You are on page 1of 361

T.C.

BABAKANLIK DEVLET ARVLER GENEL MDRL Osmanl Arivi Daire Bakanl Yayn Nu: 47

Dvn- Hmyn Sicilleri Dizisi: VI

82 NUMARALI MHMME DEFTER


(1026-1027 / 1617-1618) < zet - Transkripsiyon - ndeks ve Tpkbasm>

ANKARA2000

Proje Yneticisi Dr. Yusuf SARINAY Devlet Arivleri Genel Mdr

Proje Sorumlular Necati AKTA Devlet Arivleri Genel Mdr Yardmcs Necati GLTEPE Devlet Arivleri Genel Mdr Yardmcs

Mustafa KAPLAN Osmanl Arivi Daire Bakan smet DEMR Yayn Koordinatr

Yayna Hazrlayanlar Hac Osman YILDIRIM Vahdettin ATK Dr. Murat CEBECOLU Ayhan ZYURT Mustafa SERN Fuat YAVUZ Numan YEKELER

Dizgi-Mizanpaj Vahdettin ATK Baskya hazrlama Murat ENER Salih DUTOLU ISBN. 975-19-2649-1

82 NUMARALI MHMME DEFTER


(1026-1027 / 1617-1618) < zet - Transkripsiyon - ndeks ve Tpkbasm>

NDEKLER

Sayfa NDEKLER ...................................................................................................... V NSZ ..................................................................................................................VII SUNU ................................................................................................................... IX KISALTMALAR ........................................................................................... XXIX HKMLERN ZET VE TRANSKRPSYONLARI ............................... 1 NDEKS ................................................................................................................. 245 TIPKIBASIM

VI

NSZ
Gemiten gelecee bir kpr grevini yerine getirmekte olan arivlerimiz, tarih gereklerin ortaya kartlmas ve belgelere dayal tarihimizin yazlmas asndan son derece nemlidir. Belgesiz tarih yazlamaz ve gerekler gn na kartlamaz. Trk arivlerinin hak ettii deeri kazanmas, tantmnn yaplmas ve belgelere dayanan aratrmalarn yaplabilmesi iin arivlerimizdeki defter ve belge fonlarnn tasnif edilip aratrmaya almasnn yan sra belge neri de byk nem tamaktadr. Osmanl Devleti'nin idar, iktisad, sosyal ve dier ynlerini aratrmak ve tarihi gerekleri ortaya kartmak iin birinci elden kaynaklara ihtiya vardr. XVI. yzyln ortalarndan XX. yzyln ilk yllarna ulaan bir dnem iinde ortalama yz elli yllk bir zaman diliminin nemli olaylarn belgelemesi asndan Mhimme Defterleri, hibir dou ve bat devletinde rastlanmayan kltr ve tarih zenginliini ihtiva etmektedir. Bugnk "Bakanlar Kurulu" niteliinde olan "Divn- Hmayn" toplantlarnda grlen i ve d konular ve alnan kararlarla ilgili ferman, berat, emir, nian gibi belgelerin sretlerinin kaydedildii, her biri ayr bir dneme k tutan Divn- Hmayn Sicilleri'nin, dier adyla Mhimme Defterleri'nin gnmz Trkesine evirilerek yaynlanmas ve dnya ilim leminin hizmetine sunulmas almalar 1992 ylnda balam ve bugne kadar 5 ayr defter yaynlanmtr. Osmanl Arivi Daire Bakanl tarafndan bu defa yayna hazrlanan "82 Numaral Mhimme Defteri", Osmanl Devleti'nin duraklama dnemi kabul edilen Sultan I. Ahmed, I. Mustafa ve II. Osman dnemlerine (1617-1618) ait nemli olaylarla ilgili bilgileri ihtiva etmektedir. Eserin, hitap ettii dneme k tutaca ve Osmanl Tarihi hakknda aratrma yapacak olanlara nemli bir katk salayaca ikardr. Bu almay yapan Devlet Arivleri Genel Mdrl personelini tebrik eder, almann ilgililere yararl olmasn dilerim.

M. Seluk POLAT Babakanlk Mstear Yardmcs VII

VIII

SUNU
Devlet Arivleri Genel Mdrl'nce nceki yllarda Divn- Hmayn Sicilleri dizisinden Kanun Sultan Sleyman ve II. Selim devirlerine ait 3, 5, 6, 7 ve 12 Numaral Mhimme Defterleri yaynlanmt. Yeni yayn dneminde ise Osmanl Devleti'nin baka bir dnemine -yenileme ve modernleme srelerinin balangc olarak deerlendirilebilecek, Tanzimat'n hazrlaycs saylabilecek bir dneme- ait Mhimme defterlerinin yaynlanmas plnlanm ve Osmanl Arivi'nde bulunan Mhimme Defterlerinden II. Osman, IV. Murat ve I. brahim dnemlerine ait olan olan 82-91 Numaral Mhimme Defterlerinden ilki olan 82 Numaral Mhimme Defteri yaynlanmtr. Divn- Hmayn ve Mhimme Defterleri hakknda daha nce yaynlanan Mhimme Defterlerinin balang blmlerinde yeterince bilgi verilmi olduu iin burada bu bilgilere tekrar yer verilmemi; ncelikle o devrin tarihi ve ad geen padiahlarla ilgili tarih malmat aktarldktan sonra, Defter'deki hkmlerin muhtevas ve Defter'in zellikleri hakknda bilgi verilmitir. * Osmanl Devleti I. Ahmed'in tahta kt tarihten yaklak on yl nce Avusturya ile sava hlinde idi. Esasen o tarihe kadar Avusturya ile Osmanl Devleti arasnda, II. Selim zamannda yaplm ve yaklak 25 yldr yrrlkte olan bir bar andlamas vard. Ancak bu andlama Avusturya'nn himayesi altnda bulunan uskok (kaak) ekyasnn Bosna serhaddine ynelik tecavzleri ve buna kar Bosna Beylerbeyi Hasan Paa'nn Avusturya kalelerine ynelik harekt yznden, 1001 (1593) ylnda bozulmu ve iki devlet arasnda yaklak 13 yl srecek olan savalar dnemi balam, Papalk nderliinde Hristiyan devletler arasnda Osmanl Devleti aleyhine mukaddes ittifak kurulmutu. 1003 (1594) ylnda, o zamana kadar Osmanl Devleti'ne tbi olan Erdel, Eflak ve Bodan voyvodalar da bu ittifaka katlmlar; Eflak Voyvodas Mihal (Mihai Viteazl) ve Bodan Voyvodas Aron Tranul Osmanl Devleti'ne isyan ederek memleketlerindeki Mslman tccar ve az miktardaki Osmanl askerlerine kar katliama girimi ve Mslman yerleim birimlerini yakp ykmlard. Erdel Voyvodas Batori Sigismund da bunlara yardm etmi ve bylece cephe Avusturya lehine genilemiti. Osmanl Devleti buralara kuvvet sevketmi, birok savalar yaplmt. Nitekim Defter'de geen bir hkmde, bu isyan srasnda alnan esirler konu edilmektedir (hkm. 46).

IX

Osmanl Devleti bir taraftan bu voyvodalklar ile urarken dier taraftan da Avusturya cephesinde savamakta, snrdaki birok yer karlkl olarak el deitirmekte idi. Mehur Eri Seferi ve Haova Meydan Muharebesi bu dnemde cereyan etmitir (1005/1596). Bu arada Eflak Voyvodas Mihal Erdel ve Bodan' zaptederek bu memleketi kendi idaresi altnda birletirmi ve Osmanl Devleti ile Avusturya arasnda ikili bir siyaset izlemeye balamt. Ancak O'nun hem bu memleketi kendi idaresi altna almas, hem de zaman-zaman Osmanl Devleti tarafna meyletmesi Avusturya Devleti'nce tehlikeli grldnden, 1010 (1601) ylnda zerine ordu gnderilerek Mihal ortadan kaldrlm ve Erdel Avusturya egemenlii altna alnmt. Ancak; Katolik olan Avusturyallarn Protestan olan Erdel halkna, kendi mezheplerine gemeleri ynnde bask ve zulm yapmalar zerine, Erdel halk tekrar Osmanl egemenlii altna girmek iin asilzdeleri nderliinde harekete gemilerdi. Bu srada o taraflarda teden beri ekyalk eden ve haydut (Macarca heiduk) denilen ekya etelerinin zulmleri had safhaya varm, bu savalar sebebiyle Osmanl Ordusu ile birlikte o taraflarda bulunmakta olan Vezirizam Damad brahim Paa 1008 (1599) ylnda yerli Hristiyan halktan kurduu blklerle bunlar nemli lde ortadan kaldrmt. Ancak Defter'deki baz hkmlerden bunlarn ileride tekrar faaliyete getikleri anlalmaktadr (hkm. 165, 225, 227, 228, 231). Avusturya cephesindeki savalarn bu ekilde uzamasndan dolay ieride asayii salayacak yeterli miktarda asker kalmamas zerine, Anadolu'da daha nce eitli sosyal, siyas ve din sebeplerden dolay ortaya kp teden beri sregelmekte olan ve Yavuz Sultan Selim zamannda isyan etmi olan Bozoklu Celal'e izafeten genel olarak Celallik diye adlandrlan ekvet ve isyan hareketleri, isiz kalm baz eski devlet grevlileri, sekban ve asker firarleri ile eitli sebeplerle yerini yurdunu terketmi halktan baz kimselerin, medrese rencilerinin (suhte) ve ekyalk yapan dier haram ve levendlerin de katlmasyla bymee balam, binlerle ifade edilen mevcutlar bulunan asi ve ekya eteleri ve ete reisleri ortaya km, asayi, huzur ve gven ortadan kalkmt. Bunlarn zerine eitli zamanlarda kuvvet sevkedilmi ise de kesin bir netice elde edilememiti. Osmanl Devleti'nin Dou'daki komusu ran'da ise ah I. Abbas, memleketinin i meselelerini ve Dou'da zbek meselesini halletmi; eskiden ran topra iken III. Murad zamannda yaklak 12 yl sren savalar neticesinde Osmanllar tarafndan fethedilip 998 (1590) ylnda yaplan I. stanbul Muhedesi ile Osmanl Devleti'ne terkedilmi olan Kafkasya ve Azerbaycan' yeniden elegeirmek maksadyla Osmanl Devleti aleyhine Papalk ve dier Batl devletler nezdinde ittifak araylar iine girmi ve bunda baarl da olmutu. Bir taraftan Avusturya savalar, dier taraftan Celal hareketleri yznden Osmanl Devleti'nin zayf dmesi, ran'n bu emelini gerekletirmesi iin elverili bir zemin oluturmu ve bu durumu frsat bilen ah I. X

Abbas 1012 (1603) ylnda, I. Ahmed'in tahta gemesinden bir ka ay nce saldrya geerek nce Tebriz'i, ardndan da Nahvan ve Revan' elegeirmiti. * Osmanl Devleti'nin ierideki ve dardaki durumu bu ekilde iken, Padiah III. Mehmed 18 Receb 1012 (21 Aralk 1603) tarihinde vefat etti. Bunun zerine tahta Handan Sultan'dan olma olu I. Ahmed geti. Bu tarihte henz 14 yanda olan I. Ahmed, ehzadeliinde sancaa kmadan tahta geen ilk Osmanl padiahdr. Osmanl padiahlarnn 14.'s olup, 14 yl tahtta kalmtr. Tahta getiinde, Fatih Sultan Mehmed zamannda kanun hline getirilmi olan karde katli geleneini uygulamayp kardei Mustafa'nn hayatna dokunmamtr. I. Ahmed tahta getikten sonra 1013 (1604) ylnda Caalolu Sinan Paa serdarlnda ran zerine bir ordu gnderdi. Fakat Sinan Paa baarl olamad ve akabinde de vefat etti. Dier taraftan Celal isyanlar devletin varln tehdit eder hle gelmi; bunlardan bazlar Anadolu'nun baz blgelerini zaptedip ii hakimiyet ilanna kadar gtrmler, neredeyse Anadolu Osmanl Devleti'nden kopma noktasna gelmiti. I. Ahmed bunlarn zerine de g sevketti; hatta 1014 (1605) ylnda bizzat kendisi bu meseleyle ilgili olarak bir kadrgaya binerek Bursa'ya kadar gitti. Ancak bunlardan da bir sonu alnamad. Memleketin bu mkil durumdan kurtulmas iin Avusturya ile bar yaplmas gerekli hle gelmiti. Dier taraftan ayn durum Avusturya iin de geerli idi. Zira Avusturya'ya kar asilzadeleri nderliinde harekete gemi olan Erdelliler, Osmanl Devleti'nin yardmyla Avusturya'ya kar baar kazanmlar ve 1014 (1605) ylnda stvan Bokay Osmanl Devleti tarafndan Erdel kral ilan edilmi, Eflak ve Bodan da Avusturya'nn egemenlii dna kmt. Bilhassa Erdel'in Avusturya'ya kar Osmanllar safnda yer almas Avusturya'nn gcn nemli lde zayflatmt. Geri bu uzun sava dneminde iki devlet arasnda bar teebbsleri olmu ise de bunlar sonusuz kalmt. Neticede 1015 (1606) ylnda Macaristan'da Zitvatorok denilen yerde bir andlama yaplarak aradaki savalara son verildi. Bu andlama ile Osmanl Devleti Kanun Sultan Sleyman zamannda Avusturya'ya kabul ettirmi olduu stnlk statsnden vazgemi ve o zamana kadar Avusturya imparatoruna kar kulland "Be kral" nvan yerine "Roma asar/imparatoru" nvann kullanmay ve eitlik statsn kabul etmi oldu. Bu arada Erdel Kral stvan Bokay 1016 (1607) ylnda ld. Ancak O'nun 1015 (1606) ylnda Avusturya imparatoru ile yapt ikili andlama (Viyana Andlamas) ile Zitvatorok Andlamas'nn Erdel ile ilgili maddesinin Avusturya ve Osmanl taraflarnca farkl yorumlanmasndan dolay iki devlet arasnda Erdel zerinde kimin sz sahibi olaca hususunda anlamazlk ortaya kt ve bu anlamazlk uzun yllar devam etti.

XI

Avusturya ile bar yaplp o taraftaki savalarn sona ermesiyle birlikte Celaller zerine daha gl bir ekilde gitme imkn ortaya kmt. I. Ahmed, daha nce Avusturya cephesi serdar iken savan bitmesi zerine Vezirizamla getirdii Kuyucu Murad Paa'y 1016 (1607) ylnda bu meselenin halli iin Anadolu'ya gnderdi. Murad Paa yaklak 3 yl boyunca bunlarla urap kimini sava, kimini hile ile ortadan kaldrd. Ancak bu esnada hakl-haksz ayrdetmeden birok kimse de Celallere yardm ettikleri gerekesiyle ldrld. Neticede binlerce insann kan dkldkten sonra bu eteler bertaraf edilip sknet saland ise de benzeri hareketler sonraki yllarda eitli gerekelerle yeniden ortaya kmtr. Defter'deki hkmlerin bir ounda, ekyalk faaliyetleri ve bu faaliyetlerin ortaya kmasndaki en byk amillerden birisi olan idarecilerin halka kar dil olmayan davranlar ile haksz ve kanunsuz uygulamalar sz konusu edilmekte, Celal, suhte vb. ekyalk hareketleri hakknda nemli bilgiler bulunmaktadr. Mesela bu hkmlerin bazlarnda; sancakbeylerinin ve adamlarnn, evine konup haksz yere yiyecek ve mallarn almalarndan ikyeti olan bir kiinin, bu gibi hakszlklara maruz braklmamas karlnda, kynde ekilen su skntsnn giderilmesi iin gerekli olan suyolu tamir iini btn masraflar ile birlikte stlenmeye hazr olduunu arzettii (hkm. 257), baz idarecilerin ekya teftii bahanesiyle halk soyduklar (hkm. 315), ekyala balayan baz kale grevlilerinin sancakbeyine sancan zaptettirmedikleri ve halka zulmettikleri (hkm. 322), Edirne'de mderrislerin dersleri tatil ettikleri ve rencilerin aklik yaptklar (hkm. 362) vb. hususlar yer almaktadr. Dier taraftan Osmanl Devleti'ne bal Tatarlar ile Lehistan'a bal Kazaklar teden beri iki devlet arasnda anlamazlk konusu olmakta idi. Geri iki devlet arasnda eskiden yaplm ve zaman zaman yenilenmekte olan bir andlama yrrlkte idi. Ancak Kazaklarn zaman zaman snrlar tecavz edip Bodan, Eflak, ve hatta Erdel memleketlerinde yama ve apul faaliyetleri gerekletirmeleri Osmanl Devleti'nin, Krm hanna bal Tatarlarn benzeri faaliyetleri de Lehistan'n ikyetini mcip oluyor idi. te 1016 (1607) ylnda, karlkl olarak bu tecavzlerin nlenmesi iin bir andlama yapld. Bu yllarda Msr Beylerbeyi olan kz Mehmed Paa Msr'da birok slahat yapt. Eminlerin kiflerle ilikisini keserek dorudan Msr Divn'na balad. Eminlerin maiyyetlerindeki askerlerin halktan "talbe" ve "klfe" ad altnda aldklar vergileri kaldrd ve bu sebeple kendisine isyan eden bir ksm askerlerle savat. Bundan dolay "Kul-kran" lakabyla anlmaa baland. Ancak Defter'deki baz hkmlerden bu uygulamalarn daha sonra yine ortaya kt anlalmaktadr (hkm. 344, 345, 346). Mehmed Paa bunun dnda baz hac konaklarndaki su kaynaklarnn slah vb. imar faaliyetlerinde de bulundu. Bu arada ran, Azerbaycan ve Kafkasya'y byk lde tekrar elegeirmiti. I. Ahmed, Celal meselesinin hallinden sonra Vezirizam Kuyucu Murad Paa'y bu XII

defa ran zerine gnderdi. ki ordu 1019 (1610) ylnda kar karya geldi. ran ah ile Murad Paa arasnda bar iin karlkl tekliflerde bulunuldu. Bu arada Murad Paa vefat etti ve yerine Nasuh Paa geti. Yaplan bar grmelerinden sonra ran elileri stanbul'a geldiler ve 1021 (1612) ylnda iki devlet arasnda, 962 (1555) ylnda Kanun Sultan Sleyman zamannda yaplm olan Amasya Muhedesi'nde belirlenmi olan snrlarn esas olmas, ilerin Ashb'a svmemeleri ve ran ahnn ylda 200 yk ipek hara vermesi artlar ile bar andlamas yapld (II. stanbul Muhedesi). Bu sralarda Osmanl Devleti'ne tbi voyvodalklarda da baz deiiklikler olmu; Erdel'de stvan Bokay'n yerine Batori Gabor gemiti. Ancak, halka zulmetmesinden ve Osmanl Devleti'nden olmayacak eyler istemesinden dolay 1021 (1612) ylnda Kanije Beylerbeyi skender Paa vastasyla tahttan uzaklatrlarak yerine Osmanl taraftar Betlen Gabor getirildi ve kendisine 1023 (1614) ylnda, Erdel Krall'nn Osmanl Devleti'ne itaat, dostluk ve hizmet etmesi, karlnda da Osmanl Devleti'nin dostluk, yardm ve himayesine mazhar olmas esaslarna dayal bir ahidnme verildi. Eflak'ta ise Mihal'den sonra voyvodala nce Simeon Movile gemi ancak kendisine rakip olarak ortaya kan Radu erban voyvodal onun elinden almt. Ancak, Osmanl Devleti'ne kar dmanca bir siyaset izledii iin 1020 (1611) ylnda voyvodalktan uzaklatrlarak yerine Radu Mihne voyvoda yapld; erban ise Lehistan'a kat. Osmanl Devleti erban'n ban Leh kralndan istemesine ramen, bundan bir netice elde edilemedi; zira erban Avusturya'ya kat. leride de grlecei zere, erban sonraki yllarda da Eflak iin tehlike arzetmeye devam etmitir. Bodan'da da Mihal'den sonra voyvodala Lehlilerin desteini alm olan Yeremiya Movile gemi, 1020 (1611) ylna kadar Movile ailesinden kiiler voyvoda olmutu. Bu tarihte ise, Voyvoda Konstantin Movile Osmanllar tarafndan azledilip yerine Stefan Toma geirilmitir. Denizlerde ise: Malta valyeleri ve Floransallar Akdeniz'de korsanlk yapmakta, Osmanl kylarna saldrmakta idiler. 1023 (1614) ylnda bu saldrlara misilleme olarak Malta kylarna sefer dzenlendi ve birok esir alnd. Ayn yl Mora'nn gneyinde eskiden beri isyan hlinde olan Manyallar zerine de varld ve itaat altna alndlar. Ancak denizlerdeki faaliyetlerin Akdeniz'de younlap Karadeniz'in bo kalmas zerine, ayn yl ounluunu Lehistan kontrolnde olan Zaporoglar'n oluturduu Kazaklar Tuna nehri zerinden Karadeniz'e inerek Sinop'u yamaladlar. Bu arada ran'la ilgili yeni gelimeler olmakta idi. Zira ran ah aradaki andlama gereince vermeyi taahhd ettii 200 yk ipek tutarndaki harac andlamann imzalanmas srasnda bir defa verip daha sonra gndermemi ve daha nce ran elileriyle birlikte ran'a gnderilmi olan ncili Mustafa avu'u ran'da alkoymutu. Bunun zerine I. Ahmed 1024 (1615) ylnda ran zerine yeniden sefer XIII

at ve serdarla da Vezirizam kz Mehmed Paa'y tayin etti. Bu arada ran ah bir elisi ile birlikte sz konusu harac ve ncili avu'u stanbul'a gnderdi ise de eli kabul edilmedi. Bu arada Mehmed Paa 1025 (1616) ylnda Revan' kuatt, ancak alamad. ran ahnn, mevcut andlamadaki artlar aynen kalp hara miktarnn 100 yke indirilmesi eklindeki bar teklifi de I. Ahmed tarafndan kabul edilmedi. Defter'de bu seferle ilgili olarak iki hkm gemekte ve bunlardan birinde bu sefere katlmayan dirlik sahiplerinden alnacak bedeliyye, dierinde ise bir ktibin bu sefer esnasnda baz kiilere bor olarak verdii para ve mallar sz konusu edilmektedir (hkm. 6, 170). Bu srada, Avusturya ile daha nce yaplm olan Zitvatorok Andlamas 1024 (1615) ylnda, baz deiiklikler yaplarak yenilendi. Avusturya mparatoru, ertesi yl Baron Herman d ernin ile Sezar Gallo isimli elilerini kalabalk bir maiyyetle stanbul'a gnderdi ve bu andlama ile ilgili grmeler yapld. Bu yllarda baz gelimeler de Eflak ve Bodan'da yaanmakta idi. Zira Bodan eski Voyvodas Yeremiya'nn kars Lehistan'a gidip Leh ve Rus Kazaklar'ndan 40 bin kiilik bir ordu toplayarak Bodan'a girmi ve Osmanl Devleti'nin tayin ettii Stefan Toma'y voyvodalktan uzaklatrarak olu Topal Konstantin'i voyvoda yapmt. Bunun zerine 1025 (1616) ylnda Bodan'a skender Paa serdarlnda bir ordu gnderildi ve Osmanl ordusu Kazaklar yenerek Stefan Toma yeniden voyvoda yapld. Eflak'ta da Voyvoda Radu Mihne, Avusturya ile ibirlii yaptnn renilmesi zerine ayn yl azledilip yerine Aleksandr liya geirildi. Daha sonra Lehistan kontrolndeki Kazaklarn Bodan'a saldrmalar zerine skender Paa Eflak, Bodan ve Erdel voyvodalar da maiyyetine verilerek tekrar Kazaklar zerine gnderildi. Bunun zerine Lehliler de bir ordu gnderdiler. Ancak sava yaplaca srada Lehlilerin isteiyle 26 Ramazan 1026 (27 Eyll 1617) tarihinde, Kazaklarn ve Tatarlarn tecavzlerinin nlenmesi ve Lehlilerin Erdel, Eflak ve Bodan ilerine mdahale etmemeleri esaslar zerine bir bar andlamas yapld (Bussa Muhedesi). Bu yzylda Bodan'da baz din gelimeler olmu, Kiev Metropolidi Petru Rum kilisesini tekilatlandrmt. Ancak Rum patrikleri Bodanl din adamlarnn ilerine karmakta ve Bodanl din adamlar bundan rahatszlk duymakta idiler. Nitekim Defter'de geen bir hkmde bu durum sz konusu edilmekte ve bu mdahalelerin nlenmesi emredilmektedir (hkm. 87). Yine bu yllarda Galata kads bir lam kartm ve Defterdar Baki Paa ile ibirlii yaparak yabanc elilerin hizmetinde olsun-olmasn, apka giyen btn Frenkleri cizye ile mkellef tutmu; elilerin ailelerini dahi cizye defterine yazdrm, hatta eliler bile bir mddet cizye demek zorunda kalmt. Ancak daha sonra bunlarn ikyeti zerine, aradaki muhedelere aykr olduu gerekesiyle kad'nn bu

XIV

karar feshedilmitir. Nitekim Defter'de geen bir hkmde bu ekilde madur olmu elilik tercmanlarnn ikyeti sz konusu edilmektedir (hkm. 86). Bu arada I. Ahmed, kz Mehmed Paa'y ran cephesindeki baarszlndan dolay Vezirizamlk'tan ve serdarlktan azlederek yerine Kaptan- Dery Halil Paa'y tayin etti. Halil Paa 10 Ca, 1026 (15 Haziran 1617) tarihinde skdar'a geti ve yaklak 1,5 ay sonra da skdar'dan Konya'ya doru hareket etti. Nitekim Defter'deki bir hkmde, Halil Paa'nn hareket tarihi (evhr- C.) belirtildikten sonra ordunun geecei yollarn bozulmu ksmlarnn tamiri emredilmekte (hkm. 89), bir dier hkmde de Halil Paa'nn gnderdii ulaklara il Paa'nn gnderdii ulaklarn yolda uradklar saldr sz konusu edilmektedir (hkm. 109). Bu arada ran, Grc beyliklerini sktrmaa balamt. Bunun zerine Batum Beylerbeyi mer Paa bunlara yardm etmekle grevlendirildi. Bu sralarda stanbul'a gelmekte olan zbek (Buhara Hanl) elileri iki devletin de Snn olmas ortak noktasndan hareketle savan srmesi iin, Grc prensliklerinden gelen eliler de bar iin aba gstermekte idiler. nki bu savalar ran' zbeklere kar zayflatmakta, bar ise glendirmekte idi. Grcler ise iki devlet arasnda kaldklar iin savatan zarar grmekte idiler. Nitekim Defter'de geen bir hkmde, ne grevle geldikleri belirtilmemekle beraber, stanbul'dan hacca gidecek olan Buhara hannn elisi ile Belh hakiminin adamnn, en uygun vasta ile slimen memleketlerine ulatrlmalar emredilmektedir (hkm. 96). Bu arada I. Ahmed hastalanarak ve bir mddet hasta yattktan sonra 22-23 Za, 1026 (21-22 Kasm 1617) gecesi henz 28 yanda iken vefat etti. stanbul'daki mehur Sultanahmed Cmii ve Klliyesi'ni O ina ettirmi olup, na' Sultanahmed Cmii yanndaki trbesine defnedilmitir. * I. Ahmed'in vefat etmesi zerine, 23 Za, 1026 (22 Kasm 1617) tarihinde, tahta kardei I. Mustafa geti. Bu tarihte 25-26 yalarnda idi. Osmanl padiahlarnn 15.'sidir. Aabeyi I. Ahmed'in, tahta getiinde Fatih Kanunnamesi hilafna hayatna dokunmamasndan dolay hayatta kalabilmi; tahta geii ile de, Osmanl Hanedan ierisinde car olan saltanatn babadan oula gemesi esas kalkmtr. I. Mustafa aklen zayf bir kimse idi. O'nun cls tarihi ile ilgili olarak Defter'de iki ayr yere kayt dlmtr (hkm. 38 ve 153 zerindeki balk tarihler). I. Mustafa'nn, zaten ok ksa olan bu ilk saltanat dneminde baz beylerbeyilik tevcihlerinin dnda kayda deer bir icraat bulunmamaktadr. Defter'de O'nun dnemiyle ilgili hkmlerde, yeni padiahn tahta clsu Osmanl lkesine ilan edilmekte, beratlarn yenilenmesi emredilmektedir (hkm. 45, 168). Bu amala XV

Avusturya'ya da cls lam iin Kapcba Ahmed Aa gnderildi ve Zitvatorok andlamas ile ilgili yeni bir mukavele imzaland. I. Mustafa 3 aydan biraz fazla tahtta kaldktan sonra, mecnun olduu ve bunun da idar ehliyetini ortadan kaldrd gerekesiyle 1 Ra, 1027 (26 ubat 1618) tarihinde tahttan uzaklatrld ve yeeni II. Osman tahta geirildi. * II. Osman I. Ahmed'in Mahfiruz Sultan'dan olma byk oludur. Tahta getiinde 14 yana yeni girmiti. Osmanl padiahlarnn 16.'s olup yaklak 4 yl tahtta kalmtr. Tahta getiinde ran ile sava hali devam etmekte; Veziriazam Halil Paa serdarlndaki Osmanl ordusu Diyarbakr'da bulunmakta, sava iin k mevsiminin gemesi beklenmekte ve orduya sava mhimmat sevkedilmekte idi. Nitekim Defter'de geen bir hkmde, o srada Grc beylerine yardma gnderilmi olan Batum beylerbeyinin yerine bakan msellime, szkonusu mhimmat geciktirmeden Erzurum'a ulatrmas emredilmektedir (hkm. 184). Halil Paa 1027 (1618) ylnn baharnda Tebriz zerine hareket etti. Ancak maiyyetinde bulunan Krm Han Canbeg Giray kendi ordusu ve Osmanl ordusunun bir ksm ile ran ordusuna baskn yapmak maksadyla harekete geti ve 20 N, 1027 (10 Eyll 1618) tarihinde, Tebriz ile Erdebil arasnda Serav Ovas'nda ran ordusu karsnda bozguna urad. Bunun zerine Halil Paa'nn toplad harp meclisinde geri ekilmenin tehlikeli olaca gr ne karak o srada ahn bulunmakta olduu Erdebil zerine hareket edilmesine karar verildi ve ordu harekete geti. Bozguna ramen Osmanl ordusunun hareketi ranllar zerinde caydrc bir etki meydana getirdi ve ran ah I. Abbas bar talebinde bulundu. Yaplan grmeler neticesinde daha nce I. Ahmed'in kabul etmedii bar teklifindeki artlarn ayns ile 6 L, 1027 (26 Eyll 1618) tarihinde Serav Bar Andlamas yapld. Bu arada cls- hmaynun lam iin devletlere adamlar gnderilmi, 2 Ra, 1027 (27 ubat 1618) tarihinde Avusturya'dan cls tebriki iin Meclis-i Asker Reisi d Molar stanbul'a gelmiti. Bu srada Avusturya mparatoru Matyas lm, yerine II. Ferdinand gemiti. Daha sonra d Molar'n memleketine dnnde, Avusturya tahtndaki bu deiiklii tebrik iin yanna bir avu katlarak Avusturya'ya gnderildi. Bu arada, Akdeniz'deki korsanlk ve ekyalk faaliyetleri artmaya balamt. Nitekim Kaptan- Derya Ali Paa'ya gnderilen bir hkmde, bunlarn bilhassa Mora kylarnda kendilerine geit ve ikmal noktalar elde ettikleri, bu durumun nne gemek maksadyla Mora'da yeni bir muhafaza gc oluturulmasna karar verildii belirtilmektedir (hkm. 233). XVI

Dier taraftan Kazaklarn Bodan'a ynelik tecavzleri de yeniden balamt. Nitekim bu husus ile ilgili olarak Defter'de geen 1027 C. ve N. (1618 Haziran ve Ekim) tarihli baz hkmlerde, skender Paa'nn tekrar Kazaklar zerine sevkedildii, Sirem beyinin ve Eflak Voyvodas Aleksandr'n da bu sefere memur edildikleri, ancak eski Eflak Voyvodas erban'n Eflak'n bo kalmasndan istifade ederek etrafna toplayaca haydut ekyasyla birlikte Eflak'a saldrmasndan endie edildii iin Erdel Voyvodas Petlan Gabor'un haydut ekyasn Erdel'den geirmemekle grevlendirildii, zi ve Tuna blgesindeki grevlilere de, haydut ekyasna ve Kazaklara kar tedbir almalarnn emredildii anlalmaktadr (hkm. 223, 225, 226, 227, 228, 231, 237, 238, 310). Daha sonra 18 S, 1028 (4 ubat 1619) tarihinde Bodan Voyvodal'na Naka Dukas Gasper Gratyani tayin edildi. Ancak Gratyani, Erdel voyvodasnn Kazak ve Leh tecavzleri hakknda Osmanl Devleti'ne gnderdii mektuplar yolda elegeirip Lehlilere gnderdiinin ortaya kmas zerine azledildi. Gratyani bu durumu kabullenmeyip Osmanl Devleti'ne kar Lehliler ile ittifaka girdi ve 1029 (1620) ylnda Lehliler Ya ehri zerine Zolkievski kumandasnda yaklak 50-60 bin kiilik bir ordu gnderdiler. Bunun zerine Osmanl Devleti de ounluunu Krm ve Nogay Tatarlarnn oluturduu bir orduyu yine skender Paa serdarlnda Bodan'a gnderdi ve Ya civarnda yaplan savata Leh ordusu ar bir yenilgiye urad. Ancak Kazaklarn tecavzleri son bulmad gibi Leh kral da Bodan ilerine karmaya devam ediyordu. Bunun zerine II. Osman bu savatan yaklak 7 ay sonra 1030 (1621) ylnda Lehistan zerine sefer at (Hotin Seferi) ve kendisi de bu sefere bizzat itirak etti. Bu sefere giderken byk kardei Mehmed'i bodurdu. Bu seferde Lehlilere kesin bir stnlk salanamad ve Lehlilerin talebi zerine bar yapld. II. Osman'n bu savata, kelle getiren askerlere verilmesi det olan bahite cimri davranmas askerler arasnda isteksizlik ve gayretsizlie, askerin bu tutumu da II. Osman'n askere krlmasna sebep oldu ve O'nun baz sert uygulamalarda bulunmasna ve Kapkulu Oca'nda slahat yaplmas gerektii fikrini benimsemesine yol at. Bu arada, grd bir rya zerine hacca gitmee karar verdi. Ancak yenieri ve sipahiler O'nun bu bahaneyle Anadolu'ya gidip yeni asker yazarak kendi ocaklarn lavedecei endiesiyle 1031 ylnda isyan edip kendisini tahttan indirdiler; bir ka gn sonra da Yedikule Zindan'nda kemendle boup ldrdler. Ancak II. Osman'n bu ekilde tahttan indirilip katledilmesi, daha sonra ktilleri cezalandrlm olsa da, ileride meydana gelecek baz karklk ve olaylar iin iyi bir bahane ve elverili bir zemin tekil etmi, devletin zaten bozuk olan ileyi ve dzeni daha da bozulmutur. II. Osman tahttan indirildiinde henz 18 yanda idi. Zeki, iyi tahsil grm ve bir ka yabanc dil bilmekte, ayn zamanda iyi bir air idi. iirlerinde "Fris" mahlasn kullanmtr. XVII

* II. Osman'dan sonra tahta yeniden I. Mustafa geirildi. Ancak yaklak 1,5 yl tahtta kaldktan sonra 1032 (1623) ylnda tekrar tahttan indirilmi ve saraya kapatlm; 15 yl sarayda hapis hayat yaadktan sonra 1048 (1639) ylnda vefat etmitir. *** Her ne kadar Defter'in analitik bir indeksi yaplarak transkribe metnin sonuna ilave edilmi ise de, okuyucu ve aratrmaclarn Defter hakknda ilk bakta bir fikir sahibi olmalarna yardmc olmak maksadyla, hkmler konularna gre bir tasnife tbi tutularak belirlenen konular ana ve alt balklar hlinde ve hkm numaralar ile birlikte aada verilmitir. Defter'de kaytl hkmleri muhtevalarna gre genel olarak u ana balklar altnda deerlendirebiliriz: 1- Uluslararas ilikiler ile ilgili hkmler: Memleketlerine geri dnecek olan Avusturya, Buhara ve Belh elilerinin yol gvenlikleri ile yiyecek, araba vs. ihtiyalarnn karlanmas; ranl bir bezirgna yol boyunca kimse tarafndan mdahale edilmemesi (hkm. 23, 96, 156, 318). Devlet Giray Sultan'n Vize'de Tatar klnda gezen ekyay teftii (hkm. 323, 324). Erdel voyvodasnn, zi Seferi dolaysyla bo kalacak Eflak'a saldrmas muhtemel haydut ekyas ve eski voyvoda erban' Erdel'den geirmemesi; Eflak isyan; Eflak voyvodasnn kale tamiri ve zi Seferi'ne katlmakla grevlendirilmesi ve bu sebeple Eflak'n, eski voyvoda erban ile haydut ve Kazak ekyasna kar korunmas; baz ahslarn bor ve alacaklar; Bodan'daki gayri mslimlere hariten ve Rum patrikleri tarafndan yaplan mdahale; Bodan voyvodasnn kale tamiri iin levazm ve mhimmat tedarik etmesi; sabk Bodan voyvodasnn borlar (hkm. 46, 87, 88, 223, 225, 226, 227, 228, 279, 280, 309, 327). stanbul'daki Fransa ve Venedik tercmanlarndan cizye talep edilmemesi; Dubrovnik'li tccarlarn gemilerine Osmanl askerlerince yaplan tecavz; bir Dubrovnik'li tccarn yenierilerin dzen akesinden bor alp firar etmesi (hkm. 86, 172, 274). 2- Sefer, donanma, kaleler, yenieri, kapkullar vs. ile ilgili hkmler:

XVIII

ran Seferi'ne giden ordunun yollarnn temizlenmesi; Serdar- ekrem Halil Paa'nn ulaklarna yaplan tecavz; sefer mhimmat nakli; nceki Revan Seferi ile ilgili baz hususlar (hkm. 6, 89, 109, 170, 184, 244, 246, 262, 290). zi muhafazas; zi Seferi ve bu sefer dolaysyla bo kalacak olan Eflak'n muhafazas (hkm. 119, 223, 225, 226, 227, 228, 231, 237, 238, 298, 310). Kalelerde grevli neferatn grevleri banda bulunmalar; kale neferatna grevleri dnda hizmet teklifi, donanmaya kiminle katlacaklar; serhad ve kale neferatnn mevacibleri; kale gediklerinin tasarrufundaki usulszlkler; baz kalelerdeki muktaa mltezimi grevliler, err ve borlu aalar ve grevliler; kale inas ve baz kalelerin tamiri, bunun iin gerekli mhimmatn tedariki, hendeklerinin temizlenmesi (hkm. 28, 29, 35, 67, 92, 140, 142, 152, 153, 163, 213, 223, 226, 231, 249, 293, 298, 309, 322, 327, 334). Korsan saldrsna maruz kalan kylarn muhafazas iin alnacak tedbirler; gemi yapm iin tayin olunan gelirler; kereste tedariki; beylerbeyi gemisine peksimet verilmesi (hkm. 42, 214, 233, 248, 249, 337, 338, 339). Taradaki baz yerlerde yenieri vs. kapkulu serdar ve kethdalklar ile zabit ve yasakbalklarna yaplan tayinler, umumen ehl-i sefer ve oturak yenierilerin ve bunlarn serdarlar ile yenieri ve acemi olan klnda gezip halka zulmeden levend vs.nin teftii, vris brakmadan len yenierilerin muhalleftlar; serkelik, ekyalk ve zulm yapan yenieriler ile baz kiilerce ldrlen veya dvlen yenieriler; yenieri ve asker taifesinin esnaf idarecilii, ticaretle uramalar, dzen akeleri (hkm. 11, 17, 25, 30, 37, 38, 49, 59, 62, 63, 79, 111, 118, 123, 140, 149, 232, 242, 258, 259, 265, 274, 281, 282, 288, 306, 311, 360, 365, 367). 3- Cls- hmayn, tecdid olunan hkmler ve tevcihat ile ilgili hkmler: I. Mustafa'nn tahta clsunun lam iin grevlendirilen avua verilen yol hkm; beratlarn tecdidi ve resmlerinin gnderilmesi; cls tarihi kaytlar (hkm. 45, 168 ; 38 ve 153 stndeki balk tarihler). Daha nce verilmi olup yeni padiahlar tarafndan tecdid olunan hkmler (hkm. 46, 70, 173 I. Mustafa / 186, 235, 241, 261, 301, 312, 313 II. Osman). Beylerbeyilik, sancakbeylii, defterdarlk ve muhassllk, vakf cihet ve vazifesi tevcihi; Kbrs'taki ehl-i kalem mansblarnn nasl tevcih olunaca; baarl hizmetlerde bulunmu beylerbeyine hil'at ihsan; Mora'da derya muhafazas iin salyaneli muhafaza sancakbeylikleri ihdas (hkm. 143, 189, 233, 237, 244, 245, 269, 271, 301). 4- Yol ve ulaklkla ilgili hkmler: XIX

Baz elilik heyetleri ve ranl bir bezirgna verilen yol hkmleri (hkm. 23, 96, 156, 318). Matbah- mire ihtiyalarnn tedariki; cls lam iin grevlendirilen avular ve stanbul'a gnderilen bir hazinenin yol gvenlii iin verilen yol hkmleri (hkm. 19, 45, 355). Emekli bir kilerciba ve mteveff bir mteferrikann ocuklar iin verilen yol hkmleri (hkm. 204, 294). Serdr- ekrem Halil Paa'nn ulaklarna yaplan saldr (hkm. 109). 5- dare ve idarecilerle ilgili hkmler: Beylerbeyi, sancakbeyi, kad vb. idareciler ile bunlarn adamlar veya yaknlarnn ve emin, mil vb. grevlilerin il zerine devre kmak, selamiye, kaftan-bah vs. adlar altnda para toplamak, bedelini demeden yiyeceklerini almak, ykmllk harici eyler istemek vb. ekillerde halka yaptklar zulm ve hakszlklar; baz grevlilerin ekya ile ibirlii yapmas, kanunsuz hareketleri, yolsuzluklar, vergi toplamada yaadklar zorluklar ve ahali ile anlamazlklar (hkm. 7, 18, 41, 48, 57, 65, 82, 98, 108, 114, 119, 141, 169, 171, 173, 174, 176, 179, 180, 201, 202, 216, 219, 224, 234, 239, 248, 256, 257, 262, 263, 264, 267, 276, 278, 300, 315, 332, 341, 342, 352, 354, 369). Ahalinin istei zerine idar taksimatta deiiklik yaplmas; kadlarn birbirlerinin grev alanlarna mdahalesi; baz resmlerin kime ait olduu hususunda grevliler arasnda ortaya kan anlamazlklar; baarl hizmetler yapan idarecilerin mkafatlandrlmas (hkm. 3, 97, 268, 271, 284). 6- Ekyalk ve fesat hareketleri ile ilgili hkmler: Ekyalk ve haramilik faaliyetleri; aklerin takip ve tefti edilip cezalandrlmalar; ekyaya kar sancak ve kaza muhafazas; yerli halktan martolos yazlmas (hkm. 31, 42, 59, 71, 80, 81, 95, 100, 104, 115, 117, 133, 137, 139, 142, 150, 160, 161, 162, 167, 173, 178, 183, 193, 202, 207, 240, 252, 253, 272, 281, 286, 290, 291, 296, 303, 306, 308, 331, 333, 335, 351, 356, 364). Celallik, Celaller, Celallerden dolay yurdunu terketmi olup geri dnenler; suhte ekyas ve bunlarla birlikte hareket eden kiilerin teftii, bunlarn ahaliden himaye grmesi, derslere girmeyip aklik yapan suhteler, tevbekr suhteler; haydut, Kazak, korsan ve firkateci ekya; Yenieri veya Tatar klnda gezen veya yenierilikle alakas kesilmi kiilerin ekvetleri ve bunlarn teftii (hkm. 5, 10, 11,

XX

21, 34, 38, 39, 50, 62, 63, 78, 79, 119, 124, 129, 137, 139, 165, 201, 206, 216, 225, 227, 228, 231, 233, 238, 239, 244, 245, 246, 300, 310, 311, 323, 324, 350, 362, 365). Devlete ait baz ileri engellemek; vergi vermek istememek; gammazlk yapmak; susuz kimselere su isnad etmek; ikence yapmak; yenieri dvmek; alacan tahsil ettii halde tekrar istemek; has reaysn kkrtmak, has reaysna ve halka zulmetmek; katl, hrszlk, olan ekmek, bakasnn karsn ayartmak; kardeini zehirlemeye teebbs etmek vb. fesat ve crmleri ileyen baz err kimseler ve grevliler (hkm. 12, 44, 54, 60, 103, 109, 113, 130, 147, 151, 157, 191, 192, 195, 199, 210, 213, 218, 246, 254, 282, 285, 287, 299, 322, 326, 328, 329, 338, 371). Ekya teftii ile grevlendirilen baz kiiler arasnda ortaya kan yetki anlamazlklar; tefti srasnda yaplan arlk ve zulmler (hkm. 16, 216, 264, 315).

7- Has, zemet ve timarlar ile ilgili hkmler: Havass- hmayn mahsul, iltizam, padiahn ceb harlna tayin olunan haslardaki voyvodalarn muhalleft ve reay (hkm. 166, 181, 182, 292). Baz hanedan mensuplarnn haslar ve azatl klelerinin muhalleftlar (hkm. 8, 56, 116, 122, 273, 273/a,b,c,d, 295). Baz has mutasarrflarnn birbirlerinin haslarna mdahalesi, haslarnn vekillerine zaptettirilmesi, haslar mahsulnden dolay aralarnda kan anlamazlk ve uradklar maduriyet, reay ve mltezimlerdeki alacaklar, mltezimlerinin, vekillerindeki alacaklar; mltezimi mflis bir hassn sancakbeyine iltizama verilmesi; baz haslara hariten yaplan mdahaleler; baz grevlilerin ve voyvodalarn reaydan haksz yere vergi istemeleri; voyvoda oullarnn reayya yaptklar zulm (hkm. 4, 9, 22, 83, 101, 106, 128, 135, 152, 177, 212, 224, 235, 266, 285, 298, 305, 328). Baz zemet ve timarlarda reayya yaplan hakszlk ve zulmler, hariten yaplan mdahaleler; dirlik mutasarrflarnn mahsul alacaklar; baz dirliklerin sahiplii veya snrlar hususlarnda ortaya kan anlamazlklar; dirlik sahiplerinin sefer ykmllkleri ve derya muhafazasnda grevlendirilmeleri; zamlerin yanlarnda sekban istihdam etmemeleri (hkm. 2, 12, 55, 78, 112, 126, 136, 138, 142, 155, 159, 170, 176, 198, 205, 215, 233, 243, 253, 256, 286, 304, 319, 333). 8- Vakflar ve muktaalar ile ilgili hkmler:

XXI

Vakf grevlilerinin teftii, zimmetlerindeki vakf alacaklar, mrtezikaya yaptklar hakszlklar, yolsuzluklar, cihet, vazife ve zevyid tevcihi; vakfiyeye aykr olarak ihdas edilmi cihet ve vazifeler, usulsz harcamalar; vakflara hariten yaplan mdahaleler ve eitli kimselerin zimmetlerinde bulunan vakf alacaklar (hkm. 13, 20, 32, 40, 48, 66, 73, 75, 76, 99, 110, 121, 127, 131, 194, 196, 197, 200, 211, 229, 255, 275, 289, 301, 312, 314, 321, 325, 368). Baz vakf iletme ve arazisinin kiraya verilmesi, baz vakf iletmelerinin imtiyazlar; vakf hamam, kaplca ve suyollarndan istifade; harap vakflarn ihys, istibdal, rakabe, vakf gelirleriyle cmi, medrese, suyolu, hamam vb. hayratn tamir ve inas; imrete zahire temini (hkm. 27, 51, 52, 72, 74, 84, 121, 125, 144, 241, 283, 317, 320, 353, 357, 358, 370). Vakf veya vakf olduu iddia edilen emlk ve arazilerle ilgili anlamazlklar, anlamazlklar iin ahit ihzar, (hkm. 33, 43, 94, 198, 242, 340). Sultanahmed Cmii Evkf kyleri ve tahsis olunan gmrk vergisi; Haremeyn-i erfeyn ve Eb Eyyub el-Ensar Evkf (hkm. 102, 148, 187, 207, 208, 261, 336, 344, 345, 346, 347, 348, 349). Baz muktaalarn ve mltezimlerinin alacaklar; baz masraflara tayin olunan muktaalar (hkm. 26, 29, 35, 69, 145, 214, 320, 366). 9- Tccar, esnaf ve ticaret hayat ile ilgili hkmler: Baz meslekler, esnaflk, orducu ihrac; asker snflarn esnafla mdahalesi ve narh, atarabas cretleri; ttnn ticar hayata zararlar; muvzaal muameleler; zyuf ake, kallblk, paralarn kymetleri; gemilerle gelen mallardan alnacak resm; retimi, alm-satm, kullanlmas ve kafirlere verilmesi yasak olan mallar (hkm. 22, 30, 70, 148, 132, 154, 203, 221, 222, 235, 246, 307, 310, 313, 330, 336, 343, 361, 363, 364, 366, 367). Baz tccarlarn alacaklar, muhalleftlar ve uradklar saldrlar (hkm. 107, 108, 160, 161, 162, 172, 188, 190, 240, 335, 363). 10- stanbul zahiresi ve Saray'n ihtiyalar ile ilgili hkmler: stanbul zahiresi iin un ve koyun tedariki, et kesimi; mum imali (hkm. 36, 70, 84, 151, 241) Saray ve Matbah- mire ihtiyalar ve masraflar (hkm. 10, 18, 26, 69, 70, 124, 279, 280, 355, 361, 366).

XXII

11- Su ve suyollar, bayndrlk faaliyetleri, evre ve ehir nizam ile ilgili hkmler: Su sknts ekilen yerlere su temin edilmesi, baz kimselerin kazdrdklar kuyulardan kardklar sularn stanbul'a nakli, sulardan istifade ve bu hususta yaanan baz hak tecavzleri; suyolu ina ve tamiri ile suyollarnn korunmas; Mekke'de suyolu nazr olanlara kalacak ev tahsisi (hkm. 51, 90, 91, 92, 93, 120, 134, 257, 370). Cmi inas; harap kpr tamiri; Celallerden dolay terkedilmi yerlerin ihyas ve geri dnenlere mni olunmamas (hkm. 50, 52, 201, 206, 247, 250, 251, 300). Kaplca, hamam, selhne ve hafta pazar (hkm. 84, 144, 241, 283, 321, 357). Eyp'te evre kirliliine kar alnan tedbirler; ordunun yollarnn temizlenmesi (hkm. 89, 302). 12- Mslim ve gayri mslim ahali, ttn, iki, kahvehane ve duhanhne ile ilgili hkmler: Ermenilerin mezarlk yeri talebi; Mslim ve gayri mslim ahali arasndaki anlamazlklar; stanbul'daki baz Mslman mahallelerinde Yahudi yerleimine izin verilmemesi; Bodan'da farkl milletlere mensup ruhbanlarn birbirlerine mdahalesi; gayri mslim ahalinin maruz kald ekya zulm ve baz grevlilerin yapt hakszlklar; ekya ile ibirlii ve ekyalk yapan manastr rahipleri (hkm. 27, 87, 164, 186, 207, 220, 277, 308, 332, 341). Ttnn zararlar ve retiminden tketimine kadar btn aamalarda yasaklanmas; bir kahve ve duhanhnenin kapatlmas; iki yaptklar iin baz gayri mslimlere zm satlmamas (hkm. 102, 185, 313, 343). 13- Eitim-retim hayat, baz din ahsiyetler ve eitli hukuk konularla ilgili hkmler: Baz mderrislerin dersleri tatil etmesi ve suhtelerin aklik yapmalar; ekya saldrsna urayan ulem ve seyyidler (hkm. 39, 362). skdarl eyh Aziz Mahmud Hda'nin doduu ky; Burdurlu eyh Abdlgani'nin nkud vakf nzrl; Ayasofya Vizi eyh mer'in tasarrufundaki cihet ve vazifeler (hkm. 40, 201, 206, 301). Daha nce grlm veya zaman amna uram baz davalarn grlmemesi (hkm. 1, 49, 77, 230).

XXIII

Bor-alacak davalar; snr ve mlkiyet anlamazlklar; baz kimselerin muhalleftlar; baz kaak esir ve klelerin yakalanmas; hizmetkr ve kle ayartma davalar; baz azatl klelerin muhalleftlar (hkm. 1, 6, 14, 24, 25, 46, 47, 53, 58, 61, 64, 85, 88, 90, 105, 146, 158, 168, 209, 217, 236, 260, 275, 295, 297, 316, 359, 363, 369). * ** Defter'in zelliklerine gelince: Defter 28,5x21,5 cm. ebatlarnda, d taraf ebrsu eskimi, i taraf ise ebrsu yeni kt ile kapl fersde bir mukavva cilt ierisinde bulunan 88 varaktan meydana gelmektedir. Daha nce yaynlanan ve yana doru alan Mhimme defterlerinden farkl olarak bloknot biiminde (dikey alml) tanzim edilmitir. Varaklar beyaza yakn ak sar renkli olup, genel olarak salamln ve yazsn muhafaza etmi olmakla beraber nem, su, kurt vb. haric etkenlerden dolay hemen her varakta koyu kahverengiye doru mevzi renk deiiklii ve kurt yenii, baz varaklarda da rme ve yaz siliklii grlmektedir. Genel olarak varaklarn yaz ile tam dolu olmad, bilhassa alt ksmlarnda bir kk hkm sacak kadar boluklar bulunduu, baz varaklarda bu miktarn yarm sahifeye kadar kt, baz varaklarn bir yzlerinin tamamen bo olduu (bkz. s. 33, 130) mahede edilmektedir. nceki yllarda Defter numaralandrlrken varak esasna gre deil sahife esasna gre hareket edilmitir. Ancak Defter'in yayna hazrlanmas srasnda, 1 numaral sahifenin II. Osman dnemine, en son sahifenin de I. Ahmed dnemine tekabl ettii grlm ve numaralandrmann Defter'in ters tarafndan balanarak yapld, buna bal olarak hkmlerin de bu ekilde numaralandrld anlalmtr. Defter'in yayn safhasnda bu durumu dzeltmek maksadyla, eskiden verilmi varak ve hkm numaralarna dokunulmadan, Defter'in dier bandan balanlarak hkmlere -eski numaralar keli parantez [ ] iine alnmak kaydylayeni numara verilmitir. Ancak gerek formalarn kendi ilerinde gerekse bunlarn ciltlenmek zere birbirleriyle birletirilmesinde tarih sras bakmndan tam bir intizam bulunmad ve balk tarihler arasnda ileriye ve geriye dnk atlamalar olduu, bunlarn da daha ziyade bir formadan dierine geerken meydana geldii grlmektedir. Bu sebeple hkmlerin tarihlerinin tespitinde bu durumun gz nnde bulundurulmas gerei ortaya kmaktadr. Dier taraftan 82 ve 83 numaral sahifeler arasnda bulunan ve 27 Ra. 1027 balk tarih altnda 183, 184, 185, 186, 187 numaral hkmlerin yazl olduu 81/b ve 82/a eklinde numaralandrlm olan varakn Defter'e merbutiyeti bulunmamakta ve bu durum sz konusu varakn Defter'in ilk ciltlendii ve sahifelerine numara XXIV

verildii zamanda mevcut olmad, sonraki tasnifler srasnda tek bir sahife olarak bulunup buraya konulduu izlenimi vermektedir. Bu sebeple, gerek sz konusu hkmlerin, gerekse bunlardan sonra gelen 188 ve 189 numaral hkmlerin tarihi tespit edilirken bu durumun gz nnde bulundurulmas yerinde olacaktr. Hkmler divan krmas tarznda yazlm olmakla beraber, ktipler farkl olduu iin yazlar da farkllk arzetmektedir. Dier taraftan Defter, nceki dnemlerin Mhimme defterleri ile genel olarak mukayese edildiinde yazlar arasnda briz bir farkllama meydana geldii, ancak bunun yaz ile snrl kalmayp hkmler zerindeki muamele kaytlarnda, hkmlerdeki baz kalp ifadelerde ve Defter'in biimi ve intizamnda da meydana geldii grlmektedir. Mesela hkmlerin st ksmlarnda nceki defterlerde olduu gibi "Yazld.", "Kethudsna virildi. F 12 B. sene: 975" vb. muamele kaytlar bulunmamakta, bunlarn yerine "B-hatt-/takrr-i Hseyin Efendi/Hazret-i Efendi.", "Aa mektb/Mliyye emri mcebince." vb. ifadelerle hkm veya hkme esas tezkireyi yazann veya yazdrann ismi ve hkmn niin yazld aklanmakta, hemen her hkmn zerinde bir paraf iareti bulunmaktadr. Bu iaret her ne kadar "buyurld"y andrmakta ise de bu dneme ait dier Mhimme defterleri ile yaplan karlatrmalarda, baz hkmlerin zerinde bu iaretin yerinde ve biraz da bu iarete benzer ekilde "buyurld", "yazlmdur", "grildi", "tahrr d" vb. ekillerde okunabilecek ifadelerle karlalmasndan dolay metnin transkribesi esnasnda bu iareti karlamak zere herhangi bir kelime yazlmamtr. Transkribe esnasnda nceki yaynlarda takip edilen usule riayet edilmi; hkmn zerine zeti farkl bir tarzda dizilmi, okunmasnda tereddd edilen kelimelerin yanna (?) iareti konmu, okunamam kelimeler () eklinde, metnin orijinalinde bulunan boluklar ( ) eklinde, yukarda bahsedilen haric etkenlerin tahribinden dolay metnin orijinalinde meydana gelmi kayplar " " eklinde, buna ramen metnin siyak ve sibkna gre bir okuma gerekletirilmise bu da "mektb" eklinde, yine metnin orijinalinde hatal yazldna kanaat getirilen kelimeler, zerlerine "*" iareti konularak, aklama gerektiren bir durum var ise hkmn hemen sonunda "5" iareti ile dipnot eklinde gsterilmitir. * Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Osmanl Arivi "Mhimme Defterleri" koleksiyonundan seilerek ilim leminin istifadesine sunulan bu almann ilgililere yararl ve yardmc olmasn diliyoruz.

Hazrlayanlar

XXV

XXVI

KISALTMALAR
M. S. Ra. R. Ca. C. B. . N. L. Za. Z. Arn. bkz. ey. H. hkm. k. kl. kr. ks. kz. lv. mh. Msr. nh. s. sn. vb. vs. Muharrem Safer Rebu'l-evvel Rebu'l-hr Cemziyel-evvel Cemziyel-hir Receb abn Ramazan evvl Zil-kade Zil-hicce Arnavutluk baknz eyleti hicr hkm karyesi kalas karlatr kasabas kazs livs mahallesi Msr nhiyesi sayfa sanca ve bu vesire

XXVII

vt.

vilyeti

XXVIII

HKMLERN ZET VE TRANSKRPSYONLARI

1
[364]

stanbul Muktaacs iken vefat eden smail'in kz kardei Meryem'in, kardeinin hayatta iken Mene adl Yahudiye be yz bin ake bor verdii iddiasyla bu parann, vrisesi sfatyla kendisine denmesini istemesi zerine yaplan aratrmada, elindeki sicil suretinin sahte olduu ortaya ktndan, ad geen kadnn bundan sonra bu konuda yapaca mracaat ve dava ama taleplerinin dikkate alnmamas.
B-hatt- hmyn. Hatt- erf temessk in shbine virilmidr. stanbul kdsna hkm ki:

Hl Mene nm Yehd Dergh- Muallm'a gelp; "Bundan akdem stanbul muktaacs iken fevtolan sml'n kz karnda olan Meryem bint-i Muhammed nm htn bunun in; "Sana karndaum mezbr sml hl-i haytnda karz tark zre be yk aka virmi idi. Fevtoldukda mebla- mezbr zimmetnde kalup karndaumun mrs bana mnhasra olmala mebla- mezbr senden taleb iderm." diy vekli olan Ftma bint-i Mustaf kbel-i erden dav idp hl Anatol Kd-askeri olan alem'l-ulemi'l-mtebahhrn Mevln Hseyin edma'llh tel fazyileh bu hussun istimna memr olmala anun huzrnda bir defa grilp huss- mezbr in Mahmdpaa Mahkemesi'nde olan nyibden vech-i merh zre bir sret-i sicill ibrz idp mazmnn mezbr Mene inkr idicek mddeye-i mezbre nehc-i er- erf zre isbta kdir olmayup asl- sicille mrcaat olundukda, sicilln evrk skilp zikrolunan mdde vk oldu varak sonradan ilhk olunm yeni kd olup varakun cirmi ve hatt syir evrka mbih olmamak ile ve ol trhda Mahmdpaa Nyibi olup hl Sahn Mderrisi olan Mevln Hidyetullh zde fazlhya sl olundukda mevln-y mm-ileyh; "Kat benm bu mddeden haberm yokdur; zamnumda bu makle mdde vk olmamdur." dimek ile sonradan ilhk olundu vzh olman, mrun-ileyh kd-askerm; "Bu mdde tezvr idi zhir old." diy kenrna ibtl idp imz v hatm idicek zikrolunan htn kanat itmeyp tekrr hl Rmili Kd-askerm olan Mevln Yahy edma'llh tel fazyileh huzrnda grilp yine vech-i er zre isbta kdir olmayup sicill-i mezbr ol dah huzrna getrp nazar itdkde, fi'l-vk tezvr idi zhir olmala ol dah ibtl-i mezbr hli zerine ibk itdinden mad Dvn- Hmynum'da vzer-i zmum mahzarlarnda, elinde olan sret-i sicilln asl olmadu ve mzevver idi muhakkak olmala elinden alnup akkolundun" bildrp ol bbda rencde olunmamak bbnda huss- mezbr tafsl zre Pye-i Serr-i Alm'a arzolundukda; "Bir dah istim olunmaya." diy hatt- hmyn- sadet-makrnumla fermn- l-num sdr olman buyurdum ki:

Vusl buldukda, bu huss her kimn huzrna murfaa olunur ise sdr olan hatt- erfm muktezsnca istim olunmayup hli zerine ibk idp ol vechile dav iden mezbre htn men u def eyleyesin.

2
[365]

Reislkttap Muhammed Mecd'in, Trhala kazasnn Dobruca ve Corce kylerindeki zeameti mahsulnden payna den ksmn, orta Musli avu tarafndan haksz yere kabzedildii bildirildiinden, bu husus eran sabit olur ise hakknn alnp adamlarna teslim olunmas.
Hazret-i efendi. Trhala kdsna hkm ki:

"ftihru'l-mer ve'l-ekbir sbk Tur-y erfm hdmetinde olup bi'l-fil Res'l-kttbum olan Muhammed Mecd dme ulvvhnun taht- kaznda vk zemeti karyelerinden Dobruca nm karyesinn mtereki olan Musl avu nm kimesne mahslin kabzidp ve Corce nm karyesinn mahslin dah tevbindan Krkk nm kapucya kabzitdrmekle mm-ileyhn mahsline gadroldu" ilm olunman, mm-ileyhn tahvline den mahsl mezbrdan alvirilp nd ider ise sitne-i Sadetm'e gnderilmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlar fi'l-vk mm-ileyhn tahvlinde olan mahslin kabzitdkleri vk ise b-kusr erle mezbrlardan alvirp demlerine teslm itdresin. yle ki; mahsli kabzitdkleri erle sbit oldukdan sonra virmekde nd muhlefet ider ise Sdde-i Sadetm'e gnderesin ki, Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda hakk zre grilp ihkk- hakk oluna.

Yevm'l-Ahad, f 14 ehri evvli'l-mkerrem, sene: 1026

3
[362]

Edirne'de subalarn grev alanna giren ilere ve onlara ait olan gelirlere, Rumeli aas, ehremini vs. tarafndan yaplan mdahalenin nlenmesi.
Hseyin Efendi. Edirne kdsna hkm ki:

Mahmiyye-i Edirne Sbas brhm zde kadruh tarafndan Dergh- Muallm'a arz- hl sunlup; "mahmiyye-i mezbrede olan ehirlnn ve Yehd v keferenn zabt ve ahzolunan serhlarun cermelerini sba olanlar kabzidp ve ra mahslini dah sbalar grmek mutd iken Rmili aas; "Ben dah ehir zbtyum." diy serhlara mdhale ve; "Cermeden bana dah hssa vir." diy niz idp ve Yehd v keferenn ahvline ve sbalara mteallik olan umra mdhale idp mukaddem bu bbda emr-i erf vrid olup men olunmken memn olmayup ve ra mahsline dah kadmden olgelene muhlif 4

ehremni ve har kimesneler karup ihtille sebeb olduklarn" ilm itmein, sbalara mahss olan umra min-bad Rmili aas ve ehremni ve syiri karmayup kadmden olgeldi zre sbalara zabtitdrilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda gresin; vech-i merh zre mezkrlar sbalara mteallik olan umra mdhale eyledkleri vk ise men u def idp ehirl v Yehd v kefereye mteallik umra ve ra mahsline kadmden olgelene muhlif Rmili aasn ve ehremnini ve har dahlitdrmeyp bu makle husslar vk oldukda sbaya grdresin. Bu bbda onat vechile mukayyed olup emr-i erfme muhlif ve kadmden olgelene mugyir kimesneye i itdrmeyesin.

4
[363]

Dergh- Muall avularndan Murat avu'un, Konrapa ve Gneyce hslar mahsulnden dolay kendilerinden alacakl olduunu bildirdii isimleri yazl ahslarla olan davasnn grlp sbit olan alacaklarnn tahsil olunmas.
Uly Efendi. Konrapa ve ( ) kdlarna hkm ki:

Dergh- Muallm avularndan Rikb- Km-ybum'la emek fermn olunan altm nefere dhl olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Murd avu zde kadruh Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "Bundan akdem taht- kaznuzda vk Konrapa hslar havss- hmynumdan iken kend demlerinden Abdurrahmn avu ve Hasan ve Gneyce hslarn dah Kara Muhammed ve Kbrus elti enhrn dah Veyis ve Mustaf nm kimesnelere alvirp iltizmlar mcebince lzim gelen akay b-kusr sitne-i Sadetm'de Hazne-i mirem'e bi't-tamm teslm itmiken mezbrlarun zimmetlerinde kll ml kalup hliy zikrolunan hslar havss- hmynumdan ifrz olunup dstr- mkerrem, mr-i mufahham, nizm'l-lem Vezrm Ahmed Paa edma'llh tel icllehya hs tayn olunmala zikrolunan hslar gir mm-ileyh Murd avu kendsi der-uhde idp yine mezbrlara zabtn sipri idp mezbrlar dah varup zabt ve mahslin kabzidp zimmetlerinde kll ml olmala taleb tahsl olunmak" bbnda emr-i erfm rec itmein erle grilp zimmetlerinde zuhr iden ml tahsl olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlar meclis-i er- erfe ihzr ve mm-ileyh ile berber idp dah zamn- mberetlerinden tahsl itdklerin yirl yirinden grp zimmetlerinde ml zuhr ider ise bade's-sbt erle mm-ileyhe hkmidp b-kusr alviresiz; zimmetlerinde bir aka ve bir habbe bk kodurmayasz.

5
[360]

Daha nce yaptklar ilerden tvbe edip bir keye ekildikleri halde, beylerbeyi voyvodalar ve il erleri tarafndan su iledikleri gerekesiyle rahatsz edildiklerini bildiren Ktahya'da Daz diye bilinen mahallin suhtelerinden Yunus, Murat ve arkadalarnn, yarar kefiller verip kendi hallerinde olduklar srece kimseye rencide ettirilmemeleri.
5

B-hatt- Hseyin Efendi. Cnib-i Kethud bee. ( ) Kdsna ve Kthiyye msellimine hkm ki:

Kaz-i mezbra tbi Dazi dimekle marf olan mahalln shteleri tarafndan Ynus ve Murd ve syir shteler Sdde-i Sadetm'e gelp yle arz- hl eyledi ki; "hliy eyledkleri efle* tevbe v istifr idp ge-i vahdet ihtiyr idp kend ulleri ile meller iken mr-i mrn voyvodalar ve il-erleri; "Bade't-tevbe fln zamnda kabhat eylemi idn." diy* rencde v remde eyledklerin" bildrp ve mezbrn tfenkleri ve ok u yaylar* braup eky eklinde olmayup ve beer-onar kii bir yirde gezmeyp birer-ikier gezp tevbe v istifr idp kend hllerinde olup her biri yarar kefller virrler ise ol makle kend hllerinde olanlara dahl taarruz olunmamak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre mezbrn vech-i merh zre olup her biri yarar kefller virp ol makle kend hllerinde olanlar bir ferde rencde v remde itdrmeyp ve eylemeyesiz; menle* memn olmayup vech-i merh zre rencde iderler ise vuk zre arzeyleyp emr-i erfmn hlfna rz v cevz gstermeyesiz.

6
[361]

Divan- Hmayun ktiplerinden Mahmud'un, ake ve zerdave krk cinsinden, Karahisr- ark sakinlerinden Bnyd ve Erzn adl ahslarn zimmetlerinde bulunan alacaklarnn tahsil edilmesi.

Karahsr- ark kdsna ve kdvet'l-emsil ve'l-akrn Karahsr- ark sanca msellimine hkm ki: "Dergh- Muallm Mteferrikal'yla Dvn- Hmynum ktiblerinden olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Ktib Mahmd zde mecdh kaz-i mezbra tbi ( ) nm karye skinlerinden Bnyd nm kimesneye Revn Kalas altnda ber-vech-i karz on sekiz bin aka ve elli be aded zerdave dneleri virp ve yine kaz-i mezbra tbi ( ) nm karye skinlerinden Erzn nm kimesneye dah mahall-i mezbrda tokuz bin aka ve otuz aded zerdave prelerin karz tarkyla virp ikisi dah birbirlerine kefl olup ve mm-ileyhn eline mhrl tezkireler virmiken hliy ikisi dah bu na dein ne akasn ve ne krk dnelerin virmeyp tealll zre olmalaryla merkma gadrolmak lzim gelr." diy ilm olunman, mm-ileyhn hakk olan mebla- mezbr ve zikrolunan krk dneleri merkmlardan b-kusr hliy ol cnibde vekl-i ersi olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Al zde kadruhya alvirilp nd iderler ise Sdde-i Sadetm'e gnderilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre mezkrlarun zimmetlerinde bi-hasebi'-er'- erf mteveccih olan hakk her ne ise tevkl eyledi merkm Al zde kadruhya bade's-sbt mm-ileyh in alvirp zimmetlerin ber eyleyesiz. yle ki; bi't-tamm hakkn virmeyp nd muhlefet iderler ise ikisini dah Sdde-i Sadetm'e gnderesiz.

7
[358]

Daha nce emirle yasaklanm olduu halde, vrindi ve Balkesir'de sancakbeyi ve adamlarnn devre kp halka zulmettikleri bildirildiinden, yasaa titizlikle uymalar hususunda ilgililerin uyarlmas ve reyaya zulmedilmesine izin verilmemesi.
B-hatt- efendi. Emir mcebince yazlmdur. vrindi ve Balkesri kdlarna hkm ki:

Bundan akdem sancakbeleri devre kmakdan men olunup; "Min-bad kaftn-bah ve gayri nmile rey[ya] dahl tecvz olunmaya." diy emr-i erfm sdr olmken hliy; "sancakbeleri ve demleri emrme muhlif ziyde atlu ile rey zerine varup mft meccnen yim yimeklerin alduklarndan gayri evden eve er-drder yz akalarn alup ziyde zulm teadd itdklerinden gayri bir defa erle fasl[olm] husslarn grdrp ve bazlarn dah b-gnh tutup hric-i kazya alup gidp gadr hayf itdkleri" ilm olund. mdi; sancakbeleri ve demleri devre kmak huss emr-i erfmle men olunmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup dah sancakbelerine ve demlerine muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad emrme muhlif rey zerine devre kmayalar ve kartmayasz ve lzim gelp rey talebiyle karyelere kmak lzim geldkde dah bir mutemed kimesne ile iki- neferden ziyde varmayup ve mteaddid evleri olmayanlarun evlerine konmayup ve mft meccnen bir nesnelerin aldurmayup her ne alurlar ise narh- rz zre akalaryla satanlardan aldurup rey[ya] bir vechile zulm teadd eylemeye ve itdrmeyesiz; memn olmayanlar yazup arzeyleyesiz.

8
[359]

Padiahn halas Hmaah Sultan'n Kethdas Ahmed avu'un, Nide sancandaki zeametini zaptetmek iin gnderdii iki adamna Ali avu adl ahs tarafndan mdahalede bulunulduu ve adamlarn ortadan kaybolup akbetlerinin mehul olduu, yeniden gnderilen adamlara da ayn ekilde mni olunduu ve zeamet mahsulnn Ali avu tarafndan alnd bildirildiinden, Ali avu'un tefti edilip kabzettii mahsuln alnmas ve kaybolan adamlara ne olduunun ortaya kartlmas.
B-hatt- Uly. Karaman belerbeisine hkm ki:

Dergh- Muallm avularndan olup seyyidet'l-muhaddert, ikllet'l-muhsant, zt'l-ul ve's-sadt hlem Hmh Sultn dmet smethnun Kethuds olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Ahmed avu zde kadruh Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "Nide sancanda ( ) nhyelerinde bert- hmynum ile mutasarrf oldu zemeti zabtna Muhammed ve brhm nm demlerin gnderp tmrn zabt ve mahslin kabziderken tmr- mezbrda niz iden Al avu nm kimesne mezbrlar n-bedd idp hayt u memtlar malm olmadu arzolundukda erle grilmek in emr-i erfm sdr 7

olmken mezbr Al avu gaybet itmekle icr-y hakk olunmadundan gayri tmr- mezbr zabtna tekrr dem gnderdkde on be-yiirmi atlu ile zerine varup tmrdan cebren ihrc idp dyim teadd idp ekvet zre oldun" bildrp; "erle grilp zyi eyledi demleri zuhra getrdp aldu mahslin alvirilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein vech-i merh zre amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbr Al avu' meclis-i er- erfe ihzr idp onat vechile teft tefahhus idp gresin; fi'l-vk mezbrun demlerin ve mahslin zyi eyledi vk ise huss- mezbr bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmi deil ise bade's-sbt mahslin hkmidp alvirdkden sonra mm-ileyhn demlerinn dah hayt ve memtlarn zuhra getrdesin.

9
[356]

Mudurnu'nun nsf- niybeti piyade ve msellem beylerine, kylerinin crm cinyet ve salb siyseti ise sancakbeyine mahsul kaydolunduu halde, piyade beylerinin kylere de mdahalede bulunup sancakbeyinin hakkna tecavz ettikleri bildirildiinden, buna izin verilmeyip sancakbeyine ait mahsuln sancakbeyine zaptettirilmesi.
B-hatt- Hseyin Efendi. Sret-i defter zerinde. Mudurn kdsna hkm ki:

Kdvet'l-meri'l-kirm Bol Sanca Bei Muhammed dme zzh Sdde-i Sadetm'e dem gnderp; "nefs-i kasaba-i Mudurn'nun nsf- niybeti piyde v msellem belerine mahsl kaydolunup kaz-i mezbrun kursnun crm cinyet ve salb siyset[i] mr-livya kaydolunmken hliy piyde bei olanlar kaz-i mezbrun kursna dahlitmekle kendnn mahsline gadritdin" bildrp Sdde-i Sadetm'den ihrc olunm mhrl, sahh sret-i defter-i icml-i cedd-i hkn ibrz idp nazar olundukda, nsf- niybet-i nefs-i Mudurn'nun crm cinyet ve resm-i arsne ve det-i anm ve resm-i kul ve meyve ve hnta ve boza-hne ve resm-i siyb ve haymne [ve] duhn- nefs-i ehir on sekiz bin yz otuz drt akalk zre msellem belerine mahsl kaydolunup kaz-i mezbrun kursnda alkas olmadu mukarrer olman, sret-i deftere muhlif kaz-i mezbre kursna msellem beleri [tarafndan] dahlolunmayup mm-ileyhe zabtitdrilmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emr-i cell'l-kadrm zre sret-i defter-i icml mcebince msellem belerine nsf- niybet-i nefs-i ehir crm cinyet ve resm-i arsne ve det-i anm ve resm-i kul ve meyve ve hnta ve boza-hne ve haymne ve resm-i siyb- m ve resm-i duhn- nefs-i ehirden gayri kursna dahlitdrmeyp mr-livya zabt u kabz itdresin. Emrme ve deftere muhlif msellem belerine tealll niz itdrmeyesin; nd muhlefet idenleri yazup arzeyleyesin.

10
[357]

Bolu Sanca Beyi Muhammed Glpazar, Bendereli ve Samakov'da ortaya kan ehl-i fesad tefti etmek istediinde, ahlnin mirye tavuk verdiklerini ve sancakbeylerinin kendileriyle alkalarnn kalmadn bahane ederek ekyay tefti ettirmek istemedikleri bildirildiinden, bu gibi bahanelere meydan verilmemesi ve szkonusu ekyann ele geirilerek tefti edilip sulu olanlarn haklarndan gelinmesi.
B-hatt- Hseyin Efendi. Glbzr ve Bendereli* ve Samakov kdlarna hkm ki:

Kdvet'l-meri'l-kirm Bol sanca Bei Muhammed dme zzh Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Bol sancanda vk yallarun muhfazas ve ehl-i fesdun def sadr- azam tarafndan mrun-ileyhe fermn olunmala fermn- hmyn mcebince tekayyd ihtimm idp zuhr iden shtevt ekys baslup nmdr olan Kara Muhyiddn ve Kel Muharrem nm aklern balar kesilp bi-nyeti'llhi tel bakyyet's-syf olanlar yat u yaraklarn dkp firr u terk-i diyr idp ve kuttu't-tark olan Receb nm aknn ve iki nefer refklarnun dah haklarndan gelinp ve syir ehl-i fesddan bi-nyeti'llhi'l-Meliki'l-Kadr vilyeti pk tathr idp lkin zikrolunan kazlarun ekys yedi-sekiz seneden ber teft tefahhus olunmamala kll eky v shtevt zuhr idp yollara ve billere inp katl-i nfs gret-i emvl olmakdan hl olmayup fermn- hmyn mcebince mm-ileyh varup ekyy ve dah shtevt ve syir ekyy teft itmek murd idindkde; "Biz mrye tavuk virriz; min-bad sancakbelerinn yedi-sekiz seneden ber bizmle alkas kalmamdur." ve; "Ekymuzdan teft itdrmezz." diy emr-i erfe ve mm-ileyhe itat itmedklerin" arzitmein imdi; mrye tavuk virilmekle ekyya ruhsat virilmek olmaz. Mezbrlar dah erle teft olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt cmlenz mukayyed olup mm-ileyh mberetiyle taht- kaznuzda olan ekyy hsn-i tedbr tedrkle elegetrp dah dav-y hakk u tayn-i mdde iden hasmlar muvcehesinde bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmeyen husslarn teft eyleyp bade's- sbt ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn alvirdkden sonra ehl-i fesd olanlarun muhtc- arz olanlarn muhkem habsidp zerlerine sbt bulan mevdlarn sret-i sicilleriyle yazup arzeyleyesiz ki, sonra haklarnda ne vechile emrm olursa amel eyleyesiz; deiller ise erle lzim geleni icr eyleyesiz. Amm umm tefti memndur; bu bahne ile kend hllerinde olanlara dahlolunmakdan ziyde hazer eyleyesiz.

[Yev]m'l-Cuma, f 19 L., sene:1026

11
[354]

znikmid kazas dhilinde bulunan yenierilerin serdar olan kiinin grevden alnd ve yenieri kyafetinde gezerek halka zulmeden leventleri yakalayp sefere gitmeyen yenierileri bildirmek zere, yerine
9

Yedinci Blk'den Mustafa'nn tayin edildii; ad geenin belirtildii ekilde serdarlk hizmetinde istihdam olunmas ve emre uymayanlarn haklarndan gelinmesi.
Mektb zerindedr. B-hatt- Hseyin Efendi. znikmid kdsna hkm ki: "Kaz-i mezbrda vk olan Dergh- Muallm yenierilerine serdr olan ref olunup yirine zmre-i mezbreden Yedinci Blk'de yevm ( ) aka ulfeye mutasarrf olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mustaf nasb u tayn olunup kaz-i mezbrede skin olup sefere varmayan kend hevsnda olan Dergh- Muallm yenierilerin vuk zre yazup arzidp ve levendt tyifesinden olup burma astar ve yakalu tolama ve yamurluk giyp ve krde v varsak u tfenk tayup yenieri v acem-olan nmnda ve eklinde gezp fukarya zulm teadd idenleri ahz habs ve erle haklarnda lzim geleni icr itmek" in bi'l-fil Dergh- Muallm Yenierileri Aas olan iftihru'l-mer ve'l-ekbir Hseyin dme ulvvh tarafndan mhrl mektb virilmein, mcebince amel olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mm-ileyhi aalar tarafndan virilen mhrl mektb mcebince taht- kaznda skin olan Dergh- Muallm Yenierileri Serdrl hdmetinde istihdm idp aalar tarafndan virilen mhrl mektba muhlif bir ferde tealll nd muhlefet itdrmeyesin. er- erfe ve emr-i hmynuma ve aalar mektbna mugyir kimesneye i itdrmeyesin.

12
[355]

Bolu sancanda timara mutasarrf iken ehl-i fesat olup halka zulmetmesinden dolay timar elinden alnan Mehmed'in, halen sz konusu timar zorla zaptetmeye devam ettii bildirildiinden, timara mdahalesinin nlenmesi.
B-hatt- Hseyin Efendi. Bol beine ve Avlak ve Mengen ve ( ) kdlarna hkm ki:

Bol sancanda ve ( ) nhyesinde ( ) bin aka tmr olan Mehmed nm ak dim fesd zre olup reynun cebren emvl erzkn gret hasret ve emred olanlarn ekp kll ekvet zre olup yle ki; "Mezbrun hakkndan gelinmeye, cmlemz perkende v pern olmamuz mukarrerdr." diy rey ibrm u ilhh eyledklerinde Avlak kds arzitmekle, tmr alnup dstr- mkerrem Vezr-i Sn ve Kyim-makm Mehmed Paa edma'llh tel icllehnun demlerinden Pervz'e virilp zabtyn dem gnderildkde; "ak- mezbr fuzl tmr- mezbr zabtidp er- erfe itat itmedin" bildrp hl zabtyn emr-i erfm virilmein yle ki; ak- mezbr bu defa dah ekvet zre olup tmr- mezbra mdhale eyleye, sen ki mr-livsn, mezbr ahz ve er- erfe ihzr idp dah zerine sbt bulan mevdd sret-i sicilleri ile yazup arzeylemen emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah yle ki; ak- 10

mezbr bu defa dah emrime muhlif tmr- mezbra mdhale eyler ise sen ki mr-livsn, mezbr ahz ve zerine sbt bulan mevdd sret-i sicilleri ile yazup arzeyleyesin ki, itat-i emr er itmediyn getrdilp hakkndan geline.

13
[352]

Narda'da bulunan Fik Paa Evkaf'nn Selnik kazas dhilindeki kylerinin mahsulne mdahale ve reyasna zulmettii bildirilen Selnik sakinlerinden Abdlvahhab'n tefti olunmas ve zimmetinde vakfa ait zuhur eden borlarnn tahsil ve vakfa teslim edilmesi; bundan sonra da vakf mtevellileri tarafndan tayin edilen kiiler dnda hi kimsenin bu kylere mdahale ettirilmemesi.
Selanik mollsna hkm ki:

Narda'da vk Fyk Paa Evkf'na hasb Nzr olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Mehmed zde mecdh Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "vkf- mezbrun Selanik kazsna tbi baz vakf karyeleri olup her sene mtevell olanlar gh kendler varup mahslin cem idp ve gh dem gnderp cem itdrrler iken ve vakf-nmesinde ol karyelere mstekl cb tayn olunmamken hliy Selanik skinlerinden Abdlvehhb nm kimesne birka seneden ber zikrolunan vakf karyeleri fuzl zabt ve mahslin kabzidp cnib-i vakfa cz nesne virp vakfa kll gadritdinden gayri reyya dah tecvz itmekle vakfun reys pern olmak zre oldun" bildrp; "min-bad art- vkfa muhlif mezbr vakf karyelere dahlitdrilmeyp ve zimmetinde zuhr iden ml, vakf in alvirilmek" bbnda emr-i erfm rec olunman buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr Abdlvehhb' meclis-i er- erfe ihzr ve nzr- mm-ileyh ile berber idp dah zikrolunan vakf karyelere zamn- mberetinden mfredt defterleri mcebince ve rey takrri zre onat vechile teft tefahhus idp zimmetinde ml-i vakfdan nesne zuhr ider ise bade's-sbt hkmidp nzr- mm-ileyhe vakf in kabzitdresin ve art- vkfa muhlif min-bad vakf karyelere mezbr Abdlvehhb' ve hricden bir ferdi dahl taarruz itdrmeyp kadmden olgeldi zre mtevelllere ve mtevelller tarafndan varanlara zabt u kabz itdrp art- vkfa muhlif bir ferde nd muhlefet itdrmeyesin; nd muhlefet idenleri yazup arzeyleyesin.

14
[353]

Toma adl zimmye olan borcunu demeden firar ettii ve Eflak'ta olduu bildirilen Krk Nikola isimli zimmnin bulunarak Toma ile yzletirilmesi ve gerekten borlu olduu sbit olursa borcun tahsil edilip Toma'ya teslim olunmas.
avuba. B-hatt- Hseyin Efendi. Vech-i merh zre buyurlmdur. Eflak Voyvodas Aleksandra Voyvoda'ya hkm ki: Toma nm zimm Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "Niko[la] Krkci nm 11

zimmnn zimmetinde yiirmi alt bin aka hakk olup bunun hakkn virmedin firr idp varup ile'l-n Eflak'da olup hakkn virmeyp kendye ziyde gadroldun" bildrp; "mebla- mezbr mezkr zimmden alvirilp virmekde nd iderse sitne-i Sadetm'e maan havle olunmak" in emr-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat mukayyed olup mezbr Nikola'y yanuna getrdp bunun ile muvcehe idp gresin; bunun mezkr zimmde ol mikdr hakk oldu mukarrer olup yanunda zhir olursa yninz zre mezbrun hakkn b-kusr alviresin. yle ki; mezbrun hakkn virmekde tealll iderse merkm Niko[la] Krkci bunun ile maan sitne-i Sadetm'e havle eyleyesin ki, geldklerinde ahvlleri hakk zre grilp icr-y hakk oluna.

[Yev]m'l-sneyn, f 22 L., sene: 1026

15
[351]

Selnik'te Ester adl Yahudi kadnn evlerini basarak erzakn gasbedip emlkini zapteden isimleri yazl Yahudilerin eitli bahanelerle davalarnn grlmesini engelledikleri ikyet olunduundan, bu defa ileri srecekleri hi bir bahanenin dikkate alnmamas ve davalarnn Divan- Hmayun'da grlebilmesi iin sitne-i Saadet'e gnderilmeleri.
B-hatt- Uly eleb. Selanik kdsna ve beine hkm ki:

Nefs-i Selanik'de Ester nm Yehdiyye arz- hl sunup; "bundan akdem baz ashb- arz Yehdler bunun evlerin ve mahzenlerin basup emlkin zabt ve erzkn gret hasret idp ilerinden Yasef Ayntavel ve Elya Rosano ve emoyil efi ve Yuda Koda nm Yehdlern ol cnibden baz kimesnelere istind itmekle icr-y hakk olmaa mmkin olmaman mezbre Yehdiyye sitne-i Sadetm'e gelp zhr- tezallm itmekle ahvli erle Dvn- Hmynum'da grilmek fermnum olmala zikrolunan drt nefer Yehd[yi] Selanik'den kaldurup Sdde-i Sadetm'e getrmek in serdr- l-mikdrum tarafndan defa on nefer kapuclarumla ve bir defa dah sitne-i Sadetm'den mekked evmir-i erfe gnderilmiken mezbr Yehdler itat-i emr eylemeyp avk u tehre koyup hl bir tarkla Mliyye tarafndan uka bahnesiyle emr ihrc eylemek zre olmala yine gelmekde tealll nd eylemekle bunun hakk icr olunmaa mni olmala mezbre Yehdiyyeye ziyde gadr hayf oldun" bildrp; "anun gibi bir tarkla ol bahne ile emr-i erf ihrc u ibrz iderlerse kat tealll nd itdrilmeyp bu defa sitne-i Sadetm'e irsl olunmak" in emr-i erfm rec eyledi ecilden, mukaddem ihzr lzim olan mezkrn Yehdler anda olan kapuclaruma bu defa teslm olunup sitne-i Sadetm'e gnderilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah bir n tehr u tevakkuf itdrmeyp mezkrn Yehdleri mukaddem ol cnibe irsl olunan kapuclaruma teslm idp Sdde-i Sadetm'e gnderesiz ki, ahvlleri Dvn- Hmynum'da 12

kd-askerlerm huzrlarnda hakk zre grilp icr-y hakk oluna. Anun gibi mcerred avk in ol bahne ile emr-i erf dah ibrz iderlerse tehre koyup ahvlleri Sdde-i Sadetm'de grilmek in zikrolunan drt nefer Yehdleri sitne-i Sadetm'e gndermekde her birinz ikdm u ihtimm eyleyesiz. Eyym- sadet-encmumda bu makle zulmidenlere hmyet olunduna kat rz-y hmynum yokdur; ana gre mukayyed olasz.

[Yev]m'l-Erbi, f gurre-i Za., sene: 1026

16
[349]

Hamid sancann muhafazas sbk Karaman Beylerbeyi Musa Bey'e emrolunduu halde, Anadolu beylerbeyi mselliminin, ekya teftiinin kendisine emrolunduu gerekesiyle Hamid sancana atllar gndererek halka zulmettii ve ekyadan mal alarak haklarndan gelmedii bildirildiinden, sz konusu msellimin ekya teftiine kartrlmamas ve ekyann Musa Bey tarafndan yakalanp kadlar tarafndan tefti olunarak haklarndan gelinmesi.
B-hatt- hazret-i efendi.

Sbk Karaman Belerbeisi olup ber-vech-i arpalk Hamd sancana mutasarrf olan Ms dme ikblhya ve liv-i mezbrda vk olan kdlara hkm ki: Sen ki mm-ileyh Ms dme ikblhsn, Sdde-i Sadetm'e dem gnderp; "Bu sene-i mbrekede serdr- zafer-irum tarafndan emr ile liv-i mezbr muhfazasna tayn olunup yarar demlernle leyl nehr muhfaza-i memleketde say ikdm ve zuhr iden ekynun elegetrilp haklarndan gelinmesi bbnda ihtimm zre olup rey v bery eyym- devlet-encmumda huzr u rm zre iken hliy Anatol belerbeisi msellimi; "Ummen Anatol eyletinn eky tefti bana fermn olunmdur." diy liv-i mezbra iki- yz atlu gnderp karye be-karye gezp reyya teadd v tecvz itdinden gayri sana mrcaat iden reyya mni olup ve fesd zre olup elegetrilecek ve hakkndan gelinecek ekydan ahz celb itmekle eky ruhsat bulup yollara ve billere inp katl-i nfs gret itmekden hl olmaduklarn" ilm eyledn ecilden, serdr- zafer-irum tarafndan virilen emr-i erf mcebince amel eylemek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda serdr- zafer-irum tarafndan virilen emr-i erf mcebince sancaunun muhfazasnda olup liv-i mezbrda zuhr iden ekyy ve shtevt tyifesin hsn-i tedbr tedrkle ele[getrp] kuzt marifetiyle erle haklarndan gelmek bbnda ikdm u ihtimm zre olasn ve siz ki kdlarsz, siz dah bu bbda onat vechile mukayyed olup taht- kaznuzda zuhr iden ekyy mm-ileyh Ms dme ikblh mberetiyle elegetrp erle haklarndan gelmek bbnda her birinz muvenet muzheret idp min-bad Anatol belerbeisi msellimini ve demlerin mdhale itdrmeyesiz. 13

17
[350]

Yeniehir kazasnn Kar ky sakinlerinden ve Dergh- Muall yenierilerinden mteveffa Ali'nin, kaynlar Sefer ve Nasuh'un yaralamas sonucu ld bildirildiinden vrisler ile kaynlarnn davalarnn grlp katl hususu zerlerine sabit olursa eran gerekenin yaplmas.
B-hatt- Uly. Huccet zerindedr. Yeniehir kdsna hkm ki:

Kar nm karye skinlerinden olup Dergh- Muallm yenierilerinden olan mteveff Al'nn muhalleft, oullar Mehmed ve Eyyb'a intikl idp kdeleri zre odasna getrdilp hfzolunmak in yenieri aas tarafndan Hasan nm yenieri mektbla irsl olundukda mezbr, yenieri Al in, kapus ninde kaynlar Sefer ve Nash urup mecrh idp mezbr Al; "Beni merkmn Sefer ve Nash urup mecrh eylediler." diy haytda iken krr idp mezbrlar inkr idp verese hzr olmamala davnun istim mmkin olmayup hli zre kalman mezbrn sarler babalarnun demin taleb itmekle emr-i erfm taleb eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vardukda, mezbrn Sefer ve Nash' ihzr idp mteveffnun vrisleriyle muvcehe eyleyp bir defa faslolunmayup on be sene mrr itmi deil ise hakk zre gresin; katl huss mezbrlarun zerlerine sbit olursa bade's-sbt mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise habs arz eyleyesin; deiller ise erle lzim geleni icr eyleyesin. Hlf- er- erf kimesneye tealll nd itdrmeyesin.

18
[346]

Matbah- mire'ye tavuk ve pili verdikleri iin tekliften muaf olan Glpazar halkna, beylerbeyi, sancakbeyi vs. grevliler tarafndan salgn vs. salnmamas hususunda Maliye tarafndan verilen emre uyulmas.
B-hatt- Uly. Eski emr zerindedr. Glbzr kdsna hkm ki:

"Kaz-i mezbre halk Matbah- mirem'e tavuk u pili virp maktyyet zre muf olmala belerbei v sancakbei ve kuzt u nvvb ve syirler dahlitdrilmeyp ve mft meccnen kereste v yim yiyecek ve syir salgunlar salmayup, tavuk hdmetin ed eyledklerince gayri nesne ile rencde olunmaya." di[y] Mliyye tarafndan emir virilmein buyurdum ki: Vardukda, Mliyye tarafndan virilen emir mcebince amel idp hlfna cevz gstermeyesin.

19
[347]

Mardin'den gelecek olan hazinenin, gzergh gvenliinin salanarak sitne-i Saadet'e ulatrlmas.

boyunca

14

B-hatt- Uly. Hkm-i sbk zerinde. Mardin'e varnca yol zerinde olan kdlara hkm ki: Hl Mardin'den sitne-i Sadetm'e gelecek haznenn hfz u hrseti mhimmtdan olman hfz u hrset idp emn slim birbirinze uladurup sitne-i Sadetm'e vsl eylemek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, her birinzn taht- kazsna dhl oldukda hfz u hrset idp emn slim birbirinze uladurup ihml msheleden ihtirz eyleyesiz.

