TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 1

NC OTURUM Alma Saati: 15.39 BAKAN: Nimet BA (stanbul) BAKAN VEKL: Mehmet Naci BOSTANCI (Amasya) SZC: dris AHN (ankr) KTP: Cengiz YAVLOLU (Erzurum) ----- 0 ----BAKAN Deerli milletvekilleri, Deerli Konuumuz; ncelikle Komisyonumuzun davetini kabul edip burada bulunduunuz iin size ok teekkr ediyoruz. Komisyonumuz hakknda ben ok ksaca bir bilgi vermek istiyorum. Sizlerin de bildiiniz gibi, Trkiye Byk Millet Meclisinde grubu bulunan tm siyasi partilerin vermi olduklar nergeler erevesinde kurulan bu Komisyon, lkemizde demokrasiye mdahale eden tm darbe ve muhtralarla, demokrasiyi ilevsiz klan tm srelere ilikin meselenin tm boyutlaryla aratrlarak alnmas gereken nlemlerin belirlenmesi amacyla kurulmu bir Komisyondur. Meclis aratrma komisyonlar Tzk erevesi ierisinde yargsal bir faaliyette bulunmad gibi yarg yetkisinin kullanm anlamna gelebilecek herhangi bir grevden de kanmaktadr. Elbette grev yaptmz hususlara ilikin olarak u anda hlihazrda yargya yansm olaylar da olmas hasebiyle gsterdiimiz dikkat ve titizlii biraz daha fazla zenli ekilde srdrmeye alyoruz. Komisyonda, almalarmzn ierdii hususun ok geni olmas hasebiyle ayr alt komisyon oluturduk. Bunlardan birincisi, 1960 darbesi ve 1971 muhtrasn kapsayacak bir alt komisyon; ikincisi, 1980 darbesini ieren bir komisyon; ncs de 28 ubat sreci ve 27 Nisan dnemini kapsayan bir sre. 28 ubat dnemi bir postmodern darbe olmas hasebiyle, hukuki bir darbe olmamas nedeniyle srecin takibi asndan daha uzun bir zaman araln inceliyoruz. 1994-2007 aralndaki gelimeleri takip ediyoruz ve onlar inceliyoruz. Sizi Komisyona davet eden 28 ubat Alt Komisyon Bakanl sizi bu konudaki gr ve bilgilerinize bavurmak zere davet ettiler ama biz biliyoruz ki, televizyonculuk ve basn sektrnde deta altnz btn bu alanlar, younlatnz darbeler ve onlarn hikyeleri zerine. Yapm olduunuz almalarn birounu kitaplatrdnz; yaynlandn biliyoruz. Aslnda genel olarak bir deerlendirme istiyoruz, sizi davet nedenimiz bu. Btn konuklarmzn ncelikle genel bir deerlendirme yapmalarn istiyoruz konu hakknda. Bu deerlendirmeden sonra milletvekillerimize sz vereceim ve size bu konuda somut sorular varsa onlar iletmelerini isteyeceim ama ncelikle size sz vermeden nce ben Komisyon yelerimizi tantmak istiyorum: Sol tarafmda, Yaar Karayel Bey, AK PART Kayseri Milletvekili, 28 ubat Alt Komisyon Bakan; dris ahin Bey, AK PART ankr Milletvekili ve Komisyon Szcmz; Cengiz Yaviliolu Bey, AK PART Erzurum Milletvekili, ayn zamanda Komisyon Ktibi; Feyzullah Kyklk Bey, AK PART stanbul Milletvekili. Dier siyasi partilerin temsilcileri yani bu Komisyonun yesi dier siyasi parti yelerinin burada bulunmamasnn bir tanesinin gerekesini biliyoruz ama dierlerini bilmiyoruz; dolaysyla, sadece bizlerden ibaret bir komisyon gibi alglamayn. Deerlendirme yapmak zere sz size brakyorum. Buyurun ltfen. RIDVAN AKAR Sayn Bakan, ok teekkr ediyorum ncelikle, beni ardnz iin.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 2

Sayn Bakan, sayn kurulun deerli yeleri; ncelikle, ben tam anlamyla bir darbe kua ocuuyum. Menderes yarglanrken dodum, 12 Martta sokaa kma yasaklarnda ya da evler aranrken top oynuyordum, 1980 darbesinde 78li bir gentim ve 28 ubat darbesinde de bir gazeteci olarak bu sreci yakinen takip etme imkn elde ettim. Hasbelkader fikri, vicdan ve irfan hr bir gazeteci olarak karnzdaym yani herhangi bir sabka kaydmla bu srelere dair herhangi bir sulamaya bugne kadar muhatap olmadm. unu biliyorum ki: Bir gazeteci olarak bu tr darbe dnemlerinde kimseye evimde davet vermedim, hibir askere davet vermedim; bu dnemlerde de, daha sonrasnda da, o dnemler getikten sonra deil, o dnemler srasnda da elimden geldii kadar asker darbelere kar bir duru sergilemeye gayret ettim, o nedenle de herhangi bir gnah karma ihtiyac hissetmedim. Gazetecilik saikiyle bu zamana dair olarak eitli incelemeler yapma imknm oldu. 12 Eyll belgeseli hazrladk. Yaklak 120 kiiyle yaplm bir sylei stoku ierisinde ncelikle Kenan Evren vard. Bu arada, Komisyona kk bir not: Dnemin yani 12 Eyll asker darbesinin Genel Sekreteri olan Haydar Saltk Paayla yaplm olan drt kasetlik bir sylei vardr. Bu sylei 32. Gn arivinde bulunmaktadr ancak Haydar Saltkn o dnem o belgeselde yer almak istememesi nedeniyle o syleiler 12 Eyll belgeselinde kullanlmamtr. Ancak dnemin en kudretli generallerinden biri olmas mnasebetiyle, bence, Komisyonunuz eer tevecch ederse 32.Gn arivinden bu drt kasetlik syleinin alnmas, Komisyonun 12 Eyllle ilgili ufkunun genilemesi asndan son derece yararl olacaktr. 12 Eyll belgeseli yan sra 12 Eyll kitab, Trkiyenin milad kitabn da ben kaleme aldm. 28 ubat sreci ierisinde de 32.Gnde bir gazeteci olarak zellikle o dnemde 28 ubatn o gerilimli taraflarn inceleyen bir misyonla hareket ettim ve bu sreci de yakinen takip ettim, 28 ubat belgeseli srecinde de dnemin aktrleriyle syleiler yaptm. Bunlar daha sonra akamete urayan eitli nedenlerle bu belgesel ierisinde yer almam olmakla beraber, bu srecin nemli tanklarndan biri olduumu rahatlkla syleyebilirim. Burada sylemek istediim ey, zellikle 28 ubat srecine dair sylemek istediim ey: Kk bir anekdotla belki balamak mmkn. Biliyorsunuz, gazeteci brifingleri verilirdi ve o gazeteci brifinglerine medyann nemli isimleri gider askerleri ayakta karlayarak ve alklayarak onlarn o irtica tehlikesiyle ilgili alglarn daha sonra kamuoyuna yanstrlard. Bu irtica tehlikesinin anlatld bir toplantda, bir brifingde Mehmet Ali Birand da o brifingi izlemiti, biz dar ktnda merakla Acaba ne tr kantlar verildi, ne tr belgeler sunuldu? diye byk bir merakla kendisini karladmzda kendisi de byk bir aknlkla: Yahu, inanmayacaksnz ama gsterilen btn filmler 32.Gnde yaynlanan dosyalarda hatta hepimizin Voice-Overn orada dinledim, stelik sesi bile deitirmemiler. demiti. Bunu sadece o dnemde bu irtica algsnn ciddiyeti konusunun sorgulanmas asndan bir anekdot olarak aktaryorum. Trkiyede darbeler sreci benim kanaatime gre aslnda drt darbeyle snrlanmamas gereken, baka darbe giriimlerinin de sorgulanmas gereken bir srece tekabl ediyor. nk bu darbeler srecine baktmzda sadece bu darbelerin kronolojik bir gemiine bakm olmayacaz, ayn zamanda bu darbeler bu darbe geleneinin nasl olutuu konusunda da bize arpc veriler sunacak. 1942-1943 yllarnda Trkiye 2. Dnya Savana girdii yllarda ilk olarak planlanan darbe giriimleri ierisinde Kurmay Albay Seyfi Kurtbekte vard. Kendisi tarafndan kurulmu olan rgtn ismi Hcum Ordusuydu ve bu rgtn yeleri arasnda yllar sonra Cemal Turaln olduunu greceiz. Cemal Tural 1942-1943te bu rgt kurmasna karlk daha

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 3

sonra Demokrat Parti dneminde Samet Kuunun darbe giriimi davasnda, Samet Kuu yok o darbe giriiminde ama o Dokuz Subaylar davasnda var olan bir isim, stelik onlar sorgulayan bir isim. Yani 1942nin darbecisi 1950lerin sonuna doru bu defa darbecileri sorgulayan bir komutan olarak karmza kyor. Peki, ilk Hcum Ordusu diye bir darbe tekilat Trk Silahl Kuvvetleri ierisinde olan Seyfi Kurtbek ne yapyor? Seyfi Kurtbek daha sonra 1950 seimleri sonrasnda Demokrat Partililere gidip Eer yeniden 46da olduu gibi seime hile kartrrlarsa sizin lehinize bir darbe yapmak zere biz hazrz. diye arkadalaryla bir beyanda bulunuyor ve bu beyann Demokrat Partililer tarafndan 1950 dolaymyla ne kadar dikkate alndn dorusu bilmiyoruz. Ancak daha sonraki srelerde bu tr taleplere ya da kendilerine ordudan gelen bu tr tevecchlere Demokrat Partililerin srt evirdii konusu kaytlara gemitir. Ancak Seyfi Kurtbek 1952 ylnn Mill Savunma Bakan olarak yani 40larn darbecisi 52nin Mill Savunma Bakan olarak bir kez daha karmza kacaktr. 1946 ylna baktmzda -birazdan bu darbe-ekonomi ilikisi konusundaki grlerimi size arz edeceim ama- bu defa Binba Cemal Yldrm tarafndan kurulan bir darbe giriimi Trk Silahl Kuvvetleri ierisinde bulunmaktadr ve o darbe giriimini oluturacak ekip ierisinde bu defa Memduh Tama ve Cevdet Sunay grmekteyiz. imdi, Memduh Tama 12 Martn, muhtrann nl, kudretli komutan; Cevdet Sunay daha sonrasnda hepimizin bildii gibi cumhurbakan oluyor. Dolaysyla, burada vurgulamaya altm ey: 1960da balayan bir sreten sz etmek kendi ierisinde ok mantkl olmayabilir. Trk Silahl Kuvvetleri ierisinde, zellikle Mustafa Kemalin lmnden sonra ynetime el koymak, ynetimden duyulan ikayeti bir darbe gelenei ierisinde zmlemek ynnde atlan admlar vaki ama burada asl dikkat ekilmesi gereken nokta udur: te Memduh Tama Ne bileyim mesela 1956daki 1952deki Muzaffer zda tarafndan harbiyeli renciler ve harp akademileri ierisinde oluturulan bir baka darbe giriimi srecinde, 1956da 1950 ile 1960 arasnda yedi tane rgt, iki tane de balant rgt yani rgtler arasnda ba kuran bir balant rgtne dikkat ektiimizde, bu rgt kurucularndan birinin isminin Necdet ru olmas arpcdr. Peki niye byle oluyor? Demek ki, Trk Silahl Kuvvetleri ierisinde darbe kuaktan kuaa aktarlan ya da darbe giriiminde bulunan darbeci subaylarn bir ekilde sorgulanmad, bir ekilde sessizlikle stnn rtld ve dolaysyla on yl sonra kendilerini yeniden ortaya koyabilecekleri kadar crete sahip olabilecekleri bir Trk Silahl Kuvvetleri hiyerarisi ya da kollama grevi -ki bu Silahl Kuvvetler ierisindeki bu darbecilere dnk olarak sylenen bir cmledir- sz konusu. te bu Trk Silahl Kuvvetleri darbe gelenei ilikisinin son derece nemli olduunu dnyorum ve Komisyonunuzun deerli yelerinin bu konuya dikkatini ekmek iin bu girii yaptm nk gerekten de zellikle 27 Mays sonrasnda, 27 Mays hiyerarik bir darbe olmamas ve kendi ierisinde ok paral ve heterojen bir yapya dnmesi nedeniyle. Peki, bunlar birletirecek bir ortak imento, bunlar birletirebilecek ortak bir ideoloji aray giderek daha ok galebe almtr. Ben btn bu darbelerin aratrlmasndan sz ederken 1962-1963 darbe giriimlerinin de skalanmamas gerektiini naizane olarak neririm. nk her ne kadar burada bu darbe giriimi ve bu darbe geleneklerinin kendisinin sorgulanmas sz konusuysa da rnein 1963 harbiye darbe giriimi srecinde koskoca bir harbiye kuann tamamnn tasfiye edilmi olmas bugn harbiyeliler iin nemli bir yaradr. rnein, onlar defalarca Meclise gelerek de kendilerinin aklanmas ve bu srete aldklar rol zerinden bugne kadar yaadklar maduriyetin ortadan kaldrlmas konusunda da ciddi nerilerde ve abalarda bulunmulardr. Komisyonun deerli yelerinin 62-63 dnemini deerlendirirken

