NANCY McWILLIAMS

Nancy McWilliams, ABD Rutgers, the State University of New Jerseynin Uygulamal ve Profesyonel Psikoloji Doktora Programnda retim yesidir. American Psychological Associationn Psikanaliz Blmnn bakan ve Psychoanalytic Reviewun e-editr olan McWilliams ayn zamanda Psychoanalytic Psychologynin de yayn kurulundadr. McWilliams yazlarnda, kiilik yaplanmas ve kiilik bozukluklar, psikolojik tan, cinsiyet ve toplumsal cinsiyet, travma, youn psikoterapi ve psikoterapide hmanist gelenee kar okumalar geni yer bulmaktadr. Kitaplar 12 ayr dile evrilen yazar, hem ABDde hem de ABD dnda birok niversitede ders vermitir. Vaka formlasyonlar zerine olan kitab, 1999un en iyi psikanalitik klinik kitab seilerek Gradiva dln almtr. 2004te Division of Independent Practitioners of the American Psychological Association tarafndan Rosalee Weiss dln almaya hak kazanan McWilliams, 2006da da American Psychoanalytic Associationn onur yesi olmutur. National Psychological Association for Psychoanalysisin mezunu olan McWilliams, New Jerseydeki Institute for Psychoanalysis and Psychotherapy ve New Yorktaki the National Institute for the Psychotherapiesin eitmen kadrosundadr. Yazarn dier eserleri unlardr: Psychoanalytic Case Formulation (Guilford Press, 1999), Psychoanalytic Psychotherapy: A Practitioners Guide (Guilford Press, 2004) ve Psychodynamic Diagnostic Manual (ed.) (Guilford Press, 2006).

Nancy McWllams PSKANALTK TANI Klinik Sre inde Kiilik Yapsn Anlamak eviren Erkan Kalem PSYCHOANALYTIC DIAGNOSIS Understandng Personalty Structure n the Clncal Process Copyrght The Gulford Press, 1994 stanbul Bilgi niversitesi Yaynlar 259 Psikanaliz/Psikoloji Dizisi 1 ISBN 978-605-399-105-2 1. Bask stanbul, Eyll 2009 2. Bask stanbul, Haziran 2010 3. Bask stanbul, Ekim 2012

Bilgi letiim Grubu Yaynclk Mzik Yapm ve Haber Ajans Ltd. ti. Yazma Adresi: nn Caddesi, No: 43/A Kutepe ili 34387 stanbul Telefon: 0212 311 52 59 - 311 52 62 / Faks: 0212 297 63 14 Sertifika No: 11237
www.bilgiyay.com E-posta yayin@bilgiyay.com Datm dagitim@bilgiyay.com Dizi Editr Murat Paker Dzelti Hande zyldrm Yayna Hazrlayan Gksun Yazc Tasarm Mehmet Ulusel Dizin Bora Bozatl Dizgi ve Uygulama Maraton Dizgievi maraton@dizgievi.com Bask ve Cilt Sena Ofset Ambalaj ve Matbaaclk San. Tic. Ltd. ti. Litros Yolu 2. Matbaaclar Sitesi B Blok Kat 6 No: 4 NB 7-9-11 Topkap stanbul Telefon: 0212 613 03 21 - 613 38 46 / Faks: 0212 613 38 46 Sertifika No: 12064
stanbul Bilgi University Library Cataloging-in-Publication Data stanbul Bilgi niversitesi Ktphanesi Kataloglama Blm tarafndan kataloglanmtr.