20
[348]

Hersek'in Tal kasabasndaki Hseyin Paa Camii'nin Evkaf Ktibi ve Mezzini Mehmet Halife, zimmetinde zuhur eden vakf akesini demeyip firar ettiinden, her nerede bulunursa yakalanp hapsedilerek vakfa olan borcunun tahsil edilmesi.
Uly. Hersek sancanda vk olan kdlara hkm ki:

Sbk Eri Belerbeisi olup hliy ber-vech-i arpalk Hersek sancana mutasarrf olan brhm dme ikblh Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "Liv-i mezbrda Talu nm kasabada vk Hseyin Paa Cmi'nun Evkf Ktibi ve Mezzini olan Muhammed Halfe hayl zamndan ber kitbet-i mezbre hdmetinde olmala zimmetinde vakf- mezbrun kll akas olup teft olundukda zerinde kll aka zuhr eylemekle edsna kudreti olmamala firr eyledin" bildrp; "mezbr Muhammed Halfe her kanknuzun taht- kazsnda elegirrse ahz habs olunup vakfun hakk tahsl olunmak" recsna arzitmein, vech-i merh zre mezkr Muhammed Halfe ahzolunup vakfun hakk erle tahsl olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkr Muhammed Halfe her kanknuzun taht- kazsnda elegirrse ahz habs idp muhkem teft tefahhus eyleyesiz; vakf- mezbrun ne mikdr hakk zuhr iderse bade's-sbt hkmidp erle cnib-i vakfa alviresiz. Bu bbda onat vechile mukayyed olup vakf akasndan bir aka ve bir habbesin zyi u ketm itdrmeyp tark- hakdan udl inhrf eylemeyesiz.

el-Yevm Cuma, f 2 Z[a]., [sene: 10]26

21
[344]

Dergh- Muall avularndan Mahmut avu'un evini basp kardei ve bir hizmetisini ldrdkten sonra para, eya ve atlarn gasbedip evini yakan Atranos kazasndan isimleri yazl aklerin daha nce Atranos

15

kads tarafndan himaye edildikleri iin hakknn alnamad ad geen avu tarafndan ikyet edildiinden, sz konusu aklerin tefti olunarak zerlerine sabit olan haklar alndktan sonra haklarndan gelinmesi.
B-hatt- hazret-i efendi. Huccet zerinde kalmdur. Cnib-i em Efendi. Balkesri maa-Balya ve Atranos kdlarna hkm [ki]: Dergh- Muallm avularndan Mahmd avu zde kadruh Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "Atranos kazs skinlerinden olup shtelkdan fergat eyleyen Abdlgan ve Kara Maksd ve Mrvvet nm akler bundan akdem on be nefer eky ile gice bunun evin basup ihrk eyleyp ve drt res atn ve iki seyis- hnesin ve elli bin nakd akalk esbbn yam v gret ve karnda Abdlkdir'i ve bir hdmetkrn katlidp; "erle grilp hakknda lzim gelen icr olunsun." diy dav eyledkde hl Atranos Kds Mevln Receb ak- mezbrlara muvenet itmekle hakk icr olunmadun" bildrdi ecilden, ahvlleri erle grilp haklarnda lzim gelen icr olunmak fermnum olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- cell'l-kadrm zre amel idp gaybet iderler ise buldurmas lzim olanlara buldurdup getrdp bir defa erle faslolunmayup on be yl mrr itmeyen husslarn teft tefahhus idp bade's- sbt mteveccih olan hakkn mezbrlardan hkmidp alvirdkden sonra bu fesd iden muhtc- arz olanlardansa muhkem habsidp arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarndan gelesiz. Hlf- er- erf teaddden ve ehl-i fesda hmyet synetden hazer eyleyesiz.

22
[345]

Edirnekap'daki mir mumculardan olup hizmeti karlnda, engelky'deki balarndan alnmas gereken resmlerin bazlarndan muaf olan Yorgi isimli zimmden, elinde bulunan muafnme ve temesske aykr olarak resm talep edilmemesi.
Hkm-i sbk mcebince. skdar kdsna hkm ki:

Edirnekapus'nda mr mmclardan olup dstr- ekrem, mr-i efham, nizm'l-lem Vezr-i Azamum ve Serdr- Ekremm Hall Paa edma'llh tel icllehnun reysndan olan Yorgi nm zimm; "mukaddem Yeniehir'de olup hl kaz-i mezbra tbi engel nm karyeye gelp skin olup karye-i mezbrede blarndan hsl olan resmin mrun-ileyhn voyvodasna ed idp ve leyl nehr mr mm ileyp hdmeti mukbelesinde funda v fu v ra v kntriyye v masdariyye resmlerinden muf olup elinde Mliyye tarafndan ve Dvn- Hmynum cnibinden evmir-i erfe ve mamln-bih temessk virilmiken men resm-i ra ve syir rsm taleb idp dyim dahl rencde idp gadreylemekden hl olmamala bu bbda Mliyye tarafndan virilen muf-nme v temessi mcebince amel olunup min-bad ol vechile dahl rencde 16

olunmamak" rec eyledi ecilden, vech-i merh zre Mliyye tarafndan virilen emr-i erf ve temessi mcebince amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm ve Mliyye tarafndan ve mcebince Dvn- Hmynum cnibinden virilen evmir-i erfe ve mamln-bih temesskleri mcebince amel idp min-bad elinde olan emirleri ve temessine muhlif ol vechile nesne teklf ve syir teklf-i kka ile rencde itdrmeyp men u def eyleyesin. Ind zre olanlar yazup arzeyleyesin.

23
[342]

Daha nce baz nemli iler iin Be tarafndan sitne-i Saadet'e gelmi olup hlen geri dnmekte olan Belilerin, stanbul'dan Budun'a kadar yiyecek vs. ihtiyalarnn tedarikinde kendilerine yardmc olunup slimen Be'e ulatrlmalar.
Sdde-i Sadetm'den Budun'a varnca yol zerinde vk olan kdlara hkm ki:

Hl baz maslih- mhimme ile Be tarafndan gelen bir be-zde ile yedi nefer demleri gir iczet-i hmynum ile ol cnibe mteveccih revne olman; "her kank[nu]zun taht- kazsna dhl olurlar ise lzim olan zd zevdelerin ve syir mhimmtlarn kifyet mikdr, akalaryla narh- cr ve olgeldi zre tedrk ihzr eyleyp bir nesneye muzyaka ekdrmeyp emn slim ol cnibe irsl sl eylemenz" bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa mukayyed olup mezbrlar her kanknuzun taht- kazsna dhl olurlar ise kifyet mikdr lzim olan zd zevde ve syir mhimmtlarn akalaryla narh- cr ve olgeldi zre tedrk eyleyp bir nesneye muzyaka ekdrmeyp emn slim ol cnibe irsl sl eylemek bbnda hsn-i ihtimm eyleyesiz.

24
[343]

Dergh- Muall sipahlarndan Hseyin'in Nazilli'deki deirmenlerine, mderris Mevln Mustafa tarafndan yaplan mdahalenin nlenmesi.
B-hatt- Uly Efendi.

Aydn ve Saruhan sancaklarnda Muhassl- Emvl olan ems Paa'ya [ve] Genevi (?) kdsna hkm ki: Dergh- Muallm siphlarndan Hseyin arz- hl sunup; "Kasaba-i Nazilli'de satun aldu iki gz mlk deirmenlerin mderrisnden Mevln Mustaf tegallben dahlidp fuzlen zabteyledinden gayri kasaba-i mezbrda tasarrufnda olan mlk besi iinde bin itdi deirmenn kimesneye zarar- ersi yok iken bunun deirmenn sti yannda mevln-i mezbrun deirmenleri olmala; "Benm deirmenlerime zarar vardur; meyilli (?) iderm." diy teadd v tecvz eyledin" bildrp; "erle grilp men olunup, memn olmaz ise sit[ne]-i Sadetm'e havle olunmak" bbnda emr-i erfm rec eylemein buyurdum ki: 17

Vardukda, huss- mezbr mukaddem erle grilp faslolmam ise mahall-i hdisede husam muvcehesinde hakk zre teft idp gresiz; hlf- er teadd eyledi vk ise mezbrun deirmenlerine mevln-i mezbr ve har dahl taarruz itdrmeyp men u def eyleyesiz. Memn olmazsa sitne-i Sadetm'e havle eyleyesin ki, Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda erle grilp icr-y hakk oluna.

25
[339]

Aydos kazasna tbi Musa ky ahalisi, Yenieri Byezd'den bin drt yz ake bor alp daha sonra borlarn eksiksiz olarak geri deyip huccet-i eriyye aldklar halde, ad geen yenierinin kendilerinden krk bin ake daha istedii hususunda ikyette bulunduklarndan, kyllerin elindeki huccet iddialarn ispata kfi ise yenierinin bu konudaki davasnn grlmeyip, reyann rencide ettirilmemesi.
Hazret-i efendi. Aydos kdsna hkm ki:

Dstr- ekrem, mr-i efham, nizm'l-lem Vezr-i Azamum ve Serdr- Ekremm Hall Paa edma'llh tel icllehnun kaz-i mezbra tbi Ms nm karye ahlsi Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "Dergh- Muallm yenierilerinden Byezd nm yenieri mezbrlara bin drt yz aka karz virp bir mikdr zamndan sonra mezbrlar mebla- mezbr b-kusr ed idp ellerine huccet-i eryye virilmiken mezbr yenieri hliy mezbrlardan krk bin aka taleb idp rencde itdin" ilm eylediler. mdi; bir defa erle faslolunan davnun istim memndur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu huss husam muvcehesinde hakk zre gresin; huss- mezbr bir defa erle faslolunup huccet-i eryye virilmi ise ve ol huccetn mazmn muvfk- er- erf olup al-vechi'l-hasm sbit olur ise -bir defa erle faslolunan davnun istim memndur- min-bad mezkr yenierinn bu bbda olan davsn istim itmeyp hlf- er- erf reyy rencde v remde itdrmeyesin; memn olmaz ise yazup arzeyleyesin.

26
[340]

Kefe Defterdar Hseyin ihmalkrl sebebiyle grevinden alndndan, Kefe aklmna tbi emin, nazr, amil ve mltezimlerin zimmetlerindeki mal- mirnin tahsili iinin Kefe kads tarafndan yrtlmesi.
Uly.

Kefe belerbeisine ve Kefe Kds olup Mfetti-i Emvl olan Mevln ( fazlhya hkm ki:

) zde

Kefe Defterdr olan Hseyin Matbah- mire'ye gnderilecek ya taahhd eyledi zre zamnyla gndermeyp ihmli zhir olmala defterdrlkdan ref olunup; ber-vech-i iltizm nzr olmala Kefe aklmnda olan men v nuzzr ve umml mltezimnn zimmetlerinde atk u cedd mr mldan ne mikdr aka var ise sen ki mfetti-i mm-ileyhsin, taleb tahsl idp tahsle mteallik umr- klliyye v cziyyede siph u 18

yenieri ve azeb aalar ve kl nefert sana mrcaat idp min-bad mrun-ileyh Hseyin ve hardan kimesne mdhale eylememek fermnum olmala Mliyye tarafndan vech-i merh zre emr-i erf virilmein, mcebince amel olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan virilen emr-i erf mcebince amel idp mezkrlarun zimmetlerinde olan atk u cedd ml-i mryi er u knnla sen taleb tahsl eyleyp mm-ileyh Hseyin'i ve har dahl taarruz itdrmeyesin.

27
[341]

stanbul'da bulunan Ermenilerin, mezarlklarnn yannda Sultan Byezd Evkaf'na ait olan bir tarlann, karlnda bir akar vermek artyla kendilerine mezarlk olarak verilmesi yolundaki taleplerinin mtevelli tarafndan incelenmesi ve vakfa faydal ise arzedilmesi.
Hseyin Efendi. Sultn Byezd mtevellsine hkm ki:

Mahrse-i stanbul'da vk Ermen keferesi Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "feth- hknden ber stanbul hricinde mrdelerin defnitdi yirler ceman tolup yir kalmayup kll zarretleri ve muzyakalar olmala merhm Sultn Byezd Hn tbe serh Evkf'ndan mezrliklerine muttasl ylda iki yz aka muktaa virdkleri tarlalarna mrdelerin defnidp ol mukbelede her sene iki bin aka hsl olur, vakfa bir akr virmek zre" emr-i erfm rec itdkleri ecilden, vakfa enfa ise arzolunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa mukayyed olup gresin; fi'l-vk vakfa enfa ise vuk zre yazup arzeyleyesin ki, emr-i erfm virile.

[Yev]m'l-Erbi f 9 Za., sene: [10]26

28
[337]

Vidin sancanda bulunan kalelerdeki fris, mstahfz, azeb, topu vs. neferta sancakbeyi tarafndan grevleri haricinde sefer vb. hizmet teklif olunmamas.
Hazret-i efendi. Vidin kdsna ve mfettiine hkm ki:

Hl Vidin Nzr olan Hseyin, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Vidin sancanda vk olan kl nefertnun frisleri ve mstahfzn u azebn u topclar m-tekaddemden kalalarnun tarasn ve iersinde olan nefertn ve syir ahlsin zabt u synet ve hfz u hrset idegelmiler iken vl-i vilyet olanlar mcerred celb ahz in mezbrlar sefere teklf itmekle nicesi dirliklerinden fergat idp yirleri hl ve kala hdmetleri muattal kalman; "min-bad sancakbei tarafndan mezbrlara sefer teklf 19

olunmayup ol vechile rencde olunmamalar" bbnda emr-i erfm virilmek" recsna arzitmein, ol vechile rencde olunmamalar emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emr-i cell'l-kadrm zre zikrolunan kl nefert mutd- kadm zre kend hdmetlerinde olup sancakbei tarafndan olgelmie muhlif bir vechile sefer hdmeti teklf olunmala rencde v remde itdrmeyesiz ve bi'l-cmle liv-i mezbrda vk olan klun hfz u hrseti mhimmt- umrdandur. Her birinn nefertna muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, kend hdmetlerinde mcidd s olalar.

29
[338]

Budun ve Belgrad serhaddinde grevli neferlerin mevcibleri iin Vidin muktatndan tayin olunan hazinenin, zaman gelmeden tahsil edilmek istendii ve emin, amil ve reyann rencide edildii ikyet olunduundan, zaman gelmeden tahsilat yaptrlmamas.
Uly Efendi. Mrun-ileyhe hkm ki:

Hl Vidin Nzr Hseyin Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Bundan akdem serhadd-i mansre nefert mevcibleri in Vidin muktat mlndan havle olunan haznelerinn zamn gelmedin reydan defaten alnmak mmkin deil iken zerlerine ziyde atlu ile havleler gelp kll teaddleri oldundan gayri Budun ve Belgrad cniblerinden baz kimesneler kayd [] bend emirleri ile gelp nzr- mezbrun kendsin dah ziyde rencde eyledklerin" bildrp; "Zikrolunan haznenn zamn hull eyledkde virile. Mdm ki, zamn gelmeye, anun gibi kayd [] bend emriyle gelen havleler men v ummli ve rey v fukary min-bad rencde eylemeyp tehre konlmak" in emr-i erfm virilmek" recsna arzitmein, olgelmie muhlif rencde olunmayup ve etrfdan emr ile gelen havleler sitne-i Sadetm'e havle olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emr-i cell'l-kadrm zre mukayyed olup, zikrolunan muktat mlndan serhadd-i mansremn kl nefertnun mevcibleri in tayn olunan haznenn zamn hull itmedin mensn ve syir reysn rencde v remde itdrmeyesin ve anun gibi Budun ve Belgrad cniblerinden emr ile havleler gelr ise zamn gelince tehre kodurup emr-i hmynuma muhlif ve olgelmie mugyir i itdrmeyesin.

30
[335]

stanbul'daki ruganc taifesinin kethda, yiitba, ddebn ve ktipleri eskiden beri kendi aralarndan seildii halde, son zamanlarda bu

20

grevlerin yenieri vs. asker taifesinden olan kiilerce yrtld bildirildiinden, bu grevlere yenieri vs. asker taifesinin kartrlmayp eskiden olduu gibi kendi ilerinden ve renber taifesinden olan kiilerin tayin edilmesi.
Hkm-i erf mcebince. stanbul kdsna hkm ki: Mahrse-i stanbul'da vk ranc tyifesinden Hc Mehmed arz- hl sunup; " "kadmden kethud v yiitba v ddebn u ktibleri ilerinden ihtiyr ve rencber tyifesi olup gelen met berber alup teklf vk oldukda berber ekegelmiler iken hl kethud v yiitbalar ve ddebn u ktibleri yenieri tyifesinden ve asker maklesinden olmala gelen metun ekserin onlar aldundan gayri vk olan teklfi dah berber ekmeyp kendlere gadr ve kr u kisblerine noksn mterettib oldun" bildrdkde; "Olgeldi zre kethud v yiitbalar ve ddebn u ktibleri ilerinden ihtiyr u ehl-i vukf rencber tyifesi olup kadmden olgelen ile amel oluna." diy mukaddem emr-i erfm virildin" bildrp hl mcebince hkm-i hmynum rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa tekayyd idp gresin; kadmden kethud v yiitbalar ve ddebnlar ilerinden ihtiyr u ehl-i vukf rencber tyifesi olgelmiler ise olgeldi zre kethud v yiitbalarn ve ddebnlarn gir ilerinden ihtiyr u ehl-i vukf olan rencber tyifesinden nasb u tayn idp kadmden olgelene muhlif yenieri ve syir asker[yi] taarruz itdrmeyp men u def eyleyesin.

31
[336]

Dergh- Muall avularndan Tatar Ali avu'un Aya nahiyesinin Aakanye (?) kynde bulunan deirmenini basarak klesini katledip eya, para ve deirmende bulunan budaylarn gasbettii bildirilen isimleri yazl ahslarn yakalanarak davalarnn grlmesi.
B-hatt- Uly. Anatol belerbeisine ve Bebzr ve Korbzr kdlarna hkm ki:

Dergh- Muallm avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Tatar Al avu zde kadruh arz- hl sunup; "Aya nhyesine tbi Aakanye (?) nm karyede bir mlk deirmeni olmala deirmen zerinde olan ( ) nm abd-i memlkin yine karye-i mezbreden alka ve Derv Al ve Hc Mehmed ol Ms ve Dvd nm kimesneler let-i harb ile basup mezbr kuln katleyledklerinden gayri elli bin nakd akasn ve on md budayn ve syir emvl erzkn gret hasret idp ziyde zulm teadd eyledklerin" bildrp ol bbda emr-i erfm rec eyledi ecilden, erle grilp icr-y hakk olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbrlar er- erfe [davet] idp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup 21

getrdp mm-ileyh ile berber idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre gresiz; mezbrlarun fesdlar muhakkak ise bade's-sbt gret olunan her ne ise hkmidp b-kusr alvirdkden sonra mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesiz.

32
[333]

Edirne'de bulunan Nazr Mehmet Evkaf'nn gelirlerini zimmetine geirdii ve ad geen vakfta vazifeye mutasarrf olanlara vazifelerini vermedii bildirilen mtevelli brahim'in tefti edilip zimmetinde zuhur edecek vakf malnn tahsil edilmesi ve mrtezikann denmemi istihkaklarnn denmesi.
Hazret-i efendi. Edirne kdsna hkm ki:

"Mahrse-i mezbrede vk Nzr Mehmed Evkf'nun mtevellsi ml-i vakf ekl bel idp mrtezikaya ve syir erbb- vazyife vazfelerin virmeyp kendsi ekl bel idp ve vakfa dyim gadr hynet zre oldu" evld- vkf tarafndan ilm olunman, evld- vkf akribsndan brhm zde kadruh mberetiyle mtevell-i mezbr teft olunup muhsebesi yirl yirinden grilmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, vakf- mezbr mtevellsin meclis-i er- erfe ihzr idp dah mezbr mberetiyle bir defa grilmeyen muhsebesin yirl yirinden mfredt defteri mcebince muhsebesin grp zimmetinde ml-i vakf zuhr ider ise erle b-kusr vakf in alviresin. Zimmetinde bir aka ve bir habbe bk kodurmayasn ve mrtezika v erbb- vazyifn dah bir defa kendlere vsl olmayan vazfelerin bertlar mcebince virdrp nd muhlefet itdrmeyesin.

33
[334]

Filibe'de mteveffa Vezir-i zam Ali Paa Evkaf'ndan olup Reislkttap Mecd Muhammed'in tapu ile tasarrufunda bulunan Karagzl ve Mderris diye bilinen vakf yaylaa, etraf kyler ahlsinden baz kimseler tarafndan yaplan mdahalenin nlenmesi.
B-takrr-i hazret-i efendi. Filibe kdsna hkm ki:

Sbk Tur-y erfm hdmetinde olup hl Res'l-kttbum olan iftihru'l-mer ve'l-ekbir ilh. Mecd Muhammed dme ulvvh dem gnderp; "sbk Vezr-i Azam iken fevtolan Al Paa'nun evkfndan taht- kaznda vk Karagzli ve Mderris dimekle marf olan vakf yaylaka mutasarrf iken fevtolan Hasan'un evld ve baba bir er karnda kalmayup ol yaylak tapuya mstehkk oldukda vakf in resm-i tapusn mtevellsine virp tapu ile alup eline mhrl temessk virilp koyunlar yaylayup hardan 22

kimesnenn alkas yoken zikrolunan yaylanun etrfnda olan Laskon ve Mestn ve Ilca nm karyelerden Kurd ve Vel ve baz kimesneler hleye slk idp ol yaylakun baz yirleriyn; "Bizm zirat olunan yirlerimzden ve ayrlarmuzdandur." diy b-vech dahlidp kimisin zirat ve nice yirlerin ayr itmekle mrun-ileyhn koyunlarn yaylana kmaa mni ve muzyaka virdklerin" bildrmein imdi; kadm yaylak zirat olunmak hlf- knndur. Min-bad mrun-ileyhn tapu ile aldu yaylana kat mezbrlar ve karyeleri ahlsin dahlitdrilmeyp mm-ileyhn koyunlar yaylayup ol makleler men olunmalarn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mm-ileyhn vech-i merh zre tapu ile aldu yaylana min-bad mezbrlar ve karyeleri ahlsin asl v kat dahl ve yaylak yirlerinden bir mahallin zirat itdrmeyp ve ayr itmee komayup mrun-ileyhn demleri ellerinde olan temesskleri ve syir emirleri mcebince kem-kn zabt ve koyunlarn yayladup hricden bir ferde tealll nd itdrmeyesin. Bu bbda nd zre olanlar ism resmleriyle yazup arzeyleyesin.

Yevm's-Sebt, f 18 Za., sene: 1026

34
[331]

Daha nce Mihali, Kirmasti ve Manyas kazalarnda ortaya kp eitli ldrme, yaralama ve gasb olaylarn iledikten sonra bir ksm yakalanp bir ksm da tvbekr olan ekyadan yakalanamayp dalara snanlarn kuvvet bulup tekrar ahlye zulmedeceklerinden korkulduu bildirildiinden, ayet ekya yeniden ortaya karsa, bu ie daha nce memur edilmi olan Yenieri Zabiti Halil'in ahl ile ibirlii yaparak sz konusu ekyay ele geirip haklarndan gelmesi.
B-hatt- hazret.

Mihal kdsna ve Kirmasti kazsnda hl Dergh- Muallm Yenierileri Zbt olan Hall'e hkm ki: Sen ki kdsn, Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "Mihal ve Kirmasti ve Manyas kazlarnda shte v obn nmlarnda baz eky zuhr idp katl-i nfs gret-i emvl idp badeh cebel-i Sincb'a varup tahassun idenleri hsn-i tedbr tedrkle sen ki Yenieriler Zbt Hall'sin, ahl-i memleket muveneti ile ahz def itmek in bundan akdem emr-i erfm vrid oldukda ekyya res olanlarndan bazn ahz ve bazs dah istifr u tevbe eyledklerin" ilm ve; "Ahl-i vilyet, mazarratlarndan sde-hl olup lkin cebel-i mezbr azm olup Atranos ve Gketa ve Kebsud kazlar semtinde olan eky cebel-i mezbrun ol cnibine tahassun itmekle yine kuvvet bulup fesd enatlerinden havfolunur." diy ahl-i vilyet inh itmein, zikrolunan Atranos ve Gketa ve Kebsud kazlar semtinde olan ehl-i fesd eky elegetrilp erle haklarndan gelinmesi lzim olmala kend marifetnle ve mnsib grdun zre sen ki Hall'sin, ahl-i vilyet ittifkyla lzim geldkde zerlerine varup mazarratlarn def u ref eylemen bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: 23

Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp anun gibi bu makle eky zuhr idp ahl-i vilyete teadd v tecvz zre olurlar ise ahl-i vilyet ile maan zerlerine varup, hsn-i tedbr tedrkle elegetrp lzim'l-arz olanlar arz u ilm, olmayanlarun erle haklarndan gelesin ki, syir ekyya mcib-i bret vk ola.

35
[332]

Dergh- Muall mteferrikalarndan Murad'n, Gelibolu Gmr iltizamndan dolay Gelibolu Kalesi resa, azebn ve kalafatlarnda olan alacann tahsil edilmesi.
Hazret-i efendi. Gelibol kdsna hkm ki:

Mahrse-i stanbul Gmri ve tevbi muktatna ber-vech-i iltizm Emn olan Dergh- Muallm mteferrikalarndan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Murd zde mecdh Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "zikrolunan gmre tbi Gelibol Gmri'n bin yiirmi be Zi'l-hccesi'nn gurresinden bir sene tammna dein Gelibol Kalas'nun res v azebn u kalafatcynna ber-vech-i makt on yedi yk akaya der-uhde idp vech-i merh zre huccet-i eryye olunup her ayda haklamak zre mteahhid olmlar iken hl zimmetlerinde yedi yk aka kalup sene hrinde taleb olundukda, tahsli mmkin olmayup mezbrlar tealll bahne eylemekden hl olmayup; "hl mm-ileyhn tarafndan varan vekline bi't-tamm alvirilmek" bbnda emr-i erfm virilmesin" rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, tyife-i mezbreyi er- erfe ihzr ve mukaddem bir defa erle grilp faslolm deil ise hakk zre gresin; mm-ileyhn muktaasndan ol mikdr aka hakk mezkrlarun zimmetinde kaldu vk [ise] ol bbda elinde olan huccet-i eryyenn mazmn muvfk- er olup al-vechi'l-hasm sbit olur ise mcebi ile amel idp bade's-sbt mezbr vekline hkmidp alviresin ve eger virmekde tealll nd iderlerse sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, Dvn- Hmynum'da erle grilp icr-y hakk oluna.

Yevm's-Sls, f 21 Za., sene: 1026

36
[329]

stanbul zahiresi iin gelen kesimlik hayvanlarn skender elebi iftlii, Bykekmece, Silivri ve Ereli ile civar sahillerden Anadolu taraflarna geirildii bildirildiinden, buralardaki emin vs. grevlilere, stanbul'un ihtiyac olan kesimlik hayvanlarn Anadolu taraflarna geirilmesine izin vermemeleri hususunda tenbihte bulunulmas.
B-hatt- hazret. Hslar kdsna hkm ki: Sdde-i Sadetm'de bi'l-fil Koyun Emni olup Dergh- Muallm avularndan

24

olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Ahmed avu zde kadruh Dergh- Muallm'a yle arzeyledi ki; "Mahrse-i stanbul koyun u kei v sr zahresi bbnda ziyde muzyaka zre iken taht- kazna tbi skender eleb iftlii ve Byk ekmece ve Silivri ve Ereli ve ol etrfda olan yallar taraflarndan stanbul zahresiyn gelen koyun u sr u kei v inek ksmn dim Anatol cnibine germeleri ile mahrse-i mezbrede et bbnda ziyde muzyaka oldun" ilm itmein, bu makle zahre in gelen tavar ksmndan eger koyun u kei v inek sr ksmndan bir res Anatol cnibine gertmemek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp ol etrflara stanbul zahresiyn gelen eger koyun u kei v sr u inek ksmndan Anatol cnibine bir res tavar gertmeyp ol etrflarda olan men ve syir i-erlerine muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, yle ki; bu emr-i hmynuma muhlif ol etrflardan Anatol yakasna bu makle stanbul zahresinden bir [re]s tavar gertmek murd eyledkleri istim oluna veyhd; "Gertmek in elimzde emn-i sbkdan vey hl olan emnden elimzde mhrl tezkirelerimz var." diy hlf- emr tecvz idenleri ve gemilere tahml idp te yakaya germek murd idenleri elegetrp ellerinden temessklerin alup ve geren gemilerin mr in girift idp vk olan ahvli vuk zre yazup bildresin ki, haklarnda sonra emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel eyleyesin. stanbul zahresi huss umr- mhimmedendr; bir vechile tekayyd eyleyesin ki, et bbnda muzyaka ekilmek ihtimli olmaya.

37
[330]

Kastamonu'nun Gney kazasnn Be kasabas sakinlerinden olup Gney kadsna svd ve er-i erife ihanet ettii bildirilen yenieri Ahmed ve halka zulmettii bildirilen Mahmut adl akinin tefti edilmeleri; sular sabit olup kendileri de gerekten yenieri iseler, eran gerekenin yaplmas iin neticenin arzedilmesi.
B-hatt- Hseyin Efendi.

Sbk ( ) belerbeisi olup ber-vech-i arpalk Kastamon sancana mutasarrf olan ) dme ikblhya ve Kastamon kdsna hkm ki:

"Gney kazsnda vk kasaba-i Be skinlerinden yenieri nmna olan Ahmed nm ak Gney kds olan mevln ( ) zde fazlhy tm- galza ile etmitdinden mad er- erfe ihnet idp ve Mahmd nm ak dah kend hlinde olmayup kll zulm teaddsi olmala mezbrlar zbtlar mberetiyle meclis-i era ihzr ve hakk zre teft tefahhus olunup sahh yenieriler ise ism resmi ve blkleriyle arzolunmak" in Sdde-i Sadetm'de Sekbnba olup Yenierilerm Aas Kyim-makm olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Hasan dme mecdh mhrl mektb virmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mm-ileyh tarafndan virilen mhrl mektb mcebince mezbrlar meclis-i era ihzr ve hakk zre teft tefahhus idp gresiz; mezkrn akler kd- mm-ileyhe hlf- er- mutahher tm- galza idp ve fukarya dah zulm teaddleri vk ise ve eger sahh yenieriler ise ism resmiyle ve blkleriyle arzeyleyesiz 25

ki, dirlikleri kat olunup erle haklarnda lzim gelen icr oluna.

[Yev]m'l-Erbi, f 23 Za., sene: [1026]


Yevm-i mezbrda cls- hmyn vk olmdur.

38
[327]

Manyas kazasnn atal ky sakinlerinden olup vrisi bulunmadan vefat eden nc Cemaat'den Arslan isimli yenierinin muhalleft ve metrktnn satlmas ve elde edilen parann, mfredt defterleri ile birlikte Sdde-i Saadet'e gnderilmesi.
B-hatt- Uly. Manyas kdsna hkm ki:

"Kaz-i mezbra tbi atal nm karyede skin olup nci Cemat'den Arslan nm yenieri fevtolup vris-i marf olmamala muhalleft u metrkt mrye yid rci olman mteveff-y mezbrun metrkt varan ( ) nm gedklye kabzitdrilp marifet-i erle sk- sultnde frht olunup nukd her ne hsl olursa cem olunup der-kse, mfredt defterleriyle mezbra teslm ve Sdde-i Sadetm'e irsl olunup bu bbda yenieri serdr dah muvenet idp min-bad mmnaat eylememek" in kdvet'l-emcid ve'l-ekrim bi'l-fil Sekbnba olan Hasan dme mecdh tarafndan mhrl mektb virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat mukayyed olup gresin; mteveff-y mezbrun vris-i marf yosa muhalleft u metrktn mezbra teslm ve sk- sultnde frht itdrp mfredt defteriyle nukd der-kse idp mezbr ile Sdde-i Sadetm'e gnderesin.

39
[328]

Halka zulmettii, zorla mal, erzak, ev ve iftliklerini zaptettii, kadn ve kzlarn nikhna mdahale ettii ikyet olunan Pein kazasnn Milas kasabas sakinlerinden mer avu'un, hasmlaryla bir araya getirilip tefti olunarak sbit olan sularyla ilgili sicil suretlerinin gnderilmesi ve hakknda gelecek emre gre hareket olunmas.
B-hatt- hazret-i efendi.

Mentee beine ve Rodos Mftsi Abdlazz ve Pein ve Karaova kdlarna ve sbk Pein Kds olan Abdlazz'e hkm ki: Sen ki Pein kdssn, mektb ve Pein kazsna tbi nefs-i Milas'da vk olan ayn- memleket ve ulem v suleh Sdde-i Sadetm'e mahzar gnderp; "Yine kasaba-i mezbre skinlerinden mer avu nm kimesne kend hlinde olmayup muttasl reyy rencde itdinden gayri bundan akdem Al nm kdnun zerine varup shtevt ekysyla 26

esbb u erzkn yam v gret itdinden gayri kzn cebren ekp bir harbendesine nikh itdrp mezbr Kd Al fevtolmala irs-i erle ol Pr Mehmed'e intikl iden evlerin fuzl zabtidp taleb itdkde h dn mnna etmidp ve bir emred gulmn ekp alup ve ulemdan mer nm kimesnenn fuzl be harmenin kaldurup ve kuztdan Sinn nm kdnun dah on be bin akasn aldurup ve ulemdan Muslihuddn'n dah ata v dede [v] babasndan intikl iden yaylak u evini fuzlen ve cebren zabtidp ve sdt- zmdan Seyyid Mustaf'nun iftlik mezraasn fuzl zabtidp ve Seyyid Abdlcebbr nm kimesnenn nikhlu htnn bir hdmetkrna alvirp ve Mustaf nm kimesnenn dah on be bin aka mikdr erzkn alup ve Sefer nm siphnn yiirmi seneden ber taht- tasarrufnda olan iftlik yirine alt defa saban urup zerine tohm ekp ve Abdlazz nm kdnun drt iftlik yirin cebren zabtidp ve Vel nm kimesnenn dah fuzl yirlerin kabzidp bu makle zulminn nihyeti olmamala hakknda emr-i erf vrid olup murfaa-i er- erf in davet olundukda varan demlere etmidp ve bi'l-cmle bu makle zulm teaddsinn nihyeti olmayup mezbrun err u fesdndan nice kimesneler cel-y vatan itmilerdr. yle ki; mezbrun zulmi def u ref olunmaya, ok kur perkende v pern olmak mukarrerdr." diy bildrdklerinden mad mezbrun hakknda birka huccet ibrz olunman, erle ahvli grilp ihkk- hakk olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr meclis-i er- erfe ihz[r] ve dav-y hakk u tayn-i mdde iden hasmlaryla berber idp bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmeyen davlarn onat vechile hakk zre teft tefahhus idp gresiz; mezbrun vech-i merh zre fesd mukarrer ise zerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleriyle yazup arzeyleyesin ki, sonra hakknda ne vechile emrm sdr olur ise mcebince amel oluna. Amm hn-i teftde hakk zre olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet olunmakdan ve garaz u taassub sebebi ile hlf- er- erf i olmakdan ziyde hazer idp cdde-i hakdan udl inhrf eylemeyesiz.

[Yev]m's-Sls, f 14 Zi'l-hcce, sene: 1026

40
[325]

Burdur'daki Hac Bayram Zviyesi'nin nukd evkafna borcu olan ahslardan, borlarnn tahsil edilmesi.
B-hatt- Uly Efendi. Hamd sanca beine ve Burdur kdsna hkm ki:

Meyhdan kdvet's-sulehi's-slikn eyh Abdlgan zde takvh Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "nefs-i Burdur'da vk Hc Bayram Zviyesi'nn eyh ve hasb nzr olup zviye-i mezbrenn vakf nukd olmala kaz-i mezbr skinlerinden Al avu nm kimesnede otuz bin aka ve Musl nm kimesnede on be bin aka ve Bayrakc nm kimesnede on bin aka ve Serrc-ol'nda alt bin aka ve baz yirlerde dah hayl akas olmala virmekde tealll itdkleri ecilden vakfun ml zyi olup erbb- cihta 27

vazfelerin virilmedin" bildrp erle tahsl olunmak bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlar meclis-i er- erfe ihzr ve mrun-ileyh ile muvcehe idp dah onat vechile ve dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp gresiz; zikrolunan zviyenn vakfndan mezbrlarun zimmetinde ol mikdr aka oldu erle sbit zhir olurise bade's-sbt b-kusr cem u tahsl ve nzr- mrun-ileyhe ahz kabz itdrp hlf- er- erf kimesneye tealll nd itdrmeyesiz.

41
[326]

Trhala kazasnn Filibe (?) ky sakinlerinden Panayot'un, Trhala'da Yenieri Serdar olan Ali tarafndan on be sene nce, bir yayabann krmz abasnn bunun evinde kald bahane edilerek rencide edildii ikyet olunduundan, eran zerinde bir su sabit olmazsa ad geen zimmnin haksz yere rencide ettirilmemesi.
B-hatt- Uly.

Sbk Bosna Belerbeisi olup hl ber-vech-i arpalk Trhala sancana mutasarrf olan Arslan dme ikblhya ve Trhala kdsna hkm ki: Kaz-i mezbra tbi Filibe (?) nm karyeden Panayot nm zimm arz- hl sunup; "karye-i mezbre kadmden emr-i erf ile derbendci oldundan gayri menzilciler olmala menzil brgrleri besleyp ve olan devrmekden ve syir teklfden muflar iken hl Trhala'da Yenieri Serdr olan Al nm kimesne hleye slk idp; "on be seneden mtecviz, bir yayaba olan cem itmekle ol zamn sri ile senn evne* uradukda bir krmz ab evnde kalm idi." diy hlf- er- erf bun ahz celb in rencde eylemekden hl olmaduklarn" bildrp ol bbda emr-i erfm rec eyledi ecilden, er- erfe muhlif min-bad ol vechile dahl rencde olunmamak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mdm ki, bunun zerine erle gnh sbit olmaya, min-bad er- erfe muhlif bun mezbra ve hricden bir ferde dahl rencde itdrmeyp men u def eyleyesiz. Ind muhlefet zre olanlar yazup arzeyleyesiz.

42
[322]

Mir kadrga kerestesi kesiminde grevli Bkcba brahim'in, kereste tevziine gittii esnada znikmid ile Sapanca arasnda yolunu kesen ekyadan yakalanamayp etraf kazalara kaanlarn, Kocaeli ve Hdavendigar kadlar tarafndan, ad geen vastasyla ele geirilip zerlerine sabit olan sularnn sicil suretleriyle birlikte Divan- Hmayun'a gnderilmeleri.
B-hatt- hazret-i efendi. Kocaili ve Hudvendigr sancaklarnda olan kdlara hkm ki: Hl znikmid Kds olan Mevln erf Ahmed mektb gnderp; "Hssa

28

bostnclardan olup mr kadrga kerestesi katna tayn olunan Bkcba brhm bundan akdem kereste tevzna gider iken znikmid ile Sabanc mbeyninde bir nice kutt- tark yolna inp mezbr brhm galebe idp bir-ikisini elegetrp erle haklarndan gelinmekle yollar emn emn zre olup lkin zikrolunan ekydan bir ka taht- kaznuzda baz yirlerde skin olmala mezbr bkcba mberetiyle elegetrilmek in emr-i erfm virilmek" bbnda arzitmein buyurdum ki: Vardukda, mukaddem mezbr bkcbanun yolna inp katl kasdnda olan ekydan her kanknuzun taht- kazsnda skin olm var ise mezbr brhm mberetiyle elegetrp zerlerine sbt bulan mevdd sret-i sicilleriyle kendlerini Dvn- Hmynum'a gnderesiz. Amm hakk zre olup bu bahne ile kend hlinde olanlara teadd olunmakdan ihtirz eyleyesiz.

43
[323]

aynie'de Hseyin Paa Camii'ne vakfedilmi olan Dolne Aaka diye bilinen iftliin vakfiyetinin geersiz ve sahibinin de vris brakmadan vefat ettiinden bahisle tapuya verilmesinin uygun olaca hususu Bosna defterdar tarafndan arzedildiinden, konunun aratrlmas ve durum arzedildii gibi ise burann tapuya verilmesi.
B-hatt- Uly. aynie kdsna hkm ki:

Bosna Defterdr Osmn mektb gnderp; "Dolne Aaka dimekle marf iftlik bundan akdem Hseyin Paa Cmi'na vakfidp krk yla karb vakfa mahsli alnup lkin temlk olunm olmamala vakfiyyeti gayr-i sahh olup hl ol yirlern shbi har diyrda fevtolup evld- zkr kalmayup yirler tapuya mstehkk olmala tlib olanlara virilmek bbnda emr-i erfm virilmek" recsna arzitmein buyurdum ki: Vardukda, bu hussa hakk zre mukayyed olup gresin; fi'l-vk zikrolunan yirlern vakfiyyeti gayr-i sahh olup shbi fevtolup evld- zkr kalmayup tapuya mstehkk olm ise er- erf ve knn- mnf mcebince tapuya virdresin. Amm ziyde dikkat ihtimm zre olasn ki, vakfa gadrolmak ihtimli olmaya.

44
[324]

Kandra'da, halk ifsad ederek mir teklifin yerine getirilmesine mni olduu bildirilen Hac Emir adl ahsn yakalanarak sitne-i Saadet'e gnderilmesi.
B-hatt- Uly. skdar kdsna hkm ki:

znikmid Kds erf Ahmed mektb gnderp; "Kandr skinlerinden Hc Emr err ak olup mr tarafndan vrid olan teklf in reyy dll idp; "Ben men u def iderm." diy virdrmeyp mhimmtun avkna bs olup ve reyy kendsi haklayup ve mahkemede zr ehdet idp krekci bedeli ve kereste huss ve syir umr menna 29

sayidp ml-i mrye kll gadri oldun" ilm itmein, hl Bostnclarumba olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim ( ) zde mecdh mberetiyle mezbr sitne-i Sadetm'e gnderilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, emrm zre mezbr mrun-ileyh mberetiyle sitne-i Sadetm'e gnderesin.

[Yev]m'l-Hams, f 15 Z., sene: 1026

45
[320]

Cls- hmayunun ilm iin grevlendirilen brahim avu'un sitne-i Saadet'ten Lahsa'ya kadar olan gzerghtaki sancakbeyi, kad, dizdar vs. grevlilerce yol gvenliinin salanmas.

sitne-i Sadetm'den Badd ve ehrezol ve Musul ve Basra ve Lahs'ya varnca yol zerinde vk olan sancakbelerine ve kdlarna ve kl dizdrlarna ve kala kethudlarna ve nefert aalarna hkm ki: Devlet ikbl ve sadet icll ile cls- hmynum vk olmala ilm in Dergh- Muallm avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn brhm avu zde kadruh ulala gnderilmein; "her kanknuzun sancana ve kazsna dhl olur ise mahf u muhtara olan yirlerden emn slim gerp birbirinze uladurmanuz" bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- erfm zre her birinz mukayyed olup mezbr her kanknuzun livsna ve kazsna dhl olur ise elendrmeyp ve mahf u muhtara olan yirlerden yanna dem koup emn slim gerp birbirinze uladurup avk u tehrden ziyde ihtirz zre olasz.

46
[321]

Mustafa avu'un, Eflakl firar esirleri tarafndan alnan mallarnn buldurulup kendisine teslim olunmas hususunda Sultan I. Ahmed zamannda Eflak voyvodasna hitben karlan hkm-i erifin tecdit olunduu.
B-hatt- hazret-i efendi. Hkm-i sbk zerinde havle ile tecdd buyurlmdur. Eflak Voyvodas ( ) Voyvoda'ya hkm ki:

Dergh- Muallm avularndan Mustaf avu zde kadruh Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "mukaddem Eflak syn itdkde esr olmak fermn olunmala bu dah bir mikdr esr satun alup getrdkde yedi nefer esri firr ve ( ) filorilik esbbn sirka idp ( ) sefnesine koyup Ko nm karyeden sbk Bodan Voyvodas olan ( ) virmeyp ve yine Kenn ve Saban ve Krklu nm nefer olanlar altmar altun bahlu res atn gtrp anlar dah karye-i mezbreye varup ve geen sene kendsi ark Seferi'nde iken Kayts nm hdmetkr mezbr karyeden gelp koyunlar srsinden elli bin akalk koyunn satup yine mezbr karyeye varup kendye gadr hayf itmekle; "dav-y hakk 30

itdi kimesneleri getrdp zikrolunan esbb u at u koyunlarn b-kusr buldurup kendye teslm eyleyesin." diy sitte ve rn ve elf Cemziye'l-evveli'nn evhrinde merhm ve mafrun-leh karndaum Sultn Ahmed Hn tbe serh zamnnda hkm-i erf virildin" bildrp tecdd olunmak rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup dah mrun-ileyh zamnnda virilen hkm-i erf mcebince mezbrun dav-y hakk itdi kimesneleri bi-eyyi vechin kn getrdp ahvllerin gresin; ilm olundu zre zikrolunan esbb u at u koyunlar sirka olundu muhakkak ise b-kusr buldurdup kendye alviresin; mrun-ileyh zamnnda virilen hkm-i erfe muhlif tealll itdrmeyesin.

47
[317]

Akhisar kasabasnda, imam Hac htiyar Halife'yi ldrmekten dolay eran zerine lzm gelen diyetin bir ksmn deyip kalan ksmn demedii bildirilen ve Yorucu-olu diye bilinen Mderris brahim'den diyetin kalan ksmnn da tahsil edilmesi.

Anatol belerbeisine ve Akhsr Mftsi Mevln Hasan'a ve Kzlhsr Kds Mevln Mehmed zde fazlhmya hkm ki: Akhsr kasabasnda mm u Hatb iken katlolunan Hc htiyr Halfe'nn eytmna vas olan Mderris Al zde fazlh Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "kasaba-i mezbre skinlerinden Yorc-ol dimekle marf brhm nm mderris mezkr htiyr Halfe'yi zulmen katleyledi mukaddem meclis-i erde sbit olup bi-hasebi'-er'-erf diyet lzim gelmekle maktl-i mezbrun diyetinden eytm in bu, on bin aka alup bksin dah virmek zre iken hl kend inhs ile bir emr almala maktl-i mezbrun katlinde maan bulunanlardan Rm Ahmed ve Remml Hamd ve kuztdan Abdlk[di]r'e ve gayri kimesnelere istind itmekle eytmun, babalar diyetinden bk kalan hakk- erlerin virmeyp nd muhlefet eyledin" bildrp; "elinde olan huccet-i eryye mcebince alvirilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bade-sbti'l-vekle ihzr- husam klup mukaddem bir defa erle grilp on be yl mrr itmemi ise hakk zre teft idp onat vechile gresiz; arzolundu gibi ise ol bbda muktez-y er- kavmle amel idp bade's- sbt eytmun erle tevecch eyleyen haklarn elinde olan huccet-i eryyesi mcebince erle mezbrdan hkmidp b-kusr alvirp hlf- er- erf kimesneye i itdrmeyesiz.

48
[318]

ankr'da bulunan Kasm Bey Evkaf Mtevellisi Kapc veys'in muhasebesinin grlmesi neticesinde, zimmetinde vakfn alaca zuhur etmedii gibi vakfa fazladan yirmi sekiz bin akesinin getii ortaya

31

kmasna ramen, baz mderris, kad ve sipahilerin ankr kads ile ibirlii yapp, vakfa mdahale ettikleri bildirildiinden, bundan byle ad geen vakfla ilgili hususlarn Tosya ve Tuht kadlar tarafndan grlp ad geen mtevelliye ve vakfa dardan kimsenin mdahale ettirilmemesi.
B-hatt- Hseyin Efendi. Kengr beine ve Kengr mftsine ve Tosya ve Tuht kdlarna hkm [ki]: Nefs-i Kengr'da vk Ksm Be Evkf Mtevellsi olan Kapuc veys arz- hl sunup; "Bi'l-fil evkf- mezbrenn tevliyeti zerinde iken zamn- tevliyetinde marifet-i erle muhsebesi grilp vakfa yiirmi sekiz bin aka ziydesi gep bunun zimmetinde bir aka kalmayup vakf- mezbrun msadesi yoken, Kd olan Mevln ( ) buna garaz olmala mcerred celb-i* ml in gh; "vakfun harbe olan yirlerin tamr" ve gh "etmek orbsn tedrk eyle." diy b-vech rencde eylemekden hl olmayup ve kasaba-i mezbrda skin kuzt u mderrisn ve siphiyndan Kara Al ve Hc Hall ve baz kimesneler kend hevlarna tbi baz mazl kdlara htben emr almala mezbr Kengr kds ile yek-dil olup vakf- mezbra vaz- yed eyledklerin" bildrp; "vakf- mezbra mteallik husslarnda mezbrlar karmayup vakf- mezbrun ekser karyeleri taht- kaznuzda olmala min-bad vk olan umr- eryyelerin siz grmenz" bbnda hkm-i erfm rec eyledi ecilden, vech-i merh zre amel olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz mukayyed olup gresiz; vakf- mezbrun mlndan bunun zimmetinde aka kalm olmayup bunun vakfa gemi ol mikdr akas var ise vakf- mezbrun husslarn muktez-y er zre siz grp icr-y hakk idp mtevell-i mezbra* art- vkfa ve er- erfe muhlif bir ferdi dahl taarruz itdrmeyesiz. Vakf- mezbrun ihy v bdn olmas ile mukayyed olasz. Amm vakf- mezbra vaz- yed itmekle vakfun akas zyi u telef olmakdan be-gyet hazer eyleyesiz.

49
[319]

Pnarhisar kazasnn Sereen ky sakinlerinden Mall Mustafa, skender ve Mustafa olu Mehmed'in, on be yl nce Ergiri adl zimm kasaba verdikleri koyunlar iin kefil olduu bahanesiyle kendisini rencide ettiklerini bildiren Makri adl zimmnin ikyetinin incelenmesi; sz konusu iddiann zerinden on be yl gemi ise davann grlmemesi ve ad geenin kimseye rencide ettirilmemesi.
B-hatt- Uly. Bnarhsr kdsna hkm ki:

Kaz-i mezbra tbi Yenice nm kasabada skin Makri nm zimm Dergh- Muallm'a arz- hl sunup yle arzeyledi ki; "Yine kaz-i mezbra tbi Sereen nm karye skinlerinden Dergh- Muallm yenierilerinden Mll Mustaf ve skender ve Kara Mustaf ol Mehmed bundan akdem Ergiri nm zimm kassba koyun virp mezkr Makri 32

zimm n-bli olup vekletden haber gh yoken mezkr kassba bun kefl bi'l-ml yazdurup mezbr kassb mrdolup mbeynde on be yl mrr itmi iken; "Sen mezbra kefl idn." diy bun tutup ziyde zulm teadd eyledklerin" bildrp Sdde-i Sadetm'de Kassblarumba olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Hasan zde mecdh tarafndan virilen mektb mcebince emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mrun-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince amel idp mezkrlar meclis-i era ihzr idp dah hakk zre teft tefahhus idp gresin; kazyye ilm olundu gibi [ise] -ol mikdr zamn mrr iden davnun istim memndur- hli zre ibk idp hlf- er- erf kimesneye i itdrmeyp mezkr zimmyi ol vechile bir ferde rencde v remde itdrmeyp bu huss in tekrr emrm gndermel eylemeyesin. yle ki; mezkrlar tegallben mezbr zimmye teadd v tecvzden hl olmazlar ise sitne-i Sadetm'e havle eyleyesin ki, ahvlleri Dvn- Hmynum'da grilp icr-y hakk oluna.

[Yev]m'l-Hams, f 22 Z., sene: 1026

50
[315]

Bozyk civarnda, Vezir-i zam ehit Mehmet Paa'dan olu sbk Bosna Beylerbeyi brahim'e intikal eden deirmenlerin etrafnda sakin iken Cell ekyasndan kap yerlerini terkeden reyadan, imdiki halde buralarn mamur olmas zerine tekrar eski yerlerine dnmek isteyenlere kimsenin mdahale ettirilmemesi.
B-hatt- hazret-i efendi. nni ve Bozyk kdlarna hkm ki:

Sen ki nni kdssn, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Bozyk civrnda derbend aznda vk mukaddem Vezr-i Azam iken ehd olan Mehmed Paa'nun on gz deirmeni olup ol olan emru'l-meri'l-kirm sbk Bosna Belerbeisi olan brhm dme ikblhya intikl idp zikrolunan deirmenler mamr iken etrfnda babasnun kullar ve gayri mslimnlar skin olup rsm- rayyetlerin topraklar* siphlerine ed iderler iken cell ekys teaddsinden zikrolunan deirmenler harb olmala skin olanlar dah perkende olup cel-y vatan idp hliy deirmenler gir mamr olmak zre olmala mukaddem etrfnda skin olanlar gir kadm yirlerine gelmek murd idinp hricden dahlolmamak bbnda emr-i erfm virilmek" recsna arzitmein, hlf- er u knn rencde olunmamak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, zikrolunan deirmenler etrfnda olanlar hl gir gelp skin olmak murd iderler ise kimesneye hlf- er u knn dahl rencde itdrmeyp gir kadm yirlerinde iskn itdrp hricden bir ferde tealll niz itdrmeyesiz.

33

51
[316]

Vezir Mehmet Paa'nn, Hslar kazasnn Cebeci ky civarnda karttrd masura suyun, stanbul'daki evine ve hayrat olarak yaptrd emesine aktlmak zere Sultan Sleyman Han Camii'ne gelen suyoluna katlmasna, Sleymaniye Vakf'na hakk- mecra denmek artyla izin verildii.
B-hatt- hmyn. Hslar kdsna ve Su-yol nzrna hkm ki:

Sen ki nzr- mm-ileyhsin, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "dstr- mkerrem, mr-i mufahham, nizm'l-lem Vezrm Mehmed Paa edma'llh tel iclleh kaz-i mezbrda vk Cebeci nm karye kurbinde stanbul'da skin oldu hnesine ve f-sebli'llh mceddeden bin itdi emesine cr itmek in hafritdi sunun cnib-i er- erfden tayn olunan kimesneler ve ehl-i vukf ile zerine varlup kef takdr olundukda kmil masura su takdr olundukdan sonra zikrolunan su merhm Sultn Sleymn Hn tbe serhnn Cmi'na cereyn iden su-yolna ilhk ve cnib-i vakfa hakk- mecr alnmak zre huccet-i eryye virildin" arzeyledn Pye-i Serr-i Alm'a arz u telhs olundukda; "lhk olunsun." diy hatt- hmyn- sadet-makrnumla fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, sdr olan hatt- hmynum mcebince mm-ileyhn hafritdi sunun hakk- mecrsn cnib-i vakfa alvirdkden sonra mads kend hnesine ve murd itdi yire icr itdresiz.

52
[312]

Drssade Aas Hac Mustafa Aa'nn arz zerine, Filibe'nin Gkren kynde, masraflar Vezir-i zam brahim Paa Evkaf'ndan karlanmak zere bir cami ina ettirilmesine izin verildii.
Hseyin Efendi. Filibe kdsna ve Mteferrika olup brhm Paa Mtevellsi olan Sefer'e hkm ki:

Dru's-sade Aas Hc Mustaf Aa mektb gnderp; "Filibe kazsna tbi Gkren nm karye orta yirde vk olup karb yirde cmi olmamala, cmi- erf bins mhimm olup tahmnen on bin aka ile bin olunmas mmkin oldu i[r] olundukda Vezr-i Azamum brhm Paa'nun Evkf mahslinden mebla- mezbr zikrolundu zre virilp mahall-i mezkrda cmi- erf bin itdrilmek" recsna arzitmein, mrun-ileyhn arz mcebince mahall-i mezbrede vakf- mezbre mahslinden mebla- mezbr mikdr aka ile bir cmi- erf bin olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre mrun-ileyhn evkf mahslinden arzolundu zre mahall-i mezbrede bir cmi- erf bin itdrdesin.

34

53
[313]

Tire kazasnda Resm-i Kantar ve emhane Emini olan aban'n, haksz yere hayli akesini ald yolunda kendisinden ikyeti olduu Tire sakinlerinden Mteferrika-olu Dervi adl sipahinin tefti olunmas ve zerine hak sbit olursa alnp aban'a verildikten sonra durumun arzedilip hakknda gelecek emre gre hareket edilmesi.
Aa mektb mcebince. Muhassl- Emvl ems Paa'ya ve Tire kdsna hkm ki:

Hl taht- kaznda Resm-i Kntr ve em-hne Emni olan abn nm kimesne Dergh- Muallm'a gelp yle arz- hl eyledi ki; "Tire skinlerinden Mteferrika-ol Derv nm siph bunun bi-gayri hakkn hayl akasn alup ziyde zulm teadd eyledin" bildrp; "aas tarafndan virilen mektb mcebince hlf- er- erf alnan hakk gir mezbrdan alvirilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, ol cnibde Kethudyiri olan ( ) mberetiyle mezkr meclis-i era ihzr ve dav-y hakk u tayn-i mdde iden mezbr ile meclis-i era berber idp huss- mezbrdan akdem bir defa erle faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn tamm hakk u adl zre dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp gresiz; arzolundu gibi olup hlf- er- erf akasn aldu erle sbit zhir olursa aas tarafndan virilen mektb mcebince b-kusr sbt u zuhr iden hakkn alvirdkden sonra zerine sbt u zuhr iden mevddun sret-i sicilleri mcebince ahvlin vuk zre yazup bildresiz ki, sonra hakknda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

54
[314]

Sbk Aydnck Kads Abdullah'dan zerine eran birey sabit olmad halde kendilerinden haksz yere ake ald iddiasyla davac olan ahslarn, davalar kazaskerler huzurunda grlmek zere Divan- Hmayun'a havale edilmesi.
B-hatt- Hseyin Efendi. Aydnck ve mukaddem Bergama Kds olan Mustaf'ya hkm ki:

Sbk Aydnck Kds olan Mevln Abdullh zde fazlh tarafndan Sdde-i Sadetm'e arzolund ki; "kaz-i mezbr zerinde iken baz kimesneler buna yapup; "Sen bizm bi-gayri hakkn kll akamuz aldun." diy iftir idp erle zerine sbit zhir nesne yoken hlf- er zulm hayf eyledklerin" bildrp; "bu makle dav idenleri Dvn- Hmynum'a havle olunmak" bbnda emr-i erfm taleb itmein, Dvn- Hmynum'da grilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu makle dav idenleri emrm zre Sdde-i Sadetm'e havle eyleyesin ki, gelp Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrlarnda grile.

35

55
[311]

Nianc Hasan Hkm Efendi'nin, Teke sancanda bulunan Nianc hslarndan Cemaat-i Yrkn- Trk mahsuln zaptetmeye gnderdii adamlarna, bu grevin kendilerine ait olduu gerekesiyle kar kp bir yllk mahsul kendileri zapteden Dergh- Muall avularndan Hamza avu ve kardei Abdurrahman ile yine ayn mahsulden taahht ettikleri akeyi vermeyen Cemaat Kethdas eyh Mirza ve dierlerinin davalarnn grlp zimmetlerinin tahsil edilmesi; ayet muhalefet ederlerse sitne-i Saadet'e gnderilmeleri.

Aydn ve Saruhan sancaklarnda Muhassl- Emvl ve vezretden mtekd ems Ahmed Paa'ya ve Antliyye ve Karahsr- Teke kdlarna hkm ki: Bi'l-fil Sdde-i Sadetm'de Ninc olan iftihru il-hrih. Hasan Hkm dme ulvvh tarafndan Der-i Devlet-mebum'a yle arzolund ki; "Mukaddem ninc iken sene: erbaa ve rn ve elf Zi'l-hccesi'nn onunc gninden sene: hamse ve rn ve elf Zi'l-hccesi'nn onna varnca Teke sancanda vk olan Ninc hslarndan Cemat-i Yrkn- Trk mahsli zabtna dem gnderdkde cemat-i mezbre iinde skin olan Dergh- Muallm avularndan Hamza avu ve karnda Abdurrahmn; "Havss- mezbre zabtn sbk Anatol Belerbeisi olan mteveff Mehmed Be ol zamnda Teke sanca bei olmala bize smarlamdur." diy mrun-ileyhn emr-i erf ile varan demini dahlitdrmeyp mezbrn karndalar bir yllk mahslini fuzlen zabt ve reydan kabzitmekle defet ile evmir-i erfe alup mahsl-i mezbr merkmndan taleb eyledkde itat-i emr itmeyp nd idp ve sitne-i Sadetm'e taleb olunduklarnda dah gelmeyp mrun-ileyhn bir sene mahsli ile'l-n zimmetlerinde kalmala alvirilmesi" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrn meclis-i era ihzr, dah rey ile muvcehe idp onat vechile hakk zre teft tefahhus eyleyesiz. Mrun-ileyhn mahslinden mezbrlar her ne almlar ise mezbrlardan ve rey zimmetinde kald didklerin rey muvcehesinde isbt iderlerse reydan hkmidp b-kusr alviresiz ve arzeyledi ki; "Mrun-ileyhn zikrolunan hslarnun ( ) ve rn ve elfde vk olan mahslin cemat-i mezbre kethudlarndan eyh Mrz ve gayriler seksen bin akaya alup mahmiyye-i stanbul'da Mahmdpaa Mahkemesi'nde sicill olunmken yiirmi sekiz bin akadan gayri gndermeyp bksi zimmetlerinde kalup taleb olundukca nd eyleyp edsnda tealll iderler imi." An dah rey muvcehesinde hakk zre gresiz; bade's-sbt sene-i mezbre mahslinden mrun-ileyhe yid olan her ne ise elinde olan huccet mcebince mteveccih olanlardan hkmidp b-kusr alviresiz. Ind muhlefet iderler ise mezbrn Hamza avu ve karnda Abdurrahmn ve merkm eyh Mrz'y mutemed kimesneler ile sitne-i Sadetm'e gnderesiz.

56
[308]

Dergh- Muall Yenierileri Aas mteveffa Mustafa'nn hanm Hatice Sultan'a pamaklk olarak hs tayin olunmuken, havss- hmayuna ilhak olunan vranya kazasnda vlasne (?) ve Kovanes (?) hslarnn, Hatice Sultan'a tekrar hs tayin olunduu.

36

Mliyye emri mcebince. Vultrn Bei olup bi'l-fil skb ve Kratova Nzr olan Mehmed dme zzhya ve vranya kdsna hkm ki: "Kaz-i mezbrda vk vlasne (?) ve Kovanes (?) hslar mukaddem Dergh- Muallm Yenierileri Aas olup veft iden Mustaf'nun zevcesi seyyidet'l-muhaddert Hadce Sultn dmet smethya ber-vech-i pamaklk hs tayn olunup zabt zre iken gir havss- hmynuma ilhk olunup kendye gadroldun" Rikb- Hmynum'a arz- hl sunup gir; "Bin yiirmi alt Zi'l-hccesi'nn yiirmi birinci gninden havss- hmynumdan ifrz olunup mrun-ileyhya ibken mukarrer ola." diy hatt- hmyn- sadet-makrnum ile fermn- l-num sdr olmala Mliyye tarafndan dah emir virilp mcebince Dvn- Hmynum'dan dah hkm-i hmynum rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, Mliyye tarafndan virilen emir mcebince amel idp min-bad hlfna cevz gstermeyesiz.

57
[309]

Anadolu eyleti dhilindeki kasaba ve kylerde reyaya kanuna aykr olarak klak akesi ad altnda ake salnmamas ve zahireye ihtiya duyulduunda kendi isteiyle satanlardan, geerli narh zerinden satn aldrlmas; aksi halde mesuliyetin beylerbeyine ait olaca.
B-hatt- Hseyin Efendi. Anatol belerbeisine hkm ki:

Eyletne mteallik kasabt u kurya klak nmyla reyya zulm teadd olundu mesmi- aliyyeme ilk* olunmala bu bbda ziyde mesl muteb olmsndur. mdi; klak zamnnda rey v beryya klak akas salmak knn deildr; min-bad klak nmyla kimesneye teadd olunduna rz-y hmynum yokdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, eyletne tbi olan kasabt u kurda eger sen ve eger syir kim ise kladuklar zamnda reyya "klak akas" diy bir aka ve bir habbe saldurmayup zahre lzim geldkde rzlaryla bey idenlerden narh- rz zre aldurup klak nmyla reyya eger sen ve eger hardan bir ferde zulm teadd itdrmeyesin. yle ki; emr-i erfme muhlif reyya klak zamnnda aka salndu ilm oluna, mesl muteb olursn; ana gre mukayyed olasn.

58
[310]

Dergh- Muall mteferrikalarndan Ahmed ve Mahmud'un sbk anad Sanca Beyi Mahmut Bey'de bulunan ve talep ettikleri halde alamadklar yz bin ake alacaklarnn tahsil edilerek ad geenlere teslim edilmesi.
B-hatt- Mustaf eleb. Hl Semendire sancana ber-vech-i arpalk mutasarrf olan brhm Paa'ya ve 37

Semendire kdsna hkm ki: Mteveff Mehmed Paa oullarndan Dergh- Muallm mteferrikalarndan Ahmed ve Mahmd zde mecdhm Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "sbk anad* Sanca Bei olan Mahmd Be'de yz bin aka haklar olup taleb eyledklerinde virmeyp tealll bahne eyledin" bildrp alvirilmek bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Hkm-i erfm vardukda, mrun-ileyhi er- erfe davet idp hasmyla murfaa idp bundan akdem bir defa grilp faslolm olmayup on be yl mrr itmi deil ise erle teft idp gresiz; fi'l-hakka erle ol mikdr haklar oldu sbit olursa nd muhlefet itdrmeyp b-kusr alviresin. yle ki; bade's-sbt gir nd muhlefet iderse sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, ahvlleri grilp icr-y hakk oluna. Amm hn-i teftde hakk zre olup telbsden ve tezvrden ve hd- zrdan hazer idp cdde-i hakdan udl itmeyesin.

[Yev]m's-Sebt, f 2 M., sene: 1027*

59
[306]

Arnavud Belgrad kazasnda Dergh- Muall yenierilerinden Mehmed'in kardei Yenieri Mustafa'y, yolunu keserek ldrp eya ve silahlarn gasbeden Malkine kynden Hzr ve Ahmed'in yakalanarak davalarnn grlmesi; sular sabit olursa yamaladklar eyalarn alnp eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.
B-hatt- Hseyin.

Avlonya sancana ber-vech-i arpalk mutasarrf olan Rdvn Paa'ya ve Arnavud Belgrad kdsna hkm ki: Dergh- Muallm yenierilerinden Mehmed nm yenieri ile karnda Al Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "bunlarun karndalar olan Mustaf nm yenieri kend evine giderken kaz-i mezbra tbi Malkine nm karyeden Hzr ve Ahmed nm akler yoln basup bunlarun mezbr karndalarn urup katlidp yannda bulunan esbb u tavar u yaran gret hasret idp ziyde zulm teadd eyledklerin" bildrp; "mezbrlar elegetrilp erle haklarndan gelinmek" bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz bi'z-zt mukayyed olup dah mezbrn akler her kande bulunurlarsa elegetrp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp bunlar ile berber idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn onat vechile hakk zre teft idp mezbrlarun fesd enatleri mukarrer ise bade's-sbt gret olunan her ne ise hkmidp b-kusr alvirdkden sonra zikrolunan akler muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesiz. Amm bu bbda onat mukayyed olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyetden ihtirz 38

eyleyesiz.

60
[306 Mkerrer] nz kazasnda Dergh- Muall avularndan Hasan avu'un, miras konusunda anlaamad ve kendisini zehirlemeye teebbs ettii bildirilen kardei Manol'un her nerede ise bulunarak davas Divan- Hmayun'da grlmek zere sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

Ktibde (?) buyurld yokdur. nz kdsna hkm ki: "Dergh- Muallm avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Hasan avu zde kadruhnun mrs hussnda karnda Manol zimm ile nizlar olup bundan akdem; "erle grilp ihkk- hakk olunmak" bbnda nice defa evmir-i erfe virilp ve fetv-y erfe vrid olup emr-i erfmle ol cnibe vardukda zimm-i mezbr er- erfe ve emr-i mnfe itat itmedinden gayri mahz hakkn virmemek in mezbr Hasan avu'a zehir* virp mezbra kll gadroldu" ilm olunman, mezbr zimm Dvn- Hmynum'a ihzr olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr zimmyi her kande ise buldurup dah emr-i erfmle varan avuum ile sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, gelp Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda hakk zre grilp ihkk- hakk oluna.

61
[307]

Dergh- Muall avularndan Hasan avu'un bin akesini alarak firar eden ve nz kazasnda bir yenierinin yannda bulunduu haber alnan Yusuf adl hizmetkrnn yakalanarak Dergh- Muall'ya gnderilmesi.
Ktibde (?) buyurld yokdur. nz kdsna hkm ki:

Dergh- Muallm avularndan Hasan avu'un hdmetkr olan Ysuf nm kimesne mezbr Hasan avu'un bin akasn sirka idp ve firr idp hliy kaz-i mezbrda ( ) nm yenierinn yannda oldun haber almala; "mezbr Ysuf ahzolunup Sdde-i Sadetm'e gnderilmek" in hliy sitne-i Sadetm'de Sekbnba olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Hasan dme mecdh tarafndan mektb virilmein, mcebince amel olunmak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, mm-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince mezbr Ysuf' ahzidp dah yarar demlere koup Sdde-i Sadetm'e gnderesin ve koup gnderdn demlere muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, menzil merhlde gaybet itdrmek ihtimli olmaya.

39

62
[305]

Arnavud Belgrad kazasnda yenieri klnda gezip yanna toplad birok sekban ve ekya ile yol kesip adam ldren, fesat kartan ve ahaliye zulmeden Ram-olu Ramazan ile yandalarnn, Arnavud Belgrad'nda bulunan msellemlerin de yardmlaryla ele geirilip haklarndan gelinmesi.
B-hatt- Hseyin Efendi.

Sbk ( ) Belerbeisi olup hl muhfazada olan Sinn dme ikblhya ve Arnavud Belgrad kdsna hkm ki: Ram-ol Ramazn nm ak kend hlinde olmayup yenieri nmna gezp ve yanna sekbn ve syir nice eky alup yollara ve billere inp fesd enat eyledinden gayri siphlern Kethudyiri olan Mahmd' ve ol Mehmed ve Avlonya Alaybeisi olan Al'yi nefer demi ile katleyledklerinden mad erbb- tmrdan Mehmed'n ol Murtaz'y dah urup katlidp ve maktl-i mezbr Mahmd'un evin tee urup ihrk idp ve mezbr Mehmed'i dah katleylemek istedkde gle hals olmala ak- mezbrun havfndan vilyete varmaa mecl olmamala mukaddem baz hdmet ile ol cnibe varan kapucbalarumdan Kurd Al ve Mehmed zde mecdhm ve badeh ber-vech-i arpalk Avlonya sancana mutasarrf Hasan dme ikblhy mbir alup asl elegetrilmek mmkin olmayup mezbr Mehmed'n ve zulmen katlolunan mslimnlarun vrislerinn haklar icr olunmayup ziyde gadr hayf olmakla ve mezbr yenieri zmresinde alkas kalmaduna sekbnba mektb mcebince ak- mezbr hsn-i tedbr tedrkle elegetrilp hakkndan gelinmek in emr-i erf virilp anun gibi ak- mezbr cenge mberet iderse ak- mezbrun demi heder olmak zre hakkndan gelinmek in vrislerinn tarafndan emr-i erfm rec olunman, Arnavud Belgrad'nda skin olan msellemlern muveneti ile bi-eyyi vechin kn elegetrilp bu bbda mukaddem virilen emr-i erf mcebince hakkndan gelinmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukaddem ve hl sdr olan emrm zre amel idp dah ak- mezbr mukaddem virilen emr-i erf mcebince hsn-i tedbr ile elegetrilmek murd olundukda anun gibi cenge mberet iderse zikrolunan msellemlern muveneti ile her ne vechile elegetrilmek mmkin ise bi-eyyi vechin kn elegetrp bu bbda mukaddem virilen emr-i erf mcebince hakkndan gelesiz ve bi'l-cmle bu makle ktil ehl-i fesdun elegetrilmesi mhimmt- umrdandur. Bu bbda her birinz bi'z-zt mukayyed olup icr-y hakk eylemekde bezl-i makdr eyleyesiz. yle ki; ak- mezbr elegetrmekde ihml teksl eyleyesiz, sonra cevbn virmek mkil olur; ana gre basret zre olasz.

63
[305 Mkerrer]

Arnavud Belgrad kazas dhilinde, ak Ramo-olu Ramazan ile birlikte gezip fesat kartan su ortaklarndan, isimleri belirtilen aklerin yakalanp tefti olunmalar ve sular sbit olanlarn zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

40

B-hatt- Hseyin Efendi. Mm-ileyh Sinn Paa'ya ve Arnavud Belgrad ve Depedelen kdlarna hkm ki: Belgrad kazsna tbi Ciritek (?) nm karyeden Cafer ve Arnavud Belgrad'dan Bekir ve slm ve Kazzz Abd ve Ysuf ve Mehmed ve Hakk ve Rabiga (?) nm karyeden Al Yazc'nun ol Mehmed drt nefer akler Ramo-ol Ramazn nm ak ile bile gezp katl-i nfs gret-i emvl eylemekden hl olmamala mezbr Ramazn'un hakkndan gelinmek in emr-i erfm gnderilmidr. Fesd enatde bile gezen mezbrlarun ahvlleri erle grilp icr-y hakk olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz mukayyed olup mezbrlar er- erfe ihzr idp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp dav-y hakk u tayn-i mdde idenler ile berber idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn onat vechile hakk zre teft idp gresiz; mezbrlarun fesd enatleri mukarrer ise bade's-sbt ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn hkmidp b-kusr alvirdkden sonra mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesiz. Hakk zre olup garaz u taassub ile kend hllerinde olanlara hlf- er zulm teaddden ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyetden ihtirz eyleyesiz.

[Yev]m'l-Hams, f 7 Muharrem sene: 1027

64
[303]

Dergh- Muall avularndan Mehmet avu'un, Bayndr kazasndan Hac Mustafa isimli ahsta olan alacan,onun lm zerine vrislerinden talep ettii halde vrislerin demedii bildirildiinden, eran sbit ise alacann vrislerinden talep ve tahsil edilmesi.
Hazret-i efendi. Bayndr kdsna hkm ki:

"Dergh- Muallm avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed avu zde kadruhnun kaz-i mezbra tbi ( ) nm karyede skin Hc Mustaf nm kimesne zimmetinde yiirmi bin aka hakk olup ed itmedin hliy fevtolup bu, mebla- mezbr vrislerinden taleb eyledkde virmekde tealll nd zre olduklar" ilm olunman, erle b-kusr hakk alvirilmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu huss bundan akdem bir defa erle grilp faslolm olmayup zerinden on be yl mrr itmi deil ise onat vechile hakk zre gresin; fi'l-vk mezbr Hc Mustaf'nun zimmetinde mezbr Mehmed avu'un ol mikdr hakk var iken ed itmedin fevtolm ise bade's-sbt mteveff-y mezbrun metrkt intikl iden vrislerinden b-kusr hkmidp alvirp hlf- er- erf bir ferde tealll nd itdrmeyesin; nd muhlefet idenleri yazup arzeyleyesin. 41

65
[304]

Dergh- Muall mteferrikalarndan Ferruh Kethda'nn zeameti kylerinden Kiremidli (?) ky ahalisinden olup ad geenin raiyyeti olduklar defterde kaytl bulunan isimleri yazl ahslardan, ellerinde huccet-i eriyye olmasna ramen Selnik ve Ofabolu Yrkleri Beyi Abdlcelil tarafndan yrk olduklar iddiasyla yrkler harc talep edildii bildirildiinden, sz konusu ahslarn bu hususta ellerinde huccet varsa yrkler beyine rencide ettirilmemeleri.
Bu dah. Ermiye kdsna hkm ki:

"Kaz-i mezbra tbi, Dergh- Muallm mteferrikalarndan Ferruh Kethud zde mecdhnun zemeti karyelerinden Kiremidli (?) nm karye ahlsinden Bedir ve drs ve Osmn ve Hsr ve Nazar ve Turhn ve Hall ve Hasan ve Hudvirdi ve Zlfikr ve Hct nm kimesneler mm-ileyhn defterde mukayyed rayyetlerinden olup r resmlerin er u knn zre mm-ileyhe ed iderler iken hliy Selanik ve Ofabol Yrkleri Bei olan Abdlcell nm kimesne mezbrlar in; "Kadm'l-eyymdan eben an-ceddin yrkler olmala bu na gelince ekncileri sefer-i hmyna gidp yamaklar knn zre harclarn viregelmilerdr." diy bunlardan dah yrkler harc taleb idp lkin mezbrlar yrkler olmayup mm-ileyhn sret-i defterinde mukayyed rayyetleri olduna sitne-i Sadetm'den sret-i defter virilp murfaa-i er- erf olduklarnda mezbrlar yrklerden olmayup rayyet-ol rayyet olduklar defterde mukayyed bulunmala yrk beleri men u def olunmak bbnda cnib-i er- erfden tenbh olunup huccet-i eryye virildi" ilm olunman, ol huccet mcebince amel olunup ol huccete muhlif mezbrlar rencde v remde olunmamak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa onat vechile mukayyed olup gresin; fi'l-vk mezbrlar yrk-ol yrk olmayup defterde mukayyed rayyet-ol rayyet olmala yrk beleri rencde itmemek bbnda huccet-i eryye virilmi ise ol huccet mcebince amel idp min-bad ol huccete ve sret-i deftere muhlif mezbrlar yrk belerine dahl rencde itdrmeyesin. Memn olmayanlar yazup arzeyleyesin.

66
[301]

Bosna'da mteveffa Vezir Hasan Paa Evkaf mtevellisi iken vefat eden ahsn zimmetinde haylice vakf mal kald bildirildiinden, muhasebesinin grlmesi ve zimmetinde zuhur edecek vakf malnn vrislerinden tahsil olunmas.
Hazret-i efendi.

Vezretle Bosna Belerbeisi olup mteveff Vezr Hasan Paa'nun Evkf Nzr olan skender Paa'ya ve Peuy kdsna hkm ki: Bundan akdem mtevell iken fevtolan ( ) nm kimesnenn zimmetinde kll ml-i vakf oldu ilm olunman, mezbrun bir defa erle grilmeyen muhsebeleri yirl yirinden grilp zimmetinde zuhr iden ml, vakf in alvirilmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: 42

Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup dah mezbrun tevliyet-i mezbreye mberet itdi eyymdan bir defa erle grilmeyen muhsebelerin ve rd u masrafn mfredt defteri mcebince yirl yirinden grp dah zimmetinde zuhr iden ml-i vakf bade's-sbt mezbrun erle metrkt intikl iden vrislerinden hkmidp b-kusr vakf in alviresin; bir aka ve bir habbe ml-i vakfdan bk kodurmayasn. Amm hakk zre olup garaz u taassub ile mezbrun eytmna gadrolmakdan ve hmyet synet sebebiyle ml-i vakf dah zyi u telef olmakdan ihtirz zre olasn.

67
[302]

Arnavud Belgrad Kalesi'ndeki mstahfz gedikleri ilgisiz kiilerce ve birden fazla tasarruf edildii iin kale muhafazasna adam bulunamad bildirildiinden, kale neferlerinden n-mevcut-mevcut ve beratl-beratsz olanlarn defterinin kartlp sitne-i Saadet'e gnderilmesi; ayrca mstahfzlara kale haricinde oturmamalar, berat olmayanlara da alt ay ierisinde berat kartmalar hususlarnda tenbihte bulunulmas.
Hseyin Efendi.

Sbk Kefe Belerbeisi olup ber-vech-i arpalk Avlonya sancana mutasarrf olan Rdvn dme ikblhya ve Belgrad kdsna hkm ki: "Liv-i mezbrda vk Arnavud Belgrad Kalas mstahfzlar yz nefer olup kadm'l-eyymdan gice v gndz kala-i mezbreyi hfz u hrset iderler iken baz kimesneler kuvvet-i mliyye ile -drt gedk tasarruf idp ve Ram-ol nm ak alt gedk ve Mehmed nm yenieri be gedk ve Al nm yenieri dah be gedk ve kdnun nibi Emr nm kimesne dah iki gedk zabtidp ve imm u mezzinlerden ve ehl-i cihtdan nice kimesneler dah gedkler tasarruf itmekle kalanun hfz u hrsetinde kimesne kalmayup ve hdmet vk oldukda mevcd kimesne bulunmayup nefertdan kala hl kaldu" ilm olund. mdi; kalalar nefertdan hl olduna rz-y hmynum yokdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup dah kala-i mezbrenn nefert bu na gelince ka neferdr, dah mevcdlarn ve n-mevcdlarn ve ellerinde bertlar olanlar ve olmayanlar baka defter idp ve shbi olmayup hardan gedk tasarruf idenleri baka defter itdkden sonra bir sretin yazup ve mhrleyp sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, arzun mcebince kalada hdmetde mevcd olanlara tevch oluna ve mevcdlarna muhkem tenbh eyleyesin ki, her biri kalada skin ve hdmetlerinde mevcd olup hric yirlerde skin olmayalar ve ellerinde bertlar olmayanlara dah muhkem tenbh eyleyesin ki, her biri gelp bertlarn ihrc eyleyeler. yle ki; alt aya dek gelp gedklerin bert ve tecdd-i bert itdrmeyeler, gedkleri hara virilmek mukarrerdr; ana gre her birine ilm eyleyesin ve amm n-mevcd mevcd yazmakdan ve b-bert olanlar bertlu yazmakdan ve shbleri olmayanlara hmyet olunmakdan ziyde hazer eyleyesin.

43

[Yev]m's-Sebt, f 9 Muharremi'l-harm, sene: 1027

68
[300]

Cls- hmayun mnasebetiyle umumen beratlarn tecdidi ferman olunduundan, Bosna eyleti ile Hersek, Klis, zvornik ve Krka sancaklar dhilinde bulunan kalelerdeki mstahfz, dizdar, kethda, blkba, imam, hatip, erbb- timar vs. ehl-i beratn, gnderilen icml defterine gre tecdid-i berat resmlerinin tahsil edilip Hazine-i mire'ye teslim edilmek zere Sdde-i Saadet'e gnderilmesi.
Mliyye emri mcebince. B-hatt- Hseyin Efendi.

Sary kdsna ve Bosna eyletinde ve Hersek ve Klis ve zvornik ve Krka sancaklarnda vk olan kdlara hkm ki: Hl serr-i saltanat cenb- cellet-mebuma myesser olmala Memlik-i Mahrsem'de vk ehl-i bertun ummen bertlar tecdd olunmak fermnum olman, eylet-i mezbrede ve zikrolunan sancaklarda vk olan kl mstahfzlarna ve dizdrlar ve kethudlarnun ve blkbalarnun ve eyimme v hutabsnun tmra mutasarrf olan ( ) nefertun hl tecdd-i bertlar in lzim gelen ( ) aka, irsl olunan ninlu v mhrl icml defteri sreti mcebince taleb tahsl itdrilp rsm- mezbreden kimesne zimmetinde bir aka ve bir habbe bk kodurmayup ve hsl olan akay yannuzda add vezn der-kse idp ve mhrleyp mrun-ileyh ile ve yarar u mutemedn-aleyh demlerinz ile Sdde-i Sadetm'e irsl ve Hazne-i mirem'e sl teslm itdresiz ve seltn- mzyenn zamn- clslarnda tyife-i mezbreden bertlarn tecdd itdrmeyenlern dah kezlik knn u defter mcebince taleb tahsl itdrilmek in Mliyye tarafndan mufassal merh emr-i erf virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan virilen mufassal merh emr-i erf mcebince amel idp min-bad hlfna cevz gstermeyesiz.

69
[300 mkerrer]

Hdavendigar ve Karesi sancaklarnda bulunan Mtekidn Muktaas'nn, geliri Frn- Hssa mhimmtna sarfedilmek zere, yz md buday pein vermek ve muhassl, mfetti ve nazrlarn mdahale etmemeleri artyla smail ve Mustafa isimli ahslara tevcih olunduu.

Mliyye emri mcebince. Burusa kdsna ve Hudvendigr ve Karesi sancaklarnda vk olan kdlara hkm ki: Bundan akdem Furun- Hssa mhimmtyn itirs fermn olunan beyz unun bahsna tayn olunan akalar baz masrife harc u sarf oldundan gayri bir-iki muktaa fesholunup mhimmt- mezbrenn akas kifyet itmemekle muzyakaya bs oldu 44

ecilden Hudvendigr ve Karesi sancaklarnda vk Mtekdn Muktaas senede yz bin akaya Mehmed ve Yahy nm kimesneler uhdesinde iltizmda olup lkin muhassl mfetti nzr olanlar dahl taarruz eylememek zre ber-vech-i makt ocaklk tayn olunup ve min-bad tebdl tayr olmamak bbnda hatt- hmyn- sadet-makrnumla fermn- l-num sdr oldu ecilden vech-i merh zre fermn- erfm mcebince muktaa-i mezbre yz md buday pn ile sml ve Mustaf nm kimesnelere ber-vech-i ocaklk tayn olunup emr-i erfm virilmek recsna bi'l-fil Matbah- mirem Emni olan Mustaf zde mecdh arzeyledkde; "Muktaa-i mezbreyi merkmn sml ve Mustaf'ya zabt u tasarruf itdrp min-bad muhassl mfetti nzr olanlar dahl taarruz itdrmeyesiz ve hsl olan ml dakk- hssa bahsna harc u sarf itdrp itmm- hdmet itmekde bezl-i dikkat eyleyesiz." diy Mliyye tarafndan mufassal merh emr-i erf virilmekle mcebiyle amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan virilen mufassal merh emr-i erf mcebince amel idp hlfna cevz gstermeyesiz.

Yevm'l-sneyn, f 11 M., sene: 1027

70
[299]

stanbul'da, kaytl mumcu taifesinin dnda kimsenin mum ilememesi ve mumya satn almamas hususunda Sultan I. Ahmed zamannda mumcu taifesine verilen emr-i erifin cls- hmayun mnasebetiyle tecdit olunduu.
Tecdddr. stanbul kdsna hkm ki:

Mahrse-i stanbul'da yazlu mmc tifesi bundan akdem Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "K u yazda Sary- mirem'e ve vzer-y zmum sarylarna ve Yenieri Meydn'na ve syir ehir halkna narh- rz zre mm yitidrp mstevf bulunur iken olgelmie muhlif Tahte'l-kala'da Hc Mehmed ve Irgad Bzr'nda Berber Hasan ve Eski Odalar kurbinde Mehmed ve Yenieri Mustaf [ve] koltukclar ve matrabzlar ve htnlar ve criyeler muayyen mmc deil iken taradan gelen ve stanbul'da ve etrfnda hsl olan mmyan alup evlerinde ve dkknlarnda hlf- knn murdlar zre mm dkp dkknlar peyd idp bunlara gadreyledklerinden gayri yzen bi'llhi tel ehre teden zarar irimek ihtimli olup mukaddem hricden kimesne mmya almayup ve mm ilemeyp ve ellerinde bulunan yalar mr in girift olunup men olunmalaryn mukaddem evmir-i erfe virilp; muhkem tenbh tekd ve "Min-bad ilemeyeler." diy huccet-i eryye virilmiken itat-i er- erf ve emr-i hmyn itmeyp mezbrlar ve gayriler ile'l-n mmya alup ileyp mahallt u rslarda bey itmekle mezbrlara gadridp vakt-i muzyakada mm bulunmayup kr-hneler battl olmak mukarrerdr. yle ki; "muayyen mmc olmayanlarun ellerinde bulunan mmya v mmlar her kande bulunursa mr in kabzolunup kendlern haklarndan gelinp ve ihds eyledkleri kr-hneleri hedmolunmaz ise mm hussnda muzyaka ekilmek mukarrerdr." diy ilm 45

eyledklerinde huss- mezbr grilp; "muayyen mmc olmayanlarndan gayri men olunmak" in ve; "mmc olmayup kendler fuzl ehr iinde evlerinde ve dkknlarnda emrme muhlif mm ileyp taradan gelen ve stanbul'da hsl olan mmyan alup yazlu mmclara muzyaka viren her kim olursa elegetrp dah ellerinde bulunan yalar ve mmlar mr in girift olundukdan sonra ihds eyledkleri kr-hneleri hedmolunup min-bad mm ilemeyp men u def olunmak" bbnda mufassal emr-i erf virilmiken yine memn olmayup mmya alup iledkleri ecilden merhm ve mafrun-leh karndaum hudvendigr tbe serh zamnnda emir virilp hl cls- hmynum vk olmala, tecdd olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt onat vechile mukayyed olup dah vech-i merh zre mukaddem virilen evmir-i erfe mcebince amel idp hlfna cevz gstermeyesin. Memn olmayup er- erfe ve emr-i hmynuma muhlif gir hardan mm ileyenleri ism resmleri ile yazup arzeyleyesin ki, sonradan haklarnda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

Yevm's-Sls, f 18 Ramazni'l-mbrek, sene: [10]26

71
[298]

Hayrabolu'nun Bedae (?) kynde ikamet eden ve Kr Baba adl ak olduu zannyla habsolunan ahsn gerekten Kr Baba olup olmad vs. hususlarn etraflca aratrlarak bildirilmesi.
B-hatt- hazret-i Hseyin Efendi. Edirne ve Hayrabol kdlarna hkm ki:

Hayrabol kazsna tbi Bedae (?) nm karyede skin Kr Baba dimekle marf mukaddem imm nmnda olan drs nm kimesne ak v ehl-i fesd olmala hl ahz habs olundu ilm olund. mdi; Kr Baba didkleri ak sahh bu mdur; konlar olan Ahmed Blkba ve Tural ve Imrn nm kimesnelerden ve b-garaz mslimnlardan mezbrun ahvlin teft tefahhus idp sahh Kr Baba didkleri ak bu mdur, deil midr; fesd eksna mteallik erle zerine nesne sbit olm mdur; asl nedr; cmle ahvlin shhati ve hakkati zre yazup arzolunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa mukayyed olup mezbrun ahvlin konlarndan ve b-garaz mslimnlardan teft tefahhus idp Kr Baba didkleri ak bu mdur; fesd enatine mteallik zerine erle nesne sbit olm mdur; asl nedr; cmle malm idinp dah shhati ve hakkati zre ahvlin yazup arzeyleyesiz. Amm hn-i teftde tamm hakk- sarha tbi olup garaz u taassubdan ve bhtndan ve hlf- vk kazyye ilmndan ve sahh olan huss dah ketmitmekden ihtiyt idp cdde-i hakdan udl itmeyesiz.

46

72
[296]

skp'te Kimy Hatun tarafndan yaptrlp vakfedilen ve halen harap durumda olan mescit, muallimhane, dkkn ve odalarn arsalarna ecr-i misliyle muktaa takdir olunup yeni baz ilavelerle kendisi tarafndan ina ve ihyasna izin verilmesi talebinde bulunan hayr sahiplerinden Hac Behram bin Abdullah'n teklifinin uygun grld; bu hususta kimsenin kendisine mdahale etmemesi.
Hseyin Efendi. skb kdsna hkm ki:

Mahmiyye-i skb'de yz yldan ziyde Kmy nm htn bir mescid ve bir muallim-hne bin idp yevm be ecz-y erfe kret olunmak in dekkn odalar vakfidp hsl olan icresini imm u mezzine ve muallim halfeye ve eczhnlara vazfe tayn idp lkin mrr- eyymla mescid muallim-hne ve vakfolan dekkn harb olmala ancak tokuz aka icre hsl olup tokuz aka icre tamriyn rakabe olunsa otuz ylda hsl olmayup muhammin; "Bu cmlenn tamrine seksen bin aka lzimdr." diy tahmn ve haber virp ol takdrce ol mikdr aka rakabe ile hsl olmak mmkin olmamala otuz yldur ki mescid-i mezbr ve muallim-hne harbe olup muattal kalup hliy erbb- hayrtdan Hc Behrm bin Abdullh nm kimesne; "zikrolunan harbe dekkn odalarun ecr-i misliyle arsalarna muktaa takdr olunup kend mlndan dekkn odalar mceddeden tamr idp ve mescid-i mezbr ve muallim-hneyi dah vaz- kadmden vsi mceddeden mescid muallim-hne bin idp ve ana muttasl bir mikdr yir dah itir v vakf idp bir zviye ve eyh skin olacak hne ve dervn skin olmak in hucert bin v vakf idp mezbre Kmy Htn'un arteyledi zre imm u muallim halfe v mezzin eczhnn vazfeleri virilp ziyde kalan icreye bir mikdr akr dah itir v vakf olunup zviye-i mezbre eyhna vazfe ve dervna tamiyye tayn idp salevt- hamse ed olunup yevm-i hams ve denbe gnlerinde zikru'llha mdvemet ve vaz u nashat olunmak zre ol bbda izn-i hmynum virilmek" recsna arzitmein vech-i merh zre olmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm mcebince vech-i merh zre zikrolunan dekkn odalar arsasna muktez-y er[]- mutahher zre ecr-i misliyle muktaa takdr idp mezbr Hc Behrm kend mlyla vech-i merh zre hayrt in zviye v hucert bin itmek murd itdinde hlf- er- erf bir ferdi dahlitdrmeyesin. Amm bu bahne ile hlf- er- erf vakfa mdhale olunmak ihtimli olmaya.

73
[297]

Hac Mahmut isimli hayr sahibi tarafndan, lmnden sonra ulemdan birinin tasarruf etmesi artyla vakfedilen Edirne'de Koaclar ars'ndaki ekmek frnnn, art- vkfa aykr olarak halas Tayyibe Hatun tarafndan zaptedildii bildirildiinden, sz konusu frnn Mderris Mevln brahim'e zabt ve tasarruf ettirilmesi.

47

B-hatt- efendi hazretleri. Edirne kdsna hkm ki: Mahmiyye-i mezbrede Koaclar rs'nda vk etmekci furnnun Vkf olan Hc Mahmd zikrolunan furn evvel kend nefsine, veft eyledkden sonra ulemdan bir slih u mtedeyyin kimesne tasarruf eylemek artyla vakfidp veft eyledkde art- vkf mcebince bir nice zamn ulemdan pekci-zde dimekle marf olan Mevln Mustaf mutasarrf olup badeh veft eyledkde hletesi Tayyibe vakfiyyeyi bir tarkla alup ile'l-n zikrolunan dkkna mezbre htn mutasarrfa olup bu huss art- vkfa muhlif olmala; "zikrolunan furna art- vkf mcebince mderrisnden kdvet'l-ulemi'l-muhakkkn Mevln brhm zde fazlh mutasarrf olup hardan kimesneyi dahl taarruz itdrmemek" emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, sdr olan fermn- cell'l-kadrm zre amel idp dah bu bbda art- vkf mcebince amel idp hlf- art- vkf zikrolunan furna hricden kimesneyi dahlitdrmeyesin.

Yevm'l-Hams, f 20 ehri Ramazn, sene: [10]26

74
[294]

Kestel, Arpaz, Kuyucak ve Bozdoan kazalarnda kesilen koyunlarn ba ve ayaklar mteveffa Defterdar Abdsselm'n evkaf imretine gelen yolculara yedirilmek zere vakf bahanesine verilegeldii halde kasaplarn, kestikleri koyunlarn ba ve ayaklarn bahaneye gndermeyip bakalarna satmalar yznden imrette konaklayan misafirlerin yemek ihtiyalarnn karlanmasnda glk ekildii bildirildiinden, kasaplara gerekli tenbihte bulunularak kestikleri koyunlarn ba ve ayaklarn Kestel'de bulunan vakf bahaneye vermelerinin salanmas.
B-hatt- Hseyin Efendi. Kestel ve Arpaz ve Kuyucak ve Boztoan kdlarna hkm ki:

Mukaddem defterdr iken fevtolan Abdsselm'un evkf mtevellsi mektb gnderp; "mteveff-i mezbrun ( ) nm kasabada vk bin eyledi mretine konan msfirne itm in vakfeyledi evkfdan Kestel nm kasabada vk vakf ba-hnesinde tabholunup yine kasaba-i mezbrede bey olunmak in taht- kaznuzda zebholunan anmun ba [u] ayaklarn art- vkf mcebince kadmden zikrolunan vakf ba-hneye virilp bip mret-i mezbreye konan msfirn itm olunup hricden kimesne[ye] virilgelmi deil iken kasaba-i mezbrede olan kassblarun kimi siph, kimi yenieri olmala zebheyledkleri koyunun ba u ayaklarn vakf tarafna virmeyp hlf- art- vkf hara bey eylemekle mret-i mezbreye konan msfirnn tamna kll muzyaka virp ve vakfa gadr teadd eyledklerin" bildrp; "hricden vech-i merh zre dahlidenler men olunup art- vkf mcebince ve kadmden olgeldi zre amel olunmak" bbnda emr-i erfm rec itmein; "huss- mezbr grilp arzolundu gibi ise ber-mceb-i art- vkf kadmden olgeldi zre amel olunmak" bbnda fermn- erfm 48

sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu emr-i cell'l-kadrm mcebince amel idp siz ki kdlarsz, vech-i merh zre taht- kaznuzda vk kassb tyifesine muhkem tenbh tekd eyleyesiz ki, art- vkfa ve kadmden olgelmie muhlif min-bad ol vechile teadd eylemeyp zikrolunan kazlarda zebholunan anmun ba u ayaklarn art- vkf mcebince ve kadmden olgeldi zre Kestel nm kasabada vk vakf ba-hneye virdrp min-bad art- vkfa ve kadmden olgelmie muhlif hricden kimes[ne]ye dahlitdrmeyesiz.

