You are on page 1of 560

www.dinimizislam.

com

DNMZ SLAM
www.dinimizislam.com

Merak Edilen Konular


Knye Sahibi: Mehmet Ali Demirba Gazeteci Yazar 29 Ekim Cad. No:23 Kat:4 Yenibosna stanbul Tel: (0212) 454 38 20 mehmetali.demirbas@tg.com.tr

Hazrlayan: www.bizimsahife.org
1

www.dinimizislam.com

Merak Edilen Konular


Dnya nedir NDEKLER nsann yeri nedir? 7
Dnya ahiretin tarlasdr 7 Dnya sevgisi gnahlarn badr 10 Gafletten kurtulmak nasl olur 13 Dnya i ve kazan yeridir 18 nsanlar huzura niin kavuamyor 20 nsan niin yaratld 22 Herkesin ektii, kendi cezas 26 Eit yaratlmayn sebebi 27 Dnyay terk etmek 30 Dnya mmine zindandr 31 63 Kalb, Kbeden kymetli mi? 64 Kalb temizlii nasl olur 65 Nefse zulmetmek nedir? 78 Nefsin dmanl 78 Gnahlar ve gnahkrn durumu 79 Haramlardan kimler kaar 79 Haramdan kurtulmann en ksa yolu 81 Gnahtan kamak sevaptan nce gelir 83 Gnah gnah eker 88 Byk ve kk gnahlar 89 Mekruh ilemek gnah mdr? 91 Vacib olan iler 93

Nefs ve kalb
Nefs nedir? Nefsi temizlemek ve hakiki iman Nefsi terbiye etmek iin zzet-i nefsime dokundu demek Nefsini tanyan Rabbini tanr Nefsi tanmak ve nefsimizle cihad Nefsin fayda ve zararlar Nefsi terbiye etmek gerekir Nefs-i emmare ve akl- selim Nefsin hevasna uymak Nefse hakim olmak Nefsin hilesi oktur Nefsimizle konuma Nefsi hor tutmak Nefs ile cihad Akl, kalb, nefs ve beyin

32
32 35 39 41 43 44 47 49 51 52 54 56 58 59 60 61
2

Gnah ilemenin insana zarar 97

Gnaha nem vermemek ne demek 100 Gnah ileyene kfir denmez 104 Gnahkra efaat 106 Kulun vazifesi ibadet etmektir 107 Rzknz gzel yoldan arayn 108 Kalb ile ilenen gnahlar 110 Ya hep ya hi mant 111 Gnahta srar nedir 114 Ne dnmeli ki gnahtan uzaklalsn 114 Kelime-i tevhidin fazileti 116 Elini veren kolunu alamaz 117 yilik ve ktlk 118 En byk gnah 118 Her ey gnah m? 122 En kt eyler 123 Gnahlar sarho etseydi 124

www.dinimizislam.com

Gnah ve sevgi Haramlardan bazlar Farzlardan bazlar irkinin irkini lenmeyen gnahn cezas Bu fetvay kimden aldn? Zaruret ve haram Unutmak zrdr Gnahkrn ibadetleri Gnaha iyi denmez Yaldzl necaset Vcut emaneti Yetenek ve gnah Gnah ilemekle ilgili eitli sorular

126 127 131 133 134 135 136 137 139 140 140 141 142 143

yeis] Fsk ve gnah Bir damlack gzya badetlerimizi kusurlu bilmeli Sitemsiz affedi Yetmi istifar Tevbem kabul oldu mu? Tevbeyi geciktirmek Tevbede samimiyet ok mhim tembih Btn gnahlar affolur

190 192 193 194 196 196 196 197 198 199 200

ehid ve Gazi kime denir 201


ehid olmann nemi Herkes ehid olabilir mi? ehid olmak kolay m? Gnahkr da ehid olur Kadnlarn ehid olmas ehid edilen baz zatlar ehidlik ucuz mu? ehitlikle ilgili eitli sorular Gaziliin fazileti 201 204 206 208 210 211 212 214 218

lme hazrlanmak in 153


lm hatrlamann fazileti Kendini hesaba ekmek Kalbi karartan iler Hediyelerin hazrsa!.. Dnya ahiret saadetinin ba nedir Amel defteri ve Karne lmek felaket deildir htiyarlk nimeti 153 155 161 163 165 167 168 171
Herkes hesaba hazrlanmaldr 159

Sigara haram m
Ttn imek haram m? Sigara haram deildir Ceffel kalem konuanlar Sigara ve saygszlk Az ayltr, ou bayltr Sigara ve iman slam limlerini cahillikle sulamak Sigara zerine bir genle yaplan diyalog Sigaray savunmak Zehir ticareti haram m?
3

219
221 229 230 231 232 233 234 235 240 241

Sigara ok zararl bir maddedir 219

Tevbe istifarn nemi 172


Tevbe etmenin nemi Tevbe edilen gnah affedilir Tevbe istifar nasl yaplr Pimanln fazileti Allah tevbe edeni sever Son nefeste tevbe [Tevbe-i 172 175 179 186 188

www.dinimizislam.com

Ttn de zikreder

242

Dini tabirler ve dili korumak

243

Dilde anari karmak 243 Dili korumak, vatann korumakla birdir 244 Trk dili bozuluyor 247 Ahlak bozma gayretleri 249 Her ilmin tabirleri olur 251 Dini tabirleri deitirmek 253 Baz dini kelimelerin aklamalar 254 Sayg ifadeleri 262 Esah, Sahih, Mftabih, Mutemed 266 Farz- ayn ve farz- kifaye 267 badet ve taat ne demektir 271 Caiz ne demektir 272 Ahsen-l halkin 276 Allah raz olsun 276 Allahn ipi ne demektir 276 Allahn salt etmesi 277 Anam babam sana feda olsun 277 Beytullah 278 Dinde reform 278 Ebu ne demektir 278 Ehl-i snnet vel-cemaat 279 Ehven-i er 280 Eyvallah 281 Fsk 281 Felek 283 Fetva 283 Feyz 283 Hadis-i kudsi 284 Hasbiyallah 284 Hayhuy etmek 285 hya etmek 286
4

lmel yakn, Aynel yakn ve Hakkel yakn msak tikf Kalb gz Kalb Yrek Kalu bela ne demektir Kanaat Keke demek Kyamet ile ahiret Kul, Mevla ne demektir Mealen ne demektir Medeni Mizmar Mbarek Muhlis ve Murad Msafeha Nasuh tevbesi Oku ne demektir Rahip ne demektir? Rfk Sa ve Sol kavram Shhat ve afiyet Sohbet ans kelimesi irk Tesadf-Tevafuk mmi Vahy Vakit nakittir Veli Vera ve zhd Ya ne demektir Yaayan merhum Yedullah Zikir ne demektir? Zllullah Zalime ceza vermek Zayf ve mftabih kavil

286 286 287 287 288 288 288 289 289 290 290 291 291 291 292 293 294 294 295 295 295 300 300 301 301 301 304 305 305 305 306 306 306 307 308 309 310 310

www.dinimizislam.com

Sevgi ve ak 311 mameyn, tarafeyn, vs. 312 Tayyib ne demektir? 312 Ebrar ve mukarrebler 314 Sual ve soru 315 Ahmak olana verilecek cevap 316 lemlerin eitleri 318 Aziz ve zelil 319 Farsa terkipler 320 Allahn dostlar 321 Takva ve fetva 321 Anahtar neyin sembol? 322 Zarf ve mazruf 323 Hizbullah kime denir? 324 Gklerin secde etmesi 325 Ebced nedir? 326 Farz etmek 327 Gib ne demektir? 328 Vatann nemi 329 Omuzu mu, omzu mu? 329 Namus nedir? 331 Aalk zina 331 Tut ne demektir? 332 Kavram kargaas 333 Tedbirini terk eyle! 334 Burnu srtlsn 336

atal kazk badet de, kabahat de gizlidir Yanl ataszleri nce ineyi kendine Skt ikrardan gelir

372 374 375 377 377

Vesvese ve kurtulu aresi 378


Vesvese kt bir hastalktr Kt dnceler nereden geliyor eytanla bir limin mnazaras man ve vesvese eytann saldr yollar eytann hileleri ve itiraflar blisin meleklere sorduu sualler Kalbe gelen dnceler Namazdan sonraki vesvese Kalb dnektir Vesvese edince Vesvese iin eytan ve zararlar Vesvese ihtiyat deildir 378 380 381 384 386 388 390 392 393 394 395 396 397 399

Ataszlerini doru anlamak

Baz kaynak kitaplar 401 337


337 350 353 354 355 355 361 371
5

Ataszlerine dmanlk Ataszlerini anlamayanlar zmn ye, ban sorma yilikten maraz doar Gzden rak olan Ecdadmzn gzel szleri Atasznde eliki olmaz Her koyun kendi bacandan aslr

Nakli esas alan kitap Mektubat- Rabbani Mzrakl ilmihal Kymetsiz yazlar ok kitap okumak Pusula Sevgi ve dmanlk Faideli Bilgiler kitab Hak Szn Vesikalar Herkese Lazm Olan man

401 404 407 409 412 412 413 414 415 416

www.dinimizislam.com

slam Ahlak Eshab- kiram kitab Kyamet ve hiret Cevap Veremedi ngiliz Casusunun tiraflar Namaz Kitab evahid-n-nbvve Menkb- ihr yr-i gzn Hakikat Kitabevi Bir okuyucu mektubu Kitap yazmann nemi Kaynakl site Zenginlik ve Fakirlik ntihar etmek Nazar haktr Dert ve belalarn geli sebebi Deprem ve Gnah ilikisi Yemin ve yemin kefareti Rya grmek Hipnotizma nedir? Mrted olmaktan korkmal Hayvanlarn ilgin zellikleri 19cular btl dini nedir? Belam- Baura Ebu Talibin diriltilmesi

417 419 420 420 421 422 423 424 424 426 427 428 429 443 449 452 460 467 481 485 487 499 508 512 512

Yanan arata, yanmayan kitap 425

Herkes vasiyetini hazrlamaldr 494

Eshab- kehfin hicreti Hallac- Mansur bni Sina Somuncu Baba ok olann kymeti bilinmez nsann stnl nsanlarda stnlk sras Kadnlarn en stnleri Krk hadis ezberlemek Doruyu bulmann aresi Baar Allahtandr Tanmak ne demektir? Kyamete kadar Her ite baarl olmak iin nemli sualler ve cevaplar Kular ne diyor? Savata hile Renklerin gzeli Tarafsz olmak Dost istersen Allah yeter Sert cevap vermek Esas sebep unutuluyor Mubaha kaynak olmaz hls Vakf renci yurtlar Tbi olmann stnl Sevdiiyle beraber olmak Aklama

513 515 519 519 521 522 523 529 532 536 540 541 543 544 545 546 547 548 549 550 552 554 555 556 556 557 558

www.dinimizislam.com

Merak Edilen Konular


Dnya nedir
Dnya ahiretin tarlasdr
Sual: Dnya nedir? CEVAP lmden nce olan her eye dnya denir. Bunlardan, lmden sonra faydas olanlar, dnyadan saylmaz, ahiretten saylr. nk dnya, ahiret iin tarladr. Ahirete yaramayan dnyalklar, zararldr. Dnya, dine uygun kullanlrsa, ahirette faydal olurlar. Hem dnya lezzetine, hem de ahiret nimetlerine kavuulur. yilik, ktlk, malda deildir. Mal kullanandadr. O halde, kt olan dnya, Allah telnn raz olmad, ahireti ykc yerlerde kullanlan eyler demektir. Rabbini unutup, nefsine dkn olan, yolda hayvann, palan ile, yemi ile urap, arkadalarndan geri kalan yolcuya benzer. lde yalnz kalp, helak olur. nsan da ne iin yaratlm olduunu unutup, dnya ziynetlerine aldanr, ahiret hazrl yapmazsa, ebedi felakete srklenir. Dnyaya dknlk ahirete hazrlanmaya mani olur. Dnya ile ahiret, dou ile bat gibidir ki, birine yaklaan, tekinden uzak olur. Bir kimse ibadetini yapmaz ve geiminde Allah telnn emrini gzetmezse, dnyaya dkn olmu olur. Allah tel herkesin kalbini bu kimseden soutur. Dnya, ahiretin tarlasdr. Burada tohum ekmeyen, bylece bir tohumdan kat kat meyve kazanmaktan mahrum kalan, ne kadar zavalldr. Kardein kardeten, anann evladndan kaaca o gn iin, hazrlanmayan, dnyada da, ahirette de aldanm, zarar etmi olacaktr. Akll kimse, bu dnyay frsat bilir. Bu ksa zamanda, tohum ekerek, yani Allah telnn beendii ii yaparak, kat kat fazla meyveleri toplar. Cenab- Hak, bu ksa zamanda yaplacak, hayrl ilere ve ibadetlere sonsuz nimetler ihsan edecektir. Marifetnamedeki hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Dnya iki gndr: Biri sevin, biri znt gndr. Bunlar geicidir. yle ise geici olan brakn da daimi olan nimetlerine kavumak iin aln.) (Dnya iin, dnyada kalacan kadar, ahiret iin, orada sonsuz kalacana gre al! Allah telya, muhta olduun kadar itaat et! Cehennem ateine dayanacan kadar gnah ile!)
7

www.dinimizislam.com

(Dnya bir kprdr hemen gein, yalnz tamiri ile uramayn, yolunuza devam edin!) (Arzusu ahiret olup, ahiret iin alana, Allah tel dnyay hizmeti yapar.) (Yalnz dnya iin alana, yalnz nasibi gelir, ileri kark, znts ok olur.) (Ahiretin sonsuz olduuna inanann, yalnz bu dnyaya sarlmas, ok alacak eydir.) (Dnya sizin iin yaratld. Siz de ahiret iin yaratldnz! Ahirette ise, Cennet ve Cehennemden baka yer yoktur.) (Dnyaya dkn olmak, insann ahiretine zarar verir. Ahiretini seven dnyada haramlardan saknr. Bu byle olunca, siz bakiyi fni zerine tercih ediniz!) Dnyann tatl eyleri ve geici nimetleri ancak, dinimize uymaya yardmc olduklar zaman, faydal ve helal olurlar. Dnya kazanc, ahiret kazanc ile birlikte olduu zaman ie yarar. Ahireti kazanmaya yardmc olmayan dnya zevkleri, ekerle kaplanm zehir gibidirler. Dnya zevkleri, bedene, nefse tatl gelen eylerdir. Halbuki insan yalnz bunun iin yaratlmad.

Gerek zevk yeri


Ahiret ise ruha mahsus olan hakiki zevk ve lezzetlerin de yeridir. Dnya ile ahiret, birbirinin zdd, tersidir. Birini sevindirmek, tekinin gcenmesine sebep olur. Yani birinde zevk aramak, tekinde elem ekmeye sebep olur. O halde, dnyada nimetleri, lezzetleri ok olanlar, bunlara gereken kr yapmazlarsa, ahirette ok korkacak, ok ac ekecektir. Dnyada tehlikelerden saknd, alt halde ok ac eken mmin, ahirette ok lezzete kavuacaktr. Dnyann mr, ahiretin sonsuzluu yannda, denize nispetle bir damla kadar bile deildir. Buna ramen Allah tel, merhamet ederek, sevdiklerine sonsuz nimetlere kavumalar iin, dnyada birka gn sknt ektiriyor. Akll kimse; kendi iinde ve dnyasnda hi zlmeyen, emellerini ksa tutup, sabaha bile kamayacan dnen, ibadetine kuvvet verecek ve doru yolda yryecek miktardan fazla geim derdi olmayandr. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Dnya hayat, ancak oyun ve bo eyle megul olmaktr. Ahiret ve nimetleri daimi olduundan daha hayrldr. Bunlarn farkn anlamaz msnz?) [Enam 32] (Yannzdaki dnyalklar geici, Allah katndaki hazine ve rahmetler ise daimidir.) [Nahl 96]
8

www.dinimizislam.com

(Dnyay ahirete tercih edersiniz, Halbuki ahiret hayrl olup nimetleri daimidir.) [Ala 16, 17] bni Mesud hazretleri buyuruyor ki: Dnyada herkes misafirdir. Yanndaki eyler emanettir. Misafirin gitmekten, emanetin ise geri alnmaktan baka aresi yoktur. Bu dnya, haramlar terk eden iin nimet, ibadet eden iin ganimet, ibretle bakan iin hikmet, manasn anlayan iin selamet yeridir.

limler doru yerde kullanlmazsa


kinci binin mceddidi imam- Rabbani hazretleri (kuddise sirruh) buyuruyor ki: Yavrum! Bu, pek kt olduunu anladn dnya, nedir biliyor musun? Dnya, seni, Allah teldan uzaklatran eyler demektir. Kadn, ocuk, mal, rtbe, mevki dncesi, Allah tely unutturacak kadar ar olursa, dnya olur. alglar, oyunlar, (Malayani) ile, yani faydasz, bo eylerle vakit geirmek, [kumarlar, kt arkada, kt filmler, mecmua ve romanlar], hep bunun iin dnya demektir. Ahirete faydas olmayan ilimler, dersler de, hep dnyadr. Hesap, hendese [yani matematik ve geometri], astronomi, mantk, eer Allah telnn gsterdii yerlerde kullanlmazsa [yani kfirlerle mcadele ve onlardan stn olmak iin ve insanlara hizmet etmek iin kullanlmazsa] bunlarla uramak, bouna vakit ldrmek olur ve dnya olur. Bu bilgileri btn derinlii ile, incelikleri ile okumak, yalnz bana ie yarasayd, eski Yunan felsefecileri [ve son zamanlardaki Avrupann, Amerikann fen adamlar, mtehassslar] saadet yolunu bulur, ahiretteki ebedi azaptan kurtulurlard.

Dnyay ahirete tercih


Akll, ahiretin sonsuz kazancn dnyann geici kr ile deitirmez. Btn iyiliklerin, dinin emirlerine uymak ve yerine getirmekte olduunu bilir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Ahiret, dnyaya tercih edilince, La ilahe illallah sz, Allah telnn gazabndan korur. Dnya krn, ahirete tercih eden, La ilahe illallah dedii zaman, Allah tel, "Yalan sylyorsun, sznde sadk deilsin" buyurur.) [Beyheki] lmi, mala ve mevkiye alet etmek uygun deildir. lim bunu yasaklad halde, bildii halde ilme uymamak byk vebaldir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Din bilgilerini dnya menfaati iin renenlere, ilmini paraya deienlere kyamette ateten gmlek giydirilir.) [Deylemi] Allah telnn kymet verdii ve her eyin en ereflisi olan ilmi, mal, mevki kapmaya ve baa gemeye vesile edenlere, bu ilim elbette zararl
9

www.dinimizislam.com

olur. Halbuki, dnyaya dkn olmak, Allah telnn hi sevmedii bir eydir. O halde, Allah telnn kymet verdii ilmi Onun sevmedii yolda harcetmek, ok irkin bir itir. Onun kymet verdiini ktlemek demektir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (limlerin en kts, insanlarn en ktsdr.) [Bezzar]

Dnya haramlar demektir


Sual: Din kitaplarnda dnya hep ktleniyor. Dnya olmazsa hirete nasl hazrlanacaz? (Ed-dnya ci'fetn, tlibh kilbn) yani (Dnya letir, talipleri de kpeklerdir) buyuruluyor. Dnya niye letir? Dnyaya kpekler mi talip olur? CEVAP Le olan haramlardr. Lee enlere de kpek denmitir. Dinimiz dnyay ktlemiyor. Dnya sevgisini, haramlar ktlyor. Dnya, hireti kazanma yeridir. Kazan yeri ktlenir mi hi? Bir hadis-i erif meali yledir: (Dnya hiretin tarlasdr.) [Deylemi] mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Dnya, seni Allah teldan uzaklatran eyler, demektir. Kadn, ocuk, mal, rtbe, mevki dncesi Allah tely unutturacak kadar ar olursa, dnya olur. alglar, oyunlar, faydasz, bo eylerle vakit geirmek [kumar, kt arkada, kt filmler, mecmua ve romanlar] bunun iin dnya demektir. Din ile dnyay birlikte kazanmak imknszdr. hireti kazanmak isteyenin, bahsedilen dnyadan vazgemesi gerekir. Bu dnya hiretin tarlasdr. Burada tohum ekmeyip, yaratlta bulunan, toprak gibi yetitirici kuvvetini iletmeyenlere, bundan faydalanmayanlara ve amel, ibadet tohumlarn elden karanlara yazklar olsun! (1/73, 1/23)

Dnya sevgisi gnahlarn badr


Sual: Bir hadis-i erifte, "Dnyaya, burada kalacanz kadar, ahirete de, orada kalacanz kadar alnz!" buyuruluyor. Ne kadar byk olursa olsun, bir saynn sonsuzun yanndaki deeri sfr kabul edildiine gre, dnya iin hi almamak gerekmez mi? CEVAP Dinimiz, dnyaya da, ahirete de almay emretmektedir. Kur'an- kerimde mealen (Dnyadan da nasibini unutma!) buyuruluyor. (Kasas 77) Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (Dnyanz slaha, dzeltmeye alnz! Yarn lecekmi gibi de
10

www.dinimizislam.com

ahiret iin amel ediniz!) [Deylemi] (Hi lmeyecekmi gibi dnya iin, yarn lecekmi gibi de ahiret iin alnz!) [bni Asakir] (Sizin hayrlnz, ahireti iin dnyasn, dnyas iin ahiretini terk etmeyen ve insanlara yk olmayandr.) [Deylemi] (Dnyay seven, ahiretine zarar verir. Ahireti seven, dnyasna zarar verir. O halde, devaml olan, geici olana tercih etmelidir.) [Beyheki] (lim, Allah rzas iin deil, dnya menfaati iin renildii ve ibadetler, dnya menfaatlerine alet edildii zaman fitneler zuhur edecektir.) [A.Rezzak] Kur'an- kerimde de mealen buyuruluyor ki: (Mal ve evlat dnya hayatnn ssdr. Baki olan, salih ameller, Rabbinin katnda, mal ve evlatlardan ve dnyalklardan iyidir.) [Kehf 46]

Dnya binektir
mam- Maverdi hazretleri buyuruyor ki: Dnya alma yeridir. Hadis-i erifte, (Dnya ne gzel binektir. Ona binin ki, sizi ahirete kavutursun!) buyuruluyor. Dnya mutlak manada kt deildir. Ahiret azn hazrlayanlar iin servet yurdudur. brahim aleyhisselam, (Ya Rabbi ne zamana kadar daha dnyay takip edeceim) dedii zaman Allah tel buyurdu ki: (Ya brahim, byle konuma! oluk ocuunun nafakas iin almak dnya talebi deil ki ondan ikayet edilsin!) [Edeb-d-dnya] Dnya bir alet, bir vastadr. Bu vastay iyi yolda kullanan kazanr, kt yolda kullanan kaybeder. Mesela size yeni, gzel bir araba veriyorlar. (Bu araba ile, u kadar zamanda u kardaki kpry geerseniz, kurtulua ereceksiniz) deniyor. Siz de, arabaya bakp (Ne kadar da gzelmi) diyerek onu sevmekle megul olur, verilen zaman iinde karya gemezseniz, dman gelir, sizi kskvrak yakalar, kpry geemezsiniz. Bu vasta, yolcular sahile karan bir gemi de olabilir. Bu vastaya zamannda binip gitmeyen kurtulamaz. Dinimiz bu vastay, ktlememitir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Dnya, ahiretin tarlasdr.) [Deylemi] (Dnya, ahiretin kprsdr.) [Deylemi] (Allah rzasn kazanmak, ahiret azn temin etmek iin, dnya ne gzel yerdir. Allah rzasn kazanmayan, ahiret azn temin etmeyen iin de, dnya ne kt yerdir. Bir kimse, "Allah dnyay rezil etsin!" derse, dnya da ona, "Hangimiz Rabbimize asi oluyorsa, Allah onu
11

www.dinimizislam.com

rezil etsin!" der.) [Hakim, bni Lal] (Dnyaya svmeyin; nk mmin iin ne gzel bir binektir. Hayra onunla eriilir, erden onunla kurtulunur.) [Deylemi, bni Neccar]

Dnya sevgisi
Dinimiz, bu binein sevgisini ktlemitir. Yani "Binek ne gzelmi" diyerek, onunla megul olup hedefe varmamak ktlenmitir. Nitekim hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Dnya sevgisi btn gnahlarn badr.) [Beyheki, bni Ebiddnya] Demek ki, binei sevmekle megul olmayp, binip bir an nce saadet diyarna gitmeye almaldr! Bizi maksadmza ulatran binein iyi, salam olmas istenir. Onun iin Allah telnn bize verdii akl, salk, mal gibi nimetleri yerinde kullanmaldr! Cenab- Hak, dnya saadetini de istememizi emrediyor. (Ey Rabbimiz, bize dnyada da ahirette de iyilik, gzellik ver!) diye dua etmemizi istiyor. (Bekara 201) Hadis-i kudside de buyuruldu ki: (Hak tel buyurdu ki, "Ey dnya, bana hizmet edene hizmeti ol! Sana hizmet eden de senin hizmetin olsun.") [Ebu Nuaym] Dnyann faydasz ilerinden uzak durmak, ahirete yarayacak iler yapmak gerekir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Dnyaya meyledenin emeli uzun olur, sonunu getiremez, bitmez tkenmez ihtiyaca der; yle bir megale kaplar ki mihnetinden kendini kurtaramaz.) [Deylemi] (Ahireti isteyip onun iin alan, geim sknts ekmez, zengin olarak sabahlar, zengin olarak akamlar. Dnyay talep edip onun iin koan geim darl eker, fakir olarak sabahlar, fakir olarak akamlar.) [bni Neccar] (Ahiret ii sana kolay gelir, dnya ii zor gelirse, bil ki sen iyi hl zeresin. Ahiret ii zor, dnya ii kolay gelirse, bil ki durumun ktdr.) [Beyheki]

Haksz kazan
Muhammed aleyhisselam Peygamber olarak gnderilince, eytanlar blisin banda toplanp zntlerini bildirdiler. Bunun zerine blis onlara, (Bunlar dnyay sever mi?) dedi. Onlar, evet deyince, (yleyse zlecek bir ey yok. Onlara haksz kazan salatrm. Lzumsuz masraf yaptrr, lzumlu yere de harcatmam. Zaten her ktlk bu eyden meydana gelir) dedi. Dnyalk iin ne kadar zlrsen o nispette ahiret sevgisi kalbden kar. Ahiret iin ne kadar zlrsen, o nispette dnya sknts kalbden
12

www.dinimizislam.com

kar. Dnyada herkes misafirdir. Yanndaki eyler emanettir. Misafirin gitmekten, emanetin ise geri alnmaktan baka aresi yoktur. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Dnya mmine zindan, kfire Cennettir.) [Mslim] Mmine dnyann zindan olmas, Cennete nispetledir. Cennette Mminler, gzlerin grmedii, kulaklarn duymad, akla ve hayale gelmeyen byk nimetlere kavuacaklardr. Hibir sknt grmeyeceklerdir. Cennetin sonsuz nimetleri karsnda dnya hayat, mminler iin bir zindan, bir Cehennem azab gibi gelecektir. Kfirler iin Cehennem azab o kadar iddetli olacaktr ki, dnyadaki en iddetli ikence bile onlar iin ok hafiftir.

Gafletten kurtulmak nasl olur


Sual: Gaflet nedir? Gafletten kurtulmak nasl olur? CEVAP Dini kelimelerin szlk manasna deil, stlah manasna bakmak gerekir. Gaflet, Allah tely unutmak demektir. Her ne ekilde olursa olsun, Allah tely hatrlamak ise gafletten kurtulmak olur. Dinin emirlerini gzeterek yaplan btn iler, al veriler, yiyip imeler, gafletten kurtulmak ve Allah tely hatrlamak demektir. Evine, camiye rastgele sa ayakla giren kimse, gafletle girdii iin sevap alamaz. Snnet olduunu dnerek sa ayakla girerse sevap alr. Bunun iin gafleti yenmeye almaldr! Kur'an- kerimde mealen (Gafillerden olma) buyuruluyor. (Araf 205) Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (Gaflet zere uyuyan, Kyamette yle dirilir. O halde kendinizi Allah tely anarak uyumaya altrn!) [Deylemi] (Gafiller arasnda Allah tely anan, kuru allar arasndaki yeil aa gibidir.) [Ebu Nuaym] (Gafil olduu halde, gafletinden habersiz kimseye alr. u kiiye de alr ki lm onun peinde iken, o dnyann peinde koar. Rabbi kendinden honut olup olmadn bilmeden kahkaha ile glene de alr.) [Ebu Nuaym] Gafletin sonu pimanlktr. Gaflet, nimeti yok eder, hizmetleri engeller. Gaflet uykusunun sonu, sonsuz pimanlk olabilir. Salihlerden biri, hocasn ryada grp sual eder: - Kyamette en byk pimanlk nedir? Hocas buyurur ki: - Gafletin neticesi olan pimanlk...
13

www.dinimizislam.com

Znnun-i Msri hazretlerini ryada grp sual ederler: - Vefatndan sonra sana ne yaptlar? - Allah tel bana buyurdu ki: (Beni sevdiini sylerdin; fakat benden gafil olurdun. Bu ise yalanclktr.) Znnun-i Msri hazretlerine byle denirse, bizlere ne sylenmez? Yine ryada grlen birok kimse, dnyada gaflet iinde yaadn syler. Bunun iin hadis-i erifte (nsanlar uykudadr, lnce uyanrlar) buyurulmaktadr. lmeden nce uyanmak gerekir. iten getikten sonra uyanmak faydaszdr. Azrail aleyhisselamla karde gibi gren Yakub aleyhisselam dedi ki: - Senden bir ricada bulunacam. Ecelim yaklanca bana nceden haber ver! - Sana iki- haberci gnderirim. Bir mddet sonra Azrail aleyhisselam yine gelir. Yakub aleyhisselam sual eder: - Ziyaretime mi geldin? - Hayr, cann almaya geldim. - Nasl olur, hani bana iki- haberci gnderecektin? - Sana haberci gelmedi mi? Salarn siyahken aarmad m? Vcudun kuvvetli iken zayflamad m? Dimdik dururken imdi belin bklmedi mi? Haberci istiyorsak oktur. Her gn eitli sebeplerle lenlere veya mezarlara bakmak kfidir. Muhakkak olacak eyi oldu bilmek gerekir! lm muhakkaktr. Azrail aleyhisselam geldii zaman, hazrm diyebilmelidir. akik-i Belhi hazretleri buyuruyor ki: (nsanlar ey sylerler. Fiilleriyle ona muhalefet ederler. 1- Biz kuluz derler, fakat ef gibi yaarlar. 2- Allah bizim rzkmza kefildir derler. Fakat kalblerini rzk kazanmakla megul ederler. 3- Elbet biz de leceiz derler. Fakat hi lmeyecekmi gibi dnyaya sarlrlar.) Adamn biri uval kaybeder, arar bulamaz. Namaza durunca hatrlar. Klesi adama, (Sen namaz klmyor, uval m aryordun?) der. Adam kleyi ikazndan dolay azat eder. Her ii gafletten uzak yapmaya almaldr!

Gaflete sebep olanlar


nsanlarn gaflete, hatta gnaha, isyana, kfre dalmas eitli sebepler yznden olur. Bunlar insandan insana deimekle beraber, cehalet, kibir,
14

www.dinimizislam.com

dostunu dmann tasnif edememesi genel olup, bunlarn banda gelir. nsann gafletine sebep olan ok ey varsa da nemlidir: 1- nsan tanmamak, yaratl gayesini bilmemek 2- lerin sebeplerle yaratldn bilmemek 3- lm unutmak.

1- nsan tanmamak, yaratl gayesini bilmemek


nsan, niin yaratldn ve bana gelecekleri bilip unutmasa, gaflete debilir veya kibirlenebilir mi? Rabbine isyan edebilir mi? Demek ki insan yaratl gayesini dnmyor. Eer insanlar istenildii gibi dnebilseydi, Kuran- kerimde sk sk, (Hi dnmyor musunuz?) diye ikaz edilir miydi? Bir insan bir alet, bir makine yapnca, bunun nasl ve nerelerde kullanlacana dair bir tarif namesi hazrlanr. Tarif name ile de anlalmas zor ise, kullanmas iin kurslar aar. Bir makine yanl kullanlrsa, elden kar. Her eyin yaratcs olan Cenab- Allah da, insan denilen bu muazzam makineyi yaratp babo brakmayp (Sizi bo yere yarattmz m sandnz?) buyurmutur. Ne yapmas gerektiini, Peygamberleri vastas ile kitaplar gndererek bildirmitir. Ne olduunu, kim olduunu, saadet ve felaketinin nelerde olduunu bilmeyen, ldkten sonra bana gelecekleri dnmeyen kimse akll olamaz. Allah tel, (Ben cin ve insanlar ancak [beni tansnlar] bana kulluk, ibadet etsinler diye yarattm) buyuruyor. (Zariyat 56) O halde insan kul olduunu bilip, kulluk grevlerini yerine getirmelidir.

2- lerin sebeplerle yaratldn bilmemek


Allah tel her eyi sebeplerle yaratmaktadr. Kudretini sebepler arkasnda gizlemitir. det-i ilahi byledir. Ancak bu detini bazen bozar, sebepsiz de yaratr. Bunu sevdiklerinin hatr iin yapar. nsan alr kazanr, benim malm der, ben kazandm der. Bunun gibi kendisindeki her nimete, her baarya (benim) der, (benim baarm, benim kabiliyetim, benim ilmim...vs) der ve nankr olur. Dertlerin, belalarn gelmesine sebep gnah ilemektir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Size gelen musibet, kendi ellerinizle ilediiniz [gnahlar] yzndendir.) [ura 30] (Sana gelen her iyilik, Allahn [bir ihsan, bir nimeti olarak] gelmekte, her ktlk de [gnahlarna karlk olarak] kendinden gelmektedir. [Hepsini yaratan Allah teldr.]) [Nisa 79] Peygamberlere ve dier byk zatlara ise bela, onlarn derecelerinin ykselmesi iin gelir.
15

www.dinimizislam.com

Tevekkl ihmal etmemeli. Tevekkl, dinimizin bildirdii sebeplere yaptktan sonra neticeyi sebeplerden deil, sebepleri yaratandan beklemektir. (Bir ie baladn zaman, Allaha tevekkl et, Ona gven) yeti, tevekkl ile beraber azmederek almak gerektiini gsteriyor. (Al-i imran 159)

3- lm unutmak
Dnya hayat rya gibidir. lnce rya bitecek, hakiki hayat balayacaktr. Hadis-i erifte, (nsanlar uykudadr, lnce uyanrlar) buyuruldu. lmeden nce uyanmak gerekir. Peygamber efendimiz, (u kiiye alr ki, o dnyann peinde, lm de onun peindedir) buyurdu. O halde, (Nasihat olarak lm yeter) hadis-i erifini dnerek lenlerden ibret almaya almaldr. Genelde ok yaamay istemek, dnya zevklerine dkn olmak, lm unutmak, shhat ve genlie aldanmaktan ileri gelir. Byle kimsenin kalbi kat olur, ibadetleri vaktinde yapmaz, tevbeyi geciktirir, nasihat tesir etmez, lm unutur, hatrna bile gelmez. Hep dnya malna ve makamna kavumak iin mrn harcar. Ahireti unutur, dnyann faydasz zevk ve sefasn dnr. Bunlardan kurtulmak iin lmn her an gelebileceini dnmeli, shhatin, genliin lme mani olmadn unutmamal.

ok kymetli nasihatler
Seyyid Abdlhakim Arvasi hazretleri buyuruyor ki: Frsat ganimettir. mrn tamamn faydasz ilerle telef etmemeli, Hak telnn rzasna uygun eylere harcamal! Be vakit namaz, tadil-i erkan ile ve cemaat ile klmal, teheccd namazn elden karmamal, seher vakitlerini istifarsz geirmemeli, gaflet uykusuna dalmamal, lm dnmeli, ahiret hallerini gzetmeli, fani dnyann haram olan ilerinden yz evirip, baki olan ahiret ilerine dnmeli. Dnya ileri ile zaruret miktar uramal, dier vakitlerde, ahireti imar etmekle megul olmaldr. Szn ksas, Allahtan gayr eylerin sevgisinden korunmal ve bedeni dinin hkmlerine uymakla sslemeli, onunla megul olmaldr. budur, bundan gayrs hitir. Abdl Kudds hazretleri de buyuruyor ki: Vaktin kymetini bil! Gece gndz ilim renmeye al! Her zaman abdestli bulun! Be vakit namaz, snnetleri ile ve tadil-i erkan ile, huzur ve huu ile klmaya al! Bunlar yapnca, dnyada ve ahirette, saysz nimetlere kavuursun. lim renmek, ibadet iindir. Kyamette, iten sorulacak, ok ilim rendin mi diye sorulmayacaktr. ve ibadet de, ihlas elde etmek iindir. hlas da, hakiki mabud ve kaytsz, artsz var olan
16

www.dinimizislam.com

sevgiliyi [Allah tely] sevmek iindir. brahim-i Edhem hazretleri buyuruyor ki: 1- Gnah ileyeceksen, Allahn verdii rzk yeme! Rzkn yiyip de, Ona isyan edilir mi? 2- Gnah ileyecein zaman, mlknden k! Onun mlknde Ona isyan edilir mi? 3- Gnah ilerken Onun grmedii bir yerde ile! Onun mlknde, rzkn yiyip, grd yerde gnah ilenir mi? 4- Can alc melek, ruhunu almaya gelince, bir mddet izin isteyebilir veya o melei kovabilir misin? O zaman hemen tevbe et! nk o melek ani gelir. 5- Mezarda, melekler, sual sorunca, (beni imtihan etmeyin) diyerek onlar kovabilir misin? yle ise, imdiden onlara cevap hazrla! 6- Kyamette (Gnahkrlar Cehenneme) dendii zaman, ben gitmem diyebilir misin? Allah tel, (Ey kullarm! Benden isteyin! Kabul eder, veririm) buyuruyor. Ama verilmeyenler de oluyor. nk Ona dua eder, ama itaat etmezler. Peygamberini tanr, Ona uymazlar. Kur'an okur, gsterdii yolda gitmezler. Nimetlerinden faydalanr ama kretmezler. Cennetin, ibadet edenler iin olduunu bilir, hazrlkta bulunmazlar. Cehennemi, asiler iin yarattn bilir, ondan saknmazlar. Ecdadnn ne olduklarn grr, ibret almazlar. Kendi ayplarna bakmayp, bakalarnn ayplarn aratrrlar. Byle kimseler, zerlerine ta yamadna, yere batmadklarna kretsin! Dualarnn neticesi, yalnz bu olursa, yetmez mi? mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: lmek felaket deil, ldkten sonra baa gelecekleri dnmemek felakettir. Mezhepsizlik ilhaddr. Ehl-i snnet limlerine uyanlara mjdeler olsun. mam- Rabbani hazretleri yine buyuruyor ki: Bu zamannz frsattr. Frsat da, byk nimettir. Shhat ile ve zntsz geen vakitler, bulunmaz ganimettir. Her saati Allah tely zikretmek ile geirmelidir. Resulullahn bildirdiine uygun olan her i, hatta al-veri bile zikir olur. O halde, her hareketin, her duruun, Resulullahn bildirdiine uygun olmas gerekir. Bylece, hepsi zikir olur. Zikir demek, gafletten uzaklamak, yani, Allah tely hatrlamaktr. nsan her hareketinde, her iinde, Allah telnn emrini ve yasan gzetince, emir ve yasaklarn sahibini unutmaktan kurtulur ve daima zikretmi olur. Hadis-i erifte de buyuruldu ki: (Yemei Allahn zikri ile [badet ederek ve Allah yolunda alarak]
17

www.dinimizislam.com

eritin. Yer yemez yatmayn; kalbiniz katlar.) [Ebu Nuaym] Haramlardan ve pheli eylerden kaarak helal kazanmaldr. Ahir zamanda bunlara dikkat eden az bulunur. Dine hizmet ok sevaptr. Bunu herkes gc nispetinde yapar. rendii gzel bir sz bakasna duyurmak bile sevaptr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Duyduu hak sz, bir mslman kardeine sylemek ne gzel hediyedir.) [Taberani] (Allah indinde en iyi kul, insanlara en ok nasihat edendir.) [. Ahmed]

Dnya i ve kazan yeridir


Sual: Bo vaktim ok. Vakitlerimi tavla ve satran gibi oyunlarla geiriyorum. Bazen onlardan ay iiyor, bazen de onlara iiriyorum. Mahzuru var mdr? CEVAP nsan, dnyaya oyun ve elence iin gelmemitir. Dnya i ve kazan yeridir. Peygamber efendimiz, (Dnya ahiretin tarlasdr) buyurmaktadr. (Deylemi) Burada ne ekilirse, ahirette o biilecektir. Bo vakit frsat ve ganimettir. Faydal i yapmadan vakit geirmek, vakti ldrmek olur. Dnyada yaplan her iin, her nefesin hesab kyamette muhakkak sorulacaktr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Kyamette, herkes mrn ve genliini nerede geirdiinden, maln nereden kazanp nereye harcadndan ve ilmi ile amel edip etmediinden sorguya ekilecektir.) [Tirmizi] mr, ilim, mal ve beden, Allah telnn kullarna verdii bir sermayedir. Bu sermayeyi Allah telnn bildirdii yerlerde harcamaldr. Vakit getikten sonra pimanln faydas olmaz. Onun iin genliin, maln, saln kymetini bilmeli, dnyada ahireti kazanacak iler yapmaldr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Be eyden nce be eyin kymetini bil! htiyarlktan nce genliin, hastalktan nce saln, meguliyetten nce bo vaktin, fakirlikten nce zenginliin ve lmden nce hayatn kymetini bil!) [Ebu Nuaym] Peygamber efendimiz, tavla oynayan bir grup insana buyurdu ki: (Oyunla megul olan el ve kalblere, bo ve btl szlere yazklar olsun!) [Beyheki] Byle oyunlar parasz oynamak da uygun deildir. nk hadis-i
18

www.dinimizislam.com

eriflerde buyuruldu ki: (Satran ve dama oynayan, ellerini domuz kanna bulatrm gibi olur.) [Mslim] (Tavla oynadktan sonra kalkp namaz klan, irin ve domuz kan ile abdest alp namaz klana benzer.) [. Ahmed] (Satran, tavla ve benzeri haram olan oyunlar oynayanlara rastladnz zaman, selam vermeyin! Selamlarn da almayn!) [Deylemi] Yukardaki hadis-i eriflerin aklamas olan fkhi hkm ise yledir: (Tavla, satran,14 ta gibi oyunlar oynamak tahrimen mekruhtur. Devaml oynanrsa haram olur. Eer bir farz yapmaya mani olursa yahut para iin oynanrsa yine haram olur.) [Redd-l-muhtar c.5, s.253] Parasz olarak ara sra oynamak harama yakn mekruh, devaml oynanrsa haramdr. ayna da oynamak kumar olduu iin yine haramdr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Bir kimsenin bo eylerle vakit geirmesi, Allah telnn onu sevmediinin alametidir.) [Mektubat- Rabbani] mam- Malik hazretleri buyurdu ki: (Satran ve dama oynayan Allah ve Resulne si olmu saylr.) [U. Kbr] mam- Gazali hazretleri ve mam- afii hazretleri, ara sra satran oynamann mubah, devaml oynamann ise tenzihi mekruh olduunu bildirdi. mam- afii hazretleri, (Satran oynamak, din ve mrvvet sahiplerinin deti deildir) buyurdu. (hya) Bu yazlardan anlaldna gre, Hanefilerin satran dahil btn oyunlar oynamalar doru deildir. afiilerin ise, ara sra yalnz satran oynamalar caizdir.

Dine uymak
Muhammed Masum hazretleri buyurdu ki: (Allah tel, insanlar babo brakmad. Her istediklerini yapmaya izin vermedi. Nefslerinin arzularna tbi olmalarn, bylece felaketlere srklenmelerini dilemedi. Rahat ve huzur iinde yaamalar ve sonsuz saadete kavumalar iin gereken faydal eyleri yapmalarn emretti. Zararl eyleri yapmalarn yasak etti. Saadete kavumak isteyen, dine uymaya mecburdur. Nefsinin ve tabiatnn, dine uymayan arzularn terk etmesi gerekir. Dine uymazsa, sahibinin, yaradannn gadabna, azabna dar olur. Dine uyan kul, mesut, rahat olur. Sahibi onu sever. Dnya ziraat yeridir. Tarlay ekmeyip, tohumlar yiyerek zevk ve safa sren, mahsul
19

www.dinimizislam.com

almaktan mahrum kalaca gibi, dnya hayatn, geici zevklerle, nefsin arzularn yapmakla geiren de, ebedi nimetlerden, sonsuz zevklerden mahrum olur. Bu hl, akl banda olann kabul edecei bir ey deildir. Sonsuz lezzetleri karmaya sebep olan geici ve zararl lezzetleri tercih etmez. Dine uymak iin, nce Ehl-i snnet limlerinin, Kur'an- kerimden ve hadis-i eriflerden anlayp bildirdikleri (Akaid)e uygun iman etmek, sonra haram, yasak edilmi olanlar renip bunlardan saknmak, daha sonra, yapmas emr olunan farzlar renip yapmak gerekir. Bunlar yapmaya (badet) etmek denir. Haramlardan saknmaya (Takva) denir.) [c.2, m.11]

nsanlar huzura niin kavuamyor


Sual: Niin insanlar tam bir huzura kavuamyor? CEVAP Dnyada, dertsiz, skntsz insan yoktur. Dnya, mmin iin huzur yeri deildir. Azap yeri de deildir. Esas huzur ve azap yeri, ahirettir. Dnya, ahiretin tarlasdr. Yani dnya kazan yeridir. Dnyada ne ekilirse, ahirette o biilecektir. Her nimet, bir klfet karldr. Klfet de skntsz olmaz. Fakire gre, zenginin sknts daha ok olur. Zengin, arabas ile giderken, benzini biter, arzalanr, tekeri patlar. Yedek para ve tamirci arar. Btn bunlar birer skntdr. Zenginin borlar, alacaklar da olur. Alacaklarn toplamak, borlarn demek iin devaml sknt iindedir. Mal ok olann, sknts da ok olur. Mmin, dier insanlara gre daha ok sknt eker. nk mslman, komularnn ve dier insanlarn eziyetlerine katlanr. Bunlar da birer skntdr. Helal kazanmak ve ebedi yurduna azk hazrlamak iin yorulur. Bunlar da birer skntdr. Mslman iin asl huzur Cennettedir. nk dnya, mmin iin sknt yeridir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Dnya mminin zindan ve ktlk yllardr. Dnyadan ayrlnca zindandan ve ktlktan kurtulmu olur.) [Hakim] Dnyada, mminden bela, sknt eksik olmaz. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Mmin, kertenkele deliine girse de, ona eza edecek biri musallat olur.) [Beyheki] Skntlar, musibetler, gnahlara kefaret olur. Sknt istememeli; fakat skntlardan da ikayet etmemelidir! Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Belay nimet, rahat musibet saymayan, kmil mmin deildir.) [Taberani] Dnyann faydasz elenceleri, tatl sanlan eyleri, ahiret azabdr.
20

www.dinimizislam.com

Ahiret iin alrken ekilen skntlar ise, ahiretin en tatl meyvesidir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Dnyann tatll, ahiretin acldr. Dnyann acl ise, ahiretin tatlldr.) [Hakim] Okul, i hayat iin bir vastadr. mtihanlar baar ile verip okuldan mezun olmak gerekir. Vastaya gaye gibi sarlmak, hep okulda kalmay istemek akl kr deildir. Diploma almadan hayata atlmak da iyi deildir. Okula gitmekten gaye, diploma sahibi olmaktr. te dnya, bir okul gibidir. man sahibi olmak da diploma almak gibidir. Talebenin maksad, okulu baar ile bitirip hayata atlmaktr. Mminin gayesi de, dnyadan iman ile ahirete gitmektir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Dnyasn seven, ahiretine, ahiretini seven dnyasna zarar verir. Devaml olan, geici olana tercih edin!) [Hakim] Skntlar, mminin gnahlarnn affna ve ahirette derecesinin ykselmesine sebep olaca iin bir nimettir. Yunus Emre diyor ki: Bir sz diyeyim sana, dinle cann var ise Tamahkr olma sakn, akln sana yr ise Grdn yrin eridir, neyin varsa ver kurtul Byklerden ttr, iittiin var ise. Baktn yrin sadktr, kle ol kapsnda kar cierin yedir, eer ren var ise. Ekmek yiyip tuz basmak, nmertlerin iidir Ekmek onu komaya, tuzun hakk var ise Ktlk etme asla, herkes sana ilenir Senden sonra sylenir, ne dirliin var ise Sznden de bellidir, miskin Yunus delidir, Ayplaman yrenler eksiklii var ise. Yarallar ve yaraszlar nsanlarn ou, kendilerini anlamadklarndan sz ederler. (Beni anlamyorlar) derler. Dertsiz insan olmaz. Elbette birinin derdi tekini pek ilgilendirmez. Derdini anlatr, fakat tekiler, ac veya tatl bir ey istemedii iin holanmazlar ve onun derdine are aramaya bile lzum grmezler. Onun iin demiler ki: Yara szlar, yara szlar, Ok demi yara szlar. Yaralnn hlinden, Ne bilsin yaraszlar. Bir divan airi de diyor ki:
21

www.dinimizislam.com

sude olan hl-i dil-efgr ne bilsin Handn- tarab girye-knn zr ne bilsin Yani, huzur ve mutluluk iinde glen, inleyerek gz ya dken gnl yaralnn hlini ne bilsin?

nsan niin yaratld


Sual: nsan niin yaratld, vazifesi nedir? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Btn varlklarn hlasas, z olan insan, elence iin, oyun iin, yiyip imek, gezmek, yatmak keyf srmek iin yaratlmad. Kulluk vazifelerini yapmak iin, Rabbine itaat, tevazu, kuvvetsizliini, ihtiyacn gstermek, Ona snmak ve yalvarmak iin yaratld. Muhammed aleyhisselamn bildirdii ibadetlerin hepsi, insanlara faydal eylerdir. nsanlara yarad iin emredilmitir. Yoksa, hibir ibadetin Allah telya faydas yoktur. Candan teekkr ederek, minnet ile ibadet yapmal, tam teslim olarak emirleri yapmaya ve yasaklardan kanmaya almaldr. Allah tel hibir eye muhta olmad halde, kullarn, emir ve yasaklar vermekle ereflendirdi. Her eye muhta olan, biz kullarn, bu byk ihsana, bol bol teekkr etmemiz, bunun iin de, emirleri yapmaya candan sarlmamz gerekir. (73. Mektub) Allah tel, her eyin sebepsiz, artsz, maliki, hepimizin sahibidir. Btn insanlar, Onun kullardr. Kullarna verdii her emri ve her eyi istedii gibi kullanmas, hep yerindedir ve faydaldr. Bunda, zulm olamaz. Memurlar mirlere, kullar sahiplere emirlerin, ilerin sebebini soramaz. Akla uygun, bundan daha ak bir ey yoktur. Btn insanlar Cehenneme koyup, sonsuz azap yapsayd, kimin bir ey sylemeye hakk olabilirdi? nk, kendi yaratt, yetitirdii mlkn kullanyor. Bakas yok ki, onun mlkne tecavz olsun ve zulm denilebilsin. Halbuki, insanlarn kulland, ndkleri mallar, mlkler, hakikatte onlarn deil, hepsi, Onundur. Bizim bunlara el uzatmamz, karmamz, hakikatte zulmdr. Allah tel, bu dnyann dzeni iin ve baz faydalara yol amas iin, bunlar bize mlk klm ise de, hakikatte hepsi Onundur. O halde, bizim bunlar, asl sahibinin mubah ettii, izin verdii kadar kullanmamz yerinde olur. (266. mektub) [Bugn bile, Allah tely inkr eden, slamiyeti beenmeyen, cahilliin verdii cesaret ve taknlkla nen cemiyetlerin, Allah telnn emirlerinden ounu benimsedikleri gze arpyor. Btn insanlarn, din ahlakndan uzaklatka, geimsizlik, sefalet, ikence, sknt ile
22

www.dinimizislam.com

kvrandklar grlyor. Fen aletleri, medeni vastalar, akllara hayret verecek ekilde, ilerledii halde, dnyadaki huzursuzluun, insanlktaki skntnn azalmad, artt, ibretle grlyor.]

Sizi bo yere mi yarattk?


Sual: Bir arkada Hibir ey kendiliinden olamayaca iin Allaha inanyorum, ama dinlere, Peygamberlere, ahirete inanmyorum diyor. Buna ahiretin varln nasl inandrabilirim? CEVAP Arkada sznde samimi deildir. nk Nasreddin Hocann, doduuna inanyorsun da ldne niye inanmyorsun dedii gibi, Ben renciyim ama, retmene, derse, imtihana inanmam denir mi? Ben kanuna inanrm ama, savcya, mahkemeye inanmam denir mi? stisnalar hari, btn fen adamlar, bu kinatn kendiliinden var olmadn, bir yaratcsnn bulunduunu ittifakla bildirmilerdir. Fen ne kadar ilerlerse ilerlesin, insanlar, bir karncay, bir kuu, bir arpa tanesini yaratamaz. Akll ve bilgili bir kimse, kinata baknca, ok intizaml yaratldn grr. Bunun kendiliinden olmadn anlar. Bir insan bir alet, bir makine yapnca bunun nasl ve nerelerde kullanlacana dair bir prospektsn [tarifesini] de yanna koyar. Yine de anlalmas zor ise, kullanmas iin kurslar aar. Bir makine yanl kullanlrsa elden kar. Her eyin yaratcs olan cenab- Allah da, insan denilen bu muazzam makineyi yaratp babo brakmamtr. Bir yet meali: (Sizi bo yere yarattmz m sandnz?) [Mminun 115] Babo yaratlmayan insann, ne yapmas gerektiini Peygamberleri vastas ile, kitaplar gndererek bildirmitir. Son Peygamber olan Muhammed aleyhisselama gnderilen kitab ise Kur'an- kerimdir. Kur'an- kerim ok veciz olduu iin, Peygamber efendimiz bunu hadis-i erifleri ile aklamtr. Hadis-i erifler de, dier insanlarn szlerine gre veciz olduu iin, bizlerin kolayca anlayabilmesi iin limler bunlar aklamtr. Bu, doktor ve eczacnn ilac hastaya verirken, a karnna-tok karnna, sabah akam birer tane, suyla i, stle ime gibi tarifine benzetilebilir. Kur'an- kerimde insann niin yaratld bildirilmitir: (Cinleri ve insanlar, ancak bana kulluk etsinler diye yarattm.) [Zariyat 56] Allah tel, Emrime uyan Cennete, uymayan ise Cehenneme gidecektir buyurmutur. badetlerin faydas Allah telya deil, herkesin kendinedir. Maala alan bir doktor, bir hastaya ila verse, ilacn doktora
23

www.dinimizislam.com

faydas yok diye o ilac kullanmamak akla uygun deildir. Zehir isem doktora ne zarar olur diyerek zehir imesi de ahmaklktr. te, gnahlarmn Allaha bir zarar yok diyerek, her eit gnah ilemek akll insann yapaca i deildir. Hadis-i erifte buyuruluyor ki: (Akll kimse, Allaha ve Peygamberine inanan ve ibadetlerini yapandr.) [.Muhber] ldkten sonra bana gelecekleri dnmeyene, kendisini ebedi tehlikeye atana akll denebilir mi? Kur'an- kerimin ok yerinde, (Dnmyor musunuz?) diye ikaz edilmektedir. Hadis-i erifte, (Akl olmayann dini de yoktur) buyurulmutur. (Tirmizi) Her insann yapt ibadetin faydas kendisinedir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Kim, [ibadetlerini yapar ve gnahlarndan] temizlenirse, faydas kendisinedir.) [Fatr 18] (Benim ibadetime Allahn ihtiyac yok) diye, yanl dnen kimse, perhiz yapmayan hastaya benzer. Bu hastasna doktor, perhiz tavsiye ediyor. Bu ise, Perhiz yapmazsam doktora hi zarar olmaz diyerek, perhiz yapmyor. Evet doktora zarar olmaz, ama kendine zarar vermektedir. Doktor, kendine faydas olduu iin deil, onun hastalktan kurtulmas iin, perhiz yapmasn tavsiye etmitir. Doktorun tavsiyesine uyarsa, ifa bulur. Uymazsa lr gider. Tabibin bundan hi zarar olmaz. Bunun gibi, (Allahn benim ibadetime ihtiyac yok) diyerek ibadetten kaanlar da, Cehenneme gider. Muhammed Masum hazretleri buyurdu ki: (Allah tel, insanlar babo brakmad. Her istediklerini yapmaya izin vermedi. Nefslerinin arzularna tabi olmalarn, bylece felaketlere srklenmelerini dilemedi. Rahat ve huzur iinde yaamalar ve sonsuz saadete kavumalar iin gereken faydal eyleri yapmalarn emretti. Zararl eyleri yapmalarn yasak etti. Saadete kavumak isteyen, dine uymaya mecburdur. Nefsinin ve tabiatnn, dine uymayan arzularn terk etmesi gerekir. Dine uymazsa, sahibinin, yaradannn gadabna, azabna dar olur. Dine uyan kul, mesut, rahat olur. Sahibi onu sever. Dnya ziraat yeridir. Tarlay ekmeyip, tohumlar yiyerek zevk ve safa sren, mahsul almaktan mahrum kalaca gibi, dnya hayatn, geici zevklerle, nefsin arzularn yapmakla geiren de, ebedi nimetlerden, sonsuz zevklerden mahrum olur. Bu hl, akl banda olann kabul edecei bir ey deildir. Sonsuz lezzetleri karmaya sebep olan geici ve zararl lezzetleri tercih etmez. Dine uymak iin, nce Ehl-i snnet limlerinin, Kur'an- kerimden ve hadis-i eriflerden anlayp bildirdikleri Akaide uygun
24

www.dinimizislam.com

iman etmek, sonra haram, yasak edilmi olanlar renip bunlardan saknmak, daha sonra, yapmas emr olunan farzlar renip yapmak gerekir. Bunlar yapmaya badet etmek denir. Haramlardan saknmaya Takva denir.) [c.2, m.11]

Yaratl gayesi
Sual: Allah, dnyay ve insanlar niye yaratt? Niye bir ksmn Cennete, bir ksmn da Cehenneme koyacak? CEVAP Allah tel dnyay ve kinatn tamamn insan iin yaratt. Bitkileri, hayvanlar, su, ta, toprak, maden gibi her eyi insann faydalanmas iin yaratt. nsanlar da, kendisini tanmalar ve kendisine ibadet etmeleri iin yaratt. Bu tanmann ve ibadetin faydas da, yine insanlaradr. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Allah tel, hibir ey iin, hibir eye muhta deildir. Yaratlmakla, biz kymetlendik, ereflendik. Zriyat suresinin, (nsanlar ve cinleri, bana ibadet etmeleri iin yarattm) mealindeki 56. yet-i kerimesindeki (ibadet etmeleri iin) ifadesi, (beni tanmalar iin) demektir. Yani, Allah tely tanmak, inanmak iin yaratldk. Hadis-i kudside, (Tannmak iin, her eyi yarattm) buyurmas, (Beni tanmakla ereflenmeleri iin) demektir. (1/266) Cennet ve Cehennem de, insanlarn amellerine gre yaratld. man edip iyi iler yapanlar Cennete, iman etmeyenler Cehenneme gidecek ve hepsi orada sonsuz kalacaktr. Hi kimseye zulmedilmeyecek, orada herkes yaptnn karln grecektir.

Yaratl sebebi
Sual: Allahn (nsanlar, beni tanmakla ereflenmeleri iin yarattm) dedii bildiriliyor. Kfirler, Allaha inanmadklar iin tanm olmuyorlar. Tanmaynca yaratlmalarnn sebebi nedir? CEVAP Kuran- kerimde, (nsanlar bana kulluk etmeleri iin yarattm) buyuruluyor. nananlar kulluk edip erefleniyorlar. Kfirler inanmadklar iin bu ereften mahrum kalyorlar. Bylece imtihan kaybetmi oluyorlar. Kfir de ahirette tanyacak; ama bu tanmas, mminin tanmasndan ok farkl olacaktr. Mmin Allah tely grmekle ereflerin, nimetlerin, en byne kavuacak, kfir ise, grnce azaplarn en byne maruz kalacaktr. Kfirlerin, kyamette Allah tely grmesi, Cehennem azabndan ok daha iddetli olacaktr.

25

www.dinimizislam.com

Herkesin ektii, kendi cezas


Sual: Allah, dnyada yaayan bir ok dinsiz kimseye niin iman nimetini vermiyor? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Allah telnn feyzleri, nimetleri, ihsanlar, yani iyilikleri, her an, insanlarn iyisine, ktsne herkese gelmektedir. Herkese mal, evlat, rzk, hidayet, irat ve selamet ve daha her iyilii fark gzetmeksizin gndermektedir. [Kullarnn kfrlerini, gnahlarn yzlerine vurmuyor. Kendisine kar gelenlerin, inkr edenlerin, gnah ileyenlerin rzklarn kesmiyor. Dnya iin alanlara karlklarn, fark gzetmeksizin veriyor]. Fark, bunlar kabulde, alabilmekte ve bazlarn da alamamak suretiyle, insanlardadr. [Allah tel, kullarna zulmetmez, hakszlk etmez. Onlar, kendilerini azaba, aclara srkleyen bozuk dnceleri, irkin ileri ile, kendilerine zulm ve ikence ediyorlar. Beyt: H, zulmetmez kuluna, Hdas, herkesin ektii, kendi cezas!] Nitekim gne, hem amar ykayan adama, hem de amarlara, ayn ekilde, parlamakta iken, adamn yzn yakp karartr, amarlarn ise beyazlatr. [Bunun gibi, elmaya ve bibere ayn ekilde parlad halde, elmay kzartnca tatllatrr; biberi kzartnca aclatrr. Tatllk ve aclk hep gnein parlamas ile ise de, aralarndaki fark, gneten deil, kendilerindendir. Allah tel, btn insanlara ok acd iin ve bir anann yavrusuna olan merhametinden daha ok acd iin, dnyann her tarafndaki, her insann, her ailenin, her cemiyetin ve milletin, her zamanda ve her ilerinde nasl hareket etmeleri lazm geleceini, dnyada ve ahirette rahat etmeleri ve seadet-i ebediyyeye kavumalar iin, ilerini ne yolda yrtmeleri ve nelerden kanmalar lazm geldiini, slamiyet ile bildirdi.] nsanlarn, Allah teldan gelen nimetlere nail olmamalar, Ondan yz evirdikleri iindir. Yz eviren, elbette bir ey alamaz. Az kapal bir kap, Nisan yamuruna elbette kavuamaz. Evet, yz eviren birok kimsenin, nimetler iinde yaad grlp, mahrum kalmadklar zan olunuyor ise de, bunlarda nimet olarak grlenler, hakikatte azap ve felaket tohumlardr. Mekr-i ilahi ile, istidrac olarak, yani Allah telnn aldatarak, nimet eklinde gsterdii musibetlerdir. O kimseleri harap etmek
26

www.dinimizislam.com

iin ve daha ziyade azp, saptmalar iindir. Nitekim, Mminun suresinin ellialtnc yetinde mealen, (Kfirler, mal ve ok evlat gibi dnyalklar verdiimiz iin, kendilerine iyilik mi ediyoruz, yardm m ediyoruz sanyor. Peygamberime inanmadklar ve din-i slam beenmedikleri iin, onlara mkafat m ediyoruz, diyorlar? Hayr, yle deildir. Aldanyorlar. Bunlarn nimet olmayp, musibet olduunu anlamyorlar) buyurulmutur. O halde, Hak teldan yz evirenlere verilen dnyalklar, hep haraplktr, felakettir. [eker hastasna verilen tatllar, helvalar gibidir. Onu bir an evvel helake srkler.] Allah tel, bizleri, byle olmaktan korusun! (C1, m.164)

Eit yaratlmayn sebebi


Sual: Bazlar, "nsanlar, her bakmdan eit yaratlsayd, daha iyi olmaz myd?" diyorlar. Eit yaratlmayn sebebi nedir? CEVAP nsann yaratl gayesi bilinmeyince, dnyadaki hadiselerin sebebi anlalamaz. Allah tel, dnya ve ahireti, sevgil kulu ve Resul Muhammed aleyhisselam iin yaratmtr. Dier canl ve cansz varlklar da insanolunun istifadesi iin yaratmtr. Dnya zevk iin yaratlmad. Ahiret ise, ebedi mkafat ve ceza yeridir. Dnya, ahiretin imtihan yeridir. Herkes her bakmdan eit olsa imtihann manas kalmaz, iyi ile kt ayrlmazd. Allah telnn emir ve yasaklarna uymakla eitli skntlar ekilecek, itaat edenle, isyan eden, birbirinden ayrlacaktr. nsan cansz varlk gibi, ot veya hayvan gibi deil, kulluk, imtihan iin yaratlmtr.nsan, ihtiyasz yaratlsayd, imtihan ve dnya manasz olurdu. nsanlarn, hayvanlarn ve kainattaki canl, cansz dier yaratklarn hareketleri, akllar durdurucu sistemleri incelenince, her eye gc yeten Rabbimizin dnyay maksatsz yaratt dnlemez.

Yaratl gayesi
Kinatta hereyin yaratl gayesi ayn deildir. Mesela erkee niin st vermedii sual edilemez. nk erkek, st vermek iin yaratlmamtr. nsan da bu dnyada yalnz zevk, sefa iin deil imtihan iin yaratlmtr. mtihana girecek talebenin, oyunla, elence ile megul olmayp, ders almas, yerine gre az uyumas, imtihan kazanabilmesi iin eitli skntlara katlanmas gerekir. (Maksat imtihan kazanmak olduuna gre, imtihan kazanm olarak yaratlan Peygamberler niin sknt ekmitir?) denebilir.
27

www.dinimizislam.com

mam- Rabbani hazretleri bunun eitli sebeplerini anlatmaktadr. Bunlardan biri yle: (nsanlar, dnyada, birka gn dert ekmeselerdi, Cennetin sonsuz lezzetlerinin kymetini anlamazlar, ebedi shhat ve afiyet nimetlerinin kymetini bilmezlerdi. Alk ekmiyen yemein lezzetini anlamaz. Ac ekmiyen rahatln kymetini bilmez.) Herkes, her bakmdan eit yaratlsayd, byk bir felaket olur, cemiyet olmazd. nsanlar, boy, renk, ekil, zenginlik, shhat, kuvvet, gzellik, ahlak gibi her hususta eit olunca, bir fabrikadan km gibi eit, yani insanlar tpatp birbirinin ayn olurdu. Ayn olmazsa eitlik olmaz. nsanlar byle eit, yani bir birbirinin ayn olunca milyarlarca insan birbirinden ayrmak mmkn olmaz. Kadn, kocasn, koca, kadnn tanyamaz, insan, hanm ile kzn ayrt edemez, hayat fel olur. Srf bu ekil benzerlii bakmndan, yzlerce, binlerce problem ortaya kar. Dier sahadaki eitlikler grlmeden, yaanmadan hayat sner.

yi, kt ile bilinir


Herkes bilgi ve kltr bakmndan da eit olunca, gazeteye, kitaba, filme ihtiya kalmaz. Gre, kou, yzme gibi sporlar ve yarlar olmaz. nk, herkes ayn kabiliyettedir. yinin kymeti, kt ile bilinir. Herkes iyi olunca, iyinin kymeti kalmaz. irkinlik olmaynca, gzellik anlalmaz. Bir kimse, okuyup her bakmdan mkemmel bir insan olmak ister. Herkes ayn olursa, kim kimden stn olacaktr? Her hususta eitliin zararlar saylamayacak kadar oktur. Onun iin Allah tel, her eyi hikmetli ve adaletli yaratmtr. Adalet olunca iler dzgn yrr. Mesela be parman bei de ayn olsayd, ba parmak dierlerinin arasnda olsayd, bugnk kadar verimli i yaplamaz, byk eksiklik olurdu. Adaletli yaratlmak, eit yaratlmakla mukayese bile edilmez. Ayn anababadan, zeklar, kabiliyetleri farkl ocuklarn yaratlmas, milyarlarca insann birbirine benzememesi, Yaratcnn kudretinin sonsuzluunu gstermektedir. Eer herkes, Allah telnn emrine uyup, hakkna raz olur, imtihan kazanmaya alrsa, dnya ve ahiret saadetine kavuur.

Adalet, eitlik ve hrriyet


Sual: Her ite eitlik, her zaman tarafszlk ve snrsz hrriyet dncesi uygun mudur? CEVAP Baz kimseler tarafndan sk sk istismar edilen kelimelerden biri de
28

www.dinimizislam.com

eitliktir. Her zaman, her ite eitlik, bazen zulm olur. nk iyi ile kt, lim ile cahil, salam ile sakat ve bunlar gibi farkl eylerin eit olmasn istemek eyann tabiatna aykrdr. Adalet, ok zaman eitlikten farkldr. Mesela bir patron, 1.5 metre boyundaki iisine, elbise yaptrmak iin 3 metre kuma alsa, ayn kumatan 2 metre boyundaki iisine 4 metre kuma almas gerekir. Her iki ii de ayn kumatan giyecei iin adaletli i yaplm olur. Fakat her birine 500 bin lira verilse, ksa olan ii, uzun olandan daha kymetli kuma alr. Patron, eit para verdii iin uzun olan, daha kalitesiz kuma almak zorunda kalmtr. Patronun, her bir iiye yetecek kadar ayn kumatan almas adalet, ikinci misalde olduu gibi her birine ayn miktar para vermesi eitlik olur. Grld gibi, her ikisine de ayn paray vermek eitlik ise de, bu para ile uzun iinin dierinden daha kalitesiz kuma almas, bir nevi hakszlk olmutur. Ayn kumatan birine az, dierine ok verilip eitsizlik yaplmasna ramen, ikisi de ayn kumatan elbiseye sahip olduklar iin adaletle hareket edilmi olunuyor.

Adalete bir misal


Boyu, ya ve tahsili ayn olan ve ayn zamanda ie giren iiden birisine 7.5 milyon, dierine ise, 10 milyon lira aylk veren patron, bunun sebebini yle aklar: (10 milyon lira alan ii, gnde 500 para, 7.5 milyon alan ise, 300 para imal ediyor. Eer, 10 milyon lira verdiimiz ii hakkn alyorsa, 7.5 milyon verdiimiz iinin, yapt ie gre, 5 milyon almas gerekir. ayet yapt ie gre, 7.5 milyon verdiimiz ii, hakkn alyorsa, 10 milyon alana, 12. 5 milyon vermemiz gerekir.) Misalde grld gibi, ok i yapanla az i yapana, testiyi dolduranla, krana eit muamele edeceiz diye, eit maa vermek adaletsizlik olur. Israrla tarafszlktan bahsedenler, kendileri tarafsz davranmay asla istemezler. Bakalarnn tarafsz olmasn isterler. Bunlara gre, iyiye iyi, ktye kt derseniz tarafsz olamazsnz. yiyi vmemek, kty tenkit etmemek tarafszlk deildir. Hakkn, dorunun, iyinin yannda olmay taraf tutmakla sulamak doru olmaz. Yapcya gre doru ve iyi olan bir ey, ykcya gre, yanl ve ktdr; bunun iin de dorunun, iyinin yannda bulunan tarafsz olmamakla sular. Ykcnn fikrinde olmadnz mddete btn ileriniz tarafszla aykrdr.

Hrriyet nedir?
Hrriyet, baboluk, her istediini yapabilmek deildir. Su ileyeni
29

www.dinimizislam.com

mahkum etmek, hapse atmak hrriyete zt deildir. Umumun hrriyetine mani olan birka caninin esir olmas, hrriyetsizlik deildir. Sadece bakalarna deil, kendine bile zararl olmak hrriyet deildir. Uyuturucu madde gibi, vcuda zararl olan eyleri yasaklamak, hrriyetsizlik olarak vasflandrlamaz. Trafiin dzgn olmas iin, eitli kaide koyarak, soldan gitmeyi yasaklamak hrriyetsizlik deildir. Su ileyene ceza vermek, onu affetmeyip cezasn ekmesini istemek hrriyetsizlik deildir. Kafesteki ylan, halkn iine salmak, ylan iin bir hrriyet ise de, insanlk iin bir felakettir. Bir caninin serbest braklmas, onun iin zgrlk ise de, millet iin hrriyet dmanldr. Netice olarak, her ite eitlik, her yerde tarafszlk ve snrsz hrriyet diyerek milletin hakk zedelenmemelidir!

Gayba iman etmek


Sual: Mslmanlar garip, Mslmanlar fakir, Mslmanlar hasta, Mslmanlar skntda, kfirlerin ise bir elleri yada, bir elleri baldadr. Allah telnn ok sevdii Mslman kullar dnyada rahat etselerdi, skntda olmasalard ne zarar olurdu? CEVAP Bizim dinimiz, gayba iman dinidir. Eer Allah tel, raz olduu, sevdii kullarna bunlar verseydi, skntda olan kfirler sadece bu grdklerine, bu rahata kavumak iin Mslman olurdu, kabul ederdi. Bu, (Kullar, Allah telnn bildirdii gayba m, yoksa sadece grdklerine mi iman edecekler?) diye Allah telnn imtihandr. Onun iin, mminlerin bu skntlar bir hazinedir. nk bu haller, o kulu Cenb- Hakkn ok sevdiinin alametidir. En ok sevdii kulu olan Peygamber efendimiz herkesin ektiinden daha fazla ekti. Dolaysyla, znt, sknt hastalk ekenler sabrederse, bunun mkfat ok fazla olacaktr.

Dnyay terk etmek


Sual: Ahireti kazanmak iin, dnyay terk etmek nasl olur? CEVAP Dnyay terk etmek almayp oturmak demek deildir. Dnyay terk etmek, iki trl olur: Birincisi, haramlarla beraber, mubahlar da, yani gnah olmayan lezzetlerin ounu da brakp, yaamak iin zaruri olan miktarn kullanmaktr. Yani almay, dnyann zevk, keyif ve elencelerine dalmak yolunu brakarak, her trl zevk ve lezzetinden vazgeip, ibadet ile ve
30

www.dinimizislam.com

Mslmanlarn rahatlar ve slam dinini bilmeyenlerin, doru yola kavumalar iin lazm olan ilmi, teknik usulleri ve vastalar, en ileri ve en stn ekilde yapmak ve kullanmakla geirmek ve dnya zevkini byle almakta aramak ve bulmaktr. Eshab- kiramn ve slam limlerinin hepsi, byle idi. Bundan maksat, slamiyetin emrettii eyleri yapmak iin, btn rahat ve zevkleri feda etmektir. kincisi, dnyada haram ve pheli eylerden kap mubahlar kullanmaktr. Bu kadar da, hele bu zamanda, ok kymetlidir. Allah telnn mubah ettii, yani msaade ettii eyler pek oktur. Bunlarda bulunan lezzet, haramda bulunanlardan, fazladr. Mubah kullananlar Allah tel sever, haram kullananlar sevmez. Akl olan, doru dnebilen bir kimse, geici bir zevk iin, sahibinin, yaratannn sevgisini teper mi? Zaten, haram olan eylerin says pek azdr. Bunlarda bulunan lezzet, mubahlarda da vardr.

Dnya da lazmdr
Sual: (En faziletli mmin dnyas iin ahiretini, ahireti iin dnyasn terk etmeyendir) mealindeki hadis-i erifte bildirildii gibi, ahiret iin dnya terk edilse ne zarar olur? CEVAP Dnya ahiretin tarlasdr. rn almak iin tarlay srp ekmek lazm olduu gibi, ahiret nimetlerinin tohumu da dnyada ekilir. almayp herkese muhta olan, salna dikkat etmeyip hastalanan kimse, dnyasn ykt gibi ahiretini de ykmaya sebep olur. htiya kadar dnyaya da almak gerekir. Bu niyetle dnya iin almak da ahiret iin almak olur.

Dnya mmine zindandr


Sual: (Mslman, dnyada da rahat, ahirette de rahat olur. Skntya maruz kalmak, ahirette de skntya maruz kalacan gsterir) diyorlar. Bu sz doru mudur? CEVAP Birinci sz dorudur. kinci sz yanltr. Allah tel sevdiklerine sevdii nispetinde ar belalar gnderir. O mmin de, bu belay byk nimet olarak grr. Neticede o da sevinir. hadis-i erif meali yledir: (Allah tel buyuruyor ki: Bana kavumay arzulasnlar diye, ben dnyann dostlarm iin ac, bulank, dar ve skntl olmasn istedim. Dnyay dostlarm iin bir zindan, dmanlarm iin de bir Cennet olarak yarattm.) [Beyheki]
31

www.dinimizislam.com

(Dnyann tatll, ahirette acla sebep olur. Dnyann acl ahirette tatlla, yani rahatlklar skntya, skntlar rahatla sebep olur.) [.Ahmed] (En iddetli bela, enbiya, evliya ve benzerlerine gelir. Kii imannn salaml orannda belaya maruz kalr. man salamsa, belas iddetli, iman zayfsa hafif olur.) [Tirmizi] Bir nkte: Dertlere maruz kalr, enbiya ve evliya, Semadan yamur gibi, onlara yaar bel. Demek ki, bir mslmana ok sknt, bel gelince, o ok gnahkr biri deil, belki de iyi bir zat olabilir diye dnmek daha uygundur.

Nefs ve kalb
Nefs nedir?
Sual: Kalb, yrek, gnl, nefs hakknda bilgi verir misiniz? CEVAP Kalb, gsmzn sol tarafndaki et paras deildir. Buna, yrek denir. Yrek, hayvanlarda da bulunur. Kalb, yrekte bulunan bir kuvvettir. Grlmez. Ampulde bulunan elektrik cereyan gibidir. Buna, gnl diyoruz. Ampul yrek ise, da kalbdir, buna gnl de denir. Gnl insanlarda bulunur, hayvanlarda bulunmaz. Bedendeki btn aza, kalbin emrindedir. His uzuvlarmzn duyduklar btn bilgiler kalbde toplanr. nsann, inanmak, sevmek, korkmak, kalbindedir. tikad eden, yani iman eden, kfir olan, kalbdir. Kalbi temiz olan, dine uyar. Kalbi kt olan dinden kaar. Gzel, iyi ahlakn ve kt huylarn yeri kalbdir. Allah tel dinlerini Peygamberleri, kalbi temizlemek iin gnderdi. Kalbi temiz olan, herkese iyilik eder. Dnyada rahat, huzur iinde yaarlar. Ahirette de, ebedi, sonsuz saadete kavuurlar. Yrekli cesur demek iken, kalbi var veya kalbli demek yrei hasta demektir. Yreksiz, cesaretsiz, korkak demek iken, kalbsiz, merhametsiz demektir. Gnl kalb demek ise de, gnlsz demek, kalbsiz demek deildir. Gnlsz isteksiz demektir. Trkeden baka dile tercme yaplrken, kalb eittir yrek diye tercme edilirse tuhaflklar olur. te Arapadan veya baka dillerden Trkeye tercme yaplnca bu incelikler bilinmezse gariplikler ortaya kar. Gnl bir de nefs anlamnda kullanlr. Nefs kelimesi, yirmiyi akn anlamda kullanlmaktadr. Ruh, can, kan, benlik, i, kalb, byklk, ycelik, irade gibi. Fakat daha ok iki anlam vardr:
32

www.dinimizislam.com

Birincisi, bir eyin z, kendisi, kii. Mesela, Kur'an- kerimde, (Her nefs, lm tadcdr) buyuruluyor. kincisi, dine uymayan isteklerin kayna olarak kullanlr. Buna nefs-i emmare de denir. Bu nefs, Allah telnn dmandr. Mesela hadis-i kudside (Nefsine dmanlk et, nk o benim dmanmdr) buyurulmutur. Sual: Nefsimizin mahiyeti nedir? CEVAP Allah tel insanda ey yaratt: Akl, kalb ve nefs. Bunlarn hibiri grlmez. Varlklarn eserleri ile, yaptklar ilerle ve dinimizin bildirmesi ile anlyoruz. Akl ve nefs dimamzda, kalb, yreimizdedir. Bunlar, madde deildir, yer kaplamazlar. Buralarda bulunmalar, elektriin ampulde bulunmas gibidir. Peygamberler ve veliler hari, herkesin nefsi, ok ktdr. Bu kt nefse, (nefs-i emmare) denir ki, ktlklere srkleyen nefs demektir. nsann en byk dman nefsidir. Daha sonra kt arkada ve eytan gelir. Kt arkada ve eytan da nefse tesir ederek insana zarar vermeye alrlar. Onun iin nefsin, emmarelikten temizlenmesi gerekir. nk nefs, kfirdir, daima Allah telya isyan etmek ister. eytan, verdii vesveseye insann uymadn grnce, bundan vazgeer, baka bir vesvese verir. limler, eytan kpee benzetmitir. Kpek kovalannca kaar ise de, baka taraftan yine gelir. Nefs-i emmare ise kaplan gibidir, saldrmas ancak ldrmekle biter. Nefsimiz de lnceye kadar yakamz brakmaz. Bunun iin nefsi tanmak ve zararlarndan korunmak gerekir. mam- Maverdi hazretleri buyuruyor ki: (Nefsin terbiyesi zaruridir. Hadis-i erifte, (nsann en kuvvetli dman nefsidir, sonra oluk ocuu gelir) buyuruldu. Kur'an- kerimde de mealen, (Nefs-i emmare, elbette gnahlar, ktlkleri emreder) buyuruluyor. (Yusuf 53) Nefsini terbiye edemeyen, ona uyan acizdir, ahmaktr. Hadis-i eriflerde, (Asl kahraman, nefsini yenendir), (Akln alameti, nefse galip ve hakim olmak ve ldkten sonra gereken olanlar hazrlamaktr. Ahmaklk alameti nefse uyup, Allahtan af ve merhamet beklemektir) buyuruldu. Hazret-i ie validemiz, (nsan Rabbini ne zaman tanr?) diye sual edince, Peygamber efendimiz, (Nefsini tand zaman) buyurdu.. (Edeb-d-dnya) Nefs-i emmare ile cihad, iki yolla olur: 1- Riyazet,
33

www.dinimizislam.com

2- Mcahede. Riyazet, nefsin arzularn yapmamak demektir. Nefs ahmak olduu iin her istedii kendi zararnadr. Nefs daima haramlar ister. Mcahede ise, nefsin istemedii eyleri yapmaktr. Nefsimiz, iyilik ve ibadet etmemizi istemez. Nefse, gnahlardan kamak, ibadet etmekten daha g gelir. Onun iin gnahtan kamak daha sevaptr. Nefs, dnya zevklerine, lezzetlerine dkndr. Bunlarn iyi, fena, faydal, zararl olduklarn dnmez. Arzular, dinimizin emirlerine uygun olmaz. Dinimizin yasak ettii eyleri yapmak, nefsi kuvvetlendirir. Daha beterini yaptrmak ister. Fena, zararl eyleri, iyi gsterip, kalbi aldatr. Kalbe bunlar yaptrarak, zevklerine kavumak iin alr. Kalbin nefse aldanmamas iin, kalbi kuvvetlendirmek ve nefsi zayflatmak gerekir. Akl kuvvetlendirmek, slam bilgilerini okuyup, renmekle olduu gibi, kalbin kuvvetlenmesi, yani temizlenmesi de, dinimize uymakla olur. Dinimize uymak iin, ihlas gerekir. hlas, ileri, ibadetleri, Allah tel emrettii iin yapmaktr. Kalbin zikretmesi ile, yani Allah ismini ok sylemesi ile ihlas hasl olur. Dinimize uymak, kalbi kuvvetlendirdii gibi, nefsi zayflatr. Bu sebeple nefs, kalbin dinimize uymasn istemez. Dinsiz, imansz olmasn ister. Aklna uymayp, nefsine uyan, bunun iin dinsiz olmaktadr. Allah telnn, kullarnn ibadetlerine ihtiyac olmad iin, kullarn ileyecei gnahlar da Ona zarar vermez. Nefslerini terbiye etmeleri, nefsle cihad etmeleri ve bylece Cennete girmeleri iin kullarna bunlar emrediyor: (Cenab- Haktan korkup, nefsini kt arzulardan uzaklatranlarn varacaklar yer, muhakkak Cennettir.) [Naziat 40, 41] Dine uyan, arzusuna kavuur. Kur'an- kerimde mealen, (Nefsine uyanlardan, doru yolu arayanlar, saadete ulatran yollara kavutururuz) buyuruldu. (Ankebut 69 Tefsir-i Azizi) mam- Gazali hazretleri buyuruyor ki: nsanda kt vasflar toplayan nefsle cihad etmek, onu krmak gerekir. Hadis-i erifte, (Senin en byk dmann, seni epeevre kuatan nefsindir) buyuruldu. Peygamber efendimiz bir savatan dnnce de, (Kk cihaddan byk cihada dndk) buyurdu. Eshab- kiram, (Ya Resulallah byk cihad nedir?) diye sual edince, Peygamber efendimiz, (Nefsle cihaddr) buyurdu. [Deylemi, Beyheki, Hatibi Badadi, . Gazali, .Syuti] Nefsi her zaman aalamak gerekir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Nefsini zelil eden, dinini aziz etmi, nefsini aziz eden de dinini aalam olur.) [Ebu Nuaym]
34

www.dinimizislam.com

Sual: Cennette nefs olmad bildiriliyor. Hlbuki, (Ey mutmaine olan nefs! Sen ondan, o da senden raz olarak rabbine dn! Benim kullarmn arasna katl, Cennetime gir!) [Fecr 2730] mealindeki yetler, nefsin de Cennete gireceini gstermiyor mu? Bir de Allah ne diye benim kullarm diyor? Allahtan bakasnn da m kulu var? Nefsin Allah'tan raz olmas ne demek? CEVAP Nefs, kelimesinin birok manas var. Burada ruh, can, insan anlamndadr. Bildiimiz nefs deildir. Bunun iin doru anlam yle olur: (Ey huzura kavuan ruh, sen ondan, o da senden raz olarak rabbine dn! Benim [salih] kullarmn arasna katlp Cennetime gir!) [Fecr 27-30] (Sen ondan, o da senden raz olarak) demek, imanl olduun iin Allah senden razdr. Sana da Cennette yle nimetler verecek ki sen de Allahtan raz olacaksn demektir. Benim kullarm ifadesi bir tabirdir. Benim adamm, benim sa kolum gibi. Cenab- Hak, eytana diyor ki: (Benim kullarma senin hkimiyetin yoktur.) [sra65] yiler de ktler de Allah telnn kulu olduu halde salih kimseler iin (Benim kulum) buyuruyor. Demek ki Rabbimizin (Benim kulum) dedii salih kimselerdir. Paraya, kt arzularna kul olanlar iin de buyuruyor ki: (Hevasn ilah edinenler...) [Casiye 23] Cenab- hak bunlar iin benim kulum buyurmuyor, bunlar hevasnn kulu buyuruyor. Onlar Allah yaratt halde bakalarn ilah edinmi, onlara tapyorlar. Bunlar nefs-i mutmaine deildir.

Nefsi temizlemek ve hakiki iman


Sual: Nefsimizi nasl temizleriz? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Nefs-i emmare, dine inanmaz. Bunun iin nefsi tezkiye etmek, ktlklerden temizlemek ve faziletlerle doldurmak gerekir. ems suresinde, (Nefsini tezkiye eden kurtuldu. Nefsini, gnahta, cehalette, dalalette brakan zarar etti) buyuruldu. Bekara suresinin (Kalblerinde hastalk vardr) yet-i kerimesi ile bildirilen hastalk, tedavi edilmedike, hakiki iman ele gemez. Kalbi hasta olann iman, imann suretidir. Nefsini temizleyen hakiki imana kavuur. Yunus suresinin, (Allah telnn evliyas iin azap korkusu, nimetlere kavumamak znts yoktur) mealindeki yet-i kerimesindeki mjde, hakiki imana kavuanlar iindir.
35

www.dinimizislam.com

Herkesin nefsi, ba olmak sevdasndadr. Bakasnn emri altna girmeyi asla istemez. Nefsin bu arzusu ilah olmak, herkesin kendine tapnmasn istemek demektir. Allaha ortak olmak ister. Daha da ileri giderek bizzat ilah olmak ister. Hadis-i kudside, Allah tel, (Nefsine dmanlk et, nk nefsin, benim dmanmdr) buyuruyor. Demek ki nefsin isteklerine boyun emek, Allah telnn bu dmanna yardm etmek olur. Bu ise ne korkun bir afettir. Dinin btn emir ve yasaklar nefsi ezmek, taknca isteklerini nlemek iindir. Dine uyulduka nefsin istekleri azalr. Nefs, temizlenmedike, stnlk sevdasndan vazgemez. Nefsi temizlemek iin en tesirli ila, kelime-i tevhidi sylemektir. Dardan gelen kt istekler, eytandan gelmi olmakla beraber, geici hastalktr. Kk bir ila ile kolayca giderilebilir: (eytann aldatmas elbette zayftr.) [Nisa 76] Nefsi ktlklerden temizlemelidir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (En stn cihad, nefs ile yaplan cihaddr.) [.Neccar] Muhammed Masum hazretleri buyuruyor ki: Genlik, mrn en kymetli zamandr. nsann shhatli, kuvvetli olduu zamandr. Bu zaman, her gn geiyor, azalyor, ihtiyarlk yaklayor. Yazklar olsun ki, en erefli, en lzumlu i olan, marifetullah kazanmay, hayal olan mrn sonuna brakyoruz. En erefli olan zamanlarn, en zararl, en kt ey olan nefsin arzularna kavumak iin sarf ediyoruz. Peygamber efendimiz, (Yarn yaparm diyen, aldand) buyurdu. Allah tel, insanlar ve cinleri marifetullaha ve Allah telnn rzasna, sevgisine kavumak iin yaratt. Nefslerimizin arzular peinde koan bizler, ne zaman aklmz bamza toplayacaz? nsann, Allah telnn marifetine kavumasna mani olan en kuvvetli dman nefsin arzulardr. Bu arzular bitip tkenmez. Hepsi de ok zararldr. Maksudun, mabudundur buyuruluyor. Maksadn, arzun ne ise, ilahn odur. (Nefslerinin arzularn ilah edinenler) yet-i kerimesi, bunun vesikasdr. [Marifetullah, Allah telnn zatn ve sfatlarn tanmaktr. Zatn tanmak, anlalmayacan anlamaktr.] Nefse uymaktan kurtulmak, dnya nimetlerinin en bydr. nk nefs, Allah tel ile kul arasnda en byk perdedir. (Ebu Bekr Tamsitani) badetlerin en kymetlisi, nefse uymamaktr. (Sehl bin Ab. Tsteri) Her ite, nefsin arzularna uymak, nefse tapnmak olur. Nefsine uyan, kfre girebilir veya haram ilemeye balar. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Hasislik, nefse uymak ve kendini beenmek felakete srkler.) [Taberani]
36

www.dinimizislam.com

(Aklllk alameti, nefse hakim olmak ve ldkten sonra gerekenleri hazrlamaktr. Ahmaklk alameti, nefse uyup, Allahtan af ve merhamet beklemektir.) [Tirmizi] Tefsir-i Azizide buyuruluyor ki: Allah telnn merhameti sonsuz olduundan, nefsin felakete srklenmesine mani olmak istedi. Hem nefsin arzularna uymay snrlayan, hem de nefsi temizleyip emmarelikten yani ar, takn olmaktan kurtaran emirler ve yasaklar gnderdi. Bir insan, ilerini yaparken, slam dinine uyarsa, nefsi emmarelikten kurtulup mutmainne olur. Bu zaman ehveti ve gadab faydal olarak altrr. Bu bakmdan nefse uymak, tatl gelir. Dine uymak ise, bu arzular frenledii iin ac, zor gelir. Akl- selim sahibi olan, nefsine uymaz. slam dinine uyar. Akl dinlemeyen kimse ise, nefsine uyar. erefddin Ahmed bin Yahya Mniri hazretleri buyuruyor ki: slamiyet, nefsin arzusu olan ehvet ve gadabn yok edilmesini deil, her ikisine hakim olup, dine uygun kullanlmasn emreder. Svarinin atn ve avcnn kpeini yok etmesi deil, bunlar terbiye ederek, kendilerinden faydalanmas gerektii gibidir. Yani, ehvet ve gadab, avcnn kpei ve svarinin at gibidir. Bu ikisi olmadka, ahiret nimetleri avlanamaz. Fakat, bunlardan faydalanmak iin, terbiye ederek, dine uygun kullanlmalar gerekir. Riyazet, bu iki sfat yok etmek iin deil, terbiye edip dine uymalarn salamak iindir.

Nefsimiz kfirdir
Sual: S. Ebediyyede, (Her mmin, nefsini tezkiye iin, yani nefsin yaratlnda mevcut olan kfr ve gnahlar temizlemek iin, her zaman, La ilahe illallah szn ok sylemelidir) deniyor. slamiyette herkes, yaratlta, gnahsz olarak domuyor mu? CEVAP Evet, gnahsz douyor; fakat iimizdeki nefsimiz, kfirdir. nsana hep ktlk yaptrmak ister. Onun gdas kfr, haram ve mekruhlardr. Yaratl byledir. Bir yet-i kerime meali: (Nefs-i emmare, elbette gnahlar, ktlkleri emreder.) [Yusuf 53] Bir hadis-i erif meali: (nsann en kuvvetli dman nefsidir.) [Deylemi] Kfir olarak yaratlan bu nefsi temizlemek iin, kelime-i tevhidi ok sylemek gerektii bildiriliyor.

Hakiki iman nedir?


Sual: Hakiki imana kavumak iin ne yapmak gerekir? CEVAP
37

www.dinimizislam.com

slamiyet'in emirlerini yapmak nefsin tezkiyesi yani kfrden temizlenmesi ve kalbin tasfiyesi yani gnahlardan temizlenmesi iindir. Nefis temizlenmedike ve kalb selamet bulmadka, hakiki iman hasl olmaz. Felaketlerden, azaplardan kurtulmak iin, hakiki imana kavumak lazmdr. man, ksmdr: 1- Dinin hkmlerini bilmeyen, ana babasndan grd gibi ibadet eden, inanan kimselerin imanna Taklid-i iman denir. Byle kimselerin imannn gitmesinden korkulur. 2- Dinin hkmlerini yani farz, vacip, snnet, mstehap, mubah, haram, mekruh ve mfsidi ilmihalden renip amel eden kimselerin imanna iman- istidlali yani delil ile anlayarak bilmek demektir. Byle kimselerin iman kuvvetlidir. 3- Ariflerin imandr. Herkes dinsiz olsa, onun kalbine asla phe gelmez. Onun iman peygamber iman gibidir. Buna iman- hakiki denir. Akl yolu ile kalbde hasl olan iman, imann suretidir. nk nefis, bu imann tersini istemekte, kfrnde inat ve srar etmektedir. Byle iman, safra hastasnn, ekerin tatl olduuna iman etmesi gibidir. Her ne kadar inandm dese de, vicdan, ekeri ac bilmektedir. Safras dzeldikten sonra, ekerin tatl olduuna hakiki iman hasl olur. mann hakikati de, nefsin tezkiyesinden ve kalbin itminanndan [hakiki imana kavutuktan] sonra kalbde hasl olur. te byle hakiki iman yalnz Evliyada bulunur ve elden gitmez. u yet meali bu mjdeyi gstermektedir: (Biliniz ki, Allahn Evliyas iin, azap korkusu, nimetlere kavumamak znts yoktur.) [Yunus 62] Said bin Cbeyr hazretleri diyor ki: trl kalb vardr: 1- Mminin kalbidir. Temiz ve sevgi ile Allah telya baldr. 2- Kat, l kalbdir. Kimseye acmaz. 3- Hasta kalbdir. Hastalk, mnafklk hastaldr. lki kurtulucu, son ikisi ise azaptadr. Mminin kalbi selimdir. Kalbi selim vlyor. Bir yet meali: (Kalbi selim ile gelen hari, o gn, mal ve ocuklar fayda vermez.) [uara 88-89] Muhammed Masum hazretleri buyuruyor ki: Allah tely tanmak iki trldr: 1- Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi tanmak, 2- Tasavvuf byklerinin tanmalar. Birinci ekildeki imanda nefs azgnlndan vazgememitir, iman hakiki deil, mecazidir. Bu iman gidebilir. kincisinde nefs de imana geldii
38

www.dinimizislam.com

iin iman yok olmaktan korunmutur. (Ya Rabbi, senden sonu kfr olmayan iman istiyorum) hadis-i erifi ve Nisa suresinin (Ey iman sahipleri, iman edin) mealindeki 136. yet-i kerimesi de hakiki iman bildirmektedir. Bu yet, (Hakiki imana kavuun) manasndadr. mam- Ahmed hazretleri ilim ve ictihadda ok yksek dereceye sahip olduu hlde, hakiki imana kavumak iin Bir-i Hafi [ve Znnun-i Msri] hazretleri gibi evliyann sohbetinde bulundu. mam- a'zam hazretleri de, mrnn son yllarnda Cafer-i Sadk hazretlerinin sohbetinde bulunduktan sonra, (Bu iki sene olmasayd, Numan helak olurdu), yani (Hakiki imana kavuamazdm) buyurdu. Her iki imam da ilimde ve ibadette son derece ileri olduklar halde, tasavvuf byklerinin sohbetinde bulunarak marifeti ve bunun meyvesi olan hakiki iman elde ettiler. (2/10) Senaullah-i Dehlevi hazretleri buyuruyor ki: Tasavvufta fena makamna kavuan, muhakkak imanla lr. Bekara suresinin (Allah tel imannz zayi etmez) mealindeki 143. yeti ve (Allah tel, kullarnn imanlarn geri almaz. Fakat limleri yok ederek ilmi geri alr) hadis-i erifi, hakiki imann ve batn ilminin geri alnmayacan gstermektedir. (rad-t-talibin) Hubbi fillah budi fillah olmadka da hakiki imana kavuulamaz. ki hadis-i erif meali: (Allah sevmeyen ve Onun dmanlarn dman bilmeyen, hakiki iman etmi olmaz. Mminleri Allah iin seven ve kfirleri dman bilen, Allahn sevgisine kavuur.) [.Ahmed] (Allahn dostunu seven, dmann dman bilen kmil iman sahibi olur.) [Ebu Davud]

Nefsi terbiye etmek iin


Sual: Nefsimizi nasl terbiye edebiliriz? CEVAP mam- Gazali hazretleri buyuruyor ki: Allah tel, (ehvetlerinizi, [yani nefsin arzularn] haramlardan almamaya uran ve bu cihadda sebat edin, dayann) buyuruyor. Bunun iindir ki, akl olanlar, din bykleri, bu dnyann bir pazar yeri gibi olduunu ve burada, nefs ile alverite olduklarn anlamlardr. Bu ticarette kr Cennet, zarar da Cehennemdir. Yani kr, ebedi saadet, ziyan da, sonsuz felakettir. Akll kimse nefsini, ticaretteki ortak yerine koyup, gerekli nasihati yapar. Bunlardan alts yle:
39

www.dinimizislam.com

1- Ticaret orta, insann para kazanmakta orta olduu gibi, bazen de, hyanet yapnca, dman olur. Halbuki dnyada kazanlan eyler geicidir. Akl olan, buna kymet vermez. Her nefes, kymetli bir cevher gibidir ki, bunlardan bir hazine yaplabilir. Akll kii, her gn, nefsine demeli ki: (Benim sermayem, yalnz mrmdr. Bu sermaye, o kadar kymetlidir ki, her kan nefes, hibir eyle tekrar ele geemez ve nefesler sayldr, azalmaktadr. mr bitince, ticaret sona erer. Ticarete sarlalm ki, vaktimiz azdr. Gnlerimiz, o kadar kymetlidir ki, ecel gelince, bir gn izin istense de ele geemez. Bugn, bu nimet elimizdedir. Aman nefsim, ok dikkat et de, bu byk sermayeyi elden karma! Sonra alamak fayda vermez. Bugn, ecelin geldiini, imdi, o gnde bulunduunu, farz et! O halde, bugn elden karmaktan, bununla, saadete kavumamaktan daha byk ziyan olur mu? Yarn lecekmi gibi haramdan ka!) Asi nefsimiz, emirleri yapmak istemez ise de, riyazet yapmak, istediklerini vermemek, ona tesir eder. te nefs muhasebesi byle olur. Resulullah efendimiz, (Akll, lmeden nce hesabn gren, lmden sonra kendine yarayacak eyleri yapan kimsedir) ve (Yapacan her ii, nce dn, Allah telnn raz olduu, izin verdii bir i ise, onu yap! Byle deilse, o iten ka!) buyurdu. 2- Nefsi kontrol edip ondan gafil olmamal! Ondan gafil olursa, kendi ehvetine ve tembelliine dner. Allah telnn, her yaptmz, her dndmz eyi bildiini unutmamalyz. Bunu bilenin, ileri ve dnceleri edepli olur. Zaten buna inanmayan kfirdir. nanp da, yapmamak ise, byk felakettir. 3- Her gn yatarken, o gn yapt iler iin nefsi hesaba ekmeli, sermayeyi, kr ve zarardan ayrmaldr. Sermaye farzlar, kr da, nafilelerdir. Ziyan ise, gnahlardr. 4- Nefsin kusurlar grlp, ona ceza verilmez ise, cesaret bulur, marr. Kendisi ile baa klamaz. pheli ey yemi ise, ceza olarak, a brakmal, yabanc kadnlara bakm ise, iyi mubahlara baktrmamal. Hep byle ceza vermelidir! 5- Bykler, nefsleri kabahat yapnca, ceza olarak ok ibadet ederlerdi. Mesela bazs, bir namazda, cemaate yetimeseydi, bir gece uyumazd. badetleri seve seve yapamayan kimseye en iyi ila, salih bir zatn yannda bulunmaktr. 6- Nefsi azarlamal. Nefs yaratlta iyi ilerden kac, ktlklere koucudur, tembeldir ve ehvetlerine kavumak ister. Dinimiz, nefsimizi, bu huyundan vazgeirmeyi emrediyor. Bu vazifeyi baarmak iin, onu bazen
40

www.dinimizislam.com

okamak, bazen zorlamak ve bazen sz ile, i ile, idare etmek gerekir. nk nefs, yle yaratlmtr ki, kendine iyi gelen eylere koarken, rastlayaca glklere sabreder. Nefsin, saadete kavumaya mani olan en byk perdesi, gafleti ve cehaletidir. Gafletten uyandrlp, saadetinin nelerde olduu gsterilirse, kabul eder. Zira Allah tel (Onlara nasihat et! Nasihat, mminlere elbette fayda verir) buyurdu. (Zariyat 55) Kalb, ruh ile nefs arasndaki bir kpr gibidir. Marifetler, feyzler kalbe ruh vastas ile gelir. Kalb, his organlarna da baldr. His organlar, ne ile megul olursa, kalb ona balanr. nsan gzel bir ey grnce, gzel bir ses duyunca, kalb bunlara balanr. Ruha veya nefse tatl gelenleri sever. Bu sevgi insann elinde olmaz. Gzel, tatl demek, kalbe gzel, tatl gelen ey demektir. nsan, ok defa hakiki gzellii anlayamaz. Nefse gzel gelen ile, ruha gzel geleni kartrr. Ruh kuvvetli ise, gerek gzellii anlayp, onu sever, balanr. yet-i kerimeler, hadis-i erifler, evliyann szleri gibi kymetli eyler, aslnda gzeldir. ok tatldr. Kalbin nefse ball azalp nefsin elinden kurtulunca, bunlar okuduu, duyduu zaman, bunlarn gzelliini anlar ve balanr da, insann haberi olmaz. badetleri yapnca, Allah tely sever. Kalbi, nefsin elinden kurtarmak iin, nefsi ezmek, kalbi kuvvetlendirmek gerekir. Bu da, Resulullah efendimize uymakla olur. Kalbini, nefsinin penesinden kurtaran kimse, bir evliyann Resulullahn vrisi, Allahn sevgili kulu olduunu anlar. Allah tely ok sevdii iin, Allah telnn sevdiini de ok sever.

Nefsin houna gidenler


Sual: Nefsimizin houna giden eylerin hapsi haram mdr? CEVAP Nefsimiz kfirdir. Haramlar ve mekruhlar onun houna gider. Farzlar ve snnetler houna gitmez. Namaz klmak ve oru tutmak gibi ibadetleri yapmak istemez. Gdas haramlardr. Haramlar sever hep. Riyazet ve mcahede yapan nefsiyle savam olur. Riyazet, nefsin arzularn yapmamaktr. Mcahede, nefsin istemedii eyleri yapmak demektir. Bir hadis-i erif meali: (Cennet, dnyada nefsin sevmedii eylerle, Cehennem de nefsin arzu ettikleriyle bezenip sslenmitir.) [Buhari, Mslim]

zzet-i nefsime dokundu demek


Sual: Bu sz, izzet-i nefsime dokundu" demek uygun mudur? Nefsin izzeti olur mu?
41

www.dinimizislam.com

CEVAP Nefs kelimesi, yirmiyi akn anlamda kullanlmakta ise de daha ok iki anlam vardr. Birisi kfir olan nefstir. Kfir olan nefsin izzeti olmaz. Gururuma dokundu demek gibi yanl bir szdr. slam limleri buyuruyor ki: Ayplanmak, izzet-i nefse dokunmak kuruntusuna tutulmamal. nk Allah tel, bu dini, bozuk detleri kaldrmak ve nefs-i emmarenin izzet-i nefs lgnlklarn yattrmak iin gnderdi. (mam- Rabbani) Allah sevgisi, nefs-i emmarenin azgnlndan meydana gelen, benlik ve izzet-i nefs perdesini yakar. (M. Masum Faruki) Zillete sebep olan gnah, izzet-i nefse ve kibre sebep olan iyilikten daha hafiftir. (Hikemi Ataiyye) Baz cahiller, fkelenmeye erkeklik ve izzet-i nefs diyorlar ki bu yanltr. (slam Ahlak) Grld gibi, nefs-i emmare kastedilerek izzet-i nefsime dokundu demek uygun deildir. Bir de nefs, bir eyin z, kendisi, kii gibi anlama gelir. Mesela, Kur'an- kerimde, (Her nefs, lm tadcdr) buyuruluyor. Yani her canl, herkes lecek demektir. Nefsin oulu nfustur. Nfus saymnda nefsler [kiiler] saylyor. Nefs, insan demek olduuna gre, izzetli insan olur. zzet, insanlk erefinin ve haysiyetinin korunmas demektir. Bir yet-i kerime meali yledir: (zzet, Allahn, Resulnn ve mminlerindir.) [Mnafikun 8] Demek ki, mmin izzet ve eref sahibidir. Bu bakmdan "Bu sz, izzet-i nefsime dokundu" demekte mahzur yok ise de, bu tabiri kullananlar teki anlamdaki nefs iin kullanyorlar. Bu nefse, nefs-i emmare denir. Dine uymayan isteklerin kaynadr. O nefsin izzeti olmaz. O ekilde sylemek ise asla caiz olmaz. Kuran- kerimde mealen buyuruldu ki: (Nefsinin arzularn ilah edineni grdn m?) [Casiye 23] (Nefsini temizleyen kurtulua ermi, ktlkte [gnahlarda] brakan, ziyan etmitir.) [ems 8] Nefs temizlenince, kalb tasfiye bulur. Yani nefs, kt isteklerden kurtarlnca, kalbin haramlara ball kalmaz. slamiyete uyanlarn nefsleri temizlenir. (Mevakib) Hadis-i eriflerde de buyuruluyor ki: (Hak tel buyurdu ki: Nefsine dmanlk et, nk o benim dmanmdr.) [M.Rabbani] (Hak tel buyurdu ki: Nefsine dmanlk ederek bana dost ol.) [.Gazali]
42

www.dinimizislam.com

(Akll, nefsine uymaz, ibadet eder. Ahmak ise nefsine uyar, [ibadet etmez, gnah iler] sonra da Allahn rahmetini bekler.) [Tirmizi] (badet edilen, tapnlan en sevimsiz ilah, kiinin hevasdr.) [Taberani] [Heva, nefsin sevdii, istedii eylerdir. Nefsin istekleri ise, hep hayvani arzulardr.] (En faziletli amel, nefse en zor gelenidir.) [.Gazali] zzet-i nefsime dokundu denirken ekseriya bu nefs kastediliyor, bu ise ok yanltr, kfir olan nefsin izzeti olmaz. Gnah ilemek nefse tatl gelir. Btn bidatler, gnahlar, Allah telnn dman olan nefsi besler, kuvvetlendirir. Her gnahn ilenmesi nefsi kuvvetlendirir. Nefs, insann en byk dmandr. nsann imann yok etmek ister. Bundan zevk alr. Bu bakmdan nefsi iyi tanmak, hilelerini bilmek gerekir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Nefsini tanyan Rabbini tanr.) [Deylemi]

Nefsini tanyan Rabbini tanr


Sual: Hadis-i erifte (Nefsini tanyan Rabbini tanr) buyuruluyor. Kii kendini nasl tanr? CEVAP Bir kimse, kendi ahsnda Allah telnn zatnn varln, kendi sfatlarnda, cenab- Hakkn sfatlarn, kendi irade ve tasarrufundan, Onun btn lemlerdeki tasarrufunu anlayabilir. nsan kendine bakt zaman, bir damla sudan, gz, ba, kan, sinir gibi vcudunun btn organlarnn ve akl ve ruhunun yaratlm olduunu grr. Bunu kendisinin yaratmadn, bir yaratcnn bulunduunu zaruri olarak bilir. Tesadfen muazzam bir vcudun meydana geldiini dnmek akla uygun olmaz. Vcuttaki organlarn yerli yerinde yaratln, hibir uzuvda eksiklik ve fazlaln bulunmayn grr ve bunlar yoktan yaratann kudretini anlar. Btn aklllar bir araya gelse, insann eklinden daha mkemmelini dnemezler. ki el yerine veya drt el olsa veya gz, baka bir yerde olsa daha iyi olurdu denemez. Her organn en uygun ekilde yaratlm olduunu grr. nsan ne dnrse dnsn eksik olur ve Hak telnn yaratt ise en mkemmeldir. Yaratan her eyi bilir ve her eye gc yeter. Bir kimse, organlarnn faydalarn ve hikmetlerini ne kadar ok bilirse, Yaratcya olan hayranl o kadar ok olur. te bunun iin kendini tanmak, Allah tely bilmenin anahtardr. nsan, canl cansz bir mahlka baksa, mesela suya, havaya, Gnee,
43

www.dinimizislam.com

Aya baksa, bunlarn ileyilerini, faydalarn dnse, yine Rabbimizin bykln, kudretini grr. Bunlar grebilen, kendinin yaratl gayesini dnr. Bunun da Yaratana kulluk ve ibadet etmek olduunu renir. O halde Allah tely tanmaktan maksat, Ona, Onun istedii ekilde doru ibadet etmektir. Bunun iin de, slam limlerinin Kur'an- kerimden ve hadis-i eriflerden kard bilgileri renmek gerekir. Herkes, her sahada uzman olamaz. Uzman limlerin kendi sahalarnda sz sahibi olduklar bilgilerden bize faydal olanlarn renmek lazmdr. Bu bilgileri kendimiz, dorudan doruya Kur'an- kerimden renmemiz mmkn deildir. Mmkn olsa idi, Resulullah efendimizin gnderilmesi lzumsuz olurdu. H Allah tel lzumsuz i yapmaz. Herkes anlayabilseydi, (Resulm bu Kuran mmetine akla) [Nahl 44] buyurmaz, insanlara, (Aln bu Kuran okuyun, herkes anlad gibi amel etsin) derdi. Demek ki yalnz Kuran diyenlerin art niyetli olduklar buradan da anlalmaktadr. stelik Kuran- kerim 23 ylda geldi. Resulullah efendimizin vrisi olan limler, Kitap ve snneti aklayarak, eitli kitaplar hazrlamlardr. Bu bakmdan dinimizi, ibadetlerimizi muteber ilmihallerden renip ilmimizle amel etmeye almalyz. Nefsin ikinci ve nemli bir manas daha var. eytandan daha kt olan iimizdeki bu varla da nefs yani nefsi emmare denir. Btn ktlklerin kaynadr. Nefsi emmare, hi iyilik yapmak istemez. Hep ktlk yapmak ister. Kendisine ve bakalarna zararl olan eyleri sever. Dnya ve ahirette saadete kavumak iin, nefse uymamak, onu zayflatp, zarar yapamayacak hle getirmek lazmdr. Nefsi zayflatacak birinci ila, slamiyet'e uymaktr. Haramlarn hepsi, dnya malna, mevkisine, zevklerine dkn olmak, nefsin gdasdr. Onu besler, kuvvetlendirirler. Nefs kuvvetlenince, btn iyiliklerin, gzel ahlakn ve medeniyetin kayna olan slamiyet'e saldrr. Din ile, iman ile, Allah telnn emirleri ile alay eder. nk nefsimiz Allahn dmandr. Allah tel Hazret-i Davuda buyurdu ki: (Nefsine dmanlk ederek bana dost ol!) [hya]

Nefsi tanmak ve nefsimizle cihad


Sual: Nefsini bilen Rabbini bilir veya nefsini tanyan Rabbini tanr hadisinin uydurma olduu syleniyor. Bu hadis slam limlerinin kitaplarnda var mdr? CEVAP nce unu bildirelim. Uydurma bir hadis iki sebepten kitaba alnr: 1- Kitabn yazar haindir, slamiyeti ieriden ykmak iin uydurma
44

www.dinimizislam.com

hadisleri kitabna alr. 2- Kitap yazan hain deildir ama cahil ve gafil olduu iin alr. Hakiki slam limlerinin kitaplarnda uydurma hadis var denirse, bu byk zatlar gafillik, cahillik veya hainlikle sulanm olur. O mbarek zatlara bunlar nasl yaktrlabilir? Bir slam limi uydurma hadisi kitabna alr m hi? Cahillik denirse h slam limi cahil olursa kim lim olur ki? Gafillik de yle. Onlar gafil ise biz nasl mteyakkz [uyank] oluruz? Mctehid, bir hadis iin sahih deil diyebilir, bu da ancak kendisi iin geerlidir. Bir muhaddis, u hadis bana gre uydurma dedi diye bizim de uydurma dememiz caiz olmaz, bu haddini bilmemekten, cahillikten, hatta hainlikten ileri gelen bir sz olur. Kur'an- kerimde, (limlere sorun) buyuruluyor. Hadis-i erifte ise, (limler, Peygamberlerin vrisleridir), (lim, Allah telnn gvendii kimsedir) buyuruluyor. Allah telnn gvendii ve kendilerine sorun dedii vrisi olan limler kimdir? Muhaddisler, mfessirler ve fakihler deil midir? Resulullah efendimizin (Vrislerim) dedii limler mam- Gazali, mam- Rabbani deil ise kimlerdir? Abduh mu? evkani mi? Sehavi mi, Kardavi mi? Acluni mi? Mezhep imamlar veya bir imam- Gazali, bir imam- Rabbani eer Resulullahn vrisi deil ise, baka bir tane vris gsterilemez. Allahn gvendii, Resulnn vrisi olan limlere gvenmeyen, h onlarn yalan syleyeceini veya Kur'an- kerime aykr hadis nakledebileceini sanmak ne kadar yanltr. Mezhepsizlerin anladklar doru oluyor da, ne diye muhaddislerin, fakihlerin, mfessirlerin anladklar doru olmuyor? Onlardan renilen bilgilerle, onlar sorguya m ekilir? Bu nasl mantk, bu nasl ilim, bu nasl edep byle? slam limlerinin kitaplarnda uydurma hadis var diyerek din dmanlarna alet olmaktan, onlarn tuzaklarna dmekten ok saknmal. (Nefsini [kendini] tanyan Rabbini tanr) hadisini imam- Mnavi, Knuz-d-dekk isimli hadis kitabnda yazmakta ve Deylemide bulunduunu da bildirmektedir. mam- Maverdi hazretleri buyurdu ki: Hazret-i ie, (nsan Rabbini ne zaman tanr?) diye sual edince, Peygamber efendimiz, (Nefsini tand zaman) buyurmutur. (Edeb-ddnya) mam- Rabbani hazretlerinin olu Muhammed Masum hazretleri buyuruyor ki: Men arefe nefseh, fekad arefe rabbeh = kendini tanyan rabbini tanr hadis-i erifinin manas, bir kimse kendi hakikatini, ktlkler ve ztlklar ile beraber bilip, her hayr ve kemali, Allah telya ait bilince
45

www.dinimizislam.com

aresiz, Allah tely hayr ve kemali ile bilmi olur. (3/65) Allah tely tanmaktan maksat, Ona, Onun istedii ekilde doru ibadet etmektir.

Nefsimizle cihad
Sual: Nefsle mcadeleyi byk cihad olarak bildiren hadis uydurma diyorlar. Bu hadis-i erif, hadis kitaplarnda yok mudur? CEVAP Nefsimiz kfirdir. Gdas da haramlardr, ibadet etmek istemez, ilah olmak ister. Nefsi tanmayanlar, bunun errinden kurtulmay cihad sanmazlar. Bir hadis-i erif meali: (Hak tel buyurdu ki: Nefsine dmanlk et, nk o benim dmanmdr.) [M.Rabbani] Nefsini yenmek ok zor ve byk itir. Nefsimizi gnahlardan temizlemeye, emir ve yasaklara uymaya almak Cihad- ekber olarak bildirilmitir. Kalbin yani ruhun nefse aldanmamas, ona uymamas iin, nefs ile yapt mcadele byk cihad olur. slamiyet her asrda geerlidir. Bu byk imamlarn naklettii bu hadis-i erife uydurma demek, slm limlerine olan itimad sarsmaya almak demektir. Seyyid Abdlhakim efendi buyurdu ki: Hadis ilminde mctehid bir lim, baz limlerin sahih dedii bir hadise mevdu diyebilir. Mctehidin byle demesi; Bu hadisi, Resulullah sylememitir" anlamnda deildir. Bu hadis benim usulme gre yani sahih olmas iin aradm lzumlu artlar tamadndan hadis deil, uydurmadr; fakat baka mctehide gre hadis sahih olabilir demektir. Farkl ictihadlar da aynen byledir. Bana gre yani elimdeki mevcut delillere gre dorusu bu der; fakat farkl ictihadda bulunan mctehide sz sylemez. Bunun iin hibir Ehl-i snnet liminin kitabnda uydurma hadis olmaz. Resulullah efendimiz, hadis uyduran ve uydurma hadisi nakleden iin ar tehditlerde bulunmutur. Mesela (Hadis uyduran Cehennemdeki yerine hazrlansn) hadis-i erifi din kitaplarnda var. Byle bir hadis-i erif olmasa bile, hangi slam limi kitabna uydurma hadis alr? Mezhepsizler, (Uydurma hadisi kitabna almak, ya ihmallik, ya gafillik ya cahillik veya hainlikten ileri gelir) diyorlar. Peki Ktb-i sittede, dier hadis ve tefsir kitaplarnda veya hyada uydurma hadis var denirse, bu byk zatlar ihmallik, gfillik, cahillik veya hainlikle sulanm olmuyor mu? O mbarek zatlara bunlar nasl yaktrlabilir? Msrl mezhepsizler, (Ehl-i snnet limlerinin kitaplarnda uydurma hadis oktur) diyorlar. Mezhepsizlerin szleri delil oluyor da, mezhep
46

www.dinimizislam.com

imamlarnn, mam- Gazalinin, mam- Rabbaninin sz neden delil olmuyor? Onlardan rendiimiz bilgilerle, onlar m sorguya ekeceiz? Bu nasl mantk, bu nasl ilim, bu nasl edep byle?

Netice:
(Uydurma hadis), bu sz Allah Resul syledi diye iftira etmektir. Sradan bir mslmann bile hayalinden dahi geiremiyecei bu iftiray, bir ehl-i snnet limi hi yapabilir mi? Resulullah efendimizin (Vrislerim) dedii, Allah telnn gvendii zatlara yani slam limlerine kar en azndan edebi muhafaza etmeli, din dmanlarna aldanp suizan etmemeli. Allah telnn, dinini, soysuzlara kar bu mbarek zatlar vastasyla muhafaza edip, yaydn unutmamal.

Sigara imemeye sabretmek


Sual: Alk ve susuzlua sabreden nefsiyle cihad sevab ald gibi, sigaraszla sabreden de cihad sevab alr m? CEVAP Nefsiyle mcadele eden, cihad- ekber sevabna kavuur.

Nefse gvenmek
Sual: Ben nefsime gvenirim, gnahlara girmem demek doru mu? CEVAP Doru deildir. Her nefsin istedii kendi aleyhinedir. Nefsimiz hep gnah ilemek ister. zellikle kt arkada vastasyla insana ktlk eder. Nefse elini veren, kolunu alamaz. Nefsimiz Allah telnn dmandr. Nefsi dman bilip ona gre tedbir alnrsa, zarar asgariye indirilir. Byk bir Peygamber iken, Yusuf aleyhisselamn, (Benim nefsim kt eyler istemez demiyorum) buyurduunu, Kuran- kerim bildirmektedir. Yusuf aleyhisselam byle sylerken, artk bakalarna ne demek der? Peygamberler nefse uyup gnah ilemezler, ama nefsimiz, yaratl itibaryla gnah ilemek ister. Allah teldan korkan, nefsine uyup gnah ilemez.

Nefsin fayda ve zararlar


Sual: Gnah diye bir ey olmasayd, eytan veya nefsimiz yaratlmasayd da, herkes Cennete girseydi daha iyi olmaz myd? CEVAP eytan da, nefsimizi de, gnah da yaratan Allah teldr. Sanki niin yaratyor gibi bir sual bu. Hikmetlerini bilmesek de kabullenmekten baka
47

www.dinimizislam.com

aremiz yoktur. Bu dnyada, her mahlkta, her eyde, Allah telnn hem rahmet sfat, hem de, kahr, gadab sfat zuhur etmektedir. Su, insanlarn, hayvanlarn ve bitkilerin yaamalar iin, temizlik iin yemek, ila yapmak iin gerektii gibi, denizde binlerce insan boulmakta, sel sular evleri ykmakta, ok souk su ien, hasta olmaktadr. Suyun byle zararlar vardr diye suyu istemeyiz diyebilir miyiz? Ate, ekmek, yemek piirmek iin, kn snmak iin gerektii gibi, iine deni yakar. Elektrik, ok yerde iimize yarad halde, yangna sebep olur, insana arpnca, hemen ldrr. Her ila bir derde deva olduu halde, fazlas zararl olur. Her ey byledir. te nefsimiz de bunlar gibidir. Hem faydal, hem zararl taraflar vardr. Nefsin yaratlmas, insanlarn yaamas, remesi ve dnya iin almalar ve ahiret iin cihad sevab kazanmalar iindir. Allah tel, nefsi byle nice faydalar iin yaratt. Fakat nefsimiz birok lezzetlere doymaz. Allah tel btn insanlara merhamet ederek, acyarak, nefse hakim olup, zararl arzularn nlemeleri iin, akl da yaratt. Akl, insan beyni vastas ile, his uzuvlarndan, eytan ve nefsten kalbe gelen arzular inceleyerek, iyilerini, ktlerinden ayran bir kuvvettir. Ayrrken yanlmazsa akl- selim denir. Allah tel, ayrca Peygamberler gndererek, hangi eylerin faydal, iyi ve hangi eylerin zararl, kt olduklarn ve nefsin btn arzularnn kt olduunu bildirdi. Akl, nefsin isteklerini Peygamberlerin iyi dedikleri eylerden ayrp, kalbe bildirir, kalb de, akln bildirdiini tercih ederse, nefsin arzularn yapmay irade etmez. Yani beyin vastas ile, hareket uzuvlarna bunu yaptrmaz. Kalb, dinimizin iyi dediklerini, irade eder ve yaptrrsa, insan saadete, mutlulua kavuur. Kalbin, iyiden, ktden birini irade etmesine kesb denir. nsann hareket organlar, beynine, beyni de kalbine tbidir. Kalbin emrine uygun hareket ederler. Kalb, beyin vastas ile his organlarndan ve ruh vastas ile taraf- ilahiden ve akldan, melekten, hafzadan, nefsten ve eytandan gelen tesirlerin topland bir merkezdir. Kalb, akla uyunca, nefsin yaratlm olmas, insanlarn sonsuz nimetlere kavumalarna mani olmaz. Kalbin nefse aldanmamas, ona uymamas, nefs ile cihad- ekber olur. Allah tel cihad edenlere, Cennette yksek dereceler vereceini bildiriyor. Nefs, insanlarn cihad sevabna kavumalarna meleklerden stn olmalarna sebep olmaktadr. Nefs, iki taraf keskin bak gibidir. Hem de, zehirli ila gibidir.
48

www.dinimizislam.com

Doktorun tavsiyesine gre kullanan, bundan fayda kazanr. Ar kullanan helak olur. slamiyet, nefsin helak edilmesini, yok edilmesini deil, terbiye edilmesini, ondan faydalanlmasn emretmektedir. nsanlarda nefs olmasayd, insanlk kalmaz, meleklik hasl olurdu. Halbuki, beden birok eylere muhtatr. Yemek, imek, uyumak, istirahat etmek gerekir. Svariye hayvan gerektii gibi, insana da beden gerekir. Hayvana bakmak gerektii gibi, bedene hizmet etmek de gerekir. badetler beden ile yaplmaktadr. nsanda, akl, kalb ve nefs denilen kuvvetler vardr. Akln ve nefsin yeri beyindir. Kalbin yeri yrektir. Elektriin akde, pilde bulunmas gibidir. Ruh [can] ise, bedenin her yerinde bulunur. Kalb, nefse uyarsa gnah iler. nsann azaplara, felaketlere srklenmesine sebep, kendisidir. Kalbinin slamiyete uymayp, nefsine uymasdr. Baz kimseler de ehvet ve fkeyi yok etmek iin alk ekerek riyazet yapyorlar. Bu uygun deildir. nk slamiyet, ehvetin ve fkenin yok edilmesini deil, her ikisine hakim olup, dine uygun kullanlmalarn emretmektedir. Svarinin atn ve avcnn kpeini yok etmeleri deil, bunlar terbiye ederek, kendilerinden faydalanmalar gerektii gibidir. Yani ehvet ve fke, avcnn kpei ve svarinin at gibidir. Bu ikisi olmadka, ahiret nimetleri avlanamaz. Fakat bunlardan faydalanabilmek iin, terbiye ederek, dine uygun kullanlmalar gerekir. Terbiye edilmezler, azgn olup, dinin snrlarn aarlarsa, insan felakete srklerler. Riyazet yapmak, bu iki sfat yok etmek iin deil, terbiye edip dine uymalarn salamak iindir. Bunu salamak da, herkes iin mmkndr. Muhammed aleyhisselam da (Ben insanm. Herkes gibi ben de kzarm) buyururdu. Ara sra kzd grlrd. Kzmas, hep Allah tel iin olurdu. Allah tel Kur'an- kerimde, (fkelerini yenen) kimseleri vmektedir. (Al-i mran 134)

Nefsi terbiye etmek gerekir


Sual: Nefsi terbiye etmek iin ne yapmak gerekir? CEVAP Hayvanlarda akl ve nefs olmad iin, ihtiyalarn bulunca kullanrlar. Yalnz bedenlerine zarar veren, kendilerini inciten eylerden kaarlar. slam dini, rahat ve huzur iinde yaamak iin gereken eylerden ve dnya lezzetlerinden faydal olanlar yasak etmiyor. Bunlarn elde edilmesinde ve kullanlmasnda, selim akla ve dine uymay emrediyor. nsanlarn dnyada da, ahirette de rahat ve huzur iinde yaamasn istiyor. Bunun iin, selim akla uymay emredip nefse uymay yasak ediyor.
49

www.dinimizislam.com

[Selim akl yalnz Peygamberlerde bulunur.] Nefse uyan, slamiyetin dna kar. nk nefsimiz hep ktlk yapmak ister. Allahn dmandr. Bir hadis-i erifte buyuruluyor ki: (Esas dmann, seni ldrnce seni Cennete sokan veya onu ldrdnde sana sevap kazandran kimse deildir. Asl dmann, kendi nefsin, ailen ve evladndr.) [Deylemi] Akl yaratlmasayd, insan hep nefsine uyar, felaketlere srklenirdi. Nefs olmasayd, insan, yaamas ve medeni hayat iin almasnda kusur ederdi. Nefs ile cihad sevabndan mahrum kalrd. Meleklerden daha stn olma yolu kapal kalrd. Bir hadis-i erifte buyuruldu ki: (Ahirette hakknda sizin bildiklerinizi hayvanlar bilseydi, yemek iin et bulamazdnz!) [Beyheki] Yani hayvanlar ahiretteki azaplarn korkusundan dolay, yiyip imekten kesilirler, bir deri, bir kemik kalrlard. nsanlarda nefs olmasayd, hayvanlar gibi, korkudan, yiyip iemez, yaayamazlard. nsanlarn yaayabilmeleri, nefslerinin gafleti ve dnya lezzetlerine dkn olmas iledir. slamiyet, nefsin helak edilmesini, yok edilmesini deil, terbiye edilmesini, ondan faydalanlmasn emretmektedir. Her hastalk, sebebinin zdd ile tedavi edilir. Nefsin eitli arzularndan kurtulmann ilac, aza kanaat ve sabrdr. Kendinde kt huy bulunan kimse, buna yakalanmann sebebini aratrmal, bu sebebi yok etmeye, bunun zddn yapmaya almaldr. Kt huydan kurtulmak, bunun zddn yapmak iin ok uramak gerekir. nk insann alt eyden kurtulmas zordur. Kt eyler nefse tatl gelir. nsann, kt ey yapnca, arkasndan riyazet ekmeyi, nefse g gelen ey yapmay det edinmesi de, faydal ilatr. Mesela, bir ktlk yaparsam, u kadar sadaka vereceim veya oru tutacam, gece namazlar klacam diye yemin edilebilir. Nefs, bu g eyleri yapmamak iin, onlara sebep olan kt detini yapmaz. Kt ahlakn zararlarn okumak, iitmek de, faydal ilatr. Bu zararlar bildiren hadis-i erifler oktur. Bazlar yledir: (Gzel ahlaka sahip olun, gzel ahlak Cennete gtrr, kt ahlaktan da ekinin, o da Cehenneme gtrr.) [bni Ll] (Her gnahn tevbesi vardr. Kt ahlakn tevbesi olmaz. nsan, kt huyunun tevbesini yapmayp, daha ktsn yapar.) [Hatib] (Gzel ahlak, gnahlar, suyun kirleri temizlemesi gibi temizler. Kt ahlak ise, sirkenin bal bozduu gibi salih amelleri bozar.) [bni Hibban]
50

www.dinimizislam.com

(Scak su buzu erittii gibi, iyi huylu olmak, gnahlar eritir, yok eder. Sirke bal bozup yenilmez hle soktuu gibi, kt huylu olmak, ibadetleri bozup yok eder.) [Taberani] (Gzel huy, Cennetin en stn derecelerine kavuturur. Nafile ibadetlerle bu derecelere kavuulmaz. Kt huy, Cehennemin dibine srkler, bazen kfre sokar.) [Taberani] (Ya Rabbi, kt huy, kt i, kt arzu ve kt hastalklardan sana snrm.) [Ebu Davud]

Nefs-i emmare ve akl- selim


Sual: Nefs-i emmare nedir? Bundan nasl kurtuluruz? CEVAP Nefs-i emmare, ehvetlere kavumak ve kzdklar ile dvmek iin bir l, bir snr tanmaz. Yapt iler, hep ar, hep zararl olur. Mesela hayvan susaynca, temiz suyu kolayca bulur, ier. Doyunca, artk imez. nsan nefsi, doyduktan sonra da iirir. Sr a olunca, ayrda otlar. Doyunca, yatar, uyur. nsan a olunca, ayrda otlayamaz. Bulduu otlar arasnda seim yapmas, setiini soyup, temizleyip, piirmesi lazmdr. Nefs, bu yorucu, usandrc ileri seve seve yaptrr. Fakat, houna gideni, doyduktan sonra da yedirir. Allah tel, merhameti sonsuz olduu iin, her devirde, Peygamberleri vastas ile nefsin insan felakete srklemesine mani olmak maksad ile nefsin arzularna uymay snrlayan, hem de nefsi temizleyip emmarelikten [takn olmaktan] kurtaran emir ve yasaklar gnderdi. En son olarak slamiyeti gndermitir, tekileri de nesh etmi, yani yrrlkten kaldrmtr. nceki dinler hi deimemi bile olsa, 4 incil deil tek ncil bile olsa artk onlarla amel etmek caiz olmaz. Bir insan, ilerini yaparken, slamiyete uyarsa, nefsi, emmarelikten kurtulup, mutmainne olur. Bu zaman, ehveti ve fkeyi faydal olarak altrr. Nefs-i emmare, ehveti ve fkeyi ar altrd iin, buna uymak tatl gelir. slamiyet'e uymak ise, bu arzular frenledii, tahdit ettii iin, ac, zor gelmektedir. Bunun iin insan, slamiyet'e uymak istemez. Nefse uymak ister. Nefsine uyan da felaketlere srklenir. Allah telnn merhameti sonsuz olduundan, insanlarda, saadeti felaketten, doruyu eriden ve yararly zararldan ayrabilen bir kuvvet de yaratt. Bu ok kymetli kuvvet, Akldr. amayan, yanlmayan akla Akl- selim denir. Akl- selim sahibi olan kimse nefsine uymaz, slamiyete uyar.
51

www.dinimizislam.com

Akl dinlemeyen kimse ise, nefsine uyar. Kalb, hem nefse, hem his uzuvlarna baldr. His uzuvlar ne ile megul olursa, kalb ona balanr. nsan gzel bir eyi grnce, gzel bir ses duyunca, tatl bir ey alnca, kalb bunlara balanr. Bu sevgi insann elinde olmaz. nsan gzel bir ey okuyunca, kalb, bunlarn manalarna, yazarna balanr. Gzel, tatl demek, kalbe gzel, tatl gelen ey demektir. nsan, ok defa hakiki gzellii anlayamaz. Nefse gzel gelen ile, kalbe gzel geleni birbiri ile kartrr. Kalb kuvvetli ise, hakiki gzellii anlayp, onu sever, balanr. yet-i kerimeler, hadis-i erifler, Evliya zatlarn szleri, dua, tesbih gibi kymetli eyler, aslnda gzeldir. ok tatldr. Kalbin nefse ball azalnca ve nefsin elinden kurtulunca, bunlar okuduu, duyduu zaman, bunlarn gzelliini anlar ve balanr da, insann haberi olmaz. Kur'an- kerim okuyunca veya dinleyince, zikir yapnca, ibadetleri yapnca, Allah tely sever. Kalbi, nefsin elinden, basksndan kurtarmak iin, nefsi ezmek, kalbi uyandrp kuvvetlendirmek lazmdr. Bu da, Resulullah efendimize uymakla olur. Muhammed aleyhisselama uyarak, kalbini nefsinin penesinden kurtaran bir kimse, evliyadan bir zatn hayatn incelerse, onun Resulullahn vrisi, Allahn sevgili kulu olduunu anlar. Allah tely ok sevdii iin, Allahn sevdiini de ok sever. Ancak, ehl-i snnet limlerinin yolundan gidilmezse, insan sevmekte yanlabilir. Nefsin sevdiklerini, kalbin sevdii hakiki gzellikler sanarak aldananlar ok olmu, felakete srklenmilerdir. Onun iin dinimizi bilmek ve nefsi iyi tanmak gerekir.

Nefsin hevasna uymak


Sual: Nefsin hevasna uymamak iin yapmak gerekir? CEVAP Nefsin sevdii, istedii eylere heva denir. Nefsin hevasna, ehvetlerine, isteklerine, lezzetlerine tbi olmak kt huylarn banda gelir. Nefsin arzularnn, insan Allah yolundan saptrc olduklar, Kur'an- kerimde haber verilmitir. nk nefs, daima Allah tely inkr, Ona inat, isyan etmek ister. Her ite, nefsin arzularna uymak, nefse tapnmak olur. Nefsine uyan, kfre veya bidat sahibi olmaya yahut fska [haram ilemeye] balar. limler, (Nefse uymaktan kurtulmak, dnya nimetlerinin en bydr. nk nefs, Allah tel ile kul arasndaki engellerin en tehlikelisidir. badetlerin en kymetlisi, nefse uymamaktr) buyurmulardr. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki:
52

www.dinimizislam.com

(Rabbinin azametinden korkup, kendini nefsinin arzularndan men edenin, varaca yer elbette Cennettir.) [Naziat 40,41] Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (u ey insan felakete srkler: Hasislik, nefse uymak, kendini beenmek.) [Ebu Nasr, Hakim-i Tirmizi] (u drt ey kimde bulunursa ona Cehennem haramdr, eytan ve nefsinden de korunmu olur. Nefsi bir eye heves etse, nefsin ehvet ve fkesine hakim olur. Nefsi bir eyden nefret etse de onu yapar. Bu drt ey unlardr: Bir miskini barndrmak, gsze acmak, hizmetiye yumuaklk gstermek, ana babaya infak.) [Deylemi] (Akln alameti, nefse hakim olup ldkten sonra gerekenleri hazrlamaktr. Ahmaklk alameti nefse uyup, Allahtan af ve merhamet beklemektir.) [Tirmizi] Nefse uyup da, tevbe ve istifar etmeden, af ve Cennet beklemek ahmaklk olmaktadr. Nefs, yaratlnda ktlkleri, zararl eyleri sevici ve isteyicidir. (Nefsinden sakn daim. Ona gvenme asla. Yetmi eytandan daha fazla dmandr sana) Nefsin, insan haramlara ve mekruhlara srklemesinin zararlar meydandadr. stekleri hep hayvani arzulardr. Hayvani arzular ise, hep dnyadaki ihtiyalardr. nsan bu arzularn peinde koarsa, ahiret ihtiyalarn hazrlamaktan geri kalr. ok nemli olan bir ey de, nefs mubahlarla doymaz. Mubahlar kullanmay arttrdka, isteklerini arttrr. Yine de, doymaz. nsan haramlara srkler. Haramlara denin de kfre girmesi kolaylar. Mubahlar ar kullanmak, dertlere, hastalklara sebep olur. Byle insan, hep midesini, zevkini dnr. Hasis ve rezil olur. Nefsin slamiyet'in dna tamasn nlemek iin, onunla iki cihad vardr: 1- Nefse uymamak, onun arzularn yapmamaktr. Buna, Riyazet denir. Riyazet, takva ve vera ile olur. Takva, haramlardan kamaktr. Vera, haramlardan kap mubahlar da ihtiyatan fazla kullanmaktan saknmaktr. 2- Nefsin istemedii eyleri yapmaktr. Buna Mcahede denir. Btn ibadetler mcahededir. Bu iki cihad, nefsi terbiye eder. nsan olgunlatrr. Ruhlar kuvvetlendirir. Sddklarn, ehidlerin ve salihlerin yoluna kavuturur. Allah tel kullarnn ibadetlerine muhta deildir. Kullarnn gnah ilemesi de Ona zarar vermez. Kulun nefsini terbiye etmek, nefsle cihad etmek iin bunlar emretmitir. Sual: Baz ibadetleri yapmak nefsime zor geliyor, ne yapaym?
53

www.dinimizislam.com

CEVAP Nefsimize zor gelse de, dinimizin emirlerini yapmaya almak gerekir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Nefsini hor gren dinine deer verir, nefsini aziz gren dinini horlam olur. Dinin ise aziz olmas gerekir. Nefsini besleyen dinini zayflatm, dinini besleyen, dinini de nefsini de beslemi olur.) [Ebu Nuaym]

Nefse hakim olmak


Sual: Nefse nasl hakim olabiliriz? CEVAP Nefsini terbiye eden ona hakim olur. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (nanp nefsini slah edene korku ve znt yoktur.) [Enam 48] (Nefsini temizleyen kurtulua ermi, ktlkte brakan, zarar etmitir.) [ems 8,9] (Sana gelen iyilik Allahtan, her ktlk ise nefsindendir.) [Nisa 79] (Hazret-i Yusuf dedi ki: Ben nefsimi temize karmam, benim nefsim kt eyler istemez demiyorum, nk nefs, Rabbim acyp korumadka, hep ktl emreder.) [Yusuf 53] Allah tel her eyden nce akl yaratm, ona ilim, zek, hulus, doruluk, cmertlik, tevekkl, korku, mit gibi hasletler vermitir. te, bu aklla merref olan kimse, cenab- Hakkn varln ve birliini tasdik ederek, Onun rzasna kavuur. Gnahlar nefse tatl gelir. badetler ise nefse zor gelir. Bir hadis-i erifte buyuruluyor ki: (Cehennem nefse ho gelen, Cennet ise nefsin houna gitmeyen eylerle kuatlmtr.) [Buhari] Mmin, nefsine aldanarak gnah ileyebilir. Fakat, gnah ilerken, akl ve iman onu zer. nsan, akl ile iman eder. Nefse tatl geldii iin de, gnaha srklenir. Bundan dolay, iman ile isyann [gnah ilemenin] ayn olmad, ayr olduu anlalr. Yani gnah ileyene, ibadet etmeyene kfir denmez. Bidat frkalarndan bazlar, namaz klmayana veya baka gnah ileyene kfir diyorlar. Baz kimseler, hi ibadet yapmaz, haramlardan saknmaz, yani slamiyet'e uymaz. (Allah kerimdir, beni de affeder) der. Burada nefs ve eytan kendilerini aldatmakta, isyana srklemektedir. Akl olan kimse, bunlara aldanmaz. Allah tel, kerim olduu gibi, azab da iddetlidir. Bu
54

www.dinimizislam.com

dnyada, oklarn fakirlik ve skntlar iinde yaattn gryoruz. Nice kullarn, hi ekinmeden azaplar iinde yaatyor. Herkesi yaatan O olduu halde, yiyip imeyen insan yaatmyor. la kullanmayan hastaya ifa vermiyor. Yaamak, hasta olmamak ve mal sahibi olabilmek gibi, dnya nimetlerinin hepsi iin sebepler yaratm, sebebine yapmayanlara hi acmayp, dnya nimetlerinden mahrum brakmtr. Ahiret nimetlerine kavumak da byledir. Kfr, kalbi ve ruhu ldren bir zehirdir. Tembellik de, ruhu hasta yapar. Bunlara ila yaplmazsa, ruh hastalanr, lr. Kfrn ve cahilliin biricik ilac, ilimdir. Tembelliin ilac da, namaz klmak ve dier ibadetleri yapmaktr. Bir kimse, (Allah kerimdir bana zehir tesir etmez) diyerek zehir yiyip ise, hastalanr, lr. nsanlarn bedenleri nazik olduu iin, yiyip imek, giyinmek ve barnmak gibi eylere ihtiya duyar. Bunlar bulmak ve slamiyet'e uygun olarak kullanabilmek iin, hazrlamak ok gtr. Bu ilerin kolay ve rahat yaplmas iin, insanlarda Nefs denilen bir kuvvet yaratlmtr. Nefs, bedene lazm olan eylerin yaplmasn ister. Bu eyleri fazlas ile yapmak ona tatl gelir. Nefsin isteklerine ehvet denir. ehveti, akla danmadan, ihtiyatan fazla yapmas, kalbe ve bedene zarar verir, gnah olur. nsan, nefsini ne kadar aalarsa, Allah tel indinde kymeti o kadar ykselir, kendine kymet verenin, Allah katnda kymeti olmaz. O halde nefsimizi kibirlenmekten korumalyz. lmi olduu halde, kibrin zararn bilmeyene lim denmez. nsann ilmi arttka, Allahtan korkmas da artar, gnah ilemeye cesaret edemez.

Murakabe nedir?
Sual: Murakabe nedir? CEVAP Szlk manas, kontrol etmektir. Istlah manas ise, kulun, btn hllerinde, Allah telnn kendini grdn bilmesi ve Onu unutmamas demektir. Bir dier manas da, nefsi kontrol etmek, ondan gfil olmamaktr. Nefsin her an gzetilmesi, kontrol edilmesi lzmdr. Ondan gfil olursak, nefs, ehvet ve tembellii ister. Murakabenin esas, her yaptmz, her dndmz Allah telnn bildiini unutmamaktr. nsanlar birbirinin dn grr. Allah tel ise, dn grd gibi, iini yani niyetini, dncesini bilir. Bu durumu bilenin, ileri ve dnceleri elbette dine uygun olur. Murakabe, Allah telnn her an insan grmekte ve bilmekte olduunu dnmektir. Bu da, doru namaz klmakla hsl olur. (H. S. Vesikalar)
55

www.dinimizislam.com

mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Evliyann ou her gece, o gn yapm olduu ilerini, szlerini, hareketlerini, dncelerini, her birinin niin olduunu anlarlar. Kusurlarn ve gnahlarn temizlemek iin, tevbe ve istifar ederler. Her gece yatarken yz defa, (Sbhanallahi vel-hamd lillhi ve l ilhe illallh vallh ekber) okuyan, muhasebe yapm, kendini hesaba ekmi saylr. (1/309)

Nefsin hilesi oktur


Sual: Nefsin hileleri bilinirse nefsi terbiye etmek daha kolay olur. Nefsin hileleri nelerdir? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Nefs-i emmareden hasl olan ktlkler, insann kendi hastaldr. ldrc zehirdir ve kullukla badamaz. Dardan gelen kt istekler, eytandan gelmi olmakla beraber, geici hastalk olur. Ufak bir ila ile, kolayca giderilebilir. Kuran- kerimde, (eytann aldatmas, elbette zayftr) buyuruldu. En byk dmanmz, nefsimizdir. Can dmanmz, her zaman yanmzda bulunan bu azl arkadamzdr. Dardaki dmanmz, bu i dmann yardm ile bize saldryor. Onun yardm ile bizi yaralyor. Varlklar iinde en cahil olan, insann nefsidir. nk, nefs-i emmare kendine dmanlk yapmaktadr. Hep, kendini yok edici eyleri istemektedir. Her istei, Allah telnn yasak ettii eylerdir. Her ii, sahibi olan ve btn iyiliklerin sahibi bulunan Allah telya kar gelmektir. Hep, kendi can dman olan eytana uymaktadr. (3/27) Muhammed Masum hazretleri buyuruyor ki: Genlik, mrn en kymetli, nsann shhatli, kuvvetli olduu zamandr. Bu zaman, her gn geiyor, azalyor, ihtiyarlk yaklayor. Yazklar olsun ki, en erefli, en lzumlu i olan, marifetullah kazanmay, hayal olan mrn sonuna brakyoruz. En erefli olan zamanlarn, en zararl, en kt ey olan nefsin arzularna kavumak iin sarf ediyoruz. Peygamber efendimiz, (Yarn yaparm diyenler, aldand) buyurdu. Allah tel, insan ve cinleri marifetullaha ve Allah telnn rzasna, sevgisine kavumak iin yaratt. Nefslerimizin arzular peinde koan biz ahmaklar, ne zaman aklmz bamza toplayacaz? Ne zamana kadar bu nimetten mahrum kalacaz? Nefsi ve eytan sevindirmeye ve Allah telnn rzasndan mahrum kalmaya daha ne kadar devam edeceiz? Dnya lezzetleri nefsin arzulardr. nsann, Allah telnn marifetine kavumasna mani olan en kuvvetli dman da nefsin arzulardr. Bu arzular bitmez ve tkenmez.
56

www.dinimizislam.com

Hepsi de ok zararldr. (Maksudun, mabudundur) sz mehurdur. (Nefslerinin arzularn ilah edinenler) yet-i kerimesi, bu szmn vesikasdr. (1/65) Nefs hakknda Yunus Emre de der ki: Hak bir nefs verdi ki bana, ha demeden hayran olur Bir an gelir nee saar, bir an gelir giryan olur. Bir an gelir dilsiz olur, sz sylemez kalr naar Bir an dili hikmet saar, dertlilere derman olur Bir an kar Ar stne bir an iner yer altna Bir an denizde damladr, bir an taar umman olur Bir an cehalette kalr hibir eyi bilmez olur Bir an irfan kaynadr, hikmet ehli Lokman olur Bir an giderek camiye yzn srer secdeye Bir an varr kiliseye ncil okur ruhban olur Bir an gelir sa gibi, lmleri eyler diri Bir an ok kabarr kibri, Firavunla Haman olur Bir an dner Cebraile rahmet saar her mahfile Bir an biter her gaile miskin Yunus hayran olur Yunus Emreye nazire olarak deniyor ki: Bir an gelir dost iken, yedi kat bir el olur Bendini ykp geen kkremi bir sel olur Bir an gelir, durulur, tatl bir pnar olur, Herkese glge veren byk bir nar olur Bir an gelir para der, haram helal ayrmaz Btn dnya verilse, a gzn doyurmaz Bir an gelir inanr, hak ehlinin szne Vurur iki dizine, yalar dolar gzne Bir an gelir sert bakar gznde imek akar Yllarn kazancn, tutar bir anda yakar Bir an gelir, iyidir, ktye dman olur Btn yaptklarna, utanr, piman olur Bir an gelir, samalar, ayarsz densiz olur man slam tanmaz kpkzl dinsiz olur Bir an gelir uysaldr, her eyi kabul eder Btllar brakr, hakkn yolunda gider Bir an gelir tanmaz, herkese ayr olur Mazlum canlara kyar, azgn canavar olur Bir an gelir harama kapatr gzlerini Hatrndan karmaz Resuln szlerini
57

www.dinimizislam.com

Bir an gelir zulmeder, ruhumuzu inletir Ne naneler yedirir, ne mavallar dinletir. Aman ha aman, nefse uyann hali yaman Onun hilesi oktur, tkenmez hibir zaman.

Nefsimizle konuma
Sual: Nefsimizi terbiye iin ne yapmak gerekir? CEVAP Nefs yaratlta iyi ilerden kac, ktlklere koucudur ve hep tembellik etmek ve ehvetlerine kavumak ister. Allah tel bizlere, nefslerimizi bu huyundan vazgeirmeyi, yanl yoldan doru yola evirmeyi emretmektedir. Nefsin, saadete kavumasna mani olan en byk perde, gafleti ve cehaletidir. Gafletten uyandrlr, saadetinin nelerde olduu gsterilirse, kabul eder. Bunun iindir ki, Allah tel, (Onlara nasihat et! Nasihat, mminlere elbette fayda verir!) buyurdu. O halde nce kendi nefsimize nasihat etmeli ve onu azarlamaldr! Nefsimize demeli ki; - Ey nefsim, yaptn btn iler kendi zararnadr. - Benim kr ve zararm nedir? - Sen bir tccarsn, krn ebedi saadet, zararn ise ebedi felaket... Sermayen ise mrndr. Ebedi saadet mr sermayesi ile kazanlr. mr tkenince ticaret kesilir. u anda lm olsaydn, salih amel ileyebilmek iin dnyaya geri gelmek istemez miydin? - Elbette isterdim. - Farzet ki ldn, bir gnlne dnyaya geldin. Uzun vadeli ie girilir mi? - Her gn nasl karlamalym? - Allah tel bana bugn de mhlet verdi, diye hareket etmelisin! - Fakat fazla almak houma gitmiyor. Allah affedebilir. - Ey nefsim, affolurum midiyle kendini avutma! Affa uramak herkese nasip olmaz. - O halde ne yapmalym? - lmle seni terk eden her eyi terk et! Dnyada ne kadar sknt ekilirse, ahirette o kadar rahatlk var demektir. - Ben skntya gelemem. - Ey nefsim farzet ki hasta oldun, mesela eker hastas... Kendisine itimat ettiimiz mtehasss bir doktor, senin ok sevdiin tatllar, bal, baklavay sana yasak etse, faydal olur diye ac ilalar
58

www.dinimizislam.com

verse, hastaln iyi oluncaya kadar, uzun mddet sevdiin tatllar brakp, ac ilalar imeye devam eder misin? - Kim etmez? - Farz et ki, dostlarnn yanna gitmek, sevdiklerine kavumak iin uzun bir yolculua ktn. Varacan yerde, istirahat edeceini, gayet rahat olacan umduun iin yol meakkatlerine, g skntlara ister istemez katlanmaz msn? - Elbette katlanrm. - te sen bir yolcusun, varacan yer ahirettir. Yolcu yol meakkatlerine katlanmak mecburiyetindedir. ayet yoldaki skntlara katlanmayp, rahat edeyim diye yola devam etmezse, ne olur? - Yolda kalr, sevdiklerine kavuamaz, helak olur. - O halde baz skntlara katlanmak gerekir. Bu skntlar grnte ok ac ise de, bunlarn birer nimet olduunu unutmamaldr. Nasl eker, eker hastas iin bir zehir ise, dnya tamah da ekerle kaplanm birer zehirdir. - Yani mal ve makamdan vaz m geeyim? - Hayr, maln kendisi deil, mala muhabbet ktlenmitir. Mal, Allah telnn verdii bir nimettir. Ahireti kazanmak mal ile olur. Birok dini vazife mal ile olur. Shhat ve namus mal ile korunur. Mal, helal yolda kullanlrsa, dnyalk deil, ahiretlik olur. - Ben ok merhametliyim, bu sapklarn Cehenneme gitmesini istemiyorum. Ne pahasna olursa olsun onlarla mcadele etmek istiyorum. - stnde akrep olan bir kimsenin, o akrebi stnden atmaya, onu ldrmeye almayp da, bakasnn yzne konan sinekleri kovalamaya almas ahmaklk deil mi? - Evet. - O halde her biri zehirli akrepten daha fena olan birok kt huyun mevcutken, bakalar ile mcadele etmek uygun olmaz.

Nefsi hor tutmak


Sual: Tevazu gstermekle tevazu sahibi olmak farkl mdr? zzeti nefsine dkn olmak zararl mdr? CEVAP Tevazu gstermek yapmack ve gln olur. Zrdn hava atmasna benzer. Tevazu sahibi olmak ise tabiidir. Nefse dkn olmak ok zararldr. nk nefsin her istedii kendi zararnadr. Nefsin isteklerine uymamak iin almak cihad olur. Peygamber efendimiz nefsle mcahede yapmaya byk cihad adn vermitir. Nefsin arzularndan kap dinimizin
59

www.dinimizislam.com

emrine uymaya almalyz. hadis-i erif meali yledir: (Nefsini hor tutan, dinini kymetlendirmi, nefsini aziz tutan dinini hor tutmu olur. Din ise aziz tutulmas lazm gelen en byk nimettir. Nefsini besleyen dinini zayflatm olur, dinini besleyen ise, dini de, nefsi de makbul ekilde beslemi olur.) [Ebu Nuaym] (Ne mutlu o kimseye ki, nefsini alaltmadan tevazu gsterir, miskinlie dmeden nefsini kltr, maln gnah olmayan yerlere harcar, yoksullara, muhtalara merhamet eder, fkh ve hikmet ehli ile beraber olur, ilmi ile amel eder, malnn fazlasn infak eder ve sznn fazlasn tutar.) [Beyheki] (Allaha ibadet yolunda nefsini zelil eden kimse, gnah ileyerek eref arayandan daha aziz olur.) [Ebu Nuaym] Nefsini hor, dinini aziz tutmann en kestirme ve ferah yolu, imam- Rabbani hazretleri gibi byklerin yolunda olmak, onlar ok sevmek, onlarda fani olmaktr. Byle yapmayan, ne nefsini hor grebilir, ne de dinini aziz tutabilir.

Nefs ile cihad


Sual: Resulullahn ve Eshab kiramn nefsleri itminana kavutuuna gre, (Kk cihaddan dndk, nefsle olan byk cihada baladk) hadisindeki nefsle olan cihad nedir? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Nefs mutmainne olunca, kl kadar azgnlk, taknlk yapmaz. slamiyete tam teslim olmu, her ktl yok olmutur. Sahibi iin kendini yok etmitir. Byle olan nefsin slamiyete uymamas, imknszdr. Nefs Allah teldan, Allah tel da ondan raz olunca, artk taknlk, azgnlk yapamaz. Azgn olandan raz olunmaz. Allah telnn raz olduu nefs, raz olmayacak bir ey yapabilir mi? Hadis-i erifte bildirilen byk cihad, bedene, cesede kar yaplan cihaddr; nk insann bedeni, su, ate, toprak ve hava gibi birbirine zt olan drt trl maddeden yaplmtr. Her eit madde, baka eyler istemekte ve baka eylerden kamaktadr. nsann ehvani istekleri, bedenden domaktadr. Gazap etmesi, istememesi de, bedenden ileri gelmektedir. nsanda bu cihadn sonu olmaz. Nefsin itminana ermesi, bu cihad ortadan kaldrmaz. Kalbin vilayet makamna kavumasyla, bu cihad yok olmaz. nsanda bu cihadn bulunmas, eitli faydalar salamaktadr. Bylece beden temizlenir. Ahirette yksek derecelere kavuur. Dnya hayatnda beden kalbe tbidir. Ahirette i bunun tersinedir. Orada kalb
60

www.dinimizislam.com

bedene tbi olur. nsan lnce ahiret hayat balar. Bu cihad biter. (2/50) Buradaki byk cihad, insann huyunu, slam ahlakna uygun ekilde, dzeltmeye almasdr. (Can kar huy kmaz) sz dorudur, yani huy tamamen yok olmaz; fakat terbiye edilebilir. Yani insan slam ahlkyla ahlklanrsa, huyunu iyi yerde kullanr. Mesela sert mizalysa, bunu iyi yerde kullanr. Kt kimselere kar mcadele eder. nsan huysuzsa, mutlaka o huysuzluk bir gn arpar, ya bir kalb krar yahut da birine bir hakaret eder, o zaman da kazandklarnn hepsi gider. Kt huy felakettir. Mesela u iki kt huy kimde varsa ok fenadr. Biri inat, biri de kibirdir. Ben haklym, benim grm doru demek ve kendini bakasndan stn grmek... Bunlar kfirde varsa, Mslman olmasna engeldir. ayet Mslmanda varsa, son nefeste imansz gitmesine sebep olur. Huy terbiyesi ok zordur. Peygamber efendimiz, (Ben gzel ahlk tamamlamak, anlatmak iin gnderildim) buyuruyor. Yani huyunuzu dzeltmek iin geldim diyor. Peygamber efendimizin en byk mucizelerinden birisi, btn ilerinin, hareketlerinin, huylarnn, hep ortada olmasdr. En gzel ahlk da, ar ulardan uzaklaarak hep orta yolda olmaktr. Mesela, korkak olmak da, ok atlgan olmak da iyi deildir. En iyisi, ikisinin ortasdr yani cesur olmak; ama gerektiinde tehlikelerden de kamaktr. Her eyin ortasn yakalayan, bulan, yalnz Peygamber efendimizdir. Biz ortay bulamayz; ama ortalamasn bulmaya almalyz. Tam ortasndan olmasa da, ortalamadan giden yani mmkn olduu kadar tam ortaya yakn hareket etmeye alan kurtulur.

Akl, kalb, nefs ve beyin


Sual: Akl, kalb, beyin ve nefsin grevleri nelerdir? Yerleri neresidir ve bizi idare eden beyin mi kalb midir? CEVAP Allah tel insanda grlmeyen ey yaratt: Akl, kalb ve nefs. Varlklarn eserleriyle yaptklar ilerle ve dinimizin bildirmesiyle anlyoruz. Akl ve nefs beynimizde kalb, yreimizdedir. Buralarda bulunmalar, elektriin ampulde bulunmas gibidir. Enbiya ve evliya hari, herkesin nefsi, ok ktdr, kfirdir. Bu kt nefse, (nefs-i emmare) denir. Ktlklere srkleyen nefs demektir, insann en byk dmandr. Daha sonra kt arkada ve eytan gelir. eytan, verdii vesveseye uyulmadn grnce, bundan vazgeer, baka bir vesvese verir. eytan kpee benzer, kovalannca kaar ise de,
61

www.dinimizislam.com

baka taraftan yine gelir. Nefs-i emmare ise kaplana benzer, saldrmas ancak ldrmekle biter, lnceye kadar yakamz brakmaz. Bir yet meali: (Nefs-i emmare, elbette gnahlar, ktlkleri emreder.) [Yusuf 53] Edeb-d-dnya isimli kitaptaki hadis-i eriflerden birkann meali yledir: (nsann en kuvvetli dman nefsidir, sonra oluk ocuu gelir.) [Deylemi] (Asl kahraman, nefsini yenendir.) [El-Askeri] (Akln alameti, nefse galip gelmek ve ldkten sonra lazm olanlar hazrlamaktr. Ahmaklk alameti nefse uyup, Allahtan af ve merhamet beklemektir.) [Tirmizi] Akl, beyin vastas ile, his uzuvlarndan, eytan ve nefsten kalbe gelen arzular inceleyip, iyilerini, ktlerinden ayran bir kuvvettir. Ayrrken yanlmazsa Akl- selim denir. Akl, nefsin isteklerini Peygamberlerin iyi dedikleri eylerden ayrp, kalbe bildirir, kalb de, akln bildirdiini tercih ederse, nefsin arzularn yapmay irade etmez. Yani beyin vastas ile, hareket uzuvlarna bunu yaptrmaz. Kalb, dinimizin iyi dediklerini, seip yaptrrsa, insan saadete kavuur. nsann hareket organlar, beynine, beyni de kalbine tbidir. Kalbin emrine uygun hareket ederler. Kalb, beyin vastas ile his organlarndan ve ruh vastas ile taraf- ilahiden ve akldan, melekten, hafzadan, nefsten ve eytandan gelen tesirlerin topland bir merkezdir. Bir hadis-i erif meali yledir: (Kalb, organlarn hkmdardr. Hkmdar iyi olunca emrindekiler de iyi olur. Bozuk olunca emrindekiler de bozulur.) [Beyheki, bni Adiy] Kalb, akla uyunca, nefsin yaratlm olmas, insanlarn sonsuz nimetlere kavumalarna mani olmaz. Kalbin nefse aldanmamas, ona uymamas, nefs ile (Cihad- ekber) olur. Allah tel cihad edenlere, Cennette yksek dereceler vereceini bildiriyor. Bir yet meali: (Allahtan korkup, nefsini kt arzulardan uzaklatranlarn varacaklar yer, muhakkak Cennettir.) [Naziat 40, 41] Bir hadis-i erif meali de yledir: (En stn cihad, Allah yolunda nefsle yaplan cihattr.) [Ebu Davud, Taberani] Nefs, insanlarn cihad sevabna kavumalarna meleklerden stn olmalarna sebep olmaktadr.

eytann nefsi yoktur


Sual: eytann da, bizim gibi nefs-i emmaresi var mdr? CEVAP
62

www.dinimizislam.com

Hayr, yoktur.

nsann yeri nedir?


Sual: Mahlklar iinde, insanlarn yeri nedir? CEVAP nsanlarn dereceleri, btn mahlklarn tam ortasndadr. slamiyete uyanlar, ykselirler, meleklerden stn olurlar. Nefslerine ve kt arkadalara uyarak, slamiyetten uzaklaanlar, alalrlar. nsan, ruhu tarafndan meleklere, bedenin yaps bakmndan hayvanlara benzemektedir. Ruh tarafn kuvvetlendiren kimse, meleklerden de stn olur. nk beden, insan meleklikten uzaklatrmakta, hayvanlara yaklatrmakta iken, bu alalmaya kar koymu ve ykselmitir. Melekte, hayvanlatrc bir beden yoktur. yilikleri, meleklik ile birlikte yaratlmtr. Bir kimse, bedeni kayrr, nefsi kuvvetlendirirse, hayvanlardan aa olur. Allah tel, (Hatta onlar, hayvanlardan daha aadr) buyurarak, byle kimselerin ktlklerini bildirmektedir. (Araf 179, Furkan 44) nk, hayvanda akl yoktur. Meleklere benzeyen ruhlar da yoktur. ehvetlerine uymalar su olmaz. nsanlara akl verilmi olduundan, nefslerine uymalar, doru yoldan sapmalar ok irkin olur. nsanlarn, hayvanlarn yaamalar iin, en ok gerekeni havadr. Havaszla birka dakikadan fazla dayanamazlar. Hemen lrler. Hava, aramakla, bulmakla, zahmet ekmekle ele geecek bir ey olsayd, bunu arayacak kadar zaman bile yaayamazlard. Bu derece acil olan, bu ok lzumlu maddeyi, Allah tel, her yerde bulunacak ve mahlklarnn cierlerine kadar, kendiliinden, kolayca girecek ekilde yaratmtr. Yaayabilmek iin su, bu kadar acil deildir. nsanlar ve hayvanlar, suyu arayp bulacak zaman kadar yaayabilirler. Bunun iin, suyu bulmak icap etmektedir. Hayvanlarda akl bulunmad ve birbirlerine yardmc olmadklar iin, yiyeceklerine yardmc olmadklar iin, yiyeceklerini ve giyeceklerini hazrlayamazlar. Bundan dolay, yiyeceklerini piirmeleri, hazrlamalar gerekmez. Ot, le yerler. Ty, yn, kl ile snrlar. Korunma aletleri, kendilerinde yaratlmtr. Birbirlerine muhta deildirler. nsanlar ise, btn bunlar hazrlamaya, dnmeye mecburdur. Ekip bimedike, ekmek yapmadka doyamazlar. plik ve dokuma ve dikicilik yapmadka giyinemezler. Korunmalar iin de, akllarn zeklarn iletmeleri, fen bilgisi renmeleri, sanayi kurmalar gerekir. Her hayvanda bulunan bir eit stnlk, insanda bir araya getirilmitir.
63

www.dinimizislam.com

nsann, kendisinde yaratlan bu stnlkleri meydana karmas iin, akln kullanmas, fikrini yormas, almas gerekir. Saadet ve felaket kaplarnn anahtar, insann eline verilmitir. Ykselmesi veya alalmas, kuvvetini sarf etmesine ve almasna braklmtr. Akln, fikrini ileterek, saadet yolunu grp, bu yolda yrmeye alrsa, iinde yaratlm olan ykseklikler, kymetler eline geer, ykselerek, meleklere karr. Allah telnn rzasna, sevgisine kavuur. Yok eer, nefsin zararl arzularna uyarak, yaratld gibi, hayvanlk derecesinde kalrsa, ii tersine dnerek, alala alala, esfel-s-safiline der. Felaketten felakete, Cehenneme kadar srklenir.

Kalb, Kbeden kymetli mi?


Sual: Yunus Emre bir iirinde, (Bir gnl yapmak, yz Kbeyi yapmaktan iyidir) dedii gibi, (Kalb krmak, Kbeyi ykmaktan daha ktdr) de deniyor. Kalb niye Kbeden daha kymetlidir? CEVAP Kbeyi yapan insandr; kalbi ise Allah tel yaratmtr. Herkesle iyi gein, fkelenip sert kma! Kalb Allahn evidir, bu evi sakn ykma! mam- Rabbani hazretleri de buyurdu ki: Kalb, Allah telnn komusudur. Allah telya kalbin yakn olduu kadar hibir ey yakn deildir. Mmin olsun, si olsun, hibir insann kalbini incitmemeli; nk si olan komuyu da korumak lazmdr. Saknn ok saknn, kalb krmaktan pek saknn! Allah tely en ziyade inciten kfrden sonra, kalb krmak gibi byk gnah yoktur. nk Allah telya ulaan eylerin en yakn olan kalbdir. nsanlarn hepsi, Allah telnn kleleridir. Herhangi bir kimsenin klesi dvlr, incitilirse, onun efendisi elbette gcenir. Her eyin biricik maliki, sahibi olan efendinin ann, bykln dnmelidir. (3/45) Bir hadis-i erif meali: (Bir mslmann kalbini krmak, haksz olarak incitmek, Kabeyi 70 kere ykmaktan daha gnahtr.) [Ryad-un-nasihin] Sylerken dikkat ettim, kalbini krmamaa, ekindim kalb krmaktan, yoksa szm ok sana! Kalb krmak ok gnah olduu gibi, o kalbi yapmak yani gnl almak da byk sevabdr. Kbe ok ereflidir; ancak mminin erefi daha fazladr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Merhaba ey Beytullah! Ne byksn ve hrmetin ne byktr. Lakin mmin, Allah tel indinde senden daha muhteremdir.)
64

www.dinimizislam.com

[Beyheki] (Mmin, Kbeden stndr.) [bni Mace] te bundan dolay Yunus Emre, (Bir gnl yapmak, yz Kbeyi yapmaktan iyidir) demitir. Burada Kbe kmsenmiyor, gnl yapmann nemi vurgulanyor. Bu incelii iyi anlamaldr.

