Krte Anamnez

Anamneza bi Kurmanc

Dr. srafil Blbl Diyarbakr Tabip Odas

Mikail Blbl Aratrmac Yazar

Editr: Dr. Adem Avckran Diyarbakr Tabip Odas

NC BASKI

2011
DYARBAKIR TABP ODASI YAYINLARI

Diyarbakr Tabip Odas Yaynlar Krte Anamnez (Anamneza bi Kurmanc) srafil Blbl, Mikail Blbl Kitap Editr: Adem Avckran Redaksiyon: Dicle Yiit Mizanpaj: YENGN GRAFK Kapak Tasarm: Hasan ASAN (info@hasanasan.com) Bask: YENGN MATBAACILIK Gda Toptanclar Sitesi L/Blok 11/B Tel: 0412. 252 55 59 Balar / DYARBAKIR 1.Bask: Mart, 2009 2.Bask: Ekim, 2009 3.Bask: Ekim, 2011 Diyarbakr Tabip Odas Mimar Sinan Cad. nka 4 Apt. Kat:2 No: 6 Yeniehir, Diyarbakr Telefon: (0 412) 224 64 31 Fax: (0 412) 229 08 90 www.diyartabip.org.tr diyartabip@yahoo.com
Kitap ile ilgili gr, neri, eletiri ve katklarnz israfilbulbul@hotmail.com e-mail adresine gnderebilirsiniz.

 N D E K L E R

6 8 10 13 15 16 18 23 27 28 31 34 36 38 38 49 51 53 54 55 56 57 58 61 64 76 88 104 108 116 121 128 137 143 149 157 164 177 185 195 202 209 211 218 225 227

nsz nc Baskya nsz Editrn Notu 1. BLM: KRTE ZET DLBLGS Krte Hakknda Krte Alfabe Ekler simler sim Tamlamalar Zamirler Sfatlar Zarflar Edatlar Balalar Fiiller Cmlede elerin Dizilii 2. BLM: PRATK KRTE BLGLER Aile ve Akrabalk Terimleri Baz nsan Anatomisi Terimleri Krte Hastalk simleri Zaman Belirtme Terimleri Saylar Krte'de Baz ehir Adlar 3. BLM: KRTE ANAMNEZ Anamnezde Baz Temel Sorular ve Cevaplar Algoloji Dahiliye Dermatoloji Enfeksiyon Hastalklar Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Genel Cerrahi Gs Hastalklar Gz Hastalklar Kadn Hastalklar ve Doum Kardiyoloji Kulak Burun Boaz Hastalklar Nroloji Pediyatri Psikiyatri roloji Di Hekimlii 4. BLM: SZLK Krte - Trke Szlk Trke - Krte Szlk Tbbi Kaynaka Krte Kaynaka

Houston Merritt

Hastay dinledikten sonra nesi olduunu anlamadysanz muayene ettikten sonra da anlamayacaksnz.

Houston Merritt

Heke pit ku we li nexwe guhdar kir we fahm nekiribe b nexweiya w i ye pit mayenekirin j hn fahm nekin.

NSZ
Ot kendi kkleri zerinde yeerir. Krt Atasz

Dil, insann anlaml sesi, toplumun ortak iletiim arac, iirin dizesi, mziin gftesi, yani hayatmzn anahtarlarndan biridir. Bazen mutluluun, bazen hznn, bazen de en kritik anlarmzn l dildir. Konuma engellileri anlatran iaretler btn dildir. Corafyamzn kadim halknn da olduka kkl ve yetkin bir dili var ve byk edebiyat, saygyla andmz Mehmed Uzun'un romanna ses olmu ya da byk air Cegerxwn'in iirine ses olmu ya da byk ozan ivan Perwer'in arklarna ses olmu bir dil. "YASAKLI DL" yani Krte. Yasakl dil olur mu demeyin. Trkiye'de oldu. Gz gre gre bir insanlk suu olarak deerlendirilmesi gereken bir sre yaand. Daha yeni yeni o kara bulutlarn dalmaya yz tuttuu bir dnemi yayoruz. Hipokrat andnn sekizinci dsturu yledir: "Din, milliyet, rk, parti ya da snf sorunlarnn grevimle hastam arasna girmesine izin vermeyeceim". Blgemizde gemiten bugne alan meslektalarmzn byk bir ounluu iletiim sorunu yaadlar. Onlarla beraber de insanlarmz bu sorunu katmerli olarak yaadlar. Dnelim bir kere psikiyatristler hastalarndan dili kullanmadan ne kadar salkl anamnez alabilirler. Ya da kadn doum doktorlar gelinlerin, annelerin anamnezini mahremiyete halel getirmeden alabilirler mi? Bu rnekleri Ar Da kadar oaltabiliriz. te yazgmz olan bu skntlarn zm szlanarak deil rn vererek olur diye dndk; ve start aldk. Bu almaya gnl ve emek veren arkadalarmz olduka yetkin bir younlama ile bu eseri ortaya kardlar. Bir hayali, bir umudu, bir amac ve bir ihtiyac kitaplatrp ortaya karan bu ekibe minnet ve kran borluyuz. Eminim bu eser binlere derman olacak. Sadece bir kiinin salna katk yaparsa bile anlaml olacaktr. Btn meslektalarma alma yaamlarnda baarlar ve salk diliyorum.

Dr. Adnan Seluk MIZRAKLI Diyarbakr Tabip Odas Eski Bakan

PGOTIN
Giha li ser koka xwe n dibe. Gotina Piyan
Ziman, deng watedar y mirov, amra ragihandin ya hevbe a civak, rzika helbest, peyva muzk yan mifteyeke ji mifteyn jiyana me ye. Carinan awaza bextewariy carinan ya xemgniy carinan j qrna klkn me yn her dijwar e, ziman. Gel v erdngariya me y kevnare j xwed zimaneke bibingeh tr e ev ziman bye deng ji romana wjekar mezin, em bi rzdar bi br tnin, Mehmed zn; bye deng ji helbestn helbestvan mezin Cegerxwn her wiha bye deng ji strann ozan mezin ivan Perwer re. "ZIMAN QEDEXE" yan Kurd. Nebejin ku ma ziman qedexe j dibe. Li Tirkiy b; bi awayek ekere pvajoyeke ku div weke sc mirovatiy b dtin hat jiyn. Hn hd hd heyameke ku ew ewrn re tar dikin belav dibin, em dijn. Rzika hetan ya snda Hpokrat wiha dibje: "Ez d nehlim ku pirsgirkn dn, qewm, njad, part an j n tkeve navbera kar min nexwe min.". Li herma me ji ber de ye ku pirraniya hevpeyn me pirsgirkn ragihandin jiyane. Mirovn me j ji ber v pirsgirk hn btir cefa kiandine. Em li ser bifikirin gelo pskiyatrstek eger ziman tune be w iqas karibe anamneza nexweek bigire; an j bijjkn nexweiyn jinan by ku mahremiyeta wan binp bike w karibe anamneza d bkan bigire? Em karin van mnakan bi qas iyay Agir zde bikin. Em j fikirn ku areseriya van pirsgirkan ne bi ax waxan l bi berhemdayn dibe me dest p kir. Hevaln me yn ku dil keda xwe dan v xebat bi lhrbneke pirr xurt ev berhem afirand. Em minnetdar ukurdar van hevalan in ku xeyalek, hviyek, armancek hewcedariyek bi cih ann kirin pirtk. Em bawer in ku ev berhem w bibe derman hezaran; l fde li tenduristiya yek ten b kirin j w watedar be. Di kar xebata hem hevpeyn xwe de serkeftin xweiy dixwazim.

Dr. Adnan Seluk MIZRAKLI Serok Odeya Bijjkan a Diyarbekir y ber

NC BASKIYA NSZ
Dil, insanlar arasnda anlamay salayan, kendisine zg yasalar olan ve bu yasalar erevesinde gelien ve bilinmeyen zamanlarda temeli atlm bir anlama sistemidir. Dil, bir toplumun olumasnda ve ayakta kalmasnda gemile gelecek arasnda bir kpr vazifesi grr. Dil, yalnzca bir ifade arac ya da ortam deildir; ifadenin ieriini ve anlamn da renklendirir. Dil, bir halkn kendi kltrel kimliini onun sayesinde ifade edebildii bir aratr. Ayrca bireyin kendi kiisel kimliini ve bireysellik duygusunu ifade edebildii bir aratr. Tarih boyunca ister Darwin'in Evrim Teorisi'ne gre, isterse dinlerde tanmlanan Adem ile Havva'dan olma sonras insanln var olu srecinden bu yana tm halklar dilleri ile birlikte gnmze kadar varlklarn korumaya almlardr. Ulus devletlerin oluumundan sonra yer yer faizan derecede milliyetilik geliti ve asimilasyon politikalar devreye sokuldu. Ancak hibir lkede bizdeki gibi en doal hak olan anadilin konuulmas bile yasaklanmamtr. Bu uygulama ile yllarn birikimi sonucu yaratlan dillere kar dmanlk duygusu, yok sayma veya yok etme pratii ile tarihe kar insanlk suu ilenmitir. Oysa bir dilin yasaklanmas bir halkn varlnn yasaklanmas anlamna gelmektedir. Diller hibir zaman ayrlk vesilesi olarak sulanarak hedef haline getirilmemelidir. Kendisi olamayan ve kendisini zgrce ifade edemeyen toplumlarn ne kendisine ne yaad lkeye ne de dnya deerlerine bir katks olamayacaktr. Eer bir halkn dili ortadan kaldrlrsa, her adan sorunlar yaanr ve sorunlara maruz kalr. Kendi mesleki pratiimizde de nitelikli salk hizmetine ulamada anadilin kullanlamamasndan dolay nemli sorunlar yaandna birok kez ahit olduk. Tanya gitmede anamnezin %40 yol gsterici olduundan hareketle, doktor-hasta diyalogundaki anlama, anlalabilme ve gven duygusunda dilin nemini daha iyi anlayabilmekteyiz. Diyarbakr Tabip Odas olarak dil sorunundan kaynakl aksaklklarn giderilmesi ve insanlarn mutluluu iin karlan anamnez kitabnn bir nebze de olsa fayda salayacan dnyorum. Bu kitap hekimlerin hastalar ile kuracaklar diyalogu daha anlaml klacaktr. Krte Anamnez / Anamneza bi Kurmanc kitabnn hazrlanmasnda emei geen tm arkadalara kranlarm sunuyorum. Her kesin ve her halkn kendi diliyle var olduu ve ifade ettii, yasaksz ve bar dolu bir dnya dileiyle.

Dr. emsettin KO Diyarbakr Tabip Odas Bakan

PGOTINA APA SYEMN

Ziman, sstemeke hevdu fahmkirin ye, ya ku asas w di heyamn nayn zann de hatiye avtin li gor xwe zagonn w hene li gor van zagonan bi p dikeve dike ku mirov bi xra w li hevdu bikin. Ziman di avabn mayndemayna civak de weke pirek tevdigere. Ziman ne ten derdor an j amreke xwefadekirin ye; wate naveroka vegotin j direngne. Ziman amrek e ku gelek dikare nasnameya xwe p fade bike. Wek din j ji bo fadekirina hestn takekes nasnameya kesane amrek e. i li gor teoriya peresan ya Darwn i j li gor zanna ol heyna mirovatiy ya pit Adem Hewa, li seranser drok hem gel bi ziman xwe, heta roja ro hewl dane ku hebna xwe biparzin. Pit ku dewletn netewey pk hatin, carcaran neteweperestiya fazan bi p ve poltkayn biavtin ketin rojev. L li tu welat, weke y me peyivandina ziman dayik ku maf her xwezay ye nehatiye qedexekirin. Bi v pkann, bi v hest neyar y li hember zimanan bi v pkannn tunekirin, li hember drok suc mirovatiy hatiye meandin. Qedexekirina zimanek qedexekirina hebna gelek ye. Div ziman tucar weke keysa cudaxwaziy ney dtin ney sucdarkirin. Civakn ku nebin "xwe" xwe bi awayek azad fade nekin, xra wan ne digihje wan ne digihje welat ku l dijn ne j digihje nirxn gerdn. Heke ziman gelek ji hol rabe w pirsgirkn curbecur derkevin hol. Di pkannn xwe y pey de, em gellek caran bne ahid ku ji ber ku ziman dayik nay bikarann gellek pirsgirkn girng di gihtna xizmeta tenduristiy de derdikevin. Ji bo tehs anamnez %40 r li ber mirovan dixe, loma j em tir fahm dikin ku ziman ji bo hestn baweriy yn di navbera bijjk nexwe de ji bo jihevfahmkirina wan girng e. Guman dikim ku weke Odeya Bijjkan a Diyarbekir derxistina v pirtka anamnez hinek be j pirsgirkn ji ber zimn areser bike mirovan dilad bike. Ev pirtk w diyaloga di navbera bijjk nexwean de watedartir bike. Ez spasiyn xwe ji hevaln ku keda xwe dane amadekirina pirtka Krte Anamnez / Anamneza bi Kurmanc pk dikim. Bi hviya dinyayeke bqedexe atxwaz ku her kes her gel bi ziman xwe t de hebe xwe p fade bike.

Dr. emsettin KO Serok Odeya Bijjkan a Diyarbekir

EDTRN NOTU
Anadilde salk hizmeti kiinin bedensel, ruhsal, fiziksel ve de son dnemlerde baz insan haklar rgtleri evrelerince eklenen sosyal ve siyasal iyilik halinin srdrlebilir olmas iin byk nem tamaktadr. Hekimin hastasn muayene etmeden nce ikyetlerini hibir arac kullanmadan birinci azdan hastasn dinleyerek, sorular ynelterek hastal ile ilgili nemli ipularn elde edip, bunlar deerlendirdikten sonra hastaln tehis etmesinde bu ifadelerin byk nemi vardr. Hastay anlamadan, dinlemeden hastaln tedavi etmek olduka gtr. Bu sebeple hastalarn anadilinde dinleyemeyen hekimler bir takm tbbi hatalara sebep olabilmektedirler. Hekimlerimize yardmc olabilecek bu almaya 2008 ylnn ortalarnda balanarak 2009 ylnn baharnda tamamlanp deerli hekimlerimizin ilgisine sunulmutur. almann birinci basks ok youn ilgi grm olup ksa zaman zarfnda tkenmitir. Hekimlerin talebi zerine 2009 ylnn sonbaharnda ikinci basks yaplmtr. 2011 yl ortalarndan itibaren var olan kitabmz tekrar gzden geirilerek, di hekimlerinin de yararlanabilecei blm ilave edildikten sonra nc bask olarak deerli meslektalarmza sunulmutur. Bizler bu anamnez kitabnn btn anadildeki salk sorunlarn zebilecei iddiasnda deiliz. Elbette ki eksiklikler olacaktr. Siz deerli meslektalarmzdan gelebilecek eletiriler bizleri aydnlatacaktr.

Dr. Adem Ender AVCIKIRAN Editr

10

NOTA EDTOR
Xizmeta tenduristiy ya bi ziman dayik ji bo berdewama rewa baitiy ya beden, dern, fizk di van demn dawn de rewa civak siyas ku ji hla hin derdorn rxistinn maf mirovan l hatine zdekirin, pirr girng e. Bijjk ber ku nexwe xwe mayene bike gazinn nexwe by ku navbeynkarek bi kar bne ji dev ewiln guhdar dike, ji bo ji nexweiy fahm bike pirsan ji nexwe xwe dipirse, pit her tit car ji bo tehs nirxandina van fadeyan pirr girng e. By ku mirov ji nexwe fahm bike l guhdar bike, tedawkirina nexweiya w zde zehmet e. Loma j bijjkn ku bi ziman dayik li nexwen xwe guhdar neke dibe ku r li ber hinek ewtiyn tibb veke. Ev xebata ku w bibe alkar bijjkan, di nava sala 2008'an de hat destpkirin bihara 2009'an hat qedandin ji bo bijjkn me hat pkkirin. apa pn a v xebat eleqeyeke pirr mezin dt di demeke kin de qediya. Li ser daxwaza bijjkan payza 2009'an apa w y duyemn hat kirin. Ji nava v sal vir de, me ji ser de li pirtka xwe nr beek ji bo bijjkn diranan l zde kir em niha apa syemn ji hempeyn xwe re pk dikin. Em nabjin ku ev pirtka anamnez w hem pirsgirkn tenduristiy yn di derbar ziman dayik de areser bike. Helbet w kman t de hebin. Rexneyn ku w hempeyn me y hja li me bikin w riya me ron bikin.

Dr. Adem Ender AVCIKIRAN Edtor

11

TEEKKR
Bu kitabn yazarlar, bata kitabn editr Adem Avckran olmak zere; Diyarbakr Tabip Odas ynetimine, Krt Dili Aratrma ve Gelitirme Dernei (Kurd - Der) ynetimine, kitabn tbbi blmlerini deerlendirip katklarn esirgemeyen hekim arkadalarmz Murat Yaln, Altan Esizolu, Mehmet Ali Erat, Evindar Karabulut, Cihan ren, Glten Yaman, Il Gzel, Ali Gzel, Hamza Akta, Serkan Dedeolu, Serhat Gm, na Gl Ekiz canl ve Mzeyyen Aya, "Krte Hastalk simleri" blmn hazrlayan zzet Bozkurt ve Glay Demir'e, Di Hekimliinde anamnez blmn hazrlayan smet Rezani Toptanc ve Serap Glin Sarihana, kapak tasarmn yapan Hasan Asana, mizanpajn yapan Nurullah Ergne, kitabn basmn yapan Yenign Gazetesi yaz ileri mdr Mesut Fianiek ile sayfa editr Osman Ergne ve kitabn redaksiyonunu yapan Dicle Yiite emeklerinden tr sonsuz teekkr eder. Kitabn yazm aamasnda kendilerini ihmal ettiimiz Aslhan ve Neslihan'a ayrca teekkr ederiz.

SPAS
Nivskarn v pirtk spasiya xwe di ser de ji edtor pirtk Adem Avckran re, ji rvebiriya Odeya Bijjkan a Diyarbekir re, ji rvebiriya Kurd - Der' re, ji ber ku ben tibb yn v pirtk nirxandine alkar dane me ji hevaln bijjk yn weke Murat Yaln, Altan Esizolu, Mehmet Ali Erat, Evindar Karabulut, Cihan ren, Glten Yaman, Il Gzel, Ali Gzel, Hamza Akta, Serkan Dedeolu, Serhat Gm, na Gl Ekiz canl Mzeyyen Ay re, ji ber ku bea "Navn Nexweiyan bi Kurd" hazir kiriye ji zzet Bozkurt Glay Demir re, ji ber ku bea anameza Bijjkiya Diranan amade kiriye ji smet Rezani Toptanc Serap Glin Sarihan re, ji ber ku pnmaya berg amade kiriye ji Hasan Asan re ji ber mzanpaja pirtk kiriye ji Nurullah Ergn re, ji ber ku pirtk ap kiriye ji rvebir nivsan y Rojnameya Yenign Mesut Fianiek re p re ji edtor rpelan Osman Ergn re ji bo redaksiyona pirtk ji Dicle Yiit re ji bo keda wan spasiya xwe dikin. Wek din ji ber ku di pvajoya nivsna pirtk de me ew hmal kirine em spasiya xwe ji Aslxan Neslxan re dikin. srafil Blbl, Mikail Blbl

12

KRTE ZET DLBLGS

1. BLM

13

14

KRTE HAKKINDA
Krte, Hint-Avrupa dil grubunun rani diller grubunun kuzey bat kolunu tekil eder. En by Kurmancca olmak zere Zazaca ve Soranca onun leheleridir. Krtlerin ok byk bir ksm Kurmancca konutuu iindir ki Kurmancca iin ou zaman Krte kelimesi kullanlr. Bu kitapta da Krte, Kurmancca yerine kullanlmtr. Zazaca konuan Krtler; Dersim (Tunceli), Bingl, Elaz blgesinde younken, geriye kalan Mardin, Diyarbakr, Batman, rnak, Hakkari, Siirt, Mu, Van, Kars, Erzurum ve Urfa gibi illerde baz illerin baz ileleri hari hemen hemen btn nfus Kurmancca konumaktadr. Soranca konuan nfusa ise Trkiye'de rastlanmaz (Osmanl dneminde g sonucu Ankara'nn Haymana ilesine yerleenler hari). Soranca daha ok Irak ve ran Krtleri arasnda konuulmaktadr. Krte ilk yazl eser, Zend Avesta M..'ye dayanmasna ramen, modern anlamda, eitimde kullanlamam olmasndan kaynakl gnmzde yeterince standardize olamamtr. Her ne kadar medreselerde yakn bir zamana kadar yazl olarak kullanlm ve yzlerce eser ortaya kmsa da standart bir Krte iin yeterli olmamtr. Bu anlamda az farkllklar yer yer iletiim engellerinin yaanmasna sebep olabilmektedir. Krte'de kelime tretilirken, kelimeler hem n ek hem de son ek alabilir; zellikle son ekler daha fazla kullanlr. Kelime tretmeleri srasnda kklerde deiim olmazken, baz isimlerin belirtilmesi ve dzensiz fiillerin zaman kiplerine gre ekimleniinde kelime kklerinde deiimler olmasndan dolay bkml dil zellikleri grlmektedir. Geili fiilerin gemi zaman ekiminde yklem, Trke'nin aksine zneye gre deil nesneye gre ek almaktadr; bundan dolay da Krte ergatif bir dildir. Diyakronik olarak baktmz zaman Krte'nin hem eklemeli hem bkml hem de ergatif zellikler tadn syleyebiliriz. Krte, cinsiyet eklerinin olduu ve kelimelerin cinsiyet asndan belirtilebildii bir dildir. simlerin ald eke gre, eril mi diil mi oduunu anlayabiliriz. Trke'de "benim arkadam" dediimiz zaman "arkada"n erkek mi kadn m olduunu anlayamazken, Krte'de cinsiyetini belirtmeden syleyemeyiz; nk tamlama taks ayn zamanda cinsiyet anlam da verir. yle ki "hevala min" denirken diil, "heval min" denirken de "heval" yani arkadan eril olduunu anlyoruz. Fiillerin ekimlerinde ise diil/eril ayrmna (Arapa ve Franszcada olduu gibi) rastlanmaz.

15

KRTE ALFABE
Latin alfabesi ilk kez 1932 ylnda, Krte'nin fonetik yapsna uyarlanarak "Hawar " dergisinde denenmitir. Krte alfabede otuz bir harf vardr; yirmi sessiz, sekizi seslidir. Byk harfler: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Kk harfler: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Sesli Harfler: Bu harflerden bei uzun, ksadr. Uzun nller: a, , , o, al (bayrak), at (bar) l (airet ), d (anne) ro (bugn), br (kuyu) gog (top), sor (krmz) dr (uzak), kr (derin) Ksa nller: e, i , u der (kap), were (gel) hin (baz ), il (slak) gund (ky), gul (gl) Trke'deki "e" sesi gibi okunur. Trke'deki "" sesi gibi okunur. Bu ses Trke'de yoktur, ngilizce'deki "w" ile Trke'deki sesinin beraber okunuuna benzer bir ses verir (w+i). Trke'deki "a" harfi gibi ama daha uzun okunur. Bu harf Trke'de yoktur, Trke'deki "e" ile "" sesleri aras bir sese yakndr. Trke'deki "i" sesinden yarm ses daha uzundur. Trke'deki "o" sesinden daha uzun okunur. Trke'deki "u" sesinden daha uzun okunur.

16

Sessiz harfler: b c d f g h j k l m n p q r s t v w x y z ba (iyi), baran (yamur) ciwan (gen), cn (gri) end (ka), ar (drt) deng (ses), dar (aa) fen (hile), fed (utan) germ (scak), gef (tehdit) har (kudurmu), hik (sert) jar (fakir), ajal (hayvan) kar (i), kevir (ta) lat (kaya), ling (ayak) mar (ylan), mas (balk) nan (ekmek), newal (vadi) pirs (soru), perav (ky) qenc (iyi), qerf (espri) Trke'deki kaln "k" sesi gibi okunur. rast (doru), re (siyah) sar (souk), serok (lider) r (kl), ane (hcre) tax (mahalle), tevger (hareket) vn (irade), heval (arkada) Trke'deki "v" sesi gibi okunur. welat (vatan), weke (gibi) Trke'de bu ses yoktur. ngilizcedeki "w" (why, with) sesi gibi okunur. xan (ev), xelat (dl) Trke'de bu ses yoktur, Almanca'daki "ch" (Erich, Munich) sesi gibi okunur. yar (sevgili), yek (bir) ziman (dil), zind (canl)

Krte fonetie ilikin baz temel bilgiler:

Diftong/Pevdeng: Krte'de "x" sesinden sonra "w" sesi geldiinde, bu iki ses birbirine etki eder ve birbirine kararak yeni bir ses meydana getirir. Buna diftong denir. Franszca'da da diftong olduundan bu kelime Franszcadr ve oradan alnmtr. Krte'de ise "pevdeng", bileik ses demektir. Xwed (Allah), xwe (kendi), xwarin (yemek) Krte'de "y" harfinden nce "'" harfi gelmez. "" harfiyle biten bir kelime sesli ile balayan bir harf ald zaman ve araya kaynatrma harfi "y" girdii zaman "" harfi ksalr ve "i" ya dnr. nk "" harfi zaten uzun bir seslidir (Trkedeki "i" den daha da uzundur), "y" harfi de yarm sesli olduu iin "y" harfi "" harfini asimile eder ve bylece ksalarak "i" harfine dnr. Hevalt (arkadalk) Der (kap) Hevaltiya me (bizim arkadalmz) Deriy vekir (ak kap)

17

Kaynatrma Harfleri/Tpn Kelijn: kaynatrma harfi vardr; bunlar "h", "w" ve "y" dir. En ok kullanlan "y" sessizidir. Bu harfler ayn zamanda yarm sesli (semivowel) kabul edilirler. ki seslinin arasna girerek kpr grevi grrler. nexwe (hastalk) mase (masa) nexweiya w maseya textor (onun hastal) (doktorun masas)

Vurgu/Derbandin: Cmlede vurgu, Trkedeki gibi, vurgulanmak istenen szcn yklemden nce getirilmesiyle yaplr. Min do li sk nan xwar. (Ben dn arda yemek yedim.) Min do nan li sk xwar. (Ben dn yemei arda yedim.) Min nan li sk do xwar. (Ben yemei arda dn yedim.) Li sk do nan min xwar. (Dn arda yemei ben yedim.) Hece Says/Hejmara Kteyan: Heceler, en az bir en ok be harften oluur. Drt ve be harften oluanlar ok azdr. Tek harften oluabilir: a-gir (ate), e-vn (ak) ki harften oluabilir: tu (sen), ew (o), em (biz) harften oluabilir: bar (yk), zer (sar), kar (i) Drt ya da be harften oluabilir: strk (yldz), stran (trk), str (diken) EKLER/QERTAF Krte'de szckler hem nden hem sondan ek alabilirler. Hem ekim ekleri hem de yapm ekleri hem kelimenin bana gelebilir hem de sonuna gelebilir. Trkede ise, ister ekim ister yapm eki olsun, her zaman kelimenin sonuna gelir. A. EKM EKLER/QERTAFN DIYARKER: Hem kelimenin bana hem de sonuna gelip; ahs, zaman, cinsiyet ve azlk-okluk gibi durumlara ilikin anlamlar veren kelimelerdir. Balca ekim ekleri unlardr: 1. Zaman Ekleri/Qertafn Dem: Zaman anlam veren ekler "di-", "bi-", "-e" " " e a ve "-a" dr. Bu ekler her zaman bitiik yazlr. "di-" fiillerin bana gelir ve imdiki zaman anlam verir. dimeim (yryorum) dikenim (glyorum) direvim (kouyorum) dibnim (gryorum)

"bi-" fiillerin bana gelir ve gelecek zaman ile istek kiplerinde kullanlr. Gelecek zamanda kullanlrken zneden sonra "d" ve "" edatlarndan biri gelir.

18

Ez /d bimeim. (Yryeceim.) Ez /d bikenim. (Gleceim.) Bimee. (Yr.) Bikene. (Gl.) "e", duyulan gemi zaman ekidir. Ez meiyame. (Yrmm.) Ez keniyame. (Glmm.)

Ez /d birevim. (Koacam.) Ez /d bibnim. (Greceim.) Bireve. (Ko.) Bibne. (Gr.)

Ez reviyame. (Komuum.) Min dtiye. (Grmm.)

"a", istek kiplerinin gemi zamanlarnda kullanlr. Ez bimeiyama. (Yrseydim.) Ez bikeniyama. (Glseydim.) Ez bireviyama. (Kosaydm.) Min bidta. (Grseydim.)

2. ahs Ekleri/Qertafn Kesane: Krte'de ahs ekleri, sadece ahs anlam vermenin tesinde, isimlerle beraber kullanldnda onlar yklem de yapt iin ok nemli bir yere sahiptir. ngilizcedeki "am, are, is" kullanmna benzemektedir. ahslara gre bu ekler u ekildedir: Ez Tu Ew Em Hn Ew (ben) (sen) (o) (biz) (siz) (siz) "im" "" "e" "in" "in" "in" alr. alr. alr. alr. alr. alr. (sesli harften sonra gelirse "me" olur.) (sesli harften sonra gelirse "y" olur.) (sesli harften sonra gelirse "ye" olur.) (sesli harften sonra gelirse "ne" olur.) (sesli harften sonra gelirse "ne" olur.) (sesli harften sonra gelirse "ne" olur.) Ez bir me. Tu bir y. Ew bir ye. Em bir ne. Hn bir ne. Ew bir ne. (Ben am.) (Sen asn.) (O atr.) (Biz az.) (Siz asnz.) (Onlar alar. )

Ez nexwe im. (Ben hastaym.) Tu nexwe . (Sen hastasn.) Ew nexwe e. (O hastadr.) Em nexwe in. (Biz hastayz.) Hn nexwe in. (Siz hastasnz.) Ew nexwe in. (Onlar hastadr.)

Fillerden sonra bitiik yazlr ve sadece ahs anlam verir. Ez diim. Tu di. Ew die. Em diin. Hn diin. Ew diin. (Ben gidiyorum.) (Sen gidiyorsun.) (O gidiyor.) (Biz gidiyoruz.) (Siz gidiyorsunuz.) (Onlar gidiyorlar.)

19

3. oul Eki/Qertafa Pirrjimariy: Krte'de kelimeler yalnz bana iken oul eki alamaz. oul ekleri "-an" ve "-n" olmak zere iki tanedir. "-n" tamlama varken sadece tamlanan iin kullanlrken; "-an" geili fiillerin imdiki ve gelecek zamannn nesne durumlarnda, gemi zamannn zne durumlarnda kullanlr. Kullanlamad durumlarda oul anlam yklemin ekimiyle belirtilir. Bu, Krte ergatif bir dil olduu iin byledir. Bu anlamda Krte'yi sonradan renenlerin zorland bir noktadr. Ez hevalan dibnim. (Ben arkadalar gryorum). imdiki zamanda olduu iin nesne ek alabilir. zne yaln formdadr. Min heval dtin. (Ben arkadalar grdm.) "heval" (arkada) oul olduu halde ek almamtr; yklemin ald ekten "heval" kelimesinin oul olduunu anlyoruz. Yine gemi zamanda geisiz fiillerin zneleri de oul anlamn yklemin yardmyla kazanr. Heval hat. (Arkada geldi.) Heval hatin. (Arkadalar geldi.) Tamlanan durumundaki isimlerde, oul eki olarak "-n" kullanlr. hevaln min (benim arkadalarm) nexwen min (benim hastalarm) 4. Olumsuzluk Ekleri/Qertafn Neyiniy: Fiiller iin "ne-", "ni-" ve "na-" kullanlrken isim cmlelerinde sadece "ne-" kullanlr. Fiillere bitiik yazlrken isimlerden ayr yazlr. "ne-" n ek olarak fiilere eklenir. Ez m. (Ben gittim.) Tu hat. (Sen geldin.) sim cmlelerinde ayr yazlr. Ez ne ba im. (Ben iyi deilim.) Ew ne textor e. (O doktor deildir.) Ez nem. (Ben gitmedim.) Tu nehat. (Sen gelmedin.)

20

"na-", imdiki zamanda n ek olarak fiillere eklenir. Ez naim. (Ben gitmiyorum.) Tu name. (Sen yrmyorsun.) Ew nakeve. (O dmyor.) "ni-", sadece "karn" (yapabilmek) ve "zann" (bilmek) fiilleri iin kullanlr. Ez nikarim bikim. (Ben yapamam.) Ew nizane. (O bilmiyor.) 5. Belirtme Ekleri: Belirtme ekleri sadece nesne iin deil zne iin de kullanlr ve bu belirtme ekleri diillik ve erillik asndan anlamlar verir. Krte'nin ergatif olmasndan kaynakl olarak zne belirtildii zaman nesne belirtilmez, nesne belirtildii zaman zne belirtilmez. Bu, tpk oul eklerinin kullanm gibidir. Yani gemi zamanlarda geili fiillerde zne yaln olur ancak nesne belirtme eki alabilir; imdiki ve gelecek zamanda ise zne belirtme eki alrken nesne yaln olur. Bu belirtme ekleri unlardr; Diil ve tekil: - Eril ve tekil: -

Ez w heval dibnim. (Ben o arkada gryorum.) "heval" (arkada), kadndr. Ez w heval dibnim. (Ben o arkada gryorum.) "heval" (arkada), erkektir. Yukardaki cmleler imdiki zamanda olduu iin zne yalnken nesne belirtme eki almtr. Gemi zamanda ise zne belirtilmiken nesne ek alamaz. zne bir zamir olduu iin birok dilde olduu gibi Krte'de de zamirlerin zel formlar vardr; "ez" (ben) zamiri "min" zamirine dnr. Min ew heval dt. (Ben o arkada grdm.) "heval"n cinsiyeti belli deildir. Geisiz fiillerin zneleri ise hibir zaman belirtme eki almaz; hangi zamanda ekimlendii nemli deildir. Ez hatim. (Ben geldim.) Ez tm. (Ben geliyorum.) Ez d bm/werim. (Geleceim.) zne, gemi zamanda geili bir fiil ile kullandmz zaman belirtilmek zorundadr. Ew heval dibje. (O arkada sylyor.) W heval got. (O arkada syledi.) W heval got. (O arkada syledi.) "heval"n cinsiyeti belli deildir. "heval" burada kadn/diildir. "heval" burada erkek/erildir.

21

B.YAPIM EKLER/QERTAFN KER: Kelime tretmeye yarayan eklerdir. Kelimeler nden ek alarak da treyebilir, sondan ek alarak da treyebilr ama n ekler az kullanlrken hemen hemen btn tretmeler son eklerle gereklemektedir. n ekler: ounlukla fiilden fiil tretilirken bu eklerden yararlanlmakla beraber hem isimden isim hem de fiilden isim tretmeye yarayan nekler de vardr. Fiilden fiil tretilirken en ok kullanlan n ekler "da-" , "ve-", "ra" ve "hil-"dr. ketin (dmek) dan (vermek) kirin (yapmak) xwarin (yemek) ketin (dmek) kirin (yapmak) hatin (gelmek) ann (getirmek) daketin (inmek) dadan (yakmak) vekirin (amak) vexwarin (imek) raketin (uyumak) rakirin (kaldrmak) hilhatin (ortadan kalkmak) hilann (saklamak)

simden isim treten n ekler : bkr (ie yaramayan kimse/ey) bikr (ie yarayan kimse/ey) nexwe (hasta) neyar (dost olmayan, dman) Son ekler: ounlukla isimden isim tretmeye yarayan ekler olmakla beraber fiilden isim tretenler de vardr. -ane -as -at/et -dar -geh -gn -ik -istan -ok -t -tir -van : : : : : : : : : : : : heft-ane (haftalk), sal-ane (yllk) km-as (eksiklik), teng-as (sknt) mirov-at (insanlk), serok-at (liderlik) ser-dar (lider), dil-dar (ak) havn-geh (yazlk), zann-geh (niversite) xem-gn (zgn), lez-gn (acele olarak) dost-ik (sevgili), hol-ik (kulbe) mor-istan (karca yuvas), gul-istan (gl bahesi) ser-ok (lider), ger-ok (gezgin) heval-t (arkadalk), wekl-t (vekillik) ba-tir (daha iyi), -tir (daha iyi) helbest-van (air ), ga-van (srtma)

22

SMLER / NAVDR
simler, farkl kategorilere gre incelenebilir. 1. Varlklara Veriliine Gre simler/Li Gor Navlkirina Heyberan Navdr: a. zel simler/Navdrn Taybet: Doada kendisinden sadece bir tane bulunan baka benzeri bulunmayan adlardr. ahs (kes), lke (welat), rk (njad), din (ol, dn), airet (l), tarikat (terqet), kurum (saz), okul (dibistan), gazete (rojname) ve dergi isimleri zel isimlerdir. Rojbn (kadn ismi), spanya (spanya), Ereb (Arap), zd (Yezidi), Zanngeha Stenbol (stanbul niversitesi)... b. Cins isimler/Navdrn Serenav: Ayn trden varlklar ifade eden isimlerdir. pisk (kedi), iya (da), kullk (iek), mirov (insan) 2. Varoluuna Gre simler/Li Gor Hebna Xwe Navdr: Fiziksel olarak var olma ve alglanabilirlik asndan isimler iki kategoridir. a. Somut simler/Navdrn nber: Fiziksel bir varl olan ve duyularla alglanan varlk isimleridir. bhn (koku), kevir (ta), pirtk (kitap) b. Soyut simler/Navdrn Razber: Duyusal olarak hissetmediimiz ama dnsel ve deersel olarak var olan isimlerdir. hezkirin (sevgi), raman (dnce), maf (hak), dad (hukuk) 3. Niceliine Gre simler/Li Gor Mjera Xwe Navdr: Azlk-okluk ve say asndan isimler kategoridir. a. Tekil simler/Navdrn Yekjimar: Saysal adan teklii iaret eden isimlerdir. Krte'de isimlerin tekillik durumu Trke'den ok farkl ekillerde olup yle zetlenebilir: Bir ismin tekil olduunu yklemin ekiminden anlayabiliriz; ald eklerden anlayabiliriz. Krte ergatif bir dil olduu iin geisiz fiillerin znesi tekillik-oulluk asndan ek alamaz; ancak yklemin ald eklerden tekil mi oul mu olduunu anlayabliriz. Heval hat. (Arkada geldi.) Heval hatin. (Arkadalar geldi.) Nexwe mir. (Hasta ld.) Nexwe mirin.(Hastalar ld.)

23

Fiil geili olduu zaman nesne tekillik eklerini alabilir. Bu ekler "-" ve "- " olup ayn zamanda cinsiyet de belirten eklerdir. ("-" tekil ve eril; "-", tekil ve diil.) Ez yek nas dikim. (Birini tanyorum. tekil ve eril birini ) Ez yek nas dikim. (Birini tanyorum. tekil ve diil birini ) Tamlama durumunda iken ismin tekil olduunu belirtirmek iin tamlayan yukardaki "-" ve "-" eklerini alrken; tamlanan ise tekil ve eril iin "-", tekil ve diil iin "-a" eklerini alr. textora min (benim doktorum. tekil ve diil doktor) textor min (benim doktorum. tekil ve eril doktor) Gerekte hibir cinsiyete sahip olmayan nesneler de yine bu ekleri alrlar. maseya xebat (alma masas. alma: diil/tekil, masa: diil/tekil) b. oul simler/Navdrn Pirrjimar: Nicelik asndan birden fazlal dile getiren isimlerin durumudur. ncelikle isimlerin cmle iinde olmad zaman oul formlarnn olmadn sylemek lazm. rnein; Trke'de "renci" szcn oul yapmak iin "renciler" denir ve cmle iinde olup olmamas nemli deildir. Oysa ayn szck "xwendekar/renci" Krte'de ancak ve ancak cmle iinde kullanlrsa ya da tamlama biiminde olursa oul yaplabilir. Cmlede ya da tamlamada, oulluk anlam iki ekilde gerekleir; isimlerin oul eklerini almasyla ve ismin oul eklerini alamad zamanlarda (ergatiflikten dolay) yklemin oul ekimiyle. simlerin oul eklerini almasyla: simler "-an" eki alarak oul olabilirler; geili fiilerin gemi zaman ekiminde nesne, imdiki ve gelecek zaman ekiminde ise zne oul eki alabilir. Heval hevalan dibnin. (Arkadalar arkadalar gryorlar.) zne nesne Textor nexwean qontrol dikin. (Doktorlar hastalar kontrol ediyorlar.) zne nesne Yukardaki cmlelerde hem zne hem nesne oul olduu halde sadece nesne oul eki alabilmitir nk; geili fiil imdiki zamandadr. Yine gelecek zaman ekiminde de bir farkllk olmaz ve zne oul eki alamazd. znenin oul olduunu yklemin oul ekiminden anlayabiliriz.

24

Ayn cmleleri gemi zamanda yazarsak: Hevalan heval dtin. (Arkadalar arkadalar grdler.) zne nesne Textoran nexwe qontrol kirin. (Doktorlar hastalar kontrol ettiler.) zne nesne Yukardaki cmlelerde nesne oul olduu halde oul eki alamam, nesneye oulluk anlam yklemin oul ekimiyle verilmitir. nk gemi zaman ekiminde yklem nesneye gre ekimlenir (ergatiflikten dolay). Tamlama durumunda ise tamlanan oul eki olarak "n" alrken tamlayan yine "-an" ekini alr. Krte'de tamlama kuruluu Trke'dekinin tersine, nce tamlanan sonra tamlayan gelir. zarokn tax textorn nexwexaney maseyn odey hevaln hevalan (mahallenin ocuklar) (hastanenin doktorlar) (odann masalar) (arkadalarn arkadalar)

Belirsiz oul eki iin "-in" eki kullanlr. Min hevalin dtin. Textorin hatin Firaxin wenda bne. (Baz arkadalar grdm.) (Baz doktorlar geldiler.) (Baz eyalar kaybolmu.)

Eer oul belirsiz isim, tamlanan biiminde ise "-ine" taks kullanlr. textorine nas hevaline min mvanine bwext (tandk baz doktorlar) (benim baz arkadalarm) (zamansz baz misafirler)

c. Topluluk simleri/Komenav: Hibir oul eki almamasna ramen topluluk, okluk anlamlarn iinde barndran szcklerdir. Daristan (orman), art (ordu), pez (koyun srs) gibi szckler rnek verilebilir. Topluluk isimleri zne olduu zaman yklem tekil ekimlenir. Arta wan tk . Daristan cihek xwe e. Pez dire. (Ordular yenildi.) (Orman gzel bir yerdir.) (Koyun srs otluyor.)

25

SMLERDE BELRSZLK
Krte'de yaln durumda olan her szck belirlidir. simler belirsiz yaplrken baz taklar alrlar. Bu taklar tekil ve oul belirsizlik taklar olmak zere ikiye ayrlrlar: 1. Tekil Belirsizlik: simlerin sonuna eklenen "-ek" taks isimleri tekil belirsiz yapar. Heval Hevalek (arkada, belirlidir) (herhangi bir arkada)

Sesli ile biten bir szck -ek taks aldnda araya "y" nsz girer. Mamoste Mamosteyek (retmen, belirlidir) (herhangi bir retmen)

simler tamlanan durumundaysa; eril isimler iin "-", diil isimler iin "-e" taks belirsizlik eki "-ek"ten sonra kullanlr. hevalek min (herhangi bir arkadam, arkada erildir) hevaleke min (herhangi bir arkadam, arkada diildir) simler tamlayan durumundaysa; eril isimler iin "-", diil isimler iin ise "-" kullanlr ve yine belirsizlik taksndan sonra gelir. biray hevalek biray hevalek (herhangi bir arkadan kardei, arkada erildir.) (herhangi bir arkadan kardei, arkada diildir.)

2. oul Belirsizlik: simlerin sonuna "-in" taks getirilerek oul belirsizlik anlam oluturulur. Zaten Krte'de isimlerin kendi bana belirlioul olamayacana deinmitik. dostin (baz dostlar) nexwein (baz hastalar)

Sesli ile biten bir szce "-in" taks gelirken araya "n" sessizi girer. mamostenin (baz retmenler) sim tamlanan durumundaysa, belirsizlik taksndan sonra "-e" getirilir. dostine min (baz dostlarm) pnsine min (baz kalemlerim)

sim tamlayan durumundaysa, belirsizlik taksndan sonra oul eki "-an" gelir. hevaline hevalinan (baz arkadalarn baz arkadalar) fikrn textorinan (baz doktorlarn fikirleri)

26

SM TAMLAMALARI / RAVEKN NAVDRAN

ki ya da daha fazla ismin aidiyet bayla birbirine balanmas isim tamlamalarn oluturur. Krte'de, Trke'dekinin aksine, nce tamlanan sonra tamlayan gelir. simlerin birbirine balanmas tamlayan ve tamlanan ekleriyle mmkndr. Krte'deki bu ekler ayn zamanda cinsiyet ve tekillik-oulluk anlam da vermekte olup aidiyet bayla tamlama kurarlar. Cinsiyete sahip olmad halde btn isimler tamlama olutururken bu eklerden alrlar; bu gramersel bir cinsiyettir. Tamlanan ve tamlayan ekleri yledir: Tamlanan eki / Qertafa raveber - tekil/eril -a tekil/diil -n oul Rojnamevana Radikal Rojnamevan Radikal Rojnamevann Radikal Tamlayan eki / Qertafa ravekar - tekil/eril - tekil/diil -an oul

(Radikal'in gazetecisi, gazeteci kadndr.) (Radikal'in gazetecisi, gazeteci erkektir.) (Radikal'in gazetecileri)

Tekil ve eril tamlayan eki "-"nin kullanm gnlk kullanmda ortadan kalkarken, tekil ve diil "-" eki her zaman kullanlmaktadr. Aadaki rneklerde Ahmet "-" eki almazken; Aye "" eki almaktadr. hevala Ahmet (Ahmet'in arkada, arkada diil/kadndr.) heval Ahmet (Ahmet'in arkada, arkada eril/erkektir.) hevaln Ahmet (Ahmet'in arkadalar, arkada ouldur.) hevala Ayey heval Ayey hevaln Ayey (Aye'nin arkada, arkada diil/kadndr.) (Aye'nin arkada, arkada eril/erkektir.) (Aye'nin arkadalar, arkada ouldur.)

Hem tamlayan hem tamlanann oul olduu durumlar: dtinn hevalan mafn kedkaran hevaln hevalan (arkadalarn grleri) (iilerin haklar) (arkadalarn arkadalar)

Zincirleme sim Tamlamalar/Ravekn Rzik: ya da daha fazla ismin aidiyet bayla birbirine balanmasyla oluurlar; araya yine yukarda belirtilen ekler girer. gula bexey nexwexaney navn textorn qata jor xebatkarn bea dahiliyey (hastanenin bahesinin gl) (st kat doktorlarnn isimleri) (dahiliye blmnn alanlar )

27

ZAMRLER / CNAVK
Zamirler, isimlerin yerine kullanlan szcklerdir. Krte'de kelime halindeki zamirler ve ek halindeki zamirler olarak iki kategori zamir vardr.

1. KELME HALNDEK ZAMRLER/CNAVKN BJEY:

A. ahs Zamirleri/Cnavkn Kesane: ahslarn yerini tutan zamirlerdir. ahs zamirleri; iyelik durumu, ynelme durumu ve belirtilme durumlarnda ayr bir forma girerler. Trke'de bu durumlar zamirlerin ek almasyla gerekleirken; Krte'de ngilizce ve dier bir ok dilde olduu gibi zamirlerin zel formlar vardr. 1. Tekil 2. Tekil 3. Tekil 1. oul 2. oul 3. oul Yaln Form ez (ben) tu (sen) ew (o) em (biz) hn (siz) ew (onlar) Belirtilmi Form (akusatif form ) min (beni, bana, benim) te (seni, sana, senin) w (onu, ona, onun -eril) w (onu, ona, onun -diil) me (bizi, bize, bizim) we (sizi, size, sizin) wan (onlar, onlara, onlarn)

Bu zamirlerin sahip olduu ahs ekleri u ekildedir. Sessizlerden sonra Ez im Tu Ew e Em in Hn in Ew in Seslilerden sonra me y ye ne ne ne

Bu ahs ekleri isimlerin sonuna geldii zaman onlar yklem yapar; fiillerin sonuna geldii zaman sadece ahs anlam verir. simlerden sonra geldii zaman ayr yazlr. Sessiz bir harften sonra Ez ba im (Ben iyiyim) Tu ba (Sen iyisin) Ew ba e (O iyidir) Em ba in (Biz iyiyiz) Hn ba in (Siz iyisiniz) Ew ba in (Onlar iyiler) Sesli bir harftan sonra Ez mamoste me (Ben retmenim) Tu mamoste y (Sen retmensin) Ew mamoste ye (O retmendir) Em mamoste ne (Biz retmeniz) Hn mamoste ne (Siz retmensiniz) Ew mamoste ne (Onlar retmenler)

28

Fiillerin sonuna geldii zaman sadece ahs anlam verir ve fiilere bitiik yazlr. Ez dixwim. Tu dixw. Ew dixwe. Em dixwin. Hn dixwin. Ew dixwin. (Ben yiyorum.) (Sen yiyorsun.) (O yiyor.) (Biz yiyoruz.) (Siz yiyorsunuz.) (Onlar yiyorlar.) Ez dimeim. Tu dime. Ew dimee. Em dimein. Hn dimein. Ew dimein. (Ben yryorum.) (Sen yryorsun.) (O yryor.) (Biz yryoruz.) (Siz yryorsunuz.) (Onlar yryorlar.)

B. aret Zamirleri/Cnavkn Nan: Biri yakn biri uza gstermek zere iki temel iaret zamiri vardr. Ev (bu) yakn iaret eder Ew (u, o) uza iaret eder Bu zamirler cinsiyet ve tekillik-oulluk ynnden belirtildii zaman u formlara girerler: Ev (bu) Ew (o) v (bu, eril) w (o, eril) v (bu, diil) w (o, diil) van (bunlar, oul) wan (onlar, oul)

V got. (Bu dedi. erkek iin) V got. (Bu dedi. kadn iin) Van got. (Bunlar dediler. oul)

W got. (O dedi. erkek iin) W got. (O dedi. kadn iin) Wan got. (Onlar dedi. oul)

Yukardaki rneklerde yklem, zneler deitii halde ayn kalmtr. Bu, Krte'nin ergatif bir dil olmasndan kaynakldr. Krte'de geili fiillerin gemi zaman ekimlerinde yklem nesneye gre ekimlenir. Nesne yklem tarafndan belirtildii iin cmle iinde yaln durumdayken, znenin belirtme ekleriyle (-, - , -an) belirtilmesi gerekir. nk imdiki zaman ve gelecek zamanda zne yaln nesne belirtilmi olmalyken gemi zamanda zne belirtilmi, nesne yaln olmaldr. C. Belgisiz Zamirler/Cnavkn Nediyar: simlerin yerini belirsiz bir ekilde tutan zamirlerdir. Balca kullanlan belgisiz zamirler unlardr: Kes (kimse), yek (biri), filan (filan), ewk (ey), k (ey), hin (baz), hem (hepsi), gellek (ok, birok), pi (biraz), tev (tamam), gi (hepsi), end (birka) Kes neye. (Kimse gitmemi.) Yek miriye. (Biri lm.) Hem hatin. (Hepsi geldi.) Ewk nay bra min. (ey, aklma gelmiyor.) Hin dikin, hin dixwin. (Bazs yapar, bazs yer.) Tev j jr in. (Tamam da zekidir.) end bi r de din. (Birka yolda gidiyorlard.)