75
[295]

Eskihisar kazasnda bulunan Sultan Byezd Han Evkaf reyas eskiden beri serbest olup btn tekliften muaf olduklar ve buna dair ellerinde serbest-nme ve muf-nmeleri bulunduu halde mr-i mrn ve mirliva adamlar vs. ehl-i rf taifesi tarafndan devr vb. adlar altnda para talep olunarak rencide edildikleri, ellerindeki yiyecek, ake ve eyalarnn alnd ve kanuna aykr olarak teklif teklif olunduu ikyet edildiinden, mr-i mrn ve mirliva adamlar vs. ehl-i rf taifesine bu konuda gerekli tenbihte bulunularak reyann, ellerindeki muf-nmelere aykr olarak rencide ettirilmemesi.
Bu dah. Eskihsr kdsna hkm ki:

Kaz-i mezbrda vk merhm ceddm Sultn Byezd Hn Evkf reys tarafndan Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; "bunlar kadmden serbest olup cem teklfden muf olduklarna seltn- mzyeden ellerinde serbest-nme ve mteaddid muf-nmeleri ve mcebince Mliyye tarafndan dah mkerrer mcedded evmir-i erfeleri olmala bunlar vech-i merh zre teklfden muf olup min-bad ehl-i rf tyifesi tarafndan rencde olunm deiller iken hl mr-i mrn u mr-liv demleri; "Devr-i liv iderz." diy iki yz atlu levendt ile evkf- mezbre karyelerine varup vakf reysnun ehl* [] ylleri ile skin olduklar evleri zerlerine konup kendlere ve tavarlarna lzim olan meklt ksmn bunlara yoldurup mft meccnen ekdrp er- erfe ve bu bbda ellerinde olan serbest-nme v muf-nmelerine muhlif env- teklf teklf eyledklerinden gayri; "dzenlik (?) selmlk u konak akas" diy hlf- er [u] knn bunlarun kll akalarn alup env- teadd eyledklerin" bildrp; "mezbrlarun bu bbda ellerinde olan serbest muf-nmeleri mcebince Mliyye tarafndan virilen evmir-i erfeleri mcebince mezbrlar cem teklfden muf olup mr-i mrn u mr-liv tarafndan min-bad ol vechile rencde olunmayup men olunmak" bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden, hl ellerinde olan muf-nme v serbest-nme ve mcebince Mliyye tarafndan virilen evmir-i erfe mcebince amel olunmak bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- cell'l-kadrm mcebince amel idp dah evkf- mezbre reysnun vech-i merh zre cem teklfden muf olduklarna, 49

ellerinde olan serbest-nme v muf-nmeleri mcebince Mliyye tarafndan virilen mekked mkerrer evmir-i erfeleri var iken hl mr-i mrn u mr-liv ve syir ehl-i rf tifesi tarafndan ol vechile rencde olu[n]duklar vk ise men u def idp evkf- mezbre reysn bu bbda ellerinde olan muf-nmeleri mcebince Mliyye tarafndan virilen evmir-i erfelerine muhlif min-bad mr-i mrn u mr-liv ve syir ehl-i rf tifesine ol vechile rencde itdrmeyesin; men eyleyesin.

76
[292]

Mteveffa Vezir Pertev Paa'nn znikmid'de bulunan cami vs. nukd vakf mtevelliyesi Rbia Hanm'n ikyeti zerine, vakfla alkas olmayanlarn vakfa mdahale ettirilmemesi ve zimmetinde vakf mal bulunan Hasan'n zimmetinin tahsil edilmesi.
Hseyin Efendi. Kocaili sanca beine hkm ki:

Hl mteveff Vezr Pertev Paa'nun evldndan ol kz olan Rbia nm htn Sdde-i Sadetm'e gelp; "znikmid kazsnda olan cmi- erf ve syir nukdun mtevelliyesi olup ve vezr-i azam olanlar dah hasb nzr olmala kend cniblerinden vakf- mezbrun emvli grilmek sana tefvz olunmala sen dah teft idp grmek zre iken mteveff-y mrun-ileyhn evldndan olan am Abd'nn (vakf- mezbrdan yevm otuz aka vazfesi olmala mh be-mh virilp gayri ahvlde alkas yoken, vakf () cbsi (?) olan Hasan'un zimmetinde ml-i vakfdan on be bin aka olmala taleb itdkde mezbr Abd hevsna tbi olmala size (?) mni olup vakfa gadritmekden hl olmaduklarn" bildrp vakfda alkas olmayan men u def olmak emrm olmdur.)5 Vakf- mezbrun zimemde olan [akasn tahsle]55 cbleri varup cem u tahsl itmek istedklerinde mezbr Abd mni oldu ilm olunman, vakf- mezbrda alka-i eryyesi olmayanlar men u def itdrilmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emr-i cell'l-kadrm zre onat vechile mukayyed olup, hakk zre gresin; fi'l-vk evkf- mezbrede mezkr Abd'nn ve harun alkas* yoken vakf- mezbrun mlndan mezbr Cb Hasan'un zerinde olan mebla- mezbr taleb tahsl ve mezkr Abd mni olur ise mln huddm olan cblere cem itdrmesi cyiz deildr; men u def idp vakfun tevliyetin art- vkf mcebince mezkreye zabt ve mezkr Hasan'un ve gayrinn zimmetlerinde olan ml-i vakf bade's-sbt cem u tahsl ve cemna memr olanlara alvirp mezbr Abd'yi vazfesinden gayri ahvlde kat dahlitdrmeyp mrun-ileyhn vakfnun ihysyla mukayyed olasn.
5

Bu ksm Metin'de, satr aralarna sonradan ilave edilmi olup, iaret edilmedii takdirde Bu ksm Metin'de, daha nce var iken sonradan iptal edilmi olup ilave edilmedii takdirde

cmlenin anlamn bozduu iin parantez ierisine alnmtr.


55

cmlede dklk meydana geldii iin tekrar ilave edilmitir.

50

77
[293]

Berkofa sakinlerinden Mustafa avu'dan yedi yz elli bin ake alaca olduuna dair daha nce at davalar defalarca grlp reddedilen stanbul sakinlerinden Penciki-kz diye bilinen Fatma Hatun'un, bundan sonra davasnn tekrar grlmesi hususunda emr-i erif getirse dahi bavurusunun kabul edilmeyip davasnn grlmemesi.

Sdde-i Sadetm'den Berkofa'ya varnca yol zerinde vk olan kdlar ve Berkofa kdsna hkm ki: Mahrse-i stanbul skinelerinden Penikci-kz dimekle marf Ftma nm htn Dergh- Muallm avularndan Berkofa'da skin Mustaf avu'dan bundan akdem yedi buuk yk aka taleb idp mukaddem mteveff Nash Paa zamnnda avu- mezbr merkmenn dav-y eryyesine Dvn- Hmyn'dan buyurld ile mbir tayn olunmala mbereti hasebiyle tahsl itdi akay mezbre htna teslm itdine huccet-i eryye virilmiken mezkre htn memna olmayup mebla- mezbr bundan dav v taleb idp birka defa Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda ikmet-i beyyineden cize olup davs lav ve mahz-* irret olmala cevb virilp Dvn- Hmynum'dan evrilmiken tekrr memna olmayup Rikb- Hmynum'a ruka sunmala sundu rukanun zerinde davs telhs ve Pye-i Serr-i Alm'a arzolundukda davsna ikmet-i beyyineden cize olup irretden olduna lm-i hmynum muht olmala; "Mezkrenn davs min-bad nde'l-hukkm mesma olmayup merkm Mustaf avu'un elinde olan huccet-i eryye mcebince amel oluna." diy hatt- hmyn- sadet-makrnumla sdr olan fermn- l-num muktezsnca mufassal merh emr-i erfm virilmekle mezkre htn bundan sonra dah kanat itmeyp takrrine muvfk emr-i erf alup varup huss- mezbr istim itdrmek sadedinde olursa siz ki kdlarsz, istim eylemeyp hatt- hmynumla virilen emr-i erfm mcebince amel ve hli zre ibk eylemenz bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp dah mezbre htn davsyn hufyeten bir tarkla emr alup niza mtesadd olursa hatt- hmyn ve emr-i erfm mcebiyle amel idp huss- mezbr hli zre ibk idp davsn istim itmeyp er- erfe muhlif i itdrilmekden hazer eyleyesiz.

[Yev]m'l-Erbi, f 26 N., sene: 1026

78
[290]

Sbk Vezir-i zam Mehmet Paa'nn olu Mteferrika Ali'nin Bagelembe'deki zeameti mahsulne ve reyasna isimleri yazl eski suhteler tarafndan yaplan mdahalenin nlenmesi ve bunlarn murfaa olunup ad geenin mahsulnden zerlerine sbit olan haklarn alverilmesi; ayrca bunlarn yol kesip adam yaraladklar da bildirildiinden, bu hususun da grlp sular sbit olursa eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.
51

Anatol belerbeisine ve Bagelembe ve Sndrg kdlarna hkm ki: ftihru'l-el ve'l-ezm sbk Vezr-i Azam olan Mehmed Paa dmet malhinn ol olup Dergh- Muallm mteferrikalarndan Al zde mecdh gelp; "Bagelembe ve gayriden bert- hmynumla tasarrufnda olan icmll zemet, kadmden serbest ve icmll zemet olup sret-i defter-i cedd-i hknde beyt'l-ml-i mme v hssa ve yava v kagun ve ml-i mefkd ve syir crm cinyet-i rayyet kendye mahsl kaydolunup ve serbestiyyet hussna emr-i erfm dah virilmiken mukaddem shte ekysndan olup gemiye konlan Kara Mehmed ve Maden nm kimesneler fuzl dahl ve; "Beyt'l-mli biz kabziderz." ve; "Reyda shte rzk vardur." [diy] reysn ve demlerin b-vech rencde itmekden hl olmayup ve mm-ileyhn demi Kara Ysuf nm kimesnenn beyt'l-mlinden bir katr alup era murfaa mmkin iken mezkrn Kara Mehmed ve Maden, Al Aa nmnda kimesne ile yetmi-seksen nefer sekbn ile varup mrun-ileyhn reysndan kll aka alup teadd ve mrun-ileyhn zemeti mahsline gadreyledklerin" bildrp; "elinde olan bert ve serbest-nmesi ve sret-i defter-i hkn mcebince kendye yid olan hakk erle alvirilp ve zemeti reysna b-vech dahl ve serbestiyyeti hussna dahl taarruz itdrilmeyp reys rencde itdrilmemek" bbnda emr-i erfm arz u ilm itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- erfm zre mezkrlar er- erfe ihzr ve gaybet iderse erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp mm-ileyhn demisiyle murfaa v muvcehe idp gresiz; arzolundu gibi ise bade's-sbt mrun-ileyhn zemeti mahslinden alduklar akay erle mezbrlardan hkmidp b-kusr alviresiz ve arzeyledi ki; "Mezbr, mm-ileyhn demlerinn yoln basup bir-iki demlerin mecrh itmiler." Huss- mezbr dah gresiz; vech-i merh zre fesdlar mukarrer ise ve ehl-i fesd muhtc- arz olanlardan ise habsidp arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp mm-ileyhn zemeti reysnun serbestiyyesine ve syir bd- hevsna bir ferdi dahl taarruz itdrmeyp reysn b-vech rencde v remde itdrmeyesiz.

79
[291]

Yeniehir, Fener, Trhala ve Cuma kazalarna tbi Dergh- Muall yenierilerine ba olan ahsn grevden alnarak yerine Yirmiyedinci Blk'ten Korucu Ali'nin tayin olunduu; gerekli durumlarda ona mracaat olunmas, levent taifesinden yenieri ve acemi olan klnda gezip fukaraya zulmedenlerin onun mbaereti ile yakalanp haklarnda gerekenin yaplmas.
Aa mektb mcebince. Yeniehir ve Fenar ve Trhala ve Cuma kdlarna hkm ki:

"Taht- kaznuza tbi Dergh- Muallm yenierilerine ba olan ref olunup yirine Yiirmiyedinci Blk'de kdvet'l-emsil ve'l-akrn Korc Al zde kadruh ba tayn olunup lzim gelen umrlarnda ana mrcaat idp itat inkyd zre olup er- erfe mugyir vaz idenleri ism resmleri ve blkleri ile yazup bildrile ki, bu maklelern dirlikleri kat olunup haklarndan geline ve levend tyifesinden baz eky burma astar ve 52

yakalu tolama giyp ve yamurluk ve krde v varsak u tfenk tayup yenieri v acem-olan zmresinden eger mukm ve eger har diyrdan gelp yenieri nmnda ve eklinde gezp fukarya zulm teadd iden ekyy dah mrun-ileyhe ahzitdrp erle haklarnda lzim gelen icr oluna ve bu makleler dah har diyrdan gelp ol cniblerde fevtolup mrye yid rci olan muhalleftlarn dah mezbra zabt u kabz itdrp dah frht itdrp der-kse idp mfredt defteriyle mumz v mahtm mm-ileyhe teslm ve sitne-i Sadetm'e irsl sl itmek" in Sdde-i Sadetm'de Yenierilerm Aas Kyim-makm olup Sekbnlarumba olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Hasan zde mecdh tarafndan mhrl mektb virilmekle, mcebince hkm-i hmynum virilmek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mrun-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince mrun-ileyhi hdmet-i mezbrede istihdm eyleyp hlf- er- erf bir ferde teadd v tecvz itdrmeyesiz.

[Yev]m'l-sneyn, f gurre-i evvli'l-mkerrem, sene: [10]26

80
[289]

Msr'da kendi yerlerinden kalkp Dee Evkaf'na tbi yerlere yerleen Zengeln ky ahlsinin evlerini basarak krk kiiyi katledip mal ve erzaklarn gasbeden isimleri yazl ekya ve ibirlikilerinin yakalanarak davalarnn grlp suu sbit olanlarn haklarndan gelinmesi; arza muhta olanlarn hapsedilip arzedilmesi.
Uly Efendi. Msr muhfazasnda olan Vezr Ahmed Paa'ya ve kdsna hkm ki:

Mahrse-i mezbre muzftndan Zengeln nm karye ahlsi yirlerinden kalkup Dee Evkf'na tbi Sadn'l-kbr'ya gelp tavattun itmiler iken Htr (?) bin Necmddn ve Sultn ibn-i Hill ve Bedr ibn-i Hill ve Heykel bin Selm el-Battv ve Sveydn ibn-i Seyfddn ve Emr Mustaf ve Emr Sleymn nm kimesneler nice eky ile gelp mezbrlarun evlerin basup ehl-i karyeden krk nefer kimesneyi katlidp ve emvl erzklarn gret idp ve dee-i mezbrede eyh olan Lmt (?) Al ve Sultn ve erba (?) Kbt ve Uneyme (?) Kbt ve Han Kbt ve Hasan Al bin Rh ve Mukaddem Haffce nm kimesneler dah mezbrn eky ile ittifk u ittihd zre olduklar" ilm olunman, erle grilp ihkk- hakk olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup bu fesd idenleri hsn-i tedbr tedrk ile elegetrp dah hakk zre teft tefahhus idp gresiz; fi'l-vk mezbrlarun evleri baslup ve ol mikdr demleri katl ve esbb u erzklar gret olundu vk ise bade's-sbt gret olunan esbb u erzklarn erle b-kusr ashbna alvirdkden sonra ehl-i fesdun muhtc- arz olanlarn habs arz eyleyesiz; olmayanlarun emn u zamn virmeyp erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesiz.

53

Yevm's-Sls, f 9 ehri L., sene: [10]26

81
[287]

Dergh- Muall solaklarndan Arslan'n Mihali kazasnn Tepecik kynde sakin kardei Yenieri Ali'nin evini basarak kendisini katledip eyalarn gasbeden Bekta ve Kara Sefer adl akler ile su ortaklarnn yakalanp tefti olunmalar; sular sbit olursa eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.
B-hatt- Uly. Mihal kdsna hkm ki:

Dergh- Muallm solaklarndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Arslan zde kadruh Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "Kaz-i mezbra tbi Depecik nm karyede skin olan karnda Yenieri Al nm kimesne kend hlinde olup kimesneye teaddsi yoken karye-i mezbre skinlerinden olup kul-ol nmnda olan Bekta ve Makri nm karye skinlerinden Kara Sefer nm akler hevlarna tbi otuz-krk nefer harm-zdeler ile bunun zerine gelp abn- erfn yiirmi nci gicesi glbnk ile evin basup karnda mezbr Yenieri Al'yi katl ve yz yiirmi bin akalk esbbn nehb gret eyledklerinde bundan akdem mezbrlar meclis-i era ihzr olunup teft tefahhus olundukda kend karyeleri halkndan Vel Halfe ve Sleymn ve Hasan ve Al ve Mustaf ve Hzr nm kimesneler ve syir mslimnlar mezbrn Bekta ve Kara Sefer in; "Hadd-i ztlarnda ak v ehl-i fesdlar olup dyim sanatlar harmlkdur; mukaddem dah Alagz-ol nm kimesneyi ok ile urup katlidp bunun emsli fesd enatlerine nihyet yokdur." diy ehdet eyledkleri sicill huccet olundun" bildrp; "erle grilp ihkk- hakk olunmak" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlar meclis-i era ihzr idp firr u gaybet iderler ise erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp huss- mezbr mukaddem bir defa erle faslolup zerinden on be yl gememi ise husam muvcehesinde onat vechile dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp gresin; mezbrlar vech-i merh zre ekydan olup mteveff-y mezbrun evin basup kendsin katl ve esbbn gret eyledkleri erle sbit zhir olursa mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habs arz eyleyesin; deiller ise haklarnda erle lzim gelen[i] icr idp er- erfe ve emr-i hmynuma muhlif kimesneye tealll nd itdrmeyesin. Amm hn-i teftde hakk zre olup ehl-i fesd hmyet ve kend hllerinde olanlar hlf- vk inh ile rencde itdrmekden ziyde hazer eyleyesin.

82
[288]

Sbk Karahisr- Nall Kads Muhammed'in ahlden emr-i erifte belirtilen miktardan fazla kreki bedeli toplad ikyeti zerine, davaya mbair tayin olunan Dergh- Muall avularndan brahim avu, adgeen kad'nn sz konusu davadan dolay kendisine garaz edip hakknda aslsz sulamalarla emr-i erif karttn bildirdiinden, davalarnn grlp ayet avu zerine herhangi bir ey sbit olmaz ise kimseye rencide ettirilmemesi.

54

Temessi zerindedr. B-hatt- Uly. An-yedi (?) Mahmd (?) Halfe (?) Karahsr- Nallu ve Korbzr kdlarna hkm ki: Dergh- Muallm avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn brhm avu zde kadruh Sdde-i Sadetm'e arz- hl gnderp; "Bundan akdem Karahsr- Nallu kazs ahlsi; "emr-i erfle bedel-i krekci tahsli fermn olundukda mukaddem kaz-i mezbre kds olan Muhammed ve demi dger Muhammed emr-i erfde tayn olunandan ziyde rey v fukardan ziyde aka alup kll zulm teadd eyledklerin" bildrdklerinde; "fermn olunandan ziyde her ne mikdr nesneleri alnm ise kd- mezbr ve demisi dger Muhammed'den erle haklar alvirilmek" in kaz-i mezbr reys bun emr-i erfile mbir alup varduklarnda kd- mezbr gaybet idp demisi mezkr dger Muhammed'i er- erfe ihzr idp ashb- hukk mezbr Muhammed'n zerine sbit olmala reyya haklar hkmolundukdan sonra bunun mberetiyle fukarnun haklar erle mezbrdan alviri[l]mekle eline sret-i sicil virilp buna bir vechile rencde olunmak* cb eylemez iken kd- mezbr hl irrete slk idp buna garaz eylemekle zerine erle nesne sbit olm deil iken kend takrri ile; "Mcerred demm habsidp ve evm basup bin guruum ald." diy bunun hakknda emr-i erf alup ve Anatol belerbeisini mbir tayn itdrmekle mcerred celb [] ahz in; "zerne* blk gnderirin." diy tahvf rencde eylemekden hl olmaduklarn" bildrp; "mdm ki bunun zerine erle nesne sbit zhir olmaya, er- erfe muhlif dahl rencde olunmamak" bbnda emr-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz bi'z-zt mukayyed olup bunun zerine eran nesne sbit olm deil iken kd- mezbr irrete slik* olup buna garaz itmekle ol vechile hakknda isnd idp emr-i erf ibrz itmekle dahlolunursa mukaddem bir defa erle grilp faslolunm deil ise hakk zre gresin; mdm ki bunun zerine erle isnd olunan huss sbit zhir olmaya, min-bad er- erfe muhlif bun kd- mezbr ve hardan bir ferd[e] dahl taarruz ve rencde v remde itdrmeyp men u def eyleyesiz.

83
[286]

Seferihisar kazasnda Rumeli beylerbeyilerinin hss olan ukurcuk ve Kk Haymne hslar reyas, bin yirmi alt senesinin det-i anm vs. resmlerini, nceki beylerbeyi Vezir Davud Paa'nn voyvodasna dedikleri halde, imdiki beylerbeyinin voyvodas tarafndan tekrar tahsil edilmek istendiine dair ikyette bulunduklarndan, durum arzedildii gibi ise hakszln nlenmesi ve reyann bu konuda rencide olunmamas.
B-hatt- Receb Efendi. Seferhsr kdsna hkm ki:

Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Taht- kaznda skin ukurcuk ve Kk Haymne hslar reys meclis-i era varup; "tyife-i mezbre Rmili belerbeilerinn 55

hss olup bin yiirmi alt senesinn vk olan det-i anm ve syir rsmlarn zerlerine lzim gelen mahsli her ne ise knn u defter mcebince bundan akdem eylet-i mezbreye mutasarrf olan dstr- mkerrem Vezrm Dvd Paa edma'llh tel icllehnun voyvodasna bi't-tamm ed v teslm idp ellerine mhrl ve mamln-bih temessk virilp min-bad hardan dahlolunmak cb eylemez iken hl Rmili belerbeisi tarafndan zikrolunan hslara voyvoda olan Dergh- Muallm avularndan Sleymn avu sene-i mezbre mahsli in; "Bizm tahvlimze dmidr." diy reydan cebrile tekrr almak ister, hayfdur." diy; "men u def olunup tekrr alnmamak" bbnda emr-i erfm virilmek" recsna arzitmein, bir defa ed v teslm itmekle tekrr hlf- er u knn dahlolunmamak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- sadetm mcebince amel idp zikrolunan karyelerde skin olan haymne tyifesi sene-i mezbrda zerlerine lzim gelen det-i anm ve syir rsmlarn knn u defter mcebince bi't-tamm mm-ileyhn voyvodasna ed v teslm idp ellerine mhrl temessk alup min-bad dahlolunmak cb eylemez iken hl belerbeisi olan mm-ileyh tarafndan voyvoda olan mezbr avua bunlardan tekrr nesne taleb itdrmeyp min-bad dahl rencde itdrmeyesin. Eslemeyenleri ism resmleri ile yazup arzeyleyp min-bad hlf- er u knn ve mugyir-i emr-i hmyn reyy kimesneye rencde v remde itdrmeyp men u def eyleyesin.

84
[284]

stanbul'un fethinden bu yana, stanbul'un ihtiyac iin gelen kesimlik hayvanlar Ayasofya-i Kebr Vakf'na ait Yedikule ve Edirnekap'da bulunan mezbahalarda kesilip dier yerlerde kesim yasakland halde, baz kimselerin Eypkaps'ndaki skele-i Cedd ve Topkap'da mezbahalar ve mumhaneler ihdas ederek hayvanlar buralarda kestikleri, bu nedenle Yedikule ve Edirnekap'da bulunan mezbahalarn bo ve ilemez duruma gelip harap olduu bildirildiinden, bundan byle Yedikule ve Edirnekap'da bulunan mezbahalar dnda kesim yaptrlmamas ve sonradan ihdas olunan mezbaha ve mumhanelerin yktrlp emre uymayanlarn bildirilmesi.
Zyidan virilmidr. F 7 Z., sene: [102]6 B-hatt- Receb Efendi. Buyurlds hkm-i sbk zerindedr. stanbul kdsna hkm ki:

Mahmiyye-i stanbul'da feth- hknden ber koyun u kei v kuz v sr ve gayri, Ayasofya-i Kebr Vakf'ndan Yedikulle ve Edirnekapus'nda olan selh-hnelerde zebholunup har yirde zebholunmamala ehrn zahresi mazbt olup ve yenieri tyifesine tayn olunan et mm* andan tevz olundundan mad; "Min*-bad zikrolunan selh-hnelerden gayri yirde zebholunmaya." diy mekked ahkm- erfe virilp men olunmken baz kimesneler birer tarkla stanbul iinde dery kenrlarnda selh-hneler 56

ihds itmekle Yedikule selh-hneleri hl v muattal kalup mrr- eyym ile yklup bi'l-klliyye harb olup mukaddem Koyun Emni Hseyin avu ve Kethuds Mustaf ve Kassbba Sleymn ve Vakf'un Mtevellsi Ysuf, mimrlarum ve syir ahl-i vukf ve b-garaz kimesneler ile zerine varlup harbl mhede olundukda; " "Tamri be yk aka ile ancak olur." diy tahmn olunup lkin ihds olunan selh-hneler bi'l-klliyye ref olunmaz ise tamr olundu takdrce dah, rabet munkata olmala yine harba mrif olmak mukarrer olmala slb- sbk zre Yedikulle [ve] Edirnekapus'ndan mad ref olunmak cnib-i vakfa ve ehrn zehyiri cemna ve zabtna her vechile evl v enfa oldun" ihbr itdklerinde; "ihds olunan selh-hneler ve mm-hneler ref olunup mnhedim olan selh-hneler tamr olunup olgeldi zre amel olunmak" bbnda emr-i erfm recsna sbk stanbul Kds Mevlna Mehmed zdet fazyilh arzeyledkde; "Vech-i merh zre huccet olunmala Yedikule ve Edirnekapus'nda olan selh-hnelerden gayri ihds olunm ise bi'l-klliyye ref idp min-bad koyun u kei v sr ve syir zebholunacak her ne ise zikrolunan Yedikule ve Edirnekapus selh-hnelerinde zebhitdrp min-bad muhdes olan selh-hnelerde asl zebhitdrmeyp mukaddem muahhar trhla bu bbda ibrz itdkleri temesskt ellerinden alup der-kse idp Sdde-i Sadetm'e gnderp bade't-tenbh memn olmayanlar ism resmleriyle yazup bildresin ki, emrme imtisl itmedkleri in haklarndan geline." diy sene seba aer ve elf Saferi'nn evyilinde Sdde-i Sadetm'den emr-i erf virilmiken; "Hazret-i Eb-Eyyb- Ensr aleyhi rahmet'l- Br 'nn tarafna gidecek kapunun yannda skele-i Cedd kurbinde ve Topkapus'nda baz kimesneler selh-hne ve mm-hne ihds itmekle vakf- mezbra ziyde gadr ve zahre telef oldu" ilm olunman, vech-i merh zre virilen emr-i erf ve huccet-i eryyeye muhlif sonradan ihds olunm ise ref olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm ve vech-i merh [zre] virilen emr-i erf ve huccet-i eryyeye muhlif mahall-i mezbrda sonradan selh-hne ihds olunm ise mukaddem virilen emr-i erf ve huccet-i eryye mcebince ref olunup asl koyun u kuz v sr ve syir zebholunacak her ne ise zebhitdrmeyp men u def eyleyesin. Kadm selh-hne ve mm-hnelerde zebhitdresin. er- erfe ve evmir-i hmynuma ve huccet-i eryyeye muhlif kimesneye tealll itdrmeyesin; nd zre olanlar yazup arzeyleyesin.

85
[285]

Fatma Hatun'un mteveffa babas Cafer'den kendisine intikal eden Grele'deki iftliinin snr hususundaki anlamazln mahallinde grlmesi ve tespit olunan snra ait sicil suretinin gnderilmesi.
B-hatt- hazret-i efendi. Grele kdsna ve sbk ( ) Kds olan Mevln ( ) hkm ki:

Ftma nm htn arz- hl sunup; "Grele kazsnda mteveff babas Cafer tahvlinden intikl iden iftliine rif Mehmed taarruz idp rif Mehmed fevtolmala saresinn vassi Sliha Htn'un vekli Ahmed avu ile Dvn- Hmynum'da 57

kd-asker huzrnda murfaa olduklarnda hak bunun oldu zuhr idp isbt olundukdan sonra huddnda niz olman kd-asker tarafndan dem tayn olunup mahallinde grilmek" in emr-i erfm taleb itmein buyurdum ki: Vardukda, kd-askerm istim eyledi zre mahallinde teft tefahhus idp gresiz; hudd malm olup sbit oldukdan sonra vuk zre yazup sret-i sicilli ile arzeyleyesiz.

86
[282]

Osmanl Devleti ile Venedik ve Fransa devletleri arasndaki anlama gereince, bunlarn stanbul'daki bayloslarnn yannda istihdam edilen er adet tercmanlarnn cizyeden muaf olmalar gerektiinden, Galata'da sakin kefere taifesinin mceddeden tahriri srasnda cizye defterlerine kaydedilen isimleri yazl tercmandan cizye talep olunmamas ve muafiyetlerinin defterdeki isimlerinin zerine kaydedilmesi.
Galata kdsna hkm ki:

Cmi- erfmn Evkf Mtevellsi olan Sleymn bundan akdem Galata'da skin olan kefere tifesinn mceddeden tahrr defter olunmas lzim olmala sbk Edirne Kds olan akd kuzti'l-mslimn, evl vlti'l-muvahhdn Mevln Al zdet fazyilh tahrr eylemek in hatt- hmyn- sadet-makrnumla fermn- l-num sdr olmala mrun-ileyh dah mahmiyye-i Galata'y tahrr defter eyledkde Sdde-i Sadetm'de olan Venedik ve Frane ( ) tercemnlarn ve bzergnlarn ve syir demlerin dah cizye defterine maan kaydidp lkin mezbrn ililer Rikb- Hmyn- Sadet-makrnum'a arz- hl su[nu]p istid-y nyet rec eyledklerinde; "Mbeynde mnakd olan sulh u salha* riyeten zikrolunan bayloslarun hdmetinde olan er nefer tercemnlarndan min-bad cizye taleb olunmayup ve defterde dah isimleri zerine vech-i merh zre kayd iret ola." diy fermn- l-num sdr olmala vech-i merh zre nin- hmynum virilmein, zikrolunan tercemnlardan ( ) Baylos'nun Batercemnl hdmetinde olan ayn'l-milleti'l-meshyye Markovanin zde kadruh ve Trmazaki veled-i Paska ve Solnan veled-i Matka nm nefer mzevvec tercemn; "sdr olan nin- hmynum mcebince emr-i erfm virilmek" bbnda nyet rec itmein, zikrolunan nefer tercemndan min-bad cizye taleb olunmayup ve defterinde dah mufiyyetleri kaydolunmak bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Hkm-i erf-i vcib'l-ittib ve'l-inkydumla vusl bulduklarnda mezbrn nefer tercemnlardan min-bad, sdr olan emrm zre asl v kat cizye taleb olunmayup ve ol defterlerde isimleri zerlerine mufiyyetlerin kayditdresin ki, bir dah ol vechile emrme muhlif vechen mine'l-vch dahl taarruz ve rencde v remde eylemeyeler ve [bu hkm-i erfmi] sicill-i mahfza ve defter-i mezbra kaydeyledkden sonra yedlerinde ibk eyleyesin.

58

87
[283]

Bodan'da bulunan vladika, metrepolid vs. papazlarn ilerine Rum patrikleri ve dardan baz ahslar tarafndan yaplan mdahalelerin nlenmesi.
Buyurlds emri zerindedr; kendlere virilmidr. Bodan voyvodasna hkm ki:

Vilyet-i Bodan'da vk olan vladika ve metrepolid ve syir papaslar; "kadmden yn-i btllar zre kenselerinde ve ol cnibn reylarna vk olan husslarn [kendleri] gregelmiken ve manastrlar dah zabtidp harun alkas ve mdhalesi yoken hliy ynleri zre mbeynlerinde olan ruhbnlklarna hricden dahlolundun" bildrp mukaddem emrm dah virilmekle istid-y nyet eyledkleri ecilden, min-bad kadmden olgelene muhlif rey v beryya zulm teadd olunduna rz-y hmynum yokdur; olgeldi zre amel olunmak emridp buyurdum ki: Vardukda, emrm zre mil olup min-bad vilyet-i mezbrda olan kenselerdeki vladika ve metrepolid ve syir papaslar yn-i btllar zre* den husslarn grp min-bad olgelene muhlif mbeynlerinde olan umrlarna hricden kimesneyi mdhale itdrmeyesin ve Rm patrikn tarafndan dah dahlolunup rencde iderler imi; anlar dah kadmden mdhale itmemekle min-bad olgelmie muhlif kimesneye i itdrmeyesin.

88
[280]

Sbk Bodan Voyvadas stefan'n, kasap taifesi vs. ahslardan bor olarak ald ake ve esbbn, alacakllar tarafndan stefan'n tezkireleri ve baz sahte tezkirelerle kendisinden ve reyann mahsulnden talep edildiini bildiren imdiki Bodan voyvodasnn, bu borlar kendisine ait olmad iin bu talepleri dikkate almamas ve reyasn rencide ettirmemesi.
B-hatt- Receb Efendi. Bodan voyvoda[sna] hkm ki:

Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Bundan akdem Bodan Voyvodas olan stefan Voyvoda* kendnn mhimmt in kassb tyifesinden ve gayriden karz tarkyla nice aka v esbb alup badeh zikrolunan voyvodalk sana virilmekle ol deyn shbleri mezbr stefan'un tezkireleriyle ve baz mzevver shte tezkirelerile gelp akalarn senden ve Bodan reys mahslinden taleb itmeleriyle reyya ve sana gadrolup bundan akdem bir-iki defa emr-i erf dah gnderilmiken mezbrlar birer tarkla ol tezkireler mcebince emr alup ibrz itmeleriyle teadd eyledklerin" ilm idp bu makle har kimesnenn deyni in bir ferdi rencde itdrilmemek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, sdr olan emrm zre amel idp dah zikrolunan akay gelp o makle senden ve Bodan rayyetlerinden taleb [id]p hlf- er u knn dahliderler ise min-bad o makle shte tezkire ile fukarya zulm teadd itdrmeyp mteahhid olduun tezkirelerden gayri o makle uhdene lzim olmayan tezkire shblerin min-bad dahlitdrmeyesin. 59

89
[281]

Serdar- Ekrem Halil Paa ark cnibine sefere ktndan, Sdde-i Saadet'ten Konya'ya varncaya kadar yol zerinde bulunan derbendlerin ve yollarn bozulan yerlerinin tamir ettirilmesi.

Mefhru'l-kuzt Sdde-i Sadetm'den Konya'ya varnca yol zerinde olan kdlara hkm ki: Hliy dstr- ekrem ilh. Vezr-i Azamum ve Serdr- Ekremm Hall Paa edma'llh tel iclleh ibu mh- Cemziye'l-hr'n evhrinde skdar sahrsndan kalkup ark cnibine tevecch azmet idp lkin Konya['ya] varnca yol zerinde baz derbendler bozlup top arabalar ve asker-i slm mrr itmekde subet ekmekle o makle bozlm yollar olgeldi zre tamr olmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, emrm zre yol zerinde o makle bozlm yirler var ise olgeldi zre tamr itdrp top arabalar ve askir-i nusret-meserm gemekde subet ekmek ihtimli olmaya.

[Yev]m'l-Ahad, f 21 C., sene: 1026, skdar

90
[277]

Mekke-i Mkerreme'de vefat eden Dergh- Muall mteferrikalarndan Hseyin'in vrisi olmadndan, Muall'daki mlk evinin, mir krhaneye ilhak edilip Arafat suyollarna nazr olanlara mesken olarak tasarruf ettirilmesi.
Bu bbda erf hazretlerine baka nme lzimdr. B-hatt- Abdullh eleb.

Msr muhfazasnda olan Vezr Ahmed Paa'ya ve Kabe-i Mkerreme kdsna hkm ki: Mekke-i Mkerreme'de mcvir olan Dergh- Muallm mteferrikalarndan Hseyin mukaddem fevtolup vris-i marf olmamala muhalleft mr in zabt u kabz olundukda Muall'da vk Birke-i m kurbinde mlk hnesi, mr kire oca ve Ubeyd-i (?) Uyn K[]r-hnesi'ne muttasl olman frht olunmayup mr kr-hneye ilhk ve Araft- erf'n su-yollarna nzr olanlar tasarrufnda olmak zre bundan akdem Haremeyn-i erfeyn tamrine memr olan Kbrus Belerbeisi Hasan dme ikblh mnsib grp ve tayn eylemekle min-bad vech-i merh zre amel olunup zikrolunan hne kem-kn mr kr-hneye ilhk olunup ve su-yollarna nzr olanlar skin ve tasarruf itmek in emr-i erfm rec olunman vech-i merh zre amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp mm-ileyh Hasan dme ikblh vech mnsib grdi [zre mezkr] hne mteveff-y mezbrun olup vris-i marf yosa min-bad mr kr-hneye ilhk olunmak zre su-yollarna nzr olanlar skin olup mr-i mrn- mm-ileyh tayn eyledi zre tasarruf itdrp min-bad emrme muhlif bir ferde tealll itdrmeyesiz. 60

91
[278]

Kabe-i Mkerreme'de Arafat suyollarna nazr tayin olunan Dergh- Muall mteferrikalarndan Sleyman'n, bu grevde bulunduu srece mteferrikalk ulfesinin Msr Hazinesi'nden denmesi.
B-hatt- Abdullh eleb. Msr muhfazasnda olan Vezr Ahmed Paa'ya hkm ki:

Dergh- Muallm mteferrikalarndan yevm otuz aka ulfeye mutasarrf olan Sleymn zde mecdh Kabe-i Mkerreme'de Araft- erf'n su-yollarna emr-i erf ile nzr tayn olunman; "mdm ki nezret hdmetinde ola, mutasarrf oldu mteferrikalk ulfesi mahrse-i Msr Haznesi'nden virilmek" rec olunman, virilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbr mdm ki nezret-i mezbre hdmetinde ola, mutasarrf oldu mteferrikalk ulfesin Msr Haznesi'nden virdresin.

92
[279]

Kuds'te kale inas ve suyollarnn tamiri hizmetinde grevlendirilen Dergh- Muall mteferrikalarndan Salih, silahdarlardan Ahmed ve ebn-i sipahiyndan stat Osman'n ulfelerinin, hizmetlerini tamamlayncaya kadar am Hazinesi'nden denmesi.
B-hatt- Abdullh eleb. m belerbeisine ve defterdrna hkm ki:

Kuds-i erf'de mceddeden bins fermnum olan kalanun ve su-yollarnun tamr termmi in Dergh- Muallm mteferrikalarndan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Slih zde mecdh emn ve silahdrlar zmresinden Ahmed teberdr kitbet hdmetine ve ebn-i siphiyndan std Osmn su-yolc hdmetine emr-i erf ile tayn olunman; "tekml-i hdmet oluncaya dein mstehkk oldukca ulfelerin m Haznesi'nden virilmek" in emr-i erfm rec olunman, vech-i merh zre virilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah tekml-i hdmet oluncaya dein mstehkk oldukca ulfelerin m Haznesi'nden virp emr-i erfme muhlif tealll nd eylemeyesiz.

93
[274]

simleri yazl kimselerin, bahelerine su aktmak maksadyla Medne-i Mnevvere ile Crf adl menzil arasndaki suyolu zerine sedler kurup suyollarnn zarar grmesine sebep olduklar bildirildiinden, ad geenlere ihtiya duyduklar suyu kova veya dolaplarla ekip kullanmalar ve suyolu zerine sed kurmamalar hususunda tenbihte bulunulmas.
B-hatt- Abdullh eleb. Msr muhfazasnda olan Vezr Ahmed Paa'ya ve Medne-i Mnevvere kdsna ve 61

eyhu'l-Haremi'ne hkm ki: Medne-i Mnevvere'den Crf nm menzile varnca cr olan su-yollarnun Medne-i Mnevvere'de skin Seyyid Acel (?) ve Seyyid Al bin Seyyid Mem (?) el-Hatb Eb'l-lutf ve eyh el-Ber ve Seyyid Mesd ibn-i Hams (?) ve Mansr- Msr (?) ve Seyyid Gz ve erfe Buhl ve Emr-i Mrn ve Seyyid Muhammed Slih ve Seyyid Bedev ibn-i Slih ve Seyyid Hbr (?) ve erfe Ziyre (?) ve Seyyid Muhsin bin Seyyid Mem (?) nm kimesneler mcerred belerine su aktmak in su-yollarn dyim sedditmeleriyle su-yollar girye depp ve krze dyk olmala ekser su-yollar harba mrif olmaa bs olup; "min-bad su-yollarn mezkrn tyife ve eger syir kimesneler sedditmeyp ancak herkes cr oldu mekndan koa v dolb ile ekp mntefi olalar ve ill su-yollar kat seddolunmamak" bbnda emr-i erfm rec olunman, vech-i merh zre amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbrlara muhkem tenbh tekd eyleyesiz ki, min-bad su-yollarn sedditmeyp ve b u belerine su aktmayup ancak herkes cr oldu mekndan koa v dolb ile ekp mntefi olup su-yollarna zarar itmeyp ve itdrmeyesiz. Anun gibi memn olmayanlar ism resmleri ile yazup arzeyleyesiz ki, sonradan haklarnda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

94
[275]

Bursa'da, Hma Hatun ile Hatice Hatun arasndaki vakf ev davasnda ahitlik yapmak zere, isimleri yazl ahslarn Divan- Hmayun'a gnderilmesi.
Burusa kdsna hkm ki:

Hm nm htn Ordu-y Hmynum'a gelp; "nefs-i Burusa skinelerinden Hadce nm htn ile mezbrenn vakf ev davsyn ehdet iden eleb ol Hc Muhammed ve Abdnneb ol Hc Ahmed ve Hamd ve Bl ol Hc ve Al ol Mustaf nm kimesneler Dvn- Hmyn'a ihzr olunmak" bbnda [emr-i erfm rec itmein,] mezbrlar mezkre htn ile Dvn- Hmynum'a ihzr olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, mezbre htn ile mezkrlar Dvn- Hmynum'a gnderesin ki, erle ahvlleri kd-askerlerm huzrlarnda grilp icr-y hakk oluna.

95
[276]

Otuz-krk adam ile Akhisar yaknlarndaki Salur kynde ebn-i sipahiyndan mer'in iftliini basp kardei ve hizmetkrlarn yakalayp hayvan ve eyalarn gasbedip Adala taraflarna alp gtrd bildirilen Gre sakinlerinden Pr Mehmed'in yakalanarak tefti olunmas ve zerine sbit olan haklar alndktan sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmas.
B-hatt- Abdullh eleb.

62

Akhsr ve Grdk kdlarna ve Dergh- Muallm mteferrikalarndan olup Kthiyye'de Msellim olan Sleymn zde mecdhya hkm ki: Gre skinlerinden Pr Mehmed nm kimesne otuz-krk nefer atlu ile Akhsr kurbinde Salu[r] nm karyede ebn-i siphiyndan mer nm kimesnenn iftliin basup karndan ve hdmetkrlarn ahzidp iki yz krk res koyunn ve yiirmi be aded kara sr ve drt aded su sr inein ve on iki res kzlerin ve on iki mehr deve ve sekiz res taylu ksran ve sekiz res atn ve syis-hnesin srp ve bir kemer klcn ve iki krdeg ve bir yamurluk ve delll (?) ve krdesin gret hasret idp kbel-i erden dem gnderildkde itat-i er itmeyp Adala tarafna alup gidp ziyde zulm teadd eyledi" ilm olunman, mahallinde erle grilp icr-y hakk olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbr Pr Mehmed her kande ise elegetrp gaybet iderse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp bunun ile berber idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslar onat vechile mahallinde hakk [zre] teft idp mezbrun fesd enati mukarrer ise bade's-sbt gret olunan her ne ise hkmidp b-kusr alvirdkden sonra mezbr muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesiz; deil ise erle hakknda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesiz.

Yevm's-Sls, f 23 C., sene: 1026

96
[273]

Eli olarak Sdde-i Saadet'e gelen ve Kabe'yi ziyaret ettikten sonra Mvernnehr'e dnmek zere yola kan Buhra Han mmkulu Hn'n elisi Hac Abdlbki ve Belh hkiminin adamlarndan Hac mer'in, Msr'dan Mekke'ye gidileri esnasnda ihtiya duyacaklar erzak ve yol mhimmtlarnn tedarik edilip bir an nce Kabe'ye, oradan da Yemen ve Hindistan'a ulatrlmalar.
Dah. Msr muhfazasnda olan Vezr Ahmed Paa'ya hkm ki:

Hliy Buhr Hn olan mmkul Hn tarafndan ililik tarkyla Sdde-i Sadet-mebum'a gelen iftihru zvvr Beyti'llhi'l-harm Hc Abdlbk ve Belh hkimi tarafndan gelen Hc mer zde kadruhm gir nme-i hmyn- sadet-makrnumla mahrse-i Msr'dan Mekke-i Mkerreme ve andan Mver'n- nehr'e revne olmak tasmmle irsl olunmala ina'llh tel Msr'a vardukda mrun-ileyhim kara tarafndan m veyhd derydan m olur, her ne tarafdan srat isticl ile irsli mmkin ise asl tehr u tevakkuf eylemeyp lzim olan zd zevdelerin ve yol mhimmtn tedrk idp muaccelen Kabe-i Mkerreme'ye irsl sl eylemek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, sdr olan fermn- cell'l-kadrm zre amel idp dah mrun- ileyhim Hc Abdlbk ve Hc mer'n lzim olan zd zevdelerin ve yol mhimmtlarn eger 63

kendlern ve eger tavarlarna lzim olacak harc- rhlarn virp bir nesneye muzyaka ekdrmeyp eger mrun-ileyhim karadan gitmesi lzim olursa kifyet mikdr deve ve cmle alk ve mhimmtyla tayn idp ve eger gemi ile Sveys'den gitmek evl ise ol bbda dah yanna demler koup gemiden lzim olan mhimmtlarn b-kusr grp ber-vech-i isticl Kabe-i Mkerreme cnibine irsl sl eyleyesin ve bi'l-cmle mm-ileyhim srat isticl zre gitmeleri aks-y murd- hmynumdur; asl bir n ve bir sat tehr u tevakkuf itdrmeyp muaccelen mahall-i mezbra irslde bezl-i ikdm eyleyesin ve Kabe-i Mkerreme'ye varnca yol zerinde olan hukkma dah tarafundan mektblar gnderesin ki, her ne mahalle varup vsl olur[lar]sa kifyet kadar* zd zevdelerin tedrk idp bir yirde muzyaka ekmek ihtimli olmaya. Bir sreti, Kabe-i Mkerreme kdsna ve Cidde emnine. Bir sreti, Yemen Belerbeisi Hc Mehmed Paa'ya; "... Yemen'den Hindistn taraflarna kank benderden gitmesi..."

97
[270]

Mezistre kazasna bal iken Barduna kazasna ilhak olunan Ovack kynn, halkn ikyeti zerine tekrar Mezistre kazasna ilhak olunduu.
Receb Efendi. Mezistre kdsna hkm ki:

"Kaz-i mezbre muzftndan olup havss- hmynum karyelerinden olan Ovack nm karye halk meclis-i era gelp; "Karye-i mezbre bir tarkla Barduna* kazsna ilhk olunmala zalemenn zulm teaddsinden ciz kalup Mezistre'ye mlhak iken her vechile sde-hl olup yle ki; gir Mezistre'ye ilhk olunmaya, perkende v pern oluruz; ahvlimz arzeyle." diy ilhh eyledklerin" arzitmein, gir Mezistre'ye ilhk olunmdur. Buyurdum ki: Vardukda, emrm zre karye-i mezbreye sen mutasarrf olup Barduna kds tarafndan kimesneyi dahlitdrmeyesin.

98
[271]

Mezistre'nin Ovack ky halk, mirlivann haylice adam ile devre kp haksz yere ake ve yiyeceklerini aldklarndan ikyeti olduklarndan, mirlivaya ve adamlarna, devre kmamalar ve ahaliden haksz yere ake ve yiyecek almamalar hususunda tenbihte bulunulmas.
Receb Efendi. Mezistre kdsna hkm ki:

Ovack nm karye halk dem gnderp; "havss- hmynum karyelerinden iken mr-liv tarafndan taarruz olunup* bir-iki yz demleriyle zerlerine konup yim yiyeceklerin ve haftn-bah nmyla ve syir tarkla akalarn alup teadd eyledklerin" ilm eylediler. mdi; mer devre kmak memndur. Kat devre kmayup, ol vechile 64

nesne salduklarna kat rz-y hmynum yokdur. Buyurdum ki: Vardukda, mr-livya ve demlerine muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, devre kmayup ve yim [] yiyeceklerin mft meccnen almayup ve; "haftn-bah" diy nesne salmayup hlf- er- erf bir nesnelerin almayalar ve aldurmayasn. Memn olmayup gir kurya kup salkun salup teadd iderler ise yazup arzeyleyesin ki, tedrkleri grile.

99
[272]

Msr'daki baz vakflarn, nazrlarnn hynetinden dolay harap olduu ve nazrlarn zimmetinde haylice vakf mal bulunduu bildirildiinden, nazrlarn grevlerinden alnarak zimmetlerinde bulunan vakf mallarnn tahsil edilmesi ve Hac Velid bin Abdniye'nin (?) adgeen vakflara nazr tayin edilmesi.
B-hatt- hazret-i efendi. Msr muhfazasnda olan Vezr Ahmed Paa'ya ve Msr kdsna hkm ki:

Hc Velid bin Abdniye (?) arz- hl sunup; "mahrse-i Msr'da vk olan Eklime el-Lel ve Ykt el-ftihr nm vakflarun nzrlar evld- Arab'dan olmala harba mrif olup ml-i vakf ekl bel ve zyi [u] telef olmala zikrolunan vakflarun msadesi kalmayup ol makle vakflarun nzrlar ref olunup bu nzr tayn olunup zimmetlerinde zuhr iden ml-i vakf, kabzna memr olanlara alvirilmek" rec eyledi ecilden, zikrolunan evkfa* mezbr* nzr ta[]yn ve ol nzr- sbk olan evld- Arablar'un zimmetlerinde zuhr iden ml-i vakf, kabzna memr olanlara alvirilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah ol nzr- sbk olanlarun hynetleri mukarrer ise ol vakflara gadr ve ekl bel idenleri nezretlerinden ref idp sadkat u istikmetle bun zikrolunan evkfun nezretleri hdmetinde istihdm eyleyesin ve zimmetlerinde zuhr iden ml-i vakf bade's-sbt hkmidp kabzna memr olanlara alvirp ml-i vakfdan kimesnenn zimmetinde bir aka ve bir habbe bk komayasz. Bu dah. Bir sreti dah, Msr muhfazasnda olan Vezr Ahmed Paa'ya ve Msr kdsna hkm ki: Osmn bin Hseyin nm kimesne arz- hl sunup; " mahrse-i Msr'da vk Altanm Htn Sultn (?) ve Hubziyye (?) nm vakflarun nzrlar evld- Arab'dan olmala..." Yukaruda olan sret msveddesi gibi yazla.

100
[269]

Vize ve Krkkilise sancaklar dhilinde ortaya kan ehl-i fesadn yakalanmalar iin Dergh- Muall avularndan Mustafa avu'un grevlendirildii; Krkkilise kadsnn ad geen avu ve il erleriyle ehl-i fesad ele geirerek eran gerektii ekilde cezalandrmas.

Krkkilise kdsna ve Dergh- Muallm avularndan Mustaf avu'a hkm ki: Sen ki kdsn, mektb gnderp; "Vize ve Krkkilise sancaklarnda elli-altm nefer 65

zimm ekys ile baz ehl-i fesd tyifesi cemyyet idp ebn-i sebln yollarna kup katl-i nfs gret-i emvl eyledklerinden gayri ahl-i vilyetden nice mslimnlarun evlerin basup mllarn ve esbblarn ve erzklarn yam v gret eyleyp fesd enatleri gnden gne ziyde olman, mezkrlar elegetrilmek in Dergh- Muallm avularndan olup ol cnibde ehl-i vukf olan Mustaf avu, mbir tayn olunmak" bbnda hkm-i hmynum recsna ilm itmein, sen ki mezbr Mustaf avu'sn; "lzim geldkde il-eri ile zikrolunan ekynun zerlerine varup bi-eyyi vechin kn elegetrilp erle hakkndan gelinmek" bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz gerei gibi mukayyed olup dah zikrolunan eky tyifesi zuhr idp fesd enatleri zhir olursa sen ki kdsn, mm-ileyh Mustaf avu mberetiyle il-eriyle eky zerlerine varup bi-eyyi vechin kn ekyy elegetrilp erle haklarnda lzim geleni icr idp hlf- er- erf i olmakdan ve ehl-i fesda hmyet olmakdan hazer eyleyesin.

101
[267]

Pr Mehmet isimli ahsn mteveffa Vezir Kalender Paa'nn Hdavendigar ve Saruhan sancaklar dhilindeki hslar iltizamndan dolay mer ve kardei Davud zimmetlerinde bulunan alacaklarnn tahsil edilmesi.

B-hatt- hazret-i efendi. Serdr emri zre mcebince iret olunmdur. Anatol belerbeisine, Bergama ve nevh-i Bergama ve Tarhala ve Gzelhsr ve Ayazmend kdlarna hkm ki: Bundan akdem veft iden Vezr Kalender Paa'nun Hudvendigr ve Saruhan sancaklarnda taht- kaznuzda olan hslarn alt yk akaya Pr Mehmed nm kimesne iltizm idp varup zabteylemek istedkde mer ve karnda Dvd nm kimesneler bunun in; "Reyya zulmi vardur." diy hlf- vk inh ile zikrolunan hslar alup zabtna varduklarnda; "Sennle itirk zre zabtidelm." diy nice zamn kendleri zabt ve cz v kll ebvb- mahsltn kabzidp ve muktaa-i mezbrenn mr in virilmesi lzim olan mebla mezbr Pr Mehmed, Bzergnba olan Mehmed zde mecdh eliyle bi't-tamm dhl-i Hazne idp mezbrlarun kabzitdkleri mebla bunun hakk olup taleb eyledkde virmekde tealll nd itmekle defa emr-i erf ve kbel-i erden davet olundukda firr idp itat-i emr-i erf eylemeyp nd muhlefet zre olmala; "Mezbr mer'n kabzitdi yz otuz be bin akay ve karnda Dvd kabzitdi yz seksen bin akay ve Bergama ve Ayazmend kazlarndan alduklar akay mezbrlardan b-kusr alviresiz." diy Mliyye tarafndan ve vezr-i azamum cnibinden evmir-i erfe virilmein, mcebince amel olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan ve mm-ileyh vezr-i azamum cnibinden virilen emr-i erf mcebince amel idp hlfna cevz gstermeyesiz.

66

102
[268]

Galata Darphanesi'nde altn stad olarak alan ve hizmetleri karlnda teklif-i rfiyyeden muaf olup bu hususta ellerinde muafnme bulunan Sultan Ahmed Han Evkaf reyasndan isimleri yazl zimmlerin, kendi balarndan elde ettikleri araplarndan, hamr eminleri tarafndan resm-i hamr talep edilmek suretiyle rencide edilmemeleri.

"Galata kdsna hkm ki: Merhm Sultn Ahmed Hn tbe serhnn Evkf reysndan Herz (?) veled-i Kostantn ve Yorgo veled-i Aleksi (?) ve Hristo (?) veled-i Aleksi nm zimmler yle arz- hl eylediler ki; "Mahmiyye-i mezbrede vk darb-hnede altun stdlar olup lzim olan hdmetlerin ed idp kusrlar yoken ve; "hdmetleri mukbelesinde teklf-i rfiyyeden muf u msellem olup teklf-i rfiyyeden nesne teklf olunmamak" in mukaddem ellerine emr-i erf virilmiken, blarndan hsl eyledkleri hamrlarndan hamr emnleri b-vech resm-i hamr taleb idp rencde eyledkleri ve bu bbda teklf-i rfiyyeden muf u msellem olmala evkf- mezbre voyvodas mhrl temessk virp; " "Vech-i merh zre rencde olunmayup kend blarndan skduklar hamrdan resm-i hamr taleb olunmaya." diy ellerine virilen muf-nmeleri mcebince min-bad rencde olunmayalar." diy Mliyye tarafndan emr-i erf virildin" bildrp; "mcebince amel olunup rencde olunmamak" bbnda emr-i erfm taleb itmein, ellerinde olan Mliyye emr[i] mcebince amel olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda zimm-i mezbrlarun ellerine virilen Mliyye emr[i] mcebince amel idp min-bad hlfna cevz gsdermeyesin." diy emr-i erf virilmidr.

Yevm's-Sls, f 18 N., sene: 1026

103
[264]

Sbk Bender Beyi Bl Bey'in olu Mehmed'i, ardakl kazasnn Halfeli kynde tutup gn ayaklarndan asan ve daha sonra ayaklarn kesmek suretiyle ikence yapan Turgut adl aknin yakalanp tefti olunmas ve eran gerektii ekilde cezalandrlmas.

B-hatt- hazret. zi belerbeisine ve ardaklu kdsna hkm ki: Sbk Bender Bei olan Bl Be'n sulb ol olan Mehmed Dergh- Muallm'a gelp yle arz- hl eyledi ki; "Bundan Akdem Leh kralna alt nefer hdmetkr ile esr olup hl hals oldukda liv-i mezbra tbi Halfel nm karyede skin Turgud nm ak bun ayaklarndan gice asup badeh ayaklarn kesp kll zulm teadd eyledin" bildrp; "erle grilp icr-y hakk olunmak" bbnda nyet rec itmein, bu zulmi iden her kim ise elegetrp erle hakkndan gelinmek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: 67

Vusl buldukda, mezkr bi-eyyi tarkn kn elegetrp gaybet ider ise erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp mezkr ile berber idp bundan akdem bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmi deil ise tamm hakk u adl zre dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp gresiz; mezkr hlf- er- erf ayaklarndan asup badeh ayan kesp teadd v tecvz eyledi erle sbit zhir olursa ol bbda muktez-y emr-i er- kavmle amel idp bu fesd iden muhtc- arz olanlardan ise muhkem habs arz eyleyesiz; deil ise hakknda erle lzim geleni icr eyleyesiz. Amm hn-i teftde hakk zre olup celb ahz sebebi ile bu makle ehl-i fesda hmyet idp hlf- vk kazyye ilmndan ziyde hazer idp cdde-i hakdan udl eylemeyesiz.

104
[265]

Hsky'n Ahddede (?) ky sakinlerinden Kulga-olu diye bilinen Yunus'un fesat kartt, yol kesip yolcularn mallarn ve paralarn gasbettii, akrabalarndan Mehmet, Bl ve Kurt Ali'nin de kendisine yataklk yaptklar bildirildiinden, ad geenlerin yakalanarak tefti edilip zerlerine sbit olan sularnn sicil suretlerinin arzolunmas ve haklarnda gelecek emre gre hareket edilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Hsky ve Uzuncaova kdsna hkm ki: "Kaz-i mezbra tbi Ahddede (?) nm karye skinlerinden Kulga-ol dimekle mehr olan Ynus nm kimesne ak v ehl-i fesd ve kuttu't-tark olup ebn-i sebln emvl erzkn nehb gret ve kendlerin katlidp akribsndan Mehmed ve Bl ve Kurd Al nm kimesnelern evinde saklanup ve mezbrlar dah hrsuz u harm yata olup ve bi'l-cmle mezbr Ynus'un fesd kabhati mukarrer olmala meclis-i era ihzr olunmak in dem irsl olundukda firr u gaybet idp itat-i er eylemedi" ilm olunman, mezbrun ahvli erle grilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr meclis-i era ihzr ve firr u gaybet iderise erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp hakk u adl ve dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp gresin; mezbrun ol vechile fesd enati erle sbit zhir olursa hakknda sbt bulan mevddun sret-i sicilleri ile yazup arzeyleyesin ki, sonra emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel eyleyesin. Amm hn-i teftde hakk zre olup ehl-i fesd hmyet ve kend hllerinde olanlar hlf- er rencde itmekden ziyde hazer idp cdde-i hakdan udl inhrf eylemeyesin.

105
[266]

Divan- Hmayun ktiplerinden Hseyin'in, Edirne sakinlerinden Mehmetah isimli mcellidde olan alacann tahsil edilmesi.
B-hatt- Al Efendi.

Edirne kdsna hkm ki: Dvn- Hmyn ktiblerinden Ktib Hseyin arz- hl idp; " Edirne skinlerinden Mcellid Mehmedh nm kimesneye Mezzin-zde brhm nm kimesne eliyle iki bin be yz aka karz virp hl taleb eyledkde virmekde nd eyledin" bildrp erle 68

grilmek bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bir defa erle faslolmayan husslarn hakk zre grp bade's-sbt hakkn alviresin; tealll ider ise sitne-i Sadetm'e arzeyleyesin.

106
[262]

Vezir-i Sn Mehmet Paa'nn, Lazkiye kazasnda bulunan hslarnn nceki seneye ait mahsulnn zaptn smarlad sbk Hdavendigar Sanca Beyi Ahmed Bey'in zaptetmesi gereken Mart mahsulnn, bu seneki mahsul zaptetmekle grevlendirdii Mahmut ve Abdi avular tarafndan kabzedildii bildirildiinden, Ahmed Bey'e ait olan Mart mahsulnn ad geen avulardan alnp kendisine iade edilmesi.

B-hatt- Uly. Kethudnun mektb. Anatol belerbeisine ve Lzikyye kdsna hkm ki: Kaz-i mezbrda dstr- mkerrem, mr-i mufahham, nizm'l-lem Vezr-i Sn ve Kyim-makm olan Mehmed Paa edma'llh tel icllehnun vk olan hslarnun bin yiirmi be trhnda mahsli zabt sbk Hudvendigr Sanca Bei olan Ahmed dme zzhya sifri olunmala sene-i mezbrede olan hslar mahslin kabzidp lkin ol senede vk olan Mart mahslinn nsfn bu sene-i mbrekede mrun-ileyh tarafndan zikrolunan hslar zabtna [memr olan] Mahmd ve Abd avu kabzitmekle mr-i mm-ileyhn tahvline den mahsline gadrolman, geen senenn Mart mahsli mr-i mm-ileyhn ve bu senenn mahsli mezbrn Mahmd ve Abd avu'un olmak zre mr-i mm-ileyhn tahvline denden her ne mikdr Mart mahsli alnm ise mr-i mm-ileyhe virilmek in vezr-i mrun-ileyhn kethuds olup Dergh- Muallm mteferrikalarndan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Yahy Kethud dme mecdh tarafndan mhrl mektb virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup gresiz; fi'l-vk sene-i mezbrenn Mart mahsli mr-i mm-ileyhn tahvline dmi iken bu sene-i mbrekenn hslar mahslinn zabt u kabz sifri olunan mezbrn Mahmd ve Abd avu nsfn alup kabzitmiler ise mm-ileyh kethud tarafndan virilen mektb mcebince mr-i mm-ileyhn tahvline den Mart mahslin hkmidp mr-i mm-ileyhe alviresiz. er- erfe ve emr-i hmynuma ve mm-ileyh tarafndan virilen mektbna muhlif kimesneye i itdrmeyesiz. Amm bu bahne ile reydan bir senede iki defa mahsl almak ihtimli olmaya.

107
[263] Bir ahstan ald doksan alt bin drt yz akelik uka, dikilmi dolama ve akr Karahisr- Shib'de satarken vefat eden Bursal Angelaki adl tacirin birok yerde alaca bulunduu bildirildiinden, bu hususun tefti edilerek eran zerine hak sbit olanlardan alacaklarnn tahsil edilmesi.
69

Karahsr- Shb beine ve kdsna hkm ki: ( ) nm kimesne Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "bundan akdem Burusal Angelaki nm zimmye toksan alt bin drt yz akalk uka ve dikilmi tolama v akr virp ol dah ticret idp bir mikdrn satdu[kda]n sonra taht- hkmetinzde bey u ir zre iken mrdolup erzkndan yiirmi bir pre esbb bezz[zi]stncda emnet koyup ve Al Aa nm kimesnede dah yedi bin aka ve Be'de dah yiirmi bir pre esbb olup ve Be-zde'de dah be bin drt yz akas olup ve baz yirlerde dah nice akas kalup erle alvirilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkrlar meclis-i era ihzr idp huss- mezbr bir defa erle grilp faslolm olmayup zerinden on be yl mrr itmi deil ise hakk zre erle onat vechile teft tefahhus idp gresin; arzolundu gibi ise -ki, erle sbit zhir olabade's-sbt erle mteveccih olanlardan b-kusr alvirp hlf- er- erf kimesneye zulm teadd olunmakdan hazer eyleyesin. Mtemerridi sekidp muhtc- arz olan yazup bildresin.

[Yev]m'l-sneyn, f 24 N., sene: 1026

108
[259]

Avlonya'da Musa ve Maksud reisler ile yirmi yedi tccarn Trablusgarb'dan gelirken gemilerinin su almas nedeniyle karaya kmalarn frsat bilen kad, nib, yenieri ve asker taifesinden baz kiilerin, iindeki mallarla birlikte bunlarn gemilerine el koyup zulmettikleri, gemi ve mallarn kendilerine ait olduunu ispat ettikleri halde gemilerini ve mallarn geri alamadklar ikyet olunduundan, durum arzedildii gibi ise gemi ve mallarnn iade ettirilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Sbk ( ) Belerbeisi olup Avlonya sancandan munfasl olan Sinn dme ikblhya hkm ki: "Ms Res ve Maksd Res nm kimesneler [arz- hl sunup;] "tccrdan yiirmi yedi nefer kimesneler ile Trablusgarb'dan gelrken gemileri sulanup karaya kmala Avlonya'da kuzt u nvvb u yenieri ve baz asker tyifesi ve emn ve gayriler gemileri iinde olan emvl erzk gret hasret ve gemilerin ahzidp ziyde zulm teadd eyleyp mezbrlar gemilerin ve esbb u erzkn isbt idp sicill huccet olunmken alanlar* virmekde tealll bahne eyledklerin" bildrp haklar alvirilmek bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa sen mukayyed olup gresin; bunlar gemilerin ve emvl erzkn isbt idp sicill huccet olunup taleb eyledklerinde virmekde tealll iderlerse ellerinde olan huccet-i eryye mcebince erle mteveccih olan haklarn hkmidp alviresin; hlf- er- erf kimesneye nd muhlefet itdrmeyesin. Emrme muhlif 70

nd muhlefet idenleri ism resmleriyle yazup arzeyleyesin.

109
[260]

Vezir-i zam Halil Paa tarafndan baz nemli iler iin sitne-i Saadet'e gnderilen mer ve Bl avularn Beypazar'nda yollarn kesip atlarn alan Hsrev adl aknin yakalanarak tefti olunup suu sbit olursa eran gerektii ekilde cezalandrlmas.

B-hatt- Hseyin eleb. Bebzr kdsna hkm ki: Dergh- Muallm avularndan mer avu ve Bl avu Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "Hl ulaklkla dstr- ekrem, mr-i efham, nizm'l-lem Vezr-i Azam ve Serdr- Ekremm Hall Paa edma'llh tel iclleh tarafndan baz umr- mhimme ile sitne-i Sadetm'e gelrken kaz-i mezbra tbi ( ) nm karye skinlerinden Husrev nm ak yollarna inp ellerinden atlarn alup hdmet-i lzimeleri avkolunup fesd enat eyledklerin" bildrp haklarndan gelinmek bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, huss- mezbra mukayyed olup hakk zre teft idp gresin; arzolundu zre ise ol bbda muktez-y er- kavmle amel idp muhtc- arz ise ha[b]s arz eyleyesin; deil ise erle hakknda lzim geleni icr eyleyesin ki, syir ekyya mcib-i bret ve bs-i nashat olup min-bad bu makle evz irtikb eylemeyp kend hllerinde olalar.

110
[261]

Mteveffa Ali Paa Evkaf kylerinden Zihne kazasnn Encesne (?) ky mahsulnden yirmi drt bin ake ald ve geri dememek iin eitli yollara bavurduu bildirilen Kracova sakinlerinden Hasan isimli kapcnn buldurularak vakfn alacann tahsil edilmesi.

Uly. Zihne kdsna hkm ki: Bi'l-fil Bb- Sadetm Aas olup mteveff Al Paa Evkf'na Nzr olan iftihru'l-havs ve'l-mukarrebn Mehmed dme ulvvh Sdde-i Sadetm'e tezkire gnderp; "evkf- mezbre karyelerinden taht- kaznda Encesne (?) nm vakf karyenn mahslinden Kalender avu-ol Mustaf nm kimesne yedinden Kracova skinlerinden Hasan nm kapuc yiirmi drt bin aka alup zimmetinde olmala cnib-i vakfdan birka defa dem varup taleb eyledkde gh firr idp ve g[h] mzevver tezkire ibrz itmekle virmekde tealll idp vakfa kll gadri oldun" bildrp tahsli in emr-i erfm virilmesin rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkr Hasan' buldurmas lzim olana buldurup getrdp dah cnib-i vakfdan varanlar ile murfaa-i er idp hakk zre gresin; fi'l-vk mebla- mezbr alup zerinde oldu bi-hasebi'-er'-erf sbit olur ise bade's- sbt cnib-i 71

vakfa hkmidp b-kusr alviresin ve eger virmekde tealll nd ider ise sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, gelp Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda murfaa olup icr-y hakk oluna.

[Yev]m'l-sneyn, f gurre-i evvli'l-mkerrem, sene: [10]26

111
[258]

Varna skelesi ile Kapan, Galata ve Balar mahallerindeki zabitlik ve yasaklk hizmeti Yenieri Kethdas Nasuh'un arz zerine Dergh- Muall yenierileri orbaclarndan Hasan Suba'ya tevcih edildii halde, ayn grevin sekbanba tarafndan gediklilerden Hasan'a verildii bildirildiinden, sz konusu hizmetin orbac Hasan Suba'ya zaptettirilip Gedikli Hasan veya dier ahslarn mdahalesine meydan verilmemesi.

Mektb zerindedr. Uly hattyla. Sbk Edirne Kds olup ber-vech-i arpalk Varna Kds olan Mevln Ysuf Bah zdet fazilhya hkm ki: Kaz-i Varna skelesi maa-Kapan maa-Galata maa-Blar nm mahallerde zbt u yasakclk hdmetinde olanlar ref olunup yirlerine Dergh- Muallm yenierileri orbclarndan olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Hasan Sba zde kadruh zbt u yasakc tayn olunup zmre-i mezbre Kethuds olan iftihru'l- emcid ve'l-ekrim Nash dme mecdh tarafndan mhrl mektb virilp sitne-i Sadetm'e geldkde hdmet-i mezbre sitne-i Sadetm'den sekbnba tarafndan gedkllerden dger Hasan'a virildi arzolundukda kethudlar tarafndan virilen [mektb mcebince] merkm orbc Hasan['a] zabtitdrilmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre kethudlar tarafndan virilen mektb mcebince mezbr orbc Hasan'a zabtitdrp min-bad sitne-i Sadetm'den sekbnba tarafndan virilen mezbr Gedkli Hasan' ve hardan bir ferdi dahl taarruz itdrmeyesin ve mezbra muhkem tenbh eyleyesin ki, fukary her vechile hmyet synet idp er- erfe ve olgelene muhlif rey v beryy ve ahl-i memleketi rencde v remde eylemeye ve itdrmeyesin.

72

[Yev]m'l-sneyn, f 7 L., sene: 1026*

112
[257]

Mustafa avu'un, Mentee sancann Tatya nahiyesinin Bediye ve dier kylerindeki yirmi alt bin akelik zeameti, onun vefat etmesiyle mahll kalnca mtekid beylerbeyi Mahmut Paa'ya tevcih olunup berat verildii halde Sinan isimli mteferrika tarafndan, bu zeametin kendisine tevcih edildii gerekesiyle haksz yere mdahale edildii ve reyaya zulmedildii bildirildiinden, durum arzedildii gibi ise zeametin Mahmut Paa'nn adamlarna zaptettirilip Mteferrika Sinan'n adamlarnn yakalanarak hapsedilmeleri.

B-hatt- Uly Efendi. F 7 L., sene: [10]26 Kapudn paaya ve ( ) kdsna hkm ki: Sbk ( ) Belerbeisi olup mtekd olan Mahmd Paa [tarafndan] Dergh- Muallm'a [yle] arzolund ki; "Mentee sancanda Tatya nhyesinde Bediye nm karye ve gayriden yiirmi alt bin aka zemet bundan akdem mteveff Mustaf avu tahvlinden mahll oldukda hatt- hmyn- sadet-makrnumla ber-vech-i tekud kendye tevch olunup bert itdrp tasarrufnda iken Mteferrika Sinn nm kimesne irrete slk idp; "Zemet-i mezbre mteveff-y mezbr ferndan bana dah virildi." diy bir tarkla emr almala dahl niz idp lkin zemet-i mezbre bunun hakk olmala defetle buna mukarrer klnup mezbr Sinn'un rz-nmede olan kaydna ve bertna erh virilp bir vechile alkas kalmamken kanat itmeyp gir bir tarkla emirler ibrz idp ve kend tarafndan Mehmed avu ve Sheyl nm akleri gnderp zemet-i mezbrenn vk olan mahslin bunun demisine zabtitdrmeyp ve emr-i erfme muhlefet [ve] adem-i itatden gayri reyya dah zulm teadd zre olduklarn" bildrp; "zemet-i mezbre bunun demlerine zabtitdrilp ve mezbrn aklern haklarndan gelinmek" bbnda emr-i erf virilmek rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emr-i cell'l-kadrm zre mukayyed olup hakk zre gresiz; zemet-i mezbre mrun-ileyh Mahmd dme ikblhya mukarrer klnup kat mukarrer emri virilp kat- alka olmken er- erfe ve emr-i mnfe muhlif gir teadd zre olduklar vk ise cyiz deildr; zemet-i mezbreyi bunun elinde olan mukarrer emirleri mcebince zabt ve mahslin varan demlerine kabzitdrdkden sonra mezkr Mteferrika Sinn tarafndan varan mezbrn akleri elegetrdp muhkem habsidp vuk zre arzeyleyesiz ki, mezbr emrme itat eylemedkleri ecilden getrdilp haklarndan geline.

73

[Yev]m's-Sls, f 9 L., sene: 1026

113
[255]

Kastamonu'nun Ginol kazasnn Nanya kynde sakin Muharrem isimli kady, evini basarak katlettii bildirilen isimleri yazl ahslarn tefti olunup sular sbit olursa eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

B-hatt- Uly. Vech-i merh zre buyurlmdur. Kastamon sancana ber-vech-i arpalk mutasarrf olup sbk Kanije Belerbeisi olan brhm dme ikblhya ve Kastamon ve Devrekn kdlarna hkm ki: Sen ki mr-i mrn- mrun-ileyhsin, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Liv-i mezbrda vk Ginol kazsna tbi Nanya nm karyede skin olup kuztdan olan Muharrem nm kd evinde kend hlinde iken ibu sene-i mbreke Ramazn'nun nci gicesi Mustaf ve Sad ve Mstecb ve Hseyin Baa nm cebeci nmnda eky cem olup varup evine girp kd- mezbr b-vech bil-sebeb klc u haner ile urup katlitmekle maktl-i mezbrun kz ve evldna vekl vas olan mlzimnden Sleymn nm kimesne ile mezkrn eky meclis-i era ihzr olunup erle teft kef olundukda zikrolunan aklerden mezkr Mstecb; "Mezkrlar ile ve yoldalarndan Hzr Bl ve mezkr Hseyin Baa ile cem olup mayyet ittifk zre varup evine girp katlitdk." diy mukrr u muterif olup kbel-i erden huccet-i eryye virilmekle mcebince haklarndan gelinmek" bbnda emr-i erfm recsna arz u ilm eyledn ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, zikrolunan ekyy arzeyledn zre maktln veresesiyle meclis-i era ihzr ve gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp bir defa grilp erle faslolunmayup zerinden on be yl mrr itmeyen husslarn ve maktl-i mezbr hussn onat vechile hakk zre teft tefahhus idp gresiz; vech-i merh zre kd- mezbr ittifk ile katleyledkleri erle sbit olursa ve mezkrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habs ve zerlerine sbt bulan mevdd yazup sret-i sicilleriyle Sdde-i Sadetm'e arzeyleyesiz ki, sonra haklarnda ne vechile emrm sdr olursa mcebince amel oluna ve bu fesd iden eky muhtc- arz olanlardan deil ise haklarnda erle lzim geleni icr eyleyesiz. Ahz celb sebebi ile ekyya ruhsat u hmyet olunmakdan ve hlf- er vaz irtikbndan ihtirz zre olasz.

74

114
[256]

Sbk Karlili Sanca Beyi Mahmut ve vekilinin, ahalinin haksz yere para, yiyecek ve hayvanlarn aldklar, kendi bana vergiler ihdas edip, eitli bahanelerle ahaliden para topladklar, rza tecavz ettikleri, kar gelenleri ve ikyeti olanlar hapsettikleri ve daha nice zulmler iledikleri bildirildiinden, kendilerinden davac olanlarla davalarnn grlp zerlerine sbit olan haklarn, sancakbeylii dnemine ait haslar mahsulnden alnp hak sahiplerine verilmesi; inat edip kar gelirse tedarikinin grlmesi iin durumun sitne-i Saadet'e bildirilmesi.

B-hatt- Uly Efendi. Selm avu Hasan avu mbir buyurlmdur. Karlili Bei Hasan Be'e ve Karlili kdsna hkm ki: Angelikasr Kds Mevln Sleymn zde fazlh mektb gnderp; "Bundan akdem Karlili Sanca Bei olan Mahmd rey v beryya zulm teadd zre olup hlf- er- erf emvl erzklarn nehb gret idp ve selmlk u nal-bah* v hlat-bah nmyla her karyeden nice bin aka alup ve reyy tutup kend gemisine kree koyup kffr esrine tebdl in Marib tarafna gidp ve Kyim-makm Mehmed dah kezlik nice zulm teadd idp hadden ziyde zulm teaddleri oldun" bildrdinden gayri; "Angelikasr skinlerinden Piskopoz nm rhibn, levendlerine kensesin basdurup iki at ve emvl erzkn yam itdrp mezbr ekvya mteveccih olmala tutup yiirmi gn habs ve azm darbidp yiirmi iki bin akasn alup ve Papa Mihal ve Papa Anderye ve Anderiha ve Yorgo ve Drakovi ve Nikola ve Hristo nm zimmler menzilci olup yiirmi be aka ispene balanm iken toksanar aka alup ve sar olancklarndan dah ale'l-esm ispene alup ve hsl olan ralarna bede bir guru alup ve aldu ray on ikier aka destlere koyup yine her destyi krkar akaya kendlere braup ve kasabada ehl-i sanyidan aldu emtianun bahlarn virmeyp ve; "Kasabada zindn yapdursam gerek." diy cebren on bin kle kire bahsn cem idp ve kaftn-bah nmna on iki bin akalarn alup bu makle nice teaddsi olup ve Papa Anderco nm zimmnn evine Mehmed Voyvoda nm demisin gnderp basdurup kz karnda Hristine'yi ekdrp odasna getrdp btn gice tasarruf itdkden sonra karnda mezbr Anderco'y; "Sen ikyete vardun." diy ahz habs idp sekiz bin akasn alup ve Dorinje nm karyeye bir hdmetkryla beslemek in bir at gnderp ay mikdr mft meccnen besledp badeh yine hdmetkryla kendye gnderp giderken at derede bolmala mezbrlar ahz habs idp at bahs diy zulmen otuz iki bin akalarn alup ve "yemlik" diy krk kle buday ve krk kle arpalarn alup ve ri drtde bir alup ve klesi yiirmier aka eyleyen gallt krkar akaya tahmn idp ve mslimnlardan aldu ri dah iki bahsna mezbrlara ykledp ve; "znm yoken bir kz tezvc itmisiz." diy sekiz bin akalarn alup ve forsalarna sirke-bah v peksimad-bah diy salgunlar salup teadd v tecvz idp zikrolunan mevdd, zerine sbit olup her biri mstekl sicill huccet olunup hl5 zikrolunan mevdd in drt kta huccet ibrz olunup rey feryd ekv idp ziyde zulm teadd eylemekle mr-i sbkun ol cnibde sanca mahslinden haklar alvirilmek" bbnda emr-i erfm taleb eyledkleri ecilden buyurdum ki: 75

Vardukda, mr-i mm-ileyhle ve kethudsyla dav-y hakk u tayn-i mdde iden hasmlarn muvcehe idp bir defa erle faslolunmayan davlarn hakk zre yirl yirinden teft tefahhus idp gresiz; vech-i merh zre reyya zulm teadd idp akalarn aldu vk ise bade's-sbt ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn ol cnibde tahvlinde vk olan sanca mahslinden hkmidp b-kusr ashbna alvirp mezbra bir vechile tealll bahne ve nd muhlefet itdrmeyesiz; nd muhlefet iderse yazup sitne-i Sadetm'e arzeyleyesin ki, tedrki grile.
5

Metinde bu kelimenin bana hkm numaras olarak verilmi olan numara [252], sehven

verilmitir. Bu ksm, mstakil hkm olmayp 114 [256] numaral hkmn devamdr.

115
[253] Arslan isimli solan Bursa'nn Tepecik kazasnda sakin kardei Ali'yi evini basarak katlettikleri bildirilen isimleri yazl yenierilerle su ortaklarnn yakalanarak, sular sabit grlrse davalarnn Divan- Hmayun'da kazaskerler huzurunda grlmesi iin sicil suretleri ile birlikte sitne-i Saadet'e gnderilmeleri. (Bkz. hkm. 81 [287])
B-hatt- Hseyin Efendi. Sekbnba mektb zre buyurlmdur. Burusa kdsna ve sbk skdar Kds olup hl Mihal kazsna mutasarrf olan Mevln Muslihuddn'e ve Kite ve Depecik kdlarna ve zikrolunan kdlklarda olan yenieriler serdrlarna hkm ki: Arslan nm solak Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; " "Depecik kazsnda skin olup bunun karnda olan Al nm kimesne kend hlinde iken kul-ol nmnda olup dirlii olan Bekda nm ak hevsna tbi Mihal kazsnda Makri nm karyede skin Kara Sefer nm yenieri ve Kite kazsnda Musl ve Sleymn ve Al ve [Z]ekeriyy [ve] dger Al nm yenieriler ve Burusa kazsnda Mehmed nm yenieri ve Kekekci nm yenieriler otuz-krk nefer eky ile yek-dil olup bunun karnda mezkr Al'nn evin basup yiirmi bin akalk mikdr metn alup yam v gret eyledklerinden gayri mezkr Al'yi hlf- er- erf katlidp zulm teadd eyledkleri" sicill huccet olunup ve; "zikrolunan harm ekys her kande bulunurlar ise elegetrilp erle zerlerine sbt buldukdan sonra gedkllerden ( ) nm kimesne ile sitne-i Sadetm'e gnderilmek" in bi'l-fil Sekbnba olan Hasan zde mecdh tarafndan mhrl mektb virildin" bildrp mcebince hkm-i hmynum taleb eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup dah mrun-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince mezbrlar bi-eyyi vechin kn elegetrp gaybet iderler ise erle buldurmas lzim olanlara buldurdup getrdp bir defa erle grilp faslolmayan husslarn tamm hakk zre grp zerlerinde sbt u zuhr iden mevddun sret-i sicillerin ve mrun-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince mezbrlar sitne-i Sadetm'e irsl eyleyesiz ki, ahvlleri erle Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda grilp erle lzim gelen icr oluna. er- erf ve aalar tarafndan virilen mektb ve emr-i hmynuma muhlif kimesneye i itdrmeyesiz. 76

116
[254]

Mteveffa Vezir Mustafa Paa'nn Narda'daki hslar mahsulnden zevcesi ah Sultan ve evldna intikal eden mebla, sz konusu hslar mahsuln toplamakla grevli ebn-i sipahiyndan Muhammed tarafndan mteveffann zevcesine ve yetimlerinin vassine teslim olunduundan, bu hususta kendisinin rencide edilmemesi.

Drr Efendi yazdurmdur. Narda kdsna hkm ki: Mteveff Vezr Mustaf Paa'nun hl-i haytnda Narda hslar bin on tokuz senesinde ebn-i siphiyndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Muhammed zde kadruhnun tokuz yk akaya uhdesinde iken mm-ileyh vezrm fevtolup muhalleft zevcesi olan hemrem h Sultn'a ve evldna intikl idp mebla- mezbr merkm Muhammed'den taleb olundukda zikrolunan tokuz yk akanun yedi yk iki bin drt yz elli be akasn mm-ileyh vezrme keml-i shhatinde teslm olunduna defterde mastr u mukayyed bulunup ve sene-i mezbre mahsltndan bk kalan iki yz toksan yedi bin be yz krk be akay dah mm-ileyh sultna teslm idp ve bin yiirmi senesinn mm-ileyh vezrmn tahvline den ispenesinden yz elli bin akay dah b-kusr mm-ileyh sultna teslm itdine mm-ileyh sultndan ve eytmna vas* olan Mteferrika Hall zde mecdh tarafndan me[m]hr temessk virilmein, mcebince amel olunup ol temesse muhlif mezbr Muhammed rencde olunmamak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda gresin; mm-ileyh vezrmn hslar mahslinden fi'l-vk zikrolunan mikdr aka, mezbr Muhammed tahvlinden teslm olunduna mm-ileyh sultn ile eytmna vas* olan mezbr Hall zde mecdh tarafndan memhr temessk virilmi ise mcebince amel idp min-bad ol temesse muhlif mezbr rencde v remde itdrmeyesin.

117
[250]

Fener kazas dhilinde yol kesip adam ldren ve Nikola isimli mir koyun srcsnn evini basarak annesine eziyet edip mal ve eyalarn yamalayan ve daha birok fesat ileyen ekya ile onlara elebalk yapan Trhalal Kazanc-olu Ahmed'in yakalanarak tefti edilmeleri ve zerlerine sbit olan haklar alndktan sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

B-hatt- Uly eleb. Dergh- Muallm mteferrikalarndan otuz nefer Rikb- Hmynum'la emee memr olup nebaht ve Trhala sancaklarnda eky teftine irsl olunan Lutf zde mecdhya hkm ki: Fenar kazsna tbi Ustunko nm karye skinlerinden Nikola nm zimm Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "mr koyun-sricilerinden olmala leyl nehr sricilik hdmetinde mcidd s iken kaz-i mezbrda vk zimm ve syir levendt* tyifesinden 77

krk-elli eky zuhr idp yollarda ebn-i sebli basup katl-i nfs gret-i emvlden hl olmaduklarndan gayri nefs-i Trhala'dan Kazanc-ol Ahmed nm kimesne dyim fesd enat zre olan ekynun etebalar olmala, bu evinde olmayup stanbul'da memr oldu koyun-sricilik hdmetinde iken mezbr Ahmed hevsna tbi krk-elli nefer ehl-i fesd ile bu sene-i mbrekede mezbr Nikola'nun evin basup anasna rf ve muhkem darbidp evinde mevcd bulunan emvl erzkn gret hasret ve ziyde zulm teadd eyledklerinden mad karye-i mezbreden bir zimmyi tfenk ile urup katlidp er- erfe muhlif nice fesd enat eyledklerin" bildrp; "mezbr Ahmed ve fesd zre olan eky elegetrilp gret olunan emvl erzk alvirildkden sonra haklarndan gelinmek" in emr-i erfm rec eyledi ecilden, mezbr Ahmed ve hevsna tbi eky hsn-i tedbr tedrkle elegetrilp toprak* [kdlar] marifetleriyle icr-y hakk olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp mezbr Ahmed ve hevsna tbi eky v ehl-i fesd her kande ise bi-eyyi vechin kn elegetrp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp mezbr zimm vey vekli ile berber idp bir defa erle grilp faslolunmayan husslarn hakk zre toprak kdlar marifetleriyle ahl-i kurdan teft idp gresin; mezbr Ahmed'n ve hevsna tbi eky ile mezbr zimmnn evin basup fesd eyledkleri mukarrer ise bade's-sbt gret olunan her ne ise toprak kdlar marifetiyle hkmidp b-kusr alvirdkden sonra mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habs arz eyleyesin; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesin. Hakk zre olup bu bahne ile kend hllerinde olanlara hlf- er- erf bir ferde zulm teaddden ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet synetden ihtirz eyleyesin ve bi'l-cmle bu makle eky v ehl-i fesdun elegetrilmesi aks-y murd- hmynumdur; bu bbda onat basret zre olasn. Bir sreti, Yeniehir ve Fenar monlsna ve Trhala kdsna dah vech-i merh zre yazla.

118
[251]

Kastamonu'da Muharrem isimli mteveffa kad'nn yetimlerine ait anbarlarn iindeki buday ve arpalar ile ceviz aalarndaki cevizleri alan yenieri ve cebecilerin davalarnn grlerek zerlerine sbit olan haklarn alnp sahiplerine verilmesi.

B-hatt- hazret-i efendi. Sbk Kanije Belerbeisi olup hl ber-vech-i arpalk Kastamon sancana mutasarrf olan brhm dme ikblhya ve Kastamon kdsna hkm ki: Kuztdan mteveff Muharrem nm kimesnenn eytm dem gnderp; "Yenieri tyifesinden Kerm ve Hseyin ve siphdan Mehmed ve cebecilerden ems ve Abdlkerm nm kimesneler anbrlarn krup iinde mevcd bulunan buday u arpalarn ve ceviz aalarndan cevizlerin alup ziyde zulm hayf eylemein bu bbda aalarnun tarafndan mhrl mektblar virildin" bildrp mcebince icr-y hakk olunmak bbnda emr-i erfm rec itmein, erle amel olunmasn emridp buyurdum ki: 78

Vardukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah onat vechile mukayyed olup huss- mezbr bir defa erle grilp faslolunmayup zerinden on be yl mrr itmemi ise husam muvcehesinde hakk u adl zre teft tefahhus idp gresiz; kazyye arzolundu gibi ise ol bbda muktez-y emr-i er- kavmle amel idp bade's-sbt anbrlarnun iinden alduklar buday u arpa v cevizlerin ve syir her ne alnm ise erle mteveccih olanlardan hkmidp aalar mektb mcebince b-kusr alvirp er- erfe ve aalar tarafndan virilen mektblara muhlif bir ferde tealll nd itdrmeyesiz.

119
[249]

Bihke Sanca Beyi Murat Bey olu Mehmet Bey'in yolunu keserek adamlarn katledip eya ve erzaklarn yamaladklar, Klis beyinin kethdas ile bir olup iftlik ve evlerini yaktklar, ahaliden birok kimseyi katledip, yaralayp, esir ettikleri ve daha nice zulmler iledikleri ikyet olunan sbk Krka Beyi Sefer Bey olu Mustafa ve adamlarnn ele geirilerek Bosna Divan'nda tefti olunup zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra haklarndan gelinmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Bosna eyletine mutasarrf olan Vezr skender Paa'ya hkm ki: Eylet-i mezbrede olan mer v alaybeileri ve zam v mteferrika v avu ve kl aalar ve syir ayn- vilyet mahzar gnderp; "Bihke Sanca Bei Murd Be ol Mehmed serhadd-i mansrenn emekdr olup ayn- vilyet kendden rz v krn zre olup babas mezbr Murd Be, merhm ve mafrun-leh ceddm Sultn Sleymn Hn tbe serh ile Tebrz ve Nahcvan ve Belgrad ve Budun ve Usturgon fethlarnda nice hdmetlerde ve yoldalklarda bulunup dn devlet uurnda mes-i mekresi zuhra gelmekle baz yirler temlk olunup bu na dek tasarrufnda iken hl Klis Sanca Bei olan Mustaf merkm Mehmed Be'n baz iftliklerine ve yirlerine tama idp bir tarkla almak in hakknda arzlar ve mahzarlar peyd idp hlf- vk inh ile sitne-i Sadetm'e gnderp anunla nesneye kdir olmamala sbk Krka Bei olan Sefer Big ol dger Mustaf ile yek-dil yek-cihet olup mm-ileyh Mehmed sancana giderken yoln basup demlerin katl ve esbb u erzklarn gret idp ve mezbrn Kazak ekys zerine memrlar olmala bin mikdr tfenkci ihrc idp her tfenkciden sekizer yz aka bedeliyye aldukdan sonra zikrolunan tfenkciyle Sefer Big ol Mustaf ve Klis Bei Mustaf'nun kethuds merkm Mehmed Big'n drt yirde iftliklerini ihrk ve esbb u erzkn gret idp ol etrfda bulunan mslimnlarun kimisin katl ve kimisin esr idp nicesi talara dp iki yz mikdr mslimn evi ihrk olunup ve nice htnlarun salarn kesp ve barmaklarndan yzklerin karurken barmaklarn kesp ve mezbr Mehmed Big'n iki ol[n] katlidp ve harc-gzr reynun karyelerinden yiirmiden ziyde karyeyi tee urup hadden ziyde zulm fesd ve bay nd eyledklerin" bildrp; "yle ki; mezbrlar elegetrilp haklarndan gelinmeye, bi'l-klliyye cell olup teaddlerinden rey v bery perkende v pern olmalar mukarrerdr." diy arz u ilm eyledkleri ecilden ve bu bbda huccet dah olmala mezbr Sefer Be* ol elegetrilp haklarndan gelinmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: 79

Vusl buldukda, mezbr Sefer Be ol Mustaf['y] elegetrp mezbr Mehmed Big ile berber idp gresin; vech-i merh zre buna zulmidp fesd enat eyledi vk ise bade's-sbt emrm zre erle hakkndan gelp bu makle ehl-i fesda bir vechile hmyet synet itmeyesin. Bu dah. Bir sreti, Bosna serhaddinde olan kul aalarna ve kapudnlara htbendr ki; "... mezbr Sefer Be ol ihtiyryla skender Paa huzrnda hasmyla murfaaya giderse fe-bih; gitmezse alup gtresiz." diy yazlmdur. Bu dah. Bir sreti dah; "yannda olan eky ile maan teft olunup hukk- ns alvirilmek." in Bosna belerbeisine ve Sary ve Banaluka ve Klis ve Yaye ve Yakova ve Kamengrad kdlarna erle yazlmdur. Bu dah. Bir sreti; "... mezbr Sefer Be ol yannca serhadd aalarndan baz kimesne var imi; fesd eylemiler. Anlarun tefti..." in Bosna belerbeisine yazlmdur. Bu dah. Bir sreti, "...Bosna ve Klis ve Krka ve Zaesne sancaklarnda esbb u erzklar her kimde bulunursa erle alvirile." diy Bosna belerbeisine yazlmdur. Bu dah. Bir sreti, "... Klis'de olan hasmlar Bosna Dvn'na gnderilp erle faslolmalar" in Klis beine htben emir yazlmdur. Bu dah. Bir sreti, Kapucba mer Aa'ya; "Sefer Be oln ve demlerini Dvn- Bosna'ya ihzr" in yazlmdur.

[Yev]m's-Sls, f 15 evvl, sene: sitte ve rn ve elf.

120
[247]

Kerkk kazasnn Evc kyne ad rmandan gelen suyun kesilmesi ve alan kuyularn da kurumas zerine su skntsnn had safhaya ulat ve ahalinin yerlerini terketmeye baladklar bildirildiinden, daha nce ad rmandan su nasl getirtilmise yine ayn ekilde getirtilerek su skntsnn giderilmesi.

Tbi- aa-i Dru's-sade. ehrizol belerbeisine ve Kerkk kdsna hkm ki: Kerkk kds ile ( ) kds Sdde-i Sadetm'e mektblar gnderp; "Kerkk kazsna tbi Evc nm karye ahlsi meclis-i era varup; "Kadm'l-eyymdan karye-i 80

mezbreye d rmandan cr olan su bi-izni'llh kesilp karyeleri susuz kaldukda ahvlleri mukaddem arz u ilm olundukda mukaddem olan belerbeiye htben emr-i erf virilp ol zamnda olan belerbei hafridp kifyet mikdr su karup badeh olan beleri zamnnda tekrr su kuryup env- zarret ile bu na dek geinp hl susuzlukdan geinmee kudretleri olmayup ahlsinn ekseri terk-i diyr idp bk kalanlar dah susuzlukdan helk olmak mertebesine varup; "ahvlimzi sitne-i Sadet'e ilm idivirn." diy ilhh idp" f-nefsi'l-emr mezbrlarun susuzlukdan hlleri dger-gn olup ekseri perkende olduklar bizm dah malmumuz olman, sular gir icr olunmak" in emr-i erf recsna arzitmein, mukaddem olan belerbeiler zamnlarnda oldu zre icr olunmak emridp buyurdum ki: Vardukda, karye-i mezbreye d rmandan kadmden icr olunageldi su, mukaddem olan belerbeiler zamnlarnda ne vechile icr olunm ise gir ol vechile icr itdresiz. Emr-i erfme muhlif kimesneye zulm teadd itdrmeyp ve bu bahne ile fukarya ve reyya hlf- er- erf zulm teaddden hazer eyleyesiz.

121
[248]

Mteveffa brahim Paa Evkaf'ndan Hezargrad'da bulunan cami-i erifin harap olan suyollarnn tamiri iin vakfn yeterli paras olmad ve sbk mtevelliler Mustafa ve eriba-olu Abdullah avu'un zimmetlerinde vakfn alaca bulunduu bildirildiinden, ad geenlerin muhasebelerinin grlerek zimmetlerinde ortaya kacak vakf alacaklarnn tahsil edilip suyollarnn tamir ettirilmesi.

