Hava Kirliliği Ve Neticeleri (12/11/2012)

Kmil B.
VARINCA Adyaman niversitesi Mhendislik Fakltesi evre Mhendislii Blm

12 Kasm 2012 Pazartesi
Londrada hava kirlilii

Tarih: 5 Aralk 1952 Yer: Londra Olay: Ani ve byk apl bir hava kirlenmesi Sonu: 4000 l
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - Adyaman niversitesi evre Mhendislii Blm
Akla gelen sorular

Hava kirlilii nedir? Nasl tanmlanr? Hava kirlilii niye olur? Nasl meydana gelir? Sebepleri, kaynaklar nelerdir? Hava kirlilii olursa ne olur? Neticeleri nelerdir? Hava kirlilii nlenemez mi? Nasl? Ben ne yapabilirim?
Dnya
Ekvator ap: 12.756,28 km Ekvator evresi: 40.075 km Yzey alan: 510.067.420 km2 Hacim: 1,08 x 1012 km3 Yzey scakl: 14-15C (287 K)
4 Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - Adyaman niversitesi evre Mhendislii Blm
Hava
Hava, bir gaz karmdr. %78,084 azot, %20,946 oksijen, %0,934 argon ve geri kalan %0,03768lk ksmda ise karbondioksit ve dier gazlardan oluur.
Hava kirlilii
Kirlilik, dengenin bozulmasdr.
Hava kirlilii, havann doal ieriinin deimesi, dengenin bozulmasdr.
Hava kirleticileri
Gaz Kirleticiler (CO, CO2, SOx, NOx, vb) Kalc organik kirleticiler (Dioksin/furan, PCB vb.) Ar metaller (Kurun, cva, kadmiyum, nikel vb.) Partikler madde (PM)
Gaz kirleticiler
Fosil yaktlarn yaklmas sonucu oluurlar. CO2 yanmann, CO tam olmayan yanmann rndr. COnun esas kayna tama aralardr. SO2nin antropojenik kayna kkrt ierikli fosil yaktlarn (kmr ve ar yalar) yaklmas. Kkrt ierikli madenlerin erimesi, volkanlar ve okyanuslar SO2nin doal kaynaklardr. Azot oksitler genellikle NO olarak salnrlar ve atmosferde ozon ve radikallerle hzl bir ekilde reaksiyona girerek NO2yi olutururlar. Bunun yannda atmosferin en alt tabakasnda NO2 ve uucu organik bileiklerin gne ile reaksiyona girmesiyle troposferik ozon oluur. Esas antropojenik kaynaklar hareketli ve noktasal yanma kaynaklardr. Yanma sonucu oluan dier bir kirletici uucu organik bileiklerdir (VOC). VOCler benzen gibi organik yapda kimyasal trleri ierirler. Gaz kirleticilerin byk ksm solunup ve solunum sistemini etkilerken VOCler ise kansere neden olurlar.
Karbondioksit (CO2)
17. yzyln balarnda kefedilmi; Renksiz, kokusuz; Atmosferde %0,035 orannda bulunan; Karbon ieren maddelerin yaklmas ile ortaya kan bir gazdr.
Kkrt dioksit (SO2)

Renksiz, keskin kokulu reaktif bir gaz, Kkrt ieren maddelerin yaklmas, metal ergitme ilemleri ve dier endstriyel prosesler sonucu oluur. Hrltl solunum, gs skmas ve kesik nefes almaya sebep olur.
10
Azot dioksit (NO2)

Krmzms kahverengi renkli; Yanma sonucu oluur, Astm gibi solunum hastal olan yetikinler ve ocuklarda; ksrk, hrltl solunum ve kesik nefes alma gibi solunum belirtilerine neden olabilir. Ksa sreli maruziyet dahi akcier fonksiyonunu etkiler.
11
Kalc organik bileikler