29

D. Soru Zamirleri/Cnavkn Pirsiyariy: Soru yoluyla isimlerin yerini tutan zamirlerdir. Balca soru zamirleri unlardr; k (kim), i (ne), kjan (hangisi), ku (nerede), end (ka kii). K pirr dipeyive? (Kim ok konuuyor?) Te i got? (Sen ne syledin?) Kjan nexwe li wir b? (Hangi hasta oradayd?) Tu li ku ma? (Nerede kaldn?) end textor hatin? (Ka doktor geldi?) E. "Kendi" Zamiri/Cnavka "Xwe"y: Bu zamirin birok fonksiyonu vardr. Ancak iki temel fonksiyonu unlardr: Yaplan ii zneye dndrr. Krte'de dnl fiiler yoktur ancak "xwe" zamiri ile dnllk anlam kazandrlr. Ez xwe diom. (Ykanyorum/Kendimi ykyorum.) Ew li xwe dinre. (O kendine bakyor.) Tamlama eklindeyken aidiyet anlam oluturur. dest xwe (kendi elini) cil xwe (kendi elbisesi)

F. "Birbirini" Zamiri/Cnavka "Hev": telik anlam veren bir zamirdir. ngilizce'deki "each other"a benzer. Fiillerle kullanld zaman itelik anlam verir. Zaten Krte'de ite fiiller yoktu; "hev" zamirinin yardmyla oluturulur. Em hev dibnin. (Birbirimizi gryoruz.) Wan hev kutin. (Birbirlerini ldrdler.) 2. Ek halindeki Zamirler/Cnavkn Qertaf: ki temel kategori vardr. a. Ek halinde "-" zamiri, fiillere ve edatlara eklenir ve "onu, ona" ya da sylenmeyen ismin yerini tutar. Fiillerin sonuna eklenir. Min da w. (Ona verdim.) Min day. (Ona verdim. "", "w" nin yerine kullanlmtr.) Min rahit pns. (Kalemi aldm.) Min rahit. (Onu aldm. "", pns/kalem yerine kullanlmtr.) b. Baz edatlarn sonuna eklemlenir. Ez li keik dinrim. (Kza bakyorum.) Ez l dinrim. (Ona bakyorum. "", kzn yerini tutmutur.)

30

SIFATLAR / RENGDR 1) NTELEME SIFATLARI / RENGDRN AWANIY

Krte'de niteleme sfatlar, Trke'deki gibi isimlerden nce deil, isimlerden sonra gelerek tamlama eklinde isimlere balanr ve onlar niteler. simler, sfatlarla tamlama olutururken isim tamlamalarnda olduu gibi eril (-), diil (-a) ve oul (-n) eklerini alrlar. Bu sfatlar Trke'deki gibi hibir zaman ekim eki almazlar. Zilam nexwe (hasta adam) Jina nexwe (hasta kadn) Zarokn nexwe (hasta ocuklar) Niteleme Sfatlarna rnekler: Durum ser ikest (krk ba) deng bilind (yksek ses) avn il (slak gzler) la germ (scak vcut) nexwe giran (ar hasta) Renk av sor (krmz gz) lvn n (mavi/mor dudak) tifa re (siyah tkrk) Biim dest xwar (eri kol/el) cih teng (dar yer) Madde diran platn (platin di) kincn hir (yn elbise) NVAN SIFATLARI Krte'de unvan sfatlar eer "amca, day, yeen" gibi lakaplarsa isimlerden nce; mesleklere gndermede bulunuyorsa hem isimlerden nce hem de sonra kullanlablir ve bu ekilde ismi niteler. Kek Ahmed (Ahmet karde) Xaltka Zeyneb (Zeynep Teyze) Ahmed Textor (Doktor Ahmet) Devrim Mamoste (Devrim retmen) Ayeya Hemre (Aye Hemre ) Xal Osman (Osman Day) Ap Nr (Nuri Amca) ya da Textor Ahmet ya da Mamoste Devrim ya da Hemre Aye zilam birndar (yaral adam) bhna xerab (kt koku) destnimja bik (kk abdest) textor ba (iyi doktor) dil sekin (durmu kalp) ziman zer (sar dil) birna re (kara yara, ark ban) ry gewr (beyaz yz) miln fireh (geni omuzlar) odeya argoe (drtgen oda) deriy darn (ahap kap) diran zr (altn di) zilam: adam nexwe: hasta jin: kadn nexwe: hasta zarok: ocuk nexwe: hasta

31

2) BELRTME SIFATLARI / RENGDRN DIYARKER

a. aret Sfatlar/Rengdrn Nan: Yakn ve uza gsterenler olarak ikiye ayrlrlar; ev (bu), ew (o, u). ev textor (bu doktor) ew textor (u/o doktor)

aret sfatlar ek alabilirler. Bu ekler, tekil ve eril eki "-", tekil ve diil eki "-" ve oul eki "-an"dr. Sfatlar hangi eki alrsa isimler de o eki alr. Bu ekilde belirtildii zaman sfatlarn bandaki "e" harfi der ve u formlara girer. V nexwe (bu hasta, eril/tekil) w nexwe (u/o hasta, eril/tekil) V nexwe (bu hasta, diil/tekil) w nexwe (u/o hasta, diil/tekil) Van nexwean (bu hastalar, oul) wan nexwean (u/o hastalar oul) b) Say Sfatlar/Rengdrn Hejmar: Asl Say Sfatlar/Rengdrn Jimarn yn Resen: Asl say sfatlar isimlerden nce gelerek niceliklerini belirtir. ar hemre (drt hemire) bst nexwe (yirmi hasta) e meh (alt ay) du dn (iki deli)

Sra Say Sfatlar/Rengdrn Jimarn yn Rzn: Sra say sfatlar, say adlarna "-an, -em, -emn" eklerinden biri getirilerek yaplr. Halk arasnda "-an" eki kullanlrken yazl Krte'de "-em" eki daha ok kullanlma eilimindedir. rza yekan (birinci sra) cara pncan (beinci kez) mala aran (drdnc ev) dara heytan (sekizinci aa)

letirme Say Sfatlar/Rengdrn Jimarn yn Dabeiy: letirme say sfatlar saylarn tekrar ile yaplr. Yine "" (ve) balac ile "bi" edat say arasna konarak da yaplabilir. maseyn dudu dudu (ikier ikier masa) nann heft heft (yedier yedier ekmek) komn deh bi deh (onar onar grup) darn e bi e (altar altar aa) ya da komn deh deh (onar onar grup) darn e e (altar altar aa)

32

Kesir Say Sfatlar/Rengdrn Jimarn yn Kesr: Nv (yarm), ribek (eyrek) gibi kesir belirten szcklerle yaplr. Nv kev (yarm kak) Ribek nan (eyrek ekmek) Ji sisiyan yek hse (te bir hisse) Belgisiz Sfatlar/Rengdrn Nediyariy: "hin (baz), gellek (birok), end (birka), yek (bir), tu (hibir) gibi belirsiz sfatlar kullanlarak yaplr. gellek heval (birok arkada) hem nexwe (btn hastalar ) tu kes (hi kimse) hin textor (baz doktorlar)

Soru Sfatlar/Rengdren Pirsiyariy: simleri, end (ka), kjan (hangi), iqas (ne kadar) ve awa (nasl) gibi soru kelimeleriyle belirten sfatlardr. Kjan mirov? (Hangi insan?) Pirtkn awa? (Nasl kitap?) end kes? (Ka kii?) iqas nan? (Ne kadar ekmek?)

SIFATLARDA DERECE / PAYEYA RENGDRAN Sfatlarda derecelendirme, eklerle de kelimelerle de yaplabilir. Sfata eklenen "-tir" eki "daha" anlam katmaktadr. heval ba (iyi arkada) heval batir (daha iyi arkada) heval her ba (en iyi arkada) keika xweik (gzel kz) keika xweiktir (daha gzel kz) keika her xweik (en gzel kz)

"Pirr, zahf, gelek" kelimeleri sfatlardan nce gelerek "ok " anlamn verirken "weke, bi qas, mna" kelimeleri eitlik anlamn vermektedir. hevala xweik (gzel arkada) nexwea giran (ar hasta) hevala weke/mna w xweik hevala bi qas w xweik hevala pir/gelek/zahf xweik (ok gzel arkada) nexwea pir/gelek/zahf giran (ok ar hasta) (onun gibi gzel arkada) (onun kadar gzel arkada)

33

SIFATLARDA PEKTRME
Sfatlar pekitirmeyle daha gl ve vurgulu anlam kazanr. ki temel yntem kullanlr. Birinci yntemde sfatlar pekitirilirken; sfatlarn bandaki harf alnr ve "-ip" ekinin bana getirilir (baz blgelerde "ip", "-im" eki de kullanlr) ve kelimeye bitiik yazlarak oluturulur. kinci yntemde pekitirme ikilemeler yoluyla gerekletirilebilir. la germ (scak vcut) dest sar (souk el) ling rast (dz ayak) la gipgerm (smscak vcut) dest sipsar (sopsouk el) ling riprast (dmdz ayak)

kinci yntemde ise pekitirme ikilemelerle yaplr. mirov il (slak insan) nexwe taz (plak hasta) mirov ilpil (srlsklam insan) nexwe ilftaz (rlplak hasta)

ZARFLAR / HOKER
Yklem, fiilimsi, sfat ve zarflar belirten ve niteleyen szcklerdir. Ama en ok yklemleri yani yaplan, gerekleen ve oluan eylemleri durum, zaman, miktar ve yer-yn gibi alardan belirten niteleyen szcklerdir. Pirr dipeyive. (ok konuuyor. Etki yklemedir.) Y ku pirr dipeyive nehatiye. (ok konuan gelmemi. Etki fiilimsiyedir. ) Rojn pirr xwe li p me ne. (ok gzel gnler bizi bekliyor. Etki sfatadr.) Pirr xwe dipeyive. (ok gzel konuuyor. Etki zarfadr.) Zarflar kendi ierisinde altya ayrlr: 1.Niteleme Zarflar/Hokern awaniy: Yklemi durum asndan niteleyen zarflardr. Ykleme sorulan "nasl" (awa) ve "niin" (ima) sorular niteleme zarflarn buldurur. Ew xwarin z dixwe. (O yemei hzl yiyor.) Nasl yiyor? Hzl. Kar xwe ba dike. (ini iyi yapyor.) Nasl yapyor? yi. Ji bo w nebne nay. (Onu grmemek iin gelmiyor.) Neden gelmiyor? Onu grmemek iin.

34

2. Zaman Zarflar/Hokern Dem: Yklemi zaman asndan belirten zarflardr. Zaman zarflarn bulmak iin ykleme; "ne zaman" (keng), "ne zamana kadar" (heta keng), "ne zamandan beri" (ji keng de) gibi sorular sorulur. Kullanlan baz zaman zarflar unlardr; pr (nceki gn), do (dn), ro (bugn), ev (bu gece), sib (yarn), biev (geceleyin), biroj (gndzleyin), bervark (akam zeri), pa (sonra), ber (nce), sal (bu yl), carinan (bazen). Sib were mala me. (Yarn bize gel.) Do betlane b. (Dn tatildi.) sal baran nebariyaye. (Bu yl yamur yamam.) Ew carinan gj dibe. (Onun bazen ba dnyor.) 3. Yer-Yn Zarflar/Hokern C Bergeh: Yer yn asndan yklemi belirten zarflardr. Baz yer-yn zarflar unlardr; p (ileri), pa (geri), derve (dar), hundir (ieri), jor (yukar), jr (aa). Herin p. (leri gidin.) Derkevin derve. (Dar kn.) Ew n jr. (Aa gittiler.) Nekevin hundir. (eri girmeyin.) 4. Miktar Zarflar/Hokern Mjer: Yklem, sfat, filimsi ve zarflardan nce gelerek miktar asndan belirtme grevi gren zarflardr. "Ne kadar" (iqas?)" sorusuyla miktar zarf bulunur. Pir/zahf/gellek (ok), hindik (az), piek (biraz) gibi zarflar miktar zarflardr. Do ez pir meiyam. (Dn ok yrdm.) Te hindik da min. (Bana az verdin.) Gellek j aciz bye. (Ona ok kzgn.) 5. Soru Zarflar/Hokern Pirsyariy: Yklemin zaman, miktar, nedensellik gibi durumlarnn soru yoluyla belirtilmesini salayan zarflardr. "Neden" (ima), "awa" (nasl), "keng" (ne zaman), "heta keng" (ne zamana kadar) gibi sorular soru zarflardr. Ew keng nexwe ket? (O ne zaman hastaland?) ima deng te dernakeve? (Neden sesin kmyor?) awa dixebite? (Nasl alyor?) 6. aret Zarflar/Hokern Nan: aret zarflar, gerekleen eylemin yaknln-uzakln iaret eden zarflardr. Krte'de sadece iki iaret zarf vardr; yakn eylemleri iaret eden "va" ile uzak eylemleri iaret eden "wa". Ew wa t. (O, ite geliyor. Eylem uzakta gerekleiyor.) Ew va t. (O, ite geliyor. Eylem yaknda gerekleiyor.)

35

EDATLAR / DAEK
Edatlar kendi balarna anlamlar olmad halde dier szcklerle kullanlarak eitli anlamlar oluturur ve cmleyi meydana getirirler. Krte'de edatlarn geni bir kullanm sz konusu olup Trke'ye de hi benzemezler. Kullanlan balca edatlar unlardr: bi, b, bi.re, bi.ve, li, ji, ji bo, ji...de , jire, jive, di, di.de, di.re, ten, wek, bi qas, ber, di ber, al, gor, cem, fena, mna, rex, qey, ligel, digel, tev. Dikkat edilirse baz edatlar kalp eklinde olup n edat ve son edattan olumaktadr; yleki n edat ve son edatn arasna tmleler girmektedir. Bi mal de . (Eve doru gitti.) nedat son edat Edatlarn verdii anlamlar ve kullanmlar: "bi" edat a. Arasallk anlam verir. Sv bi kr j kir. (Elmay bak ile kesti.) b. ". gre" anlam verir. Bi min ev ewt e. (Bana gre bu yanltr.) c. letirmelerde kullanlr. ar bi ar dimeiyan. (Drder drder yryorlard.) d. Yeminlerde kullanlr. Bi xwed, bi ser te (Allah zerine, ban zerine) Bide: "Bir yne doru" anlam verir. Bi vir de hat. (Buray doru geldi.) Bi ser zarok de ket. (ocuun zerine dt.) Bire: Birliktelik anlam verir. Ew bi diya xwe re hat sk. (Annesiyle beraber arya geldiler.) Ez bi w re zewicim. (Onunla evlendim.) Bi.ve: Bir yne doru yaknlama, yapma, temas anlamlarn verir. Wne bi dwr ve kir. (Fotograf duvara ast.) Bi iya ve hilkiiya. (Daa trmand.) Dide : inde bulunma" anlam verir. Di qxaney de got nemaye. (Tencerede et kalmam.) Ew di mal de ye. ( O, evdedir.)

36

d d Dire: " -den, -dan " anlamlarn verir. Di sk re hatim. (ardan geldim.) Di nav xelk re bihur. (Halkn arasndan geti.) Li: Kullanma bal olarak "bulunma, ynelme, belirtme" anlamlarn verir. Ew li mal ye. (O evdedir. bulunma) Li pirtk binre. (Kitaba bak. ynelme) Min li te pirs. (Seni sordum. belirtme) Ji: "kma durumu; bir eyin yapld madde; nesneyi belirtme" gibi durumlarda kullanlr. Ji mal tm. (Evden geliyorum. kma ) Ji min hez bike. (Beni sev. belirtme) Kaxiz ji daran dibe. (Kat aatan yaplr. madde) d Ji bo: "iin, -den dolay" anlamlarn verir. Ji bo te ez dn bme. (Senin iin deli olmuum.) Ji bo ku em dereng hatin, em nexistin hundir. (Ge kaldmzdan dolay bizi ieri almadlar.) Jire: " ..... amacyla, iin" anlamlarn verir. Ji min re kullkek bistne. (Benim iin bir iek al.) Ji gel re kar dike. (Halk iin alyor.) Ten: "Sadece, yalnz" anlamnda kullanlr. Ten ji te hez dikim. (Sadece seni seviyorum.) Bila ten ew were. (Yalnz o gelsin.) Bi qas: Eitlik anlam vererek "kadar, gibi " anlamnda kullanlr. Min bi qas te xwar. (Senin kadar yedim.) Mrik bi qas dwek. (Dev gibi bir adam.) Weke, mna, fena, nola: Benzetme anlamn vererek "gibi, kadar" anlamnda kullanlr. Weke/mna/fena/nola bav xwe egt b. (Babas gibi kahramand.) Weke/mna/fena/nola te xweik b. (Senin gibi gzeldi.)

37

BALALAR / GIHANEK
Szckleri, szck gruplarn ve cmleleri birbirine balayan kelimelerdir. Kullanlan balca balalar unlardr; (ve), ango (ya da), j (de, da), l (fakat), eger (eer), belk (belki- Krte bel ku'den gelir), imk (nk, Krte ima ku'den gelir), ger (geri, Krte eger i'den gelir), ku (ki), an.. an (yaya), hemhem (hemhem), ji lewre (-den dolay), nene (ne.ne). Ez tu bn. (Ben ve sen gitmitik.) Ew j pir jhat ye. (O da ok alkandr.) Hem nexwe e hem hindik dixwe. (Hem hastadr hem az yiyor.) An mirin an azad! (Ya lm ya zgrlk!) Ez bihatima l dereng b. (Gelecektim ama vakit geti.) Ew ku wan bibne. (O, onlar grmeye gitti.) Ne dixwe ne vedixwe. (Ne yiyor ne iiyor.) Bav min dibje ku hn sersar in. (Babam diyor ki siz sorumsuzsunuz.) Eger ew were ez naym. (O gelirse ben gelmem.) Nikare bipeyive imk emeliyat bye. (Konuamyor; nk ameliyat olmu.) Belk ba bibe, belk ba nebe. (Belki iyileir, belki iyilemez.) Ez pir nexwe bm lewre nehatim. (Ben ok hasta olduum iin gelmedim.)

FLER / LKER
Fiiller; eylem, kl ve olu belirten szcklerdir. Zaman ve ahs eklerini alarak yarg bildirirler. Mastar / Rader Krte'de mastar "-in" ekidir; bu ek ayn zamanda fiilden isim yapm eki olup sesli bir harften sonra geldiinde "i" harfi derek sadece "-n" kalr. Fiil Hatin Ketin Kirin n Man Bn (gelmek) (dmek) (yapmak) (gitmek) (kalmak) (olmak) Fiil kk hat ket kir ma b Mastar -in -in -in -n -n -n

38

Tremi fiillerde de szck kknden sonra tretme eki ve mastar gelir. Krte'de fiillerin ou bu ekildedir. Yukardaki gibi mastarlarn fiil kknden hemen sonra geldii basit fiiller ok azdr. ounlukla "-" ile tretilen fiiller geisizken, "-and" ile tretilen fiillerin ou geili, ok az da ettirgendir. me--n rev--n ken--n kel--n kol--n pirs--n (yrmek) (komak) (glmek) (kaynamak) (kazmak) (sormak) me-and-in rev-and-in ken-and-in kel-and-in kol-and-in pirs-and-in (yrtmek) (koturmak, karmak) (gldrmek) (kaynatmak) (kazmak, kazdrmak) (sordurmak)

Baz blgelerde baz fiillerin ikizleri de mevcuttur; bu ikizler genelde "-"nin "-iya"ya ve "-and"n "-t"ye dnmesiyle olumutur. Rev--n Me--n Ger--n r--n Kel--n : rev-iya-n (komak) : me-iya-n (yrmek) : ger-iya-n (gezmek) : r-iya-n (otlamak) : kel-iya-n (kaynamak) : : : : : guher-t-in (deitirmek) qear-t-in (kabuunu soymak) alas-t-in (yalamak) guva-t-in (skmak) pelax-t-in (ezmek)

guher-and-in qeir-and-in alis-and-in guv-and-in pelix-and-in

Fiillerde ahs Fiiller ahslara gre aadaki ekleri alr. Bu ekler; fiillere her zaman bitiik yazlrken, isimlerin sonuna gelip onlar yklem yaptnda ayr yazlr. Ez (ben) Tu (sen) Ew (o) Em (biz) Hn (siz) Ew (onlar) -im - -e -in -in -in eki alr. eki alr. eki alr. eki alr. eki alr. eki alr. Fiilerden sonra Ez dimeim. (Ben yryorum.) Tu dime. (Sen yryorsun.) Ew dimee. (O yryor.) Em dimein. (Biz yryoruz.) Hn dimein. (Siz yryorsunuz.) Ew dimein. (Onlar yryorlar.)

39

simlerden sonra Ez nexwe im. Tu nexwe . Ew nexwe e. Em nexwe in. Hn nexwe in. Ew nexwe in. Bn (Olmak) Fiilli

(Ben hastaym.) (Sen hastasn.) (O hastadr.) (Biz hastayz.) (Siz hastasnz.) (Onlar hastadrlar.)

a. simlerden nce gelerek temel fiil olarak kullanlabilir. Olumsuzluk eki "ne-" dir. Ez bm mamoste. Ez nebm mamoste. Tu by textor . Tu neby textor. (retmen oldum.) (retmen olmadm.) (Doktor oldun.) (Doktor olmadn.)

ahs zamirlerine gre ekimi yledir: Ez bm Tu by Ew b. Em bn. Hn bn Ew bn. (Ben oldum.) (Sen oldun.) (O oldu.) (Biz olduk.) (Siz oldunuz.) (Onlar oldular.)

b. simlerden sonra gelerek bileik fiiller meydana getirir. Ew peran b Ez dn bme. (O perian oldu.) (Ben deli olmuum.)

imdiki zamanda kullanlnca bu grevi ahs ekleri (im/me, , e, in/ne) zerine alr. Yukardaki cmleleri imdiki zamanda sylersek: Ew peran e. Ez dn im. (O periandr.) (Ben deliyim.)

40

c. simlerin sonuna gelir ve onlar yklem yapar. Bu kullanm Trke'deki "ek fiil"in kullanmna benzemektedir. Yine imdiki zaman kullanmnda ahs ekleri bu grevi stlenir. Ew pirtk b. (O kitapt.) Ew pirtk e. (O kitaptr.) Ev keik pir xweik b. (Bu kz ok gzeldi.) Ev keik pir xweik e. (Bu kz ok gzeldir.) d. Fiil sonlarna gelerek "duyulan gemi zamann hikayesi" birleik zamann meydana getirir. Ahmet do hatib. (Ahmet dn gelmiti.) Ez bbm textor. (Doktor olmutum.) Em bn Nisbn. (Nusaybine gitmitik.) Wan av vexwarib. (Su imitiler.) Kirin (Yapmak) Fiili a. Temel fiil olarak kullanlabilir. Te got, min j wan kir. (Sen dedin ben de yle yaptm.) i kir, te kir. (Ne yaptysan, sen yaptn.) Min tutit nekiriye. (Hibir ey yapmamm.) b. simlerle birlikte bileik fiiller meydan getirir. Te derd li min peyda kirin. (Bende dertler peyda ettin.) Tu dil min xwe dik. (imi rahatlattn.) Ser sibeh nimj kir. (Sabahleyin namaz kld.) c. Temel fiillerle birlikte kullanlp eyleme "yaklama, gereklemek zere" anlam verir. Ez dikim herim Mrdn. (Mardine gitmek zereyim/niyetindeyim.) Ew dike bimire. (O lmek zeredir.) Em dikin rabin. (Kalkmak zereyiz.)

41

Yeterlilik Yardmc Fiilleri Bu fiiller, temel fiillerle beraber kullanlp temel fiilleri; "yapabilme, bilebilme ve cesaret edebilme" alarndan aklar. Bu fiiller; psikolojik yeterlilik, teorik yeterlilik ve pratik yeterlilik olmak zere adettir ve baz alardan ngilizce'deki "model verb"lere benzerler. Olumsuzluk ekleri "ne-" ve "na-" iken sadece "karn" ve "zann" fiillerine zg olarak "ni-" dr . a. Karn/Gc Yetmek: Temel fiille beraber kullanlp temel fiile "pratik yeterlilik" anlam vermektedir. Anlam asndan kullanm nglizce'deki "can" fiiline benzer ki ngilizce'ye Ari dillerinden gemitir. Ez karim bimeim. (Ben yryebilirim; yani yrmek iin gcm var ve gerekli pratik yeterlilie sahibim.) Tu kar bime. (Sen yryebilirsin.) Ew kare bimee. (O yryebilir.) Em karin bimein. (Biz yryebiliriz.) Hn karin bimein. (Siz yryebilirsiniz.) Ew karin bimein. (Onlar yryebilirler.) Olumsuz: Ez nikarim bimeim. (Ben yryemem.) b. Zann/Bilebilmek: Temel fiille beraber kullanlp, temel fiile "teorik yeterlilik" anlam vermektedir. Ez zanim bimeim. (Ben yryebilirim; yani yrmek iin gerekli bilgim var ve gerekli teorik yeterlilie sahibim.) Tu zan bime. (Sen yryebilirsin.) Ew zane bime. (O yryebilir.) Em zanin bimein. (Biz yryebiliriz.) Hn zanin bimein. (Siz yryebilirsiniz.) Ew zanin bimein. (Onlar yryebilirler.) Olumsuz: Ez nizanim bimeim. (Yryemem.) c. Wrn: Temel fiille beraber kullanlp temel fiile "psikolojik yeterlilik"; eylemi gerekletirmek iin yeteri cesarete sahip olma anlam katmaktadr. Ez wrim bimeim. (Ben yryebilirim; yani yrmek iin gerekli cesaretim var ve gerekli yeterlilie sahibim.) Tu wr bime. (Sen yryebilirsin.) Ew wre bime. (O yryebilir.) Em wrin bimein. (Biz yryebiliriz.) Hn wrin bimein. (Siz yryebilirsiniz.) Ew wrin bimein. (Onlar yryebilirler.) Olumsuz:Ez newrim bimeim. (Ben yryemem.)

42

FLLERDE ZAMAN
Fiillerin zamanlara gre deien iki farkl temel kullanm vardr; gemi zaman kk ile imdiki zaman kk. Gemi zaman kk, btn gemi zamanlar iin kullanlrken; imdiki zaman kk, imdiki ve gelecek zaman ile emir kipinde kullanlr. GEM ZAMAN KK: Fiillerden mastar ekini attmz zaman; nc tekil ahsn grlen gemi zamana (di'li gemi zaman) gre ekimi elimizde kalr. Fiil Girtin Parastin Kelandin Meandin Reviyan Keliyan Kirin Bn Mastar eki -in atlrsa -in atlrsa -in atlrsa -in atlrsa -n atlrsa -n atlrsa -in atlrsa -in atlrsa Gemi Zaman Kk girt (tuttu, ald) parast (korudu) keland (kaynatt) meand (yrtt) reviya (kotu) keliya (kaynad) kir (yapt) b (oldu)
(Dili gemi zaman )

Grlen Gemi Zaman (Di'li Gemi Zaman)/Dema Boriya Tdey: Gemi zaman kknden mastar eki atld zaman fiil, grlen gemi zamann nc ahs ekimindedir. Geisiz fiiller zneye gre ahs eki alrken; geili fiiller, nesneye gre ek alr (ergativite). Geili fiillerde zneler ahs zamiri ise zamirlerin belirli/oblik hali kullanlr. Gemi zamann btn kullanmlarnda olumsuzluk eki "ne-" ekidir. Geisiz bir fiil olan "ketin" (dmek) fiilinden mastar atlrsa gemi zaman kk "ket" bulunur. Olumlu Ez ketim. Tu ket. Ew ket. Em ketin. Hn ketin. Ew ketin. (Ben dtm.) (Sen dtn.) (O dt.) (Biz dtk.) (Siz dtnz.) (Onlar dtler. ) Olumsuz ne-ketim ne-ket ne-ket ne-ketin ne-ketin ne-ketin

43

Geili bir fiil olan "kirin" (yapmak) fiilinden mastar eki "-in" atlrsa "kir" olur. Nesne ahs zamiri olmad srece, fiil hibir zaman ahs eki almaz. Min kir. Te kir. W kir. (Ben yaptm.) (Sen yaptn.) (O yapt. erkek) W kir. Me kir. We kir Wan kir. (O yapt. diil) (Biz yaptk.) (Siz yaptnz.) (Onlar yaptlar.)

Duyulan Gemi Zaman (Mi'li Gemi Zaman)/Dema Boriya Ddar: Gemi zaman kkne "-e" veya "-iye" eki eklenmesiyle olur. Geisiz bir fiil olan "ketin" (dmek) fiilinden mastar eki -in atlrsa "ket" olur. Ez ketime. Ben dmm.) Tu ketiye. (Sen dmsn.) Ew ketiye. (O dm.) Em ketine. (Biz dmz.) Hn ketine. (Siz dmsnz.) Ew ketine. (Onlar dmler.)

Geili bir fiil olan "kirin" (yapmak) fiilinden mastar eki "-in" atlrsa "kir" olur. Min kiriye Te kiriye. W kiriye. (Ben yapmm.) (Sen yapmsn.) (O yapm. erkek) W kiriye. Me kiriye. We kiriye. Wan kiriye. (O yapm. diil) (Biz yapmz.) (Siz yapmsnz.) (Onlar yapmlar.)

Duyulan Gemi Zamann Hikayesi/rokiya Dema Boriya Ddar: Gemi zaman kknden sonra "bn" yardmc fiili getirilir ve ahs eki eklenir. Biri geisiz biri geili bir fiil yle olur. Ez ketibm. Tu ketib. Ew ketib. Min kirib. Te kirib. W kirib. W kirib. Me kirib. We kirib. Wan kirib. (Ben dmtm.) (Sen dmtn.) (O dmt.) (Ben yapmtm.) (Sen yapmtn.) (O yapmt. erkek) (O yapmt. diil) (Biz yapmtk.) (Siz yapmtnz.) (Onlar yapmtlar.) Em ketibn. (Biz dmtk.) Hn ketibn. (Siz dmtnz.) Ew ketibn. (Onlar dmtler.)

44

imdiki Zamann Hikayesi/irokiya Dema Niha: Fiillin gemi zaman kknden nce "di" taks getirilir, ardndan ahs eki gelir. Geni zaman yerine imdiki zaman kullanld iin imdiki zamann hikayesi ile geni zamann hikayesi ayndr. Geisiz Bir Fiil Ez diketim. Tu diket. Ew diket. Em diketin. Hn diketin. Ew diketin. (Ketin) (Ben dyordum/derdim.) (Sen dyordun/derdin.) (O dyordu/derdi.) (Biz dyorduk/derdik.) (Siz dyordunuz/derdiniz.) (Onlar dyordular/derdiler.)

Geili Bir Fiil (Kirin) Min dikir. (Ben yapyordum/yapardm.) Te dikir. (Sen yapyordun /yapardn.) W dikir. (O yapyordu/yapard. eril) W dikir. (O yapyordu/yapard. diil) Me dikir. (Biz yapyorduk /yapardk.) We dikir. (Siz yapyordunuz/yapardnz.) Wan dikir. (Onlar yapyordular/yapardlar.) Gelecek Zamann Hikayesi/rokiya Dema B: Fiillin gemi zaman kknden nce "bi-" n eki, fiil kknden sonra ahs eki ve en son hikaye eki olarak "-a" taks gelir. Eer fiil geili ise yklem nesneye gre ek aldndan ahs eki almayabilir; ancak nesne ahs zamiri ise yklem ahs zamiri alr. zneden sonra "d//w" gelecek zaman taklarndan biri gelir. Geisiz Bir Fiil (Ketin) Ez d biketima. Tu d biketiya. Ew d biketa. Em d biketina. Hn d biketina. Ew d biketina. Geili Bir Fiil (Kirin) Min d bikira. Te d bikira. W d bikira. W d bikira. Me d bikira. We d bikira. Wan d bikira. (Ben decektim.) (Sen decektin.) (O decekti.) (Biz decektik.) (Siz decektiniz.) (Onlar dcektiler.) (Ben yapacaktm.) (Sen yapacaktn.) (O yapacakt. eril) (O yapacakt. diil) (Biz yapacaktk.) (Siz yapacaktnz.) (Onlar yapacaktlar.)

45

MDK ZAMAN KK: imdiki zaman, gelecek zaman ve emir kipinde kullanlan kktr. Bir fiil emir kipinde ekildii zaman bu kk bulunabilir. revn (komak) kenn (glmek) ketin (dmek) kenandin (gldrmek) xwarin (yemek) kirin (yapmak) revandin (koturmak) kutin (ldrmek) Emir Kipi bi-rev-e bi-ken-e bi-kev-e bi-kenn-e bi-xw-e bi-k-e bi-revn-e bi-kuj-e imdiki Zaman Kk rev ken kev kenn xw k revn kuj

imdiki Zaman/Dema Niha: Fiillin imdiki zaman kknden nce "di-" taks, fiil kknden sonra da ahs eki getirilir. Olumsuzluk eki dier zamanlar iin ne iken sadece imdiki zaman iin "na-" dr. Revn (Komak) Fiili (imdiki zaman kk "rev") Olumlu Ez di-rev-im Tu di-rev- Ew di-rev-e Em di-rev-in Hn di-rev-in Ew di-rev-in (Ben kouyorum.) (Sen kouyorsun.) (O kouyor.) (Biz kouyoruz.) (Siz kouyorsunuz.) (Onlar kouyorlar.) Olumsuz na-rev-im na-rev- na-rev-e na-rev-in na-rev-in na-rev-in

n ek alarak tremi fiillerde "di-" taks ile olumsuzluk eki "na-" n ek ile fiil kk arasna girer. rnein raketin (uyumak) fiili "ra-" n ekiyle tretilmitir. imdiki zaman ekimi yledir; Olumsuz Olumlu Ez ra-di-kev-im. (Uyuyorum.) Ez ra-na-kev-im. (Uyumuyorum.) Tu ra-di-kev-. (Uyuyorsun.) Tu ra-na-kev-. (Uyumuyorsun.) Ew ra-di-kev-e. (Uyuyor.) Ew ra-na-kev-e. (Uyumuyor.) Em ra-di-kev-in. (Uyuyoruz.) Em ra-na-kev-in. (Uyumuyoruz.) Hn ra-di-kev-in. (Uyuyorsunuz) Hn ra-na-kev-in. (Uyumuyorsunuz.) Ew ra-di-kev-in. (Uyuyorlar.) Ew ra-na-kev-in. (Uyumuyorlar.)

46

Gelecek Zaman/Dema B: Fiillin imdiki zaman kknden nce "bi-" , fiil kknden sonra da ahs ekleri gelir. zneden sonra "d//w" taklarndan biri gelir. Fiil olumsuz yaplrken "bi-" eki yerine olumsuzluk eki "ne-" kullanlr. Revn (Komak) Fiili (imdiki zaman kk "rev") Olumlu Ez d bi-rev-im Tu d bi-rev- Ew d bi-rev-e Em d bi-rev-in Hn d bi-rev-in Ew d bi-rev-in (Ben koacam.) (Sen koacaksn.) (O koacak.) (Biz koacaz.) (Siz koacaksnz.) (Onlar koacaklar.) Olumsuz ne-rev-im ne-rev- ne-rev-e ne-rev-in ne-rev-in ne-rev-in

n ek alarak tremi fiillerde "bi-" taks kullanlmaz, olumsuzluk eki n ek ile fiil kk arasna girer. rnein raketin (uyumak) fiilli "ra-" n ekiyle tretilmitir. Gelecek zaman ekimi yledir;
Ez d ra-kev-im. (Ben uyuyacam.) Ez d ra-ne-kev-im. (Ben uyumayacam.)

STEK KPLER
art, istek, emir ve gereklilik kiplerinin hikayelerinde, fiilin gemi zaman kk kullanlrken dier kullanmlarnda imdiki zaman kk kullanlr. Tm bu kiplerde fiil ekimi ayn olmakla beraber "art, istek, emir ve gereklilik" anlamlarnda kullanlan "div (gereklilik), bila, xwez (istek), eger, heke (art)" szckleriyle salanr. Olumsuz anlam oluturulurken kullanlan "bi-" taksnn yerine "ne-" taks kullanlr. stek kipi: Fiilin imdiki zaman kknden nce "bi-" taks, fiil kknden sonra da ahs ekleri gelir. "Bila" szc cmlenin bana getirilir; "xwez" szc baa getirildii zaman "keke" anlam verir. Olumsuz yapmak iin fiil kknden nce kullanlan "bi" yerine olumsuzluk eki "ne-" getirilir. Olumlu Bila ez bi-ken-im. Bila tu bi-ken-. Bila ew bi-ken-e. Bila em bi-ken-in Bila hn bi-ken-in. Bila ew bi-ken-in. (Ben gleyim.) (Sen glesin.) (O glsn.) (Biz glelim.) (Siz glesiniz.) (Onlar gleler.) Olumsuz Bila ez ne-ken-im. Bila tu ne-ken-. Bila ew ne-ken-e. Bila em ne-ken-in. Bila hn ne-ken-in. Bila ew ne-ken-in.

47

art Kipi: stek kipinde kullanlan "bila" szc yerine "eger, heke, ku" elerinden biri kullanlrsa art anlam verir. Olumlu Eger ez bi-ken-im. Eger tu bi-ken-. Eger ew bi-ken-e. Eger em bi-ken-in. Eger hn bi-ken-in. Eger ew bi-ken-in. (Eer (Eer (Eer (Eer (Eer (Eer ben glersem.) sen glersen.) o glerse.) biz glersek.) siz glerseniz.) onlar glerseler.) Olumsuz Eger ez ne-ken-im. Eger tu ne-ken-. Eger ew ne-ken-e. Eger em ne-ken-in. Eger hn ne-ken-in. Eger ew ne-ken-in.

Gereklilik Kipi: stek kipinde kullanlan "bila" szc yerine "div" kullanlrsa gereklilik anlam verir. Olumlu Div ez bi-ken-im. Div tu bi-ken-. Div ew bi-ken-e. Div em bi-ken-in. Div hn bi-ken-in. Div ew bi-ken-in. (Ben glmeliyim.) (Sen glmelisin.) (O glmeli.) (Biz glmeliyiz.) (Siz glmelisiniz.) (Onlar glmeliler.) Olumsuz Div ez ne-ken-im. Div tu ne-ken-. Div ew ne-ken-e. Div em ne-ken-in. Div hn ne-ken-in. Div ew ne-ken-in.

Emir Kipi: Emir kipi sadece ikinci tekil ve ikinci oul ahslar iin kullanlr. Fiil kknden nce "bi- " taks, fiil kknden sonra; ikinci tekil iin "-e" ikinci oul iin "-in" taks kullanlr. Olumsuz kullanmda "bi-" yerine olumsuzluk eki "ne-" kullanlr. Olumlu bi-ken-e bi-me-e bi-ken-in bi-me-in (gl) (yr) (gln) (yryn) Olumsuz ne-ken-e ne-me-e ne-ken-in ne-me-in

n ek alarak treyen fiillerde "bi-" kullanlmaz; olumsuzluk eki "ne-" de n ek ile fiil kk arasna girer. Olumlu raketin (uyumak) hilgirtin (kaldrmak) vekoln (aratrmak) dagirtin (doldurmak) ra-kev-e hil-gir-e ve-kol-e da-gir-e (uyu) (kaldr) (aratr) (doldur) Olumsuz ra-ne-kev-e hil-ne-gir-e ve-ne-kol-e da-ne-gir-e

48

CMLEDE ELERN DZL

Krte sentaks Trke'den ok farkl ve zgn zelliklere sahiptir. Cmledeki elerin dizilii bakmndan karmak bir yapya sahip olmakla birlikte Krtede iki temel cmle kalbndan sz edilebilir: 1. zne cmlenin banda, yklem cmlenin sonunda ve tmle, nesne ve zarf, zne ile yklem arasnda yer alr. Bu tpk Trke'deki e dizilii gibidir ve vurgulanmak istenen e yklemden nce getirilmek suretiyle yaplr. Bu kalp cmlelerde yklem her zaman cmlenin sonunda olmak zorundadr. dixwe. (Serhat yemek yiyor.) Serhat nan zne + nesne + yklem Serhat nan hd hd dixwe. (Serhat yemei yava yava yiyor.) zne + nesne + zarf + yklem Serhat li mal nan hd hd dixwe. (Serhat evde yemei yava yava yiyor.) zne + dolayl tmle + nesne + zarf + yklem 2. Ynelme (datif) anlam tayan fiiller cmlede yklem olarak kullanlrken; dolayl ve dolaysz tmle (nesne), yklemden sonra kullanlr. Bu yapdaki cmleler Trke cmlenin e diziliine gre devrik durumda iken Krte'de kurall cmlelerdir. Textor mal. (Doktor eve gitti.) zne + yklem + dolayl tmle Ez hilkiiyam iya. (Ben daa trmandm.) zne + yklem + dolayl tmle W rahit pns. (O kalemi yerden ald.) zne + yklem + dolaysz tmle (nesne) Ayrca yklemleri iki ve daha fazla kelime ve paradan oluan birok deyim fiilde, yklemi oluturan kelime ve yaplarn arasna tmleler girebilmektedir. Dest p kirin: Balamak Dibistan: Okul Zarokan dest bi dibistan kiriye. (ocuklar okula balamlar.) Yukarda "dibistan" (okul) dolayl tmle olup yklemin iine girmitir.

49

50

PRATK KRTE BLGLER

2. BLM

51

52

ALE VE AKRABALIK TERMLER TGIHN MALBAT MERIVANTIY

Ap/Mam: Amca Azeb/Bekar: Bekar Baltz: Baldz Bav: Baba B: Dul Bira: Erkek karde Biraz: Erkek kardein ocuu Bk: Gelin Bra: Kaynbirader, erkein einin erkek kardei Cw/Zo: kiz D/Dayik: Anne Di: Grmce Dotmam/Kemam: Amca kz Et: Abla Hevling: Bacanak Hew: Kuma Jin: Kadn Jinbav/Dmar: vey ana Kalik/Bapr: Dede Ke/Qz: Kz ocuk Kur/Law: Erkek ocuk Malbat: Aile Met/Metik: Hala Mixalet: Teyze ocuu Nev: Torun Nixur: lk ocuk Prik/Dapr: Nine Pismam/Kurmam: Amca ocuu (erkek) T: Kaynbirader, kadnn einin erkek kardei Xal: Day Xaltk: Teyze Xes: Kaynana Xezr: Kaynbaba Xwik/Xweh: Kz karde Zarok: ocuk Zave: Damat Zewac: Evlilik Zilam: Adam Xwarz: Kz kardein ocuu

53

BAZI NSAN ANATOMS TERMLER TGIHINN ANATOMIYA MIROVAN

Adem elmas: Zengelor/Zengelolk Az: Dev Akcier: Piik Aln: En Ans: Qn/Dev Qn Avu: Kefa dest Ayak Bilei: Gzek Ayak: Ling/P Bademcik: Argk/Al Barsak: Rv /Rov Baldr: Gurika Ling Ba: Ser, Ser Beden: La, Can Bel: Newq Bellek: Br Beyin: Mej Bilek: Bazin/Zend Boaz: Gewr/Qirik Boyun: St Bbrek: Gurik Burun Delii: Firnik Burun: Bvil/Kep/Poz/Difin Cinsiyet: Zayend ene: eng/en Dalak: Fatrek Damak: Arik Damar: Reh/Damar Deri: erm Dil: Ziman Dirsek: Enk Di eti: Pid Di: Diran/Didan Diz Kapa: Kabok Diz: ong/ok Dudak: Lv Eklem: Movik/Geh El: Dest Elmack Kemii: Hestiy Hinark Ense: Patik/Past Gbek: Navik Gs: Sng Gz bebei: Bbk/Bka av Gz Kapa: Palik/Kl Gz: av Hcre: ane lik: Mejiy Hest/Mej skelet: Qerqot Kaburga: Pars Kafatas: Tasika Ser Kala: Kulmek Kalp: Dil Kan: Xwn Karacier: Kezeb Karn: Zik Kas: Maslke Ka: Bir Kemik: Hest Kkrdak: Kernek/Kerntok Kl: M Kirpik: Mijank Kol: epil/eng/Mil Kulak memesi: Nermika Guh Kulak: Guh Meme: Memik /iik/Psr Mide:Made Nefes: Bhn Omuz: Mil/P Parmak: Til/P Ter: Xwdan Trnak: Neynk Topuk: Pan/Pehn Vcut: La, Can Penis: Kr/Xir Sa: Por Safra Kesesi: Zirav Sakal: R/Rih Srt: Pit Soluk Borusu: Lleya Bhn akak: Cnk Testis: Gun/Gunik Tendon: Kej Yanak: Dm Yz: R Zar: Zar

54

KRTE HASTALIK SMLER NAVN NEXWEIYAN BI KURD

Agir Cinan: Uuk Alagok (Argok): Kabakulak Arih: Ac, Ar Ava Sp: Katarakt Ba (Reeba): Romatizma Bap (Bahor): Nezle Bawesr: Basur, Hemoroid Belalk: Siil Bhnikn: Nefes darl Bhnsoyar: Astm Bnimj: Ayba Bersojk: Mide yanmas Bexik, Qotik: Bomaca Bezek, Laree: Kangren Birn: Yara Birna Re: ark ban, Leishmania Brov: Egzema, Dermatit Bizz: Sakran Da: Sara, epilepsi Dil: Kalp ars Duaxe: Difteri Emel, vjik: shal : Ar a Zirav: Verem, Tberkloz Falinc (fel): Fel Gepok: Kabakulak Germijok, Germijk: silik Gunek: Testis Ft Gur: Uyuz Hal: Veba Har: Kuduz Hebrek, Tebe: arbon Heftzk: ban Jahr: Zehirlenme Jana Zirav: Verem, Tberkloz Kot: Czzam Kuxik: ksrk Kunr: ban Mahdxeln: Bulant Mzel: Altn slatma Nkutok: Kzamkk Pencer: Kanser Pizik: Sivilce, ban P: Fel Qebz: Kabz Qotik, Xenok: Bomaca Ricifn/Lerizn/Hezn/Reeln: Titreme Ser: Ba ars Sorik: Kzamk ewb: Grip ewba kan: Ku Gribi Ta: Ate, Stma Tewr: Alerji Vegir: Bulac Vern: Kusma Xur: Kant Xur: Suiei Xurk: Kurdeen, rtiker Xz: Kambur Zerik: Sarlk Zik: Karn ars

55

ZAMAN BELRTME TERMLER TGIHN DIYARKIRINA DEM GN SMLER / NAVN ROJAN

Pazar: Yekem/Lahd Pazartesi: Duem Sal: Sem aramba: arems Perembe: Pncem Cuma: n Cumartesi: em /Pan/Sept

AY SMLER / NAVN MEHAN

Krte'de yzn zerinde ay ismi vardr; aadakiler daha ok tercih edilen ve kullanlanlardr. Ocak: ile ubat: Sibat Mart: Adar Nisan: Nsan/Avrl Mays: Gulan Haziran: Hezran/Pper Temmuz: Trmeh Austos: Tebax /Gelawj Eyll: lon Ekim: Cotmeh/Kewr Kasm: Mijdar/Sermawez Aralk : Kann

MEVSM ADLARI / NAVN DEMSALAN

lkbahar: Bihar Yaz: Havn Sonbahar: Payiz K: Zivistan

56

SAYILAR / HEJMAR
1 Yek (bir) 2 Du-dudu-dudo (iki) 3 S-sis () 4 ar (drt) 5 Pnc (be) 6 e (alt) 7 Heft (yedi) 8 Het (sekiz) 9 Neh (dokuz) 10 Deh (on) 11 Yanzdeh (on bir) 12 Diwanzdeh (on iki) 13 Szdeh (on ) 14 ardeh (on drt) 15 Panzdeh (on be) 16 anzdeh (on alt) 17 Hivdeh (on yedi) 18 Hjdeh (on sekiz) 19 Nozdeh (on dokuz) 20 Bst (yirmi) 21 Bst yek (yirmi bir) 30 S (otuz) 31 il (krk) 50 Pnc (elli) 60 st (altm) 70 Heft (yetmi) 80 Het (seksen) 90 Nod (doksan) 100 Sed (yz) 101 Sed yek (yz bir) 500 Pnc sed (be yz) 1000 Hezar (bin) 1000000 Milyon (milyon)

SIRALAMA SAYILARI/HEJMARN RESEN

Sra say sfatlar konuma dilinde saynn sonuna "-an" eki eklenerek yaplrken yaz dilinde daha ok "-em" ve "-emn" ekleriyle yaplmaktadr 1. Yekem (birinci) 2. Duyem (ikinci) 3. Syem (nc) 4. arem (drdnc) 5. Pncem (beinci) 6. eem (altnc) 7. Heftem (yedinci) 8. Hetem (sekizinci) 9. Nehem (dokuzuncu) 10. Dehem (onuncu) 11. Yanzdehem (on birinci) 12. Diwanzdehem (on ikinci) 13. Szdehem (on nc) 14. ardehem (on drdnc) 15. Panzdehem (on beinci) 16. anzdehem (on altnc) 17. Hivdehem (on yedinci) 18. Hjdehem (on sekizinci) 19. Nozdehem (on dokuzuncu) 20. Bstem (yirminci) 21. Bst yekem (yirmi birinci) 30. Shem (otuzuncu) 31. S yekem (otuz birinci 50. Pnchem (ellinci) 60. stem (altmnc) 70. Heftmn (yetmiinci) 80. Hetmn (sekseninci) 90. Nodemn (doksannc) 100. Sedemn (yznc) 101. Sed yekem (yz birinci) 500. Pnc sedemn (be yznc) 1000. Hezaremn (bininci) 1.000.000. Milyonemn (milyonuncu)

57

KRTE'DE BAZI EHR ADLARI / DI KURD NAVN BAJARINAN

AMED: DYARBAKIR Bismil: Bismil ermk: ermik inar (Axpar): nar eng: ng Pran: Dicle Egil: Eil Erxen: Ergani ; Hn: Hani; Karaz: Kocaky Pasr (Qulp): Kulp Lice: Lice Farqn (Silva): Silvan Hezro: Hazro MRDN: MARDN Kerboran: Dargeit Drik: Derik Qoser: Kzltepe emrex: Mazda Midyad: Midyat Nisbn: Nusaybn Mahsert: merli Stewr: Savur Rimil: Yeilli Dirbs: enyurt OLEMRG (CULEMRG): HAKKAR el: ukurca emznan: emdinli Gever: Yksekova DRSIM: TUNCEL Melki: emigezek Xozat: Hozat Mzgir: Mazgirt Zerenik: Ovack Prteg: Pertek Pilemor: Plmr MELET: MALATYA Arxa: Akada Erebgir: Arapkir Erxewan (Arxewan): Arguvan Wranar (Mhacr): Doanehir Keferdz: Doanyol Hekimxan (Patrkxan): Hekimhan zol (Qela): Kale Tirsekan: Kuluncak ro: Ptrge irmik: Yeilyurt BILS: BTLS Elcewaz: Adilcevaz Xelat: Ahlat Norn: Groymak Xzan: Hizan Motk: Mutki Tetwan: Tatvan EWLIK (EPEXR): BNGL Azaxprt: Adakl Darahn: Gen Kanre: Karlova Gx: Kii Bongilan: Solhan Xolxol (onek): Yayladere rme: Yedisu DLOK: ANTEP Qale: Araban Tilbaar (Tixbiar): Ouzeli inin: Yavuzeli Blqs (Nizb): Nizip

58

EZIRGAN (ERZINGAN): ERZNCAN Trcan: Tercan Mans (Mose): ayrl Kemax: Kemah gn: Kemaliye Qerequlax: Otlukbeli Gercan: Refahiye Cmn (Cimn): zml ERZIROM: ERZURUM Xins: Hns Xoresan: Horasan rmg: Ilca Avnk: Kprky Tawsker: Olur Hesenqele: Pasinler Norgeh: Pazaryolu Bardz: enkaya Tatos: Tekman Tortim: Tortum Azort: Uzundere LIH: BATMAN Qubn: Beiri Kercews: Gerc Heskf: Hesenkeyf Hezzo: Kozluk Qabilcewz: Sason MERE: MARA Avn (Afn): Afin Cird: alayancerit Cela: Ekinz Elbistan: Elbistan Merkez: Pazarck

AGIR: ARI Giyadn: Diyadn Bazd: Doubeyazid Zdikan: Elekirt Xamr: Hamur Panos: Patnos Avkevir: Talay Dtax: Tutak SEMSR: ADIYAMAN Bsn: Besni Ald: Gerger Sergol: Glba Kolik: Kaxta Samsad: Samsat Sinciq (Sincik): Sincik Tt: Tut ELEZZ (XARPT): ELAZI Guleman: Alacakaya Mrvan: Arcak Baskl: Baskil Dep: Karakoan Keban: Keban Maden: Maden Palo: Palu Xox: Sivrice M: MU Kop: Bulank Drxas: Hasky Tl: Korkut Melezgir: Malazgirt Gimgim: Varto

59

RIHA: URFA Tilebyad: Akakale Pirss: Suru Hewenge: Bozova Serkaniy: Ceylanpnar Xelft: Halfeti Herran: Haran Curn Re: Hilvan Swreg: Siverek Wranar: Viranehir QERS: KARS Zarad: Arpaay Dgor: Digor Cilawz: Susuz SRT: SRT Tllo: Aydnlar Hewl: Baykan Dih: Eruh Misirc: Kurtalan Berwar: Pervari Kufra/rvan: irvan SWAS: SVAS Ezbider: Aknclar Tonus: Altnyayla Tozan: Doanar Axvans: Glova Girn: Grn Macran: mranl Bilekan: Suehri Tecer: Ula Norxan: Yldzeli Qogir: Zara

IRNEX: IRNAK Elk: Beytebap Cizr: Cizre Basan: Glkonak Hezex: dil Silop: Silopi Qileban: Uludere WAN: VAN Miks: Bahesaray Elbak: Bakale Ebex: aldran ax: atak Artemt: Edremit Erdi: Erci Westan: Geva Payizava (Xawesor): Grpnar Bgir: Muradiye Qerqel: zalp Sr: Saray

60

KRTE ANAMNEZ
3. BLM

61

62

Kitabn birinci basksnn nc blmnde toplam 15 tbbi bilim dalna ait alt blmler yer almaktayd. Her blmde anamnezde sorulabilecek sorular Krte sorulmu ve karsnda da Trke karlklar yer almt. Kitabn birinci basksna gelen eletiriler ve nerilerin banda neden sorulan sorularn cevaplarnn olmadyd. Bu eletiriler tabi ki yerindeydi ama kitaptaki her soruya cevap yazsaydk kitap olduka hacimli olurdu. Biz de bu eletiri ve nerileri dikkate alarak nc blmde Anamnezde Baz Temel Sorular ve Cevaplar adl bir alt blm hazrladk. Bu blmde anamnez alrken sorulabilecek baz temel sorular ve rnek cevaplarn hem Trke hem de Krte olarak hazrladk. Bu ekilde kitabn birinci basksndaki bir eksiklii de gidermi olduk. Bu blmdeki (D) harfi doktorun sorabilecei sorular, (H) harfi ise hastann verebilecei rnek cevaplar gstermektedir. Kitabn nc basksnda, gelen eletiriler dikkate alnarak tbbi blmlere ek olarak di hekimleri iin de bir blm eklendi. Bu blm, di hekimi olan arkadalarmz Serap Glin Sarihan ve smet Rezani Toptanc tarafndan hazrland.

