You are on page 1of 291

T.C.

BABAKANLIK DEVLET AR VLER GENEL MDRL Osmanl Arivi Daire Bakanl Yayn Nu: 18

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

ANKARA 1994

Proje Yneticisi smet B NARK Devlet Arivleri Genel Mdr Proje Sorumlular Necati AKTA Necati GLTEPE Devlet Arivleri Devlet Arivleri Genel Mdr Yardmcs Genel Mdr Yardmcs Hazrlayan Dr. Said ZTRK Bilgisayar Dizgi ve Tashih Bayram Al KAYA Yaar YILMAZ Yakup YILDIRIM Sayfa Dzenleme ve Montaj Nizamettin OUZ

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BO OLACAK

SUNU
Kendisinden nce hkm srm Trk- slm devletlerinden devralnan

tarih miras ve gelenee kendi tecrbelerini de ekleyerek yaad dnem ierisinde emsallerine kyasla mkemmel muhasebe sistemini kurmu olan Osmanl Devleti; lke genelinde devlet imknlarnn en ince ayrntlarna varncaya kadar geni envanterlerini kartmtr. Osmanl Devletinin kurmu olduu sistem zerinde tetkiklerde bulunan batl ilim, kltr ve siyaset adamlar da sistemin mkemmellii ile ilgili arpc beyanlarda bulunmulardr. XVII. Yzyln sonlarnda stanbulda bulunmu olan Marsigli; Trkiyede gerek ilemler, gerekse kayt ilerinde mal ynetimde izlenen yollar o kadar gzel ve dzenli ekilde tertiplenmitir ki, Hristiyan lkeler bile kendi lkelerinde farkedilmesi ihtimali olmyan bir ok suistimallerin nlenebilmesine yardmc olacak yntemleri, bunlar inceleyerek elde edebilirler.(*) demektedir. Osmanl mal tekilt bnyesinde istihdam olunan personel, zellikle ktipler, grev ve sorumluluk uuru ierisinde hareket etmek zorunda idiler. Ktiplik meslei iin seilen elemanlarda meslee yatknlklarnn yannda gvenilirlik, drstlk, sr saklama gibi vasflar haiz olmas aranr ve mal tekiltn ekseri yazmalarnda kullanlan ve adna siyakat dediimiz yaz trne vukufiyetlerinin tam olmas istenirdi. Asl itibariyle siyakat; bir yaz tr anlamnn tesinde ilk devirlerde slam devletlerinde muhasebe mesleini ifade etmek iin kullanlmtr. Muhasebe mesleinin slam dnyasnda ortaya kmas ve yaygnlk kazanmas olduka erken dnemlere rastlar. Dolaysyla zaman ierisinde kendine has bir uslp kazanan muhasebeciliin, kulland yaz ve rakamlar da farkl bir stilde gelime gstermitir. Siyakat, Osmanl Devleti dneminde Maliye, Defterhane ve Vakf tekiltnda kullanlm resm bir yazdr. Osmanl Devletinde siyakat yazs ve rakamlar; bilhassa mal idarenin muhtelif brolarnda kullanlmtr. Trk mal idaresinde grev yapan memurlar, drtyzyl boyunca bu yaz ve
(*)

M. BELEN, Trkiye ktisad Tarihi Hakknda Tedkikler, (ev. M.Ziya), stanbul 1931, Devlet Matbaas, s.48.

VI

rakamlar kullanarak almlardr. Ortadoudan Balkanlara, Krmdan Akdenizin gney sahillerine uzanan geni bir corafya zerinde devlete ait her trl gelir ve gider kalemleri hep bu yaz ile kaydedilmitir. Osmanl ariv kaynaklar zerinde aratrma ve inceleme yapanlarn siyakat yazsn bilmeleri ilm bir zarurettir. nk binlerce defter koleksiyonu ve milyonlarca vesikann anlalabilmesi ve yorumlanabilmesi bu yaz trnn okunmas ile mmkndr. Zira, siyakat yaz ve rakamlarn bilmeden, Osmanl Devletinden bize intikal eden zengin ariv malzemesinden yararlanlmas da phesiz snrl olacaktr. Babakanlk Osmanl Arivinde alanlarn, ariv belgelerinin trlerini ve deerlerini doru olarak tantacak, bu belgelerin o devrin brokrasisinde hangi kalemlere ait olduunu gsterecek, bu arada mal konularla ilgili belge ve defterlerde grlen siyakat yazs ve ekillerini okumakta yardmc olacak bir rehber kitaba ihtiya duyduklar bilinmekteydi. te bu ihtiyacn giderilmesine matuf olarak, Babakanlk Osmanl Arivinin deiik fonlarndan, siyakatn muhtelif nanslarn da yanstabilen rnek belgeler seilerek, transkripsiyonlar ile birlikte ilgilenenlerin istifadesine sunulmutur. Siyakat yazsnn tarih geliimi; muhtelif eser, yazma ve ariv dokmanlarndan faydalanlarak hazrlanan siyakat rakamlar ve kk bir szlk ile bu alma zenginletirilmitir. Eserin hazrlanmasnda emei geenlere teekkr eder, ilgililere yararl olmasn dilerim. 4 Mart 1994 smet B NARK Devlet Arivleri Genel Mdr

NDEK LER

Sayfa Nu

SUNU............................................................................................................................................... V NDEK LER.............................................................................................................................. VII G R ................................................................................................................................................... 1 MET NLER .....................................................................................................................................23 S YAKAT RAKAMLARI CETVEL ................................................................................... 247 B BL YOGRAFYA .................................................................................................................... 265 SZLK........................................................................................................................................ 269

bo olacak

G R

bo olacak

G R
nsanlk tarihinde en nemli gelimelerden biri phesiz yaznn icaddr. Yaz; sessiz anlamay salayan bir ara olduu gibi, bilginin iinde bulunan topluma ve ileri kuaklara aktarlarak gemi ile gelecek arasn irtibatlandran nemli bir vasta olma zelliine de sahiptir. Zira, yazlar meneleri, hususiyetleri, mrleri ne olursa olsun hepsi de insanolunun cemiyet ve medeniyet hayatnda hafzas ve mfekkiresi ilerini gren bir takm ekiller ve btn bir insanln beyni mesabesindedir. Toplumlarn meydana getirdikleri hemen hemen btn medeniyetlerde yaz nemli bir konuma sahib olmutur. Btn yazlarn dou sebeblerinin banda; ihtiya maksad, lzum ve zaruret gelir. Hi bir yaznn zarur ve lzumlu bir ihtiyatan domad dnlemez. Ancak ihtiya ve maksadlar gibi lzum ve zaruretler de yerine, zamanna ve kiilere gre deiebilen nisb ve izaf bir zellie sahibtir. Tarihi sre ierisinde pek ok yaz, trl ekil ve karakterlerde vcud bulmu, bunlarn kimisi fonksiyonlarn gnmze kadar muhafaza etmi ve hlen de kullanlmakta, kimisi de geerliliklerini koruyamayarak sadece tarih bir kymet olarak kalmtr. Bu bakmdan yazlar iki grubta ele alabiliriz: 1) ekilleri tamamen veya ksmen bilinen, gnmzde ise kullanlmayan yazlar. Eski Msr Hiyeroglifi, ivi yazs, Eski Fenike yazs, Eti ve Uygur yazlar v.b. bu gruba dahildir. 2) Gnmze kadar geerliliini korumu ve kullanlmakta olan yazlar. in, Latin, Arap yazs gibi1. Arap yazsnn menei hususunda tarihiler muhtelif grler serdetmitir.2 Ancak u bilinmektedir ki, bu yaz slm'n zuhurundan nce de mevcud olup, slm

1 2

Mahmud Bedreddin YAZIR, Medeniyet leminde Yaz ve slm Medeniyetinde Kalem Gzeli, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, II. Bask, Ankara 1981, s. 7, 14, 32. Geni bilgi iin bkz. Corci ZEYDAN, slm Medeniyeti Tarihi I-V, Tercme eden Zeki Megamiz, stanbul 1328, c. 1, s. 227, 228, c. 3, s. 98-102; Mahmud Bedreddin YAZIR, a.g.e., s. 53, 54.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

kabul etmi btn milletlerce asrlarca kullanla gelmitir. Uzun asrlar boyunca eitli milletlerde, muhtelif toplumlarda ve evrelerde ihtiya, sanat gibi mlhazalarla trl ekiller alarak zenginlemitir. Arap yazsna makil, kf ve aklm- sitte tabir edilen sls, nesih, muhakkak, reyhan, tevk, rika stili esas olmutur. Bu umumi esas zerinde muhtelif yaz ekilleri teekkl ederek tekml gstermitir.3 zellikle Osmanl Devletinde dvn ve siykat yaz tr, resm muamele ve kaytlarn ayrlmaz bir paras olmutur. Arap alfabesini bin yl akn kullanm olan Karahanllar, Byk Seluklular, Gazneliler, Anadolu Seluklular, Anadolu Beylikleri ve Osmanllar gibi Trk devletleri belirtilen yaz stillerine yenilerini eklemilerdir. slm Dnyasnda yaznn tekml Osmanllar ile doruk noktasna ulamtr. Hat sanatna olan rabet yannda, trl ihtiya ve maksadlar da gz nnde bulundurularak muhtelif ekil ve karakterde, resm ve gayr- resm alanlarda kendini gstermitir. Arivde bulunan yazlar eitlerine gre yle sralamak mmkndr: sls, sls krmas, muhakkak, reyhn, ince reyhan, tevk, nesih, ince nesih, nesih krmas, dvn, cel dvn, dvn krmas, talik, ince talik, talik krmas, rika, rika krmas, siyakat.4 Siyakat yazs, ariv belgelerinde kullanlan yaz eitleri ierisinde anlalmas ve okunmas en zor bir yaz stilini oluturmaktadr. Okunmasnda ciddi bir ihtisasa gerek duyulan siykat yazs, adndan da anlalaca zre; yazl kelimelerin ve makamn icabna tbi, yazann kalemi kullandaki insiyatifine kalm ve siyak ve sibak karinesiyle okunabilecek bir yaz trdr.5

" kelimesinden mtaktr. Sevk; ne katp srme, Siyakat, kelime olarak " ileri gtrme, hayvan gtme, ardndan yrtme, ilerletme, takib etme, iterek srme manalarna gelir. Siyak kelimesi de; szn gelii, tarz- ifadesi, szde geli uslbu mnalarn tar. Siyak u sibak denildiinde szn gelii ve ncesini tutmas anlalr.6

3 4 5 6

YAZIR, a.g.e., s. 65 v.d. YAZIR, Eski Yazlar Okuma Anahtar, Vakflar Genel Mdrl Yaynlar, 4. Bask, Ankara 1983, s. 7. a.g.e., s. 144. emseddin Sami, Kamus- Trk, Dersaadet, 1317, s. 754; Mustafa b. emseddin el-Karahisar, Ahteri Kebir; stanbul 1310, s. 422; Bekir TOPALOLU-Hayreddin KARAMAN; Araba-Trke Yeni Kamus, stanbul 1979; s.199, smail OTAR, Muhasebede Siyakat Rakamlar, Lebib Yalkn Yaynlar, stanbul 1991, s. 13.

G R

Siyakat kelimesini lgatlar eskiden hesaplarda kullanlan bir nevi yaz, harflerle yazlan hesaba mahsus hat7, hazine hesaplar ile vesikalarnda, hazine ve muhasebe senetlerinde kullanlan yaz ekli, dvn rakam eklinde izah etmektedirler.8 Siyakat terimi ise, zellikle Osmanllara gelinceye kadar bir ok slm devletinde uzun seneler muhasebe kaytlar iin kullanldndan, bir ilim dal olarak telakki edilmi ve muhasebe ilmine " lm-i siykat" denmeye balanmtr.9 Konuyla ilgili eserlerde siyakatn bir ilim dal olarak ehemmiyeti zerinde durulmu, devlet mekanizmasnn ilerlik kazanmasnda grd fonksiyon ifade edilmitir. "Risale-i Felekiyye" adl eserde:


"Allaha hamd ve Resulne salt selmdan sonra ........ gzel ve tesirli konuanlarla (ehl-i belgat) kalem erbabnca "fenn-i siykat"n dier yksek ve en deerli fenlere nisbetle daha erefli ve yce olduunda ittifak edilmektedir. Memleket ve devlet ileri ile memleketin ihtiyalarnda hesab kaidesi olmadka yrmez ve batl olur".10 Bir ilim dal, bir yaz tr olarak siykat ile ilgili pek ok eserin telif ve tercme edildii, pek ok mellifin de eserlerinde siykattan bahsettikleri grlmektedir. slm
7 8 9

Hseyin Kzm KADR, Trk Lugat, T.D.K. Yay., stanbul 1943, c. 3, s. 166. Mntehabat- Lgat- Osmaniye, s. 412; Redhouse Yeni Trke-ngilizce Szlk, s.1024; smail OTAR, a.g.e., s. 13. smail OTAR, "Risale-i Felekiyye Kitabu's-Siyakat Hakknda", .. letme Fak. Muhasebe Enstits Dergisi, Yl 10, say 37, Austos 1984, s. 10; M. Tayyib GKBLGN, Osmanl mparatorluu Medeniyet Tarihi erevesinde Osmanl Paleografya ve Diplomatik lmi, stanbul 1979, s. 44. Yazar burada ilm-i siyakat direkt muhasebe terimiyle ifade etmez. "Maliye meselelerini, para ile ilgili bilgileri ilm-i siyakat sz ile ifade etmilerdir" der. Nejat Gyn "md es-Seravi" hakknda yazd makalesinde: "Kendi ifadesine gre babas maliye (ceride-i hesab) memurlarndand. Mellifimiz de ondan zenerek ayn mesleki yolu (sanat- siyakat) seti" demektedir. Bkz. Nejat GYN; "mad es-Seravi ve Eseri", .. Ed. Fak. Tarih Dergisi, c. XV, say 20, stanbul 1965, s. 76. Abdullah b. Muhammed b. Kiya'l-Mazenderni, Risale-i Felekiyye der-lm-i Siyakat, Nereden, Walter HINZ, Wiesbaden 1952, s. 2. Eserin asl Sleymaniye Ktphanesinde, Ayasofya 2756 no'da kaytldr. smail OTAR, Risale-i Felekiyye, s. 10.

10

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Devletlerinin ounda maliyede istihdam edilen personelin ve yneticilerin, siykat bilmelerinin bir stnlk, bir imtiyaz olarak grlmesi nedeni ile, dnemin tarihini yazan mverrihler maliye st kademesini ele alrken "fenn-i siykatda mhir" olduklarn belirtme lzumunu duymulardr Bununla ilgili olarak aadaki u rnekleri verebiliriz: 1) lhanllarn son dnemlerinde dvn ilerinde hret bulan Kazvinli Hamdullah "Tarih-i Gzide" adl eserinin mukaddimesinde kendisinin her mstevf (maliye nazr) gibi siykata aina olduunu anlatr:


Her nekadar bendeniz tarih ilmiyle uramadysam da, gemitekiler ve akrabalarn az bir desteiyle Yazma ve siykatte mehur olmu; fakat aklmdan geiyor ki 2) Hicr 761'de Farsa olarak telif edilen "Dstru'l-Ktib f Tayni'l-Mertib" adl eserde, Hoca Cemal Mni anlatlrken siykatta ve dier alanlarda mhir olduu yle ifade edilir:


Memleketin defterdarlar bir ok fazilete sahip olan Hoca Cemaleddin Mn, matematik, siykat, istfa, tedvn, defterlerin zabt ve dvnlarn dstrlar ilimlerinde dnyann sayl limlerindendi. Ayn eserde siykat hakknda:

G R

Memleketin gelir ve giderlerinin zerinde dnd siykat ilmi, saltanatn ilerinin parlak zamannda defterdarlar tarafndan kitap tasnifinde kullanlmtr Onun rencilerinin yazlarnda da yer almtr. 3) "Tevrih-i Frisiyye f Elkbi'l-Vzer" adl eserde vezir Aduddin Seyyid'lMelik Ebu'l-Mel en-Nuhs el- sfahn hakknda:


Siykat ve istfa ilminde mhir ve fazl eserler 4) Seluklu devrine ait "Trih-i Ekber" adl eserde:


Dier Hoca, siykat inceliklerine ve matematik ilminin hakikatlerine vakf olan (Tebrizli Gz)'dir.


Dier Hoca Emnddn Herevst'dir ki siyakat fenninde usta kalem ve hesap incisi idi. Dier (Baba Dost Bah)dir ki siyakat ilminde sekin ve gzel kitabette vasflyd. 5) "Kitb'l- Mlk li Marifeti Dvel-i Mlk" adl eserde Necibddin Mstevfi'nin istf ve siykatta, yerine geen Mecdeddin Mehmed'in kitbet ve siykatta mahareti ifade edilir. Eminddin Mikil hakknda ise u kayt bulunmaktadr:

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Siykat ilerinde ve emirlik ve vergi dzeninde itaat eden memleketin cmert emirlerindendi. 6) Timur'un olu ah Ruh devrinde yazlm (831) " n" adl eserin mukaddemesinde:


Muhsiblerin std Mevln ve merhum erefeddin Fazlullah'n bilhassa ina ettii siykat denizinden, hakknda sz sylenilen o ahsn hizmetinde bulundum. 7) Aksarayi Tezkeresinde:


Said erefeddin Abdurrahman'n siykat ilminde tam bir mahareti vard. Ayn eserde Mstevfi Nasruddin Mehmed hakknda:


Mstevf hem eski sanat idi hem de siykate inal vard. Ebu bekir Mstevfi el-Erdebil iin:


lm-i siykata sahip olan Ebbekir el-Mstevf el-Erdebil (Allah O'na rahmet etsin), eyh Eb Ali Sin'nn "Knn"undaki (minh ve minzlik) harflerinin bulunduu beyitten anlald gibi siykat ilmi; Rum memleketlerinde, onun gelmesiyle ortaya kmtr.

G R

Millet Ktphanesinde bulunan Feridun Bey Vakfiyesi'nde ise u kaytlara yer verilmitir: "... Hesb ve kitba kdir slb- rakam ve siykatte mhir... bir ktib nasb olunup hizmet-i malmesini ed ettikte yevm on akaya mutasarrf ola. Muallimhaneye ... anda taman ve mhir ve eslib ve kavidinde neyyir-i keml-i bhir, ilm hesab ve rakam- siykatta ve uslb- defterde rushu Zhir ola zikrolunan ktipler mezkr muallimhanelerde olan sbyan ve bbbandan sanat- kitbete tlib ve fenn-i hesb ve rakkam ve siyka ta rgb olanlara talim edip hizmetlerini ed ettiklerinde her birine yevm sekizer aka verile."11 bn-i Bibi'nin Tevrih-i l Seluk adl eserine ald u beyitler siykatn ehemmiyetini olduka gzel ifade etmektedir: Bu resmile olurdu ol vakti kr Siykatle ini hutut mr Muhsip ki fenninde mhir ola Rukum siykatte kdir ola Kii kim siykatte kdir deil Ulular huzurunda hzr deil"12 Bir yaz eidi, bir uslb, bir ilim dal ve bir meslek olarak siykata duyulan ihtiya; muamelelerin defterlere zamannda abucak yazlmas, kttan tasarruf ve ihtisar gibi sebeplere balanabilir. Rika ile 5-10 sahife tutan bir yazy siykat ile bir sahifeye sdrmak imkn vardr. Esrr- devlet dolaysyla da siykate ihtiya duyulduu eklindeki gr tenkid edilmektedir.13 Muhasebe mesleini yzlerce yl ellerinde tutan ve bunu kendilerine mahsus kapal zmre meslei haline getiren Sryanilerin, bu meslekteki mevkilerini korumaya almak iin siykate skca sarlmalarn da sebebler arasna katabiliriz. Eser telif edenler de meslein ihtisas gerektirdii zerinde durmulardr: "Muhasebe fenninde, yani acayib hesablarda, garib arpmalarda, zor blmelerde ve kesirlerde mhir olalar". "Zira her kim akll ve doru tabiatl kimse, muhasebe fenninde vukuf sahibi ola"14 Matrak Nasuh "Umdetu'lHisb" adl eserinde: erbb- kalemin a'yn ve eshb- rakam'n erkn huzurlarnda ve deb-y kmil ve hseb-y fazl hizmetlerinde ok mddet mevaziyyet edip
11 12 13 14

Osman ERGN, Muallim M. Cevdet'in Hayat, Eserleri ve Ktphanesi, Bozkurt Basmevi, stanbul 1937, s. 701-705. Osman ERGN, a.g.e., s. 694. Osman ERGN, a.g.e., s. 696; A. Sheyl (NVER), Siyakat Yazs ve Kuyd- Atika, stanbul Belediye Mecmuas, Yl 1931, say 87, s. 91. smail OTAR, Siyakat Rakamlar, s. 14.

10

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

tertib-i aklm ve terkib-i erkm ki asl- kadim ve rkn-i azimdir nice vakt mlzemet ve mdvemet gsterp stadlarn nefis kitaplarn tetebbu ve temettu etmekle"15 ifadelerini kullanr. TAR HE Gerek siykat yazs gerekse de siykat rakamlarnn ne zaman ortaya ktklarna dair kesin deliller bulunmamaktadr. Ancak hicr birinci asrda Mslmanlar tarafndan kabul ve tatbike balanan defter tutma usl ile birlikte ftuhat ile genileyen topraklara yaylarak slm lkeleri arasnda yerlemi olduu tahmin edilmektedir.16 Hz. mer'in halifelii dneminde, fethedilen memleketlerden akan vridatn eklenmesiyle devletin gelir kaynaklarnn artmas, dzenli kayt tutmay lzumlu klmtr. Devletin gelir ve giderlerinin artmas, muamele ve muhasebe ilerinin de ziyadelemesine sebebiyet vermi, dolaysyla devlet maln korumak, hak sahiplerine haklarnn dzenli bir ekilde verilmesini salamak amacyla muhasebe ve kitabet servislerini dzenleyen bir dvn sistemi teekkl ettirilmitir.17 Divn usulnn tatbikinden sonra defterler, bulunduklar memleketlere gre farkl dillerde tutulmutur. Irak ve havalisinde ran dili (Pehlevi), Suriye ve dolaylarnda Rumca, Msrda kpt lisan ile tutulmutur. Msr ve Suriyede, hkmet dairelerinde hakim durumda olan Arap rkndan olmayan yerli Hiristiyan memurlar (Sryani), muhasebe mesleini bir zmre meslei haline getirmilerdi. Ar Arap rkl ile tannan Emev hkmdarlar bile resm muameleleri mtehassslarn yokluu nedeni ile bu zmreye grdrtmek zorunda kalmlar, zamanla mtehassslarn yetimesi ile Abdlmelik b. Mervan 81/700 ylnda defterlerde yabanc diller yerine arapay ikame etmitir. Abdlmelik b. Mervan, Suriye blgesinde Rumca tutulan kaytlarn Arapaya tercme grevine Sleyman b. Sad' getirmi ve istei zerine ona rdn'n bir yllk hara gelirini vermekle birlikte ilveten onu rdn valiliine

15

Matrak Nasuhi, Umdetu'l-Hisab, Nuruosmaniye Ktphanesi, No 2984, vrk 2a; Hseyin Gazi YURDAYDIN, Matrak Nasuh, Ankara niversitesi lahiyat Fak. Yay., Ankara 1963, s. 18; Hac Muhyiddin Muhammed b. Hac Atmaca, "Mecmau'l-Kavid" adl eserinde benzer ifadeleri kullanarak ihtisasn gerekliliine iaret eder. Kprl Ktphanesi, Mehmed Asm Kitaplar, no 341, vrk 2a-2b. Selhaddin ELKER, Divn Rakamlar, Trk Tarih Kurumu Yay., 2. Bask, Ankara 1989, s.17. Abdurrahman Vefik, Teklif Kavaidi, stanbul 1328, s. 145; Ebu'l-Ul MARDN, "Beytlmal" slm Ansiklopedisi, c. 2, s. 592, Halil CN-Ahmed AKGNDZ, Trk Hukuk Tarihi, Seluk n. Yay., Konya 1989, c. 1, s. 189, 309; Selhaddin ELKER, a.g.e., s. 17-18. Divn'n Sasani tesirinde kald ve ne zaman kurulduuna ilikin geni bilgi iin bkz. Muhammed Abduhay el-Kettani, EtTeratib'l-dariyye, ev.: Ahmet zel, z Yay., stanbul 1990 s. 297-301.

16 17

G R

11

atamtr. Sleymann bu ii bir ylda tamamlad kaydedilmektetir. Bu srada Irak valisi bulunan Haccac, ranl defter uzman Ferruh'un lm ile talebesi Sistanl Salih b. Abdurrahman'a, bu belgede Pehlevice yazlan dvn defterlerini Arapaya evirttirmitir. Defterlerin arapalatrlmasndan sonra Abdlmelik'in Serhum adndaki ktibi, muhasebe mesleini bir zmre meslei haline getiren Hristiyan (Rum-Sryani) memurlara: "Allah geim vastanz olan bu meslei elinizden ald, artk baka bir vasta ile geinmenizi temin ediniz" demitir. Msrda ise dvnlar Kptceden Arapaya 87/706'da halife Velid zamannda, Horasanda ise 124/742 tarihinde halife Hiam devrinde tercme ettirilmitir.18 Abdlmelik b. Mervan dneminde yabanc unsurlar millletirme gayretleri ve zellikle resmi muamelelerin, muhasebe kaytlarnn arapalatrlmas, siykat yaz ve rakamlarnn icad ve tatbikinin bu tarihlere veya bu tarihlere yakn bir zamanda vukubulduuna bir delil tekil edecei dnlmektedir.19 Yaznn Abbasiler dneminde Irakda icad edildiini ileri srenler de bulunmaktadr.20 Yine, siykatn Orta Asyada kullanlan ve slm devre tesadf eden Uygur yazs ile kuf denilen ve pek ok eitleri olan yaz ile arasnda sk bir yaknlk ve benzerliklerin olduuna da yer verilmektedir.21 Siyakat yaz ve rakamlarnn Osmanlya intikali Seluklular kanalyla gereklemitir. Osmanl muhasebesinde dvn rakamlarnn daima Farsa ibareli muamele kaytlaryla birlikte kullanlagelmesi, bu rakamlarn ran taraflarndan Anadoluya, Seluklular tarafndan intikal ettiini gsterir. Yine Konya Seluklularnn "Divan- istifa" ad verilen maliye dairesinde ve o dnem paralarnda dvn rakamlarnn kullanlmas da ayr bir delil olarak kabul edilmektedir..22

18

bn-i Haldun, Mukaddime, Tercme eden :Zakir Kadiri UGAN, M.E.B. Yay., 2. bask, stanbul 1990, s. 604, 622; Hammer Tarihi, Tercme eden: Mehmed ATA, stanbul 1329, c.3, s.226; Corci ZEYDAN, a.g.e., 4/115, 5/26; W. BARTHOLD-Fuad KPRL, slm Medeniyeti Tarihi, Diyanet leri Bakanl Yay., 5. Bask, Ankara 1977, s. 115; Cell YENER, slm'da Devlet Btesi, amil Yay., stanbul 1984, s. 95, 96; Selhaddin ELKER, a.g.e., s. 17-19. ELKER, a.g.e., s. 23. A. Sheyl (NVER), "Siyakat Yazs ve Kuyd- Atika", stanbul Belediye Mecmuas, say 87, s. 92; Mbahat KTKOLU, Ders Notlar, s. 5; Dndar GNDAY, Ariv Belgelerinde Siyakat Yazs zellikleri ve Divan Rakamlar, T.T.K. Yay., Ankara 1974, s. 1; Cahit BALTACI, slm Paleografyas (Diplomatik-Arivcilik), Marmara n. lahiyat Fak. Vakf Yay., stanbul 1989, s. 30. ERGN, a.g.e., s. 696; Sheyl NVER, a.g.m., s. 92. ELKER, a.g.e., s. 23-25; smail Hakk UZUNARILI, Osmanl Devleti Tekiltna Medhal, Trk Tarih Kurumu Yay., 3. Bask, Ankara 1984, s. 95.