Kimyasallarn toksik grubudurlar. Uzun sre bozunmadan kalabilirler Besin zincirinde birikirler. Pestisitleri, dioksin/furan, PCB (poliklorlubifenil) ve dier klorlu organik trleri ierir. Dioksinler tam olmayan yanma srasnda ve klor ieren materyallerin yanmas ile oluurlar. Bu bileikler atmosfere salndktan sonra toprakta, suda ve canllarn ya dokularnda birikirler.
12
Ar metaller
Metal elementlerini ierir. Dnyann kabuundaki doal bileenlerdir. Metaller indirgenemez ya da paralanamazlar. Ancak hava araclyla (atmosferik tama) tanp toprak, su ve insanlarn besinlerine girebilirler. Bunun yannda metaller yanma ve atksu dearj gibi evreye ok eitli kaynaklardan girebilmektedirler. Metallerin ok kk bir ksm insan vcuduna iz element olarak girer ve bu iz elementler normal metabolik reaksiyonlar iin gereklidir. Yksek konsantrasyonlarda metaller toksik olabilirler. Metabolize edilmeleri ve vcuttan atlmalar ok yava olduu iin vcutta hzl bir ekilde birikirler.
13
Partikler madde
Hava iinde askda halde bulunan paralardr. Doal ve antropojenik faaliyetler sonucu oluur. Esas kaynaklar fabrikalar, enerji tesisleri, yakma tesisleri, inaat faaliyetleri, yangnlar ve rzgrdr. PMin sala etkilerini deerlendirmek iin nemli rol oynayan parametreler partikl ap, yzeyi, kompozisyonu ve saysdr. Ultra ince ve ince partikller salk etkisi bakmndan kaba partikllerden daha tehlikelidir.
14
Partikler Madde (PM)

Partikllerin boyutu ok deiiktir ve farkl kategorilerde tanmlanabilirler. Ultra ince (ultra fine) aerodinamik ap 0,1 mden kk olanlar nce (fine) partikller aerodinamik ap 1 mden kk olanlar Kaba (coarse) partikller ap 1 mden byk olanlardr. PM2,5 2,5 mden kk olan ince partikller Tm yanma prosesleri ve baz endstriyel prosesleri ierir. Solunum sistemi iine girerek alveollarde birikim yaparlar. PM10 10 mden kk olan kaba partikller Kaba partikl kaynaklar ise krma, tme ilemleri, yollardan kalkan tozlardr. st solunum sisteminde birikirler.
15
Hava kirliliinin kaynaklar

Hava kirliliinin kaynaklarn snfa ayrabiliriz. Nokta Kaynak Byk emisyon kaynaklar, endstri kurulular izgi Kaynak (Hareketli Kaynak) Karayollar vb Alan Kaynak Meskun alanlar
16
Nokta kaynaklar
Tek bana olduka fazla miktarda kirlilie sebep olan tesisler
17
izgi kaynaklar (hareketli kaynaklar)
Karayollarnda aralardan kaynaklanan emisyonlardr.

18
Alan kaynaklar
Meskun mekanlarnda iinde bulunduu yayl emisyon kaynaklar

19
Dalm - Dispersiyon
E: salm, C: evre konsantrasyon, D: kme

20
Hava kirliliinin neticeleri

Hava kirlilii
Hava Kalitesinin bozulmas Asit yamurlar Canl-cansz varlklar zerinde tahribat ve tahriat Scaklk deiimleri Ozon Tabakasnn ncelmesi
Solunum rahatszlklar
Hastalklar Zehirlenmeler lmler
Buzul erimeleri
Deniz seviyesinde ykselme
Sera etkisi
Kresel Isnma
Basn merkezlerinde deiim Rzgar kuaklarnda deiim
klim Deiiklii
U meteorolojik olaylar
21
22
Solunum Sistemi
Hava kirleticilerinin hepsi solunum yollarn etkiler. Konsantrasyon ve maruz kalma sresi etkiyi belirler. Grlen belirtiler; burun ve boazda tahri, akcierlerde dz kaslarn evresinin skmasndan dolay hava yollarnn daralmas, ksrk, hrlt, ksa nefes alma gibi problemleri oluturur. Sonuta akcier fonksiyonunu azaltr, astm, anfizem ve akcier kanserine neden olurlar.
23
Dolam Sistemi
Karbonmonoksit (CO) hemoglobine balanr ve onun oksijen tama kapasitesini azaltr. Bu durum oksijen eldesini azaltarak farkl organlarn, zellikle yksek miktarda oksijen tketen (kalp, beyin) organlarn fonksiyonunu etkiler. Partikler madde kanda phtlamaya neden olur ve kan damarlarn etkiler. Bu da bir eit kalp hastal olan (angina) ve mikrokardiyal bozulmalara nclk eder. Taikardi, kan basnc ve kanszlk da (anemi) art ar metal (cva, nikel, arsenik vb) kirlilii sonucu grlr.
24
Sinir Sistemi
Sinir sistemi ar metaller ve dioksinlerden etkilenmektedir. Arsenik, cva ve kuruna maruz kalma sonucunda bellek karkl, uyku dzensizlii, fke, yorgunluk, el titremesi, bulank grme, heceleri kartrarak okuma gibi belirtilerin grld belirlenmitir. Dioksinler sinir iletim hzn azaltrlar ve ocuklarn zihinsel geliimini bozarlar .
25
Sindirim ve Boaltm Sistemi

