BR RADYOYA KRALLIIM!

Geceye yaz geldi usta, Bu yaz gecesinde kolum dnden kalma, Kam evvelinden yark, Azmn tad yok (...) (...) Yerime ses ol, mrl mrl. Yine sabah olacak nk, Sen de olmasan, Gecelerime yaz uramaz olacak, Eiimizden geilmeyecek, gel misafir kal bana, lakin gitmek bilmeyeninden. S.

1
Bir adam, haritasz Topraklarn1 t gneyinden gelen, geldii yredekilere kyasla ksa boylu ve yirmi sekiz baharlk biri srtnda grnmez bir yk varmasna kambur yryor, yllar boyu ormandan kasabaya srtnda tayp durduu iin artk hayalet uzvu olan odunlar hl arlk yapyorlar ve belli bir noktaya gelince biz inelim artk diyorlard. Ama indirecek odun yoktu, kadn yoktu artk, kasaba da, orman da, bir tek o vard, bir tek o. Cann skan, ryalarna giren, zihnini hapseden ey ise yok olutu, sevdikleri artlarnda hibir ey brakmadan ortadan kaybolmulard yaadklar yerle birlikte, elinde onlarn ldn gsteren hibir ey yoktu, ne bir ceset vard sarlabilecei, ne de databilecei bir oda. te buydu ac veren, sevdikleri ylece yok olup gidince, gzya dkmek iin anlara bavurmas gerekiyordu ve mezarn bo olduunu unutmaya almas da bir sre sonra ie yaramamaya balamt. Anlar soluyor, mezarn zerine ektii iekler soluyordu, gkyz beyaz kusuyordu, bar vaktiydi ve insanlar yok oluyordu, haritaszd, be paraszd, srt aryordu, huzursuzdu. Keke komu kasaba yok olsayd dedi iinden, ve zihninde yankland bu laf, ve ben de yok olsaydm, ama onlar yok olmasaydlar, olmasaydlar. Avazl adam2 gneydouya doru yrmeye balad, srtndaki antada, en
Topraklar zerinde, haritalar, mevcut yazl (ve baz yerlerde de szl) yasalar gerei, yalnzca tepede yaayan unvan sahiplerinin elinde bulunmaktadr ve yalnzca unvan sahiplerinin belirledii kiiler Haritaclk yapabilirler. karlma Nedeni Unutulan Yasalardan yalnzca biri. B.T.A. 2 simlendirmeme, gnmzden tahmini olarak bin yl ve on ay nce sesi ksk kendi halinde bir adamn oluna isim koymaya enmesiyle balad. Bazlar enmek fiilini adamn yaptn hafife aldn sylemekte ve aslnda belirli bir amaca ynelik byle bir ie kalktn, ama ksk sesinden dolay protestosunun byle diyorlar- amacn belirttiinde kimsenin duymadn, duyanlarn da nemsemediini, hatta nemsemeye endikleri iddiasnda bulunmaktadrlar. Velhaslkelam, bin yl ve on ay nce halk arasnda epey revata olan lkenin ismi dahi isimlendirmemeden payn almt- bu isimlendirmeme fiili o fiili gerekletirmemek bir sre sonra apayr ve takdir edilen bir fiil olmutu- tarihte yaanan muhtemel bir krlma noktas nedeniyle, Efendimizin doumundan hemen nceleri bu hareket, bu amac-hl-kefedilemeyen bakaldr yavalam ve bir sre sonra durmutur. kkkral slalelerinden biri, Nveli Kkkraln vakanvisinin Kkkraldan aktaryla, ...gemiin tatl geleneklerinden birini yaatmak istemitir. simlendirmeme halk iin yalnzca nostaljinin ifadesiydi artk, tepede yaayanlar iinse gelenein devam ettirilmesi demekti. Topraklar ka defa delinmi kapanm, insanlar kaybolmu, dalar peyda olmu, Krallklar yklm, halklar silinmi, aknlk ve korku drt bir yana sinmi ve sonra bunlarn yerini de ftursuzluk ve bir ihtimal nee almken, isimlendirmeme gelenek olarak devam etmi, nostalji olarak ise yalnzca sayl insanda hayat bulmutu. B.T.A.
1

son yirmi yl nce, daha ocukken sesini duyduu ahap bir kutu vard, satn almak isteyen kmamt komu kasabalarda, rehincileri bile gldrmt hatta, mzik kutusu da neyin nesiydi. Kadna dair anlar da solmutu, czrt kalmt geriye. Kar neden yaard, neden yaard kar? Evlerine tklan bunca insan neler konuurlard ierde? Konuurlar myd? Canlar sklmaz myd? Hepsinin konuaca biri var myd, derdini aaca, esprisine glecei, kzaca. Darda bir yabanc a susuz dolanyordu, umurlarnda myd acaba, haberleri var myd ki, haberleri oldu diyelim, ieri buyur ederler miydi, yoksa bu kar k kyamette, insaniyet namna ieri buyur ederler miydi onu, yoksa fazladan bir midenin ve kilerde istiflenen yiyecein eksilii zihinlerinde canlanr da, ak kalm kap pencere var m diye bakarlar myd? Yoksa sadece bakarlar myd isimsiz adama, kalpleri kt kt atarken, ilerinden nolur buraya gelmesin, diye dilerler miydi? nsafsz mydlar, aresiz miydiler? Yoksa aresizlik mi retmiti insafszl? Krallka ne demeli, ne demeli diye sormamal, demeli, bir eyler demeli, niye sessizler? Krallk Toprak Verenlerle bir olup rnlerini gasp ederken, niye susuyorlar? Krallk ne yapm kasabalara u zamana dek, iyi niyetinden mi demi bu yollar? Krallk bir gzetleme kulesi ve tepesinde de onlar var, her hareketinizi izliyorlar, bilmem ka kilometreye yaylm kasaba hilalinin ortasndalar. Kocaman bir ehir, belki krk belki elli kasabadan hammadde ylyor ehre, vergiymi, yle diyorlar, bizi koruyorlarm, kimden, cevab bilen yok, artk ad bile unutulmu kadim dmann yeniden belirme ihtimali yznden mi tonlarca buday akyor ehre, bu ihtimal mi korkutuyor bizi, yoksa sizi koruyoruz diyen Krallkn aslnda kasaballara yneltilmi oklar m? Neyden korkuyoruz? Sorular, asl soru ne, doru soru ne? Dnceler baskn vermiti zihnine yine, bu kar sessizlii kadar can skc bir ey yoktu, dnmesini salyordu nk, solan anlar suluyordu sanki dnnce. Ne yapacakt imdi, geriye dnp kasabasnn ve ormann olduu yerde ortaya kan, bir ustann hnerli elleriyle alttan ekile dvlm gibi duran tepelere kp beklese miydi, beklese miydi bir umut kars ve anas, ahali belki geri dner diye, belki kaybolan evleri bana der, ama yine de geri dnerler diye. Bar zaman myd ehirdekilerin dedii gibi, sknet zaman myd, refah zaman, elence zaman, bugn yakn Topraklardaki Krallk olarak simsiz Antlamay imzaladk artk halklarmz bar iinde yaayacak dier Krallklardan korku duymadan, duymuyorduk, zaten neydi ki Krallk, kasabalar m, yoksa ehrin tepesindekiler mi, deil miydi onlar yok yere karsndakine sava aanlar, sonra da bizi askere aranlar, Krallk sizden hizmet bekliyor diyenler, bizi birbirimize krdranlar, tan bunlar tan da by olum, emirler, homurtular, szlanp durmalar, kim vard karmzda, onlar da bizim gibi habersiz miydi, mzrakla drtlmler miydi sava alanna srlrken, piyonlar, sonra braktm soru sormay, niye, niye o herif zerime doru koarken klcm yere atmadm, savamay reddediyorum diye barmadm, barsam, dehet verici ihtimaller, Kral iin! Peki Kral bizim iin miydi, souk, bi yere girip karn dinmesini beklemeli, karm nerede, Elen diye barsam kp gelir miydi, ismi yanklanr myd gittii yerde de, nereye gitmiti, kahverengi gzleri vard, pekitirilmi, salar, omuzlarna kadard salar dalga dalga, onlar da kahverengi, teniyse beyazd, kalar ne 3

renkti, yorum, ne renkti ama, her eyi unutaym, ama bunu unutmayaym, kalarnn rengini unutmayaym, ismi Elendi, gzleri kahverengi Bir ses gelmiti sol yanndan, yerdeki yeni yam kara bastnzda kan o tatmin edici ses. ki katl ayevinin nnde ayn kendisi gibi ksa sal bir ihtiyar dikiliyordu, kafa derisindeki belli belirsiz kzl rengi derhal rtmt kar. Birok kez ayn imiti adamn, meknna yeni bir mteri geldiyse ya da yzn unuttuysa gelenin, Krallkn en iyi ay bende, der ve sonra, stersen Kraln kendisine sor, diye eklerdi neeyle. Bir bacan batda bir yerlerde, onun deyimiyle, dnyann sonunda brakmt, Gevz Kral denizlerin ardndaki Topraklarn Krallaryla ittifak olup, dnyann sonuna koturmutu ordusunu krk be bahar nce, gzleri ksk ksk bakan o insanlara niye saldrdklarn hi bilemedi ihtiyar. smi Ubordu, genel olarak kasaba sakinleri bebeklerini isimlendirirken kasten anlamszln kolaylna brakyorlard kendilerini ve sonuta bir isim kemekei kyordu ortaya, sessiz harfler ya da sesliler art arda diziliyor, harfler keyfe keder atanyordu, nihayetinde ismin okunuu Ortak Dilde3 zor oluyorsa, ana baba uygun bir okunu belirliyordu, ama Ubor ismi bakayd, byclerin ifresi zlen alfabesiyle yazlm bir kitaptan alnmt, yukar bakan bir nal, saa bakan bir gzlk, bir yuvarlak ve betimlemesi zor baka bir harf daha. Avazl, dedi, ka ay oldu gelmedin, bu havada m gelecein tuttu, hem de bu halde? Canna m susadn, ne iin var Handa? Sanki sorusunun cevabn Avazlnn yznden anlam gibi, btn yz kaslarn tedirginlik kaplad. Baka bir ey konumadan ieri girdiler. Kimseler yok ieride, odann bir ucunda Esb Krallndan gelme kocaman porselen bir aydanlk, fokurtusu btn ayevini esir almt, camgbei duvar boyasnn zerine izilmi ve kap giriinden balayp menderesler izerek drt duvar dolaan, kpk kpk gri-beyaz bir nehir, masalarn zerine, sabahn ilk klar gibi, retinay taciz eden ak yeil rtler serili, duvarlara asl mumluklarn anas vard tepede, otuz mumun konuland avize bir ta, bir gn kafama decek diye herkese korku veren, rzgrl bir gnde, kapnn her alnda azar azar sallanmaya koyulan. ayevi hl ayn ayeviydi ite, Dostlar ayevi, kasabalnn buluma mekn, dillendirilmeyen bir gelenein ifadesi olarak, yalnzca kasabal erkeklerin ilgi gsterdii bir yer. Oturdular. Uzunca bir sre sessizlie elik edi. Ee, anlat bakalm. Bu karda kta seni buralara atan ne? susuyordu cevap veremez halde. Tavan inceledi, duvarlar, mum alevini, porselenin desenlerini, yeterince zaman kazandktan, kendisini derdini amaya ikna ettikten sonra, Kt eyler oldu, Ubor baba. Kayboldular. Orman, kasaba, tarlalar, kasabal. Nerdeler? Yoklar. Gitti hepsi. dedi. Hanl Ubor hemen anlamt neler olduunu, anlam ve aklndaki btn olas teselli
3Yz

bahar nce 3 Kraln ald karar ile, Topraklarda ayn dilin konuulmas kararlatrld. Karar sonras kartlan ve hl varln srdren yasalarla Ortak Dil dnda baka dil konuulmamas istendi ve bu dorultuda byk cezalar verildi. Anaehirlerde kendi dillerini konuan onlarca insan bir saat, bir gn ya da bir hafta sonra ortadan kaybedildiler. Buna ramen, birok corafyada, kasabalar hl kendi dillerini kullanmaktadr. B.T.A.

cevaplar imha etmiti kendini, Kaybolu zntsn teselli edecek hibir kelime, hibir cmle, hibir yz ifadesi yoktu. Yalnzca suskunluk, ve kuru bir anlyorum. buulu camlarn ardnda arpan bulutlarn beyaz paralar sokaklara dklmekte ve yerde birikmekte, birlemekteydi yine ayn bulut. Anlyorumlu cevabn ardndan genelde duygusuzca sylenen teknik bir soru gelirdi, ve geldi de. Nasl olur? Bambaka bir hayat izgisinde, bambaka bir dnyada, bu sorunun ardndan Uborun yakasna yapr Avazl, masalar tekmeler, sandalyeyi alr duvarn maviliklerine frlatr, soruya cevap veremedii her an ayevinde bir eyleri paralar, nihayetinde durulur, kendine yakan bir ekilde alamaya balard. Oldu ite, dedi. Basbaya oldu. Dileriyle kazmaya alt alt dudan, yz kaslarndaki anlk deiimlerde belirgin bir kararszlk mevcuttu, yedi ellik4 nefes al verii srasnda sevdiklerinin, tandklarnn Topraklardan gne tanklk etmemiti, t ki hepsi birden gene dek. Topluca. Habersiz. Her gn birine alasa? Ne yapacam bilmiyorum. Ne yapacam sylemezsen, beni bir ekilde ikna etmezsen, midem guruldaya guruldaya bzlene dek, dudaklarm kuruyup dklene dek burada beklerim der gibiydi, alktan geberirim ve ruhum duymaz. Ubor parmaklarn tkrdatt masann zerinde, iaret orta yzk yzk orta iaret. Her tkrtyla aklndaki cmleyi yontuyordu adm adm. Kasabalarn sonunda5 bir byc var diye duydum, sekiz krala tanklk etmi bir adam, benden bile yal anlayacan. Niyetlendii srtn sonunu getiremedi, kzl sakal bynn karmaasnda snp gitti srt. Her soruya bir cevab olduunu sylerlerdi eskiden, ben kkken. imdi, anneler anca ocuklarn korkutmak iin anyorlar ismini. Kapnn camna tklatan orta yalardaki bir adamn selamna bayla karlk verdikten sonra lafna devam etti. Temkinliydi konuurken, bilmem ka bahar nceki srek avnda bycleri Topraklardan silen Kraln Adamlar m tedirgin etmiti onu, yoksa byclerin zamane annelerinin zihnindeki imgesi mi? Avazl dnceler nehrinde srklenen her biri tek kelimenin temsilcisi odunlarn zerinden atlaya atlaya ulamaya alt. Neye. Kafandaki soruyu bilmiyorum Avazl, ama cevap ya bycdedir ya da hi kimsede. Yine uzun bir sessizlik an. ki ift gz birbirlerinin alnlarn yarp kafataslarn atlatarak beyinlerinde volta atan dnceleri sorgu masasna oturtmaya alr gibiydi. Harita lazm bana. Batan savma hazrlanm bile olsa yeter, dedi Avazl. aret orta yzk. ay alr msn? Yeni demledim, Kuzeyde bir yerlerden getiriyormu tccar. Kendine ay koymak iin ayakland Ubor. Soruyu savuturmakt btn derdi. Sonra, adsz bir itkiyle, cevap verme gerei duydu yan yana dizili boumlu cam bardaklarn, st ste konulu rengrenk altlklarn, bir kovann iine tepeleme yl hususi minik kpler eklinde kesilmi ekerlerin ve de altndaki ateten gelen atrt sesiyle kendi fokurtu sesinin birbirine kart aydanln bulunduu tezghn oradan. Avazlya seslendi, Harita falan
Topraklarn yaygn l birimlerimdendir. Bir el 5in karldr. B.T.A. Kasabalarn zerine kurulu olduu Hilalin ucunda, Anaehirin dousundaki en son kasaba ve tesi kastedilir. B.T.A.
4 5

yok, sen de biliyorsun. Hazrlayabilecek olanlar ehrin zindanlarnn duvarlarna her gn attklar ektiklerle yapyorlardr haritalarn u an. Hazrlam olanlarn akbetini de biliyorsun, hepsini rlplak a susuz Maaraya6 braktlar. Harita m aryorsun, markn hazine odasna bir bakver. Belki elli, belki de altm el nceydi, haritalarn var olduu vakitlerdi, yollarn daha kolay bulunduu vakitlerdi, anaehirlerin ve kasabalarn daha ak hava zindanna dnmedii vakitlerdi, uzun mesafe adreslerinin tarif edilebildii vakitlerdi, vakit nakitti ve tccarlarn kasabalarda cirit att vakitlerdi. O vakitlerin Gevzli Kral komu krallklarn krallaryla, ki iki taneydi bu komu krallklar, konumlar itibariyle corafyay aprazlama kesmekteydiler, en stte Gevz, onun gneydousunda Sefid Krall, onun da gneydousunda Esb Krall vard, artk ad Adsz Krallkla7 Sefid Krall arasnda yer alan unutulmu viran bir kasabada grmede bulunmutu. Rzgr kasabay toza dumana kuma boup uultulu slyla toplantnn bittiini ilan etmeden nce kral tarihi karara imzalarn atmlard, her krallk iin metnin bir kopyas ve her birine krallarn imzas. Parmaklarndan akttklar kanla attklar imzalar daha kurumadan parmenler katlanm, mhrlenmi ve deri antalara tkldktan sonra ulaklara teslim edilmilerdi. Ve sonra uultu gelmiti, toz duman. Kumlar durmakszn camlara arpmlard effaf akrabalarn kurtarmaya alrlarcasna, krm camlardan, anahtar deliklerinden, kap altlarndan, bacalardan, szdran atlardan girmilerdi ieri, toz ve kum, ksrkler, kanl kumlu parmaklar. Kuru Yamur8 diyorlard buna civar kasaballar. Fakat ne tozdan, kumdan haberi vard anaehirlerinden gelen krallarn, ne de kuru yamur deyiinden. Kasaballar, ayrca, uultuyu duydun mu kaacaksn kapal bir yere, darda lm var, derlerdi. Belki be belki on dakika srecek olan bir kuru saanak, ve yamurun yerini kara brakmas gibi, kumlar da bazen yerlerini talara, kurbaalara, hatta bir iddiaya gre, tavuklara brakabiliyordu. Yollar dolduran irili ufakl talar iddiann bir ksmn dorular nitelikteyse de hayvanl ksm iin yok daha neler denebilirdi, Gevzli Kral yle demiti en azndan. Uuan kum oday doldurduunda ve bir ta paras kana arpp yznn sol yann kzla boyadnda, bu arpan tan yeni mi yoksa yerdeki talardan m olduunu merak etmiti. Zrhn giymedii iin piman olmutu, miferini giyseydi bari, kafasn koruyacak herhangi bir ey. korunmasz kral tek tek yere derken, beraberlerinde gelen beyaz,
ya da Labirent. Gevz Krallnn anaehrinin yaknlarnda bulunan, phecilerin tahminlerine gre, eski insanlarn kazm olduu bir maara. Ayrca, maarann olduka karmak yapsnn da o zamanki muhtemel dman saldrlarna kar bir nlem olduu dnlmektedir. u an yasad olarak, tamamen kraln inisiyatifiyle, belirli sulular bu maaraya atlmakta ve artlarndan maarann dna yaplan kap kapatlmaktadr. B.T.A. 7 Baknz: syanclarn ni. B.T.A. 8 Kuru yamur birok kasabann boalmasna sebep olmutur. Belirli bir rotas yoktur ve nerede kaca kestirilememektedir. Bu yzden, kuru yamur iin alnabilecek en erken nlem, uultusu duyulduu andan itibaren bir ila iki dakika arasnda geen sredir. Rotas gibi nasl ve nereden ortaya kt da hl kestirilememektedir. B.T.A.
6

mavi ve yeil zrhl askerler miferlerinin siperliklerine ve kalkanlarna snmlard, krallarn kanlar dklm, Sefidli Kral ald ta darbeleri nedeniyle durmak bilmeyen kanamas yznden, yllar sonra bunun bir hastalktan kaynakland ortaya kacak ve Kraln hi dillendirilmeyen ismi verilecekti bu hastala, rzgrn son bir uultuyla terk ettii kasabadaki bo evlerden birinin alak tavanl salonunda can verirken, gneyde bir yerlerde bir kyl tccarn sar, oyuncak gibi bir meyve, dedii bitkinin tohumunu ekmekteydi, batda bir yerlerde ise kasaballar Toprak Verenlere vergi vermeyi reddediyorlar ve karlarnda Toprak Verenin adamlarn buluyorlard, bir bebek on yz bebek douyordu hepsi de hngr hngr, kral lyor, kasabalarn oralarda kazmalar iniyordu topraa, takaslar yaplyordu, alelade bir gnd kasabal iin. Belki iki gn belki gn sonra Sefidli Kraln Olu, merhum babasndan taht devralm, anlama metninde babasnn att imzann altna kendi imzasn atp ve dier krallklara da ulaklarla anlamay onayladn gsteren kendi imzasnn atl olduu metinsiz parmenler gndererek, anlamay onamt... Ubor daima sessiz imeye zen gsterirdi ay, dudaklarnn kapanndan o kadar sessiz ieri girerdi ki ay, insanlarn dikkatini ekerdi. ay grltsz iilirdi, ama sessiz iilirse de dikkat ekerdi. Avazl gzlerini dikmiti adama, ay bardanda anbean azalan aya, adamn azna. Eskiden byle deilmisin. Vergi toplamaya gelenlere kar koyduun o gn anlatmlard bir ara. Eliyle uan bir eyi, rahatsz eden bir eyi, sinek gibi bir eyi, hayr, gemi gibi bir eyi savuturur gibi yapt Ubor, Avazlyla kurduu anlk gz temas daha fazla beni utandrma diyordu sanki. Ya da utan deildi belki de. Yllar gemi, hl anlatp dururlar, baka anlatacak bir eyleri yok nk, komu kasabaya caka satabilecekleri tek ey benim baz satr aralarnda dhil olduum o gemi ite. Utanyorlar. O zamanlar u tahta bacak var ya, etten kemikten sahiden bir bacam vard benim, imdi unuttum nasl bir his olduunu, gerekten var myd, bilmiyorum. Onlarn var ama, koabilirler komuyorlar, vurabilirler vurmuyorlar. Ben zamannda dikilmitim ehirden gelenlerin karsna, imdi onlarn dikilmesi lazm, ama Ubor nasl da sinirlenmiti de kar kmt diye anlatp dururlar ite, o kadar. Benden geti artk, zaman sadece aksn istiyorum. Harita falan yok bende. Kimsede yok. u kular ortada dolanrken, sende de olmasn harita. Darda, pencerenin nne konuveren kuu iaret etti bayla, belli belirsiz, iaret etmemeye zen gsterircesine. Kapkara bir ku, irkin, belki, marur durulu, reverans yapar gibi bir ayan ne doru krm, sessiz, gagasnda kprt yok, minik gz aklarnda simsiyah kuyular, ya da delik, insan yutuyor muydu o delikler, ya da o delikler araclyla bakalar grebiliyor muydu kuun grdn. Samalk bu, sen de biliyorsun. Ne yani... Ne yani, o kular Krallkn gzleri miydiler, nasl olabilir byle bir ey, olabilir de, belki, kular gryor, bylece Kraln Hafiyeleri de duyuyordu, kular duyuyor, Kraln Hafiyeleri de duyuyordu bylece. Bu nasl olabilirdi, binlerce ku, kasabalar zerinde cirit atyor, dier krallklarn da kular var myd byle, bu kularn anaehirdeki gzleri olan ka hafiye vard, bir kasaba dolusu, iki kasaba dolusu, veya hi hafiye yoktu, zaten hayatnda hi hafiye gren var myd, ya da faka bastrlan var myd 7

hi, i stnde yakalanan, - Krallka, Krallk halkna ve Krala ihanet ettin Yalaan! Gzlerimizle grdk, fark etmedin tabii odann penceresinden bakan kuu Ne kuu? kular vard ve hafiyeler yoktu, kular vard ve hafiyelere gerek yoktu, korku vard ve ikisine de gerek yoktu. Bo ver, dedi Ubor, neyi bo verecekti ki? Paran var m, ya da takas maln? Avazl dnd bir an, srt antasnda ne var ne yok hepsini bir sraya dizdi, baba yadigr radyo, sap dt decek bir balta ve bir de bir kilo zeytine takas ettii kk, yeil renkli siyah izgili nispeten ar bir meyve vard, adn unutmutu imdi, tccar uzaklardan getirdim demiti, belki de yalan sylemiti. Yok, dedi, umursamazca, radyom var, onu da satamam. Aklndaki tek dert Kasabalarn sonuna ulamakt u an, teferruatla ilgilenmiyordu. ne doru eildi Ubor, byle yaparsa hi dikkat ekmeyecek, kimseler dediini duymayacak gibi. O radyo bana bela olabilir. Kraln Adamlar her yerde radyo aryorlar harl harl, kurtul o aletten hemen. Ver, benimkinin yanna gmelim istersen. Kimseler uramad ayevine. nce kar kazd Ubor, sonra topra. Yarm metre. Eski bir sandk gzkt, alelade. Asma kilit taklm. Tezghn altnda saklad anahtarla kilidini ap, deerli ta satclar gibi sergiledi iindekileri. Ama ii ciltleri eskimi kitaplarla doluydu, ktlarla, yazlarla. Bir iki kitab kaldrd, sandn glgelerinde saklanan kk radyo kt ortaya, kutuya benziyordu, gizli bir kapa varm da arkc altndan kafasn uzatp arksna balayacakm gibi, anteni de tepesindeydi, yana yatkt. Radyoyu bo verdi Ubor, aletin dibinde yatan ikin kuma topan ald ve kitaplar yerlerine koyup, sand kapatt. Siyah kuma parasn aarken temkinliydi. Rzgra kaplan kar gvdelerinin nn beyaza boyamt, bir kpek havlyordu uzaklarda, bir at arabasnn tekerleri dnyordu ana yolda, bir kadn hemen gel ieri diye bard muhtemelen kk oluna, bir kar ktlesi dt atdan. Ve Uborun at kuma parasnn iinden drt tane altrc kt, neredeyse sere parma kadar ve tombulcaydlar. Hem radyoyu gmelim diyorsun, hem de altrc veriyorsun bana. Ubor tahta ayayla karda delikler aa aa ayevinin ardndaki kk baheden hibir ey demeden ieri geerken, Avazl da takip etti onu. Gmmeye niyetin yoksa bari dinlersin, dedi sonra, Daha fazla oyalanma. Tekrar gelecekler ve tekrar evleri arayacaklar. Tekrar btn ekmeceleri, dolaplar boalttracaklar. Ve antalar da. En yakn kasaba Karltepede. Buradakilerin yardmseverliinden memnun kalmadysan, oradakiler konusunda hi beklentiye girmeni tavsiye etmem. Git. Git imdi. Gitti.

2
Yanna yaklayorum, dikiliyor orada, bir abide gibi, Kraln her yere diktii u heykellerden birini andryor, garip isimli eski tanralar, Krallk kutsayan, merulatran tanralara benziyor, etekleri ikin tek para bir kyafet giymi, ince telli salar uuuyor scak esintide, yaklayorum, ayaklarnda terlik var, ya da terlie benziyor, terlie bal iplerin bir ucu bileklerini sarm, sa bileinin zerinde bir ben var, evet, yaklayorum, bir karga konuyor yanna, umursamyor, niye, salar uumaya devam ediyor, kargaya bakyor, yznn bir ksmn gryorum nihayet, kalar siyah, yola konunca milletin yolunu deitirdii kargadan korkmuyor, aryorum, beni grd m acaba, hava gneli ama yorum ben, ona yaklamak iin attm her admda kar ezdiimi hissediyorum, yaklayorum, dudaklarnn zerinde minicik bir ben var, duruyorum, gne hl tepede ama bir kar tanesi ar ar ayamn dibine dyor erimeden kalyor rm yapran zerinde, sanki sar da var sann kahverengiliklerinde gizlenen, merhaba diyorum, daha fazla yaklamak istemiyorum, gzlerinden korkuyorum, ne ii vard aacn tepesinde niye oturmutu o dala, cevap vermeyecek sanyorum, hem rahatlyor hem de hayal krklna uruyorum, ama merhaba diyor o da, tarifsiz bir sesi vard, kulaklarmdan girmi, kanallarda dolam ve bana mutlu ol sinyali vermiti sanki, glmse, rahatla, yannda ben varm. Yanmdayd, tam stmde, ban arkaya evirmi bana bakyordu, Oduncunun Oluyum ben dedim, biliyorum dedi, oturduu daln zerinde bana doru dnd, decek sandm, kocamand gzleri, yorum dedim, gerekten byle demi miydim, ayaklarmn altndaki kar m, tek kar tanesi olmutu binlerce imdi, dtkleri yerde erimeyip kalyorlard yle, onunla aramza binlerce kar tanesi girmiti, gz grmyordu, gremiyordum onu, kar ayaklarmn altndayd aalardayd aada akan nehrin zerindeydi, salarndayd Rya gibiydi, ama deildi. Hatrlamak istemiti Elene dair ilk ansn. Hatrlamt da, eksiklerle dolu ve gsz bir anyd belki, yine de kalarnn rengini hatrlamt ite, siyahtlar. zerinde yrd yol dosdoru Karltepeye gidiyordu gitmesine, fakat ne kadard uzunluu hi bilmiyordu. Uborun demesiyle, alt saate varmas lazmd kasabaya, emin deildi bundan. Yol nadiren kvrlyordu, plak aalarla dolu korularn arasndan getii oluyordu bazen, ama ounlukla bombotu yol, sada solda bilmem ka el nce terk edilmi evlerin ykntlar vard bazen, bir tane de pas tutmu o demir drt tekerlerden birine rastlamt, zerinde ip gibi, ama deil de, eylerin sarkt direkler vard bir de, ve de kilden ve tahtadan deil de bambaka bir malzemeden yaplm on adam boyu yirmi adam boyu evler vard, kimdi bunlarn sahipleri, direklerin, evlerin, demir drt tekerin. Bizim yaptmz evler er ya da ge kerken, bu evler nasl hl oturulabilir haldeydi, nereye gitmilerdi ev sahipleri, hi var olmular myd ki? Her eyden de nemlisi, 9

babamn bir gn eve dnerken yannda getirdii ve Sahipsiz plerin9 radyo da m onlara aitti, ya radyodan kan ses, o kimin sesiydi, mmkn myd bu? Neden yadna akl sr erdiremedii kar, k mevsimi geride kalmt sonuta, yine de yayordu ite. Her att admda ayaklar kara gmlm, her gmlte bir parmak kar botlarndan ieri dalm, souk slaklk kaln yn oraklar engelini de ap, ayak parmaklarna ulamt. Huzurun, scakln son snana. Parmaklar da ele geirilmi, hl scakla dair umutlar olan vcut, bu umudu geride brakmak zorunda kalmt. Gz alabildiine kasvet, gkyznde, yeryznde, ve kendine kolayca itiraf ettii zere, kendi yznde. Gkyz gri, aalar siyah ve kar beyazd, Anaehirli bir ressamn zihnindeki tara buydu ite, daima ayn, skc ve bulac. Yine sordu istemsizce. Bu kar niye yayordu? Efendimizin istei byleydi belki de, Topraklar keyfine gre delik deik edebiliyorsa, zelzeleler gnderebiliyorsa zerimize, neden olmasnd, Bahar vakti de kar yadrabilirdi. Kendi kasabasndan t buralara hi gelmemiti, her yer birbirine benziyordu belki, ama bu benzerlik yabancyd ona, kasabasn ortadan blen yol da ayn bunun gibiydi ve o yol boyunca, tand bildii kasabalara dein admlarn kendinden emin atmt hep, imdiyse, ayn benzerlie tanklk ederken, kendini epey yabanc hissediyor, kaybolma hissi gittike ele geiriyordu zihnini. Bu yol sahiden gerekten cidden bir yere kyor muydu, bitiyor muydu, bir ucu var myd, ne zaman yaplmt, ya da yaplm myd, tekerleklerle admlarla nallarla ezile ezile mi almt yoksa? Bu yol da, ben de, gkyz de, yeryz de, kasabalar da, kral da, halk da, hepimiz Efendimizin bir parasyz, veya parasysak diyelim, yolun bundan haberi var m, bir gn kullanlamaz hale geldiinde, mesela nehir tap yolu nne katp gtrdnde, depremler delik deik ettiinde, damar damar, kr kr olunca yz, o da lyor muydu, lyor ve Gn tesindeki Topraklarda10 tekrar m yol oluyordu? Yoldu ite dmdz giden bir yolyolyolyol. Bir zamanlar insanolunun bir yesine ait it kalntlarna rastlad. Yere bir kula aralkla aklm iki kalasn zerine, alt alta yanlamasna aklm iki ahap. Kusursuz kesilmilerdi ahaplar, ve simetrik aklmlard, yine de, gzle grlr zene ve ekilen snrn ardndaki bunca umuda ve gvenlik isteine ramen yok olmutu hepsi, yapanlar ve yaplanlar, hepsi. Bir ku kondu ite, kapkarayd, fr dnyordu gz bebekleri. Ne
Ne kasabalarn ne de Anaehirlerin sorumluluunu stlendikleri, Topraklarn drt bir yannda ara sra ortaya kan p tepeleri. Eller eli nce bir kasabada beliriveren bu p tepelerinden birinin, kasabay hastalktan krd sylenmektedir. B.T.A. 10 Efendimize inanan insanlarn, geen yzlerce ellik sre iinde, varlna kani olduklar br Topraklar. Bu Topraklara veda ettiklerinde gidecekleri yer. Gel gr ki, burann varl hl kukuludur, nk aratrmalarmda aratrma yaparken, buradan bahseden en erken metin drt yz el nceden kalmadr. B.T.A.
9