19 20

21 22

12

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Seluklularda Farsann ar bast, hatta Sahib Fahreddin zamannda defter ve fermanlarn Arapadan Farsaya aktarld bilinmektedir. Karamanolu Mehmed Bey ise, defter tutma usuln deitirerek tamamen, Farsa yerine ksmen Trke, ksmen Farsa kark bir kayt usul ihdas ettii ve bu usuln Osmanl Devletince de kabul ve tatbik edildiini Hammer, tarihinde kaydetmektedir.23 Seluklularda siykat yaz ve rakamlarnn kullanldn pek ok kaynak belirtmektedir. bn-i Bibi'nin Tevrih-i li-i Seluk adl eserine ald ve yukarda kaydettiimiz iir; siykatn Seluklular zamannda kullanldn ve bir meslek dal olarak dnem ierisindeki ehemmiyetini gsterir. Yalnz yaz deil, rakamlar da husus bir tarzda kullanlmtr. Siykata vukfiyeti olmayan memurlara itibar edilmemitir.24 Sahib Fahreddin Kazvin ve Abdurrahman Mstevf ve III. Aleddin zamannda Nasruddin Mehmed Mstevf'nin siykattaki mahareti, dnemin kaynaklarndan "Selukname"nin sitayile bahsetmesi, siykata olan ilginin bir ifadesidir.25 Seluklularn siykat rakamlarn kullandklar baz sikke ve kitabelerin tarihlerinden de anlalmaktadr.26 Osmanllar, tekilt ve messeseleri asndan bir ok hususlarda slm devletlerinin, zellikle mal konularda lhanllarn tesirinde kalmtr. Kurulu dnemlerinde Anadoluda lhanl maliyesine ait bir ksm kitaplarn istinsah edilmesi, buna bir delil olarak gsterilmektedir.27 Ayrca Osmanl devrindeki tahrirlerin ve vilyetler iin kanun konulmasnn " ntizm- memleket beyan- det ve tahrir-i vilyetle olmak selef-i sltinden cri ve sdr" olduu gr, bu adetleri Osmanllarn dorudan doruya Seluklu ve lhanllardan aldklar, Osmanl Devletinde yaplan nfus ve arazi tahrirlerinin ayn rakam ve yaz teknii ve defter eitleriyle Anadolu Seluklularnda ve lhanllarda tatbik edilmekte olan usullerin bir devam olduu, dolaysyla Osmanllarn usul ynyle devlet muhasebe sisteminde lhanllarda uygulanan muhasebe sistemini uyguladklarna dair grler de bulunmaktadr.28
23 24 25 26 27

Hammer Tarihi (Ata Bey tercmesi), c.1, s. 84, c. 3, s. 226; ELKER, a.g.e., s. 26. NVER, a.g.m., s. 92, 93. UZUNARILI, a.g.e., s. 95. gs. yer. GYN, a.g.m., s. 73; UZUNARILI, a.g.e., s. 217; BARKAN, XV ve XVI. Asrlarda Osmanl mparatorluu'nda Zira Ekonominin Hukuk ve Mal Esaslar-Kanunlar, .. Ed. Fak. Yay., stanbul 1943, Giri LXXI. Halil SAHLLOLU, 1683-1740 Yllarnda Osmanl mparatorluu Hazine Gelir ve Gideri, VIII. Trk Tarih Kongresi, II. cildden ayr basm, Trk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1981, s. 1389; . Ltfi BARKAN, a.g.e., Giri LXXI, LXXII.

28

G R

13

lhanllarda devletin gelir ve giderlerinin tesbiti maksadyla bir daire tekilini dnen Sahib-i Azam emsddin Mehmed Cveyn olmutur. Bundan evvel mal ileri hesab ve kitaba uygun olarak tesbit eden bir daire bulunmamakta idi. Cveyn, vridatn masrfata kafi gelmemesi zerine riyaziyedeki vukufu ve siykat yazsyla dvn kaytlarn tutmaktaki mahareti bilinen Hoca Cemalddin Mni'ye, mal ileri tanziminin tevdi edilmesi konunun ehemmiyetini belirtmesi asndan nemlidir. Dzenlenen vridat ve masrfat defterleri, siykat yazs ve siykat rakam ile tutulmutur.29 Yine, lhanl Devletinin btn mal ilerine bakan ve adna Mstevf denilen kiinin siykat yazsn bilmesi zaruri addedilmitir. Mstevf dvnnda tutulan Defter-i Cam, Defter-i Mukarrer, Defter-i Avarze, Defter-i Harac- Mukarrer-i Divan, Defter-i Kanun, Defter-i Tevcihat, Defter-i Ruzname isimli muhtelif defterlerde siykat yazs kullanlmtr.30 Yukarda kaydettiimiz gibi, Sryanler muhasebe ilerini zmre meslei olarak yrtmekte idiler. Sryanlerin bu tercihli durumu Araplar, Seluklular, lhanllar ve Osmanl Devletinde Orhan Gazi zamanna kadar devam etmitir. Bu durum siykat yaz ve rakamlarnn slm devletlerinde geirdii tarih seyre k tutmaktadr.31 Siykatn Osmanl dneminde icad edildiine ilikin grlere de bir ksm melliflerin eserlerinde rastlamak mmkndr. Mverrih l; siykat yazsn Arap yazsndan kararak ilk yazann Hsm- Rm olduunu belirtmektedir. Menkb- Hnervern adl eserinde; "slb- defter-i siykatta dahi honvis ve mmtazlar vardr ki mucid ve muhterleri, Merhum Sultan Mehmed Han Gazi evkaf ktibi Hsam- Rm'dir" der.32 18 ciltlik "Sefine" adl baslmam ansiklopedik eserin mellifi Safi Efendi, Necib Asm'n eserinden iktibas ettii satrlarda, yukardaki grleri paylar: "Siykat Osmanl'nn ihtiraatndandr. Muhter, Fatih Sultan Mehmed Han Gazi evkaf ktibi Hsam- Rm'dir"33. Ancak, buraya kadar verdiimiz bilgiler muvacehesinde siykatn Osmanl dneminde icad edildiini belirten gr kabullenmek mmkn deildir.
29 30 31

UZUNARILI, a.g.e, s. 214, 215. UZUNARILI, a.g.e, s. 216. smail OTAR, Muhasebede Siyakat Rakamlar, s. 13. Benzer bir durum Avrupada grlmtr. Ksmen XV inci yzyllarda bir mddet muhasebede talyanlar zmre hakimiyeti tesis etmilerdir. Bkz. ayn eser, s. 13, 41 no'lu dipnot; Ahmet TABAKOLU, Trk ktisat Tarihi, Dergah Yay., stanbul 1986, s. 47. Mehmed Zeki PAKALIN, Osmanl Tarih Deyimleri ve Terimleri Szl, Milli Eitim Bakanl Yay., stanbul 1983, c. 3, s. 237-240. Osman ERGN, a.g.e., 697, Sheyl NVER, a.g.m., s. 92.

32 33

14

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Osmanllarda siykatn tatbikine hizmet edenlerden ve gelitirenlerden biri Amasyal Taczde Cafer elebi'dir (l. 1515). 20 sene nianclk eden Taczde, kaytlar muntazam defterlerde siykatle tutmakta byk bir ihtimam gstermi, maliye, evkaf gibi fonlara ait pek ok kayd siykata dntrmtr. Daha sonra Seyyid Abdusselm adl zat (l. 1526), siykat yazsnn kaidelerini tebdil etmitir34. Siykat yazs, Osmanl Devleti'nde bir ka asr resm muamelelerde kullanlagelmitir. Devlet maliyesini ilgilendiren alanlarda bilhassa tercih edilmitir. Trk mal idaresinin memurlar, 400 yl boyunca bu yaz trn kullandlar, Badaddan Budapeteye kadar geni bir sahada devlet servetinin her krnts, devlet gelirlerinin, kylnn sarmsak rne varncaya kadar her geliri ve ayn ekilde her gideri, her trl resm, hizmet, ulfe, aylk ve tahsisler ve bunlar arasnda devlet merkezinin ( stanbul) ve eyaletlerin eitli l birimleri, mahall ller, para eitleri ve Trke ve yabanc asll saysz yer ve ahs isimleri, hep bu yaz ile kaydedilmitir.35 19. yzyla gelindiinde, II. Mahmud dneminde yava yava terkedilmeye balanm ise de 1878 ylna kadar varln devam ettirmitir.36 Tanzimatla birlikte maliye ve muhasebede cri usller, yerini batda kullanlmakta olan usllere brakmtr. Eski muhasebe uslnn terkedilmesi, dolaysyla siykat yaz ve rakamlarnn ihmale uramasna neden olmutur. Bu ihmal neticesi; 19. yzyln sonlarnda devletin resm belgelerine ve o dnemde telif edilen eserlere de yansd gibi, siykat yazsn okuyacak elemanlarn bulunmasnda glk ekildii grlmtr. Sleyman Sd "Defter-i Muktesid" adl mehur eserinde u ifadelere yer vermektedir: "Eski zamanlarn muamelt- hesbiyesi, defterlerde 'siykat' denilen hat ve rakamla yrtldnden ve ol vakitlerin usl ve detince aklm- hesbiyeye duhl edecek olan ketebe in siykat hat ve rakamnn talim ve teallm vcibtdan tutulmu iken, hat ve rakam- mezburun git gide ehemmiyeti izle edilp usl- imlsn bilenler yle dursun, kret eyleyenler bile azaldndan aradan krk elli sene gedikten sonra ya bir lzm veya bir merak zerine hat ve

34 35

Osman ERGN, a.g.e., s. 698; Babakanlk Osmanl Arivi Rehberi, Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Osmanl Arivi Daire Bakanl Yay., Ankara 1992, s. 521. Enver MERL, "Bibliyografya" (L. Fekete'nin Trk Mal daresinde Siyakat Yazs adl eserinin tantm yazs), .. ktisat Fakltesi Mecmuas, c. 15, say 1-4, s. 334. Osmanl Arivi Rehberi, s. 522. Siyakat yazsnn ne zaman terkedildii ile ilgili muhtelif tarihler verilmekle birlikte, bu tarihler birbirine yakn tarihler olup, hicr 1290'l yllara tekabl etmektedir. Hammer mtercimi Mehmed Ata ise, 1255/1839'dan sonra terk olunduunu belirtiyor. Bkz. Hammer Tarihi, c. 1, s. 84.

36Babakanlk

G R

15

rakam- siykatla yazlm bir defter ele alnacak olur ise kriler mnderictn anlayamayacaklarndan ni tercmana muhta olacaklar bhesizdir. Fakir her ne kadar siykat hat ve rakamnn ibks tarafls deilse de, hatt- mezkr ile yazlm olan defterlerin ile'l-ebed beks tarafls oldmdan kendim bu defterlerin mtlaasndan bir ok eyler istihra eylediim gibi ahlfm dahi istifadeden mahrum etmemek arzusunda bulunduumdan ahlaf- merkume bir defteri ele ald gibi mnderictn suhletle hal eylemek in siykat hat ve rakamnn usl imlsna dir baz misl ve meklerin zeyl olarak kitba ilvesini mnsib grmmdr."37 18 Cemziye'l-hir 1318/13 Ekim 1900 tarihli Sadrete arzedilen Maarif tezkeresi, siykat yazsnda grlen ihmali daha ak bir ekilde yanstmaktadr.38 talya'nn Napoli ehrinde alan "ark Dilleri Mektebi" iin siykat krmas hattndan bir ka satr yaz ile bir rakamndan yze, yzlerden bine kadar rakamlar iine alan bir numune Maarif Nezretinden istenir. Maarif Nezretinin ilgili ubelerinde siykat yaz ve rakamn "nak ve tahrir" edebilecek bir kimse bulunamaz. Nezret, Divan- Hmyn Belikiliine mraacat eder. Burada da bilen bulunmaynca Defter-i Hakan Nezreti'ne durum iletilir. Ancak burada bilen bir ka kiinin bulunduu tesbit edilir. Belgenin asl yledir: Nezret-i Marif-i Umumiye Mektub Kalemi Aded 37500 Umum 145 Husus Marz- ker-i kemneleridir ki talya'da Napoli ehrinde kd edilmi olan Elsine-i arkiyye Mektebi'nin siykat krmas hattndan bir ka satr yaz ile bir rakamndan yze ve yzlerden bine kadar erkm ntk bir varaka- hesbiye talebinde bulunduu devlet-i mrunileyh sefretinden b-takrir iltimas olunmas zerine ol babda Hariciye Nezret-i Celilesinden b tezkire vukbulan ir neticesinde nezret-i ciz devir ve aklmnda zikr olunan hat ve erkm nak ve tahrir edebilecek ehil ve muktedir bir kimse bulunmadndan Divn- Hmyn Belikiliine mrcaat edilmi ve oracada erbb olmad bil-mhbere anlalmasyla varaka- matlbe Defter-i
37 38

Sleyman Sdi, Defter-i Muktesid, stanbul 1307, cilt I, s. 66-67. Babakanlk Osmanl Arivi, B.E.O., 117732.

16

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Hkn Nezret-i Cellesinden celb ve irsal edilebilmidi bu vesile ile sret-i mevsukada istihsl olunan malmata nazaran nezret-i mrun-ileyhda dahi hat ve erkm- mezkureyi nak ve tahrire muktedir ancak bir ka zt bulunub bir zamandan beri kuydt- cedidece istimli ndir ve belki de metrk olmak mnsebetiyle yeniden yeniye erbabnn yetidirilmesi pekde meml olmadndan ve ehlinin fkdn halinde ise kuyudt- atkaya tabi ttl kbil olamayarak bu yzden bil-hire devlete mklt tahadds edebilecei cihetle sye-i terakkiyat-vye-i hazret-i pdihde her zamandan ziyde aksm- ulm ve fnnun istikml-i vesit-i terakkisine ald ve betahsis zikr olunan Napoli ehrinde kd edilen Elsine-i arkiye Mektebinde hatt- mezkrun taallmne teebbs edildii bir srada buraca refte refte rehin-i mecd ve inhitat olmas tecviz edilemeyeceinden tevikt ve tergibt- mnsibe ibksyla zikr olunan siykat krmas hat ve erkmnn beksna hizmet edecek tedbir cmlesinden olmak zre Mliye ve Evkf- Humyun Hazine-i Celleriyle Defter-i Hkn Nezret-i Cellesince ve Divn- Hmyn kalemince mezkr hatt her zaman nak ve tahrire muktedir bir ka zt yetidirilmesi hakknda nezret-i mrn-ileyhimle Divn- Humyn Belikiliine evmir-i mukteziye it buyurulmas hususunun huzr- sm-i cenb- sadret-penhilerine arz ve izbr Meclis-i Marif'den ifde klnm ve icry- muktezas merhn- msde-i celle-i hidiv-i efhamileri bulunmu olmala ol bbda emr ferman hazret-i veliyy'lemrindir. F 18 Cemziye'l-ahire sene 1318 ve F 30 Eyll sene 1316 Marif-i Ummiye Nzr Bende Zhdi

Arzedilen bu tezkire zerine Sadret makam ilgili nezaretlere u tebliatta bulunur; "Mliye ve Evkf- Hmyn ve Defter-i Hkn Nezret-i Cellerine ve Divn- Humyn Belikiliine Tezk re ve Mzekk re talya'da Napoli ehrinde kd edilmi olan Elsine-i arkiye Mektebince siykat krmas bir ka satr yaz ile erkm hv bir varaka taleb olunmas zerine lede'l-mrcaa Divn- Humyn kalemince mezkr hat ve erkm tahrir edebilecek kimse olmad anlalmasyla varaka- matlbe Defter-i Hkn Nezret-i Cellerine celb ve irsal olunmu ise de sret-i mevskede istihsl olunan malumta nazaran nezret-i mrun-ileyhda dahi bu hat ve erkm yazmaa muktedir ancak bir ka zt bulunub kuyd- ceddece istimli ndir belki metrk olmas hasebiyle yeniden yeniye erbbnn yetidirilmesi pek de melhz olmadndan ve ehlinin fkdn hlinde ise kuyd- atkaya ttl kbil olamayarak bu yzden bil-hire devlete mkilt

G R

17

tahadds edebileceinden ve bu hattn Avrupa'da taallmne teebbs edildii bir srada buraca refte refte rehn-i inhitat ve nisyn olmas tecviz edilemiyeceinden bahs ile nezret-i celleriyle Evkf- Hmyn ve Defter-i Hkn Nezret-i Cellelerince ve Divn- Humyn kalemince tevikt ve teribt- mnsibe ifsyla mezkr hatt tahrire muktedir bir ka ztn ale'd-devm yetidirilmesi lzm Marif Nezret-i Cellerinden bildirilmi ve mezkur nezretlere icra klnm olmala mezkur hat ve erkmn nezret-i cellerince de icb edenlere talimi esbbnn istikmline himmet ve nezret-i mrun-ileyh ile Divn- Humyn Belikiliine de teblit- lzime icr klnm olmala mevzu bahs olan hat ve erkmn Divn- Humyn Kalemince de icab edenlere talimi hakknda ibu mzekkere mezkur kaleme ita olund" B-iret-i aliyye-i hazret-i mster" Defter-i Hkn Nezreti'ne yazlan dier bir yazda: "Defter-i Hkn Nezret-i Cellelerine 14 Tern-i evvel sene 1316 tarihli tezkireye zeyldir. Kuyd- Defter-i Hkn idaresi mumeltnn temin-i hsn-i cereyn iin mstahdimnin hadd-i nizmsinden dn kalan maalarnn ikml -i noksn hakknda baz ifde ve istiday hv idre-i mezkre hulefs nmna it klanan arzuhal leffen taraf- humyunlarna tisyr klnm ve bunlar yn- ikdrbulunmu olmala mnderactna ve i'r- sbka nazaran iktizasnn icra ve inbsna himmet Biret-i hazret-i mster" Yaznn asl metin ksmnda yer alan "siykat hattnn suret-i mkemmele ve muntazamada talimiyle devam- hsn-i muhafazas" ibaresi iptal edilerek, ibare daha ksa bir ekilde ifade edilmitir. Maarif Nezreti'nin Sadaret makamna arzettii tezkere zerine Defter-i Hkn Nezreti'nde siykat yazsnn unutulmamas ynnde almalarn yapld anlalmaktadr. Ancak, gerek Defter-i Hakani, gerekse dier nezaretlerce daha sonra ne tr tedbirlerin alnd ve ne gibi almalarn yapldna ilikin elde mevcut bilgilere sahip deiliz. Ne var ki, konunun ileriki yllarda ciddiyetini korumakta olduu grlmektedir. Sadaret makam 3 Cemziye'l-hir 1329/2 Haziran 1911 tarihli

18

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

yazsnda39 Evkf- Humayun, Maliye ve Defter-i Hkni Nezretlerine u tebligatta bulunur: "Evkf- Humyn ve Mliye ve Defter-i Hkni Nezret-i Celle ve Aliyyelerine Mstan-i beyn old zre Evkf- Hmyn ve Hazine-i Celle-i Mliye ile Defter-i Hkn kuyd- kadimesi siykat hattyla muharrer ve hatt- mezkur ise elyevm metrk ve mens bir halde bulunmasna binen inde'l-iktiz kuyd- mezkreye mrcaat vukunda mkilta tesdf edilmekde olduu anlalm ve bunlara mrcaat ihtiyac bki olduka hatt- mezkrun terk ve ihmli gayr- ciz bulunmu oldndan devir-i mezbrede hatt- mezkre vkf zevt bulunduu suretde bunlar tarafndan ve mstahdimn meynnda, bu gibi erbb- vukf bulunmad takdirde hricden bilenler vestatyle ketebei mevcdeden mnsiblerine talm ve tahsil etdirilmesi bit-tensib devir-i mezkreye tebligt icr olunmala nezaret-i cellelerince de f-y muktezasna himmet B emr-i l-i hazret-i mster" Gnmzde ilm faaliyetlere olan ilginin artmas, zellikle tarih sahasnda belgelere dayal olarak yaplan akademik almalarn hz kazanmas, Osmanl paleografyasnn muhtelif stillerine vukfu olanlarn adedini oaltmaktadr. Salt tarih ve iktisat tarihi alanlarnda alanlarn siykat yaz ve rakamlarndan bgne kalamamalar da 20. yzyln balarnda duyulan sknty bir lde azaltmaktadr. Siyakat yaz ve rakamlarnn yer ald kadim Osmanl belge ve defterlerinin aynen neri ve arlkl bir ekilde bu tr belge ve defterler kullanlarak yaplan akademik almalar yannda, Osmanlca retimine ynelik kitaplarn oalmas ve bu kitaplarda siykatn konu edilmesi, bilhassa siykat yaz ve rakamlarna mnhasr rehber eser ve makalelerin neredilmesi gibi almalar bu yaz ve rakamlarn anlalmasn kolaylatrmakta, ileri kuaklara aktarlmasn salamaktadr. Siyakat yazs; sanat hatt olmaktan ziyade maliye, tapu ve evkafa ait ilerde ve bunlara dair vesikalarn yazlmasnda kullanlmtr.40 Osmanl paleografyas ierisinde en zor okunabilen bir yaz trdr. Bu yazda srat ve ihtisar hakimdir.41 Siyakatn zor okunabilen bir yaz olmasnn sebebleri yle izah edilebilir:

39 40 41

Babakanlk Osmanl Arivi, B.E.O., no 292457. Babakanlk Osmanl Arivi, B.E.O., no; 292457; B.O.A. Rehberi, s. 521. Mahmud Bedreddin YAZIR, Eski Yazlar Okuma Anahtar, s. 144.

G R

19

1) Asl siykat harfleri, dier yazlarn harflerinden ayr bir ekilde olmakla beraber, her yerde ayn siykat harfleri kullanlmam, dier yaz stillerine ait harfler yerine gre kullanlmtr. 2) Siykatte noktal harfler olmasna ramen bir ok yerde nokta terkedilmitir. 3) ml bakmndan ayr yazlmas gereken harfler ekseriya siykatte bitiik yazlmtr. 4) Siykat yazan ktibin uslbunden doan zorluklar. 5) Siykatte harflerin yazl biimleri ve harfler, kelimeler ve satrlarn daima birbirine yakn ve hatta bitimi olmas.42 6) Siykatle yazlan metinlerin ekserisinin ifade tarznn dier yazlar ile yazlan metinlerden farkl oluu, Arapa ve Farsa kelimelerin ska kullanl uzun terkiblere yer verilmesi. 7) Tarih seyr ierisinde dier yazlarda olduu gibi siykat yazsnda da farkl karakterlerin olumas. 8) Kalemler (brolar) arasnda farkl yaz ve ifade tarzlarnn bulunmas. Mahmut Yazr, siykat hakknda; "Siykat sade grnr bir yazdr. Sadelii kalemindeki tabii ve sratli akn icab olarak harflerinin ufalm ve kslm bulunmasndan ileri gelmekle beraber, harflerinin mnferid haldeki ekilleriyle satr iindeki mrekkeb ekilleri bambakadr. Harf balar umumiyetle kk, kollar ve bacaklar ksa, anaklar bazan dz ve bazan mukaar (oyuk, ukur, ibkey) ve krkl olur ve her kelimede az ok bir ihtisar mehud bulunur. Satra diziliinde evvelki kalem hasislii bir dzye gitmeyip baz kelimelerde ve harflerde kalem akna geni bir cmertlik verilerek balar byk, bacaklar uzun, bir harf ve kelime yerine gre bambaka yeni bir kla sokulmu bulunur Nesih krmas, dvn krmas, rik'a krmas ve hatta kf hurdas gibi baz yazlarn harf ekilleri az ok bir tadil ile siykat harfleri arasna kartrlarak yazlm Bu yazda haflerin ve satrlarn birbirine yakn olmas hemen hemen bir kaide gibidir."43 Siyakat yazsnn ald karakter dnemlere gre deime gstermitir. Fatih ncesine ait kaytlarn azl, siykat yazsnn kazand muhteva hususunda bilgilenmemizi engelliyor. M. Cevdet, Fatih devrine kadar kaytlar siykata benzer bir

42 43

YAZIR, Siyakat Yazs, Vakflar Genel Mdrl Yay., 2. bask, Ankara 1978, s. 6-8. a.g.e., s. 144.

20

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

yaz ile yazlmtr, diyor.44 Sheyl nver, Fatih'e kadar kaytlarn ta'lik reyhn denen hat ile yazldn, okunmas biraz g olduu iin de siykat gibi telakki edildiini, defterlerin de hep talikimsi bir yaz ile tutulduunu belirtiyor.45 Halil nalck ise; XV. asr tahrir defterlerinde ekseriyetle tevki hattnn kullanldn ifade ediyor.46 Fatihden Yavuz'a gelinceye kadarki dnemde tutulan defterlerdeki siykat sitili ile Kanun ve sonrasna ait siykat sitili farkldr. Zira Fatih dneminden itibaren grlmeye balanan siykat yazs, sonraki dnemlere gre daha sadedir.47 19. yzylda tutulan defterlerdeki siykat yazs ise rik'aya yakn bir surette ak yazlmtr.48 Siykat yazs da dier yazlar gibi, yazann yetime tarzna, uslubuna bal olarak ayr karakter gstermektedir. Hat sanat ile yetitirilmemi memurlarn yazlarn okumak olduka gtr. Hattat olan memurlar daha gzel ve okunakl yazmlardar. Siyakat eitlerinin, her devre ve her ktibe gre hususiyetlerinin olduu gibi, muhtelif dairelerde kullanlan siykatlar da farkldr. 49 Siyakat yazsnda blgeler aras farkllklar da grlmektedir. Mesela Yemen dvnnda kullanlan siykat yazs, merkez maliye tekiltnda kullanlan yazdan deiik bir sitildedir. 50 Siyakat Rakamlar: Siyakat yazsnn kullanld btn yerlerde kullanlmtr. Bu rakamlar iin siykat rakamlar dnda "Siyakat- Arab", "Add- Arab", "Erkm- Arabiyye", "Siykat Adedleri", "Melfuz Add Hesab", "Erkam- Divaniyye", "Divan Rakamlar", ranllar; "Hesab- Dinr", "Hesb- Harvr", "Rukm- Siyak", "Siyak- Rukm", Hind Mslmanlar ise "Rukm" tabirini kullanmlardr.51

44 45 46

NVER, a.g.m., s. 92. gs. yer. Halil NALCIK, Hicr 835 Tarihli Sret-i Defter-i Sancak-i Arnavid, Trk Tarih Kurumu Yay., 2. Bask, Ankara 1987, Giri s. XII. Halil nalck nerettii bu eserin rika, tevk, kaln tevk, gzel tevk hatlar ile yazldn sayfa numaras vermek suretiyle belirtmektedir. Babakanlk Osmanl Arivi Rehberi, s. 521. Osman ERGN, a.g.e., s. 699. ERGN, a.g.e., s. 697-698. Bir yenieri ktibi, Dvn kitbeti kirdliine kabul iin divn, siyakat ve dier yaz trlerinden rnekler sunmaktadr. Bkz. Osmanl Arivi Rehberi, s. 583. Halil SAHLLOLU, Yemen'in 1599-1600 Yl Btesi, Yusuf Hikmet Bayur'a Armaan'dan ayr basm, Trk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1985, s. 289. Muhyiddin b. Mehmed b. el-Hac Atmaca, Mecmau'l-Kavid-i Hisab, Atatrk Kitapl, Muallim Cevdet Yazmalar, no: K. 369, vrk. 17 b; Ayn eser, Kprl Ktphanesi no: 341, vrk. 2a;

47 48 49 50 51

G R

21

Siyakat rakamlarnn esas; rakamlarn Arapa telaffuzunu oluturan kelimelerin ksaltlmasndan meydana gelmektedir. Rakamlarn telaffuzunda bulunan harfler iinde, en uygunlar ve kelimeyi en iyi yanstan harfler seilmitir. Mesela; siykat , gibi ekillerle gsterilir. Bilindii gibi, 5 rakamnn usulne gre 5 rakam Arapada telaffuzu "Hamse" kelimesidir. Hamse kelimesindeki harfi, siykat rakam ile be rakamn temsil etmektedir. Byk rakamlar iin de bir rnek verelim: 536776 says siykat rakamlaryla u ekilde yazlmaktadr: . Bu saynn Arapadaki telaffuzu; "Hamsemie sitte ve selsne lf ve sebamie ve sitte ve sebun". Grld gibi rakamlar temsil eden harfler ihtimamla seilmi, deiik saylar ifade eden ayn harf ise, biraz farkl yazlmtr. Siyakat rakamlarnn yazl biimleri bata, ortada ve sonda deiik ekillere brnebildiinden dikkat edilmelidir. Say milyonlar basamanda bir say ise, siykat ile yazlnda "merre" ifadesi yer almaktadr. Merre ifadesinin niin siykat rakamlar iinde yer ald u ekilde izah edilmektedir: "... muhasebn halkndan baz fzllar grmler ki bu siykat- Arab'nin bu vecihle kitbeti ve kreti hem mevve ve hem de asr'lfehm'dir, ol ecilden vzh ve ren olsun iin "merre" ibretiyle kayd etmiler tki yesir'l-fehm olup zabta kbil ola. Pes n dokuz kez yzbinden mtecviz ola ol vakt bunlar "Merre ibretiyle kitbet olunur"52. Bunlara dair u rnekleri verebiliriz:

1.000.000, Okunuu: Aara merremie lf. Trkesi: On kere yz bin 20.000.000 Okunuu: Mieteyn merre mie lf Trkesi: ki yz kere yz bin 700.000.000 Okunuu: Seb'a lf merre mie laf Trkesi: Yedi bin kere yz bin

Matrak Nasuh, a.g.yazma, vrk. 4 b; smail OTAR, Muhasebede Siyakat Rakamlar, s. 14; Selhaddin ELKER, a.g.e., s. 9.
52

Muhyiddin b. Mehmed, b. el-Hac Atmaca, a.g.yazma; Muallim Cevdet Yazmalar, no: K. 369/vrk 19b-20 a, Ayn Eser, Kprl Ktp. no: 341/vrk 9b; Matrak Nasuh, a.g.yazma, vrk. 6a.