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 4

BAKAN Var, hepsi var. Yani ilevsiz klan dedim ya, tm var, grev kapsammzda var hepsi. RIDVAN AKAR Anladm efendim. BAKAN - O srelerdeki tm cereyan eden yani sadece gereklemi olanlar deil tm giriimler de Komisyonumuzun gndeminde. RIDVAN AKAR Eminim ki, rnein 1200 civarnda harbiyeli de buraya ayn aklanma duygusu ve saikiyle farkl bir gzle bakyor olacaklardr. zellikle bu 62-63te yani darbeci gelenein giderek kendi ierisinde radikalleip, baas bir kimlik kazanmasyla birlikte bu radikalleme srecinin bir ekilde nlenmesi saikiyle Atatrkln bir ortak imento olarak Trk Silahl Kuvvetleri ierisinde kullanlmas aslnda bakacak olursanz sonraki darbeler asndan da son derece nemli. Dnnz ki, Atatrkler Cemiyeti diye kurulan yani 50lerde Atatrkler Cemiyeti diye kendisini ifade eden ama daha sonrasnda, 60lardan itibaren de bu baasla kar zellikle Atatrkln Trk Silahl Kuvvetleri ierisinde ortak bir algyla yani ortak paydalarla buluturulmas, zellikle 12 Mart ve 1980 ama daha ok da 28 ubat srecindeki ortak ideolojiyle hareket etme yani Atatrklk ideolojisiyle hareket etme dncesini fazlasyla tahrik etmitir. 1966da Harbiyede okul kitaplarnda yaplan dzenlemeler ve 1976 ylnda yine Trk Silahl Kuvvetleri tarafndan gerek 1973 cumhuriyetin 50nci yl gerekse 76da yaplan dzenlemelerle Atatrkln ya da Kemalizmin Trk Silahl Kuvvetleri ierisinde herkes tarafndan ayn biimde alglanmasna dnk abalar, daha sonrasnda 12 Mart ve 28 ubat srelerinde de Atatrkle sarlarak bir darbe gerekesinin olumasn salayacaktr. Deerli yeler, ben de Sayn Bakann ve deerli Komisyonunuzun bak asna katlyorum. Bana gre darbeler sadece yaandklar dnemle malul olan tarihi hadiseler deildir. Burada, belki 12 Mart dneminin kendi konjonktrel yaps gerei ok ksa bir zaman dilimine skm olmas dnda, darbeler nceden hazrlanan, ayn zamanda da, kamuoyunun hazrlatld ya da kamuoyunun da altrld bir sre olarak ortaya kmaktadr. Benim kiisel grm, rnein 28 ubat 27 Nisan srecinin 1994den deil, 1993den balamas ynndedir. nk 1993 cumhuriyet tarihinin bence en nemli krlma noktalarndan biridir. 1993 ylnda yaanan, gerek terr nedeniyle yaanan gerekse irtica algsnn glendirilmesi amacyla yaanan sre cumhuriyet tarihinin en karanlk sayfalarndan birini temsil etmektedir. 1993den itibaren balatlmas gerektiini dndm bu sre dnda, 12 Eyll, 12 Mart hatta 27 Mays sreleri de ayn biimde sadece darbenin yapld dneme ve konjonktre ait deil, onun ncesine ait belli bir sreci de beraberinde kapsamas gereken dnemlerdir. Burada, darbe-ekonomi ilikisine ok ksaca deinmek istiyorum. Trkiyede yaanan btn darbeler aslnda ekonomiyle nemli lde i ie sreler olarak karmza kmaktadr. rnein, Demokrat Parti dneminde ilk cuntalarn kurulduu tarih 1954den itibaren Demokrat Partinin iktisadi olarak kriz yaamaya balad ve bu krizin 1956 ithalatn kesilmesi,1958de devalasyon ve istikrar politikasnn uygulanmasna yol aan bir srecin devamdr. Hepinizin bildii gibi bu dnemde Demokrat Parti, zellikle d politikada araylarn, krizi zme ynndeki araylarn eitlendirme ynnde admlar atmaya baladnda da darbe sreciyle kar karya kalmtr. Benzer bir sre 12 Mart asndan da geerlidir, 12 Martta da 1971 istikrar politikalar devalasyonu dolar karsnda Trk lirasnn deer kaybetmesi ve ekonomik krizin sonunda halkn iki biimde hazrlanmas. Bir, ynetenler biz istediimiz gibi ynetemiyorlar. kincisi de biz bu hayat pahallndan ve ekonomik krizden de yorulduk. Bunlarn zmn acaba hangi halaskr salayacaktr aray, psikolojik olarak

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 5

toplumun hazrlanmas asndan son derece nemlidir. rnein, 27 Maysn gerekelerine yle bir bakalm. Partizan idare, hukuk devletinin ortadan kaldrlm olmas, plansz idare ve yatrmlar yaplm olmas, enflasyonun ykselmesi, hayat pahall, fikir hayatnn ve basnn bask altna alnm olmas, tek parti diktatrlnn olumu olmas. Yani darbe gerekeleri ierisinde saylan nemli nedenlerden bir tanesi de her zaman ekonomik gerekeler olmutur. Keza 12 Eyllle baktnzda da 24 Ocak istikrar tedbirlerinin alnmasndan itibaren ki ok nemli bir krlmadr, tpk 71de olduu gibi serbest piyasa ekonomisinin Trkiyede uygulanmas ynnde atlm son derece nemli bir admd ve bu adm atldnda -ok paradoksal bir eyden sz ediyorum ama- dnemin DPT Mstear Turgut zal 3 kere askerlere giderek 24 Ocak istikrar tedbirlerini onlara izah etme ihtiyac duymutur, ne zamandan bahsediyoruz? Henz 12 Eyll asker rejimi gereklememi ve orada Kaya Erdem bize unu anlatyor, diyor ki: Biz, zellikle DSKin gerekletirdii ve yaklak 100, 110 bin iiyi kapsayan, mesela, kar hak grevleri srasnda bunlar anlattmzda, dnemin kuvvet komutanlarndan biri, O zaman bu iktisadi tedbirleri uygulamann imkn yok, iileri bir ekilde bu srecin dnda brakmak gerekir. aklamasn yapyor. Nitekim, 12 Eyll belgeseli dolaysyla Sayn Evrenle 18 saatlik bir sylei gerekletirmitik, bu da 32. Gn arivinde var efendim, yani oradan istenirse tamam elde edilebilir. Sayn Evren de o dnemde eer, 12 Eyll olmasayd 24 Ocak istikrar tedbirlerinin bu lkede uygulanamayaca ynnde bir beyanatta bize bulunmutu. Benzer bir beyanat hepinizin bildii gibi Memduh Tama tarafndan 12 Mart dneminde halkn sosyal uyanyla iktisadi gelimenin, bunun geride kalmas arasndaki benzetmesidir. Dolaysyla, 28 ubat srecinde, almeti farikalarndan biri 1994 iktisadi krizinin yaratt ortam ve o ortamla 2001 krizine kadar giden o sre ierisinde Trkiyedeki sermaye birikiminin eitli evreler tarafndan bir ekilde iselletirilmeye ya da bundan byk bir pay kapma yarna girmi olmalardr. Burada iki noktaya daha dikkat BAKAN Burada, egemen snflarn karlaryla devletin karlar sanki aynym gibi. RIDVAN AKAR Byle bir anoloji kurulmak istendi efendim. Burada iki noktaya daha dikkat ekerek sunuumu bitirmek istiyorum: Bunlardan bir tanesi, basn. unu aka sylemek gerekir ki: Trkiyede darbeler karsnda basn, gerekten, en nemli sorumlular arasnda yer almaktadr. Bu, basnn kendi merebine gre zellikle, misyon gazetecilii yapan gazeteleri blok olarak kenarda brakrsak eitli gazetecilerin de vicdani durularna gre deien bir eitlilik arz etmekle beraber zellikle merkez medya farkl darbe dnemlerinde genellikle darbecileri destekleyen ve sonrasnda da bu darbecilerden beslenen bir tutum ve davran ierisine girmitir. Bunun rneklerini sanyorum, eer, Komisyonunuzun deerli yeleri soracak olurlarsa eitlendirmeye gayret ederim. Bana gre, bir darbe sreci -kesinlikle- sadece darbenin sorumlularyla kstlanmamas gereken bir sre olarak deerlendirilmelidir. Buradan unu kastediyorum: Darbe, sadece darbeciler tarafndan gerekletirilen bir sre deildir, darbe, nce kendi ideolojik aygtlarn oluturur. Bu aygtlar ierisinde, eitim yani akademia, basn gibi birtakm organlar darbenin hazrlk srelerinde halkn altrlmas bu duyguya altrlmas asndan son derece tarih bir ileve sahiptir ama bir de darbeyle dorudan ba olan ve onun ibirlikisi olan evreler vardr ve Komisyonunuzun deerli yelerinin bu evreleri de deerlendirmesi ve raporunu almas gerektii kanaatindeyim. Her ne kadar Demokrat Parti ve 12 Mart dneminde aslnda, tarihsel olarak bu frsat katysa da 12 Eyll ve 28 ubat srecinin aktrleri bugn hayattadr. rnein, Turgut zal,