63

ANAMNEZDE BAZI TEMEL SORULAR VE CEVAPLARI

TANIMLAYICI BLGLER
D: Tu bi xr hat. (Ho geldin.) H: Di nav xr de b. (Ho bulduk.) Xra Xwed li te be. (Ho bulduk.) Xwed ji te raz be. (Allah raz olsun.) D: Tu awa y? (Naslsn?) H: Ez ba im. (yiyim.) Ez ne ba im. (yi deilim.) Ez qet ne ba im. (Hi iyi deilim.) D: Nav te i ye? (Adn ne?) H: Nav min Rojbn e. (Benim adm Rojbn.) Nav min Evdila ye. (Benim adm Abdullah.) D: Tu end sal y? (Ka yandasn?) H: Ez 37 sal me. (Ben 37 yandaym.) Ez nizanim. (Bilmiyorum.) D: Tu li ku by? (Nerede dodun?) H: Ez li gund bme. (Kyde domuum.) Ez li Mrdn bme. (Mardin'de domuum.) D: Tu zewic y? (Evli misin?) H: Er. Ez zewic me. (Evet. Evliyim.) Na. Ez ne zewic me. (Hayr. Evli deilim.) Ez bi dergst me. (Nianlym.) D: Tu keng zewic y? (Ne zaman evlendin?) H: 22 sal ber. (22 yl nce.) Ez 17 sal bm, zewicm. (17 yanda evlendim.) Ez 25 sal zewicm. (25 yanda evlendim.)

64

D: Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) H: Er, hene. (Evet, var.) Na, tune ne/nn in. (Hayr, yok.) D: end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) H: 8 zarokn min hene. (8 ocuum var.) 3 ke/qz 4 kurn/lawn min hene. (3 kzm ve 4 olum var.) Keeke/Qzeke min kurek/lawek min heye. (Bir kzm ve bir olum var.) Xulamn te bin, 3 kurn/lawn min hene. (Klen olsunlar, 3 olum var.) D: end xwik birayn te hene? (Ka kz ve erkek kardein var?) H: 3 xwik 2 birayn min hene. (3 kz 2 erkek kardeim var.) Em 4 xwik 3 bira ne. (Biz 4 kz 3 erkek kardeiz.) 2 xwikn min hene, birayn min tune ne. (2 kz kardeim var, erkek kardeim yok.) D: D bav te sax in? (Anne-baban yayor mu?) H: Er, herdu j sax in. (Evet, ikisi de yayor.) Diya min sax e, bav min miriye. (Annem yayor, babam lm.) D bav min herdu j ne rehmet. (Annem ve babam ikisi de lmler.) D: D bav te i kar dikin? (Anne-baban ne i yapyorlar?) H: Bav min heywanan xwed dike, diya min li mal ye. (Babam hayvan besliyor, annem evdedir.) Bav min teqewt bye, diya min ye rehmet. (Babam emekli olmu, annem lm.) Herdu j tu kar nakin. (kisi de almyor.) D: Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) H: Na, tune ye. (Hayr, yok.) Ez herfan nas dikim. (Harfleri tanyorum.) Ez bi herfn Ereb zanim. (Arap harflerini biliyorum.) D: Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) H: Na, ez neme mekteb. (Hayr, okula gitmemiim.) Er, ez m. (Evet, gitmiim.) D: Heta sala endan tu y mekteb? (Kanc snfa kadar okula gittin?) H: Ez salek me mekteb. (Bir yl okula gitmiim.) Heta sala pncan ez m. (Beinci snfa kadar gitmiim.)

65

D: Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) H: Na, ez li mal me. (Hayr, evdeyim.) Er, ez diuxulim. (Evet, alyorum.) D: Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) H: Niha ez karek nakim. (imdi hibir ey yapmyorum.) Ez li nav erdan diuxulim. (Tarlada alyorum.) Ez li febrqeyek diuxulim. (Fabrikada alyorum.) Ez fkiyan difiroim. (Sebze satyorum.) D: Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?) H: Mala me li gund e. (Evimiz kydedir.) Mala me li bajr e. (Evimiz ehirdedir.) Mala me li Farqn ye. (Evimiz Silvan'dadr.) Mala me li taxa jr e. (Evimiz aa mahallededir.) D: Tu k li mal dimnin? (Evde kiminle yayorsun?) H: Ez bi ten me. (Yalnz banaym.) Ez diya xwe, bav xwe, xwik birayn xwe bi hev re dimnin. (Ben, annem, babam, kz ve erkek kardelerimle kalyoruz.) Ez mr/jina xwe zarokn xwe dimnin. (Kocam/Karm ve ocuklarmla beraber yayorum.)

TEMEL YAKINMALAR
D: Ez awa karim alikariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?) H: Ez nexwe im. (Hastaym.) Herder min die. (Her tarafm aryor.) Destn min diricifin. (Ellerim titriyor.) NOT: Dier yaknmalar Semptom Tarama blmnde ayrntl olarak ele alnmtr.

66

TIBB YK Kiisel yk
D: Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) H: Na, nexweiya ekir bi min re tune ye. (Hayr, eker hastalm yoktur.) Er, ev 8 sal in ekir min heye. (Evet, 8 yldr ekerim var.) D: Nexweiya qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) H: Na, nexweiya qelb bi min re tune ye. (Hayr, kalp hastalm yoktur.) Er, ev 5 sal in nexweiya qelb bi min re heye. (Evet, 5 yldr kalp hastalm var.) D: Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) H: Na, nexweiya gurikan bi min re tune ye. (Hayr, bbrek hastalm yoktur.) Er, ev 12 sal in nexweiya gurikan bi min re heye. (Evet, 8 yldr ekerim var.) D: Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) H: Na, tansiyona min bilind nabe. (Hayr, tansiyonum ykselmiyor.) Er, ji z de ye tansiyon bi min re heye. (Evet, oktandr tansiyonum var.) D: Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) H: Na, ez ixarey nakinim. (Hayr, sigara imiyorum.) Er, ez ixarey dikinim. (Evet, sigara iiyorum.) Ev 13 sal in ku ez ixarey dikinim. (13 yldr sigara iiyorum.) Roj 10 ixareyan dikinim. (Gnde 10 sigara iiyorum.) Roj du paktan dikinim. (Gnde iki paket iiyorum.) D: Tu ber y ser kjan textoran? (Daha nce hangi doktorlara gittin?) H: Ez ber neme ser textoran. (Daha nce doktora gitmedim.) Ez me ser textor gurikan. (Bbrek doktoruna gitmiim.) D: Tu y ser textor pskiyatriy? (Psikiyatri doktoruna gittin mi?) H: Na, ez neme ser textor pskiyatriy? (Hayr, psikiyatri doktoruna gitmemiim.) Ez du sal ber bm ser textor psikiyatriy? (ki yl nce psikiyatri doktoruna gitmitim.) D: Kes xwn daye te? (Kimse sana kan verdi mi?) H: Na, kes xwn nedaye min. (Hayr, kimse bana kan vermedi.) Er, carek xwn dane min. (Evet, bir kere bana kan verdiler.)

67

D: Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) H: Na, ez qet emeliyat nebme. (Hayr, hi ameliyat olmamm.) Er, ez du caran emeliyat bme. (Evet, iki kere ameliyat oldum.) D: Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) H: Ez emeliyata apandist bm. (Apandisit ameliyat oldum.) Ez ji avn/gurikn/destn xwe emeliyat bm. (Gzmden/Bbreimden/Ellerimden ameliyat oldum?) D: Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) H: Na, tune ne. (Hayr, yoktur.) Er, ez dermann tansiyon/ekir dixwim. (Evet, tansiyon/eker ilalarn kullanyorum.) D: Kjan derman in? (Hangi ilalardr?) H: Ez nav wan nizanim. (simlerini bilmiyorum.) Nav wan Beloc Coraspin e. (simleri Beloc Coraspin e.) D: Tu her roj van dermanan dixw? (Bu ilalar her gn kullanyor musun?) H: Na, wexta ku ez nexwe bim ez dixwim. (Hayr, hastalandmda ilalar kullanyorum.) Er, her roj ez dixwim. (Evet, her gn kullanyorum.) D: Ji keng de tu van dermanan dixw? (Ne zamandr bu ilalar kullanyorsun?) H: Ev b 5 sal ez van dermanan dixwim. (5 yldr bu ilalar kullanyorum.) 10 roj in ez dixwim. (10 gndr kullanyorum.) D: Tu parza xwe dik? (Diyetine dikkat ediyor musun?) H: Na, i t ber min ez dixwim. (Hayr, ne olsa yiyorum.) Er, ez pirr li parza xwe miqate me. (Evet, diyetime ok dikkat ediyorum.) D: Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) H: Na, kesek nexwe di mala me de tune ye. (Hayr, ailemizde hasta olan kimse yok.) Er, diya min bi nexweiya ekir e. (Evet, annemde eker hastal var.) Bav min j nexweiya qelb p re heye. (Babamn da kalp hastal var.) Biray min tansiyon p re derket. (Erkek kardeimde tansiyon kt.) Gurikn xwika min diin. (Kzkardeimin bbrekleri aryor.)

Aile yks

68

D: Di malbata we de nexweiyn norolojiy/pskiyatriy hene? (Ailenizde nrolojik/psikiyatrik hastal olan var m?) H: Na, nexweiyn norolojiy/pskiyatriy tune ne. (Hayr, nroloji/psikiyatri hastal yoktur. ) Pismam min nexwe norolojiy/pskiyatriy ye. (Amcaolum nroloji/psikiyatri hastasdr. ) D: Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) H: Na, kes ji me emeliyat nebye. (Hayr, Bizden kimse ameliyat olmam.) Xwika min emeliyat bye. (Kzkardeim ameliyat olmu.) D: Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?) H: Bav min ji fitiq emeliyat bye. (Babam ftk ameliyat olmu.) Biray min emeliyata ser bye. (Erkek kardeim bandan ameliyat olmu.)

SEMPTOM TARAMA
D: Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) H: Na, dereke min nae. (Hayr, bir yerim armyor.) Er, her der min die. (Evet, her tarafm aryor.) D: Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) H: Na, zik/nava min nae. (Hayr, karnm armyor.) Er, zik/nava min pirr die. (Evet, karnm ok aryor.) D: Zik/Nava te ji keng de die? (Karnn ne zamandan beri aryor?) H: Ev 2 roj in zik/nava min die. (2 gndr karnm aryor.) Ev 5 sal in die. (5 yldr aryor.) D: Ku der zik te die? (Karnnn neresi aryor?) H: V der zik min die. (Karnmn uras aryor.) Dora navika min die. (Gbeimin etraf aryor.) Aliy rast/ep die. (Sa/Sol taraf aryor. ) D: a zik te ji nikan ve dest p kir? (Karn ars aniden mi balad?) H: Na, hd hd dest p kir. (Hayr, yava yava balad.) Er, ji nikan ve dest p kir. (Evet, birdenbire balad.) D: Dereke te y din die? (Baka bir yerin aryor mu?) H: Na, dereke din nae. (Hayr, baka yerim armyor.) Er, ser/av/ling min j die. (Evet, bam/gzm/ayam da aryor.)

69

D: Taya te heye? (Atein var m?) H: Na, taya min tune ye. (Hayr, ateim yok.) Er, taya min heye. (Evet, ateim var.) D: Taya te ji keng de heye? (Ne zamandan beri atein var?) H: V sibeh dest p kir. (Bu sabah balad.) Ev s roj in heye. ( gndr var.) Ev hefteyeke taya min heye. (Bir haftadr ateim var.) D: Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn var m?) H: Na, mahd min naxele/naqelibe. (Hayr, bulantm olmuyor.) Er, mahd min dixele/diqelibe. (Evet, bulantm oluyor.) D: Dil te li hev dikeve? (Bulantn oluyor mu?) H: Na, dil min li hev nakeve. (Hayr, bulantm olmuyor.) Er, dil min li hev dikeve. (Evet, bulantm oluyor.) D: Ji keng de mahd te dixele/diqelibe? (Ne zamandan beri bulantn var?) H: Ji v sibeh de mahd min dixele/diqelibe. (Bu sabahtan beri bulantm oluyor.) Ev s roj in mahd min dixele/diqelibe. ( gndr bulantm oluyor.) D: Tu vedir? (Kusuyor musun?) H: Na, ez venarim. (Hayr, kusmuyorum.) Er, ez vedirim. (Evet, kusuyorum.) D: Ji keng de tu vedir? (Ne zamandan beri kusuyorsun?) H: Ji do de ez vedirim. (Dnden beri kusuyorum.) Ev ar meh in. (Drt aydr.) D: Veriya te i reng e? (Kusmuun ne renktir?) H: Veriya min kesk e. (Kusmuum yeildir.) Veriya min sor e. (Kusmuum krmzdr.) Veriya min bi xwn e. (Kusmuum kanldr.) D: Wexta ku tu titek dixw bi te zor t? (Bir ey yerken zorlanyor musun?) H: Na, ez bi rihet dixwim. (Hayr, rahatlkla yiyebiliyorum.) Er, ez hinek zor dadiqurtnim. (Evet, biraz zor yutuyorum.) D: Ji keng de xwarin bi te zor t? (Ne zamandr yemekte zorlanyorsun?) H: Ev ar sal in xwarin bi min zor t. (Drt yldr yutmakta zorlanyorum.) Du meh b ku ez bi zor dadiqurtnim. (ki aydr yutmakta zorlanyorum.)

70

D: Emel te heye? (shalin var m?) H: Na, emel min tune ye. (Hayr, ishalim yoktur.) Er, emel min heye. (Evet, ishalim var.) D: Nava te dihere? (shalin var m?) H: Na, nava min nahere. (Hayr, ishalim olmuyor.) Er, nava min dihere. (Evet, ishalim oluyor.) D: Ji keng de emel te heye? (Ne zamandan beri ishalin var?) H: Ev du roj in emel min heye. (ki gndr ishalim var.) S mehn min e emel min heye. ( aydr ishalim var.) D: Tu roj end caran derdikev derve? (Gnde ka kere dar kyorsun?) H: Roj carek derdikevim. (Gnde bir defa kyorum.) Roj s caran. (Gnde defa.) Ji du rojan carek. (ki gnde bir defa.) D: Qebizbn bi te re heye? (Sende kabzlk oluyor mu?) H: Na, qebizbn bi min re tune ye. (Hayr, kabzlm yoktur.) Er, qebizbn bi min re heye. (Evet, kabzlm vardr.) D: Ji keng de qebizbn heye? (Ne zamandan beri kabzlk var?) H: Ev mehek e qebizbna min heye. (Bir aydr kabzlm var.) Ev du hefte ne ez qebiz im. (ki haftadr kabzm.) D: Destmja te ya mezin i reng e? (Byk abdestin ne renktir?) H: Re e/Zer e/Sor e. (Siyahtr/Sardr/Krmzdr.) Re girt ye. (Koyu siyahtr.) D: Destmja te ya mezin bixwn e? (Byk abdestin kanl m?) H: Na, xwn t de tune ye. (Hayr, iinde kan yoktur.) Er, bixwn e. (Evet, kanldr.) D: Zik/Nava te dinepixe/diwerime? (Karnda ilik oluyor mu?) H: Na, zik/nava min nanepixe/nawerime. (Hayr, karnm imiyor.) Er, zik/nava min dinepixe/diwerime. (Evet, karnm iiyor.) D: Ba ji ber te dihere? (Gazn oluyor mu?) H: Na, ba ji ber min nahere. (Hayr, gazm olmuyor.) Carinan ba ji ber min dihere. (Bazen gazm oluyor.) Er, hertim ba ji ber min dihere. (Evet, her zaman gazm oluyor.)

71

D: Ser te gj dibe? (Ba dnmesi oluyor mu?) H: Na, ser min gj nabe. (Hayr, ba dnmesi olmuyor.) Er, ser min gj dibe. (Evet, bam dnyor.) D: Tu bi zerik ketiye? (Sarln olmu mu?) H: Na, ez bi zerik neketime. (Hayr, sarlm olmam.) Di zarokatiya xwe de ez p ketibm. (ocukluumda sarlk geirmitim.) D: Ji keng de zerika te heye? (Ne zamandan beri sarln var?) H: Ev s sal in zerika min heye. ( yldr sarlm var.) Du mehn min in zerik bi min re heye. (ki aydr sarlm vardr.) Ez nuh p hisiyam. (Benim de yeni haberim oldu.) D: Zerika te ji nikan ve dest p kir? (Sarln birdenbire mi balad?) H: Er, ji nikan ve dest p kir. (Evet, birdenbire balad.) Na, hd hd dest p kir. (Hayr, yava yava balad.) D: Bi zerik re zik/nava te die? (Sarlkla beraber karn ars oluyor mu?) H: Na, nava/zik min nae. (Hayr, karnm armyor.) Er, zik/nava min j die. (Evet, karnm da aryor.) D: Bi zerik re mahd te diqelibe? (Sarlkla beraber bulantn oluyor mu?) H: Na, mahd min naqelibe. (Hayr, midem bulanmyor.) Er, mahd min j diqelibe. (Evet, midem de bulanyor.) D: Bi zerik re reng destmja bik diguhere? (Sarlkla beraber idrar rengi deiiyor mu?) H: Na, reng destmja bik naguhere. (Hayr, idrar rengim deimiyor.) Er, reng w dibe weke ay. (Evet, ay reng oluyor.) D: Tu roj end caran derdikev destmja bik? (Gnde ka kere kk abdeste kyorsun?) H: Roj pnc-e caran derdikevim destmja bik. (Gnde be-alt defa kk abdeste kyorum.) Roj deh-panzdeh caran. (Gnde on-onbe defa.) D: Bi ev tu derdikev destmja bik? (Gece kk abdeste kyor musun?) H: Na, ez dernakevim. (Hayr, kmyorum.) Er, bi ev du-s caran derdikevim destmja bik. (Evet, geceleyin iki- defa kk abdeste kyorum.)

72

D: Tu her meh di wext xwe de bdestmj dib? (Her ay zamannda adetin oluyor mu?) H: Er, her meh di wext xwe de ye. (Evet, her ay zamannda oluyor.) Na, carinan ztir/derengtir bdestmj dibim. (Hayr, adetlerim bazen daha erken/ge oluyor) D: Van rojn/hefteyn/saln daw te klo dane? (Son gnlerde/haftalarda/yllarda kilo verdin mi?) H: Na, ez weke xwe y ber me. (Hayr, eskisi gibiyim.) Er, ez ji ber zeftir bme. (Evet, eskisinden daha zayfm.) D: Te end klo dane? (Ka kilo verdin?) H: Min pnc klo dane. (Be kilo verdim.) Min neh-deh klo dane. (Dokuz-on kilo verdim.) D: Tu z dibetil/diwest? (abuk yoruluyor musun?) H: Na, ez z nabetilim/nawestim. (Hayr, abuk yorulmuyorum.) Er, pirr z dibetilim. (Evet, ok abuk yoruluyorum.) D: Ji keng de tu z dibetil/diwest? (Ne zamandan beri abuk yoruluyorsun?) H: e-heft sal in ez z dibetilim. (Alt-yedi yldr abuk yoruluyorum.) S-ar meh in ez z dibetilim. (-drt aydr abuk yoruluyorum.) D: Dil te dike gupegup? (arpntn oluyor mu?) H: Na, dil min nake gupegup. (Hayr, arpntm olmuyor.) Er, carinan dil min dike gupegup. (Evet, bazen arpnt oluyor.) D: Snga te die? (Gsn aryor mu?) H: Na, snga min nae. (Hayr, gsm armyor.) Er, snga min carinan die. (Evet, gsm bazen aryor.) Wexta ku ez dibetilim die. (Yorulduumda aryor.) D: Dest te ditevize? (Elin uyuuyor mu?) H: Na, dest min natevize. (Hayr, elim uyumuyor.) Er, dest min pirr ditevizin. (Evet, elim uyuuyor.) D: Girk di can te de hene? (Vcudunda dmler oluuyor mu?) H: Na, girk di can min de tune ne. (Hayr, vcudumda dm yoktur.) Er, girk di can min de hene. (Evet, vcudumda dm var.) Di bin eng min de girkek heye. (Koltukaltmda bir dm var.)

73

D: Li ry te m derdikevin? (Yznde kllar kyor mu?) H: Na, li ry min m dernakevin. (Hayr, yzmde kl kmyor.) Er, m li ry min derdikevin. (Evet, yzmde kllar kyor.) D: Ji keng de ev m derdikevin? (Ne zamandan beri bu kllar kyor?) H: Ev b ar sal ku ev m derdikevin. (Drt yldr bu kllar kyor.) Pnc-e meh in m derdikevin. (Be-alt aydr kllar kyor.) D: Bqewet bi te re dibe? (Gszlk oluyor mu?) H: Na, ez hertim li ser xwe me. (Hayr, her zaman gcm yerindedir.) Er, gellek caran bqewet bi min re dibe. (Evet, ou zaman gszlk oluyor.) D: Ji keng de bqewet heye? (Ne zamandan beri gszlk mevcut?) H: Bst sal in ku bqewet bi min re heye. (Yaklak yirmi yldr gszlk oluyor.) Ev hefteyek e ez b qewet dibim. (Bu bir haftadr gsz oluyorum.) D: Destn te diricifin/dilerizin/dihezin? (Ellerin titriyor mu?) H: Na, destn min naricifin/nalerizin/nahezin. (Hayr, ellerim titremiyor.) Er, destn min diricifin/dilerizin/dihezin. (Evet, ellerim titriyor.) D: Can te dixure? (Cann kanyor mu?) H: Na, can min naxure. (Hayr, canm kanmyor.) Er, dixure. (Evet, kanyor.) D: Ku der te dixure? (Neren kanyor?) H: Destn min dixurin. (Ellerim kanyor.) Herder min dixure. (Her tarafm kanyor.) Nav rann min dixurin. (Kasklarm kanyor.) D: Tu xwe radikev? (Rahat uyuyor musun?) H: Er, ez pirr xwe radikevim. (Evet, ok rahat uyuyorum.) Carinan xew li min diherime. (Bazen uykum kayor.) Ez pirr dereng radikevim. (ok ge uyuyorum.) Ez z iyar dibim. (Erken uyanyorum.) D: Tu titan z ji br dik? (Unutkanln var m?) H: Na, ez titek ji br nakim. (Hayr, hibir eyi unutmuyorum.) Er, tutit di bra min de namne. (Evet, hibir ey aklmda kalmyor.) Carinan ez ji br dikim. (Bazen unutkanlm oluyor.)

74

D: Dereke te ditevize? (Bir yerin uyuuyor mu?) H: Na, dereke min natevize. (Hayr, bir yerim uyumuyor.) Er, destn min ditevizin. (Evet, ellerim uyuuyor.) D: Bhna te diike? (Nefes darl oluyor mu?) H: Na, bhna min naike. (Hayr, nefes darlm olmuyor.) Er, bhna min diike. (Evet, nefes darlm oluyor.) D: Bhna te ji keng de diike? (Nefes darln ne zamandan beri var?) H: Ev b bst sal. (Yirmi yl oldu.) Neh-deh sal bye ku bhna min diike. (Dokuz-on yl oldu nefes darlm oluyor.) D: Bhna te btir keng diike? (Defes darln daha ok ne zaman oluyor?) H: Btir bi ev wexta ku ez radikevim. (Daha ok geceleri uyuduumda.) Btir zivistan bihar bhna min diike. (Daha ok kn ve baharda nefes darlm oluyor.) Wexta ku ez dibetilim/diwestim bhna min diike. (Yorulduumda nefes darlm oluyor.)

75

ALGOLOJ
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) end xwik birayn te hene? (Ka kz ve erkek kardein var?) D bav te sax in? (Anne-baban yayor mu?) D bav te i kar dikin? (Anne-baban ne i yapyorlar?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Heta sala endan? (Kanc snfa kadar ?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Tu niha li ku dij? (imdi nerede yayorsun?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?) Tu bi k re li mal dimn? (Evde kiminle yayorsun?) Tu ber y ser textoran? (Daha nce doktora gittin mi?)

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hat vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neyden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neyden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Ev kayeta te keng dest p kir? (Bu ikayetin ne zaman balad?) Ev kayeta te ji keng de heye? (Bu ikayetin ne zamandan beri var?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

76

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Nexweiyeke te y din heye? (Baka bir hastaln var m?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka tane sigara iiyorsun?) Tu baliy/tner/esrar/eron/kokan dikin? (Bali/Tiner/Esrar/Eroin/Kokain kullanyor musun? Tu ji keng de baliy/tner/esrar/eron/kokan dikin? (Bali/Tiner/Esrar/Eroin/Kokaini ne zamandan beri kullanyorsun? Tu ber y ser kjan textoran? (Daha nce hangi doktorlara gittin?) Kes xwn daye te? (Kimse sana kan verdi mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/dil/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de kesn bi qanser ne hene? (Ailenizde kanser hastas olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?) Di malbata we de kesn ku dereke wan die hene? (Ailenizde bir yeri aryan kimse var m?)

ARI SORGULANMASI Arnn Yeri

Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) Ku der te die? (Neren aryor?) Ser te die? (Ban aryor mu?) av te die? (Gzn aryor mu?) Guh te die? (Kulan aryor mu?)

77

Diran te die? (Diin aryor mu?) Qirika te die? (Boazn aryor mu?) Pasty te die? (Ensen aryor mu?) Qolincn te diin? (Omuzlarn aras aryor mu?) Pita te die? (Srtn aryor mu?) Klekn te diin? (Yanlarn aryor mu?) Snga te die? (Gsn aryor mu?) Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Destn te diin? (Ellerin aryor mu?) Enka te die? (Dirsein aryor mu?) Tiliyn te diin? (Parmaklarn aryor mu?) Kulmekn te diin? (Kalalarn aryor mu?) mn/pn te diin? (Bacaklarn aryor mu?) okn te diin? (Dizlerin aryor mu?) Lingn te diin? (Ayaklarn aryor mu?)

Arnn Sresi ve Skl

a te ji keng de heye? (Ne zamandan beri arn var?) Ev end roj/hefte/meh/sal in a te heye? (Ka gn/hafta/ay/yldr arn var?) Pit ku dest pkir bi iqas tu y ser textoran? (Ar baladktan ne kadar sre sonra doktora gittin?) a te hertim heye? (Arn her zaman m var?) a te roj/heftey/meh/sal end caran dibe? (Arn gnde/haftada/ayda/ylda ka kere oluyor?) a te end saniyeyan/deqeyan/saetan/rojan/hefteyan/mehan/salan dewam/dom dike? (Arn ka saniye/dakika/saat/gn/hafta/yl sryor?)

Arnn iddeti

iqas die? (Ne kadar aryor?) Pirr die yan hindik? (ok mu aryor yoksa az m?) Tu ji ber debar dik? (Arya dayanabiliyor musun?)

Balang ve Seyri

a te ji nikan ve dest p kir? (Arn birden bire mi balad?) a te hd hd dest p kir? (Arn yava yava m balad?) Her ku die a te zdetir dibe yan kmtir dibe? (Zamanla arn artyor mu azalyor mu?)

78

a te carinan bi rojan/hefteyan/mehan/salan qut dibe? (Arn bazen gnlerce/haftalarca/aylarca/yllarca kesiliyor mu?) a te di kjan dahn roj de zde dibe? (Arn gnn hangi n artyor?) a te di kjan dahn roj de km dibe? (Arn gnn hangi n azalyor?)

Arnn Nitelii

eke awa ye? (Nasl bir ardr?) eke weke kr l keve ye? (Bak saplanr tarznda bir ar m?) eke weke ewat ye? (Yanma tarznda bir ar m?) eke weke titek t radibe ye? (Batc tarznda bir ar m?) eke weke ku li def dikeve ye? (Davul alma tarznda bir ar m?) eke weke ku birsk l dikeve ye? (imek akma tarznda bir ar m?) eke weke eciqandin ye? (Skma tarznda bir ar m?)

Ary Artran ve Azaltan Faktrler

Wexta ku i dibe a te zde dibe? (Ne olduunda arn artyor?) Wexta ku i dibe a te km dibe? (Ne olduunda arn azalyor?) Wexta ku dinya sar be a te awa ye? (Souk havada arn nasl oluyor?) Wexta ku dinya germ be a te awa ye? (Scak havada arn nasl oluyor?) Wexta ku tu rdin a te awa ye? (Oturduunda arn nasl oluyor?) Wexta ku tu dime a te awa ye? (Yrdnde arn nasl oluyor?) Wexta ku tu dibetil/diwest a te awa ye? (Yorulduunda arn nasl oluyor?) Wexta ku tu diqeher a te awa ye? (Sinirlendiinde arn nasl oluyor?) Wexta ku tu dikux a te awa ye? (ksrdnde arn nasl oluyor?) Wexta ku tu destmja mezin dik a te awa ye? (Byk abdestini yaptnda arn nasl oluyor?) Wexta ku tu bir b a te awa ye? (Acktnda arn nasl oluyor?) Wexta ku tu radikev a te awa ye? (Yattnda arn nasl oluyor?) Wexta ku derdora te qerebalix be a te awa ye? (Kalabalkta arn nasl oluyor?) Ji bo ku a te derbas bibe tu i dik? (Arnn gemesi iin ne yapyorsun?)

Menstrasyon

Adetn te awa ne? (Adetlerin nasl?) Adetn te her meh di wext xwe de ne? (Adetlerin her ay vaktinde mi oluyor?) Wexta ku tu dikev adetan a te heye? (Adetin olduunda ar oluyor mu?) Wexta ku tu dikev adetan a te zde dibe? (Adetin olduunda ar artyor mu?

79

Tedavi yks

Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?) Ji keng de tu van dermanan dixw? (Ne zamandan beri bu ilalar kullanyorsun?) Tu roj end heban dixw? (Gnde ka tane alyorsun?) Bi van dermanan a te derbas dibe? (Bu ilalarla arn geiyor mu?) Dermann ku te ber dixwarin hebn? (Daha nce kullandn ilalar var myd?) Kjan derman bn? (Hangi ilalard?) Te roj end heb dixwarin? (Gnde ka tane alyordun?) Bi wan dermanan a te derbas dib? (O ilalarla arn geiyor muydu?) Bi kjan dermanan a te derbas dibe? (Hangi ilalarla arn geiyor?) Ji bo ku a te derbas bibe tu emeliyat by? (Arnn gemesi iin ameliyat oldun mu?) Pit emeliyat a te km b? (Ameliyattan sonra arn azald m?) Ji bo ku a te derbas bibe te hereketn fizk kirin? (Arnn gemesi iin fizik hareketleri yaptn m?) Bi hereketn fizk a te km b? (Fizik hareketleriyle arn azald m?) Ji bo a te, wek din i tedaw dan te? (Arn iin, baka ne tedaviler verdiler sana?)

Baars

Ser te die? (Ban aryor mu?) Ji keng de ser te die? (Ne zamandan beri ban aryor?) Her ji iqas ser te die? (Ne kadar sklkta ban aryor?) Her roj ser te die? (Her gn ban aryor mu?) Roj/Heft/Meh/Sal end caran ser te die? (Gnde/Haftada/Ayda/Ylda ka kez ban aryor?) a ser te eke awa ye? (Bann ars nasl bir ar?) eke weke ku ser te t eciqandin e? (Ban sktran bir ar m?) eke weke ku li def dikeve ye? (Davul alyor gibi bir ar m?) eke weke ku birsk l dikeve ye? (imek akma tarznda bir ar m?) Ku der ser te die? (Bann neresi aryor?) Wexta ku tu ser xwe dileqn a ser te zdetir dibe? (Ban hareket ettiinde ars artyor mu?) Kjan al btir die? (Hangi taraf daha fazla aryor?) Sera te iqas dewam dike? (Ba ars ne kadar sryor?) a ser te bi hebn ser derbas dibe? (Bann ars ar kesici ile geiyor mu?)

80

Tu roj end hebn ser dixw? (Gnde ka tane ar kesici alyorsun?) Ber ku sera te dest p bike tu bi xwe dihis? (Ba ars balamadan nce hissediyor musun? Wexta ku ser te die tu ji roniy ji deng aciz dib? (Ba ars olduunda k ve sesten rahatsz oluyor musun?) Wexta ku ser te die hsir/rondik ji avn te tn? (Ba ars olduunda gznden ya geliyor mu?) Wexta ku ser te die avn te sor dibin? (Ba ars olduunda gznde kzarklk oluyor mu?) Wexta ku ser te die poz/bvila/difina te diherike? (Ba ars olduunda burun aknts oluyor mu?) Wexta ku ser te die mahd te dixele tu vedir? (Ban ardnda bulant-kusma oluyor mu?) Di xew de ser te die? (Uykudayken ban aryor mu?) Ser te btir bi ev yan bi roj die? (Baars daha ok gndz m yoksa gece mi oluyor?) Wexta ku tu ji hinekan yan j ji titek aciz dib ser te die? (Birine ya da bir eye kzdnda ban aryor mu?) Di malbata we de kesn ku ser wan die hene? (Ailenizde ba ars olan baka kimse var m?) Ber tu derb li ser te ketiye? (Daha nce kafana darbe yedin mi?) Tu ber emeliyata ser by? (Daha nce bandan ameliyat oldun mu?) Te ber menenjt derbas kiriye? (Daha nce menenjit geirdin mi?) Nexweiyn te yn wek tansiyon, ekir, qelb/dil hene? (Tansiyon, eker, kalp gibi hastalklarn var m?) Dermann ku hertim tu dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Nav wan dermanan tu zan? (O ilalarn isimlerini biliyor musun?)

Karn Ars

Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Zik/Nava te ji keng de die? (Karnn ne zamandan beri aryor?) Ku der zik te die? (Karnn neresi aryor?) a zik te ji nikan ve dest p kir? (Karn ars aniden mi balad?) Pit ku dest p kir cih w guher? (Baladktan sonra lokalizasyonu deiti mi?) Dereke te y din die? (Baka bir yerin aryor mu?) Zik te hertim die yan carinan die? (Karn ars her zaman m yoksa ara sra m var?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) eke weke kr l keve ye? (Bak saplanr tarznda bir ar m?) eke weke ewat ye? (Yanma tarznda bir ar m?) eke weke eciqandin ye? (Skma tarznda bir ar m?)

81

Wexta ku zik te die mahd te dixele/diqelibe? (Karnn ard zaman bulantn oluyor mu?) Wexta ku zik te die tu vedir? (Karnn ard zaman kusman oluyor mu?) Wexta ku zik te die tu xw/xwdan did? (Karnn ard zaman terliyor musun?) Wexta ku zik te die qebizbna te heye? (Karnn ard zaman kabzln var m?) Wexta ku zik te die emel te heye? (Karnn ard zaman ishalin var m?) Wexta ku zik te die zik te dinepixe/diwerime? (Karnn ard zaman karnnda ilik oluyor mu?) Wexta ku zik te die taya te dibe? (Karnn ard zaman atein oluyor mu?) Wexta ku zik te die te sar e? (Karnn ard zaman yor musun?) Wexta ku zik te die tu diricif/dileriz/dihez? (Karnn ard zaman titriyor musun?) a zik te diavje dereke din? (Karn ars baka yerlere yaylyor mu?) a zik te diavje ku der te? (Karn ars nerene yaylyor?) Ber kevir di zirav te yan j di gurikn te de hebn? (Daha nce safra kesende ya da bbreklerinde ta var myd?) Pit xwarin zik te die? (Yemekten sonra karnn aryor mu?) Pit xwarin bi iqas zik te die? (Yemekten ne kadar sre sonra karnn aryor?) Kjan dahn roj a zik te zdetir e? (Gnn hangi n karn ars daha fazla oluyor?) Wexta ku tu bir b zik te die? (A olduunda karn ars oluyor mu?)

Yaygn Vcut Ars

a te heye? (Arn var m?) Ku der te die? (Neren aryor?) Herder te ji keng de die? (Yaygn vcut ars ne zamandan beri var?) Kulmekn te diin? (Kalalarn aryor mu?) Ji keng de die? (Ne zamandan beri aryor?) Her ku die a te zdetir dibe? (Giderek arn artyor mu?) li can te belav dibe? (Ar vcuduna yaylyor mu?) a pita te diavje mn te? (Srt ars bacaklara yaylyor mu?) a te ji nikan ve dest p kir? (Arn aniden mi balad?) Her roj die? (Hergn aryor mu?) Kjan dahn roj a te zdetir dibe? (Gnn hangi n arn artyor?) Bi ev a te zdetir dibe? (Geceleri arn artyor mu?) Wexta ku tu xwe tev did a te zdetir dibe? (Hareket ettiinde arn artyor mu?)

82

Cih ku die sor dibe? (Aryan yer kzaryor mu?) Wexta ku te sar be a te zdetir dibe? (Soukta arn artyor mu?) Ji bo ku a can te derbas bibe tu i dik? (Arnn gemesi ne yapyorsun?) Wexta ku tu karek dik a te dibe? (Bir i yaptnda arn oluyor mu?) Wexta ku tu karek nak j a te dibe? (Bir i yapmadnda da arn oluyor mu?) Wexta ku tu bhna xwe vedik a te derbas dibe? (Dinlendiinde arn geiyor mu?) Ji bo ku a te derbas bibe tu dermanan dixw? (Arnn gemesi ila kullanyor musun?) Wexta ku dinya baran ba be a te zde dibe? (Hava yamurlu ve rzgarl olduunda arn oluyor mu?) a te, te ji xew iyar dike? (Arn seni uykudan uyandryor mu?) Te barek giran rahitiye? (Ar bir yk kaldrdn m?) Tu derb li te ketine? (Hi darbe aldn m?) Tu di derek werby? (Bir yerden dtn m?) Te qet qeze derbas kiriye? (Hi kaza geirdin mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat geirdin mi?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?)

Gs Ars

Snga te die? (Gsn aryor mu?) Ku der snga te die? (Gsnn neresi aryor?) Ji keng de snga te die? (Ne zamandan beri gsn aryor?) Ber j snga te diiya? (Daha nce de gs ars oluyor muydu?) Snga te ji nikan ve iya? (Gsn aniden mi ard?) Snga te her ji iqas die? (Gs ars ne sklkta olmaktadr?) a snga te iqas dewam dike? (Gs ars ne kadar sryor?) Wexta ku snga te die iqas dewam dike? (Gs ars ne kadar sryor?) Wexta ku snga te iya te i dikir? (Gs ars olduunda ne yapyordun?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) eke weke kr l keve ye? (Bak saplanr tarznda bir ar m?) eke weke ewat ye? (Yanma tarznda bir ar m?) eke weke eciqandin ye? (Skma tarznda bir ar m?) eke weke titek t radibe ye? (Batc tarznda bir ar m?) a snga te li can te belav dibe? (Gs ars vcuda yaylyor mu?) a snga te diavje dereke din? (Gs ars baka bir tarafa yaylyor mu?) a snga te diavje mil dest ep? (Gs ars sol omuz ve kola yaylyor mu?)

83

a snga te diavje ry te aliy ep? (Gs ars yzn sol tarafna yaylyor mu?) Wexta ku tu hrs dib snga te die? (Sinirlendiin zaman gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu dime a snga te dibe? (Yrdnde gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu hildiki a snga te dibe? (Yoku ktnda gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu dikux snga te die? (ksrdn zaman gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu xwarin dixw snga te die? (Yemek yediinde gsn aryor mu?) Wexta ku tu bir b snga te die? (A olduunda gsn aryor mu?) Wexta ku te sar be snga te die? (Soukta gsn aryor mu?) Wexta ku te germ be snga te die? (Scakta gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu bhn distn snga te die? (Nefes aldnda gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu xwe daql dik a snga te km/zde dibe? (ne doru eildiinde gs ars azalyor/artyor mu?) Wexta ku snga te die ji bo ku derbas bibe tu i dik? (Gsn ardnda gemesi iin ne yapyorsun?) Wexta ku snga te die tu xwe tev did a w zdetir yan j kmtir dibe? (Gsn ardnda hareket ettiinde arda artma ya da azalma oluyor mu?) Wexta ku snga te die dil te diavje? (Gs ars olduunda arpntn oluyor mu?) Wexta ku snga te die dil te dike gupegup? (Gs ars olduunda arpntn oluyor mu?) Wexta ku snga te die mahd te dixele/diqelibe? (Gs ars olduunda bulantn oluyor mu?) Wexta ku snga te die tu vedir? (Gs ars olduuna kusuyor musun?) Wexta ku snga te die tu xw/xwdan did? (Gs ars olduunda terliyor musun?) Wexta ku snga te die tirs/xof dikeve ser dil te? (Gs ars olduunda korkuyor musun?) Wexta ku snga te die tu dibj qey ez bimirim? (Gs ars olduunda leceini zannediyor nusun?) Wexta ku tu hinek bhna xwe vedik a snga te km dibe? (Biraz dinlendiinde gs ars azalyor mu?) Wexta ku snga te die weke giraniyek tu li ser snga xwe hs dik? (Gs ars olduunda gsnde bir arlk hissediyor musun?)

84

Wexta ku snga te die bhna te diike? (Gs ars olduunda nefes darl oluyor mu?) a snga te btir kjan dahn roj dibe? (Gs ars daha ok gnn hangi nlerinde oluuyor?) Wexta ku tu karek nak j snga te die? (stirahat halindeyken de gs ars oluyor mu?) Tu derb li snga te ketiye? (Gsne darbe aldn m?) Ava tir t dev te? (Azna eki su geliyor mu?) Ber ku snga te bie tu veriyaye? (Gs ars olmadan nce kustun mu?) Tu emeliyat by? (Ameliyat oldun mu?) Tu keng emeliyat by? (Ne zaman ameliyat oldun?) Nexweiya qelb bi te re heye? (Kalp hastal var m sende?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Tansiyona bilind bi te re heye? (Yksek tansiyonun var m?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

Yan Ars

Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) Ku der te die? (Neren aryor?) Klekn te diin? (Yan taraflarn aryor mu?) Ji keng de die? (Ne zamandan beri aryor?) a te hertim heye yan carinan derbas dibe? (Arn her zaman m var yoksa bazen geiyor mu?) Te tu derb ji kleka xwe xwariye? (Yan tarafndan darbe yedin mi?) Tu ji cihek bilind ketiye erd? (Yksek bir yerden dtn m?) Wexta ku tu karek giran dik a te zdetir dibe? (Ar bir i yaptnda arn artyor mu?) a te diavje dereke te y din? (Arn baka bir tarafna yaylyor mu?) Diavje zik/nava te? (Karnna yaylyor mu?) Wexta ku klekn te diin mahd te dixele/diqelibe? (Yan taraflarn ardnda bulantn oluyor mu?) Wexta ku klekn te diin taya te dibe? (Yan taraflarn ardnda atein oluyor mu?) a te dike ku tu li cih xwe nikarib bisekin? (Ar seni yerinde duramaz hale getiriyor mu?) Pit ku tu destmja bik dik a te derbas dibe? (Kk abdestini yaptktan sonra arn geiyor mu?)

85

DER SEMPTOMLARI TARAMA Ji xeyn kayeteke te y din heye? (Ar dnda baka ikayetin var m?) Ser te gj dibe? (Ban dnyor mu?) Dewxa te dihere? (Ban dnyor mu?) Ber av te re dibe? (Gz kararmas oluyor mu?) Dereke te ditevize? (Bir yerin uyuuyor mu?) Ku der te ditevize? (Neren uyuuyor?) Dereke te diewite? (Bir yerin yanyor mu?) Ku der te diewite? (Neren yanyor?) Tu dixeriq/dixewir? (Baylyor musun?) Tu dikux? (ksryor musun?) Tu balxem derdix? (Balgam karyor musun?) Tu tay digir? (Atein oluyor mu?) Tu diricif/dileriz/dihez? (Titremen oluyor mu?) Dil te dike gupegup? (arpntn oluyor mu?) Bhna te diike? (Nefes darl oluyor mu?) Tu xw/xwdan did? (Terlemen oluyor mu?) Mahd te li hev dikeve? (Bulantn oluyor mu?) Tu vedir? (Kusman oluyor mu?) Emel te heye? (shalin var m?) Qebizbna te heye? (Kabzln var m?) Zik te dinepixe? (Karnn iiyor mu?) Ba ji ber te dihere? (Gazn oluyor mu?) Xewa te awa ye? (Uykun nasl?) Tu bxew dimn? (Uykusuz kalyor musun?) Tu end saetan radikev? (Ka saat uyuyorsun?) Tu z diqeher? (abuk sinirleniyor musun?) Tu z hrs dib? (abuk sinirleniyor musun?) Tu z dibetil/diwest? (abuk yoruluyor musun?) Destmja te ya bik diewite? (Kk abdestinde yanma var m?) Birn di can te de hene? (Vcudunda yara var m?) Girk di can te de hene? (Vcudunda dmler var m?) Adetn te awa ne? (Adetlerin nasl?) Adetn te her meh di wext xwe de ne? (Adetlerin her ay vaktinde mi oluyor?) Tu zef by? (Zayflam msn?) Te end klo dane? (Ka kilo verdin?) Tu qelew by? (imanlam msn?) Te end klo stendine? (Ka kilo almsn?) Bqewet bi te re dibe? (Gszlk oluyor mu?)

86

Tu ji germ aciz dib? (Scaktan rahatsz oluyor musun?) Tu ji serm aciz dib? (Souktan rahatsz oluyor musun?) Dereke te diwerime? (Bir yerinde ilik oluyor mu?) Ku der te diwerime? (Neren iiyor?) Alerjiya te ji titek heye? (Bir eye alerjin var m?) Alerjiya te ji i heye? (Neye alerjin var?) Alerjiya te ji dermanan heye? (lalara alerjin var m?) Alerjiya te ji kjan dermanan heye? (Hangi ilalara alerjin var?) Movikn te diwerimin? (Eklemlerinde ilik oluyor mu?) Sibeh z destn te hik dibin? (Sabahlar ellerinde sertlik oluyor mu?) Di dev te de birn derdikevin? (Aznda yaralar oluuyor mu?) Dereke te dixure? (Kantn var m?) Ku der te dixure? (Neren kanyor?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin baka bir ey var m?)