10

diyorlard bu kua eskiden, evet, karga. imdiyse ad yoktu, ya da adn anmyorlard artk, yalnzca ardndan evrilen dedikodular ve fsltlar vard. Ya da diye dnd, artk arkasnda kalan ve bir zamanlarn kargas kesintili bir gaklamaya tutulmutu. Avazlnn arkasnda minicik bir nokta haline gelene kadar, hatta minicik bir nokta haline geldiinde dahi gaklamay srdryordu hl. Sayamad kadar ok att admlarn, mulakln, ynszln iinde yrd saatlerin kefareti olarak belki de yolun sonunda, hayr, bir yolun bitip baka bir yolun balad o noktada, yani Karltepenin nihayet gr alanna girdii noktada, mucizevi bir karlama deilse de, mucizevi bir eyle karlamay bekliyor gibiydi, kar o an durur, ama tam o an, ve muhteem bir kasaba manzaras gzlerinin tanklk ettii saatler sren aynl telafi ederdi, ya da kar tam o anda durur, ve kayna belirsiz bir Rengarenk11 kasabay talandrrd, ya da sadece kar dururdu ve tm srpriziyle kasaba karsnda dikilirdi. Ama kar durmad ve geri kalan btn olaslklar mevzu d kald. Bovermilik vazifeinasla baskn geldi ve kendini srt st yere bakt Avazl. Kelebek oldu, ruhsuz duygusuz bir kelebek, at biimsel ukura gmlrken, ayaklarnn ucuna bakt ve iki ordunun arpt anda teyi boylayan bahtsz askerler misali karlarn dn, cansz bedenlerinin trdelerinin l ynna katln izledi. O an, tam o an, hzla den karlarn arasndan bir tepenin siluetini ve evlerin nokta nokta sar klarn grd, noktalardan birine doru sol elinin ba ve iaret parman uzatt, noktay birletirdii parmak ularnn arasna yerletirip yrtar gibi ekti. Niye yapmt bunu, bilmiyordu, belki bir mucize beklemiti, noktann yrtlmasn ve alttan devasa bir k kaynann meydana kmasn, dnyaya dm bir yldz ya da kara ukurla gelen devasa bir mum, hi snmeyen. Devasa, kusurlarla dolu bir koniyi yeryzne sabitlemilerdi, sanki, kara ukurlarn alp gtrd topraklar, kayalar, Topraklarn harc buraya ylmt, sanki, bir tepeden ok mtevaz bir daa benziyordu, zaten ne zaman isim grnty artrmt ki. Gri, souk bir gvdesi vard kasabann, ya da tepenin, kapkara glgeler sinmiti kntlarna, kusurlarna. Yol kasabann Mecazi Kapsnn12 altndan geip gidiyor, tepeye arpmak zereyken birden ykselmeye balyor ve ilk ykseldii noktada kasabann tatan evleri peyda olmaya balyorlard, yol saa doru ykselmeye devam edip korkun bir yokua dnyor, tepenin nce belini, sonra gsn, en son da boynunu sarp t zirveye vardnda nefesi kesiliyor ve kesiliyordu. Bel gs ve boyun hepsini birbirine benzeyen, kp gibi, tabut gibi evlerle doluydu, tepeyi sarp sarmalayan, evlerle sslenmi bir tak. Avazl ayaklarn srye srye ilerlerdi. Kapnn eiine vardnda mutlu vakitlerden kalma bir yaz arpt gzne eiin tepesine zincirle asl ahap tabelada.
Baz yamurlardan sonra gkyznde oluan ve alt bazlarna gre yedi- renkten meydana gelen kemer eklindeki grnt. B.T.A. 12 Her kasabann giriine dikilen ve daima ak olan kaplardr. Bu kaplardan girenler (kapnn etrafndan dolananlar da dhil) kasabada Krallk yasalar haricinde uygulanan yasalar (ya da kurallar) kabul etmi saylrlar. B.T.A.
11

11

Kasabamza girecek olan yolcu, btn umutsuzluklarn geride brak. nk bizde ondan bolca var diye ekledi Avazl. Kartepe, dedi, demek burasym. Kimseler karlamaya gelmedi kendisini, yallarn dediine gre, eskiden her kapnn banda o kasabann yerlisi bekler, gelen yolcular karlayp kasaba hakknda ksa bilgiler verirmi, hatta be parasz yolculara para bile verilirmi. Karlayanlar mterilerdi, takaslard artk, karlananlar ise tccarlar. Haritalar yoktu ve kasabasnn gvenli snrlarndan ayrlmaya gnll deildi kimse. Karltepede de insanlar dardan, yabanclardan saknmak konusunda srarcydlar. stisnasz hepsi, Handa olduu gibi, evlerine kapanmlard. Kaln ta duvarlarn ardnda kendilerini korumaya almlar, minelerinin, sobalarnn banda snyorlard ve bekliyorlard, Avazl buradakilerin de neyi beklediini anlayamad, karn gemesini mi? Ya gemezse, ya, aralklarla da olsa, hep yaarsa, ya da hi ara vermeden, santim santim btn yaplar ve ilerindeki insanlar gmerek. Bu ya gkyznn gelip geici bir hevesi gibi gryorlard, ya bu heves alkanlk haline gelirse? Belki bundan falan el sonra bu vakitlerde gne atn unutacaklard, yazlk kyafetler dolaplarda tozlanacak, daha kaln daha tyl paltolar retilmeye balanacak, daha ilevsel ve daha ok emsiye retilecekti, insanlar dardaki elenceyi unutacak ve gnll olarak ierlere tkacaklard kendilerini, yeni oyunlar, yeni ikiler, yeni yemekler kefedeceklerdi, koyu sohbetler edilecekti meknda mumlar flenene dein, kendilerini yalnz hissedenler karanlk laf ormanndan bir iki laf krp sohbet edenlerin nlerine brakp muhabbete katlmak zorunda kalacaklar ama zihinlerinde kendilerini kapattklar ya da kapandklar tecrit edilmi odada yalnz kalmaya devam edeceklerdi, depresyonlara, skntlara, zihnin btn geirdii hastalklara kalabalklar tanklk edecekti, kavgalar edeceklerdi, ilerinde biriktirdiklerini karsndakine kusacaklar ve nihayetinde ksseler bile ayn meknda gz gze gelmemeye alarak oturmaya devam edeceklerdi, nk gidecek baka yer yoktu, kasabann ressam kasaballarn resimlerini izmekten arta kalan zamannda gnei, berrak gkyzn resmedecekti, ama gnei yanl yere konduracak, gn mavisini tutturamayacakt, tabii bunu bilemeyecekti, nk gne hibir yerdeydi ve artk bir efsaneydi, belki duvarlar ardndaki onca amataya muhabbete ramen ayn dardaki hava gibi kasvetli hale gelecekti insanlar, bozuk moraller, iine atmalar, amasz admlar, dalgnlklar tayacakt yanlarnda insanlar, grltde yalnzlklarn unutan insanlar sessizlikte olabildiine yalnz ve kayp olacaklard, be el on el yz el geecek ve efsane haline gelen gne gerekten efsanelerde yer bulacakt kendine, gneyin efsanevi yaratklaryla, drt kadn uzunluunda boynu olan kahverengi benekli yaratklarn, devasa kanatlar olan yeleli vahi yaratklarn ve upuzun burunlaryla aalar gvdelerinden skebilen ta renkli, csseli yaratklarn olduu efsanelerde turuncu bir gne de anlatnn nemli bir paras haline gelirdi, ve bu efsanelerin kahramanlar dertsiz tasasz, neeli ve vazifeinas olurlard, yeleli yaratn srtna atlayp gkyzne karlar ve bazen gl nefesleriyle, bazen de gl kollaryla bulutlar flerler ya da itelerler, halkla turuncu gnei kavutururlard, veya uzun burunlu yaratklarn zerlerine binerler ve kt adamn kalesini 12

bana almaya giderlerdi, her eyin olas olduu efsaneler azdan aza nakledilir, turuncu gnei birok efsaneyle hemhl olurdu, tabii ncesinde, gnein bir daha kendini gstermeyecei anlaldktan sonra, bir tedirginlik yaard herkes, kilerler, son hasad ydklar depolar kontrol edilirdi, gnei efsanelere sokana dek lebilirlerdi, tarlalardaki kar temizlenir ve bir umut bir eyler ekilirdi, beklenirdi, yiyecek hayatiydi, su boldu, tohumun keyfini beklerken o sra kilerleri, depolar tketirlerdi, muhtemelen Toprak Verenler ve Krallk zerlerine ker, her eylerini isterlerdi, kasaballar vermeye yanamaz ve kan dklrd, ya da Krallk kasaballarn zerine kecek vakti bulamazd, nk anaehirde insanlar yemek iin birbirlerine kl ekmekle megul olurdu ve askerler blk blk kaarlard, kasabal sadece Toprak Verenle muhatap olur, ve basiretleri balanmazsa Toprak Verenle yannda getirdii ayaktakmn kasabalarndan kovalarlard, ama gne domaz, kar kesilmez, toprak rn vermezdi ve Toprak Verene kar birlik olan, an beraberce tketen kasabal bir anda birbirine dman kesilirdi, evler yamalanr, kilerin kesinde kalm olan bir buday tanesi bile es geilmezdi, ya da biri kar, veya birileri, veya hep birlikte, kendimize gelelim denilirdi, gidilir balk tutulurdu mesela, buz tutmu nehirde kar kadar hafif admlarla yrnr, birisi iviyi tutar birisi ekici vurur birisi oltay atar birisi bal kovaya koyar sonra yerdi hepsi, haftada bir sofralara urayan balk her gn urard artk, kardan yemekler yaplrd hatta tuzlu veya komu kasabada bulurlarsa ekerli, daha ok olta yaparlar, daha ok balk tutarlard ve efsaneler anlatmaya devam ederlerdi, byle mi olacakt peki, yoksa ihtimallerden biri miydi bu, belki de oluyordu imdi, olmutu. Saa kan yokuu kmaya koyuldu, ilk teebbsnde, yar yolda aya kayd ve yokuun bana dek yuvarland, ikinci teebbsnde daha temkinli deildi yine, ama daha anslyd, bu sefer kaymad, kasaballarn evleri elik ediyordu yokua, iki yanda benzer biimli gri ta bloklar halinde ykseliyordu binalarn cepheleri, pencerelerin istisnasz hepsi dikdrtgen ve darackt, yolun tepenin belini arkadan kavrad ksmnda ise binalara tabelalar eklenmeye balyordu, kasap, balk, rehinci ve bilimum bir eyci, iflah olmaz bir sszlk dedi iinden, sonra ne dediine kendi de anlam verememi gibi i sesine uyar verdi. n cephesi, Kasaba Ynetiminden zel bir ayrcalk alnm gibi, siyaha boyanmt, umutsuz ve zensiz bir abayd ama, fra izleri grlebiliyordu ve duvarn tamamn boyamaya tenezzl edilmemiti, insann btn renk tayfn ele geiren o malum rengi grebiliyordunuz yer yer, camlar alabildiine tozluydu, kar ykseliyordu, tabelas yoktu yerin, yani girmekte tereddt ettii hann, kapnn zerinde yazyordu yerin ismi, yine siyah boyayla. Marapann Dibi. Kapy itti ve yannda getirdii ve saklamaya ekinmedii huzursuzluk ieri girdii an aknln ardna gizlendi. Belki de aracak bir ey yoktu aslnda, ama iersinin tenhal yine de afallatmt Avazly. Kahverenginin tonlar her yerdeydi, duvarlarda, rtsz masalarda, ahap demelerde, tavandan sarkan dev avizede, hancya benzeyen adamn nlnde. Anaehir usul denmiti mekn, bar tezghnn snrlar belliydi ve mteriye kapalyd, tezgahn ardndaki hanc arkasndaki raflara dizili bardaklar belki de onuncu defa 13

dzeltmekle meguld, masalar azd ve nispeten geni olan alanda epey boluk bulunuyordu, masalarn bandaysa tek tk insanlar, bolukta asl noktalarn etrafnda noktalar, duvarlarda mumluklar vard, onlar da tek tkt, boylarna baklrsa daha yeni deitirilmilerdi, hann kelerine sinmi glgeler kprap duruyordu mumlarn ateine uyarak. Avazl ar admlarla ieri girdi, kapy kapatt ve ardnda slak ayak izleri brakarak hancya yaklat. Buralya benzemiyorsun, dedi hanc, kel kafasnn arkasndan kara bir atkuyruu fkryordu, halat gibi ayn, gzlerinin alt mosmor, yz ifadesi yanszd, Kartepeye has bir selamlama olmalyd sorduu soru. Deilim, dedi Avazl sesini ayarlamaya alarak, Kartepeye yeni geldim. Karltepe. Ben de yle dedim. Kartepe dedin sen. Neyse. Elini cebine atp Uborun giderken kendisine verdii bozukluklar kartrd, en kn seerek tezghn zerine koydu. u arpa suyundan doldursana azck. Hay hay. Paras vard ve bir sreliine yabanc deil misafirdi. Arkasn hancya verecek ekilde yksek taburelerden birine oturdu be hana yle bir gz gezdirdi. Hancyla konuurken, iki tane tip hann hususi bo braklm kesinde cisimlenmilerdi, nerden kmlard ne yapyorlard belirsizdi. Hepsi birrnek dizlerine kadar gelen gri paltolar, beyaz gmlekler giymiler, zikzak biimli gri boyun balar takmlard, gri pantolonlarnn paalarn da beyaz tyl botlarnn iine sokmulard. Alnlarna doru inen bir tutam sa vard balarnn zerinde. tanesinin elinde birbirine benzeyen gitarlar vard, bir tanesiyse elinde uzun burunlu yaratklarn kulaklar kadar kocaman bir zil tutuyordu, nndeyse farkl boyda davul vard. Botlardan biri kalkt, bir hamambceinin tepesine indi, kan grlt han duvarlarnda yankland ve sonras sessizlik, yine. Avazl Bunlar kim? dedi hancya. Hancnn ismi neydi bu arada, niye kimse konumuyordu, niye bu kadar karanlkt, raflarn yanna asl portredeki kral glyor muydu, yoksa ona m yle gelmiti? Kasabann ocuklar. alabilir miyiz dediler. Ben de olur dedim. Mteri ekerler diye dnmtm, ama karyor haytalar. Hanc byn dzeltti, dzeltilecek bir ey yoktu ama. Marapann Dibindeki belki yedi belki sekiz, fakat katiyen dokuz deil, kii anlamsz bir sessizlie dalmlard, birbirlerinin yzlerine bakp susuyorlar, tavana bakp susuyorlar, bo gzlerle susuyorlar, azlarnn ap dillerini devindirerek konumaya hazrlanyormu gibi yapp susuyorlar, sustuka susuyorlard, ocuklardan biri dinleyicilerine seslendi, yle acayip bir eydi ki ses, yani gencin sesi deil de bal bana sesin kendisi, kafalar genten tarafa dnd, o sra hl yanklanyordu ses. lk arkmz arkadalar zerine. Onlar olmasa napardk, deil mi? Alka vakit tanmak iin, be on saniyeliine arkya girmediler, alk gelmedi. Hanc bardaklar dzeltmeye, Avazl da ikisini yudumlamaya devam ettiler. Arkaplanda, adsz drtl arkadalarla ilgili arksn bitirmi, sar balkla ilgili bambaka bir arkya gemilerdi. Hepimiz sar baln midesinde yayoruz. Avazl marapann dibini grnce zld, bir bardak daha istemezse misafirden yabancya dnebilirdi tekrar. Hanc ona bakt, o da hancya. Bir diyecein mi vard? Yoktu, var etti. Handayken bir sylenti duydum da. Kraln Adamlar alan bir radyo aryorlarm. Hancnn yznde ek fke izgileri belirdi, kalar kk bir ayla atldlar, dileri kenetlendiler. O babalar belirsizlerin lafn hi ama. Geldiler, hanm 14

datp gittiler. Radyo falan yok bende dedim, dinletemedim. Nerdeler imdi bilmiyorum, belki kasabadadrlar hl, lafn tamamlamak iin bekledi, diyeceini tartyor gibiydi, bir de en aa on bardak arpa suyu itiler, parasn da demediler. ark bitti. Ne yapacaklarm radyoyu? markn13 emri, ya nolacakt? Anaehirden esen sylentiye gre radyo, radyo, krallma karlk bir radyo diye barm hatta. Deli midir nedir? Koca krall bir radyoya m satacak... Hancnn enesi almt, gnler boyu biriktirdiklerini Avazlya aktaryordu, sanki. Ama Avazlnn sorularnn cevaplarndan fazlasn renmek ilgisini ekmiyordu, hibir zaman da ekmemiti. ok konuandan, fazla bilgi verenden, konudan sapandan kamt hep, zihni. Aradklar alan vurgu Avazlya ait- radyoyu bulduklarnda sahibine ne yapacaklar? Hanc bo marapay alp fnn tpasnn altna yerletirdi. kinci bardak hanmzn ikram olsun, dedi. Marapay Avazlnn nne koyduktan sonra ekledi, Ne yapacaklar sence, altna altna boacak halleri yok, en iyi ihtimalle kulaklarn keserler. Kraln adamlar. genlerinin ortasna kendisini almlar ve adm adm daraltyorlar geni. Bir soluna, bir sana dnyor, nasl kaabileceini dnyor. Anlyor kaamayacan. letiim kurmay denemeli, zihinlerine girmeli. Niye zerine zerine geliyorlard? Onlar kzdracak ne yapmt? ki eliyle kucaklayp gsne bastrd lacivert radyoyu fark ediyor. Az nce ellerinin tamamen bota ve tedirgin olduklarna yemin edebilirdi. Kadn gryor ok uzakta, Eleni. Her gz krpnda kadn kendisine yaklayor. Aataki Elen deildi bu hali, daha bykt, olgundu, zgnd, son brakt gibiydi. Adamlar yaklayor, Elen yaklayordu. Srtndaki antada kprdayan bir eyler var. Ya yeil meyve, ya da balta. Bir gz krp daha. Adamlar ayn anda kllarn ekiyorlar, eliin tehditkr sesi duyuluyor, beyaz pelerinleri esmeyen rzgrda hrdyorlar. Kadn da genin iine giriyor. Ona ald beyaz kyafet var zerinde, kolsuz, etekleri dizlerine inen. Salarn topuz yapm. Yznde anlamlandramad aknlk ve tiksinti karm bir ifade var. Niye yle bakyor? Kadna doru bir adm atyor ve tam da o an kllarn sivri ular sol omzuna, sa diz kapann altna ve midesine saplanyorlar. Radyo elinden dyor,

13

mark Kral diyorlard ona, yln byk ksmnda Tanrnn suyunu skp, gnee kurumaya brakt bu topraklarda. Ellinci baharn devirmek zere olan kral gerekten mark myd, yoksa dier kk toprak sahiplerinin kkkrallar deniyordu onlara, muhtemelen bir vakanvisin igzar akasn unvan olarak bellemilerdi- veya hiyerarinin tepesinde oturanlarn bann altndan m kmt bu laf, ou tarihi hl bu cevaba vakf olamamt, halk ise merak bile etmiyordu, sadece mark diyorlard cmle iinde kullandklarnda, ve o cmlenin kfrsz bittii grlmemiti imdiye dek. Hatta bir ismi bile yoktu, nceki kraln da ismi yoktu zaten, Gevzli kral deniyordu, ve slale geleneiydi bu, kimsenin ismi yok, kral deilken, Gevzli Kralnoluydun, kralken ise Gevzli Kraldn. simler, derdi nceki kral, insanlara birok ey hatrlatr, ama bizimki hatrlatmayacak. Belki korkuyu. Evet, slalemizden korkuyu. Gevzli Kralla Anlarm adl kitaptan alnt. Kitap toplatlm, yaklm, paralanm, kesilmi, her trl ikenceye maruz braklm; yazar ise aslmtr. B.T.A.

15

kadn arkasn dnyor ve gz krplaryla birlikte uzaklayor bu sefer. Kan damlyor eteklerinden. Kendine ait bir oda. Bir yatakta yatyordu. Bann altnda yastk, vcudunu stan bir yorgan. Bu da m ryayd? Bir ryadan baka bir ryaya m uyanmt? Akl alr bir grnt vard karsnda bu sefer. Ryaya benzemiyordu. Doruldu ve yatan karsndaki duvardaki boy aynasna bakt. Yznn ayrntlarn bu kadar ksa srede unutabilmi olmasna ard. Kasabalara zel Yasalardan14 ikisini inemiti bile, en fazla bir trnak boyu olmas gereken salar bundan daha uzundu, sakallar kim bilir ka gnlkt, hlbuki sakal brakmas yasakt. Bask bir odayd buras, bir gs kafesinin iindeydi sanki, nefesin ekilip salnmad bir yerde. Yine kahverengi. Neredeydi? Hatrlamaya alt. Drt bardak arpa suyuyla, belki de beti, zom olmu ve... Ve ne? Zorlad zihnini. Evet, tipik hanc grntsndeki hancdan bir oda istemiti. Niye insanlar her handa muhakkak kalacak odalar vardr diye dnyorlard ki? Niye o da yle dnmt? Hancnn kz. O neredeydi peki, var myd? Kendisi mi buraya kp yatmt yoksa hancyla kz m yardm etmiti? Radyo, antas. Kendinden beklemedii bir eviklikle yataktan frlad ve antasna bakt. Orada, duvarn dibindeydi, mum antasnn anca yarsn aydnlatabiliyordu. Her ey yerli yerindeydi, iindeki anszn ortaya kan phe yine anszn uup gitti. Kar dinmiti darda. antay srtna geirdii gibi kt odadan, yine ayn sessizlik, uzun bir koridor, iki yanda iki oda, numarasz. Duvarlarda mumlu amdanlar, merdiven o kadar uzakta grnyordu ki gzne. Sindire sindire att admlarn, gelen bir eyler vard, birileri, baka admlar, baka sesler, umursamaz iktidar admlar. Onu aryorlard. Hanc dostluuna ihanet etmiti. Omuzlarn esnetti tlatt, hemen solundaki odann kapsn tekmeledi, baka mteri olamaz myd gelen, onun gibi baka bir yolcu daha, riske giremezdi, peindeydiler ite, ikinci tekme, kap dayand, nc tekme, bana msn demedi yine, drdnc tekme, pes etti, hzla ald. Uyand odaya benzer bir oda. Yine dikdrtgen pencereler, anca saca kadarlar. Oda bo ama sahibi var, yatan zerinde kyafetler var, Anaehire zg acayiplikler. Hi tanmad, yz yze geldiinde dahi tanmamak iin elinden geleni yapaca birinin kahverengi hi armadm kasket apkasn ve sadece anaehirlerde retilen u kardan-kumdan-tozdan korunma gzln takp, srtnda antas atlad aa. Kara batt, btn arln ald, btn olas yaralarn sard kar. Hann yannda bir ahr. Grnmeden ieri szan bir adam. Atlara bakan ve seimini yapan, setii at sakinletiren onun dilinden konuan bir adam. At giydiren ve zerine binen bir adam, kvrml caddede drtnala sren adam. Nasl bu hale geldiini merak eden bir adam, hann tek tk yolcularndan birinin atn alan adam, ve hepsi varl mehul bir bycy bulmak iin daha neler yapabilirdi bu uurda acaba, elinden baka neler geliyordu balta sallamaktan baka? Beni sevmedi Elen, samalama,
Kasabalara zel Krallk Yasalar. Her kasabaya zel olarak uygulanan emirler btndr. rnein Avaz kasabasnda, erkeklerin sa ve sakal uzatmalar; kadnlarn ise, tarm hari herhangi bir ticari uraa katlmalar yasaklanmtr. B.T.A.
14

16

tabii ki sevdi Kasaba knda/giriinde saa sapp srekliliini koruyan yola srd atn, hayr, at, antasnda bile ona ait olan pek az ey vard. Srd.

17

3
Her ey izgiseldi grnrde, yapt btn hamleler ileriye ynelikti, sanki, ama dngsellii de hissediyordu, bilmiyordu ama hissediyordu, belki dng deil de bir yzleme zorunluluuydu hissettii, ne kadar kaarsa kasn yol onu yine Avaza karacakt, kasaba yerinde olsa da, olmasa da, hem Avazdan kayordu, hem de yaklayordu ona. Olaanst yklerdeki kahramanlar gibiydi, umursamaz ve duruma hkimdirler, sorumluluklar vardr, evet, tam da onlara benzemiyordu aslnda, fark etti birden, kahramanlarn baz zelliklerine sahipti yine de, uzun zamandr yemek yememi, ne kat ne de sv dkmt doaya, yar kahraman m oluyordu imdi, yoksa yar l m? Karn srekliliine dair aklnda yazd kurmaca metin yerini karn istikrarszlna brakmt. Cmleler soluk almadan akmaya balad gzbebeklerinin ardnda. Kar durmutu imdi, neden yadna dair pek az tahmini vard, neden durduuna dair ise daha az. Kar diner ve tekrar yamakta srar etmez, gkyzn bir ana sevgisiyle rten tabiat ald ani kararla kaldrr rty. Karlar erimeye balar, saaklardaki sarktlar bir bir derler, kasabalarda atlarda kayan kar tabakalarnn sesi yanklanr, insanlar sokaklara dklr, ama bir bayram havas yoktur, karn duracan, nnde sonunda kat olann buharlaacan biliyorlardr, yine de temkini elden brakmazlar, donan zeminlerden kanr, sarktlarn altlarndan gememeye dikkat ederler, karlar erimeye devam eder, kasabalnn beraberce yapt kardanadamn gbei atlar dklr nce, kara gzlerine yalar dolar, kafas kopup der, burnu ezilir, ocuklar yer onu, karlar ate eder, tepede gne vardr ama stmaz daha, ateler yanmaya devam eder odunlar atrdar eller ovuturulur, atlar arlklarn atar, nefeslerdeki buharlar kaybolur, kanlara binilir tarlalara gidilir, atlara binerek ya da yryerek komu kasabalara doru yollara dlr, karlarn berraklndan geriye amurdan kirden kardan ynlar kalr, Toprak Veren gelir ve hem kendi hasat payn hem de Krallknkini alp gider, atlak sesler yoktur, karlar eriyordur, her ey eski haline, aynlna geri dnyordur. Yetikinler ve genler ilerine, ocuklar okullarna gider, yetikinler ve genler Anaehirlilerin belirledii uzunluk ve arlk llerini, onlarn bastklar paralar kullanrlar, ocuklar Anaehirden gelen retmenlerin anlatt Krallar ve Krallk Tarihini, Anaehire has grg kurallarn renirler, karlar tamamen erir, rutin srer, aylar geer ve kar yine yaar. Her ey yerli yerindedir. Ne yapacakt imdi? Btn kasabalardan geecek miydi byle, t ki Sona ulaana dek? Peindeler miydi hl, radyo muydu dertleri, yoksa baka bir ey mi? Kim nereden bilecekti ki kovalayanlar dertlerini, dertleri bile deildi ya, onlarn, yani Kraln Adamlarnn

18

dert duvarlarnn15 bir paras deildi o, halledilmesi gereken bir iti, bir eydi, insan ancak bir eye kl ekebilirdi zaten, nefret, Adamlarn ondan nefret ettiini sanmyordu, onlarn gznde daha aa, harcanabilir bir kimse de deildi muhtemelen, ama eydi ite, istediin zarar verdikten sonra arkan dnebilecein bir eydi, nefret gereksizdi, duygularla alakas yoktu bunun, seni imdi ldreceiz iimizi zorlatrmazsan seviniriz yzlerinde aynen byle bir ifade vard, eyin artk sona geldiini, vadesinin dolduunu sylerlerdi bu ifadeyle, nefret yoktur, acma aalama hele hele vicdan azab hi yoktur, ey kar koyar ve kendilerine aslnda bir ey olmadn hatrlatmaya balarsa, ite o zaman nefret ortaya kard, ortaya kma hakkn kendinde sakl tutan nefret, yalvarman ya da kamaya alman beyhude bizi ikna edemezsin edilebilirlerdi aslnda ve hi ilerine gelmez bu, kendilerinin ilerini zorlatrd, miferlerinin ve yz derilerinin altndaki kullanmadklar duygu ifa edici yz kaslarn uyard iin eyden nefret ederler, yani nefret etmek zorunda kaldklar iin, eye kalarn atmak zorunda kaldklar iin, ve ey birden kiiselleir, Krallkn davas onlarn da davas olur, siperliklerinin deliklerinden uuan seslerinin vurgulu hatlarn duyar hissederdin. Ve seni merhametsizce, ve buna ek olarak, nefretle ldrrlerdi. Zihninde onlarca soru dnp duruyordu, ama hibirine cevab yoktu, mulk ya da kesin, hibir cevab. Belki sadece hatrlamaya almalyd, kadna dair btn anlarn ayklamal, tasnif etmeli ve kronolojik olarak dizmeliydi. Btn her ey, uan demir kular efsanesi16 kadar sama gelmeye balamt. En tepede, bulutlarn da stnde, Efendimiz (ya da Byk Hanm) oturuyordu, sonra bulutlar vard, gkle yer arasnda bilmem ka bin kadnlk bir boluk, bulutlardan baknca kck kalyormusun hatta, karnca gibi. ok kk, ok aciz ve amaszd, evet, bycy bulup kendisinden kasabann akbetini renmeyi ummak da bir amat, ya sonra? Sonra yoktu, sonrasn da dnmek de bycden istedii cevab alamamak kadar sinir bozucuydu. Midesi sitem edercesine guruldad. Am Sanki yeni aklna gelmiti a olduu. Sradaki kasabaya da urayacak ve karnn (ve de atnkini) doyurduktan sonra tekrar yola kacakt, belki baka kasabaya uramazd bir daha. Belki az sonra belki de saatle sonra nne kacak olan kasabann adn bile bilmiyordu, hususi yasalarn, neye benzediini, insannn tavrlarn. Sol omzunu evkle karken az kalsn attan decekti. Srmeye devam etti at, artk midesi tarafndan ynlendiriliyordu ve midesi iini grene kadar baka hibir eyleme izin yoktu. Yarm saat bir saat boyunca bazen menderesler izen bazen dz bir izgiye dnen yolda, karda bata ka srd at, nce buraya ait olmayan o evlerden kt karsna, kusursuz yaplm, souk ve yksek evler, mezarlkla karlat sonra, beyaz
Dertler duvar oldu deyimi Topraklarda ska kullanlr. Her dert tula, btn dertler ise bir duvardr. B.T.A. 16 Topraklarda bir ara az azdan yaylan bir sylence. Gkte alev alm, dik kuyruklu devasa bir kuun umasyla alakaldr. B.T.A.
15