Dioksinler karacierde hcre hasarna neden olurlar, sindirim sistemi ve karacier kanserlerine neden olurlar. Ar metaller bbrekte hasara neden olurlar. Dk molekl arlkl proteinlerin vcuttan atlmn artrr, ta oluumunu ve kanser riskini arttrrlar.
26
Kirlilik haritalar (NO2)
27
Hava Kalite ndeksi (HK)

HK, yaadmz evredeki hava kalitesinin gnlk olarak rapor edilmesi iin kullanlan bir indekstir. Yaadmz blgenin havasnn ne kadar temiz veya kirli olduu ve ne tr salk etkilerinin oluabilecei konusunda bilgiler verir. HK, kirli havann solunmasndan bir ka saat sonra veya bir ka gn iinde oluabilecek salk etkilerini belirtir.
28
HK snflandrmalar
Hava Kalitesi ndeksi (HK) HK belirtilen aralkta olduunda 0 - 50 51 - 100 101 150 151 - 200 Salk Seviyesi Renkler
...Hava kalitesi
... renk ile sembolize edilir Yeil Sar Turuncu Krmz
yi Orta Hassas gruplar iin salksz Salksz
201 - 300
301 - 500
ok Salksz
Tehlikeli
Pembe
Kahverengi
29
HK deerleri
CO iin HKnin 100 olmas, 9400 g/m3 (9 ppm) CO seviyesine karlk gelir. (ortalama 8 saat) SO2 iin HKnin 100 olmas, 383 g/m3 (0.14 ppm) SO2 seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat) NO2nin ksa sreli salk etkileri, HK deeri 200n zerine kncaya kadar olumaz. Bu nedenle, HK, NO2 iin 201in altnda hesaplanmaz. NO2 iin HKnin 201 olmas, 1242 g/m3 (0,65 ppm). NO2 seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat) PM10 iin HKnin 100 olmas, 150 g/m3 PM10 seviyesine karlk gelir. (Ortalama 24 saat)
30
31
32
Nedir? Ne yapar?
33
Asit yamurlar
Asit yamuru asidik kimyasallarn yamur, kar, sis, i veya kuru paracklar halinde dmesine verilen isimdir. Atmosfere yaylan kkrt dioksit ve azot dioksit gazlarnn kimyasal dnmlerden getikten sonra bulutlardaki su damlacklar tarafndan emilmesi ile oluur. Daha sonra bu damlacklar yeryzne yamur, kar gibi yollarla derler. Bu topran asitlik miktarn arttr ve tatl su kaynaklarnn kimyasal dengesini bozar. Havadaki tipik karbondioksit konsantrasyonunda oluan yamurun pH' 5,6 civarnndadr. Bu yzden pH' 5,6'nn altndaki yamur asit yamuru olarak nitelendirilir.
34
Dnden bugne Dnyann scaklk deiimi ve dourduu sonular
35
Dnyann Scaklk Deiimi
36
Scaklk deiiminin sebepleri

Dnyann durum ve hareketindeki deiiklikler Kta kayma hareketleri ve da oluumlar Yanarda faaliyetleri Gneteki deiimler
37
Dnyann hareketinin deimesi
38
Kta hareketleri
Kta kayma hareketleri ve da oluumlar okyanus aknt sistemi ve rzgar sistemlerini deitirdiinden iklime etki yaparlar.
39
Antarktika

Dnyann en souk blgesi, Avustralyann iki kat byklnde, 15 milyon yldr %98i buz, Dnyadaki buzullarn %90i, temiz suyun %70i burada, Buz kalnl 1,5-4,5 km, Gelen nn %80-85ini yanstr, Dnya ikliminin soutma sistemidir, Rzgar sistemi ve okyanus aknt sistemini etkiler
40
Okyanus aknt sistemi - tayc bant