McWilliams, Nancy Klinik sre iinde kiilik yapsn anlamak / Nancy McWilliams, ev. Erkan Kalem. 520 p. 16 x 23 cm. Includes bibliographical references and index. ISBN 978-605-399-105-2 (pbk.) 1. Typology (Psychology). 2. Personality assessment. I. Kalem, Erkan. RC489 .T95 M38 2009

Nancy McWllams PSKANALTK TANI Klinik Sre inde Kiilik Yapsn Anlamak
eviren

Erkan Kalem

Howard Gordon Riley, Millicent Wood Riley, Jane Ayers Riley ansna, kran duygularyla

indekiler
xi xv xix xxiii

Editrn nsz Trke Baskya nsz nsz Teekkrler

2 Terminoloji zerine 4 slup zerine

1 Giri

7 BRNC KISIM Kavramsal Konular 11 BRNC BLM Niin Tan?

13 14 15 17 20 20 23 27 32 36 43 46 Tedavi Planlamas Prognoz (Gidiat) Asndan Tannn Anlamlar Tketicinin Korunmas Empatik letiim Tedaviden Kalar nlemek Tannn Baka Yararlar Tannn Salad Yararlarn Snrlar Klasik Freudcu Drt Kuram Ego Psikolojisi Nesne likileri Gelenei Kendilik Psikolojisi Kiilik Derlendirmesi Alanna Baka Psikanalitik Katklar

25 KNC BLM Psikanalitik Karakter Tans

51 NC BLM Kiilik rgtlenmesinin Geliimsel Dzeyleri

53 Tarihsel Balam: Karakter Patolojisi Dzeyini Tanlama 54 Kraepelinci Tan: Nevroz-Psikoz Ayrm 56 Ego Psikolojisi Tansal Kategorileri: Semptom Nevrozu, Nevrotik Karakter ve Psikoz 62 Nesne likileri Tans: Snrdurum Psikopatolojisi 65 Nevrotik-Snrdurum-Psikotik Yelpazesinde Spesifik Boyutlar
66 Nevrotik-Dzey Kiilik Yapsnn Temel Nitelikleri 70 Psikotik-Dzey Kiilik Yapsnn Temel Nitelikleri 74 Snrdurum Kiilik Yapsnn Temel Nitelikleri

vi iindekiler

83 DRDNC BLM Geliimsel rgtlenme Dzeylerinin Klinik Adan Anlamlar

85 Nevrotik-Dzey Hastalarla Psikanalitik Terapi
85 Nispeten Daha Salkl Hastalarla Geleneksel Terapi Yaklamlar 87 Nispeten Daha Salkl Hastalarla Baka Yaklamlar

88 Psikotik-Dzey Hastalarla Psikanalitik Terapi

89 Destekleyici Teknik: Psikolojik Gvenlik Salamak 94 Destekleyici Teknik: Hastay Eitmek 97 Destekleyici Teknik: Rahatszlklar Spesifik Streslere Balamak

99 Snrdurum Hastalarla Psikanalitik Terapi

101 103 104 107 109 Davurumcu Teknik: Snrlar Korumak Davurumcu Teknik: Kart Duygu Durumlarn Seslendirmek Davurumcu Teknik: lkel Savunmalar Yorumlamak Davurumcu Teknik: Hastadan Spervizyon Almak Davurumcu Teknik: Bireylemeyi Tevik Etmek ve Gerilemeyi Engellemek 110 Davurumcu Teknik: Duygusal Sakinlik Dnemlerinde Yorumlamak 111 Davurumcu Teknik: Kar-aktarm Verilerini nemsemek

113 Karakterin Olgunlama ve Tipoloji Boyutlarnn Etkileimi

119 BENC BLM Birincil (lkel) Savunma Sreleri

123 125 127 129 132 138 139 143 147 149 150 151 152 154 155 157 158 160 161 lkel Geri-ekilme nkr Tmgl Kontrol lkel dealizasyon (ve Deersizletirme) Yanstma, e-Atma, Yanstmal zdeim Ego Blnmesi Dissosiyasyon Bastrma Gerileme Yaltma Dnselletirme Aklclatrma Ahlksallatrma Blmeleme Yapp-Bozma Kendine-Kar-Dndrme Yer-Deitirme Kart-Tepki Oluturma Tersine-evirme

143 ALTINCI BLM kincil (st Dzey) Savunma Sreleri

iindekiler vii

164 167 170 172

zdeim Eyleme-Koyma Cinselletirme (gdselletirme) Yceltme

77 KNC KISIM Karakter rgtlenmesi Tipleri 1

179 Blmlerin Dzenlenmesinde Temel Alnan Bak As 181 Karakter, Karakter Patolojisi ve Durumsal Etkenler 182 Kiilikte Deiimin Snrlar