22

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Siyakat rakamlar ile ilgili geni bir tablo dzenlenerek ekte sunulmutur.

MET NLER

BOA, Cevdet Saray, nr. 3972.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

25

1
el-Mesrift _____________________________________________________________ emtia-i matbah ve taynt- dire-i Hazret-i Sultn- ln efendimiz Endern ve Brn gayr-i ez-tayint- mr an-gurre-i ehr-i Rebu'l-hir sene 1134 il gye-i ehr-i mezbr sene 1134 Ake 07 886 27 363 09 196 00 000 09 400 ________ 53 845 Bah-i nn- azz ber-mceb-i mfredt Bah-i gt- ganem kyye 2 487.5 f 11 Bah-i rz-i hs kile 121 f 76 Mevcd- kilr- Brn an-cnib-i Pr Ahmed Aa revgan- sde kyye 624 Bah-i eker kyye 117.5 f 80

26

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 5973/49

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

27

-2el-ihrct _________________________________________________________________ cmi-i erf ve gayrih Be-cihet _________ i Be-cihet _________ i Be-cihet _________ i Be-cihet bah-i kd bery- ________________ em-i asel-i bah-i deste-i penbe deftir-i evkf bery- em-i asel i Zihne bah-i torba-i Mihali deste adet kymet 23.5 4 kta kymet 50 kymet 44 310 78 kymet 2 697 Be-cihet _________ i Be-cihet _________ i Be-cihet _________ i Be-cihet ________________ bah-i torba- Msr pekir leen-i nhs- cedd i kt'a kta kta ukka-i teltn 60 1 1 kymet kymet kymet kta 1 000 75 100 1 kymet 251 Be-cihet _________ i Be-cihet _________ i Be-cihet _________ i Be-cihet _________ i bah-i kd bah-i fer bery- makrame-i alaca bah-i revgan- zeyt bery- hurdah- hurdah bery- kandl-i medris-i semn cmi-i erf ve gayrih adet 3 deste kyye dirhem kymet kymet 61 1 222 100 39 29 kymet kymet 610 29 299 Be-cihet _______________________________ i bah-i revgan- sde bery- kandl-i cmi-i erf kyye 677 kymet 18236 Resd 4 144 Bk 14 292

28

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Yekn 53 067 Resd 18 775 Bk 14 292

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

29

BOA, D. BRZ nr. 116.11.23

30

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

3 Sah Buyruldu Divrii Muaccele hshsndan verile. det _____________________________________________________________________ i seneviyye-i bah-i devt ve makrame ve mhimmt- sire bery- lzme-i hazret-i sadr- l an-vcib sene 1116 n kadar mebla an-Hzne-i mire dde fermde ez-n sebeb an-cnib-i Kalem-i Terft tezkire-i hazne-nvite ber-mceb-i mutd- kadm ve b-arzuhl-i hod ve b-fermn- erf el-vki f 13 Za. sene 1116. f sene guru- esed 95 bery- bah-i devt esed 40 bery- makrame-i hnkr esed 40 bery- mhimmt- sire esed 15

Yalnz doksan be esed gurudur. Tahrren 13 Za. sene 1116. Mahsb ___________________________________________________________________ f 23 Za. sene 1116 an-ake-i muaccele-i hsh-i Divrii f 1116 an-yed-i Mehmed elebi an-cnib-i Ahmed Efendi Terft. Nukilet ____________________________________________________________

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

31

BOA.

32

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

-4Sefne ____________________________________________________________________ i Kara Sleyman Res, ber-y tahml-kerde hnta an-iskele-i Silivri il-sitne nakl ve be-Anbr- Tersne teslm ude, der sene 1196. Tahml ________________________________________ ber-mceb-i irsliye hnta keyl 850 022.5 noksn 827.5 teslm-i Anbr- Tersne

Mahsb

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

33

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 15523 s. 1

34

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

-5Defter ____________________________________________________________________ i rznme-i vridt ve mesrift- Kilr- mret-i mire-i merhm ve mafrun-leh Sultan Sleyman Hn tbe serhu an-tahvl-i iftihru'l-emcid ve'l-ekrim Mehmed Efendi zde mecduh el-mtevell an-gurre-i abn el-muazzam sene erbaa ve elf. Yevm's-sebt _________________ f gurre-i abn sene-i minhu el-Mbyat_________________ Bah-i Gt 3 Md Bah-i madenus 4

el-Masraf _________________________________________________________________ an-kilr Becihet ___________________________________________________________________ i harc- tam- misfirn el-rz ________________________ er-revgn __________________________ Becihet orb- mukarrere bedel-i gt 2 Nevbet kyye 12

Becihet _______ i Becihet ______ i Becihet _________i _______________i Cirye-i misfirn tam- turu- Cirye-i misfirn misfirn 40 Sofra 22 Sofra f 300 M. (Yevm) f 50 M. (Yevm) el-asel _________ Becihet-i Trbe-i erfe kyye 1 flfl 5 M. 40 Sofra f 100 M. (Yevm)

Harc ________________________________________ tam- turu- misfirn Meviz-i siyh f 200 M. Meviz-i surh f 25 M. Aly f 25 M.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

35

BOA, D. BRZ nr. 1116.11.14

36

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

6 Masraf- yevm's-slis, f 14 Za. sene 1116.

Nuklet beDefter-i Kebr hkm buyruldu Sah

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

37

BOA, Tapu Tahrir Defteri nr: 166

38

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

7 Knn ____________________________________________________________________ nme-i pdih- lem-penh Bin akelik tmar yine kend cebel iki bin akelik tasarruf eden kend cebel bir gulm bin akelik yere kend brme bir cebel drt bin ve drt bin be yz akelik yere kend brme bir cebel bir gulm ve be bin akelik tasarruf eden bir tektr ve be bin be yz ve alt bin akelik tmar yine kend brme iki cebel bir tektr ve yedi bin ve yedi bin be yz ve sekiz bin ake yine kend brme iki cebel bir gulm bir tektr ve dokuz bin akelie kend brme cebel ve bir adr on bin ve on bin be yz ve on bir bin ake tasarruf eden kend brme cebel bir gulm bir adr ve on iki bin ake yine kend brme drt cebel bir adr ve on be bin ake tasarruf eden kend brme be cebel bir adr ve bundan yukaru olan hsln binliine bir cebel ve bin be yz ve iki bin olana gulm ve sancak beglerinin her be bin akeye bir cebel ve her alt bin akeye bir kee alsna iki gnlk ve kend oturdu adr sokaklar ve bir adr hazne ve bir adr kilr ve bir matbah ve bir sarahne ve subaularun her drt bin akeye bir cebel ve her otuz bin ake bir kee alsna iki adr ve bir tektr ve ednsna bir adr ve bir tektr.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

39

BOA, Maliyeden Mdevver nr. 9820/128-129

40

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Pnarhisr Kads Mevln Hasan dleri arz gnderp Bergos skinlerinden Durmu nm kimesne gelp Vize ve Krkkilise sancaklarnda vki hurda- liv-i Vize ve Krkkilise ve tevbii muktaas sene 1001 Muharremi gurresinden ve mevkft- liv-i mezbre muktaas sene-i mezbre Reb'l-evveli gurresinden ve beytlml- hssa- liv-i mezbre sene-i mezbre Cemziye'l-evveli gurresinden yla 735.000 akeye ve srgnn- cezre-i Sirem Muktaas sene 999 Mart evvelinden yla 105.000 akeye ve akal Ahmed hslar ve tevbii muktaas sene elf Mart evvelinden yla 5039 akeye ve hsh- Samako ve tevbii muktaas sene-i mezbre Mart evvelinden yla 120.000 akeye ve karye-i Kaysar ve tevbii muktaas sene 1003 filvrinin ikisinden yla 49.000 akeye ki zikrolan muktat ceman tevrh-i muhtelife ile yla 1.154.039 akeye Hasan nm mltezim uhdesinde olup velkin mezkr Hasan mflis ve lmekn olup kefl vermege kdir olmaduundan gayri pein in vermege art eyledg akeyi dahi veremeyp...

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

41

BOA, Tapu Tahrir Defteri nr. 835/47

42

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

9 Nhiye ____________________________________________________________________ i Bozbd Cemat ___________________________________________________________________ Anterli bundan akdem Ruh'nn havs karyelerine balu rey kayd olunup ve lkin zulm ve teadd ve nevhnin kesret-i nevdidinden ve Arab istlsndan reys perkende ve peran ve karyeleri harbe olup b-hatt- hmyn sadet-makrn isknlar fermn buyrulman Ruh Sanca'nda Bozbd nhiyesinde hl ve harbe ve mrye hsl olan havss- hmyn karyelerinden Terkozan ve Payviran ve eyhzilni ve Ortaviran ve Karacaviran ve maa mezraa-i nhan nm karyede cemat- mezbre resm-i bennk ve mcerredi ile ve mahslt hsl-mine's-sub olup vesir teklif muf ve msellem Trkmn ve Ekrd tyifesi gibi mahall-i mezbre iskn olunup ve cemat- merkm mr-i aret Abbas Beg mr kayd ve tahrr olunmudur.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

43

BOA. Kepeci nr. 61 s. 353, 354

44

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

10 zdin kadsna hkm yazla ki hliy Yorgi nm zimm kapuma dem gnderp bundan akdem Muhyiddin nm kimesne ile Petro nm zimm ile bir tuzla oca alup ber-vech-i itirk iledp tuzla tamm oldukdan sonra mezkr Muhyiddin hissesin bana satup ben dahi tasarruf etmek istediimde mezkr Petro hisse-i mezbru bana tasarruf etdirmedi dey bildirdi mdi buyurdum ki hkm-i erfim vardukda husemy berber edp erle tefti edp gresin dedii gibi olup mezbr tuzla oca mezbr Muhyiddin mezbr zimmi Petro ile ber-vech-i itirk tasarruf ederken buna satup mezbr zimm bunun tasarrufuna mni olup nesne dahl etdirmeyp kend tasarruf etmi yle ki zhir ola ber-mceb-i er mteveccih olan hissesin hkm edp alveresin ve men edp hilf- er ve knn dahl etdirmeyesin. Tahrren f 23 Receb sene 927.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

45

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 166 s. 602

46

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

11 Evkf _____________________________________________________________________ nhiye-i Elmalu Vakf _______________ Zviye-i Seydi Hzr Dervn- tekye 12 neferen Hsl________________ an-muktaa- ba ve zemn ve gayrihi 1 400 Vakf _________________ Zviye-i Abdal Musa Hne mam 11 1 __________________ Hsl an-iftlik ve resm-i zemn 5 590 Vakf __________________ Hamm- Yeni Beg der-nefs-i Elmalu Hsl _________________ 3 000

Vakf _____________________________________________________________________ nefs-i Elmalu'da Hzr lyas Beg demekle marf ba ve bae ki merhm Eref Paa neslen ,bade neslin batnan bade batnn vakf- evld edp hudd- erbaa ile ellerinde olan hccetlerinde mastrdur. El-n evldndan Mevln Kmil Sinan ve karnda Bedreddin tasarruflarndadr ve ellerinde merhm Sultan Mehmed Han tbe serhu'dan nin- hmynlar vardr dey defter-i atkde kayd olunmu. Hliy mezkr Eref Paa'nn evldndan skender ve karnda Bedreddin ve Ahmed ve Osman ve Ali tamrine mltezim olup ellerinde olman defter-i cedde kayd olundu.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

47

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 166 s. 604

48

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

12 Nefs _____________________________________________________________________ i Elmalu'da Pnarba'nda Dogan vakf ile ve Oru elebi vakf ile ve tark-i mla ve m- cr ile mahdd olan ba ve baeyi kadm'l-eyymdan il yevmin hz merhm Eref Paa'nn vakf- evlddr dey mutasarrf olan Dervi bin Murad Elmalu kadlna hkm-i hmyn ile tefte varan Antalya Kads Mevln Sinan ve Elmalu Kads Mevln Yunus huzrlarnda ikrr ve itirf etd sebebden mezbrn kadlar dahi hkm-i pdih teft edp mezbr ban ve baenin vakf- evldlna hkm edp mezbr eyhin Ktib veled-i Sleyman Fakih Beg eline hccet-i eriyye verdikleri ecilden defter-i atkde sebt olunmu imi sonra eyh Murad kimesnenin evldndan shak ve kz Torpaa zikr olan ba ve bae in kadm'l-eyymdan vakf evldlk zre tasarruf olunugelmidir ceddimiz vakfdr dey merhm Sultan Byezd Hn'dan hkm-i hmynla Antalya Kads Mevln Muhyiddin teft edp mezkr Sinan in bi-gayr-i hak tasarruf eder dey mezkr eyh Murad'n evldlna hccet-i eriyye verp evvel hccet-i mezkr mcebince merhm Sultan Byezd Hn'dan mukarrernme-i h sadaka olunmu hliya mezkr eyh Murad'n evldndan mezbr Torpaa'nn iki kz Ftma ve Hr zikr olan hkm-i h ve hccet-i mezkr mcebince ol baa ve baeye bi'l-fiil mutasarrflar olup talebleriyle defter-i cedde kayd olund.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

49

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 670 s. 690

50

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

13 Vakf _____________________________________________________________________ Ksm elebi bin Hayreddin Beg vkf- mezbrun dokuz yz on dokuz Muharreminin evilinde vki olmu Yusuf en-nib imzsyla bir vakfiyyesi vardr ki mazmnu zikr olunur. Asl ______________________________________________________________________ vakf Hne ______________________________________________________________________ der-mahalle-i mezbre tahtn 2 bb ve ulv 2 bb ve kasr ve muhavvata ve cneyne ve bir-i m ve furun mahdd Dervi elebi ve Mehmed elebi mlkleri ve tark- m ile ve Nalband Karagz ve Sinan Beg mlkleri ile Hsl ______________________________________________________________________ f sene art- vkf hne-i mezbre evldna ve evld- evldna neslen bade neslin badel-inkrz uteksna ve evld- uteksna zukren ve insen neslen bade neslin bade'l-inkrz mescid-i mezbrda imm olana her gn bir cz tilvet eyleye ve tevliyet kend nefsine badehu hkim ihtiyr etdgi kimesneye ola. Bu zikr olunan menzil harb olup Mevln Mehmed izniyle arsasnda bir mikdar yeri icre-i muaccele ile bin ake ve meccele her senede yirmi ake vermek zre Hasan Suba nm kimesneye verilp zikr olunan bin ake ile ve bir mikdar dahi zam idp bi'l-fil imm olan Hseyin tamr edp iinde skindir ve mezbr Ksm elebi'nin vakf olan evlerin arsas ziyde olup ol mahallede Ahmed elebi ki Altboaolu demek ile marfdur drt bb oda bin edp her sene mezbr ev in otuz ake takdir edp odalar meslih-i mescid in vakf etmi ve Ivaz bin Davud bir mikdar yerini otuz ake muktaaya alup ceman her sene doksan ake alunup mezbr evin meremmetine sarf olunur.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

51

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 670 s. 690

52

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

14 Mahalle __________________________________________________________________ i Mescid-i Altboa Vakf _____________________________________________________________________ Hzr Beg ibn-i Abdullah vkf- mezbrun sekiz yz seksen yedi Saferinin evvelinde vki olmu brahim bin Halil imzsyla bir vakfiyyesi vardr ki mazmnu zikr olunur. Asl ______________________________________________________________________ vakf Dekkn _________________________________________________________________ i der-mahalle-i mezbre 12 bb ve hucrt 15 bb mahdd Paa Htun mlk ve etrf- selseden tark-i m ile Hsl _____________________________________________________________________ f sene 2 328 el-mesrif _________________________________________________________________ cihet __________ i immet f yevm 3 cihet __________ i te'zn f yevm 1 cihet __________ i dhn-i sirra f sene 60

ciht- mezbre kend mescidi immna ve mezzininedir. art- vkf hucurt- mezkrenin biri kend bin etdgi mescidde imm olana ve biri mezzin olana ve imm olan nzr ola ve tevliyet kendden sonra aslah ebnsna neslen bade neslin bade'l-inkrz hkimu'l-vakta ola.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

53

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 251 s. 231

54

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

15 Vakf _____________________________________________________________________ Nefse Htun bint-i Hamza vkfe-i mezbrenin dokuz yz on drt Recebinin evilinde vki olm Pr Hasan en-nib imzsyla bir vakfiyesi vardr ki mazmnu zikr olunur. Asl ______________________________________________________________________ vakf Hneh ___________________________________________________________________ tahtn 2 bb ve zulle ve muhavvata- yesre ve kenif der-mahalle-i mezbre mahdd Mustafa el-hayyt ve Hasan el-bevvb ve Ali en-nal mlkleri ve tark- hs ile Hsl f sene 540

art- vkfe nefsine badeh atkalar Ftma ve Hurde badem evldlarna ve evld- evldna neslen bade neslin skin olup tamr edeler bade'l-inkrz Ali Bey Mescidi'nde imm olan salt- fecirden sonra bir cz okuyup yevm bir ake verile ve mahslun r cihet-i tevliyet olup tevliyet Mustafa'ya badehu mescid-i mezbrda imam olana olup rakabe mukaddem ola demidir hliy atkas Ftma tasarrufundadr.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

55

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 251 s. 307

56

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

16 Vakf _____________________________________________________________________ Pirinci Hac Hamza vkf- mezbrun dokuz yz yirmi bir Cemziye'l-evvelinin evhirinde vki olmu Mevln Seydi Mehmed bin Mehmed imzsyla bir vakfiyesi vardr ki mazmnu zikr olunur. Asl ______________________________________________________________________ vakf Hneh __________________________ Hneh __________________________

tahtn 2 bb ve sofah 3 ve hcre ve tahtn 2 bb ve sofa ve bir-i m ve mahzen ve ahur ve hcre-i uhr ve frun ve kenf ve bae ve muhavvata Ferhd ve kenf ve bae yerleri skns evld ve Ferhd'n evld skin olalar evld- evld neslen bade neslin Hneh ________________________ tahtn ve gurfe ve bir-i m ve kenf ve hucrt 3 bb ve muhavvata ve tahtn-i diger el-marf selamlk bery- skny- zevce-i vkf maa tilvet-i cz

Hsl _______________ f sene 720

art- vkf zevcesi Hsn evlerin duvarnda olan musluka her gn su doldura ve hucrt- mezkrede ehl-i ilimden bir racl-i slih skin olup gnde bir cz okuya eger kimesne skin olmazsa icreye verilp gallesinden okuna ve tevliyet nefsine badehu olu Bli'ye ve badehu vkfn ebnsna ve ebn- ebnsna neslen ba'de neslin ba'de'l-inkrz aslah uteksna ve ebn-i utekasna batnen ba'de batnn ve nezret Mehmed bin brahim'e ve badehu nezret hkimu'l-vakte mufavvaz ola ve tevliyet mahalle-i mezbreden hkimu'l-vakt ihtiyr etdgi kimesneye ola hliy tevliyet evld elindedir.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

57

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 251 s. 159

58

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

17 Vakf _____________________________________________________________________ Cmi-i Hseyin Aa vkf- mezbrun vakfiyesi zyi olmu Asl ______________________________________________________________________ Vakf der-Mahrse-i stanbul Hucurt _________________________ atka 43 bb der-nezd-i cmi-i mezbr Hsl ____________________ f sene 6 723 _______________________ Dekkn 26 bb der-kurb- cmi-i mezbr Hsl ____________________ f sene 4 851 Zemn _________________________ i mezbr Hsl ____________________ f sene 5 290 Hsl _____________________ f sene 130 makt el-marf be Dmkhne Hsl ____________________ f sene 3 600 Hucurt ________________________ cedde 7 bb der-nezd-i cmi-i mezbr Hsl_____________________ f sene 1 020 ________________________ Ahurh atk ve cedd 12 bb der-kurb- hucurt- mezbre Hsl ____________________ f sene 830 Be _________________________

makt der-zimem-i ns der-nezd-i cmi-i der-nefs-i cmi-i mezbr

Zemn _________________________ i

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

59

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 326 s. 74

60

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

18

Tmar ____________________________________________________________________ Ali veled-i Mustafa Mezraa __________ i std Kalas tbi-i mezbr Cemat __________ i Kapak eyhl an-yrkn- Kars Neferen 9 Hsl _____________ maa rusm Hsl ________________ an-rusm ve yava-i hurda ve nsf- bd- hev gayr-i ezdet-i anm 1 543 139 Cemat __________ i Halifel an-yrkn- mezbr Neferen 21 Hsl _______________ an-rusm ve yava-i hurda ve nsf- bd- hev gayr-i ez-det-i anm 313

Yekn ______ 2 000

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

61

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 313 s. 201

62

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

19 [Yev]m's-selse ____________________________________________________________ f 3 Cemziye'l-hir sene 966 Nhiye ___________________________________________________________________ i Cebel-i Kbl der liv-i Nablus Tmar ____________________________________________________________________ Ali Karye ________________ i Mezraa _______________ i Bsukurrummn tbi-i m[ezbr] Hsse ________________ tmar- karye T (?) rsm 5 647 Yekn ___________ 6 000 Defter-i atk muktezsnca yine bu tmara bu mikdr ile mutasarrf olan mezbr Ali defter-i cedd mcebince i bu 6000 ake yazar karye ve mezra bedeliyle vilyet ktibi tayin edp tezkire vermegin ve mezkr Ali Nahcvan seferinde emr olan binde yz terakksini tmar iinden kabl eylemein tmar- mezbre mezkre ber-vech-i bedel 6600 akelik zre tevch olunup der-i devlete tezkire verilmi idi. Dergh- muallda ber-vech-i bedel kayd olunduu makbl olmadndan tezkiresi bert olmayup tekrr tezkire taleb eylemein ber-mceb-i tezkire-i ktib-i vilyet 6000 akelik zre tezkire ihrc olunup dergh- merm-baha arz olundu. Tahrren f evil-i evvl min uhr- sene selse ve sittn ve tisa mie Tezkire-i Ahmed Paa maa meriye der-nezd-i karye-i Penak tbi-i m[ezbr] Hsl _________________ 353

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

63

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 239 s. 68

64

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

20

Nhiye ___________________________________________________________________ i Gradeka der-liv-i Bosna Misli Karye ___________________________ i Koya tbi-i nhiye-i M Hne ____________________________ 1 Yalnz bir hnedir

Karye __________________________ i Novesil nm- diger Hakoca tbi-i m. hric ez-defter olup rciyn olmala nsf flori vermek artyla bir buuk hne zre kayd olundu ber-mceb-i emr-i erf Hne___________________________ 1.5

Misli _________________________ i Karye Verkoz tbi-i nhiye-i m Hne___________________________ 1 Yalnz bir hnedir

Misli __________________________ i Karye Doblas nm- diger Ay tbi-i m Hne ____________________________ 1 Yalnz bir hnedir

Zikr olunan drt pre karye hric ez-defter olup bundan evvel Serdar Ali Paa zamnnda bir kl tmar kayd ve Nianc kalemiyle tashh olunmala erh verilp ibu mahalle kayd olundu. ber-mceb-i defter-i sitne-i Sadet f evst- ehr-i Cemziye'l-hir sene isn ve sebn ve elf B-hatt- Cafer El bu feyz

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

65

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 716 s. 321

66

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

21 Karye ____________________________________________________________________ i lzi tbi-i m nsf mlikne mlk-i Mustafa elebi b. Mehmed elebi ber-mceb-i defter-i atk hliya mlk Sle Yusuf veled-i skender ber-mceb-i hccet-i eriyye ve nsf mlikne ve divn tmar
Turkaya Ali[veled-i] Ahmed K K Ali Veled-i O M iftlik ___________________ i Boz Ali Brder-i O M Yar Ahmed [veled-i] Mehmed K Ahmed Emirhan Brder-i Brusa O M Caba Mehmed [veled-i] Musa Fakih mm

Zemn __________________ i

Zemn ___________________ i

eyhe der-tasarruf- Hasan Ali eyhe der-tasarruf- Mnir der-tasarruf- Yusuf veled-i veled-i Murad sipahi resmin ve veled-i sa sipahi resmin ve skender sipahi resmin ve behresin verr. [behre]sin verr. behresin verr. K Zemn ___________________ i K Zemn __________________ i 20 kilelik Zemn ___________________ i

der-tasarruf- Ferhad veled-i der-tasarruf- Aziz ve Ruen der-tasarruf- Slesar ve Yusuf Pnar an-kor- Naoy yeri sipahi resmin ve behresin verr. veledn- Teberrk resmin ve behresin verr. resmin ve behresin verr. K 40 kilelik 20 kilelik Zemn ___________________ i

Zemn ___________________ i Zemn __________________ i

Nihansor veled-i Yakub siph- eyhe der dest-i Himmet siph Olu der-tasarruf- Ali sipahi zde ve Hdverdi veled-i mezbr resmin ve behresin verr. resmin ve behresin verr. K Bir kzlk 40 kilelik

Hsl ______________________________________________________________________ 3000 E 28 K 7 125


Resm-i Bostan 100 Asiyab 1 10

Caba 1 19
Detbn an-tapu-y zemn 430

Hnta 150 kile 900

air 150 kile 750


Nsf bd-

Fl 12 kile 60
Nsf mlikne

Resm-i kevvre 50
Nsf mlikne tmar

hev arusiye 500 600

755

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

67

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 716 s. 406

68

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

22 Zemn ____________________________ i Mehmed ve Abdlgani hliy der-tasarruf- Hseyin ve Bekir ber-mceb-i defter-i atk resmin ve behresin verr. Zemn ______________________________ i Laruca yol tarlalar ve zemn-i Alacahan ve kerice su ve Sorayr ve ayr an-ayr- Bnyd der-dest-i Mahmud veled-i Halil Serasker-i Milas ber-vech-i kadimlik ayr __________________ A Ardu der-tasarruf- Hseyin ve Mustafa ve Bekir ve Ali ve mer ve Kl ebn-i Hasan Bey Zemn __________________ i Karaman ki Milas yurdunun kble cnibi dibek tarlaya varnca der-tasarruf- Sabri ve Abdullah ve skender resmin ve behresin verr kadimlik. Zemn _________________ i Abdlgani veled-i siph-zde resmin ve behresin verr. Bir K (kilelik) ayr________________________________________ Gkdkelendi yolun stnde yan akmakl pnarn gk surdur yan ve A Arduca der-tasarruf- Sabri ve Abdullah ve skender 10 Kilelik iftlik _________________ i Hssa

Zemn ________________ i ayr ______________ Uluayr ve iek der-zim- A Ardu der-tasarruf- met-i Mahmud eriba ve Mahmud eriba Hseyin ber-vech-i itirk kadimlik Zemn _______________________________________ i Mehmed 3 kt'a der-tasarruf- Sabri ve Abdullah ve skender ebn-i Ferhad resmin ve behresin verr

Zemn _______________________________________ Sabri siph aydmen alt demekle marfedir dertasarruf- Sabri ve Abdullah ve skender ber vech-i kadimlik resmin ve behresin verr.