19

mermerin zerine yazl isimler ve tmsek tmsek toprak, isimleri okuyamad ama Topraklarn mezarlklarn andryordu bir ynden17, kocaman, tarifi zor bir eye rastlad bir de, tekerleri olmayan demirden bir eye, stne ters evrilmi bir tabak yerletirilmiti ve tabaktan baca borusu gibi bir ey kyordu, Avazlnn lgatinde uygun tanm szckleri yoktu bu ey iin, bunlarn geldii yer acayip ve tehlikelerle dolu olmalyd, nk bu baca borulu eyin muhtemel ki aracn- oyuncak olmad kesindi, ve Avazl ad gibi emindi ki, sicili epey kabarkt aracn, bir de heykele rastlamt, bir komutan poz veriyordu ya da doal haliydi, Topraklarn efsanevi komutanlarndan biri olmad kesindi, Batya, kasaballarn hi grmese de varlndan phe etmedikleri denize dnmt yzn. Kalar hafif atkt, bir atn zerindeydi, bir eliyle baty iaret ediyordu, ardnda bir ordu mu vard acaba, yoksa yalnz myd, meczup muydu, hcum emri mi veriyordu, yoksa yeni topraklarn yeni krallklarn mjdesini mi veriyordu, nasl bir duygu iindeydi ardndaki askerler, cebren ya da gzellikle iyice ikna edilmiler miydi, baka Topraklarda baka/ayn zamanda u an ayak bast yerde mi can vermiti hepsi, savan, davann hakllna nasl inandrmlard onlar, yine ayn cmlelerle mi, ok mu kolay olmutu, kim bilir. Uzaklayor ve yaklayordu, ikisini de istemediinden emindi aslnda, hibir eye uzak ve hibir eye yakn olmak istemiyordu, mmkn myd bu? Ve nihayet kapnn mecazi kapsndan geip Kocakye girdiinde sorularna ksa sreliine ara verdi, verildi. Bu seferki kasabann sessizliinde huzur vard yalnzca. Ama adnn hakkn verdii pek sylenemezdi, binalar ayn yolda giderken yanndan getii tanmlanamaz yapya benziyorlard, tpksydlar hatta, ama bir farkla, ahaptlar. ki katl ahap yaplar dip dibe ykseliyorlar, kasabay kenarlar kusursuz izilmi dikdrtgen bir alanda snrlyorlard, Yolun getii ana cadde hari neredeyse btn yollar darackt, at arabanzla yolun birine, mesela karanlk ara sokaklardan birine girdiniz diyelim, atlar dndrp geri kmanz mmkn deildi. lerlemek zorundaydnz. Bazense hem ilerlemeniz, hem de belirli noktalarda banz emeniz gerekiyordu eer at sryorsanz, balkonlar baa belayd nk, bir de insan perian eden soba duman vard sokaklara sinen, ilk katlardan kan duman darack sokakla st katn balkonuna arpp serseme dnyor, oraca ylp kalabiliyordu. Kasabann ou yeri byleydi. Tabii kasabann ilerine doru ilerleyince her ey byyor, nemlileiyordu, meydana bakan kocaman bir Kocaky Oteli, Kocaky Ynetim Binas, Ben-Kocakyn-En-Zengini-Olarak-Burada-Oturuyorum Binas ve bir de yerel yemekler yapan Hamur i isimli bir Yemekevi mevcuttu, Anaehirden gelen otantik sevdals turistlerin urak yeriydi bu kasaba, yerel evlerde kalan, yerel yemekler yapan, yerel azla konuan ve hizmette kusur etmeyen, para iin azlarnn iine bakan insanlar zlyorlard Anaehirde yln byk ounluunu geirdikleri zamanda. Arkadaki orman ahap yapya ilham olmu, ahap yap da Topraklarda zor bulunur bir giriimciye
Topraklarda mezar talar gen eklindedir ve sivri taraflarndan topraa alrlar. Ayrca genel olarak mezarlar bombeli olsalar da, (Efendimizin Ricalar Kitabn farkl yorumlayan) baz yrelerde, lnn canlanma olaslna kar, topraa tabutla balants olan zel delikler alr. B.T.A.
17

20

ilham olmutu, bu zincirleme ilham burada bitmemi, giriimci Anaehirde kasabann reklamn yapp kendisine mteri kitlesi yaratmaya alrken, ehirde grp Bakana anlatt heykel de Bakana ilham olmu, efsanelerdeki kanatl at da Sanatya ilham olmutu, meydann ortasna ilk bakta ne olduu pek de anlalmayan kanatl bir ey dikilmi, altna da malumun ilam gibi Kanatl At yazlmt, tek tk gelen, Topraklar da insan kitlelerinin akn akn geldii grlmemitir zaten, turistler bu atn hikyesini merak etmiler ve btn bu turistik faaliyet olaynn kendisine ilham olduu Sonradan-OlmaRehberin azndan Siminyus ismi kmt, aslnda kpeine koyduu ve duyduunda herkesin garipsedii bu ismi aniden kasaba halk benimsemi, yzlerce eldir ainaymlar gibi Siminyus hakknda hikyeler nakletmeye balamlard, efsanelerde hibir nemi olmayan bu kanatl at ksa srede kahramann da nne gemeye balamtr, kahraman aptallaarak bir cmlenin yakasn bir araya getirememeye, Siminyus ise bir anda insanolunun dilini konumaya balamtr ve nihayetinde kahraman srtndan atm ve efsanenin asl kahraman haline gelmitir, zaten bu noktada ipin ucu kam, kasaballar insanolunu Siminyus karsnda aalamaya varacak eyler anlatmaya balamlar, farkl sylentiler kasabada be on koldan yaylp azdan aza dolamlar, meydana varp u uca balanmlar ve nihayetinde (Siminyusun Byk Hanm tahtndan indirip gn krk ikinci katndan aa att bu ksmn tehlikesi fark edilmi ve genel anlatya dhil edilmemitir) insanla diz ktrd ve ta giyip Bykatln ilan ettii ve herkesi kinettii hayal edince sama gelen bir hikye kmt ortaya, ve en sonunda kahramann anlatlardaki sonsuz yolculuu kk nanslarla bugnk halini almt, kpek Siminyus ise yllar nce bir ara sokakta vahice tekmelenerek ldrlm, kimse bu cinayeti sorgulamam, kanlar iindeki kk bedeni yandaki lokantann arka kapsndan kan a tarafndan bulunmu, sahibine haber vermeye tenezzl edilmemi ve gne batarken kasabay dolamaya balayan p arabasna atlm ve gnn sonunda doudaki ple boaltlp, bir ay sonra btn plerle birlikte yaklmt, sahibini gnlerce alatan iyi ve sadk bir kpekti o, sahibi, yani Rehber, ahap Siminyusa her baktnda i ekip, turistlere Siminyusu anlatmaya devam etmiti. Kocaky kasabas, ki ismini eskinin ky birimlerinden almaktayd, bildii kasabalarla kyaslaynca, epey deiikti. Anaehirle ciddi anlamda balants olan yegne kasabayd belki de, scak mevsimde harital rehber eliinde kasabaya varan turistler (ounluu tccarlar ve tepedeki evlerde oturanlar oluturuyordu) tabir-i caizse para saarlard. Gelirler, Hamur inde yemeklerini yerlerken, kendi aralarnda bu yemei ehirde bulamadklarndan, ehirde yemekler iin bu kadar uralmadndan, ehirde servisin zenli, garsonlarnsa gleryzl olmadndan yaknrlar, midelerine kasaba yemei girdii iin kasaballarn garipsedii glckler saarlar, meydanda her ayn ilk Cumartesi dzenlenen panayr doldururlar, hayatlar boyunca asla oynamayacaklar, ehirde olsa burun kvracaklar, grmezden gelecekleri oyunlar oynarlard, bazlar samimiyet gstergesi olduunu sand ama aslnda katksz igzarlk olan hareketlerde bulunurdu, mesela, kasabalnn olur olmadk szcn son hecesini uzatn, k harfini ar sahiplenip 21

fazladan vurgulayn taklit ederlerdi, kasabalara ok uzaktlar ve bir haftalk tatilleri boyunca uza yakn etmeye, kasabal olmaya alrlard, ama beceremezlerdi, stresten uzak bir hafta derler ve cennet ilan ederlerdi Kocaky, ve heveslerini aldklarnda bavullarn toplayp, rehberlerinin arkasna taklarak tekrar ehre dnerlerdi. Kocaky, yalnzca Anaehirin mterisi olduu koca bir kasabayd ve u an bombotu. Avazl kasabalardaki insanlarn kasten ortalarda gzkmedii hissine kapld. Ondan saklanyor olabilirler miydi, ya da korkuyorlard? Ahap kokuyordu her getii sokak, perdeler aralanyor, merakl balar kendisine bakyor, baklara karlk aldklarnda ise saklanmaya lzum grmeden bakmaya devam ediyorlard, kasabalnn baklarnda bu kasabadan olmad bellinin tedirginlii yoktu, aknlkla da incelemiyorlard Avazly, sadece bakyorlar ve muhtemel ki tahlil etmeye alyorlard, sandan nereden olduunu, ngrtdan ve kabarklktan cebindeki parann miktarn, atn soluklarndan ne kadar yol geldiini, onu tanmaya alyorlard, belki gizli bir ebeke kurmulard, alelade kasaballar ona bakyorlar, notlar alyorlar, bir ekilde, mesela evleri birbirine balayan borular yardmyla, bu notlar bir merkezde toplanyor, merkezden gerekli mercilere iletiliyor ve gerei yaplyordu, bir kasaba dolusu hafiye, mmknd ite, kasabann tamamna sinmi kontroll paranoya. Tabii bu sadece bir olaslkt. Her ey, her hamle bir olaslkt. On dakika sonra Hamur inde buldu kendini. At ahra gtrmler, kendisini cam kenarndaki masalardan birine oturtmulard. Avazly turist sandklar iin miydi bu muamele, yoksa herkese byle miydi? Byk, hayr, kocaman bir meknd buras, yksek tavanlyd, cam kenar tek bir camdan oluuyordu, tek-ift-drtl olarak farkl farkl boyutlarda oymal masalar ve bir sr sandalye vard, duvarn tamamna Siminyus efsanesi resmedilmiti. Ne yiyeceinize karar verdiniz mi? Soru bir sre yankland zihninde. Seenei olduunun ima edilmesi garip gelmiti birden, hamur ii diye cevap verse ok mu genel olurdu, garsonun parlayan keline, alinmi kalarna, brakt upuzun favorilere, deniz mavisi papyonuna, hibir krn gze arpmad bir suru dmeli, kol manetleri pskll gece mavisi gmleine, paalar balk kuyruuna benzeyen krallk mavisi pantolonuna bakt, mavi mavi mavi, bilerek ya da bilmeyerek bilinaltnza seslenen bir umut deposuydu sanki gen garson, yle bir baktnzda kar skntsn da, zihninizi igal eden sorunlar da, ieride Hamur inde olduunuz surece, unutuyor ya da unutur gibi oluyordunuz, ya da Avazl fazla abartyordu, unutmak m istiyordu, hudutsuzca dikkatini datlmasn, hayallere dalmay, bir yani Elen'i hatrlamak bir yani ise unutmak istiyordu, hatrlamak ac veriyordu, sanki, her bir anyla ayaklarnn altndaki atee bir odun daha atlyordu, kkreyen ate azndan kvlcmlar saarak mevcut benliini tututuruyordu, derisi soyulmaya balamt bile. nnde duran mny fark edip anlk bir bak att iindekilere, "patatesli hamur kzartma, drt tane. Bir de ay alaym." ay, ay da nemliydi hamur isi kadar. Garson on on be dakika sonra sipariini getirdi gz alc bir tepsinin zerinde. Siparii masasna brakt ama gitmedi, Avazlnn anlam veremedii bir nedenden dolay banda bekliyordu hl, yalandan boazn temizlediini bile duydu Avazl. Sonra pes edip 22

gitti ve Avazl anlam verememeye devam etti. Fiyatlarna gre epey kk kzartmalard ve iki srkta kaybolup gidiyorlar, tabaktakiler hzla azalyordu. Hamur inin boncuk perdeli kaps yeni mteri diye hrdad. Devasa boyutlarda bir adam arpt gze, kocaman bir yumurtaya benziyordu, ehirli kyafeti giymi uzun sal bir yumurtaya, garsonun taktnn benzeri bir papyon vard boynunda, ltl yeil renkli, kaponlu bir pelerin de balyd kaln boynuna, adam sakin sakin Avazlnn yanna yaklat ve azna giren uzun byk kllarn yiye yiye davudi sesiyle, yannza oturabilir miyim? diye sordu. Avazl anlam veremedi, bugnlerde ok sk oluyordu bu. Tabii, dedi, mmkn olduunca nazik bir sesle. imdi kesin iinizden soruyorsunuz, btn her yer boken bu adam benim yanma niye oturdu diye, Avazl cevap olarak olur mu yle ey diyen bir mimie bavurdu. Yalnz bama yemeyi sevmem de. Garipsiyorlar genelde, ama ne yapaym. Konumak zorunda deilsiniz. Nerelisiniz, kasabalardan m? Mecburi-sa kesiminden bunu tahmin etmesi zor olmasa gerekti, Avaz, dedi. Ah, dedi adam, bir yeri mi acmt yoksa anladnn ifadesi miydi bu? Adam yemeini sipari ederken, bir sre sorularna ara verdi ve yemei geldikten sonra, ki Avazl yemeini bitirmi ikinci bardan iiyordu o sra, sorularna devam etti. Siz kasaballar ok anslsnz, yani zerinizde bir bask yok, doayla i iesiniz, stresle falan boumuyorsunuz, ehirdeki insanlarn halini bir grseniz, adamn her dediini onarlarcasna kafa sallamaya devam etti Avazl, belki adam susard bu samimiyetsizlii grp. Susmad. Tccarm ben karsndaki sormuasna vurgulad mesleini- daha ok Sefid kasabalaryla alyorum. Gevzin krk kasabasnn yannda biraz az kalyor tabii Sefidinkiler. Evet, hepimiz Krallmza bal insanlarz, gerektiinde btn malm mlkm balarm krala, ama ite Sefidde daha ok var, iki eliyle ceplerine vurup Topraklarn genel kabul gren btn mesele para hareketini yapt, Gevzle de alyorum tabii, kervanmda sadece Gevzliler alr mesela, tamam, Krallk dnda i yapyor olabilirim, ama doduum Krallk unutacak halim yok. Avazl herhangi bir jest ya da mimikle anlyorum sinyali gndermedi bu sefer, konumann sonunun nereye varacan gerekten merak ediyordu, imdi merak ediyorsunuzdur, bu adam tccarm dedi ama ne tccar olduunu sylemedi diye. Gizlimiz saklmz yok bizim, niye oul konuuyordu ki, terlik tccarym ben, bakmayn yle, rica ederim, bu ite iyi para var aslnda. Dorudur. in srr talep yaratmakta. nsanlar yazn terlik giymeye ikna edebilir ve kendi adn duyurabilirsen, kralsn demektir, lafn gelii tabii, yoksa ne haddime kral olmak. Bu adam hafiye olabilir miydi, nasl bu kadar rahata krall aka yapabiliyordu? Asla benzer rn ktlemeyeceksin, ters tepebilir sonra. Ne yapacaksn peki, kendi rnnn dierlerinden ayrlan zelliklerini n plana karacaksn, reklamn iyi yapacaksn. Pazarlama, birinden nefret ettirip dierine yneltme zerine deil, dierini daha ok sevdirme zerine olmal. Konumann sonunu pek de merak etmiyordu artk, sandalyesinde huzursuzca kprdanmaya ve bir ayayla tempo tutmaya balad. Karsnda, korktuu gibi, konutuu kiiye kar tepkisiz, uzun bir monologa balam bir tccar vard. Gereksiz bilgiden lmezse iyiydi. Ne diyordum, hah, elbette bu metodu ben kefetmedim, ama gururla syleyebilirim ki, en iyi uygulayanlardan biri benim. lk nce 23

be on oyuncu kiralamakla baladm ie. rettiim terlikleri giydirdim hepsine, gnlerce farkl klklarda ama terlikler hep ayaklarndayd- ehirde dolatrp, insanlara terlikleri tantmalarn saladm. En sonunda oyuncularn hepsini Pazar alannda kurduum podyuma karttm ve rnm resmi olarak tantp, sata sundum. Benimkilerin de nceki terliklerden ok fark yoktu, ama farklymlar gibi hissetmelerini saladm sanrm. Niye, niye bunlar anlatyordu? Giriimciliin inceliklerini dinliyordu ciddi ciddi, bambaka alakasz bir ryann iinde olabilir miydi yine? Handaki atlyede rettiim terlikler tabii ki iiler retiyor- talebin onda birini bile karlayamad, sana yle syleyeyim. yle de sylese, byle de sylese Avazlnn ilgisi oktan baka yere kaymt. Handaki atlyeyi bytmekle baladm ie. Baktlar terlikler satyor, hemen zam ve zaman istediler, beni enayi falan sandlar herhalde. Zam mam yok dedim onlara, hepinizi iten karp atlyeyi baka kasabaya kurmadma dua edin. Gklarn kartamadlar. Herif boboazn teki miydi, yoksa sahiden gl biri miydi? Tabii, aptal mym ben. Handakileri iten atmadm ama uzak kasabalardan birine bir atlye daha kurdum, Vergi Svarilerinin o atlyeden haberleri yok tabii, onlar bi tek Handakini biliyorlar. Kesinlikle gl biriydi. En inanlmaz ne, syleyeyim mi sana? Bunlarn hepsi, yani terliklerimin nlenmesi falan ite, yalnzca bir el nce gerekleti. Servetle birlikte gbek de byd. Tccarlk... Evet, nokta vard cmlesinin sonunda ve son darbeyi vurmaya hazrlanr gibiydi. Adam tabandaki hamuru kesiyor, iniyor, yutuyor, konumasna devam ediyordu. atal bak tuttuu elleriyle havada yaylar, dz izgiler ve daha birok farkl geometrik ekil iziyor, konumasn heyecanl klmaya alyordu, ama Avazl oktan sklmt, kaynama noktasna az kalmt. ok yaygn bir yanlg var Anaehirde, ou insan terliin btn paralarnn ayn atlyede retildiini sanyor, hatta terliklerin tek para olduunu sananlar bile var. Hlbuki atlyeler birletirmek iin varlar. Yani, terliin tabann bir kasabadan, kayn, ipini falan da baka bir kasabadan temin ediyorum. O paralar da atlyelere gnderip birletirdikten sonra yine ayn atlyelerde terliklerin altna damgam bastryorum. Laf aramzda, bu damga ii de Topraklarda ilktir. Tek tarafl bir gerginlik vard ortamda, belirsiz, limoni kokusunu alabiliyordunuz, kokuya ok fazla kendinizi kaptrrsanz, meye balyor ve gerginlik sizi de iine ekiyordu. Topraklarda en ciddi gerginlik tryd bu, bir tarafn daima hazrlksz olduu trden. Sava hatrlad birden, hi yoktan aklna dmt. ok yakn, ok gerek bir anyd, Hamur inin yerini muazzam bir kamp almt, iki saattir iddetini bir an olsun azaltmayan yamur dmanla anlama yapmt sanki, iki gnlk yryn, terin, bezginliin, gerginliin, kirin, ayaklarda ikinliin, aln ve daha birok yan etkinin mkafat gibi bir eydi kamp kurup azck oturacak olmalar, arplp krlan yumurtalar misali bulutlar su dkyordu zerlerine. Kazklar aklyor, ipler geriliyor, adrlar ahlanyordu yamur altnda. Ar zrhlara arpan yamur damlalaryla birlikte kamp boyunca ahenksiz tek sesli bir koro kmt ortaya. Krk kasabann askerleri oradan oraya 24

koturuyordu, onlarca yzlerce dnce miferlerinin altnda eziliyordu, uzuvlarna grnmez ipler balanm, oradan oraya ekiliyorlard, ama hi karmyordu ipler, birbirlerinin yanlarndan geiyorlar, etraflarndan dolanyorlar, yol veriyorlar, ama asla ipleri kartracak bir harekette bulunmuyorlard. Her ey bir dzen iinde yryordu, yerdeki taze amurun, gittike byyen gletlerin, aralksz yaan yamurun ve bulduklar uygun bir yere oturup miferlerini kararak nefes alan bazlarnn neden olduu kaos o askerlere katiyen sramyordu, kouyorlar ve daima yapacak i buluyorlard. Hatta imrenir gibi olmutu Avazl, bir adrn iinde oturur, darda kouturanlarn glgelerini izlerken. O kadar ok ey vard ki darda, eyler konuuyor, glyor, dert yanyor, baka eyleri ekitiriyorlard. Botlarn amurda kard vck sesi ve ayn botlarn gletlere bastnda kard aprt sesi. Ayn ocukken olduu gibi, o zamanlar imek aktnda ya da yz olmayan geceadamndan korunmak istediinde yorgannn altna saklanr ve tm kalbiyle gvende olduuna inanrd, gvendeydi de aslnda, kafasn yorgandan kardndan daima tehlike gemi olurdu, fakat imdi, kafasn simgesel yorgandan kardnda tehlike, yani zihnini kemiren korkun ihtimaller zinciri ve onun znesi yzlerce ey, darda olmaya devam edecekti. Yzbann sesini duyduunda dudaklarnn arasnda emanet gibi duran sigara bitmek zereydi, adrn iinde dumandan gz gz grmyordu. adr yaksam ya, sonra srasa ate dierlerine, Adsz Krallka bu kadar yakn ve kasabalarmza bir o kadar uzakken yansak, boulsak dumandan, alktan gebersek, anl kralmzn kendi kendini malup edii Ansiklopedide yer bulsa mesela. Neden burada, tam burada, Gevzin hayali snrlarnn dnda, bu ovadaydlar, ne ileri vard? Topraklarda yayorlar, Topraklar fethetmeye, eyler olarak baka eyleri zapt etmeye urayorlard. Kral ldrse bu anlamsz ikenceye son verebilir miydi, suikasta kurban giden krallar yznden balayan savalar, suikasta kurban giden krallarla bitirilebilir miydi? Olmuyor yle, diye cevaplamt kendini. Savalar asla suikasta kurban giden krallar yznden balamazd, balatlrd, her zaman bir bahane, gizli bir irade, gizli bir ama ve daima adn bir yerlere yazdrma hevesi olurdu savalarn ardnda. Kasaballar niye lyordu peki, niye Krallkn dolmas gereken ve de dolan bir kasas varken, kasabalarn byle bir eyi yoktu, niye biz lyorduk? Cidden yaksa myd adr? Belki de adr yerine kendini yakmalyd. Sakince yere oturmal, amurun pisliin iinde kendini atee vermeliydi ve barmamalyd, hangi amala yapacakt bunu, ardnda brakt notta m belirtmeliydi amacn, yoksa kendini yakmadan nce barsa myd, bakalar iin lme gitmek istemedii iin kendini yakarak ldrmek, pek de etkili durmuyordu bu hareket. Veya eylerle konuabilirdi, balarndaki miferleri kardklar an yumuuyorlar, zlemle i ekiyorlar, kasaba anlar dei tokuunda bulunuyorlard. Yzba bard. Klcna bakyordu o sra, kasaballarn klc olmaz aslnda, pahaldr, demirciler ancak paras olanlara dverdi demiri, dve dve kl karrlard, o kl birilerinin knna girer, kendisine hi danlmadan koca gvdesini baka canl gvdelere indirirler, kanla slatlrlar, temizlenirler ve beklenmedik bir anda yine bir gvdeye iniverir, saplanverirlerdi. Avazlnn kendi emanet klc da, krallk silahhanesinde her klcn kayd 25

tutulurdu, ayn sreten geecekti, klc eylerin kanyla slanacak, belki bu onun itahn daha da kabartacak ve duramayacakt bir trl, sava alannda, birbirlerini ulvi ve bir o kadar mphem bir ama uruna kesen taraflar olmaktan kp, yalnzca birbirlerini kesen taraflara dneceklerdi, hatta bir ihtimal kendini tutamayan bir asker kendi ordusundan birine de klcn sallayacak, krallklarn anlamal olarak zrh renk ve tasarmlarnda belirgin bir ayrma gitmeleri bundand belki, ve dierleri de ona katlacakt, o zaman onbalarn, yzbalarn, komutanlarn emirleri ya da sava borularnn Maaradaki yaratklara benzeyen dehet verici bouk sesi kr etmeyecek ve iki ordu hem birbirini katledecek hem de kendilerini kese kese iten ie kemirecekti. Yzba barmaya devam ediyordu, kendinden ylesine emindi ki, sesi zincirleme bir tepki balatyordu resmen, nce bir iki kii sesin iine karm harfleri kelimeleri zyor, onlarla anlaml bir cmle kurup verilen emre ulayor, emri uyguluyor, ardndan beer onar kii bu sefer sesle hibir yakn ilikiye girmeden, yalnzca ncekilerin yaptklarna uyacaklard, orduda lmden baka bir eyi dnmek yasak sylentisi gerekten sylentiden ibaretti, her eyi, en tehlikeli, en vahi ve en imkansz fikirleri dnyordun, fakat asla katiyen uygulayamyordun, nk daima yzbann sesindeki kelimeleri zmsemeden, anlamadan cmle haline getiren birileri oluyor ve elbette katrana bulandnla, oklandnla, topraa gmldnle, kaza akldnla ya da gzlerin oyulduuyla kalyordu. Gzleri oyma ii Ordunun, basit emirler ann gzde ikencesiydi, gzlerini oyup, azna tkyorlar ve dudaklarn dikip veya kimsenin formln bilmedii gri bir svyla yaptrp seni ylece brakyorlard, hayatlar boyunca fazla hassaslktan gz bebeklerine dokunamam olanlara etkisi fazla srmeyecek bir ok yaatt kesindi bunun, iren, yoo, tarifsiz bir ey, hava tutarm gibi ikin yanaklarla ve aamadn aznla, yn kavramn olmakszn yrrdn ylece. Kalkan dostunun18 sonu aynen byle olmutu, ordudan kamaya alrken. Kendisiyse son anda, bir emir dalgasna kaplp, bilinsiz eylerin yannda saf tutmutu. O herife, yzbaya ulamak iin neler vermezdi. Ulamas kolayd da, ya sonras. zerindeki zrhn altnda hayatnda hibir savaa katlmam, hi ciddi yara almam, titremekten baka ne yapacan bilmez bir vcut vard, o eller, balta sallamay biliyordu, ama aalara, vicdan pek burnunu sokmuyordu aalara balta sallarken, ya insanlara kl sallamak, klc knndan karmak ve hibir ey dnmeden onu sallamak, sava bu kadar yaknndayken bile imknsz geliyordu hl, dierleri nasl ikna ediyorlard kendilerini, u yzbaya bir ulasa, hazrlksz yakalasa onu. Daha baka yzbalar da vard ama, paay kurtaramazd, yzbalardan nce binba ya da binbalar vard, komutanlar falan, sttekinin insafna kalmak da savala ilgili birok ey kadar irenti. Sonu yoktu bunun. Belki bir gece anszn tek tek btn sttekiler ldrlrse ve nihai dalabilirsiniz emri

18Ordudaki

askerlerin ikili ekilde eleip, muharebe esnasnda dostunun arkasn kollamasn ifade eder. krallk arasnda olduka poplerdir. B.T.A.

26

verilirse bunun sonu gelebilirdi. Bilmiyordu. u yzbaya bir ulasa, belki sonras daha basittir. Belki belki belki diye mrldanm ve adrdan frlayp, kalabala katlmt. imdi de yzbaya duyduu kinin aynsn duyuyordu karsndaki adama. Bu ehirlinin bir suu olmadn, en azndan dorudan bir suu olmadn, biliyordu, ama bir yandan da cesetlerle, karakularla, rzgr uultusuyla, kanla ve organlarla dolu hi de ilham verici olmayan travmatik grntnn sulusunun bu adam olmasn istiyor, btn suu ona atmak, hafiflemek istiyordu, isimsiz ehirli insanlara terlik satmakla megulken, kendisi ayn insanlar doramakla meguld o sra. Avazlnn yznde az nce beklenmedik hayali bir tokat yemi gibi akn ve ac eken bir ifade vard yznde. Alnnda aknln ortaya kartt krklklar eliyle ovmaya, alnn tler gibi yapmaya balad. Adamn devasa kafasn kavrayp masaya almamak iin kendine hkim olmaya alyordu. Neyiniz var? dedi adam, Bi eyim yok, bam aryor da biraz. Aryordu da, yakn gemiin yakc anlar tek tek alnna saplanyorlard. Adam tabandakileri bitirmiti, bir tabak daha syledi. u gbei nasl eriteceim hi bilmiyorum, biraz yryeyim, koaym demiyorum, yryeyim, hemen nefes nefese kalyorum. Eskiden tek bama kasaba kasaba dolap kitap satardm, sonra tabii kitaplar yasaklannca ne yapacam ardm. Adam derinlii diz hizasna kadar gelen cebinden bir resim kard, karakalem izimde Parfmc Topaln ahane Terlikleri tabelas olan bir dkkn vard, bir nalburla bir kt dkknnn arasna skmt. Bu da dkknm. Ana Krallk hazinesinden19 aldm krediyle kurdum buray. Sa olsunlar, byk kolaylk saladlar faiz konusunda. Avazlnn belli aralklarla fark edip durduu zere, adam konuuyordu. Bir eyler biliyordur belki, sorsa myd? Sormalyd. Kral grdn m hi? Sen diye hitap etmesi uygun olmu muydu? yle syleyeyim... tamam, evet, grmedim. Haberini almsnzdr, yani ok bilinen bir ey sonuta, kraln korunmas art, bycden, suikastlardan. Ben de olsam ben de saklanrm, sonuta nceki krala tam yz krk be suikast teebbsnde bulunuldu. Tepedeki sarayndan ayrlmamakta hakl. Korkuyor, yoo, korkuyor deil de, hibir eyi riske atmak istemiyor diyelim. Kraln ordunun banda olmayn anlamt imdi. Besbelli korkuyor, dedi Avazl. Adam tedirginlikle bakt etrafna, karakulara bakyordu kesin. Fikirleriniz sama sapan da olsa ya kendinize saklayn ya da kulama fsldayn. Beni tehlikeye atyorsunuz. Kusura bakmayn. Uzun bir sessizlik, adam ikinci taban yiyordu, lokmasn azna gtrrken, aklna gelen eyi hemen syleme zorunluluu hissetti. Dikkatli olmalsnz, bu kadar gevek azl olmayn, (fsltyla) hele de bu zamanda. Hafiyelere yakalanrsanz, bir daha kimse hatrlamaz sizi, (normal sesiyle) Efendimiz bile. Hi hafiye grmlnz var m? Nasl alyorlar, nerede? Grmedim. Bu kadard cevab, net. Her konuda bir az
Gevz Krallnn 3 ayr hazinesi mevcuttur. Ana Hazine Anaehirde olup, dier iki hazinenin yerini yalnzca krallar ve vezirler bilmektedir. Krallk btesi tamamen Ana Hazineden karlanr; zorunda kalnmadka ki hi kalnmamtr- dier iki hazineyi kullanmaya lzum grlmez. B.T.A.
19