87

DAHLYE
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Tu end sal zewiciye? (Ka yandayken evlendin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) her mezin end sal ye? (En by ka yandadr?) her bik end sal ye? (En k ka yandadr?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) end xwik birayn te hene? (Ka kz ve erkek kardein var?) D bav te sax in? (Anne-baban yayor mu?) D bav te i kar dikin? (Anne-baban ne i yapyorlar?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Heta sala endan? (Kanc snfa kadar ?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Tu niha li ku dij? (imdi nerede yayorsun?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?) Tu bi k re li mal dimn? (Evde kiminle yayorsun?) Tu ber y ser textoran? (Daha nce doktora gittin mi?) Tu ber y ser textor dahiliy? (Daha nce dahiliye doktoruna gittin mi?)

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hat vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neyden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neyden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Ev kayeta te keng dest p kir? (Bu ikayetin ne zaman balad?) Ev kayeta te ji keng de heye? (Bu ikayetin ne zamandan beri var?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

88

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ber y ser textor dahiliy? (Daha nce dahiliye doktoruna gittin mi?) Kes xwn daye te? (Kimse sana kan verdi mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?) Ji keng de tu van dermanan dixw? (Ne zamandan beri bu ilalar kullanyorsun?) Tu roj end heban dixw? (Gnde ka tane alyorsun?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

GASTROENTEROHEPATOLOJK SEMPTOMLAR Karn Ars

Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Zik/Nava te ji keng de die? (Karnn ne zamandan beri aryor?) Ku der zik te die? (Karnnn neresi aryor?) a zik te ji nikan ve dest p kir? (Karn ars aniden mi balad?) Pit ku dest p kir cih w guher? (Baladktan sonra lokalizasyonu deiti mi?) Dereke te y din die? (Baka bir yerin aryor mu?) Zik te hertim die yan carinan die? (Karn ars her zaman m yoksa ara sra m var?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) eke weke kr l keve ye? (Bak saplanr tarznda bir ar m?) eke weke ewat ye? (Yanma tarznda bir ar m?) eke weke eciqandin ye? (Skma tarznda bir ar m?)

89

a te her ku die zdetir dibe yan kmtir dibe? (Arn zamanla artyor mu azalyor mu?) Wexta ku zik te die mahd te dixele/diqelibe? (Karnn ard zaman bulantn oluyor mu?) Wexta ku zik te die tu vedir? (Karnn ard zaman kusman oluyor mu?) Wexta ku zik te die tu xw/xwdan did? (Karnn ard zaman terliyor musun?) Wexta ku zik te die qebizbna te heye? (Karnn ard zaman kabzln var m?) Wexta ku zik te die emel te heye? (Karnn ard zaman ishalin var m?) Wexta ku zik te die zik te dinepixe/diwerime? (Karnn ard zaman karnnda ilik oluyor mu?) Wexta ku zik te die taya te dibe? (Karnn ard zaman atein oluyor mu?) Wexta ku zik te die te sar e? (Karnn ard zaman yor musun?) Wexta ku zik te die tu diricif/dileriz/dihez? (Karnn ard zaman titriyor musun?) a zik te diavje dereke din? (Karn ars baka yerlere yaylyor mu?) a zik te diavje ku der te? (Karn ars nerene yaylyor?) Ber kevir di zirav te yan di gurikn te de hebn? (Daha nce safra kesende ya da bbreklerinde ta var myd?) Pit xwarin zik te die? (Yemekten sonra karnn aryor mu?) Pit xwarin bi iqas zik te die? (Yemekten ne kadar sre sonra karnn aryor?) Kjan dahn roj a zik te zdetir e? (Gnn hangi n karn ars daha fazla oluyor?) Wexta ku tu bir b zik te die? (A olduunda karn ars oluyor mu?)

Bulant-Kusma
Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn var m?) Dil te li hev dikeve? (Bulantn oluyor mu?) Ji keng de mahd te dixele/diqelibe? (Ne zamandan beri bulantn var?) Her ji iqas mahd te dixele? (Ne kadar sklkta bulantn oluyor?) Her roj mahd te dixele? (Her gn miden bulanyor mu?) Tu vedir? (Kusuyor musun?) Ji keng de tu vedir? (Ne zamandan beri kusuyorsun?) Veriya te i reng e? (Kusmuun ne renktir?) Bhneke nexwe ji veriy t? (Kusmuk kt kokulu mu?) Tkiliya veriy bi xwarin re heye? (Kusmann yemek ile bir ilgisi var m?) Pit xwarin tu vedir? (Yemekten sonra kusuyor musun?)

90

Pit xwarin bi iqas tu vedir? (Yemekten ne kadar sre sonra kusuyorsun?) Kjan xwarin dikin ku tu ver? (Hangi yemekler kusmaya neden oluyor?) By ku tu ver mahd te dixele/diqelibe? (Kusma olmadan bulantn oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] zik te die? (Bulantn [kusman] olduu zaman karnn aryor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] qebizbn bi te re dibe? (Bulantn [kusman] olduu zaman kabzln oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] emel bi te re dibe? (Bulantn [kusman] olduu zaman ishalin oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] reng destmja bik diguhere? (Bulantn [kusman] olduu zaman idrar rengi deiiyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] reng destmja mezin diguhere? (Bulantn [kusman] olduu zaman gaita rengi deiiyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] taya te dibe? (Bulantn [kusman] olduu zaman atein oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] snga te die? (Bulantn [kusman] olduu zaman gs ars oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] guh te giran dibe? (Bulantn [kusman] olduu zaman iitme kayb oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] zingin ji guh te t? (Bulantn [kusman] olduu zaman kulanda nlama oluyor mu?) Pit ku tu vedir ser te die? (Kustuktan sonra ban aryor mu?) Sibeh z ber tat tu vedir? (Sabahleyin kahvaltdan nce kusuyor musun?) Di veriya te de xwn heye? (Kusmuunda kan var m?)

Disfaji

Wexta ku tu titek dixw bi te zor t? (Bir ey yerken zorlanyor musun?) Ji keng de xwarin bi te zor t? (Ne zamandan beri yemekte zorlanyorsun?) Pit ku tu gepek dadiqurtn tu dixwaz av vexw? (Bir lokma yuttuktan sonra su imek istiyor musun?) Tu btir xwarinn weke orbey dixw? (Daha ok orba gibi eyler mi yiyorsun?) Daqurtandina kjan xwarinan bi te zor tn? (Hangi yemekleri yutmakta zorlanyorsun?) Ten daqurtandina xwarinn bav bi te zor tn? (Sadece susuz yemekleri yutmakta m zorlanyorsun?) Daqurtandina xwarinn av j bi te zor tn? (Sulu yemekleri yutmakta da zorlanyor musun?) Wexta daqurtandin j dibe? (Yutma srasnda ar oluyor mu?) Gepa te di qirika te de dimne? (Lokman boaznda taklyor mu?)

91

Diyare

Emel te heye? (shalin var m?) Nava te dihere? (shalin var m?) Ji keng de emel te heye? (Ne zamandan beri ishalin var?) Emel te ji nikan ve dest p kir? (shalin aniden mi balad?) Tu roj end caran derdikev derve? (Gnde ka kere dar kyorsun?) Emel te pit xwarin dest p kir? (shalin yemekten sonra m balad?) Emel te weke av ye? (shalin su gibi mi?) Emel te bixwn e? (shalin kanl m?) Bhneke nexwe j t? (Kt kokulu mu?) Destmja te ya mezin i reng e? (Byk abdestin ne renktir?) Wexta ku emel te heye zik/nava te die? (shalin olduunda karnn aryor mu?) Wexta ku emel te heye dil te dihere xwarin? (shalin olduunda itahn nasl?) Wexta ku emel te heye mahd te dixele/diqelibe? (shalin olduunda miden bulanyor mu?) Wexta ku emel te heye tu vedir? (shalin olduunda kusuyor musun?) Wexta ku emel te heye taya te dibe? (shalin olduunda atein oluyor mu?) Qebizbn emel li pey/d hev tn? (Kabzlk ve ishal birbirinin ard sra oluyor mu?) Emel te carinan ba dibe? (shaliniz bazen dzeliyor mu?) Te klo dane? (Kilo vermi misin?)

Kabzlk

Qebizbn bi te re heye? (Sende kabzlk var m?) Ji keng de qebizbn heye? (Ne zamandan beri kabzlk var?) Roj end caran tu derdikev derve? (Gnde ka kere dar kyorsun?) Her ji iqas tu derdikev derve? (Ne kadar zamanda bir dar kyorsun?) Destmja te ya mezin i reng e? (Byk abdestin ne renktir?) Qebizbna te bixwn e? (Kabzlnz kanl m?) Qebizbn emel li d/pey hev tn? (Kabzlk ve ishal birbirinin ard sra oluyor mu?) Zik/Nava te dinepixe/diwerime? (Karnnda ilik oluyor mu?) Ba ji ber te dihere? (Gazn oluyor mu?)

Melena

Reng destmja te ya mezin re dibe? (Byk abdestinin rengi siyahlayor mu?) Ji keng de destmja te ya mezin re dibe? (Ne zamandan beri byk abdestin siyahlayor?) Ser te gj dibe? (Ba dnmesi oluyor mu?)

92

Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn oluyor mu?) Zik/Nava te die? (Karn ars oluyor mu?) Tu xw/xwdan did? (Terliyor musun?) Ber j destmja te ya mezin re dib? (Daha nce de byk abdestin siyahlayor muydu?) Tu niha dermanan dixw? (u anda ila kullanyor musun?) Tu kjan dermanan niha dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

Hematemez

Tu vedir? (Kusuyor musun?) Veriya te i reng e? (Kusman ne renktir?) Ji keng de veriya te bi v reng heye? (Ne zamandan beri bu renkte kusman oluyor?) Ber j bi v reng veriya te dib? (Daha nce de bu renkte kusman olmu muydu?)

Hematokezya

Di destmja te ya mezin de xwn heye? (Byk abdestinde kan oluyor mu?) Ji keng de di destmja te ya mezin de xwn heye? (Ne zamandan beri byk abdestinde kan var?) Di destmja te ya mezin de xwn weke xzek ye yan tevlihev e? (Byk abdestinde kan kark m yoksa bir izgi eklinde mi?)

Sarlk

Ji keng de zerika te heye? (Ne zamandan beri sarln var?) Zerika te ji nikan ve dest p kir? (Sarln birdenbire mi balad?) Bi zerik re zik/nava te die? (Sarlkla beraber karn ars oluyor mu?) Bi zerik re dil te nae xwarin? (Sarlkla beraber itahszlk oluyor mu?) Bi zerik re mahd te dixele/diqelibe? (Sarlkla beraber bulantn oluyor mu?) Bi zerik re reng destmja bik diguhere? (Sarlkla beraber idrarnn rengi deiiyor mu?) Bi zerik re taya te dibe? (Sarlkla beraber atein oluyor mu?) Bi zerik re can te dixure? (Sarlkla beraber kantn oluyor mu?) Ber kes xwn daye te? (Daha nce kimse sana kan verdi mi?) Ber tu qet bi zerik ketib? (Daha nce sarlk geirdin mi?) Hevaln/Merivn te yn bi zerik hene? (Sarl olan arkalarn/akrabalarn var m?)

Karnda ilik

Zik/Nava te dinepixe/diwerime? (Karnda ikinlik oluyor mu?) Ji keng de zik/nava te dinepixe/diwerime? (Ne zamandan beri karnnda ikinlik oluyor?)

93

Pit xwarin zik/nava te dinepixe/diwerime? (Yemekten sonra m karnnda ikinlik oluyor?) Zik/Nava te hertim dinepixe/diwerime yan carinan? (Karnnda ikinlik her zaman m yoksa bazen mi oluyor?) Pit ku ba ji ber te dihere werma zik te ba dibe? (Gaz kardnda ikinlik dzeliyor mu?)

NEFROLOJK SEMPTOMLAR Miksiyona likin Semptomlar

Tu roj end caran derdikev destmja bik? (Gnde ka kere kk abdeste kyorsun?) Bi ev tu derdikev destmja bik? (Gece kk abdeste kyor musun?) ev end caran? (Gecede ka defa?) Carinan ji nikan ve destmja te ya bik t? (Bazen aniden kk abdestin geliyor mu?) Tu bi ev av/ay/qahwey pirr vedixw? (Gece ok su/ay/kahve iiyor musun?) Destmja te ya bik diewite? (Kk abdestini yaparken yanma oluyor mu?) Ev end roj in? (Ka gndr?) Wexta ku tu destmja xwe ya bik dik tu xwe diesirn? (Kk abdestini yaparken knyor musun?) Tu bi ev nivnn xwe il dik? (Geceleyin yatan slatyor musun?) Bhemd xwe tu destmja bik dik? (stein dnda idrarn yapyor musun?) Wexta ku tu destmja bik dik carinan disekine/qut dibe? (Kk abdestin srasnda duraksama oluyor mu?) Ji keng de? (Ne zamandan beri?) Pit destmja bik dilop/niqut j tn? (Kk abdestten sonra damlalar geliyor mu?) Pit ku tu destmja bik dik tu hs dik ku hn j t de maye? (Kk abdestini yaptktan sonra da ieride biraz kaldn hissediyor musun?) Kevir bi te re bbn ber? (Daha nce sende ta olumu muydu?) Destmja te ya bik zelal e yan l ye? (Kk abdestin berrak m yoksa bulank m?) Bhneke nexwe j t? (Kt kokuyor mu?) Destmja te ya bik zirav bye? (Kk abdestin incelmi mi?) Destmja te ya bik dibe weke r? (Kk abdestin st kvamnda oluyor mu?) Xwn ji destmja te ya bik t? (Kk abdestinden kan geliyor mu?) Wexta ku xwn j t diewite/die? (Kan geldiinde yanyor/aryor mu?)

94

Ate

Taya/Agir/Qizilmeya te dibe? (Atein oluyor mu?) Ji keng de taya te dibe? (Ne zamandan beri atein oluyor?) Wexta ku taya te dibe tu kar karek bik? (Atein olduunda i yapabiliyor musun?) Wexta ku taya te dibe tu dileriz/diricif/dihez? (Atein olduunda titremen de oluyor mu?) Saln/Mehn ber j taya te dib? (Daha nceki yllarda/aylarda da atein oluyor muydu?)

Kilo Kayb

Van rojn/hefteyn/saln daw te klo dane? (Son gnlerde/haftalarda/yllarda kilo verdin mi?) Te end klo dane? (Ka kilo verdin?) Tu ber end klo b? (Daha nce ka kiloydun?) Tu niha end klo y? (imdi ka kilosun?)

Ar

Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) Ku der te die? (Neren aryor?) Klekn te diin? (Yan taraflarn aryor mu?) Ji keng de die? (Ne zamandan beri aryor?) a te hertim heye yan carinan derbas dibe? (Arn her zaman m var yoksa bazen geiyor mu?) Te tu derb ji kleka xwe xwariye? (Yan tarafndan darbe yedin mi?) Tu ji cihek bilind ketiye erd? (Yksek bir yerden dtn m?) Wexta ku tu karek giran dik a te zdetir dibe? (Ar bir i yaptnda arn artyor mu?) a te diavje dereke te y din? (Arn baka bir tarafna yaylyor mu?) Diavje zik/nava te? (Karnna yaylyor mu?) Wexta ku klekn te diin mahd te dixele/diqelibe? (Yan taraflarn ardnda bulantn oluyor mu?) Wexta ku klekn te diin taya te dibe? (Yan taraflarn ardnda atein oluyor mu?) Pit ku tu destmja bik dik a te derbas dibe? (Kk abdestini yaptktan sonra arn geiyor mu?)

Gastrointestinal Semptomlar

Zik/Nava te diwerime/dinepixe? (Karnn iiyor mu?) Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Ji keng de zik/nava die? (Karn ars ne zamandan beri var?)

95

Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn oluyor mu?) Tu vedir? (Kusuyor musun?) Ji destmja bik nm/ltihab/gemar t? (Kk abdestten aknt/iltihap/kirlilik geliyor mu?) Tu birn li derdora navrana te hene? (Kasklarnda ve etrafnda yara var m?) Tu girk li derdora navrana te hene? (Kasklarnda ve etrafnda kitle/dm var m?) Girk die? (Dm/kitle aryor mu?)

HEMATOLOJK SEMPTOMLAR Anemi Semptomlar

Tu z dibetil/diwest? (abuk yoruluyor musun?) Ji keng de tu z dibetil/diwest? (Ne zamandan beri abuk yoruluyorsun?) Wexta ku tu karek dik bhna te diike? (Bir i yaptnda nefes darln oluyor mu?) Dil te dike gupegup? (arpntn oluyor mu?) Snga te die? (Gsn aryor mu?) Ser te gj dibe? (Ban dnyor mu?) Dewxa te dihere? (Ban dnyor mu?) Xewa te pirr t? (ok uykun geliyor mu?) Tu ji ser hi xwe diher? (Baylyor musun?) Tu dixeriq/dixewir? (Baylyor musun?) Dest te ditevize? (Elin uyuuyor mu?) Di malbata we de kesn ku xwna wan km e heye? (Ailenizde kanszl olan var m?)

Kanama Semptomlar

Wexta ku dereke te xwn dibe xwna te dereng disekine? (Bir yerin kanadnda durmas gecikiyor mu?) Di zaroktiya te de j xwna te dereng disekin? (ocukluunda da kanamann durmas ge mi oluyordu?) Dereke te jixweber xwn dibe? (Bir yerin kendiliinden kanyor mu?) Ku der te jixweber xwn dibe? (Neren kendiliinden kanyor?) Heta niha end caran xwn bye? (imdiye kadar ka kere kanam?) Wexta ku can te li derek dikeve z n dibe? (Vcudun bir yere arptnda abuk morarma oluyor mu?) Poz te jixweber xwn dibe? (Burnun kendiliinden kanyor mu?) Meh end caran xwn ji poz te t? (Ayda ka defa burnun kanyor?) Wexta ku tu dikev kincan xwna te zde t? (Adete girdiin zaman kanaman fazla oluyor mu?)

96

Wexta ku tu diran xwe dikin xwna te dereng disekine? (Diini ektiin zaman kanamas ge duruyor mu?) okn te diwerimin? (Dizlerinde ilik oluuyor mu?) Heta niha bi kuxuk re xwn hatiye? (imdiye kadar ksrkle kan gelmi mi?) Heta niha di destmja te ya bik de te xwn dtiye? (Bugne kadar kk abdestinde kan grm msn?) Destmja te ya mezin re dibe? (Byk abdestinde siyahlama oluyor mu?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Niha tu dermanan dixw? (u anda ila kullanyor musun?) Tu kjan dermanan dixw? (Hangi ilalar kullanyorsun?) Girk di can te de hene? (Vcudunda dmler oluuyor mu?) Di ku der te de girk dibin? (Vcudunun neresinde dmler oluuyor?) Di binengn te de girk dibin? (Koltuk altnda dmler oluuyor mu?) Tu keng p hisiyay ku girk di can te de hene? (Vcudunda dmler olduunu ne zaman fark ettin?) Ji w gav heta niha mezin bne? (O zamandan imdiye kadar byme oldu mu?) Wexta ku tu dest girkan did diin? (Dmlere dokunduun zaman ar oluyor mu?) Jixweber diin? (Kendiliinden aryorlar m?) Taya te dibe? (Atein oluyor mu?) Te klo dane? (Kilo vermi misin?) Tu bi ev xw/xwdan did? (Geceleri terliyor musun?) Can te dixure? (Kantn var m?) erm ser girk sor dibe? (Dmn stndeki cilt kzaryor mu?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

Lenfadenopati

ENDOKRNOLOJK SEMPTOMLAR Hirsutizm

Li ry te m derdikevin? (Yznde kllar kyor mu?) Li snga te li pita te m derdikevin? (Gsnde ve srtnda kllar kyor mu?) Ji keng de ev m derdikevin? (Ne zamandan beri bu kllar kyor?) Ji ber van myan tu aciz dib? (Bu kllar nedeniyle rahatszlk hissediyor musun?) Ev myn can te ji nikan ve derketin yan hd hd? (Vcudundaki bu kllar aniden mi kt yoksa yava yava m?)

97

Cara ewiln tu end sal ket kincan? (lk adetin ka yadayd?) Adetn te her ji end rojan e? (Adetlerin ka gnde bir oluyor?) Tu hertim di wext xwe de dikev kincan? (Adetlerin dzenli mi?) Ji bo ku tu biheml nemn tu heban dixw? (Gebe kalmamak iin hap kullanyor musun?) Tu end klo y? (Ka kilosun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?) Ber van dermanan j m li ry te derdiketin? (Bu ilalardan nce de yznde kllar kyor muydu?) Deng te li gor ber qalind bye? (Sesin eskisine gre kalnlam m?) Por te diwee? (San dklyor mu?) Ji ser psrn te r t? (Memelerinden st akyor mu?) Di malbata we de kesn din ku m li ry wan derdikevin hene? (Ailenizde yznde kllar kan baka kimse var m?)

Deride Pigmentasyon

Reng erm te guheriye? (Derinin renginde deiim var m?) Ku der erm te reng guhertiye? (Derinin neresi renk deitirmi?) Ji keng de reng erm te guheriye? (Ne zamandan beri deride renk deiimi mevcut?) erm te diwee? (Derinde dklme oluyor mu?) Cih ku reng w guheriye dixure? (Renk deiimi olan yerde kant oluyor mu?) Cih ku reng w guheriye firehtir dibe? (Renk deiimi olan alan geniliyor mu?)

Gszlk

Bqewet bi te re dibe? (Gszlk oluyor mu?) Tu ji qudum dikev? (Takatten dyor musun?) Ji keng de bqewet heye? (Ne zamandan beri gszlk mevcut?) Bqewet ji nikan ve dest p kir? (Gszlk aniden mi balad?) Her ku die bqewet zdetir dibe? (Zamanla gszlk artyor mu?) Wexta ku tu por xwe eh dik tu diwest/dibetil? (Salarn taradnda yoruluyor musun?) Wexta ku tu radihj misneke av tu diwest? (Bir ibrik su kaldrdnda yoruluyor musun?) Wexta ku tu hildiki tu ji hal de dikev? (Yoku ktnda takatten dyor musun?) Wexta ku tu radib ser xwe tu ji qudum dikev? (Ayaa kalktnda gszlk oluyor mu?

98

Tit cot cot tn ber av te? (Nesneleri ift olarak gryor musun?) Wexta ku tu xwarinek dadiqurtn bi te zor t? (Yemei yutarken zorlanyor musun?) Wexta ku tu bqewet dimn dereke te die? (Gszlk olduunda ar oluuyor mu?) Di malbata we de kesek din bi v kayet heye? (Ailenizde bu ikayetleri olan baka kimse var m?)

Hipotiroidi

Tu z dibetil/diwest? (abuk yoruluyor musun?) Tu li gor ber kar xwe derengtir dik? (Daha nceye gre ilerini daha ge yapyor musun?) Xewa te pirr t? (Uykun ok geliyor mu?) Pirr caran te sar e? (ou zaman yor musun?) Tu ji serm aciz dib? (Souktan rahatsz oluyor musun?) Xwdana te km bye? (Terlemen azalm m?) Tu hs dik ku erm te zuha bye? (Derinin kuruduunu hissediyor musun?) Reng erm te zer dibe? (Cildinde sararma oluyor mu?) Nenkn te pirr diikin? (Trnaklarn ok krlyor mu?) Por te diwee? (San dklyor mu?) Xwarina te km bye? (tahn azalm m?) Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) Can te ditevize? (Vcudunda uyuukluk oluyor mu?) Tu qebiz dib? (Kabzlk oluyor mu?) Destn te/okn te diwerimin? (Ellerin/Dizlerin iiyor mu?) Tu titan z ji br dik? (abuk unutuyor musun?)

Hipertiroidi

Tu xwarin pirr dixw yan hindik? (Yemei ok mu yiyorsun yoksa az m?) Tu zef by? (Zayflam msn?) Te klo dane? (Kilo vermi misin?) Te end klo dane? (Ka kilo vermisin?) Tu qelew by? (imanlam msn?) Te klo stendine? (Kilo alm msn?) Te end klo stendine? (Ka kilo almsn?) Destn te diricifin/dilerizin/dihezin? (Ellerin titriyor mu?) Destn te ji keng de dilerizin/diricifin/dihezin? (Ellerin ne zamandan beri titriyor?) Dil te diavje? (arpntn var m?) Dil te dike gupegup? (arpntn oluyor mu?) Dil te ji keng de dike gupegup? (arpntn ne zamandan beri var?) Gupegupa dil te iqas dewam dike? (arpntn ne kadar sryor?)

99

Wexta ku dil te dike gupegup tirs/xof dikeve ser dil te? (arpntn olduunda korku hissediyor musun?) Destn te germ dibin? (Ellerin scak oluyor mu?) Tu ji germ aciz dib? (Scaktan rahatsz oluyor musun?) Destn te xw/xwdan didin? (Ellerin terliyor mu?) Bhna te diike? (Nefes darln oluyor mu?) Tu z dibetil/diwest? (abuk yoruluyor musun?) avn te beloq dibin? (Gzlerin darya doru kyor mu?) Dora av te diwerime? (Gzlerinin etraf iiyor mu?)

Diabetes Mellitus
Tu z dibetil/diwest? (abuk yoruluyor musun?) Dev te pirr zuha dibe? (Azn ok kuruyor mu?) Tu pirr t dib? (ok susuyor musun?) Tu av pirr vedixw? (ok su iiyor musun?) Tu z bir dib? (abuk ackyor musun?) Tu pirr xwarin dixw? (ok yemek yiyor musun?) Tu zef dib? (Zayflyor musun?) Te end klo dane? (Ka kilo verdin?) Tu pirr derdikev destmja bik? (Kk abdeste ok kyor musun?) Tu roj end caran derdikev destmja bik? (Gnde ka kere kk abdeste kyorsun?) Tu bi ev derdikev destmja bik? (Geceleyin idrara ok kar msn?) Tu bi ev end caran derdikev destmja bik? (Geceleyin ka kere idrara kyorsun?) Can te ditevize? (Vcudunda uyuma oluyor mu?) Destn te ditevizin? (Ellerin uyuuyor mu?) Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn oluyor mu?) Tu vedir? (Kusuyor musun?) Can te dixure? (Kantn oluyor mu?) Can te ji keng de dixure? (Kantn ne zamandan beri var?) Birn di dev te de dibin? (Aznda yaralar oluuyor mu?) Bhn ji dev te t? (Azndan koku geliyor mu?) Tu qebiz dib? (Kabzln oluyor mu?) Can te diwerime? (Vcudunda dem oluuyor mu?) Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Ser te gj dibe? (Ba dnmesi oluyor mu?) Ber av te re dibe? (Gz kararmas oluyor mu?) Tu bhi dikev? (Baylyor musun?) Tu dixeriq/dixewir? (Baylyor musun?) Tu iqas xeriq/xewir dimn? (Ne kadar sre baygn kalyorsun?)

100

Erkekte nfertilite

Tu zewic y? (Evli misin?) Ev end sal in tu zewic y? (Ka yldr evlisin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka ocuun var?) Heftey/Meh end caran tu hevala xwe diherin ba hev? (Einle haftada/ayda ka kez birlikte oluyorsun?) Nexweiyn te yn ku te ber derbas kirine kjan in? (Daha nce hangi hastalklar geirdin?) Nexweiyeke te niha heye? (u anda bir hastaln var m?) Tu ber bi a zirav/jana zirav/werem ket? (Daha nce ince hastalk/verem geirdin mi?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ber emeliyat by? (Daha nce ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara kullanyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka tane sigara kullanyorsun?) Tu alkol vedixw? (Alkol iiyor musun?) Ji keng de tu alkol vedixw? (Ne zamandan beri alkol kullanyorsun?) Tu roj iqas alkol vedixw? (Gnde ne kadar alkol iiyorsun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu kjan dermanan dixw? (Hangi ilalar kullanyorsun?)

Kadnda nfertilite

Tu zewic y? (Evli misin?) Ev end sal in tu zewic y? (Ka yldr evlisin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka ocuun var?) Zarok ji ber te ne? (Dk yaptn m?) Heftey/Meh end caran tu heval xwe diherin ba hev? (Einle haftada/ayda ka kez birlikte oluyorsun?) Her meh tu dikev kincan? (Her ay adet kanaman oluyor mu?) Her meh di wext xwe de dibe? (Her ay dzenli mi oluyor?) Ji keng de tu nakev kincan? (Ne zamandan beri adet grmyorsun?) Tu pirr zde zef by? (ok fazla zayflam msn?) Te end klo dane? (Ka kilo vermisin?) Ji ser psrn te jixweber r t? (Meme ucundan kendiliinden st geliyor mu?) Wexta ku tu dikev kincan can te die? (Adet olduun zaman arn oluyor mu?)

101

Ber ku tu bikev kincan psrn te diin? (Adet grmeden nce gslerinde ar oluyor mu?) Ber ku tu bikev kincan can te diwerime? (Adet grmeden hemen nce vcudunda dem oluuyor mu ?) Nexweiyn te yn ku te ber derbas kirine kjan in? (Daha nce hangi hastalklar geirdin?) Nexweiyeke te niha heye? (u anda bir hastaln var m?) Tu ber bi a zirav/jana zirav/werem ketiye? (Daha nce ince hastalk/verem geirdin mi?) Li ry te m derdikevin? (Yznde kllar kyor mu?) Li snga te pita te m derdikevin? (Gsnde ve srtnda kllar kyor mu?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ber emeliyat by? (Daha nce ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara kullanyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka tane sigara kullanyorsun?) Tu alkol vedixw? (Alkol iiyor musun?) Ji keng de tu alkol vedixw? (Ne zamandan beri alkol kullanyorsun?) Tu roj iqas alkol vedixw? (Gnde ne kadar alkol iiyorsun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu kjan dermanan dixw? (Hangi ilalar kullanyorsun?) KISA SEMPTOM TARAMA Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Zik/Nava te ji keng de die? (Karnn ne zamandan beri aryor?) Ku der zik te die? (Karnnn neresi aryor?) Taya te heye? (Atein var m?) Taya te ji keng de heye? (Ne zamandan beri atein var?) a zik te ji nikan ve dest p kir? (Karn ars aniden mi balad?) Dereke te y din die? (Baka bir yerin aryor mu?) Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn var m?) Dil te li hev dikeve? (Bulantn oluyor mu?) Ji keng de mahd te dixele/diqelibe? (Ne zamandan beri bulantn var?) Tu vedir? (Kusuyor musun?) Ji keng de tu vedir? (Ne zamandan beri kusuyorsun?) Veriya te i reng e? (Kusmuun ne renktir?) Wexta ku tu titek dixw bi te zor t? (Bir ey yerken zorlanyor musun?) Ji keng de xwarin bi te zor t? (Ne zamandan beri yemekte zorlanyorsun?)

102

Emel te heye? (shalin var m?) Nava te dihere? (shalin var m?) Ji keng de emel te heye? (Ne zamandan beri ishalin var?) Tu roj end caran derdikev derve? (Gnde ka kere dar kyorsun?) Qebizbn bi te re heye? (Sende kabzlk oluyor mu?) Ji keng de bi te re qebizbn heye? (Ne zamandan beri kabzln var?) Destmja te ya mezin i reng e? (Byk abdestin ne renktir?) Qebizbna te bixwn e? (Kabzln kanl m?) Zik/Nava te dinepixe/diwerime? (Karnda ilik oluyor mu?) Ba ji ber te dihere? (Gazn oluyor mu?) Ser te gj dibe? (Ba dnmesi oluyor mu?) Ji keng de zerika te heye? (Ne zamandan beri sarlnz var?) Zerika te ji nikan ve dest p kir? (Sarln birdenbire mi balad?) Bi zerik re zik/nava te die? (Sarlkla beraber karn ars oluyor mu?) Bi zerik re mahd te diqelibe? (Sarlkla beraber bulantn oluyor mu?) Bi zerik re reng destmja bik diguhere? (Sarlkla beraber idrar rengi deiiyor mu?) Tu roj end caran derdikev destmja bik? (Gnde ka kere kk abdeste kyorsun?) Bi ev tu derdikev destmja bik? (Gece kk abdeste kyor musun?) Van rojn/hefteyn/saln daw te klo dane? (Son gnlerde/haftalarda/yllarda kilo verdin mi?) Te end klo dane? (Ka kilo verdin?) Tu z dibetil/diwest? (abuk yoruluyor musun?) Ji keng de tu z dibetil/diwest? (Ne zamandan beri abuk yoruluyorsun?) Dil te dike gupegup? (arpntn oluyor mu?) Snga te die? (Gsn aryor mu?) Ser te gj dibe? (Ban dnyor mu?) Dest te ditevize? (Elin uyuuyor mu?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Niha tu dermanan dixw? (u anda ila kullanyor musun?) Tu kjan dermanan dixw? (Hangi ilalar kullanyorsun?) Girk di can te de hene? (Vcudunda dmler oluuyor mu?) Li ry te m derdikevin? (Yznde kllar kyor mu?) Li snga te pita te m derdikevin? (Gsnde ve srtnda kllar kyor mu?) Ji keng de ev m derdikevin? (Ne zamandan beri bu kllar kyor?) Bqewet bi te re dibe? (Gszlk oluyor mu?) Tu ji qudum dikev? (Takatten dyor musun?) Ji keng de bqewet heye? (Ne zamandan beri gszlk mevcut?) Destn te diricifin/dilerizin/dihezin? (Ellerin titriyor mu?)

103

DERMATOLOJ
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Heta sala endan? (Kanc snfa kadar?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Tu niha li ku dij? (imdi nerede yayorsun?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?)

TEMEL YAKINMALAR
Derbas/Derbasby be. (Gemi olsun.) Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

MDK HASTALIIN YKS

Ev birna te keng dest p kiriye? (Bu lezyonun ne zaman balad?) Ev birna te ji nikan ve dest p kir? (Bu lezyonun birdenbire mi balad?) Ev birna te hd hd dest p kir? (Bu lezyonun yava yava m balad?) Ev birn di ser de j weke xwe y niha b? (Bu lezyon balangta da byle miydi?) Ev birn di ser de awa b? (Bu lezyon balangta nasld?) Ev birn car jixweber vedimire? (Bu lezyon arada bir kendiliinden kayboluyor mu?)

104

Ev birn li ber roj xerabtir dibe? (Bu lezyon gnete dahada ktleiyor mu?) Ev birn di serm de xerabtir dibe? (Bu lezyon soukta ktleiyor mu?) Ev birn di germ de xerabtir dibe? (Bu lezyon scakta ktleiyor mu?) Birna te dixure? (Lezyon kanyor mu?) Birna te diewite? (Lezyonda yanma hissediyor musun?) Birna te die? (Lezyonda ar oluyor mu?) Ji bo vya tu ber y ser textor? (Bunun iin daha nce doktora gittin mi?) Derman dan te? (la verdi mi sana?) i derman dan te? (Ne ila verdi sana?) Te ev derman end rojan xwar? (Bu ilalar ka gn kullandn?) Tu niha j van dermanan dixw? (Bu ilalar hala kullanyor musun?) Bi wan dermanan birna te awa b? (Bu ilalarla yaran nasl oldu?) Ber j tu birn di can te de dibn? (Daha nce de vcudunda yaralar oluuyor muydu?) NOT: Krte'de kullandmz "birn" kelimesini "lezyon, dknt, yara" kavramlarna karlk olarak dndk.

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu y ser textor cildiy? (Cildiye doktoruna gittin mi?) Kes xwn daye te? (Kimse sana kan verdi mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastal var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?) Keng emeliyat b? (Ne zaman ameliyat oldu?) Di malbata we de nexweiya weke ya te bi kes re heye? (Ailenizde seninkine benzer bir hastal olan baka kimse var m?) Di malbata we de kes ku die ser textor cildiy hene? (Ailenizde cildiye doktoruna giden var m?)

105

Meslek yks

Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Tu v kar ji keng ve dik? (Ne zamandan beri bu ii yapyorsun?) Te ber i kar dikir? (Daha nce ne i yapyordun?) Wexta ku tu end rojan dev ji kar xwe berdid, birna te hinek ba dibe? (Birka gn ii braktnda lezyonda bir iyileme oluyor mu?) Hevaln ku hn bi hevdu re kar dikin, birnn bi v ikl di can wan de j dibin? (Beraber i yaptn arkadalarnda da bu tr yaralar oluuyor mu?

la yks

Ber ji bo nexweiyeke din tu y ser textoran? (Daha nce baka bir hastalk iin doktora gittin mi?) Derman dan te? (la verdi mi sana?) Pit ku te ew derman xwarin ev birnn te dest p kir? (O ilalar kullandktan sonra m bu yaralar olutu?) Pit ku te derman betal kirin birnn te ba bn? (lalar braktktan sonra yaralarn iyileti mi?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku niha tu dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

Adet ve Gebelik yks

Birnn te ber ku tu tkev kincan pirrtir dibin? (Yaralar adet grmeden nce artyor mu?) Wexta ku tu dikev kincan tu dermanan dixw? (Adet grdn zaman ila kullanyor musun?) Tu niha biheml ? (u anda gebe misin?) Tu ber biheml may? (Daha nce gebe kaldn m?) Wexta ku tu biheml b birn di can te de dibn? (Gebe kaldnda vcudunda yaralar kyor muydu?)

KISA SEMPTOM TARAMA

Te van rojan sabna xwe guhertiye? (Bugnlerde kullandn sabunu deitirdin mi?) Te van rojan dermann firaxan guhertiye? (Bugnlerde bulak deterjann deitirdin mi?) Ji keng de te guhertiye? (Ne zamandr deitirmisin?) Hn heywanan xwed dikin? (Hayvan besliyor musunuz?) Hn li mal kjan heywanan xwed dikin? (Evde hangi hayvanlar besliyorsunuz?) Tu bhn bi xwe werdik/dadik? (Koku sryor musun?) Van rojan kzikan dev te kiriye? (Bugnlerde bcek srd m seni?)

106

Di van demn daw de te xwarineke nuh xwariye? (Son zamanlarda yeni bir yemek yedin mi?) Ev birnn te zivistan/bihar/havn/payz xerabtir dibin? (Yaralarn kn/ilkbaharda/yazn/sonbaharda daha da ktleiyor mu?) Di can te girk dibin? (Vcudunda dmler oluuyor mu?) Di can te de belalk dibin? (Vcudunda siil kyor mu?) Ev girk ji keng de hene? (Bu dmler ne zamandan beri var?) Birna te nm/av digire? (Yara iltihap/su tutuyor mu?) Nm/av ji birna te t? (Yarandan iltihap/su geliyor mu?) Wexta ku tu dest birn did die? (Yaraya dokunduunda ar oluyor mu?) Birna te diwerime? (Yaranda ilik oluuyor mu?) Wexta ku birn derdikevin tu tay digir? (Yaralar olutuunda atein oluyor mu?) Wexta ku tu birn dixurn pirtik j diwein? (Yaray kadnda dklen paralar oluyor mu?) Pit ku birn diteqe qemeke re digire? (Yara patladnda siyah bir kabuk oluuyor mu?) Birn btir di ku der can te de dibin? (Yaralar daha ok vcudunun hangi blmnde oluuyor? Birn her ku die belav dibin? (Yaralar gitgide yaylyor mu?) Di dev te de birn dibin? (Aznda yaralar oluuyor mu?) Di nav por te de birn dibin? (Sal blgede yaralar oluuyor mu?) Di por te de menes/kapek heye? (Sanda kepek var m?) Birn pit ku ba dibin na wan dimne? (Yaralar iyiletikten sonra iz brakyor mu?) Xur di can te de dibe? (Vcudunda kant oluyor mu?) Ku der can te dixure? (Vcudunun neresi kanyor?) Xura te btir bi ev e yan bi roj e? (Kantn daha ok gece mi yoksa gndz m oluyor?) Bi kjan xwarinan xura te zdetir dibe? (Hangi yemeklerle kantn artyor?) Wexta ku tu birn xwn dik xura w km dibe? (Yaray kanatnca kants azalyor mu?) Di malbata we de kesn din ku dixurin hene? (Ailenizde baka kanan var m?) Di mala we de kzik hene? (Evinizde bcek var m?) Van rojan hn ne get/seyran/ger/pknk? (Son gnlerde piknie gittiniz mi?) Nivnn te hir ne? (Yatan ynden mi?) Zro/zr bi te re heye? (Kurt var m sende?) Alerjiya te bi dermanan heye? (lalara alerjin var m?) Bi kjan dermanan alerjiya te heye? (Hangi ilalara kar alerjin var?) Alerjiya te bi xwarinan heye? (Yemeklere alerjin var m?) Bi kjan xwarinan alerjiya te heye? (Hangi yemeklere kar alerjin var?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin baka bir ey var m?)

107

ENFEKSYON HASTALIKLARI
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Heta sala endan? (Kanc snfa kadar okula gittin?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Tu niha li ku dij? (imdi nerede yayorsun?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?)

TEMEL YAKINMALAR
Derbas/Derbasby be. (Gemi olsun.) Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hat vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Kes xwn daye te? (Kimse sana kan verdi mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?)

108

Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?) Di malbata we de nexweiya weke ya te bi kes re heye? (Ailenizde seninkine benzer bir hastal olan baka kimse var m?)

ENFEKSYON HASTALIKLARINDA ANAMNEZ Ate

Taya te heye? (Atein var m?) Taya te ji keng de heye? (Atein ne zamandan beri var?) Te taya xwe bi derecey pvaye? (Ateini derece ile ltn m?) Taya te roj/heftey/meh end caran dibe? (Atein gnde/haftada/ayda ka defa oluyor?) Taya te bi roj an bi ev bilind dibe? (Atein gndz m yoksa gece mi ykseliyor?) Taya te ji nikan ve bilind b? (Atein aniden mi ykseldi?) Taya te end saetan dewam dike? (Atein ka saat devam ediyor?) Wexta ku taya te bilind dibe te sar dibe? (Atein ykseldii zaman yor musun?) Wexta ku taya te bilind dibe tu diricif/dileriz/dihez? (Atein ykseldii zaman titriyor musun?) Ber ku taya te dest p bike tu diricif/dileriz/dihez yan pit tay? (Atein balamadan nce mi yoksa sonrasnda m titremen oluyor? Wexta ku taya te bilind dibe tu xw/xwdan did? (Atein ykseldii zaman terliyor musun?) Taya te roj end caran bilind nizm dibe? (Atein gnde ka kez ykselip iniyor?) Ev mehek e tu y dereke xerb? (Son bir aydr yabanc bir yere gittin mi?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

Karn Ars

Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Zik/Nava te ji keng de die? (Karnn ne zamandan beri aryor?)

109

Ku der zik te die? (Karnnn neresi aryor?) a zik te ji nikan ve dest p kir? (Karnnn ars aniden mi balad?) Pit ku dest p kir cih w guher? (Baladktan sonra lokalizasyonu deiti mi?) Dereke te y din die? (Baka bir yerin aryor mu?) Zik te hertim die yan carinan die? (Karn ars her zaman m yoksa ara sra m var?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) eke weke kr l keve ye? (Bak saplanr tarznda bir ar m?) eke weke ewat ye? (Yanma tarznda bir ar m?) eke weke eciqandin ye? (Skma tarznda bir ar m?) a te her ku die zdetir dibe yan kmtir dibe? (Ar zamanla artyor mu azalyor mu?) Wexta ku zik te die mahd te dixele/diqelibe? (Karnn ard zaman bulantn oluyor mu?) Wexta ku zik te die tu vedir? (Karnn ard zaman kusman oluyor mu?) Wexta ku zik te die qebizbna te dibe? (Karnn ard zaman kabzln oluyor mu?) Wexta ku zik te die emel te dibe? (Karnn ard zaman ishalin oluyor mu?) Wexta ku zik te die taya te dibe? (Karnn ard zaman atein oluyor mu?) Wexta ku zik te die tu diricif/dileriz/dihez? (Karnn ard zaman titriyor musun?) Ber kevir di zirav te yan di gurikn te de hebn? (Daha nce safra kesende ya da bbreklerinde ta var myd?) Pit xwarin zik te die? (Yemekten sonra karnn aryor mu?) Pit xwarin bi iqas zik te die? (Yemekten ne kadar sre sonra karnn aryor?) Kjan dahn roj a zik te zdetir e? (Gnn hangi n karn ars daha fazla oluyor?) Wexta ku tu bir b zik te die? (A olduunda karn ars oluyor mu?)

Bulant-Kusma

Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn var m?) Dil te li hev dikeve? (Bulantn oluyor mu?) Ji keng ve mahd te dixele/diqelibe? (Ne zamandan beri bulantn var?) Her ji iqas mahd te dixele? (Ne kadar sklkta bulantn oluyor?) Her roj mahd te dixele? (Her gn miden bulanyor mu?) Tu vedir? (Kusuyor musun?)

110

Ji keng ve tu vedir? (Ne zamandan beri kusuyorsun?) Veriya te i reng e? (Kusmuun ne renktir?) Bhneke nexwe ji veriya te t? (Kusmuk kt kokulu mu?) Tkiliya veriya te bi xwarin re heye? (Kusmann yemek ile bir ilgisi var m?) Pit xwarin tu vedir? (Yemekten sonra kusuyor musun?) Pit xwarin bi iqas tu vedir? (Yemekten ne kadar sre sonra kusuyorsun?) Kjan xwarin dikin ku tu ver? (Hangi yemekler kusmana neden olur?) By ku tu ver mahd te dixele/diqelibe? (Kusma olmadan bulantn oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] zik te die? (Bulantn [kusman] olduu zaman karnn aryor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] qebizbn bi te re dibe? (Bulantn [kusman] olduu zaman kabzln oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] emel bi te re dibe? (Bulantn [kusman] olduu zaman ishalin oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] reng destmja bik diguhere? (Bulantn [kusman] olduu zaman idrar rengi deiiyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] reng destmja mezin diguhere? (Bulantn [kusman] olduu zaman gaita rengi deiiyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] taya te dibe? (Bulantn [kusman] olduu zaman atein oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] guh te giran dibe? (Bulantn [kusman] olduu zaman iitme kayb oluyor mu?) Wexta ku mahd te dixele [tu vedir] zingin ji guh te t? (Bulantn [kusman] olduu zaman kulanda nlama oluyor mu?) Pit ku tu vedir ser te die? (Kustuktan sonra ban aryor mu?) Sibeh z ber tat tu vedir? (Sabahleyin kahvaltdan nce kusuyor musun?) Di veriya te de xwn heye? (Kusmuunda kan var m?)

Diyare

Emel te heye? (shalin var m?) Nava te dihere? (shalin var m?) Ji keng de emel te heye? (Ne zamandan beri ishalin var?) Emel te ji nikan ve dest p kir? (shalin aniden mi balad?) Tu roj end caran derdikev derve? (Gnde ka kere dar kyorsun?) Emel te pit xwarin dest p kir? (shalin yemekten sonra m balad?) Emel te weke av ye? (shalin su gibi mi?) Emel te bixwn e? (shalin kanl m?) Bhneke nexwe j t? (Kt kokulu mu?)

111

Ber kes xwn daye te? (Daha nce kimse sana kan verdi mi?) Ber tu qet bi zerik ketib? (Daha nce sarlk geirdin mi?) Hevaln/Merivn te yn ku bi zerik ne hene? (Sarl olan arkadalarn/akrabalarn var m?)

ksrk

Kuxuka te heye? (ksrn var m?) Kuxuka te keng dest p kir? (ksrn ne zaman balad?) Kuxuka te ji nikan ve dest p kir? (ksrn birdenbire mi balad?) Kuxuka te kjan dahn roj pirrtir e? (ksrn gnn hangi zamannda daha fazladr?) Sibeh z kuxuka te btir dibe? (Sabahlar ksrn daha fazla oluyor mu?) Li cih ku tu l diixul dixan toz heye? (altn ortamda duman ve toz var m?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Bi kuxuk re tu balxem j derdix? (ksrkle beraber balgam da karyor musun?) Wexta ku kuxuka te dest p dike, li ser hev end deqeyan dewam dike? (ksrn baladnda ka dakika sryor?) Bi xwarin re kuxuka te pirrtir dibe? (Yemekle beraber ksrn artyor mu?) Bi kuxuk re taya te dibe? (ksrkle beraber atein oluyor mu?) Taya te btir bi ev dibe? (Atein daha ok gece mi oluyor?) Bi kuxuk re ser te die? (ksrkle beraber ba ars oluyor mu?) Tu bi ev xw/xwdan did? (Gece terliyor musun?) Bi kuxuk re snga te die? (ksrkle beraber gs ars oluyor mu?) Tu li mal kan xwed dik? (Evde ku besliyor musun?) Merivn te yn bi a/jana zirav (werem) hene? (Verem hastal olan akraban var m?)

Balgam

Balxema te heye? (Balgam karyor musun?) Ji keng de balxema te heye? (Ne zamandan beri balgamn var?) Tu roj iqas balxem derdix? (Gnde ne kadar balgam karyorsun?) Balxema te kjan dahn roj pirrtir e? (Balgamn gnn hangi zamannda daha fazladr?) Balxema te i reng e? (Balgamn ne renktir?) Di nav balxem de xwn heye? (Balgamn iinde kan var m?) Bhneke nexwe ji balxem t? (Balgam kt kokuyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?)

112

Van rojan ikl balxema te guheriye? (Bugnlerde balgamn ekli deiti mi?) Bi balxem re taya te dibe? (Balgamla beraber atein oluyor mu?) Bi balxem re snga te die? (Balgamla beraber gs ars oluyor mu?)

drar Yollar Enfeksiyonlar

Tu roj end caran derdikev destmja bik? (Gnde ka kere kk abdeste kyorsun?) Bi ev tu derdikev destmja bik? (Gece kk abdeste kyor musun?) ev end caran? (Gecede ka defa?) Carinan ji nikan ve destmja te ya bik t? (Bazen aniden kk abdestin geliyor mu?) Tu bi ev av/ay/qahw pirr vedixw? (Gece ok su/ay/kahve iiyor musun?) Destmja te ya bik diewite? (Kk abdestini yaparken yanma oluyor mu?) Ev end roj in? (Ka gndr?) Taya te heye? (Atein oluyor mu?) Wexta ku tu destmja xwe ya bik dik tu xwe diesirn? (Kk abdestini yaparken knyor musun?) Tu bi ev nivnn xwe il dik? (Geceleyin yatan slatyor musun?) Bhemd xwe tu destmja bik dik? (stein dnda idrarn karyor musun?) Wexta ku tu destmja bik dik carinan disekine/qut dibe? (Kk abdestin srasnda duraksama oluyor mu?) Ji keng de? (Ne zamandan beri?) Pit destmja bik dilop/niqut j tn? (Kk abdestten sonra damlalar geliyor mu?) Pit ku tu destmja bik dik tu hs dike ku hn j t de maye? (Kk abdestini yaptktan sonra da ieride biraz kaldn hissediyor musun?) Kevir bi te re bbn ber? (Daha nce sende ta olumu muydu?) Destmja te ya bik zelal e yan l ye? (Kk abdestin berrak m yoksa bulank m?) Bhneke nexwe j t? (Kt kokuyor mu?) Destmja te ya bik zirav bye? (Kk abdestin incelmi mi?) Destmja te ya bik dibe weke r? (Kk abdestin st kvamnda oluyor mu?) Xwn ji destmja te ya bik t? (Kk abdestinden kan geliyor mu?) Wexta ku xwn j t diewite/die? (Kan geldiinde yanma/ar oluyor mu?)