185 YEDNC BLM Psikopatik (Antisosyal) Kiilikler

186 187 190 192 194 195 201 Psikopatide Drt, Duygulanm, Miza Psikopatide Savunma ve Uyum Sreleri Psikopatide Nesne likileri Psikopatik Kendilik Psikopatik Hastalarla Aktarm ve Kar-Aktarm Psikopati Tansnn Terapi Asndan Anlamlar Ayrc Tan
201 Psikopatik - Paranoid Kiilik Karlatrmas 202 Psikopatik - Dissosiyatif Kiilik Karlatrmas 202 Psikopatik - Narsisistik Kiilik Karlatrmas

205 SEKZNC BLM Narsisistik Kiilikler

209 210 213 216 218 220 225 Narsisizmde Drt, Duygulanm, Miza Narsisizmde Savunma ve Uyum Sreleri Narsisizmde Nesne likileri Narsisistik Kendilik Narsisistik Hastalarla Aktarm ve Kar-Aktarm Narsisizm Tansnn Terapi Asndan Anlamlar Ayrc Tan
225 226 226 226 227 Narsisistik Kiilik - Narsisistik Tepki Karlatrmas Narsisistik Kiilik - Psikopatik Kiilik Karlatrmas Narsisistik Kiilik - Depresif Kiilik Karlatrmas Narsisistik Kiilik - Obsesif Komplsif Kiilik Karlatrmas Narsisistik Kiilik - Histerik Kiilik Karlatrmas

229 DOKUZUNCU BLM izoid Kiilikler

230 232 233 236 238 241 izoid Kiiliklerde Drt, Duygulanm, Miza izoid Kiiliklerde Savunma ve Uyum Sreleri izoid Durumlarda Nesne likileri izoid Kendilik izoid Hastalarla Aktarm ve Kar-Aktarm izoid Kiilik Tansnn Terapi Asndan Anlamlar

viii iindekiler

244 Ayrc Tan

244 Patoloji Derecesi 245 izoid Kiilik - Obsesif ve Komplsif Kiilik Karlatrmas

249 ONUNCU BLM Paranoid Kiilikler

252 254 257 260 263 264 272 Paranoid Kiiliklerde Drt, Duygulanm, Miza Paranoyada Savunma ve Uyum Sreleri Paranoyada Nesne likileri Paranoid Kendilik Paranoid Hastalarla Aktarm ve Kar-Aktarm Paranoya Tansnn Terapi Asndan Anlamlar Ayrc Tan
273 Paranoid Kiilik - Psikopatik Kiilik Karlatrmas 273 Paranoid Kiilik - Obsesif Kiilik Karlatrmas 274 Paranoid Kiilik - Dissosiyatif Kiilik Karlatrmas

277 ONBRNC BLM Depresif ve Manik Kiilikler

278 279 282 284 289 291 294 300 302 303 304 304 305 306 306 309 Depresif Kiilikler Depresyonda Drt, Duygulanm, Miza Depresyonda Savunma ve Uyum Sreleri Depresyonda Nesne likileri Depresif Kendilik Depresif Hastalarla Aktarm ve Kar-Aktarm Depresyon Tansnn Terapi Asndan Anlamlar Ayrc Tan
300 Depresif Kiilik - Narsisistik Kiilik Karlatrmas 302 Depresif Kiilik - Mazoistik Kiilik Karlatrmas