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 6

12 Eyll darbesinin nemli ibirlikilerinden biridir, babakan yardmcl yapmtr ama kendisi bir demokrasi kahraman olarak alglanmaktadr bugn. Ben bunu bir paradoks olarak gryorum nk darbe, kendi bakanlarn, kendi brokrasisini, kendi polis tekilatn da yaratt ve onlara kar da ayakta duran ve Hayr, ben sizlerle birlikte hareket etmek istemiyorum, nk sizler bu lkede demokrasiyi yok ediyorsunuz. diyen siyasetiler, gazeteciler ya da daha nemlisi aktrler ok az saydayd ve bugn onlar deil, -hlonlarla ibirlii yapanlar anyor olmamz nemli bir eliki olarak gryorum. Son olarak, 28 ubat srecinde Sayn Demirel ve Sayn Erbakanla 28 ubat srecine dair iki syleiyi 28 ubat belgeseli adna ben gerekletirmitim. Bunlarla ilgili de birka noktaya dikkatinizi ekerek bitirmek istiyorum efendim. Bunlarda, Sayn Demirelle yaptmz syleide vurgulad birka ey var. Bir tanesi, Sayn Karadaynn, kendisini ziyaret etmesi sonrasnda ite rahatszlklarn ifade etmesi ve bu ifade etmesinin sonrasnda Genelkurmay Bakanl ierisinde -ki galiba 28 ubat srecine ilikin ilk brifing oluyor- stihbarat Daire Bakan, iki istihbarat daire grevlisi Genelkurmay Bakan, 2nci Bakan ve Sayn Cumhurbakan eliinde gerekletirilmi olan toplant. Bu toplantda Genelkurmay Bakanl 55 maddeden oluan, rahatszlklarn ieren bir belgeyi Sayn Cumhurbakanna sunuyorlar, Sayn Cumhurbakan da Bu belgelerin doruluunu sorgulamamz ve aratrmamz gerekir. Bunu ltfen aratralm, nk kamuoyuna 55 belgeyi birden sunup bunlardan herhangi bir tanesinin yersiz kmas hlinde yara alrsnz. diye kendilerini uyararak Cumhurbakanl ierisindeki denetleme kuruluna bu 55 maddenin aratrlmas konusunda bir talimat veriyor ve bunlardan 25 maddenin daha sonra, doruluu Bunlar sadece siyasi maddeler deil, kendisinin ifadesine gre kimi yolsuzluklar, kimi kayrmalar da ya da kimi brokrat tayinleri de bunun ierisinde, bunlardan 25inin doru olduunu dierlerini doru olmadn, kendisinin belirlediini ifade ediyor, bana gre son derece nemli, bu 55 maddeye ulamak nemli bir belgedir diye dnyorum. Yine Sayn Demirelin, 18 Ocak tarihli Hkmete ve 4 ubat tarihli Hkmete yazd mektuplarn -uyar mektuplarnn da- tarih kayt asndan nemli olduunu dnyorum. Sayn Erbakanla yaptmz syleide, Sayn Erbakan, bize zellikle, eer sabrnza binaen, kendi azndan o eyi sylemek isterim: Amerika Dileri Bakan, 1996 yl, ekim. Ben Babakan olduktan 3 ay sonra Amerika Dileri Bakan Christopher, Ankara elisi Grosmana gizli bir kripto yolluyor, bu gizli kriptoda -ki kendisi de sonradan elimize geti diye ifade ediyor- Amerikan Dileri Bakan eliye ne diyor? Departmanmz, yani Amerikan Dileri Bakanl Trk Hkmetinin mill eilimlerinden, Babakan Erdoann ideolojisinden ilham alarak d politikay Batdan ayrp Arap ve Mslman dnyasna doru yeniden ynlendirmesinden dolay derin endie iindedir. Bizim Bakanlmz CENGZ YAVLOLU (Erzurum) Affedersiniz, babakan Erbakan m, Erdoan m? BAKAN Erbakan. RIDVAN AKAR Erbakan, ben, Erdoan m dedim, efendim, zr dilerim. Sayn Erbakanla yaptmz syleiden birebir alnt olarak okuyorum, zr diliyorum. Babakan Erbakann ideolojisinden ilham alarak d politikay Batdan ayrp Arap ve Mslman dnyasna doru yeniden ynlendirmesinden dolay derin endie iindedir. Bizim Bakanlmz, kanaatimce, Trkiyenin ran, Irak, Libya, Nijerya, Sudan ile balarn kuvvetlendirme hususundaki tutumu menfaatlerimize aykrdr diye ifade ediyor. sterseniz syleiyi arz edebilirim size, beraberimde getirdim. Trk askeriyesi bu sonucu elde etmeye doru daha byk aba sarf etmesi iin harekete gemeye zorlanmaldr. Bu konudaki aksiyon planlarnz ve yorumlarnz bekliyoruz. eklinde bir belgeden sz ediyor ve bu

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 7

belgenin ulamasndan be ay sonra da 28 ubat sreci tarih olarak yaanyor. Bu ve benzeri baka rnekleri de ben rnein 12 Eyll belgeselinde grme imkn bulmutum. te hepinizin bildii gibi siyah istasyon efi Pearln Carterin kulana; Bizim ocuklar yapt eklindeki o opera dinletisi srasndaki nl konumas 12 Eyll belgeseli syleisinde gereklemitir, Sayn Pearl daha sonra bu syleiyi reddetmi olmakla beraber biz arivlerimizden bulup bir kez daha o syleiyi kamuoyuna dinletme imkn bulmutuk. Keza 12 Eyll belgeseli srasnda, bana gre son derece arpc ve nemli ayaklarndan biri uydu: zellikle, 12 Eyll sreci ncesinde yaanan kitlesel katliamlarn yaand, orum, Sivas, Mara gibi illerde Amerikan Bykeliliine bal bir ktip dzeyinde olan bir eleman, dolap orann Ticaret Odas, Ticaret Borsas gibi erknndan insanlara buralarda Alevi-Snni atmalar doabilir mi? eklinde sorular sormutu. Daha sonrasnda bir blm Adalet Partisi bir blm de Milliyeti Hareket Partisi ierisinde siyaset yapm olan bu i dnyasndan isimler, bu kendilerine sorulan sorular ok yadrgadklarn ifade etmilerdi. Sz konusu grevli: 12 Eyll askeri mdahalesinin gerekletirilmesinden ok ksa bir sonra, Trkiyeyi terk etmiti. Yine Sayn Erbakanla yaptmz syleinden yine bana gre son derece arpc olan bir baka boyut da, Sayn illerin Sayn Erbakana 50 milletvekilim tehdit ediliyor, bu milletvekilleri, Meclis ierisinde adeta bir ikna odas oluturuldu, bu ikna odasna arlarak tek tek konuturuluyor ve kendilerini, Yassadadaki odanz hazr eklinde tehditte bulunuluyor. eklindeki beyanyd. Sayn Erbakan zellikle 28 ubat srecinin baarsnn bu milletvekillerinin korkutulmasndan kaynaklandnn altn izmiti. Ben de tabii ki, gerekten, bir gazeteci olarak bu milletvekilleriyle konuan ve Yassadadaki o odalarn gsteren komutann kim olduunu gerekten ok merak ediyorum. Benim ksaca arz edeceim eyler bunlar efendim, herhangi bir sorunuz varsa yantlandrmaya alacam. BAKAN Ben sorulara gemeden nce, az nce dile getirdiiniz kriptoyla ilgili, bu, Erbakanla yaptnz sylei esnasnda Necmettin Erbakana bunun Amerikan Bykelisi Warren Christopher tarafndan m getirildiini syledi size? RIDVAN AKAR Kriptonun nasl Sanyorum Amerikadan, yani yanl hatrlamyorsam Amerikadan kendilerine geldiini ifade etmiti. BAKAN Erbakann bizzat kendisine geldiini mi? RIDVAN AKAR Evet ve kaytlarmzda da Buyurun efendim. BAKAN Amerikadan m geldi? RIDVAN AKAR Amerikadan geldiini ifade etmiti. BAKAN Daha dorusu, Amerikan Dileri Bakanl adna Trkiyedeki Bykelisi mi getirmi? RIDVAN AKAR Ele geirildii ifade edildi ama nasl geldii konusunda herhangi bir ey yaplmad ama. BAKAN imdi, ieriine baktmz zaman, bunun Erbakana gnderilmesi mmkn deil. Bizzat zaten kendisinin askeriyenin duruma el koymas, iktidardan uzaklatrlmas -kriptonun ierii bende de var, siz ayrntl olarak okudunuz, tutanaklara getii iin sylyorum- dolaysyla, burada yani bu, iktidardan uzaklatrlmas iddia olunan kii Babakan ve kendisine byle bir eyin gelmesi mmkn deil. Yani, zaten hedefteki kii bu. RIDVAN AKAR Doru efendim haklsnz.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 8

BAKAN Dolaysyla, orada biz onun teyit bilgileri iin baz yerlere yazmalar yapacaz. Henz, u ana kadar bunun resmi bir belge olup olmad konusunda emin deiliz. Evet, ok gizli bir kripto olarak RIDVAN AKAR Sonradan elimize geti diyor efendim, bizimle yapt syleide. BAKAN Tamam onu RIDVAN AKAR 96 Ekim, ben Babakan olduktan ay sonra, bu vesika ekim 96 ylnda ben Babakan olduktan ay sonra Amerikan Dileri Bakan Chiristopherin Ankara elisi ok gizli kripto sonradan elimize geti. diye ifade ediyor efendim. BAKAN Tamam, doru. Bu ekliyle daha doru oldu. RIDVAN AKAR Evet, grntde de yani biz sylei yaptmz srada, grntde de o ey, kriptoyu gstereyim. BAKAN Eer bunu bana Sanki, yle, ben yanl anlam olabilirim, sizin sunumunuzda Amerikan Bykelisi, kripto, hani belge olarak dnemin Babakan olarak bana getirdi. eklinde deil mi? RIDVAN AKAR Demedim efendim, hayr. Aynen, birebir okumaya gayret ettim. O nedenle kendi azndan alntlamaya gayret ettim efendim. BAKAN Tamam. Ben bir yanl anlalmaya yol amayaym diye, ben anlamsam da yanl bir anlalmaya yol amayaym diye tekrar teyiden dzeltmek amacyla sordum. ncelikle, milletvekillerimizin sorular iin sz veriyorum. Yaar Karayel Bey, buyurun YAAR KARAYEL (Kayseri) Ho geldiniz. RIDVAN AKAR Teekkr ederim efendim. YAAR KARAYEL (Kayseri) Sunumunuz iin teekkr ediyoruz ayrca. Burada, Komisyonumuzun ana hedefi, Trkiyede bir daha demokrasiyi kesintiye uratacak herhangi bir darbe teebbs veya buna benzer i ve ilemlerin olmamasyla alakal gayret gsteriyoruz. Trkiyemizde bir daha, darbe veya demokrasiyi kesintiye uratacak darbe veya postmodern darbe veya giriim, byle eylerin olmamas iin sizin bu tecrbelerinizle ve bu kadar insanla konumanzn sonunda, Trkiyede bir daha byle demokrasiyi kesintiye uratacak herhangi bir gayretin olmamas iin ne yaplmas lazm? Nasl bir felsefi altl olmas lazm ki Trkiyede bir daha byle demokrasiye, Meclise, milletin iradesine ters den herhangi bir giriim olmasn? Yani bir retim yesi olarak, bir hoca olarak ve bir gazeteci olarak deerlendirmeniz ne? Bunun altl ne olmaldr ki bir daha byle ey yaamayalm? RIDVAN AKAR Sayn Karayel, benim naizane grm u efendim: Burada iki temel perspektif nemli. Bunlardan bir tanesi, toplumun artk darbelerden medet ummamas ve bu konuda demokratik bilincin uyandrlmas, yurttalk bilincinin uyandrlmas ynnde. Gerekten bu bir sre ve eitim ii. Bugn bile yaplan anketlerde zellikle terrle mcadeleyi ne bitirir? sorusuna halkn yzde 44 Asker darbe, asker mdahale bitirir. eklinde yant verebiliyor. Biz bunca badireleri atlatm olmamza, demokrasi bunca yara alm olmasna karn, hl bylesi bir yaklamn halkn kafasnn bir yerlerinde var olmas, gerekten, biraz nce alta Elli bir yandaym ve bir darbe ocuuyum. derken aslnda bunu arz etmeye altm. Elli bir yllk hayatm boyunca srekli olarak darbelerle har neir olmuum, ocukluumdan balayarak. Yani bu anlayn ortadan kaldrlmas gerekiyor. nk darbecileri en ok yaptklar ey u: Ekonomik ve siyasi konjonktr kullanarak toplumu bir sre darbeye hazrlyorlar ve bu hazrlk sreci onlarn olgunlamas, yani darbenin olgunlamasna kadar geen bir zaman dilimini kapsyor.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 9