27

dolusu cmle kurabilecek kapasitesi olan bir adamn bu konuda syleyecek hibir eyi yoktu. O zaman varlklarndan nasl bu kadar eminsin...iz? Hibir phe kvlcm akmamt adamn gzlerinin ardnda, zihni bu soruya kar temkinliydi sanki. Ne yapaym, var olup, var olmadklarndan emin olmak iin izlerini mi sreyim, hafiyelerin? Ya varlarsa ve ne yaptm anlarlarsa, phelenirlerse benden? Srf kendi phelerim yznden varlklar-olas hafiyelerin phelerini zerime ekemem. Kimse ekemez. Hem sylentiler var grldklerine dair. Varlar yani, sylentiler, grlmler. Yeraltnda, evet evet, yeraltndaym meknlar. O yzden kimse grmyor yani? Bir umutsuz kvlcm denemesi iin daha belirgin bir vurguyla sormutu sorusunu. Evet. Umutsuzdu. Bence u darda grdn karakular, bakma dar genel olarak bahsediyorum beyfendi, sadece ku ve u hafiyeler de tamamen... Tahmin ettiim ithamda bulunacaksanz ltfen iinizden bulunun, ya da kulama fsldayn. Avazl cmlesini tamamlama gerei duymad, adam ne diyeceini anlamt naslsa. smi, evet, ismi neydi adamn? sminiz nedir, karmdakinin ismini sormay unutuyorum hep. Daren. Tabii ya, Daren terlikleri. Annemde vard sizin terliklerden. Herkeste var benim terliklerden. Siz ne i yapyorsunuz? Oduncuyum ben. daha dorusu, oduncuydum, imdi geziyorum sadece. Topraklar byk. Kafa sallad Daren, bir ismi olmaynca btn isimleri garipsiyordu insan, karsndakine ismiyle hitap etmeye ekiniyordu, bo ama zararsz bir ekinceydi. Kraln radyo... Ah, u konu. Ben de duydum, hatta ilk duyanlardanm denebilir. Uzun hikye. Uzun hikye diyenlere, ayakst anlatlmaz diyenlere, anlatsam da anlamazsn diyenlere, hepsine gck olurdu. Dinlerim, dedi. Tabii bana anlatacak zamannz varsa. Darenin zamandan bol eyi olmadn iyi biliyordu, bu havada yapacak daha iyi bir eyi olamazd ya? ok da uzun bir hikye deildi, ama adam uzun hikye derken tm itenliiyle hikyeyi anlatmak istemediini belli etmeye almt sadece. Yine de anlatmaktan kendini alamamt. Baz hikyelerin bir ba ya da sonu yoktur ve bazlarnn da vardr, sylentilerin, gerein, gemiin ve imdinin birbirine girdii bu hikye ise ikinci kategoriye girmekteydi ve bir Sefaevinde balyordu. Krallkn art kotuu standartlara sahip alelade bir Sefaeviydi buras, hangi Sefaevi olduunu kimse bilmiyordu. Eklemeden olmaz, hikye 6 ya da 7 el ncesinde geiyordu, o zamanlar Sefaevinde alan bir adamn bunu dorulad syleniyor. Neyse, babasndan kalan ftr apkay kartp tebdil-i kyafetle halkn arasna karan Gevzli kral ve olu (yani imdiki kral) evrelerinde koruma ordusu ya da gizlenmi okular olmadan yryorlard. ocuk 1516 bahar grmt daha, yzndeki maske bambaka bir insana evirmiti onu, kel kafas l ld gnete, kalar kalabalkt, bu maske, sa ve kyafet lsyle ayn kasaballar andryordu (salar kahverengiydi diyen de var), babasnn da hali ondan farkl deildi, uzun sakallar ve kel kafasyla orba gibi bir kasabal portresi iziyordu. Sefaevi Anaehirin kmaz sokaklarndan birindeydi, binann n cephesi ilek bir sokaa baksa da, camlarn yerine gittik ve bir daha gelmeyeceiz anlamnda tahtalar aklm, kapsna da kilit vurulmutu, ama ara sokaa bakan kaps hafif bir itile alyor ve insan bambaka bir dnyaya 28

sokuyordu. Standartlar olan (stte bahsedildii zere) bir dnyaya. Bu standartlardan ilki girerken zerinde isminizin yazd arkasnda krallk mhr olan kimlii kapdaki devasa adama brakmakt (bu noktada fikir ayrl yaanyor, bazlar devasa adamn onlar tandn ve kimlik falan istemediini sylerken, bazlar da kralla olunun (yani imdiki kral) sahte kimlikler kullandklarn (bu gre bal olarak, doum yerinde yazan kasaba ismi iin de yirmi civar gr mevcut) sylyor), sonra rengrenk boyal (gerekten) duvarlar olan dar bir koridordan geip, kim bilir hangi kraln fantezisinin rn olan mekna adm atyordun, burada da ayr standartlar karlyordu seni, alt kat tamamen kafe gibi dzenlenmiti, ilgin figrlerle dans eden sigara dumannn altnda ter, bira, nefes ve bunlar bastrmaya alan ar parfm kokusu sinmiti her yere. Kraliyet yelerinin btn bunlara niye katlandna dair ise zerinde uzlalan tek bir gr var ki, grten ok bir sylenti de denebilir, o da bunun ellerdir srdrlen bir kraliyet gelenei olmasdr. Sefaevleri iin ayriyeten kocaman bir parantez amak art - (kurumsal tarihlerinin drt sfrl el ncesine uzand bilinen bir gerek, ayrca ilk dnemlerinin kurumsal olmaktan uzak, bireysel ilerden olutuu da sk sk dile getirilen ve dnmeye deer bir iddia, bu iddiay balang kabul edecek olursak, ismi artk unutulmu bir adamn (bir zamanlar Efendimiz'in Sadklarndan20 olup, bilinmeyen (tabii yine bir sr iddia var, bazlar kilerinden buday aldn, bazlar da gnlk dua trenleri esnasnda gerekten dua etmediini sadece azn oynattn sylyorlar) bir nedenden dolay Sadklardan kovulan) srtnda aydanlkla sokak sokak ay satmas ve kazand parayla kendine kk bir ayevi ap, yllar iinde mekn ve amalarn geniletmi olduudur) Gevzli kral ve gerginlikten bol kyafetlerinin altnda tir tir titreyen kol ve bacaklarna hkmn geirmekte zorlanan Kraln olu bo masalardan birine (ki o masa o an bomu izlenimi uyandrsa da, aslnda onlar gelene kadar gn boyunca bo tutulmutu) oturup azlarn bir kez olsun amadan beklemeye balamlard. Bu ikili ayda bir (iki haftada bir diyenler de var) bu Sefaevine urard, daima bo masa bulmalarndan dolay ceplerinin kabark olduu da bilinen bir eydi. Asla bir ey smarlamazlar, asla kimseyle konumazlar ve az sonra balayacak olan bir saatlik radyo yayn bitmeden asla yerlerinden kalkmazlard. Baba oul (yine o bazlarna gre baba ouldular, bazlarna gre ise bambaka ilikileri vard, masum ya da korkun iliki trleri), trans halinde, sigara dumannda bambaka dnyalar grrler, o srada da o dnyalarn radyoda alnan fon mziini dinlerlerdi sanki. Radyoda bilinmezden gelen sesler duyulurdu, yayn blen sesler, bazen
20

Efendimizin Sadklar ya da Sadklar. Topraklarn drt bir yanna yaylm Efendimizin Tapnaklarndaki adanm kutsal grevlilerdir. Vcuttan akan durdurmaya almamak (onlarca Sadk byle lmtr), gnde tek n yemek (onlarca Sadk daha) gibi eitli kurallar vardr. Sadklara katlan insan bir daha Sadklktan ayrlamaz; ayrlrsa Efendimize inancndan mahrum braklr, alnna Efendisiz damgas (kapal gzleri ifade eden, yan yana iki izgi) baslr, mr boyu tamaya mahkm edilir. B.T.A.

29

arada kahkahalar, yine bilinmezden gelen sesler, ama bu sefer ahenkle, seslerin ardnda yine o bilinmeze ait enstrmanlar vard. Radyoda mzik alarken, herkes susard ama baba oul daha ok susard, bazlar ounluk sustuu iin susard, bazlar susulmas gerektiini dnd iin susard, baba oul ise anlamak iin susard, bu bilmedikleri dilde ya da dillerde alan arklar anlayabilmeyi umarlard, zihinleri sigara duman bulutlar zerinde uarken. Oul aslnda babasn taklit ediyordu (bazlarna gre). Gerekten anlama abas iinde miydi, yoksa kafasnda baka eyler mi dnyordu bilinmez, ama u anki Kraln (yani Oulun) incelikten yoksun karakterinden, o zamanlar hi de anlamaya alt sylenemez. Kral gnn birinde Sefaevine gitmeyi brakm (nedenini kimse bilmiyor, ama tarihsel olarak annesinin ld vakte denk dmekte), bylece Oul da Tepedeki Sarayn21 aasndaki tek elencesinden (elendii varsaylyor) mahrum kalmt. imdi ne Sefaevi kalmt ne de radyo. markn aradn kasabalarda bulma ihtimali yksekti, ama kasabalar nefret ediyordu ondan, kasaballarn karsna korumasz ksa onu lin edebilirlerdi. Ve o da bunun farkndayd. Byle ite, dedi Terliki, anlatacan anlatm olduu halde hl konuuyordu. Efendimiz ahit u kara ukurlardan birini bulsam hemen atlayacam iine. Karmdan kamaktan bir hal oldum, hep peimde hep peimde, brak biraz kafam dinleyeyim diyorum, yok illa ben de geleceim. Geldi de. Otelde kalyor. Boayabilsem boayacam da, Krallk yasas sa olsun, kiisel servetimin te birini ona vermemi art kouyor. Tamam, Kralmza, Krallmza balyz, ama bu yasa da biraz ar sanki. Sanki diyorum bak, yoksa yasay yapann amacn sorguladmdan deil. Al ite, yemek yerken bile rahat yok. Ayn adam gibiydi kadn da, bast yeri kerten, heybetli bir dev, beyaz gri tyl kaln bir krk vard zerinde, kara kar bir ilevi olmayan Anaehire has apkann altndaki salar beline kadar geliyordu, Avazl kalkp kamak istedi, hemen susmak bilmeyen kocadan, hem de onlar yiyecek gibi duran eten. Kadn kararllkla yanlarna yaklat ve adamn banda dikildi. Toparlak yznde minik bir izgi gibi duran azn kocaman ap adam yutabilirdi her an, o trden bir fke vard kalarnda gzlerinde yz izgilerinde. Benden mi kayorsun sen? Yoo, dedi adam tersini ima eden bir vurguyla, kadn anlamazlktan geldi ya da anlamad, Kalk, daha yer alt maaralarn gezdirecek rehber. Kalk kalk, sonra ok kilo aldm diye bana yaknyorsun. Kar koca Hamur inden kp gittiklerinde, Avazl nihayet dnceleriyle ba baa kald, adamn sesi hl kafasnda yanklanyordu. Yemeinin cretini deyip sessiz sedasz dar kt, sora sorutura, sokaklardaki tek tk insanlardan gnlsz yol tarifleri
ehirdeki doal tepede yaayan cepleri kabarklarn evlerine yukarndan bakan Kraliyet Saraydr. Dalardan getirilen kayalarla oluturulan yapay piramit tepenin zerine ina edilmitir. Her krala ayr tahsis edilen ve ldnde ylece braklp bir daha girilmeyen yzlerce odas vardr. B.T.A.
21

30

alarak ve o tarifleri birletirerek kadnn yer alt maaralar dedii yeri buldu. Karsnda yanp kl olmu bir evden kalan gri siyah ktk ynlar buldu, evin niye ne zaman yandn merak etti, belirgin bir i skntsyla her admnda atrdayan yanm ahaba kt, eskiden muhtemelen evin salonunun bulunduu zeminin ortasnda bir kapak vard, yepyeniydi, ya elden geirilmiti ya da eski kapan yerine taklmt. Yaan karn iinde kaybolduu dikdrtgen bir karanlk vard ak kapan ortaya kt yerde. Aadaki minik meale klar karanlkta sar delikler amlard; adamn biri hi susmamacasna bir eyler anlatyordu, ama yalnzca sesinin yanks ulayordu Avazlnn kulana. Grnmez basamaklara basa basa, her an bolua basp yuvarlanma korkusu yaayarak, mealelerin yanna indi. Bir adam duvarlardan, dallanp budaklanan maara yollarndan bahsediyordu, evresini ise Anaehirli on-on be turist sarmt, pr dikkat kendisini dinliyorlard. Gemi uzak ve kurgusald artk, dklen kan vcutta ho bir krmzlktan, ekilen ac kulakta mphem bir yankdan ibaretti. Tarihin onlarca farkl yne uzanan, biimsiz, akl almaz bir geometriyle kendi kendini ina eden koridorlarnda bulunan odann birinde lklar ve kouturmalarla dolu bir an mevcuttu. Kim bilir yllardan kat, Gevz Krall bilinmeyen bir dmanla sava halindeydi; ortalkta dman yoktu, ama Gevzli askerler Kocakye kurmulard karargh, her taraf adrlarla, askerlerin grltsyle ve zrh grntleriyle kaplyd, kasaba halknn sesi bu kemekete bastrlm, varlklar unutulmutu. Hlbuki onlar da askerler kadar korkuyorlard, askerler ustaca korkularn gizlerken, onlar evlerinin iersinde tedirginlikle voltalar atyorlar, alyorlar, birbirlerine sarlyorlard. Dman oralarda bir yerdeydi ve askerlerin dediine gre gittike yaklayordu. Kimdi bu dman bilmiyorlard, ama korkuyorlar ve zamansz lmn gitgide yaklatn hissediyorlard. Askerler neyi bekliyorlard, borazanlar niye ttryorlar, niye her sabah dman gelmiesine sava pozisyonu alyorlard, talim mi yapyorlard yoksa sahiden geliyor muydu dman? Kafasn bu trden sorularn kurcalad kasabann demircisi paranoyadan ldracak gibi olduu bir an yzne kadar yorgan ekerek kt canavardan sakland ocukluk anlarn hatrlam ve evinin salonuna ilk kazmay vurmutu. Demircinin, zihinlerinde ktcl bir dmann ayak sesleri gmbrdeyen ailesi, yani kars ve kz, ne yaptlar ne ettilerse adam vazgeiremediler, boynundan belinden tuttular, kazmasna asldlar, bacaklarndan ektiler, hatta elini srdlar, adam oral olmad, onlar grmedi bile, ne al ne de yorgunluu takan adam ikinci gnn sonunda, salonu ta toprak ynyla doldurduunda ve yn evden dar tamaya baladnda anca durdu, yorulduu ve ackt iin durmutu aslnda, ama karsna ve kzlarna aklamas askerler grmesin olmutu. Korkudan trnaklar ve salar yolunurken, altlara edilirken ve bozulan sinirlerle birlikte karlkl ilikiler de bozulurken, adam el arabasyla yn yn tad topra ta evin arkasna. Askerler grmediler bile, aslna baklrsa, kasaballarn varln tamamen unutmulard. Kilerleri, depolar yamalyorlard ara sra, ve o zaman bile kasabalnn yzne bakmyorlard; sululuk utanc deildi bu, cidden kasaballar yoktu onlar iin. Bu 31

da demircinin iine gelmiti, nk daha derine, daha derine kazmas gerekiyordu. Kasabal durumun vahametini kavrayamamt daha, hatta askerler bile kavrayamamt, onlar iin btn bu durum bir oyundan ibaretmiesine, her sabah borazan ttrp sonrasnda btn gn laklak ederek geiriyorlard. Demirci bo bo dikilen askerlere bakp iinden sylenerek gidip el arabasn boaltyor ve yeniden dolduruyordu. Doldur boalt doldur boalt, bir vakit, kasabaya dmann bu sefer kesin olarak geldii bilgisi ulat. Kardaki tepenin hemen ardndaydlar ve on kasabay kaplayacak kadar oktular, korkutucuydular, gneyden, l topraklarndan gelen esmer adamlardandlar grenlerin dediklerine gre. Bazlar kara zrh kuandklarn sylyor, bazlar ise plak olduklarn, vcutlarn beyaza boyadklarn sylyordu, titrek bacakl askerler gelen bu kukulu haberi dorulama gerei duymadan svmaya balamlard; daha dn gece Krallkn kahramanlk trklerini syleyenler imdi zrhlarn, kalkanlarn, kllarn ayaklarnn dibine brakp, artlarna bile bakmadan topukluyorlard, bu ktlk ve korku srecinde Demirci ve tayfas (nceleri kendisine deli gzyle bakan birok kasabal imdi ellerinde krek ve kazmalarla yardm ediyordu ona) kazmaya devam etti ve ayn anda ina da ettiler, odalar atlar, duvarlar dzelttiler, kap boluklar yaptlar, duvarlara mealelikler astlar. Zaman bir ok gibi uup geerken, kasabann giriindeki mecazi kapnn nndeki ceset yn her geen gn daha da byyordu. Kamaya alan askerler kendi silah arkadalar tarafndan oklanmlar, kendi silah arkadalarnn kllaryla doranmlard. Komutan tehditler savuruyor, kaarsanz lmlerden lm beenin diye baryordu. Ky ceset ve alk kokuyordu, Demircinin evinin arkasnda on kadn yksekliinde bir tepe ykseliyordu artk. Kasaballar askerlerden saklayabildikleri yiyecekleri kazdklar delikte biriktiriyorlard. Sonra btn kasaballar yanlarna yalnzca gerekli eyleri alp, delie girdiler ve ieri en son giren kii olan Demirci kapa kapatt. Aada sessizlik vard, yukarda ise lmn yaratt tela sarmt her taraf. nsan dks, i, ceset ve toz kokuyordu sokaklar, alktan yzlercesi lmt ve hl lyorlard, dmann gelecei yoktu. Kaan okular kalan okular tarafndan oklanmaya devam ediyordu, hlbuki yle bir emir almamlard ve kalan okularn da kamaya ne cesaretleri vard ne de mecalleri. adrlarn ii akla hayale gelebilecek en mahrem iren kokulara ev sahiplii yapyordu, yle ki askerler artk adrlara giremez olmutu. Dmana dair inanc zedelenmiti herkesin, yine de kendi silah arkadalar tarafndan ldrlme korkusundan dolay kimse kamaya cesaret edemiyordu. Aada, Demirci ve ailesi ve btn aileler birbirlerine sokulmular, bekliyorlard. On gn bekleyecek ve sonra dar kacaklard. Onuncu gnn sonunda dar ktlar. Kar vard darda. ldran komutann emriyle btn kasaba atee verilmiti iki gn nce. Yanm evlerin duman ttyordu hl, kller rzgrla birlikte kar yana karyordu. Kasabay dolarlarken, bir tek kasabal dahi azn amad, Demirci taze kar kapl yollarda basamak inip ktna dair bir hisse kapld ve ban ediinde cansz bedenleri grd. Dman gelmemiti ve Gevzli askerler birbirlerini kesmilerdi, mideleri a kesilmiti, umutlar kesilmiti, tkenmiti hepsi. 32

Tabii bu hikye turistlere farkl anlatlyordu; Gevzli askerler gneyden gelen dmanla kahramanca arpyor, hepsini geri pskrtyor, ama Gevz ordusundan da geriye kimse kalmyordu. Dman bir yaland. Avazl Hamur indeki adamn gzyalarn tutamadn grd, titrek meale yznn yarsn aydnlatyordu, adam etrafndakilerin de alayp alamadklarn kontrol ettikten sonra gzya dkmeye devam etti. Avazl Kraln Adamlarn arkalarndan takip ediyordu u an, o beinci kasabadaysa, onlar alt ya da yedinci kasabadaydlar u an. At Hamur inin ahrndan ald ve Kocakyn knda yoldan ayrlp gneye doru devasa bir yarm yaylk rota zerinde, yol zerindeki birok kasabay es geerek drt nala srd. Tedirgindi.

33

4
Gevz kasabalarnn gneydousunda, ne kasaballarn ne de ehirlilerin bildii baz noktalarda, birisi dalarn iinde, birisi ormann glgesinde ve birisi de derinlerde olmak zere, tane zgrce isimli yerleim yeri mevcuttu. Bu ismi ise bizzat zgrcelerdeki yerleimciler koymulard, kysel kltrn22 son temsilcileriydi buradaki insanlar. Byk ounluu Anaehirden kopup gelmiti. ehirdeki dzenden ve genel olarak da yapaylktan duyduklar rahatszlk sonucu bu yerleri ina etmilerdi. arklarn, kahkahalarn, atein eksik olmad ahap kylerdi buralar ve imdi Avazl ormann glgesine sakl olan bir tanesine bakyordu. Usta elinden kmad belli olan tek katl bir sr ahap ev karman orman salmt etrafa, karla kapl kk tarlalar gze apyordu evlerin arkasnda, dumanlar ttyordu bacalardan, arklar yoktu. Kar zgrcedekileri de ieri tkmt, her ev birbirine benziyordu, hepsinin bir verandas vard ve hepsi de gzle grlr biimde simetriden yoksundu, btn bir ky rahatsz bir ryadan frlamt sanki, ayn u eski inan gibi, ryanda grdn arlk says fazlaysa an gelir gerekdyla gerei ayran duvarlar yklabilir, canavarlar gerekliin olurlar. Snrlar belirsiz sokaklarda uzun mu uzun sopalar dikilmi, sopalarn ucuna da kaln cam muhafazalar iinde kk mealeler aslmt. Artk hi armad zere, ortalarda kimse yoktu, han, pansiyon ya da geici olarak konaklayabilecei hibir her yoktu grnrde, sadece insanlarn kaplarn, camlarn kapatarak kendilerini ieri tktklar ahsi evleri vard. Bir kap krarcasna ald, damal gmleini dizlerine gelen pantolonunun iine sokmu bir adam kendisine glmseyip, ieri gel iareti yapt. Kara renkli gr sakalnn ucu boynuyla gvdesinin birletii yere varyordu. msnzdr bu soukta. Siz ieri gein, ben at ahra gtreyim. Zahmet etmeyin, dedi Avazl, grd nezaket karsnda pheyle kark bir aknlk yaamaktayd. Nezakete nezaketle karlk vermek yoruyordu kendisini, yine de soukta donmaktan iyiydi. Kocaman bir salon, minede yanan sahte ate23, duvarlarda da motifli drt hal, yerdeyse orman motifli bir baka hal, gitar alan bir kadnn bana toplanm sekiz ocuk, hepsi rengarenk yer minderlerinde oturuyorlar. Kadn gitar yere koyarak Avazlnn yanna geldi. Ho geldiniz. Ne iyi ettiniz de geldiniz, pek misafirimiz olmuyor kyde, hele bu karda kta. Umarm hemen gitmek gibi bir niyetiniz yoktur. Kadnn salar m uuuyordu yoksa Avazlya m yle gelmiti, rzgr da yoktu ki, belki bu orman bu ky bu kadn ve ocuklar hepsi rahatsz bir ryann
22 23

Tek katl mimari yap ve imece usul almay iine alan bir kavram. B.T.A. ya da sv ate. Cam iede saklanr ve bir eyin zerine dkld an gerek ate gibi yanar; yakc olmayp, gerek ateten daha fazla str. B.T.A.

34

parasydlar. Ben St,dedi kadn, St? Doru mu duymutu? yle bakmayn, zgrce kyllerinin isimleri doadan gelir, buraya gelirken Krallka ait uydurma isimlerimizi geride braktk. St be on saniye Avazlnn gzlerinin iine baktktan sonra sessizlikten rahatsz olduunu belli edercesine temelli kalmaya niyetliyseniz size de bir isim bulmamz gerekecek, diye gereksiz bir ekilde ekledi. Avazl belli belirsiz ama kadn ikna etmeye yeten bir glle karlk verdi, Uzun yoldan geldim de, oturabilir miyim? Sanki gerek az ba parmandayd ve sesi i organlarna arpa arpa bana kadar ulap, dilerinin arasndan sevimsiz bir ksklkla kmt. Tabii tabii, dedi St, Avazl kadnn ayarlad yer minderine kendini brakrken hl iinden stststst diye tekrarlayp almaya alyordu isme, almas gereken daha bir ok isim vard ve bu durum korkuntu. Haydi ocuklar, gven verelim dostumuza. Az nceki hkim ciddiyetsizlikten eser kalmamt imdi, btn bilinli balar ona dnmt, bir ey mi bekliyorlard ondan? St yksek sesle, sizi dostum olarak kabul ediyorum, ocuklar tekrarladlar, anlayamayacak kadar kk olanlar ise bo bo baktlar, ve zgrcede kaldnz srece size sonuna dek gveneceim, ocuklar tekrar ettiler yine, kylerine gelen yabancya gvenlerini sunuyorlard, Avazl zihninde korkmu yz ifadesini taknd, nasl bir yere gelmiti byle? O da onlara gvenmek zorunda myd? Kefeden gzlerle ocuklara bakt, ilgintir, cinsiyetlerini anlamak gt, hepsinin de salar uzundu, benzer kyafetler giymilerdi, l l renk renk yn yn. Tahta oyma oyuncaklar vard nlerinde, doadan esinlenilmi hepsi, yerdeki ve gkteki hayvanlardan. Yedisinin ismi gkkuann yedi renginden gelmekteydi, birinin ismiyse Erguvand. ark sylyorduk biz de, rahatsz olmazsnz deil mi? Stn retorik sorusu be saniye gecikmeli ulat Avazlya. Hayr anlamnda ban sallad ve duvarlardaki dalarn karl zirvelerinin midesini bulandrdn fark edip, da eteklerinde dolatrd gzlerini. D kap yine krlrcasna ald ve tm heybetiyle sakall adam rzgrla uuan karlar da ardna katarak ieri girdi. Yz kpkrmz olmu, sakallarna geici olarak karlar yuva yapmt. Kusura bakmayn, beklettim. Ahr biraz uzakta da. Ortak kullanlyor ahr. Her eye aklk getirme istei, alakgnlllk, Avazl kafasndan tutup evrile evrile topraa gmldn hissetti. Kendini Manolya olarak tantan adam a olup olmadn sorduktan ve ereti bir nezaketle hayr cevabn aldktan sonra yanlarna oturdu ve St hemen arkya balad, sahiden nereye dmt byle? Doa anadr ve babadr Gktedir topraktadr ormandadr Biz de ocuklaryz onun Kavga ederiz bazen dier ocuklaryla Mesela geyiklerle (hep beraber) Mesela tavanlarla (hep beraber) Geyik deriz tavan deriz 35

Seni midemize indireceiz bugn Farkl hayvanlarla ve bitkilerle devam eden bu besin zinciri manifestosuna daha fazla dayanamayan Avazl lavabonun yerini sordu, dardayd, ieride melmelik bir tuvaletin bir de yannda ii her daim su dolu ibriin bulunduu bir lavabo, kasabada tuvaletler hep ieride olurdu ve Anaehirlinin kefi olan youn gzel kokularla bastrlrd kt koku. Aynaya bakt, limon sars sa ve sakallar yasad uzamlard, rahatlkla tutup ekilebilirlerdi. Sa kulann stnden enesine kadar inen kl izine bakt, ne gzel unutmutu korkun gzktn, yoksa bu yara izine mi gzlerini dikiyordu insanlar? Elen de gzn diker miydi, dikmi miydi yoksa? Elenin eli gezindi yara izinin zerinde, bir hayaldi, bir istekti, ac vericiydi. Kadn ryasndaki elbiseyle dikiliyordu arkasnda, bir gl yapra kadar yumuak ve trlyd parmaklar, narin saylmazlard ama, daima beceriksizce sevmiti Elen, narin grnl parmaklarnn ayar yoktu sanki, salarn okarken koparmak isterdi sanki, elini tutarken ise parmaklarn krmak. Fakat gerekten mi? Kadnn elini kavrayp, yzn dnd ona. Niye mutsuzsun? diye sordu Avazl, gerekten bilmek istiyordu; unuttuu, fark etmedii ya da grmezden geldii bir ey mi vard? Elen cevap vermedi, aralarndaki huzursuz sessizlii kadnn ilemeli eteklerinden damlayan kann pp bozuyordu aralklarla. Elenin sis gibi, hayal gibi eli Avazlnn elinden kurtuldu havada dalp tekrar birleerek, geri geri gitmeye balad kadn, ayn anda olmaz anlamnda kafasn sallyordu. Elen tuvalet duvarnn iinden geip kayboldu ve Avazl da dar kp onu takip etmeye yeltendi, Elen gitmiti ve geriye yine btn korkunluklar, pislikleri rten kar kalmt. Efendimiz beni koru! dedi iinden, yeni bir arkya balamt kalabalk aile. Susun susun diye barmak istedi, arklara, hele ki kt arklara hi tahamml kalmamt artk, hlbuki eskiden dinlemekle kalmaz, alard da. Mzka. Kk bir gruplar vard Avazda, Cumartesileri kasabann tek han olan Kpkl Kahvede Topraklardan kma trkleri yorumlarlard, Eleni ilk orada grmt hatta, kz onu grmemiti, uzak bir masada yzne glgeler den biriyle konuuyordu. Elen ne zaman grmt onu? Buralara hangi rzgr att sizi? dedi Manolya. Balyordu ite. Kasabalarn Sonuna gitmeye alan bir seyyahm sadece. ocuklar odalarna gitmilerdi, St, Manolya ve Avazl kalmt koca salonda. Ne gzel, dedi St, ama yolunuz daha uzun. in asl yle bir rota semisiniz ki, yolunuz olmas gerekenden daha da uzun u an. Hibir eyi gizlemeden anlatsa myd acaba, yoksa durumunu tlatsa yeterli olur muydu? Emin olamad, sonra Gven meselesini hatrlad, ona gveniyorlarsa gammazlamazlard da herhalde. Gzne den san kulann arkasna sktrd kadn, adam gizli anlamlar tayp tamad belli olmayan bir glck gnderdi Avazlya, szlerle, glmsemelerle nazike bize gvenin der gibiydi ev sakinleri. Avazlnn tedirginlikle kprdandn, yabanclk ekmeye baladn fark ettikleri an hemencecik bir glck iziyorlard azlarna. in ilginci, ie yaryordu da, Bycyle konumak niyetindeyim, dedi, karakular pencere eiine konmular m diye bakt, yoktular. Kara 36

kuyuyu bulmam lazm, Byc biliyormu. Neyi biliyormu, kuyunun yerini mi, nasl alacan m? Daha imdiden sknt vermeye balamt bir eyleri aklamak, St ve Manolya gz ucuyla birbirlerine baktktan sonra, gerekten yle biri var m, oras bile pheli ama, dedi St, evkini krmaya altm dnme, fakat, ahsen yle biri olduunu sanmyorum. Hatta, hatta olmasn, ek aklama olmasn, ilk zgrceyi, yani buray onun kurduu sylenir, efsane tabii, elli altm el ncesinden bahsediyoruz. Bu hikyenin anlatclarna gre, ki tek tarafl bir anlat olduu unutulmamal, bilmem ka bahar nce, zamann kralnn aklna nerden estii bilinmez emriyle Adamlarn byclerin peine takmasndan bir gece ncesi, Anaehirin ta tulal gri sval evlerinden birinde ve o evin gkyznn lacivertine boyal ta deli soka gren ikinci katndaki balkonunda, bir kadn (baz anlatclarsa bir adam diyorlard) Tepedeki Saraydaki hafiyesinin kendisine ilettii son habere bir zm dnmekteydi (baz anlatclar haberi duyduu an zm bulduunu syleseler de St bunu ar bulmaktayd). Kraln byclerle bir derdi olmadn biliyordu, nihayetinde byclerin yapt tek ey gz boyamaktan ve kandrmaktan ibaretti (bu tanmn bycleri kmsemek anlamna geldiini syleyen birok kii mevcut). Kraln derdi bycnn sivri diliyleydi. Daha geen gn, Byc seyircilerin nnde on kediyi silindir apkann iinde tek tek kaybetmekle megulken, bir an duraksam ve elindeki kediyi gsterip, kralmz, sonra da apkay gsterip dipsiz kuyu, demi ve kediyi apkada kaybettikten sonra imal bir ekilde Puff! diyip apkay kafasna geirerek sahneden ayrlmt. Anaehirli byclerin neredeyse hepsi Tepedeki Evlerde ve Tepedeki Sarayda yaayanlar ineleyip dururdu gsterileri srasnda. ehrin en cra kesinde, byk kesiminde kasabalardan genlerin yaad kalabalk evi-andran yaplarn arasnda, ehrin p k kapsna24 srtn vermi Ak Sahnede ayaktaki izleyicilere gsterilerini icra eden sr dolu bycler daima hafiyelerin (bu anlatda hafiyelerin varl kesin) takibindeydiler, her syledikleri, her hareketleri not ediliyor ve lzumlu-lzumsuz szgecinden geirildikten sonra Vezire (nam- dier Bayardmcya) iletiliyor, Vezir de kendisine iletilen bilgileri benzer ama daha keyfi ve karsal bir szgeten geirerek Krala iletiyordu... St bu noktada glmseyerek, hepimiz biliyoruz ki, Kraln eline daima tek cmlelik her eyi zetleme heveslisi sanan bir rapor ulayor diyor, mesela bycler kralla, kraliyetle ve krallkla dalga gemekte ve halk kaosa tevik etmektedirler. ...simsiz ve cinsiyetsiz Byc hafiyenin getirdii haberi ciddiye almamaya karar vermiti o gece. Evet, bycler ba belasydlar, ama Kral hepsini katletmeye cesaret edemezdi, saygnlnn zedeleniiyle birlikte otoritesi de zedelenirdi. Byc kendini byle ikna etmi ve zihnini fena dncelerden arndrp yatmaya gitmiti. Fakat yine o gece
ya da Kokan Kap. Batdaki 3 kapdan sa uta bulunandr. ehir iinde plerin at arabalarna doldurduu pler bir sre burada bekletilir ve az kazananlarn ya da hi kazananlarn pleri kartrp kendilerine yarayacak eyleri ayrmalarna msaade edilir. Sonra da at arabalar p Tepelerine gtrlp boaltlr. B.T.A.
24