Kalb temizlii nasl olur


Sual: Kalb ile yrek farkl mdr? Kalbi nasl temizlemek gerekir? CEVAP Gsn sol tarafndaki et paras yrektir. Yrek, hayvanlarda da bulunur. Kalb, yrekte bulunan bir kuvvettir. Grlmez. Ampulde bulunan elektrik cereyan gibidir. Buna, gnl de denir. Gnl, insanlarda bulunur, hayvanlarda bulunmaz. Bedendeki btn aza, kalbin emrindedir. His uzuvlarmzn duyduklar btn bilgiler kalbde toplanr. nanmak, sevmek, korkmak, insann kalbindedir. man eden, kfir olan, kalbdir. Kalbi temiz olan, dine uyar. Kalbi kt olan dinden kaar. Gzel, iyi ahlakn ve kt huylarn yeri kalbdir. Allah tel dinlerini, peygamberleri, kalbi temizlemek iin gnderdi. Kalbi temiz olan, herkese iyilik eder. Dnyada rahat, huzur iinde yaar. Ahirette de sonsuz saadete kavuur. Kt huylar, kalbi, ruhu hasta eder. Hastaln artmas, kalbin, ruhun lmne sebep olur. nce kalbi temizlemek lazmdr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Kalb bozuk olunca, bedenin ileri de hep bozuk olur.) [Beyheki] nsan Allah telnn rzasna, sevgisine kavuturan yol kalbdir. nsan Allah teldan uzaklatran eylerin en zararls, kalbin kararmasdr. Bu sevgi, kt arkadalardan ve lzumsuz ve zararl eyler seyretmekten hasl olur. Faydasz kitap, [roman, hikaye, gazete, dergi] okumak, lzumsuz eyler konumak, bu sevgiyi arttrr. Kadn ve kadn resimleri [resimli dergi, filmler, tv] seyretmek, ark, alg dinlemek, bu sevgiyi kalbde yerletirir. Bunlarn hepsi, insan Allah teldan uzaklatrr. Kalb, sevgi yeridir. Sevgi bulunmayan kalb lm demektir. slamiyetin emir ve yasaklarna uymaldr. Kalbi uyank olmayann, Allah telnn varln, bykln ve Cennet nimetlerini ve Cehennem ateinin iddetini hatrlamayann, dnmeyenin bedeninin slamiyete uymas g olur. Bedenin slamiyete severek ve kolay uymas iin, kalbin temiz olmas lazmdr. Kalbin temiz ve nefsin mutmainne [uysal] olduunun alameti, bedenin slamiyete seve seve uymasdr. Namaz klmak, kalbi temizler. Gnahlarn affedilmesine sebep olur.
65

www.dinimizislam.com

Fakat, kulluk vazifesi olduunu dnmeden, ehvetlerini, dnya karlarn dnerek klnan namaz, artlarna uygun olup, sahih olsa bile, dnyada ve ahirette faydas olmaz. Namaz klarken, Allah telnn bykln, Onun emrini yapmay dnmek lazmdr. Ancak, byle klnan namaz, kalbi temizler, insan ktlk yapmaktan korur. Feyz, kalbden kalbe gelen, insana Allah telnn raz olduu eyleri yaptran nurdur, bir kuvvettir. Feyzler, Resulullah efendimizin mbarek kalbinden yaylmakta, evliyann kalbleri vastas ile, evliyay ok seven kalblere gelmektedir. Feyze kavuan bir insann kalbi, ilimler, marifetler, kerametler hazinesi olur. Bu saadete kavumak iin, Ehl-i snnet itikadnda olmak ve dinin emir ve yasaklarna uymak arttr. Bedeni besleyen rzklar ve kalbi temizleyen feyzler, ezelde takdir ve taksim edilmitir. Fakat, bunlara kavumak iin, det-i ilahiyyeye uymak, sebeplerini aramak, bulmak iin almak lazmdr. artlarna uyarak alana elbet verilir. Kymetli ulema ve evliyann kitaplarndan tercme edilerek hazrlanm olan Hakikat Kitabevinin yaynlarndan ilmihal ve dier kitaplardan her gn bir veya iki sayfa okuyan o byklerden feyz alr. Feyz, nur demektir. Nur kalbe yaar, kalbi temizler. Okuduka kalb nurlanr. Okuduunu da anlamaya balar. Evliya, Resulullah iyi tand iin, Onun mbarek kalbinden feyz alr ve bu feyzler, bunun kalbinden, kendisine balananlarn kalblerine akar. Feyz gelen kalb temizlenir. Ahlak gzel olur. Velinin kalbindeki feyzler, nurlar, gnein ziyas gibi yaylr. Onu seven mslmanlarn kalblerine akar. Onlarn bu feyzleri aldklarndan haberleri olmaz. Kalblerinin temizlendiini anlarlar. Karpuzun gne karsnda olgunlat gibi, kemale gelirler. Eshab- kiram, Resulullahn sohbetinde, byle kemale geldi. Sual: Kalbi temizlemek iin ne yapmaldr? CEVAP Kalbi karartan gnahlardr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Bir kimse, gnah iledii zaman kalbinde siyah bir nokta hasl olur. Eer tevbe ederse, o leke silinir. Tevbe etmeyip tekrar gnah ilerse, o leke byr ve kalbin tamamn kaplar, kalb, kapkara olur.) [Hariti] Gnahlar kalbi kararttna gre gnaha sebep olacak eylerden de kamak gerekir. Mesela uyku mubahtr. Ancak ok uyumak kalbe kasvet verip gnah ilemeye zemin hazrlar. Hadis-i erifte buyuruldu ki: ( ey kalbe kasvet verir: Yemei, uykuyu ve rahat olmay sevmek.) [Deylemi] Gnah ileyince, hemen tevbe ve istifar etmelidir. Hadis-i erifte
66

www.dinimizislam.com

buyuruldu ki: (Paslanan her eyin bir cilas vardr. Kalbin cilas "Estafirullah" demektir.) [Deylemi] lm ok hatrlamak da, oru tutmak da kalblerin pasn siler. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Her ay 3 gn oru tutann kalbinin pas temizlenir.) [Nesai] (Su dedii, [rutubette kald] zaman demirin pasland gibi, kalbler de [gnah yznden] paslanr.) Orada bulunanlar, (Kalblerin cilas nedir ya Resulallah) dediler. Peygamber efendimiz buyurdu ki: (lm ok hatrlamak ve Kur'an- kerim okumaktr.) [Beyheki] Mminin kalbi temizdir. Fsklarn kalbi kirlidir, karadr. Kfirlerin kalbi ise simsiyahtr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Mminin kalbi temizdir, orada parlayan bir k vardr. Kfirin kalbi simsiyahtr ve terstir.) [Taberani] Sual: Bir ii yaparken kalbime bir sknt geliyor. Ne yapmak gerekir? CEVAP slam limleri buyuruyor ki: Kalbinin rperdii ii yapma! Nefsine uyma! phe ettiin ilerde kalbine dan! pheli bir eyle karlanca, eli kalb zerine koymal, kalb arpmas artmazsa, o eyi yapmal! Eer, farzla arparsa yapmamal! Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Elini gsne koy, helal eyde kalb sakin olur. Gnah ite arpnt olur. pheye dersen, din adamlar fetva verseler de yapma!) [. Ahmed, Hakim] (Gnah olan i yaplrken kalbde arpnt olur.) [Beyheki] (Nefse skunet ve kalbe ferahlk veren ey, iyi itir. Nefsi azdran, kalbe heyecan veren i gnahtr.) [Beyheki, .Ahmed, Taberani] (Helal haram bellidir. phelilerden kan! pheli olmayanlar yapn!) [Taberani] (Seni rahatlatan ey iyidir. Seni pheye dren, sknt uyandran ey gnahtr. Sana fetva verse de byledir.) [. Ahmed, Beyheki, Taberani] (Kalbine dan; iyilik, kalbin mutmain olduu, rahatlad eydir. Gnah ise, cann skan, kalbinde tereddt uyandran eydir. Aksine fetva verseler de.) [Taberani, bni Asakir] (Yapacan bir i iin, yedi defa Rabbinden hayrl olan iste, sonra kalbine bak, hangisi kalbine ferahlk veriyorsa, hayrl olan odur.) [Deylemi] (phelileri brak, phe uyandrmayana bak. Doru ilerde kalb
67

www.dinimizislam.com

sakin olur, yalan ise kalbde phe uyanr.) [Tirmizi, Nesai] (Mftler, fetva verseler de sen, yine kalbine dan.) [.Ahmed] Ahir zamanda bilen bilmeyen herkes, din hakknda konuup fetva veriyor. Bazs, son hadis-i erife dayanarak, bir ok sahih hadise, Bu benim kalbime yatmyor diyerek uydurma damgasn vuruyor. Dinimizde, herkesin kalbi l olsa idi, Kuran- kerime, Peygambere ve limlere ihtiya kalmazd. Bidat frkalarndan mutezile de, (Akl, iyi ile kty, hak ile batl birbirinden ayrr) diyerek akl l kabul ediyor. Bugn mutezile kafasnda olanlar dindeki drt delile gre deil, aklna gre konuuyorlar. Dinimizde akl da kalb de, bir eyin haram olmasnda kesin l olamaz. Mesela bir doktor, yazd kitabnda (Dalak kandr ve haramdr) diyor. Halbuki fkh kitaplarnda dalak yemenin haram olmad bildiriliyor. Bazlar da, (Ben Ankaradan olumun bulunduu stanbula uakla ksa bir zamanda geldim. Bir gn kalp gideceim. Ben gnlerce yol gitmedim ki, hem gittiim yer kendi evim saylr, kendi evimden daha ok rahat ediyorum. Niye stanbulda seferi olacakmm ki. stelik Peygamberimiz, akl olmayann dini yoktur, mftler fetva verseler de sen kalbine dan, demiyor mu? yle ise ben de aklma ve kalbime dantm, Ankaradan stanbula gelmekle seferi olmam) diyorlar. Halbuki, bir kimse Ankaradan bir saatte stanbula gelse, seferi olur da, Pendikten Fatihe iki saatte gelse yine seferi olmaz. Eer dindeki drt delil esas alnmazsa, herkesin aklna ve kalbine gre saysz din meydana kar. ly iyi bilmek gerekir. Bir kimse, bir memura hediye verse, mft, bir kar olmadan, kendi rzas ile vermise bu hediye helal diye fetva verir. Ama o kimse, (Ben bunu memur iimi yapsn diye verdim, kalbim bunu ho grmyor) diyorsa, burada kalbin rol vardr. Mft o hediye diye fetva verse de sen rvete bulama. Sual: Kalbin karard nasl bilinir, temizlenmesi nasl olur? CEVAP Haram yemek kalbi karartr, hasta eder. Znnun-i Msri hazretleri buyurdu ki: Kalbin kararmasnn drt alameti vardr: 1- badetin tadn duymaz. 2- Allah korkusu hatrna gelmez. 3- Grdklerinden ibret almaz. 4- Okuduklarn, rendiklerini anlayp kavrayamaz. Muhammed bin Fadl Belhi hazretleri de buyurdu ki: Kalbin kararmasna 4 ey sebep olur: 1- rendii ile amel etmemek. 2- Bilmeyerek yapmak.
68

www.dinimizislam.com

3- Bilmediklerini renmemek. 4- Bakasnn renmesine mani olmak. Nefs, kt isteklerden [dinin yasaklad eylerden] kurtarlnca, kalb temizlenir. Kalbi temizlemek iin riyazet ve mcahede gerekir. Riyazet, nefsin arzularn yapmamaktr. Nefsimiz, haramlar, mekruhlar arzu eder. Bunlardan kamak gerekir. Mcahede, nefsin istemedii eyleri yapmak demektir. Nefsimiz, iyilik ve ibadet yapmak istemez. yilik ve ibadet ederek kalbi temizlemelidir! Nefsin istedii her ey, sonsuz ahiret nimetleri yannda kymetsizdir. Ahiret nimetleri altn ise, dnya menfaatleri teneke bile deildir. Bu geici basit menfaatler, sonsuz nimetlerle mukayese bile kabul etmez. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Allah telnn emirlerini yapmamak kalbin bozuk olmasndandr. Kalbin bozuk olmas, dine tam inanmamaktr. mann alameti, dinin emirlerini seve seve yapmaktr. [Namaz klmayp gnah ileyenin, (Benim kalbim temiz, sen kalbe bak) demesinin ok yanl olduu buradan da anlalr.] Kalb, sevgi yeridir. Sevgi bulunmayan kalb lm demektir. Kalbde, ya dnya sevgisi veya Allah sevgisi bulunur. Allah anarak, ibadet yaparak, kalbden dnya sevgisi karlnca, kalb temiz olur. Bu temiz kalbe, Allah sevgisi, kendiliinden dolar. Gnah ileyince, kalb kararr, hastalanr, dnya sevgisi yerleir ve Allah sevgisi gider. Kalbin bu hali, bir ieye benzer. Su doldurunca, havas kar. Suyu boaltnca, hava kendiliinden dolar. Kalbi temizlerken drt engel kar: 1- Mal sevgisi: Maln kendisi deil, sevgisidir. Kalbi temizlemek, ahireti kazanmak iin maln nemi byktr. Fakat mal sevgisi engeldir. Mal sevgisini kalbden karmaldr! 2- Makam sevgisi: Ahiret nimetlerini elde etmek iin makam ve mevki elbette iyidir. Mal gibi makamn da kendisi deil sevgisi engeldir. Hizmet iin bir makama talip olmak baka ey, nefsin arzularn tatmin iin makam sahibi olmak ayr eydir. 3- Yabanc sevgi: Allah sevgisinden baka her sevgiyi kalbden karmaldr! 4- Gnah: Her gnaha tevbe etmelidir! Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Kim gnah ilerse, kalbinde siyah bir nokta hasl olur. Tevbe ederse silinir. Gnahlara devam ederse, o leke byyp kalbin tamamn kaplar.) [Nesai]
69

www.dinimizislam.com

Bu drt engeli amak iin drt ey gerekir. 1- ok yememek, helalinden yemek. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (ok yiyip imekle kalbinizi ldrmeyin!) [.Gazali] (Haram kartrmadan, krk gn helal yiyenin kalbi nurla dolar. Kalbine nehir gibi hikmet akar. Dnya sevgisi kalbinden kar.) [Ebu Nuaym] 2- ok uyumamak. ok yiyen ok su iip ok uyur. ok uyuyan da Kyamette piman olur. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tel, ok yiyip ieni ve ok uyuyan sevmez.) [.Gazali] 3- ok konumamak. Hadis-i erifte, (ok konuan ok hata eder, ok gnah iler. ok gnah ileyen de, Cehenneme gider) buyuruldu. (Ebu Nuaym) 4- Ktlerden uzak durmak. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Kiinin dini, arkadann dini gibidir, kiminle arkadalk ettiinize dikkat edin.) [Hakim] Sual: Kalbi gnahlardan riyazetle temizlemek mmknm. Riyazet nedir? CEVAP Gnahlar kalbi karartr. Gnahkr kimsede, ibadet etme istei kalmaz. Gnah silmek iin iyilik ve ibadet yapmak lazmdr. Gnah ilemeden iyilik ve ibadet yaplrsa kalb daha parlar, cilalanr. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Bizim iin, bizim urumuzda mcahede edenleri elbette kendi yollarmza kavutururuz.) [Ankebut 69] Nefs-i emmare ile cihad, iki yolla olur. Birincisine (Riyazet), ikincisine (Mcahede) denir. Riyazet, nefsin arzularn yapmamak demektir. Nefs ahmak olduu iin her istedii kendi zararnadr. Nefs daima haramlar ister. Mcahede ise, nefsin istemedii eyleri yapmaktr. Nefsimiz, iyilik ve ibadet etmemizi istemez. Nefse, gnahlardan kamak, ibadet etmekten daha g gelir. Onun iin gnahtan kamak daha sevaptr. Yahya bin Muaz-i Razi hazretleri buyuruyor ki: (Riyazet drt eyle olur: Az yemek, az uyumak, az konumak ve gnahlardan gelecek skntya katlanmakla.) Bir kimse mcahede ve riyazet yaparsa, yani bildii hususlarda dinimizin emirlerine uymaya alrsa, bilmedii hususlar da kolayca
70

www.dinimizislam.com

renir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Bildii ile amel edene, Allah tel bilmediklerini de retir.) [Buhari] Allah telnn bildirdii yola girip o yolda yrmeye alana yapt iler kolaylatrlr. Allah tel bir iyilie on mislinden yedi yz misline kadar, hatta daha fazla sevap verir. Allah telnn ihsan boldur. Allah tel, hadis-i kudside, (Bana bir kar yaklaana, bir arn yaklarm) buyuruyor. Elbette bu yaklama manevi yaklamadr. Birisine, yakn dostum demek, evimiz yakn demek deil, dostluumuz iyi demektir. Allah telnn yaknln da byle anlamaldr. (Yere ge smam, mmin kullarn kalbine sarm) ve (Mminlerin kalbindeyim) hadis-i kudsileri de byledir. Bir insan, her trl ktl yaptktan sonra, kalbim temizdir, diyemez. Bir insann iyi veya kt olmas yaptklarna gre deiir. Bir insan eer hi kimseye zarar dokunmuyorsa, elinden geldii kadar herkese faydal olmaya alyorsa, Allah telnn emirlerine uyup yasakladklarndan kayorsa o insan hem iyi niyetli hem de temiz kalblidir. Fakat her ktl yapyorsa, Allah telnn emirlerini yapmayp yasaklarndan kamyorsa; ne kadar niyetim iyi, kalbim temiz, sen kalbe bak, dese de ona inanlmaz ve iyi biri olduu asla sylenmez. nk Hadika isimli kymetli kitapta buyuruluyor ki: Haram ileyenlerin, sen kalbime bak, kalbim temiz demeleri yanltr. Mslmanlar aldatmaktr. Ancak dinin emir ve yasaklarna uyann kalbi temiz olur.

badet nedir
Sual: Allahn emrini yapmayp, yasaklarndan da saknmayan kfre girer mi? badet nedir? Bir kimse bildii halde ibadet etmezse, ancak kalbi temizse Cennete gider mi? CEVAP sualiniz var: 1- Tekliflere yani emirlerin yaplmas gerektiine ve yasaklardan saknmak lazm geldiine inanmak, imann artdr. Tekliflerin ouna inanp da, yalnz birine inanmayan, beenmeyen, buna uymak istemeyen, Muhammed aleyhisselama inanmam olur. Kfir olur. Mslman olmak iin, tekliflerin hepsine inanmak, hepsini beenmek gerekir. Bir mslman, tekliflere inand halde, bunlara uymazsa, mesela, tembellik ederek, namaz klmazsa; kt arkadaa ve nefsine uyarak, iki ierse, kadn, tesettre riayet etmezse, iman gitmez, kfir olmaz. Gnah ilemi, asi mslmandr. Tekliflerin sadece birine uymak istemezse, yani beenmez,
71

www.dinimizislam.com

vazife olduuna nem vermez ise, hafif grrse, iman gider, kfir olur. (Namaz klmyorsam, ak geziyorsam ne kar? Sen kalbe bak. Kalbim temizdir) demek, veya (nce ekmek paras kazanmak, herkese iyilik etmek. Sonra namaz) gibi szler, tekliflerin bir ksmn beenip bir ksmn beenmemektir. Her mslmann bu incelie dikkat etmesi, tekliflere uymayanlarn, imanlarnn gitmemesi iin uyank olmalar gerekir. Teklife uymamak baka, uymak istememek, beenmemek bakadr. Bu ikisini kartrmamaldr! 2- badet demek, Peygamberimiz Muhammed aleyhisselama tbi olmak demektir. Yani btn szlerini ve hareketlerini Onun emirlerine ve nehylerine uydurmak demektir. unu iyi bilmelidir ki, ibadet eklinde yapt iler, eer Onun emri ile olmad ise, ibadet olmaz, hatta gnah olur. Namaz ve oru ise de byledir. Ramazan Bayramnn birinci gn ve Kurban Bayramnn her drt gn oru tutmak gnahtr. Halbuki, oru bir ibadettir. Fakat, emir ile olmadndan gnah oldu. Bunun gibi, bakasndan zor ile alnan elbise ile veya byle bir yerde namaz klmak da gnahtr. Halbuki namaz bir ibadettir. Fakat, emir ile olmaynca isyan oluyor. Bunlar gibi, bir kimsenin, nikahl ailesi ile her trl oyun ve latife yapmas ibadettir, yani sevaptr. Halbuki yaplan ey oyun ve elencedir. Fakat emir ile olduundan sevaptr. Grlyor ki, ibadet demek, yalnz namaz klmak, oru tutmak deildir. badet demek, slamiyetin emirlerine uymak demektir. nk, namaz ve oru, slamiyete uygun olunca, ibadet olur. 3- mam- Gazali hazretleri buyuruyor ki: yi bil ki, amelsiz ilim, insan kurtaramaz. Bir kimse, dada bir aslana rastlasa, yannda tfei ve klc bulunsa ve bunlar kullanmasn iyi bilse ve ne kadar cesur olsa da, bu aletleri kullanmadka, aslandan kurtulabilir mi? te bunun gibi, bir kimse ne kadar ilim sahibi, olursa olsun, bildiine gre hareket etmezse, ilminin faydas olmaz. Mtehasss bir doktor hastalansa, hastal da kendi brannda olsa, bunun en etkili ilacn da bilse ve bu ila hakikaten o hastala ok iyi gelse, ilac kullanmadka, yalnz bilgisi onu iyi edemez. Bir insan da, ne kadar ilim edinse, ne kadar kitab okusa, bildiklerini yapmadka faydas olmaz. (Eyyhelveled) Sual: Gnah ileyenlerin, "Sen kalbe bak, kalbimiz temizdir. Allah kalbe bakar" demeleri doru mudur? CEVAP Kur'an- kerimde mealen, (Gnah ileyene ve kfir olana itaat etme) buyuruldu. (nsan 23)
72

www.dinimizislam.com

Allah tel, bu yet-i kerimede, nce (gnah ileyene) sonra (kfire itaat etme!) buyurdu. nk, mslmann kfirle bulumas az olur. Gnah ileyenden emir almas daha ok olur. Bundan baka, gnah ileyen ile birlikte bulunmann, kfirle beraber bulunmaktan daha ok zararl olduunu gstermektedir. Yine Kur'an- kerimde mealen, (Kalbi bizi zikretmekten gafil olan ve nefsinin arzular peinde koan ve hareketlerinde slamn dna taan kimseye itaat etme) buyuruldu. (Kehf 28) Bu yet-i kerimeden anlalyor ki, nefse uymak, kalbin gafil olmasn gsterir. Bedenin bozuk olmas, yani gnah ilemek, kalbin bozuk olmasnn alametidir. Ak gezenlerin, iki ienlerin veya baka gnah ileyenlerin ve ibadet etmeyenlerin, mslmanlara kar, (Sen, kalbe bak, kalbimiz temizdir. Allah kalbe bakar) demelerinin yanl ve bozuk olduunu, bu yet-i kerime gstermektedir. Hadis-i erifte de, (Kalb bozuk olunca, bedenin ileri de hep bozuk olur) buyuruldu. (Beyheki) Bu hadis-i erif de, gnah ileyenlerin bu gibi szlerini yalanlamaktadr. (Allah dnza bakmaz, kalblerinize bakar) hadis-i erifi, ibadet yapanlar, hayr ileyenler iindir. Yani, ibadetin kabul olmas iin, Allah telnn rzas iin yaplmas gerekir. Sual: Baz kimseler hi ibadet etmedii ve her eit gnah iledii halde, "Benim kalbim temizdir, sen kalbe bak" diyorlar. Kalb nasl kirlenir, nasl temizlenir? CEVAP Namaz klmayan ve kendisine farz olan dier ibadetleri yapmayan kimsenin kalbi temiz olmaz. Gnah ileyenlerin kalbi temiz olmaz. Gnah kalbi karartr. Zaten namaz klmamak en byk gnahlardan biridir. Hatta namaz klmayana kfir diyen limler bile olmutur. Namaz klmayann, iki ienin kalbi ok kararm demektir. Her trl rezaleti ileyip de, "Sen kalbe bak" demek, dinsizlerin veya din cahillerinin szdr. Bir yazar, kitabnda, bir fsk verken, "ok iki ierdi. arab hamamn kurnasna koyar, oradan ierdi; fakat tertemiz, prl prl bir kalbi vard" diyor. Allah tel ve Peygamber efendimiz, namaz klmayann ve iki ienin kalbi temiz olmaz buyururken, cahil yazar, byle sylemekle Allah ve Resulullah yalanc karmaya alyor. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Bir kimse, gnah iledii zaman kalbinde siyah bir nokta hasl olur. Eer tevbe ederse, o leke silinir. Tevbe etmeyip tekrar gnah ilerse, o leke byr ve kalbin tamamn kaplar, kalb, kapkara olur.) [Haraiti] Mminin kalbi temizdir. Fsklarn kalbi kirlidir, karadr. Kfirlerin kalbi
73

www.dinimizislam.com

ise simsiyahtr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Mminin kalbi temizdir, orada parlayan bir k vardr. Kfirin kalbi simsiyahtr ve terstir.) [Taberani] mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Allah telnn emirlerini yapmamak kalbin bozuk olmasndandr. Kalbin bozuk olmas, dine tam inanmamaktr. mann alameti, dinin emirlerini seve seve yapmaktr. Kalb, sevgi yeridir. Sevgi bulunmayan kalb lm demektir. Kalbde, ya dnya sevgisi veya Allah sevgisi bulunur. Allah anarak, ibadet yaparak, kalbden dnya sevgisi karlnca, kalb temiz olur. Bu temiz kalbe, Allah sevgisi, kendiliinden dolar. Gnah ileyince, kalb kararr, hastalanr, dnya sevgisi yerleir ve Allah sevgisi gider. Kalbin bu hli, bir ieye benzer. Su doldurunca, havas kar. Suyu boaltnca, hava kendiliinden dolar. Bir bardaktaki hava kmadka iine su girmez. ine su koyunca da, bu suyu karmadan baka ey koyulmaz. Kalb de bardak gibidir. Kalbi Allah sevgisiyle doldurmak iin, baka her eyi temizlemek gerekir. Bir kalbde iki veya daha fazla sevgi bulunamaz. Kur'an- kerimde mealen, (Allah, insann iinde iki kalb yaratmamtr) buyuruluyor. (Ahzab 4) Nefs-i emmare, dine inanmaz. Bunun iin, nefsi, tezkiye etmek, ktlklerden temizlemek ve faziletlerle doldurmak gerekir. ems suresinde mealen, (Nefsini tezkiye eden kurtuldu. Nefsini, gnahta, cehalette, dalalette brakan zarar etti) buyuruldu. Hadikada buyuruluyor ki: Haram ileyenlerin, sen kalbime bak, kalbim temiz demeleri yanltr. Mslmanlar aldatmaktr. Ancak dinin emir ve yasaklarna uyann kalbi temiz olur. Peygamber efendimiz, (Gnaha devam edenlerin zamanla kalbi mhrlenir. O, artk sevap ileyemez olur) buyuruyor. (Bezzar) La ilahe illallah kelimesini ok sylemek, kalbi temizlemekte ok tesirlidir. Her gn, belli miktar okumak iyi olur. Abdestli ve abdestsiz sylenebilir. (Kayyum-i Rabbani c.1, m.14) Rabbimizin gazabn sndrmek iin (La ilahe illallah Muhammedn Resulullah) gzel kelimesinden daha faydal bir ey yoktur. Bu gzel kelime, Cehenneme gtren gazab sndrnce, daha kk olan baka gazaplarn elbette sndrr. Bu gzel kelime, Kyamet iin ayrlm olan 99 rahmet hazinesinin anahtardr. Kfr karanlklarn, irk pisliklerini temizlemek iin, bu gzel kelimeden daha kuvvetli, hibir yardmc yoktur. Bir kimse, bu kelimeye inannca, imann zerresi hasl olur. (c.2, m.37) Allah anmann, La ilahe illallah demenin faydal olabilmesi iin
74

www.dinimizislam.com

dinimize uymak arttr. Farzlar ve snnetleri yapmak ve haramlardan ve phelilerden saknmak gerekir. (m.190) Kalbin Allah teldan baka eyleri sevmesi onu karartr, paslandrr. Bu pas temizlemek gerekir. Temizleyicilerin en iyisi snnet-i seniyyeye uymaktr. Snnet-i seniyyeye uymak, nefsin kalbi karartan isteklerini yok eder.

Her kaptan iindeki szar


Sual: nyargl davranmamal. ki imeyenleri hatasz, iki ienleri hatal sanmak ok ama ok yanl bir dncedir. Kumar oynamayanlar hatasz, kumar oynayanlar hatal sanmak ok ama ok yanl bir dncedir. Namaz klanlar hatasz, namaz klmayanlar hatal sanmak ok ama ok yanl bir dncedir. Dine uygun tesettrl bir bayan hatasz, tesettrszler hata ierisinde gibi bir duyguya kaplmak ok ama ok yanl bir dnce. Drstlk giyim kuamla deil yetime tarz ve karakterle ilgilidir. nsanlar giyim kuamyla yarglamak ok ama ok yanltr. Byk hatadr. Byle yanl duygu ve dnceye kaplanlar bu yanllarndan vazgemelidir iddias doru mudur? CEVAP ok yanltr. Bir insann iyi veya kt olduu, konumalarndan, hareketlerinden, yapt ilerden anlalr. Bir hadis-i erifte, (Her kaptan iindeki szar) buyuruluyor. mam- Rabbani hazretleri de, Grnmz, btnmzn [iimizin] alametidir buyuruyor. Yunus Emre de diyor ki: Kim ki edepsiz gezer, er ge yolundan azar D yzne o szar, iinde ne var ise. stisnalar hari, bir adamn iine bak, giyiniine bak, ne mal olduu belli olur. stisna olanlar hkm gibi ortaya atmak yanltr, hem de ok yanltr. Birka rnek verelim: Minare olan yerde cami var demektir. Snnet olmak Mslmanlk alameti saylr. Snnetsiz birini grsek buna gayri mslim demek yanl olur. Trk bayraklar dalgalanan yerin Trkiye, polis elbisesi giyenlerin de polis olduu anlalr. Ancak baka lkede de Trk bayra dalgalanabilir, polis olmayan biri de, polis elbisesi giyebilir. Ama bunlar istisnadr. stisnalara bakp da genel bir hkm verilemez. Allah korkusunun alameti, haramlardan kamaktr. Her gnah ok tehlikeli grmelidir! Mminin alametlerinden biri de gnahn ok tehlikeli grr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Mmin gnahn baucunda, hemen stne yklacak bir da gibi grr. Mnafk ise burnuna konmu hemen uacak sinek gibi grr.) [Buhari]
75

www.dinimizislam.com

Bedenin bozuk olmas, yani gnah ilemek, kalbin bozuk olmasnn alametidir. Ak sak gezenlerin veya baka gnah ileyenlerin, (Sen, kalbe bak, kalbim temizdir) demelerinin yanltr. Hadis-i erifte buyuruluyor ki: (Kalb bozuk olunca, bedenin ileri de hep bozuk olur.) [Beyheki] ki ien, kumar oynayan, namaz klmayan, ak sak gezen, baka vasflar ne kadar iyi olursa olsun, bir kere aktan iledii bir gnah vardr. O peinen salih birisi olmay kaybetmi, fsk snfna girmitir. Allahn emrine isyan ediyor. Tesettrl olan, ok kt olsa bile, aka bir gnah grlmemektedir. Fahielerin hemen hepsi ak sak giyinir. Tesettrl kadndan da fahie olabilir, ama bu oran ok azdr. Onun iin kyafetlerin nemi inkr edilemez. Drstlk giyim kuamla deil diyen cahil tredilere itibar etmemelidir. Bir hadis-i erifte buyuruluyor ki: (Din cahillerinin oalmas, kyamet alametlerindendir.) [Buhari] Haram ileyene, gnah iledii bilinene, aktan gnah ileyene fsk denir. Mesela namaz klmayan, iki ien, kumar oynayan, yabanc kadnlara bakan, hanmn, kzn ak gezdiren fsktr. ledii gnaha da fsk denir. Kk gnaha devam eden de fsk olur. Fsklar hakknda hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Fsk vlnce, Rabbimiz gadaba gelir.) [Beyheki] (Dinin afeti tr: Fsk lim, zalim idareci, cahil sofu.) [Deylemi] (Fsk aikre olan fska lanet olsun.) [Deylemi] (Fskn ilan eden fsk, hrmeti kaybetmitir.) [Deylemi] Sual: Kalb gz nedir? CEVAP Kalb gz, bataki gzden daha keskin grr. Nitekim Kur'an- kerimde mealen, (Gznn grdn kalbi yalanlamad) buyuruluyor. (Necm 11) Cenab- Hak, brahim aleyhisselamdaki kalb gzn kastederek buyuruyor ki: (Biz brahime, gklerin ve yerin gizli srlarn gsterdik.) [Enam 75] Bu grme iinden habersiz olana da "kalbi kr" buyuruyor. Kur'an- kerimde mealen, (Gerekte gzler deil, sinedeki kalbler kr olur) buyuruluyor. (Hac 46) Kalb krl ok ktdr. Kur'an- kerimde yine buyuruluyor ki: (Dnyada [kalb gz] kr olan, ahirette de krdr.) [sra 72] Hadis-i erifte de, (mmetimden kalb gz ak, ilham sahibi [evliya] kimseler vardr. [Hazret-i] mer bunlardan biridir) buyuruldu.
76

www.dinimizislam.com

(Buhari)

Kalbim temiz mi?


Sual: Kalbim bir kararda kalmyor. Bazen iyiye bazen ktye meyledebiliyor. Kalbimin hep temiz kalmas ve sabit durmas iin ne yapmak gerekir? CEVAP Mminin kalbi zaten yle olur. Kfirin kalbi hareketsizdir. Kalbimizin temiz mi, kirli mi olduu gnahlara olan durumundan belli olur. Bir hadis-i erif meali: (Her kalb fitneye maruz kalr. Hangi kalbe bir fitne [gnah] sinerse, orada bir siyah leke hasl olur. Hangi kalb de, o fitneyi reddederse, orada beyaz bir nokta meydana gelir. O kalb, beyaz bir bez gibi bembeyaz olur. Fitne, ona hi zarar veremez. Bulank kalb ise, siyah bir ta gibidir. Yamuk veya ters bir bardaa benzer. Byle kalb iyilikleri tanmaz, ktlkleri yadrgamaz ve hep nefsinin hevasna uyar.) [Mslim] Demek ki, gnahlardan kayorsak kalbimiz temizdir. Gnahlar rahat ileyebiliyorsak kirlidir. Neyin gnah olduunu da dinimiz bildirmitir.

Zulmeti temizlemenin yolu


Sual: Gnahlarmz, kt kimselerin yemekleri ve bunlarla grmek sebebiyle, kalbimize gelen zulmet, nasl temizlenir? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Kalbe gelen zulmeti [lekeleri] temizlemek iin, tevbe ve istifar ederek Allah telya snmaldr. (1/171) Hazret-i Ebu Bekir buyurdu ki: Be zulmetin be vardr: 1- Dnya zulmetinin ibadettir. 2- Gnah zulmetinin tevbedir. 3- Kabir zulmetinin , La ilahe illallah, Muhammedn Resulullah demektir. 4- hiret karanlnn , salih ameldir. 5- Srat karanlnn , yakndir. [Doru ve phesiz imandr.] Hazret-i Osman da buyurdu ki: Dnya ve dnya mal iin zlmek kalbe zulmet verir. hiret iin zlmek ise kalbi nurlandrr. (M. . Y. Gzin)

77

www.dinimizislam.com

Nefse zulmetmek nedir?


Sual: (Nefsinize zulmetmeyin) ne demektir? Nefsimiz Allahn dman olduuna gre nefse zulmetmek gerekmez mi? CEVAP Nefs kelimesinin, ruh, can, kan, benlik, i, kalb, byklk, ycelik, irade gibi birok manas vardr, fakat daha ok iki anlamda kullanlr: Birincisi, dine uymayan isteklerin kayna olarak kullanlr. Buna nefsi emmare de denir. Bu nefs, Allah telnn ve kendimizin dmandr. Bir hadis-i erif meali: (Senin en byk dmann, seni epeevre kuatan nefsindir.) [Deylemi] Allah dman olan nefse zulmetmek iin, yani onun zararlarn nlemek iin, dinimizin emrine tam uymak ve bu nefsi kt bilip her zaman aalamak gerekir. Bir hadis-i erif meali: (Nefsini zelil eden, dinini aziz etmi, nefsini aziz eden de dinini aalam olur.) [Ebu Nuaym] kincisi, bir eyin z, kendisidir, kiidir. Mesela, Kuran- kerimde, (Her nefis, lm tadcdr) buyuruluyor. Yani her canl lm tadacak demektir. (Nefsinize zulmetmeyin) demek, (Kendinize zulmetmeyin) demektir. ok yiyip imanlamayn veya ok az yiyip perian olmayn demektir. Ne ok uyumal, ne de hep uyank kalmal, yani bedenimizin ihtiyalarn da ihmal etmemeli demektir. Bir hadis-i erif meali: (Din kolaylktr. Dinde ar gideni, din malup eder.) [Nesai] Seyyid Abdlhakim-i Arvasi hazretleri de, (Hell olan elbiseleri, yemekleri ve erbetleri lzumu kadar kullann! eitli, lezzetli yemeklerle ve tatl, souk erbetlerle bedeninizi, nefislerinizi rahat ve ho tutun!) buyuruyor. Peygamber efendimizin ve slam limlerinin bu bildirdii hususlara uymak niyetiyle yaplrsa, bunlar da ibadet olur, sevab olur. Bylece kendimize de zulmetmemi oluruz.

Nefsin dmanl
Sual: Nefsin her istedii kendi zararna deniyor. Nefsin en fazla dmanl hangi ynden olur? CEVAP Nefsin gayesi, insan kfir yapmaktr. nsan en ok, mal ve hrete dkn olmaya zorlar. Mala ve hrete dknlk, nefisten kaynaklanr. Daha ok bu yollarla insan felakete srklemeye alr. ok mal ve hret sahibi olmak mutlaka kt deildir. Dine ve
78

www.dinimizislam.com

Mslmanlara hizmet iin ok mal sahibi olmak elbette iyidir. Bu niyetle makam sahibi olmak da iyidir. Nefis, bunlar kt yollarda kullanmaya alr. Bunlar haram yollardan elde etmeye uratrr. Mesela bir eme yapnca, ismini yazdrr, bylece gsterie, riyaya srklemek ister. Makale yazar, kitap yazar, ismini her yere duyurmak ister. Hell yollardan ok mal kazanmak biraz zordur. Onun iin atalarmz, (ok sz yalansz, ok mal haramsz olmaz) demilerdir. Bu, ok olan mala muhakkak haram karm demek deildir. Zenginlik de, fakirlik de, insan azdrp kfre srkleyebilir. Bunun iin Peygamber efendimiz, (Ya Rabbi, azdran zenginlik ve azdran fakirlikten sana snrm) diye dua edilmesini bildirmitir. Kimi fakirliine isyan edip, kimi de zengin olunca marp Allah' unutur, felaketine sebep olur. Bu bakmdan krn eda edebileceimiz hayrl mal istemeli. hret sahibi olmak da, tehlikeli olabilir. Onun iin, (hret fettir) buyurulmutur. Allah telnn koruduklar hari, ok kimse hretinin kurban olur. te nefis, hret ve malla insan kfre sokmaya alr. Nefsin oyununa gelmemeye almaldr.

Gnahlar ve gnahkrn durumu


Haramlardan kimler kaar
Sual: Haramlardan kimler nasl kaar? CEVAP Farzlar herkes yapabilir, ama haramlardan herkes kaamaz. Ancak salih kullar kaar. Dinimizde gnah ilememek, ibadet etmekten daha kymetlidir. Bir hadis-i erifte, (ok az bir gnahtan kanmak, btn cin ve insanlarn ibadetleri toplamndan daha iyidir) buyuruluyor. Her gnah, Allah telya isyan olduundan, byktr; fakat bazs, bazsna gre kk grnr. Bir kk gnah yapmamak btn cihann nafile ibadetlerinden daha sevabdr, nk nafile ibadet yapmak farz deildir. Gnahlardan kanmaksa farzdr. (Ryad-un-nashin) Bid'at ilemek ise, byk gnahlardan daha tehlikelidir. Bu bakmdan dine hizmet etmek niyetiyle bid'at ilemeyi mubah grmemeli. Bir haramdan kamak, milyonlarca nafile namaz klmaktan evladr. Haram ileyerek farz, mekruh ileyerek snnet yaplmaz. Gnahtan kamak ibadet yapmaktan nce gelir. (U. Besair) Bir emri yapmak, bir haram ilemeye sebep olursa, haram ilememek iin, o emir tehir veya terk edilir, yaplmaz. Mesela bir kadnn hacca gitmesi farzdr yani emirdir, ama yannda mahremi yoksa gitmesi haram
79

www.dinimizislam.com

olur. Avret yerini amadan, necaseti temizlemek mmkn olmazsa, namaz, yle klar. nk, temizlemek emirdir, amak ise yasaktr. Ey Oul lmihalinde diyor ki: Haramdan kamann sevab, farzlar yapmann sevabndan daha fazladr. Farzlar yapmamann gnah, haram ilemek gnahndan daha oktur. Burada sanki ibadet etmek haramdan kamaktan nce geliyor sanlabilir. Ama yle deildir. Yine haramdan kamak nce gelmektedir. Muhammed Masum-i Faruki hazretleri buyuruyor ki: Teberri etmedike, tevelli olmaz. Yani uzaklamadka, dostluk olmaz. Farzlar herkes yapabilir; ama haramlardan herkes kaamaz. Ancak salihler kaar. yi olan da, kt olan da, iyilik yapabilir. Ktlk yapmamak ise, ancak Allah adamlarnn zelliidir. Sddklar gnah ilemez. Farzlar yapmamann gnah, haram ilemek gnahndan daha oktur meselesine gelince, haramlarn terkinde sadece tasdik yani bunlar haramdr diye inanmak ve kanmak vardr, amel yoktur. Farzlar da ise tasdik ile beraber ameli de yapmak vardr. Amel terk edildii iin gnah daha fazladr. Baka bir ifadeyle, farzlar yapmayan ameli terk ettii iin, haramlar ilemekten daha byk gnaha girer. Haram ii yapmayan mesela iki imeyen; namaz klmak, oru tutmak, zekt vermek gibi ameli gerektiren ileri yapmyor. ki ien sadece bir haram ilemi olur. Namaz klmayan ise, ok ameli terk etmitir. Bir namazda 12 farz var. Be vakit namazda 60 farz var. Namaz klmayan, gnde 60 kere byk gnah iliyor. Artk bu insan dnn, ne kadar iyilik yaparsa yapsn, ne kadar ibadet ederse etsin hepsinin sevab azalp yok olur. Bortan kurtulur ise de sevap olarak eline bir ey gemez. O halde, kim ne kadar ok byk gnah ilerse ilesin, ama namaz terk etmesin. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Haramlardan tamamen kanabilmek iin, mubahlarn fazlasndan kanmal! Mubahlar gerektii kadar kullanmal! Bir insan, mubah [slamiyetin izin verdii] eylerden her istediini yapar, taknca mubah ilerse, pheli eyleri yapmaya balar. pheliler ise, haram olanlara yakndr. nsann nefsi, hayvan gibi, kendine dkndr. Uurum yannda dolaan, bir gn uuruma debilir. Takvay tam yapabilmek iin mubahlar gerektii kadar kullanmal, zaruret miktarn amamal! Bu kadarn da, kulluk vazifelerini yapabilmek iin kullanmaya, niyet etmelidir. Mubahlarn fazlasndan kanabilmek byk nimettir. Hi olmazsa, haramlardan kanmal, mubahlarn fazlasndan da elden geldii kadar saknmaya
80

www.dinimizislam.com

almal! Mubahlar lzumundan fazla ilendiinde, piman olup tevbe etmeli! Bu ileri, haram ilemeye balang bilmeli! Allah telya snmal ve yalvarmal! Bu pimanlk, tevbe ve yalvarmak, belki mubahlarn fazlasndan bsbtn saknmak yerine geerek, byle ilerin zararndan korur. nk (Gnahkrn, boynunu bkmesi, ibadet edenin gsn kabartmasndan daha iyidir) buyurmulardr. (m.76)

Haramdan kurtulmann en ksa yolu


Sual: Haramdan kurtulmann en ksa yolu nedir? CEVAP Her Mslmann dinimizin emirlerine uyup, yasak ettiklerinden kamas gerekir. Haramlarn hepsinden kamak ok zordur. Ama mam- Rabbani hazretlerinin bildirdii yol ile dinin emir ve yasaklarna uymak kolaylayor. O da salihlerle, sadklarla beraber olmaktr. Bir yet-i kerime meali de yledir: (Allahtan korkup sadklarla [dorularla] beraber olun!) [Tevbe 119] Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (limin yzne bakmak ibadettir.) [Ebu Davud] (limle beraber bulunmak ibadettir.) [Deylemi] (Haramdan saknan kimse ile oturmak ibadettir.) [Deylemi] yilerle beraber olan iyi, ktlerle beraber olan da kt olur. Bir yet-i kerime meali yledir: (Kfirlerle beraber oturmayn; yoksa siz de onlar gibi olursunuz.) [Nisa 140] Zaruret olmadka kfirlerle, bidat ehli ile oturmak uygun deildir. Allah adamlar ile, evliya ile salih limlerle birlikte bulunmaya almaldr. nk hadis-i erifte buyuruluyor ki: (Onlarla beraber olan aki olmaz.) [Buhari] Peki salih ulema ve evliyay bulamayan ne yapacak? Bunu da bildirmiler: (Onlar bulamayan, kitaplarn okurlarsa, bunlar da aki olmaz) buyurmulardr. O halde Ehl-i snnet limlerinin kitaplarn byk nimet bilip okumaya almaldr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allah tel buyurdu ki: Benim evliyam unlardr ki, ben anlrsam, onlar hatrlanr, onlar hatrlannca ben anlrm.) [Ebu Nuaym] (Evliya grlnce, Allah tel hatrlanr.) [bni Mace] Salih bir zatn oluna nasihati yledir: Olum, salihlerle beraber ol! Eer ilim sahibi isen, ilmin onlara faydal olur. lim sahibi deilsen, onlardan bir eyler renirsin. Allah tely
81

www.dinimizislam.com

hatrlamayanlarla beraber olma! lim ehli de olsan, ilmin onlara faydas olmaz. lim ehli deilsen, daha ok zarara girersin. Eer Allah tel onlara gazap ederse, sen de helk olursun. yilerle beraber iken, Allah tel onlara rahmet ederse, layk olmasan da, sen de o rahmetten faydalanrsn. Peygamber efendimize kimlerle beraber olmak gerektii sual edildiinde buyurdu ki: (Grdnzde sizlere Allah tely hatrlatan, konumas ilminizi artran, ilmi ahireti dnmenize yarayanla beraber olun!) [Ebu Yala] Arn altnda yle yazldr: (Bir kimse, salihler gibi amel ilese; fakat gnahkrlarla dp kalksa, iyi amelleri boa gider, kyamette ktlerle beraber harolur. Bir kimse de, ktler gibi amel ilese; fakat salihleri sevse, onlarla beraber olsa, gnahlar iyilie evrilir, iyilerle beraber harolur.) [Kab-l-Ahbar] Salih bir arkada bulunca, ona gerekli hrmeti gstermeli! Onun can ve maln, kendi can ve malndan nce tutmal! Ayplarn aratrmamal, ayb olsa bile grmemeli ve kimseye sylememeli, hatta unutmal! Szne itiraz etmemeli, onunla tartmamal! Aleyhinde konuan olursa, uygun ekilde susturmal, alnaca veya zlecei bir sz sylememeli! Suizanda bulunmamal, uygunsuz hareketlerini dalgnla veya unutkanla yormal! Yani bir mazeret arayp susuz olduunu kabul etmelidir! nk gzel ahlak sahibi, insanlar mazur grr. Onlarn kusurlarn meydana karmaz, insafla hareket eder, fakat bakasndan bu insaf beklemez. Byle bir arkadan sevdiklerini sevmeli, sevmediklerinden uzak olmal! Onu kendisine dost ve karde bilmeli! Ona hrmet gstermedike, ilminden istifade edemez.

Kurtulmann kolay yolu


Sual: Nefsin, eytann errinden ve gnahlardan kurtulmann kolay yolu var mdr? CEVAP Evet vardr. Bunun yolu, kurtulanlar [salihleri] sevmek ve onlarla beraber olmaktr. ki hadis-i erif meali yledir: (Salihlerle beraber olan, aki olmaz.) [Buhari] (Haramdan saknanla oturmak, ibadettir.) [Deylemi] Bu zamanda byle salih zatlar bulmak ok zor olduu iin, onlarn kitaplarn bulup okumak gerekir. Ehl-i snnet itikadnda olmayan ve buna uygun yaamayan, salih olamaz.

82

www.dinimizislam.com

Gnahtan kamak sevaptan nce gelir


Bir haramdan kamak, milyonlarca nafile namaz klmaktan evladr. Haram ileyerek farz, mekruh ileyerek snnet yaplmaz. Gnahtan kamak ibadet yapmaktan nce gelir. (U. Besair) Dinimizde, gnahtan kanmak, sevap kazanmaktan nce gelir. Hadisi erifte buyuruluyor ki: (Az bir haramdan kamak, 80 bin nafile hac sevabndan efdaldir.) [Deylemi] Bir hadis-i erifte, (ok az bir gnahtan kanmak, btn cin ve insanlarn ibadetleri toplamndan daha iyidir) buyuruluyor. Her gnah, Allah telya isyan olduundan, byktr; fakat bazs, bazsna gre kk grnr. Bir kk gnah yapmamak btn cihann nafile ibadetlerinden daha sevabdr, nk nafile ibadet yapmak farz deildir. Gnahlardan kanmaksa farzdr. (Ryad-un-nashin) Gnah ilemeyi dnmek, ilemeye niyet etmek, karar vermek gnah olmaz, yapmak gnah olur. Gnah ilemeye karar verip bir kere yaparsa, srar olur. Hi yapmazsa, devaml yapmaya kasd etmesi, karar vermesi srar olmaz. Devaml yapmaya karar verip ve ileyip de piman olur, terk ederse srar olmaz. Tekrar yapp yine tevbe ederse, srar olmaz. Gnde ok kere yapp, her birinden sonra tevbe etmek, srar olmaz. Tevbe ederken, gnah ilediine piman olup zlmek ve gnahtan hemen vazgemek ve bir daha yapmamaya karar vermek arttr. Bu art yapmadan, yalnz dil ile tevbe etmek, yalanclk olur. Kk gnahta srar etmek, byk gnah olur, byk gnah bir kere yapmaktan daha byk olur. Tevbe edince, byk gnah da affolur. Kk gnah kk grmek, byk gnahtr. Kk gnah ilediini syleyerek vnmek, byk gnah olur. Kk gnah ileyeni, lim ve salih sanmak da, byk gnah olur. man olan, byk gnaha dmemek iin, kk gnahtan kaar, gnahn k olmaz, Allaha olan her muhalefet byktr. pheli bir eyle karlanca, eli kalb zerine koymal. Kalb arpmas artmazsa, o eyi yapmal. Eer, fazla arparsa yapmamal. Hadis-i erifte, (Elini gsne koy! Helal eyde kalb sakin olur. Haram eyde arpnt olur. pheye dersen yapma! Din adamlar fetva verseler de yapma!) buyuruldu. Byk gnahlar ok yaplrsa, iman gidebilir. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (u yedi byk gnahtan kann: 1- Allaha irk komak 2Byclk 3- Katillik 4- Harpten kamak 5- Yetim mal yemek 683

www.dinimizislam.com

Faizcilik. 7- Namuslu kadna iftira etmek.) [Taberani] (En byk gnah, kiinin, geimi kendisine ait olanlar ihmal etmesidir.) [Mslim] (En byk gnah, kiinin borcunu demek iin mal brakmadan lmesidir.) [Ebu Davud] (Ana babaya eziyet ve yalan yere ahitlik byk gnahtr.) [Deylemi] (Yalan yere yemin byk gnahtr.) [Buhari] (limde cimri olmayn, ilmi retmekten geri kalmayn. lmi gizlemeyin. nk ilmi gizlemekle yaplan hyanet, malda yaplan hyanetten daha byk gnahtr.) [Ebu Nuaym] ( byk gnah: Asiler etrafnda toplanmak, ana babaya isyan, zalime yardm.) [Taberani] (Vasiyette vrislerden birini zarara sokmak byk gnahtr.) [bni Cerir] (irkten sonra en byk gnah zinadr.) [bni Ebiddnya] (arap imek, byk gnahtr. Btn ktlklerin anasdr, badr.) [Zevacir] (Avret yerlerini [bakasnn grmesi haram olan yerleri] amak byk gnahtr.) [Hakim] (Bir mslmann kalbini krmak, Kbeyi yetmi kere ykmaktan daha gnahtr.) [R. Nashin] (Kalbinde zerre kadar kibir olan Cennete giremez.) [Taberani]

nemli kaideler
Sual: (Takkesiz kimsenin, cemaatle namaz klmas m evla, yoksa yalnz bana takkeli mi klmas evladr?) sualine (Cemaatle namaz klmak snnettir. Takkesiz namaz klmak mekruhtur. Takkesi olmayan cemaate uymaz, takkeyi bulup yalnz klmas, takkesiz cemaatle klmasndan evladr) deniyor. Bu yanl deil mi? nk burada iki snnet meselesi var, hangisi nemli ise o yaplmaz m? Yani cemaatle klmak daha evla deil mi? 27 derece sevap daha fazla deil mi? CEVAP Bu konudaki kaideleri bildirelim: (Bir snnet ile bir mekruh aknca, yani snnet ilemek iin mekruh ilemek zorunda kalnca snneti brakmak gerekir. Yani mekruhtan kamak, snneti yapmaktan nce gelir.) (Bir farz ile bir haram aknca, yani farz ilemek iin haram ilemek zorunda kalnca farz tehir etmek gerekir.)

Bir rnek verelim:


84

www.dinimizislam.com

Bir kadna hac farz olsa, fakat yannda mahremi bulunmadan hacca gidemez. Giderse hac borcu denir ama, iledii gnah, kazand sevaptan daha fazla olur.

Emir ile yasakta da bir kaide vardr:


stnde namaza mani olacak kadar necaset bulunan kimse, temizlemesi mmkn deilse, baka elbisesi de yoksa, yle klar, plak klmaz. Hatta temizleme imkan olsa; fakat yannda yabanclar bulunsa, temizlemeden klar. nk bakalarnn yannda avret yerini amak yasak edilmitir. Necaseti temizlemek ise emredilmitir. Kaide yledir: (Emir ile yasak bir araya gelince, yasaktan kalr. nk, haramdan kamak, farz yapmaktan nce gelir.)

Yine nemli bir kaide de udur:


(Haramdan kamann sevab, farzlar yapmann sevabndan daha fazladr. Farzlar yapmamann gnah, haram ilemek gnahndan daha oktur.) Burada sanki ibadet etmek haramdan kamaktan nce geliyor sanlabilir. Ama yle deildir. Yine haramdan kamak nce gelmektedir. Muhammed Masum-i Faruki hazretleri buyuruyor ki: Teberri etmedike, tevelli olmaz. Yani uzaklamadka, dostluk olmaz. Farzlar herkes yapabilir; ama haramlardan herkes kaamaz. Ancak salihler kaar. yi olan da, kt olan da, iyilik yapabilir. Ktlk yapmamak ise, ancak Allah adamlarnn zelliidir. Sddklar gnah ilemez. Farzlar yapmamann gnah, haram ilemek gnahndan daha oktur meselesine gelince, haramlarn terkinde sadece tasdik yani bunlar haramdr diye inanmak ve kanmak vardr, amel yoktur. Farzlar da ise tasdik ile beraber ameli de yapmak vardr. Amel terk edildii iin gnah daha fazladr. Baka bir ifadeyle, farzlar yapmayan ameli terk ettii iin, haramlar ilemekten daha byk gnaha girer. Haram ii yapmayan mesela iki imeyen; namaz klmak, oru tutmak, zekt vermek gibi ameli gerektiren ileri yapmyor. ki ien sadece bir haram ilemi olur. Namaz klmayan ise, ok ameli terk etmitir. Bir namazda 12 farz var. Be vakit namazda 60 farz var. Gnde 60 kere byk gnah iliyor namaz klmayan. Dier farz ve gnahlar da buna benzer. O rnekte, cemaat snnetini ilemek iin takkesiz namaz klmak yani mekruh ilemek meselesi var. Cemaat snnetini terk etmek mekruh olsa idi, iki mekruh akaca iin, sizin dediiniz doru olurdu. Ancak, cemaatsiz, tek bana namaz klmak mekruh deildir. Burada cemaat snneti ile takkesiz klma mekruhu akyor. (Mekruh ilememek iin
85

www.dinimizislam.com

snnet terk edilir) kaidesi uygulanyor. O rnekte iki snnet yok. Takkesiz klmak mekruhtur, cemaate katlmadan klmak, yani tek bana klmak mekruh deildir. Mekruh olsa idi, iki mekruhtan hafif olan tercih edilirdi. nk kaideler yledir: (ki snnet aknca, evla olan tercih edilir.) (ki mekruh aknca, hafif mekruh olan tercih edilir.) Mesela, mekruh vakitte ve abdest sktrrken de namaz klmak mekruhtur. kindi, abdest skk vaziyette mekruh vakit girmeden klnacak olsa, skk klnd iin namaz mekruh olur. Abdest alp klnacak olunca mekruh vakit girecekse, bu ikisi arasnda daha hafif olan tercih edilir. Daha hafif olan ise, ikindinin mekruh vakte kalmasdr. Abdestin skk olmas, biraz daha kerihtir. Onun iin, namaz mekruh vakte de girse, skk klmamak iin abdest alp rahat klmaldr. ki erden birini yapmak zorunda kalan da hafif olan yapar. Mecelle kaidesi yledir: (Ehveni erreyn tercih olunur.) Yani iki zararl eyden birini yapmak zorunda kalann hafifini tercih etmesi gerekir.

Haramdan kamak
Sual: Haramlardan kamak m, yoksa farzlar yapmak m daha kolaydr? CEVAP Muhammed Masum-i Faruki hazretleri, (Teberri etmedike, tevelli olmaz. Yani uzaklamadka, dostluk olmaz. Farzlar herkes yapabilir; ama haramlardan herkes kaamaz. Ancak salihler kaar. yi olan da, kt olan da, iyilik yapabilir. Ktlk yapmamaksa, ancak Allah adamlarnn zelliidir. Sddklar gnah ilemez) buyuruyor.

Haramdan kamak
Sual: Haramdan saknmak m, yoksa farz yapmak m daha sevabdr? CEVAP Bir haramdan saknmann sevab, bir farz yapmann sevabndan kat kat oktur. Haramdan saknmak, farz yapmaktan nce gelir. Zararlardan kamak; faydal eyleri yapmaktan daha nce gelir. Mekruhtan saknmak, snnet ilemekten nce gelir. Gnahtan kamak ibadet yapmaktan nce gelir. Birka hadis-i erif meali yledir: (Haramdan saknan kimseyle oturmak ibadettir.) [Deylemi] (Ahirette, helal kazancn hesab, haram kazancn da azab vardr.) [. Ahlak] (Duanzn kabul olmas iin, helal lokma yiyin! ok kimsenin yedii ve giydii haramdr. Sonra ellerini kaldrp dua ederler. Byle
86

www.dinimizislam.com

dua nasl kabul olunur?) [ira] Haram ileyerek farz yaplmaz. Farzla haram bir araya gelince, yani farz ilerken haram ilemek mecburiyeti olunca, haram ilememek iin farz, duruma gre terk veya tehir edilir. Haramlarn terkinde sadece tasdik yani bunlar haramdr diye inanmak ve kanmak vardr, amel yoktur. Farzlardaysa, tasdikle beraber ameli de yapmak vardr. Amel terk edildii iin gnah daha fazladr. Baka bir ifadeyle, farzlar yapmayan, ameli terk ettii iin, haram ilemekten daha byk gnaha girer. ki ien sadece bir haram ilemi olur. Namaz klmayansa, ok ameli terk etmitir.

Haram ve farzlar
Sual: u cmleyi birer rnekle aklar msnz? 1- Haramdan kamann sevab, farzlar yapmann sevabndan daha fazladr 2- Farzlar yapmamann gnah, haram ilemek gnahndan daha oktur. 3- Ktlkten saknmak, iyilikten daha sevabdr. CEVAP 1- Haramdan kamann sevab 100 birim, farz yapmann sevab 10 birim olsun. Ana babaya isyan gnah 100 birim, ana babaya iyilik ise 10 sevabdr. Haramdan kamak daha ok sevab oluyor. 2- Farzlar yapmamak 100 birim, haram ilemek 10 birim gnah olsun. Farz olan namaz klmayan kimse, 100 birim, iki ien ise 10 birim gnah ilemi olur. Bir insan her akam bir iki ise 10 birim gnah kazanr. Bir namazda 12 tane farz var. Bir gnde 60 farz eder. Bir Mslman, be vakit namazn klmazsa, gnde tam 60 kere Allah telya kar gelmi oluyor. 60 x 100 = 6000 birim gnah eder. Farzlarn zellikle namazn nemi buradan anlalmaldr. 3- Ktlkten saknmak, iyilik yapmaktan daha nce gelir, sevab da daha fazladr. Her maddede, gnahtan saknmann nemi bildiriliyor. Farzlar yapmamak da gnah oluyor. Gnahtan kamak, sevab ilemekten nce geliyor. (Glge etme, baka ihsan istemem) sz de bunlara benziyor. Glge edip bana zararn dokunmazsa, iyilik etmezsen bana zararn olmaz denmek isteniyor. Komumuza iyilik etmezsek, bize bir ey demez, ama onu rahatsz edersek, kt komu olmu oluruz. Tersine, komu bize sknt verir de, biz ona katlanrsak, Allah indinde de, iyi komu olmu oluruz. Hi kimseye iyilik etmek zorunda deiliz, ama hi kimseye ktlk etmemeye mecburuz. Mecellede, (Zarar yok etmek, fayda salamaktan
87

www.dinimizislam.com

nce gelir) deniyor. Burada da, zarardan, ktlkten saknmak fayda salamaktan, iyilik etmekten nce geliyor. Yapacamz bir ite 99 fayda ile bir zarar meydana gelecekse, bir zarardan saknmak iin o 99 faydadan vazgemek gerekir.

Gnah gnah eker


Sual: Anneme, (Salarm amam gnahtr. Ben bu gnah iliyorum, kollarm ve bacaklarm da asam ne olur ki) diyorum. Annem raz olmuyor. Hatta namazn kl diyor. Ben de hi gnah ilemesem klarm diyorum. Ha bir gnah ilemiim ha gnah, ne fark eder diyorum. Ben hakl deil miyim? CEVAP Gnah ileyene sen haklsn denmez. Maalesef gnmzde ibadetlerde ya hep ya hi mant var. Ya hep ya hi imanda olur, gnahlarda ve ibadetlerde olmaz. mann az ou olmaz. man ya vardr, ya yoktur. Baz ibadetleri yapamayana veya baz gnahlardan kaamayana sen gnahkrsn artk ibadete lzum yok denmez. Gnah kk olsa da kamaya almaldr. Bir gnaha alan, tekilerini de ilemek isteyebilir. Bir gnah teki gnahlar davet eder. Gnah demek, isyan demektir. Akll olan, Rabbine isyan saysn hi artrr m? Aksine azaltmaya alr. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Btn gnahlara tevbe edip hepsinden kamak byk nimettir. Bu yaplamazsa, baz gnahlara tevbe etmek de nimettir. Bunlarn bereketiyle belki btn gnahlara tevbe etmek nasip olur. "Bir eyin btn ele gemezse, hepsini de karmamal" buyuruldu. (2/66) Birka gnaha mptela olan kimse, birinden vazgemek isterse, ona, (Dierlerini brakmadna gre bu gnaha da devam et) denmez. Gnah miktar ne kadar azaltlrsa o kadar iyi olur. nk Allahtan korkarak bir gnahtan vazgemek iman alametidir. Hadis-i erifte, (mrnde bir defa Allah anan veya Ondan korkan Mslman, Cehennemden kar) buyuruldu. (Tirmizi) Gnahkr birisi bir ibadeti yapyorsa, (Aman bunu bari brakma) demeli! Bu ibadeti de yapmazsa, dinden tamamen uzaklaabilir. Korkutmaktan ok, mjdeleyici olmak gerekir. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Allahn rahmetinden mit kestirip dinden nefret ettirene lanet olsun!) [Nesai]
88

www.dinimizislam.com

(Kolaylatrn, gletirmeyin, mjdeleyin, sevdirin, nefret ettirmeyin!) [Buhari] Bir gen, Peygamber efendimize, (u gnah brakamyorum) dedi. O gnah, yalan, zina ve iki idi. Resulullah efendimiz, (Bu gnahtan birini benim iin brak) buyurdu. O gen de gnahtan biri olan yalan brakmay, kabul edip gitti. Daha sonra, dier iki gnah ilemek isteyince, (Bu gnahlar ileyip Resulullahn karsna knca, "Ben ilemedim" desem yalan sylemi olurum. Eer ilediimi sylersem, cezaya maruz kalrm) diye dnd. Dier iki gnahtan da vazgeti. (ira) nsanlardan utanarak gnah gizlemek de hayadandr. Haya da imandandr. Gnah gizlenmezse, fsklar bundan cesaret alr. (Falanca gnah iliyor. Ben de ilesem ne kar?) diyebilirler. Falancalar unu bunu yapyor, onlara gnah deil de bize mi gnah diyebilirler. Buna sebep olmamal. Her ne kadar baz sapklar, (gnah ileyen, mesela namaz klmayan kfir olur) diyorlarsa da, gnah ileyen, Mslmanlktan kmaz. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Cebrail aleyhisselam, "mmetine mjde ver ki, mrik olarak lmeyen Cennete girer" dedi. Ben, "Zina ve hrszlk eden de mi Cennete girer" diye defa sordum. Evet, zina ve hrszlk eden de Cennete girer" dedi. Daha sonra, "ki ise de, yine sonunda Cennete girer" dedi.) [Buhari] Bu Ehl-i snnet itikaddr. Gnahlar hafif grmek deildir. Bu inan, insan gnaha sevk etmemeli! Her gnah, kalbi karartr ve insan kfre srkleyip ebedi Cehennemde kalmaya sebep olabilir. Her gnahtan kanmal, nk Allahn gazab gnahlar iinde sakldr. Belam- Baura, ok ibadet eden byk bir lim iken, bir gnah yznden kfir oldu. Gnah ileyen hemen tevbe etmelidir! (K.Saadet)

Byk ve kk gnahlar
Sual: Nisa suresinin Eer yasaklanan byk gnahlardan kanrsanz, kk gnahlarnz rter, sizi erefli bir makama ykseltiriz mealindeki 31. yetindeki byk gnahlar nelerdir? CEVAP Byk gnahlarn says oktur. nsan, her gnahtan korkup saknsn diye, byk gnahlarn hepsi isim olarak aklanmamtr. Gnah Allaha isyan etmektir. Gnahkr ise, si demektir. Gnahlarn hepsi Allah telnn emrini yapmamak, olduundan byktr. Fakat bazs bazsna gre kk grnr. Bir kk gnah
89

www.dinimizislam.com

yapmamak btn cihann nafile ibadetlerinden daha sevaptr. nk nafile ibadet yapmak farz deil, gnahlardan kamak ise herkese farzdr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Kk grlen gnahlardan saknn! Bu una benzer: Bir topluluk bir vadide konaklar. Ekmeklerini piirmek iin herbiri al rp getirir, bylece yeterli odun toplanr. te kk gibi grlen gnahlar da, toplannca sahibini helke gtrr.) [Buhari] (Herkes, en kk gnah sebebiyle de cezalandrlrm diye korksun.) [Ebu Nuaym) (Gnahn kklne bakmayn, onu byk bilip yapmayn!) [K. Saadet] (Byk gnah tevbe edilince klp silinir, kk gnaha devam edilince byr.) [. Asakir] (lenen hata kalbde bir iz brakr, tevbe ve istifar edilince, o leke kaybolur, kalb cilalanr. Hataya devam edilirse, o siyah nokta byyerek btn kalbi kaplar.) [Tirmizi] Mmin, iman nuruyla kk gnahlar da byk grr. Her gnah ileyite kalbi szlar. Gnah, kulun yannda kk ve kymetsiz grnnce, Allah tel katnda byk olur. Kul kk gnah byk grnce, o gnah Allah telnn katnda klr. Gnah kk olsa da, devam edilince byk gnah olur. Bir tan zerine devaml damlayan su, ta zerinde iz brakr, zamanla ta bile deler. yilii, az ok demeden sayarak deil, saarak yapmal. Allah telnn rahmeti iyilikler iinde gizlidir. Kk sanlan bir iyilik yznden rahmete kavuur. Byk kk demeden her gnahtan da kamaya almal. nk Allah telnn gazab da gnahlar iinde gizlidir. Kk sanlan bir gnah yznden, Allah telnn gazabna urayabilir, helak olabiliriz. Kedisini a brakarak lmesine sebep olan bir kadn, srf bu yzden Cehennemlik oldu. Susuzluktan kvranan bir kpee acyarak kuyudan su ekip ona veren fahie de hidayete kavutu. Bir kpee yapt iyiliin neticesi bu olursa, bir mslmana yaplan iyiliin hesabn dnmek gerekir. Gnah kmsemek veya gnah ile vnmek o gnah bytr. Falancann yaptklarn yzne vurarak rezil ettim diyerek gnahn aklanmas, gnah daha da bytr. nk o gnahn bakalar tarafndan yaplmasn tevik etmi olur. Halka rehber ve rnek durumunda olanlarn hareketleri rnek alnr, birok kimsenin o gnah ilemesine sebebiyet verir. Bir lim, halka kt rnek olmu, sonra tevbe etmiti. Allah tel, o kavmin Peygamberine yle vahyetti: (Eer gnahlarn gizleseydi affederdim. Fakat birok insann
90

www.dinimizislam.com

saptp, Cehennemlik olmasna sebep oldu.) [Tibyan] Hadis-i eriflerde de buyuruluyor ki: (Her mmin affedilebilir, ancak gnahn bakalarna aklayan hari.) [Buhari] (Gnahlardan uzak durun. Gnah ileyen de, onu rtsn, gnahn kimseye sylemesin ve tevbe etsin. Gnahn aklayana dinin hkmn uygularz.) [Beyheki] (Allah tel, pervaszca gnah ileyen uursuz mmine gazap eder.) [Ukayli] Sual: Baz kimseler, (Trkiyede neredeyse hi kimse domuz eti yemez, fakat bir ok insan iki ier. Demek ki, domuz yemek daha byk gnahtr) diyorlar. ki imek mi, yoksa domuz eti yemek mi daha byk gnahtr? CEVAP Trkiyede veya baka slam lkesinde az veya ok yenmesi ile, domuz etinin daha byk gnah olmasnn hibir ilgisi yoktur. Mesela gybet, zinadan daha byk bir gnahtr. Ama zinay herkes yapmaz, gybet ise en ok ilenen gnahlardandr. Bir hadis-i erif meali yledir: (Gybetten saknn; nk gybet zinadan daha iddetlidir. Zina eden, tevbe edip bir daha yapmazsa, Allah tel onun tevbesini kabul eder. Gybet edilen, gybet edeni affetmedike, affolmaz.) [Deylemi, Taberani, Beyheki] ki imek de, domuz eti yemek de byk gnahlardandr. Hangisinin daha byk olduu bildirilmedi. Demek ki bu, kiiye, zamana gre deiebilir. slam limleri buyuruyor ki: Gnahlar byk ve kk diye ikiye ayrmlar ise de, kk gnahlardan da, byk gnah gibi kanmak, hibir gnah kmsememek gerekir. nk, Allah tel, gnahlarn cezasn vermekte hi kimseden ekinmez. Rzasn ibadetler iinde gizledii gibi, gazabn da, gnahlar iinde gizlemitir. Kk sanlan bir gnah, gazabna sebep olabilir. Domuzun mu, yoksa ikinin mi, Allahn gazabna sebep olaca bilinemez. kisi de, byk gnahtr. kisinden de kamak gerekir.

Mekruh ilemek gnah mdr?


Sual: Mekruhlarn hepsi ayn derece gnah mdr? CEVAP Mekruh ikiye ayrlr: Tahrimen mekruh, tenzihen mekruh. Tahrimen mekruh: Vacibin terkidir. Harama yakn olan mekruhtur.
91

www.dinimizislam.com

Bunlar kastla ileyen gnahkr olur. Cehennem azabna layk olur. Namazda vacipleri zrsz terk ederek tahrimen mekruh ileyenin, o namaz iade etmesi vaciptir. mam- Muhammed, tahrimen mekruh haram demektir buyurdu. mam- azam ile imam- Ebu Yusuf ise, harama yakndr dedi. Tahrimen mekruh ilemek, kk gnah olur. Kk gnaha devam edenin adaleti gider fsk olur. Tenzihen mekruh: Mubah, yani helal olan ilerine yakn olan, yahut, yaplmamas yaplmasndan daha iyi olan ilerdir. Gayri mekked snnetleri veya mstehaplar yapmamak gibi. Mekruh tek bana kullannca tahrimen mekruh anlalr.

Tahrimen mekruhlardan bazlar:


Akam namazndan nce nafile klmak. Alnan kaporay izinsiz kullanmak. Altn ve gm kap ile yiyip imek ve kullanmak. Ana babay ve kadn kocasn ad ile armak. Balk hari, deniz hayvanlarn, deniz haaratn yemek. Birka kiinin, ayn yerde, yksek sesle Kuran okumalar. Cami resmi bulunan seccadeyi yere sermek. Camide yksek sesle konumak, nutuk sylemek, kavga etmek, dnya kelam ile megul olmak. Camiye veya eve kapanp hep ibadet etmek ve yiyip iip, evlenmek, gezmek gibi elenceleri terk etmek. Canl resmi olan elbise ile namaz klmak. Farz klmaya az bir zaman varken snnete balamak. Sabahn snneti hari. Cenazeyi grnce, olduu yerde ona kar dikilip beklemek. Fskn ezan okumas ve imam olmas. Oturarak ezan okumak. Fuhu sz sylemek. Hristiyan ve Yahudi kadn ile evlenmek. Hutbe ile namaz arasnda hatibin dnya ilerinden sylemesi. (Mesela kaybolan emsiyemi bulan getirsin) demek gibi. Bana mendil sarp, tepesi ak namaz klmak. kinci rekatta, ilk okuduu yetten ncekini okumak veya ikinci rekatta birinciden yet uzun okumak. Unutarak okursa, mekruh olmaz. kinci rekatta birincide okuduu yeti tekrar okumak tenzihen mekruhtur. mam olann, kraati ve tesbihleri snnetten fazla okumas. mamdan nce rkuya veya secdeye gitmek yahut nce kalkmak. mamn arkasnda Fatiha okumak. pekle veya alnm elbise ile namaz klmak. Kadnn zrsz san kazmas. Erkeklere benzetmemek art ile kulaklara kadar ksaltmas caizdir. Kadnlarn birbiriyle pmesi veya cenazeye gitmeleri. Kendisi muhta iken sadaka vermek. Kibir, gsteri iin mendil kullanmak. htiya iin, mesela ter veya burun silmek iin caizdir.
92

www.dinimizislam.com

Kbleye kar ayaklarn veya bir ayan uzatmak. zr ile veya yanllkla uzatmak mekruh olmaz. Koltuk ve kask kllarn tra etmeyi krk gnden fazla geciktirmek. Namaz vakti darald zaman snnet klmak. Namazda mekked snneti terk. Mekked olmayan snneti terk, tenzihen mekruh olur. Snnetleri zrsz klmamakta srar etmek, kk gnah olur. Snnete nem vermeyen ise kfir olur. Namazda ve camide iki elin parmaklarn birbirine geirmek. Baka yerlerde tenzihen mekruhtur. zrsz nafile orucu bozmak, bozulan nafile orucu kaza etmemek. Ramazan olup olmad pheli olan gnde, Ramazan orucu tutmak. Yatsy gecenin yarsndan sonraya, ikindiyi akama yakn vakte kadar geciktirmek. Tavla, satran gibi oyunlar oynamak. Devaml veya kumar ile yaplrsa haram olur. Zemzem suyu ile, yaprak ile, kat ile taharetlenmek. Tuvalette kbleye nn ve arkasn dnmek. Unutulursa veya baka zr varsa, mekruh olmaz. Zekat farz olduktan sonra vermeyip geciktirmek. Sual: Tam lmihalde, (Midye yemek haramdr, akam namazn yldzlar grnene kadar geciktirmek haramdr, ikindiyi, gne batmasna bir mzrak boyu yaklancaya kadar geciktirmek haramdr) gibi ifadeler gemektedir. Baz kitaplarda ise tahrimen mekruh deniyor. Bunun sebebi nedir? CEVAP bni Abidin hazretleri buyuruyor ki: Bahr-r rak kitabnda, tahrimen mekruha haram demenin sahih olduu beyan edilmitir. mam- Muhammed'e gre tahrimen mekruh haramdr. eyhayna gre ise harama yakndr. (Redd-l-muhtar)

Vacib olan iler


Sual: Vacib ne demektir, vacibler nelerdir? CEVAP Vacib, yaplmas farz gibi kesin olan, fakat Kuran- kerimdeki delili farz kadar ak olmayan emirlere denir. Vacibin hkm farz gibidir. Vacibi terk etmek, tahrimen mekruhtur. badetlerdeki vaciblerden bazlar unlardr: 1- Ada yerine getirmek, 2- Balanan nafile namaz tamamlamak, 3- Vitri klmak ve kunut duasn okumak, 4- Namazda bir farzdan bir farza gemek, mesela kyamdan rka giderken ve secdeden kyama kalkarken geii geciktirmemek, 5- Esselam aleykm ve rahmetullah diyerek namazdan kmak,
93

www.dinimizislam.com

6- Farzlarn iki rektnda ve dier namazlarn her rektnda Fatiha okumak, 7-Fsid olan yani bozulan snnet ve nafile namazlar iade etmek, 8- lk iki rektta Fatiha okumak, 9-Fatihay zamm- sureden nce okumak, 10- Namazda son oturuta Ettehyyaty okumak, 11- Namazda birinci oturuta oturmak ve Ettehyyaty okuyunca beklemeyip kalkmak, 12- Bayram namazlarn klmak ve kurban bayramnda, Arefe gn sabah namazndan, drdnc gnn ikindi namazna kadar, farzlardan sonra terik tekbirini okumak, 13- Cemaatle klnan namazda imama tbi olmak, 14- Namazda zamm- sure okumak, 15- Nisaba malik olan iin ftra vermek ve kurban kesmek, 16- Rkda kere Sbhanallah diyecek kadar durmak, 17- Rkdan kyama dorulunca ve iki secde arasnda dorulup oturunca, bir kere Sbhanallah diyecek kadar durmak, 18- Gerektiinde secde-i sehv yapmak, 19- Secdeleri birbiri arkasndan yapmak, 20- Sesli okunacak yerde sesli, sessiz okunacak yerde sessiz okumak, 21- Tadil-i erkna riayet etmek, 22- Tahrimen mekruhu terk etmek, 23- Tilavet secdesi yapmak.

art anlamndaki vacibler


Sual: Vacib kelimesinin art, farz anlamna kullanld yerler nelerdir? CEVAP Aada, vacib diye geen hkmler; farzdr, arttr anlamnda kullanlmtr: 1- Allah telnn, ihsan ettii nimetlere kretmek vacibdir. (Ahlak- alai) 2- Resulullahn peygamberliini iitene iman etmek vacibdir. (Mevahib-i lednniye) 3- Her asrda yaayan her milletin, Resulullaha uymas vacibdir. (S. Ebediyye) 4- Semavi dinlerin yet-i kerime veya hadis-i erifle bildirilen ve nesh edilmeyen hkmleriyle amel etmek vacibdir. (Tefsir-i Mazheri) 5- Herkesin, sanatnn, mesleinin ilmini renmesi vacibdir. (Kimya-i Seadet) 6- yet ve hadislerle, kesin olarak bildirildi ki, namaz klmak vacibdir.
94

www.dinimizislam.com

(El-muvafakat) 7- Gybetten saknmak vacibdir. (Mekatib-i erife m.85) 8- Hayzl veya nifaslnn, kan kesilince gusletmesi vacibdir. (Fetava-y Hindiyye) 9- Dman, slam lkesine saldrnca, herkesin savunmas vacib olur. (El-ihtiyar) 10- Kabul edecei umulan kimseye, emr-i maruf yapmak vacibdir. (Berika) 11- Emr-i marufu, yumuak yapmak da vacibdir. (Berika) 12- Halife-i msliminin, seip emrettii ictihada gre amel etmek vacib olur. (Mecelle) 13- Avamn mctehidi taklit etmesi [bir mezhebe uymas], vacibdir. (Ez-Zehire lil Kurafi) 14- Bugn her Mslmann, drt mezhepten birinde bulunmas vacibdir. (Tahtavi) 15- Her mctehidin kendi ictihadna uymas vacibdir. (Mektubat- Masumiyye Rabbani 2/36) 16- Naslarda aka bildirilen emirlere uymak ve inanmak vacibdir. (Mektubat- Rabbani 2/36) 17- Rvet alann, ald mal, geri vermesi vacib olur. (Redd-l Muhtar) 18- Mftnn mctehit olmas vacibdir. Mutlak mctehit olmayan mftnn fetva vermesi, haramdr. Bunun, sadece mctehitlerin fetvalarn nakletmesi caizdir. (Tuhfet-l-arabi vel-acem) 19- Ana, babaya hizmet etmek, vacibdir. (Hadika) 20- Erkek olsun, kadn olsun, zi-rahmi mahrem akrabay ziyaret, vacibdir. (Berika) 21- afide, snnet olmak vacibdir. (slam Ahlak) 22- Peygamberlerin, mucize gstermeleri vacibdir. (Mektubat- Rabbani 3/86) 23- Bir mahallede salih kimse kalmayp, fesat ve bidat artnca, baka mahalleye gp yerlemek veya byle bir ehirden baka ehre hicret etmek, vacib olur. (Kenz-i mahfi) 24- Hayvan keserken, (Bismillahi) veya (Allah ekber) demek vacibdir. (bni bidn) 25- Hanbel mezhebinde sznde durmak vacib, durmamak haram olur. (slam Ahlak) 26- Eshab- kiramn hepsinin salih ve adil olduuna inanmak, hibirine dil uzatmamak, dmanlk etmemek btn Mslmanlara vacibdir. (Mirat-i
95

www.dinimizislam.com

kinat) 27- Sultan zalim de olsa, slamiyete uygun emirlerine itaat, vacibdir. (Faideli Bilgiler) 28- Resulullahn Ehl-i beytini ve hanmlarna sayg gstermek vacibdir. (Kurret-l ayneyn) 29- Kfirlerin ibadet olarak yaptklar, kfirlik alameti olan eyleri, tahkir etmek vacibdir. (Birgivi) 30- Allahn dman olduu iin, kfirlere (Bud-i fillah) vacibdir. (Mektubat- Masumiyye 3/55) 31- Mslmana ilk vacib olan ey, ahkm- slamiyeye uymaktr. (Elmnire) 32- zerinde Allah hakk veya kul hakk bulunann, iki ahit yannda vasiyet yazmas vacibdir. zerinde hak yoksa vasiyet yazmak mstehab olur. (Cila-l-kulub) 33- Borlar deyip, lme hazrlanmak ve lm hastalnda vasiyet yazmak vacibdir. (S. Ahiret) 34- Eshab- kirama uymak vacibdir. (Faideli Bilgiler) [Bu bizim gibi avam iin deil, mctehidler iindir.] 35- Kz ve olan ocuk yedi yana gelince, namaz klmalarn emretmek, velisi zerine vacib olur. (Ey Oul lmihali) 36- Dar-l-harbde imana gelenin, Dar-l-islama hicret etmesi vacib olur. (Redd-l-muhtar) 37- ocuun, babasna hizmet etmesi vacibdir. (Hadika) 38- Zengin babann, fakir ocuunu evlendirmesi vacibdir. (Uyun-lbesair) Hadis-i eriflerde de, buyuruldu ki: (Helal kazanmak iin sknt ekenlere, Cennet vacib olur.) [R. Nashin] (Allaha irk komadan ihlasla ibadet edene, Cennet vacib olur. Allaha irk koarak mlaki olana da, Cehennem vacib olur.) [Hkim] (Gurbette iken len garip Mslmana, Cennet vacib olur) [E. Nuaym] (Yalan yeminle, haksz olarak, birisinin maln alana, Cehennem vacib olur.) [Bagav] (lrken kelime-i ehadeti syleyene, Cennet vacip olur.) [Taberani] (hlasla, Rabbim Allah, dinim slam ve peygamberim Muhammed aleyhisselam diyene, Cennet vacib olur.) [Hkim] (Be vakit namaz doru klana, Cennet vacib olur.) [Taberani]
96

www.dinimizislam.com

(Be vakit namaz krk gn cemaatle klana, Cennet vacib olur.) [Ebu Yala] (Haefe ieri girince, meni gelse de, gelmese de, gusl vacib olur.) [Taberani] (Bir yetimi, kendini kurtarana kadar bakp bytene, Cennet vacib olur.) [Taberani] (Kle, kadn, ocuk ve hasta hari, Cuma namaz, her Mslmana vacibdir.) [Hkim] (mamla birlikte drt kii olan kyde, Cuma klmak vacibdir.) [Deylemi] (Gaza vacibdir. Cenaze namaz da vacibdir.) [Ebu Yala] (Ebu Bekiri sevmek ve ona kretmek, her Mslmana vacibdir.) [Deylemi, Hatib, Mnavi] (Fkh renmek, her Mslmana mutlaka vacibdir.) [Hkim] (Aksrp, Elhamdlillah diyen mmine, Yerhamkellah demek, vacib olur.) [Buhari] (Yasaklardan men etmekte korku olmadka, emr-i maruf ve nehyi mnker, vacibdir. Eer zararndan korkuyorsanz, susmak helal olur.) [Deylemi] (Kabrimi ziyaret edene, efaatim vacib olur.) [Bezzar, Dare Kutni, Taberani, Kad yad]

hanet etmek
Sual: slam Ahlak kitabnda, (Fsk, lim olsa da imam yaplmas mekruh olur, nk slamiyete uymakta gevek davranr. Buna ihanet etmek vacibdir) deniyor. (hanet etmek vacibdir) ne demek oluyor? CEVAP hanet kelimesinin birka manas vardr. hanet, hainlik, hakszlk, ktlk anlamna geldii gibi alak ve hakir grmek, itibar etmemek, kymet vermemek anlamna da gelir. Fsk insana, yani aktan gnah ileyene deer verip onu imamla geirmemeli demektir. Ona deer vermemek vacibdir deniyor.

Gnah ilemenin insana zarar


Sual: Gnah ilemenin insana zarar nedir? CEVAP Gnah ileyen, dnya ve ahirette byk skntlara maruz kalr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Gnah ileyince kalbde siyah bir nokta hasl olur. Eer tevbe
97

www.dinimizislam.com

edilirse o leke silinir. Gnahlara devam edilirse, o leke byr ve kalbinin tamamn kaplar.) [Nesai] [Kalb kararnca da, artk ibadet etmek zor olur, gnahlar ilemek kolay gelir.] (Gnaha devam edenlerin zamanla kalbi mhrlenir. O kimse artk sevap ileyemez olur.) [Bezzar] (Derdiniz gnahlardr, devas istifardr.) [Deylemi] [nsanlarn bana gelen btn skntlar gnahlar yzndendir. stifar edince, yani piman olup tevbe edince gnahlar silinir.] (Kendini gnahlardan korumayan Allah tel [dnya ve ahirette felaketlerden] korumaz.) [bni Hzeymi] [Gnahtan kamaya gayret edersek, Allah tell da bize yardm eder. Gnaha nem vermezsek, felaketlerden kurtulamayz.] (Kii iledii gnahlardan dolay rzkndan mahrum kalr.) [Hakim] [Gnah ileyenin kazancnda bereket olmaz. mr sknt iinde geer.] Her gnah ok tehlikeli grmelidir! Mminin alametlerinden biri de gnahn ok tehlikeli grr. Hadis-i erifte, (Mmin, gnahn baucunda da gibi grr, hemen zerine yklacandan korkar. Mnafk ise burnuna konmu sinek gibi grr, hemen uacan zanneder) buyuruldu. (Buhari) Gizli iledii bir gnah ona buna duyurmak da ikinci bir gnahtr. Byle gnahlarn aff zor olur. Hadis-i erifte, (Her mmin affedilir, ancak gnahn bakalarna aklayanlar hari) buyuruldu. (Buhari) Kabahat gizli de, ak da ilenmez. Bir yet-i kerime meali: (Ak da olsa, gizli de olsa gnahlardan saknn!) [Enam 120] Fakat gizli ilenmi bir gnah aa vurmak ayrca gnahtr. bni bidin hazretleri, (Gnahn aa vurmak ayrca gnah olur. Gizli yaplan gnah bakalarna anlatmak da gnahtr) buyuruyor. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Kim, dnyada gnahn gizlerse, Allah tel da, kyamette o gnah herkesten saklar.) [Mslim] (Bir gnaha den, Allahn rtsn, onun zerinde bulundursun!) [Mslim] Gnahtan el ekemeyen kimse, kt rnek olmamak iin gnahn gizlemelidir. Oru tutmayan kimse, orucunu gizli yemelidir. Aktan yemesi ayrca gnah olur. te atalarmzn, (Kabahat de gizlidir) demeleri bu sebeptendir. Gnahlarn hepsi Allah telnn emrini yapmamak olduundan byktr. Bir hadis-i erifte, (ok az bir gnahtan kanmak, btn cin ve insanlarn ibadetleri toplamndan daha iyidir) buyuruluyor. Her
98

www.dinimizislam.com

gnah, Allah telya isyan olduundan, byktr; fakat bazs, bazsna gre kk grnr. Bir kk gnah yapmamak btn cihann nafile ibadetlerinden daha sevabdr, nk nafile ibadet yapmak farz deildir. Gnahlardan kanmaksa farzdr. (Ryad-un-nashin) Demek ki gnah ileyerek ibadet yaplmaz. O halde, bir farz yaparken haram ilemek mecburiyeti olursa haram ilememek iin farz tehir edilir. Bir snneti ilerken de, mekruh ilemek gerekirse, mekruhtan kamak iin snnet terk edilir. Allah telnn yasak ettiklerinden kamamak gnah olduu gibi, emirlerine riayet etmemek de gnahtr. Haram ilememek, farz yapmaktan nce gelirse de, farzlar yapmamann gnah, haram ilemek gnahndan daha oktur. Mesela, namaz klmamak iki imekten daha byk gnahtr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Gnahtan nefret eden ve ibadetten lezzet alan, hakiki mmindir.) [Taberani] (Gnahlardan ok korkan, Allaha en ok ibadet edenlerden olur.) [bni Mace] Gnah ilemeye devam eden kimse unutkan olur, ahmaklar, akl da azalr. Hadis-i erifte (Gnah ileyenin bir akl gider, bir daha geri dnmez) buyuruldu. (.Gazali) O halde gnah ilemekten ok saknmaldr. Sual: Gnah ilemenin dnya ilerine de zarar olur mu? CEVAP Evet gnahlarn dnya ilerinde de zarar olur. Fakat bir i, neticesi ile llr. Hadis-i erifte, (Dnya ahiretin tarlasdr) buyuruldu. Dnyada ekmezsek, ahirette ne bieceiz? Gnah ileyenin akl azalr, hafzas bozulur. Byle bir kimse, dnya ilerini de beceremez. Ahiretine de zarar ok olur. Hadis-i erifte, (Gnah ileyenin, bir daha gelmemek zere, akl azalr) buyuruldu. bni Mesud hazretleri, (Gnah ileyen, bildiklerinden bazsn unutur) buyurdu. Hadis-i erifte de buyuruldu ki: (Gnah ileyen rzktan mahrum kalr.) [bni Mace] Fudayl bin Iyad hazretleri, (Arkadalarnn sana verdii skntlar, gnahlarn neticesidir) buyurdu. Hadis-i erifte de buyuruldu ki: (ikayet ettiiniz eyler, amellerinizin bozukluundandr.) [Beyheki] Bir zat da, (Farelerin evimi istila etmesini, gnahmn cezas olarak bilirim) buyurdu. Bir hadis-i erifte, (Nefsin arzularn taate tercih eden, ibadetin zevkini alamaz) buyuruldu.
99

www.dinimizislam.com

Ariflerden bir zat, amurlu ve kaygan bir yolda giderken, amura dmemek iin dikkatli yrr. Buna ramen amura yuvarlanr. Her yeri amur olur. Artk hi dikkat etmeden yrmeye balar. Sonra alayarak der ki: "te gnaha dmeden nce gnahlarndan saknan adamn hli budur. Bir iki defa gnaha dtkten sonra, artk o gnahlar ilemekten ekinmez. Bu da gsteriyor ki, bir gnah, baka bir gnah eker." Gnaha engel olunmazsa, herkes zarar grebilir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Fuhu yaylnca zelzele ve fitne oalr.) [Deylemi] (Masiyetler zuhur edince, iyi-kt herkes umumi bir azaba maruz kalr. Daha sonra iyiler Allah telnn rzasna nail olur.) [Taberani] Her ne kadar kfr hari, byk gnah ileyenlere kfir dememek gerekir ise de, gnahlara devam eden kimsenin, zamanla kalbi kararr, haramlar ilerken ii szlamaz, iman da zayflayp bir gn tamamen snebilir. Gnahlarn knden de bynden de ok saknmak gerekir. Allah telnn hakk olan gnahlar iin tevbe etmeli, pimanlk ve znt duymal, gnah terk etmeli, kefaret olmak iin ok sevap ilemelidir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Gnah ilediin zaman, karlnda onu mahvedecek sevap ile!) [. Gazali] Kul hakknn kefareti iin, hak sahibi lm ise, o kimseyi rahmetle anmal, oluk ocuuna ve vrislerine ihsanda bulunmaldr. Gnahlar iin istifara devam etmelidir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allah tel, istifara devam edeni, her skntdan kurtarr, her darlkta bir genilik verir ve ummad yerden rzklandrr.) [Nesai] (Allah tel buyurdu ki: "Ey kullarm, koruduklarm mstesna, hepiniz gnahkrsnz. Gnahnza istifar ederseniz, sizi affederim. Kim kendisini affetmeye kadir olduumu bilirse, onun gnahlarn affederim.") [Tirmizi] (Bir kimse, "Rabbim, seni noksan sfatlardan tenzih ederim. Nefsime zulmettim. Kt ilerde bulundum. Senden baka gnahm affedecek kimse yoktur. Sen beni affet!" derse karncalar saysnca gnah olsa, Allah tel affeder.) [Beyheki]

Gnaha nem vermemek ne demek


Sual: Bazlar (ki imeye devam eden kimse, haram olduuna nem verse, imez, ak gezen bayan, bunun haram olduuna nem verse kapanr. O halde bunlar, iledii gnahlarna zlmedikleri, yani haram
100

www.dinimizislam.com

nemsiz saydklar iin kfirdir) diyorlar. Bu hususu aklar msnz? CEVAP Gnah nemsiz saymann ne demek olduu ok kimse tarafndan bilinmemekte, bu yzden gnahkarlara kfir denmektedir. Bu yanltr. zlmeyen, nem vermeyen kfir olur ama, zlmek, nem vermemek ne demektir? Mesela namazn klan bir bayan, ak gezmenin gnah olduunu biliyorsa, (Kapanmak Allahn emri, kapansak iyi olur ama, bu zamanda kapanamyoruz) derse, bu bayana kfir denmez. Bunun gibi iki ien kimse de, (ki haramdr, fakat altk brakamyoruz) derse, bu kimseye kfir denmez. Aksine, hi iki imeyen birisi, (Bir bardak arap imek gnah saylmaz) dese kfre girer. Yahut, (Herkes ak geziyor, ne oluyor, biz de geziyoruz, herkes iiyor, biz de iiyoruz, sarho olmadktan sonra ne zarar olur) diyerek haram nemsiz saymak kfr olur. Allah telnn gazab gnahlar iinde sakldr. Bir gnah yznden byk azaba maruz brakabilir. Yz bin sene ibadet eden iyi bir kulunu, sonsuz olarak Cehenneme koyabilir. Mesela yz bin sene itaat eden blis, kibrederek secde etmedii iin sonsuz olarak Cehennemlik oldu. dem aleyhisselamn olu, bir adam ldrd iin ebedi Cehennemlik oldu. Her duas kabul olan Belam- Baura, bir gnaha meylettii iin imansz gitti. Karun zekt vermedii iin mal ile helak oldu. O halde her gnahtan kamaya almal. Bir hadis-i erifte, (ok az bir gnahtan kanmak, btn cin ve insanlarn ibadetleri toplamndan daha iyidir) buyuruluyor. Her gnah, Allah telya isyan olduundan, byktr; fakat bazs, bazsna gre kk grnr. Bir kk gnah yapmamak btn cihann nafile ibadetlerinden daha sevabdr, nk nafile ibadet yapmak farz deildir. Gnahlardan kanmaksa farzdr. (Ryad-un-nashin) manla len gnahkr, cezasn ektikten sonra Cennete gider. Ancak, bir kimse, (Cennete gitmek iin amel art deildir) diyerek ibadet etmezse, iledii gnahlar kalbini karartr ve iman gidebilir. man, muma benzer, ibadetler mum etrafndaki fener gibidir. Mum ile birlikte fener de, slamiyettir. Fenersiz mum abuk sner. mansz slam olmaz, slam olmaynca, iman da yoktur. (K.Saadet) Allah telnn rzasnn ve gazabnn hangi ite, hangi szde olduunu bilmeyiz. Bu bakmdan hi bir sz, hi bir iyilii ve ktl kk grmemelidir. Cenab- Hak, rzasn iyilikler iinde, gazabn da gnahlar iinde saklamtr. nem verilmeyen bir gnah, Allah telnn gazabna sebep olabilir. Onun iin szmze dikkat etmeliyiz. Atalarmz,
101

www.dinimizislam.com

(Sz var i bitirir, sz var ba yitirir) demilerdir. badet yapmamak, gnahlardan kamamak insann kalbini karartr, zamanla kfre sokar, kfir olur. Gnahlarn hepsi Allah telnn emrini yapmamak olduundan byktr. slam limleri buyuruyor ki: Nefsin gdas haramlardr. Nefsi emmare ise kfirdir ve ahmaktr. Her istei kendi aleyhine, zararnadr. Bu yzden onun isteklerini yapp, gdasn vermemeli, yani haram, gnah ilememelidir. Nefs ve eytan hakimiyeti ele geirirse, insan istemese bile, kendini gnahlardan alkoyamaz, bile bile iler. Ayn freni patlayan veya direksiyonu boa dnen arabaya ofrn hakim olamad gibi. Nerede duraca, nereye arpaca belli deil. bni Mnkedir hazretleri lm deinde alyordu. Sebebini sordular. "Kasden byk bir gnah ilemedim. nemsiz saydm kk bir gnah, Allah telnn gazabna sebep olduysa diye korktuum iin alyorum" dedi. te byle korkular mslmann kurtuluuna sebeptir. nk hadis-i erifte, (Allah tel, kyamette buyurur ki: "Dnyada iken bir gn beni hatrlayp anan, benden bir kerecik korkan, Cehennemden karn") buyuruldu. (Tirmizi) Gnah ileyince de mitsizlie kaplmamal, hemen tevbe etmelidir. Mmin hem Allah telnn rahmetinden midini kesmemeli, hem de Ondan ok korkmaldr. Hadis-i erifte (Mminin kalbinde korku ile mit varsa, Allah tel onu umduuna kavuturur, korktuundan da emin eder) buyuruldu. (bni Mace, Tirmizi) Yani bir mmin, Allah telnn azabndan korkar, rahmetinden de midini kesmez, haramlardan kap ibadetlerini yapmaya alrsa Cennete gider. Bir insan ne kadar byk gnah ilerse ilesin, Allah telnn rahmetinden midini kesmemelidir. Hatta azl bir kfir bile tevbe edip "La ilahe illallah Muhammedn Resulullah" dese, btn gnahlar affolur, tertemiz bir insan olur. Yani dnyada iken Allah telnn affetmedii gnah yoktur. Tevbe edince irki yani kfirlii de affeder. Ancak, ldkten sonra artk kfirlere af yoktur. Hadis-i kudside buyuruldu ki: (Kulum, gklere ulaacak gnah ilese; fakat rahmetimden midini kesmeyip, benden mafiret dilerse, affederim.) [Tirmizi] Kuran- kerimde de mealen buyuruldu ki: (De ki, ey ok gnah ilemekle haddi aan kullarm, Allahn
102

www.dinimizislam.com

rahmetinden [bizi affetmez diye] midinizi kesmeyin! nk Allah, [iman ehlinin] btn gnahlarn hi phesiz affeder. Elbette O, sonsuz mafiret ve nihayetsiz merhamet sahibidir.) [Zmer 53] Hem Allah telnn azabndan emin olmamal, hem de Onun rahmetinden mit kesmemeli! Sual: Kitaplarda, (Bir harama, hatta bir mekruha nem vermeyip ilemek veya bir snneti nem vermeyip, terk etmek kfr olur) deniyor. Biz gybet ediyoruz, falanca senin hakknda byle syledi diye laf tayoruz. Harama bakyoruz, alg dinliyoruz. Yalan sylyoruz. Ak geziyoruz. Snnet-i gayri mekkede diye, ikindinin ve yatsnn snnetini klmadmz zamanlar oluyor. Hatta, dier snnetleri de, klmadmz zamanlar oluyor. Cemaat snnetini, terk ettiimiz oluyor. Cuma gn gusletmeyerek, snneti terk etmi oluyoruz. Bunlar bilerek yapyoruz. Bunlar gnaha, mekruha veya snnete nem vermemek mi oluyor? Kfre giriyor muyuz? CEVAP Gnaha nem vermemek, zerre kadar da olsa, zlmemek demektir. Bu ok ince bir meseledir. Haram olduunu bilip, nefse uyarak, haram ilemek kfr olmaz. Tembellikle veya baka bir zrle, bir snneti terk etmek kfr olmaz. Bir kimse, iledii haramn, haram; mekruhun mekruh olduunu biliyorsa, yaplmamas gerektiine inanyorsa, yapmasam iyi olur diyorsa, yani yaptna zlyorsa, nefsine, kt arkadaa uyarak yapyorsa, harama veya mekruha nem vermemi saylmaz, yani ona kfir denmez. Gnah, gayet tabii olarak gryor, ilerken zerre kadar zlmyorsa, (Gnah iliyorum ama; kalbim temiz, sen kalbe bak, gnahn bana zarar olmaz) diyorsa, yani gnah ilemek doal geliyor ve iledii iin hi zlmyorsa, o zaman gnaha nem vermemi olur, kfre girer. Ak gezen bir kadn, kapanmann Allahn emri olduunu biliyor, inanyor ve beeniyorsa, fakat; evrenin basks, ayplanma korkusu, rzk meselesi gibi herhangi bir sebeple kapanamyorsa, buna kfir denmez. Kapanmay Allahn emri kabul etmiyorsa veya kabul edip beenmiyorsa, ak gezdii iin hi zlmyorsa, kfr olur. Sual: Bir arkada, ksa kollu ve takkesiz namaza dururken, dur, takke vereyim, u gmlei de giy dedim. Lzumu yok diyerek reddetti. Snnete veya mekruha nem vermemenin dindeki yeri nedir? CEVAP Belki takkenin snnet olduunu, kolu ak namaz klmann mekruh olduunu bilmiyordur. Namaz klan kimse, bilerek byle yapmaz; nk
103

www.dinimizislam.com

Snnete ve mekruha nem vermemek kfr olur. Halbuki haram haram bilerek ilemek kfr olmaz, ama harama nem vermemek, mekruha nem vermemek kfr olur.

Gnah ve iman
Sual: Zina eden kfre decei iin, tecdid-i iman ve tecdid-i nikh yapmas gerekir mi? CEVAP Zinann gnah olduunu bildii halde nefsine uyarak, zina etmek kfr olmad iin, tecdid-i iman ve tecdid-i nikh gerekmez. man gitmi olsayd, nikhn da tazelemek gerekirdi. Haramlarn hepsi byledir. Mesela iki ien, gnah olduunu bilerek, mesela, u zkkm imesek iyi olur diyerek iiyorsa kfr olmaz. Gnah olduuna nem vermeden, zlmeden iki imek kfr olur. Namaz klmamak da byledir. Tembellikle deil de, namaza nem vermedii iin, vazife kabul etmedii iin klmyorsa kfr olur. (Biz de klsak iyi olur) diyorsa, kfr olmaz. Tesettr de byledir, u veya bu sebeple yapamyorsa; ama (Yapmak lazm), yapanlara (Ne iyi!) diyorsa kfr olmaz.

Gnah ileyene kfir denmez


Sual: Gnah iledii sanlan veya gnah ileyen mslmanlara kfir denir mi, onlara lanet edilir mi? CEVAP Gnah ileyen mslmana kfir denmez. nk Ehl-i snnete gre, bir insan gnah ilemekle kfir olmaz. Bid'at frkalar, gnah ileyene, kendileri gibi dnmeyen mslmanlara kfir demek sapklnda bulunmulardr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Mmine kfir diyenin, kendisi kfir olur.) [Buhari] Mslmanm diyen, kelime-i ehadet syleyen kimseye kfir denmez. Bir savata, kelime-i ehadet getiren birisini ldren kimseye, Resulullah efendimiz, (Kelime-i ehadet syleyen kimseyi niin ldrdn?) buyurdu. O da, (Dili ile sylyordu ama kalbi ile inkr ediyordu dedi. (Kalbini yarp da baktn m?) diyerek onu tekdir buyurdu.) Onun iin mmine kfir demekten ona lanet etmekten saknmaldr! Lanet, sahibine dner. Hadis-i erifte, (Kul, lanet ettii zaman, lanet edilen buna mstahak deilse, kendine dner) buyuruldu. (Beyheki) Sual: Gnah ileyen ve ibadet etmeyen kfir olup ebedi Cehennemde kalr m? CEVAP
104

www.dinimizislam.com

Gnah ileyen ve ibadet etmeyen mslmana kfir denmez. Kfirden bakas, ebedi Cehennemde kalmaz. Gnah ileyen mslmann kfir olmayaca hakknda birok yet ve hadis vardr. Mutezile, (Gnah ileyen ve ibadet etmeyen kfirdir) demise de, Ehl-i snnet limleri buyuruyor ki: Kfrn zdd iman, gnahn zdd ise ibadettir. man brakan kfir olur, ibadeti terk eden gnahkr olur. Amelsiz iman makbuldr, imansz amel ise makbul deildir. Kadnlarn, muayyen hallerinde, namaz, oru gibi ibadetleri brakmalar caiz ve lazm iken, iman hibir zaman brakmalar caiz olmaz. nk Kuran- kerimde mealen bildiriliyor ki: (man edip salih amel ileyenler...) [Araf 42, Hud 23, Rad 29, Hac 50] Bu ve benzeri yetler, iman ile amelin baka baka olduunu, amelin, imann iinde deil, dnda olduunu gsterir. Eer aksi olsayd, (ve amilussaliht) sz lzumsuz tekrar edilmi olurdu. Halbuki yet-i kerime iin lzumsuzluk dnlmez. Eer amel, imann paras olsa idi, yet-i kerimede ayrca bildirilmezdi. Bir ey baka eye atfedilince, ikisinin baka baka olduklar anlalr. (hy) Kuran- kerimde mealen buyuruldu ki: (Allah irki [kfr, bozuk iman] asla affetmez. Dier btn gnahlar ise, istedii kimselerden affeder.) [Nisa 48] (De ki, ey ok gnah ilemekle haddi aan kullarm, Allahn rahmetinden [bizi affetmez diye] midinizi kesmeyin! nk Allah, [iman ehlinin] btn gnahlarn hi phesiz affeder. Elbette O, sonsuz mafiret ve nihayetsiz merhamet sahibidir.) [Zmer 53] (Mminlerden iki frka birbiriyle dvrse, aralarn bulun!) [Hucurat 9] Bu yet-i kerimede, birbirini ldrenlere de mmin denmektedir. (Allaha iman etmeyenlerin yaptklar faydal iler, frtnal bir gnde rzgrn savurduu kller gibidir. Ahirette o ilerin hibir faydasn bulamazlar.) [brahim 18] (Kyamet gn onlarn iyi ilerini, bizim iin yapmadklarndan, kimler iin yaptlar ise, onlara doru salan ince toz hline getiririz.) [Furkan 23] (Emekleri en ziyade boa gidenler, dnyada gzel i yaptklarn sanr. Halbuki bouna urarlar, Rablerinin yetlerine ve kyamette Onun huzuruna kacaklarna inanmazlar. Biz de onlarn iyiliklerini yok ederiz. yilikleri ile ktlklerini lmeyiz.) [Kehf 103-105] (Kfirlerin dnyada yaptklar iyi iler, lde grnen serba benzer. Susuz kalan adam onu uzaktan su sanr. Fakat, yanna
105

www.dinimizislam.com

varnca, umduunu bulamaz. Kfirler de, kyamette, dnyada yaptklar iyilikleri serap gibi yapan, yani yok eden Allah bulur ve hesabn Ona verir.) [Nur 39] Bu yet-i kerimeler de, amelin, imann bir paras olmadn, kfirlerin hibir amelinin fayda vermeyeceini gstermektedir. Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (krar ettii eyi, inkr etmeyen, kfir olmaz.) [Taberani] (Zina etmi, hrszlk yapm, iki imi mmin de Cennete girer.) [Buhari] (mrnde bir defa Allah anan veya Ondan korkan mslman, Cehennemden kar.) [Tirmizi] Mslmanln temeli, Allah telnn birliine ve Muhammed aleyhisselamn bildirdii belli olan emirlerin ve yasaklarn hepsini, Allah tarafndan getirmi olduuna inanmaktr. Yani emirleri yapmak ve yasak edilenleri yapmamak imann art deil ise de, yapmak ve yapmamak lazm olduuna inanmak imann artdr. Byle iman olmayan, yani mslman olmayana kfir denir. Kfirler, ne kadar iyi i yapsa da, ahirette azaptan kurtulamaz. mann ve iman ile birlikte olan ibadetlerin ve btn iyi ilerin dnyada da, ahirette de ok faydas vardr. Fakat imansz olana, iyi ilerin ahirette faydas olamaz. Gnah ok olan bir mmin, tevbe etmeden lm ise, Allah tel dilerse, gnahlarnn hepsini affeder, dilerse gnahlar kadar azap eder; fakat sonunda yine Cennete koyar. Ahirette kurtulmayacak olan yalnz kfirlerdir. Zerre kadar iman olan kurtulua kavuur. (Mektubt- Rabbani)

Gnahkra efaat
Sual: Bir mmin, ok gnah ilese, efaate kavuabilir mi? CEVAP Bir mmin, ok gnah ilese de kfir olmaz, kfir olmad iin efaate kavuur. Ahirette yalnz imanszlara efaat edilmez. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Byk gnah ileyen her mmine efaat edeceim.) [Nesai, Tirmizi] (manla len gnahkrlara efaat edeceim.) [Buhari, Mslim] Peygamber efendimiz, gnahkr mminlere efaat edeceini bildirince, Ebdderda hazretleri, (Hrszlar ve zina eden mminler de efaate kavuacak m?) diye sual etti. (Evet onlara da efaat edeceim) buyurdu. (Hatib)
106

www.dinimizislam.com

Bu hadis-i erifler de, gnah ileyen mslmana kfir denilmeyeceini gstermektedir.

Kulun vazifesi ibadet etmektir


Sual: retmenimiz, (man nemlidir. badet etmeseniz de olur. nk, (Hi kimse, ibadeti sebebi ile Cennete girmez) hadisi bunu gsteriyor. Gnah ilemekten de fazla korkmamak gerekir. nk, (Yeminle sylyorum ki, siz gnah ilemeseniz, Allah gnah ileyecek baka bir kavim yaratr, istifrlar sebebiyle onlar affederdi) hadisi, gnahn o kadar fazla kt olmadn gstermektedir) dedi. Bu hadisler sahih midir? CEVAP Hadis-i erifler sahihtir. Fakat yanl yorumlanmaktadr. Evet insan, yalnz ibadeti ile Cennete girmez. nk yaptmz btn ibadetler kabul olsa bile, bir gzmzn krnn karl bile deildir. Cennete, Allah telnn ltfu ve ihsan ile girilir. Ltuf ve ihsana kavumak iin, iman etmek ve salih amel ilemek lazmdr. Bir insan ne kadar ok ibadet ederse etsin, ibadeti sebebiyle kendini mutlaka Cennetlik olarak bilmemelidir. Kulun vazifesi ibadet etmektir. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Ben cin ve insanlar yalnz bana ibadet etmeleri iin yarattm.) [Zariyat 56] (Rabbinden korkup da kendini ktlkten alkoyan kimse, elbette Cennete gider.) [Naziat 40,41] (man edip, salih amel ileyen [ibadet yapan ve haramlardan kaan] Cennete girer.) [Kehf 107] Hadis-i eriflerde de buyuruluyor ki: (Birbirinize selam verin! Birbirinize yiyecek ikram edin! Akrabanzn haklarn gzetin! Gece, herkes uyurken namaz kln! Bunlar yaparak, selametle Cennete girin!) [Tirmizi] Cennete gtrecek bir ameli soran zata, (Ortak komadan Allaha ibadet eder, farz olan namaz klar, farz olan zekt verir, Ramazanda oru tutarsn) buyurdu. O zat, (Allaha yemin ederim ki bundan fazlasn yapmam) dedi. Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Cennetlik bir kimseye bakmak isteyen buna baksn!) [Buhari] nanmakla ve sylemekle iman hasl oluyor, ibadet etmekle kemale gelip cilalanyor. mam- azam hazretleri, (man, dil ile sylemek ve kalb ile inanmaktr) buyurmutur. Farzlar terk etmek byk gnahtr. Bu gnahlardan kurtulmak iin
107

www.dinimizislam.com

ibadetleri yapmak lazmdr. badet yapmadan Cennete girmek iin dua etmek gnahtr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Akll, nefsine uymaz, ibadet eder. Ahmak ise nefsine uyar, [ibadet etmez, gnah iler] sonra da Allahn rahmetini bekler.) [Tirmizi] badet etmeyip gnah ileyenin ahmak olduu bildirilmektedir. Gnahlar zehirdir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (yi biliniz ki, derdiniz gnahlardr, devas da istifardr.) [Deylemi] (Cehennem zebanileri, gnah ileyen hfzlara, puta tapanlardan daha ok azap yapar. nk bilerek yaplan gnah, bilmeyerek yaplan gnahtan daha ktdr.) [Taberani] Bir kimse, gnah sebebiyle kendini Cehennemlik olarak grmemelidir. nk Allah telnn aff, rahmeti o kimsenin gnahlarndan daha byktr. Bu bakmdan Allah telnn rahmetinden mit kesmemeli, ibadetim ok diye azabndan emin olmamaldr. Yani, korku ile mit arasnda olmal, gnahlardan kaarak ibadete devam etmelidir. (Berika) mam- Rabbani hazretleri, sonsuz kurtulua erimek iin ilim, amel ve ihlasn art olduunu bildirir. Bunlardan birisi olmazsa, dierlerinin kymeti olmaz. Yani ilimsiz amel, ihlasl da olsa kymetli olmaz. nk ilmi olmad iin yapt kt bir eyi Allah rzasna uygun zanneder. limle ilenen amelde ihlas yoksa, yine o ibadet kymetsizdir. lim ve ihlas olsa, amel olmazsa, zaten ortada yaplan bir ey yoktur. lim ve ihlasla yaplan amel, imann parlayp kuvvetlenmesine sebep olur. manla len kimse, ne kadar gnahkr olursa olsun, sonunda Cennete gider. Ancak, (Cennete gitmek iin iman arttr, amel art deildir) diyen kimse, ibadet etmezse, iledii gnahlar kalbini karartr ve iman gidebilir. nk iman, muma benzer, ibadetler mum etrafndaki fener gibidir. Mum ile birlikte fener de, slamiyettir. Fenersiz mum abuk sner. mansz, slam olamaz, slam olmaynca, iman da yoktur. Genel olarak Allah telnn emrine uyup yasak ettiklerinden kaan, Cennetlik; Allaha isyan eden, kfir olan ise Cehennemlik demektir. Her ey neticesi ile llr. Bu bakmdan, kfir bir kimse, mrnn sonunda imana kavuursa Cennetlik olur, mmin de maazallah saptp kfir olabilir. Fakat bu ok azdr. Genel olarak insan nasl yaarsa yle lr. Yani mmin olarak yaayan mmin olarak, kfir olarak yaayan kfir olarak lr.

Rzknz gzel yoldan arayn


Sual: Rzkmz kazanyoruz diye helale harama dikkat edilmiyor. Rzk
108

www.dinimizislam.com

helal yoldan aramak lazm deil mi? CEVAP Cenab- Hak, her canlnn rzkn gndereceini "Allah telnn rzk vermedii, yeryznde bir mahlk yoktur" buyurarak bildiriyor. Allah tel, her insann ve her hayvann rzkn ezelde takdir etmi, ayrmtr. nsanlarn ve hayvanlarn ecelleri ve nefeslerinin says belli olduu gibi, her insann bedeninin ve ruhunun rzklar da bellidir. Rzk hi deimez, azalmaz ve oalmaz. Kimse kimsenin rzkn yiyemez. Kimse kendi rzkn yiyip bitirmeden lmez. Bir kimse, Allah tel emrettii iin alr, rzkn helal yoldan ararsa, ezelde belli olan rzkna kavuur. Bu rzk, ona bereketli olur. Bu almalar iin de sevap kazanr. Eer, rzkn Allah telnn yasak ettii yerlerde ararsa, yine ezelde ayrlm olan o belli rzka kavuur. Fakat, bu rzk ona hayrsz, bereketsiz olur. Rzkna kavumak iin kazand gnahlar da, onu felaketlere srkler. Her canlnn rzkn Allah tel verir. ocuk, ana karnnda almaktan aciz olduu iin, gbeinden ona rzk gnderir. ocuk dnyaya gelince, rzk olarak, anasnn gsnden st gnderir. Bir ey yiyebilecei yaa gelince de, dilerini yaratr. ocuun ana-babas lp, yetim kalrsa, nceden yalnz efkatle annesi bakarken, sonradan, herkesin kalbini, ona kar merhametle doldurur. Daha byynce de, almak iin kuvvet ve para kazanma arzusu ihsan eder. O kimse, bu arzudan vazgeip, takva yolunu tutar, kendini yetim haline korsa, ona kar kalbleri, yine efkatle doldurur. Herkes, (Bu kimse Allah yolundadr. Her eyin iyisi buna layk) der. Para kazanrken, kendine, yalnz kendi acrd. imdi herkes acr. Fakat, takva yolundan ayrlr, nefsine uyar ve almazsa, kalblerde ona kar efkat hasl etmez. Byle kimselerin, tevekkl ediyorum diye almamas, tembel oturmas, hi caiz deildir. Kendini dnen kimsenin, alp, ihtiyalarn elde etmeyi de dnmesi gerekir. Demek ki, Allah yolunda olup, yetim gibi olana kar, herkesin kalbinde efkat, merhamet yaratr. Cneyd-i Badadi hazretleri, Allah tel emrettii iin almal, rzk iin zlmemeli buyurdu. Rzk iin Allah telnn verdii sze gvenmelidir. Mslman, Allah tel, almay emrettii iin alp kazanr. Nefsinin kt arzularna, zevklerine kavumak iin alp para kazanmak ve alrken, helali haramdan ayrmamak, bakalarnn haklarna saldrmak, onlara olan borlarn dememek, su ilemek, dnyaya dkn olmay gsterir. Dnyaya dkn olmak, byk gnahtr.
109

www.dinimizislam.com

Allah tel emrettii iin ok alp, ok kazanmak ve Onun emrettii gibi alp, kazandn, Onun emrettii yerlere sarf etmek, ibadet yapmak olur. ok sevap olur. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Herkese dnyalktan nasibi neyse, o eyler ona kolaylatrlr) buyuruldu. (Hakim) Bir kimse kazancn kumardan elde etmeye alsa, zamanla kumar iinde mahareti artar. Marangoz, terzi gibi helal bir meslek edinmek isteyene de ileri kolaylatrlr. Onun iin daima helal kazan yollarn aramaldr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Ey insanlar, Allahtan korkun ve rzknz aramada gzel yol tutun! nk hi bir kimse, rzkn ele geirmeden lmez. O halde Allahtan korkun ve rzknz gzel yollarla elde edin, helali aln, haram terk edin!) [bni Mace] (Rzknz gecikmi saymayn! Hi kimse, takdir edilen rzkna kavumadka lmez. O halde rzknz gzel yoldan arayn, helali aln, haramdan kan!) [Hakim]

Kalb ile ilenen gnahlar


Sual: Hep evinde duran veya hasta olup dar kamayan bir kimse, gnah ileyebilir mi? CEVAP Kalb ile ilenen altmtan fazla gnah vardr. Bunlardan bazlar ksaca yle: Tul-i emel, zevk srmek iin ok yaamay istemektir. Tul-i emelin sebepleri, dnya zevklerine dkn olmak ve lm unutmak ve shhatine, genliine aldanmaktr. Tul-i emelli, ibadetleri vaktinde yapmaz, tevbeyi terk eder. Kalbi kat olur. Nasihat tesir etmez. lm unutur. Hep dnya malna ve mevkiine kavumak iin mrn harcar, ahireti unutur, dnyann faydasz zevkini dnr. Bunlardan kurtulmak iin, lmn her an gelebileceini dnmeli, shhatin, genliin lme mani olmadn unutmamaldr! Birok hastann iyileip yaad, salam birok kiinin ld ok grlmektedir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (nsan yalandka, mal hrs ve tul-i emeli genleir.) [Mslim] (Cenneti isteyen, uzun emelli olmasn, lm unutmasn!) [bni Ebid-dnya] Kibir, kendisini bir veya birka bakmdan bakasndan stn grmektir. Yanna bakasnn oturmamasn istemek, doru sz kabul
110

www.dinimizislam.com

etmemek, kusurunu syleyene teekkr etmemek ve hep zenginin davetini tercih etmek kibir alametidir. Kibirli olan, salih insan olamaz. Kibir, her iyilie engeldir. Kibirli deilim diyen, kibirlidir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allah, kibredenleri sevmez.) [Nahl 23] Ucub, kendisini bakasndan stn bilmek, yapt iyi iler sebebiyle kendini beenmektir. Ucbeden, gnahlarn hatrlamaz. Allah telnn kendine ihsan ettii iyilik etme nimetini kendinden bilir, kabiliyeti ile vnr. Suizan, birinin kt bir i yaptn zannetmektir. Kalbe gelen kt dnce, o haliyle suizan olmaz. Kalbin o tarafa kaymas suizan olur. Mesela birisinde bir kalem grnce, (Acaba bu kalemi alm olabilir mi) diye dnmek suizan olmaz. (alm olabilir) diye zannetmek suizan olur. Haset, kskanmak, ekememektir. Onun hakl olan szlerini ve nasihatlerini reddeder. Kendisinden stn bile olsa, ona kar kibirlenir, ondan bir ey sorup renmek istemez. nsan, hasetten kurtulamaz. Mesela birinin iyi bir arabasn grnce, onda kusur arar. (uras yle, buras byle) der. Haset edenin mr znt ile geer. Haset ettii kimsenin nimetinin azalmadn, hatta arttn grerek, sinir krizi geirir. Hasetten kurtulmak iin, haset ettii kimseye hediye vermeli, ona kar tevazu gstermeli ve onun nimetinin artmas iin dua etmeli, mesela, (Ya Rabbi, ona daha iyi arabalar nasip eyle) demelidir! Hkd, bakasndan nefret etmek, ona kar kin beslemektir. Kendine nasihat verene kin beslemek haramdr. Onu sevmek, ona hrmet etmek gerekir. Halbuki o, kendisi ile ayn derecede veya daha stn olana kzar. Bir ey yapmak elinden gelmedii iin, ona kar kibirlenir. Tevazu gsterilmesi gerekene tevazu edemez. Onun hakl szlerini, tavsiyelerini kabul etmez. Herkese kar ondan daha stn olduunu gstermek ister. Ona eziyet verse de, zr dilemez. ematet, bakasna gelen belaya sevinmektir. Hadis-i erifte, (Arkadanza ematet ederseniz, Allah tel, belay ondan alr, size verir) buyuruldu. Hicr, dostuna darlmaktr. gnden fazla dargn durmak helal olmaz. Gadr, sznde durmamaktr. Hadis-i erifte, (Gadr eden, kyamette kt ekilde ceza grr) buyuruldu. (slam Ahlak)

Ya hep ya hi mant
Sual: Ben namaz klan, oru tutan haramlardan kamaya alan bir bayanm. Ancak tesettrl deilim. ki grup insan bana satayor:
111

www.dinimizislam.com

Bir ksm diyor ki: Ban ak olduuna gre, hibir ibadetin muteber deildir, bouna ibadet etme, slam bir btndr tamamn uygulamak gerekir diyorlar. Bir ksmna da, gybet etmeyin, iki imeyin, yalan sylemeyin gibi szler sylediim zaman, sen de ban ayorsun ya diyorlar. Bunlarn beni byle eletirmesi doru mudur? CEVAP Elbette yanl. Maalesef gnmzde ibadetlerde ya hep ya hi mant var. Ya hep ya hi imanda olur, gnahlarda ve ibadetlerde olmaz. mann az ou olmaz. man ya vardr, ya yoktur. Baz ibadetleri yapamayana veya baz gnahlardan kaamayana sen u gnah iliyorsun, artk ibadete lzum yok denmez. Gnah kk olsa da kamaya almaldr. Bir gnaha alan, tekilerini de ilemek isteyebilir. Bir gnah teki gnahlar davet eder. Gnah demek, isyan demektir. Akll olan, Rabbine isyan saysn hi artrr m? Aksine azaltmaya alr. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Btn gnahlara tevbe edip hepsinden kamak byk nimettir. Bu yaplamazsa, baz gnahlara tevbe etmek de nimettir. Bunlarn bereketiyle belki btn gnahlara tevbe etmek nasip olur. "Bir eyin btn ele gemezse, hepsini de karmamal" buyuruldu. (2/66) Birka gnaha mptela olan kimse, birinden vazgemek isterse, ona, (Dierlerini brakmadna gre bu gnaha da devam et) denmez. Gnah miktar ne kadar azaltlrsa o kadar iyi olur. nk Allahtan korkarak bir gnahtan vazgemek iman alametidir. Hadis-i erifte buyuruluyor ki: (mrnde bir defa Allah anan veya Ondan korkan Mslman, elbette Cehennemden kacaktr.) [Tirmizi] O halde hangi gnah olursa olsun kamaya alrsak, gnahlarmzn cezasn Cehennemde eksek bile bir gn oradan kurtulup Cennete gideriz. Hatta, efaate kavuup hi girmeden de Cennete gitme ihtimali mevcuttur. Onun iin imanl lmeye gayret etmelidir. manl lmek iin de, haramlardan kamak ve ibadetleri yapmak lazmdr. Gafillerin zindannda Esir olup kalan insan Harap olan u dnyada Gaflet ile yatan insan Gzn a, tarihe bak Gelip geti nice sultan Ne ahmaktr bu faniye Gnl verip, duran insan
112

www.dinimizislam.com

te altn kafes dense Blbl durmaz der ki vatan Niin kmak istemez ki Bu zindana giren insan Deerlendir frsatlar Elinde var iken imkan Cehennemde yanacaktr Adam sen de diyen insan.

Ya hep ya hi
Sual: badetlerde, (Ya her ibadetin hepsini yap veya hi birini yapma), gnah konusunda da, (Ya gnahlarn hepsinden vazge veya hi birini terk etme, ya hep ya hi) deniyor. Byle konumak dinimize aykr deil midir? CEVAP Bu konularda (Ya hep ya hi) demenin, uygun olan ve uygun olmayan yn vardr.

Uygun yn:
Namaz kl da nasl klarsan kl, bir ey okumadan kl, abdestsiz kl demek yanltr. Her ibadeti dinin bildirdii llere gre yapmaya almak gerekir. Yani yapabildiimiz kadar yaparz. Mesela oru tutan kimse, leye kadar tutup, leden sonra yiyip ise, (Bakalar hi tutmuyor, ben yine leye kadar tuttum) dese, yanl olur. Bu, emri deitirmek yani bidat olur, hatta orula alay olabilir. ki rekt sabah namaznn farzn klmaya baladktan sonra, bir rekt klp braksa, (Bakalar hi klmyor, ben yine bir rekt kldm) demek yanl olur. Namazla alaya sebep olabilir. Hi yapmamak ok kt ise de; byle yapmak, hi yapmamaktan daha kt olabilir. Saz alarak Kur'an okuyann, (Bakalar hi okumuyor ya) demesi ok yanl olur. Byle okumak, hi okumamaktan daha ktdr.

Uygun olmayan yn:


(slamiyet bir btndr, namaz klmyorsan oru da tutma, ak geziyorsan namaz da klma, kumar oynuyorsun, iki imemenin bir faydas olmaz, ya hep ya hi) demek yanltr. Birka gnah iliyorum diye, dier gnahlar da yapmak gerekmez. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: (Btn gnahlara tevbe edip hepsinden kamak byk nimettir. Bu yaplamazsa, baz gnahlara tevbe etmek de nimettir. Bunlarn bereketiyle belki btn gnahlara tevbe etmek nasip olur. Bir eyin btn ele gemezse, hepsini de karmamal buyuruldu.) Demek ki, ibadetlerin hepsi yaplamasa da, yaplabildii kadar yapmak, gnahlarn hepsinden kalamasa da, kalabildii kadar kamak da bir nimettir. Bu konularda, (Ya hep ya hi) demek dine aykr olur.
113

www.dinimizislam.com

Gnahta srar nedir


Sual: u (stifar eden, hi gnah ilememi gibi olur), (stifar eden, gnde yetmi defa ayn gnah ilese srar etmi saylmaz), (Gnah brakmadan istifar eden, Allah ile alay etmi olur) hadis-i erifler birbirine zt gibi. Gnahta srar ne demektir? CEVAP Gnahta srar demek, hi piman olmadan, Allah teldan ekinmeden gnah ilemeye devam etmektir. hadis-i erifi limler nasl aklamsa bildirelim: Bir insan yllarca iki imitir, tesettre riayet etmemitir. Bir gn yapt gnahlara piman olur, bir daha ayn gnah ilemezse, Allah tel onun bu gnahlarn affeder, hi gnah ilememi gibi olur. Bunun iin Peygamber efendimiz, (stifar eden, hi gnah ilememi gibi olur) buyurdu. (bni Mace) nsan bu, gnah terk ettii halde, kt arkadalara veya nefsine uyarak ayn gnah ilese, sonra piman olsa, tekrar tevbe etse, aradan bir mddet getikten sonra yine nefsine veya eytana uyup ayn gnah ilese, tekrar piman olup bir daha ilemeye tevbe etse, tevbesi yine makbul olur. Yani ben bu gnaha ka kere tevbe ettim ve yine iledim, artk Allah beni affetmez diye Allahtan mit kesmek caiz deildir. Onun iin Hazret-i Mevlana, (Bin kere tevbeni bozsan da yine gel, bu kap mitsizlik kaps deildir) buyuruyor. Peygamber efendimiz de, ayn anlamda, (stifar eden, gnde 70 defa ayn gnah ilese srar etmi saylmaz) buyuruyor. (Tirmizi) Baz kimseler de, iki imeye veya baka gnaha hi ekinmeden devam ederler, bu arada, (Ya Rabbi, hep sana isyan ediyoruz, sen ok affedicisin, bizi de affet) derler. Bu af dilemek, zr dilemek deildir. Evet Allah tel af dileyeni kabul eder ama, bu af dilemek deildir. Bir daha yapmam diye yalvarmak af dilemektir. Gnahtan vazgemeden af dilemek edepsizlik olur. Onun iin Peygamber efendimiz, (Gnah brakmadan istifar eden, Allah tel ile alay etmi olur) buyuruyor. (bni Asakir) Grld gibi hadis-i erifler birbirine zt deildir. Hadis-i erifler hangi olay zerine sylenmise onu bilmeden bu hadis, tekine zt dememelidir.

Ne dnmeli ki gnahtan uzaklalsn


Sual: nsan gnah ileyecei zaman nasl dnmeli ki o gnah ilemekten uzaklasn? CEVAP
114

www.dinimizislam.com

Bir kimse, gnah ileyecei zaman, kendisini, Allah telnn hep grdn ve yannda amellerini yazan meleklerin de bulunduunu dnmelidir! Allah telnn sfat- sbutiyyesinden, Basar, grmek, esma-i hsnasndan El-Basir, gizli ak, her eyi ok iyi gren demektir. Kur'an- kerimde birok yet-i kerimede, Allah telnn, insanlarn yaptklar her ii en iyi ekilde grd bildirilmektedir. (Bekara, 110, 233, 237) Allah tel, sadece yaplanlar deil, yaplacak olanlar da, insanlarn ne dndklerini de bilir. Birka yet-i kerime meali: (nsan ben yarattm ve nefsinin kendisine fsldadn [ne dndn, ne dneceini] bilirim ve ben ona ah damarndan daha yaknm.) [Kaf 16] (Allah onlarn kalblerinin gizlediklerini de, aa vurduklarn da bilir.) [Neml 74] (Allah tel, iinizde ne varsa hepsini bilir.) [A.mran 154] Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Bir kimse, iki salih komusundan nasl utanyorsa, gece-gndz, kendisi ile beraber olan iki melekten de yle utanmaldr!) [Beyheki] Sual: Namaz klan biriyim. Namahreme bakmak veya baka bir gnah ilemek istendii zaman, bundan korunacak bir dua var mdr? CEVAP Evet, vardr. Ancak doru klnan namazn, her ktlkten koruduu Kuran- kerimde bildiriliyor. Onun iin ilknce namaz doru klmaya aln. Namazn farz, vacib, snnet ve mstehablarna riayet edin. Mekruhlarndan kann. Byle namaz klan kimse elini harama uzatamaz. Duaya gelince, Allah tely zikretmeli, yani anmal, hatrlamal. Mesela La ilahe illallah demeli. Allah' anmadan gaflet iinde yaayana eytan musallat olur. Bir yet-i kerime meali yledir: (Rahman olan Allah' zikretmekten gfil olana, yanndan ayrlmayan bir eytan musallat ederiz.) [Zuhruf 36] eytan, insana musallat olup da gnaha tevik edince, hemen Allah' zikretmeli yani kelime-i tevhid okuyarak, estafirullah diyerek, La havle... okuyarak Allah' anmaldr. Bir hadis-i erif meali yledir: (eytan, Allah zikredilince, kaar, zikredilmezse, vesvese vermeye devam eder.) [Ebu Ya'la] Her zaman Allah tel zikredilirse, eytan musallat olamaz. eytann errinden ve vesvesesinden kurtulmu olunur. Zaten eytan gfillere musallat olur. yilere bir zarar dokunamaz. Allah tel eytana diyor ki: (Benim kullarma senin hakimiyetin yoktur, onlara musallat
115

www.dinimizislam.com

olamazsn.) [sra 65] yiler de, ktler de, Allah telnn kulu olduu halde salihler iin, (Benim kulum) buyuruyor. Demek ki Rabbimizin (Benim kulum) dedii salih kimselere eytan musallat olamyor. Paraya, kt arzularna kul olanlara eytan musallat oluyor. Casiye suresinde (Hevasn ilah edinenler) tabiri geiyor. Yani kt arzularnn kulu olanlar buyuruluyor. Kii neye tapyorsa onun kuludur.

Kelime-i tevhidin fazileti


Sual: slam Ahlak kitabnda, Kelime-i tevhidin sevabnn, btn gnahlardan ar geldii bildirilerek, (Maher gn bir kii gelecek, 99 amel defteri olup, her bir defterin yapra gz grd kadar genitir. Hi birinde iyilii olmayp, yalnz bir parmak kadar, o kimsenin dnyada syledii bir kelime-i tevhid bulunur. O 99 defter terazinin bir kefesine ve bir kelime-i tevhidi dier kefesine koyarlar. Kelime-i tevhid taraf ar gelir) mealindeki hadis bildiriliyor. O zaman, La ilahe illallah diyerek bir kelime-i tevhid syledikten sonra, gnahlardan saknmaya ve ibadet etmeye gerek var mdr? CEVAP Akl mantk yrtmekle din olmaz. Bizim gibilerin hadis-i eriften mana karmas yanl olur. Allah saklasn, gnahlardan kamaz, ibadeti lzumsuz grebiliriz. Dinimizde bir ey artsz bildirilirse, onun bir ok artlarnn olduu anlalr. La ilahe illallah diyenin Cennete gidebilmesi iin birok artlar var. Birkan bildirelim: 1- Kelime-i tevhidi inanarak sylemek arttr. nanmadan sylenirse faydas olmaz. Mslman olarak sylemek gerekir. Kfirlii brakmadan bir gayri mslim sylese hi kymeti yoktur. 2- Amentdeki alt esasa inanmas ve beenmesi arttr. nanmadan La ilahe illallah demenin hi nemi yoktur. nansa fakat beenmese yine kymetsizdir. Bu alt esastan birine inanmasa yine kymetsizdir. Mesela Muhammedn Resulullah demese yine ebedi Cehennemliktir. 3- tikadnn dzgn olmas arttr. tikad bidat olanlar, muhakkak Cehenneme gider. 4- Haramlardan kamas lazm. Namaz, oru gibi ibadetleri yapmamak haramdr. (Haramlardan kap, ihlasla, la ilahe illallah diyen Cennete girer) hadis-i erifindeki (hlasla) ifadesi iin Resulullah efendimiz, (Syleyeni haramlardan alkoymasdr) buyurdu. (Taberani) Demek ki haramlardan kamadan la ilahe illallah demenin insan
116

www.dinimizislam.com

Cehennemden kurtarmas ok zordur. 5- Mehur bir harama helal dese, mesela arap veya domuz eti helaldir dese, la ilahe illallah demesi onu Cehennemden kurtarmaz. Mehur bir farz inkr etse, mesela namaz, oru farz deil dese, la ilahe illallah demesi onu Cennete sokmaz. Bir kimse, haramlardan kamaz, ibadetlerini yapmazsa, o kimsenin lrken imann muhafaza etmesi ok zordur. O halde haramlardan kamak ve ibadetleri yapmak, insann imanl lmesine sebep olmaktadr.

Elini veren kolunu alamaz


Sual: Bazen nefsimize uyarak, snnetleri terk etsek, mekruh ilesek, zarar ne olur? CEVAP Bir ihtiya veya zaruret olmadka, snnetler terk edilmez, mekruh ilenmez. Zaruret varsa, (Zaruretler yasak olan eyleri mubah klar) hkmne gre, snnet terk edilebilir, mekruh ilenebilir. Yani, baka hibir are yoksa, haram olan bir eyi zaruret miktar ilemek ve farz, zaruret ortadan kalkana kadar terk veya tehir etmek caiz olur. Fakat, geerli bir mazeret yok iken, srf nefsimize ar geliyor diyerek, snnetleri terk edip, mekruh ilememelidir. Nefse malup olmayp, bilakis stne gitmelidir. Kk tavizler, sonra daha byk felaketlere sebep olabilir. Elini veren, kolunu alamaz. Abdullah ibni Mbarek hazretleri buyuruyor ki: Mstehablar yapmakta gevek davranan, snnetleri yapamaz. Snnetleri yapmakta geveklik de, farzlarn yaplmasn zorlatrr. Farzlarda gevek davranan da, marifete, yani Allah telnn rzasna kavuamaz. (F. Bilgiler) Mekruh ilemek de byledir. Genelde, mekruh tek bana sylenince, tahrimen mekruh anlalr. Bu ise, harama ok yakndr. Nasl farz terk etmek haram ise, vacibi terk etmek de tahrimen mekruh olur. Bir ihtiya olmadka, tenzihi de olsa, mekruhtan saknmaya almal. Mekruh, kerih olan, yani irkin, beenilmeyen ey demektir. Mekruh ilemeye alan kimseye, zamanla haram ilemek de normal gelmeye balar. (Alm, kudurmutan beterdir) denilmitir. Ayrca, kk gnaha devam etmek, byk gnah olur. Byk gnaha devam etmek ise, insan kfre kadar gtrr. ki hadis-i erif meali: (Gnahlarn kk grneninden saknn! Bunlar toplannca sahibini helak eder. Bu una benzer ki, bir kavim bir vadiye iner, erp, odun ne bulurlarsa toplayp getirirler. Bylece koca bir yn olur. Bunu yakp ateinde yemek piirirler. te kk grnen
117

www.dinimizislam.com

gnahlardan hesaba ekilen de, helak olur.) [Taberani] (Uurumun kenarnda dolaan, her an uuruma yuvarlanabilir.) [Buhari]

yilik ve ktlk
Sual: Bir gnah veya bir iyilii iki ayr kii ilese, gnah ve sevab ynnden farkl olabilir mi? CEVAP Evet olabilir. Mesela bir iyilii Eshab- kiram ilese, onlara dalar kadar sevab verilir. hlas ok olana daha ok sevab verilir. yilik, gzellik her zaman iyidir. Ancak baz kimselerde olursa daha iyi daha gzel olur. Bir hadis-i erif meali: (Gzellik, kiminde daha gzeldir: Adalet gzeldir, idarecide olursa daha gzeldir. Cmertlik gzeldir, zenginde olursa daha gzeldir. Vera limde, sabr fakirde, tevbe gente daha gzeldir. Haya gzeldir, kadnda olursa daha gzeldir.) [Deylemi] Ktlk, gnah her zaman ktdr. Ama baz kimselerde daha kt olur. Birisi bize ktlk etse zlrz, ama kendisine ok iyilik ettiimiz bir kimse ktlk ederse daha ok zlrz. Kfir, kfirlik yapsa o kadar anormal grlmez. Ama bir Mslman, kfir olsa, daha ktdr. Onun iin mrtedin cezas daha ar olur. Zina ok irkin byk bir gnahtr. Ama zina kendi yaknmzla falan olursa daha irkin daha byk olur. Yer de nemlidir. Gizli yerde yapmakla aktan yapmak daha ktdr. Bu ktl camide veya Kbede yapmak daha byk gnah olur. Yalan ktdr. Ama bunu sradan bir insann sylemesi ile yetkili bir devlet adamnn millete zarar olacak bir yalan elbette daha byk olur. Kibretmek byk gnahtr. Fakat fakirin kibirlenmesi daha irkindir. Bir hadis-i erif meali: (Kyamet gn u kiiye Allah tel rahmet nazar ile bakmaz ve ackl azaba dar eder: 1- Zina eden ihtiyar, 2- Yalan syleyen hkmdar, 3- Kibirlenen fakir.) [Mslim, Tirmizi, Nesai]

En byk gnah
Sual: En kymetli ibadet ve en byk gnah net olarak hangisidir? Hadis-i eriflerde ok farkl bildiriliyor. Bir hadiste ana babaya itaat, baka
118

www.dinimizislam.com

birisinde namaz deniyor. Gnahlar iin de ayn ekilde farkl hadis-i erifler var. Yedi byk gnah bildiriliyor. Baka bir hadiste bu yedi gnahn dnda olarak zina en byk gnah denirken, baka bir hadiste iki imek en byk gnah olarak bildiriliyor. Bunlarn sebebi nedir? CEVAP Hangi ibadet, Allah telnn rzasna kavuturursa, o en byk ibadet olur. En byk gnah ise, Allah telnn gazabna sebep olan gnahtr. Bunu da biz bilemeyiz. Allah telnn gazab gnahlar iinde sakldr. Onun iin her gnahtan kanmaldr. Belki bizim byk sanmadmz bir gnah, Onun gazabna sebep olabilir. Nefsine yenilip gnah ileyen de, korku iinde olmaldr. Bir hadis-i erif meali de yledir: (Pervaszca gnah ileyen mmine Allah tel gazap eder.) [Ukayl] Hadis-i eriflerin farkl olmasnn sebebi ise udur: Suali soranlarn hallerine uygun, eitli cevaplar verilmitir. Kimisi iin namazdr, kimisi iin emri maruftur. Gnahlar da yledir. Bazs iin zina, onun felaketine sebep olur, bazs iin de iki sebep olabilir. Bir de, zamana gre, uygun cevap verilmitir. Mesela slamiyetin ilk zamanlar cihad nemli idi. Gnmzde emr-i marufun, ehli snnet itikadn yaymann nemi byktr. Demek ki, kiilerin hallerine ve zamana gre byklk deiiyor. Zaten emredilen ibadetleri yapmak, yasak edilenlerden kanmak her Mslmann her zaman vazifesidir. Sual: irk hari, en byk gnah nedir? CEVAP Gnah, Allah telnn emirlerini yapmamak yani isyan etmek olduu iin, gnahlarn hepsi de byktr. En byk gnah, Allah telnn gazabna sebep olan gnahtr. Bunu da insan bilemez. Allah telnn gazab gnahlar iinde sakldr. Onun iin her gnahtan kanmal. Belki bizim kk sandmz bir gnah, Onun gazabna sebep olabilir. limlerimiz buyuruyor ki: En byk gnah, bidat itikadnda olmaktr. Doru iman bilgileri renilmezse, yani iman bozuksa, yapt ibadetlerin hi kymeti olmaz. En byk gnah, gnah bilmemektir. Ondan daha byk gnah ise, gnah ibadet olarak yapmaktr. Bidat ileyenler byledir. Bidati, dinin emri gibi yapar. En byk gnah, kalb krmaktr. En byk gnah, kibirdir. En byk gnah, gybettir. En byk gnah, namaz zrsz kazaya brakmaktr. Farzlar, vazife
119

www.dinimizislam.com

bilip, kaza etmeyi, demeyi dnmek art ile, tembellikle yapmamak, en byk gnahtr. Vazife bilmemek, nem vermemek ise, kfr olur. Namaz klmamak, dier btn gnahlara yol aaca iin, en byk gnah namaz klmamak denebilir. Namaz klan, dier gnahlardan korunur. nk Kuran- kerimde, namazn btn ktlkleri nleyecei bildiriliyor. Byk gnahlarla ilgili hadis-i eriflerden bazlar unlardr: (En byk gnah, katillik, ana babaya zulm, yalan yere hitliktir.) [Deylemi] (En byk gnah, yalan yere yemin etmektir.) [Buhari] (En byk gnah, dnya sevgisidir.) [Deylemi] (Dnya sevgisi, btn gnahlarn badr.) [Beyheki, bni Ebi-ddnya] (En byk gnah, zinadr.) [bni Ebi-d-dnya] (En byk gnah, iki imektir.) [Taberani] (En byk gnah, Allah hakknda suizan etmektir.) [Deylemi] (En byk gnah, haksz yere, bir Mslmann maln almaktr.) [Taberani] (En byk gnah, faiz, iffetli kadna iftira, yetim mal yemektir.) [Taberani] (En byk gnah, kiinin, geimi kendisine ait olanlar ihmal etmesidir.) [Mslim] (En byk gnah, kiinin borcunu demek iin mal brakmadan lmesidir.) [Ebu Davud] (Gybet zinadan da byk gnahtr. Zinadan tevbe edeni Allah tel affeder. Gybet edilen, gybet edeni affetmedike, affolmaz.) [Taberani] (Livata yapan melundur.) [. Ahmed] (Vasiyette vrislerden birini zarara sokmak byk gnahtr.) [bni Cerir] (Avret yerlerini amak byk gnahtr.) [Hkim] (Bir Mslmann kalbini krmak, Kbeyi yetmi kere ykmaktan daha gnahtr.) [R. Nashin] (Kk gnaha devam etmek, byk gnah olur.) [. Asakir] (Kk grnen gnahlar, toplannca sahibini helak eder.) [Taberani] (u yedi byk gnahtan kann: 1- Allaha irk komak, 2Byclk, 3- Katillik, 4- Harpten kamak, 5- Yetim mal yemek, 6Faizcilik, 7- Namuslu kadna iftira etmek.) [Taberani] (lmi gizlemekle yaplan hyanet, malda yaplan hyanetten daha
120

www.dinimizislam.com

byk gnahtr.) [Ebu Nuaym] Hadis-i eriflerde, suali soranlarn hllerine uygun, eitli cevaplar verilmitir. Bazs iin zina, onun felaketine sebep olur, bazs iin de iki sebep olabilir. Gnahn bykl, kiilerin hllerine ve zamana gre deiiyor. Sual: u hadisi bildirdiniz: (Be vakit namaz klan, Ramazan orucunu tutan, zektn veren ve yedi byk gnahtan kanana, Cennetin btn kaplar alr, selamet ve emniyet iinde gir denilir.) [Nesai] Bu hadiste bildirilen yedi byk hangileridir? CEVAP Yedi byk gnah unlardr: 1- Allaha irk komak. 2- Byclk, 3- Katillik, 4- Harpten kamak, 5- Yetim mal yemek, 6- Faizcilik, 7Namuslu kadna iftira etmek. (Buhari, Mslim) Baka bir hadis-i erifte de, yedi byk gnah iinde Mslman olan ana babaya asi olmak ifadesi geiyor. Allaha irk komak kfrdr. Kfr de, bazen byk gnahlar arasnda saylr.

Allah kimleri sevmez


Sual: Allah kimleri sevmez? CEVAP Allah tel, kfirleri de, gnah ileyen Mslmanlar da sevmez. Bu ikisi arasnda elbette fark vardr. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Allah telnn kfirlere dmanl, zatndan yani kendisindendir. Mslmanlarn iledii gnahlar ise, sfatlar sevmez. Bu dmanlk sfatlara aittir. Rahmet sfat, zatn dmanln ortadan kaldrmaz. (1/266) Birka yet-i kerime meali yledir: (Allah tel, kfirleri sevmez.) [Al-i mran 32] (Allah tel, israf edenleri sevmez.) [Enam 141] (Allah tel, kendini beenip vnen hi kimseyi sevmez.) [Lokman 18] Birka hadis-i erif meali de yledir: (Allahtan kork denince, Sen kendine bak diyeni Allah tel sevmez.) [Beyhek] (Dmanlkta ileri gidenleri Allah tel sevmez.) [Buhari] (Allah tel, kibirlileri sevmez.) [Deylemi] (Allah tel, komusuna sknt vereni sevmez.) [Deylemi] (Allah tel, eshabm ve akrabam incitenleri sevmez.) [Taberani] (Allah tel, ok yiyip ieni ve ok uyuyan sevmez.) [. Gazali] (Allah tel, cimrilii sevmez.) [Berika]
121

www.dinimizislam.com

(Allah tel, irkin sz syleyeni sevmez.) [bni Ebi-d-dnya] (Allah tel, zalim zengini sevmez.) [Bezzar] (Allah tel, taatten gafil olan sevmez.) [Deylemi] (Allah tel, almayan genleri sevmez.) [Mnavi] (Allah tel, hakk kabul etmekte inat edeni sevmez.) [Buhari]

En iddetli azap
Sual: Mslman olduu hlde, gnahlar ok gelerek Cehenneme den kimseler iinde, azab en iddetli olan kimlerdir? Yani hangi gnah sebebiyle iddetli azaba maruz kalrlar? CEVAP Bu, ahslara gre deitii gibi, gnah ileyi sebeplerine gre de deiir. Mesela bir kraln zulm ile bir klenin zulm ayn olamaz. Put yapanla, resim izenin, azaplar ayn olmaz. Niyetlerine gre deiir. Peygamber efendimizin, baz gnahlarn nemini bildirmek iin, (u gnahlar ileyen en iddetli azaba mruz kalacaktr) buyurduu olmutur. Bunlardan hadis-i erif meali yledir: (Kyamette azab en iddetli olan, canl resmi yapandr.) [Buhr] (Kyamette azab en iddetli olan, zlim hkmdardr.) [Beyheki] (Kyamette azab en iddetli olan, ilmi kendisine fayda vermeyen limdir.) [Taberan]

Her ey gnah m?
Sual: Sk sk dinden bahsedilip, unu yapmak farzdr, yapmamak gnah olur deniyor. slamiyette her ey gnah m? CEVAP Hayr, dinimizde her ey gnah deildir. Helal olan eylerin yannda, haramlar ok azdr. Btn meyveler, sebzeler, zehirli olanlar hari btn otlar mubahtr. Deniz haarat hari, btn balk eitleri, sarho edenler hari btn iilecek eyler helaldir. Mahrem akraba ve kitapsz kfirler hari, yabanc kadnlarn hepsiyle evlenmek caizdir. pek hari, btn giyecekler mubahtr. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Allah telnn mubah ettii, izin verdii eylerin eidi ve says pek oktur. Haram ettii, yasak ettii eylerse, pek azdr. Mubahlardaki fayda ve lezzet, haramlardan ok fazladr. Hepsinden daha nemlisi, Allah tel mubah ileyeni sever, haram ileyeni sevmez. Akl olan kimse, abuk geen bir lezzet iin, Allah tely gcendirmeyi elbette istemez. (1/163) Allah tel kullarna ok merhamet ve ikram ederek, mubahlarla zevklenmeye izin vermi ve pek ok eyi mubah etmitir. Helal olan bu
122

www.dinimizislam.com

saysz zevkleri, lezzetleri brakp da, haram edilen birka zevke sapmak, Allaha kar ne kadar edepsizlik olur. Hem de, haram ettii lezzetleri, daha fazlasyla mubahlarda da yaratmtr. Helal olan eitli nimetlerin zevkleri bir yana, insann iinden, Rabbinin raz olmasndan, daha byk zevk olur mu? Bir klenin iini, efendisinin beenmemesinden daha byk sknt olur mu? Biz kuluz, sahibimiz olan Allahn emrindeyiz. Babo deiliz. (1/73) Bir insan, ne olduunu, niin yaratldn, ne yapmas, neden saknmas gerektiini, iyinin, ktnn, faydalnn, zararlnn, dostunun, dmannn ne olduunu bilmezse, hayvandan ne fark kalr? nsan ve btn mahlkat Allah tel yaratt. Gnderdii Peygamberler vastasyla, (Sizi ben yarattm. Beni tanmakla ereflenmeniz, kulluk etmeniz iin yarattm. unlar yaparsanz, dnyada da, ahirette de rahat ve mutlu olursunuz. unlar yapmazsanz dnyada da ahirette de bedbaht olur, ok sknt ekersiniz) buyurdu. Yapmamz ve saknmamz gereken eyleri bildirdi. te bu bildirdii kaidelerin toplamna din deniyor. Yani din, insan denilen bu mkemmel varln kullanma talimatdr, rahat ve mutlu olma, kendisine ve insanlara faydal olma, kendisini ve insanlar zarardan koruma talimatdr. yiyi ve kty, faydaly ve zararly, dostu ve dman tantma rehberidir. Bu kaidelerin hepsini, insan yaratan Allah tel bildirmitir. Bizi O yaratmtr ve elbette, yaratan yarattn en iyi bilendir. hsan ve merhamet edip, bunlar bildirmitir. Bildirmeseydi, bu halimizle hayvandan bir farkmz kalmazd. Yer ier, krar dker, yatp kalkar, paralardk. Bize btn nimetleri ihsan eden Rabbimize kredeceimiz yerde nankrlk edersek, bunun cezas da elbette ar olur.

En kt eyler
Kt olan oktur; fakat bazlar daha ktdr. Hadis-i erifte bildirilen birka yledir: (nsanlarn en kts, zararndan kurtulmak iin yanna yaklalmayandr.) [Buhari] (nsanlarn en kts, mr uzun, ameli kt olandr.) [Tirmizi] (nsanlarn en kts, ikiyzl olandr.) [Buhari] (nsanlarn en kts, tez kzan, ge yatandr.) [Tirmizi] (nsanlarn en kts, insanlara zarar veren, onlar incitendir.) [. Ahlak] (nsanlarn en kts, kt limlerdir.) [Bezzar] (nsanlarn en kts, imkn varken, oluk ocuunun rzkn ksandr.) [Taberani]
123

www.dinimizislam.com

(Ahmakln en kts, Mslmanl brakp, baka dine meyletmektir.) [Deylemi] (lerin en kts bidattir.) [Buhari, Mslim, Nesai] (Yaratklarn en kts, bidat ehlidir.) [Ebu Nuaym] (En kt hastalk, cimriliktir.) [Dare Kutni] (En kt yemek, zenginlerin davet edilip, fakirlerin arlmad ziyafettir.) [Buhari] (En kt hrsz, namazndan alandr. Rk ve secdeden alar. [Taberani] (En kt pimanlk, Kyamet gn duyulan pimanlktr.) [Beyheki] (En kt ihtiyar, gaflet ve nefse uymakta genlere benzemeye alandr.) [Taberani] (En kt vasf, cimrilik ve ar korkaklktr.) [Buhari]

Gnahlar sarho etseydi


Sual: Hayyamn tenkit edilen iirleri yannda; ok arap iiyor diye oktur beni ayplayan Sarho etseydi her gnah bulunmazd ayk insan. iirinin ho olduu bildiriliyor. Burada aka araba helal denmiyor mu? CEVAP Hayyam, teki iirlerinde araba helal diyor; ama bu iirinde araba helal demiyor. (arap gnahtr, ama dier gnahlar da arap gibi sarho etseydi, ayk insan kalmazd) diyor. Burada hoa giden, arap imek deil, gnah ileyenlerin sarho olmasdr. Namaz klmamak, oru tutmamak, zekt vermemek, hacca gitmemek gibi farzlarn terki ile meydana gelen gnahlar, arap imekten daha byk gnahtr; nk din kitaplarnda diyor ki: Haramdan kamann sevab, farzlar yapmann sevabndan daha fazladr. Farzlar yapmamann gnah, haram ilemek gnahndan daha oktur. ki ien sadece bir haram ilemi olur. Namaz klmayan ise, namaz klmama gnah yannda, farz terk etme gnah da vardr. ki gnah ilemektedir. Dier btn farz ve gnahlar da byledir. Dnmeli, gybetiler, laf tayanlar, ak gezenler, hrszlar, hainler, kibirliler, zaniler, bidat ehli olanlar ve dier gnahlar ileyenler, sarho olup yamuk yumuk yrselerdi, gerekten ortada ayk insan bulmak zor olurdu. Eski mmetlerden, gnah ileyenlerin sabahleyin kapsna bu u
124

www.dinimizislam.com

gnah iledi diye yazlrm. lediimiz gnahlar bizi sarho etseydi, halimiz nice olurdu? Yahut gnah ileyince hemen bizi cezalandrsayd dnyada ka kii kalabilirdi ki? Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Eer Allah, yaptklar yznden insanlar hemen cezalandrsayd, yeryznde hibir canl kalmazd. Fakat Allah, onlar belli bir sreye kadar erteler.) [Fatr 45] Allah telya hamd olsun ki, gnahlarmz yznden bizi hemen cezalandrmyor, tevbe etmemize imkn veriyor ve gnahlarmz bakalarna gstermiyor. Sual: Bir hoca, (mer Hayyamn arap dedii ey zemzem, meyhane dedii mescit ve tekkedir. Onun iirleri tevil ile anlalr) dedi. Hocann dedikleri doru mudur? CEVAP Bir atasz: Zrva tevil gtrmez. Hayyam, (Atn lm arpadan, benim lmm de araptan olsun, cenazemi arapla ykayn) diyor. Cenneti Cehennemi inkr ediyor, hepsi bu dnyada diyor. Madem hayr er tanrdan o halde tanrnn bizi sorguya ekmeye hakk yoktur diyor. arab peygamber haram etti diyor. Zarar vermeyene gnah olmaz diyor. araplar ve ateistler kendilerine delil olarak Hayyamn iirlerini sitelerine koymulardr. Hayyam, elence, ak ve arap konularna arlk vermektedir. Hasan Sabbahn yoluna girmitir. Ahirete ve ldkten sonra dirilmeye inanmaz. (Rehber Ansiklopedisi) iirlerinden bazlar: Sarhoken Arabn devesini ldrnce Hamza Peygamber, arab yalnz haram etmi ona Bu dnyadan baka bir dnya yok, arama O var sandn ey yoktur boa arama Ben ierim, ama senin gibi ktlk yapmam araba taparm senin gibi kendime tapmam. Clz karncalarz, Sleyman deiliz biz Biz aka tapanlarz, Mslman deiliz biz Sen sorguya ekmeden ben sorgularm seni Ey Tanr, hangi gnahm iin ldrdn beni Herkes koyu Mslman dnerken Biz tam putperest dndk Kbeden arap haram olsa da bana gre hava ho Hem, bana sorarsanz, haram olan her ey ho Seccadeye yatanlar eek deil de nedir?
125

www.dinimizislam.com

Mslman geinir ya, gvurdan da beterdir Her gn tevbe eder bozarz biz Sarho doduk, sarho yaarz biz Kzl arap i solgun yzne bir renk gelsin u yaamna ahenk, ilerin de denk gelsin Ben arap ile algda buldum saadeti Dinim dinsizliktir, braktm her ibadeti Bize yllanm arap size cami kilise; Sizler cennetliksiniz, cehennemliiz bizse arap ile ykayn beni ldm zaman Tabutumu yapnz zm asmalarndan

Gnah ve sevgi
Sual: Hibir sebep yokken arkadamla aramzda bir soukluk oldu. Sebebi ne olabilir? CEVAP in ba Allah tely sevip gnahlardan kamaktr. Allah tel bir kimseyi severse, iyilere de onu sevdirir. Allahn sevmedii kimselerden iyiler nefret eder. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tel, bir kulunu sevince, o kulun sevgisini meleklerin kalbine yerletirir. [Melekler de onu sever.] Eer Allah tel, o kula buzederse, o buzu meleklerin kalbine de yerletirir. [Melekler de o kimseye buzeder.] Allah tel o sevgi ve buzu insanlarn kalbine de yerletirir.) [Ebu Nuaym] Gnah ileyen, nce Allah telnn sonra da insanlarn sevgisini kaybeder. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (ki kimse, Allah iin birbirini severken, sonra aralarndaki muhabbet zail olmusa, bu ikisinden birinin iledii gnahtan dolaydr.) [Buhari] Dnyada Allah teldan korkup haramlardan kaan ve ibadetleri yapan kimse iin, ahirette korkacak sknt kalmaz. Dnyada korkmayan ahirette ok skntlara maruz kalr. Hadis-i kudside buyuruldu ki: (Bir kuluma iki korku, iki eminlik vermem. Eer dnyada benden emin olursa, ahirette korkar. Dnyada korkarsa, ahirette emin olur.) [Ebu Nuaym] Harama bakmaktan da ok saknmaldr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Harama bak, blisin zehirli oklarndan biridir. Allah korkusundan dolay bakna hakim olan, imannn tadn duyar.)
126

www.dinimizislam.com

[Taberani]

Niyet kalbin amelidir


Niyet, kalbin amelidir. Kalb ise marifet kaynadr. Marifet kaynanda bulunanlar, dardakilerden daha deerlidir. Mnafk ise, ok ktlk yapmak ister, fakat niyetini gerekletiremez. nsanlara yaranmak iin iyi eyler yapmaya alr. Bu bakmdan mnafn ameli niyetinden hayrl olur. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tel, sizin gzel suretlerinize, mallarnza bakmaz. Kalblerinize ve amellerinize bakar.) [Mslim] Yani Allah tel, insann yeni, temiz elbisesine, makam ve rtbesine bakarak sevap vermez. Amelini ne dnce ile, ne niyetle yaptna bakarak sevap veya azap verir. Yahya bin Muaz- Razi hazretlerine Allah sevgisinin [muhabbetin] ne olduu soruldu. Cevabnda, (yilikle artmayan, ktlkle eksilmeyen bir eydir) buyurdu. Mevlana Halid-i Badadi hazretleri de, (Muhabbet, sevdii eyleri sevdii iin vermektir) buyurdu. Hazret-i ibli, (Sevdiini syleyip de, bakalar ile megul olan, dost ile alay etmi olur) buyurdu. Sevginin alameti tr: ok tefekkr, az uyku ve Allah tely ok anmak. (T. Gafilin, R. Nashin)

Haramlardan bazlar
Sual: Kolay anlamak iin, haramlar maddeler halinde bildirmeniz mmkn m? CEVAP Haram olduu, kitaplarda bildirilenlerden bazlar unlardr: 1- Abdestte ve guslde, lzumundan fazla su kullanmak, 2- Adak etini zenginlerin yemesi, 3- Aksrp elhamdlillah diyene, yerhamkellah dememek, 4- Alkoll iki imek, 5- Allahtan bakasna eilmek veya secde etmek, 6- Allah teldan gayri eyaya yemin etmek, 7- Allah telnn Rahman, Kudds ve Halk gibi isimlerini insanlara koymak, 8- Arkadann elini pmek, 9- Avret yerini amak ve bakasnn avret yerine bakmak, [Erkein
127

www.dinimizislam.com

avret yeri gbekle diz aras, kadnn avret yeri el ve yz hari her yeridir.] 10- Bakkala bor para verip, o para bitinceye kadar ondan mal satn almak, 11- Ba ak gezen kadna, yaknlarnn raz olmas, 12- Bakasnn maln ondan izinsiz kullanp yerine koymak, 13- Balk paras almak, 14- Bayram gn oru tutmak, 15- Besmelesiz kesilen ve kitapsz kfirlerin kestii hayvan yemek, 16- Bidat sahiplerini sevmek ve sayg gstermek, 17- Bir gnlk yiyecei olann dilenmesi ve bunu bilenin ona sadaka vermesi, 18- Bir Mslman yalan szlerle vmek, 19- Bira, kmz ve kefir imek, 20- Birine cretsiz i grdrmek, 21- Birinin maln aka olarak alp saklayarak onu zmek, 22- Bulac hastaln kesin bulaacana inanmak, 23- Byklerin giymeleri, yiyip imeleri haram olan eyleri ocuklara yaptrmak, 24- Camiye, necaset bulatracak olan deliyi ve kk ocuklar sokmak, 25- Canl resmi yapmak, 26- Canl resmini belden yukarya asmak, 27- Cemaat arasnda dolaarak dilenmek ve buna sadaka vermek, 28- Cenazeye iek ve elenk gtrmek ve matem alametleri tamak, 29- Cenazeyi camiye sokmak, [Namazn klmak iin de sokulmaz.] 30- Cuma ve bayram hutbelerini nutuk eker gibi okumak, 31- Cnbn camiye girmesi, namaz klmas, Kuran okumas, [Hayzlya bunlar haram olduu gibi, cima etmesi ve oru tutmas da haramdr.] 32- alg almak ve dinlemek, 33- Deyyusluk etmek, 34- Din kardeine gnden ok dargn durmak, 35- Doyduktan sonra yiyip imek, 36- Erkein altn yzk takmas, 37- Erkein hanmn alp kazanmaya zorlamas, 38- Erkein ipek giymesi, altn ve gm ss olarak takmas 39- Erkein kadna ve kadnn erkee benzemesi, Mesela erkein kolye takmas, 40- Erkek hayvann diiye amas iin cret almak,
128

www.dinimizislam.com

41- Eshab- kiramdan herhangi birine svmek, 42- Ezan hoparlrle okumak, 43- Faiz alp vermek, 44- Falcl renmek ve falclk yapmak, 45- Farz namaz, zrsz kazaya brakmak, 46- Farz ve haramlardan mehur olanlar, lzumu kadar renmemek, 47- Farzlar terk etmek, 48- Fuhu sz sylemek, 49- Gelinin, kapal gelinlikle de olsa, yabanc erkee grnmesi, 50- Gda almayp lmek, 51- Gybet etmek ve dinlemek, 52- Gizli yamal ve kusurlu mal yeni, salam diye satmak, 53- Haclardan ayakbast paras almak, 54- Hanm bir defada talakla boamak, 55- Hanm dvmek, eziyet etmek, nafakasn tam vermemek, 56- Haram ilemeye balarken besmele ekmek, 57- Haram yiyip itikten sonra hamd etmek, 58- Haset etmek, 59- Hastal herkese syleyip, halinden ikyet etmek, 60- Hrszlk ve gasp, 61- Hyanet etmek, 62- Horoz ve dier hayvanlar dvtrmek, 63- Hutbeye dnya sz kartrmak, 64- badetlere bidat kartrmak, 65- cmaa muhalefet etmek, 66- i ve kursa karlmadan kaynar suda halanan tavuu yemek, 67- ftira etmek, 68- mamn namazda, ihtiyatan fazla yksek sesle okumas, 69- sraf etmek, 70- Kadna dbrnden yaklamak, 71- Kadnn mahremsiz hacca veya sefere gitmesi, 72- Kadnn, Kuran, mevlid, ilahi okuyarak sesini yabanc erkeklere duyurmas, 73- Kadnlarn kalarn inceltmesi, 74- Kadnlarn kesilen sa ve dier kllar erkeklere gstermesi, 75- Kadnlarn sokaa karken gzel koku srnmesi, 76- Kfirlere ibadette benzemek, [Mekruh ve kfr olanlar da vardr. Mesela kfirler boyad iin, onlara benzeme niyeti olmadan yumurta boyamak mekruhtur. Hristiyanlara benzemek niyetiyle olursa haram olur.
129

www.dinimizislam.com

Nevruz gn mecusilere benzemek niyetiyle olursa kfr olur.] 77- Kanuna uymayp, cezaya, zarara sebep olarak fitneye yol amak, 78- Karada, suda yaayan haerat yemek, 79- Katillik, 80- Kendine nasihat verenlere kzmak, 81- Kendini tehlikeye drmek, 82- Kibirlenmek, 83- Kokmu et yemek, 84- Kpek, kurt ve dier yrtc hayvanlar yemek, 85- Kumar oynamak, 86- Kuran- kerimi abdestsiz tutmak, 87- Kuran- kerimi Parayla okumak ve okutmak, 88- Kuran- kerimi teganni ederek okumak ve dinlemek, 89- Krtaj yapmak, ocuk drmek, [Zaruret varsa 120 gne kadar caiz olur.] 90- Makam sahipleri gelince, sayg iin hayvan kesmek, 91- Mal olduu halde, borcunu dememek, 92- Mastrbasyon yapmak, 93- Mekkedeki evleri hac zamannda, haclara cretle kiraya vermek, 94- Metres tutmak, mta denilen geici nikh yapmak, 95- Muhta ana babadan izinsiz hacca gitmek, 96- Mbarek zatlarn resimlerini yksee asmak veya aa koymak, 97- Namaz klarken yapmas haram olan bir eyi, hutbe dinlerken de yapmak, 98- Namazda Arapadan baka dille dua etmek, 99- Namaz zrsz bozmak, 100- Namazlar vakti girmeden nce klmak, vaktinden sonraya brakmak, 101- lnn avret yerine bakmak, 102- lnn bir yerini zaruretsiz kesmek, [Organ nakli caizdir.] 103- Pis, necis olan eyleri yemek, 104- Rvet alp vermek, 105- Sakal bir tutamdan ksa yaparak snneti deitirmek, 106- Salih ana babann haram olmayan emirlerini yapmamak, 107- Selam verenin selamn hemen almamak, 108- Sihir [by] yapmak yaptrmak, 109- Sz tamak, 110- Suizan etmek, tecesss etmek 111- Tesiri kesin olan ilalar kullanmamak,
130

www.dinimizislam.com

112- Uur vermemek ve urunu vermedii mahsul yemek, 113- Uyuturucu kullanmak, 114- Vadesi gelmemi eki, senedi, iskonto yaparak demek, [Senet krdrmak.] 115- Vcuda zarar veren eyleri yiyip imek, 116- Yabanc ocuu kendi z evlad olarak ilan etmek, 117- Yabanc erkein menisiyle tp bebek sahibi olmak, tayc annelik, 118- Yalan sylemek, yalan yere yemin etmek, yalan olarak sz vermek, 119- Zekt ve sadakay, maln haram yerlere harcayan kimselere vermek, 120- Zenginliiyle veya makamyla kendini bakalarndan stn grmek, 121- Zina, livata ve hayvana tecavz.

Farzlardan bazlar
Sual: Haramlardan bazlarn maddeler halinde bildirmitiniz? Bunun gibi, farzlar da bildirebilir misiniz? CEVAP Farzlardan bazlar da unlardr: 1- Allah rzas iin a olan doyurmak, 2- Aksrnca elhamdlillah diyene yerhamkellah demek, 3- Allah ve Resulne itaat, [kendine farz olanlar renip yapmak ve haramlardan saknmak] 4- Allahn azabndan emin olmayp korkmak, rahmetinden de mit kesmeyip mitli olmak, 5- Allah telnn rzka kefil olduuna ve rzkn Allahtan olduuna inanmak, 6- Allah telnn varln tefekkr etmek, 7- Allah telya ihsan ettii nimetleri iin kretmek, 8- Allah tely hi unutmamak [Her iinde Allahn rzasn gzetmek], 9- Amentdeki alt esasa inanmak, ezberleyip manasn bilmek, 10- Ana babaya iyilik ve hizmet etmek, 11- Bellara sabretmek yani isyan etmemek, 12- Bir yerde salih kimse kalmayp, fesat ve bidat artnca, baka yere gmek, 13- Hayvan keserken Besmele ekmek,
131

www.dinimizislam.com

14- Boad kadna mehr parasn demek, 15- Boanan kadnn nafakasn babas, babas yoksa zengin akrabasnn vermesi, 16- ocuun, babasna hizmet etmesi, 17- Ehl-i snnet itikadn renmek, 18- Emrin, slamiyete uygun emirlerine itaat etmek, 19- Emr-i maruf ve nehyi mnkerde bulunmak, 20- Emr-i marufu yumuak yapmak, 21- Erkeklerin Cuma namaz klmas, 22- Eshab- kiramn hepsinin salih ve adil olduuna inanmak, hibirine dil uzatmamak, 23- Fuhu szlerden saknmak, 24- Gnahlar iin tevbe etmek, 25- Halife-i msliminin, seip emrettii ictihada gre amel etmek, 26- Haram ilemekten korkan bekrlarn evlenmesi, 27- Hell yiyip imek ve giyinmek, 28- Her asrda yaayan her milletin, Resulullaha uymas, 29- Her mslmann, mctehidi taklit etmesi yani drt mezhepten birinde bulunmas, 30- Hubb-i fillah ve bud-i fillah zere olmak, 31- slamn be artn renip tatbik etmek, [Namaz, oru, zenginse zekt ve hac] 32- yi huylu olmak ve ahlak ilmini renmek, 33- Kinata, ibret nazaryla bakmak, 34- Kanaat etmek, 35- Kars zengin olsa bile, bunun nafakasn vermek, 36- Kaza ve kadere raz olmak, 37- Kz ve olan ocuk yedi yana gelince, namaz klmalarn emretmek, 38- Kifayet miktar rzk [yani yiyecek, giyecek ve mesken] kazanmak iin almak, 39- Kul ve hak borlarn deyip lme hazrlanmak ve borlunun vasiyet yazmas, 40- Sanatna, mesleine ait din ve fen bilgilerini renmek, 41- Mctehidin Eshab- kirama uymas, 42- Mctehidin kendi ictihadna uymas, 43- Mdara etmek, yani insanlarla iyi geinmek, 44- Mftnn mctehid olmas, 45- Namaz klaca zaman hayzdan ve cnplkten gusletmek,
132

www.dinimizislam.com

46- Namaz klacak kadar sure veya yet ezberlemek, 47- Nasslarda aka bildirilen emirlere inanmak ve uymak, 48- ly ykamak, kefenlemek, cenaze namaz klmak, kabre defnetmek farz- kifayedir, 49- Peygamberlerin mucize gstermeleri, 50- Resulullahn Ehl-i beytine ve hanmlarna sayg gstermek, 51- Resulullahn peygamberliini iitenin, Ona iman etmesi, 52- Salih ve mahrem akrabay ziyaret etmek, 53- Selam verenin selamn almak, 54- Szne sadk olmak, doru sylemek, 55- afiide, erkek ocuklarn snnet olmas, 56- Tart ve lleri hilesiz, doru kullanmak, 57- Tevekkl etmek, 58- Zengin babann, fakir ocuunu evlendirmesi,

irkinin irkini
Sual: Baz gnahlar genler ileyince normal gibi karlanyor da, yallar ileyince, kocaman adam nasl yapar deniyor. Gnahsa herkese gnah deil mi? Bir bankac iki ise gze batmaz da, bir imam iki ise basnda konu olur. kisine de ayn gnah deil mi? CEVAP Gzelin gzeli olduu gibi, irkinin de irkini olur. yi iler, gzellikler bazsnda daha ok dikkati eker. Bir hadis-i erif meali: (Gzellik, kiminde daha gzeldir. Mesela adalet gzeldir, fakat idarecide daha gzeldir. Cmertlik gzeldir, zenginde daha gzeldir. Hay gzeldir, kadnda daha gzeldir.) [Deylemi] Bir kimsenin adaletli olmas iyidir, ama bir mdrn, bir bakann veya bir padiahn adaletli olmas daha farkldr. Bir padiahn adaleti, dillere destan olur. Hazret-i merin adaleti, asrlar gemesine ramen hl unutulamamtr. Cmertlik gzeldir, ama fakir cmert olsa ne yapabilir, ka kiiye ne verebilir ki? Zenginin cmertliiyse, her tarafa yaylr. Mesela Hatem-i Tai isimli zenginin cmertlii dillere destan olmu, 15 asr gemesine ramen unutulmamtr. irkin eyler de byledir. Kibir herkes iin ktdr, ama fakirin, cizin, cahilin, iinin kibirlenmesi daha ok dikkati eker. Malnla m bykleniyorsun, ilminle mi bykleniyorsun, makamnla m bykleniyorsun demezler mi? Byleleri iin, (Kavurga yer, kavurma yedim der) diye ktlenir. [Kavurga, buday, msr gibi tahllarn, kuru
133

www.dinimizislam.com

yemi olarak yenmesi iin, atete kavrulmuuna denir.] Dinden uzak bir kimse, iki ise, kumar oynasa gze batmaz, ama bir din adam, bir imam camiye sarho gelse gnn olay olur. Din adam beyaz elbise gibidir, ufak bir leke hemen grnr. Ba kapal bir bayan, mini etek giyse, herkesin dikkatini zerine eker. Cumhurbakan lks arabayla gelse kimse yadrgamaz, ama fakirin ayn arabayla hava atmas ayplanr. Onun iin derler ki: Adamn ayran yoktur imeye, Altn gm kpr ister gemeye. Herifin alktan nefesi kokar, Lks araba ile gezmeye kar. Zina byk gnah ve ok irkin bir itir, fakat ihtiyarn zina etmesi daha irkin, daha ktdr. ki hadis-i erif meali yledir: (Yedi kat gk ve yer, zina eden ihtiyara hep lanet eder.) [Bezzar] (Allah tel u kiiye iddetli azap eder: 1- Zina eden ihtiyara, 2- Yalan syleyen idareciye, 3- Kibirli fakire.) [Mslim] 7080 yanda bir nine, boyansa, mini etek giyse normal karlanmaz, belki gln olur.

lenmeyen gnahn cezas


Sual: Gazetenizde kan bir yazda, (Bedenine zarar verdii iin alkoll ikileri brakan, sarholuk gnahndan kurtulamaz. Frengi, belsoukluu ve AIDS gibi korkun hastalklara yakalanmamak iin, zinadan, genelevlere gitmekten saknan kimse de, slamiyette, afif, temiz saylmaz) deniyordu. Bir gnah ilenmeden nasl sarholuk gnah yazlr? Gnah ilemeye sadece karar verilse, ilenmese yine gnah ilenmi olur mu? CEVAP Gnah ilemeye karar verince, gnaha azmedince sadece karar verme gnah yazlr diyen limler varsa da, birok lim, (Gnah ilemeye karar verilse, fakat ilenmese, karar verme gnah da yazlmaz) buyuruyor. Gnah ilemeyi istemek gnah olmaz. lemeye karar verilince, yalnz karar vermek gnah yazlr. lemek gnah yazlmaz. Kfr ve kfre sebep olan eyler byle deildir. Bunlara karar verince kfir olur. (Bezzaziyye) Gnah ilemeyi dnmek, ilemeye niyet etmek, karar vermek gnah olmaz, yapmak gnah olur. (slam Ahlak) Gnah, terk edilirse, sevab yazlr. Bu gnah ilemeye azmederse, bir gnah yazlr. lemezse, bu da affolur. Hadis-i erifte, (Kalbe gelen kt
134

www.dinimizislam.com

dnce, sylenmedike ve buna uygun hareket edilmedike affedilir) buyuruldu. (Berika, Buhari) Bir kimse iki imeyi dnp, iki almaya karar verirse, sonra gnahn dnerek vazgeerse, ok sevab alr; nk (Bir haramdan saknmann sevab, bir farz yapmann sevabndan kat kat oktur) buyuruluyor. imdi gazetede kan yazy aklayalm: Bir kimse, iki iip sarho oluyor. Doktor, bir daha iki iersen, yle bir hastalk kar veya lrsn dese, o da srf bedenine zarar verdii iin imezse, haramdan saknma sevabna kavuamad gibi, eski itikleri de affa uramaz, nk tevbe etmemitir. kiyi brakmasnn sebebi, vcuduna zarar verecei iindir. Vcuduna zarar vermeyeceini bilse brakmaz. Hastalk bular diye zinadan kaan kimse de, gnahna tevbe etmedii iin, hastalk tehlikesi yoksa yine zina edebilecei iin, zinadan saknma sevabna kavuamad gibi, eski zinalar da affa uramaz ve dinde namuslu kimse saylmaz.

Bu fetvay kimden aldn?


Sual: nternette, (Bu fetvay kimden aldn mslman?) diye bir iir dolayor. Bu iirde dine aykr yerler var m? CEVAP iirde, gayrimslimlerin rettii earb almak tenkit ediliyor. Dinimiz, gayrimslimlerle al veri yapmann caiz olduunu bildiriyor. Peygamber efendimiz de, gayrimslimlerle al veri yapmtr. Earp iin l, dinin emirlerine uygun olmasdr. Mesela rengiyle dikkat eken, ipek bir earb Mslman da retse, ucuz da olsa, giymek caiz olmaz. Gayrimslimden earp almann gnah olduunu syleyen kii, bu fetvay acaba kimden almtr? iirde, eli kolu kuyumcu vitrini denilerek ziynet taklmas tenkit ediliyor. Zektn vermek ve yabanc erkeklere gstermemek artyla, ne kadar ok olursa olsun, ziynet takmak gnah deildir. Ziynet takmaya slami yaay deil diyen kii, bu fetvay acaba kimden almtr? iirde, (Evinde eyas hep otomatik, bu rahatlkla iler bitik) deniyor. amar makinesi, bulak makinesi, temizlik robotu gibi otomatik eya kullanmak, gnah deildir. Hatta Mslmanlarn, teknolojiyi takip ederek, her eit yeni vastalar, hayrl ilerde kullanmalar gerekir. Otomatie, pratik i yapmaya gnah diyen kii, bu fetvay acaba kimden almtr?
135

www.dinimizislam.com

iirde, (Olum kzm diye mallar alnp ylyor) deniyor. Helalden olmak artyla ok mal almak ve helal yolda harcamak, gnah olmaz. Oluna kzna ok mal almann gnah olduunu syleyen kii, bu fetvay acaba kimden almtr? iirde, (Allah seni Kurana konu yapt, a da u seriyi oku) deniyor. Kuran mealinden anladmza gre, din olur mu hi? Ayn yeti birok ilahiyat, tesettr yok diye tefsir ediyor. Mslmana meal deil, ilmihal tavsiye edilmeli. Yoksa ortalk, farkl grten geilmez. Meal okumay tavsiye eden kii, acaba bu fetvay kimden almtr? Son olarak iirde, (slami yaay bu deil inan, bu fetvay nerden aldn Mslman?) deniyor. Bunu yazan kii, slami yaayn bu olmadn bildiren fetvay acaba kimden almtr? Doru yanl kark olan byle iirleri, (Herkese gnderin) diyerek bakalarna gnderenler de, bu fetvay acaba kimden almlardr?

Zaruret ve haram
Sual: (Herhangi bir ey almak iin zaruret varsa, bankadan faizle kredi ekmek caiz olur) deniyor. Hlbuki faizle kredi ekmek de haramdr. Haram ilememek iin, bir baka haram ilemek nasl caiz olur? CEVAP Bu kyas, dinimize aykrdr. Bir ey zaruret mi, deil mi, o ayr eydir. Eer zaruretse, zarureti giderecek kadar ilenen haram caizdir. Bunun aksi asla iddia edilemez. mam- Rabbani hazretleri, (Zaruretler, haraml ortadan kaldrr) buyuruyor. Ayn anlamda, Mecelle'de, (Zaruretler, haramlar mubah klar) buyuruluyor. Demek ki bir ii yapmak zaruretse, o ii yapmak haramlktan kyor. Burada nemli olan o iin zaruret olup olmadn tespittir. Bir iki rnek verelim. Din kitaplarndaki ifadeler yledir: Bahr kitabnda diyor ki: (Muhta olann faizle bor almas caizdir.) Fakat buna da faizle dn vermek haramdr. Nafakas olmayp, bulamayanlara muhta denir. slamiyet, bu ihtiyac zaruret kabul etmektedir. [Ebah] (S. Ebediyye) Etkili olduu tecrbeyle bilinen haram maddeleri, zaruret halinde ila olarak kullanmak haram olmaz. (Redd-l-muhtar) Erkek doktorun, kadnn avret saylan yerlerine bakmas caiz deildir, fakat kadn doktor bulunmazsa, hastalk tehlikeli veya ok arlysa erkek jinekologa da gidilebilir. (S. Ebediyye) Alktan lecek kimsenin, le yemesi caizdir. (Hindiyye, slam Ahlak) Buhari'deki hadis-i erifte, (Allah tel, haram olan eylerde, size ifa yaratmamtr) buyurulmutur. Bunun manas, ifas olduu tecrbe
136

www.dinimizislam.com

edilen haram maddeler, ila iin helal olur, demektir. Nitekim susuzluktan lecek kimseye, lmden kurtaracak kadar arap imek helal olur. Haram olan eyde, ifa bulunmas, mtehasss olan Mslman bir doktorun sylemesiyle anlalr. Yalnz, domuz eti ve ya, ifas bulunsa da, ila olarak da kullanlmaz. (Redd-l muhtar, Tam ilmihal) Demek ki, bu vesikalardan da anlaldna gre, zaruret olunca haram, mubah hale geliyor, haramdan kurtulmu oluyoruz.

Unutmak zrdr
Sual: Unutmak nerelerde zr, nerelerde zr deildir? CEVAP Birka rnek verelim: 1- Namaz klarken farz unutmak zr olmaz, namaz yeniden klmak gerekir. 2- Namazda snneti unutmak zr olur; namaz tamam olur. 3- Namazda vacibi unutmak da zr olur; ama secde-i sehv ile tamamlanm olur. 4- Namazda secde-i sehvi unutmak da zrdr. Unutulunca namaz tamam olur. 5- Unutunca namazn kazaya kalmas gnah olmaz. 6- Namazda unutarak bir nceki zamm sureyi okumak zrdr, mekruh olmaz. 7- Tertip sahibi namaz iindeyken, nceki vakti klmadn unutursa, namazdan sonra hatrlasa da, kld namaz sahih olur; nk unutmak zrdr. Tekrar klmak gerekmez. 8- Camiye cemaate gideceini unutup soan sarmsak yiyen, cemaate gelmez. Unutmas zr olur. 9- Ramazanda unutup oru tutmaynca, o orucu kaza etmek farz olur. Unutmakla orutan kurtulmu olmaz. 10- Oruluyken unutarak yiyip imek zrdr, orucu bozmaz. Yanlmak, unutmak gibi deildir. Akam oldu sanarak yiyip ienin orucu bozulmu olur; fakat kefaret gerekmez, kaza gerekir. Bunun gibi, imsak vakti kmken kmad sanp yiyip ienin orucu sahih olmaz. Yarn oru tutacam diye niyet edip de unutup tutmayan, oru tutmu saylmaz. 11- Yeminde, unutup yapmayacam dedii eyi yaparsa yemini bozulmu olur. Yemin kefareti vermesi gerekir. 12- Birine selam syle dense, selam gtrmeyi kabul edenin o selam gtrmesi farzdr, unutursa gnah olmaz. Sual: Bekara suresinin, (Rabbimiz, unutursak veya hataya
137

www.dinimizislam.com

dersek bizi sorumlu tutma) mealindeki son yetinde bildirilen unutmalar nelerdir? Unutup sonra hatrlasak, yine sorumluluk devam eder mi? CEVAP Bir hadis-i erif meali de yledir: (Allah tel, mmetimin yanllkla, unutarak veya mecburen [zaruretle] iledii gnahlar affetmitir.) [bni Mace] Unutmalar, hatalar farkldr. Birka rnek verelim: 1- Oruluyken unutup yiyip imekle oru bozulmu olmaz. Hi hatrlamazsa oru sahihtir. Hatrlaynca brakmas gerekir. Brakmayp yemeye devam ederse orucu bozulmu olur. 2- Abdestsiz namaz klsa, abdestsiz olduunu hatrlamasa namaz sahih olur. Abdestsiz olduunu hatrlarsa, o zaman namazn iade etmesi gerekir. Unutmutum demesi mazeret olmaz. Unutmas gnah olmaz; fakat hatrlaynca iade etmesi gerekir. 3- Guslederken, kuru yer kalm olsa, kuru yer kaldn bilmese gusl sahih olur. 4- Unutarak vaktin namazn klamayp kazaya kalsa, gnah olmaz. 5- Vitir namaznda kunut dualarn unutsa, namaz iinde hatrlaynca, secde-i sehv ile namaz tamam olur. Secde-i sehvi de unutursa yine unuttuu iin namaz tamamdr; ama bir farz unutsa, mesela iftitah tekbirini unutsa sonra unuttuunu kesin olarak anlasa, namaz yeniden klmas gerekir. Hatrlamazsa namaz sahih olur. Vesveseye itibar etmemelidir. 6- Elbisenin bir yerine necaset bulasa, bulaan yeri unutsa, zannettii yeri ykasa, temizlendi kabul edilir. 7- Unutarak veya yanllkla baka ey diye alkol iilse gnah olmaz.

Unutmak zr m?
Sual: Dinde her unutmak zr deil mi? Mesela unutarak yiyip imek orucu bozmaz. Bunun gibi bir namaz unutsak vakti ksa, artk o namaz kaza etmek gerekmiyor mu? CEVAP Unutmak zrdr. Unutarak namazn kazaya kalmas gnah olmaz, ama hatrlaynca kaza etmek farzdr. Evet, orulu kimse unutarak su ise orucu bozulmaz, fakat namaz klarken unutularak su ise namaz bozulur. Elbisenin bir yerine necaset bulasa, bulaan yeri unutsa, zannettii yeri ykasa, temizlendi kabul edilir. (Hadika) Bir kimse, kendi hanmnn yata sanarak, gece kaynvalidesinin yatana girse, ehvetle pse, hrmet-i msahere olur, kars ona haram
138

www.dinimizislam.com

olur. (Bezzaziyye) Hlbuki kasten yapmad, bilmeden unutarak yapt. Demek ki unutmann yerine gre, farkl hkm oluyor. Kendi aklmza gre, her unutmay ayn kefeye koyarak genel bir kaide karmamz geerli olmaz.

Gnahkrn ibadetleri
Sual: Mslman olarak lenlerin sevablaryla gnahlar tartlp, sevab kefesi ar gelenler dorudan cennete gireceine gre, imdi gnah ilesek mesela ak gezsek, iki isek de, sonra bu gnahlar telafi edecek kadar hayr hasenat yapsak, eme yaptrsak, fakir giydirsek ve daha baka sevablar kazansak, cehenneme girmekten kurtulur muyuz? CEVAP Evet, sevab ilemekle cehenneme girmekten kurtulabiliriz; ama haramlar karlayacak ok byk sevablarn olmas gerekir. Bin fakir giydirilip doyurulsa, bir vakit namaz kasten kazaya brakma gnahn deyemez, bir lira zekt borcunu veya azck bir kul hakkn demi olamaz; nk farzlarn yannda nafile sevablar denizde damla deildir. Dman uana tabancayla, tfekle kar konulmayp uaksavar gerektii gibi, haramlara da, farzlarla kar koymak gerekir. Ayrca, gnah ileyenin iyiliklerine sevab verilmez. Mesela, iki ien bir kimse namaz klnca namaz borcundan kurtulur; fakat tevbe edip gnah terk etmedike, namaz klanlar iin vaat edilen byk sevablara kavuamaz; nk dinimizde gnahtan kamak ibadet etmekten nce gelir. Bir hadis-i erif meali yledir: (arap [alkoll iki] ienlerin, tevbe etmedike, namazlarna, orularna, haclarna, zektlarna ve sadakalarna sevab verilmez.) [Enis-l-vaizin] mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Bir farz kasten yapmayan veya bir haramdan kamayan, aka gnah ileyen kimsenin yapt nafile ve snnetleri kabul olmaz, sevab verilmez. Bir lira zekt vermeyenin milyonlar vererek yapt hayratlarn ve hasenatlarn hibiri kabul olmaz. Yapt camilere, okullara, hastanelere, hayr kurumlarna ettii yardmlara sevab verilmez. (1/29) Muhammed Hadimi hazretleri de buyuruyor ki: Gnah ilemeye devam edildike, taatlarn, ibadetlerin faydas olmaz. Hibirine sevab verilmez. (Berika) (Faydas olmaz, sevab verilmez) demek farzlar sahih olur, bortan kurtulursa da, o ibadeti yapmakla hsl olacak byk sevablara kavuamaz demektir. Haram ilemeye devam edenin ve farz borcu olann o konudaki
139

www.dinimizislam.com

nafile ibadetlerine zaten hi sevab verilmez.