B-hatt- Saf. Tuna defterdrna ve Hezargrad kdsna hkm ki: Mteveff brhm Paa Evkf'nun Mtevell-i kebri olan Seyyid Yahy Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "mteveff-i mezbr brhm Paa'nun Hezargrad'da vk cmi- erfinn su-yollar harb olup vakfun tamr* termm itmee msadesi olmayup vakf- mezbrun sbk mtevellleri olan Mustaf ve eriba-ol Abdullh avu'un muhsebeleri grilmeyp bu na dek zerlerinde ziyde ml-i vakf olman yirl yirinden muhsebeleri grilp zimmetlerinde zuhr iden ml-i vakf ile mtevellsi marifetiyle su-yollar tamr termm olunmak" bbnda emr-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, huss- mezbra mukayyed olup mtevell-i mezbrn Abdullh avu ve Mustaf'y er- erfe ihz[r] ve hl olan mtevell marifetiyle berber idp dah mtevell olduklar eyymdan bir defa erle grilmeyen muhsebelerin mfredt defteri mcebince yirl yirinden hakk zre grp dah zimmetlerinde zuhr iden ml-i vakf* erle tahsl idp vakf- mezbr mtevellsine teslm eyleyesiz ki, ol vakf aka ile su-yollarn tamr termm itdresiz. Amm; ml-i vakf zyi olmakdan ziyde hazer eyleyesiz.

81

[Yev]m'l-Cuma, f 19 L., sene: 1026

122
[245]

Havss- hmayun kylerinden Dergh- Muall Mteferrikas Mustafa'nn deruhte ettii Balk kazasnn Kavarniye ve Sdck kyleri mahsul olan buday gemilerle stanbul'a getiren reislerin, byk kile ile alp kk kile ile teslim etmelerinden dolay o taraflarda kalan kile fazlas buday ile Tuna defterdarnn mbairi Mehmed'in sz konusu mahsulden bir miktarn satp parasn almasndan dolay zimmetinde bulunan meblan yerinde iyice aratrlp ne kadar olduunun defter edilip ad geenin adamlarna teslim olunmas.

B-hatt- Uly. Defterdr paa mektb zerindedr. Balk kdsna hkm ki: "Taht- kaznda vk olan havss- hmynumdan Kavarniye ve Sdck nm karyelern vk olan buday gemilere tahml ve resler ile stanbul'a irsl olunup lkin havss- mezbre Dergh- Muallm mteferrikalarndan kdvet'l- emcid ve'l-ekrim Mustaf zde mecdhya Mliyye tarafndan der-uhde olunmala bert ve mufassal emr-i erf virilp b-kusr mahslini sitne-i Sadetm'de teslm-i Hazne eylemekle cmle mahslt mm-ileyh Mustaf'nun hakk olman gnderilen buday gir mezbr Mustaf zde mecdhya virilp ve buday getren resler ol cnibde byk kile ile alup bu tarafa kk kile ile teslm eyledkleri ecilden ol cnibde kile fazlas hayl buday kalmdur ve Tuna defterdr tarafndan mbir olan Mehmed dah bir mikdr budayn satup akasn kabzidp kll gadrolmala eger kile fazlas ve eger mezkr Mehmed ahzeyledi akadur; yirl yirinden tefahhus idp ne mikdr olursa defter olunup ve imzlanup mm-ileyh Mustaf zde mecdhnun varan demlerine teslm olunmak" in sbk Bosna Belerbeisi olup hl sitne-i Sadetm'de Badefterdrmun Kyim-makm olan emru'l-meri'l-kirm Mehmed dme ikblh tarafndan mhrl mektb virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat mukayyed olup dah zikrolunan karyeleri vech-i merh zre Mliyye tarafndan virilen emr-i erf ve bert mcebince mm-ileyhe der-uhde olunm ise mrun-ileyh tarafndan virilen mhrl mektb mcebince zikrolunan budayun eger fazlas ve eger mezkr Mehmed'n ahzeyledi akadur; yirl yirinden tefahhus idp ne mikdr olursa defter idp imzlayup mm-ileyh Mustaf zde mecdhnun varan demlerine teslm idp er- erfe ve emr-i hmynuma ve mrun-ileyhn mektbna muhlif kimesneye i itdrmeyesin.

123
[246]

Belgrad-Sofya arasndaki kazalarda mukm veya baka yerden gelmi olup orada vefat eden yenieri ve acemi olanlarn metrktlarnn bu i iin grevlendirilen gedkllerden Yumc Sleyman'a zaptettirilerek sattrlp hsl olan parann imzal defterleriyle birlikte sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

82

B-hatt- Hseyin Efendi. Belgrad ve Sofya kdlar[na] ve Sofya'dan Belgrad'a varup gelince yol zerinde vk olan kdlara hkm ki: "Nefs-i Belgra[d]'da ( ) nm yenieri fevtolup vris-i marf olmamala metrkt zabtna ve taht- kaznuzda vk olan metrkt zabt[na] gedkllerden kdvet'l-emsil ve'l-akrn Yumc Sleymn nm kimesne nasb u tayn olunup Belgrad'da veft iden mezbrun metrkt kabzitdril[p] ve marifet-i erle sk- sultnde frht klup nukd her ne hsl olur ise der-kse olunup mfredt defteriyle mumz v mahtm* mezkra [teslm] ve sitne-i Sadet'e irsl idp ve taht- kaznuzda yenieri v acem*-olan* tyifesinden eger muk[]m ve eger har yirden gelp anda* fevtolanlarun* muhalleftlarn dah merkm gedklye kabz [ve] vech-i merh zre frht i[t]drilp imzlu mfredt defteriyle nukdn teslm idp irsl eyleyesin." diy Yenierilerm Aas Kyim-makm olup Sekbnba olan Hasan* zde mecdh tarafndan mektb virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mrun-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince maktl-i mez[bru]n ve taht- kaznuzda yenieri v acem-olan zmresinden eger muk[]m ve eger har diyrdan gelp ol cnibde fevtolanlarun metrktlarn mezkr gedklye zabt ve vech-i merh zre marifet-i erle alup ve her ne hsl olursa imzlu mfredt defteriyle mumz v mahtm* sitne-i Sadetm'e irsl sl i[t]drp er- erf ve mrun-ileyh tarafndan virilen mektba muhlif kimesne[ye] i itdrmeyesiz.

124
[243]

Bolu Beyi Muhammed Bey'in, sanca dhilindeki ehl-i fesat ve suhte taifesini yakalayp haklarndan gelmek zere yapt faaliyetler esnasnda Samakov kazasna kap saklanan ve ahali tarafndan korunan suhte vs. ekyann yakalanarak tefti olunup eran gerektii ekilde cezalandrlmas.

B-hatt- Uly. Samakov ve Glbzr kdlarna hkm ki: Konrapa ve Amasr ve Onikidvn ve Yedidvn ve sbk Konrapa kdlar ulemdan be nefer kimesne ile; sen ki Glbzr kdssn, ayn- vilyet ile Sdde-i Sadetm'e arz u mahzar gnderp; "Bol Bei Muhammed Be'e; "Vk olan ehl-i fesd eky olanlarun haklarndan gelesin." diy fermn olunmala, mrun-ileyh dah emr-i erf mcebince ba u cn ile dmen-i dermiyn klnup vilyet harm-zdelerinden nice nefer ekynun haklarndan gelp ve shtevt ekysndan olup Samakov kazs skinlerinden olan Kara Muhyiddn ve Kel Muharrem nm akler elegetrilp balarn kesp ve yine kaz-i mezbrdan Gedk brhm ve Al Kd-ol Ksm nm akler bakyyet's-syf bir nice shte ekysyla firr itdklerinde demlerinden Mehmed avu ardndan kovarak Samakov kazsna dhl olduklarnda kaz-i mezbr ahlsi yedi-sekiz seneden ber tavukclar olmala muflar olup aralarna sancakbelerin ve demlerin komamak ile cmle shtevt u ehl-i fesd anda skin olup min-bad akleri teft olunmayup ve zikrolunan aklern dah kimi akrib v taallukt ve kimi mun yataklar olmala elevir83

medklerinden gayri cemyyet ile mrun-ileyh demimzn zerine gelp iki nefer yoldalarn katl ve nicesin mecrh eyleyp emr-i erfe imtisl itat itmeyp syn u tuynlar mukarrerdr." diy arzeyledkleri ecilden, mezbrlarun ahvlleri ol cnibde erle grilp vuk zre arzolunmak fermnum olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlar er- erfe ihzr idp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp bir defa erle grilp faslolunmam ise onat vechile hakk zre gresiz; arzitdkleri [gibi] ise ol bbda muktez-y erle amel idp bu fesd iden muhtc- arz olanlardan ise habsidp zerlerine sbt bulan mevddnun sret-i sicilleriyle yazup arzeyleyesin ki, emr-i erfm gnderilp getrdilp haklarndan geline; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesiz.

125
[244]

Karahisr- Timur'da bulunan Cemleddin ve Hsameddin medreseleri harap olduundan, vakf gelirlerinden be yl sreyle hi bir yere harcama yaplmayp hasl olacak ake ile sz konusu medreselerin yerine skilip'te yeniden medrese yaplp vakfn ihya edilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Karahsr- Timr kdsna hkm ki: ( ) Kds Mevln Abdlhlk mektb gnderp; "Karahsr- Timr'de vk Cemleddn ve Husmeddn nm medreseler yz elli seneden ber harb olup evkfndan olan kur v mezrinun ahlsi dah terk-i diyr ve cel-y vatan itmekle bi'l-fil hl v muattal olup ancak mesfe-i badede bir-iki pre karyesi kalup anlar dah kuzt tyifesi; "Kazmuza mlhakdur." diy mdhaleden hl olmayup ve baz mderrisler mcerred kat- pye in alup lkin gelmeyp ifde v istifde olunmadundan gayri gll-i vakf zyi u telef olup vakf- mezbreye ziyde gadrolup nefs-i kasaba-i skilib['de] mceddeden vakf- mezbrun mahsltndan olup bir kimesneye bir aka virilmeyp kend kend akasyla kasaba-i mezbrede medrese bin olunmas mnsibdr." diy [arzitdkde]; "Alem'l-ulemi'l-mtebahhrn bi'l-fil Rmili Kd-askerm olan Mevln Yahy edma'llh tel fazyileh gre ve iktiz eyledi zre arzeyleye." diy fermnum olman be sene rakabe olmak artyla kasaba-i mezbrda medrese bin olunmak [bbnda] fermn-* l-num sdr olman buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah kasaba-i mezbrede mcedded[en] medrese bin itdrp mdm ki tamm oldukca bin yiirmi yedi trhndan kmil be sene hsb zre otuz bir trhna varnca bir ferde bir aka ve bir habbe virdrmeyp harb olan medreselern yirine mahsl akasndan be senede her ne hsl olur ise medrese bin idp vakf- mezbrlar ihy itdrp bir ferdi dahl niz itdrmeyesin.

84

126
[241]

Dergh- Muall mteferrikalarndan Hasan'n, Lofa kazasnda bulunan zeametinin iki senelik mahsuln toplamakla grevlendirdii Lofa sakinlerinden Yusuf adl sipahi ve brahim avu'un, reya zimmetinde kaldn iddia ederek mahsul teslim etmedikleri ikyet olunduundan, adgeenlerin reya ile yzletirilip davalarnn grlmesi ve mahsuln kimin zimmetinde olduu ortaya kar ise ondan tahsil edilmesi.

Hseyin Efendi. Lofa kdsna ve Lofa'da Kethudyiri olan ( ) zde kadruhya hkm ki:

"Dergh- Muallm mteferrikalarndan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Hasan zde mecdh kaz-i mezbrda vk olan zemetin bin yiirmi be senesinde Lofa skinlerinden Ysuf nm siphye sipri idp ve bin yiirmi alt senesin dah yine Lofa skinlerinden (brhm avu nm)5 kimesneye tefvz idp mezbrlar dah varup iki senenn mahslin kabzidp hliy bu, dem gnderp taleb eyledkde; "Biz kabzitmedk, rey zimmetindedr." diy nd muhlefet eyledkleri" ilm olunman buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlar ihzr ve mm-ileyhn demi muvcehesinde rey ile berber idp dah hakk zre teft tefahhus idp gresin; fi'l-vk rey tyifesi, zerlerine lzim olan hukk- eryye v rfiyyelerin mezbrlara virdklerin bi'l-muvcehe isbt iderler ise erle b-kusr hkmidp mm-ileyhn demlerine alvirp zimmetlerinde bir aka ve bir habbe bk kodurmayasn. Rey mezbrlara virdklerin isbt idemezler ise erle b-kusr reydan alvirp er u knna muhlif nd itdrmeyesin. Amm; bu bahne ile bir senede iki defa mahsl alnmakdan* hazer eyleyesin.
5

Metinde (brhm nm avu) eklindedir.

127
[242]

Bursa'daki Asporce Htn Evkaf'nn sbk mtevellisi Serrc Hasan'n, vakf zarara uratarak harap olmasna yolat, vakf zevyidinden zimmetinde otuz bin ake bulunduu ve vermemekte direndii iin grevden alnd halde hl vakfn tevliyetine mdahale ettii bildirildiinden, vakfa mdahalesine meydan verilmemesi; srar ederse mtevelli ile murfaa olunup davasnn grlmesi.

Scid (?) Efendi. Burusa kdsna hkm ki: Sary- mirem Aas olan Sleymn mhrl tezkire gnderp; "Burusa'da vk Asporce Htn Evkf'na bundan akdem Mtevell olan Serrc Hasan vakf- mezbr ekl bel idp vakf harba mrif oldundan gayri zevyidinden zimmetinde otuz bin aka zimmetinde kalup vakf in taleb olundukda virmeyp tealll itmekle nezreti hasebiyle tevliyet-i mezbr Murd nm kimesneye arzitmekle mezbr Murd'a virilmiken mezkr Serrc Hasan; "Vkfun evldndan tevliyet evlda mertdur." diy niz eyledkde, mezbr Serrc Hasan evl[d]dan olmayup kizbi sdr olup Hasan['un] evkf- mezbrda 85

medhali* olmayup dah (?) Mtevell Murd ve v[]kfun evldndan olan ( ) nm kimesne ile murfaa olup mdm ki, mrun-ileyhn arz olmala mezbr Serrc Hasan' vakf- mezbra dahl taarruz itdrilmemek" bbnda emr-i erfm virilmek rec itmein, vech-i merh [zre] amel olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, mezbr Hasan bir tarkla emr ihrc idp vakfa mdhale ider ise hl Mtevell olan Murd ve v[]kfun evld mezbr ile murfaa idp dah hakk zre g[re]sin;..." [diy] urtyla emri yazlmdur.

128
[238]

Sadaret Kaymakam Mehmet Paa'nn Lazkiye, Ezine, aranba ve Gkyk kazalarnda bulunan hslarna, kendi voyvodas haricinde kimsenin kartrlmamas, karanlarn menedilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Lzikyye ve Ezine ve ehrenbe ve Gkyk kdlarna hkm ki: Nefs-i Lzikyye ve gayrileri dstr- mkerrem, mr-i mufahham, nizm'l- lem Vezr-i Sn v Kyim-makmum Mehmed Paa edma'llh tel icllehnun hslar olup hricden kimesne dahlitmeyp zabt u kabz voyvodasna sipri olunmken hliy ehrenbe kazsnda skin Vel nm kd ve Lzikyye kazsnda Mehmed nm ( ) ve Ezine kazsnda skin Mehmed nm ( ) ve Ysuf ve Abdlbk nm dnimendler kend hllerinde olmayup mrun-ileyhn voyvodasnun husslarna karup ve crmi sdr olup cermeye mstehkk olanlar hmyet synet itmekle mrun-ileyhn voyvodas zabt u rabtna mni olduklar ilm olund. mdi; mrun-ileyhn hslar min-klli'l-vch serbest olup zabt u rabt voyvodasna mfevvazdur; hricden dahlolunduna kat rz-y erfm yokdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlara muhkem tenbh tekd eyleyesiz ki, min-bad mrun-ileyhn hslar karyelerine ve voyvodasna cz v kll umrna ve husslarna karmayup kend hlinde olalar. yle ki; bade't-tenbh mtenebbih olmayup gir bir vechile karurlar ise ism resmleri ile vuk zre yazup arzeyleyesiz ki, sonradan emr-i erfm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

129
[239]

Bahotar (?) kazasnda Mehmet adl kimsenin evini basp kardeini ve Bekir isimli baka birisini ldrp mal ve eyalarn yamalad bildirilen Kara Mehmet isimli suhte ile su ortaklarnn yakalanarak davalarnn grlp eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

Bahotar (?) kdsna hkm ki: Kaz-i mezbra tbi ( ) nm karye skinlerinden Mehmed nm kimesne Dergh- Muallm'a yle arz- hl eyledi ki; "Yine kaz-i mezbreden Hosik (?) Cemati'nden Kara Mehmed nm kimesne shte, hevsna tbi on be nefer eky ile gelp mezbr Mehmed'n* evin basup karnda Mehmed nm siphyi ve Bekir* nm [kimesneyi] 86

katlidp yedi re[]s at ve ferrce ve y[]z b[i]n akalk em[v]l [] erzkn nehb* [] gret ve kll kasat (?) eyledklerin" bildrp; "mezbrlar elegeldrilp er ile haklar alvirildkden sonra ktillern haklarndan gelinmek" bbnda emr-i erfm virilmek" rec itmein, erle ihkk- hakk olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr Mehmed shteyi bi-eyyi vechin kn elegetrp dah meclis-i era ihzr ve hasmlar ile berber* idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn tamm hakk zre dikkat ihtimmla tefahhus idp bunun karnda mezbr Mehmed'i ve Bekir'i mezbr* shte Mehmed katlidp emvl gret eyledi zerine sbit zhir oldukdan sonra erle sbt bulan erzkn hkmidp alvirp ktiller muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesin; deil ise erle haklarnda lzim geleni bir mertebede icr eyleyesin ki, syire mcib-i bret ola.

130
[240]

Kendi hevsna tbi baz ekyaya nderlik yaparak grevlilerin ilerine kart, teklif-i mirnin tahsiline engel olduu ve fesat kartt ikyet olunan Bilecik kazasnn Yenice ky sakinlerinden Kara Ahmed'e bu ekilde davranmayp kendi halinde olmas hususunda tenbihte bulunulmas; tenbihe uymayp yaptklarna devam ederse hakkndan gelinmesi.

Bilecik kdsna hkm ki: Mektb gnderp; "Taht- kazna tbi Yenice nm karyede skin Kara Ahmed nm ak hevsna tbi baz ekyya ba u bu olup dyim umr- kazya karup (kimine vekl ve kimine hid)5 olup erbb- maslihun sline (?) bs oldundan gayri kaz-i mezbreden ihrc fermnum olan teklf-i mrnn tahsli[ne] mni ve ml-i mrnn avk u tehrine bs olup rey v berynun nlerine dp fitne v fesddan hl deildr. yle ki; mezbrun hakkndan gelinmeye, maslih- mslimn grilmekden kalup icr-y er olmaz." diy ahvlin arzeyledn ecilden buyurdum ki: Vardukda, mezbra muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad umr- kazya ve ahvl-i rey v beryya karmayup fermn olan teklfn avk u tehrine bs bd olmayup kend hlinde ola. yle ki; bade't-tenbh mttenebbih olmayup gir kaz hussna karup fesd zre olur ise zerine sbt bulan mevdd sret-i sicilleriyle, lzim'l-arz olanlardan ise vuk zre arzeyleyesin; deil ise ashb- hukka [haklarn] alvirdkden sonra erle hakknda lzim geleni bir mertebede icr eyleyesin ki, ekyya dah mcib-i bret ola.
5

Metinde (kimine kimine vekl ve hid) eklindedir.

87

[Yev]m'l-Hams, f 25 L., sene: 1026

131
[236]

Mteveffa Gazi Yahya Paa Evkaf'nn mal sknt ierisinde olduu, buna ramen baz kimselerin vkfn artlarna ve emr-i hmayuna aykr olarak eitli grevler ihdas ettiklerinin bildirilmesi zerine, bunun ciz olmad ve buradan alnacak cretin hell olmayacana dair fetva ve bu gibi grevlerin refine dair emr-i erif kt halde buna uyulmad bildirildiinden, stanbul kadsnn bu husus zerinde nemle durup sonradan ihdas edilen bu tr grevleri ref etmesi.

Buyurlds emr zerindedr. Hseyin Efendi. stanbul kdsna hkm ki: "Mteveff Gz Yahy Paa'nun mret cmi u mektebi ve evkf olup msakkaft ihrk olunmala mretinde tam tabholunmayup ve mrtezika dah vazfelerin almakda muztarib olup vkf- mezbrun stanbul'da dah hammm u mekteb ve baz msakkaft olup hsl olan icresinden mektebn masrifi virilp ve her sene Medne-i Mnevvere'ye on bin krk aka irsl olunup ziydesi skb'e irsl olunagelmiken vakfun keml mertebe muzyakas var iken art- vkfa muhlif Turm nm kimesne drt aka ile nezret ve baz kimesneler huzr czleri ve Iybc Muhammed nm kimesne dah mahzencilik ve dah baz vazfeler ihds idp huss- mezbr istift olundukda; "Vakfun vech-i merh zre muzyakas var iken ihdst cyiz deildr; alduklar vazfe hall olmaz." diy fetv-y erfe virildin evkf- mezbreye nzr olup mukaddem Medne-i Mnevvere'de eyhu'l-harem iken veft iden Seyyid Abdlkerm ilm idp Pye-i Serr-i Alm'a arz u telhs olundukda hatt- hmyn- sadet-makrnumla o makle ihdst ref olunmak bbnda fermn- l-num sdr olup emr-i erfm virilmiken; memn olmayup hl vakfa kll zaf gelp kapanmak mahalline varmdur." diy mtevell v nzr tarafndan ilm olunman, fetv-y erfem ve mukaddem virilen emr-i hmynum mcebince amel olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fetv-y erfe ve mukaddem hatt- hmynumla virilen emrm mcebince amel idp hlf- art- vkf ihds olunan eger nezret mahzencilik ecz ve syir cihtun cmlesin erle ref idp hlf- art- vkf ve mugyir-i emr-i hmyn kimesneye nd muhlefet itdrmeyesin. Memn olmayanlar yazup arzeyleyesin ve bi'l-cmle bu hussa bi'z-zt mukayyed [olup] bu emr-i erfmn icrsnda dakka fevteylemeyesin.

132
[237]

Harb kfir gemilerine harp aleti ve zahire verdii ve ehl-i fesat olduu bildirilen Sikinoz adas reyasndan Anderye isimli zimmnin hakkndan gelinmesi.

88

B-hatt- Hseyin Efendi. Naka kdsna hkm ki: Mektb gnderp; "Cezre-i Sikinoz reys meclis-i era gelp Anderye nm zimmyi ihzr idp; "mezbr zimm harb kfir gemilerine tfenk ve syir lt- harb u zahre virp fesd enat zre oldun" muvcehesinde takrr idp fi'l-vk mezbrun vech-i merh zre fesd enati mukarrer olup rey elinden ciz kaldun ve her vechile izlesi lzim oldun ve zimm-i mezbrun hakkndan gelinmek" in emr-i erfm recsna ilm eyledn ecilden, erle ref olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda gresin; arzeyledn zre mezbr zimmnn fesd enati ve harb kfir gemilerine lt- harb u zahre virdi, muvcehesinde sbit olursa bade's-sbt erle zimm-i mezbr ref eyleyesin.

F [Yev]mi's-Sebt, f 26 L., sene: 1026

133
[233]

Tepedelen kazasnn Loha (?) ky sakinlerinden Sf Ahmed'in olu Ali Hce'yi ldrd bildirilen kimselerin yakalanarak davalarnn grlmesi.

Avlonya beine ve Depedelen kdsna hkm ki: Depedelen kazsna tbi Loha (?) nm karye skinlerinden Sf Ahmed nm kimesne Dergh- Muallm'a gelp arzeyledi ki; "Bundan akdem bunun ol Al Hce nm kimesneyi yine kaz-i mezbreden Mehmed bin Mustaf ve skender bin Mustaf ve lys bin Mustaf ve Hasan bin Mehmed ve Mustaf bin Mecd ve Sinn [bin] Mehmed nm akler hevlarna tbi nice eky ile mezbr Al Hce'yi mecrhan katlidp kll fesd enat idp bu bbda huccet-i eryye virilp ve bi'd-defet evmir-i erfe vrid oldukda mezbrlar firr idp ile'l-n elegirmemekle icr-y hakk olmayup kendye kll gadr hayf oldun" bildrp bu bbda icr-y hakk olup hakk b-kusr alvirilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermnum zre emrm zre amel idp dah mezkr mecrhan maktl bulunup verset buna mnhasr ise bi-eyyi vechin kn meclis-i era ihzr idp gaybet iderler ise erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp...5
5

Hkm metni eksiktir.

134
[234]

am'da Yezd nehri zerinde deirmeni bulunanlarn, haklar kadar su kullanmalar, perembe ve cuma geceleri nehrin suyunu tutmamalar ve dier hak sahiplerinin haklarna tecavz etmemeleri hususunda uyarlmalar; emre uymayanlarn isimlerinin bildirilmesi.
89

m belerbeisine ve kdsna hkm ki: m- erf reys Sdde-i Sadetm'e arz- hl gnderp; "nehr-i Yezd dimekle marf nehrn zerinde baz kimesnelern deirmenleri olup her kii istihkk ve kadmden olgeldi zre suya mutasarrflar iken hliy bir mikdr zamndur ki, deirmen shbleri haklarna kanat itmeyp kadmden olgelene muhlif hams ve cuma gicelerinde nehr-i mezbrun suyn tutup deirmenlerine almala rey fukarsna ve mahsllerine kll gadritdklerin" ilm idp tezallm itdkleri ecilden, kadmden olgeldi zre amel olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat vechile mukayyed olup gresiz; fi'l-vk rey v fukarya vech-i merh zre zulm teadd olundu vk ise nehr-i mezbr zre deirmenleri olanlara muhkem tenbh eyleyesin ki, kadmden olgeldi zre her kii istihkkna gre suya mutasarrf olup kadmden olgelene muhlif hams ve cuma gicelerinde nehr-i mezbrun suyn tutmayup fukar v reyya ol vechile teadd eylemeyeler ve itdrmeyesiz. Memn olmayanlar yazup arzeyleyesiz.

135
[235]

Havss- hmayun hslarndan iken ifrz olunup Selnik sanca hslarna ilhak edilmi olan Siroz kazasnn niybet, ser-asesn ve resm-i arsne-i Yahudiyan mahsulnn hl Selnik Sanca Beyi olan Gazi Evranos Bey evldndan Mustafa Bey'e zabt ve tasarruf ettirilip hariten kimsenin mdahale ettirilmemesi.

Pusulaya gemidr. Siroz kdsna hkm ki: Gz Evranos Be evldndan olup bi'l-fil Selanik Sanca Bei olan kdvet'lmeri'l-kirm Mustaf dme zzh dem gnderp; " "mahsl-i niybet ve resm-i arsne-i Yehdiyn ve mahsl-i ser-asesn- nefs-i Siroz b-sene-i kmile" diy otuz bir bin be yz akalk zre mukaddem havss- hmynumdan iken ifrz ve liv-i mezbr hslarna ilhk olunmala mr-liv olanlarun bertlarnda zikrolunan otuz bir bin be yz aka hs mastr u mukayyed olmala imdiye dein mr-liv olanlar tasarruf idegelp hricden kimesnenn alkas yoken hliy baz kimesneler dahlidp rencde itmekle elinde olan bert mcebince kendye zabtitdrilmek" recsna ilm itmein buyurdum ki: Zikrolunan hslar vech-i merh zre bertnda mukayyed ise kem-kn kendye zabtitdrp hricden kimesneyi dahl taarruz itdrmeyesin.

136
[231]

Sultaniye Kalesi Dizdar Hzr'n, ankr ky snrlar dhilinde dizdarlk timar olarak tasarruf ettii topra hususunda, Sinekiler ky sipahisi Ktip Mustafa ile arasnda ortaya kan anlamazln on be yl nce davas grlp karara baland halde adgeen Mustafa'nn sz konusu anlamazln halli iin tekrar kad getirttii bildirildiinden, bu dava bir defa grlp zerinden on be yl gemise tekrar grlmemesi ve yaplan mdahalenin nlenmesi.

90

B-hatt- Hseyin Efendi. Lapseki kdsna hkm ki: Sultniyye Kalas Dizdr Hzr zde kadruh dem gnderp; "Kangr nm karyeden dizdrlk tmrnun snur dhlinde olan baz yirlerine Sinekciler nm karye Siphsi Ktib Mustaf; "Tmrumun toprandadur." diy dahlidp mukaddem emrile mahall-i nizun zerine varlup b-garaz kimesnelerden sl olunup grildkde niz olunan yirler kadmden dizdrlarun tasarrufnda olup dizdr tmrnun snur iinde oldu sbit olup sicill huccet olunup eyhu'l-slm ve mfti'l-enm ve kd-askerm imz idp kat- niz klnup on be sene mrr idp bu makle bir defa grilp faslolunan dav istim olunmamak in emr-i erf ve bu bbda fetv-y erfe dah virilmi iken mezbr Ktib Mustaf kanat itmeyp tekrr emr-i erf almala hr, kd- mvell (?) alup bun tara davet idp bu, kaladan tara kmak hlf- knn olmala oln ve karnda ve dmdn vekl idp gndermein mezbr hasm vekl istemeyp bun isteyp rencde idp tekrr niz eyledin" bildrmein buyurdum ki: Vardukda, anun gibi mezbr Ktib Mustaf niz iderse gresin; bu huss mukaddem grilp erle faslolunup zerinden on be sene mrr itmi ise ve ol huccetn mazmn muvfk- er olup al-vechi'l-hasm sbit olursa mukarrer tutup -bir defa erle faslolunan davnun istim memndur; hussan zerinden on be sene mrr itmi olaasl davsn istim itmeyp hli zerine ibk idp niz olunan yirleri mezbr dizdr tarafna zabtitdresin. er- erfe ve emr-i hmynuma ve huccet-i eryyeye muhlif kimesneye tealll niz itdrmeyesin.

137
[232]

Biga sancann Gvercinlik kazasnda ortaya kan ve Bursa'dan gelen kervanlarn yolunu keserek, yolcular ldrp mallarn gaspettikleri bildirilen kara levent, suhte ve firkateci ekyasnn yakalanarak tefti olunup eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

B-hatt- hazret-i efendi. Biga Sanca Bei Ahmed Be'e hkm ki: Gelibol Kds Mevln erefddn zdet fazyilh ve Avinye Kds Mevln Mustaf ve Ggercinlik Kds'nun Nyibi Mustaf zde fazlhm Sdde-i Sadetm'e mektblar gnderp; "Liv-i mezbra tbi Ggercinlik kazsnda kara levendt ve shte ve firkateci ekys zuhr itmekle tuyn zre olmala ebn-i sebl mrr u ubrdan kalup ve Burusa'dan gelen krbnlarun Karagz nm mahalde yollarna gelp emvl erzklarn gret hasret eyledklerinden gayri nice kimesneleri katlidp fesd enat idp yle ki; ol makle ekynun haklarndan gelinmeye, fesdlar ziyde olup krbn ve syir yende v revende mrrdan kalmalar mukarrer oldun ayn- vilyet al-tark'-ehde haber virdklerin" arzeyledkleri ecilden, hemn kend sancaunda olan eky v shtevt ve syir firkatecileri hsn-i tedbr tedrkle elegetrilp kuzt marifetleriyle erle haklarndan gelinmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: 91

Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah liv-i mezbrda anun gibi zuhr idp fesd enat zre olan shtevt u firkateciler ve syir levendt ekys sancauna tbi her kande haberleri alnup bulunursa bi-eyyi vechin kn elegetrp dav-y hakk u tayn-i mdde idenler ile berber idp ve gaybet iderlerse erle [buldurmas] lzim gelen kefllerine buldurup bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn onat vechile hakk zre teft idp bade's-sbt ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn toprak kdlar marifetleriyle hkmidp b-kusr alvirdkden sonra ehl-i fesd muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesin; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesin. Amm; bu bbda hakk zre olup eky v ehl-i fesddan olmayup bu bahne ile kend hllerinde olan rey v fukarya hlf- er zulm teaddden ve ahz celb sebebi ile eky v ehl-i fesda ruhsat virp hmyet eylemekden ihtirz eyleyesin.

138
[229]

Klis sancann Prozor kasabas yaknlarndaki Duga kynde sakin Dugal Ahmed Paa'nn kardei Cafer Aa'nn, timar olarak tasarrufunda bulunan kylerde sakin olan halktan haksz yere mal ve ake alarak zulmettii ve zulmnden ahlden bir ounun firar ettii bildirildiinden, ad geenin, kendisinden davac olanlarla davasnn grlp zerine sbit olan haklarn alnp sahiplerine verilmesi.
) kdlarna [hkm ki]:

Bosna belerbeisine ve Sary kdsna ve (

"Klis sancanda Prozor kasabas kurbinde Duga nm karyede skin Dugal Ahmed Paa'nun karnda olan Cafer Aa karye-i mezbreye ber-vech-i tmr mutasarrf olup mldr olmala kimesneyi eslemeyp yine Varvat nm karye dah tmr olmala Lutf nm hssa bostncnun babas hargelesinden* hsl olan yz filori kymetl iki dne atn hlf- er- erf alup babas fevtolmala zikrolunan atlarun akalar taleb olundukda; "Baban bana hibe eyledi." diyp ve bundan gayri babasnun fevtinden evvel; "Senn koyunun ve srlarun ( ) nm kimesnenn ayrn inetdi." diy isnd idp hlf- er- erf ol bahne ile yz guru cermesin alup ve nice kimesnelern bu minvl zre hlf- er- erf akalarn alup mezbrun zulm teaddsinden nice kimesne firr idp ziyde teadd v zulm eyledi" ilm olunman, mahallinde erle teft olunup yid olan haklar alvirilmek emridp buyurdum ki: Vardukda, mezbr Cafer'i meclis-i era ihzr idp dav-y hakk idenler ile murfaa eyleyp bir defa erle faslolm olmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre mahallinde teft idp gresiz; arzolundu zre hlf- er- erf zulm teaddsi vk ise bade's-sbt erle mteveccih olan haklarn ashbna alvirp er- erfe muhlif tealll nd itdrmeyesiz.

92

139
[230]

Etrafna toplad ekya ile sipahi ad altnda Aydnck ve Gnen kazalar dhilinde yol kesip adam ldrd, halkn mallarn gasbettii, oluk-ocuklarna tecavz ettii ve eitli iftiralar atarak zulmettii bildirilen Hacilbeyi ky sakinlerinden Cell Hseyin ve su ortaklarnn yakalanarak tefti olunup zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra sicil suretlerinin sitne-i Saadet'e gnderilmesi ve haklarnda gelecek emre gre hareket edilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Ggercinlik ve Gnen ve Aydncik kdlarna hkm ki: Aydnck ve Gnen kazlarnun ayn u erf ve syir fukars Dergh- Muallm'a mahzar gnderp; "Hcilbigi nm karye skinlerinden Cell Hseyin dimekle marf ak, siph nmnda olup hevsna tbi yanna nice eky cem idp mrr u ubr iden ebn-i sebln yollarna inp katl-i nfs gret-i emvl idp ve nice mslimnlarun ehl yllerin ve emred olanlarn cebren ekp alup murd itdi mikdr aka aldukdan sonra hals idp virmeyenleri alkoyup zin v fil-i en eyledinden gayri baz mslimnlarun dah anbrlarn bozup buday u arpa ve syir terekelerin yam idp ve nice kimesnelern koyun u kuz ve syir tavarlarn ve syir erzklarn ekl bel idp teaddsine nihyet olmadundan gayri mahmiyye-i stanbul skinlerinden ( ) nm siphnn ol Mehmed nm emred ve bir kz karnda ile dah har yirden gelrken Aydnck kazsna tbi Keeli nm karyede birka eky ile yollarn basup mezbr Mehmed'i cebren alup gitdinden gayri kendnn ve anasnun m-melekin yam idp ol mahalde hemresi gyibe olmala hr, hemresinn zevcesi Bayram nm yenieri nice mslimnlar ile ak- mezbrun evine varup mezbr Mehmed'i hals idp hemresi gyib olmala ak- mezbr irrete slk idp; "Benm bir demm katlold; diyetin taleb iderin." diy karye be-karye gezp mft meccnen yim yimeklerin alduklarndan gayri salgunlar salup reynun hlf- er- erf nice akalarn alup fesd zre olmala erle hakknda lzim gelen icr olunmak" bbnda emr-i erfm recsna mahzar eyledkleri ecilden, aa tarafndan mektb virilmekle mcebince erle mahallinde grilp ashb- hukkun haklar b-kusr alvirildkden sonra zerine sbt bulan mevddun sret-i sicilli ile sitne-i Sadetm'e arzolunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- erfm zre amel idp dah aalar tarafndan virilen mektb mcebince mezbr bi-eyyi vechin kn meclis-i er- erfe ihzr idp gaybet ider ise erle buldurmas lzim olanlara buldurdup getrdp dav-y hakk u tayn-i mdde iden ashb- hukkla murfaa-i er idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre gresiz; arzolundu zre olup mezbrun vech-i merh zre fesd mukarrer ise ashb- hukkun erle mteveccih olan haklarn b-kusr alvirdkden sonra zerine sbt u zuhr iden mevddun sret-i sicilli ile yazup arzeyleyesin ki, sonradan haklarnda ne vechile emr-i erfm sdr olur ise mcebiyle amel oluna. Amm; hn-i teftde tamm hakk zre olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet ve kend hllerinde olanlara dahlolunmakdan ve garaz u taassub ile hlf- vk kazyye arzolunmakdan hazer idp cdde-i hakdan udl inhrf gstermeyesiz. 93

140
[228]

Kefe'de yerleik sipahi, yenieri vs. kap halknn, ilkbaharda evleri ve oluk-ocuklaryla Karasu vs. yerlere gmeleri sebebiyle Kefe Kalesi'nin korumasz kald bildirildiinden, dman tarafndan herhangi bir saldr karsnda kalenin korumasz braklmamas iin sipahi, yenieri vs. kap halkna nceden sakin olduklar gibi Kefe'de sakin olmalar ve kaleyi bo brakmamalar hususunda tenbihte bulunulmas; emre uymayanlarn isimlerinin bildirilmesi.

Kefe'de blk halkna kethudyiri ve yenieriler zbt olanlara hkm ki: Kefe Belerbeisi olan emru'l-meri'l-kirm Muhammed dme ikblh Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Kefe'de mtemekkin olan siph v yenieri ve syir kapu halk evvel bahr oldu gibi evi ve ehl [] yliyle gp Karasu dimekle marf kasabaya ve har yirlere gidp Kefe Kalas bi'l-klliyye hl kalup ve mr-i mrn dah gemiler ile tara vilyet muhfazasna gitdkde kalada kimesne kalmayup el-yz bi'llhi tel ad tarafndan hcm olursa hfz u hrseti mkil olup kadmden kala-i mezbrede ve etrfnda skin olan siph v yenieri ve syir kapu halk har yire gitmeyp gir kala-i mezbrede skin olup hfz u hrset olunmak mhimmtdan oldun" bildrdi. mdi; kadmden mahmiyye-i Kefe'de ve kalasnda skin olan siph v yenieri ve syir kapukul har yire gitmeyp kadmden skin mtemekkin oldu Kefe'de skin olmalar bbnda fermn- l-num sdr olman bu bbda aalar tarafndan dah mhrl mektblar virilmidr. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu huss syire kys itmeyp her birinz onat vechile mukayyed olup aalar tarafndan virilen mhrl mektb mcebince tyife-i mezbreye muhkem tenbh tekd eyleyesiz ki, kadmden skin olduklar zre gir Kefe'de skin olup har yire gitmeyp kalay hl komayalar. Bade't-tenbh eslemeyp har yire gp gidp kalay hl koyup itat-i emr itmeyenleri ism resmiyle yazup arzeyleyesiz ki, sonra haklarnda emr-i erfm ne vechile sdr olursa mcebince amel oluna ve bi'l-cmle kala-i mezbrenn hfz u hrseti mhimmtdandur; syire kys itmeyp gerei gibi mukayyed olup tenbh tekd eyleyesiz ki, sonra el-yz bi'llhi tel ad mstevl olup zarar u gezend iridrmek ihtimli olmaya. yle ki; bu bbda sizn dah ihmlinz zuhr eyleye, asl beyn olunacak zrinz makbl olmayup muhkem muteb mukab olmanuz mukarrerdr, bilmi* olasz.

[Yev]m'l-Erbi, f 8 Z., sene: [10]26

141
[226]

Yeniehir, Fener, Trhala, atalca, Serfice, Ermiye, Girenye, Velesin ve Platamone kazalarndan cizye, celeb koyunu akesi, peksimed tabh, avrz, nzl ve ekinci akesi toplamak vs. hizmetlere memur olanlarn reyadan fazla miktarda ake aldklar ve fukaraya zulmettikleri

94

bildirildiinden, grevini suistimal eden memurlarn teftii ve Trhala sancann muhafazas hizmetinin, bu kazalar iyi bilmesi ve grevindeki tecrbesine binaen sbk Tmvar Beylerbeyi mtekid Muharrem Bey'e verildii; adgeenin, hakszlk yapanlarn er-i erif marifeti ile davalarn grmesi ve hak sahiplerine haklarn vermesi.
Uly Efendi. Sbk Tmvar Belerbeisi olup mtekd olan Muharrem dme ikblhya ve Yeniehir ve Fenar mollsna ve Trhala sancanda vk olan kdlara ve Trhala ve atalca ve Serfice ve Ermiye ve Girenye ve Velesin ve Platamone kdlarna hkm ki: Zikrolunan kdlklarda cizye cemna ve celeb koyun akasna ve peksimad tabhna ve avrz u nzl eknci akasna ve bu makle hdmetlere emr-i erfmle memr olanlar fermn- vcib'l-imtislm zre cem itmeyp reydan kll akalar alup fukar-y reyya teadd v tecvz zre olmalaryla bu makle teadd v tecvzn def u ref ehemm elzem olup ve sen ki mr-i mrn- mrun- ileyhsin, ol cnibn ehl-i vukf ve Sdde-i Sadetm'n emekdr u ihtiyr olup huss- mezbrun def u refna kdir olduun ecilden liv-i mezbrda muhfaza hdmetinde olup minvl-i merh zre teaddye tasadd idenleri men u def eylemen emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- cell'l-kadrm zre varup liv-i mezbrda muhfaza hdmetinde olup vech-i merh zre emr-i erfme muhlif rey fukarsndan ziyde aka alup teadd idenlerden dav-y hakk u tayn-i mdde ider fukar zuhra geldkde hasmlaryla berber idp bir defa erle faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre marifet-i erle grp teft idp bade's-sbt ashb- hukka mteveccih olan haklarn alvirp ve o maklelere muhkem tenbh eyleyesin ki, min-bad emr-i erfmde tayn tasrh olunan her ne ise ol mikdr aka alup zikrolunan mbirler emr-i erfmden ziyde bir aka ve bir habbe almayalar ve aldurmayasz ve rey v fukary hmyet synet zre olasz; nd zre olanlar vuk zre yazup arz u inh eyleyesiz ki, sonradan haklarnda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

142
[227]

Trhala sanca muhafazasna memur olan sbk Tmvar Beylerbeyi Muharrem Bey'in, mazul Trhala ve Tatar sipahileri ile derbendli ve msellem olanlar gerektiinde muhafaza hizmetinde istihdam etmesi; ayrca vilyeti harap ve reyay rencide etmek iin sekban ad altnda yanlarna ekya toplayan zaimler ile Golos ve Platamone kalelerindeki hisarerleri ile azeblerinden, dizdarlar marifetiyle yaplacak yoklamada grevi banda mevcut olmayanlar bildirmesi.

B-hatt- Uly Efendi. Sbk Tmvar Belerbeisi olup mtekd olan Muharrem dme ikblhya hkm ki: "Memr olduun muhfazada dem lzim gelmekle muf olan mazlt ve Trhala 95

ve Tatar siphlerinden ve derbendl v msellem olanlar muhfaza hdmetinde lzim oldukca yanuna varmak ve Laspohor (?) ve Papas Kprsi'nde ve Golos Kalas ve il-erleri maan hdmetde bulunmalar in ve baz kimesneler mcerred vilyeti harb eylemek in sekbn nmna baz zam, yanlarna nice eky cem idp reyy rencde eyledklerinden mad Golos ve Platamone Kalalar'nda olan hsr-erleri ve dizdr u azeblerinn her biri yoklanup defter olunup hdmetde olmayanlarun dirlikleri hara arzolunmak lzim oldu" ilm olunman, vech-i merh zre amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah anun gibi memr olduun muhfaza hdmetinde dem lzim oldukda mezbrlar yanuna getrdp gerei gibi hfz u hrset eyleyesin ve zamdan mcerred vilyeti harb ve reyy rencde in sekbn nmna yanlarna ekyy cem idenler her kimler ise vuk [zre] ism resmleriyle arzeyleyesin ve Golos ve Platamone kalalarnda olan hsr-erleri ve azeblerini dizdrlar marifetleriyle yoklayup defter idp hdmetlerinde mevcd bulunmayanlarn dah arz u ilm eyleyesin. Amm; bu bahne ile ahz celb ve garaz u taassub ile bir ferde zulm teaddden ve hlf- vk kazyye ilmndan ihtirz eyleyesin.

143
[224]

Mahll olan Rumeli eyletinin hlen Bosna eyletine mutasarrf olan Vezir skender Paa'ya tevcih edildii yolunda halk arasnda yaylan sylentinin, karkla ve ad geenin mahsulne zarar verdii bildirildiinden, paann eskiden olduu gibi Bosna eyletine mutasarrf olmaya devam etmesi.

Vezretle Bosna eyletine mutasarrf olan Vezrm skender Paa'ya hkm ki: "Hl Rmili eyleti mahll olmala; "Sana virildi." diy halk mbeyninde yi olup ihtille bs ve mahslne dah gadrolmak ihtimli oldu" ilm olund. mdi; sen yarar u ecat-ir ve ol serhadlern ehl-i vukf olup Bosna eyleti zernde olman, gir kem-kn eylet-i mezbreye mutasarrf olman bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, zikrolunan Bosna eyletine kem-kn mutasarrf olup dah hfz u hrset-i memleket ve zabt u synet-i rayyet bbnda mcidd s olasn.

144
[225]

Merkezefendi Mahallesi'nde harap halde iken Vezir Ahmed Paa tarafndan tamir ettirilen ve halk tarafndan kullanlagelen hamamn, vakf mtevellisi tarafndan fazla kira istenmesi yznden tlibi kmadndan iletilemedii ve mahalle halknn hamamdan faydalanamadklar ikyet edildiinden, hamamn olmas gereken kirasnn bilirkiilere tespit ettirilip tlib olanlara ilettirilmesi.

B-hatt- Al Efendi. Hslar kdsna hkm ki: 96

Taht- kazna tbi Yenikapu kurbinde vk meyh- zmdan Merkezefendi Mahallesi ahlsi Dergh- Muallm'a arz- hl sunup yle arzeylediler ki; "Mahalle-i mezbrede olan hammm bundan akdem harba mrif olup nice zamn battl iken dstr- mkerrem, mr-i mufahham Vezrm Ahmed Paa edma'llh tel iclleh hasbeten li'llhi tel tamr termm idp hl istiml olunurken, evkf- mezbrenn mtevellsi olan ( ) nm kimesne kst- yevmiyyesin ziyde idp senev alt bin akaya tahammli yoken tokuz bin akaya takdr idp tlib zuhr itmedinden gayri brid olup ehl-i mahalle huzr- hl ile gaslitmee acz ekp bu bbda ziyde ztrb zre olduklarn" ilm idp; "ehl-i vukf marifetleri ile grilp senev kst tahammline gre takdr olunup ehl olanlara virilp iletmek" bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden, vech-i merh zre amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp ehl-i vukf marifetleri ile grilp senev tahammli ne ise kst ana gre takdr olunup ziyde takdr olunmala hammm murd zre buhr olmayup ahlsin tacz itdrmeyesin.

145
[221]

Hssa Bostanclarba Receb'in, Kastamonu, ankr ve tevabii Muktaalar Nazr Mehmed'in zimmetinde bulunan alacann tahsil edilmesi.

Belerbeidr. Kastamon sanca beine ve liv-i mezbrda olan kdlara hkm ki: "ftihru'l-emcid ve'l-ekrim Hssa Bostnclarumba olan Receb dme mecdh hl Kastamon ve Kengr ve tevbi muktatna nzr olan Mehmed'e, demlerinden mer vstasyla drt yk yiirmi bin aka karz virp bu hussda huccet-i eryye olup yiirmi bin akasn ed idp ve drt yk akas zimmetinde olup hayl zamndur virmeyp tealll eyledi" ilm olunman, varan demlerine alvirilmek emridp buyurdum ki: Vardukda, mezbr nzr zimmetinde olan drt yk akay mrun-ileyhn emr-i erfmle varan demlerine teslm itdresin; min-bad tealll nd itdrmeyesin.

146
[222]

Kadlardan, Aya kazasnn Evgir (?) kynde sakin olan Muharrem'in, beylerden Glb'nin, kendi evinin yanna han yaptrmak istedii, ancak bu takdirde evinin oturmaya elverili olmaktan kaca yolundaki ikyetinin incelenmesi ve sz konusu han eve zarar verecekse yaptrlmasna izin verilmemesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Aya ve Bebzr kdlarna hkm ki: Kuztdan Mevln Muharrem Dergh- Muallm'a arz- hl sunup yle arzeyledi ki; "Aya kazsna tbi Evgir (?) nm karyede skin olup merdan olan Glb dme zzh bunun skin oldu evi kurbinde hn bin itmek murd eyledin bildrp eger ol mahalde hn bin olunursa skin oldu evine zarar olup ehl yliyle min-bad sknya kbil 97

olmadun" ilm idp men olunmak bbnda emr-i erfm rec itmein, erle zarar mukarrer ise men u def olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp mrun- ileyh fi'l-vk ol mahalde hn bin itmekle skin oldu evine zarar mukarrer ise men u def idp ol mahalde min-bad hn bin itdrmeyesiz. Eslemeyp nd muhlefet iderse vuk zre yazup bildresiz ki, sonra emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

147
[223]

orba kazasnn Karavrn ky sakinlerinden Sleyman'n olu Sohman'a tecavz ettii bildirilen siyin'in tefti edilerek suu sabit olursa eran gereken cezasnn verilmesi.

Ankara beine ve Ankara ve orba kdlarna hkm ki: orba kazsna tbi Karavrn nm karye skinlerinden Sleymn nm kimesnenn ol Sohman nm emred kuz gderken, yine karye-i mezbre skinlerinden siyin nm kimesne oraklba dimekle marf mevzda h fil-i en idp meclis-i er- erfde zerine erle sbit olup huccet-i eryye virilp sret-i sicill ibrz olunman, muktez-y erle amel olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr siyin'i meclis-i er- erfe ihzr idp gaybet ider ise erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp dah hakk zre teft tefahhus idp gresiz; fi'l-vk mezbr siyin, merkm Sleymn'un ol Sohman nm emrede fil-i en itdi erle sbit zhir olur ise ve bu huss bir defa erle grilp faslolmayup zerinden on be yl mrr itmemi ise ol bbda muktez-y er- mutahher ile amel idp bade's-sbt erle mezbrun hakknda lzim geleni icr idp yirine koyasz. Bu bbda bi'z-zt mukayyed olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet ve garaz u taassub ile hlf- er- erf i olmakdan hazer eyleyesiz.

148
[219]

stanbul'a gemilerle getirilen gmre tbi mallardan alnan ve Sultanahmet Camii'ne vakfedilen masdariyye resminin, baz kimseler tarafndan verilmek istenmedii, bundan da vakfn zarar grd bildirildiinden, bu gibi masdariyyesi verilmeyen mallarn, bulunduklar yerden, mahzenden ve gmrkhaneden karlmamas.

Hseyin Efendi. stanbul ve Galata ve skdar ve Hslar kdlarna hkm ki: "Mahrse-i stanbul'a met getren gemilerde gmri virilen emtianun masdariyyeleri hliy cenb- cellet-mebum tarafndan mceddeden bin olunan cmi- erfme vakf tayn olunmken met getrp gmrk virenlerden det knn zre masdariyye taleb olundukda nd muhlefet zre olmala vakfa kll gadroldu" ilm olund. mdi; gmri virilen emtiadan gmrk alndukdan sonra mdm ki, det knn u defter mcebince vakf zbtlarna masdariyyelerin ed eylemeyeler, o makle met 98

min-bad mahallinden ve mahzenden ve gmrk-hneden kaldurlmamak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre bi'z-zt mukayyed olup dah stanbul'a gelen emtiadan ki, gmrk alna- mdm ki, vakf zbtlarna masdariyyelerin ed eylemeyeler, o makle met min-bad mahallinden ve mahzenden ve gmrk-hneden kaldurmayup vakfa gadrolmakdan hazer eyleyesiz. yle ki; bu bbda emrme muhlif vaz olup tekrr vakfa gadrolundu ilm oluna, cmlenz mesl olmanuz mukarrerdr. Ana gre mukayyed olup emr-i erfmn icrsnda dakka fevteylemeyesiz.

149
[220]

Takpr'de Muzafferddin Hamam'n bast, bir sipahiyi ldrmee teebbs ettii, mahkemede kadya kl ektii ve ehl-i fesat olduu bildirilen Blk halkndan akr-olu Ahmed'in tefti edilerek durumunun bildirilmesi ve gelecek emre gre hareket edilmesi.
) kdlarna hkm ki:

Kastamon belerbeine ve Takpri ve (

Sen ki mr-i mrnsn, Takpri kds ile mektblar gnderp; "Blk halkndan akr-ol Ahmed ekydan olup; "Avretm bir eyym hammma gitdi zamnda yollar ve hammm halvet olunmak gerekdr." diy Muzafferddn Hammm'n basup altm nefer avreti urynen tara karup sekiz nefer sekbn ve sekiz res atlu ile ehrn iine velvele virp ve Murd avu'un tmrn zabteyleyen Al nm siphyi katleylemek isteyp ve kdya mahkemede sell-i seyf idp ehl-i fesd kutt- tark olduna ahl-i vilyet haber virp def u izlesi lzim oldun" ilm eyledkleri ecilden Blk aas tarafndan mhrl mektb virilmein buyurdum ki: Vardukda, aalar mektb mcebince mezbr meclis-i er- erfe getrdp dav-y hakk u tayn-i mdde ider hasmlaryla muvcehe idp bir defa erle faslolunmayan davlarn hakk zre yirl yirinden teft tefahhus idp gresiz; vech-i merh zre fesd enati ve hammm basdu vk ise bade's-sbt kendyi habsidp zerine sbt bulan mevdd sret-i sicilleriyle yazup arzeyleyesin ki, sonra hakknda ne vechile emrm sdr olur ise mcebince amel oluna.

150
[217]

Dergh- Muall solaklarndan Mehmet, adam Mehmed'in, skp'ten kervan ile gelirken konakladklar Karacaolu kynde kervann basp krk bin akelik ukasn alan ve daha sonra yakalanp hapsolunan ingenelerin baz kimseler tarafndan korunduklar iin hakknn alnamadndan ikyeti olduundan, sz konusu ingenelerin tefti edilerek zerlerine sabit olan hakknn alnmas; hakkn vermezlerse davann Divan- Hmayun'da grlmesi iin mahbuslarn sitne-i Saadet'e gnderilmeleri.
99

B-hatt- Hseyin eleb. Gmlcine kdsna hkm ki: Dergh- Muallm solaklarndan Solak Mehmed Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "Bundan akdem demisi Mehmed nm kimesne skb'den krvn ile gelrken kaz-i mezbra tbi Karacaol dimekle marf karyede konduklarnda ingne tyifesinden ( ) nm akler krk bin akalk ukasn sirka idp thmet-i sbkalar olmala ahz habs olunup; "yende v revendenn esbb u eskllerin sirka itmekden hl deillerdr." diy bi-tark'-ehde haber virmeleriyle sicill huccet itdrilp erle haklarndan gelinmek cb itmi iken baz kimesneler muvinleri olmala ol cnibde icr-y hakk olunmadun" bildrp sitne-i Sadet'e gnderilmeleri bbnda emr-i erfm rec itmein, gnderilmeleri bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkrlar meclis-i era ihzr idp hakk zre teft eyleyp gresin; mezkrlar vech-i merh zre yende v revendenn esbb u eskllerin sirka idp ve hl mezbrun dah ukas uurlanup mezkrlar sirka eyledkleri bi-hasebi'-er'-erf sbt bulup habsolunduklar mukarrer ise bade's-sbt erle tevecch eyleyen hakkn hkmidp b-kusr alviresin; nd muhlefet idp hakkn virmeyp anda fasla imkn yosa mahbs olanlarn sret-i sicilleriyle sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrlarnda erle ahvlleri grilp icr-y hakk oluna.

151
[218]

stanbul'da zahire sknts ekildii iin Yalakbd'da bulunan deirmenlerde tlen unlarn gemilere yklenerek stanbul'a gnderilmesi emredildii halde emrin gereinin yerine getirilmedii, ayrca Musli isimli solan gemilere un yklenmesine engel olduu haber alndndan, kad'nn bu konuda ihmalkr davranmayp deirmenlerde tlen unlar gemilere ykleterek stanbul'a gndermesi ve bu hususta engel karanlar uyarmas.

Hseyin Efendi. Yalak-bd kdsna hkm ki: Bundan akdem stanbul'da zahre* bbnda kll muzyaka olmala; "Taht- kaznda olan deirmenlerde nen unlar gemilere tahml idp mtekben stanbul'a gnderesin." diy tenbh tekd olunmken hl huss- mezbra tekayyd eylemeyp ihml zre olduun ecilden kifyet mikdr un gelp irimeyp kem-kn muzyaka kemlinde olman mesl muteb olmsndur. mdi; zikrolunan deirmenlerde nen un gemilere tahml idp ve her gemiye ne mikdr uval ykledp ve ne zamnda gnderdni gemi resinn ismi ile maan yazup ilm eylemen emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa onat vechile bi'z-zt mukayyed olup fermn- cell'l-kadrm zre taht- kaznda olan deirmenlerde np uvallara konlan un her kimn gemisi olursa olsun tahml eyleyp dah uvalun adedi ve unun vezni ve tahml olunan gemi resinn ismi ile defter idp bir sretin bu cnibe maan irsl eyleyesin. Ol cnibde gemi reslerinn mbiri olan Solak Musl baz gemilere un tahml olunmaa 100

mni olur imi. Mezbra muhkem tenbh eyleyesin ki, bir dah bu makle mr hdmete mni olmaya. yle ki; mtenebbih olmayup gir mdhale iderse yazup arzeyleyesin ki, Sdde-i Sadetm'e getrdilp hakkndan geline ve bi'l-cmle zahre huss mhimmt- umrdandur. yle ki; bu defa dah ihml ve adem-i tekayydn ilm oluna, mansbun hara virilmekle iktif olunmayup gerei gibi muteb olman mukarrerdr ve gemilere un tahml eylemee mni olan eger mezkr solakdur ve eger gayrilerdr; her kim olursa olsun men idp memn olmayanlar ism resmleri ile yazup arzeyleyesin ki, haklarnda fermn- erfm ne vechile sdr olursa mcebi ile amel oluna.

152
[216]

Limni Sanca Beyi Mehmed'in, kendisi ve adamlar Donanma-i Hmayun ile seferde iken Limni sancan iltizam eden zimmnin zimmetinde bulunan alacann tahsil edilmesi ve sancan Mehmet Bey'e zaptettirilip bakasnn mdahalesine izin verilmemesi.

Cezre-i Limin kdsna hkm ki: Limin Sanca Bei olan kdvet'l-meri'l-kirm Mehmed dme zzh Sdde-i Sadetm'e dem gnderp; "Liv-i mezbr bundan akdem bin yiirmi be Cumde'l-evveli'nn altnc gninden kendye tevch olunup bert itdrp yiirmi be oturak beer kat forsa ile donanm gemi ve yarar demleri ile hl Donanma-i Hmyn seferinde ve syir hdmetlerde kll hdmet zre iken cezre-i mezbreden bir mflis medyn zimm nice defa iltizm idp zimmetinde kll ml-i mr var iken gir bir tarkla iltizm idp ve art- iltizmnda mm-ileyhe be yk aka slyne virmee mteahhid olmken Mart ibtidsndan bu na dein tayn olunan akadan ancak elli be bin aka teslm idp mads zimmetinde kalmala taleb itdkde virmekde tealll itmekle mm-ileyhe gadrolup mebla- mezbr virildi takdrce bedeline ve syir masrifine vef itmemein; "Liv-i mezbr slb- sbk zre bert mcebince zabt u tasarruf itdrp hsl olan mahsltdan olgeldi zre kala nefert mevciblerini virdkden sonra bk kalan mahslt mrun-ileyhe zabtitdrp mezbr mltezimi ve har dahlitdrmeyesin ve tahvline den mahslinden zikrolunan mltezim ve dyinleri Al avu ve gayrileri her nesin almlar ise b-kusr alviresin." diy Mliyye tarafndan emr-i erfm virildin" bildrmein, mcebince amel olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan virilen emrm mcebince amel idp hlfna cevz gstermeyesin.

101

[Yev]m'l-Erbi, f 23 Zi'l-kadeti'-erfe, sene: 1026


Yevm-i mezbrda cls- hmyn vk olmdur.

153
[214]

Limni adasnda bulunan Ballkasr Kalesi mstahfz ve topularndan bazlarnn kale dnda sakin olduklar, grevlerine gelmedikleri ve haksz yere ulfe aldklar bildirildiinden, mstahfz ve topulara kalede sakin olup grevleri banda bulunmalar hususunda tenbihte bulunulmas; aksi halde gediklerinin hizmette mevcut olanlara arzedilmesi.

Limin kdsna hkm ki: Kyim-makmun Mustaf zde kadruh Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Cezre-i mezbrede vk Ballkasr Kalas mstahfzlar ve topclarndan bazlar kaladan hric yirde skin olup hdmetiyle mukayyed olmayup kend hevsnda gezp ulfe zamnnda gelp ulfe taleb idp; "o makle hdmetlerinde mevcd olmayup kend hevsnda olanlara ulfe virilmeyp ve yabanda skin olanlarun gedkleri hdmetde mevcd olanlara arzolunmak" bbnda emr-i erfm virilmek" recsna arzitmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup dah kala-i mezbre nefertna muhkem tenbh eyleyesin ki, her biri kalada skin olup min-bad hric yirde skin olmayup her biri hdmetlerinde mcidd s olalar. yle ki; bade't- tenbh mtenebbih olmayup kaladan hric yirde olup hdmetlerin ed eylemeyeler, o maklelern gedklerin hdmetde mevcd olanlara arzeyleyesin ve min-bad o maklelern ulfelerin virmeyesin. Amm; bu bahne ile hdmetde mevcd olanlara dahlolunmakdan hazer eyleyesin.

154
[215]

Galata'da, ayak berberi denilen baz ahslarn berber dkknlar yannda berberlik yapp ilerine engel olduklar ve hibir teklif vermedikleri, ayrca baz berberlerin de birbirlerinin raklarn ayarttklar bildirildiinden, ayak berberlerine berber dkknlarnn yannda almamalar, berberlere de birbirlerinin raklarn ayartmamalar hususunda tenbihte bulunulmas.

Uly Efendi. Galata kdsna hkm ki: Galata'da vk berber tyifesi Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "mezbrlar her biri dkkn shbleri olup ordu ve syir teklf-i rfiyyeyi fermn olundu zre b-kusr ed iderler iken hliy ayak berberi nmnda baz kimesneler mezbrlarun dkknlar yannda gelp dem tr itmekle bunlara mzhame virp ve ordu ve syir teklfi dah virmedklerin" tyife-i mezbre kethudlar dah ilm idp ve; "tyife-i mezbreden bazlar birbirinn girdlerin ayar[d]up gadritdkleri" dah ilm olunman, ehl-i hbreleri marifetiyle olgelene muhlif vaz olunmamak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: 102

Vusl buldukda, emrm mcebince amel idp dah ehl-i hbreleri marifetiyle bu hussda olgeldi zre amel idp min-bad olgelene muhlif ayak berberlerin bunlarun dkknlar yannda i iletdrmeyp olgelene muhlif birbirlerinn girdlerin ayartmayalar ve bi'l-cmle kadmden olgelene muhlif i olduna rz-y erfm yokdur. Ana gre mukayyed olup emrme ve kadmden olgelene muhlif bir ferde i itdrmeyesin. Memn olmayanlar yazup arzeyleyesin.

[Yev]m'l-Erbi, f 29 Za., sene: 1026

155
[212]

Dergh- Muall Yenieri Oca'nda Yayabeyi ve Vezir-i zam Halil Paa'nn Kapkethdas olan brahim'in, Hamid sancann Bellce vs. kylerdeki yayabeylik zeameti reyasna mr-i mrn, mer, voyvoda vs. tarafndan mdahalede bulunulmamas, selmiyye ad altnda ake alnmamas ve fukaraya zulmedilmemesi.

B-takrr-i hazret. B-hatt- ( ) kdlarna hkm ki:

Hamd sancanda taht- kaznuzda Bellce nm karye ve gayriden ( ) bin aka zemet ile Dergh- Muallm Yenieri Oca'nda Yaya belerinden dstr- ekrem ilh. askir-i nusret-sruma Serdr olan Vezr-i Azamum olan Hall Paa edma'llh tel icllehnun Kapukethudl hdmetinde olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim brhm dme mecdhnun yayabelik zemeti kadmden serbest olup Sultn Orhan zamnndan ber mr-i mrn u merdan ve voyvoda ve sir demlerinden bir ferd dahl taarruz itmi deiller iken hl mr-i mrn u mer ve syir voyvoda v sbalar mm-ileyhn yayabelii zemeti karyeleri zerine varup konup selmiyye nmna ve gayri tarkla hlf- er- erf nice akalarn alup dyim serbest zemeti karyeleri rey[sna] zulm teadd eylemekden hl olmaduklar ilm olunman imdi; selmiyye nm Memlik-i Mahrsem'den ref olunup defetle etrfa evmir-i erfe virildinden mad mm-ileyhn mutasarrf oldu yayabelii zemeti dah kadmden serbest olman min-bad mr-i mrn u mer v sba v voyvodalar ve syir demleri serbest zemeti reysna dahl ve rencde olunmamak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah min-bad mm-ileyhn serbest olan yayabelik zemeti karyeleri reysna min-bad mr-i mrn u mer ve syir voyvoda v demlerin kartmayup bir aka ve bir habbelerin aldurmayup men u def eyleyesiz ve bi'l-cmle mr-i mrn u mer v voyvodalar ve syir demleri il zerine devre kduklarna ve selmiyye ve gayr[i] tarkla hlf- er- erf mm-ileyhn zemeti karyeleri reysndan ve syir fukarnun bir akalar alnduna rz-y hmynum yokdur. Bu bbda her birinz bi'z-zt mukayyed olup bir ferde zulm teaddden ihtirz eyleyesiz. 103

Bir sreti; "( ) kdlarna hkm ki: Hudvendigr sancanda taht- kaznuzda ) nm karyeler ve gayriden ( ) bin aka zemete mutasarrf olan..." vech-i merh.

156
[213]

Sdde-i Saadet'ten Acem vilyetine dnmekte olan Acem bzergnlarndan Hce Hzr ve hizmetilerinin gzergh boyunca kimse tarafndan rahatsz edilmesine izin verilmemesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Sdde-i Sadetm'den Erzurum'a varnca yol zerinde vk olan belerbeilerine, sancakbelerine ve kdlarna hkm ki: Acem bzergnlarndan Hce Hzr kend hdmetkrlaryla vilyet-i Acem'e tevecch itmekle; "menzil merhlde kendye ve hdmetkrlarna ve esbb u tavarlarna hricden dahlolunmamak" in emr-i erfm rec eyledi ecilden, menzil merhlde hlf- er dahl rencde olunmamak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbr Hce Hzr kend demleri [ile] her kanknuzun taht- hkmetinze varup dhl olursa menzil merhlde kendye ve hdmetkrlarna ve esbb u tavarlarna hlf- er- erf dahl rencde itdrmeyp men u def eyleyesiz; nd zre olanlar yazup arzeyleyesiz.

157
[209]

Trhala'nn Balitnus ky ahlsi, Trhala sakinlerinden Nalbant Ali olu ve isimleri yazl dier ahslardan aldklar bor paray birka defa geri dedikleri halde kendilerinden hl daha murabaha ad altnda para talep edilmekte olduunu bildirdiklerinden, davalarnn grlp mumele-i eriyyeden fazla para aldklar sbit olursa geri alnarak sahiplerine iade edilmesi.

B-hatt- Uly. Sbk Tmvar Belerbeisi olup mtekd olan Muharrem dme ikblhya ve Trhala kdsna hkm ki: Kaz-i mezbra tbi Balitnus nm karye ahlsi Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "Nefs-i Trhala skinlerinden Nalbend Al ol ( ) ve Al yenieri ve Yalubrk ve ( ) ve Hc Rdvn nm kimesneler bundan akdem bunlara bir mikdr aka karz virp badeh virdkleri akalarn alduklarndan gayri drt-be defa dah mumele nmna ol mikdr akalarn alup alkalar ve bunlarda akalar kalmamken murbaha bahnesiyle dyim aka taleb itmekden hl olmayup mezbrlarun zulm teaddlerinden karye-i mezbre reysnun ekseri perkende v pern olup mads dah terk-i diyr itmek zre olup ahvlleri dger-gn olmala mezbrlarun ahvlleri erle grilp men u def olunmak" bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden imdi; rey v beryya bir vechile zulm teadd olunduna kat rz-y erfm yokdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup dah mezbrlar meclis-i er- erfe ihzr idp rey muvcehelerinde hakk zre gresiz; arzolundu zre mezbrlarun mumele-i 104

eryyeden ziyde aka alduklar vk ise -on on bir buukdan ziyde murbahaya ruhsat yokdur- ziyde alduklarn asla zammidp dah ziyde almlar ise bade's-sbt ashbna hkmidp alvirp hlf- er- erf kimesneye i itdrmeyesiz. yle ki; memn olmayup mumele-i eryyeden ziyde tekrr aka taleb idp gir bunlar rencde iderler ise o makleleri hasmlar ile maan sitne-i Sadetm'e havle eyleyesin ki, geldklerinde ahvlleri Dvn- Hmynum'da hakk zre grilp icr-y hakk oluna.

158
[210]

Dergh- Muall sipahilerinden mteveffa Durmu'tan ald mallarn bedeli olarak daha sonra kendisinden, zerinde anlalan fiyattan daha fazla para alndn iddia eden Baba kazas sakinlerinden akal Dimo isimli zimmnin davasnn grlp fazla parasnn alnd sbit olursa mteveffann vassinden tahsil ve kendisine iade edilmesi.

Baba kdsna hkm ki: Kaz-i mezbre skinlerinden akal Dimo nm zimm Dergh- Muallm'a gelp yle arzeyledi ki; "Dergh- Muallm siphlerinden iken fevtolan Turm nm kimesneden baz met alup badeh aldu met takdr eyledkleri bahdan ziyde b-vech bundan yetmi iki bin aka dah ziyde alup ziyde zulm teadd oldun" bildrp; "mteveff-i mezbrun vassi olan ( ) nm kimesneden erle bundan aldu ziyde taleb ve elinde olan fetv-y eryye mcebince hakk icr" olunmak bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkr dav-y hakk iden mezbr ile meclis-i era ihzr idp huss- mezbr bundan akdem bir defa erle grilp faslolunmayup on be yl mrr itmi deil ise tamm hakk u ad[l] zre dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp gresin; kazyye arzeyledi gibi olup vech-i merh zre mteveff-i mezbrdan aldu met takdr eyledkleri bahdan ziyde ol mikdr akasn alduklar erle sbit zhir olursa ve elinde olan fetvs* takrrine* muvfk ise mcebince amel idp bundan alduklar ziydeyi tevecch idenlerden hkmidp alviresin. Hlf- er- erf ve mugyir-i emr-i mnf kimesneye i itdrmeyesin.

159
[211]

Trabolice kazasnn Karatori (?) ve Piyana kylerinde timara mutasarrf iken, ahaliye zulmettii gerekesiyle timar alnp bakasna verilen krullah'n, yanna toplad ekya ile tekrar ad geen kylere gelerek reyaya zulmettii, bin yirmi alt senesi mahsuln zorla zaptettii ve reyann hayvanlar ile anbarlarnda bulunan terekelerini ald ikyet olunduundan, ad geenin buldurularak kendisinden hak iddia

105

edenler ile davalarnn grlp zerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra zerine sbit olan sularn, sicil suretleri ile Dergh- Muall'ya arzedilmesi.
B-hatt- Hseyin Efendi. Sbk Karaman Belerbeisi olup ber-vech-i arpalk Mora sancana mutasarrf olan Al dme ikblhya ve Trabolice kdsna hkm ki: Sen ki mr-i mrn- mrun-ileyhsin, Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "Mora sancanda Trabolice kazsna tbi Karatori (?) ve Piyana nm karyeler ahlsi ummen sana gelp erbb- tmrdan krullh nm kimesne in; "zlim ak v ehl-i fesd oldun bundan akdem Trabolice Kds olan Mevln Mehmed ve ol diyrun eky teftine memr olan Dergh- Muallm kapucbalarndan skender dme mecdh oldun Dersadetm'e arzeyledkde tmr Mahmd nm kimesneye tevch olunup zerinde tmr yoken bin yiirmi alt senesinn mahslin cebren fukardan alup teadd eyledinden mad hevsna tbi baz eky ile karyelerine varup koyunlarn ve srlarn srp anbrlarnda olan terekelerin nehb gret idp rey fukarsn dyim hlf- er- erf rencde v teadd eylemekden hl olmadun [bildrdklerin]" arzeyledn ecilden imdi; rey v beryya bir vechile zulm teadd olunduna rz-y hmynum yokdur. Bu bbda ak- mezbrun ahvli erle grilp icr-y hakk olunmak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbr er- erfe ihzr idp gaybet ider ise erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurdup getrdp dav-y hakk u tayn-i mdde idenler ile berber idp bir def-a erle grilp faslolunmayup zerinden on be yl mrr itmeyen husslarn erle onat vechile teft tefahhus idp bade's-sbt ashb- hukkun haklarn alvirdkden sonra ak- mezbrun zerine sbit olan mevddun sret-i sicilleriyle yazup arzeyleyesin ki, sonradan hakknda emrm ne vechile sdr olur ise mcebiyle amel oluna.

160
[208]

Selnik vs. yerlerden gelen baz tccarlarn, Kstendil'in Dolyan Panayr pazarnda mallarn sattktan sonra geri dnerken, Ustrumca kazasnn Kosterin adl derbend ky civarnda yollar kesilerek katledilip mal ve yiyeceklerinin alnmas olaynn filleri olan ekyann yakalanp haklarndan gelinmesi hususunda daha nce emir gnderildii halde bunlardan bir ksmnn ileri gelen kimseler ile yenieri ve sipahi oban olmalar, bir ksmnn da serbest kylere snmalar sebebiyle yakalanamadklar bildirildiinden, bu hususun halli iin Selanik ve Kstendil sancaklar beyleri ile Koizade Mehmet ve Selanik kadsnn nibinin grevlendirildii; ad geenlerin sz konusu ekyay mutlaka yakalayarak kendilerinden davac olanlarla davalarn grp zerlerine sbit olan haklar alp sahiplerine verdikten sonra eran gerektii ekilde cezalandrmalar.

106

Belerbeidr. Selanik Sanca Bei olan Arslan dme zzhya hkm ki: "Bundan akdem Selanik'den ve syir Memlik-i Mahrsem'den baz tccr tyifesi Kstendil sancanda Dolyan Panayr bzrna varup metlarn bey idp avdet itdklerinde Kstendil sancanda baz eky tyifesi cem olup zikrolunan tccr tyifesin ve yanlarnda olan yenierilerin ve orbcy Ustrumca kazsnda vk Kosterin nm derbend karye kurbinde katl ve cmle emvl erzklarn gret itmekle mezbrn eky hsn-i tedbr tedrk ile elegetrilp haklarndan gelinmek bbnda mukaddem emr-i erf virilmi iken mezbrn ekynun ekseri baz ekbir siph v yenieri obn ve kimi ter-olan olmala ve bazlar serbest karyelere tahassun itmekle ol makle eky tecesss taleb olundukda mezkrlar elevirmeyp hmyet synet eyledkleri" ilm olunup ve sen mstekm dndr olup sana her vechile itimd- hmynum olmala sen bi'z-zt ve Kstendil sancana ber-vech-i arpalk mutasarrf olan Mehmed dme ikblh ve mvell tayn olunan kdveteyi'l-kuzt ve'l-hukkm Koi-zde Mevln Mehmed ve Selanik kdsnun nyibi zde fazlhm ile grp mayyet ittifk zre zikrolunan eky v ehl-i fesd bi-eyyi vechin kn elegetrmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- cell'l-unvnum zre mm- ileyh Kstendil sancana mutasarrf mm-ileyh ile ve mvell tayn olunan mrun-ileyhim ile mukayyed olup zikrolunan eky v ehl-i fesd her kande ise hsn-i tedbr tedrk ile elegetrp bulunmayup baz yirlere ihtif v tahassun idenleri dah buldurmas lzim olan kfelsna buldurup elegetrdp bir defa erle grilmeyp zerlerinden on be yl mrr itmeyen husslarn dav-y hakk u tayn-i mdde iden husams muvcehelerinde muktez-y er zre onat vechile grdrp zerlerine sbt bulan haklarn bade's-sbt ashbna hkmidp b-kusr alvirdkden sonra vech-i merh zre fesd enat iden eky v ehl-i fesdun muhtc- arz olanlarn muhkem habsidp zerlerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleriyle yazup ahvllerin tafsl zre Sdde-i Sadetm'e arzeyleyesin; olmayanlarun erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesin ve sen ki Koi-zde Mevln Mehmed zde fazlhsn, senn dn diynetne kll itikd- hmynum olmala huss- mezbra mvell tayn olunmsndur. Gerei gibi mukayyed olup zikrolunan eky tyifesinden elegirenleri bi-hasebi'-er'-erf grp lzim geleni icr itmekde ihtimm idp bu bahne ile kend hlinde olan rey garaz u taassub ile rencde olunup ve bu sebeb ile mft meccnen yim yimekleri alnmala perkende v pern olmakdan ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesd hmyet synet olunmakdan ve kend hllerinde olanlara dahl tecvz itmekden be-gyet ihtirz idp cdde-i hakdan udl inhrf eylemeyesin. Eyym- adlet-encmumda hlf- er u knn bir ferde zulm teadd olunduna kat rz-y hmynum yokdur. Ana gre malmun olup mezbrn ekyy elegetrmekde ve hlf- er bir ferde zulm teadd olunmamakda bezl-i makdr ve say-i n-mahsr eyleyesin.

107

161
[207]

Ustrumca'nn Kosterin adl derbend ky civarnda ldrlen tccarlarn ktilleri olan ekyann tefti ve zerlerine sbit olan sularn sicil ve huccet olunmas hizmetinde istihdam edilmek zere Selanik kads tarafndan drst ve dindar bir nib tayin edilmesi.

Bir sreti; "Selanik kdsna hkm ki: ..... haklarndan gelinmek fermnum olmala sen dah bir mstekm dndr nyibn tayn eyleyesin ki, Selanik sancana ber-vech-i arpalk mutasarrf olan emru'l-meri'l-kirm Arslan dme ikblh ile varup zikrolunan ekynun elegirenlern ahvllerin mahallerinde erle grp sicill huccet eylemek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- sadet-unvnum zre bir mstekm dndr nyibn tayn idesin ki, mm-ileyh ile varup zikrolunan ekydan elegirenlern ahvllerin mahallerinde erle hakk zre grp zerlerine sbt bulan mevdd sicill huccet eyleye."

162
[206]

Selanik vs. yerlerden gelen tccarlar Dolyan Panayr pazarnda mallarn sattktan sonra geri dnerken katleden Kstendilli ekyann yakalanp haklarndan gelinmesi ile grevlendirilen Selanik sanca beyine Kstendil sanca beyinin, bu blgenin kendi sanca dhilinde olduu gerekesiyle engel kard bildirildiinden, Kstendil sanca beyinin engel karmayp bu hususun halli iin grevlendirilen Selanik sanca beyi, Selanik kadsnn nibi, Ustrumca Kads Koizade Mehmet ve Kstendil sancandaki dier kadlarla ibirlii yapmas ve sz konusu ekyann mutlaka yakalanarak kendilerinden davac olanlarla davalarnn grlp zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra gerektii ekilde cezalandrlmalar.

Belerbeidr. Kstendil sanca beine ve bi'l-fil Ustrumca Kds olan Koi-zde Mevln Mehmed zde fazlhya ve liv-i mezbrda vk olan kdlara hkm ki: Bundan akdem Selanik'den ve Memlik-i Mahrsem'den baz tccr tyifesi Dolyan Panayr bzrna varup metlarn bey idp avdet eyledklerinde Kstendil sancanda baz eky v ehl-i fesd cem olup zikrolunan tccr tyifesin ve yanlarnda olan yenierileri ve orbcy Ustrumca kazsna tbi Kosterin nm derbend karye kurbinde katl ve cmle emvl erzklarn gret hasret itmekle mezbrn eky elegetrilp haklarndan gelinmek in Selanik sancana mutasarrf olan Arslan dme ikblhya htben emr-i erfm virilmi iken mezbrn ekynun ekseri ekbir siph v yenieri obn ve ter-olan olmala ve bazlar serbest karyelere tahassun itmekle ol makle eky tecesss taleb olundukda mezkrlar elevirmedklerinden gayri sen ki mr-liv-i mrun-ileyhsin, sen dah; "Benm sancaumdur." diy mm-ileyh Arslan dme zzhy mdhale itdrmeyp mni olduun* ilm olund. mdi; ol vechile mni olmayup huss- 108

mezbra sen ve mm-ileyh ve cmle kuzt ve mvell tayn olunan mrun-ileyh ve Selanik kdsnun nyibi ile mayyet ittifk zre tekayyd olunup zikrolunan eky v ehl-i fesd bi-eyyi vechin kn elegetrilmek bbnda fermn- sadet-unvnum sd[r] olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- erfm zre mr-i mm-ileyh ve mvell tayn olunan mrun-ileyhim ve taht- livnda olan kuzt ile mayyet ittifk zre huss- mezbra mukayyed olup zikrolunan eky v ehl-i fesd bi-eyyi vechin kn her kande bulunur ise hsn-i tedbr tedrk ile elegetrp bulunmayup vech-i merh zre baz yirlere ihtif v gaybet idenleri buldurmas lzim olan kfelsna buldurdup getrdp bir defa erle grilmeyp zerinden on be yl mrr itmeyen husslarn dav-y hakk u tayn-i mdde iden hasmlar muvcehesinde muktez-y er zre onat vechile grp zerlerine sbt bulan bade's-sbt ashb- hukka hkmidp b-kusr alvirdkden sonra vech-i merh zre fesd enat iden eky v ehl-i fesdun muhtc- arz olanlarn muhkem habsidp zerlerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleriyle yazup arzeyleyesiz; olmayanlarun erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesiz ve sen ki mr-liv-i mrun-ileyhsin; "Benm sancaumdur." diy ol vechile mni olmayup mayyet ittifk zre fermn- hmynumun icrsnda bezl-i ihtimm eyleyesin ve sen ki Koi-zde Mevln Mehmed'sin, senn dn diynetne kll itikdum olmala huss- mezbra mvell tayn olunmsndur. Gerei gibi mukayyed olup zikrolunan eky[nun] ahvlleri erle grilp bi-hasebi'-er lzim geleni icr itmekde bezl-i makdr eyleyesin ve siz ki kdlarsz, bu bbda siz dah her birinz mukayyed olup mm-ileyhim ve mvell tayn olunan mrun-ileyhim ile mezbrn ekynun elegelmesinde dikkat ihtimm zre olasz. Amm; bu bahne ile kend hlinde olan rey garaz u taassub ile rencde olunup mft meccnen yim yimekleri alnmakdan ve kend hllerinde olanlara dahl tecvz itmekten ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesd ( ) hmyet olunmakdan be-gyet ihtirz zre olup cdde-i hakdan udl inhrf gstermeyesiz.

163
[204]

Selnik ve Ksendire'de bulunan iki kalenin neferlerinin grevleri banda durmayp kale dnda sakin olduklar bildirildiinden, kale neferlerinin ve silahlarnn yoklanmas ve kale neferlerine bu hususta tenbihte bulunulmas; buna ramen kalede sakin olmayp hizmete gelmeyenler olursa dirliklerinin hakedenlere tevcih edilmek zere arzedilmesi.

Selanik Sanca Bei Arslan dme ikblhya hkm ki: Selanik'de ( ) nm kalanun ve Ksendire nm mahalde mceddeden bin olunan kalanun nefert ve topclar kalada skin olmayup, ekseri tarada skin olup hdmetleriyle mukayyed olmayup kend hevlarnda olduklar ilm olunup zikrolunan kalalarun nefert ve yat u yaraklar yoklanup mevcd ve gayr-i mevcd defter olunmak mhimmtdan olman buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup dah zikrolunan kalalarun nefertn ve yat u yaraklarn asl ile yoklayup ve mevcd ve gayr-i mevcdn defter idp 109

ve nefertna muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, her biri kalada skin ve hdmetleriyle mukayyed olalar. Mtenebbih olmayup gir kaladan tarada skin olanlarun dirliklerin kalada mlzemet zre olan mstehkkne arzeyleyesin. Amm; bu bahne ile hdmetine mukayyed olan arzitmekden ve kimesneye teadd v tecvz olunmakdan be-gyet ihtirz zre olasn.

164
[205]

Alaehir halk, kefere taifesinden bazlarnn, kendi evlerini grecek ekilde yaptrdklar havaleli yksek ev ve ardaklarn kendilerine er zarar bulunduunu bildirip zararn ortadan kaldrlmasn talep ettiklerinden, konunun incelenmesi ve sz konusu evlerin er zarar varsa zararlarnn defedilmesi.

B-hatt- Uly. Alaehir kdsna hkm ki: Kaz-i mezbr halk Sdde-i Sadetm'e arz- hl gnderp; "nefs-i Alaehir'de olan kefere tyifesinden bazlar yksek rtklar ve evler bin idp mslimnlarun evleri iine havle olmala htnlarna bakup zarar- erleri oldun" ilm idp; ""o maklelern zarar- erleri def olunmak" bbnda emr-i erfm taleb eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vardukda, bu hussa hakk zre tekayyd idp gresin; o makle kefere tyifesi yksek evler ve rtklar ihds bin idp mslimnlarun evleri iine havleleri olup zarar- erleri var ise erle zararlarn def idp hlf- er- erf bir ferde tealll nd itdrmeyesin.

165
[202]

Vidin'de Crnaraka nahiyesinin stos ve Bristofa kyleri ahalisinden olup Tuna'dan geip gelen haydut ekyasna yardm, yataklk ve klavuzluk yapan kiilerin yakalanp tefti olunarak suu sbit olanlarn haklarndan gelinmesi.

Receb Efendi hattyla. Vezr-i azam zamnnda buyurlmdur. Vidin beine ve Vidin kdsna hkm ki: Mr-liv-i sbkun Kyim-makm olan htiyr mektb gnderp; "Tuna'dan mrr iden haydd ekys nevh v kurda baz rey ile yek-dil olup Crnaraka nhyesinde stos nm karyeden nefer malm'l-ism Yani ve Dimitri ve Nikola zimm, hayddlara klavuz olup ve karye-i mezbre halk mezbr klavuzlar bilp kendler dah haydd yata olup ve Bristofa nm karye halk yatak olup klavuzluk idp haydd tyifesinden dil alnup meclis-i er- erfe getrdilp mezbrn karye halknun muvcehelerinde yatak u klavuz oldun ilm idp ve gasbeyledkleri ukadan drt yz kara (?) uka koduklarn krr ve Bristofa halk itirf idp bunun emsli nice kur halk fesd zre olduklarn" bildrp; "erle grilp haklarndan gelinmesi lzimdr." diy emr-i erfm virilmek in arzitmein, erle teft [ve] thmet fesdlar zhir olanlarun erle haklarndan gelinmek 110

bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup dah zikrolunan kur ahlsin meclis-i er- erfe ihz[r] ve hakk zre maznna v mttehem olanlarn teft tefahhus idp gresin; fi'l-vk arzolundu zre mezbrlar yatak u kulaguz olduklar erle sbit zhir olur ise ve kulaguz [u] yatak olanlar gaybet iderler ise buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp erle zerlerine crm sbit oldukdan sonra erle haklarndan gelesin ki, syir ekyya mcib-i bret bs-i nashat vk ola. Amm; hn-i teftde tamm hakk zre olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet ve kend hllerinde olanlara dahlolunmakdan hazer idp ancak maznna v mttehem ve thmet-i sbkas olanlar erle teft idp zuhra getrmek bbnda ikdm u ihtimm eyleyesiz.

166
[203]

Mteveffa Vezir Kalender Paa'nn hslarndan iken havss- hmayuna ilhak olunan Kratova kazasnn Bozesnice (?) nahiyesinde Venie (?) ve tevabii kylerin iltizamnn belirtilen artlar dhilinde ebn-i sipahiyndan Abdullah'a verildii.

Kratova kdsna hkm ki: Ebn-i siphiyndan Elliyedinci Blk'de yevm tokuz aka ulfeye mutasarrf olan Rdvn Abdullh gelp; "Mukaddem veft iden Vezr Kalender Paa'nun hslarndan iken havss- hmynuma ilhk olunan taht- kazna tbi Bozesnice (?) nhyesinde Venie (?) ve tevbi karyeleri bin yiirmi alt Mart'nun evvelinden sene tammna dein elli be bin aka[ya] Osmn Receb ve Mehmed nm kimesnelern zerine der-uhde iken mezbrlarun seneleri tamm olmala sene-i ceddeyi kend, iltizm- sbk zre bin yiirmi yedi Mart'nun ibtidsndan sene tammna dein elli be bin akaya kendye zerine iltizm der-uhde idp; "Bundan akdem men v ummle ve vzer voyvodalar ne vechile zabt u tasarruf idegelmiler ise kendye dah ol minvl zre zabt u tasarruf itdrilp min-bad mfettiler ve muhassllardan ve havlelerden ve hardan bir ferdi dahl taarruz eylemeyp lzim gelen ml Hazne-i mirem'e ber-vech-i nakd teslm eylemek zre ber-vech-i pn be bin aka teslm idp ve eger ziyde ile tlib zuhr ider ise ziydesiyle kabl ider isem alnmaya ve alnur ise virdi pn kendye teslm olmaynca muktaa-i mezbreye dahlolunmaya." diy vech-i merh zre eline Mliyye tarafndan bert- erfm virildin" bildrp mcebince emr-i erfm rec eylemein, bu bbda Mliyye tarafndan virilen bert- erfm mcebince amel olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan virilen emr-i erf mcebince... urtyla hkm-i erf virilmidr.

111

Yevm'l-Erbi, f 14 Zi'l-hcce, sene: 1026

167
[200]

Akhisar kads tarafndan astrlan Deveci Hasan adl aknin olu Veli'nin, Tekeli Mehmet Paa adamlarndan Kara Sleyman adl aknin yanna varp isimleri yazl akler ve yanna toplad krk-elli civarnda ekya ile Ramazan bayram arefesinde Akhisar kadsnn mahkemesini ve mftnn evini basp mal ve eyalarn yamalad, mahkemede bulunanlar hapsettii ve bayram namazn dahi kldrmad ikyet olunduundan, Kara Sleyman'n her nerede bulunursa yakalanp davas Divan- Hmayun'da grlmek zere sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Anatol belerbeisi ve Teke sancanda olan kdlara hkm ki: Akhsr Mftsi Hasan ve Kzlhsr Kds Muhammed ve sbk Bagelembe Kds Abdurrahm ve sbk negl Kds Bl ve Akhsr Kds Muhammed ve Mderris Abdlmun ve mlzimnden Mustaf ve lys tarafndan Dergh- Muallm'a arz- hl sunlup; "Akhsr skinlerinden olup kasaba-i mezbre kds bundan akdem Deveci Hasan nm aky salbitdrmekle ol olan Vel nm ak Tekeli Mehmed Paa demlerinden Kara Sleymn nm aknn yanna varmala refklarndan Memi ve Kara Hasan ve Dvne Muhammed ve Krd Al ve dger Kara Hasan ve Vel ve Al nm eky ve krk-elli nefer mikdr ekyyla mbrek Ramazn- erfn arefe gni sabhdan kd- mezbrun mahkemesin basup mevcd bulunan esbbn gret hasret ve kendsin ve oln ve nibin ve syir hdmetkrlarn ahz habs eyledinden mad mft-i mezbrun dah evin basup cmle m-melekin gret yam idp kendsin habs ve zikrolunan kuzt u mlzimnden on nefer kimesne ahzidp bukau v zencre urup ve fukardan nice kimesneleri dah balayup d-i erf namzn kldurmayup env- teadd eyledinden sonra toksan bin nakd aka ve iki yk akalk mikdr esbblarn gret eyledin" bildrp mezkr Kara Sleymn Sdde-i Sadetm'e getrdilmek bbnda istid-y nyet eyledkleri ecilden, mezbr Sleymn her kande bulunursa bi-eyyi vechin kn elegetrilp Sdde-i Sadetm'e gnderilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkr Kara Sleymn' bi-eyyi vechin kn elegetrp gaybet iderse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp dah yarar demlere koup Sdde-i Sadetm'e gnderesin ki, ahvlleri Dvn- Hmynum'da husam muvcehesinde erle grilp icr-y hakk oluna. Huss- mezbra onat vechile mukayyed olup ahz celb sebebi ile ak- mezkr hmyet eyleyp gndermemekden ve ihml mshele ile gaybet itdrmekden be-gyet hazer eyleyesiz.

112

168
[201]

sitne-i Saadet'te Mukbeleci Halfesi olan Mustafa'nn kardei Hac Mehmed'in Msr'dan gelirken gemisinin paralanp kendisinin ld, paralarnnn ise klesi Kenan tarafndan alnd ve klenin Siroz'a gidip bu para ile dkkn satn ald bildirildiinden, klenin bulunarak davasnn grlmesi; durumun bu ekilde olduu sabit olursa btn mal ve eyalaryla birlikte sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

Siroz kdsna hkm ki: sitne-i Sadetm'de Mukbeleci Halfesi olan Mustaf arz- hl sunup; "mezbrun karnda olan Hc Muhammed Msr'dan gelrken gemisi prelenp kendsi helk olmala abd-i memlki olan Kenn, mezbrun nakdiyyesin alup hals olup hliy varup Siroz'da dkkn satun alup ol cniblerde oldun haber almala Siroz Havlesi olan Mustaf'y vekl tayn itmekle nakl-i eryye mcebince mezbr Kenn ahzolunup Sdde-i Sadetm'e gnderilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr Kenn' meclis-i er- erfe ihzr idp dah gresin; mezbrun vekli olan merkm Mustaf'nun elinde olan nakl-i eryyenn mazmn sbit zhir olurise bade's-sbt mezbr Kenn' nakl-i eryye mcebince esbb u eskliyle mezbra teslm idp sitne-i Sadetm'e gnderesin.

169
[198]

Mezistre kazasndan Sleyman olu Mesih'ten aldklar borcu dememek iin ad geene eitli iftiralar attklar, ikyet iin reyadan baz kimseleri sahte arzlarla sitne'ye gnderdikleri ve her trl ktle bavurduklar bildirilen Rahova ky sakinlerinden Dimo, Yani ve isimleri belirtilen dier ahslarn davalarnn grlmesi ve zerlerine bor sbit olursa alnp sahibine verilmesi.