Hsl ____________________________________________________________________ Dvn 4000 E 2 55 K [Bennk] 17 308 an-zemnh-i hssa 600 Caba 15 208 Resm-i kiyh 100 Resm-i dnm 50 Hnta 220 keyl 1 320 ar 200 keyl 1 000 Resm-i kevvre 120

Detbn ve tapu-y zemn 150

Nsf bd- hev ve arsiye 138

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

69

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 549 s. 156

70

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

23 Karye ___________________________________________________________________ i Muntal tbi-i Gargorofa Kinez Yovan Vasil Biribilovik Ivladin Nikola Malkov Krko Belo Petko Ivladik Yovan Sekirik Toma Mihovil Todor Brato Petak Petko Lazar Rascik Marko Popovik Radman Yeliik Todor Milo Yelova Rascik Petar stepan

Marko Dimitri Vuk Marko stepan Miscevik Dimitri Brato Vuvie Dosili

Petar Yovan Petar Marko Petar Popovik Gra Radovan Bive Kirana

stepan Pripko Dimitri Marko Nika Rasadov Nikola Radova

Hne Bve Kinez 27 1 1 ayr____________________________________________________________________ maa 2 kt'a tarla ve harbe ba- manastr- harbe der-hudd- karye-i mezbre Muntal zikr olan ayr ve tarla ve ba- harbe hccet ve temessk ile kimesne tasarrufunda olmayup tapuya mstahakdr dey Byezd Beg ez-zam mrye altm ake resm-i tapu vermegin defter-i cedd-i hknde zerine kayd olundu. Ba __________________ Muhammed nehan derhudd- karye-i mezbre dnm 2 Ba __________________ Mehmed serblk derhudd- karye-i m. dnm 3 Ba __________________ Top Ramazan der-hudd- karye-i m. dnm 3 Ba __________________ nehan ser oda an-skinn- Kasaba-i Dimitrofa dnm 2 Ba __________________ Hac Sinan der-hudd Dnm Resm-i 1.5 Tapu 10 __________________ Ba Pervne haddad der-hudd- karye-i m. Dnm 4

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

71

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 549 s. 156

72

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Ba ______________________ Onan Radia der-hudd- karye-i mezbre ber-mceb-i hccet-i eriyye kt'a 1

Ba _____________________ skender b. Abdullah an-skinn- Dimitrofa Dnm Resm-i 2.5 Tapu 50

Hsl _________________________ ani'l-r ve'r-rsm 7000 Hnta keyl 180 2 562 ar ve avdar keyl 92 554 Erzen keyl 40 280 Resm-i kiyh ve bostan ve hime 324 Bt- Mslmann dnm 15.5 Resm 78 r-i kevvare 235

r-i ra pinte 180 1 800 r-i ketan ve kendir 20

Resm-i sepet 180

det-i anm 350

Resm-i al 70

r-i bakla, mercimek ve grah algam 51

r-i kelem 100

r-i biber ve piyaz 20

r-i meyva 15

Resm-i ars 60

Resm-i polana 60 Resm-i bojik 45

Resm-i fu 15 Bd- hev 100

Resm-i tapu 25

Resm-i bve 6

Bidat- henzir 50

Zemn-i kenise resm-i tapu 50

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

73

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 549 s. 26

74

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

24 Zemn _______________ i ziratgh- Ali b. Yusuf der hudd- m. Gnlk Bostan ayr 8 1 Resim 15 Ba ____________ Zemn ___________ i Ba __________ ba ve bostan- Osman Ali b. Nasuh brahim b. Hasan Dnm Bostan der-kurb- bat Dnm ayr Dnm Resm-i 2 1 2 araba 2 Tapu 5 30 1 Ba ______________________________ aban b. Hasan Kt'a Dnm ayr 2 2.5 Kt'a 2 Araba 6 Ba ____________ Mustafa b. Byezd Haddd Dnm 2.5 Ba ___________ Mahmud b. Kurd Dnm 1 Ba ___________ Bayezid b. Hseyin Dnm ayr 1.5 araba 0.5 Ba _____________________________ Pervne b. Seydi el-Haddd Dnm Zemn-i Hli ayr 3.5 Dnm 2 Araba 3 Ba ___________ skender b. Yusuf Dnm Bostan 4 ayr Araba 3 1 Zemn _________ i bostan der-kenr- nehr-i Tuna Dnm 1 Resm-i Tapu 10 araba 1 Ba ________ Mehmed Kethud Dnm 3 Ba ________ Sefer b. Hasan Dnm 2 Ba _________ Hasan Trhala Dnm Bostan 4 ayr araba 2 1

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

75

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 549 s. 24

76

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Ba _____________ Bali b. Ferhad Dnm Bostan 1.5 1

Ba __________ Piri b. Ferhad Dnm Bostan 3 1

Ba ____________ Mileta Radosav Dnm ayr 2 1 araba 1.5

Ba ____________ Kurd b. Mahmud Dnm 2.5

Mezraa __________________________________________________________________ i Lovka nezd-i lok ehirlnn savddr. Hliy fermn- ln mcebince nefs-i lok mceddeden tahrr olundukda l ve mamr kasaba olup iinde cmi-i erf ve bir ka mescid-i mamrede evkt- hamse klnup du-y devm- devlet-i hmyn- pdihye itigl ve mdvemet olunup ve defter-i atk-i sultnde kasaba- mezbre Mslmanlna resm-i ift yazlm bulunmaduyla hl tahrr-i ceddde dahi kayd olunmayup ve hem kasaba- mezbre kurbunda nehr-i Tuna zerinde ileyen mr iskelede rsm- ubr edsna ind ve temerrdlk eden levendt ve gayride rsm- mri tahsl etdrmee ahl-i kasaba- mezbre kffeten mcidd sa olup ve iskele-i mamre gemilerin nehr-i Tuna tuyn etdke ve iddet ile talaslar peyd olduka gzetp zarar u ziyn eridrmeyp bu makle meslih-i mrde muvenet ve mzheretden hl olmadklar hizmetlerinin mukbelesinde ekdikleri gallelerinden r ve balarndan resm-i dnm ed edp dahi uslb- sbk zre resm-i iftden ve avrz- dvniyye ve teklf-i rfiyeden ve hidemt ve teklf-i sireden defter-i cedd-i hknde mufiyet zre kayd olundu.

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

77

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 478 s. 45

78

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

25 Hsl_____________________________________________________________________ 18 000 spen 463 neferen 11 575 Detbn ve tapu-y zemn 1 000 Hnta 350 k 2 100 ar 100 k 500 spen _________ i kazgancyan 16 neferen 400 siyb _______________ mlk-i mebi-i Seyd Ali veled-i Seyyid Mehmed ktib f hliy dertasarruft- Emir Ahmed veled-i Emir Ali ve Uvak veled-i Mekdi ve Hucd veled-i Varbir f sene 90 siyb _______________ Mardaros veled-i Varman ve Kistostor veled-i Ruzdar ve Kirekos veled-i Mihribaron f sene 56 siyb _______________ Avrom Beg ve Palok ve Sadril veled-i Sisek ve mir Melek veled-i Kde mir ve Kirkor veled-i Krdamir f sene 56 siyb _____________ Baronik ve Dahor 1 bb f sene 56 siyb _______________ Baru Beg ve Hac ve Emirsad veled-i Tanr vermi 1 bb f sene 90 siyb ______________ Serkis veled-i Komil ve Ohan veled-i Mald ve Mardaros veled-i Filosa ve Kirkor veled-i Varbiris f sene 90 Bd- hev ve arsiye 412 Resm-i kevvre 95 Resm ______________ i ba ve bae ve bestn 1 000

det __________ i anm 500

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

79

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 478 s. 45

80

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Mahsl ___________________________ Beytlml- mme ki on binden aa ola ve ml- gib ve ml- mefkd ve yava ve kagun Kaz-i Karahisr- ark ve nhiye-i Milas ve Hasmne ve skefser hssa-i mirliv f sene ______

det ______________________________ i anm tmarh-i siphiyn ve mcerredn- kla-i kaz-i Karahisr ve kaz-i Bayramlu ve kaz-i Pazar Suyu Bulman ve nhiye-i Milas ve Hapsamana ve siphzdegn- kaz-i mezbrn gayr-i ez-hsh-i Hdvendigr ve hsh-i baz mer ve gayr-i ez-zemet-i miralay- sar- liv-i mezbr ve zemeth ve tmar Nsf _______________________________ bd- hev ve arsiye-i tmarh- siphiyn ve mcerredn- kl- liv-i Karahisr- ark gayr-i ez-hsh- Hdvendigr ve hsh-i baz mer ve tmarh- iran hss- mirliv f sene ______

Bd- hev _________________________ ve arsiye-i siphiyn ve siphzdegn ve zviyedr ve zviyedrzdegn ve nker ve nkerzdegn- kaz-i Karahisr- ark hssa- mirliv f sene ______

an-yaylak ________________________________________________________________ Karagl an-cnib-i kaz-i Karahisr ve an-cnib-i nhiye-i Milas ve an-cnib-i kaz-i Bayramlu ve Bzarsuyu maa siyabh ve yr koru der-yaylak- mezbre ve baz Kzlda ve baz Kseda hssa-i mrliv f sene siyb __________ Mustafa f 4 ehr 20 siyb _________________ Halil veled-i Mustafa 1 bb f 3 ehr 15

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

81

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 478 s. 29

82

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

26 iftlik ____________________________________________________________________ i der-nefs-i ehr mlikne vakf- zviye-i eyh Yusuf ber-mceb-i defter-i atk mehat dertasarruf- Mahmud veled-i Mustafa eyh b-bert- Sultan divn tmar hl[iy] Bae ____________________________________________________________________ i Merdan- Kala-i Karahisr der-iftlik-i mezbre ber-vech-i makt iki badan 185 Bae Bae ________ i Bae _______ i Bae ________ i Osman an merdn Molla Mustafa Hseyin _____________________ i Ahmed Halife veled-i Hac Ali ve Yahya veled-i Ali iki badan ber-vech-i makt f sene 10 Bae _____________________ i skender hliy der-yed-i Abdurrahman f sene 2 Hsl __________________________ Dvn 500 Bae ________________ i Budak Sof an-merdn f sene 4 Mlikne 500 _________________i Bae Bae Emir eyh _______________________ f sene 2 i Haclu Kad f sene 4 f sene 7 f sene 2 f sene 2

Bae ________________ i Sleyman ser-blk

Bae _________________ i Ali veled-i Mehmed an-merdan f sene 5

f sene 6 ________________ i Bae__________________i Bae _________________ i Bae Topuba Sleyman Mr veled-i Hasan f sene 3 f sene 5 f sene 4

OSMANLI PALEOGRAFYASINDA S YAKAT YAZISIBELGELER

83

Bae ________________ i Hseyin Bey f sene 25 Hsl _________________________ 16000 Hnta ar Bd- hev 200 kile 200 kile ve arsiye 1 200 1 000 600

spen 508 neferen 12 700

an-Mahsl ______ dvn-i iftlikh 500

84

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 64 s. 36

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

85

27 Karye ____________________________________________________________________ i Krh hssa- mr-mrn Yusuf bin Hac Ali 1 C (ift) smail bin eyh Emced 1C veyskulu Gde 1C Karanus bin Mehmed 1C Pir Ali bin brahim Nm C Yekn ______________________________ Hne Kara 15 1 Hseyinkulu Gde 1C Yusuf bin Mehmed M (mcerred) Kasm bin Mehmed 1C nebeg bin Ali 1C Mihmd bin Hce 1C Mehmed bin Ali 1C Hseyin Semerci s bin Ahmed 1C Behll [bin] Krd Nm C Musa bin s 1C Mahmud [bin] Src Nim C

Resm-i Resm-i nibcik Resm-i bevvb Resm-i dnm Resm-i alaf Resm-i Hums ift ve vlicik mev ani'l-ades 12.5 aded f 24 300 beher ift f 2 kile-i Osmn el-galle ______ 25 kile 175 Hums ani'-ar 200 kile 1 500 beher ift f misliye el-galle ____ 25 kile 175 Resm-i bd- hev nakdiye 263 beher ift beher ift nakdiye f 3 ake ve f 100 torba 20 Kiyahck Sls f 10 125 42 Hums ani'd-dhn 300 kile 1 800 Hums ani'l-penbe 60 men 3 600 7 kile 70

Hums ani'l-hnta 1 000 kile 8000

siyb- hssa Mlk-i Kzlba sa b. Koruc bude Hsl ________ 1 000

Yekn ___________________ 17 070

86

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

87

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 453 s. 8a

88

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

28 Karye ___________________________________________________________________ i Derekzk tbi-i Burusa tmar- Hac Ivaz evvelde Nyb Ali yermi sonra Nyb Hac Ivaza mlklye verilmi Sultan Murad Han mektubuyla imdi vakfiyet zre tasarruf olunur sret-i defterdir. Merhm Sultan Murad Hdvendigrdan misl- hmyn var. Sultanmzdan azze nasruhu nin- erif var dey kayd olmu der-i defter-i khne badehu merhm Hac Ivaz Paa vakf- ebn edp neslen bade neslin ve batnan bade batnn ve r-i hsl Mekke errefahallhu ve Medine-i Resl sallallahu aleyhi ve sellem vakf ola dey vakfnme-i eriyyesinde kayd olunmu mceb-i mezkr zre merm Sultan Mehmed'den nn- erf var andan sonra mensh olup tmara emr olunup bir ekn vere dey emr olunup el-hlet hzih ber-karr ol vakfiyet zre mukarrer klnup pdiahmz azze nasruhu hazretlerinden mukarrernme var merhm Hac Ivaz Paa olu Mahmud elebi vakfiyet zre tasarruf edp rin Mekke ve Medine'ye sarf eder.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

89

BOA. Tapu Tahrir Defteri nr. 453 s. 237a

90

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

29 Karye ____________________________________________________________________ i Gkesu vakfdr. Osman Bey'den eyh shak zviyesine eyh shak olu Hac Mehmed tasarruf eder imi andan sonra Hac Mehmed olu shak tasarruf eder dey nakl olunmu andefter-i Kirmasti el-hlet hzihi mezkr shakolu Hac Bayram tasarruf eder vakfiyet zre elinde pdihmz hazretlerinin mukarrernmesi var ve saltn-i mziyyeden ve merhm Sultan Mehmed Gz'den ve gayrinden dahi hkm-i hmynlar var dey kayd olunmu derdefter-i khne hliy vakf- mezbre ber vech-i vakfiyet Hac Bayram mutasarrfdr. Elinde Padiahmz bert var el-hlet hzihi mezkr Hac Bayram fevt olup Ali nm kimesneye sadaka olunmu elinde nin- erf var. Hac nebegi veled-i s Hzr Atik [Veled-i] Ahmed K Mahmud veled-i O M Receb veled-i O Ekinl 1 Ahmed veled-i Hak K Yusuf veled-i s Ekinl Musa veled-i O K Mustafa veled-i Hasan K Umur veled-i Ali Nim Ltfi veled-i O M Hne 11 Mcerred 2 ift 1.5 Bennk 4 zzeddin brder-i Emrullah Nim Resul veled-i Ali Sleyman veled-i Ahmed Nim

Bahi veled-i Ali Hricden zirat olunur bir iftlik yer var resiml

Hsl ______________________________________________________________________ Resm-i C ve K 180 r-i Cevz 50 Hnta Md 2 r-i piyaz ve algam 50 ar Md Kile 1 5 rz Md 1 Muktaa- ba ve bae 400 Burak Kile 10 Habbzn 30 siyb 1 hacer f sene 30 Bakla 5 Resm-i Kovan 5 r-i Bostan 30

Mercimek 10

Yekn ___________________ 1 038

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

91

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 16027 s. 26

92

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

30 Karye _____________________________________________________________________ i Ak (?) tmar ollabanolu Yakub Beg Sultan zamannda Doan ve ahin yermi Yldrm Hdvendigr zamannda Burhan Bey yermi imdiki hlde Hamza Bey bertyla mezkr Yakub Bey olanlar yevmiye ve karnda Velid mterek yiyp nevbetce ylda birisi eerler. Ortakc Armaan veled-i dris ift brahim veled-i Yusuf Nm ift Hne ift 1 Resm 30 Hne Nm ift 1 Resm 15 Hne iftl Kara 1 Resm 12 Hne Caba Kara 2 Resm 10 r ____________ i r _____________ i Erzen Penbe Keylen Vukiyye 10 600 Kymet 160 Kymet 300 Hne 5 Mahmud veled-i Armaan Kara Ahmed veled-i Mahmud Kara Ortak Muhammed veled-i Umur ift

r ____________ i r Gendm ________________ Md Keylen i 2 4 Cev Md Keylen Kymet 2 2 1 320 Kymet 672

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

93

Harac __________ Arz 300

94

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 16027 s. 17

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

95

31 Karye _____________________________________________________________________ i Byezdl tmar Tire Subas Karagz yermi Sultan zamannda bey kulu Balaban ve hin yermi Yldrm Hdvendigr zamannda kadim Ksm yermi imdi ki hlde pdihmuzun hkm-i hmynuyla Hsameddin Beg olu Ali Beg mutasarrf olup askir-i mansreye mlzemet eder. Ortakc Mustafa veled-i nebegi ift Srtma nebegi Kara Ortak Hac veled-i rli ift Ortak Kee Bli ift Seydi veled-i Hundd Kara

Mentel Mustafa Kara Hne 8

Kara Mustafa veled-i Emir Kara

Burak veled-i Muhammed Kara

Hne ift 3 r-i Gendm Md Keylen 2 10 ______ Kymet 1 500 Harac- arz 40

Resm 90

Hne Caba Kara 5

Resm 25

r-i Cev Md Keylen 2 10 _______ Kymet 800 an-bt 30

r-i Erzen Keylen 5 _______ Kymet 75 Resm-i Glk 15

r-i Penbe

Kymet _____ 1 500 Resm-i Ganem 60

96

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Ruzname nr. 35 s. 350

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

97

32 Nhiye ___________________________________________________________________ i Gerede der-liv-i Bolu Tmar ____________________________________________________________________ Mamat an-tahvl-i brahim el-Mteveff Karye ___________i Karye __________ i Karye __________ i Karye___________ i Haclar tbi-i m. Kavaklu tbi-i m. Hli tbi-i m. Bulacumerd tbi-i Konrapa 1 357 2 932 1 076 3 338 ___________ Hsl 300 Yekn________________________________ 5 665 Hisse ________________________________ M[ezbur] 5 000 5 004 ake tmar mteveff brahim tahvlinden mahll olman mukaddem Hdvendigr sancanda 5 000 ake tmardan mazl olan ibu Mamat bendelerine zikr olan tmar elinde kefereye bedel tevch olunup bert- lin in tezkire verildi f 9 Receb sene 979 Tezkire-i Cafer Paa

98

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Ruzname nr. 176 s. 217

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

99

33 Nhiye __________________________________________________________________ i Behsni der-liv-i Harpurut Tmar ___________________________________________________________________ smail veled-i Musa Mezraa-i __________________ Petrek tbi-i mezbr Hsl_______________________ 4 544 Hisse ______________________ 2 272 Ber-vech-i tekml ______________ 3 000

Cls- hmyn vki olmala ummen tecdd-i bert fermn olman Harpurut sancanda ibu 2272 akelik tmara ber-vech-i tekml 3000 akelik zre Sene 989 Reb'l-hirinin 14. gnnde merhm Hdvendigr bertyla mutasarrf olan Musa olu mezbr smail trih-i mezbrda tmarm zerindedir dey bert tecdd olunmasn rica ettinden buyurulman ber-mceb-i emr-i l der-i devletten bert- ln in tezkire verildi. F 28 Zi'l-hicce sene selse ve elf

100

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Ruzname nr. 946

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

101

34 Nin- hmyn verilen Dvn- Hmyn ktiblerinden mrun-ileyh Ktib Mustafa bn Mehmed Dersadet-i seniyyeye gelp Trabzon sancanda Of nhiyesinde mevkfesi ve gayride yigirmi alt bin iki yz elli ake zemete mutasarrf olup emekdr olmala defa er bin ake terakklik evmir-i erfe verilp yine liv-i mezbrde ve nhiye-i mezkrda karye-i merkm ve gayride yigirmi bin ake zemetde icml buyurulmak zre dokuz bin akeye mutasarrf olan Hseyin fevt olup tmar mahll olmala terakksi bedeli kendye verilmek bbnda inyet ric etmegin icmlls olmala mcebince tevch olunmak emr olunup sdr olan fermn- erf zre sefer emek artyla icmlls olmala terakksi bedeli tevch olunmak sene tisa ve tisn ve elf Muharreminin evhiri trihiyle hkm-i erf verildikten sonra tezkiresi ihrc olunmak ferman olunman ber-mceb-i emr-i l zikr olunan dokuz bin ake tmar vech-i merh zre mteveff-y merkm Hseyin tahvlinden elinde olanyla birikdirilp cmle zemeti otuz be bin iki yz elli ake dutup terakksi mrun-ileyh Ktib Mustafa'ya tevch olunup bert- ln in tezkire virildi. Tahrren 8 ehr-i Saferu'l-hayr sene tisa ve tisn ve elf.

102

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Ruzname nr. 35 s. 350

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

103

35 [Yev]m'l _________________________________________________________________ ahad F 18 Ramazan el-mbrek sene 979 Nhiye ___________________________________________________________________ i Eregli der-liv-i Bolu

Tmar _______________________________________ Bekir veled-i Halil an-tahvl-i Mustafa Karye _____________________________ i Kalsammas (?) tbi-i m. 6 442 Karye ____________________________ i Permil (?) tbi-i Konrapa 6 821 Hisse _____________________________

1 000 Yekn ___________________________________________________________________ 7 442

bu 7442 ake tmar ferat eden Mustafa tahvlinden mahll olman hssa akrclardan olup Kastamon sancanda 6000 ake tmaryla Doancba olan Halil olu ibu Bekir bendelerine 2000 ake ziydesiyle 8000 ake eknci tmar tevch edesin dey sene 978 Reb'l-hirinin evhiri trihiyle hkm-i hmyn rd etmegin ber-mceb-i emr-i l zikr olan tmar 558 ake noksanyla tevch olunup bert- ln in tezkire verildi. Tahrren 26 Zi'l-hicce sene 978 Tezkire-i skender Paa

104

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 23306 s. 5

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

105

36
30 Blk _____________________________ i Sekbnn Ahmed Samako nefer an-muhalleft _________________________ 30 Blk ______________________________ i Sekbnn Murad Yanbolu nefer an-mevcib ______________________________i ki mteveff ude der hne-i hod

Ahmed el-mezbr ki mteveff ude der-kl- evvl ve Zi'l-kadeteyn sene 963 il-gyet-i vcib iran ser-sekbnn f Safer sene 964 Receb aban Ramazan sene 964 Nakdiye _________________ 878 Kst 4 Yekn_________________________ 1 052

2 Blk _______________________________ i Sekbnn Ali Bolu 5 an-muhalleft _________________________ Ali el-mezbr ki mteveff ude f 23 Cemziye'l-l sene 964 Nakdiye 3 04.5

15 Blk _________________________________ i Sekbnn Cafer Hersek an-muhalleft ____________________________ Cafer el-mezbr ki ehd ude ez-cerhat- tfenk der-Potra- Mahmud ve Muvaffak f selh-i Reb'lhir sene 964 Mebla _____________________ 7 068

Yekn 1 255.5

106

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Defa an-vcib Reb'l-hir Cumadeyn sene-i minhu bery- mbeyn kabz kerdend Mebla 441

Minh _______________________ der-zimmet-i Orta avu an bah-i skf Mebla 4 695 Elbk _______________________ der-kese mevcd Dervi Ser-blk-i hod Hamza skb Mebla 2 901

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

107

BOA. Ali Emir nr. 18678

108

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

37 Sah Buyruldu Otuz bir Sula avrz ve nzlndan verile Becihet ___________________________________________________________________ i mesrif- tamr ve termm-i sukk ve baz mevzi-i sire-i Darphne-i mire der-Sary- cedd-i mire ki muhtc- tamr bude ve be marifet-i Ebubekir Aa Emn-i Kebr ve el-Hc Sleyman Efendi Nzr- Darphne-i mire kef ude ve be marifet-i ser-mimrn- hssa tamr ve termm fermde el-vki der Ra sene 1131 ve bery- mesrif-e n-kadar mebla an-hazne-i mire dde fermde ez-n-sebeb an-cnib-i muhsebe-i evvel tezkire-i hazne nvite ber-mceb-i defter-i kef memhr ve mfredt- brahim Aa Ser-mimrn- hssa ve telhs ve fermn- l f 6 Ra sene 1131 ve b fermn- erf 8 040 be hisab- guru 67 17 Tenzl-i b fermn- l ___________ f ________ 50 160 8 000 _____________________________ Yalnz sekizbin akedir. Tahrren f 17 Ra sene 1131 MAHSB _________________________________________________________________ F 8 Ra sene 1131 an-avrz- nzl-i Sula sene 1131 an-yed-i Slih ukadar Sleyman Efendi Nzr- Darbhne-i mire

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

109

BOA. Ali Emir nr. 11332

110

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

38 Verile Buyruldu Sah

Becihet ___________________________________________________________________ i Bah-i hamr bery- eli-i kebr ve sair-i Maskov an-15 L sene 1078 il 19 L sene-i minhu an-hzne-i mire dde fermde b fermn- erif el-vki f 15 L sene 1078 Eyym_______ 5 _______ Kyye 300 _______ Bah 3 000 Yalnz bin akedir. Beher yevm kyye 60 f 110 akeden

Verile Buyruldu Sah

Becihet ___________________________________________________________________ i Bah-i hamr ber-y eli-i kebr ve sair-i Maskov an-10 L sene 1078 il 14 L sene-i minhu an-hzne-i mire dde fermde b fermn- erf el-vki f 10 L sene 1078 Eyym_______ 5 _______ Kyye 300 Bah_______ 3 000 Yalnz bin akedir. Beher yevm kyye 60 f 110 akeden

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

111

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 4643 s. 141

112

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

39

Becihet ___________________________________________________________________ i vezif-i mevl-i izm ve meyih-i kirm ve sdt- zevi'l-ihtirm ve mevlzdegn ve mteferrikagn ve havtn ve tamiye-i baz zviyedrn an-zevid-i evkf- mezbre angurre-i Zi'l-hicce sene isn ve selsne ve elf il gyet-i Zi'l-hicceti'-erfe. 1.085.570 Neferen__________ 252 F yevm __________ 2 945 F sene __________ ve ehr 953 550 Cemat ________________________________________________________________ mevl-i izm Mevln Nakb'l-Erf f sene 190 Mevln Selnik sbk f sene 30 Mevln asker-i sbk f sene 50 Yekn _____________________________________________ neferen 4 Mevln Anadolu Medne-i Mnevvere sbk f sene 20 el-bk ? ________ 132 020

Seyyid Ksm Efendi Hseyin Efendi Kd- Yahya Efendi Kd- Ahmed Efendi Kd-i

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

113

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 22141 s. 239

114

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

40/1 Becihet ___________________________________________________________________ i ed-i ake-i bah-i piyaz- hk bery- nefs-i nefs-i hmyn- hazret-i ehriyr ve harem-i hmyn- smet-makrn ve hazret-i ehzdegn- cvnbaht ve matbah a- dr's-sade eerfe ve sultnn- ismet-medr ve matbah- has ve matbahh- sire ki be-marifet-i Abdurrezzak Hleti Efendi an-hcegn- Dvn- Hmyn Emn-i Matbah- mire ferdande dde bde ve hl vcib an-gurre-i Za sene 1236 il gye-i ve sene-i minhu ve an-tahvl an ake-i cizye-i gebrn maa Yahudiyn- Kalem-i stanbul ve tevbiuh vcib sene 1236 ki p ez-n be hzne-i mire f 15 Ra sene 1237 an-yed-i Mustafa Aa guru 10300 be rznme-i hmyn rd ve masraf kayd ude bde ve lkin mebla- mezbr ber-mceb-i der-kenr hric ez-mnde ve ed-e lzm amede ez-n sebeb ve mebla an-ml- cret-i mbir havle ve tezkire-i evvel muhsebe fermde ber-mceb-i 2 kt'a rznme-i hmyn ve b fermn- erf tezkire-i ed dde el-vki 27 f sene 1237. Guru ______________ 10 300 ________________________________ F 15 Ra sene 1237 bah-i piyaz- hk ehr-i Za sene 1236. 40/2 Becihet ___________________________________________________________________ i ed-i ake-i ocaklk be mevcib-i baz yenieriyn- Dergh- l der-muhfaza-i kala-i Filibe vcib masar recec reen lezez sene 1236 an-tahvl an-ake-i cizye-i gebrn maa Yahudiyn- Kalem-i Ktahya ve tevbiuh vcib sene 1236 ki p ez-n be hzne-i mire f gurre-i Ca sene 1237 an yed-i Said Efendi Ser-yazc-i yenieriyn guru 137 be rznme-i hmyn ird ve masraf kayd ude bde ve lkin mebla- mezbr ber-mceb-i der-kenr hric ez-mnde ve ed e lzm amede ez-n-sebeb ve mebla- mezbr an-ml-i mnsib havle ve tezkire-i ed nvite fermde ber-mceb-i temessk sret-i rznme-i hmyn ve b fermn- erf tezkire ed dde el-vki f 8 Receb sene 1237. Guru ______________ 137 ________________________________ F minhu bah-i piyaz- hk ehr-i Z sene 1236.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

115

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 22141 s. 239

116

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

40/3 Becihet ___________________________________________________________________ i eda-i ake-i mesrif- Matbah- mire der-zamn- Osman Aa Ser-bevvbn-i Dergh- l Emn-i Matbah- mire vcib an-gurre-i L sene 1235 il sene-i kmile an-tahvl an-ake-i cizye-i gebrn maa Yahudiyn- Kalem-i (?) ve tevbiuh an-vcib sene 1236 ki p ez-n be hzne-i mire f gurre-i M sene 1236 an-yed-i Veli Aa- ukadr- bb guru 1192 be rznme-i hmyn rd ve masraf kayd ude bde ve lkin mebla- mezbr ber-mceb-i der-kenr ahz-e mmkn ne ude ve ed-e lzm amede ez-n sebeb ve mebla- mezbr an-emvl-i merkmn havle ude ve tezkire-i ed nvite fermde ber-mceb-i temessk sret-i rznme-i hmyn ve b fermn- erf tezkire-i ed dde el-vki f 15 Receb sene 1237. Guru __________ 1 192 an emvl __________________________ i merkmn havle ude
Guru ____________ 428 2 14.5 _________ 642.5 Muktaa-i nsf cizye-i gebrn ez Yorgi f sene 36 ve sene 37 muktaa-i sayd- mh Gl ve enhr- Sivas sene 236

an-emvl __________________________ i merkmn havle ude


Guru ____________ 147.5 202 _________ 349.5 Yenice-i Candar sene 1236 Hash- Boynuincel

(?) sene 1236

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

117

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 18949 s. 15

118

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

41 Becihet ___________________________________________________________________ i Bah-i cmeh-i mtenevvia lzime-i bb- hsn- asgar ve cret-i kayk ve mesrift- sire-i uka bery- fer kerde der-tark- hmyn- hadka- hssa ki mbyaa ve fer ode mutd- kadm bde der sene 1235 be marifet-i Ahmed Aa Ser-bevvbn-i Dergh- l Emn-i gmrk-i emtia-i stanbul mbyaa ve tedrik ve fer kerde ve bery- cret ve bahe in-kadar mebla an ml- gmrk-i mezbr vcib sene 1234 takas ve mahsb-ode ve bery- rd ve masraf tezkire-i hazine nvite ber-mceb-i musahhah tezkire-i hazret-i kethud ve memhr takrr-i emn-i mr-i mrn ve defter-i mfredt temhr ve ilm ve derkenr ve telhs ve b-fermn- l f 10 R. sene 1235 ve b fermn- erf
Yzlk Cmeh Aded 260 Guru 357.5 Krklk Cmeha Aded 213 Guru 7 45.5 Onbelik Cmeha Aded 15 Guru 165 Seksenlik Cmeh Aded 132 Guru 297 Otuzluk Cmeh Aded 72 Guru 369 Yapa Cmeh Aded 445 Guru 667 Ceman-Yekn __________________________________________ Guru 3 720 1 350 5070 320 4 750 Tezkire dde f 13 R. sene 1235 Tenzl b telhs ve fermn- l Bah-i Cmeh-i mtenevvia Bah-i cret-i nakliye-i uka Yetmilik Cmeh Aded 86 Guru 252 Yigirmi belik Cmeh Aded 36 Guru 216 Ellilik Cmeh Aded 194 Guru 579 Yigirmilik Cmeh Aded 32 Guru 272

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

119

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 15523 s. 1

120

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

42 Becihet ___________________________________________________________________ i harc- mukarrere-i yevmiye-i imret el-rz ________ Becihet-i


orba-i mukarrere

ed-dakk _______________________________ Gendm _______ Becihet _____ i Becihet ____ i Becihet _____ i Becihet-i orba-i mukarrere keyl ___ 7 Nn- imret 32 kile inik 0.5 Nn- zviye 3 inik Nn- hastagn- dru'-if 2 inik

keyl ___ 8 Nemek _____ M (Dirhem) 200

Piyaz kyye 15

Flfl M 40

Nohud inik 1

Nemek ________ Becihet-i orba-i mukarrere 1 keyl

Becihet _____ i Nn- fodala- imret 3 inik

Minh _____________________________________________________________________ Becihet _____ i Tam- imret Becihet ____ i Furun fodula Becihet _____ i Tam- misfirn Becihet ___ i Hn onan Becihet ____ i Ciraye ve zerde ve zirba mukarrere derleyli-i Cumat Vezne 4

Vezne 6

Vezne 3.5

Vezne 1.5

Vezne 1

em-i asel __________________ Zerd Becihet ________________ i Skinn- trbe-i erfe f ehr aded 30 em- revgan ___________ 3 10 Md Becihet _________________ i Tarafeyn-i mihrb- cmi-i erf f ehr aded 8

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

121

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 8962

122

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

43 Sret _____________________________________________________________________ i defter ur ve mberet kerde tamr ve tecdd-i dvarh-i fevkn ve tahtn kouh- klak- askir-i mansre der-dhil-i kala- der-Belgrad der-cnib-i nehr-i Tuna ve in- matbah der-kurb- klak- mezkr ki dvarh- klk- mezkre harab ve mnhedim bde ve ina- matbah- mezbr lzm mede ve be marifet-i Hazret-i Vezr-i Mkerrem Yusuf Paa muhfz- Belgrad tamr ve tecdd ve in-e irde-i seniyye-i ahne taalluk kerde ve bery- mberet sret-i defter dde fermde ber-mceb-i hulsa- tahrrt- mrun-ileyh ve be takrr ve fermn- l f 26 Ca sene 252 ve b fermn- sm sret-i defter dde f 29 Ca sene 252 Guru _______________ 738 000

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

123

BOA.