37

Kraln Adamlarnn ayarlad ounluu bogezer tayfasndan olan adamlar ellerine tututurulan adreslere gidip, evlerin kaplarna iki yan yana yuvarlak (yani iki gz) ve bir de az niyetine x (yani susturulmu az) izdiler. Btn ehir bu iaretin ne anlama geldiini ok iyi biliyordu, Susturulacaksn. Kendi dillerini konuan, Kraln herhangi bir buyruunu esnetmeye kalkanlarn kapsna bu iaret izilir ve ertesi gn o kii ortadan kaybolurdu, ailelerinin, sevdiklerinin ya da herhangi birinin (Kral dnda) o kiinin nereye kaybolduunu sormas yasayla yasaklanmt, kaybolanlar kaybolduklaryla kalyorlar ve aileler anslysa, dikkatliyseler, kiinin cesedini p Tepelerinde ya da at arabalarndan birinde bulabiliyorlard. Byc sabah mahmurluuyla stnn uzayp giden sesinin peine takldnda kapsna izili iareti grd ve silmeye altysa da baaramad. Yaklaan kalabal grnce koarak eve kt ve hazrlklarn yapt, bana neler geleceini iyi biliyordu. Teslim olmaya niyeti yoktu. Bogezer tayfas fkeli, tiksinen, yapay yz ifadeleriyle yaklatlar, ellerinde ivili sopalar vard, ekiler, baltalar vard, en ndeki gr kal gr bykl sert ifadeli clz adam elinde Kraln imzasnn olduu parmeni tayordu... St yine kendi benliiyle giriyor araya. Dnsene, nceki gn ortalk sessiz, kimsenin kimseyle derdi yok. Kraln imzasyla dnyann en mhim eyi haline geliyor bir parmen paras, dnyalar ykabiliyorsun onunla, sadece bir imzayla sradan bir parmen kd nadide hale geliyor, elinde tutan da btn vicdanndan arndrp infazcya evirebiliyor. Akl almaz. Neyse. ...Tekmelerle, ayak tabanlaryla krp getiler evin kapsn, haykrla, sulamalarla, kfrlerle nlerine kan her nesneyi paralayarak ktlar merdivenleri, denler oldu o hengmede, hibir ey olmam gibi kalkp daha youn bir fkeyle kotular ikinci kata, daha dn bycnn numaralarn hayranlkla izleyenler imdi o numaralarn bedelini detmek iin ke bucak bycy aryorlard. smini haykrdlar Bycnn, kaacak yerin yok dediler, kimse saklamaz seni bu ehirde. Camlar krdlar, masay, yata paraladlar, fke ve nefretten mteekkil siyah renkli soyut salyalar akyordu azlarndan, duvarlar bile paraladlar, zemini bile, merdivenleri bile, yle ki ken merdivenler yznden aa inmek iin epey uramalar gerekti. Bykl ve tayfas gittiinde, Byc sakland konumdan ayrld, en eski numarasn ekmiti fkeli gruha, vcudunun tamamn saran Uyum Sarmas denen battaniyeyle evin duvarlarndan birine srtn vermi, kiinin srtnn dokunduu ortama uyum salayan battaniye sayesinde gzlerden rak olmutu. ehirlinin tatil gnnde, fkeli bogezer gruhuna katlan muhtelif insanlarla kalabalk arttka artt, byclerin evleri basld, atee verildi baz evler, bazlar ykld sadece, bycler yalvardlar, aladlar, sahnedeki o muziplik ve marurluklarndan eser yoktu, yerlerde srklendiler, toza, pislie, dkya bulandlar, tkrkle, kfrle kapland yzleri, uzun takma sakallar, peruklar dt hem erkek olanlarn hem de kadnlarn, sakalsz ve sasz kalan kadnlar daha ok tkrk, daha farkl kfrler yediler. Ve dilenci klna brnm Byc Anaehir sokaklarnda yrd, dostlarnn herkesin gz nnde herkes tarafndan katledililerine tanklk etti, ortalarda bu vaheti durdurabilecek kimse 38

yoktu, ne Kraln Adamlar ne de ehir muhafzlar, hepsi bir anda ortadan yok olmulard. lklar kesildi ve alevler sndrld, Byc sahipsiz bir p arabasna atlayp, Kokan Kapnn tepesindeki muhafzlar kolayca kandrm ve douya srmt p arabasn, ehirden uzaa, her eyden uzaa, Kasabalarn Sonuna. Stn hikyesinde Byc ne gneyi seiyordu ansl yn olarak, ne de zgrceyi kuruyordu. Kadn, byle ite, dedi. zgrceyi kimlerin kurduunu biz de bilmiyoruz. Umurumuzda da deil. Darda kar bastrmt iyice, Stn hafif admlaryla atrdad ahap, odalarda ocuk sesleri, alama ve glme bir arada. Manolya bir ey diyecekmi gibi Avazlya bakyor ya da Avazl bir diyecekmi gibi Manolyaya bakt iin adam ona uygun bir yz ifadesi taknmt. Sessizlii bozan Avazl oldu. Kraln Adamlar urad m buralara? Ayda bir gelip yiyecek alrlar vergi olarak. Ak ak syledik Krallka bal olmadmz, bu topraklarn birilerine ait oluunu kabul etmediimizi. Dinlemediler, neymi efendim, Krallk bizi koruyormu. Bir dman uydurmular ite. Kendilerini ok grmek istiyorsanz bir gn misafirimiz olun, yarn gelecek Adamlar. Avazl bada kurmu, elleriyle dizlerini ovuyordu, sizde harita var m peki? Usta ii olmas gerekmiyor. Manolya ters ters bakt, harita bulamazsn bu kyde. Kimse zgrceyi ve iinde yaayanlarn hayatn tehlikeye atamaz. Avazlnn anlyorum dercesine hafife sallad ban, anlyor muydu gerekten? Kasabalarn Sonuna nasl gidecekti haritasz? Peimi brakn diye bard sorulara zihnindeki dier Avazl. ay? dedi Manolya, yerdeki halnn yeilliklerine dalm olan Avazl biraz ge dikkatini toplad ve olur, diyebildi. aysz bir gn eksik bir gnd. aydanlktan dklen ince ve kavisli kahverengi svda gemiin yansmalarn grr gibi oldu Avazl, puslu bir an maarasnn binlerce yolunda gezindi zihni ve sarktlarla dolu kk bir maara odasnda takl kald, oda Avaza dnt, sarktlar gkyzne. Beklenmedik bir eviklikle dallara basa tutuna aatan iniyor Elen. u grupta mzka alyordun deil mi? Bam sallamakla yetiniyorum, hl aknm, beni fark etmiti demek. Oduncunun Olu olduumu biliyordu. nmde dikiliyor, boyu boynuma denk. Onlarca rastgele cmle ve soru geiyor aklmdan, hangisini sylesem, sylesem de azck daha konuabilsem? Koruda yryoruz, sanki zorla geliyor, yznde bir huzursuzluk var, bir eylerden korkar gibi. Seni hep gryorum, diyorum. Kpkl Kahvede yani. Elen duruyor, sadece Kpkl Kahvede mi? diye soruyor. Bazen takip ediyordum onu, fark etmi de onu ima ediyor olabilir miydi? Baka nerde olacak diyip iyi niyetle inkr etmeliyim. Baka nerde olacak ki? Bilmiyorum artk, diyor. Bu imay duymazlktan geliyorum, yarn yine kacaz handa, yeni arklarmz var. Yzme bakyor, suum ne, suum ne? Bakarz, diyor, yanmda hi rahat olmadn hissediyorum, onu zorla yrtyorum sanki, varlmdan rahatsz oluyor ama syleyemiyor, niye byle yapyorsun diye de soramyorum, t kmyor, rzgr kesilmi, kpek havlamas geliyor kulama, uzaklarda an alnyor, bu an neyin an, kere drt kere be kere alnd an, Kraln Adamlar. Birbirimize bakyoruz, aknz, yalnzca bu an boyunca, drt be saniye sren bu an boyunca Elen beni huzursuz ediyorsun ifadesini brakp sahici bir aknlkla bakt bana 39

aynz imeyecek misiniz? diye sordu St. Yine glmsyordu. Yerdeki ahap tepside duran fincan fark etti, bir yudum ald ayndan. Neyiniz var? Manolya bu soruyu sorarken ok basit bir cevap bekliyordu belki de, batan savma bir cevap bile Manolyay tatmin etmeye yetebilirdi, ama Avazl ayrntlara girdi. Kasabadan bir sreliine ayrldn (niye ayrldn unutmutu bile, ya da hi hatrlam myd ki?), Avaza geri dndnde her eyin herkesin kara ukura dp yok olup gittiini, imdi de cevaplar iin (hangi cevap?) Bycye ulamaya altn anlatt. zgrceli ift sakince dinledi onu, yalnzca ocuklar kontrol etmek iin ara sra yanndan ayrldlar deimeli olarak. Gerekten gven veriyorlard insana, ne acayip bir eydi. ok zgnm, dedi St, ayn anda Manolya bir elini Avazlnn omzuna koydu, o da tavryla ok zgnm demek istiyordu belli ki. Avazl ban sallamakla yetindi. Manolya bir sre dnd sylese mi sylemese mi diye, Kara kuyular bu kadar byk olmazlard, dedi nce, sonra, eskiden, diye ekledi. Avazl Manolyann dediini duymazdan geldi, Kalacak yeriniz var m? Yarn Kraln Adamlaryla greyim diyorum. Konaklama Evimiz var, dedi St. Yine glyor, yine glyordu. Can skmaya balamt. imdi mi gitmek istersiniz? Evet, dedi, hem de hemen gitmek istiyordu, niye bu kadar iyiydiler ona kar, delilikti bu, ne Avazda ne de baka bir kasabada grmtr bylesi sahici iyilii, Krallkn iinde ama Krallkn pisliinin bulamad bir yer, hayal gibiydi. Zihninin oyunu olabilir miydi buras, ryadayd belki, bo verdi, rya ya da gerek, gzeldi sonuta. Srtnda antas, karla kapl kvr kvr sokaklardan getiler, geneli Anaehirden kopup gelmi onlarca insan kocaman bir yaam alan kurmutu burada, kasabalardan kk bir yerdi ama doluydu, sokaklar dar, evler dip dibeydi, baz sokaklarda evlerin tasarm snrlar zorluyordu, hem eri brydler hem de kafa tokuturmak isterlercesine sokaa doru eimliydiler. Komik, neeli ve renkli bir oymaclkt zgrce insann yapt, houna gitti. Belki bir gn gelip daha ayrntl gezintiye kabilirdi kyde. imdi nlerinde grkemli ama bir o kadar yamuk yumuk bir bina ykseliyordu, KONAKLAMA EV tabelas aslyd hemen girite, ift kanatl kapsnn bir taraf dier tarafndan uzundu, duvarlar beceriksiz bir el tarafndan dengesizce siyaha ve krmzya boyanmt, Adsz Krallkn renkleri de byleydi sanki. Manolya kapy at ve Avazlya, Girin, istediiniz oday sein. Naslsa bo her yer. Ackrsanz herhangi bir evin kapsn almanz yeter. Sarmal bir merdiven kat delip geiyor, tavanarasna alan kapya dein ykseliyordu. Aa gvdesini andran binada, her katta iki oda, her oda da iki yatak vard. Odalar dar, yataklar dip dibeydi, yorgan ve yastk bir parmak tozla kaplyd, buraya ne zamandr misafir uramamt acaba? nc kattaki soldaki oday seti kendine. Odaya girince, oturup yatan yumuakln kontrol etti, bir de konaklama evini puanlasa tam olacakt, kendisine gld. antasndan radyosunu kard, lacivert, hafif ve sessiz. Nereden gelmiti bu radyo? Babas sahiden sahipsiz plerin orada m bulmutu bu aleti? Sahiden Avazn plerinin boyunu iki kat hatta kat ayor muydu? Sahiden o gizemli p tepelerinin kokusu ldrr myd insan? Yoksa bouna m bunca el yasak edilmiti oralar, bunca el 40

saknlmt oralardan? Uborun verdii altrclar kard ve radyoya takt. Hibir beklentisi yoktu, ama deneyesi vard. alsa ne olacakt ki radyo, btn dnyas deiecek miydi birden, acs hafifleyecek miydi, hatrlayacak myd her eyi? Hayr, bandaki bela daha da artacakt. alan bir radyoyu saklayan alelade bir kasabal, kasabas nerde peki, artk yok ortada. Radyoyu ap drtgen n yzdeki iki knty rastgele evirmeye alt, czrt duyuldu yalnzca. Bu da bir eydi, ocukluundan beri bu sese bile hasretti. plak kalana dein, zerindekileri ar ar kartt, minedeki ate oday yeterince stmaktayd. Radyo czrdad ve uyudu rlplak, gece her ey sessiz ve grnmezdi, herkes uykuda ya da pusudayd, baykular hari. Uyudu. Ayaklarnn alt, kafasnn st, sa solu, her yer bembeyazd. Gri ilte bembeyaz bir bolukta asl gibi duruyordu. iltede uyuyan Avazl aniden gzlerini at ve ryasnda uyand. Gzlerini atnda ilte kaybolmu, alar ve boyutlar zamansz bolukta deiivermiti, az nce yatar pozisyonda olan Avazl imdi bolukta dikilmi, elinde bir balta tutmaktayd. Ayann dibindeki antada bir ey debelenip duruyordu. antann ipi kendi kendine, ryalara yarar biimde, zld ve arkasnda beliren kara gvdeli aalara ynelen Avazl antadan kan eye taklp olmayan yere kapakland, ve fakat dmesine ramen hl ayaktayd, aalar da hl nnde duruyorlard. Onu dren cisme bakt, beyaza kesmi rm bir kelle olduunu grd, bir erkee aitti, ama kime ait olduunu kartamad bir trl. Dnce baltasn kaybettiini fark etti ve sinirlendi buna, kellenin ona gzlerini dikmesine ve yakas almadk kfrler savurmasna aldrmadan aalara kotu, o kotu ve kelle de arkasndan yuvarland, Avazly durdurmaya alyordu sanki. Avazl durmad, grndklerinden daha uzakta olan aalarla aray gittike kapatt, kelle olmayan zemin zerinde tk tk tk yuvarlanarak Avazlyla arasndaki mesafeyi kapatmaya alt ama baaramad. Aalar da uzaklayordu, kayordu ondan. Fark edememiti bunu Avazl. Hzn daha da artrd, elini bolua att ve avucunun iinde bir bak belirdi. Kotukotukotu katlarkatlarkatlar. Ve sonunda aalarla mesafeyi kapatt Avazl, hi dnmeden ban sallad ve aalardan bir tanesinin kara kabuu boydan boya kesildi, kabuun altndan kan szd, akan kan beyaz boluu doldurdu, kankrmzs boluu sert mizal Yzba elindeki klla deldi ve emin admlarla Avazlnn yanna gelip, botaki elini Avazlnn omzuna koyarak tm itenliiyle Aferin Asker! diye bard. Son hece zgrcede uykuda olan Avazlnn zihninin rya odalarndan szp gerekle kaynak korku odalarndan birine dald ve Avazl Sa ol diye bararak ter iinde uyand. rlplak pencere eiine oturdu, ayaklarn karnna ekti ve bir sre o halde ky izledi, herhalde kyn en yksek binasyd buras, kyn tamam ayaklar altndayd. Gkyz yldzszd, ay ortalarda yoktu, minedeki sahte ate ara sra tm yapaylyla atrdyordu, ayn acayip tad hl dilindeydi, bedeni yp memek konusunda kararszd, istikrarl bir s yaymyordu ate. Kye gelecek olan Kraln Adamlar aslen Vergi Svarileriydi. Asl radyo peinde olan Kraln Adamlar u an 40 kasabay yarp geen yol zerinde olmalydlar. Tabii bu 41

gelecek olanlarn da yan grev olarak radyo aradklar kesindi, ama yan grevleriydi, her taraf darmadan etmeye, insanlar keyfe keder dvmeye kalkmayacaklar kesindi. Vergi Svarileri usulszln, gelir saklayan tccarlarn, hasad az gsteren iftilerin ba dman, Krallkn bekasn salayan vazifeinas atllard. Kasabalarda iftilere iki seenek sunarlard demokratik yz ifadeleri taknarak, ya kasaba olarak topluca eldeki rnn drtte birini vergi olarak verecektiniz, ya da ayn vergi orann hane hane deyecektiniz. Eller eli nce Krallka bildirilen hasat vakitlerine gre kasabalar ziyaret ederdi Svariler. Krallk iin hasadn ne kadar verimli getii nemli deildi, keza Svariler iin de yle, hasat ister bir ton olsun, isterse on ton, drtte birini vergi olarak verecektiniz. Kasabaya gelen Svariler ellerindeki krmz ciltli Krallk armas kabartmal Deftere rnn teslim edecek olan hanelerin yanna verecei vergi miktarn ton cinsinden yazdktan sonra hanenin reisine Defterde isminin bulunduu yeri imzalatrd. Her kasabann ayr Defteri mevcuttu. Vergisini zamannda teslim edemeyecek olanlara, normal teslim tarihinden (genelde) on gn tesine olmak zere, yeni bir teslim tarihi verilirdi. Miktarlar defterlere yazldktan ve imzalar atldktan sonra Svariler kasabadan ayrlrd. Onlarn grevleri saylar ve isimleri not etmekten ibaretti. Kasabalnn greviyse teslim tarihine dek drtte biri rn hazr etmek ve Anaehirden gelecek olan on atn ektii yk arabalarn beklemekti. Gerisini onlar hallederdi. Teslim tarihi gelmesine ramen, rnn hazr edemeyenler ise bu sefer gerek Kraln Adamlaryla tanrlard, gzlerinin yana baklmaz, dvlrler, srlrler, alnlarna baslan x damgasyla Krallkn dman ilan edilirlerdi. Evleri ve tarlalar ellerinden alnp Saraydan ya da Tepedeki Evlerde oturan birine verilir, evin ve tarlann sahibi ounlukla ehirden ayrlp kasabadaki eve yerlemeye lzum grmez, Toprak Veren titriyle kasabadakilerle anlap, tarlalar onlara ilettirirdi. Drtte bir yine Krallka aitti, geri kalan rn ise (yine genelde) drtte iki Toprak Verene, drtte bir de yarcya verildi, yarc lafn geliiydi tabii, yarcnn rnn yarsn ald pek grlm ey deildi. Baykular sustuunda ve kargalar gaklamaya baladnda, aalarda, atlan admlarla gcrdayan karn sesini duyduunda sabah olduuna kanaat getirdi. Kafasn souk cama dayam, rlplak uyuyordu o sra. Sol omzundaki yara izini kad, deri yaray yama gibi kapatmt, kusursuzluktan uzakt. Bunalmn eiindeki kasabalara kyasla buras bilinli bir huzura sahipti, kyn garip mimarisi iine kurulu olduu ormanla btnleikti, kasabalar Topraklarda alm yaralar gibiydiler, hi kapanmayan, gittike byyen, yara izi deil de bir canavar gibi, Topraklar yiyip bitiriyorlard dtan da iten ie, bu ky ise farklyd, tam olarak ormann bir paras deildi, deildi ama onu ele geirmeye de almyordu, igalci deildi, anlay talep ediyordu karlnda anlay gstereceini belirterek. Sonra btn bu fikirler aada koturan kk ocuu grmesiyle dalp gittiler. zerine incecik bir gmlek giymiti ocuk, sapsar gr salar vard, en fazla drt ya da be baharlkt, kvrlan dallanan 42

sokaklarda ocuun kouunu izledi Avazl. On be yirmi admda bir ardna bakyordu ocuk, yzndeki korkunun netlii Avazly rktt. Kimden kayordu, ya da neyden? Gittike uzaklayor, klyordu ocuk. Adam anlayamamt, ocuun peine dse miydi? Krmz bir noktaya dnmek zere olan ocuk aniden yere kapakland ve Avazlnn kalar nefretle, frsatla atld. Avazl arkasn dnd ve ocuu oktan unutmuasna gitti kyafetlerini giydi. Zaman kavramn ne kadar uzak olduunu fark etti zgrce sokaklarnda dolarken. Ka gn olmutu yollara deli, ne zamandr ykanmamt, ne zamandr yoktu Elen, ne zamandr cevabn bilmedii ya da cevaplamaya tenezzl etmedii sorular soruyordu? zerine eilen evlerin glgelerinde saklanp dnd bir sre, nerede bitecekti bu yolculuk, ok mu zorluyordu, kara ukurla karlatnda ne yapacakt? Yolculuu burada bitirmeyi de dnd srtn bir yan duvarna dayam yzn gelen geenden saklarken. Burada kalabilirdi aslnda, zgrceliler dardan gelen herkesi kabul ediyorlard, tek artlar vard, o da imeceye daimi katlm. Kasabalar gibi deildi belki, ama aa kesmenin yannda tarla srmeyi de renebilirdi ya da baka aklna gelmeyen eyleri. Gnaydn, dedi bir adam. Kafasn kaldrdnda adamn Manolya olduunu grd. Ben de sizi aryordum. Gelin yemek yemeye. Sabahlar erken kalklr, topluca kahvalt hazrlanr bizde. Sonra da beraberce yeriz. Soframza ortak olun. yilik saldrlar balamt yine. Aklna yere den ocuk ve burda kalsam ne olur acaba sorusu vard. Gelirken bir ocuk grm olabilir misin, krmz montlu, sar sal? Manolya pheyle bakt ona, aha! dedi Avazl, phe tohumlar, tabii iinden. Karsndaki adamn da kendinden ve dierlerinden fark olmadna inanmak istiyordu, Manolyann tepesini attrmak, yumruunu kaldrmaya zorlamak istiyordu. Manolya glmsemek iin kapal aznn yar yarya bkt ve grmedim maalesef, dedi. Hem bu saatte, bu havada zgrce sokaklarnda bir ocuun dolama ihtimali dk. Ama bir ihtimal vard yani? Gkyz griydi, kar yamak iin son hazrlklarn yapmaktayd. Evlerinden telasz admlarla kan birbirinden deiik insanlar tek bir yne doru yrmekteydiler. Hepsi de farkl farkl giyinmi, farkl farkl uzatmlar ve kesmilerdi sa sakallarn. Krallk yasas buray istisnaya tabi tutmutu herhalde. ki dakikalk bir yryn ardndan iki katl genie bir eve girdiler, arkada yemein pitii, yan yana dizili uzun masalarla dolu bir Yemekeviydi buras, Manolyann iddiasna gre zgrcenin btn sakinleri syordu buraya, Avazlnn inanas gelmedi, mekn yarm saat iinde tamamen dolduunda ise syordur belki dercesine bzmt azn. Sessizce nlerindeki yemei yiyorlard. Kar skneti, dedi Manolya bo sandalyeye oturmasn iaret ederken. Normalde hi azmz durmaz, ama kar nedense sesimizi kesiyor, iimizi skyor. Midesi kaznyordu Avazlnn, konumamak iine gelirdi. Manolya Avazly koluyla drtp, buradan nereye gideceksin? diye sordu. Sen olmutu birden. Bilmiyorum, dedi Avazl, kasabalara karm herhalde. Herhaldesi yoktu, kacakt. Haritanz yok mu sahiden? Manolya dik dik bakt, dierlerinin duymasn 43

istemiyor gibiydi. Harita rktc bir kelimeydi onlar iin, en kk bir darbede darmadan olabilecek snrl mahremiyetlerine zeval gelmesini istemiyorlard. Balangta Krallk yasas vard, sonra zgrce kt ortaya. Hepsi Krallktan nefret ediyor, ama yasalarndan kaamyorlard, bir kez yasaya kar geldiler mi krlgan mahremiyetleri cebren ihlal edilir, Krallk adaletinin sopas kafanza indirilip ehliletirilirdiniz. Bunu istemiyorlard. zgrceler vergilerini zamannda teslim eden, Krallka iki baharda bir dedikleri ykl paradan ve rnden dolay, Krallkn kendilerini askerlikten muaf tuttuu ve Adamlarn silahsz gnderdii kylerdi. Hem Krallka tamamen bal, hem de hi bal deillerdi. Ayda bir urayan otorite ve, merkezden ve Yoldan uzaklk byle bir yanlsamaya yol amt belki de. Avazlnn zihninde yine anlamlandramad imgeler akyordu. Bir maaradayd, yzn kntlarla, kusurlarla dolu duvara dnm, bada kurarak oturuyordu ta zeminde, yere brakt meale maarann her eyi rten karanlklarn bir nebze aydnlatyor, maarann giriinden ieri szan lk rzgrn mtemadi flemeleriyle k duvarlarda titreip duruyordu, istikrarsz bir k vuruyordu yzne, glyor muydu yoksa alyor muydu zmek mmkn deildi, her kimsen ieride olduunu biliyoruz diye bard biri, grnt dald. nanlmas g, ama zgrcenin de bir meydan vard. Yuvarlak talar deli, snrlarna akzambaklar ekili, ortasnda zerine kara bir rt rtlm bir heykel bulunan kk bir meydand buras. Karlar eriyince buras tam bir enlik alan olacak, dedi nerden kt belli olmayan St, Avazlnn her taraf rtm kara umutsuz baklarn grmt herhalde. Kasaballar gibi kar yznden bir matem havasna brnmemiti buradakiler, biraz sessizlemi olabilirlerdi ama kar yann geici bir ey olduundan emindiler. zgrcelilerden biri rty heykelin zerinden ekti ve nceki kraln, yani markn babasnn hi yalanmayan yz kt meydana. Ayn olu gibi o da hi savaa katlmamt, buna ramen heykelinin elinde kabzasndan tutup ucunu yere dayad gerekte tanmas imknsz bir kl, banda da siperlii kaldrlm bir mifer vard. Nal sesleri duyuldu, bastklar yeri atlatrcasna. Otoritenin srd atlar. Kineyen atlar. Yorgun atlar. Drt atl gzkt kuzey yolundan gelen. Zrhsz Adamlar. Grlm ey deildi, kolay hedef olmas nasl gze almlard? Gld zihninde, iini kolaylatrmlard. Kl da tamyorlard, Anaehirden doruca buraya geliyorlar ve yine ehre dnyorlard. Kalabaln gzleri atllardayd, say kayt iinin abuk bitsin de eve dnelim diyordu yzleri. Saylar nceden hazrlanmt, yani tek bir kii bile bu ii halledebilirdi ama yine de meydan doldurmulard. Svarileri izlemeyi seviyorlard belki de, kasaballar severdi nk, ehri sorarlard, adamlara bir eyler satmaya alrlard, evlerine davet ederlerdi, ay ikram ederlerdi, kalkanlarna bakmak isterlerdi. zgrceliler ise karlarnda duran atllara zerre scaklk gstermediler. Metalik gkyz ile ak toprak arasna skm kalabal yard geti Avazl. antasnn asklarndan birini kolundan kurtarp iinden tm sakinliiyle kk baltasn kard, kk gvdeli aalar ve tm insancklar iin kk baltalar. Baltann ucunda 44

kurumu bir kan lekesi, savatan kalma myd diye sordu kendine Avazl. Muhtemelen. Kalabal ite ite, admlarn gerektiinde yavalata hzlandra, Adamlarn yanna geldi. Bir balta indi dize, kan damardan boald srad zgrcenin rn miktar kaytlarnn zerine, atndan dt bir adam, kyde ellerdir ilk defa bylesi gerek bir ac haykr duyuldu, adam Avazlnn yzne bakt, akn, korkulu ve buna ramen tehditkr, sen grrsn der gibi, dier Adamlar pusu kurulduunu sanp alelacele evirdiler atlarn yola, bastlar gittiler, yere den adam artlarndan bakt, Avazl dizlerini krd ve da devleri gibi heybetle adamn zerine eildi, kyllerden engel olmaya alanlar kt, hepsinin ii gc laft tabii, kimse dokunamad baltal meczuba, dokunmaya kalkanlar da uyar babnda kendilerine sallanan baltadan dolay geri ekildiler, zgrce kurulduundan beri bu kadar kan akmamt, geri ekildi kyller ylan gibi kvrla kvrla akan kan zerlerine bulamasn diye, Kraln Adam bir an olsun korku duymad, tepesinde dikilen Avazlya ulamaya alt beyaz eldivenli elleriyle, ii boalyordu hafifliyordu resmen, hafifledike acs diniyor, pervaszlayordu, eldivenli eller gvdenin st ksmna ulaamaynca bu sefer Avazlnn ayaklarna saldrdlar, bileini kavradlar, adam drmeye altlar, Avazlnn sol aya kayd karda ama dmedi beden, Sen kimsin? dedi adam ektii ac hece hece sorusuna yansmt, Avazdan biri, dedi Avazl, bu kadarn bilsen yeter, artk Efendimize ikyet edersin beni, Avazl bir eliyle boazn kavrad adamn, dier eliyle sk skya kavrad baltay da son darbeyi indirmek zere kaldrd, kararszd sanki, bosa myd bise miydi, zgrceliler bu sahneye daha fazla bakarlarsa lanetleneceklermiesine katlar, dur yapma diyenlerin sesi birer birer kesildi, sonra her ey durdu birden, yeni balayan kar gkyzn daha yeni yarlamken yamay brakt, kaanlar nefeslerini tutup yerlerini yapp kaldlar, rzgr kesildi ve yerdeki adamn gzleri ilk defa korkuyla bakt Avazlya, duygular olmayan balta tereddtsz indi kafatasna, gerisi kan ve malum paracklar. Kurbann ceplerine daldrd ellerini, kemerine sktrlm m diye bakt, her yerini arad adamn. Ne bir harita vard ne de baka kt paras. Onlarda da m yoktu harita? Onlar da m skmt Krallk iine, o halde kimde vard harita? Pekl. Kimliine bakt Kraln Adamnn. zmboyu doumluydu, dokuz el nce, o da kasabalyd Avazl gibi, Kraln Adamlarnn ou gibi. Uzakta, bir evin dibinden onu izliyordu Manolya, Avazlnn belli belirsiz glmsediini grd ve korktu, bu adam delirmi mi ne dedi iinden, delirmi delirmi. zmboyulu adamn atna baknd, oradayd, heykelin nne iini boaltmaktayd. efkatle yaklat ata, sevdi onu, derdini anlamasn istedi, karlnda at anlad o da, bir kasabaldan beklenmeyecek bir eviklikle atlad ata. Zihnindeki dier-Avazl bembeyaz bir odada kapkara bir tahta kurulmu, durmadan ayn cmleyi sylyordu yumuak ama rahatsz bir sesle. O baltayla dikkatli ol Avazl. Dikkatli ol. Olmayacakt. 45