Gnaha iyi denmez


Sual: (Gnah ilemek kt deildir, kt olsayd, sahabeden, evliyadan gnah ileyenler kmazd. Kt olan, gnah ilemek deil, gnahta srar etmek ve iledii gnahn arkasna tevbe etmemektir) demek doru mudur? CEVAP Gnah kim ilerse ilesin gnah ilemek ktdr. Gnah, Allah telya isyan etmek demektir. Tevbe etmemek, srar etmek ise daha byk gnahtr. Tevbe edip srar edilmezse affolur. Affedilse bile, gnah iin iyidir denmez. Gnahtan saknmak dinimizin emridir. Bir yet-i kerime meali: (Ak da olsa, gizli de olsa, gnahlardan saknn!) [Enam 120] Bir hadis-i erif meali de yledir: (Gnah ileyince kalbde siyah bir nokta hsl olur. Eer tevbe edilirse o leke silinir. Gnahlara devam edilirse, o leke byr ve kalbinin tamamn kaplar.) [Nesai]

Yaldzl necaset
Sual: Haramlar neden tatl geliyor da, ibadetler g geliyor? CEVAP Haramlar herkese tatl gelmez. Ancak nefsinin esiri olan gnahkrlara tatl gelir. Haramlar necaset gibidir, fakat stleri yaldzlanm, cilalanm, cazip ve tatl hale getirilmitir. Bunlarn iinin, necaset ve zehir olduunu bilen, grne aldanmaz. Baz meyveler var, d, kabuu yani grn ok gzel, ama ii acdr. Baz meyvelerin ise, grn ho deilse de ii tatldr. Eki narn kabuu ok gzeldir, ama ii ekidir. Tatl narn kabuu irkindir, ama ii tatldr. Zakkumun iekleri ok gzeldir. Gzel tavus kuunun sesi ok irkindir. Ktler iin, (D seni, ii beni yakar) denmitir. Grne, kabuuna aldanmamaldr. Cevizin sert kabuunu krmadan yenmez. D odun ise de, ii tatldr. Aatayken, odun kabuundan nce de, zehirli bir d kabuu vardr. D zehirli ve odun diye, krlmas etin olan cevizden vazgeilmez. badetlerin, nimetlerin d, bize ac gelirse de, ileri tatldr. Dna deil, iine bakmal. Mesela hastalk, bela, birer nimettir. Bunlar nimet bilip sabreden kazanr. Onun iin, (Sabr acysa da, meyvesi tatldr)
140

www.dinimizislam.com

buyuruluyor. Belaya ve hastalklara sabretmek, nimettir. Ezelde takdir edilmi olan ey baa gelir, eer sabredilirse sevabna kavuulur. Sabredilmez, barlrsa, gnaha girilir ve huzursuz olunur. Sknt her ne kadar ok ac olsa da, sabredilirse nimet olur. Bir yet-i kerime meali: (Holanmadnz ey sizin iyiliinize, sevdiiniz ey de ktlnze olabilir. Siz bilmezsiniz, Allah bilir.) [Bekara 216] Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (Allahn sevdikleri belaya urar. Sabreden mkfata nail olur.) [. Ahmed] ( gn hasta yatan mmin, yeni domu gibi gnahtan temiz olur.) [Ebu--eyh] (Kii, hep shhat ve selamette olsa, bu ikisi onun helaki iin kfi gelir.) [. Asakir] (Gnahlar affoluncaya kadar, mmine bela ve hastalk gelir.) [Hkim] Biri, (Ey Allahn Resul, malm gitti, param gitti, vcudum hasta oldu) dedi. Ona buyurdu ki: (Mal gitmeyende, paras bitmeyende ve hasta olmayanda hayr yoktur, nk Allah telnn sevdii kul, belaya maruz kalr.) [Ebu Davud]

Vcut emaneti
Sual: Yerli bir vehhabi, yani selefiyim diyen biri, (Vcudumuz ve organlarmz bize Allahn emaneti deildir. Cahil halk emanet sanyor. Emanet, btn ibadetlerdir) diyor. Bu sz yanl deil mi? CEVAP Onlarn yerlisinin de, yabancsnn da, Ehl-i snnete aykr btn szleri yanltr, nk nakle itibar etmiyorlar, dini aklla lyorlar. Hlbuki bir hadis-i erif meali yledir: (Dini aklla lmek kadar zararl bir ey yoktur.) [Taberani] yet ve hadisleri de yersiz tevil ediyorlar. Bir hadis-i erif meali: (mmetime en ok tehlikeli olan, Kuran yersiz tevil edendir.) [Taberani] Ehl-i snnete aykr, bir din meydana getirmeye alyorlar. (Vcudumuz ve organlarmz bize Allahn emaneti deil) demeleri yanltr. Peygamber efendimiz, (Elin, sana bir emanettir, onunla haram olan eyi tutma! Ayan sana bir emanettir. Onunla haram yere gitme! Tenasl aleti sana bir emanettir, onunla zina etme!) buyuruyor. Bunun gibi bedendeki btn organlar birer emanettir. Bu nimetleri meru ekilde ve meru yerlerde kullanan, emin kimselerden olur, Cenab- Hakka kar
141

www.dinimizislam.com

tam kr yapm olur. Bu emanetleri gayri meru yerlerde kullanan insan, Allah telya isyan etmi ve hyanet etmi olur. (Ey Oul lmihali) Bize emanet olarak verilen organlarmz: 1- El: Haram olan eyleri tutmamal. 2- Dil: Yalan sylememeli ve kt eyler konumamal. 3- Gz: Haram olan eylere bakmamal. 4- Mide: Haram olan eyleri mideye sokmamal. 5- Kalb: Kibir, ucup, suizan gibi eylerden kamal. 6- Kulak: Haram olan eyleri dinlememeli. 7- Ayak: Kt yerlere gitmemeli. 8- Ferc: Zina ve livatadan uzak durmal. 9- Burun: Haram eyler koklamamal. 10- Setr-i avret: Erkekler ve kadnlar dinimizin emrine uygun kapanmaldr. Emanet, sadece bize verilen organlarmz deildir. oluk ocuk, mallar ve sahip olduumuz her ey bize emanettir. Aile efradmz da bize emanettir. Birka hadis-i erif meali yledir: (Kadnlarnza eziyet etmeyiniz! Onlar, Allah telnn sizlere emanetidir. Onlara yumuak olunuz, iyilik ediniz!) [Mslim] (Ey insanlar! Kadnlar size Allahn emaneti olarak verildi. Sizin onlar zerinde haklarnz olduu gibi, sizin zerinizde onlarn da haklar vardr.) [. Cerir] (Hepiniz, bir srnn oban gibisiniz. oban srsn koruduu gibi, siz de evinizde ve emriniz altnda olanlar Cehennemden korumalsnz! Onlara Mslmanl retmezseniz, mesul olursunuz.) [Mslim] (Bir kimse, kzn fska [kt kimseye] verirse, Allah telnn emanetine hyanet etmi olur. Emanete hyanet edenlerin gidecei yer, Cehennemdir.) [S. Ebediyye] Ahzab suresinin, (Emaneti gklere ve yere ve dalara bildirdik, yklenmek istemediler. Ondan ekindiler. Onu insan yklendi. nsan zalim oldu. Cahil oldu) mealindeki 72. yet-i kerimesinde bildirilen emanet, akl ve slamiyettir. Yani be vakit namaz bata olmak zere btn ibadetlerdir. (Beydavi)

Yetenek ve gnah
Sual: Canl resmi ve heykeli yapmann, alg almann gnah olduunu sylemek yanltr, eer gnah olsayd Allah o kimseye byle yetenek vermezdi. Allah gnah olan ilere yetenek verir mi hi?
142

www.dinimizislam.com

CEVAP Elbette verir. Buras imtihan yeridir. Gnah ilemeye yetenek verilmezse, o zaman yeteneksiz kimse nasl gnah ilesin ki? imdi birka yetenek yazalm: 1- Bir kimsenin kumar oynama yetenei olsa, o kiinin kumar oynamas gnah olmaktan kar m? 2- Bir ilingir her kilidi aabilse, bu kabiliyetinden dolay, kilitli kaplar ap evdeki bakalarnn eyalarn alsa, bu hrszl gnah olmaktan kar m? 3- Attn on ikiden vurabilme yeteneine sahip olan bir avc, bakalarnn at, inek, koyun gibi hayvanlarn veya insanlar vurup ldrse, yapt cinayet gnah olmaktan kar m? 4- Bir kimsenin, tabanca, silah yapma yetenei olsa, yapt bu aletlerle insanlar ldrse, yapt katillik gnah olmaktan kar m? 5- Bir heykeltra, yapt puta tapsa, yapt put gnah olmaktan kar m? 6- Usta bir ressam, yksek yeteneinden dolay, canl gibi resimler yapsa, mesela mstehcen kadn resimleri yapsa, bu gnah olmaktan kar m? 7- Yetenekli bir dansz, soyunup kimsenin yapamad gsteriler yapsa, yapt gnah olmaktan kar m? Bu rnekleri oaltmak mmkndr. Yeteneimiz olsa da, olmasa da, o eyin hibir zarar olmasa da, dinimizin yasak ettii eyi yapmamaldr.

Gnah ilemekle ilgili eitli sorular


Sual: Bir Alman genci bana, "u gnah ilersen mslman olacam" dedi. Ben de bir danaym dedim. Birine sordum. "Bir insann hidayetine sebep olmak, dnyadaki her eyden kymetlidir. Gnah ile tevbe edersin!" dedi. Ben ise daha nceki yazlarnzdan bunun caiz olmayacan anlyorum. Gnah ileyerek ibadet edilmeyeceini yazmtnz. Kfirin mslman olmas iin gnah ilemek caiz midir? CEVAP Asla caiz olmaz. Dinimizde gnah ilememek, ibadet etmekten daha kymetlidir. Bir hadis-i erifte, (ok az bir gnahtan kanmak, btn cin ve insanlarn ibadetleri toplamndan daha iyidir) buyuruluyor. Her gnah, Allah telya isyan olduundan, byktr; fakat bazs, bazsna gre kk grnr. Bir kk gnah yapmamak btn cihann nafile ibadetlerinden daha sevabdr, nk nafile ibadet yapmak farz deildir. Gnahlardan kanmaksa farzdr. (Ryad-un-nashin)
143

www.dinimizislam.com

Bid'at ilemek ise, byk gnahlardan daha tehlikelidir. Bu bakmdan dine hizmet etmek niyetiyle bid'at ilemeyi mubah grmemelidir. Baz cahil kimseler de, tesbih namazn cemaatle klabilmek iin, namaza duruyorlar, sonra kasten bozuyorlarm. Bylece bu namaz klmay kendilerine vacip yapyorlarm. (Vacip olunca da cemaatle klnr) diyerek, Tesbih namazn cemaatle klyorlarm. Bir defa vacip de olsa cemaatle klnmaz. Vitir vacip olduu halde, Ramazan haricinde cemaatle klnmyor. Tesbih namaz nasl cemaatle klnabilir? Bir namaz kasten bozmak haramdr, byk gnahtr. Bir haramdan kamak, milyonlarca nafile namaz klmaktan evladr. Haram ileyerek farz, mekruh ileyerek snnet yaplmaz. Gnahtan kamak ibadet yapmaktan nce gelir. (Uyun-l Besair) Hadis-i erifte buyuruluyor ki: (Az bir haramdan kamak, 80 bin nafile hac sevabndan efdaldir.) [Deylemi] Sual: Allaha asi olmak ne demektir? CEVAP Asi olmak, kar gelmek, gnah ilemek demektir. Allah telya asi olmak iki trldr: 1- Allah telnn emirlerini, yani farzlar yapmamaktr. Farzlar, vazife kabul etmeyenler kfir olur. Vazife bilip, tembellikle yapmayanlar, yani kaza etmek, demek fikrinde olanlar, Hanefi mezhebinde kfir olmaz. Fakat en byk gnah olur. 2- Hak telnn men ettii eyleri, yani haramlar yapmaktr. Haramdan kamay vazife bildii halde, nefsine uyarak yapan ve sonra zlenler kfir olmaz. Haram ileyen mslmanlara fsk, asi denir. Haram ilemeyenlere salih, mtteki denir. ttikann, yani haramdan kamann sevab, farzlar yapmann sevabndan daha fazladr. Sual: Bir kitapta, Peygamber efendimizin, (Ya Rabbi bugnden sonra Osmana gnah yazma) diye dua ettiini okudum. Bir kimse, gnah iledii halde, niin gnah yazlmaz? Gnah yazma demek, gnah iletme demek midir? CEVAP Evet gnah iletme demektir. Peygamberler hari, gnahsz kul olmaz. Bir de mahfuz evliya vardr. Allah tel bunlara gnah iletmez. Allah tel, sevdiklerini, baz evliyay gnah ilemekten korur. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah telnn sevdii kula gnah zarar vermez.) [Deylemi] Gnahn zarar vermemesi iki trl olur:
144

www.dinimizislam.com

1- Kul, lmeden nce tevbe eder, tevbe eden de hi gnah ilememi gibi olur. Bylece ilenen gnah zarar vermez. 2- Allah tel, sevdii kulunu gnah ilemekten korur. Peygamber efendimizin, (Osmana gnah yazma) diye dua etmesi byledir. Yani, (Onu gnahtan muhafaza buyur) demektir.

Gnah ve istek
Sual: (Allah tel vermek istemeseydi, istek vermezdi) sz mehurdur. Bu sz, gnah olan bir eyi de yapmay ok istediimizde, bunu Allahn yapmamz istediini gstermez mi? CEVAP Hayr. Allah tel gnah ilenmesinden kesinlikle raz olmaz ve kullarnn gnah ilemesini istemez. O sz, dine uygun iler iindir. Mesela, artlarna uygun yaplan dualar kabul olur. ki hadis-i erif meali yledir: (Dua etme arzusu gelince, dua edin! nk bu, duann kabul olacana alamettir.) [Tirmizi] (Allah tel, dua etmeyi takdir etmise, kabul etmeyi de takdir etmitir.) [Ebu Nuaym] mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Dine uygun istek, kavumann mjdecisidir. Yanp yaklmak da, kavumann balangcdr. (1/61)

Haram olduunu bilmemek


Sual: Haram olan bir eyi, haram olduunu bilmeden ileyene gnah olur mu? CEVAP Evet, din bilgilerinin her tarafa yayld bir yerde, bir eyin dindeki hkmn bilmemek zr deildir. O eyi kullanmak, haram olur. Mesela iki ise, zina etse, ben ikinin, zinann haram olduunu bilmiyordum dese, yine haram ilemi olur. Ancak, Mslmanlardan uzak bir yerde yaad veya yeni Mslman olduu iin bilmiyorsa, renme imkn da yoksa mazur olur.

bretlik olay
Sual: Geen gn Yozgatta ibretlik bir olay oldu. badetleri yapmayan ve gnahlar aktan ilemekten ekinmeyen bir kadn intihar etti. Kabrinden etrafa ok kt bir koku yaylyor, kimse kabrin yanna yaklaamyor. Neden olabilir? CEVAP badetleri yapmayan stelik de gnahlar aka ileyen kimsenin, imann muhafaza etmesi ok zordur. ntihar etmesi de ok byk gnahtr. Bu olay, sanki onun imansz ldne alamettir. Bir hadis-i erif meali
145

www.dinimizislam.com

yledir: (Bir eyle canna kyan kimseye, Cehennemde onunla azap edilir.) [Buhari] Bu hadis-i erif, istisnalar hari, intihar edenlerin Cehenneme gideceini bildirmektedir. Az da olsa, imansz len kimselerin kabirlerinde ektikleri azap grlebiliyor. Mesela Trabzonlu bir arkada unu anlatt: Bir bayan kabre koyduklar zaman sanki deprem oluyor gibi kabir sallannca, kocas merak edip kabri herkesin gz nnde ayor. Karsnn kmr haline geldiini gryor. Kocas, (Eim dinin tesettr emrini inkr ederdi) diyor. Kfir olarak lmekten ok korkmak gerekir. Yapamasak bile, dinimizin bildirdiklerine inanmak, hepsini beenmek lazm. Gnah ayr, inkr ayrdr. nkr eden, beenmeyen dinden kar. Sual: Vera sahibi olmak iin, nasl hareket etmek gerekir? CEVAP Bir kimse, u on eye riayet etmedike tam vera sahibi olamaz: 1Gybet etmemeli. 2- Mminlere suizan etmemeli, kt bilmemeli. 3- Kimse ile alay etmemeli. 4- Namahreme bakmamal. 5- Doruluktan ayrlmamal. 6- Kibirlenmemeli.7- Maln haramlara harcamamal.8- Nefsi iin makam istememeli. 9- Be vakit namaz vaktinde klmay, birinci grev bilmeli. 10Ehl-i snnet limlerinin bildirdii iman ve amellere uymal. (Mekt. Rabbani 2/66)

Gnaha ortak olmak


Sual: eitli gnah olan konserler tertip ediliyor. Bu konserleri dzenleyenler mi, yoksa konsere itirak edenler mi gnaha giriyor? CEVAP kisi de gnahta ortaktr. Dinleyen olmasayd, yle konser tertip edilmezdi. Mesela, cambaz, ipten dp lrse, seyirciler de gnaha girer; nk onlar seyretmeselerdi, cambaz oynamayacak ve lmeyecekti. Evet, ldrlen kimse, eceli geldii iin lr; fakat bunu ldren de, cezasn grr. (S. Ebediyye) Sual: Bir kimse, ana-babasnn veya bakasnn gnahn zerine alabilir mi? Kimi, Vebalim senin boynuna diyor. Byle sylemekle, birinin gnah bakasna yazlr m, kimi de Sen unu ile gnah bana diyor. Biz onu ileyince gnah ona m olur? CEVAP "Vebalim senin boynuna" demekle, onun gnah bakasna yazlmaz. "Gnah bana" demekle de, gnah olan bir ey ilenince, ileyen gnahtan
146

www.dinimizislam.com

kurtulamaz. Gnaha tevik eden de gnaha girer. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Hibir gnahkr, bakasnn gnahn ekmez.) [Enam 164] Hadis-i erifte de ayn ifadeler vardr: (Hi kimse bakasnn gnahn ekmez.) [Hakim] Ancak gnah ilemeyi reten babaya evladnn gnah da yazlr. badet retirse, onun sevab da babasna yazlr. Hadis-i erifte, (Bir mslmann evlad, ibadet edince, kazand sevap kadar, babasna da verilir. Bir kimse, ocuuna gnah retirse, bu ocuk ne kadar gnah ilerse, babasna da o kadar gnah yazlr) buyuruldu. (S. Ebediyye) yklendikleri gibi nsanlar saptanlar, kendi gnahlarn sapttrdklarnn gnahlarn da yklenirler. (Nahl 25, Beydavi) Sual: (Yetmi yandan sonra, her gnah ile, sana sual yok) diyorlar, doru mu? CEVAP Yanltr. Herkese sual vardr. Kimininki hafif, kimininki iddetli olacaktr. Yal Mslmana Allah tel daha ok merhamet eder. Sual: Bir gnah bilerek ilemek mi, yoksa bilmeden ilemek mi daha gnahtr? CEVAP renmesi farz olan, eyi bilmemek zr olmaz, gnah olur. Bir hadis-i erif meali: (Ayn gnah ileyen lime bir, cahile iki gnah yazlr. lim, yalnz gnahn cezasn; cahil ise, hem gnahn, hem de o meseleyi renmemenin cezasn eker.) [Deylemi] Bir de u durum var. Cahil bir gnah gafletle iler. lim ise kasten ileyebilir. Kasten ilemek daha byk gnahtr. Mesela cahil, kendi bahesine uzanan komunun meyvesini yese, buna, bakasnn meyvesini yemek gnah ile birlikte bu meseleyi renmemek gnah yazlr. Fakat lim bunu yaparsa, kasten haram ilemi olur. Bunun cezas, cahilin iki gnahndan daha ar olur. Bilerek, kasten gnah ilemek gnaha nem vermemek anlam da tayabilir. ki hadis-i erif meali: (Zebaniler, gnahkr hfzlara, puta tapanlardan daha nce azap yapar. nk bilerek yaplan gnah, bilmeyerek yaplandan daha ktdr.) [Taberani] (lmi ile amel etmeyen lim, kyamette en iddetli azaba dar olur.) [Beyheki] Demek ki, hem bize lazm olan bilgileri renmemiz, hem de bunlarla
147

www.dinimizislam.com

amel etmemiz gerekir. Sual: Bir zatn, 4 bin hadisten birini seip onunla amel ettiini duydum. Bu hadis nasldr? CEVAP Ebu Bekr-i ibl hazretleri, 400 hocadan ders alp onlardan rendii 4 bin hadisin iinden unu seip onunla amel etmitir: 1- Dnya iin, dnyada kalacan kadar al! 2- Ahiret iin orada kalacan kadar al! 3- Allaha muhta olduun kadar itaat et! 4- Atee dayanabilecein kadar gnah ile. Sual: Kitaplarda imann gitmesine sebep olan eylerden bahsedilirken, dokuz azasn doru yoldan karmak olduu bildiriliyor. Bu dokuz aza nelerdir? CEVAP nsann btn uzuvlardr. Her uzvu yaratl gayesine uygun olarak kullanmal, haram ilerde kullanmamal. Baz limler, 8, bazlar 9, bazlar da 10 uzuv olarak bildirmilerdir. 1- El: Haram olan eyleri tutmamal. 2- Dil: Yalan sylememeli ve kt eyler konumamal. 3- Gz: Haram olan eylere bakmamal. 4- Mide: Haram olan eyleri mideye sokmamal. 5- Kalb: Kibir, ucup, suizan gibi eylerden kamal. 6- Kulak: Haram eyleri dinlememeli. 7- Ayak: Kt yerlere gitmemeli. 8- Ferc: Zina ve Livatadan uzak durmal. 9- Burun: Haram eyler koklamamal. 10- Setr-i avret: Erkekler gbek ile diz arasn, kadnlar el, yz hari her yerini kapatmal. Sual: Kadn erkek beraberce oyun oynamak, iki imek veya baka gnahlar ilemek iin birlikte olunan yere fsk meclisi deniyor. Peki, gnah ilemek iin deil de, Allah rzas iin ibadet etmek iin beraber bulunulsa mesela beraberce mevlit dinlense, beraberce camide vaaz dinlense yine mi gnah olur? CEVAP Darda, kadn erkek birlikte oturmak gnah olduu gibi, mevlit iin bir araya toplanmak veya birlikte vaaz dinlemek daha gnahtr. badet eklinde gnah ilemek, baka yerde ilemekten daha ok gnahtr. kerahat vaktinde namaz klmann yasak olmas da bunun gibidir. Yasak olan zamanda ve yerde klnan namazn sevab olmaz, gnah da olur;
148

www.dinimizislam.com

nk yasak edildii halde yaplmaktadr. Kadnlarn, rtl olarak da, yabanc erkeklerle kark oturmalar yasak edilmitir. Bu yasak, camilerde ibadet eklinde olursa, daha byk gnah olur. Sual: zellikle yatl okullarda, okul mdr, nbeti retmen gibi bazlar, (Gusletmenize gerek yok. Eer vebali varsa benim boynuma) diyorlar; hatta bir din dersi retmenimiz, (Akama 15 dakika kala orucunuzu an, size tekeffl ediyorum, bir vebali varsa benim boynuma) dedi. retmenin dediklerini yaparsak biz vebalden kurtulur muyuz? CEVAP Vebali bana demekle, siz vebalden kurtulamazsnz. Yani birisi size, (ki iin, zina edin, btn vebaliniz benim boynuma) dese, siz vebalden kurtulamazsnz. imdi birisi kp, ey insanlar slamiyete uymayn, istediinizi yapn, vebali benim boynuma dese olur mu? Byle syleyenler, din cahilleri veya din dmanlardr. Bunlarn oyununa gelmemelidir.

Bakasnn hatr iin gnah ilemek


Sual: Ein dostun gnllerini almak, onlar krmamak iin kar cinsle tokalamak, onlara sarlmak caiz midir? CEVAP mam- Rabbani hazretleri, (Ein, dostun gnllerini yapmak iin, kendini gnaha sokmak ve ahiretin sonsuz azaplarna atlmak, akl olann yapaca i deildir) buyuruyor. Bir hadis-i erif meali de yledir: (Bir kimse kt insanlarn kzacaklar eyde Allah telnn rzasn ararsa, Allah tel onu, insanlardan geleceklerden korur. Bir kimse, Allah telnn kzaca eyde, insanlarn rzasn ararsa, Allah tel onun iini insanlara brakr.) [Tirmizi]

Kalbi mhrlenmek
Sual: Peygamberimiz, ( Cumay mazeretsiz klmayann) veya (Gnaha devam edenin) kalbi mhrlenir buyuruyor. Kalbi mhrlenmek ne demektir? CEVAP Kalbi mhrlenmek, iyilik yapamaz hle gelmektir. Hayr, hasenat ve ibadet yapmak ona zor gelir. Bundan kurtulmak iin, tevbe edip gnahlardan kamaya almaldr; nk gnahta srar etmek, insan kfre kadar srkler.

stemeden grmek ve iitmek


Sual: Sokakta ak bayanlar oluyor, bunlara istemeden bakmann ve yine sokakta, istemeden gelen mzik seslerini dinlemenin hkm nedir? CEVAP
149

www.dinimizislam.com

Bakmakla grmek, iitmekle dinlemek farkldr. Ak kadn, gze arparsa gnah olmaz. Gelen mzik sesi, sadece duyulursa; fakat isteyerek dinlenmiyorsa veya dolmu, al veri merkezi gibi yerlerde, istenmeden dinlemek zorunda kalnmsa gnah olmaz.

Gnahlar saymak
Sual: (Zikri, tesbihi saydn gibi niye gnahlarn saymyorsun) deniyor. Gnahlar saymann faydas ne ki, saynca mubah m oluyor? CEVAP Hayr, mubah olmaz. Gnahlar saylnca, insan gnahn okluunu grp tevbe edebilir, daha az gnah ileyebilir. (Gnahlarn unutma) anlamnda sylenmi olabilir.

yi ve kt amel
Sual: Hadis-i erifte, (Melekler insanlarn amel defterlerini gtrrken, banda ve sonunda iyi i yazl ise, gn ortasnda yaplanlar ona balarlar) buyuruluyor. Ya aksi olursa ne olur? Yani ba ve sonu kt amel olup da, ortas iyi amel ise ne olur? Ba ve sonu kt olduu iin iyi ameller de mi yok olur? CEVAP Hayr. Gnahlar bir bahaneyle affedilirse de, iyi ameller zayi olmaz. Ortada yaplan iyi ameller ok ise, yine o gn iyi amel etmi yazlr. Her zaman mminin lehine hareket edilir. Gnahlar bire bir yazlrken, iyi ameller bire on ve hatta daha fazla yazlr. Mmin, birka gnah iler, sadaki mir olan melek soldakine gnahlar yazdrmaz, biraz bekle, belki bir iyilik iler der. Kul, bir iyilik ileyince, imdi yazalm der. Bir iyilie on sevab verilir, o kii gnah ilemise, ondan kar, geriye yedi sevab yazlr. Bir hadis-i erif meali: (Sadaki melek, soldaki melein miridir. Kul, bir iyilik yapnca, on sevab yazar. Ktlk yapnca, sadaki melek, soldaki melee bekle der; o da, alt saat bekler. Eer kul, istifar ederse, hi bir ey yazmaz. stifar etmezse, tek bir gnah yazar.) [Taberani]

Allaha svenin tevbesi


Sual: Mugni tefsirinde, (Allaha ve Resulne kfretmek haddi gerektirir. Kfreden tevbe etse de durum deimez; nk tevbe, haddi drmez) deniyor. Dier hadler de byle deil mi? CEVAP Evet, btn hadler byledir. Had, gnahna gre verilen bir cezadr. Tevbe ederse imanl olarak had tatbik edilir. ki ien Mslman, tevbe etse bile, had cezasn eker. Bugn dnyada slam halifesi olmad iin hadler uygulanmaz.
150

www.dinimizislam.com

Harama uymak ne demektir?


Sual: S. Ebediyyede deniyor ki: (Erkek olsun, kadn olsun, her insann, her sznde, her iinde, Allah telnn emirlerine, yani farzlara ve yasak ettiklerine [haramlara] uymas lazmdr. Bir farzn yaplmasna, bir haramdan saknmaya nem vermeyenin iman gider, kfir olur.) Farza uymak elbette arttr; fakat niye yasaklara, harama uymak gerekiyor? Harama uyunca haram ilenmi olmaz m? CEVAP Buradaki uymak, o iin gereini yapmak, verilen emir ve yasaa riayet etmek demektir. Farzlara uymak, dinimizin bildirdii ekilde, o farzlar yapmak demektir. Haramlara uymak da, dinimizin bildirdii ekilde, o haramlardan kamak demektir. Yasak emrine uyulunca yasaktan saknmak gerekir.

htiyarn gnah
Sual: Genlerin mi, yoksa yallarn m ibadeti daha makbuldr? Gnah ilemeleri de farkl mdr? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Genlik a, nefsin kaynad, ehvetlerin oynad, insan ve cin eytanlarnn saldrd bir zamandr. Byle bir ada yaplan az bir ibadete, pek ok sevab verilir. htiyarnki byle deildir. Birka hadis-i erif meali yledir: (Allaha, tevbekr genten daha kymetlisi yoktur. Gnahlara devam eden ihtiyardan da, daha ok buzettii kimse yoktur.) [Ramuz] (En iyi gen, ihtiyar gibi lm dnen, genlik heveslerine kaplmayp gafletten uzak kalandr. En kt ihtiyar da, gaflet ve nefse uymakta genlere benzemeye alandr.) [Taberani] (Cmert ve gzel huylu bir gen, Allah katnda, hep ibadet eden cimri ve huysuz bir ihtiyardan daha stndr.) [Deylemi]

Sevab, gnah yok eder


Sual: Kur'anda, (yilikler ktlkleri, sevablar gnahlar yok eder) buyuruluyor. Bu, herhangi bir iyiliin, herhangi bir sevabn gnahlar yok edecei anlamna m geliyor? CEVAP Hayr. Herhangi birisi deil, o ktl, o gnah yok edecek derecede bir iyilik, bir sevab gerekir. Bir hadis-i erif meali yledir: (Her yerde, her zaman Allahtan kork! Bir ktlk yapnca, onu giderecek bir iyilik yap!) [Tirmiz]
151

www.dinimizislam.com

Demek ki, o ktl giderecek derecede bir iyilik gerekiyor. Mesela bir sava uan tabancayla nlemek mmkn deildir. Uaksavar gerekir. Haramlar yok etmek iin de, farz ibadet gerekir, nafile ibadetlerle byk gnahlar affolmaz. Bildirilen yet-i kerimede, namazdan bahsediliyor. Namaz klmak, gnahlar yok ediyor. Zaten namaz klmayann yaptklar iyilikler, kabul olmuyor. Kul hakk gibi byk gnahlar iin, farz namaz, farz oru gibi byk sevablar arttr. Bir hadis-i erif meali de yledir: (Mflis, kyamette, amel defterinde pek ok namaz, oru ve zekt sevab olduu hlde, bazlarna eitli ynden zarar dokunduu iin, sevablar, bu hak sahiplerine datlan kimsedir. Haklar denmeden nce sevablar biterse, hak sahiplerinin gnahlar, bunun zerine ykletilip Cehenneme atlr.) [Mslim] Demek ki gnahlarmz ok, sevablarmz azsa, halimiz haraptr. Hem gnahlar azaltmal, hem de farz sevablarmz oaltmalyz.

lleri zmemeli
Sual: nsan lse de, ruhu lmedii iin, lm yaknlarmz, ilediimiz gnahlardan haberdar olur mu? Gnahlarmzdan dolay zlrler mi? CEVAP Evet, haberdar olurlar ve zlrler. mam- Gazali hazretleri buyurdu ki: Ruh, bedenden ayrlnca, yine bilir, grr, anlar, sevinir, zlr, bu halleri yok olmaz. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Ameller, pazartesi ve perembe gnleri Allaha arz olunur. Cuma gnleri de, peygamberlere, ana babaya, dier yaknlara arz olunur. yi amellerinizle onlar ferahlanr ve yzlerinin parlakl artar. yle ise Allah'tan korkun, gnah ilemek suretiyle llerinize eziyet etmeyin!) [Hakm] (Yaptnz iler, kabirde olan yaknlarnza ve tandklarnza bildirilir. yi ilerinizi grnce sevinirler. Byle olmayan ileriniz iin, Ya Rabbi! Bizi doru yola kavuturduun gibi, bu kardeimizi de kavutur. Ondan sonra ruhunu al! derler.) [. Ahmed, Tirmizi] (Yaptnz iler, mezardaki yaknlarnza ve tandklarnza gsterilir. leriniz iyi ise, sevinirler. yi deil ise, Y Rabbi, bunlara iyi iler yapmalar iin kalblerine ilham eyle derler.) [Ebu Davud] (nsanlarn yaptklar iler, pazartesi ve perembe gnleri, Allah telya arz olunur. Peygamberlere, evliyaya ve ana babaya cuma gnleri gsterilir. yi ileri grnce sevinirler. Yzlerinin parlakl artar. Allahtan korkunuz! llerinizi incitmeyiniz!) [Tirmizi] (Yaptnz iler, llere gsterilir. yi ilerinizi grnce sevinirler. Kt ilerinizi grnce zlrler.) [bni Ebi-d-dnya]
152

www.dinimizislam.com

Mezhepsizlerce bile her sz senet kabul edilen bni Kayym- Cevziyye, Kitab-r-ruh kitabnda, bni Ebi-d-dnyadan, o da Sadaka bin Sleyman Caferiden bildiriyor ki: Bir kt huyum vard. Babamn lmnden sonra, piman oldum. Bu taknlklarmdan vazgetim. Bir aralk bir kabahat yaptm. Babam ryada grdm. Ey olum! Senin gzel ilerinle kabrimde rahat ediyordum. Yaptn iler bize gsteriliyor. lerin salihlerin amellerine benziyor, fakat son yaptndan dolay ok zldm, utandm. Yanmdaki mevtalar arasnda beni utandrma, dedi. Bu haber, yabanc llerin de, dnyadaki ileri anladklarn gsteriyor. nk ocuun ileri babasna gsterildii zaman, babas oluna, beni yanmdaki llere utandrma demektedir. Yabanc ller, ocuun ilerinin babasna gsterildiini anlamasalard, babas ryada byle sylemezdi. (Kitab-rruh)

Ekmei aada tutmak


Sual: Frndan ekmei eline alp, poetle veya poetsiz sallayarak getirmek gnah mdr? CEVAP Baz yrelerde byle yapmak gnah saylyorsa da, dinen yle gtrmek gnah deildir.

lme hazrlanmak iin


lm hatrlamann fazileti
Sual: lm hatrlamann fazileti nedir? lm nedir, lmden korkmal mdr? CEVAP Her mslman, Cennet ve Cehenneme inanr. Cehennemden kurtulmak, Cennete girmek isteyen akll kimsenin lme hazr beklemesi gerekir. nk Peygamber efendimiz, (Akll kimse, kendisini hesaba ekip lm iin hazrlanan kimsedir) buyuruyor. Bir ey iin hazrlanmak, onu sk sk hatrlamakla olur. Hatrlamak ise, hatrlatc eylere bakmakla, onlar yapmakla mmkndr. Genel olarak btn insanlar lmden gafildir. Bir yet-i kerimede, (Hesap grme zaman yaklamasna ramen, insanlar gaflet iinde, bundan yz eviriyorlar) buyuruluyor. (Enbiya 1) Dnyann faydasz zevklerine aldanan, lmden habersiz yaar. Yannda lmden bahsedilince, nefret eder. Peygamber efendimiz, (Kim lmden nefret ederse, Allah da ondan nefret eder) buyuruyor. Allah
153

www.dinimizislam.com

tel da, (Kendisinden katnz lme mutlaka yakalanacaksnz) buyuruyor. (Cuma 8) Gnahlardan kap ibadetlerini yapan kimse, lm istemese, lmden nefret etmi saylmaz. nk, o kusurlarn telafi peindedir. Bir kimseye sevgilisi hemen gel dese, o kimse de, ykansa, tra olsa, yeni elbiseler giymekle, sevgilisine hediyeler almakla megul olsa, geciktii iin sevgilisine kavumaktan nefret etmi saylmaz. Yani lmden holanmamasnda mazurdur. nk lm iin hazrlk yapmaktadr. Ebu Sleyman Darani hazretleri, saliha bir hanma, (lm sever misin?) dedi. O da (Hayr sevmem) dedi. Sebebini sorunca, (Birisine kar bir kabahat ilesem, onun yzne bakmaya utanrm. Onu grmek istemem. Bu kadar gnah iinde iken, gnahlardan kurtulmadan, nasl olur da Allah telnn huzuruna kmay sevebilirim?) dedi. Arifler ise, lm devaml hatrlar. nk onlar lme her zaman hazrdr. Ayrca onlar bilir ki, lm sevgili ile buluma zamandr. lm, dostu dosta kavuturan bir kprdr. Bu kprden gemeyen sevgiliye kavuamaz. Arifler bunun iin lm severler. Hazret-i Mevlana da Azrail aleyhisselama, (Tez gel, haydi canm abuk al, beni Rabbime hemen kavutur) demitir. yle ya, seven sevgilisi ile buluaca gn hi hatrndan karr m, o gnn bir an gelmesini iddetli ekilde arzu etmez mi? Hatta lmn gecikmesine can sklr. Bir an nce ona kavumaya can atar. Hazret-i Huzeyfe lm deinde iken, (Dost ani bir basknla geldi, pimanlk fayda vermez. Ya Rabbi, yaamak hakkmda hayrl ise yaamam nasip eyle, lm, hakkmda hayrl ise, lm yolunu bana kolaylatr) diye dua etmitir. Mslmanlar da byle dua etmelidir. Her zaman, iyi ve kt hallerde de lm hatrlamann fazileti oktur. nk dnyann faydasz zevklerine smsk sarlan kimse bile, lm ana ana dnyann kirli ilerinden uzaklamaya balar. Zamanla dnyann klfeti, ona ar gelir, zevklerinden holanmaz. Bylece dnyann faydasz ilerinden soutan her ey, bir kurtulu sebebidir. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (lm anmak, gnahlardan korur.) [bni Ebiddnya] (lm anmak sadaka vermek gibi sevaptr.) [Deylemi] (lm ok hatrlayann kalbi ihya olur, lm de kolaylar.) [Deylemi] (lm ok anmak, insan dnyadan eker, gnahlardan syrr.) [bni Ll] (En akllnz, lm ok hatrlayan, ahiret iin azk toplamakta
154

www.dinimizislam.com

acele edendir. lm ok hatrlayan dnya ve ahiret saadetine kavuur.) [Taberani] (Lezzetleri yok eden, az tadn bozan, mitleri kran lm ok ann! lm darlkta dnen rahatlar. Bollukta dnen, lzumsuz iten, israftan kaar kanaatkr olur.) [. Hibban] (Allahtan utanan, lm dnmeden yatmaz, haram lokma yemez, zinadan kaar, dilini, gzn ve kulan haramlardan saknr, ldkten sonra ryeceini dnr.) [Taberani] (lm anmak, gnahlardan korur ve dnyadan [Allah telnn rzasna mani olan her eyden] alkoyar.) [bni Ebiddnya] (Demir pasland gibi, kalbler de gnahla paslanr. Kalblerin cilas lm ok hatrlamak ve Kur'an- kerim okumaktr.) [Beyheki] lm ok anp gnahlardan kaann kabri, Cennet bahesi olur. lm unutup gnahlara dalan kimse kabri de Cehennem ukuru olur." (Sfyan- Sevri) Bir zat ok vdler. Orada bulunan Resulullah efendimiz, (O kimse lm hatrlar m?) buyurdu. (lmden sz ettiini duymadk) dediler. (lm anmayan deerli olmaz) buyurdu. (.Ebiddnya)

Kendini hesaba ekmek


Sual: Peygamber efendimiz, (lmeden nce ln, hesaba ekilmeden nce kendinizi hesaba ekin) buyuruyor. Kendimizi hesaba nasl ekeriz? CEVAP Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Kyamet gn terazi kurarz. O gn, hi kimseye zulmedilmez. Herkesin, yapt zerre kadar iyilik ve ktl meydana karp, teraziye koyarz. Herkesin hesabn yapmaya yetiiriz.) [Enbiya 47] Peygamber efendimiz de buyurdu ki: (Akll kimse, gn drde ayrr, birincisinde, yaptklarn ve yapacaklarn hesap eder. kincisinde, Allah telya mnacat eder, yalvarr. ncsnde, bir ite alp, helal para kazanr. Drdncsnde, istirahat eder ve mubahlarla kendini elendirir, haramlardan kaar.) [.Gazali] slam limlerinin en byklerinden imam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Peygamberlerin gnderilmesi, slamiyetin emirleri yasaklar, hep, nefsi krmak, ezmek iindir. Onun taknca isteklerini nlemek iindir. slamiyete uyulduka, nefsin istekleri azalr. Bunun iindir ki, slamiyete uymak, nefsin isteklerini yok eder.
155

www.dinimizislam.com

Nefsin zararn nlemek iin, iki cihad yolu vardr: 1- Ona uymamak, onun arzularn yapmamaktr. Buna, riyazet ekmek denir. Riyazet vera ve takva ile olur. Takva, haramlardan saknmak, Vera haramlarla birlikte, mubahlar ihtiyatan fazla kullanmaktan da saknmaktr. 2- Nefsin istemedii eyleri yapmaktr. Buna, mcahede denir. Btn ibadetler mcahededir. Bu iki cihad, nefsi terbiye eder. nsan olgunlatrr. Ruhu kuvvetlendirir. Salihlerin yoluna kavuturur. Allah tel, kullarnn ibadetlerine muhta deildir, onlarn gnah ilemesi Ona hi zarar vermez. Nefsi terbiye iin bunlar emretmitir. mam- Rabbani hazretleri yine buyuruyor ki: Evliyann ou her gece, yataca zaman, o gn yapm olduu ilerini, szlerini, hareketlerini, hareketsizliklerini, dncelerini, her birinin niin olduunu anlarlar. Kusurlarn ve gnahlarn temizlemek iin, tevbe ve istifar ederler. Allah telya boyun bkerler, yalvarrlar. badetlerini ve iyiliklerini de, Allah telnn hatrlatmas ile ve kuvvet vermesi ile olduunu bilirler. Bunun iin, Hak telya hamd ve kr ederler. Muhyiddin-i Arabi hazretleri, kendini byle muhasebe edenlerden biri idi. (Ben kendimi hesaba ekmekte, Meayh- kiramn hepsinden ileri gittim. Niyetlerimi, dncelerimi de hesaba kattm) buyururdu. Her gece yatarken yz defa (Sbhanallahi velhamd lillahi ve la ilahe illallah vallah ekber) okuyan kimse, yz defa tesbih, tahmid ve tekbir sylemi olur. Bylece, muhasebe yapm, kendini hesaba ekmi saylr. [Tesbih sbhanallah, tahmid elhamdlillah, tekbir de Allah ekber demektir.] Tesbih sylemek, tevbenin anahtardr. nsan bunu ok okumakla, kusurlarnn, gnahlarnn affedilmesini istemi olur. Gnah ileyen bir kimse, bu emirlerin ve yasaklarn sahibinin azametini ve kibriyasn dnm olsayd, Onun emirlerine kar gelemezdi. Gnahlar yapmas, Onun emirlerine ve yasaklarna kymet vermediini gstermektedir. Byle eyden, Allah telya snrz. Tenzih kelimesini, [yani yukarda yazl olan tesbihi] ok okumakla, bu kusur affolunur. stifar etmek, gnahlarn rtlmesini istemektir. Tenzih kelimesini okumak ise, gnahlarn yok olmasn istemektir. O nerede, bu nerede? Sbhanallah alacak bir kelimedir. Sylemesi ok ksadr. Manalar ve faydalar ise pek oktur. Tahmid [Elhamdlillah] kelimesini ok okumakla, Allah telya kredilmi olur. Onun verdii nimetlerin kr yaplm olur.
156

www.dinimizislam.com

Tekbir [Allah ekber] kelimesi, Allah telnn, kullarn yapt krlerden ok yksek olduunu, Ona yakan kr yaplamayacan gstermektedir. nk, Ona yaplan istifarlar, af dilemekler iin de, ok istifar etmek gerekir. Hak telya yakan hamd, ancak Onun tarafndan yaplabilir. Bunun iindir ki kendisi, Saffat suresinin sonunda, (Sbhane Rabbike...) buyurmutur. Kendini hesaba ekmek isteyen, bu yet-i kerimeyi ok okumaldr! Bylece istifar ve kretmi olur. stifar ve kredemediini de ve kusurlarn da bildirmi olur. (Mektubat- Rabbani c.1, m.309)

Hesaba ekilme riski var


Ahirette hesaba ekilen herkes sknt grr. Onun iin sorgusuz sualsiz Cennete girmeye almal! Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Kyamette hesaba ekilen, helak olmutur.) [Buhari] (Hesaba ekilen azap grm olur.) [Bezzar] (Kyamette herkes, u drt suale cevap vermedike hesaptan kurtulamaz: 1- mrn nasl geirdi? 2- lmi ile nasl amel etti? 3- Maln nereden, nasl kazand, nereye harcad? 4- Bedenini nerede yordu?) [Tirmizi] Ancak hesab ok kolay geenler de olacaktr. Mesela (Sen falanca msn?) diye sorulacak, sonra bekletmeden Cennete konacaktr. Mesela Hazret-i Osman bunlardan biridir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Osmann efaati ile Cehennemlik olan 70 bin kii, sorgusuz sualsiz Cennete girer.) [bni Asakir] (Kyamette hesaba ekilirken, defa "Allahtan alaca olanlar, kalksn ve Cennete girsin" diye ses duyulur. Oradakiler, "Allahtan alacakl olan da olur mu ki?" derler. "nsanlar affedenlerdir" denir. Bunlar, kalkp hemen sorgusuz sualsiz Cennete girerler.) [Taberani] (Hacca giderken veya gelirken lenin, btn gnahlar affolur. O kimse, hesaba ekilmeden ve azap grmeden Cennete girer.) [sfehani] (Sabrl ve ihlasl olanlar, hesaba ekilmeden Cennete girer.) [Taberani] (Kibri, hyaneti ve kul borcu olmayan mmin, hesaba ekilmeden Cennete girer.) [bni Hibban] (Allah tel, namazlarn doru olarak klana, azap etmeden, sorgusuz sualsiz Cennete koyacana sz vermitir.) [Hakim] (Din kardeinin bir iini yapmak iin gidenin, her admnda 70 gnah affedilir ve ona 70 sevap verilir. Bu i bitinceye kadar byle
157

www.dinimizislam.com

devam eder. yaplnca, btn gnahlar affedilir. Bu ii yaparken lrse, sorgusuz sualsiz Cennete girer.) [.Ebiddnya] (mmetim snftr. Bir ksm sorgusuz sualsiz Cennete girer. Bir ksm hafif hesaba ekilerek girer. Bir ksm da gnahlardan temizlenerek girer.) [Taberani] Suda boularak len ehitlerin kul borlar da affedilir. Hak sahipleri, bu ehitten haklarn istedikleri zaman, Allah tel, (Ondaki haklarnz benden isteyin) buyuracak, hak sahiplerine alacaklarn fazla fazla verecektir. ehit de, sorgusuz sualsiz Cennete girecektir. Cennete sorgusuz sualsiz giren fazilet sahiplerine, sizin ameliniz ne idi diye sorulduunda, (Dnyada bize yaplan hakarete ve zulme sabreder ve bunlar affederdik) derler. Baz kimseler de, sorgusuz sualsiz Cehenneme girer, yani hesaplar zor olur. Mesela bir hadis-i erifte buyuruldu ki: (u alt kii, [affa veya efaate uramazsa] sorgusuz sualsiz Cehenneme girer: 1- Zulm yznden hkmdar, 2- Irklk yznden Arap, 3- Kibri yznden ky muhtar, 4- Yalan, hyaneti yznden tccar, 5- Hasedi yznden lim, 6- Hasislii yznden zengin.) [Ebu Yala] Salih Mslman olan, hesaba ekilmeden sorgusuz sualsiz Cennete girer, yani hesaplar kolay olur. O halde iyi bir Mslman olmaya almaldr!

lmeden nce lmek


Sual: lmeden nce lmek ne demektir? CEVAP (Dnyaya en az kim rabet eder?) diye sual eden bir zata, Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Kabri ve kabirde ryp toprak olacan unutmayan, dnya ziynetini terk eden, ecri baki olan ahireti, fani dnyaya tercih eden, bugnn iini yarna brakmayan, kendini lm sayan, lmeden nce len kimsedir.) [bni Ebiddnya] Demek ki, lmeden nce lmek, ldkten sonra bana gelecekleri dnerek, dinin emri ve yasaklarna riayet etmektir.

158

www.dinimizislam.com

Herkes hesaba hazrlanmaldr


Sual: Ahirette mkafat da cezada byk olduu iin, imtihan da ok byk olacak deil mi? CEVAP Cennet, mminler iin ebedi mkafat yeri, Cehennem de, kfirler iin ebedi ceza yeridir. Cennet, hatra, hayale gelmeyen nimetlerle doludur. Cehennem de, akl almayacak azaplarla doludur. Mkafat ve azaplar bir hl iidir. Yaanmadka anlatlamaz. Mkafat ve ceza byk olduu iin sorgu-sual ii de byk olacaktr. Allah tel, (Salih kullarm iin gzlerin grmedii, kulaklarn iitmedii, hatta hatra gelmeyen, hayal edilemeyen nimetler hazrladm) buyuruyor. (Mslim) Kur'an- kerimde de mealen buyuruluyor ki: (Artk onlar iin yaptklarna mkafat olarak gz aydnlatc ne nimetler saklandn [hazrland] hi kimse [Hatta melekler ve peygamberler bile] bilemez.) [Secde 17 Beydavi] Cehennem azabnn iddeti de eitli yet-i kerimelerle bildirilmitir. Byle byk mkafat ve byk ceza iin elbette byk imtihan olacak ve ince eyler sorulacaktr. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Zerre kadar hayr yapan sevabn, zerre kadar er yapan da cezasn grecektir.) [Zilzal 7,8] Ahirette hi kimseye zulmedilmez. Hakszlk yaplmaz ama, mkafat verilirken de bol bol ihsan edilecektir. yet-i kerimede mealen buyuruluyor ki: (phesiz Allah, zerre kadar hakszlk etmez. Zerre kadar bir iyiliin sevabn da kat kat artrr, kendinden de byk mkafat verir.) [Nisa 40] lkokul imtihan ile niversite imtihan ayn olmad gibi, her fakltenin imtihan da farkldr. plk imtihannda da fizikten, cebirden sorulmaz. Kuyumculardaki kk terazilerde kk arlklar tartlr. Ona niin be on kiloyu tartmadn diye sorulmaz. Krk elli tonluk byk baskllere, kantarlara da niye be-on gram tartmadn diye sorulmaz. Herkes gcne gre imtihana tbi tutulur. Herkese ne nimet verilmise, onun hesab sorulur. Amaya gz nimetinden sorulmaz. Dilsize dilden sorulmaz. Babakann mesuliyeti ile odacnnki farkldr. lim ile cahilinki de farkldr. Dada, ormanda veya demirperde gerisinde yaayp da Mslmanl duymayanlar, hesaba ekilmeyecektir. yet-i kerimede mealen buyuruluyor ki: (Kendilerine peygamber gnderilenlere ve gnderilen
159

www.dinimizislam.com

peygamberlere de elbette hesap soracaz.) [Araf 6] [nsanlara Peygamberlere tbi olup olmadklar, Peygamberlere de tebli vazifesini ne derece yaptklar sorulacaktr. (Beydavi)] Bir millete Peygamber gnderilmemise, yahut bir millet Peygamberi duymamsa cezalandrlmayacaktr. Kur'an- kerimde mealen, (Biz, peygamber gndererek bildirmeden nce azap yapc deiliz) buyuruluyor. (sra 15) Peygamber gnderilenlere, Mslmanl duyanlara mutlaka hesap sorulacaktr. Kur'an- kerimde mealen, (Rabbin hakk iin, onlarn hepsine yaptklarnn hesabn elbette soracaz) buyuruluyor. (Hicr 923) Her insanda bulunan kiramen katibin melekleri, insanlarn yapt btn ilerin resmini ekmekte, her ann filme almaktadr. nsanlarn yapaca ileri Allah tel ezelde bildii iin levh-i mahfuza da kaydetmitir. En ufak bir yanllk ve hakszlk olmayacaktr. yet-i kerimede mealen, (Hi kimseyi gcnn yettiinden fazlas ile ykml klmayz. Nezdimizde hakk syleyen bir kitap vardr. Hi kimse hakszla uratlmaz) buyuruluyor. (Mminun 62) Milyarlarca insann hesab ok ksa bir zamanda yaplacaktr. Kur'an- kerimde "Vallah seriulhisab" ifadeleri gemektedir. (Allah, hesab ok abuk grr) demektir. Herkes hesaba hazrlanmaldr!

Neyi bekliyorsunuz?
Sual: len bir Mslman, dnyaya gelse ne yapar? CEVAP Mbarek bir zat, bir Mslmana ait kabrin nnde durup, talebelerine sorar: Bu kabirdeki kii, tekrar dnyaya gelse sizce ne ile urar, ne yapar? Talebenin birisi der ki: Elbette srekli namaz klar. Dier bir talebe de der ki: Devaml oru tutar. Bir dieri de der ki: Cihat eder, emri maruf yapar. Velhasl talebeler faydal btn ileri sayarlar. O zat buyurur ki: Bu mezarda yatan kiinin dnyaya tekrar gelip gelemeyecei phelidir. Ama sizin oraya gideceiniz kesindir; yani siz de onun gibi leceksiniz. O halde neden imdi bu sylediklerinizi yapmyorsunuz?
160

www.dinimizislam.com

Neyi bekliyorsunuz? Onun kaybettii frsat, siz bir ganimet bilmelisiniz yarna brakmadan bu faydal ilerle uramalsnz.

Kalbi karartan iler


Sual: Kalb ve yrek ayn eyler midir? Kalbi temizlemek iin ne yapmak lazmdr? CEVAP Kalb, gsmzn sol tarafndaki et paras deildir. Buna, yrek denir. Yrek, hayvanlarda da bulunur. Kalb, yrekte bulunan bir kuvvettir. Grlmez. Ampulde bulunan elektrik cereyan gibidir. Buna, kalb veya gnl diyoruz. Gnl, insanlarda bulunur. Hayvanlarda bulunmaz. Bedendeki btn organlar, kalbin emrindedir. His uzuvlarmzn duyduklar btn bilgiler kalbde toplanr. nsann, inanmak, sevmek, korkmak, kalbindedir. man eden ve kfir olan kalbdir. Gzel, iyi ahlakn ve kt huylarn yeri kalbdir. Kalbi temizlemek iin riyazet ve mcahede gerekir. Riyazet, nefsin arzularn yapmamaktr. Nefsimiz, dinimizin yasaklad haramlar, mekruhlar arzu eder. Bunlardan kamak gerekir. Mcahede, nefsin istemedii eyleri yapmak demektir. Nefsimiz, iyilik ve ibadet yapmak istemez. yilik ve ibadet ederek kalbi temizlemelidir! Allah tel, dinleri, Peygamberleri, kalbi temizlemek iin gnderdi. Kalbi temiz olan, dinimizin emirlerine uyar, yasak ettiklerinden kaar. Gnah ileyenlerin kalbi temiz olmaz. Gnah kalbi karartr. Namaz klmamak en byk gnahlardan biridir. Namaz klmayann, iki ienin kalbi ok kararm demektir. Mminlerin kalbi temizdir. Fsklarn kalbi kirlidir, karadr. Kfirlerin kalbi ise kapkaradr. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Mminin temiz kalbinde parlayan bir k vardr. Kfirin kalbi simsiyahtr.) [Taberani] (Gnah ileyenin kalbinde siyah bir nokta hasl olur. Eer tevbe ederse, o leke silinir. Tevbe etmeyip tekrar gnah ilerse, o leke byr ve kalbini kaplar, kalb kapkara olur.) [Hariti] (Gnaha devam edenin zamanla kalbi mhrlenir, o artk sevap ileyemez olur.) [Bezzar] mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Allah telnn emirlerini yapmamak kalbin bozuk olmasndandr. Kalbin bozuk olmas, dine tam inanmamaktr. mann alameti, dinin emirlerini seve seve yapmaktr. Kalb, sevgi yeridir. Sevgi bulunmayan kalb lm demektir. Kalbde, ya
161

www.dinimizislam.com

dnya sevgisi veya Allah sevgisi bulunur. Allah tely anarak, ibadet yaparak, kalbden dnya sevgisi karlnca, kalb temiz olur. Bu temiz kalbe, Allah sevgisi, kendiliinden dolar. Gnah ileyince, kalb kararr, hastalanr, dnya sevgisi yerleir ve Allah sevgisi gider. Kalbin bu hli, bir ieye benzer. Su doldurunca, havas kar. Suyu boaltnca, hava kendiliinden dolar. Bir bardaktaki hava kmadka iine su girmez. ine su koyunca da, bu suyu karmadan baka ey koyulmaz. Kalb de bardak gibidir. Kalbi Allah sevgisiyle doldurmak iin, baka her eyi, her sevgiyi kalbden temizlemek gerekir. Her hastalk zdd ile tedavi edilir. Gnah sebebi ile kararan kalb, iyilik nuru ile temizlenir. Geim ihtiyacndan dolay gelen her sknt, mslmann kalbini dnyadan soutur ve nefret ettirir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (yle gnahlar vardr ki, onlar ancak geim hususunda ekilen skntlar yok eder.) [Hatib] O halde, helal kazanmak iin geim iin skntlara katlanmak nimet olur.

Kararan kalbi temizlemek


Kalbi temiz olan hep iyi iler yapar, kalbi bozuk olan da, kt iler yapar. Hadis-i erifte, (Kalb bozuk olunca, bedenin ileri de hep bozuk olur) buyuruldu. O halde kalbi karartmaktan saknmaldr. Znnun-i Msri hazretleri buyurdu ki: Kalbin kararmasnn drt alameti vardr: 1- badetin tadn duymaz. 2- Allah korkusu hatrna gelmez. 3- Grdklerinden ibret almaz. 4- Okuduklarn, rendiklerini anlayp kavrayamaz.Namaz klmayan ve gnah ileyen kimsenin kalbi kararr, hasta olur. Muhammed bin Fadl Belhi hazretleri de buyurdu ki: Kalbin kararmasna 4 ey sebep olur: 1- rendii ile amel etmemek. 2- Bilmeyerek yapmak. 3- Bilmediklerini renmemek. 4- Bakasnn renmesine mani olmak. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (ok glmek kalbi ldrr.) [Tirmizi] ( ey kalbe kasvet verir: Yemei, uykuyu ve rahat sevmek.) [Deylemi] (ok yiyip imekle kalbinizi ldrmeyin!) [.Gazali]
162

www.dinimizislam.com

(Haram kartrmadan, krk gn helal yiyenin kalbi nurla dolar. Kalbine nehir gibi hikmet akar. Dnya sevgisi kalbinden kar.) [Ebu Nuaym] Muhammed Parisa hazretleri buyuruyor ki: nsan Allah telnn rzasna, sevgisine kavuturan yol kalbdir. nsan Allah teldan uzaklatran eylerin en zararls dnya sevgisinin kalbi karartmasdr. Kalbi kararan dnyay [faydasz eyleri] sever. Dnya sevgisi, kt arkadalardan ve lzumsuz ve zararl eyler seyretmekten hasl olur. Faydasz kitap, [roman, hikaye, gazete, dergi] okumak, lzumsuz eyler konumak, bu sevgiyi arttrr. Kadnlara bakmak, kadn resimleri [resimli dergi, filmler, tv] seyretmek, ark, alg dinlemek, bu sevgiyi kalbde yerletirir. Bunlarn hepsi, insan Allah teldan uzaklatrr. Kalb, sevgi yeridir. Sevgi bulunmayan kalb lm demektir. Kalbde, ya dnya sevgisi veya Allah sevgisi bulunur. slamiyetin emirlerine uyup, yasaklarndan kaarak, kalbden dnya sevgisi karlnca, kalb temiz olur. Bu temiz kalbe, Allah sevgisi, kendiliinden dolar. Mal, makam ve Allahtan gayrisini sevmek ve gnah ilemek, kalbi temizlemeye engeldir. Kalbin temizlenmesi, slamiyete uymakla olur. Namaz klmak, kalbi temizler. Kuran- kerim okumak ve lm ok hatrlamak gnah ileyince, hemen tevbe ve istifar etmek ve oru tutmak kalbi temizler. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Paslanan her eyin bir cilas vardr. Kalbin cilas "Estafirullah" demektir.) [Deylemi] (Her ay 3 gn oru tutann kalbinin pas temizlenir.) [Nesai] (Kalb, ekin; yemek ise yamur gibidir. Fazla su ekini kuruttuu gibi, fazla yemek de kalbi ldrr. Kalbini az glp, az yemekle ihya et, alkla temizle ki yumuayp parlasn!) [.Gazali] (Rutubette demirin pasland gibi, gnah kiri kalbi paslandrr. Kalbin cilas lm ok hatrlamak ve Kur'an- kerim okumaktr.) [Beyheki] O halde kalbi temizlemek iin gnahlardan kaarak dinimizin emirlerine uymamz gerekiyor.

Hediyelerin hazrsa!..
Bir kimse, Peygamber efendimize gelerek dedi ki: -zin ver y Resulallah, lmm temenni edeyim. Peygamber efendimiz buyurdu ki: -lm yle bir eydir ki onun iin hazrlkl ol! Yol uzun, azk ister.
163

www.dinimizislam.com

lm temenni edenin on hediye hazrlamas lazm. O kimse sordu: - Hediyeler kime y Resulallah? Peygamber efendimiz buyurdu: 1- Azrail'in hediyesi 2- Kabrin hediyesi 3- Mnker ve Nekir'in hediyesi 4- Mizann hediyesi 5- Srat kprsnn hediyesi 6- Malik'in hediyesi 7- Rdvan'n hediyesi 8- Ruhun hediyesi 9- Peygamberinin hediyesi 10- Rabbinin hediyesi. - Bu hediyeler nelerdir, ya Resulallah?

Azril'in hediyeleri drttr:


1- yi huylu olmak 2- Geirdiin ibadetleri kaza etmek 3- lme hazrlanmak, sefere kacak yolcu gibi 4- Kalbinde Allah akn tamak.

Kabrin hediyeleri de drttr:


1- Sz tamay terk 2- Elbiseye idrar sratmamak 3- Kur'an- kerimi okumak 4- Salevt- erifeyi ok okumak.

Mnker ve Nekir'in hediyeleri:


1- Doru konumak 2- Gybeti terk etmek 3- Hakk kabul etmek 4- Tevazu sahibi olmak.

Mizann hediyesi:
1- Amelini ihls ile yapmak 2- Bakasna eza yapmaktan saknmak 3- Gzel ahlak sahibi olmak 4- Allah ok zikretmek.

Srat Kprs'nn hediyesi:


1- Gadabn yutmak, kzmamak 2- Takva sahibi olmak 3- Cemaate devam etmek
164

www.dinimizislam.com

4- badetlere ara vermeden devam etmek.

Malik'in hediyeleri:
1- Allah korkusundan alamak 2- Gizli sadaka vermek 3- syan terk etmek 4- Anne ve babaya iyilik etmek.

Cennet melei Rdvan'n hediyesi:


1- Ktlklerden kanmak 2- Nimetlere kretmek 3- Maln Allah yolunda infak etmek 4- Emaneti muhafaza etmek.

Ruhun hediyesi:
1- Az yemek 2- Az konumak 3- Az uyumak 4- stifara devam etmek.

Peygamberin hediyesi:
1- Ehl-i beyti sevmek 2- Snnete uymak 3- Peygamberin sevdiklerini sevmek 4- Sahabe-i kiram sevmek.

Allah zlcelalin hediyeleri:


1- Allah'n emirlerini yapmak 2- Nehyettii, yasak ettii eylerden kanmak 3- nsanlara nasihat etmek 4- Btn mahlkata kar merhametli olmak. Bunlara hazrsan lm temenni edebilirsin.

Dnya ahiret saadetinin ba nedir


Sual: Dnya saadetinin ba nedir, nasl elde edilir? CEVAP Dinimizin emir ve yasaklarna riayet eden, yani iyi bir mslman olan herkes, dnya ve ahirette mutlu olur. Dnya ve ahiret saadetinin ba, en iyisi, Allah telnn rzasna, sevgisine kavumaktr. Bu da dinimize uyarak, yani farzlar, snnetleri yaparak ve haramlardan, mekruhlardan saknarak kazanlr. Fakat bunlar ihlas ile yapmak gerekir. hlas, kalbin temiz olmas demektir. Kalbin temiz olmas da, dnyaya dkn olmamas, onu sevmemesi, yalnz Allah tely sevmesidir. Kalbin
165

www.dinimizislam.com

Allah tely sevmesi iin, bir ey yapmak, almak gerekmez. Kalb, dnya sevgisinden kurtulursa, Allah sevgisi kalbe kendiliinden yerleir. Kalbin dnya sevgisinden kurtulmas iin, dnyay unutmas gerekir. Dnyay unutmaya Fenafillah denir. Fenafillaha kavumak, Allah tely ok anmakla veya evliyadan byk bir limin [mesela imam- Rabbani hazretlerinin] kitaplarndan faydalanmakla da olur. Allah tely anmak trl olur: Kalb ile ok Allah demek, ok ok La ilahe illallah demek ve dine uyarak, sanat, ticaret ve her mubah ileri yapmaktr. Yahut lim ve veli olan bir zatn hayatn okuyarak, onu ok sevip, ok hatrlamak, ona yalvarmak da fenaya (Allah rzasna kavumaya) yardm eder. Kabrini ziyaret edince, faydas daha ok olur. Kalb fani olunca, akln, fikrin ve hafzann da dnya ilerini unutmas gerekmez. Kalb fani iken de, btn organlara, akla, fikre, hafzaya, her eit dnya ilerini yaptrr, baka insanlar gibi dnya ilerine de alr. Btn insanlk vazifelerini, her iyilii yapar. Yapt btn dnya ileri dine uygun olduu iin hepsi de zikir yani Allah tely anmak, hatrlamak olur. Her Mslmann arzusu, Allah telnn rzasn kazanmak olmaldr. Yunus Emre, (Gel Allahn rzasn kazanalm yerine, gel dosta gidelim dosta) diyerek bu durumu yle anlatyor:

Dosta gidelim
Uzakta kalmayalm, dosta gidelim dosta, Hasretle lmeyelim, dosta gidelim dosta. Yol alalm durmadan, tan yeri aarmadan, Araya el girmeden dosta gidelim dosta. Hakka klalm zr, terk edelim diyr, Ele geirip yr, dosta gidelim dosta. Dnyaya dalmayalm, fanidir kanmayalm Asla ayrlmayalm, dosta gidelim dosta. Ak arab ielim, kendimizden geelim, Dost iline gelim, dosta gidelim dosta. Klavuzluk yap bana, ynmz dosttan yana Aldrma ona buna, dosta gidelim dosta. Zulm olmaz pyidr, sen ol bana sadk yr, Ne derse desin ayar, dosta gidelim dosta Erenleri bulalm, dost yolunu soralm, Yunusu da alalm, dosta gidelim dosta.

166

www.dinimizislam.com

Amel defteri ve Karne


Sual: Olum karneyi getirince, 2 zayf dersi iin azarladm. (Baba, bizim ailece karnemiz zayf sen sadece bana ne kzyorsun) dedi. Ne demek istediini sorunca, gazetenizde kan bir yazy anlatt. Bu yazy okumamm. Nasl bir yazyd o? CEVAP O yazda Bamak Mfts sayn Vehbi Akit, zetle diyor ki: nsanlarn dnyada benimsedikleri inanlar ile yaptklar amellerin kaytl bulunduu ve ahirette kendilerine verilecek olan kitaba [sahibinin durumunu aklayan belgeye] amel defteri denir. Kiramen ktibin denilen meleklerin yazp kaydettii bu kitap insann, hak-batl, yalan-doru, hayrer, iyi-kt btn inan, dnce, sz ve davranlarn kapsar. rencilerin her dersten aldklar notlar gsteren belgeye karne denir. Her yl rencilere birinci ve ikinci dnemin sonunda, aldklar not durumlarn gsteren karne verilmektedir. renci velileri, anne ve babalar bu karnelere bakarak ocuklarnn durumunu anlar. Amel defterleri Cennetliklere sadan, Cehennemliklere soldan veya arkadan verilecektir. Amel defteri olarak dnebileceimiz karneler, rencilere ylda iki defa verilmektedir. Karneyi alanlar, ders notlarn grdkleri zaman bunun iyiye veya ktye iaret olup olmadn gayet iyi anlamaktadr. Kuran- kerimde, insann dnya hayatndaki didinmeleri sona erip Rabbine kavutuunda ayet kitab sa eline verilenlerden ise hesabnn kolay olaca ve mutlu bir hayat hak edecei, kitab arkadan verilenlerden ise alevli atee atlaca bildirilmitir. (nikak 6-12) Karne verilirken kimi rencilerin yzleri glmekte, baarlarn ssleyen teekkr veya takdir belgesi ile sevincini yaarken, zayf olan renciler ise zntl ve mahcup bir haldedir. Amel defterini sadan alan yzleri parlak zmre sevinip umduuna kavuacak, soldan alan bedbaht zmre ise bana gelecek felaketi anlayarak yok olmay isteyecektir. (Hakka 18-27) Evet, ahirette bizlere verilecek olan amel defterine benzer bir belgeyi ocuklarmz bizlere ylda iki defa getirmektedir. O karneye bakarken acaba basit bir belge olarak m bakyoruz. Yoksa ahirette bizlere de verilecek olan amel defteri ile bir balant kurabiliyor muyuz? Bugn derslerinde zayf alan olumuzu, kzmz, derslerine almad, oyuna dalp derslerini ihmal edip, devlerini yapmad iin azarlarken; karneye bakp da kzarken acaba aklmza unlar gelmiyor mu? Bir gn bu karne gibi bana da bir karne, amel kitab, defteri verilecek.
167

www.dinimizislam.com

Yapm olduum her eyin yazl olduu, kaytl olduu bir amel defteri... Byk-kk ne varsa, ne yaptm ise her eyin, zerre miktarna kadar iyilik veya ktln yazl olduu bir amel defteri... Ben ocuumu zayf ald diye azarlarken, derslerine almad diye kzarken, Allah tel da Kulum, sana, mal, mlk, evlat, servet gibi bir ok nimet verdim. Niin bana kulluk etmedin? Be vakit namaz klmay emrettim. Sen ise gnde be defa okunan ezanlara kulak vermedin, derse ne cevap veririz? ocuumuzun karnesine bakarken, ahireti, hesab, mizan, srat kprsn, maheri dnelim. Daha nce, alelade bir belge olarak baktnz, iyi olduu zaman, teekkr ald, takdir ald zaman sevindiiniz, ndnz o karne size ok eyler anlatacaktr. ocuunuz kt bir karne getirdii zaman bile, Allah telnn esiz merhametini dnerek, acyarak ocuunuza gzel tavsiyelerde bulunacaksnz. Halbuki bu tavsiyelerin ncelikle kendinize lazm olduunu asla unutmayacaksnz. Bylece daha amel defteri almadan, kendinize gerekli olan dersi alacak, hayatnza bir eki dzen vereceksiniz. Karneye bakarken, amel defterinizdeki eyleri grecek ve gayri ihtiyari olarak Ben yapmadm diyeceksiniz. Kyamet gn kulaklarn, gzlerin ve derilerin ahitlik edeceini, azlarn mhrlenip ellerin ve ayaklarn insann iledii fiillere ahitlik yapacan bildirmesi amel defteriyle ilgili olarak Allah telnn kyamet sahnelerinden bizi haberdar ettiini gstermektedir. (Fussilet 20, Yasin 65) Bir nebze de olsa, dnyadan misal getirerek, ahireti hatrlayabildiysek ne mutlu... Artk karnelere bir baka gzle bakarz inallah...

lmek felaket deildir


Sual: Efendim, gencim ama ben lmden ok korkuyorum. Bana ne tavsiye edersiniz? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: lmek felaket deildir. ldkten sonra bana gelecekleri bilmemek, tedbirini almamak felakettir. Senin yata iken gnah azken lmek elbette byk nimet olur. Bizim her gn gnahmz artyor. lm gnde yirmi kere dnen ehid olarak lr. Hep lmden bahsetmek snnettir. lmden ka olmaz. lm, sevgiliyi sevgiliye kavuturan kprdr. lm mslmana hediyedir. lm, lmemek zere doutur. lm olmasayd bu hayat hi ekilir miydi? lm, mslmann teselli kaynadr, hasretidir. Hatta bir evliya zat buyurur ki, (Ben Azrail aleyhisselam Cebrail
168

www.dinimizislam.com

aleyhisselamdan daha ok seviyorum). Derler ki efendim hikmeti ne? (nk o beni Rabbime kavuturuyor) cevabn verir. Seyyid Abdlhakim Arvasi hazretleri buyuruyor ki: Allah telya kavuturduu iin, lm sevilir. Sevdiim kimsenin kalmasn da, lmesini de severim. Dost dosta kavumak istemez mi? Azrail aleyhisselam, brahim aleyhisselamdan ruhunu almak iin izin istediinde, (Nasl olur, Dost, dostun cann alr m hi?) dedi. Allah tel, Azrail aleyhisselam ile haber gnderip, (Dost dosta kavumaktan kanr m?) buyurunca, (Ya Rabbi, Ruhumu hemen al!) diye dua eyledi.

lm korkusu
Sual: lm acsndan ok korkann, ne yapmas gerekir? CEVAP Mslman, Allahn dostudur. Dostlara lm acs olmaz. Ac olmaynca korkmak lzumsuz olur. Allah tel, Azrail aleyhisselama buyurdu ki: (Dostlarmn cann kolay al, dmanlarmn cann g al!) [Cennet Yolu lmihali] Yasin-i erif okumak, ok faydaldr. Faydalarndan birisi de, eceli gelen hasta lm acs duymaz. Ayrca her zaman abdestli bulunmaya almal. Abdestliyken lenlere ehid sevab verilir. Peygamber efendimiz, (Abdestli olarak len, lm acs ekmez; nk abdest, imanl olmann alametidir. Namazn anahtar, bedenin gnahlardan temizleyicisidir) buyuruyor. ehidler lrken, kabirde verilecek olan Cennet nimetlerini grerek ok sevinir, ok neelenir. lrken hi ac duymaz ve Cennet nimetlerine kavuurlar. Bir hadis-i erif meali yledir: (Mslmann kabri, Cennet bahesidir.) [Tirmizi] Sual: lmeyi istemek gnah mdr? CEVAP Dnya skntlarndan kurtulmak iin, lm istemek mekruhtur. Fitnelerden uzak kalmak ve gnaha dmemek iin istemek caiz olur. (Hindiyye)

lmn faydas
Sual: S. Ebediyyede, (Kfirlere de lm faydaldr) deniyor. Kfire lmn ne faydas olur ki? CEVAP Kfir, yaad mddete kfrne devam eder, her ald nefes de azabn arttrr. lm, kfirin kfrnn devam etmesine ve azabnn artmasna mani olur. 90 yl yaam bir kfirle 40 yl yaam kfirin kfr ve azab eit olmaz.
169

www.dinimizislam.com

Ayn eyler iin ya Cennete ya Cehenneme gideceksin [Byklerin szleri]


* Dnya, zll-i zildir, yani yok olan bir glge, bir grntdr. Aynadaki grnt gibi. Bu grnt ahiretin grntsdr. Ahirette ne var, Cennet, Cehennem. badetlerimiz, iyiliklerimiz, Cennetin dnyadaki grntsdr. Gnahlar, kt yerler, karanlk skntl izbe yerler de Cehennemin grntsdr. * Cennetlik, Cennetlik ileri, Cehennemlik olan da Cehenneme gtrc iler yapar. Demiri rten, kendi pas olduu gibi, insan Cehennemlik eden de kendi gnahlardr. Mknats demiri nasl kendine ekiyorsa, haramlar Cehenneme, ibadetler Cennete eker. Kyamette nereye gitmek istiyorsak, ona gre hazrlk yapmalyz. Ahirette Cennet ve Cehennemden baka yer yoktur. Cennete girmek iin, doru iman sahibi olmak ve dine uymak gerekir. Cehenneme gtrc tuzaklara yakalanmamal. Bu tuzaklar yle bildiriliyor: (Dnya hayat ancak bir laib [oyun], lehv [elence], ziynet [ss], aranzda tefahr [vnme] ve mal ve evld oaltma isteinden ibarettir.) [Hadid 20] Bunlarn bir tanesine yakalanann gnl lr. aln ve nefslerinizi, iinde yer alacaklar lm tesi iin hazrlayn. nnzde zm zorlaan eyleri Allah'n ilmine havale edin. br leme gemeden nce bir ey hazrlayn ki, oraya vardnzda karnza ksn. nk Allah tel, buyuruyor ki: (O gn [kyamette] herkes, dnyada ne hayr yapmsa, onu karsnda hazr bulacak, ne ktlk yapmsa, onlarla kendi arasnda uzun bir mesafe olmasn arzu edecektir. Kullarna kar efkatli, esirgeyici olan Allah size kendinden korkmanz emreder.) [Al-i imran 30] O halde, Allah'tan korkun, yani Onun emir ve yasaklarna riayet edin. Sizden nce gelip geenlerden de ibret aln. Unutmayn ki, yarn kk byk btn davranlarnzn karln bulacaksnz. * Rzk mukadderdir. Yani herkesin rzk bellidir, artmaz eksilmez, rzkn almadan dnyadan ayrlmaz. steyene helalden gelir, isteyene haramdan. Gelen miktar ayndr. Ecel mukadderdir. Yani herkesin mr bellidir, uzamaz ksalmaz, vakti dolunca dnyadan ayrlr. Kaza ve kader, hayr ve er, zaten imann artlarndandr. Peki, daha ne diye isyan ediyorsun, daha ne diye kretmiyorsun? Rzkn belli, mrn belli, bana gelenler Allah'tan. ster isyan et, ister kret. Deien bir ey yok. syan edenin yeri Cehennem, kredeninki Cennet. Yani ayn eyler iin, ya Cennete gideceksin ya Cehenneme. * Dnya misafirhanedir. Dnyay ele geirmek iin ahireti vermek ve
170

www.dinimizislam.com

insanlara yaranmak iin Allah tely brakmak ahmaklktr. Gsn kbleden evirenin namaznn bozulduu gibi, yzn slamiyet'ten evirenin hem dnyas hem ahireti bozulur. * Laf ile Mslmanlk olmaz. Dinin emir ve yasaklarna nem vermeyenin iman gider. nem vermemek, iledii gnaha zlmemek demektir. * Dinin en byk dman cehalettir. Cahillik Cehenneme gtrr. * Kyamet derdini bilseydiniz, dnyada dert diye bir ey tanmazdnz. Btn geimsizlikler, lm unutmaktandr. * nsanlarn okluu, dilediklerini yapmalar, gaflet iinde yaamalar sakn seni de gaflete drmesin. Sen tek olarak leceksin, tek olarak kabre gireceksin, tek olarak hesabn vereceksin. Sen dini, iman, Allahn emir ve yasaklarn unuttun. Sen unuttun ama unutulmadn.

htiyarlk nimeti
Sual: Mslman olarak ihtiyarlamann, dindeki fazileti nedir? CEVAP Mslman, nimetlere konmu kimse demektir. Mslman olarak ihtiyarlamak daha byk nimettir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allah tel buyuruyor ki: htiyarlk, nurumdur. Nuruma, narmla [Cehennem ateiyle] azap etmekten hay ederim. O halde siz de, benden hay edin!) [Ebu--eyh] (Hak tel, Mslman olarak ihtiyarlayana, azap etmekten hay eder.) [Hatib] (Mslman olarak ihtiyarlayana, ikram eden, Nuh aleyhisselama ikram etmi gibi sevab alr. Nuh aleyhisselama ikram eden de, Allah telya ikram etmi olur.) [Hatib] Resulullah efendimiz, Allah telnn, yemin ederek, (Mslman olarak ihtiyarlayana azap etmekten hay ederim) buyurduunu bildirdikten sonra, alad. Sebebi sorulunca, (Allah tel, kendisinden hay ettii halde, Ondan hay etmeyene alyorum) buyurdu. (Beyheki) 1- Krk yana giren Mslman, cinnet, czzam ve baras hastalklarndan emin olur. 2- Elli yana girenin hesab hafifler. 3- Altmna giren salih Mslman, ehit olarak lr. 4- Yetmiine gireni, Allah tel ve melekleri sever. 5- Seksenine girenin gnahlar yazlmaz, sevablar yazlr.
171

www.dinimizislam.com

6- Doksanna girenden hesap sorulmaz. Aile halkna efaati olur. (Deylemi, Ebu Yala)

Tevbe istifarn nemi


Tevbe etmenin nemi
Sual: nsanlk hli bir gnah ileyince ne yapmak gerekir? CEVAP Gnah ileyince, hemen [kalb ile] tevbe ve [dil ile] istifar etmelidir! Kalbe gelen her sknt ve karart; tevbe, istifar ve pimanlk ile ve Allah telya snarak kolayca giderilebilir. Fakat, bu alak dnya iin gelen karart, leke, kalbi bsbtn karartr. Bunu temizlemek ok g olur. (Dnyaya dkn olmak, gnahlarn badr) hadis-i erifi bunu gstermektedir. (Beyheki) Gnah ileyen biri, piman olur, abdest alp namaz klar ve gnah iin istifar ederse, Allah tel, o gnah elbette affeder. nk, yet-i kerimede mealen buyuruluyor ki: (Biri gnah iler veya kendine zulmeder, sonra piman olup, Allah telya istifar ederse, Allah tely ok merhametli ve af ve mafiret edici bulur.) [Nisa 110] M.Masum-i Faruki hazretleri buyuruyor ki: Dertlerin, belalarn gitmesi iin, istifar okumak ok faydaldr. ok tecrbe edilmitir. Beyheki'nin bildirdii hadis-i erifte, (stifara devam edeni, ok okuyan, Allah tel, dertlerden, skntlardan kurtarr. Onu, hi ummad yerden rzklandrr) buyuruldu. (c.2, m.80) stifar, insan her murada, afiyete kavuturur. ifa iin; tevbe etmeli, istifar ok okumal. Btn dertlere, skntlara kar faydaldr. nk Allah tel, istifar okuyanlarn imdadna yetiir. (Hud 52, Fevid-i Osmaniyye) stifar, gnahn affn istemek, Estafirullah demektir. Estafirullah, gnahlarm affet Allahm, demektir. stifar etmek, gnahlarn affna sebep olan iyilikleri yapmaktr. Mesela Kur'an- kerim okumak, sadaka vermek ve dier hayr hasenatta bulunmaktr. Tevbe, haram iledikten sonra, piman olup, Allah teldan korkmak, bir daha yapmamaya azmetmek, karar vermektir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Tevbe, gnahtan sonra o gnah bir daha yapmamaktr.) [.Ahmed] (Skutu tefekkr, bak ibret olup ok istifar eden kurtuldu.)
172

www.dinimizislam.com

[Deylemi] (Rzka kavuan ok hamd etsin! Rzk azalan istifar etsin!) [Hatib] (Gnahnz ok olup gklere ulasa, tevbe edince, Allah tel tevbenizi kabul eder.) [bni Mace] (Gnah kalbde bir iz brakr, tevbe ve istifar edilince, o leke kaybolur, kalb cilalanr.) [Tirmizi] Gnahtan hemen sonra tevbe etmek farzdr. Tevbeyi geciktirmek de byk gnahtr. Bunun iin de, ayrca tevbe etmek lazmdr. Hazret-i Huzeyfe, oluk ocuunu geindirmekte ok sknt ekiyordu. Hlini arz edince, Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Ey Huzeyfe, neden istifar etmiyorsun? Ben gnde yz defa istifar ederim.) [Nesai] Hasan- Basri hazretlerine birisi ktlktan ikayet etti. Baka birisi fakirlikten, dier birisi de ocuunun olmadndan ikayette bulundu. Hepsine de istifar etmesini tavsiye etti. Daha baka insanlar da eitli konularda sual ettiler. Onlara da istifar etmelerini tavsiye etti. Sebebini sorduklarnda, Nuh suresi 10,11 ve 12. yet-i kerimelerini okudu. Nasr suresinde Allah telnn tevbeleri kabul edecei bildirilmektedir. artlarna uygun yaplan tevbeyi muhakkak kabul eder.

Skntdan kurtulmak iin


Belalardan, skntlardan kurtulmak iin, istifar okumak ok faydaldr. Her zaman yz defa (Estafirullhel'azim ellezi l ilhe ill hvel hayyel kayyume ve etub ileyh) demeli ve manasn dnerek sylemelidir! Manas, (Kendisinden baka ilah bulunmayan hay, kayyum ve azim olan Allaha istifar eder ve gnahlarma piman olup Ona snrm) demektir. [Azim, zat ve sfatlar kemalde, yani byklkte benzeri olmayan demektir. Hay, ezeli ve ebedi bir hayatla diri olan, Kayyum, zat ile kim olan, yaratt her eyi varlkta durduran demektir.] Yukarda bildirilen istifar ikindi namazndan, tesbihlerden ve duadan sonra yz defa okumaldr! Ehl-i snnet itikadnda olmak, kul haklarn ve kazaya kalan farzlarn demek ve haramlardan vazgemek art ile Cuma gn sabah namazndan nce, yukardaki istifar okuyann btn gnahlar affolur. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Kyamette, amel defterinde ok istifar bulunanlara, mjdeler olsun!) [Beyheki]
173

www.dinimizislam.com

(stifara devam eden, her trl sknt ve zntden uzaklar, geim darlndan kurtulur, ferahla kar, ummad yerden rzka kavuur.) [Nesai] (Derdiniz, gnahlardr, devas da istifardr.) [Hakim] (Kalblerin cilas istifardr.) [Beyheki] Allah tel buyuruyor ki: (stifar edeni affederim. Kendisini affetmeye kadir olduumu bilenin gnahlarn affederim.) [Tirmizi] Sual: Bazen kadnlarla toplanyoruz. eitli dedikodular ediliyor, en azndan bo eyler konuuluyor. Bu gnahlardan kurtulmak iin bir dua var mdr? CEVAP Yaplan gnahlar iin tevbe-istifar etmek gerekir. Hak sahipleri ile de helallemek gerekir. Ayrca Allah tely anmaldr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Bir yerde toplanp lzumsuz eyler konuanlar, kalkarken, "Sbhanekallahmme ve bihamdike ehed en la ilahe illa ente estafiruke ve etub ileyke" okurlarsa, orada iledikleri gnahlar affolur.) [Tirmizi]

yi amelin nemi
Sual: Byk gnah ileyen kimse, tevbeden baka ne yapmas gerekir? CEVAP yi amel ilemesi gerekir. Kur'an- kerimde mealen buyuruldu ki: (Biz iyi amellerde bulunanlarn mkafatlarn elbette zayi etmeyiz.) [Kehf 30] (Allah ihsan edenleri sever.) [Al-i mran 134] (Asra yemin olsun ki, insanlar ziyandadr; ancak iman edip salih amel ileyenler mstesnadr.) [Asr 1-3] Grld gibi imanl olmak art ile iyi amelin nemi ok byktr. Gnah ileyen kimse tevbe etmeli, iyi amellerde bulunmaldr! Bilhassa yakn ana-babaya ve yakn akrabaya iyilik etmenin sevab daha byktr. Bir kimse sual etti: - Ya Resulallah, byk bir gnah iledim. Tevbem kabul olur mu, ne yapmam gerekir? Peygamber efendimiz buyurdu ki: - Annen var m? - Hayr yok. - Teyzen var m? - Evet var.
174

www.dinimizislam.com

- yle ise ona iyilik et! (Tirmizi)

Tevbe edilen gnah affedilir


Sual: Tevbe edince ok byk de olsa gnahmz affolur mu? Tekrar gnah ileme ihtimalinden dolay, tevbe etmemek daha iyi olmaz m? CEVAP Tevbe edenin gnahlar affolur. Bir hadis-i erif meali yledir: (Tevbe eden, gnah ilememi gibi olur.) [bni Mace] Tekrar gnah ilerim korkusu ile tevbeden vazgememelidir! Gnahkr bir kul, tevbe edince, Cenab- Hak, hem o kulunun gnahlarn affeder, hem de kulu tevbe ettii iin sevinir. ki hadis-i erif meali: (lde devesini kaybedip sonra bulan kimsenin sevinmesinden ok, Allah tel, kulunun tevbe etmesine sevinir.) [Buhari] (Allah tel, tevbe edenin tevbesinden dolay, susam kimsenin, suya kavumasndan, ocuu olmayann ocuk sahibi olmasndan ve bir ey kaybedenin o yitiini bulmasndan daha ok sevinir. Her kim iten ve bir daha gnaha dnmemek zere Allaha tevbe ederse, Allah da onun gnahlarn yazan iki melee, kendi organlarna ve gnah iledii yere, btn bunlara gnahlarn unutturur.) [Ebu-l-Abbas] (Allah tel, herkese unutturunca gnah ilediine ahit kalmaz.) Ne byk ltuf ve ihsan. Biz gnahmza piman olunca, Cenab- Hak seviniyor. Bir yet meali de yledir: (Ey mminler, Allaha tevbe edin ki kurtulua eresiniz.) [Nur 31] Sual: Gnahm ok, ne yapsam Allah beni affetmez demek doru mudur? CEVAP ok yanltr. nk Cenab- Hak, tevbe edilen her gnah affeder. Bir kfir, kfrne tevbe ederse, mmin olur, btn gnahlar affolur. Bir mmin de Allaha irk kosa, sonra piman olup tevbe etse Allah tel affeder. Bir yet-i kerime meali: (De ki, ey ok gnah ilemekle haddi aan kullarm, Allahn rahmetinden [bizi affetmez diye] midinizi kesmeyin! nk Allah, [iman ehlinin] btn gnahlarn hi phesiz affeder. Elbette O, sonsuz mafiret ve nihayetsiz merhamet sahibidir.) [Zmer 53] Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allahn rahmetinden mit kestirip [dinden] nefret ettirenlere Allah lanet etsin! Kolaylatrn, gletirmeyin!) [Nesai] (Allah kullarna sevdirin ki, Allah da sizi sevsin!) [Taberani]
175

www.dinimizislam.com

(nsanlara Rablerinden bahsederken, korku ve sknt veren eylerden sz etmeyin!) [Beyheki] (Hak tel buyurdu ki, kulumun, gnah gklere kadar ykselse, benden mit kesmeyip, af dilerse affederim.) [Tirmizi] (hlasla "La ilahe illallah" diyen Cennete girer.) [Beyheki] (Bir kimse, yaknen Allahn Rab, benim de Peygamber olduuma inansa, Cehennem ona haram olur.) [Hakim] (Allah tel, gnahn affndan byk grene iddetli gazap eder.) [Deylemi] (Kfir, Allah telnn rahmetinin okluunu bilse, Cennetten mit kesmezdi.) [Mslim] (yilik ve ibadet edene byk ecir verileceini mjdeleyin, nefret ettirmeyin!) [ira] (mrnde bir defa Allah anan veya Ondan korkan Cehennemden kar.) [Tirmizi] (Allah tel buyurdu ki, "Ey kulum, af dilediin mddete, gnahlarnn okluuna bakmadan affederim. Gnahlarn bulutlara kadar ykselse de yine affederim. Yer dolusu gnahla gelsen, yer dolusu mafiretle karlarm. Yeter ki iman ile gel!") [Tirmizi] Allah tel, Davud aleyhisselama vahyetti ki: - Ya Davud beni sev, beni seveni sev! Beni de kullarma sevdir! - Ya Rabbi bunu nasl yapaym? - Nimet ve ihsanlarm onlara hatrlat, onlar benden ancak iyilik beklesinler.

Allah telya hsn-i zan


Mslman mrnn sonlarna doru, lecei zaman Allah telya daha ok hsn-i zan etmelidir! Yani (Ben her ne kadar gnahkr isem de, Allah tel beni affeder) diye mit etmelidir! Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (lrken mutlaka Allah telya hsn-i zan etmelisiniz.) [Mslim] (Allah tel, "Ben kulumun zann zereyim. Beni nasl zannederse yle bulur" buyurdu.) [bni Hibban] (Yani "Allah, beni affeder" diye mit ediyorsa onu affeder. Allahtan midini keserek, "Ben mutlaka Cehennemliim" diyorsa Cehenneme gider.) lm deindeki birisi, Peygamber efendimize (Cehenneme gitmekten korkuyorum; fakat Allahn rahmetinden de midimi kesmiyorum) dedi. Resul-i ekrem, (Mminin kalbinde korku ile mit varsa, Allah tel da ona umduunu verir, korktuundan da emin eder) buyurdu. (Tirmizi)
176

www.dinimizislam.com

Gnahlar rtlecek
Sual: Tevbe edilen gnahlarn affedildiini kitaplardan okuyoruz. hirette bu gnahlar, bizim yzmze vurulacak mdr? CEVAP Hayr, asla vurulmayacak, hatt yle bir gnah ilediimiz bile unutturulacaktr. Gnahmz hatrlatlnca rezil oluruz. Allah tel affettii kulunu rezil etmez. Bir yet-i kerime meali yledir: (O gn Allah, Peygamberini ve iman edip onunla beraber olanlar rezil etmez.) [Tahrim 8] Peygamber efendimiz hirette, (Ya Rabbi, mmetimin kusurlarn hi kimsenin duymamas iin onlarn hesaplarn bana ver!) diyecek, Allah tel da, (Onlar senin mmetinse, benim de kullarmdr. Ben onlara senden daha merhametliyim. Hi kimse onlarn kusurlarn grmeyecektir) buyuracaktr. Bir hadis-i erif meali daha: (Allah tel, tevbe edenin gnahlarn, yazc meleklerine unutturduu gibi, kulun kendi organlarna ve dnyada bunu bilenlere de, unutturur. O kimse, Allah telya kavuunca, artk gnah sebebiyle aleyhine ahitlik edecek kimse kalmaz.) [.Asakir] Bir yet-i kerime meali de yledir: (Allah, o mminlerin gemite yaptklar en kt hareketleri bile rtp balayacak ve yaptklar amellerin en gzelleriyle mkfatlar ihsan edecektir.) [Zmer 35] Bu ne byk nimettir! Hem gnahlar rtlp gsterilmeyecek, hem de en gzel mkfatlar verilecektir. O halde tevbe edip, tevbesinde sadk olan kullardan olmaya almalyz.

Affedilmeyen gnah m?
Sual: Bir arkada, iki, kumar, faiz, zina ve livata gibi hemen her byk gnah ilemi. Tevbe edip, bunlarn hepsini brakm ama, Allah beni kesinlikle affetmez diyor. Allah hangi gnahlar affetmez? CEVAP Allah tel, tevbe edilen her gnah affeder. Affetmedii tek gnah yoktur. Mrikleri, kfirleri bile tevbe edince affediyor. ki hadis-i erif u mealdedir: (Hak tel buyurdu ki: Ey demolu, dua edip, benden af dilersen, gnahlarn ne kadar ok, ne kadar byk olursa olsun, hi birine bakmadan seni affederim. Gklere ulaacak kadar gnah ilesen; ama rahmetimden midini kesmeyip, benden mafiret dilersen, seni affederim.) [Tirmizi] (Tevbe eden kimse, hi gnah ilememi gibi olur.) [bni Mace]
177

www.dinimizislam.com

Bir yet-i kerime meali de yledir: (De ki, ey ok gnah ilemekle haddi aan kullarm, Allahn rahmetinden [bizi affetmez diye] midinizi kesmeyin! nk Allah, [iman ehlinin] btn gnahlarn hi phesiz affeder. Elbette O, sonsuz mafiret ve nihayetsiz merhamet sahibidir.) [Zmer 53] Bu yet-i kerime ve hadis-i erifler gsteriyor ki tevbe edince her gnah affolur. Sual: Tam lmihalde, (Tevbenin kabul olmas iin, namaz borcu ve kul hakk olmamak lazmdr. Bir namaz borcu olan, bunu kaza etmedike, tevbesi kabul olmaz) deniyor. Mesela ikiye tevbe eden kimse, namaz borcu veya kul hakkn demedike, tevbesi kabul olmaz m? CEVAP Tevbesi kabul olmaz demek, mesela namaz borcu olan bir kimse, (Y Rabbi, klmadm namazlar iin tevbe ettim, bunlar affet) derse, kaza etmedike affedilmez, yani bu tevbesi kabul olmaz. Bunun gibi, zerinde kul hakk olan bir kimse, (Y Rabbi, kul haklarm affet) derse, hak sahiplerinin hakkn demedike, helallemedike, yine kul haklar affedilmez, yani bu tevbesi kabul olmaz. Bir kimse iki ise, kumar oynasa ve yalnz ikiye tevbe etse, iki ime gnah affolur, kumar brakmad iin kumar gnah affolmaz. Kumar da brakrsa ikisi de affolur. Gnahlar birbirine bal deildir. Hangisine tevbe edilirse o affedilir. Sualdeki affedilmez ifadesi, (Hi affa uramaz, doruca cehenneme gider) demek de deildir. Ahirette de, helalleme olacaktr. Hak sahibi, ahirette hakkn helal ederse, mesele kalmaz. Helal etmezse, hakk kadar sevablar alnp, hak sahibine verilir. Bylece, kul borcu olann, sevablar azalm olur. Sevablar yoksa, hak sahibinin gnahlarn, yklenmek zorunda kalr. Namaz borcu olan da, affa veya efaate kavuarak cennete gider. Affa veya efaate kavumazsa, kabirde, maherde ektii skntlar gnahlarna kefaret olur.

Gnahlarn birine tevbe etmek


Sual: Btn gnahlarna deil de, bunlardan birine, mesela kumar oynamaya tevbe edilse, dier gnahlar geciktirilse, tevbe edilen gnah affedilir mi? CEVAP Gnahlar birbirine bal deildir. Elbette tevbe edilen ve bir daha yaplmayan gnah affolur. Bu, kumar olur, iki olur fark etmez; fakat dier gnahlarn tevbesini geciktirmek doru deildir. Tevbe ederken, u art gzetmeli:
178

www.dinimizislam.com

1- ledii gnaha piman olup zlmeli, 2- Gnahtan hemen vazgemeli, 3- Bir daha yapmamaya karar vermeli. Bu art yapmadan, yalnz dille tevbe etmek, yalanclk olur. Gnahtan sonra, hemen tevbe etmek farzdr. Tevbeyi geciktirmek, bu gnah ilemekten daha byk gnahtr. Bu gnah, her gn bir misli artar. Bunun iin de, ayrca tevbe etmek gerekir. (Berika)

Tevbe istifar nasl yaplr


Sual: Tevbe-istifar nedir, nasl yaplr? CEVAP stifar etmek, estafirullah demektir. Tevbe, haram iledikten sonra, piman olup, Allah teldan korkmak, bir daha yapmamaya azmetmek, karar vermektir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Tevbe, gnahtan sonra o gnah bir daha yapmamaktr.) [.Ahmed] Gnahtan hemen sonra tevbe etmek farzdr. Tevbeyi geciktirmek de byk gnahtr. Bunun iin de, ayrca tevbe etmek gerekir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allaha tevbe edin!) [Nur 31] (Allah tel, tevbe edenleri sever.) [Bekara 222] (Allaha tevbe-i nasuh yapnz!) [Tahrim 8] Nasuh kelimesine 23 mana verilmitir. Bunlardan en mehuru gnahlara piman olup, istifar etmek ve bir daha ilememeye karar vermektir. Nasuh tevbesinin ne olduunu soran zata Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Tevbe-i nasuh, gnahkrn iledii gnahtan piman olmas, Allahtan mafiret dilemesi, bir daha byle bir gnah ilememesi demektir.) [Beyheki] stifarn fazileti ok fazladr. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (stifar okuyunuz! mdadnza yetiirim.) [Hud 52] Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (Allah tel, gnah ileyip piman olan, istifar etmeden nce affeder.) [Taberani] (Kk gnahlarda srar edilirse kk kalmaz. Byk gnahlara istifar edilirse byk kalmaz.) [Deylemi] (stifar eden, gnde 70 defa ayn gnah ilese srar etmi saylmaz.) [Tirmizi]
179

www.dinimizislam.com

(Gnde 70 defa istifar edenin, 700 gnah affolur.) [Beyheki] (stifara devam edeni, Allah tel, dertlerden, skntlardan kurtarr. Ummad yerden rzklandrr.) [Nesai] (Bir mmin gnah ileyince, melek saat bekler, eer o kimse istifar ederse, o gnah yazmaz.) [Hakim] (Gnahnz ok olup gklere kadar ulasa, piman olunca, Allah tel, tevbenizi kabul eder.) [bni Mace] (Gnahlar kalbi paslandrr, karartr. Kalblerin cilas ise istifardr.) [Beyheki] (Derdinizi ve devasn bildireyim. Derdiniz, gnahlar, devas da istifardr.) [Hakim] (Bir gnahkr, istifar eder, sonra bu gnah tekrar yapar, sonra istifar eder. ncde yine yapar, yine tevbe ve istifar ederse, drdnc defa yapnca, byk gnah yazlr.) [Deylemi] (Gnaha devam edip, dili ile istifar eden, Rabbi ile alay etmi saylr.) [Beyheki] (Herkes gnah iler. Fakat gnahkrlarn en iyisi tevbe edendir.) [Hakim] (Gnahna piman olup abdest alp, namaz klan ve gnah iin istifar edeni, Allah tel affeder.) [Nesai] (Kyamette, amel defterinde ok istifar bulunana mjdeler olsun!) [Beyheki] Peygamber efendimiz, (Estafirullahelazim ellezi la ilahe illa hverrahmanrrahim el-hayy-l-kayyumllezi la-yemut ve etub ileyh Rabbigfir li istifarn 25 defa okuyann, odasnda, ailesinde, evinde ve ehrinde kaza, bela olmaz) buyurdu. Bunu ayrca her sabah ve akam da kere okumaldr. [Gnde 25 kere okunmal, ayrca sabah ve akam er kere okunmal] limlerin ou, talebelerine ve evlatlarna bunu okumalarn tavsiye etmiler, ok faydasn grmlerdir. Bu nimetlere kavuabilmek iin Ehl-i snnet itikadnda olmak ve dinimizin emir ve yasaklarna riayet etmek arttr. tikad bozuk olann, bid'at ehlinin okumas fayda vermez. (Meariclhidaye) Ehl-i snnet itikadnda olmak, kul haklarn ve kazaya kalan farzlarn demek ve haramlardan vazgemek art ile Cuma gn sabah namazndan nce, aadaki duay okuyann btn gnahlarnn affedilecei hadis-i erifle bildirildi. Dua udur: (Estafirullahelazim ellezi la ilahe illa hvel hayyel kayyume ve etub ileyh.) [Ramuz]

Gnaha pimanlk
180

www.dinimizislam.com

Tevbe istifardan nce yaplmaldr! Tevbe irkin eyi brakp gzel olana dnmek demektir. stifar, gnahn irkinliini grp, ondan yz evirdikten sonra, mafiret talep etmektir. Hadis-i erifte (Pimanlk tevbedir) buyuruldu. (Hakim) Yaplan gnahlar her hatrlayta istifar etmelidir! Gnahlar hatrladka istifara devam edilirse, gemi gnahlar affolur. Tevbe edebilmek, Hak telnn byk nimetlerinden biridir. Gnah ileme korkusu ile tevbeyi asla geciktirmemelidir! nk, hadis-i erifte (Sonra yaparm diyenler helak oldu) buyuruldu. Yani tevbeyi ve dier iyi ileri geciktirenler, bu gnn iini yarna brakanlar, aldand, ziyan etti. (.Gazali) Gnah, kulun yannda kk ve kymetsiz grnnce, Allah tel katnda byk olur. Kul kk gnah byk grnce, o gnah Allah telnn katnda klr. Mmin, iman ve marifetiyle kk gnahlar da byk grr. Her gnah ileyite kalbi szlar. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Mmin, gnahn da gibi grp, stne deceinden korkar. Mnafk ise, burnunun zerine konan ve hemen uacak sinek gibi grr.) [Buhari]

Gnah ilediini bilmek


u halde, gnah ilediini bilmek byk nimettir. O kiinin mmin olduunu gsterir. Allah telnn hakk olan gnahlar iin tevbe etmeli, pimanlk ve znt duymal, gnah terk etmeli, kefaret olmas iin ok sevap ilemelidir! Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Gnah ilediin zaman, karlnda onu mahvedecek sevap ile!) [.Gazali] Kul hakknn kefareti iin, hak sahiplerine iyilik ve dua etmelidir! Hak sahibi lm ise, o kimseyi rahmetle anmal, oluk ocuuna ve vrislerine ihsanda bulunmaldr! Gnahlar iin istifara devam etmelidir! Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tel, istifara devam edeni, her skntdan kurtarr, her darlkta bir genilik verir ve ummad yerden rzklandrr.) [Nesai] Bir kimse gnah ileyince, Allah telnn bu gnah ilerken grdn bilse, Allah tel, kulunun kendisini hatrlamas sebebiyle gnahn affeder. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (ledii gnah, Allah telnn bildiine inanan, gnahna tevbe etmese bile, Allah tel onu affeder.) [Taberani] ledii gnah, Allah telnn bildiine inanan kimse, Allaha inanyor demektir. Allah telya inanan kimse de gnah ileyince, gnahn Allah tel grd iin utanr ve ister istemez pimanlk duyar. Pimanlk ise
181

www.dinimizislam.com

tevbedir. Tevbe eden kimseyi de Allah tel affeder. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Ya Rabbi, iyilik edince mjdelenen, ktlk edince istifar edenlerden eyle.) [Buhari] (Yataa girince, 3 defa "Estafirullahelazim ellezi la ilahe illa huv el-hayyel- kayyume ve etub ileyh" diyenin gnahlar, deniz kpkleri kadar ok olsa da, affolur.) [Tirmizi] ("Rabbim, seni noksan sfatlardan tenzih ederim. Kt ilerde bulundum. Senden baka gnahm affedecek yoktur. Beni affet!" diyenin karncalar saysnca gnah olsa, Allah tel affeder.) [Beyheki] (Ey kullarm, koruduklarm hari, hepiniz gnahkrsnz, benden mafiret dileyeni balarm. Mafiret etmeye kadir olduuma inanan affederim.) [Tirmizi] (Gnahtan korunmayan Allah tel da [dnya ve ahirette felaketlerden] korumaz.) [.Huzeyme] (Mminler iin, her gn 25 defa, istifar okuyann kalbinden kin, hile ve haset kar. smi evliyalar arasna yazlr. Ona btn mslmanlar saysnca, sevap verilir. Kyamette btn mminler, "Ya Rabbi, bu kulun bizim iin istifar okudu. Sen de onu affet!" derler.) Mminler iin istifar: (Allahmmafir-li velivalideyye veli staziyye velil-mminine velmminat, vel-mslimine vel-mslimat, el-ahya-i minhm vel-emvat, birahmetike ya erhamerrahimin.) [Miftah-n-necat] Gnah ilemeye devam eden kimse unutkan olur, ahmaklar, akl da azalr. Hadis-i erifte buyuruldu ki : (Gnah ileyenin bir akl gider, bir daha geri dnmez.) [.Gazali] Gnahlarn hepsi Allah telnn emrini yapmamak olduundan byktr. Bir hadis-i erifte, (ok az bir gnahtan kanmak, btn cin ve insanlarn ibadetleri toplamndan daha iyidir) buyuruluyor. Her gnah, Allah telya isyan olduundan, byktr; fakat bazs, bazsna gre kk grnr. Bir kk gnah yapmamak btn cihann nafile ibadetlerinden daha sevabdr, nk nafile ibadet yapmak farz deildir. Gnahlardan kanmaksa farzdr. (Ryad-un-nashin)

Gnah kk grmek
Gnahlarn bazs, bazsna gre kk grnse de, Allah telnn emirlerini yapmamak olduu iin hepsi de byktr. nk Allah telnn gazab gnahlar iinde gizlidir. Hadis-i erifte, (Kk gnaha devam edilirse, byk olur) buyuruldu. Kk grlen gnah byr. Hadis-i
182

www.dinimizislam.com

eriflerde buyuruldu ki: (Gnahlarn kk grneninden saknn! Bunlar toplannca sahibini helak eder. Bu una benzer ki, bir kavim bir vadiye iner, erp, odun ne bulurlarsa toplayp getirirler. Bylece koca bir yn olur. Bunu yakp ateinde ekmeklerini piirirler. te kk grnen gnahlardan hesaba ekilen de helak olur.) [Taberani] (Hep gnah ileyenin kalbi mhrlenir, artk sevap ileyemez olur.) [Bezzar] (Bir kimse, gnah iledii zaman kalbinde siyah bir nokta hasl olur. Eer tevbe ederse, o leke silinir. Tevbe etmeyip tekrar gnah ilerse, o leke byr ve kalbin tamamn kaplar, kalb, kapkara olur.) [Hariti] Biri, 2-3 defa (Vay gnahlarm) deyince, Resulullah efendimiz, (Allahmme mafiretke evseu min znubi ve rahmetke erca indi min ameli diye dua et) buyurup, o kiiye defa tekrarlattktan sonra (Allah seni affetti) buyurdu. (Hakim) Yukardaki duann tercmesi yle: (Allahm, benim gnahlarma gre senin rahmetin ok fazladr. Ben amelime gvenmiyor, senin rahmetini mit ediyorum.) Gnahlarna tevbe eden, piman olan kimsenin kul borlar, namaz, oru gibi kazalar hari, gnahlar affolur. Borlarn demeli veya helallemelidir! Kazalarn da bir an nce bitirmelidir! Hazret-i Beraya "Kendinizi elinizle, tehlikeye atmayn" yeti dmanla karlap ehid dene kadar savaan kimse hakknda mdr?" diye sorulunca; Hazret-i Bera, (Hayr! Bir gnah ileyip sonra da Allah onu balamaz diyen hakkndadr) dedi. (Hakim) Hasan- Basri hazretlerine birisi ktlktan ikayet etti. Baka birisi fakirlikten, dier birisi de ocuunun olmadndan ikayette bulundu. Hepsine de istifar etmesini tavsiye etti. Daha baka insanlar da eitli konularda sual ettiler. Onlara da istifar etmelerini tavsiye etti. Sebebini sorduklarnda, Nuh suresi 10,11 ve 12. yet-i kerimesini okudu. Eshab- kiramdan bir zat, ocuu olmayan birisine istifara devam etmesini syledi. O kimse gnde yedi yz defa istifar ederdi. Nihayet bu ahsn on ocuu oldu.

Btn gnahlar affolur


Sual: Hadis-i eriflerde, baz dualar okuyann ve baz ibadetleri yapann btn gnahlarnn affedilecei bildirilmi. Bunlara byk gnahlar da, dahil midir? CEVAP
183

www.dinimizislam.com

Genelde, btn gnahlardan kast, kk gnahlardr. Byk gnahlarn affedilmesi iin ayrca tevbe etmek, kul hakk varsa, hak sahipleri ile helallemek gerekir. Namaz, oru gibi, farz ibadetler terk edilmi ise, hem tevbe istifar etmek, hem de, bunlar kaza etmek gerekir. Kadir gecesini ihya edenin, Ramazan orucunu tutann, hacc kabul olann, gnahlar affedilirse de, namaz, oru ve kul borlar denmi olmaz. Bunlar kaza ederek, bortan kurtulmas gerekir.

Gnah hatrlaynca
Sual: Byk bir gnah iledik. Sonra tevbe ettik. O gnah hatrlaynca, yine istifr gerekir mi? CEVAP Her hatrlayta istifar gerekir.

Tevbe iin namaz


Sual: Tevbe etmek iin illa 2 rekat namaz klp m tevbe etmeliyiz? CEVAP Namaz klma mecburiyeti yoktur. Namaz klp dua ederek Allah telya snmak iyi olur. Piman olmak tevbedir.

Aka ilenen gnah


Sual: Aka ilenen gnahn tevbesi de aka yaplmazsa, bu tevbe sahih olmaz m? CEVAP Sahih olur. Tevbenin sahih olmas iin, aka yaplma art yoktur, fakat aka yaplmazsa, o gnah ilediini bilenler, o kimseye, gnaha devam ediyor diye suizan edebilirler. Bunun iin, aka ilenen gnahn tevbesini de mmknse aka yapmal, gnahmz bilenlere, artk o gnah braktmz duyurmal. Duyurulmasa da, tevbe yine sahih olur.

Tevbesini duyurmak
Sual: Aktan ilenen gnahn tevbesini mutlaka aktan yapmak gerekir mi? (Ben u gnah iliyordum, tevbe ettim) denirse, duymayanlara da duyurmu olmaz myz? CEVAP Ak yapld diye, her gnahn tevbesini aktan yaparak, gnahn bakalarna da duyurmak doru olmaz. ki hadis-i erif meali yledir: (Gnah ileyen, gnahn kimseye sylemesin, onu rtsn ve tevbe etsin!) [Beyheki] (Gece u gnahlar iledim diye sylemek, gnah aka ilemekten sklmamak demektir. Rabbi gece suunu rtmken, sabah Allahn kapatt bu rty kaldrmamaldr.) [Buhari] Tevbeyi aktan yapmak gerekir demek, o gnah ilerken grenlere
184

www.dinimizislam.com

ve o gnah ilediini bilenlere tevbeyi duyurmak demektir, yoksa bilmeyenlere de duyurmak demek deildir. Bir hadis-i erif meali yledir: (Gizli ilediin gnaha gizli, ak ilediin gnaha ak tevbe et!) [Taberani]

stifar etmek
Sual: (lmleriniz iin istifar edin) deniyor. l iin nasl istifar edilir? stifar etmekle istifar okumak ayr mdr? CEVAP Evet, ayrdr. stifar okumak, Estafirullah demek veya istifar duasn okumaktr. stifar etmek ise, hayr hasenat yaparak, gnahlarn affna sebep olmak demektir. Sevab ller iin, kurban kesmek, Kuran okumak, cami ve eme gibi hayr hasenat yapmak, istifar etmek olur. Bir kii, (Ya Resulallah, lm olan ana babamn gnahlarnn aff iin ne yapmam gerekir) dedi. Peygamber efendimiz, (Onlar iin dua et, Kuran- kerim oku ve istifar et!) buyurdu. (Ey Oul lmihali) stifar etmek, her eit hayr hasenat yapmak demektir.

Tevbenin duyurulmas
Sual: Bir hoca, (Ak ilenen gnahlarn tevbesinin de ak yaplmas arttr. Ak yaplmazsa, tevbe edilmi olmaz. Tevbe eden bir zndn, din aleyhine yazd kitaplarn yanl olduunu duyurmas arttr, duyurmadan lrse, kfir olarak lr) dedi. Tevbe eden niye kfir olarak lyor? CEVAP Tevbe eden, hi gnah ilememi gibi olur. Dorudan Cennete gider. Ama tevbesini duyurmad iin, biz onu yine zndk olarak bilip, (Zndk ld, Cehenneme gitti) dersek sorumlu olmayz. Aksine salih bir mslman, dinden kp kfir olarak lse, bunun dinden kt ve kfir olarak ld bilinmedii iin, bu kii iin (Cennete gitti) dersek sorumlu olmayz. nk dinimiz zahire gre hkm verir, kalblerini bilemeyiz. Her frsatta Mslmanln aleyhine konuanlar, slamiyete dmanl ile n kazananlar, lnce, (Belki tevbe etmitir, tevbesini gizlemitir) diyerek onlar rahmetle anmak asla caiz olmaz. Aksine, slmiyet'e byk hizmetleri olan kimse, belki kfir olarak lmtr diye, onu ktlemek de asla caiz olmaz. Aktan ilenen gnahn tevbesini mutlaka aktan yapmak, (Ben u gnah iliyordum, tevbe ettim) demek gerekir diyenler de oluyor. Ak yaplsa da, her gnahn tevbesini aktan yaparak, gnahn bakalarna da duyurmann gnah olduu hadis-i erifle de bildiriliyor. Sadece, gnah ilediimizi bilenlere, bizi hl o gnah iliyor sanmamalar iin, tevbe ettiimizi duyurmamz iyi olur.
185

www.dinimizislam.com

M kerihallah
Sual: Bir arkada, (Estafirullah min klli m kerihallah) istifarndaki kerihallah ifadesi iin dorusu kerimallah olacak diyor. Dorusu nedir? CEVAP Onun syledii yanltr. Kerihallah tek bana kullanlmyor. Bu istifarn mnas yledir: (Ya Rabbi, beenmediin, raz olmadn, kerih olan eylerden birini yaptysam, beni affet! Yapmadklarm da yapmaktan koru!) Ma kerihallah = Allah'n kerih grd beenmedii eyler demektir. Kerim demek ok yanltr. O zaman mna yle olur: (Ya Rabbi, beendiin, raz olduun, erefli, kerim eylerden birini yaptysam, beni affet! Yapmadm erefli ilerden beni koru!) Grld gibi mna ok deiiyor, ok tuhaf oluyor. Kesin bilmedii ey hakknda hkm vermek yanl olur. Din konularda dikkatli olmaya almaldr.

Pimanln fazileti
Sual: Byk bir gnah ileyenin, artk Allah beni affetmez diye dnmesi doru mu? CEVAP ok yanltr. nsan ne kadar byk gnah ilerse ilesin, Allah telnn rahmetinden midini kesmemelidir. Bir gnah ileyince, hemen tevbe etmelidir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Eskiden bir kimse 99 adam ldrr, sonra piman olur. Bir rahibe gidip sorar: - Benim tevbem kabul olur mu? Rahip der ki: - Hayr tevben kabul olmaz. Adam bunu da ldrr. Sonra byk bir limi bulur. Ona da durumu anlatp sorar: - Tevbem kabul edilir mi? lim der ki: Elbette her gnahn tevbesi vardr. Ancak lkene gitme, orada kt insanlar var. Bunu, iyi insanlarn bulunduu baka bir yere gnderir. Adam giderken yolda lr. Azap melekleri ile rahmet melekleri gelir. ly almak isterler. Baka bir melei hakem tayin ederler. Bu melek de o kimsenin, k yeri ile gidecei ky arasn
186

www.dinimizislam.com

ler. yi insanlarn bulunduu yere bir kar yakn olduu iin ly rahmet meleklerine verir. Allah tel, iyi insanlarn bulunduu ky yaknlatrdndan melekler oray daha yakn bulurlar. Bylece l mafiret olur.) [Buhari]

Samimi pimanlk
Sual: lediim gnaha ok piman oldum. Ne tavsiye edersiniz, intihar m edeyim? CEVAP nsan, ne kadar byk gnah ilerse ilesin, piman olur ve bir daha ayn gnah ilemezse, gnah affolur. ledii gnahlar kimseye sylemezse, ahirette o gnahlar aklanmaz. Hi kimseye bir ey sylemeden, "Gnahlarma tevbe ettim. Bir daha ilememeye karar verdim. Ya Rabbi, gnahlarm affet" demek kfidir. Namaznz hibir zaman aksatmaynz! Cenab- Hak, tevbe edilen her gnah affeder. Bir kfir, kfrne tevbe ederse, mmin olur, btn yaptklar affolur. Bir mmin de, her byk gnahtan daha byk gnah olan Allaha irk koarak kfir olsa, sonra piman olup tevbe etse Allah tel yine affeder. te birka yet-i kerime meali: (De ki, ey ok gnah ilemekle haddi aan kullarm, Allahn rahmetinden [bizi affetmez diye] midinizi kesmeyin! nk Allah, [iman ehlinin] btn gnahlarn hi phesiz affeder. Elbette O, sonsuz mafiret ve nihayetsiz merhamet sahibidir.) [Zmer 53] (Kim, ktlk eder, nefsine zulmde bulunur da, sonra mafiret dilerse, Allah ok affedici, ok merhametli bulur.) [Nisa 110] (Ey mminler, Allaha tevbe edin ki kurtulua eresiniz.) [Tahrim 8] Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (Gnahna tevbe eden, gnah ilememi gibi olur.) [bni Mace] (Hak tel buyurdu ki, kulumun, gnah gklere kadar ykselse, benden mit kesmeyip, af dilerse affederim.) [Tirmizi] Artk bu kadar mjdeden sonra hemen, ellerinizi ap dua edin, gnahlarmz, sadece piman olmakla affettii iin Allah telya kredin! ntihar, bir kurtulu, bir are deil, aksine tarifi imkansz byk azaba kendini atmak demektir. Ahiret skntlar, dnya skntlar ile mukayese bile kabul etmez. Ahiret sknts ok ardr. Dnya skntlarna katlanamayan ahiretinkine nasl katlanabilir? Dinimizde bir kimseyi ldrmek byk gnahtr. Kendini ldrmek ise bakasn ldrmekten daha byk gnahtr. (Hindiyye)

Gnahkrn tevbesi
187

www.dinimizislam.com

Sual: Birok eitli gnahlar ileyen birisi, tevbe edip dua etse, gnahlar affolur mu? CEVAP Evet, affolur. Tevbe eden, bir daha gnah ilemezse, artk o hi gnah ilememi gibi olur. ki hadis-i erif meali yledir: (Allah tel, Kulum, elini kaldrp dua ederse, ben onun elini bo evirmekten haya ederim buyurdu. Melekler, Ya Rabbi, dua eden kimse, layk birisi deilse, yine mi elini bo evirmezsin dediler. Allah tel, Ben mafiret ehliyim. Siz ahit olun ki onu da affederim buyurur.) [Hkim] (Kul tevbe edince Allah onun gnhlarn muhafaza meleklerine unutturduu gibi, onun uzuvlarna ve bilen kim varsa hepsine unutturur. Allaha mlki olduunda [hesap gn], gnah sebebiyle aleyhine ahitlik yapacak kimse kalmaz.) [bni Asakir]

Allah tevbe edeni sever


Sual: ok gnah ileyen biri, Allahn sevgili kulu olabilir mi? CEVAP Elbette olur. Tevbe edenin gnahlar affolur. Allah tel, tevbe edenleri sever. Hadis-i erifte, (Tevbe eden Allahn habibidir) buyuruldu. (.Ebiddnya) [Habib, sevgili demektir.] Tevbe edip bir daha gnah ilemeyen, Allah telnn sevdii kul olur. Kur'an- kerimde de mealen, (Allah, tevbe edenleri sever) buyuruluyor. (Bekara 222) Hadis-i erifte de buyuruldu ki: (Bir kimse, istirahat iin ssz bir lde uyur. Uyannca yiyip iecei bulunan bineinin, yanndan kaybolduunu grr. Her tarafta arar bulamaz. Yorgunluk iinde eski uyuduu yere gelir, "Bu ssz lde a susuz kalacam iin lmem mmkndr" diyerek mitsizlik iinde uyuyakalr. Uyand zaman devesini ve yiyip ieceini yan banda grnce ok sevinir. te Allah tel da bu kulun sevinmesinden ok, tevbe edene sevinir.) [Mslim] [Yani Allah tel, yiyip iecei ile devesini kaybedip, lm tehlikesi ile kar karya kalan ve midini kestikten sonra yiyip iecei ile birlikte devesini bulan kimsenin sevincinden ok, kulun, kendisine ynelip, tevbe etmesine sevinir.] Sual: Piman olup tevbe edilen her gnah affolur mu? CEVAP
188

www.dinimizislam.com

Allah tel, tevbe edilen her gnah affeder. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Bir kimse, iledii gnaha tevbe edince, Allah tel meleklerine buyurur ki: "u kimseye bakn, gnah iledi, gnahn cezasn veren ve affeden bir Rabbi olduunu hatrlayp tevbe etti. ahit olun ki onu affettim.") [Buhari] Bedevinin biri Peygamber efendimize sual etti: - Ya Resulallah! Kyamette insanlarn hesabn kim grecektir? - Allah tel grecektir. - Bizzat kendisi mi? - Evet. Bedevi memnuniyet iinde gld. Peygamber efendimiz sordu: - Niin glyorsun? - Kerem sahibi gc yettii vakit affeder, hesap grd vakit de msamaha eder. - Doru syledin. Allahtan daha keremli kimse olamaz. O her keremliden daha keremlidir. Peygamber efendimiz, oradakilere, (Bedevi fakih oldu) buyurduktan sonra yle devam etti: - Bir kimse, Allah telnn eref verdii Kbeyi ykp yaksa, Allahn dostlarndan birine hakaret etmek kadar byk gnah ilemi olmaz. - Ya Resulallah, Allahn dostlar kimlerdir? - Mminlerin hepsi Allahn dostlardr. Kur'an- kerimde u yeti duymadn m? (Allah mminlerin yardmcsdr. Onlar karanlklardan nura karr.) [Bekara 257] Hadis-i eriflerde de, (Mmin Kbeden stndr) ve (Kalb krmak, Kbeyi yetmi defa ykmaktan daha ktdr) buyuruldu. Grld gibi iman nimeti ok byk bir nimettir. Mmin lrken, yani Cenneti, Cehennemi ve ahiret hallerini grd vakit bile tevbe etse, btn gnahlar affolur. Fakat imanszn tevbesi kabul olmaz. Sual: Bir kii, en byk gnahlar ilese, sonra tevbe edip Hak yola dnse, Allah bunun tevbesini kabul eder mi? irkin tevbesi olmaz m? CEVAP Bir kimse, en byk gnahlar ilese, hatta Allah inkr etse, irk kosa, sonra piman olup tevbe ederse, Allah tel onun btn gnahlarn affeder. Cenab- Hakkn rahmeti bu kadar boldur. Kur'an-
189

www.dinimizislam.com

kerimde, (irki affetmem) buyurmas, (irk zere imansz lenleri affetmem) demektir. Yoksa lmeden nce yapt irklere tevbe edenin tevbesini kabul eder. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Gnahnz ok olup gklere kadar ulasa, tevbe edince, Allah tel tevbenizi kabul eder.) [bni Mace] Bu hadis-i erif kul hakk bulunmayan gnahlar iindir. Eer ilenen gnahlarda kul hakk da varsa, sahibi ile helallemek gerekir. Borcu varsa, borlarn demelidir. Kul borlarn deyip onlarla helalleen, dier gnahlarna da tevbe edip bir daha ilemeyen kimse, hi gnah ilememi gibi olur. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Tevbe eden, gnah ilememi gibi olur.) [bni Mace] Sual: irk ne demektir? CEVAP irk, Allah telya ortak yapmak, benzetmek demektir. Benzeten kimseye mrik, denir. Kfrn eitleri vardr. Hepsinin en kts, en by irktir. Bir eyin her eidini bildirmek iin, ok defa, bunlarn en by sylenir. Bunun iin, yet-i kerimelerde ve hadis-i eriflerde bulunan irk, her nevi kfr demektir. Mesela Nisa suresinin 48 ve 116. yetinde mealen, (Allah tel, kendisine irk koanlar [yani mrikleri, kfirleri] affetmez ve irkten [yani her eit kfrden] baka olan gnahlar affeder) buyuruluyor. u halde her eit gnahn en kts kfrdr. Kfr ise kfirlik demektir.

Son nefeste tevbe [Tevbe-i yeis]


Sual: Yeis halinde iken tevbenin kabul olmas ne demektir? CEVAP Yeis, kelime olarak mitsizlik demektir. Tevbe-i yeis, lm alameti balayp, hayattan mit kesilince, yaplan tevbe demektir. Din kitaplarndaki bu konudaki bilgiler yledir: Kadhann Fetavasnda buyuruluyor ki: Yeis hlinde tevbe makbul, ama iman makbul deildir. Yani fsk tevbe ederse tevbesi kabul olur, ama kfir iman etse iman kabul olmaz. ra suresinin, (Kullarnn tevbesini kabul eden Odur) mealindeki 185. yetine gre, fskn tevbesi makbuldr. (Drer Gurer) lm alameti balayp hayattan mit kesilince tevbe kabul olursa da, kfirin iman etmesi kabul olmaz. (S. Ebediyye) Can boaza gelince, hiretin btn halleri gsterilir. O zaman her kfir iman etmek ister. Hlbuki imann gayb olmas yani grmeden inanmas
190

www.dinimizislam.com

gerekir. (Namaz Kitab) Hastann ruhu gargaraya gelince, yani hiretteki yerini grmeye balaynca, iman etmesi fayda vermez. (Kyamet ve hiret) Baz limler de, Nisa sresinin, ([mr] Ktlklerle geip de lecei vakit, Ben imdi tevbe ettim diyenlerle, kfir olarak lenlerin tevbeleri makbul deildir) mealindeki 18. yet-i kerimeye gre, iman gibi tevbenin de kabul edilmeyeceini bildirmilerdir. Eariler, (Allah bir kulun tevbesini gargara haline gelmedike kabul eder) hadis-i erifini esas alp, gargara halinde tevbenin de, imann da makbul olmadn bildirmilerdir. Onlara gre bu hadis-i erif, mmin ve kfirin tevbeleri iin geerlidir. Tevbede ihtilaf olmusa da, yeis hlindeki iman szbirliiyle makbul deildir. Kfir o zamana kadar Allah tely tanmamaktadr. Hayattan umudunu kesip hakk ve hakikati grnce o anda iman etmektedir. O durumda yaplan iman, makbul ve muteber deildir. Fsk, Allah tely tanmaktadr. Mslmandr, mmindir. man mevcuttur ve bkdir. Bk olan bir ey, yeni batan yaplandan kolaydr. (Redd-l muhtar) Bunun iin, Firavunun son nefesteki iman muteber deildir. Bir yet-i kerime meali: (Firavun boulaca an, srailoullarnn inandndan baka ilah olmadna inandm, artk ben de Mslman oldum dedi. Ona, imdi mi inandn, daha nce bakaldrm ve bozgunculuk etmitin dendi.) [Yunus 90, 91] Bir terzi, byklerden birine sordu: - lm yaklanca tevbenin kabul edileceini bildiren hadis-i erifin aklamas nasldr? - Evet tevbe kabul edilir; ama senin meslein nedir? - Terziyim, elbise dikerim. - Terzilikte en kolay i nedir? - Kuma makasla kesmektir. - Ka yldr terzisin? - Otuz yldr. - Cann gargaraya gelince kuma kesebilir misin? - Hayr kesemem. - Otuz yl kolaylkla yaptn ii, o zaman yapamazsan, mrnde hi yapmadn tevbeyi, can gargarada iken nasl yapabilirsin? Bugn gcn yerinde iken tevbe eyle! O zaman yapman ok g olur. imdi tevbe edersen, o zaman da tevbe etmek nasip olur. Terzi tevbe edip, salihlerden oldu. (R.Nashin)
191

www.dinimizislam.com

Sual: Tevbe kaps ne zamana kadar aktr? CEVAP Gne batdan domadan nce iman etmek arttr. Kyametin byk alametlerinden birisi de, gne batdan doacaktr. Bunu gren btn insanlar, iman edecekler. Fakat bu imanlar kabul olmayacaktr. nk artk tevbe kaps kapanm olur. Bir hadis-i erif meali yledir: (Tevbe kaps aktr. Gne garbdan douncaya kadar kapanmaz.) [Taberani] Bugnk insanlar iin ise, tevbe kaps her zaman aktr. Son nefese kadar tevbeler kabul edilir. Can boaza gelmeden iman etmek arttr. lrken, ahiret hallerini grdkten sonra kfirin iman muteber olmaz. Fakat o anda da, Mslmann gnahlardan tevbesi kabul olur. Sual: leceini anlayan hasta, (Btn gnahlarma tevbe ettim) dese, tevbesi kabul olur mu? CEVAP lm alametleri balad, hayattan mit kesildii zaman bile, Mslmann tevbesi kabul olur; fakat kfirin imana gelmesi kabul olmaz. Sual: lmek zereyken, (Cennet, Cehennem yok) gibi, kfre sebep olan bir ey syleyen kimse, kfir olarak m lm olur? CEVAP lm halindeyken, kfre sebep olan ey syleyen Mslman, mmin kabul edilir; nk o anda akl banda deildir. Mslmana hsn zan edilip, lm sarholuuyla syledii kabul edilir.

Fsk ve gnah
Sual: Meal okuyorum, ancak kafay tmek zereyim. Fsk, kfir demek midir? CEVAP Fsk, kfir demek deildir. Okuduunuz Kur'an tercmeleri ile dini doru renmeniz mmkn olmaz. Birok kelime, her ilimde, ayr manada kullanlr. Mesela, zalim kelimesi tefsir ilminde, kfir demektir. Fkh ilminde, bakasnn hakkna saldran kimseye denir. O halde, bir ilme ait bir kitab okuyup anlayabilmek iin, nce kelimelerin bu ilimdeki zel manalarn bilmek gerekir. te, birka sene Arabi renenlerin ve eline bir cep lgati alp da, Kur'an- kerimi ve hadis-i erifleri tercmeye kalkan tredilerin, para kazanmak iin yaptklar tercme ve tefsirler, bozuk ve zararl olmaktadr. Mealden tefsirden din renilmez. Tevbe edip bir daha gnah ilemeyen hemen fsklktan kurtulur. Cenab- Hak, tevbe edilen her gnah affeder. Bir kfir, kfrne tevbe
192

www.dinimizislam.com

ederse, mmin olur, btn gnahlar affolur. Bir mmin de her eit gnah ilese, hatta Allaha irk kosa, sonra piman olup tevbe etse, Allah tel yine affeder. Kur'an- kerimde mealen buyuruldu ki: (De ki, ey ok gnah ilemekle haddi aan kullarm, Allahn rahmetinden [bizi affetmez diye] midinizi kesmeyin! nk Allah, [iman ehlinin] btn gnahlarn hi phesiz affeder. Elbette O, sonsuz mafiret ve nihayetsiz merhamet sahibidir.) [Zmer 53] Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Tevbe eden, gnah ilememi gibi olur.) [bni Mace] (Allahn Rab, benim de Peygamber olduuma yaknen inanana, Cehennem haram olur.) [Hakim] (Hak tel, "Gnahn affmdan byk grene iddetli gazap ederim" buyurdu.) [Deylemi] (Allahn rahmetinden mit kesmeyen fsk, Allahn rahmetinden mit kesen abidden, rahmete daha yakndr.) [Hakim] (Mmin, Allahn azabn bilseydi, Cenneti mit etmezdi. Kfir de Allahn rahmetini bilseydi, Cennetten midini kesmezdi.) [Mslim] [Allahn rahmeti bu kadar bol iken Onun rahmetinden hi mit kesilir mi?] (Allah tel, hi kimsenin hatrna gelmeyen bir mafiretle, gnahkr mslmanlar affeder.) [Beyheki] (Allah tel buyurdu ki, "Ey kulum, af dilersen, gnahlarnn okluuna bakmadan affederim. Gnahlarn bulutlara kadar ykselse de affederim. Yer dolusu gnahla gelsen, yer dolusu mafiretle karlarm. Yeter ki iman ile gel!") [Tirmizi]

Bir damlack gzya


Sual: Alayp gzya dkmenin Allah korkusu ile bir ilgisi var mdr? CEVAP Her alamann Allah korkusu ile ilgisi yoktur. Rol icab da olsa alayp gzya dkenler oktur. Ancak, Allah korkusu ile alamann fazileti byktr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allah anarken, Allah korkusu ile gznden ya akana, kyamette azap olmaz.) [Hakim] (Allah korkusu ile alayan gze, Cehennem ateinin dokunmas haramdr.) [Nesai] (Kyamette herkes alayp gzya dkecektir. Ancak dnyada Allah korkusu ile, bir damlack gzya dkenler alamayacaktr.) [sfehani]
193

www.dinimizislam.com

(Allah korkusu ile, gznden ya akan mmini, Hak tel ateten koruduu gibi, atei de onun nurundan korur.) [bni Mace] (Allah iin gzlerinden ya akan mminin vcudunun, Cehennem ateinde yanmas haramdr. Bir damla gzya ile yana slanan kimsenin yz, hibir zaman darla dmez. Kyamette her ey llr, tartlr. Bunlardan Allah korkusu ile akan gzya, ate deryasn sndrecek gtedir.) [Beyheki] (Vcudu Allah korkusu ile rperen kimsenin gnahlar, aatan yapraklarn dklmesi gibi dklr.) [Beyheki] (Allah tel, Hazret-i Musaya buyurdu ki: "Benden korkup alayarak yaplan ibadet, dier ibadetlerden stndr.") [Taberani] (Cenab- Hak, yemin ile buyuruyor ki: "Dnyada benden korkarak alayan, Cennette ebedi gldrrm.") [Beyheki] (Salan st, tekrar memeye girmedii gibi, Allah korkusundan alayan da atee girmez.) [Tirmizi] (Allah telnn, himayesinden baka hibir himayenin bulunmad kyamette, himayesine ald yedi kimseden biri de, yalnz iken Allah anp gznden ya akan kimsedir.) [Buhari] (Allah korkusu ile gzden akan bir damla gz yandan veya Allah yolunda aktlan bir damla kan damlasndan daha kymetli, Allah indinde bir damla yoktur.) [Tirmizi] (Alayn, alayamazsanz, kendinizi zorlayn, hznlenin! Kyametteki azabn dehetini bilseniz, ayakta duramayacak hle gelinceye kadar namaz klar, sesiniz kslncaya kadar alarsnz.) [Buhari] (Her mmin dalar kadar gnah ile mescidimizde bulunsa, alayan u kiinin hrmetine oradakilerin hepsinin gnahlar affolur. nk melekler "Ey Rabbimiz, alayanlar, alamayanlara efaati kl!" derler.) [Beyheki] bni mer hazretleri buyurdu ki: (Allah korkusu ile bir damla gzya aktmak, binlerce altn sadaka vermekten daha kymetlidir.) [hya]

badetlerimizi kusurlu bilmeli


Sual: Namaz kldktan sonra da istifar ediyoruz. Her iyilik ve ibadetten sonra da niin su ilemi gibi korkup istifar ediyoruz? CEVAP Bir iyilik ve ibadet edince de drt yerde korkmak gerekir: Birinci korku, insan bir iyilik ileyince veya bir ibadet edince, o iyilik ve
194

www.dinimizislam.com

ibadetin kabul edilip edilmediinden endie edip korkmaldr! nk Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allah tel ancak mttekilerin [takva ehlinin] amelini kabul eder.) [Maide 27] kincisi, riyadr. hlassz amellerin kymeti yoktur. yilii srf Allah rzas iin mi yaptm, yoksa baka bir menfaat dndm m diye korkmak gerekir. Ancak ihlasla yaplan ibadetin kabul edilecei yine Kur'an- kerimde bildiriliyor. (Beyyine 5) ncs, yaplan iyilikleri, ibadetleri zarara uratmadan yerine teslim edebilme korkusudur. Ktlkler, gnahlar, iyilie zarar verir. u halde, iyilii, ibadeti zarara uratmadan yerine gtrmeye almaldr! yet-i kerimede mealen buyuruluyor ki: (Bir iyilik getirene on kat verilir.) [Enam 160] Drdncs, yaplan iyilikle rezil olma korkusudur. Bakalarnca iyilik sanlan eyler, belki de art niyetle yaplm birer ktlk olabilir. Yaplan iyiliklerin, zararlardan korunarak baarya ulap ulamayacandan da korkmaldr! yet-i kerimede mealen buyuruluyor ki: (Baarmam ancak Allahn yardm iledir.) [Hud 88] Allahn yardmna kavumak iin de, Onun emirlerine uyup, yasak ettiklerinden kamak gerekir. Ktlk veya herhangi bir gnah iledikten sonra piman olmak ve iyilik ve ibadet etmeye devam etmek gerekir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Bir gnah ileyince hemen arkasndan bir iyilik yap, bir sevap ile ki onu mahvetsin!) [Beyheki] (Nerede, ne halde bulunursan bulun, Allahtan kork ve ktln akabinde bir iyilik yap ki onu yok etsin!) [Tirmizi] yet-i kerimede de mealen buyuruluyor ki: (Elbette hasenat, seyyiat yok eder.) [Hud 114] [Hasenat, her eit iyilik, seyyiat, her eit ktlk] nsan btn taatlarn, ibadetlerini kusurlu bilmeli, hakkyla yapamadn dnmelidir! nk, (Allah tel, l-i mran suresinin 17.yetinde, sabredenleri, sadklar, namaz klanlar, zekt verenleri ve seher vakitlerinde istifar edenleri meth buyurdu. Hepsinden sonra, istifar edenleri bildirmesi, insann her ibadetini kusurlu grp, daima istifar etmesi iindir. badet yapanlarn kendilerini beenmeleri, fsklarn gnahlarndan daha kt ve daha zararldr) buyurulmaktadr.
195

www.dinimizislam.com

(M.Masumiyye)

Sitemsiz affedi
Sual: Btn gnahlarma tevbe ettim. Ancak onlar hatrma geldike utanyorum. Ahirette de o tevbe ettiim gnahlardan sknt eker miyim? CEVAP Bir insan, gnahlarna tevbe edince, Allah tel onu affeder. Artk o kimse, hi gnah ilememi gibi olur. Eski gnahlarndan dolay da ona sitem edilmez. Hicr suresinin (Onlara gzel muamelede bulun) mealindeki 85. yet-i kerimesini Cebrail aleyhisselam, (Sana ktlk edeni affettiin zaman, artk ona sitem etme!) diye aklamtr. Allah tel, (Affettiimi itab etmem. Bu benim keremime yakmaz) buyurdu. (.Gazali) [tab, darlmak, azarlamak, sitem etmek demektir.]

Yetmi istifar
Sual: Yetmi istifar hemen namazn sonunda m okunur? Fazileti nedir? CEVAP Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Her namazdan sonra yetmi istifar okuyann, iledii gnahlar affolur ve Cennetteki kklerini grmeden dnyadan gitmez.) [Deylemi] [Yani lrken Cennetteki kklerini grr.] (Her namazdan sonra, kere, "Estafirullah elazim ellezi la ilahe illa huv el hayyel-kayyume ve etub ileyh" okuyann, btn gnahlar affolur.) [bni Snni] Muhammed Masum hazretleri, bu istifarn, namaz sonunda Allahmme entesselam... dan sonra, kalan 67 istifar da sadece Estafirullah diyerek duadan sonra okuduunu bildiriyor. (c.2, m.80)

Tevbem kabul oldu mu?


Sual: Tevbenin kabul edildii bilinebilir mi? CEVAP mam- Gazali hazretleri buyurdu ki: Tevbenin kabul edildiine dair alametler vardr. Byle bir kimse, 1- Tevbe ettii gnahlara meyletmez. 2- Her yerde, her zaman Allah telnn kendisini grdn bilip
196

www.dinimizislam.com

gnah ilemekten utanr. 3- Fsklardan kaar, salihlerle beraber olur. 4- Dnya malna tamah etmez. Ahiret iin altn az grr. 5- Farz amelleri aksatmaz. 6- ledii gnahlar hatrladka zlr ve istifar eder. Btn azalarn gnah ilemekten muhafaza etmeye alr. Byle bir kimsenin tevbesi kabul edilmi demektir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Elbette, Allah tel, tevbe edenleri de, temizlenenleri de sever.) [Bekara 222]

Tevbeyi geciktirmek
Sual: Bir gnah iliyoruz, yine ileriz diye tevbe etmiyoruz. Tevbeyi geciktirmenin mahzuru var mdr? Tevbe ettim demek yeterli midir? CEVAP Her gnahtan sonra, hemen tevbe etmek farzdr. Tevbeyi bir saat geciktirince, gnah iki kat olur. Tevbe ettim demek, tevbe olmaz. nk, tevbenin sahih olmas iin art lazmdr: 1- Hemen gnah brakmaldr. 2- Gnah ilediine, Allah teldan korktuu iin, utanmak ve piman olmak lazmdr. 3- Bu gnah bir daha hi yapmamay gnlden sz vermektir. Allah tel artlarna uygun olan tevbeyi kabul edeceine sz vermitir.

Gnaha tevbe etmeli


Sual: Gnaha tevbe etmemek veya tevbeyi geciktirmek de gnah mdr? CEVAP Elbette gnahtr. Muhammed Masum hazretleri buyuruyor ki: lenen gnaha tevbe etmemek, o gnah ilemekten daha ktdr. (2/110) Her gnahtan sonra, hemen tevbe etmek farzdr. Tevbeyi bir saat kadar geciktirince, gnah iki kat olur. (Hak Szn Vesikalar)

Tevbeyi geciktirmek
Sual: (Tevbeyi bir saat geciktirince gnah iki kat olur) dendii gibi, (Gnah ileyince melekler saat yazmaz, tevbe edilmezse, o zaman yazlr) da deniyor. Buradaki incelik nedir? CEVAP
197

www.dinimizislam.com

Bir saat gecikince gnah artyor; ama saat iinde tevbe ederse, hi gnah yazlmyor. saat iinde tevbe edilmezse, gnah katlanm olur, o katlanm haliyle gnah yazlr demektir.

Tevbede samimiyet
Sual: Tevbe ettii gnah tekrar ileyip, sonra tekrar tevbe eden, uygunsuz i mi yapm olur? CEVAP Tevbe ettii hlde, gnaha devam edip, (imdi bu gnah ileyeyim de, nasl olsa, tevbe edince, affedilir) denirse, uygunsuz i yaplm olur. Bir hadis-i erif meali yledir: (Gnaha devam edip, diliyle istifar eden, Rabbiyle alay etmi saylr.) [Beyheki] Bir kimse, samimiyetle, bir daha yapmamak zere tevbe ettikten sonra, nefsine uyarak, tekrar o gnah ilese, sonra yine piman olup, tevbe etse, Allah tel gnahn affeder. Bu ekilde tevbesini bin kere bozsa da, yine tevbe etmelidir. Bir yet-i kerime meali: (Bir kimse, gnah iler veya kendine zulmeder, sonra piman olup, Allah telya istifar ederse, Allah tely ok merhametli, af ve mafiret edici bulur.) [Nisa 110] Tevbeden sonra, tekrar tekrar gnah ileyenin, tekrar tekrar tevbe etmesi sahih olur. (Berika) Tevbe ettim demekle tevbe olmaz, nk tevbenin sahih olmas iin art lazmdr: 1- Gnah hemen brakmal. 2- Gnah ilediine, Allah teldan korktuu iin, utanmal ve piman olmal. 3- Bu gnah, bir daha hi yapmamaya gnlden sz vermeli. Allah tel, artlarna uygun olan tevbeyi kabul edeceine sz verdi. Tevbe edenleri sever, affeder. Sonra, o gnah tekrar yaparsa, tevbesi bozulmaz. kinci bir tevbe, gerekir. Tevbe ettii bir gnah hatrlaynca, gnah ilediine sevinirse, tekrar tevbe etmeli. Gnah tekrar ilersem tevbem bozulur diye tevbe etmemek, cahilliktir, eytann aldatmasdr. Her gnahtan sonra, hemen tevbe etmek farzdr. Tevbeyi kasten geciktirince, gnah iki kat olur. (Hak Szn Vesikalar) Sual: slam Ahlak kitabnda, (Gnahn dnyadaki zararn dnp, gnahtan vazgemek tevbe olmaz) diyor. yleyse zinann mala olan zararn dnerek, ondan vazgemek, tevbe olmam m oluyor?
198

www.dinimizislam.com

CEVAP O ifade, gnah ilemeye devam eden kimse iindir. Dnyadaki zarardan, hep mala zarar dnmemeli. Mesela kimse grmedii zaman hrszlk yapyor, insanlar varken yahut biri grr diye yapmazsa, hrszla tevbe etmi saylmaz demektir. Yakalanrsa hapse debilir, dnyasna zarar olur. Zina da yledir. Hep zina ediyordur. Fakat duyulma ihtimaline kar zina yapmazsa, zinaya tevbe etmemi demektir. Duyulursa ad ktye kar. Bu da dnyasna zarar verir.

Gnaha devam eden


Sual: Bir kimse, hep ayn gnah ilemeye devam edip, ardndan tevbe etse, sonra yine ayn gnah ilemeye devam etse, tevbesi makbul mdr? CEVAP Gnah brakmadka, tevbesi makbul olmaz. Bir hadis-i erif meali yledir: (Bir kimse gnahna tevbe eder, sonra bu gnah tekrar yapar, sonra yine istifar eder; ncye yine yapar ve yine tevbe ederse, drdnc olarak yapnca, byk gnah yazlr.) [Mektubat- Rabbani c.2, m. 66] Bir gen, tevbe ediyor, yine de gnahlara devam ediyormu. Bana baz belalar da gelince, bir lime gidip, (Ben tevbe ettiim halde Allah yine bana bela gnderiyor, bu nasl oluyor?) demi. lim de, (Tevbe etmek, bir daha o gnah yapmamak demektir. Gnahtan el ekmeden tevbe etmek, Rabbiyle alay etmek olur. Makbul tevbe, o gnahn bir daha gndeme gelmemesidir) demi. Tevbe ettikten sonra, gnaha dalmamal, Utanp Rabbimizi alaya almamal.

ok mhim tembih
Sual: Bilip bilmeden ok sz sylyor, doru yanl ok i yapyoruz. Farknda olmadan kfre dmsek ne yapmamz lazmdr? CEVAP Erkek olsun, kadn olsun, her Mslmann, her sznde, her iinde, Allah telnn emirlerine, yani farzlara ve yasak ettiklerine yani haramlara riayet etmesi lazmdr. Bir farzn yaplmasna, bir haramdan saknmaya ehemmiyet vermeyenin iman gider, kfir [Allahn dman] olur. Kfir olarak len kimse, kabirde azap eker. Ahirette Cehenneme gider. Cehennemde sonsuz yanar. Af edilmesine, Cehennemden
199

www.dinimizislam.com

kmasna imkan ve ihtimal yoktur. Kfir olmak ok kolaydr. Her szde, her ite kfir olmak ihtimali oktur. Kfrden kurtulmak da ok kolaydr. Kfrn sebebi bilinmese dahi, her gn bir kere, (Ya Rabbi! Bilerek veya bilmeyerek kfre sebep olan bir sz syledim veya bir i yaptm ise, nadim oldum, piman oldum. Beni af et) diyerek tevbe etse, Allah telya yalvarsa, muhakkak af olur. Cehenneme gitmekten kurtulur. Cehennemde sonsuz yanmamak iin, her gn muhakkak tevbe etmelidir. Bu tevbeden daha mhim bir vazife yoktur. Kul hakk bulunan gnahlara tevbe ederken bu haklar demeli, klnmam namaz borlarna tevbe ederken de, bunlar kaza etmeye almaldr. (Seadet-i Ebediyye)

Btn gnahlar affolur


Sual: Baz hadis-i eriflerde, unu yapann btn gnahlar affolur deniyor. Bunlara byk gnahlar da dhil midir? Mesela kumar, iki, faiz, zina, katillik, gasp, namaz klmamak, oru tutmamak gibi byk gnahlar da dhil midir? CEVAP Fkh bilgisi, hadis-i eriflerden renilmez. Hadis-i eriflerin aklamas, nakli esas alan ilmihal kitaplarndan renilir. Mesela hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Abdest alann btn gnahlar affolur.) [Mslim] (Her gn kere, dem aleyhisselama salevat getirenin yani Salevatllahi al deme diyenin btn gnahlar affolur.) [Deylemi] (Hacca giderken veya gelirken lenin, btn gnahlar affolur.) [sfehani] (Her namazdan sonra 3 kere, Estafirullahel azm ellez l ilhe ill hvel hayyel kayyme ve etb ileyh okuyann, btn gnahlar affolur.) [bni Snni] (Cuma gn sabah namazndan nce, Estafirullahel azm ellez l ilhe ill hvel hayyel kayyme ve etb ileyh okuyann, btn gnahlar affolur.) [bni Snni] (Her namazdan sonra 33 Sbhanallah, 33 Elhamdlillah, 33 Allah ekber sonra, L ilhe illallah vahdeh l erike leh, lehl-mlk ve lehl-hamd ve hve al klli eyin kadir diyenin deniz kp kadar gnah olsa da affedilir.) [Mslim] (rak vakti iki rekt namaz klann, btn gnahlar affolur.) [. Ahmed]
200

www.dinimizislam.com

(ki Mslman, selamlap msafeha eder [tokalar] ve bir de bana salevat- erife okursa, anadan yeni domu gibi btn gnahlar temizlenir.) [R. Nashin] Bu hadis-i erifler, artsz sylendii iin, baz artlar var demektir. Btn gnahlarn affolmas iin baz artlar vardr: 1- tikadn doru olmas arttr. Ehl-i snnet itikadnda olmayann, bidat ehli olann hibir ibadeti kabul olmaz. 2- Farzlar yapp haramlardan kamak arttr. Mesela namaz klmayan veya zina eden kimse, bin Mslmanla tokalasa da gnahlar affolmaz. 3- Gnahlara tevbe etmek ve kul haklarn demek de arttr. 4- O ileri ibadet olarak yapmaya, niyet etmek de arttr. 5- Bir de btn gnahlar denince, byk gnahlar anlalmaz; genelde kk gnahlar anlalr. Yani yukarda bildirilenler kk gnahlardr. Buna ramen, hi yapamyorsak, yapabildiimiz kadarn da elden karmamal. Ayrca, tevbe edince, byk gnahlar da affolur.

ehid ve Gazi kime denir


ehid olmann nemi
Sual: Herkes ehid olabilir mi? ehid olmann faydas ne? CEVAP ehid, kendisine ahitlik yaplm, Cennetlik olduuna ahitlik edilmi anlamndadr. ahit manas da vardr. nk Allah katnda, l deil diridir. ehid olmak iin Mslman olmak arttr. Gayri mslim nasl lrse lsn veya ldrlsn ehid olmaz. Hayzl veya cnp lmek ehidlie mani deildir. Eshab- kiramdan Hanzala cnp olarak ehid olmutur. [Gusledecek kadar dahi vakit bulamam, gazaya katlmt.] ehid olmak byk nimettir. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (ehid kabir azabndan emindir.) [bni Mace, Beyheki, imam- Ahmed] (Deniz savanda ehid olanlarn, btn gnahlar, hatta kul haklar da affolur.) [bni Mace] (ehid, yaknlarndan 70 kiiye efaat eder.) [Beyheki] (ehid, lm acs duymaz, kabirde zlmez, kyametin deheti, hesab, mizan, srat onu rahatsz etmez, doruca Cennete gider.) [Beyheki] (Karada ehid olann borlar ve emanetleri hari, btn gnahlar
201

www.dinimizislam.com

affolur. Denizde, suda boularak len ehidin ise, bor ve emanetleri de dahil btn gnahlar affolur.) [Ebu Nuaym] ehid, kannn ilk damlasnda gnahlar affolur. Kabir azabndan ve Kyamet korkusundan emindir. ehidin, kul haklarndan baka btn gnahlar affolur. Kul haklarn da, Allah tel Kyamette helalletirecektir. Suda boularak len ehidlerin kul borlar da affedilir. Hak sahipleri, bu ehidden haklarn istedikleri zaman, Allah tel, (Ondaki haklarnz benden isteyin) buyuracak, hak sahiplerine alacaklarn fazla fazla verecektir. ehid de, sorgusuz sualsiz Cennete gidecektir. Aada yaznn tamamna yakn bni bidin hazretlerinin Redd-lmuhtar kitabndan alnmtr. Mslman olmak art ile aadaki 37 maddede bildirilen kimseler ehid olarak lr. Hepsi de hadis-i erif ile bildirilmitir: 1- Kendinin, komusunun, can, mal ve namusunu mdafaa ederken ldrlen, 2- Haksz olarak hapsedilip len, 3- Mlci ikrah ile ldrlen, mesela bu ikiyi i denilse onu imesi caiz olur. Caiz olacan bilmedii iin, imeyip ldrlrse, ehid olur. 4- Hrszn, gaspnn, kapkann, yol kesicinin, ekyann, yan kesicinin ldrd kimse, 5- Yksekten veya attan dp len, bana ta veya baka ey derek len, 6- Aslan, kurt gibi yrtc hayvanlar tarafndan paralanarak len, 7- Akrep ve ylan gibi zehirli hayvan sokmasndan len, 8- Suda boulan, 9- Yangnda len, 10- Gurbette garip iken len, 11- Depremde, duvar ve enkaz altnda kalarak len, 12- Sara, sari hastalklar, ateli hastalklar verem, kanser, kolera, veba, iddetli ksrk, ishal ve dier i hastalklar sebebiyle len, [Ameliyat edilirken len] 13- Soukta gusledip len. 14- Hamile, lohusa ve doumda len kadn, [Bir hadis-i erif meali: (Mslman kadn, hamilelikten douma kadar ve ocuu memeden kesene kadar Allah yolundaki mcahid gibi olup lrse ehid olur.) [Taberani] 15- Cuma gn veya gecesi len, 16- Akn gizleyip iffetini korurken len,
202

www.dinimizislam.com

17- Emr-i maruf ve nehy-i mnker yaparken ldrlen ehiddir. Doru iman ve namaz klmay meydana karanlar, dinini renmek, retmek ve yaymakta iken len, 18- Allah rzas iin mezzinlik yaparken len, 19- Deniz tutup kusarak len, 20- Be vakit namaz doru olarak klan. ki hadis-i erif meali: (5 vakit namaz doru klana, her gn iin bin ehid sevab verilir.) [Tergib-i Hadimi] (mmetimin fesad zamannda snnetime [Ehl-i snnete] yapan ve be vakit namaz cemaatle klann amel defterine her gn yz ehid sevab yazlr.) [. Nasiruddin] 21- Kuluk namaz klan, 22- Yolculukta da vitir namazn terk etmeyen, 23- Her ay gn oru tutan, 24- Abdestli iken len, abdestli yatp len, 25- Namazda iken len, 26- Gnde yirmi kere lm dnen, 27- Dine uygun ticaret yapan, 28- Gda maddelerini ucuza satan, 29- Helal kazanp oluk ocuunun din bilgisi renmeleri ve ibadet yapmalar iin alan, 30- Altm yan geen salih kimse, 31- Gnde 25 kere "Allahmme barik li filmevt ve fi-ma bad-el-mevt" okuyan, 32- Mdara eden, yani insanlarla iyi geinen, dinini koruyabilmek iin dnyalk veren. Bir hadis-i erif meali: (Mdara eden, ehid olarak lr.) [Deylemi] 33- lm hastalnda, krk kere "La ilahe illa ente sbhaneke inni knt min-ez-zlimin" okuyan, 34- Gnde yz defa salevat- erife okuyan, 35- Her gece Yasin okuyan, sabah akam Har suresinin sonunu okuyan, 36- Allah yolunda ehid olarak lmeyi isteyen. [Birka hadis-i erif meali yledir: (Sdk ile ihlas ile ehidlik isteyen, yatanda lse de, ehid olur.) [Mslim] (ehidlerin ou, yatakta lr. Savata ldrlenin niyetini ancak Allah bilir.) [.Ahmed] (hlasla ehidlii arzu eden, ehid olmasa da, ehidlik sevabna
203

www.dinimizislam.com

kavuur.) [Mslim] 37- Gnah ilerken zulmen ldrlen.

Herkes ehid olabilir mi?


Sual: Kimler ehiddir? ehidler rr m? CEVAP Herkes ehid olamaz. ehid olmak veya ehidlik sevabna kavuabilmek iin mslman olmak arttr. Ne yaparsa yapsn, nerede, nasl lrse lsn veya ldrlsn mslman olmayan ehid olmaz. Mslman bir kimse, ok gnahkr olsa da, hatta bni Nceym hazretlerinin fetvasnda bildirdii gibi, gnah ilerken mazlum olarak ldrlse, ehid olur. ehidler de eit eittir. ok gnahkr biri ile, salih birinin ehidlii arasnda ok fark vardr. Savata ldrlen ehid ile, attan dp len ehid arasnda ok fark vardr. slamn be artndan sonra ibadetlerin en stn cihaddr. Cihadda len ehidin, kul haklarndan baka btn gnahlar affolur. Cihadda ve hac yolunda ve hudut boyunda nbette lenlere, Kyamete kadar, bu ibadetlerin sevab devaml verilir. Her biri Kyamette yetmi kiiye efaat eder. Bir hadis-i erifte, (ehid, lm acs duymaz, kabirde zlmez, kyametin deheti, hesap, mizan, srat onu rahatsz etmez, doruca Cennete gider) buyurulmaktadr. (Beyheki) ehidlik eitleri hakknda hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (5 vakit namaz klana, her gn iin bin ehid sevab verilir.) [Tergib-i Hadimi] (lim renirken len ehiddir.) [Hatib] (Allah teldan, ihlasla ehidlik isteyen, yatanda lse de ehid olur.) [Mslim] (Ak olup, akn gizleyip ve iffetini koruyup len ehid olur.) [Hakim] (Abdestli yatp da len ehiddir.) [Deylemi] (Suda boulan, yangnda len, garip, kimsesiz olarak len, zehirli hayvan sokarak len, i hastalklarndan len, duvar ve enkaz altnda kalarak len, kocasn kskandn gizleyen kadn, kendinin, din kardeinin ve komunun maln savunurken ldrlen, emr-i maruf ve nehy-i mnker yaparken ldrlen kimse ehiddir.) [bni Asakir] (Hamile iken, doumda veya lohusa iken len kadn ehiddir.) [Taberani] (Cuma gn veya gecesi len, ehid olur, kabir azabndan
204

www.dinimizislam.com

kurtulur.) [Ebu Nuaym] (Her gece, Yasin okumaya devam eden kimse, ehid olarak lr.) [Taberani] (mmetimin arasnda fitne, fesat yayld zaman, snnetime sarlana yz ehid sevab vardr.) [Hakim] (Terkedilmi bir snnetimi ortaya karana, yz ehid sevab vardr.) [Hakim] (Misafir, bir mminin evine girince, onunla bin bereket ve bin rahmet girer. O ev halknn gnahlar, denizlerdeki kpklerden ve aalardaki yapraklardan daha ok olsa da affolur. Herbirine bin ehid sevab verilir. Misafirin yedii her lokma iin bir hac ve umre sevab yazlr ve onlar iin Cennette bir ehir ina edilir.) [Nisab-l ahbar] unlar da ehiddir: Allah telnn emirlerine uygun ticaret yapanlar. (Tirmizi) Dinini renmek, retmek ve yaymakta iken lenler. (bni Asakir) Devaml olarak mdara edenler, insanlarla iyi geinenler. (Deylemi) Gda maddelerini ucuza satanlar. (Deylemi) Gnde yirmi kere lm dnenler. (hya) Yol kesiciler, ehir ekyas [anaristler] tarafndan ldrlenler. (Taberani) Hayvandan dp lenler. (. Syuti) Zimmilerin, can, mal ve namusunu mdafaa ederken ldrlenler. (Ramuz) Haksz olarak, zulmle hapsedilip lenler. (. Syuti) Allah rzas iin mezzinlik ederken lenler. (. Ahmed) Soukta gusledip lenler. (. Hasan) Sara hastalndan, taundan [vebadan], koleradan, veremden, zatlcenbden, sari hastalklardan, iddetli ksrkten, ishalden ve baz i hastalklardan lenler. (S. Ebediyye) Her sabah-akam kere (Euz billahissemiillimi mineeytanirracim) ile (Har) suresinin sonunu okuyanlar. (Taberani) Ehl-i snnet itikadn ve namaz tadil-i erkan ile klmay meydana karanlar. (Mektubat- Rabbani) Duha namaz klanlar, her ay gn oru tutanlar, yolculukta vitir namazn terk etmeyenler, her gece Yasin okuyanlar, helal kazanp oluk ocuuna ibadet yapmalar iin alanlar, her gn 25 kere "Allahmme barik li filmevt ve fi-ma bad-el-mevt" okuyanlar, lm
205

www.dinimizislam.com

hastalnda, krk kere "La ilahe illa ente sbhaneke inni knt minez-zalimin" okuyanlar. (Redd-l-muhtar) Namazda iken lenler. (Abdurrezzak) Peygamber efendimize gnde yz kere salevat getirenler. (Taberani) Altm yan geip, be vakit namaza devam edenler. (Cennet Yolu lmihali) ehidler rmez Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allah yolunda ldrlenleri [ehidleri] l sanmayn, onlar Rablerinin yannda diridir, rzklandrlr.) [Al-i mran 169] Her Peygamber, ehiddir ve dier ehidlerden stndr. Peygamberlerin bedenleri rmez. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tel, topran Peygamberleri rtmesini haram etmitir.) [Beyheki] Haram lokma yemi ve eitli gnah ilemi kimseler, ehid de olsalar, bedenleri rr. Haram yememi, mtteki kimseler, yataklarnda lse bile ehid olur ve bedenlerini toprak rtemez. Bir hadis-i erifte buyuruldu ki: (Mtteki, mezzin, kan iinde kmldayan ehid gibidir. lrse kabrinde kurtlanmaz.) [Taberani] Sual: Ka trl ehid vardr? CEVAP trl ehid vardr: 1- Tam ehid, 2- Dnya ehidi, 3- Ahiret ehidi. Savata dman, barta ekya tarafndan ldrlenler, tam ehid olur. Dnya menfaati iin harpte lenler, dnya ehidi olur. Ahiret ehidi oktur. lim renirken, abdestli iken lenler gibi. Sual: Tam ilmihalde, Har suresinin sonunu okuyanlarn ahiret ehidi olaca bildiriliyor. Har suresinin sonu denince, sondan ka yet anlalr? CEVAP Hvallahllezi diye balayan yet anlalr. Be ve beten fazla yet okumak daha sevab olur.

ehid olmak kolay m?


Sual: ehid olmann ls nedir, herkes ehid olur mu? CEVAP
206

www.dinimizislam.com

Herkes ehid olmaz. Ancak mslman olan ve aada bildirilen hallerden birisi ile len veya ldrlen ehid olur. Doru imana sahip olmayan kimse ehid olmaz. Muteber kitaplardan alarak aada ehidlie sebep olan hususlar bildiriyoruz: Mslman olmak art ile sara, verem, kolera, veba, kanser, zatlcenb, ishal, iddetli ksrk, sari hastalklar, baz i hastalklar sebebiyle lenler, hamile, lohusa ve doumda len kadnlar, soukta gusledip lenler ehiddir. Yine mslman olmak art ile haksz olarak, zulmle hapsedilip len, ekya, anarist tarafndan ldrlen, kendinin, komusunun, hatta zimminin [gayr mslim vatandan] can, mal ve namusunu mdafaa ederken ldrlen, hayvandan [yksek bir yerden] dp len, denizde, suda boulan, yangnda len, zehirli hayvan sokarak len, zelzelede, duvar ve enkaz altnda kalarak len, garip olarak len, akn gizleyip iffetini korurken len, emr-i maruf ve nehy-i mnker yaparken ldrlen ehiddir.

Dinine bal olanlar


Ehl-i snnet itikadn ve namaz tadil-i erkan ile klmay meydana karanlar, be vakit namaza devam edenler, Allah rzas iin mezzinlik edenler, dinini renmek, retmek ve yaymakta iken lenler, Allah telnn emirlerine uygun ticaret yapanlar, gda maddelerini ucuza satanlar, abdestli yatp lenler, gnde yirmi kere lm dnenler, gnde yz defa salevat- erife getirenler, duha namaz klanlar, her ay gn oru tutanlar, yolculukta da vitir namazn terk etmeyenler, her gece Yasin okuyanlar, helal kazanp oluk ocuunun din bilgisi renmeleri ve ibadet yapmalar iin alanlar, namazda iken lenler, mdara edenler, yani insanlarla iyi geinenler, dinini koruyabilmek iin dnyalk verenler, lnce ehid olurlar. Bunlardan baka da ehidlik sevabn alanlar vardr. Mesela bir hadis-i erifte buyuruldu ki: (Sdk ile ihlas ile ehidlik isteyen, yatanda lse de, ehid olur.) [Mslim] Tekrar ediyoruz. ehid olmak iin iman sahibi olmak arttr. Ne yaparsa yapsn, nerede, nasl lrse lsn veya ldrlsn, iman olmayan ehid olmaz. man sahibi bir kimse, ok gnahkr olsa da, hatta Hayreddin-i Remli hazretlerinin fetvasnda bildirdii gibi, gnah ilerken mazlum olarak ldrlse, ehid olur. ehidler de eit eittir. ok gnahkr biri ile, salih birinin ehidlii arasnda ok fark vardr. Savata ldrlen ehid ile, trafik kazasnda len
207

www.dinimizislam.com

ehid arasnda ok fark vardr. slamn be artndan sonra, ibadetlerin en stn cihaddr. Cihadda len ehidin, kul haklarndan baka btn gnahlar affolur. Cihad ederken denizde boulup lenin ise kul hakk da affolur.

Deniz ehidleri
Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Deniz savanda ehid olanlarn, btn gnahlar, hatta [gybet, hakaret, gibi btn] kul haklar da affolur.) [bni Mace] Cihadda ve hac yolunda ve hudut boyunda nbette lenlere, kyamete kadar, bu ibadetlerin sevab devaml verilir. Her biri kyamette yetmi kiiye efaat eder. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allah yolunda ldrlenleri [ehidleri] l sanmayn, onlar Rablerinin yannda diridir, rzklandrlr.) [Al-i mran 169] Her Peygamber, ehiddir ve dier ehidlerden stndr. Peygamberlerin bedenleri rmez. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tel, topran Peygamberleri rtmesini haram etmitir.) [Beyheki] Haram lokma yemi ve eitli gnah ilemi kimseler, ehid de olsalar, bedenleri rr. Haram yememi, mtteki kimse, yatanda bile ehid olsa, bedenini toprak rtemez. Bir hadis-i erifte buyuruldu ki: (Mtteki, muhlis mezzin, kanlar iinde kmldayan ehid gibidir. lrse kabrinde kurtlanmaz.) [Taberani] [Mtteki, haramlardan saknan. Muhlis, Allahn rzasn gzeten demektir.]

Gnahkr da ehid olur


Sual: Byk gnah ileyen kfir olur mu? Savarken len sarho ehid olur mu? CEVAP Ehl-i snnete gre, amel, imandan bir para deildir. Bir mmin, ok gnah ilese de kfir olmaz, kfir olmad iin efaate kavuabilir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Byk gnah ileyenlere efaat edeceim.) [Nesai, Tirmizi] (irk zere lmeyen her mmine efaat edeceim.) [Buhari, Mslim] Peygamber efendimiz, gnahkr mminlere efaat edeceini bildirince Ebdderda hazretleri, (Hrszlar ve zina eden mminler de efaate
208

www.dinimizislam.com

kavuacaklar m?) diye sual etti. (Evet onlara da efaat edeceim) buyurdu. (Hatib) Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allah irki [kfr, bozuk iman] asla affetmez. Dier btn gnahlar ise, istedii kimselerden affeder.) [Nisa 48] (De ki, ey ok gnah ilemekle haddi aan kullarm, Allahn rahmetinden [bizi affetmez diye] midinizi kesmeyin! nk Allah, [iman ehlinin] btn gnahlarn hi phesiz affeder. Elbette O, sonsuz mafiret ve nihayetsiz merhamet sahibidir.) [Zmer 53] mam- Gazali hazretleri buyuruyor ki: Gnah ileyene kfir denmez. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Cebrail aleyhisselam bana dedi ki: mmetine mjde ver ki, mmin olarak len herkes Cennete girer." Zina ve hrszlk eden de Cennete girer mi dedim, Evet dedi. Ayn suali defa sordum. ncsnde ise "Evet zina ve hrszlk eden mmin de [gnahnn cezasn ektikten sonra] Cennete girer" dedi.) [Buhari, Mslim, Bezzar] Burada Ehl-i snnet itikad bildirilmitir. Gnah hafife alnmaz. Gnahlar zehir gibidir. Her gnah Cehenneme gtrr. Ama zerre kadar iman olan, sonunda Cehennemden kar. Fakat iki ien, zina eden kimse, kolay kolay imann muhafaza edemez. Byk gnaha devam edenin kfir olmas kolaylar. Gnahkr veya gnah ilerken ehidlii icap ettiren bir sebeple len veya ldrlen mmin ehiddir. bni Abidin hazretleri buyuruyor ki: ledii gnah sebebiyle len, ehid olmaz. Gnah ilerken, ehidlii gerektiren bir sebeple lrse, Ahiret ehidi olur ve gnahnn cezasn da yklenir. Mesela, gnah ilerken zerlerine ev yklp lenler, ehid olurlar. Fakat arap iip atlayan ehid olmaz. arap ierken, zulmen ldrlen kimse ehid olur. nk, araptan lmemi, baka sebeple lmtr. Fakat, arap gnahn da yklenir. Bir kimse, yol keserken boulursa ehiddir. ledii gnahn cezasn da eker. Gasp edilmi bir at zerinde savarken lrse, yahut gnah ileyenlerin zerlerine ev yklrsa ehid olurlar. ledikleri gnahn cezasn da yklenirler. Hazret-i Remlinin bildirdiine gre, zinadan ocuk doururken len kadn da ehid olur. Fakat kadn, ocuunu drmeye alrken lrse ehid olmaz. (Reddl-muhtar, c.2, s.253) [bni Abidinin Trke tercmesine, arap ksmn almamlar. Aslnda vardr.] Hanefi mezhebinin byk limlerinden Hayreddin-i Remli hazretlerinin fetvas yle:
209

www.dinimizislam.com

Sual: arap ien kimse, sarho halde iken zulmen ldrlrse ehid olur mu? CEVAP Evet ehid olur. arap imek masiyet [gnah] ise de, ehid olmaya mani deildir. nk ehidlik iin, sarho olmamak ve masiyet iinde olmamak gibi bir art yoktur. (Fetava-i Hayriyye c.1, s.16)

Kadnlarn ehid olmas


Sual: Kadnlar cihad edemeyip ehid olamadklarna gre, Cennete girmeleri zor deil midir? CEVAP Mslman kadnn Cennete girmesi, ehid olmas kolaydr. Bir kadn salih kocasna itaat ederse cihad sevab kazanr. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Mslman bir kadn be vakit namazn klar, Ramazan orucunu tutar kocasna itaat edip namusunu muhafaza ederse, Cennete istedii kapdan girer.) [bni Hibban] (Kadnn cihad, kocas ile iyi geinmektir.) [Taberani] (Koca hakkna riayet, Allah yolunda cihad etmek gibidir.) [Taberani] (Hamile iken, doururken veya lohusa iken len mslman kadn ehiddir.) [Taberani] (Mslman kadn, hamilelikten douma kadar ve ocuu memeden kesene kadar Allah yolundaki mcahid gibi olup lrse ehid sevab verilir.) [Taberani] (Mslman kadn, hamile iken, gndz saim, gece kaim ve Allah korkusu kendisinde galip olan bir mcahid sevab hak eder. Onu ar tuttuunda kendisine verilecek sevab hi kimse bilmez. Bebein her emiinde bir can ihya etmi gibi sevap alr. Stten kestiinde ise, bir melek, onu takdir ederek, haydi bir daha der.) [Ebueyh] Saim = orulu demektir, kaim = gece kalkp namaz klmak, ibadet etmek demektir. (Bir kadnn kocas kendisinden raz olduu halde hamile kaldnda Allah yolunda gndz oru tutup gece ibadet eden bir kiinin sevab kadar ona sevap verilir. Doum sancs tutunca ona verilecek sevab ancak Allah tel bilir. Doum yapnca ocuun emdii her yudum ste karlk kendisine bir sevap yazlr. Gece ocuk onu uykusuz braknca Allah rzas iin 70 kle azat etmi gibi sevap kazanr. Ey Selme, bunlar sylemekteki maksadm biliyor
210

www.dinimizislam.com

musun? Namusunu muhafaza eden, kocasna itaat kocasndan grd iyilikleri inkr etmeyen saliha kastediyorum.) [Taberani]

eden ve hanmlar

ehid edilen baz zatlar


Filistin valisi Herod, yeeni ile evlenmek istedi. ncilde bu yasak olduu iin, Hazret-i Yahya nikah yapmad. Herod da, bunu ehid etti. Babas Hazret-i Zekeriya, olunu kurtarmaya alnca, bunu da ldrmek istedi. Hazret-i Zekeriya bir ktk iine sakland. Ktkle birlikte testere ile kesilerek ehid edildi. Hazret-i Hamza, Bedirde Cbeyrin amcasn ldrmt. Cbeyr, klesi Vahiye, Hamzay ldrrsen azat ol demiti. Sonradan Resulullahn kaynvalidesi olan Hind de, babasnn intikam iin, Hamzay ldrene ok altn vereceim demiti. Azat olmak ve altnlara kavumak iin, iyi oku olan Vahi, Hazret-i Hamzay, ok atarak ar yaralayp klc ile ehid etti. Mekkenin fethinden sonra, iman etti. man edince, sahabi oldu. Yemame tarafna gitmesi emrolundu. Mseyleme ile savaan Halid bin Velidin ordusu bozulduu srada, Hazret-i Vahi kahramanca saldrp, Peygamberim diyen Mseyleme-tl-kezzb ldrd. Bunu gren mslmanlar hcum edip, zafer elde ettiler. Resulullah efendimizin, Hazreti Vahiyi Yemame tarafna gndermesinin, mucize olduu meydana kt. Hazret-i mer, aere-i mbeereden, yani Cennetle mjdelenen on kiiden biridir. Camide sabah namazna durunca, Mugirenin klesi kfir Ebu L'l Firuz tarafndan karnndan baklanarak ehid edildi, bir gn sonra vefat etti. Resulullahn kaynpederi ve Hazret-i Alinin damad idi. Hazret-i Osman, Resulullahn damad ve aere-i mbeeredendir. Msrl fellahlardan bir grup, Medineye kadar gelince, halifelikten istifa etmesi sylendi. Hazret-i Osman, (Kur'an- kerim okurken ehid olacam, Resulullah bana haber vermiti) buyurarak, kazaya rza, belaya sabr gstermiti. Ekyann halifenin evine saldrdn, Hazret-i Ali iiterek, korumak iin iki olu Hasan ve Hseyini halifenin evine gnderdi. Her ikisi kllarn ekerek kapdan ku uurtmadlar ise de, 5-6 ekya, arka taraftan merdivenle ieri girdi. Resulullah efendimiz, ryada, (Ya Osman, bu gece bizim yanmzda iftar edersin) buyurdu. Msrl fellahlardan Kinane bin Beir isimli ingene, Kur'an- kerim okurken ehid etti. Sonra sanki kfiri ldrmler gibi, saray yama ettiler. Hazret-i Ali, aere-i mbeereden, Resulullahn damad ve Hazret-i merin kaynpederidir. Sabah namazna giderken ibni Mlcem isimli bir harici, klla alnna vurarak ehid etti. Fakat Hazret-i Ali iki gn sonra vefat
211

www.dinimizislam.com

etti. Resulullah, Hazret-i Alinin bni Mlcemin klc ile ehid olacan bildirmiti. Hazret-i Ali, bni Mlcemi grdke; mbarek ban gsterip, (Bunu ne zaman kana bulayacaksn) buyururdu. bni Mlcem de, (Ya Ali, bu kt ii, Peygamberimiz bildirmitir. Sen beni ldr de, kyamete kadar lanete maruz kalmayaym) derdi. Hazret-i Ali de, (ldrmeden nce ceza olamaz) buyururdu. Hazret-i Hasan, babas Hazret-i Aliden sonra halife seildi. 7 ay sonra, savaa hazrlanrken, mslman kan dklmemesi iin, hilafeti brakt. Kskanlk yznden hanm tarafndan zehirlenerek ehid edildi. Hazret-i Hseyin, bni Mercane denilen, Sinan bin Enes Nehai isimli biri tarafndan Kerbelada ehid edildi. Hazret-i Hseyin ile birlikte 70 kii daha ehid oldu. Mbarek ba, Msrda Karafe kabristanndadr. Dinimizde, yas tutmak gnah olduundan, ehid olan bu mbarek zatlarn hi birisi iin matem tutmak caiz olmaz.

ehidlik ucuz mu?