Dnnz ki Kahramanmara katliam gerekletii srada -katliam yani orada katliam gerekleiyor- Babakan Blent Ecevit, Genelkurmay Bakan Kenan Evreni aryor ve diyor ki: Ltfen bir eyler yapn, mdahale edin. Yaklak 500 bin askeri olan, NATOnun ikinci kalabalk askeri olan bir ordudan sz ediyoruz. Sayn Evrenin verdii yant Biz Blent Ecevit belgeseli gerekletirdik Can Dndarla beraber. Sayn Ecevitin azndan aktaryorum, Sayn Evrenin verdii yant u: Yeterli gcmz yok. yantn veriyor. imdi, efendim, bu yeterli gcn olmamas bir yandan yksek siyaset arasnda konuulurken insanlar orada lmeye devam ediyorlar. Biliyorsunuz, Mara katliam gn sren bir katliamdr. Yine biz Ecevitin Gizli Arivi kitabnda, Mara katliamnn msebbibi olduu iddia edilen bir MT listesi de yaynladk. Bu listenin orijinali arzu edilirse Can Dndar ya da benim tarafmdan sizlere de arz edilebilir. YAAR KARAYEL (Kayseri) Memnun oluruz. RIDVAN AKAR Bu bir iddiadr, dediim gibi bir iddiadr ama arpc boyutlar olan bir iddiadr. Neden byle oluyor? Yani gn boyunca insanlar orada hayatlarn oluk ocuk kaybederken neden asker mdahale etmiyor? nk o srada Blent Ecevitle skynetimin ilan edilmesi, hangi illerde ilan edilecei ve skynetimin hangi yetkilerle donanaca konusunda ciddi ve sert pazarlklar oluyor. Ne zaman ki pazarlklar sonucunda asker istediini alyor, gidiyor Maraa, mdahale ediyor ve can kaybn durdurabiliyor. Dolaysyla, bu bir sre ii, yani darbeler olgunlatrlan bir zaman ve sonunda gerekletirilen bir sre. Bu srete kamuoyunun uyank tutulmas, demokrasi bilincinin oluturulmas bence ok nemli. kincisi ise, Trk Silahl Kuvvetleri ierisindeki eitim modelinin ben sorgulanmas gerektiini dnyorum. Biraz nce 66 ve 76 dnemlerinde ders kitaplarnda yaplan deiikliklere dikkat ekerken de bunu arz etmeye gayret ediyordum. Kendisini devletin biricik kollaycs ve sahibi gren, sivil ve yurtta ve siyasetiyi de aslnda devletin onlara kar da gerektiinde korunmas gerektiini dnen bir eitim modeli ierisinde yetitirilen askerlerin, ite 1946dan 60a, 1956dan 80e kadar uzanan o darbecilik duygu ve dnceleri ve saikiyle Trk Silahl Kuvvetleri ierisinde kalmamalar gerektiini, onlarda da ordunun gerekten millet iin var olduunun, gl ordu deil gl milletin olmas gerektiinin altnn izilmesi gerektiini dnyorum efendim. BAKAN Bu arada, zcan Yenieri Bey, Milliyeti Hareket Partisi Ankara Milletvekili; Ahmet Topta Bey, Cumhuriyet Halk Partisi Afyon Milletvekili, onlar tantraym. ZCAN YENER (Ankara)- Ho geldiniz. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Ho geldiniz. RIDVAN AKAR Sa olun. BAKAN - Cengiz Yaviliolu Bey, buyurun. CENGZ YAVLOLU (Erzurum) Ho geldiniz Rdvan Bey. imdi yle bir durum var, o da demokratik kltr yeterince gelimemi toplumlarda ordular genellikle kendilerini hkmetten ok devlete bal grrler. Dolaysyla devlete ballk, hkmetleri zafiyete uratmann veya hkmetlerin iktidarn kullanmalarna engel olmann bir yolu. Tabii, bunu yapmann nemli kriteri sivil denetimin olup olmad. Sivil denetimden kast, lkeye ynelik her trl kararn, bunun ierisinde emniyette de gvenlik de dhil olmak zere her trl kararn hkmetler tarafndan alnmas. Sivil denetimin, sivil varln en nemli eyi bu. Btn kararlar hkmetler tarafndan alnacak. Tabii, askerin kimi patron olarak grd nemli, yine patron olarak hkmet grlmedii takdirde sivil denetimin olmadn da gryoruz.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 10

Benim birinci sorum u: Bu gereklikler yani basit gereklikler nda Trkiyede sivil denetimin olgunluk derecesi nedir? Darbe olma, olabilme ihtimalini tayan unsurlar hlen var m, varsa da gl m? zellikle kurumsal yap asndan sylyorum bunu, askersivil ilikilerini dzenleyen kurumsal yap asndan, teamller itibaryla soruyorum. Birinci sorum bu. kincisi, i ekonomik nedenlerin darbeye zemin hazrladn sylediniz veya en azndan karlarn devamll darbelerin de srekliliini salamtr gibi bir sonu oluturabilir. Eer hakszlk yapmadysam bu anlamda bir eyiniz var, sylediinizde. Bu gereklikle birlikte bunun uluslararas para sermaye hareketleriyle de ilikisi var m, varsa nasl? Bu, ayn zamanda, ok uluslu irketlerin veya uluslararas irketlerin, o kriptolarn verilmesini de etkileyecek dzeyde olup olmadn da bize syleyecektir. Yani bu sadece basit bir ekonomik ilikiden ziyade, iktidarlarn iktidar yapsnn uluslararas etkilerle dzenlenmesi, uluslararas irketlerin de karlarnn olduu gereini bize gsterir. Byle bir iliki var m? nc ve son sorum bu: yle bir ey de sylediniz, basnn darbecileri destekleyen davranlar olmutur. Bunu hepimiz sylyoruz, basnn, hatta basn patronlarnn da byle bir etkisi var, sermayedarlarn da var ama buraya, karmza geen hem patronlarmz hem basn patronlar Yok, vallahi byle bir ey yok, biz byle bir eyin ierisine hi girmedik, kabul bile etmeyiz. Yani byle bir eyi cesaret de edemezler bize syleyemeye ama sizin gibi demokrat kimlii nde olan gazetecilerimiz, hocalarmz da bunu kendi perspektiflerinden, almalarndan Sonu olarak bu vardr. diyor. Sizin iin byle bir ey var m, varsa nasl kurulmutur bu iliki? RIDVAN AKAR imdi, efendim, ben darbe olasln her zaman geerli gryorum. nk bu zihniyet yaps ve haritas, yani biraz nce Trk Silahl Kuvvetleri ierisinde ifade ettiim bu eitim modeli ierisinde cumhuriyeti kollama ve koruma grevi ve saikiyle ve refleksleriyle hareket edildii srece bu geerlidir. Biliyorsunuz, yakn bir tarihte Sayn Murat Belge bu konuyla ilgili arpc bir yaz kaleme ald ve zellikle kendisini aresiz hisseden bir orandan bahsetti ve bu orana dikkat ekerek Bir lgnlk olabilir, yeniden darbe Trkiyenin gndemine gelebilir. eklinde de kendince bir kehanette bulundu. Darbe olasl tabii ki her zaman geerlidir ama burada nemli olan ey ki nemli dinamik olduunu dnyorum: Bir tanesi gerekten ekonomik istikrar yani yi de biz niye bu darbeye mstahakz? sorusunu eer kamuoyu kendi ierisinde sormazsa darbenin objektif koullarnn oluamayaca kanaatindeyim; birincisi ekonomik istikrar, ikincisi siyasi istikrar. Siyasi istikrarn da olduu ortamlarda darbecilerin bu konuda daha ihtiyatl hareket edebilecekleri ynnde, yani tarih, tarihsel olaylar bize daha ihtiyatl hareket edebileceklerini gsteriyor ya da vazgeebileceklerini gsteriyor. zellikle Demokrat Parti dneminde oluturulan cuntalarn 1960a kadar galebe alamamasnn nemli nedenlerinden biri de o istikrarn kendisiydi. Ekonomik nedenler konusunda, dediim gibi, yani biraz nce dediim ey son derece nemli. Darbe iki ekilde kendisini meru klyor. Bir tanesi, ynetilenlerin eskisi gibi ynetilemez olmas, ikincisi de ynetenlerin eskisi gibi ynetemez olmas. Yani ynetilenler Ben artk byle ynetilmek istemiyorum. duygu ve dncesine sahip olduklarnda ya da bu duygu ve dnceye altrldklarnda O hlde gel biz seni ynetelim. dendiinde onlar byk bir gnlllkle bu tabi olma ilikisini kurabiliyorlar. kincisi de biraz nce sylediim istikrarszlklar yani siyasal ve ekonomik istikrarszlklar, ynetenlerin halk eskisi gibi ynetemeyecekleri realitesini ortaya koyduunda Ki dikkatinizi ekerim, 1980 12 Eyll

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 11

darbesinde Kenan Evrenin -1 no.lu- yapt o nl radyo ve televizyon konumasnda syledii ey buydu. yle bir devlet dnnz ki cumhurbakann bile seemiyor. imdi, bylesine basiretsiz kalm bir ynetime biz geldik, imdi ite devleti yeniden ihya edeceiz, yneteceiz. duygu ve dncesini hkim klmaya gayret etmilerdi ve bunda da nemli lde baarl olmulard. Ekonomik nedenler, bu nedenle, darbenin yani eskisi gibi ynetememe hli, hem yneticiler hem ynetilenler asndan eskisi gibi ynetilememe hlini en ok kkrtan parametlerden biri ve onu ortadan kaldrmann da kendi ierisinde darbeyle mcadelenin dolayl ama son derece etkin bir yntemi olaca ve olduu kanaatindeyim. Darbeciler-basn ilikisine gelecek olursak bizim bir meslek aabeyimiz var, Aydn Engin. CENGZ YAVLOLU (Erzurum) ok affedersiniz Rdvan Bey. Bunun uluslararas ekonomik eylerle balants RIDVAN AKAR zr dilerim. imdi, efendim, burada emin olun, bir gazeteci vizyonu ve elimdeki duyumlarla bunu yantlamam benim haddimi amam anlamna gelir. Ama burada, rnein, 2001 krizinde bankasn kaybeden Yurtbankn eski patronu Bir yandan siz konuurken bir yandan ismini hatrlamaya gayret ettim. BAKAN Ali Balkaner, deil mi? RIDVAN AKAR Evet efendim, Ali Balkaner. Kendisinin mahkemede yapt aklama: te biz 18 etkili aileyiz. Bu aileler kendi aramzda, ite bu lkeyi kendi aramzda aldmz kararlarla ynetiriz ve zellikle de MKBde kurduumuz ilikiler son derece arpcyd, nemli paralar kazandk ya da kaybettik. Hatta, ite bu ailelerden birinin bandaki bir ahs da 800 milyon dolar MKBde kaybetmiti. eklinde yapt aklama bence arpcdr, aratrlmaya deer. nk bu, ayn zamanda, rnein ve kendisinin ifadesiyle sylyorum, zr dilerim, Avni zgrelin bir yazsndan hareketle sylyorum; Sayn zgrel diyor ki bu Balkanerden yola karak: O dnemde MKB ierisinde kim, ne kadar ilem yapt, kim kime ne kadar para transferi yapt, bunlarn ortaya karlm olmas son derece nemli bilgiler salayacaktr. eklinde bir tahminde bulunuyor. Balkanerin bu aklamasnda hareketle, ben aratrlmaya deer bir husus olduu kanaatindeyim. Ama biraz nce ifade ettiim gibi, yani benim bilgilerimi ve mesleki grgm aan bir sre, o nedenle bununla yetinmenizi arz edeceim. Evet, darbecilik-basn ilikisi demitim. Orada bir meslek bymden bahsetmek isterim, Aydn Engin. Biliyorsunuz, biz gazetecilerin en ciddi sorunlarndan biri bizim mesleki etik kodlarmzn olmamas. Bu kodlara sahibiz ama bunlar istiaridir, hibir zaman kullanlmaz ama bol bol atfta bulunulur. Bu kodlara atfen Aydn Engin Aabeyimiz de Her gazeteci kendi bacandan aslr, etik olarak. der. gerekten de yledir, gazeteciler kendi vicdanlaryla etik normlarn oluturuyorlar. Tabii ki 28 ubat srecinin nemli msebbibi olan gazeteciler bugn eer o sreci 28 ubat gibi hukuki bir soruturmann da srdrld bir srete, o sreteki rollerini kabul etselerdi, ben o meslektalarmn mesleki tecrbelerinden en azndan dorusu, biraz phe duyardm ama en azndan elimizde bir And belgesi ve o And belgesinde kimlerin bu Andla ilgili haberler yapmas gerektii konusunda da ynlendirmeler sz konusu. Sanyorum, And belgesi komisyonunuz uhdesindedir. O grevlendirilen gazeteciler ve o grevlerini nasl gazetelerinde icra ettikleri rahat rahat arivlerden bulunabilir diye dnyorum efendim. BAKAN Teekkr ediyoruz. Feyzullah Kyklk Bey. Buyurun.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 12

FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Hogeldiniz. Teekkr ediyorum. Ben baz eyleri sormak istiyorum. imdi, darbelerle dorudan ilgili evreler vardr, dediniz. Ben mesela 12 Eyll iin de Turgut zal da bu evrelerden birisidir demitiniz. Benim sorum u: Biz daha ok 28 ubatla ilgilendiimiz iin, size gre 28 ubatn nem srasna gre -tabii basn siz bandan sylediniz, onun dnda- bu evreler olarak sivil toplum kurulular ki, o dnemde ok sivil toplum kurulular, yeniden kurulan ve devlet eliyle de desteklenen sivil toplum kurulular vard. Kurumlar, tabii kurumlar deyince Hkmetin bakanlar vesairenin dnda devletin kurumlar ite, TSKs veya anayasal kurulular olarak Yargtay, adl yargnn dier blmleri, Dantay, Anayasa Mahkemesi, Saytay, bunlarn hepsi belirli yerlerden de mecburi veya gnll gittiler, baz brife edilme mecburiyetinde hissettiler. Bunlar siz daha iyi biliyorsunuz veya ilerinden gelerek oralara gittiler bunlar veya ite Trkiyedeki sermaye evresi. Bu evreleri buna gre bir snrlayabilir misiniz? ahslar da olabilir. RIDVAN AKAR Hasbelkader kendimce byle bir FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Sralayabilir misiniz? Eer sizi yormuyorsam. RIDVAN AKAR Rica ederim efendim. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Biraz da basite indirgeyerek ve mahhas veya elle tutulur, gzle grlr ekilde istirham ediyorum. RIDVAN AKAR Tabii. Kendi ufkumca sorunuzu yantlamaya alaym ama efendim benim size kk bir itirazm var. ncelikle onunla balayaym. Ben Komisyonunuzun deerli yelerinin Trkiyede yaanan btn darbe srelerine eit uzaklkta ve onlara kar da ayn duyarllkta hareket etmesi gerektii kanaatindeyim. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Hayr. Onunla ayn duyarllktayz fakat bu u andaki ZCAN YENER (Ankara) Alt komisyonumuz. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Alt komisyonumuzun RIDVAN AKAR Anlyorum efendim. Ben kaytlara gesin. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Onu da kaydmza aldk. O baka ama RIDVAN AKAR nk efendim yle bir ey biraz nce sylediim ey uydu. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Herhlde bir yanl anlalma oldu. RIDVAN AKAR Anlyorum. Siz 28 ubat sreciyle ilgilendiimiz iin dediniz. Belki siz alt komisyonda olmanz mnasebetiyle olabilir. BAKAN Bu alt Komisyonun davetlisi olarak buradasnz u anda. RIDVAN AKAR yle mi efendim? BAKAN u anda da 28 ubat alt komisyonunun davetlisi olarak buradasnz. RIDVAN AKAR Ben bilmiyordum. Genel olarak Komisyonun karsndaym zannediyordum. BAKAN Ama btn darbeleri de AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Tm darbelerle ilgili FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Dediimden vazgetim. BAKAN imdi yle bir durum var. Davet eden komisyonun konusuyla snrl bir gr alveriinde bulunmuyoruz. Byle bir snrlandrmamz yok. Dolaysyla, her konuda da soru sorabiliriz, her konuda da cevap alabiliriz. RIDVAN AKAR Anlyorum. Ben bilmiyordum byle bir alt komisyonda olduumu. O nedenle. BAKAN Davet eden komisyon AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Alt komisyon olarak deil yani btn bu srelerle ilgili.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 13

RIDVAN AKAR Anladm. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) kinci sorum; belki ok u bir sz olabilir ama Sayn Cumhurbakannn buradaki yeri nerede? RIDVAN AKAR Sayn Demireli kastediyorsunuz deil mi efendim? FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Artk tabii imdi, darbelerin tabii ki sosyal etkileri oluyor, siyasi etkileri, sebepleri oluyor, ekonomik sebepleri oluyor ama sizce bu 28 ubatta nk o dnemde daha ok -bir bundan sonra soru soracam orada var- baka eyler hep gazetelerde yazl da, acaba ekonomik o andaki durum da burada bir etki yapm mdr 28 ubat iin? Ben tabii, fikrimiz, sizin buradaki grnz alp bu belgeye en azndan belgelendirerek koymak olduu iin O dnemde, 1996 ylnda, 1995 ylnda bilhassa faizler ok byk ey yapmt. RIDVAN AKAR Evet efendim. 94 5 Nisan kararlarna kadar olan sre ve 5 Nisandan itibaren. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) ok yksekti. Evet. RIDVAN AKAR Tm yaz boyunca sregelen byk faiz oranlar. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Bir ara oldu ki 3 bin, 4 bini 28 ubatla da gecelik 7 bini falan buldu. RIDVAN AKAR Cumhuriyet tarihinin en byk klme rakamnn da yaand bir dnemden sz ediyoruz. O zamana kadarki FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) O dnemde basit de olabilir ama Refahyol Hkmeti de bir havuz sistemi diye bir sistemi ortaya atmt. RIDVAN AKAR Dorudur. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Bu da bana gre mutlaka bir faydas olan sistemlerden birisidir nk ben o srada belediye bakanydm ama genel mdrler vard, devletin KTleri, belediyelerin BTleri vard denildi ki: Bu paralarn hepsi bir yere yatrlsn, orada ortak havuzda dursun, herkes ihtiyacn oradan alsn, oraya da desin. Bu da birdenbire 10-15 milyar lirann her ay bir yerde toplanmasna ve oradan datlmasna belki 20-30 milyar lira bilmiyorum hesabn yapmadm pek- bu da faizlerde birdenbire gecelik faizleri drd. Mesela, off-shore diye bir eyler vard 80lerden sonra ok byle, hakikaten herkesin de azndan dmeyen bir olayd. Off-shore faizleri bile dmt, hatta off-shore faizleriyle ayakta duran, d lkelerde kullanlan birka banka da bittii iin o dnemde offshore para yatrp da orada batranlar dahi oldu. RIDVAN AKAR Doru efendim. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Size gre bu ekonomik sebeple bunlardan tetikleyenlerden derecesi nedir? Dier bir sorum; yine, gerekten o dnemde benim kafam dndrecek ekilde tarikat eitleri kt, tarikat eyhleri kt. Sokaklarda, caddelerde denekleriyle, cbbeleriyle, arkasndaki kara arafllaryla, beyaz arafllaryla, kadnlaryla, erkekleriyle, kzlaryla ve enteresandr bunlar da canl yayn olarak televizyonlarda bunlarn yapt fikirler, zikirler vesaireler de ylece toplumda baya byk reyting de alyordu onlar. Nedense Ben 12 Eyll ok iyi yaadm. Siz de yaadnz. 12 Mart da yaadm. Bir gn nce 14 kii lmt ertesi gn bir daha hi olaylarda len kimse de olmamt.13 Eyllde mesela. RIDVAN AKAR Doru. len oldu ama efendim yani mukayese FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Biz duyamadk belki RIDVAN AKAR Tabii. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ama RIDVAN AKAR 250 civarnda dorudan atmalarda l var.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 14

FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Hayr. Bir gnde diyorum. RIDVAN AKAR Hi yok efendim. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Evet. Ama 28 ubatta Hkmet deiti ve ondan sonra bu tarikatlarn da Hatta evlenenler boand, birbirlerini sulayanlar oldu, birbirlerine denler oldu. Gerekten, byle bir irtica var myd? Yoksa byle bir irtica suni olarak m ortaya konmutu veya irtica size gre o dnemde ve her zaman byk bir tehlike miydi? Aynen ayak sesleri duyulan komnizm gibi nk biz de onunla bydk. Mesela, bu gece gelecek deniyordu sabaha kadar bekliyorduk. RIDVAN AKAR Sayn Bayarn kn geleceini syledii ey deil mi efendim? FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Gece gelecek dediler. Biz gece bekliyorduk. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Celal Bayar Bu k komnizm gelecek RIDVAN AKAR Bu k komnizm gelecek. demiti. ZCAN YENER (Ankara) Kara k gelecek demiti. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Her k olaan beyanyd. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Sadece Celal Bayar sylemedi. Bakalar da onu ok ok syledi. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Her olaan beyanatnda bu k gelecek derdi. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Yoksa, darbenin asl sebebi olabilecek bir durum deilse bu neydi size gre? Bir sorum da u: imdi, bu belki ahsi bir soru sizin iin cevaplayp, cevaplamamakta serbestsiniz hepsinde serbestsiniz aslnda- biz bir yarg deiliz; fotorafn ekiyoruz, siz de resmini ortaya koyuyorsunuz. 28 ubat belgeselinin yapmcs Mehmet Ali Birand kendisinin olduunu syledii iin siz de o olmadn sizin bunun yapmcs olduunuzu iddia ediyorsunuz. Biz tabii bu konuda hakem falan da deiliz. BAKAN ok kiisel olmad m? FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Hayr. Bir ey soracam. BAKAN Konuya cevap vermeyebilir tabii ki de. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Dedim zaten hanmefendi. BAKAN Bence sormayalm yle bir soruyu. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Bu belgeselin yapm esnasnda elde ettiiniz ancak yaynlanmasnda imknszlk grdz veya yaynlayamadnz bilgi notlar varsa onlar bize acaba verebilir misiniz? RIDVAN AKAR Tabii efendim. Ben sondan balayaym. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Yani o benim veya sizsiniz Mehmet Ali Birandd bendini istemiyorum. Sizden istediim byle bir elinizde aklayamadnz belgeler var m bunlar bize verebilir misiniz? RIDVAN AKAR Benim amdan da unuttuum bir detayd. Bana hatrlattnz iin ok teekkr ediyorum. Efendim, 28 ubat belgeseli srecinde yaptm bir syleide dnemin en nemli sorumlularndan biri, kendisi o dnem of the record olmas kaydn koyduu iin ismini zikredemiyorum ancak tanklarn ve askerlerin kladan ktnn kendisine bilgi olarak iletildiini kameray kapattrdktan sonra anlatmt. Bunun zerine kendisi Genelkurmay Bakann aryor ve Bir dakika yapmayn, durdurun bu sreci. eklinde bir mdahalede bulunuyor. Aralarnda geen uzun ve ayrntl bir telefon konumasndan sonra Trkiyede yeni bir darbeye Trkiyenin katlanamayacan, bedelinin ok ar olacan ve dolaysyla bu srecin siyaset tarafndan ve kurumlar tarafndan zlmesi gerektii konusunda Genelkurmay Bakann kendisinin ikna ettiini ifade ediyor ve bunun zerine de tanklarn geri dndnden bahsetti. Ben bunun ok nemli bir ey