124

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

44 Sah Buyruldu Mahalline kayd ve Terft'a ilmhaberi verile.

bery_____________________________________________________________________ ilbs kerden-i post- samr ve hilath-i mtenevvia-i mezkrn der-huzr- hmyn- hazret-i cihn-dr ve huzr- hazret-i vezr-i mkerrem kim-makm- l-makm paa, bermceb-i defter-i mfredt- Mehmed Aa, Ser-Hzin-i Brn, el-vki f gurre-i Z. sene 1187.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

125

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 8959 s. 81 (1)

126

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

45 Bery ____________________________________________________________________ mberet kerde in-i duvar ve eme ve iml-i turab der-pikh- klk- askir-i mansre-i Muhammediye der Davud Paa be iret-i irde-i hne taalluk kerde ve be marifet-i Mehmed Aa Ser-bevvbn-i Dergh- l emn-i bin-i klak- mezbr in ve tekml ude ve bery- mberet-e sret dde fermde der sene 1242 ber-mceb-i defter-i mfredt ve musahhah fermn- l f 11 Za sene 1242 ve b fermn- erf. Dere mahalline sed duvar Tlen 120 Terbii 1 800 Arzan 2,5 Kadden 6 emeleri Ktat 2 ____________ Beheri Tlen 3 Kadden 4 ArnaBut knk Kymet 190

Dere mahalline turab imls Tlen 200 Arzan 60 Terbii 24 000 Kadden 2

Zikr olunan mahallerin yigirmi be bin nihyet otuz bin gurua yaptrlmasna irde buyurulmu olmala iret olundu.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

127

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 22141 s. 8

128

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

46

Bert ____________________________________________________________________ dde ve it ude an-ml- cizye-i gebrn- kalem-i stanbul be eshm- muktaa-i voyvoda- zmir beher sene 25000 guru b 2 taksit ber-vech-i ocaklk tayn ude bde ve hl an-ml- cizye-i mezbr vcib sene 1236 ahz-e 2 kta sret dde bde ve lkin mebla- mezbr dde 17100 guru an-cnib-i AgoP bzrgn- mzn- voyvoda- zmir ahz ve kabz kerde ve sret-e zahriye bde ve gayr- ez-makbz 9010 guru an-cnib-i cizyedr ahz-e mmkn ude ve mebla- mezbr tahsl-e istidy- inyet kerde ez-n-sebeb mebla- mezbr ve makbz- muhsebe-i eshm- mezkr mahsb ude irde-i seniyye taalluk kerde bermceb-i takrr-i Mehmed Esad Bey Efendi an-Hcegn- Dvn- Hmyn kethud-y bb- muhfaza-i zmir ve ilm- Hazret-i Hseyin Bey Efendi Nzr- Darbhne-i mire ve Ali Bey Efendi Nzr- Zahire ve fermn- l tebdlen sret dde fermde el-vki f 15 R sene 1238 ve b fermn- erf Bery ____________________________ taksit-i evvel ve bk eshm- mrr vcib sene 1 236 Guru __________________ 12 500 taksit-i evvel der-vcib Haziran sene 1236 12 500 25 000 17 100 7 900 Makbz sret-i mersm ber-mceb-i zahriye-i sret taksit-i sn der-vcib Eyll sene 1236

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

129

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 10092 s. 62

130

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

47 Bery ____________________________________________________________________ rd kayd ud be-Mehmed Nuri Aa Ser-bevvbn-i Dergh- l Emn-i Nzl ve mbyaa f Sofya ki n kadar mebla bery- nakliyt- orta- zbitn ve nefert- yenieriyn- Dergh- l der-muhfaza-i Sofya an-bedel-i dakk ve ar an-kazh-i Biranik (?) ve znepol ve sir an-tertb-i liv-i erf an-cnib-i Feyzullah Aa Ser-bevvbn-i Dergh- l aayn- kazah-i selse ahz ve mebla- mezbr bery- oda be emn-i nzl ve mbyaa f mm-ileyh rd kayd ud iktiz kerde ve be cnib-i hazret-i Mehmed Emn Efendi Nzr- ordu-y Sofya der-sbk sret-dde fermde el-vki der-sene 1224 ber-mceb-i takrr-i hazret-i mrun-ileyh ve memhr tahvl-i Mehmed Sdk Aa Kethud-y kul ve derkenr ve telhs ve fermn- l f 22 S. sene 1224 ve b fermn- erf. Guru _________ 3 006

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

131

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 10092 s. 181

132

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

48 Bery ____________________________________________________________________ nakl ude gedik-i dkkn- berber-i Gmayak der kasaba-i Fndkl be Himmet Dede dertasarruf- Aaayak ........... (?) bil veled fevt ve gedik-e be cnib-i beytlml- mme ve rci ude ki p ez-n dkkn- mezbr an mahll-e be el-Hc Mustafa Efendi an-hcegn- Dvn- Hmyn itir ve mm-ileyh dkkn be bery- tevs-i degirmen ilve ude ve gedik-e b ilm- eriye be el-Hc mer b. Ahmed nvite bey ve tasarruf-e ber-mceb-i urt- nizm esnf- berbern- gedik-i mezbr der-kasaba-i m. be-mahalle-i Molla elebi der-kurb- eme-i Mustafa Aa nakl ude sret-dde fermde el-vki der-sene 1224 bermceb-i ilm- Hmid Efendi kad- Galata ve fermn- l ve der-kenr ve b fermn- erf. Fndkl'da Molla elebi Mahallesinde kin Mustafa Aa emesi karusnda el-Hc mer Usta gedii bb_______ 1

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

133

BOA. Cevdet, ktisat nr. 2129

134

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

49 BU MAKLE EMHNE AHVL N MESBK MUDUR K Ber-mceb _________________________________________________________________ i defter-i Hazne-i mire Bery- kd- mumhne der-Kasaba-i Trnova tbi-i kaz-y Yeni ehir-i Fenr der-liv-i Trhala benm- brhim ve Anakl zimm an-esnf- mumcyn- stanbul bde ve derkasaba-i mezbre kadm mumhne bde ve hl mezbrn mceddeden mumhne kde ve b-narh- cr fruht ve kimesne mmnaat ne kerde fermde ber-mceb-i arzuhl-i mezkrn ve ilm- kad- stanbul el-mverrah f 2 C. sene 1143 ve fermn- l emirdde f 10 Ca sene-i minhu.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

135

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 5019 s. 217

136

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

50 Muhsebe _________________________________________________________________ i mahslt ve ihrct- evkf- cmi-i erf ve imret-i mire-i merhm ve mafrunleh Sultan bin Sultan Orhan Hn [tbe] serhu der-Burusa an-tahvl-i kdvet'l-emcid ve'l-ayn Mustafa Aa mtevell-i evkf- mezbre be-marifet-i iftihru'l-havss ve'l-mukarrebn mutemed'l-mlk ve's-seltn ens'l-hazreti'l aliyye celis'd-devleti's-seniyyet'l hkniyye an shibu'l-zzi ve'd-devleti Hazret-i Mehmed Aa A-y Dr'ssadeti'-erfe en-nzr elvki an-evvel-i Mart sene 1069 il nihyet-i felvaris sene 1071 ber-mceb-i mfredt. Asl ________________________________________________ ml f sene-i kmile maa bakyye-i mziye

614 658 an-bakiyye-i muhsebe-i mziye Ake _______________ 17 800 an-ake _____________________ i Mehmed Efendi mtevell-i evkf- mezbre sene 1069 20 000 ani'l-mebt ____________________ maa emvl-i mteferrik 576 858 ani'l-mfredt ________ fi't-trh el-mezbr 138 186 an-vcib

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

137

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 7594 s. 252

138

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

51 el-Muhsebe ________________________________________________________________ i hslt ve ihrct- evkf- cmi-i erf ve imret-i mire-i merhum ve mafrunleh ehzde Sultan Muhammed Hn tbe serhu der- stanbul an-tahvl-i Mehmed Bey an-siphiyn- Dergh- l el-mtevell be marifet-i iftihru'l-havass ve'l-mukarrebn mutemedu'l-mlki ve's-seltn ensu'l- hazreti'l-aliyye es-sultniyye cels'd-devleti's-seniyye el-hkniyye an be shibu'd-devleti ve'l-izzi Hazret-i Mustafa Aa Aa-y Dr's-sade en-nzr an 14 Receb sene ihd aera ve elf il 21 ehr-i Zi'lkade sene-i minhu. Asl _______________________________________________ ml an-erbaa ehr ve seba yevmen maa hisse-i muhsebe-i sene-i mziye 2 293 480 Makbz _____________________ Bk ________________________ 715 036 1 578 444 an-bakyye-i __________________ i an-ake ______________________ i muhsebe-i sene-i mziye 2 128 560 ziyde-i cizye-i reay-y cibyet-i cezre-i Mora f 70 Hne _______________________ 577 Hisse ______________________ 40 390 Minh ______________________________________________________ ihrct- defter-i mezkrn sehven kayd ude ber-mceb-i muhsebe-i defter ve hucec-i eriyye. 205 000

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

139

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 5247 s. 2

140

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

52 Muhsebe _________________________________________________________________ i mahslt ve ihrct- evkf- cmi-i erf ve medrese-i latf ve imret-i mire-i merhm ve mafrun leh Vlide Sultan tbet serha der-skdar an-tahvl-i kdvet'l-emcid ve'lekrim el-Hc Muharrem Aa zde mecduhu mtevell-i evkf- mezbre be marifet-i iftihru'l-havss ve'l-mukarrebn mutemed'l-mlk ve's-seltin ens'l-hazreti'l-aliyyeti'ssultniyye celisu'd-devleti's-seniyyeti'l-hkniye a'n shibu'l-izzi ve'd-devleti Hazret-i Behram Aa Aa-y Dr's-sadeti'-erfe en-nzr f 7 ehr-i L sene 1062 il gye-i N sene 1063 Asl ________________________________ ml f 11 ehr ve 23 yevmen 3 203 570 Makbz _____________________ 3 160 570 Bk ________________________ 43 000

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

141

BOA. Kepeci nr. 5169 s. 68

142

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

53 cml ____________________________________________________________________ i Muhsebe-i mahslt ve teslmt- muktaa- beytlml- mme ve hssa ve mevkft ve senev ve ihtisb- bc- bzr ve yava ve kakun ve gmrk-i uka-i Selnik ve damga-i kirpas el-vaki F 6 Muharrem sene 1015 il 2 Mays el-vki f 11 Reb'l-evvel sene 1031 der-tahvl-i Ali el-mltezim vcib an-ebn-i siphiyn emn-ber-vech-i kefle ve fiz-ml bermceb-i muhsebe-i Mehmed Paa mr-i mrn- sbk- Tamavar en-nzr ve mevln Bl Kad-i Kratova el-mfetti. Asl ___________________________________ ml ber mceb-i kstel-yevm fi-selse sinn 4 505 000 Minh ________________________________ Teslm ________________________________i Hzne-i mire bid-defet 2 114. 894

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

143

BOA. Kepeci nr. 5169 s. 76

144

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

54 Muhsebe _________________________________________________________________ i Mahslt ve teslmt- muktaa- dru'l-darb- nukra- evn der-Edirne an-gurre-i Reb'l-hir sene 1011 der-tahvl-i Asvador zimm an-mahalle-i Sulumanastr der-mahmiye-i stanbul el-mltezim ve Yani zimmi brder-e el-kefl Fi'l-asl_____________________________________________________________________ ber-mceb-i iltizm beher-nevbet f 5000 ake resm-i mr dden art bdend Minh _____________________________________________________________________ ber-mceb-i Mevln Yahya Kad- Edirne an-gurre-i R. sene 1011 il 23 Ca sene 1012 bermceb-i ksta'l-yevm f sene_________________________________ ve ehr ve 23 eyym sim ___________________________________ i hlis der-vezn 318 850 dirhem _______________________________ be hesb nevbet 22 beher nevbet f 5000 ake resm-i mr 113 570 ksr- nevbet 10 850 dirhem ________________________________ Minh et-teslmt _____________________________ ber-mceb-i muhsebe-i Mevln-y mezbr 81 360 Teslm _________________________ Teslm ______________________
be Mehmed an-ebn-i siphiyn emn-i be Mustafa an mteferrikagn- Dergh- harc- hssa-i Mahmiye-i Edirne bi'd- l emn-i harc- hssa-i mahmiye-i defateyn ber-mceb-i tezkir-i evvel mezbre ber-mceb-i tezkire-i evvel f 3 Reb'l-hir sene 1012

59 360

Def'a 16 360

Def'a 43 000

22 000

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

145

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 5631 s. 58

146

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

55 Muhsebe _________________________________________________________________ i mahslt ve ihrct- evkf- cmi-i erf ve imret-i mire ve medrese-i mamre-i merhm ve mafrunleh Sultan Byezd Han tbe serhu der-mahrse-i stanbul an-tahvl-i Sinan Aa an-avun- Dergh- l mtevell-i evkf- mezbre be marifet-i alemu'l-ulemi'lmtebahhirn efdalu'l-fudali'l-mteverrin an Hazret-i Mevln Es'ad Efendi eyhlislm ve mfti'il-enm en-nzr an-evvel-i Mart el-vki f 8 Reb'l-hir sene 1029 il gye-i felvaris el-vki f 19 Reb'l-hir sene 1030 ber-mceb-i defter-i mfredt- Ahmed elebi cnib-i evkf- mezbre Asl _____________________________________ mal f sene-i kmile maa bakiyye-i muhsebe-i sene-i mziye 5 373 648 Makbz __________ 2 719 549 el-Bk ____________ 2 654 099

an-bakiyye _______________________________ i muhsebe-i sene-i mziye 2 447 850 der-zimem-i ns____ 2 263 449 der-kise ___________ i vakf 164 350 Minh ___________________________________ makbz an-zamn- mtevell-i mezbr an-vcib sene 1028 ki tahsl ude 556 240

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

147

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 7594 s. 96

148

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

56 Bimennih Tel subhnehu ve Tel Muhsebe _________________________________________________________________ i mahslt ve ihrct- evkf- cmi-i erf ve imret-i mire-i merhm ve mafrunleh ehzde Sultan Mehmed Han tbe serhu der-mahmiye-i stanbul an-tahvl-i sa Efendi anmtevell-i evkf- mezbre el vki f gurre-i cemziye'l-evvel sene 1035 il-hc'l-hucec sene-i minhu ber-mceb-i defter-i mfredt- Hseyin elebi an-bevvbn- Dergh- l cnib-i evkaf- mezbre Asl ____________________________________ mal f seba ehr ve tisa yevmen ma'a bakiyye-i muhsebe-i sene-i mziye Makbz _____________________ 1 412 540 an-bakiyye ___________________ i muhsebe-i sene-i mziye 2 523 499 der-zimem 2 509 466 der-kise-i vakf 14 030 an-mahsl __________________________
kst- hamam- ifte der kasaba- Hazret-i Eb Eyyb Ensr aleyhi'r-rahmeti'l-br der-uhde-i Abdurrahman elebi Hammm-i el-mezbr angurre-i ehr-i Saferu'l-hayr sene 1036 il gyet-i cemziye'l-evvel sene-i minhu ki an-mahsl- mezbr ziyade kabz ude

4 587 081 Bk ________________________________ 3 174 527 an-ake ____________________________ i pein

f ehr 2 083 ______________ Minh an-tahvl ______________ i


Ramazan Bey mltezim-i muktaa-i Aydn ve Yeniehir an kst- muktaa-i mezbre anvcib sene 1034

f erbaa ehr 8 332

tahsl ude 151 226 an-tahvl _______________ i an-tahvl _____________ i


brahim avu mltezim-i muktaa-i karye-i Bykdere an-kst- muktaa-i mezbre anvcib sene 1034 Abdurrahman Efendi ansiphiyn ki mtevell-i sbk- evkf- mezbre ki anbakiyye-i kise-i vakf der zimmete mnde bud

133 600

7 350

10 276

el-bk ____________ 2 372 223

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

149

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 15747 s. 1

150

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

57 Ba Muhsebeden Tatbk ve hesb ola. cml ____________________________________________________________________ i vridt ve mesrif-i rznme-i kk Hzne-i mire-i Badd- dr's-selm ammarahallhu Tel il yevmi'l-kym der-zemn- dstr- mkerrem mr-i mufahham nizmu'l-lem vezr-i ren-zamr-i esbak [b] nazr Hazret-i Hasan Paa edmallhu Tel icllehu vli-i vilyet-i Badd ve Nzr- Emvl-i Hssa-i Badd ve be-marifet-i kdvet erbbi'l-ikbl ve umdet eshb'l-icll Ebbekir Efendi dme ulvvuhu Defterdr- Hzne-i mire-i vilyet-i mezkre f 24 Ra sene 1121 il 3 B sene-i minhu. Fi'l-asl ____________________________ ani'l-rd Guru 75 722 10 591 bery- kalem-e vl-i vilyet ber mceb-i hatt- hmyn 65 131

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

151

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 18092 s. 27

152

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

58

cml _________________________________________
mahslt- evkf- Haremeyn-i erfeyn der-nefs-i stanbul be marifet-i Seyyid Atullah el-Mtevell an-gurre-i Receb sene 976 il gye-i Cemziyel-hir sene 977

Asl _____________________ mal f sene-i kmile 40 152

Minh _________________________________________ 2618 Mevcib ______________ i Seyyid Atullah el-mezbr F yevm 5 F 10 ehr ve 24 yevmen 1 620 Mevcib _______________i Mahmud mtevell-i vakf- Selim ah Hatun derstanbul F yevm 1 F sene ve sitte ehr 540 el-bk 37 534 Teslm ________________ be evld- vkf an-r-i mahsl-i karye-i Cuma ve ongara 458

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

153

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 15747 s. 1

154

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

59 Vuzia min-zlik _____________________________ el-mesrif'l-asl Guru__________ 65 131

Becihet i tevft-i eyll Guru 9 085

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

155

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 5247 s. 2

156

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

60 an-mahsl__________________________ i an-mahsl __________________________ i

icre-i kst- hamm- Dikilta der yed-i el-Hc icre-i kst- hamm- Havuzlu ve Davud Mustafa hammam an-gurre-i Saferu'l-hayr sene Paa hamm an-gurre-i C. sene 1062 il gye-i Ramazan sene 1063. 1063 il gye-i C. sene 1064.

f ehr______________ 11 667 f sene____________ ve hams ehr 198 339 an-mahsl__________________________ i icre-i hne bery- ayhan- atk der-yed-i brahim elebi ve Hseyin ibn (?) ve Mustafa (?) icre-i L sene 1062 il gye-i N sene 1063. f ehr__________ 180 f sene_________ 2 160 an-mahsl__________________________ i

f ehr______________ 1 666 f 10 ehr__________ 16 660 an-mahsl _________________________ i icre-i dekkn der-dire-i hn- atk dernezd-i hamm- Dikilta der-yed-i mstecirn gurre-i Muharrem sene 1063 il gye-i N. sene-i m. f ehr__________ 600 f semn ehr__________ 4 800 an-mahsl _________________________ i

icre-i dekkn der- stanbul der-uhde-i icre-i hammm- atk der-skdar der-yed-i mstecirn an-gurre-i N. sene 1062 il el-Hc Mehmed Hammm gurre-i Z. sene gye-i abn sene 1063. 1062 il gye-i N. sene 1063. f ehr_________ f ehr_________ 1 030 f sene_________ 12 360 3 333 f 10 ehr_________ 33 333

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

157

BOA.

158

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

61 Sah Buyruldu Verile Teslm Be el-hakr, el-Hc Hseyin, Emn-i Tersne-i mire becihet-i cret-i krekciyn 6 ktat sandlh-i aayn- Endern ve 1 kta kayk- szende der-bini-i hmyn el-vk an-21 C. il-28 ehr-i mezbr, sene 1122 ve n kadar mebla ve b-tezkire-i hazne-dde.

Nefer 97 f yevm 1 746 eyym 8 ake 13 968 guru aded 116 f 18

f 130 pre 16

Yalnz yz on alt guru on alt paredir.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

159

BOA. Kepeci nr. 1875

160

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

62 el-Masraf f 3 ehr-i M Teslm Teslm

be brahim an-mteferrika-i Dergh- l Emn-i be brahim Emn-i Harc- Hssa- Mahrse-i Tersne-i mire bery- mhimmt- Tersne-i stanbul ki ihrct- hssa an-tahvl-i Dervi mezbre el-vk f gurre-i Za. Sene 1004 an- avu an avun- Dergh- l el havle an ake-i bedel-i nzl-i am- erf ber-mceb-i ake-i avrz- mensh- liv-i Ktahya an-vcib sene 1002 be mberet-i Sleyman avu antezkire-i hod avuan- Dergh- l ber-mceb-i tezkire-i Guru brahim el-mezbr

dde ud 6 743

10 000 Kymet 469 210

el-Mbyat Becihet __________________________ i an-bah-i eteklih-i zer-i sde an det-i bahri-i ed-i ake-i Hasan Paa mr-i mrn- sbk- Hazret-i Burhan Efendi Defterdr- Anadolu an vilyet-i Diyrbekir an-zaman- a-i yenieriyn- Dergh- l ki Bah-i hime 22 evvl sene 1004 an-yed-i Sinan Bey b. Bali 274730 ake an-ake-i hod be tark- karz Bah dde ve an-hzne-i Diyrbekir ed ude eteklih- zer-i sde fermde ve emr-i erf dde ve tamm ed Takm myesser neude hl 112509 ake an1 f beher misgal hzne-i mire dde fermde ber-mceb-i Misgl 140 hkm-i erf b fermn- Defterdr- kebr 9 dmet meliyeh ve b tezkire-i brahim Kymet elebi muhsebe-i Rumeli 1 260 112 509 be dest-i Sinan mezbr

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

161

BOA. D. BRZ nr. 7.3.1

162

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

63 H Sah Buyruldu Verile Bin guru verile. Yevms-slis, f 15 S., sene 1207 el-mbyat _______________________________________________________________ An-cnib-i hazret-i Vezr-i mkerrem, Kapudan- Dery Hseyin Paa ki der-hn-i med-i Donanma-y Hmyn der-Bb- saf vurd ve der-huzr- hazret-i Sadret-penh ilbs ve bery- lzme-i mevcd- Hazne-i Brn mbyaa ude fermde b-telhs ve fermn- l ve b-fermn- erf.

sde post- samr sevb 1 guru 1 850

al ser-ser sevb 1 guru 250

______________ Yekn guru 2 100 100 tenzl 2 000 260 000 F _________ 160

mahsb Yalnz iki yk altm bin akedir. tahriren f 7 S. Sene 1207

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

163

BOA. Ali Emir nr. 5448

164

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

64 AVLONYA MUKTA'ASI MALI DENDEN VER LE. el-mbyat an-yed-i Hseyin Bey bery- mhimmt- Hazne-i mire ber-mceb-i tezkire-i shak Efendi muhsebe-i evvel el-vki f 16 Za sene 1087. uka i Iskorlat Zir 181 Guru- esed 362 Yalnz yz altm iki eseddir. Tahrren f 2 R. Sene 1087

an Hzne f 24 N. Sene 87 be dest-i Hseyin Bey

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

165

BOA. Ali Emir nr. 5764

166

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

65 SRSAT KUSRUNDAN el-Mbyat _______________________________________________________________ an-yed-i Sleyman Aa bery- mhimmt- Hazne-i mire ber-mceb-i tezkire-i Hasan Efendi muhsebe-i evvel el-vki f 17 L sene 1082 uka Londuriye Zira' aded 60 Kymet 27000 uka Iskorlat Zira' aded 50 kymet 1500 Atlas Frenc Zira' aded 120 kymet 21600

Ceman yekn 50 100 Yalnz ellibin yz akedir. Tahrren f 15 Z Sene 1082

Mahsb ___________________________________________________________________ f 7 Za sene 1082 an-ake-i bedel-i srsat kaz-i Eribucak an-yed-i Ahmed Aa- hazret-i Defterdar Paa

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

167

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 9820 s. 128-129

168

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

66 Muktat _______________________________________________________________ Mezkrn der-liv-i Vize ve Krkkilise ve tevbiuh der-uhde-i Durmu an-skinn- nefs-i Bergos Emn-i mltezim ve zam Ahmed nzr ve kabzml ber-vech-i keflet ber-mceb-i arz- Mevln Hasan kad- Pnarhisar ve bil-iltizm hod der-divn- l f 11 Za. sene 1004.