113

KISA SEMPTOM TARAMA

Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) Ku der te die? (Neren aryor?) Ser te die? (Ban aryor mu?) Taya te heye? (Atein var m?) Taya te ji keng de heye? (Atein ne zamandan beri var?) Taya te roj/heftey/meh end caran dibe? (Atein gnde/haftada/ayda ka defa oluyor?) Taya te ji nikan ve bilind b? (Atein aniden mi ykseldi?) Taya te end saetan dewam dike? (Atein ka saat devam ediyor?) Wexta ku taya te bilind dibe te sar dibe? (Atein ykseldii zaman yor musun?) Wexta ku taya te bilind dibe tu diricif/dileriz? (Atein ykseldii zaman titriyor musun?) Taya te roj end caran bilind nizm dibe? (Atein gnde ka kez ykselip dyor?) Nm/lthab/av ji guh te t? (Kulandan aknt geliyor mu?) Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Zik/Nava te ji keng de die? (Karnn ne zamandan beri aryor?) a zik te ji nikan ve dest p kir? (Karn ars aniden mi balad?) Wexta ku zik te die emel te dibe? (Karnn ard zaman ishalin oluyor mu?) Wexta ku zik te die taya te dibe? (Karnn ard zaman atein oluyor mu?) Wexta ku zik te die te sar e? (Karnn ard zaman yor musun?) Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn var m?) Dil te li hev dikeve? (Bulantn oluyor mu?) Ji keng de mahd te dixele/diqelibe? (Ne zamandan beri bulantn var?) Tu vedir? (Kusuyor musun?) Ji keng de tu vedir? (Ne zamandan beri kusuyorsun?) Emel te heye? (shalin var m?) Ji keng de emel te heye? (Ne zamandan beri ishalin var?) Emel te ji nikan ve dest p kir? (shalin aniden mi balad?) Tu roj end caran derdikev derve? (Gnde ka kere dar kyorsun?) Emel te weke av ye? (shalin su gibi mi?) Emel te bixwn e? (shalin kanl m?) Tu bhi dikev? (Bilincini kaybediyor musun?) Tu hewale derbas dik? (Havale geiriyor musun?) Ji keng de zerika te heye? (Ne zamandan beri sarln var?) Zerika te ji nikan ve dest p kir? (Sarln birdenbire mi balad?) Bi zerik re zik/nava te die? (Sarlkla beraber karn ars oluyor mu?)

114

Bi zerik re mahd te diqelibe? (Sarlkla beraber bulantn oluyor mu?) Destmja te ya bik diewite? (Kk abdestini yaparken yanma oluyor mu?) Kuxuka te heye? (ksrn var m?) Kuxuka te keng dest p kir? (ksrn ne zaman balad?) Kuxuka te ji nikan ve dest p kir? (ksrn birdenbire mi balad?) Bi kuxuk re tu balxem j derdix? (ksrkle beraber balgam da karyor musun?) Bi kuxuk re taya te dibe? (ksrkle beraber atein oluyor mu?) Balxema te i reng e? (Balgamn ne renktir?) Di nav balxem de xwn heye? (Balgamn iinde kan var m?) Bhneke nexwe ji balxem t? (Balgam kt kokuyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?)

115

FZK TEDAV VE REHABLTASYON

TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Heta sala endan? (Kanc snfa kadar okula gittin?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha li ku dij? (imdi nerede yayorsun?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?)

TEMEL YAKINMALAR
Derbas/Derbasby be. (Gemi olsun.) Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?)

116

Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Ber tu qet y ser textor fizk? (Daha nce hi fizik doktoruna gittin mi?) i kayeta te heb? (Ne ikayetin vard?) i nexweiya te heb? (Ne hastaln vard?) Textor fizk derman dan te? (Fizik doktoru sana ila verdi mi?) Tu bi wan dermanan ba b? (O ilalarla iyiletin mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (imdi kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de nexweiyn fizk hene? (Ailenizde fizik hastal olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

KAS VE SKELET HASTALIKLARINDA ANAMNEZ Ar

a te heye? (Arn var m?) Ku der te die? (Neren aryor?) Herder te ji keng de die? (Yaygn vcut ars ne zamandan beri var?) Kulmekn te diin? (Kalalarn aryor mu?) Ji keng de die? (Ne zamandan beri aryor?) Her ku die a te zdetir dibe? (Giderek arn artyor mu?) li can te belav dibe? (Ar vcuduna yaylyor mu?) a pita te diavje mn te? (Srt arn bacaklarna yaylyor mu?) a te ji nikan ve dest p kir? (Arn aniden mi balad?) Her roj die? (Hergn aryor mu?) Kjan dahn roj a te zdetir dibe? (Gnn hangi nnde arn artyor?) Bi ev a te zdetir dibe? (Geceleri arn artyor mu?) Wexta ku tu xwe tev did a te zdetir dibe? (Hareket ettiinde arn artyor mu?) Cih ku die diwerime? (Aryan yer iiyor mu?) Cih ku die sor dibe? (Aryan yer kzaryor mu?) Wexta ku te sar be a te zdetir dibe? (dnde arn artyor mu?)

117

Ji bo ku a can te derbas bibe tu i dik? (Arnn gemesi iin ne yapyorsun?) Wexta ku tu karek dik a te dibe? (Bir i yaptnda arn oluyor mu?) Wexta ku tu karek nak j a te dibe? (Bir i yapmadnda da arn oluyor mu?) Wexta ku tu bhna xwe vedik a te derbas dibe? (Dinlendiinde arn geiyor mu?) Ji bo ku a te derbas bibe tu dermanan dixw? (Arnn gemesi iin ila kullanyor musun?) Wexta ku dinya baran ba be a te zde dibe? (Hava yamurlu ve rzgarl olduunda arn artyor mu?) a te te ji xew iyar dike? (Arn uykudan uyandryor mu?) Te barek giran rahitiye? (Ar bir yk kaldrdn m?) Tu derb li te ketine? (Hi darbe aldn m?) Te qet qeze derbas kiriye? (Hi kaza geirdin mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat geirdin mi?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?)

Gszlk

Bqewet bi te re dibe? (Gszlk oluyor mu?) Tu ji qudum dikev? (Takatten dyor musun?) Ji keng de bqewet heye? (Ne zamandan beri gszlk mevcut?) Her ku die bqewet zdetir dibe? (Zamanla gszlk artyor mu?) Wexta ku tu por eh dik tu diwest/dibetil? (Salarn taradnda yoruluyor musun?) Wexta ku tu radihj misneke av tu diwest? (Bir ibrik su kaldrdnda yoruluyor musun?) Wexta ku tu hildiki tu ji hal de dikev? (Yoku ktnda takatten dyor musun?) Wexta ku tu radib ser xwe tu ji qudum dikev? (Ayaa kalktnda gszlk oluyor mu?) Tit cot cot tn ber av te? (Nesneleri ift olarak gryor musun?) Wexta ku tu xwarinek dadiqurtne bi te zor t? (Yemei yutarken zorlanyor musun?) Di malbata we de kesek din bi v kayet heye? (Ailenizde bu ikayetleri olan baka kimse var m?)

Eklem ilii

Movikn te diwerimin? (Eklemlerinde ilik oluyor mu?) okn te diwerimin? (Dizlerinde ilik oluyor mu?) Destn te diwerimin? (Ellerinde ilik oluyor mu?) Enkn te diwerimin? (Dirseklerinde ilik oluyor mu?)

118

Lingn te diwerimin? (Ayaklarn iiyor mu?) Ji keng de diwerimin? (Ne zamandan beri ilik oluyor?) Werm ji nikan ve dest p kir? (ilik aniden mi balad?) Werm carinan jixweber derbas dibe? (ilik bazen kendiliin geiyor mu?) Wexta ku tu karek dik werm zdetir dibe? (Bir i yaptnda ilik artyor mu?) Wexta ku tu karek nak werm dadikeve? (Bir i yapmadnda ilik azalyor mu?)

Deformite

Xwarbn di can te de heye? (Vcudunda erilik var m?) Xwarbn ji keng de heye? (Erilik ne zamandan beri mevcut?) Xwarbn ji nikan ve derket? (Erilik aniden mi ortaya kt?) Xwarbn pit ku derbek l ket b? (Erilik bir darbeden sonra m olutu?) Bi wext re xwarbn zdetir bye? (Erilik zamanla artyor mu?)

Sabah Tutukluu

Sibeh z dereke te hik dibe? (Sabahlar bir yerinde sertlik oluyor mu?) Sibeh z destn te hik dibin? (Sabahlar ellerinde sertlik oluyor mu?) Hikbna destn te iqas dewam dike? (Ellerindeki sertlik ne kadar sryor?) Destn te ji keng de sibeh z hik dibin? (Ellerindeki sertlik ne zamandan beri var?) Dereke te y din hik dibe? (Baka bir yerinde sertlik oluyor mu?)

Yanma ve Uyuma

Dereke te diewite? (Bir yerin yanyor mu?) Ku der te diewite? (Neren yanyor?) Destn te, lingn te diewitin? (Ellerin, ayaklarn yanyor mu?) Destn te, lingn te ji keng de diewitin? (Ellerin, ayaklarn ne zamandan beri yanyor?) Dereke te ditevize? (Bir yerin uyuuyor mu?) Ku der te ditevize? (Neren uyuuyor?) Destn te, lingn te ditevizin? (Ellerin, ayaklarn uyuuyor mu?) Destn te, lingn te ji keng de ditevizin? (Ellerin, ayaklarn ne zamandan beri uyuuyor?)

Dier Semptomlar

Birn di can te de derdikevin? (Vcudunda yaralar kyor mu?) Birnn can te li ber roj sor dibin? (Vcudundaki yaralar gnete kzaryor mu?) Di dev te de birn derdikevin? (Aznda yaralar kyor mu?)

119

Tu ji qudum dikev? (Takatten dyor musun?) Taya te dibe? (Atein oluyor mu?) Wexta ku destn te dicemidin n dibin? (Ellerin dnde moraryor mu?) Por te diwee? (Salarn dklyor mu?) Dev te zuha dibe? (Azn kuruyor mu?) Emel te heye? (shalin var m?) Qebizbna te heye? (Kabzlk oluyor mu?) Di malbata we de kesek din bi v kayet heye? (Ailenizde bu ikayetleri olan baka kimse var m?) okn te diwerimin? (Dizlerinde ilik oluyor mu?) Destn te diwerimin? (Ellerinde ilik oluyor mu?) Xwarbn di can te de heye? (Vcudunda erilik var m?) Xwarbn ji keng de heye? (Erilik ne zamandan beri mevcut?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin baka bir ey var m?)

120

GENEL CERRAH
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?)

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

121

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de kesn ku gatr bi wan re hene hene? (Ailenizde guatr hastal olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

MEME HASTALIKLARINDA ANAMNEZ Memede Kitle

Di psrn te de girk hene? (Memende dm var m?) Di kjan psra te de girk hene? (Hangi memende dm var?) Tu keng p hisiya ku di psra te de girk hene? (Memende dm olduunu ne zaman fark ettin?) Girk hik e yan nerm e? (Dm sert mi yoksa yumuak m?) Ji w gav heta niha girk mezin bye? (O zamandan bu yana dmde byme oldu mu?) Wexta ku tu dikev kincan girk mezin/bik dibe? (Adet olduun zamanlarda dmde byme/klme oluyor mu?) Wexta ku tu dest didiy girk die? (Dme dokunduunda ar hissediyor musun?) Reng erm psra te guheriye? (Meme cildinde renk deiiklii olmu mu?) Ji ser psra te nm/lthab/av t? (Meme banda aknt/iltihap/su geliyor mu?) Derb li psra ketine? (Memene bir darbe aldn m?)

Memede Ar

Psra te die? (Memede ar var m?) Ku der psra te die? (Memenin neresi aryor?) Kjan psra te die? (Hangi memen aryor?) a te iqas dewam dike? (Arn ne kadar sryor?) Ev cara ewiln e ku die? (lk defa m aryor?) Psra te ji keng de die? (Memede ne zamandan beri ar var?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) eke weke kr l keve ye? (Bak saplanr tarznda bir ar m?) eke weke ewat ye? (Yanma tarznda bir ar m?) eke weke eciqandin ye? (Skma tarznda bir ar m?)

122

eke weke titek t radibe ye? (Batc tarznda bir ar m?) a psra te li can te belav dibe? (Meme ars vcuda yaylyor mu?) a psra te diavje ku der te? (Meme ars nereye yaylyor?) Ber j psra te diiya? (Daha nce de memede ar oluyor muydu?) Wexta ku tu dikev kincan zdetir/kmtir dibe? (Adet olduun zaman ar artyor/azalyor mu?) Di psra te ya ku die de girk hene? (Arl memende dm var m?) Psra te ya ku die mezin bye? (Aryan memende byme var m?)

Memede Aknt

Ji ser psrn te nm/lthab/av t? (Meme bandan aknt/iltihap/su geliyor mu?) Ji kjan psra te nm/lthab/av t? (Hangi memenden aknt/iltihap/su geliyor?) Nm/lthab/Av i reng e? (Aknt/ltihap/Su ne renktir?) Nm/ltihab/Av bixwn e? (Aknt/ltihap/Su kanl m?) Tu keng p hisiya ku ji ser psra te nm/ltihab/av t? (Memenden aknt/iltihap/su geldiini ne zaman fark ettin?) Nm/lthab/Av jixweber t yan wexta ku t eciqandin t? (Aknt/ltihap/Su kendiliinden mi geliyor yoksa sknca m geliyor?) Wexta ku tu dikev kincan nm/lthab/av zdetir/kmtir dibe? (Adet grdn zaman aknt/iltihap/su artyor/azalyor mu?) Di psrn te de girk hene? (Memelerinde dmler var m?) Di psrn te de heye? (Memelerinde ar oluyor mu?)

Dier Sorular

Cara ewiln tu end sal ketiye kincan? (lk defa ka yanda adet kanaman oldu?) Tu hebn ji bo ku biheml nemn dixw? (Doum kontrol haplar kullanyor musun?) Ji keng de tu wan heban dixw? (Ne zamandan beri o ilalar kullanyorsun?) Ser te die? (Ban aryor mu?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?) Cara dawn tu keng ket kincan? (Son adet tarihin ne zamand?) Tu heta niha biheml may? (imdiye kadar gebe kaldn m?) Cara dawn te keng zarok aniye dinyay? (En son ne zaman doum yaptn?) Tu hn/h dikev kincan? (Hala adet gryor musun?) Tu ji keng de nakev kincan (Ne zamandan beri adet grmyorsun?)

123

LENFADENOPATLERDE ANAMNEZ
Girk di can te de hene? (Vcudunda dmler oluuyor mu?) Di ku der te de girk dibin? (Vcudunun neresinde dmler oluuyor?) Di binengn te de girk dibin? (Koltuk altnda dmler oluuyor mu?) Tu keng p hisiya ku girk di can de hene? (Vcudunda dmler olduunu ne zaman fark ettin?) Ji w gav heta niha mezin bne? (O zamandan imdiye kadar byme oldu mu?) Wexta ku tu dest girkan did diin? (Dmlere dokunduun zaman ar oluyor mu?) Ji ber xwe ve diin? (Kendiliinden mi aryorlar?) Taya te dibe? (Atein oluyor mu?) Te klo dane? (Kilo vermi misin?) Tu bi ev xw/xwdan did? (Geceleri terliyor musun?) Can te dixure? (Kantn var m?) erm ser girk sor dibe? (Dmn stndeki cilt kzaryor mu?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

AKUT BATINDA ANAMNEZ

Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Zik/Nava te ji keng de die? (Karnn ne zamandan beri aryor?) Ku der zik te die? (Karnnn neresi aryor?) a zik te ji nikan ve dest p kir? (Karn ars aniden mi balad?) Pit ku dest p kir cih w guher? (Baladktan sonra lokalizasyonu deiti mi?) Dereke te y din die? (Baka bir yerin aryor mu?) Zik te hertim die yan carinan die? (Karn ars her zaman m yoksa ara sra m var?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) eke weke kr l keve ye? (Bak saplanr tarznda bir ar m?) eke weke ewat ye? (Yanma tarznda bir ar m?) eke weke eciqandin ye? (Skma tarznda bir ar m?) a te her ku die zdetir dibe yan kmtir dibe? (Ar zamanla artyor mu azalyor mu?) Ji bo ku a te km bibe tu i dik? (Arnn azalmas iin ne yapyorsun?) Wexta ku tu dikev kincan zik te die? (Adet kanamalarn srasnda karn ars oluyor mu?)

124

Wexta ku zik te die mahd te dixele/diqelibe? (Karnn ard zaman bulantn oluyor mu?) Wexta ku zik te die tu vedir? (Karnn ard zaman kusman oluyor mu?) Wexta ku zik te die tu xw/xwdan did? (Karnn ard zaman terliyor musun?) Wexta ku zik te die qebizbna te heye? (Karnn ard zaman kabzln var m?) Wexta ku zik te die ba ji ber te dihere? (Karnn ard zaman gazn oluyor mu?) Wexta ku zik te die emel te heye? (Karnn ard zaman ishalin var m?) Wexta ku zik te die zik te dinepixe/diwerime? (Karnn ard zaman karnnda ilik oluyor mu?) Wexta ku zik te die destmja te ya bik diewite? (Karnn ard zaman kk abdestinde yanma oluyor mu?) Wexta ku zik te die taya te dibe? (Karnn ard zaman atein oluyor mu?) Wexta ku zik te die te sar e? (Karnn ard zaman yor musun?) Wexta ku zik te die tu diricif/dileriz? (Karnn ard zaman titriyor musun?) a zik te diavje dereke din? (Karn ars baka yerlere yaylyor mu?) a zik te diavje ku der te? (Karn ars nerene yaylyor?) Ber kevir di zirav te yan j di gurikn te de hebn? (Daha nce safra kesende ya da bbreklerinde ta var myd?) Pit xwarin zik te die? (Yemekten sonra karnn aryor mu?) Pit xwarin bi iqas zik te die? (Yemekten ne kadar sre sonra karnn aryor?) Kjan dahn roj a zik te zdetir e? (Gnn hangi n karn ars daha fazla oluyor?) Wexta ku tu bir b zik te die? (A olduunda karn ars oluyor mu?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?) Tu ber emeliyat by? (Daha nce ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?)

NOT: Tiroid hastalklarna ve gastrointestinal hastalklara ait semptomlar "Dahiliye" blmnde ayrntl olarak incelenmitir.

125

KISA SEMPTOM TARAMA

Taya te dibe? (Atein oluyor mu?) Taya te ji keng de dibe? (Atein ne zamandan beri oluyor?) Emel te heye? (shalin var m?) Qebizbn bi te re dibe? (Kabzlk oluyor mu?) Ba ji ber te dihere? (Gazn oluyor mu?) Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn oluyor mu?) Tu vedir? (Kusuyor musun?) Veriya te i reng e? (Kusmuun ne renktir?) Tu ber emeliyat by? (Daha nce ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) Ku der te die? (Neren aryor?) Wexta ku tu titek dixw bi te zor t? (Bir ey yerken zorlanyor musun?) Ji keng de xwarin bi te zor t? (Ne zamandan beri yemekte zorlanyorsun?) Reng destmja te ya mezin re dibe? (Byk abdestin rengi siyahlayor mu?) Ji keng de destmja te ya mezin re e? (Ne zamandan beri byk abdestin siyahtr?) Di destmja te ya mezin de xwn heye? (Byk abdestinde kan oluyor mu?) Ji keng de di destmja te ya mezin de xwn heye? (Ne zamandan beri byk abdestinde kan var?) Zik/Nava te dinepixe/diwerime? (Karnnda ikinlik oluyor mu?) Ji keng de zik/nava te dinepixe/diwerime? (Ne zamandan beri karnda ikinlik oluyor?) Van rojn/hefteyn/saln daw te klo dane? (Son gnlerde/haftalarda/yllarda kilo verdin mi?) Te end klo dane? (Ka kilo verdin?) Tu z dibetil/diwest? (abuk yoruluyor musun?) Ji keng de tu z dibetil/diwest? (Ne zamandan beri abuk yoruluyorsun?) Bqewet bi te re dibe? (Gszlk oluyor mu?) Tu ji qudum dikev? (Takatten dyor musun?) Ji keng de bqewet heye? (Ne zamandan beri gszlk mevcut?) Dil te diavje? (arpntn var m?) Dil te dike gupegup? (arpntn oluyor mu?) Dil te ji keng de dike gupegup? (arpntn ne zamandan beri var?) Di psrn te de girk hene? (Memende dm var m?) Di kjan psra te de girk hene? (Hangi memende dm var?) Psra te die? (Memende ar var m?) Ku der psra te die? (Memenin neresi aryor?)

126

Kjan psra te die? (Hangi memen aryor?) Ji ser psrn te nm/ltihab/av t? (Meme bandan aknt/iltihap/su geliyor mu?) Ji kjan psra te nm/lthab/av t? (Hangi memenden aknt/iltihap/su geliyor?) Nm/lthab/Av i reng e? (Aknt/ltihap/Su ne renktir?) Nm/ltihab/Av bixwn e? (Aknt/ltihap/Su kanl m?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?) Girk di can te de hene? (Vcudunda dmler oluuyor mu?) Di ku der te de girk dibin? (Vcudunun neresinde dmler oluuyor?) Di bin engn te de girk dibin? (Koltuk altnda dmler oluuyor mu?) Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Zik/Nava te ji keng de die? (Karnn ne zamandan beri aryor?) Ku der zik te die? (Karnnn neresi aryor?) a zik te ji nikan ve dest p kir? (Karn ars aniden mi balad?) Pit ku dest p kir cih w guher? (Baladktan sonra lokalizasyonu deiti mi?)

127

GS HASTALIKLARI
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu li ku der jiyaye/maye? (Nerelerde yaad n/kaldn?) Tu li gundan jiyaye/kaldn? (Kyde yaadn/kaldn m?) Ji bo xwarinkirin we tenr/bixrk/sobe bi kar aniye? (Yemek yapmak iin tandr/soba kullandnz m? Ji bo xwegermkirin we tenr/bixrk/sobe bi kar aniye? (Isnmak iin tandr/soba kullandnz m? Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Te ber kjan kar kirine? (Daha nce hangi ilerde altn m?)

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Nexweiya piik bi te re heye? (Akcier hastaln var m?) daha nce zatre,verem geirdiniz mi?) 128

Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) NOT: Krte'de "akcier"in karl olarak "piik, kezeb, ceger" kelimeleri kullanlmaktadr. Ancak "kezeb" ve "ceger" kelimeleri "karacier" iin de kullanlabildiinden bu kitapta "akcier" iin "piik" kelimesini kullanmay tercih ettik. akcier: piik, kezeba sor, cegera sor karacier: kezeba re, cegera re Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de nexweiyn piik hene? (Ailenizde akcier hastal olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?) Di malbata we de a/jana zirav heye? (Ailenizde verem geirien var m?) Heke hebe tedaw dtiye? (Varsa tedavi ald m?) Di malbata we de qansera piik heye? (Ailenizde akcier kanseri olan var m?)

GS HASTALIKLARINDA ANAMNEZ ksrk

Kuxuka te heye? (ksrn var m?) Kuxuka te keng dest p kir? (ksrn ne zaman balad?) Kuxuka te ji nikan ve dest p kir? (ksrn birdenbire mi balad?) Kuxuka te kjan dahn roj pirrtir e? (ksrn gnn hangi zamannda daha fazladr?) Sibeh z kuxuka te btir e? (Sabahlar ksrn daha fazla oluyor mu?) Bi ev ji ber kuxuk tu ji xew iyar dib? (Geceleri ksrk ile uyanyormusun?) Li cih ku tu l diuxul dixan toz heye? (altn ortamda duman ve toz var m?)

129

Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Bi kuxuk re tu balxem j derdix? (ksrkle beraber balgam da karyor musun?) Wexta ku kuxuka te dest p dike li ser hev end deqeyan dewam dike? (ksrn baladnda ka dakika sryor?) Bi xwarin re kuxuka te pirrtir dibe? (Yemekle beraber ksrn artyor mu?) Bi kuxuk re taya te dibe? (ksrkle beraber atein oluyor mu?) Bi kuxuk re ser te die? (ksrkle berabaer ba ars oluyor mu?) Tu bi ev xw/xwdan did? (Gece terliyor musun?) Bi kuxuk re snga te die? (ksrkle beraber gs ars oluyor mu?) Tu li mal kan xwed dik? (Evde ku besliyor musun?) Tu li mal kjan kan xwed dik? (Ev de hangi kular besliyorsun?)

Balgam

Balxema te heye? (Balgam karyor musun?) Ji keng ve balxema te heye? (Ne zamandan beri balgamn var?) Tu roj iqas balxem derdix? (Gnde ne kadar balgam karyorsun?) Balxema te kjan dahn roj pirrtir e? (Balgamn gnn hangi zamannda daha fazladr?) Balxema te i reng e? (Balgamn ne renktir?) Balxema te ji keng ve zer/kesk e? (Balgamn ne zamandan beri sardr/yeildir?) Di nav balxem de xwn heye? (Balgamn iinde kan var m?) Ji keng ve di balxema te de xwn heye? (Ne zamandan beri balgamnda kan mevcut?) Bhneke nexwe ji balxem t? (Balgam kt kokuyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng ve ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Van rojan ikl balxema te guheriye? (Bugnlerde balgamn ekli deiti mi?) Bi balxem re taya te dibe? (Balgamla beraber ate oluyor mu?) Bi balxem re snga te die? (Balgamla bereber gs ars oluyor mu?)

Hemoptizi

Bi kuxuka te re xwn t? (ksrkle beraber kan geliyor mu?) Ji keng ve bi kuxuk re xwn t? (Ne zamandan beri ksrkle beraber kan geliyor?) end caran bi kuxuk re xwn hatiye? (Ka defa ksrkle beraber kan gelmi?) Xwn bi balxem re t? (Kan balgamla beraber mi geliyor?)

130

Mahd te dixele? (Bulantn oluyor mu?) Xwn di balxem de weke xzek ye? (Kan balgamda izgi eklinde mi?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng ve ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Tu bi jana zirav/a zirav ketiye? (Daha nce verem geirdin mi?) Di malbata te de kesn din ku bi kuxuka wan re xwn t hene? (Ailede ksrkle kan gelen baka bir kii var m?) Tu ber emeliyat by? (Daha nce ameliyat oldun mu?) Dermann ku tu niha dixw heye? (u anda kullandn ila var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?) Ber dereke te xwn bye? (Daha nce bir yerin kanam myd?) Xwna te dereng sekinb? (Kann ge durmu muydu?)

Nefes Darl

Bhna te diike? (Nefesin daralyor mu?) Bhna te ji keng ve diike? (Nefesin ne zamandan beri daralyor?) Bhnikandina te ji nikan ve dest p kir? (Nefes darln aniden mi balad?) bacaklarnzda ar, ilik var m? Bhnikandina te hd hd dest p kir? (Nefes darln yava yava m balad?) Bhna te her ji iqas diike? (Nefes darln ne kadar sklkta olmaktadr?) Bi ev bhna te diike? (Geceleyin nefes darln oluyor mu?) Bi ev ji bhnikandin tu ji xew iyar dib? (Geceleri nefes darlyla uykudan uyanrmsnz?) Bhna te btir zivistan/bihar/havn/payz diike? (Nefes darln daha ok kn/baharda/yazn/gzn m oluyor?) Bihar bhnikandina te zde dibe? (Bahar aylarnda nefes darlnzda art oluyor mu?) Wexta ku tu rast li ser pit radikev bhna te diike? (Srt st dz yattnda nefes darln oluyor mu?) Wexta ku tu li ser kar b bhna te diike? (teyken nefes darln oluyor mu?) Wexta ku tu karek dik bhna te diike? (Bir i yaptnda nefesin daralyor mu?) Wexta ku tu karek nak j bhna te diike? (Hibir i yapmadnda da nefesin daralyor mu?) Wexta ku tu bhn distn deng j t? (Nefes aldnda ses kyor mu?) Wexta ku tu bhn did deng j t? (Nefes verdiinde ses kyor mu?) Wexta ku bhna te diike dil te diavje? (Nefes darln olduunda arpnt oluyor mu?) Wexta ku bhna te diike dil te dike gupegup? (Nefes darln olduunda arpntn oluyor mu?) NOT: Krte'de "bhn teng bn" deyimi kelimelerin gerek anlamlaryla "nefesi daralmak" olsa da deyim olarak "sinirlenmek" anlamna gelmektedir. "Nefes darl"n tam olarak karlayan ise "bhnikandin" deyimidir.

131

Wexta ku bhna te diike tirs/xof dikeve ser dil te? (Nefes darln olduunda korku hissediyor musun?) Wexta ku bhna te diike snga te die? (Nefes darln olduunda gs ars oluyor mu?) Wexta ku bhna te diike deng te dikeve? (Nefes darln olduunda ses kskl da oluyor mu?) By ku bhna te biike tu kar iqas bime? (Nefes darln olmadan ne kadar yryebilirsin?) Taya te dibe? (Atein oluyor mu?) Kuxuka te dibe? (ksrn oluyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu kevokan xwed dik? (Gvercin besliyor musun?) Li derdora we nikar (axa sp) heye? (Civarnzda asbest var m?) Ber tu bi bront ket? (Daha nce bronit geirdin mi?) Alerjiya te ji titek heye? (Bir eye alerjin var m?)

Gs Ars
Snga te die? (Gsn aryor mu?) Snga te ji keng de die? (Gsn ne zamandan beri aryor?) Snga te ji nikan ve iya? (Gsn aniden mi ard?) Wexta snga te ji nikan ve iya dile te kir gupegup? (Ani gs ars ile beraber arpnt oldu mu?) Snga te her ji iqas die? (Gs ars ne sklkta olmaktadr?) a snga te iqas dewam dike? (Gs ars ne kadar sryor?) Ber j snga te diiya? (Daha nce de gs ars oluyor muydu?) Ku der snga te die? (Gsnn neresi aryor?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) Weke kr l ketibe yan weke ku t eciqandin e? (Bak vurulmu gibi mi yoksa sktrlm gibi midir?) a snga te diavje dereke din? (Gs ars baka bir tarafa yaylyor mu?) a snga te diavje st/mil/dest te y ep? (Gs ars sol boyun/omuz/ele yaylyor mu?) a snga te diavje nav miln te? (Gs ars omuzlarn arasna yaylyor mu?) Wexta ku tu karek dik snga te die? (Bir i yaptnda gs arn oluyor mu?) Wexta ku tu hrs dib snga te die? (Sinirlendiin zaman gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu dicemid snga te die? (dn zaman gs ars oluyor mu?)

132

Wexta ku tu xwe daql dik a snga te km/zde dibe? (ne doru eildiinde gs ars azalyor/artyor mu?) Wexta ku bhn distn snga te die? (Nefes aldnda gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu xwe li ser pit dirj dik snga te die? (Srt st uzandnda gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu xwarin dixw snga te die? (Yemek yediinde gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu dikux snga te die? (ksrdn zaman gs ars oluyor mu?) Wexta ku snga te die tu xw/xwdan did? (Gs ars olduunda terleme oluyor mu?) Wexta ku snga te die bhna te diike? (Gs ars olduunda nefes darln oluyor mu?) Tu derb li snga te ketiye? (Gsne darbe aldn m?) Ava tir t dev te? (Azna eki su geliyor mu?) Ber ku snga te bie tu veriyaye? (Gs ars olmadan nce kustun mu?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu emeliyat by? (Ameliyat oldun mu?) Tu keng emeliyat by? (Ne zaman ameliyat oldun?) Nexweiya qelb bi te re heye? (Kalp hastal var m sende?)

Wheezing

Wexta ku tu bhn distn did deng j t? (Nefes alp verdiinde ses geliyor mu?) Ji keng ve deng ji bhna te t? (Ne zamandan beri nefesinden ses geliyor?) Her ji iqas deng ji bhna te t? (Ne kadar sklkta nefesinden ses geliyor?) Deng bhna te jixweber derbas dibe? (Nefesindeki ses kendiliinden geiyor mu?) Got di poz te de heye? (Burnunda et var m?) Wexta ku deng ji bhna te t, bhna te j p re diike? (Nefesinden ses geldiinde beraberinde nefes darl da oluyor mu?) Titek di ber te de maye? (Boazna bir ey taklm m?) Van rojan tu bi ewb/bap/halmewt ketiye? (Bugnlerde st solunum yolu enfeksiyonu geirdin mi? Astima te heye? (Astmn var m?) Alerjiya te ji titek heye? (Bir eye alerjin var m?) NOT: Krte'de siyanoz iin mor renginden ziyade mavi rengi kullanldndan siyanozun karl Krte'de mavi anlamna gelen "n" kelimesi kullanlmtr.

133

Siyanoz

Lvn te n dibin? (Dudaklarn moraryor mu?) Ser tiliyn te n dibin? (Parmak ularn moraryor mu?) Hundir dev te n dibe? (Aznn ii moraryor mu?) Ji keng de can te n dibe? (Ne zamandan beri vcudunda morarma oluyor?) Di zaroktiy de j can te n dib? (ocukluunda da vcudunda morarma oluyor muydu?) Wexta ku sar dibe can te n dibe? (Soukta m vcudunda morarma oluyor?) Wexta ku germ dibe nbna can te derbas dibe? (Isndnda morarma geiyor mu?) Nexweiya te ya dil/qelb heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya te ya xwn heye? (Kan hastal var m?) Nexweiya te ya piik heye? (Akcier hastaln var m?)

KISA SEMPTOM TARAMA

Kuxuka te heye? (ksrn var m?) Kuxuka te keng dest p kir? (ksrn ne zaman balad?) Kuxuka te kjan dahn roj pirrtir e? (ksrn gnn hangi zamannda daha fazladr?) Sibeh z kuxuka te btir e? (Sabahlar ksrn daha fazla oluyor mu?) Li cih ku tu l diuxul dixan toz heye? (altn ortamda duman ve toz var m?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng ve ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Bi kuxuk re tu balxem j derdix? (ksrkle beraber balgam da karyor musun?) Balxema te heye? (Balgam karyor musun?) Ji keng ve balxema te heye? (Ne zamandan beri balgamn var?) Tu roj iqas balxem derdix? (Gnde ne kadar balgam karyorsun?) Balxema te kjan dahn roj pirrtir e? (Balgamn gnn hangi zamannda daha fazladr?) Balxema te i reng e? (Balgamn ne renktir?) Bhneke nexwe ji balxem t? (Balgam kt kokuyor mu?) Van rojan ikl balxema te guheriye? (Bugnlerde balgamn ekli deiti mi?) Bi kuxuka te re xwn t? (ksrkle beraber kan geliyor mu?) Ji keng de bi bi kuxuk re xwn t? (Ne zamandan beri ksrkle beraber kan geliyor?) 134

end caran bi kuxuk re xwn hatiye? (Ka defa ksrkle beraber kan gelmi?) Mahd te dixele? (Bulantn oluyor mu?) Tu bi jana zirav/a zirav ketiye? (Daha nce verem geirdin mi?) Di malbata te de kesn din ku bi kuxuka wan re xwn t hene? (Ailede ksrkle kan gelen baka bir kii var m?) Bhna te diike? (Nefesin daralyor mu?) Bhna te ji keng de diike? (Nefesin ne zamandan beri daralyor?) Bhnikandina te hd hd dest p kir? (Nefes darln yava yava m balad?) Bhna te her ji iqas diike? (Nefesin ne kadar sklkta olmaktadr?) Bi ev bhna te diike? (Geceleyin nefes darln oluyor mu?) Wexta ku tu rast li ser pit radikev bhna te diike? (Srt st dz yattnda nefes darln oluyor mu?) Wexta ku tu li ser kar b bhna te diike? (teyken nefes darln oluyor mu?) Wexta ku tu karek dik bhna te diike? (Bir i yaptnda nefesin daralyor mu?) Wexta ku tu karek nak j bhna te diike? (Hibir i yapmadnda da nefesin daralyor mu?) Wexta ku tu bhn distn deng j t? (Nefes aldnda ses kyor mu?) Wexta ku tu bhn did deng j t? (Nefes verdiinde ses kyor mu?) Wexta ku bhna te diike dil te diavje? (Nefes darln olduunda arpnt oluyor mu?) Wexta ku bhna te diike dil te dike gupegup? (Nefes darln olduunda arpnt oluyor mu?) Snga te die? (Gsn aryor mu?) Snga te ji keng ve die? (Gsn ne zamandan beri aryor?) Snga te ji nikan ve iya? (Gsn aniden mi ard?) Snga te her ji iqas die? (Gs ars ne sklkta olmaktadr?) a snga te iqas dewam dike? (Gs ars ne kadar sryor?) Ku der snga te die? (Gsnn neresi aryor?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) a snga te diavje dereke din? (Gs ars baka bir tarafa yaylyor mu?) a snga te diavje st/mil/dest te y ep? (Gs ars sol boyun/omuz/ele yaylyor mu?) a snga te diavje nav miln te? (Gs ars omuzlarn arasna yaylyor mu?) Wexta ku tu karek dik snga te die? (Bir i yaptna gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu dicemid snga te die? (dn zaman gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu xwe daql dik a snga te km/zde dibe? (ne doru eildiinde gs ars azalyor/artyor mu?) Wexta ku bhn distn snga te die? (Nefes aldnda gs ars oluyor mu?)

135

Wexta ku tu xwe li ser pit dirj dik snga te die? (Srt st uzandnda gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu xwarin dixw snga te die? (Yemek yediinde gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu bhn distn did deng j t? (Nefes alp verdiinde ses geliyor mu?) Ji keng ve deng ji bhna te t? (Ne zamandan beri nefesinden ses geliyor?) Her ji iqas deng ji bhna te t? (Ne kadar sklkta nefesinden ses geliyor? Deng bhna te jixweber derbas dibe? (Nefesindeki ses kendiliinden geiyor mu?) Got di poz te de heye? (Burnunda et var m?) Lvn te n dibin? (Dudaklarn moraryor mu?) Ser tiliyn te n dibin? (Parmak ularn moraryor mu?) Hundir dev te n dibe? (Aznn ii moraryor mu?) Ji keng de can te n dibe? (Ne zamandan beri vcudunda morarma oluyor?) Di zaroktiy de j can te n dib? (ocukluunda da vcudunda morarma oluyor muydu?) Wexta ku sar dibe can te n dibe? (Soukta m vcudunda morarma oluyor?)

SOLUNUM SSTEM MUAYENES

Ez te mayene bikim. (Seni muayene edeyim.) Tu kar pita xwe snga xwe vek? (Srtn ve gsn aabilir misin?) Tu kar li vir rn? (Buraya oturabilir misin?) Tu kar xwe li ser pit dirj bik? (Srt st uzanabilir misin?) Tu kar bhneke kr bistn? (Derin bir nefes alabilir misin?) Tu kar bhn bistn berned? (Nefesini alp tutabilir misin?) Wexta ku min ji te re got bhna xwe berde. (Sylediimde nefesini brak.) Bhna xwe berde. (Nefesini ver.) Tu kar li ser hev bj "Diyarbekir, Diyarbekir"? (st ste "Diyarbekir, Diyarbekir.." diyebilir misin?)

136

GZ HASTALIKLARI
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?)

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Gazina te i ye? (kayetin nedir?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Tu li ku der emeliyat by? (Nerede ameliyat oldun?) Pit emeliyat dtina te awa b? (Ameliyattan sonra grmen nasl oldu?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

137

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de nexweiyn avan hene? (Ailenizde gz hastal olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

GZ HASTALIKLARINDA ANAMNEZ Gz Ars

av te die? (Gzn aryor mu?) av te diewite? (Gznde yanma oluyor mu?) Kjan av te die? (Hangi gzn aryor?) Kjan av te diewite? (Hangi gzn yanyor?) Ji keng de av te die? (Ne zamandan beri gzn aryor?) Derb li av te ketiye? (Gzne darbe aldn m?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) av te ji nikan ve iya/ewit? (Gzn aniden mi armaya/yanmaya balad?) Tu ji ber roniy aciz dib? (Iktan rahatsz oluyor musun?) Wexta ku av te die ser te j die? (Gzn ardnda ban da aryor mu?) Wexta ku tu av xwe digir vedik die? (Gzn ap kapattnda ar oluyor mu?) Tu dibj weke ku titek di av min de heye? (Gznde bir yabanc cisim olduu hissi oluyor mu?) Li aliy av ku die ry te j die? (Aryan gz tarafnda yzde ar oluyor mu?)

ift Grme

Tu titan cot cot dibn? (Nesneleri ift gryor musun?) Tu titek weke du titan dibn? (Bir eyi iki ey olarak gryor musun?) Ji keng de tu titek weke du titan dibn? (Ne zamandan beri nesneleri ift gryorsn?) Ji bo ku tu xwetir bibn carinan tu avek xwe digire? (Daha iyi grmek iin bazen bir gzn kapatyor musun?)

138

Gz Yaarmas ve Kuruluu

av te zde il dibe? (Gzn ar yaaryor mu?) av te ji keng ve zde il dibe? (Gzn ne zamandan beri ar yaaryor?) Wexta ku av te zde il dibe die? (Gzn yaardnda ar oluyor mu?) av te zde zuha dibe? (Gznde ar kuruluk var m?) Ji keng ve av te zde zuha dibe? (Gznde ne zamandan beri kuruluk mevcut?)

Aknt

Nm/Av ji av te t? (Gznden iltihap/su geliyor mu?) Ji keng ve nm/av ji av te t? (Ne zamandan beri gznden iltihap/su geliyor?) Wexta ku nm/av ji av te t av te diewite? (Gznden aknt geldii zaman yanma oluyor mu?)

Krmz Gz

av te sor dibe? (Gznde kzarklk oluyor mu?) Kjan av te sor dibe? (Hangi gznde kzarklk oluyor?) av te ji keng de sor dibe? (Gznde n zamandan beri kzarklk oluyor?) av te die? (Gzn aryor mu?) Tu derb li av te ketiye? (Gzne hi darbe aldn m?) Tu zde dikux? (Ar ksryor musun?) Tu zde vedir? (Ar kusuyor musun?) Alerjiya te heye? (Alerjin var m?) Alerjiya te ji i heye? (Neye alerjin var?) Di malbata we de kesek din ku av w sor dibe heye? (Ailenizde gznde kzarklk olan baka kimse var m?)

Grme Kayb

Tu xwe dibn? (yi gryor musun?) Awirn te km bne? (Grmen azalm m?) Dtina te km bye? (Grmen azalm m?) Tu ji keng ve nabn? (Ne zamandan beri grmyorsun?) Nedtina te ji nikan ve dest p kir? (Grmemen birdenbire mi oldu?) Tu yekcar nabn yan km be j dibn? (Hi mi grmyorsun yoksa az da olsa grebiliyor musun?) av te die? (Gzn aryor mu?) Tu bi xumam dibn? (Bulank gryor musun?) Ji keng de tu titan bi xumam dibn? (Ne zamandan beri bulank gryorsun?)

139

Dier Semptomlar
Li ber av te weke birskan/berqan dibe? (Gznn nnde imek akmas oluyor mu?) Li ber avn te birsk/berq diteqin? (Gznn nnde imek akmas oluyor mu?) Carinan weke perdeyek t ber av te? (Gznn nnde bazen perdelenme oluyor mu?) var awirn/dtina te km dibin? (Akamlar grmen azalyor mu?) Tu dibj weke ku titek ketiye av min? (Gznde yabanc cisim olduunu sylyor musun?) Ser te die? (Ban aryor mu?) av te dixure? (Gzn kanyor mu?) av te jixweber dileqe? (Gzn seiriyor mu?) laq di av te de dibe? (Gznde apaklanma oluyor mu?) Tu rengan tevlihev dik? (Renkleri kartrdn oluyor mu?)

KISA SEMPTOM TARAMA

av te die? (Gzn aryor mu?) Kjan av te die? (Hangi gzn aryor?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) av te diewite? (Gzn yanyor mu?) av te ji nikan ve iya? (Gzn aniden mi armaya balad?) Tu ji ber roniy aciz dib? (Iktan rahatsz oluyor musun?) Wexta ku tu av xwe digir vedik die? (Gzn ap kapattnda ar oluyor mu?) Wexta ku tu li jr jor dinr av te die? (Yukarya ve aaya baktnda gznde ar oluyor mu?) Tu dibj weke ku titek di av min de heye? (Gznde bir yabanc cisim olduu hissi oluyor mu?) Ser te die? (Ban aryor mu?) Li aliy av ku die ry te j die? (Aryan gz tarafnda yzde ar oluyor mu?) Tu titek weke du titan dibn? (Cisimleri ift gryor musun?) av te zde il dibe? (Gznde ar yaarma oluyor mu?) av te zde zuha dibe? (Gznde ar kuruma oluyor mu?) Nm/Av ji av te t? (Gznden aknt/su geliyor mu?) av te sor dibe? (Gznde kzarklk oluyor mu?) Tu van rojan pirr dikux? (Bugnlerde ok ksryor musun?) Tu derb li av te ketiye? (Gzne darbe geldi mi?) Alerjiya te ji titek heye? (Bir eye alerjin var m?) Roniya av te km bye? (Grmen azalm m?) 140

Roniya av te ji nikan ve km bye? (Grmen kayb aniden mi oldu?) Tu ji keng ve qet nabn? (Ne zamandan beri hi grmyorsun?) Dtina te km bye? (Grmen azalm m?) av te ji keng ve a e? (Gznde ne zamandan beri alk var?) Di malbata we de kesn ku av wan a in hene? (Ailende gznde al olan kimse var m?) Di bikant de te qet hewale derbas kiriye? (Kklnde hi havale geirdin mi?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin baka bir ey var m?)

GZ HASTALIKLARINDA FZK MUAYENE Grme Keskinlii

V av xwe bigire. (Bu gzn kapat.) Tu dest min dibn? (Elimi gryor musun?) Ev end e? (Bu katr?) Tu vya dibn? (Bunu -E gsterilerek - gryor musun?) Ber vya bi kjan al de ye? (Bunun yn neresidir?) Li hundir roniy binre. (Ia bak.) Tu v roniy dibn? (Bu gryor musun?) Li tiliya/piya min binre. (Parmama bak.) Li guh min binre. (Kulama bak.) Rast li min binre. (Doruca bana bak.) Ber roniya dest min li kjan al ye? (Elimdeki n yn neresidir?) Dest min diheje/dileqe? (Elim sallanyor mu?) Beravka te heye? (Gzln var m?) Beravka te ji bo dtina dr heye? (Uza grmek iin gzln var m?) Dtina te ji nz de awa ye? (Yakn grmen nasl?) Tu beravka nz dixwaz? (Yakn gzl istiyor musun?)

Renkli Grme

Ev kjan reng e? (Bu hangi renktir?) Tiliya xwe li ser reng kesk ten bigerne? (Parman sadece yeil renk zerinde gezdir.)

Grme Alan

ena xwe deyne ser v der. (eneni buraya koy.) av xwe qet neleqne. (Gzn hi kprdatma.) Li jor, li jr li klekan nenre. (Yukarya, aaya ve yanlara bakma.)

141

Ten li piya xwe binre. (Sadece karya bak.) Bila tiliya te li ser v bikok be. (Parman bu dmenin stnde olsun.) Wexta ku ron vkeve p li bikok bike. (Ik yandnda dmeye bas.) L li roniy nenre ten li piya xwe binr. (Fakat a bakma sadece karya bak.)

Gz Kaslar

Li jor binre. (Yukarya bak.) Li jr binre. (Aaya bak.) Li aliy rast binre. (Saa bak.) Li aliy ep binre. (Sola bak.) Li jor li aliy rast binre. (Yukarya saa bak.) Li jor li aliy ep binre. (Yukarya sola bak.) Li jr li aliy rast binre. (Aaya saa bak.) Li jr li aliy ep binre. (Aaya sola bak.)

142

KADIN HASTALIKLARI VE DOUM

TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn nedir?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu ji ku der y? (Nerelisin?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?) Tu k di mal de dimnin? (Evde kimlerle yayorsun?) Tu qet y mekteb? (Hi okula gittin mi?) Tu karek dik? (alyor musun?) Tu zewic yan azeb ? (Evli misin yoksa bekar msn?) Tu end sal zewiciy? (Ka yanda evlendin?) Ev end sal in tu zewiciy? (Ka yldr evlisin?) Tu mr xwe merivn hev tn? (Kocanla akraba msnz?) Hn iy hev tn? (Akrabalk dereceniz nedir?) Mr te end sal ye? (Kocan ka yandadr?) Mr te i kar dike? (Kocan ne i yapyor?) Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?)

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?)

143

Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu qet y ser textor prekan/jinan? (Kadn doum doktoruna hi gittin mi?) Kes xwn daye te? (Kimse sana kan verdi mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de nexweiyn prek hene? (Ailenizde jinekolojik hastal olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

OBSTETRK YK
Tev vya end caran tu biheml by? (Bu dahil ka kere gebe kaldn?) Te end zarok ann dinyay? (Ka ocuk dnyaya getirdin?) end zarokn te sax in? (Ka ocuun yayor?) Zaroka te ya her bik end meh/sal ye? (En kk ocuun ka aylk/yandadr?) Zarokn te li mal bn yan li nexwexaney? (ocuklarn evde mi yoksa hastanede mi dodular?) end zarokn te sax bn? (Ka ocuun canl dodu?) end zarokn te mir bn? (Ka ocuun l dodu?) Zarok ji ber te ne? (Dk yaptn m?) end zarok ji ber te n? (Ka tane dk yaptn?) Zarok end meh bn ji ber te n? (Dkler ka aylkken oldular?) Zarokn ku ji ber te n li d hev bn? (Dkler ard ardna m oldu?) Zarokn ku te ji ber xwe kirine hene? (steyerek ocuk aldrdn m?) Zarokn te yn mir hene? (len ocuklarn oldu mu?) Zarokn te yn z bne hene? (Erken doan ocuklarn oldu mu?) Zarokn te yn dereng bne hene? (Ge doan ocuklarn oldu mu?) Zarokn te yn ku wexta ku bn gir/mezin bn hene? (Doduklarnda iri olan ocuklarn oldu mu?) Zarokn te yn ku wexta ku bn zef bn hene? (Doduklarnda zayf olan ocuklarn oldu mu?) Zarokn te yn cw hene? (kiz ocuklarn var m?) Ber wexta tu biheml b, te a li xwe xistine? (nceki gebeliklerinde a yaptrdn m?