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 15

olduunu dnyorum. Yani bu herhangi bir yksek makamn tutanaklar ve kaytlar ierisinde varsa o telefon konumas tutanaklarnn ok tarih olabileceini inancndaym. Unuttuum bir detayd belgesele dair, bana hatrlattnz. 28 ubat belgeseli. BAKAN Kk bir nans. Bu of the record aklamanz tekrar grme ansmz olursa Sleyman Demirele sorabilir miyiz? RIDVAN AKAR Bence sormanzda saknca yok. BAKAN Tamam teekkr ederim. Aldm cevabm. Evet buyurun RIDVAN AKAR Mehmet Ali Birand benim meslek bym ve kamuoyu nnde onunla herhangi bir polemie girmekten her zaman kandm ve kanacam. Birka dava atm kendisine. Artk eriatn kestii parmak acmasn, bakalm kim hakl kacak diyelim bu konuda. Orada, dediim gibi kendisi sayg duyduum bir meslek bym yle kalmasn istiyorum. imdi, efendim, dier sorularnza gelecek olursak FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) sorum daha var. Evet. RIDVAN AKAR imdi, darbelerle ilikili evreler konusunda zellikle isim isim herhangi bir sorumlu gstermem doru deil ama dnemin birka Aslnda Genelkurmay Bakanl bu konuda zellikle belli sektrlere brifingler vererek o dnemde kullanabilecei ideolojik aygtlar da kendisi ifade ediyor. Yarg, akademya, basn gibi birtakm kurumlara brifingler FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Sermaye evresi. RIDVAN AKAR Sermaye evreleri. Brifingler vererek onlar bu srecin ierisine katyor. Aslnda bu arpc bir sre nk bana kalacak olursa, askerin zerkliinin siyasi bir zerklie dnmesine tekabl eden bir sre. Trkiyede, asker, kendisini her zaman devletten ve hkmetlerden bamsz olarak ifade etti. Biz 32. Gnde altm dnemde bugnlerde oka tartlan, hakknda davalar alm olan bir emniyet mdrne ok merak ettiimiz bir soruyu sorduk; dedik ki: Bu derin devlet kim? Bir devlet var, bir de derin devlet. Kim bu derin devlet? nk kendisi emniyet tekilat ierisinde o vasf haiz ya da isim olarak zikredilen biriydi. Kendisi yle ifade etti, dedi ki: Bize gre derin devlet 3 tane J komutanldr. Siyasetilerin her zaman devletin sahibi olmadn dnrz. Eer hkmetten ya da siyasetten bize ynelik bir talep gelirse biz o J komutanlarn ararz ve deriz ki: Bunun ne kadarn verelim? O da: Nasl olsa bu adamlar gidici. u kadarn verin. derler. Biz de o kadarn veririz. nk bizim terfilerimiz vesaire gibi birtakm prosesler de oralarda konuulur. O nedenle biz bu J komutanlarn hkmetten daha ok nemseriz. imdi, darbeler FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Dier Jleri de syleseniz. RIDVAN AKAR Vallahi efendim, emin olun bir 3 tane korgeneral tarafndan ynlendirilen J komutanlklar. Bu de J komutanl olarak geiyor ama tam olarak ne ileve sahipler, onlar tam olarak bilmiyorum. imdi, darbelerle ilikili evrelerde yani siz kendi darbenizi eer meru klacaksanz, bu hazrlk srecini basn araclyla, yarglama srecini ve o srecin sorumlusu olduunuz kiilerin bir ekilde siyasetten uzaklatrlmasn yarg araclyla ve eitli sivil toplum rgtlerini de katarak gerekletirebilirsiniz. nk bunlardan oluan bir iktidar bloku yani temelde hkmeti yalnzlatran ama asker-sivil brokrasiyi -bunun ierisine Cumhurbakanln da katabiliriz makam olarak- beraberine alan bir iktidar bloku kendi ierisinde siyasete ramen hareket edebilecek bir hareket kabiliyetine sahip olur. Dnnz ki, o 28 ubat srecinde Trkiyenin bir Dileri Bakan vard bir de Sayn Demirel vard ve

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 16

Pakistanda Trkiyenin d politikasyla ilgili rahatlkla hkmet adna konuabilecek ya da devlet adna konuabilecek biimde hareket etme zgrlne ve zerkliine kendisini sahip hissediyordu. Dolaysyla, eer darbelerle ilgili hangi kurumlar konumamz gerektii, kimleri sorumlu tutmamz gerektii sorusunun yant Genelkurmay kimi ardysa, onu. eklinde belki ok ksa olarak zetlemek mmkn. Sayn Demirelin yeri neresiydi? Sayn Demirel bu dnemdeki yerini bizim syleimizde de ok veciz bir biimde ifade etti, Ben arabann devrilmesini nleyen kiiyim o dnemde. diye ifade etti. Ki, Sayn Demirele gre 28 ubat biliyorsunuz- bir darbe deildir, her ey yasalar ierisinde gereklemi olan bir srece tekabl etmektedir. Dolaysyla o, yasalar ierisinde bu srecin ynetilmesinden kendisini sorumlu tutan bir isimdi. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Yalnz orada bir ey syleyeceim. ok zr dilerim. imdi, tabii, bu ok kullanlan bir sz. Her yasann hukukla iliiini, -Sayn Demirele de bu sorular sormalyz- kanunlarda yle bir imkn olabilir ama dnyada geerli olan hukukta var m bu? Yasalarda olabilir. Hammurabi de yasa yapm yani. BAKAN Tekrar grme imknmz olduunda sorarz inallah. imdi, bir sre hatrlatmas yapmak durumundaym. En fazla on be dakikalk bir sremiz var dier konuumuza gemeden nce. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Dier sorularmz da bitirsin de, Hanmefendi ondan sonra. BAKAN Buna muhakkak ki msaade edeceiz, o anlamda sylemiyorum. Bir sre hatrlatmas yaparken araya tekrar tekrar girerek konularn almas durumunda bunu tamamlayamayz. O anlamda bir uyaryd. Buyurun. RIDVAN AKAR Ben daha ksa tutmaya gayret edeyim efendim bu arada. 28 ubatn ekonomik nedenleri: Ben, dediim gibi, darbelerle ekonomi arasnda her zaman ok nemli bir ba olduu grn savunan bir gazeteciyim. 28 ubat srecinde Trkiyeyi hazrlayan nemli gelime vard: Bir tanesi terrd. 1990lar Trkiyesi siyasal istikrarszln bu anlamda neredeyse ahikasnn yaand bir dneme tekabl eder. kincisi, ekonomik istikrarszlktr. 1994 ylnda yaanan ekonomik kriz, her ne kadar bir mali kriz olsa da bedelini halk dedi ve bu dnemde yzde 150lilere Yzde 149du efendim o yln enflasyonu, yzde 9,5la da kinci Dnya Savandan sonraki en byk klme yaanmak durumunda kalmt. Bu srete, zellikle 2001 ylna kadar devam bu sre, ite dvizde apa sisteminin uyguland ve dolaysyla, zellikle bankaclk sisteminin btn zafiyetlerine ramen en ok para kazand bir dnem olarak yaanmtr. zellikle 1993-2001 sonu araln dikkate alacak olursak, o dnemde zellikle 2001 krizinde hangi bankalarn o dviz krizinden byk paralar kazanm olduu sorusu, bugn hl tam olarak yantlanamam bir sorudur. Oysa kamuoyunun ok merak ettii bir sorudur ayn zamanda. nk aa yukar 200-250 milyar dolar civarnda bir paray halk demek zorunda kalmtr. 94 krizinde de yaklak 800 bin kiinin isiz kald, sbvansiyonlarn ortadan kaldrld, dviz krizi nedeniyle iflaslarn yaand bu dnemin sonunda insanlar Ben artk byle yaamak istemiyorum. duygusuna fena hlde sahiptiler. te o sahip olma duygusudur ki bir darbenin meruiyetini de salayabilirdi. O adan, ekonomik krizlerle darbeler arasndaki ilikinin ayr bir balk altnda incelenmesi gerektii kanaatindeyim. rtica ya da tarikatlar: Bu, bence de, gerekten bir illzyon bize yaatld diye dnyorum efendim. Hatrlayalm, 1991 ylndan itibaren bir Mslman genlik olgusu

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 17

ncelikle gndeme getirildi. Bu rgt, Beyazt Meydannda kitlesel eylemler yapmaya balad. Daha sonrasnda Jack Kamhiye yaplan suikast dhil olmak zere nemli suikast eylemi ierisinde tane ad birbirinden farkl slami rgt, slamc rgt diyelim- slamc rgt ortaya kt ve bu rgtler yaptklar eylemle snrl kaldlar ve daha sonrasnda bu hareketlerin nk, Trkiyedeki siyasal rgt pratii, bu rgtten kan eitli unsurlarn baka rgtler kurmas, rgtlerin srdrlebilir ve devaml olmas gibi birtakm eyleri beraberinde getirir. Bu rgtler bir anda buharlatlar. Yani bir konjonktr ierisinde en ok konutuumuz rgtler, bir anda buharlap ortadan yok oldular. 12 Eylln ba dman komnizmdi ya da ar cereyanlar te, bunun ierisinde lkc hareket de ksmen saylyordu, ksmen de Konya mitinginden hareketle irticay ama asli olarak komnistler yani sosyalistler, devrimciler hedef alnmt. 28 ubatn o mill asker stratejik konsepte PKKnn ya da terrn ikinci sraya drlp irticann birinci sraya karlmas srecinin bir gerekesi olmas gerekiyordu; o gereke ite Fadimeler, Tarikat eyhi Aliler ve birtakm isimlerle hazrland. ok arpc olan ey udur: Btn bu silahl, radikal slami gruplar bugn nedense ortada yoklar ya da son derece marjinalize oldular. Peki, o zaman niye bu kadar kalabalktlar? sorusu, kafamz kurcalamaya devam ediyor efendim. BAKAN ok ok teekkr ediyoruz. zcan Yenieri Bey, buyurun ltfen. ZCAN YENER (Ankara) nce sizi kutluyorum. Gazeteci gibi baladnz ama akademisyen gibi srdrdnz konumay. BAKAN Bir akademisyenin takdiri olarak da grelim bunu. RIDVAN AKAR Ben Bilgi niversitesinde hasbelkader retim grevlisiyim efendim. ZCAN YENER (Ankara) Evet, belli oluyor. imdi, darbe diyalektik bir iliki sonucu meydana gelir. Hi kukusuz darbenin nedeni udur ya da undan kaynaklanr eklinde bir ifade tarz, ar bir yorumlama olur ve maksada hizmet etmez. imdi, bir, baktnz zaman iki ey gryorsunuz 12 Eyll darbesini. Burada hemen bir ayrnt da yapmak lazm. Bu souk sava dnemiyle souk sava sonras dnemde de baz farkllklar dikkate almak lazm bu analizi yaparken. imdi, bir afyon ekiyorsunuz ve buna karlk Trkiye, Blent Ecevitle afyon ekimine devam edeceini ve Amerikann ihtiyalarna cevap vermiyor, sonra Afganistanda bir Babrak Karmal darbesi oluyor, arkasndan randa bir Humeyni darbesi yaanyor. Kbrsa mdahale etmisiniz ve Kbrsa mdahaleyle beraber Yunanistan NATOdan km ve Yunanistann NATOya dn iin Trkiyeye taviz vermesi gerekiyor, Trkiye bunda diretiyor. D ilikiler bakmndan byle bir ortam var. Bir de i ilikiler var. 24 Ocak kararlar almsnz. ok otoriter bir ynetim olmadktan sonra o kararlar uygulama ansnz yok. Yaygn terr eylemleri kontrol dna km veya karlm planlanm veya planlanmam. Byle bir kitlesel katliamlar oluyor. Hibir lke msaade edemez bir kentte yirmi drt saat, krk sekiz saat kontrolsz bir atmaya. Msaitletirilmi bir ortam var. Byle bir ortam 12 Eyll retiyor. 28 ubata geldiiniz zaman ya da 28 ubatta ifade ettiinizde bir durum var. te 12 Eyllde Bizim ocuklar sizin de ifade ettiiniz gibi- Ankarada darbe yaptlar. deniliyor. En temel ey bunu zmeye alyoruz. Bunda bir paradoks gryorum ben. imdi, 13 Haziran gecesi tanklarn sokaa kt sylemi geliyor. Bu, Sayn Erbakana gtrlyor. Erbakan durumun doru olduunu tespit ediyor. Bunun zerine