ltizm __________________________________________________________________ Mezkrn ki muktaa-i hurda- Liv-i Vize ve Krkkilise ve tevbiuh an-gurre-i Muharrem sene 1001 ve mevkft- liv-i mezbr an-gurre-i Za. sene-i minhu ve beytlml- hssa- liv-i mezbr an-gurre-i Ca. sene-i minhu ve srgnn- sirem an-evvel-i Mart el-vk f 25 Ca. sene 999 ve hsh-i akal Ahmed an evvel-i Mart el-vk f 15 Ca. sene elf ve hsh-i Samako der-kaz-i Midye der liva-i Vize an-evvel-i Mart el-vki f 26 Z. sene elf ve karye-i Kaysar ve tevbiuh an 2 filvr el-vki f gurre-i Cemziye'l-hir sene 1003. f selase sinn 2 333 078 fi'l-asl Muktat- mezbre anit-trih elmezbr ba tevrih-i muhtelife der-uhde-i Hasan el-mltezim f selse sinn 1 154 039

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

169

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 18092 s. 96

170

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

67 __________________________________________________________________ i Emnet mukta-i enhr- Kond ve muktaa-i nehr-i Tarlaz ve tevbuh der-uhde-i Ahmed bin Mehmed an-nefs-i Antalya emn-i mltezim il selse sinn 900 000 be-cihet f yevm Mukataa- i Mukataa i Tarlaz ____________ enhr- Kond an- nehr-i 48 gurre-i Muharrem an-gurre-i i Becihet i Muharrem sene emnet-i enhr- emanet-i nehr-i sene 979 978 il selse sinn Tarlazi Kond l selse sinn 600 000 20 28 300 000 Minh Mevcib kadim teslm be Ali f yevm Bey Emn-i 48 stanbul Sahhul bk 20 000 Sefere gitmeyp f yevm art ve lzm mcebince 28 bert buyuruldu. el-ksr f 22 abn sene 979 f yevm 20 Tlib ____________________________________________________________________ Bz Ahmed el-mezbr maa Ali an-erbb- tmar ber-vech-i iltizm ve itirk ber-mceb-i arz- Mehmed avu en-nzr ltizm mezbrn ki muktaateyn-i mezbreteyn an ibtid-i trih il selse sinn 980 000 fi'l-asl ez-ziyde der-uhde-i Ahmed Emn-i mltezim el-mezbr an'itf selse sinn trih el-mezkrn 80 000 il selse sinn Kefl 900 000 bil-ml ber-mceb-i defter-i Mahmud Halife nib-i mahkeme-i Antalya 30 neferen Ake 78 000 be-cihet-i ziyade-i mezbre i

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

171

172

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 9839 s. 138

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

173

68

Muktat Eylet-i Trablusam ve nefs-i ehr ve liv-i Hama ve Humus ve Hsn'l-Ekrd ve Cebeli ve Lazkiye ve Trkmn- Salur ve Bayad- Hama ve urbn- Alyeri ve emlk- ibn-i Seyf ve cizye-i gebrn- Trablusam ve liv-i Cebeli ve Hama ve Humus vcib an-gurre-i Muharrem sene 1066 il gye-i Z sene-i minhu der-uhde-i Abdi Paa mr-i mrn ve nzr ve kabz- ml muktat- eylet-i mezbrn ber-mceb-i emr-i erf an-cnib-i dvn ve arzuhl-i hod ve b-fermn- erf tezkire-i bert dde f 22 Za Sene 1065 be-dest-i Sleyman Aa be-cnib-i Abdi Paa. f sene guru- esed 302 746 Yekn 21 194 285 1 020 Ziyde-i cizye-i Beyt-i Haradim (?) 200 Makt- mezraa-i likaya ki 21 195 505 be-Mustafa Cb-i Vakf- Rstem Paa der-uhde ud Mberet i Abdi Paa el-mrun-ileyh vcib an-gurre-i Muharrem sene 1066 Minh mesrif i mukarrere f sene guru- esed

174

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Kepeci nr. 4989

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

175

69

Misli Muktaa ________________________________________________________________ Hamm- Yank der- uhde-i Vole veled-i Petri an-nefs-i Yank an-mahalle-i Arnavud an 21 evvl sene 944 ber-mceb-i defter-i mevln-y mezbr f selse sinn 1 850

f selse sinn 1800 an-rusm 25 Minh teslmt el-bk 1 513 312

Kefl bi'n-nefs Radovil bin Niko anmahalle-i mezbre

Ez-ziyde 50

Misli Muktaa Maden-i Belasic ve Kutornik ve Pilaperde maa kalhne-i Belasic der-uhde-i Markor veled-i Bogdan an-nefs-i Belasic an gurre-i Reb'l-hir sene 945 ber-mceb-i defter-i mevln-y m. f selse sinn el-kusr 150 000 53 000

Minh Teslmt el-bk __________ 166 019 39 823 Kefl bin-nefs

176

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Yava b. Ratko an-mahalle-i Elvan an-nefs-i Belasic

Voye b. Petri an-mahalle-i mezbre dernefs-i Belasic

Rana b. Ratko an-mahalle-i mezbre der-nefs-i Belasic

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

177

BOA. D. BRZ nr. 1207.3.1

178

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

70 Sah Buyruldu Verile an Cemat i Mhere-horn

Mevln Hazret-i Kdasker-i vilyet-i Anadolu Yevm 583 aded--i pre 5 630 Yalnz be bin alt yz otuz aded predir. vcibi ehri-i S. sene 1207 16 890 asl f beher pre 3 ake 5 630 fazla-i pre 22 520 Mahsb

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

179

BOA.

180

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

71 Sah Buyruldu Zahr- arzuhlde olan mallardan ola. Sah an-Cemat i Siphiyn, vcib-i masar, sene 1203.

neferen 1 el-mukarrer 2 050

yevmiye 25

Yalnz iki bin elli akedir. Emr fermn devletl, sadetl sultnm hazretlerinindir. an-Cemat i Silhdrn, vcib-i masar, sene 1203.

neferen 13 el-mukarrer 21 062

yevmiye 258

Yalnz yirmi bir bin altm iki ake eder. Fermn, devletl, sadetl sultnm hazretlerinindir.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

181

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 22

182

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

72

el-Mevcibt Mevcib i Hasan el-mezbr an 6 Reb'l-hir sene 983 il 5 Reb'l-hir sene 986. f yevm f selse sinn 20 21 240 Mevcibi Sinan cnib-i muktaa-i mezbre f yevm 5 f selse sinn 5 305

el-Bk Min-zlike'l- bk an-mahslt nsf resm-i bennk ve caba ve ift ve nsf det-i anm ve arsne ve nsf niybet ve nsf bd- hev-i kur-i mezkrn ki mer Bey Mrliv-i Trabzon muharrir-i vilyet-i Rum be erbb- tmar ve zem hsl kayd kerde bde ve resm-i damga- merf an-karye-i Emlos bermceb-i defter-i mfredt- Sinan Halife nib-i Kad-i Kfirn ve Yrekl ber-mceb-i muhsebe-i Mevlna Muslihiddin Kad-i Sivas el-mfetti ve Ali an-erbb- tmar en-nzr ve Mustafa elebi muktaa-i muhassl- baky f selse sinn 2 001 908

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

183

BOA. D. BRZ nr. 1207.7.15

184

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

73 Sah Buyruldu Zahr- icmlde olan emvlden ola.

cml i mevcib-i baz yenieriyn- Dergh- l der-muhfaza-i Kala-i Selnik f 36 c-y aa ve yamakn der-vcib-i masar ve recec ve reen ve lezez, sene 1192 ber-mceb-i kime-i ktib-i Yenieriyn b-telhs ve b-fermn- l an Hzne ude fermde f 2 R, sene 1201.

nefer 2 714 697 2 017

[ake] 37 644 4 879 32 765 el-mukarrer F 4 kst 11 598 808

Yalnz yz on be yk doksan sekiz bin sekiz yz sekiz akedir. Mahsb F 15 Ra Sene 1207

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

185

BOA. D. BRZ nr. 116.12.1

186

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

74 Sah Buyruldu Edlar aphne-i Gedus Muktaas malndan ola.

Mevcib i an-Cemat-i Rues ve Azabn- Evvel ve Sn-i Kala-i Le der-liv-i Dukagin vcib angurre-i M. sene 1116 il-gye-i Z. sene-i minhu ber-mceb-i arz- Mustafa, Aa-i Harem ve b-fermn- l. neferen 93 f yevm 497 F Sene 169 974 56 658 Sls tenzl b fermn l 113 316 Yalnz yz on bin yz on alt akedir. an-yed i Hasan tbi-i aa-i Harem el-havle tahrren 4 N sene 1116 ___________________________________________________________________ Mahsb f gurre-i Za. sene 1116 an-ake _________________________ i Muktaa-i aphne-i Gedus sene 1116, an-yed ___________________________ i Hseyin tbi-i Aa-i Harem el-havle.

Nukilet __________________________________________________________________

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

187

BOA. D. BRZ nr. 1207.3.15

188

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

75 an-tahvl i ake-i taahhd-i Mehmed Emn Aa an-hasekiyn- Hssa ve elebi Sleyman Aa veledn- mteveff elebi Mehmed Aa Ser-bevvbn-i Dergh- l an-ayn- Tekfurda an-bedel-i ihtisb- muhalleft ve zimemt ve emlk-i mteveff-y m. b-keflet-i haseki Yakb Aa ukadr- bb ve Osman Efendi ktib-i mteveff-y m. b-tekst be-cnib-i mr ed ve teslm-e, taahhd kerde ber-y takst-i slis ve rbi dde ve havle ude fermde.

guru 10 278 bery- takst-i slis an 18 M. sene 1207 il-mh- C. guru 5 352 bery- takst-i rbi an 18 M. sene 1207 il 18 M. sene 1208 guru 4 926

Becihet-i matlb- es-Seyyid Mustafa Bey Ser-kassabn- ordu-y hmyn der-sbk anbah-i gt bery- iftlikt- Dire-i Hazret-i Sadr- l ve ahl-i Dvn ve Ocakh-i Yenieriyn ve Cebeciyn ve Topcyn- Dergh- l ve Arabacyn- Top vesire der met vcib an-15 Ra. sene 1205 il-8 . sene-i minhu.

Kalem-i Muhsebe-i Evvel

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

189

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 9839 s. 3

190

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

76 an-tahvl i mezkrn an-ake-i mezbrn an-vcib sene 1066 be mevcib-i yenieriyn- Dergh- l der-muhfaza- Badd vcib reen lezez sene 1065 ve masar recec sene 1066 an-yed-i Mustafa elebi ktib-i avu- Yenieriyn- Dergh- l Neferen 4 392 Maa tefvt
4 000 000 an ml- muktat- Trablusam 4 000 000 an-ml- taahhd-i vli-i Badd 1 600 000 an-ml- dimosn- Haleb an-baky-y sene1065 maa muktaat- hazne-i Haleb sene 1066 800 000 an-ml- hazne-i Diyrbekir 640 729 an-ml- gmrk-i Haleb. + 11 040 729

f yevm 31 188 5

1 000 000 Dimos masar recec sene 1066 600 000 Muktat + 00 500 908 an-ml- gmrk-i Haleb be mevcib-i 1 600 000

yenieriyn- Dergh- l der-muhfaza-i Kerkk neferen 189 f yevm 1415 vcib reen lezez sene 65 masar, recec, sene 1066

Nakl veya reft El-bk (?) be rznmce-i hmyn f 26 evval sene 1065

Teslm be Haseki Ali Aa zbt- yenieriyn- Dergh- l der muhafaza-i Badd an-ml-i merhm pir Mustafa Paa ki der-zimmet-i Mahmud elebi iblzde bde ve mezbr Mahmud elebi mteveff ude ve hce Ali ibl ber-mceb-i emr-i erf-i lin mebla- mezbre r be-mberet-i Yemenli Hasan Aa Ser-bevvbin-i sadr- azam- sbk merhm Murad Paa an yed-i vasiyy-i mezbr be-cy- 5000 hasene 10000 kmil guru kabz ve teslm kerde ve bery- mevcib-i yenieriyn- Dergh- l der-muhfaza-i Badd vcib lezez sene 1065 be-dest-i Ali Aa el-mrun-ileyh ve be rznme-i hazne-i Badd kayd ude ber-mceb-i mumz ve mahtm temessk-i hazne-i Badd ve fermn- l. Guru- tm 10 000

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

191

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 1696 s. 328

192

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

77 Tetimme-i Yevm'l- sneyn ___________________________________________________ f 23 N sene 1031 21 an tahvl _________________________________________________________________ mezkrn an-kst- muktat- merkmn 1 416 an-tahvl __________________________ i an-tahvl __________________________ i Abdurrahim Bey mr-i yrkn an-kst- Piri Cerbe an-silahdrn- Emn-i mltezim muktaa-i rusm- muktaa-i mezbre der- an-kst- muktaa-i ......(?) kebr ve vcib sene 1031 tevbiuh der liv-i Avlonya an-evvel-i Mart el-vki f 18 R sene 1030 1 000 416 el-masraf __________________________________________________________________ 1416 be mevcib-i Hseyin Arnavud an-mtekidin-i silahdrn an-tahvl __________________________________________________________________ i Mehmed Mahmud Solak an-avun- Dergh- l f yevm 25 an-mahsl- det-i anm ve resm-i al ve det-i gulmiye-i Mslmnn- kaz-i Prevadi ve tevbiuh an-evvel-i April el-vki f sene 1028 il evvel-i April sene 1029 be mevcib 5 280 __________________________________________________________________ el-masraf 5280 be mevcib-i Mustafa Mahmud an-rues-i hayme-i hssa 23 an-tahvl _________________________________________________________________ i Receb avu an-avun- Dergh- l nzr- mltezim an-kst- muktaa-i Sofya ve tevbiuh b tevrih-i muhtelife an-muktat- mezbre an-yed-i Sefer an-glmn- Endern 7 200 el-masraf __________________________________________________________________ 7200 be-cihet-i ed-i ake-i Receb seferli an-ebn-i siphiyn 24 an-tahvl __________________________________________________________________ i Tahsin avu an-avun- Dergh- l emn-i mltezim-i muktaa-i cizye ve ispene b kur-i gebrn- mahmiye-i stanbul ve tevbiuh an-kst- muktaa-i mezbre el-vki f sene 1032 7 900 el-masraf __________________________________________________________________ 7 200 be cihet-i ed-i ake-i Ali avu tbi-i mirahur- evvel + 700 det-i esb baha-i Rdvan dris kird-i sarr 7 900

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

193

BOA. Kepeci nr. 1696 s. 38

194

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

78 Tetimme-i Yevm'l-isneyn f 29 Ca sene 1031 an-tahvl Rdvan Aa mteferrika Emn-i Rusm- berevt ve ahkm- Dvn- l an-yed-i Mehmed elebi Kalender 8 850 el-masraf 8850 be mevcib-i mteferrikn- an-etbb- hssa 10 an-tahvl Ahmed Bey an-silahdrn el-mbir an-ake-i avrz- kaz-i Ilca ve Dobnie ve Petri ve gayrihi tbi-i liv-i Kstendil an vcib sene 1030 an-yed-i Mustafa Aa Ser-avun 522 562 el-masraf 150 000 teslm be Mehmed Efendi ed-defter-i baha-i kt-i ganem 39 150 Be cihet-i zarar- kassbiye-i kassbn- meydan- yenieriyn [bah-i] ganem 25 350 Be cihet-i zarar- kassbn- an bah-i ganem 40 000 Be cihet-i zarar- kassbiye-i kassbn- meydan- yenieriyn 4 760 Be cihet-i zarar- kassbiye-i kassbn- meydan- yenieriyn 100 000 teslm be Hliszde Efendi becihet-i baha- kt 20 590 Be cihet-i zarar- kassbn- meydn- yenieriyn bah-i ganem 5 863 Be cihet-i zarar- kassbn- meydn- yenieriyn an-bah-i ganem 23 800 Be cihet-i zarar- kassbn- meydn- yenieriyn an-bah-i ganem 4 760 Be cihet-i zarar- kassbn- meydn- yenieriyn an-bah-i ganem 23 920 Be cihet-i zarar- kassbn- an-bah-i ganem 22 620 Be cihet-i zarar- kassbn- meydn- yenieriyn an-ganem 20 590 Be cihet-i zarar- kassbn- meydn- an-bah-i ganem 20 440 Be cihet-i zarar- kassbn- meydn- yenieriyn an-bah-i ganem 4 760 Be cihet-i zarar- kassbn- meydn- yenieriyn an-ganem 9 520 Be cihet-i zarar- kassbn- meydn- yenieriyn an-ganem 2 832 Be cihet-i mevcib-i Mahmud b. Osman an-mrdemn an-avun 2 181 Be cihet-i mevcib-i Mustafa nev-mslim an-avun 1 416 Be cihet-i mevcib-i Mehmed () an-avun 522 562

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

195

BOA. Kepeci nr. 1696 s. 481

196

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

79 Tetimme-i yevm's-sebt ______________________________________________________ f 11 Za sene 1031 13 an- tahvl i Abdurrahman an-silahdrn Emn-i Rusm- berevt ve ahkm- ikyt tbi-i mliye anyed-i Ali elebi maa Kerim Paa 1 858 el-masraf 1 062 be mevcib-i Mehmed Hseyin cebeciyn- hssa 796 be mevcib-i Mehmed Abdullah an-cebeciyn- hssa 1 858 14 an-tahvl i Mezkrn an-cizye-i gebrn- vilyet-i mezbrn an-vcib sene-i merkmn an-yed-i Durmu elebi an canib-i mer Efendi muhsebe-i cizye 28 577 an-tahvli Hseyin Ali Sefer an-silhdrn K 42 fi yevm 24 Emn ve Abdurrahman shak an-ebn-i sipahiyn K.25 f yevm 35 ktib an-cizye-i gebrn- vilyet-i ehirky anvcib sene 1030 an-tahvli Mustafa slm an-ebn-i siphiyn K 255 f yevm 25 Emn ve Hseyin Ahmed Mahmud an-C[emaat] 2.K.(Blk) 30 f yevm 15 ktib-i an-cizye-i gebrn- vilyet-i Berkofa an-vcib sene 1030

an-tahvl i Ali Bosna an-silhdrn K 35 f yevm 35 Emn ve Hseyin Mustafa elbasan an-gureb-y yesr K 49 f yevm 8 ktib an-cizye-i gebrn- vilyet-i Berkofa an-vcib sene 1029 el-masraf 9 735 be cihet-i mevcib-i Mustafa Vidin an ebn-i siphiyan 4 425 be cihet-i mevcib-i Rdvan Abdullah an-silhdrn 3 245 be cihet-i mevcib-i Ahmed Hseyin an-mteferrikn- Dergh- l 2 655 be cihet-i mevcib-i Mustafa Ali an-avuan 619 be cihet-i mevcib-i Osman Mehmed mehtern- Hayme-i Hssa 4 478 be mevcib-i Osman Mehmed ve Mustafa an mehtern- Hayme-i Hssa + 3 420 be cihet-i mevcib-i Musa Mustafa an-ktibn- Dvn 28 577

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

197

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 8959 s. 81

198

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

80 Bert dde ve ceste ceste it de an-cnib-i hazne-i muktat- bery- mesrift- hastahne-i askir-i mansre-i Muhammediye der-cnib-i klak- Davud Paa ve der cihet-i Maltepe ve tark- m-i lezz ki be marifet-i Mehmed Aa Ser-bevvbn-i Dergh- l emn-i bin-i klk- Davud Paa binae irde-i aliyye taalluk-kerde ve n kadar mebl alel-hesb an hazne-i muktat ceste ceste dde ve ite rde-i ahne taalluk kerde ve sret dde fermde el-vk der sene 1243 ber-mceb-i takrir-i emn-i mm-ileyh ve der-kenr ve memhr ilm- Hazret-i Mehmed Esad Efendi nzr- hazne-i muktat ve takrr ve b hatt- hmyn- evket-makrn ve fermn- l f 9 R sene 1243 ve b fermn- erif an-cnib i hazne-i muktat ceste ceste dde ve it ude fermde Alel-hisb guru 250 000 250 000 + 250 000 750 000 75 000 + 75 000 900 000 an-hazne-i muktat it-e sret dde f 9 L sene 1243 an-hazne-i muktat it-e sret dde f 15 Za sene 1243 Sret dde f 11 R sene 1243 an-hazne-i muktat dde sret dde f 17 Ca sene 1243 an-hazne-i muktat it-e sret dde f 29 S sene 1243

MAHSB b ksr mesrifi yzon varaka zrde kayd olmudur.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

199

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 2950 s. 5

200

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

81 et-teslmt be mezkrn f sene 03 080 000 01 500 000 30 661 571 52 493 801 21 325 284 109 060 656 013 408 676 000 600 000 005 093 510 001 600000 005 200 000 + 000 600 000 135 562 842 Kise 3 711 Ksr 13 843 Be emn-i Tersne bery- mesrf- Tersne- mire Be emn-i Tophne bery- mesrif-i Tophanemire Be Aa- hayme stanbul bery- mesrif-i mhimmt- Be hazret-i pdih- lem-penh an-hzne-i mire bery--harclk- ceyb-i hmyn ve ydiyye Defa be hazret-i pdih- lem-penh an-hzne-i mire an-ake-i cizye-i Dubrovnik Be emn-i harc- hssa-i stanbul bery- mesrif-i emnet-i mezbre Be emn-i matbah- mire bery- mesrf-i Matbah- mire Be emn-i cev bery- mesrif

Be ktib-i fodula bery- bah-i mhimmt- fodula an-yenieriyn Be emn-i peksimt bery- mesrif- peksimt- hs ve harc Be mhimmt- cebehne-i mire

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

201

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 2950 s. 5

202

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

82 el- hrct f sene 04155 000 03503 000 01848 833 14500 000 24 017 503 11 393 195 Be cihet-i slyneh-i Tatarhan ve Sultnn ve mer-i erkise Be cihet-i mesrif-i hcec-i erf ve irsliye-i Medne-i Mnevvere gayr- ez ocaklk Be cihet-i meklt ve melbst ve mevcibt- glmnn- Endern ve teberdrn ve sire der Saray- Edirne Be cihet-i yllk- Endern- Hmyn ve mbyat Hazne-i Brn ve Bah-i posth-i samur ve sire Be cihet-i bah-i uka-i yenieriyn- Dergah- l ve Ocakh-i sire Be cihet-i zarar- lahm ve hnta bah-i yenieriyn ve Cebeciyn ve topcyn der-kl- serhadd- mansre maa hnta bah-i Kala-i Azak

59 417 531 04 704 256 08 212 800 05 202 000 21 067 920 59 959 100 158 563 607 012 846 911 003 958 300 037 369 000 003 000 000 215 737 818

Be cihet-i ihrct an ocaklk- Matbah- mire ve Helvhne ve Tersne ve bae-i hssa ve ocakh-i sire Be cihet-i bah-i lahm- ganem-i meydn- yenieriyn- Dergh- l der sitne-i Sadet Be cihet-i bedeliye-i anm- kassabn- Saray- Atk ve Galata ve brahim Paa Be cihet-i vezyif-i dugyn ve mtekidn ve huddm- cevmi ve mescid Be cihet-i mevcibt- mstahfzn ve gurebn ve gnllyn ve nefert- sire der-kl-i Anadolu ve Rumeli

Be cihet-i cret-i rgadn- baz memli (?) ve cret-i eltkciyn ve ihrct- sire an muktat- havss- hmyn Be cihet-i mhimmt- brut- siyah der-cnib-i Karaman ve Selnik Be cihet-i slyne-i mer-i dery ve frkateciyn Be cihet-i nafaka-i kethud-i der Neme der Erdel vesire ve harcrh- vun ve gayrih.

Kse 4 314

Ksr 37 818

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

203

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 2950 s. 4

204

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

83 cml i erkm- vridt ve mesrif-i Hzne-i mire ammarahallhu Tel il yevmi'l-hire an-emvl-i mukarrere. fi'l-asl rd f sene
143 099 180 107 013 358 012 065 000 016 968 209 279 145 747 066 359 920 045 689 982 017 218 793 + 011 781 442 420 195 884 009 602 704 006 464 499 010 204 915 019 395 367 465 863 369 003 015 998 002 161 334 122 186 163 + 011 802 096 605 028 960 000 100 000 000 400 000 __007 000 000 612 528 960 Ml- muktat ve cizye-i gebrn tbi-i kalem-i muhsebe-i evvel Ml- cizye-i gebrn tbi-i kalem-i muhsebe-i cizye Ml- muktat tbi-i Kalem-i Muhsebe-i Haremeyn-erifeyn Ml- muktat tbi-i Kalem-i Muhsebe-i Haremeyn-erifeyn Tbi-i Kalem-i Muktaa-i Madin Tbi-i Kalem-i Muktaa-i Evvel Tbi-i Kalem-i Ziyde-i Harem Tbi-i Kalem-i Muktaa-i Burusa Tbi-i Kalem-i Hslar Tbi-i Kalem-i Muktaa-i Kefe Tbi-i Kalem-i Muktaa-i Avlonya Tbi-i Kalem-i Muktaa-i stanbul Tbi-i Kalem-i Muktaa-i Cedide-i l Tbi-i Kalem-i Muktaa-i Kalem-i Arboz Ml- avrz ve bedel-i nzl tbi-i Kalem-i Mevkft Ml- anm- celeb-ken Avid-i zevid-i ocak- Zaanos Paa Rusm- berevt ve ahkm- ikyt tbi-i Dvn- l Ml-i tefvt ve hasent

Kese-i Dvn 12 250

Ksr 28 960

an-ml- an-ml- mmkn'l-husl an-muktat ve cizye ve avrz mmteniul-husl an-muktat ve cizye ve ve bedel-i nzl avrz ve bedel-i nzl f sene 592 528 960 f sene 20 000 000

Kese 11 850

Ksr 28 960

Kese 400

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

205

206

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 533 s. 8

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

207

84 Defter ____________________________________________________________________ i Voynugn- Istabl- mire ammerehullhu Tel il yevmil-hire der-liv-i Nigbolu ve Silistre Kaz______________________________________________________________________ Nigbolu _____________________________________________________________________ i Karye Perudem tbi-i Nigbolu Serasker Ali Voynuk __________________________ stepan veled-i shato Tarla 15 Ba 3 Harmanmaa Bostan 2 Kavaklk 1 Voynuk __________________________ Dobra veled-i Dirano Tarla 20 Ba 3 Harmanmaa Bostan 2

208

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 2950 s. 59

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

209

85 Ocaklk ___________________________________________________________________ hayme-i hssa an-cnib-i mezbrn ber-mceb-i deftir-i muhsebe


an-cnib _________________ i Marmara ve Kapuda ve Mirali ve Erdek bery- bedel-i Istamadya Hatab Vezne Aded 42 000 an-cnib _______________ i an-cnib _________________ i an-cnib _________________ i Kocaeli bery- avrz- mezbrn beher direm f 4 ake sermaye ve an-ml- avrz- Akahisar Hatab Vezne Aded 25 100

neada ve Vize ve Saray beher Eregli ve Samako gayr-i ez vezne f 4 ake an-cnib-i mir sermye sermaye Hatab Hatab Vezne Vezne Aded Aded 2 000 an-cnib __________________i 9 000 nehac ve Yakack ve Tay kpr an cnib-i mr f 5 ake sermye ve 10 ake yol Hatab Vezne Aded 2 000 an-cnib ________________ i an-cnib _________________ i an-cnib ________________ i rey-y Biga ve Ggercinlik beher vezne f 5 ake sermye Hatab Vezne Aded 220

Araklu ve Krele nm- dier Katoli gayr- ez sermye Pazarky b mukbele-i avrz- Hatab gayr- ez sermaye Vezne Hatab Aded Vezne 3 000 Aded 2 000 an-cnib ________________ i bahr-i Siyh ve skele-i Kpr ve Akyar ve Vasilukozbeher vezne f 4 ake sermaye YEKN ________________ Hatab Hatab Vezne Vezne Aded Aded 2 000 84 620

210

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

211

BOA. Kepeci nr. 1767 s. 63/b

212

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Der-pre __________________________________________________________________________ Nakdiye Sultniye Efrenci be-Hzne 410 an-ake-i beytlml surre 3 Yevm's-selse ____________________________________________________________________ f 17 abn sene 977 Teslm ____________ be Mehmed elebi anebn-i siphiyn ktib-i fodula ki ihrct- mezbre b tezkire-i hod 30 000 be dest-i hod izdiyd __________ i Mevcib-i Mehmed b. lyas Muhsebe-i Anadolu an-cemat- ebn-i siphiyn der- K. mteferrika ki ser blk ud becy- Mehmed b. Yusuf an K (blk) 56 ki mteveff ude b tezkire-i cemat- mezbre Ziyde 2 el-mebla ______________________________________ be Bl Kethud-i Ali Paa mr-i Mrn- vilyet-i Erzurum ki be Dergh- l Pike keide Srahi 9 kt'a 1 350 dirhem f 5 Kutn- Badd 9K f 300 serser-i stanbul 9 K f 1 800 Kemha- frengi 9 Kad
ah benek 9 K(tak) f 1 000