Sual: Baz arkadalar, Mehmet Darendeden bahsederken ehid diyorlar. Savata lmeden de ehid olunur mu? ehidlik o kadar ucuz mudur? CEVAP ehidlik ucuz deil, ok kymetlidir. Kfr drt yan sarmtr. ok kimse, imanla bile lmyor. mansz len, nasl ehid olur? Elbette ehitlik ok deerlidir. Merhum Mehmet Darende, birka ynden ehiddir. Din kitaplarnda bildirilen ehidlik eidi oktur. Birka yledir: 1- Ehl-i snnet itikadn meydana karmaya alanlar ehiddir. (Mektubat- Rabbani) Merhum Mehmet Darende, Ehl-i snnet itikadn yaymak iin gece gndz alyordu. 2- Din renmeye ve retmeye giderken len ehiddir. Drt hadis-i erif meali: (Dinini renmek, retmek ve yaymakta iken len ehiddir.) [bni Asakir] (Emr-i maruf ve nehy-i mnker yaparken len ehiddir.) [bni Asakir] (Terk edilmi bir snnetimi ortaya karana, yz ehid sevab vardr.) [Hakim] (Fitne zamannda, snnetime sarlana yz ehid sevab vardr.) [Hakim] Merhum, bu hadis-i eriflere uygun i yaparken ehid olmutur.
212

www.dinimizislam.com

3- Namaz tadil-i erkn ile klmay meydana karanlar ehiddir. (Mektubat- Rabbani) Merhum, namazn nemini bildiren kitaplar datrken ehid olmutur. 4- Namazn doru klan ehid olarak lr. Bir hadis-i erif meali: (Be vakit namaz doru klana, her gn iin bin ehid sevab verilir.) [Tergib-i Hadimi] Merhum, namazn aksatmayan ve doru klan birisiydi. 5- Yksekten dmek, enkaz altnda kalmak, hayvan paralamak gibi sebeplerle len mmin ehid olur. (Redd-l muhtar) Merhum da, trafik kazasnda ehid olmutu. 6- Abdestli len ehid olur. Bir hadis-i erifte, (Abdestli len ehittir) buyuruluyor. [Deylemi] Merhumun abdestli olduunu, arkadalar bildirmitir. 7- Allah telnn yolunda ehid olarak lmeyi isteyen ehid olur. ki hadis-i erif meali: (Allah teldan, ihlsla ehidlik isteyen, yatanda lse de ehid olur.) [Mslim] (ehidlerin ou yatakta lr. Savatakilerin niyetini ancak Allah bilir.) [. Ahmed] Merhum, hep Allah yolunda alyor, Allah yolunda lmeyi arzu ediyordu. Sonunda arzusuna kavutu.

ehid Mehmet Darende


Kendini vakfettin yce hizmete, rfan nehri gibi aktn Darende. hlsla kavutun byk nimete, lmi kye kente soktun Darende. Vazifeye koar, k yaz demezdin, Fani rahatn hi dnmezdin, Yalanc dnyaya kymet vermezdin, Yalnz ahirete baktn Darende. Kutsal yolda ihls oldu sermayen, Allah rzasyd mbarek gayen, Hakka teslim oldun, ykseldi payen, Yce makamlara ktn Darende. Emr-i maruf idi btn dncen, Cihad ile geti gndzle gecen, Nice snnet ihya ettin tedricen, Saysz bidati yktn Darende. stedin insanlar gerei gre,
213

www.dinimizislam.com

Ayana kadar gittin kimlere, Dernee kahveye en cra yere, lim tohumunu ektin Darende. Nasipsiz gafiller tersledi seni, Sustun, alttan aldn, ezdin nefsini, slam iin feda ettin kendini, Dnyada ok zahmet ektin Darende. Ik oldun aydnlattn herkesi, Hak yolda tkettin bunca nefesi, Seni sevenlerin mterek sesi: (Sen bu hizmetlerde tektin Darende.) rtihalin mahzun etti bizleri, Alatt ahvalin gren gzleri, Tesellimiz, (ehid oldu) szleri, Nice lmez eser diktin Darende. Hizmetin bykt ehl-i snnete, Gen yata kavutun yce himmete, Beratn elinde girdin Cennete, ehidlik nian taktn Darende. Gsterdin Hlka itaatini, tin ehadetin pak erbetini, Sevenlerin bekler efaatini, Nur saan meale yaktn Darende.

ehitlikle ilgili eitli sorular


Sual: Kanser, verem, kolera, veba, bronit, ishal gibi i hastalklarndan len ehid midir? CEVAP Evet ehid sevabna kavuur. Sadece i hastalklar deil baka hastalklardan lenler de ehid olur. Mesela sara, bulac ve ateli hastalklardan lenler de ehiddir. Sual: Ameliyat masasndan kalkamayarak len mslman ehid olur mu? CEVAP Ameliyat edilirken len mslman ehid sevab alr. lmezse, ameliyat yznden gnahlar affolur. Ayaa bir diken batmas bile gnahlara kefaret olur. Mmin ameliyata yatarken tevbe istifar etmeli, (Bu hastalktan kurtulursam, ibadetlerimi daha kolay yaparm, dinime daha ok hizmet ederim, insanlara daha ok faydal olurum) gibi niyet ederse, niyeti kadar
214

www.dinimizislam.com

ok sevap kazanr. Ameliyat masasndan kalkamazsa, tevbe de ettii iin gnahlar da affedilmi bir ehid olarak vefat eder. Kul haklar da ahirette helalletirilip, hi gnahsz olarak Cennete gider. Onun iin mminin hastal da; ameliyat da, yaamas da, lmesi de gzeldir. Sayl gnler, muayyen skntlar bir gn geecek ve hi bitmeyen bir gn gelecektir. Ebedi saadet iin her trl skntya katlanmak, her trl ileyi nimet bilmek gerekir. Sual: Akn duyulmas ehidlie mani midir? CEVAP Hadis-i erifte, (Ak olup, akn gizleyip, iffetini muhafaza ederek len ehid olur) buyuruldu. [Hakim] Akn duyulmas, ehidlie mani deildir. Mhim olan iffeti korumaktr. Sevgi, insann elinde olmayan bir duygudur. ffeti yani namusu korumak art ile birisine kar sevgi duymakta mahzur yoktur. Hatta iffetini koruyarak sevgisini gizlemek ok sevaptr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Akn gizleyip, namusunu koruyarak sabreden, Cennete girer.) [bni Asakir] Demek ki, dinimizde iffeti muhafaza etmek ve sevgisi sebebiyle gnah ilememeye sabretmek, ok sevaptr. nk genel olarak birisine sevgi duyan kimsenin, kendisini gnah ilemekten alkoymas zordur. Zor olan ileri baarmann sevab da byk olur. Sual: ehid, lrken, merminin veya klcn acsn duyar m? CEVAP Duymaz. Sual: Susuz aslan, ehid olaca iin, lm acsn duyar m? CEVAP Duymaz. Sual: ehid, ld bedenle mi dirilecektir? CEVAP Herkes ld gibi dirilir, sonra sfatna uygun ekil alr. Sual: ehid rmez mi? CEVAP rr. Haram yememi, takva ehli olan rmez.

Dini tabirleri yanl kullanmak


Sual: Dine inanmayan ve mrnde oru tutmayann, gece gndz a kalmasna, (lm orucu) demek yanl deil mi? Bunun gibi, dini, iman olmayp da len kimse iin, (Devrim ehidi) veya (Grev ehidi) demek de dinimize aykr deil midir? CEVAP
215

www.dinimizislam.com

Elbette dine aykrdr. Dini tabirleri byle rastgele kullanmak doru deildir. Oru, Allah rzas iin imsak vaktinden akam ezan okunana kadar yiyip imekten ve oruca mani dier ilerden uzak durmak demektir. Din bir tabirdir. Dinimizde, lm orucu diye bir oru eidi yoktur. Buna, alk grevi gibi bir ey demeli. ehid de din bir tabirdir. Devrim ehidi, grev ehidi, mafya ehidi olmaz. Allah yolunda cihad ederken len Mslmana ehid denir. Bir kimse Allah yolunda lse bile, iman yoksa, hatta iman olsa bile, dnyalk iin, hret iin savarken lrse ehid olmaz. Sual: Esir kadnn namusuna halel gelmemesi veya ikence edilmemesi iin, yaknlarnn bu kadn ldrmesi caiz olur mu? CEVAP Asla caiz olmaz. Dmann ldrd ehid olur. Sual: stanbulun eitli yerlerine, (slam ehidlerini anma gn) diye yazlan afileri grmsnzdr. slamdan baka ehid de olur mu? Niin ehid kelimesi yozlatrlp bid'at karlyor? Mesela slam namaz olur mu? CEVAP Elbette mslman olmayan ehid olmaz. Belki de, devrim ehidi, demokrasi ehidi diyerek ehidlik kelimesini istismar edenlerden ayrlmak iin slam ehidi demilerdir. Bu bakmdan onlar da mazur grmelidir. Sual: Savata len herkes ehid midir? CEVAP ehidlik mslman olmaya ve niyete baldr. Bir hadis-i erif meali yledir: (Nice kendisine silah isabet edip len vardr ki, ne ehiddir, ne de hamid. Nice deinde len kimse vardr ki, Allah katnda sddk ve ehiddir.) [Ebu Nuaym, Ebueyh] (Hamid, kreden demektir.]

ehidin cenaze namaz


Sual: afiide ehidin cenaze namaz klnmadna gre, Hanefi cemaatin, afii olan ehidin namazn klmalar gerekir mi? ehid Hanefi, cemaat afii olursa, ehidin namaz klnr m? CEVAP Hanefi cemaatin, kendi mezheplerine gre, afii ehidin namazn klmalar gerekir. afii cemaatin ise, Hanefi ehidin namazn, kendi mezheplerinde klnmad iin klmalar gerekmez.

Kene srmas
Sual: Kene srp len ehit olur mu?
216

www.dinimizislam.com

CEVAP Evet, zehirli hayvan sokup len ehit olur. (Redd-l muhtar) Bir hadis-i erif meali de yledir: (Suda boulan, yangnda len, garip, kimsesiz olarak len, zehirli hayvan sokup len, i hastalklarndan len, duvar ve enkaz altnda kalarak len, kocasn kskandn gizleyen kadn, kendinin, din kardeinin ve komunun maln savunurken ldrlen, emr-i maruf ve nehy-i mnker yaparken ldrlen kimse ehiddir.) [bni Asakir]

ehid olarak lmek


Sual: Bir arkada, denizde boularak ehid olmann sevabnn byk olduunu bildii iin, suda, denizde boularak lmem iin bana dua ediyormu. Yzme kar da, inallah denizde boulursun dedi. Byle dua etmek uygun mudur? CEVAP ehid olarak lmek elbette ok iyidir. ehid ol diye dua etmek de iyidir, fakat denizde boularak l diye dua etmek doru deildir. Bir insan ylan soksa, vahi hayvanlar paralayp ldrse ehid olur. Ona, seni ylanlar soksun, aslanlar paralasn diye dua etmek ok yanltr. Trafik kazasnda beyni paralanarak len de ehid olur, ama sen bu ekilde l diye dua edilir mi hi? Donarak veya atete yanarak len de ehid olur, ama birine byle dua etmek, beddua olur. Denizde boularak lmek, ac bir lmdr. Onun iin Aziz Mahmut Hdayi hazretleri, (Bana bir Fatiha okuyan, denizde, suda boulmaktan kurtulsun) diye dua ediyor. Yani o kimsenin ehid olmasn istemiyor mu? Peygamber efendimiz de buyuruyor ki: (Gemiye binen kimse, Besmele ekerek, Hud suresinin 41. yet-i kerimesini okursa, boulmaktan emin olur.) [Taberani] Yine bir hadis-i erifte, gemiye binince, Zmer suresinin 67. yet-i kerimesini okuyann, boulmaktan emin olaca bildirilmitir. (Kurtubi) Suda, denizde boulmak iin dua etmek uygun olsayd, Peygamber efendimiz, (u duay okuyun, suda boulun) diye dua ederdi. Hlbuki boulmayn diye dua edilmesini bildiriyor. nsan yatanda da rahata lse yine ehid olabilir. Yatanda ehid olarak lmek iin dua etmelidir.

Vcudu rmeyenler
Sual: Sadece ehidlerin mi vcudu rmez? CEVAP ehidlerden vcudu ryenler de olur. Haram yemeyenlerin vcudu rmez. Peygamberlerin vcutlar rmez. Bir de evliya zatlarn vcudu
217

www.dinimizislam.com

rmez.

Niye ehitlik istenir?


Sual: ehit olmay istememek mnafklk alameti deniyor. ehit olarak lmek skntl bir ey deil mi? Niye ehit olarak lmeyi istemeliyiz? CEVAP ehit olmak denince hemen, alnndan kurunlanarak lmek anlalmaz. Yatanda len de ehit olabilir. ki hadis-i erif meali yledir: (Allah teldan, ihlsla ehidlik isteyen, yatanda lse de ehid olur.) [Mslim] (ehidlerin ou yatakta lr.) [. Ahmed] Alnndan kurun vurularak lse de, uaktan dse de, ehit ac duymaz. Bir hadis-i erif meali yledir: (ehid, lm acs duymaz.) [Beyheki] Ac duymaynca nasl lrse lsn fark eder mi hi? ehit olarak lenin btn gnahlar affolur ve Cennete girer. O hlde ehit olarak lmek iin hep dua etmeliyiz.

Yz ehid sevab
Sual: Bir hadiste, fitne zamannda, snnete sarlana yz ehid sevab verilecei bildiriliyor. Bu hangi snnettir? CEVAP Buradaki snnet, Ehl-i snnet vel-cemaat itikad demektir. Fitne fesat zamannda slamiyete uymak, kfirlerle savamak gibi g olaca iin, bu itikada sahip olana ve be vakit namaz cemaatle klana yz ehid sevab verilecei din kitaplarnda yazldr. Muteber kitaplar datarak Ehl-i snnet itikadn yayana, verilecek sevab elbette daha oktur.

Gaziliin fazileti
Sual: Gaziliin fazileti nedir? CEVAP Gazi, savaa, cihada katlp sa olarak geri dnen kimse demektir. Cihad edene mcahid denir. Mcahid sa olarak evine dnerse buna gazi denir. Savata her lene ehid, geri dnenlere de gazi deniyorsa da, hakiki ehid ve gaziyi ancak Allah tel bilir. man olan ancak ehid ve gazi olur. Dierlerinki zahiren yledir. Gazilik ve ehidlik yce bir mertebedir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Ey mminler, Allahtan korkun, Ona [Onun rzasna kavumak iin] vesile arayn ve Allah yolunda cihad edin ki, kurtulua eresiniz.)
218

www.dinimizislam.com

[Maide 35] (Onlar, [erefli mminler] hi kimsenin knamasndan ekinmeden Allah yolunda cihad ederler.) [Maide 54] (man edip de Allah yolunda hicret edenler, cihad edenler ve bunlar barndrp yardm edenler, ite gerek mmin bunlardr.) [Enfal 74] (De ki, eer babalarnz, oullarnz, kardeleriniz, hanmlarnz, airetiniz [hsm, akraba ve yaknlarnz] kazandnz mallar, kesada uramasndan korktuunuz ticaret ve holandnz meskenler, size Allahtan, Resulnden ve Allah yolunda cihad etmekten daha sevgili ise, Allahn emri gelinceye kadar bekleyin! Allah fsklar gruhunu hidayete erdirmez.) [Tevbe 24]

ehidlik ve Gazilik
Kur'an- kerimde ehidlik ve gazilik iin iki gzellik, iki iyilik tabiri kullanlmaktadr. (Tevbe 52) ehid olmasa da, cihada katlmann, gazi olmann sevab byktr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allah yolundaki bir savata bir saat durmak, 60 yl ibadetten stndr.) [F.Kadir] (Allah yolunda bir ok atan, bir kle azat etmi gibi sevap kazanr.) [F.Kadir] (Bir gn nbet tutmak, bir ay oru tutmaktan ve gecelerini ibadetle geirmekten hayrldr.) [Mslim] (Allah iin savamayan veya bir mcahidi silahla donatmayan veya bir mcahidin oluk ocuuna yardm etmeyen bir belaya maruz kalr.) [E.Davud] (Bir mcahidi donatan, o mcahid kadar sevaba kavuur.) [bni Mace] (Cihada kan bir gaziyi donatan, cihad etmi gibi ecre kavuur.) [Buhari]

Sigara haram m
Sigara ok zararl bir maddedir
Ttnn etkili maddesi olan nikotinin, bir damladan az miktar insan ldrr. Bir sigara iinde bulunan nikotin, deri altna rnga edilirse, iki insan ldrr. Ttn dumannda nikotinden baka birok iddetli zehirler vardr. Mesela bir sigara dumannda, bir miligram siyan asidi, % 5 karbon monoksit, amonyak, % 1,5 kkrtl hidrojen mevcuttur. Sigara yanarken nikotinin % 25i harap olur. % 30u dumanla havaya
219

www.dinimizislam.com

gider. % 45i de sigara iinden aza doru ekiliyor ise de, bunun te ikisi sigarann souk ksmnda sv halde kalp, aza, sigaradaki nikotinin, ancak % 15i dahil olur. Aza giren nikotinin mhim bir ksm, tkrk ile mideye gidip mide ifrazn azaltarak itah keser. Nikotin, az ve mide zarlarnda kana karr. Kanla dolaan nikotin, bbrek st bezlerini tahri ederek adrenalin ifraz artp tansiyon ykselir ve derideki damarlar skarak, renk solar, ishal yapar. Safra yollarn daralttndan safras ve karacieri zayf olan, fazla ttne dayanamaz. 45 yan altndaki gen erkeklerden, kroner kalb hastalklarndan lenlerin % 80i sigara tiryakisidir. Sigara ienlerde akcier kanseri, imeyenlere nispetle 15 kat fazladr. Akcier kanserine yakalanan hastalarn % 94nn sigara tiryakisi olduu ortaya kmtr. Sigara imeyen kadnlarda ksrlk % 3,8 iken, sigara ienlerde bu oran % 41dir. Gnde bir paket sigara iilen evlerdeki ocuklarn da, gnde 5er adet sigara imi gibi olduu tespit edilmitir. Sigaradan bir nefes ekip fleyen kimse, dumanla beraber evreye 70 mg yanm madde ve 25 mg karbonmonoksit vererek etrafndakileri zehirlemektedir. Bacaklarnda damar tkankl olan kiilerin % 90nn sigara ienlerden olduu ilmi bir gerektir. Sigara ienle, sigara ile kirlenmi havay teneffs eden arasnda, grd zarar bakmndan fark azdr. Sigara iilen yerde duran, % 70 sigarann zararndan etkilenir. Gerek hamilelik ncesinde, gerekse hamile ve emzikli iken sigara ve alkole devam eden ana babalar, ocuklarn hayatlarna kastetmi saylrlar. O halde ilk frsatta sigaray brakmaya almaldr.

Sigaray brakmak iin


1- Sigaray brakmaya kesin karar verip bu ite iradeyi sonuna kadar kullanmak gerekir. 2- Sigaray birden braknz! Zira birden brakmann daha baarl olduunu tecrbeler gstermitir. Birden brakamayan da yava yava brakmaldr. 3- lk i olarak sigara ien ve sizi sigaraya iten arkadalardan ve onlarla ibirlii yaptnz evreden uzaklanz! (Kahvehane, oyun yerleri vs.) 4- Sigara ien ve sigaray hatrlatan her eyden uzak durun! (Sigara paketi, kibrit gibi) 5- Sizde sigara arzusu uyandran yiyecek ve ieceklerden uzak durunuz. Genellikle sebze, meyve ve sulu yiyecekleri tercih edin. 6- Bilhassa sigara arzusu artt hallerde bir bardak su iiniz! 7- Planl, disiplinli ve faal bir yaama eklini benimseyiniz!
220

www.dinimizislam.com

8- Sizi strese sokacak konulardan ve tartmalardan uzak durunuz! 9- Bo zamanlarnz faydal almalarla ve ak havada yrylerle deerlendiriniz. 10- Mmknse birka arkadala, grup halinde brakn! 11- Sigaray braktktan sonra, her geen gnn salnza getirdiklerini hatrlayarak kendinize olan gveni pekitirmelisiniz! 12- Bu arada kilo almaktan korkulursa, ekerli, tuzlu, unlu, niastal ve fazla yal yiyeceklerden uzak durmaldr. 13- Sinirlerin glenmesi ve fizik mukavemetin artmas bakmndan B vitaminince zengin gdalar tercih edilmelidir! 14- Gece hayatndan uzak durmaldr! 15- "Bir tane sigaradan ne kar" gibi aldatc tekliflere kanmaynz! Zira, bu tek sigarann bu yoldaki btn emeklerinizi boa karabileceini unutmayn! 16- imdi baz ilalar kmtr. Sigaray brakmakta byk rolleri vardr.

Ttn imek haram m?


Sual: Ttn, sigara imek haram mdr? slam limleri bu konuda ne bildirmilerdir? CEVAP Drr-l-muhtar kitabnn beinci cildinde buyuruluyor ki: Hanefi lim bni Nceymi Msri, Ebah kitabnda diyor ki: yet-i kerimede ve hadis-i eriflerde haram olduu bildirilmeyen eyler, asl zere helal olur. Veya helal ve haram diye hkm verilemez. Hanefi ve afii limlerinin ou, byle eyler helal olur dedi. bni Hmam, Tahrir kitabnda da byle sylyor. Bunun iin, Besmele ile kesildii bilinmeyen hayvana ve zarar grlmeyen ota helal denir. Ttn de byledir. limlerin ouna gre, helaldir. Birkana gre ise, hkm verilemez. [Uyun-lbesairde, Hamevi Ebah erh ederken, (Buradan ttn imenin helal olduu anlalyor) buyuruyor.] Hanefi limlerinden, am mfts, Abdrrahman madi, Hediye adndaki kitabnda, (Ttn; soan, sarmsak gibi mekruhtur) buyurdu. bni Abidin, bu satrlar aklarken buyuruyor ki: Vehbaniyye erhinde, (Ttn imek ve satmak yasak edilmelidir) diyor. [Ttn yasak eden drdnc Murad han zamannda bulunan ernblali de, (Halife mubahlar yasak edince haram olur) diyerek, ttn yasak edilmeli demi, fakat yine de haram veya mekruh dememitir.] Msrda, Maliki limlerinin byklerinden Ali Echri hazretleri ttnn
221

www.dinimizislam.com

helal olduunu bildiren kitap yazp, drt mezhep limlerinin, ttnn helal olduunu bildiren fetvalarn nakletmitir. Abdlgani Nablsi hazretleri de ttnn mubah olduunu bildiren, Essulhu beynelihvan kitabnda diyor ki: Ttn bazlarna zarar verirse, yalnz bunlara haram olur, bakalarna haram olmaz. Bal, safra hastasna zarar verir. Fakat, bakalarna haram deildir. Her ey aslnda helaldir. Haram veya mekruh diyebilmek iin, delil lazmdr. arap habislerin en kts iken ve Resulullah slamiyetin bildiricisi olduu halde, araba haram demedi. yet-i kerime ile yasak edilmesini bekledi. O halde, ttn imek mubahtr, helaldir. Kokusu ise taban mekruhtur. eran mekruh deildir. bni Abidin hazretleri devam ederek buyuruyor ki: Ttn imek afiide haram deil, tenzihen mekruhtur. Hatta, zevce ttn braknca, zarar grmezse, meyve gibi olur. Kocasnn ttn paras vermesi lazm olur. Ttn braknca, kadn zarar grrse, ila gibi olur. Ttn haram sananlarn vesika olarak ileri srdkleri, Berika kitabnn sahibi Muhammed Hadimi hazretleri diyor ki: Bazlar, (Ttn ve kahve kullanmak da, dette bidattir. kisi de haram deildir ve mekruh da deildir. Dorusu da budur. Bunlara haram diyen, dette bidati haram etmi olur) dedi. Bize gre, kahve belki byledir. Fakat, bunu da, kullanmamak daha iyidir. nk, hakknda sz birlii yoktur. Ttne gelince, haram olmad doru ise de, mekruh olduunda phe yoktur. nk, helal olmasnda sz birlii yoktur. Hadis-i erifte, (Soan, sarmsak yiyen, mescidimize gelmesin) buyuruldu. nk, melekler pis kokudan incinir. Czzam, baras hastalar, yaras kokanlar, zeri balk kokanlar da byledir. Ttn imek de bunun iin mekruh olur dedi. Salih olan kimse, bu hadis-i eriften korkarak ttn imez. (Berika) Abdlgani Nablusi hazretleri diyor ki: Ttn ve kahve iin eitli eyler syleniyor ise de, szn dorusu, ikisine de haram ve mekruh dedirtecek bir sebep yoktur. Her ikisi de, (dette bidat)dir. Herhangi bir sebep gstererek bunlara haram diyen kimse, dette bidat olan eye haram demi olur. dette bidate haram denilemeyeceini, cumhuri ulema bildirmitir. (Hadika s.143) smail Hakk hazretleri, ilk zamanlarnda ttnn haram olduunu yazmt. nk, sultan Murad, ttn imeyi yasak etmiti. en ldrlyordu. Bu lim, ttne deil, ttn imeye, idama sebep olduu iin haram demiti. Hkmet, ttn yasan kaldrdktan sonra, yazd kitabnda, ttnn haram olmadn bildirmitir. [Bursada Orhan ktphanesinde bu kitap vardr.]
222

www.dinimizislam.com

Maliki limlerinden Ali Echri hazretleri buyuruyor ki: Ttn, akl gidermiyor. Necis de deildir. Byle olunca, ttn imek haram deildir. Baka trl zararlara sebep olursa haram olur. Zarar vermeyen kimseye haram deildir. Afyonu, akl gidermeyecek az miktarda yemek caiz olduu gibi, ttn de akl gidermeyecek miktarda imek caiz olur. Bu ise, insanlara gre ve iilen miktara gre deiir. Bir kimsenin akln gideren miktar, bakasnn akln gidermez. Ttn haramdr, diye kesin sylenemez. Bunu ancak din cahili olan syler. Akl gidermeyince, helal olduu anlalmaktadr. Ttn, israf olduu iin haramdr da denilemez. nk, mubah olan eyi almak iin verilen mal israf olmaz. Zararl olduundan haramdr demek de ilmi bir sz deildir. nk, zarar verene haram olur. Zarar vermeyene haram olmaz. Hanefi limlerinden eyh Muhammed Nihriri, uzman doktorun sz ile veya tecrbe ile zarar verdiini anlayan kimseye ttn imek haram olur. Byle kesin anlalmadka, helal olduuna fetva vermitir. Ttn hakknda bir hadis yoktur. Hanbeli limlerinden Meri bin Yusf Mukaddisi, Tahkikul-burhan fi-anid-duhan kitabnda, baka zarar vermedike ttnn haram olmadn, ate dumann aza ekmek gibi olduunu, bunun haram olacan ise kimsenin bildirmemi olduunu yazmaktadr. Yeni meydana kan bir ey, mubaha benzerse mubah olur. Harama benzerse haram olur. Akl olan bir din adam, ttn elbet mubahlara benzetir. Zarara sebep olmadka haram diyemez. Akl gidermeyecek kadar ttn imenin haram olmadn drt mezhep limleri szbirlii ile bildirmilerdir. (Gayetl-beyan) Ttn, akl giderir veya zarar verirse yahut nafakas vacip olann nafakasn terke veya namazn vaktini karmaya sebep olursa, haram olur. Bakalarnn imesi haram olmaz. Uyuturucu maddenin akl gidermeyen kadar az miktarn satmak da caizdir. (Celal-l-hak fi kefi ahvali irarilhalk) Ttn imek, alkoll ikiler ve afyon, morfin, esrar ve benzerleri uyuturucu maddeler gibi, haram edilmemitir. bni Abidin, (Zebaih) ksmnda, (Allah telnn, helal ve haram diye aklamad ey, Allah telnn af ettii eylerdendir) hadis-i erifini yazarak, haram olduu bildirilmeyen ve haram edilmi olanlara benzemeyen her eyin mubah olduunu gstermektedir. Kt alkanlk, haram ilemeye almak demektir. Haram olmayan eyi kullanmaya kt alkanlk denmez. Boazna dkn olanlar, yiyecee benzetilemez diyerek de ttn ktlyorlar. Ttn bitkisini yakp, dumann ekmek, ihtiya deil, caiz olmaz diyorlar. Gnnk, ud aac,
223

www.dinimizislam.com

tts otunu yakp koklamak mubahtr. Bunlar, yenmez, iilmez, caiz olmaz denemez. llerde ve dirilerde kullanlmas snnet olan eyi de, yaklp duman savruluyor diye, ktlenemez. Bunlar ve pis kokulu otlar, Araf suresindeki, (Yerden kard ziynet) kelimesine dahil olunmutur. bni Abidin hazretleri buyuruyor ki: (ok yiyince sarho eden kat madde ve otlarn asl temizdir, mubahtr.) (Redd-l-muhtar 5/ 295) Bir kimseye zarar veren mubah ey, ona haram olur. Zarar vermedii kimselere haram olmaz. Ar ien baz kimselere zarar verirse, bunlarn ok imesi haram olur. Fakat, bunlarn az imelerine ve zarar grmeyenlere de haram olur denilemez. ou zarar veren eyin az da haram olur demek pek yanltr. Her eyin ou zarar verir. Ekmein, suyun da ou, zarar verir. Bunun iindir ki, doyduktan sonra yemek haramdr. Fakat, ou zarar veriyor diye, az yemek, imek, haram olur mu? Abdlgani Nablusi hazretleri buyuruyor ki: Yemesi, imesi zararl olanlar e ayrlr: 1- ldrc olanlar. Her zehir, cam tozu ve benzerleri byledir. Bunlar yemek, imek haramdr. 2- ldrc olmayanlar. Toprak, amur, kil ve benzerleri byledir. Bunlar ok yemek, imek mekruh olup, zararsz miktarlar mubahtr. 3- Organlarnda zafiyet olanlara zarar verenler. Salam olanlara zarar vermezler. Baz kimselere balk eti, st, yumurta, biber gibi eyler zarar verir. Bunlar, yalnz zarar verenlere haram, mekruh olur. Zarar vermeyenlere ise mubahtr. (Hadika) Ttne zararldr diyenler nc maddeye dahil ediyorlar. Her ieni ldrc bir zehir olduunu bildiren bir ilim adam yoktur. Ttndeki nikotinden dolay, gnde bir iki sigara ien zehirlenir diyen de yoktur. nk bu sz, havada, boucu olan karbondioksit gaz bulunduu iin, nefes alan zehirlenir demeye benzer. Nikotinden ok daha zehirli olan siyanr asidi, ac bademde de vardr. Bu zehirden dolay ac badem yemek haramdr, mekruhtur diyen yoktur. Her eyi fazla yemek, imek zararl olur. Ar ttn imek elbette zararldr. Bunun iin sigara herkese zararldr, kansere sebep olur diyerek, gnde 1-2 sigarann da zararl olacan sanmak, bu yzden haram veya mekruh demek ilme aykrdr. Hanefi limi seyyid Ahmed Tahtavi diyor ki: afii limlerinin ou, ttne tenzihen mekruh dedi. Hanefi mezhebinde, soan, sarmsak gibi tenzihen mekruhtur. (Drr-l-muhtar haiyesi) bni Abidin, abdestin snnetlerini anlatrken diyor ki:
224

www.dinimizislam.com

Pezdevi sulnde denildii gibi, haram olduu aka bildirilmeyen her ey, szbirlii ile mubahtr. nk, Allah tel Bekara suresinde, (Yerlerde olan her eyi sizin iin yarattm) mealindeki yet-i kerimede, hepsinin mubah olduunu bildirmektedir. Tahrir kitabnda bildirildii gibi, Hanefi ve afii limlerinin ounluuna gre, her ey yaratlnda helaldir. Ekmel-d-din, (Pezdevi) erhinde de byle bildiriyor ve bir eyin haram olduunu iitmeyen kimselerin, o eyi yemesi mubahtr diyor. mam- Muhammed, (Le ve arap, yasak edildikten sonra haram oldu) diyerek, her eyin aslnda mubah olduunu, yasak edilince haram olduklarn bildiriyor. Milyonlarla salih Mslmann ve halife-i msliminin, eyh-l slamlarn kulland eye, kendi akl ile kt alkanlk demek, bunu haramlara benzetmeye kalkmak, ancak cahillerin yapaca itir. kinci Abdlhamid han ttn ierdi. Kendisine emdinan ve skee ehrinden ttn gelirdi. skee, emdinan ve Samsun ttnleri, kylm halinde, latif kokmaktadr. ubua koyup ierlerken, etrafa ho kokusu yaylmaktadr. Bozuk, kark ttn ierken iyi kokmazsa, halis ve ho kokulusu ktlenemez. Ac biberi sevmeyen kimse, tatl biberi, hatta acsn da ktleyemez. Bunlara mekruh diyemez. Eer derse, sznn kymeti olmaz. Herkes, sevmedii eye haram, mekruh derse, din-i slam, Hristiyanla dner. Onun gibi karmakark olur. Ttn brakmak nefs ile mcadele sevab kazandrmaz. Bedene ihtiyacn vermemek, zulm olur. Gnah olur. Nefs, ihtiyaca kavumakla doymaz. htiyatan fazlasn ve haramlar ister. O halde, nefsle mcadele, haramlardan ve mubahlarn fazlasndan saknmaktr. Gnde bir kere ttn imemek, nefsle mcadele deildir. Ttn, shhate ve keseye zararl olacak miktarda fazla imemek mcadeledir. Yalnz ttn ile deil, btn mubahlarla da nefs mcadelesinin byle olmas gerekir. Ttn, afyona benzetmek de, onun herkese haram olacan gstermez. Tersine olarak, zarar yapmayacak kadar az ienlere mekruh bile olmadn, gsterir. nk mctehidler, afyon gibi uyuturucu maddeleri, haram olan ikilerden ayrmaktadr. Drr-l-muhtar 3. cilt, 166.sayfada, (Benc veya Ban otu denilen uyuturucu otu yemek mubahtr. nk ottur. Bununla sarho olmak haramdr) diyor. bni Abidin hazretleri bunu aklarken buyuruyor ki: (mam- Muhammede gre, ou sarho edenin az da haram olmas, sv olan ikiler iindir. Byle olmasayd, safran, anber gibi, fazlas sarho eden birok kat maddelerin az miktarn yemek de haram olurdu. Bunlara
225

www.dinimizislam.com

haram diyen hibir lim yoktur. Ban otu ve benzeri zehirli otlarn necis olduunu hibir lim bildirmedi. Ban otunun ila olarak kullanlmas caizdir. Akl giderip keyif verici olarak kullanlmas caiz deildir. mam- Muhammedin sz sv haldeki ikiler iindir. Ban otu ve benzerleri, kat olduklar iin, ancak sarho olmak iin kullanlmalar haram olur. Bu da, ok miktarda kullanlmalar haram olur demektir. Az miktarda kullanlmalar haram olmaz. Mesela, Amber ve benzerlerini koku iin ve Skamonya denilen zehirli mahmude otunu mshil olarak kullanmak ve dier kat zehirli ilalar az miktarda kullanmak haram olmaz. Caiz olur. Zarar veren ok miktarlarn kullanmak haramdr.) [Redd-l-muhtar] Ttn abes de deildir. Abes, faydasz i yapmaya, bo yere vakit geirmeye denir. alg ile, oyun ile vakit geirmek byledir. Ttn, vakit ldren bir i deildir ki, abes denilsin. Ttn imek, faydal i yapmaya mani olmuyor. Ttn ierken kitap okunur. Misafir ile sohbet edilir. Byklerin yannda, camilerde, vaazlarda, muhterem yerlerde iilmemesi de, haram veya mekruh olacan gstermez. Byklerin yannda yatlmaz. Bunlara ve Kbeye kar ayak uzatlmaz. Vaazda, derste ekmek bile yenmez. Byle, birok yerlerde ve sknt duyanlarn yannda yaplmayan ok ey vardr ki, baka yerlerde ve yalnz iken hibiri haram veya mekruh deildir. Camide al veri etmek, yksek sesle konumak, kan aldrmak mekruhtur. Fakat bunlar, cami dnda mekruh deildir. htiya deyince yalnz yiyip iecekleri anlamak, pek basit bir grtr. Bedenin, ruhun eitli ihtiyalar olduu, din kitaplarnda yer almaktadr. Btn duyu organlarmzn farkl ihtiyalar olduu gibi, sinir sisteminin, hatta her organn ayr ihtiyalar vardr. Bu ihtiyalarn, ekmek, su gibi nemli olduu, herkese bilinmektedir. Fkh kitaplarnda, akla gelmeyen, eitli ihtiyalar gryoruz. Mesela, Drr-l-muhtarda, (Burnu ve teri silmek iin mendil satn almak, ihtiya iin olursa caizdir. Gsteri iin olursa, tahrimen mekruhtur) diyor. Grlyor ki, bir eyi kullanmak bile, niyete gre ihtiya olmaktadr. Doyduktan sonra yemek haramdr. Fakat, oru tutmak veya misafiri utandrmamak iin olunca, helal, hatta sevap oluyor. Misafire ikram iin, haram, helal oluyor da, haram olmayan ttn ikram etmek neden su olsun? Ttn ktleyenler, bu hcumlarn, keke, slamiyetin haram ettii eylere kar yapsalard, ok sevap kazanrlard. slama byk hizmet etmi olurlard. Fakat, eytan herkesi bir taraftan yakalyor. Hem slamiyete saldrtyor, hem de, ibadet yaptn sanarak, kibre, ucba srklyor. Bunlar anlamadan konumak, dine de, sz sahibine de kusur
226

www.dinimizislam.com

getirir. Hissi, yani kendi grlerini, dinin emirleri ve yasaklar durumunda gstermeye kalkmak ve yaplan ilerin, helal mi, haram m olacan ayrrken taassuba kaplp, nasslara dayanmamak felakettir. Birka lim ise, nafakadan kesilmesi, duman ile bakasn rahatsz etmesi, ok ierek bedene zarar vermesi... gibi artlarda ttne haram veya mekruh demilerdir. Yoksa, mcerret [soyut olarak] ttnn iilmesini ktleyen hibir lim yoktur. El-Ukud-d-drriyyenin ve Hadika ikinci cildinin sonunda, ttnn haram olmad vesikalarla ispat edilmi ve Tahtavinin Merakl-felah haiyesi, orucu bozanlarda da uzun yazldr. am limlerinden Mustafa Rtnn Tuhfet-lihvan ma kile fiddhan kitabnda, insann shhatini bozan, zarar veren eyleri ve israf uzun anlattktan sonra, ttnn byle olmadn bildiriyor. Ttne haram demek, vera ve takva da olmaz. Vera sahipleri, Allah telnn haram etmedii eye, haram diyemez diyor. Hanefi limlerinden allame Abdllah bin Muhammed Nihriri ve afii limlerinden Ali bin Yahya Nevreddin Ziyadi ve Abdrraufi Mnavi ve eyh Ali evberi ve eyh smaili Sencidi ve Maliki limlerinden allame Klli ve Hanbeli limlerinden eyh Meri, ttnn haram olmadna fetva vermilerdir diyor. Zarar ve lzumu olmayan ey iin mubah, zihin durgunluunu giderip, hafzasn kuvvetlendirene mendub, terk edince zarar verene vacib, kullannca zarar verene haram, imek istemeyene, ttn imesi mekruh olur, diyor. arap byle deildir. araba alan, tevbe etse, arab terk ettii iin hasta olup, lse, sevap olur. limlerin ou ttne mubah demitir. Mesela eyh-ul slam Eblbeka, Ahmed bin Ali Hariri, smail Merai, kadi Abdrrahim, Ganim bin Muhammed Badadi, eyhul slam Behai, Muhammed Tarsusi, Muhammed Kehvaki, Msr limlerinden Yusf Decvi ve Muhammed bin Abdlbaki Zerkani, allame Abdlgani Nablusi, Abdrrahman bin Muhammed madi, allame Ali Echri, Mahmud-i Samini, Osman Bedreddin, seyyid Abdlhakim efendi, byk lim, veliyyi kmil mevlana Halid-i Badadi hazretleri buyuruyorlar ki: (Zarar ve alkanlk yapmayacak kadar az iilen ttne haram ve mekruh demekten saknmal, kesesine ve shhatine zarar vermeyecek kadar az ienleri fsk, gnahkr bilmemelidir.)

Ttn imek israf mdr?


sraf, mal haram olan yere vermektir. Az da, ou da israf olur. Byk gnah olur. ki ve kumar iin vermek byledir. Sigara haram olsayd, buna az veya ok verilen para israf olurdu. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: (nsann baz arzular, tabiatndan ileri gelmektedir. Hi kimse bu
227

www.dinimizislam.com

isteklerden kurtulamaz. Mesela, scakta, insann tabiat serin bir ey imek ister. Soukta, scak bir ey ister. Byle istekleri yapmak nefse uymak deildir. nk, tabiatmzn zaruri istekleri mubahtr. Bu ihtiya maddelerini lazm olduu kadar kullanmak snnettir. nk, bu tabii istekler nefsi emmarenin arzularnn dndadr. Nefs, mubahlarn lzumundan fazlasn ve haramlar ister.) [Mektubat 3/27] Mal, ihtiya olan mubahlara harcamak israf deildir. Gnah olmaz. Sigaraya alm kimsenin tabiat ekmek ister gibi, ttn istiyor. Byle kimsenin, ihtiyac kadar kullanmas israf olmaz.

Taban mekruh
Sual: Taban mekruh ne demektir? CEVAP Taban mekruh, insann tabiatna irkin gelen, tiksindiren ey demektir. i soan ve sarmsak yemek gibi. Bunlar yemek mubah, yani dinen mekruh deildir. Kokusu rahatsz ettii iin, taban mekruhtur. Dinen mekruh deildir.

Muz, kivi ve sigara


Sual: Kuranda ve hadiste, sigarann mubah olduuna dair bir delil var mdr? CEVAP Dinimizde mubah olan ey iin delil aranmaz. Haram olan ey iin delil sorulur. Mesela muzun, kivinin mubah olduu Kuran- kerimde ve hadis-i eriflerde olmaz.

Sigara
Sual: Tam lmihalde sigaraya mubah deniyormu. yle midir? CEVAP Tam lmihal nakle dayanr. Ttn bahsinde de limlerden nakil yaplmtr. Tam lmihale itiraz eden oradaki limlere itiraz ediyor demektir. Tam lmihalde diyor ki: Ttne haram diyen birka lim ve mekruh diyenler oldu. Dikkat edilirse, btn bu kitaplarda, ttnn haram olmasnda baz artlar bildirilmekte, haram olmasn (Nafakadan kesilmesi, duman ile bakasn rahatsz etmesi, ok ierek bedene zarar vermesi... gibi eylere) balanmakta, bu artlar iin ktlenmektedir. Yoksa, mcerret ttnn iilmesini ktleyen hibir lim yoktur. O halde, sigara imenin ktlenmesine sebep olan artlar tamayan bir kimsenin az miktarda ttn imesine, haram ve mekruh denmemitir.

228

www.dinimizislam.com

Sigara haram deildir


Sual: Bir tasavvuf kitabnda, (kahve, ttn, tmbeki, esrar, araptan daha kemdir) deniyor. Kahve, ttn, araptan daha kt nasl olabilir? CEVAP Kitaptaki ifadelerde bir nakil hatas olabilir. stanbul niversitesi yaynlarndan Gda Kimyas kitabnda deniyor ki: (aydaki tein ile, eskiden ayr bir alkaloit olarak kabul edilen Kafeinin ayn olduu tespit edildi. ayda %2,5-3, kahvede ise %1,3 orannda kafein bulunur. Kafein, zihni aar, kan dolamn artrr, vcuda scaklk verir, yorgunluu giderir, sindirimi kolaylatrr. Fazlas sinir sistemi zerinde etki yapar. Kalb hastalklarnda, sinirleri zayf insanlarda ve ocuklarda az miktar kahve bile fena etki yapabilir.) [s. 658] aydaki kafein, kahvedekinden iki misli fazladr. Kahvedeki kafeine haram denirse, aydakine de haram denmesi gerekir. ou zarar veren eyin, zarar verecek miktarn kullanmamaldr! Vcuda zarar verecek kadar ok yemek de haramdr. Baz gdalar, baz hastalara zararldr. Vcuda zarar verdii bilinen eyleri kullanmak doru deildir. Bir kimseye kahve ve ayn fazlas zarar veriyorsa az imeli, az da zarar veriyorsa hi imemelidir! Hastaya haram olan bir ey, salama da haramdr denmez. mam- Mnavi hazretleri, Camius-sagir erhinde kahve imenin haram ve mekruh olmadn bildirmitir. (Hadika s.143) ay ve kahvedeki kafein, ttndeki nikotin, fazla alnrsa elbette zararl olur. ou zarar veren mubah bir eyin, zarar vermeyen az miktarnn kullanlmas haram deildir. Alkoll ikilerin ise, hi zarar vermese de, damlas haramdr. mam- Nevevi hazretleri buyuruyor ki: Sv ikilerin az da haramdr. Esrarn sarho etmeyen miktarn ila olarak kullanmak caizdir. (Mhezzeb) Afyonun da sarho etmeyen az miktar haram deildir. (Feth-ur-rahim s.30) bni Hacer-i Mekki hazretleri buyuruyor ki: Afyon ve dier zehirli otlarn alnan ok miktarlar haramdr, fakat az miktarlarn ila olarak kullanmak caizdir. (Zevacir) Uyuturucu benc otu mubahtr. Bununla sarho olmak haramdr. (Drr-l Muhtar c.3, s.166) bni Abidin hazretleri, bunu aklarken buyuruyor ki: Benc otunu ila olarak kullanmak caizdir. Sarho edici miktar caiz deildir. (ou sarho edenin az da haram olur) hadis-i erifi sv ikilere mahsustur. Zehirli bitkileri ve sarho edici kat ilalar az miktarda
229

www.dinimizislam.com

kullanmak haram olmaz. (Redd-l-muhtar c.5, s.295) Ali Echuri hazretleri, (Ttn imek akl giderir veya nafaka temininin terkine sebep olursa, haram olur. Byle bir durum olmazsa haram olmaz) buyuruyor. (Gyet-l-beyan) Ttn mubahtr. (Essulh-u beynel-ihvan, El-ukudddrriyye, Tahtavi, Berika) Bursal smail Hakk hazretleri, ilk yazd kitaplarnda, ttne haram diyordu. nk zamann padiahnca ttn yasaklanm, iene ceza veriliyordu. Ttne israf ynnden hibir lim haram dememitir. Fakirin su yerine merubat imesi israftr, fakat alt iin ay, kahve veya ttn imesi israf olmaz. afii limlerinin ou, sigaraya tenzihen mekruh dedi. Hanefide, soan sarmsak gibi, tenzihen mekruhtur. (Tahtavi) Byk bir lim, mubah olan bir eyi yasaklarsa, talebelerinin itaat ederek, o eyi kullanmamalar gerekir. Fakat bu herkese amil edilemez.

Ceffel kalem konuanlar


Sual: Ehl-i snnet olarak bildiimiz bir hoca, Eski zamanlarda sigarann zarar o gnk teknoloji ile tamamen anlalmad iin, limler sigaraya ittifakla mubah demilerdir. Ancak fkhta, (Zarar kesin olan ey haramdr) kaidesi vardr. Bugnk bilim adamlar da ittifakla, sigarann zararl olduunu sylyor. Bu bakmdan sigara kesinlikle haramdr dedi. Bir ateist de, Eskiden domuzda triin ve baka zararl maddeler olduu iin slamiyet yasaklamt. Bugnk teknoloji ile domuz etindeki btn zararl maddeler yok ediliyor, fazla ya da alnarak taze kuzu eti gibi yaplyor. Bu bakmdan yenmesinde mahzur kalmyor demiti. Ayn mantkla, bir bardak birann zarar olmaz. Halbuki haram olmas iin illa zararl olmas gerekmiyor. Besmelesiz kesilen kuzu eti de haramdr. Dinde bildirilen bir harama, az miktarnn zarar yok diye haram deil demek yanl deil mi? CEVAP Baz eyler baz kiilere zararldr, bazlarna zararl deildir. Bazlarna zararldr diye herkese haramdr denilemez. Bir de bir eyin az miktar zararsz olur da ok miktar zararl olur. Mesela eterin az ayltr, ou bayltr. Eter zararldr, az da haramdr denemez. Afyon gibi uyuturuculardan yaplan ilalar vardr. Az miktarlar faydaldr, ok miktarlar zararldr. ou zararl diye azna da haram demek yanltr. (ou sarho eden eyin az da haramdr) kaidesi sv ikiler iindir. Kat
230

www.dinimizislam.com

maddelerin az miktarlarn ila olarak kullanmakta mahzur yoktur. Tandmz salih Mslman ve brannda uzman bir doktor diyor ki: Baz astm hastalarna bir tek sigara bile zararldr. Hastalksz insanlara, birka tane sigarann zarar olmaz. Baz kimselere 5-10 tanesi, hatta 20 tanesi bile zararl deildir. ilek, patlcan gibi baz besinler alerji yapar, yani zararldr. Kendisine zarar dokunan eyleri elbette yememek gerekir. Bir tek sigarann ttnn imek yerine, ekmein arasna koyup yense vcuda bir zarar olmaz. Eskiden ceffel kalem diye bir tabir kullanlrd. Dnlmeden, hemen sylenen szlere denirdi. Sigaraya da, az ok kayd koymadan, ceffel kalem haram demek byk veballi itir. kincisi asrmza kadar gelen slam limleri, sigaraya mubah dediine gre, o gnk teknolojiyle zarar bilinmedii iin denmi demek de, slam limlerini ceffel kalem sulamak olur. slam limleri, bilmedii bir eye haram veya helal diyecek kadar sorumsuz kimseler midir? Resulullahn vrisi olan slam limlerini sulamak vris sahibi Resulullah zmez mi? Dinde bildirilen bir harama, az miktarnn zarar yok diye haram deil demek ok yanltr. Tersi de byledir. Mubah olan bir eyin ou zarar veriyorsa, azna da haram demek ok yanl olur. Mesela yemek yemek mubahtr, ok yenince haram olur. Azna da haram demek ok yanltr. Ayn mantkla, faydas tam tespit edilemeyen farzlarn da terki mmkndr demek doru mu? Harama mubah demek nasl kfr gerektiriyorsa, mubaha da haram demek ayn hkme girer. Din hakknda hkm verirken, Allahtan korkmaldr.

Sigara ve saygszlk
Sual: Felsefeci bir hoca, (Sigarann haram olduuna dair en byk delil udur. Sen Resulullahn huzurunda sigara iebilir misin?) diyor. Sonra kendisi cevap veriyor, (emezsin, iersen saygszlk olaca iin kfr bile olur. O halde, Resulullahn huzurunda iilmeyen bu mereti Allahn huzurunda nasl iersin?) diyor. Hocann sz doru deil mi? CEVAP ok yanl bir kyas. Peygamber efendimizin huzurunda yaplamayan ve Allahn huzurunda yaplmasnda mahzur olmayan ok ey vardr. Mesela bir kimse, Resulullahn huzurunda hela ihtiyacn yapamaz, ei ile beraber olamaz. Ama bunlar Allahn huzurunda yapmak gnah olmaz. nk Allah telnn grmedii yer yoktur. Bunun iin sigaraya bir delile dayanmadan haram demek ok veballi bir itir. nk mehur olan helale
231

www.dinimizislam.com

haram, harama helal demek kfr olur.

Az ayltr, ou bayltr
Sual: Bir tek sigara vcuda zarar vermese de haramdr. nk ou zararl olan eyin az mubah olamaz. ou haram olann az da haramdr. Az mubah olan eyin ou haram olamaz. CEVAP (ou sarho eden ikilerin az da haramdr) kaidesi sv ikiler iindir, dier maddeler iin deildir. (Redd-l-muhtar) Az mubah olduu halde ou haram olan ok ey vardr. Birkan yazalm: 1- Ekmek: Doyana kadar yemek mubahtr. Doyduktan sonra yemek haramdr. 2- Su: Kanana kadar su imek mubahtr. Kandktan sonra su zararldr. Hatta ok suyun zehirlenme yapt tbbi bir gerektir. 3- Eter: Az ayltr, ou bayltr. ou zararldr, az ise mubahtr. Amber: ou sarho eder. Ama azna hibir lim haram dememitir. Haha: Sarho eden btn otlarn az mubahtr, sarho edecek miktar haramdr. Kafein: Az zihni aar, yorgunluu giderir, sindirimi kolaylatrr. Fazlas zararldr, sinir zafiyetine sebep olur. Aslnda hemen her eyin ou zararldr. 4- Yrmek, komak: Bunlar mubah harekettir. Ama atlayana kadar komak gnahtr. 5- Uyumak: 24 saatte 23 saat uyumak haramdr. Ama ihtiya kadar uyumak mubahtr. 6- Deniz iklimi: Rutubet ve deniz iklimi kendilerine zarar veren kimselerin, zaruretsiz deniz ikliminde yaamalar gnahtr. 7- Gnelenmek: Mubahtr ama soyunup yazn gne altnda 5-10 saat kalmak zararldr. 8- Alerjik gda: Baz kimselere baz eyler alerji yapar. Diyelim on ilek bir adama alerji yapyorsa bir tanesi de bir ey yapmyorsa bir ilek yemesi haram olmaz, mubah olur. Yumurta, balk bazlarna alerji yapar. Alerji yapana haram, yapmayana mubahtr. Et, yumurta ok yenirse ihtiyarlara zarar verir. Fel yapabilir. Onlarn ok yemesi haram olur. Halbuki et ve yumurta mubah bir gdadr. 9- eker: Diyabet hastas iin ok zararldr. Dier insanlara zararl deildir. Tuzlu gda: Tansiyon hastalar iin zararldr. Dier insanlar iin zararl deildir. 10- Ik: Bir odaya 100 wattlk ampul yeterken, on tane 100 wattlk
232

www.dinimizislam.com

ampul takmak israftr haramdr. Halbuki bir tanesi mubahtr. Az su ile abdest almak mubah, suyu ok fazla kullanmak israftr, caiz deildir. srafa giren her eyin az caiz, ou haramdr. Demek ki ou haram olan eyin az da haram deildir. u halde ttnn, zarar vermeyecek az miktar mubah, zarar veren miktar haramdr. Bu kadar rnekten sonra, (ou zararl olan eyin az mubah olamaz) demek gln olur.

Sigara ve iman
Sual: Bir yazar, web sitesindeki yazsnda mesajlar ksmnda diyor ki: (Sigara ien biri, sigarann beynine ve dolaysyla ahiretine zarar vermekte ve kendine zulmetmekte olduuna imanl mdr? mandan ama, imann gerei olan amel midir? mann gerei olan amel yoksa, iman mevcut olabilir mi? Sigara ien biri, ben sigarann zararlarna iman ediyorum dese dahi, byle bir iman var mdr? O zarara iman etmi biri sigaraya devam edebilir mi? Ediyorsa, o konuda iman hl var olabilir mi? man ehlinden, mmine bilerek zarar gelmez diyor Hazret-i Rasul. Eer evremize veya kendimize bilerek zarar veriyorsak, bu durumda ne kadar imanl olabiliriz? Buhari 2144 nolu hadise gre zina en hafif gnahlardandr; iki kii arasnda kalmas ve beyne direkt zarar olmamas ynnden! Ama sigara kiinin hem kendisine hem de evresine bilerek zulmetmesidir ki, bu zinadan ok daha byk gnahtr. yleyse, ister sigara yollu, ister baka fiillerle kendisine veya evresine bilerek zarar veren kiinin imanndan ne kadar sz edilebilir?) Bu kii, iman amelden para demek istemiyor mu? Nasl oluyor da (sigara, zinadan daha byk gnah) diyebiliyor? CEVAP O kii, felsefecidir. Kitaplarnn hi birisinde slam limlerinden nakli esas almaz. Yukarda grld gibi hadis-i eriflere de, kendi anlayna gre mana verir. Bu mutezilenin, felsefecilerin yoludur. Sigara hakknda slam limlerinin ciltler dolusu kitaplar vardr. Hi birisinden nakil yapmadan kendi grn din gibi ortaya koymaktadr. Sigara imenin, yani amelin iman ile irtibat olduunu bildirmektedir. Halbuki Ehl-i snnet itikadna gre, hangi gnah olursa olsun, gnah ileyene kfir denmez. Gnah ileyene kfir demek, ngilizlerin kurduu Vehhabilik dininde de vardr. H gnah ileyen kfir denirse, dnyada mslman kalmaz.

233

www.dinimizislam.com

slam limlerini cahillikle sulamak


Sual: (Eski limler, sigarann zararlarn bilmedikleri iin sigaraya helal demiler. Bugn sigarann ldrc bir zehir olduu kesin olarak ispat edilmitir. Sigara imek intihardr. Sigara elbette haramdr) diyenler kyor. Eski limleri bilgisizlikle sulamak doru mudur? CEVAP ok yanltr. Gnmzdeki cahillerin, nceki limleri sigarann zararlarn bilmiyorlard diyerek cahillikle sulamalar, kyamet alametidir. slam limlerine olan dmanln ak bir rneidir. Resulullahn vrisleri olan slam limlerini cahillikle sulamak irkin bir bidattir. hadis-i erif meali: (Kyamete yakn, trediler, nceki limleri cahillikle sulayacaktr.) [bni Asakir] (Bu mmetin sonunda gelenler, nceki limleri ktledii, cahillikle sulad zaman, ilmini gizleyen, Allahn indirdii Kuran gizlemi olur.) [bni Mace] (Bid'atler knca lim ilmini aklasn! lmini aklamayana lanet olsun!) [Deylemi] Kuran- kerimi gizleyerek lanete mstahak olmamak iin, slam limlerine kuduz gibi saldran tredilere, yine o byk limlerin kitaplarndan alarak cevap vermek zorunda kaldk. Birok eyin fazlas zararldr. Bunlarn fazlas zararl diye, azn kullanmaya haram denemez. Aklmza deil, din kitaplarnda ne yazyorsa ona uymamz gerekir. Tpta kullanlan ilalarn ounda zehir vardr. ok miktarlar lme sebep olurken, az miktarlar ise dertlere deva olmaktadr. Mesela eter iin az ayltr, ou bayltr denmektedir. Allah tel zehirleri de bouna yaratmad. Kanserlilere de zehir verilmektedir. Sigarada da ldrc zehirler vardr. ou elbette zararldr, ama az zevkle iilmektedir. Orulu kimse, akam iftar vakti, yemekten nce sigaraya sarlmaktadr. Kafam almyordu, sigara itim rahatladm diyenler oluyor. Ttnn zararlar bilinmese bile, zehirli otlarn zararlar bilinmekteydi. Afyon ve trevleri olan eroin, kodein, morfin ile baldran, zakkum, esrar, kafein, kokain gibi zehirli otlar ve dier zehirler eskiden de biliniyordu. Bilinen bu zehirli otlarn sarho etmeyecek, zarar vermeyecek miktarlarnn haram olmad, az miktarlarn ila olarak kullanmann caiz olduu, (Fethur-rahim, Drr-l Muhtar, Redd-l-muhtar) gibi fkh kitaplarnda yazldr. mam- Nevevi hazretleri buyuruyor ki:
234

www.dinimizislam.com

Sv ikilerin az, zarar vermese de haramdr. Zehirli otlarn sarho etmeyen, zarar vermeyen miktarn ila olarak kullanmak caizdir. (Mhezzeb) bni Hacer-i Mekki hazretleri de buyuruyor ki: Afyon ve dier zehirli otlar haramdr, fakat az miktarlarn ila olarak kullanmak caizdir. (Zevacir) Zehir yeni kmad. nsanlk tarihinden beri biliniyor. slam limleri, buna ramen ila olarak kullanlmasna cevaz vermilerdir. u halde, (Eskiden limler sigarann zararlarn bilmedikleri iin mubah demiler) demenin ne kadar yanl, ne kadar cahilce, ne kadar ahmaka bir sz olduu meydandadr. Din bilgilerinde, aklanmam bir ey kalmamtr. Kemale gelmi olan bu dine eklenecek bir ey de yoktur. Dinimiz, kyamete kadar olacak her eyin hkmn bildirmitir. limler bunlar aklamtr. ctihad iin konu kalmamtr. Helal ve haram bellidir. Her eit uyuturucunun ve zehrin hkm bellidir. Dinde eksiklik olmaz. Bir yet-i kerime meali: (Dininizi ikmal ettim, zerinize nimetimi tamamladm.) [Maide 3] Tamamlanm bir dinde, sonradan eksik bir ey km olamaz.

Sigara zerine bir genle yaplan diyalog


Gen: Hocamz, sigaraya haram dedii iin, hibir delil olmasa da biz sigaraya haram deriz. stelik sigarann haram olduuna dair delilimiz de oktur. CEVAP Kendiniz haram deseniz de, bunu btn Mslmanlara amil edemezsiniz. Delilsiz konumann vebali byktr. ok delil nedir? Gen: Sigara israf ve zararl olduu iin haramdr. (sraf haramdr) ve (Kendinizi tehlikeye atmayn) yetleri bunun delildir. Akl ve mantk ilmi de, bunun haram olduunu gsteriyor. Mesela saguci mantndan rnek vereyim: Zarar ynnden bakalm: Dava: Sigara haramdr. Sra: Her vcuda zarar veren haramdr. Kbra: Sigara zararldr Netice: O halde sigara haramdr. sraf ynnden bakalm: Dava: Sigara haramdr. Sra: sraf haramdr. Kbra: Sigara imek israftr.
235

www.dinimizislam.com

Netice: O halde sigara imek haramdr. CEVAP Bu kyas hangi slam limi yapt ki? yetlere byle mana vermek, mantkla aklamak, hangi mezhepte vardr? Herkes haddini bilmelidir. Yanl kyas yaparak, mubaha haram diyerek kfre dmekten ok korkmaldr. mam- Rabbani hazretleri buyurdu ki: Kur'an- kerimin tefsiri, Resulullahtan iitildii gibi yaplabilir. (Kur'an- kerimi, kendi grne, anlayna gre tefsir eden kfir olur) hadis-i erifi, bunu bildirmektedir. (1/234) Baka bir hadis-i erifte de, (Kur'an- kerimi, kendi gryle aklayan, doru olsa dahi, mutlaka hata etmitir) buyuruluyor. (Nesai) Kuran- kerimi kendi kafasna gre tefsir edip sigaraya israf ve haram diyen kimse, iki hadis-i erife gre hata etmitir. Her iki kyasta, dava da, kbra da yanltr. Ayn bozuk mantkla u kyaslar yaplabilir: Dava: Sigara mubahtr. Sra: Mubah haram deildir. Kbra: Sigara mubahtr. Netice: O halde sigara haram deil, mubahtr. Burada dava yanltr. Sigara mubah diye dava olmaz. Dava, sigara haram m, deil mi diye olur. sraf ynnden bakalm: Dava: ikolata haramdr. Sra: sraf haramdr. Kbra: ikolata israftr. Netice: O halde ikolata haramdr. Yukarda davalar yanl olduu gibi; (Kbra) denilen nermeler de yanl olduu iin, (Netice) yanl oldu. imdi sigara yerine ikolata koyalm, neticeye bakalm: Dava: Sigara haramdr = ikolata haramdr Sra: sraf haramdr = sraf haramdr. Kbra: Sigara israftr = ikolata israftr. Netice: Sigara haramdr = ikolata haramdr. Kbra yanl olduu iin, netice yanl kt. Sigara veya ikolatann israf ve haram olduunu kim syledi? Burada mantk ilminin suu yok. Su mantk ilmini kullanamayandadr. Bir kyas daha: Dava: Memeli hayvanlar uar m? Sra: Yarasa memeli hayvandr. Kbra: Memeli hayvanlar umaz. Netice: O halde yarasa umaz.
236

www.dinimizislam.com

Burada Kbra yanl olduu iin, netice yanl kt. O halde Kbralarn doru olmas arttr. Kbra denilen nermeye, sigara israftr diye yanl koyunca netice yanl olur. Gen: Sigara israf olduu gibi, zararl olduu iin de haramdr. CEVAP Bu kendi kyasnzdr. Hibir limin byle kyas yoktur. slamiyet, byle ind kyaslar reddeder. Kyas ancak mctehid yapar. Bu i size, bize dmez. Bir insan, ok iyi otomobil kullansa; fakat ehliyeti yoksa kaza yapmasa bile cezalanr. Sizin kyasnz, tamamen indidir. Buna ramen doru olsa bile, mctehid olmadnz iin, slam limlerinden nakil yapmanz gerekir. slamiyet mcerret [yalnz] akl dini deil, selim akla uygun nakil dinidir. Akl iilerde hccettir. Kyasnz tamamen akla, manta dayanyor. lmi hibir kymeti yoktur. lmi kymetinin olmas iin, naklen bildirmek gerekir. Mesela (bni Abidin, Mevlana Halid-i Badadi sigaraya haram dedi) demek gerekir. Byle diyen hibir lim olmadna gre sznzn hi deeri olmaz. Bir de, mubahlarda delil aranmaz, haramlarda aranr. Mesela ayn, kahvenin, mubahl iin delil aranmaz. Biz yine, delil gsterelim. S. Ebediyyede deniyor ki: (eyhul slam Eblbeka, Ahmed bin Ali Hariri, smail Merai, kad Abdrrahim, Ganim bin Muhammed Badadi, eyhul slam Behai, Muhammed Tarsusi, Muhammed Kehvaki, Msr limlerinden Yusuf Decvi ve Muhammed bin Abdlbaki Zerkani, allme Abdlgani Nablusi, Abdurrahman bin Muhammed madi, llame Ali Echri, Mahmud-i Samini, Osman Bedreddin, seyyid Abdlhakim efendi ve byk lim, veliyyi kmil Mevlana Halidi Badadinin buyurduklar gibi, zarar ve alkanlk yapmayacak kadar az iilen ttne, haram ve mekruh demekten saknmal, kesesine ve shhatine zarar vermeyecek kadar az ienleri gnahkr bilmemelidir.) Bu limlerin hocanz kadar ilimleri yok mu idi? Hocanz kadar takva ehli deil miydi? Gen: Bugn ok kimse, sigarann zararl ve israf olduu iin haram olduunu sylyor. ounluun yanlmas mmkn mdr? CEVAP ounluun iinde slam limi yoksa kymeti olmaz. nsanlarn ouna uyan zarardadr; nk Kuran- kerimde mealen, (Yeryzndeki insanlarn ouna uyarsan, seni Allah yolundan saptrrlar) buyuruluyor. (Enam 116) Gen: Sigara israfn tarifine uyduu iin, sigaraya haram diyoruz. CEVAP
237

www.dinimizislam.com

Sigarann israfn tarifine uyduunu nasl biliyorsunuz ki? Sigara israf olduu iin haram diyen bir tek slam limi var m? slam limi israf bilemezse baka kim bilir ki? Dini bize onlar bildirdi. Siz diyorsunuz ki: sraf haramdr. Sigara israftr. yleyse sigara haramdr. Bu ayetle sabittir. Bu mant hibir slam limi bilemedi de, onun iin mi sigaraya haram deil dediler? Siz israf yetinden, sigarann israf olduunu sylediniz. O yet yeni mi indi? slam limleri niye bilmiyordu? Gen: Haramn azna helal denmez. Mesela arabn az helal olamaz. Sigara da byledir. CEVAP Maazallah Sigara arapla mukayese edilemez. arabn damlas haramdr; ama mrnde bir tek sigara iene haram iledin demek koyu cehaletin veya taassubun bir alametidir. Gen: Sigara tedrici olarak lme gtrdnden aka intihardr. CEVAP Hangi slam limi byle benzetmeler yapt ki? arapla mukayese etmek, intihar demek hangi din kitabnda yazyor ki? nd grlerin dinde yeri olur mu hi? Gen: Sigarann zararlarn inkr m ediyorsunuz? CEVAP Sigarann zarar inkr edilir mi hi? Bunu sormak bile gereksiz. S. Ebediyyede sigarann zararlar yeteri kadar bildiriliyor. Kahvedeki kafein, aydaki tein ok alnrsa insan ldrr; ama az kahve veya ay imeye, araptan kt denmez. Gen: Her zehrin faydas da olur; ama faydasz olarak yaratlan tek bitki ttndr. CEVAP Nikotinin ldrc zararlar yannda, gldrc faydalar da vardr. Bugn fen, nikotinin hafzay kuvvetlendirdiini kefetmitir. Hafzann yeniden kazanlmasn iin baarl aratrmalardan biri de Harvard niversitesinde yapld. Nikotinin beyni nasl etkilediini aratran bilim adamlar, nikotinin hafza merkezindeki beyin hcrelerini uyardn kefetti. Bu beyin hcreleri ayn zamanda hafza kaybn da engelleyen proteini reten beyin hcreleriydi. Nikotinin uyard hcreleri ayran bilim adamlar, ayn uyarlmayla hafza kaybn nlediini kefetti. (Newsweek) Yaprandan hazrlanan infzyonlar, vcut parazitlerine kar kullanlr.
238

www.dinimizislam.com

Nikotinin slfat tuzlar tarmda bcek ldrc olarak kullanlr. Ayrca ttn yapra fermente edilerek kokulandrlp, enfiye ad verilen keyif verici ve aksrtc bir rn elde edilir. Ttn tohumlar ya bakmndan da zengindir. Ttn ya boya ve sabun sanayiinde kullanlr. (Wikipedia) Allah tel faydasz hibir ey yaratmamtr. Ayrca, sigarann zararlar eski limlerce bilinmiyordu da, hocanz, nereden bildi de haram dedi? Gen: Hocamz, sadece fetvaya deil, takvaya uyar, ince eler sk dokurdu. Tasavvuf ehli, pheli eylere, haram muamelesi yapar. Onun iin hocamz, sigaraya haram demitir. CEVAP Eer sigaraya bu sebepten haram denirse cahillik olur. phelilerden kamak ayr, pheliye haram demek ayrdr. Hazret-i mer, (Harama ve pheliye derim korkusuyla yetmi helalden el ektim) buyuruyor. Helalden el ekmek ayr, helale haram demek ayrdr. El ekmede takva olur; helale haram demek ise kfr olur. Her tasavvuf ehli, el ektii eylere, mekruh veya haram derse, ortada din mi kalr? Peki, sigaraya mubah diyen tasavvuf ehli limler, hocanz kadar takva ehli deil miydi? Onlar pheli eylerden mekruhlardan israftan kamazlar myd? Niye sigaraya haram demediler? Demek ki, hocanzn sigaraya haram demesi, tarikat ve takva ehli olduu iin deil, (Sigara israftr, israf haramdr, o halde sigara haramdr) fsid mantyla hareket ettii iindir. Gen: Sigarann zarar 20 yldr biliniyor. Onun iin eski limler sigaraya haram dememitir. CEVAP Peki, Bursal smail Hakk Efendi, 300 yl nce ttnn zararn nasl bildi de haram dedi? Gen: O, tasavvuf ehli byk bir evliya olduu iin haram demitir. CEVAP Sigarann zarar, dier limlerce ve dier mutasavvflarca bilinmedii halde, bu lim nasl olmu da bilmi ki? Btn ulema ve evliya zatlar zararn niye bilememi de haram deil demiler? in dorusu S. Ebediyye kitabnda yle bildiriliyor: (smail Hakk hazretleri, nce ttnn haram olduunu yazmt; nk sultan Murad, ttn yasak etmiti. enler cezalanyordu. Bu lim, ttn deil, ttn imek su olduu iin, su ilemeye haram demiti. Hkmet, ttn yasan kaldrdktan sonra, yazd kitabnda, ttnn haram olmadn bildirmitir. Mtercim fakir, Bursada Orhan ktphanesinde ttne mubah dediini bildiren bu kitabn grdm.)
239

www.dinimizislam.com

Gen: Namaz klmasa da, sigara imeyen, kymetlidir, ien ise, namaz klsa da kymetsizdir. CEVAP Byle sylemek Allah saklasn namaz nemsememek anlamna gelir. Taassup, sizi byle tehlikeli szlere srklyor. Sar Ltfi denilen Tokatl Molla Ltfi, (Namaz doru klmyoruz. Kldmz namazlar, yatp kalkmaktan ibarettir) demi ve bu sz namaz nemsiz grmek kabul edilerek, 1495te idam edilmiti. Sizin sznz ise Molla Ltfininkinden ok daha ktdr. Bu kr taassubu brakmak gerekir. Gen: Sigaraya mubah diyen limlerden hangisi kimyager, hangisi tabip, hangisi eczac veya aratrmacdr? lerinde bir tek fen adam var mdr? CEVAP Elbette vardr. S. Ebediyyenin yazar, icazetli, yetkili bir din adam olduu gibi ayn zamanda, Arapa, Farsa yannda, Franszca ve Almanca da bilen, yksek kimya mhendisi, eczac, aratrmac ve retmen olan bir fen adamyd. eitli aratrmalar yaparak, (Fenil-siyan-nitrometan) cisminin sentezini yapm ve formln bulmutur. Binlerce kitaptan aratrarak hazrlad S. Ebediyyedeki bilgiler ve kaynaklar da, yetkili bir din ve fen adam olduunun canl ispatdr.

Sigaray savunmak
Sual: Btn dnya sigaraya sava ilan ederken, sigara nasl savunulabilir? CEVAP Sigaray kimse savunmaz. Normal insan, sigarann zararlarn inkr edemez. Biz, sigara zararszdr demiyoruz. Bizim endiemiz, mubaha haram denme korkusudur. Harama helal demek gibi, bu da tehlikelidir. Btn fkh kitaplarnda, (Zarar vermeyen miktar mubahtr) deniyor. Salih bir doktor bir kimseye, bir tanesi de sana zarar verir derse, ona haram olur; ama bu umuma amil edilemez. Demek ki l, zarar verip vermemesidir. Bir tek sigara ien bir kimseye, haram iledin demek, ok veballi bir itir. ahsen, sigaradan nefret ederim. mrmde hi sigara imedim; fakat kendimiz sevmiyoruz diye, mubaha haram demekten Allah telya snrz!

240

www.dinimizislam.com

Zehir ticareti haram m?


Sual: Zehir alp satmak haram olduu gibi, bir zehir olan ttn ekmenin ve ticaretini yapmann haram olduunu dnyaya ilan ediyorum. Devlet bile sigara ldrr dediine gre, artk bunun ticareti nasl mubah olur? CEVAP Bu, hibir muteber kitaba dayanmadan sylenen indi bir grtr, dinde yeri yoktur. Devletin yazmasn dinde l gibi gstermi. Madem devletin sz dinde geerli ise, niye devlet, grevi gerei sigaray yasaklamyor? Aksine, sigara ldrse de onu yasaklamyor, uyuturucu ldrmese de onu yasaklyor? Ttnn zarar verdiini kimse inkr edemez. Ancak ou zarar veren bir eyin yetitirilmesinin ve satlmasnn haram olduunu sylemek, dinimize aykrdr. Baz cahillerin, (Eski limler ttnn zararn bilmedii iin haram olmadn sylemilerdir) demeleri, ilm deildir, nk ttnn zararlar bilinmese bile, zehirli otlarn zararlar bilinmekteydi. Afyon ve trevleri olan eroin, kodein, morfin ile baldran, zakkum, esrar, kafein, kokain gibi zehirli otlar ve dier zehirler, eskiden de biliniyordu. Bilinen bu zehirli otlarn, sarho etmeyecek, zarar vermeyecek miktarlarnn haram olmad, az miktarlarn ila olarak kullanmann caiz olduu, Feth-ur-rahim, Drr-muhtar, Redd-l-muhtar gibi fkh kitaplarnda yazldr. Hangi slam limi, afyon ve esrar gibi zehirli otlar ekmeye ve satmaya haram demitir? Nikotin, organik kimyada piridin tipindeki alkoloitlerin en nemli yesidir. Nikotin, ham nikotin veya nikotin slfat hlinde, ttnden buhar destilasyonuyla veya trikloretilen gibi bir zcyle ekstrakte edilerek elde edilir. eitli alanlarda bu zehirden faydalanld gibi, bitki hastalklaryla mcadelede bitkileri saran d asalaklar ldrmek iin de kullanlr. Ttnnn zararlar olduu gibi, faydal yerlerde de kullanld bir gerektir. zmden arap yaplyor diye zm ticaretini yasaklamak nasl ilme aykr ise, ttn ekimine de haram demek byle ilme ve dine aykrdr. Ttn ticaretine haram demek, demirden bak yaplp insanlar ldrlr diye, demir ticaretini yasaklamak veya tka basa ok ekmek yemek haramdr diye frncla gnah demek gibi ok yanl bir itir. Skamonya denilen zehirli mahmude otunu mshil olarak kullanmak ve dier kat zehirli ilalar az miktarda kullanmak haram olmaz. Bunlarn az
241

www.dinimizislam.com

miktarn kullanmak caizdir. Zarar veren ok miktarlarn kullanmak haramdr. (Redd-l-muhtar) Baz kimselere balk eti, st, yumurta, biber gibi eyler zarar verir. Bunlar, yalnz zarar verenlere haram, mekruh olur. Zarar vermeyenlere ise mubahtr. (Hadika) mam- Nevevi hazretleri buyuruyor ki: Kenevir bitkisinden elde edilen esrarn, sarho etmeyen miktarn ila olarak kullanmak caizdir. (Mhezzeb) Afyonun da sarho etmeyen az miktar haram deildir. (Feth-ur-rahim s.30) Afyon ve dier zehirli otlarn alnan ok miktarlar haramdr, fakat az miktarlarn ila olarak kullanmak caizdir. (Zevacir) Uyuturucu benc otu mubahtr. Bununla sarho olmak haramdr. (Drr-l-muhtar 3/166) (ou sarho edenin az da haram olur) hadis-i erifi sv ikilere mahsustur. Zehirli bitkileri ve sarho edici kat ilalar az miktarda, ila olarak kullanmak haram olmaz. (Redd-l-muhtar 5/295) Bu vesikalar karsnda, afyon, kenevir ve ttn ekimine, ticaretine haram diyen yazarn tevbe etmesi lazmdr. Bu bitkiler zehirli ise de, tpta, sanayide de kullanld iin, ticaretine haram demek ok veballi bir itir. Allah tel lzumsuz bir ey yaratmamtr. Yaratt demek kfre drr.

Ttn de zikreder
Sual: Bir hoca, (Btn otlar zikreder, tek zikretmeyen ot, ttn bitkisidir) diyor. Ttn niye zikretmez ki? CEVAP O kimse, ya cahilliinden veya bildii hlde taassubundan dolay ttn ktlemek iin yle sylemi olabilir. Gkte ve yerde bulunan gezegen ve ta gibi canl cansz her ey zikreder. Bir yet-i kerime meali yledir: (Yedi kat gkle yer ve bunlarn iindekiler [canl cansz her ey], Allah tesbih eder. Hibir ey yok ki, Onu hamdle tesbih etmesin, fakat siz, onlarn tesbihini anlayamazsnz!) [sra 44] Allah tel, (Allah' zikretmeyen hibir ey yok) buyururken, o hocann ttn bitkisi zikretmez demesi ok yanltr. Hac suresinin 18. yet-i kerimesinde de, gkteki Gne, Ay ve yldzlarla yerdeki dalar, aalar ve btn hayvanlarn zikrettii bildiriliyor. Yine byle, mutaassp bir cami imam, (Her bitki Allah' zikreder, ttn zikretmez, o kfirdir) der. Naki byklerinden lim ve seyyid bir eyh
242

www.dinimizislam.com

hazretleri de, ttn imedii hlde, onun mubah olduunu gstermek iin, (Getirin, imamn kfir dedii ttn yakaym) buyurur. mam hatasn anlayp zr diler. Yine ttne haram diyen taassup ehli bir hocaya Temel der ki: (Mubah diyenler de var, haram diyenler de. Ben her iki taraf da memnun ediyorum. Ttn, haramsa yakyor, hell ise iiyorum.) Temel, (Ttn haramdr, ttn kfirdir) diyenin gnl olsun diye, ttn yakyormu, bu arada mubah diyen zata da uymak iin iiyormu.

Dini tabirler ve dili korumak


Dilde anari karmak
Sual: Yazlarnzda, vacip, secde-i sehv, riya gibi kelimeler kullanlyor. Yazy anlamakta glk ekiyoruz. Bunlarn Trkesini yazsanz ne olacak sanki? Bir de gereksiz olarak, hemen her szce, inceltme ve kesme iaretleri konuyor. Bunlar gereksiz deil midir? CEVAP Bir milleti meydana getiren balca unsurlar tarif ederken, ikisinin Dil ve Din olduunu belirtmilerdir. Eskiden beri kullandmz kelimeleri atmann bir faydas olmad gibi birok zararlar da vardr. Mesela insan haklar ile ilgili tapu kaytlarnn nemi byktr. Bunlar okuyacak insan says, gittike azalmaktadr. ok zengin olan arivimizi, kitaplarmz okuyup anlayacak kimse kalmaynca ne yaplacak? rfan hazinemizden faydalanmak iin, uydurmacla millete engel olmak milli bir grevdir. Dili korumak, vatann korumakla birdir. Dil, vatan gibi, rf ve detlerimiz gibi byk bir nem arzeder. Milli kltrn esas dildir. Baka dilden gelen kelimeler, deiiklie urayarak yeni bir zellik kazanmsa, o kelime artk yabanc olmaktan km, o milletin mal olmutur. Asrlardr kullandmz bu kelimeleri atmak, (Bu topraklar, mesela stanbul daha nce yabanclarn olduu iin istemeyiz) demeye benzer. stanbul, bizim vatanmz olmutur. Hak, adalet, ilim gibi kelimeler de bizim malmzdr. Sebepsiz yere malmzn atlmasna raz olamayz. Din ve dilin nemini bilen dmanlar, dini ve dilimizi bozmak, milli kltrmz kertmek iin dinde ve dilde anari meydana getirmeye almlardr. Her ite, her meslekte, her ilimde zel deyimler vardr. Mesela sporla
243

www.dinimizislam.com

ilgilenen, ofsayt, aut, korner gibi futbol deyimlerini bilir. Bilmezse, seyrettii matan zevk almaz. Hakemler, spikerler bunlarn Trkesini sylemez. Sporda olduu gibi, hukukta, tpta, ekonomide ve her ilim dalnda o ilimle ilgili deyimler bulunur. Mesela bir doktor, (Hastaya anestezi yaptk) derse, tpla ilgilenen, bunun narkoz, eter gibi bir madde ile hastann bayltld veya uyuturulduunu anlar. Ekonomide kullanlan deyimleri de ancak ekonomistler ve bu ile ilgilenenler bilir. Mesela a kapatmak iin hkmete yaplan para yardmna Sbvansiyon, para arzna Emisyon, yabanc paralara gre, parann deerini drmeye Devalasyon deniyor. Byle kelimelerin Trkesi olmaz. Namaz klann da, farz, vacip, secde-i sehv, ihlas, riya gibi deyimleri bilmesi gerekir. Bilmezse dinini renmesi mmkn olmaz. Bunlarn Trkesi olmaz. Sporcunun, sporla ilgili deyimleri bildii gibi, namaz klann da, namazla ilgili deyimleri bilmesi gerekir. Bununla beraber, biz, zaman zaman bu kelimeleri aklyoruz. Fakat her yazda aklanmas uygun olmuyor. Birka ay devaml okunursa, bu kelimelere allr, yabanclk ekilmez. Biz yine de, aklama yapmaya alacaz. Kelimelerin imlasna gelince, kar ile kr, hala ile hl, yar ile yr, hal ile hl kelimeleri, inceltme iareti kullanmadan yazlrsa, birbirine karr, anlalmas g olur. Bir de ince okunan kfir, Kzm gibi kelimeler vardr. Bunlar inceltmesiz olarak okununca ok tuhaf oluyor. Bir de kesme iareti vardr. Mesela Kur'an ile kuran farkl iki kelimedir. Kesme iareti olmadan yazlnca yanlla yol aar. Arapa asll kelimelerdeki elif ve ayn harfini gstermek iin kesme iareti kullanmak zorunda kalyoruz. Yanlla sebep olmayanlar kullanmamaya dikkat ediyoruz.

Dili korumak, vatann korumakla birdir


Sual: Dinde dilin yeri, nemi nedir? CEVAP Bir milleti meydana getiren balca unsurlardan ikisi, Dil ve Din diye tarif edilir. Dinde de dilin yeri, nemi byktr. Ecdadmzn yazd bir Mzrakl ilmihali okuyamayan gen, dinini nasl renecektir? nsan haklar ile ilgili tapu kaytlarnn nemi byktr. Bunlar okuyacak insan says, gittike azalmaktadr. ok zengin olan arivimizi, kitaplarmz okuyup anlayacak kimse kalmaynca ne yaplacak? rfan hazinemizden faydalanmak iin, uydurmacla millete kar kmak milli bir vazifedir. Dili korumak, vatann korumakla birdir. Dil, vatan gibi, rf ve
244

www.dinimizislam.com

detlerimiz gibi byk bir nem arz eder. Milli kltrn esas dildir. Baka dilden gelen kelimeler, deiiklie urayarak yeni bir zellik kazanmsa, o kelime artk yabanc olmaktan km, o milletin mal olmutur. Asrlardr kullanarak z malmz haline gelen bu kelimeleri atmak, (daha nce bu topraklar yabanclarn olduu iin mesela, stanbul Bizanstan gelmedir, istemeyiz) demeye benzer. stanbul bizim vatanmz oldu. Hak, adalet, ilim gibi kelimeler de malmzdr. Malmzn atlmasna gz yumulmamaldr. Din ve dilin nemini bilen millet dmanlar, din ve dilimizi bozmak, milli kltrmz kertmek iin dinde ve dilde anari meydana getirmeye almlardr. Dnyada hibir dil, saf olmad gibi, saf olmas da mmkn deildir. ngilizcenin yardan fazlas Franszcadr. Franszcann, hemen hepsi baka dillerden gelmitir. ou Latin ve Grek aslldr. En saf olan Arapada bile brani, Sryani, Trk ve Avrupa meneli birok kelime vardr. Kamyon, tren, kravat, sonu ist ile biten sosyalist ve kapitalist, sonu tr ile bitenler, traktr ve vantilatr, sonu siyonla biten enflasyon, istasyon gibi Franszcadan gelen kelimeler; ek, ma, gol gibi ngilizceden; fasulye, polis, anahtar gibi Yunancadan; nisan, ubat gibi Sryaniceden; kitap, kalem, insan, vatan, halk gibi Arapadan; oban, kat, araf gibi Farsadan gelen kelimeler ile mazot [Rusa], ay [ince], makarna [talyanca] gibi kelimeler, dilimize yerlemitir. Bunlar atp yerine szck uydurmak, kltr emperyalizmidir, dilimize yaplan bir su-i kasttr. Aataki kuru dallar ayklarken balta ile dal ve kkleri kesmek aaca zarar verir. Meyve aac balta ile budanmaz. Budama makas gerekir. Budama gibi, alama da rastgele olmaz. Ameliyat ba, a bandan ayrdr. Portakal yapra, am aacna konsa ireti durur. Aata da, dilde de gelimenin tabii olmas, bnyeye uymas arttr. Dilin de kanunlar vardr. Kanunsuz mdahale, onu dejenere eder. Kuralsz kelime uydurmak hastalktr. Psikolog Ayhan Songar, (Baz akl hastalar, durup dururken kelime uydurur. Bunlarn konumalar, bazen hi anlalmaz bir uydurma lisan haline gelebilir) diyor. Uydurma kelimeler, dadan gelip badakini kovarsa ne olur? Devlete lkut diyorlar. Eer lkut yaylrsa, ortada devlet kalmaz. zgrlk grtlamza karsa, hrriyetimiz yok oldu demektir. Yaam her yeri kaplarsa, hayatmz sona ermi olur. Artam, meziyetlerimizi alp gtrr. Kitap yerine Betik, ktphaneleri doldurursa kitapsz kaldk demektir. Vicdan yerine Bulun ortada gezerse, artk vicdansz oluruz.
245

www.dinimizislam.com

Demokrasi denilen Budunbuyrun zorbas, Meclise de girerse, demokrasi yklm olur. Doygu rzkm. Doygu, egemen olursa, maazallah rzkmz kesilir. Dzence disiplinmi. Dzence her yere girerse, hibir yerde disiplin kalmaz. stikamet yerine Ynelti yolumuza karsa, istikametimizi arrz. Mut, saadetmi. Mutlar her yeri kaplarsa, saadetten mahrum kalrz. Eser, Yapt olursa, tarihi eserlerimiz yklm olur. Radyo yaymam. Yayma oalrsa radyo dinleyemeyiz, dinlesek de zaten anlayamayz. Ulusuluk milliyetilikmi. Ulusuluk borusu terse, milliyetilik susar. Nasl dil tasfiyecileri kelimeleri bilinli karmak istiyorsa, sa duyu sahipleri de uurluca uydurukadan uzak durmaldr.

Dini deyimlerin aklanmas


Dinimizde kullanlan baz kelimeler bilinirse, din kitaplar daha iyi anlalr. Ateistlere gre de tarifleri yaplmtr. Allah, Kinat yoktan yaratan ilah. Ateiste gre, insanlarn yaratt hayali varlk. slamiyet, Allahn emir ve yasaklarnn tamam. Ateiste gre, hurafeler zinciri. Mslman, slamiyete uyan kimse. Ateiste gre, hurafelere uyan gerici. Salih, ibadetleri yapp haramlardan kaan mslman. Ateiste gre, tam banaz kimse. Fsk, baz farzlar yapmayan veya birka haram ileyen mslman. Ateiste gre, az banaz kimse. Kfir, Mslman olmayan. Ateiste gre, tam zgr kii. Mnafk, Mslmanlar aldatmak iin mslman grnen kfir. Ateiste gre, zgrlklerinden zveride bulunan yiit militan. Mrted, Mslmanlktan ayrlp, kfir olan. Ateiste gre, tam zgrl seen ilerici. Mlhid, kendini samimi mslman bildii halde, yet ve hadise kendi gr ile mana vererek, iman bozulan, kfre den kimse. Ateiste gre, aydn mslman. Zndk, Allaha, helale, harama inanmad halde inanyor gibi grnen dinsiz kfir. Ateiste gre, zgrlklerinden zveride bulunan militan. Yobaz, btn hakikatler kendisine gsterildii halde, kabul etmeyen, kendi indi ve hatal grnde kr krne srar ve inat eden kaba, cahil kimse. Bunun din yobaz, fen yobaz, devrim yobaz, laiklik yobaz gibi birok eidi vardr. Yobazlarn her eidi zararldr. Ateiste gre, herhangi
246

www.dinimizislam.com

bir dine inanan banaz. Nikah, Meru bir aile kurmak iin, snnete uygun yaplan evlilik. Ateiste gre, bir ele beraber yaamaya zorlanan, zgrlkleri kstlayc, Smerlerden kalma yasal bask. Tesettr, Dine uygun giyinme. Ateiste gre, zgrl rten, csel giysi. lm, Mslmanlarn Allaha, kfirlerin azaba kavumas. Ateiste gre, insann yok olup gitmesi.

Fundamentalizm
Dine ve bilhassa Mslmanla dman olan kimseler, mslmanlara amur atmak iin yllardr baz kelimeler uyduruyorlar. Mslmana mslman diye saldrsalar, tepki alacaklar iin, mslmana gerici, ad, yobaz, mrteci, dinci diyorlard. imdi de, fundamentalist, kkten dinci, radikal gibi kelimelerle saldryorlar.

Fundamentalizm: Temelcilik, esasclk (=kkten dincilik)


1900-1918 yllar arasnda ABD de hristiyanln zne dnlmesini savunan brorler yaynland. Burada Kitab- Mukaddesin lafzna sk skya bal kalnmas savunulmu ve dier tefsirlere bavurulmasna kar klmtr. Modernistler de bunlara kar kmtr. 1925 ylnda evrim teorisini okutan bir ilkokul retmenine kar Tennesseede (ABD) alan bir dava sonucu dnya bunlar tand. 1918de ABD de Worlds Christian Fundomentals Association kuruldu. Kkten dincilik denilen fundamentalizmin mslmanlkla hibir alakas yoktur. Zahiriye frkas ile mezhepsizlie benzer ynleri vardr.

Radikalizm: Kktencilik - Cezriyye


Toplumun siyasi, iktisadi ve ictimai yapsn kkten deitirmeyi gaye edinmi bir fikir cereyandr. ngilterede 18. asrn sonunda krallk ve kilise aleyhtar Whig partisi iin kullanld. ABD de 19. asrda klelik aleyhtarlar iin kullanld. Fransada 1830-1848 arasnda laikliin iyice yerletirilmesini salamak iin krallk ve kilise aleyhtar olarak ktlar. 1899da iktidar oldular, antisosyalist idiler. svirede 1830da kilise aleyhtar olarak ortaya kp iktidara geldiler. Fundamentalizm gibi, Radikalizmin de mslmanlkla hibir ilgisi yoktur.

Trk dili bozuluyor


Sual: Bir sr uydurma kelime kardlar. Bunlar Trk dilini bozuyorlar. Baz rneklerle zararlarn aklar msnz? CEVAP
247

www.dinimizislam.com

ok kimse, yanl olarak, mehur oldu yerine, hret oldu, geen yl yerine, getiimiz yl, ucuzluk yerine, ok indirim veya mucize indirim diyorlar. lim sahibi olana lim oldu denir, ilim oldu denmedii gibi, hret sahibi olana da, hret oldu denmez, mehur oldu denir. Mehur yerine, hretli veya nl de denebilir. Getiimiz yl, getiimiz ay, getiimiz hafta, getiimiz gn denmez. nk biz zaman deil, zaman bizi gemektedir. ok; kaza, beklenmeyen kt bir olay demektir. Fiyatlar ucuzlaynca alc niye ok olsun? Fiyatlar ok ykselince insan ok veya oke olur. oke olmak, birdenbire armak, hoa gitmeyecek bir eyle karlamak demektir. Hele mucize indirim demek ok yanltr. Dil tasfiyecileri, bir sr uydurma kelime kardlar. Bu kelimeler bilhassa iki ynden daha zararldr: 1- htiya yokken, srf bir kelime baka dilden geldi diye, mutaassp kelimesini atp yerine, hibir kaideye uymayan uydurma bir szck, mesela banaz koymak dilde anariye yol aar. 2- Osmanl arivlerini, lzumlu vesikalar yllardr okuyacak kimse bulunamad. Bu fark edilince tedbir almaya altlar. Osmanl eserlerini bugnk genliin anlamas gittike zorlayor. Azerbaycandan bir gen geldi. Mzrakl ilmihalin asln okudum, rahata anlad. slamn koulu betir dedim. Anlamad. Yarn art kelimesi unutulup yerine koul gelirse, kimse slamn be artn bilemeyecektir. Bu uydurma kelimeleri tasvip etmemek bu bakmdan din gayreti olur. Mslman, dininin unutulmas iin yaplan byle almalar ho grmemelidir. Mektup, kitap yabancdan yani Arapadan geldii iin onun yerine Betik kullanlmasn istiyorlar. Eer bu betikler, topluma hkim olursa, artk mektup yazamayacak, kitap okuyamayacaz. Saptamak szcn haner gibi barmza saplamaktan ekinmediler. Azman, ar ekilde gelimi demektir. Kurt azman kpekler byledir. Azman vezninde yazman ve uzman var. Azmanlar, yazmanlar oalr, azmanlarlarsa, ortalkta ktip diye birine rastlamak mmkn olmaz. Azman veznindeki uzmanlar, oaldndan, artk mtehasss elaman bulmak zorlat. Bu banaz dilciler, hayvanlardan esinlenerek [ilham alarak] hayvanlara benzer szckler retmeye alyorlar. Boaya benzesin diye doa, aygra benzesin diye uygar szckleri buldular. Herkes uygar olursa, bir tek medeni kimse bulmak mmkn olmayacaktr.
248

www.dinimizislam.com

Kuyruk hayvanlarda olur. Bunun iin kuyruk vezninde uyruk szc buldular. Kpeklerin hav hav, kedilerin miyav miyav sesinden esinlenerek snav diye bir szck uydurdular. Hayvanlar arabaya koulur. Koulmak kelimesinin emir ekli kouldur. Bu koulu art yerine koymak, kelime dzenini alt st etmek olur. Hkim kelimesi Arapa olduu iin uydurma bir szck aradlar, yarg kelimesinden doru olarak yarglayc veya yargc kelimesi mmkn iken, srf uydurma olsun, krlanga benzesin diye yarg szcn buldular. Yarg yarma aleti demektir. Mahkemeye de yargevi diyebilirler. zlemek, takip etmek iz zerinde yrmek demektir. Seyretmek, bakmak anlamnda kullanlmas yanltr. Trkistanl bir gen, (Televizyon izliyoruz) diyenlere arp kalr, (Ne o televizyon kat da onu mu takip ediyorsunuz, izini mi sryorsunuz) der. Gln hle dmenin ne lemi vardr?

Ahlak bozma gayretleri


Sual: Ahlakmz bozma gayretleri dilimizde nasl anlalr? Birka rnek verir misiniz? CEVAP Ahlakmz kertmek iin, aile mefhumunu kaldrma, rezaletleri meru gibi, meru olanlar da kt gibi gsterme gayretleri devam etmektedir. Hrszlk, fuhu, kumar, esrarke ve sarho olmak gibi dinimizde ktlkleri, iyi bir ey gibi gstermeye, hafife almaya alyorlar. Birka rnek verelim: Hrszlk yapana ok uyank veya uyann biri diyorlar. Halbuki uyank akgz, zeki demektir. ofr, kr ktk sarho yakalanyor, alkoll idi, sarhoken bakasn ldren birine de, alkol almt deniyor. Sanki yannda bir kapta alkol tayormu gibi basit gsteriliyor. Ahlaksz bayanlara sosyetik diyerek rezaletlerini hafife almaya alyorlar. Yurtdndan gelen denetimsiz, frengili, aidsli kt bayanlara, fahie denmiyor da, nataa deniyor. Bir erkekle nikahsz gezen fahieye, o erkein dostu diyorlar. Dost ne gzel bir kelimedir, fahieye dost denir mi hi? Bunlara metres de diyorlar. Metres, efendi, retmen demektir. Zina yaplan resmi yerlere, genel ev, zel yerlere randevu evi
249

www.dinimizislam.com

deniyor. Randevu buluma demektir. Zina evi denmiyor, buluma evi deniyor. Fahie iin hayat kadn, tele-kz ve daha baka cazip kelimeler kullanyorlar. Hayat kadn, hayat veren kadn anlamnda, Tele kzdaki kz ise, el dememi, bkire anlamndadr. Zinay hafifletmek iin, cinsel taciz ifadesi kullanlyor. Mesela, (Clinton cinsel tacizde bulunmu) denmiti. Zina yerine kaamak da deniyor, Ara sra kaamak yapmal diyorlar. Puta, ibneye, daha yumuak bir kelime, mesela ecinsel, travesti diyorlar. Birbiri ile kt iliki kurmaya alan bayanlara da lezbiyen, sevici diyorlar. Kt i yapmyor da, sadece seviyor gibi gsteriliyor. Aksrnca (haprnca) elhamdlillah diyene, yerhamkellah yerine, ok yaa diyorlar. Kt eyler iyi gibi gsterilirken, iyi eyler de kt gibi gsteriliyor. Birka da buna rnek verelim: Efendi kelimesi, asrlardr ok kymetli zatlara verilmiti. Bata Peygamberimize, efendimiz diyoruz. Ama bugn, resmi dairelerdeki odacya, kapcya, aycya basit ilerde alana efendi denerek, efendi kelimesi aalanmak isteniyor. Barts, ayclk ve benzeri hizmetlerde alan bayana uygun grlyor da, memurluk yapan bayana uygun grlmyor. Allahn emri olan bartsne, gayri meru bir kyafet gibi skma ba diyorlar. Barts dememek iin trban da diyorlar. Dindar Mslmana, dinci, gerici, yobaz diyorlar. Sakall olanlarna, ember sakall diyorlar. Kastro tipi sakalllara da zgr sakall diyorlar. Milli oyunlara, halk danslar deniliyor. Bylece dans meru gstermeye alyorlar. Bakire kzlara, bayan diyorlar. Bylece bakireliin nemi olmad havas verilmeye allyor. Allaha smarladk yerine, emir verir gibi, ukalaca kendine iyi bak deniyor. naallah yerine, umarm ki kelimesini kullanyorlar. Hadis-i erifte, (naallah demekten daha faziletli i yoktur) buyuruldu. Kesin ilerde de inaallah denir. Allah tel, (Mescid-i harama inaallah gireceksiniz) buyurdu. Yine Allah tel, (naallah demeden hibir eyi yarn yapacam deme) buyurdu. nallahla maallahla olmaz diyerek bu gzel kelimelerle de alay ediyorlar. Bylece bizim gzel mefhumlarmz kayboluyor, iyiyi, kty tefrik edemez, anlaamaz bir toplum haline geliyoruz. Bunlarn oyununa gelmemelidir.

250

www.dinimizislam.com

Her ilmin tabirleri olur


Sual: Gnderdiiniz Tam lmihal kitabn aldm; ama dil ok ar, anlamakta zorlanyorum. Niye rk, secde, tekbir gibi yabanc szckler kullanlm ki? Bunlarn Trkesi yazlsa da herkes anlasa, daha uygun olmaz m? CEVAP Hi uygun olmaz. u bir gerektir ki, her ite, her meslekte, her ilimde o ilme has [zg] zel tabirler, terimler vardr. Mesela sporla ilgilenen, ofsayt, aut, korner, penalt, basketbol, futbol, kale, gol kelimelerini bilir. Bilmezse, seyrettii matan zevk almaz. Maa gidenin de bunlar bilmesi gerekir. Hakemler, spikerler bunlarn Trkesini sylemez. Hakem, spiker yabanc kelimedir; ama bunlar ok kimse tarafndan bilinir, bunlarn Trkesi olmaz. Ma seyreden, kale denilince, etraf surla evrilmi, askeri bakmdan nem tayan kaln duvarl binay anlamaz. Bunun gibi har kelimesinin, hukukta, inaatta, ziraatta, ev ilerinde ayr anlamlar vardr. Sporda olduu gibi, hukukta, tpta, ekonomide ve her ilim dalnda, o ilme mahsus [zg] terimler bulunur. Bu kelimelerin Trkesi olmaz. Mesela Turgut zal, (zden laysel deildir) demiti. Uydurma dilciler, bu kelimenin yerine "sorumsuz" kelimesini kullanyorlarsa da, onun yerini tutamaz, nk laysel, yapt ilerden hesap sorulmayan, hkm elinde olan, istedii gibi hareket eden demektir. Yalnz Allah tel layseldir. nsanlar laysel deildir. Birka dalda daha rnek verelim: 1- Hukukta baz terimler kullanlr. Mesela dava, duruma, beraat, vekil, mvekkil, teminat, zimmet, icra, iflas, miras, varis, vasi, infaz, zabt, muhakeme, tahkikat, mmeyyiz, nafaka, hak, hukuk gibi kelimelerin Trkesi olmaz. Trkesi yazlsa da anlalmaz zaten. 2- Tpta da baz terimler kullanlr. Mesela, karantina, terapi, psikiyatri, kardiyoloji, jinekoloji, roloji, nroloji, check up [ekap], anestezi, narkoz, operasyon, enjeksiyon, tahlil, tomografi, rntgen, migren, tansiyon, prostat, menopoz, glokom, katarakt, aft, kolesterol, kist, sinzit, farenjit, menenjit, bronit, siroz, diyabet, egzama, alerji, kanser, lser, enfeksiyon, nevrasteni gibi kelimelerin Trkesi olmaz. Mesela bir doktor, (Ameliyat iin hastaya anestezi yaptk) derse, herkes anlayamasa da, tpla ilgilenen biri, bunun narkoz, eter gibi bir madde ile hastann bayltld veya uyuturulduu manasna geldiini anlar. Bunun gibi (Hasta karantinaya alnd) sz ile de ne demek istediini tpla ilgilenen bilir. 3- Ekonomide de baz terimler kullanlr. Bunlar ancak ekonomistler ve bu ile ilgilenenler bilir. Mesela a kapatmak iin hkmete yaplan para yardmna sbvansiyon deniyor. Para arzna emisyon, yabanc
251

www.dinimizislam.com

paralara gre, parann deerini drmeye devalasyon deniyor. Fiyatlarn artmas, parann deerinin dmesiyle meydana gelen ekonomik bozuklua enflasyon deniyor. Byle kelimelerin Trkesi olmaz. 4- Bilgisayar kullanyoruz. Baz teknik tabirleri, mesela delete, enter, mouse, mail, CD, disk, disket, ekran, online, offline, chat [sohbet] gibi kelimeleri bilmek gerekir. Chat [et] sohbet demekse de, bilinen sohbetten farkldr. Bir sanal odada, bir sayfada karlkl yazmadr. 5- Dinini renmek isteyen kimsenin de, ezan, ikamet, niyet, kefaret, fidye, farz, vacib, snnet, mstehab, kyam, kraat, rk, secde, yet, hadis, sure, tadil-i erkn, haram, helal, kfr, fsid, batl, sahih, caiz, nisab, ictihad, mctehid, mezhep, tasavvuf, ihlas, riya, gybet, su-i zan, hsn-i zan, mucize, keramet, firaset gibi Arapa kelimeleri bilmesi gerekir. Bilmezse dinini renmesi mmkn olmaz. Bu kelimelerin Trkesi olmaz. Aklamalar ise zaten yaplyor. Birka rnek verelim: 1- Kurban kesimi anlatlrken, kurban kelimesi kullanlmak zorundadr. Hayvan boazlamak dense olmaz. Kurban derisi yerine, hayvan derisi dense olmaz. Kurban kesme bir ibadettir, hayvan kesme her zaman yaplan bir itir. 2- Namaz klma anlatlrken, namaz tabiri kullanlmak zorundadr. Bunun yerine yatp kalkmak dense uygun olmaz. Farz, vacib, snnet, mekruh kelimelerinin yerine baka kelimeler kullanlamaz. Namazn farzlar yerine, (Yatp kalkmaktaki Allahn emirleri) dense gln olmaz m? 3- Oru, zekt, hac, gibi dini tabirler yerine, baka kelime veya ifade kullanmak uygun olmaz. Mesela oru yerine a durmak, zekt yerine fakirin hakkn vermek, hac yerine turistik dini gezi denmez. Abdest yerine tarifi sylenmez, mesela (Yz, kol ve ayaklar ykamak ve ba mesh etmek) denmez. Taharet etmek yerine, uray buray ykamak denmez. Dnya ilerinde, teknikte de yledir. Birka rnek verelim: 1- Bir spiker ma anlatrken, gol oldu yerine top iki direk arasna girdi dese tuhaf olmaz m? Korner, ofsayt, faul, penalt gibi kelimeler yerine baka kelimeler kullanlsa tuhaf olur. 2- nternet, genel a demektir; ama bir kimse internete girdim yerine, aklamas olan, herhangi bir snrlamas ve yneticisi olmayan uluslararas bilgi iletiim ana girdim demesi tuhaf olur. 3- Tpta da baz terimler kullanlr. Mesela, kanser yerine, hcrelerin kontrolsz olarak blnp oalan kt ur hastal demek tuhaf olmaz m?
252

www.dinimizislam.com

Her ilmin, her meslein kendine has deyimleri bulunur. Bunlar yadrgamamak lazmdr. O ilmi reneceksek terimleriyle renmemiz gerekir. Dini terimler hakknda, sitemizde, linkler blmndeki Dini Szlkte yeterli bilgi vardr.

Dini tabirleri deitirmek


Sual: Kelimeleri yanl kullanmann veya dini tabirleri deitirmenin mahzuru olur mu? CEVAP Kelimeleri yanl kullanmak belki ho grlebilir. Fakat dini tabirleri bozmak asla ho grlmez. nk bir sz insan kfir edebilir. Dini kelimeleri yerli yerinde kullanmamak dini bilgilerden noksan olmaktan ileri gelmektedir. Hatta baz kimselerin din ile hi ilgisi olmuyor. Rastgele konuuyor. Alk grevine lm orucu deniyor. Mslman da bunlara bakarak ayn hataya dyor. Mslman olmayana ehid denmez. in ile Japonya savasa, savata lenlere ehid denmez. ehid kelimesi gibi, yaratmak, kader, mucize, keramet, sihir, kehanet gibi bir ok kelime de yerli yerinde kullanlmyor. Hrszn, katnn el abukluu ile yapt harekete, keramet veya mucize denmez. Evliya harika bir ey gsterse, mesela su stnde yrse, buna keramet denir. Peygamber su stnde yrse buna mucize denir. Salih bir mslman yrse buna firaset denir. Bu kimse, fsk ise istidrac, kfir ise, sihir denir. Kfir olan Deccaln da insanlar ldrp diriltmesi bir sihirdir. Sihir, cisimlerin fizik zelliklerini, ekillerini deitirir. Maddenin yapsn deitiremez. Mucize ve keramet, ikisini de deitirebilir. Demek ki Mucize sadece Peygamberlerde grlr. Bunun iin (mucize indirim) demek, birisini vmek iin (Mucize yaratt) demek, (Yedinci kattan dt, mucize olarak kurtuldu) demek, Onun Peygamber olduunu sylemek olur. Bunda niyete baklmaz, sze baklr. Herhangi bir kimseye peygamber demek kfr olur. Allah teldan bakasna yaratc demek mesela, eser yarattm, panik yaratt, yaratc bir insan demek mslman iin ok tehlikelidir. Yaratc yalnz Allah teldr. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Yaratmak Allaha mahsustur.) [Araf 54] Baz kimseler, Allah telnn yaratt ilere, mesela gzn, kulan yapsna mucize diyorlar. Bal peteinin stnde Allah yazl olsa, buna da mucize diyorlar. Byle sylemek yanltr. Allahn kudreti, Allahn hikmeti gibi bir ey demek gerekir. Bir profesrn, bilimden imana giden yolu aklayan eserini tavsiye
253

www.dinimizislam.com

edecektim. Fakat Allahn kudretine mucize dedii iin, kymetli eserini tavsiye edemedim. Mucize kelimesini bozmaya altklar gibi, mslman kelimesi yerine slamc veya dinci diyorlar. Dinimiz salih, mcahid, dindar, mtteki gibi kelimeleri bildirmiken, slamc demek bid'attir. Hi bir slam limi slamclktan bahsetmemitir. Trkede genel olarak, c, cu ekleri isim ve sfat reten bir ektir. sim olarak, st, balk, arkc gibi o iin ticaretini yapan kimseye denir. Sfat olarak pilavc, esrarc makarnac gibi kelimeler, o eyi yiyip bitirmekle zevk alana denir. slamc, dinci de bana bunlar gibi geliyor. slam ve dini yiyip bitirmekle zevk alan veya onun ticaretini yapan kimse gibidir. Bunun iin de hi kimsenin dinci veya slamc olmasn tavsiye etmeyiz. Kader kelimesi de yanl kullanlyor. (i kaderine terk edilemez, ii kadere brakmamal) diyorlar. Kader, insanlarn elinde deildir. Kader kelimesi yanl olarak tesadf yerine kullanlyor. (i tesadfe brakmamal) denir. Fakat (i kadere brakmamal) denmez. Kader, Allah telnn ezeli ilmi ile, kullarn yapacaklar eyleri bilmesidir. Allah telnn ilmine kimse mdahale edemez. ntihar eden de Allahn kaderini deitiremez. (ldrlen kiinin eceli, o anda, mr ortadan kesilmi deildir) ifadesini Ahmed Asm efendi, (ldrlen kimsenin [ve intihar edenin] o anda eceli gelmitir. mr ortadan kesilmemitir. Herkesin eceli bir tanedir) eklinde aklamaktadr.

Baz dini kelimelerin aklamalar


Sual: Bid'at, caiz gibi kelimeleri anlayamyorum. Bunlarn bir ksmn yazdm. Aklarsanz, dini yaz okurken bakarm. CEVAP Her ilim, stlahlar [deyimleri] ile renilir. Bu bakmdan Trkesi olmayan kelimeleri renmeniz arttr. Bildirdiiniz kelimelerin aklamalar yle: Abid: badetle megul olan. Akl-balig: Ergenlik ana ulam olan. Akika: ocuk nimetine karlk, Allah telya kretmek niyetiyle kesilen hayvan. Arefe: Zilhiccenin 9. gn. Kurban bayramndan nceki gn. Baka gne arefe denmez. Aere-i mbeere: Cennete girecekleri, dnyada iken ismen mjdelenen on Sahabi. Ateist: Allah telya inanmayan, dinsiz.
254

www.dinimizislam.com

Bid'at: Sonradan ortaya kan ey. Zararl olmayan detlerdeki deiiklikler gnah olmaz. badette, bid'at yasaktr. Mesela papaz elbisesi giymek gnah deil, ha takmak kfrdr. Caiz: Yaplmasnda mahzur, [saknca] olmayan ey. Dar-l-Harb: slam ahkamnn tatbik edilmedii yer. Kfir diyar. slam ahkamnn tatbik edildii yere, slam diyarna Dar-l-slam denir. Edille-i eriyye: Dinimiz iin esas olan ve bunlara bal olan deliller. Edille-i eriyye drttr. Bunlar, Kitap [Kur'an- kerim], Snnet, cma ve Kyastr. Eshab: Peygamber efendimizin mbarek arkadalar. [Allah tel, Kuran- kerimde hepsinden raz olduunu ve hepsine Cenneti vaat ettiini bildirmitir.] Fsk: Harama nem verdii halde emir ve yasaklara uymayan gnahkr. Feyz: lahi ihsan, ltuf, manevi nimetler. Fkh: Dinde yaplmas ve yaplmamas gereken ileri bildiren ilim. Bu ilimden kendisine lazm olanlar renmek farzdr. Fakih: ctihad derecesine varm lim. Fitne: Blclk yapmak, insanlar skntya, belaya drmek. Fuh: irkin sz ve i. Gayr mslim: Mslman olmayan. Daha ok hristiyan ve yahudilere denir. Hacamat: Deriyi keserek kan alma. Slkle de olabilir. Halife: Resulullah efendimizin vekili ve btn mslmanlarn reisi veya bir tasavvuf bynn vazifelendirdii talebesi. Halvet: Yabanc bir kadnla bir erkein, bir yerde yalnz kalmas. Hasenat: Gzel iler, iyilikler. Seyyiat ise bunun zdddr. Ktlkler, gnahlar demektir. Hatem-l-enbiya: Peygamberlerin sonuncusu Muhammed aleyhisselam. Hubb-i fillah ve Bud-i fillah: Allah iin sevip Allah iin dmanlk etmek. Hurmet-i msahere: Herhangi bir kadna, ehvetle dokunmakla hasl olan durum. Bir kadnn herhangi bir yerine ehvetle dokunmak, hurmet-i msahereye sebep olur. Yani o kadnn neseb ile ve st ile olan anas ve kzlar ile, o erkein evlenmesi haram olur. Hsn-i zan: yi zan. Su-i zan: kt zan. ctihad: Mctehid limlerin Kur'an- kerim ve hadis-i eriflerden
255

www.dinimizislam.com

kardklar hkm. ddet: Boanan veya kocasnn lm ile dul kalan kadnn baka erkekle evlenebilmesi iin beklemesi gereken zaman. hlas: Btn i ve ibadetlerini yalnz Allah iin yapmak. hlas sahibine muhlis denir. rtidad: Mslman iken, slam dinini terk etme. Terk edene mrted denir. skat ve Devir: len mslman, namaz oru gibi borcundan kurtarmak iin yaplan i. stifar: Allah teldan mafiret, af dilemek. stihare: Bir iin hayrl olup olmayacan anlamak iin, iki rekat namaz kldktan sonra, rya grmek zere uykuya yatma. stihaza: Adet ve lohusalk dnda gelip oruca, namaza mani olmayan hastalk kan. tikad: Peygamber efendimizin, Allah tel tarafndan, Peygamber olarak btn insanlara getirdii ve bildirdii hususlarn hepsini kalben tasdik ederek inanma. Kefaret: Yanllkla veya kasten ilenen bir gnahn aff iin dinin emrettiini yapma. Kelime-i Tevhid: "La ilahe illallah Muhammedn resulullah" sz. Kelime-i Temcid: "La havle vela kuvvete illa billah" sz. Kerahet: lenen amelin sevabn gideren eyler. Buna mekruh da denir. Mahrem: Nikah dmeyen kimse. Namahrem, yabanc, kendisiyle evlenilmesi haram olmayan demektir. Herkese sylenmeyen gizli eylere de mahrem denir. Maher: Kyamette btn mahlkatn dirildikten sonra hesap iin toplanacaklar yer. Mendub: Yaplmas halinde sevap, yaplmazsa gnah olmayan eyler. Mubah: Dinimizde yaplmas emir olunmayan ve yasak da edilmeyen eyler. Mdahene: Gc yettii halde, haram ileyene mani olmamak. Mdara: Dini veya dnyay zarardan kurtarmak iin, dnya menfaatinden vermek. Mmin: Resul-i Ekremin bildirdiklerinin hepsini beenip, kalbi ile kabul eden, inanmayp inkr edene mnkir veya kfir denir. Mnafk: nanmad halde, mslmanlar aldatmak iin, mslman grnen kimse. Riyazet: Nefsin isteklerini yapmamak. Nefsin istemediini yapmak ise
256

www.dinimizislam.com

mcahededir. Ruhsat: slamiyetin meakkat ve zaruret gibi sebeplere bal olarak, ibadetlerde ve dier ilerde tand izin ve kolaylk, kolaylk yolu, azimetin zdd. Salih: Ehl-i snnet itikadnda olup genel olarak gnah ilemeyen kimse. Sapk: tikad veya ibadetlerde Ehl-i snnetten ayrlan. Stre: Namaz klann nne diktii yarm metreden uzun ubuk. Tahmid: "Elhamdlillah" sz. Riya: ki yzllk, Allahtan bakas iin ibadet etme. Nifak: Mnafklk. ikak: Uyumazlk. Nefs-i emmare: Ktlk yapmak isteyen nefs. Rd hidayet : Doru yolu arayp bulma. stikamet: Doru yol. Erzel-i mr: Bakalarna muhta olunan skntl ihtiyarlk dnemi. Murat: Seilmi kimse. Muhlas: Devaml ihlas sahibi. sr: Cmertlik, kendine ihtiyac olmayan eyleri vermek, sr ise, kendine gereken eyleri vermektir. Yani bakalarn kendine tercih etmektir. Amel-i kesir: Namaz bozan ok hareket. Rkn: Namazn iindeki bir farz. Rku: Namazda, elleri dize koyup yaklak 90 derece eilmek. Necaset: Gaita, idrar, kan gibi pislik. Teganni: Teganni, rlamak, sesini haneresinde tekrarlayp trl sesler karmaktr. Yani, musiki perdesine uydurmak iin, hareke, harf ve med [uzatmak] eklemek veya karmak suretiyle kelimeleri bozmak demektir. Tefekkr: Allahn varln birliini ve yarattklarndaki hikmetleri dnmek demektir. Dima yorulur: Beyni yorulur demektir. tidal: Orta yol, arlklardan uzak olmak demektir. Sual: Feth suresinin bandaki "zenb" kelimesini ehl-i snnet limleri nasl tevil ediyorlar? CEVAP Oradaki zenb yani gnah kelimesi, (Habibim seni gemite ve gelecekte gnah ilemekten mahfuz buyurduk) anlamndadr. Sual: Salik ne demek?
257

www.dinimizislam.com

CEVAP Salik, tasavvuf yoluna girmi talebe, mrid demektir. Salik, Allah telnn sevgisi ile ve Onun sevgisine kavumak arzusu ile yanar. Bilmedii, anlayamad bir ak ile akn haldedir. Uykusu kaar, gzyalar dinmez. Gemiteki gnahlarndan utanarak ban kaldramaz. Her iinde Allahtan korkar, titrer. Allah telnn sevgisine kavuturacak ileri yapmak iin rpnr. Her iinde sabr ve af eder. Her geimsizlikte, skntda kusuru kendisinde grr. Her nefeste Allahn dnr. Gaflet ile yaamaz. Kimseyle mnakaa etmez. Bir kalbi incitmekten korkar. Kalbleri Allah telnn evi bilir. Sual: Kurbet ne demektir? CEVAP Allah rzas iin yaplan i demektir. Sual: Kbeye niin mescid-i haram denilmitir? CEVAP Orada, idaml da, ldrmek haram olduu iin. Sual: (Anam-babam sana feda olsun ya Resulallah) ne demektir? CEVAP (Senin emrin onlarnkine tercih edilir) demektir. Sual: Ahmaklk ne demektir? CEVAP Zararl i grmektir. Sual: Peder ne demektir? Baba yerine kullanmak caiz midir? CEVAP Peder, Farsa baba demektir. Kaynbabaya kaynpeder denir. Kullanmakta mahzur yoktur. Sual: Cuma gn ruhun tandklarn evine gelmesi ne demektir? CEVAP Ruh madde deil, gelmesi, bilmek, tanmak demektir. Sual: Hadis-i erifte ba armayan birinin, Cehennemlik olduu bildirilmitir. Burada ba ars ne demektir? CEVAP Dert demektir. Yani her mslmana dert, keder gelir demektir. Mefhumu muhalifi muteber olmaktadr. Sual: Bir kelimeyi ocua isim olarak konunca anlam deiir mi? CEVAP Deiebilir. Misallerle aklayalm. Mesela, slam, cihad kelimeleri isim olarak konmusa, artk, slam'a, mslman olmak denmez. Mslman olan diye tarif edilir. Cihad kelimesine de sava, sava etmek denmez. Allah iin
258

www.dinimizislam.com

savaan denir. Cihad kelimesinin biraz daha kuvvetlisi Cahid'dir. Bunun da daha kuvvetlisi Mcahid'dir. sim olarak konunca, artk, Cihad da, Cahid de, Mcahid de, biri dierinden daha kuvvetli olmak zere, cihad eden anlamna gelir. Bunun gibi, Hicabi, utanmakla ilgili demektir. Ama bu isim olarak kullanlnca, mahcup, utanga, hayl, edepli, terbiyeli, perdeli, namuslu gibi anlamlara gelir. Hulki, Ruhi, Sulhi kelimeleri de byledir. Sual: Ben evli olduum halde, dedem bana nabekr diye taklyor. Bu ne demektir? CEVAP Nabekr, faydasz, ie yaramaz demektir. Serseri, haylaz, avare, isiz gibi manalar da vardr.

eref nedir?
Sual: erefli, erefsiz deniyor. eref nedir? CEVAP eref; ycelik, byklk, Allah katndaki stnlk demektir. Bunun iin, Mslmana erefsiz diye hakaret etmekten ok saknmal. nsann erefi, Allah indindeki deeri, ilim ve edep sahibi olmasyla llr. Zenginlikle, makam ve mevki sahibi olmakla, hret veya soyla llmez. (slam Ahlak) nsann erefi, ilmi ve edebiyle lld gibi, meknlarn [yerlerin] erefi de orada bulunanlarn erefiyle llr. Onun iin, (eref-l-mekn bil-mekn) demilerdir. Bir evde salih kimseler varsa, gnah ilenmiyor, ibadet ediyorlarsa, oras erefli bir mekn olur. Bir evde de, fsklar oturuyor, orada eitli gnah ileniyorsa, oras fsk meclisi olur. Sual: Faideli Bilgiler kitabnda, Seyyid Abdlhakim Arvasi hazretleri iin (Zlcenahayn) tabiri geiyor. Bu ne demektir? CEVAP Cenah, kelime olarak kanat demektir. Cenahayn, iki kanatl, iki zellii olan demektir. Z de sahip demektir. Kelime olarak, iki kanat sahibi zat demektir. Istlahta ise, hem zahiri ilimlerde, hem de marifette yani tasavvufta yksek dereceye ulam lim demektir. Mrid-i kmiller de, ictihd derecesinde yksek lim olduklar iin, hem ilim, hem de marifet sahibi yani zlcenahayn idiler. Sual: On sekiz bin lem ne demektir? CEVAP Her mahlk nevine lem denir.18 bin mahlk var demek. Sual: Esselam al menittebeal hd, Hdaya tabi olanlara selam
259

www.dinimizislam.com

olsun demek midir? CEVAP Huda [h ile], Farsada ilah manasndadr. Sahip, efendi manasna da gelir. Arapada ise, hda [he ile] hidayete erme, doru yolu, hak yolu, yani slamiyeti bulma gibi manalara gelir. Bildirdiiniz cmlenin manas, (Hidayet zere olana, hak yolda bulunana selam olsun) demektir. Sual: Nabi efendinin bu iirini aklar msnz? Sakn terki edebden, ky-i mahbb-i Huddr bu, Nazargh- ilhdir, makm- Mustafdr bu! Mur't-i edeb artiyle gir Nb bu dergha, Metf-i kudsiyndr, bsegh-i Enbiydr bu! CEVAP Kelimelerin manalar yledir: Ky = ky, mahalle, ehir Mur't = sayg gstermek riayet etmek Metaf = tavaf edilecek yer kudsiyan = kudsiler, melekler Busegah = plecek yer Edepsizlik yapmaktan ok sakn, buras Huda'nn sevgilisinin ehridir. Buras, Allahn rahmetle nazar ettii, Muhammed Mustafa'nn makamdr. Nabi, bu dergha, sayg ile edebini taknarak gir. Meleklerin tavaf ettii, peygamberlerin eiini pt yerdir buras.

Mfti-yi macin
Sual: Kitaplarda geen, mfti-yi macin ne demektir? CEVAP Macin, dini dnya kazancna alet eden hilecidir. Mfti-yi macin ise, sapk itikadn bakalarna bulatrmak abasnda olan din grevlisi demektir.

Y ile balayan ifadeler


Sual: Resulullah kelimesi, bazen Resulallah okunuyor. Niin byle okunuyor? CEVAP Arapada y ile balayan kelimeler yle okunur. Birka rnek verelim: Resulullah, y ile balaynca, y Resulallah olur. Rabb-l limin, y ile balaynca, y Rabb-el lemin olur. Ebu Bekir, y ile balaynca, y Eba Bekir olur. Ebu Ubeyde, y ile balaynca, y Eba Ubeyde olur. Emir-l mminin, y ile balaynca, y emir-el mminin olur.
260

www.dinimizislam.com

Melek-l mevt, y ile balaynca, y melek-el mevt olur. Hccet-l islam, y ile balaynca, y hccet-el islam olur.

Zlfyr
Sual: Konumalarda, iirlerde, (Zlfyre dokunmayalm) deniyor. Kimdir, nedir bu zlfyr? CEVAP Zlf: akaklardan sarkan sa llesi, sevgilinin sa. Zlfyr: Sevgilinin zlf. Zlfyre dokunmak: Hatrl, gl bir kimseyi veya bir makam gcendirmek, darlmasna yol amak, fitneye sebep olmak. Zlfyre dokunmamak: Hi kimseye zarar veya sknt vermemek, sknt verecek, konulara girmemek, fitne fesattan uzak durmak.

Terr rgt
Sual: Basnda baz sulu kimseler veya onlar savunanlar, rgtlerinin ismi iin, bu isim ok kymetlidir, rgt sulamak o kymetli Trk destann aalamak olur diyorlar. Su rgtnn isminin kymetli olmas, onu sulu olmaktan kurtarr m? CEVAP Sululuk psikolojisiyle yle mantksz eyler sylenebilir. Allah, Peygamber, melek ve slam gibi mbarek isimlerinden biriyle terr rgt kurulsa, ismi mbarek diye terristler sulanamayacak m? Sebilullah, Hablullah veya Hizbullah isimli bir terr rgt kurulsa, bu ifadeler Kuran kerimde vlyor diye, bu isimlerden birini alan terr rgt sulanamaz m? Biri de ksa, Hizb-l-slam isimli bir terr rgt kurup, su ilese, ismi mbarek diye, sulular cezalandrlamayacak m? Ad ne olursa olsun su ileyen her rgt suludur. Kelimeler: Sebilullah: Allahn yolu, Allahn rzas Hablullah: Allahn ipi, Kur'an- kerim, slamiyet, cemaat Hizbullah: Allahn frkas, Allahn grubu, Allahn taraftar Hizb-l-slam: slam grubu, slam taraftar

Ezeli hazine
Sual: Tam lmihalin banda (te budur, miftah- genc-i kadim; Bismillahirrahmanirrahim) ifadesinin manas nedir? CEVAP Miftah = Anahtar Genc = Hazine Kadim = Eski, ezeli Yani, (Ezeli hazinenin anahtar Bismillahirrahmanirrahim) demektir.
261

www.dinimizislam.com

Kendini Allahtan satn almak


Sual: (Bin kere hls okuyan kendini Allah teldan satn alm olur) hadis-i erifindeki, (Kendini Allah teldan satn almak) ifadesi ne anlama geliyor? CEVAP Klenin efendisinden kurtulup hrriyete kavumas iin, efendisine kendi deeri kadar para vermesi gerekir. nsanlar da, Allah telnn kulu, klesidir. nsan kulluktan yani Allah telnn klesi olmaktan elbette kurtulamaz. nsann Cehennemden kurtulmas, klenin klelikten kurtulmasna benzetilmi, yani burada mecaz olarak, hls suresini bin kere okuyann Cehennemden kurtulaca bildirilmitir. artsz bildirilen her hkm gibi, bu da elbette arta baldr. Bin hls okuyann Cehennemden kurtulmak iin, Mslman olmas arttr. Mslman olmayan, ne yaparsa yapsn Cehennemden kurtulamaz. Ehl-i snnet itikadnda olmayan da, bozuk itikadnn cezasn ekmedike Cennete giremez. Kul hakk ve farz borcu olanlar, bunlar demedike veya herhangi bir sebeple affa uramadka Cehennemden kurtulamaz.

Sayg ifadeleri
Sual: Aadaki ifadelerin anlamlar nedir? Kimler iin kullanlr? CEVAP Anlamlar ve kimler iin kullanld karlarna yazlmtr: Hazret: Sayg ifadesi olarak, Allah tel, Peygamberler ve limler iin kullanlr. Hak tel hazretleri, Hazret-i dem, imam- azam hazretleri, Hazret-i Mevlana gibi. mam: Dinde sz sahibi, mctehid lim demektir. mam- Ahmed, mam- Rabbani, mam- Gazali gibi. mam denince, hazretleri denmese de, sayg ifadesi de kullanlm saylr, ama rahmetllahi aleyh demek mstehabdr. Allme: lim kelimesinin mblaal ism-i filidir. Ksaca, byk lim demektir. Mevln: Efendimiz anlamna gelen ve bir bye kar sylenen hrmet ve sayg ifdesidir. Daha ok, Hlid-i Badd, Celaleddin-i Rum, Abdrrahman- Cami gibi baz limler iin kullanlmaktadr. Hce: Mderris, hoca, efendi anlamna gelen ve limlere, evliy zatlara verilen, Farsa bir nvandr. Seyyid: Efendi, stn kimse demektir. Peygamber efendimizin soyundan gelenlere de seyyid denir.
262

www.dinimizislam.com

Ebu: Baba demektir. Ebu Yusuf, Yusufun babas demektir. [Bazen mecazi olarak da kullanlr. Mesela turab, toprak demektir. Ebu Turab ise, toprakla har neir olan, eli yz toprakl, topra, yani secde etmeyi seven, tevazu ehli demektir. Hazret-i Ali, mescidde kuru yerde yatarken Peygamber efendimiz, Hazret-i Alinin yznn toz toprak iinde olduunu grnce, bizzat mbarek elleriyle topra yznden silkip, (Kalk y Eb Turab) buyurdu. Hazret-i Ali, (Benim iin, Ebu Turab lakab bu bakmdan ok kymetlidir) buyururdu. Ebu Hreyre, kedicik babas, yani kediyi seven, kedileri bakp gzeten, onlara efkat gsteren kimse demektir. Ebu Hanife, doru inanan, slamiyete sarlan kimse, gerek Mslmanlarn hamisi, koruyucusu, babas yani imam, rehberi demektir. Ebu Cehil, cahilin daniskas, kuru cahil, koyu cahil, slamiyeti, gerekleri inkr eden demektir.] bni; bin: Oul demektir. bni mer, merin olu; Abdullah bin mer de, merin olu Abdullah demektir. mm: Anne demektir. mm Seleme, Selemenin annesi; mm Hris, Hrisin annesi demektir. Bint: Kz ocuu demektir. Zeyneb binti Resulullah, Resulullahn kz Zeyneb demektir. eyhayn: Hazret-i Ebu Bekir ve hazret-i meri birlikte ifade etmek iin kullanlr. Ayrca, fkh ilminde, mam- azam ile mam- Ebu Yusuf iin; hadis ilminde de, mam- Buhari ile mam- Mslim iin kullanlr. mameyn: ki imam, iki lim demektir. mam- Ebu Yusuf ile mam- Muhammedi birlikte ifade etmek iin kullanlr. Tarafeyn: mam- azam ile mam- Muhammedi birlikte ifade etmek iin kullanlr. Hateneyn: ki damat demektir, Peygamber efendimizin iki damad olan, hazret-i Osman ve hazret-i Ali iin kullanlr. mam- Azam: Byk mam, byk lim demektir, Ebu Hanife hazretleri iin kullanlr. mam- Rabbani: Kendisine ilim ve hikmet verilmi, ilmiyle amel eden derin lim demektir, Mektubat- Rabbaninin yazar Ahmed Faruk Serhend hazretleri iin kullanlr. ah- Nakibend: Behaddin-i Buhari hazretleri iin kullanlr. Allah telnn sevgisini kalblere nakettii iin byle denmitir. Huccet-l-slam: yz bin hadis-i erifi, senetleri, ravileriyle birlikte ezbere bilen byk lim demektir. Daha ok, mam- Gazali hazretleri iin kullanlr.
263

www.dinimizislam.com

Gavs-l-azam: Gavs, yardm eden, Evliya arasnda kullara yardmla grevlendirilen kimse demektir. Gavs-l-azam, byk yardmc demektir, Abdlkdir-i Geylani hazretleri iin kullanlr. nsanlara ve cinlere yardm eden anlamnda, Gavs-s-Sekaleyn de denir. Mfti-ys-Sekaleyn: nsanlara ve cinlere fetv veren byk lim demektir. Genelde, Ebssud Efendi ve Ahmed ibni Kemal hazretleri iin kullanlr. Dua ifadeleri Peygamberler, limler ve evliya zatlar iin kullanlan dua ifadeleri de unlardr: Aleyhisselam: Ona selam olsun demektir, bir Peygamber iin sylenir. Aleyhimesselam: kisine selam olsun demektir, iki Peygamber iin sylenir. Aleyhimsselam: Onlara selam olsun demektir, ikiden ok Peygamber iin sylenir. Radyallah anh: Allah ondan raz olsun demektir, genelde bir erkek sahabi iin sylenir. mam- Rabbani hazretleri mam- azam hazretleri iin de kullanmtr. Radyallah anh: Allah ondan raz olsun demektir, bir kadn sahabi iin sylenir. Radyallah anhm: Allah o ikisinden raz olsun demektir, iki sahabi iin sylenir. Radyallah anhnne: Allah onlardan raz olsun demektir, ikiden fazla kadn sahabi iin sylenir. Radyallah anhm: Allah onlardan raz olsun demektir, Eshab- kiramn tamam iin sylenir. Aleyhirrdvn: Allah ondan raz olsun demektir, genelde bir erkek sahabi iin sylenir. mam- Rabbani hazretleri, Hazret-i Mehdi iin de kullanmtr. Aleyhimrrdvn: Allah onlardan raz olsun demektir, Eshab- kiramn tamam iin sylenir. Rdvanullahi aleyhim ecman: Allah hepsinden raz olsun demektir, Eshab- kiramn tamam iin sylenir. Rahmetllahi aleyh: Allah ona rahmet etsin demektir, bir erkek iin sylenir. Rahmetllahi aleyh: Allah ona rahmet etsin demektir, bir kadn iin sylenir. Rahmetllahi aleyhim: Allah o ikisine rahmet etsin demektir, iki kii
264

www.dinimizislam.com

iin sylenir. Rahmetllahi aleyhinne: Allah onlara rahmet etsin demektir, ikiden fazla kadn iin sylenir. Rahmetllahi aleyhim: Allah onlara rahmet etsin demektir, ikiden fazla erkek iin sylenir. Aleyhirrahme: Allah rahmet etsin demektir, bir kii iin sylenir. Kuddise sirruh veya Kaddesallah sirreh: Allah onun srrn temiz, mbarek ve mukaddes etsin demektir, bir vel zat iin kullanlr. Kuddise sirruhm veya Kaddesallah esrarehm: Allah o ikisinin srrn temiz, mbarek ve mukaddes etsin demektir, iki evliya iin kullanlr. Kuddise sirruhm veya Kaddesallah esrarehm: Allah onlarn srrn temiz, mbarek ve mukaddes etsin demektir, ikiden ok evliya iin kullanlr. Kerremallah vecheh: Allah tel onun yzn mkerrem, erefli klsn demektir. Hazret-i Ali iin kullanlr. Beyyedallah vecheh: Allah tel onun yzn nurlandrsn demektir. Seyyid Abdlhakm-i Arvs hazretleri, Kad Beydv hazretleri iin kullanmtr. Cenb kelimesi Sual: Cenb- Allah diyoruz. Cenb kelimesi, Peygamberimiz iin de kullanlr m? nsanlar iin de, li Cenb deniyor. Uygun oluyor mu? CEVAP Cenb, byklk ifade etmek iin, hrmet maksadyla sylenir. Cenb Hak dendii gibi, Cenb- Peygamber de denir. Ayrca, Hazret-i Peygamber, Hazret-i Muhammed dendii gibi, Hazret-i Allah da denir. Bunlar sayg ifade eden kelimelerdir. li Cenb ifadesi de, iyilik sahibi, yksek ahlkl, cmert, byk zat gibi anlamlara gelir. Sual: Baz kimseler Hazret-i Ali iin, Ali aleyhisselam diyorlar. Byle sylemek uygun mudur? CEVAP Aleyhisselam, ona selam olsun demektir; ama bu tabir Peygamberler iin sylenir. Sahabi, lim ve veli iin sylenmez. Sylenirse kavram karklna sebep olur. Hazret-i Aliye peygamber diyenler de, Ali aleyhisselam diyorlar. Bunun iin Peygamber olmayana aleyhisselam dememelidir. Asrlardr, din kitaplarnda byle bildirilmitir. Yeni bir ey karmak da uygun olmaz. Hazret-i Ali, Eshab- kiramdandr. Bir erkek sahabi iin, radyallah anh denir. Bir lim iin, rahmetullahi aleyh denir. Bir veli iin, kuddise sirruh denir. lm bir mmin iin de, merhum veya rahmetli denir.
265

www.dinimizislam.com

Gayrimslim l iin bu ifadeleri kullanmak caiz olmaz. Topra bol olsun denebilir. Bu deyimleri deitirmek yanl olur.

Esah, Sahih, Mftabih, Mutemed


Esah: Bir meselenin hkm hakknda mctehid limlerin kavillerinden en doru olan, demektir. Esah, sahihten daha kuvvetlidir. Bir misal: Suyu arayp bulamayan kimse, teyemmm edip namazn kldktan sonra, suyu grse, bu husus ihtilafl ise de, Esah olan namaz iade etmez. Sahih: Fkh kitaplarnda, mctehid limlerin kavillerinden birini tercih edip, (doru olan budur) denilen kavildir. Bir misal: Erkein ban tra etmek mmkn olduu iin, san uzatp rse bile, zerek ykamas gerekir. Sahih olan kavil budur. nk erkein san rmesinde zaruret yoktur. Mftabih: Mctehid limlerin ictihadlarndan uyulmas gereken fetva demektir. Bir veya iki ayr mctehidin bir i hakknda iki ayr kavli bulunsa, birine sahih, dierine esah kavil dense, esah kavil ile fetva verilir. Herkesin ibadet yaparken ve haramlardan saknrken kendi mezhebindeki limlerinin (Mftabih olan = fetva verilen kavil budur) diye bildirdikleri kavle uymas gerekir. Bir misal: Teehhdde ehadet kelimesini okurken, ehadet parma ile iaret edilmez. Fetva byledir. Mutemed: Mctehid limlerin, dini bir mevzudaki szlerinden esas alnan kavildir. Bir misal: Balgam kusmak mutemed kavle gre abdesti bozmaz. bni bidin hazretleri buyuruyor ki: Mudmertda deniyor ki: Fetvaya yarayan alametlere gelince, fetva byledir, bununla fetva verilir, biz bununla amel ederiz, itimad bunadr, bugnn ameli buna gredir, mmetin ameli buna gredir, sahih olan budur, esah olan budur, muhtar olan budur gibi szlerdir. Bu szlerin bazs bazsndan daha kuvvetlidir. Mesela; Fetva bununladr sz, fetva bunun zerinedir sznden daha kuvvetlidir. Esah sz, sahihten daha kuvvetlidir. dab-l-mftide diyor ki: Mutemed bir kitaptaki rivayetin altna esahtr, evladr veya benzeri bir ibare yazlrsa, o rivayetle fetva vermek caiz olduu gibi, muhalifi ile de fetva verilebilir. Ama, rivayetin altna sahihtir, yahut amel olunmutur veya bununla fetva verilir, fetva byledir gibi szler yazlmsa muhalifi ile fetva verilemez. Ancak, Hidaye gibi bir kitapta bir kavil iin, sahih olan budur, Kfide de, muhalif kavil iin sahih olan budur, denilirse, muhayyerlik sabit olur. Bu takdirde, fetva verecek olan mfti, kendine gre kuvvetli olan tercih eder. (Reddl muhtr)

266

www.dinimizislam.com

Farz- ayn ve farz- kifaye


Sual: Farzn ve snnetin ayn ve kifaye olan vardr. Ayn ve kifaye ne demektir? CEVAP Bunlar bir terimdir. Farz- ayn ve snnet-i kifaye gibi birleik olarak kullanlr. Farz: Dinimizin, yaplmasn ak ve kesin olarak emrettii eylerdir. Farzlar terk etmek haramdr. nanmayan ve yaplmasna nem vermeyen kfir olur. Farz- ayn: Mkellef olan her mslmann bizzat kendisinin yapmas gereken farzdr. Her mslmann yapmas ve saknmas emredilen dinin hkmlerini renmesi farz- ayndr. Her mminin, en nce, ehl-i snnet itikadn, ksaca renmesi farzdr. Bundan sonra, yapaca emirleri ve saknaca yasaklar renir. Mesela yeni mslman olan kimsenin, abdestin ve namazn farzlarn renmesi, hemen farz olur. Snnetlerini renmesi de snnet olur. Ramazan gelince, orucun farzlarn renmesi farz olur. Zengin olunca, zekt renmesi farz olur. Hacc renmesi, hacca gidecei zaman farz olur. Her eyi zaman gelince renmesi farz- ayn olur. Mesela evlenmek istedii zaman, nikah bilgilerini, kadn-erkek haklarn, kadnlarn zr hallerini renmesi farz olur. Bir sanata, ticarete balaynca, bunlardaki emir ve yasaklar, faizi renmesi gerekir. Hangi sanata balayacaksa, ona ait fen bilgilerini de renmesi farz olur. Herkese kendi sanatn okumas, renmesi farz olur. (Kimya-i saadet) badetlerin en kymetlisi badetlerin en kymetlisi, farz- ayn olanlardr. (fsh) Kelam, fkh ve ahlak bilgilerini lzumu kadar renmek ve oluk ocuuna retmek, farz- ayndr. renmeyenler ve oluk ocuuna retmeyenler byk gnah ilemi olur. Bir yet ezberlemek, herkese farz- ayndr. Fatihay ve 3 yet veya bir ksa sure ezberlemek vaciptir. (Drr-l Muhtar) Lzumlu fkh bilgilerini renmek farz- ayndr. Helalden, haramdan ikiyzbin meseleden bir ksmn renmek farz- ayn, bir ksmn renmek de farz- kifayedir. Herkese, iine gre, lzumlu olan farz- ayn olur. (Bezzziyye) Farz- kifaye: Mslmanlardan lzumu kadar kimse tarafndan yaplnca, dierlerinin sorumluluktan kurtulduu farzlardr. Bazlar unlardr: 1- Cenazeyi ykamak, kefenlemek, cenaze namaz klmak ve gmmek
267

www.dinimizislam.com

farz- kifayedir. Erkek yoksa, bu ileri kadnlar yapar. 2- Kuran- kerimi ezberlemek, yani hfz olmak farz- kifayedir. Kuran- kerimden bir miktar ezberledikten sonra, fkh renmek gerekir. nk, Kuran- kerimi ezberlemek farz- kifaye, lazm olan fkh bilgilerini renmek ise, farz- ayndr. (Bezzziyye) Mctehid limlerin tefsir ilmini bilmeleri farz- kifayedir. Bizim gibi Mslmanlar iin nafiledir. Farz- ayn olan fkh bilgilerini okumay brakp, okumas nafile olan tefsir kitaplarndan din renmeye almak akll kimsenin yapaca i deildir. Camiye girince, mekruh vakit deilse, iki rekat Tehyyet-l-mescid namaz klmak snnettir. Kuran- kerim okunuyorsa, klnmaz. nk, Kuran- kerimi dinlemek farz- kifayedir. Farz- kifaye iin de snneti terk etmek evladr. (Hamevi) 3- Bir topluma selam verene cevap vermek farz- kifayedir. Cevab geciktirmek haramdr. (ira) 4- Bir toplumda aksrp Elhamdlillah diyene, Yerhamkallah demek farz- kifayedir, ten fazla aksrnca sylemek ise mstehaptr. (Riyadun-nashin) 5- Cihad etmek farz- kifayedir. Dua ederek cihad ise, her mslmana farz- ayndr. Bu cihad yapmamak byk gnah olur. 6- Fen bilgilerinden sanatna, ticaretine lazm olanlar, yalnz bu ile megul olanlarn renmeleri ve yapmalar farz- kifayedir. Mesela tp ilmini renmek, tedavi yapmak ve btn sanatlar farz- kifayedir. Namaz vakitlerini hesap etmek, farz- kifayedir. (Mevduat-l-ulum) 7- Fetva vermek iin her ehirde, mklleri zebilen bir zatn bulunmas farz- kifayedir. 8- Emr-i maruf farz- kifayedir. Yaplmazsa, gc yeten herkes mesul olur. 9- Ramazanda hilali gzetlemek farz- kifayedir. Vacib-i kifaye de denmitir. 10- Her asrda mctehid limlerin ictihad etmeleri farz- kifayedir. Mctehid olmayanlarn ictihad etmeye kalkmalar cinayet olur. Snnet-i kifaye, birka kii ilese, dierlerinin ilemesi gerekmeyen snnetlerdir. Mesela bir topluluk halinde giderken, ilerinden birinin, bir kimseye veya baka bir topluma selam vermesi snnet-i kifayedir. Yani herkesin ay ayr selam vermesi gerekmez. Camide itikfa girmek de snnet-i kifayedir. Bir mahallede bir kii camide itikfa girse, dier mslmanlarn itikfa girmeleri gerekmez.
268

www.dinimizislam.com

Teravih namazn cemaatle klmak da snnet-i kifayedir. (El-htiyar) Bir mahallede bir kii ezan okusa, herkesin minareye kp ezan okumas gerekmez. Bir camide cemaatle namaza balarken bir kii ikamet okusa kfidir, herkesin ikamet okumas gerekmez. Sual: Bir farzda ka tane farz vardr? Bunun gibi vacibin ve haramn iindeki farzlar nelerdir? CEVAP Miftah-l-cenne kitabnda diyor ki: Bir farz- ayn iinde, be farz vardr. 1- lm-i farz, 2- Amel-i farz, 3- Miktar- farz, 4- tikad- farz, 5- hlas- farz. imdi bunlar aklayalm: 1- Farz- ayn olan ilmi renmek farzdr. Mesela namaz klmay renmek farzdr. 2- Farz- ayn olanlar yapmak da farzdr. Mesela her Mslmana namaz klmak farzdr. 3- Her vakitteki namaz ka rekat ise o kadar klmak farzdr. Ylda bir ay oru tutmak farzdr. Bu miktarlar artrmak, eksiltmek caiz olmaz. 4- Farzlarn farz olduuna, inanmak da farzdr. nanmamak kfr olur. 5- Farzlar yaparken yalnz Allah rzas iin yapmak da farzdr. Riya ile yapmak haramdr. NOT: Farz- ayn, herkesin kendi yapmas lazm olan ibadetler demektir. Farz- kifaye ise, birka kii bu ibadeti yapnca zerimizden o farz der. Cenaze namaz klmak, Emr-i maruf yapmak gibi farzlara farz- kifaye denir. Farz- ayn olan ilimleri her mslmann bilmesi farzdr. Mesela namaz, oru gibi ibadetleri her mslmann bilmesi ve yapmas farzdr. En bata da Ehl-i snnet itikadn renmek her mslmana farz- ayndr. Ancak zekt verecek zenginin zekt ilmini bilmesi farz- ayn iken, fakirin bilmesi farz deildir. Evlenecek kimsenin evlilie ait lzumlu bilgileri bilmesi farzdr. Evlenmeyecek kimsenin evlilie ait bilgileri bilmesi farz deildir. (Hadika) Vacib iinde, drt vacib ve bir farz vardr. 1- lm-i vacib, 2- Amel-i vacib, 3- Miktar- vacib, 4- tikad- vacib, 5hlas- farzdr. imdi bunlar aklayalm: 1-Vacib olan ilmi renmek de vacibdir. 2-Vacib olan bir ii yapmak da vacibdir. 3- Miktar ne ise o kadar yapmak da vacibdir. Mesela vitri rekat klmak vacibdir.
269

www.dinimizislam.com

4- Vacibin vacib olduuna inanmak da vacibdir. Vacib olduuna inanmayan, kfir olmaz. Fakat ilemeyen, Cehennem azabna layk olur. Mesela, vitir namaznda, kunut duasn okumak ve kurban bayramnda kurban kesmek ve Ramazan- erif bayramnda ftra vermek ve secde yet-i okununca, Secde-i tilavet yapmak gibi. 5- Vacibi de Allah rzas iin yapmak farzdr, riya ile yapmak haramdr. Haramlarn iinde bir haram drt farz vardr: 1- lm-i farzdr. 2- Amel-i haramdr. 3- Miktar- farzdr. 4- tikad- farzdr. 5- hlas- farzdr Bunlar da aklayalm: 1- Nelerin haram olduunu renmek farzdr. 2- Haramlar ilemek haramdr. 3- Mesela bir anda talak vermek haramdr. Bu miktar bilmek farzdr. 4- Haramlarn haram olduuna inanmak farzdr. 5- Haram ilemekten yalnz Allah rzas iin kamak farzdr.

Kifaye ne demektir?
Sual: Farz- ayn ve farz- kifaye olduu gibi, snnette de ve vacibde de byle hususlar var mdr? CEVAP nce farz bildirelim: Farz ayn: Herkesin bizzat kendisine farz olanlara denir. Ehl-i snnet itikadn ksa olarak ve gnlk ilerindeki, ibadetlerdeki farzlar, haramlar iyice renmek, mesela namaz klmak ve ikinin haram olduunu renmek farz- ayndr. Farz- kifaye: Birka kii onu yaparsa tekiler bu farz borcundan kurtulur. Cenaze namaz klmak, fen ve tp bilgilerini renmek, okunan Kuran- kerimi dinlemek farz- kifayedir. Snnet-i kifaye: Bir veya birka kii ilese, dierlerinin ilemesi gerekmeyen snnetlerdir. Selam vermek, ezan okumak, teravihi cemaatle klmak, Ramazan- erifte itikf etmek gibi. Vacib-i ayn: Herkesin bizzat kendisine vacib olanlara denir. Vitir namaz klmak, zengin olan iin kurban bayramnda kurban kesmek gibi. Vacib-i kifaye: Birka kii onu yaparsa tekiler bu vacib borcundan kurtulur. Vacibin kifayesi ok azdr. Baz limlere gre, baz iler vacibi kifayedir. Mesela bir oturumda Resulullah efendimizin ismi tekrarlansa, her sylenite, salevat erife okumak mstehab iken, baz limlere gre vacibi kifayedir. lerinden biri salevat getirse dierlerinin getirmesi gerekmez. Vacib de; vacib li-aynihi ve vacib li-gayrihi olabilir.
270

www.dinimizislam.com

Vacib li-aynihi: Vitir namaz, bayram namazlar ve tilavet secdesi gibi. Vacib li-gayrihi: Secde-i sehv yapmak, iki rekat tavaf namaz, bozulan nafileyi kaza etmek gibi. Haram da, haram li-aynihi ve haram li-gayrihi diye ikiye ayrlr. Haram li-aynihi: Alkoll iki imek, domuz eti, kan ve le yemek gibi. Haram li-gayrihi: Bunlar asllar itibariyle helal olup, bakasnn haklarndan dolay haram olan eylerdir. Mesela birisinin parasn almak, faiz ve kumar ile para kazanmak gibi.

badet ve taat ne demektir


Bir ilmi renmek isteyen, o ilme ait kelime ve deyimleri bilmesi gerekir. Allah telnn rzasna kavumak ve sevap kazanmak niyeti ile farzlar, snnetleri yapmaya ve haramlardan ve mekruhlardan kanmaya [slam hkmlerini] yerine getirmeye ibadet etmek denir. Niyetsiz ibadet olmaz. Amel, e ayrlr: 1- Masyet: Gnah olan iler. ki imek gibi. 2- Taat: Allah telnn beendii eyler. Taat yapan mslmana sevap verilir. Sadaka vermek gibi. Taat, niyetsiz veya Allah iin niyet ederek yaplnca, sevap hasl olur. Taat yaparken, Allah tel iin yaptn bilmese de sevap hasl olur. Sevap hasl olmas iin, Allah rzas iin niyet etmek lazm olan taate ibadet denir. 3- Mubah: Gnah veya taat olduu bildirilmemi olan iler. Niyete gre, taat veya gnah olur. k giyinmek gibi. Kar cinse gzel grnmek, onu elde etmek iin gzel giyinmek gnah olur. slamn vakarn korumak iin gzel giyinmek ise taattir. Her mubah, iyi niyet ile yaplnca taat olur. Bir kimse Allah tel iin yaptn bilerek taat yaparsa, buna Kurbet denir. Kurbet olan ii de yaparken sevap hasl olmas iin niyet etmek art deildir. Niyetsiz alnan abdest ibadet olmaz, kurbet olur ve bu abdestle Hanefide namaz klnr. Demek ki, her ibadet kurbet ve taat oluyor. Kur'an- kerim okumak, vakf yapmak, kle azat etmek, sadaka vermek, abdest almak ve benzerleri yaplrken sevap hasl olmak iin, niyet lazm olmad iin, kurbet ve taat oluyor. Fakat, ibadet deildir. Taat veya kurbet olan bir i yaplrken, Allah iin niyet edilirse, ibadet yaplm olur. Allah rzas iin taat yapmaya ve sevap kazanmak niyeti ile yaplan mubahlara kurbet denir. Allah tely tanmaya yarayan fizik, kimya, biyoloji, astronomi gibi bilgileri renmek taattir, kurbet deildir. nk kfir, Allah telnn varln, bunlar renirken deil, rendikten sonra anlar. Taat, kt niyet
271

www.dinimizislam.com

ile yaplrsa, gnah olur. Gzel niyetlerle taatin sevab artar. zetlersek: badet: Kulluk vazifelerini slamiyetin bildirdii ekilde yerine getirmek demektir. Allah telnn emir ve yasaklarna uymak, mesela namaz klmak, zekt vermek gibi. Taat: Allah telnn beendii ey. Buna hasene de denir. Sadaka vermek, Kuran- kerim okumak gibi. Kurbet: Yaknlk. Taati, Allah tel iin yapmak demektir. Mesela sadaka verirken, Allah rzas iin vermeye niyet etmek kurbettir. sr, muhta olduu bir eyi kendi kullanmayp, muhta olana vermektir. nsana gereken eylerde sr yaplr. Kurbet ve ibadetlerde sr yaplmaz. Mesela rtnecek kadar elbisesi olan, bunu muhta olana vermez, kendi kullanr. Namazda n saftaki yerini bakasna vermez. (Ebah) Sual: Tam lmihalde deniyor ki: (Taat veya kurbet olan bir i yaplrken, Allah iin niyet edilirse, ibadet yaplm olur. Fakat bunlar, ibadet olarak emir olunmad. Allah tely tanmaya yarayan fizik, kimya, biyoloji, astronomi gibi bilgileri renmek taattir, kurbet deildir. nk kfir, Allah telnn varln, bunlar renirken deil, rendikten sonra anlar.) Bu ilimleri renmek kfir iin taat midir? CEVAP Hayr taat deildir. Taat olabilmesi iin Mslman olmas gerekir. Orada, (nk kfir, Allah telnn varln, bunlar renirken deil, rendikten sonra anlar) deniyor. Allahn varln anlayp Mslman olursa, o zaman okuduklar taat olur.

Caiz ne demektir
Sual: Caizdir demek helaldir demek midir? Eer byle ise neden "Caiz" yerine "Helal" veya "Caiz deildir" yerine "Haramdr" denmiyor? CEVAP Caiz kelimesi, cmlede kullanld yere gre eitli manalara gelir: 1- Caiz, genel olarak ruhsat verilmitir, gnah deildir manasndadr. Fakat, caiz denilen eyi yapmamak daha iyidir. 2- Yaplmas daha iyi demektir. 3- Yaplmas tenzihen mekruh demektir. 4- Yaplmas tahrimen mekruh demektir. 5- Yaplmas mubah demektir. 6- Yaplmas vacip, gerekir demektir.
272

www.dinimizislam.com

7- Yaplmas gnah demektir. imdi bunlara birka misal verelim: 1- (Cemaatle namaz kldktan sonra, duay beklemeden gitmek caiz) demek, (Gnah deildir, gidilebilir, ancak gitmeyip duay beklemek daha iyi olur) demektir. (Kur'an- kerimi abdestsiz ezberden okumak caizdir) demek de byledir. Gnah olmaz, fakat abdestli okumak daha iyi demektir. (Sabah namaznda ald abdest bozulmadan, bu abdest ile, leyi, ikindiyi, akam ve yatsy klmak caiz) demek de byledir. Yani gnah olmaz, fakat her namaz iin abdest almak daha iyi olur. (Yal kadnn elini pmek caizdir) demek de byledir. 2- (Namazda rku ve secde tesbihlerini ten fazla [5,7,9,11 gibi] sylemek caiz) demek, daha iyi olur, mstehaptr demektir. (Abdest bozulmadan, her namaz vaktinde abdest stne yeniden abdest almak caiz) demek, yaplmas daha iyi olur demektir. (Cuma namaznda, imamn secde-i sehv yapmamas caiz olur) demek de byledir. 3- (Amca ve day kz ile evlenmek caiz) demek tenzihen mekruhtur, bir mecburiyet olmadka, yaplmamas daha iyi olur, yaplrsa da gnah olmaz demektir. Fkh kitaplarnda, (arap yapana zm satmak caizdir) buyurulmas da byledir. (Gnete snan su ile abdest almak caiz; fakat tenzihen mekruh) demek de byledir. Hristiyann kestii hayvann etini yemek de byle caiz; yani tenzihen mekruhtur. 4- (Hristiyan kadnla evlenmek caiz) demek, zimmi olursa tenzihen mekruh, harbi olursa tahrimen mekruh demektir. [Zimmi, slam devletine hara, cizye gibi vergiler veren gayr mslim vatanda demektir. Harbi ise, vatanda olmayan gayr mslim demektir.] 5- (Pamuk gmlek giymek caiz) demek, yaplmasnda veya yaplmamasnda bir mahzur yoktur demektir. Byle mubah iler, niyete gre daha iyi veya daha kt olabilir. Kadnlarn sslenmesi caizdir. Kocas iin sslenmesi iyi olur, yabanclar iin sslenmesi caiz olmaz. 6- (Hastalk sebebiyle yarasndan kan, irin akanlarn, idrar karanlarn, abdest ve namazlarnn bozulmamas iin Maliki mezhebini taklit etmeleri caiz) demek, yaplmas gerekir demektir. Bunun gibi, (Mahalle mescidinin gelirlerini, masraflarn idare etmek iin mtevelli [vazifeli bir memur] tayin etmek caiz) demek, gerekir
273

www.dinimizislam.com

manasnadr. (Bir kadn, peruk takarak sokaa kamaz. Ancak erkekler arasnda ban amak zarureti olduu zaman, ban peruk takarak rtmesi caiz) demek, ban amas gnah olur, peruk takmas arttr demektir. 7- (Bir babann malnn hepsini bir ocuuna hediye etmesi caiz olur) demek, hediyeyi alan ocua bunun hi mahzuru olmaz, fakat ocuklar arasnda ayrm yapt iin babaya gnah olur demektir.

Caiz deil ne demektir?


(Caiz deil) demek de: 1- Mekruh, 2- Haram, 3- Fsid, 4- Kfr, 5- Sahih deildir, 6- tibar edilmez, 7- Bid'at manasna da gelir.

Birer misal verelim:


1- (Namaz klmak iin, cami resimli seccadeyi yere sermek caiz deil) demek, mekruhtur demektir. Genel olarak mekruh denilince, tahrimen mekruh anlalr. 2- (Alkoll ikilerin damlasn imek caiz deil) demek, haram demektir. 3- (Yryerek namaz klmak caiz deil) demek, fsid yani namaz bozulur demektir. 4- (Allah gktedir demek caiz deildir) demek, kfr olur, yani byle syleyen kfir olur demektir. (aka olarak da olsa, znnar denilen papaz kuan bele balamak caiz deil) demek de byledir. Yani znnar kuanan kfir olur. Bunun gibi, (Mslman kzn, kfir erkekle evlenmesi caiz deil) demek, evlenirse, kfir olur demektir. 5- (Di ukurundaki yemek artnn altna su gemezse gusl caiz olmaz) demek, gusl sahih olmaz, geerli olmaz demektir. 6- (Mctehid olmayann, yet-i kerimeden ve hadis-i eriflerden mana kararak, kendi anladna gre hareket etmesi caiz deil) demek, muteber deildir, hi kymeti yoktur demektir. 7- (Sakal bir tutamdan ksa yapmak caiz deil) demek, bid'at olur demektir. Bid'at ise haramdr. nk snneti deitirmi oluyor.

stihsanen caiz
Sual: Fkh kitaplarnda istihsanen caiz ifadesi geiyor. Bu ne demektir?
274

www.dinimizislam.com

CEVAP stihsan, bir eyi gzel grmek demektir. Istlahta, ak olan hkm deil de, tesir bakmndan daha kuvvetli olan, insanlarn iine yarayacak faydal ynn bulup karmay esas alan ictihad eklidir. Birka rnek verelim: 1- Bir kimse bakasnn fitresini veremez. Herkes fitresini kendisi verir. Kaide bu. Ama bir kimse, kars ile byk ocuunun izinleri olmadan fitrelerini verirse, bu istihsanen caizdir. Hatta kars ve ocuu diye kaytlamadan aile efrad arasnda bulunanlarn emri olmadan fitrelerini verse, istihsanen caizdir. nk zaten onlarn nafakalarn veriyor, fitrelerini de vermesi yadrganmaz. (Redd-l-muhtar) 2- Nafile namazlarda, her iki rekatta bir oturulur. Fakat yanlarak ilk oturuu terk ederse secde-i sehiv yaparak namazna devam etmesi istihsanen caiz grlmtr. (Hulasa) 3- Cenazeyi ykamak farzdr. Ykanmadan cenaze namaz klnmaz. Ykanmadan gmlen, zerine toprak atlmam ise, karlp ykanr, sonra namaz klnr. Eer cenaze defnedildikten sonra, haber verseler, artk cenaze kabirden karlmaz. Kabir zerine namaz klmak artk istihsanen caizdir. Ykama imkan kalmamtr. Ykama farz sakt olmutur. (Cevhere) 4- Dman glendirici bir ey satmak caiz deildir. Mesela top tfek gibi sava aletlerini satmak haramdr. Ama gda maddelerini ve elbise satmak istihsanen caizdir. (Drr-l muhtar) 5- Bir kimse borlusundaki alacan alarak, o miktar sadaka olarak vermesi iin birisini vekil etse, o da borludan almak zere kendi malndan o kadar lira tasadduk etse, istihsanen caizdir. (Mnteka)

Caiz deil, mekruhtur


Sual: Caiz deildir, mekruh anlamna da kullanlr m? CEVAP Caiz deil, daha ok haramdr anlamnda kullanlrsa da, mekruhtur anlamnda da kullanlr. Muteber kitaplardan alnan birka rnek: 1- Namaz klmak iin, cami resimli seccadeyi yere sermek caiz deil, mekruhtur. 2- Yatsy gece yarsndan sonraya brakmak caiz deil, mekruhtur. 3- Tesbihleri 5, 7, 9, 11 kere okumak mstehab; fakat imamn ten fazla okumas caiz deil, mekruhtur 4- Kaba avret yerlerine yapk dar pantolonla namaz klmak caiz deil, mekruhtur. 5- Kadnlarn cenaze namaz klmas caiz deildir, mekruhtur.
275

www.dinimizislam.com

6- nceden hazrlanan cenaze namazn, mekruh vakte brakmak caiz deil, mekruhtur. 7- Caminin iinde al veri yapmak mekruhtur, caiz deildir. 8- Ezan mescidin iinde okumak caiz deildir, mekruhtur. 9- Domuz ve insan kemiiyle tedavi olmak caiz deildir, mekruhtur. 10- Kadnn kadna sslenmesi caiz deil, mekruhtur. 11- Skntya sabredemeyenin, kendisi muhtaken sadaka vermesi caiz deil, mekruhtur. 12- Hanefide deniz haaratn yemek caiz deil, mekruhtur. Dier mezhepte caizdir. 13- Dnyala kavumak iin baka mezhebi taklit etmek caiz deildir, mekruhtur.

Ahsen-l halkin
Szle baklrsa, (Yaratclarn en gzeli) demek olduu, bir ok yaratc bulunduu zannedilir. Piyasadaki Kuran tercmeleri de bundan pek farkl saylmaz. Onun iin szlkten, Kur'an tercmesinden din renilmez. Muteber tefsirlere, akaid ve fkh kitaplarna bakmak gerekir. Beydavi tefsirinin eyhzade haiyesinde buyuruluyor ki: ("Ahsen-l-halkin" takdir edenlerin en iyisi, en gzeli demektir. nk halketmenin hakiki manas, ihtira, ina ve ibdadr. Bu kelime, yani halk, bu yet-i kerimede takdir eden manasnda kullanlmtr. nk ihtira manasndaki halketmek, Allah teldan bakas iin dnlmez ki, Allah onlarn en gzeli, densin.) [C.4, s. 68]

Allah raz olsun


Allah raz olsun demek, bu halinden Allah raz olsun demek deildir. Allah tel, seni raz olaca hale getirsin manasnda bir duadr. (Mektubat- Rabbani)

Allahn ipi ne demektir


Ahmed bin Muhammed Tahtavi hazretleri buyuruyor ki: Kur'an- kerimdeki (Allahn ipi)nden maksat, cemaattir. Cemaat da, fkh ve ilim sahipleridir. Fkh limlerinden bir kar ayrlan dalalete der. Sivad- a'zam, fkh limlerinin yoludur. Fkh limlerinin yolu da, Peygamber efendimiz aleyhisselamn ve Hulefa-i raidinin yoludur. Bu yoldan ayrlanlar, Cehenneme gider. Kurtulu, Ehl-i snnet vel cemaat frkasndadr. Frka-i snnet vel cemaat frkasndadr. Frka-i naciyye,
276

www.dinimizislam.com

bugn drt mezhepte toplanmtr. Bu zamanda bu drt hak mezhepten birine tbi olmayan, bid'at sahibi olup Cehenneme gider.) [Tahtavi] M. Hadimi hazretleri buyuruyor ki: (Dindeki drt delil, mctehid limler iindir. Bizim iin delil, mezhebimizin bildirdii hkmdr. nk biz, yetten ve hadisten hkm karamayz. Bunun iin, mezhebimizin bir hkm, yet ve hadise uymuyor gibi grnse de, mezhebimizin hkmne uyulur. Yahut baka bir yet veya hadisle deimitir, yahut tevil edilmesi gerekir. Bunlar da ancak mctehid limler anlar. Bunun iin tefsir ve hadis deil, limlerin kitaplarn okumamz gerekir.) [Berika s.94]

Allahn salt etmesi


Allahn salt etmesi rahmet, meleklerin salt dua, mminlerinki ise Peygamber efendimizin efaatini taleptir. Hadis-i erifte de buyuruldu ki: (Bana bir salevat getirene, Allah ve melekleri 70 salt getirir.) [. Ahmed] Resulullah sallallah aleyhi ve sellemin ismini iitenin mrnde bir defa salevat getirmesi farz, okuyunca, yaznca, syleyince, iitince ilkinde sylemek vacip, tekrarnda mstehaptr. (Redd-l-muhtar) Namazlarn sonunda okunan salli barikler salevattr. Peygamber efendimize salevat getirmek iin Allahmme salli ala Muhammed ve ala li Muhammed demek kfidir. Salli barikleri okumak daha sevaptr. En ksa olarak Muhammed aleyhisselam denir. Peygamber efendimize salevat- erife getirmenin fazileti oktur.

Anam babam sana feda olsun


Sual: Sahabelerin, Peygamberimize Anam babam sana feda olsun dediklerini okudum. Bu ne demektir? Niye kendileri feda olmuyor da ana babalarn feda ediyorlar? Peygamberimiz iin Ya Resulallah, canm sana feda olsun, sana ve yoluna kurban olaym dediklerini okudum. Byle sylemek caiz mi? CEVAP Evet caizdir. Eshab- kiram caiz olmayan eyi yapmaz. Caiz olmasa idi, Peygamber efendimiz mdahale eder, yle sylenmez diye bildirirdi. (Anam babam sana feda olsun ya Resulallah) demek, (Senin emrini onlarn emrine tercih ederim) demektir. Resulullah efendimizi, malmzdan mlkmzden, ana babamzdan ve herkesten ok sevmemiz gerekir. Bir hadis-i erif meali yledir:
277

www.dinimizislam.com

(Beni ana-babasndan, evladndan ve herkesten daha ok sevmeyen, [hakiki] mmin olamaz.) [Buhari]

Beytullah
Beyt, ev; Beytullah, Allahn evi demektir. Kbeye "Beytullah" dendii gibi, cami ve mescide de "Beytullah" denir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Yeryznde Allahn evleri, mescidlerdir. Oraya gelene Allah tel ikramda bulunur.) [Taberani] (Mescidler Allahn evleridir. Oraya gelen mminler de Allahn birer ziyaretisidir. Allah tel da ziyaretisine ikram eder.) [Hakim] (Camiler, Allahn evleridir. Allah tel, camiye devam edenlerin, beden ve ruhlarnn rahatn ve Srattan geip Cennete girmelerini tekeffl etmitir.) [Beyheki] [Tekeffl, kefil olmak, birinin ilerini zerine almak demektir.] Beytullah, yani Allahn evi demek, Allaha ibadet edilen, namaz klnan yer demektir. Allah mekandan mnezzehtir. Beytullah demekle Allah telya mekan ittihaz edilmi olmaz. Allah mekandan mnezzehtir.

Allahn evi
Sual: Beytullah, Kbe demek deil midir? Mabetlere Beytullah denir mi? CEVAP Beytullah, Allahn evi demektir. Mabede de, camiye de, mescide de, Beytullah denir. Mabet, ibadet edilen yer demektir. Cami, toplanlan, toplanlp ibadet edilen yer anlamndadr. Mescid, Allah telya secde edilen, ibadet edilen yer demektir.

Dinde reform
Reform, slah etmek, bozulmu bir eyi dzelterek, eski doru haline getirmek demektir. Hristiyanlk bozulduu iin reform yapld. Mslmanlk bozulmad iin byle bir hareket bozmak olur. Bunun iin reform yapmak isteyenlerin, dinimizi iten ykmak istedikleri anlalmaktadr.

Ebu ne demektir
Sual: Arapada ebu baba demektir. Ancak arapa bilen bir bayan, (Ebu Hureyre kedi babas deil, kedili demektir, Ebu turab toprak babas
278

www.dinimizislam.com

deil toprakl demektir, byle kelimeler l, li anlamndadr) dedi. Dorusu hangisidir? CEVAP kisi de, Arapadaki anlamn verememektedir. nce baba kelimesi Trkede ne anlamlara gelir bir bakalm: nsanlara iyilik eden, onlar himayesine alan kimselere mecaz olarak, Baba adam, Fakir babas denir. Yal kimselere de hrmeten Baba denir. Tekke byne de baba denirdi. Bektai babas gibi. Bugn ete balarna mafya babas, paras ok olana da para babas denmektedir. Parann babas olur mu? Demek ki burada baba o anlamda deil. Ebu Cehil, cahilin babas veya cahilli demek deil, cahilin daniskas, kuru cahil demektir. Ebu Hreyredeki baba da bu anlamdadr. Kedi babas, yani kediyi seven, kedileri bakp gzeten, onlara efkat gsteren kimse demektir. Ebu Bekri Sddk da byle, doruyu tasdik eden, katksz tam doru kimse demektir. Trkede bunlar ifade eden kelime olmad iin zorlanyoruz. Ebu Turab da yle, toprakla har neir olan, eli yz toprakl, topra, yani secde etmeyi seven gibi anlamlar var. Ebu Hanife de yle. Yani Hanif, doru inanan, slamiyete sarlan kimse demektir. Ebu Hanife, gerek mslmanlarn hamisi, koruyucusu, babas demektir. Yoksa bayann dedii gibi hanefili deildir. Grld gibi, ebuyu baba diye tercme etmek Trkeye daha yakndr.

Ehl-i snnet vel-cemaat


Ehl-i snnet vel-cemaat demek, Resulullahn ve eshab- kiramn gittikleri doru yolda bulunan limler demektir. Hak olan cemaat ve yetmi frka iinde Cehennemden kurtulaca bildirilmi olan Frka- naciyye bunlardr. Kur'an- kerimde, (Paralanmayn) buyuruldu. Bu yet-i kerime, itikadda, inanlacak bilgilerde paralanmayn demektir. Yani nefslerinize ve bozuk dncelerinize uyarak, doru imandan ayrlmayn demektir. tikadda ayrlmak, paralanmak elbette hi caiz deildir. Hadis-i erifte de (Cemaat rahmet, ayrlk azaptr) buyuruldu. (Paralanmayn) yet-i kerimesi fkh bilgilerinde ayrlmayn demek deildir. Ahkmda, amellerde olan ictihad bilgilerindeki ayrlk, haklar, farzlar, amellerdeki, ince bilgileri ortaya koymutur. Eshab- kiram da, gnlk ileri aklayan bilgilerde, birbirlerinden ayrlmlard. Fakat, itikad bilgilerinde hi ayrlklar yoktu. Hadis-i erifte, (mmetimin ayrl [mezheplere ayrlmas] rahmettir) buyuruldu. Drt mezhebin, amel bilgilerinde ayrlmas byledir. (Hadika)
279

www.dinimizislam.com

Ehven-i er
Sual: Ehven-i er ne demektir? CEVAP Mecellenin 29. maddesinde (Ehven-i erreyn ihtiyar olunur) buyuruluyor. ki erden en az zararls tercih edilir. Yani iki zararl eyden birini tercih etmek mecburiyeti hasl olursa, daha az zararl olan tercih edilir. (Mminin bana iki bela gelirse, hafifini sesin!) hadis-i erifine benzeyen mecelle maddeleri de yledir: (iddetli zarar, en az, en hafif zarar ile nlenir.) [m. 27] (Birbirine zt iki zarardan byk olannkinden kurtulmak iin az zararl olann tercih etmek gerekir.) [m. 28] nmze kan er iki de, be de olabilir. Bizi lme mahkum edebilirler. (lmlerden lm been) diyebilirler. Yahut ikenceye tbi tutabilirler. Elbette bunlardan bize tercih imkan verilirse, en hafifini kabul etmemiz gerekir. te ehven-i er bu demektir. erlerden biri de, (Ben er deil, hayrn t kendisiyim) diyebilir. Kendilerine teslim olursak, bizi krk haramilere teslim edebilir. Bu bakmdan canmz, malmz emanet ettiimiz kimsenin szne deil, varsa gemiteki ilerine bakmak gerekir. er grubunun iinden iyi niyetli birisi de kabilir. Fakat kuvvetliler mevcut iken, iyi niyetlinin yanna gitmek, hem bizim, hem de iyi niyetlinin felaketine sebep olur. Hayra komadan nce errin yok edilmesi gerekir. Mecellede buyuruluyor ki: (Def-i mefsid, celb-i menafiden evladr.) [m. 30] Yani mevcut zarardan korunmak, bozgunculuu yok etmek, menfaat salamaktan nce gelir. Yani nce zarar yok edilir. Zarar yok edilmeden fayda temin edilemez. Dnya sevgisini kalbden karmadan Allah sevgisini koymak mmkn olmaz. Kalbine Allah sevgisini koymak isteyen, haramlardan kaarak dnya sevgisini kalbinden karmas gerekir. Kalbden dnya sevgisi knca, Allah sevgisi kendiliinden girer. man ile kfr birbirinin zdddr. ki zt bir arada bulunamaz. Yani hem Allah sevgisi, hem de Ebu Cehlin sevgisi bir kalbde bulunamaz. (Ben hayrn t kendisiyim) dedii halde, erle ittifak kurup haramilerin balanm ellerini aan, hayr da, erri de bilmeyen gafil kimsedir. Mhim bir husus da udur: Sevdiimiz birka kiinin hatr, menfaati iin birok kimseye zarar vermek asla doru olmaz. Aksine bu birka sevdiimizi feda etmemiz yerinde olur. Nitekim Mecellede buyuruluyor ki: (ok kimseyi zarardan kurtarmak iin bir veya birka kimseye zarar yaplabilir.) [m.26]
280

www.dinimizislam.com

Birka kii zarar grecek diye, btn milletin zararna raz olmak akl kr deildir. Gemi tecrbelerden ibret almak lazmdr.

Eyvallah
Sual: Eyvallah demek uygun mudur? CEVAP Eyvallah kelimesi Trkede u yerlerde kullanlmaktadr: 1- Birisi bir ey ikram edince, teekkr ederim anlamnda, eyvallah denir. 2- Ayrlp giderken, Allaha smarladk anlamnda eyvallah denir. 3- Birisi yardm eder misiniz diye sorunca, evet anlamnda eyvallah da deniyor. Deyim olarak da, eyvallah demek, ho grmek, eyvallah etmemek, kimseye boyun ememek, Eyvallah olmamak, mdaras olmamak demektir. Arapa olarak, iy-vallah, vallahi yledir anlamna gelir. Bu bakmdan mecbur kalmadka, bu kelimeyi kullanmamaldr!

Fsk
Sual: Fsk ne demektir? Fskla ilgili hkmler hakknda bilgi verir misiniz? CEVAP Haram ileyene, gnah iledii bilinene, aktan gnah ileyene fsk denir. Mesela namaz klmayan, iki ien, kumar oynayan, yabanc kadnlara bakan, hanmn, kzn ak gezdiren fsktr. ledii gnaha da fsk denir. Kk gnaha devam eden de fsk olur. Fsklar hakknda hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Fsk vlnce, Rabbimiz gadaba gelir.) [Beyheki] (Dinin afeti tr: Fsk lim, zalim idareci, cahil sofu.) [Deylemi] (Fsk aikre olan fska lanet olsun.) [Deylemi] (Fskn ilan eden fsk, hrmeti kaybetmitir.) [Deylemi] Mslman kadn, fsk kadnlarn yannda da sa ak duramaz. Mrted amca ve daynn yannda da ak duramaz. Mrted ana-babann yannda, ba ak durmak caiz ise de, ellerini pmek caiz deildir. Mslman kadn, kfir kadnla, zaruretsiz msafeha edemez. Zaruret olunca, Hanbeli mezhebini taklit eder. Fsk yaylm olmasa da, fsk erkek, saliha kzn, hatta salih kimsenin kznn kfv [dengi] olamaz. Hazret-i Azrail, fsk ve kfirlerin ruhunu dier meleklere emrederek
281

www.dinimizislam.com

aldrr. Maln hayrata sarf edip, fsk olan ocuuna miras brakmamaldr. nk, gnaha yardm etmek olur. Fsk ocua nafakadan fazla para, mal vermemelidir. (Bezzziyye) Kfir ve fsk doktora muayene ve tedavi caiz; fakat bunlarn szleri ile ibadet bozulmaz. Mesela (Orucu a, bu hastalk oru tutmana manidir. Gusletme, su sana zararldr) dese, salih bir doktora sormak gerekir. Mtehasss ve salih doktorun sz ile hareket edilir.