5
Topraklarda gnlerden gneli bir gn, her ey yerli yerinde, ara sokaklardan ve handan ve ayevinden gelen seslerin anlamsz karm, at arabalarnn tekerleklerinin toprak yolda gcrdaya gcrdaya dnmesi, kasabann aasndaki korulukta kular tyor, kadnlar yine suya inmiler giysileri ykamak iin, arklar sylerlerdi eskiden, kendilerinden kocalarndan oullarndan sevdiklerinden bahsederlerdi birbirlerine eskiden, bahsetmiyorlar, yalnzca itileme sesi duyuluyor, Kpkl Kahvede kimseler prova yapmyor, hl mterisi var, ama sinek avlyor denebilir yine de, canlar sklyor, alklk ba gstermi herkeste, kimseler konumuyor, konuanlar da gizlice konuuyor, duvarlar ardnda, gzn grd yerde konumak demek onlardan da vazgemi olmak gibi, nehrin umurunda deil ya da kularn ya da rzgrn, sessizlik yemini etmiti sanki Avazn byk ksm, drt el nce anlar alp da Kraln Adamlar geldiinde neler olduysa ayns olmutu yedi gn nce, yine anlar alm ve Krallk ve Kral adna on be bahar ve fazlasn grmler askere arlmlard, drt el nce Elenin babasyd askere gidip geri dnmeyen, drt el sonra Avazlyd askere giden ve geri dnmeyen. Sahiden geri dnmemi miydi, ne kadar srmt sava? Boluklar doldurmakta zorlanyordu. Doru mu hatrlyordu, sevinerek mi gitmiti cepheye, sava naralar m atmt cidden? Askerliin yzne sindii somurtkan bir herif zerine zimmetli klcn kendisine teslim ettiinde glmsemi miydi? Sevinmiti. Atmt. Glmsemiti. Kuzeydouya gidiyordu imdi de. Her zamankinden, krlemesine. Yine bir yol yoktu ortada, vergi alacak birileri yoksa yol da olmaz tabii ve bir ne kadar ok vergi veriyorsa, yollar da o kadar iyi yaplm oluyordu, Avaz bu ynden ansszd, asla Anaehirden demeciler gelip ta ustalarnn krp biimlendirdii o ssl talar yollarna deyemeyecekti, isteseler de deyemezlerdi zaten, Avaz var myd ki artk? Bu alabildiine orak topraklarn gerek yzn bir sre saklayacakt kar, ama karlar eridiinde btn kahverengiliiyle ortaya kacakt her ey, imdiyse Avazlnn tek grd boluktu, ryasn andran kardan bir boluk, bombo bir zihin gibiydi ayn, yepyeni bambaka eylere gebe topraklar, bir da ykseltmeli, bir fidan ekmeli, sincaplar tavanlar geyikleri salmal, topran belleine eklemeli hepsini, o da imdi, altndaki atla birlikte topran belleine ekleniyordu durmakszn, adm adm soluk soluk, altndaki topraklar kocaman bir bellekti, yzlerce el ncesinin bile kaydn tutan, hi unutmayan, hi amayan, Topraklar yoktu aslnda, topraklar vard sadece, ve o topraklar her eyi grmt, yamurlu diyarlarda yaayan halklarn dedii gibi, bu topraklar Efendimize muhta deillerdi, kller kllere toprak topraa. Yanl m gryordu? Karlarn ortasnda beyaz gvdeli bir ey yatyordu, yan yatmt, rmt, batdaki denizde yzen dev gemilere benziyordu, resimlerdekini 46

andryordu ama farklyd da, kaliteliydi, gelimiti, demir de kullanlmt malzeme olarak, kara ukurdan gelmiti besbelli, geminin etraf o plerle evrelenmiti, yn yn p, hem de Anaehir p. Baz ynlar handiyse Anaehirin surlarndan bile yksektiler, yksek ve irkin, rk, sidik, l ve kokan. Atn zerindeydi, pl tam karsna almt ve ne yapacan dnyordu. Srd atn plerin zerine, boluklardan dolandrd atn, drtnala. Bitmek bilmeyen Anaehir pleri arasnda bir an olsun tereddde dmeden ilerledi. Koku dayanlmazd, ehrin btn pisliinin burun deliklerinden ieri girdiini hissetti, yle youn bir kokuydu ki hayat boyunca o kokuyu burun delikleri iinde tayacak, bir daha hibir gzel kokuyu doyasya iine ekmesi mmkn olmayacakt sanki, Anaehirin peini bir trl brakmayan can kasca merkeziyeti ruhu tarafndan damgalanm gibiydi. plk yollarndaki hzlandrlm yolculuunu baz yamal montlular yarda kestiler. Hikyelerde anlatlan fare klkl plk ahalisinin varlndan hi kuku duymamt, ama yamal montlarn simgesel olduunu dnmt hep, deildi, kaln montlarnn yamal olmayan bir yeri bile yoktu. ki kiiydiler, uzun boylu ve ksa boyluydular, erkektiler ve kadndlar, somurtkandlar ve ifadesizdiler, dur, dedi erkek olan, nereye gidiyorsun? diye tamamlad kadn olan. Erkein elinde ucuna yontu ta balanm kaba bir mzrak, kadnn belinde klca benzeye pasl bir demir, kollarn kavuturmu olan kadnd, yznde ifadeden eser yoktu, yalnzca kir pas, bir zamanlar salar saryd belli ki, imdi yalnzca kirin mat renklerine sahip o salar, erkek ise somurtuyor tehditkr olmaya alyordu, yzndeki btn kaslar topraklarmza izinsiz girdin der gibiydi, lmcl kokudan hi rahatsz olmuyorlard belli ki, irenlie de rutine de gzellie de allyordu, onlarn durumunda irenlik hayatlarnn bir parasyd artk, ayr dnemezlerdi. Erkek olan elindeki mzra Avazlya dorulttu acemice, besbelli bu plkten fazla yolcu gemiyordu, yoksa oktan boyunun lsn alm olur, o mzra yle dorultmamas gerektiini fark ederdi. Avazl oyunu devam ettirdi, ellerini kaldrd ve mzran gr alanndan ayrlmadan yavaa atndan indi, karsndakiler hl konumamakta srarcydlar, belki dilerini gstermek istemiyorlard, Avazl dilerini merak etti nedense, nasld dileri, yamal kaponlarnn altnda nasl salar vard? Anlamad bir dilde, kulana fazla hzl gelen bir tonla konuuyorlard birbirleriyle. Anlamak istiyordu dediklerini, ve anlayamadka daha aresiz hissediyordu kendini. Yava admlarla kadn olana yaklat, duygusuz yznn altnda merhamet sakl olabilirdi. ok yaklama, dedi kadn, Kraln Adamnn ne ii var burada? ata bakt, nerden anlamlard atn Kraln Adamlarndan birine ait olduunu, eyerden mi, nal seslerinden mi, atn duruundan m? Kraln Adam deilim ben, dedi, ama onlardan birini ldrdm. Ne kadar kolay kmt azndan ldrmek. Alt saat boyunca barsaklarn sapr sapr kanl imlere dklne ve uzuvlarn kopuuna tanklk ettikten sonra btn her ey kolaylayordu, hibir korkunluu kalmyordu ldrmenin, sen korkunlayordun. Kasabalym ben, dedi Avazl, Avazdan. Yamal montlular yle bir kprdandlar, gz ucuyla birbirlerine 47

baktlar. Kraln Adamlar byle giyinir mi hi? Bir zrhla sradan bir kasabal kyafeti arasndaki fark anlayabileceklerinden ya da anlamaya alabileceklerinden emin deildi Avazl. Kar bastrm, pler daha youn kokmaya balamlard. En azndan karn bastrmas rahatsz etti Yamal montlular. At da al gel, dedi kadn olan, onlarn pl onlarn kurallar. Buras, asl p Tepeleriydi. Anaehirlilerin gznde tamamen efsaneden ibaretti, onlar plerinin ehir yaknlarndaki p tepelerine boaltldn ve plerin yle orada kaldn sanyorlard, hlbuki ellerdir ehrin pleri mthi bir istikrarla buraya tanyordu, nk dier p tepeleri ar bym, plerden yaylan koku ehrin kaplarna dayanmt, sonra Anaehirli planlamaclar plerin buraya dklmesini uygun grdler sonra. Bu metruk topraklara. Fakat hi de metruk deillerdi aslnda, burann da sakinleri vard, ama toprak altnda, maaralarda yaamaktaydlar. Bir sabah uyanp maaralarndan gn na kafalarn uzattklarnda nce grntyle, sonra da kokuyla karlamlard. Anaehirin pl olmay sindirememiler, ama maaralarn da terk etmemilerdi. ple almlar, alrken ise yzeye daha az kar olmulard. Avazly maara ehre gtren bu ikisi de avclardand, pleri mesken belirleyen, huylar deimi geyikleri ve trl hayvanlar avlayp, aadaki belki iki yz belki yz kiilik toplulua gtrmekle grevliydiler. Be dakika kadar yrdkten sonra, Kadn, yere gml ift kanatl kapya be kere vurdu ve geri ekilip kaplarn almas iin yer at. Kaplar zerindeki kar ve tozu gzelce silkeleyerek ierden aldlar. Demircinin maaras gibiydi ierisi, mealelerle aydnlatlan yar aydnlatlm koridorlardan getiler, tavan baz noktalarda alalyor, baz noktalarda ise eriilmez bir ykseklie ulayordu. Tavandaki hava delikleri yznden, kokudan ka mmkn deildi, belki bir sabah uyandklarnda ilk nce koku gelmiti burunlarna. Bu karanlk dehlizlerde ve tozlu odalarda Avazlnn her eylerine yabanc olduu bir kabile yaamaktayd. Ta duvarlarda ve tavanda keskilerinin sanat fark edilebiliyordu, grntlerine kyasla yaadklar bu mekn incelikle doluydu, bulunduu oda genieydi, ayaklarnn altndaki ilemeli yeil hal tam karsndaki tahta doru uzanyordu. plerden bir maara ky hayal etmiti Avazl merdivenlerden inerlerken. Karsnda gemiine sk skya tutunmu bir topluluk vard ama. Ta tahta bakt, hibir ayrks zellii yoktu. Peki sahibi nerdeydi bu tahtn? Niye dikmilerdi onu buraya? Buradaym geldim, dedi biri ilk sorusunu cevaplarcasna. Ak salar omuzlarna dokunan, favorileri enesine doru inen yal bir tipti karsndaki, aln izgi izgiydi ve burnunun altndan balayp st dudan kesen bir yara izi babacan grntsn yok etmekteydi. Buyur otur, dedi adam Avazlya arkadaki sandalyeleri iaret ederek. lgintir, kral odasn (herhalde kral odasyd?) saran sandalye kalabaln daha yeni fark ediyordu. Neyse ki ahapt sandalyeler, onlar da tatan yapacak kadar ldrmamlard daha. Ben ef Meh, dedi ihtiyar, tabii ya, efti. Seni getiren Sif ve Tel Kraln Adam olmadn sylediler. Gerekten deilsindir umarm? Avazl azar iiten sulu bir ocuk gibi halnn desenlerine dikmiti gzn, ban hafife kaldrp gz temas kurdu efle, 48

deilim... efendim. Bana efendim demene gerek yok, marka benzemem ben. Misafirimiz ol bugn, acelen yoksa elbette. Misafire a bir topluluk daha. Merkezden uzaklatka kalabalklar daha ok kendileri oluyorlard sanki. Kasabalar bitikti. Yarm emberin dndakiler ise yar ediyorlard yolcular gzel arlamak iin, kasabalar ne bitirmiti ki? Kusura bakma, dedi ef Meh, samimiydi dediinde, btn mumlar yakamyoruz hep. Malum elimizdeki mumlar snrl, gidip alamyoruz da bu havada. Talar kryorlar, ekil veriyorlar ve satyorlard Anaehirlilere. Ta koltuklar, ta kanepeler yapyorlard, ama kendileri, grnen ky klavuz istemez, ahap mblelerde oturuyorlard. Acelesi var myd, yoktu. Byc bir yere gitmiyordu, tabii yle biri varsa. Anlama saland, yzler glnd, Avazl Ortak Dili bilmeyen iki kii (isimleri ik ve Keftti) tarafndan Kara Kovukta gezintiye karld. Kara Kovuktu kabilenin yaad bu yerin ismi. Kalabalk odalarda glgeler mumlarla ve mealelerle kovulmutu, tenha odalarda ise ancak duvarlar seebilecek kadar mum yanyordu. Atlyeler vard tan krld, yollar vard daha da aaya, talarn kartld yere inen, odalar vard her ailenin hepsi bir rnek, bu odalarn daha aasnda kilerleri vard btn bir ka yetecek kadar yiyecekle dolu, tiyatro salonu vard, kocaman, kabiledekilerin birbirlerine ksa oyunlar sergiledikleri, bilmem kanc efin ii olan. ik ve Keft onu Kara Kovuktaki tek hana gtrdler, Avazlnn grd en ihtiaml ve en kalabalk hand belki de, Kovukun mtevaz nfusunun yars burada toplanmt resmen, Yuvarlak ta masalar (ik Kovuk dilinde masalarn eskiden tahta olduunu, ama ok kavga kt iin tahta masalar yerine ta masalar konduunu sylese de Avazl dediklerini anlamam, kafa sallamakla yetinmiti) etrafna ahap sandalyeler diziliydi, tavana bir genin noktalar gibi yerletirilmi avizenin btn mumlar yanyordu, bir tarafta st ste konmu zm suyu flar, bir tarafta ise arpa suyu flar, hanc ya da garson yoktu ortada, kim ne istiyorsa gidiyor koyuyordu kendine. Ama Avazl misafirdi, Keft hangisinden iersin demek istercesine flar iaret etti, Avazl arpa suyu flarn gsterdi, daha byk olurdu o flar. Kadnlar, erkekler ve genler bir arada Topraklar yzeyinde yaananlardan (Belki de Topraklar sadece yzeyden ibaretti, Kovuklular ise baka bir corafyada yayorlard) bihaber halde eleniyorlard. Evlerine tklm kasaballar skntdan delireceklerken, Kovuklular gkyzn grmek iin fazladan aba sarf etmeleri gereken tatan bir kutu iinde sonsuz bir muhabbete kaplmlard, duvarlarn souk yzeylerine kar baklk kazanmlard. Dardaki kar bir iki yl durmadan yaarsa kasaballar da duvarlarn skclndan etkilenmeyi brakrlar, baklk kazanrlard belki de, kim bilir. Tek heceli isimlere sahip bir sr Kovuklu temiz kyafetler iinde yzleri nee saarak ikilerini iiyorlar, bilmeden de olsa Topraklarda kendileri hakknda anlatlan her eyi bir bir yalanlyorlard, sylentilerin k, gerein ykselii. Daha ocukluunda zihnine yerletirilen nyarg tohumlar lsz sylentiler yznden gittike byyp iek 49

amlar, kapkara le gibi kokan bir bitkiye dnmlerdi, bitkiyi kknden koparp zihninden atmas kolay olmayacakt, ama atacakt. ik ve Keft handakilerle beraber evkle bir arkya elik etmeye koyulmuken, Avazlnn zihninin arka odalarndan birinde unutulmu bir an zaman mekn darmadan edip tekrar birletirerek vcuda geldi, Kara Kovuktaki hann yerini Kpkl Kahve almt imdi, grnt net deildi nce, sesler seilmiyordu, yannda birisi Avazlnn kulana eilmi baryordu, Kpkl Kahvede yle bir grlt vard ki kulan labirentlerine doru itenlikle barmadan karndakinin seni duymas imknszd. Rorndu konuan, yaklaan savatan bahsediyordu, kasaba iin, krallk iin, kral iin diyip duruyordu, iinleri vurgulayp duruyordu, babas savata sol ayan ve de akli dengesini yitirmiti, annesi de daha ocukken ince hastalktan ld iin yllardr babasna o bakyordu, Avazdan, babasndan ve alt kasaptaki et kokusundan can atyordu Rorn, Avazl da can atyordu iin ilginci, sava sylentileri kesinleince Kpkl Kahvede sava arklar syleyen marktan Gevzli Kral diye bahseden oydu sonuta, birok gen iin sava bir kat, gereklikten kamak umudu, fakat hayal krklklaryla rselenen hayatlar sava grdklerinde iyice bitmi olacakt, Avazl Rornun fiteklemesine hi cevap vermedi, hibir zaman ok konuan biri olmamt zaten, cebinden mzkasn karm ve balamt Kahramanlarn Dnn25 almaya, ark szlerini hatrlamyordu imdi, sisler iinden yara bere iinde muzaffer askerler kyordu, ellerinde sancaklar falan. Kadnlarn ou sessiz, erkekler lk layd arky sylerken ve mzka sustuunda ve son hecenin yanks da yok olduunda, elbette savaacam, demiti Rorna. Sonra Rorn sava yolunda kamt, Avazl arkadan ne kadar aransa da bulamam, bir daha da kendisini grmemiti zaten. imdi yine Kara Kovuktaki handayd. ik ve Keft ve btn han nceden anlam gibi ayaklanp, sra halinde Kovukun ana koridoruna yneldiler, Avazl da arpa suyunu bitirip onlar takip etti. Bir histeriye tutulmuasna, ellerde dolu marapalar, bara ara, birbirlerine akadan itekleye vura, kahkahalar ata ata, tiyatro salonuna akn ettiler. Koca salon gizemli kiiler tarafndan kala gz arasnda aydnlatlmt, yksek duvarlardaki ve tavandan sarkan avizelerdeki mumlarn hepsi yaklmt, salonun bir ucundaki turuncu perdenin arkasnda meknn drtte biri gizlenmekteydi. Tiyatro mu izleyeceklerdi cidden, hani ehirlilerin kasaba kasaba gezip sergiledikleri trden? Salonda oturacak yer olmadna gre, btn gsteriyi ayakta izleyeceklerdi demek ki. Perdenin arkasndan kan acayip kostmler giymi drt Kara Kovuklu ellerindeki merdivenleri avizelere dayadlar ve btn mumlar titizlikle fledikten sonra gerisingeri perdenin ardnda kayboldular. Kala kala k kayna olarak duvarlardaki mumlar ve turuncu perdenin ardndaki kk avize kalmt.
Topraklarn en bilinen kahramanlk arksdr. Artk ismi unutulmu bir savata, ortadan kaybolan bir bln ardndan yazlmtr. ark szlerinde ise, blk baka bir savata bir anda ortaya kmakta ve savan gidiatn deitirmektedir. B.T.A.
25

50

Ksa bir bekleyiin ardndan, turuncu perde a ar ald ve yarm metre ykseklikteki sahne kt ortaya. masa vard, ikisi arkada kalyordu, ndeki masada iki kii oturuyordu, biri genti, dieriyse orta yalarda, arkada kalan masalarda oturanlarn aksine onlar konumuyorlard, ehirliler giyinmilerdi, ssl ve gze batan, gen bir kadn (garson olmalyd) elinde tepsiyle dolayordu masa masa, arka planda izgilerden ve yazlardan ibaret bir yaz-resim vard. Anaehirli tiyatrocular arka plan tamamen resmederlerdi, Kara Kovuklu tiyatrocular ise izimin olmas gereken yerlere yazlar yazmlard, Avazl anlamasa da, yle eyler yazyordu, merdiveni andran YUKARI IKAN MERDVEN yazs, be on tane dikdrtgen ve hepsinin iinde de MASALAR yazs, dikdrtgenlerin evresindeki yuvarlaklarn iinde ise KADIN veya ERKEK yazs, byle eyler. Sahnenin tepesindeki karanlktan aaya zincire bal bir SEFAEV tabelas sarktld. ksrkler ve kprdanmalar kesildi ve Avazlnn ancak hareketlerden takip edebildii oyun balad. Perde 1. Sahne 1 SAHNE 1. Sefaevi. Anaehirde bir mekn. GEVZL KRAL ve OLU sahnenin altndaki orkestrann ald mziin kesilmesiyle birlikte konumaya balarlar. GEVZL KRAL: Sevdin mi mzii evlat? OUL: Sevdim, babacm. (fsldayarak) Fakat niye Sarayda dinleyemiyoruz, alp gtremez miyiz radyoyu, dinleyemez miyiz kendi duvarlarmz ardnda? GEVZL KRAL: Radyonun sihrine isteyen herkes tanklk etmeli, br dnyann mziini herkes tatmal. OUL: Haklsn baba. Fakat altrclar bittiinde ne olacak? GEVZL KRAL: Yenilerini bulacaz evlat, yenilerini... Ve yine herkes dinleyebilecek. Anaehirin insanlarn sakn radyodan mahrum edeyim deme. OUL: (gnlsz bir sesle) yle bir ey yaparsam, Efendimiz sar etsin beni. Sahnenin altndaki bir dzenek yardmyla GEVZL KRAL ile OULun oturduu masa yzleri seyirciye dnk olacak ekilde dner. OUL seyirciye bararak konuur, sahnedekiler onu duymuyordur. OUL: Ne diye bakalaryla paylaacakmm ki radyoyu bakalaryla? Kral babam da anlamak zor, akln yitiriyor gittike, bozmu kafay bu aptal mzikle! Mzik deil radyo lazm bana, o radyo benim olmal, yalnzca benim. Babam girdiinde topran altna, ve ben taktmda apkay kafama, her ey farkl olacak! Masa tekrar dner. GEVZL KRAL: Kalkalm imdi, Sarayda iler youn! Bakalm kasabalara gnderdiim atllar u gc tkenen radyoya bir altrc bulabilecekler mi? OUL: Bulacaklar baba. Senin adamn onlar. (belirgin bir vurguyla) Kraln Adamlar onlar! Perde kapanr. 51

Perdenin arkasnda drt siluet sahnedeki eyalar gtrp yenilerini getirirken, Avazl yannda dikilen kiinin ef Mehin ta kendisi olduunu fark etti, Meh de Avazly fark etti ve glmseyerek, oyun daha bitmedi aslnda, iki perde hazr daha, dedi. yi bir son bulamadlar daha. ok da uzun olmayacak zaten, malum millet ayakta btn oyun, ok uzaynca ikenceye dnyor. Avazl oyundan hibir ey anlamadn syleyecekti ki azn amasyla efin, t, sonra sylersin, demesi bir oldu. Arkaplan da dekor da deimiti. Dekor olarak, yere Yolu temsilen gri bir ince bir hal serilmiti, zerinde de iki kasabal klkl oyuncu dikiliyordu, biri kadn biri erkek. Arkaplanda ise Topraklarn en basit ev izimi ve izimin iine yazlm EV yazs vard. Perde 1. Sahne 2. SAHNE 2. Gevz Krallndaki bir kasaba. Kraln Adamlarndan kii at zerinde kasabaya girerler ve evin darsnda birbirleriyle konuan kasabal kar kocann nnde dururlar. 1. KRALIN ADAMI: Selam size kasaballar! Kral temsilen buradayz bizler. ERKEK KASABALI: Size nasl yardmc olabiliriz? Kraln istei emirdir bizim iin. KADIN KASABALI: (sylediinden dolay kocasna aknca bakarak) Be adam, brak da nce ne istediklerini sylesinler. 2. KRALIN ADAMI: Bilir misiniz radyo nedir? ERKEK KASABALI: (kafasn kayarak) Biliyorum ben. KADIN KASABALI: (sitemkr bir ses tonuyla) Biliriz elbet, kasabalyz diye siz ehirliler bizi iyice cahil mi bellediniz? 1. KRALIN ADAMI: Azmzdan yle bir sz kt m kadn? 3. KRALIN ADAMI: Radyoyu biliyorsanz, altrcnn ne olduunu da biliyorsunuzdur o zaman? KADIN KASABALI: Tut ki biliyoruz diyelim? 2.KRALIN ADAMI: O halde nazike soruyorum, elinizde altrc varsa, bize verirseniz mteekkir oluruz. Kadn, Kraln Adamnn gstermelik nezaketi karsnda kahkahaya boulur. Adam klcn eker ve tehditler savurmaya balar. O srada baka kasaballar da olaya dhil olurlar. 2. KRALIN ADAMI: Neye glyorsun kadn? Canna m susadn? Seni paralara ayrmam m istiyorsun? KADIN KASABALI: (azn kapatmaya alan dier kasaballarn ellerinden kurtularak) Bizlere yeterince ektirdiiniz yetmedi mi? Soydunuz bizi yllarca, yetti artk. Vermem size altrc falan. 2. Kraln Adam klcnn ucunu kadnn gsne dayar. Miferinin altndan en sakin ses tonuyla konuur. 2. KRALIN ADAMI: Vermem mi dedin az nce? Doru mu duydum? Yanl duydunuz, yle demek istemedi, dili srt dedi dier kasaballar. 52

KADIN KASABALI: Doru duydun kraln kuklas. Kasabalarda doup byyorsunuz, sonra kasabalya zulmediyorsunuz. Adam klc kadnn gsne salar, kadnn kyafetinin altndaki boya torbas patlar ve kadn kanlar iinde kalr. Kasaballar Adama saldrmaya yeltenirler ama dier Kraln Adamlar da kllarna ekince geri ekilirler korkuyla. Sahte atlar zerindeki adamlar seyirciye dnerler ve ark sylerler. 1. KRALIN ADAMI: nmzde duramaz kimse, istese bile 2. KRALIN ADAMI: Korkulur bizden lesiye 3. KRALIN ADAMI: Ke bucak kaarlar, tir tir titrerler (hep beraber): Kraln Adamlar geldi, Saknn bizden! 1. KRALIN ADAMI: steimiz belli 2. KRALIN ADAMI: Radyo iin bir altrc! 3. KRALIN ADAMI: Skysa saklayn skysa yalan atn 1. KRALIN ADAMI: Grrsnz gnnz (hep beraber): Kraln Adamlar geldi, Saknn bizden! Kasaballar kendilerine rol icab vurmaya balayan Kraln Adamlar yznden kamaya balarlar. Ka srasnda her oyuncu srasyla sahnenin nne gelir ve onlar da bambaka bir ark sylerler. 1. KASABALI: Gelmiler altrc istiyorlar bizden 2. KASABALI: Ne de ok ey istediler bizden 3. KASABALI: rnmz 4. KASABALI: ocuklarmz 5. KASABALI: Topraklarmz aldlar (srayla): Vermiyoruz ite! Vermiyoruz ite! Vermiyoruz ite! Vermiyoruz ite! Vermiyoruz ite! ERKEK KASABALI: Cannz kargalar didiklesin, ldrdnz karm! 2. KRALIN ADAMI: Seni de ldrrz gerekirse! altrc getirin bize. 3. KASABALI: rnmz 4. KASABALI: ocuklarmz 5. KASABALI: Topraklarmz aldlar (srayla): Vermiyoruz ite! Vermiyoruz ite! Vermiyoruz ite! Vermiyoruz ite! Vermiyoruz ite! 1. KRALIN ADAMI: steimiz belli 2. KRALIN ADAMI: Radyo iin bir altrc! 3. KRALIN ADAMI: Skysa saklayn skysa yalan atn 1. KRALIN ADAMI: Grrsnz gnnz (hep beraber): Kraln Adamlar geldi, Saknn bizden! ki ark birbirine karr, bir sre sonra Kraln Adamlarnn sesi ellerindeki kllarn da etkisiyle daha gr kmaya balar, kasaballarn sesi kesilir. altrclar Adamlara sunulur. Onlara kar kan kadnn evi ise 3.Kraln Adam tarafndan temsili olarak elindeki klla kesilir. Perde kapanr. 53

Gzel oyun olmu, dedi Avazl, gnlerden beri her eye yabancyd zaten, bu oyuna da yabanc kalsa bir ey kaybetmezdi. Beenmene sevindim, dedi ef Meh, Bunca ayrnty nereden biliyor bunlar diye soruyorsundur kendine. Oyun anlamad bir dilde oynannca, ayrntlar anlamak da imknszlayordu. Her izlediine inanmayacaksn tabii ki. Baz boluklar kendimiz doldurduk. Hangi boluklar? Kovuk dilini bilmediini sylemek iin ok geti herhalde. Perde 1. Sahne 3. Tahtnda oturan Gevzli Kral aprazdan seyirciye bakyordur. eri elleri temsili-kanla kapl Kraln Adamlar girerler ve ellerindeki altrclar bir tren ciddiyeti iinde kraln ayaklarnn dibine brakrlar. 2. KRALIN ADAMI: Kan dkld 1. KRALIN ADAMI: Evler yakld 3. KRALIN ADAMI: Ve altrclar bulundu (hep beraber): Emrettiiniz zere! Kralienin yardmclarndan biri alelacele ieri girip Kraln nnde diz ker. Alamakldr. Sesi titriyordur. YARDIMCI: Kralm... (alayarak) Kraliemizi, iek gzl altn sal einizi ldrdler! GEVZL KRAL: Sen ne diyorsun kadn?! YARDIMCI: Doru diyorum, kralm. Gzlerimin nnde... (cmleleri toparlamaya alr) Gzlerimin nnde ok sapland o gzelim bedenine, keke o caniyi fark etseydim de atsaydm kendimi okun nne. Keke... GEVZL KRAL: kn! kn hepiniz! Sahne zerine gizlenmi kapaklar alr ve yardmc kraln adam aa dp gzden kaybolurlar. Kapaklar tekrar kapanr. Kral tahtndan kalkar ve yerdeki altrclara baktktan sonra hznl bir yz ifadesi taknp ban eer, k sner, kral karanlkta kalr. Perde kapanmaz. Bir sre sessizlik olur. Sonra kral konuur. GEVZL KRAL: Biliyorum biricik eimi kimlerin ldrdn! Adsz Krallktaki eref yoksunlar, adiler! Yaatmayacam hibirinizi! Ben ki Gevzli Kral isem btn kllarmla, zrhlarmla, oklarmla zerinize yryeceim! Ordum yeri titretecek, korkudan sineceksiniz! Yalvaracaksnz bana, ama acmayacam size, siz benim kralieme acmadnz, ben de size acmayacam! Ses kesilir. Perde kapanr. Bu sahnedeki anlatm biraz kapal olmu, deil mi? diye sordu Avazlya ef. Yani burada gerek bir olaya atf yaplyor dikkat ettiysen, drt be el nce yaplan savaa. Ama herkes anlamayacak kraln neyden bahsettiini. Avazl sahnenin tmnden nerdeyse hibir ey anlamadn belli etmemeye alarak, o sava altrclar yznden mi kt yani? ef Meh dik dik bakt yzne, oyunu izlediine emin misin, evlat? Kralieyi ldryorlar, o yzden kyor sava. Bilerek kimin ldrdn sylemiyoruz, nk belli deil. Kral nedense Adsz Krallk sulamt zamannda. Onlarn ii mi deil mi, hl 54

bilinmez. Sahi, kim kazanmt o sava? Avazl cevap iin fazla dnmedi, cevap duygulara aman-vermeyen kaskat bir duvar olarak geri dnen ve kahkahalar eliinde gnlerce yaadklar hezimeti anlatan babasnda saklyd, ve babas da artk kara kuyunun dibinde saklyd. Neyse, dedi Meh, gel istersen, hem bir eyler ieriz, hem de konuuruz. kinci perdenin balamasna daha var. Adn bile renemedim daha. Perdenin ardndaki siluetler yine koturuyorlard. Bir tanesi avizenin mumlarn tekrar yakmakla meguld, ikisi ise sahnedeki eyalar tayordu beraberce. Sefid Krall meneli Hayrsever Kmenler Efsanesini26 hatrlattlar Avazlya. Hi ses karmyordu onlar da, adanmlard, kendilerinden gemiesine, Avazlnn anlamlandramad bir grev bilinciyle oradan oraya kouyorlard. Avazl hana dnmt tekrar. Gelen geen efe selam veriyordu, ama Avazl grnmezdi sanki. Kara Kovukta, kendini insanlara tantman lazm, onlar gelip selam vermezler sana. Selam verdiinde ise, ismini ve yzn isteseler de unutamazlar, ayp karlanr. Avazl derler bana, dedi Avazl elini uzatrken. efin elini skmadn grnce geri ekti elini. Kara Kovukta kol skrz biz, dedi ef. Uzat kolunu. ef, Avazlnn uzatt sa kolunu kendi sol kolunun zerine yerletirdi ve eliyle Avazlnn dirseini kavrayp yukar aa sallad. te byle. Avazl glmsedi. ok konukan biri olmadn belli. Bari buralarda ne iin var, ksaca zet geiver. Avazl nereden balayacan bilemiyordu, hikyesini bir yabanc kancya soruyordu, kancya anlatyordu, kancya deiiyordu ayrntlar? Kasabm ve sevdiklerimi kara kuyu yuttu falan filan. ef Meh herhangi bir taziye sz sylemedi, yalnzca benim grdm kara kuyu o kadar byk deildi, demekle yetindi. Avazl cevap vermedi. Meh konumaya devam etti, Sefid snr yaknlarnda kocaman bir plk var, u gizemli plkler var ya, onlardan, zerinden iki el geti ama gayet iyi hatrlyorum, kocaman, bir ev kocamanlnda bir kara kuyu almt yerde, gzlerimin nnde oldu. p fkrmt iinden. Biri kusuyordu sanki. Duvar ykld ve hatrlad hatrlamak istemedii hatray. zerine doru bir adam kouyordu. Elinde bir kl tutuyordu mat renkli, satan sakaldan ve katan karman orman bir yz var adamn, korku vard o yzde, Adsz Krallkn adsz cengveri, artk yorulmutu Avazl, savatan az daha koparsa, az daha anlamszca dalarsa uzaklara, elindeki klc drebilirdi, dmesini istiyordu zaten, kendini kaybetmeyi, kanl imenlere ylp kalmay, klcn yere atsa ne tepki verirdi ona doru gelen dman, hl dman olmaya devam eder miydi, yoksa brakr myd onu? Kl-kl amaz, iki tarafta birbirinden bekliyor teslim olmasn ve kimse teslim olmuyor, ve herkes katil oluyor. Savatakilerin en nemli amaz. Adsz Krallkl adam emanet tuttuu klc Avazlya sallyor, adamn