Manik ve Hipomanik Kiilikler Manide Drt, Duygulanm, Miza Manide Savunma ve Uyum Sreleri Manide Nesne likileri Manik Kendilik Manide Aktarm ve Karaktar Mani veya Hipomani Tansnn Terapi Asndan Anlamlar Ayrc Tan
309 309 310 311 Hipomanik Kiilik - Histerik Kiilik Karlatrmas Hipomanik Kiilik - Narsisistik Kiilik Karlatrmas Hipomanik Kiilik - Komplsif Kiilik Karlatrmas Mani - izofreni Karlatrmas

iindekiler ix

313 ONKNC BLM Mazoistik (Kendi Aleyhine leyen) Kiilikler

316 318 321 325 326 329 335 Mazoizmde Drt, Duygulanm, Miza Mazoizmde Savunma ve Uyum Sreleri Mazoizmde Nesne likileri Mazoistik Kendilik Mazoistik Hastalarda Aktarm ve Kar-Aktarm Mazoizm Tansnn Terapi Asndan Anlamlar Ayrc Tan
335 Mazoistik Kiilik ile Depresif Kiilik Karlatrmas 336 Mazoistik Kiilik ile Dissosiyatif Kiilik Karlatrmas

339 ONNC BLM Obsesif ve Komplsif Kiilikler

341 Obsesif ve Komplsif Kiiliklerde Drt, Duygulanm, Miza 344 Obsesif ve Komplsif Kiiliklerde Savunma ve Uyum Sreleri
344 Drtlere, Duygulanmlara ve Arzulara Kar Bilisel Savunmalar 345 Drtlere, Duygulanmlara ve Arzulara Kar Davransal Savunmalar 347 Kart-Tepki Oluturma

348 352 355 358

Obsesif ve Komplsif Kiiliklerde Nesne likileri Obsesif Komplsif Kendilik Obsesif ve Komplsif Hastalarla Aktarm ve Kar-Aktarm Obsesif ve Komplsif Kiilik Tansnn Terapi Asndan Anlamlar 362 Ayrc Tan
362 Obsesif Kiilik - Narsisistik Kiilik Karlatrmas 363 Obsesif Kiilik - izoid Kiilik Karlatrmas 363 Obsesif Komplsif Bozukluklar - Organik Bozukluklar Karlatrmas

365 ONDRDNC BLM Histerik Kiilikler

367 369 373 375 379 383 385 Histeride Drt, Duygulanm, Miza Histeride Savunma ve Uyum Sreleri Histeride Nesne likileri Histerik Kendilik Histerik Hastalarla Aktarm ve Kar-Aktarm Histeri Tansnn Terapi Asndan Anlamlar Ayrc Tan
385 387 388 388 Histerik Kiilik - Psikopatik Kiilik Karlatrmas Histerik Kiilik - Narsisistik Kiilik Karlatrmas Histerik Kiilik - Dissosiyatif Kiilik Karlatrmas Histerik Kiilik - Fizyolojik Durumlar Karlatrmas

x iindekiler

391 ONBENC BLM Dissosiyatif Kiilikler

397 399 402 405 407 409 413 Dissosiyatif Durumlarda Drt, Duygulanm, Miza Dissosiyatif Durumlarda Savunma ve Uyum Sreleri Dissosiyatif Durumlarda Nesne likileri Dissosiyatif Kendilik Dissosiyatif Hastalarda Aktarm ve Kar-Aktarm Dissosiyatif Durum Tansnn Terapi Asndan Anlamlar Ayrc Tan
414 415 416 417 Dissosiyatif Durumlar - levsel Psikozlar Karlatrmas Dissosiyatif Durumlar - Snrdurum Patolojiler Karlatrmas Dissosiyatif Durumlar - Histerik Durumlar Karlatrmas Dissosiyatif Durumlar - Psikopatik Durumlar Karlatrmas

421 EK nerilen Tansal Grme Format

421 Demografik Veriler 421 Gncel Sorunlar ve Balanglar 421 Kiisel Tarihe
421 422 422 422 Bebeklik and Yrme a Gizlilik Dnemi Ergenlik Yetikinlik