Felek
Sual: (Kahpe felek, kimine kavun yedirir, kimine kelek) sz kfr mdr? CEVAP Kfr deildir. Felek, kelimesinin birka manas varsa da mehur manas dnya demektir. Kahpe dnya da denir. Burada ktlenen dnyadr. Bir hadis-i erifte de, (Dnya melundur) buyuruluyor. Felein yani dnyann kendisi melun deil, orada ilenen haramlar ve mekruhlar melundur. Aada dnya ve felek ile ilgili deyim ve ataszleri incelenirse, felek ile dnyann genelde ayn anlamda kullanld grlr: Felein emberinden gemek: Bandan eitli olaylar geip ok tecrbe sahibi olmak. Hayatn ac, tatl gnlerini grp geirmi olmak. Felek, kimine kavun yedirir, kimine kelek: Kimi rahat, kimi sknt iinde yaar. Felein sillesini yemek: Byk bir ykma uramak. Feleini armak: Ummad bir durumda kalmak, akna dnmek. Felekten bir gn almak: Gzel bir gn geirmek. Felek yr olsa: artlar uygun giderse. Felee ksmek: Dnyaya ksmek, ansna ksmek. Felei amak (Feleini armak): Ummad bir duruma maruz kalmak. Felee ba emez: Hi kimseye mdaras yok. Felek dnektir: Dnyaya gven olmaz. Ecelim gelmeden ldrdn felek: Dnyann kahr beni zamansz ldrd. Bu manada kullanmak yanltr. Kimse eceli gelmeden lmez. Felein her ii aksinedir deyimini mam- Rabbani hazretlerinin u sz gzel aklamaktadr: Dnya, insann glgesine benzer. Kovalarsan kaar, kaarsan kovalar.
282

www.dinimizislam.com

Ac olaylara maruz kalmayan, her istediini yapacan zanneder anlamnda denir ki: Felein sillesini yemeyen bir ba, Elini demir sanr, yumruunu ta. Dnya ile ilgili deyimler: Dnya bana dar gelmek: ok sklmak, byk bir aresizlik iinde kalmak. Dnyay zindan (zehir) etmek: Bir kimseyi ok skntl bir duruma sokmak. Dnya bana yklmak: ok sklmak, midini kaybetmek. Dnya lml, gn akaml: Hibir durum srekli deildir, her iyi durumun bir sonu vardr. Dnya evine girmek: Evlenmek.

Fetva
Fetva, bir hususun dine uygun olup olmadn, hangi fkh kitabnn neresinden alndn bildiren hkm demektir. Mehazn gstermeden caiz veya caiz deil demek fetva olmaz. Mftinin mctehid olmas gerekir. Mctehid olmayan kimse mfti yaplrsa, bunun mctehidlerin bildirdiklerini okuyup, renerek bunlar sylemesi gerekir. (bni Hmam) Mctehid olmayan kimse bir hadis iitince, bu hadisten kendi anladna uyarak amel edemez. Mezhebindeki mctehidlerin verdii fetva ile amel etmesi gerekir. (Kifaye) Cengiz Han, Fatmiler ve hatta Abbasiler zamannda, haramlara caiz diyen mfti adn tayan devlet memurlar vard. Bunlarn yannda bir ksm da gerekten slam mftisi idi. Bir ksm ise, o zamanki hkmdarn arzusuna gre konuurlard. slam mftileri, Allah telnn emirlerini ve yasaklarn bildiren limlerdi. Mfti denilen devlet memurlar ise, zaten dini bilmezlerdi. Allah telnn yasak ettii bir eyi, hkmdar emr etmi ise, (Bunu yapmak caiz deil) demezlerdi. Yahut bir zalim, Allah telnn emrettii bir eyi yapmam olsa, (Bunu yapmak gerekir) diyemezlerdi. Bylece mslmanlar gnaha ve byk felaketlere srklemilerdi. Byle uydurma fetvalarn verildii zamanlarda, dinini kayran mslmanlar, limlerin yazd fkh ve ilmihal kitaplarna uyup dinlerini kurtardlar.

Feyz
Feyz, kalbden kalbe gelen, insana Allah telnn raz olduu eyleri
283

www.dinimizislam.com

yaptran nurdur, bir kuvvettir. Feyzler, Resulullahn mbarek kalbinden yaylmakta, evliyann kalbleri vastas ile, evliyay ok seven kalblere gelmektedir. Feyze kavuan bir insann kalbi, ilimler, marifetler, kerametler hazinesi olur. Bu saadete kavumak iin, Ehl-i snnet itikadnda olmak ve dinin emir ve yasaklarna uymak arttr. Bedeni besleyen rzklar ve kalbi temizleyen feyzler, ezelde takdir ve taksim edilmitir. Fakat, bunlara kavumak iin, det-i ilahiyyeye uymak, sebeplerini aramak, bulmak iin almak gerekir. artlarna uyarak alana elbet verilir. Kymetli ulema ve evliyann kitaplarndan hazrlanm olan Hakikat Kitabevinin yaynlarndan ilmihal ve dier kitaplardan her gn bir veya iki sayfa okuyan feyz alr. Feyz, nur demektir. Nur kalbe yaar, kalbi temizler. Okuduka kalb nurlanr. Okuduunu da anlamaya balar. Evliya, Resulullah iyi tand iin, Onun mbarek kalbinden feyz alr ve bu feyzler, bunun kalbinden, kendisine balananlarn kalblerine akar. Feyz gelen kalb temizlenir. Ahlak gzel olur. Velinin kalbindeki feyzler, nurlar, gnein ziyas gibi yaylr. Onu seven mslmanlarn kalblerine akar. Onlarn bu feyzleri aldklarndan haberleri olmaz. Kalblerinin temizlendiini anlarlar. Karpuzun gne karsnda olgunlat gibi, kemale gelirler. Eshab- kiram, Resulullahn sohbetinde, byle kemale geldi.

Hadis-i kudsi
Allah telnn, Peygamberlerine haber vermesine, bildirmesine Vahy denir. Vahy, iki trldr: Birincisi Cebrail aleyhisselamn, Allah teldan ald haberleri getirip Peygambere okumasna, Vahy-i metlu denir. Bu vahyin kelimeleri de, manalar da Allahtan gelmitir. Kur'an- kerim byledir. Vahyin ikinci ksm, Vahy-i gayr-i metludr. Bu vahy, Allah tel tarafndan Peygamberin kalbine bildirilir. Peygamber, bu vahyi, kendi bulduu kelimelerle yanndakilere syler. Bu szlere, Hadis-i kudsi denir. Hadis-i kudsinin kelimeleri, Peygamberdendir. Peygamberin kelimeleri de, manalar da kendinden olan szlerine, Hadis veya Hadis-i erif denir.

Hasbiyallah
Bes Farsadr. Allah bes ifadesinin Arapas (Hasbiyallah) demektir. Hasbiyallah, Allah bana yetiir demektir. Hasbnallah ise, Allah bize yetiir, kfi gelir demektir. brahim aleyhisselam atee atarlarken, (Hasbiyallah ve
284

www.dinimizislam.com

nimel vekil) dedi. Yani (Bana, Allahm yetiir, O iyi yardmcdr) dedi. Kur'an- kerimde de byle sylenmesi bildiriliyor: (De ki, Allah bana kfi, tevekkl eden ancak Ona tevekkl eder.) [Zmer 38] Tevekkl eden ancak ona tevekkl eder demek, (Gvenip dayanacak olanlar, ancak Allah telya gvenip dayanrlar) demektir. Allahtan baka gvenilecek, dost edinilecek hibir ey yoktur. Allahtan gayrisine snmak rmcek ana snmaya benzetilmitir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allahtan baka dost edinenlerin hali, kendine yuva yapan rmcein durumuna benzer. Halbuki evlerin en r rmcek yuvasdr. Keke bunu bilselerdi.) [Ankebut 41] O halde Allah bes, hasbiyallah demeliyiz ve bu szmzde brahim aleyhisselam gibi durmalyz. Baki heves, masivadr, Allahtan gayri eylerdir. Allahtan gayri eylerle uramak ise malayanidir. Hadis-i erifte, (Bir kimsenin malayani ile vakit geirmesi, Allah telnn onu sevmediine alamettir) buyuruluyor. (Mektubat- Rabbani) [Malayani, faydasz i demektir.]

Hayhuy etmek
Sual: Seadet-i Ebediyyenin yerinde, alg aletleri ile hayhuy etmenin zikir olmad bildiriliyor. Hay Allah demektir. Hayhuy neden zikir olmasn diyenlere nasl cevap verelim? CEVAP Hayhuy, farsa bir kelimedir, grlt, patrd, karklk, kargaa demektir. Kelimenin yarsn alp, (hay, Allah demek) yanltr. Haydutluk kt dense, hay kelimesine hakaret saylr m? Eer bu ite, Seadet-i Ebediyyeyi tenkit etmek gibi, kt bir maksat yoksa, bahsedilen tenkit koyu bir cehalet eseridir. Hay arabide diri, canl olmak, hayatta olmak demektir. Hayat, ilim, semi, basar, irade kudret, kelam, tekvin, Allah telnn sfatlarndandr. Bu sfatlar syleyerek de zikir yaplmyor. Buradan, (Hay veya hayat Allahn sfatdr. Hay diye zikredenlere kar klyor) demek ok yanltr. alg ile zikretmek, la ilahe illallah demek de haramdr, kfrdr. alg ile zikredenler, hayhuy demiyor, hayhuy ediyorlar. Hayhuy etmek grlt karmak demektir. algl zikir ibadet olmaz, hayhuy olur, haram olur, kfr olur. Haydan gelen huya gider, kolayca kazanlan eyler, kolayca elden kar demektir. (Hay da, huy da Allahtr, Allahtan gelen Allaha gider)
285

www.dinimizislam.com

demek yanltr. Hayhay ba stne demektir. Buradaki hayhay kelimesine de Allah demek yanltr.

hya etmek
hya etmek, diriltmek, yeniden can vermek demektir. Mecaz olarak, sevindirmek, saadete kavuturmak demektir. Her ne kadar "Beni ihya ettiniz" demek, "Beni ok sevindirdiniz!" manasnda kullanlyorsa da, doru deildir. Yaratmak kelimesini de, meydana getirmek manasnda kullanmak doru olmaz. Allahtan bakas iin yaratt, ihya etti demek uygun deildir.

lmel yakn, Aynel yakn ve Hakkel yakn


lm-l-yakn, ilimle bilmek, Ayn-l-yakn, gzle grerek bilmek, Hakk-ul-yakn, her eyi ile bilmek, vakf olmak demektir. Bir misalle aklayalm! Medine-i mnevverede yaayan bir kimse, mrnde hi kar grmese, kar kendisine anlatlsa, bu kimsenin kar hakkndaki bilgisine (lm-l-yakn) denir. Yakndan kar grmekle hasl olan bilgisine de (Ayn-l-yakn) denir. Kar eline alp incelese, soukluunu rense, biraz yiyip tadna baksa, bu bilgisine de (Hakk-ul-yakn) denebilir. Murakabe yaparken evliyada baz hallerin hasl olmasna (lm-l-yakn) denir. Kalbde bir k parlamasna (Ayn-l-yakn) denir. Allah telnn ahlak ile ahlaklanmaya da (Hakk-ul-yakn) denir. (Mektubat- Dehlevi) Tasavvuf ehlinin, eserden messiri, yani ii grerek, bunu yapan kef ile anlamasna (lm-l-yakn) denir. (Mektubat- Rabbani c.3, m.39) Cennete ve Cehennemin varl yakn olarak bilinirse, buna (lm-lyakn), meleklerin bildii gibi, bizzat mahede edilerek grlrse, buna da (Ayn-l-yakn) denir. Dnyada yaplan kt ilerin ahirette karlnn Cehennem olduu, byle ilm-i yakn ile bilinir. Tekasr suresinde mealen (lm-i yakn ile bilseydiniz, Cehennemi elbette grrdnz) buyuruluyor. Peygamberler, ilm-i yakn ile Cenneti, Cehennemi ve ahiret hallerini bilirler. Bu bilgilerine (lm-l-yakn) denir. (Mkaefet-l-kulub)

msak
msak, gecenin bitimi, gnn balamas demektir. Dinimizde gn,
286

www.dinimizislam.com

imsak vaktinde balar, bir dahaki imsak vaktinde biter. Ramazanda yiyip imenin yasak olan vaktin balamas demektir. Trkiye Gazetesi Takviminde yazl olan imsak vaktinde, yiyip imeyi kesmelidir! Trkiye'de bundan 15-20 dakika kadar sonra sabah namaz klnabilir! Yanl takvimlere gre hareket edip de, yiyip imeye ezan okununcaya kadar devam eden kimsenin, suu yanl takvime bulmas, kendini mesuliyetten kurtaramaz!

tikf
tikf, camiye girip ibadetle megul olmak demektir. Ramazan- erifte itikf, snnet-i mekkededir. Ancak itikf, snnet-i kifaye olduu iin bir mahallede birka kii itikfa girerse, dierlerinden bu snnet sakt olur. Bu bakmdan imkan olanlar itikfa girmelidir! tikf eden kimse camide yiyip ier, yatar. Abdest iin dar kabilir. (Berika) Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (tikfta olan, gnahlardan uzaklar, her iyilii ilemi gibi ecre kavuur.) [.Mace] (Bir devenin 2 sam kadar itikf eden, bir kle azat etmi gibi sevap kazanr.) [Tenvir] (Ramazanda on gn itikf eden, 2 defa [nafile] hac yapm gibi sevap kazanr.) [Beyhek]

Kalb gz
Sual: Bataki gz m yoksa kalbdeki gz m daha iyi grr? CEVAP Kalb gz, bataki gzden daha keskin grr. Nitekim Kur'an- kerimde mealen, (Gznn grdn kalbi yalanlamad) buyuruluyor. (Necm 11) Cenab- Hak, brahim aleyhisselamdaki kalb gzn kastederek buyuruyor ki: (Biz brahime, gklerin ve yerin gizli srlarn gsterdik.) [Enam 75] Bu grme iinden habersiz olana da "kalbi kr" buyuruyor. Kur'an- kerimde mealen, (Gerekte gzler deil, sinedeki kalbler kr olur) buyuruluyor. (Hac 46) Kalb krl ok ktdr. Kur'an- kerimde yine buyuruluyor ki: (Dnyada [kalb gz] kr olan, ahirette de krdr.) [sra 72]
287

www.dinimizislam.com

Hadis-i erifte de, (mmetimden kalb gz ak, ilham sahibi [evliya] kimseler vardr. [Hazret-i] mer bunlardan biridir) buyuruldu. (Buhari)

Kalb Yrek
Sual: Bazlar kalb ile yrei ayn manada kullanyorlar. Bunlar farkl deil mi? CEVAP Kalb, gsmzn sol tarafndaki et paras deildir. Buna, yrek denir. Yrek, hayvanlarda da bulunur. Kalb, yrekte bulunan bir kuvvettir. Grlmez. Ampulde bulunan elektrik cereyan gibidir. Buna, gnl diyoruz. Gnl insanlarda bulunur, hayvanlarda bulunmaz. Bedendeki btn aza, kalbin emrindedir. His uzuvlarmzn duyduklar btn bilgiler kalbde toplanr. tikad eden, yani iman eden, kfir olan, kalbdir. Kalbi temiz olan, dine uyar. Kalbi kt olan dinden kaar. Gzel, iyi ahlakn ve kt huylarn yeri kalbdir. Allah tel dinlerini Peygamberleri, kalbi temizlemek iin gnderdi. Kalbi temiz olan, herkese iyilik eder. Dnyada rahat, huzur iinde yaarlar. Ahirette de, ebedi, sonsuz saadete kavuurlar.

Kalu bela ne demektir


Cenab- Hak, ruhlar yaratt zaman, (elest birabbikm) buyurdu. Ruhlar da (bela) diye cevap verdiler. Elest birabbikm, (Ben sizin Rabbiniz deil miyim?) demektir. Kalu Bela ise, (Evet [Sen bizim Rabbimizsin] dediler) demektir. (Kalu Beladan beri mslmanm) demek, (Ruhlarmzn "Evet" dedikleri zamandan beri mslmanm) demektir. Neam da, bela da evet demektir. Olumsuz sorularn olumlu tasdiki iin neam deil, bela kullanlr. Mesela, (Ben sizin Rabbiniz deil miyim?) sorusuna neam denirse, (Evet sen bizim Rabbimiz deilsin) denmi olur. Bela denirse, (Evet sen bizim Rabbimizsin) denmi olur.

Kanaat
Kanaat, almayp tesadfen nne kan kullanmak, baka bir ey aramamak demek deildir. Kanaat, bilein emei, aln teri karl kazanlana raz olmak, bakasnn kazancna gz dikmemek demektir. Bakasnn daha ok kazandn grnce, onu kskanmamak, onun gibi ok almak demektir. Kanaat demek, ihtiyacndan fazla kalan kazancn bir yere ymayp, slamiyetin emrettii hayrl yerlere vermek; fakirlere,
288

www.dinimizislam.com

kimsesizlere, hastalara; cihad edenlere yardm etmek demektir. Kanaat, bylece iyi ahlakn kayna olduu gibi, insana mahrumiyetler iinde kald zaman saadet temin eden sarslmaz bir kale gibidir. air der ki: Ey zaman! nsanlara hcum ederken, beni de herkes gibi sanarak zerime gelme! Bileimi bkemezsin! Karnda beni yalnz sanma! Arkamda kanaat gibi yenilmez bir ordu vardr.

Keke demek
Sual: Keke demek haram, hatta kfr diyorlar. Keke demekte mahzur var mdr? CEVAP Keke demek haram ve kfr deildir. Keke demenin mahzuru olmaz. Ahiret nimetini karan bir kimse, Allah telnn takdirine isyan olarak deil de, pimanlk olarak, keke u gnah ilemeseydim, keke namazm geciktirmeseydim demesi iyi olur, suunu kabul edip zr dilemek olur, tevbe olur. Fakat kadere isyan olacak ilerde, keke bunlar yapmasaydm demek doru olmaz. Burada uygun olmayan keke demek deil, kadere isyan etmek yanltr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allaha dayanp ie giri ve acze dme! neticelenince, Keke yle yapsaydm deme, Allah tel byle takdir etmi de, keke demek, eytann iine yol aar.) [Mslim] Bunun iin bni Mesud hazretleri buyuruyor ki: (Olan bir ie keke olmasa idi, olmayan bir ie keke olsayd demektense, azma ate almay, kor yemeyi tercih ederim.)

Kyamet ile ahiret


Sual: Kyamet ile ahiret ayn anlama m gelir? CEVAP lmden nceki hayata Dnya hayat, lmden sonraki hayata Ahiret hayat denir. Ahiret hayat e ayrlr: Mezardan kalkncaya kadar Kabir hayat, tekrar dirildikten, Cennete veya Cehenneme gidinceye kadar Kyamet hayat, ncs Cennet ve Cehennem hayatdr.
289

www.dinimizislam.com

Kul, Mevla ne demektir


Sual: Eskiden halkn, padiaha "Kulunuz" diye kendini takdim ettii, padiahn da halka, "Kulum" dediini iitiyoruz. Yalnz Allaha kul olunmaz m? CEVAP Baz kelimeler birka manaya gelir. Cmledeki yerlerine gre manalar deiir. Kul, mahlk, insan, kle, bende, emir altnda bulunan, tbi, mensup gibi manalara gelir. Sultana bal askerlere Kap kulu denirdi. Bende kelimesi de kul demektir. Bendeniz, kulunuz demektir. Bu tabir bugn bile tevazu ifadesi olarak kullanlmaktadr. Padiahlar, tebeasndan olan sadk yardmclar iin "Kulum" tabirini kullanrlard. Burada kulum, sa kolum demektir. Mevla kelimesi de yedi manaya gelir. Mehur olan manas ilah, kle ve efendi demektir. (Mevlamzn rahmeti boldur) cmlesinde mevla, ilah manasndadr. (Mevlana Halid-i Badadi, Mevlana Celaleddin-i Rumi kymetli zatlardr) cmlesindeki mevla kelimesi, efendi demektir. Mevlana, efendimiz demektir. (Hazret-i Bilal, Hazret-i Ebu Bekrin mevlas idi) cmlesinde mevla, azat edilmi kle manasna gelir. Bunun gibi bir ok kelime kullanld yere gre mana alr. Sultanlar veya dier byk zatlar hakknda anlarna yakmayan bir ey duyunca, iin asln renmeden onlara su-i zan etmemelidir.

Mealen ne demektir
Mealen demek, tefsir limlerinin bildirdiklerine gre demektir. Yani tefsir limlerinin anlad mana demektir. Bunun iin Kur'an tercmesi denilen kitaplardan, Kur'an- kerimin manas anlalmaz. Kur'an tercmesi okuyan kimse, murad- ilahiyi renemez. Tercme edenin bilgi derecesine gre, yapt aklamay renir. Bir cahilin veya bir sapn yapt tercmeyi okuyan kimse de, Allah telnn bildirmek istediini deil, tercme edenin anladm sanarak kendi kafasndan anlatmak istediini renir. Kur'an- kerim tercmesini okuyan, amele, ibadete ait bilgileri renemez. tikada ait bilgileri ise renmesi hi mmkn olmaz. nk 72 dalalet frkas, Kur'an- kerime yanl mana verdii iin saptmtr. Kur'an
290

www.dinimizislam.com

tercmesi okuyarak, doru iman, Ehl-i snnet itikadn renmek mmkn olmaz. Hatta (Beydavi), (Celaleyn) gibi kymetli tefsirleri bile bizim gibilerin anlamas mmkn deildir. Kur'an- kerimin manasn renmek isteyen kimse, Ehl-i snnet limlerinin yazd, kelam, fkh ve ahlak kitaplarn okumaldr. (Hadika)

Medeni
Gzel ahlak sahibi olan ve zamannn fen bilgilerinde ykselmi olan mslmana medeni denir. Fende ilerlemi, fakat ahlak bozuk olana zalim, yobaz, ekya ve diktatr denir. Fen ve sanatta geri ve ahlak bozuk olana vahi denir. Medeniyet, ehirler yapmak ve insanlara hizmettir. Bu da, fen ile sanat ve gzel ahlak ile olur. Ksacas, fen ve sanatn gzel ahlak ile birlikte olmasna Medeniyet denir. Medeni insan, fen ve sanat insanlarn hizmetinde kullanr. Grlyor ki, hakiki mslman, ilerici; dinsiz ise gerici, aki ve zavall bir kimsedir.

Mizmar
bni Arabi hazretleri (Msamere) adndaki kitabnda diyor ki: Hadis-i erifte, (Bir zaman gelir ki, mslmanlar birbirlerinden ayrlr, paralanrlar. Dinden uzaklap, kendi dncelerine, grlerine uyarlar. Kur'an- kerimi mizmarlardan ark gibi okurlar. Allah iin deil, keyif iin okurlar. Byle okuyanlara ve dinleyenlere hi sevap verilmez. Allah tel bunlara lanet eder. Azap verir) buyuruldu. Derin lim, eyh-ul-islam Ahmed ibni Kemal efendinin Krk Hadisinin tercmesinde, 39. hadis-i erifte, (Mizmarlar krmak iin ve hnzrlar ldrmek iin gnderildim) buyuruluyor. Mizmar, ddk ve btn alg aletleridir. Bu hadis-i erifin manas, her eit algy ve domuz eti yemei yasak etmek iin emrolundum demektir.

Mbarek
Sual: Mbarek ne demektir, nerelerde kullanlr? CEVAP Mbarek kelimesi birka manada kullanlr: 1- Mukaddes, uurlu, kutlu, mutlu, hayrl manasna gelir. Mesela iyd-i mbarek, mukaddes bayram demektir. 2- Bereketli, feyizli, verimli manasnda kullanlr. Mesela Nil-i mbarek, bereketli, verimli Nil demektir.
291

www.dinimizislam.com

3- Beenilen, sevilen, kimse veya ey iin sylenir. Mesela Veli efendi mbarek bir zattr. Yahut Mekke mbarek bir yerdir gibi. 4- Son devirde kzlan, alan kimse ve ey iin alay yollu sylenmeye balanmtr. Mesela Mbarekte akl denen ey yok gibi. 5- ok sayg duyulan kimseler iin de kullanlr. Mesela Abdullah efendi mbarek bir ihtiyardr gibi. 6- Faziletli gn ve geceler iin de kullanlr. Mesela Cuma gnleri ve Kadir geceleri mbarek gnlerdir gibi. 7- Tebrik etmek iin kullanlr. Mesela Bayramnz mbarek olsun veya haccnz mbarek olsun gibi.

Muhlis ve Murad
Sual: Muhlis ve Murad isimlerinin tasavvufi manalar nasldr? CEVAP Muhlis, ihlas sahibi demektir. hlas, her ii, her ibadeti yalnz Allah rzas iin yapmak demektir. u halde Muhlis, her iini Allah rzas iin yapan demektir. Muhlis olarak ibadet etmek vlmtr. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (De ki, ben ancak Allaha muhlis olarak ibadet ederim.) [Zmer 14] Hadis-i erifte de buyuruldu ki: (hlas ile yaplan ibadet az da olsa insana kfi gelir.) [Deylemi] mam- Rabbani hazretleri de buyuruyor ki: Zahmet ekerek elde edilen, devamsz ihlasn sahiplerine Muhlis denir. Devaml ihlas sahiplerine Muhlas denir. Muhlas olana ibadet yapmak, tatl ve kolay olur. nk bunlarda nefislerinin arzusu ve eytann vesvesesi kalmamtr. Byle ihlas, insann kalbine ancak bir evliyann kalbinden gelir. (c.1, m.59) Murad, istek, arzu demektir. Tasavvufta ise Murad, seilmi kimse demektir. Allah telnn rzasna kavuturucu iki yol vardr. Birisi talibler yolu, ikincisi, muradlar yolu. Buna ictiba yolu da denir. Yani seilmilerin yoludur. Birinci yoldaki talibler, sknt ekerek yrrler. kinci yoldaki muradlar ise sknt ekmeden, hatta nazl nazl okanarak maksada kavuurlar. Bu yol, peygamberlerin ilerledikleri yoldur. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allah, dilediini kendine seer, kendine kavumak isteyenlere de, kavuturan yolu gsterir.) [ura 13] Muradlarn yani seilmilerin bu yolu, peygamberlerin ilerledikleri yoldur. Bu yol baz evliyaya da ihsan edilir. (Mektubat- Rabbani
292

www.dinimizislam.com

c.3,m.121)

Msafeha
Sual: Msafeha nedir, nasl yaplr? CEVAP Msafeha, iki kiinin, sa elin avu ilerini birbirine yaptrp, iki baparman yanlarn birbirlerine dedirmesidir. Drt elle birlikte yaplmas daha iyidir. ki Mslman, muhabbetle msafeha ederek tokalarsa gnahlar dklr. Msafeha, sevgi ve dostluk kazandrr. (Merakl-felah) Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Hazret-i demden Hazret-i brahime kadar, selamlama, birbirine secde etmekle olurdu. Sonra, boynuna sarlmakla oldu. Benim zamanmda ise, el ile msafeha snnet oldu.) [R. Nashin] (ki Mslman msafeha ederse, elleri ayrlmadan gnahlar affolur.) [Bezzar] (Kim mmin kardeini ziyaret edip msafeha ederek kere elini sallarsa, ellerini ayrmadan her ikisinin aatan yaprak dkld gibi gnahlar dklr.) [Ey oul ilm.] (Msafeha edip Allaha hamd edilince, gnahlar dklr.) [Hkim] (ki mslman, selamlap msafeha eder ve bir de bana salevat okursa, yeni domu gibi olur, btn gnahlar temizlenir.) [R. Nashin] Allah tel, meleklere, Hazret-i dem'e kar secde etmesini emretmiti. Secde Allah iindi, fakat istikameti Hazret-i dem'e kar idi. Bugn de, Allaha secdeyi Kbe istikametinde yapyoruz. Kbeye secde etmiyoruz. Sual: Kadnlarn, birbirleriyle tokalamalar caiz midir? CEVAP Evet, yabanc erkeklerin gremeyecekleri yerlerde, msafeha etmeleri [tokalamalar] caizdir. (slam Ahlak)

Kadnlarn msafehas
Sual: Kadnlar da, erkekler gibi mi msafeha ederler? CEVAP Evet.

Karlanca kucaklamak
Sual: Msafeha ederken dokundurmak uygun mudur? CEVAP kucaklamak veya kafay kafaya

293

www.dinimizislam.com

Msafeha etmek, snnet-i mekkededir. Msafeha ederken birbirine sarlmak, pmek, kafay birbirine vurmak, uygun deildir. Bir hadis-i erif meali yledir: (Karlatnz zaman, birbirinize eilmeyin, kucaklamayn!) [Berika] Ancak uzaktan gelince veya uzun zaman grlmemise, o zaman sadece sarlmak caiz olur. Sual: Msafeha etmek mi, yoksa msafeha edip kucaklamak veya yal ise elini pmek mi daha ok sevab olur? CEVAP ki mmin msafeha edince gnahlar dklr. El pnce, kucaklanca gnah dklmez. Onun iin, el pmek, kucaklamak yerine msafeha etmelidir.

Eli pp baa gtrmek


Sual: (Bir kimsenin elini ptkten sonra, bana gtrmek, secde etmek anlamna gelecei iin caiz deildir) deniyor, doru mu? CEVAP Hayr, doru deildir. Secde etmekle ilgisi yoktur. Eli baa gtrmek gerekmezse de, gtrmenin de mahzuru olmaz.

Nasuh tevbesi
Kuran- kerimde mealen, (Allaha tevbe-i nasuh edin!) buyuruldu. (Tahrim 8) Nasuh kelimesine 23 mana verilmitir. Bunlardan en mehuru gnahlara piman olup, dili ile istifar etmek ve bir daha ilememeye karar vermektir. Peygamber efendimiz, tevbeden bahsedince, nasuh tevbesinin ne olduunu soran Hazret-i Muaz bin Cebele buyurdu ki: (Tevbe-i nasuh, ilenen gnahtan piman olmak, Allah teldan mafiret dilemek, bir daha yle bir gnah ilememek demektir.) [Beyheki]

Oku ne demektir
Sual: Kur'an- kerimin ilk gelen yet-i kerimesi oku diye balamaktadr. Peygamber efendimiz, okumak bilmediine gre, oku ne demektir? CEVAP ittiini syle demektir.

294

www.dinimizislam.com

Rahip ne demektir?
Sual: Bir yazda (mmetin rahibi diye anlan Amir bin Abdullah da, ok alar, ayaklar iinceye kadar namaz klard) ifadesi geiyor. Rahip, burada ne anlama geliyor? CEVAP Baz kelimelerin birka manas olabilir. Rahip, bid yani ok ibadet eden demektir. Amir bin Abdullah hazretleri, bu mmetin bidi diye bildiriliyor. Bunu, mmetin rahibi diye tercme edince, yanl anlalmaya sebep olmutur. Piyasadaki tercme kitaplarn, hemen hepsinde, hatalar, indi [kiisel, keyfi] dnceler bulunmaktadr. Kastl yapanlarn dnda, zellikle, o dildeki deyimlerin, Trkedeki karlklar iyi bilinmedii iin, kelime kelime tercme ediliyor ve byk yanllklara sebep oluyor. Rahip; kei, papaz ve aslan anlamna da gelir. Cmledeki yerine gre mana verilir. (Bir rahip, ormandaki bir geyii paralad) denince, bunun, papaz deil aslan olduu anlalr. (Bir rahip, kilisede istavroz kard) denirse, bunun kei olduu anlalr. (Tabiinden, Amir bin Abdullah rahmetullahi aleyh rahip idi) denince, bu zatn bid, ok ibadet eden bir Mslman olduu anlalr. Eshab- kiramn arasnda da, Amir bin Abdullah isminde, biri var idi. Bu zat, Ebu Ubeyde bin Cerrah diye mehur olmutur. (Amir bin Abdullah, Bedirde babasn ldrd) denince de, bunun sahabeden, Ebu Ubeyde bin Cerrah radyallah anh olduu anlalr.

Rfk
Rfk yumuaklk demektir. Katln, kabaln tersidir. Rfk, mlayimlik, naziklik, yavallk, tatllk, gzellik, acmak, iyilik etmek, ksaca slamiyete uymaktr. Yumuak yerine sert ve kaba konuan, fitneye sebep olur. Her zaman yumuak davranmaya almal, sertlikten kamaldr!

Sa ve Sol kavram
Sual: slam sa ve sol kavram hakknda bilgi verir misiniz? rn. sa ile yemenin, imenin vs. hikmeti nedir? nsann sa ve sol uzuvlarn Allah yarattna gre, dinimizde sa-sol ayrm var mdr? CEVAP Evet insann sa-sol uzuvlarn da Allah tel yaratmtr. nsann soldaki uzuvlar Cehenneme giderse, sadakiler de gider. Bu bakmdan
295

www.dinimizislam.com

sa-sol diye bir ayrm yaplmaz. Her makinenin bir kullanma talimat olduu gibi, insann da nasl hareket edeceini dinimiz bildirmitir. mam- Nevevi hazretleri buyuruyor ki: (Mbarek, erefli ve temiz ileri yaparken sadan balamak mstehaptr. Bunlara Snen-i zevaid denir. Tekili Snnet-i zaidedir. Ayakkab, gmlek giyerken, sa tararken, misvak kullanrken, trnak keserken, el, ayak ykarken, mescide girerken, heladan karken, sadaka verirken, yemek yerken, su ierken sadan balanr. Bunlarn zdd olanlar yaparken, mesela ayakkab karrken, taharetlenirken, smkrrken soldan balamak mstehaptr. Bunlarn tersini yapmak tenzihi mekruhtur.) [Hadika] Bu husustaki hadis-i eriflerden birka yle: (Sa elle yiyip iin, sa elle alp verin; nk eytan, sol eliyle yiyip ier, sol eliyle alp verir.) [bni Mace] (Ayakkabnz giyerken sadan, karrken soldan balayn!) [Buhari] San, sola gre stnl vardr. Bir yere giderken, yol ikiye ayrlrsa, soracak kimse de yoksa ne yapmak gerekir? Hadis-i erifte, (Karnza iki yol karsa, sadan yryn) buyuruldu. Mubah ilerde sadan balamaldr! Peygamber efendimiz, elindeki suyu, sanda bulunan bedeviye uzatt. Bedevi, (Ya Resulallah, solunuzda bulunan Ebu Bekre niin vermiyorsunuz, o benden daha faziletlidir) dedi. Resulullah (Suyu sadan datn!) buyurdu. (B. Arifin) San erefi, Kur'an- kerimde de bildirilmektedir. (Vaka) suresinin 8. yet-i kerimesinde (Eshab-l-meymene), 9. yet-i kerimesinde (Eshab-lmeeme) ve 91. yet-i kerimede ise (Eshab- yemin) iin selam, [Cennet] ehli olduu mjdesi verilmektedir. Meymene, sa, sa kol, sa taraf, bereket gibi manalara gelir. Eshab- meymene, sac demektir. [Cennete gidecek mesudlara verilen ad] Meeme, sol, sol kol, sol taraf, uursuzluk gibi manalara gelir. Eshab- meeme, solcu demektir. [Cehenneme gidecek bedbahtlara verilen isim] Eshab- meymeneye, "Eshab- yemin" de denir. Eshab- meemeye (Eshab- imal) de denir. erefli, temiz ileri yaparken sadan balamak mstehap olduu gibi, sayl ileri yaparken de, 1, 3, 5, 7 gibi tek sayda yapmak mstehaptr. Her ite tek sayya riayet etmeye almaldr! Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tektir, teke riayet edeni sever.) [Buhari] mam- Rabbani hazretleri, Mevlana Salihe baheden birka karanfil getirmesini sylediler. Onun, alt tane karanfil getirdiini grnce
296

www.dinimizislam.com

buyurdular ki: (Bizim en aa talebemiz, en azndan (Allah tel tektir, teke riayet edeni sever) hadis-i erifini bilir. Teke riayet mstehaptr. nsanlar mstehab ne zannediyorlar? Mstehap, Allah telnn sevdii eydir. Eer dnya ve ahireti Allah telnn sevdii bir ey iin verseler, hibir ey vermemi olurlar.) [Berekat]

yiler ve ktler
Her insann omzunda iki melek bulunur. Sadaki sevab, soldaki gnahlar yazar. Sadaki, soldakinin amiridir. yilerin hesap defteri sadan verilir, ktlerinki ise soldan verilir. nsanlarn kahir ekseriyeti, sa elini daha iyi kullanr. Toplumda, tek tk sol elini kullanan, sol eli ile yazan kimselere solak denir, saak denmez. Yaayan, lmemi olana sa denir, sol denmez. Bir yere kazasz belasz gidene sa salim gitti, denir. Sol salim gitti, denmez. leri grl, aydn, basiretli, firasetli kimseye, saduyulu denir, sol duyulu denmez. Gerekleri yanlmadan grebilme kabiliyetine, basirete sa gr denir. i rast gidene, sa tarafndan kalkm denir. Ters gidene ise, solundan kalkm denir. Bir kimsenin sadk yardmcsna, sa kolu denir. Sol kolu denmez. Kuvvetli eylere salam denir, sollam denmez. Minnettarln bildirmek, shhat, afiyet dilemek ve teekkr iin sa ol denir, sol ol denmez. St veren hayvanlara, mallara samal denir, solmal denmez. St almak iin yaplan ie de samak denir, solmak denmez. Solmak; rengi, parlakl, tazelii kaybolmak demektir. zlmemeyi tavsiye iin salk olsun denir. Elde etmek, temin etmek gibi kelimeler yerine, salamak tabiri kullanlr. Geimini salamak, iini salamak gibi. Bir ilemin kontrolne de, salamasn yapmak denir. ngiltere hari dier lkelerde, vastalar yolun sandan gider. stisnalar hari, btn vidalar, sktrlp salamlatrlmak iin saa dndrlr; gevetmek, yerinden karmak iin sola dndrlr. Bir cemiyeti saa dndrmek, salamlatrmak; sola dndrmek yuvasndan, vidasndan karmak demektir. Msafeha [tokalamak] sa el ile yaplr. Grn gven vermeyene, sa [salam] ayakkabya benzemiyor denir. Aldatma iine, sa gsterip sol vurmak denir. yi ve gzel ol anlamna, sadan gel denir. Deeri olmayana solda sfr denir. Bu misalleri oaltmak mmkndr. Ksacas sa ruhtur, sol maddedir. Hak olan sadr, batl olan soldur. Komnizm gibi, faizm, kapitalizm ve diktatrlk de soldur. Birka da atasz: Allah sa gz sol gze muhta etmesin.
297

www.dinimizislam.com

Kelle sa olsun da klh bulunur. Sa elin verdiini sol elin grmesin. Sa olana her gn dn bayram. Sa olsun da da ardnda olsun.

San nemi
Sual: Sa, sola gre neden nemlidir? CEVAP Sa kelimesinin kullanld yerlerden bazlar unlardr: 1- Yaayan, lmemi olana (Sa) denir, sol denmez. 2- Minnettarl ifade etmek zere, shhat, afiyet ve selmet dilemek iin (Sa ol) denir, sol ol denmez. 3- Bir yere kazasz belsz gidene (Sa salim gitti) denir, sol salim gitti, denmez. 4- leri grl, basiretli, firasetli olanlara, (Saduyu sahibi) denir, sol duyu sahibi denmez. 5- Bir kimsenin ii rast gittii zaman, (Sa tarafndan kalkm) denir. i tersine giderse, (Sol tarafndan kalkm) denir. 6- Bir kimsenin sdk yardmcsna (Sa kolu) denir, sol kolu denmez. 7- Kuvvetli eylere (Salam) denir, sollam denmez. 8- Bir kimseye shhat ve afiyette kalmas iin dua olarak, (Salcakla kaln) denir, sollucakla denmez. 9- Shhatle alakal tekilata (Salk tekilat) denir, solluk tekilat denmez. 10- Hasta olmayana, salam ve shhatli olana (Salkl) dendii gibi, doru gvenilir olana da salkl denir, bunlarn tersi olana, hasta olana, gvenilmeyene de salksz denir. 11- Ksr olmayan, st veren hayvanlara, mallara (Samal) denir, solmal denmez. 12- Msafeha (Sa) elle yaplr, sol elle yaplmaz. 13- ocuklarn byk ounluu sa eli kuvvetli olarak doar. Toplumda tek tk sol elle i yapan, yaz yazan kimselere, olumsuz anlamda (Solak) denir, saak denmez. 14- Rahmetin, yamurun bol ekilde yana (Saanak) denir, solanak denmez. 15- stisnalar hari, btn vidalar, sktrp salamlatrlmalar iin saa dndrlr. Gevetmek, bozmak iin sola bklr. 16- ngiltere hari, trafik kaidesi, gidi istikameti sadandr. 17- Kuvvet vermek, temin etmek gibi kelimeler yerine (Salamak) tabiri kullanlr. Geimini salamak, iini salamak gibi
298

www.dinimizislam.com

18- Yaplan bir ilemin doruluunu kontrol etmek anlamnda, (Salamasn yapmak) ifadesi kullanlr, sollamasn yapmak denmez. 19- Helda taharet, sol elle yaplr. 20- Gelin veya gveyin sanda gidip klavuzluk eden kimseye (Sad) denir, sold denmez. 21- slam harfleri ve dolaysyla Kur'an- kerim de, sadan sola doru yazlr. 22- Dnya ve kainattaki her ey, btn gezegenler, yldzlar, hatta galaksiler, hep sadan sola doru dner. slmiyette de san nemi vardr. Birka rnek verelim: 1- mam- Nevevi hazretleri buyuruyor ki: Mbarek, erefli ve temiz ileri yaparken sadan balanr. Bu mstehabdr. Ayakkab, elbise giyerken, [Yatp kalkarken], ba tra ederken ve tararken, byk keserken, misvak kullanrken, trnak keserken, el, ayak ykarken, mescide, Mslmann evine ve odasna girerken, heldan karken, sadaka verirken, yemek yerken, su ierken sadan balanr. Bunlarn ztt olanlar yaparken, mesela ayakkab, orap, elbise karrken, camiden ve Mslmann evinden karken, helya girerken, smkrrken, taharetlenirken soldan balanr. 2- Her insann sa omzunda sevab, sol omzunda gnah yazan melekler bulunur. 3- Namazda nce sa omza, sonra sol omza selam verilir. 4- Kbe tavaf edilirken, sadan sola doru dnlr. 5- yilerin amel defterleri sandan, ktlerin sol ve arka tarafndan verilir. 6- Kuran- kerimde, amel defteri sadan verilenler vlmekte. Soldan verilenler ktlenmekte, yle buyurulmaktadr: (Amel defterleri sadan verilenler; ne mutlu o saclara! Ktlk ilediklerini belirtmek zere, amel defterleri soldan verilenler; ne yazk o solculara!) [Vaka 8,9] Sa ruhtur, sol maddedir. simleri ayr olsa da komnizm, faizm ve kapitalizm gibi btn izmli sistemlerin hepsi birer sol sistemdir. Sol, yokluk ve hiliktir. Onlar iin lm sondur. Sa ise ebeddir. lm son deil, gerek hayatn balangcdr. Politika pazarnda, herkes sa solu kendine gre tarif etmekteyse de, ilm sa farkldr.

Sol elle yemek


Sual: Sol elle yiyip imek ve i yapmak haram mdr? CEVAP Hayr, haram deildir. Sa elimiz megulse, sol elle yemenin hi
299

www.dinimizislam.com

mahzuru olmaz. Kasten, zrsz sol elle yemek snnete aykr olur; tenzihen mekruh da denilmitir; nk sol elle yemek, (Sa elle yiyip iin; nk eytan, sol eliyle yiyip ier) mealindeki hadis-i erife aykr olur. Unutarak veya bir mazeretle yenirse, hi mahzuru olmaz. Piknikte, sofradan uzak bir yerde, sa el megulse, sol elle de yiyip iilebilir; nk Peygamber efendimizin de, ekmei sa eline alp, sonra karpuzu sol eliyle yedii grlmtr. (ira) Eer sa el megulse, mesela sa elde ekmek varsa, kavunu, zm veya baka bir yiyecei sol ele alp yemek caiz olur. Solak olanlarn, sa elle yaplacak ileri sol elle yapmalar gnah deildir. Mesela sol elle kurban kesebilir, yaz yazabilir ve dier ileri de yapabilir.

Shhat ve afiyet
Sual: Shhat ve afiyetler dileriz deniyor, ikisi ayn deil midir? CEVAP Birbirine benziyorsa da, farkldr. Shhat, salk demektir. Afiyet ise farkldr: Afiyet, dinin ve itikadn bid'atlerden, amelin ve ibadetin afetlerden, nefsin ehvetlerden, kalbin heva ve vesveseden ve bedenin hastalklardan selamet bulmas, kurtulmas demektir. Dualarn efdali hangisi diye sorulduunda, Resulullah efendimiz buyurdu ki: (Allahtan af, afiyet ve yakn [salam iman] isteyin. nk imandan sonra, afiyetten byk nimet yoktur.) [Hkim]

Sohbet
imdi sylei diyorlar. Sylei, konuarak vakit geirme demektir. Ama dinimizde sohbetin tarifi bakadr. Sohbet, beraber olmak demektir. nsann derece bakmndan kendinin stnde veya altnda yahut akran ile bir araya gelip, Allah telnn ve Peygamber efendimizin beendii, honut olduu eyleri konumas demektir. Kiinin kendinden stn olanla beraber olmasnn hakikati, o zata hizmettir. Aasnda olanla sohbetin gerei, onun hallerinden bir noksan grdnde onu ikaz edip, kusurundan haberdar etmektir. Ayn seviyede olan sohbet arkadalarnn sohbetlerinin hakikati, bakalarnn, yabanclarn yannda birbirlerinin kusurlarn grmezden gelmektir.

300

www.dinimizislam.com

ans kelimesi
Sual: ans kelimesi, rastgele kullanlyor. ans ne anlama geliyor? Kullanlmas mahzurlu olanlar var mdr? CEVAP ans; kader, ksmet, talih anlamndadr. Ama frsat, imkan, ihtimal, mit yerine de kullanyorlar. ans kelimesi ile ilgili deyimlerden bazlar yledir: ans tanmak: Frsat vermek, imkan vermek. ansa kalmak: Bir eyin gereklemesi iin ok az mit olmak. ans dnmek: Talihi iyi iken kt olmak veya kt iken iyi olmak. ans yaver gitmek: Talihli olmak, baht ak olmak. ans var: Talihli. ans yok: Talihsiz. ans ak: Talihli. ans kelimesini kader anlamnda kullanp da kaderi sulayc, itiraz edici, inkr edici ekilde kullanmak caiz olmaz. Mesela, bir gnah ileyip de, (Benim suum yok, ansm byle imi) demek. Yahut (Herkes ansn kendisi tayin eder) demek gibi.

irk
irk, Allah telya ortak yapmak, benzetmek demektir. Benzeten kimseye mrik, denir. Kfrn eitleri vardr. Hepsinin en kts, en by irktir. Bir eyin her eidini bildirmek iin, ok defa, bunlarn en by sylenir. Bunun iin, yet-i kerimelerde ve hadis-i eriflerde bulunan irk, her nevi kfr demektir. Mesela Nisa suresinin 48 ve 116. yetinde mealen, (Allah tel, kendisine irk koanlar [yani mrikleri, kfirleri] affetmez ve irkten [yani her eit kfrden] baka olan gnahlar affeder) buyuruluyor. u halde her eit gnahn en kts kfrdr. Kfr ise kfirlik demektir.

Tesadf-Tevafuk
Sual: Tesadf yerine tevafuk denir mi? CEVAP Gerekmez. nsan, tesadfen iyi-kt i yapabilir. Tevafuk, birbirine uyma, uygun gelme demektir. nsan sevmedii biriyle karlanca, tevafuk etti demek tuhaf olur. Hibir dini kitapta rastlant anlamndaki tesadf yerine tevafuk kullanmak gerekir diye yazmaz. Tesadf yerine tevafuk,
301

www.dinimizislam.com

nakli deil de, akl esas alanlarn uydurduu bir bid'attir. "Tesadfen Ali Beyle karlatm" demek ve tesadf kelimesini byle yerlerde kullanmak caizdir. "Bu lem tesadfen yaratlm, dalar, denizler tesadfen olmutur" demek caiz olmaz. nk her eyi yaratan Allah teldr. Bu ikisini kartrmamak gerekir. (Hadika) Rastlamak, tesadf etmek Sual: (Birine rastladm, tesadfen Ali ile karlatm demek irktir. nk, gnlk ileri de, yaratan Allahtr. ldren Allah olduu gibi, karlatran da Allahtr. Tesadfen karlatm denince, Allahn yaratmas inkr edilmi olur) deniyor. Buna gre, Aliye rastladm demek, kaderi inkr mdr, irk midir? CEVAP Akl ile din olmaz. Dinimizde, slam limlerinin szleri geerlidir. Aliye rastladm veya tesadfen karlatm demenin irkle hibir ilgisi yoktur. Aksini bildiren hibir slam limi yoktur. Bu, bidat frkalarndan Cebriye ve selefiyecilerin btl grdr. Mesela, (Falanca anarist, falancay ldrm) denildii zaman, selefiler ve Cebriyeciler (Tevbe et mrik oldun) diyorlar. Sebebi sorulunca, u mealdeki yet-i kerimeleri sylyorlar: (Dirilten ve ldren, yalnz Odur.) [Yunus 56] (Allah, leceklerin lmleri gelince, lmeyeceklerin de, uykular esnasnda, canlarn alr. lmelerini diledii kimselerinkini tutar, dierlerini bir sreye kadar salverir. Elbette dnenler iin, bunda alnacak ibretler vardr.) [Zmer 42] Kuran- kerimde tenakuz olmadna gre, aadaki yet-i kerimelere ne diyecekler? (ldrmek iin vekil yaplm olan melek, sizi ldryor.) [Secde 11] (Melekler, onlarn yzlerine ve arkalarna vurarak, canlarn alrken durumlar nasl olacak?) [Muhammed 27] (Davud, Calutu ldrd.) [Bekara 251] Grld gibi, canlar alan, ldren Allah olduu halde, Ali, Veliyi ldrd deniyor. Bunu bizzat Allah tel sylyor. Allah tel, dem aleyhisselamn olunun [Kabilin], kardeini [Habili] ldrdn de bildiriyor. (Maide 30) (Sizi de ilerinizi de yaratan Allahtr) mealindeki yet-i kerimeye gre, (Anarist, susuz bir ocuu ldrd) diye, syleten de, Allahtr. Eer yle sylemek irk ise, h irki de, Allah iletmi olur. Bunun da, ne kadar sama olduu meydandadr.
302

www.dinimizislam.com

Bilmeden, Mslmana mrik damgasn basmamaldr. Resulullah efendimiz, Bedir savanda, yerden bir avu toprak, kum alp, mrik askerlerinin zerine doru att. Kum tanelerinin her biri, dman askerlerinin gzne bir bela ve hezimet imei gibi geldi. Mrikler derhal perian oldu. Bu mucize hakknda inen yet-i kerime meali yledir: (Savata ldrlenleri siz deil, Allah ldrd. Attn zaman da, sen deil, Allah att.) (Enfal 17) Mcahitler, mrikleri ldryor, Allah, ben ldrdm diyor, Resulullah, toprak atyor, ok atyor, sen atmadn ben attm buyuruyor. Bu yet-i kerimeyi, yanl anlayarak, insann yapt eyleri, insan yapmyor demek yanltr. Byle olsayd, aa meyve verdi, yemek beni doyurdu, ila ary durdurdu, ta cam krd gibi szler, yanl ve gnah olurdu. Halbuki, byle szleri selefiler ve Cebriyeciler de, sylemektedir. Bu szler, (Bu ey, bu iin yaplmasna sebep oldu, vasta oldu) demektir. Mesela, ta cam krmaya sebep oldu demektir. Allah tel, ok eyleri yaratmasna, insanlar ve mahlklar sebep klmtr. Onun deti byledir. Tesadfen bulumak, rastlamak ifadesi de, bunun gibidir. Tesadf = rast gelmek, birisi ile karlamak demektir. Yani insann planlamad, beklemedii, ummad bir eyle karlamas demektir. Ayrca, tesadf etmek, rastlamak, karlamak yeni bir kelime de deildir. Asrlardr slam limlerince kullanlmaktadr. Hibir slam liminin kitabnda, rastlamak, tesadfen karlamak, kaderi inkr olur diye bir ifade yoktur. Bu, selefiyecilerin, nne gelene irk damgas basmasndan ileri gelen yanl bir dncedir. Hadis-i eriflerde de, tesadf, rastlamak ve karlamak tabirleri geer. Birka hadis-i erif meali yledir: (Din kardeine rastladnz zaman, ona selm verin.) [. Mce] (Bir din kardeine rastlayan, Esselm aleykm desin. [.Snn] (Ahir zamanda bir kavim kacak, yalar gen, akllar hafif olacak, szlerini halk beenecek, Kuran okuyacak, lkin boazndan aa gemeyecek, okun yaydan kmas gibi, iz brakmadan slamiyetten kacaklar. Kendilerine rastladnz zaman onlar ldrn.) [Buhari] (Ramazandan bir gn nce oru tutmayn. Ancak bir kimsenin oru tutmay adet edindii gn, o gne tesadf ederse, o oru tutsun.) [Buhari, Mslim, Ebu Davud, Tirmizi] (Resulullah, Eshabndan birine rastlaynca nce selam verir, sonra msafaha ederdi.) [Taberani] (veyse [Veysel Karaniye] rastlarsanz, sizin iin istifar etmesini isteyin.) [Mslim]
303

www.dinimizislam.com

(Resulullah, kabir banda alayan bir kadna rastlaynca, ona sabret dedi.) [Buhari, Mslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai] (Kendinize, oluk ocuunuza veya malnza beddua etmeyin. Dualarn kabul olduu saate rastlar da, Allah tarafndan kabul olunur.) [Ebu Davud, .Kurtubi] (Cuma gn sabahtan akama kadar ok dua etmeli; nk Cuma gn icabet vakti vardr; dua o zamana tesadf ederse, edilen dua kabul olur.) [. Nevevi] (Cuma gnnde yle bir saat vardr ki, bir Mslmann duas o vakte tesadf ederse, o duay Allah tel kabul eder.) [Tirmizi] (ki Mslman, birbirine rast geldiinde msafeha edip, Allaha hamd ederlerse, gnahlar kalmam bir halde, birbirinden ayrlrlar.) [Hkim] (u ey imandandr: Darlkta infak, rastlad Mslmana selam vermek ve kendi aleyhinde de olsa, adaletli olmak.) [Taberani ] (Ahir zamanda, kader meselesinden bir kap alr. Bunu aanlara rastlarsanz, kendilerine, (Arzda ve nefislerinizde, her kime isabet eden bir musibet yoktur ki, kitapta tespit edilmi olmasn) [mealindeki] yet-i kerimeyi syleyin.) [Deylemi] (sa indikten sonra, insanlar arasnda kin kalmaz. Hatta bir kimse, bir aslana rastlasa aslan ona dokunmaz.) [Ebu Nuaym] (Allah yolunda gece nbet tutmak, Medine mescidinde kadir gecesine rastlamaktan daha kymetlidir.) [Ebu eyh] (eytan, mere rastlarsa, hemen yolunu deitirir.) [Hakm] (mm, min dedii vakit, siz de mn deyin. Birinizin min demesi, meleklerin min demesine rastlarsa, gemi gnahlar affedilir.) [Buhr, Mslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai] Elfe=bulmak demektir. Yusuf suresinin 25. yet-i kerimesinde, (Yusuf aleyhisselamla Zleyha, kapya knca, Zleyhann efendisini buldular) ifadesi, Kurtubide ve dier tefsirlerde, rastladlar, tesadf ettiler diye geiyor. Vehhabi mealinde bile, rastladlar deniyor. Dier meallerde de byle geiyor.

mmi
Sual: mmi cahil mi demektir? CEVAP mmi, cahil demek deildir. Okur-yazar olmayana mmi denir. mmi olan limler de vardr. Kinatn efendisi Muhammed aleyhisselam mmi idi. Fakat btn ilimlere vakf idi. O kadar lim idi ki, Onu grmekle ereflenip
304

www.dinimizislam.com

sahabi olan, oradan ayrlnca hikmet ehli olurdu. Yani doktorla tp ilminden, ziraatyla ziraat ilminden, subay ile harp tekniinden konuabilirdi. Elbette bu, Peygamber efendimizin bir mucizesi idi. Her okuma-yazma bilene lim denmeyecei gibi, her mmi olana da cahil denmez. Allah telnn varlna inanan ve zaruri bilinmesi gerekli din bilgilerini bilen mslmana cahil denmez.

Vahy
Vahy haber demektir. Deyim olarak da, Allah telnn Cebrail aleyhisselam vastas ile Peygamberlerine gnderdii haber demektir. Vahy Peygamber efendimizin vefat ile kesilmitir. mam- Rabbani hazretleri (Peygamberlik sona ermi ve vahy kesilmi, sona ermi ve din kemal bulmu ve nimet tamam olmutur) buyuruyor. Ksas- enbiya kitabnn 410. sayfasnda diyor ki: Resulullah hayatta iken, vahy geliyor ve mmete tebli olunuyor idi. Ondan sonra artk vahy kesildi, hi kimseye vahy gelmek ihtimali kalmad. Vahy, iki trldr: 1-Vahy-i metlu, 2- Vahy-i gayri metlu Cebrail aleyhisselam, Allah teldan ald haberleri getirerek Peygambere okur. Bu vahyin kelimeleri de, manalar da Allahtan gelmitir. Kur'an- kerim, vahy-i metludr. Vahy-i gayri metlu, Allah tel tarafndan Peygamberin kalbine bildirilir. Peygamber; bu vahyi, kendi bulduu kelimelerle yanndakilere syler. Bu szlere, Hadis-i kudsi denir. Vahy, yalnz Peygamberlerin kalblerine gelir. Evliyaya da gelmez.

Vakit nakittir
Sual: Vakit nakittir ne demektir? CEVAP Nakit, pein demektir. Vaktin kymetini pein, yani o anda bilmelidir. O halde gaflet iinde bulunmak, devaml masiva ile meguliyet, insann kendisine en byk zulmdr. Kymetli olan vakti boa geirmemeli, iki gn eit olmamaya, her gn ilerlemeye gayret etmelidir.

Veli
Veli, evliya, Allah telnn sevgisine kavumu salih insan demektir. Muhammed Salim hazretlerine, (Bir kimsenin veli olduu nasl
305

www.dinimizislam.com

anlalr?) dediklerinde, (Tatl dili, gzel ahlak, gler yz, cmertlii, mnakaa etmemesi, zrleri kabul etmesi ve herkese merhamet etmesi ile bir kimsenin veli olduu anlalr) buyurdu.

Vera ve zhd
Haramlarla birlikte phelilerden de saknmaya vera, helal maln fazlasndan da saknmaya ise Zhd denir. Tergibdeki hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Kyamet gn, Allah telnn ihsanna kavuacaklarn banda, vera ve zhd sahipleri bulunacaktr.) (Vera sahibi imam arkasnda klnan namaz kabul olur. Vera sahibine verilen hediye kabul olur. [Yani ok sevap verilir.] Vera sahibi ile oturmak ibadet olur. Onunla konumak, sadaka olur.) (Vera sahibi imam ile klnan iki rekat namaz, fsk ile klnan bin rekattan daha efdaldir.)

Ya ne demektir
Arapa ya kelimesinin Trkesi yoktur. Trkede buna ihtiya da yoktur. Ya kelimesini biz de her zaman ey diye yazyorsak da, karl deildir. Telefonda konuurken hitap sz olarak alo kullanlyor. Arapada da, birisine hitap ederken, Ya falanca denir. Trkede byle bir hitap ekli yoktur. Biz, Ali buraya gel deriz. Araplar, Ya Ali buraya gel derler. Alo, ngilizce merhaba anlamnda kullanlan hello kelimesinin Trkedeki syleni eklidir. Alo iin Trke baka bir kelime olmad gibi, Arapa ya iin de baka bir kelime yoktur. Araplar bile, telefonda alo diyorlar. Bu bakmdan ey Ali yerine ya Ali demek daha gzeldir. Sual: Hazret-i Fatmann (Ya Ali) demesi neden caizdir? CEVAP Ya demek, hrmet olur. Hrmet ifade eden bir ey ilave edince caiz olur.

Yaayan merhum
Sual: Merhum kelimesini yaayanlar iin de kullanmak uygun mudur? Radyallah anh ve aleyhisselam kelimeleri herkes iin kullanlabilir mi? CEVAP Merhum, rahmete kavumu demektir. Yaayanlar iin de kullanlabilir. Ancak, yerlemi ekli ller iindir. Yaayan birisine merhum Ali bey dense, Ali bey ld m diyen kar.
306

www.dinimizislam.com

Radyallah anh eshab- kiram iin sylenir. Allah ondan raz olsun anlamndadr. Eshab- kiramn her birinin Cennetlik olduu yet-i kerime ile sabit olduu iin Allah ondan raz oldu anlamndadr. Baka Mslmanlar iin de Allah raz olsun anlamnda sylemek caizdir. Mesela imam- Malik radyallah anh dense, birisi bu eshab- kiramdan mdr diyebilir. Bu bakmdan kelimeleri yerli yerinde kullanmal, kavram kargaalna meydan brakmamaldr. Aleyhisselam kelimesi Peygamberler iin kullanlr. Ona selam olsun demektir. Herhangi bir Mslman iin de kullanmak caiz olur. Fakat yanl anlamaya sebep olabilir. Mesela Ali aleyhisselam dersek, Hazret-i Aliye peygamber deniyor denebilir. Onun iin byle kelimeleri herkesin kulland manada kullanmaldr.

Yedullah
Sual: Okuduum bir kitapta, "Yedullah" kelimesini "Allahn kudreti" olarak aklamann asla caiz olmad syleniyor. Hadis-i erifte geen byle kelimeleri limlerimiz aklamam mdr? CEVAP Mcessime ve mebbihe denilen [yani Allah tely bir cisim olarak kabul eden ve Ona insanlardaki gibi uzuvlar isnat eden] frkalar, dini ykmaya alnca, slam limleri, bu hususta kitaplar yazarak, bunlara gerekli cevaplar vermilerdir. Bugn, kendilerine selefiyim diyenlerin ayn yolu tuttuunu gryoruz. mam- Gazali hazretleri buyurdu ki: (Cehalet ve dalalet frkalar, Allah telnn zat ve sfat hakknda, Cenab- Hakkn mnezzeh olduu eyleri Ona isnat ediyorlar. Bu dalaletlerine de "Selefin yolu" diyerek selef-i salihine, [yani Eshab- kirama ve Tabiin-izama] iftira ediyorlar. Selefin itikadn sana beyan edeyim. Yedullahtaki yed kelimesini el gibi dnmemelidir. Mesela "Falanca ehir, falanca valinin elinde" denilince, o ehrin valinin elinin iinde deil, onun idaresi altnda olduu anlalr. Bu bakmdan yedullah ifadesini Allahn kudreti olarak anlamaldr.) [lcam-l-avam] Yine, mam- Gazali hazretlerinin bildirdii gibi, dier ifadeleri de byle aklamak gerekir. Mesela (Zllullah) ifadesine de "Allahn glgesi" demek doru deildir. Bu husustaki hadis-i erifi aklarken, (Kendisinden baka himaye edenin bulunmad bir gnde Allah tel, yedi snf insan kendi himayesine alr) demelidir. Yoksa "Kendi glgesinde glgelendirir" dememelidir. nk bu ifadeden, Cenab- Hakkn cisim olduu gibi bir mana karanlar olabilir. Nasl "Beytullah" yani "Allahn evi" kelimesini,
307

www.dinimizislam.com

h Allahn barnd bir ev olarak anlamyorsak, hadis-i eriflerde geen "Yedullah", "Zllullah" kelimelerini de zahir manalar gibi anlamayp, tevil etmemiz gerekir. Bir bid'at ve dalalet olan selefiyye sapkln nlemek iin, slam limleri mteabih yet ve hadisleri tevil etmilerdir. Ancak bu tevil iinde haddi ap slam limlerinin bildirdiklerine uymayan mana verenler de saptmlardr. slam limlerinin bildirdiklerine uymayan btn kitaplar, muteber deildir.

Zikir ne demektir?
Sual: Zikir nedir? Kuranda geen zikir kelimeleri deiik anlamlara m geliyor? CEVAP Zikir, zihinde tutmak, hatrlamak, anmak gibi manalara gelir. Kuran- kerimde ise, kitap, Kuran, Allah anmak, namaz, eref gibi manalara gelir. KTAP manasna gelenler: (Sana tarafmzdan bir zikir [kitap] verdik.) [Taha 99] (Sen ancak zikre [Kurana] uyan ve grmeden Rahmandan korkan uyarabilirsin.) [Yasin11] (Kfirler zikri [Kuran] iittikleri zaman, gzleriyle [nazarla] seni devireceklerdi.) [Kalem 51] (Eer bilmiyorsanz ehli zikre [kitab bilen limlere] sorun.) [Nahl 43] (Zikirden [Tevrat kitabndan] sonra Zebur'da da, yeryzne salih kullarmn miras olduunu yazmtk.) [Enbiya105] ANMAK manasna gelenler: (Kalbler ancak zikrullah [Allah anmak] ile huzur bulur.) [Rad 28] (Allaha ve ahiret gnne [inanp] kavumay arzulayanlar ve Allah ok zikredenler [ananlar] iin Resulullah elbette gzel bir rnektir.) [Ahzab 21] (Rahmn zikirden [anmaktan] yz evirene, yanndan ayrlmayan bir eytan musallat ederiz.) [Zuhruf 36] (eytan galebe edip onlara zikrullah [Allah anmay] unutturdu.) [Mcadele 19] (Biz senin zikrini ykseltmedik mi?) [nirah 4] (Senin zikrini kendi zikrim kldm, seni [Resulullah] zikreden beni zikretmi olur. mann sahih olmas iin benim zikrimin seninkiyle beraber olmasn saladm) [bni Ata] Zikirle ilgili birka hadis-i erif meali: (Kuran okumak ve zikir iman kuvvetlendirir.) [Deylemi] (Zikrin efdali, la ilahe illallah, duann efdali de elhamdlillah
308

www.dinimizislam.com

demektir.) [Tirmizi] (Zikirde "La ilahe illallah" demekten efdali yoktur.) [Taberani] (En iyi zikir, gizli yaplandr.) [. Ahmed] (Zikir, sadakadan da hayrldr.) [Ebueyh] NAMAZ manasna gelenler: (Namaz, mnker ve fahadan [edepsizlikten, akla ve dine uymayan her trl ktlkten, her trl gnahtan] alkoyar. nk zikrullah [Namaz klmak] elbette en byktr. [En byk ibadettir]) [Ankebut 45] (Zikrullah, namazdr. Namaz dier ibadetlerden daha byktr. (Beydavi) (Onlar ayakta, otururken, yanlar zerine yatarken Allah zikrederler.) [Al-i mran 191] (Namaz, gc yeten ayakta klar, ayakta klmaktan aciz olan oturarak klar, bundan da aciz olan, yatarak ima ile klar demektir. (Bahr-r-rak) EREF manasna gelenler: (Size yle muazzam bir kitap indirdik ki, btn zikriniz [erefiniz] ondadr.) [Enbiya 10] (O zikirle [erefle] dolu Kur'an hakk iin.) [Sad 1] (Bu Kuran sana da, mmetine de zikirdir. [ereftir, ttr], leride [kyamette, hkmlerine riayet edip etmediinizden] sorumlu olacaksnz.) [Zuhruf 44]

Zllullah
Sual: Okuduum tercme kitaplarda "Zllullah" kelimesini, "Allahn glgesi" diye tercme etmiler. "Zl" kelimesi sadece glge manasna m gelir? Glge diye tercme edilince ok tuhaf olmuyor mu? Allah, cisim gibi anlalyor. Bu kelimelerin doru tercmesi nasldr? CEVAP Zl, himaye, koruma gibi manalara da gelir. Mesela hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tel, kendi himayesinden baka hibir himayenin bulunmad kyamette, yedi snf insan himaye eder.) [Buhari] Glge kelimesi, Trkemizde de "Himaye" manasna kullanlr. Mesela, (Ali efendi, Mehmed Aann glgesinde geiniyor) denince, Ali efendinin Mehmed Aann himayesinde olduu anlalr. nsan iin glge kelimesini kullanmakta mahzur yoktur. Selefiyyeciler, Allah cisim gibi gsterip gkte bulunduunu sylyorlar. Byle yanl anlalacak kelimeleri mutlaka tevilli, izahl yazmaldr! Bir misal daha verelim! Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Sultan, yeryznde Allahn glgesidir. Ona ikram eden ikram grr, ona ihanet eden de ihanete maruz kalr.) [Taberani]
309

www.dinimizislam.com

Sultan, Allahn glgesidir demek, (Sultan Allahn emirlerini tatbik etmek salahiyetine malik olan kimsedir) demektir. Bu bakmdan "Zl" kelimesini glge olarak tercme etmek, yanl anlamalara sebep olur. (Din kllarn glgesi altndadr) hadis-i erifi ise, (Din, devletin himayesi ile yaylr. slamiyet, her eit silahlar yapmak ve bunlar iyi kullanmakla salam kalr) demektir.

Zalime ceza vermek


Sual: Ehl-i snnet kasidesinde (Zalime imhal ederim; ihmal etmem dedi Yezdan) diye bir msra var. Bunun anlam nedir? CEVAP mhal, mhlet vermek, tehir etmek, geciktirmek; ihmal ise, nem vermemek, eksik brakmak; Yezdan, ilah demektir. Msran manas yle oluyor: Cenab- Hak, (Zalime ceza vermeyi ihmal etmem, ama tehir ederim) buyurdu.

Zayf ve mftabih kavil


Sual: Kitaplarda, (Bir kavle gre caizdir, bu kavil zayftr) deniyor. Bu ne demektir? CEVAP htiya olunca o kaville amel edilir demektir. htiya olunca gnmzde zayf kaville amel etmek, kuvvetli kaville amel etmek gibi sahih, hatta lazm olur. S. Ebediyyeden bir rnek verelim: Di dolgusu olmayann, dolgusu olan imama uymas hakknda, iki ayr kavil vardr: Birinci kavle gre, dolgusu olmayan Hanefnin, dolgusu olan imama uymas sahih olmaz, nk bu imamn namaz Hanef mezhebine gre sahih deildir. kinci kavle gre, bu imam, Mlik mezhebini taklit ediyorsa, dolgusu olmayan Hanefnin, buna uymas sahih olur. mam- Hinduvani byle ictihad etmitir. Dolgusu olan salih bir imamn Mlik mezhebini taklit etmedii bilinmedike, dolgusu olmayan Hanefler de, bu imama uymaldr. Bu ikinci kavil her ne kadar zayf ise de, harac olduu zaman zayf kaville amel etmek lazmdr. Fitneye mani olmak iin de zayf kaville amel edilecei, Hadikada da yazldr.

Kavil ve fetva nedir?


Sual: lmihallerde mesela, (mam- Ebu Yusufa gre caiz, mam-
310

www.dinimizislam.com

Muhammedin kavline gre ise caiz deildir, fetva da byledir) deniyor. Bazen de, (Mftabih kavle gre caiz deildir) deniyor. Buradaki, fetva, kavil ve mftabih ifadeleri ne demektir? CEVAP Mezhepte mctehid olan limler, mezhep imamnn koyduu usul ve kurallara gre ictihad ederler. Bir mctehidin, baka bir mctehide tbi olmas caiz deildir. Bunun iin farkl ictihadlar olabiliyor. Mezhep iindeki mctehidlerin bu ictihadlarna kavil de denir. Kavil, sz demekse de, burada mctehidin ictihad demektir. Tercih ehli denen fkh limleri, mezhep iindeki farkl kavilleri inceleyip, hangi kaville amel etmek gerektiini bildirirlerse, o kavle, mftabih yani tercih edilen kavil denir. Bu husus, (Fetva bu kavle gredir) eklinde de ifade ediliyor. Her Mslmann, amel ederken tercih edilen kavle uymas gerekir.

Sevgi ve ak
Sual: Allah ve Peygamber iin, sevgili denir mi? Ak kelimesi, onlar iin kullanlr m? Bunlar, insanlara mahsus deil mi? CEVAP Sevgili, sevilen kimse demektir. Asl sevilmesi gereken, Allah tel ve onun sevdikleridir. Yani, sevgili onlardr. Ak da byledir. Sevginin kuvvetli olmasna ak denir. Habib, sevgili demektir. Bunun iin, Peygamber efendimize, Habibullah denir. Allah telnn sevgilisi demektir. Bunlarn yadrganmas, gnmzde yanl manada kullanlmasndan kaynaklanyor. slam limleri buyuruyor ki: (Habibim, Sen olmasaydn, gkleri yaratmazdm) hadis-i kudsisi, gsteriyor ki, sevgi olmasayd, yaratl aa kmaz ve lem devaml yoklukta kalrd. ehvete, ak denmesi yanltr. Ak kalbde olur ve kymetlidir. Yani kalb, sevgi yeridir. Ak, sevgi bulunmayan kalb lm demektir. Kalbde, ya Allah sevgisi yahut dnya sevgisi yani haramlarn sevgisi bulunur. Zikir, ibadet yaparak, kalbden dnya sevgisi karlnca, kalb temiz olur. Bu temiz kalbe, Allah sevgisi, kendiliinden dolar. Gnah ileyince kalb kararr, hasta olur. Dnya sevgisi yerleerek, Allah sevgisi gider. Kalbin bu hli, bir ieye benzer. Su doldurunca, havas kar. Suyu boaltnca, hava kendiliinden dolar.

311

www.dinimizislam.com

mameyn, tarafeyn, vs.


Sual: lmihallerde, mameyn, tarafeyn, eyhayn, sahihayn, sekaleyn gibi kelimeler geiyor. Bunlar ne anlama geliyor? CEVAP mameyn = ki imam demektir. mam- Ebu Yusuf ile mam- Muhammed iin kullanlr. Tarafeyn = ki taraf demektir. mam- a'zam ile mam- Muhammed iin kullanlr. eyhayn = ki eyh, iki reis, iki byk imam demektir. mam- a'zamla mam- Ebu Yusuf iin kullanlr. En byk iki halife anlamnda Hazret-i Ebu Bekr ile Hazret-i mer iin de kullanlr. Sahihayn = ki sahih kitap demektir. Buhari ve Mslim iin kullanlr. Sekaleyn = ki arlk, iki taife ki, burada cin ve insan taifesi demektir. Cin ve insanlara fetva verene de, Mfti-ys-sekaleyn denir. Mesela, eyhl slam ibni Kemalpaa, Mfti-ys-sekaleyn idi.

Tayyib ne demektir?
Sual: Tarikat biri, (Sradan Mslmanlara helal olan ok ey, biz tarikat ehline haramdr. Bize, tayyib olmayan her ey haramdr, hatta hacdan gelen de tarikat gibi haramlardan kamas gerekir) dedi. Dinimizde byle bir ey var mdr? Tayyib ne demektir? CEVAP Tarikat ehline haram olup da, dier Mslmanlara helal olan eyler yoktur. Dinimizin emir ve yasaklar, btn Mslmanlar iin geerlidir. Hacs da, hocas da, dine uymak zorundadr. Helal her Mslman iindir. Bir hadis-i erif meali yledir: (Hell kazanmak her Mslmana farzdr.) [Taberani] u kadar var ki, byk evliya zatlar, avam gibi deildir. Onlar, harama dme tehlikesi ile mubahlarn ounu terk ederler. Hazret-i mer buyurdu ki: (Bizler harama dmek korkusu ile helallerin onda dokuzundan kandk.) Avamn, salihlerin ve mttekilerin haramdan saknmalar farkldr. Mslman halk, haramlardan kanrken, salihler haramlarla beraber, phelilerden de kanrlar. Mttekiler ise, helal olup da, pheli veya harama sebep olmak korkusu olan eylerden de saknrlar. Bir hadis-i erif meali: (Bir Mslman, tehlikeli olan eyin korkusundan dolay, tehlikesiz
312

www.dinimizislam.com

eyden saknmadka, mtteki olamaz!) [K. Saadet] Ebrar, Allah telnn rzasna kavumak iin alan Mslmanlar, yani salihlerdir. Mukarreb ise, Allah telnn sevgisine kavumu olan, byk veli demektir. Bir insann hacca gitmekle veya tarikat ehliyim demekle kendisini byk bir veli zannetmesi yanl olur. Kendini dier Mslmanlardan stn grmesi doru olmaz. Tayyib kelimesi, cmlede kullanld yerlere gre, (yi, helal, hayrl, mbarek, temiz, gzel, ho, verimli, iyi davran, haram olma phesi bulunmayan, izin verilen, gzel cemaller, Allah tely vc szler) gibi manalara gelir. Birka rnek verelim: 1- yi anlamnda: Bir yet-i kerime meali: (Habis [kt szler ve kt] kadnlar, habis erkeklere, habis erkekler, habis kadnlara yakr. Tayyib [iyi szler, temiz ve iyi] kadnlar, tayyib erkeklere, tayyib erkekler de, tayyib kadnlara yakr.) [Nur 26] 2- Haram olma phesi bulunmayan anlamnda: Bir yet-i kerime meali: (Bugn, size tayyib [iyi, temiz] olanlar helal klnd.) [Maide 5] algcnn kazand paray, sahiplerine geri vermek lazmdr. algc cretle tutulmayp, ona hediye olarak verilirse, algcnn almas hell olur. Fakat yine tayyib, iyi para deildir, nk det haline gelen hediyeler, art edilen cret gibidir. (Drr-l-muhtar) 3- Helal ve temiz anlamnda: yet-i kerime meali: (Tayyib [helal ve temiz] yiyin!) [Mminun 51] (Tayyib [temiz ve helal] olan habisle [haram ve murdarla] deimeyin.) [Nisa 2] (Size verdiimiz rzklarn tayyib [temiz, helal] olanlarn yiyin.) [Bekara 57] 4- Gzel anlamnda: Bir yet-i kerime meali: (Kadn, erkek, inanm olarak iyi i ileyene, tayyib [gzel] bir hayat yaatacaz.) [Nahl 97] 5- Mbarek, hayrl anlamnda: Bir yet-i kerime meali: (Orada Zekeriya Rabbine dua etti: Ya Rabbi! Bana kendi katndan tayyib [hayrl, mbarek] bir soy bahet, dorusu Sen dualar kabul edensin.) [Al-i imran 38] Btnn [iin] nurlanmasnda kelime-i tayyibeden [mbarek La ilahe illallah kelimesinden] daha faydal bir ey yoktur. (Mektubat- Masumiyye
313

www.dinimizislam.com

1/145) 6- Temiz anlamnda: yet-i kerime meali: (Tayyib [temiz] topraa teyemmm edin.) [Nisa 43] (mmi nebi olan resul, onlara, tayyib [temiz] eyleri helal, habisleri [kt, murdar eyleri] haram klar.) [Araf 157] (Tayyib [temiz] olan, hell olan yiyip iin) [Bekara 168] 7- Verimli, ho anlamnda: ki yet-i kerime meali: (Rabbinin izniyle tayyib [ho, topra mmbit] beldenin bitkisi, verimli olur; habis [kt, orak topra] olandan ise verimsiz bitki olur.) [Araf 58] (Evlere girdiiniz zaman, Allah tarafndan mbarek ve tayyib [bereket, esenlik, ho ve gzel] bir yaama dilei olarak kendinize [ve birbirinize] selm verin.) [Nur 61] 8- Allah tely ven sfatlar: Namazda teehhtlerde, Ettehyyat okunurken (vet-tayyibat) ifadesi, Allah tely ven sfatlardr. (Buhari) 9- Gzel szler, gzel manalar, gzel cemaller, gzel kokular anlamnda: Bu vasflar Resulullah efendimizde olduu iin kendisine Tayyib denir. 10- Ho, temiz, nefis ve helal anlamnda: mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: rub- zyuti tayyibe [hell olan nebatlardan karlan eyler] yani karanfil, tarn, ay ve saireden elde edilen, her trl erbeti imek yasak edilmemitir. 1/191 (K. Yazlar) Zeytinden kan zeytinya da bir zyuti tayyibedir. Buradaki tayyib, temiz ve helal anlamndadr.

Ebrar ve mukarrebler
Sual: Ebrar ve mukarreb ne demektir? CEVAP Ebrar, Allah telnn rzasna kavumak iin alan Mslmanlar, yani salihlerdir. Mukarreb ise, Allah telnn sevgisine kavumu olan, byk veli demektir. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Her iin karl, o iin kymetine gre llr. Tarla srenler, sabahtan akama kadar ter iinde alr. Buna karlk, az bir ey alr. Mukarrebler, yani sultana yakn olanlar ise, her saatte yzlerce lira alrlar. Byle olmakla beraber, bunlarn bu paralarda hi gzleri yoktur. Gzleri, gnlleri hep sultandadr. Aralarndaki fark dnn! (1/127) Hadisi kudside, (Ebrar bana kavumay ok istedii gibi, ben de onlara kavumay ok isterim) buyuruldu. Allah tel, ebrarn evk,
314

www.dinimizislam.com

arzu sahibi olduklarn bildirdi, nk mukarrebler vasl oldular. Bunlarda kavumak arzusu artk kalmad. evk, ayr olanlarda bulunur. (1/26) Ahireti, Cennet nimetlerini istemek, her ne kadar sevap ise de, mukarreblerce gnah saylr. Ahiretteki eyleri istemek byle olunca, dnyaya dkn olmann neye varacan anlamal; nk dnya [haram ve mekruhlar], Hak telnn sevmedii eylerdir. (1/110) Ebrar, Allah telya, Onun nimetlerine kavumak iin ve azabndan korktuklar iin ibadet ederler. Bu iki dilekleri ise, nefislerinin arzulardr. Mukarreblerden, Allah telya, korku ile ve nimetlerine kavumak iin ibadet eden de vardr. Fakat bunlarn korkular ve arzular kendi nefisleri iin deildir. Bunlar, Allah telnn rzasna, sevgisine kavumak iin ve Onun gcenmesinden korktuklar iin ibadet ederler. Bunlar Cenneti de isterler; nk Cennet, Allah telnn rzasnn, sevgisinin bulunduu yerdir. Yoksa Cenneti istemeleri, nefislerinin zevkleri iin deildir. Bunlar Cehennemden korkar, ondan korumas iin dua ederler; nk Cehennem, Allah telnn gazabnn bulunduu yerdir. Yoksa Cehennemden korkular, nefislerini azaptan kurtarmak iin deildir; nk bu bykler, nefislerine kle olmaktan kurtulmulardr. Allah tel iin halis kul olmulardr. Bu mertebe, mukarreblerin en stn derecesidir. (1/24) Tasavvuftan maksat, nefs-i emmareyi tezkiye etmek, yani temizlemektir. Bylece nefis, aa, irkin isteklerinin sebep olduu, Allah teldan baka eylere tapnmaktan kurtulur. Ondan baka, bir mabudu, maksad kalmaz. Dnyadan bir ey istemedii gibi, ahiretten de, bir ey istemez. Evet, ahireti istemek iyidir, sevabdr. Fakat ebrar [nefislerinin sevgisinden kurtulmam olup, nefslerini azaptan korumak ve nimetlere kavuturmak iin, ibadet eden kimse] iin sevabdr. Mukarrebler, ahireti istemeyi de gnah bilir. Zat- ilahiden baka bir ey istemez. Mukarrebler derecesine ykselmek iin, fen hsl olmak lazmdr ve Zat- ilahinin sevgisi insan kaplamaldr. Bu sevgiye kavuan, elemlerden, skntlardan da lezzet alr. Nimetler ve musibetler, eit olur. (1/35)

Sual ve soru
Sual: (Sual kelimesi renmek iin, soru ise imtihan iin sorulur) deniyor. Bu doru mudur? CEVAP Baz kimseler arasnda bu yaygndr; ama hep o manada kullanlmaz. Sual, Trkede soru demektir. Sorgulamak, sorguya ekmek, sorgu sual ifadeleri imtihan iindir. Sual kelimesi de imtihan iin olabiliyor. Sual kelimesinin sorgu anlamnda kullanld, din kitaplarnda gemektedir.
315

www.dinimizislam.com

Birka yledir: (Kabir suali haktr.) (Srat kprs zerinde, yedi yerde olan suale cevap veren geer.) (ki melein kabirdeki suallerine cevap vermek, bir derttir.) Hadis-i eriflerde de, sorgu anlamndaki sual kelimesi gemektedir: (Kyamete herkes, drt suale cevap vermedike hesaptan kurtulamaz.) [Tirmizi] (Kyamette, Allah tel kuluna malndan sual eder.) [Hatib] (Allah tel belaya maruz kalan kuluna kyamette tekrar sual sormaz.) [Hkim] ( kimseye u nimetlerden dolay, sual olmaz: ftar eden, sahur yiyen ve misafirle beraber yiyen.) [Deylemi] (Dnyada kader konusunda konuan, kyamette suale ekilir.) [Dare Kutni] (renmek iin sual sorun, teannt iin sormayn.) [Deylemi] (Teannt = zor duruma drmek) Demek ki, soru da, sual de, renmek iin sorulabildii gibi, imtihan iin de sorulur. Bu kadar zerinde durmaya demez.

Ahmak olana verilecek cevap


Sual: Bidat ilemekle mehur bir arkada, Hak Szn Vesikalar isimli kitaptaki, (Ve m cevab-l ahmak- illes-skt) ifadesinin yanl olduunu ve bunun, (Ahman cevab ancak skttur) anlamna geldiini syledi. Dedii doru mudur? CEVAP Bu sz, hadis imamlarndan bni Hibban hazretlerine aittir. Bu szn manas yledir: (Ahmaa verilecek hibir cevap, cevap olamaz; ona ancak susmak cevap olur.) Trkede o ekilde deil, (Ahmaa susmaktan iyi cevap olmaz) eklinde sylenir. Kuran- kerimde, byle (Ve ma ill) ifadeli birok yet-i kerime vardr. Birkan bildirelim: 1- (Ve m erselnke ill rahmeten lil lemin) [Enbiya 107] Tercmesi yledir: (Biz seni gndermedik, ancak lemlere rahmet iin gnderdik.) Trkede yle sylenir: (Biz seni, ancak lemlere rahmet olarak gnderdik.)
316

www.dinimizislam.com

Yani seni peygamber olarak gndermemiz, baka bir maksatla deil, mslman kfir herkese rahmet iindir. (Beydavi) 2- (Ve mel hayat-d-dny ill met-l gurr.) [Al-i mran 185] Tercmesi yledir: (Dnya hayat ancak bir gurur metadr.) veya (Dnya hayat, gurur metandan baka ey deildir.) [Meta = elence, mal, varlk. Gurur = Aldatc, yanltc] Meali yledir: (Dnya hayat aldatc bir menfaatten, bir elenceden baka bir ey deildir.) 3- (Ve m yedhm--eytn ill gurra) [Nisa 120] Meali yledir: (eytan, aldatmak iin onlara vaatlerde bulunuyor.) (eytann vaatlerde bulunmas, aldatmaktan baka ey deildir.) 4- (Ve m erselnke, ill mbeiren ve nezira) [sra 105] Tercmesi yledir: (Seni yalnz mjdeci ve uyarc olarak gnderdik.) Meali yledir: (Seni yalnz [inanp itaat eden Mslmanlar Cennet nimetleriyle] mjdeleyici ve [inkr edip isyan eden kfirleri cehennem azaplaryla] korkutucu olarak gnderdik. [Baka bir maksatla gndermedik.]) 5- (Ve m enzeler-rahmn, min eyin in entm ill tekzibn) [Yasin 15] Meali yledir: (Rahman hibir ey indirmedi. Siz, yalanclardan bakas deilsiniz.) yet-i kerimenin tamam u mealdedir: (Kfirler dedi ki: Siz de bizim gibi bir insansnz, bizden ne stnlnz var ki? Allah kitap falan gndermedi, siz yalandan baka bir ey sylemiyorsunuz.) 6- (Ve ma yechad bi ytin, ill-el kfirun) [Ankebut 47] Meali yledir: (yetlerimizi kimse inkr etmez, ancak kfirler inkr eder.) Trkede yle sylenir: (yetlerimizi kfirlerden bakas inkr etmez.) [Ehl-i snnet limlerinden yaptmz nakilleri de, bidat ehlinden bakas inkr etmiyor.] 7- (Ve ma yezdihm ill nfra) [sra 41] Tercmesi yledir:
317

www.dinimizislam.com

(Hibir eylerini arttrmaz, ancak nefretlerini artrr.) Mealleri yledir: (Ancak onlarn nefretini artrr.) (Onlarn nefretinden baka bir eylerini arttrmaz.) (Kuran kerimdeki t verici aklamalar, kfirlerin, nefretlerini artrmaktan baka eye sebep olmaz.) [Ehl-i snnet limlerinden yaptmz nakiller de, bidat ehlinin nefretlerini artrmaktan baka eye sebep olmuyor.] Bu yedi rnek gsteriyor ki, bni Hibban hazretlerinin sz ok gzel ve dorudur. Yanl olan bidat ehlinin anlaydr. Zaten bidat ehli, Kuran kerimi de, limlerimizin szlerini de doru anlayamaz. Anlayamad iin de 72 sapk frka meydana kmtr. Biz yine bni Hibban hazretlerinin szn tekrar ediyoruz: Ve m cevab-l ahmak- illes-skt (Ahmaa verilecek en gzel, en isabetli cevap, susmaktr.)

Ahma ikna etmek


Sual: Hadis imamlarndan bni Hibban hazretlerinin (Ve m cevab-l ahmak- illes-skt) ifadesinin yanl olmayp doru olduunu, bir gence eitli rnekler vererek akladm; fakat ikna olmad. kna iin ne yapmam tavsiye edersiniz? CEVAP Bir hadis liminin ifadesini sorgulayana, verecek cevap olmaz. Sonra gelenlerin, nceki limleri sulamas, stelik bir muhaddisin sznn yanl olduunu sylemesi, haddini bilmemektir, ahmaklktr ve kyamet alametlerindendir. sa aleyhisselam, (Allahn izniyle baras hastalarn iyiletirdim, anadan doma krlerin gzn atm, hatta lleri dirilttim; ama ahmaklar ikna edemedim) buyuruyor. Bir peygamberin yapamad eyi biz nasl yaparz? En uygunu, skt ederek cevap vermektir.

lemlerin eitleri
Sual: Kitaplarda lem-i emir, lem-i misal gibi ifadeler geiyor. Bunlar ne demektir? CEVAP u kadarn bilmek yeterli olur: Mahlklar [yaratklar] ksma ayrlr: 1- lem-i emir, ruhlar lemidir. Bunlar, madde olmayan ve llemeyen eylerdir. Bu leme, lem-i ervah veya lem-i melekt da denir.
318

www.dinimizislam.com

2- lem-i misal, varlk lemi deildir. Grn lemidir. Her varln, bu lemde bir misali, grnts bulunur. Bu lemde, kendiliinden hibir hakikat, hibir madde ve mana yoktur. Buradakiler, teki lemlerden akseden grntlerdir. Aynada hibir ekil yoktur. Aynada bir ekil grnrse, baka yerden gelen bir grntr. lem-i misal de aynen byledir. Ryada meydana gelen eyler, lem-i misalde grlmektedir. Bu lem, lem-i emirle lem-i ehadet arasndadr. Bundan dolay bu leme, lem-i berzah da denir. 3- lem-i ehadet, madde lemidir. Bu leme, lem-i ecsad, lem-i halk veya lem-i mlk de denir. Bu da ikiye ayrlr: 1) nsana, lem-i sagir yani kk lem denir. 2) nsandan baka varlklarn hepsine, lem-i kebir yani byk lem denir. nsanda bulunan eylerin bir ksm lem-i halktan, bir ksm da lem-i emirdendir. Kalb, bu iki lem arasnda vastadr. lem-i kebirde olan her eyin, lem-i sagirde, bir rnei, benzeri vardr. te insann kalbi, ruh lemine alan bir kapdr. Kfirlerde bu kap kapanm, harap olmutur. Bunun iin, kfirlerin ruh leminden haberleri yoktur. Kalbin hayat bulmas, ruh lemine almas iin tek are, tek ila, iman etmesi, Mslman olmasdr. (slam Ahlak)

Aziz ve zelil
Sual: Aadaki hadislerde aziz ve zelil geiyor. Bunlar aklar msnz? CEVAP Aziz; izzetli, erefli demektir. Zelil; hor, hakir, alak, rezil demektir. (Kullara dayanarak izzet kazanmaya alan Allah zelil eder.) [Hkim] (nsanlar, dinin emrine aykr olarak memnun ederek, eref kazanmak isteyen rezil perian olur.) (Hak iin zelillik, btl iin azizlikten iyidir. Btl ile aziz olmak isteyen zelil olur.) [Deylemi] (Dinin emrine uyarak yaarken zelil olmak, dine aykr i yaparak aziz olmaktan iyidir.) (Allaha ibadet ile nefsini zelil eden, gnahta eref arayandan daha aziz olur.) [Ebu Nuaym] (Dinin emrine uyarak zelil olmak, haram ileyerek itibar kazanmaya almaktan stndr.) (Allahn emrini aziz edeni Allah aziz eder.) [Deylemi] (Allahn emrine uyanlar aziz, erefli olur.) (Allah tel bir kimseyi cehaletle aziz etmez, ilimle de zelil etmez.) [Askeri] (Cahil aziz olamaz, farz- ayn bilgilerini renen aziz olur.) (Nefsini hor gren dinini kymetlendirmi, nefsini aziz gren dinini
319

www.dinimizislam.com

horlam olur. Din azizdir. Nefsini besleyenin dini zayflar, dinini besleyenin, nefsine zarar gelmez.) [Ebu Nuaym] (Nefsimiz, her zaman gnah olan, kendi zararna olan eyleri ister. Dinin emrine uyan nefsinin zararndan kurtulur. Nefsine uyan da, dinine zarar vermi olur.) (Sultann zelil etmek iin koan ilk frkay kyamette nce Allah zelil edecektir.) [Deylemi] (Sultana isyan etmemek, Ehl-i snnet itikad arasna girmitir. syanc dnya ve ahirette zelil olur.) (Bir sultan zelil etmeye kast eden kavmi, kyamette ilk nce Allah zelil eder.) [Nesai] (Sultan ktlemek, anariye sebep olur. Anari karan da Allah ahirette hesaba eker.) (Allah beni Mslmanlar aziz, kfirleri zelil klmak iin gnderdi.) [.Asakir] (nk slamiyet aziz, kfirlik zelildir.) (Zulme urayana gc yeterken yardm etmeyeni, Allah kyamette herkesin gz nnde zelil eder.) [. Ahmed] (Gc yeten, fitne karmadan zulme mani olmal, mazluma yardm etmeli.) (Bir Mslmann gybeti yaplr da, gc yeterken ona yardm etmeyeni Allah dnya ve ahirette zelil klar.) [bni Ebid-Dnya] (Mslmann gybeti yaplrken, mani olmaya almal, buna imkan yoksa, bir bahane ile kp gitmeli. Bu da imkansz ise, konuan tasdik etmemeli, demek yle diyerek onun konumasna frsat vermemeli.) (Allahn rezil ettii kimseye ilim ve edep nasip olmaz.) [Cami-ussagir] (lim ve edepten uzak olan, dnya ve ahirette rezil olmu demektir.) (Bor, bir bayraktr. Allah, birini zelil etmeyi dilerse onu, o kiinin boynuna asar.) [Hkim] (ktisat edip, israf etmemeli. Lzumsuz yere borlanan zelil olur. demek niyetiyle borlanann da yardmcs Allahtr.) (Musa aleyhisselam, Allah telya, Kim daha azizdir diye sordu. Allah tel, Kudreti var iken arkadan affeden buyurdu.) [. Asakir] (ntikam almaya gc yeterken, Mslman arkadan affetmek byk eref oluyor.) (Allah, nimet verdii kulunun zerinde bu nimetinin alametinin grlmesini ister, zilleti ve zelil grneni sevmez.) [Beyheki] (Makam ve mevki sahibi bir zenginin, cimrilik etmesi, eski elbiseler giymesi uygun olmaz.)

Farsa terkipler
Sual: mam Rabbani, mam-r-Rabbani ve mam- Rabbani gibi farkl yazllar gryoruz. Bunlarn hangisi dorudur? CEVAP de, yanl deildir. mam-r-Rabbani, Arapa syleni eklidir.
320

www.dinimizislam.com

mam- Rabbani, Farsa syleni eklidir. mam Rabbani ise, Trke syleni eklidir. Ceddimiz Osmanllar, Arapa kelimeleri, Farsa terkiple [tamlama ile] sylemilerdir. Onun iin, mam- Rabbani demek en uygun olandr. Arapa olarak yazlan ibn-s-Sakka, ibn-r-Rd, ibn-l-Arab gibi kelimeler Farsa terkiple sylenirse, balarna sadece bni getirilir. Mesela, bni Arab, bni bidin denir. Emr-i maruf, mrid-i kmil ve Fahr-i lem gibi ifadeler de Farsa terkiplerdir.

Allahn dostlar
Sual: (Evliya iin Allahn dostu denirse, dier Mslmanlar Allahn dman anlamna gelmez mi?) diyenlere, ne demek gerekir? CEVAP (Aklla, kyasla din olmaz; nakli esas almak gerekir) demelidir. Bir yeti kerime meali yledir: (Allah brahimi halil [dost] edindi.) [Nisa 125] brahim aleyhisselam Allah telnn dostu olunca, dier peygamberler h dman olur demek deildir. Btn peygamberler de Allahn dostudur. Allah tel, Peygamber efendimizi de habibim diye vmtr. Bir hadis-i kudside buyuruluyor ki: (Ey Resulm, brahimi halil [dost], seni de habib [sevgili] edindim.) [Mevahib] Btn peygamberler de Allahn dostudur. zellikle byle buyurulmas, bunlarn nemini gstermektedir. Her Mslmann dostu da, Allah tel ve Onun sevdii kimselerdir. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Sizin dostunuz, yriniz, yardmcnz ancak Allah, Resl ve iman edenlerdir; bunlar Allahn emirlerine uyar, namaz klar, zekt verirler. Allah, Resuln ve iman edenleri dost edinenler bilsin ki, Allahn taraftarlar galip gelir.) [Maide 55, 56]

Takva ve fetva
Sual: Takva ve fetva denince ne anlalr? CEVAP Takva, haramlardan saknmaksa da, (takva ve fetva) denince, takva azimetle hareket etmek, fetva ise ruhsatla amel etmek anlamna gelir. Birka rnek verelim: 1- Bir gnlk yiyecei olmayann, yiyecei kadar sadaka istemesi caiz olduuna fetva verilmitir. Takva ve azimetse, hi istememektir.
321

www.dinimizislam.com

(Mektubat- Masumiyye 2/37) 2- Di doldurtmu olanlarn guslde, abdestte ve namaz klarken Malikiyi taklit etmeleri takva deildir. Mezhep taklidi, fetva yoludur, kurtulu aresidir. (S. Ebediyye) 3- Hanefi mezhebinde, dn verenin borludan hediye almasnda iki kavil var: a) art etmeden hediye almak caiz olur. b) artsz da olsa, hediye almak caiz olmaz. Bunlarn birincisi, her zaman hediye vermesi deti olan kimseden hediye almas, mesela yanna uraynca bir ay smarlyorsa, yine ay imesi caiz olup, fetva yoludur. kincisiyse, takva sahipleri iindir. Salih zatlar, (Menfaat salayan dn faiz olur) hadis-i erifini esas alarak, dn verdikleri kimselerden en ufak bir menfaat beklememiler, hatta alacaklnn evinin glgesinde bile durmamlardr.

Anahtar neyin sembol?


Sual: Bir yaznzda, (Kibir her iyilie engeldir, her ktln anahtardr) deniyor. Anahtar hep iyiliin semboldr. (Terristler kamay baardlar) deniyor. Anahtar denmesi de bunun gibi ok garip olmu. Baarmak, iyi eyler iin kullanlr. Terrist iin baard denir mi hi? Anahtar demek yerine, (Kibir, her ktln sebebidir) denilebilirdi. Yaznz dzeltebilir misiniz? CEVAP O sz, byk zatlardan birine aittir. Anahtar, sadece iyilik sembol deildir. Barn, pavyonun, kumarhanenin anahtar olmaz m? Caminin de anahtar olur, randevu evinin de anahtar olur. Anahtar iyiyi de, kty de aar. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Bazs hayrn anahtar, errin kilididir. Bazs da, errin anahtar, hayrn kilididir. Allahn, hayrn anahtarn verdii kimselere mjdeler olsun, errin anahtarn verdii kimselere de yazklar olsun.) [Ebu Davud] (Her iyilik bir hazinedir. Her hazinenin anahtar vardr. yilii aan, ktl de kilitleyen bir anahtara sahip olana mjdeler olsun! Ktl aan, iyilii de kilitleyen bir anahtar olana da, yazklar olsun!) [bni Mace] (Btn ktlkler bir yere toplanmtr. Bu yerin kilidi zina, anahtar ikidir. Btn iyilikler de bir yerde toplanmtr. Bu yerin kilidi namaz, anahtar abdesttir.) [slam Ahlak]
322

www.dinimizislam.com

(ki, her ktln anahtardr.) [bni Mace] (Ne mutlu, hayrn anahtar elinde olana. errin anahtar elinde olana da yazklar olsun!) [Hakm] (Allah katnda hayrn ve errin hazineleri vardr. Her hazinenin anahtarlar vardr. Hayrn anahtar [hayr yapan, hayra sebep olan] ve errin kilidi [ktle mani] olana mjdeler olsun. errin anahtar ve hayrn kilidi olana da yazklar olsun!) [Taberani] (Kl, Cennetin anahtardr.) [. Asakir] (Cihad eden Cennete gider demektir.) (Dua ibadetin anahtar, abdest namazn, namaz da Cennetin anahtardr.) [Deylemi] (yle kimseler vardr ki, Allah hatrlamann anahtardr. Onlar grlnce Allah hatrlanr.) [Taberani] Bu hadis-i erifler gsteriyor ki, iyiliin de, ktln de bir anahtar olur. Baarmak; bir ii istenilen biimde bitirmek demektir. Polisin yakalamasna baarmak dendii gibi, terristin yakay kurtarmasna da, terrist asndan baarmak olur. (Hrsz kamay baard) veya (Kan davasnda almay baard) da denebilir. (Haksz iken hakl kmay baard) da denebilir. (Zengin olmay baard) veya (Kumarda rakibini yenmeyi baard) denebilir. Ama asl baar, ahirette ii yarayandr. Ahirette ie yaramayan kazancn, baarnn faydas geicidir. Son nemlidir.

Zarf ve mazruf
Sual: (Allah rahmet etsin) deniyor. Bu ifade yanl deil mi? nk rahmet; acmak, efkat etmek, esirgemek anlamndadr. Allah acmak etsin denir mi hi? Allah acsn, merhamet etsin denir. (Vatan sevgisi imandandr) deniyor. Vatan denilen ey nedir? Bu da yanltr. Hazret-i Alinin, (Zaman sana uymazsa sen zamana uy!) dedii syleniyor. Bu da yanltr. Zaman ne ki de, zamana uyulsun? Hazret-i Ali byle yanl bir sz nasl syler ki? CEVAP Her sz de yanl deil, dorudur. Zarf sylenir, mazruf yani zarfn iindeki anlalr. Zamana uymak, o zamanda yaayan insanlara uymak, onlar gibi hareket etmek demektir. Burada zarf zaman, mazruf da o zamanda yaayan insanlardr. Kuran- kerimde olduu gibi, Trkede de buna rnekler vardr: 1- Yusuf aleyhisselam, kardelerinin uvalna bir tas koyup, (Tas siz
323

www.dinimizislam.com

mi aldnz, arayacaz) dediklerinde, kardeleri, (Biz peygamber ocuklaryz, hrszlk etmeyiz) dediler. Daha sonra, (sterseniz karyeye sorun) dediler. Karye, ky veya ehir demektir. Burada mazruf sylenmi, yani ehir denmi, mazruf anlalr. Mazruf da ehir halkdr. (Ky halkna sor) yerine, (veselil karye = kye sor) ifadesi kullanlmtr. (Yusuf 82) Burada zarf ky, mazruf ise ky halkdr. 2- Zalim kyller manasnda, (Karye-tiz-zalim = zalim ky) ifadesi kullanlmtr. (Nisa 75) Burada da zarf ky, mazruf ise ky halkdr. 3- (Vatan sevgisi imandandr) hadis-i erifinde de, zarf sylenerek mazruf anlalmaktadr. Zarf vatandr, mazruf ise vatandaki insanlardr. 4- (Soba yanyor) dediimiz zaman, sobann iindeki odun, kmr, gaz yanyor demektir. Yoksa sobann kendisi deildir. Zarf sobadr, mazruf ise iinde yananlardr. 5- (Bu snf tembel) dendii zaman, snftaki rencilerin tembel olduu anlalr. Zarf snftr, mazruf olan snftaki talebelerdir. 6- (Cmert ky) dendii zaman, kydeki insanlarn cmertlii anlalr. eref-l mekn bil mekn. (Bir yerin erefi iindekilerle llr) sz de bunu aklamaktadr. Cmertlik erefi yerle deil, oradaki insanlarla llr. Bundan Kbe-i erif ve camiler mstesnadr. 7- (Yarmay Deniz Lisesi kazand) denince, Deniz Lisesindeki renciler anlalr. 8- (Yldz diki nak yurdu birinci oldu) denince, yurtta diki nak renenler anlalr. 9- (Trkiye anaride dnya birincisidir) denilince, o lkedeki insanlar anlalr. (Dnya melundur) hadis-i erifinde de, lanetlenen Allah telnn yasak ettii eylerdir. 10- (Rahmetullahi aleyh) demek, Allah ona rahmet etsin, yani Allah ona merhamet etsin, acsn demektir. (Farzlar renip onunla amel edene veya bakasna retene Allah rahmet etsin) hadis-i erifi de byledir.

Hizbullah kime denir?


Sual: Kuran- kerimde geen Hizbullah, ne demektir? CEVAP Hizbullah, Mcadele suresinde Eshab- kiram iin kullanlm ok nemli bir tabirdir. Maide suresindeyse, Allah, Resuln ve mminleri dost edinenler iin kullanlmtr. kisi de ayn anlamdadr. (Allah dostu, Allah taraftar, Allahn frkas, Allahn dinine yardm edenler, Allah iin alanlar) gibi anlamlara gelir.
324

www.dinimizislam.com

Mcadele suresindeki o yet-i kerimenin meali yledir: (Allaha ve ahiret gnne inanan bir milletin, babalar, oullar, kardeleri yahut akrabalar da olsa, Allaha ve Resulne dman olanlarla dostluk ettiini, onlar sevdiini grmezsin. Onlar yle zatlar ki, Allah kalblerine iman [mermere kaznr gibi] yazm ve onlar kendinden bir ruhla, bir kuvvetle desteklemitir. Onlar, altlarndan rmaklar akan Cennetlere sokacak, orada sonsuz kalacaklardr. Allah onlardan razdr, onlar da Ondan razdr. te onlar Allahn hizbidir. yi bil ki, kurtulua ulaacak olanlar, Allahn hizbidir.) [Mcadele 22] Eshab- kiram, Mslman olmayan en yaknlarn bile sevmemiler, onlara Allah iin dman olmulardr. Harbde, en yaknlaryla savamlardr. Mesela, Uhud Savanda, Ebu Ubeyde bin Cerrah, babas Cerrah, Musab bin Umeyr kardei Ubeyd bin Umeyri ldrd. mer bin Hattab, days As bin Him bin Mugyreyi ldrd. Ali bin Ebi Talib de, amca ocuklarn ldrd. Resulullah izin verseydi, Ebu Bekir Sddk da kendi olunu ldrecekti. Radyallah anhm = Hepsinden Allah teala raz olsun. (Hazin) Ne byk saadet bu! Allah tel, Eshab- kiram Hizbullah olarak vyor, stelik onlardan raz olduunu bildiriyor. Allah telnn sfatlar ebedidir, sonsuzdur. Eshab- kiramdan raz olmas da sonsuzdur. Artk bir daha sznden dnmez, hep razdr. Bir yet-i kerime meali: (Allah asla sznden dnmez.) [Al-i mran 9, Zmer 20, Rad 31] Yine hepsinin istisnasz Cennetlik olduu da yle bildiriliyor: (Hepsine de, Cenneti sz verdim.) [Nisa 95, Hadid 10] Byle vlen Cennetlik zatlar tenkit etmek, ne kadar ok yanl olur. Allah dostlarn dost bilmek, imann esaslarndandr. Allahn dostlar ve Cennetlik olan Eshab- kiram sevmeyenlerin, imanlarnn ne durumda olduunu, bu yet-i kerimeler aka gstermektedir.

Gklerin secde etmesi


Sual: Farisi bir beytin tercmesinde, (Birka kii, eer Allah iin bir araya gelip, birka nefes Allahtan bahsederse, oraya gkler secde eder) deniyor. Gklerin secde etmesi ne demektir? CEVAP Byle tabirler Arapada da, Trkede de vardr. Mesela, Kuran- kerimde, (Kyllere sor) yerine (Kye sor) buyuruluyor. (Yusuf 82) Trkede, (Soba yanyor) demek, sobann kendisinin deil, iindekiler yanyor demektir. Sobann kendisi deildir. Selefiyiz diyenler de, Kuran-
325

www.dinimizislam.com

kerimdeki deyimlere, soba yanyor gibi yanl mana veriyorlar. Mesela Allahn eli var diyorlar. Hlbuki Allah telnn hi bir eye benzemedii yine yet-i kerimeyle bildiriliyor. mam- Gazali hazretleri buray aklarken buyuruyor ki: Filan belde, filan valinin elindedir denilince hi kimse, o beldenin valinin iki elinin iinde olduunu anlamaz. nk bir belde, elin iine alnamaz. O halde burada, istiare vardr. Valinin eli kesik bile olsa, yine ayn ifade kullanlr. (lcam-l avam an ilm-il kelam) stiare, bir kelimenin manasn baka manada kullanmaktr. Birka rnek verelim: 1- Cesur ve kuvvetli bir insana aslan demek, ona hayvan demek deildir, onu takdir etmektir. 2- Kurnaz bir kimseye tilki denmekle, o kimse vlm veya yerilmi olur. (O ne tilkinin biri) denince, hayvandan deil, insandan bahsedildii anlalr. 3- Namusunu kskanmayan, kt birine, (Domuzun teki) denir. Buradaki domuzun hayvan olan domuzla ilgisi yoktur. Kuran- kerimde geen el kelimelerinin de Allah'n eli ile hibir alakas yoktur. Bu beyitte geen gklerden kast da, gktekiler yani meleklerdir. Secdeden de kast, imrenmek demektir. Secde Allaha yaplr. Oradaki secde, sonsuz hrmet, sonsuz sevgi demektir. Demek ki, birka Mslmann Allah iin bir araya gelip, dinden, imandan bahsetmesine melekler imrenmektedir. Karanlk gecede yldzlar grld gibi, karanlk dnyada imanllar da, yldzlar gibi parlar. Bu yldzlar nasl gkyzne dalm vaziyetteyse, imanl insanlar da yeryznde bu ekilde grnrler. Birka Mslman bir araya gelirse, orada birka tane yldz parlyor demektir. Bizim yldzlar seyrettiimiz gibi, melekler de dnyay seyrederler. O birka Mslmana, (Ne bahtiyar bu kimseler, bir araya gelmiler, Allahtan, Peygamberden bahsediyorlar) diye gpta ederler.

Ebced nedir?
Sual: Ebced hesab nedir? CEVAP Ebced hesab, her harfi bir rakam gsteren, slam harfleriyle yazl sekiz kelimeden meydana gelen bir hesap sistemidir. Olaylarn zamannn belirtilmesi ve hatrda daha kolay kalmas iin kullanlr. Hicri bir ayn ilk gn de, Ebced hesabna gre bulunabilir. slmiyette, Ebcedden faydalanarak, olaylarn tarihini, camilerin, emelerin, trbelerin ve benzeri
326

www.dinimizislam.com

eylerin yapl tarihini belirtmek caizdir, fakat mesela, hastann ve annesinin adn Ebced hesabyla hesaplayp, sana yle muska lazm diyerek, muska yazp para almak haramdr. Dini hkm karmak da kesinlikle caiz olmaz.

Farz etmek
Sual: (Farz etmek ifadesini kullanmak, mesela, Farz et ki geldim demek caiz deildir; nk bir eyi farz etmek Allaha mahsustur) deniyor. Doru mu bu? CEVAP Farz ile farz etmek ayrdr. Farz etmek, bir deyimdir. Varsaymak yani olmad halde yle olduunu dnmek demektir. Farz etmek yerine faraza veya farz- muhal tabirleri de kullanlr. Bu da, aslnda imknsz olan varsaymak demektir. Din kitaplarnda farz etmek ifadesi ok kullanlmtr. Birka rnek verelim: 1- Drt zevce, dokuz kz, alt cedde bulunduunu farz edersek, zevceler sekizde bir alp, geriye yedi hisse kalr. (S. Ebediyye) 2- Byk bir zatn kabrini ziyaret eden, ona rabta ederse, yani dnya ilerini hi dnmeyip, kalbine hibir ey getirmeyip, o zatn ruhunu, his organlaryla anlalamayan bir nur farz ederek, bunu kalbinde bulundurursa, o ruhtan, kendi kalbine bir eyler akmaa balar. (S. Ebediyye) 3- Bir kimsenin days ve amcasnn olu olsa, bunun nafakasn, days verecektir; nk bu kimse kadn farz edilirse, days mahremdir. (S. Ebediyye) 4- Bugn, ecelin geldiini, daha bir gn msaade etmeleri iin, yalvardn, szladn ve sana, bir gn baladklarn ve imdi o gnde bulunduunu farz et! (Kyamet ve Ahiret) 5- lemin yaratcsnn h iki olduu farz olunsa, onlardan biri, bir kiinin kalkmasn diledii anda, dierinin de, bu kiinin oturmasn dilediini farz edelim. (Cevab Veremedi) 6- Hrriyetine kavuarak, erkekler arasnda alan kadnlardan gzel olmayanlarn dknl ve kendini gzelletirmek iin her sabah ayna karsnda uraanlarn bitkinlii bir yana, geri kalanlarnda bulunduu farz edilen, daha dorusu hi bulunmad halde, kraldan ziyade kralc erkekler tarafndan var diye savunulan bu hrriyetin ve istiklalin doru manas, kadnlarn, aile tekil etmek, evlat yetitirmek, evini dzenlemek gibi meziyetlerden ve tabii kabiliyetlerinden uzaklaarak, erkeklerin sert,
327

www.dinimizislam.com

skntl hayatna karmalar, kocaya varmak ihtiyacndan kurtularak, bekr erkekler gibi yahut evindeki zevcesine bal olmayan ahlak dknleri gibi olmalar demektir. (F. Bilgiler) 7- Ryada grlen elemin, eer faraza hakikati varsa, dnyevi elemler ksmndandr. (Kymetsiz Yazlar)

Gib ne demektir?
Sual: Gib nedir? CEVAP Gib kelimesinin birka manas vardr: 1- Kayp anlamndadr. (Ali, kaybettii saatini bulmak iin, gibe [kayp] bulma duasn okudu) cmlesindeki gib kayp anlamndadr. 2- Gz nnde olmayan, hazr bulunmayan, nerede olduu bilinmeyen, gizli olan demektir. Eskiden yoklamalarda, bir kii orada ise, (Hazr) derdi, orada olmayan iin (Gib) denirdi. Arapada da gibin ztt ahiddir. Yani burada olmayana gib, burada olana ahid denir. Har suresindeki bir yet-i kerimede, (Hve liml gaybi veehadeti) buyuruluyor. Yani gibi de, ahidi de O bilir, grleni, grlmeyeni, gizliyi aikre olan O bilir demektir. Cenaze namaznda okunan dua yle balyor: (Allahmafir-li hayyin ve meyyitin ve ahidin ve gaibin) Manas: (Allahm, hayylarmz [dirilerimizi], meyyitlerimizi [llerimizi], ahidlerimizi [burada olanlarmz], giblerimizi [burada olmayanlarmz]... affet!) Yusuf aleyhisselam kuyuya, atlnca, (Ey gib olmayan ahid! Ey uzak olmayan Karb! Beni bu musibetten kurtar) diye dua etmiti. Burada, ahid, hazr olan, burada olan, yanmda olan demektir. Gib de, burada olmayan demektir. Karb de yaknmda olan demektir. Byk zatlar, mtevaz olduklar iin, slam limlerinin ismi geince yle derlerdi: (Bizler o byklerin yannda hazr olsak sorulmayz, gib olsak aranmayz.) Burada, gib olsak demek, orada olmasak demektir. Gibden haber vermek de, gelecekten haber vermek demektir. Grnmeyen lem anlamnda da kullanlr. Mesela gibden bir ses geldi denir. 3- Duygu organlaryla veya hesap, tecrbeyle anlalmayan anlamndadr. Mesela cennet ve cehennem gibdir. Gelecekte olacak eyler de gibdir. Gibi Allah bilir demek, gelecekte ne olacaksa Allah bilir demektir. Bir yet-i kerimede Allah tel iin, (Allm-l-guyb) ifadesi
328

www.dinimizislam.com

geer. Guyub, gaibin ouludur. Gibleri hakkyla bilen, en iyi bilen demektir. 4- Gib, hi yok anlamnda kullanlabilir. Mesela, Usl-l erbea kitabnda deniyor ki: (Gibden yardm istemek irktir diyen kii, eer, gib kelimesini yok anlamnda kullanyorsa, Enbiya ve Evliya zatlarn ruhlarna nasl yok denebilir? Ruhlar lmez.) 5- Eskiden dilbilgisinde nc ahs, O zamiri olarak kullanlrd. Mesela, Cevap Veremedi kitabnda deniyor ki: (Yuhanna ncilini yazan ktip, Yuhannaya gib zamiri olan O ile iaret etmi, asl kitab yazan [uyduran] ktip kendisini Biz diye yazmtr. Bundan anlald gibi, Yuhanna ncilini yazan Yuhannann kendisi olmayp, bir bakasdr.)

Vatann nemi
Sual: Dinimizde vatann nemi nedir? CEVAP Dinsiz insan iin bile vatan nemlidir. Vatansz devlet olmaz. Devlet olmaynca insanlarn yaamas zordur. Kargaa olur, birlik beraberlik olmaz. Gebe gibi yaar veya zindanda olan bir esir gibidir. Bunun iin altn kafese konan blbl, (lle vatan, ille vatan) demitir. Birine hakaret iin vatansz dendii de olur. Mslmanln yaamas da vatana baldr. Peygamber efendimizin zamannda, Medine ehri slamiyetin bakenti durumundayd. Emir ve yasaklar oradan bildiriliyordu. Bir hadis-i erif meali de yledir: (Medine, helal ve haramn bildirildii yurttur.) [Taberani] Vatansz vatanda olmaz. Vatandalar iyi ise, o vatan kymetlidir. Vatann kymeti vatandandan ileri gelir. (Vatan sevgisi imandandr) hadis-i erifi, vatan olan Mslmanlarn kymetini bildirmektedir.

Omuzu mu, omzu mu?


Sual: Omuz kelimesi, ismin -i halindeyken, omzu mu yoksa omuzu mu oluyor? Ayn ekilde, burun, karn, zulm gibi kelimeler nasl oluyor? CEVAP TDKnin kural geerli olur. Yani yanl bile olsa, dil birlii asndan TDKnin bildirdiklerine uymaya almalyz, ama baz dini kelimeleri TDK yanl yazyor, onlara uyma mecburiyeti olmaz. Dier Trke kelimelerde uymaya almaldr.
329

www.dinimizislam.com

Sarmsak kelimesi yllardr sarmsak olarak szlklerde gemitir, ama herkes sarmsak dedii iin TDK da sarmsak diye yazmak zorunda kalmtr. Tccar, fukara, evliya kelimeleri oul olduu halde, tekil eklinde galat [yanl sz] olarak kullanlmaktadr. (Galat- mehur, lgat-i fasihten evldr) sz mehurdur. Yaygn hale gelmi yanl bir kelime veya deyim, doru yazlsa da, kullanlmayan sze tercih edilir demektir. Yaygnlam yanl sz, terk edilmi doruya tercih edilir. Bunun iin Evliya kelimesi oul olduu halde, Evliyalar Ansiklopedisi demek daha uygun olur. Evliya Ansiklopedisi dense, bir kiinin ansiklopedisi gibi anlalr. Aklma gelmedi, aklmdan kt gibi ifadeler yanltr, nk akl; hafza gibi, muhafaza yeri deil, doruyla yanl ayrma kuvvetidir, ama bu da galat- mehur haline geldii iin kullanmakta mahzur yoktur. TDK, omzu da, omuzu da, yani ikisinin de kullanlabileceini bildirdiine gre, ikisi de kullanlabilir, ancak halkn ounun kulland gibi kullanmak daha uygun olur. ounluk omza deil, omuza diye kullanyor. Burun, karn, zulm gibi kelimeleri ise, sadece burnu, karn, zulm diye kullanmak gerekir. Aadaki kelimeler de byledir: Akl, akla, akl Asl, asla, asl Asr, asra, asri Azil, azle, azli Beyin, beyne, beyni Boyun, boyna, boynu Devir, devre, devri Emir, emre emri Fikir, fikre, fikri Filim, filme, filmi Hayr, hayra, hayr lim, ilme, ilmi Kayt, kayda, kayd Keif, kefe, kefi Keyif, keyfe, keyfi Nakil, nakle, nakli Nehir, nehre, nehri Sabr, sabra, sabr Seyir, seyre, seyri ehir, ehre, ehri ekil, ekle, ekli
330

www.dinimizislam.com

kr, kre, kr Zehir, zehre, zehri Zihin, zihne, zihni Zikir, zikre, zikri

Namus nedir?
Sual: Namus ne demektir? Cebrail aleyhisselama niin namus-i ekber denmitir? CEVAP Namus kelimesinin rz, doruluk, kanun, din, iffet, edeb, hay, nizam, emniyet gibi birok manas vardr. Birka rnek verelim: Bir kimsenin mahrem, gizli srlar olup, ilerinin ve hllerinin i yzne vkf olana, onun namusu denir. Hayrlara ait gizli hllere vkf olana da namus denir. Cebrail aleyhisselam, dier meleklerce bilinmeyen vahyin srlarna vkf ve mahrem olmas cihetiyle ona, namus-i ekber denir. Din anlamnda da kullanlr. slamiyete namus-i ilahi de denir. Nizam anlamnda da kullanlr. Ramazan- erif ay, slam dininin namusudur. ikre oru yiyen, bu aya hrmet etmemi olur. Bu aya hrmet etmeyen, slamiyetin namus perdesini yrtm olur. Allah telnn gnahlar rtmesi o kadar oktur ki, emrini dinlemeyen, yasaklarndan saknmayan azgnlar, gizli gnahlarn aa karp rezil etmiyor ve namus perdelerini yrtmyor. Allahtan bakasna yemin edilmez. Namus zerine de, yemin edilmez. Mesela, (Namusum ve erefim zerine) dense, dine uygun yemin olmaz. Bir hadis-i erif meali yledir: (Emanet yani namus iin yemin eden, bizden deildir.) [Ebu Davud] Namussuz, genelde iffetsiz, edepsiz, haysz, fahie gibi manalarda kullanlyorsa da, emniyeti, nizam bozanlara, slamiyete uymayanlara, Allahn kanunlarn yani emir ve yasaklarn ineyenlere de denir. Bu bakmdan namussuz; kanunsuz, kanunu ineyen anlamna da gelir.

Aalk zina
Sual: (Nikhsz yaamak, aalk bir zinadr) deniyor. Aalk olmayan zina da m olur? CEVAP yle anlamak yanltr. Aalk olmayan zina da vardr denmiyor. Zina ktlenip, aalk bir i deniyor. Bu ekilde sylenenlere birka rnek
331

www.dinimizislam.com

verelim: 1- (Necis olan arap dklm bir elbise ile namaz klnmaz) dense, (Necis olmayan arap da m vardr?) denmesi, yanl olur. arabn necis olduunu bildirmek iin sylenmitir. 2- (Pis idrar ste dklse, o st iilmez) dense, (Temiz idrar da m olur?) demek yanltr. drarn pis olduu vurgulanmak isteniyor. 3- (Byk Allahmz gnahmz affeder) denince h, (Kk Allah da m vardr?) demek ok yanltr. Yce Allah denince de, ycesi olmayan da var anlalmaz. Burada Allahn byk, yce olduu anlatlmak isteniyor.

Tut ne demektir?
Sual: slamc denilen kimseler, tutu sadece (Allahn koyduu ller dnda ller koyan kimse) diye tarif ediyorlar. slam limleri tutu nasl tarif etmilerdir? CEVAP ki yet-i kerime meali yledir: (Dinde [Cizye vermeyi kabul eden Ehl-i kitab Mslman olmalar iin] zorlama yoktur. Artk hak btldan, doruluk sapklktan, imanla kfr birbirinden ayrlmtr. O halde kim tutu [eytan, putlar, sihirbazlar, khinleri, insanlar tuyana yani, gnaha, isyana sevk edenleri] reddedip Allaha inanrsa, kopmayan en salam kulpa [Mslmanla] yapmtr. Allah hakkyla iiten ve kemaliyle bilendir.) [Bekara 256] (Urvet-l vska=Salam kulp, Resulullah efendimizdir. ifa-i erif) (Kendilerine kitap verilmi olanlar, cibt ve tuta iman ediyorlar, sonra da kfirler iin: Bunlar, Allaha iman edenlerden daha doru yoldadr diyorlar!) [Nisa 51] Cibt ve tut adlarnda iki puta inanyorlar. Cibt, put, ha, khin gibi manalara da gelir. Allahn haram kld her eydir. Tut ise, insanlar azdran her eydir. Yahudilerin ileri gelenlerinden bir zmre Mekkeye giderek mriklere, (Mslmanlara kar dmanlk iln edeceiz, ama peygamberleri, size bizden daha yakn olduu iin ileride belki anlap bizi yalnz brakmanzdan korkuyoruz) dediler. Mrikler de Yahudilere kar buna benzer bir itimatszlk gsterince, gya teminat olmak zere, mriklerin cibt ve tut adlarndaki putlarna secde ettiler. mam- Kurtubi hazretleri buyuruyor ki: Taut, put ve eytan demektir. Enes bin Malik hazretleri, (Taut, Allah teldan baka, kendisine ibadet edilen her eydir)
332

www.dinimizislam.com

buyurmutur. Hazret-i mer de, (Taut, eytandr) buyurmutur. Taut, tuyan kelimesiyle ayn kkten tremitir, insan azdran her eydir. ElCevher, (Taut; khin, eytan veya sapklkta ba eken kimsedir) demitir. (Cami-ul-ahkm)

Kavram kargaas
Sual: Unuttum yerine aklmdan gitti, hatrladm yerine aklma geldi deniyor, fiyet olsun yerine yarasn deniyor. Bunun gibi eylerin dinen mahzuru olur mu? CEVAP Akl, iyiyi ktden ayran bir kuvvettir. Hafza gibi bilgi deposu deildir, unutmak veya hatrlamak gibi bir grevi yoktur. Fakat herkes byle syledii iin zerinde durmaya demez. Dinen de mahzuru olmaz. nk (Galat- mehur, lgat-i fasihten evldr) sz mehurdur. Yaygn hale gelmi yanl bir kelime veya deyim, kullanlmayan doru sze tercih edilir demektir. Terk edilmi doru szler yerine, yaygnlam yanl szleri kullanmann mahzuru olmaz. nemli olan, dine aykr olmamasdr. fiyet, dinin ve itikadn bidatlerden, amelin ve ibadetin fetlerden, nefsin ehvetlerden, kalbin vesveseden ve bedenin hastalklardan selamet bulmas, kurtulmas demektir. (slam Ahlak) fiyetin manas bu iken, yarasn demenin dine zarar olmad iin zerinde fazla durmaya demez. Ama baz mefhumlar [kavramlar] dine aykr olarak kullanld iin zararl oluyor. Bir iki rnek verelim: (Canm iki istiyor, canm mzik dinlemek istiyor) deniyor. Byle haram olan eyleri isteyen, can yani ruh deil, nefistir. Nefisle ruh kartrlyor. Adam bara gidiyor, (yi bir mzik dinledim, bir bardak da iki itim, ruhum gdasn ald) diyor. Gday alan ruh deil, nefistir. Nefis haram eylerden holanr. nk nefsimiz kfirdir. Nefsimizin Allah telnn dman olduunu, dinimiz aka bildiriyor. nsann hareket organlar beyne, beyin de kalbine tbidir. Kalbin emrine uygun hareket ederler. Kalb, beyin vastasyla his organlarndan ve ruh vastasyla taraf- ilahiden ve akldan, melekten, hafzadan, nefisten ve eytandan gelen tesirlerin topland bir merkezdir. Bunlar birbirine kartrmamaldr. Baz yazarlar, (Kalbime bir ilham geldi) diyerek dine aykr eyler yazabiliyor. Kalbe, eytann ve kfir nefsimizin vesvesesi de gelir. Bu vesveseleri, melekten gelen ilham sanmak ok yanltr. Baz tarikat eyhlerinde, olaan st haller, istidralar grlr. Salih olmayan kimseler bunlar keramet zannederek felakete srklenirler.
333

www.dinimizislam.com

Kalbe gelen dncenin melekten gelen bir ilham veya eytandan gelen bir vesvese olup olmad, dine uygunluklarndan anlalr. Dinini iyi bilen bir insan, bu nefisten, bu melekten, bu eytandan diyebilir. Dinini bilmeyen de, bir kadnn mzikli arksn dinledikten sonra, (Bir mzik ziyafetine kavutum, ruhum mest oldu, bu ark beni Allah'a yaklatrd) diyebilir. Mzik dinleyip de Allah'a yaklayoruz diyen fsklar az deildir. Haram eyler, insan Allah'a deil eytana yaklatrr. lk teganni edenin, ark syleyenin, eytan olduu hadis-i erifle bildirilmektedir. Kulakla grlmez, gzle iitilmez. Nefsin ald zevkle, ruhun ald zevk farkldr. ki, kumar, mzik gibi eylerden zevk alan, ruh deil nefistir. Buna ruh demek, gzle iitiyorum, kulakla gryorum demek gibi ok yanl bir ey olur. Bu yanln ne zarar olabilir diyenler kyor. ok zarar var. Adam haram iliyor ibadet zannediyor. Ruhum ferahlad, Allah'a yaklatrd diyor. Haram beendii ve ibadet gibi grd iin kfre kadar gidebilir. Tehlike byktr.

Tedbirini terk eyle!


Sual: Gereklere glle atan bir air, uzun bir makale yazarak, Erzurumlu brahim Hakk hazretlerinin tefviz iirindeki (Tedbirini terk eyle!) ifadesinin dine aykr olduunu iddia ediyor. iir gerekten yanl m, yoksa bizim bilmediimiz bir incelik mi var? CEVAP O iir yledir: Kalbin ona berk eyle! Tedbirini terk eyle! Takdirini derk eyle! Mevl grelim neyler, Neylerse gzel eyler. eyh Galibin de, (Tedbirini terk eyle, takdir Hdanndr) diye balayan bir iiri var. Ne brahim Hakk hazretleri, ne de dier zatlar, tedbire kar kmyor. Her Mslman bilir ki, tedbir almak Allah'n emridir. Bir yet-i kerime meali yledir: (Ey iman edenler, tedbirinizi aln!) [Nisa 71] Kaza ve kaderimizi, bamza gelecekleri bilmediimiz iin, tedbir almak gerekir. Tedbir almak, sebeplere yapmak dinimizin emridir. (Drer, Redd-l-muhtar, Drer, Kuduri, Mebsut) Tedbir almak tevekkle aykr deildir. Sebeplere yaptktan sonra tevekkl edilir. Devesini dar brakp tevekkl ettiini syleyen birisine,
334

www.dinimizislam.com

Peygamber efendimiz, (Deveni bala, ondan sonra Allaha tevekkl et) buyurdu. (Tirmizi) Bir baka hadis-i erifte de, (Akll olan kimse tedbir alr) buyuruldu. Tedbir almamak kibirdendir. Tedbiri almal, ama istenmeyen bir durum meydana karsa, Allah'a tevekkl etmeli. Bir hadis-i erif meali: (Tedbir almakta acizlik gsterme! Tedbire ramen bir ie gcn yetmezse, Hasbiyallah ve nimel-vekil de!) [Buhari] brahim aleyhisselam atee atarlarken Cebrail aleyhisselam geldi, (Yardma ihtiyacn varsa yardm edeyim) dedi. O, takdir ne ise o olacan bildii iin, (Allah bana yeter) dedi. Bir hadis-i erif meali yledir: (brahim aleyhisselam atee atlrken, Hasbiyallah ve nimel vekil [Bana Allahm yetiir, O ne iyi yardmcdr] dedi.) [Hatib] Kuran- kerimde de ayn ey bildiriliyor ve mealen buyuruluyor ki: (De ki: Allah bana kfidir.) [Zmer 38] Allah teldan baka gvenilecek, dost edinilecek hi kimse, hibir ey yoktur. Allah teldan bakasna snmak, rmcek ana snmaya benzetilmitir. Bir yet-i kerime meali yledir: (Allahtan baka dost edinenin hali, rmcein durumuna benzer. Hlbuki barnaklarn en r rmcek yuvasdr.) [Ankebut 41] Mslman, sebeplere yapr, ama sebeplere deil, bunlara kuvvet verene gvenir. Yakub aleyhisselamn bu ikisini birlikte yapt Kuran- kerimde bildirilip bu hli vlyor: ([ocuklar] Babalarnn kendilerine emrettii ekilde [eitli kaplardan ehre] girmeleri [onun emrini yerine getirerek aldklar tedbir] Allahtan gelecek hibir eyi onlardan savamazd, ancak Yakub iindeki bir dilei [ocuklarna nazar dememe arzusunu] aa vurmu oldu. phesiz o, ilim sahibiydi, nk ona biz [vahy ile] retmitik, ama insanlarn ou [takdirin tedbire galip olduunu, tedbirle takdirin deimeyeceini] bilmezler.) [Yusuf 68 - Beydavi] mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Tesiri sebeplerden bilip, Allah telnn kuvvetiyle tesir ettiklerini bilmeyenler sapktr. Sebeplere tesir kuvvetini Allah telnn verdiine inanan ise, hak yola kavumu olur. Her iki tehlikeden kurtulmu olur. (Mektubat, 1/110) Tedbirini aldktan sonra, Allah telnn takdirine balanan, tevekkl sahibidir. (Kader, tedbirle, saknmakla deimez.) [Taberani] Bunu iyi bilen hazret-i Hasan ve hazret-i Hseyin, Levh-i mahfuzda kaderlerini grdkleri iin mbarek dedelerinden yardm istemediler.
335

www.dinimizislam.com

Peygamber efendimiz sevgili torunlarna, hazret-i Ali de oullarna, yardm istense gerekli yardm yapmazlar myd? Elbette yardm eder, ocuklarn tehlikeden korurlard. Kaderlerini bildikleri iin yardm istemediler. Cneyd-i Badadi hazretleri, (Emrettii iin almal, rzk iin zlmemeli, tedbirlerin arkasnda komamal) buyurdu. Rzk iin, Allah telnn verdii sze gvenmeli. Emrine uyarak alan, rzkna ulatrr. (S. Ebediyye) Mslman, dinin emrine uyarak tedbir alr, ama tedbirine gvenmez, takdir ne ise o olacana inanr. Tedbire gvenmek tevekkl bozar. Tevekkl, kalbin, her ite, Allah telya itimat etmesi, gvenmesi demektir. air diyor ki: Tedbirinle kosan da, takdirine yetimez, Takdir yerini bulur, tedbirinle deimez. Netice: Tedbirini terk eyle demek, tedbir alma demek deildir. Aldn tedbire gvenme, tedbir takdiri bozamaz demektir. iirlerde byle teferruatl aklama olmaz. Veciz olduu iin anlamayanlar da kar. Anladm m, anlamadm m demeyip hemen byk zatlara dil uzatmak ok irkindir.

Burnu srtlsn
Sual: Okuduum bir kitaptaki hadis-i erifte, (Burnu srtlsn) deniyor. Bu ne demektir? CEVAP Yazklar olsun anlamnda mecazi bir ifadedir. Bir hadis-i erif meali yledir: (Ramazan girip kt hlde gnahlar affedilmeyenin burnu srtlsn! Ana babasna veya ikisinden birine yetiip de Cennete girmeyenin burnu srtlsn! Yannda anldm zaman bana salevat getirmeyenin burnu srtlsn!) [Tirmizi] Ramazan- erif yle mbarek aydr ki, ona eriip oru tutup da affolmayan kimse olmaz. Bir hadis-i erif meali yledir: (Ramazann ilk gecesi, Allah tel mminlere rahmet eder. Rahmetle bakt kuluna hi azap etmez. Ramazan- erifin son gn, oru tutan mminlerin hepsini affeder.) [Beyheki] Ramazan erifte, mminlerin affolmalar byle bildirildii hlde yine affolmazsa o kimseye yazklar olsun, burnu yere srtlsn deniyor. Ana babas hayatta olup da onlarn rzalarn alamayanlara, Cennete gidemeyenlere de yazklar olsun, burunlar srtsn deniyor. nk bir hadis-i erif meali yledir:
336

www.dinimizislam.com

(Allah'n rzas, ana babann rzasnda, gazab da, ana babann gazabndadr.) [Buhari] Ana babas olduu hlde, onlarn rzalarn alamayanlara yazklar olsun deniyor. Bir hadis-i erif meali yledir: (Bana bir salevat getirene Allah tel, on rahmet ihsan eder, on gnahn yok eder ve derecesini on kat ykseltir.) [Nesai] hirette Resulullah efendimize yakn olmak ve efaatine kavumak iin salevat getirmek gerektii hlde, salevat getirmeyip bu nimetlerden mahrum kalana yazklar olsun, burnu yere srtsn deniyor.

Ataszlerini doru anlamak


Ataszlerine dmanlk
Baz kimseler, atalarmzn tecrbe mahsul kymetli szlerindeki incelikleri anlamadklar veya ters anladklar iin, ceddimize dil uzatyorlar. Halbuki ataszlerinin ou hadis-i erif mealleridir. Yahut slam limlerinin szleridir. Baz rnekler verelim: * (Dilini tutan ban kurtarr) atasz iin dinimize aykr deniyor. Halbuki bu sz, bir hadis-i erif mealidir. Susan, iki cihanda da ban dertten kurtarr. bni Mesud hazretleri, (Hapse, dilden daha layk bir ey yoktur) buyurmaktadr. Hazret-i Ebu Bekir, konumamak iin azna ta kordu. Yine bir atasz vardr: Bana benden olur, her ne olursa, Bam selamet bulur, dilim durursa. Dilini tutmak, ona sahip olmakla ilgili birok hadis-i erif vardr. Bazlar yledir: (Dilini tutan kurtulur.) [Tirmizi] (Rahat isteyen sussun!) [Ebueyh] (Selamet isteyen, dilini tutsun!) [. Ebiddnya] (Susmak, hikmettir.) [Deylemi] (En makbul amel dilini tutmaktr.) [Taberani] (Dilini tutan, eytan malup eder.) [Taberani] (Skut eden bir mmine yakn olun! O hikmetsiz deildir.) [bni Mace] (Ya hayr konu ya sus!) [Buhari] (ok konuan ok yanlr.) [Taberani] (Kurtulu iin dilini tut, evinde otur, gnahlarn iin ala!) [Tirmizi]
337

www.dinimizislam.com

(Kiiyi Cehenneme srkleyen dilidir.) [Tirmizi] (Dilini tutmayan, tam imana kavuamaz.) [Taberani] (ok konumak kalbi karartr.) [Beyheki] (Kusurlarn ou dildendir.) [Taberani] (Allah grr gibi ibadet et, kendini lm say, daha iyisi ise dilini tutmaktr.) [Taberani] (Rahat olmak isteyen sar, kr, dilsiz olmaldr) szne de ahsiyetsizlie sevk ediyor diye saldryorlar. Yukardaki hadis-i erifler de bu szn doru olduunu gstermektedir. (Her koyun kendi bacandan aslr) atasz de yanl anlalmamaldr! Fransadaki birinin gnah, Msrdaki bir kimseden sorulmaz. Herkesin gnah, sevab kendine aittir. Kur'an- kerimin eitli yerlerinde bu husus aka bildirilmitir. Fakat kii, emrinin altndakilerden mesuldr. Bakalarnn iledii ktlkleri nlemek herkesin vazifesi deildir. Abdlgani Nablusi hazretleri (Sz ve yaz ile emr-i maruf limlerin vazifesidir. Kalb ile, dua ederek gnah ileyene mani olmaya almak da her mminin vazifesidir. El ile mdahale ise devletin vazifesidir) buyuruyor. (Ge olsun da g olmasn!) ataszne de saldrlmaktadr. nsann ftratnda acelecilik vardr. Kur'an- kerimde mealen (nsan pek acelecidir) buyuruluyor. [sra 11] Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (Acele eytandan, teenni Allahtandr.) [Tirmizi] (Teenni eden isabet eder, acele eden hata eder.) [Beyheki] [Teenni, acelenin zdddr] O halde, ilerde acele etmemeli ve hemen karar vermemelidir! Acele ile verilen kararlara eytan karr. Nefsin istedii bir ey hatra gelince eytan, "Frsat karma, hemen yap!" der. Onun iin kalbe gelen eyi yapmadan nce, bu iten Allah tel raz olur mu, sevap mdr, gnah mdr diye dnmelidir! Gnah deil ise yapmaldr! Bylece teenni edilmi, yani acele edilmemi olur. Yalnz 5 yerde acele gerekir: 1- Misafir gelince yemek vermeli! 2- Gnah ileyince, tevbe etmeli! 3- Vakti girince namaz klmal! 4- ocuklara din bilgilerini ve namaz klmay rettikten sonra, blua erip dengi knca, hemen evlendirmeli! Hadis-i erifte, ( eyi geciktirme! Namaz vakti girince kl, cenaze namazn hemen kl! Kzn dengi isteyince, hemen ver!) buyuruldu. O halde, namazn klan, gnahlardan saknan ve nafakasn helalden kazanan biri bulununca, kzn hemen onunla evlendirmelidir! hadis-i erifte, (Dinini, ahlakn
338

www.dinimizislam.com

beendiiniz bir kimse, kznza talip olursa, hemen evlendirin! Evlendirmezseniz, fitne ve fesada sebep olursunuz) buyuruldu. (Tirmizi) 5- Defin iini de acele yapmaldr! badetleri ve hayrl ileri yapmakta acele etmelidir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (lmeden nce tevbe edin. Hayrl ileri yapmaya mani kmadan nce acele edin. Allah tely ok hatrlayn. Zekat ve sadaka vermekte acele edin. Bylece Rabbinizin rzklarna ve yardmna kavuun!) [bni Mace] (En akllnz, lm ok hatrlayan, ahiret iin azk toplamakta acele edendir.) [Taberani] (Sadaka vermekte acele edin, nk bela sadakay geemez.) [Beyheki] Zekatn vermeyen ve maln ahiret yolunda sarf etmeyen kimse, fakir olunca ok piman olur. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Tesvif eden helak olur.) [Berika] [Tesvif, hayrl i yapmay sonraya brakmaktr.] Tembellik, bir ii geciktirmek, sonraya brakmak nasl kt ise, acele etmek de ktdr. Bunun biri ifrat, dieri tefrittir. Dinimiz orta yolu, arlklardan uzak olmay emretmektedir. Hadis-i erifte, (Ar giden helak olur) buyuruldu. Bir kimse, msrif olursa buna ifrat denebilir. Bir kimse de cimrilik ederse, buna da tefrit denebilir. Dinimiz, her iki arl da yasaklamtr. Furkan suresinin 67. yet-i kerimesinde, israf edenlerle cimrilik edenler ktlenmi, ikisinin ortas olanlar vlmtr. Acele eden ftura der. Yani geveklik ve bezginlik hasl olur. Hayrl bir iin olmas iin acele eden, gecikince, bezginlie, mitsizlie der. Dua eder, hemen duasnn kabul olmasn ister. Duas gecikince duay brakr, maksudundan mahrum kalr. Acele edenin ihlas, takvas bozulabilir. pheli eylere, hatta haramlara dalabilir. Namaz klarken acele eden, tadil-i erkan terk edebilir. Hzl okurken tecvide uymayabilir, yanl okuyabilir. Onun iin arbal olmal, dnerek hareket etmelidir. (yilikten maraz doar) ve (yilie iyilik olsayd kara kze bak olmazd) ataszlerine saldryorlar. Bu szlerin iyilik etmeyi engellediini sanyorlar. Genel olarak kt kimseler, kadirinas deildir, nankrdr. Nitekim Kur'an- kerimde mealen (Allah ve Resul kendi ltuflarndan onlar [ktleri] zenginletirdii iin almaya kalktlar) buyuruluyor. (Tevbe 74) Demek ki kt kimselerin, kendilerine iyilik edenlere zararlar
339

www.dinimizislam.com

dokunabilir. Bunun iin atalarmz, (yilik et kele, duyursun seni ele) de, demilerdir. Bu ataszleri, iyiliin mutlaka zararl olduunu gstermiyor, ktlere iyilik edince onlardan baz zararlarn gelebileceini gsteriyor. Hazret-i Ali, (Kerim kimse, iyilik grnce yumuar, kt kimse de, kendisine iyilik yaplnca katlar) buyuruyor. Hazret-i mer de, (Kt insanlar mrvvetsiz veya mrvvetlerinin az olduunu grdm) buyurmaktadr. Ebu Amr bin Ala buyuruyor ki: (yiye ihanet edince, ktye iyilik edince, aklly skntya sokunca, ahmaa acynca, kt ile dp kalknca errinden sakn!) Allah tel, (Kendisine iyilik edene ktlk eden, benim nimetime nankrlk etmi olur, kendisine ktlk edene iyilik eden de, bana kretmi olur) buyuruyor. Bir menfaat elde etmek iin seninle arkadalk edenin errinden sakn! nk bekledii ey kesilince; zr kabul etmez. (uab-l-iman) Genel olarak bir kimse, hibir menfaat beklemeden Allah rzas iin, kt birine de iyilik ederse, ondan zarar gelmez. Eer, bir menfaat karl iyilik ediyorsa, iyilik ettii kimseden zarar gelebilir. Hibir menfaat beklemeden, srf Allah rzas iin iyilik etmekten korkmamaldr. Kt kimse, buna zarar vermeye kalksa da, fazla baarl olamaz. yilik eden, kendine iyilik etmi olur. Onun iin atalarmz, (yilikten ktlk gelmez), (yilik eden iyilik bulur), (yilik et, denize at, balk bilmezse Hlk bilir) demilerdir. Demek ki, iyilik balk iin deil, Hlk iin, yani Allah rzas iin yaplrsa zarar olmaz. Muhammed Masum hazretleri buyuruyor ki: hsan eden, iyilik eden sevilir. Hadis-i erifte, (hsan sahibi kimseyi sevmek, insanlarn yaratlnda vardr) buyuruldu. (Deylemi) nsan, ihsann, iyiliin klesidir. Gnl, kendine iyilik edeni sever, ktlk edenden nefret eder. nsan, ister istemez iyilik edene kar sevgi duyar. Bunun iin Peygamber efendimiz yle dua ederdi: (Ya Rabbi, kt birinin, bana iyilik etmesini nasip etme!) [Deylemi] Allah telnn kullarna hizmet etmekle, dnya ve ahirette eitli nimetlere kavuulur. nsanlara iyilik etmek, onlarn ilerini gler yzle ve tatl dille ve kolaylkla yapmak, insan Allah sevgisine kavuturur. Ahiret azaplarndan kurtulmaya ve Cennet nimetlerinin artmasna sebep olur. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allah tel, nimetlerini kullarna ulamasna vasta olanlar ok sever.) [Deylemi] (Her iyilik sadakadr.) [Tirmizi]
340

www.dinimizislam.com

(nsanlarn iyisi, insanlara iyilik eden kimsedir.) [. Ahmed] (En iyiniz, kendisinden hep iyilik beklenilen ve errinden emin olunandr. En ktnz, kendisinden iyilik beklenilmeyen ve errinden emin olunmayandr.) [Tirmizi] (Layk olana da, olmayana da iyilik et! yilik ettiin kimse, buna layksa ne iyi. Layk deilse, sen iyilik ehlinden olursun.) [bni Neccar] (yilik zayi olmaz, ktlk unutulmaz, herkes ettiini bulur.) [Beyheki] O halde, maddi bir menfaat beklemeden herkese iyilik etmeye almaldr. (Gzele bakmak sevaptr) sznn sanki tek anlam varm gibi tenkit edilmektedir. Gzele rabet etmeyen olmaz. nk hadis-i erifte, (Allah gzeli sever) buyuruluyor. Mubah olan gzeli sevmek, ona rabet knanmamaldr. Hakimin rivayet ettii (Alinin gzel yzne bakmak ibadettir) hadis-i erifi de, helal olan gzele bakmann sevap olduunu gstermektedir. Berikada diyor ki: (Gzel yze bakmak gz kuvvetlendirir) hadis-i erifi, bakmas helal olan eylere bakmann faydasn bildirmektedir. Yoksa, haram olan yabanc kadnlara bakmak, gz zayflatr ve kalbi karartr. mam- Gazali hazretleri de buyurdu ki: Bir kimseyi, ettii iyilikten dolay deil, bizzat zatndan dolay sevmek, yok olup tkenmeyen gerek sevgidir. Bu da gzeli sevmek demektir. Gzellii anlayan gzeli sever. Gzellii sevmek, gzelliin zatndandr. nk ondaki gzellii anlamak, zevkin kendisidir. Gzeli anlamak da bir zevktir. Akarsu, yeillik ve tabiattaki gzellikler yiyip iildikleri iin deil, srf gzel olduklar iin sevilir. Bu, insann elinde olmayan sevgidir. Gzel bir iee bakmak, onu koklamak ruha tatl gelir. Ruhun Allah telnn varln, bykln anlamasna, Onun emirlerine uymasna sebep olur. Allah telnn gzel olduu bilinirse, Onu da sevmemek imkanszdr. O ise, gzeller gzelidir. Hadis-i erifte, (Allah gzeldir, gzeli sever) buyuruldu. Kendine hibir faydas olmasa da insan, gzeli, gzelliinden dolay sever. Be duyu ile de anlalmayan; fakat kalb gz ile grlen gzellikler de vardr. Gzel ahlak byledir. mam- azam ve bir ok evliyay gzel vasflarndan dolay severiz. [Gzel bir kitap, gzel bir iir, gzel bir bina, gzel bir bahe, gzel bir idare, gzel ahlakl bir idareci, gzel bir alet, gzel yemekler, gzel iecekler, gzel ten kular, gzel iekler. Tabiatta gzel olan ne varsa srf gzel olduu iin sevilir.] Mutlak gzel, ei, benzeri olmayan yalnz Allah teldr. Ne iyi o gzler ki, hep gzele bakyor.
341

www.dinimizislam.com

Ne talihli o kalb ki, Onun iin yanyor. Ceddimize suizan edilerek, (Akenin gittiine bakma, iin bittiine bak) szne rvet tevik ediliyor diyorlar. Halbuki bu, ne kadar gzel szdr, rvetle hibir ilgisi yoktur. Yamur yayor, elimizde ykmz de var. Bir taksi tutup evimize gidersek, artk elbette parann gittiine bakmaz, iimiz olduuna sevinmemiz gerekmez mi? Eve gelin getirirken, arabann nn kesiyorlar. Para vermezsen, vastann nne yatyor, be kuru verip kurtuluyoruz. Birka liramz gitmise de, eve sa salim gelini getirdiimiz iin sevinmez miyiz? Elbette paramzn gittiine deil, iimizin bittiine bakarz. Birok lkede pasaport almaynca gemeye izin verilmiyor. Pasaport almak iin belli bir cret vereceiz elbette. Hatta zorluk kartyorlarsa, gnlerce oralarda bekletilecekse, oradakilere ay kahve smarlayp iinin bittiine bakacaksn. Bakmamak ahmaklk olur. nk slam limleri, (Maln, cann, rzn ve hakkn kurtarmak iin rvet vermek her zaman caizdir) buyuruyorlar. Eli silahl birka ehir ekyas, nmz kesse, yanmzda da hanmmz, kzmz olsa, (Ya stnzdeki paralar verin, yoksa rznza geeriz) dese, elimizdeki paray verip, bu beladan kurtulmaya alrz. Paramzn gittiine deil, iimizin bittiine bakarz. Hac iin de yledir. Hacda ayak bast paras ad altnda rvet alnyor. Vermezsen hac yaptrmazlar. limlerimizin szn dinleyip, hac etme hakkn elde edebilmek iin istedikleri rveti veririz. Gnah isteyene olur, verene olmaz. Rvet byk gnahtr. Fakat maln, cann, hakkn ve namusunu kurtarmak iin rvet vermek caizdir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Dinini ve namusunu mal ile koruyabilen bunu yapsn.) [Hakim] (Kii, erefini ne ile korursa, o sadaka olur.) [Ebu Yala] Resulullah efendimizin ve onun vrisi olan limlerin szne uyarak, dnyamz (malmz, mlkmz) ve dinimizi (erefimizi, namusumuzu) para ile koruyorsak, bunu ayplamak ok yanl olur. (Para kl gibidir. Kullanmasn bileni gldrr, kullanamayan ldrr) demilerdir. (imdi rabet gzel ile zengine) szne de hcum ediliyor. Eer zengine, srf zenginliinden dolay rabet ediliyorsa, Allah rzas gzetilmiyorsa, zamann bozulduunu gsterir. Ama bu devir, ne zamandan beri bozulmusa, atalarmzn sz, eskimez bir kanun gibi geerliini hep korumaktadr. Atalarmz, haklya deil de zengine rabet edildii iin byle kymetli bir sz sarf etmiler. Her devirde gl olann kendini hakl gsterdiini vurgulamlardr. Gerek bu iken niye bu doru
342

www.dinimizislam.com

sze itiraz edilir ki? Atalarmz, haksz olan gzele de, gzelliinden dolay hakl muamelesi yaplmasn da uygun grmyor. Atalarmz ne gzel sylemiler. (Gelen aam, giden paam, niye her ie karam) sz de gadre urayanlardan. Her insann belli grevi vardr. Bu grevin dna kmamaldr. Geleni kim gndermise, gideni kim uurlamsa, onun grevidir bu. Gelen benim dncemde deil diye ona isyan etmek asla caiz olmaz. Dinimiz, cemiyetin huzur iinde yaamas, kargaadan uzak olmas iin mirler kt de olsa, onlarn meru emirlerine itaat edilmesini, gayri meru emirlerine de isyan edilmemesini emreder. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Ey iman edenler, Allaha, Peygambere ve sizden olan emirlere itaat edin!) [Nisa 59] Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Bir hayvann ayan veya ya bir hurma aacn kesenin yahut ortana hyanet edenin, kazand sevaplarn drtte biri gider. Emire isyan edenin ise sevaplarnn tamam gider.) [Beyheki] (Emirinizin beenmediiniz bir eyi yaptn grrseniz, ona sabredin! nk cemaatten bir kar ayrlan, cahiliyet lm ile lm olur.) [Buhari] Peygamber efendimiz, dine riayet etmeyen, eytan gibi emirlerin geleceini bildirince, Eshab- kiramdan Hazret-i Huzeyfe, (Ya Resulallah o zamana yetiirsem ne yapaym?) diye sordu. Resulullah efendimiz buyurdu ki: (Srtna vurup maln alsa da, emirin szn dinle ve ona itaat et!) [Buhari] Avrupadaki mirler, patronlar, mslman iilere iki, kumar gibi haram eyleri yapmalarn emrederlerse, mslmanlar, bunlar yapmaz. nk (Hlka isyan olan ite, mahlka itaat olmaz) hadis-i erifi vardr. Ancak, gayr meru emre itaat edilmez diye isyan etmek caiz olmaz. Anababa da haram, kfr emretse, onlara da itaat edilmez. Fakat isyan edip onlar zmek doru olmaz. (Hakim)in bildirdii hadis-i erifte emir [mir, bakan] (Ya Mslmanl brakrsn veya ldrrm) derse, (Mslmanl brakmamal, [kesilmesi iin] boynunu uzatmal) buyuruluyor. Kfir olmaya zorlayan bir emire bile isyan etmeyi dinimiz caiz grmyor. Halbuki kfir olmayan bir emir, mslman kfir olmaya zorlamaz.
343

www.dinimizislam.com

mir kt diye yaknmak doru deildir. nce kendimize bakmamz gerekir. Acaba kendimiz iyi miyiz? Kendimizi dzeltirsek, mirlerimiz de dzelir. Nitekim bir hadis-i erifte (Siz naslsanz, banza yle mirler geer) buyuruluyor. O halde, ilk nce kendimizi slah etmeliyiz! Ynetilenler dzgn olursa, ynetenler de dzgn olur. Sen kat olursan, yneticinin dzgn olmasn istemeye hakkn olur mu? * Nasreddin Hocann mehur fkrasnda geen (Paray veren dd alar) szne de saldrlyor. Bilindii gibi, hoca kyden ehre giderken, ocuun biri bir miktar para verip, Hocam pazardan gelirken bana bir ddk al diyor. Bunu gren dier ocuklar da, para vermeden, bana da ddk al diyorlar. Tabii bu arada yiyecek vesaire smarlayanlar da oluyor. Hoca ehirden dnnce, ocuklar etrafn saryor, sipari ettikleri eyleri istiyorlar. Hoca cebinden bir ddk karp parasn veren ocua uzatrken diyor ki: Parasn veren dd alar, para vermeyen avucunu yalar. Hoca, ocuklarn belee almamalarn, almadan bir nimete konulmayacan, klfetsiz nimet olmayacan onlara anlatmak ister. Bu sz de yllardan beri sylenir gelir. Bir kimse ev, araba, yiyip iecek veya baka bir ey almak istese parasz alabilir mi? Onun iin Krmz mein, paralar pein de demilerdir. Bu gzel szlere kzmak, beleilii tasvip etmek, hakszla prim vermek olur. (Ar dnyas deil, kr dnyas, ar eden kr etmez) ataszne de hcum ediliyor. Bu sz, utanp almay kendisine yediremeyenler iin sylenmitir. Bakasnn eline bakacan yere, plk yap, inaatta al, ayakkab boyacl yap, utanlacak zaman deil anlamnda sylenmitir. Birok slam by de talebelie kabul ettii kimselere byle iler vermiler, mesela cier sattrmlar, elma sattrmlar. Ele muhta olmak, ona buna el amamak iin almann nemini bildiren byle szlere saldrmak cahillikten kaynaklanmaktadr. (Yamur yaarken, kpn doldurmaya bak) szne de saldranlar kyor. Yamur, rahmeti, bir nimeti temsil ediyor. Ortada bir nimet varsa, frsat ganimet bilip o nimeti karmamak gerektii bildiriliyor. Ucuz arsalar satld zaman alp da, imdi keyi dnenler ok olmutur. Diyelim ki Fizanda bir zat varm, kendisini ziyaret edene dua ediyormu. Duaya kavuan da hidayete eriyormu. Durulur mu, hemen gitmek gerekmez mi? Madem rahmet yayor, kp doldurmak gerekir. Ceddimizin syledii byle szlerde kt maksat aramamaldr. imdi cahil misyonerler de, ataszlerine saldran cahiller gibi, Kuran-
344

www.dinimizislam.com

kerimdeki szleri kastl olarak yorumluyorlar. Mesela, Kuran- kerimde, Mekkenin Rabbi ifadesi geiyor. Misyoner, (Her ehrin bir rabbi mi olur, mslmanlar tek tanrya deil, ok tanrya inanyorlar) diyerek cahilliini sergiliyor. Allahn evi mi olur da, Kbeye Beytullah denir diye de itiraz ediyorlar. Halbuki Kbeye deer vermek iin yle denmitir. Camilere de Allahn evi denir. O sz, Mekkeye, camiye verilen kymeti gstermektedir. nsan sevdii yardmcsna bu benim sa kolum der. Gvenilen ba yardmc demektir. Niin sylendiini bilmeden srf tenkit olsun diye yetlere, hadislere ve ataszlerine saldrmak, en azndan o kiinin cahilliini gsterir. (Minareyi alan klfn hazrlar) sz de hma urayanlardan. Piyasada yle sahtekrlar var ki, yapt yolsuzluklara meru grnen bir klf hazrlar demektir. Mesela adam ldryor, intihar ss veriyor. Ktler iini biliyor deniyor. Hrszlk meru i gibi gsteriliyor deniyor, burada hrszlk mdafaa edilmiyor ki bu sze kzlsn. (steyenin bir yz, vermeyenin iki yz kara) szn de eletiriyorlar. stemek kt ise de, vermemek daha kt deniyor. Bu doru szn neresi tenkit edilir ki? stemek tavsiye edilmiyor, isteyeni bo evirmenin ktl bildiriliyor. Kyamette gnah ok bir mslman hesaba ekerler. O kimse de, (Benim iyiliim yoktur. Sadece rama, Fakir olan borlular sktrma, ne zaman ellerine geerse, o zaman vermelerini syle, bir ey isterlerse yine ver, bo evirme diye sylerdim) der. Allah tel da, o kimseyi affederek buyurur ki: (Ey kulum, bugn sen fakir, muhtasn. Sen dnyada benim kullarma acdn gibi, bugn biz de sana acrz.) [Buhari] Bir hadis-i erifte, (Rabbiniz elbette kerimdir. Kendine alan elleri bo evirmekten haya eder) buyuruldu. (Tirmizi) Veren el, alan elden stndr. Vermekten korkmamak gerekir. (Para isteme benden buz gibi sourum senden) sz de ktlenmi. Burada paraya byle fazla deer verilmemesi isteniyor. Hatta, (Canm iste, para isteme) sz de ayn anlamdadr. Bu szler paraya byle deer verenleri ktlemektedir. Ne gnlere kaldk anlamndadr. Adam cann veriyor da, parasn vermiyor deniyor. (Gvenme dostuna, ot doldurur postuna) szne saldranlar kyor. Halbuki bu sz tedbirli olmay gsterir. Nitekim Peygamber efendimiz, (Dostunu gnn birinde, aranzn alabileceini hesaba katarak, dmanna da bir gn dost olabileceini dnerek itidalli ol) buyuruyor. Dostumuza baz srlar verirsek, ileride dman olduunda,
345

www.dinimizislam.com

bunlar koz olarak kullanr ve bizi mahcup eder. Dmanmza da dmanlkta ileri giderek, ileride dost olduumuzda, sylediimiz kt szler ve ilerden dolay mahcup oluruz. Onun iin, dinimizin emrine uyup, dostumuza sr vermekten saknmalyz. Sr, gizli kalmas ve hi kimseye sylenmemesi gereken eydir. Bakalar duyunca, ya mahcup oluruz veya o ii baaramayz. Bunun iin sr saklamak, baarnn nemli sebeplerinden biridir. Birok devlet adam, baarlarnn en mhim sebebinin sr saklamak olduunu bildirmilerdir. Fatih Sultan Mehmet Han, "Yapacam ileri, sakalmn bir kl bilse, onu kopartrm" demitir. Srrn syleyen ekseriya piman olur. Hikmet ehli diyor ki: (nsan, sylemedii szn hakimi, syledii szn mahkumudur.) (Sr, insann esiridir. Aklaynca, insan ona esir olur.) (Srrn akllya sylersen, seni zelil grr. Ahmaa sylersen, bakalarna syler, sana hyanet eder.) (Akll kimse, sr kpdr.) (Srrn anlatman isteyene, srrn syleme, srrn ifa eder.) (Ahman kalbi aznda, akllnn dili kalbindedir.) Yani ahmak sr saklyamaz, akll srr ifa etmez. (Bir kiiye sylenen sr, srlktan kar.) Kerem sahibi ile, aran alsa bile, yiliini syler, ktln gizler. Ktlere gelince, dostluk sona erince, yiliini gizler, ktln syler. Srr gizleyebilen insan, ok az olduu iin, srrmz bakalarna sylememiz uygun olmaz. Bakalarnn bize syledii gizli eylerini de, adeta unutmalyz, hi kimseye sylememeliyiz! Cenab- Hakkn bir ismi de Settardr. Ayplar, irkin ileri gizler. nsanlarn ayplarn gizleyen kulunu da sever. Hadis-i erifte, (Arkadann aybn gizleyen, bir ly diriltmi gibi sevap kazanr) buyuruldu. Bir sznn duyulmas, o kimseye zarar verecekse, o kimse "Bunu kimseye syleme" demese bile, o sz gizlemelidir! Hadis-i erifte, (Bir kimse, etrafna baknarak bir sz sylerse, o sz dinleyene emanettir) buyuruldu. (Tirmizi) (Komunun tavuu komuya kaz, kars kz grnr) sz de tenkit ediliyor. Halbuki ayn anlamda, (Davulun sesi uzaktan ho gelir), (Uzak yerin somunu byk olur), (D eli yakar, ii beni), (D kalayl, ii alayl), (Grne aldanmamal) gibi szler de kullanlmaktadr. in mahiyeti bilinince, grne aldandmz meydana kar. Mesela komunun karsn darda ssl psl grrz ama, evdeki durumunu bilemeyiz.
346

www.dinimizislam.com

Belki de evde ok pasakl birisidir. Belki de darda hanm hanmck ise de, evde kocasna kan kusturuyordur. Yahut bir erkek darda ok hlim selimdir, eve gelince aslan kesilir, dnyay zavall hanmna dar getirir. Onun iin grne gre karar vermemeli, mahiyetini iyi renmeli demek istiyor atalarmz. Bir erkek, yabanc bayanlara gsterdii saygy evindeki hanmna gsterse, hanmn da ayn ekilde hareket etse, o evde hi huzursuzluk olur mu? (Denin dostu olmaz) szne de, safsata diye hcum ediliyor. Bu szn devamnda, hele bir d de gr ifadesi de vardr. Elinde mal varsa, i banda yetkili birisi isen, szn geiyorsa, o zaman sana dost grnen ok olur. Elinde avucunda bir ey kalmamsa, etkili grevinden de almlarsa, szne deer verilmiyorsa, yalancktan bile olsa sana dost olan bulman g olur. Gnmzde gerek bu. Artk bunu kim inkr edebilir? Asrladr bunun saysz rnekleri grlm, atalarmz bunu, bir vecize olarak sylemilerdir. Tabii aslnda, herkes slam ahlakna sahip olsa, denle ayakta duran, zengin ile fakir farkl muamele grmezdi. mam- Maverdi hazretleri buyurdu ki: (Cahilin yannda susmaya mahkum olan bir lim, zelil ve hakir duruma dm olur. Esirler arasndaki bir cariyenin, cmertlii ile mehur Hatim-i Tainin kz olduunu renen Peygamber efendimiz, (Aziz iken [itibarl, makam ve mevki sahibi byk bir zat iken, bu makamdan derek] zelil olana, zengin iken fakir dene ve cahiller arasnda kalan lime merhamet etmek [ve iyi davranmak] gerekir) buyurup kz serbest braktrd. [Edeb-d-dnya] Byle bir ahlaktan mahrum kalan toplumlarda elbette denin dostu olmaz. Bu doru szn Allah dost kabul etmemekle ne ilgisi vardr? Atalarmza saldrmak iin bahane mi aranyor? (ki gnl bir olursa, samanlk seyran olur) sz de gadre uram. Bu sz, Allaha itaatsizlie ve zinaya sevk edici imi. Halbuki, birbirini seven iki kii iin maddenin nemi yoktur. Evleri dayal deli olmasa da, kulbede olsalar da, oras onlar iin saray olur. nemli olan birbiri ile anlaabilmeleridir. Anlaamyorlarsa, saray onlar iin zindan olur. (Kz olan tez kocar) sznden sanki kz evlat ktleniyor sanmlar. Genelde kz evlad yetitirmek, dengini bulup evlendirmek zor olur. Geleneklerimizde, olumuz iin her kapy alp kz isteyebiliriz de, kzmz iin ayn eyi yapamayz. Bu yanl bir ey ise de, tremiz byle olduu iin kz olan skntlara maruz kalr. Bunun iin atalarmz, (Kz olan tez kocar) demilerdir. Byle sylemenin dinimize aykr bir taraf yoktur. (Bahtm olsayd anam kz doururdu) sznden de erkek kz ayrm
347

www.dinimizislam.com

yapld sanlm. Bazen, toplumda bayanlara ncelik tannd oluyor. Bir bayan bir ii kolayca yapt halde, bir erkek yapamyor, (Bahtm olsayd, anam kz doururdu) diyor. Hatta bir ii yaptrmak iin, (Adamn bul, adamn bulamazsan madamn bul) da derler. Bu yanl bir i ise de, maalesef toplumun gerei bu. (Keke anam beni dourmasayd) szn de, Allahn emrine kar gelmek zannetmiler. Hazret-i Ebu Bekir, dalda bir ku grnce, (Ne mutlu sana ey ku, dilediin dala konar, dilediin meyveleri yersin, kyamet gn hesaba ekilmez, azap grmezsin, keke, senin gibi bir ku olsaydm) dedii mehurdur. Bir kere de, (Keke bir yeil ot olaydm da, hayvanlar beni yiyeydi, bylece, kyamette hesaba ekilmeseydim) buyurdu. Byk gnahlarn sahibinin kalbinde iman varsa, azaptan sonra efaate kavuur. Allah tel, onlara ikram eder. Asrlar getikten sonra, onlar Cehennemden karr. Halbuki, Cehennemdekiler, yandktan sonra, tekrar yaratlmaktadr. Hasan- Basri hazretleri, (Keke ben, byle olan kii olsaydm) buyururdu. Ataszlerini savunmakla, btn ataszlerinin ve deyimlerin muhakkak doru olduunu sylemek istemiyoruz. Bunlarn arasna karm uygunsuz szler olabilir. Mesela Allah artmasn yerine, yanl olarak Allah amasn deniliyor. Bir de Allah tepen akmasn deniliyor. Dikkatli konumak gerekir. (Hocann dediini yap, yaptn yapma) sz ile hocalarn ktlendii sanlyor. Halbuki bu sz ok gzeldir. Hocaya olan itimad gstermektedir. Eskiden hocalarmz, kitaba bakarak konuurlar, kafadan bir ey sylemezlerdi. Bu szn anlam, (Hoca kitaptan ne sylemise ona uymal, kendi insanlk icab yanl yaparsa bizi balamaz) demektir. Hocalarn gittii yol, muhakkak dinimizin emrettii yol olmayabilir. nk Hazret-i Enes, (Ya Resulallah, yapamadmz bir eyi emretmeyelim mi? Kendimiz saknamadmz bir eyi nehy etmeyelim mi?) diye sual edince, Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Her ne kadar iyiliin hepsini yapamasanz ve her ne kadar ktlkten saknamasanz da, emr-i maruf ve nehy-i mnker yapn [yilikleri emredin, ktlklerden sakndrn]) [hya] Hocalarmz da bu hadis-i erife uyarak, kendileri baz iyilikleri yapamasa da, baz ktlklerden saknamasa da, (siz unu yapn, undan da saknn) diyeceklerdir. (Hoca efendi, sen bunu kendin yapmyorsun,
348

www.dinimizislam.com

bize niye tavsiye ediyorsun) demeye de hakkmz yoktur. Hoca dinin emrine uyarak ikazn yapmtr. Evet eskiden (Hocann dediini yap, yaptn yapma) deniyordu. imdi hocalar da bozulmaya balad. imdiki insanlar, (Hocann yaptn yapma, dediini de yapma) diyorlar. Elbette byle hocalar da vardr. Kimi tesettr inkr eder, kimi hacc inkr eder, kimi kurban kestirmez, kimi namaz klmaz. Bir hocann ak dediine teki kara diyebiliyor. Bu da, kitaba gre konumamaktan ileri geliyor. Adam Kuran- kerimi ayor, kendine gre yorumluyor, arkasndan, (te din budur, dier hocalarn syledii hurafedir) diyor. Oru kefareti diye bir ey yok diyor, sahih hadislere uydurma diyebiliyor. Hocalarn aleyhine uydurulmu fkralar, szler oktur. Dinimiz gibi, hocann kisvesi (elbisesi) bembeyazdr. Ufak bir kir hemen grnmektedir. Halkmz hocalarn bir kusur ilememesini ister. Ufak bir hatasn bytr. Hocalk mesleini seenler buna dikkat etmelidir. (ok yaayan deil, ok gezen bilir) sz, sanki dine aykr imi gibi, boazlananlar arasna alnm. Kyde doup bym, hibir yeri grmemi kimse ile, seyyah olarak her yeri dolaan daha ok eyler grm, daha yeni bilgiler edinmi olabilir. Bunun anormallik neresindedir? (Durdu durdu turnay gznden vurdu) sz de insan hrszla sevk edermi. Halbuki ok gzel bir sz. Durmasnn, beklemesinin, emeinin karln grd, nimete kavutu demektir. Ayn anlamda, (Tekkeyi bekleyen orbay ier), (Sabreden dervi, murada ermi) denmektedir. Ty bitmemi yetimlerin hakkn yiyen, hrszlar ktlemek iin, devletin maln deniz bilip, domuz gibi yiyorlar, anlamnda, (Devletin mal deniz, yemeyen domuz) demilerdir. Hrszlk yapmayan namuslu kimselere kim domuz der ki? Bunun gibi szler oktur. Mesela (Yap bir hile, al bin ake) sz de, hile yaparak para kazananlar tenkit iin sylenmitir. (Zengin arabasn dadan arr, fakir dz yolda arr) sz de beenilmemi, rvete tevik var denilmi. Buluttan nem kapma diye buna m diyorlar acaba? Zenginin imkanlarn kullanarak nemli iler yapmas doru deil mi? Yamurlu bir gnde, paras olan bir taksi tutuyor, ksa zamanda evine geliyor. Paras olmayan da belediye otobsn tercih ediyor, biri geliyor, dolu diye ona binmiyor, tekini bekliyor, yamur yad iin, stanbul trafie felce uruyor, hele ev ile durak aras da biraz uzaksa srlsklam olarak eve
349

www.dinimizislam.com

gelebiliyor. (Paras olan eve tez gelir, paras olmayan slanr, ge kalr) desek, rvete, hrszla m tevik etmi oluruz? Gerekleri inkr etmenin faydas yoktur. Paras olan elbette arabasn dadan arr. Bu szlerde su aramak, kz altnda buza aramak gibidir.

Ataszlerini anlamayanlar
Sual: Birok uydurma ataszlerini slam dmanlar uydurmu. Bu szler insan korkakla, harama, hrszla, nemelazmcla, yalana ve tembellie tevik eden szlermi. Bunlar size gnderiyorum. Okuduum yazda bildirildii gibi midir? CEVAP Yalnz ataszleri deil, hadis-i erifleri de anlayamayan baz sapk fikirli kimseler, bunlara da uydurma, mevzu hadis damgasn basmlardr. Halbuki slam limlerinin kitaplarnda asla uydurma hadis olmaz. slam limlerinin kitaplarnda uydurma hadis olduunu syleyen, her kim olursa olsun ya sapktr veya cahildir. Ataszlerinin ekserisi tecrbeye dayanan szlerdir. Bazlar hadis-i erifleri aklar mahiyettedir. Birkan aklayalm: (Dnya mmine Cehennem, kfire ise Cennettir) sz dorudur. nk hadis-i erifte buyuruldu ki: (Dnya mmine zindan, kfire de Cennettir.) [Mslim] Mmine dnyann zindan olmas, Cennete gredir. Cennette ebedi nimetler karsnda dnya zindan gibi, Cehennem gibi olmaktadr. Kfirler iin de Cehennem azab, o kadar iddetli olacaktr ki, dnyadaki en iddetli ikence bile hafif gelecektir. (Dilini tutan ban kurtarr) sz, uydurma deil, gzel bir szdr. Hadis-i erifte, (Susan kurtuldu) buyuruluyor. (Tirmizi) Susan, dnyada da ahirette de ban dertten kurtarr. bni Mesud hazretleri, (Hapse, dilden daha layk bir ey yoktur) buyurmaktadr. Hazret-i Ebu Bekir, konumamak iin azna ta koyard. Sana senden olur, her ne olursa, Ban selamet bulur, dilin durursa. (Herkesin nabzna gre erbet vermeli) atasz de, Yahudilerin uydurmas deildir. Allah tel buyuruyor ki: (nsanlar Allahn yoluna hikmetle, gzel tle davet et!) [Nahl 125] Hadis-i eriflerde ise yle buyuruluyor: (nsanlara, akllarnn seviyesine, anlaylarna gre syleyin!) [Buhari]
350

www.dinimizislam.com

(Biz Peygamberler, herkese seviyesine gre muamele yapmak ve anlayaca ekilde konumakla emrolunduk.) [.Gazali] Grld gibi insanlarn akl, ilim ve kltr seviyesine gre konumak dinimizin emridir. Bu emre uymayan, nabza gre erbet veremeyen, dine hizmet etmeye kalkarsa, fitne karr, mslman olacaklar rktr. (Doru syleyeni dokuz kyden kovarlar) atasz de din dmanlarnn uydurmas deildir. Doruluk ve doru sz, dinimizin esasndandr. Fakat byklerimiz, (Szn doru olmal, ama her doruyu her yerde sylememelidir!) demilerdir. Ulu orta, kre kr, sara sar demek uygun olmaz. Dnya ve ahirete yaramayan doruyu sylemekte ise zaten fayda yoktur. (Denizde su, ormanda aa, lde kum olur) demek dorudur. Fakat bo szdr. Bu doru sz insanlarn iinde be on kere tekrar edilirse ona deli derler. Dokuz kyden kovulmamak iin doruyu dinimizin emrine uygun sylemelidir! Mesela hrsz, ahlaksz, hain insan ktdr. Bunu slah iin (Sen ahlakszsn) denirse kabul etmez. Dokuz kyde byle konuursak, her kyden kovuluruz. yi ahlakn gzellii anlatlarak ktlkten vazgeirmeye allr. Gencin biri, iftiraya urar. Sonunda idama mahkum olur. nfaz saatini beklerken, kendisine iftira edenlere, bu arada hkmdara azna gelen szleri sarf eder, svp sayar. Bu ac barmalar, bir sre devam eder. Hkmdar, saraydan bu feryatlar duyar. Fakat ara uzak olduu iin ne sylediini anlayamaz. ki vezirinin yanna giden hkmdar, bu gencin neler sylediini sorar. Birinci vezir, (Hkmdarm bu gen, (Allah, affedenleri aziz eder) hadis-i erifini sylyor, "Affedenlerin yeri Cennet" diyor. Sizden af talebinde bulunuyordu) der. Bu sz, hkmdarn houna gider. (Bu genci affettim, serbest brakn) der. kinci vezir, hemen atlp der ki: (Hametli hkmdarmz, bu veziriniz, zt- linize kar, utanmadan yalan sylyor. Gen, af istemiyor, size svp sayyordu.) Hkmdarn kalar atlp der ki: (Bre vezir, sen yersiz doru sylemekle, iki kiinin lmne sebep olmak istiyorsun. u vezirin yalan ise bir can kurtarmtr. Unutma ki, " bitiren yalan, fitneye sebep olan dorudan daha iyidir") Hkmdar, yersiz doru syleyen veziri azleder, yerinde yalan syleyerek bir suluyu kurtaran veziri de kendisine sadrazam yapar. (Yiitlik ondur. Biri kamak, dokuzu hi grnmemek) sznde bir pasiflik grnyor gibi ise de, yiitlik, kabadaylk deildir. Kavga karan, ba yaran, belasndan yanna varlmayan kimseye yiit denmez. Yiit, hakl olduu, gc yettii halde, affeden, intikam almayan, kavga etmeyen, iyi geinen kimsedir. Hadis-i erifte buyuruluyor ki:
351

www.dinimizislam.com

(Yiitlik, kahramanlk, pehlivanlk hasmn yenen deil, fkesini yenendir.) [Buhari] Harpte dman karsnda cesur, fakat mslmanlar arasnda mtevaz olan yiittir. Bunlar sylemekle, btn ataszlerinin ve deyimlerin muhakkak doru olduunu sylemek istemiyoruz. Ataszlerimiz arasna karm uygunsuz szler olabilir. Ataszlerinin de dinimize uygun olup olmad slam limlerinin kitaplar ile llr. Sonra atasznn hangi devirde, ne maksatla sylendii de bilinirse izah kolaylar.

Dinsizin hakkndan imansz gelir


Sual: (Dinsizin hakkndan imansz gelir) ataszn kullanmak caiz midir? CEVAP Atasz denildiine gre, elbette caizdir. Atalarmz rastgele sz sylemez. Bu sz, (Acmasz olan kiiyi, ancak ondan daha acmasz biri yola getirir veya onun anlayaca dilden, acmaszca cezasn vermek gerekir) anlamnda sylenir.

Tebihte hata olmasn


Sual: (Tebihte hata olmaz) ataszn dine aykr rneklerde de sylemek uygun mudur? CEVAP Dine aykr olursa caiz olmaz. Bu sz genelde, (Tebihte hata olmasn) eklinde sylenir. Bu ekilde olunca, benzetme yaparken, hata etmekten korkmay ifade eder. Benzetmek uygun deilse de, daha iyi anlalmas iin sylyorum demektir. Yine de, tebih diye uygunsuz bir ey sylemek, uygun olmaz.