144

MEVCUT GEBELK YKS

Cara daw tu kengi ket kincan? (En son adetin ne zaman balad?) Adetn te hertim di wext xwe de bn? (Adetlerin dzenli miydi?) Mahd te dixele/diqelibe? (Miden bulanyor mu?) Tu vedir? (Kusman var m?) Tu pirr derdikev destmja bik? (drara sk kyor musun?) Can te diwerime? (Vcudunda ilik oluyor mu?) Qebizbn heye? (Kabzlk oluyor mu?) Bhna te diike? (Nefes darl oluyor mu?) Ji kincn te xwin t? (Kanaman oluyor mu?) Taya/Sicar te dibe? (Atein oluyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu niha tu dermanan dixw? (u anda ila kullanyor musun?) Kjan dermanan? (Hangi ilalar?) Te a li xwe xistiye? (A yaptrdn m?)

JNEKOLOJK YK
i kayeta te heye? (Ne ikayetin var?) Ev kayet ji keng de heye? (Bu ikayetin ne zamandan beri var?) Tu ji bo v kayeta xwe y ser textoran? (Bu ikayet nedeniyle doktora gittin mi?) Textor ji te re i got? (Doktor sana ne dedi?) Derman dan te? (la verdi mi sana?) Cara ewiln tu end sal ket kincan? (lk adetin ka yandayken oldu?) Cara ewiln tu end sal bdestmj b? (lk adetin ka yandayken oldu?) Cara daw tu kengi ket kincan? (En son adetin ne zaman balad?) Adetn te her ji end rojan carek dibe? (Adetlerin ne kadar zamanda bir oluyor?) Adetn te end rojan dewam dike? (Adetlerin ka gn sryor?) Adetn te hertim di wext xwe de ne? (Adetlerin dzenli mi?) Di adetn te yn daw de xwn km/zde bye? (Son adetlerinde kan miktarnda azalma/artma oldu mu?) Wexta ku tu dikev kincan can te die? (Adet olduun zaman ar oluyor mu?) Wexta ku tu dikev kincan can te diwerime? (Adet olduun zaman vcudunda ilik oluuyor mu?) Wexta ku tu dikev kincan sngn te diwerime? (Adet olduun zaman gs gerginlii oluyor mu?) Wexta ku bi heval xwe dikeve nav nivnan can te die? (Einle yatakta olduun zaman ar oluyor mu?)

145

Wexta ku bi heval xwe dikeve nav nivnan can te xwn dibe? (Einle yatakta olduun zaman kanama oluyor mu?) Tu ber qet biheml may? (Daha nce gebe kaldn m?) Ji bo ku biheml neb tu titek bi kar tn? (Gebe kalmamak iin bir ey kullanyor musun?) Ji bo ku tu biheml neb tu heban dixw? (Gebe kalmamak iin hap kullanyor musun?) Kinc gemar heye? (Aknt oluyor mu?) Kiras te sp dibe? (Akntn oluyor mu?) Kinc gemar ji keng de heye? (Aknt ne zamandan beri var?) Kinc gemar i reng e? (Aknt ne renktir?) Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Zik te y bik die? (Kk karnn aryor mu?) Zik/Nava te diwerime? (Karnnda ilik oluyor mu?) Klekn te diin? (Yanlarn aryor mu?) Destmja te ya bik diewite? (Kk abdestinde yanma var m?) Tu mr xwe heftey end caran bi hev re dibin? (Sen ve ein haftada ka kere beraber oluyorsunuz?)

NFERTLTE YKS
Tu zewic y? (Evli misin?) Ev end sal in tu zewic y? (Ka yldr evlisin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka ocuun var?) Zarok ji ber te ne? (Dk yaptn m?) Heftey/Meh end caran tu heval xwe bi hev re dibin? (Einle haftada/ayda ka kez beraber oluyorsun?) Her meh tu dikev kincan? (Her ay adet kanaman oluyor mu?) Her meh di wext xwe de dibe? (Her ay dzenli mi oluyor?) Ji keng de tu nakev kincan? (Ne zamandan beri adetlerin olmuyor?) Tu pirr zde zef by? (ok fazla zayflam msn?) Te end klo dane? (Ka kilo vermisin?) Ji ser psrn te jixweber r t? (Meme ucundan kendiliinden st geliyor mu?) Wexta ku tu dikev kincan can te die? (Adet olduun zaman arn oluyor mu?) Ber ku tu dikev kincan psrn te diin? (Adetten hemen nce gslerinde ar oluyor mu?) Ber ku tu dikev kincan can te diwerime? (Adetten hemen nce vcudunda dem oluuyor mu ?) Nexweiyn te yn ku te ber derbas kirine kjan in? (Daha nce hangi hastalklar geirdin?) 146

Nexweiyeke te niha heye? (u anda bir hastaln var m?) Tu ber bi a zirav/jana zirav/werem ketiye? (Daha nce ince hastalk/verem geirdin mi?) Li ry te m derdikevin? (Yznde kllar kyor mu?) Li snga te pita te m derdikevin? (Gsnde ve srtnda kllar kyor mu?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ber emeliyat by? (Daha nce ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara kullanyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka tane sigara kullanyorsun?) Tu alkol vedixw? (Alkol iiyor musun?) Ji keng de tu alkol vedxw? (Ne zamandan beri alkol kullanyorsun?) Tu roj iqas alkol vedixw? (Gnde ne kadar alkol iiyorsun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu kjan dermanan dixw? (Hangi ilalar kullanyorsun?)

KISA SEMPTOM TARAMA

i kayeta te heye? (Ne ikayetin var?) Tu ber ji ber nexweiya jinan tu y ser textoran? (Daha nce kadn hastal nedeni ile doktora gittin mi?) Tu ji ber i b? (Hangi ikayetle gitmitin?) Cara daw tu keng ket kincan? (En son adetin ne zaman balad?) Ev end meh in tu neketiye kincan? (Ka aydr adetin olmam?) Tu van mehn daw zef by? (Son aylarda zayfladn m?) Te end klo daye? (Ka kilo verdin?) Di serav te de m derdikevin? (Yznde kllar kyor mu?) Di snga te de m derdikevin? (Gsnde kllar kyor mu?) Carinan can te pirr germ dibe? (Scak basmas oluyor mu?) Tu bi ev xw/xwdan did? (Geceleyin terliyor musun?) Ser te die? (Ba ars oluyor mu?) Ry te diwerime? (Yznde ilik oluyor mu?) Destn te lingn te diwerimin? (Ellerin ve ayaklarn iiyor mu?) Ji wext ku biheml by heta niha te end klo stendiye? (Gebe olduundan bu gne dek ka kilo aldn?) Wexta ku biheml b te ket kincan? (Gebeyken kanaman oldu mu?) Birn di can te de dibin? (Vcudunda yaralar oluuyor mu?) Girk di can te de dibin? (Vcudunda dmler oluuyor mu?)

147

Di sngn te de girk dibin? (Gslerinde dm oluuyor mu?) Taya te dibe? (Atein oluyor mu?) Taya te ji keng de heye? (Atein ne zamandan beri var?) Wexta tu biheml b, tu qet li nexwexaney razay? (Gebeyken hi hastanede yattn m?) Tu ji ber i li nexwexaney razay? (Ne sebeple hastanede yattn?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin baka bir ey var m?)

OBSTETRK VE JNEKOLOJK MUAYENE

Tu zewic y yan azeb ? (Evli misin, bekar msn?) Tu mayeneya jin/prek qebl dik? (Jinekolojik muayeneyi kabul ediyor musun?) Tu ber mayeneya jin/prek by? (Daha nce jinekolojik muayene yapld m sana?) i kayeta te heb w wext? (Ne ikayetin vard o zaman?) Derman dan te? (la verdiler mi sana?) Destmja te ya bik t? (Kk abdestin geliyor mu?) Msaadeya te heye ez mayeneya prek/jin bikim? (Jinekolojik muayene yapmama izin veriyor musun?) Ber mayen div tu destmja xwe ya bik bik. (Muayeneden nce kk abdestini yapman gerekiyor.) ekn/Ciln/Kincn xwe yn bin ji xwe bike. ( amarn kar.) W hemreya me w alkariya te bike. (Hemiremiz size yardmc olacaktr.) Xwe rehet berde. (Kendini rahat brak.) Wexta ku dereke te iya ji min re bje. (Muayene srasnda bir yerin arrsa bana syle.) Ev der die? (Buras aryor mu? Ev birn ji keng de heye? (Bu yara ne zamandan beri var?) Ev birn die? (Bu yara aryor mu?) Ev girk ji keng de heye? (Bu dm ne zamandan beri var?) Ev girk die? (Bu dm aryor mu?) Ez niha bi ltrason li te binrim. (imdi sana ultrason ile bakacam.)

148

KARDYOLOJ
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Heta sala endan? (Kanc snfa kadar okula gittin?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Tu niha li ku dij? (imdi nerede yayorsun?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?)

TEMEL YAKINMALAR
Derbas/Derbasby be. (Gemi olsun.) Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?)

149

Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de nexweiyn dil/qelb hene? (Ailenizde kalp hastal olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

KALP HASTALIKLARINDA ANAMNEZ Gs Ars

Snga te die? (Gsn aryor mu?) Ku der snga te die? (Gsnn neresi aryor?) Ji keng de snga te die? (Ne zamandan beri gsn aryor?) Wexta ku snga te die iqas dewam dike? (Gs ars ne kadar sryor?) Wexta ku snga te diiya te i kar dikir? (Gs ars olduunda ne i yapyordun?) eke weke kr l keve b? (Bak saplanr tarznda bir ar myd?) eke weke ewat b? (Yanma tarznda bir ar myd?) eke weke eciqandin b? (Skma tarznda bir ar myd?) eke weke titek t radibe b? (Batc tarznda bir ar myd?) a snga te li can te belav dib? (Gs ars vcuda yaylyor muydu?) a snga te diavje mil dest ep? (Gs ars sol omuz ve kola yaylyor mu?) a snga te diavje ry te aliy ep? (Gs ars yzn sol tarafna yaylyor mu?) Wexta ku tu dime a snga te dibe? (Yrdnde gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu hildiki a snga te dibe? (Yoku ktnda gs ars oluyor mu?) Wexta ku tu xwarin dixw snga te die? (Yemek yediinde gsn aryor mu?) Wexta ku tu bir b snga te die? (A olduunda gsn aryor mu?) Wexta ku te sar be snga te die? (dnde gsn aryor mu?) Wexta ku te germ be snga te die? (Scakta gs ars oluyor mu?) Wexta ku snga te bie ji bo ku derbas bibe tu i dik? (Gsn ardnda gemesi iin ne yapyorsun?)

150

Wexta ku snga te die dil te diavje? (Gs ars olduunda arpnt oluyor mu?) Wexta ku snga te die dil te dike gupegup? (Gs ars olduunda arpntn oluyor mu?) Wexta ku snga te die mahd te dixele/diqelibe? (Gs ars olduunda bulantn oluyor mu?) Wexta ku snga te die tu vedir? (Gs ars olduunda kusuyor musun?) Wexta ku snga te die tu xw/xwdan did? (Gs ars olduunda terliyor musun?) Wexta ku snga te die tirs/xof dikeve ser dil te? (Gs ars olduunda korkuyor musun?) Wexta ku snga te die tu dibj qey ez bimirim? (Gs ars olduunda leceini zannediyor musun?) Wexta ku tu hinek bhna xwe vedik a snga te km dibe? (Biraz dinlendiinde gs ars azalyor mu?) Wexta ku snga te die weke giraniyek tu li ser snga xwe hs dik? (Gs ars olduunda gsnde bir arlk hissediyor musun?) Wexta ku snga te die bhna te diike? (Gs ars olduunda nefes darl oluyor mu?) a snga te btir kjan dahn roj dibe? (Gs ars daha ok gnn hangi nlerinde oluuyor?) Wexta ku tu karek nak j snga te die? (stirahat halindeyken de gs ars oluyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Tansiyona bilind bi te re heye? (Yksek tansiyonun var m?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

Dispne

Bhna te diike? (Nefes darln oluyor mu?) Bhna te ji keng de diike? (Ne zamandan beri nefes darln var?) Bhnikandina te awa dest p kir? (Nefes darl nasl balad?) Di xew de bhna te diike? (Uykudayken nefes darl oluyor mu?) Bhnikandina te te ji xew iyar dike? (Nefes darln uykudan uyandryor mu?) Wexta ku tu bi bhnikandin ji xew iyar dib tu i dik? (Nefes darl ile uyandnda ne yapyorsun?)

151

Tu i dik ji bo ku bhna te b ber te? (Nefes darlnn gemesi iin ne yapyorsun?) Wexta ku bhna te diike snga te die? (Nefes darl olduunda gsn aryor mu?) Wexta ku bhna te diike snga te diewite? (Nefes darl olduunda gste yanma oluyor mu?) Te qet balxemeke bixwn derxistiye? (Hi kanl balgam kardn m?) Te qet balxemeke bikef derxistiye? (Hi kpkl balgam kardn m?) Bhnikandina te ji ber btir bye? (Nefes darln eskiye gre artt m?) mn te werim ne? (Bacaklarn imi mi?) Wexta ku tu karek dik bhna te diike? (Bir i yaptnda nefes darl oluyor mu?) Wexta ku tu karek nak j bhna te diike? (Bir i yapmadnda da nefes darl oluyor mu?) Wexta ku tu xwe li ser pit dirj dik bhna te diike? (Srt st uzandnda nefes darl oluyor mu?) Wexta ku tu radikev cih ser te bilind e? (Yattnda ban yksekte midir?) Wexta ku tu rudin bhna te t ber te? (Oturduunda nefesin alyor mu?) Wexta ku bhna te diike kuxuka te dibe? (Nefes darl olduunda ksrn de oluyor mu?) Ewil bhna te diike yan tu dikux? (nce nefes darl m yoksa ksrk m oluyor?) Wexta ku tu li ser kleka ep radiz bhna te diike? (Sol yan tarafna yattnda nefes darl oluyor mu?) Wexta ku tu rnit bhna te diike wexta ku xwe dirj dike bhna te t ber te? (Oturdunda nefes darln olduunda uzannca alyor mu?) Wexta ku bhna te diike dike xzexz? (Nefes darl olduunda hltl soluk alp veriyor musun?) Wexta ku bhna te diike dil te diavje? (Nefes darl olduunda arpntn oluyor mu?) Wexta ku bhna te diike dil te dike gupegup? (Nefes darl olduunda arpntn oluyor mu?) Wexta ku bhna te diike mahd te dixele/diqelibe? (Nefes darl olduunda bulantn oluyor mu?) Wexta ku bhna te diike tu vedir? (Nefes darl olduuna kusuyor musun?) Wexta ku bhna te diike tu xw/xwdan did? (Nefes darl olduunda terliyor musun?) Wexta ku bhna te diike tirs/xof dikeve ser dil te? (Nefes darl olduunda korkuyor musun?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?)

152

Wexta ku bhna te diike tu dibj qey ez bimirim? (Nefes darl olduunda leceini zannediyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Tansiyona bilind bi te re heye? (Yksek tansiyonun var m?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

arpnt

Tu p dihis ku dil te diavje? (Kalbinin attn hissediyor mususn?) Dil te dike gupegup? (Kalbin gm gm ediyor mu?) Tu bi deng dil xwe dihis? (Kalbinin sesini hissediyor musun?) Tu awa p dihis? (Nasl farkna varyorsun?) Tu qet p dihis ku dil te disekine? (Kalbinin durduunu hissettiin oluyor mu?) Dil te ji keng de diavje? (Ne zamandan beri arpntn var?) Dil te ji nikan ve diavje yan hd hd dest p dike? (arpntn aniden mi balyor yoksa tedricen mi oluyor?) Dilavtin ji nikan ve yan hd hd derbas dibe? (arpntn aniden mi geiyor yoksa yava yava m geiyor?) Wexta ku dil te diavje snga te die? (arpntn olduunda gs ars oluyor mu?) Wexta ku dil te diavje bhna te diike? (arpntn olduunda nefes darl oluyor mu?) Wexta ku dil te diavje ser te gj dibe? (arpntn olduunda ba dnmesi oluyor mu?) Wexta ku dil te diavje tu xw/xwdan did? (arpntn olduunda terliyor musun?) Wexta ku dil te diavje tirs/xof dikeve ser dil te? (arpntn olduunda korkuyor musun?) Wexta ku bhna te diike tu dibj qey ez bimirim? (Nefes darl olduunda leceini zannediyor musun?) Wexta ku dil te diavje destmja te ya bik t? (arpntn olduunda idrar yapma ihtiyac oluyor mu?) Wexta ku dil te diavje ber av te re dibe? (arpntn olduunda gz kararmas oluyor mu?) Wexta ku dil te diavje dest te p dibe/ditevize? (arpnt olduunda ellerde uyuma oluyor mu?) Wexta ku tu karek dik dil te diavje? (Bir i yaptnda arpntn oluyor mu?)

153

Bi kuxuk re taya te dibe? (ksrkle beraber atein oluyor mu?) Bi kuxuk re ser te die? (ksrkle beraber ba ars oluyor mu?) Tu bi ev xw/xwdan did? (Gece terliyor musun?) Bi kuxuk re snga te die? (ksrkle beraber gs ars oluyor mu?) Tu li mal kan xwed dik? (Evde ku besliyor musun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

Hemoptizi

Bi kuxuka te re xwn t? (ksrkle beraber kan geliyor mu?) Ji keng de bi kuxuk re xwn t? (Ne zamandan beri ksrkle beraber kan geliyor?) end caran bi kuxuk re xwn hatiye? (Ka defa ksrkle beraber kan gelmi?) Xwn bi balxem re t? (Kan balgamla beraber mi geliyor?) Xwn bikef e? (Kan kpkl m?) Taya te dibe? (Atein oluyor mu?) Snga te die? (Gsn aryor mu?) Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn oluyor mu?) Xwn di balxem de weke xzek ye? (Kan balgamda izgi eklinde mi?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu bi jana zirav/a zirav ketiye? (Daha nce verem geirdin mi?) Di malbata te de kesek din ku bi kuxuka w/w re xwn t heye? (Ailede ksrkle kan gelen baka bir kii var m?) Tu ber emeliyat by? (Daha nce ameliyat oldun mu?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw heye? (u anda kullandn ila var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?) Ber dereke te xwn bye? (Daha nce bir yerin kanam myd?) Xwna te dereng sekinb? (Kann ge durmu muydu?) Nexweiya te ya piik heye? (Akcier hastaln var m?)

Senkop

Tu bhi dikev? (Baylyor musun?) Tu ji keng de bhi dikev? (Ne zamandan beri baylyorsun?) Heta niha end caran tu bhi ketiye? (imdiye kadar ka kere bayldn?) Ber j tu bhi ketib? (Daha nce de baylm mydn?) Tu iqas bhi dimn? (Ne kadar sre baygn kalyorsun?) Ber ku tu bhi bikev ser te gej dibe? (Baylmadan nce ban dnyor mu?)

154

Ber ku tu bhi bikev ber av te re dibe? (Baylmadan nce gz kararmas oluyor mu?) Wexta ku tu ji nikan ve radib ser te gj dibe? (Aniden ayaa kalktnda gz kararmas oluyor mu?) Cara ewiln tu li ku bhi ket? (lk defa nerede bayldn?) Cara ewiln wexta ku tu bhi ket te i dikir? (lk defa bayldnda ne yapyordun?) Dil te diavt? (arpntn var myd?) Wexta ku tu bhi ket a te heb? (Bayldnda arn var myd?) Ber ku tu bhi bikev aciziya te heb? (Bayldnda skntn var myd?) Tu ket erd? (Yere dtn m?) Wexta ku tu ket dereke te iya? (Dtnde bir yerin incindi mi?) Wexta ku tu ket mahd te dixeliya/diqelib? (Dtnde bulantn var myd?) Tu bi temam ser hi xwe ? (Bilincini tamamen kaybettin mi?) Wexta ku tu bhi dikev deng dora te t te? (Bayldnda etrafndaki sesleri duyuyor musun?) Pit ku tu t ser hi xwe tu awa y? (Ayldnda kendini nasl hissediyorsun?) Pit ku tu t ser hi xwe tu westiyay y? (Ayldnda yorgun oluyor musun?) Wexta ku tu bhi dikev tu destmja xwe ya bik dik? (Bayldnda kk abdestini karyor musun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw heye? (u anda kullandn ila var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?) Nexweiyn te yn din hene? (Baka bir hastaln var m?)

KISA SEMPTOM TARAMA

Snga te die? (Gsn aryor mu?) Ku der snga te die? (Gsnn neresi aryor?) Ji keng de snga te die? (Ne zamandan beri gsn aryor?) a snga te diavje mil dest ep? (Gs ars sol omuz ve kola yaylyor mu?) Bhna te diike? (Nefes darln oluyor mu?) Bhna te ji keng de diike? (Ne zamandan beri nefes darln var?) Bhnikandina te awa dest p kir? (Nefes darl nasl balad?) Di xew de bhna te diike? (Uykudayken nefes darl oluyor mu?) Wexta ku bhna te diike snga te die? (Nefes darl olduunda gsn aryor mu?) mn te werim ne? (Bacaklarn imi mi?)

155

Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Tansiyona bilind bi te re heye? (Yksek tansiyonun var m?) Tu p dihis ku dil te diavje? (Kalbinin attn hissediyor mususn?) Dil te dike gupegup? (Kalbin gm gm ediyor mu?) Tu bi deng dil xwe dihis? (Kalbinin sesini hissediyor musun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?) Kuxuka te heye? (ksrn var m?) Kuxuka te keng dest p kir? (ksrn ne zaman balad?) Wexta ku tu xwe dirj dik kuxuka te zdetir dibe? (Uzandnda ksrn artyor mu?) Bi kuxuka te re xwn t? (ksrkle beraber kan geliyor mu?) Ji keng de bi kuxuk re xwn t? (Ne zamandan beri ksrkle beraber kan geliyor?) end caran bi kuxuk re xwn hatiye? (Ka defa ksrkle beraber kan gelmi?) Xwn bikef e? (Kan kpkl m?) Tu bhi dikev? (Baylyor musun?) Tu ji keng de bhi dikev? (Ne zamandan beri baylyorsun?) Heta niha end caran tu bhi ketiye? (imdiye kadar ka kere bayldn?) Wexta ku tu bhi dikev deng dora te t te? (Bayldnda etrafndaki sesleri duyuyor musun?) Nexweiyn te yn din hene? (Baka bir hastaln var m?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin baka bir ey var m?)

156

KULAK BURUN BOAZ

TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?)

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

157

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

KULAK HASTALIKLARINDA ANAMNEZ itme Kayb

Guhek te yan herdu guhn te giran bne? (Bir kulanda m yoksa her iki kulanda m iitme kayb var?) Kjan guh te giran bye? (Hangi kulanda iitme kayb var?) Ji keng de guh te giran bye? (Ne zamandan beri iitme kayb oldu?) Ser te gj dibe? (Ba dnmesi oluyor mu?) Di malbata we de kesn din ku guhn wan giran bne hene? (Ailenizde iitme kayb olan baka kimse var m?) Cih ku tu l dixebit deng bilind l heye? (Grltl bir yerde mi alyorsun?) Cih ku deng qerebalix l pirr e, deng xwetir t te? (Grltl ve kalabalk yerde daha iyi iitiyor musun?) Van rojan tu bi ewb ketiye? (Son gnlerde gribal enfeksiyon geirdin mi?) Tu niha dermanan dixw? (u anda ila kullanyor musun?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

Kulak Ars

Guhek te yan herdu guhn te diin? (Bir kulan m yoksa her iki kulan m aryor?) Kjan guh te die? (Hangi kulan aryor?) Ser te j die? (Ban da aryor mu?) Dirann te diin? (Dilerinde ar var m?) Tu derb li guh te ketiye? (Kulana hi darbe yedin mi?)

Kulak Aknts

Nm/Av ji guh te t? (Kulandan aknt/su geliyor mu?) i reng e? (Ne renktir?) Reng w zer e? (Sar renkli mi?) Nm ji kjan guh te t? (Aknt hangi kulandan geliyor?) Ji keng de nm ji guh te t? (Ne zamandan beri aknt devam ediyor?) Ber j tu caran nm ji guh te hatiye? (Daha nce de kulandan hi aknt gelmi miydi?) Ser te gj dibe? (Ban dnyor mu?)

158

Dewxa te dihere? (Ban dnyor mu?) Guh te die? (Kulan aryor mu?) Van rojan qirika te iyaye? (Son gnlerde boaz ars oldu mu?) Van rojan tu bi ewb ketiye? (Son gnlerde nezle/grip oldun mu?) Van rojan tu derb li ser te yan j li guh te ketiye? (Son gnlerde bana ya da kulana darbe aldn m?) Guh te giran bye? (itmen azalm m?) Te derman bera guh xwe daye? (Kulann iine ila kullandn m?)

Kulak Kants

Guh te dixure? (Kulan kanyor mu?) Kjan guh te dixure? (Hangi kulan kanyor?) Ji keng de guh te dixure? (Ne zamandan beri kulan kanyor?) Nm ji guh te t? (Kulandan aknt geliyor mu?) Nexweiyn te yn wek din heye? (Baka hastaln var m?)

Ba Dnmesi

Ser te gj dibe? (Ban dnyor mu?) Ji keng de ser te gj dibe? (Ne zamandan beri ba dnmesi oluyor?) Ber j tu car ser te gj dib? (Daha nce de ba dnmesi oluyor muydu?) Ser te end saniyeyan/deqeyan/saetan/rojan dewam dike? (Ba dnmesi ka saniye/dakika/saat/gn devam ediyor?) Rabk yan rnit btir ser te gj dibe? (Ayaktayken mi yoksa otururken mi daha ok ban dnyor?) Wexta ku ser te gj dibe, tu titek weke du tit bibn? (Ban dnd zaman cisimleri ift gryor musun?) Wexta ku ser te gj dibe, guh te giran dibe? (Ban dnd zaman iitme kayb oluyor mu?) Wexta ku ser te gj dibe, mahd te dixele/diqelibe? (Ban dnd zaman bulantn oluyor mu?) Wexta ku ser te gj dibe, zingin ji guh te t? (Ban dnd zaman kulak nlamas oluyor mu?) Derman ku tu niha dixw heye? (u anda kullandn ila var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?)

BURUN HASTALIKLARINDA ANAMNEZ Burun Tkankl

Poz/difina/bvila te dixetime/t girtin? (Burun tkankl oluyor mu?) Kjan al dixetime? (Hangi taraf tkanyor?) Ji keng de poz te dixetime? (Ne zamandan beri tkanyor?)

159

Tu derb li poz te ketiye? (Burnun hi darbe ald m?) Alerjiya te heye? (Alerjin var m?) Poz te btir di kjan mewsim de dixetime? (Burnun daha ok hangi mevsimde tkanyor?) Astima te heye? (Astmn var m?) Wexta ku poz te dixetime, tu kayeteke din heye? (Burnun tkand zaman baka bir ikayetin oluyor mu?) Te derman berra poz xwe daye? (Burnunun iine ila kullandn m?) NOT: Krte'de "burun" kelimesinin karl olarak deiik yrelerde farkl kelime kullanlmaktadr. Bunlar; "poz, bvil ve difin" kelimeleridir. Biz burada en yaygn kullanlan "poz" kelimesini setik.

Burun Aknts

Poz te diherike? (Burnun akyor mu?) Ji keng de poz te diherike? (Burnun ne zamandan beri akyor?) Alerjiya te heye? (Alerjin var m?) Tu dipik? (Hapryor musun?) Wexta ku tu ser xwe berjr dik poz te diherike? (Ban ne ediinde burun aknts oluyor mu?) Wexta ku tu dikux poz te diherike? (ksrdnde burnun akyor mu?)

Burun Kanamas

Xwn ji poz te t? (Burnun kanyor mu?) Ji keng de xwn ji poz te t? (Ne zamandan beri burun kanamas var?) Ber j xwn ji poz te dihat? (Daha nce de burnundan kan geliyor muydu?) Nexweiya te ya xwn heye? (Herhangi bir kan hastaln var m?) Tu bi poz xwe dilze? (Burnunla oynuyor musun?) Dibe ku titek ketibe poz te? (Burnuna yabanc bir cisim girmi olabilir mi?) Tu derb li poz te ketiye? (Burnun hi darbe ald m?)

ORAL KAVTE HASTALIKLARINDA ANAMNEZ

Di dev te de cihek ku die heye? (Az iinde aryan bir yer var m?) Ji keng de die? (Ne zamandan beri aryor?) Di dev te de cihek werim heye? (Az iinde ilik oluyor mu?) Cih werim die? (ilik aryor mu?) Cih werim ji keng de heye? (ilik ne zamandan beri var?) Di dev te de birn hene? (Aznda yara var m?) Ji keng de birn di dev te de hene? (Ne zamandan beri aznda yara mevcut?) Birnn dev te diin? (Azndaki yaralar aryor mu?)

160

Birnn dev te car jixweber ba dibin? (Azndaki yaralar kendiliinden iyileiyor mu?) Di can te de weki din j birn hene? (Vcudunda baka yaralar var m?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Ji keng de tu ixarey dikin? (Ne zamandr sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Dirann te yn xeraby hene? (rk diin var m?) Bhneke nexwe ji dev te t? (Azndan kt bir koku geliyor mu?) Ji dev te xwn t? (Az iinde kanama oluyor mu?) Dev te zuha dibe? (Azn kuruyor mu?) Tahma dev te nexwe dibe? (Azda kt bir tat oluyor mu?)

BOAZ HASTALIKLARINDA ANAMNEZ

Qirika te die? (Boazn aryor mu?) Qirika te ji keng de die? (Boazn ne zamandan beri aryor?) Guh te die? (Kulanda ar oluyor mu?) Wexta ku tu dadiqurtn qirika te die? (Yutkunduunda boaznda ar oluyor mu?) Wexta ku tu titek dixw qirika te die? (Birey yediinde boaznda ar oluyor mu?) Wexta ku tu av vedixw qirika te die? (Su itiinde boaznda ar oluyor mu?) Di xew de tu xurxur dik? (Uykudayken horluyor musun?) Di xew de bhna te diike? (Uykudayken nefessiz kalyor musun?) Tu z diwest? (abuk yoruluyor musun?) Tu bi roj xilma dib? (Gndz uyukluyor musun?) Deng te dikev? (Ses kskl oluyor mu?) Deng te ji keng de ketiye? (Sesin ne zamandan beri ksktr?) Carinan deng te ba dibe? (Sesin bazen dzeliyor mu?) Tu ber bi narqoz emeliyat by? (Daha nce narkoz altnda ameliyat oldun mu?) Tu derb li qirika te ketiye? (Boazna hi darbe yedin mi?) Tu dikux? (ksryor musun?) Bi kuxuk re xwn j t? (ksrkle kan geliyor mu?)

KISA SEMPTOM TARAMA

Guh te giran bye? (Sende iitme kayb var m?) Kjan guh te giran bye? (Hangi kulanda iitme kayb var?) Nm/Av ji guh te t? (Kulandan aknt/su geliyor mu?) Guh te die? (Kulan aryor mu?) Kjan guh te die? (Hangi kulan aryor?)

161

Ser te j die? (Ban da aryor mu?) Tu derb li guh te ketiye? (Kulana hi darbe yedin mi?) Ser te gj dibe? (Ban dnyor mu?) Dewxa te dihere? (Ban dnyor mu?) Van rojan qirika te iyaye? (Son gnlerde boaz ars oldu mu?) Guh te dixure? (Kulan kanyor mu?) Derman ku tu niha dixw heye? (u anda kullandn ila var m?) Tu niha kjan dermanan dixw? (u anda hangi ilalar kullanyorsun?) Poz/difina/bvila te dixetime/t girtin? (Burun tkankl oluyor mu?) Tu derb li poz te ketiye? (Burnun hi darbe ald m?) Alerjiya te heye? (Alerjin var m?) Poz te diherike? (Burnun akyor mu?) Ji keng de poz te diherike? (Burnun ne zamandan beri akyor?) Tu dipik? (Hapryor musun?) Xwn ji poz te t? (Burnun kanyor mu?) Di dev te de cihek werim heye? (Az iinde ilik oluyor mu?) Di dev te de birn hene? (Aznda yara var m?) Ji keng de birn di dev te de hene? (Ne zamandan beri aznda yara mevcut?) Birnn dev te diin? (Azndaki yaralar aryor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Ji keng de tu ixarey dikin? (Ne zamandr sigara iiyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka sigara iiyorsun?) Bhneke nexwe ji dev te t? (Azndan kt bir koku geliyor mu?) Dev te zuha dibe? (Az kuruluu oluyor mu?) Tahma dev te nexwe dibe? (Azda kt bir tat oluyor mu?) Qirika te die? (Boazn aryor mu?) Qirika te ji keng de die? (Boazn ne zamandan beri aryor?) Deng te dikev? (Ses kskl oluyor mu?) Tu dikux? (ksryor musun?) Bi kuxuk re xwn j t? (ksrkle kan geliyor mu?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin baka bir ey var m?)

KULAK MUAYENES
Ez guh te mayene bikim. (Kulan muayene edeceim.) Wexta ku ez mayene bikim div tu xwe neleqne. (Kulan muayene ettiimde kprdamamalsn.) Wexta ku ez vya dikim guh te die? (Bunu yaptmda ar oluyor mu?)

162

Di guh te de hinek gemar/qilr heye. (Kulanda biraz kirlilik var.) Niha ez paqij bikim. (imdi temizleyeceim.) Poz xwe bigire. (Burnunu kapat.) Bi dev xwe nepox binepixne. (Aznla balon iir)

Fslt Testi

Niha ez guhek te bigirim. (imdi bir kulan kapatacam.) Ez niha hdka bipeyivim, ku deng min hat te ji min re bje. (imdi yavaa konuacam, sesim geldiinde bana syle) Niha deng min t te? (u anda sesim geliyor mu?) Min got i? (Ne dedim?)

Rinne ve Weber Testi

Niha ez vya deynim pa guh te. (imdi bunu -diapozon- kulann arkasna dokunduracam.) Wexta ku deng w hat te ji min re bje. (Sesi duyduunda bana syle.) wexta ku deng w qut b ji min re bje. (Ve sesi kesildiinde bana syle.) Deng w t te? (Sesini duyuyor musun?) Deng h j t te? (Sesi hala duyuyor musun?) Deng qut b? (Ses kesildi mi?) Bi kjan guh deng xwetir t te? (Hangi kulakla daha iyi iitiyorsun?)

BURUN MUAYENES
Niha ez poz te mayene bikim. (imdi burnunu muayene edeceim.) Ji poz xwe bhn bistne berde. (Burnundan nefes alp ver.) Niha ez vya txim poz. (imdi bunu -spekulum- burnuna koyacam.) Wexta ku iya ji min re bje. (-Sinslerin perksyonu srasnda- Ardnda bana syle) Die? (Aryor mu?)

ORAL KAVTE MUAYENES

Dirann te yn taxim hene? (Takma dilerin var m?) Tu kar wan derx? (Onlar karabilir misin?) Tu kar dev xwe vek? (Azn aabilir misin?) Tu kar ziman xwe rak jor? (Dilini yukar kaldrabilir misin?) Tu kar ziman xwe derx derve? (Dilini karabilir misin?) Tu kar dev xwe vek bigir? (Azn ap kapatabilir misin?)

BOAZ MUAYENES
Tu kar dev xwe vek? (Azn aabilir misin?) Tu kar bj "aaaa"? ("Aaaa" diyebilir misin?)

163

NROLOJ
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Tu keng zewic? (Ne zaman evlendin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) end xwik birayn te hene? (Ka kz ve erkek kardein var?) D bav te sax in? (Anne-baban yayor mu?) D bav te i kar dikin? (Anne-baban ne i yapyorlar?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Heta sala endan? (Kanc snfa kadar okula gittin?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Tu niha li ku dij? (imdi nerede yayorsun?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?) Tu k li mal dimnin? (Evde kiminle yayorsun?) Tu ber qet y ser textoran? (Daha nce hi doktora gittin mi?) Tu ber y norolojiy? (Daha nce nrolojiye gittin mi?) Tu ber y pskiyatriy? (Daha nce psikiyatriye gittin mi?)

TEMEL YAKINMALAR
Derbas/Derbasby be. (Gemi olsun.) Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?) 164

TIBB YK Kiisel yk
Tu ber qet fel by? (Daha nce fel oldun mu?) Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ber y ser textor norolojiy? (Daha nce nroloji doktoruna gittin mi?) Tu y ser textor pskiyatriy? (Psikiyatriye gittin mi?) Kes xwn daye te? (Kimse sana kan verdi mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?) Tu her roj van dermanan dixw? (Bu ilalar her gn kullanyor musun?) Tu parza xwe dik? (Diyetine dikkat ediyor musun?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de nexweiyn norolojiy hene? (Ailenizde nrolojik hastal olan var m?) Di malbata we de kesn ku fel bne hene? (Ailenizde fel olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

NROLOJK ANAMNEZ
Baars
Ser te die? (Ban aryor mu?) Ji keng de ser te die? (Ne zamandan beri ban aryor?) Her ji iqas ser te die? (Ne kadar sklkta ban aryor?) Her roj ser te die? (Her gn ban aryor mu?) Roj/Heft/Meh/Sal end caran ser te die? (Gnde/Haftada/Ayda/Ylda ka kez ban aryor?) a ser te eke awa ye? (Bann ars nasl bir ar?) eke weke ku ser te t eciqandin e? (Ban sktran bir ar m?) eke weke ku li def dikeve ye? (Davul alyor gibi bir ar m?) eke weke ku birsk l dikeve ye? (imek akma tarznda bir ar m?)

165

Ku der ser te die? (Bann neresi aryor?) Wexta ku tu ser xwe dileqn a ser te zdetir dibe? (Ban hareket ettirdiinde ars artyor mu?) Kjan al btir die? (Hangi taraf daha fazla aryor?) Sera te iqas dewam dike? (Ba arn ne kadar sryor?) a ser te bi hebn ser derbas dibe? (Bann ars ar kesici ile geiyor mu?) Ber ku sera te dest p bike tu bi xwe dihis? (Ba ars balamadan nce hissediyor musun? Wexta ku ser te die tu ji roniy ji deng aciz dib? (Ba ars olduunda k ve sesten rahatsz oluyor musun?) Wexta ku ser te die hsir/rondik ji avn te tn? (Ba ars olduunda gznden ya geliyor mu?) Wexta ku ser te die avn te sor dibin? (Ba ars olduunda gznde kzarklk oluyor mu?) Wexta ku ser te die poz/bvila/difina te diherike? (Ba ars olduunda burun aknts oluyor mu?) Wexta ku ser te die mahd te dixele tu vedir? (Ban ardnda bulant-kusma oluyor mu?) Di xew de ser te die? (Uykudayken ban aryor mu?) Ser te btir bi ev yan bi roj die? (Baars daha ok gndz m yaksa gece mi oluyor?) Wexta ku tu ji hinekan yan j ji titek aciz dib ser te die? (Birine ya da bir eye kzdnda ban aryor mu?) Di malbata we de kesn ku ser wan die hene? (Ailenizde ba ars olan baka kimse var m?) Ber tu derb li ser te ketiye? (Daha nce kafana darbe yedin mi?) Tu ber emeliyata ser by? (Daha nce bandan ameliyat oldun mu?) Te ber menenjt derbas kiriye? (Daha nce menenjit geirdin mi?) Nexweiyn te yn wek tansiyon, ekir, qelb/dil hene? (Tansiyon, eker, kalp gibi hastalklarn var m?) Dermann ku hertim tu dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Nav wan dermanan tu zan? (lalarn isimlerini biliyor musun?)

Bilin Kayb

Tu bhi dikev? (Baylyor musun?) Tu dixeriq? (Baylyor musun?) Tu bi day dikev? (Sara nbeti geiriyor musun?) Tu ji keng de bi day dikev? (Ne zamandan beri sara nbeti geiriyorsun?) Cara ewiln tu keng ket? (lk defa ne zaman dtn?) Her ji iqas tu dikev? (Ne kadar sklkta nbet geiriyorsun?)

166

Her roj tu dikev? (Her gn nbet geiriyor musun?) Roj/Heft/Meh/Sal end caran tu dikev? (Gnde/Haftada/Ayda/Ylda ka kez nbet geiriyorsun?) Daya te iqas dewam dike? (Sara nbetin ne kadar sryor?) Tu bi ev ya bi roj btir dikev? (Gece mi yoksa gndz m daha ok dyorsun?) Di xew de tu bi day dikev? (Uykudayken sara nbeti geiriyor musun?) Tu bi temam ji ser hi xwe ve di? (Tamamen bilincini kaybediyor musun?) Ber ku tu bikev mahd te dixele/diqelibe? (Dmeden nce bulantn oluyor mu?) Tu vedir? (Kusuyor musun?) Ber ku tu bikev bhneke nexwe t te? (Dmeden nce kt bir koku alyor musun?) Wexta ku tu dikev deng tn te? (Dtnde sesleri duyuyor musun?) Wexta ku tu dikev dest lingn te diperpitin? (Dtnde ellerin ve ayaklarn kaslyor mu?) Ten dest lingn te diperpitin yan can/la te gi diperpite? (Sadece ellerin ve ayaklarn m kaslyor yoksa tm vcudun mu kaslyor?) Wexta ku tu dikev kef ji dev te t? (Dtnde azndan kpk geliyor mu?) Wexta ku tu dikev bhemd xwe tu destmja bik dik? (Dtnde istemeden kk abdestini yapyor musun?) Wexta ku tu dikev tu dev ziman xwe dik? (Dtnde dilini sryor musun?) Tu dev ser ziman xwe yan klekn ziman xwe dik? (Dilinin ucunu mu yoksa yanlarn m sryorsun?) Pit ku tu t ser hi xwe xewa te t? (Ayldktan sonra uykun geliyor mu?) Tu end saetan radikev? (Ka saat uyuyorsun?) Aciz, betilandin bxew dike ku tu bikev? (Stres, yorgunluk ve uykusuzluk nbetini tetikliyor mu?) Wexta ku tu derman xwe nexw tu bi day dikev? (lacn almadnda nbet geiriyor musun?) Di malbata we de kesn ku bi day dikevin hene? (Ailenizde nbet geiren baka kimse var m?) Ber tu derb li ser te ketiye? (Daha nce kafana darbe yedin mi?) Tu ber emeliyata ser by? (Daha nce bandan ameliyat oldun mu?) Te ber menenjt derbas kiriye? (Daha nce menenjit geirdin mi?) Nexweiyn te yn wek tansiyon, ekir, qelb/dil hene? (Tansiyon, eker, kalp gibi hastalklarn var m?) Dermann ku hertim tu dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Nav wan dermanan tu zan? (lalarn isimlerini biliyor musun?) Tu van dermanan her roj dixw? (Bu ilalar her gn alyor musun?)

167

Ba Dnmesi

Ser te gj dibe? (Ban dnyor mu?) Dewxa te dihere? (Ban dnyor mu?) Ji keng de ser te gj dibe? (Ne zamandan beri ban dnyor?) Cara ewiln keng ser te gj b? (lk ne zaman ba dnmesi oldu?) Gjbna ser te iqas dewam dike? (Ba dnmesi ne kadar sryor?) Gjbna ser te ji nikan ve dest p kir? (Ba dnmesi aniden mi balad?) Wexta ku tu radib ser lingan ser te gj dibe? (Ayaa kalktn zaman ban dnyor mu?) Wexta ku ser te gj dibe mahd te dixele/diqelibe? (Ban dnd zaman bulantn oluyor mu?) Wexta ku ser te gj dibe tu xw/xwdan did? (Ban dnd zaman terliyor musun?) Wexta ku ser te gj dibe tirs/xof dikeve ser dil te? (Ban dnd zaman korkuya kaplyor musun?) Wexta ku ser te gj dibe zingin ji guh te t? (Ban dnd zaman kulanda nlama oluyor mu?) Wexta ku ser te gj dibe guh te giran dibe? (Ban dnd zaman iitme kayb oluyor mu?) Wexta ku ser te gj dibe guh te die? (Ban dnd zaman kulanda ar oluyor mu?) Wexta ku ser te gj dibe dil te diavje? (Ban dnd zaman arpntn oluyor mu?) Wexta ku ser te gj dibe bhna te diike? (Ban dnd zaman nefes darl oluyor mu?) Dermann ku hertim tu dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Nav wan dermanan tu zan? (lalarn isimlerini biliyor musun?) Roj end heban tu dixw? (Gnde ka tane alyorsun?)

Grme Bozukluu

Dtina te km b? (Grmende azalma var m?) Dtina te ji nikan ve km b? (Aniden mi grmende azalma oldu?) Tu titan cot cot dibn? (Nesneleri ift gryor musun?) Kjan av te km bye? (Hangi gznde grme azalm?) Ji keng de av te ba nabne? (Ne zamandan beri gzn iyi grmyor?) Tu hertim ba nabn yan carinan ba dibn? (Her zaman m iyi grmyorsun yoksa bazen iyi gryor musun?) Ji nikan ve av te km b? (Aniden mi grmen azald?) avn te diin? (Gzlerinde ar var m?) Nexweiya te ya avan heye? (Gz hastaln var m?) Gatra te heye? (Guatrn var m?)

168

Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu derb li av te ketiye? (Gzne darbe aldn m?) Beravka te heye? (Gzlk kullanyor musun?) Tu y ser textor avan? (Gz doktoruna gittin mi?) Textor avan ji te re i got? (Gz doktoru ne dedi sana?)

Tremor

Dest te diricife/dilerize/diheze? (Elin titriyor mu?) Ser te kil dibe? (Ban sallanyor mu?) Ji keng de dest te diricife/dilerize? (Ne zamandan beri elin titriyor?) Ji nikan ve ricifandin/larizandan dest p kir yan hd hd? (Titreme aniden mi yoksa yava yava m balad?) Wexta ku tu karek dik ricifandin/lerizandin zdetir dibe? (Bir i yaptnda titreme artyor mu?) Wexta ku tu karek nak ricifandin/lerizandin zdetir dibe? (Bir i yapmadnda titreme artyor mu?) Wexta ku tu av vedixw tu av dirijn? (Su itiinde suyu dkyor musun?) Wexta ku tu di xew de b ricifandin/lerizandin dsa dibe? (Uykudayken yine titreme oluyor mu?) Gatra te heye? (Guatrn var m?) Tu emeliyata gatr by? (Guatr ameliyat oldun mu?) Dermann ku hertim tu dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalarn var m?) Nav wan dermanan tu zan? (lalarn isimlerini biliyor musun?)

Uyuma

Dereke te ditevize? (Bir yerinde uyuma var m?) Ku der te ditevize? (Neren uyuuyor?) Dest te ditevize? (Elin uyuuyor mu?) Ji keng de ditevize? (Ne zamandan beri uyuuyor?) Nexweiyn te yn damaran heye? (Damar hastaln var m?) Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tu kar ikan sxikan dik? (rg ileri yapyor musun?) Dermann ku hertim tu dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalarn var m?) Nav wan dermanan tu zan? (lalarn isimlerini biliyor musun?)

Gszlk

Bqewet bi te re dibe? (Gszlk oluyor mu?) Tu ji qudum dikev? (Takatten dyor musun?)

169

Ji keng de bqewet heye? (Ne zamandan beri gszlk mevcut?) Dereke te die? Bir yerin aryor mu?) okn te diin? (Dizlerin aryor mu?) Bqewet ji nikan ve dest p kir? (Gszlk aniden mi balad?) Her ku die bqewet zdetir dibe? (Zamanla gszlk artyor mu?) Wexta ku tu por xwe eh dik tu diwest/dibetil? (Salarn taradnda yoruluyor musun?) Wexta ku tu radihj misneke av tu diwest? (Bir ibrik su kaldrdnda yoruluyor musun?) Wexta ku tu hildiki tu ji hal de dikev? (Yoku ktnda takatten dyor musun?) Wexta ku tu radib ser xwe tu ji qudum dikev? (Ayaa kalktnda gszlk oluyor mu?) Tit cot cot tn ber av te? (Nesneleri ift olarak gryor musun?) Wexta ku tu xwarinek dadiqurtne bi te zor t? (Yemei yutarken zorlanyor musun?) Wexta ku tu bqewet dimn dereke te die? (Gszlk olduunda ar oluuyor mu?) Di malbata we de kesek din bi v kayet heye? (Ailenizde bu ikayetleri olan baka kimse var m?)

KISA SEMPTOM TARAMA

Ser te die? (Ban aryor mu?) Ji keng de ser te die? (Ne zamandan beri ban aryor?) Her roj ser te die? (Her gn ban aryor mu?) a ser te iqas dewam dike? (Ba ars ne kadar sryor?) Tu btir bi kjan dest xwe kar dik? (Daha ok hangi elinle i yapyorsun?) Dtina te km bye? (Grmenizde azalma var m?) Dtina te ji nikan ve km bye? (Grmen birdenbire mi azald?) Tu titan cot cot dibn? (Nesneleri ift gryor musun?) Tu ji keng ve titan cot cot dibn? (Ne zamandan beri eyleri ift gryorsun? Kjan av te km bye? (Hangi gznde grme azalm?) Ji keng de av te ba nabne? (Ne zamandan beri gzn iyi grmyor?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?) Tu her roj van dermanan dixw? (Bu ilalar her gn kullanyor musun?) Tu roj end heban dixw? (Gnde ka tane kullanyorsun?)

170

Wexta ku tu dime bi te zor t? (Yrrken zorluk ekiyor musun?) Ber tu derb li ser te ketiye? (Daha nce kafana darbe yedin mi?) Tu ber emeliyata ser by? (Daha nce bandan ameliyat oldun mu?) Ser te gj dibe? (Ban dnyor mu?) Ji keng de ser te gj dibe? (Ne zamandan beri ban dnyor?) Wexta ku ser te gj dibe zingin ji guh te t? (Ban dnd zaman kulanda nlama oluyor mu?) Dest te diricife/dilerize? (Ellerin titriyor mu?) Ji keng de dest te diricife/dilerize? (Ne zamandan beri elin titriyor?) Gavn te bik bne? (Admlarn klm m?) Tu titan ji br dik? (Unutkanlk var m?) Tu z diwest/dibetil? (abuk yoruluyor musun?) Tu ji qudm dikev? (Takattan dyor musun?) Tu bqewet dimn? (Gszlk oluyor mu?) Can te p dibe? (Uyuukluk oluyor mu?) Tu bi day dikev? (Nbet (sara nbeti) geiriyor musun?) Te ber menenjt derbas kiriye? (Daha nce menenjit geirdin mi?) Tu bhi dikev? (Baylyor musun?) Tu dixeriq? (Baylyor musun?) Tu ji keng de bi day dikev? (Ne zamandan beri nbet geiriyorsun?) Cara ewiln tu keng ket? (lk defa ne zaman dtn?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin baka bir ey var m?)