Okyanuslar aras su alveriini salar, Dnyadaki rmaklarn 20 kat kadar su tar, Is transferini salar, Bat Avrupa bu bant sayesinde 10 derece daha scak
41
Yanarda faaliyetleri
Yanarda patlamalaryla atmosfere ok byk miktarlarda toz ykselir. Bu tozlar, gne nlarnn geiini engelleyen bir tabaka oluturur ve bylece dnyann scakl da der.
42
Scaklk-Aerosol ilikisi
1991de Filipinlerdeki Pinatubo yanardann patlamasyla tonlarca kkrt dioksit stratosfere yaylm ve orada slfrik asit damlacklarna dnmt. Tm dnyaya yaylan bu ayresol battaniyesi, gelen gne nlarn yanstt gibi dnyann ssn da souruyordu. Bu yznden de bir yl boyunca dnyann ortalama scaklnda bir d yaanmt.
43
Gneteki deiimler
Gne'in manyetik alanndaki deiimler ve Gne lekeleri, yaylan enerji miktarn etkiler. Bu da doal olarak Dnya'nn ald enerji miktarnn deimesine yol aar ve iklimler etkilenir.
44
Isnyoruz
Bugn aslnda, bundan 50 milyon yl nce balam olan souk dnemin iindeki ksa sreli scak vahalardan birindeyiz. Byk bir olaslkla da vahann sonu grnmeye balad. Buna gre dnya u anda artk souma eiliminde olmal. Ancak son 150 yllk gzlemler, bir eylerin sanki ters gittiini gsteriyor. Soumuyor, snyoruz.
45
Isnmann delilleri
Scaklk kaytlar Gl ve akarsulardaki scaklk art Buzul erimeleri Deniz kabarmalar Atmosferde scakln 0 dereceye indii yksekliin artmas 1970ten bu yana her sene 4,5 m artyor
46
Scaklk kaytlar
1860-2000 yllar arasnda 0,7 derecelik bir art
47
Buzullarn erimesi
Yeni Zelanda'daki buzullar yalnzca 20 ylda ktlelerinin n yitirdiler, spanyada 1980'de 27 olan buzul says bugn 13e dm durumda, Peru Andlar'ndaki Qori Kalis buzulu, 1963-78 yllar arasnda, ylda 4 metre kadar geri ekilirken, 1995'te buzulun yllk geri ekilme hz 30 metreye ulat, Afrika'da Kilimanjaro Da'ndaki buzul, 20. yzylda ktlesinin yaklak drtte n yitirdi, Ayn dnemde Kafkaslardaki buzullarn ktlesi yarya indi, in-Rusya snrnda, Tiyen an Dalar'ndaki buzullarsa son 40 ylda yaklak % 20 kldler.
48
Buzul erimeleri
Dnyamzn snyor olduuna ilikin en gzel delillerinden biri, orta ve alak enlemlerde dalardaki buzullarn geri ekilmeleridir. Bu geri ekili, zellikle son yirmi ylda hz kazanmtr. Buzullardan buharlaan sular da denizlerin dzeylerinin ykselmesine yol aar. Bu deer 20. yzylda 10-25 cmdir.
49
Buzul erimeleri
50
Buzul erimeleri
51
Nedir? Nerededir?
52
Ozon bilgisinin zamansal geliimi

1840 : Ozon kefedildi, 1880 : Gnein ultraviyole nlarna kar bir filtre vazifesi yapt ve stratosferde bulunduu fark edildi, 1920 : Ozon tabakas ile ilgili ilk sistematik lmler balad, 1985 : Ozon delii kefedildi, 1987 : Montreal Szlemesi imzaland.
53
54
55
yi-Kt ozon
56
Ozon tabakasnn incelmesi
57
Ozon tabakasn zledim!
58
Nedir? Nasl oluyor?
59
Gelen enerjinin dalm
60
Doal Sera Etkisi
61
Sera Gazlar
Su buhar (H2O) Ozon (O3) Karbondioksit (CO2) Metan (CH4) Azot oksit (N2O) Kloroflorokarbonlar (CFC)
62
Kresel Isnmaya katklar
63
Karbondioksitin sera etkisi

1860dan bu yana meydana gelen 0,7 derecelik artn %60 karbondioksitten kaynaklanyor. Atmosferdeki karbondioksit miktar son 200.000 yln en st dzeyinde Sorumlusu: nsanolu
64
Karbondioksitteki art
65
Olaylarn karbondioksit art ile ba