Aynaya bak
Sual: (Dn de aynaya bak) sz mnszdr deniyor. Bu sz uygun deil midir? CEVAP Uygundur. Nasl, (Gzmden dtn) denilince, (Gzmze ktn, oradan dtn) demekle alakas yoksa, bunun da normal aynaya bakmakla alakas yoktur, mecazdr. Bu sz, genel olarak, (Olur mu kulak, dn de aynaya bak) eklinde, kendi hatalarn grmeyip bakalarn eletiren insanlar ikaz iin sylenir. kulak tabirinde kuvvetli bir mecaz var. ki kula olduu halde kulam var diyerek gereklere aka aykr konuanlar uyarlyor. Yine mecaz anlamda, madalyonun ters taraf veya ters yz deyimi vardr. Madalyonun ters yz deyimi, genelde ok iyi gibi grnen bir durumun, bir de kt taraf olduunu,
352

www.dinimizislam.com

olaylara tek tarafl bakmamak gerektiini vurgulamak iin kullanlr.

zmn ye, ban sorma


Sual: Ecdadmza her frsatta hcum edenler, "zmn ye, ban sorma!" atasznn yanl olduunu sylyorlar. Ceddimiz yanl konuur mu? Ataszleri bir tecrbenin mahsul deil midir? CEVAP Genel olarak ataszlerinin hepsi dorudur. Son asrda atasz diye baz szler ilave edilmi olabilir. Bunlar ceddimize leke srlmesine sebep olmaz. "zmn ye, ban sorma" atasz ok gzeldir, dinimize uygundur. Bir szn doru olup olmad dinimize gre llr. zmn ye, ban sorma demek, stne vazife olmayan eylere karma, her eye burnunu sokma demektir. Aklamal ataszleri kitabnda ise (Mhim olan, bir nimetin gelmesidir. Nereden geldiini bilmek lzumsuzdur) eklinde aklanmtr. Bu sz, ecdat dmanlarnn iddia ettii gibi, (zmn haram olup olmadn sorma) demek deildir. yet-i kerimeleri ve hadis-i erifleri de maksadna aykr olarak aklamak asla caiz deildir. Mesela, Kur'an- kerimin eitli yerlerinde (Allah dilediini hidayete kavuturur, dilediini dalalette brakr) buyuruluyor. (Ament)deki iman esaslarndan birisi de (Hayrn ve errin Allahtan geldiine inanmak)tr. nanmayan bir kimse, (Hidayet Allahtan olduuna gre, dalalet zere kalmamda benim suum yoktur) diyemez. Yani yet-i kerimeyi kendi anlad gibi aklayamaz. (Mektubat- Rabbani)deki hadis-i erifte buyuruldu ki: (Kur'an- kerimden kendi akl ile, kendi dncesi ve bilgisi ile mana karan kfir olur.) [C.1, m.234] Hadis-i eriflere de yanl mana vermek, tehlikelidir. Her ii ehline brakmaldr! Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Kovuculuk eden [sz tayan] Cennete girmez.) [Buhari] Bu hadis-i erife bakarak her sz tayann muhakkak Cennete giremeyecei sylenemez. Bu hadis-i erifi limler yle aklyor: Kovucu, sz tama gnahn ekmedike Cennete giremez. Kovucunun sevaplar gnahlarndan ar gelirse, efaate kavuursa, ehid olursa, affa urarsa, bunun gibi sebeplerle kovucu Cehennemi grmeden Cennete girer. Ecdadmzn gzel ataszlerini ters ekilde yorumlamakla, onlara dil uzatmakla bir yere varlamaz. Mehur olmak iin illa ecdad m ktlemek veya zemzem kuyusunu mu kirletmek gerekir?

353

www.dinimizislam.com

yilikten maraz doar


Sual: Yazlarnzda, slam limlerinin kitaplarnda uydurma hadis olamayacan yazyorsunuz. Bu yetmiyor gibi, bir de ata szlerini bile tevil ediyor, yanl olmadn bildiriyorsunuz. Onlar yanl sz sylemez mi? Mesela atalarmz diyor ki: (yilikten maraz doar), (yilik et kele, duyursun seni ele), (yilie iyilik olsayd, kara kze bak almazlard) Bunlara nasl doru denebilir? Kimseye iyilik yapmayacak myz? CEVAP O ataszleri, bir ok ilim sahibinin onayndan geerek gnmze kadar geliyor. Onun iin btn ceddimize suizan etmek yanl olur. Bu szler, iyiliin mutlaka zararl olduunu gstermiyor. Baz kt kimselere iyilik edince onlardan baz uygunsuz hareketlerin, zararlarn gelebileceini gsteriyor. En hafif ve leziz ku etinin bile baz hastalara dokunmas gibidir. Bu anlamda hadis-i erifler hatta yet-i kerime bile vardr. Hazret-i Ali, (Kt kimse, kendisine iyilik yaplnca katlar, iyilik edene bir zarar verebilir) buyuruyor. Yine byk bir zat, (Ktye iyilik edince, ahmaa acynca, onlardan gelecek ktlkten saknn!) buyuruyor. Demek ki birisine iyilik ettik, ondan ktlk gelirse, o kimsenin kt birisi olduu anlalyor. Mesela bayramlamaya gelen bir eker hastasna, onun hastaln bilmeden baklava versek, onun hastal artar. Kabahat baklavada ve baklava ikram edende deildir. Kt kimse de iyilie tepki olarak ktlk yapyorsa, kabahat iyilikte deildir. Kt kimseler, mrvvetsizdir, kadirinas deildir, nankrdr. Kur'an- kerimde, tevbe suresinin 74. yet-i kerimesinde, Allah ve Resul kt kimseleri ltuflar ile zenginletirdii zaman, bunlarn Resulullahtan almaya kalktklar bildirilmektedir. Demek ki ataszleri nankre yaplan iyilikten zarar gelebileceini anlatmak istiyor. Bunu hayatta yaayan ok kimse olmutur. Birka rnek vermek gerekirse: 1- oluk ocuum atr, bana bir i yok mu diyor. Acyp bulak ykama ii veriliyor. Severek kabul ediyor. nk gerekten atr. Aradan birka ay geip yerini salamladktan sonra, durumunu sorduklarnda, Geldiimde krk tabak ykatyorlard, imdi yz tabak ykatyorlar, ben de birkan kryorum diye iinden ikayet ediyor, nankrln gizleyemiyor. 2- Adam isizdir. Yalvarmas zerine ie alnr, yllarca kendisine cret verilir. Kriz sebebiyle iten karlnca, hemen tazminat davas aar. 3- Bir ressam gelir, bana i verin der, acyp i verilir. Ressama cretle
354

www.dinimizislam.com

bir resim yap denir, resmi yapar, parasn alr. Zamanla creti daha fazla bir i bulur. cretle yapt o resmi yeniden bastnz zaman, yasalarn ak maddelerinden faydalanarak tekrar cret iin i yerini mahkemeye verir. Sen isizken sana i verilmemi miydi? Bu nankrlk deil mi? 4- Adam yazardr. cretle gazeteye yazsn yazar. Parasn alr. Sonra da o yazlar, kitap haline getirip satar. Sen o yazlarn daha nce cretini almam mydn? 5- Adam isiz ve mesleksizdir. Ona acyp ie alnr. O da zamanla bir meslek edinir. Adama ihtiyacnz olduu zamanda, daha fazla cret veriyor diye gider baka ie girer. Bunlar kadirinaslk deildir. Demek ki yukardaki ataszleri byle kimseler iin sylenmitir. Ayn atalar iyi kimseler iin de iyi szler sylemilerdir. (yilik et, denize at, balk bilmezse Halk bilir. yilikten ktlk gelmez. yilik eden iyilik bulur) demilerdir.

Gzden rak olan


Sual: (Gzden rak olan, gnlden de rak olur) ifadesi, ata sz mdr, hadis midir? CEVAP Hadis-i eriftir, atasz olarak kullanlmaktadr. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Kalb, ok zaman his organlarna baldr. Duygu organlarndan uzak olanlar, kalbden de uzak olur. Hadis-i erifte, (Gzden rak olan, gnlden de rak olur) buyuruldu. Bu hadis-i erif, kalbin duygu organlarna bal bulunduu mertebeyi gstermektedir. Tasavvuf yolunun nihayetine varlnca, kalbin his organlarna ball kalmaz. Histen uzak olmak, kalbin yakn olmasn bozmaz. Bunun iindir ki, tasavvuf bykleri, balangta ve yolda olanlarn, olgun rehberin yanndan ayrlmalarna izin vermemilerdir. (Bir eyin hepsi yaplamazsa, hepsini de elden karmamal) szne uyarak yolunuzu deitirmeyin! Uygunsuz kimselerle arkadalk etmekten, elden geldii kadar saknn! (1/117)

Ecdadmzn gzel szleri


Sual: Aadaki ataszlerinin, kt maksatla sylendii iddia ediliyor. Atalarmz, ne diye kt maksatla sylyor? Bu szler ktyse, niye asrlardr kullanlmtr? CEVAP Aadaki ataszlerinin hi birisi kt maksatla sylenmemitir.
355

www.dinimizislam.com

Ecdadna kusur bulmak, kyamet alametlerindendir. Ahir zamanda, sonra kan tredilerin eskileri sulayacaklarn, Peygamber efendimiz haber vermitir. ki hadis-i erif meali yledir: (Sonra gelenler, nceki limleri cahillikle sular.) [bni Asakir] (Sonra gelenler, nceki limleri ktler.) [Tirmizi] Ataszleri, birok tecrbeden gemi, klielemi kymetli szlerdir. Bir szn birka manas olabilirse de, ne maksatla sylendii nemlidir. Sadece ataszlerine deil, hadis-i eriflere bile, syleni sebebi bilinmedii iin, uydurma damgas basanlar oktur. Ataszlerinin kelime anlamna deil; deyim anlamlarna baklr. (Bu adam gzmzden dt) denilince, (Adam gzmze kt, oradan dt) demek deildir. Kelime anlam zerinde durmak yanltr.

Bak asnn nemi


Her eye olumlu yaklamann nemi, inkr edilemez. Yarm bardak su olsa, olumlu bakan kimse, bardak yarsna kadar su ile dolu diyerek, mevcut olan grr, yani iyi ynden bakar. Olumsuz zihniyetteki kimse ise, bu bardan yars botur diyerek, yok olan grr, yani kt ynden bakar. Bir ayakkab firmas, bir pazarlamacsn ayakkab satmak zere Afrikaya gnderir. Bu adam, Afrika dnnde; (Ne yazk ki, bir ift bile ayakkab satamayz; nk Afrikada hi kimse ayakkab giymiyor, ayakkab nedir bilmiyor) der. Meseleyi iyi bilen patron, hemen ardndan bak as farkl, olaylara olumlu bakan bir pazarlamacy gnderir. Bu pazarlamac, byk bir heyecanla dner, patronun odasna girer; (Afrikada hi kimsenin ayakkabs yok! Bunlar ayakkab giymeye altrdk m, milyonlarca ayakkab satarz) der. Bu olay, bak asnn nemini gstermektedir. Ataszlerinin de, ne maksatla sylendiine bakmal, kz altnda buza arar gibi, kt anlamlar vermemelidir. imdi insafla, saduyu ile eletirilen ataszlerini ve parantez iindeki itirazlar inceleyelim: 1- Akacak kan damarda durmaz. (Bela tellall yaplyor.) CEVAP Baz iler vardr ki, ne kadar acele edilirse edilsin, i olacana varr. Olacakla, lecee are yok da denir. Onun iin, iki aya bir pabuca sdrmaya almak gereksizdir anlamnda, gzel bir szdr. 2- Akll dnene kadar, deli olunu evlendirir. (Deli olmak ve dnmemek daha iyidir.) CEVAP Balanan bir ii bitirmeye almal, sada solda oyalanarak, ince eleyip sk dokuyarak ii geciktirmemeli anlamnda gzel bir szdr.
356

www.dinimizislam.com

Dnmemek ve deli olmakla ne alakas var? Bu kadar ters bak as nasl olur ki? 3- Ate, dt yeri yakar. (evresini de yaktn unutmamal.) CEVAP Birisinin derdi bakasna fazla etki etmez, kendi bana gelmeyen, bunun acsn anlamaz demektir. Bir ocua bir zarar gelse, elbette annesi ve ailesi daha ok zlr. Onun iin, (Alarsa anam alar, gayrisi yalan alar) demilerdir. Nasrettin Hoca aatan dp, oy kalam dedii zaman komular, neyin var, kan falan akmyor, niye inliyorsun demiler. Hoca da, (Siz hi aatan dtnz m, dmediyseniz acm bilemezsiniz) demi. yle ya, kimse kimsenin derdini bilemez. (Ate dt yeri yakar) atasz ne kadar gzeldir. Bir arkada anlatt: aabeyim, delikanlyken, bunlarn peine de babam gen yata vefat etmiti. Ben kkken, annem televizyondaki her kaza haberinde, u kadar l var denince alard. Olay dnyann neresinde olursa olsun, fark etmezdi onun iin. Ben de ocuk aklmla, anne ne alyorsun, dnyann br ucunda olmu, tanmyorsun etmiyorsun derdim. (Yavrum ben onlara alamyorum, onlarn sahiplerine alyorum, imdi ne yapyorlar!) derdi. Meer, kendisini yakan ate, imdi baka evleri yakyor diye alyormu. Annemin meerini anlayamamtm. 4- Bana dokunmayan ylan, bin yl yaasn. (Bakalarn sokabilir.) CEVAP Bizi ilgilendirmeyen ve dzeltemeyeceimiz zararl eylerin stne giderek bamz derde sokmamalyz demektir. Bakalarnn ban derde sokmasna engel olmak, yetkililerin vazifesidir. Herkes, kendisine gre ylan zannettiini helak etmeye kalkarsa, anariden geilmez. 5- Besle kargay oysun gzn. (Kimseye iyilik etme.) CEVAP Bu kadar ters yorum olur mu? Blbl denmiyor karga deniyor. Bu, nankr iyilikten anlamaz, stelik sana zarar dokunur demektir. Bir kimse Hazret-i Aliye ktlk ediyor. Hazret-i Ali, (Ben ona hi iyilik etmemitim, o niye bana ktlk dnyor ki?) buyuruyor. Kt insanlara iyilik edince, bize bir zarar dokunabilir denmek isteniyor. Bu anlamda hadis-i erif de vardr. Kt kimselere iyilik edince, onlarn verecei zarara dikkat ekiliyor. Ne kadar gzel bir szdr! 6 - Merhametten, maraz doar. (Kimseye acmamal.) CEVAP Bir nceki maddede akland gibi, kargaya iyilik edersek gzmz
357

www.dinimizislam.com

oyar. Ylana acmayp, koynumuza koyarsak, bizi sokar. Bu sz, ktlere iyilik ederken dikkatli olmay vurguluyor. 7- Can kar, huy kmaz. (Eitim diye bir ey var.) CEVAP Bu sz, gazap, ehvet gibi insann ftratnda olan eylerin tamamen yok edilemeyeceini bildirmek iin sylenmitir. Kimi insan, ne kadar eitim alrsa alsn pasiftir, kimi de aktiftir. Bu doutandr. Terbiye ile bu vasf yok etmek mmkn olmaz. Terbiye etmek baka, yok etmek bakadr. Bir erik ekirdei, ne elmadr, ne de eriktir. Bu ekirdek, topraa konur, sulanp gbrelenirse, erik aac olabilir. Bu aatan da erik alnabilir. Bu aaca ne kadar baklrsa baklsn, erik ekirdeinden elma olmaz. te can kar huy kmaz bu anlamdadr. Dinimize uygun, ok gzel bir ataszdr. Ayn anlamda hadis-i erif de vardr. 8- nsan yedisinde neyse, yetmiinde odur. (Gelime, eitim, deiim yok saylyor.) CEVAP Bu sz de, (Can kar, huy kmaz) atasz de ayndr. Yukarda cevap verilmitir. 9- Bal tutan parman yalar. (Yolsuzlua ak davetiye) CEVAP Bunu, ancak hrsz olanlar, byle yorumlar. Bal yemek denmiyor, parman yalamak deniyor. Yani bulaan yalamak deniyor. Bir insan bir ite alyorsa, i yerine zarar vermeyecek kadar normal kabul edilen ilerden faydalanmay gsterir. Mesela, i yerinin telefonunu ihtiya kadar kullanmak, cep telefonumuzu arj etmek gibi eyler kast ediliyor. 10- Fazla mal, gz karmaz. (Bakalar a kalr.) CEVAP (Bakalar a kalr) demekle, zenginlie ve fazla mala dmanlk ediliyor. nsan helalinden ok kazanmsa, zektn da vermise, ne zarar olur ki? Bakas niye a kalsn ki? ok mal sahibi olmak niye su ki? Komnizmdeki gibi, varlkl snf yok edilmek mi isteniyor? ok alp ok kazananla tembel, ayn mala sahip olursa, adaletsizlik olmaz m? alp kazanann hakkn vermek gerekir. Burada ataszne deil, fazla mala dmanlk var. 11- El pmekle, dudak anmaz. (Ama hastalk bular.) CEVAP Bir insan, nemli bir iini gerekletirmek iin, birine sayg gstermekle, ricada bulunmakla, alttan almakla bir ey kaybetmez anlamndadr. Burada mdarann nemi bildiriliyor. Mdara, dini zarardan
358

www.dinimizislam.com

kurtarmak iin dnya menfaatinden vermek, gler yz gstermek, slamiyetin dna kmadan, gnl almaktr. Bu husus, hadis-i erifle de emredilmitir. 12- Kpry geene kadar, ayya day de. (Aylarn day yaplmas isteniyor.) CEVAP Kastl bir yorum bu Ay nasl day yaplr ki? Niye deyim anlamna deil de, aynn kelime anlamna baklyor? Buradaki ay, hayvan deil, kaba saba adam, grgsz kimse demektir. (El pmekle dudak anmaz) sz de ayn anlamdadr. in bitene kadar bunlarla iyi geinmek, gerekirse mdara etmek gerekir demektir. 13- ok bilen, ok yanlr. (Bir eyi bilmeye gerek yok, cahil kal.) CEVAP nsan ne kadar bilgili olursa olsun, yanlma ihtimali vardr. ok bilenlerin de dikkatli konumalar gerektiini ikaz eden kymetli bir szdr. ok bilmek, yanlmay engellemez demektir. ok bilen, zirvedeki insan gibidir, onun yanlmas yani zirveden dmesi, bakasnn dmesine benzemez, parampara olabilir demektir. Bununla ilgili bir menkbeyi de bildirelim. mam- azam hazretleri, yksek yerde oynayan ocuu ikaz iin, (Yavrum dikkat et, aa debilirsin) der. ocuk da, (Amca benim dmem nemli deil, asl sen dikkat et, sen dersen sana ve ok kimseye zarar olur) der. Bu cevaba, mam- azam hazretleri ok alar. Yksek yerdeki bir kimsenin dmesiyle veya drlmesiyle sradan birinin dmesi ayn olmaz. Mesela bir Menderesin drlmesi tarihe geti. Burada ok bilenlerin, yksektekilerin daha ok dikkat etmesi gerektii vurgulanyor. Bunu, (cahil kaln) diye yorumlamak art niyetin rndr. 14- yilik yap, denize at. (Kimseye acmamal.) CEVAP Bu atasznn devam var: yilik et, denize at, balk bilmezse Hlk bilir. Yani, iyilii Allah rzas iin yap, kardakinden teekkr bekleme! O teekkr etmese de, Allah sana bunun ecrini verir demektir. yilii gtr, denize at denmiyor ki. Bu kadar basit anlay olamaz. slam limleri, (yilik ticaret deildir, ben unu yaptm, karlnda sen ne yapacaksn denmez) buyuruyor. 15- Ecel geldi cihana, ba ars bahane. (Doktora gerek yok.) CEVAP Ne insafszlktr bu. Bu sz, her canl, hastalk, kaza gibi bir sebeple lecek demektir. Ecel gelmise bir ey bahane olur, lme are yok
359

www.dinimizislam.com

demektir. Doktora gerek yok demek cahilliktir. 16- Tereciye, tere satlmaz. (Bal gibi satlr.) CEVAP Bir ii iyi bilen kimseye, o konuda uzun uzun anlatmann uygunsuz olduunu bildiren gzel bir szdr. Bunun iin, (Arife tarif olmaz) derler. Tarif etmek gereksiz; nk arif bunu bilir. Tereyle, tereciyle alakas yoktur. 17- Elle gelen, dn bayram. (Mcadele etmemeli.) CEVAP Toplumu ilgilendiren genel bir sknt varsa, bu, insana bir teselli olur. Mesela bir deprem olunca, herkes etkilenir. Birisinin gelip bizim evimizi bamza grmesiyle depremin grmesi farkl olur. Elle gelende bir teselli olur anlamndadr. 18- zmn ye, ban sorma. (Kaynak aratrmas yasak ediliyor) CEVAP Bu sz, kayna yasaklamyor. (stne vazife olmayan eylere karma, her eye burnunu sokma) demektir. nemli olan, bir nimetin gelmesidir. Nereden ve nasl geldiini aratrmaya kalkmak lzumsuzdur. Mesela devlet, yeil kart kartt, tedavide baka kolaylklar kartt, ihtiyarlara, isizlere maa balad, niye bu iyilikleri bize yapyorsunuz, bize verdiiniz paray hangi gelirlerden elde ediyorsunuz, bu paray hazrlayan memurlarn tahsilleri nedir gibi szler lzumsuz denmek isteniyor. 19- retmenin vurduu yerde gl biter. (ocuklarn ruhunda izi kalr.) CEVAP Bu terbiyenin nemini gstermektedir. retmen, ana baba gibi, acyarak ikaz ederek terbiye eder. Bu ikazlar, ileride ie yarar demektir. ocuk ileride, (retmenim beni ikaz etmeseydi, ben kt yola debilirdim, iyi ki beni terbiye etti) der anlamndadr. 20- Bir dirhem et, bin ayp rter. (imanlar kulbne dnelim) demekmi. CEVAP Zayf ve clz insanlar, biraz kilo alnca, daha canl daha sevimli, daha gzel grnrler demektir. Bu zayflar iin sylenmitir. imanlayn denmiyor ki. 21- Su akarken, testiyi doldurmal. (Frsatlara davetiye karlyor.) CEVAP Art niyetli olan, byle dnr. (Ele geen frsatlar deerlendir, sonra piman olma) demektir. u hadis-i erif bunu ok gzel aklyor: (htiyarlktan nce genliin, hastalktan nce saln, meguliyetten nce bo vaktin, fakirlikten nce zenginliin ve
360

www.dinimizislam.com

lmeden nce hayatn kymetini bil.) Elden imknlar kmadan, bunlar deerlendirmek gerekir denmek isteniyor. Mesela, yamurlar yap boa gitmemeli, su akarken testiye, baraja doldurmaldr. Kn ihtiyacn yazdan hazrlamaldr. Ahiret iin de, dnyada hazrlanmaldr. Yazy bir fkra ile bitirelim; arif olan anlar: ki kr mant yerken, biri tekine, (Niye yle ikier ikier yiyorsun?) der. Arkada, (Yahu, sen de krsn, benim yle yediimi nerden biliyorsun) der. Dieri, (Ben ikier ikier yiyorum da, seni de, kendim gibi zannettim) der.

Atasznde eliki olmaz


Sual: Aadaki ataszleri elikili deil mi? CEVAP Ataszlerinde eliki olmaz. Onlarn doruluu, her asrda onaylanmtr. Aklamalar yledir: 1- Damlaya damlaya gl olur // Tama suyla deirmen dnmez. AIKLAMA Birinci sz, (Azar azar biriktirirsek, zamanla bu oalr, byk eyler, kk birikimlerden meydana gelir) demektir. Tasarruf etmek tavsiye ediliyor. kinci atasznn bununla bir ilgisi yok. (Kk imknlarla byk iler evrilmez) demektir. Bunun gibi, (Elden gelen n olmaz, o da vaktinde bulunmaz) denir. Elden gelen n olabilir, vaktinde de bulunabilir; ama bu her zaman olmaz. Onun iin, elden gelecek diye hazrlksz olmak, yemek hazrlamamak yanltr. Bu iki szde eliki yoktur. 2- yi insan lafnn stne gelir // ti an oma hazrla. AIKLAMA yi insan da, kt insan da lafnn zerine gelebilir. Mesela, terbiyeli evlat, buyurmadan iyi iler yapar. Terbiyesiz ocuk da, kt iler yapar. yi i yapan evlat vlr. Leb demeden leblebiyi anlayp yapmak, ne kadar iyidir. Bunun iin, (Buyurmadan tutan evlat, armadan kalkan avrat, tepmeden yryen at) diye vlmtr; ama ana babaya danmadan yanl bir i yaplnca, neticesi kt olabilir. Bunun iin, (Buyrulmadk yumuu [ii] put [terbiyesiz] olan tutar) derler. Yukardaki iki atasz de byledir. Yani buyrulmadk ii yapmak, yerine gre iyi, yerine gre kt oluyor. yi kimse de anlnca gelebilir, kt kimse de... 3- Fazla mal gz karmaz // Azck am arsz bam. AIKLAMA
361

www.dinimizislam.com

Birinci sz, (Kullanmasn bilene, fazla mal zarar vermez. Fazla diye atmamal, saklamal. Zaman gelir ie yarar) demektir. (Sakla sar saman, gelir onun zaman) da demilerdir. kinci szn bununla hi ilgisi yoktur. ler ok olursa, her birine ulalamayaca iin bir sknt kabilir demektir. Onun iin, (Az olsun temiz olsun) denir. 4- Fazla mal gz karmaz // Az karar ou zarar. AIKLAMA Birinci sz, nc maddede aklanyordu. kinci szdeki ou zarar ifadesinin malla bir ilgisi yoktur, ar olan eyler zararl demektir. ok konumak, ok glmek, ok yiyip imek gibi eyler iin sylenmitir. Bunlarn ounun zararl olduuna da, hi kimse itiraz etmez. 5- Eski dost dman olmaz // Gvenme dostuna, saman doldurur postuna. AIKLAMA Eski dost dman olmaz demek, huyunu suyunu bildiimiz, bizim niyetimizi bilen kimseler genelde vefal olur, bizim baz hatalarmz grmezler, onlardan bize zarar gelmez anlamndadr. kinci atasznn bununla bir ilgisi yoktur. Her konutuun kiiye gvenme, hemen sr verme, bakasna syleyebilir demektir. (Dostun da dostu vardr, o da syler dostuna) derler. yleyse, srrmz saklamasn bilelim, dostumuza gvenip de yola kmayalm demektir. 6- Sz gmse, skt altndr // Skt ikrardan gelir. AIKLAMA Birinci sz, Davud aleyhisselamn szdr. ok konumak yerine susmasn bilmek ok iyidir. Bamza ne gelirse, dilimiz yznden gelir demektir. (Skt, limin ziyneti, cahilin aybna perdedir) ve (Hayrl sz keramet, skt selamettir) buyurulmutur. Bu konudaki hadis-i eriflerin birka yledir: (Susan kurtulur.) [Tirmizi] (Susan bir mmine yakn olun! O hikmetsiz deildir.) [bni Mace] (Selamet isteyen sussun, dilini tutsun!) [bni Ebi-d-dnya] (Ya hayr syle ya sus.) [Buhari] Atalarmz da diyor ki: Sana senden olur, her ne olursa, Ban selamet bulur, dilin durursa. kinci szn bununla hi ilgisi yok. (Skt, ikrardan gelir) demek, (Susmak, kabul etmektir) anlamndadr. Bunlar arasnda ne eliki var ki? 7- Blbln ektii dili belas // Bilmemek ayp deil sormamak ayp.
362

www.dinimizislam.com

AIKLAMA ki szn birbiriyle hi ilgisi yok. Birinci szde dilin, yani konumann zarar anlatlyor ki, bunu kimse inkr edemez. Birka hadis-i erif meali yledir: (Her sabah, btn uzuvlar, yalvararak dile derler ki: Bizim hakkmz gzetmekte, Allahtan kork, kt sz syleme, bizi atete yakma! Bizim dine uyup uymamamz senin sebebinledir. Sen doru olursan biz de doru oluruz. Sen eri olursan biz de eri oluruz.) [Tirmizi] (Susmak, hikmettir; fakat susan azdr.) [Deylemi] (Kurtulu iin dilini tut!) [Tirmizi] (Cehenneme srkleyen dildir.) [Tirmizi] (Hatalarn ou dilden olur.) [Taberani] Yunus Emre de diyor ki: Sz ola kese sava, sz ola kestire ba, Sz ola zehirli a, bal ile ya ede bir sz. (Bilmemek ayp deil, sormamak ayp) szndeyse sorup renmek gerektii bildiriliyor. Bunun, (Blbln ektii dili belas) szyle ne ilgisi var ki? Elbette, bilmediimizi sorup reneceiz. Kuran- kerimde, (Bilmiyorsanz limlere sorun) buyuruluyor. Sormak ayp deil, dinin emridir. 8- ki gnl bir olunca, samanlk seyran olur // ki plak bir hamama yakr. AIKLAMA Birinci szde, anlamann nemi vurgulanyor. ki kii anlarsa, samanlkta bile yaasalar, iyi geinirler, oras onlara saray gibi olur demektir. Anlaamadktan sonra, sarayda da oturulsa, saray zindan olur. Buna kim itiraz edebilir ki? kinci szn bununla bir ilgisi yok. Evlenecek kimselerden hi deilse birinin varlkl olmas gerekir. kisi de yoksulsa, sknt ekerler demektir. 9- Harama ukur zlmez // Gzele bakmak sevabdr. AIKLAMA Harama ukur zmek [zina] elbette byk gnahtr. Buna ne denebilir? kinci szn bununla bir ilgisi yok. (Gzele bakmak sevabdr) hadis-i eriftir. Yani bakmas helal olan eylere bakmak sevab olur demektir, yoksa harama bakmak demek deildir. O zaten haramdr; bunu bilmeyen, elikili gibi grr. Gzel manzaraya, gzelliklere, Allahn yaratt harikalara, gzel bir bebee, gzel bir iee bakmak tefekkr olur, ibadet
363

www.dinimizislam.com

olur. bretle bakmak, (Allah ne gzel yaratm) diye dnmek gerekir. Bunun haramla ilgisi yoktur. Gnmzde bu incelikler bilinmedii iin, atalarmza dil uzatlyor. 10- Eee altn semer vursan da eek yine eektir // Ye krkm ye. AIKLAMA Bir insan elbisesiyle deer kazanmaz, grne aldanmamal demektir. Bir insan zengin olsa, arabas olsa, saray olsa ama kendisi adam deilse, ne kymeti var demektir. Zarf deil, iindeki yaz nemlidir. Kimse zarfa bakmaz, iindeki mektuba bakar. Zarf ok ahane olsa, iindeki mektup ok ktyse, zarfn ne nemi olur ki? kincisi ise, maalesef imdi grne rabet ediliyor demektir. Nasrettin hocann bu sz ok yerindedir. teki sz destekliyor. Yani elbiseye deer verilmez; ama cahil halk krke, grne, elbiseye deer veriyor diye tenkit ediliyor, (Az nce bana ikram etmediniz, krk giyince ikram ettiniz. Siz bana deil, krke itibar ediyorsunuz) diye tenkit iin sylenmitir. Krke itibar edin demek deildir. Bu kadar yanl anlamak olamaz. Hi eliki yok, iki sz birbirini destekliyor. (Maalesef imdi rabet gzelle zengine) sz de, (Ye krkm ye) szn destekliyor. 11- Eri otur doru syle // Doru syleyeni dokuz kyden kovarlar. AIKLAMA Eri otur doru syle, yani yanl iler yapp, zarar sana dokunsa da, hakk teslim etmen, gerei olduu gibi sylemen gerekir demektir. Doru sylemenin nemi vurgulanyor. kinci szde, doru syleme denmek istenmiyor ki. (Dokuz kyden kovsalar da, yine sen doru syle; ama dikkatli ol, her doru her yerde sylenmez, ilm-i siyaseti bilmek gerekir. Doruyu uluorta sylememeli) diye ikaz ediliyor. 12- Denin dostu olmaz // Dost kara gnde belli olur. AIKLAMA Elbette denin dostu olmaz. Bunu den, skntsn yaayan anlar. Elde bir eyler varken, herkes dost olur veya dost grnr, elde bir ey kalmaynca herkes srt evirir. (Denin dostu olmaz, hele bir d de gr) sz bunu gzel aklyor. kinci szn bununla bir ilgisi yok. Bir dost, den arkadann elinden tutup kaldrrsa, o kimsenin kara gn dostu olduu anlalr. te byle, kara gnde dostunu terk etmeyen, gerek dosttur. Kara gnler; dlen gnler, dostun hakikisini sahtesinden ayrr. Birbirini tamamlayan iki ataszdr. Bunlara nasl elikili denir ki? 13- Ava giden avlanr // Atn lm arpadan olsun. AIKLAMA Birinci sz, birisine oyun oynamaya, onu kandrmaya alrken, kendi
364

www.dinimizislam.com

tuzaa der, kimseye ktlk yapmaya almamal demektir. kinci szn bununla bir ilgisi yok. At arpay sever, kimi de sigaray sever. (Sigara ime lrsn) dense, o yine ier. (Sigara beni ldrrse ldrsn, sigaramdan vazgemem) der. (Atn lm arpadan olsun) bu anlamda sylenmitir. teki szle hi alakas yoktur. 14- Erken kalkan yol alr // Acele ie eytan karr. AIKLAMA Birinci sz, hadis-i eriftir. Erken kalkmak, bir ii zamannda yapmak, yarna brakmamak vlmtr. Onun iin, (Erken kalkann nasibi gr olur) denir. kinci szn bununla bir ilgisi yok. (Acele eytandandr) sz, hadis-i eriftir. Aceleyle yaplmaya kalklrsa, birok yanllklar olur demektir. Bu szlere itiraz etmek Resulullah efendimize kadar gidiyor. in asln bilmeden, nmze geleni tenkit etmek ho olmaz. Atalarmz bunu sylemise, bir bildikleri vardr demeli, tevilini aramaldr. Hemen elikili diye damgay basmamaldr! 15- Birlikten kuvvet doar // Krler sarlar, birbirlerini arlar. AIKLAMA Birlikten elbette kuvvet doar. (Birlik olun paralanmayn) mealinde hadis-i erifler de vardr. (Srden ayrlan kurt kapar) diye, hem atasz, hem hadis-i erif vardr. Birlik olmaya itiraz edilmez. kinci szn bununla bir ilgisi yok. (racnn ahidi bozac olur) yani kt kty destekler, kusurlu insanlar birbirini vse de bir deeri yoktur, kendileri alar, kendileri oynar, bakalarn ilgilendirmez anlamndadr. Birinci szle hi ilgisi yoktur. imdi, mezhepsizlerin, bidat ehlinin birbirlerini vmeleri, buna ok gzel rnektir. 16- Tatl dil ylan deliinden karr // Lfla peynir gemisi yrmez. AIKLAMA Tatl dil, gler yzle birok zor i kolayca halledilir demektir. Hadis-i erifte, tatl szn, hatta glmsemenin bile sadaka olduu bildiriliyor. Dier szn, birinciyle hi ilgisi yok. Sadece szle i olmad, iin yaplmasn gerektiren dier sebeplere de sarlmak gerektii bildiriliyor. 17- Gn ola harman ola // Perembenin gelii arambadan bellidir. AIKLAMA Birinci sz, denilen eyin gereklemesi kolay kolay mmkn olmaz, takdir-i ilahiyi bilemeyiz anlamna geldii gibi, bekle bakalm, beklenmeyen bir anda isteklerine kavuabilirsin, (Mevla grelim neyler, neylerse gzel eyler) anlamna da gelen gzel bir szdr. kinci szn bununla bir ilgisi yok. Byle giderse neticesi bellidir. Mesela bir ocuk almazsa, tembel ise, (Bu ocuk snfta kalabilir, geemez) demektir. aramba byle
365

www.dinimizislam.com

olduuna gre, perembenin de byle olaca mit edilir. Adam nne gelene senetsiz veresiye verir, sonunda iflas ederse, bu i batan belliydi, neticenin buraya gelecei anlalyordu demektir. ki sz, birbirine tezat deildir. 18- Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz // olacana varr. AIKLAMA Birinci sz, (Bir ey iin olmaz dememeli, olma ihtimalini de dnmeli. Ne olmaz sanlan iler olmutur, hemen pes etme, mcadele et) demektir. kinci sz ise, (Ne yaparsan yap, ii deitiremezsin, Allah neyi murat etmise, kaderimizde ne varsa onu grrz. Acele etme, dinin dna kma) demektir. kisi birbirinden farkldr. 19- Ya olduun gibi grn ya grndn gibi ol // Hocann dediini yap, yaptn yapma. AIKLAMA (Mnafklk yapma, yani iin ve dn baka olmasn, neysen yle grn) demektir. Adam fakirdir, zengin gibi grnr, orba iip kar, dner yedii intiban vermek iin diini krdanla kartrr. Byle gsterilerden uzak dur demektir. kinci szn bununla ilgisi yok. Bu eski bir ataszdr, yeni km deildir. Eskiden hocalar, kitaba bakar syler, kitapta olanlar sylerdi. Allah ne diyorsa, Peygamberimiz ne bildiriyorsa, limler nasl aklamsa onu sylerlerdi, imdikiler gibi kendi grlerini din gibi anlatmazlard. Bu sz, (Hoca, kendisi yapamasa da, Allahn emrini bildirdii iin bizim yapmamz gerekir) anlamndadr. Yani hoca kitaptan sylyorsa, doru sylyorsa, kendisi tam yapamasa da, onu kabul etmek gerektii bildiriliyor. Bir hadis-i erifte, (Kendiniz tam yapamasanz da iyilii emredin! Kendiniz tam saknamasanz da ktlkten sakndrn) buyuruluyor. Yani, iki sz de uygundur. 20- Zararn neresinden dnlse krdr // Gelen gideni aratr. AIKLAMA Elbette zararl ie devam edilmez, iin neresinden dnlse, daha az zararla ii kapatmak mmkn olaca iin faydal olur demektir. kincisi, tamamen ayr bir szdr. Nimetlere kretmezsek, Allah tel elimizden alr, sonra bizde sknt balar. Beenmediimiz iin elimizden kanlar ararz demektir. imdi bu sz, daha ok, (Gelen mdr, gideni aratr, kt gidip de iyi gelmez) anlamnda kullanlyor. Bu anlamda da kullanlsa, yine birinci sze zt deildir. 21- Yz gzel olann huyu da gzel olur // Yz gzel olan deil, huyu gzel olan sev.
366

www.dinimizislam.com

AIKLAMA Bunlarn ikisi de, hadis-i eriftir. Genelde, gzel ve nurlu yzl olann, huyu da gzel olur. Bu konuda hadis-i erifler de vardr: (Hayr, iyilii, gzel yzl olanlarn yannda arayn!) [Buhari] (yilii, gzel yzl olanlardan talep edin.) [Beyheki] (Bana bir temsilci gnderirken, [dier uygun artlarn yannda] yz ve ismi gzel olan da tercih edin.) [Bezzar] kinci szdeyse, yz gzellii, grn nemli deil, huy gzellii nemli demektir. Onun iin atalarmz, (D seni, ii beni yakar) demiler, d gzel grnse de, iinin yani, huyunun nemli olduunu, grne aldanmamak gerektiini bildirmilerdir. Pazardan alnan gzel bir karpuz, kesilince, ham ise veya ii rmse pe atlr. Sadece dnn deil, iinin de nemli olduu vurgulanyor. 22- Akl akldan stndr // Akln yolu birdir. AIKLAMA Birinci sz, hadis-i eriftir. Allah, akllar eit olarak yaratmamtr. Akll da olur, aklsz da. Buna kim hayr diyebilir ki? kinci sz, selim olan akl iin sylenmitir. Selim olan akllar, ayn eyde birleirler demektir. Mesela, aldndan ucuza satan bir esnafn iflas etmesi normaldir, her akl bunu yle bilir. Akln yolu, burada birdir. Bu sz, tekine ters deildir. eliki yoktur. Selim olmayan akllar da var, bunlarn mantklarnda bozukluk vardr. Onun iin, akl akldan stn demilerdir. Herkesin birletii noktalar olur. Yani bu iki sz, birbirine elikili deildir. 23- El elden stndr // Alet iler, el vnr. AIKLAMA Akl akldan stn olduu gibi, el elden stn de olur. Ayn ii yapan, bir anda daha gzelini yapabilir, dieri yapamayabilir. Yani birisi beceriksiz olur, dieriyse hamarattr. Bunun aksini kim syleyebilir ki? kinci szn bununla hi ilgisi yoktur. Yani, insan aletle bir i yapar, alet olmasa o ii yapamazd. Mesela, bir tahtay bakla kesmek ok zor, ama testereyle kesmek daha kolay, hele elektrikli testereyle dakikalk itir. Alet iliyor, el ben yaptm diye vnyor. Bilgisayarla bir anda, Amerikadaki okuyucunun sualine cevap verebiliyoruz, alet olmasa bunu nasl yaparz? Yani alet, insann vnmesine sebep oluyor, ilerimizi kolaylatryor demektir. Dier szle bunun elikisi yok. 24- Ac patlcan kra almaz // Yan yannda kuru da yanar. AIKLAMA Bu ikisi de, tamamen farkl szlerdir. Mesela, kyde alm olan, yalnayak gezse, hibir zarar olmaz; ama buna almam olan muhallebi
367

www.dinimizislam.com

ocuu, yalnayak sokaa ksa hemen hastalanr. Bir ie alm kimseye, bunun zarar olmaz demektir. kinci szn bununla hi ilgisi yoktur. Bir bela geldi mi umumi gelir, bir deprem olsa ktlerin yan sra iyiler de lr. Bir ktnn ok kimseye zarar olur, ktlere engel olunmazsa, onlarn yznden iyiler de zarar grebilir demektir. Bu iki szde eliki yoktur. 25- Harama el uzatlmaz // zm ye ban sorma. AIKLAMA Harama elbette el uzatlmaz, uzatlr demek dine inanmamak olur. kinci szn bununla hi ilgisi yoktur. stne vazife olmayan eye karma demektir. Yoksa hrszlkla alnan zm ye demek deildir. Bu da zoraki bir yaktrmadr. 26- Zorla gzellik olmaz // Zora dalar dayanmaz. AIKLAMA (nsana istemedii, beenmedii eyleri zorla kabul ettirmemeli) demektir. Bir kz zorla evlendirilirse, o da bu sz syler. Bir eyi sevmek, iten gelen bir duygudur, zorlamakla bu duygu deimez demektir. kinci szn bununla hi ilgisi yoktur. (stediini zorla, ylmadan elde etmeye alm kimselere, ok gl grnen iler bile kolay gelir) demektir. (Zor, oyunu bozar) diye de baka bir atasz var. Mesela, bir pehlivan ok iyi oyun bilse de, teki kuvvetliyse, oyun bilmese de tutup yere alabilir. kisi arasnda bir benzerlik ve eliki yoktur. Zor kelimesi getii iin alnm. Zorla eliki olmaz ki! 27- leyen demir ldar // nsan yedisinde neyse yetmiinde de odur. AIKLAMA leyen demir pas tutmaz, ekli de vardr. alan, hantal olmaz, salkl ve din olur demektir. Akarsu pislik tutmazken, durgun su kirlenir, mikrop yuvas olur. Burada almann, hareket etmenin nemi vurgulanyor. (Nerde hareket, orda bereket) de denir. kinci szn bununla hi ilgisi yoktur. Bir insan, yetmi yana da gelse, doutan olan baz huylar deimez demektir. Yedi yanda pasif ise, yetmiinde de pasif olur. Burada kesinlikle eliki yoktur. 28- Kervan yolda dzelir // Balk batan kokar. AIKLAMA (Kervan yolda dzelir) sz, (Yrn g gide gide dzelir) ataszne benziyor. Hele bir ie balayalm, zamanla bu i dzelir demektir. Bir an nce ie balamann nemi bildiriliyor; nk bir iin bitmesinin ilk art, o ie balamaktr. kinci atasznn bununla hi ilgisi yoktur. Baa gelen btn ktlkler ve iyilikler batakilerden gelir. Yani
368

www.dinimizislam.com

batakiler iyi olursa iler iyi, kt olurlarsa iler kt olur; i baa bal demektir. kisi farkl szlerdir, eliki yoktur. 29- nsann kymetini insan bilir // nsanolu i st emmi. AIKLAMA Burada da, hi eliki yok. Burada insan demek, iyi insan demektir. nsan ol, delikanl ol demek, iyi ol demektir. limin kymetini lim bilir de denir. yi insan, iyi insann kymetini bilir demektir. kinci szde, i st mecazdr, olgun deil anlamndadr. Kt insanlardan zarar beklenir anlamndadr. Kt insan, iyiliin kymetini bilmez, zarar dokunabilir demektir. Bazlar, kar olan ite kendisine iyilik edene bile nankrlk ederler demektir. Bu iki sz arasnda eliki yoktur. 30- Anasna bak kzn al, kenarna bak bezini al // Be parman bei bir deil. AIKLAMA Genelde, bir kz anasna eker. Anas iyi ise, ahlaklysa, kz da iyi ve ahlakl olabilir, anas ktyse, kz da kt olabilir demektir. Bir kz aratrrken, ailesinin iyi mi kt m olduuna bakmal demektir; nk ocuk, ana babasna ekebilir. Eskiden kumalar, bezler kenarndan bilinirdi, el tezghlarnda dokunurdu. Kenar iyi ise iyi, ktyse kt olduu anlalrd. kinci sz, insanlar birbirinden farkldr demektir. Uzunu ksas, iyisi kts, huylusu huysuzu, aklls delisi, gzeli irkini, limi zalimi olur demektir. Birinci sze zt deildir. 31- Bir elin nesi var iki elin sesi var // Nerde okluk orda rezalet. AIKLAMA Bir elin nesi var, bir kiiyle bu iler yrmez, yardmclarnn da olmas gerekir, birlikten kuvvet doar demektir. kinci sz ise, belli bir grevlisi yoksa bir ie ok kii karrsa, o i yrmez, her kafadan bir ses kar. Kimse birbiriyle anlaamaz demektir. 32- fke baldan tatldr // fkeyle kalkan zararla oturur. AIKLAMA fkenin faydals ve zararls olur. Allah iin olan fke iyidir. Nefsten kaynaklanan fke zararldr. nce zararl olan anlatalm: Nefsimizden gelen fkede, ipin ucu, nefsin ve eytann elindedir; onlar fkeyi krkler, uuru rter, akl giderir, deli gibi eder. nsan, ne yaptnn farknda bile olmaz. Artk her zarar yapabilir, eini boayabilir, hatta ldrebilir. Bunlar, o anda ona tatl gelir. Bunun iin, (fkeliyken barp armak insan dearj edebilir, rahatlatabilir, iine atmyor, dar atyor) denmitir. fkeyle kalkp krp dkmek zararl fkedir; fakat insan, dine
369

www.dinimizislam.com

uyarak iradesini kullanabilirse, zararl olan fkesini yutar, kimseye zarar vermez. Byle kimseler vlmtr. Bir hadis-i erifte buyuruluyor ki: (Asl pehlivan, rakibini deil, fkesini yenendir.) [Buhari] Faydal olup baldan tatl olan fke, Allah iin olan fkedir. Dinimiz, Allah iin olan fkeyi vyor. Din dman zalimlere kar fkeli olmak ve devletin onlarla savamas gerekir. Bir yet-i kerime meali: (Ey Nebi, kfirlerle [silahla] ve mnafklarla [tle, delille, belgeyle] cihad et, [t de kr etmezse] onlara sert davran! Onlarn gidecekleri Cehennem, ne kt yerdir.) [Tevbe 73, Tahrim 9] Allah tel Eshab- kiram yani Peygamber efendimizin arkadalarn, kfirlere kar fkeli, Mslmanlara kar merhametli diye vyor. Bir yet-i kerime meali yledir: (Onlar, kfirlere kar etin ve birbirlerine kar merhametlidir.) [Fetih 29] ki hadis-i erif meali de yledir: (fke, mmetimin salih ve takva sahibi olanlarnda grlr.) [Deylemi] (fke, mmetimin iyilerinde grlr.) [Begav] (fke, kt kimselerde de grlr ancak, iyi kimseler, din iin fkelenirler ve zararl olan fkelerine hkim olurlar.) Bir rnek verelim: Bir savata Hazret-i Ali, cengaver olan bir dman yere yatrr, ldrmeden nce, ona (Mslman ol) der. Cengaver, bu durumu hazmedemez, abuk ldrmesi iin Hazret-i Ali'nin yzne tkrr. Hazreti Ali, onu ldrmeyip brakr. Cengaver aknlkla, (Beni niye ldrmedin) der. Hazret-i Ali, (Seni Allah iin ldrecektim, ama tkrnce i deiti, araya nefsim de girdi. hlasma zarar gelir diye ldrmedim) der. Cengaver Mslmanla hayran olup Mslman olur. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Sevdiin zat incitene, fkelenmez, darlp gcenmezsen, kpek senden daha iyidir. Bu fkeler Allah rzas iin olduu iin kymetlidir. 33- Bir elin nesi var, iki elin sesi var // Nerde okluk orda AIKLAMA Elbette bir elin nesi var, bir kii ile bu iler yrmez, yardmclarn olmas lazmdr. teki sz ise, bir ie, ok kii karrsa o i yrmez demektir. kisi de ahane szdr. kisi de dorudur. eliki yoktur. 34- yilik yap denize at // Merhametten maraz doar. AIKLAMA
370

www.dinimizislam.com

Birinci atasznn devam var: yilik et denize at, balk bilmezse Hlk bilir. Yani (Sen iyilii Allah rzas iin yap, kardakinden teekkr bekleme. O teekkr etmese de Allah sana bunun ecrini verir) demektir. kinci atasz ise hadis-i erif mealidir. Baz kt kimselere iyilik ederseniz size dman olabilir, dikkat etmek gerekir. Bir kimsenin Hazret-i Aliye ktlk ettii grlyor. Hazret-i Ali, (Ben ona hi iyilik etmemitim, o niye bana ktlk dnyor ki?) buyuruyor. Kt insanlara iyilik edilirse, dikkat etmek gerekir, size bir zarar dokunabilir demektir.

Her koyun kendi bacandan aslr


Sual: Her koyun kendi bacandan aslr ataszn nasl anlamal? CEVAP Yanl anlamamaldr! Fransadaki bir adamn gnah, Msrdaki bir kimseden sorulmaz. Herkesin gnah da, sevab da kendine aittir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Kimse kimsenin gnahn ekmez.) [Necm 38] Hadis-i erifte de buyuruldu ki: (Hi kimse dierinin gnahn ekmez) [Hakim] Fakat insanlar saptanlar, sapklkta nder olanlar, kendi gnahlarn yklendikleri gibi sapttrdklarnn gnahlarn da yklenirler. (Nahl 25) Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Dinimizde iyi bir r aana, bunun sevab ile bununla amel edenlerin sevab verilir, o rda [o yolda] gidenlerin sevabndan da hibir ey eksilmez. Dinimizde kt bir r aana da, bunun gnah ile, bununla amel edenlerin gnah verilir, o kt yolda gidenlerin gnahndan da hibir ey eksilmez.) [Mslim] (Birbirinize Mslmanl retin! Emr-i marufu brakrsanz, Allah tel, en ktnz banza musallat eder ve dualarnz kabul etmez.) [Bezzar] Her Mslman, emri altnda bulunanlardan mesuldr. yet-i kerimede mealen buyuruluyor ki: (Kendinizi ve aile efradnz Cehennem ateinden koruyunuz.) [Tahrim 6] Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (Hepiniz, bir srnn oban gibisiniz. oban srsn koruduu gibi, siz de evinizde ve emriniz altnda olanlar Cehennemden
371

www.dinimizislam.com

korumalsnz! Onlara Mslmanl retmezseniz, mesul olursunuz.) [Mslim] (ok Mslman evlad, babalar yznden Veyl ismindeki Cehenneme gidecektir. nk bunlarn babalar, yalnz para kazanmak ve keyf srmek hrsna dp ve yalnz dnya ileri arkasnda koup, evlatlarna Mslmanl ve Kur'an- kerimi retmediler. Ben byle babalardan uzam. Onlar da benden uzaktr. ocuklarna dinlerini retmeyenler Cehenneme gidecektir.) [S.Ebediyye] Abdulgani Nablsi hazretleri buyuruyor ki: Sz ve yaz ile emr-i maruf, limlerin vazifesidir. Kalb ile, dua ederek gnah ileyene mani olmaya almak da her mminin vazifesidir. El ile mdahale ise devletin vazifesidir. (Hadika) [Ayrca Hindiyye c.5, s.352, Kadhan c.3, s.429, Bezzziyye c.6, s.356da da bu husus bildirilmitir.] Demek ki nce kendimizden mesulz. Kendimiz dinimizi renip, rendiklerimizle amel edeceiz. Gcmz yeterse, gcmz nispetinde dine hizmet etmeye alacaz.

atal kazk
Sual: Bir arkada, (atal kazk yere batmaz) atasznn yanl olduunu, atal kazn daha iyi batacan syledi. Bu atasznde ne denmek isteniyor? CEVAP Maalesef atasz dmanlar, her ataszne bir kulp takyorlar. Atasznn ne maksatla sylendiine bakmayp da kelimeler zerinde duruyorlar. Manas hi dnlmese bile, atal kazk, istenildii gibi yere aklmaz. Sadece atal ksmna kadar aklabilir, daha fazla aklmaz. atal kaza balanan at, atal skp kaabilir, ama dz kazksa, sonuna kadar aklr. Dz kaza balanan at, kolayca bu kaz karamaz. Eer bu atasz dmanl deilse, ok cahilce bir tenkittir. Atalarmza dmanlk etmekteki maksat ne olabilir ki? Atasznn manas bilinmeden tenkit etmek, uygun olmaz. atal kazk bir rnektir. Dz kazn grevini atal kazk yapamaz. Bunun gibi, iki bal bir idare de iyi yrmez. Bu atasznde anlatlmak istenen de budur. atal kazk siyasette de kullanlr. Koalisyona kar olanlar, (atal kazk yere batmaz) derler ve tek parti iktidarn isterler. Atalarmz tecrbelerle bunu tespit edip, veciz szlerle bu gerei dile getirmilerdir. (atal kazk yere batmaz) atasznden baka benzer ataszleri de var: ki kaptan bir gemiyi batrr: Atasz dman, (Niye iki kaptan bir
372

www.dinimizislam.com

gemiyi batrsn ki? Nbetlee gemiyi kullanrlar. Biri yatar, teki devam eder) diyebilir, ama bu szn syleni maksadn dnmek gerekir. Kaptanlardan biri Hindistana, teki de Amerikaya gideceiz dese ne olacak? Karar verilmedii srece gemi yola kamaz. ki kaptandan biri mir ise, onun dedii olur ve iler yrr. Bir baka atasz: Bir plkte iki horoz tmez: Atasz dmanlar, hemen grne gre tenkit edip, (Bir plkte iki deil, be horoz bile ter) diyebilir. Burada tmekten kast, sz gemek demektir. Senin borun burada tmez demek, senin burada szn gemez demektir. Bir yerde iki kiinin borusu tyorsa, orada iler normal yrmez, anari olur. Bir baka atasz: ki kbleli din olmaz: Atasz dmanlar, (ki kbleli deil, be kbleli din de olabilir) diyebilir. yle, kblesi ok olana din deil, belki felsefe denebilir. atal kazn batmad gibi, iki veya ok kbleli dinden fayda gelmez. Bir baka atasz: ki cambaz bir ipte oynamaz: Atasz dmanlar, (ki deil, be cambaz ayn ipte oynayabilir) diyebilir. ahsen biz de grdk. Kar koca iki cambaz, bir ipte oynuyorlard. Burada oynamaz sznden maksat, her biri, benim cambazlma baklsn diye tekini drebilir demektir. atal kazk yere batmaz atasz, tasavvufta da geerlidir. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: stediiniz yardma kavuabilmeniz iin, u bir art gzetmek lazmdr. O da, kalbi yalnz bir yere balamaktr. Kalbi birka yere balamak, insan harap eder. (Bir yerde olan, her yere kavuur. Her yere dalan, hibir yer bulamaz) buyurulmutur (1/75) Eskiden, hak olan tarikat ok olsa da, sadece birine balanlrd. Ayn tarikat olsa bile, farkl mridleri varsa, onlardan da sadece birine intisap edilirdi. ki mridli mrid olmazd. Bu, dier mridleri inkr etmek deildi, fakat atal kazk batmad gibi, iki mridi olan da, mridlerinden istifade edemezdi. Bunlar gibi, iki kiinin bir klesi olmaz. Kle, iki efendisinden birini bile memnun edemez. ki ii bir kiiye vermek uygun olmad gibi, bir ii de iki kiiye vermek uygun olmaz, nk iki i, bir kiiye verilince, bu iki iten biri hep bozuk ve kusurlu olur. Bir kii bu iten birine gereince gayret gsterirse, teki ite bozukluk ve kusur meydana gelir. Eer teki ie gereince gayret gsterirse, bu defa bu ite mutlaka bozukluk meydana gelir. ki ii olan her kiinin, daima iki ii de bozukluk iinde olur. Bunun gibi, ne zaman ki, iki kiiye bir i verilir, bu ona, o buna atar, sonunda, o i yatar. Onun iin atalarmz, (ki hanml ev, sprlmeden kalr) buyurmulardr. ki bal idare, istenildii gibi yrmez. kilik, iki ballk, her
373

www.dinimizislam.com

zaman iin ktdr. Bunun iin Kuran- kerimde, Allah teldan baka ilah olmad, iki ilahn olamayaca, iki ilah olsayd kinatn dzeninin bozulaca bildirilmektedir. ki yet-i kerime meali yledir: (Allahtan baka, yerde gkte ilahlar olsayd, her ikisinin [yerin, gn] de nizam bozulurdu.) [Enbiya 22] (Allahtan baka ilah olsayd, her ilah, kendi yarattn idare eder, bir gn biri dierlerine galip gelirdi. Allah, onlarn vasfettiklerinden mnezzehtir.) [Mminun 91]

badet de, kabahat de gizlidir


Sual: Genelde ataszlerini, tecrbelere dayanlarak sylenmi ve bir toplum tarafndan onaylanm szler olarak bildiriyorsunuz. Atalarn akla ve dine aykr hi szleri olmaz m? Ben bir tane buldum. Bakalm ne diyeceksiniz? Dinimizde camiler ak, herkes aka ibadet ediyor, ibadet gizli olmaz. Bir de, kabahatin gizlisi de, a da gnahtr. yleyse, (badet de gizli, kabahat de gizlidir) atasz tamamen yanl deil mi? CEVAP Kesinlikle yanl deil, ok gzel bir szdr. Dinimize uygundur, hadis-i eriflere uygundur. Evet, kabahatin gizlisi de, a da sutur, fakat kabahati ak ilemek daha irkindir. Atasznde bu vurgulanmak isteniyor. Kabahatin gizlenmesini, aa vurulmamas gerektiini bildiren iki hadis-i erif meali yledir: (Kim, dnyada gnahn gizlerse, Allah tel da, o gnah Kyamette herkesten gizler.) [Mslim] (Bir gnaha den, Allahn rtsn kaldrmasn, onu gizlesin!) [Mslim] nk insanlardan utanarak gnah gizlemek, haydandr. Hay da imandandr. Gnah gizlenmezse, fsklar bundan cesaret alr. (Falanca gnah iliyor. Ben de ilesem ne kar?) diyebilir. Hikmet ehli zatlar, (Hay elbisesine brnenin ayplar grlmez. Duyulunca holanlacak eyleri yap! Kimsenin duymasn istemediin ve duyulunca insanlarn holanmayaca eylerden ka!) buyuruyorlar. Gizli ilenmi bir gnah aa vurmak ayrca gnahtr. bni bidin hazretleri, (Gnahn aa vurmak, ayrca gnah olur. Gizli yaplan gnah bakalarna anlatmak da gnahtr) buyuruyor. Gnahtan el ekemeyen kimse, kt rnek olmamak iin gnahn gizlemelidir. Oru tutmayan, orucunu gizli yemelidir. Aktan yemesi ayrca gnah olur. Gizli yaplmas istenen ibadet, nafile ibadetlerdir. Nafile ibadetler
374

www.dinimizislam.com

aktan yaplnca riya karma tehlikesi vardr. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Farzlar yaplrken araya riya karmaz. Nafile ibadetlerdeyse, gsteri ok olur. Bunun iin, zekt aktan verip iftiradan kurtulmal. Sadakay ise gizli vermeli ki, kabul olma ihtimali fazla olur. (2/82) Nafile ibadetleri gizli yapmak daha iyidir. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Gizli sadaka daha iyidir.) [Bekara 271] (Rabbinizi gizli, sessiz arn.) [Araf 55] (Rabbini, iinden zikret!) [Araf 205] Birka hadis-i erif meali yledir: (Kyamette, Allah telnn himayesine ald yedi kiiden biri, sa elinin verdiini sol eli bilmeyecek kadar, sadakay gizli verendir.) [Buhari] (Sadakay gizli vermek Cennet hazinesidir.) [Hatib] (Sadakay gizli vermek iyilik hazinesidir.) [Taberani] (Farzlar hari, evde klnan namaz, mescidimde klnandan stndr.) [. Abidin] (Farzlar hari, namaz evde kln; evde klnan namaz daha hayrldr.) [Buhari] (Tenhada klnan nafile namazn sevab, herkesin yannda klnandan 25 kat daha fazladr.) [. Ahmed] (Hafaza meleklerinin iitmedii zikir, iittiklerinden 70 kat daha sevabdr.) [Beyheki] (Allah gizlice zikredin!) [bni Mbarek]

Yanl ataszleri
Sual: Ataszlerin hemen hepsi yanltr. u birka rnek yeter: 1- (Kendi den alamaz) atasz yanl; benim ocuk oynarken, kendi dnce de alyor. 2- (A kpek frn duvar ykar) atasz de yanltr. Ben hi frn duvar ykan kpek grmedim, kimse de grmemitir, nk buna imkn yoktur. 3- (Acele giden ecele gider) atasz de yanltr. Ben ok aceleciyim, hzl da araba kullanrm, ama hi ecele gitmedim. Bakn, hayattaym. 4- (ocuun yedii helal, giydii haramdr) atasz de yanltr. ocua alnan elbise niye haram olsun ki? Bir de ocuk haram yemez mi hi? 5- (Ackan ne olsa yer, acyan ne olsa syler) atasz de yanltr.
375

www.dinimizislam.com

Ben acknca her eyi yemem, haram da yemem. Acyla kvransam da yine her eyi sylemem. 6- (Rzgr eken, frtna bier) atasz de yanltr; nk ne rzgr ekilir, ne de frtna biilir. 7- (imdi rabet, gzel ile zengine) atasz de yanltr. Nice gzeller ve zenginler rabet grmyor. Atalarmz niye bu kadar cahilce sz etmiler ki? CEVAP Ataszlerimiz, her asrda doruluu onaylanarak bugne kadar gelmitir. Syleni maksad bilinmeden sulamak yanl olur. Ataszleri ve deyimler, genelde gerek anlamndan ok farkl olurlar. Bunu bilmeyen kimse, atalarmz sular. Yukardaki ataszlerinin hepsi dorudur. 1- (Kendi den alamaz) demek, kendi hatasndan dolay, bir zarar gren kimsenin, bakalarn sulamaya hakk olmaz demektir. Dmekle, alamakla alakas yoktur. Gzmden dtn demek, gzmn stnde otururken aa dtn demek deildir. Yanmda itibarn kalmad demektir. 2- (A kpek, frn duvar ykar) demek, alk, aresizlikten umulmadk kt iler yaptrr, hrszlk ettirir, gasp yaptrr. (A kurt aslana saldrr) atasz de byledir. A kimsenin gzne, tehlike grnmez. (A olan klca sarlr) atasz de byledir. Karn doyurmak iin aresizlikten silaha sarlr, cinayet ileyebilir demektir. (A aslandan, tok domuz yedir) atasznde de, en kt, en pis olan domuzun, ormanlarn kral aslanla mukayese edilmesi, aln aresizliini gstermektedir. 3- (Acele giden ecele gider) demek, (Aceleyle kalkan, pimanlkla oturur) demektir. (Acele eytandandr) hadis-i erifi de, acelenin zarar getireceini bildirmektedir. Bazen, lm de getirebilir. 4- (ocuun yedii hell, giydii haramdr) atasz, ocuun hastalklardan korumak ve salkl bytmek maksadyla iyi beslenmesi iin harcanan paraya acnmaz, fakat ocuk deerli kumalarn kymetini bilmeyip hor kullanaca iin, pahal elbiselerle donatmak lzumsuz demektir. 5- (Ackan ne olsa yer, acyan ne olsa der) atasz, alk, sevmedii eyleri de yedirtir, can acyan da farknda olmadan istenmeyen eyler syleyebilir. Yani zor durumlarda, normal eyler beklememeli demektir. 6- (Rzgr eken frtna bier) atasz, evresine hep zarar veren kii, (Etki tepki dourur) szne uygun olarak, bir gn, daha byk tepki grebilir demektir. Ktlk eden, daha byk ktlk grebilir. Onun iin, (Eden bulur) ve (Su testisi, su yolunda krlr) da demiler. 7- (imdi rabet, gzelle zengine) atasz, iyi eyler her zaman ilgi
376

www.dinimizislam.com

grr, el stnde tutulur anlamnda sylendii gibi, daha ok, tenkit iin, (Zengin arabasn dadan arr, zrt dz ovada yolunu arr) anlamnda sylenir. Onun iin, (Para her kapy aar) denilerek parann nemi vurgulanmaktadr. (Paran varsa cmle lem kulun, paran yoksa tmarhane yolun) atasz de, ayn eyi ifade etmektedir. Yani sen iyi olsan da, paran yoksa hi kymetin olmaz demektir.

nce ineyi kendine


Sual: (nce ineyi kendine batr, sonra uvaldz bakasna) atasznn dine aykr olduu, nk uvaldz kendine ineyi bakasna batrmak gerektii, hatta ineyi bakasna hi batrmamak lazm olduu syleniyor. Atasz dine aykr olur mu? CEVAP Ataszlerimiz, her asrda doruluu onaylanarak bugne kadar gelmitir. Syleni maksad bilinmeden sulamak yanl olur. Ataszleri ve deyimler, genelde grnen anlamndan ok farkl olurlar. Bunu bilmeyen kimse, atalarmz sular. Bu szn de, dine aykr yn yoktur. ok gzel bir szdr. Birisini incitici bir sz sylemeden nce, bu sz bize sylense tepkimiz ne olur diye dnmemiz, eer bunu kendimiz kabul etmezsek, daha arn bakasna uygulamann yanlln anlamamz gerektii vurgulanyor. Kendine layk grmediini, bakasna da layk grmemeli deniyor. Nitekim bir hadis-i erif meali de yledir: (Kendine layk grmediini bakasna da layk grmeyen kimse, kmil imana sahiptir.) [Taberani] Demek ki, incitici bir ey yapmadan nce, onun daha az kendimize yapldnda, nasl tepki vereceimizi dnmemiz gerekiyor. nsann, kendisinin holanmad bir eyi, bakasna yapmamas gerekir. Grld gibi bu atasz de, dinimize ok uygundur.

Skt ikrardan gelir


Sual: (Skt ikrardan gelir) atasz her yerde geerli midir? CEVAP Her yerde geerli olmaz. ok eskiden, bkire slam kzlar, ok edepli, ok hayl olduklar iin, falancayla evlenmeyi kabul ediyor musun diye sorulunca, kabul ediyorlarsa konumazlar, susmakla kabul ettiklerini beyan etmi olurlard. Nitekim iki hadis-i erif meali yledir: (Evlendirirken, kadnlarn fikirlerini sylemelerini emredin! Dul
377

www.dinimizislam.com

kadn isteini aka sylesin! Bkire kzn susmas, kabul etmesi demektir.) [Taberani] (Nikhta kzn susmas, raz olmasna alamettir.) [Mslim] Bir i ilenirken, Peygamber efendimizin grp de bir ey sylememesi, yani susmas da, o iin caiz olduunu gsterirdi. Dinimize aykr bir i olursa ona mdahale ederdi. Resulullah efendimizin szleri, ibadetleri, ileri, itikadlar, ahlak snnet olduu gibi, bir ey yaplrken grnce, mani olmayp susmas da snnettir. Bu snnete, Takrir-i resul denir. Kt iler karsnda susmak da zmnen onu kabul etmek anlamna gelir. (Ya Resulallah! Gemi mmetlerden bir ksmna zelzeleyle azap yapld. Toprak altnda kaldlar. Bunlarn arasnda salihler [iyi insanlar] da vard) denilince, (Evet, salihler de birlikte helak oldular, nk Allaha isyan edilirken susmulard. Onlardan ayrlmamlard) buyuruldu. Demek ki ktlk karsnda susmamal, nleme imkn yoksa, hi olmazsa oradan uzaklamaldr.

Vesvese ve kurtulu aresi


Vesvese kt bir hastalktr
Sual: Abdestte, namazda, temizlikte ve niyette vesvese eden, bunlardan nasl kurtulur? CEVAP Vesvese, eytann verdii zararl olan phedir. Vesvese etmek gnahtr. Gnah ilememek iin vesveseye hi itibar etmemelidir. ki hadisi erif meali: (Vesvese eytandandr. Abdest alrken, guslederken ve necaset temizlerken, eytann vesvesesinden saknn.) [Tirmizi] (Bir zaman gelecek, insanlar temizlikte fazla titiz hareket edecek, [vesvese ederek] dinde haddi aacaklardr.) [Ebu Davud] Vesvese, suyu israf etmeye, namaz geciktirmeye, cemaati, hatta namaz vaktini karmaya, vakti, mr zayi etmeye sebep olur. Bakalarnn elbisesinin, yemeinin necis olmasndan phe eder ki, Mslmanlara su-i zan haramdr. stelik kendini ihtiyatl sanp, kibirli olur. O iin uzman bir kimse bile ona nasihat etse, asla kabul etmez. Kendi yaptnn daha doru olduunu kabul eder. Bakalarn kmser. Vesvese, ibadetleri mekruh olmakla brakmaz, ruhi bunalmlara yol aar. Gusln, abdestin, taharetin ve namazn artlarn, snnetlerini,
378

www.dinimizislam.com

mekruhlarn bilmeyen, vesvese hastalna yakalanr. nce vesvese edilen yerlerin dorusunu renmeli. Bunlar bilip, yerine getirince, phe kalmaz. Doru yaptm diye inanmak ihtiyat, pheye dmek vesvese olur. Vesvese sahibi, azimetle deil, ruhsat ile amel etmelidir! Haramlardan, pheli eylerden, hatta mubahlarn fazlasndan kamak azimettir. Gnah olmayan, caiz olan ileri yapmak ruhsattr. mam- Rabbani hazretleri, (Gerektiinde en kolay fetvaya uymal. Allah tel, g gelen eyleri deil, kolay olanlarn yaplmasn istiyor. nk insan zayf, dayanksz yaratlmtr) buyuruyor. mam- arani hazretleri de, (htiya halinde ruhsatla amel etmeli) buyuruyor. hadis-i erif meali: (Allah telnn verdii kolaylklardan, ruhsatlardan faydalann!) [Buhari] (Ruhsatlardan faydalanmayan, Arafat da kadar gnah ilemi olur.) [Taberani] (Allah tel, azimeti sevdii gibi, ruhsatla amel edilmesini de sever.) [Beyheki] Dinimiz, kolaylk dinidir. Mesela, abdest aldn bilip sonra bozulduunda phe etse de, abdesti var demektir. Abdest aldktan sonra, kuru yer kalmtr zannyla yeniden abdest alnmaz, alnrsa mekruh olur. Abdest aldktan sonra, i amarnda yalk grp, idrar m, su mu diye phe eden, abdestten nce amarna su serpmeli! Sonra orada bir yalk grrse, (Bu benim serptiim su) demeli. Hatta o yalk idrar bile olsa, onun idrar olduu kesin olarak bilinmedii iin ykamak gerekmez. Vesveseden kurtulu aresi, hangi meselede vesvese ediliyorsa dinimizin o konudaki hkmn renmek ve iyi bilmektir. yi bilen kesinlikle vesvese etmez. Mesela mesh etmek, slak el ile yavaa salarn stne srmektir. Ama vesveseli bunu bilmedii iin, ban ezecek gibi mesh eder veya avucuna su doldurup, salarn iyice slatr. Abdest alrken uraya el demedi galiba, uras ykanmad diyerek tekrar tekrar ykar. Halbuki, bir yer ykanmasa bile, ykanmad bilinmeyince yani kasten ykamay terk etmedii iin abdesti sahih olur. Bu kadarn bilmek bile vesveseyi nler. Vesveseden kurtulmak iin kendi kendine, (Burann kuru kaldna yemin eder misin?) diye sormal. Yemin edemiyorsa oras ykanmtr, tekrar ykamak gerekmez. Her vesvese iin de ayn soruyu sorabilir. (Ya, yemin edecek kadar emin olsam zaten vesvese etmem) demek de vesvesedir, yemin edemiyorsa bunun vesvese olduunu anlamaldr. Abdestten sonra, (Acaba bam mesh ettim mi) veya (Abdestim var
379

www.dinimizislam.com

m) diye phe etmek, namaz kldktan sonra "Elbisem temiz mi idi" veya "ftitah tekbirini alm mydm?" gibi pheler vaki olsa da, yeniden abdest alnmaz, elbise ykanmaz, namaz da iade edilmez. badetlerimizi eksik yapmakla, h Allah telnn bir kayb, fazla yapmakla da bir kazanc olmaz. Bunun iin, dinin emrine uyularak noksan veya fazla yaplm olsa mahzuru olmaz. Mesela sabahn farzn klarken (iki mi, bir mi kldm?) diye phe eden, bir rekat kldn zannederek bir rekat daha klsa ve kld rekat olsa, namaz sahih olur. Fakat kasten klsa namaz sahih olmaz. Bir kimse de drt kldm zannyla rekat klsa, kld namaz sahih olur. Bir kimse de, aratrp kbleden baka istikamete namaz klsa, namaz sahihtir, ama aratrmadan kbleye isabet etse bile sahih olmaz. Demek ki, dinin emrine uyulunca kbleden baka yne de klnsa, 4 rekat yerine 5 rekat da klnsa sahih olur. O halde, kuru yer kalsa da nemi yok. Kuru yer kalmadn sanmak yeter. Zaten hi kimse kasten kuru yer brakmaz. Vesvese, dua ve zikir ile de azalp yok olur. Bunun iin, vesvese gelince, hemen Allah tely anmal, istifar, salevat ve dua okuyarak eytan uzaklatrmaya almal! eytann vesvesesinden kurtulmak iin, her gn u duay da okumak iyidir: (Ya Allah-r-rakib-l-hafiz-r-rahim. Ya Allah-l-hayy-l-halimlazim-r-rauf-l-kerim. Ya Allah-l-hayy-l-kayym-l-kaim al klli nefsin bima kesebet, hul beyni ve beyne advvi!)

Kt dnceler nereden geliyor


Sual: Kalbimize eitli dnceler geliyor. Bunlar nereden geliyor? Hangisinin iyi, hangisinin kt olduunu nasl bileceiz? CEVAP nsann kalbine, melekten, eytandan ve kendi nefsinden de eitli dnceler gelir. Melekten gelene ilham, eytandan gelene vesvese, nefsten gelene ise hev denir. Bunlarn birbirinden fark nasl bilinir? Hadis-i erifte, (Melekten gelen ilham, slamiyete uygun olur. eytandan gelen vesvese, slamiyetten ayrlmaya sebep olur) buyuruldu. O halde vesveseyi ilhamdan ayrmak iin dinin emrini iyi bilmek gerekir. Gayr mslimlerden peynir, sucuk gibi gda alrken, (Bunlarn iine necis madde koymulardr) dncesi gelirse, hemen dinin bu husustaki hkm hatrlanr. Dinimiz almann caiz olduunu bildiriyorsa alnr. Bu dncenin eytandan olduu anlalr. Vesveseye uyulmazsa, eytan bundan vazgeip baka vesvese verir.
380

www.dinimizislam.com

Nefsimizden gelen dnce ise, devamldr. nsan lnceye kadar devam eder. eytan, hayrl, iyi bir ie mani olmak iin daha az iyi olan yaptrmak maksadyla vesvese verir. Byk gnaha srklemek iin kk iyilikleri yaptrmaya alr. Dinini bilen kimseyi, eytan, asla aldatamaz. Her insan Allahn kulu olduu halde, dinini bilen, Allah telnn emir ve yasaklarna riayet eden kimseler iin Kur'an- kerimde, eytana hitap edilirken, (Benim kullarma senin sultan [hakimiyetin] yoktur) buyuruluyor. (sra 65) eytann vesvesesine aldanmamak iin Allah telnn, (Benim Kulum) dedii kimselerden olmal, yani dzgn bir itikada ve ilme sahip olmal ve ilmi ile amel etmelidir! "Mesela eytan vesvese verince, onu hemen uzaklatrmaldr! Hadis-i erifte, (eytan vesvese verir. Allahn ismi zikredilince, sylenince kaar. Sylenmezse, vesveselerine devam eder) buyuruldu. (Ebu Yala) Snnete uygun abdest almasn bilmeyen kimse, iyi abdest alaym diye fazla su kullanr. Bu ise vesvesedir. Vesvese eden kimse, dine iyi uymak niyetiyle yeni bir eyler karr, bu ise bid'attir. Bid'at ise haramdr. Bakalarnn yiyecek ve ieceklerinin, giyeceklerinin temiz olup olmadnda phe eder. Bu da suizanna sebep olur. Mslmana suizan ise haramdr. (Ben her gday yemem, ihtiyatl davranrm) diyerek kibre der. Halbuki zerre kadar kibri olann Cennete girmesi zordur. Fatr suresi 6. yet-i kerimesinde mealen, (Elbette eytan size dmandr. Onu dman edinin!) buyuruluyor. Vesvese eden, eytan kendine dost ve karde edinmi olur. Snnetleri, mekruhlar ve dier emir ve yasaklar bilmeyen, vesvese hastalna yakalanr. Bunlar bilip yerine getiren pheye dmemelidir! Vesvese eden, ruhsatlarla amel etmelidir! zerinde necaset grnmeyen her ey temiz kabul edilir. phe etmekle necis olmaz. Gdalarda necis maddeler var zann ile gda almamak vesvesedir, arlktr. Hadis-i erifte, (Ar gidenler helak oldu) buyuruldu. (Mslim) frat ve tefritten yani arlklardan uzak olmak ve orta yolu tutmak gerekir. Deylemideki hadis-i erifte, (lerin hayrls vasat olandr) buyuruldu. (Hadika)

eytanla bir limin mnazaras


Sual: eytan hangi yolla insana vesvese verir? CEVAP Aadaki konumada eytann verdii vesveseler hakknda yeterli
381

www.dinimizislam.com

bilgi verilmektedir. eytan, lim bir zat olan Salih efendiye der ki: - Salih efendi, ne kadar ok ibadet ediyorsun? Sanki Allahn ibadete ihtiyac m var? - Evet, Allah tel, her ihtiyatan mnezzehtir. Hi kimsenin ibadetine ihtiyac yoktur. Ancak bizim ibadete ihtiyacmz vardr. Kur'an- kerimde, (Salih amelin faydas, bunu yapanadr) buyuruluyor. (Fussilet 46) - Salih efendi, ok ibadet etmek iin acele ediyorsun. Acele ilerde hayr olmaz. lerini nce bir yoluna koy, bir rahata kavu, ondan sonra bol bol ibadet edersin. Dnyan kazanmadan ahiretini nasl kazanacaksn? - Ecel benim elimde deil... Sonra bugnn iini yarna brakrsam, yarnn iini ne zaman yaparm? Hadis-i erifte, (Yarn yaparm diyenler, helak oldu) buyuruluyor. badetler vakitlidir. Her ibadeti zamannda yapmak gerekir. - Evet Salih efendi, hayrl ite acele etmek gerekir. Hayrl i olan ibadetleri acele yap ki ksa zamanda daha ok ibadet etmi olursun. - Cenab- Hak, ok ibadeti deil, ihlasl ibadeti kabul eder. Hatasz yaplan az i, hatal yaplan ok iten hayrldr. - Ne mutlu sana Salih efendi, demek az da olsa hatasz ibadet ediyorsun. Toplumda dzgn ibadet yapamayan ok kimse vardr. badetinle bunlara rnek olmak iin onlarn grecei yerlerde ibadet etsen, daha ok sevap kazanrsn. nk hadiste (Bir hayra delalet eden, onu yapan gibidir) buyuruluyor. (. Ahmed) rnek olmamakla emr-i marufu terk etmi olursun. - Allah telnn beni grmesi kfidir. nsanlarn da grmesini istersem, ibadete riya kartrm olurum. Riya ile yaplan amel kabul olmaz.

eytann taktikleri
[eytan, Salih efendiye, ibadetlerini beendirip ucba srklemek iin vesvese vermeye devam ederek der ki:] - Salih efendi, gerekten byk insansn. Yaptklarn, adna layk salih ilerdir. Herkes gaflette yzerken senin uurluca, akllca ibadet etmen her trl takdirin stndedir. Dnyada bu dereceye ka kii erimitir ki? - Eer sylediklerin bende varsa, hepsi Rabbimin ihsandr. Her nimetin sahibi yalnz Allah teldr. [eytan, Salih efendiyi gizli riyaya srklemek iin der ki:] - Az nce "Allahn beni grmesi kfidir" demitin. O halde riyadan kurtulmak iin, insanlarn gznden uzak yerlerde ibadet edersen, yine Allah senin sevgini insanlarn kalbine yerletirir.
382

www.dinimizislam.com

- Bakalarna, "Salih efendi ibadetlerini hep gizli yapyor" dedirterek beni ucba, kibre ve riyaya srklemek istiyorsun. Ben kulum, Rabbim, benim ibadetimi dilerse aa vurur, dilerse gizler. Gizli yaplacak iler var, ak olanlar var. nsanlardan gizlemekle veya onlara gstermekle elime ne geer?

badeti braktrmak ister


[eytan, ibadeti braktrmak iin bu sefer de tenkit yolunu deneyerek der ki:] - Salih efendi, ibadetlerin kusurlu mu, yoksa mkemmel mi? - ok kusurludur. - Zaten gizlemen mmkn deildir. Namaz klarken kalbn namazda, kalbin dnya ilerindedir. lediin gnahlar ben bilirim. Bu halinle takva ehli olamazsn. Halbuki Rabbimiz, (Allah, sadece takva ehlinin ibadetlerini kabul eder) buyuruyor. Takva ehli olmadna gre, yatp kalkman bounadr. - Benim vazifem Rabbimin emrine uymaktr. artlarna uygun olan her ibadet sahihtir. Fakat artlarna uygun bir ibadeti de kabul edip etmeyecei Onun bilecei bir itir. Farz olan ibadetleri terk etmek byk gnahtr. Bu gnahlardan kurtulmak iin farzlar yapmak arttr. badet etmeden, Cennete girmek iin dua etmek gnahtr. Hadis-i erifte, (Akll, nefsine uymaz, ibadetlerini yapar, ahmak olan da nefsine uyar, sonra Allahn rahmetini bekler) buyuruluyor. Dnyada, ne ekersen, ahirette onu biersin. Ahiret iin gereken eyleri bu dnyada hazrlamak gerekir. Bu da Rabbimizin emirlerine uyup, yasak ettiklerinden kamakla olur. [eytan, bir ok kimsenin ayann kayd kaza-kader konusunda Salih efendiyi kandrmak ister. Der ki:] - Sen itikad dzgn bir insansn, hayrn ve errin Allahtan olduunu bilirsin. Cennetlik veya Cehennemlik olduun ezelde takdir edilmitir. Cehennemliksen, yapacan ibadetlerin hepsi botur. Cennetliksen, ibadete ne lzum var? - Bir kimse Cennetlik ise, dnyada Cennete gtrc amelleri iler, Cehennemlikse, gnah olan ileri yapar. Kulun vazifesi, Allah telnn emrine uyup Cennetlik amelleri ilemektir. Ezelde takdir edildii iin ibadet ediyorum. - "Ezelde Allahn takdir ettii olur" diyorsun. Salih efendi, o halde u minareye k, kendini aa at, eer ezelde selametin takdir edilmise, sana bir ey olmaz. - Allah kullarn imtihan eder. Kulun, Allah imtihan etmeye hakk yoktur. Cenab- Hak, (Kendinizi tehlikeye atmayn) buyuruyor.
383

www.dinimizislam.com

Emretmedii, stelik yasak ettii bir i nasl yaplr? Minareden kendini atmak intihardr. Onun emrine isyan edip intihara teebbs edilir mi? - Salih efendi konuyu deitirme! Benim soruma cevap vermedin. Cennetliksen ibadete ne lzum var diyorum? - Eer Cennetlik isem, ibadet etmekle derecelerim ykselir. Hak tel, ibadet edenleri Cennete, ibadet etmeyenleri de Cehenneme koyacan vaat ediyor. Rabbimiz, vaadinde sadktr, iman edip salih amel ileyenleri Cennete koyacana sz vermitir. - Salih efendi, "Cennetlik olan Cennete gtrc, Cehennemlik olan da Cehenneme gtrc amelleri iler" dedin. Yani "Allah takdir ettii iin ibadet ediyorum" demek istiyorsun. Peki, ezelde Cehennemlik olarak takdir edilen kimsenin gnah nedir de ona kt iler iletiliyor? - nsanlarda (rade-i cziyye) denilen bir kuvvet vardr. Bir eyi yapmak ve yapmamakta kullanr. rade-i cziyyeyi kullanmakta mecbur deil, serbesttir. Allah tel, kul, iradesini iyilie kullanrsa iyilik, ktle kullanrsa ktlk yaratacan bildiriyor. Kul, ibadet etmekte ve gnah ilemekte serbest olmasa, ahirette iyilie mkafat, ktle ceza verilmez. O halde irademizi iyi yolda kullanmalyz. (Berika)

man ve vesvese
Sual: Ahiret var m, Allah kim yaratt gibi vesveseler iimi kemiriyor. Kfre mi giriyorum? Bundan kurtulmann yolu var mdr? CEVAP mam- Gazali hazretleri buyurdu ki: Her insana musallat olan en az bir eytan vardr. eytann verecei vesveselerden korunmaya almal! Bir hadis-i erif meali yledir: (Kann damarlarda dolat gibi, eytan da, insann vcudunda dolar. Alkla [az yemekle, oru tutmakla] onun yollarn daraltn!) [Buhari] eytann kalbe giri yerlerinden biri de, Allah telnn zat hakknda dndrmek, pheye drmektir. nsanlarn en ahma zeksna en ok gvenendir. nsanlarn en aklls da, suu kendinde arayan ve bilmediklerini limlere soran kimsedir. ki hadis-i erif meali: (eytan, "seni kim yaratt" diye vesvese verir. O kii "Allah yaratt" derse, "Onu kim yaratt" diye vesvese verir. Byle vesvese gelince, "Ben Allah ve Resulne iman ettim" desin!) [Buhari] (Allahn yaratt eyleri tefekkr edin, ama zatn tefekkr etmeyin.) [Ebu--eyh]
384

www.dinimizislam.com

Vesvese, dua ve zikir ile azalp yok olur. Bunun iin, bilhassa gnaha meyledildii zaman, hemen Allah tely anmal, istifar, salevat ve dua okuyarak eytan uzaklatrmaya almal! Bilhassa 40 yan geince, tevbeyi hi ihmal etmemeli. Hadis-i erifte, (eytan, 40 yan getii halde, tevbe etmeyen iin, "Bu artk kolay iflah olmaz" der) buyuruldu. (. Gazali) Tevbe edip eytan aresiz hle getirmeye almal. Bir hadis-i erif meali: (nsan, yolculukta devesini zayflatabildii gibi, mmin de eytann zayflatabilir.) [.Ahmed] Kt eyler dnerek, kt yerlere giderek, eytana yardmc olmamal! nk hadis-i erifte, (Uurum etrafnda dolaan oraya debilir) buyuruldu. (Buhari) Haram ilemeye niyet edip, Allahtan korktuu iin vazgeen gnaha girmez. Bir hadis-i erif meali: (Kalbe gelen kt ey sylenmedike ve buna uygun hareket edilmedike affolur.) [Beyheki] Kibir, hased gibi eyler byle deildir. nk bunlar zaten kalb ile olur. badetleri yapp imanma bir zarar gelir diye korkann ve gnahlarm oktur, ibadetlerim beni kurtarmaz diye dnenin iman kuvvetli demektir. (Bezzaziyye) badetleri yapp, ilmihal bilgilerini renmeye alan kimseye, Allah, ahireti inkr gibi dnceler gelmesi, onun imansz olduunu deil, imanl olduunu gsterir. Meyveli aa taland, hrsz mcevher olan eve girmeye alt gibi, eytan da imanl olanlara saldrr. Hadis-i erifte, byle vesveselerin imandan olduu bildirildi, (Vesvese imann t kendisidir) buyuruldu. (Ramuz) mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Kt vesveselerin gelmesine sebep imann kmil olmasdr. nk hadis-i erifte (Byle vesveseler, imann olgun olmasndandr) buyuruldu. (1/182) Byle vesveseler birok kimsede olabilir. manm gitti diye pheye dmemeli, byle dncelere nem vermemeli. Vesvese, dua ve zikir ile de azalp yok olur. Bunun iin, vesvese gelince, hemen Allah tely anmal, istifar, salevat ve dua okuyarak eytan uzaklatrmaya almal! eytann vesvesesinden kurtulmak iin, her gn u duay da okumaldr: (Y Allah-r-rakb-l-hafz-r-rahm. Y Allah-l-hayy-l-halmlazm-r-raf-l-kerm. Y Allah-l-hayy-l-kayym-l-kim al klli nefsin bim kesebet, hul beyn ve beyne advv!)
385

www.dinimizislam.com

Sual: Bize gelen kt dnceler eytandan mdr? CEVAP Evet dine aykr vesveseler eytandandr. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Hakikaten eytan size dmandr. Siz de onu dman edinin. nk o, kendine uyanlar, [gnahlara sokup] Cehennem ehlinden olmaya aryor.) [Fatr 6] (Ey iman edenler, eytann yoluna [ve vesveselerine] uymayn.) [Bekara 208] (eytann izine, yoluna tbi olmayn. Muhakkak ki, o size apak bir dmandr. eytan size ancak ktl, fahay [hayszl, dnyaya dkn olmay, nefsin arzularnn peinde komay] emreder.) [Bekara 168-169] (eytan sizi [Allah yolunda infak ederken] fakir olursunuz diye korkutur ve [sadaka vermemenizi] emreder.) [Bekara 268] (eytan onlar [taknla meylettirip] hidayete uzak bir sapkla drmek ister.) [Nisa 60] (eytana itaat etmeyin, o size ak dmandr diye size nasihat vermedim mi?) [Yasin 60] (eytan, arap ve kumar ile aranza dmanlk ve kin brakmak ister. Sizi, Allah zikirden ve namazdan alkoymak ister. Siz bunlardan [ayplarn, zararlarn bildikten sonra] hl saknmaz msnz?) [Maide 91] ([Nefsine uyarak] Allah telnn dininden yz evirenlere, [dnyada] bir eytan musallat ederiz.) [Zuhruf 36] Hadis-i eriflerde de buyuruluyor ki: (Allah telnn rahmeti cemaat zerinedir. eytan, Mslmanlarn cemaatine katlmayp muhalefet eden kimse ile beraberdir.) [D.Kulub] (Srden uzak kalan koyunu kapan kurt gibi, eytan da insann kurdudur. Blnp paralanmaktan saknn, cemaat halinde birlein, mescitlere koun!) [Tirmizi]

eytann saldr yollar


Sual: eytan daha ok hangi yolla insan kandrmaya alr? CEVAP eytan eitli yollarla vesvese vermeye alr. Hikmet ehli bir zat diyor ki: eytann, bilhassa u on yolla vesvese verdiini grp, ona gre tedbir aldm: 1- Tul-i emel [uzun emel]
386

www.dinimizislam.com

Zevk ve safa srmek iin ok yaamay istemektir. Nerede, ne zaman leceimi bilmiyorum. Aniden de lebilirim diyerek, u yet-i kerimeyi hatrladm: (Hi kimse nerede leceini bilmez.) [Lokman 34] Sonra u hadis-i erifi de dndm ve bylece eytann verdii vesveseden kurtuldum: (Cenneti isteyen, uzun emelli olmasn, dnya ii, ona lm unutturmasn!) [.Ebiddnya] 2- Nefse uymak Her nimetin etin bir hesabnn olduunu ve aadaki yet-i kerimeleri dnp, nefsime uymadm: (Onlar brak; yesinler, elensinler ve bo mit onlar oyalayadursun. [Kt neticeyi] yaknda grecekler!) [Hicr 3] (Nefslerinin arzularn ilah edinenleri grmedin mi?) [Casiye 23] 3- Ucub u yet-i kerimeyi hatrladm: (Onlardan kimi bedbaht, kimi mesuttur.) [Hud 105] Hadis-i erifte de buyuruluyor ki: ( ey felakete gtrr: Cimrilik, nefse uymak, ucbetmek.) [Beyheki] Mesut olacam bilmediime gre, stelik ucbun felaket olduunu bile bile niye ucbedeyim dedim ve ucubtan kurtuldum. 4- Kibir (Kalbinde zerre kadar kibir olan, Cennete giremez) hadis-i erifi ile aadaki yet-i kerimeleri dnerek kibretmekten sakndm. (Allah, kibredenleri sevmez.) [Nahl 23] (Allah katnda en keremliniz, en ok takva ehli olannzdr.) [Hucurat 13] Aadaki hadis-i erifi de dnerek tevazu sahibi olmaya altm: (Allah tel, tevazu zere olmam emreyledi. Hi kimseye kibirlenmeyin!) [E.Davud] 5- Mslmanlara saygszlk u yet-i kerimeyi hatrladm ve din kardelerime hrmet ettim. (Asl eref, ancak Allahn, Peygamberinin ve mminlerindir.) [Mnafikun 8] 6- Haset Aadaki yet-i kerimeyi dnerek kimsenin malna gz dikmedim: (Biz, onlarn dnya hayatndaki maietlerini aralarnda taksim ettik.) [Zuhruf 32]
387

www.dinimizislam.com

7- Riya Aadaki yet-i kerimeyi dnp ihlasa sarlp riyadan kurtuldum. (Rabbine kavumay dileyen, salih amel ilesin. badette Ona hibir eyi ortak komasn.) [Kehf 110] 8- Cimrilik, 9- Tamah, 10- Hrs Tamah, mal toplama, biriktirme hrsdr. Cimrilik ise, harcanmas gereken yerde para harcamaktan kanmaktr. nce u hadis-i erifi dndm: (Cmertlik iman salamlndan ileri gelir. man salam olan Cehenneme girmez. Cimrilik, [imandaki] pheden ileri gelir, byle kimse de Cennete giremez.) [Deylemi] Sonra u yet-i kerimeleri dnp Allah telya gvendim ve insanlardan midimi kestim: (Sizin yannzdakiler tkenir. Allah katndakiler bakidir.) [Nahl 96] (Kim Allahtan korkarsa, Allah ona bir k yolu ihsan eder. Ummad yerden rzkn verir.) [Talak 2-3] (Her canlnn rzk Allahn zerinedir.) [Hud 6]

eytann hileleri ve itiraflar


bni Abbas hazretleri anlatr: Resulullah ile beraber iken birisi izin isteyip ieri girmek istedi. Resulullah (O blistir) dedi. Hazret-i mer, (Ya Resulallah izin verin onu ldreyim) dedi. (Ya mer , biliyorsun ki; ona belli bir vakte kadar mhlet verilmitir. Kapy an gelsin) buyurdu. eytan, ieri girince (Ben buraya mecburen geldim. Allah gnderdi beni. nsanlar nasl kandrdm doru olarak anlatacam) dedi. Resulullah efendimiz sordu: - Sevmediin ve dman olduun kimseler kimlerdir? - Dnyada en ok sevmediim ve dman olduum kimseler, bata sensin, sonra adil sultanlar, tevazu sahibi ve kreden ve zektn veren zenginler, halinden ikayeti olmayan sabrl, kanaatkr ve ihtiyacn bildirmeyen mslman fakirler, doru szl tccarlar, ihlas sahibi ve ilmi ile amel eden, pheli ilerden kaan limler, din-i slam yaymaya alan mcahidler, emr-i maruf ve nehy-i mnker yapanlar, insanlara kar merhametli olanlar, tevbe-i nasuh ile tevbe edenler, haramdan kananlar, takva ehli genler, daima abdestli bulunanlar, daima hayr ve hasenatta bulunan cmertler, hay ve edep sahibi gzel huylu olan ve insanlara faydal olan mslmanlar, Kur'an- kerimi tecvide uygun olarak okuyan hfzlar, namaz vaktinde klanlar ve herkes uyurken namaz klan
388

www.dinimizislam.com

kimselerdir. Muhtalar bulup sadaka verenleri de sevmem. - Sevdiin ve dost olduun kimseler kimlerdir? - Zalim idareciler, kibirli zenginler, hain tccarlar, iki ienler, kt yerlerde teganni eden, ark syleyen, fuhu yapanlar, yetim mal yiyenler, cimriler, yalan syleyenler, gybet edenler, kovuculuk edenler, hrszlar, Allahtan gayrisi zerine yemin edenler, art olsun diyerek ikide bir nikah zerine yemin edenler, bylece nikahlar gider, ocuklar veled-i zina olur. Farz borcu dururken nafile ile itigal edenler, zekt vermeyip sadaka verenler, namaza nem vermeyen ve ge klanlar, temizlikte, abdestte, namazda vesvese edenler, tul-i emele [uzun dnya arzularna] sahip olanlar, hemen fkelenip fkesini yenemeyen kimseler benim dostum, sevdiim kimselerdir. - Kimleri nasl aldatmaya alrsn? - En kuvvetli adamlarmn bir ksmn limlere gnderirim. Bazsn genlere, bazsn eyhlere, bazsn da ihtiyar kadnlara musallat ederim. Bir ksmn bidlere, bir ksmn da zahitlerin bana dert ederim. nceki mmetlerden bir bid, tam 70 yl ihlas ile Allah'a ibadet etti. Bu ibadetleri sonucunda ona yle bir hl ihsan edilmiti ki; dua ettii her hasta, ifaya kavuurdu. Onun peine takldm. Ona yle numaralar yaptm ki, iki iirdim, zina ettirdim ve katil yaptm, sonunda kfre soktum onu. - En ok neyi seversin? - Yalan ve kibri. nk ilk yalan syleyen ve ilk kibirlenen benim. Yalan syleyen ve kibirlenen benim dostumdur. Yalan ve kibir benim sfatlarmdandr, kimde ne kadar varsa, o kadar bana benzemi olur. - Sana gre en byk gnah hangisi? - Dnya sevgisi ve ba olma sevdas - Bir mslman namaz klnca, Kur'an okuyunca, tevbe edince ne yaparsn? - Namaz klarken adeta beni bir stma tutar. Kuran okuyunca, o zaman eririm, tpk atete eriyen bir kurun gibi. Tevbe edince, belim krlr, sam bam yolarm, btn emeklerim boa gitti diye feryat figan ederim. eytann tuzaklar blis yeryzne indii zaman Allah telya sordu: - Ya Rab, beni kovdun ve yere indirdin. Benim evim yok. - Evin hamamlardr. - Toplant yerlerim neresidir? - Sokak, ar ve pazarlar. - Yemeim nedir? - Besmelesiz yenilenler.
389

www.dinimizislam.com

- eceim nedir? - Alkoll ikiler. - Ezanm nedir? - alg aletleri. - Kitabm nedir? Ne okuyacam? - Uygunsuz iirler. - Benim hadislerim nedir? - Yalan szler. - Av aleti ve tuzam nedir? - Kt kadnlar. - Yatak arkadam kimdir? - Besmelesiz yataa girenler ve sarholar. - Yol arkadalarm kimlerdir? - Yola karken, benim rzam kazanmak deil de nefsinin peinde gitmeyi dnenin yol arkada olursun. - Yardmclarm ve elilerim kimdir? - Bidat ehli senin yardmclarndr, bycler elilerindir. - Kardelerim kim? - Mallarn israf edenler ve kt yolda harcayanlar senin kardelerindir.

blisin meleklere sorduu sualler


Sual: blisin meleklere sorduu sualler nelerdir? CEVAP eytann, meleklere sorduu sualleri, Abdlgani Nablusi hazretleri bildirmitir.

eytan dedi ki:


Kulun ibadetinin Allaha hi faydas olmad gibi, isyannn da hibir zarar yoktur. Allah, neden emrinin yaplmasn, nehyinden kalmasn isteyerek kullarn mkellef tutmutur? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: (nsanlara, ibadetler faydal, haramlar da zararldr. Allah tel hibir eye muhta olmad halde emir ve yasaklar vermekle kullarn ereflendirmitir.) [73. Mektub]

eytan dedi ki:


Kfirin gnah ileyecei muhakkak iken, onu yaratmasndaki hikmet nedir? Secde kendine yapld halde, Allah, niin dem'e secde etmemi
390

www.dinimizislam.com

emretti? CEVAP mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: (Kul, sahibinin ilerinin sebebini soramaz! Allah tel btn insanlar Cehenneme koyup, sonsuz azap yapsayd, kimsenin bir ey sylemeye hakk olmazd. nk yaratt kendi mlkn kullanmaktadr. Bakasnn mlkne tecavz yok ki zulm denebilsin?) [266. Mektub] Abdlgani Nablusi hazretleri de, naklen buyuruyor ki: (Allah tel, blise, (Ey blis, sen beni tanmadn. Eer tansaydn, bana hibir iimde kar gelinmeyeceini, itiraz edilmeyeceini bilirdin. Benden baka ilah yoktur. Yaptklarmdan kimseye hesap vermem) buyurdu.] (Hadika) Evet, kfirin gnah ileyecei muhakkaktr. Fakat Cenab- Hakkn deti yledir ki, isyan etmeden kimseyi Cehenneme sokmaz. Bunun iin iman ve isyan imkan verdii kullarn imtihandan geirdikten sonra mkafat veya ceza vermektedir. Bylece kullar iin bir bahane kalmamaktadr. blise de, (Secde et) emrini vererek imtihan etmitir.

eytan dedi ki:


Ben Allaha deil, dem'e secde etmediim iin niye lanetlendim? CEVAP eytan, "Benim dem'e secde etmeyiimle, Allaha isyann ne alakas var?" demek istiyor. eytan, isyann dem aleyhisselama kar yaptn zannediyor. Halbuki Hazret-i demin nnde (Secde et!) emrini Allah tel veriyor. Bu emri dinlememek, dem aleyhisselama deil, Hak telya isyandr.

eytan dedi ki:


Lanetlik olduum halde, niin insanlar saptmam iin bana imkan ve uzun bir mhlet verildi? CEVAP Allah tel, isyan edenle itaat edenin belli olmas iin (Domuz eti yemeyin, iki imeyin) gibi baz yasaklar koydu. Domuzu ve ikiyi yaratp, yasaklamas gibi, eytan yaratarak, insanlar saptmas iin ona uzun bir mhlet vermesi de insanlar iin bir imtihandr. Bu imtihan kazanmalar iin Allah tel kurtulu yolunu da gstermitir. yle bir imtihan yapyor ki, soru ve cevaplarn hepsi bellidir. (unlar yaparsanz imtihan kaybeder, unlar yaparsanz kazanrsnz) buyurmutur. mtihan kaybedenleri de Cennete koyabilirdi. Fakat mlk Onun olduu iin, iman etmeyenlere Cennetini haram klmtr. Hi kimseyi de gcnn yetmeyecei ilerle mkellef klmamtr. Herkese akl ve imkan vermi, yapaca ilerde
391

www.dinimizislam.com

serbest brakmtr. Artk insanlar iin hibir bahane kalmamtr.

Kalbe gelen dnceler


Sual: Kalbe gelen kt dncelerden sorumlu muyuz? CEVAP Dnce kalbe be ekilde gelir: 1- Kalbe gelip gider. 2- Kalbe gelip kalr. Ama insan o ii yapmak istemez. 3- Kalbe geleni yapp yapmamakta tereddt eder. 4- Kalbe geleni yapmay tercih eder. 5- Kalbe geleni yapmaya kendini zorlar. (Hadika) Kalbe gelen, ilk dnce, elde olmad iin gnah olmaz. Dier ikisine ise sual ve azap ihtimali oktur. ki hadis-i erif meali: (Allah tel, kalbe gelip de, sylenmeyen ve yaplmayan kt eyleri affeder.) [Buhari] (Haram ilemeyi dnp, Allahtan korkarak yapmayana gnah yazlmaz.) [Berika] Biri, haram ilemeye niyet edip, Allahtan korktuu iin vazgeerse, niyetinden dolay gnaha girmez. Nefse ve eytana uymad, Allah telya itaat ettii iin byk sevaba da kavuur. Eer o haram ilemeyii Allah korkusundan deil de, insanlardan utand iin ise, sevaba kavuamaz. Hatta byle dncenin de gnah olduunu syleyen limler vardr. Mesela mam- Gazali ve mam- Fahreddin Razi, (Harama kastedip de insanlardan utand iin ilemeyen kimse gnaha girer) buyurdu. Baz limler de, (Haram ilemeyi hatrndan geirse, fakat azmetmese gnahkr olmaz) buyurdu. Azmederse gnahkr olur, ama o ii yapma gnah kadar deildir. (Bezzaziye) Baz limler de, (Yalnz kalbe gelen eyler gnah olmaz) buyurdu. Bir hadis-i erif meali: (Kt dnce, sylenmedike ve buna uygun hareket edilmedike affolur.) [Beyheki] Kibir, ucub, suizan gibi hususlar bunun dndadr. nk bunlar zaten kalb ile olur. Netice olarak kalbe gelen kt eyleri defetmeye almal, kalbi irkin eylerden, bozuk dncelerden temizlemeli ve gzel ahlakla sslemelidir! Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Kyamette fsk-salih herkes piman olur. Fsk, fsk brakp doruluk ve takva zere bulunmadna, salih ise daha ok ibadet
392

www.dinimizislam.com

etmediine piman olur.) [Feraid-l fevaid] O halde vaktin kymetini bilip Allah telnn rzasna uygun iler yapmaya almal!

Gnah ilemeye karar


Sual: Bir gnah ilemek iin karar verilse, ama yaplmasa yine gnah olur mu? CEVAP Gnah ilemeyi dnmek, ilemeye niyet etmek, karar vermek gnah olmaz, yapmak gnah olur. Dier mmetlerde karar vermek de gnah idi. Bu mmete gnah olmad. Bu da, mmet-i Muhammede Allah telnn bir ihsandr.

lham ve vesvese
Sual: Kalbimize gelen dncelerin, melekten mi, yoksa, eytandan m olduu, nasl anlalr? CEVAP Muhammed Hadimi hazretleri buyuruyor ki: Kalbe gelen dncenin kimden geldiini anlamak iin, slamiyete uygun olup olmadna baklr. Kalbe gelen dnce, nefse ac gelirse, hayr olduu; tatl gelir, hemen yapmak isterse, er olduu anlalr. Bir hadis-i erif meali yledir: (Melekten gelen ilham, slamiyete uygun olur. eytandan gelen vesvese, slamiyetten ayrlmaya sebep olur.) [Tirmizi] Allah tel, herkesin kalbine bir melek vazifelendirmitir. nsann kalbine bu melekten gelen iyi dncelere ilham; eytandan gelen kt dncelere, vesvese; nefsten gelen kt dncelere ise, heva denir. lham ve vesvese devaml olmaz. Nefsin hevas ise, devamldr ve gittike artar. Vesvese, dua ederek, zikrederek azalr ve yok olur. Bir hadis-i erif meali: (eytan, kalbe vesvese verir. Allahn ismi zikredilince, sylenince kaar. Sylenmezse vesveselerine devam eder.) [Ebu Yala] Vesveseden kurtulmak iin almaldr. Nefse uyan kimse, vesveselere esir olur. Nefsine uymayann ise, ilhama uymas kolay olur. (Berika)

Namazdan sonraki vesvese


Sual: nsann kalbine eytandan gelen "acaba abdestim var m? yoksa ve ben ya var diye hatrlyorsam" gibi vesveseler geldiinde ne yapmal? CEVAP
393

www.dinimizislam.com

Hem (eytandan gelen) diyorsunuz hem de ne yapmal diye soruyorsunuz. Elbette bu vesveselere nem vermemeli. Abdest aldnz hatrlyorsanz mesele yok. Abdestim var kabul edilir. Sual: Namazda bazen nc m drdnc rekat m diye pheye dyorum. Bazen namazdan sonra aklma geliyor vesvese ve iade ediyorum. Uygun mudur? CEVAP Uygun deildir. Namazdan sonraki vesveseye itibar edilmez. unu hi unutmayn, nk namaz klan herkese lazmdr: Fkhta phe ile zan farkldr. phe, m drt m kldn hi bilememektir. Zan ise, bir taraf biraz ar basar. Zannma gre kldm denirse olur. badetlerde zan geerlidir. Hkmler de ise zan geersizdir. % 100 bilmek gerekir. Buna gre, m drt m kldm diye zan ederse, zann ne tarafta ise yle hareket eder. Zan edemiyor da, phe ediyorsa, o zaman kldm der ve ncde oturur, bir rekat daha klar ve secde-i sehv yapar. Zan ile pheyi iyi bilmek gerekir.

Kalb dnektir
Sual: nsan ok sevdii birinden, basit bir ey yznden nefret edebiliyor veya nefret ettiini sevebiliyor. Bazen kalbim sakin oluyor, bazen vesveseler, dnceler beni rahatsz ediyor. Neden byle oluyor? CEVAP Kalbe ruh, gnl de denir. Kalb, kelime olarak, bir hlden bir hle deime, dnme gibi anlamlara gelir. Bir Mslman da, eitli vesveselere, gnahlara maruz kalabilir. Birka hadis-i erif meali yledir: (Mminin kalbi, kaynayan tencereden ok deiiklie maruz kalr.) [. Ahmet] (Kalb sere kuu gibidir, her an bir tarafa ynelebilir.) [Hkim] (Gnah ileyenin kalbinde siyah bir nokta meydana gelir. Eer tevbe ederse o leke silinir. Tekrar gnah ilerse, o leke byr ve kalbini tamamen kaplar.) [Tirmizi] (Kalbler, eitli fitnelere maruz kalr. Fitneye maruz kalan kalbde bir siyah leke hsl olur. Fitneyi reddeden kalbde ise, beyaz bir nokta meydana gelir, kalbi bembeyaz olur. Fitne artk ona zarar veremez. Bulank kalb, siyah bir ta gibidir. Yamuk veya ters bir bardaa benzer. Marufu bilmez, mnkeri yadrgamaz. Nefsinin esiri olur.) [Mslim] Kalb, byle hallere girebilecei iin, Peygamber efendimiz, mmetine
394

www.dinimizislam.com

retmek iin yle dua etmitir: (Ey kalbleri [iyiden ktye, ktden iyiye] eviren Allahm, kalbimi, dininde sabit kl [dininden dndrme, ayrma]!) [Tirmizi] Bir yet-i kerime meali de yledir: (man edenlerin kalbleri, Allah anmakla itminana [huzura] kavuur. yi bilin ki, kalbler ancak Allah anmakla huzura kavuur.) [Rad 28] man etmeyecei Allah indinde bilinen kfirin kalbi ise, mhrldr. Onun hidayete gelmesi mmkn deildir. Hakk iitmezler, gerekleri grmez ve anlamazlar. ki yet-i kerime meali: (Biz onlarn kalblerini mhrleriz de, onlar [gerekleri] iitmezler.) [Araf 100] (Allah onlarn kalblerini de, kulaklarn da mhrlemitir. Gzlerinde de [gerekleri grmeyen] perde vardr. En byk azap onlarndr.) [Bekara 7] Bir hadis-i erif meali de yledir: (Kalbler drt eittir: 1- Klfsz kalb, 2- Klfl kalb, 3- Ters Kalb, 4Yamuk kalb. Klfsz kalb: Bu mminin nurlu kalbidir. Hep iman nuru parlar. [Rahmete aktr.] Klfl kalb: Kfirin kalbidir. [Ta gibidir, hareketsizdir. Rahmete kapaldr.] Ters kalb: Mnafn kalbidir. [Hakk bildii halde, inanmaz, ama inanr grnr. Kfir kalbi gibi bu da terstir.] Yamuk kalb: inde iman da, nifak da olan kalbdir. Onun imannn misali, bir tohum tanesi gibidir ki, o taneyi su bytr. Oradaki nifakn misali ise, irin ve kann bytt ban gibidir. Bu ikisinden hangisi dierine galip gelirse kalbde o hkim olur.) [. Ahmed]

Vesvese edince
Sual: ok vesveseliyim, abdestte, guslde namazda niyet ettiimi unutuyorum, bunlar niyetsiz yapsam sahih olur mu? Kuru yer kald zannederek defalarca oray ykyorum. Az bir kuru yer kalsa abdestim ve guslm sahih olur mu? Abdestim bozuldu mu acaba diye ok vesvese ediyorum, abdestsiz namaz sahih olur mu? Elbiseme necaset bulat sanyorum. Necis elbise ile namaz klnrsa sahih olur mu? mamn durumunu bilmiyorum, imam ateist falan ise kldm namaz sahih olur mu? Yiyip itiimiz gdalarda, alkol veya domuz ya vardr, hayvanlar besmelesiz kesilmitir diye vesvese ediyorum. Bunun gibi durumlarda ne
395

www.dinimizislam.com

yapmam gerekiyor? CEVAP 1- Niyet etmediini bilmeyen yani yzde yz ben niyet etmedim diyemeyen kimse, niyet etmi demektir, namaz sahihtir. Guslde ve abdestte ise zaten niyet art deildir. 2- Abdestte veya guslde kuru yer kald bilinmiyorsa, kuru yer kalsa bile bilmedii iin, abdest ve gusl sahihtir. 3- Abdest aldn biliyor ama, abdestinin bozulduunu bilmiyorsa, abdesti bozulmu bile olsa, abdesti var kabul edilir ve namaz sahih olur. 4- Elbisede necaset olduu bilinmiyorsa, o elbise necis olsa da, namaz sahih olur. 5- mamn ateist olduu bilinmiyorsa, namaz sahih olur. Dinimiz, imamn kalbine bakn demiyor. Zahire baklr. Grnte kfrn gerektiren bir ey yoksa, namaz sahih olur. 6- Yiyip itiimiz gdalarda alkol ve domuz ya olduunu bilmiyorsak, temiz kabul edilir. Gdalarn iinde necaset olsa bile, bilmediimiz iin gnah olmaz. Yediimiz her gday analiz ettirmemiz gerekmez. 7- Dinimizin btn hkmleri byledir. Mesela bir kimse, evlendii einin st kardei olduunu bilmiyorsa, o st kardei olsa bile, hi kimse bilmedii iin, onunla evlenmesi gnah olmaz. Vesvese dinin hkmn bilmemekten kaynaklanr. Yukardaki hkmleri bilen kimse, hibir konuda vesvese etmez.

Vesvese iin
Sual: Mzrakl ilmihalde, abdest aldktan sonra, alvarnn, amarnn iine su serpmek mstehabdr deniyor. Su serpmekle orada necaset varsa, temizlenmi olmadna gre, bu bir hurafe deil midir? CEVAP Mzrakl ilmihal, dinimizde muteber bir eserdir. Muteber eserlerde hurafe olmaz. Siz sadece Mzrakl lmihalde grmsnz, bu husus muteber btn kitaplarda vardr. Su serpilmesi oray temizlemek iin deil, vesveseyi yok etmek iindir. Bir kimse i amarna su dkerse, bakp orada bir yalk grd zaman, bu benim dktm su demeli, idrar diye phe etmemeli. Vesveseli insanlarn vesveseden kurtulmalar iin, bunu bizzat Resulullah efendimiz bildirmitir. ki hadis-i erif u mealdedir: (Cebrail aleyhisselam gelip, abdest aldktan sonra, i amara su serpilmesini bildirdi.) [bni Mace, Tirmizi] Resulullah, abdest aldktan sonra, abdest bozduu mahalle su serpti.
396

www.dinimizislam.com

(Ebu Davud, Tirmizi, Nesai) [Resulullah efendimizin su serpmesi, mmeti iindir. Byle su serpin vesvese etmeyin demektir.]

eytan ve zararlar
Sual: eytann eitleri var mdr, zararlar nelerdir? CEVAP Allah teldan uzaklatran eylere, eytan denir. eytan eittir: blis, nefs ve kt arkada. 1- blis ve avaneleri: Bu eytanlar, cin snfndan ve blisin soyundandr. blis ok lim idi. dem aleyhisselama kar secde etmesi emredilince, kibirlenip, secde etmedi. Daha nce meleklerin hocasyken, sonra ebedi olarak lanetlendi ve eytanlarn reisi oldu. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (fke eytandandr. eytan ateten yaratld. Ate suyla sner. fkelenen abdest alsn!) [Nesai] (fkelenen otursun, otururken fkelenen de yatsn.) [Ebu--eyh] (Aksrmak Rahmandan, esnemek eytandandr.) [Tirmizi] (Kuvvetli aksrmak da eytandandr.) [bni Snni] (Namazda esnemek eytandandr.) [Buhari] (Acele eytandan, teenni Rahmandandr.) [Tirmizi] (Teenni, temkinli, ihtiyatl olmaktr.) (u be ey hari, acele eytandandr. Kzn evlendirmek, borcunu demek, cenaze ilerini abuk yapmak, misafiri doyurmak, gnaha hemen tevbe etmek.) [. Ahlak] (Feryat etmeden alayn; nk gz ve kalbden gelen ey Allahtandr, elden ve dilden gelen ey, eytandandr.) [Buhari] (Alamak merhamettendir. Barp armak, eytandandr.) [bni Sad] (Gece merkep anrrsa ve kpek havlarsa, eytandan Allaha snn; nk hayvanlar sizin grmediklerinizi grrler.) [. Snni] (Vesvese eytandandr. Necaset temizlerken, vesveseden saknn!) [Tirmizi] (Namazda hayz grmek ve uyuklamak eytandandr.) [. Mace] (Namazda esnemek, kusmak ve burun kanamas eytandandr.) [Tirmizi] (Bu ve benzerlerinin istisnas vardr. Mesela Ramazan aynda esnemek eytandan deildir, sinirseldir. Kusmak, burun kanamas, uyuklamak gibi eylerin, eytandan olmayanlar da vardr.) (Cumada uyuklamak eytandandr. Uyuklaynca yerinizi deitirin.) [. Ebi eybe]
397

www.dinimizislam.com

(Gzel rya Allahtan, kt rya eytandandr. Kt rya gren, kimseye anlatmasn, sol tarafna tkrsn [t, t diyerek tkrr gibi yapsn] ve eytandan Allah telya snsn. Byle yapana, o rya zarar vermez. Gzel rya gren de, onu sevdii kiilere anlatsn.) [Buhari] mam- Gazali hazretleri buyuruyor ki: Fakirlikten korkmak, uursuzlua inanmak da, eytandandr. Bir yet-i kerime meali: (eytan fakirlikle korkutup, size cimrilii emreder.) [Bekara 268] eytan, musallat olup da gnaha tevik edince, hemen Allah zikretmeli yani kelime-i tevhid okuyarak, estafirullah diyerek Allah tely anmaldr. Bir yet-i kerime meali: (Rahman olan Allah zikretmekten gfil olana, yanndan ayrlmayan bir eytan musallat ederiz.) [Zuhruf 36] Bir hadis-i erif meali de yledir: (eytan, zikredilince kaar, zikredilmezse, vesveseye devam eder.) [Ebu Yala] Celaleddin-i Suyuti hazretleri buyuruyor ki: eytann vesvesesinden, skntdan kurtulmak iin, her gn bu duay okumaldr: Y Allah-r-rakb-l-hafz-r-rahm. Y Allah-l-hayy-lhalm-lazm-r-raf-l-kerm. Y Allah-l-hayy-l-kayym-l-kim al klli nefsin bim kesebet, hul beyn ve beyne advv! (Kitab-rrahme fit-tbb-i vel-hikme) 2- nsann nefsi: imizde bulunur, hep ktlk isteyen bir kuvvettir. Bu, eytana gre daha zararldr; nk itedir. teki yara gibi tedavisi zordur. eytan, bir konuda, bir kere vesvese verip gider. Nefis, ok inatdr, aldatncaya kadar urar. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: eytandan gelen hastalklar, kk bir ilala kolayca giderilebilir. Nefsimiz, her zaman yanmzda bulunan, azl can dmandr. Dardaki dmanmz, bu i dmann yardmyla bize saldrr. Onun yardmyla bizi yaralar. Nefsin her istei, Allah telnn yasak ettii eylerdir. Her ii, sahibi olan ve btn iyiliklerin sahibi bulunan Allah telya kar gelmektir. Hep, kendi can dman olan eytana uyar. 3- Kt arkada: dmann en tehlikelisi budur. Dnyada rezil eder, ahirette Cehenneme gtrr. Kitap, gazete, dergi, radyo, TV, internet siteleri de, birer arkadatr. Bunlar kt olursa, felaket olur. Bir hadis-i erif meali yledir: (Kiinin dini arkadann dini gibidir. Kiminle dostluk ettiine
398

www.dinimizislam.com

dikkat et.) [Hkim] Allah tel, Davud aleyhisselama da yle vahyetti: (Beni sevmeyenlerle arkadalk etme! Bunlar senin dmanndr. Kalbini karartr ve seni benden uzaklatrr.) [. Gazali]

Vesvese ihtiyat deildir


Sual: Besmelesiz kesilmi hayvan yani le yemek, alkoll veya domuz yal necis besinleri ve domuz jelatinli gdalar yemek haram iken nasl hell denebilir? Cochineal diye bir bcekten, kimyasal filtreleme yoluyla elde edilen, karmin isimli madde, boya olarak, her marka kolann iine konuyor. Fare, meyan kkn ok sever, meyan kkne pisliklerini bulatrr, meyan kknden de kola yaplr. Her kolada bunlar olduuna gre, her eit kolay imek haram iken nasl caiz denebilir? Burada bildirilen haram gdalar yememek farz deil mi? pheli olan gdalar da yememek ihtiyat deil midir? CEVAP Dediiniz eylerin hepsi haramdr, fakat iinde o haram maddelerin olduu kesin bilinmedike, saknmak, vesvese, kuruntu ve zararl olur, haram olmaz, zanla kesin hkm verilmez. (Buna haram madde konmu olabilir, tedbirli olmak gerekir) demek takva ve ihtiyat deil, vesvesedir. Vesvese bir hastalktr ve gnahtr. Ben takva sahibiyim, phelilerden kayorum demek, dinimizi iyi bilmemekten kaynaklanan bir vesvesedir. mam- Gazali hazretleri buyurdu ki: Yiyecek ve ieceklerde phe edip yememek, takva deil, vesvesedir. Mesela dinimiz, (Haram olduu bilinmeyen eyleri yiyin) buyuruyor. (Bilinmese de, haram ve necis eyler yenmez, mutlaka necis olmayan yiyin) demiyor. Byle emretseydi, her eyden phe eder, hibir ey yiyemezdik. Bir eyin necis olmadn tespit etmek genelde imknszdr. [Mesela frncnn ocuu un uvalnn stne ieyebilir. Yahut fareler unun iine girip kirletebilirler. Frnc bunlar bilmedii iin veya bile bile ekmek yapp bize verebilir. Bu ekmei yememiz gnah olmaz. Onun iin dinimiz, necis ve haram olsa da, (Necis ve haram olduu bilinmeyenleri yiyebilirsiniz) buyuruyor. Bu incelii iyi anlamaldr.] Resulullah efendimiz bir mrikin, Hazret-i mer de, bir Hristiyann kulland [belki de necis olan] testiden abdest almtr. Eshab- kiram, gayrimslimlerin verdii sular ierler, onlarn satt et, peynir gibi gdalar alrlard. Hlbuki pis, necis olan eyleri yemek haramdr. Kfirler ise ekseriya pis olur. Elleri, kaplar arapl olur. Hayvan Besmelesiz keserler.
399

www.dinimizislam.com

Eshab- kiram, bunlara ramen, necis olduunu kesin bilmedikleri iin, vesvese etmeyip, bu eit gdalar yerlerdi. (hya) mam- Kastalani hazretleri buyurdu ki: Peygamber efendimiz, Hayberde, Eshab- kiramla bir Yahudinin zehirli kebabndan bir lokma yedikten sonra, (Bu et, bana zehirli olduunu syledi) buyurup baka yemedi ve son hastalnda, (Hayberde yediim zehirli etin acsn hl hissediyorum) buyurdu. (Mevahib) Resulullah efendimiz, bir Yahudinin ekmeini ve yal yemeini temiz mi diye sormadan yedi. Bu domuz ya m, koyun ya m, ekmein hamuru suyla m, yoksa arapla m yoruldu diye sormad. Mrik kadnn su kabndan abdest ald. Bunlar, aratrmann gerekmediine birer delildir. (Berika) mam- Rabbani hazretleri buyurdu ki: Kfirlerle al veri eden Mslmanlar pis bilmek, bunlarn yiyecek ve ieceklerinden saknmak, ihtiyat deil, bu halden kurtulmak ihtiyattr. (Mektubat 3/22) Kfirler, gdalarmza necaset katabilecekleri gibi, zehir de katabilirler. Nitekim Yahudi, yemee zehir katmtr. [Hlbuki zehir yemek haramdr.] Peygamber efendimiz de, aratrmadan o zehirli yemei yemitir. nk necis olduu bilinmeyen eyleri yememek takva deil, vesvese olur. (Hadika) Dinimizde, (Bir eyin helal olmas iin delil aranmaz, haram olmas iin delil aranr) kaidesi vardr. Necis olduuna bir delil bulunmazsa, temiz kabul edilir. (Usul-i Pezdevi) [Sucuk, merubat ve dier] gdalarn iine necaset katlsa, fakat katld bilinmese yemek caiz olur. Bilmek, ya bizzat grmekle veya dil Mslmanlarn necaset katldn biz grdk demeleriyle anlalr. Katlyormu demekle haram olmaz. (Ebah) Gda maddelerine hile yaplabilir. Fabrikada iine eitli necasetler katlabilir. Yahut ihmal yznden necaset karabilir. Reelin, pekmezin iine fare dp lebilir. malat, kazan dkmeyebilir. Merubatlara alkol veya necaset karabilir, fakat iinde necaset olduu bilinmeyen btn gda maddeleri temiz kabul edilir, yenmesi gnah olmaz. (Tahrir)

400

www.dinimizislam.com

Baz kaynak kitaplar


Nakli esas alan kitap
Sual: Tam lmihal Seadet-i Ebediyye kitab neden kymetlidir? CEVAP Nakli esas ald ve iinde ahsi dnce olmad iin kymetlidir. Yzlerce kymetli eserden hazrlanmtr. Her okuyucunun bu eserleri bulup faydalanmas imknsz denecek kadar zordur. Baln kymetli bir gda olmas, birok iekten toplanarak hazrlanmasndan ileri gelmektedir. Seadet-i Ebediyye de buna benzer. Din kitap sorana, u byk ktphanede var denilse, ona yalnz bir kitap deil, binlerce kitap tavsiye edilmi olur. te S. Ebediyye de tek bir kitaptr; ama yzlerce kitabn zetidir. Piyasada bulunan baz ilmihallerdeki bilgilerin hatalar bir tarafa, doru olan bir meselenin hangi kitabn hangi sayfasndan alnd da bilinmemektedir. Bunlardan bazlar muteber bir kitaptan naklederken hata etmektedir. Tamamen nakle dayanan bu eser, ufak bir yanlla meydan vermemek iin defalarca kontrolden gemi ve her meselenin hangi kitabn neresinden alnd bildirilmitir. Redd-l-Muhtar, Halebi, Hadika, Mektubat- Rabbani gibi birok kymetli kitaplardan meydana gelen bu eseri okuyan, bahsi geen muteber kitaplardaki gereken bilgileri okuyup renmi olur. mann esaslar, Ehl-i snnet itikad, ok geni ve herkesin anlayabilecei ekilde aklanmtr. Batl frkalar ve dinler, inanlar bildirilerek, Mslmanlar bunlarn zararlarndan korunmutur. tikad meselelerden sonra, slamn be art ok geni bir ekilde aklanmtr. Her konu Hanefi mezhebine gre hazrlanm, zaman zaman dier mezhebe gre de hkmler ayrca bildirilmitir. Hi bir Trke ilmihalde olmayan, ihtiya halinde yaplan mezhep taklidi geni olarak aklanmtr. Mslmanlarn herhangi bir zrle kendi mezhebine gre yapamad amelleri, hak olan drt mezhepten birini taklit ederek nasl yapaca anlatlmtr. Krk yldan fazla sren bir aratrmann rn olan ve yzden fazla basks yaplan bu eser, eitli ilim adamlarnn tetkikinden de gemitir. Ruh armak ve cin hakknda uzun aklamalar yaplmtr. Tefsir, meal hakknda yeterli bilgi verilmitir. Hadis-i erif eitleri de, geni olarak aklanmtr. slamiyette kadnn yeri, kadnn ve kocasnn birbirlerine kar hak ve grevleri ve evlilik hakknda geni bilgi verilmitir. Yemesi, imesi haram ve helal olanlar bildirilmitir. Ksacas, bu kymetli eserde, bir Mslmana gereken btn dini bilgiler
401

www.dinimizislam.com

vardr. Hepsi de en kymetli eserlerden derlenmitir. ngilizceye de evrilmitir. Bu kitab batan sona dikkatlice okuyan kimse, dinimizin btn emir ve yasaklarn renir. Dinimiz hakknda yeterli bilgiye sahip olur. Din dmanlarnn hilelerine aldanmaz. Her Mslmann, dinimizi ok iyi bilmesi arttr. Dinini bilmeyenin dini yok demektir. 1248 sayfalk bu dev eseri, her Mslmann okuyup, oluk ocuuna da okutmas gerekir. En gzel hediye, en gzel mirastr. Bu kitap, www.hakikatkitabevi.com adresinden okunup temin edilebilir. Bu sitede, tamamn sesli dinleme imkn da mevcuttur.

Tam lmihal kitab


Mjde verir millete, Herkesedir hitab, Kavuturur devlete*, Tam lmihal kitab. Takip eder her a, Gerek ilmin kayna, Doru bilgi yuma, Tam lmihal kitab. Atom, fze uzay, Gne, Yldz ve Ay Yazar fizik kimyay, Tam lmihal kitab. Katksz Ehl-i snnet, limler verir kymet, Bilene byk nimet, Tam lmihal kitab. Doru tantr dini, lim eder kendini, Bilir nefsin fendini*, Tam lmihal kitab. Tutup yerden kaldrr, Suyu lde buldurur, Kalbe ilim doldurur, Tam lmihal kitab. Ykar kini garaz*, Sker kalbden maraz*, Rabbini eder raz, Tam lmihal kitab. ver ilmi sevmeyi,
402

www.dinimizislam.com

ncitme der kimseyi, Aydnlatr evreyi, Tam lmihal kitab. Emin mehaz* yeridir, Sanatnn eridir, Halis altn gibidir, Tam lmihal kitab. Hakka hak vermek iin, Batl yermek iin, Gerei grmek iin, Tam lmihal kitab. Uydurmaz cehalete, Sevk eder adalete, Koturur fazilete, Tam lmihal kitab. lim istersen eer, Okunur hep beraber, Nakle verir ok deer Tam lmihal kitab. Okuyan eder hayret, Grlr onda gayret, Ediyor hakka davet, Tam lmihal kitab. Dald ilden ile, Duyuldu dilden dile, Dolat elden ele, Tam lmihal kitab. Nurlanr btn yzler, Yaylr gzel szler, Ehl-i snneti izler, Tam lmihal kitab. bret ile baktrr, Bidatleri yktrr, Bir meale yaktrr, Tam lmihal kitab. Okunur her devirde, Deva olur her derde, Kaldrr gzden perde, Tam lmihal kitab.
403

www.dinimizislam.com

Dini doru bildirir, Kalbden pas sildirir, Son nefeste gldrr, Tam lmihal kitab. Onu ktler zalim, Bilmez ki evde lim, Okunmal sa salim, Tam lmihal kitab. Ktlenir ne diye, Sapklara reddiye, Neslimize hediye, Tam lmihal kitab. Vesikayla nakleder, Brakmaz kalbde keder, Bulunmaz bir aheser, Tam lmihal kitab. (*) Kelimeler: Devlet: Byk nimet Mehaz: Bir eserin kaynaklar Fent: Hile Garaz: Kin, dmanlk Maraz: Hastalk

Mektubat- Rabbani
slam leminde imam- Rabbani hazretlerinin Mektubat' kadar kymetli bir kitap daha yazlmamtr. Mektubat, cild olup, be yz yirmi alt mektubunun toplanmasndan meydana gelmitir. Kelm ve fkh bilgilerini, tasavvufun marifetlerini aklayan usuz bir derya gibi esiz bir eserdir. Mektubat'n birinci cildi 1616 senesinde talebelerinin mehurlarndan Yar Muhammed Cedid-i Bedahi Talkani tarafndan toplanmtr. Birinci cildde 313 mektup vardr. Bu cildin son mektubu, Muhammed Haim-i Kemi'ye yazlmtr. mam- Rabbani hazretleri birinci cildin son mektubunu yaznca, (Muhammed Haim'e gnderilen bu mektupla resullerin, din sahibi peygamberlerin ve Eshab- Bedr'in saysna uygun olduundan, yz on mektupla birinci cildi burada bitirelim) buyurmutur. kinci cildi ise 1619 senesinde yine talebelerinden, Abdlhay Ptni tarafndan toplanmtr. Bu cildde Esma-i hsna yani Allah telnn hadis404

www.dinimizislam.com

i erifte geen doksan dokuz ismi saysnca doksan dokuz (99) mektup vardr. nc cild de imam- Rabbani hazretlerinin vefatndan sonra 1630 senesinde talebelerinden Muhammed Haim-i Kemi tarafndan toplanm olup, bu cildde de Kur'an- kerimdeki surelerin saysnca yz on drt (114) mektup vardr. Her cildde toplam be yz yirmi alt (526) mektup vard. mam- Rabbani hazretlerinin vefatndan sonra on mektubu daha nc cilde ilave edilmitir. Bylece toplam mektup adedi (536) olmutur. Mektubat'daki mektuplarn birka Arabi, geri kalanlarn hepsi Farisidir. eitli zamanlarda baslmtr. Mektubatn birinci cildi Mektubat Tercemesi ismiyle Hakikat Kitabevi tarafndan yaynlanmtr. kinci ve nc cildlerdeki mektuplardan da gerekli olanlar Hakikat Kitabevi yaynlarndan olan Tam lmihal Seadet-i Ebediyye kitabnda yaynlanmtr. Bu kymetli eserler, www.hakikatkitabevi.com adresinden okunabilir ve temin edilebilir.

Mektubat anlamak
Sual: mam- Rabbani hazretlerinin Mektubatn anlamamz art mdr? Mektuplarda sluk, cezbe, seyr-i fillah gibi birok kelime ile karlayoruz. Bunlarn manalarn bilmek gerekir mi? CEVAP Gerekmez. Bilsek de anlayamayz. Seyyid Abdlhakim Arvasi hazretleri, (Allah telnn kitabndan ve Resulullahn hadislerinden sonra, slam kitaplarnn en stn, en faydals, mam- Rabbani hazretlerinin Mektubat kitabdr. Mektubat anlamak iin deil bereketlenmek iin okumaldr) buyuruyor. (Kitap okumak, sohbetin yarsdr) buyuruluyor. Yani, bir byk zatn kitabn muhabbetle okuyan, sohbet etmi gibi Ondan istifade eder. Mektubat severek okuyan da, mam- Rabbani hazretlerini sever, tanr, nasibi ve muhabbeti miktarnca Ondan feyz almaya balar. Okuduka anlamaya, kalbi de nurlanmaya, ibadetlerin tadn duymaya, haramlardan gnahlardan nefret etmeye balar. ki cihan saadetine kavuur ve bakalarnn da kavumasna vesile olur.

Mektubat- Rabbani
Sual: Anlamasak da mam- Rabbani hazretlerinin Mektubatn okumamz gerekir mi? CEVAP Elbette, okumak ok faydaldr. Mektubat severek okumak, kalbden dnya sevgisini karr. Hatta Mektubata tbi olanlar, Cehennem ateinin yakmayaca kendisine bildirilmitir. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor
405

www.dinimizislam.com

ki: Bir gn amellerimdeki kusuru grme hli beni kaplad. Byk bir pimanlk ve krklk iindeyken, (Allah tel iin alalan, Allah tel ykseltir) hadis-i erifini hatrladm. Sonra yle bir nida geldi: (Seni ve kyamete kadar seninle vastal ve vastasz olarak tevessl edenleri mafiret eyledim.) Kyamete kadar, vastal ve vastasz olarak bizim yolumuza gireceklerin hepsini bana gsterdiler. simlerini, soylarn ve memleketlerini bildirdiler. stersem, hepsini bir bir sayarm. Hepsini bana baladlar. (Makamat-i Ahmediye)

Mektubatn zellii
Sual: mam- Rabbaninin yazd Mektubatn zellii nedir? CEVAP tikad ve fkh bilgilerini, tasavvufun marifetlerini aklayan ve Mslmanlara her konuda yol gsteren, usuz bir derya gibi, esiz bir eserdir. Mektuplarnn kitap haline getirilmesi de, bizzat mam- Rabbani hazretlerinin bilgisi dhilinde olmutur. Mesela, 1. cildin son mektubunu yaznca, (Muhammed Haime gnderilen bu mektupla resullerin, din sahibi peygamberlerin ve Eshab- Bedirin saysna uygun olduundan, 313 mektupla birinci cildi burada bitirelim) buyurmutur. stifade edebilmek iin, her mektup bize yazlm gibi dnerek okumak gerekir. Bir mektubunda buyuruyor ki: Bu mektup grnte belli bir kiiye yazlmsa da, gerekte, bu ie yakn olan herkese yazlm demektir. (Kl, kullanan iindir) sz mehurdur. (1/221) Bir mektubunda da zetle buyuruyor ki: Resulullah efendimiz, (slamiyet garip, kimsesiz olarak balad. Son zamanlarda, balad gibi, garip olarak geri dner. Garip olan Mslmanlara mjdeler olsun!) buyurdu. Bundan nceki idare zamannda Mslmanlar, o kadar garip olmutu ki, kfirler aka Mslmanl ktlyor, Mslmanlarla alay ediyorlard. Dinsizliklerini, ahlkszlklarn, sklmadan aklyorlard. arda, pazarda kfirleri ve dinsizlii vyorlard. Mslmanlarn, Allah telnn emirlerinden biroklarn yapmas, [sylemesi ve yazmas] yasak edilmiti. badet edenler, slamiyete uyanlar ayplanyor ve ktleniyordu. Bugn, yle bir gndr ki, az bir i, bir hareket, hemen kabul olunup pek ok sevab verilir. Eshab- Kehfin bu kadar kymet ve hret kazanmasnn sebebi, yalnz hicret etmeleriydi. Dman saldrd zaman, svarilerin az bir hareketi, ok kymetli olur. Bar zamannda, pek ince,
406

www.dinimizislam.com

g talimleri, bu kadar kymetli olmaz. Bugn sizin, szle yaptnz cihad, cihad- ekber yani byk cihaddr. Bu szle [ve kalemle] olan cihad, klla olan cihaddan daha krl bilin! Ubeydullah-i Ahrar, (Eer eyhlik yapsaydm, hibir eyh, bir yerde, bir mrid bulamazd. Fakat bana baka vazife verildi. O vazife de, slamiyeti yaymak ve slamiyeti kuvvetlendirmektir) buyurdu. Bunun iin, sultanlara, gidip nasihat verirdi. Tesirli szleriyle, hepsini doru yola getirirdi. Onlar vastasyla slamiyeti yayard. Kfirlerin kazanmamas, eski kin ve dmanln bamza gelmemesi, mslmanlarn zulm ve ikenceye dmemesi iin, dua edelim. (1/65)

Mzrakl ilmihal
Osmanl sultanlar, ok kymetli bir eser olan Mzrakl lmihli, Trklerin bulunduu her yere gndermiler; halk da dinini doru olarak renmilerdi. Bunu bilen slam dmanlar, Mzrakl lmihli ktlemilerdi. Mehur bir komnist, Mzrakl lmihl aleyhine bir iir yazmt. Sradan bir kitap olsayd, onu ktlemek iin iir yazar myd? Komnistler ve ateistlerden sonra, mezhepsizlerde de, Mzrakl lmihl dmanl grlmektedir. (Toplama kitaptr. Halk kitabdr. lim kitab deildir) diyorlar. Bu iddiaya aada cevap verilecektir. imdi, nce ilmihlin ne olduunu aklayalm: Halk iin yazlm olan ve herkesin bilmesi ve yapmas gereken iman, ahlak ve fkh bilgilerini ksaca ve aka anlatan kitaplara ilmihl kitaplar denir. slam limlerinin, Kuran- kerimin aklamalarndan ve ayrca Peygamber efendimizin hadis-i eriflerinden derleyerek yazdklar din kitaplarna ilmihl kitaplar denir. Allah telnn, Kuran- kerimde bildirdii slam dinini doru, salam renmek isteyenlerin, ilmihl kitaplarn okumalar lazmdr.

lmihl farzdr
bni bidin hazretleri buyuruyor ki: Her Mslman erkek ve kadnn ilmihl renmesinin farz olduunu, limler szbirlii ile bildirdi. Her Mslman kadnn hayz ve nifas bilgilerini renmesi farzdr. Erkein de evlenecei zaman, hayz ve nifas bilgilerini renmeleri lazmdr. (Menhel-l-varidin) Bir mezhebe tbi olmak ve mezhepsizlikten kurtulmak iin, bir mezhebin fkh bilgilerini iyi renmek lazmdr. Bu da ilmihl kitaplarndan renilir. Allah telnn emir ve yasaklarn doru yapabilmek iin herkese
407

www.dinimizislam.com

lazm olan bilgiler, ancak ilmihl kitaplarndan renilir. Dinini seven ve kayran insanlarn ilmihl kitaplarn alp, oluk ocuuna retmesi birinci vazifesidir. lmihlini renmeyen ve ocuklarna retmeyenler, Mslmanlktan ayrlmak, kfr felaketine dmek tehlikesindedir. Resulullah efendimiz, (lim bulunan yerde Mslmanlk vardr. lim bulunmayan yerde Mslmanlk kalmaz) buyurdu. Ecdadmz, her zaman toplanp, ilmihl kitaplarn okurlar; dinlerini renirlerdi. Ancak, byle Mslman kaldlar. slamiyetin zevkini aldlar. Bu saadet n, bizlere doru olarak ulatrabildiler. Bizim de Mslman kalmamz, yavrularmz iimizdeki ve dmzdaki dmanlara kaptrmamamz iin, ilk ve en lzumlu are, her eyden nce hakiki limlerin hazrlad ilmihl kitaplarn okumak ve renmektir. badetlerin teferruatn, artlarn ve doru olarak nasl eda edileceklerini renmek iin, ilmihl kitaplarn okuyup renmek gerekir.

Kymetli ilmihller
Mzrakl lmihlin asl ad Mifth-ul Cennet, yani, Cennet Kapsnn Anahtardr. 1480de Edirnede vefat etmi olan Muhammed zniki yazmtr. Seyyid Abdlhakim Efendi, (Mifth-ul Cennet ilmihlinin yazar salih bir zattr. Okuyanlara faydal olur) buyuruyor. Bu kitap kymetli kitaplardan toplanmtr. Kitapta genellikle Hanefi mezhebinde en kuvvetli hkmler toplanm ve ihtilfl meselelere yer verilmemitir. Bu bakmdan, halkn ok rahat anlad bir ilmihl kitab olmutur. Byle olmas sebebiyle senelerce halkn ok rabetine mazhar olmutur. Kitabn banda nce iman ve doru itikada yer verilmi; sonra ibadet bahisleri ve ahlak, 54 ve 32 farz yer almtr. Kitap zamann Trkesine gre yazlm ve halkn kolay anlayaca bir dil kullanlmtr. Bu bakmdan da ok nemli bir eserdir. Mifth-ul Cennet ilmihli, Hakikat Kitabevi tarafndan, slam Ahlak kitabnn iinde neredilmitir. En kymetli ilmihllerden biri de, Kd-zadenin Birgivi Vasiyetnamesi erhidir. Fkhi meseleleri detayl ve vesikal olarak anlatan bir eser de Tam lmihl Seadet-i Ebediyyedir. Bu eseri okuyanlar ise, dedelerinin dinini uurlu olarak renip, blclerin iftiralarna aldanmaz; cahillerin, mnafklarn ve genlii zehirleyen maddi ve manevi din soyguncularnn zararlarndan kurtulur. Hak yolda birleir. [www.hakikatkitabevi.com adresinden okunabilir ve temin edilebilir.] air diyor ki: Okuyalm her daim, Doru bilgiyle kaim,
408

www.dinimizislam.com

Evimizde bir lim, Mzrakl lmihlim. Balar ve dahi diye, nce lisan zevkiyle, Ecdadmdan hediye, Mzrakl lmihlim. Mifth-ul Cennet adn, Ruhlara gda tadn, Doru iman yaydn, Mzrakl lmihlim. limlerin hitab, Gnllerin mehtab, Evimizin kitab, Mzrakl lmihlim.

Kymetsiz yazlar
Sual: Kymetsiz Yazlar kitabna niye kymetsiz deniyor? CEVAP Bu kitabn birinci ksm mam- Rabbani hazretlerinin, ikinci ksm ise olu Muhammed Masum hazretlerinin Mektubatndan seilen ok kymetli ifadelerdir. Bu cmleler alfabetik olarak dizilmitir. Her cmlenin sonuna alnd cildin ve mektubun sra numaralar yazlmtr. Merhum hocamz, bunlar hazrladktan sonra, Seyyid Abdlhakim Arvs hazretlerine okuyunca, ok takdir edip, (Bu nadide eserin ismi Kymetsiz Yazlar olsun, bunun kymetine karlk olabilecek bir ey bulunabilir mi?) buyurmutur. Bu kymetli kitap, (0212) 523 45 56 nolu telefondan ve www.hakikatkitabevi.com ile www.dinimizislam.com sitelerinden sipari edilebilecei gibi, bu sitelerden cretsiz okunabilir, indirilebilir ve sesli olarak da dinlenebilir. Sual: Kymetsiz Yazlar diye bir kitaptan bahsediliyor. Bu kitapta ne gibi bilgiler vardr? CEVAP Bu kitap, mam- Rabbani hazretlerinin Mektubatndan alnm yazlardr. Kymetsiz demek, kymet biilemeyen, demektir. Bu yazlarndan bazlarn bildirirsek kitabn mahiyeti hakknda az da olsa bilgi edinilmi olur. [Bu kymetli kitap, www.hakikatkitabevi.com adresinden okunabilir ve temin edilebilir.] O kymetli szlerden bazlar yledir:
409

www.dinimizislam.com

* Melekler, Allah iin bir araya gelen bir-iki kiinin bulunduu yere imrenirler. * Ayaklarn zinas, dinimizin haram kld yerlere gitmek. Gzlerin zinas, slamiyetin yasaklad haramlara bakmaktr. * Hak telnn dmanlarndan kand iin Hazret-i brahimin n yksek olmutur. * Hazret-i Ebu Bekir, (Asl idrak, kendinin aczini bilmektir) buyurdu. * hsan her yerde vlmeye deer. Akraba ve komuya yaplrsa daha iyidir. * Kabiliyet, Allah telnn ihsandr. * stikamet [her ite doruluk], kerametten stndr. * slamiyet o derece garip olmutur ki, kfr yobazlar, aka, kfr ahkamn, slam beldelerinde yapmaya raz olmayp, slamn hkmlerinin tamamen sona ermesini, Mslmanlardan ve mslmanlktan eser kalmamasn isterler. * slam garip olmutur ve gittike de daha ok garip olur. Yeryznde Allah diyen kimse kalmaz. * Eshab- kiram, evliyaln en yksek tabakasndadr. * Eshab- kiramn tamam, sohbetin bereketiyle, lmeden nce lmek erefine kavumutur. Eshab- kiramn nefsleri, Peygamberimizin sohbetinde heva ve hevesten, kin ve dmanlktan temizlendi. * Eshab- kiramn hepsi dildir. Rivayette, teblide hepsi birdir. Birinin rivayeti, dierinin rivayetinden stn deildir. * Eshab- kiramn hepsi, Cennet ile mjdelenmitir. * Eshab- kiramn birini ktlemek, dini ktlemek olur. Eshab arasndaki savalar, dmanlktan dolay deil, ictihad yznden idi. ctihadda hataya da sevap verilir. Eshab- kiram sohbet bereketiyle kemale ulat. Bu mmetin evliyasnn hepsinden stn oldu. * badetlerin kabul, ihlasa baldr. Beden ile salih amel ilemeden, kalb selameti davas btldr. * Zenginlerin sohbetine rabet etmeyiniz! Zaruretsiz onlar ile dp kalkmaynz! * Allah telya olan muhabbetin kadar, halk sana muhabbet eder. Senin Allah teldan korkun kadar, halk da senden korkar. Allah azze ve celle ile meguliyetin her ne kadar olursa, halk da senin emrinde o kadar megul olur. Tamamen Hak telya dn ve bakalarndan yzn evir. Nefsin seni megul etmesin. Allah telnn fazlndan bakasna itimat etme. * lahi, dostlarn yle kldn ki, onlar bilen seni bulur, seni bulmayan
410

www.dinimizislam.com

onlar bilmez. * Elem, znt, ayrlk ve musibet, madem ki Allah telnn irade ve takdiriyledir. Ona raz olmak lazmdr. * Enbiya gnahtan masum, evliya mahfuzdur [korunmutur.] nsann kymeti, himmeti kadardr. [Himmet, gayret demektir.] * nsann izzeti, iman ve marifet iledir. Mal ve mevki ile deildir. * Evlada hizmet, babasna hizmettir. Evld- inn [evliya ztn ocuklarna] hizmetini kendine saadet bileler. Evliyann elbisesini edeple giymenin faydas oktur. * oluk-ocuu memnun etmek iin, gnaha raz olmak aklszlktr. * Ehl-i beyt sevgisinin son nefes iin pek ok faydas vardr. Bidat ehlinin en kts Eshab- kirama buzedenlerdir. * Doruyu sylemek ac gelir. Arkadann hatasn grp de, onu ikaz etmemek dostlua smaz. * Dert ve bela, gnahlarn ok affedildiini gsterir. Gnahlarn ok olduunu gstermez. * Resulullahn Ahmed ismi, Muhammed isminden efdaldir. * Dinin yasaklad her hakikat, zndklktan baka bir ey deildir. Kymetsiz yazlar kitabndaki hadis-i eriflerden nn meali yledir: (Amellerin efdali, mmini sevindirmektir.) (merin btn sevaplar, Ebu Bekirin bir sevab kadardr.) Cebrail aleyhisselam, (stediin gibi yaa, muhakkak leceksin. stediini sev, muhakkak ondan ayrlacaksn. stediini yap, muhakkak karln greceksin) buyurmutur.

ok kitap okumak
Sual: Birok muteber kitap var. Bunlarn hepsini okumak gerekir mi? CEVAP Dinimizi doru olarak renmek iin, ok kitap okumak yerine, doru olan bir tanesini ok okumak gerekir. Tercme kitaplarn hemen hepsinde yanllklar, ahsi dnceler bulunmaktadr. zellikle o dildeki deyimlerin Trkedeki karlklar bilinmedii iin kelime kelime aynen tercme ediliyor ve byk yanllklara sebep oluyor. bni Teymiyye ok lim idi. Fakat ilim ehlince, (Allah telnn, saptmasna ilmini sebep kld kimse) diye anld. Demek ki, sadece ilim yetmiyor. Bir rehberi olmadan ilim renmek, doru yolu buldurmuyor. Bir baka husus da, 14 asrdr gelen binlerce slam liminin on binlerce kitab var. O zamanlarn artlarna ve insanlarn hallerine gre yazlmt.
411

www.dinimizislam.com

Darlislama gre yazlmt. O kitaplarda binlerce kavil var. Hangisine gre amel edecek? Ama mftabih olan kavilleri bildiren kitab okumak yeterli olur. lim ehli bir zat, (imdiye kadar binden fazla kitap okudum. Keke bunun yerine Tam lmihali bin kere okusaydm) demiti. Bu kymetli kitapta bir Mslman iin lazm olan her bilgi mevcuttur.

Fkh ve ilmihal
Sual: Fkh kitabyla, ilmihal kitab ayn ey midir? CEVAP mam- azam hazretleri, (Fkh, lehine ve aleyhine olan bilmektir) buyuruyor. Fkh ilmi, efal-i mkellefini yani, bedenle yaplmas ve saknlmas gereken emirleri, yasaklar ve mubahlar retir. Fkh bilgisi drde ayrlr: 1- badet bilgileri [Namaz, oru, zekt, hac, cihat bilgileri], 2- Mnakehat [Evlenme, boanma, nafaka ve dallar], 3- Muamelat [Al veri, kira, irketler, faiz, miras bilgileri], 4- Ukubat [Hrszlk, gasp, katillik gibi sulara verilen cezalar]. lmihal bilgileri iinde fkh bilgileri olduu gibi; tefsir, kraat, hadis, kelam, tasavvuf gibi dier din ilimleri; mantk, mnazara, fizik, kimya, tp ve astronomi gibi fen ilimleri de bulunur. Fen bilgileri, slami ilimlerin bir koludur. Bunun iin ilmihali renmek, dinin tamamn renmek olur.

Dorusunu renmek
Sual: Bir kimsenin ok kitap okuyarak hakk btldan ayrmas kolay olur mu? CEVAP ok kitap okumak veya ok ilim renmekle hakk btldan ayrmak kolay olmaz, hatt mmkn olmaz. Birok kaviller vardr. Hangi kavle uyacan bilemez. Mftabih kavil budur denilen ilmihalleri okumak gerekir. kinci bir husus da, mrid-i kmile kavumam, onun kitabn okumam olann hakk btldan ayrmas mmkn deildir.

Pusula
Hamdi amca, Mcahiti bir Cuma namaznda camide grmt. Namazdan sonra yanna yaklaarak dedi ki: Delikanl senin gibi genleri camide grmek, beni umutlandryor. Aferin sana hep gel camimize olur mu? Efendim, aslnda ben bu civarda oturuyorum; ama bu camiye gelmiyordum, bir arkadamla baka bir camiye gidiyorduk.
412

www.dinimizislam.com

Arkadam artk benden ayrld, ben de bu camiye geleyim dedim. Ya neden ayrld senden? Aslnda iyi ocuktur Murat. Babas lnce bocalad, etrafnda onunla ilgilenecek akrabalarndan da kimse olmaynca babo ne yapacan bilemez bir halde sada solda gezmeye balad. Bu arada bir kz taklm peine, bu istemeyip katka kz daha srarc olmu sonunda kafalam bizimkini. Dershane falan derken, ilgilenen de olmaynca, nce namaz brakt, sonra arkadalardan uzaklat, u anda kaybolmak zere Ne demek kaybolmak evladm, yolu bilmiyor mu bu ocuk? Amca, bu arkadamn bir tanesi... Byle ok arkadam vard, hepsi u an yok, senin anlayacan, kayplara kartlar. Kayp yani. Peki, bu kadar kayp arasnda sen nasl kaybolmuyorsun? Amcacm benim pusulam var, ben kaybolacam anladm zaman o pusulaya bakp yolumu dzeltiyorum. Bahsettiin nasl bir pusulaym acaba, pek merak ettim. Herkese verelim bu pusuladan da, kaybolmasnlar. Benim pusulam bir kitap, slam Ahlak kitab manm nasl dzelteceimi, ibadetlerimi nasl doru yapacam, herkesle nasl iyi geineceimi, hepsini bu kitaptan rendim. Yanmda da bu kitaptan bir tane fazla var, buyurun size hediyem olsun. Geri byle bir kymetli kitaba kavumak da nasip meselesi ya Allah raz olsun. Seni ok sevdim, ara sra urarsan sohbet ederiz, kitap okuruz. Ben hep bu camideyim. Ben de sizi sevdim, inallah tekrar geleceim, sizinle sohbet etmek ok gzel. Allahasmarladk. Dorusu, yllar var, ben de senin gibi akll bir delikanlyla sohbet etmemitim. ok sevindim, var git selametle, gene gel sohbet edelim seninle. Hamdi amca, hakikaten de yllardr die dokunur bir genle karlamamt. Mcahitin dediklerini dnp, (Genliinden beklenmeyecek laflar etti, ok ardm dorusu, demek hl byle evlatlar yetiiyormu) demekten kendini alamad. Sonra bu ite, slam Ahlak kitabnn byk rol olduunu anlad.

Sevgi ve dmanlk
Sual: Kimisi, mam- Gazali, mam- Rabbani gibi Ehl-i snnet limlerinin kitaplarn severek okurken, kimisi de, bu kitaplara hakaret
413

www.dinimizislam.com

ediyor. Herkes niye ayn fayday salayamyor? CEVAP Baklava, iyi bir gdadr; ancak eker hastasna zararldr. Ehl-i snnet limlerinin kitaplar da bidat ehline kt grnr. Onlarn hali, maymunun aynaya bakp da, irkinliini grnce, aynay krmasna benzer. Yahut gneten ayn enerjiyi alan elmann kzarp tatllamas, biberin ise, kzarp aclamas gibi bir eydir. Her ne kadar, bunlar gneten oluyorsa da, aclap tatllamalar kendilerindendir. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Allah telnn feyzleri, nimetleri, ihsanlar yani iyilikleri, her an insanlarn iyisine, ktsne, herkese gelmektedir. Herkese mal, evlat, rzk, hidayet, irat, selamet ve daha her iyilii fark gzetmeden gndermektedir; fakat insanlarn bir ksm kabul ediyor, bir ksm kabul etmiyor. Mesela gne, hem amar ykayana, hem de amarlara ayn ekilde parlarken, amarcnn yzn yakp karartr, amarlar ise beyazlatr. (1/164)

Faideli Bilgiler kitab


Sual: Gnmzdeki mezhepsizlerden bahsettii iin, (Hakikat Kitabevinin yaynlarndan Faideli Bilgiler kitab Ahmet Cevdet Paann olamaz) deniyor. Doru mudur? CEVAP Bu kitabn iinde iki blm vardr: Birinci blm, Ahmet Cevdet Paann yazd Malumat-i Nafia (Faideli Bilgiler) risalesidir. Birinci blm Ahmet Cevdet Paaya ait olduu iin, kitaba (Faideli Bilgiler) denilmitir. Bu kitabn Ahmet Cevdet Paaya ait olmayan ikinci blm, ksma ayrlmtr: 1- Muhtelif Bilgiler: Bu ksmda, slam dini hakknda ksa ve z bilgiler, Ehl-i Snnet itikad, fkh limlerinin snflandrlmas, mam- azam hazretlerinin hayat, Ehl-i snnet d bir inan sistemi olan Vehhabilik hakknda bilgi vardr. 2- Din Adam Blc Olmaz: Bu ksmda, Msrda din adam olarak ortaya kan Reid Rzann blc yazlarna cevap verilmektedir. Ayrca drt mezhep imam hakknda ksa bilgi verilmektedir. Din adam nasl olmaldr ve imanda ve amelde bidat konusu da geni olarak izah edilmektedir. 3- Doruya nan, Blcye Aldanma: Bu ksmda, dinde reform yapmak isteyenlere cevap verilmekte, cebriye, mutezile ve Ehl-i snnet frkalarnn kaza kader konusundaki inanlar, iman yalnz inanmak mdr, Kuran- kerim tefsir ve mealleri, Allah sevgisi ve Allah korkusuyla, slm
414

www.dinimizislam.com

dininin kadna verdii deer hakknda bilgi verilmektedir.

Hak Szn Vesikalar


Sual: Hak Szn Vesikalar kitabnda neler var? CEVAP Bu kitapta, tam 10 risale [kitapk] vardr: 1- Abdullah- Sveydi hazretlerinin Hcec-i katyye kitabdr. Ehl-i snnetle iilerin arasndaki ayrln giderilmesini ve Nadir ahn bu husustaki fermann bildirmektedir. 2- mam- Rabbani hazretlerinin Redd-i Revfd kitabdr. 3- Osman Efendinin Tezkiye-i ehl-i beyt kitabdr. Bir din cahilinin yazd Hsniye kitabna cevap verilmektedir. 4- Bu blmde, din cahillerinin eitli fikirlerine cevap verilmekte, bilhassa namaz ve mescidler konusunda geni bilgi olup, namazn be vakit olduu delillerle aklanmaktadr. 5- Bu blmde, Ehl-i beytle Eshab- kiramn birbirlerini ok sevdikleri aklanmakta ve bu hususta iftira edenlerin szleri, ilm olarak cevaplandrlmaktadr. 6- mam- Rabbani hazretlerinin Peygamberlik nedir kitabdr. Bu blmde Peygamberliin ve mucizenin ne olduu, Muhammed aleyhisselamn peygamberliinin ispat bildirilmektedir. 7- mam- Rabbani hazretlerinin hayatdr. Bu blmde ayrca, mam- Rabbani hazretlerinin olu Muhammed Masum hazretlerinin 33 kymetli mektubu da mevcuttur. 8- mam- Gazali hazretlerinin, Eyyhel-veled yani Ey Oul kitabdr. 9- Bu blmde, slamiyete iftira atanlara cevap verilmektedir. 10- Bu blmde, komnizm ve komnizmde din dmanl hakknda geni bilgi vardr. Kitabn nsznde de, zetle deniyor ki: (Herkes, insanla hizmet etmenin en erefli vazife olduunu ve bunun iin altn syler. Kendi keyfi, zevki iin ve para kazanmak iin olan almalarn, didinmelerini, bu hizmet maskesiyle rtenler pek oktur. nsanlara hizmet, onlar dnyada ve ahirette rahata, huzura kavuturmak demektir. Bunun da tek yolu, insanlar yaratan, yetitiren, merhameti ve ihsan sonsuz olan Allah telnn gsterdii saadet yolu yani slamiyettir. O halde insanla hizmet, slama hizmetle olur. slama hizmet, insanla hizmettir. nsanla dman olanlar, slamiyeti yok etmeye almtr. Saldrlarnn en tesirlisi, Mslmanlar aldatmak, ierden ykmak olmutur. Onlar blmler, birbirine dman etmiler, dinsizlerin penesine
415

www.dinimizislam.com

dmelerine sebep olmulardr.) Bu kymetli kitap, (0 212) 523 45 56 nolu telefondan veya www.dinimizislam.com ve www.hakikatkitabevi.com sitelerinden sipari edilebilecei gibi, bu sitelerden cretsiz okunabilir, indirilebilir ve sesli olarak da dinlenebilir.

Herkese Lazm Olan man


Sual: Herkese Lazm Olan man kitab nelerden bahsediyor? CEVAP Bu kitap, 4 blmden meydana gelmitir: 1- Bu blmde, Mevlana Halid-i Badadi hazretlerinin tikadname kitabnn tercmesi mevcuttur. mann ve slamn artlar, geni olarak aklanmtr. 2- Allah telnn varlna iman, Peygamberler, dinler ve kitaplar hakknda bilgi verilmitir. Mslman olmadklar halde Mslmanla hayran olanlarn ve sonradan Mslmanl seenlerin, slamiyet hakkndaki szleri yazlmtr. 3- Bugnk Tevrat ve ncillerdeki hatalarla, Kuran- kerim hakknda bilgi vardr. Ayrca Resulullah efendimizin mucizeleri, faziletleri, gzel ahlak ve detleri bildirilmitir. 4- Bu blmde, slamiyet hakknda geni bilgi mevcuttur. slam dinine yaplan iftiralara da cevap verilmitir. slamiyet bir vahet dini deildir, Hal seferleri, Mslmanlara yaplan zulmler, ngilizlerin slam dmanl, Mslmanlar cahil deildir, Din ile felsefenin fark, slamiyette felsefe var mdr gibi konular da mevcuttur. Kitabn nsznde zetle deniyor ki: (slam dininin inanlarn, emir ve yasaklarn bildiren binlerce kymetli kitap yazlm, bunlarn ou, yabanc dillere evrilerek, her lkeye yaylmtr. Buna karlk, ksa grl kimseler ve ngiliz casuslarna aldanm olan cahil din adamlar, her zaman, slamn faydal ahkmna yani emirlerine ve yasaklarna saldrm, onu lekelemeye, deitirmeye, Mslmanlar aldatmaya uramlardr. Kuran- kerimden ve hadis-i eriflerden, yanl, bozuk manalar karlacan, bylece 72 sapk frkann treyeceini, Resulullah efendimiz haber vermitir. Byk slam limi ve din profesr ad altnda ortaya kmakta olan, bu sapk frkalardaki kimselerin kitaplarna, konferanslarna aldanmamal, bu din, iman hrszlarnn tuzaklarna dmemek iin, ok uyank olmal. slam limleri, bunlarn hepsine, gerekli cevaplar nceden yazmlar, Allah telnn dinini, huzur ve kurtulu yolunu bildirmilerdir.
416

www.dinimizislam.com

Biz de bu kitabmzda, hakiki limlerden, byk slam limi, Mevlana Halid-i Badadi hazretlerinin tikadname kitabn setik. Nerolunmasn nasip ettii iin, Allah telya sonsuz hamd ve krler olsun! mann alt esas zerinde, bu kitabmzda geni bilgi vardr. Her Mslman bu kitab iyi okumal, ocuklarnn ve btn tandklarnn okumalar iin gayret etmelidir.) Bu kymetli kitap, sitemizdeki kitap sipari formundan ve www.hakikatkitabevi.com sitelerinden sipari edilebilecei gibi, cretsiz olarak da okunabilir, indirilebilir ve sesli olarak da dinlenebilir.

slam Ahlak
Sual: slam Ahlk kitabnda neler var? CEVAP Bu kitap 3 blmden meydana gelmitir: 1- slam Ahlak: Ali bin Emrullah ve Muhammed Hdim hazretlerinin kitaplarndan hazrlanmtr. Kt ahlk ve bundan kurtulma areleri, 40 kt huy ve tedavi yollar, ahlk ilminin faydalar, ruhun ne olduu, ruhun kuvvetleri geni olarak anlatlmaktadr. 2- Cennet Yolu lmihali: Mzrakl lmihl olarak da bilinir. Cennet Yolu lmihalinin asl ismi, (Miftah-ul Cennet) yani Cennet kapsnn anahtardr. mann alt art, kfre sebep olan hususlar, slamn 5 art, 54 farz, byk gnahlar, evlenmenin edebleri, lme hazrlk gibi konular anlatan bir ilmihal kitabdr. Muhammed bin Kutbddin znik hazretleri hazrlamtr. Seyyid Abdlhakim Arvasi hazretleri, (Bu ilmihalin yazar salih bir zattr. Okuyanlara faydal olur) buyurmutur. Osmanl sultanlar da, ok kymetli bu eseri, birok lkeye gndermiler, halk da dinini doru olarak renmiti. Bunu bilen slam dmanlar, Mzrakl lmihli ktlemilerdi. 3- Ey Oul lmihali: Sleyman bin Ceza hazretleri hazrlamtr. badetler, iman, ana-baba hakk, sla- rahim, yeme ime adab, hakiki Mslman nasl olur gibi konular vardr. Ayrca bu blmn sonuna, Muhammed Msum Fruk hazretlerinin ok kymetli 11 mektubunun tercmesi de ilave edilmitir. Kitabn nsznde zetle deniyor ki: Her Mslmann islam bilgilerini lzumu kadar renmesi farzdr. Bunun iin, slam limleri, birok kitap yazmlardr. Kitabmzn birinci ksmnda, slamiyetin beenmedii ahlk ve bunlardan korunma ve kurtulma arelerini bildireceiz. Bu kt ahlk, kalbin hastalklardr. Kalbi ve ruhu ebed lme srkler. Bu kitabmz okuyan temiz genler,
417

www.dinimizislam.com

dedelerinin, salam bedenli, iyi ahlkl, alkan, medeni, ilerici olduklarn anlayacak, din cahillerinin yalanlarna, iftiralarna aldanmaktan kurtulacaktr. Ey temiz genler! Ey, mrlerini slam dininin gzel ahlkn renmekte ve yaymakta tketen ve canlarn Allahn dinini insanlara yaymakta feda eden ehitlerin asil ve kymetli ocuklar! erefli ecdadmzn sizlere tam ve doru olarak getirdii ve emanet brakt, mbarek slam dinini ve bunun bildirdii gzel ahlak iyi reniniz! Gzel yurdumuza gz diken, can, mal, din ve ahlk dmanlarnn saldrlarna kar, bu mukaddes emaneti btn gcnzle savununuz! Her yere yayarak, insanlar saadete kavuturmaya alnz! Biliniz ki, dinimiz, gzel huylu olmamz, birbirimizi sevmemizi, byklere hrmet, kklere efkat etmeyi, dinli dinsiz, herkese iyilik etmeyi emretmektedir. Allahn, dorularn yardmcs olduunu hi unutmaynz! Bu kymetli kitap, sitemizdeki kitap sipari formundan sipari edilebilecei gibi, www.hakikatkitabevi.com adresinden de cretsiz okunabilir.

Mzrakl lmihl
Okuyalm her daim, Doru bilgiyle kaim, Evimizde bir lim, Mzrakl lmihlim. Balar ve dahi diye, nce lisan zevkiyle, Ecdadmdan hediye, Mzrakl lmihlim. Mifth-ul Cennet ad, Ruhlara gda tad, Doru iman yayd, Mzrakl lmihlim. limlerin hitab, Gnllerin mehtab, Evimizin kitab, Mzrakl lmihlim. Kelimeler: Kaim: Ayakta duran, var olan

418

www.dinimizislam.com

Eshab- kiram kitab


Sual: Hakikat Kitabevi yaynlarndan Eshab- kiram kitabnda neler var? CEVAP Eshab- kiram kitabnn banda, Eshab- kiramn stnl, Eshab- kirama dil uzatanlarn haksz ve cahil olduklar anlatlmakta, ayrca ictihadn ne olduu aklanmaktadr. Tenbih ksmnda, iftiralarla dolu Hsniye kitabna cevap verilmekte, bir ksmnda da, byk slm limi mam- Rabbani hazretlerinin ve Seyyid Abdlhakim-i Arvasi hazretlerinin rnek hayatlar anlatlmaktadr. Mslmanlarn iki gz bebei ksmnda, Hazret-i Ebu Bekir ve Hazret-i merin stnlkleri, slamda ilk fitne ksmnda, Eshab- kiram arasndaki hdiseler, mam- Rabbani hazretlerinin kaleminden ok gzel ve ak olarak izah edilmekte, Ehl-i beytin ve Eshab- kiramn hepsini sevmenin, Ehl-i snnet olmann temel art olduu aklanmaktadr. Kitapta ayrca, mam- Rabbani ile Muhammed Masum hazretlerinin Mektubat kitaplarndan, ok kymetli mektuplar vardr. Sonunda da, kitapta ismi geen 265 zatn hayatlar ksaca anlatlmaktadr. nsznde de zetle deniyor ki: Daha Eshab- kiram zamannda, Mslman olduunu syleyerek Abdullah bin Sebe adn alan Yemenli bir Yahudi, Mslmanlar arasna ilk olarak fitne, ikilik soktu. Bozuk bir r at. Resulullahn Eshabn ktlemeye kalkt. Sonralar, nice din dmanlar, Mslman ad alarak, hatta din adam ekline brnerek, bozuk, sapk yollar meydana kard. Milyonlarca Mslmann doru yoldan ayrlmasna sebep oldular. Resulullah, mmetinin bana gelecek bu hli haber vererek, (mmetim yetmi frkaya ayrlacak. Bunlardan yetmi ikisi, doru yoldan saparak, Cehenneme gidecek. Bir frkas, benim ve Eshabmn izinde, doru yolda kalacaktr) buyurdu. Doru yolda kalan bu frkaya Ehl-i snnet denildi. te bu kitapta, dier frkalarn bozuk ve rk iftiralar, Ehl-i snnet limlerinin Kuran- kerimle ve hadis-i eriflerle bildirdikleri doru inanlar, ok deerli vesikalarla aklanmtr. Bu kymetli kitap, (0 212) 523 45 56 numaral telefondan ve www.hakikatkitabevi.com ile www.dinimizislam.com sitelerinden sipari edilebilecei gibi, bu sitelerden cretsiz okunabilir, indirilebilir ve sesli olarak da dinlenebilir.

419

www.dinimizislam.com

Kyamet ve hiret
Sual: Kyamet ve hiret kitabnda neler var? CEVAP ki blmden meydana gelmitir: 1- Kyamet ve hiret: Byk slm limi, mam- Gazali hazretlerinin Drret-l-fhire kitabnn tercmesidir. nsann lm, ruhun bedenden ayrlmas, kabir hayat, kabir sualleri, kyamet gn insanlarn hesaba ekilmesi, Cennet ve Cehenneme nasl gidilecei geni olarak aklanmaktadr. Ayrca, mam- Gazali hazretlerinin Kimya-y Sedet kitabndan alnan Nefs muhasebesi ksmnda, bir Mslmann kendisini nasl hesaba ekmesi ve ne ekilde hareket etmesi gerektii ok gzel bir ekilde izah edilmektedir. 2- Mslmana Nasihat: Feth-l-mecid isimli bir Vehhabi kitabndan ksmlar alnarak, kitaptaki bozukluklar izah edilmi, Ehl-i snnet limlerinin cevaplar yazlm, tasavvufun ne olduu ok gzel aklanmtr. Resulullah efendimizin kabrini ve dier kabirleri ziyaret, kabirdekilerin hlleri, Resulullaha salevat okumann nemi, Evliyaln ne olduu, kyamet gn herkesin sevdiinin yannda olaca konular aklanmtr. Ayrca, Ehl-i snnet itikadndan ayrlan Vehhabiliin inan esaslar, yaylma ekli geni olarak izah edilmitir. Bu kymetli kitap, (0 212) 523 45 56 nolu telefondan ve www.hakikatkitabevi.com ile www.dinimizislam.com sitelerinden sipari edilebilecei gibi, bu sitelerden cretsiz okunabilir, indirilebilir ve sesli olarak da dinlenebilir.

Cevap Veremedi
Sual: Cevap Veremedi kitabnda neler var? CEVAP Harputlu shak Efendinin Diy-l-kulb kitabnn tercmesidir. sa aleyhisselama gnderilen ve hak kitap olan ncilin tahrif edilmesiyle ortaya kan drt kitap, Matta, Markos, Luka ve Yuhanna ncilleri hakknda bilgi vermekte, bunlar arasndaki eliki ve ihtilaflar aklamaktadr. Kuran- kerimle ncil karlatrlmakta, ncilin hkmlerinin yrrlkten kalkt, Kuran- kerimin btn semav kitaplarn hkmlerini yrrlkten kaldrd izah edilmektedir. Hristiyanlarn teslis [ tanr] inancnn yanl olduu, Allah telnn bir olduu, ilim ve kudret sfatlar aklanmaktadr. sa aleyhisselmn insan ve Peygamber olduu, ona taplamayaca izah edilmektedir. Yahudilik, Tevrat ve Talmud hakknda da yeterli bilgi vardr.
420

www.dinimizislam.com

Kitabn nsznde zetle deniyor ki: Allah tel, ilk insan ve ilk Peygamber olan dem aleyhisselmdan beri, her bin senede, din sahibi yeni bir Peygamber vastasyla, insanlara dinler gndermitir. Bunlar vastasyla, insanlarn dnyada rahat, huzur iinde yaamalar ve ahirette de sonsuz saadete kavumalar yolunu bildirmitir. imdi, dnyada semav kitab olan din vardr: Yahudilik, Hristiyanlk, slamiyet. Yahudiler, Musa aleyhisselamn, Hristiyanlar sa aleyhisselamn getirdii dine tbi olduklarn sylerler. imdi, hibir yerde, hakik Tevrat ve ncil yoktur. Bu kitaplar sonradan tahrif edilmi, yani insanlar tarafndan deitirilmitir. Kuran- kerim, en son Peygamber olan, Peygamberimiz Muhammed aleyhisselama gnderilmitir. Kuran- kerim, btn ilahi kitaplarn hkmlerini nesh etmi, yani yrrlkten kaldrm ve bu hkmleri kendisinde toplamtr. Bugn btn insanlarn, Kuran- kerime tbi olmalar lazmdr. Bu kymetli kitap, (0 212) 523 45 56 nolu telefondan ve www.hakikatkitabevi.com ile www.dinimizislam.com sitelerinden sipari edilebilecei gibi, bu sitelerden cretsiz okunabilir, indirilebilir ve sesli olarak da dinlenebilir.

ngiliz Casusunun tiraflar


Sual: ngiliz Casusunun tiraflar kitabnda neler var? CEVAP Bu kitapta, slamiyeti bozmak, yok etmek iin yaplan planlar ve vehhabiliin kuruluu anlatlmaktadr. Bu kitap, 3 ksmdan meydana gelmitir: Birinci ksmda, slamiyeti bozmak, yok etmek iin yaplan planlar ve vehhabiliin kuruluu anlatlmaktadr. kinci ksmda, mslmanlara yaplan, akla, hayale gelmeyen ikenceler ve Osmanl devletini ykmak iin yaplan planlar bildirilmektedir. nc ksm, Yusuf Nebhani hazretlerinin Hulasat-l-kelam kitabndan tercme olup, hak dinin slamiyet olduunu ispat etmektedir. ngiliz casusu Hempher, 18. asrda, kendisine devleti tarafndan verilen emirlerde, Mslmanlarn kuvvetli noktalarn tahrip etmek iin nelerin tavsiye edildiini bildirmitir. Bunlar zetle yledir: 1- Mslmanlarn arasnda, rkl krklemeliyiz. 2- Peygamberin, slamdan kastnn mutlak din olduunu, hogrye dayandn, bu dinin Yahudilik ve Hristiyanlk da olabileceini, sadece slam dininin olmad inancn alamalyz. 3- Kilise yapmann mahzuru olmadn, Peygamber ve Halifeleri
421

www.dinimizislam.com

kiliseleri ykmadn, bilakis onlara hrmet gsterdiini sylemeliyiz. 4- (Allahn ibadete ihtiyac yok) diyerek Mslmanlar, ibadetten soutmaya almalyz. 5- Mslmanla bidatler sokup, slam gericilik ve terr dini gibi gstermeliyiz. 6- ocuklar ailelerinden uzaklatrmaya almal, bylece dini terbiyelerinden mahrum brakmalyz. Onlar biz, gerei gibi eitmeliyiz. 7- rt iin, slami bir emir deil, sonradan km bir adettir diyerek, kadnn rtsn amaya almalyz. Mslmanl yok etmek iin, bu i ok tesirlidir. nce, bu ii gayrimslim kadnlara yaptrmalyz. Sonra, Mslman kadnlar, kendiliinden bozulup, gayrimslimlere benzeyecektir. 8- Trbelerin bidat olduunu, bunun iin hepsinin yklmas gerektiini sylemeliyiz. 9- Dinde zorlama yoktur, Hristiyanlar da, Yahudiler de kendi dinlerini yayabilir, kimse kimseyi dine girmeye zorlayamaz diyerek, dinin emirlerinin anlatlmasna mani olmaya almalyz. 10- Mslmanlar Kuran hakknda pheye drmeliyiz. Bu maksatla iinde noksanlk ve fazlalk bulunan, tahrif edilmi Kuran mealleri hazrlayp, (Kuran bozulmu. Birbirini tutmuyor. Birinde bulunan ayet dierinde bulunmuyor) demeliyiz. Yahudi, Hristiyan ve dier gayrimslimleri tahkir eden ve emr-i maruf ve nehy-i mnkeri emreden ayetleri karmalyz. Kuran dier dillere evirip, Arap lkeleri dnda Arapa okunmasna mani olmalyz ve yine Arap lkeleri dnda ezan, namaz, hutbe ve dualarn Arapa yaplmasn nlemeliyiz. Herkes, Kuran kolay anlamak iin kendi diliyle okumaldr fikrini yaymaya almalyz. Bu kymetli kitap, (0 212) 523 45 56 nolu telefondan ve www.hakikatkitabevi.com ile www.dinimizislam.com sitelerinden sipari edilebilecei gibi, bu sitelerden cretsiz okunabilir, indirilebilir ve sesli olarak da dinlenebilir.

