KMYASAL BALAR

Tuzlarn zellikleri

Tuzlarn ou art ya da eksi ykl atomlardan ya da iyon denen atom gruplarndan oluur; art ykl iyonlar (katyonlar) metalden, eksi ykl iyonlar (anyonlar) ise asitten gelir. Kat haldeki bir tuzun iyonlar, belirli bir yerleim dzeni iinde bir araya gelerek bir kristal olutururlar. Kristalin biimi tuzdan tuza deiir; rnein, sodyum klorr kristalleri her zaman kp biimindedir. Tuzlarn ounun kristali hidratl haldedir, yani kristal yapsna belirli oranda su balanmtr. Bu kristalleme suyu tuzun stlmas yoluyla ayrlabilir ve bylece susuz bir yap elde edilir. ok bilinen bir rnek, su katld zaman mavi bir zelti oluturan beyaz, susuz bakr slfat tozudur. Bu mavi zelti buharlatrldnda hidratl mavi bakr slfat kristalleri elde edilebilir. Tuzlarn ou suda znerek (eriyerek) bir zelti oluturur. Ama baz tuzlar suda znemez; iki zelti arasndaki bir tepkime sonucu oluan bu tr bir tuz dibe kerek ayrlr ve bir kelti (kat madde) oluturur. Tuzlar iyonlardan olutuundan, suda zndkleri zaman elektrii iletebilirler; bu tr bir zeltiye elektrolit denir. Birok kayata tuz bulunur; bu kayalardan bazlar, rnein kireta, byk lde kalsiyum karbonat tuzundan olumutur. Havadaki karbon dioksidin ok az miktar suda znerek seyreltik bir asit oluturur; bu asit de kaya tuzlarnn birounu zer. Bu nedenle rmaklar, gller, zellikle de denizler ve okyanuslar byk miktarlarda znm tuz ierirler ve en geni doal tuz kelleri kurumu su yataklarnda bulunur. Eer doada tuzlar olmasayd, baz bitkiler ve hayvanlar da olmazd. Ayrca tuzun evlerde, tpta ve sanayide nemli kullanm alanlar vardr.