86

Serenk 9K f 420

Atlas- frengi 9 Kad

216 b f 60 Yekn _________ 51 390

Becihet __________________________________________________________________ i
ed-i ake-i mahsl-i tmar- Yahya Bey zam der liv-i Mora ki mteveff ude ve ake-i mahsl-i tmar-e an-tahvl-i Hseyin Emn-i Beytlml-i Hssa ve mevkft- liv-i Mora ber-mceb-i defter-i irsliye-i Mevln Muhyiddin Kd- Balyabadra el-mfetti ve Sinan avu nzr- muktat- liv-i mezbre an-yed-i Hasan an-ebn-i siphiyn el-havle der-miyn 20366 ake f 3 Safer sene 977 be Hzne-i mire teslm ude bud hliy Mahmude Hatun zevce-i Yahya Bey el-mezbr isbt- mihr kerde ve hccet-sitde ez-n sebeb an-Hzne-i miredde fermde ber-mceb-i tezkire-i defterdr- Hzne-i mire. 9144 be dest-i Firuz Kethud cemat- gureb-i yesr Der-pre Sultniye Efrenci Sakz 275 23 be Hzne Nakdiye Surre

Nakdiye 136 31

Guru 680 015

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI 8

213

214

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Kepeci nr. 1767 s. 37/b

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

215

87 Der-pre __________________________________________________________________ Nakdiye Sultaniye Efrenciye Sakz 18080 2 395 224 124 Behzane Nakdiye 0 060 2 455 Surre 1 Yevm'l-ahad _______________________________________________________________ f 7 Reb'l-hir sene 977 Mevcib ____________________________ i cemat- mezkrn vcib Muharrem, Safer ve Rebu'l-evvel sene 977

an-hzne Nakdiye Hasene Surre Surre 45 an-yed-i Mehmed 9 02 an-yed-i M 1 20 an-yed-i M 2 19 an-yed-i M 12 an yed-i M 03 cizye an yed-i M 89

Cemat ebn-i siphiyn 2548 neferen f yevm el-mukarrer 52165 4 610 602 el-mhere 32 421 Yekn 4 649 023

Cemat Silhdrn 811 neferen f yevm 14 312 el- mukarrer 1 266 612

Yekn 1 268 246 el-mhere 1 634 Nakdiye 368 246 Hasene-i Sultniye 15 000 Sikke be dest-i ktib-i M

an-pre Sultniye 567

Nakdiye 1 049 023 be dest-i ktib-i M

Hasene-i Sultniye 6 000 sikke

Cemat __________________________ Ulfeciyn- yesr 564 neferen Cemat Gureb-i yemn 691 neferen

216

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Kepeci nr. 1767 s. 37/b

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

217

f yevm 7 579

el-mukarrer 670 741

f yevm 8 448

el-mukarrer 747 117

el-mhere 25 Yekn 670 766 Nakdiye 360 766 be dest-i ktib Cemat gureb-i yesr 332 neferen f yevm 4 747 el-mhere 432 Nakdiye 200 521 Hasene _____ i Sultniye 6 000 Sikke

el-mhere 128 Yekn 747 245 Nakdiye 327 245 Hasene _______ i Sultniye 7 000 be dest-i ktib Cemat ________________________ hademe-i Istabl- mire p ez mukbele

el-mukarrer 420 109 Yekn 420 541 Hasene i Sultniye 9 667 be dest-i ktib-i M Nakdiye 1 000 000

1 600 000

Hasene i Sultniye 10 000 sikke be dest-i ktib-i Cev

218

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Kepeci nr. 3530 s. 5

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

219

88 57 Be mberet _______________________________________________________________ i el-Hc Sinan Aa Ser-bostniyan- hssa der sbk bery- cizye-i gebrn maa yahdiyn- kaz-i Selnik ve Yenice-i Vardar ve Vadana ve Avrathisar ve Karaferye ve Austos ve nhiye-i cezre-i Kesendire ve Aynaroz ve Longuz (?) der-liv-i Selnik ve kaz-i Avlonya ve Belgrad- Arnavud ve Mezaki Iskarayar ve Boodine ve Depedelen ve Piremedi ve Timurie ve Argiri kasr ve Malakas der-liv-i Avlonya ve kaz-i lbasan ve tat ve Movlova ve Dra ve Yenice der liv-i lbasan ve kaz-i Ohri ve starde ve Debre-i Bl ve Irvadice-i Bl ve Zir ve Akahisar ve biim ve Bt ve Derim der-liv-i Ohri ve kaz-i Delvine ve Mzrak nam- dier Kalameri ve Aydonad ve Metrovi der-liv-i Delvine. Fi'l-Asl Kd Aded 51 157 B bedel-i fdda- hlise Bhisb- Dinar f 270 aded 81 893 22 111 110 Ayn sim 8 760 f 1 Dinar Edn Aded 30 071 00 242 30 313 ayn dinar ayn sim

f 4 Dinar Al Aded 5 250 0 061 5 311

f 2 Dinar Evsat Aded 15 411 122 15 533

El-bk ______________________ et-teslmt be Hazne-i mire

220

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 7594 s. 97

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

221

89 Der-cezir ________________________________________________________________ i Mora f sene 950 000 Makbz Abdurrahman Efendi mtevell-i sbk- evkf- mezbre 495 210 Makbz sa Efendi mtevell-i sbk- evkf- mezbre Elbk 122 787

332 030

an-Mahsl an-Mahsl muktaa-i nhiye-i Kapuda der-uhde-i mukata-i cezire-i ...(?) der-uhde-i Ulu Cafer Aa Kethud-i Ser-bostanh-i hssa Bey Emn-i muktaa-i mezbre anitemn-i muktaa-i mezbre anit-trih el- trih el-mezkr mezkr f sene f sene 245 000 400 000 Der-yed-i Makbz Makbz Makbz Abdurrahman Efendi mtevell-i sbk- evkf- mezbre anvcib sene 1034 berhayr vech-i tayn ude 171 265 Makbz sa Efendi mtevell-i sbk- evkf- mezbre 72 735

Abdurrahman Efendi sa Efendi mtevell-i mtevell-i sbk- sbk der-vcib sene-i evkf- mezbr anmezbr ber-vech-i vcib sene 1034 ber tayn dier ude vech-i tayn ude 120 000 50 000 Makbz mezbr 131 220 El-bk 98 787

222

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 4643 s. 55

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

223

90 an-Mahsl ________________________________________________________________ cibyet-i bezzistn- cedd der-uhde-i Ahmed Adal ve Mehmed b. Mustafa cnib-i cibyet-i mezbre ber-mceb-i defter-i Ahmed Bey avun anit-trih el-mezkur f ehreyn 13 378 Makbz 9 396 an-Mahsl icre-i Sanadk der-Enderun bezzzistn- mezbr 7 330 Bk 3 782 an-Mahsl Muktaa-i dimos Hocazde han f sene 2 760 vakf-

an-Mahsl icre-i dekkin-i sire ma'a odah 3 288

224

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 7594 s. 96

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

225

91 Ani'l-mahslt ______________________________________________________________ 2 571 510 Makbz _______________ Makbz _______________ el-bk _________________ Abdurrahman Efendi mte- sa Efendi mtevell-i sbk- 802 340 vell-i sbk- evkf- evkf- mezbre mezbre 516 210 1 252 990

Ani'l-msmirt ______________________________________________________________ an-mahsl_________________________ cre-i odah ve dekkn der-nezd-i imret ve medrese ve cmi-i erf der- stanbul ve der-nezd-i hammm- ift der-kasaba-i hazret-i Eb Eyyb el-ensr aleyhirrahmeti'lbr an-evkf- mrunileyh an-gurre-i ehr-i cemziyel-evvel sene 1035 il gye-i Zi'l-kade sene-i minhu f ehr f seb'a ehr 1 060 7 420 an-mahsl ________________________ kst- hamam- ift der-kasaba-i Hazret-i Eb Eyyb el-Ensr aleyhirrahmeti'l-Br der uhde-i Abdurrahman elebi hammm- mezbr Hli

Ani'l-muktat _____________________________________________________________ an-evvel-i Mart el-vki f 10 C Sene 1035 il gayet-i felvaris el-vki f 21 C Sene 1036 F sene 2 005 000 Makbz ______________ Abdurrahman Efendi Mtevell-i sbk- evkf- mezbre 516 210 Makbz ______________ el-bk ________________ sa Efendi mtevell-i sbk- 605 774 evkf- mezbre 883 016

Der-vilyet ________________________________________________________________ i Rumeli ani't-trih-i mezbr f sene _______ 475 000 Makbz ______________ Makbz ______________ Abdurrahman Efendi mte- sa Efendi mtevell-i sbk vell-i sbk- evkf 218 220 21 000 el-bk ________________ 234 780

226

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

227

BOA. Kepeci nr. 4989 s. 65

228

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

92 rsliye ___________________________________________________________________ be Hzne-i mire ammerahallhu Tel il yevmi'l-hire an-muktat- liv-i Arboz be cihet-i Austos el-vki f sene 982 be yed-i Mehmed avu en-nzr maa mesrif- kirpas- bd- bn ve bah-i kendm mr Asl _________ mal 1 575 361

an-yed ____________________________________________________________________ i Mehmed mltezim hsh-i Livadiye ve Hayreddin Paa ki bedel-i keflet ber-vech-i pen 100 000 an-bah __________________________________________________________________ i kendm mir ve erzen bery- zahire-i mahrse-i stanbul b sefyin-i navlun b Anbar- mire irsl ude b haml 21 yk beher haml 100 keyl-i stanbul 6 kile 1 024 361 an-bah ___________________________ i hnta haml 8 190 f 125 1 023 791 Ber-mceb-i sicill-i el-Hc Mevln Mehmed b. Kemal Kad- Erdebil kile 2 an-bah __________________________ i erzen haml 26 f 60 1 570 kile 4

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

229

230

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. bnlemin Evkaf nr. 3288

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

231

93 SAH Mcebince zabtn buyuruldu. Der-Nezret-i Hazret-i Aa-i Drssadet'-erfe Ber-mceb-i defter-i hazne-i evkf- erf-i eyhneteyn der-mahrsa-i Msr Bz (?) mukarrer be eyh Mehmed el-mezbr b-fermn- l ve b arz- Hac Ali Aa Aa- sbk Drssadet'-erfe en-nzr f 29 L. sene 1107 bert- erfim mcebince amel oluna dey bert unvnna hatt- hmyn kede buyurulmudur. f 5 Za. sene 1107. eyh Muhammed Rum an-hulef-i eyh smail er-Rum el-Kdir eyh-i zviye-i Kdirler der-nezd-i salbiye der-Msr b-vazfe-i muayyene.

232

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Cevdet Maliye nr. 19132

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

233

94 Evkf Nevehir der-liv-i Nide Dstr- ekrem mr-i efham vezr-i azam ve ekrem dmd- ehriyr-i muazzam brahim Paa yesserallhu bi'l-hayr ma-yurd ve m-ye hazretlerinin kasaba- Nevehir mukaddem bir karye iken mazhar- nazar- kimy-eser olup mdn-i sire gibi bir medine-i dil kde bir cmi-i erf ve medrese-i mnf ve mekteb-i latf ve imret-i mire ve sir ebniye-i mteksire ve icr-i m-i lezzin sarf- himmet ve selb buyurup ve bir ehr-i benm ve mesken-i ulema ve avm olman etraf ve eknfdan ibdullh gelp skin ve mtemekkin olup lakin ehr-i mezbr Aksaray ve Nide ve Kayseriye ehirlerinin vasatnda ve bild- mezbreye gelp ve giden krbn ve Tokad bzrganlarnn ve Diyrbekir ve ark cnibine giden ebn-i sebilin gzergh ve menzili memerr-i enma emn selmeti in kasaba-i mezbru pdiah- zaman Hazret-i Sultan Ahmed Han ebbedellhu devletehu mrunileyh hazretlerine b-hatt- hmyn adlet-makrn hibe ve temlik ve yed-i kerimelerine mlknme-i hmyn ihsan olunmala mrunileyh hazretleri dahi kasaba- mezbru cem'-i emlk ve arzi ve ba ve bae ve enhr ve ecr ve tilal ve cibaliyle ve hudd ve snrlaryla kasaba-i mezbre ve kurbnde mceddeden cd ve in ve ibn ve ihy buyurduklar cami-i erf ve mekteb-i mnfe ve medrese ve imret-i miresine vakf etmeleriyle skkn dahi cemi-i avrz- dvniye ve nzl ve teklf-i rfiye ve sir vilyet salgun ve Voyvoda ve eylet vlileri taraflarndan imdd- seferiye ve hazariye ve arpa ve saman ve odun taleb olunmakdan ve konak ve blk akesi ve hdmet-i sir ve kala tamri ve cebel ve ulak brgiri alnmakdan mefrzul-kalem ve maktu'l-kadem min klli'l-vch serbest olup ve rusm- serbest ve bd- hev ve crm-i cinyet ve beyt'l-ml- mme ve hssa ve ml- gib ve ml- mefkd ve yava ve kagun ve mjdegn- kul ve criye ve mddet-i rfiyesi tamam olan bey' olunan kul ve criye bahlar ki shibi zhir olmaya tamam vakf tarafndan zabt olunmak zre defter-i cedde kayd olundu.

234

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

BOA. Cevdet Evkaf nr. 6953

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

235

95

TELHS _________________________________________ der-Nezret _____________________________________ i Aa-i Bbssade ber-mceb ______________________________________ i defter-i hazine Vakf ___________________________________________ karye-i zbek ve mezraa-i Bukat bery- mhimmt- Cmi-i erf-i Evkf- Baysungur Bey der-kaz-i Pertek Veli bin Hasan Hatib Hazinedr- Mahsl-i Kura

Vech-i merh zre defterde mastr ve mukayyed emr ferman devletl ve sadetl Sultanm hazretlerinindir.

236

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

f 11 Sene 1166

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

237

BOA. Cevdet Evkaf nr. 6810

238

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

96 SAH retleri mcebince buyruldu. 21 Ra sene 1132 Ber-mceb ________________________ i tevch olunmak defter-i hazine Vakf _____________________________ trbe-i Hazret-i Danyal en-Nebi Aleyhisselm der-Tarsus an-evkf- Sultan Gavri Tevch buyrulmak mercdur Hseyin ed-D Abdullah Nzr ufiye anhu Yevm 1 Bert stde an-ref-i e-eyh el-Hc Ahmed etTarsus ez-n-sebeb ki b bert- asker mutasarrf bde ve be muhsebe-i Anadolu kayd ve ibk ude ve b rus- hmyn ve b arz- Mehmed mtevell ve b iret-i Hazret-i eyhlislm f 27 C sene 1131 Nezret-i mezbr bir ake ile faziletl eyhlislm Efendi Hazretlerinin iret-i aliyyeleriyle mezbrun zerine mastrdur. Emr ferman Sadetl Sultanm hazretlerinindir. f 16 Ra sene 1132 Sah Der-i devlet-medra arz- d-i kemneleridir ki Tarsus'da vki merhm Sultan Gavri evkfndan almak zre yevm bir ake vazife ile Hazret-i Danyal en-Nebi Aleyhisselmn trbesinin nzr olan Hseyin kendi hsn-i ihtiyryla nezret-i mezbre i bu rfi-i arz- ubdiyet e-eyh el-Hc Ahmed bendelerine fergat ve kasr- yed edp mezbr el-Hc Ahmed bendeleri her vechile mahal ve makl ve mstehak olman bert- erf sadaka ve ihsn buyrulmak ricsna binen serr-i alya arz olundu. Bk ferman der adlindir. Bende _______ ed-D Muhammed el-Mtevell-i Evkf

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

239

BOA. Cevdet Evkaf nr. 6506

240

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

97 BUNDAN AKDEM DAH DERKENR OLMUDUR. Ber-mceb-i defter-i hazne Vakf ___________________________________________________________________ Zviye-i Seyyid Hamza der-karye-i eyhl nhiye-i Birunbd der zmir es-Seyyid smail Halife bn-i es-Seyyid Osman Efendi Mtevell ve Zviyedr- Bert ___________________________________________________________________ stde an-kasr- yed-i Hseyin Halife veled-e b arz- es-Seyyid Mehmed Mnib Efendi Kad- zmir ve b iret-i Mehmed Drrzde es-Seyyid Mehmed rif Efendi Hazret-i eyhlislm ve b rus- hmyn f 14 Receb sene 1209. Rufia _________________________________________________ an-yed-i eyh Abdlkadir Keram-i Buhar an-tark- Nakibend amed ez-n sebeb ki adem-i itibr...(?) ve an-refi mezbr tevch ude fermde b arz- es-Seyyid smail Fahreddin Efendi Nib-i zmir ve b iaret-i Mehmed Drrzde es-Seyyid Abdullah Efendi Hazret-i eyhlislm ve b rus- humyn f 23 Ca sene 1229.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

241

BOA. D. BRZ nr. 1018

242

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

98 Verile, mahalline n'm_____________________________________________________________________ be-mezkrn dde fermde b-fermn- l-n. be-cihet-i _______________ i cmeh ______________ be-cihet ________________ i mrdemn- Yahy Paa mr-i mr-i ahr mrn- Anadolu ki an-cnib-i sevb mrunileyh serh-i Celli5 yn verdend sevb 3 ser--ser-i stanbul sevb 1 neferen 5 mrdemn- Mehmed Bey mr-liv-i Manisa ki serh-i Celliyn verdend sevb 2 ser--ser-i stanbul 1

alaca sevb 2

alaca sevb 1

kayd ud _________________________________________________________________ f 22 Muharrem sene 1018

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

243

BOA. Ali Emir nr. 334

244

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

99 MAHALL NE KAYD OLUNA. nm __________________________________________________________________ hilath- mtenevvia der-bb- Hazret-i sadr- azam bery- piden-i eli-i Venedik dervakt-i iczet-kerde fermde an-Hzne-i mire dden fermde b fermn- l el-vki f 14 Z. sene 1050

Hil'at ___________________________ serser-i kuaklk bery- eli-i M. Sevb ______ 1

Hilat ___________________________ serser-i serenk bery- mrdebn- mezbr Sevb _____ 6

Yekn ______________ sevb 7 Yalnz yedi sevbdir. Tahrren f 15 Z. sene 1050 SAH

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

245

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 7600 s. 238

246

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

100 Defter _____________________________________________________________________ i esm ve ekl-i evld- kefere-i rey-y vilyet-i Bosna ez-ehr-i glmn- acemiyn cem'ude b hkm-i erf-i lin- der-zaman- Hazret-i Ahmed Aa Aa-i Yenieriyn- Dergh- l l zle liyn an-emn el-hakir Mehmed Aa Aa-i Anadolu e-ehir be Uncuzde el-vki f ehr-i Receb el-mrecceb sene selse aere ve elf. Der-liv __________________________________________________________________ Bosna Kaz _____________________________________________________________________ i Saray Nefs _____________________________________________________________________ i mezbr

M Halil veled-i Mehmed mmh ems

M brahim veled-i Mezid mmh Hanife

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

247

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 7600 s. 284

248

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

101 Defter ____________________________________________________________________ i


ekl-i evld- kefere-i Vilyet-i Rumeli ki ez-ehr glmn- acemiyn- cem ude b fermn- emr-i lan der-zaman- Hzret-i Ahmed Aa Aa-i yenieriyn l zle liyn ve be marifeti Cafer Suba Ser-zaarciyan el-vki f ehr-i Zil-kade sene isn aere ve elf.

Liv-i __________________________________________________________________ nebaht Kaz ___________________________________________________________________ Badrack Karye ____ i Karye ____ i Karye ____ i Alamana Austos Seli Bayram Dimo Veled-i Yni mmh stamo Mehmed Polon: Veled-i Hristo mmh Maro Mustafa Dimitri Veled-i Urumsa mmh Pero

Karye ____ i Madonos Yusuf Apastol Veled-i Anderye mmh Palo

Karye ____ i Valim Ahmed Dimo Veled-i Yorgi mmh Andriko

Karye _____ i an Veli Ayorgi Veled-i Dimo mmh Maro

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

249

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 7600 s. 198

250

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

102 Defter _____________________________________________________________________ i evld- kefere-i rey-y Rumeli ki ez-gayr- glmn- acemiyn cem ude end ber-mceb-i emr-i erf de[r]-zamn- Ahmed Aa Aa-i yenieriyn- Dergh- l lzle liyan ve Muslhiddin Suba Ser-saksoniy'l-asl el-vki f evst- Recebil-mrecceb sene isn aere ve elf Kaz ______________________________________________________________________ Eyyb Ensr Nefs ______________________________________________________________________ i Silivri tbi-i m

Mehmad Nikola Veled-i Manol mmh Marola

Mustafa Dimo Veled-i Miho mmh Maro

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

251

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 2994 s. 3

252

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

103 rac Karye __________________________________________________________________ i Al l veled-i Mumcu vasatu'l hl Lukad Veled-i Hristo Mokoo Veled-i skano

KaryeYundciyni Al Nedalika Veled-i Atan zlt Veled-i Dirogaya Todori Veled-i Kalo Mirze Veled-i Aholi alisko Veled-i

Vasatu'l-hl Koo Veled-i Burak Koyo oban Olu Velayo Radoslova Petre Dimad Hristo oban Balo Veled-i Kol Lzdi Kostadino Dinako Veled-i Yuvan Veled-i stapok Korki Veled-i stoyan Berkayu Veled-i Kalo Nio (?) Petre Veled-i Rd Daskar Veled-i Todor Dobre Yenasi

Zafu'l-hl Todor Katavil stoyan Veled-i Mrzen Dobre Keeci stoyan Kethuda zlad Dobra Rd Veled-i Veleo Draan Veled-i Nikoli Petre Veled-i Rd Petre Veled-i Nikoli stoyan Draan Dimadi stoyan

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

253

BOA. Maliyeden Mdevver nr. 2994 s. 3

254

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

104 Uzeyr Karye _____________________________________________________ i Al ____________________________________ slavo Veled-i Hrado Karnda stano Vasatu'l-hl ______________________________ Yovan Odon oban Diragoyi Kolo Kermiyan

Zafu'l-hl _______________________________ Gorgi Palo Yovan Dobre Manok Ermeni Petko stoyan Doruka Istoyan Bzrl Olu Masno Kosta Dimo stoyan stayko

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

255

BOA.

256

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

105 Mahalline kayd ve tahvli verile. ___________________________________________________________________ i an- cml Cizye-i Ankara ve Bolu ve tevbiuh vcib-i sene 1131 bery- takst-i evvel an-cnib-i Cizyedr Mehmed Aa, bery- polie-i Serkiz zimm skin-i han- vlde an-mberet-i Mehmed Aa an-aayn- hazret-i sadr-i l ber-y tahsl ve teslm be-Hazne-i sitne ude der-zamn- sadetl Hseyin Efendi vekl-i Defter-i sitne ude ordu-y hmyn rznmesinde kayd olunmak in yedine ibu kime verildi. F 3 N. sene 1130. bende ____________ el-Hc Hasan Aa Ser-Vezzn- sitne hl guru 4.870 Yalnz drt bin sekiz yz yetmi gurudur.

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

257

BOA. Kepeci nr. 3529

258

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

106

An-ml ____________________________________________________________________ Cizye-i gebrn- vilyet-i Cezre-i bd ve ehir-ky ve ve Filorina ve Prevadi ve Ahyolu ve nefs- Vidin ve nefs-i Kratova ve tetimme-i Kratova ve nefs-i Yanya ve tetimme-i Yanya ve nefs-i Ekinciyan- Yanya ve tetimme-i Ekinciyn ve Depedelen ve irmen ve evkf- Amasya ve nz ve perkende-i Anadolu ve Ohri ve Varna ve zevid-i Voynugn- Yanbolu ve Lofa vcib sene 1099 fil-asl- mal 11712241 Beher sene Dergh- l Yenierilerinin ukalar bahs-n ocaklk olup tahsli in Selnik Muhassllarna verile gelmidir. An-ml ____________________________________________________________________ Cizye-i gebrn- vilyet-i nefs-i Selnik ve tetimme-i mezbr ve Yenice-i Vardar ve Karaferye ve etroz ve Ayakatrin der-etroz ve Alasonya ve skb ve Serfice ve Dmenik ve gayrihi fi'l-asl- mal 10775865

S YAKAT RAKAMLARI CETVEL

CETVEL HAKKINDA AIKLAMA


Siyakat rakamlar cetveli hazrlanrken, vesikalardan seilen rneklerin net olarak okunabilir ve ok sk kullanlan rakamlardan olmasna dikkat edilmitir. Bu sebeple eserde kk rakamlarn ok rnekle; byk rakamlarn ise yeterli sayda rnekle yer almas ve rneklerin kademeli olarak sralanmas gzetilmitir. Rakamlar tablosu dzenlenirken 1'den 100'e kadarki btn rakamlar tek tek kaydedilmi ve bunlara ait bol rnek tabloda yer almtr. 100'den 1000'e kadar olan rakamlar verilirken 10'lu; 1000'den 10.000'e kadarki rakamlarda 1000'li; 10.000'den 100.000'e kadarki rakamlarda 10.000'li; 100.000'den 1.000.000'a kadarki rakamlarda ise 100.000'li kademeler kullanlm ve eserde yer alan rakamlarn rnekleri bylece 90.000.000.000'a kadar verilmitir. Bu blmde ayrca ksratl ve buuklu rakamlara da yer verilerek, siyakat rakamlarnn kullanld btn ekillerin okuyucuya tantlmas hedeflenmitir. Rakam rnekleri balyla verilen bu rnekler, siyakat rakamlarnn okunuundaki zorluu giderici zengin bir tablo mahiyetindedir.

B BL YOGRAFYA

Abdullah b. Muhammed b. Kiya'l-Mazenderni, Risale-i Felekiyye der- lm-i Siyakat, Nereden, Walter Hinz, Wiesbaden 1952. Abdurrahman Vefik, Teklif Kavaidi, stanbul 1328. BALTACI, Cahit, slm Paleografyas (Diplomatik-Arivcilik), Marmara n. lahiyat Fak. Vakf Yay., stanbul 1989. BARKAN, mer Ltfi, XV ve XVI. Asrlarda Osmanl mparatorluunda Zira Ekonominin Hukuk ve Mal Esaslar-Kanunlar, .. Ed. Fak. Yay., stanbul 1943. BARTHOLD, W.-Fuad KPRL, slm Medeniyeti Tarihi, Diyanet Bakanl Yay., 5. Bask, Ankara 1977. leri

Babakanlk Osmanl Arivi Rehberi, Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Osmanl Arivi Daire Bakanl Yay., Ankara 1992. Babakanlk Osmanl Arivi, B.E.O., 117732. Babakanlk Osmanl Arivi, B.E.O., No 292457. C N, Halil-Ahmed AKGNDZ, Trk Hukuk Tarihi, Seluk n. Yay., Konya 1989. ELKER, Selhaddin, Divn Rakamlar, Trk Tarih Kurumu Yay., 2. Bask, Ankara 1989. ERG N, Osman, Muallim M. Cevdet'in Hayat, Eserleri ve Ktphanesi, Bozkurt Basmevi, stanbul 1937. GKB LG N, Tayyib, Osmanl mparatorluu Medeniyet Tarihi erevesinde Osmanl Paleografya ve Diplomatik lmi, stanbul 1979. GYN, Nejat, " mad es-Seravi ve Eseri", .. Ed. Fak. Tarih Dergisi c. XV, say 20, stanbul 1965.

264

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

GNDAY, Dndar, Ariv Belgelerinde Siyakat Yazs zellikleri ve Divan Rakamlar, T.T.K. Yay., Ankara 1974. Hammer Tarihi, Tercme eden Mehmed Ata, stanbul 1329. bn-i Haldun, Mukaddime, Tercme eden Zakir Kadiri Ugan, M.E.B. Yay., 2. bask, stanbul 1990. NALCIK, Halil, Hicri 835 Tarihli Sret-i Defter-i Sancak-i Arnavid, Trk Tarih Kurumu Yay., 2. Bask, Ankara 1987. KADR , Hseyin Kzm, Trk Lugat, T.D.K. Yay., stanbul 1943, c. 1-4. Kprl Ktphanesi, Muallim Cevdet Yazmalar, no: 341, b.17, O.12, O,48, K.369, K.452. MARD N, Ebu'l-Ul, "Beytlmal", slm Ansiklopedisi, Mill Eitim Basmevi, stanbul 1961, c.2, s.591-593. Matrak Nasuhi, Umdetu'l-Hisab, Nuruosmaniye Ktphanesi, no: 2984. MER L , Enver, "Bibliyografya" (L. Fekete'nin Trk Mal daresinde Siyakat Yazs adl eserinin tantm yazs), stanbul niversitesi ktisat Fakltesi Mecmuas, c. 15, say 1-4. Muhammed Abduhay el-Kettani, Et-Teratib'l- dariyye, ev. Ahmet zel, z Yay., stanbul 1990. Muhyiddin b. Mehmed b. el-Hac Atmaca, Mecmau'l-Kavid-i Hisab, Atatrk Kitapl, Muallim Cevdet Yazmalar, no: K. 369. Mustafa b. emseddin el-Karahisar, Ahter-i Kebir; stanbul 1310. OTAR, smail, Muhasebede stanbul, 1991. Siyakat Rakamlar, Lebib Yalkn Yaynlar,

______ , "Risale-i Felekiyye Kitabu's-Siyakat Hakknda", .. letme Fak. Muhasebe Enstits Dergisi, yl 10, say 37, Austos 1984. PAKALIN, Mehmed Zeki, Osmanl Tarih Deyimleri ve Terimleri Szl, Milli Eitim Bakanl Yay., stanbul 1983. SAH LL OLU, Halil, 1683-1740 Yllarnda Osmanl mparatorluu Hazine Gelir ve Gideri, VIII. Trk Tarih Kongresi, II. cildden ayr basm, Trk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1981. ______ , Yemen'in 1599-1600 Yl Btesi, Yusuf Hikmet Bayur'a Armaan'dan ayr basm, Trk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1985.