NROLOJK MUAYENE
KRANYAL SNRLERN MUAYENES Olfaktor Sinir
Ev bhna i ye? (Bu ne kokusudur?) Niha bhna i t te? (u anda ne kokusu alyorsun?)

Optik Sinir

Grme Keskinlii Tu dest min dibn? (Elimi gryor musun?) Ev end til ne? (Bu ka parmaktr?) Tu kar v nivs bixwn? (Bu yazy okuyabilir misin?) Li vir i dinivse? (Burada ne yazyor?) Grme Alan Niha li av min binre av xwe neleqne. (imdi gzme bak ve gzlerini kprdatma.)

171

Ez tiliya xwe hd hd nzk av te bikim. (Parmam yava yava gzne yaklatracam.) Te keng tiliya min dt ji min re bje. (Parmam grdnde bana syle.)

Oklomotor, Troklear ve Abdusens Sinirleri

Li jor li aliy rast binre. (Yukarya saa bak.) Li jor li aliy ep binre. (Yukarya sola bak.) Li jr li aliy rast binre. (Aaya saa bak.) Li jr li aliy ep binre. (Aaya sola bak.) Tu titek du tit dibn? (Bir eyi iki ey olarak gryor musun?) Li tiliya min binre. (Parmama bak.) NOT: Krte'de "aa" ve "yukar" yer zarflar azlara gre eitlilik gsterir. aa: jr, xwar yukar: jor, ban, qiyame, diyar

Trigeminal Sinir

Dev xwe veke. (Azn a.) Diran xwe bieciqne. (Dilerini sk.) Bifkne. (Islk al.)

Fasial Sinir

Herdu avn xwe hik bigire veke. (Her iki gzn skca kapat ve a.) Herdu biryn xwe rake deyne. (Her iki kan kaldr ve indir.) Dirann xwe bieciqne deve xwe veke. (Dilerini sk ve azn a.)

Odituvar Sinir

Ez niha hdka bipeyivim, ku deng min hat te ji min re bje. (imdi yavaa konuacam, sesim geldiinde bana syle) Niha deng min t te? (u anda sesim geliyor mu?) Min got i? (Ne dedim?) Deng saet t te? (Saatin sesini duyuyor musun?) Li ser v xz bimee. (Bu izginin zerinde yr.)

Glossofaringeal Sinir

Dev xwe veke bje 'aaa'. (Azn a ve 'aaa" de.) Tifa/Xweziya xwe daqurtne. (Tkr yut.)

Vagus ve Aksesuvar Sinir

Ez dest xwe deynim ser ena te tu j li v al binre. (Elimi enenin zerine koyacam sen de bu tarafa bak.)

172

NOT: Krte'de "bakmak" fiilinin iki yaygn kullanl biimi vardr. Nrn: min nr (baktm), ez dinrim (bakyorum), binre (bak) Mze kirin: min mze kir (baktm), ez mze dikim (bakyorum), mze ke (bak)

Hipoglossal Sinir

Ziman xwe derxe. (Dilini kar.) Ziman xwe bi jr de daxe. (Dilini aa indir.) Ziman xwe bi jor de rake. (Dilini yukar kaldr.)

DUYU MUAYENES Yzeyel Duyu

Ez niha derziy hdika bidim la te. (imdi yavaa inei vcuduna dedireceim.) Tu p dihise? (Hissediyor musun?) Tu bi tiliya min dihise? (Parmam hissediyor musun?) Ev sar e yan germ e? (Bu scak m yoksa souk mu?) Kjan germtir e? (Hangisi daha scak?) Kjan sartir e? (Hangisi daha souk?)

Derin Duyu

Cih ku ez dest bidim ku bie ji min re bje. (Dokunduum yer arrsa bana syle.) Ev der di? (Buras acyor mu?) Niha avn xwe bigire tiliyn te bi kjan al de ne bje? (imdi gzlerini kapat ve parmaklarnn hangi ynde olduunu syle.) Dest te niha li jr e yan li jor e? (Elin u anda aada m yoksa yukarda m?)

Vibrasyon Duyusu

Ez vya deynim ser hestiy te. (Bunu -diyapazon gsterilerek- kemiinin stne koyacam.) Tu bi lerizandina w dihise? (Titreimini hissediyor musun?) Tu bi ricifandina w dihise? (Titreimini hissediyor musun?)

Bas ve Ar Duyusu

Ev der die? (Buras aryor mu?) Ku der te die? (Neren aryor?)

173

Barognozi

Kjan ji van girantir e? (Bunlardan hangisi daha ar?)

Topognozi

Ez niha dest ku der te didim? (u anda nerene dokunuyorum?)

HAREKET SSTEMNN MUAYENES Kas Gc

Dest xwe ber bi xwe de bikine. (Elini kendine doru ek.) Dest xwe ber bi min de bidahfne. (Elini bana doru it.) Ling xwe ber bi xwe de bikine. (Ayan kendine doru ek.) Ling xwe ber bi min de bidahfne. (Ayan bana doru it.)

Kas Tonusu

Tu titek neke. (Sen bir ey yapma.) Xwe serbest/rehet berde. (Kendini serbest/rahat brak.)

Serebellar Sistem Muayenesi

Tiliya xwe ewil bibe ser poz xwe, dawiy bne ser tiliya min. (Parman nce burnuna dokundur sonra da benim parmama.) Niha j avn xwe bigire dsa wusa bike. (imdi de gzlerini kapat ve yine yle yap.) Tu kar dest xwe wusa bik? (Elini u ekilde yapabilir misin? Diyadokokinezi hareketleri gsterilerek bu soru sorulur) Rabe ser xwe. (Ayaa kalk.) Herdu lingn xwe bne ba hev avn xwe bigire. (Her iki ayan yan yana getir ve gzlerini kapat.) Ez te dahf bidim tu j nekeve. (Seni iteceim, dmeyesin.) Li ser v xz end gavan bimee. (Bu izgi zerinde birka adm yr.)

BLN MUAYENES
av xwe veke. (Gzn a.) Tu deng min dibihse? (Sesimi duyuyor musun?) Nav te i ye? (Adn nedir?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu niha li ku y? (imdi neredesin?) Tu niha li mal y? (imdi evde misin?) ro i ye? (Bugn gnlerden ne?) Em di kjan meh de ne? (Hangi aydayz?) Em di kjan mewsm de ne? (Hangi mevsimdeyiz?)

174

Ev k ye? (Bu kimdir? Bir tand gsterilerek.) Nav w i ye? (Onun ad nedir? Gsterilen kii erkek ise.) Nav w i ye? (Onun ad nedir? Gsterilen kii kadn ise.)

ETMSZLER N STANDARDZE MN MENTAL TEST (SMMT-E) Oryantasyon

Em di kjan sal de ne? (Hangi yl iindeyiz?) NOT: Yal eitimsiz Krt kadnlarnn byk ksm hangi ylda olduklarn bilmez. Bu bilisel bir yetersizlik deildir. Em di kjan mewsim/demsal de ne? (Hangi mevsimdeyiz?) Niha zivistan e, bihar e, havn e yan payz e? (u anda k m, bahar m, yaz m yoksa sonbahar m?) Em di kjan meh/heyv de ne? (Hangi aydayz?) ro i ye? (Bugn nedir?) Duem e, arem e yan n ye? (Bugn pazartesi mi, aramba m yoksa cuma m?) Niha kjan dahn roj ye? (imdi gnn hangi ndr?) Niha wext kjan nimj ye? (imdi hangi namaz vaktidir?) Niha sibeh e, nvro ye, esir e, var/mxrib e yan ea ye? (imdi sabah m, le mi, ikindi mi, akam m yoksa yats vakti midir?) Niha tu li kjan welat y? (imdi hangi lkedesin?) Niha tu li Tirk y yan li Sr/ran/Iraq y? (imdi Trkiye'de misin yoksa Suriye/ran/Irak'ta misin?) Niha tu li kjan bajar y? (imdi hangi ehirdesin?) Niha tu li kjan semt/tax/mihell y? (imdi hangi semtte/mahalledesin?) Niha tu li kjan avahiy ye? (imdi hangi binadasn?) Ev der mala te ye yan nexwexane ye? (Buras evin mi yoksa hastane mi?) Niha em li qat endan in? (imdi kanc kattayz?)

Kayt Hafzas

Niha ez nav s titan ji te re bjim. (imdi sana eyin ismini syleyeceim.) Pit min got tu ji li d/pey min bje. (Ben syledikten sonra sen de syle.) Mase, bazin, kiras. (Masa, bilezik, elbise.)

Dikkat ve Hesap Yapma

Tu kar rojan bijmr? (Gnleri sayabilir misin?) Pit sem kjan roj t? (Saldan sonra hangi gn gelir?)

175

Ber niy kjan roj t? (Cumadan nce hangi gn gelir?)

Hatrlama

S titn ku bska/kliya din min ji te re gotin i bn? (Biraz nce sana sylediim eyin neydi?)

Lisan

a) Ev i ye? (Bu nedir?) Nav vya i ye? (Bunun ad nedir?) b) Ez titeki ji te re bjim. (Sana bir ey syleyeceim.) Tu j li d/pey min bje. (Sen de benden sonra syle.) "Ez er na naxwazim" ("Evet ve hayr istemiyorum.") c) Niha ez titek bixwazim ku tu bik. (imdi yapman istediim bir ey var.) "Kaxeza/Kaxeta ser mas bi dest xwe y rast rahj, bi herdu dest xwe bike duqat dsa deyne ser mas" ("Masadaki kad sa elinle al, iki elinle ikiye katla ve tekrar masaya brak") d) Niha li ry min binre. (imdi yzme bak.) Min i kir tu j bik. (Ne yaparsam aynsn yap.) e) Li ser mala xwe titek bje. (Evin hakknda bir ey syle.) f) Niha ez titek p te bikim. (imdi sana bir ey gstereceim.) Tu j weke w xz bike. (Sen de aynsn iz.)

176

PEDYATR
TANIMLAYICI BLGLER
Hn bi xr hatine. (Ho gelmisiniz.) Hn awa ne? (Naslsnz?) Nav te i ye? (Adn ne?) Nav kurik/lawik i ye? (-Erkek- ocuun ad nedir?) Nav keik/qzik i ye? (-Kz- ocuun ad nedir?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Zarok end roj/meh/sal ye? (ocuk ka gnlk/aylk/yl yandadr?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?) Hn end kes li mal dimnin? (Ka kii evde kalyorsunuz?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Zarok li ku by? (ocuk nerede dodu?) end zarokn we hene? (Ka tane ocuunuz var?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Zarok die mekteb? (ocuk okula gidiyor mu?) Die sala endan? (Kanc snfa gidiyor?) NOT: Krte'de "zarok, zar, gede, tifal, swlek, seb" kelimelerinin hepsi "ocuk" anlamndadr. Bu kitapta en yaygn kullanlan "zarok" kelimesini tercih ettik.

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alkariya we bikim? (Size nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) i kayeta zarok heye? (ocuun ne ikayeti var?) ro ji bo i we zarok aniye vir? (Bugn niin ocuu buraya getirdiniz?) Ez awa karim al we bikim? (Size nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji iy zarok aciz ? (ocuun nesinden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Her pirr tu ji iy zarok aciz ? (ocuun en ok nesinden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din i kayeta zarok heye? (ocuun baka ne ikayeti var?) Wek din? (Baka?)

177

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi zorok re heye? (ocuun eker hastal var m?) Nexweiya dil/qelb bi zarok re heye? (ocuun kalp hastal var m?) Nexweiya gurikan bi zarok re heye? (ocuun bbrek hastal var m?) Nexweiya piik bi zarok re heye? (ocuun akcier hastal var m?) Zarok qet emeliyat bye? (ocuk hi ameliyat oldu mu?) Zarok emeliyata i bye? (ocuk ne ameliyat oldu?) Dermann ku zarok hertim dixwe hene? (ocuun srekli kulland ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon/a zirav heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon/verem hastas olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

ZGEM Doum ncesi Dnem

end zarokn we hene? (Ka tane ocuunuz var?) Ev zarok we y endan e? (Bu sizin kanc ocuunuzdur?) Ber ku tu biheml bimn nexweiyn te hebn? (Gebe kalmadan nce herhangi bir hastaln var myd?) Wexta ku tu biheml b te tu nexwe derbas kir? (Gebeyken hastalk geirdin mi?) Wexta ku tu biheml b te sorik/tetanoz derbas kiriye? (Gebeyken kzamk/tetanoz geirdin mi?) Wexta ku tu biheml b tu qet li nexwexaney razay? (Gebeyken hi hastaneye yatrldn m?) Wexta ku tu biheml b te tu derman dixwarin? (Gebeyken ila kullandn m?) Te kjan derman dixwarin? (Hangi ilalar kullnyordun?) Te derman end rojan/hefteyan/mehan xwarin? (Bu ilalar ka gn/hafta/ay kullandn?) Wexta ku tu biheml b te qet flmn xwe kiandin? (Gebeyken hi filmlerini ektirdin mi?) Wexta ku tu biheml b te qet qeze derbas kir? (Gebe kaldnda kaza geirdin mi?)

178

Wexta ku tu biheml b te ixare dikiand? (Gebeyken sigara kullanyor muydun?) Te end rojan/hefteyan/mehan ixare dikiandin? (Ka gn/hafta/ay sigara iiyordun?) Te roj end ixare dikiandin? (Gnde ka sigara iiyordun?)

Doum yks

Zarok di wext xwe de b? (ocuk vaktinde mi dnyaya geldi?) Zarok ber wext xwe yan pit wext b? (ocuk vaktinden nce mi yoksa sonra m dnyaya geldi?) Zaroka te li mal yan li nexwexaney b? (ocuun evde mi yoksan hastanede mi dodu?) K tu welidand? (Kim seni dourttu?) Zarok bi hemd xwe b yan bi emeliyat b? (ocuk spontan m dodu yoksa ameliyatla m?) ima bi emeliyat b? (Neden ameliyat ile dourdunuz?) Ewil ser derket yan dereke din? (nce ba m kt yoksa baka bir yeri mi?) Welidandina w end saetan dewam kir? (Doumu ka saat srd?) Di wext welidandin de tu derman dan te? (Doum srasnda sana ila verdiler mi?) Di wext welidandin de tu mesele derketib? (Doum srasnda herhangi bir sorun yaanm myd?)

Doum Sonras yk YENDOAN

Pit ku b bi i wext dest bi gir kir? (Doduktan ne kadar sre sonra alamaya balad?) Giriy w/w bi dengek zef b yan xurt b? (Alamas zayf bir sesle miydi yoksa gl bir sesle miydi?) Wexta ku nuh b ry w/w sp bb? (Yeni doduunda yz soluk muydu?) Wexta ku nuh b hewcey kuwz kirib? (Yeni doduunda kvze ihtiyac olmu muydu?) Wexta ku nuh b di pnc deqeyn ewiln de tu mesele derket? (Doduktan sonraki ilk be dakikada herhangi bir sorun kt m?) Wexta ku nuh b di roja ewiln de tu mesele derket? (Doduktan sonraki ilk gn herhangi bir sorun kt m?) Roja ewiln destmja bik/mezin kir? (lk gn kk/byk abdestini yapt m?) Wexta ku nuh b di hefteya ewiln de tu mesele derket? (Doduktan sonraki ilk haftada herhangi bir sorun kt m?)

179

Wexta ku nuh b di meha ewiln de tu mesele derket? (Doduktan sonraki ilk ayda herhangi bir sorun kt m?) Di meha ewiln de zerik b? (lk ayda sarlk oldu mu?) Roja endan zerik dest p kir? (Kanc gnde sarlk balad?) Zerik end rojan dewam kir? (Sarlk ka gn devam etti?) Zerika w/w jixweber derbas b yan we ew bir ser textor? (Sarl kendiliinden mi dzeldi yoksa onu doktora gtrdnz m?) Roja ewil r xwe xwe dimijand? (lk gn emmesi iyi miydi?) Di meha ewiln de qet hewale derbas kir? (lk ay hi havale geirdi mi?) end caran hewale derbas kir? (Ka kere havale geirdi?) Taya w/w dib? (Atei oluyor muydu?) Navika w/w keng ket? (Gbei ne zaman dt?) Ji navika w/w xwn dihat? (Gbeinden kan geliyor muydu?) Ji navika w/w nm/av dihat? (Gbeinden aknt/su geliyor muydu?) Wexta ku nuh b end klo b? (Yeni doduunda ka kiloydu?) Wexta ku nuh b qama w/w end santm b? (Yeni doduunda boyu ka santimdi?) NOT: Krte'de zamirler tamlamalarda oblik halde kullanlrlar. nc tekil kii zamiri olan "ew" eril olarak kullanldnda "w", diil olarak kullanldnda "w" haline dnmektedir. bav w: onun (erkek) babas bav w: onun (kz) babas Bu yzden cmlelerde her iki cinsiyete gre de kullanlmtr. Bav w/w end sal ye? (Babas ka yandadr?)

BESLENME

Pit ku b bi end saetan te r xwe day? (Doduktan ka saat sonra ona st verdin?) Te roj end caran r xwe day? (Gnde ka kere ona st verdin?) Te heya i wext r xwe day? (Ne zamana kadar ona st verdin?) Te ima r xwe nediday? (Neden ona stn vermiyordun?) Te ji dvla r xwe i diday? (Kendi stn yerine ona ne veriyordun?) Te r lekan/mangeyan day? (nek st verdin mi ona?) Te i wext dest bi xwarinn din kir? (Ne zaman dier besinlere baladn?) Te keng dest bi xwarina bi kev kir? (Ne zaman kakla yemek vermeye baladn?) Te roj end caran mama diday? (Gnde ka kere ona mama veriyordun?) Te di ber re tu derman vtamnan diday? (Beraber vitamin ilalar da veriyor muydun?) Heta i wext te ew derman diday? (Ne zamana kadar o ilalar veriyordun?) Pit xwarin pirr vediriiya? (Yemekten sonra ok kusuyor muydu?)

180

Ji kjan xwarinan hez dike? (Hangi yemekleri seviyor?) Ji kjan xwarinan hez nake? (Hangi yemekleri sevmiyor?) Ji keng de xwe bi xwe xwarin dixwe? (Ne zamandan beri kendi kendine yemek yiyor?) Z ji ser xwarin radibe? (Yemekten abuk kalkyor mu?) Hn bi zor xwarin didin? (Ona zorla yemek veriyor musunuz?)

BYME VE GELME
Wexta ku yek/du/pnc/deh sal b end klo b? (Bir/iki/be/on yandayken ka kiloydu?) Niha end klo ye? (u anda ka kilodur?) Wexta ku yek/du/pnc sal b qama w/w end santm b? (Bir/iki/be/on yandayken boyu ka santimdi? Niha qama w/w end santm e? (u anda boyu ka santimdir?) Wexta ku yrk/du/pnc/deh sal b ji zarokn din qelewtir b yan zeftir b? (Bir/iki/be/on yandayken dier ocuklardan daha m zayf yoksa daha m imand?) Cara ewiln i wext karb bi ser xwe bigirta? (lk ne zaman ban tutabildi?) Cara ewiln i wext xwe ji ser dev zvirand? (lk ne zaman yz st pozisyondan dnebildi?) Cara ewiln i wext bi tena ser xwe rnit? (lk ne zaman desteksiz oturdu?) Cara ewiln i wext bi arpka meiya? (lk ne zaman emekledi?) Cara ewiln i wext meiya? (lk ne zaman yrd?) Cara ewiln i wext peyv ji dev w/w derket? (lk ne zaman azndan bir kelime kt?) i wext elim/hnb benik sola xwe girbide? (Ayakkabsn balamay ne zaman rendi?) Ji i wext de kare ciln/ekn/kincn xwe ji xwe bike li xwe ke? (Ne zamandan beri elbiselerini kendi giyip karabiliyor?) Wexta ku mza w/w t ji we re dibje? (drar geldiinde size sylyor mu?) Zane bi xwe here tuwalet? (Kendi bana tuvalete gitmeyi biliyor mu?) Ji keng de zane bi xwe here tuvalet? (Ne zamandan beri kendi bana tuvalete gitmeyi biliyor?) Bi ev nivnn xwe il dike? (Geceleyin yatan slatyor mu?) Die mekteb/dibistan? (Okula gidiyor mu?) Die sala endan? (Kanc snfa gisiyor?) Rewa w/w ya li mekteb awa ye? (Okuldaki durumu nasl?) Ew hevaln xwe li hev dikin? (Arkadalar ile anlayor mu?) Tiliya xwe dimije? (Parman emiyor mu?) Ax dixwe? (Toprak yiyor mu?)

181

GERD HASTALIKLAR
Ber i nexwei derbas kirine? (Daha nce ne tr hastalklar geirdi?) Sorik derxistine? (Kzamk geirdi mi?) Nkutok/xur derbas kiriye? (Kzamkk/suiei geirdi mi?) Bi zerik ketiye? (Sarlk geirdi mi?) Zde bi emel diket? (ok ishal oluyor muydu?) Bront/astim p re dib? (Bronit/astm oluyor muydu?) Ber qet emeliyat bye? (Daha nce ameliyat olmu mu?) Emeliyata i bye? (Ne ameliyat olmu?) Li ku emeliyat bye? (Nerede ameliyat olmu?) Ber qeze derbas kiriye? (Daha nce kaza geirmi mi?) Keng qeze derbas kiriye? (Ne zaman kaza geirdi?) Dereke w/w seqet ma? (Bir sakatlk kald m?) Ji derek ketiye? (Bir yerden dm m?) Dermann ku hertim dixw heye? (Srekli kulland ila var m?) i dermanan dixwe? (Hangi ilalar kullanyor?) Ji keng de van dermanan dixw? (Ne zamandan beri bu ilalar kullanyor?) Dermann ku niha dixwe heye? (u anda kulland ilalar var m?) Hewaley derbas dike? (Havale geiriyor mu?) Her ji iqas dikeve? (Ne kadar zamanda bir dyor?)

AILAR
We aiyn w/w yn heta niha gi l xistine? (imdiye kadar btn alarn yaptrdnz m?) Cara ewiln we keng a l xistine? (lk ne zaman a yaptrdnz?) Cara dawn we keng a l xistine? (En son ne zaman a yaptrdnz?) Aiyn w/w yn ku we l nexistine hene? (Yaptrmadnz alar var m?) Qarneya w/w ya aiyan niha li cem te ye? (A karnesi u anda yannda m?)

ALERJ
Alerjiya w/w ji dermanan heye? (lalara alerjisi var m?) Alerjiya w/w ji kjan dermanan heye? (Hangi ilalara alerjisi var?) Alerjiya w/w ji xwarinan heye? (Besinlere alerjisi var m?) Alerjiya w/w ji kjan xwarinan heye? (Hangi besinlere alerjisi var?) Alerjiya w/w ji titek din heye? (Baka eylere alerjisi var m?) Di malbata we de kesek ku alerji w/w ji dermanan/xwarinan/titek heye heye? (Ailenizde ilalara/besinlere/baka eyleri alerjisi olan var m?)

SOYGEM
Diya w/w end sal ye? (Annesi ka yandadr?) Bav w/w end sal ye? (Babas ka yandadr?) 182

Tu end sal ye? (Ka yandasn?) Nexweiyn giran yn diya/bav w/w hene? (Annesinin/Babasnn ciddi hastalklar var m?) Diya w/w bav w/w merivn hev tn? (Annesi ve babas arasnda akrabalk var m?) Diya w/w bav w/w iy hev tn? (Annesi ve babas arasnda akrabalk derecesi nedir?) end birayn w/w hene? (Ka erkek kardei var?) end xwikn/xwehn w/w hene? (Ka kzkardei var?) Zarokn we bi dor end sal ne? (ocuklarnz srasyla ka yandadr?) Zarokn we yn din nexweiyn giran derbas kirine? (Dier ocuklarnz ciddi hastalk geirdiler mi?) Zarokn we yn ku mirine hene? (len ocuklarnz var m?) Zarokn we yn mir end sal/meh/roj mirine? (len ocuklarnz ka yanda/aylkken/gnlkken ldler?) Zarokn we yn mir ji ber i mirine? (len ocuklarnzn lm sebebi neydi?) Zarokn ku ji ber te ne hene? (Dk yaptn m?) Di malbata we de zarok ku seqet bne hene? (Ailenizde sakat doan ocuklar oldu mu?)

SOSYAL DURUM
Diya w/w ye mekteb/dibistan? (Annesi okula gitmi mi?) Bav w/w ye mekteb? (Babas okula gitmi mi?) Heta sala endan? (Kanc snfa kadar?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Diya w/w i kar dike? (Annesi ne i yapyor?) Bav w/w i kar dike? (Babas ne i yapyor?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?) Mal a we ye? (Ev sizin mi?) Mala we end ode ye? (Eviniz ka odal?) Hn end heb di mal de dimnin? (Ka kii evde yayorsunuz?) Hn k k di mal de dimnin? (Evde kimler kalyor?)

KISA SEMPTOM TARAMA

Qirika w/w die? (Boaz aryor mu?) Ser w/w die? (Ba aryor mu?) Nm/Av/lthab ji guh w/w t? (Kulandan aknt/iltihap/su geliyor mu?) Poz w/w xwn dibe? (Burnunda kan geliyor mu?) Kuxuka w/w heye? (ksr var m?) Wexta ku bhn distne deng j t? (Nefes aldnda ses geliyor mu?) Wexta ku bhn distne dike xzexz? (Solunumu hltl m?)

183

Bhna w/w diike? (Nefesi daralyor mu?) Xewa w awa ye? (Uykusu nasl?) Di xew de bhna w diike? (Uykudayken nefesi daralyor mu?) Poz w/w pirr dixetime? (Burun tkankl ok oluyor mu?) Xwarin dixwe? (Yemek yiyor mu?) Veriya w/w heye? (Kusmas oluyor mu?) Nava w/w dihere? (shali oluyor mu?) Emel w/w heye? (shali var m?) Qebizbn p re dibe? (Kabzl oluyor mu?) Zik/Nava w/w die? (Karn ars oluyor mu?) Wexta ku destmja xwe ya bik dike diewite? (Kk abdestini yaparken yanyor mu?) Reng destmja bik sor dibe? (Kk abdesti krmz geliyor mu?) Lvn w/w n dibin? (Dudaklarnda morarma oluyor mu?) Taya w/w dibe? (Atei oluyor mu?) Van rojan kloyn w/w km bne? (Bugnlerde kilolar azalm m?) Heta niha qet hewale derbas kiriye? (Bugne kadar hi havale geirdi mi?) Ax dixwe? (Toprak yiyor mu?) Zik w/w dinepixe? (Karnda ime oluyor mu?) end sal dest bi me kir? (Ka yanda yrmeye balad?) end sal dest bi peyv kir? (Ka yanda konumaya balad?) end sal bi tena ser xwe karb biya tuwalet? (Ka yanda kendi bana tuvalete gidebildi?) Can xwe dixurne? (Kants var m?) av w/w diewite? (Gznde yanma var m?) Guh w/w giran dibe? (itme zorluu oluyor mu?) Poz w/w diherike? (Burun aknts var m?) Bhneke nexwe ji dev w/w t? (Azndan kt koku geliyor mu?) Xwn ji ber dirann w/w t? (Dilerinde kanama oluyor mu?) Birn di dev w/w de dibin? (Aznda yaralar oluuyor mu?) Ji ser hi xwe die? (Baylmalar oluyor mu?) Heta niha qet xerikiye? (Bugne kadar hi bayld m?) Snga w/w die? (Gs aryor mu?) Astima w/w heye? (Astm var m?) Ji destmja mezin xwn t? (Byk abdestinden kan geliyor mu?) Di destmja mezin de zro/zr heye? (Byk abdestinde kurt/solucan var m?) Bi ev av ji dev w/w t? (Geceleyin azndan su geliyor mu?) Pirr derdikeve destmja bik? (Sk sk idrara kyor mu?) Ketiye kincan? (Adetleri balam m?) Ji keng de ketiye kincan? (Adetleri ne zamandan beri balam?) Wexta ku dikeve kincan can w die? (Adet srasnda ar oluyor mu?)

184

PSKYATR
PSKYATRK YK
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) her mezin end sal ye? (En by ka yanda?) her bik end sal ye? (En k ka yanda?) end xwik birayn te hene? (Ka kz ve erkek kardein var?) Tu y/ya endan ? (Sen kancsn?) D bav te sax in? (Anne-baban yayor mu?) D bav te i kar dikin? (Anne-baban ne i yapyorlar?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Heta sala endan? (Kanc snfa kadar gittin?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Tu niha li ku dij? (imdi nerede yayorsun?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerede?) Tu li mal bi k re dimn? (Evde kiminle yayorsun?) Tu ber y pskiyatriy? (Daha nce psikiyatriye gittin mi?) Tu bi dil xwe hatiye yan bi xwestina hinekan tu hatiye vir? (Kendi isteinle mi yoksa bakalarnn istei ile mi buraya geldin?) Kes bi te re hatiye? (Seninle beraber kimse geldi mi?)

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alikariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neyden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neyden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

185

MDK HASTALIIN YKS

Ev kayeta te ji keng de heye? (Bu ikayetin ne zamandan beri var?) Ev kayeta te awa dest p kir? (Bu ikayetin nasl balad?) Tu ima niha hat ser textor? (Neden imdi doktora geldin?) Ji ber v nexweiy kar te xera b? (Bu hastalk nedeniyle iinde bozulma oldu mu?) Tu kar mal kar bik? (Ev ii yapabiliyor musun?) Tu ji bo v ikayeta xwe tu y ser textor? (Bu ikayetin iin daha nce doktora gittin mi? Derman dan te? (Sana ila verdiler mi?) Tu nav dermanan zan? (lalarn isimlerini biliyor musun?) Tu ji keng de van dermanan dixw? (Bu ilalar ne zamandan beri kullanyorsun?) Tu bi van dermanan ba by? (Bu ilalarla iyiletin mi?)

GEM HASTALIK YKS Psikiyatrik Hastalk yks

Tu ber y ser textor pskiyatriy? (Daha nce psikiyatriste gittin mi?) ima tu y? (Neden gittin?) Dsa ji ber van kayetan tu y? (Yine bu ikayetlerle mi gittin?) Derman dan te? (Sana ila verdiler mi?) i derman dan te? (Ne ila verdiler sana?) Te dermann xwe xwarin? (lalarn kullandn m?) Te dermann xwe end rojan/heftan/mehan/salan xwarin? (lalarn ka gn/hafta/ay/yl kullandn?) Te ima dev ji dermann xwe berda? (lalarn neden braktn?) Ji keng de tu derman xwe naxw? (lalarn ne zamandr kullanmyor sun?) Tu hna derman xwe dixw? (lalarn hala kullanyor musun?) Tu bi wan dermanan ba b? (lalarla iyi oldun mu?) Tu ber li klnk razandin? (Seni klinie yatrdlar m?) end caran tu razandin? (Seni ka kere yatrdlar?) end rojan tu razandin? (Seni ka gn yatrdlar?)

Tbbi Hastalk yks

Nexweiya te ya dil/qelb heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya te ya ekir heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya te ya gatr heye? (Guatr hastaln var m?) Tu derb li ser te ketine? (Bana darbe aldn m?) Tu qet bi day ket? (Sara hastaln var m?)

186

Tu qet dikev? (Hi dyor musun?) Te ber qeze derbas kiriye? (Daha nce kaza geirdin mi?) Tu ber emeliyat bye? (Daha nce ameliyat olmu musun?) Tu ima emeliyat b? (Neden ameliyat oldun?) Nexweiyn te yn wek din hene? (Baka hastaln var m?) Tu ber razandin? (Daha nce yatrldn m?) ima tu razandin? (Niye yatrldn?) Di zarokatiy de te menenjt derbas kiriye? (ocukken menenjit geirdin mi?)

Madde Kullanm yks

Tu ixarey dikin? (Sigara kullanyor musun?) Tu roj end heban dikin? (Gnde ka tane iiyorsun?) Ji keng de dikin? (Ne zamandan beri iiyorsun?) Tu alkol vedixw? (Alkol iiyor musun?) Tu ji keng de alkol vedixw? (Ne zamandan beri alkol iiyorsun?) Tu roj iqas alkol vedxw? (Gnde ne kadar alkol kullanyorsun?) Cara dawn te keng alkol vexwar? (En son ne zaman alkol itin?) Tu baliy/tner/esrar/eron/kokan dikin? (Bali/Tiner/Esrar/Eroin/Ko kain kullanyor musun? Tu ji keng de baliy/tner/esrar/eron/kokan dikin? (Ne zamandan beri bali/tiner/esrar/eroin/kokain kullanyorsun?) Tu her ji iqas baliy/tner/esrar/eron/kokan dikin? (Ne kadar sk lkta bali/tiner/esrar/eroin/kokain kullanyorsun?) Te cara dawn keng bal/tner/esrar/eron/kokan kiand? (En son ne zaman bali/tiner/esrar/eroin/kokain kullandn?)

SOYGEM
Bav/Diya te sax e? (Baban/Annen yayor mu?) Bav/Diya te i kar dike? (Baban/Annen ne i yapyor?) Nexweiyn bav/diya te hene? (Babann/Annenin hastalklar var m?) Bav/Diya te ji i rehmet? (Baban/Annen hangi sebeple ld?) end birayn/xwikn te hene? (Ka erkek/kz kardein var?) Birayn/Xwikn te i kar dikin?(Erkek/Kz kardelerin ne i yapyorlar?) Nexweiyn birayn/xwikn te hene? (Erkek/Kz kardelerinin hastalklar var m?) Tu nexweiyn pskiyatrk di malbata we de hene? (Ailenizde psikiyatrik hastalk var m?) i nexweiyn wan n pskiyatrk hene? (Ne tr psikiyatrik rahatszlklar var?)

187

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastas olan var m?) Di malbata we de nexweiyn prek hene? (Ailenizde jinekolojik hastal olan var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?) Nexweiyn wan n wek din hene? (Baka hastalklar var m?)

ZGEM Prenatal ve Perinatal yk

Wexta ku tu di zik d de b tu nexweiya diya te heb? (Anne karnndayken annenin herhangi bir hastal var myd? Wexta ku tu di zik d de b diya te tu derman dixwar? (Anne karnndayken annen herhangi bir ila kullanyor muydu? Wexta ku tu di zik d de b diya te alkol/ixare vedixwar? (Anne karnndayken annen alkol/sigara kullanyor muydu? Tu li mal b yan li nexwexaney? (Evde mi dodun yoksa hastanede mi?)

ocukluk yks

Te r d mijiyaye? (Anne st emdin mi?) Te end mehan/salan r d mijiyaye? (Ka ay/yl anne st emdin?) Te end sal dest bi me kir? (Ka yanda yrmeye baladn?) Te end sali dest bi peyv kir? (Ka yanda konumaya baladn?) Te bi ev bin xwe il dikir? (Geceleyin altn slatr mydn?) Heta end sal te bi ev bin xwe il dikir? (Ka yana kadar geceleyin altn slatyordun?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Tu ima ney mekteb? (Okula niye gitmedin?) Di zaroktiy de navbera te hevaln te awa b? (ocukken arkadalarn ile aran nasld?) We pirr bi hev din? (ok kavga ediyor muydunuz?)

Yetikinlik yks
Meslek yks Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (u anda ne ite alyorsun?) Tu ji keng de v kar dik? (Ne zamandr bu ii yapyorsun?) Te ber i kar dikir? (Daha nce ne i yapyordun?)

188

Evlilik ve liki yks Tu zewic y? (Evli misin?) Di navbera te mr/jina te de tu mesele heye? (Senin ve kocan/karn arasnda bir sorun var m?) Tu mr/jina xwe li hev dikin? (Sen ve kocan/karn anlaabiliyor musun?) Tu bi dil xwe zewic? (Kendi isteinle mi evlendin?) Askerlik yks Tu y eskeriy? (Askerlik yaptn m?) ima tu negirtin eskeriy? (Seni niye askere almadlar?) Te end mehan esker kir? (Ka ay askerlik yaptn?) Li eskeriy tu qet andin psikiyatriy? (Askerdeyken seni hi psikiyatriye gnderdiler mi?) ima tu andin? (Seni niye gnderdiler?) Li eskeriy tu qet dan displn? (Askerdeyken seni hi disipline verdiler mi?) Li eskeriy tu qet andin "hava deiimi"? (Askerdeyken seni hi hava deiimine gnderdiler mi? Eitim yks Tu qet y mekteb? (Okula hi gittin mi?) Heta sala endan tu y mekteb? (Kanc snfa kadar gittin?) Tu ima ney mekteb? (Neden okula gitmedin?) Yaam Koullar Hn end heb di mal de dimnin? (Ka kii evde kalyorsunuz?) Tu k di mal de dimnin? (Kimlerle kalyorsun?) Mala we end ode ye? (Eviniz ka odal?) Odeya te bi xwe heye? (Kendine ait odan var m?) Tu k di eyn odey de radizn? (Kiminle ayn odada yatyorsun?) K mala we xwed dike? (Evin geimini kim salyor?) Rewa we ya abor awa ye? (Ekonomik durumunuz nasl?) Yasal yk Tu qet ketiye heps? (Hi hapse girdin mi?) Tu ji ber i ketiye heps? (Neden hapse girdin?) Tu end caran ketiye heps? (Ka defa hapse girdin?) Tu end mehan/salan di heps de ma? (Ka ay/yl hapiste kaldn?) Cinsel yk Tu end sal ketiye kincan? (Ka yanda adet grmeye baladn?) Tu end sal zewic? (Ka yanda evlendin?) Tu heta niha bi kesek re raketiye? (imdiye kadar kimse ile birlikte oldun mu?) Tu heftey end caran radikev? (Haftada ka defa birlikte oluyorsun?) Kes heta niha dest avtiye te? (Bugne kadar hi tacize uradn m?)

189

Ryalar Tu xewnan dibn? (Rya gryor musun?) Tu xewnn neba dibn? (Kt ryalar gryor musun?) Di xewna xwe de tu i dibn? (Ryanda neler gryorsun?)

RUHSAL DURUM MUAYENES

Oryantasyon
Niha tu li ku y? (u an neredesin?) Ji keng de tu li vir ? (Ne zamandan beri buradasn?) Em di kjan meh de ne? (Hangi aydayz?) ro end meh ye? (Bugn ayn ka?) ro ji rojan i ye? (Bugn gnlerden ne?) Niha kjan dahn e? (u anda hangi ndeyiz?) Ev k ye? (Bu kimdir? Bir tand gsterilerek.) Ev te ye? (Bu neyin oluyor? Bir tand gsterilerek.)

Bellek

Tit ku ez bjim bi d min de bje. (Sylediklerimi benden sonra tekrarla.) Bent, der, kiras. (Sakz, kap, elbise.) Te v sibeh i xwar? (Bu sabah ne yedin?) Wexta ku tu pnc sal b mala we li ku b? (Be yandayken eviniz neredeydi?) end sal ber tu zewic? (Ka yl nce evlendin?)

Konsantrasyon ve Dikkat

Ji sed pnc bi pnc tu kar dakev? (Yzden geriye beer beer sayabilir misin?) Li ser v masey binre. av xwe bigire tit ser masey bijmre. (Masann zerine bak. Gzlerini kapat ve masann stndekileri say.) av xwe bigire. Reng dwr i ye? (Gzlerini kapat. Duvar ne renk?) S titn ku min bstika/kliya din ji te re gotin i bn? (Biraz nce sana sylediim ey neydi?)

Bilgi Birikimi ve Zeka

Diyarbekir/Mrdn/ mezin e yan Farqn/Qoser/ mezin e? (Diyarbakr/Mardin/ mi byk yoksa Silvan/Kzltepe/ mi?) Serok belediya Diyarbekir/Mrdn k ye? (Diyarbakr/Mardin Belediye Bakan kimdir?) Ji kjan partiy ye? (Hangi partidendir?) Ev i reng e? (Bu ne renk?) Tu kar tiliyn min bijmr? (Parmaklarm sayabilir misin?)

190

Soyut Dnce

"Giya di bin kevir de namne." Mirov ji bo i v dibje? ("Ot tan altnda kalmaz" szn ne iin syleriz?) "Ecel bizin t nan ivn dixwe" Mirov ji bo i v dibje? ("Keinin eceli geldiinde obann ekmeini yer" szn ne iin syleriz?)

Yarglama

Tu cuzdanek li erd bibn tu y i bik? (Yerde bir czdan bulsan ne yaparsn?) Du zarok li derve li hev xin tu y i bik? (Darda iki ocuk kavga etse ne yaparsn?) NOT: Eitimsiz hastalarn bilisel fonksiyonlarnn deerlendirilmesi nroloji blmnde "Eitimsizler in Standardize Mini Mental Test" ksmnda ayrntl olarak incelenmitir.

gr

Tu ima li vir ? (Neden buradasn?) Nexweiya te heye? (Hastaln var m?) Nexweiya te ya pskiyatriy heye? (Psikiyatrik hastaln var m?)

Alglama

Wexta ku tu ten dimn ji derve de deng tn te? (Yalnz kaldnda dardan ses geliyor mu?) Di hundir ser te de deng dibin? (Kafann iinden ses duyuyor musun?) Ji te re i dibjin? (Sana ne sylyorlar?) Li ser te dipeyivin? (Senin hakknda konuuyorlar m?) Titn ku kesn din nabnin tu dibn? (Bakalarnn grmedii eyleri gryor musun?) Tu i dibn? (Ne gryorsun?) Bi te re dipeyivin? (Seninle konuuyorlar m?) Li ber mirk/neynik tu xwe awa dibn? (Aynada kendini nasl gryorsun?) Carinan tu bi xwe xerb t? (Bazen kendini yabanc gibi hissediyor musun?) Carinan derdora te bi te xerb t? (Bazen evren sana yabanc gibi geliyor mu?)

Duygulanm ve Duygudurum

Tu niha xwe awa dibn? Kfxwe, bmahd, jihalket, bico, bare (u anda kendini nasl hissediyorsun? Keyifli, keyifsiz, tkenmi, cokulu, aresiz Tu van rojan xwe awa dibn? Kfxwe, bmahd, jihalket, bico, bare (Son gnlerde kendini nasl hissediyorsun? Keyifli, keyifsiz, tkenmi, cokulu, aresiz

191

Dnce erii
Hezeyanlar Tu carinan ji nsanan ditirs? (Bazen insanlardan korkuyor musun?) Tu ima ji nsanan ditirs? (Neden insanlardan korkuyorsun?) Kes ku xerabiy bi te bike heye? (Sana zarar vermek isteyenler var m?) ima dixwazin xerabiy bi te bikin? (Sana neden zarar vermek istiyorlar?) Tu carinan xwe weke yek pirr mezin/zengn/jhat dibn? (Bazen kendini ok byk/zengin/becerikli biri olarak gryor musun?) Tu carinan zan b kesn din i difikirin? (Bazen dier insanlarn ne dndn bildiin oluyor mu?) Tu carinan p dihise ku kesn din zanin b tu i difikir? (Bazen dier insanlarn senin ne dndn bildikleri oluyor mu?) Carinan televzyon li ser te titek dibje? (Bazen televizyon senin hakknda konuuyor mu?) Obsesyonlar/Kompulsiyonlar Tit ku tu naxwaz ku were hi te tn hi te? (stemediin eyler aklna geliyor mu?) Tu ji wan aciz dib? (Onlardan rahatsz oluyor musun?) Ji bo ku neyn hi te tu i dik? (Aklna gelmemesi iin ne yapyorsun?) Tu dest xwe roj end caran dio? (Elini gnde ka kere ykyorsun?) Ku tu dest xwe neo w i bibe? (Elini ykamasan ne olacak?) Ku tu dest xwe dio aciziya te derbas dibe? (Elini ykadnda skntn geiyor mu?) Tu hertit dijmr? (Hereyi sayyor musun?) Wexta ku derek belawela be tu aciz dib? (Bir yer dank olduunda rahatsz oluyor musun?) Tu roj end caran mal did ser hev? (Gnde ka kez evi toparlyorsun?) Pit ku tu tp/der digir tu dibj gelo min girt yan negirt? (Tp/Kapy kapattktan sonra acaba kapattm m kapatmadm m diye dnyor musun?) Tu end caran li tp/der dinr b ka te girtiye yan na? (Tp/Kapy kapatp kapatmadna ka defa bakyorsun?) Suisid Dncesi Tu difikir ku tu xwe bikuj? (Kendini ldrmeyi dnyor musun?) Tu ima dixwaz xwe bikuj? (Kendini neden ldrmek istiyorsun?) Ji keng de tu difikir ku tu xwe bikuj? (Ne zamandan beri kendini ldrmeyi dnyorsun?) Tu y awa xwe bikuj? (Kendini nasl ldrmeyi dnyorsun?) Homisidal Dnceler Tu difikir ku tu hinekan bikuj? (Birilerini ldrmeyi dnyor musun?) Tu dixwaz k bikuj? (Kimi ldrmek istiyorsun?)

192

Tu ima dixwaz w/w/wan bikuj? (Neden onu(eril)/onu(dii)/onlar ldrmek istiyorsun?) Tu ji keng de dixwaz w/w/wan bikuj? (Ne zamandan beri onu(eril)/onu(dii)/onlar ldrmek istiyorsun?) Tu y awa w/w/wan bikuj? (Onu(eril)/Onu(dii)/Onlar nasl ldreceksin?) Fobiler Tu ji titek ku nsann din j natirsin ditirs? (Dier insanlarn korkmad bir eyden korkuyor musun?) Tu ji i ditirs? (Neyden korkuyorsun?) Tu ji keng de j ditirs? (Ne zamandan beri ondan korkuyorsun?) Tu ji heywanan ditirs? (Hayvanlardan korkuyor musun?) Tu ji siwarhatina li otobus, texs trn ditirs? (Otobs, taksi ve trene binmekten korkuyor musun?) Tirsa te awa dest p kir? (Korkun nasl balad?)

KISA SEMPTOM TARAMA

Ser te die? (Ban aryor mu?) Tu z hrs dib? (abuk sinirleniyor musun?) Ser te gj dibe? (Ban dnyor mu?) Dewxa te die? (Ban dnyor mu?) Tu titan z ji br dik? (Unutkanlk var m?) Z dil te dimne? (Alnganlk var m?) Snga te die? (Gs ars var m?) Tu li derve/cih vekir ditirs? (Darda/ak alanlarda korkuyor musun?) Tu dibj "ez bimirim ji xwe re xelas bibim"? ("lsem de kurtulsam" diyor musun?) Dest te dilerize/diricife? (Elin titriyor mu?) Xwarina te km bye? (Yemen azalm m?) Tu z di xew re di? (abuk uyuyabiliyor musun?) Tu z digir? (abuk alyor musun?) Carinan ji nikan ve tirs/xof dikeve ser dil te? (Bazen birdenbire korktuun oluyor mu?) Tu bi ten diwr derkev derve? (Yalnz bana dar kmaya korkuyor musun?) Dil te carinan ji nikan ve davje? (Bazen arpntn oluyor mu?) Mahd te dixele? (Bulantn oluyor mu?) Tu carinan dibj "nsann din gi li min dinrin"? (Bazen "btn insanlar bana bakyor" diyor musun?)

193

Tu ji titek ku nsann din j natirsin ditirs? (Dier insanlarn korkmad bir eyden korkuyor musun?) Tu ji siwarhatina li otobus, texs trn ditirs? (Otobs, taksi ve trene binmekten korkuyor musun?) Bhna te diike? (Nefesin daralyor mu?) Tu carinan dibj "Ez xwe bikujim"? (Bazen "kendimi ldreceim" diyor musun?) Tu difikir ku tu xwe bikuj? (Kendini ldrmeyi dnyor musun?) Tu ima dixwaz xwe bikuj? (Kendini neden ldrmek istiyorsun?) Tu difikir ku tu hinekan bikuj? (Birilerini ldrmeyi dnyor musun?) Tu dixwaz k bikuj? (Kimi ldrmek istiyorsun?) Can te p dibe? (Vcudunda uyuma oluyor mu?) Wexta ku nsann din li te dinrin tu aciz dib? (nsanlar sana baktnda rahatsz oluyor musun?) Tu sibeh z ji xew radib? (Sabah erken uyanyor musun?) Li ba nsann din tu z aciz dib? (Dier insanlarn yannda sklyor musun?) Tu zde bi nsanan re dixeyid? (Dier insanlara ok kzyor musun?) Bi te re tirsa ku w titek neba b ser te heye? (Bana kt bir ey gelecekmi korkusu var m?) Carinan dibe ku tu nikar li cih xwe bisekin? (Bazen yerinde duramadn oluyor mu?) Bi te nexweiyeke te y pirr giran heye? (Sence ok ar bir hastaln var m?) Carinan kes ji te re dibje tu pirr dipeyiv? (Kimse bazen sana ok konuuyorsun diyor mu?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin bir ey var m?)

194

ROLOJ
ROLOJK YK
TANIMLAYICI BLGLER
Tu bi xr hat. (Ho geldin.) Tu awa y? (Naslsn?) Nav te i ye? (Adn ne?) Tu end sal y? (Ka yandasn?) Tu li ku by? (Nerede dodun?) Tu zewic y? (Evli misin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) end xwik birayn te hene? (Ka kz ve erkek kardein var?) D bav te sax in? (Anne-baban yayor mu?) D bav te i kar dikin? (Anne-baban ne i yapyorlar?) Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) Heta sala endan tu uy mekteb? (Kanc snfa kadar okula gittin?) Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) Tu niha li ku dij? (imdi nerede yayorsun?) Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?) Tu k li mal dimnin? (Evde kiminle yayorsun?) Tu ber y rolojiy? (Daha nce rolojiye gitmi misin?)

TEMEL YAKINMALAR
Ez awa karim alkariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?)

195

TIBB YK Kiisel yk
Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) Nexweiya dil/qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ber y ser textor rolojiy? (Daha nce roloji doktoruna gittin mi?) Kes xwn daye te? (Kimse sana kan verdi mi?) Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Kjan derman in? (Hangi ilalardr?)

Aile yks

Di malbata we de nexweiya ekir/qelb/gurikan/tansiyon heye? (Ailenizde eker/kalp/bbrek/tansiyon hastal olan var m?) Di malbata we de kesn ku kevir ji gurikn xwe xistine hene? (Ailenizde bbreinden ta dren var m?) Di malbata we de kesn bi qanser hene? (Ailenizde kanser hastas olan var m?) Di malbata we de kesn ku ji ber qanser mirine hene? (Ailenizde kanserden len var m?) Di malbata we de kesn ku emeliyat bne hene? (Ailenizde ameliyat geiren kimse var m?) Emeliyata i bne? (Ne ameliyat geirdiler?)

SSTEMK BULGULAR Ate

Taya/Agir/Qizilmeya te dibe? (Atein oluyor mu?) Ji keng de taya te dibe? (Ne zamandan beri atein oluyor?) Wexta ku taya te dibe tu kar karek bik? (Atein olduunda bir i yapabiliyor musun?) Wexta ku taya te dibe tu dileriz/diricif? (Atein olduunda titremen de oluyor mu?) Saln/Mehn ber j taya te dib? (Daha nceki yllarda/aylarda da atein oluyor muydu?)