Yz elli yllk scaklk kaytlar, Dnyann bu dnemde 0,50,7C kadar sndn ortaya koyuyor. Bilim adamlar, endstri devrimiyle birlikte atmosferde karbondioksit ve metan gibi sera gazlarndaki artmasnn bu snmayla ilikili olduunu dnyorlar. nk buz rnekleri zerinde yaplan almalar, yz binlerce yl boyunca atmosferdeki sera gaz oranlarnn Dnyann scaklyla birlikte artp azaldn gsteriyor.
66
67
68
69
Kii ba karbondioksit salnm
70
71
Tahmini karbondioksit dzeyi

Kresel snmann durdurulabilmesi iin tm lkelerin atmosfere saldklar CO2 miktarnda ok ciddi bir azalma olmas gerekiyor. Ne var ki ne sanayilemi lkeler ne de gelimekte olanlar bu ynde her hangi bir nlem almyorlar. Karbon dioksit dzeyi de azalmak yle dursun srekli olarak ykseliyor; bu hzla giderse 2100de 1850deki dzeyinin 3 katna kmas bekleniyor.
72
Metan (CH4)
Havadan hafif, renksiz, kokusuz, Atmosferde CO2 miktarnn 1/200 kadar, Is tutma kapasitesi CO2in 20 kat, Atmosferde kalma sresi 10 yl, Kresel snmann %1015inden sorumlu, Her yl %1 orannda artyor.
73
Kloroflorokarbonlar (CFC)
1928 ylnda yeni bir gaz tr olan kloroflorokarbonlar bulunur. Ksaca CFC olarak gsterilen bu gazlar ok ilgin zelliklere sahiptir: Zehirli deil, korozif deil, yanc deil, olduka kararl, uzun mrl ve uucu. Bu stn zelliklerinden dolay harika gaz olarak adlandrlan kloroflorokarbon gazlar, ksa zamanda ok geni uygulama alan bulur. zellikle soutucularda, iklimlendirme cihazlarnda, pskrtclerde ve kpk retiminde ok yaygn olarak kullanlr. Kullanldka ilevi biten gazlar ve atklar srekli olarak havaya braklr. Bu gazlar uucu olduklarndan kolaylkla atmosfere yaylr. Kararl olduklarndan bozulmadan atmosferde uzun sre kalabilir ve zamanla tm atmosfere yaylr. CFC gazlarnn atmosferdeki deriimi 1950'lerden sonra hzla artar.
74
Mukayese tablosu
CO2 sera etkisindeki rol yksek ozon tabakasna etkisi balca doal kaynaklar balca insani kaynaklar artrc-azaltc doal evrim yksek artrc-azaltc sulak alanlar CH4 yksek artrc-azaltc topraklar, tropikal ormanlar N2O CFC'ler yksek Azaltc yok yksek yok hidrokarbonlar O3 H2O yksek Azaltc buharlama
pirin tarlalar, fosil yaktlar, hayvanlar, fosil ormanszlatrma yaktlar, biomas yanmas 50-200 yl 10 yl
buzdolaplar, Nox'li gbreler, toprak aerosoller, hidrokarbonlar, kullanmnda deiim endstriyel ilemler biomas yanmas 150 yl 60-100 yl haftadan aya kadar 10 20-40 (kuzey yarmkrede) %0,5-2
sulama
kal sresi
gnler
endstri ncesi younluk (ppb)

imdiki younluk
280.000
700
285
bilinmiyor 3.000-6.000 (stratosferde) bilinmiyor
363.000
1.670
310
CFC-11: 0,26 CFC12: 0,52 CFC-113: 0,08

4%
art hz
0,50%
0,90%
0,30%
kresel snmaya katks

insani sera etkisindeki pay
11
270
3400-7100
60%
15%
5%
12%
8%
Bilinmiyor
75
Nedir? Ne oluyor?
76
Tanmlar
Hava, herhangi bir yerde ve zamandaki atmosfer koullarnn ksa sreli durumudur. Hava, yeryznn herhangi bir yerindeki scaklk, ya, nem, gnelenme, sis, bulut, rzgar ve hava basnc gibi ok saydaki deikenin birliktelii ile aklanr. klim, yeryznn herhangi bir yerinde uzun yllar boyunca gzlenen hava koullarnn ortalama durumudur. Ancak iklim, yalnzca ortalamaya yakn koullar deil, u deerleri (ekstremleri) ve tm istatistiksel deiimleri de ierir. klim deiiklii, nedeni ne olursa olsun (tabii yada insan faaliyetler neticesinde) iklim koullarndaki byk lekli (kresel) ve nemli yerel etkileri bulunan, uzun sreli ve yava gelien deiiklikler biiminde tanmlanr.
77
klim Deiikliinin gstergeleri