422 Gncel Grnm (Ruhsal Durum) 422 Hastann Belirtmek stedii Son Noktalar 422 Dinamik karmlar

423 439 455 481

Trke-ngilizce Szlk ngilizce-Trke Szlk Kaynaka Dizin

Editrn nsz

stanbul Bilgi niversitesi Yaynlar ksa zamanda kendisini kantlam ve niversite yayncl alanna Trkiyede yepyeni bir soluk getirmi bir yaynevi. Biz de imdi bu kitapla stanbul Bilgi niversitesi Yaynlarnda Psikanaliz/Psikoloji Dizisinini balatm bulunuyoruz. Bu dizinin ilk kitabnn yaynlanmasn frsat bilerek muhtemel okuyucularmz iin dizi hakknda ksa bilgi vermek isterim. Psikanaliz/Psikoloji Dizisi balatma fikri, drt yl kadar nce niversitemizde Klinik Psikoloji Yksek Lisans Programnn kuruluu srasnda olutu. Titiz ve meakkatli bir alma sonucu ilk planda yaynlanacak kitaplar saptand, evirmenler bulundu, verimli bir ekip almas gerekletirildi ve bu alma halen de devam ediyor. Bu srecin her aamasnda Yaynevi ile Yksek Lisans Programmzn retim yesi ve rencileri arasnda gayet retken bir ibirlii gerekleti. Psikanaliz/Psikoloji Dizisinin amalarn ksaca zetlemek gerekirse: 1. Gerek klinik gerekse de klinik-d alanlarda yazlm, ksa zamanda klasiklemi ya da klasiklemeye aday, dnyada ses getirmi, grece yeni psikanalitik metinleri Trkeye kazandrmak; 2. Psikolojinin zellikle klinik, sosyal, politik alt-alanlarndan yerli ve yabanc kitaplar Trkiyeli okuyucuyla buluturmak; 3. Kitap seerken ve basarken, akademik deerine ve standartlara, evirinin kalitesine, sosyal/insan bilimlerine ve/veya psikoterapi praksisine katksna, Trkiyenin ihtiyalarna ve meselelerine ynelik olmasna zel nem vermek.

xii editrn nsz

Dizimizde imdiki durumda ylda iki ila drt kitap yaynlanmas dnlmektedir. Elinizdeki ilk kitabmz Psikanalitik Tandan baka kitap daha yayn aamasna yaklamaktadr. nl psikanalist Steven Mitchelln Ak Srebilir mi? ve Psikanalizde likisel Kavramlar kitaplaryla Juliet Mitchelln Kardeler kitab. Bu kitaplara ek olarak, psikoanalitik psikoterapideki ilikisel (d)evrim zerine yksek lisans rencilerimizle birlikte hazrladmz baka bir kitap da srada. eviri kitaplarmzn sonuna bir szlk eklemeyi bir ilke olarak benimsemi durumdayz. Bu yolla psikanaliz/psikoloji alannda Trkede varolan terimsel zayflk ve kargaann giderilmesine katkda bulunmay umuyoruz. Yaynladmz kitaplarn akademik ve profesyonel psikanaliz/psikoloji camiasnn tesinde de ilgi uyandracan, bu alanlarla dorudan ya da dolayl ilgili herkes tarafndan izleneceini ve destekleneceini umuyoruz. Okurlarmzn nerileri ve eletirileriyle bu dizinin gelierek srmesine katkda bulunmalarn bekliyoruz. LK KTABIMIZ: PSKANALTK TANI Nancy McWilliamsn 1994te yaynlanm olan Psikanalitik Tans, son 2030 ylda dnya psikanaliz ve psikoanalitik psikoterapi camialarnda en etkili olmu kitaplarn banda gelmektedir. Kapsam zenginlii, sistematiklii, sentezcilii, akc diliyle, ksa zamanda klasiklemi bu kitabnda McWilliams, psikanalitik bir terapistin danann deerlendirirken ne tr tansal ltler/ eksenler kullandn ayrntlaryla ve kendi klinik deneyimiyle harmanlayarak sunmaktadr. Bu kitabn en nemli bir ka zelliini ksaca belirtecek olursak: McWilliamsn bu kitabyla psikanalitik tannn iki eksenli kavramsallatrlmas iyice olgunlam ve yerlemitir. O kadar ki dnyadaki resmi psikanaliz kurumlarnn DSM hegemonyasna kar daha yeni yaynlad ansiklopedik Psikodinamik Tan Kriterleri1 kitabnn gl bir ncl saylmaldr Psikanalitik Tan. Bu iki eksenin ilki, kiinin geliimsel rgtlenme dzeyidir ve psikotik-snrdurum-nevrotik srekliliinde kiinin ilevselliinin nasl bir aralkta ekillendiini gsterir. Buradaki vurgu, geliimsel eksende insanlarn belli bir noktada deil, belli bir aralkta rgtlendikleri zerindedir. kinci eksen, karakter tarz eksenidir. McWilliamsn zgn sayabileceimiz katklarndan biri, her bir karakter tarznn, belli younlamalar gstermelerine ramen, geliimsel eksenin herhangi bir dzeyinde rgtlenmi olabileceini ustalkla gstermi
1 Alliance of Psychoanalytic Organizations (2006). Psychodynamic Diagnostic Manual. Silver Spring, MD : Alliance of Psychoanalytic Organizations.