196

Kilo Kayb

Van rojn/hefteyn/saln daw te klo dane? (Son gnlerde/haftalarda/yllarda kilo verdin mi?) Te end klo dane? (Ka kilo verdin?)

ARI
Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) Ku der te die? (Neren aryor?) Klekn te diin? (Yan taraflarn aryor mu?) Ji keng de die? (Ne zamandan beri aryor?) a te hertim heye yan carinan derbas dibe? (Arn her zaman m var yoksa bazen geiyor mu?) Te barn giran rahitin? (Ar ykler tadn m?) Te tu derb ji kleka xwe xwariye? (Yan tarafndan darbe yedin mi?) Tu ji cihek bilind ketiye erd? (Yksek bir yerden dtn m?) Wexta ku tu karek giran dik a te pirrtir dibe? (Ar bir i yaptnda arn artyor mu?) a te diavje dereke te y din? (Arn baka bir tarafna yaylyor mu?) Diavje zik/nava te? (Karnna yaylyor mu?) Wexta ku klekn te diin mahd te dixele/diqelibe? (Yan taraflarn ardnda bulantn oluyor mu?) Wexta ku klekn te diin taya te dibe? (Yan taraflarn ardnda atein oluyor mu?) a te dike ku tu li cih xwe nikarib bisekin? (Ar seni yerinde duramaz hale getiriyor mu?) Pit ku tu destmja bik dik a te derbas dibe? (Kk abdestini yaptktan sonra arn geiyor mu?)

GASTRONTESTNAL SEMPTOMLAR
Zik/Nava te diwerime/dinepixe? (Karnn iiyor mu?) Zik/Nava te ji keng de diwerime/dinepixe? (Ne zamandan beri karnn iiyor?) Zik/Nava te die? (Karnn aryor mu?) Ji keng de zik/nava te die? (Karn ars ne zamandan beri var?) Mahd te dixele/diqelibe? (Bulantn oluyor mu?) Mahd te diewite? (Miden yanyor mu?) Tu vedir? (Kusuyor musun?) Tu ji keng de vedir? (Ne zamandan beri kusman var?) Di veriya te de xwn heye? (Kusmuunda kan var m?)

197

MKSYONA LKN SEMPTOMLAR

Tu roj end caran derdikev destmja bik? (Gnde ka kere kk abdeste kyorsun?) Bi ev tu derdikev destmja bik? (Gece kk abdeste kyor musun?) ev end caran? (Gecede ka defa?) Carinan ji nikan ve destmja te ya bik t? (Bazen aniden kk abdestin geliyor mu?) Tu bi ev av/ay/qahw pirr vedixw? (Gece ok su/ay/kahve iiyor musun?) Destmja te ya bik diewite? (Kk abdestini yaparken yanma oluyor mu?) Ev end roj in? (Ka gndr?) Wexta ku tu destmja xwe ya bik dik tu xwe diesirn? (Kk abdestini yaparken knyor musun?) Tu bi ev nivnn xwe il dik? (Geceleyin yatan slatyor musun?) B hemd xwe tu destmja bik dik? (stein dnda idrarn yapyor musun?) Wexta ku tu destmja bik dik carinan disekine/qut dibe? (Kk abdestin srasnda duraksama oluyor mu?) Ji keng de? (Ne zamandan beri?) Pit destmja bik dilop/niqut j tn? (Kk abdestten sonra damlalar geliyor mu?) Pit ku tu destmja bik dik tu hs dike ku hna j t de maye? (Kk abdestini yaptktan sonra da ieride biraz kaldn hissediyor musun?) Destmja te ya bik zelal e yan l ye? (Kk abdestin berrak m yoksa bulank m?) Bhneke nexwe j t? (Kt kokuyor mu?) Destmja te ya bik zirav bye? (Kk abdestin incelmi mi?) Destmja te ya bik dibe weke r? (Kk abdestin st kvamnda oluyor mu?) Xwn ji destmja te ya bik t? (Kk abdestinden kan geliyor mu?) Wexta xwn j t diewite/die? (Kan geldiinde yanyor/aryor mu?)

DER BULGULAR
Ji destmja bik nm/ltihap/gemar t? (Kk abdestten aknt/iltihap/kirlilik geliyor mu?) Tu birn li derdora navrana te heye? (Kasklarnn etrafnda yara var m?) Tu girk li derdora navrana te heye? (Kasklarnn etrafnda kitle/dm var m?) Girk die? (Dm/kitle aryor mu?)

198

CNSEL SORUNLARA LKN SORULAR Erkekte Cinsel Zorluklar

Tu weke hertim dixwaz here ba jina xwe? (Her zaman ki kadar einle birlikte olmak istiyor musun?) Wexta ku tu bi jina xwe re b zilamtiya te sist dibe? (Einle beraber olduunda erkekliinde geveme oluyor mu?) Wexta ku tu bi jina xwe re y ava pit z t? (Einle beraber olduunda abuk boalyor musun?)

Kadnda Cinsel Zorluklar

Tu weke hertim dixwaz here ba mr xwe? (Her zaman ki kadar einle birlikte olmak istiyor musun?) Wexta ku tu bnimj dib destmja te ya bik diewite? (Adet olduunda idrarda yanma oluyor mu?) Wexta ku tu bi mr xwe re b heye? (Einle beraber olduunda ar oluyor mu?)

ERKEKTE NFERTLTE
Tu zewic y? (Evli misin?) Ev end sal in ku tu zewic y? (Ka yldr evlisin?) Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) end zarokn te hene? (Ka ocuun var?) Heftey/Meh end caran tu die ba hevala/heval xwe? (Einle haftada/ayda ka kez birlikte oluyorsun?) Nexweiyn te yn ku te ber derbas kirine kijan in? (Daha nce hangi hastalklar geirdin?) Nexweiyeke te niha heye? (u anda bir hastaln var m?) Tu ber bi a zirav/jana zirav/werem ketiye? (Daha nce ince hastalk/verem geirdin mi?) Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) Tu ber emeliyat by? (Daha nce ameliyat oldun mu?) Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) Tu ji keng de ixarey dikin? (Ne zamandan beri sigara kullanyorsun?) Tu roj end ixareyan dikin? (Gnde ka tane sigara iiyorsun?) Tu alkol vedixw? (Alkol iiyor musun?) Ji keng de tu alkol vedixw? (Ne zamandan beri alkol kullanyorsun?) Tu roj iqas alkol vedixw? (Gnde ne kadar alkol iiyorsun?) Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) Dermann ku tu niha dixw hene? (u anda kullandn ilalar var m?) Tu kjan dermanan dixw? (Hangi ilalar kullanyorsun?)

199

KISA SEMPTOM TARAMA

Klekn te diin? (Yanlarn aryor mu?) a klek diavje zik te rahnn te? (Yan ars karna ve kasklara atyor mu?) Tu pirr derdikev destmja bik? (drara sk kyor musun?) Tu bi ev derdikev destmja bik? (Gece idrara sk kyor musun?) Destmja te ya bik diewite? (drarda yanma oluyor mu?) Xwn ji destmja te ya bik t? (drardan kan geliyor mu?) Bhemd te destmja te ya bik t? (drar karyor musun?) Destmja te ya bik km/zde bye? (drar miktar azalm/oalm m?) Nm ji destmja te ya bik t? (drar yolundan aknt geliyor mu?) Kinc gemar dibin? (Vajinal aknt oluyor mu?) Cara dawi tu kengi ket kincan? (En son ne zaman adete grdn?) Kevir bi te re bbn ber? (Daha nce sende ta olumu muydu?) Ji nikan ve destmja te ya bik t? (Aniden ieme hissi geliyor mu?) Ber ku dest bi destmja bik bik tu hinek disekin? (drara balarken biraz bekliyor musun?) Tu ber emeliyat by? (Daha nce ameliyat oldun mu?) Emeliyata i b? (Ne amaliyatyd?) Tu keng emeliyat b? (Ne zaman ameliyat oldun?) Tu niha tu dermanan dixw? (u anda ila kullanyor musun?) Tu kjan dermanan dixw? (Hangi ilalar kullanyorsun?) Titek din ku tu dixwaz bj heye? (Sylemek istediin baka bir ey var m?) Titek ku tu dixwaz bipirs heye? (Sormak istediin bir ey var m?)

ROGENTAL SSTEM FZK MUAYENES

BBREKLERN MUAYENES Gzlem
Tu dikar ekn/ciln xwe ji xwe bik? (Elbiselerini karabilir misin?)

Palpasyon

Tu dikar li ser pit xwe dirj bik? (Srt st uzanabilir misin?) Wexta min ji te re got hilmeke/bhneke kr bistne. (Sana sylediimde derin bir nefes al.) Bhneke kr bistne. (Derin bir nefes al.)

Perksyon

Niha ez hdka li kleka te xim. (imdi yavaa yan taraflarna vuracam.) Wexta ez wusa dikim die? (Byle yaptmda acyor mu?)

200

DI GENTAL ORGANLARIN MUAYENES PENS

Tu dikar xwe taz bik? (Soyunabilir misin?) Div ez mayene bikim. (Muayene etmem gerekir.) Ev birn ji keng de heye? (Bu yara ne zamandan beri var.) Ev birn diin? (Bu yaralar aryor mu?)

SKROTUM

Wexta ez dest didim die? (Dokunduumda aryor mu?) Ev ji keng de werimiye? (Ne zamandan beri bu ilik var?)

VAJNAL MUAYENE

Ev birn ji keng de hene? (Bu yaralar ne zamandan beri mevcut?) Ev birn diin? (Bu yaralar aryor mu?)

ERKEKLERDE REKTAL MUAYENE

Div ji daw de bi tilkan ez te mayene bikim. (Seni arkadan parmakla muayene etmeliyim.) Tu mayeneya ji daw de qebl dik? (Arkadan muayeneyi kabul ediyor musun?) Musaada te heye? (Msaaden var m?) Tu kar xwe taz bik. (Soyunabilir misin?) Tu kari xwe daql bik. (ne doru eilebilir misin?)

201

D HEKML
TANIMLAYICI BLGLER
D: Tu bi xr hat. (Ho geldin.) H: Di nav xr de b. (Ho bulduk.) Xra Xwed li te be. (Ho bulduk.) Xwed ji te raz be. (Allah raz olsun.) D: Tu awa y? (Naslsn?) H: Ez ba im. (yiyim.) Ez ne ba im. (yi deilim.) Ez qet ne ba im. (Hi iyi deilim.) D: Nav te i ye? (Adn ne?) H: Nav min Rojbn e. (Benim adm Rojbn.) Nav min Evdila ye. (Benim adm Abdullah.) D: Tu end sal y? (Ka yandasn?) H: Ez 49 sal me. (Ben 49 yandaym.) Ez nizanim. (Bilmiyorum.) D: Tu li ku by? (Nerede dodun?) H: Ez li gund bme. (Kyde domuum.) Ez li Mrdn bme. (Mardin'de domuum.) D: Tu zewic y? (Evli misin?) H: Er. Ez zewic me. (Evet. Evliyim.) Na. Ez ne zewic me. (Hayr. Evli deilim.) Ez bi dergst me. (Nianlym.) D: Tu keng zewic y? (Ne zaman evlendin?) H: 22 sal ber. (22 yl nce.) Ez 17 sal bm, zewicm. (17 yanda evlendim.) D: Zarokn te hene? (ocuklarn var m?) H: Er, hene. (Evet, var.) Na, tune ne/nn in. (Hayr, yok.) D: end zarokn te hene? (Ka tane ocuun var?) H: 8 zarokn min hene. (8 ocuum var.)

202

3 ke/qz 4 kurn/lawn min hene. (3 kzm ve 4 olum var.) Keeke/Qzeke min kurek/lawek min heye. (Bir kzm ve bir olum var.) Xulamn te bin, 3 kurn/lawn min hene. (Klen olsunlar, 3 olum var.) D: end xwik birayn te hene? (Ka kz ve erkek kardein var?) H: 3 xwik 2 birayn min hene. (3 kz 2 erkek kardeim var.) Em 4 xwik 3 bira ne. (Biz 4 kz 3 erkek kardeiz.) 2 xwikn min hene, birayn min tune ne. (2 kz kardeim var, erkek kardeim yok.) D: D bav te sax in? (Anne-baban yayor mu?) H: Er, herdu j sax in. (Evet, ikisi de yayor.) Diya min sax e, bav min miriye. (Annem yayor, babam lm.) D bav min herdu j ne rehmet. (Annem ve babam ikisi de lmler.) D: D bav te i kar dikin? (Anne-baban ne i yapyorlar?) H: Bav min heywanan xwed dike, diya min li mal ye. (Babam hayvan besliyor, annem evdedir.) Bav min teqewt bye, diya min ye rehmet. (Babam emekli olmu, annem lm.) Herdu j tu kar nakin. (kisi de almyor.) D: Xwendin nivsa te heye? (Okuma-yazman var m?) H: Na, tune ye. (Hayr, yok.) Ez herfan nas dikim. (Harfleri tanyorum.) Ez bi herfn Ereb zanim. (Arap harflerini biliyorum.) D: Tu y mekteb? (Okula gittin mi?) H: Na, ez neme mekteb. (Hayr, okula gitmemiim.) Er, ez m. (Evet, gitmiim.) D: Heta sala endan tu y mekteb? (Kanc snfa kadar okula gittin?) H: Ez salek me mekteb. (Bir yl okula gitmiim.) Heta sala pncan ez m. (Beinci snfa kadar gitmiim.) D: Tu niha diuxul? (u anda alyor musun?) H: Na, ez li mal me. (Hayr, evdeyim.) Er, ez diuxulim. (Evet, alyorum.) D: Tu niha i kar dik? (imdi ne i yapyorsun?) H: Niha ez karek nakim. (imdi hibir ey yapmyorum.) Ez li nav erdan diuxulim. (Tarlada alyorum.)

203

Ez li febrqeyek diuxulim. (Fabrikada alyorum.) Ez fkiyan difiroim. (Sebze satyorum.) D: Mala we li ku ye? (Eviniz nerededir?) H: Mala me li gund e. (Evimiz kydedir.) Mala me li bajr e. (Evimiz ehirdedir.) Mala me li Farqn ye. (Evimiz Silvan'dadr.) Mala me li taxa jr e. (Evimiz aa mahallededir.) D: Tu k li mal dimnin? (Evde kiminle yayorsun?) H: Ez bi ten me. (Yalnz banaym.) Ez diya xwe, bav xwe, xwik birayn xwe bi hev re dimnin. (Ben, annem, babam, kz ve erkek kardelerimle kalyoruz.) Ez mr/jina xwe zarokn xwe dimnin. (Kocam/Karm ve ocuklarmla beraber yayorum.)

TEMEL YAKINMALAR
D: Ez awa karim alikariya te bikim? (Sana nasl yardmc olabilirim?) i kayeta te heye? (ikayetin nedir?) ro ji bo i tu hatiye vir? (Bugn niin geldin buraya?) Ez awa karim al te bikim? (Sana nasl yardm edebilirim?) Tu ji i aciz ? (Neden ikayetisin?) Tu ji i digazin? (Neden ikayet ediyorsun?) Her pirr tu ji i aciz ? (En ok neyden ikayetisin?) Wek din i kayeta te heye? (Baka ne ikayetin var?) Wek din? (Baka?) H: Diran min die. (Diim aryor.) Taxim dirann min dileqe. (Takm dilerim sallanyor?) Taxim min li pidy min dixe? (Takm dilerim di etlerime vuruyor?) Ez hatim diran xwe rakim. (Diimi ektirmeye geldim?)

TIBBI YK Kiisel yk
D: Nexweiya ekir bi te re heye? (eker hastaln var m?) H: Na, nexweiya ekir bi min re tune ye. (Hayr, eker hastalm yoktur.) Er, ev 8 sal in ekir min heye. (Evet, 8 yldr ekerim var.) D: Nexweiya qelb bi te re heye? (Kalp hastaln var m?) H: Na, nexweiya qelb bi min re tune ye. (Hayr, kalp hastalm yoktur.)

204

Er, ev 5 sal in nexweiya qelb bi min re heye. (Evet, 5 yldr kalp hastalm var.) D: Nexweiya gurikan bi te re heye? (Bbrek hastaln var m?) H: Na, nexweiya gurikan bi min re tune ye. (Hayr, bbrek hastalm yoktur.) Er, ev 12 sal in nexweiya gurikan bi min re heye. (Evet, 8 yldr ekerim var.) D: Tansiyona te bilind dibe? (Tansiyonun ykseliyor mu?) H: Na, tansiyona min bilind nabe. (Hayr, tansiyonum ykselmiyor.) Er, ji z de ye tansiyon bi min re heye. (Evet, oktandr tansiyonum var.) D: Tu ixarey dikin? (Sigara iiyor musun?) H: Na, ez ixarey nakinim. (Hayr, sigara imiyorum.) Er, ez ixarey dikinim. (Evet, sigara iiyorum.) Ev 13 sal in ku ez ixarey dikinim. (13 yldr sigara iiyorum.) Roj 10 ixareyan dikinim. (Gnde 10 sigara iiyorum.) Roj du paktan dikinim. (Gnde iki paket iiyorum.) D: Tu ber y ser kjan textoran? (Daha nce hangi doktorlara gittin?) H: Ez ber neme ser textoran. (Daha nce doktora gitmedim.) Ez me ser textor gurikan. (Bbrek doktoruna gitmiim.) D: Kes xwn daye te? (Kimse sana kan verdi mi?) H: Na, kes xwn nedaye min. (Hayr, kimse bana kan vermedi.) Er, carek xwn dane min. (Evet, bir kere bana kan verdiler.) D: Tu qet emeliyat by? (Hi ameliyat oldun mu?) H: Na, ez qet emeliyat nebme. (Hayr, hi ameliyat olmamm.) Er, ez du caran emeliyat bme. (Evet, iki kere ameliyat oldum.) D: Tu emeliyata i by? (Ne ameliyat oldun?) H: Ez emeliyata apandist bm. (Apandisit ameliyat oldum.) Ez ji avn/gurikn/destn xwe emeliyat bm. (Gzmden/Bbreimden/ Ellerimden ameliyat oldum?) D: Dermann ku tu hertim dixw hene? (Srekli kullandn ilalar var m?) H: Na, tune ne. (Hayr, yoktur.) Er, ez dermann tansiyon/ekir dixwim. (Evet, tansiyon/eker ilalarn kullanyorum.) D: Kjan derman in? (Hangi ilalardr?) H: Ez nav wan nizanim. (simlerini bilmiyorum.) Hebeke n b. (Mavi bir hapt.)

205

D: Tu her roj van dermanan dixw? (Bu ilalar her gn kullanyor musun?) H: Na, wexta ku ez nexwe bim ez dixwim. (Hayr, hastalandmda ilalar kullanyorum.) Er, her roj ez dixwim. (Evet, her gn kullanyorum.) D: Ji keng de tu van dermanan dixw? (Ne zamandr bu ilalar kullanyorsun?) H: Ev b 5 sal ez van dermanan dixwim. (5 yldr bu ilalar kullanyorum.) 10 roj in ez dixwim. (10 gndr kullanyorum.)

DENTAL YK
D: Tu ber qet y ser textor diranan? (Daha nce hi di hekimine gittin mi?) H: Na. Cara ewiln ez tm. (Hayr. lk defa geliyorum.) Er. Gellek caran ez me. (Evet. ok defa gittim.) Ji z de ye ez neme. (oktandr gitmemiim.) Deh sal ber ez bm. (On yl nce gitmitim. ) D: Tu ber ji bo i b ser textor diranan? Daha nce neden di hekimine gittin?) H: Ji bo diran xwe rakim. (Diimi ektirmek iin.) Diran min diiya. (Diim aryordu.) Min taxim da kirin. (Takm yaptrdm.) D: Tu her ji iqas di ser textor diranan? (Hangi sklkta di hekimine bavurusun?) H: Her ji e mehan. (Alt ayda bir.) Sal carek. (Ylda bir defa.) Her ku bie. (Her ardnda.) D: Ber textor diranan titek bi diran kiriye? (Daha nce hibir di hekimi diine bir ilem yapt m?) H: Na. Kes titek bi diran min nekiriye. (Hayr. Kimse diime bir ey yapmam.) Er. Diranek min rakir. (Evet. Bir diimi ekti.) D: i bi diran te kir? (Diine ne yapt?) H: Du dirann min rakirib. (ki diimi ekmiti.) Diranek min dolx kirib. (Bir diime dolgu yapmt.)

206

D: Ji bo diran te anesteziya lokal kirib? (Sana di iin hi lokal anestezi yapld m?) Derziya pkirin li diran te xistib? (Diine uyuturmak iin ine yapt m?) H: Na. Lokal anestez nehat kirin. (Hayr. Lokal anestezi yaplmad.) Er. Ji bo pkirin derz li diran min xistib. (Evet. Uyuturmak iin ine yaplmt.) D: Pit derziy tu mesele derket? (neden sonra herhangi bir sorun kt m?) H: Na. Tu mesele derneket. (Hayr. Bir sorun kmad.) Xweik p neb. Derziyeke din lxist. (yi uyumamt. Bir ine daha yapld.) Alerjiya min ji derziy b. (neye allerjm oldu.) D: Te ber diran xwe kiandiy? (Hi di ektirdin mi?) H: Na. Min qet diran xwe nekiandiye. (Hayr hi diimi ektirmedim.) Er. Min s dirann xwe rakiriye. (Evet. diimi ektirdim.) D: Te qet dirann xwe "dolx" kiriye? (Hi dolgu yaptrdn m?) H: Na. Min dolx nekiriye. (Hayr. Dolgu yaptrmadm.) ar dirann dolx kirine. (Drt diime dolgu yaplm.) D: Te ber qet film dirann xwe kiandiye? (Daha nce hi di rntgeni

NOT: Krtede di kelimesine karlk daha ok dran kelimesi kullanlmakla birlikte, didan kelimesi de kullanlmaktadr.
ektirdin mi?) H: Na. Min qet film nekiandiye. (Hayr. Hi film ektirmedim.) Er. Min carek film dirann xwe kiandib. (Evet. Bir defa di filmimi ektirdim.)

D ARISI SORGULANMASI Arnn Yeri

Dereke te die? (Bir yerin aryor mu?) Ku der te die? (Neren aryor?) Diran te die? (Diin aryor mu?)

207

Arnn Sresi ve Skl

Kjan diran te die? (Hangi diin aryor?) Diran te i wext di? (Diin ne zamanlar aryor?) Ev end roj/hefte/meh/sal in a te heye? (Ka gn/hafta/ay/yldr arn var?) Bi ev wexta ku tu radikev a diran te, te ji xew iyar dike? (Gece uyurken diinin ars seni uykundan uyandryor mu?) Ev end ev in ku te ji xew iyar dike? (Uyandryorsa ka gece seni uyandrd?) Cara daw keng iya? (En son ne zaman ard?) a te hertim heye? (Arn her zaman m var?)

Arnn iddeti

iqas die? (Ne kadar aryor?) Pirr die yan hindik? (ok mu aryor yoksa az m? Tu ji ber debar dik? (Arya dayanabiliyor musun?)

Balang ve Seyri

a te ji nikan ve dest p kir? (Arn birden bire mi balad?) a te hd hd dest p kir? (Arn yava yava m balad?) Her ku die a te zdetir dibe yan kmtir dibe? (Zamanla arn artyor mu azalyor mu?) eke awa ye? (Nasl bir ardr?) eke weke kr l keve ye? (Bak saplanr tarznda bir ar m?) eke weke ewat ye? (Yanma tarznda bir ar m?) eke weke titek t radibe ye? (Batc tarznda bir ar m?)

Ary Artran ve Azaltan Faktrler

Wexta ku i dibe a te zde dibe? (Ne olduunda arn artyor?) Wexta ku i dibe a te km dibe? (Ne olduunda arn azalyor?) Wexta ku awe sar be a te awa ye? (Souk suyla arn nasl oluyor?) Wexta ku awe germ be a te awa ye? (Scak suyla arn nasl oluyor?) Wexta ku tu radikev a te awa ye? (Yattnda arn nasl oluyor?) Ji bo ku a te derbas bibe tu i dik? (Arnn gemesi iin ne yapyorsun? Ji bo a diran xwe te qet derman xwariye? (Di arn iin hi ila kullandn m?) Te kjan derman xwarin? (Hangi ilalar kullandn?) Dermann te qediyan? (laclarn bitti mi?) Dermann te keng qediyan? (lalarnne zaman bitti?) Pit ku te dest bi dermanan kir a diran te km b? (lalar kullanmaya baladktan sonra di arn azald m?) Tu dirann xwe fire dik? (Dilerini fralyor musun?) Tu roj end caran dirann xwe fire dik? (Gnde ka defa dilerini fralyorsun?)

208

SZLK
4. BLM

209

210

KRTE-TRKE SZLK
NOT: 1. Krte isimlerin yanna cinsiyetlerini belirtmek iin "n" nr (eril) ve "m" m (diil) parantez iinde italik olarak gsterilmitir 2. Krte fiillerin ekimlerini gstermek iin mastar halinden sonra nc tekil kii iin emir kipi ve di'li gemi zaman kipi parantez iinde italik olarak gsterilmitir.

aciz: rahatsz, sklm aciz bn: rahatsz olmak, sklmak aciz (m): rahatszlk, sknt al (n): taraf an: ya ap (n): amca av (m): su awir: bak ax (m): toprak azeb (n/m): bekar ba (n): yel, gaz, rzgar bajar (n): ehir balxem (m): balgam ban: yukar bap (m): nezle bar (n): yk bav (n): baba belalk (m): siil belav bn: yaylmak belav kirin: datmak beravk (m): gzlk berdan (berde, berda): brakmak ber: daha nce, nceleri ber ku: -den nce betiln (bibetile, betil): yorulmak bhemd: istemeden bhi: bilinsiz bhi ketin: baylmak

bhn (m): koku, nefes bqewet (m): gszlk btir: daha, daha ok, daha fazla bvil (m): burun bxew (m): uykusuzluk bik: kk bihar (m): ilkbahar biheml: gebe, hamile bihstin (bibihse, bihst): duymak bijjk (m/n): doktor bikarann (bi kar bne, bi kar an): kullanmak bikef: kpkl bilind: yksek bineng (n): koltuk alt bira (n): erkek karde bir: a birn (m): yara, lezyon birna re: ark ban birndar (n/m): yaral bir (n): ka birsk (m): imek, bikok (m): dme bn (bibe, b): olmak C can (n): vcut car: kere, kez carinan: bazen cih (n): yer cot: ift

211

ar: drt ardeh: ondrt arp: emekleme arem (m): aramba av (n): gz awa: nasl el/il: krk en (m): ene end: ka end heb: ka tane ep (n): sol erm (n): deri bn (bibe, b): olmak, domak kirin (ke, kir): yapmak i: ne ima: neden m/p (n): bacak ong (m): diz iqas/iqas: ne kadar ixare (m): sigara ok (n): diz k (n/m): ku n (bie/here, ): gitmek da (m): nbet (epilepsi nbeti) dahfandin (bidahfne, dahfand): itmek dahn (n): n dan (bide, da): vermek dann (deyne/dne, dan): koymak daqurtandin (daqurtne, daqurtand): yutmak daxistin (daxe, daxist): indirmek dayik (m): anne deh: on demsal (m): mevsim deng (n): ses ( deqe(m): dakika

dor (m): civar, etraf derb (m): darbe derbas kirin: gemek derbas be: gemi olsun dereng: ge derketin (derkeve, derket): kmak derman (n): ila derve: dar derxistin (derxe, derxist): karmak derz (m): ine dest (n): el destmj/destav (m): abdest dest p kirin (dest p bike, dest p kir): balamak dev (n): az dewam/dom: devam dewam/dom kirin: devam etmek d (m): anne difin (m): burun dil (n): kalp dilop (m): damla diran (n): di dirj: uzun dirj kirin: uzatmak, uzanmak dsa: yine, tekrar dtin (bibne, dt): grmek du/dudo: iki ducan: gebe duem (m): pazartesi duwanzdeh: oniki dor (m): etraf, evre, sra dr: uzak e/er: evet eciqandin (bieciqne, eciqand): skmak enk (m): dirsek esirn (biesirne, esirand): knmak ev: bu

212

ew: u, o, onlar ewil/ewiln: ilk, birinci

(m): ar a zirav: verem n (bie, iya): armak var (m): akam var: akamleyin

guhertin (biguherne, guhert): deitirmek gund (n): ky gurik (m): bbrek gur: uyuz hatin (were, hat): gelmek havn (m): yaz havn: yazn hebn (hebe, heb): var olmak heft: yedi hefte (m): hafta heft: yetmi hejn (biheje, hejiya): sallanmak hem: hepsi hene: varlar herdu: her iki, her ikisi her: en herro(j): hergn hertim: her zaman hest (n): kemik het: sekiz het: seksen heta: -e kadar heval (m/n): arkada hevalbik/hevalzarok: plasenta hewce: ihtiya heye: var heyv (m): ay herikn (biherike, herik): akmak hezar: bin hezn (biheze, heziya): titremek hd: yava hdka: yavaa hrs bn: kzmak, sinirlenmek hsir (m): gzya hilkin (hilkie, hilkiiya): yukar kmak hinek: baz, bazlar, biri, birileri

F
fatrek (m): dalak fena: gibi fer (m): tek fikirn (bifikire, fikir): dnmek firavn (m): le yemei

G
gav (m): adm gazin (m): ikayet gede (n/m): ocuk gellek: ok gelo: acaba gep (m): lokma germ (m): scak giran: ar giran (m): arlk girk (m): dm gir (n): alama girn (bigir, giriya): alamak girtin (bigire, girt): kapatmak, tutmak, almak gi: hepsi got (n): et gotin (bje, got): sylemek guh (n): kulak guhern (biguhere, guher): deimek, deiim

213

hisn (bihise, hisiya): hissetmek, fark etmek hi (n): bilin, zihin hik: sert hivdeh: onyedi hjdeh: onsekiz hn: hala, daha hundir (n): i, ieri hn: siz

n/in (m): cuma ro: bugn sal: bu sene ev: bu gece jan (m): ar jana zirav: verem jr: aa ji: -den, -dan ji bo i: niin ji ber: -den dolay ji keng de (ji knga de): ne zamandan beri jimartin (bijmre, jimart): saymak jin (m): kadn, kar ji nikan ve: aniden jixweber: kendiliinden, spontan jiyn (bij, jiya): yaamak jiyan: yaam j: de (bala) jor: yukar

kesk (n): yeil ketin (bikeve, ket): dmek kev (n): kak kevir (n): ta kevok (m/n): gvercin kezeba re: karacier kezeba sor: akcier klek (m): yan km: az kmtir: daha az kzik (m): bcek kinc (n): elbise kiras (n): elbise kirin (bike, kir): yapmak, etmek kiandin (bikine, kiand): ekmek k: kim (oblik hal) k: kim kjan: hangi(si) ku: nere ku der: neresi kulmek (m): kala kur/kurik (n): erkek ocuk kutin (bikuje, kut): ldrmek kuxn (bikuxe, kuxiya): ksrmek kuxuk (m): ksrk kr: derin lahd (m): pazar la (n): vcut law/lawik (n): erkek ocuk lerizn (bilerize, leriz): titremek leqn (bileqe, leqiya): kprdamak lv (m): dudak li gor: -e gre ling (n): ayak

kar (n): i karn: yeterlilik yardmc (ngilizce'deki can edeeri) ke/keik (m): kz ocuk kef (m): kpk keng/knga: ne zaman kerntok (m): kkrdak

fiili

mahd (n): mide mde (m): mide mahdxeln (m): bulant

214

mal (m): ev malbat (m): aile malzarok (m): rahim mam (n): amca mayn (bimne, ma): kalmak meh (m): ay mej (n): beyin memik (m): meme menes (m): kepek meriv (n/m): akraba me (m): yry men (bimee, meiya): yrmek met/metik (m): hala mezin: byk mr (n): koca, erkek mze kirin: bakmak mijn (bimije, mijiya): emmek mijandin (bimijne, mijand): emzirmek mijank (m): kirpik mil (n): omuz (baz yrelerde kol) mirin (bimire, mir): lmek mir: l mna: gibi movik (m): eklem m (n): kl na: hayr nav (n): ad, isim, , nav (m): karn, i, orta navber (m): ara, aras neh: dokuz nenk (m): trnak nepixn (binepixe, nepix): imek nerm: yumuak nermijn (binermije, nermij): yumuamak nexwe (n/m): hasta nexwe (m): hastalk nexwe ketin: hastalanmak nexwexane (m): hastane

nm (m): iltihap, aknt nrn (binre, nr): bakmak nz: yakn niha: imdi nikar (m): asbest niqut (m): damla nivn: yatak, yatmak nivs (m): yaz nivsn (binivse, nivs): yazmak nizm: alak, dk nktok (m): kzamkk nn e: yoktur nn in: yokturlar nvro: le nod: doksan nojdar (n/m): doktor nozdeh: ondukuz nuh/n: yeni panzdeh: onbe parz (m): diyet, koruma paq/paqij: temiz pav (m): gece yemei payz (m): sonbahar payz: sonbaharda peyv (m): sz, kelime peyivn (bipeyive, peyiv): konumak p (n): ayak p (m): parmak phisn (p bihise, p hisiya): hissetmek, farknda olmak, duymak pnc: be pnc: elli pncem (m): perembe psr (m): gs, meme pirr: ok pirs (m): soru pirsn (bipirse, pirs): sormak piik (m): akcier pikn (bipike, pikiya): haprmak pit (m): srt

215

pit: -den sonra prek (m): kadn por (n/m): sa poz (n): burun p: uyuuk p bn: uyumak

qam (m): boy qebizbn: kabzlk qehern (biqehere, qeher): sinirlenmek, kzmak qelb (n): kalp qelew: iman qem (m): yara kabuu qet: hi qeze (m): kaza qirik (m): boaz qz/qzik (m): kz ocuk rabn (rabe, rab): kalkmak raketin (rakeve, raket): yatmak rakirin (rake, rakir): kaldrmak rast (n): sa, doru razandin (razne, razand): yatrmak reh (m): damar reng (n): renk re (n): siyah rew (m): durum ricifn (biricife, ricif): titremek roj (m): gn, gne rondik (m): gzya ron (m): k rov/rv (m): barsak roviya zde: apendiks r (n): yz, ehre rnitin (rne, rnit): oturmak

sar: souk (sfat hali) sax: sa, diri sed: yz sept (m): cumartesi ser: st ser (n): ba, kafa serav (n): yz, ehre ser (m): baars sergj (m): badnmesi serme (m): souk (isim hali) s/sis: sem (m): sal szdeh: on sibeh (m): sabah sibeh z: sabah erken sib: yarn simbl (n): byk s: otuz sng (m): gs sol (m): ayakkab sor (n): krmz sorik (m): kzamk sp (n): beyaz st (n): boyun

saet (m): saat sal (m): yl, sene

anzdeh: onalt ekir (n): eker em (m): cumartesi e: alt ewat (m): yanma, yangn ewitn (biewite, ewit): yanmak ev (m): gece ewb (m): grip ewba kan: ku gribi rn: tatl st: altm il: slak iyar: uyank iyar bn: uyanmak kayet (m): ikayet laq (m): apak

216

n (n): mavi, n (m): iz, yas n bn: morarmak r (n): st v (m): akam yemei or: tuzlu utin (bio, ut): ykamak uxuln (biuxule, uxul): almak ta (m): ate, stma tahm (m): tat tat (m): kahvalt taz: plak taz kirin: soymak te: sen (oblik hal) teqn (biteqe, teqiya): patlamak tevzek (m): uyuukluk tevizn (bitevize, teviz): uyumak tevlihev: kark textor (n/m): doktor tif (m): tkrk til (m): parmak tirs (m): korku tirsn (bitirse, tirsiya): korkmak tir: eki tit (n/m): ey t: susam tu: sen, hi tune: yok

xwar: eri xwarbn (m): erilik xwarin (bixwe, xwar): yemek xwe: kendi, kendisi, kendine, xwendin (bixwne, xwend): okumak xwe: gzel xw (m): tuz xw/xwdan (m): ter xwik/xweh (m): kz karde xwn (m): kan yan: ya yanzdeh: onbir yek: bir yekem (m): pazar yn din: tekiler zahf: ok zann (bizane, zan): bilmek zarok (m/n): ocuk zarokt (m): ocukluk zef: zayf zelal: berrak, duru zer (n): sar zerik (m): sarlk zewicn (bizewice, zewic): evlenmek zewic: evli zde: fazla zdetir: daha fazla zik (n): karn, batn zirav (n): safra kesesi, ince zivistan (m): k zivistan: kn ziman (n): dil zingin (m): nlama zuha: kuru zuha bn: kurumak z: abuk

: ve vekirin (veke, vekir): amak vern (vere, veriya): kusmak vir: buras

weke: gibi wek din: baka xurt: gl

217

TRKE-KRTE SZLK
A
abdest: destmj, destav acaba: gelo a: bir amak: vekirin ad: nav adm: gav ar: giran arlk: giran az: dev alama: gir alamak: girn ar: , jan armak: n aile: malbat akcier: piik, kezeba sor akmak: herikn akraba: meriv akam: var akamleyin: var akam yemei: v alak: nizm aln: en alt: e altm: st amca: ap, mam ameliyat: emeliyat ani: ji nikan ve anne: dayik, d apendiks: roviya zde ara: navber arkada: heval asbest: nikar, axa sp aa: jr, xwar ate: ta, qizilme, sacir ay: heyv, meh ayak: ling, p ayakkab: sol, ekal, plav az: hindik

baba: bav bacak: m, p barsak: rov, rv bakmak: nrn, mze kirin balgam: balxem balon: nepox ba: ser baars: ser ba dnmesi: sergj baka: wek din balamak: destpkirin baylmak: bhi ketin, xeriqn, xewirn bazen: carinan baz: hin, hinek bekar: azeb berrak: zelal be: pnc beyaz: sp beyin: mej brakmak: berdan, hitin byk: simbl bilin: hi bilinalt: binhi bilinsiz: bhi bilmek: zann bin: hezar bir: yek boaz: qirik boy: qam boyun: st bbrek: gurik bcek: kzik byle: wusa, wulo, wan, wer, werkno, ho, wel bu: ev bu gece: ev bugn: ro

218

bulank: l bulant: mahdxeln buras: vir, ev der buraya: vir, v der burada: li vir, li v der buradan: ji vir, ji v der bu sene: sal burun: poz, bvil, difin byk: mezin, gir bymek: mezinbn C cuma: n, n cumartesi: em, sept abuk: z almak: uxuln, xebitn apak: laq aramba: arem ekmek: kiandin ene: en karmak: derxistin kmak: derketin nlama: zingn plak: taz ift: cot, zo izgi: xz ocuk: zarok, zar, gede, swlek, tifal, seb ocukluk: zarokt ok: pirr, zahf, gellek

deri: erm derin: kr devam: dewam, dom dar: derve dil: ziman dirsek: enk di: diran diyet: parz diz: ok, ong domak: bn doktor: textor, bijjk, nojdar doksan: nod dokuz: neh drt: ar dudak: lv duman: dixan, xumam durum: rew duymak: bihstin dm: girk dmek: ketin dnmek: fikirn, ponijn

dalak: fatrek dakika: deqe damar: reh, damar damla: dilop, niqut darbe: derb day: xal deimek: guhern deitirmek: guhertin

eri: xwar erilik: xwar, xwarbn eklem: movik eki: tir el: dest elbise: kiras, kinc, ek, cil elli: pnc emeklemek: arp emmek: mijn emzirmek: mijandin erkek: mr, zilam erkek ocuk: law, lawik, kur, kurik erkek karde: bira et: got etraf: derdor ev: mal, xan evet: e, er, bel evlenmek: zewicn evli: zewic

219

fazla: zde fakat: l, l bel fel: fel

gaz: ba gebe: biheml, ducan gece: ev geceleyin: bi ev ge: dereng gemek: derbas kirin gemi olsun: derbas be gelmek: hatin gibi: weke, mna, fena gitmek: n gbek: navik gs: sng gre: li gor grmek: dtin gz: av gzlk: beravk gz ya: hsir, rondik grip: ewb gl: xurt gszlk: bqewet gn: roj gne: roj gvercin: kevok gzel: xwe, xweik

her zaman: hertim her yer: herder herkes: herkes hlt: xzexz hi: qet, tu, h hissetmek: hisn knmak: esirn lk: rgerm slak: il k: ron

i/ieri: hundir ine: derz iki: du, dudo ila: derman ilk: ewil, ewiln ilkbahar: bihar iltihap: lthab, nm indirmek: daxistin ishal: emel isim: nav istemek: xwestin i: kar, xebat itmek: dahfandin iyi: ba, iz: n

hafta: hefte hangi(si): kjan haprmak: pikn hasta: nexwe hastalanmak: nexwe ketin hastalk: nexwe hastane: nexwexane hayr: na, nexr hepsi: gi, hem hergn: herroj

kabzlk: qebizbn ka: end ka tane: end heb kahvalt: tat kadn: jin, prek kala: kulmek kaldrmak: rakirin kalkmak: rabn kalmak: man kalp: dil, qelb kalp krizi: dil kan: xwn

220

kapatmak: girtin karacier: kezeb, kezeba re, ceger karn: zik, nav karn ars: zik kark: tevlihev ka: bir kak: kev kanmak: xurn kant: xur kaynbaba: xezr kaynana: xes kaza: qeze kemik: hest kendi: xwe kendiliinden: jixweber kepek: menes kez: car kkrdak: kerntok kl: m kprdamak: leqn krmz: sor krk: el, il k: zivistan kn: zivistan kz: ke, keik, qz, qzik kz karde: xwik, xweh kzamk: sorik kzamkk: nktok kzarklk: sorbn kim: k, k kirpik: mijank koca: mr, peya, zilam koku: bhn, hilm konumak: peyivn, xeberdan, itexiln, qise kirin, or kirin korkmak: tirsn korku: tirs, xof koymak: dann kpk: kef kpkl: bikef kt: neba, nexwe, ne, xerab

ky: gund kulak: guh kullanmak: bikarann kuru: zuha kurumak: zuha bn kusmak: vern ku: k, ivk ku gribi: ewba kan kk: bik

lokma: gep lazm: hewce

mavi: n meme: memik, psr mevsim: demsal, mewsm mide: mahd morarmak: n bn

nasl: awa, ito, ilo, er ne: i neden: ima, ire, ji bo i, seba i nefes: bhn, hilm ne kadar: iqas, iqas nere: ku, ku der nerede: li ku nereden: ji ku ne zaman: keng, knga ne zamandan beri: ji keng de, ji knga de nbet: da

o: ew, w, w okumak: xwendin olmak: bn, bn omuz: mil on: deh

221

onlar: ew, wan oras: wir, ew der oraya: wir, w der orada: li wir, li w der oradan: ji wir, ji w der oturmak: rnitin otuz: s

dem: werm le: nvro le yemei: firavn, navroj n: dahn ksrmek: kuxn ksrk: kuxuk ldrmek: kutin lmek: mirin l: mir nce: ber, ber

parmak: til, p pazar: yekem, lahd, bazar pazartesi: duem perembe: pncem plasenta: hevalzarok, hevalbik, pizan

rahat: rehet rahatsz: aciz rahatszlk: aciz rahm: malzarok renk: reng romatizma: ba rya: xewn

sa: (taraf) rast sakal: rih, r sal: sem sallanmak: hejn, kil bn sar: zer sarlk: zerik saymak: jimartin, hejmartin sekiz: het sen: tu, te sert: hik sertlik: hikbn ses: deng, his, pjn, sewt sevmek: hez kirin scak: germ skmak: eciqandin srt: pit stma: ta sigara: ixare siil: belalk sinirlenmek: hrs bn, qehern sivilce: pizik siyah: re siz: hn, we souk: sar, serme sokak: ke sol: ep sonbahar: payz sonbaharda: payz soru: pirs sormak: pirsn soyunmak: xwe taz kirin, landin sylemek: gotin su: av suiei: xur susam: t st: r

saat: saet sabah: sibeh sa: por safra kesesi: zirav

ehir: bajar, ar eker: ekir ey: tit

222

ikayet: gazin, kayet imdi: niha, a niha imek: birsk ilik: dem imek: werimn, nepixn iman: qelew u: ew

: s, sis st: ser stnde: li ser

taraf: al ta: kevir tat: tahm tatl: rn tek: fer, yek tekrar: dsa, dubare temiz: paq, paqij ter: xw, xwdan teyze: xaltk tkanmak: xetimn trnak: nenk titremek: lerizn, ricifn, hezn toprak: ax tuz: xw tuzlu: or, bixw tkrk: tif

var olmak: hebn ve: verem: a zirav, jana zirav vermek: dan vcut: la, can

uyank: iyar uyanmak: iyar bn uyku: xew uykusuz: bxew uykusuzluk: bxew uyumak: di xew re n, razan uyuuk: p, teviz uyuukluk: tevzek uyumak: p bn, tevizn uyuz: gur uzak: dr uzun: dirj uzanmak: dirj kirin

yabanc: xerb, biyan ya da: yan j, an j yakn: nz, nzk yan: klek yanma: ewat yanmak: ewitn yapmak: kirin, kirin yara: birn, kul yaral: birndar yarn: sib yaam: jn, jiyan yaamak: jiyn yatak: nivn yatrmak: razandin yatmak: razan, raketin, nivn yava: hd yavaa: hdka yaylmak: belav bn yaz: havn yaz: nivs yazn: havn yazmak: nivsn yedi: heft yemek: xwarin yeni: nuh, n yer: cih, c, der

223

yeil: kesk yetmi: heft ykamak: utin yl: sal yine: dsa yirmi: bst yok: tune, nn yorulmak: betiln, westn yukar: jor, ban, qiyame, diyar yumuak: nerm yumuamak: nermijn yutkunmak: daqurtandin yk: bar yksek: bilind ykselmek: bilind bn yrmek: men yry: me yz: r, serav yz: (100) sed

zaman: dem, wext, gav, ax, zeman zayf: zef zayflamak: zef bn zor: zor

224

TIBB KAYNAKA/AVKANIYA TIBB

1. McAninch JW, (ev. Dr. Caner elik) rolojik semptomlar. Tanagho EA, McAninch JW. Genel roloji. Nobel Tp Kitabevi, 1999. 2. Tanagho EA, (ev. Dr. Grkan Kazanc) rojenital sistemin fizik muayenesi. Tanagho EA, McAninch JW. Genel roloji. Nobel Tp Kitabevi, 1999. 3. iek MN, Akyrek C, elik , Haberal A. Kadn Hastalklar ve Doum Bilgisi (2. Bask), Gne Kitabevi, 2006. 4. Salk Bakanl Ana ocuk Sal ve Aile Planlamas Genel Mdrl Doum ncesi Bakm Bilim Kurulu. Doum ncesi Bakm Ynetimi Rehberi. http://www.gaziantepsaglik.gov.tr/dobprotokol.pdf 5. Sadock BJ, Sadock VA. Psikiyatri hastasnn klinik muayenesi. (ev. Dr. idem Aydemir) Klinik Psikiyatri. Gne Kitabevi Ltd. ti., 2005. 6. Drk K. Gz hastalklarnda muayene bulgular ve belirtiler. Muayeneden Tanya. Prof. Dr. sfendiyar Candan (Editr). Antp A., Ankara, 1998. 7. Yorulmaz . Kulak-Burun Boaz. Muayeneden Tanya. Prof. Dr. sfendiyar Candan (Editr). Antp A., Ankara, 1998. 8. elik G, Numanolu N. Solunum sistemi. Muayeneden Tanya. Prof. Dr. sfendiyar Candan (Editr). Antp A., Ankara, 1998. 9. Harman M, Yolbir S. Dermatolojide Tan. D..T.F Dermatoloji A.B.D. Seminer Notlar, 2006. 10. Cin . Pediatrik anamnez. Muayeneden Tanya. Prof. Dr. sfendiyar Candan (Editr). Antp A., Ankara, 1998. 11. Tutar E, Gle S, Candan . Kardinal semptomlar. Muayeneden Tanya. Prof. Dr. sfendiyar Candan (Editr). Antp A., Ankara, 1998. 12. Kutlay , Arasl T. Kas ve iskelet sistemi. Muayeneden Tanya. Prof. Dr. sfendiyar Candan (Editr). Antp A., Ankara, 1998.

225

13.ay F. Meme. Muayeneden Tanya. Prof. Dr. sfendiyar Candan (Editr). Antp A., Ankara, 1998. 14.ay F. Lenf nodu. Muayeneden Tanya. Prof. Dr. sfendiyar Candan (Editr). Antp A., Ankara, 1998. 15.Altay G. Ate. Muayeneden Tanya. Prof. Dr. sfendiyar Candan (Editr). Antp A., Ankara, 1998. 16.Aktulu G. Kanama diyatezli hastann anamnez zellikleri, muayene bulgular, rutin kanama diyatez testleri ve yorumlanmalar. http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/36/3602.pdf 17.Gndodu AS. Hipertiroidi. http://www.ctf.istanbul.edu.tr/stek/pdfs/16/1605asg.pdf 18.nal MT. Akut batnl (karn) hastaya yaklam. http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/ichastaliklari/files/kitaplar/30.pdf 19.Wyngaarden JB, Lloyd HS. Cecil Textbook of Medicine, 18th edition, W.B Saunders Company, Philadelphia, 1988. 20.Ula H. Nrolojik muayene. http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/ichastaliklari/files/kitaplar/68.pdf 21.Aliksanyan V. Tehiste Temel Bilgi "Propedtik". Filiz Kitabevi, stanbul, 1988. 22.Erdine S. Ar Sendromlar ve Tedavisi. Sanovel la San. ve Tic. A.. 2003 23.Bickley LS, Hoekelman RA. Bates Fizik Muayene Rehberi. zst H, Tetikkurt C, Vatansever S, (eviri Editrleri). Nobel Tp Kitabevleri, 2004. 24.Klinik Bilimlere Giri VI, Ankara niversitesi Tp Fakltesi Yaynlar, Antp A., Ankara, 1997.

226

KRTE KAYNAKA/AVKANIYA KURD

1. Bedirxan CA, Lescot R. Krte Dilbilgisi. Doz Basm Yayn, 1991. 2. Bedirxan K. Kolay Krte. Doz Basm Yayn, 1997. 3. Bilbil M, Baran B. Rzimana Kurmanc. Weann Ensttuya Kurd ya Amed, 2008. 4. Farqn Z. Ferhenga Kurd-Tirk. Ensttuya Kurd ya Stenbol, 2005. 5. Farqn Z. Trke-Krte Szlk. stanbul Krt Enstits, 2000. 6. Rizgar B. Uygulamal Krte Dersleri-Dersn Kurdi. Lithosphere Printing Cop., 1993. 7. zol D. Ferhenga Kurd-Tirk, Tirk-Kurd. Weann Deng, 2007.

227