Scaklk deiimleri, Ya deiimleri, Nem oranlarndaki deiimler, Bulutluluk oranlarndaki deiimler, Rzgar kuaklarndaki deiimler, Basn alanlarnda deiiklik, Gnelenme oranlarndaki deiim, Dier meteorolojik olaylardaki deiimler
78
Kresel iklim modelleri

Matematik modelleme Bilgisayar destekli modeller Tm modeller bir kresel snma olacanda birleiyor. Ancak ne kadar olaca ve etkileri konusundaki ngrler deiiyor.
79
Muhtemel etkiler
Hidrolojik dngnn deimesi Enerji temin gvenlii Su kaynaklarnn hacminde ve kalitesinde azalma Kara ve deniz buzullarnn erimesi Kar ve buz rtsnn alansal olarak daralmas Deniz seviyesinin ykselmesi Kuraklk ve seller klim kuaklarnn yer deitirmesi Yksek scaklklara bal salgn hastalklarn ve zararllarn artmas sonucunda dnya leinde sosyo-ekonomik sektrleri, ekolojik sistemleri ve insan hayatn dorudan etkileyecek nemli deiiklikler
80
Buzullarn erimesi
Kuzey kutbundaki buzullarn tamamnn eriyecei ngrlyor, Deniz seviyesinin 15-95 cm artaca ngrlyor, Milyonlarca insann yaad Nil ve Yangtze deltalar, Po ovas, ukurova, Banglade kylar, Pasifik'teki ada lkeleri sular altnda kalacak, evrede mlteci patlamas ve toplumsal atmalar ortaya kacaktr. Temiz su kaynaklarnn denizlere karmas ve su skntlar
81
Scaklk art
Scaklktaki artn 1-3,5 derece olaca ngrlyor, Artan scaklktan dolay insan lmlerinde art, Scak dalgalar, kuraklk, ar yalar, seller, ortalama scaklklarda deiiklikler, vb. ar doa olaylarnda da bir art bekleniyor.
82
Tayc bandn deimesi

Aknt sistemi durabilir, Akntnn stt yerler sour, Akntnn getii yerlerde iklim farklar azalr, Yangnlar, ormanszlama, erozyon, sel, frtna ve kasrgalarn artmas
83
nsan sal
Scak oktan kaynaklanan insan lmleri Ozon tabakasnn incelmesinden kaynaklanan cilt ve deri hastalklar, yanmalar Stma gibi salgn hastalklarn yaylmas Virs eitliliinin ve dalmn artmas
84
Canllara etkisi
Bitki ve hayvanlarn yaam alanlarnda deiiklikler Baz bitki ve hayvan poplasyonlarnda azalma Aalarn erken ieklenmesi, bceklerin erken ortaya kmas, kularn erken yumurtlamas Bitki ve kara hayvan trlerinin drtte birinin yada 1 milyondan fazlasnn yok olabilecek
85
Dnyaya ka tane gkta arpt umurumda deil, ben hala insan trnn ortadan kalkmasna kresel snmann neden olduuna inanyorum.
86
Tarmdaki deiimler
Farkl ya sistemleri tarm alanlarnn deimesini salayacak, Maliyet artacak, Kuraklk artan yerlerde tarm azalacak,
87
Enerji sektrne etki

Fosil yakt yerine alternatif enerji kayna araylar Temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarna verilen nemin artmas
88
Kasrga
Scak iklim kuanda, ani basn farklarndan kaynaklanan ve hzlar saatte 100 - 150 kmye kadar kabilen ok iddetli rzgrlardr. Daha ok okyanuslar zerinde oluurlar. Belirli yollar izleyerek karalarn zerine de sokulurlar. Sarmal hava hareketleri halinde olduklarndan, genellikle hortumlara sebep olurlar. evrelerine byk zarar verirler.
89
Kasrgalar
90
Kasrgalar
91
Kasrgalarn neticeleri
92
93
94
95
Tedbirler, szleme ve anlamalar
96
Kirlilik nleme mekanizmalar

