Professional Documents
Culture Documents
ANTOKSDAN
Canllarda, kimyasal sreler, zellikle oksitlenme, serbest radikallerin olumasna neden olur. Yksek derecede reaktif olan serbest radikaller farkl molekller ile kolayca reaksiyona girebilir ve bylece hcrelere, canlya zarar verebilir. Antioksidanlar serbest radikallerle reaksiyona girerek hcrelere zarar vermelerini nler. Bu zellikleriyle hcrelerin anormalleme ve sonu olarak tmr oluturma risklerini azalttklar gibi, hcre ykmn da azalttklar iin, daha salkl bir hayat yaama ansn ykseltir. nflamasyonlar, aldmz besin maddeleri, normal metabolizma, radyasyon, yalanma, normalden yksek oksijen basnc (pO2), ozon (O3), azot dioksit (NO2), kimyasal maddeler, sigara ve ilalar gibi birok uyarlarn etkisiyle, oksidan ad verilen molekller ortaya kar.
Oksidanlar hcrelerin lipid, protein, DNA, karbonhidrat ve enzim gibi tm nemli bileiklerine zarar vererek kanser, kalp hastalklar, barsak hastalklar, depresyon, damarlarda yap bozukluklar ve erken yalanma gibi onlarca nemli soruna yol aarlar.
Birok hastaln temelinde veya ktlemesinde, ortaya kmasnda asl neden bu oksidanlardaki artn, vcuttaki antioksidan kapasitenin gcn amasdr.
Antioksidan Trleri
Antioksidan zellii kefedilen birok farkl madde vardr. Bu maddelerin bir ksmn diyetimizde (zellikle bitkilerden) alrken, bir ksmn vcut kendisi, serbest radikallere kar bir savunma sistemi olarak retir.
Vcudumuzun kendi rettii antioksidanlar endojen, dardan aldmz antioksidanlar ise eksojen antioksidanlar olarak adlandrlr.
Endojen Antioksidanlar;
Speroksit dismutaz (SOD) Glutatyon peroksidaz (GSH-Px) Glutatyon S-Transferazlar (GST) Katalaz (CAT) Melatonin Miyoglobin Hemoglobin Glutatyon Sistein Albmin
Eksojen Antioksidanlar;
-tokoferol (vitamin E) -karoten Askorbik asit (vitamin C) Folik asit (folat) Butilat hidroksitoluen (BHT) Butilat hidroksianisol (BHA) Sitokinler Sodyum benzoat
DPPH (1,1-difenil-2-pikril hidrazil) ticari olarak elde edilebilen stabil organik nitrojen radikalidir. 515 nmde maksimum absorbansa sahiptir. Moleklde bir serbest elektronun yer deitirmesi meneke renginin olumasna neden olur. DPPH solsyonu hidrojen atomu verebilen madde (antioksidan) ile kartrld zaman koyu meneke rengin kayb ile indirgenmi form oluur.
DPPH(1,1-difenil-2-pikril hidrazil) serbest kk balama metodu, lipid oksidasyonunu nleyen antioksidanlar iin genel olarak kabul edilmi bir mekanizmadr. Dier metodlarla karlatrldnda; DPPH serbest kk balama metodu, antioksidan kapasitelerin belirli koullara bal olarak ksa zamanda belirlenmesini salamaktadr. Antioksidanlarn DPPH serbest kkn balama kapasitelerinin, bunlarn hidrojen (H) iyonu verme yeteneklerinden kaynakland dnlmektedir.
DPPH serbest kk balama metodunda, rneklerin H iyonu verme kapasiteleri, stabil bir serbest kk DPPH kullanlarak aratrlmaktadr. H iyonu verme yatknl olan bir bileiin varlnda DPPH kk indirgenir ve stabil indirgenmi formu oluur.
Yntemin esas, DPPH ieren zelti ile hidrojen atomu verme eilimi olan bir molekln (antioksidan) zeltisinin kartrlmas sonucu DPPH radikalinin indirgenmesine ve zeltinin balangta mor olan renginin kaybolmasna dayanr. Mor renkli zeltinin UV-Grnr blge spektrometresinde 515 nm civarndaki absorbansnn azalmas llerek reaksiyon takip edilir.
Balang DPPH konsantrasyonunu % 50 azaltmak iin gereken rnek konsantrasyonu (EC50), antioksidan kapasiteyi hesaplamakta sklkla kullanlan bir yntemdir. Dk EC50 deeri yksek antioksidan kapasiteyi gsterir.
Dier bir parametre ise antiradikal etkinlik (AE=1/EC50) veya antiradikal gtr (ARP). Antiradikal etkinliin yksek olmas antioksidan kapasitenin yksek olmas anlamna gelmektedir.
DPPH molekl stabil bir serbest radikal olarak, serbest elektronlar delokalize etmesiyle nitelendirilir. Bir rnek, DPPH zeltisi ile kartrldnda indirgenir ve bu indirgenmi form mor renk kaybna neden olur. DPPH radikalini Z le ve rnek molekl AH ile gsterecek olursak ilk aamada
Z + AH = ZH + A [1]
tepkimesi gerekleir. Bu tepkimede indirgenmi ZH molekl ve A radikali oluur. Bu ikinci radikal genel stokiyometri kontrolnde ilave reaksiyonlar geirir.