B-hatt- Uly. Mezistre kdsna hkm ki: Sen ki kdsn, Dergh- Muallm'a mektb ve kaz-i mezbrun eimme [v] hutab v ayn [u] erf ve avu u zams mahzar gnderp; "kaz-i mezbr skinlerinden Sleymn ol Mesh nm kimesne bundan akdem kaz-i mezbra tbi Rahova nm karye skinlerinden Baba Dimo ve Yani ve dger Yani ve Eflahor (?) ve Nikola ve Todori ve stemad ve ( ) syirlerine baz teklf ve syir mhimmt- lzimeleri in mslimnlar huzrnda terahhumen yz altm bin aka karz virp bir seneden sonra mebla- mezbr mezkrlardan taleb eyledkde inkr idp mcerred celb ahz in irrete slk idp buna nice iftir v bhtn u iftir ve baz mevdd isnd itmekle zulm gadr eyleyp er- erfe davet eyledkde itat-i er itmeyp bunun gaybetinde shte v mzevver arzlar peyd idp birka reyy, ekv itmek in sitne'ye gnder[d]klerinde mzevver telbslii mesm olmala davlar istim olunmayup ve keyfiyyet-i hlleri ayn- vilyetn b-garaz mslimnlarndan sl olundukda; "Dyim mezbrlarun mutdlar err 113

telbslikdr." diy ehdet eyledkleri mahzar olunup mcerred akay virmemek in buna bhtn u iftir idp kll gadrolmala hakk alvirilmek in mukaddem emr-i erf virilmiken gir memn olmayup tealll nd eyledklerin" bildrp; "erle hakk alvirilmek bbnda emr-i erfm recsna ilm eyledklerin" arzitdn ecilden, erle grilp icr-y hakk olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlar er- erfe ihzr ve husamlar muvcehelerinde berber idp mukaddem bir defa erle grilp faslolunmayup on be yl mrr itmi deil ise onat vechile hakk zre teft tefahhus idp gresin; arzolundu zre ise ol bbda muktez-y er- kavm her ne ise icr idp bade's-sbt erle mteveccih olan hakkn mezbrlardan hkmidp b-kusr gir alvirp bir vechile tealll nd itdrmeyesin. Eslemeyp nd muhlefet idenleri habsidp muhtc- arz olanlar yazup arzeyleyesin ki, sonradan haklarnda emr-i erfm ne vechile sdr olursa mcebi ile amel oluna ve hlf- er- erf ve mugyir-i emr-i mnf kimesneye zulm teadd itdrmeyesin.

170
[199]

Divan- Hmayun ktiplerinden Mansur Revan Seferi'ne gidip hizmette bulunduundan, seferde bulunmad gerekesiyle zeametinden bedel talep edilmemesi, bu sebeple herhangi bir ey alnmsa geri iade edilmesi ve bu konuda adamlarnn ve zeameti reyasnn rencide ettirilmemesi.

B-hatt- hazret-i efendi. Rm defterdrna ve orum beine ve orum ve Bozok sancaklarnda vk olan kdlara hkm ki: Dvn- Hmyn ktiblerinden Ktib Mansr [z]de kadruh gelp; "mukaddem vk olan Revn Seferi'n yarar demleriyle seferleyp leyl nehr Dvn- Hmynum'da hdmetde oldundan gayri sefer-i mezbrda yiirmi res at u katr u devesi kalup uur- hmynumda kll hasret ekmiken geen sene sefer-i mezbra varmayup ekbir defteriyle seferden kalanlarun mutasarrf oldu zemet tmrlarnun bedelleri alnmak fermn olunmala mm-ileyh in dah; " "Badd muhfazasnda olan Vezr Mustaf Paa'nun defterindedr." diy orum ve Bozok sancaklarnda vk Bazk ve Mrhrlu ve Aaa Kla nm karyeler ve gayriden mutasarrf oldu krk be bin aka zemetinn bedeli alnmak" bbnda Ordu-y Hmynum tarafndan emr-i erf vrid olmala sen ki defterdr- mrun-ileyhsin, tahsli in Emrullh avu nm kimesneyi tarafundan tayn irsl eylemenle varup mm-ileyhn zemetinden bedel taleb idp demlerin ve reysn rencde eyledi" ilm olunman imdi; ktib-i mm-ileyh ol sene sbk Vezr-i Azamum olan Mehmed Paa'nun yannda Mliyye'de Batezkirecilik hdmetinde olup mrun-ileyh ile Revn Seferi'nde hdmetde bulunmala ol sene bedeli alnmak cyiz olmayup; "Bedeliyyesi in rencde olunmaya." diy fermnum olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, bu bbda sdr olan fermn- cell'l-kadrm zre amel idp dah ktib-i mm-ileyh Revn Seferi'n seferleyp uur- hmynumda hdmetde bulunmken mcerred; "Ordu-y Hmynum tarafndan emr-i erf vrid olmdur." diy tekrr zemetinden bedel taleb itdrmeyp demlerin ve reysn rencde v remde itdrmeyesiz 114

ve imdiye dein bedel nmyla zemetinden ve demlerinden mbir-i mezbr Emrullh avu ve gayriler bir nesnesin almlar ise b-kusr gir alviresiz. Emr-i har irsline ihtiyc itdrmeyesiz.

171
[196]

Yanna toplad ekya ile skenderiye sancanda, Komaran nahiyesinin Herakovik ve Evatca kylerini yakt, ileri gelenlerini toplayp kaleye gtrerek hapsettii ve zorla paralarn ald bildirilen Podgorie kasabas sakinlerinden Mteferrika Ramazan'n davasnn grlp zerine sbit olan haklarn alnp sahiplerine verilmesi ve sabit olan sularnn, sicil suretleriyle Sdde-i Saadet'e arzedilmesi.

Hseyin Efendi. Sbk Eri Belerbeisi olup ber-vech-i arpalk skenderiyye sancana mutasarrf olan brhm dme ikblh ve ( ) kdsna hkm ki: Sen ki mr-i mrn- mrun-ileyhsin, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Nhye-i Komaran reys umm zre senn huzruna varup; "Mukaddem Yalnan-ol Sleymn dme ikblh liv-i mezbra mutasarrf iken kasaba-i Podgorie skinlerinden Mteferrika Ramazn hevsna tbi eky ile gelp nhyemzde Herakovik ve Evatca nm karyeleri ihrk bi'n-nr eyledinden gayri zikrolunan karyeler ahlsin ve bell ve balularn ahz ve hlf- er- erf kalaya urup cebren ve zulmen krk-elli bin akalarn alup bu makle zulm fesdnun nihyeti olmamala hakknda nice defa evmir-i erfe vrid olmken hakkndan gelinmemekle gnden gne fesd enati ziyde olmdur." diy tezallm itdklerin" arzeyledn ecilden, erle haklar alvirilmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr meclis-i er- erfe ihzr ve rey ile berber idp dah dav-y hakk u tayn-i mdde iden hasmlar ile berber idp bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmi deil ise mezbrun kur-i mezbre ahlsine vech-i merh zre zulm teaddsi vk ise bade's-sbt ashb- hukka b-kusr erle haklarn alvirdkden sonra zerine sbt bulan mevdd sret-i sicilleriyle yazup Sdde-i Sadetm'e arzeyleyesiz. Amm; hn-i teftde hakk zre olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet olunmala fukarnun hakk zyi olmakdan ve garaz u taassub ile hlf- vk kazyye ilmndan hazer eyleyesiz.

172
[197]

Dubrovnik Kalesi tacirlerinin gemilerini basarak erzak ve akelerini alp gemilerine elkoyduklar bildirilen Bar ve lgn kaleleri neferlerinin tefti olunup tacirlerin haklarnn alnmas ve sulu olanlardan arza muhta olanlarn hapsedilip arzedilmesi, arza muhta olmayanlarn ise haklarndan gelinmesi.

Bu dah. Ber-vech-i arpalk skenderiyye sancana mutasarrf olan brhm dme ikblhya 115

ve skenderiyye kdsna hkm ki: Sen ki mr-i mrnsn, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "liv-i mezbra tbi dery kurbinde vk Bar ve lgn Kalalar'nun nefert Frengistn vilyetine tbi kadmden itat zre olan Dubravenik Kalas'nun tcirleri gemiler ile ticrette gezerken zikrolunan Bar ve lgn nefert ale'l-gafle mezbrlar basup sabun u tuz u zeytn ve bir mikdr nakd akalar tahml olunm pre gemilerin darben ve cebren ekp gret itdklerin" arzeyledn ecilden, erle grilp ihkk- hakk olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr kl nefertn meclis-i er- erfe ihzr ve mezbrn tcirler ile berber idp dah hakk zre teft tefahhus idp gresiz; fi'l-vk mezbrlarun gemileri alnup esbb u erzklarn nehb gret itdkleri erle sbit zhir olur ise ve bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmi deil ise bade's-sbt mezkrn tcirlern erle haklarn alvirdkden sonra bu fesd idenlern muhtc- arz olanlarn habsidp arzeyleyesiz; muhtc- arz olmayanlarun erle emn u zamn virmeyp bir vechile erle haklarndan gelesin ki, syir ekyya mcib-i bret bs-i nashat vk ola. Amm; bu bbda bi'z-zt mukayyed olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet ve kend hllerinde [olanlara] hlf- er- erf dahl rencde olunmakdan hazer eyleyesiz.

[Yev]m'l-Ahad, f 25 Zi'l-hcce, sene: 1026

173
[194]

Sahte emir ve beratlar yazarak halka zulmettii iin ankr ahlsinin ikyeti zerine niblik grevinden uzaklatrlan Bekir olu Ahmed isimli nibin, geri dnp halka zulmetmee devam ettiinin bildirilmesi zerine, vilyetten alkasnn kesilip Kbrs'a srgn edilmesi hakknda Sultan I. Ahmed zamannda verilen hkm-i erifin tecdit olunduu.

B-hatt- hazret-i efendi. Hkm-i sbk zre tecdd buyurlmdur. Kengr beine ve kdsna hkm ki: Bundan akdem nefs-i Kengr'nun ayn ve erf ve Dedel ve na ve Duzl ve kaz-i mezbrda vk olan kur ahlsi meclis-i er- erfe varup; " "Bekir ol Ahmed nm kimesne kend hlinde olmayup dyim telbs tezvr emr bert yazup gh nyib ve gh ktib olup mslimnlarun hakknda mzevver sicill huccet ve arz [u] mahzar yazmala fukarya hlf- er- erf teadd eyledi" mukaddem arzolundukda; "Min-bad niybet hdmetinde istihdm olunmayup ref oluna." diy hakknda defetile evmir-i erfe vrid olup kbel-i* erden tenbh olundukda memn olmayup niybet [] kitbetden hl olmadundan gayri mslimnlar ehl-i rfe gamzitmekle rey v berynun emvl erzklarn aldurup zerine yzden ziyde sekbn cem itmekle kaz-i mezbrda vk olan kurdan krkar ve ellier guru salgn idp ve zikrolunan sekbnlarun hevsna tbi olmala al-melei'n-ns ( ) nm yenieriyi b-gnh katlidp mukaddem 116

eky zerine Serdr olan mteveff Vezr Nash Paa tarafndan mezkr elegetrmek in demler geldkde elegirmeyp firr itdkde hakkndan gelinmeyp yine gelmekle gir kend hlinde olmayup tezvr telbs emr bert yazdundan gayri irret ekdan hl olmayup; "mezbrun ahvlin arzeyle. yle ki; bu defa dah hakkndan gelinmez ise cmlemz perkende v pern olmamuz mukarerdr." diy ilhh eyledklerin ve mezbrun her vechile izlesi lzim oldun mukaddem Kengr kds arzeyledkde; "mezbr Kbrus'a srgn olup ol vilyetden alkas kat olunup rey v bery irret eksndan sde-hl olalar ve varup Kbrus cezresine dhl olduna Kbrus belerbeisinden temessk getrdesin." diy mukaddem asker-i slm'a ba u bu olan Vezrm Ahmed Paa tarafndan mukaddem hkm-i erf virilmekle seba aer ve elf Cemziye[']l-hresi'nn evyilinde merhm ve mafrun-leh karndaum Sultn Ahmed Hn tbe serh zamnnda virilen hkm-i erf hl cls- hmynum vk olmala tecdd olunmak" rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mrun-ileyh zamnnda virilen hkm-i erf mcebince amel idp hlfna cevz gstermeyesiz.

174
[195]

Malkara kazasnn brice kynde Bezade Celil'in dnnden sonra, baka kyler ahalisi arasnda kan ve ahlden ileri gelen kiilerin giriimleriyle yattrlan kavgadan iki gn sonra sbk Malkara Kads Abdlkerim'in kye gelip kyde adam ldrld iddiasyla ahlden para szdrmak istedii bildirildiinden, bu hususun tefti edilmesi ve ldrme olaynn asl olmad anlalrsa ky halknn kimseye rencide ettirilmemesi.

Hseyin Efendi. Gelibol mftsine ve Migalkara kdsna hkm ki: "Bundan akdem kaz-i mezbra tbi brice nm karyede Be-zde Cell nm kimesnenn dni vk olmala ahl-i karye kend hllerinde olup badeh evlerine gitdkden sonra ol gice har karyelerden drt-be karye ahlsi meclis kurup cemyyet ile otururlar iken nsfu'l-leylde mbeynlerinde muhrebe v gavg olup mbeynlerine erf u kibr girp men olunup herkes kend kr u amellerine gitmi iken sbk Migalkara Kds olan Abdlkerm har kazya tebdl olunmala iki gnden sonra gelp; "Karyenzde katl vk olup siz meyyiti sakladnuz. Bana otuz bin aka virn veyhd zerinze toksan be bin aka diyet hkmiderin." diy ahl-i karyeyi hlf- er- erf rencde v remde itdi ve bu huss in karye-i mezbre ahlsinn ellerinde fetvlar oldu" ilm olunman, mahallinde erle grilfp ihkk- hakk olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu huss onat vechile hakk zre teft tefahhus idp gresiz; fi'l-vk katl huss bunlarun zerlerine erle sbit zhir olm deil iken mezbrlara ol vechile dahl teadd olundu vk ise o makle teadd idenleri men idp mdm ki, bunlarun zerine katl huss erle sbit olmaya, min-bad hlf- er- erf mezbrlar bir ferde rencde v remde itdrmeyesiz; memn olmayanlar yazup arzeyleyesiz. 117

[Yev]m's-Sls, f 28 Z., sene: [10]26

175
[192]

Dergh- Muall mteferrikalarndan Ali'nin, Yeniehir ve Fener kazasnda mutasarrf olduu on iki bin akelik timarn fuzlen zaptedip be yllk mahsulne el koyan Aleybeizade Mehmet avu ile olu mer'in her nerede ise buldurulup hapsedilmeleri ve sz konusu be yllk mahsul tamamen demeden serbest braklmamalar.

Mustaf Efendi hattyladur. Yeniehir ve Fenar kdsna hkm ki: Dergh- Muallm mteferrikalarndan Al zde mecdhnun Trhala sancanda taht- kaznda Kusal (?) nm karye ve gayriden mutasarrf oldu on iki bin [akalk] tmrna Alaybei-zde Mehmed avu ile ol mer mukaddem dahlidp lkin mm-ileyh Al'nn hakk olmala mezbrlarun bertlarnun kayd bozlup alkalar kalmadukdan sonra tekrr irrete slk idp dah mm-ileyhn fuzlen be yllk mahslin kabzitmeleri ile zikrolunan be yllk mahslin mezbrlardan taleb tahsl idp tmr- mezbrdan kasr- yed itdrmek in kapuclar ile emr-i erf gnderilmiken mezbrlar firr itmekle hakk alnmayup hliy mezbr Mehmed avu ve ol mer her kande ise elegetrilp ahz habs olunup zikrolunan be yllk mahslin alvirilmeyince tlk olmamak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlarun mberetiyle mezbrlar buldurdup ahz habs itdrdp mm-ileyhn bi't-tamm be yllk mahslin kabzitdrmeyince tlk itdrmeyesin ve bu defa bi't-tamm hakladurasn.

176
[193]

Sancakbeyleri ve adamlarnn devre kmalar yasak olduu halde Talca kazasnn drt hanelik Dolna Lehke kyne yirmi-otuz atl ile gelen mirliva voyvodalarnn ahalinin yiyeceklerini ve sade ve poklon ad altnda paralarn aldklar ve reyay rencide ettikleri ikyet olunduundan, grevlilerin, reya zerine devre kmamalar, bedelini demeden yiyecek almamalar, sade ve poklon ad altnda para talep etmemeleri hususunda uyarlmalar ve emre uymayanlarn isimlerinin bildirilmesi.

Hseyin Efendi. Taluca kdsna hkm ki: Kaz-i mezbra tbi Dolna Lehke nm karye ahlsi Sdde-i Sadetm'e ar[z-] hl sunup; "Karye-i mezbre ancak drt hne iken mr-liv voyvodalar dyim yiirmi-otuz atlu ile bunlarun zerlerine konup mft meccnen yim yimeklerin ve koyun u kuz ve arpa v saman u tavuklarn alduklarndan gayri sade ve poklon nmna kll akalarn alup kll zulm teadd zre olup yle ki; mezbrlarun zulmi zerimzden ref olunmaya, 118

cmlemz perkende olmak mukarrerdr." diy tezallm eylediler. mdi; sancakbeleri ve demleri devre kmak huss emr ile men olunmdur. Min-bad mezbrlara ol vechile teadd olunmamak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mr-liv voyvodalarna ve demlerine muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad rey zerine devre kmayup sade ve poklon nmna ve gayri vechile mezbrlar rencde v remde eylemeyeler ve itdrmeyesin. Anun gibi reynun er u knn zre grilecek hdmetleri vk olup mr-livdan dem taleb itdklerinde ol vakt dah bir mutemed kimesne ile iki- kimesneler varup ve varduklarnda mteaddid evleri olmayanlarun evlerine konmayup ve mft meccnen yim yimeklerin ve koyun [u] kuz v tavuk ve syir mekltlarn almayup her ne alurlar ise narh- rz zre ihtiyrlaryla satanlardan alup min-bad sade ve poklon nmna ve gayri tarkla reyy rencde v remde eylemeyeler ve itdrmeyesin ve bi'l-cmle rey v beryya hlf- er u knn bir vechile teadd v tecvz olduna kat rz-y erfm yokdur; men u def idp her vechile reyy hmyet synet eyleyesin; memn olmayanlar yazup arzeyleyesin.

[Yev]m'l-sneyn, f 3 M., sene: 1027

177
[190]

Sbk Anadolu Beylerbeyi Ahmed Bey'in Zara-i Atik zeameti mahsul iltizamndan dolay Ali avu ile Hekimzade Mehmed'in zimmetlerinde bulunan alacann tahsil edilmesi.

Zara-i Atk kdsna hkm ki: Sbk Anatol Belerbeisi olan emru'l-meri'l-kirm Ahmed dme ikblh tarafndan Sdde-i Sadetm'e yle arzolund ki; "Nefs-i Zara-i Atk zemetinn cz v kll mahsltn bin yiirmi alt Mart ibtidsndan bin yiirmi yedi Mart ibtidsna varnca seksen be bin akaya Al avu ve Hakm-zde Mehmed nm kimesne der-uhde v kabl idp her ayda bir haklamak zre memhr mahtm tezkire virp taahhdleri zre ber-makt on aydan ber zabtiderler iken bir mikdr akasn virp zimmetlerine lzim gelen bk aka dah taleb olundukda; "Ol mikdr mahsl hsl olmad." diy irrete slk idp tealll eyledklerin" ilm idp taahhdleri mcebince zimmetlerine lzim olan bk aka dah tahsl olunmak bbnda emr-i erfm taleb olunman, taahhdleri mcebince erle tahsl olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa onat vechile mukayyed olup gresin; fi'l-vk mezbrlar zemet-i mezbreyi ol vechile ol mikdr akaya art u kabl idp memhr tezkire virp taahhdleri mcebince bir mikdrn virp zimmetlerinde bk kalm aka var ise bade's-sbt art u taahhdleri mcebince eds zimmetlerine lzim gelen kusr akay dah varan mbir marifetiyle erle b-kusr mezbrlardan alvirp zimmetlerinde bir aka ve bir habbe bk kodurmayup ol vechile tealll niz itdrmeyesin; nd muhlefet idenleri yazup arzeyleyesin. Bu huss in emr-i har irsline ihtiyc eylemeyesin. 119

178
[191]

Yanna toplad ekya ile yol kesip adam ldrp gelen-geenlerin mallarn gasbettii ve halka zulmettii ikyet olunan Bayndr kazasnn Frnl kynden Feridun ve beraberindeki ekyann yakalanarak tefti olunmalar ve zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra haklarndan gelinmesi.

Bayndr kdsna hkm ki: "Kaz-i mezbra tbi Furunlu nm karye skinlerinden Ferdn nm kimesne ak v ehl-i fesd olup sekbn u ekydan yanna nice kimesneler cem idp zmir yollarn bekledp ebn-i sebln ve tccrun yollarna inp katl-i nfs gret-i emvl itdklerinden gayri mslimnlarun iftlerin sirka itdrp har diyra gnderp bey itdrp ve mezbrun marifeti olmaynca err u teaddsinden bir kz u avret hara tezevvc olunmayup bu vechile zulm teaddsinn nihyeti olmayup ahl-i memleket mezbrun zulm cevrinden perkende v pern olmak zre olduklarn" Tire ve kaz-i mezbr ahlsi tezallm itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr ve yannca bile olan ekyy hsn-i tedbr tedrkle elegetrp dah dav-y hakk u tayn-i mdde iden hasmlar muvcehesinde bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmeyen davlarn onat vechile hakk zre teft tefahhus idp gresin; vech-i merh zre zulm teaddsi vk ise bade's-sbt ashb- hukka erle b-kusr haklarn alvirdkden sonra ehl-i fesd muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesin; deil ise erle haklarndan gelesin ki, syir ekyya mcib-i bret bs-i nashat vk ola. Amm; hn-i teftde hakk zre olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet ve garaz u taassub ile hlf- er- erf bir ferde i olmakdan ve kend hllerinde olanlara dahlolunmakdan hazer idp cdde-i hakdan udl inhrf gstermeyesin.

179
[188]

Kendilerine zulmettiine dair Saz kazas ahlsi tarafndan hakknda ikyette bulunulmas zerine ahvli Divan- Hmayun'da grlmek emrolunan ancak bu arada firar eden Selmanlu Kads Mehmed'in, Tosya Kads Ramazan tarafndan tefti edilmesi ve sulu grld takdirde sicil sureti ile birlikte sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

Saz ve Tosya kdlarna hkm ki: Saz kazs ahlsi sitne-i Sadet'e gelp; "Bundan akdem Selmnlu Kds olan Mehmed'n hlf- er- erf kendlere zulm teaddsi oldun ilm eyledklerinde mezbr Dvn- Hmynum'a ihzr olunup erle ahvlleri grilmek zre iken firr idp gitmekle fesd irreti zhir olmala erle grilp Tosya Kds mrun-ileyh Ramazn mvell tayn olunmak" bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden, mm-ileyh Ramazn Efendi erle mahallinde grp ve zerine sbit olan mevddun sret-i sicilleri ile sitne-i Sadetm'e gnderilmek emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- cell'l-kadrm zre mezbr er- 120

erfe ihzr ve ta[y]n-i mdde v dav-y hakk iden husamsyla berber idp mukaddem bir defa erle faslolmayan davlarn erle hakk zre te[ft] idp gresiz; kd- mezbrun ahl-i merkmeye ol vechile zulm teaddsi oldu erle sbit zhir olursa zerine sbt bulan fesdnun sret-i sicilleri ile merkm varan kuluma koup sitne-i Sadetm'e gnderesiz ve min-bad mezbr kaz-i mezbrda iskn itdrmeyp hlf- er- erf fukarya teadd v tecvz itdrmeyesiz.

180
[189]

Ostrova kazasnn Matravic (?) kynden Hoohvah (?) isimli zimmnin olunun ktili olduu ve daha birok ldrme, olan ve kadn ekme olaylarna kart bildirilen Haramenk (?) ky Subas Hseyin avu'un hizmetkr Yusuf'un, avuba Mehmet vastasyla sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

Mim. eleb Ostrvava Hrsova kdlarna hkm ki: Sen ki Ostrova kdssn, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Ostrova kazsna tbi Matravic (?) nm karyeden Hoohvah (?) nm zimm meclis-i era varup; "kaz-i mezbrdan Haramenk (?) nm karye Sbas Hseyin avu'un hdmetkr Ysuf nm ak mezbr zimmnn yedi yanda bir oln katlidp olnun erle dem diyetin taleb in mezbr Hseyin avu'a ve hdmetkrna kbel-i erden dem mrsele gnderilp davet olundukda itat itmeyp mezbr Hseyin avu ve hdmetkrlar bu na gelince karye-i mezbreden nice dem katlidp ve her zamn avret olan ekp min-bad er- erfe ve emre itat itmezler; mezbrlarun ahvlin ilm eylemen" rec eyledklerinde fi'l-vk tefahhus olundukda takrrleri vka mutbk olup mezbr Hseyin avu ehl-i fesd ekydan ve hdmetkr dah maktl-i mezbrun ktili oldunda asl bhe olmadu mukarrer[dr.]" diy haklarndan gelinmek in emr-i erf recsna arzitmein, Sdde-i Sadetm'de avularumba olan iftihru'l-emcid ve'l-ekrim Mehmed dme mecdh ktil-i mezbr sitne-i Sadetm'e ihzr eylemek emridp buyurdum ki: Vardukda, mezbr Hseyin avu'un hdmetkr olan ktili emrm zre mrun-ileyh avularumba mberetiyle sitne-i Sadetm'e ihzr itdrp emr-i erfme muhlif nd muhlefet itdrmeyesiz.

181
[186] Padiahn cep harlna tayin olunan Mardin haslarnda yerleik gebe vs. reyaya kimsenin kartrlmamas.
Mim. eleb Mardin kdsna hkm ki: ftihru'l-havs ve'l-mukarrabn, mutemed'l-mlk ve's-seltn Dru's-sadetm Aas olan Hc Mustaf Aa dme ulvvh Sdde-i Sadetm'e arz gnderp; "Cenb- cellet-mebumun ceb harcl in tayn olunan Mardin hslarnda h-nin olup tavattun iden reysna kimesneyi dahlitdrmeyp huss- mezbr in emr-i erf dah 121

ibrz iderlerse ellerinden alnup der-kse idp sitne-i Sadetm'e gnderile; rey-y h-nin ve gayri voyvodaya zabtitdrilmek" in emr-i erf recsna arzitmein buyurdum ki: Vardukda, cenb- cellet-mebum in ceb harclna tayn olunan h-nin reyya ve gayriye hardan bir ferdi dahl taarruz itdrmeyesin. Huss- mezbr in emr-i erf dah ibrz iderler ise ellerinden alup der-kse idp Sdde-i Sadetm'e gnderesin.

182
[187]

Padiahn cep harlna tayin olunan Mardin hslarnn beytlmal sz konusu hslara ait olup sbk Voyvoda Yakup Aa'nn, kendi kethdas mteveffa Allahverdi'nin muhalleftn imdiki Voyvoda Sipahi Mehmed'e zaptettirmesi gerekirken kendisinin zaptettii bildirildiinden, mteveffann muhalleftnn ad geen Mehmet Voyvoda'ya zaptettirilmesi.

Mim. eleb. Mardin kdsna hkm ki: Mrun-ileyh Sdde-i Sadetm'e arz gnderp; "Cenb- cellet-mebuma ceb harcl in tayn olunan Mardin hslarnun beyt'l-mli havss- mezbreden olup zikrolunan hssa sbk voyvoda olan Yakb Voyvoda'nun Kethuds Allhvirdi veft idp vris-i marf kalmayup cmle muhalleft havss- mezbre in kabzolunmas lzim iken mezbr Yakb Aa tarafndan cmle esbb zabtolunup hl havss- mezbre voyvodas olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed Siph zde kadruh taleb eyledkde virmemiler. Eyle olsa mteveff-y mezbrun emlk erzk ve tavarlar ve syiri her kimde bulunursa mezbr voyvodaya alvirilp kimesnede nesne bk kodurlmamak" in emr-i erf recsna arzitmein buyurdum ki: Vardukda, zikrolunan Mardin hslarnun beyt'l-mli havss- mezbreye yid olup mezbr Yakb Voyvoda'nun Kethuds Allhvirdi'nn vris-i marf olmayup hliy emlk erzkn ve tavarlarn virmekde tealll iderse men u def idp havss- mezbre in mezkr Mehmed Voyvoda'ya zabt u kabz itdresin. Bi'l-cmle her kimde metrkt bulunur ise...5
5

Hkm metni eksiktir.

Yevm'l-Ahad, f 27 ehri Rebu'l-evvel, sene: 1027

183
[185/a]

Siroz ahlsinin, Siroz evresinde ortaya kan harami ve ekya taifesinin saldrlarn nlemek zere Selnik ahlsinin yapt gibi ulfelerini kendileri karlamak zere yeterli miktarda martolos istihdam etmelerine izin verilmesi yolundaki taleplerinin uygun grld.

122

Hseyin Efendi. Siroz Kds olup Mfetti-i Emvl olan Mevln Mehmed'e hkm ki: Sen ki kdsn, Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "Siroz'da skin olan kuzt u ulem ve syir ayn u erf meclis-i er- erfe gelp; "Birka seneden ber Siroz etrfnda harm v eky tyifesi cem olup ikre kasabt u kurda nice evler basup katl-i nfs gret-i emvl eylemekle ehl-i kasaba v kurda emn kalmayup bir tedrk grilmez ise bu sene kasabaya kll mazarrat iridrmeleri muhakkakdur." diy mukaddem Selanik ahlsi vech-i merh zre harm ekysndan korunmak in kend yanlarndan martolos yazup lzim olan mahalleri muhfaza eylemekle emn olduklar ecilden mezbrlar dah kend mllaryla ol cnibleri muhfaza eylemek in martolos yazmak" bbnda izn-i hmynum rec eyledklerin" arzeyledn ecilden, vech-i merh zre ulfelerin kend yanlarndan virmek zre martolos tahrr olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, vech-i merh zre ulfelerin kend yanlarndan virmek zre kifyet mikdr martolos yazdurup hricden kimesneyi dahl taarruz itdrmeyesin. Amm; bu bbda onat vechile mukayyed olup lzim olan yirlern muhfazasna tayn itdrp lzim olmayan yirlere ziyde martolos yazdurlmakdan hazer eyleyesin ve bu bahne ile reydan aka alnmakdan ve ekyya ruhsat virilmekden ictinb zre olasn.

184
[185/b]

Sefer-i hmayun iin gnderilen cebehane Erzurum snrlarna dahil olduunda gvenilir adamlar eliinde emniyetli bir ekilde ve geciktirilmeden Erzurum'a ulatrlmas.

B-fermn- efendi. Batum belerbeisinn msellimine hkm ki: Bu sene-i mbrekede vk olacak sefer-i hmyn mhimmtyn Dergh- Muallm cebecileri blkbalarndan ( ) Blkba ile cebe-hne gnderilmidr. na'llh tel varup Erzurum'a vusl buldukda, yanna yarar demler koup emn slim Erzurum'a sl eylemek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, vech-i merh zre zikrolunan cebe-hne varup Erzurum'a dhl oldukda bir n tehr u tevakkuf itmeyp yanna yarar demler koup her ne vechile mmkin myesser ise ber-vech-i isticl emn slim Erzurum'a iridresin. Syir sinnden mukaddem serdr- zafer-irum bu sene serhadde dhl olmaa niyyet azmet eylemidr. Cebe-hne sefer mhimmtnun cz-i azamdur. yle ki; vakti ile varup irimeye, sefern avkolunmasna sebeb olur. Ana gre bi'z-zt mukayyed olup bi-eyyi tarkn kn isticl zre bir gn mukaddem iridrmee ihtimm idp avk u tehr ve ihml msheleden be-gyet hazer eyleyesin.

185
[185/c]

Edirne'nin erefeli Camii yaknndaki Timurta Mahallesi'nde, baz kimselerin yaptrd kahvehane ve duhanhanenin, ahlnin ikyeti zerine verilen fetva gereince kapattrlmas.
123

Edirne kdsna hkm ki: Mahmiyye-i mezbrda erefeli kurbinde Timrda Mahallesi'nn ahlsi Sdde-i Sadetm'e gelp yle ilm eylediler ki; "Mahalle-i mezbrda bir vakf eve muttasl baz kimesneler kahve-hne v duhn-hne bin idp tark- mm zre olmala iine nice ehs cem olup iinde duhn ip nlerinden geen ricl nisvna sz atup ehl-i rzun tacz tasd itmekden hl deillerdr. Zikrolunan kahve-hne ile duhn[-hne]nn ref lzi[m] gelmidr. yle ki; "Ref olunmaz ise mslimnlarun ehl-i beyti gemekden kalur." diy istift olundukda; "Hkim' er ref itmek lzimdr." diy eline fetv-y erfe virildin" bildrp mcebince amel olunmak bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda vech-i merh zre virilen fetv-y erf mcebince zikrolunan kahve-hneyi ve duhn-hneyi ref itdrp emrme muhlif tealll nd itdrmeyesin.

186
[184/1]

Ruscuk'un Haron kyndeki keferenin kendi dinlerine ait baz uygulamalar Mslmanlar rahatsz edecek ekilde aka icra etmelerine izin verilmemesi; ayrca bunlardan ekya ile ibirlii yapanlarn da bildirilmesi.

Ruscuk kdsna hkm ki: Taht- kaznda tbi Haron nm karyede vk cmi- erfe karb keferenn kebnarlar (?) olmala dyim [yn-i] btllar zre tahta kakup ve darirlerin (?) dah al-melei'n-ns dilleyp (?) iln- kfr* eylemekle mslimnlar mteezz v mtezaccir olmala huss- mezbr eyhu'l-slm edma'llh tel fazyilehdan istift olundukda; "erle men olunur." diy fetv-y erfe virmekle mezbrlarun ol vechile eyledkleri hareket-i enalar fetv-y erfe mcebince men olunman ammm Sultn Mustaf Hn zamnnda emr-i erf virilmein, hl cls- hmynum vk olmala tecdd olunup mcebince amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, huss- mezbra bi'z-zt mukayyed olup gresin; vech-i merh zre kefere kebnarlarnda (?) tahta kakup ve alniyyen darirlerin (?) dilleyp (?) iln- kfr* eyledkleri vk ise fetv-y erfe mcebince erle men u def idp muhkem tenbh eyleyesin ki, bir dah ol vechile iln- kfr* eylemeyeler. Bade't-tenbh mtenebbih olmayup gir vaz- sbk zre hareket iderler ise erle haklarnda lzim gelen[i] icr eyleyesin ve baz eky keferenn akasn alup mezbrlara mun zahr olurlar* imi; ol makleleri dah men u def idp memn olmayanlar her kim olursa olsun ism resmleri ile yazup arzeyleyesin ki, kefereye mun olduklar in emr-i erfm gnderilp haklarndan geline. Huss- mezbrun men mhimmt- dniyyedendr. yle ki; bu bbda ahz celb sebebi ile imz u msmaha eyleyesin, azille konlmayup env- kbuma mazhar olursn. Ana gre mukayyed olup tark- hakdan udl ve srt-* mstekmden nkl eylemeyesin.

124

187
[184/2]

Kubad avu'un, stanbul'da Sleymaniye Mahallesi'nde bir ksmn Sleymaniye Camii imamna, bir ksmn kendi eine ve bir ksmn da klelerine vakfettii ev ve dkknlar hususunda imamn vkfn artlarna aykr olarak vkfn einin elindeki ev ve dkknlara mdahale ettii bildirildiinden, imamn mdahalesine izin verilmemesi.

stanbul kdsna hkm ki: Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; "Kmile nm htnun zevci olan Kubd avu'un mahmiyye-i stanbul'da Sleymniyye Mahallesi'nde iki bb mlk evi ve birka mlk dkknlar olup mezbr Kubd avu zikrolunan evler ve dkknlarun tebdl tayri, haytnda kend elinde olmak artyla evinn birin ve altnda olan dkknlaryla merhm Sultn Sleymn Hn Cmi- erfi immna vakfeyleyp ve bir evin dah mezbre htna vakfidp ve syir dkknlarn ve evlerin dah uteksna vakfeyleyp mezbr imm mtevell nasbitmi iken, mezbr Kubd avu artitdi zre birka seneden sonra imma tayn eyledi evi ve altnda olan dkknlar mezbre htnna vakfidp, mezbre htna mukaddem virdi evi imma tayn eyleyp bu minvl zre vasyyet-nme yazdurup mslimnlar hid tutup artitdi zre sonra virdi evde mezbre htn skine olup mezbr Kubd avu fevtolup iki ay gedkden sonra mezbr imm mezbrenn skin oldu ev ve altnda olan dkknlar in; "Mukaddem bana vakf u art eyledi idi." diy hlf- art- vkf dahlidp; "Ve syir utekya vakfeyledi evleri dah tutmazam." diy niz eyledi" ilm olunman, art- vkf mcebince mezbre skine oldu ev ve [d]kknlar mezbreye zabtitdrilmek emridp buyurdum ki: Vardukda, mezbre htna vech-i merh zre arteyleyp hl skine oldu evi ve dkknlar kem-kn gir mezbreye zabt u tasarruf itdresin. Mezkr imm art- vkfa muhlif mezbre skine oldu eve ve dkknlara ve utekya vakfeyledi dkknlara ve evlere min-bad dahl taarruz itdrmeyesin.

188
[183]

Hce ahin adl tacirin, Haleb'de Gmrk Emini olup hlen Trabzon'da bulunan Hce Bedik'teki bir milyon ake alacann, Sadaret Kaymakam Mehmet Paa'ya olan ayn miktardaki borcuna karlk tahsil edilerek Mehmet Paa'nn adamna teslim olunmas.

B-hatt- Hlm. Shb-i devletn mektb zerindedr. Trabzon kdsna hkm ki: Haleb'de Gmrk Emni olup bi'l-fil Trabzon'da olan Hce Bedik'e bundan akdem Hce hn nm tcir on yk aka karz virp mezbr Hce Bedik'den elinde mhrl temessi olup lkin mezbr tcirn sbk Vezr-i Azamum olup hl Vezr-i Sn ve Kyim-makm olan Mehmed Paa edma'llh tel icllehya on yk aka deyni olmala mezbr Bedik'den aldu mhrl temessi mrun-ileyhe virp zikrolunan akay mrun-ileyhe havle itmein ol mhrl temessi mcebince mebla- mezbr mrun-ileyhn varan demisine alvirilmek fermnum olmdur. Buyurdum ki: 125

Mezbr tcirn Hce Bedik'n zimmetinde olup mrun-ileyhe havle eyledi akay mhrl temessi mcebince Hce Bedik'den b-kusr varan demisine alviresin. yle ki; virmekde tealll iderse sitne-i Sadetm'e gnderesin.

189
[184]

Kbrs beylerbeyi, Kbrs'taki kalemiye mansblarnn teden beri beylerbeyilerin arz ile ve hakeden kimselere tevcih edildii halde, son zamanlarda baz kimselerin arzuhal ile bir yolunu bulup mansb elde ettiklerini, bunun da devletin ileyiine zarar verdiini bildirip mansblarn eskiden olduu gibi beylerbeyiler tarafndan arz ve tevcih olunmasn talep ettiinden, bundan sonra boalma veya deitirme gibi sebeplerle bir mansb tevcihi gerektiinde beylerbeyiler tarafndan hakedenlere arz ve tevcih edilmesi; ancak bu yaplrken ehliyetli olanlara zarar verilip ehliyetsiz olanlara tevcih edilmesinden saknlmas.

Hazret-i efendi. Kbrus Belerbeisi Fazlullh dme ikblhya hkm ki: Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "cezre-i Kbrus'da olan mansb kadmden mstehkk olanlara Kbrus belerbeileri arz u tevch idp mcebince bert u evmir-i erfe virilgelmekle her nesne mazbt olup hliy baz kimesneler hlf- vk arz- hl ile birer tarkla alup emr bert ibrz idp b-huss memlik hazne, kalem ile zabtolunup ehl-i kalem olanlar mstekm olmak lzim iken erbb- kalem mansbn dah arz- hl ile n-ehl sakm kimesneler almala hazne ahvline dah zarar mterettib olmak mukarrer olmala o makle mansb mr-i mrn arz mcebince virilenlere zabtitdrilp arz- hl ile alanlara dahlitdrmemek" bbnda emr-i erfm recsna arzeyledn ecilden mdm ki, slb- sbk zre Kbrus mansb mr-i mrn arzyla virilmeye, min-bad arz- hl ile alanlara zabtitdrilmemek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda vrid olan emrm mcebince amel idp dah cezre-i mezbrede vk olan mansb mahll vk olup veyhd eran ve knnen tebdl lzim gele, mstehkk olanlara sen tevch arz idp min-bad arz- hl ile alanlar dahlitdrmeyesin. Amm; bu bahne ile mansbda ehl mstekm olanlara dahlolunmakdan ve n-ehl olanlara mansb tevch arz eylemekden hazer eyleyesin.

[Yev]m'l-Cuma, f 27 B., sene: 1027

190
[181]

Fenerkaps sakinlerinden src Dimo ve Toma isimli zimmlere verdikleri toplam bin alt yz ba koyunun bedelini alamadklarna dair ikyette bulunan Sofya kazasndan isimleri yazl ahslarn davalarnn grlp alacaklar sbit olursa alnp hak sahiplerine verilmesi.

126

B-hatt- Hlm. Holomi Kds olup Mfetti-i Emvl olan Mevln Hall zde fazlhya hkm ki: Sofya kazsndan Yovan Topal ve stanimir ve Jikov nm zimmler Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "Fenarkapus skinlerinden Srici Dimo ve Toma nm zimmlere mezbr Yovan bin iki yz ( ) res koyun ve mezkr stanimir bin iki yz ( ) res koyun ve mezbr Jikov alt yz krk res koyunun her bir koyun yz sekizer akaya bzr idp virp; "Akasn bu hefte virelm." diy krr itmiken on aydan ber akasn virmedklerinden gayri bunlar zikrolunan koyun akasn mumele ile alup hlleri mkedder oldun" bildrp; "zikrolunan koyun akas mezbrn zimmlerden alvirilmek" rec eyledkleri ecilden, bi't-tamm haklar erle alvirilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbrn zimmleri er- erfe ihzr ve bunlar ile berber idp hakk zre gresin; mezkrn zimmler bunlarun zikrolunan bin iki yz res koyun bir heftede akasn virmek zre alup on aydan ber virmeyp zimmetlerinde kalm ise ol bbda muktez-y er- kavmle amel idp bade's-sbt erle mteveccih olan koyun akalarn hkmidp b-kusr alvirp er- erfe muhlif nd muhlefet itdrmeyesin.

191
[182]

am'da Nasr Patrii olan lyas'n kardei Havran Ferma adl zimmnin, daha nce harami yata olmasndan dolay hakknda birok defa emir kt halde bir yolunu bulup kurtulduu ve ehl-i rf taifesine yakn durarak halka zulmettii bildirildiinden, ad geenin orayla alkasnn kesilip Kerek-bek Kalesi'ne srgn edilmesi.
Sinn (?) fetv zerinde imi (?).

Mft

m paasna ve kdsna hkm ki: Sen ki kd- mrun-[i]leyhsin, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "bundan akdem m- erf'de Nasr tyifesine Patrik olan lys'un karnda Havrn Ferma nm zimm dyim irret ekvet zre olup kuttu't-tark ve harm-zde yata oldundan mukaddem hakknda dah defetile evmir-i erfe vrid olmken bir tarkla hals olmala gir ehl-i rf tyifesiyle ihtilt idp fukar hakknda nice mevdd isnd eyleyp gamzitmekle hlf- er- erf kll akalarn kimin kend alup ve kimin dah aldurmaa bs olup bunun emsli zulm teaddsinn nihyeti olmamala fukarnun mecli kalmayup yle ki; "Mezbr nefy-i beled olunmaya, cmle fukar cel-y vatan itmeleri mukarrerdr." diy tezallm itdklerinde ahl-i mahalleden keyfiyyet-i ahvli sl olundukda mezbrun vech-i merh zre teaddsi oldu ihb[r] eyledklerin" bildrp huss- mezbr eyhu'l-slmdan istift olundukda nefy-i beled olunmasna fetv-y erf virilmein, mezbr zimmyi nefy-i beled idp Kerek-bek Kalas'na gnderp iskn itdrilmek emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat mukayyed olup gresin; fi'l-vk arzolundu zre mezbrun fesd enati ve reyya zulm teaddsi mukarrer ol[ma]la o yirden 127

alkasn kat itdrdkden sonra mezbr zimmyi fetv-y erf mcebince nefy-i beled idp kala-i mezbra gnderp iskn itdresin.

192
[179]

Bendereli ve Samakov'un Aksr ve Kilise kyleri sipahilerinin Kethdas Celil, isimleri yazl kimselerin kethdala bakasn getirmek iin aleyhinde ittifak yaparak kendisine iftira attklarn bildirdiinden, ad geenin, sakin olduu ve civarndaki kyler ahalisinden soruturulmas; kendisine isnad edilen hususlarn aslsz olduu ortaya karsa kimseye rencide ettirilmemesi.

Tbi- Ynus Efendi. Aa mektb mcebince. Bendereli ve Samakov kdlarna hkm ki: Taht- kaznuzda tbi olan Aksr ve Kilise nm karyelern siphleri tarafndan kethudlar olan Cell nm kimesne Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "Mezbr karyelern siphlerine yid olan rlerin harmen zamnnda lp der-anbr idp nice zamndan ber reyy hmyet synet idp sadkat zre hdmet idegelmiler iken kendnn yirine kethud bulmak in Mustaf ve Oru ve Seyd ve nebei ve Hc ve Feyzullh ve Turas nm kimesneler mttefik olup kendlere mteallik baz reyy tahrk dll idp mezbra hlf- vk baz nesne isnd iftir idp mezbr ile garaz- dnyevsi olan Bendereli Nyibi olan ( ) nm kimesneden kend takrrleri zre sicill huccet alnup mcebince bir tarkla sitne-i Sadetm'den takrrlerine muvfk emr-i erf almala mezbra gadr hayf zre olduklarn" bildrp; "ahvli, skin olduklar karyesi ahlsinden ve civrnda olan kur halkndan sl olunup hlf- er- erf rencde olunmamak" bbnda emr-i erfm rec itmein, vech-i merh zre hlf- er- erf rencde olun[ma]mak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkrun ahvlin skin oldu karyesi ve syir civrnda olan kur ahlsinden ve b-garaz mslimnlardan hakk zre teft tefahhus idp gresiz; fi'l-vk mezbr kend hlinde olup isnd olan husslar gayr-i vk oldu erle sbit zhir olur ise min-bad hlf- er- erf bir ferde rencde v remde itdrmeyp men u def eyleyesiz. Memn olmayanlar ve er- erfe nd muhlefet idenleri yazup arzeyleyesiz. Amm; bu bahne ile dav-y hakk idenlern davlarna mni olmakdan ve garaz u taassub ile hlf- vk kazyye ilmndan ziyde hazer idesiz; cdde-i hakdan udl inhrf itmeyesiz.

193
[180]

Bosnal haclar Eridere derbendinden gemekte iken basarak n ldrp eya ve paralarn gaspettikleri bildirilen vranya kazasndan isimleri yazl ahslarn yakalanarak tefti olunmalar; sular sbit olursa zerlerine sbit olan haklar alndktan sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

128

B-hatt- hazret-i efendi. vranya kdsna ve Kstendil sancana ber-vech-i arpalk mutasarrf olan Osmn dme ikblhnun msellimine hkm ki: "Kaz-i mezbra tbi Artyaka (?) nm karyeden ekydan Ustuyo ve Radol ve Marko ve Koan nm karyeden ekydan Toanc Grko ve van nm zimmler kend hllerinde olmayup Bosna vilyetinden Eridere nm derbendden mrr iden hclar basup nefer kimesneleri katlidp emvl erzkn gret ve kll fesd enat eyledkleri" ilm olunman, zikrolunan akler hsn-i tedbr tedrkle elegetrilp icr-y hakk olunmak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah zikrolunan akleri bi-eyyi vechin kn elegetrp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp bir defa erle grilp faslolunmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre teft idp gresiz; mezbrlarun vech-i merh zre fesd enatleri mukarrer ise bade's-sbt ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn hkmidp b-kusr alvirdkden sonra mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesiz. Bu bbda hakk zre olup garaz u nisbet ile kend hllerinde olanlara hlf- er zulm teaddden ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyetden ihtirz eyleyesiz.

Yevm's-Sls, f gurre-i ehri abni'l-muazzam, sene: 1027

194
[177]

Sbk vezir-i zamlardan mteveffa Hasan Paa Vakf'ndan karz olarak ald paray iki yldr geri demedii bildirilen Yakova'nn Rugo kasabasndan Sleyman avu olu Mehmed'den sz konusu meblan iki yllk murabahasyla birlikte tahsil olunmas.

B-hatt- hazret. Dukagin beine ve Yakova kdsna hkm ki: Sbk Vezr-i Azam iken veft iden Hasan Paa'nun Evkf'na Mtevell olup bi'l-fil Sdde-i Sadetm'de Terft hdmetinde olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Ahmed zde mecdh Dergh- Muallm'a gelp yle arzeyledi ki; "Kaz-i mezbra tbi Rugo nm kasabada skin Sleymn avu ol Mehmed nm kimesne mrun-ileyhn vakfeyledi nukd akasndan on iki (?) aka karz virp iki yldan mtecviz olup murbahasn gndermeyp hl asl- ml ve ol mikdr zamndan ber zimmetinde olan murbahasn virmekde tealll nd muhlefet eyledin" bildrp; "kend tarafndan zikrolunan vakf akay talebe memr olan demisine asln ve murbahasn bi't-tamm ed v teslm itmek in emr-i erfm virilmek" bbnda nyet rec itmein, zimmetinde olan ml-i vakf murbahasyla mezbrdan bi't-tamm alvirilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp mezkr meclis-i era ihzr idp dah mrun-ileyhn vakfndan kendye karz virilen akay murbahasyla 129

bi't-tamm taleb tahsl ve tarafndan varan demisine teslm itdrp avk u tehr ve ihml mshele eylemeyesiz. Virmekde nd muhlefet ider ise vuk zre yazup bildresiz ki, emr-i erfme itat itmedi in sonra hakknda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

195
[178]

Baz kimselerin Aydn Sanca Msellimi Ahmed avu'un msellimlikten alnmas hususunda emir karttklar, ancak ahalinin kendisinden memnun olduu bildirildiinden, sancan tekrar kendisi tarafndan zaptolunmasna dair mekked emir yazld.

B-hatt- Mim. Efendi. Hkmi Yahy (?) hattyladur. Sbk vezretden mtekd olup hliy Aydn sancanda Muhassl'l-emvl olan Ahmed Paa'ya ve Tire kdsna hkm ki: Hliy Sdde-i Sadetm'e mektb u arz ve ahl-i vilyet tarafndan mahzar gnderp; "sbk irvn Belerbeisi olup ber-vech-i arpalk Aydn sancana mutasarrf olan Hseyin dme ikblh tarafndan liv-i mezbrun zabtyn dstr- ekrem Serdr Hall Paa tarafndan emr-i erfle Msellim tayn olan Dergh- l avularndan Ahmed avu mstekm ve memlik zabtna kdir ve mcidd s, rey v bery akvl eflinden rz v krn zre iken Kara Mehmed ahl-i vilyetden baz kimesneler ile hlf- vk ekv itmekle mezbr ref itdrp zabtyn emr almala varup zabtna mni olup lkin vech-i merh zre mezbrun her vechile mstekm olup rey krn zre oldun" ilm eyledn ecilden serdr tarafndan virilen emir mcebince zabt in mekked emir yazld.

196
[174]

Manastr kazasnda bulunan Hac Bey Evkaf Mtevellisi Kad Ahmed'in, muhasebesini grdrmedii ve grevlilere kar geldiinin bildirilmesi zerine, sitne'ye gelip muhsebesini grdrmesi hususunda kendisine hitben emir gnderildii; ayet gelmemekte srar ederse gelen kapclara teslim edilip sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

Bu dah. Manastr mftsine ve sbka ( kdsna hkm ki: ) Sanca Bei olan Emrullh Be'e ve Manastr

Kaz-i mezbrda vk Hc Be Evkf'na Mtevell olan kuztdan Ahmed'n muhsebesi grilmek lzim gelmekle evkf- mezbreye Nzr olan Hssa Bostnclarumba iftihru'l-emcid ve'l-ekrim Receb dme mecdh tarafndan emr-i erfle mstekll dem vardukda mezbr kd itat-i er- erf itmeyp varan kimesnelere itle ve tm- galza ile etmitmekle kd- mezbra muaccelen sitne-i Sadetm'e gelp muhsebesin grdrmek bbnda kendye htben emr-i erf ile kapuclar gnderilmidr. 130

Gelmekde nd muhlefet ider ise cmlenz mukayyed olup mezbr kaldurup varan kapuclar ile sitne-i Sadetm'e gndermenz bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda yle ki; mezbr kd gir emr-i erfme muhlif sitne-i Sadetm'e gelmekde nd muhlefet ider ise vrid olan emrm mcebince kaldurup irsl olunan kapuclar ile sitne-i Sadetm'e gnderp bir vechile tealll nd itdrmeyesiz.

[Yev]m's-Sls, f 19 Ca., sene: [10]27

197
[175]

Rodoscuk'da bulunan Hzr Korc Vakf'nn zevyidi vkfn artlarna gre Cami-i Atik'in tamirine tayin olunduu halde eski mtevelli Nasuh Halfe'nin vkfn artlarna aykr olarak zevyidden kendisine vazife tayin ettirdii bildirildiinden, vkfn artlarna uygun i yaptrlmas ve ad geenin vakfa kartrlmamas.

B-hatt- Hseyin Efendi. Rodoscuk kdsna hkm ki: Kasaba-i mezbrede vk Hzr Korc Vakf'na Mtevell olan Hm nm htn arz- hl sunup; "Bundan akdem vakf- mezbra Mtevell olan Nash Halfe, vakf- mezbr mlndan kll nesne eklidp gadri zhir oldukdan sonra ref olunup yine tevbindan Hayyt Habb nm kimesneyi mtevell idp ol dah seksen bin aka ekleyledi sicill huccet olup sonra bu, vkfun zevcesi olmala ayn- kasaba iltimsyla hl mtevelliye iken ve vakfun zevyidi Cmi- Atk meremmtna tayn olunmken h[y]neti zhir olan mezbr Nash hlf- art- vkf kendye yedi aka zevyid vazfe itdrmein vakfa kll gadrolmdur." diy tezallm itmein, men olmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda art- vkf her nice ise anunla amel idp mezbr dahlitdrmeyp men u def eyleyesin.

198
[176] psala'nn Kemerli kyne dahil olan ve tekdlk olarak Durak'n tasarrufunda bulunan Kzlcamahal mezraasna, Hersek Paa Evkaf'ndan orakl kynn Mltezimi sa tarafndan huccet-i eriyyeye aykr olarak yapld bildirilen mdahalenin menedilmesi.
B-hatt- h. psala kdsna hkm ki: Kaz-i mezbra tbi Kemerl nm karyeye bert- hmynumla ber-vech-i tekud mutasarrf olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Turak zde kadruh meclis-i era varup; "Ol cnibde vk Hersek Paa Evkf'ndan oraklu nm- dger Dola Arnavudlar nm karyenn 131

hl mltezimi olan Dergh- Muallm siphlerinden s'nun muvcehesinde zikrolunan Arnavudlar nm karyenn ereinden Gzler yolna, andan Kurbnar'a andan Gzler yol ( ) Kurunkaya'ya mnteh olan Kzlcamahl mezraas dimekle marf mezraa, karye-i Kemerl toprandan iken mcerred karye-i Arnavudlar'a karb olmala bundan akdem vakf- mezbre cnibinden cbler dahl ve vaz- yed itdklerinde emr-i erf ve huccet-i eryye ile buna hkmolunup eli[nd]e huccet-i eryyesi var iken hl mezbr s iltizm itmekle mezraa-i mezbreden hsl olup buna yid olan mahsline dahl ve vaz- yed itmekle tekrr grildkde mezkr s min-bad dahlitmeyp bunun hakk olduna" eline huccet virilp mcebince amel olunmak bbnda emr-i erfm rec itmein, eline virilen huccet mcebince amel olunup min-bad hlfna cevz gsterilmemek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp elinde olan hucceti muvfk- er olup al-vechi'l-hasm sbit olursa mukarrer tutup mcebiyle amel idp min-bad hlfna cevz gstermeyesin.

Yevm'l-Ahad, f 23 Ca., sene: 1027

199
[172]

Metrepolie kazas sakinlerinden mteveffa Selim avu'un olu Hasan'n, Vahalse (?) ky ahlsinin, babasna borlar olduunu bahane edip defalarca akelerini ve mallarn ald halde her sene ayn bahane ile kylerine gelerek haksz yere mal ve eyalarn ald ve kendilerini iftliine gtrp altrd bildirildiinden, ad geenin davaclar ile bir araya getirilip tefti olunmas; halka zulmettii ortaya karsa zerine sbit olan haklarn alnp sahiplerine verilmesi; vermemekte inat ederse sicil suretinin arzedilip hakknda gelecek emre gre hareket edilmesi.

B-hatt- h. Metrepolie kdsna hkm ki: Taht- kazna tbi Vahalse (?) nm karye reys Dergh- Muallm'a yle arzeylediler ki; "Kaz-i mezbr skinlerinden olup mteveff Selm avu'un ol olan Hasan nm kimesne rey v beryya dyim teadd v tecvzden hl olmayup; "Mteveff babamun zimmetinzde yiirmi sekiz bin aka hakk vardur; vcib'l-ed deyninzdr." diy taleb ve teadd v tecvzden hl olmayup mebla- mezbr babasna bi't-tamm mumelesi ile teslm eyledklerinden gayri iki defa dah mezkr Hasan'a ed itmi iken gir irrete slik olup her sene bunlarun karyelerine gelp tekrr taleb idp fuzl yz koyunlarn ve on res sr ve on dne kebe ve on be kilimlerin alup cmle reyy ve emred olanlarn iftliklerine gtrp orak bidrp ve demedlerin ddrp bu makle teadd v tecvzinn nihyeti olmayup yle ki; mezkrun reyya eyledi zulm men olunmaya, cmle rey cel-y vatan ve terk-i mesken itmek mukarrerdr." diy ilm eyledkleri ecilden, hlf- er- erf reyy rencde itdrmeyp ve ol vechile akalar ve syir nesneleri alnm ise gir ashbna reddolunup nd muhlefet iderse ahvli vuk zre sitne-i Sadetm'e arzolunmak bbnda fermn- erfm sdr olmdur. 132

Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp reyy meclis-i era ihzr ve mezkr ile berber idp bundan akdem bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn tamm hakk u adl zre dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp gresin; kazyye arzolundu gibi olup mezkrun reyya ol vechile hlf- er zulm teadd eyledi erle zerine sbit zhir olursa ol bbda muktez-y emr-i er- kavmle amel idp hlf- er reydan her ne alm ise bade's-sbt b-kusr ashbna* reddidp bir vechile tealll nd muhlefet itdrmeyesin. Virmekde nd muhlefet iderse hakknda sbt bulan mevddun sret-i sicilleri ile ahvlin vuk zre yazup bildresin ki, sonra hakknda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

200
[173]

Borlu kasabasnda bulunan eyh Abdllatf Evkaf'nn Mtevellisi olan Sahn Mderrisi Mevln Dervi Mehmet tarafndan vakfn alacaklarn tahsil etmek zere vekil tayin olunduktan sonra toplad paralar yedii ve Asitane'ye gelerek bir yolunu bulup gizlice mtevellilii kendi adna berat ettirdii, ancak daha sonra, vakfn mallarn yedii iin azledildii bildirilen Osman adl ahsn, vakf defterleri de incelenerek tefti edilip zimmetinde sbit olan vakf alacaklarnn tahsil edilmesi; ayrca vakfn alaca bulunan yerlere de bu ahsa para dememeleri hususunda tenbihte bulunulmas.

B-hatt- Hseyin Efendi. Borl kdsna hkm ki: ftihru'l-ulemi'l-muhakkkn, muhtru'l-fudali'l-mdakkkn bi'l-fil Sahn Mderrisi olan Mevln Derv Mehmed Sdde-i Sadetm'e dem gnderp; "Kasaba-i Borl'da vk eyh Abdllatf Evkf'nun tevliyeti evldna ve evld- evldna vakf [u] tahss idp art- vkf mcebince mutasarrf iken zimem-i nsda olan akanun murbaha ve erbb- vazyifn vazfelerin virmek in bundan akdem Osmn nm kimesneyi kend cnibinden vekl itmi iken erbb- vazyifn vazfelerin cem eyledi murbahay ekl bel eyledinden gayri asl- ml dah pern ve ekserin telef itmein mezbr vekletden azlidp ml-i vakfa taarruzdan men itmiken yine vakf- mezbrun fuzl asl- ml ribhn dah alup kabzidp vakfa ziyde zulm teadd eyledinden gayri ml-i vakf hasm in (?) sitne'ye gelp bir tarkla evkf- mezbre tevliyetin hufyeten bert itdrp gir hlf- art- vkf ml-i vakf ekl bel eyledi istim olunmala azlolunup tevliyet mezbra tevch mukarrer klnup bert itdrp hl tarafndan Mevln ( ) nm kimesneyi kyim-makm nasbeylemekle, mezbr Osmn'un kabzeyledi murbaha v asl- ml her ne ise yirl yirinden grilp zimmetinde zuhr iden ml-i vakf cnib-i vakfin cem u tahsl olunmak" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr Osmn' er- erfe ihzr idp dah ibtid-i mberetinden anda olan mfredt defterleri mcebince yirl yirinden teft tefahhus idp mevln-y mm-ileyhe hkmidp b-kusr alvirp tealll nd itdrmeyesin. Huss- mezbr 133

arzolundu zre ise grp erle b-kusr alviresin ve ml-i vakf olan yirlere dah tenbh eyleyesin ki, mezbr Osmn'a asl- mldan ve murbahadan bir aka ve bir habbe almaya ve aldurmayasn; bade't-tenbh bir tarkla temesskt ibrz itmekle er u knn ve art- vkfa muhlif vakfun mahslinden cz v kll nesnesin alup kabzitmi ise sitne-i Sadetm'e arzeyleyesin ki, sonra hakknda ne vechile emrm sdr olursa mcebi ile amel oluna.

201
[170]

Gemite Cell isyanlarndan dolay ahlsi perian olup dalan, daha sonra tekrar bayndr hale gelen ve skdar'da sakin eyh Mahmud'un doum yeri olduu iin derbend hizmeti karlnda teklif-i rfiyyeden muaf olan Kohisar kazas ahlsine, Sancakbeyi Hsrev'in, ellerindeki muafnmelere itibar etmeyip zorla yiyecek ve akelerini alarak zulmettii bildirildiinden, eran haksz yere ahlnin yiyecek ve akelerini ald sbit olursa ald eylerin geri alnp sahiplerine iade edilmesi ve kendisine de ahalinin karlksz hibir eyini almamas ve ellerindeki muafnmeye gre hareket etmesi hususunda tenbihte bulunulmas.

Karaman belerbeisine ve Kohsr kdsna hkm ki: Sen ki Kohsr kdssn, mektb gnderp; "Kohsr kazs memerr-i ns derbend olup bundan akdem cell fetretinden ahlsi pern olup hl gelp vilyet bdn olmaa yz tutup ve ahl derbendi hfz u hrset zre oldundan gayri skdar'da skin olan md'r-ridn ve'l-mridn eyh Mahmd amme irdhnun mevlidi olmala cmle teklf-i rfiyyeden muf u msellemler olup emirler virilmiken hl ( ) Sanca Bei Husrev dme zzhnun muvcehesinde muf-nmeleri kret olundukda itibr itmeyp demlerin gnderp ya u bal u arpa taleb idp mahkeme iinde sell-i seyf idp ehl-i karyenn bir nicesin urup ve bir nicesin dah mahkemeden tara bulup darbidp; "Elbette y ol zahreyi virrsiz veyhd bir-ikinzi katliderz." diy teadd eyledklerin" bildrdinden gayri yz yetmi aded gurularn ve dah nice zahrelerin alduklar ilm olunman, alnan akalar alnup imden sonra teadd itdrilmemek bbnda fermn- hmynum sdr olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, bu huss hakk zre yirl yirinden husam muvcehesinde gresiz; muf reynun hlf- er- erf nesneleri alndu vk ise bade's-sbt erle mteveccih olan haklarn hkmidp b-kusr alvirp imden sonra bir vechile teadd v tecvz itdrmeyesiz ve muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, kat zerlerine dem gndermeyp ve mft meccnen bir nesnelerin aldurmayup ellerinde olan muf-nmeleri mcebince amel eyleye. Memn olmazsa yazup arzeyleyesiz.

134

202
[171]

Kbt harac toplamak iin grevlendirilen Ali ve Hamza avulara kar gelerek yanlarna topladklar ekya ile adrlarn bastklar ve hara toplamalarna engel olduklar bildirilen Pnarhisar kazasndan isimleri yazl kimselerin yakalanarak, Donanma-i Hmayun'da kree konulmak zere sicil suretleri ile birlikte sitne-i Saadet'e gnderilmeleri.

B-hatt- hazret. Vize kdsna ve Blk Kethuds olup Tuna yallarnda eky teftine memr olan Mehmed'e hkm ki: Sen ki kdsn, mektb gnderp; "Kbt harcna varan Al ve Hamza avu mahkeme-i erfeye gelp; "harc cemna mberet eyledimzde Bnarhsr kazsndan Karl veled-i Gazanfer ve Kara Ynus veled-i Al (?) ve Arslan veled-i Karahn ve Sleymn Mesned nm akler cema mni olup ve syirlere dah mni olup cem itdrmeyp yanlarna eky cem idp adrlarn basup eribalarndan bir-ikisin katl kasdyla urup balarn mecrh idp ziyde fesd itmekle ahl-i vilyetden sl olundukda; "Mezbr Kbtler dyim fesd enat zre olup ml-i mr[ye] zarar u gadrleri mukarrerdr." diy ilm eyledklerin." arzeyledn ecilden, mezbrlar elegetrilp sitne-i Sadetm'e gnderilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, mezbrlar elegetrp zerlerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleriyle maan kendlerin muaccelen sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, Donanma-y Hmynum kmazdan evvel gelp yitip kree konla. hml mshele itmeyp emrmn icrsnda ihtimm eyleyesin.

203
[167]

Sla'da, bir gemisini iletmek zere Hac Hasan Reis'e verip dier gemisiyle denizde giderken dmana esir olduu ve yedi sene sonra esirlikten kurtulup adgeen reisten gemisini ve yedi senelik hakkn talep ettiinde ad geenin, hakkn vermedii yolunda ikyette bulunan ahsn davasnn mahallinde grlmesi; ayet Hasan Reis buna raz olmazsa davalar gemiciler bilirkiisi nnde grlmek zere sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

Hseyin Efendi. Sla kdsna hkm ki: Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; "( ) nm kimesne* mlk gemisin bundan akdem Hc Hasan Res'e virp rencberlik eyleyp mezbr gayri gemisiyle deryda kffr- hksra rst gelmekle gemiyi alup esr olup mezkr esr iken yedi seneden ziyde mezbr Hasan Res gemisin kullanup mahslin alup esrlikden hals olup hakkn taleb eylemek zre iken mezkr Hc Hasan Res gemisin preledp cmle let esbbn frht eyleyp mezkrdan gemiyi ve mahslin taleb eyledkde virmekde tealll eyleyp ehl-i hbreleri sitne'de olup cmle gemicilern bu makle davs ehl-i hbre ninde grilegelp olgeldi zre grilmek" in emr-i erf recsna ilm olunman buyurdum ki: 135

Vardukda, bu hussa mukayyed olup hakk zre mahallinde teft idp erle yid rci olan hakkn b-kusr alviresin; muhlefet ider ise sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, olgeldi zre ehl-i hbre ile erle grile; hakk alvirile.

204
[168]

Sbk Hdavendigar Sanca Beyi Mehmet Bey'in vefat zerine Manisa'da kalan bir olu ve bir kz, kardei Aleksandra tarafndan stanbul'a getirileceinden, yol boyunca kimsenin kendilerine mdahale ettirilmemesi ve slimen sitne-i Saadet'e gnderilmeleri.

B-hatt- Saf Efendi. Manisa kdsna hkm ki: Sbk Hudvendigr Sanca Bei olan mteveff Mehmed Be'n karnda olan Aleksandra nm zimm Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "mrun-ileyh fevtolmala Dergh- Muallm mteferrikalarndan olan mteveff-i mrun-ileyhn ol ( ) zde mecdh ile bir kz nefs-i Manisa'da kalup hl mezbrlar sitne-i Sadetm'e gelmek murd idp mteveff-i mm-ileyhn karnda mezbr Aleksandra mezbrlar Sdde-i Sadetm'e getrrken kimesne mni olmayup dahl rencde eylemeyp emn slim sitne-i Sadetm'e getrmek" bbnda emr-i erfm rec eyledi ecilden, b-vech kimesne mni olmamak bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbr Aleksandra mteveff-i mm-ileyhn ol mrun-ileyhi ve kzn sitne-i Sadetm'e getrmek murd eyledkde yolda ve izde hricden bir ferdi b-vech hlf- er- erf dahl taarruz itdrmeyp emn slim Sdde-i Sadetm'e irsl eyleyesin. Bu bbda emrme muhlif dahl rencde idenleri yazup arzeyleyesin.

205
[169]

Kastamonu'da, ak ve ehl-i fesat olduu, reyann zorla para ve mallarn ald, kendisini er-i erife itaate davet edenlere svd ve daha nice zulmler yapt bildirilen erbb- timardan iri Mehmed'in tefti edilip hakkndan gelinmesine dair emr-i erif verildii.

Ksedrda (?) kalmdur. B-hatt- hmyn. "Sbk ( ) Belerbeisi olup hl ber-vech-i arpalk Kastamon sancana mutasarrf olan ( ) dme ikblhya ( ) ve Kastamon mftsine ve De[v]rekn kdlarna hkm ki: Ber-vech-i arpalk Kastamon sancana mukaddem mutasarrf olan brhm dme ikblh ile sen ki Kastamon mftsi ve kdssn, Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "Kastamon sancanda alt bin aka tmra mutasarrf olan iri Mehmed dimekle marf kimesne ak v ehl-i fesd olup reynun hlf- er- erf kll akalarn alup ve Mustaf nm kimesnenn mlk evini cebren ekp alup emr-i erf ve fetv-y mnf ile varanlara 136

tm- galza ile etmidp hkimleri men itmek istedkde; "Tmr bana erle virilmemidr; reyy dilersem darbiderm, dilersem katliderm." diy bir vechile er- erfe rz olmayup ve Bayram nm kimesnenn hlf- er- erf gnh yoken darbitmekle meflc idp ve Dergh- Muallm kapuclarndan Hc Mustaf'nun yolna inp otuz nefer atlu ile katlitmek zre iken baz mslimnlar elinden gcile hals idp badeh gtrdp habsitmekle cebren ikrhile ayrn elinden alup dyim fesd enat zredr." diy b-garaz mslimnlar meclis-i erde li-ecli'-ehde haber virdklerin" arzidp Pye-i Serr-i Alm'a telhs olundukda erle hakkndan gelinmek bbnda hatt- hmyn ile fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr meclis-i era ihzr idp hakk zre teft tefahhus idp erle muhkem hakkndan gelesiz." diy mufassal merh emr-i erf virilmidr.

206
[164]

Kohisar ky ahlsi, daha nce ekya ve Cell basksndan dolay firar ettiklerini, skdr eyh Mahmut tarafndan, doum yeri olmas nedeniyle, hanesinde sakin olmak zere kylerine halife gnderilmesi zerine on-onbe hanenin daha gelerek ky enelttiini, ancak gelen-geenlerin ve ekyann zararlar eksik olmad iin kendilerini korumak maksadyla kylerinin etrafna havlu ekmek istediklerinde ehl-i rf tarafndan kendilerine engel olunduunu bildirip bu hususta izin talep ettiklerinden, kyleri etrafna bedensiz havlu ekmelerine izin verildii.

Saf Efendi. Karaman belerbeisine ve Aksary beine ve Kohsr kdsna hkm ki: Kohsr nm karye ahlsi Sdde-i Sadetm'e arz- hl gnderp; "Karye-i mezbre memerr derbend olup mukaddem eky v cell teaddsinden firr itmiler iken, karye-i mezbre kutb'l-rifn, zhru'l-vsln skdr eyh Mahmd zde irdhnun mevlidleri olmala hnesinde skin olmak in halfe gndermekle anlarun erefine on-onbe hne fukar cem olmala karye-i mezbre mamr olmaa yz tutup lkin eky ve yende v revendenn memerri olmala her zamn zulm teaddden hl olmaduklar ecilden kendlerin hfz u hrset itmek in etrfna havl ekmek murd idindklerinde; "Palanka bin olunmak memndur." diy ehl-i rf tyifesi mni olduklarn" bildrp ol bbda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden, karye-i mezbreye bedensz havl ekdrilmek bbnda izn-i hmynum virilmidr. Buyurdum ki: Vusl buldukda, karye-i mezbre ahlsi emrm zre karyelerine bedensz havl ekdklerinde emrme muhlif bir ferde dahl rencde v remde itdrmeyp men u def eyleyesiz; memn olmayanlar yazup arzeyleyesiz.

137

207
[165]

Sultan Ahmed Hn'n stanbul'da yaptrd cami-i erifin reyasndan olup zdin kazasnda sakin olan zimm ahl, baz debb ve pamak leventler ile ekya taifesi tarafndan evlerinin ve manastrlarnn baslarak eya ve paralarnn alnd ve kendilerine zulmedildii yolunda ikyette bulunduklarndan, sulularn buldurulup tefti edilerek zerlerine sabit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

zdin kdsna hkm ki: Kaz-i mezbrda skin olan zimmler arz- hl sunup; "Bunlar merhm ve mafrun-leh babam Sultn Ahmed Hn tbe serhnn mahrse-i stanbul'da bin olunan Cmi- erfi'nn reys olup kasaba-i zdin'de skin debb ve pamakc levendtdan ( ) nm kimesneler ve hevlarna tbi baz eky tyifesi ilerinden bir emred olan ata bindirp; "Mslimn eyledk." diy mahalle mahalle gezdrp bunlarun her birisinden cebren ziyde akalarn alup ve evlerinn pencerelerin talayup ve kfrleri gni evlerin ve manastrlarn basup nice rzklarn gret hasret ve kll fesd enat eyledklerin" bildrp ol bbda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden, erle grilp icr-y hakk olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat mukayyed olup dah mezbrlar er- erfe ihzr idp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp dav-y hakk u tayn-i mdde idenler ile berber idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn onat vechile hakk zre teft idp gresin; mezbrlarun vech-i merh zre fesd enatleri mukarrer ise bade's-sbt ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn hkmidp b-kusr alvirdkden sonra mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesin; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesin. Bu bbda hakk zre olup garaz u taassub ile kend hllerinde olanlara hlf- er- erf bir ferde zulm teaddden ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet eylemekden ihtirz eyleyesin.

208
[166]

Sultan Ahmed Han Camii mreti Evkaf reyas serbest ve tekliften muaf olup muktaann emin ve amilleri ile davalar zuhur ettiinde vakf mfettii tarafndan grlp baka kimsenin karmamas gerekirken baz kimselerin davalarn baka yerde grdrmek istediklerinin ikyet olunmas zerine era ve kanuna aykr i yaptrlmamasna dair Maliye tarafndan emr-i erif verildiinden, sz konusu emre gre hareket edilip buna aykr i yaptrlmamas.

138

Mliyye'den virilen emir mcebince. Sbk Edirne Kds olup hl merhm ve mafrun-leh Sultn Ahmed Hn tbe serhnn mceddeden bin olunan Cmi- erfi Evkf Mfettii olan Mevln Al'ye hkm ki: Bi'l-fil cmi- erf ve mreti evkfnun defter-i cedd-i hknde mukayyed olan reys min-klli'l-vch serbest olup cmle teklf-i rfiyyeden muf u msellemler olup zbt- vakfdan gayri hricden kimesnenn medhali olmayup ve muktaalarna emn ve mil-i py olanlarun dah vk olan er davlarn mfetti-i mm-ileyh grp hardan kimesne grmemek zre mukaddem hatt- hmyn- sadet-makrn dah vrid olmken baz kimesneler emn ve mil-i py olanlara mcerred celb ahz in kimi davc ve kimi hid mzekk olup mahsl-i muktaay tahsl ve haklamak zre iken mfetti-i mm-ileyhe murfaaya rz olmayup; "Davmuz istedmz yirde grrz." diy tealll itmekle evkf- mezbre mahsline kll ihtill virp gadr zarar mterettib olmaa bs bd olman cidden ol maklelern szlerin sg itmeyp muktaa-i mezbreye emn ve mil-i py olanlarun lzim gelen dav-y eryyelerin mfetti-i mm-ileyh muvcehesinde grilp amel olunup hardan kimesneye grdrilmemek" bbnda emr-i erfm rec eyledklerinde vech-i merh zre hlf- er u knn rencde itdrilmemek in mufassal merh Mliyye tarafndan emir virilp mcebince Dvn- Hmynum'dan dah hkm-i hmynum virilmek fermnum olmdur. Buyurdum ki: Mliyye tarafndan virilen emir mcebince amel idp min-bad hlfna cevz gstermeyesin.

Yevm'l-Hams, f 29 Ca., sene: 1027

209
[161]

Dergh- Muall nigirlerinden mteveffa Mustafa'nn olu Mehmet avu'un, babasndan kendisine intikal eden pamuu satn alan Mahmut avu ve kefili zimmetlerinde bulunan alacann tahsil edilmesi.

Huccet mcebince. Ayntb kdsna hkm ki: Dergh- Muallm nigrlerinden iken veft iden Mustaf'nun ol olan Mehmed avu'un kbel-i erden vassi olan mderrisnden Mevln Abdullh Dergh- Muallm'a yle arzeyledi ki; "Sar-i mezbra babasndan irs-i erle intikl iden mlk penbesinden her kntr yedier yz aka hsb zre iki yz on be kntr penbe -ki, ceman yz elli bin aka ider- Mahmd avu nm kimesneye bey olunup ve zarar- mla yine Dergh- Muallm avularndan Medne-i Mnevvere'de skin Ksm avu nm kimesne dah kefl bi'l-ml olup bi'l-fil zimmetlerinde oldu sicill huccet olundun" bildrp; "ellerinde olan huccet-i eryye mcebince mezbrlardan erle taleb tahsl itdrilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: 139

Vusl buldukda, vech-i merh zre elinde olan hucceti muvfk- er olup al-vechi'l-hasm sbit zhir olursa mukarrer tutup mcebiyle amel idp huccet mcebince erle mteveccih olan hakkn tevecch idenlerden hkmidp b-kusr alvirp nd muhlefet itdrmeyesin.

210
[162]

Gnen'de hssa-i hmayun tuzak reyasndan olup rsum- raiyyetlerini vermedikleri, ehl-i fesat olduklar ve er-i erif ve emr-i hmayuna itaat etmedikleri bildirilen, Rahmn ve Ali olu aban'n buldurulup davalar Divan- Hmayun'da grlmek ve haklarndan gelinmek zere sitne-i Saadet'e gnderilmeleri.

B-hatt- Saf. Gnen kdsna hkm ki: Bi'l-fil hncilermba olan sml Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "Kaz-i mezbrda vk kadmden hssa-i hmynum tuzak reylarndan olan Rahmn ve Al ol abn nm kimesneler rey-ol rey iken rsm- rayyetlerin virmede nd muhlefet eyledklerinden gayri ak v ehl-i fesd gammzlar olup er- erfe ve emr-i hmynuma itat eylemeyp; "Biz har dirlie dhl olduk." diy mrun-ileyh tarafndan varan zbtlarna itibr itmeyp bir vechile er- erfe dah itatleri olmayup her vechile haklarndan gelinmeleri lzim olup mezkrlar elegetrilp sitne-i Sadetm'e gnderilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein, mezkrlar elegetrilp ahvlleri sitne-i Sadetm'de grilmek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp mezkrlar her kande ise buldurup getrdp gaybet iderler ise erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp asl tehr u tevakkuf itdrmeyp varan demlere koup sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, ahvlleri Dvn- Hmynum'da erle grilp zerlerine lzim gelen rsm- rayyetleri bi't-tamm alndukdan sonra haklarnda sbt u zuhr iden mevddun sret-i sicilleri mcebince erle lzim gelen icr olunmala syir rey ekysna dah mcib-i bret bs-i nashat vk ola.

211
[163]

Bursa'da, Sultan Orhan'n Hasekisi Asporce Htn Evkaf'nn sbk Mtevellisi Hasan'n, vakfa ylda on bin ake vermeyi taahht ettii halde bir ake vermedii gibi vakf malndan sekiz bin akeyi de yedii bildirildiinden, bu husus eran sbit olursa vakfn alacann tahsil edilmesi.

Hseyin. Burusa kdsna hkm ki: Mahmiyye-i Burusa'da vk merhm Sultn Orhan tbe serhnn Hssagsi Asporce Htn Evkf Mtevellsi olan Murd Sdde-i Sadetm'e dem gnderp; "bundan akdem Evkf- mezbre Mtevellsi olan Hasan mtevell oldukda senede on bin 140

aka virmek zre mteahhid olup lkin iki sene mtevell olup vakfa bir aka virmeyp ve andan mad sekiz bin aka eklidp ze[ri]nde kaldu" ilm olunman buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr er- erfe getrdp gresin; zerinde ol mikdr vakf aka oldu vk ise bade's-sbt alviresin.

212
[158]

Kefe Beylerbeyi Mehmet Bey'in mutasarrf olduu hslardaki reyann demek istemedikleri bildirilen ispenelerinin sz konusu hslarn bulunduu yerlerin kadlar tarafndan tahsil ettirilmesi.

Hseyin Efendi. Kefe belerbeisi hslar olan yirlern kdlarna hkm ki: Kefe Belerbeisi olan emru'l-meri'l-kirm Mehmed dme ikblh Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "mutasarrf oldu hslar reys ispenelerin virmekde tealll itmekle knn u defter mcebince alvirilmek" bbnda nyet rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, fi'l-vk mm-ileyhn hslar reys, zerlerine lzim olan ispenelerin virmekde tealll iderler ise er u knn u defter mcebince demlerine cem itdrp knn u deftere muhlif tealll niz itdrmeyesiz. Amm bu bahne [ile] defterde tayn olunandan ziyde reydan aka alnmakdan ziyde hazer eyleyesiz.

213
[159]

Ker Kalesi'nde Beli Aas olan Mustafa'nn, ehl-i fesat olduu, grevine gelmedii ve itaatsizlik yapt bildirildiinden, kendisinden davac olanlarla bir araya getirilip tefti olunmas; hakkndaki iddialar sbit olursa sicil suretinin arzedilip aaln hak eden birine verilmesi.

Bu dah. Kefe belerbeisine ve Ker kdsna hkm ki: "Ker Kalas'nda Beli Aas olan Mustaf nm kimesne ak v ehl-i fesd olup dyim fsk u fcrdan hl olmayup hdemt- hmyn vk oldukda hdmete gelmeyp itat itmeyp aal mstehkk olanlara teklf olundukda mezbrun errinden kimesne kabl itmemekle hdmetn avk u tehrine bs oldu" ilm olunman, mezbrun aal mstehkkna arzolunup zerine sbt bulan mevdd sret-i sicilleriyle Sdde-i Sadetm'e arzolunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr meclis-i er- erfe ihzr ve dav-y hakk u tayn-i mdde iden husamsyla berber idp bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre teft tefahhus idp gresiz; arzolundu zre fesd mukarrer ise aaln bir mstehk kimesneye arzitdkden sonra zerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleriyle yazup ilm eyleyesiz. Amm hn-i teftde hakk zre olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet ve garaz u taassub ile hlf- vk kazyye ilmndan hazer eyleyesiz. 141

214
[160]

Kefe Beylerbeyi Mehmet Bey'in forsa gemisine Kefe skelesi'nden kreki mhimmt olarak be yz kantar peksimed verilmesi.
Mliyye hkmi mcebince. Kefe mfettiine ve nzrna hkm ki:

Emru'l-meri'l-kirm Kefe Belerbeisi Mehmed dme ikblh Dergh- Muallm'a kazy defteri gnderp; "mrun-ileyhn forsa gemisi olup slynesi dah ey-i kall olmala demlerine ve syir mhimmtna kifyet itmeyp; "Kefe skelesi'nden mr-i mrn- sbka virildi zre krekci mhimmtyn be yz kntr peksimad virile." diy Mliyye tarafndan emir virildin" bildrp mcebince Dvn- Hmynum'dan dah vech-i merh zre hkm-i hmynum rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan emir virilmi ise mcebince amel idp min-bad hlfna cevz gstermeyesiz.

215
[155]

Dergh- Muall avularndan Mehmet avu'un, Bolu kazasnda mutasarrf olduu timar mahsulnden dolay alaca olduunu iddia ettii Hseyin avu ile davasnn grlp alaca sbit olursa talep olunmas; vermez ise davalar Divan- Hmayun'da grlmek zere Hseyin avu'un sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

Bol beine ve Bol kdsna hkm ki: Dergh- Muallm avularndan Mehmed avu zde kadruh gelp; "kaz-i mezbrede bert- erfmle mutasarrf oldu tmrnun bir sene zabtn Hseyin avu nm kimesneye smarlayup ol dah varup zabtidp mahslinden zerinde on drt bin akas olup huccet olunup taleb eyledkde virmekde tealll eyledin" bildrp; "muhlefet eyleyp hakkn virmez ise sitne-i Sadetm'e gnderilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup ihzr- husam klup bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen davsn hakk zre gresiz; ilm olundu zre tmr- mezbr zabtidp zerinde on drt bin akas huccet olunup taleb eyledkde virmez ise mezbr avu sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, davlar Dvn- Hmynum'da kd-askerm huzrlarnda icr-y hakk oluna.

216
[156] Ktahya ahlsinin, suhte ekyas teftiine memur olan Beylerbeyi Yahya'nn tefti bahanesiyle devre kacan duymalar zerine kadya gelip ad geen devre karsa yurtlarn terkedeceklerini syledikleri bildirildiinden, Anadolu eyleti ile ilgili ilerin Anadolu Beylerbeyi Msellimi Mustafa tarafndan grlp ad geenin kartrlmamas.

142

B-hatt- Saf Efendi. Kthiyye kdsna ve Anatol Belerbei Msellimi olan Mustaf'ya hkm ki: Sen ki kdsn, mektb gnderp; "Kthiyye'nn ulem v suleh v ahlsi meclis-i er- erfe gelp sen ki msellimsin, senn in; "Mstekm dndr olup kank cnibden eky zuhr iderse def u refnda ve memleketn hfz u hrsetinde ve syir umrda basret intibh zre olduun ecilden senn zamnunda sde-hl ve mreffeh'l-bl olmlar iken hl shte ekys defna memr olan emru'l-meri'l-kirm Yahy dme ikblh; "Eylet-i mezbrede shte ekys vardur." diy devre kmak murd idinp senn hfz u hrsetde kll tekayyd ihtimmun olmala hardan muhfazaya ihtiyc olmayup yle ki; "Mm-ileyh devre karsa cmlemz cel-y vatan iderz." diy rey kavl karr eyledklerin" bildrp; "Ahvlimzi arzeyle." diy ilhh eyledklerin" ilm eylednz ecilden, eylet-i mezbreye mr-i mrn- mrun-ileyh Yahy ve gayriler taarruz itmeyp vk olan umrn mezbr msellim mberetiyle er u knn zre sen grmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, sen ki kdsn*, sen eylet-i mezbreye mteallik olan umrda msellim-i mezbr istihdm idp hardan bir ferdi taarruz itdrmeyp mm-ileyh Yahy dme ikblhy devre kmaa komayasn ve sen ki msellim-i mm-ileyhsin, eylet-i Anatol'nun belerbeisine lzim gelen umrn kuzt marifetiyle er u knn zre sen grp hakk u adl zre hareket idp hlf- er- erf evzdan ihtiyt eyleyesin. Amm bu bahne ile har huss in emr-i erfmle mbir tayn olunanlara; "Kendm grmek in elmde emrm vardur." diy mni olmakdan hazer idp ancak shte teftiyn mm-ileyh Yahy dme ikblhy dahl taarruz itdrmeyp devre kmakdan ihtirz eyleyesin.

217
[157]

Gzelhisar'da vefat eden ineli Kad Musa'nn terekesinin eyhzade Mustafa, am'da vefat eden rde Hasan Paa'nn terekesinin ise Kapc Behzad tarafndan taksm edilmesi.

Sbk Vezr ems Paa'ya hkm ki ve Gzelhsr kdsna: Bundan akdem ol cnibde veft iden inel Kd Ms'nun metrktn ksmet itmedin Sla sancanda Kassm olan Mevln Abdlkerm yiirmi drt bin akasn kabzidp hl terekesi merkm eyh-zde Mustaf mberetiyle taksm olunup ziyde zuhr iden resm-i* ksmeti Anatol Kd-askeri Mevln Hseyin Efendi tarafndan varan demisine alvirilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre mezbrun terekesin mezbr eyh-zde Mustaf mberetiyle tahrr taksm eyleyesiz Bu dah. Bir sreti, m belerbeisine ve kdsna ve defterdrna, rde Hasan Paa'nun ksmeti in; "... Kapuc Behzd* mberetiyle ..." yazlmdur. Evil-i C., sene: [10]27

143

218
[152]

Ehl-i fesat olduu ve mslmanlara zulmettii yolunda hakknda ikyette bulunulan Yalakbd kazasndan Dimavl (?) Mehmet isimli ahsn yakalanarak davas Divan- Hmayun'da grlmek zere sitne-i Saadet'e gnderilmesi.
B-hatt- Hseyin Efendi.

Yala-bd kdsna hkm ki: Muhzr Mehmed ve Pervne ve Kapudn nm kimesneler Dergh- Muallm'a arz- hl idp; "kaz-i mezbr skinlerinden Dimavl (?) Mehmed nm kimesne kend hlinde olmayup ak v ehl-i fesd olup dyim yollara ve billere inp mslimnlarun oullarn ekp alup ve mezbr Mehmed'n bir furnn ekp alup iletmee mni olup ve mezbr Pervne'nn fuzlen tarlalarn ekp elinden alup ve bunun emsli fesd enatinn nihyeti olmadun" bildrp Dvn- Hmynum'a getrilp icr-y hakk olunmak bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkr bi-eyyi vechin kn elegetrp mbir-i mezbr marifetiyle sitne-i Sadetm'e gndresin ki, getrilp Dvn- Hmynum'da erle grilp ihkk- hakk oluna.

219
[153]

Altuneli kazasnn Kolk (?) ky sakinlerinden Topal Behram'n, sakatl ve fakir durumda olmas nedeniyle, toprak sipahisine vermesi lzm gelen ar- eriyyesini verdikten sonra sir teklif teklif olunarak rencide edilmemesi.

B-hatt- h. Dukagin beine ve kdsna hkm ki: Altunili kazsna tbi Kolk (?) nm karye skinlerinden Topal Behrm nm kimesne Dergh- Muallm'a arz- hl sunup yle arzeyledi ki; "Mezkr ayak zahmetine mbtel olup min-bad harekete iktidr olmayup ziyde fakru'l-hl ve kesr'l-yl iken ehl-i rf tyifesi mezbr syir rey ile akna srp varup ed-i hdmet itmee iktidr olmamala yirine bedel gnderdp bedeliyye virmee dah iktidr olmayup bu makle ziyde teadd v tecvzlerine tkat getremeyp toprak siphsine lzim gelen ar- eryyesin ed eyledkden sonra syir teklf teklf olunmamak" bbnda emr-i erfm rec itmein, kudreti olmamala bu makle teklf-i kka teklf olunmayup rencde itdrilmemek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp kudreti yosa bu makle teklf-i kka ile rencde v remde itdrmeyp huss- mezbr in tekrr ikyet itdrmel eylemeyesiz ( ) ve bade'n-nazar...5
5

Hkm metni eksiktir.

144

220
[154]

Daha nce stanbul'un brahimpaa-y Atik, Monlagrani ve elebiolu mahallelerinde bulunan evlerin ouna Yahudilerin gelip yerletii ve bu mahallelerde bulunan cami ve mescitlerin cemaati azalp kapanmaya yz tuttuunun arzedilmesi zerine, Yahudilerin ad geen mahallelerden ihra olunmas hususunda Rumeli kazaskerince verilen huccetin gereinin yerine getirilmedii bildirildiinden, sbk Edirne Kads Abdullah Efendi'nin sz konusu huccet gereince ihra olunmas lzm gelenleri ihra etmesi.

Hseyin Efendi. Mukaddem Edirne Kds olan Abdullh Efendi'ye hkm ki: Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; "Mahmiyye-i stanbul'da brhmpaa-y Atk ve Monlgrn ve elebol mahallelerinde vk hne olan evlern ekserine Yehdler gelp skin olup zikrolunan mahallelern cemati kalmayup mescidlerinn ekser evktda kapular almaz. Bundan akdem huss- mezbr ilm itdklerinde; "vaz- kadme muhlif skin olup hlf- er- erf mescidlern kllet-i cemat tatline bs olan Yehdler mahalleden ref u ihrc olunmak" in Rmili kd-askeri tarafndan huccet-i eryye virilp ve stanbul kds dah imzlayup lkin tyife-i mezbre ihrc olunmayup" tekrr arz- hl olundukda siz grmek fermn olmala hl erle grilmek emridp buyurdum ki: Vardukda, bu huss hakk zre teft idp ve mukaddem virilen huccet-i eryyeye nazar eyleyp gresiz; arzolundu gibi ise ol bbda emr-i er- kavmle amel idp bu bbda mukaddem virilen huccet-i eryye mcebince bi-hasebi'-er lzim geleni ihrc eyleyesiz; er- erfe muhlif tealll itdrmeyesiz ve lzim'l-arz olan yazup bildresiz.

[Yev]m'l-Hams, f 6 C., sene: 1027

221
[150]

Zahire ve balmumu, pamuk, iplik, hal, kilim vs. emtiann kffra verilmesi yasak edildii halde, baz kimselerin sz konusu emtia ve zahireyi zmir skelesi'ne getirip kffr gemilerine sattklar duyulduundan, yasan tekrar duyurulup ilgililere tenbihte bulunulmas; buna ramen emre uymayp bu gibi mallar kffra satanlar olursa yakalanp cezalandrlmalar.

B-hatt- Saf Efendi. zmir kdsna hkm ki: Bundan akdem birka defa evmir-i erfe gnderilp; "Min-bad kffra virilmesi memn olan metdan bir nesne ve zehyirden bir habbe kffra virdrilmemek" fermnum olmken hliy baz kimesneler emrme muhlif taht- kazndan hsl olandan ve etrf u eknfdan gelen balmm v penbe v iplik hal v kilim ve syir kffra virilmesi memn olan zehyiri zmir skelesi'ne iledp kffr gemilerine bey eyledkleri ilm olunman, ol 145

makle memn olan her ne ise kffr gemilerine bey idenler env- hakrete mstehkk olmlardur. Kffra virilmesi memn olan met u zehyir virdrilmeyp min-bad dah men olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah ol cniblerde muhkem tenbh nid itdresin ki, min-bad kffra virilmesi memn olan met u zehyirden bir ferd zmir skelesi'nde ve kaz-i mezbra tbi gayri iskelelerde kffr gemilerine bey eylemeyp ve itdr[meye]sin. Bade't-tenbh mtenebbih olmayup emrme muhlif memntdan kffra bir nesne virp satanlar[dan] muhtc- arz olanlarun zerlerine sbit olan* her ne ise muhkem habsidp arzeyleyesin; arza muhtc olmayanlarun erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesin ve bu emr-i erfmi mahallinde sicill-i mahfza kaydidp dyim mcebiyle amel eyleyesin.

222
[151]

Venedik'e palamut gtrmek zere izin alan Midilli keferesinin, gemilerine Anadolu yakasndan bir miktar palamut ile bez, pamuk iplii, balmumu gibi kffra sat yasak olan emtiay da ykleyip gemileri kontrol eden memurlara rvet vererek kffra gtrdkleri bildirildiinden, yasan uygulanmasnda gerekli titizliin gsterilmesi ve gemilerin gvenilir kiiler tarafndan kontrol edilip sat yasak olan emtia bulunursa geerli narh zerinden satlmas.

B-hatt- Saf Efendi. Midill sanca beine ve Midill kdsna hkm ki: Cezre-i Midill cezresi halk arz- hl gnderp; "Midill keferesi bundan akdem Venedik'e palamud alup gitmee bir tarkla emr almala Anatol yakasndan bir mikdr palamud tahml idp ol* bahne ile biz balmm v panbuk iplii ve syir bunun emsli memntdan olan nesneleri ykledp gemi yoklamaa memr olanlara bir mikdr aka virmekle yoklandukda; "Memntdan nesne yokdur." diy ellerine temessk virp alup kffra gitmekle zikrolunan emtia ziyde bahya kup mslimnlara muzyaka virp o makle gemiler yklenp Venedik'e gitmek istedkde b-garaz mslimnlar ile yoklayup gemi iinde memntdan nesne bulunursa karup narh- cr zre frht olunursa kffra emtia-i memna gitmedinden gayri gmrinden mrye kll nesne hsl olacan" ilm eyledkleri ecilden, kffra memntdan bir nesne virilmeyp men olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, emrm zre imden sonra memntdan kffra bir nesne virdrmeyp virenleri men u def idp bu hussa kll tekayyd ihtimm zre sarf- ikdm eyleyesiz. Anun gibi Midill keferesinn gemileri yklenp Venedik'e gitmek istedklerinde b-garaz mslimnlar ile gemiyi siz yoklayup tecesss idp gresiz; iinde emtia-i memnadan nesne bulunursa karup narh- cr zre mslimnlar iinde frht itdrp gmrin mr in aldurasz. Amm bu bahne ile mcerred ahz celb in; "Geminzi yoklarum." diy birka akalarn alup gemilerin salvirp memntdan nesne gitmekden ziyde ihtiyt zre olasz. yle ki; siz dah ihml idp memntdan nesne kffra virildi ilm oluna, sonra 146

azm nedmetin ekersiz; ana gre basret zre olasz.