Glgelerde yaayan, ksa boylu ve dilsiz yaratklar. nsanlardan gizli olarak odalarn, evlerini toplarlar ve karlnda da orap alrlar. Baz Sefid kasabalar bu yaratklarn turizmiyle geinmektedirler. B.T.A.
26

55

zerinde ne zrh var ne de elinde kalkan. Avazl sola ekiliyor hzl bir refleksle, elindeki kalkan adamn yzne arpyor, bayltacak kadar deil de sersemletecek kadar iddetle. Adam srt st yere dyor, ar ekimde dtn gryor Avazl, ayn ocukken aalarn tepesinden yerdeki kara kendilerini brakmalar gibi. Adam hl brakmam elindeki klc, burnu al al kanyor, yerdeydi, elverisiz bir konumdayd ve tek ans var oluu hatrlayp cann balanmasn dilemekti, dilemedi, klcn son bir gle Avazlya sallad, Avazl, yani Oduncunun Olu, zerine zimmetli klc adamn kl tutan eline indiriyor, bilekten kesiyor elini, adam dier eliyle Avazlya saldryor, boa sallyor yumruunu, Avazlnn klc tekrar iniyor, o el de gidiyor ve adam daha lmeden btn geleceinden oluyor, Aptal herif, gitti ellerin! diye baryor Avazl, adamn fazladan bir eli daha olsa onu da kesecekti klc, biliyordu, elindeki artk zihninin deil bambaka bir eyin kontrolndeydi, yerdeki adam hl pes etmiyor, zar zor da olsa azndan bir yere gittii yok ellerimin! szleri kyor, adam ldrmt iyice, sava alannda ldrmayan yoktu belki, ama o en u noktasn yayordu u an, Avazl kalkann klcn yere brakp malum olan kantlamak istercesine yere eiliyor ve adamn bileklerinden tutup, Bak! diye baryor, elsiz kollarn adamn gz hizasna getiriyor, Syrk bu syrk! diye baryor adam, syrk, gerekten. Adamn aladn fark ediyor, ne iin alyordun be adam! Bir eli koptuundan hl yaayacandan umutluydu, dier eli koptuunda da, azck sarslsa da, ayn umudu korumutu, ama dman ona kesin yenilginin ifadesi olarak elsiz kollarn gsterince anlamt her eyin bittiini, bitmiti ii, Avazl da bitmiti, bitikti, tkanmt grtlanda szler, adamn gzyalar kafasnn zerinde ta paralar gibi yayordu sanki, ac veriyordu, kafas acyordu Avazlnn, savamaya mecali kalmamt ite, kendisini sava alanna teslim edebilirdi, dizleri zerine kyor, ellerinden destek alyor ylmamak iin, omzundan ve karnndan kan damlyor yere, sa bacandaki yarktan szan kan dizini styor, topraa karyor, kasabal genlerin zevk iin ldrd o kpeklerden bir fark yok imdi, ayn aresizlik, ayn dilsizlik, son yediklerini kusuyor, yemediklerini kusuyor, midesinin dibinde kalan son svy da kusuyor ve kendini brakyor adamn yanna, zihninin odalar kapanp da dnceler koridora skrken aklndan son son keke yz st uzansaydm dncesi geiyor, ge bakardm en azndan, keke herkes braksa savamay da uzanp ge baksa, ge bakma alannda. u an ise yere yld alandan ok uzaklardayd, sava kazanmlar myd hi hatrlamyordu, ifacnn adrnda uyandna gre, kazanmlard herhalde. Kazansalar da bir hkm yoktu ya, kasabaya dndnde Kahramanlarn Dnn syleyen kimseyi bulamamt karsnda, iinde tad kprdayan-sknt daha da bymt. Ka ay gemiti orduya katldndan bu yana? Unutmutu. yi misin, olum? dedi ef bir baba efkatiyle, anlatmak ister misin? Azck daha zamanmz var. Anlatacak ne vard, bilemedi. Radyoyu mu syleseydi? Syledi. antamda radyo var bir tane. ef, ee? dercesine bakt, glmsedi, biz de bir sr var onlardan. Avazl, anlamadm? dedi. 56

Anlamayacak bir ey yoktu aslnda, zamannda, ehirlilerin elinde hi salam altrc kalmaynca radyolar da bir ss eyasna dnmlerdi, yllarca masalarn, komodinlerin, han tezghlarnn ve bilmem nerelerin zerinde bekleyip tozlanmlar, bir vakit sonra da sahipleri tarafndan pe atlmaya balanmlard. Anaehirdeki insanlarn gemii hatrlatan ilevsiz eyalara tahamml yoktu. Bylece boy boy, renk renk radyolar p boylam, o pler de atlarla Kara Kovukun zerindeki ple tanmlard. ehirdeki btn radyolar gizemli ekilde kaybolmular (nk kimse kp da benim radyom vard eskiden demiyordu) ve hazine odasndaki onlarca altrc babo kalmt. Ve markn nostalji sevgisi tuttuunda ise ok geti artk, plkte yatan radyolar da Kovuklular alp, t aaya, evlerine gtrmlerdi. Fakat onlarn da altrcs yoktu, radyolar bir odaya ymlard. ef, ikinci perde balamadan nce, o oday gsterdi Avazlya. Meh Odadaki tek mealeyi yakt ve radyo kemekeine tanklk ettiler birlikte. Sende bir tane varsa, bizde bin tane var. Yerden bir tane radyo ald ve ekline emaline bakt, hi sesini duymadm, biliyor musun? O yzden genken toplattrdm bunlar. Belki biri alr diye. Biri, yalnzca biri alsa yeterdi, sesini merak ediyordum. Babam genliinde, ehre yapt bir ziyaret srasnda duymu sesini. Szleri anlamadm ama ok gzel bir arkyd demiti hatta, hl hatrlarm dinledii arknn nakaratn, padam madam yle bir ey ite. Bir tek o ksmn anlam. Ben de babamn arky duyduunda hissettiklerini anlamaya altm, ama bir trl olmad, canl canl duyman gerekiyordu sonuta, o hissi anlayamadka merakm daha da artt. Kovuktakilere anlattm radyoyu, o arky, sihrini. Dinlediler, dalp gittiler. Onlar da benim gibiler imdi, radyodan kacak bir sesi duyabilmek iin her eyi verebilirler. altrcs olduunu sylese miydi efe? Koca bir kabileyi czrt sesiyle hayal krklna uratmaya deer miydi? Sanmyordu, sylemese daha iyiydi. Sustu. Kasabalarda duyan var m sesini? Sen duydun mu? diye sordu ef Meh. Kasaballar oktan unutmutu radyoyu, sesini, eklini. Ubor gibiler de Kraln Adamlarndan korkusundan topraa gmyorlard ellerindeki radyoyu. Sordum mu bilmiyorum, ama nereye gidiyorsun byle? Ne iin var buralarda? Artk refleks haline gelmiti cevap, Kasabalarn Sonuna, dedi hzlca. Bycy grmeye. ef iin her ey birden aydnlanmt sanki, Kara kuyular sormaya m? Mehin yznde oluan pheli bakla birlikte fazladan onlarca yz izgisi kmt ortaya. Evet, dedi Avazl umursamazca. Hi gitmedim oraya, dedi ef, uzaktan grmlm var ama. Terk edilmie benziyordu, tamamen yanm. Hikyesi nedir bilmiyorum. Byc var m yok mu oras da kesin deil; biliyorsun, eskiden ejderhalara, devlere, sivri kulakl insan benzeri yaratklara da inanyordu insanlar. Ama hepsi eskide kald. Kafa sallad Avazl, ejderhalara falan kasaballar hl inanyordu aslnda. Gel, dedi ef. Seslere baklrsa, ikinci perde balyor herhalde. Perde 2. Sahne 1. 57

Sa tarafta ssl bir yatak, yatan hemen yannda sadece ereveden ibaret bit boy anas bulunmaktadr. Beyaz pijamalar iindeki kral kafasna kraliyet ftrn geirmi, aynaya bakmaktadr. erevenin iinde ise karanlk bir ocuk silueti dikilmektedir. Kral seyirciye yzn bir kere bile dnmeden konumaya balar. Bu kral Oulun ta kendisidir, Gevzli Kral lm ve Oul yeni Gevzli Kral olmutur. GEVZL KRAL: Kaldramyorum bu kadar gc? Herkes nmde eiliyor, istisnasz herkes. stediim bu mu peki? Babamn da nnde eildiler zamannda, onu mutlu grdm m dersen, ocuk; hayr, grmedim! Hatrlarsn sen de, annem ldkten sonra nasl da sustu, yle bir sustu ki btn ehri susturdu, ruhu daraldka ehri de daraltt, o glmedike kimse glmez oldu. Kral sevdikleri iin mi byle olmutu, yani kralmz glmsemiyor, biz de glmsemeyelim mi demilerdi, yoksa korkularndan m? dleri patlyor herkesin, ondan byle yapyorlar, ocukken bile korkarlard bizden, deil mi? ocukken bile korkuyla sevdiler bamz (aynann iindeki ocuk ban eer). Neyim ben onlar iin, ehrin tepesindeki tahtna kurulmu korkun bir da devi mi? Da devi miyim hakikaten? Sevgilerini nasl kazanaym onlarn, nerden bulaym kendime gerek bir arkada? Efendimiz bunu mu layk grd bana, yalnzl? Barp aracak, emirler yadracak, imzalar atacak, huzuruma kanlarn Topraklar dolusu derdini mi dinleyeceim mrm boyunca? zlyorum bazen, anlyor musun ocukluum? Prensken sevmediler, Kralken sevmiyorlar ve topran altna girdiimde de sevmeyecekler, ne yapabilirim ki, danmanlarma m soraym, inkr edeceklerdir naslsa, halk sizi seviyor, biz de seviyoruz tabii ki. Sahneden insanlar gemeye balar, ayna karsnda dikilen kral fark etmezler. Sahneyi doldururlar ve kral arkada kalr, seyirci gremez kendisini. nsanlar konuurlar ve kraln sesini bastrrlar. Kral da, insanlar da konumaya devam ederler. Kral kalabal yararak geer. Seyirciye kendini duyurmak iin bararak konuur. GEVZL KRAL: (devam eder) Yzm bilmediklerini sylemi miydim? O kadar yksekten hitap ediyorum ki onlara, sadece bulank bir yz gryorlar. stediim gibi dolaamyorum ne ehirde ne de kasabalarda, nk dmanlardan bahsediyorlar bana, beni ldrmek isteyen ok kii varm. Yzm bilmiyorlar o yzden, kimse bilmiyor, bakas bile olamyorum artk, maske takp dolamama bile izin yok, her halkrda tanrlarm beni. Neler olup bitiyor aada, haberim yok. Her ey onlarn elinde, her ey! Krallk bana ait deil, babam derdi de inanmazdm, Krallk benim deil, Tepedeki Evlerdekilerin Krall! Hibir hkmm kalmad insanlar zerinde, nefret edilen roln bile laykyla yerine getiremiyorum, benden nefret ediyorlar ya, o nefretlerinin yarsn alp Tepedekilerin zerine samallar. Kralm ben kral! Sahnedeki insanlar bunu duyup susarlar ve birbirlerini tanmyorlarmasna sahneyi yava yava terk ederler. GEVZL KRAL: (devam eder) te byle oluyor, insani fkem bile kral soyuma yoruluyor, ne diyorlard bana, hah, marklma yoruluyor. mark ite! Sarayn btn odalarnda, balkonlarnda hep yalnzm, yanmda olanlar da grnmez olmak, beni rahatsz etmemek 58

abasndalar. Ve onlar bu durumu kanksadklar iin, ben de yapamyorum bir ey. Tekrar duymak istiyorum mzii, babamla dinlediimiz o mzii, sihri! Ne pahasna olursun, her eyi, her eyi veririm karlnda. Radyo! Radyo! Bir radyoya Krallm! Perde kapanr.

59

6
Daha bu kadarn yazabildiler, perde daha eklemeyi planlyoruz. Provalar falan da tamamladktan sonra kasabalarda tura kacaklar. dedi ef Meh, Avazlnn srtna vururken. Kraln yzn grdnz m hi? diye sordu Avazl. Kasabalarda gren yoktu nk, her seferinde ya sa rengi ya da gz rengi deiip dururdu marktan bahsederken. Gren varsa bize de haber versin, dedi Meh srtarak. Tiradn o ksm tamamen doru, tabii baz yerleri dramatize ettik, sylentilere bavurduk, ama o ksm doru. Duyduuma gre geenki savaa bile katlmam kendisi. Komutanlarn, yzbalarn gndermiti, evet. Kral seviyor musunuz? Oyunda, olduundan epey iyi gsterilmi sanki. dedi Avazl. Bilerek yle yaptk. Sadece ktlkten ibaret bir canavar olduuna inanmyoruz. Hele babasndan daha kt biri olduuna hi inanmyoruz. Gittiimiz her kasabada nceki kral iyi anarken, olunu, yani imdiki kral lanetliyorlar. Ama nceki kral da deliydi, daha kars lmeden nce deliydi hem de, srf ehirlilerin mzik dinleyebilmeleri iin altrc bulacam diye kim bilir ka kasabaly katlettirdi. ntikam uruna halkn savaa gtrd ve yenildi. Olunu paranoyak yapt, szde Adsz Krallk saldracak diye oul nce saldrmaya kalkt, ans varm ki bu sefer Gevz yendi. Hakikaten biz yenmiiz dedi iinden Avazl. Gitmem gerek, dedi Avazl. Hi gnl yoktu ya gitmeye, bir eyler drtyordu onu. ef anlamam gibi bakt nce, kalsaydn, dedi. Byc bir yere kamyor. Anlar kayordu, gzden kaybolmadan yakalamalyd onlar. Yok, ben gideyim. Atn yular. Ta zeminde yanklanan adeta yry. Merdivenleri k, basamak basamak. Kaplarn ittirilii. Bir atl kyor dar, zerinde efin verdii beyaz kyafetler var, botlar yle kaln ki, kar szdrmas zor. Atl kaplarn aasndan kafasn uzatm efe bakyor ve drtnala sryor atn, rzgrn uultusu ve kar ya iinde gzden kayboluyor. Tek bana bir adam. Belki beni de koyarlar diye dnd, oyunun sonuna. Kraln radyosu olan biriyle nihai karlamas, ve Avazl da upuzun bir tirat atard. Nasl balamalyd ama? Kara kara dnd kasabalara doru yol alrken, midesini bulandryordu beyazlk, cevapszlktan ok bu beyazlk. yle balayabilirdi pekl. Senden ilk ne zaman nefret ettim, biliyor musun? Kitaplar yasakladnda. Adamlarn geldiler gnn birinde, kaplar tekmelediler krdlar, yerle bir ettiler evlerimizi, kitaplar topladlar, meydanlarda yaktlar, niye yaptlar, niye yaptlar bunu? Bilmiyorum, bunun cevabn sen de bilmiyorsun muhtemelen. Belki bu iten de haberin yoktur, onu bilmem, ama benim de aynadaki ocuk yansmamn boynu bkk, evimize dalan o heriflerin grnts hl zihnimde, ama Elenin grnts kayboluyor

60

Devam gelmedi aklna, u Anaehirdeki dinleyiciler gibi yaklamalyd zihnine. Nasl yapyorlard, kapkara konforlu bir koltua yatman istiyorlar ve sakin bir sesle sorular soruyorlar, en mahrem srlarn onlarla paylaman istiyorlard, istiyorlarm yani. Bir dinleyiciyle tankl yoktu. Kpkl Kahvenin hancs anlatyordu, fi tarihinde bir dinleyici uram kye, upuzun boyluymu, kafasnn tepesi kelmi, kar beyaz byklar varm, sol kann altna bir monokl sktrmm, adamn piposu varm boyu gibi uzun, kartp kartp yakar tttrrm, Anaehir azyla konuuyormu, hibir kelimeyi uzatmyor, kelimeleri ulamyor, tane tane konuuyormu, heykel gibi acayip asil bir herifti demiti Hanc, siyah ceketinin zerine beyaz bir nlk giymiti, ilk bata kasap sanmtm adam. Altm be bahar grdm, bazlar hznlyd bazlar ise nee dolu, demiti. Hibir ey anlamamtk tabii. Yannda yardmcsn da getirmiti, o da patronu gibi acayip bir tipti bana sorarsanz, genti daha, temiz yzl, sapsar salar vard omuzlarna varan, kyn genlerine nispet olsun diye uzatmamt tabii, ama iyi kfr yemitir genlerden. Sonra gen gnein altnda aktt litre litre tere aldrmadan, kk bir adr kurmu at arabasndan getirdii malzemelerle, ieriye yatakgibi-ama-deil dedikleri trden siyah bir koltuk koymu, bir de basit bir sandalye. Meer bykl herif dinleyiciymi, sava anlarnz dinlemeye geldim yazan bir tabela asp, saatlerce adrn nnde beklemi, on-on bir el nceki savatan bahsediyorum, bu yeni olandan deil. Gelen giden olmam, sonra bir tam da toparlanp gitmek zereyken bykl ve ra, korka korka, ekine ekine gittim adamn yanna, beni dinlemesini istiyordum, anlamasn, ve hatrlamay, muharebede len arkadamn ismini ve yzn, birini unutmak sorun deildi de, onu unutmaya baladn fark etmek tenin tekrar tekrar bakla kesilmesi gibiydi, koltua yattm, sorularna cevap verdim, ok ey istedi benden, savatan bahsettim, ayrntsna kadar, kimseye anlatmadm eyleri anlattm ona, o rezalet, pislik, aresizlik gzmn nnden gitmedi anlatrken, sonra aladm ve hatrladm, her eyi. Piman oldum bu sefer de, onu mrm boyunca bu halde hatrlayacak olmak daha da yaralad beni, kanlar iindeydi, kucanda kopmu kolu duruyordu. Avazl ne yapsayd, at stnde kendi kendisinin dinleyicisi mi olsayd, hasta da kendisi dinleyici de. nce ban sokacak bir yer bulmas lazmd. Kocaman tatan bir el heykelinin ve yz yze bakan iki insan andran bir heykelin hemen yanndan geti. Heykellerin Topraklardaki Anaehirli bir heykelin elinden kma ans yoktu, heykel konusunda yalnzca kendi annn derdinde olan kral bu tr bir heykelin dikilmesine izin vermezdi, ucubelik derdi belki Adamlar araclyla, ya da samalk, veya hibir ey demezdi sadece yktrd. Sonuta krald, gc gizlice snrlandrlm da olsa krald hl. Zirvesi ge dokunacakm gibi duran krlgan bir kitap ynna denk geldi, geni geni yaylmt gvdesi topraa, kitaplarn isimleri o malum alfabeyle yazlmlard. Cilt cilt renk renk, karla kapl kattan bir piramit. Bu rastgelelikte bir dzen var m diye merak etti Avazl, kimlerdi bunlar atanlar, neyleri brakp neyleri atyorlard? Ve en nemlisi, bunlar nereye attklarnn farknda mydlar? Bir kara kuyu bulup burada insan yayor diye barmak istedi. Sesi ular myd ki kuyunun dibine? Son olarak da, bir savan kurbanlarna benzer insan ynlar kt karsna, kim bilir ne zaman lmlerdi, rmlerdi, bozulmutu renkleri bedenleri, atlmlard 61

buralara, cesetler nemsemez nereye atldn, ama kesin bir yerlerde nemseyenler vard kyafetlerinde minik delikler olan bu rm insanlar, hl insan mydlar sanki, ldrenler iin, cevap hayrd, yaarken de insan deillerdi imdi de, onlar arayan olmalyd yine de, kimse hak etmezdi bu muameleyi. Bo gz deliklerinin karanlklarna dald gitti Avazl, grememek, gremediini bilmemek, hatta artk bilmemek ne garip bir histi, aklayamad bir rperti ensesini trmanp uzam salar arasnda dolat, korkun ve tanmlamas mmkn olmayan bir histi, evet. Bir ev gzkt sonra, karlar arasndan. ki katl, kk bir ev, boyas gn mavisinden, yaps ahaptan, bahesi var krmz benekli bir yeillikle dolu. ak ereveli Pencereleri oval, turuncu perdeler saklyor iersini, sar da bir kaps var, desen desen gne toplanm ku biimli tokmann etrafna, bunca gerekliin arasnda bir masal gibi ykseliyordu ev, bombeli kiremitlerinin zerinden frlayan bacasndan bir duman sarmal ykseliyordu. Avazl ne yapsa bilemedi, ev sanki ekiyordu onu, gel de bir iimi gr diyordu, cezp ediciydi, hayr cevabn kabul etmez gibiydi. Avazl kramad evi, davetini istemeye istemeye kabul etti. At itlere balad nce, evin bahesine girdi, ileklerin arasndan geti, ii ferahlad, dertlerini unutur gibi oldu, a doru gidiyordu sanki, umuda. Kulu tokma kaldrd, ama kapya vurmadan evvel bir an duraklad, ne yapmaya alyordu? Kara Kovuktan kaarcasna uzaklamken, imdi yine drt duvar arasna m sktrmaya niyetliydi kendini? Sorusunu cevaplamak iin en ufak bir istek bile duymad, tokma vurdu kapya. Aan olmad bir sre. yle uzun bir sreydi ki, ryada olduunu, kendi bilinalt tarafndan kapda brakldn dnd. Olur mu yle ey dedi kendi kendine. Bilinaltm beni kapda brakmaz, bana ulamak iin urayor zaten, niye kapda braksn. Kap ald kendiliinden, ya da biri at ve hzla ortadan kayboldu. Bu kadar byk myd bu ev, mmkn deildi, birileri gzlerini kandryor olsa gerekti, kandrsn o halde. Karanlk ve snrlar belirsiz bir koridordayd, kaplar kapalyd iki yandaki odalarn, portakal renkli bir k szyordu altlarndan, kara duvarlar arasnda yanklanan bir ses, davul sesi gibi ama deil, ritmik, elle vurulan darbeler. Avazlnn bir admna karlk iki l artyor ses, yank adam saryor ittiriyor ekiyordu kaynaa doru, tozlu kumlu bir sesti sanki, sonra bir kadn sesi alnd kulana, yorgun dm mrltl bir ses gibi, sonra lklar atan, sesinin zirvesine kp oradan t dip noktaya atlayan ve yine zirveye kan, harflerle ifade edilemeyecek seslerdi bunlar, doadan bir yansma gibi ama deil, bir lk gibi ama deil, insann en youn en tarifsiz hisleri ses ses dar dklyordu, portakal renkli dikey bir k vard nnde, bir kap aralndan szyordu, szleri seti kulaklar, seslerin kaosundan dzen kmt birden, bilmedii bir algnn mzii eliinde bilmedii bir dilde bilmedii biri ark sylyordu, kapy yavaa at ve mumlarn turuncu alevlerinin yaratt glgelerle birlikte raks eden rengarenk bir kadn grd, kendini ylesi kaptrmt ki lesiye, biri bileklerinden yakalayp dur demezse Efendimize kavuana dek dans edip ark syleyecekmi gibiydi, yemyeil bir etek giymiti ylankavi desenleri olan salnp duran, lacivert bir kazak vard zerinde Batdaki denizlerin renginden ve kazan zerinde de turuncu alevle bir rnek yelek, salar ve kalar kapkara, burnunun zerinde 62

bir hzma, ve adam unuttu birden adn bile. Rya myd btn bunlar, bir gz boyama, ya da sihir? Kar deli topraklarn sszlnn ortasnda ilek baheli bir ev ve o evin iinde dans edip tef alan bir deiik kadn. Rya olmamas iin oktan iliiini kestii Efendimize dua etti, bu bir ryaysa gerekle ban gnler nce koparm dahi olabilirdi belki de. Sz sustu ve mzik sustu, yalnzca minedeki odunlarn trts kald geriye. Kadn hzl hzl soluk alp verirken araya szckler sktrmaya alyordu, gein... alver, oturun, beni mi... al-ver, ziyarete geldiniz?.. zorlama bir gl, al-ver, syleyin hele, niin bana ihtiyacnz var? yle bir gld ki, ii gdklanrcasna, sanki gl iin ayr bir organ vard iorganlarnn hemen yannda, nee svsyla ya da kahkaha gazyla dolu. Gzel alyorsunuz, dedi Avazl baka ne diyeceini bilemeyerek. Erbani diyorlar buna, baka topraklarda. Avazl anlamad, ama anlamlktan geldi. Tek paragrafta anlat hikyeni, hzl hzl, skmadan, ok ayrntya girmeden. Ne yapacaksnz hikyemi? Bir hikyem olduunu nereden kardnz? Tekleyen zihni deilse de, bu oulluklar ldrecekti Avazly. Siz kimsiniz? Sen kim oluyorsun ki demek istedin yoksa cidden kim olduumu mu merak ettin? Siz fasl gemiti demek. Kim olduunu merak ediyorum. Buraya ait deilmisin gibi. Benim vatanm ayakkablarmdr. Hihi! Bakasnn sz aslen, ama ben sylemiim say. smim Sedna, ama Sedaaa da diyebilirsin, zamann bilmem hangi noktasnda akl evvelin biri nyi drd, sonra baka bir tanesi, Efendimiz davul etsin onu, sondaki ay uzatmaya kalkt, dalga geiyordu aklnca. Dalgasn geti uzayan alar baki kald. Ha bir de, air derler bana. Ne airi? air ite yahu, byk ile. n ek kullandm ama fark etmedin, kesin kasabalsn. ehirliler n ek kullanrlar belirli bir eyden bahsetmek istedikleri zaman. Yani malum air, nl air, air ite. Ben onu hep Sair diye dnmtm. Sama dnmm cidden. Elbette air Topraklarda stlendii rol biliyordu doal olarak, Avazlnn da airden ve ne ile megul olduundan haberi vard, peki air kimdi, Topraklardaki ou sylenti gibi onun da kiisel tarihi gvenilmez anekdotlarla, yllarla ve anakronizmlerle doluydu, fakat ksa ve z anlatrsak, ne zaman domutu nerede domutu kimler domasna vesile olmutu acl anas onu doururken sahiden topraklarn en ili iirini okumutu da m kaderine airlik yazlmt yoksa babas omzunda onu da bayr dolatrrken topraklarn bir solukta okunan en uzun iirini dillendirdiinden mi bu hale gelmiti oras mehul ama biz de bir solukta anlatrsak hikyesini ve duraklamazsak hi yle balard herhalde bir ev vard bir de kadn iinde air Ana derdi bazlar kendisine iir Douran derler ki Topraklarda alnan btn iyi arklar szlerini onun iirlerinden almakta bazlar bundan yola kp ark sznn iyisi ayn zamanda iyi bir iir olmal demekte buna herkes katlmasa da kimse airin airliinden kuku duymamakta yine derler ki airin btn iirlerinde istisnasz yaanmlk var airin evi bir tek anlatacak hikyesi olanlara grnr imi air dertli insan dinler ve kafasna not eder imi sonra mrekkebin kalemin bana geer yazar imi iirini yz yanda myd yirmi yanda myd uursuzca tartlr durur hl bazlar yz der ama o bizden yava yalanyor demeyi ihmal etmez bazlar yirmi der ama o bizden hzl olgun biri haline gelmi demeyi ihmal etmez ya konusunda mutabk kalnmasa da kimse airin 63

airliinden kuku duymamakta ite bu airden yani her irin sulusu her isyankr arknn ba sorumlusu kadndan tanra olarak bahsediliyordu baz yrelerde Elbette Efendimizin biricikliine zarar vermemesi iin onun kz olduunu da syleyenler vard ne olduu ya da kim olduu hibir zaman bilinemeyecekti muhtemelen evet. Bana kasabandan bahset. Bir dinleyici gibi sormutu, profesyonel bir merakla. Avaz, dedi nce, kasabann ismiyle balayarak, buradan ok uzakta bir kasaba. Kasabayd. Byktr evlerimiz, geni geni. ki katldr, farkl aileler yaar her katta. Bahelerimiz vardr evleri saran, ieklerle dolu. O baheleri de saran beyaz itlerimiz, itlerin nnden geen dzgn yollarmz vardr. Dzenli bir kasabadr anlayacan. Zaten ieklik geim kaynaklarmzdan bir tanesidir. Kk bir kasaba saylmaz ama yle kalabalk da deiliz. Nehrimiz var aadan geen, kysnda kayalklar var, kayalklarda da maaralar. Bazen sklrdm evde, giderdim o maaralara, nehri dinlerdim, sessiz sessiz akn, dertsizliine imrenirdim, nehir olabilsem olurdum o an, insana her ey dert tasayd. Savaa katlmak istiyordum, ama baylmyordum kl tutmaya, canm vermeye falan. Baka bir eyden dolay. Baka... Yanna oturdu air, bir kadn ok sevdin, o seni hi sevmiyordu, dedi. Yanl mym? Doru olabilir miydi, byle bir ihtimal var myd? Bakma yle bana, dedi air, hep byle olur. Dierlerinden farkl deilsin sen de. Elen kimdi, kimiydi o halde? Hatrlad, kafasna eki yemie dnd, oturdu yerde iyice kld bzld. Kpkl Kahvede gen Elenin bir ocukla konutuu gn hatrlad, ok nceydi bu ama. Kimdi o ocuk? Elen onu hi sevmemiti ama ocuu ok sevmiti. Kimdi o ocuk? Kamm, dedi. Elenin ona, bakasn sevdiini sylediini hatrlyordu. Tam da sava arifesinde. Hibir zaman gelecekleri olmamt kadnla, hepsi kurguydu, yaland her ey. Kurtulmak zorunda mym onun hayalinden? Brakmasam olmaz m? Hi bu kadar aresiz hissetmemiti kendini. Sonra ne oldu? diye sordu air, iiri iin bilgi toplamaya alyordu, hep byle yaparm. Savaa gittim. Yaralandm. Az kalsn lyordum, ama lmedim. Kazandk ve onlar katlar, dman. Sonra... Sonra hayatmda hi grmediim bir yerde uyandm hatrlyorum. Delirmi olmalydm. Onlarca yatak, yan yana, le gibi hepsi, ie kusmua salyaya bulanm rtler, temizlenmeye tenezzl bile edilmeyen. Yaralarm sarlm, ama unutmuum her eyi, yani sanrm. u an bile hatrlamyorum ou eyi, anlarm karm sanki, sahte anlarla dolu zihnim. Doktorlar var, beyaz nlkl, ayn o bykl herif gibi. Avazl bunlar hatrladna ard, zihnini daha da deince neler kacakt kim bilir, ama nce ncesini hatrlamas gerekiyordu, beyaz nlkllerle dolu sahneyi. Bir yatakta yatyorum, rahatsz ediyor ilte, srtma batyor sanki, boynuma kadar ekili yorgan vcut svlaryla rengarenk olmu, burnuma kusmuk kokusu geliyor, kim bilir ne zamandr ykamyorlar, tavana dikmiim gzlerimi, bembeyaz, kusursuz boyanm, avizeler sarkyor, kocamanlar, bulunduum yerle orantl bir kocamanlk bu, ksrenler, kusanlar, durduk yere kahkaha atanlar alayanlar baranlar mrldananlar inleyenler, kestirmek zor ne zaman susacaklarn, delirtiyor beni, solumdaki yatakta yatan adam alayp duruyor, annesinden af dileyip duruyor, l babasna yakaryor, samdaki ise yatanda dorulmu sol kolunun yerindeki bolua bakyor uzun uzun, bir mucize ya da 64