Yakt deiimi Enerji kayna olarak daha evreci yaktlar kullanmak Teknoloji deiimi Yakma sistemlerinde teknolojik yenilikler kapsamnda deiiklikler Artma Emisyonlarn azaltlmas iin atk gazlarn artlmas Kanuni dzenlemeler Kanun, ynetmelik ve uluslararas szlemeler
97
Toplantlar - Szlemeler
1979 : WMO I. Dnya klim Konferans Eyll 1987 : Montreal Szlemesi
Ozon tabakasna zarar veren kimyasallarn azaltlmas
1988 : Deien Atmosfer Toronto Konferans

BM klimin Korunmas Karar
1990 : WMO II. Dnya klim Konferans 1992 : BM evre ve Kalknma Konferans (Yeryz Zirvesi)
BM klim Deiiklii ereve Szlemesi Ama: Atmosferdeki sera gaz birikimlerini, insann iklim sistemi zerindeki tehlikeli etkilerini nleyecek bir dzeyde durdurmak
98
Toplantlar - Szlemeler
Hkmetler aras klim Deiiklii Paneli (IPCC) Nisan 1995 Almanya : 1. Taraflar Konferans DS Berlin Buyruu Aralk 1997 Japonya : 2. Taraflar Konferans DS Kyoto protokol Gelimi Taraf lkeler insan kaynakl karbondioksit (CO2) edeer sera gaz salmlarn 2008-2012 dneminde 1990 dzeylerinin toplam olarak en az % 5 altna indireceklerdir Kasm 1998 Arjantin : 3. Taraflar Toplants DS Buenos Aires Eylem Plan
99
klim deiiklii ereve szlemesi

1991 ylnda Rio evre ve Kalknma Konferansnda kabul edilip 50 lkenin onaylamasn mteakip 21 Mart 1994te yrrle girmitir. Szlemenin amac; atmosferde tehlikeli bir boyuta varan insan kaynakl sera gaz emisyonu konsantrasyonunun iklim sistemi zerindeki olumsuz etkisini nlemek ve belli bir dzeyde tutulmasn salamak. Ek II listesi: 1992de OECD yesi 24 lke, Avrupa Birlii lkeleri Ek I listesi: Ek II listesine ek olarak Pazar ekonomisine gei srecinde olan lkeler
100
101
Kyoto Protokol
DSnin yetersiz olduu dnlerek ykmllklerin daha sk hale getirilmesi ve yasal balayc bir belge olmas amacyla Kyoto Protokol hazrlanm olup 16 Mart 1998-15 Mart 1999 tarihleri arasnda imzaya ak kalmtr. Protokole gre Ek I listesinde yer alan lkeler 2008-2012 birinci taahht dnemi sonunda toplam sera gaz emisyonlarn ortalama olarak 1990 yl seviyesinin en az %5,2 altna indirme ykmlln kabul etmitir.
102
Kyoto Protokol
Protokoln yrrle girmesi iki arta baldr; Birincisi; protokoln 55 lke tarafndan onaylanmas kincisi; 1990 ylnda hesaplanan toplam CO2 emisyon miktarnn en az %55inden sorumlu Ek I lkelerinin bu 55 lke iinde yer almas %36,1 paya sahip ABD imzalamamtr. %17lik paya sahip Rusya Federasyonunun imzalamas ile 16 ubat 2005 tarihinde protokol yrrle girmitir. Protokol bugne kadar 141 lke ve Avrupa Birlii tarafndan onaylanmtr.
103
104
Esneklik mekanizmalar
Emisyon ticareti Madde 17, Ek I lkeleri arasnda emisyon ticaretini mmkn klmaktadr. Ortak uygulama Madde 6, Sera gaz azaltmn amalayan projelerden Emisyon Azaltma Kredisi elde edilir. Temiz kalknma mekanizmas Madde 12, Ek I lkelerinin Ek I d lkelerde gerekletirecekleri projelerden "Sertifikalandrlm Emisyon Azaltm Kredisi elde etmeleri
105
Trkiyedeki kanuni dzenlemeler