editrn nsz xiii

olmasdr. Kitapta tanmlanan karakter tipleri, somut bireylerde, McWilliamsn da uyard gibi, ounlukla saf halleriyle deil, zgn bileimler eklinde varolurlar. ou insan bir ka karakter tarznn karmak bir bileimidir. Psikanalitik terapide her iki eksende de bir formlasyon yaplmal ve tansal kavramsallatrmalar/snflandrmalar, her bir insann kiilik rgtlenmesinin ve bunun tezahrlerinin biricik olduu gereini glgelememelidir. Dolaysyla, psikalizde dier klinik ekollerden farkl olarak bir hastalk iyiletirilmez, bir insan btn karmakl ve btnsellii iinde anlalmaya allr. McWilliamsn dier nemli bir katks da iki eksen zerine tansal kategorileri tartrken psikanalizin tarihsel neme haiz drt temel ekolnn katklarna ayr ayr yer vermesidir. Bu ekoller, klasik Freud psikanaliz, nesne ilikileri, ego psikolojisi ve kendilik (self) psikolojisi ekolleridir. McWilliams bu tarzyla her bir ekoln teorik ve zellikle de klinik meselelere nasl yaklatn, zgn katklarnn neler olduunu ve dolayl olarak da hangi alanlar bo braktklarn gstermektedir. Esnek ve yeniliklere ak bir analist olarak McWilliams, hi bir psikanaliz ekolnn muhafazakar bir savunucusu deildir, aksine her bir ekoln katksn ve meruiyetini grmeye ve gstermeye alan deerli bir sentezcidir. McWilliamsn eserinin dier bir nemli zellii de btn tansal kategorileri ve kavramlar akc ve grece kolay nfuz edilebilir bir dil eliinde ve zengin klinik malzemeye/rneklere yer vererek aktarmasdr. Bu zelliiyle Psikanalitik Tan, sadece tan dzeyinde kalmamakta, her bir tansal durumun psikanalitik psikoterapisi iin deerli gndermeler ve alt-blmler iermektedir. McWilliamsn Psikanalitik Tan kitab yaynland 1994 ylndan beri psikanaliz alannda dnyada en ok kullanlan ders kitab niteliine sahip psikanalitik metin olmutur. On be yllk bir gecikmeyle de olsa bu metni Trkeye kazandrdmz iin mutluyuz. Erkan Kalem, bu evirisiyle ne denli yetkin ve zenli bir evirmen olduunu kantlamaktadr. Klinik Psikoloji Yksek Lisans Programmzn ilk mezunlarndan olan Hande zyldrm, evirinin son haline ulamasnda redaksiyon faaliyetinin ok tesinde bir emek ve katk sunmutur. Her ikisine de byk zveri gerektiren almalarndan dolay teekkr ederim. Bu dizinin yeni kitaplarnda bulumak dileiyle... Yrd. Do. Dr. Murat Paker
stanbul Bilgi niversitesi Klinik Psikoloji Yksek Lisans Program Direktr Haziran 2009