223
[148]

Eflak Voyvodas Aleksandra'nn, Yerg Kalesi'nin tamiri kendisine smarland halde zi Seferi'ni bahane edip ilgilenmedii, eer kale bu sene tamir olunmazsa duvarlarnn tamamen yklaca bildirildiinden, Ruscuk ve Yerg kadlar ile Yerg Kalesi dizdarnn bu ie memur edilen Sleyman avu ve bilirkiilerle kalede gerekli incelemeleri yaparak tamir iin ne kadar ake gideceini tahmin edip bildirmeleri ve daha sonra gelecek emre gre hareket etmeleri.

B-hatt- Hseyin Efendi. Ruscuk ve Yirgi kdlarna ve Yirgi Kalas dizdrna hkm ki: Sdde-i Sadetm'e mektblar gnderp; "Ruscuk skinlerinden olup Dergh- Muallm avularndan Sleymn avu zde kadruh meclis-i era gelp; "bundan akdem mezbrun mberetiyle Eflak Voyvodas Aleksandra Voyvoda'ya emr-i erf gnderilp Yirgi Kalas tamri fermnum olmala mezbr avu vrid olan emr-i erf mcebince kala-i mezbrenn tamrin mm-ileyh voyvodaya teklf eyledkde; "zi Seferi'ne memrum. Eger sefer-i mezbra gitmezsem kala-i mezbreyi mceddeden bin idp ed-i hdmet iderdm." diy tealll bahne ile cevb virp eger bu sene-i mbrekede Kala-i Yirgi tamr olunmazsa bi'l-klliyye dvrlar mnhedim olup harb olmak mukarrerdr. Huss- mezbr vuk zre ilm idivir." diy ilhh eyledin" arzeyledn ecilden, cmlenz kala-i mezbrenn zerine varup ehl-i vukf ile tahmn olunup tamr meremmete ne mikdr aka giderse sicill idp vuk zre sitne-i Sadetm'e arzeylemenz emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah siz, mezbr Sleymn avu ve bin ahvlinden haberdr kimesneler ile kala-i mezbrenn zerine varup meremmete ne mikdr aka kifyet iderse tahmn-i sahh ile tahmn idp sicill eyledkden sonra vuk zre yazup arzeyleyesiz ki, sonradan emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

224
[149] Kula kasabas, Drssade Aas Hac Mustafa Aa'nn hslarndan ve her bakmdan serbest olduu halde Anadolu Beylerbeyi Hasan'n Mehterbas Ahmed'in, ad geen kasaba ve kyleri ahlsinin akelerini alp zulmettii bildirildiinden, ahlden her ne alnm ise sahiplerine iade ettirilmesi ve bu gibi serbest hslara kimsenin mdahale ettirilmemesi.
B-hatt- Saf. Kula kdsna hkm ki: Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "kasaba-i Kula, Dru's-sade Aas olan 147

iftihru'l-havs ve'l-mukarrabn Hc Mustaf Aa dme ulvvhnun havssndan olup min-klli'l-vch serbest olup bu na dein Anatol eyletine mutasarrf olanlar ve sancakbeleri ve syir i-erleri min-bad dahl tecvz idegelmi deiller iken bi'l-fil Anatol Belerbeisi olan emru'l-meri'l-kirm Hasan dme ikblh Mehterbas olan Ahmed nm kimesne yetmi-seksen atlu ile kasaba-i mezbreye gelp oturup ahlsine ve etrfnda olan kur ahlsine env- zulm teadd ve mft meccnen yim yimeklerin alduklarndan gayri mrun-ileyhn havssndan olduklarna itibr itmeyp hlf- er- erf yiirmi iki bin akalarn ve drt seccdelerin alup bu makle tecvzlerinn nihyeti olmayup hlf- er alduklar aka ve alduklar seccdeleri alnup serbest olan nevh v kurya dahlitdrilmemek" recsna arzeyledn ecilden, serbestiyyet zre zabtolunan nevh v kurdan alnan aka ve syir her ne ise b-kusr ashbna redditdrilmek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp vech-i merh zre serbest olan kur v nevhden mr-i mrn- mrun-ileyhn demleri hlf- er- erf her ne almlar ise b-kusr taleb ve ashbna reddeyledkden sonra muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad serbest olan havssa dahl tecvz eylemeyeler ve itdrmeyesin. Bu bbda menle memn olmayanlar ism resmleri ile yazup bildresin ki, bu makle ahl-i vilyete ve rey v beryya zulm teadd idenlern haklarnda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

[Yev]m'l-Cuma, f 7 C., sene 1027

225
[145]

erban adl mfsidin, zi tarafna yaplacak seferde grevlendirilen Eflak Voyvodas Aleksandra'nn yokluunu frsat bilip Eflak ve Erdel'den yanna toplayaca ekya ile Eflak topraklarna saldrma ihtimali bulunduundan, Erdel Voyvodas Petlan Gabor'un, bunlarn Erdel topraklarndan gemesine izin vermemesi ve Eflak memleketi ile reyasna bir zarar gelmemesi iin gerekli tedbirleri almas.

Hasan ve Zlfikr nm kapuclara ve birer demlerine menzil hkmi yazlmdur, fi't-trh. Cnib-i kethud be. B-hatt- Saf. Erdel Voyvoda[s] Petlan Gabor'a hkm ki: Hl Eflak Voyvodas Aleksandra Voyvoda Eflak askeriyle zi cnibine fermn olunan sefer-i hmynuma memr olmala kendsi askeriyle gitdkde Erdel aur erban nm mfsid Eflak ve Erdel'den ve haydd tyifesinden yanna eky cem idp; "Vilyet-i Eflak hldr." diy fesda s olmak ihtimli olman sen bu hussa mukayyed olup sitne-i Sadetm'e olan sadkat u ubdiyyetn mcebince mezbr erban' ve syir zikrolunan haydd ekysn Erdel'den germeyp vilyet-i Eflak'a zarar u gezend 148

irimemek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, emrm zre bu hussa kll tekayyd ihtimm idp Eflak voyvodas sefer-i hmynda iken vilyete mezbr erban' ve zikrolunan haydd ekysndan bir ferdi min-bad Erdel'den germeyp Eflak'a bir zarar u gezend irimemek bbnda sarf- makdr eyleyesin. Bu huss mhimmt- umrdandur. hml mshele itmeyp basret intibh zre olasn ve bi'l-cmle vilyet-i Eflak syir Memlik-i Mahrsem gibidr; bu bbda Sdde-i Sadet-medr ve Atebe-i aliyye-i gerdn-iktidruma olan sadkat u istikmetn muktezsnca leyl nehr gz kulak tutup vilyet-i Eflak'un bir mahalline ve bir ferdn emvl erzkna mfsid-i mezbrdan ve syir haydd ekysndan zarar u gezend iridrmek ihtimli olmaya. yle ki; mfsid-i mezbr erban'dan ve ier vilyetnden gelen haydd ekysndan Memlik-i Mahrsem'den olan Eflak memleketine ve reysna bir mazarrat irirse adem-i tekayydnden bilinr; mesl olman mukarrerdr; ana gre mukayyed olasn.

226
[146]

Yerg Kalesi'nin tamiri kendisine smarlanan Eflak Voyvodas Aleksandra Voyvoda zi seferine de emrolunduundan, bu ile grevlendirilen Sleyman avu'un, kale tamirini voyvoda seferden dnnceye kadar ertelemesi.

B-hatt- Saf Efendi. Dergh- Muallm avularndan Sleymn avu'a hkm ki: Yirgi Kalas tamri senn mberetnle Eflak Voyvodas Aleksandra Voyvoda'ya fermn olunup emr-i erf gnderilp lkin mm-ileyh Eflak voyvodasna zi Seferi'ne gitmesi in dah hkm-i hmynum irsl olunmala cmle Eflak askeri ile zi cnibine memr oldu ecilden kala-i mezbrenn tamri bir vechile mmkin olmadu ilm olunman, mm-ileyh Eflak voyvodas sefer-i mezbrdan avdet olunca tehr olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mm- ileyh Eflak Voyvodas Aleksandra Voyvoda, zi Seferi'nden avdet idince kala-i mezbrenn tamrin tehr eyleyesin. na'llh tel zi Seferi'nden avdet olunup Eflak vilyetine mezbr voyvoda dhl oldukdan sonra emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel eyleyesin.

227
[147]

erban adl mfsidin, zi tarafna yaplacak seferde grevlendirilen Eflak Voyvodas Aleksandra'nn yokluunu frsat bilip Eflak ve Erdel'den yanna toplayaca ekya ile Eflak topraklarna saldrma ihtimali bulunduundan, Erdel Voyvodas Petlan Gabor'a, bunlarn Erdel topraklarndan gemesine izin vermemesi hususunda emir gnderildii; zi Seferi'ne serdar tayin olunan Bosna Beylerbeyi skender Paa'nn da yarar adamlaryla Erdel voyvodasna ayn mealde mektuplar gndererek tenbihte bulunmas.
149

B-hatt- Saf Efendi. Bosna eyletiyle Vezrm olup zi cnibinde asker-i slm'a Serdr olan skender Paa'ya hkm ki: Eflak Voyvodas olan Aleksandra Voyvoda Eflak askeriyle zi Seferi'ne memr olup cmle askeriyle vilyetden kup mahall-i memra gitdkde Erdel aur erban nm mfsid vilyet-i Eflak'a mstevl olmak ihtimli oldundan mad vilyet-i Eflak hl kalup haydd ekys dah mazarrat kasdnda olduklar ilm olunmala mfsid-i mezbr erban ve haydd ekysndan bir ferd Erdel'den aur vilyet-i Eflak'a gerilmeyp bir mahalle zarar u gezend iridrilmemek in iftihru meri'l-zmi'l-seviyye bi'l-fil Erdel Hkimi olan Petlan Gabor hutimet avkbuh bi'l-hayra mufassal merh emr-i erf gnderilmidr. Bu bbda sen dah bu bbda tarafundan hdmetinde mukdim yarar demlernle mekked mektblar gnderp mm-ileyh Erdel hkimine Eflak vilyetine mfsid-i mezbr ve haydd ekysn Erdel'den germeyp vilyet-i Eflak'a zarar u gezend iridrmemek in muhkem tenbh eylemen bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mm- ileyh Erdel hkimine tarafundan mukdim demlernle mekked mufassal mektblar gnderp Eflak voyvodas zi Seferi'ne askeriyle gitdkde mfsid-i mezbr erban' ve haydd ekysn Erdel'den aur Eflak vilyetine gertmeyp rz-y hmynuma muhlif Eflak vilyetinn bir mahalline zarar u gezend iridrmemek in tenbh tekd eyleyesin. Vilyet-i Eflak syir Memlik-i Mahrsem gibidr; bu bbda gerei gibi mukayyed olup vilyet-i mezbreye dahl taarruz olunmak ihtimli olmaya.

228
[142]

Tuna nehrinin Eflak yakasndan beri yakaya geip fesat kardklar duyulan ekyann ele geirilerek haklarndan gelinmesi ve Tuna kylarnn gerei gibi korunup ekyann gemesine frsat verilmemesi.

B-hatt- hazret-i efendi. Eflak voyvodasna hkm ki: Eflak yakasndan baz haydd ekys Tuna'dan ber yakaya gep ahl-i vilyete tecvz idp fesd enatden hl olmaduklar ilm olunman imdi; vk ise senn adem-i tekayydnden fehmolunur. Bu bbda gerei gibi mukayyed olup anun gibi haydd ekysndan ber yakaya gemek isteyenleri elegetrilp haklarndan gelinmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp anun gibi haydd ekysndan ber yakaya gemek isteyenleri hsn-i tedbr tedrkle elegetrp gerei gibi haklarndan gelesin ve bi'l-cmle Tuna'y bir hca hfzitdrp bir ferdi Tuna'y germekden zabteyleyesin. Bu bbda onat mukayyed olup te yakadan hayd[d] ekysndan bir ferd ber yakaya gedklerine kat rz-y hmynum yokdur. hml ile haydd ekysndan bir ferdi ber yakaya germekden ihtirz eyleyesin. 150

229
[143]

Mihrimh Sultan'n Nevrekop kazasndaki isimleri yazl vakf kylerinin hara, ispene vs. rsum ve rlerine mdahale ettii bildirilen Ahmed isimli ahsa, vakfn reyasna mdahale etmemesi ve ilerine karmamas, reyaya da eskiden beri voyvodalara veregeldikleri r ve rsumu eksiksiz vermeleri ve muhalefet etmemeleri hususunda tenbihte bulunulmas.

Nevrekop kdsna hkm ki: Seyyidet'l-muhaddert yie Sultn dmet smeth Dergh- Muallm'a mhrl tezkire gnderp; "mrun-ileyhnun vlidesi olan merhme ve mafrun-leh Mihr[]mh Sultn tbet serhnun taht- kaznda vk evkfndan Nevrekop'a tbi stariste ve Libahok ve Dolyani nm karyeler reysna Ahmed nm kimesne bir tarkla emr ihrc ve reyy dll idp harc u ispene ve syir hukk u rsm ve r [] slriyye ve r-i ralarn hl voyvodalar olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Neb zde kadruhya tamm virdrmeyp noks[n] zre tahsle teklf idp mahsltna kll gadr murd eyledin" bildrp; "min-bad reynun bir husslarna karmayup kadmden evkf reys zbtlarna viregeldkleri zre her biri lzim gelen ar- eryye ve rsm- rfiyyelerin ed itmeleri" bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkr meclis-i era ihzr idp dah rey muvcehelerinde muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad vakfun reysna mdhale eylemeyp bir husslarna karmaya ve reysna dah tekd eyleyesin ki kadmden voyvodalar olanlara viregeldkleri rsmtlarn bi't-tamm virp nd muhlefet eylemeyeler. yle ki; mezbr Ahmed ve rey gir ndlarna musrr olup ol vechile tecvz eyledkleri sebebden vakfun mahsltna noksn mterettib olmak lzim gele, vuk zre yazup bildresin ki, emr-i erfme itat itmedkleri in haklarnda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

230
[144] Dervi adl kiinin, Dergh- Muall avularndan Ahmed avu'un Mihali kazasnn rtlvirn mezraasndaki tarlalarna, bu hususta daha nce aralarnda yaptklar anlamaya binaen verilen huccete ramen mdahalede bulunduu bildirildiinden, verilen huccete gre hareket edilip Dervi'in mdahalesine izin verilmemesi.
Mihal kdsna hkm ki: Dergh- Muallm avularndan [A]hmed avu gelp; "kaz-i mezbra tbi rtlvrn nm mezraasnun mmtz muayyen snur dhlinde olan birka tarlalarn in Derv nm kimesne reyya; "Anlar (?) benden (?) almd (?); bana yiddr." diy dahlidp lkin mukaddem murfaa-i er olunduklarnda Ahmed avu'un hakk olmala hkmolunup merkm Derv'n zikrolunan yirlerde hlf- er aldu iki yllk mahsl alt bin aka olup mezbr Ahmed avu'a mbeynde (?) tavassut idp mezbr akadan mezbr Derv fergat idp min-bad istim olunmamak zre sicill huccet olunup kat- alka 151

olmken gir dahl zre oldu" ilm olunman buyurdum ki: Vusl buldukda, vech-i merh zre huccet-i eryye virilmi ise mcebince amel idp min-bad hlfna cevz gstermeyesin.

231
[140]

zi yakasnda kale tamirinde istihdam olunmak zere Silistre Kalesi'nden istenen neferlerin bir ksmnn zi taraflarna Kazak ekyas zerine gnderildii, bir ksmnn kalenin imam, mezzini, bevvb vs. olduu, geri kalan yirmi neferin ise kalenin muhafazasnda kalmas gerektii ve bunlarn zi taraflarna gnderilmesi halinde kaleye haydut ve ekya saldrlar olabilecei bildirildiinden, gemi senelerde ne miktar nefer gidegelmi ise yine ayn miktarda nefer gnderilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Silistre kdsna ve Silistre Kalas Dizdr Mehmed'e hkm ki: Sen ki dizdrsn, Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "Bundan akdem; "zi yakasnda bin olunacak kalanun tamrinde istihdm olunmak in; "Silistre Kalas'nda vk nefertun cmlesin bir gemiye koyup yat u yaraklar ile mkemmel, zahreleri ile mahall-i memra irsl olunup hdmetde bulunmalar" bbnda fermn- erfm sdr olmala mezkrlardan bu sene-i mbrekede zi tarafna fermn olunan, Kazak ekys zerine on nefer kimesne gnderilp yirinde krk nefer kimesne kalup anun dah kimi kalanun imm u mezzini ve bevvb ve mehteri ve kiminn dah tmrlar mezraadan olmala fri olup ve birka neferi dah mfetti-i emvl kyim-makm olanlarun yanlarnda tahsl-i emvl avrz u det-i anm in istihdm olunup hdmete kdir ancak yiirmi nefer kimesne kalup ve zikrolunan yiirmi nefer zi cniblerine gnderilrse kala iinde bir nefer kalmaz; Tuna zerinden haydd ekys zuhr eyledkde el-yz bi'llhi tel kalaya zarar mterettib olmak mukarrerdr." diy vk- hli bildrdn ecilden, sinn-i sbkada ne vechile olagelmi ise gir ol vechile varmalar bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat vechile mukayyed olup zikrolunan nefertdan sene-i sbkada ne mikdr kimesne gidegelmi ise gir ol mikdr nefer gnderesiz ki, emrm mcebince varup hdmetde bulunalar. Huss- mezbr mhimmtdandur, avk u tehrden ve kadme muhlif i itdrilmekden ziyde ihtiyt eyleyesiz

152

232
[141]

Belgrad'da bulunan yenierilerin serdarnn grevinden alnarak yerine Ondrdnc Aa Bl'nde Korucu olan Hac Mehmet tayin edildiinden, bu grevde kendisinin istihdam edilmesi ve yenierilerin kendisini serdar olarak bilip emirlerini yerine getirmeleri; ayrca yenieri klnda gezip halka zulmedenlerin yakalanmas ve o tarafta len yenierilerin muhalleftlarnn zaptnn da onun bilgisi dhilinde yaplmas.

B-hatt- Hseyin Efendi. Belgrad kdsna hkm ki: Taht- kaznda yenieri kullarmun zerlerine serdr olan ref olunup, yirine Ondrdnci Aa Bli'nde Koruc olan Hc Mehmed serdr tayn olunman, "mezbr serdrl umrnda istihdm idp ve vk olan yenieri kullarum merkm zerlerine serdr bilp szinden tara ve reyinden hric vaz itmeyp her biri mut u munkd ve er- erfe inkyd zre olup eslemeyp nd muhlefet idenleri ve er- erfe itat itmeyenleri ism resmleriyle bildresiz ki, haklarndan geline ve levend tyifesinden baz eky dah burma astar ve yakalu dolama ve yamurluk giyp ve krde v varsak u tfenk tayup yenieri v acem-olan nmnda gezp fukarya zulmiden ekyy mezbra ahzitdrilp erle haklarndan geldrilp ve yenieri v acem-olan zmresinden eger mukm ve eger har diyrdan gelp ol cnibde fevtolup mrye yid rci olan muhalleft u metrktlarn dah kabzitdrilp sk- sultnde frht olunup her ne hsl olursa der-kse olunup mfredt defterleriyle mezbra teslm olunup Sdde-i Sadetm'e gnderilp hlf- er- erf bir ferde zulm teadd itdrilmemek" in kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Zaarcba olan Al dme mecdh tarafndan mhrl mektb virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mm-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince mezbr sadkat u istikmet ile taht- kaznda hdmet-i mezbrede istihdm idp er- erfe ve emr-i hmynuma ve mm-ileyh tarafndan virilen mektba muhlif kimesneye i itdrmeyesin.

233
[139] Akdeniz'de Mora taraflarnda ortaya kan korsanlarn Memlik-i Mahrse'ye yaptklar saldr ve verdikleri zararn nlenmesi iin beer katl alt adet forsa kadrgalar yaplp her bir gemiye slyneli muhafaza sancakbeyleri ve Mora'daki zaim ve sipahilerden altmar nefer tayin edilip her birinin slyne ve gemi masraflarnn Mora'daki muktaa irsliyelerinden ve isimleri yazl cizye mallarndan karlanmas ve bu gemilerin yaz-k derya muhafazasnda bulunmas hususunda yaplan arzn padiaha kabul edilmesi zerine Maliye tarafndan emr-i erif verildii; Kaptan- Derya Vezir Ali Paa'nn da bu emir dorultusunda hareket etmesi.

153

B-hatt- hazret-i efendi. Mliyye hkmi mcebince. Vezretle Kapudnum olan Al Paa'ya hkm ki: "Birka seneden ber Akdeniz'de kffr- hksrun ziyde tuyn olup korsan gemilerinn ve firkate ekysnun vilyet-i Mora yallarnda memerr maberleri ve yanaup sulanacak yirleri olup sinn-i sbkada Memlik-i Mahrse'nn baz yirleri gret hasret olunup dyim kasd- mazarratdan hl olmamala bunlarun def- mazarratlar in tedrkleri grilmek umr- mhimmeden olman hl Mora sancanun kend batardesinden ve bir kta yedek gemisinden mad vilyet-i mezbrede mceddeden alt kta ( ) ve mkemmel beer kat forsa kadrgalaryla slyne sancaklar tayn olunup her bir sancakbeinn altar kerre yz bin aka slyneleri ve ikier kerre yz bin aka gemileri masraf -ki, senede sekizer yk aka virilmek zre alt kta kadrgaya krk sekiz yk aka olur- ve Mora sanca beinn yedek gemisi olmamala bir kta gemi dah idp alt kerre yz bin akasn kend sanca mahslinden alup iki yk akasn mceddeden fermn olunan belere virildi zre virilp cmle slyneleri ile gemileri masraflarna elli kerre yz bin aka lzim gelr. Mebla- mezbr cezre-i mezbrede vk vilyet-i Moton ve Arhos* (?) ve Koron defterleri keferesinn bin yiirmi alt senesinde vcib olan cizye akalarndan sitne-i Sadetm'den virilen cizye bert ve turlu v ninlu harc defteri mcebince yiirmi iki yk krk alt bin sekiz yz on tokuz aka ider ve Mora muktatnun art- hazneleri olan nevrz ve Austos irsliyyelerinden yiirmi bir yk elli drt bin sekiz yz aka ki, cmle krk drt yk tokuz yz altm yedi aka ider; zikrolunan elli yk aka tekml olmaa be yk toksan tokuz bin otuz aka dah lzim gelp mebla- mezbr her sene vilyet-i Arhos cizyesin cem idenlerden alup kabzeyleyp bu cmle elli yk aka olur; vech-i merh zre olan slyne v masraf virilp itmm- hdmet oluna. yle ki; Arhos defteri akas sitne-i Sadetm'de tammen dhl-i Hazne olm bulunursa amel olunmayup tayn olunan mikdr akay ahl-i kurdan tahsl kabz eyleyp zikrolunan elli yk akaya noksn getrilmeye ve bi'l-cmle her ne vechile mmkin ise zikrolunan kusr Arhos cizyesinden tahsl kabz olunup cemna memr olanlarun ellerine mamln-bih temessk virilp elli yk akay tekml ve blda kayd tasrh olundu zre alt pre muhfaza belerinn slyne v masraflarna ve Mora beinn yedek gemisi masrafna ocaklk balanup min-bad tebdl tayr olunmamak zre kapudn olanlar zerlerine nzr olup istedkleri bir dndr u mstekm hzmet emnet shbi kdy mfetti muhassl tayn olunup kdlk u mfettilik mukarrer oldukdan sonra nezret hasebi ile vech-i merh zre ocaklk balanan kta harc defterlerinn cizye akasn ve muktat- mezbrenn irsliyye mln her sene muhassl olanlar cem u tahsl eyleyp getrdp zikrolundu zre mceddeden tayn olunan belerinn slynelerine ve gemileri masraflarna sekizer yk aka hsb zre krk sekiz yk aka ve Mora sanca beinn yedek gemisi masrafna iki yk aka; -ki, cmle elli yk aka olur- vech-i merh zre mstehkk olanlara virp teslm eyledklerinden sonra her ne aka kabzide, sancakbelerinn sene hrinde mamln-bih temessklerin muhassl- emvl olanlar alup cizye v muktat mln cem idenler muvcehelerinde sahh u mamln-bih temessk oldu malmun oldukdan sonra alnan temesskleri sen dah mhrleyp mfetti-i 154

mm-ileyhe sicill huccet itdrp imzladup ve mhrledp zikrolunan belerinn temesskleri ile maan Dvn- adlet-unvnumda rz-nme-i hmynuma rd u masraf kaydoluna ve Mora sancanun zam v erbb- tmrndan liv-i mezbr sanca beinn batardesine ve yedek gemisine mceddeden fermn olunan alt kta sancakbeleri gemisine altmar nefer siph tayn olunup vech mnsib grildi zre yaz u k muhfaza itdrilr ise ina'llh tel Memlik-i Mahrse gerei gibi hfz u hrset ve tccr u zehyir gemileri emn rhat zre olmalar mukarrerdr." diy evl v enfa grilp ilm eyledkde bin yiirmi yedi Rebu'l-hri'nn onunc gninde Pye-i Serr-i Alm'a arzolundukda; "Vech-i merh zre amel olunup min-bad tebdl tayr olunmaya." diy hatt- hmyn- sadet-makrnumla fermn- l-num sdr olmala Mliyye tarafndan mufassal merh hkm-i erfm virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan virilen mufassal merh emr-i erf mcebince amel idp hlfna asl rz v cevz gstermeyesin.

234
[137]

Karahisr- Shib Sanca Beyi Veli'nin, Azkara kynden Ahmed olu Halil'i haksz yere hapsederek zorla dokuz bin akesini ald bildirildiinden, davalarnn grlp sancakbeyinin haksz yere ake ald sbit olursa alnan akelerin kaymakam olan Ali'den eksiksiz olarak tahsil edilmesi.

B-hatt- Saf Efendi. Karahsr- Shb kdsna hkm ki: Karamuk Kds Mevln Abdurrahm zde fazlh Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Azkara nm karyeden Ahmed ol Hall nm kimesne meclis-i er- erfe varup; "hl Karahsr- Shb Sanca Bei olan kdvet'l-meri'l-kirm Vel dme zzh mezbr Hall'i ahzidp kayd bend ve be gn habsidp hlf- er- erf cebren tokuz bin akasn alup zulm teadd eyledin" bildrp; "b-garaz mslimnlardan tefahhus olunup Kyim-makm olan Al'den erle alvirilmek" bbnda emr-i erfm rec eyledin" arzeyledi ecilden, sbit olur ise kyim-makmndan erle b-kusr alvirilmek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup dah bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre grp bade's-sbt mteveccih olan mezbr Hall'n hakkn kyim-makmndan hkmidp b-kusr alvirp hlf- er- erf bir ferde tealll nd itdrmeyesin.

155

235
[138]

Vezir-i zam Halil Paa'nn Selnik'in Toyran kazasndaki hslarna dahil olan Toyran Gl'nde avlanan balklarn, akede bir ake Halil Paa'ya, on akede bir ake de voyvodalarna eskiden beri veregelmekte olduklar resmlerini vermedikleri ve avlanmaya kar ktklar, bu durumun da hs mahsulne zarar verdii bildirildiinden, resmlerini demeleri ve avlanmaya kar kmamalar hususunda balklara tenbihte bulunulmas; buna ramen direnenler olursa, kree konulmak zere isimlerinin bildirilmesi.

Hkm-i sbk mcebince. B-hatt- Saf. Selanik ve Toyran kdlarna hkm ki: Dstr- ekrem, mr-i efham, nizm'l-lem, askir-i nusret-sruma Serdr olup Vezr-i Azamum olan Hall Paa edma'llh tel icllehnun Voyvodas olup Toyran kazsnda skin Dergh- Muallm kapuclarndan Hall zde kadruh Sdde-i Sadetm'e gelp; "mrun-ileyhn kaz-i mezbrda vk havssndan olup mrun-ileyhe hsl kaydolunan Toyran glinde balk sayydlar yiirmi yldan mtecviz saydeyledkleri balk mahslinden akada bir akasn mrun-ileyh in ve voyvodalarna Harzeme (?) nmna rzlaryla on akada bir aka viregelmekle vrid olan emr-i erf mcebince mezbr voyvodanun eline huccet-i eryye virilmiken hl kadmden alnugeldi zre zikrolunan balk sayydlarndan ol minvl zre aka taleb olundukda bin yiirmi alt ve bin yiirmi yedi senelerinde yid olan vech-i merh zre virmee nd ve sayditmee muhlefet itmekle hslar mahsline kll noksn lzim oldun" ilm itmekle; "kadmden olgeldi zre amel olunmak in merhm ve mafrun-leh babam hudvendigr tbe serh zamnnda emr-i erf virildin" bildrp hl tecdd olunmak bbnda emr-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat mukayyed olup zikrolunan balk sayydlarn mrun-ileyhn voyvodas ile meclis-i era ihzr idp dah mezbrlara muhkem tenbh tekd eyleyesiz ki, mm-ileyhn havssndan olup hsl kaydolunan balk sayydlarndan sayditdkleri balun rsmndan vech-i merh zre mrun-ileyhe ve voyvodalarna yid olan mahslin mukaddem virilen emr-i erf ve huccet [mcebince] kadmden olgeldi zre amel idp ve sayditmekde nd muhlefet itmeyp vk olan rsmtna zarar itmeyeler. yle ki; ndlarna musrr olup balk saydna nd muhlefet iderlerse ism resmleriyle yazup bildresin ki, nd muhlefet zre olanlar getrdilp kree konla. Bu bbda gerei gibi mtenebbih olup mrun-ileyhn mahsline gadrolmak ihtimli olmaya.

156

236
[134]

Toyran kazasnda mteveffa Mesih Bey'den alaca olduu iddiasyla, iddias eran sbit olmadan mteveffann yetimi Kadri'nin malndan on be bin akesini ald bildirilen Mehmet avu isimli ahsn, yetimin vassi olan Dergh- Muall kapclarndan Halil ile bir araya getirilip davalarnn grlmesi; eran sbit olmadan o kadar ake ald sbit olursa geri alnmas.

B-hatt- Saf Efendi. Toyran kdsna hkm ki: Dergh- Muallm kapuclarndan olup kaz-i mezbre skinlerinden kdvet'l-emsil ve'l-akrn Hall zde kadruh Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "Bundan akdem mteveff Mesh Be'n Kadr nm yetminn vassi iken hardan Mehmed avu nm kimesne hleye slik olup; "Mteveff-y mezbrun zimmetinde elli drt bin akam vardur." diy taleb eyledkde sbit olmadn hlf- er- erf cebren on be bin akasn alup ziyde zulm teadd eyledin" bildrp; "hlf- er- erf alnan mebla- mezbr gir alvirilmek" in emr-i erfm rec eyledi ecilden, erle grilp icr-y hakk olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbr Mehmed avu' er- erfe ihzr ve bunun ile berber idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre teft idp gresin; vech-i merh zre zerine erle sbit olmadn ol vechile hlf- er ol mikdr akasn alm ise ol bbda muktez-y er- kavmle amel idp bade's-sbt hlf- er alnan ol mikdr akasn hkmidp b-kusr alvirp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesin.

237
[135]

Sirem Beyi Hasan Bey'in, zi seferine gitmek zere hazrlklar yapt srada sancana mdahalede bulunulduunun iitilmesi zerine, sancak kaytlarna bakldnda sancan kendisi zerinde olduu anlaldndan, kimseyi sancana mdahale ettirmemesi ve bir an nce zi taraflarna gidip hizmette bulunmas.

Hazret-i efendi. Sirem Bei Hasan Be'e hkm ki: Sen zi Seferi'ne memr olmala sefer tedrkin grp tevecch itmek zre iken sancauna Budun tarafndan dahlolundu istim olund. mdi; sitne-i Sadetm'de olan sancak kaydna mrcaat olundukda liv-i mezbr senn zernde mukayyed bulunman kem-kn sana mukarrer ibk olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, liv-i mezbra kem-kn sen mutasarrf olup Budun tarafndan alanlar dahlitdrmeyp memr olduun zre zi cnibine varup hdmetde bulunmaa say ikdm eyleyesin. zi cnibinn muhfazas mhimmtdandur; bir n tevakkuf itmeyp varup irimek zre olup ve sancauna hardan kimesneyi dahlitdrmeyesin.

157

238
[136]

Bosna eyletine mutasarrf olup zi taraflarna Serdar olan Vezir skender Paa'nn, daha nce kendisine her nerede ise hi beklemeden sratle zi taraflarna varmas emredildii halde, nerede ve ne durumda olduunun bilinmedii; paann hibir bahane ne srmeden bir an nce zi taraflarna gitmesi ve nerede olduunu ayrntl olarak arzetmesi.

Bu dah. Bosna Eyletine mutasarrf olup zi cnibine Serdr olan Vezr skender Paa'ya hkm ki: Bundan akdem; "Her ne mahalde bulunursan bir n tevakkuf itmeyp iki kona bir idp muaccelen memr olduun zi cnibine varup def- mazarrat- ekyda hdmetde bulunasn." diy mekked medded emr-i erfm gnderilp zi cnibinn muhfazas mhimmtdan olup bir gn mukaddem varup irimen meml iken henz ne mahalde ve ne hl zre olduun malm olmadu ecilden mesl olmsndur. mdi; emr-i sbk mcebince bir n ve bir sat tehr u terh itmeyp iki kona bir idp muaccelen varup def- mazarrat- ekyda hdmetde bulunman bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emr-i cell'l-kadrm zre her ne mahalde bulunursan bir n ve bir sat tehr u terh itmeyp srat isticl zre yriyp iki kona bir idp varup ol cniblern muhfazasnda bezl-i makdr ve say-i mevfr eyleyesin. Ol cniblern muhfazas ve Kazak ekysnun def u ref mhimmtdandur. "Asker cem olmad." ve; "aykalar gelmedi." diy bir vechile bahne[ye] slik olmayup bu emr-i erfm sana her ne mahalde irir ise ber-vech-i isticl yriyp irimek zre olasn ve bu emr-i erfm sana ne mahalde vsl olup ve ne tarkla kalkup tevecch itdn yazup mufassal merh arzeyleyesin.

Yevm'l-Ahad, f 17 Ca., sene: 1027

239
[132]

Kocas ve olu merdan olan Saray- mire'den kma bir kadn, Ktahya'da bulunan deirmeni ile dier emlkine ve bunlar grp gzetmek zere gnderdii adamna Anadolu beylerbeyinin adamlar ve dier grevliler tarafndan mdahalede bulunulup rencide edildii yolunda ikyette bulunduundan, Anadolu beylerbeyinin bu gibi mdahalelere izin vermemesi.

B-hatt- Saf. Anatol belerbeisine hkm ki: Sary- mirem'den kma ( ) nm htn Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "mezbrenn zevci, merhm ve mafrun-leh ceddm Sultn Sleymn Hn aleyhi'r-rahmet ve'l-gufrnun zamn- erflerinde Harem-i Hmynum'da nev nem 158

bulm emekdrlardan olup merdan iken ehd olup ve karnda ve iki oullar uur- hmynumda nice hdmeti vcda gelp ve hl ol olup Badd mersndan olan ( ) dme zzh birka seneden ber Badd muhfazasnda olup bundan akdem nefs-i Kthiyye'yi cell ihrk eyledkde cem m-melekleri dah ihrk ve kimi gret hasret olup hl mahall-i mezbrda bir mlk deirmeni ve yirleri kalup grp gzetmek in abd-i memlki olup emekdrlarndan olan ( ) nm kimesneyi hdmet-i mezbreye tayn idp kend hlinde iken senn demlernden ve voyvodalarundan ve syir i-erleri ve mevkf yirler zbtlar anda olan deirmen ve yirlerine dahl ve bun dyim rencde idp teadd v tecvzden hl olmaduklarn" bildrp; "min-bad bir ferdi eger emlkine ve deirmenine ve mezbra hlf- er dahlitdrilmemek" bbnda emr-i erfm rec itmein, vech-i merh zre amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp mrun-ileyhnun anda olan demine ve emlk yirlerine ve deirmenine hlf- er- erf bir ferde dahl teadd v tecvz itdrmeyp ve itmek isteyenleri men u def eyleyesin; memn olmayanlar ism resmleri ile yazup bildresin ki, emr-i erfme itat itmedkleri in sonra haklarnda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

240
[133]

Hssa koyun srclerinden Nikola'nn Fener kazasnn Ustunko kyndeki evinin haramiler tarafndan baslp eyalarnn yamalanmas zerine fillerin yakalanp haklarndan gelinmesi hususundaki emr-i erif gereince haramilerin ba Yorgo'nun yoldayla birlikte yakalanp Fener Kalesi'nde hapsedildii ve sorgusunda iledikleri sular ve su ortaklarn itiraf ettii bildirildiinden, isimleri zikredilen su ortaklarnn da yakalanarak kendilerinden davac olanlar ile biraraya getirilip tefti olunmalar ve zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra arza muhta olanlarn hapsedilip arzedilmeleri, muhta olmayanlarn ise haklarndan gelinmesi.

B-hatt- Saf Efendi. Cnib-i Dru's-sade. Yeniehir ve Fenar monlsna hkm ki: "Bundan akdem Fenar kazsna tbi Ustunko nm karyede skin hssa koyun-sricilerden Nikola nm zimm Sdde-i Sadetm'de hdmetde iken mezbr zimmnn ol Trandafilo evinde iken baz harmler evin basup cmle esbb u eskli gret olunmala ol makle harmler ol cnibde eky defna memr Otuzlu mteferrikalardan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Lutf zde mecdh mberetiyle elegetrilp haklarndan gelinmek in emr-i erf vrid olmala ol fesd iden harmlern balar olan Yorgo Kosie nm zimm ahzolunup mm-ileyh Lutf zde mecdhnun vekli Abd marifetiyle er- erfe ihzr olunup sl olundukda mezbr Yorgo harmba krr idp; "Mesteriyani nm karyeden spatorya oullar iki nefer ve Andrefigari (?) ve Dimoto (?) ve Tetab (?) nm karyeden Apostol Momasti (?) ve karnda ve Tahrer-i (?) Kebr nm karyeden Kosta 159

Mocaresti (?) ve Deli Yani oullar iki nefer ve Karpie'den (?) Posdo ve Veimo (?) ve Nikola Halika (?) ve Mihal Eketo (?) ve Karotole (?) nm karyeden Deli Derso Eketo (?) ve Andre Ekete (?) ve Hrsova-i Kk nm karyeden Likaki nm zimmnn on nefer obn ve mezbr harmba ile ahzolunan nefer harm ve Ustunko nm karyeden Filibe Karede (?) ve Franko Cakora (?) ve Holotolos (?) nm zimmlern birer nefer hrsuzlar dah vardur ve Likaki ve Franko Holonban'dur (?). Bu cmlemz ittifk idp varup mezbr Nikola ol Trandafilo'nun evin basup esbb u esklin gret idp Hrsova-i Kk nm karyede Likaki nm zimmnn evinde konup anda tevz eyledk ve Yijola (?) nm karyeden panagire varan Trhala kuyumclarn Makri Rah (?) nm mevzda cmlemz basup iki yk aka v gm esbb alup orman iinde hssaledk. Bu sene niyyetimz Olondorik Kdl'ndan iki yz harm ile gelp vilyeti urmak murdmuz idi. Bizi (?) nefer harm ile elegetrdinz. yle ki; zikrolunan eky yirl yirinden teft olunup elegetrilmeye, vilyeti harb eylemeleri mukarrerdr." diy krr u itirf sicill huccet olundukdan sonra mezbr Abd mberetiyle emr-i erf mcebince mezbr Yorgo nefer yoldayla Fenar Kalas'na habsolunup ziyde fesd enat eyledkleri" ilm olunman buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat mukayyed olup dah zikrolunan eky v ehl-i fesd her kande bulunursa mm-ileyh Lutf zde mecdh mberetiyle hsn-i tedbr tedrkle elegetrp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp mezbrn koyun-sricisi Nikola ve ol ile ve syir dav-y hakk u tayn-i mdde idenler ile berber idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn onat vechile hakk zre mm-ileyh mberetiyle yirl yirinden teft tefahhus idp gresin; mezbrlarun vech-i merh zre fesd enatleri mukarrer ise bade's-sbt gret olunan haklarn mezbrn Nikola ve olna ve syir ashb- hukka hkmidp b-ku[s]r alvirdkden sonra ehl-i fesd muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesin; deiller ise mm-ileyh mberetiyle erle haklarnda lzim geleni icr idp ehl-i fesda ruhsat virmeyesin. Amm; bu bbda onat mukayyed olup kend hllerinde olanlara hlf- er zulm teaddden ve ahz celb sebebi ile eky v ehl-i fesda hmyetden ihtirz eyleyesin. Bir sreti, eky defna memr olan Otuzl mteferrikalardan Lutf Aa'ya.

241
[130] stanbul'da koyun, kei ve sr gibi kesimlik hayvanlarn Ayasofya-i Kebr Evkaf'na ait Yedikule ve Edirnekap'da bulunan mezbahalarda kesilip Eypkaps'ndaki skele-i Cedd ve Topkap'da ihdas edilen mezbaha ve mumhanelerin yktrlmas hususunda Sultan I. Mustafa zamannda verilmi olan hkm-i erifin tecdit olunduu. (Bkz. hkm. 84 [284])
B-hatt- Saf Efendi. stanbul kdsna hkm ki: Feth- hknden ber stanbul'da koyun u kei v kuz v sr ve syiri Ayasofya-i Kebr Evkf'ndan* Yedikule'de ve Edirnekapus'nda olan selhnelerde zebholunup har 160

yirde zebholmamala zahre mazbt olup et mm shletle tevz olunman; "gayri yirde bir nesne zebholunmaya." diy mekked emirler virilp men olunmken baz kimesneler stanbul'da dery kenrlarnda selh-hneler ihds itmekle Yedikule selhneleri muattal kalup yklup harb olup mukaddem Koyun Emni Hseyin avu ve Kethuds Mustaf ve Kassbba Sleymn, vakfun mtevellsi ile ve mimrlarum ve syir ehl-i vukf ile zerine varlup tamri be yk akaya tahmn olunup hdis olan selh-hneler ref olunmaz ise gir harb olmas mukarrer olmala; "Yedikule ile Edirnekapus'ndan gayri yirde olan selhneler ve mm-hneler ref olunup Yedikule'de olan kadm selhne tamr olmak" in sbk stanbul kds huccet eyleyp arzidp; "Hric yirde olan selhne hedmolunup mukaddem muahhar trhla emir dah ibrz iderlerse ellerinden alnup sitne-i Sadetm'e gnderilp memn olmayanlar arzoluna." diy sene: seba aer ve elf Saferi'nn evilinde emr-i erf virilmiken Eyybkapus yannda skele-i Cedd kurbinde ve Topkapus'nda baz kimesneler selhne v mm-hne ihds itmekle tekrr hedmi in sene: sitte ve rn ve elf Cumde'l-hresi'nn evhrinde serdr- azam tarafndan emir virilp zyi olmala amm-i bzrg-vrum zamnnda mceddeden hkm-i hmyn virilp hl tecdd olunmak rec olunman buyurdum ki: Vardukda, bu bbda mukaddem virilen evmir-i erfe mcebince amel idp Yedikule ve Edirnekapus'ndan gayri yirde sonradan ihds olunan selhne v mm-hneleri ref idp min-bad koyun u kuz v kei v sr boazlatmayup mm iletmeyesin.

242
[131]

znikmid kazasnda Pertev Paa Evkaf'na ait olan ve vakfa Dimo ve Yorgi adl zimmlere kiraya verilmi olan deirmene, nceki kirac mteveffa Ferhad olu Ahmed'in annesi Aye tarafndan, olunun kira iin vakfa dedii paray deirmen mahsulnden karamadan vefat ettii bahanesiyle mdahalede bulunulduu ve ad geen Aye'nin Korucu olu Mehmet adl yenieriyi kendine vekil tayin ettii, yenierinin de ad geen zimmlerden zorla on iki bin ake ald bildirildiinden, davalarnn grlp deirmene haksz yere mdahale edildii sbit olursa mdahalenin menedilmesi ve ad geen yenieriden sz konusu parann alnp iade edilmesi.

Bu dah . Aa mektb mcebince. znikmid kdsna ve znikmid'de Yenieriler Zbt olan ( ki: Dimo ve Yorgi nm zimmler Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "kasaba-i mezbrede vk mteveff Pertev Paa Evkf'ndan olan deirmenn bunlar msteciri olmala Ferhd ol Ahmed nm kimesneye icre-i muaccele v meccele ile hakk- tasarrufn izn-i mtevell ile fergat idp mezbr Ahmed dah iki sene mutasarrf oldukdan sonra fevtolup evld olmamala vakfa kalup badeh bunlar izn-i mtevell ve icre-i muaccele ile tekrr alup mutasarrflar iken mteveff-i mezbrun vlidesi yie nm htn 161 ) zde kadruhya hkm

irrete slk idp; "Olum mezbr Ahmed virdi akay deirmen mahslinden karmadan fevtold." diy dahlidp fuzlen bir yl mikdr zabtitmekle bunlar fetv-y erfe mcebince emr-i erf ile varup erle grildkde bunlara hkmolunup ellerine huccet-i eryye virilmiken mezbre yie kanat itmeyp Koruc-ol Mehmed nm yenieriyi vekl idp mezbr Mehmed dah bunlar tutup muhkem habsidp hlf- er- erf cebren on iki bin akalarn alup ziyde zulm teadd v hayf eyledklerin" bildrp; "mezbr Mehmed bunlarun haklarn virmezse sitne-i Sadetm'e gnderilmek" bbnda Sdde-i Sadetm'de Yenierilerm Aas Kyim-makm olup Zaarcba olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Al zde mecdh tarafndan mektb virilmekle mcebince erle grilp icr-y hakk olunmak bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup dah mrun-ileyh tarafndan virilen mhrl mektb mcebince mezbr Mehmed'i ve mezbreyi meclis-i er- erfe ihzr ve dav-y hakk iden mezbrlar ile murfaa-i er idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mr[r] itmeyen husslarn tamm hakk u adl zre teft ve ellerinde olan huccet-i eryye ve fetvlarna nazar idp gresiz; ol huccetn mazmn muvfk- er olup al-vechi'l-hasm sbit oldukdan sonra mukarrer tutup ve fetvlar davlarna mutbk ise mcebiyle amel idp hlfna asl cevz gstermeyp bade[hu] hlf- er- erf alnan on iki bin akalarn mezbr Mehmed'den hkmidp b-kusr alvirdkden sonra zikrolunan deirmeni huccetleri mcebince bunlara zabt u tasarruf itdrp min-bad mezbre yie'yi ve Mehmed'i ve har dahl taarruz itdrmeyp men u def eyleyesiz. yle ki; memn olmayup mezbr Mehmed hakkn virmekde nd idp ve mezbre gir dahl niz ider ise mrun-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince hasmlaryla maan sitne-i Sadetm'e gndresiz ki, ahvlleri erle Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda hakk zre grilp ihkk- hakk oluna.

[Yev]m'l-Hams, f 21 C., sene: 1027

243
[128]

Reislkttap Muhammed Mecd'in Manisa ve Menemen kazalarnda mutasarrf olduu zeameti kylerinin, bin yirmi drt ve bin yirmi be seneleri mahsul ile reyadan toplad akeleri zimmetine geirip vermek istemeyen Kapc Mahmud'un tefti olunarak zimmetinde sbit olan meblan tahsil edilip Reislkttab'n vekiline teslim olunmas.

B-hatt- Hseyin Efendi. Manisa ve Menemen kdlarna hkm ki: "Sbk Tur-y erfm hdmetinde olup hl Res'l-kttbum olan iftihru'l-mer ve'l-ekbir ilh. Muhammed Mecd dme ulvvhnun bert- erfmle mutasarrf oldu taht- kaznuzda Mralem ve Kepenekli ve Kdky ve Aalu ve Yenibel ve Bayramhlu ve Derekyi ve decik nm karyelerden zemetinn bin 162

yiirmi drt ve bin yiirmi be senelerinde vk olan mahslin Kapuc Mahmd nm kimesne zabt u kabz idp reydan kll aka alup lkin iki seneden zimmetinde krk bin akadan ziyde akas kalmala hl taleb olundukda inkr idp; "Reydan ancak ol mikdr aka alup artuk almadum." diy tealll itmekle zimmetinde olan akay virmeyp mrun-ileyhn mahsline gadreyledi" ilm olunman, mahallinde reydan sl ve yirl yirinden grilp zimmetinde zuhr iden hakk vekli olan Dergh- Muallm solaklarndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Derv zde kadruhya bi't-tamm alvirilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mezbr Kapuc Mahmd' er- erfe ihzr ve mrun-ileyhn zemeti reys ile berber idp yirl yirinden mfredt defteri mcebince hakk zre teft idp mezbr Mahmd mrun-ileyhn zemeti reysndan ve gayriden eger buday u arpa ve syir galltdan ne mikdr alup ve ne bahya frht idp ve tapu-y zemnden ve gayriden her ne mikdr aka alup kabzidp zimmetinde ne mikdr nesne kalm ise kat tealll bahne itdrmeyp mezkr Mahmd'dan hkmidp b-kusr mrun-ileyhn mezbr vekline alviresiz. Bu bbda mezbr Mahmd'a muvenet idp kazyyede medhali olmayanlar ism resmleriyle yazup arzeyleyesiz.

244
[129]

Karaman eyletinin defterdarl ve muhassll grevleri ile beylerbeyi vs. mer sefere gittiklerinde muhfaza hizmetini yrtmekte gsterdii gayretten dolay Serdar- Ekrem Halil Paa tarafndan bu hizmetleri aynen yrtmesi emrolunan sbk Karaman Beylerbeyi Muhammed Bey'in, sz konusu emrin gereince hareket etmesi ve halka zulmetmekten kanmas.

Tekrr emir yazlmdur. avuba. Saf Efendi. Sbk Karaman Belerbeisi olup hl Karaman Defterdrl ile Muhassl- Emvl olan Muhammed dme ikblhya hkm ki: Sen yarar u mstekm dndr u mtedeyyin olup ol cniblerde olan Hzne-i mirem'n cem u tahslinde ve Karaman belerbeisi ve mers sefer-i hmyna tevecch itdkde zuhr iden shtevt ekysnun ve syir ehl-i fesdun def u izleleri ve rey v berynun hmyet syneti bbnda mcidd s olduun ecilden; "Kem-kn defterdrlk u muhassllk hdmetinde ve eylet-i mezbre ve [il] sanca muhfazasnda olasn." diy dstr- ekrem, mr-i efham, nizm'l- lem Vezr-i Azamum ve Serdr- Ekremm Hall Paa edma'llh tel iclleh tarafndan emr-i erf virilmein, mcebince amel eylemek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mm-ileyh vezr-i azamum tarafndan virilen emr-i erf mcebince kem-kn defterdrlk u muhassllk ve muhfaza hdmetinde olup ml-i mrnn atk u ceddinn cem u tahslinde ve zuhr iden shtevt ekysnun ve syir ehl-i fesdun def u izlesinde ve rey v berynun hmyet synetinde bezl-i makdr ve say-i 163

mevfr eyleyesin. Amm; bu bahne ile shte v eky tefti bahnesiyle devre kmakdan ve reynun mft meccnen yim yiyeceklerin ve akalarn almakdan ve demlerne aldurmakdan ziyde hazer idp ancak zuhr idp fesd zre olanlarun zerlerine varup haklarndan gelinmek bbnda ikdm u ihtimm eyleyesin.

[Yev]m'l-Ahad, f 22 C., sene: 1027

245
[126]

Karaman eyletinde ortaya kan ekya ve suhte taifesinin yakalanp haklarndan gelinmesi grevi sbk Karaman Beylerbeyi Muhammed Bey'e verildiinden, ihtiya duyduu ve yardm talep ettii takdirde eylet dhilindeki kaza kadlar ve sancak msellimleri tarafndan kendisine yeterli sayda tfeki verilmesi ve gereken yardmn yaplmas.

Tekrr emir yazlmdur. avuba. Saf Efendi. Konya mollsna ve Beehri ve Akehir ve Aliyye ve il sancaklarnda vk olan kdlara ve Karaman belerbeisi msellimine ve Beehri ve Akehir ve Aliyye ve [il] sancaklar msellimlerine hkm ki: Eylet-i mezbre ve zikrolunan sancaklarda shte v eky zuhr idp def u izleleri mhimmt- umrdan olmala sbk Karaman Belerbeisi olup bi'l-fil [Muhassl-] Emvl olan emru'l-meri'l-kirm Muhammed dme ikblh ehl-i vukf u mstekm dndr oldu ecilden o makle zuhr iden shtevt ve gayri ekynun haklarndan gelinmesi mm-ileyhe fermn olunup ve siz dah her kdlkdan harb u darba kdir tfenk-endz ihrc idp mm-ileyhe imdd eylemenz bbnda dstr- ekrem, mr-i efham, nizm'l-lem Vezr-i Azamum ve Serdr- Ekremm Hall Paa edma'llh tel iclleh tarafndan emr-i erf virilmein ol emr-i erf mcebince amel olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mm-ileyh tarafndan virilen emr-i erf mcebince amel idp anun gibi eylet-i Karaman ve elviye-i mezbrede shtevt ekys zuhr idp fesd zre olduklarnda mr-i mrn- mm-ileyh sizden imdd muvenet taleb eyledkde zikrolunan sancaklardan harb u darba kdir kifyet mikdr yarar u tvn tfenk-endz ihrc idp mm-ileyhe imdd muvenet idp vilyet memleketi vcd- habset-ldlarndan pk tathr eylemek bbnda ikdm u ihtimm eyleyesiz. Amm; bu bahne ile tfenkci ihrc nmyla ahz celb olunmakdan ve rey v beryya teadd v tecvz olunmakdan ziyde hazer eyleyesiz.

164

246
[127]

Konya'da beylerbeyi, msellim vs. ehl-i rf taifesine yakn durarak halka zulmettii, haksz yere para ve mallarn ald ve daha birok yolsuzluk yapt bildirilen Zenneci-olu Sleyman'n, davaclaryla bir araya getirilip tefti olunmas ve zerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra kendisine beylerbeyi vs. ehl-i rf taifesine yakn durmamas ve halk rahatsz etmemesi hususunda tenbihte bulunulmas.

avuba almdur. Bu dah. Sbk Karaman Belerbeisi olup hliy Karaman Defterdr ve Muhassl- Emvl ve eylet-i mezbre ve [il] Sanca Muhfazasnda olan Muhammed dme ikblhya ve Konya kdsna ve Muktat mfettiine hkm ki: Sen ki mr-i mrn- mm-ileyhsin, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "mahrse-i Konya'nun ayn u erf ve syir fukars sana varup; "Konya skinlerinden Zenneci-ol Sleymn nm kimesne err harm-zde v gammz olup dyim her gelen belerbeiler ve msellimler yanna varup nice kimesneleri gamzidp hlf- er u knn mllarn aldurdundan gayri altuna tebdl nmnda belerbeilern zyf akasn alup kend dah ikisin ve in bir akaya aka alup iine katup ehl-i skun zerlerine brakmala ekseri medyn olup bi'z-zarr terk-i diyr idp ve belerbeiler sefer zamnnda Konya'dan ordu ihrc idegelmekle birka seneden ber belerbeiler ordu ihrc itmeyp mezbr Sleymn'un sevk ve ilksyla her hrfetden beer ve onar bin aka cem idp mezbr Sleymn cmlesin belerbeilerden krk-elli bin aka[ya] der-uhde idp kendsi her sene bin gurudan ziyde aka alup fukarya kll zulm teadd zredr. yle ki; mezbrun zulm cevri def u ref olunmaya, ahl-i memleket bi'l-klliyye perkende v pern olmak mukarrerdr; vuk zre mezbrun ahvli arzolunmak bbnda ilhh itdklerin" ve fi'l-hakka mezbrun vech-i merh zre zulm teaddsi mukarrer oldun" arzeyledn ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr meclis-i er- erfe ihzr ve dav-y hakk u tayn-i mdde iden hasmlaryla berber idp bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmeyen husslarn hakk u adl zre teft tefahhus idp gresin; mezbrun vech-i merh zre zulm teaddsi vk ise bade's-sbt ashb- hukka erle b-kusr haklarn hkmidp alvirdkden sonra mezbra muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad kend hlinde olup belerbeiler ve msellimler ve ehl-i rf yanna varmayup bir vechile rey v beryy rencde v remde eylemeye. yle ki; gir vech-i merh zre reyy rencde v remde eyleye, vuk zre arzeyleyesin ki, sonra hakknda ne vechile emr-i erfm vrid olur ise mcebiyle amel oluna. Amm hn-i teftde hakk zre olup hmyet synet sebebiyle fukarnun hakk zyi olmakdan ve garaz u taassub ile mezbra hlf- er- erf i olmakdan ve hlf- vk kazyye ilmndan ziyde hazer eyleyesiz.

165

[Yev]m's-Sebt, f 18 R., sene: 1027


Rabbi temmim bi'l-hayr.

247
[125]

Ni kasabasnda yol zerinde bulunan ve harap olmaya yz tutan kprnn, ehirky ve isimleri yazl dier kazalardan yeterli miktarda reya ihra edilerek Dergh- Muall mteferrikalarndan Mustafa tarafndan tamir ettirilmesi.

B-hatt- Saf Efendi. ehirky kdsna hkm ki: Ni kasabasnda memerr-i ns olan kpri harba mrif olup tamri mhimmt- umrdan olmala kaz-i mezbr reys tamr meremmtna kadmden hdmet muvenet idegelmekle Dergh- Muallm mteferrikalarndan kdvet'l- emcid ve'l-ekrim Mustaf zde mecdh ehl-i vukf ve mstekm dndr olmala mm-ileyh mberetiyle cisr-i mezbr metnet istihkm zre tamr meremmet olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre taht- kaznda olan reydan kadmden olgeldi zre rey ihrc idp cisr-i mezbr mhimmtyn kadmden kereste kat idegelmiler ise kereste kat itdrp deil ise reynun kendleriyle dah mezbr mberetiyle metnet istihkm zre tamr meremmet olunmak bbnda ihtimm eyleyesiz. Cisr-i mezbr ziyde harba mteveccih olup yende v revende mrr u ubrda keml mertebe usret ekmekle tamr meremmt mhimmt-* umrdandur; ihml msheleden ziyde hazer eyleyesin. Amm; bu bahne ile reydan ahz celb olunmakdan ve kadmden idegelmedkleri hdmet teklf olunmala rey tacz olunmakdan ihtirz zre olasn. yle ki; bu bbda reydan aka alndu istim oluna, alanun ve alduranun muhkem haklarndan gelinmek mukarrerdr. Ana gre mukayyed olup vrid olan emr-i erfm mcebince amel eyleyesin. Bir sreti, Ni kdsna. Bir sreti, Bana kdsna. Bir sreti, sfirlik kdsna. Bir sreti, rgb kdsna. Bir sreti, Alacahsr kdsna. Bir sreti, Leskofa kdsna. Bir sreti, Koznik kdsna. Bir sreti, Bolvan kdsna. Bir sreti, Parakin kdsna. Bir sreti, Medke kdsna. Bir sreti, Timok kdsna yazla.

166

248
[123]

Donanma ile ilgili baz hizmetler iin geen yl Alacahisar sancana gnderilen Dergh- Muall avularndan Mustafa avu'un, reyadan toplad akeyi zimmetine geirip, Hazine-i mire'ye az bir miktarn teslim ettii bildirildiinden, reyadan ne kadar ake topladnn tespit ve defter edilerek Hazine-i mire'deki defterlerle karlatrlmak zere Sdde-i Saadet'e gnderilmesi.

Bu dah. Alacahsr sancanda vk olan kdlara ve Ni kdsna hkm ki: "Sene-i sbkada Donanma'ya mteallik baz hdmet ile Dergh- Muallm avularndan Mustaf avu gnderildkde fermn olunan[dan] ziyde reydan aka cem idp Hazne-i mirem'e cz nesne teslm itdi" ilm olunman, mezbrun makbzt yirl yirinden grilp defter olunup shhati zre yazlup Sdde-i Sadetm'e arzolunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda cmlenz mukayyed olup dah taht- kaznuz reysn meclis-i er- erfe ihzr ve hakk u adl zre teft tefahhus idp gresiz; mezbr Mustaf avu huss- mezbr in reydan ne mikdr aka cem itmidr. Tamm yirl yirinden grp ve defter idp mhrleyp shhati zre yazup sitne-i Sadetm'e arzeyleyesiz ki, Hazne-i mirem'de mahfz olan defterlere mrcaat olunup teslminden ziyde zimmetinde aka zuhr ider ise bi't-tamm alnup tamr termmi fermnum olan Ni Kprisi masrafna sarfoluna. Amm; bu bbda tamm hakk- sarha tbi olup garaz u taassub ve ehl-i garaz inhsyla hlf- vk kazyye ilmndan ziyde hazer eyleyesiz.

249
[124]

Foa-i Cedd Kalesi'ne dmann saldrma ihtimali bulunduundan, dmann denizden kartma yapabilecei mahallerin kalede sakin olanlar ile muhafaza ettirilmesi.

Hazret-i efendi. Foa kdsna ve Foa-i Cedd Kalas dizdrna hkm ki: Sen ki dizdrsn, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Kala-i mezbre leb-i deryda vk olup hliy kffr- hksrun galebesi oldu, esrlerden ve dery belerinden haber gelmekle muhfazas mhimmtdan olup ve kalada skin olanlar kala-i mezbreyi muhfaza itmek zre muf olmala; "tavyif-i mezbre ile kffrun er dkecek burunlar muhfaza olunmak" bbnda emr-i erfm virilmek" recsna arzeyledn ecilden, olgeldi zre muhfaza olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm mcebince olgeldi zre kala-i mezbrede skin olanlar ile kffr- hksrun er dkecek yirlerin muhfaza itdrp el-yz bi'llhi tel bir mahalle zarar u gezend iridrilmekden hazer eyleyesiz. Amm; bu bahne ile fukar rencde olunmakdan hazer eyleyesiz. 167

250
[121]

Ni kprsnn tamiri iin gerekli olan kurunun, bu ile grevlendirilen Dergh- Muall mteferrikalarndan Mustafa'nn adam geldiinde skp muktat nazr tarafndan geerli narh zerinden alverilmesi ve sz konusu kurun alnmadan kimseye kurun sattrlmamas.

B-hatt- Saf Efendi. skb muktat nzrna hkm ki: Ni Kprsi harba mrif olup tamr termmi mhimmtdan olmala meremmt olunmak fermnum olman zikrolunan kpri in ne mikdr kurun lzim olursa binsna memr olan Dergh- Muallm Mteferrikalarndan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Mustaf zde mecdhnun demi vardukda narh- cr zre taleb eyledi kurun alvirp mezkra virilmeyince hara aldurmamak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa mukayyed olunup zikrolunan kpri mhimmtyn mm-ileyhn demisi varup kurun taleb eyledkde narh- cr zre kifyet mikdr kurun alvirp mezkra virilmeyince hara aldurmayasn ki, avk u tehr olmak lzim gelmeye. Bir sreti, Leskofa kdsna; "... ne mikdr demr lzim olursa ... mm-ileyhn demi vardukda taleb eyledi demri alvirp ..."

251
[122]

Alacahisar sanca dhilinde ne kadar benn ve neccr var ise ihra olunup tayin olunan gnlk cret karl kpr tamirinde altrlmak zere Dergh- Muall mteferrikalarndan Mustafa'nn adam ile Ni'e gnderilmesi.

B-hatt- mm-ileyh. Alacahsr sancanda vk olan kdlara hkm ki: Ni Kprsi harba mrif olup tamr termmi mhimmtdan olmala meremmt olunmak fermnum olman binsna memr olan Dergh- Muallm Mteferrikalarndan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Mustaf zde mecdhnun demi vardukda taht- kaznuzda benn v neccr ne kadar var ise tenbh idp mahall-i mezbra gnderilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa her birinz onat vechile mukayyed olup dah taht- kaznuzda ne mikdr benn v neccr var ise mm-ileyhn demi vardukda ihrc eyleyp mahall-i mezbra gnderesiz ki, rz-merre tayn olunan cret ile ileyp kpryi itmma iridreler. Zikrolunan kpri memerr-i ns olmala muaccelen itmm, umr- mhimmedendr. Ana gre mukayyed olup ihml mshele eylemeyesiz.

168

252
[119]

Manisa'da, Dergh- Muall avularndan Hseyin avu'un evini basp eyalarn yamaladklar ve hl fesat kartmaya devam ettikleri bildirilen isimleri yazl aklerin yakalanarak davalar Divan- Hmayun'da kazaskerler huzurunda grlmek zere sicil suretleri ile birlikte sitne-i Saadet'e gnderilmeleri.

B-hatt- Saf Efendi. Sbk Anatol Belerbeisi olup hl ber-vech-i arpalk Saruhan sancana mutasarrf olan Hc Mehmed dme ikblh ve Manisa kdsna hkm ki: "Eky tyifesinden Ms ve Habe Ahmed ve brhm ve Germiyanl Ms ve iiller nm karyeden Bostn ve Kara imen ve Belci Ms ve Hc Hamza ol Mustaf let-i harble ve syir yoldalar ile fesd enat zre olmala gice ile Dergh- Muallm avularndan Hseyin avu'un evin basup emvl erzkn nehb gret ve bir sar oln ve hcesin mecrh idp ziyde fesd enat eyledkleri ecilden yoldalar neferi elegetrilp erle haklarndan gelinp zikrolunan akler hl hevlarnda gezp dyim fesd enatden hl olmaduklar" ilm olunman, zikrolunan akler elegetrilp sitne-i Sadetm'e gnderilmesin emridp buyurdum ki: Vardukda, mezbrlar hsn-i tedbr tedrkle elegetrp meclis-i er- erfe ihzr idp zerlerine sbit olan mevddun sret-i sicilleriyle sitne-i Sadetm'e gndere[sin ki] ahvlleri Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda hakk zre grilp icr-y hakk oluna.

253
[120]

Krka sancann Karaca ky halk, kanun ve defter gereince demeleri lzm gelen vergileri tam olarak dedikleri halde, sipahileri tarafndan kendilerine kanuna aykr tekliftta bulunulmasndan ikyeti olduklarndan, reyay era ve kanuna aykr olarak rencide etmemesi hususunda sipahilerine tenbihte bulunulmas.

B- hatt- hazret-i efendi. Krka sanca beine ve ( ) kdsna hkm ki:

Sen ki mr-livsn, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Karaca nm karye halk; "siphlerine knn u defter mcebince zerlerine lzim gelen r ispene ve syir rsmtlarn bi't-tamm ed v teslm idp bir vechile kusrlar yok iken siphleri olan ( ) nm kimesne bunlara baz nesne teklf idp salkun [salup] ve haymne taleb idp ve cerahorluk hdmetiyn ziyde teadd v rencde iderler." diy tezallm eyledklerin" arzeyledi ecilden, hlf- er u knn rencde itdrilmemek emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp mezbrlarun siphleri, bunlar zerlerine lzim gelen r ispene ve syir rsmlarn knn u defter mcebince ed v teslm eyledklerinden sonra hlf- er u knn salkun salup ve haymne taleb idp ve cerahorluk hdmetiyn teadd eyledi vk ise eyym- hmynumda reyya bir 169

vechile teadd olunduna katan rz-y erfm yokdur; mezbr siphlerine muhkem tenbh tekd eyleyesiz [ki], min-bad fukary hlf- er u knn teadd v rencde itmeyp ve itdrmeyp kend hlinde olalar. Bade't-tenbh eslemeyp gir vech-i merh zre teadd iderse vuk zre yazup arzeyleyesiz ki, sonradan hakknda emrm ne vechile sdr olursa mcebince amel oluna.

[Yev]m's-Sebt, f 26 Rebu'l-hr, sene: seba ve rn ve elf.

254
[117]

Uluborlu kazasnn Senir ky sakinlerinden ve blk halkndan Deli Bayram'n ehl-i fesat olduu, Hz. Peygamber'e svd ve ky-ky gezip fukaraya zulmettii bildirildiinden, ad geenin yakalanarak kendisinden davac olanlarla bir araya getirilip tefti olunmas ve zerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra Hz. Peygamber'e svme hususunun da ayrca aratrlmas; svd sbit olursa hakknda eran lzm gelenin yaplmas.

Hseyin Efendi. Uluborl kdsna hkm ki: "Taht- kazna tbi Senir nm karye skinlerinden olup blk halk nmna olan Deli Bayram nm ak ehl-i fesd olup h smme h Server-i kyint ve Mefhar-i mevcdt aleyhi efdal's-salt hakknda sebbe mteallik baz kelimt- kfr syleyp karyeden karyeye gezp fukarya env- zulm teadd eyleyp fesd ek zre oldu" ilm olunman, ak- mezbr elegetrilmek in Mndeler aas tarafndan mektb virilmein, mcebince elegetrilp ol cnibde olan kethudyiri marifetiyle erle lzim gelen icr olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, aalar tarafndan virilen mektb mcebince kethudyiri marifetiyle ak- mezbr bi-eyyi vechin kn elegetrp gaybet iderse erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp dav-y hakk u tayn-i mdde iden husamsyla berber idp ahvlin erle teft tefahhus idp dah erle ashb- hukkun haklarn hkmidp b-kusr alvirdkden sonra sebb-i Neb eyledin dah tetebbu ve b-garaz mslimnlardan sl eyleyesin. yle ki; sbt bulursa ve mezbr muhtc- arz olanlardan deil ise asl emn virmeyp erle hakknda lzim geleni icr eyleyesin; deil ise muhkem habsidp vuk zre Dergh- Muallm'a arzeyleyesin ki, sonra hakknda ne vechile emrm sdr olursa mcebiyle amel oluna. Huss- mezbr umr- dniyyedendr; onat vechile mukayyed olup ahz celb sebebi ile bu makle ehl-i fesda ruhsat virilmekden ve imz u msmahadan hazer idp icr-y er- erfde mcidd s olasn.

255
[118]
170

Hslar kazasnn Eenoz kynde bulunan Kasap Sinan Vakf'nn zevyidinin uygun olmayan yerlere sarfolunmayp vkfn yaptrd cami ve hamamn harap durumda olan yerlerinin tamir ettirilmesi.

Saf Efendi. Hslar kdsna hkm ki: "Taht- kazna tbi Eenoz nm karyede vk Kassb Sinn Vakf'nun zevyidi baz n-mahal yirlere sarfolunup lkin vkfun cmi u hammm harba mrif olup tamre muhtc olmala zikrolunan vakfun zevyidi hara virilmeyp art- vkf mcebince cmi u hammm tamr olunmak lzim idi" ilm olunman, art- vkf mcebince amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda gresin; ilm olundu zre zevyid-i vakf- mezbr art- vkfa muhlif n-mahal yirlere sarfolundu vk ise men u def idp mtevellsi marifetiyle mebla- mezbrla zikrolunan hammm ve cmi- erfn harba mrif olan yirlerin tamr termm itdrp er- erfe ve art- vkfa muhlif kimesneye i itdrmeyesin.

256
[115]

Kadlara defalarca emir gnderilerek mirliva, voyvoda ve subalarn devre kmalar ve selmiyye ad altnda ake almalar yasakland halde Hssa Etmekibas Ahmed'in arpal olan ve defterde kendisine hsl kaydolunan Gynk nahiyesi zerine mirliva ve subalarn devre kmak istedikleri bildirildiinden, buna kesinlikle izin verilmemesi ve emre uymayanlarn menedilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Gynk kdsna hkm ki: Bundan akdem Memlik-i Mahrsem'de olan kuzta defetle evmir-i erfe gnderilp min-bad mr-liv ve voyvodalar ve sbalar il zerine devre kmayup ve selmiyye nmna bir aka ve bir habbeleri alnmayup devr selmiyye ref olundundan mad; "Gynk nhyesinn crm cinyeti ve bd- hevs ve det-i anm ve syir rsm Hssa Etmekciba olan kdvet'l-emcid ve'l-ayn Ahmed zde mecdhnun arpal olmala defter-i ceddde hsl kaydolunup kadmden mr-liv ve sbalar ve demleri mm-ileyhn arpal zerine devre kmayup ve selmiyye nmna ve gayr[i] tarkla hlf- er- erf bir aka ve bir habbelerine dahlidegelmi deiller iken hl olan mr-liv ve sbalar kanat itmeyp nhye-i mezbrenn zerine devre kmak istedkleri" ilm olunman, mm-ileyhn arpal serbest oldundan gayri min-bad mr-liv ve sbalar ve voyvodalar il zerine devre kduklarna ve selmiyye nmna ve gayr[i] tarkla hlf- er- erf bir aka ve bir habbeleri alnduna kat rz-y hmynum yokdur; min-bad men u def olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah min-bad mr-liv ve sbalar ve voyvodalar ve syir demlerini devre kartmayup ve selmiyye nmna ve gayri tarkla mm-ileyhn arpalndan ve syir fukardan bir aka ve bir habbelerin aldurmayup men u def eyleyesin. Min-bad mr-liv ve syir demleri ve voyvodalar il zerine devre kduklarna ve selmiyye ve gayr[i] tarkla hlf- er- erf bir aka ve bir habbeleri alnduna kat rz-y erfm yokdur. Bu bbda onat mukayyed olup er- 171

erfe ve rz-y hmynuma muhlif bir ferde dahl rencde itdrmeyp men u def eyleyesin. Ind zre olanlar yazup arzeyleyesin.

257
[116]

Nevesin kazasnn Vatnie ky ahlsinden Bekir olu Ali'nin, yol zerinde bulunan ve gelip-geenler ile ky ahalisinin faydaland suyun harap olan suyollarn, evine ehl-i rf taifesinden kimsenin kondurulmamas ve kendisinden teklif-i kka adyla ake alnmamas artyla tamir ettirmeyi taahht ettii bildirildiinden, suyolunun bu ekilde tamir ettirilmesi ve ad geen taahhdn yerine getirdikten sonra ehl-i rften kimsenin evine kondurulmayp bir akesinin dahi aldrlmamas.

B-hatt- Hseyin Efendi. Nevesin kdsna hkm ki: Mektb gnderp; "kaz-i mezbra tbi Vatnie nm karyede Kuklet (?) nm mahallede vk Yasterfiye (?) dimekle marf tark- mm zerinde olan sudan yende v revende ve mahalle-i mezbre ahlsi mntefi olup lkin ol suyun yollar harb olmala su gelmeyp vrn olmala ebn-i sebl ve mahalle-i mezbre ahlsi muzyaka zre olmala tamr termmi mhimmtdan olmala yine mahalle-i mezbre ahlsinden Bekir ol Al nm kimesne in, min-bad ol sunun yollarn tamr termm eylemee kdir olmala rzsyla tamr eylemee mukrr u muterif olmala; "hdmeti mukbelesinde min-bad mr-liv ve kethudlar ve sbalar ve syir demleri ve ehl-i rf tyifesi evine konmayup ve mft meccnen yim yimek ve tavuk u koyun u kuz ve ya u bal ve syir mekltn ve selmiyye v nal-bah v kaftn-bah ve bunun emsli teklf-i kka nmna bir aka ve bir habbesi alnmamak" bbnda emr-i erfm recsna" arzeyledn ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat mukayyed olup dah mezbr Al mdm ki ol sunun yollarn tamr termm idp bir vechile hdmetde kusr olmaya, min-bad mezbrun evine mr-liv ve kethud v sbalarn ve demlerin ve syir ehl-i rf tyifesin kondurmayup ve mft meccnen yim yimeklerin ve tavuk u koyun u kuz ve ya u bal u arpa ve syir mekltn ve selmiyye nmna ve nal-bah v kaftn-bah ve bi'l-cmle bunun emsli teklf-i kka nmna bir aka ve bir habbe aldurmayup men u def eyleyesin; nd zre olanlar yazup arzeyleyesin.

[Yev]m'l-Erbi, f gurre-i ehri Cumde'l-evvel, sene: 1027

258
[113]

Anadolu eyletinde bulunan Blk halknn Kethdayeri olan Mehmet Mustafa Beyzade'nin, yeniden ayn greve tayin edildii; ad geen eyletteki kadlarn kendisini bu grevde istihdam edip Blk halkndan ehl-i fesat olanlar ad geen vastasyla menetmeleri ve grevine kimseyi mdahale ettirmemeleri.

172

B-hatt-. (Anatol eyletinde vk olan kdlara hkm ki: Blk halkndan olup Anatol eyletinde vk olan Blk halk zerine Kethudyiri olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed Mustaf Be-zde zde kadruh mstekm dndr ve emekdr u maslahat-gzr olup hdmetde s ve eky defnda ikdm u ihtimm zre oldun Kthiyye Kds olan akd kuzti'l-mslimn Mevln mer zdet fazyilh bildrdkde)5 mceddeden kethudyiri nasbolunup hl Alt Blk Aas Kyim-makm olup Mndeler Aas olan iftihru'l-emcid ve'l-ekrim mer dme mecdh tarafndan mufassal merh mektb virilmein, mcebiyle amel olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre mm-ileyhi taht- kaznuzda vk olan Siph tyifesinn Kethudyirlii hdmetinde istihdm idp zmre-i mezbreden ek v fesd zre olup rey v beryya ve fukarya teadd v tecvz eyleyen kimesneleri mm-ileyh mberetiyle men u def idp bir ferde teadd v tecvz itdrmeyesiz ve bi'l-cmle mezbr Kethudyirlii hdmetinde emnet istikmet zre istihdm idp har taarruz itdrmeyesiz.
5

Metinde bu ksm 259 [114] nolu hkm ile ortak kullanlmtr.

259
[114]

Anadolu eyletinde bulunan Blk halknn Kethdayeri olan Mehmet Mustafa Beyzade'nin, yeniden ayn greve tayin edildii ve baz iler iin o tarafa gnderildii; Blk halkndan olup fesat kartanlarn ve Blk halkndanm gibi ortada gezenlerin ad geen araclyla buldurularak kendilerinden davac olanlarla bir araya getirilip tefti olunmalar ve zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra arza muhta olanlarn arzedilip olmayanlarn eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

Mm-ileyhn mektb mcebince. (Anatol eyletinde vk olan kdlara hkm ki: Blk halkndan olup Anatol eyletinde vk olan Blk halk zerine Kethudyiri olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed Mustaf Be-zde zde kadruh mstekm dndr ve emekdr u maslahat-gzr olup hdmetde s ve eky defnda ikdm u ihtimm zre oldun Kthiyye Kds olan akd kuzti'l-mslimn Mevln mer zdet fazyilh bildrdkde)5 mceddeden kethudyiri nasbolunup hl Alt Blk Aas Kyim-makm olup Mndeler Aas olan iftihru'l-emcid ve'l-ekrim mer dme mecdh tarafndan mufassal merh mektb ve emr-i hmyn virilp hl mm-ileyh baz umr- mhimme ile ol tarafa irsl olunmala anun gibi Blk halkndan ve ol nmda gezp ek v fesd zre olanlarun mezbr kethudyiri mberetiyle ahvlleri erle grilmek fermnum olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, anun gibi Blk halkndan fesd enat zre olanlarun ve Blk halk nmna gezenlern dav-y hakk u tayn-i mdde ider hasmlar zuhr eyledkde 173

mm-ileyh mberetiyle meclis-i er- erfe ihzr idp bir defa erle faslolunmayup zerinden on be sene mrr itmeyen davlarn hakk zre teft tefahhus idp gresiz; fesd enat zuhr idenlerden ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn hkmidp alvirdkden sonra muhtc- arz olanlarn ism resmleriyle ve blkleriyle yazup arzeyleyesiz; olmayanlarun erle haklarnda lzim geleni icr idp ehl-i fesda hmyet itmeyesiz. Amm; bu bahne ile kend hllerinde olanlara hlf- er dahlolunmakdan ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyetden ihtirz eyleyesiz.
5

Bu ksm, bu hkmn metninde mevcut deildir; ktibin iareti gereince 258 [113] nolu

hkmden alnmtr.

260
[111]

Harun adl Yahudi'nin, Sofya kazasndan Yakomi adl ahsn zimmetinde bulunan alacann eran sbit olursa tahsil edilmesi; vermek istemezse davas Divan- Hmayun'da grlmek zere sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. "... bu defa dah virmezse sitne-i Sadetm'e gnderesin..." Sofya kdsna hkm ki: Hrn nm Yehd Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "kasaba-i mezbreden Yakomi nm zimmnn zimmetinde seksen bir bin iki yz altm aka hakk olup elinde olan huccet-i eryye mcebince hakkn taleb eyledkde virmekde tealll eyledin" bildrp; "bu defa dah hakkn virmezse sitne-i Sadetm'e gnderilmek" bbnda emr-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat mukayyed olup mezbr zimmyi er- erfe ihzr ve bunun ile berber idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn onat vechile hakk zre teft ve elinde olan huccete nazar idp gresin; arzolundu gibi ise ol bbda muktez-y er- kavmle amel idp bade's-sbt erle mteveccih olan hakkn elinde olan huccet-i eryye mcebince hkmidp b-kusr buna alvirp er- erfe muhlif tealll nd itdrmeyesin. yle ki; bu defa dah hakkn virmezse mezbr zimmyi sitne-i Sadetm'e gnderesin ki, ahvlleri Dvn- Hmynum'da hakk zre grilp icr-y hakk oluna.

261
[112]

Hazret-i Eb Eyyb el-Ensr'nin Rumeli ve Anadolu'daki vakf kylerine vakf zabitleri dnda hriten kimsenin mdahalede bulunmamas hususunda daha nce emr-i erifler verildii halde beylerbeyi ve sancakbeyi adamlar ile sir grevliler tarafndan, reyann ve hariten gelip vakf kylerinde sakin olanlarn resmlerine mdahale edildii bildirildiinden, vakf zabitleri dnda kimsenin mdahale etmemesi hususunda Sultan I. Ahmed zamannda verilen hkm-i erifin tecdit olunduu.

174

B-hatt- hazret-i efendi. Tecdd buyurlmdur; hkm-i sbk zerinde. Rmili ve Anatol'da vk olan Hazret-i Eb-Eyyb- Ensr aleyhi'r-rahmet'l-Br'nn Evkf karyelerinden kazsnda kurs olan kdlara hkm ki: Hazret-i mrun-ileyhn taht- kaznuzda vk olan evkf karyeleri syir evkf- seltn gibi maktu'l-kadem ve mefrz'l-kalem, min-klli'l-vch serbest olup hricden kimesne dahleylememek in bundan akdem evmir-i erfe virilmiken hliy; "belerbei v sancakbei demleri ve sbalar ve men v umml ve eriba v eri-srcileri ve yavac ve yrk beleri ve zam v erbb- tmr ve koyun-hakclar ve nvvb ve syirleri mrun-ileyhn defterde yazlu reysnun ve hricden gelp evkf karyelerinde skin olanlarun beyt'l-mline ve resm-i crm cinyet ve resm-i arsne ve kul u criye mjdegnesine ve ml-i mefkd ve ml-i gyib ve syir bd- hev ve rsmtna ve abd-i bka frhtna dahlidp teadd eyledklerin" bundan akdem Evkf Nzr olup Dru's-sadetm Aas olan iftihru'l-havs ve'l-mukarrabn, mutemed'l-mlk ve's-seltn, ens'd-Devleti'l-Aliyye, cels's-saltanati's-seltniyye, el-muhtas bi-mezdi nyeti'l-Meliki'l-Mun Hc Mustaf Aa dme ulvvh ilm eyledkde; "hazret-i mrun-ileyhn evkf karyelerine ve syir rsmt ve bd- hevsna ve cz v kll ve hricden gelp msferet zre iken mrun-ileyhn topranda fevtolanlarun beyt'l-mllerine hricden dahlolunmayup evkf zbtlar zabt u kabz eylemek" bbnda merhm ve mafrun-leh babam hudvendigr tbe serh zamnnda hkm-i erf virilmekle hl tecdd olmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukaddem mrun-ileyh zamnnda virilen emr-i erf mcebince amel idp dah hazret-i mrun-ileyhn taht- kaznuzda vk olan evkf karyelerinn resm-i crm cinyet ve resm-i arsne ve kul u criye mjdegnesine ve ml-i mefkd ve ml-i gyib ve beyt'l-ml-i mme v hssa ve hricden gelp evkf topranda skin olup ve ggncilern beyt'l-mli ve bi'l-cmle cz v kll rsmt ve syir bd- hevsna belerbei v sancakbei demleri ve sbalar ve men v umml ve eriba v eri-srcileri ve yavac ve yrk beleri ve zam v erbb- tmr ve koyun-hakclar ve nvvb ve syirleri muhassalen bir ferdi dahl taarruz itdrmeyp cmlesin vakfun zbtlarna zabt u kabz itdresiz. yle ki; mukaddem ve hl virilen emr-i erfe muhlif tavyif-i mezbreden birisi gir evkf- mezbre karyelerine bir vechile dahlidp veyhd hricden gelp msferet zre iken fevtolanlarun; "Hricden gelmidr." diy beyt'l-mllerine dahleyledkleri ilm oluna, ecdd- zmum ervh- mutahhereleri in mukaddem virilen emr-i erf mcebince her birinn bir mertebe haklarndan gelinr ki, syire mcib-i bret ola. Bu bbda her birinz onat vechile mukayyed olup dah evkf- mezbrenn cz v kll rsmtna bir ferdi dahl taarruz itdrmeyp mrun-ileyh zamnnda virilen hkm-i hmyn mcebince karyelerin mamr u bdn eylemekde dikkat eyleyesiz ve bi'l-cmle mrun-ileyhn evkf rayyetlerinn ve rayyeti oullar har karyede skin olmala anlara dah vakf cbleri varup rsmlarn ve vakfa yid olan bd- hevsn zabt u kabz in varduklarnda kimesne mni olmayup vakf in cbleri zabt u kabz eyleyeler; hardan bir ferdi dahl taarruz itdrmeyesiz.

175

Yevm'l-Ahad, f 5 Ca., sene: 1027

262
[108]

Sancak devri defalarca yasakland halde Karahisr- Shib Beyi Veli'nin, yannda hayli atl ve piyade olduu halde devre kp reya zerine konarak yiyeceklerini ald, ayrca selmiyye yasakland halde bir taraftan kendisinin, dier taraftan da kethdasnn ahlden hayli para toplad ikyet olunduundan, hlen kendisi seferde olduu iin kethdasnn davac olanlarla bir araya getirilip davalarnn grlmesi ve zerine sbit olan haklarn kethdasndan alverilmesi.

B-hatt- hazret. Karahsr- Shb sancanda vk olan kdlara hkm ki: Taht- kaznuz ahlsi ve reys tarafndan Dergh- Muallm'a dem gelp yle arzeylediler ki; "Bi'l-fil liv-i mezbr Bei olan kdvet'l-meri'l-kirm Vel dme zzh sancak devri memn olup defetle ahkm- erfe dah gnderilmi iken memn olmayup hayl atlu v piyde ile devre kup reynun zerlerine konup mft meccnen yim yimeklerin ve koyun u kuz v tavuk ve arpa v otluk ve syir mekltlarn cebren alduklarndan gayri selmiyye dah memn iken reynun hlf- er- erf nice akalarn alup bir cnibden kend ve bir cnibden kethuds olan ( ) nice demleri ile devridp ahl-i vilyetden ve rey v berydan hlf- er- erf nice bin guru cem idp badeh mr-liv sefere tevecch idp ahl-i vilyetden ve reydan hlf- er- erf ol vechile alnan aka hl kethud ve msellimi olandan erle taleb tahsl itdrilmek" bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden, fukarnun hlf- er alnan akalar mrun-ileyhn kethudsndan alvirilmek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp mrun- ileyhn kethuds ile dav-y hakk u tayn-i mdde eyleyen ahl-i vilyet ve rey ile meclis-i era ihzr idp bundan akdem bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn tamm hakk u adl zre dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp gresiz; mrun-ileyhn reydan ve syir ahlsinden mm- ileyhn zerine sbt u zuhr iden fukarnun haklarn mrun-ileyhn kethudsndan b-kusr hkmidp alvirp asl nd muhlefet itdrmeyesiz.

176

263
[109]

Arboz'a tbi stefe kasabas sakinlerinden Salih isimli ahs, mteveffa babasndan kendisine intikal eden evlerine, Arboz sancana arpalk olarak mutasarrf olan Ali Bey tarafndan zorbalkla el konulup zaptedildii ve Ali Bey'in lm zerine de vrislerinin, kendilerine intikal ettii iddiasyla evleri vermek istemedikleri hususunda ikyette bulunduundan, davalarnn grlmesi ve durumun bu ekilde olduu sbit olursa evin vrislerden alnarak Salih'e teslim ve tasarruf ettirilmesi.

B-hatt- hazret-i efendi. Arboz kdsna hkm ki: Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "kaz-i mezbra tbi nefs-i stefe skinlerinden Slih nm kimesne meclis-i er- erfe varup; "bundan akdem ber-vech-i arpalk Arboz sancana mutasarrf iken fevtolan Al Be hl-i haytnda mezbr Slih'un irs-i erle babasndan intikl iden yz bin aka kymetl mlk evlerin mft meccnen elinden alup tegallben zabtidp mezbr veft itmekle hl evlerin zabteylemek istedkde mteveff-y mezbrun vrisleri; "Bize intikl ider." diy tealll itmekle" mezbra zulm teadd oldun" ilm itdn ecilden, hlf- er- erf mezbrun evine dahlitdrilmeyp ol vechile rencde olunmamak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, huss- mezbra onat vechile mukayyed olup bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmi deil ise husam muvcehesinde hakk zre gresin; vech-i merh zre ise ol bbda muktez-y er- kavmle amel idp bade's-sbt erle babasndan intikl iden evleri buna alvirp min-bad hlf- er- erf mteveff-y mezbrun vrislerin ve har mezbr Slih'un mlk evine dahlitdrilmeyp rencde v remde itdrmeyesin.

264
[110]

Aydos kazasndan Mehmet isimli ahs, evinde Arabac Durmu adnda bir ak bulunduu bahanesiyle suba ve ehl-i rf taifesi tarafndan kendisine ve hanmna zulmedildii yolunda ikyette bulunduundan, bu hususun kasaba ahalisinden soruturulmak suretiyle grlerek olayn aslnn ortaya kartlmas ve her kimin zerine su sbit olursa eran gerektii ekilde cezalandrlmas.

B-hatt- Hseyin Efendi. Aydos kdsna hkm ki: Kaz-i mezbrdan skin Mehmed nm kimesne arz- hl sunup; "bu, har diyrda iken kasaba-i mezbre[de] skin oldu evi iinde; "Ekydan Arabac Turm nm kimesne bulund." diy ehl-i rf tyifesi mezbr Turm' cermeleyp ve huss- mezbr erle bunun htnnun zerine sbit olm deil iken htnnun ve bunun hlf- er- erf sba ve syir ehl-i rf tyifesi nice rzkn alup ziyde zulm hayf oldun" bildrp; "mezbr Arabac Turm'un ve bunun htnnun ahvlleri kasaba-i mezbre ahlsinden teft olunup fesd enat eger mezbr Turm'un ve eger bunun htnnun zerlerine sbit oldukdan 177

sonra erle haklarnda lzim gelen icr olunmak" in emr-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat vechile mukayyed olup dah mezbr Turm' ve bunun htnn er- erfe ihzr idp ahvllerin ayn- vilyet ve erf- memleketden teft tefahhus idp hakk zre gresin; fi'l-vk mezbr Arabac Turm ekydan mdur ve bunun htnnun thmet-i sbkas var mdur, yohsa kend hlinde iken mezbr Turm hrsuzluk tarkyla m evine girmidr; asl ile zuhra getrdilp her kanksnun zerine fesd sbit olursa zerine sicill huccet olundukdan sonra muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesin; deil ise erle hakknda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesin. Amm; bu bahne ile garaz u nisbet ile kend hlinde olanlara hlf- er zulm teaddden ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyetden ihtirz eyleyesin.

265
[106]

Sofya ve tevabiinde kolluk ve yasakbalk hizmetlerinde bulunan zabitin grevinden alnarak yerine Dergh- Muall yenierilerinden Sekizinci Cemaat'te Vekil-i Harc olan Kurt adl yenierinin tayin olunduu; ad geenin kolluk ve yasakbalk hizmetinde istihdam edilmesi ve grevine bakalarnn mdahale ettirilmemesi.

Aa mektb mcebince. Sofya kdsna hkm ki: "Nefs-i Sofya'da ve tevbinda kolluk u yasakcbalk hzmetlerinde olan zbt ref olunup yirine Dergh- Muallm yenierilerinden Sekizinci Cemat'de Vekl-i Harc olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Kurd nm yenieri zbt u yasakcba tayn olunup zbtlk u yasakcbalk umrnda istihdm itdrilp hardan kimesne dahlitdrilmeyp vk olan yenieriler dah mezbr zerlerine zbt bilp szinden tara ve reyinden hric vaz itmeyp her biri mut u munkd ve er- erfe inkyd zre olalar. Ind zre olup er- erfe itat zre olmayanlar ve sefere memr olan sefere ve korc oturak olanlar sitne'ye gelp her biri odalu odalarnda olup, memr olduklar yirlere varmayup mevcd bulunmayup kend kr u kisb ve hev v heveslerinde olanlar vuk zre ism resmleri ve blkleri ve itihrlar ile yazup vukfun marifetiyle bu cnibe ilm oluna ki, dirlikleri kat olundukdan sonra muhkem haklarndan geline ki, syire mcib-i bret vk ola ve kolluk beklenen yirlerde slb- sbk zre keml-i istikmet ile istihdm olunup ve baz eky tyifesi burma astar ve yakalu tolama ve yamurluk giyp krde v varsak u tfenk tayup yenieri v acem-olan nmnda ve eklinde gezp fukarya zulm teadd zre olan eky dah mezbra ahzitdrilp erle haklarnda lzim geleni icr itdresin ki, syire mcib-i bret vk ola ve yenieri v acem-olan zmresinden eger mukm ve eger har diyrdan gelp ol cnibde fevtolup mrye yid rci olan muhalleft u metrktlarn dah mezkra zabt ve marifet-i erle sk- sultnde frht itdrilp nukd her ne hsl olur ise der-kse olunup mfredt defteriyle mumz v mahtm mezkra teslm idp sitne-i Sadetm'e irsl olunup; "Hlf- er- erf kimesneyi rencde itdrmeyesin." diy aalar 178

kyim-makm olup bi'l-fil Zaarcba olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Al dme mecdh tarafndan mhrl mektb virilmein, mcebince hkm-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mrun-ileyh tarafndan virilen mhrl mektb mcebince mezbr zikrolunan kolluk u yasakcbalk hzmetinde istihdm eyleyp har dahl taarruz itdrmeyesin. er- erf ve emr-i hmyn ve mrun-ileyh tarafndan virilen mektba mugyir kimesneye i itdrmeyesin.

266
[107]

Vezir-i zam Halil Paa'nn hslarndan olan Ruskasr kazasnn Sazl kynde ekinci taifesinden kimse olmad halde yrk subas tarafndan ekinci tahriri bahanesiyle reyann rencide edildii ikyet olunduundan, yrk subas veya bakalarna reyann rencide ettirilmemesi ve kyn Halil Paa'nn voyvodasna zaptettirilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Rskasr kdsna hkm ki: Kaz-i mezbra tbi Sazl nm karye ahlsi arz- hl sunup; "Karye-i mezbre dstr- ekrem, mr-i efham, nizm'l-lem askir-i nusret-sruma Serdr olup Vezr-i Azamum olan Hall Paa edma'llh tel icllehnun hslarndan olmala ilerinde eknci olmayup cmlesi mrun-ileyhn hslar rayyetlerinden iken Yrk Sbas olan Edhem muttasl mrun-ileyhn mezbr karyesine varup; "Eknci tahrr iderm." diy dyim mrun-ileyhn hslar karyesi reysn rencde eylemekden hl olmadun" bildrp; "min-bad mezbr yrk sbasna dahlitdrilmeyp mrun-ileyhn voyvodas marifeti ile men u def olunmak" in emr-i erfm rec eyledkleri ecilden, mrun-ileyhn voyvodasndan gayri eger mezbr yrk sbasna ve hricden bir ferde dahl taarruz itdrilmemek emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah bunlarun karyelerinde eknci tyifesinden kimesne yoken mcerred ahz celb in "Eknci tahrr iderm." diy mrun-ileyhn mezbr karye ahlsin rencde eyledi vk ise min-bad mrun-ileyhn karyesi reysna eger mezbr yrk sbasn ve hardan bir ferdi dahlitdrmeyp mrun-ileyhn voyvodasna zabtitdrp mrun-ileyhn reysn bir ferde dahl rencde itdrmeyp men u def eyleyesin. Ind zre olanlar yazup arzeyleyesin.