Isnmadan Kaynaklanan Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, 07/02/2009-27134 Trafikte Seyreden Motorlu Kara Tatlarndan Kaynaklanan Egzoz Gaz Emisyonlarnn Kontrolne Dair Ynetmelik, 08/07/2005-25869 Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, 16/10/2009-27277 Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi Ynetmelii, 05/05/2009-27219
106
107
Trkiye ne yapmal?
Akll ve gereki olmal, Gelimeleri yakndan takip etmeli, Frsatlar deerlendirmeli, Esneklik mekanizmalarn iyi kullanmal, Milli menfaatleri n planda tutmal, lke gereklerini iyi tahlil etmeli
108
Biz ne yapalm?
Hayat alkanlklarmz gzden geirelim, Doal ve sade yaam tercih edelim, Ne yaptmzn farknda olalm, sraftan kanalm, Geri dnme, geri kazanma katkda bulunun, Bildiklerimizi bakalar ile paylaalm, Aa dikelim, dikmeyi zendirelim
109
Biz ne yapalm?
Ampulnz deitirin Standart akkor ampulnz tasarruf ampul ile deitirin, ylda 75 kg CO2 tasarrufu salayn. Daha az araba kullann Daha sk yryn, bisiklet kullann ve toplu tama aralarndan daha ok faydalann. Araba kullanmadnz her 2 km iin 0,75 kg CO2 tasarruf edeceksiniz. Lastiklerinizi kontrol edin Dzgn iirilmi lastiklerle litre bana aldnz yol %3 orannda artacaktr. Her 4 litre benzin tasarrufu 10 kg CO2i atmosferimizden uzak tutar.
110
Biz ne yapalm?
Daha az scak su kullann Suyu stmak iin ok fazla enerji gerekmektedir. Daha az su tketen bir du bal ile 175 kg, giysilerinizi souk ya da lk suda ykayarak da 250 kg CO2 tasarrufu yapabilirsiniz. Ambalajlar fazla olan rnlerden kann pnz %10 orannda azaltarak 600 kg CO2 tasarrufu yapabilirsiniz. Bir aa dikin Bir aa mr boyunca 1 ton CO2 emer.
111
Teekkrler
Kmil B. Varnca Adyaman niversitesi Mhendislik Fakltesi evre Mhendislii Blm 02040, Altnehir / Adyaman Telefon: +90 (416) 223 3800 E-posta: kvarinca@adiyaman.edu.tr nternet: http://kamilvarinca.wordpress.com
112

Hava Kirliliği Ve Neticeleri (12/11/2012)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hava Kirliliği Ve Neticeleri (12/11/2012)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kmil B.

VARINCA Adyaman niversitesi Mhendislik Fakltesi evre Mhendislii Blm

Londrada hava kirlilii

Akla gelen sorular

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

Kkrt dioksit (SO2)

12 Kasm 2012 Pazartesi

Azot dioksit (NO2)

12 Kasm 2012 Pazartesi

Kalc organik bileikler

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

Partikler Madde (PM)

Hava kirliliinin kaynaklar

12 Kasm 2012 Pazartesi

Tek bana olduka fazla miktarda kirlilie sebep olan tesisler

12 Kasm 2012 Pazartesi

izgi kaynaklar (hareketli kaynaklar)

Karayollarnda aralardan kaynaklanan emisyonlardr.

Meskun mekanlarnda iinde bulunduu yayl emisyon kaynaklar

E: salm, C: evre konsantrasyon, D: kme

Hava kirliliinin neticeleri

Basn merkezlerinde deiim Rzgar kuaklarnda deiim

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

Sindirim ve Boaltm Sistemi

12 Kasm 2012 Pazartesi

Kirlilik haritalar (NO2)

12 Kasm 2012 Pazartesi

Hava Kalite ndeksi (HK)

12 Kasm 2012 Pazartesi

... renk ile sembolize edilir Yeil Sar Turuncu Krmz

yi Orta Hassas gruplar iin salksz Salksz

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

Dnden bugne Dnyann scaklk deiimi ve dourduu sonular

12 Kasm 2012 Pazartesi

Dnyann Scaklk Deiimi

12 Kasm 2012 Pazartesi

Scaklk deiiminin sebepleri

12 Kasm 2012 Pazartesi

Dnyann hareketinin deimesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

Okyanus aknt sistemi - tayc bant

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

1860-2000 yllar arasnda 0,7 derecelik bir art

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi

12 Kasm 2012 Pazartesi