DPPH yntemi teknik olarak basit olmasna karn baz dezavantajlar bulunmaktadr. Birok antioksidan bileik lipid peroksidasyonunda rol oynayan peroksil radikalleri ile ok hzl tepkime verirken DPPH ile yava tepkime vermektedir. rnein Askorbik asit ile 1,15 dakika ve rutin ile 103 dakikada tepkime vermektedir. Sonu olarak antioksidan kapasitenin doru bir ekilde ifade edilemedii dnlebilir. Ayrca, DPPH ile antioksidan bileik arasndaki reaksiyon kinetiinin DPPH deriimi ile her zaman dorusallk gstermedii de bilinmektedir.
Bu parametre DPPH deriimini %50 orannda azalmasna neden olan substrat konsantrasyonu olarak tanmlanr.
Zeytin ve ay rneklerinden elde edilen fenolik ekstraktlarn ve BHTnin DPPH kkn 30. ve 60. dakikalar ile sabitlenme zamanndaki balama kapasiteleri izelge 4.1de gsterilmitir.
Antioksidan Kayna
Konsantrasyon (x10-4mol/L)
DPPH Kkn Balama Kapasiteleri 30. Dakika 60. Dakika Sabitlenme Zaman 27.485 79.065 19.663 37.840 8.026 13.139 42.612 84.512 21.057 42.494 13.152 22.453 51.557 87.905 22.907 50.425 14.151 24.469
ay Ekstrakt
1.8 3.6
Zeytin Ekstrakt
BHT 3.6
izelge 4.1 Fenolik ekstraktlar ve BHTnin 1.8, 3.6x10-4 M konsantrasyonlarnda DPPH kkn 30. ve 60. dakikalar ile sabitlenme zamanndaki balama kapasiteleri (%)
1.8x10-4 mol/L konsantrasyonunda zeytin ekstrakt ieren rnekler 30. ve 60. dakikalarda DPPHin % 19.663 ve % 21.057sini tutabilirken; bu oran ayn konsantrasyondaki ay ekstrakt ieren rnek iin % 27,485 ve % 42.612 ve ayn konsantrasyonda BHT ieren rnek iin % 8.026 ve % 13.152 olmutur (izelge 4.1). Sabitlenme zamanlarna bakldnda, 3.6x10-4 mol/L konsantrasyonunda zeytin ve ay ekstrakt ieren rnekler srasyla % 50.425 ve % 87.905 orannda DPPH tutabilirken; bu orann ayn konsantrasyonundaki BHT ieren rnek iin % 24.469 olduu grlmektedir (izelge 4.1). Zeytin ve aydan elde edilen fenolik ekstraktlar ve BHTnin , kk balama kapasitelerine ilikin verilerin istatistiksel analizlerine gre 30. dakika, 60. dakika ve sabitlenme zamannda ay ekstrakt> zeytin ekstrakt > BHT olarak bulunmutur.
Buna ilaveten; 5.4 ve 9.0x10-4 mol/L konsantrasyonlarndaki zeytin ekstraktlarnn ve BHT rneklerinin DPPH kkn balama kapasiteleri llmtr. 9.0x10-4 mol/L konsantrasyonunda zeytin ekstrakt ieren rnek sabitlenme zamannda, DPPHin % 87.461ini tutabilirken; bu oran BHT ieren rnek iin ancak % 43.569 olmutur (izelge 4.2).
Antioksidan Kayna Zeytin Ekstrakt
Konsantrasyon (x10-4 mol/L)
BHT
9.0
izelge 4.2 Zeytin ekstraktlar ve BHTnin 5.4, 9.0x10-4 M konsantrasyonlarnda DPPH kkn 30. ve 60. dakikalar ile sabitlenme zamanndaki balama kapasiteleri
izelge 4.3teki antioksidan aktivite sonularnn istatistiksel analizlerine gre, 30. dakika iin EC50 deerleri BHT > zeytin > ay olarak bulunurken; 60. dakika iin BHT > zeytin > ay; sabitlenme zaman iin zeytin BHT > ay olarak bulunmutur. Daha dk EC50 deerleri daha yksek antioksidan etkinlik anlamna geldiinden rneklerin antioksidan etkinlikleri en fazla ayda, en az BHTde bulunmutur.
Antioksidan Kayna
Balangtaki DPPH Konsantrasyonunu %50 Azaltmak in Gereken Antioksidan Miktar (EC50) (x10-4 mol/L)
30. Dakika 60. Dakika Sabitlenme Zaman
Zeytin
0.1860.004 0.0700.002
0.3960.007 0.1420.001
0.9010.049 0.2250.001
ay BHT
0.9390.166
0.8600.126
0.8600.096
izelge 4.3
Fenolik esktraktlar ve BHTnin Antiradikal Etkinlik (ARP) verilerine ilikin istatistiksel analizlerine gre; 30. ve 60. dakikalar iin ARP deerleri ay > zeytin > BHT olarak bulunurken; sabitlenme zaman iin ay > zeytin BHT olarak bulunmutur. Daha yksek ARP deeri daha yksek antioksidan etkinlik anlamna gelmektedir. Sabitlenme zamannda en iyi antioksidan etkinlik ay ekstraktlarnda bulunmutur.
Antioksidan Kayna 30. Dakika Antiradikal Etkinlik (ARP=1/EC50) 60. Dakika Sabitlenme Zaman
Zeytin
ay BHT
5.3830.102
14.8621.346 0.9470.190
2.5290.050
7.0370.062 1.1740.172
1.1120.058
4.4520.028 1.1700.131