267
[102] Akaehir kazas ahlsi, gherile hizmetine memur olmadklar halde gherile bedeli toplamaya gelen memurlar tarafndan kendilerinden de gherile bedeliyyesi istendii yolunda ikyette bulunduklarndan, durum arzedildii gibi ise grevlilere gerekli tenbihte bulunularak ahalinin rencide ettirilmemesi.

179

Temessi zrindedr. Ereli Kds Mevln Ahmed'e ve Akaehir kdsna hkm ki: Akaehir kazs ahlsi gelp; "bunlar kadmden gherile hdmetine memr olmayup ve bedel-i gherile dah viregelmeyp skin olduklar karyeler ahlsi ile yiirmi seneden ziyde teklf-i rfiyyelerin ed iderler iken gherile cemna memr olanlar mezbrlardan bedel-i gherile taleb idp rencde eyledklerin" bildrp men u def olunmalar bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hus[sa] bi'z-zt mukayyed olup gresiz; mezbrlar siph-zde v tekke-nin zviyedr ve bi'l-cmle gherile bedeliyyesi virecek hlleri yoken bedel cemna memr olanlar ol vechile rencde eyledkleri vk ise men u def idp min-bad mezbrlar ol vechile rencde itdrmeyesiz. Memn olmayanlar yazup bildresiz.

268
[103]

Bendereli mstakil kadlk olduu halde Samakov Kads Feyzullah'n Bendereli topranda mahkeme kurup davalara bakt yolunda Bendereli Kads Mevln Ahmed tarafndan ikyette bulunulduundan, Samakov kadlarna gerekli tenbihte bulunularak Bendereli'deki davalara bakmaktan menedilmeleri.

Kd-asker mektb zre kalmdur. Bol beine ve ( ) kdlarna hkm ki: Hl Bendereli Kds olan Mevln Ahmed gelp; "civrnda olan Samakov Kds Feyzullh kasaba-i Bendereli'ye gelp topra deil iken hlf- er u knn bunun topranda mahkeme idp ahlsine kll ihtill virmekle bundan akdem emr-i erfmle men olunmken memn olmayup tekrr kadme muhlif mahkeme idp bunun mahsline gadreyledin" bildrp; "kasaba-i mezbrede ve kdl iinde hlf- er u knn ve mugyir-i emr-i hmyn kend toprandan gayri bunun topranda mahkeme eylememek" bbnda emr-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her [bir]inz bi'z-zt mukayyed olup gresiz; Samakov kdlar kadmden kasaba-i Bendereli'de mahkeme kurup ahlsine icr-y hakk iderler olmayup fi'l-vk kasaba-i Bendereli'de mstekl kd oturup mukaddem dah emirle men olunmken hl Samakov kds kanat itmeyp yine ol vechile dahl niz iderse men u def idp min-bad kadmden olgeldi zre kasaba-i Bendereli'de kd mevln-y mm-ileyh oturup ahlsine icr-y er eyleyp Samakov kdlarn ol vechile dahlitdrmeyesiz.

269
[104] Budun eyleti ile Semendire sanca sbk Rumeli Beyberbeyi Karaka Mehmet Paa'ya tevcih edildiinden, ad geen eylet ile sancan ve mahsullerinin, Mehmet Paa'nn adamlarna zabt ve tasarruf ettirilip bakasnn kartrlmamas.

180

B-hatt- Hseyin Efendi. Belgrad monlsna ve Budun eyletinde vk olan kdlara hkm ki: Budun eyletiyle Semendire sanca sbk Rmili Belerbeisi olan emru'lmeri'l-kirm Karaka Mehmed Paa dmet malhiye sene: seba ve rn ve elf Cemziye'l-ls'nun sekizinci gninden hatt- hmyn- sadet-makrnumla tevch olunman, eylet-i mezbre ile liv-i mezkr mrun-ileyh Mehmed Paa dmet malhinn demlerine zabtitdrilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah eylet-i mezbre ile liv-i mezbr mrun-ileyhn demlerine zabt u tasarruf itdrp har dahl taarruz itdrmeyesiz ve mrun-ileyhe yid olan mahsltn dah demlerine kabzitdresiz.

270
[105]

Gebze'de bulunan lyas Bey Vakf'nda, Musli adl ahs tarafndan vkfn artlarna aykr olarak ihdas edildii bildirilen kitbet vazifesinin kaldrlmas.

B-hatt- Hseyin Efendi. skdar kdsna hkm ki: Kaz-i mezbra tbi kasaba-i Gekbovize'[de] medfn olan lys Be Vakf'nun Mtevelliyesi olan Kerme nm htn arz- hl idp; "mteveff-i mezbrun trbesinde yende v revende ve syir fukarya vakfeyledi iftliklern mahsltyla trbe-i mezbrede eyh ve trbedr olanlar alup fukarya sarfidp hricden dahlolunmaz iken hl Musl nm kimesne art- vkfa ve deftere muhlif yevm be aka kitbet ihds idp bir tarkla bert itdrmekle vakfa kll gadroldun" bildrp ref olunmak bbnda emr-i erfm rec eyledi ecilden, art- vkfa muhlif muhdes olan kitbet ref olunmak bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup gresin; vech-i merh zre mezbr Musl art- vkfa ve deftere muhlif kitbet ihds itmi ise art- vkfa muhlif muhdes olan kitbeti ref idp art- vkfa ve deftere ve emr-i hmynuma muhlif bir ferde tealll nd itdrmeyesin.

[Yev]m's-Sebt, f 11 Ca., sene: 1027

271
[100]

Kbrs Beylerbeyi Hasan Paa'ya, grevinde gsterdii gayret ve baarlarndan dolay hilat ihsn olunduu.
B-hatt- Hseyin Efendi.

Kbrus Belerbeisi Hasan dme ikblhya hkm ki: Zikrolunan belerbeilik bi'l-fil senn zernde olman kem-kn mutasarrf olup ve ol diyra varaldan ber hfz u hrset-i memleket [ve] zabt u synet-i rayyet ve fermn olunan hdmetlerde mes-i mekren zuhra geldi sem- hmynuma vusl bulmala 181

hakkunda mezd-i nyet-i husrevnem zuhra getrp hla- fhremden ( mris'l-behcetm nyet irsl olunmdur. Buyurdum ki:

) sevb hlat-i

Vusl buldukda, nyet olunan hla- fhremi env- izz ikrm ve tevkr u ihtirm ile giyp ve zikrolunan belerbeilie kem-kn mutasarrf olup min-bad dah dn devlet ve rz [u] nms- saltanatuma mteallik husslarda bezl-i ihtimm eyleyesin.

272
[101]

Ankara'da ah Veli Sf'nin evini basarak mallarn gasbeden ve bir klesini alp akrabasndan bir kiiyi katleden Budakz Cemaati'nden Seyd ve yandalarnn yakalanp tefti edilmeleri ve zerlerine sbit olan haklar alndktan sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

B-hatt- Saf Efendi. Ankara monlsna ve sbk Ankara Kds olan Seyyid Mehmed ve Yrk kdsna hkm ki: h Vel Sf nm kimesne arz- hl sunup; "irret ekvet ile mehr olan Budakzi Cemati'nden Seyd ve brhm ve Ms ve Mehmed ve Minnet hevlarna tbi baz eky ile bunun evin basup elli bin akalk emvl erzkn gret hasret ve bir Arab kuln alup ve akribsndan Hseyin nm kimesneyi katlidp ziyde zulm teadd eyledin" bildrp zikrolunan akler elegetrilp icr-y hakk olunmak in emr-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz bi'z-zt mukayyed olup dah mezbrlar er- erfe ihzr idp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp bunun ile berber idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn onat vechile hakk zre teft idp gresiz; mezbrlarun fesd enatleri mukarrer ise bade's-sbt gret olunan hakkn hkmidp alvirdkden sonra bu fesd idenler muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesiz. Amm bu bahne ile garaz u taassub ile kend hllerinde olanlara hlf- er zulm teaddden ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyetden ihtirz eyleyesiz.

273
[99] II. Osman'n kz kardei Aye Sultan'n Narda'daki pamaklk hslarnda ziraat yapan avu, mteferrika, zam, erbb- timar vs.nin, elde ettikleri rn, hs voyvodasnn adam hazr deil iken kaldrp r ve salariyyesini tam vermedikleri bildirildiinden, rnn bu ekilde kaldrlmasna msaade edilmemesi ve voyvodann adam hazr olduu halde ltrlp r ve salariyyesinin tam olarak aldrlmas.

182

Buyurlmdur. Narda kdsna hkm ki: "Seyyidet'l-muhaddert hemrem yie Sultn dmet smethnun pamaklk hslarndan taht- kaznda vk Narda ve tevbi hslarnda zirat harset eyleyen avu u mteferrika v zam v erbb- tmr ve gayriler zirat harset eyledkleri tereke ve syir hubbtun r slriyyesin virmekde nd idp ve tereke biilp harmene geldkde havss- mezbre voyvodasnun demi hzr deil iken dp keyl der-anbr eylemekle mrun-ileyhya yid olan ri tamm virmeyp ketmeyleyp mrun-ileyhnun mahsline gadroldu" Dru's-Sade Aas olup havss- mezbre nzr olan Hc Mustaf Aa dme ulvvh tarafndan ilm olunman, zikrolunan hslar topranda zirat harset idenler voyvodanun demi hzr deil iken tar itmeyp ve r slriyyesi bi't-tamm alvirilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda gresin; vech-i merh zre mrun-ileyhnun mahsline gadreyledkleri vk ise men u def idp mrun-ileyhnun topranda zirat harset idenler eger mteferrika v avu u zam v erbb- tmr ve gayrilerdr, terekeleri irip harmene geldkde havss- mezbre voyvodasnun demi huzrnda tar itdrp erle rin ve knn zre slriyyesin alviresin. rle slriyye mtelzimtdur. yle ki; virmekde nd iderler ise ve voyvodanun demi hzr deil iken tar iderler ise emrme muhlefet eyledkleriyn dirlikleri hara virile. Huss- mezbra onat vechile mukayyed olup er u knna ve kadmden olgelene muhlif i itdrmeyesin; mrun-ileyhnun mahslinden bir aka ve bir habbesin ketm zyi itdrmeyesin.

273/a

II. Osman'n kz kardei Aye Sultan'n Narda'daki pamaklk hslarnda koyun otlatan obanlardan alnan otlak, klak vb. resmler ile bd- hev resminin yarsnn bakasna aldrlmayp sultan iin aldrlmas.

Bu dah. Bir sreti; "Mrun-ileyhnun hslar topranda mteferrika v avu ve syir asker tyifesinden baz kimesneler iftlikler ihds eylemekle hricden baz obnlarun koyunlarn, koyunlarna katup mrun-ileyhnun topranda yridp otlak u klak u al resmin kendler alup mrun-ileyhya virmemekle knn zre ol maklelerden resm alvirilmek" in mekked emir yazlmdur ve; "Nsf- bd- hev-y erbb- tmr mrun-ileyhya defterde hsl kaydolunmken baz kimesneler ve avu u mteferrikalar virmekde nd itmekle defterde hsl yazlm ise defter mcebince alviresin." diy yazlmdur.

273/b
Bu dah.

II. Osman'n kz kardei Aye Sultan'n Narda'daki pamaklk hslarnda mahll olup tapuya mstehk olan ve baz kimselerin nceki voyvodadan hle ile aldklar yerlere ait temessklere itibar olunmamas ve voyvodann ilerine kimsenin kartrlmamas.

Bir sreti; "Mrun-ileyhnun hslar topranda mahll olup tapuya mstehkk olan 183

yirleri baz kimesneler sonradan hle ile voyvoda-i sbkdan alup temessk ibrz idp ve mrun-ileyhnun topranda hrsuz u harm ahzolunup ve baz mevd ddkde asker tyifesinden baz kimesneler voyvodanun umrna karup mrun-ileyhya yid olan mahsle gadreylemein ol makle sonradan voyvoda-i sbkdan alnan temesskta itibr olunmayup ve voyvodanun umrna kimesne mdhale eylememek" in emr-i erf yazlmdur.

273/c
Bu dah.

Asker taifesinden, II. Osman'n kz kardei Aye Sultan'n Narda'daki pamaklk hslarnda yerleik iken vefat eden ve geride vrisi kalmayan kimselerin beytlmallerine hariten yaplan mdahalenin menedilmesi.

Bir sreti; "Mrun-ileyhnun topranda ve hslar karyelerinde tavattun iden mteferrika v avu ve syir asker tyifesi skin olup fevtolup vris-i marf kalmayup ol maklelern beyt'l-mli mrun-ileyhya hsl kaydolunmken Beyt'l-ml emnleri ve hardan baz kimesneler dahlidp mahsline gadritmein, defterde hsl kaydolunm ise knn u defter mcebince voyvodasna alviresin." diy mekked hkm-i erf yazld.

273/d

II. Osman'n kz kardei Aye Sultan'n Narda'daki pamaklk hslarnda hriten gelip on yldan fazla yerleik bulunan reyaya Dergh- Muall avular ile zam ve erbb- timar tarafndan kendi raiyyetleri olduklar iddiasyla yaplan mdahalenin menedilmesi.

Bu dah. Bir sreti; "Mrun-ileyhnun hslar topranda baz rey gelp tavattun idp cizye v ispenelerin ve syir r resmlerin havss- mezbre voyvodasna ed idegelmiler iken Dergh- Muall avularndan ve zam v erbb- tmrdan baz kimesneler; "Bizm tmr u zemetlerimz rayyetlerindendr". diy yirlerinden kaldurmak isteyp on yldan mtecviz olan kaldurmayup rin shb-i arza ve resmlerin shb-i rayyete knn zre alvirp teadd itdrmeyesin." diy urtyla emr-i erf yazld.

274
[96]

Dergh- Muall Yenierilerinin Altmaltnc Hasekileri Odas'nda dzen akesinden bor olarak ald yz seksen bin akeyi demeyip firar eden Dubrovnikli Krk Yovan'n bulunarak borcunun tahsil edilmesi.

Saf hattyla. Dubravenik belerine hkm ki: Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; "Dergh- Muallm Yenierilerinn Altmaltnc Hssaglern Odas'nda dzen akasndan Dubravenikl Krkci Yovan dimekle marf zimmye yz seksen bin aka karz virilp yedlerine mhrl temessk virp 184

ed eylemek zre iken zimm-i mezbr ol cnibe firr idp teadd eyleyp haklar varan vekllerine alvirilmek" bbnda hkm-i erfm rec olunman buyurdum ki: Vusl buldukda, zimm-i mezbr her kande ise buldurup getrdp dah zikrolunan akanun kabzna vekl olup varan demleri ile berber idp zikrolunan aka mezbrun zimmetinde oldu zhir oldukdan sonra zikrolunan akay odalar tarafndan vekl olup varan demlerine alvirp bir vechile tealll nd itdrmeyesiz.

275
[97]

Mteveffa Cafer Reis'in, muhalleft kendisine intikal eden amcas olu Perviz'i, mteveffann kendisine on iki bin ake borcu olduu iddiasyla rencide ettii bildirilen Mehmet (?) Mahmut adl ahsn davasnn grlmesi; ayet mteveffadan alaca olduunu ispat edemezse Perviz'i rencide etmesine izin verilmemesi.

Saf hattyladur. Mora sanca beine ve Krds kdsna hkm ki: Pervz nm kimesne Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunup; "mezbrun ammusi ol Cafer Res nm kimesne har diyrda fevtolup cmle muhalleft mezbra intikl idp Mehmed (?) Mahmd nm kimesne irrete slk idp; "Mteveff-y mezbrda on iki bin akam vardur." diy bun dyimen hlf- er- erf teadd v rencdeden hl olmadun" ve; "bu bbda elinde fetvs oldun" bildrp men olunmak bbnda emr-i erfm rec eylemein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr gelp ol vechile dav-y hakk iderse bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr eylemi deil ise onat vechile hakk zre teft idp gresiz; arzeyledi zre mezbr mteveff-y mezbrda olan akasn bunun muvcehesinde mdm ki erle sbit olup huccet-i eryye virilmeye, min-bad ol vechile elinde olan fetvsna muhlif bun dahl rencde itdrmeyp men u def eyleyesiz; memn olmayanlar ism resmleri ile yazup arzeyleyesiz.

276
[98]

Karaman avularndan Yusuf avu'un evini bastrp cariyesini ve mallarn gasbettirdii ve kendisine de dayak atp hayli parasn ald bildirilen Aksaray sanca beyinin adamlarnn tefti olunarak zerlerine sbit olan haklarn alnp Yusuf avu'a verildikten sonra arza muhta olmayanlarn haklarndan gelinip, arza muhta olanlarn arzedilmeleri.

B-hatt- hazret-i efendi. Aksary kdsna ve Kapucba Mustaf Aa'ya hkm ki: Sen ki kdsn, mektb gnderp; "Karaman avularndan Ysuf avu meclis-i era varup; "Aksary Sanca Bei olan ( ) mezbrun bir hdmetkrn nice esbb ile cebren alup gidp badeh on be yiirmi atlu gnderp mezbrun evin basdurup bir criyesin ve bin akalk esbbn nehb gret itdrp ve kendsini ahzidp yz denek urup altm gurun alup meclis-i era davet olundukda itat-i er itmeyp kll teadd 185

v fesd eylemidr." diy arzeyledi[n "arzeyledn] ecilden, erle alnan akas alvirilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mr-i mezbrun demlerin meclis-i era ihzr ve gaybet iderler ise erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen davlarn tamm hakk zre teft idp bade's-sbt mteveccih olan hakkn mezbra hkmidp bi't-tamm alvirdkden sonra bu fesd idenler muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp zerlerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleri ile ahvllerin vuk zre yazup arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesiz. Tamm hakk zre olup garaz u nisbetden ve celb ahz sebebi ile ehl-i fesda hmyet olunmakdan ve bu bahne ile kend hllerinde olanlara dahlolunmakdan ziyde hazer idp cdde-i hakdan udl inhrf eylemeyesiz.

[Yev]m'l-Erbi, f 15 Ca., sene: 1027

277
[94]

Yenipazar'n Senie nahiyesinin Done kynde olagelene aykr olarak kilise yannda toplanp iki itikleri, kavga kardklar ve ahaliyi rencide ettikleri bildirilen kefere taifesine, kilise yannda toplanmamalar ve fesat karmamalar hususunda tenbihte bulunulmas; buna ramen yapmaya devam eden olursa gerektii ekilde cezalandrlmas.

B-hatt- Saf eleb. Yenibzr ve Preboy ve stari Eflak kdlarna hkm ki: Yenibzr kazsna tbi Senie nhyesi ahlsi arz- hl gnderp; "Nhye-i mezbreye tbi Done nm karyede ( ) nm kense yannda kefere tyifesinn Petro gni dimekle marf zamna dein ol mahalde kadmden cemyyet idegelmemiler iken hl bil-emr-i erf kadmden olgelene muhlif cemyyet itmekle ilerinde baz kefere tyifesinden ve gayriden nicesi rb-i hamr idp fesd enat ve nice gavg eyledkleri ecilden ehl-i rf tyifesi mcerred celb ahz in hlf- er- erf bunlar rencde eylemekden hl olmamakla nhye-i mezbre ahlsi yirlerinde karra meclleri olmayup yle ki; mezbrlarun mahall-i mezbrda cemyyetleri ve fesd enatleri men olunmaya, cmlemz firr u terk-i diyr eylememz mukarrerdr." diy emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz bi'z-zt mukayyed olup gresiz; fi'l-vk kadmden olgelene muhlif mahall-i mezbrda bil-emr-i erf cemyyet eyledkleri mukarrer ise kefere tyifesine ve gayrilere muhkem tenbh tekd eyleyesiz [ki], min-bad olgelene muhlif mahall-i mezbrda cemyyet eylemeyp herkes kend hllerinde olup ve fesd enat eylemeyeler ve itdrmeyesiz. Bade't-tenbh memn olmayup gir mahall-i mezbrda bil-emr kadmden olgelene muhlif cemyyet eyleyenler ve fesd enat zre olup rey v fukarya ehl-i rf tarafndan dahl teaddye bs olanlardan her kimler ise zerlerine sbit oldukdan sonra muhtc- arz olanlar ism resmleriyle yazup arzeyleyesiz; 186

deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesiz.

278
[95]

stari Eflak reyasndan bin yirmi be senesinde toplanmas emrolunan resm-i filori ve avrz bedelinin, reya tarafndan Voyvoda Dev Sleyman'a teslim edildii bildirildiinden, reyann bu hususta rencide edilmemesi.

B-hatt- Saf Efendi. Hucceti zerindedr. stari Eflak kdsna hkm ki: stari Eflak'un rey v fukars tarafndan arz- hl sunlup; "Sene hamse ve rn ve elf trhnda cem fermn olunan filorici batinelerinden bedel-i avrzlar bir yirden cem olunmak fermn olunmala sbk Tmvar Defterdr Hasan'un tashh eyledi zre kabzna memr Dv Sleymn rsm- filoriyi cem idp cmle altar yz aka kabzidp ve Yenivaro nm mahalde dah cmle rey varup; "Filori ile bir yirden ed eyledk." diy krr eyledklerinden sonra Bosna defterdr tarafndan mukaddem dem varup; "Bedel-i avrzlar kaz-i mezbr knezlerinden Radonya (?) ve Rapo (?) ve stepan nm zimmler kabzeylemilerdr." diy dahlolunmala cmle rey hzrlar olmala sl olundukda; "avu-zde defterdr tashh eyledi defter-i cedd mcebince zamm u ilhk olundu zre voyvodalar olan mezbr Dv Sleymn'a bedel-i avrz ve filorilerin ol mi[k]dr aka teslm idp knezlerine ve hardan kimesneye bir aka ve bir habbe virmeyp cmlesini mezbr Dv Sleymn kabzeyledine" nice mutemedn-aleyh kimesneler ehdet eyledkleri sicill huccet olundundan gayri knezler ve reyya ol vechile dahl rencde olunmamak in dstr- mkerrem, mr-i mufahham, nizm'l-lem Bosna eyletiyle Vezrm olan skender Paa edma'llh tel iclleh tarafndan ve mukaddem Bosna defterdr cnibinden mufassal merh mektblar virilmiken hl yine ol vechile er- erfe ve ellerinde olan huccet-i eryyelerine muhlif dahl rencde olunduklarn" bildrp ol bbda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat vechile mtenebbih olup gresin; sene-i mezbrede cem u ihrc fermnum olan resm-i filori ve avrz bedelini kabza memr olan mezbr Sleymn'a bi't-tamm teslm itmiler iken ol vechile; "Knezlerde kalmdur." diy niz olunmala mukaddem grildkde bi't-tamm mezbr voyvodalarna ed eyledklerine mslimnlar huzrnda sbit olmala sicill huccet olundundan gayri min-bad knezler ve reyya dahlolunmamak in tekrr mrun-ileyh vezrm ve Bosna defterdr tarafndan mhrl mektblar virilmi ise ve ol huccetn mazmn muvfk- er olup al-vechi'l-hasm sbit olursa mukarrer tutup mcebince amel idp min-bad mezbr knezler ve re[y]y rencde itdrmeyp men u def eyleyesin, nd muhlefet zre olanlar yazup arzeyleyesin.

187

279
[91]

Eflak'a koyun toplamaa giden hssa kasaplardan iro'ya, daha nce Eflak voyvodasna verdii bor para karlnda kendisine verilecei taahht edilen on bin koyunun verilmesi.
B-hatt- hazret-i efendi. Eflak Voyvodas* Aleksandra['ya] hkm ki:

Matbah- mire ve Yenieri Meydn'na ve vzer-y zmuma et viren hssa kassblardan iro nm kassb; "mukaddem Eflak voyvodasna karz virdi ( ) bin aka mukbelesinde Aaa Rika (?) ve Arhan ve Sakyani ve Yukar Rika (?) nm nhyelerden on bin koyun virilmek taahhd olunup hl mezbr iro cemna mteveccih olman, zikrolunan koyun cem olunm ise dah cem idenlerden alvirilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vardukda, zikrolunan on bin koyun temessi mcebince merkm iro nm kassba cem u kabz itdrp bu cnibe gnderesin; eger zikrolunan koyun senn tarafundan hara dah cem itdrilmi ise gir mezbr iro'ya alvirp emr-i hmynumun icrsnda mcidd s olasn.

280
[92]

Hssa kasaplardan iro'nun Eflak sakinlerinden isimleri yazl ahslarda bulunan alacaklarnn, gnderilen avu vastasyla tahsil ettirilmesi; vermekte inat ederlerse avula birlikte sitne-i Saadet'e gnderilmeleri.

B-hatt- hazret-i efendi. Eflak Voyvodas* Aleksandra['ya] hkm ki: Matbah- mirem in et viren hssa kassblardan iro nm kassbun Eflak skinlerinden Baro (?) ve Kara Kosta ol Dimo ve Esterbalur (?) ve Aleksi nm zimmlerde koyun akasndan ( ) bin aka hakk olup bundan akdem hakk alvirilmek in emr-i hmynumla kapuclar tayn olunup; "Hakkn alviresin; veyhd kendleri Sdde-i Sadetm'e gnderesin." diy emirlerde dercolunup -drt kta mekked emirler virilmiken gir hakk alvirilmeyp ve hasmlar sitne-i Sadetm'e gnderilmeyp mezbra gadr hayf oldu ecilden bu defa Dergh- Muallm avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn ( ) avu tayn olunup mezbr avu mberetiyle hakk alvirilp veyhd avu- mm-ileyh ile mezbrn zimmler sitne-i Sadetm'e gnderilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, mezbr zimmnn elinde olan temessi mcebince hakkn mezbrlardan mm-ileyh avu mberetiyle alvirp bir vechile tealll bahne ve nd muhlefet itdrmeyesin. Virmekde nd iderlerse mezbr avuuma koup sitne-i Sadetm'e gnderesin. Emrmn icrsnda ihtimm zre olasn.

188

281
[93]
Saf (?)

Birinci Aa Bl'nden Yenieri Hseyin'i katleden Mehmet ve isimleri yazl su ortaklarnn yakalanarak davalar Divan- Hmayun'da kazaskerler huzurunda grlmek zere sitne-i Saadet'e gnderilmeleri.
Aa mektb mcebince.

Gelibol Aas Mehmed ve Yenieri avu Ysuf zde kadruhya hkm ki: Bundan akdem Birinci Aa Bli'nde Hseyin nm yenieriyi Mehmed nm kimesne hlf- er- erf hevsna tbi karnda Hc Mustaf ve kaynatas scik ol Al ve Kara Nash nm yenieri ve syir hevlarna tbi eky ile katlidp zulm teadd v fesd zre olduklar ecilden sen ki Yenieri avu Ysuf zde kadruhsn, bi'l-fil Sdde-i Sadetm'de Yenierilerm Aas Kyim-makm olup Zaarcba olan Al zde mecdh tarafndan tayn olunup vardukda ol cnibde grdrmek murd idp hl mezbrn akleri ber-vech-i isticl sitne-i Sadetm'e gndermek in mrun-ileyh tarafndan mhrl mektb virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mrun-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince ktil-i mezbr Mehmed'i ve erklerini elegetrp gaybet iderler ise erle buldurmas lzim olanlara toprak kds marifetiyle buldurmas lzim olanlara buldurdup getrdp dah mm-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince ber-vech-i isticl Sdde-i Sadetm'e gndresin ki, gelp ahvlleri Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda hakk zre grilp ihkk- hakk oluna. er- erf ve emr-i hmyn ve mrun-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince bir ferde tealll nd itdrmeyesin.

Yevm's-Sebt, f 18 ehri Cemziye'l-l, sene: 1027

282
[88]

Dergh- Muall yenierilerinden Hasan, kendisini dvp bakla ldrmeye kasteden Boazhisar sakinlerinden bd'den hakknn alnmad yolunda ikyette bulunduundan, bd'nin yakalanmas ve suu sabit olmu ise eran gerektii ekilde cezalandrlmas.

B-hatt- hazret-i efendi. Vezr Kapudn Al Paa'ya ve Gelibol kazsna ber-vech-i arpalk mutasarrf olan Mevln Abdlazz edma'llh tel fazilehya hkm ki: Boazhsr skinlerinden olan Ibd nm kimesne ekydan olmala Dergh- Muallm yenierilerinden Hasan nm kimesneyi tutup bil-sebeb dp ve sakaln yolup bak ile katleylemek sadedinde iken mslimnlar elinden gle hals idp erle grildkde vech-i merh zre mezkra teadd eyledin krr u itirf eylemekle sicill olunup huccet-i eryye virilp hakk alvirilmek in emr-i erfm virilmiken ihkk- hakk olunmamala mezbra zulmolup ve bu bbda elinde fetv-y erfesi olman erle grilp icr-y hakk 189

olmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkr bi-eyyi tarkn kn elegetrp gaybet iderse erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp vech-i merh zre teadd eyledi vk ise elinde olan huccet-i eryye ve fetv-y erfe mcebince erle hakknda lzim geleni icr idp ihkk- hakk eyleyesiz; bu bbda onat vechile mukayyed olup bu defa icr-y hakk idp er- erfe ve emr-i erfme muhlif kimesneye i itdrmeyesiz.

283
[89]

Bursa'da Rstem Paa Evkaf'ndan Yeni Kaplca'nn, eskiden olduu gibi haftada bir gn hanmlara tahsis edilmesi.

B-hatt- Hseyin Efendi. Burusa kdsna hkm ki: Mteveff Rstem Paa'nun Evkf Mtevellsi olan Al zde mecdh arz- hl gnderp; "mahrse-i Burusa'da mrun-ileyhn evkfndan Yeni Kapluca, yetmi-seksen yldan ber heftede bir gn havtn tyifesine ilengelmi iken baz ehl-i garaz ilksyla men olunmala vakfa gadroldun" bildrp syir kaplucalar iledi zre heftede bir gn htnlara iletmek bbnda emr-i erfm recsna ilm eyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda kadmden olgeldi zre syir kaplucalar iledi zre mteveff-y mrun-ileyhn evkfndan olan zikrolunan kaplucada heftede bir gn havtn tyifesine iletdrp kadmden olgelene mugyir hlfna cevz gstermeyesin; er- erfe ve kadmden olgelene muhlif kimesneye i itdrmeyesin.

284
[90]

Hukuk davalarndan Rumeli muhzrbas ile dier muhzrlar tarafndan alnagelmekte olan yzde iki ihzriyye resmine, davalara mbair olan avu vs. tarafndan mdahale edildii bildirildiinden, sz konusu resme avu vs.nin mdahale ettirilmeyip muhzrlara aldrlmas .

B-hatt- Saf Efendi. Rmili Kd-askeri Mevln Yahy'ya hkm ki: Rmili Muhzrbas olup Dergh- Muallm kapuclarndan Muhammed ve syir muhzr Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "kadm'l-eyymdan erle grilp hkmolunan hukk mddeleri yedinden yzde iki aka resm-i ihzriyye tayn olunup muhzrba ile muhzrlar alagelp minvl-i merh zre ellerinde emr-i erf varken zyi olmala kadmden algeldkleri rsmlarna hricden baz kimesneler mdhale idp ve devye mbir olan avular cret-i kademlerin alduklarndan gayri bunlarun ihzriyyelerine dah mdhale idp ihtillden hl olmaduklarn" bildrp kadmden olgeldi zre resm-i ihzriyyeye avular ve hricden mdhale idenlere min-bad dahlitdrilmemek bbnda emr-i erfm rec eyledkleri ecilden kadmden olgeldi zre amel olunmasn emridp buyurdum ki: 190

Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup gresin; fi'l-vk kadmden muhzrba ve muhzr olanlara yzde iki aka alnugelmi ise kadmden olgeldi zre amel idp er- erfe ve kadmden olgelene muhlif min-bad avular ve hardan bir ferdi dahlitdrmeyesin.

285
[85]

Vezir Cafer Paa'nn Beypazar'nda bulunan hslarnn crm cinyet vs. bd- hevsna hriten baz kiilerce mdahale edilip voyvodasnn talatld bildirildiinden, szkonusu resmlerin ad geenin voyvodasna zaptettirilmesi ve bu ahslarn yakalanarak davalarnn grlp fesat kardklar sbit olursa eran lzm geldii ekilde cezalandrlmalar.

Bebzr ve Mihal[]ck ve Karahsr- Nallu kdlarna hkm ki: Sen ki Mihal[]ck kdssn, mektb gnderp; "Dstr- mkerrem Vezrm Cafer Paa'nun Bebzr Hslarnun Voyvodas olan mer zde kadruh dem gnderp; "zikrolunan hslarun vk olan crm cinyet ve syir bd- hevs defterde mrun-ileyhe hsl kaydolunm iken er u knn zre zabtidegeldkleri zre mezbr dah zabtitmek istedklerinde Gre nm karyeden Hc Sleymn ve Hc Satlm ve Hc Bl ve Hc Nash nm kimesneler mezbr voyvodanun zerine gelp cemyyet idp reyy tahrk ve artlayup ve talar ile urup fesd zre olduklarn ve emr-i erfe itat eylemedklerin" [bildrdiin] bildrp mezbr voyvodasna zabtitdrp mezbrlarun erle haklarnda lzim gelen icr olunmak recsna arzitmein buyurdum ki: Vusl buldukda, onat vechile mukayyed olup mezkrlar er- erfe ihzr ve bir defa erle grilmeyen husslarn hakk zre grp vech-i merh zre fesdlar vk ise muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesiz.

286
[86] Silahdarlardan Zlfikar, Vezir Mehmet Paa'nn Selm avuu Hasan avu'un atalca'daki zeameti mahsuln toplayp getirirken yolunu kesip birka adamn yaraladklar bildirilen Yeniehir kazasnn Trsd (?) kynden isimleri yazl ahslarn yakalanp tefti olunmalar; sular sbit olursa zerlerine sbit olan haklar alndktan sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.
Hseyin. Yeniehir kdsna hkm ki: Vezrm Mehmed Paa'nun Selm avulu hdmetinde olan Hasan avu gelp; "atalca kazsnda olan zemetinn mahsli kabzna silahdrlardan Zlfikr nm kimesneyi gnderp kabzidp getrr iken Yeniehir kazsnda Trsd (?) nm karyeden Hall ve ol Matr ve Osmn nm kimesneler let-i harb ile yoln basup birka demin 191

mecrh idp er- erfe davet olundukda itat itmeyp erle grilmek" rec itmein erle grilmesin emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkrlar erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp bir defa erle grilmeyen husslarn hakk zre teft idp gresin; vech-i merh zre fesdlar vk ise bade's-sbt hukk- ns ashb[na] alvir[ild]kden sonra mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise habsidp arzidesin; deilse erle haklarnda lzim gele[ni] icr eyleyesin.

287
[87]

Karada kazasnn Pitovitse ky sakinlerinden Vekoke veled-i Petri'nin hanmn batan kard bildirilen Vekoe Raho'nun, hasmyla bir araya getirilip davalarnn grlmesi.

Saf Efendi. Sbk Kefe Belerbeisi olup ber-vech-i arpalk skenderiyye sancana mutasarrf olan Hasan dme ikblhya ve Karata kdsna hkm ki: "Kaz-i mezbra tbi Pitovitse nm karye skinlerinden Vekoke veled-i Petri nm zimmnn zevcesini Vekoe Raho nm zimm dll idp yanna alup kll gadritdi" ilm olunman erle grilp ihkk- hakk olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr meclis-i er- erfe ihzr ve merkm zimm ile berber idp dah hakk zre onat vechile teft tefahhus idp gresiz; bu huss bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmi deil ise ve zimm-i mezbr merkm Vekoke'nn htnn cebr aldu vk ise ol bbda muktez-y er- mutahher ile amel idp bade's-sbt erle htnn alvirp er- erfe muhlif bir ferde tealll nd itdrmeyesiz; nd muhlefet idenleri yazup arzeyleyesiz.

[Yev]m's-Sebt, f 18 Ca., sene: 1027

288
[83]

Balkesir kazas ve Karesi sancandaki dier kaza ve bal kylerinde bulunan Alt Blk halk zerine kethdayeri olarak silahdarlardan Onbeinci Blk'den Hasan Murad'n tayin olunduu.

Mektb zerinde. B-hatt- hazret-i efendi. Balkesri kdsna ve Karesi'de olan kdlara hkm ki: Hliy taht- kaznuzda ve tevbi karyelerinde skin mtemekkin olan Alt Blk halk zerlerine kethudyiri nasb u tayn olunmak mutd olmala silahdrlardan Onbeinci Blk'de yevm otuz aka ulfeye mutasarrf olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Hasan Murd zde kadruh ocaun ihtiyr u emekdrlarndan olup mstekm dndr olmala taht- 192

kaznuzda olan Alt Blk halk zerlerine kethudyiri tayn olunmala kdvet'l-emcid ve'l-ekrim bi'l-fil Mndeler Aas olan mer dme mecdh tarafndan mhrl mektb virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz mukayyed olup dah mm-ileyh aalar tarafndan virilen mhrl mektb mcebince mezbr sadkat u istikmet ile taht- kaznuzda olan Alt Blk halk zerlerine Kethudyirlii hdmetinde istihdm eyleyesiz. Anun gibi tavyif-i mezbreden birinn erle grilecek huss vk olup dav-y hakk ider oldukda mm-ileyh kethudyiri marifetiyle er- erfe ihzr olunup lzim olan husslarn muktez-y er- kavm zre grp icr-y hakk idp er- erfe ve emr-i hmynuma ve aalar tarafndan virilen mektba muhlif kimesneye i itdrmeyesiz; nd muhlefet zre olanlar mm-ileyh kethudyiri marifetiyle arzeyleyesiz.

289
[84]

Manastr'da bulunan Hac Bey Evkaf'nda daha nce mtevelli olan Kad Ahmed'in, vakfa ait defterler ile sitne-i Saadet'e gelerek Vakf Nazr Hssa Bostanclarba Recep huzurunda muhsebesini grdrmesi.

Hseyin Efendi. Sbk ( ) Kds olup Manastr'da vk Hc Be Evkf'na bundan akdem Mtevell olan Mevln Ahmed zde fazlhya hkm ki: Hliy vakf- mezbra mteallik muhseben grilmesi lzim olmala irsl olunan kapuclar ile muaccelen sitne-i Sadetm'e gelmen bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, tehr u terh itmeyp varan kapuclar ile vakf- mezbra mteallik defterlernle maan sitne-i Sadetm'e gelp vakf- mezbra Nzr olan Hssa Bostnclarumba iftihru'l-emcid ve'l-ekrim Receb dme mecdhya, huzrnda muhseben grdresin. hml msheleden ziyde hazer idp tevliyete mteallik cmle temessktun maan alup gelp bir varak alkomayup tealll nd eylemeyesin. yle ki; gelmekde nd muhlefet eyleyesin, sonra zarar gelmek mukarrerdr; "Bilmedm." dimeyesin.

290
[81]

Bolu Sanca Beyi Muhammed Bey sefere gittiinden, dnnceye kadar Bolu sancann muhafazas grevinin Dergh- Muall mteferrikalarndan Mehmed'e verildii.

B-hatt- hazret-i efendi. Dergh- Muallm mteferrikalarndan Mehmed zde mecdhya hkm ki: Bol Sancakbei olan kdvet'l-meri'l-kirm Muhammed dme zzh ile Bol Kds Mevln ( ) zde fazlh Sdde-i [Sadetm'e] mektblar ve ayn- vilyet mahzar gnderp; "liv-i mezbr sene: seba ve rn ve elf Rebu'l-evveli'nn on beinci gninden mm-(ileyhe tevch olunup)5 [mm-]ileyh hl memr oldu sefer-i 193

hmynuma tevecch itmekle liv-i mezbrun muhfazas mhimmt- umrdan olup senn in, yarar u emekdr ve umr-dde v dndr olduun ecilden her vechile liv-i mezbrun hfz u hrsetine ve eky tyifesinn def u refna ve zabt u rabtna kdir olup ve rey v bery her vechile senden rz v krn zre olmala mrun-ileyhn yirine kyim-makm olup ve liv-i mezbr gerei gibi muhfaza eylemen" bbnda emr-i erfm recsna ilm eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup dah liv-i mezbr yarar demlernle gerei gibi muhfaza eyleyp dah rey v berynun hfz u hrset ve hmyet synetinde ve zuhr iden eky tyifesinn def u refnda mcidd s olasn. Anun gibi zuhr idp fesd zre olan eky v ehl-i fesd hsn-i* tedbr tedrk ile elegetrp toprak kdlar marifetleriyle dav-y hakk u tayn-i mdde iden ashb- hukkla murfaa-i er idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre teft idp bade's-sbt ashb- hukkun erle mteveccih olan haklarn alvirdkden sonra ehl-i fesdun muhtc- arz olanlarn muhkem habsidp zerlerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleri ile arzeyleyesin; olmayanlarun erle haklarnda lzim geleni toprak kdlar marifetleriyle icr idp hlf- er- erf kimesneye i ve teadd v tecvz itdrmeyesin. Amm; bu bbda hakk zre [olup] bu bahne ile il zerine devre kmakdan ve -umm tefti memndur- "Vilyeti teft iderm." diy ahz celb sebebi ile kend hllerinde olanlara hlf- er zulm teaddden ve ehl-i fesda hmyet synetden ihtirz idp hakk- sarha tbi olasn.
5

Metinde bu ibare, st izilerek iptal edilmitir.

291
[82]

Dergh- Muall kapcbalarndan eyh Mehmed'in, Kefe'den stanbul'a kadar mevcut olan kasaba, nahiye ve kylerde ortaya kan ekyay yakalayp kad ve nibler marifetleriyle tefti edip cezalandrmak ve dava sahiplerinin davalarn grdrp haklarn almakla grevlendirildii.

B-fermn- hazret. Dergh- Muallm kapucbalarndan iftihru'l-emcid ve'l-ekrim il-hrih. eyh Mehmed dme mecdhya hkm ki: Nefs-i Kefe'den sitne-i Sadetm'e gelince baz kasabt u kur v nevh ahlsi zuhr idp dav-y hakk u tayn-i mdde idp gelp tezallm ider erbb- hct zuhr iderse ve ol etrflarda dah eky tyifesi rey v beryya ve syir fukarya ve nevh v kur halkna tecvz iderler ise kuzt u nvvb mberetleri ile ve syir il-erleri ile elegetrilmesi kbil olanlar elegetrp dah ahvllerin husamlar muvcehelerinde hakk zre def- mezlim itmen emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp mahall-i mezbrdan sitne-i Sadetm'e gelince kasabt u nevh v kurda baz ashb- hukk ve eky zuhr iderse vech-i merh zre kuzt u nvvb marifetleri ile meclis-i era ihzr ve dav-y hakk u tayn-i mdde idenler ile meclis-i era ihzr ve ekyy dah il-eri marifetleri ile buldurup getrdp husamsyla berber idp bir defa erle grilp 194

faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn tamm hakk u adl zre dikkat ihtimm ile teft tefahhus idp zerlerine sbt u zuhr iden mevddun sret-i sicilleri mcebince eger ekynun ve eger erbb- hukkun haklarn bi't-tamm ashbna alvirdkden sonra lzim'l-arz olanlar muhkem habs arz, olmayanlarun haklarnda toprak kdlar marifetleri ile erle lzim geleni icr eyleyp teadd v tecvz itdrmeyp rey v beryya ve ahl-i vilyete zulm teadd idenlern cevr sitemlerin ahl-i vilyetden def u [re]f eyleyesin. Bir ferde zulm teadd olduna asl rz-y hmynum yokdur; def- mezlim itmekde dakka fevteylemeyesin. Amm; bu bahne ile kend hllerinde olanlara zulm teaddden ve hlf- vk kazyye ilmndan ziyde hazer idp taraf- hara meyl muhbdan ihtiyt zre olasn.

[Yev]m's-Sebt, f 11 R., sene: 1027

292
[79]

Livadya ve tevabii hslarnn bin yirmi alt senesi mahsulnn tahsiline baz kimseler tarafndan mni olunduu bildirildiinden, bu hususta ad geen haslarn voyvodas olan Sleyman'a gerekli yardmn yaplmas ve tahsilata mni olanlarn kimler olduklarnn bildirilmesi.

B-hatt- hazret-i efendi. Livadya ve ( ) kdlarna hkm ki:

Dru's-sadetm Haznesi'ne dhl teslm olunan Livadya ve tevbi hslarnun mahslt bu na dein teslm-i Hazne olunagelmiken hliy ol cnibde baz kimesneler havss- mezbre mahsline mdhale idp cem u tahsline mni olmala bin yiirmi alt senesinn mahsli henz gelp vsl olmadu ilm olunman havss- mezbre Voyvodas olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Sleymn zde kadruhya muvenet idp havss- mezbrenn bk kalan mahsli tahsl itdrilp muaccelen sitne-i Sadetm'e gnderilmek ve mni olanlar vuk zre arzolunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup dah havss- mezbreden bk kalan mahsli cem itdrmek bbnda mm-ileyh Sleymn zde kadruhya mun olup ber-vech-i isticl cem u tahsl itdrp muaccelen Dru's-sadetm Haznesi'ne irsl sl olunmak bbnda ikdm u ihtimm idp kimesnenn zimmetinde bir aka ve bir habbe bk kodurmayasz ve zikrolunan hslar mahsline mdhale olup mni olanlar her kimler ise ism resmleriyle yazup arzeyleyesin ki, sonra haklarnda ne vechile emr-i erfm sdr olur ise mcebince amel oluna.

195

293
[80]

Sopya Kalesi'nin yklan duvarlarnn Rahovie ve Valpova kadlarnca bizzat ilgilenilerek tamir ettirilip dolan hendeklerinin temizlettirilmesi.
Mustaf eleb.

Rahovieve Valpova kdlarna hkm ki: Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; "Sopya Kalas intih-i serhadde olup lkin kala dvrlar yklup ve handekleri dah tolup tamr meremmt olunup ve handekleri ayrtlanmak lzimdr." diy ilm olunman, taht- kaznuzdan serehor ile tamr ve handekleri tathr olunmak emridp buyurdum ki: Vardukda, bu hussda nyiblerinze ve demlerinze itimd itmeyp bi'z-zt mukayyed olup kala-i mezbre[nn] tamr meremmta muhtc olan yirlerin taht- kaznuzdan serehor ile tamr meremmt itdrp ve handeklerin dah ayrtlatdurup pk tathr itdresiz. "Bu huss nyiblerinze ve demlerinze itimd itmeyp bi'z-zt mukayyed olasz." dimekden garaz oldur ki, bu bahne ile reydan bir aka ve bir habbe alnmamakdur. yle ki; reydan bu bahne [ile] aka alndu istim oluna, asl mecl virilmeyp mstekl kapuclar gnderilp hakknuzdan gelinmek mukarrerdr; bilmi olasz.

294
[77]

Tekde ayrlp Msr'a gitmek zere yola kan Kilerciba Musa ile beraberindeki mal, erzak ve adamlarna yol boyunca kimsenin mdahale ettirilmemesi.

Mahmiyye-i stanbul'dan Msr'a varnca yol zerinde olan merya ve kdlara ve deryda yriyen kapudnlara hkm ki: Sancak- hmynda iken Klrcbaum olan Ms hl mahmiyye-i Msr'da tekud ihtiyr itmein ol cnibe mteveccih oldu ecilden yolda ve izde kendye ve demlerine ve emvl [] erzkna dahlolunmamak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre mezbra ve demlerine ve emvl erzkna hlf- er kimesneyi dahl taarruz itdrmeyesiz.

295
[78] Mihrimh Sultan'n ve azatl klelerinin miras ve muhalleftlar kz Aye Sultan'a hibe ve temlik edildiinden, Mihrimh Sultan'n azatl klelerinden Msr'da vefat edenlerin muhalleftnn Aye Sultan'n vekili Kasm Aa'ya zaptettirilip Beytlmal eminleri vs.nin mdahale ettirilmemesi.
Msr belerbeisine hkm ki: Seyyidet'l-muhaddert, ikllet'l-muhsant sbk Vezr-i Azam olan Rstem Paa kermesi yie Sultn zdet smeth Sdde-i Sadetm'e tezkire gnderp; "sbk mrun-ileyhnun vlidesi olan Mihrmh Sultn veft eyledkde cmle mrs 196

muhalleft ve kul u criyelerin merhm ve mafrun-leh babam hudvendigr tbe serh mrun-ileyhya hibe v temlk eyledklerinden gayri mrun- ileyhnun vlidesi Mihrmh Sultn'un uteksndan veft idenlern muhalleft dah kendye temlk olunup hricden Beyt'l-ml emnleri ve gayriler dahleylememek bbnda hatt- hmyn- sadet-makrnumla fermn- l-num sdr olmala" hatt- hmynum mcebince emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Hkm-i erfmle mrun-ileyhnun vekli olan Ksm Aa ( ) vardukda, mrun-ileyhnun vlidesi Mihrmh Sultn'un uteksndan ol cnibde fevtolanlarun muhalleftna Beyt'l-ml emnlerin ve gayrileri dahlitdrmeyp hatt- hmynum mcebince mrun-ileyhnun mezbr vekline b-kusr zabt u kabz itdrp kimesneye nesne zyi u telef itdrmeyesin. Bu bbda sdr olan hatt- hmynum ve fermn- l-num ile mil olup emr-i erfme mugyir vaz olunmakdan ictinb eyleyesin.

296
[75]

Ergene, Dimetoka, Sultanyeri, Gmlcine, Babaeski ve necik kazalarnda gemite ortaya kan ehl-i fesad elegeirmekle grevlendirilmi olan Hayrabolu sakinlerinden Mehmet avu'un, ahalinin ricas zerine yine ayn hizmette grevlendirildii.

B-hatt- Pr eleb. Ergene ve Dimetoka ve Sultnyiri ve Gmlcine ve Babaeskisi ve necik kdlarna hkm ki: Hayrabol Kds Mevln Hc Hseyin zde fazlh Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "zikrolunan kdlklar ahlsi meclis-i era gelp; "mukaddem emr-i erf ile ehl-i fesd elegetrmee memr olan Hayrabol skinlerinden olup Dergh- Muallm avularndan olan Mehmed avu ehl-i fesd ekyya ruhsat virmeyp bi-hasebi'-er haklarndan gelinp vilyet emn emn zre iken mezbr avu hdmet-i mezbrede olmamala her cnibden harm-zde hareket idp yine slb- sbk zre hfz u hrset olunmazsa fukarnun hlleri mkedder olur; mezbr avu gir ehl-i fesd elegetrmek in hkm-i erf virilmek" rec itdklerin" arzitmein, mrun-ileyh avu reyya enfa olman emr-i sbk mcebince hdmet-i mezbrede olmak fermnum olmdur. Buyurdum ki: Vardukda, taht- kaznuzda anun gibi ehl-i fesd harm zuhr idp fesd eyleyp mdde gelp dav-y hakk idp tayn-i mdde eyledklerinde mrun- ileyh avuum mberetiyle ihzr- husam klup gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp bir defa erle faslolm olmayup on be yl mrr itmeyen husslarn emr-i sbk mcebince hakk zre teft idp gresiz; fesd enatleri ve zulm teaddleri bi-hasebi'-er zerlerine sbit zhir olanlardan bade's-sbt mteveccih olan haklarn shblerine alvirdkden sonra ehl-i fesda ruhsat virmeyp muhtc- arz olmayanlarun erle haklarndan gelesiz; arza muhtc olanlar yazup bildresiz. Amm; umm tefti memndur; bu bahne ile il zerine kmayup ve kend hllerinde olanlara hlf- er- erf zulm teaddden ziyde hazer eyleyesiz. 197

297
[76]

Rodos'ta Ali adl ahsn klesini ayartt bildirilen Rodos beyinin Kethdas Murad'n mahallinde tefti edilip eran gerekenin yaplmas.

Rodos beine ve kdsna hkm ki: Sen ki sancakbeisin, kyim-makmun olup bi'l-fil Kethudn olan Murd in; "Al nm kimesnenn abd-i memlkin be yz altunyla dll idp fesd eyleyp erle hakkndan gelinmek lzim geldkde; "Ahvlm stanbul'da grilmek in elmde emir vardur." diy teadd idermi. "Lkin mezbr Murd'un huss- mezbrda haber gh olmayup mahall-i hdisede grilmesiyn emr-i erf rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vardukda, mezbrlar era ihzr idp ahvllerin adl hakk zre teft idp gresiz; huss- mezbr arzolundu zre ise ol bbda erle lzim geleni icr idp yirine koyasz. Tamm hakk zre olup hlf- vk kazyye ilmndan ve garaz [u] taassub sebebiyle zulm hayf olunmakdan ziyde ihtirz eyleyesiz.

298
[74]

Silistre sancana arpalk olarak mutasarrf olan zi Beylerbeyi Mehmet Bey zi Kalesi'nde klayacandan, sancan ar ve rsumu ile bd- hevsnn kendi yerine grevlendirdii kethdas Mehmet avu'a tahsil ve zabtettirilmesi.

Silistre sancanda vk olan kdlara hkm ki: zi Belerbeisi ve ber-vech-i arpalk Silistre sancana mutasarrf olan emru'l-meri'l-kirm Mehmed dme ikblh hliy mceddeden bin v tamr olunan zi Kalas'nda klayup ol etrf muhfaza itmek fermnum olmala kendsi zi'de kalup liv-i mezbrun zabtyn ve vk olan ar u rsm ve syir yid olan bd- hevy cem u tahsl in Kethuds olup Dergh- Muallm avularndan olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed avu zde kadruhy gndermekle mrun-ileyhe mteveccih olan avyid rsm er u knn u defter mcebince cem u tahsl idp hricden kimesne mdhale ve mahsline tecvz itmemek emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah mrun- ileyhn kethuds merkm varup liv-i mezbr zabteyledinde mteveccih olan ar u rsm ve syir bd- hevy olgeldi zre zabt u kabz itdrp mrun- ileyhn avyid rsmna ve syir bd- hev mahsline hricden kimesneyi mdhale itdrmeyesiz; itmek isteyenleri men u def eyleyesiz; yle bilesiz; almet-i erfe itimd klasz. [Yev]m's-Sebt, f 6 Muharremi'l-harm, sene: 1027.Yevm-i mezbrda zi'den kalklup avdet olunmdur. Hak tel shhat fiyyet ve emn selmet zre vuslimz myesser eyleye. mn y Rabbe'l-lemn!
298 [74] numaral hkm ile 299 [72] numaral hkm arasndaki 1,5 sahife botur.

198

299
[72]

Rodoscuk kazasnn skenderavu Mahallesi'nde Hac lim bin Abdullah'n evine girilerek eya ve paralarnn alnmas olaynda zanl durumda bulunan Hseyin bin Bekir'in, davacsyla bir araya getirilip tefti olunmas; suu sbit olursa zerine sbit olan haklar alnp sahibine verildikten sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmas.

Rodoscuk kdsna hkm ki: Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; "Rodoscuk'da skenderavu Mahallesi'nden Hc lim bin Abdullh meclis-i erde Hseyin bin Bekir muvcehesinde takrr-i dav idp mezbr Hseyin evinn ardn delp iinde olan gm maraba ve bir gml bak ve bir byk gml hamyil cildi ve aded gml bilezik ve bir ift altun bilezik ve iki bin nakd aka ve bir gm zencr nalesiyle ve iki gm kadeh ve bir krmz uka ferrce ve bir mor uka ferrce ve bir mor uka yelek ve krmz uka yelek ve bir mor uka alvar ve bir mor uka tolama ve bir krmz akr ve evi iinde olan cmle esbb sirka olunup ve evinn yklan yirinde yamal bir tek pb bulunmdur. Bundan akdem mezbr Hseyin evinde skin olup mezbr maznna ittihz idp; "Pb dah mezbrundur." diy sl olundukda; "Mezbr Hc lim'n evinde skin olurdum. Lkin, birka gndr kdum. Sirka olunan esbbdan haberm yokdur." diyp meclis-i erda Al bin Mehmed; "Benm dkknuma gelp zikrolunan yamalu tek pbc alup; "Bir kimesneye alvirdm; eger ayana olursa bir ein dah alayn." diy irtesi gelp on be akaya itir eyledi. Ol pbc mezbr Hseyin'e ben bey eyledm." diy vech-i merh zre sicill huccet virildi" ilm olunman erle grilmek emridp buyurdum ki: Vardukda, ihzr- husam klup bir defa erle faslolm olmayup on be yl mrr itmi deil ise hakk zre teft idp gresin; arzolundu gibi ise ol bbda emr-i er- kavmle amel idp bade's-sbt erle mteveccih olan hakkn alvirdkden sonra ehl-i fesd muhtc- arz olanlardan ise habsidp arzeyleyesin; deil ise hakknda erle lzim geleni icr eyleyesin. Hakk zre [olup] garaz u taassubdan hazer eyleyesin.

300
[73]

Ktahya'da haclarn ve yolcularn urak yeri olan Bayat ky ahalisinin, Ktahya ve Karahisr- Shib sancaklar msellimleri tarafndan kendilerine yaplan zulmden dolay kylerini terketmekte olduklar, ancak bu esnada oradan gemekte olan kapclarn, durumu Sdde-i Saadet'e arzedeceklerini syleyerek g engelledikleri bildirildiinden, msellimlerin ahlye zulmetmemeleri, aksi takdirde haklarndan gelinecei.

Kthiyye ve Karahsr- Shb msellimlerine hkm ki: Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; " "Bayat nm karye ziyde yol zerinde olup huccc- mslimn ve ehl-i sefer urayup karye ahlsi yende v revendeye hzmet idp mukaddem Vezr-i Azam olup hl sitne-i Sadetm'de Vezr-i Sn ve Kyim-makmum olan dstr- mkerrem, mr-i mufahham, nizm'l-lem Mehmed Paa 199

edma['llh] tel iclleh karye-i mezbrede cmi- erf bin idp ol ecilden har yire giden rey dah cem olm iken siz ki msellimlersiz, karye-i mezbre ahlsin hlf- er- erf rencde eyleyp Kthiyye msellimi drt neferin tutup muhkem darbidp mecrh eyleyp karyede turacak hlleri kalmayup nicesi perkende olup mads dah firr itmek zre iken sitne-i Sadetm'e gider kapuclar uramala arz- hl virilp ve gp gidecek reyya; "Arz- hln cevb gelince gitmeyeler." diy art virilmidr." diy ilm olunman imdi; siz ki msellimlersiz, bu bbda mesl muteb olmszdur. Buyurdum ki: Vardukda, siz ki msellimlersiz, zikrolunan Bayat nm karye ahlsine hlf- er- erf dahl taarruz eylemeyp rencde v remde itmeyesiz. yle ki; bundan sonra yine rencde idesiz, hakknuzdan gelinr; bilmi olasz.

301
[70]

Ayasofya-i Kebr Camii Vizi Mevln eyh mer'e, kendisinin vefat halinde mutasarrf olduu vazife ve cihetlerin bakasna verilmeyip evldna tevcih edilecei hususunda Sultan I. Ahmed tarafndan verilen emr-i erifin tecdit olunduu.

stanbul kdsna hkm ki: Hl mahmiyye-i mezbrede vk Ayasofya-i Kebr Cmi- erfi'nde Vz u Nsh olan iftihru'l-fuzali'n-nshn Mevln eyh mer zde takvh Sdde-i Sadetm'e dem gnderp; "Bundan akdem ehl-i lm shb-i hlm ve zhd takv zre olup hayl zamndan ber vaz u nashat idp sene-i sbkada hidyet-i Rabbn karn-i hli olmala tavf- Beytu'llhi'l-Harm ve ziyret-i [Ravza-i] Mutahhere-i Hazret-i Seyyid'l-enm aleyhi efdal's-salti ve's-selma niyyet azmet eyledkde bi-irdeti'llhi tel veft eyledkde zevyidinden ve gayriden mutasarrf oldu vazyif ciht hara virilmeyp evldna virilmek bbnda istid-y nyet eyledi mukaddem merhm ve mafrun-leh babam hudvendigr tbe serhnn Rikb- Hmyn'na arzolundukda vech-i merh zre hatt- hmynlar ile fermn- erfleri sdr olman, mevln-y mm-ileyh her ne zamn veft ider ise zevyid ve gayriden mutasarrf oldu vazfeleri ve mnsib olan ciht evldna tevch olunmain eline emr-i erf virildin" bildrp hliy tecdd olunmak bbnda nyet rec itmein, mcebiyle amel olunmak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, mevln-y mrun-ileyhn vech-i merh zre eline virilen emr-i erf mcebince amel idp min-bad hlfna cevz gstermeyesin.

200

302
[71]

Eyp kasabasnda meyli ve aknts iskelelere ve Kthane suyuna doru olan blgede birka seneden beri ziraat yaplmas, ta kartlmas ve ahali tarafndan p dklmesi nedeniyle, kn ve dier yamurlu gnlerde meydana gelen sellerin buralardan srkleyip getirdii balk ve kumlarn kasabay ve iskeleleri doldurduu bildirildiinden, bilirkiilerce yaplan keif neticesinde belirlenen blgede ziraat yaptrlmamas, ta karttrlmamas, p attrlmamas ve iskelelerin balklar tarafndan rb a ile ektikleri kum ve balk ile doldurulmasna izin verilmemesi; emre uymayanlarn eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

Buyurlmdur. Hslar kdsna hkm ki: Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "Eb-Eyyb el-Ensr aleyhi'r-rahmet'l-Br kasabas ahlsi meclis-i er- erfe gelp; "Kasaba-i mezbre etrfnda vk meyli ve aknds kasaba-i mezbre iskeleleri ve Kdhne suy zerine olan arz birka senelerden ber zirat harset olunup ve ta karlmak ile ve baz ahl-i mahalle seyl mecrsna sprndi dkmek ile k gnlerinde ve syir yamurl gnlerde olan seyl kum u balk getrp kasaba-i mezbreyi ve iskeleleri toldurup gitdkce kll zarara medd olur." diy ilm eyledklerinden gayri Hssa mimruma; "Ayn- kasaba ile bi'z-zt kalkup etrf tecesss ve arz-i mezbreyi tahdd ve mahallt- mezkreyi tayn ve syir zarar zhir olan mevz grp vuk zre arzeyleyesin." diy fermn- l sdr olman vech-i merh zre kalklup zerine varldukda Klc Bnar kurbinde vk Aa karlndan ve srt yoldan Mehmed Aa karlklarna andan Eflak kuyusna mnteh olan srt yola ve andan alem'l-ulemi'l- mtebahhrn bi'l-fil eyhu'l-slm ve Mfti'l-enm olan Mevln Esad edma'llh tel fazilehnun tarlas altndan ve Hzr tarlasnun vd tarafnda vk snurndan Sar Al tarlas ve kurbinde olan tarlalarun vd tarafnda olan huddlarndan Mahmd Paa iftlii'nn evleri kurbinde vk olan kavaklara, andan iftlik-i mezbr blarnun vd tarafnda olan dvrlarna, andan Ramazn nm kimesnenn blar stinde mnteh olan dvr gesine, andan Bezde ayr nihyetinde olan kavaa, andan Bl avu evleri ninden ve eme altndan geen yoldan Dvd Paa Sary ile Hasan Paa Sary'na, andan Ninc Paa Cmi- erfi'ne, andan Behrm Kethud evlerine, andan Sfler Mescidi'ne gelp mnteh olan hudd dhlinde olan arznn zirati ve ta karlmas ve ehl-i mahallenn mezbele dkmesi ve balklarun rb a ile kum u balk cezbidp iskeleleri toldurmalar zarar- kll olub men olunmalar mhimmtdan olman vech-i merh zre men olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, huss- mezbra mukayyed olup min-bad bu mbeynde olan tarlalarn zirat harset itdrmeyp ve ta kartmayup ve ol etrfda olan mahallt ahlsine mezbele ve rbla balk avlayanlara kum dkdrmeyp men u def eyleyesin; memn olmayanlarun lt- ziratlerin ve rblarn kesreyleyesin. yle ki; mtenebbih olmazlar ise ol makleler muhtc- arz olanlardan ise yazup arzidp deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesin ve bi'l-cmle bu bbda onat vechile mukayyed olup emr-i erfme muhlif vaz sudrndan ihtirz eyleyesin. 201

303
[67]

Pnarhisar kazasnn Sereyen kynden, ekyaya yataklk yapan Yanaki ile baz ahslar ldrp mallarn yamalayan olunun tefti edilmeleri; sular sbit olursa zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

Hasan Efendi. Vize ve Bnarhsr kdlarna hkm ki: Sen ki Vize Kds Mevln Mehmed zde fazlhsn, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Bnarhsr kazsna tbi Sereyen nm karye ahlsi meclis-i er- erfe varup; "karye-i mezbre skinlerinden Yanaki nm bozac zimm yatak olup ehl-i fesd olmala bundan akdem Kzl (?) kazsna tbi Yadroz nm karye skinlerinden Papa Mihal nm zimmyi mezbr Yanaki'nn ol Yorgaki nm zimm cmle obnlar ile varup katlidp esbb u erzklarn yam v gret eyleyp ve hl Bnarhsr kazsna tbi Yenice nm karye skinlerinden Pakladi (?) nm zimmyi ve zevcesini ve bir beslemesini mezbr Yanaki'nn ol Yorgaki bir obnyla ve akrabs evld Melko ve Dimo ve Pedrikad (?) nm zimmler ile varup katlidp cmle emvl erzklarn alup varup babas mezbr Yanaki'ye teslm idp dyim bu makle fesd enatden hl olmamalaryla mezbrun nice defa fesd sbit zhir olmala sicill huccet olunup tenbh olunmken yine kend hlinde olmayup vech-i merh zre nice kimesneleri tevbiyla katlidp esbb u erzklarn yam v gret eyledklerin nice mslimnlar ehdet idp dyim fesd zre olduklarn" bildrp; "emr-i erfm rec eyledklerin" arzeyledn ecilden, erle grilp icr-y hakk olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr Yanaki'yi ve ol mezbr meclis-i er- erfe ihzr idp gaybet iderler ise erle buldurmas lzim olanlara buldurdup getrdp dav-y hakk u tayn-i mdde iden ashb- hukkla murfaa-i er idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn tamm hakk zre teft tefahhus idp gresiz; mezbrlarun vech-i merh zre fesdlar mukarrer ise bade's-sbt ashb- hukkun mteveccih olan haklarn hkmidp b-kusr alvirdkden sonra bu fesd iden mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp hlf- er- erf kimesneye i itdrmeyesiz. Tamm hakk zre olup ahz celb sebebi ile bu makle ehl-i fesda hmyet itmekden ve hlf- er- erf kimesneye teaddden be-gyet hazer idp cdde-i hakdan udl eylemeyesiz.

304
[68] Kiliseli kynden timara mutasarrf olan Ali'nin mahsulne baka birisi tarafndan yaplan mdahalenin nlenmesi.
( ) kdsna hkm ki:

Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; "taht- kaznda Kiliseli nm karyeden tmra mutasarrf olan Al'nn bert mcebince tahvl trhna den mahslin ( ) nm kimesne alup lkin mezbrun tmr- mezbrda alkas olmayup her vechile hak bunun olup bert mcebince alvirilmek in emr-i erf virilmek" recsna ilm olunman 202

buyurdum ki: Vardukda, zikrolunan tmr bi'l-fil bert- erfmle mezbr Al'nn zerinde ise mezbr b-vech dahl taarruz itdrmeyp bert mcebince tahvl trhna den mahsli mezbr Al'ye zabt u tasarruf itdresin; mezkr dahl taarruz itdrmeyesin.

305
[69]

Daha nce Vezir Mehmet Paa tasarrufunda iken hl tekdlk olarak sbk Kbrs Beylerbeyi Hac Hasan Paa'ya tevcih edilen umnu ve tevabii hslarnn tereke mahsulnn kime ait olaca hususunda ad geenler arasnda ortaya kan anlamazln halledilmesi.

umn kdsna hkm ki: Dstr- mkerrem, mr-i mufahham, nizm'l-lem mukaddem Kyim-makm olan Vezrm Mehmed Paa edma'llh tel iclleh tarafndan yle arzolund: "Taht- kaznda nefs-i umn ve tevbi hslar tasarrufnda iken tereke mahsli tahvline dmi iken zikrolunan hslar mukaddem Kbrus Belerbeisi olan Hc Hasan Paa'ya ber-vech-i tekud bin yiirmi yedi abn'nun ondrdnci gni virilmekle; "Benm tahvlme dmidr." diy demleri dahliderlerimi." mdi; tereke hasd bir yirde tereke irip dne kemlin bulup r alnmak cyiz olan zamndur; ol zamn kimn tahvline dmi ise cmle tereke mahsli anundur; syiri biilsn-biilmesn harmen olsun-olmasun hemn itibr ol zamnadur. Buyurdum ki: Hkm-i erfmle voyvodas vardukda, hakk zre gresin; vech-i merh zre vakt-i hasd mm-ileyh Hc Hasan dme ikblh tahvline dmi olmayup mrun-ileyh edma'llh tel icllehnun tahvl trhna dmi ise cmle tereke mahslin voyvodasna hkmidp zabt u kabz itdresin.

306
[66]

skdar, znikmid, Samanl, znik, Lefke, negl, Kocaeli ve Karamrsel civarnda yenieri ve acemi olan klnda gezip yol kesen, adam ldren ve hrszlk yapan leventlerin yakalanp tefti olunarak, eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

B-hatt- Hlm. skdar ve znikmid ve Samanlu ve znik ve Lefke ve negl kdlarna hkm ki: Hl taht- kaznuzda ve Kocaili ve Karamrsel nhyelerinde baz levendt tyifesi yenieri v acem-olan nmnda gezp znik kazsnda dem katlolunup ve yollara ve billere inp katl-i nfs gret-i emvl itmekden [hl] olmamala elegetrilmesi mhimmtdan olman yenieri avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Hseyin avu tayn olunup Yenieriler Aas'nun Kyim-makm olan Zaarcba kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Al dme mecdh tarafndan mhrl mektb virilp irsl olunmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa her birinz onat vechile mukayyed olup taht- kaznuzda 203

yenieri v acem-olan nmnda burma astar ve yakalu dolama ve yamurluk giyp krde v varsak u tfenk tayup katl-i nfs gret-i emvl iden ekyy mezbr mberetiyle hsn-i tedrkle elegetrp aalar tarafndan virilen mhrl mektb mcebince erle haklarnda lzim geleni icr idp ve muhtc- arz olanlar dah yazup arzeyleyesiz. er- erfe ve emr-i hmynuma ve aalar tarafndan virilen mektba muhlif kimesneye i itdrmeyesiz. Amm; hn-i teftde tamm hakk zre olup bu bahne ile kend hllerinde olanlara dahl ta[a]rruz ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet olunmakdan ihtirz idp cdde-i hakdan udl itmeyesiz.

[Yev]m'l-Ahad, f 28 ., sene: 1027

307
[64]

skenderiyye kylarnda kffra buday verdikleri bildirilen kyler ahalisine, kffra buday vermemeleri hususunda tenbihte bulunulmas.

Hazret-i efendi. Sbk Bosna Belerbeisi olup ber-vech-i arpalk skenderiyye sancana mutasarrf olan Hasan dme ikblhya ve skenderiyye kdsna hkm ki: Sen ki mr-i mrn- mrun-ileyhsin, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Kaz-i mezbra tbi Kakarik (?) ve Rene (?) ve Balander (?) nm karyeler ve baz kur yal kenrnda vk olmala ekser zamnda harb kffr ile mumele idp ve gemilerine kulaguz virp ve her sene her karye krkar ve ellier bin keyl buday virp kaht u galya bs olduklar ecilden men u def olunmalar bbnda bundan akdem birka defa evmir-i erfe virilmiken icr olunmamala fesd enatleri mtezyid olmdur." diy arzeyledn ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlara muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad kend hllerinde olup harb kffr ile mumele eylemeyeler ve buday virmeyeler. yle ki; bade't-tenbh mtenebbih olmayup gir vech-i merh zre harb kffr ile mumele idp ve buday virdkleri erle sbit zhir olur ise o makle emrme muhlefet idenleri skin olduklar karyeleri ve hretleri ile ale'l-esm yazup arzeyleyesin ki, sonra haklarnda ne vechile emr-i erfm sdr olur ise mcebiyle amel oluna. Amm; bu bbda hakk zre olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet ve kend hllerinde olanlara dahlolunmakdan hazer eyleyesin.

204

308
[65]

Kratova kazasnda Eridere yaknlarnda bulunan manastrlardaki baz rahiplerin doanc olduklar ve kendilerine karlmamasn frsat bilerek evredeki ekya ve haramzadelerle ibirlii yaptklar, yol kesip adam ldrdkleri, ekyaya yataklk yaptklar ve yaralanan ekyay tedavi ettikleri bildirildiinden, bu gibi rahiplerin ortaya karlp tefti olunmalar; suu sbit olup arza muhta olmayanlarn eran gerektii ekilde cezalandrlp arza muhta olanlarn hapsedilip arzedilmeleri.

B-hatt- Hlm eleb. Kratova kdsna ve sbk Mndeler Aas olup hl ol cnibde eky teftine memr olan Hasan dme mecdhya hkm ki: "Kaz-i mezbrda Eridere kurbinde Usuga (?) yaylanda vk Lesnak (?) ve Eridere ve Prk (?) nm manastrlar rhibleri toanc olup sancakbeleri ve voyvodalar ve sbalar ve kdlar karmamala ilerinden baz ak v harm-zde rhibler etrflarnda olan harmler ile ittifk idp yollara ve billere inp yende v revende ve syir msfirni katleyledklerinden gayri mecrh olan harmlern yaralarn tmar idp ve harmleri hfzidp ve tamlarn tedrk idp dyim bunun emsli fesd enatlerine nihyet olmaduklar" ilm olunman, ol makle fesd enat zre olan manastr rhibleri zuhra getrilp ahvlleri erle grilp icr-y hakk olunmak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel idp dah harmler ile ittifk ile fesd zre olan zikrolunan manastrlarun rhiblerin, sen ki mm-ileyh Hasan dme mecdhsn, er- erfe ihzr idp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre teft idp gresin; vech-i merh zre harmler ile yek-dil olmakla mecrh olan harmlern yaralarna tmar idp ve tamlarn tedrk idp fesd enatleri sbit zhir olursa muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesin; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesin. Amm; hakk zre olup bu bahne ile ekydan olmayup kend hllerinde olanlara hlf- er zulm teaddden ve ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyetden ihtirz eyleyesin.

[Yev]m'l-Erbi, f gurre-i ehri Ramazni'l-mbrek, sene: 1027

309
[62]

Bodan voyvodasnn, Kili, Akkirman ve Bender kalelerinin tamiri iin daha nce kendisinden gndermesi istenen endere, kereste vs. malzemeleri gndermedii bildirildiinden, bu konu zerinde nemle durup sz konusu malzemeleri cilen tedarik edip gndermesi.

205

Bodan voyvodasna hkm ki: Bundan akdem Kili ve Akkirman ve Bender Kalalar'nun tamr termmi in endere ve baz kereste v mhimmt fermn olunm iken bu na dek fermn olunan nesnelerden birisi zuhr itmedi ilm olund. mdi; zikrolunan klun tamr termmi mhimmt- dn devletden olman zikrolunan endere v kereste v mhimmt muaccelen tedrk ihzr ve der-akab irsl sl eylemen bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, sdr olan emr-i cell'l-kadrm zre mukaddem fermn olunan endere v kereste ve syir mhimmt tacl ale't-tacl tedrk ihzr idp dah bir n elendrmeyp muaccelen mahalline irsl sl idp bir vechile msmahaya cevz gstermeyesin. Zikrolunan huss umr- mhimmeden olman emr-i hmynum vardu sat tedrkine mberet idp ber-vech-i isticl irsl sle say-i bel u cidd-i b-dir eyleyesin. Hlfna vaz olunmakdan ziyde ihtiyt zre olasn.

310
[63]

Babada kazas dhilindeki baz gl ve boazlarda reya tarafndan kurulan dalyanlarn Hazine'ye bir faydas olmad gibi balklarn avladklar balklar vermek suretiyle buralarda gizlenmekte olan Kazak ekyasnn yiyecek ihtiyalarn karladklar ve klavuzluk yaptklar bildirildiinden, sz konusu dalyanlarn derhal ortadan kaldrlmas ve bir daha bu ekilde ekyann gizlenmesi muhtemel yerlerde dalyan kurdurulmamas.

zi belerbeisine ve Baba kdsna* ve Tuna Nzr Mustaf'ya hkm ki: Kaz-i mezbra tbi baz gller Tuna'dan ve derydan ayrlup Hzrilys ve Borontha ve Suluna nm boazlar sazlk u tenh olmala Kazak ekys bir mahalle kasdeyledkde ol mahallerde tahassun idp bu na dek ol boazlarda talyan yoken sen ki nzrsn, senn marifetnle baz rey talyan peyd itmekle ol sazlklarda gizlenen Kazak ekysyla mumele idp sayditdkleri balkdan zahre virdklerinden gayri kulaguzluk idp baz mahalle zarar iridrmee sebeb olup zikrolunan talyanlarun Hazne'ye fide[si] olmayup dn devlete azm zarar u gezendi olmala sen ki nzr- mezbrsn, tb u kba mstehkk olmsndur. Kazak ekys Memlik-i Mahrsem'e zarardan hl olmaduklar ecilden def u ref Devlet-i Aliyyem'n ehemm-i mhimmtndan olmala zikrolunan talyanlar bi'l-klliyye def u ibtl olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre ol mahallerde olan talyanlar hedm kal ve yirlerin n-bedd idp min-bad o makle Kazak ekys tahassun idecek yirlerde talyan kurdurmayup men u def eyleyesin. Huss- mezbra tekayyd idp emr-i hmynum vardu sat talyanlarun hedmine mberet ve kal u kamna mbderet idp bir n tehr u terhye cevz gstermeyesin ve sen ki nzr- mm-ileyhsin, []yle ki; bir tarkla tealll bahne semtine slik olup zikrolunan talyanlarun hedmine mni olmak isteyesin, azm hakrete mstehkk olursn. Sonra bilmedm ve iitmedm dimeyesin. 206

311
[60]

Rumeli'nin Sol kolu ile Mora, Arboz ve Mezistre sancaklarndaki kazalarda sakin ehl-i sefer yenierilerin sefere, korucu ve oturak olanlarn da sitne muhafazasna gidip hizmette bulunmalar hususunda daha nce gnderilen emirlerin gereinin yerine getirilip getirilmediini yoklamak zere Yenieri avularndan Mustafa avu'un grevlendirildii; emrin gereini yerine getirmeyen yenierilerin ad geen avu marifetiyle tespit edilip isimlerinin ve blklerinin bildirilmesi; levent taifesinden yenieri ve acemi olan klnda silahl olarak gezip ahaliye zulmeden ahslarn da ad geene yakalattrlp haklarndan gelinmesi; ayrca oralarda vefat edip muhalleftlar Beytlmal'e kalan yenieri ve acemi olanlarnn muhalleftlarnn da yine ad geen avua zaptettirilmesi.

B-hatt- Mim. Efendi. Mcebince buyurlmdur. Rmili'nn sol-kolnda vk olan kdlara hkm ki: "Taht- kaznuzda skin ehl-i sefer yenieriler sefere ve korc v oturak olanlar sitne muhfazasna gelp her biri hdemt- hmynumda bulunalar." diy bundan akdem evmir-i erfe ile mufassal merh tenbh mektblar yazlup gnderilmi idi. Yenieri yoldalar memr olduklar hdemt- hmynuma gitmiler midr ve emr-i erfe itat inkydlar ne vechile olmdur ve yenieri serdr olanlar dah ehl-i sefer yoldalar ve korc v oturaklar emrolundu zre yanlarna alup sitne muhfazasnda yenierilerm aas tarafndan olan kyim-makma getrp odalarna teslm eylemiler midr; yoklayup teft eylemek in yenieri avularndan Mustaf avu zde kadruh tayn olunup; "Ol makle eslemeyp evlerinde ve kr u kisblerinde olan ehl-i sefer yenierileri ve korc v oturak olup sitne muhfazasna gelmeyenleri ve emr-i erfe itat itmeyen yenieri serdrn mbir-i mezbr reyi zre ale'l-esm blkleri ile yazup defter idp bu cnibe bildresin [ki], dirlikleri kat olunup haklarndan geline ve levend tyifesinden baz eky dah burma astar ve yakalu tolama ve yamurluk giyp krde v varsak u tfenk dayup yenieri v acem-olan nmnda gezp fukarya zulm teadd iden ekyy merkma ahzitdrp erle haklarndan geldrdesin ki, syire mcib sebeb-i nashat vk ola. Yenieri v acem-olan zmresinden eger mukm ve eger har diyrdan gelp ol cniblerde fevtolup Beyt'l-mle yid rci olan muhalleft u metrktlarn mezbra zabt ve marifetinz ile sk- sultnde ber-vech-i ihtimm frht itdrdp nukd her ne hsl olur ise der-kse olup mfredt defterleri ile mumz v mahtm mezbra teslm idp bu cnibe gnderesiz ve lkin hlf- er- erf ve mugyir-i knn- mnf kimesne rencde eylemeye." diy iftihru'l-mer ve'l-ekbir bi'l-fil Yenierilerm Aas olan Hseyin dme ulvvh tarafndan mhrl mektb virilmekle mcebince amel olunmak bbnda serdr- ekremm tarafndan hkm-i erf virilmein, mcebince amel olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mrun-ileyh tarafndan virilen hkm-i erf ve aalar 207

tarafndan virilen mektb mcebince amel idp hlfna cevz gstermeyesin. Bir sreti, Mora ve Arboz ve Mezistre sancaklarnda vk olan kdlara yazla.

312
[61]

Drssade aas tarafndan, Sultan Sleyman Han'n am'da bulunan cami ve imreti evkafnn her bakmdan serbest olup bd- hev, ift, bennk vs. rsumtnn vakf zabitlerince zaptolunarak hriten kimsenin mdahale ettirilmemesi hususunda daha nce hkm-i erifler verildii bildirilip cls- hmayun nedeniyle yenisinin verilmesi talep olunduundan sz konusu evkafa vakf zabitleri dnda kimsenin kartrlmamas.

B-hatt- m'da olan Vezr Mustaf Paa'ya ve kdsna ve m yenierileri aasna hkm ki: ftihru'l-havs ve'l-mukarrabn Dru's-sade Aas olan Hc Mustaf Aa Dergh- Muallm'a arz gnderp; "nzr oldu merhm ve mafrun-leh ceddm Sultn Sleymn Hn aleyhi'r-rahmet ve'l-gufrnun m- erf'de vk Cmi- erf ve Imret-i mireleri evkf min-klli'l-vch serbest olup bd- hev ve resm-i ift ve bennk ve resm-i duhn ve resm-i arsne ve resm-i masara ve anm ve resm-i maze ve nahl ve rsmt- syiresi defter-i hknde vakfna hsl kaydolunup bir vechile kimesnenn medhali yoken sbalarun ve hardan bir ferd dahlitmeyp vakf- mezbr zbtlar zabtidegeldkleri bundan akdem arzolundukda; "min-bad bir ferd dahlitmemek" in ve; "Emr-i erfme itat itmeyenleri ism resmleri ile yazup sitne-i Sadetm'e arz u ilm oluna." diy mteaddid ahkm- erfe vrid olup hl cls- hmynum vk olmala tekrr hkm-i hmynum virilmek" recsna arzitmein vech-i merh zre amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp mrun- ileyhn evkfna min-klli'l-vch serbest olan cumhr- umrna zbtlarndan gayri bir ferdi dahl tecvz itdrmeyesin; anun gibi dahlolunup vakfolan rsmtndan eger zbtlarun ve eger hardan bir ferd nesnesin almlar ise bade's-sbt gir evkf zbtlarna redditdrp bir ferdi dahl tecvz itdrmeyesin. Bu bbda emrme itat itmeyenler her kim olursa olsun ism resmleri ile yazup bildresin ki, sonra haklarnda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

[Yev]m'l-sneyn, f 6 N., sene: 1027

313
[58]

Gemlik ve znikmid kylerinde yetien zmn, Yahudi ve kefere taifesine satlmayp eskiden olduu gibi gemici taifesine satlmas hususunda ba sahiplerine tenbihte bulunulmas.

208

B-hatt- Mim. Efendi. Tecdd. Sbk Mekke-i Mkerreme Kds olup merhm ve mafrun-leh babam hudvendigr tbe serhnn Dru'l-hadsi'nde Mderris ve hl ber-vech-i arpalk Gemlik kazsna mutasarrf olan Mevln Mehmed Emn zdet fazyilhya hkm ki: Kaz-i mezbra tbi Kurunlu ve Kumla ve Bozburun ve syir ol etrfda olan kylern hsl olan zmi, ashb kadmden gemici tyifesine frht idegelmiler iken hl olgelene muhlif Yehd v kefere tyifesine bey itmekle anlar dah arb skup gemici tyifesine teadd olmala min-bad zikrolunan yirlern blarndan Yehd v kefere tyifesine zm virilmeyp gemici tyifesine bey itdrilmek in merhm ve mafrun-leh mrun-ileyh babam zamnnda emr-i erf virilmekle hl mcebiyle amel olunmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukaddem ve hl sdr olan emrm zre amel idp dah zikrolunan mahallern blar ashbn getrdp muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad blarnun zmlerin Yehd tyifesine ve kefere[ye] virmeyp gemici tyifesine bey eyleye. yle ki; bu bbda mukaddem virilen emr-i erf mcebince mtenebbih olmayup gir kefereye ve Yehd tyifesine virrlerse ol makleler muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp arzeyleyesin; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesin. Kefere v Yehd tyifesine zm satlduine rz-y erfm yokdur. Bu bbda onat vechile mukayyed olup ahz celb sebebi ile ol maklelere ruhsat virilmekden ve emr-i erfme ve kadmden olgelene muhlif vaz sudrndan ictinb zre olasn. B-hatt- Mim. Efendi. Tecdd. Bir sreti znikmid kdsna hkm ki: "Taht- kazna tbi Ulal ve Gonca ve aladere ve Deirmenderesi ve syir karyelerde hsl olan zmi ... " vech-i merh zre yazla.

314
[59] Kefe'de bulunan Hasan Paa Evkaf'na ait hamamn iki senelik taksitinden dolay Mehmet ve brahim adl ahslarn zimmetlerinde bulunan akenin ad geenlerden eksiksiz olarak tahsil edilip sitne-i Saadet'e gnderilmesi; demek istemezlerse kendilerinin gnderilmesi.
Mim. Kefe belerbeisine hkm ki: Hl mteveff Hasan Paa'nun Evkf Mtevellsi olan kdvet'l-emcid Hc Abd tarafndan yle arzolund ki; hl mteveff-y mezbrun Kefe'de vk hammmnun iki senede vk olan kst Mehmed ve brhm nm kimesneler zerinde kalup getrp cnib-i vakfa ed eyle[me]dkleri ecilden erle grilp mezbrlardan tahsl ve sitne-i Sadetm'e irsl olunmak bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda onat vechile mukayyed olup mezkrn Mehmed ve 209

brhm'i buldu[r]mas lzim olanlara buldurup meclis-i era getrdp mukaddem bir defa grilp faslolm deil ise hakk zre teft idp gresin; ilm olundu zre ise mezbrlardan b-kusr tahsl idp emr-i erfmle cnib-i vakfdan varanlar ile Sdde-i Sadetm'e irsl eyleyp mezbrlarun zimmetlerinde bir aka bk alkomayasn ve eger mezbrlar zimmetinde erle tevecch iden vakf akay ol cnibde virmekde tealll ider ise sitne-i Sadetm'e gnderesin [ki], gelp vakf- mezbr nzr olan Dru's-Sadetm Aas Hc Mustaf dme ulvvh cevbn virile.

315
[56]

Beylerbeyi subalarnn, yanlarnda bir hayli atl olduu halde tefti bahanesiyle be ayda kere Gedos kazasna gelip kylere devre karak ahaliden konak, gek ve selamlk ad altnda hayli ake topladklar ve bedava yiyeceklerini aldklar bildirildiinden, sz konusu subalarn kendilerinden davac olanlarla bir araya getirilip davalarnn grlmesi ve zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra kendilerine, devre kmamalar ayet gitmek gerekli olursa az adamla gidip mnasip bir mahalde konup yiyeceklerini kendi istekleriyle satanlardan bedeli mukabili satn almalar ve ahaliden bu adlar altnda ake talep etmemeleri, aksi takdirde haklarndan gelinecei hususunda tenbihte bulunulmas.

B-hatt- Mim. Efendi. Kthiyye monlsna ve Gedos ve Uk kdlarna ve Kthiyye'de hl Msellim olan ( ) zde kadruhya hkm ki: Sen ki Gedos Kds Seyyid Al zde fazlhsn, Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Kaz-i mezbr ahlsi meclis-i er- erfe varup; "be ayda kerre belerbei sbas gelp mezbrlardan Hall Sba nm kimesne varup serbest olan nefs-i Gedos'a konup; "Hem sizi teft iderm ve hem sbayum." diy ziyde atlu ile zerlerine konup mft meccnen yim yimek ve arpa v saman ve koyun u kuz ve syir levzimlerin alup ve selmlk u konak u gek akas nmna kll aka taleb idp kaz-i mezbra tbi olan kur ahllerinden selmlk nmna ikier-er bin aka alup kasaba v kur halkn dyim rencde v remde idp teadd itmekle sonra gelenler dah bu minvl zre fukardan aka alup be ayda suba selmlk nmna ykden ziyde aka alup zulm teadd eyledklerinden gayri Msellim-i sbk Mustaf dah fukarya bunun emsli nice zulm teadd eyleyp badeh Nefes nm kimesneyi nasbidp nhye-i mezbrede Kara Nash ve Kara Bkler Cemati'nden hlf- er- erf krk bin mikdr akalarn alup ve syir kurdan dah kll aka cem idp teadd eyledklerin" bildrp; "kadmden olgeldi zre bir mnsib mahalde konup yim yimeklerin narh- cr zre ihtiyrlar [ile] satanlardan akalar ile alup ve vk olan er husslar kasaba-i mezbre mahkemesinde istim u fasl olunup kur zerine devre kmayup ve selmlk u konak u gek akas ve gayri bahne ile aka ve syir nesne taleb ve rencde olunmamak" bbnda emr-i erfm virilmek" recsna arzeyledi ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz mukayyed olup dah mezbrlar meclis-i er- 210

erfe ihzr ve dav-y hakk iden rey ile murfaa-i er idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn tamm hakk u adl zre tef[t] idp gresiz; reyya vech-i merh zre zulm teaddleri vk ise eyym- adlet-encmumda fukarya zulm teadd olunduna rz-y hmynum yokdur; ashb- hukkun erle mteveccih olan haklarn bade's-sbt ashbna alvirdkden sonra muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad rey zerine ziyde atlu ile devre kmayup ve mft meccnen yim yimek ve syir nesnelerin ve hlf- er- erf bir aka ve bir habbelerin almayalar ve aldurmayup men u def eyleyesiz. Lzim geldkde iki- dem ile varup bir mnsib mahalde konup yim yimeklerin narh- cr zre ihtiyrlaryla satanlardan akalaryla alup mft meccnen nesnelerin almayalar ve aldurmayasz. Memn olmazlar ise her kim olur ise olsun yazup arzeyleyesin ki, emr-i erfme itat itmeyp fukary rencde idenlern haklarndan gelinmek bbnda sonradan ne vechile emr-i erfm sdr olur ise mcebi ile amel oluna ve bi'l-cmle mr-i mrn sbalar il zerine devre kup ve selmiyye ve gayri tarkla bir aka ve bir habbe alup fukary rencde v remde eyledklerine katan rz-y erfm yokdur. Ana gre her birinz mukayyed olup rey v fukary gerei gibi hmyet synet eyleyesiz.

316
[57]

Marmara'nn Veri (?) kynden Luyana bint-i Yani adl kadnn, kocasndan satn ald eve baz ahslar tarafndan yapld bildirilen mdahalenin nlenmesi ve evin ad geen kadna tasarruf ettirilmesi.

B-hatt- hazret. Galata kdsna hkm ki: Marmara'ya tbi Veri (?) nm karye skinlerinden Luyana bint-i Yani nm zimmiyyenn* karye-i mezbrede vk olan malm'l-hudd evi bundan akdem zevci Panayot nm zimmnn iken bin on sekiz senesinde on alt bin akaya mezbr Panayot bey idp mezbre zimmiyye* akasn virp itir eyleyp sicill huccet olunup ol zamndan ber tasarrufnda iken hl baz kimesneler bir tarkla taarruz eyledin bildrp ol hucceti ibrz idp mcebince emr-i erfm taleb itmein buyurdum ki: Vusl buldukda gresin; trh- mezbrda zikrolunan evi zevcinden itir idp eline huccet virilp ol zamndan ber tasarrufnda iken hl baz kimesneler zikrolunan ev in ol huccete muhlif niz iderlerse men u def idp elinde olan huccet-i eryye mcebince zikrolunan evi merkmeye tasarruf itdrp huccetn hlfna niz idenlern davlarn istim itmeyp hli zerine ibk eyleyesin.

317
[53]

Ankara'da Seyf Medresesi Evkaf'nn rakabeye muhta hale geldiinin bildirilmesi zerine mazul bir kad'nn bu ie memur edildiinin duyulduu; ancak hariten birinin tayini ciz olmadndan, rakabeye tutma iinin ad geen medresede mderris olan eyhzade Mevln Ali marifetiyle yaplmas.

211

Hazret-i efendi. Molldur. Ankara kdsna ve Ankara'da fetv-y erfe ile Seyf Medresesi Mderrisi olan eyh-zde Mevln Al zdet fazilh[ya] hkm ki: Bundan akdem; "Medrese-i mezbre evkf rakabeye muhtc olmdur." diy ilm olundukda, rakabe olunmak bbnda Kasaba kdlarndan mazl ( ) nm kdya emr-i erf ihrc olundu istim olunman imdi; hardan kd marifetiyle rakabe olmak cyiz deildr. Evkf- mezbre rakabeye muhtc ise sizn marifetinzle rakabe olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, fi'l-vk evkf- mezbre rakabeye muhtc ise kd- mezbr dahlitdrmeyp er- erf zre siz rakabe itdresiz ve art- vkf mcebince tamre sarfolunan aka mtevell-i vakf olan kimesne mderris-i mm-ileyh marifetiyle sarfeyleyp nd muhlefet eylemeye ve itdrmeyesiz.

318
[54]

Roma imparatorunun, grevli olarak stanbul'a gelen adamlarndan Marko'nun, geri dnecei yolcu arabalarn kard bildirildiinden, sz konusu arabalara eriinceye kadar yol zerindeki kaza kadlarnca kendisine ve adamlarna menzil bargiri tedarik edilip gvenli bir ekilde arabalara yetitirilmesi.

B-hatt- Mim. Efendi. Mahmiyye-i stanbul'dan Sirem arabalarna iriince yol zerlerinde vk olan kdlara hkm ki: Kdvet ayni'l-milleti'l-Meshyye Roma imparatornun Dergh- Muallm'da olan Kapukethuds Mihal starha arz- hl sunup; mm-ileyh imparadorun demlerinden Marko Sdde-i Sadetm'e baz hdmetle gelp hl ed-i hdmet eyleyp lkin yolc arabalar gidp mezkr Marko yitimemekle Dergh- Muallm bevvblarndan kdvet'l-emsil ( ) zde kadruh ile irsl olunmdur. Varup arabalara iriince her kangnuzu[n] taht- kazsna dhl olursa kendye ve iki neferi hdmetkrlarna menzil brgri tedrk idp emn slim arabalara iridrilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Mezbr Marko her kangnuzun taht- kazsna dhl olursa kendye ve iki nefer hdmetkrlarna menzil brgri tedrk idp ve mahf u muhtara olan yirlerde yanlarna kifyet mikdr dem koup emn slim zikrolunan arabalara iriince birbirinze irsl sl eyleyesiz. Mezkrun arabalara sli mhimmt- umrdandur. Bu bbda onat vechile mukayyed olup avk u tehrden hazer eyleyesiz. yle ki; ihmlinz hasebi ile arabalara iridrilmeyp veyhd yollarda tazyk u tacz oluna, gerei gibi mesl muteb olmanuz mukarrerdr; ana gre bb- ikdm u ihtimmda dakka fevteylemeyesiz.

212

319
[55]

Harem-i Hmayun huddamndan apa Ali Aa'nn Mora sancanda mutasarrf olduu zeameti reyas daha nce Bosna Beylerbeyi brahim'in tasarrufunda iken subas Mustafa avu'un lm zerine, Mustafa avu'un reyann zerinde alaca olduu bahanesiyle reyann rencide edildii ikyet edildiinden, buna izin verilmemesi; hak iddia eden varsa, brahim Bey stanbul'da bulunduundan davalarnn sitne-i Saadet'te grlmesi.