bir sihirbazlk numarasyla birden belirmesini umar gibi, ayn savan kurbanlaryz hepimiz, kollarmzdan bacaklarmzdan karnmzdan yaralanmz ama en ok da zihnimizden yaralanmz, hatrlamaya altka bir eyler batyor sanki beynime, azap haline geliyor hatrlamak, darack bir dikdrtgene hapsediyorum kendimi, hatrlamak istemiyorum, bacaklarm karnma ekiyorum, sarslyorum, bu ben deilim, ya da yeni ben buyum, hatrlayamayan, hatrlayamadka ldran, kafamdaki isyankr kllar kesmeye geliyorlar bir ara, sa sakal yle bir uzam ki, ama bu sefer Krallk yasas gerei kesilmediklerine eminim, burann, artk neresi ise bura, ite burann yasalar icab kesiliyorlar, nk herkes kel, herkes tysz, zensizce kesmilerdi salarm, ben bir eydim onlar iin, ellerindeki garip aletlerle kesmediler sanki yoldular salarm, actt, bardm, bardm, kollarmdan tuttular, ayak bileklerimden kavrayp smsk ilteye bastrdlar onlar, benim konumadlar, nede olsa eydim ya, zararl otlar budayan bahvand onlar da, bir sre sonra sesimi kestim, yere dklen salarma baktm bir sre, kapkara bir topak, btn bunlarn anlamn o topakta bulmaya altm hatrlyorum, sa telleri arasnda dolamak, anlara rastlamak, vazgetim bakmaktan, burnum kokuya, gzlerim ise haddinden fazla beyazla almt oktan, sonra beni artan bir ey oldu, beyaz nlkllerden biri konumaya balad benimle, ok iyi hatrlyorum bunu, elbette bir arkada samimiyetiyle ya da ebeveyn efkati yoktu sesinde, merak vard, eye kar nn alamad bir merak, rahatsz etmiti beni, ilk balarda konumamakta direndim, yorganmn altna gmdm kafam ya da dierleri gibi sallanp durdum, mrldandm, onlar da konumaktan kamak iin byle yapyorlard acaba, yoksa bir tek ben miydim? Beyaz nlkl herifin, buradan kmak istiyorsan konuman gerekiyor artk dediini hatrlyorum. Odadaki delilerin ouna hi etki etmemiti bu gizli tehdit, ben ise annda cevap verdim. O zaman anladm gerekten ldrmadm, yalnzca sustuumu ve yalnzca unuttuumu, ama neyi? Ne anlatmam bekliyordu, hatrlamadm eyleri nasl anlatacaktm, neydi derdi bu nlklnn, nce bozdunuz beni imdi de dzeltmek istiyorsunuz diye yzne haykrmak istedim, ama yapamadm. Dar kmak istiyordum. Sava anlatmam istiyormu, savarken neler hissettiimi, nelere tanklk ettiimi, azm m aryordu acaba? Ya yanl cevap verirsem? Srf bu korku yznden kelimelerim azalmt, ksa ve net cevaplar veriyordum, o da not ediyordu bunlar. Yemekleri berbat, yataklar berbat, ilgi berbatt. Kamaya tevik ediyorlard belki de. Savata ldrdm o son adam anlattmda bir ka kalkmt benim beyaz nlklnn, profesyonelliini korumaya altn grebiliyordum kararsz yz kaslarnda, verdiim hangi ayrnt tatmin etmiti onu, sonra iki zbandut herif gelip kollarmdan destek oldular, beni merdivenlerden kardlar ve Krallkn askerine borcunu ak havayla dediini grdm, baklarm yetmedi ehrin snrlarn izmeye, yutkundum, ehrin en yksek binalarndan birinin atsndaydm, kapkara bir rt vard ehrin zerinde, vakitlerden gece, ama bu saatte hi bu kadar k grmemitim ben, hi uyumuyorlar myd? Kasabalardaki oktan kafay gmmlerdi yasta. Bu gsteri iin teekkr etmeli miydi onlara? Neler oluyor diye 65

sorduumda ok soru soruyorsun demiti nlkl, soruyor muyum diye cevap vermitim ben de. Benimle ileri bitmiti artk, yaralarm sarmlar, anlarma yardm eli uzatmlard, baarl olamam ama denemilerdi, savatan ncesi yoktu hl, hatrladklarm ise karman ormand, gvenilmezdi, iin asl hl gvenilmezler. ldrdm adamn tarifi ise onlar tatmin etmi olmalyd, kimi ldrmtm bilmiyorum, ama soru sormay kesmilerdi. Gitmemi istiyorlard artk, daha fazla yardmc olamayz demilerdi. Giymem iin yeni ama kasaba-tarz kyafetler vermiler ve ehirden karken refakat etsinler diye o zbandutlar vermilerdi yanma. Tepedeki gk, aada topraklar, topraklar zerinde Anaehir, Anaehir iinde zbandutlar ve onlarn glgesi altnda da ben, o kadar kk hissetmitim ki kendimi, toprak delinse de beni iine alp tekrar kapansa yeriydi o an, hibir kozum yoktu onlara kar, ehirli adamlar uygun grdkleri kadar ehirlerinde kalmama izin vermiler, imdi de kibarca kklyorlard. Niye diye sormutum, nfusumuz zaten fazla demilerdi? Beni de alnca ehir batacak myd, hassas bir denge mi vard toprakta, ben temelli kalmaya kalkrsam gecek miydi toprak. Vcudumdaki yaralar bir Anaehir kimlii almama yetmiyor muydu yani? Elbette byle sormadm, Anaehir kimlii iin ne yapmam gerekiyor dedim. alman gerekiyor dedi adam da, kimdi bu herif bilmiyordum, herhalde u an kapsnn nnde konutuum hastanenin yetkililerinden bir tanesiydi. Kasaballarn Anaehir kimlii almas arta baldr dedi bana, Krallkn belirledii i ve yerlerde bir el boyunca zorunlu hizmette bulunmam gerekiyormu. Avaza dnmeye niyetim olmad iin, hemen bu frsata atlyorum ben de. Kasvetli gri mi gri bir binaya gnderiyorlar beni, pencereleri kck, kaps kocaman. eri giriyorum, masalar var sra sra, kk pencerelerden ieri aprazlama giren k ancak masalarn yzeyini aydnlatyor, masalarn banda kimler var semesi zor, masalarn zerleri tepeleme belgelerle dolu, devasa salonda birileri harl harl bir eyler imzalyor, ty kalemin czrtsyla tylerim diken diken, ne yapacam bilemiyorum nce, sonra masalardan birinin nnde dikiliyorum, derdimi anlatyorum, otur diyorlar, oturuyorum. Glgelere saklanan grevli kt uzatyor, imzalyorum hepsini, ne yazdn okumuyorum bile, o da imzalyor, katlardan birini bana veriyor, ikisini o alyor, kaybetme bunu diyor ve ekliyor, Labirente atandn, en ge bir hafta iinde balaman gerekiyor. Grevimi bile aklama gerei duymuyor, kalem czrts eliinde oradan ayrlyorum, gne gzm alyor, son kez. Labirentin bulunduu tepedeki Gevz kamp pek gne almyor nk, hele Labirente girmen gerektii zamanlar iki gn gnei unuttuun bile oluyor. Evet, oradaki grevim maarann, yani Labirentin banda dikilmek, ierdeki sulularn kamadndan emin olmak, ki kamalar imkanszd, ve bir de sulular ieri girdikten bir hafta sonra ieri girip hepsini katletmek. Onlar bir hafta boyunca karanlkla ve alk susuzlukla cezalandryor, bir hafta sonra da ieri girip sa kalanlar ldryorduk. Skc bir iti, paras berbatt, katiyen yorucu deildi, emir belliydi, ieri giren bir daha darsn grmeyecekti. 66

Savan korkunluuyla anlarm yitiren ve tekrar geri kazanmaya alan ben, imdi kana ve vahete almtm, hem bir ocuun kafasn okayabilip hem de hi tereddde dmeden isimlerini bilmediim insanlar ldrebilmek sradan bir eydi artk. Dnmyordum bile. Sadece uyguluyordum. Gnlerden bir gn, yine ehrin hapishanelerinden taan bir grup mahkmu Labirente gndermilerdi. rlplaktlar, kuru amurla kaplydlar, hepsi birbirine benziyordu o haldeyken, kadn yal ocuk demeden maaraya soktuk hepsini ve kapy kapattk. Bekledik. Bir gn, iki gn, gn ve nihayet yedinci gn. Bacaklarmza bal iplerle giriyoruz ieri. kii. Zrhlar kllar ve kalkanlaryla tam teekkll askerler Adsz eylere kar. Kalkanlar srtlarmza asl, bir elimizde kl bir elimizde meale biz gireriz maaraya. Yerlere, duvarlara bakyoruz eyleri bulup, hemen iimizi halledip dar kmak iin. Yollarmz ayrlyor. Botuma bal krmz ipe bakyorum, bal hl. lerliyorum, her zaman olduu gibi yine tedirginim. Daime zerine u eylerden bir tanesinin atlama olasl vard. Kalbim kt kt atyor, bir ses duyar gibi oluyorum, mealeyi o yne eviriyorum, en olmayacak ey oluyor. Snyor elimdeki meale. Kayna belirsiz bir rzgr pf diye sndryor mealeyi. pin kopmasndan bile daha korkun bir ihtimalmi, anca snnce fark ediyorum bunu. Ne klcm ne de ipimdi onlara kar stnlm, ateti, kt stnlm. imdi eit artlardaydk. Korkuyordum, btn gcm, iktidarm elimden alnmt. Sesler duydum, yakarlar, hrlamalar, su diye baranlar, Efendimizden yardm isteyenler, o an neyi fark ettiimi bilmiyorum, bakasn sevdiini syleyen Elenden kamak iin miydi bunca aba, onu fark etmitim, yoksa dnmemek iin uratm o caniye dntm m? Klcm attm yere. Bir el nceki savata attm gibi. Karanlkta Elenin sesini duyuyorum, yz yzme deiyor, teni bembeyaz, kyafeti bembeyaz tertemiz, brak diyor, geri dn bana, evlendik ya seninle, unuttun mu? Evine dn. Kandrm beni Elenin hayaleti. Hibir zaman evlenmedik, bakasn sevdiini sylemi ve o an bitmiti her ey. Eleni karm sanan ben bileimdeki ipi eke eke geri dnmeye koyulmu, kafam nerden ktn anlamadm bir duvara arpp kam yararak a ulam ve zerimdeki zrhtan kurtulup, yollara dmtm. Sonra ne oldu, ne oldu sonra? Hl hatrlamyorum. ldracam, henz ldrmadysam tabii. air kanepeye uzanm uyuyan Avazlya bakp ok-anlaml glmsedi. Sanki airin grnmez kollarndan biri adam drtmesine, Avazl gz kapaklarn ar ar at ve yatt yerde dnp kadnla gz gze geldi. airin baklar her eyi biliyorum der gibiydi, grdm ryanda grdklerini. Avazl da anlad bunu en son hatrladklarn da kelimelere dkt. Savata hafzam darmadan olmu, sonra geri gelmi, maarada ise... Nasl desem, deimiti, tepetaklak olmutu. Beni zgn gzlerle reddeden Elen, maaradan ktmda karmd artk. Buna o kadar ok inanmak istemitim ki, sanki tek kurtuluum onun beni barna basmasyd. Bir anda srkleniim son bulmutu. Scak bir yaz gecesi, 67

aslnda yaz deildi k yaklayordu ama hava aylardr scakt, mevsimi yazdan ayrmak imknszd, ite o gece kasabay gren tepede dikildim ve klara baktm, yldzlara, kolumda bir arlk vard, hayalet bir kl tutuyordum elimde sanki, gereine muhta gibiydi elim kolum. Kasabann klarn da, yldzlar da son kez grdm o an. Sonra kasaba yok oldu, gkyz karard kar balad. Ksa sreli bir sessizliin ardndan, ben gideyim artk, dedi Avazl. air hibir ey sylemedi ilkin, baka bir odadan getirdii Avazlnn aina olmad bir malzemeden yaplm gzl adama verdi, iirin bir iki gne hazr olur, dedi. Okursun belki, ya da duyarsn arklarda. Duymad.

68

7
Topraklar kocamand, zerinde trl trl ahaliler yaard, o ahalilerin trl trl gelenekleri vard, Gevzin krk kasabasna krk ahali, krk ahaliye birka yz gelenek, fkeli ahaliler, sessiz ahaliler, can sknts olanlar, canlar sklanlar, morali bozuklar, moral bozanlar, bir kakta boanlar, insanlktan kanlar, kucaklayanlar, tekmeleyenler, eit eit bir sr ahali vard Gevz Krallnn bizzat Efendimizin kutsad topraklarnda. Avazl da krk ahali iinde Avazda yaayan ahaliye mensuptu. Duygusal adan snrlarda gezinen bu ahali bazen ok mutlu olup havai fiekler patlatabiliyor, meydanda arklar syleyebiliyor, bazense tatan kutu kutu evlerin iine kitleyebiliyor, camlar kaplar skca kapayabiliyordu. yi geen bir hasat ya da tccardan alnan deiik deiik gzelim mallar bu ahalinin mutluluunun ana kaynayd, mutluluun sebebinin tespiti kolayd yani, ama ahalinin kapld hznn sebebini bulmak kolay olmuyordu. Ahali anlalmas g, kasaba boyutunda bir canlyd ve ierde gerekleen olaylarn nitelii bu koca canly ruhen etkilemekteydi. Savalarla, ktlklarla, lmlerle ruhen ve fiziken darmadan olmutu ahali. Anasnn babasnn yzleri geldi aklna Avazlnn, sokaklar dolduranlarn yzleri. O yzler, ona yle geliyordu ki, Krallk kasabalarnn halini de gstermekteydiler, tandklara glmsemeye alan, umutsuzluk ve baskyla iten ie mide bulantsyla kaslan bir sr yz. Kendi yz de o haldeydi, ama bulantya ek olarak savan grnen ve grnmeyen izlerini de tayordu suratnda. Avaza dndnde neler olmutu? renmese, hatrlamasa daha m iyiydi? ki belki kasabadan gemi, her getii kasabada hanlara uram, hanclarn hepsi de anlamlar gibi, grnce anlarsn, demiti. Grnce neyi anlayacakt? Kasabalarn Sonu batdaki kasabalar iin glgelerle ve yaratklarla dolu bir efsaneden ibaretti ve z gerei abartlarla doluydu, kasaba emberinden douya doru ilerledike Kasabalarn Sonunun zihinlerdeki yanks da deiiyordu, efsane iinde ayrntl karakterleri barndran gidip-de-dnememek zerine bir korku hikyesine dnyordu nce, sonra hikye sylenti halini alyor karakterler gerekmi gibi anlatlmaya balanyordu ama karakterler hl herhangi bir kasabaya ait deillerdi, lakin kasabalarda ilerledike karakterler sylentinin anlatld kasabadan olmaya balyor, sylenti yerel elerle ssleniyordu, Avazlnn son getii kasabalarda ise sylenti bir sessizlik yeminine dnmt, kimse Kasabalarn Sonundan bahsetmiyordu, ama belliydi bir eyler bildikleri, sahiden korkuyorlar ve Kasabalarn Sonunu betimleyecek herhangi bir kelime almyorlard azlarna, sanki en korkun ve yaayan kbuslaryd Kasabalarn Sonu, oradan bahsetmeyerek korkuyu teliyorlard.

69

Grnce anlarsn eliinde son kasabay da atnda, gn yz gstermeyen gri bulutlar karlarn saldlar aa. airin verdii acayip gzlkleri takt ve yaan kara aldrmadan srd atn. Elenin yz kmyordu aklndan, beyaz elbisesi iinde aynalardan ona bakyordu. Hatrladna sevindi. Dzlkleri, alak tepeleri, karla kapl kayalklar at, terk edilmi kylerden geti ve sonunda, atn kineyerek durmasyla hedefine vardn anlad. Ama karsndaki grnt kavray eiinden geemedi, skt kald kap aralna. u iki katl tatan evlerden oluan kocaman bir kasaba vard karsnda. Kasaba da deil, kk bir ehirdi resmen. Yklm, parampara olmu, atlar nduvarlar yanduvarlar rastgele yklmlar. Ayakta kalan ou duvarda minik delikler var, br taraftakiler kullanlmaz hale gelen ehri bu tarafa postalamay tercih etmilerdi herhalde, Topraklardakilere srpriz olsun diye. Dkknlar vard bilmedii bir dil ve alfabede tabelalar olan, camlar krk ya da hi olmayan pencerelerinden ieri karlarn girdii. Yaayan var myd ki burada? Yoksa gemi tarihli bir felaketin ykntlarndan oluan bir mzede mi dolayordu? Ykmlar grmekten bkmt artk. Kara kuyunun iki ucunda da ykm vard demek ki. Topraklara yabanc ehirde bir hi kimse olarak ilerledi. Atn nal sesleri iki yandaki binalara arpyor, yanklanyordu. Hibir ey yoktu bu ehirde, paralanm anlar vard sadece. Belli ki, ehirden deil, drt bir yana salm cesetlerden korkuyordu kasaballar. nce yk, sonra cesetlerle birlikte btn ehri Topraklara gnder, tam da insann yapaca bir eye benziyordu. Molozlar vard, yollar paramparayd, kular vard damlarda, insanlardan ses seda yoktu, binalardan birine girdi at balamak iin. Engellerle dolu yollarda at srmesi zordu. Kasaballar daha ok korkard llerden yaayanlara kyasla. Bu ehir de lyd ite, terk edilmiti ve cesetlerle doluydu, baka topraklarda savap len ya da balarna sava gelen masumlarn cesetleriyle. Belki kendisinden bir tane daha vard kara kuyunun dier tarafnda, o da kendisi gibi savaa gitmi miydi? Btn Oduncunun Oullar mahkm muydular savamaya, yoksa tercih hakk olmu muydu onun? Zannetmiyordu, oduncu oullar daima ilk savaa arlanlar olacakt, orda ya da burda fark etmez. Belki arasa lenler arasnda kendisine rastlayacakt, rastlad diyelim, nasl tepki verirdi ki, rahatlar myd, onca ey grp sa kalmak, bir de stne kafay yemek zihnin tayabilecei trden bir yk deildi. Kubbeli ihtiaml bir yapnn ykntlar ardndaki uzun caddede, n cephesinin yars yolu boylam bir yere denk geldi. Kitaplarla dolu kitaplklar rahata grlyordu aadan. eri girdi ve ilk alt basamandan paralarndan oluan yna kp oradan yedinci basamaa trmanarak ikinci kata ulat. Rzgr ve kar pencerelerden ieri doluyor, yerlere salm slak kitap sayfalar rzgrla biteviye evriliyordu. Szcklere ev sahiplii yapan, artk kimselerin ziyaret etmedii bir ktphaneydi buras. Topraklarn eskide kalm ktphanelerine hem ok benziyor hem de hi benzemiyordu. Raflar aynyd ya da masalar veya kitaplarn biimleri, farkl olan ise tavandan sarkan bozuk k kaynaklaryd, 70

masalarn zerindeki ne ie yaradklarn kestiremedii kutulard. Kitaplklar arasnda sessizce ilerledi, bambaka bir dnyann szckleri, anlar, tarihi sarmt etrafn, onlar okumasa da hissediyordu, szckleri grmek istiyordu, te tarafn insanlarnn sesini duymak, burada neler yaandn renmek istiyordu, bu isteklerinin kitaplarn iinde mevcut olduundan emindi, ama okuyamyordu ite. Yerlerde kitaplar, kitaplklarda kitaplar, kitaplklarn stnde kitaplar, masalarn stnde kitaplar, te tarafta kitaplar yasaklanmam herhalde, diye dnd Avazl, ya da onlarn yasaklama ekli bu, nce yk sonra gnder uzaklara. Genie bir masa vard ykk duvarn yannda, basit bir masayd, hi gzellik aktarlmamt, ne oymalar vard ne de boyas, ahapt o kadar. Masann ardnda ise bir iskelet sandalyesine dayanmt, kafatas tavana bakyordu, szp kalmt sanki. Az akt esnercesine, gz bebekleri yerinde kara boluklar, salar yerinde ise pskl pskl olmu sa artklar vard, zerindeki kyafet rmt oktan, mor muydu mavi miydi belli deildi. nceden artk her kimse, sradan bir iskeletti artk. Yalnz ktphaneci ktphanesinde skntl bir durula sandalyesinde oturuyordu. lm myd, ldrlm myd? Ktphaneci miydi gerekten, yoksa yalnzca ktphanecinin masasnda oturan biri miydi, canl hali de iskeleti sradan olan biri mesela? Kadn myd erkek miydi vakti zamannda, anlamak imknszd byle bakarak. Bycy bulmaya gelmi ve bula bula bir ktphanecinin iskeletini bulmutu. Belki de ktphaneci Bycnn ta kendisiydi, belki de byc hi yaamamt ya da son bir belki olarak, byc bulmas olanlar hatrlamas iin art deildi. Bilmiyordu, hibir ey bilmiyordu. Belki de, evet, belki de sorular cevaplardan daha nemliydi. Salam sandalyelerden birini iskeletin karsna ekti ve merakl gzlerle iskeletin gz oyuklarnn karanlna bakt. Aklna nemli bir ey gelmiesine kalarn att, gzlerini kst, belli belirsiz srtt. Siyah izgili yeil meyveyi kard antasndan. Ard, glle gibiydi ayn. Meyveyi masann zerine koydu, bir de baltay kard ve meyvenin tepesine indirdi. Kara ekirdeklerden ve pembe paralardan oluan bir z kt meydana, pembe suyu akt masaya, masadaki kara kart, kar ve pembe su bir oldular, kvrla kvrla ilerlediler, iskeletin nndeki mavi ciltli kitabn iine szdlar, drt yznc sayfay sele bodular, Mecazi Kap balnn mrekkebini darmadan ettiler, fakat Avazl hibir ey fark etmedi, o sra umursamazca meyveyi yemekle meguld ki, an geldi, srd meyve parasn yutamad. Rzgrla dalan rk yaprak ynlar misali dald etrafndaki her ey, masann yerini yol, kitaplklarn ve ktphane binasnn yerini kasaba evleri ve Kpkl Kahve ald. Kahvenin nndeki sandalyelerden birinde oturuyordu imdi, kar yaacana katiyen ihtimal vermeyen Hanc bir sr sandalye brakmt darda, Han atnda ilk i ierdeki uzun sapl emsiyeleri sandalyelerin yanna diker ve ihtiyarlarn emsiyelerin altna oturmalarn beklerdi. Yavatan kar yayordu. Kucama koymuum meyveyi. Sandalyeye oturmu soluklanyorum. Gelen geen yok, sadece ben varm. Ky terk edilmi sanki. Herkes gitmi. Kar havas ite, ahali 71

gnee alkn, kar grd m kaveriyor, kapanyor eve. Hlbuki baka kasabalarda kar vakti de dolar sokaklar, hele hanlar tklm tklm olur, bizimkiler gnll tecride ekiliyorlar. ki sokak tede Elenin evi var, yani benim de evim, yle olmal. Elen benim karmsa, niye byle tkanm haldeyim, geen yllardan dolay m? Telafisi mmkn myd o yllarn, yoksa hep eksikliini mi ekecektik, baklarmzda m tayacaktk o yllar, hep bir ekince mi olacakt birbirimize bakarken. Emin olamyordum. Beni aran Elendi belki, ama ayn Elen miydi? Bir el nceki Elenle imdiki Elen ayn olamazd ya, ya beni tanmazsa, sefil haldeyim, salarm ayn sa gzlerim ayn gz ama bitmi haldeyim, hisseder mi bitmiliimi, ya da beni tanmazlktan gelirse ne olacak, ne yapacam, zoraki kendimi kabul ettirmeye mi alacam, kendimi tekrar sevdirmeye, yalvar yakar hallere dmeye mi alacam, bo ver diyorum kendime, o senin karn, her eye ramen. Sokaklardan geiyorum, evlerin sar klar aydnlatyor krma ta deli yollar, annemlere uramyorum, urayacam ama imdi deil. Ayaklarmdaki botlar yeni yeni kar tutan yollarda kt kt ses karyor, yeterli sessizlik salanrsa btn kasabada ayak seslerimin duyulacandan eminim hatta. Balkonlar, kap eikleri, pencere nleri, aa altlar, hepsi bo. Kasaba sokaklar kimsesiz, bir tek ben varm bu soukta yollarda yrme zahmetine katlanan. Nihayet varyorum Elenin kapsnn nne varyorum, annesi de ldnden beri iyice yalnz kalan Elen. Pembe panjurlar fark ediyorum, tam ehirli ii. Houma gitmiyorlar, ehre dair hibir ey houma gitmiyor artk. Kapy alyorum, yumruumla, ama hafife. Bir kere iki kere kere. Drdncde alyor kap. Sesim ksk. Elenin yzndeki krklklar saymaya balyorum, aknlkla ve anlamazlkla bakyor suratma, tanmt beni oras kesin, ama beni hi beklemiyor gibiydi, dnmsn gzel ama burda ne iin var der gibi, ne iim mi vard? Buras benim de evim deil miydi? Tabii o sra ciddi anlamda sormamtm bu soruyu, buras benim de evimdi. Salarn toplam, hi toplamazd eskiden, yani o izlediim zamanlar, hibir ey diyemediim zamanlar. zerinde o beyaz elbise vard, yllar nce terzinin dkknnn nnde durup dalgn dalgn bakt o elbise. Dnmsn, diyor bana, evet, kesinlikle aknlk var sesinde, fakat bir yandan da balant kurmaya alyor sanki, Oduncunun Olunun kapmn nnde ne ii olabilir, sylemitim ya ona bakasn sevdiimi. eri giriyorum, sar bir kanepede Rorn oturuyor, aklm ayor bocalyor, benim yokluumda Rorna varmt Elen, Rornun savaa giderken kamasnn sebebi Elen miydi, en iyi arkada en sevdii kadnla. Afallad, acayipleti yz. Rorn ayaa kalkt, evdeki varlmdan rahatsz olduu belliydi, fakat genel olarak yayor olmama sevindii de belliydi. Yanma geliyor, omzuma dokunuyor, omzumu skt m yoksa sevgi miydi parmaklarndaki? Noluyor burada? diye soruyorum, sinirli miydim o an, hatrlamyorum, Elenin evinde ne iin var senin? Dar gel de aklayaym her eyi, diyor Rorn, kar yayor darda. Rorn ee? dercesine bakyor, gel ite, konualm. Bir eldir yoktun, ok ey deiti burada. Kasaba ayn kasaba, ahali ayn ahali. Deien tek ey bu evdeki kii says. Niye? yi, diyor Rorn ylm halde. Elenle evlendik. Sen savaa gittikten hemen sonra. Yzme bakyor, fkeleneceksen fkelen, bu hibir eyi deitirmeyecek diyordu o yz. ki elimle ittiriyorum Rornu, soukkanlym, nceki 72

mesleimden kalma bir ey olsa gerek. Adam yere dyor, ayn dlek Rorn ite, korkuyla bakyor yzme, kzmakta haklsn ama canm da kymetli bak. Elene bir bak attktan sonra Rornun zerine eiliyor, yakasna yapyorum. Evet, fkeliyim, farkna varyorum bunun. Yan odadan alama sesi geliyor, dikkati dalan bir kurt misali yan odaya gidiyor, bir erkek ocuuyla karlayorum yatanda. Merhametli olmam gerekirdi ocuu grdm andan itibaren, ama iimde yalnzca fke var, intikam var, yine darmadan allak bullak oluyor zihnim. ocuu brakyorum, Elene kouyorum, Rorn kyor karma, alnm adamn burnuna arpyor iddetle, burnundan oluk oluk kan akyor Rornun, yere ylyor, elimin tersi Elenin sol yanana iniyor, kadn da dyor yere. Mutfaa kouyorum, elimdeki arl, o grnmez uzvu hissediyorum, mutfakta bir balta duruyor kaln dallar kesmeye yarayan ya da baak eyleri. Sapn kavradmda kolum btnleiyor onunla, rahatlyorum. Hzl ve uzun admlarla salona geiyorum, Rorn hl yerde, Elenin kucanda ocuk var. Elen alyor, ocuk da alyor. Rorn fkeyle bakyor, ailenin reisi olarak alamaya hakk yok onun, yaknda lecek bile olsa gl grnmeli, Avaz kasabasnn szl kurallarndan biri bu da, ailenin reisi erkektir ve gl olmaldr. At yalan dedim iimden, savata ne alayanlar grdm ben, korkudan altlarna yapanlar, analarn babalarn zleyenleri. Mumlar sndr, diye baryorum Elene, yoksa kocan lr. Rornun hayat arta bal deildi, baltay kavrad an kararn vermiti zaten. Elen ocuu yere brakp teker teker sndryor mumlar, ldrme onu, diyor titrek bir sesle, mumlar snyor, oda kapkaranlk kalyor. zgnm, diyorum, deilim aslnda. Eiliyorum, yerdeki Rornun kulana, bana ihanet ettin, diye fsldyorum, yalnzca bana deil, Krallka da. Krallk umurumda deildi hlbuki, hatta nefret ediyordum Kraldan da Krallktan da. Daha fazla konumuyorum, ok konuursanz karnzdakini ldremeyebilirsiniz. Baltay boynuna indiriyorum, vaziyete kar gsterdiim tek hassasiyet fazla kan dklmemesine ynelik. Ba gvdeye elveda diyince ayaa kalkyorum. Ne yaptn sen? Ne yaptn sen? diye baryor Elen bana, gerekten soruyordu, gremiyordu olup biteni, ne tepki vereceini de bilmiyordu. ocuu kucana alyor, evden kp kamaya balyor. fkem dinmemiti, dinmeyecekti de. Arkasndan kouyorum, srtmda anta, elimde ise balta var. Baltalarn balar tatandr, bakrdandr, bronzdandr, demirdendir ya da eliktendir. En gzeli eliktendir. Baltalar bazen ift tarafl bazen tek tarafldrlar. Baltalarn saplar byk ounlukla ahap sapldr. Balta aa kesmeye yarar. Balta meyveleri yarmaya yarar. Balta dallar, odunlar blmeye yarar. Balta halatlar kesmeye, mancnklar atmaya yarar. Balta kafa kol bacak kesmeye yarar. Orackta bekleyen bir balta bazen her eyi deitirebilir. Kaan bir kadnn srtna inebilir ve ocuunu kucandan drebilir. Kadn yere ylr ve o sra ocuuna 73

kamasn tembihleyebilir. Elene de byle olmutu. Krmz montlu ocuk gzyalaryla olay mahallinden kaarken, ben yzst yere kapaklanan Eleni belinden kavryor ve srt st eviriyorum. Kan kara karyor. Bana yle bakma, diyorum. Bakma. Eleni ieri tadktan sonra ocuu aryorum bir sre, bulamyorum ve aramaktan vazgeiyorum. Elen ve Rornun bedenlerini tek tek kayalklardaki maaralardan birine tayorum, benim zel maarama. Maaramn odalarndan birinde, dipsiz kapkara kocaman bir delik var, tereddtsz oraya atyorum ikisini de. Mealeyi yere brakp, bada kurarak oturdum. yle bir yerdeyim ki. Sesler duyuyorum, isimsiz katile seslenen. ocuk, kan, izler. Her eyden kayorum maarann dier kn kullanp, antamda her yere tadm babamn radyosu, yeil meyve kanl baltayla kayorum ve kar anbean temizliyor zihnimi, dolduruyor, set ekiyor belirli anlarn nne. Kayorum, kyden uzaklayorum. ldrdm, ldrdm onlar. Yine deiti grnt, eski haline dnd. Ktphanedeydi, iskeletin nnde. Zeminin kenarna oturdu ve antasndan kard radyoyu kucana koyarak aay seyretti, ikinci kat olmasna ramen yksekteydi. Sonra gerekten, bu sefer gerekten bir kuyu ald aada. Simsiyah, yuvarlak. Tam da hayal ettii gibi. Ve simsiyah bir balkla kapl l balklar ykseldi delikten, Avazlnn yanna, tam da o sra, biri oturdu. Kraln Adamlarndan biri. Hibir ey yapmad, zrhyla klcyla dosta gven dmana korku salyordu. Adamlardan iki tanesi de Avazlnn arkasnda dikiliyordu. kisi birlikte aa, kara kuyuya baktlar, kara kuyu da onlara bakt. Balklar nc kat seviyesine dein ykseldiler. ren kokular yznden burunlarn tkamak zorunda kalmlard. Avazlnn kucandaki radyo czrdad nce, devam etti czrdamaya bir sre. Ve mzik. Ar ve derinden ve incecik ve lk la. drndrndrndrn. Ykseliyor ykseliyor ykseliyor nefes alyor ykseliyor. drrrrrrrrr dn. K mzii. Kraln Adamyla beraber dinliyorlar mzii. Balklar ykselip yere dklmeye, kuyu onlara, onlar kuyuya bakmaya devam ediyor. dndndndn dndrr dndn. kisi de atlayacak gibi, ya da biri, ya da hibiri. Kuyu onlara bakyor, onlar kuyuya.

74