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 18

ekilme karar alyor ve ayn gece, Sayn iller bundan haberdar edildiinde iller, Amerika Birleik Devletlerinin Adana Bakonsolosu Elizabeth Sheltonu arayarak, Trkiyedeki demokratik srecin kesintiye uramamas iin yardmc olmasn, bir aklama yapmasn istiyor ve hakikaten o zamann Dileri Bakan Madeleine Albright bir aklama yapyor ve Trkiyedeki demokratik srecin devamna veya demokratik unsurlarn yannda olmas gerektiini ifade eden szler sylyor. imdi burada temel sorun u, birinci sorum: Hem darbe yapanlar hem de darbeye muhatap olanlar Amerikadan icazet bekliyorsa ya da Amerikaya bavuruyorsa darbe nasl nlenecek ya da bu sreci nasl durduracaksnz? kincisi, gzel bir aklama yaptnz ama, imdi bu darbenin aslnda sosyolojik, tarih ve kltrel temelleri zerinde de biraz durmak gerekiyor. imdi, Trkiyeyi dnn; bir imparatorluk bakiyesinden mill devlet bakiyesine geiyorsunuz veya mill devlete geiyorsunuz ve birok eyiniz deiiyor tepeden trnaa. te devrimlerle, inklaplarla deiiyor. Harfi deitiriyorsunuz, llerinizi deitiriyorsunuz, bayramlarnz deitiriyorsunuz, kyafetinizi deitiriyorsunuz ve bu, o zamann dhisi ve kurtarcs Mustafa Kemale olan sayg dolaysyla halk da buna byk lde uyum salyor, ok mevzii kar klar oluyor. Onlar da bir biimde devre d braklyor. Orada bir toplumun zorlanmas var. Ben zellikle sizin grnz almak istiyorum. Toplum zorlanm uzunca bir sre ve bir toplumsal bilinalt olumu. Yani bu brokrasinin ve askerin ve askerin rettii kurumlarn topluma yapt bir bilinalt olumu, o dnemde ortaya kmam, sonra bu belli bir biimde ortaya kacak. imdi, demokrasinin sosyolojik ve kltrel noksanl ister istemez bir sre sonra paraziter bir durum, patolojik bir durum meydana getirmi. Tarmdan sanayiye, sanayiden bugn olduu gibi iletiim toplumu veya enformasyon topluma geiyorsunuz, tek parti, ok parti, ky, varo, kent geii var BAKAN Hocam, Rdvan Bey bir televizyon program yapsn. Siz ikiniz kn, bu konular detaylca konuun. ZCAN YENER (Ankara) Hemen bitireceim. rgtsz toplumdan rgtl topluma geliyorsunuz. imdi, soru u: Burada akademisyenlerin, hukukularn, basnn ve medyann, byk sermayenin, siyasetin ve askerin tepeden trnaa burada olaylardan dorudan sorumlu olduu ve buraya da bir katk saladn gryoruz. Acaba yalnzca, biraz nce ifade ettiklerinize ynelik yaplacak dzenlemeler, darbenin bundan sonra tekrarnda veya buna ynelik teebbsleri caydrmas ne derece etkili olabilir bunca sosyolojik, ekonomik, kltrel zafiyet varken? RIDVAN AKAR imdi efendim, 12 Mart dneminde biliyorsunuz 12 Mart. BAKAN Soru ne kadar uzun olursa olsun cevabnz ok ksa olsun. RIDVAN AKAR Peki efendim. 12 Mart dneminde, biliyorsunuz iki farkl cunta kendi aralarnda ciddi bir rekabet gerekletiriyorlar. Biri 9 Mart Cuntas diye bilinen daha sol, daha radikal bir asker grubu ile 12 Mart Cuntas diye bildiimiz o nl muhtrann sahipleri. Burada, 9 Martlarn ok arpc bir eyleri var: Faruk Grler Paa ikisi arasnda gidip geldii bir dnemde Faruk Grlere geliniyor ve deniyor ki: Paam, DEV-KUR harekete geti. DEV-KUR, 1962-63 ylnda NATO tarafndan Trkiyede oluturulan devleti kurtarma plan. Yani bir darbe giriimi olduunda devlet hangi refleksleri gsterecek, nereyi kontrol altnda tutacak ve darbeyi nasl savuturacak? Bu tamamen NATO tarafndan planlanm olan ve dorudan da fiil olarak NATO tarafndan da harekete geirilmesi istenen bir plan. DEV-KURun harekete gemesiyle

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 19

birlikte 9 Martlar tasfiye ediliyorlar. nk DEV-KUR refleksini ortaya karan ey 9 Martlarn radikal dnya grleri ve 12 Mart galebe alyor. imdi, dolaysyla, ben her darbe srecinde mutlaka Trkiyenin stratejik mttefiki olan Amerikann u veya bu ekilde bu srecin ierisinde olduu ya da u veya bu biimde bu sreci engelleyip maniple edebilecei duygu ve dncesine sahibim. Siz biraz nce, toplantya katlmadan nce de baz rnekler vermitim. BAKAN Evet. RIDVAN AKAR yle yantlam olaym. Bu muasr medeniyet meselesi, bana kalacak olursa, biraz nce vurguladnz Cumhuriyetin kendi ideolojisi var, bu ideoloji, teki bir ideoloji, bir ulus devlet ideolojisi ve o ulus devlet ideolojisi 1924 Anayasasyla birlikte de kendi krmz izgilerini ortaya koymu. Bunlardan biri laiklik olduu gibi, dieri byk lde bu dier ar akmlarn nlenmesi. Ama daha nemlisi, hepsinden nemlisi, ite biraz nce izdiimiz o tabloda onu zaten Muasr medeniyet izgisi yani yzn Batya dnm olan bir Trkiye modeliydi. Bunu modernizm olarak da kabaca tanmlayabiliriz. Modernizmden uzaklald kayg ve dncesi olduu srece, sermaye gruplarndan medyaya, akedemyadan eitli organlara kadar onlar bu reflekse sahip oldular diye dnyorum. Bunu ortadan kaldrmann gerekten, ncelikle 12 Eyll Anayasasn btnyle ortadan kaldrarak ve demokratik bilincin oluturulmas olarak gryorum efendim. BAKAN Teekkr ederiz. Son soruyu sormak zere, Cumhuriyet Halk Partisi Afyon Milletvekili Ahmet Topta Beye veriyorum, buyurun ltfen. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Sayn Akar, ho geldiniz. RIDVAN AKAR Teekkrler. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) imdi, biraz nce Ynetenlerin eskisi gibi ynetemedikleri, ynetilenlerin de eskisi gibi ynetilmek istemedii durumlarda darbeler oluyor. dediniz. Hlbuki bu terminoloji, ynetenlerin eskisi gibi ynetemedii, ynetilenlerin de eskisi gibi ynetilmek istemedikleri durumlarda devrimler olur. RIDVAN AKAR Dorudur efendim, zaten Lenine ait bir teoridir bu. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Evet, Lenine ait bir teoridir. Dolaysyla, darbelerle devrimleri bir kenara ayrmak lazm. nk RIDVAN AKAR Trkiyede byle tezahr etti efendim. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) nk bu ekilde ynetmek istemeyenleri BAKAN Darbeye yeni yeni darbe diyebildiimiz iin Hepsi devrimdi, hrriyet bayramyd, kutlanrd filan AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Sayn Bakan yle deil. Yani burada Sayn Akarn anlattklarndan da anlyoruz ki -dier bir ok konuumuzun anlattndan- Trkiyede belli koullar oluturulduktan sonra, birilerinin dahliyle belli koullar oluturulduktan sonra darbeler yaplyor. Hlbuki, belli koullar toplumsal srelerde, devrim srelerinde zaten snfsal mcadelelerin sonucunda oluur. Dolaysyla, burada bir snfsal mcadele yok. Maniplasyonlar var, ite 3J dediiniz kiiler bu ie karar verdii zaman ya da onlara talimat verildii zaman darbenin sreleri hzlanyor. RIDVAN AKAR Efendim, siz yokken DSKle ilgili bir rnek vermitim, 24 Ocak kararlar srecinde, bir kez daha size hatrlatmak istiyorum: 24 Ocak kararlar alndnda Turgut zal 3 kere Genelkurmaya giderek onlara 24 Ocak kararlarn anlatyor ve anlatrken de diyor ki Bu srecin nnde, yani 24 Ocak kararlann nndeki en nemli engel, o dnemde DSKin MESe kar yrtt 100 bin kiilik -110 bin kiilik hatta- hak grevleri,

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 20

bizim, politikalar uygulamamza engel oluyorlar. O dnemin Deniz Kuvvetleri Komutan -o dnemde Blent Ulusu henz emekli olmam- O zaman bunlar engellemek lazm, bu iilerin bunu yapmalarn ortadan kaldrmak lazm. diyor. imdi, bu bir snfsal mcadele bana kalrsa. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Ama buradaki sre u: Yani siz 24 Ocak Kararlarn alyorsunuz, zaten bu kararlar ilan edildii akam ben radyoda dinlediim zaman -stanbuldaydm- bu kararlarn normal demokratik yani demokrasi benzeri bir sre ierisinde uygulanma ihtimalinin olmadn okumu yazm ben deil okumam insanlar da kabul ediyorlard. Dolaysyla 24 RIDVAN AKAR 78de Ecevite teklif edildiinde o da Byle uygulanamaz dedii iin reddetmiti. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Tabii yani uraya gelmek istiyorum: O konuyu dzeltmek gerekir, darbeyle devrim birbirinden farkl eylerdir, tutanaklara gesin diye sylyorum. RIDVAN AKAR Peki. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) imdi, sreci anlatrken srekli i dinamiklerin maniple edildii esasnda Nasl, ite Fadime ahinlerin karld, zaman zaman iilerin, zaman zaman iverenlerin, zaman zaman medyann, herkesin bazen elbirlii yaparak bu potansiyelin yaratld ve Trkiyede insanlarn darbe ister hle geldiini yani o koullarn dzeltilmesini ister hle geldiini Sonuta darbenin ortaya ktn sylyorsunuz. Burada d ilikilerin, emperyalizmin, d glerin, Amerikann, bu blgeyi dizayn etmek isteyenlerin hibir dahli yokmu ya da varsa ne kadar bir dahli var? rnein dediniz ki: Darbe hazrlama srelerinden birisi Mara katliamdr biliyorsunuz. Yani darbe hazrlayanlar Mara katliamyla, benzer katliamlarla toplumu o kadar birbirine kar hle getirdiler ki insanlar: Bu sre dursun, kim gelirse gelsin ama birileri bu srece dur desin. imdi, Mara katliamndan nce de Amerika Dileri memurunun o blgede dolaarak bu ileri kontrol ettiini yani burada Mara katliamnn yaplmasndan nce baka illeri de kontrol ettiini biliyoruz. Bu tr eyler yapldna gre zel Harp Dairesinin Trkiyede hl faaliyette bulunduunu ve bunlarn uzun sre maan Amerikadan aldn Dinlediimiz Hasan Fehmi Gne aynen unu syledi: zel Harp Dairesinin biz Amerikadan maa aldn bilmiyorduk. RIDVAN AKAR JUSMAT, evet efendim. ok uzun bir sre maa aldlar. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Ne zaman ki Amerika ambargo uygulad, ambargo uygulaynca paralar kesildi, bu kez bize geldiler Biz maamz alamyoruz. diye. Yani imdi BAKAN ok zr dileyerek burada ksa bir araya gireyim. Genelkurmay Bakan Hilmi zkk dinlerken de, ben benzer bir soruyu, btn NATO lkelerinde gladyo tipi bir yaplanma olduunu, bunun karlnn zel Harp Dairesine gelip gelmediini ve ilikileri sorduum zaman kesinlikle hibir ilgisi olmadn, NATO erevesi ierisinde kurulmadn yani zel Harp Dairesinin aslnda kendi lkemizin i gvenliine ilikin oluturulmu bir kurum olduunu da syledi. Buyurun devam edin. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Ama bu lkede ileri Bakanl yapm ve Amerikan ambargosundan etkilenen bir hkmetin bakan bunlarn kendilerinden gelip BAKAN Hangisi doru-yanl deil bu konudaki tartmalara katk salamak adna dnemin Genelkurmay Bakan da byle bir aklama yapt.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 21

AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Tabii, dnemin Genelkurmay Bakan zaten bildiklerini aklasa bu memlekette birok ey deiir. Dolaysyla bunu aklamas da mmkn deil. Nihayet hepsi gidip sre ierisinde Amerikada eitim gren, ders alan, Amerikan karlarn zaman zaman kendi lkelerinin karlarndan daha ne getirenler bu lkede komuta kademelerinde zaman zaman bulunduklar zaman Trkiyede ne demokrasi ne Trkiyenin karlar orta yerde kalyor, onu da anlayla karlamak lazm, yani aklamas mmkn deil. BAKAN Siz buyurun sorunuzu. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) imdi, bir, d glerin zellikle Amerikann bu konudaki etkisinin hangi boyutta olduunu, ikincisi, bu sermaye evrelerini anlatrken Bir banker facias yaand biliyorsunuz 12 Eyllden sonra. RIDVAN AKAR Dorudur efendim. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Turgut zal dneminde. Bu banker faciasnda RIDVAN AKAR zal dnemi deil efendim, cunta dneminde yaand, 82 ylnda. BAKAN 82, 83 evet. RIDVAN AKAR Evet, doru, yani sonular devam etti ama 82de kamtr. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Yani Sayn zal gene iin, ekonominin bandayd, onu sylemek istiyorum yani. RIDVAN AKAR Blent Ulusu hkmetidir efendim. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Tabii, Blent Ulusu hkmeti, Sayn zal bu iin banda, Kaya Erdem Babakan Yardmcs RIDVAN AKAR Babakan Yardmcsdr, zaten Sayn zaln ve Kaya Erdemin istifasna neden olan sre AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Tabii, ondan sonra da devam etti bu sre. RIDVAN AKAR Dorudur. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) 12 Eylln sonucunda, bu srele acaba bir sermaye birikimi iin mi bu banker facias zel olarak yaratld? nk binlerce insan parasn kaybetti, evini kaybetti, emekli ikramiyesini kaybetti, her eyini kaybetti. 12 Eyll yapanlarn bu konudaki bir projeleri de var myd? Bu konuda bir bilginiz var m? ncs, Sayn -sayn demeye dilim varmyor- Evren dneminde -biliyorsunuzTrkiyenin yurt dndaki imamlarnn maalar RIDVAN AKAR Rabta tarafndan AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) rabta tarafndan dendi ve bu bir eletiri konusu yapld zaman Evren dedi ki: Evet, benim bilgim altnda, benim talimatmla, benim imzamla deniyor. RIDVAN AKAR Doru. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Ve Evren 12 Eyll Anayasasna destek bulmak iin meydan meydan dolarken her gittii meydanda ayetler okudu, hadisler okudu. Trkiyede mtedeyyin kesimin, Mslman kesimin kendisine destek olmas iin elinden gelen her eyi yapt gibi bu konudaki destei almak bakmndan Evren karln da buldu. Yani Evrenin bu tavrnn nereden kaynakland konusunda dnemi izlemi bir gazeteci olarak dnceleriniz nedir? RIDVAN AKAR Tabii, naizane dncelerimi syleyeyim. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Son bir soru soracam: Bu Kontrgerilla zel Harp Dairesiyle ilgili, bu aratrmalarnzn iinde herhangi bir bilgiye, belgeye ulatnz m? Bir de 27 Nisan nasl deerlendiriyorsunuz?

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 22

RIDVAN AKAR imdi, Sayn Bakanm yani hem zel Harp Dairesi hem kontrgerilla zerinden biz Sayn Ecevitle belgesel iin syleiler yaptmzda, o dnemde, yani zellikle 70li yllar ierisinde Demirelle Ecevit arasndaki en nemli polemik konularndan biri kontrgerilla. BAKAN Evet. RIDVAN AKAR te, Akla, sen Babakansn., Tamam, sen akla. tartmalar oluyor. Nitekim, Sayn Ecevit Babakan olduunda, Kontrgerillann deifre edilmesi konusunda bir adm atyor. O srada bir Erzurum seyahati var, Erzurum seyahatinde ordu komutan kendisini karlyor. Yemek yenirken kendisi diyor ki Ya bu Kontrgerilladan srekli olarak bahsediliyor. Kim bunlar? dediinde, o srada yemekte olan oradaki bir baka kiiyi gsteriyor komutan ve diyor ki Bakn, bu arkada Milliyeti Hareket Partisi le Bakan. Bu herhangi bir partinin ile bakan da olabilirdi. Sadece anekdotun kendisini vurgulamak balamnda sylyorum. kendisi buradaki zel Harbin bandaki arkadatr ve inann ok kaliteli, ok iyi bir insandr. diyor. Dolaysyla, siyasetle, bu Kontrgerilla gereinin bir biimde i ie getii bir sre yaanyor ve 1952den gnmze kadar da ben Sayn zkkn gerekten asker basiretini sadece orada gsterdiini dnyorum. Kontrgerilla bir realite. Buna ilikin isterseniz saatlerce konuabilirim ama zel Harp Dairesi dediimiz eye ilikin de ben -siz yoktunuz efendim- Mara Katliamyla ilgili bir anekdot anlattm. Mill stihbarat Tekilt mensuplarnn BAKAN Girite ok uzun bir sunum yaptnz. O dnemde olmad iin tabii deerli milletvekillerimiz, o yzden baz sorular soruluyor. RIDVAN AKAR Evet efendim. Yani Amerikayla olan ilikiler, Amerika-darbe ilikisini de orada vurgulamaya gayret ettim. Eer ltfederseniz tutanaklardan izleme imknnz olur. Devrim-ihtilal meselesi konusunda tamamen -bunu biz de kullanyoruz yaynlarmzda, zellikle canl yaynlarmzda- ben byle bakyorum efendim: Evet, Trkiyede devrimler olmad ama ihtilalleri bu saikle yaptlar. Banker facias konusunda, bu bir sermaye birikimi oluturdu mu? Emin olun sadece banker faciasna tekil olarak bakmamak gerektiini, mesela 58de ithalatn kstlanmas sonrasnda kimler bu sreten zengin oldular? 12 Mart istikrar tedbirleri AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Dier konular konuulduu iin bu konuyu da gndeme alarak, dierleriyle bir btnlk ierisinde. RIDVAN AKAR ok doru. Yani bu sermaye birikimi srecidir. Darbeler, Trkiyede sermaye birikiminin aktarld ya da belli ellerde toplanmas gerektii srelerdir. Evren-ayet meselesi bence ok nemli. Ben de buna bir vurgu yapmak istiyordum. ok teekkr ederim bu imkn verdiiniz iin. Bana kalacak olursa efendim, Balyoz davasnda eer bir sekreteri o seminerde bulunduu iin on alt ylla yarglayan bir lkeden sz ediyorsak, o zaman 12 Eyll, 12 Mart srelerinde de darbecilerle i birlii yapanlarn bir ekilde hesap vermesi, u veya bu ekilde en azndan ahlak olarak hesap vermesi gerektii dncesini savunanlardanm. 12 Eyll srecinin alametifarikalarndan biri Trk-slam sentezi ideolojisidir. Trk ocaklar tarafndan byk lde oluturulan bu ideoloji, aslnda 12 Eylln imento olarak kulland , drt nemli blclk vard; lkclk, komnistlik, Alevilik, Snnilik, Krtlk, Trklk. Peki biz bunlarn hepsini neyde buluturabiliriz? Dinde buluturabiliriz. duygu ve dncesiyle, o dnemde Kenan Evren bu Trk-slam sentezi ideolojisine fena hlde sarld

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 23

ve oradan yola karak da bu ayetler ve benzeri, dinin istismar bir sre yaand diye dnyorum. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) 27 Nisan sormutum, 27 Nisanla ilgili ne dnyorsunuz diye? RIDVAN AKAR Efendim, 27 Nisan ile ilgili ben Sayn Bykanta bunu sormutum 27 Nisan bir muhtra mdr? diye. Sayn Bykant, bu 27 Nisan bildirisini kendisinin bizzat kaleme aldn ifade etmiti, bir muhtra deil, bir uyar olduundan sz etmiti. Bence gerekten arkaik, kendisinden nceki modelleri hi dikkate almayan, o tecrbeden yararlanmayan dolaysyla o acemiliin de fena hlde ele yze bulatrld ve iyi ki de bulatrld bir sre yaand diye dnyorum. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Yani bu kadar sre yarglanrken, yarglanmyor olmas ya da bunun bir savc tarafndan, bir soruturma makam tarafndan RIDVAN AKAR Ben bu srecin btn aktrlerinin hesap vermesi gerektii dncesindeyim efendim, buna Yaar Bykant da dhil. Orada darbecilere bakanlk yapan, darbeciler iin istifa eden, darbecilere ideoloji salayan, o cephanelie kim ne gtrdyse hesap vermeli, nk, gerekten, darbeler nasl nlenir dersek, Aman ben darbeciyle i birlii yapmayaym, yoksa elim yanar. duygu ve dncesini bu lke demokrasisi oluturursa o zaman darbe olmayacaktr. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Peki, teekkr ederim. BAKAN ncelikle ok ok teekkr ediyoruz, katknz, katlmnz iin. Bu dnemlere ilikin olarak yapm olduunuz almalar, ayn zamanda oluturduunuz fikirler bizim amzdan ok ok nemliydi. Burada bulunan herkesin, -bir kez daha sylyorum- ok farkl siyasi partilere mensup olmamza ramen, ortak duygu ve dncede birletiimiz tek ey demokratik topluma ve demokratik siyasete sahip kma iradesini en st dzeyde gsterme gayreti iinde olmamzdr. Evet, darbeleri merulatrmak maksadyla her zaman toplumsal kabul gerektiren ne ise -bu, bazen din olabilir bazen milliyetilik olabilir bazen Atatrklk olabilirdarbe ve darbe zihniyeti tarafndan kullanlm, toplum psikolojik olarak buna hazrlanmtr, bu bir realitedir. Ama bugn artk toplumun demokratik anlamda bu tr oyunlara gelmemesi asndan bir bilin oluturulmas anlamnda da siyasetin ve siyasi aktrlerin demokrasiye daha ok sahip kmas gerektiine inanyoruz. Bu sebeple bu Komisyonu ve yaptmz grevi nemsiyoruz. Ekonomik boyutu, sosyal, psikolojik d balantlar, siyasi sonular, hepsi aratrma konularmz ierisinde. Size sorulan sorulardan bazlar benim alanm yani ekonomik boyutlar vesaire alanm deil, daha da uzmanlk gerektirir. demi olmakla birlikte, yine o alanda da vermi olduunuz cevaplar, aratrlmasn istediiniz hususlar bizim iin ok deerliydi. Gerekten, katklarnz iin ok teekkr ediyorum. Bu srete, kstl bir zaman aralnda dinlemi olmamz nedeniyle AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Belgeselleri alabilir miyiz? BAKAN - ilave bir ekilde eklemek istediiniz bir husus olursa veya bu Komisyon bundan haberdar olursa daha ok aydnlanabilir veya uradan u belge istenirse daha iyi olabilir diye dndnz, bir katk salamanz durumunda bunu yazl olarak tarafmza bildirirseniz ok memnun olacaz. Arkadalar belgeselin hediye edilip edilemeyeceini soruyorlar? RIDVAN AKAR Hangisi efendim? Hangi belgesel? BAKAN Belgesellerinizin

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Dar.Ara.Kom. Giri : 11.00 Tarih : 28/07/2012 Grup : Yunus Sayfa : 24

AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Elinizdeki belgesellerin RIDVAN AKAR u anda yok ama ben tabii ki size byk bir mutlulukla arz ederim efendim. BAKAN Komisyon yelerimizin tamamna RIDVAN AKAR Ama burann bir belgeseli olsa bence hi fena olmazd yani bu sreci BAKAN Bu Komisyon srecinin belgeselini yapmak zere gerekten ok bavuru yapld bize de. RIDVAN AKAR ok ho olur! BAKAN Ama biz Komisyon almalarmz bu srete belki gletirir diye imdilik deerlendirmiyoruz. Btn milletvekillerimizin de tabii grn alrz. Yani bavuru oldu ama almalarmz hayrlsyla salkl bir ekilde tamamlayabilirsek inallah k tutacak gelimeler olur diye mit ediyoruz her eyden nce Trkiyenin gelecei asndan, gelimi bir demokrasiye kavumamz adna. Bir kez daha itenlikle tm Komisyon yelerim adna ok teekkr ediyorum. RIDVAN AKAR Ben teekkr ediyorum efendim bana bu onuru verdiiniz iin. Elimden gelen katky gstermeye gayret edeceim gelecekte de. BAKAN ok teekkr ediyoruz. Sa olun RIDVAN AKAR Hoa kaln.