B BL YOGRAFYA

265

emseddin Sami, Kamus- Trk, Dersaadet, 1317. Sleyman Sdi, Defter-i Muktesid, stanbul 1307. TABAKOLU, Ahmet, Trk ktisat Tarihi, Dergah Yay., stanbul 1986. TOPALOLU, BekirHayreddin KARAMAN, Araba-Trke Yeni Kamus, stanbul 1979. UZUNARILI, smail Hakk, Osmanl Devleti Tekiltna Medhal, Trk Tarih Kurumu Yay., 3. Bask, Ankara 1984. NVER, A. Sheyl, Siyakat Yazs ve Kuyd- Atika, stanbul Belediye Mecmuas, Yl 1931, say 87. YAZIR, Mahmud Bedreddin, Eski Yazlar Okuma Anahtar, Vakflar Genel Mdrl Yaynlar, 4. Bask, Ankara 1983. ____ , Medeniyet leminde Yaz ve slm Medeniyetinde Kalem Gzeli, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, II. Bask, Ankara 1981. ____ , Siyakat Yazs, Vakflar Genel Mdrl Yay., 2. bask, Ankara 1978. YEN ER , Cell, slm'da Devlet Btesi, amil Yay., stanbul 1984. YURDAYDIN, Hseyin Gazi, Matrak Nasuh, Ankara niversitesi lahiyat Fak. Yay., Ankara 1963. ZEYDAN, Corci, slm Medeniyeti Tarihi I-V, Tercme eden Zeki Megamiz, stanbul 1328.

SZLK

SZLK
ades Mercimek. det tezkiresi Osmanl Saray'nda verilmesi det hline gelmi kuma, hil'at ve benzeri eylerin verilmesi iin Terft Kalemi'nden yazlan tezkire. det-i anm Koyun ve keiden alnan vergi. det-i zemistn Kn verilmesi mutad olan. anm- celeb-ken Celeplerin koyunlar. hen-i hm Ham demir. ahz u kabz Ele geirmek. ahz-e Alnan. ake-i muaccele Muaccele akesi. akme Kumalar. al vechi'l-gurem Borcu eit paylama. alk Hayvan yemi. l Erik. med Geldi, gelen. Maliye ve Rusmt idarelerinde defterlere kayt mnasnda kullanlrd. an-cnib Tarafndan. an-mahall-e Mahallince, yerden. an-mevcib Mevcibden, ayda bir denen aylkdan. an-tahvl Tahvilden. an-tertb Tertibinden. an-vcib Tahakkuk eden ulfenin ay veya ylnn bana gelerek ulfe gelirine iaret eder. an-yed Elinden, vastasyla. ard Buday unu.

270

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

ars Gelin. asel Bal atka Azad edilmi cariye. avid Aidatlar. avrz Fevkalde haller ve harp sebebiyle tahsil olunan vergi. verden Getirmek. yende ve revende Gelenler ve gidenler. b narh- cr Cri, geerli narh ile. bb Adet, kap. bd- hev 1. Dilimizdeki sylenii bedava, ok ucuz. 2. Osmanl Devleti'nde rf vergilerin teklif ksmndan olan. Bu vergi, bulunduu blgenin kanun ve geleneine gre her yl para olarak toplanrd. bah-e Onun bahas. brn Yenierilere, erbainden erbaine verilen ve zemistn de denilen yamurluk. bz be-Hazne Tekrar Hazineye iade etmek. bz Geri iade. bz ibk Tekrar ibka olundu. bz mukarrer Tekrar ibk edilen. be-cy Yerine. be-cihet Cihetine. be-cihet tezkiresi paraya ait tezkire. be-tmar- ddegn Tmar verilenlere. bedel-i nzl Srsat, ordu sefere giderken civar kyler halknn ordunun geecei yollara getirdii zahireyi rayi zerinden satmas daha sonralar bir bedele dntrld ki sattklar bu zahireye srsat zahiresi, verdikleri paraya da srsat (nzl) bedeliyesi denilirdi. bedel-i srsat Srsat bedeli. Harp zamannda halktan srsat adyla ve teklf-i harbiye suretiyle alnan zahirenin bedeli. behre Hisse, pay, Badad, Musul gibi Arab lkelerinde ikta tabiri yerine kullanlan kelime olup, tamamen harac- muksemeyi ifade etmektedir. Bir iin grlmesi iin Hazneden verilecek

be-mberet Kendisinin ie balamasyla.

LGATE

271

bennk ift vergisiyle mkellef olan kimse ile ayn evde oturan ve mcerred denilen oul evlenirse bennk adn alr ve ortalama 12 ake vergi verirdi. Bu resm-i bennk vergisinin dier bir ad da resmi-i raiyyet idi. ber-mceb Gereince. ber-vech-i itirk Ortaklk yolu ile. ber-vech-i tekml Tamamlanmak zere. berat dde Berat verildi. berat sitde Berat almak. bery in. bery- fer kerde Denmesi iin. bery- mesrif-e Onun masraf iin. bery- cret ve beh-e Onun bahas ve creti iin bestn Bostanlar, balar. Bevvbn-i Dergh- l Dergh- l kapclar; Topkap Saray'nn Bbsselm denilen ikinci kapsn bekleyen kapclar. bde Olmu. brme Baln zerine sarlan sarklardan birinin ad. Orhan Gazi, maiyetine ak brk giymelerini, Dvn'a gelirken bunun zerine brl tlbent sarmalarn istemiti. Bu usul zamanla tmar sahiplerine de taammm ederek bin akelikten yukar tmar tasarruf edenler de bu tarzda sark sarmlard. cmeh Elbiseler. Celliyn Celller. cev Arpa. ciht Taraf, yan; yer, mahal; suret, bakma, nazar; ufaka olan vazife, maa. cihet Yn. Harcama alan, cretin ait olduu hizmet. cirye-i misfirn Misafirlere verilen gndelik yemek. cizye Gayrmslimlerden alnan ba vergisi. cumdeyn Cemziye'l-evvel ve cemziye'l-hir aylar. cneyne Bahe. uka Ynden mamul bir tr kuma. dde Verilen, verilmi. dden fermde Verilmesi emredilmi.

272

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

Drssade aas Kzlar aas da denilen Drssade aalar, sarayda bulunan harem aalarnn ba ve resm terifatta sadrazm ile eyhlislmdan sonra gelen kiiydi. Drssade aalar ayn zamanda Mekke ve Medne'ye (Haremeyn-i erifeyn'e) ait evkafn nzr idiler. Ayrca hkmdar namna olarak sultan vakflarnn idaresine bakarlard. Her yl yaplan surre alaylar da bunlarn nezretinde olurdu. defter-i atik Tahrir yapldktan sonra bir evvelki defter vaziyetine den. defter-i cedd Tahririn kaydedildii defter. defter-i khne Bir yerin ikinci kez tekrarlanan tahriri sebebiyle nceki atik ve cedid defterlere verilen isim. defter-i mfredt Toptan bilinen eylerin tek tek ve ayr ayr zikredildii defter. dekkn Dkknlar. dellliyye Delll vastasiyle satlan bir ey iin, satn alan tarafndan dellla yzde iki nisbetinde verilen cret. der-kenr Sorulan sualler hakknda ilgili evraka yazlan mlhazalar. der-pre Para cinsinden olarak. der-p-i hmyn Padiahn huzurunda. devt Hokka ve kalem muhafazas vazifelerini ayn zamanda gren dividin Arapa ismi. dhn Ya. ebniye-i mteksire oka binalar. ed-e lzm Onun denmesi lzm. el-hlet hzih u an, imdiki hl. el-mukarrer Olaan, mutad. el-vk Oldu. (Tarihlerin banda zikredilir.) enm Halk, mahlkat, insanlar. erban Knnevvelin 9'undan Knnsnnin 17'sine kadar sren kn en souk 40 gn. erz Pirin. esr Yiyecek ve iecek gibi zarur ihtiya maddelerine hkmet veya belediye tarafndan konulan kymet, narh, tarh. esm simler. esed zerinde arslan resmi olan Felemenk akesi.

LGATE

273

eshm Karl, stanbul Gmr'yle dier gvenilir vridt olan ve mukabilinde muntazaman faiz denen istikraz kuponlar (hisseleri). e Farsa izfet hlindeki (birleik) nc ahs teklik zamiri; onun. mesrif-e Onun masraf rh-e Onun yolu. ekinci Msellem, yaya, yrk ve tatar gibi sefere katlanlara denir. evkt- hamse Be vakit (namaz). ez n-sebeb O sebepten ez ziyde Fazlas. felvaris ubat ay. fermde Emredilmi, emir. fer Deme, yayma, yayg. fer ude Denmi idi. fevkn Birden fazla kat olan ev, bir evin st katlar. fevt olmak 1. Kaybetmek. 2. lmek. f Baha, bedel, kymet. futa esnasnda giyilen ve ekseriya koyu renkte olan nlk. flfl Karabiber. galle Gelir. gye Hicr ayn son gn. gayr-i ez... den gayri. gebran Hristiyan. gedikl Yenieri cemaatinden, kdemlerinden dolay imtiyazl olanlar. gendm Buday. girah Arnn onaltda biri. glk At, katr gibi yk tayan hayvanlara verilen umum isim. gureb-i yemn Kapkulu Svari Ocaklarndan beinci ble verilen isim. Bayraklar sar ve beyaz renkliydi. gureb-i yesr Kapkulu Svari Ocaklarndan altnc ble verilen isim. Bayraklar yeil ve beyaz renkliydi. gurre Hicr ayn ilk gn. gt Et.

274

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

hadka-i hssa Sary- Hmyn bahesi. harbeci Sadrzamn istedii kiileri yakalayp, sulu olanlar hapsetmekle grevli bulunan ve muhzr aann maiyyetinde olan kii. harc Masraf. hric ez-mnde Mnde olann dnda. hric ez-defter Yeni arazi tahriri yaplrken eski tahrire gre fazla kan nfus ve araziye denir. Bu ekilde ortaya kan nfus, bulunduklar yerin sahib-i arzna sene mddetle klak vergisi verdikten sonra bennk snfna dahil olurlard. hsl mine's-sub Yedide birden hsl olan gelir. hsl rn, gelir. havtn Hatunlar, hanmlar. hayme-i hssa Padiahn adrlar. hazne tezkiresi Bir iin yerine getirilmesi iin verilecek paraya ait emir. Hazne-dde fermde Hazineye verilmesi emredilmi. Hazne-i Brn hazine. Hazne-mnde Hazineye kalm, tasarruf olunmu para. Hazne-nvite fermde Hazineye kaydolunmas emredilmi. hilf- inh ude Aykr bildirilmi. hiyme Odun. hod Kendi. hk Kuru. hucurt Odalar, hcreler. hurda Perakende. hccet Bir hkm ihtiva eden veya akit, ikrar, vas tayini gibi hukuk bir hdiseyi tespit eden ve bir kad'nn huzurunda tanzim olunan belge. hccet sitde Hccet almak. n kadar mebla Bu kadar mebla. n Farsa 3. okluk ahs zamiri, onlar. ibtid Balama, balang, ilkin, en nce, bata; Yenieri Oca'nda yazl olanlarn hviyet varakalarna verilen ad.

LGATE

275

icre 1.Kira. 2. Vakfa veya devlete ait kira. cre-i zemn zerine bina ve ba yaplan arazinin rne mukabil devlete verilen vergi. cre-i muaccele Pein kira. cre-i meccile leride verilecek kira. icml Maa ve arazi tesciliyle ilgili husus ve resm muameleleri ve tatbik edilen mfredatlarn zetlerini aklayan ve tutulan hesaplar hlsa olarak ve topluca gsteren defter veya cetvel; Merkezi idarenin yllk gelir ve giderini gsterir bte. htisb bedeli Belediye geliri olarak damga, tart, l, pazar ve panayr vergisi altnda alnan vergi ile hile yapan esnaftan alnan para cezalarnn umum ad. il-yevmin hz Gnmze. ilmhaber 1. Bir resmi daireye takdim edilmek zere bir kiinin ahvali hakknda mensup bulunduu yere verilen tasdikname. 2. Bir mebla veya evrak vesairenin teslim olunduunu bildiren ve gtren adamn eline verilen pusula. iltizm Devlet vridtndan anm ve a'r gibi bir ubeyi veya mr yahut husus bir iftlik vridtn; bedelini, vadesi geldiinde deyeceine kefil gstererek, toptan zerine almak. inh Bir memurun amirine bir konu hakknda yazd kt. irsliye Muktaa bedelleriyle hkmet merkezine gnderilen dier paralar hakknda kullanlr bir tabirdir. ispen Mslman ahali zerine harac- muvazzaf karlamak zere konulan resm-i ift vergisinin gayrimslim reayadaki ad, ahs vergi. izdiyd Fazla, ziyadeleme, artma, oalma. kadm'l-eyym Gemi gnler. kime 1. Byk makamdan kk makama uzun ktlar zerinde yazlan resm yaz. 2. Hazineden karl temin olunarak tedavle karlan ve ake yerine alnp verilmede de kullanlan kt. kali Kalay. kapu Hkmet dairesi. karye Ky. kasr- yed Her hangi bir maa, dirlik veya hak ve vazifeden kendi istei ile el ekip vaz gemek. kayd ud Kayd olunmu. kerde Yapma, yaplm. keyl Deiebilir lek, muhtelif nevileri vardr. Bir stanbul kilesi ortalama 25 kg dr.

276

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

kst Para para denen bir bor ve sairenin her defada verilen ksm, taksit, taksite balanm borcun verilen ksm, kapkulu askeri ulfesinin ayda bir verilen ksm. kirpas Ham bez, pamuk ve keten bezi. kisve Elbise. lezez evval, Zilka'de, Zilhicce aylar. madenus Maydanoz m-i lezz Tatl, lezzetli su. mahll Dorudan vrisi olmad hlde vefat eden kiinin vakfa ve devlete kalan miras; dalan her hangi bir devlet hizmeti. mahsb 1. Hazineye gelir kaynandan girmesi gerekli mebla, devletten alacakl olan bir kimseye ihale etmek. 2. Saylm, hesap olunmu, hesaba geirilmi. makrame Havlu, pekir. Makreme-i dest El havlusu. makt Kesilmi, kesik; bahas kesilmez, pazarlk kabul etmez; tarla hlinde vakfedilmi iken sonradan arsa veya ba ve baheye dntrlen yer iin ara mukabil verilen ve devlete ait olan kirann tayin edildii gtr usul. mlikne Yaptklar hizmetlerden dolay baz asker, mlk ahslara ve emei gemilere, vridtndan hayat boyunca istifade etmek zere rakabesi devletin, tasarrufu ahsn olmak artyla verilen arazi. mnde mevcib Yenierilere denen aylklardan, sahiplerinin lmleri veya baka sebeplerle denmemi olanlar. mndegn Emekliye ayrlanlar. masar Muharrem, Safer, Reblevvel aylar. mauna / mavna Osmanl donanmasnda kullanlan bir tr harp gemisi. mefkd Olmayan, bulunmayan (ake). mekre / mekr / mkr 1. Eya ve levazm naklinde kira ile tutulan hayvanlar. 2. Kira hayvanlarna yklenilmi eya ve levazm. mekreci / mkrci 1. Eya ve levazm nakli iin kirayla hayvan altran kimse. 2. Naklolunan eya ve levzm- askeriyyenin nakil ve korunmasna memur kii. memerr Geecek yer, yol. memhr 1. Yenierilere ve kale muhafazasnda bulunanlara ait ulfeleri gsteren (mhrlenmi) vesika. 2. Mhrlenmi. memhr temessk Mhrl temessk. mensh Hkmsz braklm, lav ve ilg edilmi.

LGATE

277

meremmet/merammt/mermet Muvakkaten ve sathce tamir. met 1. Harp hlindeki ordunun klamak iin bulunduu yer. 2. Kn ikamet olunan yer, klak. mevcib tezkiresi Devlet hazinesinden ulfe alanlara mahsus bir eit bordro. mevcib Yenierilere ayda bir denen maa. mevl 1 Sahip olanlar, velinmetler. meviz Muz. Mevkft Kalemi (Rusmt Kalemi) Avrz, bedel-i nzl ve srsat vergileriyle; zahire mbayaas ve nakliyle; bir ie tahsis edildii hlde harcanmayan mevkf akeyi Hazineye geirmekle grevli kalem. mevkft Mnhal olan memuriyet veya dirliklerin devlete intikal eden gelirleri, vakf edilmi yerlerden hazineye ait vridt fazlalar, rf vergilerden harbe ait olanlar. meyve-i hk Kuru meyve, kuru yemi. meyve-i ter Taze meyve, taze yemi. mr-i ahr Padiah ahrnn miri. mr-i aret Airet reisi. mrahr- evvel Istabl- mire'deki atlarn bakmlaryla ve idaresiyle uraanlarn banda bulunan kii. mr Devlete ait menkul ve gayrmenkul olan eyler, devlete ait. min zlike'l-bk Bundan baki kalan. minh Ondan, kan, harcanan, masraflar. minhu Ondan. misl-i hmyn Ferman. muaccele Devlete ait olan (mr) iltizam ve muktaalarn ve taksitle satlan emlkn pein olarak alnan mikdar. mutedile Devlet veya belediyece zarur ihtiya maddelerine ortalama bir bedel narh konulmas. muhalleft Vefat edenin miras olarak brakt menkul ve gayrimenkul mallar. Muhsebe-i Evvel Osmanl Devleti'nin en nemli kalemi olan Bamuhasebe. muhassl 1. Mr vergileri toplamakla grevli kimseler. 2. Tanzimat dnemine kadar mr muktaalar iltizam eden vezir, vali ve a'yna da muhassl denirdi. muhavvata Avlu. 2 Azadl, azad olmu kleler.

278

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

mukarrer bk; devlet riclinden birinin veya bir vazife sahibinin yerinde braklmas; ulfe datmnda ocak halkna yaplacak bir miktar zam. muktaa Devlete ait bir gelirin, bir bedel karlnda kiralanmas. mberet Girime, tutuma, bir ie balama. mbair Devlete yaplmas gereken bir ie balamas iin kendisine emir verilmi kii. mbyaa f Sat fiyat. mltezim Bir mahallin rusm ve vridtn gtr olarak ve mzyede ile uhdesine alp kr ve zarar kendisine ait olmak zere belirlenen bedeli taksitli olarak Hazine'ye deyen kii; ar mltezimi, maden kmr mltezimi gibi. mrselt Tahrirat, mektup. mrdemn ldrlenler. msellem Eskiden asker sevkinde baltaclk ve arabaclk etmek artyla vergiden muaf kyl. mhere Aylkla kiralamak, aylk alanlar, aylkllar. mhere-horn Devletten maalarn aylk olarak alanlar. mteferrika 1. Cins ve trleri nceden tayin olunamayan muhtelif masraf ve byle masraflar iin verilen mebla. 2. Muhtelif hizmetlerde kullanlan kimselere verilen ad. mtemekkin Bir yerde skin olan, ikamet eden. mtevell Bir vakfn idaresine memur ve Evkf- Hmyn Nezreti'nin gr ve msaadesiyle harcamaya mezun kii, tevliyet sahibi. Mtevelli, ekseriya vakfedenin evld olur. nn Ekmek. navl / navul Gemi kiras, gemi ve vapura eya ile yolcular iin verilen cret. ne kerde Yaplmam idi. ne ude Olmam idi. nefy icl Srgne gndermek, uzaklatrmak. nemek Tuz. nevrziyye Her sene nevruzda, yani 22 Martta mneccimbann yeni takvimi takdim ettii zaman padiahtan ald ihsan. Nevruz mnasebetiyle yaplan tatlnn, macunun ad. nsf Yarm.

LGATE

279

nuklet Nakledildi. nhas Bakr. nvite fermde Yazlmas emredildi. nvite Yazld, Yazlan ey. nzl Ordunun, sefer dolaysiyle konaklad yer ve burada gerekli olan mhimmat. ocaklk Herhangi bir yerin gelirinin hayatta olmak artyla ve irsiyet yoluyla intikal etmek zere bir kimseye tevcih edilmesi; paras biten kaleye baka muktaadan para aktarlmas; kale muhafzlarnn veya ehir yerli neferlerinin ulfelerine veyahut Tersne masraflarnn karl olarak tahsis olunan r veya rf hslt. penbe Pamuk. perakende olmak Dalmak. p ez-n Bundan nce recec Reblhir, Cemziyelevvel, Cemziyelhir aylar. reft Gitti. Maliye defterlerinde kayd silindi mnasnda kullanlrd. resd Sona erdi, yerine vard. resm Devlet namna tahsil olunan vergiler. resm-i siyb Deirmen vergisi ki yllk 60, alt aylk 30, aylk 15 akedir. resm-i bejik Domuz kesimi zerine alnan vergi. resm-i bostn Bostan, ba vergisi. resm-i ift rfi vergilerin teklif cinsinden olan ve en az bir iftlik miktarndaki araziyi eken kylden senede bir kez alnan vergi. resm-i kakun Babo olarak tutulan ve bir ay bekletildikten sonra sahibi kmad iin bulana verilirken kendisinden alnan vergi. resm-i kevvre Kovan resmi, mr arazide kovandan elde edilen baldan alnan vergi. resm-i kiyh Ot vergisi. resm-i nibcik Sancak beyi adna alnan vergi. resm-i vlicik Vali veya beylerbeyi adna alnan vergi. resm-i yava Babo olarak tutulan hayvanlarn sahibi bulunduunda kendisine teslim srasnda alnan vergi. revgan Ya. rhtegn Top dken san'atkrlar.

280

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

rhten Dkmek, aktmak. rus Vezir, beylerbeyi, sancakbeyi, mevli, tmar ve zemet sahipleri mstesna olmak zere Osmanl Devleti'nde mevcut btn devlet hizmetleriyle evkaf ve hazineden maa alan her trl memurlarn inh muamelesini anlatan kda verilen isim. rusmt 1. Muhtelif mallarn devlete ait olan vergileri. 2. Gmrk idaresi; Rusmt Emneti, Rusmt Emni, Rusmt Dairesi gibi. sahh Ferman, berat ile baz resm evrak ve kaytlarn doruluunu temin iin zerlerine konulan iaret. slyne Baz memurlara, mstahdemlere; Krm hanlar ve ailelerine, sancak ve derya beylerine verilen senelik maa. srbn Padiahn develerine bakan kimseler. savad Gm stne kurunla ve zel bir ekilde yaplan karakalem nak, ss. sayd- mh Balk av. syebn Byk adr; glgelik, tente. selh Hicr aylarn son gnne denir. sene-i minhu Ad geen sene. ser--ser 1 Batanbaa. 2. Batanbaa srma ile ili fevkelde kymetli kaln ipekli kuma. ser-vezzn- hssa 1. Hssa veznedarbas, Endern Hazinesi'nin baveznedar. 2. Hssa kantarcbas. sevb Elbise. sret-i defter Defterden karlan suret; defter rnei. surh Krmz. skkn Skin olanlar, oturanlar. smn (smn) Kuruun sekizde biri olarak kabul gren Fransa meneli bir sikke. smn-i sehim Sekizde bir hisse. srb Kurunlu mahzen, Tersne-i mire'deki levazm anbar. srgnn Srgnler. em-i asel Balmumu. orba- mukarrere Verilmesi det olagelen orba. ude bude Olmutu.

LGATE

281

ude fermde Olmas emrolundu. ude Oldu. ukka Para kuma, kt, kk tezkire, mektup, bykten ke yazlan resm vesika. taynt Askere verilen yiyecek ve iecek. Tayinat ayn olarak deil de nakd olarak yaplrsa, bunun ad tayinat bedeli olur. tbe serhu Allah onun topran mbarek klsn. tabhiyye Bir eyin piirilmesi iin frn vesaireye denen cret. tahtan Tek katl ev, bir evin alt kat. tahvl 1. Sefere katlmayanlardan ve lenlerden dolay mahll kalan tmar ve zemetlerin bakasna tevcihi. 2. Devletin borlanmak (istikraz) iin kard senet. 3. Ruznme rnei ile deitirilmek zere Hazneye deme yapana veya istihkak sahibine, ilgili bulunduu mal kaynan kaleminden verilen ve bu ilemin tamamlandn gsteren Defterdarla ait belge. Geliri padiaha ait bir vergi tahsili veya devlet iletmesinin yllk sre ile iltizama verilme ilemi. tahvl tezkiresi Bir parann alndn gsterir Defterdarla ait makbuz. takrr Bir ii resmen ve yazl olarak ait olduu makama bildirmek. takrr-i l Sadrzam tarafndan padiaha yazlan kt, nceleri buna telhis denirdi. te'zn Mezzinlik hizmeti. tedhl Aylk vesair alacaklarn vaktinde denmeyip gecikmesi. tefvt ki eyin birbirinden farkl olmas, iki ey arasndaki fark. tefvt-i hasene Hicr sene ile mal sene arasndaki on gn ve yirmibir saatlik farktan meydana gelen vridt fark. tefvt-i hasene ve guru Altn ve gm paralar piyasa rayicinin bir iki ake aasnda hazineye alnp bu rayicin stnde masraf gsterilerek aradaki farkn hazineye kr kaydedilmesi. teklif rf rusm; teklif-i rfiyye, teklif-i eriyye. Balca teklif unlardr: Mcerred, raiyyet, ift bennk, ift bozan, yaylak ve klak, balta, gmrk, kakun, tapu, arsiyye. teltin Deri. telhs Ksaca mtalaasn bildirmek zere sadrzam tarafndan padiaha sunulan yazl kt; kanunla muayyen olmasna ramen padiahn tasdikine muhta olan sadrzam arz.

282

OSMANLI BELGELER NDE S YAKAT YAZISI

temessk 1. Bor iin alnp verilen senet. 2. Yaplan resm anlamay (muahedeyi yapan tarafndan mhrlenerek) tasdik eden kt. 3. Tmar ve zemet sahiplerini belgeleyen vesika. temlik Birisini bir mala ve mlke mlik ve mutasarrf etme, birine bir mlk kazandrma. terakki Yevmiye zamm, denek ykselmesi; Kapukulu askeri, toprakl svari ve dier askeri snflarla devletten maa alan memurlara ait aidatn muhtelif vesilelerle artmas. terfat Merasimde protokol ilerine bakan memur. tetimme-i yevm'l-isneyn v.s. sneyn (pazartesi) gn iin verilen/yaplan ek harcama

tevch Memuriyet ve rtbe vermek. tevliyet 1. Birini bir vakfa mtevelli olarak tayin etmek 2. Mtevellilik, mtevelli sfat ve vazifesi. tezkire 1. Ayn ehir ve kasabadaki resm kt. 2. Resm dairelerde yaz 3. Reislkttabn Dvn- Hmyn 4. Esnafa ve halka verilen resm kt. tezkiresi gibi. tezkire-i ed dde Eda tezkiresi verildi. tezkire-i hazne nvite Hazne tezkiresi yazld. turu Turu. utek Azad edilmi cariyeler, kleler. rz Pirin vcib Ulfe, mevcib. veled-e Onun olu, Kapukulu svarilerinin doan erkek ocuklarna verilen isim. vezzn Veznedar; kantarc. voynuk Seferde ordunun, vezirlerin ve devlet adamlarnn atlarna bakmak ve sefer hricinde de Has Ahur ile ayrlarda grevlendirilmek zre gayrimslimlerden tekil olunanlara denir. vuzia min zlik Bundan u masraf edildi. Giderleri anlatmak iin kullanlr. yave Babo, sahipsiz hayvan. yk Yz bin ake. (Be yz kuru kese.) zam Byk tmar sahibi, tmarc. Eskiden baz konsoloslara da bu ad verilirdi. dairelerin ve halkn birbirine yazd ileriyle uraanlar, tezkireciler. yelerine verdii hviyet varakas. esnaf tezkiresi, redif tezkiresi, gmrk

LGATE

283

zeminh-i hssa Hssa mahalleri, padiaha ait yerler. zemistn Yenieri aas ve ocak aalar ile saray mensuplarna klk verilen elbise ve elbise bedeli. zevid Vergilere grlen lzum zerine, sonradan ilve edilen ksm. zi'lkadeteyn Zilkade ve Zilhicce aylar.

You might also like