Namaz Kitab
Sual: Hakikat Kitabevi yaynlarndan Namaz Kitab hakknda bilgi verir misiniz? CEVAP Bu kitap, dokuz blmden meydana gelmektedir. Ehl-i snnet itikad, kfr gerektiren szler, namaz, abdest, gusl, teyemmm, oru, hac ve zekt bilgileri anlatlmaktadr. Sonunda da, namazn iinde ve dnda okunacak dualar yer almaktadr. Yani her Mslmann bilmesi gereken zaruri bilgileri ihtiva eden, ok kymetli bir kitaptr. Kitabn nsznde zetle
422

www.dinimizislam.com

deniyor ki: man ettikten sonra en mhim emir namazdr. Be vakit namaz klmak, her Mslmana farzdr. Klmamak byk gnahtr. Namaz tam ve doru olarak klabilmek iin, nce namaz bilgilerini renmek lazmdr. Bu kitapta, namaz bilgileri ksa ve z olarak bildirilmitir. Birok slam liminin kitabndan istifade edilerek hazrlanan bu namaz bilgilerini, her Mslman mutlaka renmeli ve ocuklarna da retmelidir. Namazn doru klnabilmesi iin, namazda okunacak sure ve dualar da ezberlemeli. Hi olmazsa, namaz klabilecek kadar dua ve sureyi, bunlar okumasn iyi bilen, tam telaffuz eden birinden renmeli. Kuran- kerimi doru olarak okumasn mutlaka renmeli, ocuklara da retmelidir. Kuran- kerimin Latin harfleriyle yazlmas mmkn deildir. Onun iin asln okumal. Okumas ok kolaydr. Bir hadis-i erifte, (ocuklarna Kuran- kerim retenlere veya Kuran- kerim hocasna gnderenlere, retilen Kurann her harfi iin, on kere Kbe-i muazzamay ziyaret sevab verilir ve Kyamette bana devlet tac konur. Btn insanlar grp imrenir) buyuruldu. Mealini okumak da aslnn yerine gemez. Bu kymetli kitap, (0 212) 523 45 56 nolu telefondan ve www.hakikatkitabevi.com ile www.dinimizislam.com sitelerinden sipari edilebilecei gibi, bu sitelerden cretsiz okunabilir, indirilebilir ve sesli olarak da dinlenebilir.

evahid-n-nbvve
Sual: Hakikat Kitabevi yaynlarndan evahid-n-nbvve kitab hakknda bilgi verir misiniz? CEVAP Bu kitab byk lim Mevln Abdurrahman Cm hazretleri yazmtr. Kitapta, nebi ve resul kelimelerinin manalar, Peygamber efendimizin doumundan nce meydana gelen harikalar ve doumundan vefatna kadar meydana gelen mucizeler, her biri hidayet yldz olan Eshab- kiramdan, Ehl-i beytden, Tabiinden, Tebe-i tabiinden ve tasavvuf byklerinden meydana gelen kerametler anlatlmaktadr. slam limleri, (evahid-n-nbvve kitabn okuyan Peygamber efendimize k olur) buyurmutur. Kitabn nsznde de zetle deniyor ki: Allah tel, kendisine kulluk etmek erefini ihsanyla bildirdi. Azametinin ihsan olarak, bize saadete, rahmete ve mafirete vesile olan yollar gsterdi. Ahir zamanda, insanlara ve cinlere, Muhammed aleyhisselam Peygamber olarak gndermekle, kalbleri iman nuruyla ve
423

www.dinimizislam.com

irfan srlaryla aydnlatt. Kuran- kerim sofrasn indirmekle, Habibine ihsanda bulundu. Habibini Kuran- kerimle ve hidayete sebep olucu olarak gnderdi. Dier Peygamberlere hibir zaman vermedii alt eyle Habibini mmtaz kld. Onun mmetini de, mafireti ve rzas bulunan be eyle stn kld. Onun dini btn dinleri yrrlkten kaldrd.

Menkb- ihr yr-i gzn


Sual: Hakikat Kitabevi yaynlarndan Menkb- ihr yr-i gzn kitab hakknda bilgi verir misiniz? CEVAP Drt halifenin ve Eshab- kiramn bykln ok gzel anlatan bu kitab Seyyid Eyyb bin Sddk hazretleri yazmtr. Drt halife bata olmak zere, Ehl-i beytin, cennetle mjdelenmi olan Aere-i mbeerrenin ve dier Eshab- kiramn menkbeleri ve bu mmetin stnlkleri anlatlmaktadr. Kitabn nsznde deniyor ki: Btn hamd ve senalar, salam dinin esasnn drt duvarn, Seyyid-il mrselinin drt halifesiyle salam ve kuvvetli klan Allah telya mahsustur. Bu drt halifenin her biri, Peygamberimizin tebli ettii dinin birer rkndr. mr Onlarn sevgisiyle geirmemek uygun deildir. Onlarn sevgisi olmadan, kurtulu mmkn deildir. slam dininde gayretli olan ve snnet-i seniyyeye bal olan, yakn sahibi din kardelerimiz aka bilirler ki, bu zamanda yazlacak ve renilecek en mhim ey, Hulefa-i raidinin yani Peygamberimiz Muhammed aleyhisselamn drt byk halifesinin gzel menkbelerinin beyandr. O hidayet imamlarnn stn makamlarn aklamaktr. Bylece, dostlarn kalblerine sefa, gzlerine srme ve cila olup, dmanlarn kalblerine cefa ve kt gzlere bela dikeni olur. Allah telnn ltfu, sevdiklerine glgelik ve yardm olsun. Onun ltuf glgesinde sknt ekmesinler! Bu kitap, (0 212) 523 45 56 nolu telefondan ve www.hakikatkitabevi.com ile www.dinimizislam.com sitelerinden sipari edilebilecei gibi, bu sitelerden cretsiz okunabilir, indirilebilir ve sesli olarak da dinlenebilir.

Hakikat Kitabevi
Sual: Niye hep Hakikat Kitabevinin kitaplarn tavsiye ediyorsunuz? CEVAP Nakli esas ald iin, ilave ve karma yaplmadan tercme edildii iin tavsiye ediyoruz. Nakli esas alsa bile, icazetsiz, yetkisiz kimselerin
424

www.dinimizislam.com

yazd veya tercme ettii kitaplara itibar edilmez. Hakikat Kitabevinin nerettii kitaplarda, tercme edenlere ve neredenlere ait bir yaz yoktur. Hepsi byk zatlarn yazsdr. Tercme edenler de, icazetli limlerdir. Bunun iin kymetlidir. Hakikat Kitabevinin kitaplarndan alarak hazrladm, eskiden baslm birka kitabm bile tavsiye etmiyorum. Kendi kitabm bile olsa, baka kitap okumak, Hakikat Kitabevinin kitaplarnn okunmasna, onlardan gelecek feyz ve berekete mani olur. Sual: smi eitli iddialarla gndeme gelen mer ngtn kitaplarn yaynlayan Hakikat Yaynclk ile Hakikat Kitabevi arasnda bir balant var m? CEVAP Hayr, uzaktan veya yakndan hibir balant yoktur. Sadece isim benzerliidir. Hakikat Kitabevinin merkezi stanbulun Fatih ilesindedir. nternet adresi de, www.hakikatkitabevi.com dur. Birok dildeki kitaplarnn yannda, yaynlad Trke kitaplar unlardr: Tam lmihal Seadet-i Ebediyye, Mektubat Tercemesi, Faideli Bilgiler, Hak Szn Vesikalar, Herkese Lazm Olan man, slam Ahlak, Eshab- Kiram, Kyamet ve Ahiret, Cevap Veremedi, ngiliz Casusunun tiraflar, Kymetsiz Yazlar, Namaz Kitab, evahid-n Nbvve, Menakb- ihar Yar-i Gzin. Hakikat Kitabevinin, bunlardan baka Trke yayn yoktur. Kitap sras Sual: Kitaplar, ktphaneye nasl yerletirilmelidir? CEVAP u sra ile yerletirilmeli: Mushaf, tefsir, hadis-i erif, kelam, fkh, tasavvuf, lgat ve dier kitaplar. Hakikat Kitabevi yaynlarnn hepsinde, bu ilimlerin bilgileri vardr. Mushaftan sonra, istenen srayla konabilir.

Yanan arata, yanmayan kitap


Sual: Aracmzn alevler iinde yan aada grlmektedir. Bu arata, alevlerin grnd yerde yani aracn n tarafnda bulunan, Hakikat Kitabevi yaynlarndan Faideli Bilgiler kitab yanmam. Yangnda Mushafn yanmadn ok duymutuk, fakat bu kitabn yanmamasnn sebebi ne olabilir? CEVAP Evet, Mushafn yanmayaca hadis-i erifle de bildirilmitir. Bir hadis-i erif meali: (Kuran- kerim bir deriye yazlsa, bu deri atee dse yanmaz.) [.
425

www.dinimizislam.com

Ahmed, Taberani, bni Hibban] Mushaf yanmayaca gibi, Kuran- kerimi okuyup, hkmleriyle amel eden de Cehennemde yanmaz. Ehl-i snnet limlerinin kitaplaryla amel etmek de byledir. Zaten bu kitaplarda Kuran- kerimin emir ve yasaklar bildirilmitir. Yani bu kitaplarla amel etmek, Kuran- kerime uymak demektir. Hakikat Kitabevinin kitaplarnda, hibir ahsi gr yoktur. Hepsi slam limlerinden nakildir. kinci nemli bir zellii de, kr gayesiyle satlmamaktadr. Allah rzas iin, Allahn dinine hizmet iin, mal olu fiyatndan satlmaktadr. Fiyatlar dier kitaplarla karlatrlrsa, bu aka grlr. Bu vasflarndan dolay yanmam olabilir. Hakikat Kitabevinin btn kitaplar, mam- Rabbani hazretlerinin ve dier Ehl-i snnet limlerinin kitaplarndan hazrlanmtr. Allah tel bu kitab yanmaktan koruduu gibi, bu kitaplar severek okuyanlar, datanlar da Cehennem ateinden korur. Merhum hocamz buyurmutu ki: (mam- Rabbani hazretlerine Allah tel mjde veriyor: (Kyamete kadar, sana ve kitaplarna tbi olanlar, Cehennem atei yakmaz) buyuruyor. Bu, hayattayken talebeleri, vefatndan sonra da kitaplarn okuyanlar kurtulur demektir. Bu mbarek kitaplar sevgiyle tutanlarn, bu kymetli hizmetlerde alanlarn ellerini, Cehennem atei yakmaz. Elleri yakmayan Allah tel, o ellerin bulunduu vcudu da yakmaz.) Seyyid Abdlhakm Arvs hazretleri de, (mam- Gazalinin hy kitab, btn limlerce doru ve yksektir. Bir gayrimslim, severek yapraklarn evirirse, Mslman olmakla ereflenir) buyuruyor. [Hakikat Kitabevinin kitaplar, Mektubat- Rabbani, hya gibi kymetli eserlerden hazrlanmtr. hyadan doru olarak istifade etmek isteyen de, bu kitaplar okumaldr. hyann piyasadaki tercmelerini tavsiye etmeyiz.] Grld gibi bu kitaplar severek tutmak, onlara sevgiyle bakmak bile, insann kurtuluuna vesile oluyor, nk Peygamber efendimiz, (Kii dnyada kimi seviyorsa, ahirette onlarla beraber olur) buyuruyor. (Taberani)

Bir okuyucu mektubu


1983 Ylnda Hakikat Kitabevi kitaplarndan almak nasip oldu. O zaman okumak, anlamak nasip olmamt. 20 sene sonra TGRTde, Osman nl hoca, mam- Rabbani hazretlerinin Mektubatn okuyann, kmil iman ve ihls sahibi olacan, zihninin berraklaacan syleyince hemen bu kitaplar okumaya karar verdim.
426

www.dinimizislam.com

ok bereketlendim. slamiyeti doru olarak rendim. man rendim. En gzeli de, Allah tely rendim. Allah tel hibir eye, yarattklarna benzemez deniyordu, ama bunu bir trl anlayamyordum. mam- Rabbani hazretlerinin mektublarn okuyunca ok iyi anladm. Osman nl hocamn syledii gibi zihnim berraklat. Kalbim huzurla doldu. TGRT veya Trkiye Gazetesi olmasayd, sizleri tanyamaz, gzel kitaplar okuyamazdk. Allah tel hepinizden, bu gzel kurumlar kuranlardan ve hizmet edenlerden raz olsun. Bir gn evdeki eyalarn yerini deitirirken, uygunsuz bir yazara ait, dini bir kitaba rastladm ve gz gezdirdim, sadece birka satr okudum. Birden, kalbimdeki o scaklk gitti, sanki odun gibi bir adam oldum. Be alt satrlk yaz kalbimi buz gibi yapt. O zaman daha iyi anladm, doru kitap okumann kymetini... Sizleri tanmadan nce, byk bir belaya maruz kalmtm. Allah tel bu defa affetmez, helak eder diyordum ve nasl helak olacam bekliyordum. Her akam Vaka suresini okuyordum. Sanki bir g, Hadid suresini okumam sylyordu. Raf-ur-rahim ile biten yet-i kerimeye kadar okuyordum. Raf-ur-rahim ismi erifini oka tekrar ediyordum, ok rahatlyordum. Bu kadar rahatladm yet-i kerimenin mnsn renmek istedim. Tefsirlere baktm, uzun uzun yazlm, hepsini okudum, ama hibir ey anlamadm. Sonra Hakikat Kitabevi yaynlarnda, Ehl-i snnet limlerinin szlerinden alnarak anlatlan yazlar okudum ve Allah telnn rahmetinin geniliini ok iyi anladm. O kadar ok sevindim ki, anlatamam. Sonra sahaflara gittim. Elimdeki tefsiri, Trkiye Gazetesi slam limleri Ansiklopedisi ile takas ettim. Evdeki dier kitaplarn hepsini de yok ettim. u anda evimizde, Hakikat Kitabevi yaynlar ve gazetemizin verdii kitaplardan baka kitap yok elhamdlillah. Fevzi Kara

Kitap yazmann nemi


Sual: Sitedeki yazlarnz, on ciltten fazla kitap olur. Hac, namaz, zekt, oru, iman ve kfr bahsi gibi, her biri kitap olacak ok blm var. S. Ebediyye gibi muteber kitaplardan alnan bu yazlar kitap hline getirilse, internet imkn olmayanlar da, bunlardan faydalansalar uygun olmaz m? CEVAP Sitedeki yazlarn hemen hepsi Hakikat Kitabevinin kitaplarndan alnmtr. Hakikat Kitabevinin kitaplarn merhum hocamz hazrlamtr.
427

www.dinimizislam.com

Bu kitaplarda, eksik bir ey braklmamtr. Tam lmihal, ismi gibi tamdr. Baka bir kitaba ihtiya brakmaz. Yeni hazrlanacak herhangi bir din kitap, kymetli hocamzn kitaplarnn okunmasna mani olaca iin, vebali byk olur. Bunun baka mahzurlar da vardr. (Hakikat Kitabevinin kitaplarndan alarak yazyorlar. Ayn bilgiler, ayn dualar, o kitaplardan okunsa ne mahzuru olur?) diyenler de oluyor. Evet, mahzuru olur. sa aleyhisselama, (Senin okuduun dualar biz de okuyoruz, fakat ller dirilmiyor, krlerin gz almyor. Sebebi nedir?) demiler. O da, (Dua ayn, ama az ayn deil) buyurmu. Temiz su, kirli borudan gelirse su da kirlenir. (Ben aynen kitaptan alp yazyorum) dense de, bu geerli bir mazeret olmaz, nk neticede okuyucuya baka bir borudan ulam oluyor. Kitabevleri de, be kuru da olsa bir kr gayesiyle basp satyorlar. Kitabevi gibi, yazarn da zerre kadar, adn duyurmak veya birka kuru da almak gibi herhangi bir maksad varsa, kitap iyice kirleniyor. O kitab okuyan, feyz alamyor. Oradaki dualar ayn olmasna ramen gerekli fayda salanmyor, nk din kitabndan kr veya baka menfaat beklemek, dini ona alet etmek olur. Yani para iin ise, din paraya alet edilmi olur, hret iin ise hrete alet edilmi olur. Ayn frndan bir cmertle bir cimri ekmek alsa, cimrinin ayn yerden ald ekmei yiyen hastalanr, ayn frndan ald halde, cmerdin ekmeini yiyen ifaya kavuur. Bir hadis-i erif meali: (Cmerdin yemei ifa, cimrinin yemei hastalktr.) [Deylemi] Ayn ekmek, birinin elinde ifaya, tekinin elinde hastala sebep olduu gibi, kitaplardaki yazlar ve dualar da byledir. Ayn yazlar ve dualar, bir kitapta feyz saarken tekinde zulmet saar. Onun iin din yazlar ve dualar yalnz Allah rzas iin neredilen eserlerden okumal. Feyz, bu kitaplarda vardr. Dier kitaplarda, menfaat nispetinde zulmet vardr. Basann veya bastranlarn bir menfaati olur. Hi menfaatleri olmasa bile, faydal kitaplarn okunmasna mani olmas, zarar olarak yeter. Bu incelii iyi anlamaldr.

Kaynakl site
Sual: Gnlk bir gazetede, www.dinimizislam.com sitesinin resmi konularak, (Din bilgiyi internetten deil sahih kaynaklardan renin. Temel dini esaslar edinilmeden, internetteki bilgilere yaklalmas sakncaldr) deniyor. nternetteki din sitelerin hepsinin gvenilir olmadna ve internet sitelerine mesafeli yaklalmas gerektiine dikkat ekiliyor. www.dinimizislam.com sitesi, her dini konuyu muteber kaynaklar esas
428

www.dinimizislam.com

alarak yazdna gre, ite byle kaynakl verilmeli mi deniyor, yoksa bu siteye itibar edilmemesi gerektii mi vurgulanyor? CEVAP Sitemizdeki yazlarn hepsi kaynakl olduuna gre, sitemizin vldn, reklamnn yapldn sanyoruz. Yoksa kaynakl bir siteye iftira atmak, onu ktlemek, yasal olarak da sutur. bni Mbarek hazretlerinin, (Dininizi kimden aldnza iyi bakn) buyurduu gibi, sitemizdeki binlerce sayfalk bilgilerin hepsi, asrlarca dnyaya nur saan, drt hak mezhep imamlarmzn ve bunlarn yolunda olan limlerin eserlerinden alnmaktadr. Nakle nem veren, ahsi grlere kesinlikle yer verilmediini vurgulayan bir sitedir. Sitemizin Hakkmzda ksmndaki aklamada, bu husus ok gzel izah edilmitir. Oradaki Kaynak Eserler blmnde de, yazlarda kaynak olarak kullanlan eserler ve yazarlar hakknda geni bilgi verilmitir. O gazete, bu kaynaklar elbette inkr etmez. Sitemizin reklamn yaptklar iin kendilerine teekkr ediyoruz.

Zenginlik ve Fakirlik
Sual: Yoksul bir lkede zenginlerin milyarlar sarf ederek villalar yaptrmas israf ve haram deil midir? CEVAP Zekatn fakirlere veren ve aln teri ile helalinden kazanan kimsenin villa, kk yaptrmas haram deildir, helal ve makbuldr. Asl uygun olmayan, helal olmayan, tembel oturmak, almayp, fakir kalmak, yahut kazandklarn haram eylere verip, basit meskende kalmaktr. Byle tembellerin ve maln haramlara israf edenlerin yznden, alkanlar sulamak doru deildir. Zekatn verenlerin kkte oturmalar, k giyinmeleri, fennin bulduu btn kolaylklardan faydalanmalar helaldir. Allah tel, (Verdiim nimetleri, kullanmalarn severim) ve (alana veririm) buyuruyor. alp kazanmak ibadettir. Zenginlik gnah deildir. Allah tel kreden zenginleri sever. Zengin olduu iin, kendini beenmek, kendini bakalarndan stn grmek haramdr. Aere-i mbeereden [Cennete gidecekleri ismen mjdelenen on kiiden] Hazret-i Zbeyr bin Avvam tccar idi. Medinede, Basrada, Kufede ve Msrda mlkleri, geni arazisi ve bin hizmetisi vard. Fakat btn gelirini fakirlere datrd. Yine o on kiiden Hazret-i Abdurrahman bin Avf, vefatnda iki milyon altn miras brakmt. Cennetle mjdelenenlerden Hazret-i Talha da zengindi. k giyinir, ssl gezerdi. Yznde kymetli yakut ta vard. Yine Cennetliklerden Hazret-i Osman
429

www.dinimizislam.com

da zengin tccard. Tebk gazasnda on bin altn ve mal ykl bin deve verip Resulullah efendimizin duasn ald. Zenginlik nimettir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Ahir zamanda mminler iin zenginlik saadettir.) [. Rafii] Hazret-i brahim, Hazret-i Davud ve Hazret-i Sleyman ok zengin idi. Eshab- kiramn fakirlerinden ou, zenginler bizim gibi ibadet ettikten baka, mallar ile hayrl iler yaparak ok sevap kazanyorlar diyerek, agniya-y akirine [kreden zenginlere] imrenirlerdi. Sual: Zenginliin kt ynleri yok mudur? CEVAP Sadece zenginliin deil, fakirliin de, hatta her iin iyi ve kt yn olur. Mesela evlilik, bazlar iin dnya ve ahiret saadetine sebep olurken, bazlarnn da felaketine sebep olur. Zenginlik-fakirlik de byledir. Onun iin Peygamber efendimiz, (Ya Rabbi, azdran fakirlik ve azdran zenginlikten sana snrm) buyurmutur. Demek ki, mal iyi kullanlrsa iyi, kt kullanlrsa kt olur. Fakirlie sabredilmesi kolay olmayp Allaha isyana srkleyecei iin hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Fakirlik, iki cihanda da, yzkarasdr.) [R. Nashin] (Fakirlik, dnya ve ahiret yoksulluudur.) [Deylemi] (Fakirlik kfre sebep olur.) [Beyheki] (Ya Rabbi, fakirlikten sana snrm.) [Nesai] Fakirlii ven hadis-i erifler: (Fakirlik, dnyada mmine hediyedir.) [Taberani] (Fakir, Allah telnn dostudur.) [Deylemi] (Cennet sultanlar fakirlerdir.) [bni Mace] (Cennettekilerin ou fakirlerdir. Hor grlen fakirler Cennetliktir.) [Buhari] (Ya Rabbi, mslman fakirlerinin hrmetine zafere kavumay nasip et.) [Taberani] (Fakirlerin dua ve namazlar ile bu mmete yardm edilir.) [Nesai] (Fakirlerinizin gnln alarak bana yaklan.) [Tirmizi] (Fakirleri hor grmeyin. Onlarn hrmetine yardm gryor ve rzklanyorsunuz.) [Buhari] (Ya ie, bana kavumak iin, fakir yaa!) [Tirmizi] (Fakirleri sevin, onlar seveni, Allah tel sever.) [Deylemi] (Allah telnn takdirine raz olan fakirden stn yoktur.) [.Gazali] (Ya Rabbi, fakir yaayp, fakir olarak lmeyi ve fakirlerle harolmay nasip eyle!) [Buhari]
430

www.dinimizislam.com

(Yoksullar doyurun! nk kyamette onlarn stnl olacak, "Dnyada iken, bir hatadan dolay nasl birbirinize zr dilediyseniz, imdi de fakirlerden zr dileyin!" denilecektir.) [Ebu Nuaym] Zenginlik bir nimettir Dnya ve ahiret mal ile kazanlr. Bunun iin mal kymetlidir. Sfyan- Sevri hazretleri, maln insann silah olduunu syleyerek, insann, cann, maln, saln, dinini, erefini mal ile koruyacan bildirmitir. Sabreden fakir gibi kreden zengin de kymetlidir. Dinimiz mala hayr, hayrl ey adn vermitir. (Bekara 180, Adiyat 8), Define [altn paralar] Rabbin rahmeti olarak bildirilmitir. (Kehf 82) Zenginlii ven hadis-i eriflerden bazlar yledir: (Allah tel birine ok mal verir, bu da maln Allah telnn raz olduu, beendii yerde harcarsa, bu kimseye gpta etmek, imrenmek yerinde olur.) [Buhari] (Allah tel bir kuluna mal ve ilim verir. Bu kul da haramlardan kanr, akrabasn sevindirir, malndan, hakk olanlar bilip verir ise, Cennetin yksek derecesine kavuur.) [Tirmizi] (Ya Rabbi, buna [Enes bin Malike] ok mal ve ok ocuk ver ve bunlarla kendisini bereketlendir!) [T. Muhammediyye] (Mal, salih kimse iin ne gzeldir.) [Taberani] (Mal ile eref kazanlr.) [.Ahmed] (erefinizi mal ile, dininizi de, dil [mdara] ile koruyun!) [. Asakir] [Mdara, dini korumak iin dnyalk vermek ve gler yz gstermektir.] (Kiinin, erefini korumak iin verdii ey, kendisi iin sadaka olur.) [Ebu Yal] (Mminin izzeti, halktan mstagni olmasdr.) [Taberani] [Mstagni = ihtiyasz] Mal deil, mal sevmek, mal ak ile yanp tutumak ktdr. Bu manada mal sevgisini ktleyen hadis-i eriflerden birka yledir: (Her mmetin bir fitnesi vardr. mmetimin fitnesi maldr.) [Nesai] (Her eyin bir afeti vardr. mmetimin en byk afeti, dnyaya, paraya gnl vermektir. yi yolda harcayan hari, mal toplayann ounda hayr yoktur.) [Deylemi] (Kii yalandka iki eyi genleir: Uzun yaama arzusu ve mal sevgisi.) [Buhari] (Parann kuluna lanet olsun, paraya tapan helak olur.) [Tirmizi] (Herkesin bir sanat vardr. Benim sanatm da fakirlik ve cihaddr. Bu ikisini seven beni sevmi, bu ikisine buzeden bana buzetmi
431

www.dinimizislam.com

olur.) [. Gazali] (eytan dedi ki: "Mal sahibine sabah akam bunlar iin vesvese vermeye alrm: Mal helal olmayan yerden edinmesine urarm. Hak olmayan yere harcatmaya alrm. Mala kar iinde sevgi ve muhabbet veririm ki, onu yerine harcayamasn.) [Taberani] Eldeki mal ile gururlanmak doru deildir. Mal er ge bir gn yok olacak, fakat hesab kalacaktr. Atalarmz demi ki: Mala, mlke olma marur, deme var m ben gibi Bir muhalif rzgar eser, savurur harman gibi! Zenginlik kt deildir. nk Hazret-i brahim, Hazret-i Sleyman, Cennetle mjdelenen Abdurrahman bin Avf hazretleri ve evliyann byklerinden Ubeydullah-i Ahrar hazretleri, ok zengin idi. Genel olarak zenginler mal sevdii iin mecaz olarak zenginler ktlenmitir. Mesela, (mmetimin en ktleri zenginlerdir) demek, (mmetimin en ktleri taparcasna paray sevenlerdir) demektir. Bizzat mal ve zenginlik ktlenmemitir. Peygamber efendimiz, (Zenginlerin ou Cehenneme gider) buyurdu. Bu sz, zenginliin ve maln aleyhine deildir. Malnn zektn vermeyen, hayr hasenat yapmayan, maln zararl ilerde kullanan, israf eden kimseler iin sylenmitir. Mslman kadnlar vlm, gnahkr kadnlar ok olduu iin de, (Cehennemin ou zengin ve kadnlardr) buyurulmutur. Bu sz, zengine ve kadna hakaret deil, onlar ikaz iin sylenmitir. Yine, (nsanlarn ou kfirdir) buyurulmutur. Burada insan ktlenmiyor, kfirlik ktleniyor. Mal, ktleri azdrrsa da, iyiler iin ok kymetlidir. Hazret-i brahim (Ya Rabbi, beni ve ocuklarm puta tapmaktan koru) diye dua etmitir. Puttan maksat para sevgisidir. Para ak, puta tapmak gibidir.

Dinimizde mal kymetlidir


Mal, Allah telnn verdii bir nimettir. Ahireti kazanmak, mal ile olur. Dnya ve ahiret, mal ile intizam bulur, rahat olur. Hac, cihad sevab mal ile kazanlr. Bedenin shhat, kuvvet bulmas, mal ile olur. Bakasna muhta olmaktan insan koruyan maldr. Sadaka vermek, akrabay grp gzetmek, fakirlerin imdadna yetimek mal ile olur. Mescitler, okullar, hastaneler, yollar, emeler, kprler yaparak, asker yetitirerek insanlara hizmet de mal ile olur. Peygamber efendimiz, (nsanlarn en iyisi, onlara faydas ok olandr) buyuruyor. (Kudai) nsanlara yardm etmek iin alp para kazanmak, nafile ibadet etmekten daha ok sevaptr. Cennetin yksek derecelerine mal ile kavuulur.
432

www.dinimizislam.com

Mal kymetli olduu iin, mal israf etmek, telef etmek haramdr. Dine uymayan israf, haramdr. Mrvvete [insanla] uymayan israf, tenzihen mekruhtur. Bu konudaki hadis-i erif meali yledir: (Mal telef etmek haramdr, mal urunda ldrlen ehittir.) [Taberani] Mal kymetli olduu iin Kur'an- kerimde mal ve can ile cihad edenler vlmektedir. (Nisa 95) Allah tel, Habibine verdii nimetleri hatrlatrken, malsz iken Ona, kimseye muhta olmayacak kadar, mal verdiini bildirmektedir. (Duha 8) Bykler, (Mal, gurbette vatandr. Fakirlik vatanda gurbettir. Bir kimse, fakirse, nerede olursa olsun gariptir) buyuruyor. Mal, silah gibidir. Kullanmasn bilmeyen, onunla kendisini helak edebilir. Bu bakmdan mal, kimisi iin iyi, kimisi iin ktdr. Kimisini zenginlik, kimisini fakirlik azdrr. Mal ve ocuklar, Allah tely anmaktan alkoyarsa, hsrana sebep olur. (Mnafikun 9) Mal sevgisi, insan azdrabilir. Az kimse bunun zararndan kurtulduu iin kt zenginler tenkide maruz kalmtr. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Mal pek ok seviyorsunuz.) [Fecr 20] (Altn, gm [paray] biriktirip Allah yolunda harcamayana elim azap vardr.) [Tevbe 34] (Mal ve ocuklarnz, Allah anmaktan alkoyarsa, hsrana urarsnz.) [Mnafikun 9] (nsan zengin olunca azar.) [Alak 6-7] Zengin olan herkes azmaz. Fakat ok kimse azd iin byle buyurulmutur. Mal herkesi azdrsayd, Cenab- Hak, Hazret-i brahimi, Hazret-i Sleyman ve daha birok salih kimseyi zengin etmezdi. Mal iin imtihan vardr. (Al-i mran 186, Tegabn 15]

Netice mhimdir
Mal ve makam sahibi olmak baka, mal ve makam sevgisi bakadr. Dnya ve ahiret saadetine kavumak ve insanlara hizmet edebilmek iin mal ve makam sahibi olmak ok iyidir. Btn dnya bir kimsenin olsa, mala marur olmadan dine uygun harcasa, ok byk sevap kazanr. Sleyman aleyhisselam, byk bir zenginlik ve saltanat iinde yzd halde, Cenab Hak, Kur'an- kerimde (O ne iyi kuldur) diye vmektedir. (Sad 30) Peygamber efendimizden sonra insanlarn en stn olan, brahim aleyhisselamn ova ve vadileri dolduran davarlar yannda, yalnz yarm milyon sr vard. Mal ve makam ktye kullanmak zararldr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki:
433

www.dinimizislam.com

(Mal-makam sevgisi, suyun sebzeyi bytt gibi, kalbde nifak bytr.) [. Gazali] (Mal ve makam sevgisinin mslmana yapt zarar, iki a kurdun koyun srsne verdii zarardan byktr.) [Bezzar] (Dnya sevgisi, btn ktlklerin badr.) [Beyheki] nsan iyilik etmekten alkoyan her ey dnyadr. Kur'an- kerimde, Cennetin, makam hrsyla byklk taslamayan kimselere verilecei bildirilmektedir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: ("La ilahe illallah" diyen, dnyay dinden stn tutmadka, Allah telnn gazabndan ve azabndan kurtulur. Dini brakp dnyaya [haramlara] sarlrsa, Allah tel, ona; "Yalan sylyorsun" buyurur.) [Hakim] (Dnya ii iin zlen Allaha kar fkelenmi olur.) [Taberani] (Dnya ahiretin tarlasdr.) [Deylemi] (Dnyay ahirete tercih eden, eye maruz kalr. znts hi eksilmez. Zenginlikteki refah gremez, hep fakirlik sknts eker. Doymayan bir hrsa tutulup yle megul olur ki, hi bir zaman bo vakti bulunmaz) hadis-i erifini dnerek, u fani dnyada, ksa bir mddet sahip olunan mal ve makama marur olmamaldr. Ecel gelince hepsi elden kar. (R.Nashin)

Dnya ve ahiret
Cenab- Hak, ahiret iin almay emrettikten sonra, (Dnyadan da nasibini unutma!) buyuruyor. [Kasas 77] Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (Dnyanz dzeltmeye aln! Yarn lecekmi gibi de ahiret iin amel edin.) [Deylemi] (Hi lmeyecekmi gibi dnya iin, yarn lecekmi gibi de ahiret iin aln!) [bni Asakir] (Hayrlnz, ahiret iin dnyasn, dnya iin ahiretini terk etmeyen ve insanlara yk olmayandr.) [Deylemi] (Dnya malndan ayrlnca zlmek, buna kavuunca sevinmek ve azgnlk yapmak, insan Cehenneme gtrr.) [Tirmizi] (Dnyay seven, ahiretine zarar verir. Ahireti seven, dnyasna zarar verir. O halde, devaml olan, geici olana tercih etmelidir.) [Beyheki] (lim, Allah rzas iin deil, dnya menfaati iin renildii ve ibadetler, dnya menfaatlerine alet edildii zaman fitneler zuhur edecektir.) [A.Rezzak] Kur'an- kerimde de mealen buyuruluyor ki:
434

www.dinimizislam.com

(Mal ve evlat dnya hayatnn ssdr. Baki olan, salih ameller, Rabbinin katnda, mal ve evlatlardan ve dnyalklardan iyidir.) [Kehf 46]

Dnya binek yeridir


mam- Maverdi hazretleri buyuruyor ki: Dnya alma yeridir. Hadis-i erifte, (Dnya ne gzel binektir. Ona binin ki, sizi ahirete kavutursun!) buyuruluyor. Dnya mutlak manada kt deildir. Ahiret azn hazrlayanlar iin servet yurdudur. Dnya bineine binersen seni tar, binemezsen o sana yklenir ve seni ldrr. Dnya bir alet, bir vastadr. Bu vastay iyi yolda kullanan kazanr, kt yolda kullanan kaybeder. Mesela size yeni, gzel bir araba veriyorlar. (Bu araba ile, u kadar zamanda u kardaki kpry geerseniz, kurtulua ereceksiniz) deniyor. Siz de, arabaya bakp, (Ne kadar da gzelmi) diyerek onu sevmekle megul olur, verilen zaman iinde karya gemezseniz, dman gelir, sizi kskvrak yakalar, kpry geemezsiniz. Bu vasta, yolcular sahile karan bir gemi de olabilir. Bu vastayla binip gitmeyen kurtulamaz. Dinimiz bu vastay, ktlememitir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allah rzasn kazanmak, ahiret azn temin etmek iin, dnya ne gzel yerdir. Allah rzasn kazanmayan, ahiret azn temin etmeyen iin de, ne kt yerdir. Kim, "Allah dnyay rezil etsin!" derse, dnya da ona, "Hangimiz Rabbimize asi ise, Allah onu rezil etsin!" der.) [Hakim] (Dnya, mmin iin ne gzel bir binektir. Hayra onunla eriilir.) [Deylemi] Bizi maksadmza ulatran binein iyi, salam olmas istenir. Onun iin Allah telnn bize verdii akl, salk, mal gibi nimetleri yerinde kullanmaldr! Cenab- Hak, dnya saadetini de istemeyi emrediyor: (Ey Rabbimiz, bize dnyada da ahirette de gzellik ver!) diye dua etmemizi istiyor. (Bekara 201) Hadis-i kudside de buyuruldu ki: (Ey dnya, bana hizmet edene hizmeti ol! Sana hizmet eden de senin hizmetin olsun.) [Ebu Nuaym] Hazret-i dem, Cennette yasak meyveyi yiyince, def-i hacet ihtiyac hissetti. htiyacn giderecek yer bulamad. Allah tel, (Ya dem burada def-i hacet yaplmaz. Onun yeri dnyadr) buyurdu. Bu da dnyann pislik yeri olduunu gstermektedir. (.Gazali)

Haksz kazan
Muhammed aleyhisselam Peygamber olarak gnderilince, eytanlar
435

www.dinimizislam.com

blisin banda toplanp zntlerini bildirdiler. Bunun zerine blis onlara, (Bunlar dnyay sever mi?) dedi. Onlar, evet deyince, (yleyse zlecek bir ey yok. Onlara haksz kazan salatrm. Lzumsuz masraf yaptrr, lzumlu yere de harcatmam. Zaten her ktlk bu eyden meydana gelir) dedi. Dnyalk iin ne kadar zlrsen o nispette ahiret sevgisi kalbden kar. Ahiret iin ne kadar zlrsen, o nispette dnya sknts kalbden kar. Dnyada herkes misafirdir. Yanndaki eyler emanettir. Misafirin gitmekten, emanetin ise geri alnmaktan baka aresi yoktur. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Dnya mmine zindan, kfire Cennettir.) [Mslim] Mmine dnyann zindan olmas, Cennete nispetledir. Cennette Mminler, gzlerin grmedii, kulaklarn duymad, akla ve hayle gelmeyen byk nimetlere kavuacaklardr. Hibir sknt grmeyeceklerdir. Cennetin sonsuz nimetleri karsnda dnya hayat, mminler iin bir zindan, bir Cehennem azab gibi gelecektir. Kfirler iin Cehennem azab o kadar iddetli olacaktr ki, dnyadaki en iddetli ikence bile onlar iin ok hafiftir.

almayp muhta olann


Sual: Fakirlikten kurtulu iin dua var mdr? CEVAP Dinimiz alarak kazanmay emretmektedir. Hazret-i mer, (aln, kazann! almadan rzk beklemeyin! Allah tel gkten para yadrmaz) buyurdu. Hazret-i Lokman Hakim de, (al, kazan! almayp muhta olann dini ve akl noksandr) buyurdu. Rzk iin endie etmemelidir! Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Her canlnn rzk Allaha aittir.) [Hud 6] (eytan, sizi fakirlikle korkutup, fahaya srkler [cimrilie, her trl ktle tevik eder.]) [Bekara 268] (Yeryzne daln, Allahn fazlndan rzknz arayn!) [Cuma 10] Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Rzk iin zlme, takdir edilen rzk seni bulur.) [sfehani] (En gzel rzk, helale, harama dikkat edilerek aln teri ile kazanlandr.) [Nesai] (Allah tel sanat sahibi mmini sever.) [Taberani] (almayp kendini sadaka isteyecek hle dren 70 eye muhta olur.) [Tirmizi]

almak farzdr
Nafakasn kazanacak ve borlarn deyecek kadar alp kazanmak
436

www.dinimizislam.com

farzdr. Cafer Huldi hazretleri, (Byklerimiz, kendi iin deil, din kardelerine yardm iin, alp kazanmtr) buyuruyor. Mslmanlara yardm iin, cihad etmek iin fazla alp kazanmak mstehaptr, iyidir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (nsanlarn en iyisi, insanlara faydal olandr.) [Kudai] u duay okuyan fakirlikten kurtulur demek, o dua kabul olmusa, ona bir alma kaps alr veya ummad yerden rzka kavuur demektir. Hastal iin dua eden de ifaya sebep olan ilaca veya baka bir sebeple shhate kavuur. almak rzk artrmaz. Rzk veren Allah teldr. almak sebebe yapmaktr. Sebeplere yapmak snnettir. (El-htiyar) htiyatan kurtulmak, bereketli rzka kavumak iin sebeplere yapmaldr! Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (htiyalarn insanlara aan, ihtiyatan kurtulamaz. Allah telya arz eden ise, ihtiyatan kurtulur.) [Hakim] (Allah korkusunu sermaye edinen, rzka ticaretsiz ve sermayesiz kavuur. Kur'an- kerimde, "Kim Allahtan korkarsa, Allah ona bir k yolu ihsan eder ve rzkn ummad yerden gnderir" buyuruldu.) [Talak 2, 3 - Taberani] (Rzka kavuan ok hamd etsin! Rzk azalrsa istifar etsin!) [Hatib] [Hamd, "Elhamdlillah", stifar, "Estafirullah" demektir. stifar etmek, gnahlarn affna sebep olan iyilikleri yapmaktr.] (Skntya den veya borlanan, bin kere "La havle ve la kuvvete illa billahil aliyyil azim" derse, Allah tel iini kolaylatrr.) [ira] ocuklarnn geimi iin sknt eken birine, Peygamber efendimiz, (Neden istifar etmiyorsun? Ben gnde yz defa istifar ederim) buyurdu. Hasan- Basri hazretlerine, ktlk, fakirlik, ocuksuzluktan ikayette bulunuldu. Hepsine de istifar etmesini syledi. Sebebi sorulunca, Nuh suresinden u mealdeki yet-i kerimeleri okudu: (ok affedici olan Rabbinize istifar edin ki, gkten bol yamur indirsin; size, mal ve oullar ile yardm etsin, sizin iin baheler, rmaklar versin.) [Nuh 10-12] stifar edilecei zaman yz defa (Estafirullah min klli ma kerihallah. Estafirullah el azim ellezi la ilahe illa hvel hayyel kayyume ve etub ileyh) demeli ve manasn dnmelidir! Manas yledir: (Ya Rabbi, raz olmadn, beenmediin eylerden neler yapmsam hepsini affet, yapmadklarm da yapmaktan koru. Kendisinden baka ilah bulunmayan hay, kayyum ve azim olan Allaha istifar eder, gnahlarma
437

www.dinimizislam.com

piman olup Ona snrm.) [Azim, zat ve sfatlar kemalde, Hay, ezeli ve ebedi bir hayatla diri olan, Kayyum, zat ile kaim olan, yaratt her eyi varlkta durduran demektir.] Bortan kurtulmak iin, (Allahmme ekfini bihellike an haramike ve agnini bi fadlike ammen sivke) duasn okumaldr. [Ya Rabbi! Hell ile yetinip, haramdan saknan ve beni fazlnla senden bakasna muhta olmaktan mstani eyle.] (Mek. Rabbani) [Dualarn kabul olmas iin Ehl-i snnet itikadnda olmak, Allah telnn emirlerini yapp yasaklarndan kamak gerekir.]

Hline kretmeli, sabretmeli


Sual: Her trl tedbire ramen, zengin olamayan ne yapmal? CEVAP Hline kretmeli, fakirlie sabretmelidir. nk hadis-i erifte buyuruldu ki: (Fakirlik, dnyada kusur ise de, ahirette sstr.) [Deylemi] Mal ne kadar ok olursa hesab vardr, haramdan kazanlmsa azab vardr. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Rabbin hakk iin, onlarn hepsine elbette hesap soracaz.) [Hicr 92] (Zerre kadar hayr yapan sevabn, zerre kadar er yapan da cezasn grr.) [Zilzl 7, 8]

Saptran zenginlik ve fakirlik


Sual: Fakir bir kimsenin zengin olmak iin dua etmesinde bir mahzur var mdr? CEVAP Hayr hi mahzuru yoktur. Ancak zenginlik bizim hakkmzda hayrl m olacak yoksa erli mi olacak bilemeyiz. Onun iin ne istersek (Ya Rabbi hayrls ile ver) demeliyiz. nk, hadis-i erifte, zenginliin de, fakirliin de, insan doru yoldan karabilecei bildirilmitir. Bir hadis-i erif meali yledir: (Allah tel buyurdu ki: Kimisi ancak zengin olmakla imann kurtarabilir. Eer o fakir olsa idi, [fakirlie sabredemez] kfre girerdi. Kimi de ancak fakir olmakla imann kurtarabilir. Eer o zengin olsayd, [mal onu azdrr] kfre giderdi. Kimi de ancak shhatli olmakla imann kurtarabilir. O hasta olsayd, [hastala sabredemez] kfre derdi. [Bunun iin genelde mslman kulumun hakknda ne hayrl ise onu veririm"]) [Hatib]

Fakirlik mi, zenginlik mi?


Sual: Dinimizde fakirlik mi, zenginlik mi daha iyidir?
438

www.dinimizislam.com

CEVAP Dinimiz, sabreden fakirleri ve kreden zenginleri vmtr. Baz limler, (Fukarai sabirin, aniyay akirinden = Sabreden fakir, kreden zenginden daha stndr) demilerdir. Kimileri de, zenginlie kr, fakirlie sabretmekten daha kolaydr, kreden fakir daha stndr demilerdir. Fakirin paras da yoktur, a yatar uyur. Ama zengin nereye, nasl harcayacam diye para kendisini rahatsz eder. Allah telnn istedii yerlere harcayamazsa mal kendisini tehlikeye sokar. slamiyetin balangcnda fakirlik vlrken, ahir zamanda ise, zenginlik vlmtr. nsan, dnyasn da, ahiretini de para ile koruyabilir. Bir de zenginlik ve fakirlik kiilere gre deiir. Kimi iin fakirlik iyidir, kimisi iin zenginlik. nk fakirlik de zenginlik de insann saptmasna sebep olabilir. Hayrls ne ise onun iin dua etmelidir. Fakirlik ve zenginlikle ilgili birka hadis-i erif meali yledir: (u yedi ey gelmeden faydal amel etmekte acele edin: 1- [Allah] Unutturan fakirlik, 2- Azdran zenginlik, 3- Sal bozan hastalk, 4- Bunaklk veren ihtiyarlk, 5- Ani lm, 6- Deccal, 7- Kyamet ki, hepsinden daha dehetlidir.) [Tirmizi, Hakim] (Helk edici ey: 1- Cimrilik, 2- Nefsine uymak , 3- Kendini beenmek. Kurtarc ey: 1- Gizli ak Allah teldan korkmak, 2- Fakirlik ve zenginlikte itidalli olmak, 3- fkede ve rzada adalet zere olmak. Gnahlara kefaret olan ey: 1- Mescide gitmek, 2- Namaz kldktan sonra teki namaz beklemek, 3- iddetli soukta gzelce abdest almak. Dereceleri ykselten ey: 1- Yemek yedirmek, 2- Selam yaymak, 3- Herkes uykuda iken gece namaz klmak.) [Hatib] (Cahillikten daha iddetli fakirlik, akldan daha faydal zenginlik,
439

www.dinimizislam.com

tefekkrden daha kymetli ibadet yoktur.) [. Neccar] (lm ok hatrlamak, gnahlar yok eder; dnyadan soutur. Zenginken hatrlamak mal hrsn yok eder. Fakirken hatrlamak, eldeki ile kanaat etmeye sebep olur.) [bni Ebiddnya] (Gerek zenginlik, insanlarn elindekilere gz dikmemektir. A gzllk pein bir fakirliktir.) [Asker]

Zenginlerle grmek
Sual: Zenginlerle grmek, arkadalk etmek uygun mudur? CEVAP Kendimize gre, ok zengin olanlarla pek sk grmek, arkadalk etmek uygun olmaz. Bir ihtiya olursa, ihtiya kadar grlebilir. Bir de, dnya ilerinde, kendimizden aa olana bakarak, halimize kretmeli, zengin olanlara zenmemeli. ki hadis-i erif meali: (Zenginlerdeki mal ve nimetleri grp, hlinizden ikyet etmemek ve sahip olduunuz nimetleri kmsememek iin, onlarn yanna seyrek gidin.) [Hakim] (Din ilerinde, kendinizden stn olan, grp ona uyan, dnya ilerinde ise kendinden aasna bakp, Allah telya hamd eden kretmi olur.) [T.Gafilin] Zenginle gren, ister istemez, ona tevazu gsterebilir. Bu ise tehlikelidir. Dnyalk iin, zenginlere, makam sahiplerine yaltaklk etmek ok zararldr. ki hadis-i erif meali: (tibarl birine, dnyalk iin, tevazu gsteren, rahmetten uzak kalr.) [Deylemi] (Zengine, zenginlii iin, yaltaklanann, dininin te ikisi gider.) [Beyheki, Deylemi, . Rabbani] Kibirlenmek, ok kt olduu halde, bid'at sahiplerine ve zenginlere kar kibirli grnmek caizdir. Bu kibir, kendini yksek gstermek iin deildir. Onlara ders vermek, gafletten uyandrmak iindir. Salih zenginlerin, kibirlenmeyip, tevazu gstererek, fakirlerle, garibanlarla beraber olmas ise, ok iyidir.

Fakiri hor grmek


Sual: Mahallemizde garip, kimsesiz bir amca var. Namaznda niyaznda, kimseye karmaz; fakat fakir olduu iin horlanyor. Bir de, ahlaksz kt birisi var; fakat zengindir. Belki iimiz der diye, ona da sayg gsteriliyor. Byle davranmak uygun mudur? CEVAP Hi kimseyi, hor ve aa grmek uygun deildir. Zengine zengin olduu iin ikram etmek ok kt olduu gibi, fakiri fakir olduu iin, hor
440

www.dinimizislam.com

grmek de caiz deildir. ki hadis-i erif meali yledir: (En stn kimse, mal az olduu iin deer verilmeyen mmindir.) [Deylemi] (Zengine, zenginliinden dolay tevazu edenin, dininin te ikisi gider.) [Beyheki]

Lks yaamak
Sual: Msrl sosyalist felsefe profesr gibi, (Bir Mslman, Peygambere nasl bir araba almas gerektiini sorarsa, pahal, lks, atafatl bir araba almamas gerektiini, bunlarn insana deer kazandrmayacan syler) demek caiz midir? CEVAP Sylenilen tamamen doru olsa da, Peygamber efendimiz adna byle sylemek asla caiz olmaz. stelik bu sz yanltr. Zenginlii ktlemek caiz deildir. Allah tel, (Verdiim nimetleri kullananlar severim) buyuruyor. Nimeti gizlemeyi sevmez. kr iin, nimetini gsteren zenginleri sever. Zengin olduu iin, kendini beeneni, kendini bakalarndan stn greni sevmez. Ulema ve Resulullah, maln deer kazandrdn bildiriyor. bni Abidin hazretleri buyuruyor ki: Nimeti gstermek iin, iyi ve kymetli giyinmek mstehabdr. nmek iin, gsteri iin giyinmek mekruhtur. (Redd-l muhtar) Lks yaamak deil, kendini stn gstermek iin lkse kamak haramdr. kisi ok farkl eylerdir. Mslman bir zengin, dinine hizmet iin lks araba almsa, (Sen bunu gsteri iin aldn) demek, ona suizan olur. Genelde her devirde, (Ye krkm ye) sz geerlidir. nsanlarn ou grne deer verdii iin, dine hizmet gayesiyle, nimeti gstermek mstehab olur. Bu konuda, nce hadis-i eriflere, sonra da slam limlerinin aklamalarna bakalm! Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allahn verdii nimetin alameti, senin zerinde grnsn; nk Allah, verdii nimetin eserini, kulunun zerinde grmek ister.) [Beyheki, Hkim] (Ahir zamanda insanlarn paraya ihtiyac daha ok olur. nk insan o zaman din ve dnyasn ancak parayla korur.) [Taberani] (nsana, mal eref kazandrr.) [. Ahmed] mam- azam hazretleri, talebelerine, gzel giyinmelerini emrederdi. Kendisi de, her derse baka yeni elbise giyerek gelirdi. Bir cbbesi 400 altn kymetindeydi. mam- Muhammed, kymetli kyafetler giyerdi. Resulullah efendimiz de, bin dirhem gm kymetinde Yemen
441

www.dinimizislam.com

kumandan cbbe giyerdi. (Drr-l-muhtar, Tahtavi) Sfyan- Sevri hazretleri, (Bu zamanda mal, insann silhdr. Yani insan, cann, saln, dinini ve erefini mallaryla korur) buyuruyor. (T. Muhammediye) slamn vakarn, erefini korumak iin k giyinmek sevabdr. (S. Ebediyye)

Zekt verilen mal


Sual: (Mslmann, zerine farz olan zekttan baka ml ykmll de vardr. Mesela evi olmayana ev almak, fakirleri evlendirmek de farzdr. Zektn vermekle bu farzlardan kurtulamaz. Zenginlerin elindeki mal, gerekirse zorla alp, fakirlere vermek gerekir) diyenler oluyor. Zekt verilen mal almak, dinimize aykr deil mi? CEVAP Bazlar, byle sosyaliste grler ileri srebiliyorlar. Zekt verilen malda fakirin hakk olmaz. Dinimizde, zekt verilmi mal, biriktirilmi, gayr meru mal deildir. Bu mal, kimsenin zorla almaya hakk yoktur. Dinimize gre, herkes zel mlkiyet hakkna sahiptir. Mslmann malnda, zekttan baka, kimsenin hibir hakk yoktur. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Malda zekttan baka hak yoktur.) [Ahkm-s-sultaniyye] (Zekt verilmi mal, kenz [biriktirilmi, istif edilmi mal] deildir.) [Ebu Davud] (Zektn vererek mallarnz zarardan koruyunuz!) [Hkim] Grld gibi, zekt verilen mal, kenz yani istif edilmi, stok edilmi mal deildir. Zektn veren, maln hakkn demi olur. Kimse bu mal alamaz. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Bir mminin maln, onun rzas olmadan almak helal deildir.) [Ebu Davud] Bir kimsenin mlk, ondan izinsiz kullanlamaz. (Drr-l-muhtar) Zekt veren zenginin maln elinden alp fakirlere veya baka yerlere vermek zulm olur. Zektn veren zenginin apartman, kk yaptrmas haram deildir. Tembel oturup, almayp bakasna muhta olmak ve kazandklarn haram eylere vermek haramdr. Zektn veren kimsenin sarayda oturmas, lks vastalara binmesi, k giyinmesi helaldir; nk Allah tel, (Verdiim nimetleri kullanmalarn severim, alana veririm) buyuruyor. alp kazanmak, mal mlk sahibi olmak yani zengin olmak gnah deil, ibadettir. Zengin olduu iin kendini bakalarndan stn grmek haramdr. (F. Bilgiler) Kendine slamc diyen, servet dmanl yapan sosyalistlere gre, zenginlerin mallarn alp fakirlere vermek gerekirse de, dinimizce bu zulm
442

www.dinimizislam.com

olur.

En byk nimet
Sual: Allah'n verdii nimetleri, nazar demesin diye gizlemekte mahzur var mdr? CEVAP Gizlemek doru deildir, nk Allah tel, ihsan ettii nimetleri izhar etmemizi, gstermemizi, belli etmemizi sever. Mesela zenginin eski elbise giymesi, doru deildir. Zenginse zenginliini, limse ilmini gstermelidir. En byk nimet, iman nimetidir, Ehl-i snnet itikaddr. Bu nimeti, gler yzle, tatl dille, efkatle, merhametle gstermek gerekir, nk mminin alameti gler yzdr. Mnafn alameti atk kal olmaktr. Emr-i maruf ve nehy-i mnkeri ilimle, gler yz ve tatl dille yapmak lazmdr. Aksi takdirde fayda yerine zarar verebilir. Nefrete, fitneye sebep olmann vebali byktr. Bir hadis-i erif meali yledir: (Kolaylatrn, gletirmeyin, mjdeleyin, sevdirin, nefret ettirmeyin! Birbirinizle iyi geinin, ihtilafa dmeyin!) [Buhari]

ntihar etmek
Sual: Dmann ikence ve tecavzne maruz kalacan bilenin kendini ve yaknlarn ldrmesi veya ac duymamak iin uyku hap ile intihar etmesi gnah m? CEVAP Hastalk ve dnya skntlarndan kurtulmak iin lm istemek caiz deildir. Fakat dindeki fitneler sebebiyle lm istenebilir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (lm istemeyin! nk bir kii iyi ise, yaadka iyilii artar. Kt ise, hatalarndan dnp doru yola gelebilir.) [Buhari] (Skntlardan dolay lm istemeyin! Dayanamayan, "Ya Rabbi, hakkmda yaamak hayrl ise, yaamay, lmek hayrl ise, lm nasip et!" desin!) [Buhari] Dmann her trl ikence ve tecavzne maruz kalacan bilen kimsenin kendini ve yaknlarn ldrmesi caiz deildir. Zorla tecavze urayan gnah ilemi de olmaz. Ayrca dman elinde len ehid olur. ehid olan kimse, lm acsn duymaz. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (ehid, lm acs duymaz, kabirde zlmez, kyametin deheti, hesap, mizan, srat onu rahatsz etmez, doruca Cennete gider.) [Beyheki]
443

www.dinimizislam.com

Genel olarak imansz veya iman zayf olan intihar eder. Mslman, intihar dnmez. nk intihar, bir are, bir kurtulu deil, aksine tarifi imkansz azaplara kendini atmak demektir.

lm acs ok iddetlidir
ntihar etmek, kfre yakn ok byk gnah olduu iin, lrken dayanlmaz aclara maruz kalnr. lm acs, sanld gibi bir an deildir. ntihar edince ahirette de daha byk aclara girilir. Ahiret skntlar dnya skntlar gibi deildir. ok ardr. Dnya skntlarna dayanamayp intihar eden, lm acsna ve ahiret skntlarna nasl dayanr? ntihar eden, dirilene kadar intihar acsn duyar. Kendini ldrmek, bakasn ldrmekten daha byk gnahtr. Kuran- kerimde mealen buyuruldu ki: (Kendinizi ldrmeyiniz!) [Nisa 29] Hadis-i eriflerde de buyuruldu ki: (Bir eyle canna kyana, Cehennemde onunla azap edilir.) [Buhari] (ple boazn skarak intihar eden, boaz sklarak azap grr. Herhangi bir bakla intihar eden, Cehennemde baklanarak azap grr.) [Buhari] Bir kfir, uyku hap ierek veya narkozla her taraf uyuturulduktan sonra da lse, ok iddetli olan lm acsn duyar. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (lm meleini grmek, bin kl darbesinden daha iddetlidir.) [Ebu Nuaym] (lm acs ok iddetli ise de, lmden sonraki aclara gre ok hafiftir.) [.Ahmed] Dirilene kadar lm acs duyulur. (.Evzai) mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: (lmek felaket deil, ldkten sonra bana gelecekleri bilmemek, tedbirini almamak felakettir.) Narkozlu hasta, ameliyat acsn duymad gibi, salih mmin de kurun yamuruna tutulsa, vcudu dilim dilim dilinse lm acsn duymaz. Hazret-i Yusufun gzellii karsnda kendinden geen kadnlar, ellerini kestikleri halde farkna varamadlar. lm meleinin gzel suretini gren mmine Allah tel ac duyurmaz. ntihar etmek ok byk gnah ise de, intihar eden kfir olmad iin cenaze namaz klnr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (ntihar etmi olsa da, her mslman lnn cenaze namazn kl!) [Deylemi] Bizde, Tanzimattan sonra tek tk intihar olaylar grlmeye balad.
444

www.dinimizislam.com

Mslmanlarn ok olmas intiharn yaygnlamasn nlemitir. ntihar kelimesi, Tanzimattan nce yazlan lgatlarda bile yoktu. Dinsizliin ve inan zayflnn intihar zerindeki etkisi byktr. Avrupada, hayat standard yksek olan yerlerde, intihar oran daha yksektir. Bu oran, kuzeye gidildike artyor. Avrupadaki intihar oran Trkiyedekinden 15-20 kat daha fazladr. Mesela Fransada 100 bin kiiden 44 intihar etmektedir. ntiharda Trkiye en alt sralardadr. Eskiden stanbulda yllarca kalm olan aratrmac Fransz Dr. A. Bayer diyor ki: (Bat lkelerinde insanlarn yalnz kalmas, hayattan nefret etmeye, hatta intihara yol amaktadr. Halbuki Mslman Trkler arasnda hibir zaman bu hle tesadf edilmez; medeni saylan milletlerde ok sk grlen intihar onlar bilmez. Mslmanlar, Allahn kendilerine bahettii varla tecavzn, Allaha kar gelmek olduuna inandklar iin, intihar dnmezler. Bunun iin, intihar eden hibir slam limi yoktur.) Maalesef imdiki baz genler, Avrupa'nn her trl ktlne zeniyorlar. ntihar etmek de bunlardan birisidir. Sual: ntihar eden veya ldrlen kimse, eceli ile lmez mi? CEVAP Muteber kitaplarda diyor ki: ldrlen kimse de, eceliyle lr, mr ortadan kesilmi olmaz. Ecel birdir. (Akid-i Nesefi s.3, Cevheret-t-tevhid 89. beyt, Avn-l-mrid c.2 s.982, Bed-ul-emli 62. beyt, Merah-ul-meli s.209, Hediyyet-lmehdiyyin s.5, Nr-ul-islm s.246, Fkhi ekber erhi 334, Hadika c.1 s.265, Teftzni-erh-il-akid s.211, Ithaf-ul-mrid s.213, Tenvir-ulkulb s.61, Berika s.233, Nuhbet-l-leli s.36, Hak dini Kurn dili c.2 s.1195)

Ecel deiir mi?


ntihar eden eceli ile lmez diyorlar. Bu yanltr. eyh-l-islam Ahmed bin Sleyman bin Kemal paa buyuruyor ki: (Rad suresindeki, (Allah tel, dilediini siler. Dilediini deitirmez. mm-l-kitab, Ondadr) mealindeki yette, levh-i mahfuz bildirilmektedir. mm-i kitab, ezeli olan kelam- lahinin ismidir. Melekler, bunu anlayamaz. Zamanl deildir. Allah teldan baka, kimse bilmez. Hi yok olmaz. Levh-i mahfuzda deiiklik olur. nsann, iine gre, mr ve rzk deiir. yiler kt, ktler iyi olarak deitirilebilir. Bylece biri lmne yakn, iyi iler yapp, son nefeste iman ile gider. Bir bakas kt amel iler, imansz gider. Bunun iin, Resulullah her zaman, (Allahmme, ya mukallibelkulub, sebbit kalbi, ala dinik) duasn okurdu. Hadis-i
445

www.dinimizislam.com

kudside, (nsanlarn kalbi Rahmann kudretindedir. Kalbleri, diledii gibi evirir) buyurulmutur. Yani, Celal ve Cemal sfatlar ile, ktye ve iyiye evirir. Levh-i mahfuza, kyamete kadar gelecek insanlarn iyileri, said olarak, ktleri de, aki olarak yazld. Kader deimez. Kaza, kadere uygun olarak meydana gelir. Kaza, her gn ok deiip, sonunda kadere uygun olunca, yaratlr. Kaza-i muallak eklinde yaratlaca yazlm olan bir ey, kulun iyi ameli ile deiip yaratlmaz. mam- Gazali hazretleri, (Kaza-i muallak, Levh-i mahfuzda yazldr. Eer o kimse, iyi amel yapp, duas kabul olursa, o kaza deiir) buyurdu. Hadis-i erifte, (Kader, tedbir ile, saknmakla deimez. Fakat kabul olan dua, o bela gelirken korur) buyuruldu. Duann belay nlemesi de, kaza ve kaderdendir. Kalkan, oka siper olduu gibi dua da, Allah telnn merhametinin gelmesine sebeptir. Bir hadis-i erifte, (Kazai muallak, hibir ey deitiremez. Yalnz dua deitirir ve mr, yalnz, ihsan, iyilik arttrr) buyuruldu. Allah telnn takdirinin, yani kaderin, Levh-i mahfuzda yazlmas kazadr. Bir kimseye takdir edilen bela, kaza-i muallak ise, yani, o kimsenin dua etmesi de, takdir edilmi ise, dua eder, kabul olunca, belay nler. (Ecel-i kaza)y da, iyilik etmek geciktirir. Fakat, (Ecel-i msemma) deimez. Ecel-i kazaya bir misal verelim: Bir kimse, eer iyi i yapar, yahut sadaka verir, hac ederse mr 60 yl, bunlar yapmazsa 40 yl takdir edilmise, vakit tamam olunca, eceli bir an gecikmez. Birinin 3 gn mr kalm iken akrabasn, Allah rzas iin ziyaret etmesi ile, mr 30 yla uzar. 30 yl mr olan da, akrabasn terk ettii iin, mr 3 gne iner. Takdir, ezelde Levh-i mahfuzda yazlmtr. Yani, Levh-i mahfuzda olacak deiiklikler ve mrlerin artmas ve ksalmas da, ezelde yazlmtr ki, buna kaza-i muallak denir. (Lbab-t-te'vil) Allah telnn kaderi [ezeldeki ilmi] nasl ise, Levh-i mahfuzdaki deiiklikler, ona uygun olur. Hazret-i mer yaralannca, Ka'bl-ahbar, mer daha yaamak isteseydi, dua ederdi. nk onun duas elbette kabul olur buyurdu. itenler arp, (Ecel, bir an gecikmez ve vaktinden nce gelmez) mealindeki yet-i kerimeye ne dersin denilince, buyurdu ki: Evet, ecel hazr olunca, gecikmez. Fakat, ecel hasl olmadan nce, sadaka ile, dua ile, iyi amel ile, mr uzar. Fatr suresinde, (Herkesin mr ve mrlerin ksalmas yazldr) buyuruluyor.) [Levh-il-mahfuz ve mm-l-kitab] Emali'deki, (ldrlen kiinin eceli, o anda, mr ortadan kesilmi deildir) ifadesini Ahmed Asm efendi, (ldrlen kimsenin [ve intihar
446

www.dinimizislam.com

edenin] o anda eceli gelmitir. mr ortadan kesilmemitir. Herkesin eceli bir tanedir) eklinde aklamaktadr. ldrlen kimse, eceli geldii iin lr. Fakat, bunu ldren de, cezasn grr. ntihar eden de eceli geldii iin lr. Herkes, eceli gelince lr. Araf suresi 34. yetinde mealen, (Ecelleri gelince, onu azck ileri-geri alamazlar) buyuruldu. Kii domadan nce, ne kadar yaayaca takdir edilmitir. Kii, nerede lr, tevbe ile mi ve tevbesiz mi, hangi hastalktan, iman ile mi, imansz m gider, hepsi levh-i mahfuza yazlmtr. Sual: (ntihar etmek benim kaderimde, alnyazmda var ise, gnah bana ait olmaz) demek doru mu? CEVAP Bu ok yanltr. Ezeldeki takdir, yani alnyazs, bir emir deil, bir ilimdir. Kader, yani alnyazs, Allah telnn ezeli ilmi ile, insanlarn ve dier yaratklarn yapaca ileri bilmesi demektir. Kur'an- kerimde, (Allah her eyi en iyi bilir) buyuruluyor. Allah tel da, ezeli ilmi ile, kullarn kendi istekleri ile, gnah veya sevap ileyeceini, ne kadar yaayacan ve intihar edip etmeyeceini bilir. Onun bu bilmesi, kullarn yaptklar ilere zorla bir mdahale deildir. Bu bakmdan gnah ileyen de, intihar eden de, kendi istei ile bunlar yapmtr.

Gnah ileyen kfir olmaz


Sual: Mehdi olduunu syleyen biri, ntihar etmek kfrdr. Nisa suresinin 29. yetinde yazyor. Kfir olduu iin cenaze namaz da klnmaz diyor. ntihar eden dini inkr etmiyor ki, niye kfr olsun? Sadece haram iliyor. Amel imandan para deil ki. Bu mutezile itikad deil mi? CEVAP Evet, Mutezile inanc byledir. Bu btl inan, sinsice Mslmanlar arasnda yaylmaya allmaktadr. Amel imandan para deildir. Yani gnah ileyen kfir olmaz. Gnah ileyen kfir olsayd, yeryznde mslman kalmazd. ntihar edene kfir denmez. Din kitaplar diyor ki: uuru yerinde iken intihar etmek, bakasn ldrmekten daha byk gnahtr. (Berika) ntihar eden kfir olmad iin cenaze namaz klnr. (Drer ve Gurer) imdi bildirilen yete bakalm: (Ey iman edenler, aranzda karlkl rzaya dayanan ticaret hli mstesna, mallarnz, btl [haksz ve haram] yolla yemeyin ve nefslerinizi ldrmeyin. Elbette Allah size merhamet eder. Dmanlkla, zulm ve tecavz ile bu yasaklar ileyeni atee koyarz;
447

www.dinimizislam.com

bu ise Allaha ok kolaydr.) [Nisa 29-30] Burada faiz, kumar gibi btl yollarla kazan salayanlarn da Cehenneme atlaca bildiriliyor. Haram yoldan para kazanmak kfr deil haramdr. Haram ileyenler elbette cezalandrlr. (Nefslerinizi ldrmeyin) yeti iin, tefsirlerde, (Birbirinizin canna kymayn) demek olduu bildiriliyor. Bakasnn canna kymak da haramdr, kfr deildir. Sadece, mslman, mslman olduu iin ldrmek kfrdr. Bu ise farkl eydir. Mslman, mslman olduu iin ldrmek ise slama dmanlk olduundan dolay kfrdr.

ntihar ederken tevbe


Sual: Bir Mslman Boaz kprsnden intihar etmek iin kendini denize atarken piman olup gerekten tevbe etse, intihar gnahndan kurtulmu olur mu? Yahut zehir veya zehirli hap ise, sonra piman olsa, ama hemen lse, intihar gnahndan kurtulmu olur mu? CEVAP Yeis halindeki tevbenin kabul hususunda ihtilaf edilmi ise de, muhtar kavle gre Mslmann tevbe etmesi sahih olur, fakat, kfirin imana gelmesi sahih olmaz. (Drr-l muhtar) Bir yet-i kerime meali yledir: (Allah tevbeleri kabul eden ve merhameti bol olandr.) [Bekara 37] Bir hadis-i erif meali de yledir: (lmeden az bir sre nce, tevbe edenin tevbesi kabul olur.) [. Ahmed]

ntihar, onursuz bir davrantr


Sual: Baz lkelerde, iinde baarl olmayanlar, yolsuzlua kart anlalan bakanlar, yneticiler intihar ediyorlar. Bunun iin de, intihar iin onurlu davran diyorlar. Bu doru mudur? CEVAP Kesinlikle doru deildir. Batnn ilim ve teknikteki yenilikleri alnaca yerde, her trl ahlakszlklar taklit ediliyor. ntihar etmek de bunlardan biridir. man olan, intihar dnmez. ntihar bir kurtulu deil, sonsuz ac azaplarn balangcdr. ntihar etmek, bakasn ldrmekten daha byk gnahtr!

ntihara tevbe
Sual: Bir Mslman intihar etmek iin ok hap veya zehir ise, sonra piman olup tevbe etse, az sonra lse, intihar gnah affolur mu? CEVAP Evet, affolur. ntihar etmek, bakalarn ldrmekten daha byk
448

www.dinimizislam.com

gnahtr. Kabirde Cehennem azab eker. Hemen lmeyip tevbe ederse, btn gnahlar affolur. Kabir azab da ekmez. (slam Ahlak)

Nazar haktr
Sual: (Grlmeyen eylere, mesela nazara inanmak yanltr. Sadece, sevgisiz bakan bir gz, insan yorar) diyenler kyor. Nazar hak deil mi? CEVAP Nazar haktr. Beenerek, imrenerek veya kskanarak baklan eylere nazar deer. nsana, hayvana ve hatta cansza da nazar deer. Nazar hastalk yapar, hatta ldrr. Kadnlara ve ocuklara daha ok tesir eder. Peygamber efendimizin zamannda Esed oullarndan nazar deen bir kimse var idi. gn bir ey yemez, sonra adrn bir tarafn kaldrp oradan geen bir deveye bakp, (Bunun gibi bir deve hi grmedim) der demez, deve yere der hastalanrd. Mrikler, bu adam bulup Peygamber efendimizi nazarla ldrmesini istediler. Cenab- Hak da Resulullah bunun nazarndan korumutur. Bu hususta Kalem suresinin (Nerede ise, kfirler seni gzleri ile ykacaklard) mealindeki 51. yeti inmitir. Birka hadis-i erif meali yledir: (Nazar haktr.) [Mslim] (Nazar insan mezara, deveyi kazana sokar.) [bni Adiy] (nsanlarn yars nazardan lr.) [Taberani] (Hoa giden bir eyi grnce, Mallah la kuvvete illa billah denirse o eye nazar deemez.) [Beyheki, bni Snni] Nazar neredeyse kaderi geecekti. Nazardan Allah telya snn.) [Deylemi] (Kaderi geecek bir ey olsayd nazar geerdi.) [Mslim] Grlmeyen eylere yok demek, bugnk bilime de aykrdr. Gnmzde, aletlerden kan ualarn i yapt tespit edilmitir. Mesela, TVyi altran, kanallarn deitiren veya arabalar aan kumandalar vardr. Onlardan kan ualar, i yapmaktadr. Lazer denilen ualarla ameliyatlar yaplmaktadr. Bunlar gibi, gzden kan ve mahiyeti tam aklanmayan ualardan da nazar deerek, baklan ey zarar grebilir. Gremediimiz eylere yok demek ise, ok cahilce bir szdr.

Kendine nazar demek


Sual: nsann kendi kendine nazar deer mi? CEVAP Evet, deebilir. Sual: Nazardan korunmak iin ne yapmak gerekir?
449

www.dinimizislam.com

CEVAP Kendisine nazar deen kimse, aada bildirilen dualarn birini veya tamamn okumaldr. 1- Fatiha, yet-el krsi ve drt kul [Kfirun, hlas, Felak, Nas sureleri] yedier defa okunup hastaya flenirse, by, nazar ve her dert iin iyi gelir. Tuza okunup, suda eritilerek imek de olur. Bir hadis-i erifte de, (Fatiha ile yet-el krsiyi okuyana, o gn nazar demez) buyuruldu. (Deylemi) 2- Bir hadis-i erifte, (Sabah akam, [Besmele ile] 3 defa Bismillhillezi l yedurru measmihi eyn fil Erd ve l fissemi ve hvessemiul alim okuyan, by ve nazardan korunur) buyuruldu. (. Mace) 3- yet-el-krsi, Fatiha, iki Kul euz ve Kalem suresinin sonunu okumak ok iyi gelir. (Medaric) 4- Peygamber efendimiz, iki Kul euzy okuyup buyurdu ki: (Bu iki sure ile [belalardan, nazardan] korunun! Hi kimse, bu iki sure ile korunduu gibi, baka eyle korunamaz.) [Ebu Davud] 5- (Euz bi-kelimtillahittmmeti min erri klli eytnin ve hmmetin ve min erri klli aynin lmmetin.) tavizini, sabah akam 3 defa okunup kendine veya hastaya flenirse, nazardan, cin, eytan ve hayvanlarn zararndan korur. (Mevahib) 6- Peygamber efendimiz nazar iin (Allahmme barik fihi ve la tedarruh) okurdu. (bni Snni) 7- Nazar deen kimse veya herkes, beendii bir eyi grnce Mallah demeli, ondan sonra o eyi sylemelidir. nce Mallah deyince, nazar demez. Hadis-i erifte, (Hoa giden bir eyi grnce, Mallah la kuvvete illa billah denirse o eye nazar deemez) buyurdu. (Beyheki, bni Snni) Ukbe-tbni Amir radyallah anh anlatr: Resulullah efendimiz, (Kendisine Allahn nimet verdii kimse, bu nimetin devamn isterse ok La havle vela kuvvete illa billah desin) buyurdu. Sonra Bahene girdiin zaman mallah la kuvvete illa billah demeliydin deil mi? [mealindeki] Kehf suresinin 39. yetini okudu. (Taberani) Bir hadis-i erifte de buyuruldu ki: (Kendisine Allah telnn rzk verdii kimse, ok Elhamdlillah desin. Rzk azalan da ok stifar etsin. Bir ey de kendisine znt, sknt verirse la havle vela kuvvete illa billah desin.) [Beyheki, Hatib] 8- Nazardan korunmak iin yt-i hrz denilen yetleri okumal ve
450

www.dinimizislam.com

zerinde tamaldr. Abdest alp, 7 istifar ve 11 salevat okuyup, hastann shhatine niyet ederek, gne doduktan ve ikindi namazndan sonra, gnde iki defa hasta zerine okumal, iaretli yerlerde, hasta zerine frmeli, ifa buluncaya kadar [krk gn kadar] devam etmeli. Her defa okuduktan sonra, bir Fatiha okuyarak sevab, Peygamber efendimizin ve Behaeddin Buhari, Ahmed Rfai ve imam- Rabbani hazretlerinin ruhuna hediye edilmelidir. Silsile-i aliyyeyi okuyup ruhlarna hediye edilmesi daha etkili olur. yt-i hrz yannda tayan kimse, nazar demesinden korunduu gibi, sihirden, byden, cin ile ilgili hastalklardan da korunur. Her ne murad varsa hasl olur. 9- bni bidin hazretleri (Tarlaya kemik, korkuluk, hayvan kafas koymal. Bir kadn, rnne nazar dememesi iin ne yapacan sorunca, Resulullah, (Tarlaya hayvan kafas as) buyurur. Bakan kimse, nce bunu grp tarladaki rn sonra grr) buyuruyor. (Redd-l-muhtar) 10- Tivele, temime ve efsun caiz deildir. Manasz veya kfre sebep olan rukyeyi okumaya Efsun denir. Nazar bizzat nlediine inanlan nazarlklara Temime denir. irinlik muskas denilen rukyelere Tivele denir. Rukye, okuyup flemek veya zerinde tamak demektir. Rukye, yet ve hadis ile bildirilen dualarla yaplrsa taviz denir. Taviz ise caizdir. Hadis-i erifte, (lalarn en iyisi Kuran- kerimdir) buyuruldu (bni Mace) 11- mam- Rabbani hazretleri, talebeleri ile, uzak bir yere giderken, gece, bir handa kaldlar. (Bu gece bir bela zuhur edecektir. [Besmele ile] (Bismillhillez l yedurru measmihi eyn fil erd ve l fissemi ve hvessemul alm) duasn defa okuyun) buyurdu. Gece byk yangn oldu. Her odada eyalar yand. Duay okuyanlara bir ey olmad. Dert, bela, fitne, hastalk, nazar, sihir ve zalimlerin errinden korunmak iin, sabah akam, imam- Rabbani hazretlerinin bildirdiini hatrlayarak, 3 defa okumaldr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Bismillhillez l yedurru measmihi eyn fil erd ve l fissemi ve hves-semul alm) duasn sabah 3 kere okuyana, akama kadar, akam okuyana da, sabaha kadar hi bela gelmez.) [bni Mace]

Hastalannca
Sual: Gzlerden kan ualar nazar dedirerek zararlara sebebiyet verdii gibi, hastalklara da ifa olduu syleniyor. Bu doru mudur? CEVAP Evet, dorudur. Nazarn hak olduu, doru olduu, Kur'an- kerim ile ve hadis-i eriflerle sabittir.
451

www.dinimizislam.com

Mmin rahatszlanrsa, hasta olursa, salih bir arkadann evine gider, onunla biraz sohbet eder, muteber bir kitap okursa, mutlaka iyiletii, tecrbe ile grlmtr. Mminin yzne bakmak ifadr. Mminin gznden kan ualar, karsndaki kiinin iyilemesine sebep olur. Eer o kimse cmertse bir bardak suyu iilirse, bu da ifaya kavuturur. Bir hadis-i erifte, (Cmerdin yemei ifadr) buyuruluyor. O suyun bir ksm iilmise, artk olduu iin o, ifaya sebeptir. Yine bir hadis-i erifte, (Mminin art ifadr) buyurulmutur.

Dert ve belalarn geli sebebi


mam- Rabbani hazretleri, insana belann geli sebeplerini sual ve cevaplarla yle aklyor: Sual: Enbiya ve evliya, hep dert ve bela iinde yaad. Halbuki, ura suresinde, (Size gelen belalar, kabahatlerinizin cezasdr) buyuruldu. Bu yete gre, dertlerin okluu, gnahn okluunu gsteriyor. Enbiya ve evliya olmayann, ok sknt ekmesi gerekirken dostlarna, neden dert, bela veriyor? Dmanlar neden rahat ve nimet iinde yayor? CEVAP Dnya, zevk yeri deil. Ahiret, bunun iin yaratld. Dnya ile ahiret, birbirinin zdd, tersidir. Birini sevindirmek, tekinin gcenmesine sebep olur. Yani, birinde zevk aramak, tekinde elem ekmeye sebep olur. O halde, dnyada nimetleri, lezzetleri ok olanlar, bunlara lazm olan kr yapmazlarsa, ahirette ok ac ekecektir. Bunun gibi, dnyada, tehlikelerden saknd halde, ok ac eken mmin, ahirette ok lezzete kavuacaktr. Dnyann mr, ahiretin uzunluu yannda, deniz yannda bir damla kadar bile deildir. Sonu olan, sonsuz ile llebilir mi? Bunun iin dostlarna merhamet ederek, sonsuz nimetlere kavumalar iin, dnyada birka gn sknt ektiriyor. Dmanlarna, biraz lezzet verip, ok elemlere srklyor. Sual: Allah tel, her eye kadirdir. Dostlarna, hem dnyada, hem ahirette nimetler verseydi ve dnyada verdii lezzetler, ahirette, bunlarn elem ekmesine sebep olmasayd, daha iyi olmaz m idi? CEVAP Bunun eitli cevaplar vardr. Yedisi yledir: 1- Dnyada, birka gn dert, bela ekmeselerdi, Cennetin lezzetlerinin kymetini anlamazlard ve ebedi nimetlerin kymetini bilmezlerdi. Alk ekmeyen, yemein lezzetini anlamaz. Ac ekmeyen, rahatln kymetini bilmez. Dnyada bunlara elem vermek, sanki daimi lezzetleri arttrmak
452

www.dinimizislam.com

iindir. Bu elemler, bir nimet olup, cahil halk denemek iin, byklere verilen nimetler, elem olarak gsterilmektedir. Yabanclara elem eklinde gsterilen, dostlar iin nimettir. 2- Belalar, skntlar, cahil iin sknt ise de, bu byklere, sevdiklerinden gelen her ey, tatl olur. Nimetlerden lezzet aldklar gibi, belalardan da lezzet duyarlar. Hatta, bela sadece sevgilinin arzusu olup, kendi istekleri karmad iin, daha tatl gelir. Nimetlerde bu lezzet bulunamaz. nk, nimetlerde, nefislerinin istekleri de vardr. Bela gelince, nefisleri alar, inler. Bu bykler, belay nimetten daha ok sever. Bela, bunlara, nimetten daha tatl gelir. Bunlarn dnyadan aldklar lezzet, belalardan, musibetlerden gelir. Dnyada dert ve bela olmasayd, bunlarn gznde, dnyann hi deeri olmazd. Dnyann ac olaylar olmasayd, onu bo, abes grrlerdi. O halde, Allah telnn dostlar, dnyada da, ahirette de sevinlidir. Dertlerden aldklar lezzetler, ahiret lezzetlerinin azalmasna sebep olmaz. Ahiret lezzetlerini gideren, cahillerin aradklar lezzetlerdir. Allah telnn bakalarna verdii nimetler, dostlarna rahmettir. Onlara dert, elem olanlar da, dostlarna nimettir. Bakalar nimet gelince sevinir, dert gelince zlr. Bu bykler, nimette de, dertte de sevinlidir. nk bunlar, ilerin gzelliine, irkinliine bakmaz, ileri yapann gzelliine bakar. leri yapan sevgili olduu gibi, ileri de sevgili olur ve tatl gelir. Bu dnyada, her ey, gzel olan yapcnn ii olduundan, dert ve zarar verse de, bunlara, istedikleri ve sevdikleri ey olur. Kendilerine tatl gelir. Allah tel, dostlarn her an, kendi arzusuna raz ettirip, zevk ve lezzet iinde tutuyor. Bakasna dert olan, dostlar iin, cemal ve kemal oluyor. Bunlarn arzularn, arzu edilmeyen eyler iine yerletirdi. Dnya lezzetlerini, bakalarnn aksine, ahiret derece ve lezzetlerinin artmasna sebep eyledi. 3- Bu dnya, imtihan yeridir. Burada hak ile btl; hakl ile haksz karktr. Burada, Allah tel, dostlarna skntlar, belalar vermeseydi, yalnz dmanlarna verseydi, dost, dmandan ayrlr, belli olurdu. mtihann faydas kalmazd. Halbuki, gayba iman etmek gerekir. Dnya ve ahiretin btn saadetleri, grmeden inanmaya baldr. Hadid suresinin, (Allah tel, Peygamberlerine, gaybdan, grmeden, yardm edenleri bilmek iin...) mealindeki 25. yetinde, bu hl bildirilmektedir. Dostlarn bela iinde gstererek, dmanlarnn gznden saklad. Dnya, imtihan yeri oldu. Dostlar, grnte belada, gerekte ise, zevk ve sefada. Peygamberlerin, dmanlarla savamas da byle olurdu. Bedirde Mslmanlar, Uhudda kfirler galip gelmiti. (Al-i mran 140) 4- Evet, Allah tel her eye kadirdir. Dostlarna hem dnyada, hem
453

www.dinimizislam.com

de ahirette rahatlk verebilir ama, deti byle deildir. Kudretini, hikmeti ve deti altna gizlemeyi sever. lerini, yaratmasn, sebepler altnda gizlemitir. O halde, dnya ahiretin aksi olduundan, dostlarn, ahiret nimetlerine kavumak iin, dnyada sknt ekmeleri gerekir. [Allah telnn dostlar, dertlere, belalara, tehlikelere kar tedbir alr. Bunlardan kurtulmaya alr. Dayanlamayacak eylerden kanmak, Peygamberlerin snnetidir. Tedbirlere, almalara ramen baa gelen belalardan zevk alrlar. Dertlerden zevk almak, yksek derecedir. ok az seilmilerin yapaca itir.] ASIL CEVAP Dertlerin, belalarn gelmesine sebep, gnah ilemektir. Fakat, belalar, skntlar, gnahlarn affedilmesine sebep olur. O halde, dostlara, belalar, skntlar ok gelirse gnahlar kalmaz. [Ama tevbe, istifar edince de, gnahlar affolur. Dert ve bela gelmesine lzum kalmaz. O halde, dert ve beladan kurtulmak iin, ok istifar okumal.] Dostlarn gnahn, dmanlarn gnahlar gibi sanmamal. (yilerin, iyilik sandklar eyleri, dostlar, gnah bilir) buyuruldu. Bunlarn gnah ve kusurlar olsa da, bakalarnn gnahlar gibi deildir. Yanlmak ve unutmak gibidir. Niyet ederek, karar vererek yaplm deildir. Taha suresinin, (deme nce syledik. Fakat unuttu. Azm ile, karar ile yapmad) mealindeki 115. yet-i kerime bunu bildiriyor. O halde, dostlara gelen dertlerin, belalarn, ok olmas, gnahlarn ok olduunu gstermez, gnahlarn ok affedildiini gsterir. Dostlarna ok bela vererek, gnahlarn affeder, temizler. Bylece bunlar, ahiret skntlarndan korur. Cehennemdeki ok iddetli azaplarn, birka gnlk sknt ile giderilmesi ve gnahlarn temizlenmesi iin dnyada sebepler gnderilmesi ne byk nimettir. Dostlara bu muamele yaplrken, bakalarnn gnahlarnn hesabn ahirete brakyorlar. O halde dostlara, dnyada ok dert ve bela vermesi lazmdr. Bakalar, bu ihsana layk deildir. nk, byk gnah ilerler, yalvarmaz, boyun bkmez, alamaz ve Ona snmazlar. Gnahlar sklmadan ve kasten ilerler. Hatta inat edercesine ilerler. Hatta, Allah telnn ayetleri ile alay edecek, inanmayacak kadar ileri giderler. Ceza, suun byklne gre deiir. Gnah kk olur ve sulu boynunu bkp yalvarrsa, bu su, dnya dertleri ile affolunabilir. Fakat, gnah byk, ar olur ve sulu inat, saygsz olursa, bunun cezas ahirette sonsuz ve ok ac olmak lazm gelir. (Allah tel, onlara zulmetmez. Onlar, kendi kendilerine zulmedip, ar cezalar hak ettiler) buyuruldu. (Nahl 33) Cahiller, ahmaklar, (Allah, dostlarna niin bela gnderiyor da, nimet
454

www.dinimizislam.com

vermiyor) diyerek, bu sevgili kullara inanmyorlar. Kfirler, insanlarn en iyisine de byle sylerdi. (Kfirler, bu nasl Peygamber, bizim gibi yiyip iiyor, sokakta geziyor. Peygamber olsayd, kendisine melek gelir, yardmclar olur, bize onlar da haber verir, Cehennem ile korkuturlard. Yahut, Rabbi, para hazineleri gnderir veya meyve baheleri, iftlikleri olur, istediini yerdi dediler...) [Furkan 7] Byle szler, ahiret hayatna inanmayanlarn szleridir. Cennet nimetlerinin, Cehennem azaplarnn sonsuz olduunu bilen kimse, dnyann birka gnlk belalarna, skntlarna hi nem verir mi? Bu dertlerin, sonsuz saadete sebep olacan dnerek, bunlar nimet olarak karlar. Belalar, skntlar, sevginin, amayan ahitleridir. Ahmaklarn bunu anlamamasnn ne nemi olur. 6- Bela, kemend-i mahbubdur [sevgilinin, kn kendine ekmek iin gnderdii kemenddir.] klar, sevgiliden baka eylere bakmaktan koruyan bir kam gibidir. klar, sevgiliye dndrr. O halde, dertlerin, belalarn dostlara gnderilmesi lazmdr. Belalar, dostlar, sevgiliden baka eylere dkn olmak gnahndan korur. Bakalar, bu nimete layk deildir. Dostlar, zorla sevgiliye ekerler. stediklerini dert ve bela ile ekerler ve onu sevgili derecesine ykseltirler. stemediklerini babo brakrlar. Bunlarn iinden, sonsuz saadete layk olan, kendisi doru yola gelip, alarak, uraarak, ihsana kavuur. Grlyor ki, seilenlere, bela ok gelir. alanlara, uraanlara o kadar ok gelmez. Bunun iindir ki, seilmilerin, beenilmilerin ve sevilmilerin ba tac olan Peygamberimiz, (Benim ektiim ac gibi, hibir Peygamber ac ekmedi) buyurdu. O halde, dert ve belalar, yle usta bir klavuzdur ki, dostu dosta, amadan kavuturur. Sevgiliden bakasna bakmakla onu lekelemekten korur. Ne kadar alr ki, klar, hazinelere malik olsa, hepsini verip, dert ve bela satn alr. Ak- ilahiden haberi olmayan, dert ve beladan kurtulmak iin, varn younu harcar. Sual: Dert ve bela gelince, dostlarn bazen zldkleri de grlyor. Bunun sebebi nedir? CEVAP O znt grntedir. Tabiattendir. Bu zntnn faydalar vardr. nk, bu znt olmasa, nefis ile cihad edilemez. Peygamberimiz vefat edecei zaman, grlen sknts, nefis ile cihadn son paralar idi. Bylece, son nefesi de dman ile mcadelede gemi oldu. lm annda en iddetli mcadeleyi yapt. nsanlk sfatlar, tabiat istekleri kalmad. Mbarek nefsini tam itaate, hakiki itminana getirdi. O halde, bela, ak ve muhabbet pazarnn tellaldr. Muhabbeti
455

www.dinimizislam.com

olmayann tellal ile ne ii olur. Tellaln buna ne faydas olur ve bunun gznde tellaln ne kymeti vardr? 7- Bela gelmesinin bir sebebi de, doru klar, dost grnen yalanclardan ayrmaktr. Doru olan k, beladan lezzet alr, sevinir. Yalanc ise, ac duyar, szlanr. Muhabbetin tadn tatm ise, hakiki ac duymaz. Ac duymas grntedir. klar, bu iki acy birbirinden ayrr. Bunun iin, (Veli, Veliyi tanr) buyurmulardr.

Allah tel kullarna zulmetmez


Sual: Deprem, trafik kazas gibi sebeplerle birok susuz kimse, ya lyor veya sakat kalyor. Bazlarna da, hi sular olmad halde eitli belalar geliyor. Susuz insanlara byle bela niin gelir? CEVAP mam- Rabbani hazretleri, (Mektubat)da buyuruyor ki: (Dertlerin, belalarn gelmesine sebep gnah ilemektir. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Size gelen bela, musibet, kabahatlerinizin, gnahlarnzn cezasdr. Bununla beraber Allah tel, bir ounu da affederek musibete maruz brakmaz.) [ura 30] (Ey insan, sana gelen her iyilik, Allah telnn ihsan olarak, nimeti olarak gelmekte, her dert ve bela da ktlklerine karlk olarak gelmektedir. Hepsini yaratan gnderen Allah teldr.) [Nisa 79] Grld gibi susuz kimseye bela gelmiyor. Herkes kendi cezasn ekiyor. H zulmetmez kuluna Hdas, Herkesin ektii kendi cezas. Peygamber efendimiz (sallallah aleyhi ve sellem) buyurdu ki: (mmetim u on be kt hasleti iledii zaman eitli belalara maruz kalr: 1- Ganimet, arur edilir, yerinde harcanmaz. 2- Emanete hyanet edilir, ganimet kabul edilir. 3- Zekat cereme telakki edilir. [Vermek istenmez, hile yollar aranr.] 4- Erkek karsnn sznden kmaz. [Klbk olur.] 5- Ana babaya isyan edilir, szlerine itibar edilmez. [Geri kafal, bunak falan denir.] 6- Ana babaya sknt verilir. 7- Kt arkadalara uyulur. [Ayp olur diye eitli gnah ilenir.] 8- Camilerde yksek sesle konuulur. [Hutbeyi nutuk eker gibi okumak da buna dahildir.] 9- Ktler, ehli olmayanlar idareci olur.
456

www.dinimizislam.com

10- errinden, zararndan korkulanlara ikram edilir. 11- ki ienler oalr. 12- Erkekler haram olan ipei giyer. 13- arkc kadnlar oalr. 14- alg aletleri, mzik her yere yaylr. 15- nceki limler ktlenir. (Tirmizi)

Tatl nimetler, ac ilalarla kaplanmtr


Sual: Bela niin gelir? CEVAP Her izzet ve her nimet, Allah telya ihlas ile itaat ve ibadet etmekten, her ktlk ve sknt da, gnah ilemekten hasl olur. Herkese dert ve bela, gnah yolundan, rahat ve huzur da, itaat yolundan gelir. Allah telnn deti byledir. Cenab- Hak, hi kimseye, sebepsiz bela gndermez. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Bir millet, kendini bozmadka, Allah onlarn hallerini deitirmez.) [Rad 11] (Eer Allah tel insanlar kfr ve gnahlarndan tr dnyada cezalandracak olsayd, yer zerinde tek canl kalmazd.) [Nahl 61] Demek ki mstahak olduumuz belalarn hepsi gelse, yeryznde insan kalmaz. lediimiz her ktln cezasn dnyada grmyoruz. ounu da Allah tel affediyor. nsanlara bela, iki sebepten gelir. Ya iledii gnahlar yznden veya gnahsz da olsa derecesinin ykselmesi iin. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Kk-byk her musibet, affedilecek bir gnah veya kavuulacak bir derece iindir.) [Ebu Nuaym] mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Dnya, ahirete gre deniz yannda bir damla gibi bile deildir. Dnyada birka gn dert bela ekilmese, Cennetin sonsuz lezzetlerinin kymeti anlalmaz, ebedi shhat ve afiyet nimetlerinin kymeti bilinmezdi. Alk ekmeyen, yemein lezzetini anlamaz, ac ekmeyen rahatln kymetini bilemez. Dnya bir anlk rya gibidir. Ryada ok eylere sahip olsak, uyannca elimize bir ey gemese ne kymeti vardr? Ryada az bir sknt ekersen, uyannca mr boyu rahat edeceksin denilse, bir anlk skntya severek katlanlmaz m? Skntlar ok ac grnse de, bunlarn nimet olduu unutulmamaldr. Bunun iin sevilenlere dert ve bela yamuru eksik olmaz. Bu tatl nimetler, ac ilalarla kaplanmtr. Akll kimse, bunun iindeki tatl nimetleri grr. zerindeki ac rtleri de tatl gibi iner. Aclardan da tat alr. Hasta olan
457

www.dinimizislam.com

onun tadn duyamaz. Hastalk Ondan bakasna gnl vermektir. Hep tatl yemee alan, ifa verici ac ilatan kaar. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Nimete kavumas iin insana musibet gelir.) [Buhari] (Allah telnn hayrn murat ettii kul, belalara maruz kalr ve megul olaca mal ve evlad kalmaz.) [Taberani] (Musibetler yzlerin karard gnde, sahibinin yzn aartr.) [Taberani] (Hastann gnahlar, aatan yapraklarn dkld gibi dklr.) [bni Hibban] (Allah tel buyurdu ki: "Gnderdiim belaya sabreden, nimete kreden, sddklarla beraber olur. Bunlar yapmayan kendine baka Rab arasn!") [T.Gafilin] (Allah yolundaki mmine isabet eden her yorgunluk, hastalk, sknt, znt, keder, hatta ayana batan diken, gnahlarna kefaret olur.) [Buhari] (Belay nimet, bolluk ve rahatl musibet saymayan, kmil mmin deildir. nk beladan sonra bolluk, bolluktan sonra bela gelir.) [Taberani] (En iddetli bela, enbiya, evliya ve benzerlerine gelir. Kii imannn salaml nispetinde belaya maruz kalr. man salam ise belas iddetli, iman zayf ise hafif olur.) [Tirmizi] (Kii, hep shhat ve selamette olsa idi, bu ikisi onun helak iin kfi gelirdi.) [.Asakir] (Ba ars veya herhangi bir hastal sebebiyle, mminin Uhud da kadar gnah olsa da, hepsi affolur.) [Taberani] (Hak tel buyurdu ki: "zzet ve celalim hakk iin, dilediim kulumun, malna darlk, bedenine hastalk vererek affetmedike dnyadan karmam.") [Ruzeyn] (Mminin gnahlar affoluncaya kadar bela ve hastalk gelir.) [Hakim] (Hak tel buyurdu ki: "Bedenine, evladna veya malna bir musibet gelen, sabr- cemille karlarsa, Kyamette ona hesap sormaya hay ederim.) [Hakim] (phe edilen altn, atele muayene ettikleri gibi, Allah tel insanlar dert ile, bela ile imtihan eder.) [Taberani] (Afiyette olan, kyamette, belaya maruz kalanlara verilen sevaplarn okluunu grnce, "Keke dnyada iken derilerimiz, makasla kesilseydi" diyeceklerdir.) [Tirmizi] (Kul iin Allah tel katnda yle bir derece vardr ki, ameli ile o
458

www.dinimizislam.com

dereceye kavuamaz. Belaya mptela olunca, o dereceye kavuur.) [Ebu Nuaym]

Gnahn cezas
Sual: Ne zaman bir gnah ilesem, bama bir bela geliyor. Belaya maruz kalmak neye alamettir? CEVAP Gnah ilemek ktye, belaya maruz kalmak iyiye alamettir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tel, bir kuluna hayr murat edince, gnahlarnn cezasn dnyada verir. er murat edince gnahlarnn cezasn kyamete brakr.) [Tirmizi] (Belaya uram birini grnce "Bunu mptela kld beladan beni koruyan ve bir ok kimseye vermedii nimeti bana veren Allaha hamd olsun!" derse, kendine verilen nimetlere kretmi olur.) [Beyheki]

Belaya sevinmek
Sual: Tedbir aldktan, doru sebebe yaptktan sonra irademiz dnda gelen belaya isyan etmek gnah deniyor. Peki byle bir belaya sevinmek de gnah mdr? CEVAP Sevinmek gnah olmaz. Hazret-i mer buyurdu ki: Bana bir bela gelirse, trl sevinirim: 1- Belay Allah tel gndermitir. Sevgili gnderdii iin tatl olur. 2- Allah telya, bundan daha byk bela gndermedii iin krederim. 3- Allah tel, insanlara bo yere, faydasz bir ey gndermez. Bir belaya karlk, ahirette ok nimetler ihsan eder. Dnya belalar az, ahiretin nimetleri ise, sonsuz olduundan, gelen belalara sevinirim.

Dnyada rahat yaamak


Sual: Allah sevdii kullarna, dert ve bela vererek, onlarn gnahlarn temizlediine gre, bu dnyada hi dert bela grmeden rahat yaayan, Cehenneme mi gidecek? CEVAP Hayr. Allah tel, hi dert, bela vermeden de, gnahlar affedebilir. Dilediklerine, hem dnyada, hem de ahirette rahatlk verir. Kur'an- kerimde, mminlere, hem dnyada, hem de ahirette saadete kavumak iin almalar ve dua etmeleri emredilmektedir. Her namazda okuduumuz Rabbena duas, bir yet-i kerimedir. Meali yledir: (Ey Rabbimiz, bize dnyada ve ahirette iyilik, gzellik ver. Bizi
459

www.dinimizislam.com

cehennem azabndan koru.) [Bekara 201] Dnyada mutlu olmak kt olsayd, byle dua etmek emredilmezdi.

Nimet ve bela
Sual: Nimet gelince sevinmek, bel gelince zlmek gnah mdr? CEVAP Gnah deildir. Bel gelince, (Benim ne suum var da, bunu bana gnderdin) diye Allah'a isyan etmek gnahtr.

syan etmek ne demek?


Sual: Bir belaya, bir hastala isyan etmek nasl olur? Hastaym demek isyan mdr? CEVAP syan etmek gnah ilemek demektir. Her gnah, Allah telya isyandr. (Allah tel bu hastal bana niye gnderdi) diye barp armak isyan olur. akik-i Belh hazretleri, (Musibete sabretmeyip feryat eden, Allah telya isyan etmi olur. Alamak, szlamak, bela ve musibeti geri evirmez) buyuruyor. hadis-i erif meali yledir: (Allahn sevdikleri, belaya urar. Sabreden mkfata, szlanan cezaya kavuur.) [. Ahmed] (Derdini aklayan sabretmi olmaz.) [. Maverdi] (Urad belay gizleyenin gnahlar affolur.) [Taberani] cizliini belirtmek, dua almak, doktora hlini belirtmek gibi hususlar iin hasta olduunu sylemek isyan olmaz. Belaya sabretmek, hatt kretmek lazmdr. Allah teldan gelen her eyi severek kabul etmeliyiz.

Deprem ve Gnah ilikisi


Sual: Depremlerin sebebi nedir? lenler ehid mi? Depremden kamayan intihar m etmi olur? Toplu olarak gmmek caiz midir? CEVAP Ekseriya depremler ilahi bir ikazdr. limler, (ki Z olunca nc Z gelir) demilerdir. Yani Zulm ve Zina oalnca Zelzele olur. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Zina yaylnca depremler oalr.) [Deylemi] (Gnahlar aktan ilenmeye balannca, iyi kt herkes genel bir azaba maruz kalr.) [Taberani] Depremler kyamet alametlerindendir. Buharideki hadis-i erifte, (Depremler oalmadka kyamet kopmaz) buyurulmutur. Kyametin
460

www.dinimizislam.com

ne zaman kopaca bildirilmedi. Fakat, Peygamber Efendimiz birok alametlerini haber verdi: Mehdi gelecek, sa gkten inecek, Deccal kacak. Yecc Mecc her yeri kartracak. Gne batdan doacak. Byk depremler olacak. Din bilgileri unutulacak. Ktlk oalacak. Dinsiz, ahlaksz, kimseler Emir olacak, Allah telnn emirleri yaptrlmayacak. Haramlar her yerde ilenecek, Yemenden bir ate kacak. Gkler ve dalar paralanacak. Gne ve Ay kararacak. Denizler birbirine karacak ve kaynayp kuruyacaktr.

lahi ikazdr
nsanlarn isyandan vazgemesi iin ilahi bir ikaz olan depremden ibret alnmaldr. Sel, deprem, kuraklk gibi, ilahi musibetlerin ara sra zuhur edii, Allah telnn sonsuz nimetlerine, ltuf ve ihsanna kar isyanda olanlar ikaz mahiyetindedir. Hibir nimet ve felaket sebepsiz deildir. Dnebilenler iin nice hikmetleri vardr. Gnahlarn affna sebep olduu gibi baka hikmetleri de vardr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (mmetim iin depremler gnahlarna kefaret olur.) [Hakim] (Allah tel, depremleri iyilere t, mminlere rahmet, kfirlere ise azap klar.) [.Asakir] limler, (Tehlikelerden, gcnz yettii kadar saknnz. nk, g yetmeyen, dayanlamayan eylerden uzaklamak, Peygamberlerin detidir) buyurmaktadr. Kapal yerde iken deprem olursa, oradan ak bir yere kamak mstehaptr. (Bezzziyye) Deprem olunca evden kp ak yere gitmelidir. Resulullah efendimiz, yolda eri duvarn nnden koarak geti. (Hindiyye) Bu fetvalardan anlaldna gre, depremden kamayan intihar etmi saylmaz. Mstehab terk etmi olur. Depremden kamayan mutlaka lr diye bir ey yoktur. Depremde lenin iman varsa mutlaka ehiddir. Hadis-i erifte, (Suda boulan, yangnda len, duvar ve enkaz altnda kalarak len, ehiddir) buyuruldu. (bni Asakir) Zaruret olmadka, bir kabre, iki kii bile gmlmez. Ancak zaruretler haramlar mubah klar. Zaruret olunca toplu halde gmlebilir.

Mdahene nedir?
Sual: Genel olarak hakszlklar oalnca, gnahlar ilenince depremler ve dier belalar zuhur ettiine gre, bu hakszlklara ve gnahlara engel olmak gerekmez mi? CEVAP Gc yettii halde haram ileyene mani olmamak mdahene olur.
461

www.dinimizislam.com

Mdahene, dnyalk ele geirmek iin, dinden vermektir. Haram ileyene veya yannda bulunanlara olan saygs yahut dine olan ballnn geveklii, mdaheneye sebep olmaktadr. Fitne olmad, yani dinine veya dnyasna veya bakalarna zarar olmad zaman, haram ve mekruh ileyene mani olmak gerekir. Mani olmamak, susmak haram olur. Mdahene etmek, haram ilemeye raz olmay gsterir. Susmak ok yerde iyidir. Fakat, hakk, hayr syleyecek yerde susulmaz. (Ya Resulallah! Gemi mmetlerden bir ksmna deprem ile azap yapld. Toprak altnda kaldlar. Bunlarn arasnda salihler de vard) denildiinde (Evet, salihler de birlikte helak oldular. nk Allah telya isyan olunurken susmulard) buyurdu. (Taberani) Dnyadaki depremler birer ikazdr. Sual: Depremde veya buna benzer lmlerde kelime-i ehadet getiremeden len ehid olur mu? CEVAP Evet ehid olur. Ani lm, mminler iin rahmettir. Sual: Deprem gibi sebeple medeniyetler yklp sfrdan m balad? CEVAP Evet.

Allah tel, kullarna zulmetmez


Sual: Ateist bir yazar, depremde len ocuklar kastederek, inanmad halde, Allah telya dil uzatyor, depremin adaletsizlik olduunu sylyor. (Merhametin bu kadarsa, al senin olsun) diyor. Bu zavallya cevap verir misiniz? CEVAP Adalet nedir? Adalet, kelime olarak bir eyi yerli yerine koymak demektir. Adalet, bir mirin, lkeyi idare iin koyduu kanunlar iinde hareket etmesidir. Zulm ise, bu kanunun dna kmaktr. Her eyi yoktan yaratan Allah tel, hakimler hakimi, her eyin asl sahibi ve tek yaratcsdr. stnde bir miri, sahibi yoktur ki, Onu bir kanun altnda bulundursun? Bundan dolay, (Allahn yapt u i, adalete uymuyor) denilemez. Adaletin bir baka tarifi ise kendi mlknde olan kullanmak demektir. Zulm ise, bakasnn mlkne tecavzdr. Kinat ve iinde bulunan her eyin yaratcs Allah tel olduuna, Ondan baka yaratc bulunmadna ve hibir kimse, hibir eye sahip olmadna gre, Rabbimizin yapt iler, hi kimsenin malna, mlkne tecavz deildir. Onun yapt iler iin (Adalete uymuyor) denilemez. Mlk Onundur, diledii gibi kullanr. Kimsenin bir ey sormaya hakk yoktur.
462

www.dinimizislam.com

Korkusundan Ona kim az aabilir? Teslim olmaktan baka ne yaplabilir? Deprem dolaysiyle kimi lm, kimi sakat kalm, kimi fakirlemi olabilir. Mmin Allah telnn kaza ve kaderine raz olur. Raz olmazsa, fakir olunca az diye itiraz eder. Zengin olursa, doymaz, daha ister. Kazandn haramlara sarf eder. Byle kimsenin zenginlii de, fakirlii de, dnyada ve ahirette felaketine sebep olur. Krlk, topallk ve dier sakatlklarn faydal veya zararl olmas insandan insana deiir. Kimi, Allah telnn takdirine raz olduu iin, sonsuz olan Cennet nimetlerine kavuur, kimi de raz olmad iin, sonsuz olan Cehennemde cezaya mstahak olabilir. Bir kimse kendisi iin sakatln faydal veya zararl olduunu bilemez. Bazs illa son model bir arabasnn olmasn ister. Arabay alp oluk ocuuyla bir dereye uabilir. Lks bir ev ister. Alr depremde oluk ocuk beraber lebilir. Onun iin, illa bir eyin olmasn deil, hayrl olmasn istemelidir! ocuun sakat olarak domasnda kendi gnah yoktur. Eer bunda ana babasnn kusuru varsa, gnah onlara aittir. Grmeyen bir kimse, eer kr olmasayd kt iler peinde gezip, dnya ve ahiretini mahvedebilirdi. Kimi de kr olduu iin isyan edip, Yaratcnn takdirine raz olmaz ve ebedi felaketine sebep olur. Kr olan bir mslman, Cennete gider. Bir hadis-i erif meali: (Gzsz kimse, sabrederse, Allah tel ona Cenneti verir.) [Buhari] Yalnz gz olmayan deil, dier sakatlklar olan da sabrederse, lrken, kabirde ve maher yerinde sknt ekmeden Cennete girer. Cennette ise sakatlk yoktur. mansz olan, salam da, sakat da olsa, yeri sonsuz olarak Cehennemdir. Gerek depremle gelen felaketleri, gerekse baka aclarda suu kendimizde aramalyz. nk Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Size gelen musibet, kendi ellerinizle ilediiniz [gnahlar] yzndendir.) [ura 30] (Sana gelen her iyilik, Allah telnn [bir ihsan, bir nimeti olarak] gelmekte, her ktlk de [ilediin gnahlara karlk olarak] kendinden gelmektedir. [Hepsini yaratan, gnderen Allah teldr.]) [Nisa 79] Derecelerin ykselmesi gibi sebepler hari, susuz kimseye bela gelmiyor. Herkes kendi cezasn ekiyor. H zulmetmez kuluna Hdas, Herkesin ektii kendi cezas. Belann sulu susuz herkese gelmesinin de sebepleri vardr. Hadis-i
463

www.dinimizislam.com

erifde buyuruluyor ki: (Bir ktlk, [gc yetenlerce] nlenmezse, Allah tel, azabn hepsine umumi klar.) [Hakim]

Gnah-deprem ilikisi
Sual: Bir yazar yazsnda (Hibir hoca iki ile, faiz ile, zina ile deprem arasnda dorudan bir sebep sonu ilikisi kurmaya kalkmaz) diyor. Bu hususta bilgi verir misiniz? CEVAP Bir hocann, gnahla deprem arasnda bir iliki kurup kurmamasnn nemi olmaz. nemli olan bu konuda dinimizin hkm nedir? Deprem jeolojik bir olaydr. Ancak her olayn yaratcs Allah teldr. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Zina yaylnca depremler ve fitneler oalr.) [Deylemi] (Zina ve faiz yaygnlaan toplum, Allah telnn azabn hak etmi olur.) [Hakim] (Zekat verilmezse yamurlar yamaz olur.) [Beyheki] Hakszlk ve zulm yaygnlanca da ayn eylerin olaca hadis-i erif ile bildirilmitir. Aadaki yet-i kerimede bildirilen depremin kyamete yakn olduunu bildiren limler vardr: (O gnn depremi ok byk eydir. O gn kadnlar memedeki ocuklarn unuturlar. Hmile kadnlar ocuklarn drrler. nsanlar sarho olmular sanlr. Onlar sarho deildir. Fakat, Allah telnn azab ok iddetlidir.) [Hac 1-2] Depremi yapan Allah tel olduu gibi bir ocuu yaratan da Allah teldr. Fakat ana baba olmadan ocuk vermiyor. ocuk iin ana babay sebep klyor. Ana babasz da yaratabilirdi. Fakat Onun deti, her eyi sebeplerle yaratmaktr. Anasz babasz yaratmak det ddr. Hazret-i demi det d yaratmtr. Onu bile topraktan yaratmtr. Belay gnderen de Allah teldr. Bela genelde umumi olarak gelir. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Gnahlar aktan ilenince, iyi kt herkes genel bir azaba maruz kalr.) [Taberani] (Eski milletlerden bir ksmna deprem ile azap yapld. yiler de helak oldu. nk gnah ilenirken susmular, nlememilerdi.) [Taberani] (Allah tel, bir melee, bir beldeyi ykmasn emreder. O melek, bu beldede hi gnah ilemeyen bir zatn da olduunu bildirince, Cenab- Hak, "Belde halk ile onu da alt st et! nk o zat, gnah ileyenlere yzn ekitmemitir" buyurdu.) [Beyheki]
464

www.dinimizislam.com

Peygamber efendimize, (inde iyilerin de bulunduu bir lke helak olur mu?) dendi. Cevabnda, (Evet gnah ilenirken, iyiler skut ederse, hepsi helak olur) buyurdu. (Bezzar) Derecelerin ykselmesi gibi sebepler hari, susuz kimseye bela gelmiyor. Kul aznca belay hak eder. Fakat Allah tel onu takdir etmezse yine bela gelmez. Atalarmz demi ki: Bela gelmez kul azmaynca, Kaza gelmez Hak yazmaynca. Sual: Her zelzelenin mutlaka insanlarn gnahlar ile bir ilgisi var m? CEVAP Yoktur. Gnah ilenmese de zelzele olan blge olur. Ekseriya depremler ilahi bir ikazdr.

Deprem ve istismarclar
Sual: Deprem ve art depremler hepimizi korkuttu. Ruh hastamz olanlar bile oldu. Kendine eyh dedirten baz zatlar, Eylln 17si ile 20si arasnda iddetli bir deprem olacak, stanbulun alt stne gelecek, bize inananlar derhal Konyaya hicret etmelidir. Hanmlara kocalar izin vermezse, izin almadan hicret sevabna kavumaldr demiler. Hatta Mekkeden falanca zat haber gnderdi. Derhal stanbulu terk etsinler diye dediler. Falanca yerden, filanca yerden nemli sanlan zatlar, byle ayialar kardlar. ok korktuk. Biz de hicret edelim mi? CEVAP O zaman birok okuyucumuz, sizin gibi bize bunlar ve benzeri eyleri anlatp, Ne yapalm? Biz de hicret edelim mi? dediler. Onlara bunlarn asl olmadn syledik. Hanmlar kocalarndan ayrmaya kadar giden bu iin doru olmadn syledik. Bize inananlar gitmedi. nanmayanlar da hicret ettiler.

Pikinlie bakn
Bu zatlar ok pikin insanlardr. Yalan sylemekten; yalanlarnn aa kmasndan hi endie duymazlar. Onlar, her zaman aldklar minareye klf uydururlar. Bunun bir canl rnei udur: Hicret edenlere, Hani stadnzn bildirdii tarihlerde deprem olmad dediimiz zaman, Biz de merak ettik. Fakat stadmz, byk deprem olacakt da biz dua ettik, artlarla kurtulduk demi. Grdnz deil mi? Bunlar hibir eyin altnda kalmyorlar. Hep byle halkmz kandrmaya devam ediyorlar. Hele para toplayan gruplardan biri, Yaknda kyamet kopacak, depremler bunun habercisidir. Siz paray ne yapacaksnz. Haydi verin de Allah yolunda harcanm olsun diyorlarm. Onlarn dedii tarihlerde
465

www.dinimizislam.com

de kyamet kopmad. Akgz okuyucularmzdan biri, bu istismarclardan, tarih vererek, Yaknda kyamet kopacak, kyamet kopunca parann hkm kalmaz diyen zata, yi de kyamet kopunca siz paray ne yapacaksnz, neden bu kadar para toplamakta acele ediyorsunuz demi. Her olay kendilerine mal eden bu istismarclar, para toplamann yollarn bulmular, kimisi kyamet kopacak diye, kimisi aziz milletimize hizmet(!) iin hngr hngr alayarak para topluyor. Alamak zerine yaz yazdmz zaman, Amerikadan bir grup kimse, Alamak gnah mdr? Alamann gnah olduuna dair yet ve hadis var m? diye e-mail gndermiler, bizi tenkit etmiler. Onlara, Alamak ok iyidir. Bu konudaki yet ve hadisleri size bildireyim. Ancak para toplarken alamak uygun deildir dedik. Tenha yerde Allah korkusundan dolay alamak ise ok iyidir. Kuran- kerimde mealen buyuruyor ki: (Az glsnler, ok alasnlar!) [Tevbe 82]

Gler yzl olmak


Gnahlarmz dnerek elbette zlmemiz, alamamz gerekir. (Az glsnler) demek, (Gler yzl olmayn) demek deildir. Mslman her zaman gler yzl olur. Fakat gnahlarn dnerek zlr ve alar. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Allah anarken, Allah korkusu ile gzlerinden ya akan kimseye, kyamette azap edilmez.) [Hakim] (Allah korkusu ile alayan gzlere, Cehennem ateinin dokunmas haramdr.) [Nesai] (Allah iin gzlerinden ya akan mminin vcudunun, Cehennem ateinde yanmas haramdr. Kyamet gn her ey llr, tartlr. Bunlardan Allah korkusu ile akan gzya, ate deryasn sndrecek gtedir.) [Beyheki] (Allah tel, Musa aleyhisselama buyurdu ki: "Kulun, benden korkup alayarak yapt ibadeti, dier ibadetlerinden stndr.") [Taberani] (Allah telnn, kendi himayesinden baka hi bir himayenin bulunmad Kyamet gnnde, himayesine ald yedi kimseden biri de, yalnz iken Allah anp gznden ya akan kimsedir.) [Buhari] Grld gibi, yalnz iken alamak faziletlidir, para toplarken alamak ho deildir. Alama veya glme ihtiyac olmadan alamak veya glmek ancak artistlere mahsus bir harekettir, herkes beceremez.

466

www.dinimizislam.com

Yemin ve yemin kefareti


Sual: Yemin etmek ne demektir? CEVAP Yemin, kuvvet demektir. Szn, niyetin, ii yapmak veya yapmamak arzusunun kuvvetli olduunu gsterir. En kuvvetli ekilde sz vermek olur. Bu sz de, ancak Allah tel iin verilir. Dier yeminler gnahtr. Bazlar ocuumun lsn peyim gibi yeminler ediyor. Bu uygun deildir. Yemin yalnz Allah adyla yaplr. Mesela vallahi demek, Allah adyla yemin ediyorum demektir. Sadece yemin ediyorum demek de yemin olur. O da Allah iin yemin olur. Sual: Yemin nasl olur? CEVAP Yemin, yalnz Allah telnn isimlerini sylemekle olur. Vallahi, billahi, tallahi gibi. Kuran, Peygamber, Kbe iin demekle yemin olmaz. Fakat det olduu iin Mushaf hakk iin demek veya elini Mushafa koyarak bunun hakk iin demek yemin olur. (Kuran arpsn) demek, Allah ahidim olsun demek yemin olur. Kalben vallahi dense, yemin sahih olmaz. Dil ile sylemek gerekir. Kfre sebep olan eyleri, yemin niyeti ile sylerse, kfir olmaz, yemin etmi olur. (Eer unu yaparsam kfir olaym) gibi kfre sebep olan bir eyi yemin kast ile sylemek de yemin olur. Yemin kast ile sylemedi ise kendisi kfir olur. Onun iin kfir olaym szn hi sylememeli! (Babamn ba iin, ocuumun, annemin lsn peyim...) diye yemin etmek haramdr. Tevbe etmek gerekir. Allahtan gayrs iin yemin edilmez. Bu yemin olmad iin, bozulursa yemin kefareti gerekmez. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Babam hakk iin diyerek yemin etmeyiniz! Yemin, Allah telnn ismi ile olur.) [Mslim] Haram ilemek veya ibadet yapmamak iin yemin eden, yeminini bozar, sonra yemin kefareti verir. Mesela, (u iim olursa vallahi arap ieceim) diyen kimse, arap imez, yemin ettii iin yemin kefareti verir. Helal maln haram ederek yemin etmekle o mal haram olmaz. Mesela, (u elbiseyi giyersem haram olsun) diyen kimse, sznde durmayp giyse, elbisesi haram olmaz. Fakat, o elbiseyi giyince, kefaret vermesi gerekir. Yalan yere yemin byk gnahtr. Doru olarak ok yemin etmek de uygun deildir. Allah telnn ismine ve yemine kymet vermemek olur. arklarda, trklerde, elencelerde yemin etmek de byle gnah olur. (Drr-l Muhtar)
467

www.dinimizislam.com

Sual: Yemin kefareti nasl verilir? CEVAP Yemin kefareti iin, zekt almas caiz olan on fakire, btn bedenini rtecek kadar bir kat amar verilir. Yahut a olan on fakire, bir gn iki defa yemek verilir. On fakire bir defa, bir ftra miktar buday, un da verilebilir. Yahut bu deerde kuma, havlu, mendil, orap, et, pirin, terlik, ayakkab, ila, altn vermek de olur veya doru bir din kitab da vermek daha uygundur. Mesela on tane slam Ahlak kitabn on fakire vermek uygun olur. Veya bir fakire on gn vermek de olur. Bunlar yapamayan fakir, pe pee yani aralksz 3 gn oru tutar. En kolay yemin kefareti, on fakire uygun bir din kitab [mesela Hakikat Kitabevi yaynlarndan Herkese Lazm Olan man ve slam Ahlak] vermektir. Yeminini bozmadan nce yemin kefareti verilmez. Verilirse sahih olmaz. Bozunca tekrar vermesi lazm olur. Yemin kefaretini geciktirmek gnah olur. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allah tel, bilerek yaptnz yeminlerden dolay sizi mesul tutar, hesap sorar.) [Maide 89] Sigara imeyeceine st ste on kere yemin edenin, sigara ierse, bir yemin kefareti vermesi kfidir. Nezri, yaplmas uygun olmayan bir arta balayan, mesela, (Alinin antasn alarsam, bir ay oru nezrim olsun) diyen, almadan oru tutar veya yemin kefareti verir. (Kat para ile bir ey almam) diye yemin eden, altn ile satn alnca, yemini bozulmaz. Kapdan kmayacam diyen, pencereden karsa; krba vurmayacam diyen, sopa vursa; ekmek yememeye yemin eden, simit yese, yemini bozulmu olmaz. Konumayacana yemin eden, mektup yazsa yemini bozulmaz. Sigara imeyeceine yemin eden, puro ise, yemini bozulmaz. (Falancann yzne bakmayacam) diye yemin eden, o kimsenin aynadaki [veya TVdeki] grntsne, yahut resmine baksa, yemini bozulmu olmaz. (u bakkaldan al-veri yapmayacam) diye yemin eden, olunu veya baka birini gnderip al-veri yaptrsa, yemini bozulur. nk vekil asl gibidir. (Hakkm Aliye helal etmem) diye yemin eden, (Hakkm herkese helal ettim) dese, yemini bozulur. Aliye de hakkn helal etmi olur. Hastal iyi olursa, mr boyu Receb aynda oru tutacana dair adakta bulunann, oru yerine yemin kefareti vermesi caizdir. Yemin kefareti, blua ermi fakire verilir, ocua verilmez. (Redd-l-muhtar,
468

www.dinimizislam.com

Hindiyye, Tahtavi) Sual: Kardelerime inatla babama para vermeyeceim diye yemin ettim, sonra verdim. Ne yapmam lazm? CEVAP Yemininizi bozduunuz iin yemin kefareti vermeniz gerekir. Anababanz, dier evlatlarndan almasa da, sizden para alsa ne olur? Peygamber efendimiz, (Sen de, maln da babanndr) buyurmutur. Anababadan hibir eyi esirgememelidir! Sual: Bir kii u yledir diye yemin etse fakat bilmeyerek yanl sylemi olsa ne yapmak gerekir? CEVAP Tevbe etmesi yeterlidir. nk bilmeden yapt iin gnah olmaz. Sual: Bir ii yapt halde yapmadm diyerek insan yalan yere yemin etse sonra piman olsa, (yalan yere yeminin) cezas nedir? CEVAP Sadece tevbe gerekir. Sual: Gnah ilememek iin (vallahi ve billahi ve tallahi..... gnah ilemeyeceim ilersem imansz leyim) eklinde sz verip, bu sz tutamayp yanl olduunu bile bile hata ilersek bunun tevbesi nedir, aff nedir? CEVAP mansz leyim demek ok tehlikelidir. akadan ben imanszm diyen kfir olur. Fakat yemin niyetiyle sylediiniz iin kfirlik olmaz. Sizin yaptnz gibi kere yemin edilirse defa yemin kefareti vermeniz gerekir. Sual: Vallahi, billahi, tallahi demek yemin mi olur? CEVAP Aralarnda (ve) denmedii iin bir yemin olur. Sual: Yemin kefareti orucunu tutamayan hasta, iyi olunca m tutar? CEVAP Evet. Tutmadan lrsem, iskat yaplsn diye vasiyet eder. Sual: (Doru syleyeceine yemin eder misin) denince (Yemin ederim) demek yemin olur mu? CEVAP Olur. Sual: Vermeyip, verdim sanp yemin eden, kefaret verir mi? CEVAP Vermez. Gnah da olmaz. Sual: Yemin kefareti parasn, hanmla, misafirle yemek caiz mi?
469

www.dinimizislam.com

CEVAP Evet. Sual: Bir ftrann deerinden az olan yemek fii ile fakir doyurulsa yemin kefareti yerine gelir mi? CEVAP Gelir. Fiin kymeti deil, fakirin doymas matluptur. Sual: Sigara imeyeceine yemin eden, puro ise yemin bozulur mu? CEVAP Hanefide yemini bozulmaz. Sual: (Ahdm olsun yz kiloya kacam) diyen yemin kefareti verir mi? CEVAP Evet. Sual: Arabam satmamaya yemin ettim. Hediye etsem caiz mi? CEVAP Hediye edince yemin bozulmam olur. Sual: Yemin kefaretinde, sabah le yemek vermek de caiz mi? CEVAP Evet. Sual: Fakire yemek verirken, bu yemin kefareti demek gerekir mi? CEVAP Hayr. Sual: Kt filmleri kastederek (Vallahi bir daha sinemaya gitmem) dedim. Uygun filmler iin sinemaya gitsem yeminim bozulur mu? CEVAP Evet. Sual: (Vallahi sigara imeyeceim) diye st ste on kere yemin ettim. Sigara iersem, on tane mi yemin kefareti vermem gerekir? CEVAP Bir kefaret kfidir. Sual: Yemin kefaretinde, baka mal deniyor. Baka maldan, din kitab, st, meyve, kalem gibi mallar da anlalr m? CEVAP Evet. Sual: Kfir (u gnah ilersen, mslman olacam) diye yemin etse, o gnah ilemek caiz mi? CEVAP Hayr. Sual: (Vallah billah) veya ( valla billa, vallaha) demekle de yemin olur
470

www.dinimizislam.com

mu? CEVAP Hayr. Vallahi billahi denince olur. Sual: Arkadaa (Vallahi sana bu ii yaptrmam) dedim. Arkada, ben namazda iken o ii yapm. Yemin kefareti gerekir mi? CEVAP Hayr. Sual: Beyime (Mahkemeye verip vallahi senden boanacam) dedim. Yemin kefareti vermem gerekir mi? CEVAP Evet. Sual: Doru syleyeceine yemin eder misin denilince, (evet) dense ve yalan sylense kefaret gerekir mi? CEVAP Hayr. Sual: (Hayvan olsaydn seni vallahi keserdim) demek yemin mi? CEVAP Yemin deildir. Sual: Ayn ii yapmayan birine (Vallahi bu ii yapmazsn) dedim. Bu defa o ii yapt. Ettiim yemin lagv m? CEVAP Evet. Sual: 2 kii 5, be kii 2 gn doyurulsa, yemin kefareti denir mi? CEVAP Evet. Sual: Bir eyi yapmayacamza yemin ettiimizi unutsak ve o ii yapsak yine kefaret gerekir mi? CEVAP Unutularak da olsa o ii yapnca yemin kefareti gerekir. Sual: renci, yemin kefareti olarak gn oru tutsa olur mu? Yoksa on fakiri doyurmas veya on fakire kitap m vermesi gerekir? CEVAP renci veya retmen olmas bir eyi deitirmez. On tane namaz kitab alacak kudreti yoksa, pe pee gn oru tutmas gerekir. Sual: ok sinirli bir anda sylediimiz yeminden sorumlu muyuz? CEVAP Evet mesulz. Azmzdan kmsa tamam. Adakta da byle. Bir gn oru tutacam diyecek yerde bin gn desek bin gn tutmamz gerekir. Yeminde adakta boamada evlenmede niyetin yeri yok, sze baklr.
471

www.dinimizislam.com

Sual: Dua ederken, Allah telya sz verip mesela "Bir daha gybet etmeyeceim eer edersem bir gn oru tutacam" veya "Allahm her gece Tebareke suresini okumaya sz veriyorum" gibi szler sylemek adak m oluyor? Byle szler yerine getirilemezse ne yapmak gerekiyor? CEVAP Yemin kefareti vermek gerekir. Sual: Her sigara iite on mark sadaka vereceim diye adakta bulundum. Dayanamayp imeye baladm. Sadaka vermem gereken para miktar ok fazla oluyor. Ne yapmam gerekir? CEVAP Hasl olmas istenmeyen bir ey iin art edilince, o ey hasl olunca, isterse nezrettii sadakay verir, istemezse, yemin kefareti verir. (Tahtavi) stemediiniz ey hasl olmutur. Yemin kefareti vermekle adak borcundan kurtulmu olursunuz. mkansz olan eyi nezretmek de yemin olur. Bir yemin kefareti kfi gelir. (mdat haiyesi) Sual: u iim olursa her ay bir horoz kesip sadaka vereceim diye adakta bulunann, mr boyu mu kesmesi gerekir? CEVAP "Her ay" denince ka ay olduu bilinmedii iin, adak olmaz, yemin kefareti verilir. Sual: Sigara iersem, 7 defa hacca gideceim veya 3 yl oru tutacam veya 7 milyar lira fakirlere sadaka datacam diyen bunlarn yerine yemin kefareti verse caiz mi? CEVAP Caizdir. (F.Hayriyye) Sual: Yemin kefareti olarak, 9 fakire 9 kitap ve bir fakire de, bir sadaka-i ftr tutarnda ila veya meyve vermek caiz midir? CEVAP Evet. Sual: Bir kimse, Allah telnn rzas iin oru tutaym dese, hem adak hem yemin olmasn niyet etse, tutaca oru, yemin mi olur, adak m olur? Orucunu bozarsa ne yapmas gerekir? CEVAP Bu oru, hem yemin, hem de adak olur. Bu orucu bozarsa, hem kaza, hem de yemin kefareti gerekir. Sual: Karmn bo olmasna yemin ederim demek, yemin olur mu? CEVAP Hayr, yemin olmaz. Sual: unu yaparsam her helal bana haram olsun denirse, her ey
472

www.dinimizislam.com

haram olur mu? CEVAP O ii yapnca yenilip iilen eyler haram olduu gibi, evli ise kars da bir bain talak ile bo olur. Fakat yemin kefareti vermesi gerekmez. Evli ise, iddet mddeti bitince nikahn tazelemesi gerekir. Sual: Aadaki szlerden birisini syleyip de sznde durmayan ne yapar? CEVAP Yemin edip, yemini bozan kimse, yemin kefareti verir. Bunlar sylemek yemin olur: Allaha ahd ediyorum [sz veriyorum]. Allaha misak ediyorum [szlemede bulunuyorum]. Allaha ant veriyorum. Allah hakk iin. Yemin ediyorum. Yeminim olsun. Ahdm olsun. Nezrim olsun. Sual: Al verite ok yemin ediliyor, uygun mu? CEVAP Hayr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Yalan yemin ile mal ok satlsa da byle kazancn bereketi olmaz.) [Buhari] (Maln, yemin ederek beendirene kyamette merhamet edilmeyecektir.) [Mslim] (Al-verite "Vallahi byle, billahi yle deildir" diye yemin edenlere ve sanatkrdan, "Yarn gel, br gn gel" diye sznde durmayanlara yazklar olsun!) [Deylemi]

Anam avradm olsun demek


Sual: Anam avradm olsun ki... demek kfr olur mu? Diyenin nikah bozulur mu? CEVAP nsann anas avrad olmaz, bu cahillik, grgszlk, terbiyesizliktir. Byle yemin olmaz. Yemin Allah adna yaplr. Maalesef Trkiye'de, Allah'tan gayrisi iin yemin ediliyor. Anam avradm olsun demekle, nikahna zarar gelmez, kfr de olmaz. Fakat Allah'tan bakas iin yemin etmekten ok saknmal. Kbe iin, nmus iin, ocuumun lsn peyim gibi yemin etmemeli. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Babam hakk iin diyerek yemin etmeyin! Yemin, Allah ismi ile
473

www.dinimizislam.com

olur.) [bd] (Emanet, yani namus iin yemin eden, bizden deildir.) [Ebu Davud] (Allah'tan baka bir isim ile yemin eden kfir olur.) [Tirmizi]

Ant vermek ve kefaret


Sual: Tam lmihalde diyor ki: (Yanndan geerken, kalkmak isteyene, (Allah akna) veya (Allah iin) kalkma dese, o da dinlemeyip kalksa, syleyene bir ey lazm gelmez ama, tekinin Allah telnn ismine sayg gstermesi, ant verilen ii yapmamas lazmdr. Bir ie balamak iin ant verirse, yemin olur. teki yapmazsa, ant verenin kefaret vermesi lazm olur.) Burada ant verilen ii yapmamann saygszlk olduu anlalyor. Ama son cmlede, ant verenin niye kefaret vermesi gerekiyor? CEVAP Birinci cmlede, zaruret olmadka, mubah bir i iin, Allah akna unu yapma denince yapmamak gerekir. Ama dine aykr bir i iin yapmak gerekmez. Mesela, (Allah akna bir bardak bira i) denilse, imek gerekmez, imek haram olur. Son cmlenin aklamas ise yledir: Biri, arkadana, Allah'a ant iiyorum, bu akam sana ilmihal okutacam dese, arkada da okumasa, veya Allah hakk iin bu akam sana ay iireceim dese, teki de ay imese, sznde durmad iin, dediklerini yaptrmad iin, ant verenin yemin kefareti vermesi gerekir. Sual: Gnah olan bir ey iin yemin eden, mesela bira ieceim veya kumar oynayacam, falancay ldreceim diye yemin eden, ne yapar? CEVAP Haram ilemez yani, bira imez ve kumar oynamaz, kimseyi ldrmez yemin ettii iin, yemin kefareti verir.

Telefonla konumak
Sual: Birine, (Seninle konumayacam) diye yemin eden, telefonla konusa yemini bozulur mu? CEVAP Evet.

nzle de konumayacam
Sual: kiiye, (vallahi nzle de konumayacam) diye yemin eden kimse, birisi ile konuunca yemin kefareti vermesi gerekir mi? ile konuursa yemin kefareti mi verir? CEVAP Biri ile konuunca kefaret gerekmez. ile konuunca bir yemin
474

www.dinimizislam.com

kefareti verir. Bu konuda, Redd-l-muhtar kitabndaki ifadeler yledir: Bir kimse, bir toplulua hitaben, (Vallahi ben sizlerle konumam) dese, o kimselerin hepsiyle konumadka yemini bozulmaz. Bir kimse (drt kitaptan beriyim) dese, bu bir tek yemindir. Keza (Kur'andan, Zebur'dan, Tevrat'tan, ncil'den beriyim) dese, yine bir tek yemin olur. Bir kimse (Kur'an- Kerim'den beriyim, Tevrat'tan beriyim, ncil'den beriyim, Zebur'dan beriyim) dese bu drt yemin olur. Bu cins meselelerde beri olma ifadesi, ne zaman mteaddit olursa, kefaret de mteaddit olur, beri olma ifadesi bir olduu takdirde, kefaret de bir olur. (Falan ve filan ile konumak bana haram olsun) veya (Vallahi falan ve filan ile konumayacam) diye yemin edildiinde de, sahih olan kavle gre, o iki kimseden yalnz birisiyle konuulsa, yemin bozulmu olmaz. Ancak o iki kimseden her biriyle konuulmamaya niyet edilirse, bu takdirde onlardan biriyle konuulduunda yemin bozulmu olur. nk yemin eden ahs, o iki kimseden her biriyle konumamaya niyet etmekle, hkm kendi aleyhine iddetlendirmitir. Bir kimse, (Zeyd ile yahut Amr ve Bekir ile konumayacam) diye yemin etse, Zeyd ile yahut Amr ve Bekir ile konuursa, yemini bozulur. Yemin eden kimse yalnz Amr yahut yalnz Bekir ile konusa, dieriyle konumadka yemini bozulmaz. Aksine, yani (Zeyd ve Amr ile yahut Bekir ile konumayacam) diye yemin etse, bu takdirde Bekir ile konuursa yahut Zeyd ve Amr ile konuursa, yemini bozulur. Bir kimse (Filan ve falan ile konumak bana haram olsun) diye yemin etse bunlardan biriyle konuursa yemini bozulur. Keza, (Badat halkyla konumak bana haram olsun) diye yemin eden kimse, Badat halkndan biriyle konuursa yemini bozulur. (Vallahi, ne falan ve ne de filan ile konuurum) denilse iki yemin olmu olup, herhangi biriyle konuulsa yemin bozulmu ve kefaret icap etmi olur. (Yemin bahsi) Buna gre: 1- Vallahi nzle de konumayacam diye yemin ederse, yle de konumadka yemini bozulmaz. yle konuup da yemini bozulunca, bir yemin kefareti verir. 2- Vallahi nzle de konumayacam diye yemin ederken, her biri ile, ayr ayr konumamaya niyet ederse, biriyle de konusa yemini bozulmu olur. Bir yemin kefareti verir. Sonra dierleriyle konusa da, baka kefaret vermesi gerekmez.
475

www.dinimizislam.com

3- yle konumak bana haram olsun diye niyet ederse, biriyle de konusa yemini bozulmu olur. Bir yemin kefareti verir. Sonra tekiyle konuunca, baka kefaret gerekmez. 4- Ahmet ve Mehmet ile konumam diye yemin edince, ikisiyle de konumadka yemini bozulmaz. kisiyle konuup da, yemini bozulunca, bir yemin kefareti verir. 5- Ne Ahmet ile ve de ne Mehmet ile konuurum diye yemin ederse, iki yemin olmu olur. Herhangi biri ile konuulursa, yemin bozulur ve kefaret icap eder. Sonra dieriyle konuulsa, dier yemin de bozulmu olur ve onun iin de kefaret vermek gerekir. Sual: ocuumun lsn peyim, annemin lsn greyim, kfir olaym, bam iin, erefim iin, Kbe iin, Peygamber iin diyerek yemin etmek caiz midir? CEVAP Yemin yalnz, Allah telnn isimleri ile olur. Baka eylerle yemin olmaz. Baka eyler iin yemin etmek haramdr. (Mlteka) Byle caiz olmayacak ekilde yemin edince, yemin kefareti vermek gerekmez. Sadece tevbe etmek gerekir.

Yemine inanmamak
Sual: Salih bir Mslmann yeminine inanmamak haram mdr? CEVAP Evet, haramdr. Yalan yere yemin ediyorsun demektir ki, suizan olur, gnah olur.

Yemin kefareti iin


Sual: Yemin kefareti iin, bir fakiri on gn doyurmak yerine, on fakire, o deerde, eczac olan ila, konfeksiyoncu olan havlu, kasap et, bakkal pirin, kuyumcu altn, kitap din kitab verse yemin kefareti yerine gelmi olur mu? CEVAP Evet, yemin kefareti yerine gelir. O meslei yapanlarn, illa ticaretini yapt maldan vermesi gerekmez. Kuyumcu pirin verebildii gibi, bakkal da altn verebilir. Kitap satmayan da, din kitab verebilir. Doru din kitab verirse, ayrca farz olan ilim yayma sevab da hsl olur. Yemin kefaretlerinde doru yazlm yani nakli esas alan din kitab vermeyi tercih etmelidir. Hakkat Kitabevinin yaynlar, Ehl-i snnet limlerinin kitaplarndan tercme edilmi, nakli esas alan eserlerdir.

Yemin olur mu?


Sual: (Bu ii yaparsam, Allah lanet etsin) demek yemin olur mu? CEVAP
476

www.dinimizislam.com

Hayr, yemin olmaz. Bunun gibi, (Eer bunu yaparsam, arap imi olaym) demek de, yemin deildir; nk bu szlerle yemin etmek, Mslmanlarn deti deildir. (Drr-l-muhtar) Sual: Bir kimse, (u i yle olursa, kellemi keseceim veya olumu kurban edeceim) diye adakta bulunsa, drt mezhebe gre ne yapmas gerekir? CEVAP mam- azama, mam- Malike ve mam- Ahmede gre bir koyun kesmesi gerekir. mam- afiiye gre bir ey gerekmez. Hanefideyse, mam- azamn kavli deil, dier imamlarn kavli tercih edilmitir. Tercih edilen kavle gre, yemin kefareti vermek gerekir; nk ocuunu veya kendini ldrmek haramdr. Haram bir eyi adamak yemin olur. S. Ebediyye kitabnda, (Filan ldrmek, Allah iin nezrim olsun diyen, ldrmez, yemin kefareti verir) deniyor. Bunun gibi, (u iim olursa, vallahi bir ie arap ieceim) diyen de, ii olunca arap imez, yemin kefareti verir.

Yemin kefareti iin para vermek


Sual: Yemin kefareti olarak, bir fakire 10 gn, sabah akam doyuracak kadar kt para vermek caiz olur mu? CEVAP Verilen parayla karnn doyuraca kesin bilinirse, para vermek caiz olur.

Doyurabilecek kadar
Sual: Yemin kefareti olarak, bir n iin fakire ne kadar para vermelidir? CEVAP Belli bir para miktar yoktur. l, fakirin doymasdr. Karnn doyurabilecek kadar vermelidir.

Yemin etsem
Sual: (Yemin etsem bam armaz) demek caiz midir? CEVAP Caiz deildir. Yemini hafife alm olur.

Yemin kefareti orucu


Sual: Yemin kefaretini demek maksadyla, fakir doyuramad ve ona giyecek elbise veremedii iin, gn oru tutmak zorunda kalan kimsenin, oruca imsak vaktinden nce mi niyet etmesi gerekir? CEVAP Evet, imsak vaktinden nce niyet etmesi gerekir.

Allaha sz vermek
477

www.dinimizislam.com

Sual: Allaha sz veriyorum demek, yemin olur mu? CEVAP Evet, yemin olur. (Mlteka, Drr-l-muhtar)

ok yemine ok kefaret
Sual: (Vallahi ve billahi ve tallahi) demek, tek yemin mi olur? Bir kefaret yeter mi? CEVAP Bir deil, yemin olur. eitli yeminlerin kefaretleri ayr yaplr. (Vallahi ve-r-rahmni ve-r-rahmi u ii yapmam veya yaparm) dese, yemin olur. (Damad) Aralarna (ve) konmazsa bir yemin olur. Hlasadan ve Tecridden naklen, Bahrda bildirilmitir ki: Yemin birden fazla olursa kefaret de birden fazla olur. Birden fazla yaplan yemin, gerek bir mecliste olsun, gerek ayr ayr meclislerde olsun hkm ayndr. [Mesela evde yemin etse, ayn yemini kahvede de etse, iki yemin olur.] Bahrda bildirilmitir ki: Bir kimse, (Ben u ii yaparsam Yahudi olaym, Hristiyan olaym) dese, bu iki yemin olur. Fkh limleri ittifakla bildiriyor ki: Yemin edenin atf harfiyle sylerse iki yemindir ve atfsz olursa sfat olaca iin bir yemin olur. (Redd-l muhtar) [Vallahi billahi atfszdr, vallahi ve billahi atfldr.]

Bir yemin olur


Sual: (Vallahi, billahi, tallahi) diye yemin edenin, bir yemin kefareti vermesi gerektiine gre, ayn eyi kuvvetlendirmek amacyla, pe pee veya baka zamanlarda defalarca vallahi unu yapacam diye, yemin etse, bu yeminini bozunca yine bir yemin kefareti mi gerekir? CEVAP Evet, bir kefaret gerekir; nk sonraki yeminler birinci yemini tekit yani kuvvetlendirmek iin sylenmitir, ayr bir yemin deildir. Tekit iin deilse, ayn i iin olsa da, hepsi ayr yemin olur.

Yeminin bozulmas
Sual: Arkada, (Sana u yardm yapacam) dedi. Ben de (vallahi yaptrmam) dedim. Haberim yokken o ii yapm. Yemin kefareti vermem gerekir mi? CEVAP Hayr; nk siz yaptrmadnz, o kendisi yapt. Yemininiz bozulmad.

Yemin ettim demek


Sual: (Ben, o ii yapmamaya yemin ettim) demekle yemin edilmi olur
478

www.dinimizislam.com

mu? CEVAP Evet, doru sylyorsa, yani gerekten o ii yapmayacaksa yemin etmi olur. O ii yapaca halde, yalandan yle diyorsa yemin olmaz. (Hindiyye)

Kadnn yemin etmesi


Sual: Kadn, beyine, (Sen, bana haramsn) veya (Seni, kendime haram ettim) dese, ne gerekir? CEVAP Bu yemin olur. Kadnn sylemesinin nikha zarar olmaz. Sznde durmayp kocasyla beraber olursa, yemin kefareti vermesi gerekir. (Hindiyye)

Seninle konumak haramdr


Sual: Bir kimse dierine, (Seninle konumak haramdr) dese yemin olur mu? Yani konuursa yemin kefareti vermesi gerekir mi? CEVAP Evet, yemin olur. Konuursa yemin kefareti vermesi gerekir. (Hindiyye)

Almanyada yemin kefareti


Sual: Almanyada unun kilosu 0,25-0,30 Euro arasndadr. Bir ftra miktar 1750 gram olduuna gre, bir gnlk ftra tutar yaklak 0,50 Euro ediyor. 10 gnlk yemin kefareti iin 5 Euro tutarnda kitap vermek yetiyor. Yani 0,50 Eurodan 10 tane din kitabn 10 fakire versem, yemin kefareti yerine gelir mi? Mesela 10 tane Namaz Kitab 10 Euro ediyor. 10 tane Namaz Kitab verilse yemin kefareti verilmi olur mu? CEVAP Elbette olur. Budaya gre hesap edilirse, 10 Euro ile birka yemin kefareti verilebilir. Trkiyedeki durum da bundan pek farkl deildir. l, bir ftra tutarndaki kitaptan 10 tane vermektir. Bir ftra tutar Almanyada da, Trkiyede de yarm Eurodur. 5 Euro bir yemin kefareti iin kfi gelir. Yemin kefareti iin 10 kitap arttr. Fiyatlar nemli deildir. Yarm veya 1 Euro da olabilir, 10 Euro da olabilir. nemli olan 10 kitap vermektir. Sual: Maide suresinin, (Yeminin kefareti, ailenize yedirdiinizin ortalamasndan on dkn yedirmek veya giydirmek yahut bir kle azat etmektir. Bunlar yapamayan gn oru tutar. Yeminlerinizin kefareti budur) mealindeki 89. yetinde bildirilen yedirmenin veya giydirmenin kymeti, fakire verilemez mi? Fkh kitaplarnda bu husus nasl aklanmtr? CEVAP
479

www.dinimizislam.com

Fkh kitaplarmzda deniyor ki: Sark ve mest, elbise olarak caiz olmaz. Yemek bedeli olarak, caiz olur. ayet, her fakire birer sark verilir; bu da, gmlek veya uzun don olmaya msait olursa, caiz olur, deilse elbise olarak caiz olmaz, fakat kymeti bir ftra miktar olursa, yemee bedel olarak caiz olur. On fakire bir elbise verilse de, bunun kymeti, her fakire verilecek bir elbise bedelinden de fazla olsa, bu elbise yerine caiz olmaz. Ancak, yemek yerine olur. Yemin kefareti iin, eski bir elbise verse, ayet yeni elbisenin dayand mddetin yarsndan az zaman dayansa bu caiz olmaz; fazla dayanrsa caiz olur. Kymetine deer verilmez. Bir kimse bir fakire, bir defada on elbise verse, yemekte olduu gibi bu caiz olmaz. On fakire bir hayvan verse de, kymeti on elbiseye veya on yemee bedel olsa, kymeti itibariyle, elbiseden bedel caiz olur. Verilen dirhemler de [gm paralar da] byledir, yani kymeti, elbiseye deil de, yemee bedel olursa caiz olur. Yemin kefareti iin, l kefenlemek; mescid yapmak veya lnn borcunu demek caiz olmaz. Yolda kalma verilirse caiz olur. Budaydan veya undan yarm sa olmak zere, on fakire ayr ayr vermek veya arpadan birer sa vermek gerekir. Bir kimse, bir fakire buday, dier bir fakire de, arpa verse, caiz olur. Bir kimse be fakiri doyursa, be fakire de elbise giydirse, eer yedirdii tam bir temlik ise, caiz olur. Temlik, yemein bedelini bizzat fakire verip, fakiri o meblaa sahip etmek demektir. (Fetava-i Hindiyye) Yemin kefareti iin, bir kle azat etmek veya on fakiri akaml sabahl doyurmak yahut on fakire orta halli insanlara elverili, aydan fazla dayanacak ve bedenin ounu rtecek bir kat elbise vermek gerekir. Elbise yerine yalnz don caiz olmaz. Ancak donun kymeti akaml sabahl bir fakiri doyuracak kadar yani bir ftra miktar deerde olursa, kymeti itibariyle caiz olur. (Drr-l-muhtar) Tefsirlerde ve fkh kitaplarnda sirke, zeytinya, baa giyilen sark, peynir gibi maddelerin de verilebilecei yazldr. (Kurtubi) Yemin kefareti olarak, on fakire bir kere veya bir fakire on gn, her gn bir kere yarm sa buday, un veya ekmek yahut bu deerde baka mal, altn, gm para temlik etmek [vermek] de olur. [Bir ftra deerinden aa olmamak artyla] kuma, havlu, mendil, orap, et, pirin, amar, terlik, ila veya din, fen, ahlak kitab verilebilir. (S. Ebediyye)

480

www.dinimizislam.com

Rya grmek
Sual: Rya grmek neye alamettir? CEVAP Ryada eitli hikmetler vardr. Kimi iin bir mjde, kimi iin bir ikazdr. Kur'an- kerimde rya ve tabiri ile ilgili bilgi vardr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Gzel rya mjdedir.) [bni Cerir] (Salih rya rahmani, kark rya eytanidir.) [Buhari] (En doru rya seher vakti grlendir.) [Beyheki] (Kyamet yaklatnda, Mslmann ryas ekseriya yalan kmaz.) [Mslim] (Sz doru olann, sadk kimselerin ryas da doru kar.) [Buhari] (Gndz grlen ryalar doru kar.) [Hakim] (Peygamberlik mjdelerinden salih [iyi] ryadan baka kalmad. Mmin ryay, ya kendi grr veya bakalar onun iin grr.) [Mslim] (Salih rya, Peygamberliin 46da biridir.) [Beyheki] (Ryada kadn grmek hayra, deve korkuya, st dine, yeil Cennete, gemi kurtulua, hurma rzka delalet eder.) [Ebu Yala] Rya tabiri, ilim iidir. Herkes tabir edemez. Hele gnmzde bu ilmi bilen yok gibidir. Ryalarmz, anlatacaksak, bilhassa gzel olanlar salih kimselere anlatmaldr. nk salih kimse, rya tabir ilmini bilmese de, hayra yorar, ondan zarar gelmez. Kt, kark ryalar kimseye anlatmamal! Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Kt rya gren kimseye sylemesin, eytandan da Allah telya snsn.) [Mslim] (Kt rya gren uyannca sol tarafna defa tkrp, eytann errinden Allah telya snsn. Bu takdirde rya, ona zarar vermez.) [Mslim] (Gzel rya gren, hemen Allah telya hamd ve kretsin! Kt rya gren, Allah telya snsn, ryasn kimseye anlatmasn! O zaman ryann ona zarar olmaz.) [Dare Kutni] (Ryada bam kesildi, tabiri ne) diye sorana, Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Bu eytanidir. Kt ryay, anlatmayn! eytandan Allah telya snn!) [Mslim] (Ryasnda hoa gidici gzel eyler gren, gr isabetli salih birine anlatsn! O da hayra yorsun!) [Beyheki] (Rya, tabir ilmini bilen bir dosta veya akll bir zata anlatlmaldr!) [.Ahmed]
481

www.dinimizislam.com

(Rya nasl tabir edilirse, yle kar. Bunun iin ryanz nasih veya lime anlatn!) [Hakim] [Nasih, insanlara iyilik tavsiye eden, ktlkten sakndran, nasihat eden kimsedir.] Bir kadn, grd ryay Peygamber efendimize anlatr. (Yannda olmayan birine [kocana] kavuursun) buyurur. Kocasna kavuur. Baka bir zaman ayn ryay grr. Bakalarna tabir ettirir. Onlar da, (kocan lecek) derler. Dedikleri gibi olur. Onun iin ryay hayra yormaldr! Rya iyi ise, (hayrdr inaallah) demeli, kt ise, (Allah tel bu ryann errinden seni muhafaza etsin) demelidir! (Bostan) Grmedii ryay grdm demek ok ktdr. nk hadis-i erifte, (En byk yalan, grmedii halde, ryamda yle grdm demektir) buyuruldu. (Buhari) Sual: lm kfirler ryada grlr m? CEVAP lm kfirlerin ruhlar hapistir, ryada grlmez. Ryada grlmse o eytandr. Bir kimse, (Ben Ebu Lehebi, Ebu Cehili ryamda grdm) dese, grd eytandr. Sual: Namaz klan tesettrl bir bayanm. Babam da namaz klan iyi bir insand. Ailece iyi insanlarz. Babam yaknda ld. Babam lmeden nce de, imdi de ryalarmda bazen babamla ilikiye giriyorum. Bunun bir anlam var mdr? Bilmediim bir gnah m iliyorum? CEVAP Ryada annemle ilikiye giriyorum diyen salih erkekler de kyor. Bu bir gnahtan dolay deildir. Babanza dua ediyor, hayr hasenatta bulunuyorsunuz. babanza iyilik ettiiniz anlalmaktadr. Annesiyle ilikiye girenler de annesine iyilik ediyor demektir. Padiahlardan birinin zengin hanm, ryada haclarla ilikiye girdiini gryor. eyhlislama ryasnn tabir etmesi iin cariyesini gnderiyor. (Ben ilikiye girdim de) diye tembihliyor. eyhlislam ryay dinleyince haydi git sen byle rya gremezsin diyor. Sultan hanm, tekrar cariyesini gnderiyor yemin ediyor byle bir rya grldn syle diyor. Yine inanmazsa sultan hanm grm dersin diyor. Yine eyhlislam kzm sen byle rya gremezsin diyor, cariye mecbur kalp sultan hanm grm diyor. eyhlislam, bak imdi oldu diyor, tabir ediyor: Sultan hanmn haclara byk hizmetleri dokunacak diyor. Gerekten de sultan hanm, Trkiyeden Suudi Arabistana kadar haclar iin su kanallar, sarnlar ve emeler yaptryor. Yol boyu haclar susuz kalmyor.
482

www.dinimizislam.com

Demek ki siz de babanz iin Kur'an okuyor dua vs. yapyorsunuz. Sual: Rya dinde senet midir? CEVAP Hayr. Rya senet deildir. Dinimizde senet olan drt delil vardr. Sual: Ramazanda eytani rya grlr m? CEVAP Grlmez. Nefsani rya grlr. Sual: Baz kimseler, uykuda, ryada, alemi misal ve hayalin suretlerini grerek, kendilerini byk bir hkmdar veya yksek mevki sahibi grr. Veyahut byk din limi olmu, herkes, ilim renmek iin, etrafna toplanm grr. Halbuki, alemi ehadette, yani uyank iken, bunlarn hibiri hasl olmamaktadr. Byle ryalar doru mudur, yoksa asl, esas yok mudur? CEVAP mam- Rabbani hazretleri Mektubatta buyuruyor ki: (Byle ryalar bo ve esassz deildir. Bu ryay gren kimsede, mevki sahibi olmak, lim olmak hli ve kabiliyeti var demektir. Fakat, kuvveti az olup, lem-i ehadette hasl olacak kadar deildir. Eer, bu hl, zamanla kuvvetlenirse, Allah telnn ltfu ile, lem-i ehadette de hasl olur. Eer lem-i ehadette hasl olacak kadar kuvvetlenmezse lem-i misalde grnmekle kalr. Kuvveti miktarnca, orada grnr. Tasavvuf yolunun saliklerinin ryalar da byledir. Kendilerini yksek makamlarda, Velilerin mertebelerinde grrler. Bu hl, lem-i ehadette nasip olursa, pek byk nimettir. Yok eer, lem-i misalde grnmekle kalrsa, hi kymeti yoktur. pler, hamallar, ryada, kendilerini hakim, paa grr. Halbuki, uyank iken, ellerine bir ey gemez. Ryalar zlmekten, pimanlktan baka bir eye yaramaz. O halde, ryalara gvenmemeli, uyank iken ele geene sevinmelidir. Bunun iindir ki, byklerimiz ryalara ehemmiyet vermemi, talebenin ryasn tabir etmeye lzum grmemilerdir. Uyank iken ele geene kymet vermilerdi. Bundan dolay, devaml grnenlere ehemmiyet vermiler, hi kaybolmayan huzuru, kazan bilmilerdi. Allah teldan baka her eyi unutmak, hibir eyi hatrlamamak, bunlar iin daimi idi. Balangcnda nihayette ele geecekler derc edilmi olanlara, bu kemaller zor ve uzak deildir.) (cild 2, m.58) Sual: Rya tabir kitaplar ile insan ryasn salkl bir ekilde renebilir mi? CEVAP renemez. Rya tabiri ile rya anlalmaz. Rya birok hle ve
483

www.dinimizislam.com

duruma gre deiir. Bazlar yledir: 1- Ayn rya yorumlana gre deiir. 2- Yal - gen olmaya gre deiir. 3- Zengin - fakir olmaya gre deiir. 4- Kadn - erkek olmaya gre deiir. 5- Salih - fsk ve bid'at ehli olmaya gre deiir. 6- lim - cahil olmaya gre deiir. 7- Gece, gndz ve seher vakti grmeye gre deiir. 8- Abdestli abdestsiz, cnp olmaya gre deiir. 9- Gnlere, aylara, mevsimlere, gre deiir. 10- A - tok yatmaya gre deiir. 11- Hasta veya salam olmaya gre deiir. 12- Evli - bekr olmaya gre deiir. 13- mir - memur olmaya gre deiir. 14- Misafir, yolcu, mukim olmaya gre deiir. 15- Mesleine gre deiir. Daha baka sebepler ryaya tesir eder. Rya tabir kitaplar yanltc olur.

Resulullah ryada grmek


Sual: Ryada Peygamber efendimizi deiik ekillerde grmek neye alamettir? CEVAP Ryada Peygamberimiz Muhammed aleyhisselam hakiki ekliyle gren, muhakkak Onu grm olur. nk eytan Onun ekline giremez. Fakat eytan baka ekle girip grnebilir. Resulullah tanmayan kimsenin, bunu ayrmas kolay olmaz. Baz limler de, (Peygamber efendimizi deiik ekilde grmek, yine Onu grmek olur. Fakat bu, o kiinin dindeki noksanlna alamettir. Peygamber efendimizi ryada gerek ekliyle gren ve mmin olarak len herkes Cennete gider) buyurmulardr. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Beni ryada gren, gerekten beni grmtr. Ben her surette grnrm.) [Deylemi] (Beni ryada gren, gerekten beni grmtr. nk eytan benim eklime giremez.) [Hatib] (Beni ryada gren, uyankken grm gibidir.) [bni Mace] (Beni ryada gren, Cehenneme girmez.) [bni Asakir] Not: Resulullah efendimizi ryada grmek ile ilgili geni bilgi, Peygamber Efendimiz maddesinde var.
484

www.dinimizislam.com

Evliyay ryada grmek


Sual: eytan, ryada Resulullahn ekline giremedii gibi, Eshab- kiramn veya evliyann ekline de giremez mi? CEVAP Evet, giremez. Bir hadis-i erif meali yledir: (Ryada beni gren, muhakkak beni grmtr. nk eytan, benim eklime giremez. Ebu Bekiri de, ryada gren, elbette onu grmtr. nk eytan, Ebu Bekirin ekline de giremez.) [Hatib] afii limlerinden Allme Ceyli hazretleri de buyuruyor ki: eytan, Resulullahn ekline giremedii gibi, Onun vrisi olan, byk veli zatlarn ekline de, giremez. (Buhari erhi)

Grlmeyen rya
Sual: Grlmeyen ryay, grdm diyerek anlatmak caiz midir? CEVAP Hayr, caiz deildir. Bir hadis-i erifte, (En byk yalan, grmedii halde, ryamda yle grdm demektir) buyuruldu. (Buhari) Yalan sylemenin caiz olduu yerlerde byle rya anlatmak caizdir. Mesela, iki kiiyi bartrmaya yarayacaksa, o kimsenin gnah ilemesine mani olacaksa yahut namaz klmasna sebep olacaksa, bunlar gibi sebeplerle, grmedii halde grdm diye rya anlatmak caiz olur.

Fsklarn ryas
Sual: Salihle fsk kimsenin grd ryalarn doruluklar bakmndan aralarnda fark var mdr? CEVAP Gnah ileyenlerin ryalar genelde yanl olur. Btnlar zulmetli olduundan ok yanlrlar. Salihlerin ryalar ise genelde doru olur.

Hipnotizma nedir?
Kiide mevcut uurluluk durumunun, baka bir ahs tarafndan, eitli etkileme yollaryla deitirilmesi sonucunda ortaya kan zel uyku hline hipnotizma ve hipnotizm deniyor. Daha yaygn olarak hipnoz da denilmektedir. Hipnoz olayn tek bana aklayabilecek bir teori henz yoktur. Teorilerden birisi, hipnozun bir eit uyku olduudur. Rus fizyolog van Pavlov, hipnozu, uykuya gemeden az nce ortaya kan, reflekslerin halen mevcut olduu bir gei durumu olarak tarif etmitir. Hipnotizmada tam bir uyuma durumu sz konusu deildir. Uyutulan kii sorulanlara cevap verebilir,
485

www.dinimizislam.com

telkin edilen baz istekleri yerine getirebilir. Hipnoz, uyuyann, uyutann tamamen iradesi altna girmesi deildir. ki tarafl istek ile bu durum meydana getirilebilir.

Tedavide hipnoz
Avusturyal Dr. Anton Mesmer, hastalarnn zerinden mknatslar geirerek, bu kiilerde ilgi ekici durumlar ortaya ktn gzlemiti. Mesmerin uygulad bu tedavi srasnda bir eit uyku, uur deimesi durumu ortaya kyordu. Fransz Bilim Akademisi, Mesmerin tedavisinin ilerliini grd; ancak onun dayand teorik temelleri reddetti. Fransz Dr. Bernheim, hipnoz srasnda yaplan telkinin nemini ortaya koydu. ngiliz ve Amerikan Tp Cemiyeti tbbi tedavide hipnozun yerini kabul ettiler. Pensylvania Tp Fakltesi retim yesi Frank Marlowe; Hipnoz, belli bir noktada toplanm youn bir konsantrasyondur diyor ve ameliyatlarda narkoz kullanmayp hipnozdan faydalanyor. Trans hlinin (uyku ile uyanklk arasndaki durumun) salanabilmesi iin eitli metotlar vardr. Bunlardan en bilineni gzlerin karlkl tespit edilmesidir. Hipnozcunun gzne gzlerini diken ahsa, gz kapaklarnn gittike arlat ve rahatlayarak uykuya getii telkin edilir. Gzn sabit olarak bakaca herhangi bir nesne de ayn ii grmektedir. Bir baka metot da hipnotize edilene, elinde eitli hisler duyduu ve elinin giderek havada ykseldii telkin edilir. uras iyice bilinmelidir ki, hipnoz ii, hipnotize edilenin istei dnda ok nadir istisnalar haricinde yaplamaz ve kii direnirse, onu uyutmak imkansz olabilir. Hipnoz hlinin en nemli zellii, kiide ortaya kard telkine ak durumdur. Kii hipnozcu tarafndan ortaya konulan fikirleri tereddtszce kabul eder. Hatta kiiye, hipnozdan sonra yapaca eyler telkin edilince, onlar da kendiliinden ve zamanlar geldiinde yerine getirir.

Hipnozda uyku
Hipnozla trans hline geirilen kiide ortaya kan yar uyku durumu, hafif, orta ve derin hipnoz olarak nitelenir. Hafif trans denilen durumda, gzler kapaldr, solunum yavalamtr, kii ancak basit telkinleri, hipnozdan sonra yerine getirebilir. Orta trans hlinde, ksmi unutkanlk hasl olur; telkin yoluyla baz halsinasyonlar ortaya karlabilir. Derin transta genel unutkanlk ortaya kar. Kii gzleri ak olduu halde bile, telkin edilenleri yapar. Bu ekilde, kiinin belli bir vcut ksmnda, telkinle, hissizlik meydana getirilerek, cerrahi giriimler de yaplabilir. Uyutulan, uyandrlmayp trans halde srekli olarak kalmaz. nk hipnoz ilemi karlkl anlama ve iletiim sayesinde olur. Bir tarafn ii brakmas veya istememesi ile hipnoz biter.
486

www.dinimizislam.com

Hipnoz; diilik, doum, cerrahi dallarnda hissizlik salamak zere kullanlabilir. Psikologlar, hastalarna gemite olmu, hatrlamak istemedikleri veya uuraltna attklar olaylar syletmek iin hipnozdan yararlanrlar. Hipnoz bundan baka ok sigara ime, oburluk, trnak yeme gibi istenmeyen alkanlklar nlemede de kullanlr. Otohipnoz ahsn kendi kendine telkin ile trans hle gemesidir. eitli iler bu yolla kendi kendine telkin edilebilir. Gece yatarken otohipnoz ile trans hline geen ve kendine, sabah saat bee kadar uyuyup, o vakitte uyanmasn telkin eden kii, deta kurulmu bir saat gibi bete uyanr.

Mrted olmaktan korkmal


Sual: Mrtedlik hakknda kfi bilgi verir misiniz? CEVAP Mslmanlktan ayrlp, kfir olana veya ana-babas mslman olup da, kendisi mslman olmayana mrted denir. Mslman evlad olduklar halde, Mslmanlktan haberleri olmadndan ve hibir din liminin kitabn okumadklarndan ve anlamadklarndan, yalnz bir lutfe, bir tevecche ve dnyala kavumak iin ve akntya kaplm olmak iin, Mslmanl beenmeyenler, ilerlemeye engel diyenler de mrteddir. Yeni mslman olan kimsenin veya akl-bali olan mslman evladnn, nce Kelime-i ehadet sylemesi, bunun manasn renip inanmas, sonra, Ehl-i snnet limlerinin kitaplarnda yazl olan itikad renip, bunlara inanmas, daha sonra da slamn be artn ve helalharam olan eyleri renmesi, bunlara inanp uygun yaamas gerekir. Bunlar renmek ve uymak gerektiine inanmayan, nem vermeyen mrted olur. Yani kelime-i ehadet getirerek mslman olduktan sonra, tekrar kfir olur. Bir mslmann bali olan ocuu imansz ise, mrted olur. Mrtedin bali ocuu, imansz ise kfirdir, mrted deildir. Nass veya icma ile bildirilmi olan harama nem vermeyenin iman gider, mrted olur.

Dine nem vermemek


Bir mslman, Allah telnn emirlerinden birine bile uymak istemezse, yani beenmez, vazife olduuna nem vermez ise, hafif grrse, iman gider, mrted olur. (Namaz klmyorsam, iki iiyorsam ne kar, sen kalbe bak, kalbim temiz) demek veya, (nce ekmek paras ve herkese iyilik, sonra namaz) gibi szler, emirlerin bir ksmn beenip, bir
487

www.dinimizislam.com

ksmn beenmemektir. Bu ise kfrdr. Her mslman bu incelie dikkat etmelidir. Emre uymamak baka, uymak istememek bakadr. Helal-haram ayrmayan, farz yapmaya, haramdan kanmaya nem vermeyen mrted olur. Cahillerin de bildii ve szbirlii ile bildirilmi olan bir inan veya bir ii inkr eden, kfir ve mrted olaca iin, la ilahe illallah dese ve her ibadeti yapsa ve her gnahtan da saknsa, buna ehl-i kble denmez. Mrik, mrted ve dinsizin kestii hayvan le olur, yenmez. Mrtedin hibir ibadeti sahih olmaz. Nikahl mslman bir kz, baliga olduu zaman, Mslmanl bilmezse, nikah bozulur. Yani mrted olur. Allah telnn sfatlarn ona bildirmelidir. O da, tekrar etmeli ve (bunlara inandm) demelidir. (Drr-l Muhtar) bni Abidin hazretleri bunu aklarken diyor ki: Kz kk iken, ana-babasna tbi olarak mslmandr. Baliga olunca, ana-babasnn dinine tbi olmas devam etmez. slamiyeti bilmeyerek baliga olunca, mrted olur. man edilecek eyleri iitip de, inanmam kimse, kelime-i tevhid sylese, yani (La ilahe illallah Muhammedn resulullah) dese, mslman olmaz. (Ament billahi...) de bulunan alt eye inanan ve (Allah telnn emirlerinin ve yasaklarnn hepsini kabul ettim, beendim) diyen kimse mslman olur. Her mslman, ocuklarna Amenty ezberletmeli, manasn iyice retmelidir! ocuk bu alt eyi renmez ve inandn sylemezse, bali olduu zaman mslman olmaz, mrted olur. Ament yledir: ment billahi ve melaiketihi ve ktbihi ve rslihi vel yevmil ahiri ve bilkaderi hayrihi ve errihi minallahi tel vel ba's ba'del mevti hakkun. Ehed en l ilahe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve reslh. [Yani, Allaha, meleklerine, gnderdii kitaplarna, peygamberlerine, ahiret gnne, kadere, hayrn ve errin Allahtan olduuna, ldkten sonra dirilmeye inanyorum. Allahtan baka ilah olmadna ve Muhammed aleyhisselamn da Allahn kulu ve son Peygamberi olduuna ehadet ediyorum.] Bir kz, bir kfirle evlenmeye karar verirse, hemen kfir olur. lerde kfir olmaya niyet eden ve kfre sebep olan eye inanan da hemen mrted olur. Mmin bir erkek, dinsiz bir kadnla evlenmeye niyet edince hemen mrted yani dinsiz olur. Bir kz veya kadn da, mslman olmayan bir erkekle evlenmeye karar verince, hemen iman gider. (Redd-l-muhtar)
488

www.dinimizislam.com

Kocas mrted olan kadn, iddet zaman bitince, bakas ile evlenebilir. Kadnlarn birbirlerine avret yeri, erkein erkee avret yeri gibidir. ehvet ile bakmas haram olur. Mslman kadnn, gayr mslim, mrted ve fsk kadnlarn ve mrted amca ve daynn yannda rtnmesi mezhepte farzdr, Hanbelide caizdir. Mslman ana-baba mrted olsa, ocuklarn dar-l-harbe gtrmezlerse, ocuklar mslman kalr. Dar-l-harb, Fransa, ngiltere gibi kfirlerin yaad yerlerdir. Kfir ve mrted kadnlarn, ba, kol ve bacaklarna bakmak, dar-l-harbde de haramdr. Mrted ana-babann elini kerhen de olsa pmek caiz deildir. (Reddl-muhtar) Mrted, yahudi ve hristiyandan daha ktdr. nk yahudi ve hristiyann kestii hayvan yenir, fakat mrtedin kestii yenmez. Yahudi ve hristiyan kz ile evlenilebilir, fakat mrted olan kz ile evlenilmez. Mrted olan erkek, mslman kadnla evlenemez.

Kfrden saknmal!
Mrted, tevbe etmeden lrse, Cehennemde ebedi olarak azap grr. Bunun iin, kfrden ok korkmal, az konumaldr! Hadis-i erifte, (Hep hayrl, faydal konuun veya susun) buyuruldu. (Buhari) Bir kimse, imanm var dese, fakat kfrden teberri etmese [uzaklamasa] mrted olur. Buna mnafk gz ile baklr. Kalbde iman bulunmas iin, kfrden teberri gerekir. Bu teberrinin en aa derecesi kalb ile teberridir. En iyi derecesi de, kalbdeki ayrl sz ile, hareket ile belli etmektir. Mrtedin nceki ibadetlerinin sevaplar yok olur. Tekrar imana gelirse, zengin ise, yeniden haccetmesi gerekir. Mallar kendisine geri verilir. Namazlarn, orularn, zektlarn kaza etmesi gerekmez. Mrted olmadan nce, kazaya brakm olduklarn kaza etmesi gerekir. nk mrted olunca, nceki gnahlar yok olmaz. Mrted, imana gelirse, mrted iken klmad namazlarn kaza etmez. nk kfirler dinin emir ve yasaklaryla mkellef deildir. (Hindiyye) Mrted, La ilahe illallah demekle, namaz klmakla, oru tutmakla, hacca gitmekle, hayrat ve hasenat yapmakla mslman olmaz. Bunlarn ahirette hi faydas olmaz. nkrndan, yani inanmad eyden tevbe etmesi, piman olmas gerekir. Mrted olacak eyi yaptn inkr etmesi tevbe olur. Tevbe etmeden lrse, Cehennem ateinde ebedi olarak azap grr. (Hadika)

Rahmete kavuabilmek iin


Ahirette Allah telnn rahmetine kavuabilmek iin, iman ile lmek
489

www.dinimizislam.com

gerekir. Kur'an- kerimde ve hadis-i eriflerde ak bildirilenlere uygun iman olmayan ve haramlardan saknmaya ve slamn be artn yapmaya nem vermeyen, kulluk vazifeleri olduklarna inanmayan, beenmeyen kimsenin iman gider. Mrted olur. Dualar kabul olmaz. Ehl-i snnet itikadnda olmayana (Bid'at ehli) denir. Bunun yapt ibadetleri sahih olup bortan, azabndan kurtulur ise de, vaad edilmi olan sevaplarna kavuamaz. Ahirette, dnyada yapm olduu iyiliklerin, hayrat ve hasenatnn karlna kavuamayacaktr. Dnyadaki iyiliklerinin karlklarna kavumak isteyenin, hemen tevbe etmesi, imann dzeltmesi gerekir.

Farzlar yapmayann hli


Sual: Farzlar yapmayann iman gider mi? CEVAP Farzlara nem verip, tembellikle yapmayan kimse, mrted olmaz. man gitmez. Fakat, bir farz yapmayan mslman, iki byk gnaha girer. Birincisi, o farzn vaktini ibadetsiz geirmek yani farz geciktirmek gnahdr. Bunun affolmas iin tevbe etmek, yani piman olmak, zlmek, bir daha geciktirmeyeceine karar vermek ile olur. kincisi, bu farz terk etmek, yapmamak gnahdr. Bu byk gnahn affolmas iin, bu farz hemen kaza etmek, yani vaktinden sonra hemen yapmak gerekir. Kazay geciktirmek de, ayrca byk gnah olur. Farzn vakti getikten sonra, bu farz yapacak kadar zaman iinde bu farz zrsz olarak kaza edilmezse, geciktirme gnah bir misli artar. Bundan sonra, yine bu kadar zaman iinde kaza etmezse, bir misli daha artar. Bylece, farz yapacak kadar zamanlarn herbiri getike, gnahlar, kat kat artarak, saylamayacak ve dnlemeyecek kadar oalr. Bir farzn kazas zrsz olarak yaplmaynca, gnah byle artyor. Mesela be vakit namaz iin, bir gnde, yukarda bir farz iin bildirilenin be misli oalyor. Aylarca, senelerce klnmayan namazlarn gnahlarnn ne kadar ok olaca, buradan anlalabilir. Bu mthi, bu korkun gnahlarn altndan kurtulabilmek iin, her areye bavurmak gerekir. man olan ve akl banda olan kimsenin gece gndz kaza namaz klarak, Cehennemdeki namaz klmamak azabndan kurtulmas iin almas gerekir. nk, zrsz olarak, tembellikle, enerek klnmayan bir namaz iin, yetmibin sene, Cehennemde azap ekilecei bildirildi. (slam Ahlak)

Kfre sebep olan eyden tevbe etmedike


Sual: Mslman olduunu syleyen, fakat szlerinde veya yazlarnda kfr gerektiren bir ey grlen kimseye kar nasl hareket etmek gerekir?
490

www.dinimizislam.com

CEVAP Mslman olduunu syleyen veya cemaat ile namaz klarken grlen bir kimsenin mslman olduu anlalr. Sonra, bunun bir sznde, yazsnda veya bir hareketinde, Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri iman bilgilerine uymayan bir ey grlrse, bunun kfr veya dalalet olduu kendisine anlatlr. Bundan vazgemesi, tevbe etmesi sylenir. Ksa akl, bozuk dncesi ile cevap verip vazgemezse, bunun sapk veya mrted olduu anlalr. Namaz klsa, hacca gitse, her ibadeti ve iyilii yapsa da, bu felaketten kurtulamaz. Kfre sebep olan eylerden vazgemedike, bundan tevbe etmedike, mslman olamaz. Her mslman, kfre sebep olan eyleri iyi renerek, mrted olmaktan korunmal, kfir olanlar ve mslman grnen yalanclar iyi tanyp, zararlarndan saknmaldr!

Bilmemek zr olmaz
Sual: Bir mslman aka olarak, bir din kitabna hurafe dese veya alay ederek haram ileyene veya iletene "helal olsun" dese, mrted olur mu? CEVAP Muteber kitaplardan nakil yapalm. Mesela, birok slam liminin kitaplarndan derlenen Herkese Lazm Olan man kitab iin, bir kimsenin, doru olduuna inand halde alay yolu ile hurafe dediini kabul edelim. O kitapta, (Allah vardr) diyerek imann 6 esas bildiriliyor. aka olarak veya alay maksad ile veya ne maksatla olursa olsun buna hurafe demenin, haram ileyene veya iletene (helal olsun) demenin hkmn vesikalar ile bildirelim. Muteber kitaplarda buyuruluyor ki: (Kfre sebep olan bir sz, tehdit edilmeden syleyenin iman gider. nk her mslmann bilmesi gereken eyleri renmesi farzdr. Bilmemesi zr olmaz, byk gnahtr. Kfre girenin nceki ibadetleri yok olur. Tevbe ederse, geri gelmez. Tevbe iin yalnz kelime-i ehadet sylemek kfi deildir, kfre sebep olan eyden de tevbe etmesi gerekir.) (Berika, Hadika) Burhaneddin-i Mergnani hazretleri, (Kur'an- kerimi teganni ile okuyan hfza, ne gzel okudun diyenin iman gider. Tecdid-i iman ve tecdid-i nikah gerekir) buyurdu. (Drr-l Mnteka) Ebu Nasr- Debbusi hazretleri, Kadi Zahireddin-i Harezmi hazretlerinden naklen buyuruyor ki: (Bir arkcy dinleyen veya herhangi bir haram ii gren kimse, haram olduuna inanarak veya inanmayarak, buna, ne gzel dese, o anda iman gider.) (Mjdeci Mek. 266)
491

www.dinimizislam.com

(Kfirlerin ibadet olarak yaptklar ve kfirlik alameti olan ve slamiyeti inkr etmek ve inanmamak alameti olan ve tahkir etmemiz vacip olan eyleri yapan ve kullanan kfir olur. Bunlardan mehur olanlarn bilmeyerek veya aka olarak veya herkesi gldrmek iin yapan da, kfir olur.) (Birgivi vasyyetnamesi) (Zaruri olan ve tevatr ile bildirilmi olan din bilgilerine inanmayan kfir olur. nanmamay gsteren her sz, ister aka olarak, isterse gnlden olmayarak olsun kfr olur.) (Milel-nihal) (Kfre sebep olan bir ii yapmak kfr olur. Mesela beline, znnar denilen papaz kuan balamak ve kfre mahsus ey giymek de byledir. Bunlar mizah iin, bakalarn gldrmek iin, aka iin kullanmak da kfre sebep olur. tikadnn doru olmas fayda vermez.) (Berika) (Filan mslman benim gzmde yahudi gibidir demek kfrdr. Ahirette olacak eylerle alay etmek kfrdr. Kabirdeki ve kyametteki azaplara akla, fenne uygun deildir diyerek inanmamak, faiz helal olsayd demek, slam bilgilerini ve din limlerini aalamak da, kfrdr. Akll, bilgili, edebiyat olduunu gstermek iin veya yanndakileri gldrmek, sevindirmek veya alay etmek iin sylenen szlerde kfre dmekten ok korkmaldr. Bir kimse, kk gnah ilese, buna tevbe et denildiinde, (tevbe edecek bir ey yapmadm ki...) dese, kfir olur. (Filan ey, filan kimsede yoktur, varsa kfir olaym) diye, yemin eylese, o ey, o kimsede olsun veya olmasn, o kimse, kfir olaym dedii iin kfre girmitir. Kfirlerin ibadetleri, slamiyete uymayan ileri gzeldir demek de kfrdr. Bir kadn, beline bir kara ip balasa, (bu nedir) deseler, (znnardr) dese, kfir olur. Nasrani olmak, yahudi olmaktan, [amerikan kfiri olmak, komnist olmaktan] hayrldr demek kfrdr. lim meclisinde ne iim var veya din adamlarnn sz neye yarar demek kfr olur. Biri dierine, gel fkh kitabn okuyalm dese, o da, (Ben ilmi ne yapaym) dese, ilmi hafife ald iin kfir olur.) (Miftah-l-cenne)

Glmek ve Kfr
Sual: Baz cahiller, aka ile (Ben hocalarn bulunduu Cennete deil, artistlerin, danszlerin ark alp oynad Cehenneme gitmeyi isterim) diyerek glyorlar. Byle syleyenlere glen de kfir olur mu? CEVAP Cehennem glp oynama yeri deil, iddetli azap ekme yeridir. Dinin bir emrini byle alaya almak kfr gerektirir. steyerek buna glen de kfre girer. Yani kfir olur. radesi dnda glerse kfr olmaz. Din ile alay
492

www.dinimizislam.com

edenler, glerek gnah ileyenler cezalarn elbette ahirette grrler. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Glerek gnah ileyen, alayarak Cehenneme gider.) [Ebu Nuaym] nanmayanlarn alay ettikleri gibi, Cehennem glp oynama yeri deil, zalimlerin, hainlerin iddetli azap grecekleri bir ceza yeridir. Cehennem o kadar korkun bir yerdir ki gnahsz olan melekler bile, onun dehetinden korkarlar. Peygamber efendimiz, Cebrail aleyhisselam ok zgn grnce sebebini sorar. O da, (Cehennemin yle kzgn bir alevini grdm ki, onun tesirinden hl kendime gelemedim) diye cevap verir. (Taberani) Bir kimse, Yunan felsefecileri gibi, (Dnya kadimdir, ezelidir) derse kfre der. Yahut, (nsann ve bitkilerin yaratlnda, kirpiimizin, samzn uzamasnda ilahi uuru gryoruz) derse, mahlk [yaratk] olan uuru Yaratc iin kullanm olur. Bu ise kfrdr. nk uur, akl, fikir yaratktr. Abduhular gibi, (slam dncesi) demek de bu bakmdan kfrdr. nk slamiyet bir dnce sistemi deildir. lahi emir ve yasaklara dnce demekten ok saknmaldr! inde (slam dncesi), (slam nazariyesi) gibi ifadeler bulunan kitaplar ok zararldr.

Mslmana kfir denmez


Sual: Kt birinden, bid'at ehlinden bahsederken kfir deniyor. Kfir olmayana kfir denir mi? CEVAP Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Mslmana kfir diyenin kendisi kfir olur.) [Buhari] tikad bozuk olmad iin, Cennete girecek olan kimse, yapt gnahlar sebebi ile Cehenneme girebilir. Eer salih ise, yani gnahna tevbe etmi ise yahut affa veya efaate kavuursa, Cehenneme hi girmez. Cahillerin de bildii ve szbirlii ile bildirilmi olan bir inan veya bir ii inkr eden, kfir ve mrted olaca iin, la ilahe illallah dese ve her ibadeti yapsa ve her gnahtan saknsa bile, buna la ilahe illallah ehli ve ehl-i kble denmez.

En iddetli azap
Sual: Mrtedler Cehennemde hangi tabakada azap grrler? CEVAP En alt tabakada azap grrler. Cehennem 7 tabakadr. Her birinin azab stndekinden daha iddetlidir. (Feraid-l-fevaid) 1. tabaka: Ad Cehennemdir, azab en hafiftir. Burada, gnahkr Mslmanlar azap grr.
493

www.dinimizislam.com

2. tabaka: Ad Sairdir. Atei ve azab iddetlidir. Burada, Yahudiler azap grr. 3. tabaka: Ad Sekardr. Bu daha iddetlidir. Burada Hristiyanlar azap grr. 4. tabaka: Ad Cahimdir. Burada, gnee, yldzlara tapanlar azap grr. 5. tabaka: Ad Hutamedir. Burada Mecusiler, Budistler, Brehmenler azap grr. 6. tabaka: Ad Lazydir. Ateistler, mrikler, dinsizler azap grr. 7. tabaka: Ad Haviyedir. En iddetlisidir. Burada mnafk ve mrtedler azap grr.

Mrtedin tevbesi
Sual: Bir kimse, kfre drc bir ey sylese, mesela peygamberlerden birini inkr etse, btn kfrleri iin tevbe etse, kelime-i ehadet getirse, namazlarn da klsa, fakat yine bu inkrnda devam etse, kelime-i ehadetinin ve namaznn buna faydas olur mu? CEVAP Hayr faydas olmaz. Tevbe etmek iin yalnz kelime-i ehadet sylemek kfi deildir. Kfre sebep olan eyden de tevbe etmek arttr. Amel deil, iman bir btndr, ya vardr ya yoktur. man edilecek eylerin birine bile inanmasa, hepsine inanmam saylr. Mrted, kfrne sebep olan eyden tevbe etmedike, (La ilahe illallah) demekle ve slamiyet'in baz emirlerini yapmakla, mesela namaz klmakla, oru tutmakla, hacca gitmekle, hayrat ve hasenat yapmakla Mslman olmaz. Bu bozuk itikadla lrse imanla lmez. Bu iyiliklerinin ahirette hi faydasn grmez. nkrndan, yani inanmad eyden tevbe etmesi, piman olmas lazmdr. Yani, slamiyet'ten kt kapdan geri girmesi lazmdr. Not: Kfre dren sz ve iler hakknda geni bilgi, Doru man Bilgileri maddesinde var.

Herkes vasiyetini hazrlamaldr


Sual: Vasiyet nasl yazlr, dinimizde hkm nedir? CEVAP Her Mslman, lmeden nce vasiyetini yazmaldr. Vasiyeti, lm hastalnda yazmak vacip; shhatte iken yazp, yannda tamak mstehaptr. Vasiyette evladna, ahbabna son nasihatini yapmaldr. Kendinde
494

www.dinimizislam.com

hakk bulunanlarla helallemelerini, alacaklarn, vereceklerini, borlarnn denmesini, iskat yaplmasn, hac borcu varsa vekil gnderilmesini istemeli; cenaze hizmetindeki ve definden sonraki isteklerini bildirmelidir. Hanmna olan Mehr-i meccel borcunun denmesi iin vasiyet etmelidir. Bu isteklerinin yaplmas iin, adil iki ahit yannda bir vasi semelidir. lm mminlerin ruhlar birbirlerini ziyaret ederler. Bilhassa, cuma gecelerinde konuurlar. lenin ruhu ge knca, mminlerin ruhlar gelip, dnyada tandklarn sorarlar. Vasiyet etmeden lenlerin ruhlarna konumak iin izin verilmez. (Feraid-l-fevaid)

skat iin fidye


Namazlar kaza etmeden lm hli gelen kimseye, bu namazlarn iskat iin, brakaca maldan fidye verilmesini vasiyet etmek vacip olur. Vasiyet etmezse, velisinin, hatta yabancnn kendi malndan iskat yapmas caiz olur. Hacca gidemeyen zenginin, hac parasn brakarak, bakasnn gnderilmesi iin vasiyet etmesi vaciptir. Mal olmayan meyyit [l], lmeden nce, devir yaplmasn vasiyet ederse, velinin devir yapmas gerekmez. Meyyitin kefaretlerini iskat edecek kadar malnn hepsini, mirasn te birini amamak zere vasiyet etmesi vacip olur. Bylece, devre lzum kalnmadan, iskat yaplr. 1/3 iskata yetitii halde, 1/3den az maln devir yaplmasn vasiyet etmek gnahtr. Vasiyet etmeyip, vrisi kendi paras ile hacca gidebilir veya birini gnderebilir. Vasiyet edilmeyen zekt iskatnn yaplmas gerekmez. Ancak vris, zekt iskat iin de, kendiliinden devir yapabilir. Gnah olan bir eyi yapmak iin vasiyet edilmez ve byle vasiyetler yerine getirilmez. Vasiyet ile ilgili birka hadis-i erif meali: (Ryada Cennet ehli iki kadn grdm. Biri konuamyordu. Konuan kadn, Ben vasiyet ettim. Bu vasiyetsiz ld, kyamete kadar konuamaz dedi.) [Deylemi] (Vasiyetsiz lmek byk bir kusur, ahirette ise atee girmek ve rezil olmaktr.) [Taberani] (Vasiyet etmesi gerektii halde, vasiyetsiz iki gece geirmeye bir Mslmann hakk yoktur.) [Buhari] (Vasiyette vrislerden birini zarara sokmak byk gnahtr.) [.Cerir, Beyheki] (En fazla maln te birini vasiyet et! Vrisleri zengin olarak brakmak, fakir ve muhta durumda brakmaktan daha hayrldr.) [Mslim] Fazla hizmet eden veya muhta olan ocuuna, bir ey hediye etmek
495

www.dinimizislam.com

caizdir. Bir kimse, malnn hepsini ocuunun birine verip dierlerine vermese, verilen mal, bu ocuun mlk olur. Fakat babas, salih ocuklar arasnda ayrm yapt iin gnaha girer. Salih olana daha ok mal vermek caizdir. ocuklar fsk olann, miras brakmayp, salihlere, hayrata vermesi iyidir. (Bezzziyye) Sual: Vefat eden kadn, malnn kata kan vasiyet edebilir? CEVAP Zevc veya zevceden baka vrisi yoksa, malnn hepsini de vasiyet edebilir. Varsa, slsten fazlasn edemez. Sual: Hacda haram ilemeden haccedemiyen kadn, ne yapar? CEVAP Haram ilemeden hac yapmaya alr. Haram ilemeden hac yapamazsa, vasiyet etmelidir. yle vasiyet yapabilir: (lene kadar hacca gidemezsem, yerime vekil gnderin) Sual: Biri, malnn hepsini yabancya vasiyet etse, hepsi mi verilir? CEVAP Vrisi yoksa hepsi, varsa ancak te biri verilir. Sual: Babam mal ocuklarnn kimine az, kimine ok verdi. lnce, az alann ok alandan mal istemeye hakk var m? CEVAP Yoktur. Sual: Babam, lmeden nce, sz ile bahemizi camiye balayp (Ben lnce verirsiniz) demiti. Vermezsek gnah m? CEVAP Evet. Zira, vasiyetin 1/3 n yerine getirmek vaciptir. Sual: Bizde cenazeye itirak edene para datlr. Babam da bana byle yapmam vasiyet etti. Yapmam lazm m? CEVAP Mirasn te birinden vermek lazmdr. Sadaka sevabn babanzn ruhuna hediye edersiniz. Sual: (Organlarm vakfettim yahut lnce organlarmn alnmasn vasiyet ettim) demek caiz mi? CEVAP Deildir. Bunlarn sahih olabilmeleri iin, mtekavvim mal ile yaplmalar gerekir. nsann hibir paras mal deildir. Fakat (Ben ldkten sonra kanmn, organlarmn bir mslmana verilmesine zaruret olursa, verilmesi iin izin veriyorum) demek caiz olur. Yahut hibir ey sylemese, ihtiya olunca, yeni lm birinin organn alp hasta birine nakletmek caizdir. (S.Ebediyye)
496

www.dinimizislam.com

Sual: Tandklardan birisi, (Beni lnce yakn) diye vasiyet etmi. Uygun mudur? CEVAP Elbette uygun deildir. Drt hak mezhebin hibirinde l yaklmaz. lnn yaklmas Hindularda ve baka kfirlerde vardr. Sual: Babam vasiyet etmeden ld. imdi seneler geti. skatn yapmam caiz midir? CEVAP ok iyi olur. Sual: Kendimiz iin okuduumuz hatmi ve hatm-i tehlili, mezarmza m gndermek gerekir, yoksa, bekletip biz lnce, ruhumuza gnderilmek zere vasiyet mi etmek gerekir? CEVAP Bekletip vasiyet etmek diye bir ey yoktur. Okunan hatmin ve hatm-i tehlilin hrmetine mafiretimiz iin dua edilir. Sevab da bata Peygamber efendimiz olmak zere, btn enbiya ve l, diri btn mminlere balanr. Yaptmz btn ibadetler, kabir iin, ahiret iin bir hazrlktr. Hayr ve hasenat da salnda vermeyip, (Ben ldkten sonra uralara verin) demek, salnda vermek gibi olmaz. Sual: Rahmetli annem, salnda, Yasin-i erif okuyup kasete ald. Ben lnce bunu dinleyip sevabn bana gnderin dedi. Vasiyetini yerine getirmekte mahzur var mdr? CEVAP Dine uygun olmayan vasiyetler yerine getirilmez. Kasetten Yasin-i erifi dinlemek ibadet olmaz. Kasetten dinlenilen Kur'an- kerim lye balanmaz. Bizzat okuyarak balamak gerekir. Sual: Kurban kesemeyen Mslman, lrken, brakt maldan kendi iin kurban kesilmesini, vrisine vasiyet ederse, vasiyet edilen kurban, ne zaman kesilir? CEVAP Bayram gnleri kesilir. Bunun etinden, kesen kimse, fakir olsa da yiyemez. Etinin hepsini fakirlere vermesi gerekir. Vasiyet etmemi l iin, vrisi veya bakalar, her zaman kendi malndan hayvan kesip, sevabn o kimseye hediye edebilir. Sevab, kesenin olur. lye de hediye edilir. Bunlarn etinden, kesen de yiyebilir. (. bidin) Sual: Hastalk, yallk gibi bir zrden dolay Ramazan orucunu tutamayan zenginin, bu durumu lnceye kadar devam etse, ne yapar? CEVAP Fakirlere yemek verilmesini vasiyet eder. Velisi de; onun tutamad
497

www.dinimizislam.com

her oru iin, fakire bir ftra veya deerini verir. (Bedyi)

Bir vasiyet rnei


Bismillhirrahmnirrahim. Elhamdlillahi Rabbillemin. Essalt vesselam al resulin Muhammedin ve lihi ve sahbihi ecmain. Ben lnce, braktm mal ile, dine uygun olarak techiz ve tekfinim yaplsn. Borcum karsa, hepsini deyip geriye kalann 1/3 ayrlsn. Bu para ile namaz iskat, oru, yemin ve adaklarm iin kefaret yaplsn. Dine uygun olarak iskat yaplsn. Bunlar aklm ve uurum yerinde olarak yazdm. Bu vasiyeti yerine getirmeye ........................ vasi tayin ettim. Hakkm herkese helal ettim. Onlar da bana haklarn helal etsin! [Vasi bu vasiyeti kabul edip, hepsini en iyi ekilde yapmay zerine alr. ki ahitle beraber drd imzalar.]

Hayvanlarn ilgin zellikleri


Sual: Hayvanlarn yaratl hakknda bilgi verir misiniz? CEVAP Allah tel, saysz hayvan yaratt. Bir ksmnn zararndan emin olmak, bir ksmnn da insanlara itaat etmesi iin, onlara akl vermedi. Mesela bir ocuk, bir koyun srsn gdebilir. Et yiyen hayvanlarn kolay avlanabilmeleri iin, onlara srama kabiliyeti, paralayc diler ve pene ihsan etti. Av veya polis kpeini insanlarn menfaatine uygun kabiliyette yaratt. Baz hayvanlar binmeye ve yk tamaya elverili, bazlarnn etinden, stnden, derisinden, ynnden, yumurtasndan, kemiinden, dilerinden istifade edilecek zellikte yaratt. Nesillerini devam ettirebilmeleri iin her hayvann cinsine gre en uygun ekilde reme organlarn da yaratt. Fil, hortumu sayesinde yerden bir ey alp azna gtrr. Filin hortumu su imeye mahsus bir kap, yiyeceklerini toplayc bir el, nefes alacak bir burun, srtna yk ykleyecek bir kol, arlk kaldrc bir vintir. Allah tel, fili binicilerinin faydalanaca bir vasta olarak yaratm, ayrca zel anlay kabiliyeti de vermitir. Bu sayede ehliletirilip yk tar ve harpte kullanlr. Zrefa, yksek yaylalarda, kayalk, aalk yerlerde yaar. Cenab- Hakkn kendisine ihsan ettii uzun boynu sayesinde dier hayvanlarn yetiemedii, kamad yksek yerlerdeki otlardan, aalarn tepesinden rzkn temin eder. Balk suda yaar. Allah tel, balklarn suda kolayca gidebilmeleri
498

www.dinimizislam.com

iin yzgeler yaratmtr. Suda boulup lmemeleri iin akcier yaratmamtr. Su iindeki oksijeni alabilecek solungalar yaratt. Baln aya olmad halde suda ok sratli hareket edebiliyor. Deniz zerinde uan kanatl balklar da vardr. Mrekkep bal tehlikeyi sezdii zaman, derhal bir boya ifraz ederek grnmez olur, nereye gittii anlalamaz. Bukalemun, hareket kabiliyeti az olduu iin dmanlarndan kaamaz. Fakat Allah tel buna renk deitirme hususiyeti vermitir. evreye kolaylkla uyar. Krmz, yeil veya sar renge brnebilir. Bulunduu yerin rengine uyarak, kamufle olur, dmanlarndan korunabilir. Gzleri her tarafa dnebilecek ekilde yaratlmtr. Bir gzyle karsna bakarken, teki gzyle de arkasn grebilir. yle ki, avn veya dmann ban evirmeden grebilir. Vcudunun uzunluu kadar dili vardr. Arkasndaki avna kolayca ulaabilir, dilini bir ok gibi frlatr. Dilinin ucu yapkan olduundan avn hemen yakalar. Dilin ucundaki yapkan ksma isabet eden avn kurtulma ihtimali yoktur. Her hayvana rzkn ve dman iin silahn yaratan Allah telnn kudreti sonsuzdur. Karnca, toplad tanelerin yerdeki nem sebebiyle yeerip bitmemesi iin taneleri paralar. Islanan tanelerin ryp bozulmamas iin de dar karp kurutur. Sellerin zarar vermemesi iin yuvasn yksek yere yapar. Allah tel, cemiyet halinde yaamay, yardmlamay, k iin azk toplamay karncaya ilham etmitir. Bu ilham veren cenab- Hakkn an ok ycedir. Ar da cemiyet halinde yaar. Her grup kendisine bir bakan seer. Eer ikinci bir bakan karsa onu ldrrler. Ar dklarn baln iine koymaz. Darya brakr. Uzak yerlere gidip dolatktan sonra armadan kovann bulur. Baln imalini, yapsn, faydalarn, bal mumunu, peteklerin altgen eklinde yapln anlatmak iin kitap yazmak gerekir. Akllar durdurucu duygular arya ilham eden Allah telnn hikmetlerini anlamak ve anlatmak mmkn mdr? Karasinek, alt ayakl olarak yaratlmtr. Drd ile yrr, ikisi yedektir. Yrd ayaklar amurlanrsa yedek ayaklar ile bunlar silip kurular. rmcek, yuvasn yapmak ve avna tuzak kurmak iin a deposu ile yaratlmtr. Kurduu a, sineklerin ve baz bceklerin ayaklarna taklr. rmcek, tuzaa yakalanan haereyi, sv bir madde ile etrafn sararak, her an taze yiyebilmek iin onu konserve haline getirir. Acknca biraz yer, sonra yedii yeri mumyalar. Btn bu ileri rmcee ilham eden Allah telnn kudreti sonsuzdur. pekbcei gibi hangi modern fabrika, aa yaprandan salam kuma imal edebilir? pekbceine dut yapra yemesini, ondan ipek imal
499

www.dinimizislam.com

etmesini ilham eden Allah tel, insanlarn istifadeleri iin neler yaratyor. pekbcei, zamanla kelebek olur. Eer kurt [larva] halinde kalsalard, remeleri mmkn olmazd. Bunlar tesadf m? Ayaksz yryen ylan, su ier, inek de su ier. Ayn su, birinde zehir, birinde st olur. Kaplumbaa tehlike grnce bzlp ta haline gelir, kirpi de keven dikeni gibi bzlr. Ate bcei k saar. Tahtakurusu, kan emmek iin duyargasnn s ve koku alma yolu ile kan emecei insan tanr. nk bcein duyargas hassas bir antendir. Bununla, hafif bir snn yol at hava dalgasn fark eder. Kann sevdii bir insann etrafna birka sra kann sevmedii kiilerden barikat kurulsa, tahtakurusu hepsini geip kann sevdii insana gelir. Kiminden kaar kimine koar. Kck bcei byle bir hisle yaratan Allah telnn kudreti sonsuzdur.

ln artlarna en uygun hayvan


Her hayvan ve her vasta ldeki kuma batmadan kolaylkla gidemez. lde her zaman su bulmak gtr. Kavurucu scaklar su kaybna, terlemeye sebep olur. Allah tel, ln artlarna uygun bir hayvan yaratmtr. Bu acayip hayvan devedir. Ayaklarnn taban yastk gibi yumuak olduundan, dier hayvanlarn aksine kuma batmaz. Deve, uzun mddet yiyip imeden yaayabilen bir hayvandr. lde a kalan deve, vcudundaki yalar yakarak lzumlu gdasn temin eder. Hrgc ya deposudur. Uzun l yolculuunda yedek gda deposu olan hrgcnn yava yava azald grlr. Bylece kendi kendini besleyebildii iin alk deve iin bir mesele saylmaz. Devenin, ikinci mhim hususiyeti de susuz yaayabilmesidir. Kzgn kumlar zerinde ar ykn altnda bir hafta su imeden yol alabilir. Bu alacak bir zelliktir. Devenin ya deposu olan hrgc ayn zamanda bir su kaynadr. Bilim adamlarnn aklnn alamad kimyevi hadiseler neticesinde, hrgteki ya suya da dnmektedir. Ya, hem gda, hem de su ihtiyacn karlamaktadr. Nemli bir yere ken deve, ihtiyac olan suyu, yerin neminden alr. Tyleri, gnein scakln yanstabildiinden, scan yakc tesirinden korunarak su ihtiyac hissetmez. Devenin baka bir zellii de, vcuttaki suyun kaybolmamas iin hemen hemen hi terlemeyecek ekilde, kum frtnasnda kumlarn burnuna kamamas iin burnu hemen kapanacak ekilde yaratlmtr. Otlarken dilini karmad iin su kayb daha az olur. Az idrar karr. drardaki renin ou yeniden protein yaplarak hem gda, hem de su
500

www.dinimizislam.com

kazanmak iin karacierinden geer. Btn bunlar yaratan Allah telnn kudreti sonsuzdur.

Kendilerine mahsus silahlar var


Her hayvan neslini devam ettirecek ekilde yaratlmtr. Dmandan korunacak, avn yakalayacak silah vardr. Mesela bir cins ekirge dman saldrnca, ok kt kokulu ve zehirli kpk fkrtr. Dman saldrmaktan vazgemek zorunda kalr. Bir cins hamambcei de, dmanna kar ok scak bir sv fkrtr. Memeli hayvanlar iinde uabilen tek hayvan yarasadr. Ses dalgalarna kar muazzam hassastr. 200 bin frekansl sesleri rahatlkla duyar. Halbuki insan, azami 20 bin titreimi ses olarak duyar. Karanlk gecede rahatlkla bir yere arpmadan uar. Uarken, kanat rparken insanlarn duyamayaca yksek frekansl sesler karr. Bu sesler bir cisme arpnca hemen yarasaya geri akseder. Yarasa bu cisimlerin hareketli veya sabit olduunu anlar. Ona gre vaziyet alr. Bu sayede avn yakalar, dmanndan kaar. Yarasa, dinlenirken ba aa durur. Kanatlar ile vcudunu yle rter ki, yaan yamurlar kanatlar zerinden aa akarak vcudu slatmaktan korur. Kapal yerlerde de tavana yapp ba aa durur. Yarasa, baz hayvanlar gibi, klk yiyecei koyacak yer bulamaz. Kn a kalmamak iin Allah tel bu eit hayvanlara k uykusu ihsan etmitir. Yarasa, k uykusu esnasnda vcudundaki ya azar azar tketir. Ya tabakas ayn zamanda hayvann memesini salar. Yarasann bir ksm sivri sinek ve mahsule zarar veren bcekleri yer. Bir ksmnn gbresinden istifade edilir. Gbresi ziraat dnda, barut yapmak iin gherile imalinde kullanlr. Her hayvann yaamas iin eitli imkanlar yaratan ve hayvanlardan eitli ekilde istifade salayan hikmet sahibi Rabbimize hamd olsun!

Kulardaki ilgin zellikler


Allah tel, her kuun kolayca uabilmesi, gdasn toplayabilmesi, souktan, scaktan korunmas, kendini savunmas ve remesi iin muhta olduu her eyi en uygun ekilde yaratmtr. Mesela, yerde yryebilmesi, uu iin yerden yukarya ykselmesine ve yere konmasna yardmc olmas iin kular iki ayakl yaratmtr. Fazla souk ve scaktan etkilenmemesi iin kuun vcudunu tylerle kapl olarak, ayak derilerini de kaln ve dayankl olarak yaratmtr. Kularn ayak derileri de tyl olarak yaratlsayd, amura girince amur tylere yapp uua mani olurlard. Uu esnasnda tylerin kolay kopup kularn plak kalmamalar iin deriye ok salam raptetmitir. Bunun gibi,
501

www.dinimizislam.com

yamurdan etkilenmeyecek biimde tyleri kaygan bir zellikte yaratmtr. Kulardaki kanatlarn hikmetini dnmeye almaldr! Kaln tyleri tutan kemiimsi ubuk olmasayd, tyleri btn vcutta kl gibi bitseydi, rzgara kar mukabele edemezdi. Tyleri tutan ubuk kaln olduu halde ii bo olduundan uua mani deildir. i bo olduu iin de kolay kolay krlmaz. Leylek gibi uzun ayakl kularn suda kolayca gdalarn almalarn salamak iin boyun ve gagalarn da uzun yaratmtr. Ayaklar uzun olduu halde boynu ksa olsayd veya ayaklar ksa olduu halde boynu uzun olsayd gdalanmalar mmkn olmayacak kadar zor olurdu. Mesela gagas ksa olsayd, su iinde boulabilirdi. Allah tel, her cins kua, beslenmelerine uygun ekilde gaga yaratmtr. Gaga, keskin olduu iin bak vazifesini grr. Gaga ile paralanp yenen eyler, karndaki yksek s sayesinde gayet ufak olarak tlr, bylece dilere lzum kalmaz. Cenab- Hak, kularn remesini yumurta ile yaratt. Eer yavrusunu karnnda yaratm olsayd, bu hl, kuun umasna mani olurdu. Kuluka mddeti boyunca yumurtalarn zerinde yatmas kua ilham olunmutur. Gvercinler, kulukadaki yumurtalar souyup bozulmasn diye biri kt zaman dieri ona vekalet ederek kuluka mddetince nbetlee yumurtalar zerinde yatyorlar. Sanki bu tedbir kalknca yumurtalarn bozulaca kendilerine retilmitir. Kulara bunlar kim retmitir? Btn bunlar tesadfi eyler deildir. Cenab- Hakkn kudretinin tezahrdr. Leylekler, Anadoludan kalkp Afrikaya g ediyorlar. G sadece leylekler arasnda deil, baka kular arasnda da meydana gelmektedir. Turna ve krlang gibi Amerikada tleen denilen kular, Kanadadaki yazlk yuvasn terk ederek, da, orman ve nehirler aarak 4-5 bin km.lik bir seyahatten sonra Gney Amerikadaki klklarna ularlar. gn, geceli gndzl hi durmadan kafile halinde uarlar. Gmen kular, uygun rzgarlar bulabilmek iin yerden 6 km yukarlara kadar karlar. Yiyecek bulmak ve souktan korunmak iin g ederler. Seyahate kmadan nce vcutlarna ya depo ederler. Yan, ayn miktardaki protein ve karbonhidrata gre iki misli enerjiye sahip olmas, kular iin en iyi bir yakt olmasna sebeptir. Kular, eski yuvalarn bulmak iin Gnei pusula olarak kullanrlar. Sisli ve bulutlu havalarda ise, yerin manyetik sahasn, geceleri ise yldzlar pusula olarak kullanrlar. nsanlar frekans 16000den az olan sesleri iitemedii halde, kular rahata iitebildikleri iin yollarn kolayca bulabiliyorlar. nsanlar, mevcut olan yerekimi kanununu 17. asrda renmiken,
502

www.dinimizislam.com

kularn, asrlardan beri yerin manyetik alanyla ekim gc arasndaki ay lerek ynlerini tayin etmeleri bir tesadf olamaz. Kinatta tesadflere yer yoktur. Her ey kudret sahibi Yce Rabbimizin yaratmasyla meydana gelmektedir.

Hayvanlarda akl yoktur


Sual: Bir arkada, hayvanlarda akl olmasa, ar bal, ipek bcei ipek yapamaz dedi. Baka bir arkada da at akll, tilki zekidir dedi. Hayvanlarda akl var mdr? CEVAP Akl, anlayc bir kuvvettir. Hakk batldan, iyiyi ktden, faydaly zararldan ayrr. Akl sadece insanda, cinde ve melekte vardr. Bunlara akl verildii iin yaptklar ilerden sorumlu olur. nsan hayvanlardan ayran en nemli zellii, akl ve konumasdr. Hayvanlarda akl yok, zek vardr. Zekalar sayesinde birbirleriyle anlarlar. Allah tel, hayvanlara akl vermedii iin, onlara hi bir eyi yasak etmemi, dilediklerini yiyip imekte, diledikleri gibi yatp kalkmakta serbest brakmtr. Hayvanlar yaptklar ilerden sorumlu tutmamtr. Hayvanlarn ehvetlerine uymalar su olmaz. nsanlara akl verildiinden nefislerine uymalar, doru yoldan sapmalar su olur. pek bceinin ipek, arnn bal yapmas gibi hayvanlardaki harika iler, igd denilen ilham sayesinde olur. Hayvan ar souk veya scaktan uzaklatran basit reaksiyon veya temas neticesi olan daha hzl refleks hareketleri hep bu ilham iledir. Sevgi veya nefret, yavru bakm ve yln baz mevsimlerinde g etmek mecburiyeti gibi daha girift hisler de ilhamdr. lham, bir kua yuvasn ne zaman ve nerede kuracan haber verir. Fakat aslnda kuun, yuvasn nerede kurduundan haberi yoktur. Yuva iindeki tc ku yavrular bir yabanc grdnde korkup, kamaya kalkmazlar. Fakat tylenmi ve yuvay terk etmeye hazr olan ayn yavrular, korkma kabiliyetini ve tehlikeden kama hissini de elde etmi olurlar. Yeni domu memeli hayvan yavrusuna annesinin gsnden st emzirten, yeni yumurtadan km rdek yavrusunu suya eken de bu ilhamdr. lham, hayvan bulunduu artlara gerektii gibi kar koyacak ekilde hazrlkl tutar. Mesela, aniden dmanyla karlaan hayvan, kamak gibi rasgele bir teebbs yerine, btn avantajlarn en iyi ekilde kullanaca bir metot tatbik eder. Btn bunlar yaparken hayvan, niin byle hareket ettiini bilmedii gibi, hareketinin neticesini de kestirebilmekten acizdir. nk akl yoktur.

503

www.dinimizislam.com

Hayvanlarn anlamas
Sual: Hayvanlar nasl anlar, papaandan baka konuan hayvan var mdr? CEVAP Papaan konumaz, teyp gibi, konuulan baz kelimeleri tekrar eder. nsan hayvanlardan ayran en mhim hususiyeti, akl ve konumasdr. Hayvanlarda akl yoktur. Zeka vardr. Zekalar sayesinde birbirleriyle anlatklar bilinmektedir. Ayr blgelerde yaayan iki ayn ku, aralarnda lehe fark bulunduundan birbirleriyle anlaamadklar tespit edilmitir. Ayn ve ayr blgelerin erkek kularnn sesleri teybe alnm, ayr blgede yaayan kuun sesine hi alka duymad, fakat kendi blgesindeki kuun tne alka duyduu tespit edilmitir. Sincaplar, dmanlarndan korunmak iin iki yol takip ederler. Yrtc kularn geldiini bildirmek iin, yuvann giri deliinden ieri girerler. Kirpi gibi hayvanlarn geldiini bildirmek iin yuvann k deliinden kaarlar. Maymunlarn da dmann cinsine gre farkl hareketlerde bulunduklar tespit edilmitir. Aslan, kaplan gibi bir hayvan grnce hemen yksek aalara trmanrlar. Kartal gibi yrtc kular grnce, tam tersine aalarn diplerine inerler. Ylan tehlikesine kar, arka ayaklar zerinde durup otlar iinde gelecek ylan gzetlerler. Maymunun birisi bir su iliyor. Dier maymunlar bunu dvmeye balaynca, dayak yiyen maymun, tehlike sesi karyor. Btn maymunlar, hemen aalara trmanyorlar. Buradaki tehlike iareti, harp hilesi olarak kullanlyor. Her hayvann kendine gre bir anlama ekli bulunmaktadr. Mesela horozun biri yem bulduu zaman, tavuklar ardna oumuz ahit olmuuzdur. Tavuun civcivleri ardn grmzdr. Her hayvann yaamas iin kfi derecede zek ve uygun bir silah yaratan Allah tel, insanlarn menfaati iin onlara akl vermemitir. Aslan, kaplan, kurt, ay gibi hayvanlar akll olsayd, insan iin ok tehlikeli olurdu. Leylek, solucan gibi hayvanlarla beslendii gibi, su iinden, toprak aralarndan avn kolay avlayabilmesi iin, Allah tel gagasn uzun yaratmtr. Kayalarn arasndaki otlar kolayca alabilmesi iin, Allah tel zrafann boynunu uzun yaratmtr. Kaplumbaa yava hareket eden bir hayvan olduu iin dier hayvanlarn yememesi iin kemikten bir muhafaza iinde yaratmtr. Her hayvann yaad yerin hususiyetine gre,
504

www.dinimizislam.com

dmanlarndan korunacak bir silah vardr. Zekas sayesinde bu silahn kullanarak hayatn devam ettirmektedir. Aklsz hayvana bunlar veren Allah telnn an ok ycedir.

Hayvanlarn yavru sevgisi


Yrtc kular ve baz hayvanlar yavrularna hibir zarar vermeden uzak yerlere gtrrler. Yarasalar emin yer bulana kadar 2-3 gn yavrularn srtlarnda tarlar. Aksilokop hayvan yumurtladktan hemen sonra lr, yavrusunu hi grmez buna ramen yumurtadan kacak yavrusuna gsterdii ihtimam dikkate ayandr. Yavrusu bir sene gdasn temin etmeye muktedir deildir. Bundan dolay anne, bir aa parasnda uzunca bir oyuk meydana getirir. iek yapraklarn ve baz yumuak dallar buraya doldurmaya balar ve oraya bir yumurta brakr. Sonra aatan kard tozlar hamur haline getirip tavan yapar. Bundan sonra baka bir yuva yapmaya koyulur. Buraya brakt yiyecekler, bu yavruya tam bir sene yeter. Eek ars toprakta kazd ukura yumurtasn brakmadan nce avlad hayvanlar da yumurtann yanna brakr. Sonra stn rter. Yaplan aratrmalarda, bir serenin yeni km bir yavrusu iin gnde 1217 kere gda aramak iin sefer yapt tespit edilmitir. Yavrularnn kaybolmas zerine hayvanlardaki zntnn, aratrmalara gre insanlardan daha ok olduu tahmin edilmektedir. At, yavrusu ldnde ac ac kiner, gzlerinden yalar akar, lsnn bana kimseyi yaklatrmaz. Gmdkten sonra banda bekler. Yemeden imeden kesilir. Bazlarnda bu znt, lmle neticelenir. Tavuk, kaz, kpek gibi hayvanlarn yavrularn vermemek iin insanlara saldrdn, kedilerin, yavrularn azlarna alarak, onlar incitmeden gtrdklerini grenler oktur. Yaban domuzu avnda, domuzlarn, yavrularn brakp kamad, bilakis, yavrularn burunlar ile iterek kamalarn salad defalarca grlmtr. Kangurunun, tehlike grnce yavrularn karnndaki torbaya doldurup kat bilinmektedir. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Allah tel, yaratt yz rahmetten birini mahlkat arasnda taksim etti. Bu sebeple anne evladna efkat eder, hayvanlar yavrularn sever ve btn mahlkat birbirine merhamet eder.) [Ebu Yala] Nesillerini devam ettirebilmeleri iin hayvanlara da bu sevgiyi veren Allah telnn kudreti sonsuzdur.
505

www.dinimizislam.com

Arlarn hayat
Arlarda cemiyet hayat ok dzenlidir. i ar 6 hafta, erkek ar 6 ay, ana ar 5 yl yaar. Petekler altgen prizma eklinde olup, en az balmumuyla en ok bal depo edebilecek ekilde imal edilir. Yaplan petekler kuvvet ve hafiflik bakmndan birer harikadr. Altgen prizma ayn zamanda dardan zorlamaya kar en dayankl ekildir. Petek hcreleri o kadar muntazamdr ki, 18. asrda yaam Fransz bilim adam Remaur, bu hcrelerin aplarnn milletleraras bir l olarak kullanlmasn teklif etmitir. Amerikadaki bir ar ile Trkiyedeki bir ar, ayn llerde, ayn altgen eklinde petek yapmaktadr. i arlar, dmanlara ineleriyle kar koyarlar. Her ar cemiyetinin kendilerine has kokusu vardr. Kovan nbetileri bu kokuyu tamayan arlar ieri sokmazlar. Erkek arlarn grevleri ana aryla iftlemektir. Sonbaharda ana ar ile yaptklar zifaf uuundan sonra artk kovana yk olmaya baladklar iin, ii arlar tarafndan kovandan atlr. Ana ar, kovanda tektir. Ortalama olarak dakikada 2, gnde 2500 ve mr boyunca iki milyon yumurta yapabilir. Kendisinin, yumurta ve yavrularnn bakm, dad ii arlar tarafndan salanr. Ar st ile beslenir. Kozadan ktktan 7 gn sonra kovann btn erkek arlarn peine takarak zifaf uuu iin havann ok ykseklerine kar. Zayf, yal, iyi beslenememi erkek arlar yorulup lrler. Yorulmayan, salkl bir grup erkek ar takip eder. Zifaf uuu bittikten sonra eski ana arnn yerini almak zere kovana dner. Eski ana ar, yeni ana arnn kmasndan bir hafta nce iilerin yarsn alarak yeni bir yuva kurmak iin kovandan ayrlr. Bu toplu halde kovandan ayrlmaya oul verme denir. Ana ar, istedii zaman dllenmemi yumurta da brakabilir. Dllenmemi yumurtalardan erkek ar, dllenmi yumurtalardan ise dii ar olur. Dllenmi yumurtadan kan larva, ar st ile beslenirse, ana ar olur. Gzle pek renkli grnmeyen iekler bile arlara mor tesi nlarla rengrenk grnr. Arlar bu kabiliyetleri sayesinde bulut arkasndaki gnei bile grr, kovanlarn ve ieklerin yerini hesap ederler. Yeil ve krmzy gremezler. nk yeil ve krmzy grmede onlar iin bir fayda yoktur. Grmemeleri iyidir. Arlar iin esas mesele bal z ile dolu iekleri grebilmektir. brleri ile uramas boa almak olur. Bal z olan iekler ortas sar olarak netleir ve ary doruca nektar kaynana eker. Arlar yapacaklar btn eyleri nasl renirler? iler ieklerin yerini kefetmeyi, nektar emmeyi, polen toplamay, bal petekleri yapmay,
506

www.dinimizislam.com

larvalara bakmay ve dmanlar inelemeyi nasl renirler? Bal ars mhendis gibi petek yapar. Silindir yapsayd aralarnda boluk kalrd. Altgen prizmalar arasnda yer ziyan olmuyor. Drtgen olsayd hacimleri daha az olurdu. Bunu insanlar okumakla, renmekle anlyor. renmeyen kii anlayamyor. Arya bunu bildiren kim? Btn bunlar, onu yaratan ilham etmektedir. Kuran- kerimde mealen buyuruldu ki: (Rabbin bal arsna, Dalarda, aalarda ve ardaklarda kendine ev [kovan] edin. Sonra meyveler [ve iekler]den ye ve Rabbinin sana kolaylatrd [bal imalini rettii] yollara gir diye ilham etti. Arlar, insanlar iin ifal olan eitli renkte bal yapar. Bunda dnenler iin elbette byk ibret vardr.) [Nahl 68, 69]

Kpek ve dier hayvanlar


Sual: Kpek niin daha ok ktleniyor? CEVAP Din kitaplarnda hayvanlardan bahsedilmesi genellikle sfatlar yzndendir. nsanlarn bu sfatlardan kamas iindir. Yalnz kpek deil, birok hayvan hakknda yet, hadis ve atasz vardr. Bunlardan kpek hakknda sylenenlerden bazlar: Kt bir lim, (Dilini sarktp soluyan kpee) benzetilmitir (Araf 176) Hadis-i eriflerde de buyuruluyor ki: (Kendini bakalarndan stn tutan, Allah tel alaltr. Herkesin gznde kk olur. Hatta kpekten, domuzdan daha aa grnr.) [Beyheki] (Canl resmi, kpek ve cnp bulunan eve rahmet melekleri girmez.) [Nesai] slam limleri buyuruyor ki: * eytan, kpek gibidir; kpek kovalaynca kaar, ama baka taraftan yine gelir. Nefs, kaplan gibidir; saldrmas, ancak ldrmekle biter. * Hocasn incitene darlmayan kpekten aadr. * Kendini, uyuz kpekten stn bilen, byklerin feyzinden mahrum kalr, hatta kendini Frenk kfirlerinden stn bilenin Allah tely tanmas haramdr. * Nefs kfirdir, kpekten aadr, nk kpek Cehenneme girmeyecek. Hatta Ktmir isimli kpek Cennete girecek. [Burada nefsin ktl anlatlyor.] * Dada yalnz yaayan birisine, Burada ne yapyorsun diye sorulunca, (Kpek obanl yapyorum) diye cevap verir. Peki kpekler
507

www.dinimizislam.com

nerede dedikleri zaman, (Benim nefsim kpek gibi srcdr. Kimseye zarar dokunmasn diye onu insanlarn arasndan kardm) der. Kpein vld yerler de vardr: Kpek ekmek veren eli tanr. Kpek sahibini srmaz. Kpek bile yal yedii anaa pislemez Komu iti komuya rmez. Kadn dmanln gler bildirmez Kpek dostluunu ulur bildirmez. Kur'an- kerimde, koyun kei gibi eti yenen, temiz hayvanlar da aalanyor. Bu aalamak, onlar Cehennemliktir anlamnda deildir. Onlar aklsz, gayesiz anlamndadr. Bir yet meali: (Kfirler hayvan [davar] gibidir, hatta daha aadr.) [Furkan 44] Eek de ktleniyor: (En irkin ses eek sesidir.) [Lokman 19] (Onlar kitap ykl eee benzer.) [Cuma 5] (Aslandan rkerek kaan yabani eeklere benzerler.) [Mddesir 50,51] Maymun da ktleniyor: (Onlara, aalk maymun olun dedik.) [Araf 166] Domuz da ktleniyor: (Domuz eti haramdr.) [Maide 3] Ylanlar ve zararl hayvanlar ktlenmitir: (Namaz klarken bile ylan ve akrebi ldrn.) [Tirmizi] (Ylan veya akrep ldrmek kfir ldrmek gibidir.) [Hatib] (Ylan, akrep ve kuduz kpei ldrmekte mesuliyet yoktur.) [Buhari] vlen hayvanlar da var, yerilen de var. Akrep ylan, sokuculuu ile, tilki kurnazl ile, koyun, kuzu uysall ile, kurt zalimlii ile, domuz pis olmas ile, kei ve katr inad ile, deve kini ile mehurdur. Sonu olarak, insan hayvana benzememeli, ylan, akrep gibi sokucu olmamal, eek gibi yksek sesle konumamal, kpek gibi src, aslan, kaplan gibi paralayc, kedi gibi nankr olmamal deniyor. Kpek rneinin ok olmas aramzda ok bulunduu iindir.

19cular btl dini nedir?


Resul = Eli olduunu iddia eden Msrl Reat Halife denilen bir sapn kurduu, slam dmanlarnn destekleyip yaymaya alt bir dindir. slamiyet ile alakalar yoktur. Reat halifeye resul demeyenlere kfir
508

www.dinimizislam.com

diyorlar. efaat iin diyorlar ki: (O gn ne Ali ne Veli, ne sa ne Musa, ne Ahmed ne de Muhammed, 19 mesajn inkr eden sulular kurtaramaz.) Reat Halife onlara gre Muhammed aleyhisselamla ve brahim aleyhisselamla bir hatta daha stn! Diyorlar ki: (brahim namaz, zekt, oru ve hac pratiklerini retti. brahimin izleyicisi Muhammed son Mesaj' iletti. Reat ise dinin evrensel kantn bildirdi.) Kyamet 2280 ylnda kopacakm. Tanr, btn dinlerde reform ve rnesans 1974 ylnda Reat Halife ile balatm. Bu 2280 ylna kadar srecek bir kurtulu ans imi. Yani bunlara iman etmek iin bir frsat imi. Tek tanrya inanan herkes, kim olursa olsun hatta dinsiz bile olsa, mslmanm. Diyorlar ki: (Adem'den gnmze dek, sadece Tanr'ya kul olup erdemli bir hayat sren herkes, dinsel pratikleri ne olursa olsun, mslmandr.) Muhammed aleyhisselamn getirdii slam dini iin diyorlar ki: (Bizler, Khrishna-sa-Muhammed merkezli dinler yerine zgn merkeze, Tanr merkezli modele dnmeliyiz.) lemlere rahmet olarak gnderilen Muhammed aleyhisselam iin diyorlar ki: (Muhammedin her davran rnek olamaz.) (Muhammed bir mmiydi. Bu szcn anlam, Muhammedin vefatndan sonra yalan retme yarna giren hadisiler tarafndan "okuma-yazma bilmeyen" olarak kaydrld. Oysa Muhammed, okumayazma bilen bir mmiydi.) (Muhammed isminden sonra salevat getirmek bidattir.) Kelime-i ehadetin ikinci ksmn, yani Ehed enne Muhammeden abdhu ve resuluh ksmn kabul etmezler. Bunu, La ilahe illallah ile beraber sylemek mriklikmi, puta tapmakm. Diyorlar ki: (slam dininin ilk art [Kelime-i ehadet], ne yazk ki hadis ve snnetin tuzana den mslmanlarca tahrif edilmitir. Milyonlarca mslman, eytann politeist bak asnn etkisine girerek, Allahn isminin yannda Muhammedin de ismini koyuyorlar. Muhammedin vefatndan ksa bir sre sonra, ismi Allahn isminin ayrlmaz bir paras haline sokulmu ve slamn ilk art tahrif edilmitir. sminin ezana eklenmesiyle bu putperestlik gnde be vakit yksek sesle ilan edilmitir.) 19culara gre, hadis ve snnete inanmak, bunlar Kurana e komak
509

www.dinimizislam.com

olup, Allahn dini olan slam ilkel bir Arap dini haline dntrmekmi... Hadis-i erifleri, peygamberi putlatran mriklerin ve mnafklarn uyduruk rivayetleri diye adlandrrlar. Nisa suresinin (Ey iman edenler! Allaha itaat edin. Peygambere ve sizden olan llemre (idarecilere) de itaat edin) mealindeki 59.yet-i kerimesine saldrp yle diyorlar: (slam, Tanr art peygamber art i bandaki grevlilerin oluturduu bir irket dini midir?) Hazret-i Mehdinin ve sa aleyhisselamn kyamete yakn geleceine de inanmazlar. Kfir filozoflar peygamber bilip ve en byk 4 peygamberle bir tutarak diyorlar ki: (Sokrat, Buda, brahim, Musa, sa ve Muhammed gibi nice elilerin mesaj szde izleyicileri ve din adamlar tarafndan zamanla tahrif edilmi ve tannmaz hale getirilmitir.) Resul dedikleri Sokrat, Buda, Krina ve Reat Halifenin, lemlere rahmet olduu Kuranda belirtilen Muhammed aleyhisselamla aralarnda fark yoktur derler. inlilerin, Japonlarn tapt Budaya, Hindularn tapt Krinaya resullk payesi vererek, dnya nfusunun byk bir ksmn oluturan bu insanlara da ulamay hedef edindikleri grlyor. Ayrca resul yolunu ak tutarak, eitli lkelerden mehur ilim adamlarna, yeni bir ey kefeden insanlara hemen Resul = eli payesini vererek bu sapklklarn yaymaya, gndemde tutmaya alacaklar anlalyor. Peygamber efendimizin slamiyeti tebli ederken ektii skntlar, urad hakaretleri, Ona iman etmeyen puta tapanlar, mrikler yani kfirler iin gelmi yet-i kerimeleri delil gstererek, Reat halifeyi ve buna inananlar, Muhammed aleyhisselama ve Ona iman edenlere benzetiyorlar. Peygamber efendimizin isminin yanna aleyhisselam gibi, evliyann, limlerin isimlerinin yanna rahmetullahi aleyh gibi sayg kelimesi koymak, onlar putlatrmak, sayg ifadesini eklemek de puta sayg imi. Byle yaplan ahs put, byle yapanlar da putperest imi. Yani, Muhammed aleyhisselam diyenler putperest imi, Peygamber efendimiz de put imi. Byle yapmayana ok kzarmz. Aynen yle diyorlar: (Putlatrdklar insanlarn isimlerini birka vg kelimesiyle birlikte zikretmeyen muhlisleri de putlarna saygszlkla sularlar.)

Namaz ve abdest iin diyorlar ki:


Namaz sadece Allah anmak iin klnr. Abdesti sadece cinsel ilikide bulunmak ve tuvalet ihtiyacn gidermek bozar; gaz karmak, kanamak, kadnn det grmesi abdesti bozmaz ve namaza engel olmaz.
510

www.dinimizislam.com

Namaz iin rtnme diye bir koul yoktur. Odasnda kendi bana veya eiyle birlikte namaz klan biri dilerse rlplak namaz klabilir. Tanr bizi elbiselerimize gre deerlendirmez ve bizim saklamaya altmz organlar yaratan ve altran da kendisi olduundan onlar grmekten mahcup olmaz. Cuma gn le namazn erkek veya kadn bir mslmann nderliinde [imamlnda] topluca klarlar. Karlm namazlar kaza etmek, snnet ve nafile namazlar eklemek, namaz kldrma memurluu (imamlk) diye bir meslek icat etmek, kadnlarn namazda nderlik [imamlk] etmesini yasaklamak, otururken Ettahiyyat okumak ve bu duada peygambere ikinci ahs olarak seslenmek, ehadette Muhammedin ismini Allahn yanna eklemek, Fatihadan sonra zamm sure okumak gibi nice kurallar ve inanlar bidattir.

Dier inanlarndan bazlar yledir:


Kuran deimitir. Mezhepler ve tasavvuf Putuluktur. Tesettr yoktur. Namaz, 3 vakittir. Kar koca isterlerse rlplak namaz klabilirler. Evrim teorisi vardr. Erkeklere altn ve ipek haram deildir. Resim, heykel, mzik, satranc helaldir, haram diyenler putperesttir. Domuz ya helaldir. Hayzl iken kadnlar namaz klabilir, Kuran okuyabilir. Kurana dokunmak iin abdest almaya gerek yok. Fikir zgrl Allaha svmek dahil hibir vakit engellenmemeli. Cennet ve Cehennem, Tanr'ya yakn veya uzak olmann kii zerinde ifade iin kullanlan bir mecazdan ibarettir, [yani Cennet ve Cehennem yoktur.] Mucize diye bir ey yoktur. Peygamberlerin mucizeleri samalktr. Peygamberin ve dier evliyann limlerin efaat edeceklerine inanmak, onlar putlatrmaktr. Snnet olmak yanltr. Peygamberler masum deildir. Kur'an tefsir etmek, Allaha irk komaktr.

511

www.dinimizislam.com

Belam- Baura
Sual: Belam- Baura, evliya m idi? CEVAP Belam- Baura, Musa aleyhisselam zamannda yaamt. sm-i a'zam biliyor, her duas kabul oluyordu. Bulunduu Belka ehrinin valisi Belak, Hazret-i Musann askerlerinin ehre girmemesi iin, dua etmesini istedi. lm ile tehdit etti. Can korkusu ile ve halkn verdii rvete aldanarak, Musa aleyhisselama beddua etti. Akabinde dili gsne kadar sarkp yapt. Musa aleyhisselamn askerleri tarafndan ldrld. Kur'an- kerimde, dilini sarktp soluyan kpee benzetildi. (Araf 176)

Ebu Talibin diriltilmesi


Sual: Hazret-i Alinin babas ve Resulullahn amcas Ebu Talib, imansz m ld? CEVAP Evet imansz lmtr. Bu husustaki hadis-i erifin meali yledir: (Cehennemde en hafif azap Ebu Talibe yaplr. Ayaklarnda ateten iki naln olacak, bunlarn scaklndan beyni kaynayacaktr.) [Mslim] Bu hadis-i erif, Ebu Talib'in diriltilip iman etmesinden sonra, mam- Kurtubi ve mam- syuti hazretlerinin bildirdii (Amcam Ebu Talib, diriltildi ve iman etti) mealindeki hadis-i erif ile nesh edilmitir. Ebu Talibin diriltilerek iman ettiini bildiren hadis-i erif Kurtubiden naklen bni Hacer-i Mekki hazretlerinin Nimet-l-kbra kitabnda da yazldr. Ebu Talibin diriltilerek iman ettii ifa-i erif erhinde de vardr. mam Syuti hazretleri, Ebu Talibin imanl olduunu ispat eden kymetli bir kitap yazarak, 12 hadis liminden de delil getirmitir. (Mirat-l harameyn s.1096-1112)

Sana kimse dokunamaz


slamiyet kuvvetlendike mriklerin dmanlklar artt. Fakat Ebu Talibden korktuklar iin bir zarar yapamyorlard. Mrikler, Ebu Talibe gelip "Ya yeenini bize teslim et, yahut putlarmza hakaret etmesin" dediler. Ebu Talib, mriklerin arzusunu yeenine bildirdi. Resulullah kabul etmedi. Ebu Talib, "Ey oul sen vazifeni yap, ben hayatta olduum mddete kimse sana dokunamaz" dedi. Mrikler Ebu Talibden ekindikleri iin, Resulullaha bir ey yapamadlar. Fakat, Beni Haimle her trl alakay kesip bir de ahdname yazarak Kbenin duvarna astlar.
512

www.dinimizislam.com

Mnasebet kesme [boykot] uzun srdnden, Beni Haim taraftarlar perian oldular. Ebu Talib, Resulullah korumada ok titizdi. Her gece klc ile Peygamberimizin evinin etrafnda sabaha kadar dolard. Peygamber efendimiz (Cebrail geldi. Mriklerin ast ahdnamedeki yazlar bir gvenin yediini bildirdi) buyurdu. Bunun zerine Ebu Talib, "Senin mabudun haktr. Sen doru sylersin" diyerek mriklerin yanna gitti. "Yeenimin Rabbi, bir bcek gnderip ahdnamenizdeki yazlarn hepsini telef etmi. Yalnz Allah ismini brakm" dedi. Mrikler alayl bir ekilde glnce, Ebu Talib, "Eer o sznde yalanc ise, onu size teslim edeceim. Eer doru karsa dmanl brakn" dedi. Raz oldular. Gidip baknca Allah ismi hari, dier yazlarn yok olduu grld. Mrikler mahcup oldu.)

Yeenime tbi olun


Medaric-n-nbvvede diyor ki: (Ebu Talib, hasta olunca, ziyaretine gelenlere dedi ki: "Kbeye hrmet edin, sla-i rahmi brakmayn, zayflara yardm edin, fakirlere ihsan edin, emanete riayet edin, yeenim Muhammede tbi olun! O Arabn eminidir. Sznde sadktr. Davet ettii eyi akl da kabul eder. Arabn, Acemin onu tasdik edip ona teslim olacana inanyorum. Ona yaklan, mal ve cannzla yardm edin!" Ebu Talib, lm deinde iken, Resulullah yanna gelip (man et) buyurdu. Ebu Talib "Ey yeenim, sylediinin iyilik olduunu biliyorum. Lakin lm korkusu ile imana geldi denilmesinden ekiniyorum" dedi. lecei zaman bir ey syledi. Fakat hlsiz olup sesi yava ktndan herkes iitemedi. Yaknnda bulunan Hazret-i Abbas (Kardeim iman etti) dedi. Fakat Peygamber efendimiz (Ben iitmedim) buyurdu."

Eshab- kehfin hicreti


Sual: Eshab- kehf, ne yapm da, keramet sahibi olmular? CEVAP Eshab- kehf, maara arkadalar demektir. Bu mbarek kimselerin isimleri, Yemliha, Mekselina, Mislina, Mernu, Debernu, azenu, Kefetatayyu ve kpekleri Ktmirdir. Hazret-i sadan sonra, din dmanlar oalp, her taraf fitne kaplad zaman, Eshab- kehf, sarayda grevli iken, dinlerini korumak iin her eylerini terk edip, Efsus=Tarsustaki maaraya hicret ettiler. Eshab- kehfin bu erefe kavumalar hicret ettikleri iindir. (Mektubat- Rabbani
513

www.dinimizislam.com

c.2, m.68) O tarihte kral, Roma imparatorlarndan Dokyanus olup, zalim biriydi. Putlara tapard. Daha sonra tanrln ilan etti. Putuluu kabul etmeyen mminleri, ikence ile ldrtp, ehrin girilerine astrrd. Kral, bir ihbar zerine, sarayda grevli, imanl genlerin durumlarn rendi. Onlar tehdit etti. Fakat onlar, putperestlii kabul etmeyerek, saray erkan iinde, Rabbimizin verdii byk bir cesaretle, lahmz, gklerin ve yerin Rabbidir dediler. Kral, Ninovaya gidiyordu. Dnne kadar, onlara mhlet verdi. Bu esnada istiare edip, hicret imkan elde ettiler. ehre yakn bir daa gittiler. Giderken, yolda Kefetatayyu ismindeki bir obana rastladlar. oban da iman edip yedincileri oldu. obann kpei Ktmir de, bu genleri brakmayp, arkalarndan takip etti. Kpek, salihlerin pelerinden gitmek sadakatini gsterdii iin, [istisna olarak] Cennete girmekle ereflendi. [Byklerin peinden, yolundan giden de kurtulur] Genler, dada, obann gsterdii maaraya girip ibadet ediyorlard. Yiyip ieceklerini daha tecrbeli olan Yemliha, kyafet deitirip ehirden temin ediyor ve oradan bilgi getiriyordu. Bu arada Dokyanus, Efsusta onlar arad. Katklarn haber alnca, babalarna sordu. Onlar da, daa doru gittiklerini sylediler. Dokyanus adamlar ile gidip, o maaray buldu. Burada lsnler diye maarann azn skca kapattrd. Dokyanusun yaknlarndan iki mmin delikanl, bu genlerin kimliklerini ve balarna gelen olaylar bir taa nakedip, maarann duvarna yerletirdi. Allah tel genlere uzun bir uyku verdi. asr uyuduktan sonra uyandlar. Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Onlarn kalblerine metanet verdik. O yiitler [kraln karsnda] ayaa kalkp, Bizim Rabbimiz, gklerin ve yerin Rabbidir. Ondan bakasn ilah edinmeyiz dediler.) [Kehf 14] (Biz, onlar [beden ve elbiseleri hi deimeden] uyandrdk ki, birbirine sorup hallerini bilsinler. [Allahn kudretine olan yaknleri artsn, nimetlerine kretsinler.] Onlardan biri, Ne kadar kaldk dedi. Bir gn veya daha az dediler. [Uzam sa ve trnaklarna baknca] Ne kadar kaldmz Rabbimiz daha iyi bilir. Birinizi bu para ile ehre gnderin de, temiz yiyeceklerden erzak getirsin, dikkat etsin, kimseye bir ey hissettirmesin dediler.) [Kehf 19] Bunlarn en olgunu olan Yemlihann yine kyafetini deitirip, kimseye
514

www.dinimizislam.com

bir ey sezdirmeden gidip ihtiyalarn grp gelmesini uygun grdler. Yemliha, Tarsusa gelince, ehri ok deimi buldu. Bir gnde bir ehir nasl bu kadar deiir diye hayret etti. Nihayet bir frna girdi. Dokyanus zamannda, onun adna baslm olan altn paray verince, frnc, bu adamn hazine bulduunu sanp hemen zaptiyeye bildirdi. Yemlihay tutup, Bulduun hazineyi ver diye tehdit ettiler. Yemliha ise, Hazine falan bulmadm. Bu paray dn evden aldm, bugn arya getirdim dedi. Babasn ve tandklarn sordular. Yemliha syledi. Onlar ise, Burada yle kimseler yok, sen yalan sylyorsun dediler. ok skld. Dokyanusa gidelim, o beni tanr dedi. Onlar da Dokyanus leli asr oldu. Sen bizimle alay m ediyorsun? dediler. Padiahlar olan Salih Melik Tendrusa gtrdler. Bu padiah mmin idi. Yemliha, bandan geenleri anlatnca, padiah; yakn adamlaryla birlikte, maaraya geldi, nceki halleri zerine yazlan ta okudu. simleri ve halleri anlald. Hepsinin boynuna sarlp, vedalatlar. Eshab- kehf de, tekrar eskisi gibi uykuya daldlar. Eshab- kehf, Hazret-i Mehdi zamannda uyanacak ve Onun askerleri olacaklardr. Hadis-i erifte, (Eshab- kehf, Mehdinin yardmclar olacaktr) buyuruldu. (.Syuti) Eshab- kehfin isimleri yazl kad evinde, stnde bulundurmak zararlardan korur, bereket verir. Tarlann bereketi iin, Eshab- kehfin isimleri drt kada yazlp, her birini, tarlann ayak baslmayan drt kesine gmmelidir. (Ruh-ul-beyan, Fevaid-i Osmaniyye)

Hallac- Mansur
Sual: Hallac- Mansur kimdir, niye ldrld? CEVAP Asl ad Hseyin bin Mansurdur. Hallac denilmesinin sebebi udur: Bir gn, arkada olan bir hallacn dkkanna girdi. Bir iinin grlebilmesi iin onun yardmn rica etti. Fakat hallacn gittii yerden dn biraz uzun srd. Geldiinde; "Ya Hseyin, senin iin bugn iimden oldum" diye sylendi. Hallac- Mansur onun endieli hline bakarak glmsedi; "zlme senin iini de biz halledelim" diyerek parmaklarn pamuk ynlarna doru uzatverdi. O anda henz atlmam pamuk ynlar harekete geti. Kala gz arasnda, tel tel saf pamuk bir tarafa, kirli ve sprnt ksm ise dier tarafa ayrld. Halla arp kalmt. Olay ksa zamanda halk arasnda yayld. Bundan sonra da ona Hallac- Mansur dendi. Pek ok kerametleri grld. Yanna gelenlere yazn k, kn yaz
515

www.dinimizislam.com

meyveleri ikram ederdi. nsanlara, evlerinde ne yediklerini, ne yaptklarn, ne konutuklarn ve kalblerinden geenleri Allah telnn izni ile haber verirdi. 400 kii ile birlikte le almt. Birka gn geti. Yiyecek hibir ey bulamadlar. Alktan perian bir hle geldikleri srada ona gelerek hallerini arz ettiler. Hemen elini arkaya uzatp, 400 kiinin her birine bir kelle ile iki pide verdi.

Enel Hak dedi


Allah telnn ak ile kendinden getii bir srada; "Enel-Hak dedi. Bu szn anlam, (Ben Hakkm) demek ise de, (Haktan baka hi kimse yok) demek istemiti. Bu sz iin katline fetva verdiler. Halife, onun bir yl zindana atlmasn emretti. Fakat halk yine ona gidip baz meseleler soruyordu. Daha sonra ziyaret de yasakland. eyh Ebu Abdullah-i Hafif anlatr: "Hile ile Hallac- Mansur'u grmeye gittim. Yumuak hallar ve deklerle denmi, gzel bir oda grdm. Oradaki kleye, "eyh nerede?" dedim. "Abdest alyor" dedi. "Bu zindanda ne i yapyor?" dedim. "13 batman arlnda bir demir ba ile, her gn bin rekat namaz klyor" dedi. Sonra, "Bu zindanda ekya ve hrsz ok, onlara nasihat eder" dedi. Biz konuurken o abdest alp geldi. Bana: "Ey gen nerelisin?" dedi. "irazlym" dedim. Meayhlerden sordu. Eb'l-Abbas ibni Ata'ya gelince, "Onu grrsen, o mektuplar yakmasn syle." Tam bu srada zindancba ieri girdi. Sayg gsterdikten sonra, "Dmanlar beni halifeye gammazlamlar. Gya ben, ululardan birini buradan bin dinar alarak salmm. Yerine de halktan birini hapsetmiim. te imdi beni katledecekler" dedi. eyh: "Var selametle git" dedi. O gittikten sonra, eyh hcrenin ortasnda dizleri zerine gelerek, ellerini havaya kaldrd. Ban nne edi. ehadet parma ile iaret ederek alad. yle alad ki, gzyandan slanmadk bir yeri kalmad. Kendinden geerek yzn yere koydu. O srada zindancba ieri girdi. eyh: "Ne oldu?" diye sordu. Zindancba: "Kurtuldum" dedi. "Hangi sebeple kurtuldun?" diye sordu. Halife; "Seni ldrecektim. imdi sana gnlm snd. Tekrar affettim" dedi.

Yz krba vurun
Halife, "O, fitne karmak istiyor, onu katledin veya Enel-Hak sznden dnene kadar dvn" emrini verdi. Ona nce yz krba vurdular. Hi ses karmad. lmediini grnce, ellerini ve ayaklarn kestiler. "Korkudan sarardm sanmayn. Kan kaybetmekten sararyorum" buyurdu. Daraacnda "Tasavvuf nedir?"diye sordular. "Tasavvufun en aa derecesi, ite bende grdnz bu hldir." "Ya ileri derecesi?" dediler. "Onu grmeye tahammlnz olmaz" dedi. dam edilmeden nce halk ta atmaya balad. Atlan talara hi ses
516

www.dinimizislam.com

karmyor, hatta tebessm ediyordu. Bir dostu, gl att. O zaman inledi. Sebebi sorulduunda; "Ta atanlar beni tanmaz. Halden anlayanlarn bir gl beni incitti" dedi. Ellerinden, bacaklarndan sonra dilini de kesmek istediler. zin isteyip; "Allahm, bana senin iin bu ikenceyi reva grenleri affet!" diye yalvard. Daha sonra dili ve ba da kesildi, cesedi yakld, klleri Dicle'ye atld. Atlan kller dklr dklmez, nehir hemen kabarmaya balad. Kabaran Dicle'nin sular Badat' basmak zereydi. O zaman bir dostu hrkasn Dicle'ye att ve Dicle bir mddet sonra eski normal hlini ald. Hallac bu kimseye, ehid edilmeden nce: "Benim kollarm, bacaklarm, bam kestikten sonra, cesedimi yakp, kln Dicle'ye atarlar. Korkarm ki, nehir tap Badat' basar. O zaman hrkam nehre gtrp at" buyurmutu. Sual: Hallac- Mansur, niin Enel hak dedi? CEVAP Evliyadan bazlar Allah tely zikrettii zaman, Rabbinden gayr her eyi, hatta kendi nefsini bile unutur. Zikrettii yani and mahbubun adn dilinden drmez. Hallac- Mansur hazretleri, La ilahe illallah demeyi o kadar oaltmt ki, anmas kalbden ruha geldi. Orada nsiyet peyda ederek ilahi aka kavutu. Dnyadaki her eyi hatta kendi adn bile unuttu. Ak sarholuu kaplad. Buna sekr hali deniyor. Bu halde iken, (Sen kimsin?) diyenlere, (Enel-Hak) diye cevap verdi. zerinden sekr hali gidince, yani aylnca (Enel-Hak) dediini hatrlamad. Fakat dine aykr konutuu iin ehid edildi. Yere dklen kanlar (Enel-Hak) eklini ald. Ali Ramiteni hazretleri buyurdu ki: Hallac- Mansur zamannda Hace Abdulhalk- Goncdvaninin talebelerinden biri bulunsayd, Mansur idam edilmezdi. Yani Hace hazretlerinin talebelerinden biri bulunsayd, Hseyn Mansuru tevecchleriyle, iinde bulunduu makamdan tez geirirdi. dam edilmesi gerekmezdi. Hallac- Mansur hazretleri, iinde bulunduu halden dolay mazurdu. Onu ehid edenler de dinin emrini yerine getirdi. ki tarafa da bir ey sylenmez. Hallac- Mansur hazretlerinin (Enel-Hak) yani (Ben Hakkm) dedii gibi, Bayezid-i Bistami hazretleri de sekr halinde (Sbhani) yani (Ben Sbhanm) demitir. Talebeleri, (Siz kendinizin sbhan, yani ilah olduunu sylediniz) demeleri zerine, (Bir daha yle bir ey sylersem, beni klla kesin) buyurdu. Sekr hali kaplaynca yine (Sbhani) dedi. Hemen hocalarnn
517

www.dinimizislam.com

emri zerine klla vurdular. Fakat kl kesmedi. O hal zerinden gidince, yine (Sbhani) dediini sylediler. (Niye beni ldrmediniz?) buyurdu. (Kl kesmedi) dediler. O vakit, (Demek o sz syleyen, bu haldeki Bayezid deildi) buyurdu. Evliyay byle sekr halinde, yani uursuz iken syledikleri szlerden dolay ktlemek doru deildir. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Evliya, sekr karmayan hallerde byle uygunsuz szler sylemez. Sahv, yani uyanklk halinde olanlarda sekr hi bulunmaz sanmamaldr. Sekrsiz olan sahv, noksanlktr. Halis, karksz sahv, avamda bulunur. Cneydi Badadi hazretleri, sahvn sekrden daha stn olduunu syledii halde, sekr kark olan o kadar szleri vardr ki, saymakla bitmez. (Bilen de Odur. Bilinen de Odur) demitir. Evliyann gizli marifetleri aa vurmalar, hep sekr kark hallerde olmutur. Sahv halinde biraz sekr bulunmas, yemee lezzet vermek iin tuz kartrmaya benzer. Tuzsuz yemek, tatsz olur. Ak olmasayd, akn gamm olmasayd, Tatl szleri kim syler, kimler duyard? Mecnuna adn ne diyorlar, Leyla diyor. nk gnl Leyla ile dolu. Leyladan baka kimseyi tanmyor, bilmiyordu. ehrin ortasnda Leyla Leyla diye bararak geziyordu. Leyla diyerek feryat ederek alyordu. Derdine deva olmak zere Leyla gelip, kendisini tantmsa da, (Ben seni tanmyorum. Sen gerek Leyla isen, ya bendeki Leyla kim) diye cevap vermitir. Evliyann sekr halinde syledii szlerden dolay onlar ayplamak doru deildir. Meczublar ve mecnunlar da mazurdur. Bu haldeki szleri hccet olmad gibi, ayplamak da doru deildir. Sual: Baylan, deliren, sara tutan veya sarho olann, uursuz halde iken syledii szlerin dindeki yeri nedir? uursuz halde kfre dc sz sylese, evini birisine hediye etse, birisinden bir ey satn alsa, dinin hkm nedir? Bu halde namaz klmasa, kazas gerekir mi? Tasavvuf sarholarnn durumu bunlardan farkl mdr? CEVAP Baylmak, deli olmak ve sara tutmakla abdest bozulur. Yrrken sallanacak kadar uursuz olmak da abdesti bozar. Deliren veya baylan kimse, 24 saatte aylmazsa, iyi olunca namazlarn kaza etmez. ki, afyon, ila ile akl giden her namaz kaza eder. Yani hastalk, baylmak gibi elinde olmayan bir sebeple, beten fazla namazn klamazsa, hi birini kaza etmez. Beten az olursa kaza eder.
518

www.dinimizislam.com

Fakat iki, uyuturucu madde, ila gibi bir eyle baylan, klamad namazlar az da, ok da olsa hepsini kaza eder. Tasavvuf ehli, kendisini hal kaplayp uurunu kaybettii zaman, dine uymayan szlerinde mazur olur. Deli gibidir. uursuz iken, ibadetleri karmalar gnah olmaz ise de, akllar balarna gelince, kardklar ibadetleri hemen kaza etmeleri gerekir. Bunlarn dine uymayan szlerine bakalarnn uymalar caiz deildir. Kendileri gnaha girmezlerse de, bunlara uyan gnaha girer. Alkoll ve uyuturucu maddelerle sarho olanlar byle deildir. Bu hale kendileri sebep olduklar iin gnaha girerler ve kardklar ibadetleri kaza etmeleri gerekir. (S. Ebediyye) Sual: Hallac Mansur, Enelhak demekle ben btl deilim, hakkm diyor diye tevil etmek caiz mi? CEVAP Evet.

bni Sina
Sual: bni Sinann felsefi grleri de var mdr? CEVAP bni Sinann tp sahasnda hizmetleri olmutur. Ancak, Yunan filozoflarnn tesirinde kalarak onlar gibi lemin ezeli olduunu syleyerek dalalete dt Mearif-i Lednniyyede yazldr. Ahlak- Alai kitabnda da, (bni Sina, Muad kitabnda kyamette dirilmeyi inkr ediyor) diyor. Ahmed Asm efendi hazretleri, Emali erhinde buyuruyor ki: (lem, btn paralar ile birlikte hadistir, yani yok iken sonradan yaratlmtr. Fakat Aristo, Farabi ve bni Sina maddenin kadim olduunu sylediler.) mam- Gazali hazretleri de, Yunan filozoflar gibi, Farabi ve bni Sinann da dalalete dtklerini bildirmitir. (El-Munkz) mam- Rabbani hazretleri de, imam- Gazali hazretlerinden naklen ayn eyleri bildiriyor. (Mektubat)

Somuncu Baba
lim ve veli bir zattr. Asl ismi Hamiddir. "Somuncu Baba" lakabyla mehurdur. 1349da Kayseri'de dodu. am'a gidip ilim rendi. Orada pek ok velinin sohbetlerine katld. Manevi yol ile Bayezid-i Bistami'den feyz ald. Tebriz yaknlarnda Hce Aleddin-i Erdebiliden ilim rendi. Tasavvufta stn derecelere kavutu. Hce Erdebili, bir gn Hamid-i
519

www.dinimizislam.com

veli'ye; "Artk rendiin ilmi, insanlara retmek zere Anadolu'ya git" buyurup, ona izin verdi. Hce, onu talebeleriyle birlikte, "emseddin-i Tebrizi Makm" denilen yere kadar uurlad. Sonra onu haset edenlerin de bulunduu toplulua dnerek; "Hamid'in arkasndan bakn. Eer dnp bizden tarafa bakarsa, Anadolu'da onun ilminden istifade ederler. Bakmazsa, onun ilminden hi kimse istifade edemez" buyurdu. Oradakiler merakla Hamid'in arkasndan bakmaya baladlar. Hamid-i veli, gzden kaybolmadan nce iki defa arkasna bakt. Onu haset edenler, yanllklarn anladlar. Kayseri'de talebeleri, ondan feyz almaya balad. Talebelerinden c-i Karamni'ye; "Ankara'da Numan isminde bir mderris var. Onu buraya davet et" buyurdu. O da Ankara'ya gitti. Mderris Numan; "Bu davete icabet lazm" diyerek, beraberce Kayseri'ye geldiler. Bayram gn bulutuklar iin, hocas ona "Bayram" lakabn verdi. Mderris, sohbetlerini dinleyince, onun byk bir lim ve veli olduunu anlad. Hocasndan zhiri ve btni ilimleri renerek ksa zamanda byk mesafeler ald. Hac Bayram, kendisini tasavvufa verdi ve bu yolda yksek derecelere kavutu. Somuncu Baba, Tebriz'e ve oradan da Anadolu'ya gelip, Bursa'ya yerleti. Hac Bayram- veli, sk sk Bursa'ya gelip onu ziyaret ederdi. Bursa'da ilmini kimseye sylemedi. Halk iinde Hak ile olmaya gayret etti. Bir frn yaptrd. Frnna merkebiyle dadan odun getirir, onunla ekmek piirirdi. Somun satarak geimini salard. Halk, buna "Somuncu Baba" der ve piirdii ekmein lezzetine doyamazd. Frn, Ali Paa nar civarnda olup, iki gzl idi. Frnn bitiiinde de, ibadet ettii bir odas vard. Yldrm Bayezid han, Bursa'da Ulu Camiyi yaptrrken, alan iilerin ekmek ihtiyacn Somuncu Baba temin etti. Caminin yaplmas bittikten sonra, bir Cuma gn al merasimi yapld. O gn bata Yldrm Bayezid han, damad Seyyid Emir Sultan, Molla Fenari, ulemadan pek ok kimse Ulu Camiyi doldurdu. Padiah, caminin al hutbesini okumak zere Emir Sultan'a vazife verdi. O da "Sultanm! Zamann byk limi burada iken, bizim hutbe okumamz uygun deil. Hutbeyi okumaya layk zt udur" diyerek, Somuncu Baba'y gsterdi. Somuncu Baba, Padiahn emri zerine minbere giderken Emir Sultan'n yanna gelince; "Emir'im, niin beni ele verdin?" dedi. O da; "Bu ie senden daha layk olan yok" dedi. Bu konumalar dinleyen cemaat, Somuncu Baba'nn hutbesini merakla bekliyordu. Somuncu Baba, hutbede; "Bz limlerin, Fatiha-i erifenin tefsirinde anlayamad ksmlar vardr. Onun iin bu surenin tefsirini yapalm" buyurarak, Fatiha suresinin, yedi trl tefsirini yapt. Herkes arp kald. Molla Fenari hazretleri; "Somuncu
520

www.dinimizislam.com

Baba, nce bizim Fatiha suresindeki mklmz halletti. Onun byklne, bu yedi eit tefsir kfidir" dedi. Namazdan sonra btn cemaat, Somuncu Baba'nn elini pmek istedi. Onlarn bu arzusunu kramayp, kapda durdu. Caminin kapsndan kan herkes; "Ben Somuncu Baba'nn elini ptm." diyordu. Somuncu Baba, Allah telnn izniyle her kapda da ayn anda bulunarak herkese elini ptrmt. Molla Fenari'nin, ondan ald feyiz ile yazd tefsirini limler ok beenmi, muteber bir tefsir olduunu sylemilerdir. Somuncu Baba, durumunun anlalmas zerine, bir sabah erkenden, birka talebe ile yola kt. Aksaray'a geldi. 1412de, bir gn tandklar ile helalleti. ki rekat namaz kld. Uzun bir duadan sonra kelime-i ehadet getirerek vefat etti.

ok olann kymeti bilinmez


Sual: ok kymetli bir ey, ok olunca da kymetli midir? CEVAP Evet, ok olsa da kymetlidir. Ancak ok olduu iin kymetlinin kymeti bilinmez. Birka rnek verelim: 1- ok kimse, be vakit namaz klmaz, ama bayram namazn ihmal etmez. Halbuki be vakit namaz farz, bayram namaz ise vacibdir, dier mezhepte ise snnettir. 2- ok kimse, bayramlar, bayram tebriki yazar. Ama dinimizde Cuma gn bayramlardan daha kymetlidir. Cuma gn haftada bir geldii iin o kadar hatrlanmaz. Ama bayram, ylda iki kere geldii iin daha ok nem verilir. 3- Her zaman ve her yerde ok bulunan havann kymeti bilinmez. Bunun iin bize bedava veren Allah telya kretmeyi hatrlamayz bile. Halbuki birka dakika nefes almazsak lrz. 4- Bir devirde, Fatihte oturur iken, ok su sknts ekmitik. imdi, her gn suyumuz akt halde, yani ok olduu halde, suyu getirenlere teekkr etmeyi bile hatrlamyoruz. Su nimetini veren Allah telya da kretmekten aciziz. nk hi su sknts ekmiyoruz. 5- Gzmz her zaman grd iin gzmzn grmesine kretmiyoruz. Kulak, dil ve dier uzuvlarmzn hepsi byledir. Bu uzuvlarn biri elden gidince o zaman kymeti anlalyor. Hastalanmadka saln kymeti bilinmiyor. Akl byk nimet iken, delileri grmedike kymeti anlalmyor. Hatta grsek bile glp geiyoruz. Hepsinden nemlisi de doru imana sahip olma ve bu doru yolun byklerini tanmakla ereflenmektir.
521

www.dinimizislam.com

6- Yam yetmi civarndadr. Kklmzde, kymzde elektrik yoktu. dare denilen muma benzeyen klarla idare ederdik. imdi elektrie kavutuk ama, her zaman elektrik olduu iin bu ok olan nimetin kymeti bilinmiyor. Sadece elektrik kesilince anlalabiliyor. Bunun gibi gne bizi her gn aydnlatyor, ama kamz, elhamdlillah bugn yine gne dodu diyoruz ki? Allah telnn byle saysz nimetleri vardr. Bunlara kretmek gerekir. 7- Selam vermek yaygn hal ald iin, ok kimse selamn nemini bilmemektedir. Selam verip alma sevab, farz olduu iin dier btn nafilelerden stndr. Bir kimse, dnyadaki btn fakirleri doyursa, hepsine bir ev verse yine bir selamn sevabna ulaamaz. Farzn yannda btn nafileler, denizin yannda damla gibi bile deildir. Su zerresi bile deildir. Btn nafilelerin, btn farzlarn yanndaki deeri byledir. Selam verirken, selamn snnet olduunu dnmeli ve o kimseye dua etmeye niyet etmelidir! Alkanlk halinde, uursuzca selam verilince, sevap olmaz. Bir yere girerken de, karken de selam verilir. Dinimizde selamn nemi byktr. Selam vermek snnet, almak farz ise de, selamda istisna var. Selam veren de, selam alan gibi farz sevabna kavuur. Eshab- kiram, bir arkadaa selam vermek ve selamn almak iin yollara kard. in nemini bilen, bu byk sevaba kavumak isterdi. Farz kazas olann nafilelerle itigal edememesi de bu yndendir. Ama ahmaklar, denizi brakp bir damla peinde kouyor, farzn nemini anlayamyorlar.

nsann stnl
Sual: Kurana gre insan, her bakmdan stn ve mkemmel yaratlmtr. Bugn, maymunun hafzasnn, insandan daha kuvvetli olduu ortaya kt. nsann mkemmellii nerede kald? CEVAP Kuran- kerimde, (Her bakmdan stn, her bakmdan mkemmel yarattk) denmiyor. (Biz insan, en gzel ekilde yarattk) buyuruluyor. (Tin 4) Bu yet-i kerimenin tefsiri yledir: Biz insan ahsen-i takvim zere, yani en gzel surette, yani boylu boslu, sureti gzel, organlarn yeri, says, en iyi, kullanmaya msait tarzda, kinatn btn zelliklerini iine alacak ekilde yarattk. (Beydavi) Allah telnn yaratt her eyde muhakkak bir gzellik, bir sanat, bir uygunluk vardr. Bundan daha gzeli dnlemez. Bir ayet-i kerime meali: (Allah, her eyi gzel yaratt) [Secde 7]
522

www.dinimizislam.com

Birka rnek verelim: Boynuz geyik iin lzumlu ve gzelken, merkep iin gzel ve lzumlu deildir. nsan iin de boynuzlu olmak uygun olmaz. Filin hortumu, onun iin lzumludur, eli gibidir; ama insann veya baka bir hayvann buna ihtiyac yoktur, hatta lzumsuz olur. Kanguru yavrularn kesesine koyup orada emzirir. Kesenin atta, koyunda veya baka hayvanda olmamas, bu hayvanlarn deerini drmez. Aslan paralaycdr. Koyunda, ceylanda bu zelliin olmamas onlarn deerini drmez. eytan bir anda, dnyann bir ucundan tekine gidebilir. Cinler eitli ekil alabilir. Bunlar insanla mukayese edilemez. nsanlar, cinlerden de stndr. Balk denizin altnda yzd halde, bir ko yzemez. Ko iin yzememek bir noksanlk saylmaz. nk koun denizin altnda ii yoktur. Kartal gklere ykselip uabilir. Bir ay, bir tilki uamaz. Krkayak isimli hayvann ayaklar ok olduu halde, ylan ayakszdr. Ar bal yapar, ylan zehir saar. Her hayvann kendine has zellikleri vardr. O zellikler kendisine uygundur. Lzumsuz deildir. Ayn zelliklerin baka hayvanlarda da olmas lzumsuz olabilir. Devenin cssesi insandan byk, maymunun hafzas insandan daha kuvvetli, kpein koku almas, ahinin grmesi, yarasann hissetmesi insandan daha hassas ve keskin olsa da, hibiri insan seviyesine ykselemez. Hayvan hayvandr, insan insandr. Hayvanlarda zek ve igd varsa da, akl yoktur. Hayvanlarda ve insanlarda, canllk veren hayvani ruh vardr. stekli hareketleri yaptran bu ruhtur. nsanlarda ayrca, hayvanlarda olmayan bir ruh daha vardr ki, ruh denince bu ruh anlalr. Akl kullanmak, dnmek ve glmek gibi eyleri yapan, insan stn klan, bu ruhtur. Bu bakmdan, ne kadar stn zellii olsa da, hibir hayvan yine insandan stn olamaz. nsanla hayvanlar arasndaki en byk fark, insann akl ve ruhudur. nsanlk erefi hep bunlardan gelmektedir. Hayvanlar insanlar gibi konusa bile, akl ve ruh olmad iin, insanlardan stn olamaz. Allah tel insan, dier mahlklarndan daha stn yaratmtr.

nsanlarda stnlk sras


Sual: Hazret-i demden beri en stn on kiinin ismini stnlk sras ile bildirmek mmkn m? CEVAP En stnleri Peygamberlerdir. Peygamberlerin en stn, son peygamber Muhammed aleyhisselamdr. Bir hadis-i erifte, (Beni insanlarn en iyisi bilmeyen kfirdir) buyuruldu. (Hatib)
523

www.dinimizislam.com

kincisi, Hazret-i Ebu Bekirdir. Bir hadis-i erifte, (Peygamberler hari, Ebu Bekir, insanlarn en stndr) buyuruldu. (Deylemi) ncs, Hazret-i merdir. Bedire ve dier savalara katlm ve yetlerle vlmtr. Drdncs, iyilikler hazinesi, haya, iman ve irfan kayna, Zinnureyn Hazret-i Osmandr. Beincisi, alacak stnlkler sahibi, Allahn aslan Hazret-i Alidir. Altncs Aere-i mbeere yani Cennet ile mjdelenmi on kiidir. Yedincisi, Bedir gazasndaki 313 kiidir. Hatib bin Ebi Beltea, Mekkedeki mriklere, Mekkenin fethi iin hazrlk yapldn bildiren bir mektup gnderdi. Vahy ile durumu renen Peygamber efendimiz, Hazret-i Hatibe niin byle yaptn sordu. O da (Mekkede oluk ocuum var. Mriklerin zarar dokunmasn diye yazdm) dedi. Hazret-i mer, (Ya Resulallah, izin ver kellesini uuraym) dedi. Ama Resulullah efendimiz, (Allah tel, Bedir gazasnda bulunanlara "stediinizi yapn! Sizin her iinizi affettim" buyurdu. Bu da onlardandr) buyurunca, Hazret-i mer hatas iin alad. Hazret-i Hatibin de yapt bu i uygun olmad iin, (Ey iman edenler, dmanm ve dmanlarnz dost edinmeyin) yeti indi. (Mmtehine 1) [Mevahib-i lednniyye] (Bedir savanda bulunanlar Cennetle mjdele.) [Dare kutni] (Bedir savanda bulunan birine nasl sz sylersin? Eer sen uhud da kadar altn infak etsen, onun derecesine ulaamazsn.) [Hakim] Hazret-i Cabir anlatr: (Bedir ve Rdvan bi'atnda bulunan bir sahabinin cenazesi getirildiinde, onun zerine 9 tekbir alrd. Ama Bedir'de bulunup da Rdvan bi'atnda bulunmam veya bi'at- Rdvan'da bulunup da Bedir'de bulunmam bir sahabinin zerine 7 tekbir alrd. Bedirde de, Bi'at- Rdvan'da da bulunmayann cenazesinde ise 4 tekbir alrd.) [.Asakir] (Bedirde, Huneynde sarkl melekler yardm etti.) [Deylemi] (Cebrail aleyhisselam gelip "Bedirde hazr olanlar nasl sayarsnz?" dedi. Hayrllarmzdr dedim. O da, Meleklerden Bedirde bulunanlar da bizim hayrllarmzdr dedi.) [Buhari] Sekizincisi, Uhud gazasndaki 700 kiidir. Dokuzuncusu, aa altnda sz veren 1400 kiidir. [Biat-r-rdvan] Kuran- kerimde mealen buyuruldu ki: (Aa altnda, sana sz veren mminlerden, Allah razdr. Kalblerinde olan bilmi, onlara gven duygusu vermi ve onlar pek
524

www.dinimizislam.com

yakn bir fetihle dllendirmitir.) [Fetih 18] Onuncusu, dier Eshab- kiramdr. Hepsi Cennetliktir. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Mekkenin fethinden nce Allah iin mal verip savaanlar, daha sonra harcayp savaanlarla eit deildir. Onlarn derecesi, sonradan Allah yolunda harcayan ve savaanlardan daha yksektir. Bununla beraber Allah hepsine de en gzel olan [Cenneti] vdetmitir.) [Hadid 10] mam- azam, Abdlkadir-i Geylani ve mam- Rabbani hazretleri gibi byk zatlarn hibiri sahabi derecesine ulaamaz. Zira Eshabn en aa derecede olan, en yksek evliyadan stndr. (Mevahib)

En stn insanlar
Sual: Eshab- kiram, dier mmetlerdeki evliyadan, mesela Eshab- Kehften, Hazret-i Meryemden ve Hazret-i siyeden de mi stndr? CEVAP Evet, stndr. Bir hadis-i erif meali: (Eshabm, cin ve insanlarn hepsinden stndr.) [Bezzar] Hazret-i Meryem ve Hazret-i Asiye, baka mmetlerden olduu halde, Eshab- kiram gibi stndr. Bir hadis-i erif meali de yledir: (Cennet kadnlarnn en stn Hveylidin kz Hatice, Muhammedin kz Fatma, mrann kz Meryem ve Mzahimin kz siyedir.) [. Ahmed, Taberani, Hkim] Hazret-i Mehdi ve Eshab- kehf de vlyor. ki hadis-i erif meali: (Bir mmet ki, banda ben, sonunda Meryem olu sa ve ortasnda da ehl-i beytimden Mehdi varken nasl helak olur?) [Hkim, . Asakir] (Eshab- Kehf, Mehdinin yardmclar olacaktr.) [. Syuti] Sual: nsanlar inanlarna gre nasl sralanr? CEVAP En ktsnden balayarak yazyoruz: 1- Ateistler (Allaha ve ahiret gnne inanmayanlar) Mrtedler, zndklar ve mnafklar bu gruba dahildir. 2- Bir yaratcya inananlar, fakat bir dine inanmayanlar. man yn ile bunlarn ateistlerden fark yoktur. 3- Ehl-i kitap (Yahudi ve Hristiyanlar). 4- Mutezile, ii, cebriye gibi olanlar. Mslmandrlar, fakat itikadlar bozuktur. tikadlar kfre girmise dier kfirler gibi ebedi Cehennemde kalrlar. 5- Mutezile, ii, cebriye gibi olanlar. Mslmandrlar fakat itikadlar
525

www.dinimizislam.com

bozuktur. tikadlar kfre girmemise, bid'at gnahlar yznden Cehennemde cezalarn ektikten sonra Cennete gideceklerdir. 6- Mezhepsiz yani bid'at ehli mslmanlar. Bunlarn da kfre girmeyenleri 5. maddedeki gibidirler, kfre girenleri ise 4. maddedeki gibidirler. 7- tikadda ehl-i snnet ama amelde bid'at ileyenler. 8- Amelsiz mslman. nanr ama ameli yok, iki ier, namaz klmaz, ak gezer. Bunlardan kfre dmeyenler, gnahlar kadar cezalarn ekip Cennete giderler. 9- Ehl-i snnettir, amelde bidat ilemeyenler, gnah ileyenler, baz ibadetleri de yapmayanlar. 10- Ehl-i snnet itikadndadr, bidat ilemez, amel de iler, haramlardan kaar. Gnmzdeki mslmanlar genelde 6 ve 7. maddeye girerler. 9. maddeye girenler azdr. Onuncu gruptakiler ok azdr, evliya bu snfn iindedir.

Eref-i mahlkat
Sual: Mahlklarn en ereflisi Peygamber efendimiz deil mi? mam Rabbani hazretleri niye, mahlklarn ereflisi Ar diye bildiriyor? CEVAP nsanolunun en stn, en ereflisi, en kymetlisi ve mahlklarn yaratlmasna sebep olan Muhammed aleyhisselamdr. (H.L.O.man) mam- Rabbani hazretleri de buyuruyor ki: lem-i kebirdeki mahlklarn en ereflisi Artr. (3/11) lem-i kebir, insandan baka btn mahlkat, kinat ve iindekilerin hepsine denir. Demek ki Ar, insandan baka btn yaratlmlarn en stn oluyor. nsanlarn en stn de Peygamber efendimizdir.

Kz olarak domak
Sual: (ansm olsayd anam beni kz olarak doururdu) demek doru mu? Allah indinde, kz olarak domak, erkek olarak domaktan daha stn m oluyor? CEVAP Kz ve erkek ayrm yapmak yanltr. Dinimizde netice nemlidir. Bir kimse, kfir ocuu olarak doar, Mslman olur ve imanla lrse Cennete gider ve byk nimete kavuur. Bir kimse de, Mslman iken, kfir olur ve kfr zerine lrse Cehenneme gider ve sonsuz azaba maruz kalr. Demek ki, kadn veya erkek olarak domak nemli deil, nemli olan imanla lmektir. Kfir olduktan sonra, kz olmu, erkek olmu ne fark eder? Msr krallar Firavunlar vard. man etmeyenlerin hepsi Cehennemlik
526

www.dinimizislam.com

oldu. Nice kleler ve cariyeler ise, imanl ldkleri iin Cennetlik oldular. Demek ki, (Kral m stn, kle mi stn) diye sormak da yanl olur. Dinimizde Mslman olan stndr. ki Mslman arasnda ise, takvas ok olan daha stndr. ki yet-i kerime meali yledir: (Ey insanlar! Sizi, bir erkekle bir kadndan yarattk. Birbirinizle tanmanz iin milletlere, kabilelere ayrdk. Allah indinde en stnnz, takvada en ileri olandr.) [Hcurat 13] (Mmin bir kle, mrik olan hr bir erkekten elbette daha stndr.) [Bekara 221] (Zenci mi stn, beyaz rktan olan m stndr?) demek de yanltr. Zenci, beyazdan stn olabilir. Bir hadis-i erif meali yledir: (Arapn aceme [Arap olmayana], Acemin Arapa stnl olmad gibi, krmznn karaya, karann krmzya stnl yoktur. Hibir milletin dierine stnl yoktur. stnlk ancak takva iledir.) [bni Neccar] (Acem, yalnz ranl deil, Arap olmayan herkes demektir. Trk de, Alman da acemdir.) (Fransz m stn, ngiliz mi stn?) diye de sorulmaz. Hangisi Mslmansa o stndr. kisi de Mslmansa, hangisi takva ehliyse o daha stndr. (Zengin mi stn, fakir mi stn?) diye de sorulmaz. Fakir sabrederse, zenginden stndr. Zengin krediyor, fakir sabredemiyorsa, zengin fakirden stndr. lim, cahilden stndr, ama lim cimriyse, cahil daha stndr. Bir hadis-i erif meali yledir: (Allah katnda cmert bir cahil, cimri limden daha stndr.) [Dare Kutni] Demek ki, dindeki stnlk, rkla, cinsiyetle, mal ve rtbeyle deil, iman edip takva sahibi olmakla mmkn olur.

nsanlarn ksmlar
Sual: nsanlar ilim, inan ve ahlak bakmdan ka ksma ayrlyor? CEVAP man ynnden insanlar ikiye ayrlr: 1- Mminler: Mslman olanlar. 2- Kfirler: Mslman olmayanlar. Bir hadis-i erif meali yledir: (nsanlar, mmin ve kfir diye iki ksma ayrlr.) [Taberani] Mminler de ikiye ayrlr: 1- Ehl-i Snnet olanlar: 2- Bidat ehli: Ehl-i Snnet olmayanlar Ehl-i Snnet olanlar da ikiye ayrlr:
527

www.dinimizislam.com

1- Salihler: badetleri yapp, gnahlardan kaanlar. 2- Fsklar: Aktan herhangi bir gnah ileyenler. Bidat ehli olanlarn da, 72 frkaya ayrld hadis-i erifle bildirilmitir. Mehur tanesi unlardr: 1- Mutezile: tikatlar bozuktur. Hayra da erre de Allah karmaz, ikisini de kul yaratr derler. Bir ksm kfre girmitir. Vehhabilerin baz inanlar mutezileye benzer. 2- Cebriye: Hayr da erri de Allah zorla iletir derler. 3- ia: lk halifeye ve Cennetlik olan Eshab- kirama dmanlk beslerler. Baz inanlar Mutezileye benzer. Rafzi gibi ar olanlar da vardr. Hatt Hazret-i Ali iin tanr diyenler de bu frkann iindedir. Bidat frkalar arasnda, mezhepsiz Mslmanlar tremitir. Bunlarn itikatlar bazen Mutezileye, bazen Cebriyeye, bazen de iaya benzer. Belli bir ilkeleri yoktur. Ehl-i Snnet itikadna uymayan kimseye ve dinde olmayan bir eyi, ibadet olarak yapana bidat ehli denir. Doru yoldan ayrlana, sapk denir. Dini olmayana dinsiz, mezhebi olmayana da mezhepsiz denir. Baka dinden iken, Mslman olana dnme denir. Kfirler de iki ksma ayrlr:1- Ehl-i kitap: Bunlar Yahudi ve Hristiyanlardr. 2- Kitapsz kfirler. Kitapsz kfirler de eitli ksmlara ayrlr: 1- Mrikler: Allaha ortak koan ve puta tapan kfirler, 2- Ateistler: Allaha, Peygamberlere ve ahiret gnne inanmayan kfirler, 3- Deistler: Bir yaratc var dedikleri halde, hi bir dine ve peygambere inanmayan kfirler, 4- Mnafklar: Mslmanlar aldatmak iin Mslman grnen kfirler, 5- Mrtedler: Mslmanlktan ayrlp, kfir olanlar, 6- Mlhidler: Kendini samimi mslman bildii halde, yet ve hadise kendi gr ile mana vererek, iman bozulup kfre den kimseler, 7- Zndklar: Mnafk gibi inancn gizleyip, slamiyeti ykmak iin alan sinsi kfirler. man bakmndan insanlarn eitlerini bildiren bir hadis-i erif meali yledir: (Allah tel, insanlar ksm olarak yaratt:1- Hayvanlar gibi olanlardr. Allah telnn, Onlarn kalbleri var, ama anlamazlar; gzleri var, grmezler; kulaklar var, iitmezler. te bunlar hayvanlar gibidir, hatta daha da aadr buyurduu kiilerdir.2- Bedenleri insan bedeni ise de, ruhlar eytan ruhu gibi olanlardr.3- Allahn himayesinden baka himayenin olmad gnde, onun himayesine
528

www.dinimizislam.com

snan mminlerdir.) [Hakm] nsanlar rzk kazanmada inan ynnden bee ayrlr: 1- Rzkn yalnz almaktan geldiine inananlar. (Kfirler) 2- Rzkn hem Allahtan, hem de almaktan geldiini sananlar. (Mrikler) 3- Rzkn Allahtan geldiini bildii halde, ya vermezse diye endieye denler. (Mnafklar) 4- Rzkn Allah teldan geldiini bildii halde, alrken Allaha asi olanlar. (Fsklar) 5- Rzkn Allahtan geldiine ve almann, sebebe yapmak olduuna inananlar. alrken, Allah telya asi olmayanlar. (Salih mminler) mam- Gazali hazretleri buyurdu ki: nsanlar kendileriyle mnasebet kurma ynnden ksma ayrlr: 1- Gda gibi olanlar: Her zaman gereklidir. 2- la gibi olanlar: Bazen ihtiya duyulur. 3- Hastalk gibi olanlar: Bunlara ihtiya duyulmasa da, gelip musallat olurlar. Bunlardan kurtulmak iin, idare edilmeleri gerekir. Yine mam- Gazali hazretleri, insanlar ahlak bakmndan e ayryor: 1- Yiyip imek ve zevk etmekten baka bir ey bilmeyenler. 2- Hilekr ve ikiyzl olup etrafndakileri aldatanlar ve onlara zulmedenler. 3- Gzel ahlak sahibi olan hakiki Mslmanlar. Bilgi ynnden de insanlar drt gruba ayrlr: 1- Bildiini bilen, [yi kimseler] 2- Bildiini bilmeyen, [kaza, muhta olanlar] 3- Bilmediini bilen, [Haddini bilenler] 4- Bilmediini bilmeyen. [Zararl kimseler]

Kadnlarn en stnleri
Sual: Hazret-i Rabia gibi evliya kadnlar veya Hazret-i Meryem gibi Kuranda vlen kadnlar sahabe olan hanmlarndan stn mdr? CEVAP Hibir evliya kadn, eshab- kiramn hanmlarnn seviyesine kamaz. Eshab- kiramn en alt derecesindeki bir sahabi, sahabi olmayan en byk evliyadan daha stndr. Hazret-i Meryemin durumu farkldr. Ona peygamber bile diyen limler olmutur. nce hadis-i eriflerle vlen faziletli kadnlardan bahsedelim:
529

www.dinimizislam.com

ie-i Sddka:
Resulullah efendimizin en sevgili hanmdr. ok akll, zeki, lime, edibe ve afife ve saliha idi. Hafzas pek kuvvetli olduu iin, Eshab- kiram birok eyleri ondan sorup renirdi. Nikah Allah telnn emri ile yapld. yetlerle de vlmtr. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Erkeklerden vezirim Zbeyr bin Avvam, kadnlardan ise iedir.) [Deylemi] (Erkeklerden stn ok kii vardr. Fakat kadnlardan Firavunun ailesi siye, mran kz Meryem ve ieden baka stn kadn yoktur. ienin dier kadnlara stnl, tiridin dier yemeklere stnl gibidir.) [Buhari] (Tirid, en kymetli et yemeidir.) (En ok ieyi seviyorum, erkeklerden de babasn.) [Buhari, bni Mace] Resulullah, (Allah tel beni kendi nurundan yaratt. Benim nurumdan da Ebu Bekri, onunkinden de, mer ile ieyi yaratt. merin nurundan, mmin erkekleri, ieninkinden de mmin kadnlar yaratt) buyurup sonra Nur suresinin (Allah birine nur vermezse, o mnevver olamaz) mealindeki 40. yetini okudu. (Lbab-lelbab) Resulullahn hanmlar ve kzlar btn kadnlardan stndr. bni Abbas, Resulullahn hanmlarn ktleyenin tevbesi kabul olmaz buyurdu. ie validemize svmek, Kur'an- kerimi inkr etmek olur ki, bunun kfr olduunda icma vardr. (Mirat-i Kainat) Hazret-i ie validemize iftiradan bir mddet sonra Resulullah efendimiz, (Mjdeler olsun sana ey ie! Allah tel, senin temiz olduunu aklad) buyurup Nur suresinin 11. yetinden balayarak, on yet okudu. (Medaric-n-nbvve)

Fatma-tz-zehra:
Resulullah efendimizin en sevgili kz idi. Akl, zeks, gzellii, zhd ve takvas pek fazla idi. Yz beyaz ve parlak olduundan Zehra denildi. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Hatice, dnemindeki kadnlarn en iyisidir. Meryem, dnemindeki kadnlarn en iyisidir. Fatma, dnemindeki kadnlarn en iyisidir.) [Taberani, Bezzar] (Bir melek geldi. Hasan ve Hseynin Cennet genlerinin seyyidi, Fatmann da Cennet kadnlarnn seyyidesi olduunu mjdeledi.) [.Asakir] (Fatma, mran kz Meryem, Firavunun ailesi siye ve Hveylid kz Haticeden sonra btn kadnlarn seyyidesidir.) [bni Ebi eybe]
530

www.dinimizislam.com

Hazret-i Ali ve ocuklar, Resulullahn mbarek kanndan olduklar iin, Hazret-i Ebu Bekir ve Hazret-i merden daha stn denilebilir ise de, bu stnlkleri, her bakmdan stnlk demek deildir. Hazret-i Hzrn, Hazret-i Musaya birka ey retmesine benzer. Kan bakmndan daha yakn olan, daha stn olsayd, Hazret-i Abbas, Hazret-i Aliden daha stn olurdu. Kan bakmndan ok yakn olan Ebu Lehebde ise, mminlerin en aasnda bulunan eref ve stnlk hi yoktur. Kan bakmndan yakn olduu iin, Hazret-i Fatma, Resulullahn hanmlarndan daha stndr. Fakat, bu bir bakmdan stnlk, her bakmdan stn olmay gstermez.

Hadice-tl-kbra:
Resulullah efendimizin ilk hanmdr. ok zengin ve lime ve akll idi. Btn maln Resulullaha balad. 24 yl ok iyi hizmet etti. Bir kere incitmedi. lk imana gelen hr kadndr. Resulullah efendimiz, vefatna kadar, her zaman kendisini verdi. Hatta bir gn, evde verken, ie validemiz dayanamayp "Cenab- Hak size ondan daha iyisini verdi" dedi. (Hayr, herkes bana yalanc dedii gnlerde, o bana inand. Herkes bana eziyet ederken, o bana yr oldu) buyurdu. Bir hadis-i erif meali yledir: (Cennet kadnlarnn en stn Hveylidin kz Hatice, Muhammedin kz Fatma, mrann kz Meryem ve Mzahimin kz siyedir.) [.Ahmed, Taberani, Hakim]

mran kz Meryem:
sa aleyhisselamn annesidir. Davud aleyhisselam soyundan olan mran ile Hunnenin kz idi. Allah tel, buna babasz olarak sa aleyhisselam verdi. Bir hadis-i erif meali yledir: (Allah tel beni Cennette mran kz Meryem ve Mzahim kz siye ile nikahlad.) [.Snni] Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Rabbi Meryeme hsn kabul gsterdi; onu gzel bir bitki gibi yetitirdi. Zekeriyay da onun bakm ile grevlendirdi. Zekeriya, onun yanna, mbede her giriinde orada bir rzk bulur ve Ey Meryem, bu sana nereden geliyor? der; o da: Bu, Allah tarafndandr. Allah, dilediine saysz rzk verir, dedi.) [Al-i mran 37] (Melekler dediler ki: Ey Meryem! Allah seni seti; seni tertemiz yaratt ve seni btn dnya kadnlarna tercih etti, hepsinden stn tuttu.) [Al-i mran 42] (ffetini korumu olan Meryeme ruhumuzdan fledik; onu ve olunu cmle lem iin bir ibret kldk.) [Enbiya 91] (mran kz Meryem, gnlden itaat edenlerdendi.) [Tahrim 12]
531

www.dinimizislam.com

Baz limler de, Hazret-i Meryem'in btn kadnlarn en stn olduunu bildirmilerdir. Bu da bir bakmdan stnlktr. Hadis-i eriflerde buyuruluyor ki: (Cennet kadnlarnn seyyideleri mran kz Meryemden sonra Fatma, Hatice ve Firavunun ailesi siyedir.) [Taberani, Hakim] (Fatma, mran kz Meryem hari Cennet kadnlarnn stndr.) [Hakim]

Mzahim kz siye:
En stn kadnlardan biridir. Bir yet meali yledir: (Allah, inananlara Firavunun karsn [siyeyi] rnek gsterir: O, Rabbim, katndan bana Cennette bir ev yap; beni Firavundan ve onun [kt] ilerinden koru; beni zalim milletten kurtar demiti.) [Tahrim 11] mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Ehl-i snnet limleri buyurdu ki: limde ve ictihadda Hazret-i ie, Hazret-i Fatmadan stndr. limde ve ictihadda Hazret-i ie, zhd ve dnyadan kesilmekte ise, Hazret-i Fatma daha ileridir. Bunun iindir ki, Hazret-i Fatmaya Betl yani ok temiz demilerdir. Hazret-i ie Eshab- kirama slamiyeti retirdi. (2/67) Resulullah efendimizin torunlarndan Seyyid Abdlkadir-i Geylani hazretleri ise, (ie, validemiz, btn kadnlardan daha stndr) buyurdu. (Gunye)

Krk hadis ezberlemek


Sual: (Krk hadis ezberleyen Cennete girer) diye bir hadis var mdr? CEVAP Sadece krk hadisi hatta Kuran- kerimi ezberleyen Cennete girmez. Hadisleri bizim anlamamz zordur. Bir kfir de 40 hadis ezberleyebilir, bidat ehli de ezberleyebilir. Baka bir hadis-i erifte de buyuruldu ki: (Allah telnn u 99 esma-i hsnasn ihs eden, Cennete girer, sonsuz saadete ular) [Buhari] [hsa etmek, bu 99 ismi manalar ile birlikte ezberleyip amel etmek demektir. Byle yapan Cennete girer.) Krk hadis ile ilgili hadis-i eriflerden bazlar yledir: ([Yazl halde] Krk hadis brakarak vefat eden Cennette arkadamdr.) [Deylemi] (Allah telnn rzas iin, helli ve haram aklayan, krk hadisi mmetime bildiren, lim olarak har olur.) [Ebu Nuaym] (mmetimin din ilerinde faydal krk hadis ezberleyen, limlerle
532

www.dinimizislam.com

har olur.) [Taberani] (Allah telnn kendisine mafiret etmesi midi ile, benden krk hadis yazana, Allah tel rahmet edip ehid mertebesi verir.) [bni Cevzi] (mmetime iletmek zere krk hadis ezberleyene efaat ederim.) [bni Adiy] Cennete girmek iin birinci art, doru iman sahibi olmaktr. mann alt esasna inanmak arttr. Birine bile inanmayan Mslman olamaz ve Cennete giremez. Bundan sonra haramlardan kap farzlar yapmak gerekir. Farz ve haramlar hadis-i eriflerden deil, ehl-i snnet limlerinin aklamasndan renmek lazmdr. Ondan sonra, kendisinin de amel ettii, haram ve helali bildiren krk hadisi Ehl-i snnet limlerinin aklamas ile birlikte yazarak CDye kasete falan alarak veya baka yollarla bakalarna ulatran kimse Cennete girer. Aadaki hadis-i eriflerde bildirilen Mslmanlar da yukarda bildirilen artlar dahilinde ancak Cennete girer. Sadece aadakileri yapmakla girmez: (ki ene aras ile iki bacak arasn koruyan Cennete girer.) [Haraiti] (Allah telnn verdii rzka kanaat eden Cennete girer.) [Dare Kutni] (Allah telnn verdiine raz olan Cennete girer.) [Deylemi] (Kadn, eine eziyet etmezse, srf namazlar yznden Cennete girer.) [Hkim] (Kul doru ise, ihsan sahibi olur. hsan sahibi olunca da iman kemale erer. man kemale erince de Cennete girer.) [.Ahmed] (stemeyen hari, mmetimin hepsi Cennete girer. Bana itaat eden Cennete girmeyi istiyor demektir, isyan eden ise istemiyor demektir.) [Buhari] (lim renen, kocasna itaat eden kadn, ana babasna iyilik eden evlat, peygamberlerle beraber hesap grmeden Cennete girerler.) [. Rafii] (Kibri, hyaneti ve kul borcu olmayan Cennete girecektir.) [Nesai, bni Hibban] (Farz olduunu bilerek, be vakit farz namaza rk, secde, abdest ve vakitlerine riayet ederek devam eden kimse Cennete girer.) [Taberani] (Ramazan orucunu tutan Cennete girer.) [Deylemi] (Orulu iken len Cennete girer.) [Bezzar] (Bir Mslman kardeinin hacetini grdkten sonra len Cennete girer.) [Ebu Yala]
533

www.dinimizislam.com

(Yemek yediren ve selam yayan Cennete girer.) [Tirmizi, Taberani] (Kocas kendisinden honut olarak len kadn, Cennete girer.) [bni Mace] (Kadn, kocasna eziyet etmeyip namazlarn klsa Cennete girer.) [bni Mace] (Cana kymayan, haram yemeyen, zina etmeyen ve iki imeyen Cennete girer.) [Bezzar] (Helal yiyen, snnete uyan ve errinden emin olunan kimse Cennete girer.) [Tirmizi] (Snnete sarlan Cennete girer.) [Dare Kutni] (Allah teldan baka bir ilah olmadn bilerek vefat eden Cennete girer.) [Mslim] (mann alt esasndan birine inanmayan, tek ilaha inansa da Cennete giremez.) (pten kopup kaan deve gibi Allahtan kaan hari, herkes Cennete girer.) [Taberani] (Allahn bildirdii dine, Mslmanla veya imann alt artndan birine inanmayan, beenmeyen, ibadet etmeyen veya haram ileyen kimse, Allahtan kayor demektir.) (hlasla, Rabbim Allah, dinim slam ve peygamberim Muhammed aleyhisselamdr diyen Cennete girer.) [. Ahmed] (Muhammed aleyhisselama inanmak demek, onun bildirdiklerinin tamamn kabul etmek, inanmak ve hepsini beenmek demektir.) (hlas ile Ehed en l ilhe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve Resulh diyen Cennete girer.) [Taberani] (Sabah ve akam, Allahmme ente rabbi lailahe illa ente halakteni ve ene abdke ve ene ala ahdike ve vadike mestetat euz bike min erri ma sanat ebu leke bi-nimetike aleyye ve ebu bi zenbi fafirli znubi feinneh la yafirzznbe illa ente. La ilahe illa ente sbhaneke inni knt minez-zlimin) diyen, o gn veya gecesi lrse Cennete girer.) [Tirmizi] (Cennete ancak Mslman olan girer.) [Buhari, Mslim] (Cenaze namaznda, saf cemaat bulunan kimse Cennete girer.) [Tirmizi] (Cennete ancak temiz olanlar girer.) [Deylemi] (ki kz evladna gzel muamele eden Cennete girer.) [bni Mace] (nsanlar affedenler, hesaba ekilmeden Cennete girer.) [. Ebiddnya] (Yiyip itikten sonra "Elhamdlillah" diyen kimse Cennete girer.) [bni Asakir] (Zinadan korunan Cennete girer.) [Beyheki]
534

www.dinimizislam.com

(, hatta bir ocuu len Cennete girer.) [Taberani] (Her hl- krda Allaha kredenler Cennete girer.) [. Gazali] (Tartmayan, kimseyi incitmeyen Cennete girer.) [Tirmizi] (Bir insann hidayetine sebep olan Cennete girer.) [Buhari]

Krk tane hadis-i erif


Sual: Yoruma ihtiya duyulmayan krk hadis ezberleyip ve onunla amel ettikten sonra, mail ile falan arkadalara gndermenin iyi olduunu sylediniz. Kolayca anlalabilen ve ihtiya duyulan krk hadis yazar msnz? CEVAP Hemen her hadis-i erif aklamay gerektirir. Onun iin hadis-i erifleri erh kitaplarndan almak gerekir. Yine de biraz aklama gerektiren hadis-i eriflerden krk tanesinin meali yledir: (Acele eden hata eder.) [Beyheki] (Glerek gnah ileyen, alayarak Cehenneme gider.) [Ebu Nuaym] (Affedin ki affa kavuasnz!) [. Ahmed] (Cennete cmertler girer.) [Ebueyh] (limim diyen cahildir.) [Taberani] (Bilmeden fetva verene, melekler lanet eder.) [. Lal] (stifara devam eden, ummad yerden rzklanr.) [bni Mace] (Sabah uykusu rzka manidir.) [Beyheki] (Helal kazanmak iin sknt ekene, Cennet vacip olur.) [. Gazali] (Dnya, ahiretin tarlasdr.) [Deylemi] (Din, gzel ahlaktr.) [Deylemi] (En iyiniz, ahlak en gzel olannzdr.) [Buhari] (yi geinmek akln badr.) [Beyheki] (Namus gayreti imandandr.) [Deylemi] (Onun bunun karsn kzn ayartan bizden deildir.) [. Ahmed] (Namuslu olun ki, kadnlarnz da iffetli olsun!) [Taberani] (Allah korkusu, her hikmetin badr.) [Taberani] (Her iyilik sadakadr.) [Tirmizi] (Yumuak davranmayan hayr yapmam olur.) [Mslim] (man olmayan Cennete girmez.) [Tirmizi] (Cennete sadece Mslman olan girer.) [Buhari] (Mmini sevindireni Allah tel sevindirir.) [bni Mbarek] (Hediye, dostluu artrr, dmanl giderir.) [Taberani] (ktisat eden zenginleir, israf eden fakirleir.) [Bezzar] (stiare, pimanla kar kaledir.) [. Maverdi]
535

www.dinimizislam.com

(Kendi dncenize gre hareket etmeyin!) [Taberani] (Din kardeine itiraz etme.) [Tirmizi] (Kendini beenen helak olur.) [Buhari] (Veren el, alan elden stndr.) [Buhari] (Hayra vesile olan onu yapan gibidir.) [Tirmizi] (Ancak ihlasl amel makbuldr.) [Nesai] (En stn cihad, nefsle yaplandr.) [bni Neccar] (En stn sadaka, ilim renip retmektir.) [bni Mace] (En stn ibadet, fkhtr.) [Taberani] (Namaz dinin direidir.) [Beyheki] (Oru tutun, shhat bulun.) [Taberani] (Tebessm etmek sadakadr.) [C. Sagir] (Kiinin dini, arkadann dini gibidir, kiminle arkadalk ettiinize bakn.) [Hakim] (Dilini tutan kurtuldu.) [Tirmizi] (Dua mminin silahdr.) [. Ebiddnya]

Doruyu bulmann aresi


Sual: Bugn birok frka, grup var. Hepsi doru olan biziz, tekiler yanl yolda diyor. Hangisi doru yoldadr? Bunu nasl biliriz? CEVAP Bu konuda imam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: [Tirmizinin bildirdii] (mmetim 73 frkaya ayrlr, 72si Cehenneme gider, yalnz bir frkas kurtulur. Bu frka, benim ve Eshabmn yolunda gidenlerdir) hadis-i erif, 72 frkann Cehennemde azap greceini fakat, Cehennemde sonsuz kalacan bildirmiyor. Sonsuz kalmak, imanszlar yani kfirler iindir. 72 frka, Cehennemde itikadlarnn bozukluu kadar yanar. Yalnz Ehl-i snnet Cehennemden kurtulur. Bunlardan kt i yapanlarn gnahlar tevbe veya efaat ile affolunmad ise, bunlar da gnahlar kadar Cehennemde kalrlar. (3/38) Ehl-i snnet itikadna uymayan bozuk, sapk inanlara bidat ve dalalet yollar denir. Ehl-i snnet limlerinin bildirdiine uymayan, her mana yanltr. nk her sapk, Kurana ve hadise uyduunu iddia eder. Ksa gr ile, bunlardan yanl manalar karr, doru yoldan kayar. Allah tel, (Kuran- kerimde verilen misaller, ok kimseyi saptrr, ok kimseyi de doru yola iletir) buyurdu. (Bekara 26) Ehl-i snnet limlerinin anladklar manalar dorudur. nk, bu manalar, Eshab- kiramdan ve Tbiinden almlardr. Kurtulu yolunu,
536

www.dinimizislam.com

yanl yollardan ayran onlardr. Onlarn hidayet klar olmasayd, bizler doru yolu bulamazdk. slamiyeti bozulmaktan koruyan onlarn almasdr. Onlara uyan kurtulur. Onlara uymayan saptr, herkesi de saptmaya alr. (m. 286) Bir hadis-i erifte, (Rabbim bana vahyetti ki: Ya Muhammed, eshabn gkteki yldzlar gibidir. Bazs bazsndan daha parlaktr. Onlardan birine uyan hidayet zeredir) buyuruldu. (Deylemi) Kuran- kerimde mealen, (Her frka, doru yolda olduunu zannederek sevinir) buyuruldu. (Rum 32) [m.80] Peygamber efendimiz ise, (Kurtulu frkas, benim ve Eshabmn gittii yolda bulunanlardr) buyurdu. Resulullah efendimiz, kendini syledikten sonra, Eshab- kiram da, sylemesine lzum olmad halde, bunlar da sylemesi, (Eshabm benim yolumdadr, benim yolum, Eshabmn yoldur. Kurtulu yolu, yalnz Eshabmn gittii yoldur) demektir. Ancak Eshab- kiramn yolunda giden Ehl-i snnettir. Nisa suresinin 79. yetinde, (Resule itaat, Allaha itaattir) buyuruldu. Allaha itaatin, Resulne itaatten baka olduunu sananlar iin buyuruluyor ki: (Allahn yolu ile, peygamberlerin yolunu birbirinden ayrmak isteyenler kfirdir.) [Nisa 150,151] Resulullah efendimiz, (Eshabmn yolundan gidin) buyurduu halde, Eshabn yolunda gitmeyip de, Peygambere uyduunu syleyen, Ona uymu olmaz. Byle yol tutan kurtulamaz. Mcadele suresinin, (Doru bir ey yaptklarn sanyorlar. Biliniz ki, onlar yalancdr) mealindeki 18. yeti bu gibilerin halini gsteriyor. (m. 80) htilaflar zmek iin de snnete ihtiya vardr. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Anlaamadnz bir iin hkmn Allahtan [Kurandan] ve Resulnden [hadisten] anlayn.) [Nisa 59] Buradaki anlayn emri, limler iindir. nk Kuran- kerimde, (Bilmiyorsanz limlere sorun) buyuruluyor. (Nahl 43) Kurana, Snnete ve eshaba uyabilmek iin drt mezhepten birisine uymak gerekir. (Mizan-l-kbra) Seyyid Ahmed Tahtavi hazretleri buyurdu ki: Bugn her Mslmann 4 mezhepten birinde bulunmas vaciptir. 4 mezhepten birinde bulunmayan Ehl-i snnetten ayrlr. (Drr-l-muhtar haiyesi)

Kimlerle bulunduumuz nemli


Birok kltr dalnda bilgisi olan aydn kimseye entellektel denir. Bir
537

www.dinimizislam.com

yabanc yazar ise, entellekteli, ihtisas alanna girmeyen her konuda konuan ve szlerinde hi mesuliyet hissi duymayan sorumsuz kii olarak tarif ediyor. Byle kimselere, entellektel bozuntusu veya ukala da diyorlar. Kimi de yarm aydn, eyrek aydn diyor. Herkes, bildii ite, ihtisas alanna giren konuda fikir yrtr. Bu normaldir. Ama dini konu olunca, bilsin bilmesin herkes, ulu orta konuur, mctehid kesilir. Dini, bir ahsn fikri gibi tenkide tbi tutuyorlar. Mesela yle diyorlar: (Tek kaynak Kurandr, herkes Kurandan anlad ile amel etmeli) (Namaz Trke klnmal) (Tesettr teferruattr, ilim renmek iin, salar amal) (Ehli kitapla iman birliimiz var, onlara yaklamalyz) (Horozdan, balktan kurban olur) Herkes ancak ihtisas alannda konumal, her ie burnunu sokmamal. Maalesef bu fikirleri syleyenler arasnda ilahiyat olanlar da vardr. Onlar da, (Biz Kurana gre konuuyoruz) diyorlar. Her grup, (Bizim yolumuz doru) diyor. Kuran- kerimde de, (Her frka, her grup doru yolda olduunu sanarak, sevinmektedir) buyuruluyor. Hadis-i erifte de, bu mmetin 73 frkaya ayrlaca, sadece ilerinden bir frkann doru olduu bildiriliyor. Bunlarn arasnda kurtulu frkasnn alameti de bildirilmi, (Bu frkada olanlar, benim ve Eshabmn gittii yolda bulunanlardr) buyurulmutur. Peygamber efendimizin, kendini syledikten sonra, Eshabn da sylemesi gerekmezken, bunlar sylemesi; (Benim yolum, Eshabmn yoludur. Kurtulu yolu, yalnz Eshabmn gittii yoldur) demektir. Akla uyarsak doruyu bulmak ok g olur. Her frkadaki insan, Bu frka doru yolda diyor. Bu ite selim olmayan akl l olmaz. l olsayd, 72 sapk frka meydana kmazd. Her frkaya girenler de, aklna gre bu frkalar tercih etmitir. Akla uyulursa, insan says kadar frka meydana kar. Soracak lim yoksa veya bir kimsenin gerek lim olup olmadn bilmiyorsak ne yapacaz? Dinimiz, bunun da yolunu bildirmitir. Allah tel, slamiyeti doru olarak renmek isteyene, bunu nasip edeceine sz vermitir. Rabbimiz sznden dnmez. Bunun iin dua etmelidir. Cenab- Hak ona doru yolu gsterir. Dua ederken, duann artlarn da gzetmeli. artlarna uygun dua edilince, dua kabul olur. Dua kabul olunca da, doru olan, hak olan bulunmu olur. Btn kerametler bize verilse, fakat itikadmz dzgn deilse, halimiz haraptr. Eer btn dertler bize verilse, itikadmz doru ise, zlmek gerekmez. Doru itikad, ehl-i snnet itikaddr. Felaketten kurtulmann tek
538

www.dinimizislam.com

aresi, kurtulanlarla beraber olmaktr. Ktmir, kpek iken, Eshab- kehf ile beraber olduu iin Cennete girdi. O halde kim olduumuz deil, kimlerle bulunduumuz nemlidir.

amaz l
Sual: Piyasada birok kitap, birok grup var. Bunlar iin ne diyebiliriz? CEVAP Bizim iyi veya kt dememizin bir kymeti yok. Yani bir insan biz iyi deyince iyi olmaz, biz kt deyince kt olmaz. ahs ismi kitap ismi nemli deil. Binlerce lim ve kitap var. Elimizde l olursa rahat ederiz, kendimiz anlarz. ly imam- Rabbani hazretleri veriyor: (Bir hkmn doru veya yanl olduu Ehl-i snnet limlerinin bildirdiklerine uygun olup olmamakla anlalr. nk Ehl-i snnet limlerinin bildirdiklerine uymayan her mana, her bulu kymetsizdir, yanltr. nk her sapk, Kur'an ve snnete uyduunu sanr, sapklnn doru olduunu iddia eder. Yarm akl, ksa gr ile, bu kaynaklardan yanl manalar karr. Doru yoldan kayar, felakete gider. Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri manalar dorudur, bunlara uymayan yanltr.) [1/ 286] Demek ki doru olmann ls, Ehl-i snnet limlerinin kitaplarna uymasdr. Yine Ehl-i snnet limleri buyuruyor ki: Allah tel, slamiyeti doru olarak renmek isteyene, bunu nasip edeceine sz verdi. Allah sznden dnmez. Bunun iin, Ya Rabbi, sana inanyorum, seni ve Peygamberlerini seviyorum. slam bilgilerini doru olarak renmek istiyorum. Bunu bana nasip et ve beni, yanl yollara gitmekten koru diye dua etmeli, istihare yapmal! Cenab- Hak ona doru yolu gsterir. Allah telnn szne gvenmeli, Ona snmaldr. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Allah asla verdii szden dnmez.) [Zmer 20] u anda eitli gruplardaki insanlarn da, byle dua etmekten ekinmemeleri gerekir. H Allah tel yanl bir i yapmaz. Belki yanl yolda olabilirim diye dnerek, Ya Rabbi hangi grup doru yolda ise, senin rzan hangi grupta ise, bana onu nasip eyle diye dua etmelidir. Eer grubu doru ise, duann bir zarar olmaz. Grubu yanl ise doruya kavumu, kurtulmu olur. Dua etmekten ekinmemeli, Ya Rabbi, doru olan hangi grup ise bize onu nasip eyle demelidir. Allaha dua edince insan kfre mi girer? Sual: Fanatik gruplardan bir arkadaa, yukardaki yazy okudum,
539

www.dinimizislam.com

slam limlerinin (Ya Rabbi hangi grup doru yolda ise, senin rzan hangi grupta ise, bana onu nasip eyle) diye tavsiye ettii duay yapmasn syledim. (nsanlar, dinde eitli gruplara blndler. Her grup, kendi yolunu doru sanp sevinmektedir) mealindeki yet-i kerimeyi gsterdim. Allah telnn, samimi dua edene doru yolu muhakkak gstereceini, buna kendisinin sz verdiini syledim. Fakat arkada, (Ben byle dua edemem, edersem, kendi inancm, kendi yolumu, kendi rehberimi inkr etmi olur, kfre girerim) dedi. Allaha dua edince insan kfre mi girer? CEVAP Bildirdiiniz yet-i kerimede, Mslmanlarn eitli gruplara ayrlaca, her grubun kendisini doru sanaca bildiriliyor. Peygamber efendimiz de, mmetinin 73 frkaya ayrlacan bildiriyor. Her grup ben doru yoldaym diyerek, dua etmekten ekinirse, biri hari hepsi dalalete dm olur. Dua etmekten niin korkulur ki? H Allah tel yanl i yapmaz. Mslmanlk m hak, yoksa kfirlik mi hak diye bir istihare yaplmaz. Ama grubunun doru olup olmad iin istihare yaplr ve dua edilir. Byle bir dua etmemek ahmaklk, cahillik olur.

Baar Allahtandr
Sual: Bir gen, Hud suresi 88. yetindeki, (Baarm ancak Allahtandr) ifadesinden, baary Allahn verdiini, baarl olmak iin almak gerekmediini syledi. Baarl olmak iin almak gerekmez mi? CEVAP yet veya hadislerden byle hkm karmak ok yanl olur. yiyi de, kty de, hayr da, erri de yaratan Allahtr. Kul, hayr veya er ister, Allah tel da dilerse kul, irade-i cziyyesi ile onu iler. Allah izin vermezse kul, hayr da, erri de ileyemez. Onun iin Peygamberimiz, (Hayr da, er de Allahtandr) buyurmutur. Yoksa kimseye, zorla hayr veya er iletmez. yle olsa, er ileyen kimse, (Falancaya hayr ilettin, bana niye er ilettin?) der. Cebriye frkas, hayr da, erri de Allah zorla iletir der. Mutezile ise, hayra da, erre de Allah karmaz, ikisini de kul yaratr der. Bunun ikisi de yanltr. Doru olan Ehl-i snnet itikaddr. Baar Allah teldan olduu gibi, Allahtan olmayan hibir ey yoktur. ki yet-i kerime meali: (Sizi de, ilerinizi de yaratan Allahtr.) [Saffat 96] (Her eyin yaratcs Allahtr.) [Zmer 62]
540

www.dinimizislam.com

ki hadis-i erif meali de yledir: (Btn iler Allah teldandr; hayr olan da, er olan da.) [Taberani] (Allah tel buyurur ki: Ben lemlerin Rabbiyim, hayr da, erri de ancak ben tayin ederim.) [. Neccar] Her eyde olduu gibi, baar da Allahtandr. Mslmann baarl olmak iin almas gerekir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Allah tel, hayr murat ettiini, iyi iler yapmakta baarl klar.) [Hkim] (Herkes, kendisi iin mukadder olan neyse, o ite baarl olur.) [Taberani] (Allah sabredeni baarl klar.) [Hkim] mam- Rabbani hazretleri de buyuruyor ki: Btn insanlarn ihtiyalarn gidermek iin Cenb- Hak size baarlar vermitir. Allah tel baarlarnz arttrsn. (1/25) Evinden karken yet-el-krsiyi okuyan, her iinde muvaffak olur ve hayrl iler baarr. (slam Ahlak) Baarmak iin alann emeini, Rabbimiz boa karmaz. ki yet-i kerime meali: (Biz, iyilie alanlarn ecrini, mkfatn zayi etmeyiz.) [Araf 170] (nsana, ancak dnyada alarak yapt iler fayda verir.) [Necm 39] Bu kadar vesikaya ramen, baarmak iin allmaz demek, cahillik olur.

Tanmak ne demektir?
Sual: Allah, Resulullah, limleri ve bir kimseyi tanmak nasl olur? CEVAP Tanmak, sadece ismini duymak demek deildir. Birka rnek verelim: 1- Allah tely tanmak iin, isim ve sfatlaryla birlikte ona iman etmek, emir ve yasaklarn kabul edip, elinden geldii kadar uymaya almak, Onu sevmek ve bildirdii ekilde Ondan korkmak, sevdiklerini Onun rzas iin sevmek, sevmediklerini de yine Onun rzas iin sevmemek gerekir. 2- Resulullah efendimizi tanmak iin, Allah telnn son Peygamberi olduuna ve haber verdii eylerin hepsinin doru olduuna inanmak, Onu ok sevmek, bildirdii dinimize ait emir ve yasaklar kabul edip, uymaya almak gerekir. 3- Bir limi tanmak iin, nce hakiki slam limi olup olmad tespit
541

www.dinimizislam.com

edilir. cazetli ve Resulullaha kadar doru silsilesi olan lim ve veli bir zat olduunu anladktan sonra, Resulullahn vrisi olduuna inanmak, onu sevmek, kitaplarnda bildirdiklerini kabul edip itaat etmek gerekir. Eer bunlar yapmyorsak o limi tanm olmayz. limin kitabn tanmak demekse, o kitab okumak, iindeki bilgileri anlayp onlarla amel etmek demektir. Okumuyorsak veya okusak bile, iindeki bilgilerle amel etmiyorsak, o kitab tanm olmayz. 4- Bir insan tanmak da, kan, gzn bilmek deildir. Salih mi, fsk m? Huylu mu, huysuz mu? Cmert mi, cimri mi? Tembel mi, alkan m? lim mi, cahil mi? Fedakr m, yardmsever mi? Lf tar m? Yalanc m? Sr tutar m? Bunun gibi hususiyetleri bilinmezse o kiiyi tanm olmayz. Bir lim, kendini vene buyurdu ki: (Beni niin vyorsun? fkeliyken tecrbe ettin de, beni halim selim mi buldun? Benimle yolculuk ettin de, iyi biri olarak m grdn? Bana bir emanet verdin de, buna riayet ettim mi? Bilmediin halde beni vmen yanltr.) Hazret-i mer, ahitlik iin birine, (Seni tanyan birini getir) dedi. Oradaki biri, (Ben onu tanyorum) diye ortaya kt. Hazret-i mer, (Nasl bilirsin?) diye sordu. O da, (Emin ve dil biri olarak tanyorum) cevabn verdi. Hazret-i mer, (Yakn bir komun mu? Gece gndz ne yaptn biliyor musun? Bunun huyunu renecek kadar uzun yolculuk yaptn m?) gibi sorular sordu. Adam hayr diye cevap verince, (Sen onu tanmyorsun) buyurdu. Bir kimseyi iyi tanyabilmek iin, zellikle u be ey nemlidir: 1- O kiiyle birka defa al veri yapmal, iin iinde para olmal. Paraya nem verip vermedii anlalmal. Para iin bizi satp satmayacan renmeli. Para isteyince czdann hemen nmze mi atyor, yoksa para vermemek iin eitli bahaneler mi uyduruyor? Senin maln senin, benimki benim mi diyor? Veya seninki de benim, benimki zaten benim mi diyor? Yahut para ne ki, benimki de senin, seninki de senin mi diyor? 2- Birka sefer yolculuk yapmal, yolculukta ykn bize mi tatyor, yoksa bizim ykmz de kendi mi tayor? Bizim iin ne gibi skntlara girebiliyor? 3- fkeli veya normal haldeyken durumu deiiyor mu? Kznca insaf ve adaletten ayrlyor mu? Kzmas dnya iin mi, ahiret iin mi oluyor? 4- Birka sefer yemek yemeli, yemekte kendisini mi, yoksa bizi mi tercih ediyor? Yemein ve meyvelerin iyilerini mi seiyor? Yoksa bizim iyice doymamz iin, kendisi yer gibi mi grnyor?
542

www.dinimizislam.com

5- Allah rzasn her eyin stnde mi tutuyor? Allah yolunda maln, cann harcayabiliyor mu? Namazlarnda bir kusur grlyor mu? te bylece, o kimse hakknda yeterli bilgi edinmi, onu tanm oluruz.

Kyamete kadar
Sual: (Kyamete kadar lanetliksin) mealindeki yet, blis'in kyamete kadar lanetlik olup, ondan sonra lanetlik olmadn m gsteriyor? CEVAP Hayr. blis sonsuz olarak lanetliktir. (u gne kadar) ifadesi iki ekilde kullanlyor: Birincisi o gne kadar, o gn dhil olmayan kullan ekli. kincisi, o gne kadar, o gn de dhil olan kullan ekli. Dhil olmayan kullan ekline birka rnek: Genelde herkes bu anlamda kullanyor. Yaygn ekli budur. Birka yet-i kerime meali yledir: (Eer [Yunus Peygamber], Allah' tesbih edenlerden olmasayd, tekrar diriltilecek gne kadar baln karnnda kalrd.) [Saffat 143-144] (Mahere kadar kalrd demektir.) (Sen onlar brak, kendilerine sz verilen gne [Kyamete] kavuuncaya kadar batla dalp, oynaya dursunlar.) [ Zuhruf 83] (Kyamete kadar batlda kalsnlar, kyamette onlar Cehenneme atacaz demektir.) (Darda kalan borluya, eli genileyinceye kadar mhlet verin.) [Bekara 280] (Eli genileyince de, yine mhlet vermek gerekmez.) Dhil olan kullan ekline birka rnek: Bu kullan ekli ok azdr. yet-i kerime meali: (Ey sa, sana uyanlar kyamete kadar kfirlerden stn klacam.) [l-i mran 55] (Kyamette de stn olacaklar. Yani kyamet de buna dhildir.) (Abdest alrken, dirseklere kadar ykayn!) [Maide 6] (Dirsekler de buna dhildir.) (Din gnne [kyamete] kadar lanetliksin) [Hicr 35, Sad 78] (Kyamette de lanetliksin, sonsuz olarak Cehennemliksin demektir.) Hasan-i Berki hazretleri, lecei zaman buyurdu ki: Bana bal olanlarn affolunacaklar mjdesini aldm. Daha fazla istedim. Sana inananlar mafurdur denildi. Daha ziyadesini istedim. Seni iitip de sevenler, kyamete kadar affedildi buyuruldu. (S. Ebediyye) [Bunlar, sadece dnyada affedildi, ahirette affedilemez demek deildir. Kyamete
543

www.dinimizislam.com

kadar affedildi demek, kyamette de affedildi demektir.] Yine, (Resulullah efendimiz, Kyamete kadar mmetinin bana gelecek olan eylerin hepsini haber verdi) buyuruluyor. Bu, kyametten haber vermedi, Cennete veya Cehenneme gidecekleri haber vermedi demek deildir. Onlar da bildirdi demektir. (blis kyamete kadar lanetliktir) mealindeki yet-i kerime inince, blis sevinmiti. (Ben kyamete kadar lanetlikmiim. Demek ki, daha sonra kurtulacam) demiti. Hatta baz limler de, blise hak verdiler. (blis kyamet gnnde kurtulacak) dediler. mam- azam hazretleri, buna karar vermek iin ehir ehir dolaarak Eshab- kiram arad. Alt tanesini buldu. Bunlardan Ebu Tufeyl hazretlerine, (Kuran- kerimde, (Abdest alrken dirseklere kadar ykamak) emrediliyor. Peygamber efendimiz abdest alrken, dirseklerini ykar myd, ykamaz myd?) diye sordu. Cevaben, (Hem ykard, hem de herkesin ykamasn emrederdi. Dirseklerinizi ykamazsanz abdestiniz olmaz buyururdu) dedi. mam- azam hazretleri de, (Abdest alrken dirseklere kadar ykayn emrinde, dirsekler de dhil olunca, blise lanet edilmesine kyamet de dhildir, kyamet sonsuz olduuna gre, blis sonsuz lanetliktir) buyurdu. Aadaki beyitteki birinci msra, dn bildirdiimiz birinci gruptaki yet-i kerimelere rnektir, ikinci msra da, ikinci grupta bildirilen yet-i kerimelere rnektir. Yani gl solduktan sonra koklanmaz, ama dost ldkten sonra da sevilir demektir. Gller koklanr, solana kadar, Dostlar sevilir, lene kadar.

Her ite baarl olmak iin


Sual: Her ite baarl olmak iin ne yapmak gerekir? CEVAP Peygamber efendimiz buyurdu ki: (u eyi yapanlar, her ite baarl olurlar: 1- Yapacaklar her ii Allah rzas iin yaparlarsa, [nsan ya Allah rzas iin yapar, ya da nefsin arzusu iin yani insanlarn rzas iin yapar. nsanlarn rzasn Allah telnn rzasna tercih edenleri, Cenab- Hak insanlara brakr; ama insanlarn rzasn deil de, Allah telnn rzasn tercih edenleri kendi himayesine alr. Kim Allah iinse, Allah da onun iindir.] 2- Birlik ve beraberlik ierisinde olursa, [Vcutlarn yan yana olmas demek deildir. Kalblerin beraber olmas, hedeflerin ortak olmas demektir.]
544

www.dinimizislam.com

3- Dorudan hi ayrlmazlarsa.) Demek ki, dorudan ayrlmayarak, birlik ve beraberlik iinde, yaplacak ileri Allah rzas iin yapanlar, her ite baarl olurlar. Baarnn srr Sual: Baarl olmann srr nedir? CEVAP slm limleri bildiriyor ki: 1- Gnahlardan saknmak, haram ilememek, 2- Allah telnn kullarna merhamet, iyilik etmek, 3- Sabretmek, 4- Gler yzl olmak. Bu drt maddeyi yerine getirenin baarsz olmas dnlemez.

nemli sualler ve cevaplar


ok zengin olmak iin ne yapmal? Kanaatkr olan, insanlarn en zengini olur. En hayrl kimse kimdir? nsanlarn en hayrls, insanlara faydal olandr. En adaletli kimdir? Kendisi iin istediini insanlar iin de isteyen, insanlarn en dili olur. Allahn en has kulu olmak iin ne yapmal? Allah ok zikredip anan, Allahn en has kulu olur. hsan sahibi olmak iin ne yapmal? Allaha, Onu grr gibi ibadet eden ihsan sahibi olur. Kmil imana kavumak iin ne yapmal? Gzel ahlakl olmaldr. Nur iinde harolmak iin ne yapmal? Hi kimseye zulmetmeyen, nur iinde harolur. Gnahlarn azalmas iin ne yapmal? stifar ederek, gnahlarnn balanmas iin Allaha yalvarann gnahlar azalr. Kerem sahibi olmak iin ne yapmal? Allaha kullarn ikyet etmeyen, insanlarn kerimi olur. Rzkn bol olmas iin ne yapmal? Temizlie devam edenin rzk bol olur. Allah tel ve Peygamber efendimiz tarafndan sevilmek iin ne yapmak gerekir? Sevilmek iin, onlarn sevdiklerini sevmek, sevmediklerini de
545

www.dinimizislam.com

sevmemek gerekir. Allahn gazabndan kurtulmak iin ne yapmal? Dnya iin kimseye kzmayan, Allahn gazabndan kurtulur. Dualarn kabul olmas iin ne yapmal? Haramlardan saknann dualar kabul olur. Bakalarnn yannda rezil olmak istemeyen ne yapmal? Namusunu koruyan, iffetli olan, insanlar yannda rezil olmaz. Ayplarn gizli kalmas iin ne yapmak gerekir? Din kardelerinin ayplarn rtenin ayplarn Allah rter. Gnahlar ne affettirir? Gzyalar ve hastalklar. Hangi iyilik daha faziletlidir? Gzel ahlak, tevazu, belalara sabr ve kazaya rza... En byk gnah nedir? Kt ahlaktr. [Verilen cevaplarn hepsi hadis-i erif mealidir.]

Kular ne diyor?
Sual: Kularn, terken zikrettikleri doru mudur? CEVAP Evet, dorudur. Baka eyler syledikleri de bildirilmitir. mam- Begavi hazretleri, Kab-l-Ahbar hazretlerinden nakleder: Sleyman aleyhisselamn bildirdiine gre, baz kular, terken derler ki: Tavus kuu: Cezalandrdn gibi cezalandrlrsn. Hdhd: Merhamet etmeyene merhamet olunmaz. Geen: Ey gnahkrlar, Allah teldan af ve mafiret isteyin! Kaya kuu: Her canl lecek, her yeni eskiyip ryecektir. Krlang: Ne yaparsanz, onu bulursunuz. Gvercin: Yeri g mahlkatla dolduran Rabbimi, noksan sfatlardan tenzih ederim. Kumru: Sbhne Rabbiyyel-al. Karga: Allah tel her eyi helak edecektir. Kustat kuu: Susan, bana bel ve musibet gelmesinden kurtulur. Papaan: Dncesi dnya olan kimseye yazklar olsun! Doan: Sbhne Rabb ve bihamdih. Yukardaki kularn tleri, konumalar, yalnz bu szlere ve manalara mahsus deildir. Neml suresinde, karnca ve hdhdn konumalarnn bildirilmesinden, ihtiyaca gre terek ses kardklar,
546

www.dinimizislam.com

konutuklar anlalmaktadr. Kularn, dier vahi hayvanlarn sesleri ve kinattaki hareketlerin hepsi, Allah telnn, peygamberlerine ve evliyasna hitabdr. Evliya, bu ses ve hareketleri makamlar ve derecelerine gre anlar; nk peygamberler, kularn ve dier hayvanlarn dillerini aynen bilirler. Evliya-y kiram ise, onlarn dillerini aynen bilemez. Sadece, onlarn seslerinden kendi hallerine ait olan hususlar, Allah telnn kalblerine ilham etmesiyle bilirler. (Ruh-ul-Beyan, Peyg. Tarihi Ans.)

Savata hile
Sual: Hile haramken savata niye caiz oluyor? CEVAP Haram olan baz eyler savata caiz olur. Birka rnek verelim: 1- Bir hadis-i erif meali yledir: (Yalan yerde caizdir: Savata; nk sava hiledir. ki mslman bartrmak iin, bir de, hanmn idare etmek iin.) [bni Lal] 2- Kibirlenmek, gnah iken, savata, dmana kar kibirli grnmek caizdir. (Berika) 3- Byklar snnet miktarndan fazla uzatmak caiz deilken, savata, dmana korkutucu grnmek iin byklar uzatmak mstehabdr. (Drrl-muhtar) 4- alg almak gnah iken, savata ve savaa hazrlanrken askere moral vermek iin mehter mar caizdir. (Hadika) 5- Okullarda milli ve siyasi toplantlarda, bayramlarda bando, mzka almak caizdir. (S. Ebediyye)

Savata yalan ve hile


Sual: Savata yalan sylemek caiz midir? CEVAP Dinimizde yalan ok byk gnahtr. Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Byk gnahlarn en by Allaha irk komak, ana-babaya isyan etmek ve yalandr.) [Mslim] Yalan ok byk gnah olmasna ramen savata caizdir. Bir hadis-i erif meali yledir: ( yerde yalan gnah olmaz: Savata, nk sava hiledir. Kar kocann ve iki Mslmann arasn bulmak [ve aralarnn almasn nlemek] iin.) [bni Snni] Hile yapmak, bakasn aldatmak da haramdr. Hadis-i eriflerde
547

www.dinimizislam.com

buyuruldu ki: (Hile yapan, aldatan Cehennemdedir.) [. Maverdi] (Aldatan bizden deildir.) [Mslim] (Mekr, huda ve hyanet sahipleri atetedir.) [Ebu Davud] [Mekr: Hile ile aldatma. Huda: Hile, oyun, dzen, dalavere, desise. Hyanet: Hainlik, vefaszlk, gveni ktye kullanmak.] Savata dman yenmek iin hile yapmak, oyuna getirmek, gfil avlamak caizdir. nk hadis-i erifte, (El-harb hudatn) yani (Harb hiledir) buyuruldu. (Buhar) lmden kurtulmak iin de yalan ve hile caizdir, gnah olmaz. lmemek iin, lmeyecek kadar le yemeye benzer. lmemek iin yalan da caizdir. (Hadika)

Renklerin gzeli
Sual: Dinimizde yeil renge niin ok nem veriliyor? Trbeleri neden genelde yeile boyuyorlar? CEVAP Yeil rengin dinimizde mbarek olduu muteber kitaplarda bildirilerek, (Renklerin gzeli yeildir) buyurulmutur. Bunu bilen slam dmanlar srf hakaret olsun diye, yurtdndaki baz rezalet yuvalarn, yeil renkle boyamlardr. (. Casusunun tiraflar) mam- Ali Rza hazretleri, bayra ve asker elbisesini siyah yerine yeil yapmt. Abbasi devletinin bayra siyaht. Halife Memun zamannda yeile evrildi. (S. Ebediyye) Meleklerin yeil kular eklinde grld ok olmutur. (evahid-nnbvve) dem aleyhisselam cennetteyken, Eshab- kiramn tamamnn suretlerini balarnda yeil balklar, yeil talar, yeil silahlar ve yeil bineklerle grmtr. (Menakb- ihar Yr- Gzin) ki hadis-i erif meali de yledir: (Uhud ehitlerinin ruhlar, yeil kularla Cennete gitmitir.) [Mslim] ( ey, gze cila verir: Yeillie, akarsuya ve [helal olan] gzel yze bakmak.) [Hkim] Ormann, yeil alanlarn nemini bilmeyen yoktur. Yeilliin faydalar bilindii iin, trafikte yeil gei emniyeti olarak gsterilmi, krmz tehlike olarak kabul edilmitir. nsana byk bir rahatlama veren yeil rengi gnmzde psikolojik
548

www.dinimizislam.com

seanslarda kullanlyor. Terapiye alnan hastalar yeil renkle huzura kavuabiliyor. Sinir sistemine ve baka hastalklara da iyi geldii biliniyor.

Tarafsz olmak
Sual: Dinimize gre tarafsz olmak m, yoksa tarafn belli etmek mi gerekiyor? Baz basn organlar, tarafsz olmakla vnp, (Biz tarafszz, tarafsz haber veriyoruz) diyorlar. Tarafsz olmak kt deil midir? Hak neredeyse, o taraftan olmak gerekmez mi? CEVAP Evet, tarafsz olmak ok ktdr. Hak neredeyse, lkenin, milletin menfaati neredeyse, o tarafta olmal. Tarafsz olmak, ot, odun olmak demektir. Yapcya gre doru ve iyi olan bir ey, ykcya gre, yanl ve ktdr. Ykcnn fikrinde olmazsak yanl tarafta oluruz. Bir de, srarla tarafszlktan bahsedenler, kendileri asla tarafsz davranmazlar. Bakalarnn, kar taraftan olmaktansa, hi olmazsa tarafsz olmasn isterler. Bunlara gre, iyiye iyi, ktye kt demek, tarafszla glge drr. Hlbuki iyiye iyi, ktye kt dememek suretiyle doruyu rten bir tarafszlk, ne kadar ktdr! Tarafsza oynad halde ktlerin tarafnda olmak ok irkindir. Bunun iin, (Ya olduun gibi grn, ya da grndn gibi ol) buyurulmutur. Bukalemun gibi, ortama uyarak rengini gizlemek irkindir. Hakkn, dorunun, iyinin tarafnda olmal ve tarafsz olmaktan veya tarafsz grnmekten kanmaldr. Bunlar birka rnekle aklayalm: 1- Trafik kazasnda bir kadn lyor. Tarafsz, bacaklar grnecek ekilde resmini ekiyor. Tarafl olan da, ak yerlerini kapatp ekiyor. Tarafl, olaya mdahale ettii iin tarafszln kaybediyorsa da uygun i yapyor. 2- Terristler, birok masum vatanda ldryor. Bu durumda, terristlerin moralini bozmak daha fazla insan ldrmemeleri iin, hibir kuvvet gelmese de, (Terristlere kar en yeni silahlarla mcehhez byk ve kuvvetli bir birlik gnderildi) demek tarafszla aykr ise de, memleketin, milletin menfaatine yarad iin uygun bir haberdir. Moral krc haberleri vermemek tarafszla aykr ise de, milletin yararna olduu iin uygundur. 3- Dmanla savarken, soba borular veya ktkler, ar birer top gibi gsterilse, bir kimse de, tarafsz olmak iin, onlarn boru veya ktk olduunu, gidip dmana aklasa, bu tarafszl ihanet olmaz m? Bunun iin, (yilie sebep olan yalan, fitneye sebep olan dorudan iyidir)
549

www.dinimizislam.com

denmitir. Tarafszlk memleketin zararna sebep olursa, zararl ii yapmak, akl kr mdr? 4- Hanmyla zina etmek iin onun evine gelen kimseye, tarafsz olduu iin ben karmam ne yaparsanz yapn demek uygun bir tarafszlk olur mu hi? 5- Bir Mslman dini bir kitap yazyor. Her dinden bahsediyor. (Yalnz slamiyet haktr, dierleri btldr) diyerek tarafn belli etmesi gerekirken, tarafsz olmak iin, hi birine btl, yanl demiyor. Byle rengini belli etmemenin, renksiz olmann topluma ne faydas olur ki? 6- Bir iir antolojisi hazrlanrken tarafsz olaym diye, iyi kt her grten iirler alnsa, byle tarafszlk zararldr. Sadece iyileri alnarak tarafl olmaldr. 7- brahim aleyhisselam atee atlrken, karnca atei sndrmek iin azyla su tayor. (Bu suyla ate sner mi) diyorlar. (Snmese de, ben tarafm belli etmeliyim, kimden yana olduumu gstermeliyim) diyor. 60-70 sene nce, milletin ounluu Adnan Menderes'in tarafndayd, oylaryla bunu belli etmilerdi. htilali yapanlar halktan korkuyorlard, fakat idam edilecei zaman, halk tarafsz gibi davranp hibir tepki gstermeyince, en azndan bir yry bile yapmaynca, Menderes tarafszln, renksizliin, vurdumduymazln, nemelazmcln kurban oldu. Demek ki, olaylarda tarafsz deil, dorunun, iyinin tarafnda olmak gerekir.

Dost istersen Allah yeter


Sual: Baz esnaf dkknlarnda u ifadeler var: Allah zlcelal yle hitap ediyor: (Dost istersen Allah yeter, mrit istersen Kuran yeter, delil istersen Muhammed yeter, megale istersen ibadet yeter, zenginlik istersen kanaat yeter, eref istersen islamiyet yeter, ibret istersen lm yeter, dman istersen nefsin yeter, bunlar da yetmezse, Cehennem yeter.) Bu szlerin hepsi doru mudur? CEVAP inde doru szler de var, fakat Allah syledi demek yanltr. Allahn szleri, ya Kuran- kerimde, ya hadis-i kudside olur. Olmadna gre Allaha bir iftiradr, din istismardr, para iin yazlmtr. Burada yanl olan ifadeler de var. Hepsi doru olsa bile, Allah adna sylenmi olmas byk hatadr. Biz yazdk denseydi, Allah'a iftira edilmi olmazd. Dost istersen Allah yeter:
550

www.dinimizislam.com

Bir yet-i kerime meali yledir: (Mminler, mminleri brakp da kfirleri dost edinmesinler! Onlar dost edinenler, Allahn dostluunu brakm olurlar.) [Al-i mran 28] Mminleri dost edinmek, Allahn dostluuna zt deildir. Bu bakmdan Mminlerin de birbirinin dostu olduu belirtilmeliydi. Mrit istersen Kuran yeter: ok yanl bir szdr. Bu sz daha ok mezhepsizler, tasavvuf dmanlar sylyor. Tarihte birok evliya, ulema gelip gemitir. Hibiri, mrid edindiin zat brak dememitir. Her byk zatn bir hocas olmutur. Bizi irad edecek hadis-i erifler ve slam limlerinin yazlar yok mu? cma yok mu? Yalnz Kuran denince, sanki bu delillere gerek yok gibi bir mn karlabilir. Delil istersen Muhammed yeter: Bu sz de eksiktir. Dinimizde delil, sadece Peygamber efendimizin szleri deildir. Dinimizde drt delil vardr: Kitab, Snnet, cma ve Kyas. Bunlarn birisini inkr eden sapk olur. Megale istersen ibadet yeter: Bu sz de eksiktir. Buradan sanki, hep ibadetle megul ol, rzk iin alma anlam karlabilir. Megale isteyenin almas gerekir. almak da ibadettir. hadis-i erif meali yledir: (badet on ksmdr, dokuzu alp helal kazanmaktr.) [Deylemi] (alp kazanmak her Mslmana farzdr.) [Taberani] (En gzel rzk, helale, harama dikkat edilerek aln teri ile kazanlandr.) [Nesai] Zenginlik istersen kanaat yeter: Bu sz dorudur. Kanaat gibi zenginlik olmaz, nk iki hadis-i erif meali yledir: (Zenginlik, mal okluu deil, gnl zenginliidir.) [Buhari] (Kanaat edene Allah kfidir.) [Bezzar] eref istersen slamiyet yeter: Bu sz de dorudur. Mslman olmaktan byk eref yoktur. Mslman iin eref, slmn gzel ahlkna sahip olmaktr. Paramz, malmz bu uurda harcamak ereftir. Bir hadis-i erif meali yledir: (erefinizi, mallarnzla koruyun!) [bni Asakir] bret istersen lm yeter: Bu sz de gzeldir, nk hadis-i erifte, (nsana vaiz [nasihati] olarak lm yeter) buyuruluyor. (Beyheki) Dman istersen nefsin yeter: Bu sz doruysa da, eksiktir. Bir hadis-i erif meali yledir:
551

www.dinimizislam.com

(nsann en kuvvetli dman nefsidir.) [Deylemi] Burada nefs iin insann tek dman denmiyor, en kuvvetli dman deniyor. eytan da dman bilmek gerekir. Bir yet-i kerime meali: (Elbette eytan size dmandr. Siz de onu dman edinin. nk o, kendine uyanlar, [gnahlara sokup] Cehennem ehlinden olmaya aryor.) [Fatr 6] Kt arkadan da dman olduu, hadis-i erifle bildirilmitir. Uygun olmayan yazl, sesli ve grntl yaynlar da, kt arkadaa yani dmana dhildir. Bunlar da yetmezse, Cehennem yeter: Bu sz de Allaha mal etmemeli. Gnahkrlar Cehenneme gndermek yerine affolma ihtimali de dnlmeliydi, nk Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (De ki, ey ok gnah ilemekle haddi aan kullarm, Allahn rahmetinden [bizi affetmez diye] midinizi kesmeyin! nk Allah, [iman ehlinin] btn gnahlarn hi phesiz affeder. Elbette O, sonsuz mafiret ve nihayetsiz merhamet sahibidir.) [Zmer 53] hadis-i erif meali de yledir: (Gnahnz ok olup gklere kadar ulasa, Allah tel yaplan tevbenizi kabul eder.) [bni Mace] (Allahn Rab, benim de Peygamber olduuma yaknen inanana, Cehennem haram olur.) [Hkim] (Byk gnah ileyenlere efaat edeceim.) [Nesai, Tirmizi]

Sert cevap vermek


Sual: (www.dinimizislam.com sitesine sual sorunca, ok sert cevaplar veriliyor. kinci bir sual sormaya cesaret edemiyor. zellikle hanmlara sert cevap verilmesi onlar ok zyormu) deniyor. Dinimiz, yumuak cevap verilmesini emretmiyor mu? CEVAP Elbette yumuak cevap vermek gerekir, fakat sadece kendini hakl grp kar taraf sulamamal. Kabirde sorulmayacak lzumsuz eyler soran olduu gibi, imtihan etmek iin de soranlar oluyor. Verilen cevaplara itiraz edildii de oluyor. Biz de, (Bize inanmyorsanz hi sormayn, inanyorsanz itiraz etmeyin) diyoruz. Byle syleyince de kardaki krlyor. (nanmasam sorar mym) diyor. (nanyorsan niye itiraz ediyorsun) diyoruz. Bu da tartmaya, huzursuzlua sebep oluyor. Bunlara meydan verilmemeli. Sual sorarken de, tepkiye sebep olacak ekilde sert ve uygunsuz szlerden uzak durmaldr.
552

www.dinimizislam.com

Allah tel, yumuak olmay emrediyor. yet-i kerime meali: (Rabbinin yoluna, hikmetle, gzel tle davet et, onlarla en gzel ekilde tart!) [Nahl 125] ([Ey Resulm] etrafndakilere yumuak davranman, Allah telnn sana bir kerem ve rahmetidir. Eer kt huylu olup, sert davransaydn hepsi dalp giderlerdi.) [l-i imran159] (Ktl, en gzel ekilde nle! [fkeyi sabrla, cahillii yumuaklkla, ktl afla nle ki] o zaman dman sana, yakn dost gibi olur.) [Fussilet 34] Bir vaiz, (Zalim sultan karsnda doruyu sylemek cihad olur) diye, Halife Memuna, sert szler syler. Halife, (Ey vaiz, Allah tel, senden iyisini, benden ktsne gnderdii halde, o, yumuak konutu) der. Vaiz, (Benden iyi ve senden kt olan kim) der. Halife, (Benden kt olan Firavundur, senden iyi olan da Hazret-i Musadr) der. Allah tel, Hazreti Musaya, Firavuna yumuak ekilde nasihat etmesini emretmitir. (Taha 44) Yarn ahirette Firavun, (Bana sert hareket edildii iin hakk kabul edemedim) diyemeyecektir. O halde lmz, daima yumuak hareket etmek olmal. Rfk yumuaklk demektir. Katln, kabaln tersidir. Rfk, mlayimlik, naziklik, yavalk, tatllk, gzellik, acmak, iyilik etmek, ksaca slamiyete uymaktr. Hilm de yumuaklk demektir. Sert ve kaba konuan, fitneye sebep olur. Her zaman yumuak olmal, sertlikten kamal! Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: (Rfk, hikmetin badr.) [Hariti] (Allah tel, hilmi sever.) [Taberani] (Hilm sahibi olmak Peygamberlerin snnetidir.) [Beyheki] (Rfktan mahrum olan btn hayrlardan mahrumdur.) [Mslim] (Allah tel yumuak olana verdiini, sert olana vermez.) [Mslim] (Emr-i marufu rfk sahibi fakihler yapar.) [.Gazali] (Rfk, insana ziynet verir, kusurlarn giderir.) [bni Hibban] (Rfk sahibi olan, dnya ve ahiret iyiliklerine kavuur.) [Tirmizi] (Uygun sual sormak ilmin yars, rfk geinmenin yarsdr.) [Askeri] (Mmin sert deildir. Yumuaklndan dolay ahmak zannedilir.) [Deylemi] (Yumuaklk iyilik, sertlik ktlk getirir.) [Hariti] (Kolaylk ve rfk gsteren mmin, Cehenneme girmez.) [Tirmizi] (Yumuak davranmayan, hayr yapmam olur.) [Mslim]
553

www.dinimizislam.com

(Sertlikten, irkin eyden saknn! Yumuaklk insan ssler, irkinlii giderir.) [Mslim] (Yava, yumuak davranmak, Allahn kuluna verdii byk bir ihsandr) [Ebu Yala] (Hak tel yumuak huyluya yardm eder, sert ve fkeliye yardm etmez.) [Taberani] (Kznca, fkesini yenerek yumuak davranan Allah tel sever.) [sfehani] (Mmin, yumuaktr, munis deve gibi boyun eer, h denilen yere ker.) [Beyheki] (Saygszlk edene yumuak davranan, Cennette yksek derecelere kavuur.) [Taberani] (Kibirsiz, yumuak, cana yakn ve sert olmayanlara cehennem haramdr.) [Beyheki] (Yumuak huya drt elle sarl! Sertlikten uzak dur!) [Buhari] (fkelenen, dilediini yapmaya gc yettii halde, yumuak davranrsa, Allah tel da onun kalbini emniyet ve imanla doldurur.) [bni Ebid-dnya] (lim renmeye gelenleri Resulullah'n emrettii ilmi renmeye ho geldiniz diyerek gzel karlayn! Sorularna cevap verip problemlerini gzelce zmeye aln!) [bni Mace] Resulullah efendimiz, nasihat isteyen kimseye, (Kzma, sinirlenme) buyurdu. O kimse, birka kere nasihat isteyince, yine (Kzma, sinirlenme) buyurdu. (Buhari)

Esas sebep unutuluyor


Sual: Baz camilerde, (Darda insan kalmasn, saflardaki boluklar doldurun) deniyor. Peki, insan az olsa, saflarda boluk kalmas normal midir? CEVAP Bir iki saf bile olsa, saflarda boluk olmas doru deildir. Birbirine ok sk durmak lazmdr. Eshab- kiram saflar ok sk yaptklar iin, elbiselerinin omuzlar srtnmekten eskirdi. kii bile olsa arada boluk olmamal, sk durmal. Sk durmak, darda insan kalmamas iin deil, snnet olduu iindir. Bunun gibi bazlar, (Namaz genliinde kl, orucu genken tut! Yalannca bunlar kaza etmek zor olur) diyorlar. Bazen de, (ok yaayacan nereden biliyorsun, belki genken lebilirsin) deniyor. Byle szler yanltr. Bir kimse garanti bir asr yaayacan bilse de, namazn
554

www.dinimizislam.com

kazaya brakmas caiz olmaz. Namaz kazaya brakmak byk gnahtr. Yalanan kimse, btn namaz ve oru borlarn dese bile, geciktirdii iin haram ilemi olur. Kaza etmekle gnahlar affolmaz. ledii haramlardan dolay ayrca tevbe etmesi de gerekir. Bir kimse, yz yanda, gen delikanl gibi olsa, namazn ve orucunu en uygun ekilde kaza etse de, vaktinde eda edilen ibadetin sevabnn binde birine kavuamaz. Bir hadis-i erif meali yledir: (Ramazanda bir gn oru tutmayan, onun yerine btn yl oru tutsa, Ramazandaki o bir gnk sevaba kavuamaz.) [Tirmizi] Bir kimse, kendisine vacib olduu halde, kurban kesmese, bayramdan sonra onun bedelini altn olarak bir fakire vermesi gerekir. Fakire bedeli verince, kurban kesme borcundan kurtulursa da, kurban kesme sevabna kavuamaz. Vakitli ibadetlerin hepsi byledir.

Mubaha kaynak olmaz


Sual: S. Ebediyyede, yaban eei zebra eti iin hell deniyor. Biz haram biliyoruz. Hell ise ispat etmelisiniz. Buna Kuran ve hadisten delil gstermelisiniz. Meyve aalarn birbirine alamann mubah olduunun delili nedir? Bir de, Yahudilerle ortak irketleriniz olduu syleniyor. Ortak olmadnz ispat etmelisiniz. CEVAP Mubah, yani haram olmayan ey oktur. Bunlar mubah diye Kuran ve snnette yazl olmaz. Ama haram azdr ve haram olduu edille-i eriyyede bildirilmitir. Btn meyve, sebze ve otlar mubahtr. Mubah olduuna dair delil aranmaz. Haram deniliyorsa delil aranr. Mesela sarho edici otlar, sarho edecek kadar yemek haramdr. Bunun delili olur. Zehirleyen meyve veya gdalar yemek haramdr, bunun delili olur. Alerji yapp hastalandran mubah gdalar yemek haramdr. Bunun delili olur. Ama bir kivi iin, bir ananas iin, bir muz iin, mubah olduuna dair delil aranmaz. Haram diyen karsa delilini onun gstermesi lazmdr. ftira edilen kimse, kendisinin temiz olduunu ispat edemez. spat, iddia edene der. Mesela bir kimse size, (Babanz hrszdr, katildir. Falancann maln almtr, be kiiyi ldrmtr) dese, babanz bunlar yapmadn nasl ispat edecektir? Elbette bunu syleyenin ispat etmesi, delil gstermesi gerekir. Babanz, (Ben byle bir ey yapmadm) diyorsa, ondan delil istenmez. Suu kim isnat ediyorsa, ahit ve delil ondan istenir. nk bir hadis-i erif meali yledir: (spat, davacya der.) [Tirmizi]

555

www.dinimizislam.com

hls Vakf renci yurtlar


Sual: (renci yurtlar bir otel, bir han gibidir. Otelci veya hanc, orada konaklayanlarn ilerine karamaz. Niye namaz klmyorsun, niye iki iiyorsun, niye uyuturucu madde kullanyorsun diyemez. Bunun gibi yurt mdrleri de, rencilerin zel ilerine kesinlikle karamaz. nk onlarn miri deildir. Hi kimse rencilerin uygunsuz grlen zel ilerini idareye bildiremez, bildirmesi gammazlk yani ispiyonculuk olur) deniyor. hls Vakf renci yurtlar da byle midir? CEVAP Hayr. hls Vakf renci yurtlar, birer otel ve han deildir. renci eitim merkezleridir. Madd ve manev ynden rencilerin iyi yetitirilmesine, ahlakl insan olmasna allmaktadr. Mdr de, hanc deil, orann miridir. darenin koyduu kurallar renciler ineyemez. Mesela (Yurtta sigara iilmez) denmise renci iemez. Hatt (Burada kahve de iilmez) deniyorsa, kahve de iemez. Yurtta eitimciler de bulunur. Bir eitimci veya baka bir renci, kahve ienleri veya kumar oynayanlar, porno seyredenleri idareye bildirse, buna ispiyon denmez. nk buras bir eitim merkezidir, otel ve han deildir. Orada kalan herkes yurdun kurallarna uymak zorundadr. Uymayan yurttan ayrlr veya mdr, onlar yurttan atabilir.

Tbi olmann stnl


Sual: (Tbi olmak gibi stnlk yoktur) sz yanl deil mi? Tbi olunan daha stn deil mi? CEVAP Tbi olunan, elbette daha stndr. Burada, tbi olan daha stndr denmiyor, tbi olmann nemi bildiriliyor. (Tbi olmak gibi stnlk yoktur) sz yanl deildir. Resulullah efendimiz, Allah telya tbi oldu, en yksek makama kavutu. Bir yeti kerime meali: (Resulm, elbette sen en byk ahlak zeresin.) [Kalem 4] Eshab- kiram, Resulullah efendimize tbi oldu, peygamberler hari, insanlarn en stn oldu. Bir yeti kerime meali: ([Resulullah'a tbi olup] Mekkenin fethinden nce Allah iin mal veren ve savaan Eshab- kiramn, fetihten sonra Allah iin veren ve savaan Eshab- kiramdan dereceleri daha yksektir. Hepsinin derecesi eit deildir, fakat hepsi iin Hsnay [Cenneti] sz veriyorum.) [Hadid 10] Bir hadis-i erif meali de yledir:
556

www.dinimizislam.com

(Eshabm, [bana tbi olduklar iin] cin ve insanlarn hepsinden daha stndr.) [Bezzar] Eshab- kirama tbi olanlara Tabin denildi. Bunlar da, Eshab- kiramdan sonra en yksek makama ulatlar. Bir yeti kerime meali: (Muhacir ve Ensar ile iyilikte onlarn [Eshabn] izinden gidenlerden, [onlara tbi olanlardan] Allah razdr. Onlar da, Allahtan razdr. Allah onlara Cenneti hazrlamtr.) [Tevbe 100] Bu zatlara tbi olanlara da Tebe-i Tabin denildi, onlar da Tabinden sonra en yksek dereceye kavutu. Bir hadis-i erif meali yledir: (Eshabm gkteki yldzlar gibidir. Hangisine tbi olursanz hidayete erersiniz.) [Taberani, Beyheki, bni Asakir, Hatb, Deylemi, Darimi, . Mnav, bni Adiy] (nsanlarn en hayrls asrmdaki Mslmanlar [Eshab- kiram]dr. Onlardan sonra en iyileri, onlardan sonra gelenler [Tabin]dir. Onlardan sonra en iyileri, onlardan sonra gelenler [Tebe-i Tabin]dir.) [Buhari] Bir Mslmann da stn bir erefe kavumas iin, mezhebinin imamna, mezhebindeki limlere tbi olmas gerekir. Bir hadis-i erif meali yledir: (limlere tbi olun! Onlar, dnyann dr.) [Deylemi] Grld gibi dinimiz, batan sona kadar tbi olmann faziletiyle doludur.

Sevdiiyle beraber olmak


Sual: Bir hadiste, (hirette herkes, sevdiiyle beraber olacaktr) deniyor. Bir kimse, birden fazla kiiyi severse, o zaman hirette hangisiyle beraber olacaktr? CEVAP Sevgi ve beraber olmak ifadeleri bilinmedii iin, yani sevgi denince hemen kadn erkek arasndaki ehvet anlald iin, beraber olmak denince de, kar koca olmak anlald iin byle tuhaf sorular soruluyor. Hatt genlerin imanlarn alp onlar Hristiyan yapmak isteyen bir yazar, Mevlid kitabndaki, Allah telnn, (Habibim sana k olmuam) ifadesini cahillerin anlad gibi anlam, (Bu yanltr) demitir. Hadis-i erifte, Cennette beraber olacaktr denmiyor, ahirette deniyor. Bir kimse, dnyada ateistleri, dinsizleri, kfirleri seviyorsa, ahirette onlarla birlikte Cehennemde olacak yani onlarla beraber azap grecek demektir. Demek ki, beraber olmas, onlara ne yaplyorsa, buna da ayn ey yaplacak demektir. yilikse iyilik, ktlkse ktlk yaplacak demektir.
557

www.dinimizislam.com

Sevmesi, kan gzn deil, itikadn, ahlakn, amelini, yolunu beenmesi demektir. Bir kimse, dnyada, Peygamberi, evliya zatlar, salihleri seviyorsa, onlarn bildirdii gibi inanyor ve o ekilde yayorsa Cennette onlarla beraber nimetlere kavuacaktr. Bir kimse, onlar gibi inanmaz, onlar gibi yaamaz, yani namaz klmayp, oru tutmayp, ben onlar ok seviyorum derse, sznde yalancdr. Seven sevdiinin yolunda olur. Sevdiklerinin yolunda olmayan da, ahirette onlarla beraber olamaz. Hristiyanlar, sa aleyhisselam sevdiklerini sylyorlarsa da, ona uymadklar, onu ilah bildikleri iin, Cennete giremeyecekleri Kur'an- kerimde bildiriliyor. Hazret-i Aliyi seviyoruz diyen Hurufiler de, onun yolunda gitmedikleri, bir ksm onu Peygamber, bir ksm da ilah bildikleri iin, akbetlerinin Hristiyanlar gibi olaca din kitaplarnda yazldr. Allah tel Musa aleyhisselamla Tur Da'nda konutuu iin, hazret-i Aliye ilah diyenler, (Kamber'i grdm anda / Gller aar dost banda / Musa ile Tur Da'nda / Aliyi grdm Aliyi) trksn sylyorlar. Yahudiler hazreti zeyir iin Allah'n olu diyor. Hristiyanlarn Hazreti sa iin de, hem Allah, hem Allah'n olu gibi, acayip inanlar var. Bunlara Allah'n olu veya Allah demekle, o zatlar sevilmi olmaz. Sevmenin art, onlarn bildirdii gibi gibi inanmak, onlarn yolunda olmaktr.

Aklama
Bu sitemizi, Ehl-i snnet limlerinin kymetli eserlerini kaynak alarak, Ehl-i snnet itikadna uygun olarak hazrladk. mam- Rabbani hazretleri buyuruyor ki: (Hadis-i erifte, (mmetim yetmi frkaya ayrlr, yetmi ikisi Cehenneme gider, yalnz bir frkas kurtulur. Bu frka, benim ve Eshabmn yolunda gidenlerdir) buyuruldu. Bu frkaya Ehl-i snnet denir.) [C.2, m.67] Kur'an- kerimde mealen buyuruluyor ki: (nsanlar, dinde eitli gruplara blndler. Her grup, kendi yolunu doru sanp sevinmektedir.) [Mminun 53] Bir kimse, kendi bana Kur'an- kerimi ve hadis-i erifleri okuyup da doru yolu bulamaz. in ehli olan limlere ihtiya vardr. 72 sahte altnn iine bir tane hakiki altn konsa, bunu sarraflardan bakas anlayamad gibi, 73 frkadan hangisinin doru olduunu da ancak
558

www.dinimizislam.com

Ehl-i snnet limleri anlar. Akl ile doruyu bulmaya alrsak bu ok g, hatta imkanszdr. Her frkadaki insan, Bu frka doru yolda diyor. Bu ite selim olmayan akl l olmaz. l olsayd, 72 sapk frka meydana kmazd. Her frkaya girenler de, aklna gre bu frkalar tercih etmitir. Akla uyulursa, insan says kadar frka meydana kar. Piyasada birok kitap, birok grup var. Bunlar iin bizim iyi veya kt dememizin bir kymeti yok. Yani bir insan biz iyi deyince iyi olmaz, biz kt deyince kt olmaz. ahs ismi kitap ismi nemli deil. Binlerce lim ve kitap var. Elimizde l olursa rahat ederiz, kendimiz anlarz. ly imam- Rabbani hazretleri veriyor: (Bir hkmn doru veya yanl olduu Ehl-i snnet limlerinin bildirdiklerine uygun olup olmamakla anlalr. nk Ehl-i snnet limlerinin bildirdiklerine uymayan her mana, her bulu kymetsizdir, yanltr. nk her sapk, Kur'an ve snnete uyduunu sanr, sapklnn doru olduunu iddia eder. Yarm akl, ksa gr ile, bu kaynaklardan yanl manalar karr. Doru yoldan kayar, felakete gider. yet-i kerimede, (Kuran- kerimde bildirilen misaller, oklarn kfre srkler, oklarn da hidayete ulatrr) buyuruluyor. Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri manalar dorudur, bunlara uymayanlar yanltr.) [1/ 286] Demek ki doru olmann ls, Ehl-i snnet limlerinin kitaplarna uymasdr. Yine Ehl-i snnet limleri buyuruyor ki: Allah tel, slamiyeti doru olarak renmek isteyene, bunu nasip edeceine sz verdi. Allah sznden dnmez. Bunun iin, Ya Rabbi, sana inanyorum, seni ve Peygamberlerini seviyorum. slam bilgilerini doru olarak renmek istiyorum. Bunu bana nasip et ve beni, yanl yollara gitmekten koru diye dua etmeli, istihare yapmal! Cenab- Hak ona doru yolu gsterir. Allah telnn szne gvenmeli, Ona snmaldr. Kuran- kerimde mealen buyuruluyor ki: (Doru yolu arayanlar, saadete ulatran yollara kavutururuz.) [Ankebut 69] (Allah, kendisine yneleni doru yola iletir.) [ra 13] (Allah asla verdii szden dnmez.) [Zmer 20]
559

www.dinimizislam.com

u anda eitli gruplardaki insanlarn da, byle dua etmekten ekinmemeleri gerekir. H Allah tel yanl bir i yapmaz. Belki yanl yolda olabilirim diye dnerek, Ya Rabbi kimler doru yolda ise, senin rzan kimlerle ise, bana onlar sevmeyi, onlarla beraber olmay nasip eyle diye dua etmelidir. Eer doru yolda ise, duann bir zarar olmaz. Yanl yolda ise, ihlasla yapt dua sebebiyle doruya kavumu, kurtulmu olur. Byle dua etmekten ekinmemelidir. Dnyadan herkes ahirete yolculuk yapyor. Herkes bir vastaya binip gidiyor. Bir vastaya binmek deil, doru vastaya binmek nemlidir. Yanl vastaya binen, istedii yere deil, vastann gittii yere gider. Kbeye gitmek iin niyet edip Parise giden uaa binen, niyeti halis olsa da Kbeye varamaz. Allah tel rzka kefildir ama imana kefil deildir. Doru iman sahibi olmaya almaldr. tikad dzeltmeden nce ibadet etmenin faydas olmaz. Doru itikad, ehl-i snnet itikaddr. Doru itikad 1 rakam gibidir. hlasl ibadetler sana konan 0 [sfr] rakam gibidir. Bir sfr konunca 10, iki sfr konunca 100 olur. Sana ne kadar 0 konursa deeri artar. 1 ekilirse hepsi 0 olur. hlassz, yani riya ile yaplan ameller de, soldaki sfr gibi yani 1 rakamnn soluna konan sfr gibi deersizdir. tikad doru olunca ibadetleri arttrmak, insann gayretine, ihlasna, ilmine baldr. stedii kadar artrr. Ancak, doru itikad, yani ehl-i snnet itikad yoksa ibadetlerinin hi faydas olmaz, soldaki sfr gibi deersizdir. Btn dnya bize verilse, fakat itikadmz dzgn deilse, hlimiz haraptr. Eer btn dertler bize verilse, itikadmz doru ise, zlmek gerekmez. Doru itikadn Ehl-i snnet vel-cemaat olduunu slam limleri ittifakla bildirmilerdir. Knye Sahibi: Mehmet Ali Demirba Gazeteci - Yazar 29 Ekim Cad. No:23 Kat:4 Yenibosna stanbul mehmetali.demirbas@tg.com.tr

560

You might also like