B-hatt- hazret-i efendi. Acba. (?) Vostie ve Kalavrita kdlarna hkm ki: Harem-i Hmynum huddmndan iftihru'l-emcid ve'l-ekrim apa Al Aa B-zebn'un Mora sancanda taht- kaznuzda mutasarrf oldu zemeti reys mukaddem Bosna Belerbeisi olan emru'l-meri'l-kirm brhm dme ikblhnun tasarrufnda iken Sbas olan Mustaf avu fevtolup Mora sancakbeine htben emr ibrz idp; "Zemet-i mezbre karyeleri reysnda mezkr Mustaf avu'un akas vardur." diy rencde eyleyp mrun-ileyh brhm dme ikblh stanbul'da olman ol cnibde rey rencde olunmayup bu bbda olan davs sitne-i Sadetm'de grilmek bbnda emridp buyurdum ki: Vardukda, emrm zre zikrolunan zemet reys[n] ol cnibde ol vechile kimesneye rencde v remde itdrmeyp mrun-ileyh brhm dme ikblh stanbul'da olmala davs olanlarun huss sitne-i Sadetm'de grilp erle lzim geleni icr oluna. yle bilesiz; almet-i erfe itimd klasz. Tahrran f evhri ehri abni'l-muazzam, sene: 1027

320
[51]

Sultan Sleyman Han Evkaf mreti'ne Drama ve Zihne muktat eminleri tarafndan dk fiyatla verilegelmekte olan budayn birka senedir fazla fiyatla verilmek istendii, bunun da vakfa zarar verdii bildirildiinden, imretin ihtiyac olan budayn belirtilen fiyat zerinden verilmesi; ancak o taraflarda daha fazla fiyata satlyorsa, satlp parasnn gnderilmesi.

Cnib-i Selm Efendi. Drama* kdsna hkm ki: Ecdd- zmumdan cennet-mekn merhm ve mafrun-leh Sultn Sleymn Hn Evkf Mtevellsi olan kdvet'l-emcid ve'l-ekrim Selm zde mecdh Dergh- Muallm'a mektb gnderp; "Mm-ileyh tbe serhnn evkfndan Drama ve Zihne ve tevbi muktat emnleri; "Ol cnibde budayun bahsnda zzet olmayup ve Imret-i mire'ye kll buday lzimdr." diy vakf- erfe say olmak zre her sene ol cnibde aka ile on iki bin ahtar (?) buday -ki, stanbul on sekiz bin kle buday olur- bild- mretden ekal bah ile cnib-i vakfa viregelmiler iken birka seneden ber bild- mretde olan bahdan ziydeye virilmekle vakfa gadrolmala emn-i mezbrun art- 213

iltizm zre zikrolunan on iki bin ahtar (?) buday getrmek in ( ) nm res sefnesi irsl olunup; "Vech-i merh zre ol cnibde budayun zzeti olmayup m-tekaddemden cnib-i vakfa say olmak zre ekal bah ile tahml olunup irsl olunmasn ve hliy bild- mretde budayun keyli, stanbul otuzar akaya olup bu takdrce ahtar (?) navlun bahs ile krk beer akaya olur; minvl-i merh zre tahml olunup irsl oluna. yle ki; bu bahdan ziyde ol cnibde cr ise frht olunup bahs irsl olunmak" bbnda emr-i erfm virilmek" recsna arzitmein, vech-i merh zre amel olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre amel eyleyp dah vech-i merh zre ol cnibde budaya zzet olmayup m-tekaddemden cnib-i vakfa say olmak zre her sene bild- mretden ekal bah ile cnib-i vakfa virilegelmi ise ve buday ol cnibde bu bahdan ziyde cr ise frht olunup bahs irsl oluna; deil ise varan sefneye tahml olunup cnib-i vakfa irsl itdrilp evkf- mezbre mtevellsine teslm idp avk u tehrden ihtiyt eyleyesin.

321
[52]

Beypazar'nda Vezir Nasuh Paa tarafndan yaptrlan vakf han ve dkknlar yaknnda kurulan hafta pazarndan toplanan bd- hev vs. rsumun, eskiden olduu gibi vakf iin zaptolunup mirliva voyvodalar, subalar, Beytlmal eminleri vs. ehl-i rf taifesinin mdahale ettirilmemesi.

Hazret-i efendi. Bebzr ve Korbzr kdlarna hkm ki: Hssa Bostnclarumba olan iftihru'l-emcid ve'l-ekrim Receb dme mecdh Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Bebzr'nda vk nzr oldu Vezr Nash Paa bin itdi vakf hnlar ve dekkn kurbinde ve civrnda hefte bzr turup rsm bd- hev ve syir avyidi kadmden vakf in zabtolunup sancakbeleri ve voyvodalar ve sbalar ve Beyt'l-ml emnleri ve syir ehl-i rf tyifesinden dahlolunagelmi deil iken hl voyvodalar ve sbalar ve Beyt'l-ml emnleri hlf- er- erf mdhale idp vakfa yid olan [r]sm bd- hev ve [syir] avyidini tegallben gasbitmekle ml-i vakfa kll gadr hayf olmala men u def olunmak bbnda emr-i erfm virilmek" recsna arzitmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa onat vechile mukayyed olup gresiz; fi'l-vk arzolundu zre vakf- mezbr kurbinde turan hefte bzrndan hsl olan rsm bd- hev ve syir avyid kadmden cnib-i vakfa zabtolunurken hliy mr-liv voyvodalar* ve sbalar ve Beyt'l-ml emnleri ve syir ehl-i rf tyifesi dahlitdkleri vk ise men u def idp kadmden olgeldi zre vakf tarafndan zabt u kabz itdresiz; memn olmayanlar yazup arzeyleyesiz.

214

[Yev]m'l-Hams, f 24 Ramazn, sene: [10]27

322
[49]

Krka sancana tbi Gradife Kalesi halkndan olup ahaliye zulmettikleri, kyleri basarak adam ldrp ahlnin mal, eya ve hayvanlarn gasbettikleri ve sancak beylerine sanca zaptettirmedikleri bildirilen isimleri yazl ahslarn yakalanarak tefti olunmalar ve zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra, arza muhta deiller ise eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

B-hatt- Mim. Efendi. Bosna eyletine mutasarrf olan Vezr skender Paa'ya ve ( ) kdsna hkm ki:

Sbk Rmili Belerbeisi olan emru'l-meri'l-kirm brhm Paa dmet malhi Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Krka sancana tbi Gradife Kalas halkndan olup irret ek ile mehr olan zamdan Ksm ve Selm nm siph ve Osmn ve Mehmed ve Kara Hzr ve Hseyin Kethud ve Malko Odaba ve Rdvn nm kimesneler kend hllerinde olmayup fesd zre olmalaryla varan sancakbelerine sanca zabtitdrmeyp ve rey v beryya kll zulm teadd eyledklerinden gayri mrun-ileyh brhm dmet malhinn mutasarrf oldu Jgar nm karyenn topran basup ve bil-emr top atup ve bayraklar kaldurup harb kffr tyifesi gibi yetmi hnelerin nehb gret ve be-on nefer demlerin katlidp erzklarn alduklarndan mad be bin res koyunlarn ve be-alt yz tavarlarn srp kend mbeynlerinde tevz u taksm eyleyp ahl-i vilyete bunun emsli teadd v tecvzlerinn nihyeti olmamala fukarnun ahvlleri mkedder olup mezbrlarun ahvlleri erle grilp haklarnda erle lzim gelen icr olunmak" bbnda emr-i erfm recsna arzitmein buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlar bi-eyyi vechin kn meclis-i er- erfe ihzr idp gaybet iderler ise erle buldurmas lzim olanlara buldurdup getrdp dav-y hakk u tayn-i mdde iden ashb- hukkla murfaa-i er idp bir defa erle grilp faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn tamm hakk zre teft tefahhus idp gresiz; mezbrlarun rey v beryya vech-i merh zre zulm teaddleri mukarrer ise ashb- hukkun erle mteveccih olan esbb u tavar ve syir haklarn hkmidp bade's-sbt b-kusr alvirdkden sonra bu fesd iden mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp ahvllerin vuk zre arzeyleyesin; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp hlf- er- erf kimesneye i ve tealll itdrmeyesiz. Tamm hakk zre olup ahz celb sebebi ile ehl-i fesda hmyet itmekden ve bu bahne ile hlf- er- erf kimesneye zulm teaddden be-gyet hazer idp cdde-i hakdan udl ve srt- mstekmden nkl eylemeyesiz.

215

323
[50]

Vize taraflarnda Tatar klnda gezip halka zulmeden ve fesat kartan ekyann bu i iin grevlendirilen Ali avu mbaeretiyle ele geirilip tefti edilerek haklarnda gerekenin yaplmas; ancak tefti bahanesiyle kylere kp reyaya zulmedilmemesi ve kendilerinden davac olunmayan ahslarn rencide edilmemesi.

Mim. Efendi. Vize ve Krkkilise ve irmen kdlarna hkm ki: Vize'de olan Devlet Giray Sultn dme mecdh Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "bu cniblerde olan rey v bery sde-hl olup ekynun bi-hasebi'-er haklarndan gelinp hl emr-i erf nyet olunup ehl-i vukf olan Al avu mbir tayn buyurlmak" recsna arzidp ve ol cniblerde ekydan ( ) nm kimesneler yoldalaryla Tatar slbnda gezp ziyde fesd idp ve reyya zulm teadd eyleyp ol makleler kimlerdr, asl ile mukayyed olup fesdlar bi-hasebi'-er zerlerine sbit olan mevddun sret-i sicilleriyle sitne-i Sadetm'e gnderilmek emridp buyurdum ki: Vardukda, bu hussa mukayyed olup zikrolunan ekyy ve yoldalarn elegetrp gaybet iderler ise erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp dav-y hakk idp tayn-i mdde idenler ile berber eyleyp bir defa erle faslolmayup on be yl mrr itmeyen husslarn mezbr Al avu mberetiyle hakk zre te[f]t idp gresiz; arzolundu zre fesd enati zerlerine sbit zhir olan mevddun sret-i sicilleriyle sitne-i Sadetm'e gnderesiz. Bu hussa ziyde mukayyed olup ehl-i fesdun isimleri tayn olunmadn ve dav-y hakk ider olmadn kend hllerinde olanlara dahl taarruz itmekden ziyde hazer eyleyesiz. Sen ki mbir Al avu'sn, yle ki; emr-i erfme muhlif reyya zulmitdresin, veyhd ziyde atlu ile "Teft iderz." diy il zerine kasn, senden bilinr; hakkundan gelinmekle konlmaz; ana gre mukayyed olasn. Zr umm tefti merfdur. Dav-y hakk ider olmaynca kimesneyi rencde itdrmeyesin ve lzim olmadukda -drt atludan ziyde ile varmayasn.

324
[46]
Bu dah.

Vize taraflarnda Tatar klnda gezip fesat kartan ve reyaya zulmeden ekyann yakalanp haklarndan gelinmesi iin Vize, Krkkilise ve irmen kadlarna emir verildii; Vize'de olan Devlet Giray Han'n da verilen emre gre hareket etmesi.

Vize'de ola[n] Devlet Giray'a hkm ki: Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Ol cniblerde olan rey v bery sde-hl olup bi-hasebi'-er ekynun haklarndan gelinr; hl emr-i erf nyet olunup Al avu mberetiyle emr-i erf virile." diy arzidp ve; "ol cniblerde ekydan ( ) nm kimesneler yoldalaryla Tatar slbnda gezp fesd eyleyp reyya zulm teadd eyledkleri" ilm olunman, Vize ve Krkkilise ve irmen kdlarna Al avu mberetiyle bu huss in emr-i erf virilmidr. Sen dah ol emr-i erf mcebince amel eylemek emridp buyurdum ki: 216

Vardukda, bu huss in zikrolunan kdlara Al avu mberetiyle virilen hkm-i erf mcebince amel idp hlfna cevz gstermeyesin.

325
[47]

skenderiyye Kalesi'nin sarn ve oluklarnn temizlenmesi vs. hizmetleri grmekte olan ve bu durumlar defter-i hakanide kaytl bulunan mteveffa Mustafa Paa'nn Zadrima'da bulunan evkaf reyasnn, kanuna ve defter kaydna aykr olarak rencide edilmemesi.

B-hatt- hazret. Zadrima kdsna hkm ki: Zadrima ve Ragafer (?) nevhlerinde vk olan karyeler ahlleri Dergh- Muallm'a arz- hl sunup; "mezbrlar Gegir'de (?) medfn olan Mustaf Paa'nun taht- kaznda vk evkf reylarndan olup ecdd- zmumdan Ftih Sultn Mehmed Hn tbe serh skenderiyye Kalas'n fethidelden ber evkf- mezbre reys kala-i mezbrenn sarnclarn ayrtlayup ve oluklarn pk idp ve hsr iinde olan anbrda eski daru yirine yeni daru koyup ve Le skelesi yollar ve kprilerine ve Le Kalas'na tahta v aa lzim oldukca virp ve derbend kpri tamrini idp hdmetleri defter-i hknde kaydolunup; "er u knn [u] defter mcebince amel olunup hlf- knn u defter rencde olunmamak" " bbnda" emr-i erfm recsna ilm olunman buyurdum ki: Varduklarnda, bu huss in Sdde-i Sadetm'den virilmi mhrl sahh sret-i defter-i cedd-i hknye nazar idp gresin; arzolundu zre ise er u knn [u] defter mcebince amel idp min-bad mezbrlar er u knna ve deftere ve olgelmie muhlif kimesneye rencde v remde itdrmeyesin.

326
[48]

Ferecik kazasnda, uzun sredir muhzrlk yapmakta olduklar ve gelen kadlar kendi istekleri dorultusunda ynlendirmek suretiyle ahaliye zulmettikleri bildirilen Hasan ve Mustafa adl muhzrlara gerekli tenbihte bulunularak hakszlk yapmalarnn nlenmesi; ayn ekilde devam ederlerse muhzrlktan alnacaklar.

Mim. Efendi. Ferecik kdsna hkm ki: Ferecik kazs ahlsi Sdde-i Sadetm'e dem gnderp; "Hasan ve Mustaf nm kimesneler dyim muhzr olup her gelen kdlara iv virp dyim fukary gamzidp hlf- er- erf reyya nice i itdrp rey v bery ve ahl-i memleket keml mertebe mezbrlardan mteezz v mtezaccir olup yle ki; mezbrlar muhzrlkdan ref olunmaya, nice fukar zulmlerinden yirlerinden kalkmalar mukarrerdr." diy ilm eyledkleri ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa mukayyed olup gresin; fi'l-vk mezbrlarun vech-i merh zre fukarya zulm teaddleri vk ise muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, min-bad kend hllerinde olup hlf- er- erf fukary gamzitmeyp bir vechile rencde 217

v remde eylemeyeler ve itdrmeyesin. Memn olmazlar ise vuk zre yazup arzeyleyesin ki, er- erfe ve emrme muhlefet itdkleriyn muhzrlkdan ref olunmak bbnda emr-i erfm gnderile.

[Yev]m's-Sebt, f 28 Ramazn, sene 1027

327
[43]

Eflak'da Ban olan Dimo'dan bor olarak ald paray demedii bildirilen Vidin Kalesi aalarndan Mustafa Aa'nn davacsyla bir araya getirilip davalarnn grlmesi.

B-hatt- Mim. "Vidin kdsna hkm ki: Bundan akdem vilyet-i Eflak'da Ban olan Dimo nm zimm gelp arz- hl sunup; "mukaddem Vidin'de ( ) Aas olan Mustaf nm kimesne bundan altm gn vade ile elli alt bin aka karz alup ve zarar- mla Kala-i Vidin'de Azebler Aas olan dger Mustaf ve Beli Aas olan Ysuf ve Kapudn olan brhm nm kimesneleri kefl virp ve deyni olduna eline memhr temessk virmiken vadesi tamm olup ve yz elli gn dah ziyde mrr idp el-n mebla- mezbrdan bir aka ve bir habbe virmeyp zimmetinde oldun" bildrp; "erle grilp mezkr Mustaf'dan veyhd kefl bi'l-ml olanlardan hakk alvirilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein alvirilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, fermn- cell'l-kadrm zre amel idp ihzr- husam klup muvcehesinde bil-zr-i er on be yl mrr itmeyen davsn hakk u adl zre gresin; fi'l-vk mezbr Mustaf zikrolunan kimesnelern kefleti ile bundan elli alt bin aka karz- hasen alup* ed eylemeyp el-n zimmetinde ise ..." diy hkm yazlmdur.

328
[44]

Vezir Cafer Paa'nn hslarndan olan Akhisar'n Salur kynde bir iftlik edinen voyvodas Davud'un oullar Budak ve Durak tarafndan ahaliye zulmedildii bildirildiinden, ad geenlerin davaclaryla bir araya getirilip tefti olunmalar; fesat ettikleri ortaya karsa zerlerine sbit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra haklarnda eran gerekenin yaplmas.

B-hatt- hazret-i efendi. Akhsr mftsine ve kdsna hkm ki: Sen ki kdsn, mektb gnderp; "Salur nm karye halk meclis-i er- erfe gelp; "karye-i mezbre dstr- mkerrem Vezrm Cafer Paa edma'llh tel icllehnun hslarndan olup Voyvodas Dvd karye-i mezbrede iftlik idinp oullar Budak ve Turak nm akler dim fesd enatden hl olmayup kimisinn ehl yline etm ve kimisini darbidp tavarlarn b u belerine ve ekinlerine salvirp ve bu sene hsl olan terekelerinn riyle nsf mikdrn cebren gasbidp hadden ziyde teaddleri olmala ahvlimzi arzeyle." diy ilhh eyledklerinde er- erf tarafndan dem gnderilp 218

davet olundukda itat itmeyp gelmedin" ilm eyledn ecilden buyurdum ki: Vardukda, mezbrlar meclis-i er- erfe ihzr idp gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp dav-y hakk u tayn-i mdde iden hasmlaryla muvcehe idp bir defa erle faslolunmayup on be yl mrr itmeyen davlarn hakk zre teft tefahhus idp gresiz; vech-i merh zre zulm teadd ve fesd enatleri vk ise bade's-sbt ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn mezbrn Budak ve Turak'dan hkmidp alvirdkden sonra mezbrlar muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp zerlerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleriyle yazup arzeyleyesiz; deiller ise erle haklarnda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesiz.

329
[45]

Akhisar'n Salur kynden, Cerrah- Sultan kirdi diye bilinen Snneti Bekir adl ahs ile Himmet olu Mustafa'nn ahaliye zulmettikleri bildirildiinden, ad geenlerin kendilerinden davac olanlar ile bir araya getirilip davalarnn grlmesi ve zerlerine sbit olan haklar alndktan sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.

Bu dah. Akhsr mftsine ve kdsna hkm ki: Sen ki kdsn, mektb gnderp; "Salur nm karyeden Mustaf nm kimesne meclis-i er- erfe gelp; "nefs-i kasabadan olup Cerrh- Sultn girdi dimekle marf Snnetci Bekir nm kimesne Saranclar nm karyede vk babasndan irsle intikl eyleyen evini ve hrn iinde olan samanyla cebren gasbidp ve Mustaf bin Himmet nm kimesne dah evinn ve nice mslimnlarun dah yollarn seddidp harmen yirini koyun al idp ve Hasan nm kimesneye mezbr Himmet ol Mustaf bundan akdem teadd v tecvz itmekle hakknda emr ihrc idp bundan ehdet taleb eyleyp hak ehdet itmekle bun mzrk ile urmak isteyp ahl-i karyenn cmlesi mezbrdan feryd ikyet zre olduklarn" " ilm eyledn ecilden buyurdum ki: Vardukda, mezbr meclis-i er- erfe ihzr idp gaybet iderse erle buldurmas lzim olanlara buldurup getrdp muvcehe idp bir defa erle faslolunmayan davlarn hakk zre grp fesd enati vk ise bade's-sbt ashb- hukka haklarn alvirdkden sonra mezbr muhtc- arz olanlardan ise muhkem habs ve zerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleriyle yazup arzeyleyesiz; deil ise erle hakknda lzim geleni icr idp er- erfe muhlif kimesneye i itdrmeyesiz.

330
[41]

Hersek sancanda batine tasarruf eden baz kimselerin, tekliften kurtulmak iin batinelerini ve yerlerini mteferrika, avu, sipah, yenieri ve kadlara satm grnp yine kendilerinin tasarruf ettikleri bildirildiinden, teklif olduunda buralarn sahiplerinden de teklif alnmas.
219

Sbk [R]mili Belerbeisi olup hl Hersek sancana mutasarrf olan brhm Paa'ya ve liv-i mezbrda olan kdlara hkm ki: Sen ki mr-i mrn- mrun-ileyhsin, mektb gnderp; "Liv-i mezbr reys sana gelp "ilerinden bazlar teklfden ber olmak in tasarruflarnda olan batinelerin muvzaa tarkyla mteferrika v avu u siph u yenieri v kuzt ve syir ayn- memlekete frht idp sret-i era koyup yine kendler tasarruf idp teklf vk olup rsm taleb olundukda; "Biz bir iftiyz." diy bir nesne virmeyp cmle teklfi syirleri ekp gadr hayf oldun" bildrp; "Vuk zre arzidivir." diy ilhh eyledklerin" arzeyledn ecilden buyurdum ki: Vusl buldukda gresiz; vech-i merh zre batinelerin ve yirlerin muvzaa tarkyla tavyif-i mezbreden bazlara frht idp yine kendler tasarruf iderlerse teklf ve syir rsm vk oldukda er- erf ve knn- mnf muktezsnca lzim gelen ar u rsmlarn syir rey ile maan ashbna hkmidp alvirp hlf- er- erf tealll bahne itdrmeyesiz.

[Yev]m'l-Cuma, f gurre-i ehri evvli'l-mkerrem, sene: 1027

331
[42]

Tavas sakinlerinden Hatip Abdlkerim, Abdi ve Hac Mesti Mehmed'in evlerini basp para, mal ve erzaklarn gasbettii bildirilen ekyadan Knalzade'nin kardei Muhammed adl aknin yakalanarak tefti edilip zerine sbit olan haklar alndktan sonra eran gerektii ekilde cezalandrlmas.

Hasan Efendi. Anatol belerbeisine ve Tavas kdsna hkm ki: "Ekydan Knal-zde'nn karnda Muhammed nm ak Tavas skinlerinden Hatb Abdlkerm ve Abd ve Hc Mestci Mehmed nm kimesnelern evlerin basup emvl erzklarn nehb gret eyledinden mad cebren onar bin akalarn alup env- zulm teadd eyledkleri" ilm olunman, erle haklar alvirilmek emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezkr bi-eyyi vechin kn elegetrp gaybet iderse erle buldurmas lzim olanlara buldurup dav-y hakk u tayn-i mdde iden husamsyla berber idp ahvllerin erle teft idp gresiz; vech-i merh zre teadd eyledi vk ise bade's-sbt mezkrlarun esbb u erzkn ve alnan akalarn erle hkmidp b-kusr alvirp tealll nd itdrmeyesin. Zalemenn fukarya teadd eyledine kat rz-y erfm yokdur. Ahz celb sebebi ile ekyy hmyet eylemekden hazer idp icr-y hakk eylemekde mcidd s olasz. Eger virmekde nd iderse ve muhtc- arz olanlardan ise muhkem habsidp zerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleriyle Sdde-i Sadetm'e arzeyleyesiz; deil ise erle hakknda lzim geleni icr eyleyp er u knna ve emr-i hmynuma mugyir vaz sudrndan hazer eyleyesiz. 220

332
[39]

Sancakbeyi kethdasyla birlikte halka zulmedip haksz yere paralarn ald Sdde-i Saadet'e arzedildiinde grevden alnan ve bu durumu haber almas zerine tekrar ahaliden baz kiileri yakalayp paralarn ald bildirilen eski Molova Kads Mustafa'nn, Kalonya kads tarafndan tefti edilmesi ve zerine sbit olan haklarn alnp sahiplerine verilmesi; vermekte direnirse davas Divan- Hmayun'da grlmek zere sitne-i Saadet'e gnderilmesi.

B-hatt- Hlm eleb. Kalonya kdsna* hkm ki: Molova kazs ahlsi tarafndan Dergh- Muallm'a arz- hl sunlup; "bunlarun kdlar olan Mustaf nm kd mr-liv kethudsyla il zerine kup ahl-i kazya hlf- er- erf teadd v tecvz idp her birlerinden era muhlif nice akalarn alup zulmitmekle ahvllerin bundan akdem sitne-i Sadetm'de ilm eyledklerinde kdl hara virilp mazl oldun haber almala, tekrr ahl-i kazdan mr-liv kethudsyla bazlarn tutup her birinden onar-on beer bin akalarn alduklarndan gayri Simone (?) nm ke-hnelerine varup; "Sizde konmaac (?) nakk nmna bir zimm vardur." diy tealll bahne itmekle hlf- er krk bin akalarn cebren alup fukarya kll teadd v tecvz eyledi" ilm olunman, ahvllerin mahallinde sen grp icr-y hakk eylemen bbnda fermn- hmynum sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre kd- mezbr meclis-i era ihzr ve husamsyla berber idp bir defa erle grilp faslolunmayup on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre mahallinde teft idp gresin; fi'l-vk kaz-i mezbr ahlsinden ve ke-hneden ol mikdr aka aldu zerine sbit zhir olursa ol bbda muktez-y er- kavmle mil olup bade's-sbt ashb- hukkun haklarn hkmidp b-kusr alvirp tealll itdrmeyesin. yle ki; zerine sbt* bulan hukk- fukary virmekde tealll nd iderse sitne-i Sadetm'e ihzr eyleyesin ki, ahvlleri Dvn- Hmynum'da hakk zre grilp icr-y hakk oluna.

333
[40] Sbk Lahsa Beylerbeyi Mahmut Bey'in, Mula'nn Bediye kyndeki tekdlk zeameti hususunda Mteferrika Yusuf ile aralarnda olan anlamazlk daha nce halledildii halde Yusuf'un kardei Mehmed'in, yanna toplad baz ekya ile ad geenin zeametine mdahale edip mahsulne el koyduu bildirildiinden, bu hususun tefti olunup haksz yere zaptolunan mahsuln alnp Mahmut Bey'in adamna verilmesi ve sz konusu zeamete kimsenin mdahale ettirilmemesi.
B-hatt- Mim. Efendi. Kapudn paaya ve stanky kdsna hkm ki: Emru'l-meri'l-kirm sbk Lahs Belerbeisi olup ber-vech-i tekud Mentee 221

sancanda Mula nhyesinde Bediye nm karye ve gayriden yiirmi alt bin aka zemete mutasarrf olan Mahmd dme ikblh tarafndan Sdde-i Sadetm'e yle arzolund ki; "zemet-i mezbre bundan akdem hatt- hmyn- sadet-makrnla kendye tevch olunup bert itdrp zerinde ve zabt u tasarrufnda iken Mteferrika Ysuf nm kimesne irrete slik olup tasarrufna mni olmala bundan akdem murfaa olup tarafeynn temessktna nazar olundukda zemet-i mezbre mrun-ileyh Mahmd dme ikblhnun hakk olmala min-bad dav v niz istim olunmamak zre murfaadan kat mukarrer klnmken mezbr Ysuf'un karnda Mehmed nm kimesne hevsna tbi yiirmi- otuz nefer eky ile varup mrun-ileyhn tahvl trhna den mahslin kabz ve fuzlen zemet-i mezbre[yi] zabtidp kll gadreyledklerin" bildrp; "tahvl trhna den mahslin merkm Mehmed'den b-kusr alvirilmek" bbnda emr-i erfm rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup rey muvcehesinde onat vechile hakk zre teft idp bade's-sbt mrun-ileyhn tahvl trhna den mahslinden ne mikdr nesnesin almlar ise demisine hkmidp b-kusr alviresin. er- erfe ve emr-i hmynuma muhlif tealll nd itdrmeyesin ve medhalleri olmayup* zemet-i mezbre iinde skin Deli Mehmed ve Seyd ve karnda Hall nm kimesnelern zemet-i mezbrede alkalar yoken mezbr Ysuf'un karnda merkm Mehmed'i dahlitdrmeyp men u def eyleyesiz.

334
[37]

Eskiden beri Donanma-i Hmayun seferine Nibolu Kaptan Hac Sefer ile birlikte giden Liman Kalesi mstahfzlarnn, yine ayn ekilde sefere gitmeleri; kale dizdar olanlarn kendilerine mdahale ettirilmemesi.

Nibol kdsna hkm ki: Bi'l-fil Nibol Kapudn olan Hc Sefer Dergh- Muallm'a dem gnderp; "Kala-i Liman mstahfzlarndan yiirmi iki nefer kimesne kend ile maan Donanma-i Hmyn seferin eegelmiken ve elinde sret-i defteri dah variken kala-i mezbre dizdr olanlar olgelene muhlif zikrolunan neferler elinde olan sret-i defter mcebince Donanma-i Hmyn seferine kendler ile maan ep kimesne mni olmamak" bbnda emr-i erfm rec eyledi ecilden buyurdum ki: Vardukda, zikrolunan nefer, kadmden bunun ile Donanma-i Hmyn seferine eegeldi defterde musarrah ise mcebince amel idp kadmden eegeldi zre gir bunun ile edrp kadme ve deftere muhlif dizdr ve har dahl taarruz itdrmeyp men u def eyleyesin.

222

335
[38]

Narda ve Yanya'da, zam ve erbb- timarn sefere gitmelerini frsat bilen ekya ve haramilerin tccar ve yolcularn yollarn keserek kendilerini katledip mal ve eyalarn gasbettikleri bildirildiinden, sz konusu ekyann Dergh- Muall grevlilerinden Narda'da sakin Mehmet vastasyla yakalattrlp zerlerine sabit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra haklarndan gelinmesi.

B-hatt- hazret-i efendi. Narda Kds olan Al zde fazlhya ve Yanya ve civrnda olan kdlara hkm ki: Bi'l-fil Tunus Belerbeisi olan Abd dme ikblh ile Sdde-i Sadetm'e mektblar gnderp; "Kasaba-i Narda ve Yanya'da skin olan ulem v suleh v tccr tyifesi meclis-i [er-] erfe varup; "zikrolunan kasabalarda ve civrnda olan kasabt u kurda baz eky v harm-zde zuhr idp zam v erbb- tmr sefere gitmekle vilyeti hl bulup Mekolor ve Alasonya panayrna gelen tccr tyifesinn ve syir ebn-i sebln yollarna inp kendlerin katl ve esbb u erzklarn gret hasret itmekle yollarda mrr u ubr her vechile mkil olup def u izleleri mhimmtdan olman, kasaba-i Narda skinlerinden olup Dergh- Muallm ( ) kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed zde kadruh in; ol vilyetn ehl-i vukf ve ekynun def u refna kdir oldun" bildrp zuhr iden ekynun [mezbr] mberetiyle erle haklarndan gelinmek in emr-i erfm virilmek" recsna arzeyledn ecilden, ekynun cemyyeti zamnnda def- mazarratlar mezbr Mehmed zde kadruh mberetiyle def olunmak bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, anun gibi taht- kaznuzda harm ekys cemyyet idp ahl-i memlekete zarar kasdnda olduklarnda mezbr Mehmed zde kadruh mberetiyle il-erleri ve taht- kaznuzda olan msellemler ve eli emirl ve mazller ile zerlerine varup dah ekyy hsn-i tedbr tedrkle elegetrp ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn b-kusr alvirdkden sonra ehl-i fesdun emn u zamn virmeyp erle haklarndan gelesiz ve dav-y hakk idp tayn-i mdde idenlern dah mezbr mberetiyle bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmeyen davlarn dah mezbr mberetiyle erle grp ihkk- hakk idp hlf- er- erf bir ferde nd muhlefet itdrmeyesiz. Amm umm tefti memndur; bu bahne ile il zerine devre kmakdan hazer idp ancak zuhr iden ekynun zerlerine varup def- mazarratlar bbnda ikdm u ihtimm eyleyesiz.

223

[Yev]m'l-Ahad, f 10 L., sene: [102]7

336
[34]

Sultanahmed Camii Evkaf reyasndan olup Ortapre kazasnda vaak avlayp derisini vakfa veren Mstecb adl mir avcya, av iin gezdii yerlerde ve dalarda grevli vs. kiiler tarafndan haksz yere mdahale edilmesine izin verilmemesi.

Ortapre kdsna hkm ki: Kaz-i mezbrda avc tyifesinden Mstecb nm kimesne; "hliy babam hudvendigr tbe serhnn cmi evkf reysndan olup sayditdi vaak derilerin cnib-i vakfa virp ve bvesin (?) dah b-kusr ed idp lkin urayup gitdi yirlerde ve talarda ve Hoy tanda ve syir talarda ve akrcal nm mahallerde eger kur halk ve eger sancakbeleri ve siph u yenieri ve men v umml i-erlerinden ve gayriden kendye ve tavarlarna ve zaarlarna ve let-i harbine dahlolunmamak bbnda emr-i erfm virilmek" rec itmein buyurdum ki: Vusl buldukda gresin; fi'l-vk mezbr mr avclardan olup av u ikr in gezdi yirde ve talarda rencde olundu vk ise mdm ki kend hlinde av u ikr in gezp hlf- er- erf hli olmaya, min-bad gezdi yirlerde kur halkndan ve sancakbelerinden ve siph u yenieri ve men v umml i-erlerinden ve gayriden hlf- [er-i] erf bir ferdi dahlitdrmeyp mezbr rencde v remde itdrmeyesin; memn olmayanlar yazup arzeyleyesin.

337
[35]

Mir kadrgalar iin znikmid Gmr'nden tahsis edilip bir ksm denmi olan mebladan henz denmemi olan ksmn da gmrk eminlerinden eksiksiz olarak tahsil edilmesi.

Hazret-i efendi. znikmid kdsna hkm ki: Bundan akdem Bkcba olan brhm zde mecdh eliyle mr kadrgalar mhimmtyn znikmid Gmri'ne yz yiirmi drt bin aka slyne olunup yz bin akas tahsl olunup yiirmi drt bin akas bk kalup tahsl olunmadu mm-ileyh bkcba tarafndan ilm olunman, Mliyye tarafndan virilen emr-i erf mcebince zikrolunan yiirmi drt bin aka tahsl olunmak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan virilen emr-i erf [mcebince] zikrolunan yiirmi drt bin akay Gmrk emnlerinden b-kusr alvirp zimmetlerinde bir aka ve bir habbe bk kodurmayup emr-i har irsline ihtiyc eylemeyesin.

224

338
[36]

Evrenlkes ky halknn, r ve bd- hev karlnda her yl mirye vermekte olduklar ve mir kadrgalar mhimmi iin tayin olunan meblaa, znikmid'de sakin Peltek Hasan avu tarafndan yapld bildirilen mdahalenin nlenmesi.

Bu dah. znikmid kdsna hkm ki: "Bundan akdem kaz-i mezbra tbi mr koruya dhl olan Evrenlkes nm karye her sene r bd- hev mukbelesinde mr cnibine yiirmi bin aka viregelmekle mr kadrgalar mhimmtyn mebla- mezbr tayn slyne olunmken nefs-i znikmid'de skin Peltek Hasan avu nm kimesne; "Mebla- mezbr ulfeme slyne olmdur." diy reyy rencde itdinden gayri kadrga mhimmtyn tayn olunan akanun tahsline mni oldu" ilm olund. mdi; kadrga mhimmt umr- mhimmedendr. Mukaddem kadrga in tayn olunan yiirmi bin aka tahsl olunmak emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan virilen emr-i erf mcebince karye-i mezbrenn mrye virdkleri maktlarn mukaddem kadrga mhimmtyn alvirp min-bad mezbr Peltek Hasan avu' dahlitdrmeyesin ve bi'l-cmle mdm ki, kadrga mhimmt tahsl olunmaya, min-bad emrme muhlif mezbr Hasan avu' dahlitdrmeyesin.

339
[31]

Akhisar'n Yeniky ky sakinlerinden Mahmud'un toplad avrz akesinden Donanma-i Hmayun ihtiyalar iin tayin olunan krk bin akeden, ad geenin zimmetinde kalan on iki bin be yz akenin de tahsil edilmesi.

Bu dah. Akhsr kdsna hkm ki: "Kaz-i mezbra tbi Yeniky nm karye skinlerinden olup msellem piyde avrz cemn[d]a olan Mahmd nm kimesneden bundan akdem Bkcba olan brhm eliyle Donanma-i Hmynum mhimmtyn krk bin aka slyne olunup mebla- mezbrun yiirmi yedi bin be yz akas tahsl olunup zimmetinde on iki bin be yz aka bk kaldu" mezbr brhm tarafndan ilm olunman, Mliyye tarafndan virilen emr-i erf mcebince bksi dah erle tahsl olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbr meclis-i er- erfe ihzr idp gresin; fi'l-vk slyne olunan krk bin akadan zimmetinde ol mikdr bk kaldu vk ise mukaddem Mliyye tarafndan virilen emr-i erf mcebince erle b-kusr hkmidp varan demlere alvirp er- erfe ve emrme* muhlif tealll nd itdrmeyesin.

225

340
[32]

zdin kazasnda Fatma adl kadnn, kocasndan intikal eden ve krk-elli seneden beri mlkiyetinde bulunan bahesine, vakf olduu iddiasyla mdahalede bulunan Zlfikar ve Ali'nin, davalar daha nce grlp ad geen kadn lehine sonuland halde tekrar mdahalede bulunduklar bildirildiinden, durum bu ekilde ise mdahalenin engellenmesi ve bahenin eskiden olduu gibi ad geen kadna tasarruf ettirilmesi.

B-hatt- Hlm. zdin ve Badra kdlarna hkm ki: "zdin kazsndan Ftma nm htna zevci Mahmd'dan intikl idp krk-elli seneden ber mlkiyyet zre tasarruf olunan mlk beye hardan Zlfikr ve Al nm kimesneler dahlidp; "Ceddimz Ramazn Hce'nn vakfdur." diy niz itmeleriyle erle grilp vakf-nmeye nazar olundukda zikrolunan be vakf-nmede mukayyed bulunmayup min-bad vakfa alkas olmadu zhir olmala mlkiyyet zre hkmolunup huccet-i eryye virilp kat- niz olmken mezbrlar yine dahl tecvzden hl olmaduklar" ilm olunman imdi; bir defa erle grilp faslolunup huccet-i eryye virilen davnun tekrr istim memndur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbrlar ol vechile niz iderler ise bu bbda olan huccet-i eryyeye nazar eyleyp gresiz; mazmn muvfk- er olup al-vechi'l-hasm sbit oldukdan sonra mukarrer tutup mcebi ile amel idp min-bad hlfna cevz ve bu bbda olan huccet-i eryyeye muhlif davsn istim eylemeyp hli zre ibk idp mezbreye zabt u tasarruf itdresiz. yle ki; mezbrlar kanat itmeyp bu bbda virilen huccet-i eryyeye muhlif kanat itmeyp bundan sonra tekrr niz iderler ise Sdde-i Sadetm'e havle eyleyesin ki, geldklerinde ahvlleri Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda hakk zre grilp ihkk- hakk oluna.

341
[33]

Kayseri'de, kimseye zarar olmad halde kendi mlkiyetinde bulunan ba ierisindeki evini tamir ettirip bir ev daha yaptrd ve ncil okuduu iin ehl-i rf taifesi tarafndan srf kendisinden para szdrmak maksadyla deiik bahaneler ileri srlerek elindeki fetvaya ramen rencide edildii bildirilen Kiriko adl zimmnin rencide ettirilmemesi.

Fetv mcebince buyurlmdur. Kaysariyye kdsna hkm ki: Nefs-i Kaysariyye'de skin Kiriko nm zimm mlk b iinde olan evini tamr idp ve bir ev bin idp kend hlinde olup eran kimesneye zarar u teaddsi yoken ehl-i rf tyifesinden ve hricden baz kimesneler mcerred celb ahz in; "inde gayri nesne dah bin itmi." diy ve ynleri zre ncl okudukda; "Vaz u nashat ider imisin." diy hlf- er- erf rencde v remde idp teaddden hl olmaduklar ilm olunman; "Bu bbda ol vechile rencde itmee kdir olmazlar." diy elinde eyhu'l-slmdan fetv-y erfe 226

olmala fetvya muhlif rencde olunmamak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, mezbra ol vechile dahl rencde olunur ise fetvsna nazar idp gresin; mezbrun bi-hasebi' er erf kimesneye teaddsi olmayup kend hlinde iken ve b iinde bin eyledi evn eran kimesneye zarar yoken mcerred celb ahz in ol vechile rencde eyledkleri vk ise ve fetvs davsna mutbk ise mcebi ile amel idp ehl-i [rf] tyifesine dah hlf- er- erf rencde itdrmeyp men u def eyleyesin. Memn olmayup ol vechile yine rencde itmek isteyenleri Sdde-i Sadetm'e havle eyleyesin.

[Yev]m'l Ahad, f 17 L., sene: [10]27

342
[29]

Elli yldr Beypazar'nn Tahir kynde sakin olup ky mescidinin beratl imam olan Yusuf Fakih'e, yrk taifesiyle bir alkas olmamasna ramen beylerbeyi voyvodalar ve Yrk kadsnn adamlar tarafndan yrk olduu gerekesiyle yapld bildirilen mdahalenin menedilmesi.

Bebzr kdsna hkm ki: Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Taht- kaznda Thir nm karye mescidine bertla mm olan Ysuf Fakh elli yldan ber karye-i mezbrede skin olup immet hdmetin ed idp yrk tyifesine alkas yo iken hl belerbei voyvodalar selmlk nmna mezbrdan aka alup ve Yrk kds demleri dah zerine konup mft meccnen yim yimekler tedrk itdrp mezbr Ysuf Fakh meclis-i era varup; " "Bir kimesne mukaddem yrk tyifesinden olsa gp konmakdan fergat eylese rencde olunmaya." diy mukaddem emr-i erf virilp sicill-i mahfzda kaydolunmdur." didkde yoklanup fi'l-vk ol vechile mukaddem emr-i erf virildi mastr u mukayyed bulunup mezbra dah ol vechile emr-i erf virilmek" recsna arzitmein imdi; konar u ger yrk tyifesinden biri konup ve gmekden fergat idp tavar rrin tadup bir yirde temekkn ihtiyr idp maetin zirat harsetden* eyleyp rey silkine mnselik olup ol makleyi vilyet ktibi on yldan ziyde vech-i merh zre bir karyede skin mtemekkin bulup rayyet yazsa yrk sbalar ana dahl* taarruz itmek cyiz deildr; hussan mezbr Ysuf Fakh ol kadar zamndan ber skin olup bi'l-fil immet hdmetinde ola. Buyurdum ki: Vardukda, hakk zre gresin; mezbr Ysuf Fakh fi'l-vk karye-i mezbre topranda elli yldan ziyde skin mtemekkin olup maetin zirat harsetden* eyleyp ve immet hdmetinde iken; "Yrksin." diy dahliderler ise cyiz deildr. er u knna muhlif belerbei voyvodalarna ve kdya ol vechile dahl taarruz itdrmeyesin.

227

343
[30]

Ttn ekip-bimek, alp-satmak ve imek yasak olduu halde Karaman, ankr, Payas, Adana ve Antakya dhilinde bu yasaa uyulmad, ttn tiryakilii sebebiyle sanatkrlarn ilerinden kaldklar ve balmumunun fiyatnn ykselmesine sebep olduklar bildirildiinden, bundan byle bahelerde ve tarlalarda ttn ekilip-biilmesi, alnp-satlmas ve iilmesinin yasak olduu hususunda kasaba, ky, pazar vb. insanlarn toplu halde bulunduklar mahallerde gerekli duyurularn yaplmas; ttn yapra bulunan yerler ile ba ve bahelerdeki ttnlerin yaklmas; yasaa uymayanlarn isimlerinin bildirilmesi.

B-hatt- Hlm eleb. Sbk Karaman Belerbeisi olup hl Hzne-i mirem'n Karaman cnibi Defterdr olan Mehmed Paa'ya ve Konya kdsna hkm ki: Bundan akdem etrf u eknfa evmir-i erfe gnderilp; "min-bad kimesne ttn yapran ekp bimeyp ve bzrlarda bey u ir itmeyp ve kahve-hnelerde ve mecma- ns olan mahallerde bir ferd ttn imeyp herkes kend hllerinde ve kr u kisblerinde olmalar" fermnum olmken hl baz kimesneler memn olmayup rz-y hmynuma muhlif belerde ve tarlalarda ttn yapran ekp ve bip bzrlarda ve dkknlarda bey u ir eyledklerinden gayri ehl-i sany kr u kisbden kalup rlarda ve dkknlarda ve syir mecma- ns olan mahallerde ttn ekp bu makle ttne mbtel olanlar hdmetlerine varmayup dyim bu ahvl ile mukayyed olmalaryla balmmun bahya kmasna bs olduklar ilm olunman, ol makle ttn yapran ekp bienler ve bzrlarda bey u ir idenler env- hak[re]te mstehkk olmlardur. mdi; ttn yapranun ekp biilmesi ve bzrlarda ve dkknlarda alnup satlmas ve ttn iilmesi ref olunup min-bad men olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan fermn- cell'l-kadrm zre amel idp dah taht- hkmetinzde olan kasabt u kur v bzrlarda ve syir mecma- ns olan mahallerde muhkem tenbh nid itdresiz ki, min-bad bir ferd belerde ve tarlalarda ttn yapran ekp bimeyp ve bzrlarda ve syir dkkn ve mecma- ns olan yirlerde bey u ir itmeyp ve kimesne ttn imeyp ehl-i sany herkes kend hllerinde ve kisb krlaryla mukayyed olalar ve ttn yapra bulunan yirlerde ve be v tarlalarda kat bir ferde tealll itdrmeyp ihrk itdresiz ve anun gibi bundan sonra memn olmayup belerde ve tarlalarda ttn yapran ekp bienler ve bzrlarda ve mecma- ns olan mahallerde alup satanlar ve ttn ienlerden her kim olursa olsun ism resmleriyle yazup arzeyleyesin ki, sonradan haklarnda emrm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna. Bir sreti, Kngr sancanda olan kdlara. Bir sreti, Adana ve Payas ve Antkiyye kdlarna.

228

344
[25]

Msr'da Haremeyn-i erifeyn Evkaf'ndan olan ky ve balklara Divan- Msr'ca belirlenmi olan mebladan vakfa ait olann ilgililerden eksiksiz olarak tahsil edilmesi.

Msr muhfazasnda olan Vezr Mustaf Paa'ya ve Msr kdsna ve defterdrna hkm ki: ftihru'l-havs ve['l]-mukarrabn Dru's-sadetm Aas Hc Mustaf Aa dme ulvvh Sdde-i Sadetm'e arz gnderp; "mahmiyye-i Msr'da vk olan Haremeyn-i erfeyn evkfndan olan karyelern ve balklarun ekseri sancakbeleri ve men tasarruflarnda olup her vilyetn tahammline gre Dvn- Msr'dan kata hsb tayn olunup ve defterlerde mukayyed iken mutasarrf olanlar ml-i vakf Dvn katas zre vakf- mezbrun hakk alvirilmek" in emr-i erf recsna arzitmein, vakfa yid rci olan alvirilmek emridp buyurdum ki: Vardukda, emrm zre Dvn katas zre vakfa yid rci olan b-kusr alviresiz; emr-i erfme muhlif bir ferde tealll nd itdrmeyesiz.

345
[26]

Msr'da Buhayra vilyetinde Haremeyn-i erifeyn Vakf'ndan olan Srna (?) kynde yeniden keif yaplmas ve kiflere, belirlenen miktardan fazla para aldrlmamas.

Msr belerbeisine ve kdsna ve defterdrna hkm ki: Mrun-ileyh arz gnderp; "mahmiyye-i Msr'da vk vilyet-i Buhayra'da Haremeyn-i erfeyn vakf olan Srna (?) nm karyede mr in yetmi iki selm ve on bir pre tayn [olunm] iken hl senede krk bin sikke altun kifler ekl bel iderimi; mahallinden kefolunup vakf- mezbr karyesinden ziyde alnmamak" in emr-i erf recsna arzitmein, mahallinden kefolunup vakf karyeden ziyde alnmamak emridp buyurdum ki: Vardukda, emrm zre zikrolunan vakf karyeyi mahallinden kefitdrp mrye tayn olunan yetmi iki selm ve on bir preden ziyde kiflere aldurmayasz. Emr-i erfme muhlif kimesneye tealll nd itdrmeyesiz.

346
[27]

Msr'da Buhayra vilyetinde Haremeyn-i erifeyn Evkaf'ndan olan Niyde (?) kynden, klfe-i kef ad altnda kifler tarafndan fazladan alnd bildirilen on iki bin parann aldrlmamas.

Msr belerbeisine ve kdsna ve defterdrna hkm ki: Mrun-ileyh Sdde-i Sadetm'e arz gnderp; "Mahmiyye-i Msr'da Haremeyn-i erfeyn Evkf'ndan vilyet-i Buhayra'da Niyde (?) nm vakf karyeden kadmden mrye yid yo iken klfe-i kef diy drt bin pre kayditdrilp ana dah kni olunmayup her sene kifler on ikier bin pre alup vakf- erfe gadriderlerimi; aldurlmaya." diy emr-i erf recsna arzitmein, her sene kiflere ol mikdr altun aldurlmayup men olunmak 229

emridp buyurdum ki: Vardukda, karye-i mezbreden kiflere on ikier bin preyi aldurmayup emr-i erfme muhlif kimesneye tealll nd itdrmeyesiz; men u def eyleyesiz.

347
[28]

Msr'da Menfiyye vilyetinde Elmas bin Abdullah tarafndan Haremeyn-i erifeyn'e vakfedildii halde vakf nazrlarnn ihmalkrl sebebiyle vakf iin zaptolunmad bildirilen rle kynn yerinden kefedilip vakfa ait olan haklarn vakf iin zaptettirilmesi.

Msr belerbeisine ve kdsna ve defterdrna hkm ki: Mrun-ileyh Sdde-i Sadetm'e arz gnderp; "Mahmiyye-i Msr'a tbi vilyet-i Menfiyye'de Elms bin Abdullh, Nantiyye ve rle nm iki pre karyeleri satun alup mlkiyyet zre tasarrufnda iken Haremeyn-i erfeyn'e vakfidp bin be senesinde Nantiyye nm karye vakf- mezbr in zabtolunup ve rle nm karyeye nzr- vakf olanlar mukayyed olmamala kalm; mahallerinden grilp vakfun hakk olan vakf in alvirilmek" recsna arzitmein, mahallerinden grilp cnib-i vakfa rci olan alvirilmek emridp buyurdum ki: Vardukda, emrm zre mahallerinden grp vakfa yid rci olan vakf in hkmidp zabtitdresin.

348
[23]

Msr'da Behnesviyye vilyetinde, sls hissesi Haremeyn-i erifeyn Vakf'na ait olan Zeytun kyne, Hasan Paa Evkaf nazr tarafndan yapld bildirilen mdahalenin nlenmesi.

Msr belerbeisine ve kdsna ve defterdrna hkm ki: Dru's-sadetm Aas olan iftihru'l-havs ve'l-mukarrabn il-hrih Hc Mustaf Aa dme ulvvh Sdde-i Sadetm'e arz gnderp; "mahmiyye-i Msr'da Behnesviyye'de vk Zeytn nm karyenn sls hssas Haremeyn-i erfeyn Vakf'ndan olup Hasan Paa Evkf nzr niz idp mahallinden grilp ihkk- hakk olunmak" in emr-i erf recsna arzitmein, mahallinden grilp vakfa yid rci olana hardan dahlolunmamak emridp buyurdum ki: Vardukda, bu huss mahallinde hakk zre grp vakfa yid rci olana hardan kimesneyi dahl taarruz itdrmeyesiz; emr-i erfme muhlif niz idenleri men u def eyleyesiz.

349
[24]

Msr'da ou vris ve azadllar elinde olup vakfiyesi gereince Haremeyn-i erifeyn Evkaf'na zaptolunan yerlere, bakasnn mdahale ettirilmeyip vakf iin zaptolunmas.

230

Msr belerbeisine ve kdsna ve defterdrna hkm ki: Mrun-ileyh arz gnderp; "mahmiyye-i Msr'da Haremeyn-i erfeyn Evkf'ndan olan vakfiyye mcebince; ekseri verese v utekda olup vakf- mezbra zabtolunm iken bazlar irrete slik olup niz eyleyp ol makleler men olunmak" in emr-i erf recsna arzitmein, vakfa yid rci olanlara hlf- er- erf dahlitdrilmeyp men olunmak emridp buyurdum ki: Vardukda, Haremeyn-i erfeyn Vakf'na yid rci olana hardan kimesneyi dahl taarruz itdrmeyp vakf in zabtitdresiz.

350
[22]

Simav kazas ahlsi ile aralarnda dmanlk bulunduu, imdi ise yaptklarndan pimanlk duyup tvbe ettiklerinden bahisle kendilerinin Ktahya'da Germiyanolu Zviyesi'nde iskn olunmalar ve Simav ahlsi tarafndan kendilerine taarruz olunmamas hususunda emr-i erif talep ettikleri bildirilen Daz kazas suhtelerinin durumlarnn gzlenip kendi hallerinde olurlar ise msamaha gsterilip ad geen zviyede iskn edilmeleri; fesat karmaya devam ederler ise yakalanp haklarndan gelinmesi.

B-hatt- Mim. Efendi. Kthiyye ve Simav ve Tazi kdlarna, Anatol Belerbeisi'nn Kyim-makm olan Ysuf zde kadruhya hkm ki: Sdde-i Sadetm'e mektb gnderp; "Tazi kazs shteleri Simav kazs ahlleri ile advet ve birbiriyle husmet zre olup hl itdkleri enatlerine ndim olup tevbe v istifr idp mahrse-i Kthiyye'de Germiyan-ol Zviyesi'nde iskn olunmalarna ahd art idp; "kasaba-i Simav ahlsi bundan byle zikrolunan shtelere min-bad dahl taarruz olunmayup sde-hl olmalar" in emr-i erf rec eyledklerin" arzitdnz ecilden, zikrolunan shte tyifesi fi'l-vk fesd enatden fri u itbet idp kend hllerinde olurlar ise siz dah msmaha idp hlf- er dahl rencde olunmamak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu hussa mukayyed olup arzolundu zre zikrolunan shte tyifesi fesd enatden ndim fri olup itbet idp kend hllerinde olurlar ise siz dah msmaha idp hlf- er- erf dahl rencde eylemeyp iskn itdresiz. Amm yle ki; gir kend hllerinde olmayup fesd enat iderler ise hsn-i tedrkle elegetrp muktez-y er zre haklarndan gelp ehl-i fesda hmyet ve kend hllerinde olanlara hlf- er dahl tecvz olunmakdan ihtirz idp def- fesda say ihtimm eyleyesiz.

[Yev]m's-Sls, f 26 L., sene: [10]27

231

351
[21]

Seydiehri kazasnn Armudlu kynden sipahi Hseyin ve hizmetkr Nrullah'n evlerini basarak kendilerini ldrp mal ve eyalarn gasbettikten sonra evlerini yaktklar bildirilen Bozkr kazasnn muhtelif kylerinden isimleri yazl ahslarn yakalanarak tefti olunmalar; sz konusu sular zerlerine sbit olursa ve kendileri arza muhta olanlardan deiller ise zerlerine sbit olan haklar alnp vrislere verildikten sonra eran lzm geldii ekilde cezalandrlmalar.

Karaman belerbeisine, Konya ve Seydehri ve Bozkr kdlarna hkm ki: Seydehri kds ile Karaman belerbeisi kyim-makm Sdde-i Sadetm'e mektblar gnderp; "Seydehri kazsnda Armu[d]lu nm karyeden Hseyin nm siph ve hdmetkr Nrullh'un Bozkr kazsnda Dereli nm karyeden siph nmnda olup ekvet zre olan Dereli Hall ve Bekir ve Abdussamed ve Gz ve Muharrem ve abn ve Lutf ve Sat ve Mustaf ve Bl ve Vel ve Piyle ve Balc- ol ve Kara Hasan ve Nesm ve Vel Nash ve at* nm karyeden Sun ve Hbil ve lys ve Hc Turm-ol ve Hc Ivaz-ol ve Al Baba ve Ramazn ve Kozaac nm karyeden abn ve ltoan nm karyeden Ms Efendi ol brhm ve syir yoldalaryla evlerin basup kendlerin katlidp emvl esbblarn gret idp evlerin ihrk eyleyp kbel-i erden nyib mbir gnderilp eser-i cerhatleri kef tahrr olunup sicill huccet olunup vrislerinden Nrlu ve Ganmet nm htnlar ve Mustaf nm kimesne talebiyle erle grilp icr-y hakk olunmak in dem gnderilp davet olunduklarnda er- erfe itat itmeyp syn zre olman huss- mezbr ber-mceb-i er- erf grilp icr-y hakk olunmak" in emr-i erf recsna arzitmein buyurdum ki: Vardukda, bu hussa mukayyed olup mezbrlar sahh katlolunup meyyitleri bulunm ise ihzr- husam klup gaybet iderlerse erle buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdp bir defa erle faslolm olmayup on be yl mrr itmi deil ise hakk zre teft idp gresiz; kazyye arzolundu gibi olup bi-hasebi'-er katl huss ve syir fesdlar zerlerine sbit zhir olursa ol bbda emr-i er- kavmle amel idp bade's-sbt gret eyledklerin vrislerine alvirdkden sonra bu fesd idenler muhtc- arz olanlardan deil ise erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesiz; muhtc- arz olanlardansa habsidp sret-i sicilleriyle vuk zre arzeyleyesiz. Hakk zre olup garaz u taassubdan ve ehl-i fesda hmyet olunmakdan ziyde hazer eyleyesiz.

[Yev]m's-Sebt, f gurre-i Za., sene: [10]27

352
[19]

Uzuncaova Hsky kadsnn halka zulmettii, ayrca Edirne kadsnn oullarnn yanlarna aldklar atllarla birlikte nahiye ve kylere giderek ahalinin haksz yere paralarn aldklar ikyet edildiinden, ahaliden haksz yere alnan akelerin sahiplerine iade ettirilmesi ve grevlilerin yanlarnda atllar olduu halde kylere devre kmalarna msaade edilmemesi.

232

Mim. Efendi. Edirne kdsna hkm ki: Sdde-i Sadetm'e arz- hl sunlup; "Uzuncaova Hsky Kds olan ( ) fukarya hlf- er- erf zulm teadd eyledinden mad oullarun nice atlu ile nevhye kup reyya ziyde teadd v zulm eyledklerinden gayri, "namz akas" diy ahl-i kury tazyk idp hlf- er- erf akalarn alup" rey tyifesi gelp ikyet eyledkleri ecilden; "Mslimnlarun b-vech alnan akalar alnup reyya min-bad zulm teadd olunmayup men u def oluna. Huss- mezbr syire kys olunmaya." diy alem'l-ulemi'l-mtebahhrn, efdal'l-fudali'l-mteverrin, bi'l-fil Rmili Kd-askerm olan Mevln Yahy edma'llh tel fazyileh tarafndan mhrl mektb virilmein, mslimnlarun hlf- er- erf alnan akas alvirilmek emridp buyurdum ki: Vardukda, reyya min-bad hlf- er- erf zulm teadd itdrmeyp oullarun ve gayrileri ziyde atlu ile rey zerlerine kartmayasn ve reydan hlf- er- erf alnan akalarn bade's-sbt b-kusr gir alviresin; eger kdlar ve sbalar ve gayriler, rey zerlerine ziyde atlu ile kup devreyledklerine asl rz-y erfm yokdur; ana gre mukayyed olup min-bad zulm teadd itdrmeyesin.

353
[20]

Bursa'da bulunan Paa elebi Vakf'na ait medrese ve akrtn tamire muhta olan yerlerinin, bilirkiilerce tahmin olunan bedel zerinden vakf mtevellisi marifetiyle tamir ettirilmesi.

Burusa kdsna hkm ki: Mahrse-i Burusa'da vk Paa eleb Vakf dimekle marf olan vakfun mertyyet zre Mtevellsi olan Muhammed meclis-i er- erfe gelp; "medrese-i mezbrenn sakf ve dvrlar ve kapular ve kurun olu ve kiremidi ve be bb dkknnun baz yirleri ve bir vakf evinn ve bir keresteci dkknnun ve bir kr-hnesinn dah baz yirleri harba mrif olmala tamr termmi lzim gelp ehl-i vukf std muhammin ile zerlerine varlup grildkde; "On bir bin yedi yz toksan alt aka ile ancak tamr olunur." diy tahmn ihbr eyledin" kd- sbk sicill idp huccet-i eryye virmein, zikrolunan medrese v akrt huccet-i eryye mcebince tamr termm olunmak emrm olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, emrm zre zikrolunan medrese v akrtnun harba mrif olan yirlerin ol mikdr aka ile keml-i sadkat zre mtevell-i mezbra tamr termm itdresin. Huss- mezbra onat vechile mukayyed olup zikrolunan meblaun cmlesin tamr-i vakfa sarfitdrp bir aka ve bir habbesin ketmitdrmeyesin.

[Yev]m'l-Erbi, f 5 Za., sene: [10]27

233

354
[16]

Bolu sancanda Musa avu adl emin ile Fazlullah adl mfettiin, yanlarna aldklar atl ve sekbanlarla, yasak olduu halde devr ad altnda ky ky dolaarak reyann haksz yere para ve mallarn alarak zulmettikleri bildirildiinden, ad geenlerin tefti edilerek zerlerine sbit olan haklarn alnp sahiplerine verilmesi; ayrca ad geen mfetti mfettilikten azledildii iin davalara mdahale ettirilmemesi ve emine de reyaya zulmetmemesi hususunda tenbihte bulunulmas.

B hatt- Hlm. Bol sancanda vk olan kdlara hkm ki: "Hl Ms avu nm emn ve Mfetti olan Fazlullh mblaa atlu v sekbnlar ile dyim zerlerine devr nmyla kup karye be-karye liv-i mezbr devridp fukarnun; "ift srer iken ml bulmusz." ve bazsna; "Ger tyifesi sizde esbb kom." ve bazlarna; "Tarlanuz kurbinde amazdan yir amsz; r virn." diy bahne idp drder ve er ve beer bin akalarn alup ve bunun emsli zulm teaddlerinn nihyeti olmaduklar" ilm olunman imdi; devr merfdur. Mezbrlarun lzim gelen davlarn toprak kdlar grp faslidp ve mezbr mfettilikden ref olunup mdhale eylememek bbnda fermn- erfm sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda gerei gibi mukayyed olup teft idp fi'l-vk arzeyledkleri zre devr nmyla fukary hlf- er rencde eyledkleri vk ise bir vechile zulm teadd olduna asl rz-y erfm yokdur. Devr merfdur; etrf u eknfa emirler gnderilmidr ve mezbr mfettilikden ref olunmdur. Ol bahne ile fukary rencde itdrmeyesiz ve bade's-sbt ashb- hukka haklarn alviresiz ve emn-i mezbra muhkem tenbh idesiz ki, ol dah zerlerine kmayup fukary rencde eylemeye ve itdrmeyesiz. Ind iderler ise mufassal merh yazup bildresiz ki, haklarnda sonradan emr-i erfm ne vechile sdr olursa mcebiyle amel oluna.

355
[17]

Matbah- mire'nin ihtiyalarn tedarik etmek zere Kefe taraflarna gnderilen Kefe Nazr Mahmut avu ve yanndaki adamlarnn yol boyunca gvenliklerinin salanarak emin bir ekilde Kefe'ye ulatrlmalar.

B hatt- Mim. Efendi. Sdde-i Sadetm'den* Kefe'ye varnca yol zerinde vk olan belerbeilere ve sancakbelerine ve kdlara ve kl dizdrlarna ve nefert aalarna hkm ki: Hliy Matbah- mirem mhimmtyn Dergh- Muallm avularndan olup Kefe Nzr olan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mahmd avu zde kadruh on nefer demleriyle ol cnibe irsl olunmdur. Buyurdum ki: Hkm-i erfmle her kanknuzun taht- hkmetine dhl olursa yarar kulaguzlar tedrk ve mahf u muhtara olan yirlerde yanna kifyet mikdr nefert ve syir demler 234

koup emn slim birbirinze uladurup ber-vech-i isticl mahall-i memra irsl sl eyleyesiz ve bi'l-cmle huss- mezbr mhimmt- umrdandur; avk u tehrden ve menzil merhlde elendrmekden ve mm- ileyhn ve demlerinn bir ferdine ve esbb u tavarlarna dahl taarruz olunmakdan ihtirz eyleyesiz.

356
[18] Seferden gelirken evinde konaklayan Yenieri Mehmet ve akrabas Bayram ile hizmetkr Musa'y ldrdkten sonra Badat'a firar eden Hamza Suba'nn Darende'ye geldii ve sipahi olduunu syleyerek ahaliye zulmetmekte olduu bildirildiinden, ad geenin her ne ekilde olursa olsun yakalanarak sitne-i Saadet'e gnderilmesi.
B hatt- Mim. Rm belerbeisine ve Dergh- l mteferrikalarndan Behrm zde mecdh ve ) kdsna hkm ki:

Bundan akdem Dergh- Muallm yenierilerinden Mehmed ve akribsndan Bayram ve hdmetkr Ms nm kimesneler seferden gelrken Hamza Sba nm kimesnenn evine konup badeh mezbr Hamza mezkrlar katlidp birka eky ile Badd'a firr idp hl gelp; "Siph oldum." diy Drende kazsnun ahlsine kll teadd zre oldu ilm olunman, mezbr her kande bulunursa sitne-i Sadetm'e ihzr olmasn emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda her birinz mukayyed olup dah ak- mezbr her kande bulunursa bi-eyyi vechin kn elegetrp dah sitne-i Sadetm'e ihzr eyleyesiz ki, gelp ahvli Dvn- Hmynum'da grile.

357
[12]

stanbul'da sr, koyun ve kei kesimi, eskiden beri Haseki Sultan Evkaf'nn Edirnekap haricinde bulunan mezbahalarnda yaplp baka yerlerde yaplmamasna ramen, halen baz kasaplar tarafndan skdar, Galata, Hslar, Kurueme, Kasmpaa ve baz sahillerde kesim yapld, bunun da vakfa zarar verdii bildirildiinden, kimsenin Edirnekap'daki mezbahalar dnda kesim yapmasna izin verilmemesi; yasaa uymayanlarn, haklarndan gelinmek zere isimlerinin bildirilmesi.

Huccet mcebince buyurlmdur. stanbul kdsna hkm ki: Merhme Hssag Sultn tbe serhnun Evkf'ndan Edirnekapus hricinde olan selhnelerinde kadm'l-eyymdan art- vkf mcebince sr u koyun u kei zebholunup har yirlerde zebholunugelmi deil iken hl rylerden (?) ve kassblardan baz Yehd tyifesi art- vkfa ve kadmden olgelene muhlif skdar'da ve Galata'da ve Hslar ve Kureme ve Ksmpaa'da ve baz yallarda ve stanbul iinde zebheylemeleriyle vakfa 235

gadroldu ecilden mukaddem erle grildkde vech-i merh zre vakfa gadrolmala min-bad olgelene ve art- vkfa muhlif har yirde zebholunmayup zikrolunan selhnelerde zebholunmak zre sicill huccet ve tyife-i mezbreye tenbh tekd olunmken hl olgelene muhlif zikrolunan mahallerde Yehd tyifesinden ve hardan baz kimesneler sr u koyun u kei zebhitmekle vakfa kll gadroldu ilm olunman buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup gresin; kadmden Edirnekapus hricinde olan evkf- mezbre selhnelerinde zebholunurken har yirlerde zebholunur ise men u def idp ellerinde olan huccet-i eryye mcebince amel idp min-bad zikrolunan selhnelerden hric yirlerde sr u koyun u kei zebhitdrmeyesin. Memn olmayanlar yazup arzeyleyesin ki, art- vkf ve huccet-i eryye ve kadmden olgelene muhlif vaz eyledkleri in haklarndan gelinmek in sonra ne vechile emr-i erfm sdr olur ise ana gre mcebiyle amel idesin ve bi'l-cmle art- vkfa muhlif har yirde zebholunmala vakfa gadrolduna rz-y erfm yokdur. Ana gre mukayyed olup huccet-i eryye ve kadmden olgelene muhlif har yirlerde koyun u sr u kei zebhitdrmeyesin.

358
[13]

stanbul'da Hocagyseddin Mahallesi'nde harap durumda olan bir vakf evin, tamirine vakfn gc yetmedii iin, Piyade Beyi brahim'in ayn mahallede bulunan evi ile istibdl edilmesi hususu vakf iin de faydal ise Sdde-i Saadet'e arzedilmesi.

Mim. eleb. stanbul kdsna hkm ki: Mahrse-i stanbul'da Hcegyseddn Mahallesi'nde vk ( ) Evkf'ndan bir bb vakf ev harba mrif olup tamrine vakfun msadesi olmayup mahalle-i mezbrede iki bb mlk evi olan Dergh- Muallm Mteferrikal'yla Piyde Bei olan iftihru'l-emcid ve'l-ekrim brhm dme mecdh istibdl eyledin arzitmein buyurdum ki: Vardukda, zikrolunan vakf ev ile mrun-ileyhn mlk evi vakfa enfa oldun istibdl itmek in arzeyleyesin.

359
[14]

Vidin sakinlerinden mer ve Osman kardelerin babas mteveffa Abdlgani'nin Yasef isimli Yahudi zimmetinde bulunan alacann tahsil edilmesi.

B-hatt- Petko (?)-zde. Vidin ve Nibol kdlarna hkm ki: Kaz-i mezbr skinlerinden mer ve Osmn nm karndalarun bundan akdem babalar Abbdlgan hl-i haytnda Yasef nm Yehd ile erklerine on yk aka karz virp badeh mezbr taleb idp almak zre iken fevtolup mebla- mezbr zimmetinde kalmala hl mteveff-y mezbr oullar mezkrn oullarun ellerinde olan temessk mcebince taleb eyledklerinde virmeyp tealll nd zre olduklar ilm olunman, 236

erle alvirilmek emridp buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm zre mezkrlar er- erfe ihzr idp mukaddem bir defa erle grilp faslolm deil ise hakk zre gresiz; ilm olundu zre ise erle alvirp tealll nd itdrmeyesiz.

360
[15] znikmid kazasnn Kaymas nahiyesinde komusu Mehmed'i rencide ettii, evcil hayvanlarn kesip yedii ve kendisini yaralayp olunu hapse attrd bildirilen Yenieri Hseyin'in, davalar Divan- Hmayun'da kazaskerler huzurunda grlmek zere hasm ile birlikte sitne-i Saadet'e gnderilmesi.
Aa mektb mcebince buyurlmdur. Kocaili sanca [be]ine ve znikmid kdsna hkm ki: Kaymas nhyesinde skin Hseyin nm yenieri ile Mehmed nm kimesnenn havllar bir yirde olmala mezbr Hseyin klelerin ve obnlarn evi iine gnderp ehl yllerin rencde idp bir srn boazlayup yiyp ve otuz tavuk ve be kazn yiyp men eylemek istedkde muhkem darb u mecrh idp ve olun dah tutup habse virp ziyde zulm teadd itmekle hasm ile maan sitne-i Sadetm'e irsl olunmak in Yenierilerm Aas Kyim-makm olup Zaarcba olan Al zde mecdh tarafndan mhrl mektb virilmein buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda mukayyed olup dah mrun-ileyh tarafndan virilen mektb mcebince mezbr Hseyin'i ihzr ve hasm ile maan sitne-i Sadetm'e irsl eyleyesin ki, ahvlleri Dvn- Hmynum'da kd-askerlerm huzrnda hakk zre grilp icr-y hakk oluna.

[Yev]m'l-sneyn, f 10 Za., sene: [102]7

361
[10]

Edirne'de altnn yz elli, kuruun yz be ake zerinden ilem grd, ok sayda kalpazan tredii, Saray- Hmayun iin yaplan satnalmalarda pein para denmedii ve ehre gelen odun-kmrn sahiplerinden zorla alnmasndan dolay ehre yakacak gelmedii iin sknt ekildii bildirildiinden, bundan byle altnn yz yirmi, kmil kuruun seksen, arsln kuruun yetmi ake zerinden alnp verilmesi hususunun ar ve pazarlarda halka duyurulmas; saray ihtiyalarnn pein para ile ve kendi istekleriyle satanlardan alnmas, odun-kmrn zorla deil, kendi isteiyle satanlardan ve geerli narh zerinden alnmas; ayrca muktaalardan alnan akenin tam ayar olmasna dikkat edilmesi ve kalpazanlara gz atrlmayp yakalanan kalpazanlarn dierlerine ibret olmas iin haklarndan gelinmesi.
237

Hlm (?) Efendi. Edirne Kds Mevln Al zde fazyilhya hkm ki: Mahmiyye-i Edirne'nn akas gyet zyf olup altun yz elli ve guru yz be akaya cr oldu ve kallblar vefret zre olup kalb aka kat u harc olundu ve Sary- Hmynum levzim mhimmt itir olundukda nakd aka virilmeyp menya slyne olunmala ashb akalarn almakda usret ekdkleri ve sary bzra gidenleri ehre gelen odun u kmri ashbndan cebren alup ve edn bah virmekle ehre odun u kmr gelmeyp fukar v ahl-i memleket kll mtezaccir olduklar istim olund. mdi; altun yz yiirmi ve kmil guru seksen ve arsln guru yetmi akadan ziydeye cr olunduna ve Sary- Hmynum mhimmt u levzimi akasuz alnduna ve bzra gidenler vech-i merh zre fukarya zulm teadd itdklerine kat rz-y erfm yokdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, zikrolunan husslara bi'z-zt mukayyed olup dah mahmiyye-i mezbrede rs v bzrlarda ve syir mecma- ns olan mahallerde muhkem tenbh nid itdresin ki, min-bad altun yz yiirmi aka ve kmil guru seksen ve arsln guru yetmi akaya harc u sarf idp min-bad bir aka ve bir habbe ziydeye harcitmeyeler ve itdrmeyesin ve Sary- Hmynum levzim mhimmtn dah nakd aka ile ihtiyrlaryla satanlardan aldurup min-bad akasuz aldurmayup fukary hlf- er- erf rencde v remde itdrmeyesin ve bzra gidenlere dah muhkem tenbh tekd eyleyesin ki, eger odun ve eger kmr alduklarnda cebren almayup ihtiyrlaryla satanlardan narh- cr zre akalaryla alup fukary bir vechile rencde v remde itdrmeyp men u def eyleyesin. Memn olmayanlar ism resmleri ile yazup arzeyleyesin ve sen dah muktatdan alduun akay altun guru alndukda yz yiirmiye altun ve seksene guru alasn ve aka alnmak lzim geldkde zyf aka almayup knn- kadm zre bakr sahhu'l-ayr ve kmil'l-vezn aka alasn ve kallblar hussnda dah onat vechile mukayyed olup elegiren kallblara emn u zamn virmeyp syire mcib-i bret olmak in erle muhkem haklarndan gelesin; bir ferde hmyet synet eylemeyesin ve bi'l-cmle zikrolunan husslar ehemm-i mhimmtdan olup bu bbda sana kll itimd- hmynum vardur; ana gre mukayyed olup bb- ikdm u ihtimmda dakka fevteylemeyesin.

362
[11]

Edirne'de baz mderrislerin derslere girmedikleri ve suhte taifesinin fesat kard duyulduundan, derse giren ve girmeyen mderrislerin tespit edilip derslere girmeleri hususunda uyarlmalar, buna ramen derse girmemekte srar edenlerin isimlerinin bildirilmesi; suhte taifesinin ise ancak kefilleri alndktan sonra medreselerde iskn ettirilip kefilsiz suhte iskn ettirilmemesi ve fesat kartan suhtelerin de tefti olunup zerlerine sabit olan haklar alndktan sonra haklarndan gelinmesi.

Mm-ileyhe hkm ki: Mahmiyye-i Edirne'de olan mderrisn derse varmayup tatl-i ders itdkleri ve 238

shtevt tyifesi dah ek v fesd zre olduklar sem- hmynuma ilk olunman mderrislern derse mdvemet idenler ve tatl-i ders idenler sitne-i Sadetm'e arzolunmak ve shtevt tyifesi keflsz iskn itdrilmeyp ek v fesd zre olanlarun erle haklarndan gelinmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda bi'z-zt mukayyed olup dah hufyeten ve alniyyeten Edirne'de olan mderrisleri tecesss tefahhus idp derse mdvemet zre olmayanlara derse varmak in muhkem tenbh idp eyym- tatlden gayri zamnlarda derse itil itdresin. Bade't-tenbh mtenebbih olmayup tatl-i ders idenleri ism resmleri ve medreseleri ile yazup arzeyleyesin ki, o maklelern medreseleri hara tevch oluna ve shtevt tyifesinn dah her birinn kefllerin alup medreselerde iskn itdrp keflleri olmayanlar iskn itdrmeyesin ve ehl-i fesd olanlar dah onat vechile teft ve tayn-i mdde v dav-y hakk idenler ile berber idp bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmeyen husslarn hakk zre grp bade's-sbt ashb- hukka erle b-kusr haklarn alvirdkden sonra o makle ehl-i fesda asl hmyet synet itmeyp erle haklarndan gelp vilyet memleketi onat vechile hfz u hrset idp bir ferde zulm teadd itdrmeyesin. Amm bu bahne ile hlf- er- erf bir ferde zulmolunmakdan dah ziyde hazer eyleyesin.

363
[8]

Edirne'de, yannda vrisi bulunmad halde lenlerin Beytlmal'e ait olan mal ve eyalarnn, bezzazistndaki baz tccarlar tarafndan, birbirlerini vris ve ahit gstermek suretiyle kendi aralarnda zaptedildii duyulduundan, bundan byle vris ve ahit olanlarn iyice aratrlmas ve vrisi baka yerde olanlarn eya ve erzaklarnn bu gibi tccar taifesinin mdahalesine meydan verilmeden satlp elde edilen parann, vrisleri gelinceye kadar emin bir yerde saklanmas; emre uymayanlar hakknda eran gerekenin yaplmas.

Bu dah. Edirne Kds Mevln Al zdet fazyilhya hkm ki: Mahmiyye-i Edirne'de beyt'l-ml vk oldukda bezzzistnda olan habl (?) tccr tyifesinn bazlar vris ve kimi dah hid olup beyt'l-mli dah mbeynlerinde ketmitmekle beyt'l-mle kll zarar mterettib oldu istim olunman; "O makle beyt'l-ml vk oldukda vris hid olanlar onat vechile teft tefahhus olunup ve vrisi har diyrda olanlarun esbb u erzk yazlup erle frht lzim olanlar frht itdrp vrisi diyrndan nakl-i er ile gelince hsl* olan aka v esbbn emn yirde hfzitdresin; habl (?) tyifesin mdhale itdrmeyesin ve mteveff olanlarun emvl erzkn dah ketmitdrmeyp zuhra getresin ve beyt'l-mle mdhale itmekden memn olmayanlarun muhtc- arz olanlarn yazup arzidp muhtc- arz olmayanlarun erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesin." diy Mliyye tarafndan emr-i erf virilmein, mcebince amel olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: 239

Vusl buldukda, bu bbda Mliyye tarafndan virilen emr-i erf mcebince amel idp kat hlfna cevz gstermeyesin.

364
[9] Edirne'de atarabaclarn cret tarifesine uymadklar, asker taifesinden ve baka kazalardan baz kiilerin atarabaclk yaptklar ve yolda bozulan arabalara dier arabaclar yardm etmeyip gittikleri iin birok yolcu ve tccarn ekya tarafndan ldrld duyulduundan, bundan sonra arabaclarn Sultan Sleyman Han zamannda belirlenen cret tarifesine gre cret alp fazla cret almamalar, gidecekleri yere ayr ayr gitmeyip ayn yoldan birlikte gitmeleri ve birinin arabas bozulduunda dierlerinin onu yolda brakmayp tamiri mmknse tamir edip mmkn deilse yolcu ve yklerini paylaarak ilk konaa kadar gtrmeleri; ayrca baka kazdan olanlarla asker taifesinden olanlara arabaclk yaptrlmamas; emre uymayanlar hakknda eran gerekenin yaplmas.
Mm-ileyhe hkm ki: Mahmiyye-i Edirne'nn atarabaclar yazda ve kda kadmden olgeldinden ziyde cret alup Edirne'den stanbul'a varup gelmekle fukarya teadd ve baz asker tyifesi dah at arabalar alup kul ve ter-olanlar ile arabalarn gnderp baz kimesneler zyi u telef oldu ve hric kazdan baz kimesneler arabacilik idp ve baz arabalar dah yolda mahf tamr olunca syir yoldalar tevakkuf itmeyp braup gitmekle nice tccr ve gayri ebn-i sebl katl ve esbb u emvlleri nehb gret olundu istim olunman, merhm ve mafrun-leh Sultn Sleymn Hn tbe serh zamnnda alnan cret tayn olunmak ve asker tyifesinden arabacilik idenler men olunmak ve har kazdan olanlar ve keflleri olmayanlar arabacilik itdrilmemek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp dah merhm Sultn Sleymn Hn tbe serh zamnnda oldu zre yazda ve kda cretlerin tayn idp bir aka ve bir habbe ziyde aldurmayup bir ferde tealll nd itdrmeyesin ve min-bad asker tyifesine arabacilik itdrmeyp men u def eyleyesin. Memn olmayup emrme muhlefet idenleri ism resmleri ve hretleri ve blkleri ile yazup arzeyleyesin ve Edirne'de skin olmayup hric kazdan olanlar ve keflleri olmayanlar dah arabacilik itmekden men u def eyleyesin ve arabac tyifesine dah muhkem tenbh eyleyesin ki, ittifk ile kalkup ve ittifk ile konup min-bad mteferrik gitmeyp cmlesi bir yirden gideler ve anun gibi yolda birinn arabas krldukda cmlesi tevakkuf idp tamri kbil ise tamr olunmaa muvenet idp tamr ideler; tamre kbil olmaz ise gtrdkleri ykleri har arabalara tevz u taksm tahml idp konaa sl idp min-bad o makle arabas krlanlar yolda brakmayalar. yle ki; bade't-tenbh mtenebbih olmayup o makleleri brakmala mslimnlara zarar u teadd ola, o maklelern gerei gibi erle haklarnda lzim geleni icr eyleyesin ve bi'l-cmle bu hussa onat vechile mukayyed olup vrid olan 240

emr-i erfmn icrsnda dikkat ihtimm eyleyesin.

365
[6] Edirne ve evresinde, ehl-i sefer ve asker taifesinden olan ve bu sfatlar kullanan baz ahslarn, yolcularn yollarn keserek kendilerini ldrp mallarn gasbettikleri ve reyaya zulmettikleri duyulduundan, bu gibi ahslar haber alndnda blk kethdalar ve zabitleri araclyla yakalatlp tefti edilmeleri ve zerlerine sabit olan haklar alnp sahiplerine verildikten sonra arza muhta olanlarn arzedilmesi, olmayanlarn ise eran gerektii ekilde cezalandrlmalar.
Bu dah. Edirne Kds Mevln Al zdet fazyilhya hkm ki: Mahmiyye-i mezbre ve etrfnda baz ehl-i sefer ve asker tyifesi ve ol nmda baz kimesneler fesd ek zre yende v revende v ebn-i sebln yollarna inp katl-i nfs gret-i emvl idp ve rey v berynun ehl yllerine tecvz idp zulm teadd zre olduklar istim olunman, o makleleri haber alduunda blk kethudlar ve zbtlar mberetiyle hsn-i tedbr tedrkle elegetrp ashb- hukkun erle mteveccih olan haklarn alvirdkden sonra zerlerine erle fesd zhir olanlardan muhtc- arz olanlar habsolunup arzolunmak, muhtc- arz olmayanlarun erle haklarndan gelinmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp dah vech-i merh zre ehl-i fesd haber alduunda blk kethudlar ve zbtlar marifetiyle yarar demler gnderp ahz ve meclis-i er- erfe ihzr ve husamsyla berber idp bir defa erle faslolmayup zerinden on be yl mrr itmeyen husslarn onat vechile hakk zre teft tefahhus idp bade's-sbt ashb- hukka erle mteveccih olan haklarn b-kusr alvirdkden sonra zerlerine erle fesd sbit zhir olanlarun muhtc- arz olanlarn habsidp zerlerine sbt bulan mevddun sret-i sicilleriyle ve ism resmleri ve blk hretleri ve skin olduklar yirleri ile yazup arzeyleyesin ki, sonra haklarnda ne vechile emr-i erfm vrid olur ise mcebince amel eyleyesin, muhtc- arz olmayanlarun emn u zamn virmeyp sire mcib-i bret in haklarnda erle lzim geleni icr eyleyesin. Amm bu bahne ile kend hllerinde olanlara dahlolunmakdan ve hlf- vk kazyye ilmndan ziyde hazer eyleyesin.

366
[7]

Edirne'deki Saray- mire'nin ihtiyalarna sarfolunacak akenin Kbtyan cizyesinden alnmas.


Bu dah.

Mm-ileyhe hkm ki: Mahmiyye-i Edirne'[de] vk Sary- mirem'n mhimmtyn sarfolunacak aka kadmden Edirne Darb-hnesi'nden virilgelp hl altun yz elli akaya ve guru yz be 241

akaya cr olmala Darb-hne men olunman Sary- mire mhimmtyn kadm'l-eyymdan tayn olunan akay Kbtyn cizyesinden alvirp sarfitdrilmek bbnda Mliyye tarafndan emr-i erfm virilmein, mcebince amel olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Bu bbda Mliyye tarafndan [virilen] emr-i erfm mcebince amel idp hlfna cevz gstermeyesin.

367
[4]

Edirne'de bulunan ehl-i sefer asker taifesinin pazarclk ve bakkallk yaptklar ve narh dzenini bozduklar duyulduundan, bundan byle ehl-i sefer asker taifesine pazarclk ve bakkallk yaptrlmamas; emre uymayanlarn isim ve blklerinin bildirilmesi.

Bu dah. Edirne Kds Mevln Al zdet fazyilhya hkm ki: Mahmiyye-i mezbrede baz ehl-i sefer asker tyifesi bzrclk u bakkllk idp mbeynlerinde narh cr olmayup nice defa er- erf tarafndan tenbh tekd olundukda itat itmemekle narh hussna kll ihtill geldi istim olunman, ehl-i sefer asker tifesi min-bad bakkllk u bzrcilik itmeyp men u def olunmak bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: Vusl buldukda, bu bbda sdr olan emrm mcebince amel idp dah min-bad ehl-i sefer asker tyifesinden bir ferde bakkllk u bzrcilik itdrmeyp men u def eyleyesin. Memn olmayup emrme muhlif bakkllk u bzrcilik idenler eger siph u yenieri ve eger topc ve gayri asker tyifesidr; ism resmleri ve blkleri ve hretleri ile yazup arzeyleyesin ki, emrme muhlefet itdkleriyn dirlikleri kat olunup kendlerinn haklarndan gelinmek bbnda emr-i erfm gnderile. Narh hussnda tekayyd ihtimm olunmak mhimmtdandur. Bu hussa onat vechile mukayyed olup her eyi narh satdurlup narh hussnda ziyde ikdm u ihtimm zre olasn.

368
[5]

Edirne bostancbalarnn, ke nahiyesi dhilinde bulunan vakf kylerin zabitliini stlenip ahaliye zulmettikleri ve vakf zarara urattklar duyulduundan, sz konusu kylere bostancbalarn mdahale ettirilmeyip vakf cblerine zaptettirilmesi.

Mm-ileyhe hkm ki: Mahmiyye-i Edirne nevhsinden olan ke nhyesinde vk evkf karyelerinden karye-i Paa ve ve karye-i Tom ve gayri vakf karyelern zbtliin Edirne bostncbalar kend demlerine evkf karyelerine mdhale idp ahlsine zulm teadd ve cnib-i vakfa gadr zre olduklar istim olunman, min-bad vakf karyelere bostncbalar mdhale itmeyp evkf cblerine zabtitdrilmek bbnda fermn- l-num sdr olmdur. Buyurdum ki: 242

Vusl buldukda, emr-i cell'l-kadrm zre min-bad vakf karyelere bostncbay ve demlerin dahlitdrmeyp evkf cblerine zabt u tasarruf itdresin; nd muhlefet idenleri yazup arzeyleyesin.

369
[1] Mteveffa Tatar Ali avu'un, hanm, olu ve kzna, olunun lmyle de tamam hanm ve kzna intikal eden Beypazar'ndaki muhalleftna, eski kadlardan Sinan ve klesi Feridun tarafndan el konulduu bildirildiinden, davalarnn grlp vrislerin ad geenler zerinde sabit olan haklarnn alnp vekilleri Mehmet avu'a teslim edilmesi.
B-hatt- Hlm. Bebzr kdsna ve dstr- mkerrem Vezrm Cafer Paa edma'llh tel iclleh voyvodasna hkm ki: Mukaddem Tatar Al avu fevtoldukda nefs-i Bebzr'nda olan muhalleft htn Ftma ve olna ve kz Syime'ye intikl eylemiken ol dah fevtolup cmle muhalleft htn mezbre Ftma'ya ve merkme Syime'ye mteveccih olmken sbk ( ) Kds olan Sinn ve kul Ferdn cmle muhalleft kabzidp mezbrlara nesne gstermeyp gadritmekle hl bu huss in mezbrlar Dergh- Muallm avularndan kdvet'l-emsil ve'l-akrn Mehmed avu zde kadruhy vekl nasbidp haklar alvirilmek bbnda emr-i erfm taleb eyledi ecilden buyurdum ki: Vardukda, mezbr kd ile ve kulyla merkm Mehmed avu' muvcehe idp bu huss bir defa erle faslolunm deil ise hakk zre gresin; mteveffnun muhalleftndan mezbrlarun zerlerinde ne mikdr nesne zuhr iderse bade's-sbt erle hkmidp vekllerine alvirp hlf- er- erf mezbrlara dahl taarruz ve tealll bahne ve nd muhlefet itdrmeyesin; nd zre olanlar ism resmleriyle yazup arzeyleyesin.

370
[2]

Dergh- Muall mteferrikalarndan Hasan'n, Ayvadl kynde kendi mal ile kard suyun, Sultan Sleyman Han'n getirdii suya katlarak Kumkap'da yaptrd eme ile Gedikpaa'daki sebilhanesine aktlmas yolundaki talebinin, yaplan kefe gre verilen huccette belirtilen miktarlarda yerine getirilmesi.

B-hatt- hazret-i efendi. stanbul kdsna hkm ki [ve] Sdde-i Sadetm'de Su-yol[] Nzr olan Hasan zde mecdh[ya hkm ki:] Sen ki nzr- mm-ileyhsin, mektb gnderp; "Dergh- Muallm mteferrikalarndan Hasan zde mecdh Havss- Kostantniyye muzftndan Ayvadl nm karye snur dhlinde orta havz ile Kemer ba kurbinde kend ml ile hafreyledi suy merhm ceddm Sultn Sleymn Hn tbe serh getrdi suya ilhk, yine Kumkapus'nda bin 243

eyledi emesine, mads Gedkpaa'daki sebl-hnesinn kuyusna cr olup idp olgeldi zre vezn [] ayr olmasn taleb itmekle kbel-i erden dem ve sen ki nzr- mm-ileyhsin, ehl-i vukf su-yolclar ile zerine varlup grildkde sularun klleti zamnnda tamm iki masura su oldu mhede olunman mahmiyye-i mezbreye geldkde slsi ve bk kalan slsn mm-ileyhn zikrolunan eme v kuysna cr olmak zre sicill huccet olmala mcebince amel olunup kimesne mni olmamak bbnda emr-i erf virilmek" recsna arzitmein buyurdum ki: Vusl buldukda, tahmn takdr olundu zre virilen huccet-i eryye mcebince amel idp hakk zre icr idp ziyde icr itdrmeyesin.

371
[3]
B-hatt-

Ktahya'nn Tavanl kynde Pir Ahmed isimli ahsn, kzn evlendirmesine mni olduu bildirilen Hac Hseyin adl ahsn menedilmesi.

Anatol belerbeisine ve Kthiyye kdsna hkm ki: Tavanl nm karyede skin Pr Ahmed nm kimesne sulb (?) kzn bir mslimna nikhla virmek murd eyledkde Hc Hseyin nm kimesne; "Sen kzun bana diy bir huccet dah ibrz idp olmadundan gayri kz n-blia olmala bir nikh iderse ana vir mezbr hlf- er- erf bun rencde itmekden hl olmadu elinde fetv-y erfesi oldun bildrp mezbr men olunmak" bbnda emr-i erfm taleb itmein buyurdum ki: Vardukda, anun gibi dav bir vechile hlf- er- erf bun rencde eylemek isterse ve elinde olan fetvs davsna mutbk ise mcebince amel idp men u def idp rencde itdrmeyesiz. Memn olmazsa Dvn- Hmynum'a havle eyleyesin ki, gelp faslolalar. Emrme muhlif nd itdrmeyesin.

244

A N A L T K

N D E K S

245

246

NDEKS HAKKINDA AIKLAMALAR


ndeks maddeleri yazlrken, mmkn olduunca defterdeki ekle sadk kalnmaya allmtr. Yani, indekse konu olan kii ve kurum adlar, terim, tbir ve kelimeler dilin o gnk iml ve fonetik zellikleri gz nne alnarak yazlm, iptal edilen hkmlerin zet ve transkripsiyonlar yaplmayp, indeksleri karlmamtr. Defterin taranp maddelerin tespiti safhasnda belirlenecek indeks maddesinin, genel konu ad eklinde deil de, bir genel konunun alt bal, baka bir deyile, iinde getii hkmdeki zel durumu ifade edecek ekilde alnmasna gayret edilmitir. Dolaysyla maddeler ounlukla tamlama, deyim ve dier tr kelime gruplarndan meydana gelmektedir. Birden fazla kelimeden meydana gelen bu tr indeks maddeleri, ait olduklar metinde, genellikle aralarna baka kelime veya kelime gruplar girmi vaziyette gemelerine ramen, hem anlam ve gramatik mnasebet, hem de indeksin shhati asndan ayklama-birletirme yoluna gidilmitir.

*
ndeksimizde madde kk olarak kelimelerin tekil halleri tercih edilmi olup, ayet kelimenin oulu tekil formunun ats bozularak yaplmsa, oul halleri bkz. eklinde tekil haline gnderme yaplp, yaplan gndermeler ilgili madde kklerinde u ekilde gsterilmitir. Arb bkz. Arab Urbn bkz. Arab Arab(lar) (tifesi) [/Arb /Urbn] deftir bkz. defter defter [/deftir] Maddelerin -ler, -lar ve -t ekleriyle yaplan oullar iin gnderme yaplmam, ilgili madde kknde parentez iinde gsterilmitir. bert(lar) hsr-er(ler)i temessk(t) ndeks maddelerinde bulunan terkipler madde kknden sonra parentez iinde gsterilmitir. emr-i hmyn emr-i erf emr-i kavm

247

emr(-i hmyn /-i erf /-i kavm)

Zmre ismi olarak da kullanlmakta olan baz kelimeler tekil ve oul ekillerinin yan sra bu zelliklerini de gsterir ekilde yazlmtr. gurbet cemati gurbet(ler) (cemati /tifesi) gurbet tifesi

Yer isimlerinin idar birim olarak aldklar sfatlar parantez iinde verilmi olup mteaddit sfat olmas halinde bu durum taksimle ayrlarak gsterilmitir. Bolu Bolu nhyesi Bolu kzs Bolu sanca

Bolu (nhyesi /kzs /sanca)

Fiillerin etkenlik, edilgenlik vb. alardan farkllk arzettii maddelerde farklla esas olan at parantez iinde, ayet birden fazla farkllk sz konusu ise aralarna taksim konularak gsterilmitir almak al(n /dur)mak virmek vir(dr /il)mek Temel olarak benzeen fakat ierdii kelimelerde eksiklik-fazlalk szkonusu olan maddelerde de birletirme yoluna gidilmitir. Bu birletirme maddenin tam ekli yazlp, eksik olan eklinde bulunmayan ksm parantez iine alnmtr. zabt eylemek zabt (u kabz) eylemek zabt u kabz eylemek virdrmek virilmek alnmak aldurmak

Eanlamllk ya da dnmll ifade etmek iin taksim kullanlmtr. emre muhlif hareket etmek emre (muayir /muhlif) hareket etmek emre muayir hareket etmek

248

N D E K S

ab : 41 Abbdlgan, Nibol kz. : 359 abd-i bk : 261 Abd avu, Vezr-i Sn, Kyim-makm Mehmed Paa hslar zabtna memr : 106 abd-i memlk : 31, 168, 239, 297 Abd, Am, Pertev Paa'nun evld : 76 Abd, evi eky tarafndan baslan, Tavas kz. : 331 Abd, Hc, Hasan Paa Evkf Mtevellsi, Kefe : 314 Abd, Kazzz, ak, Arnavud Belgrad kz. : 63 Abd, Otuzlu mteferrikalardan Lutf'nin vekli, Fenar kz. : 240 Abd, Tunus Belerbei : 335 Abdullh avu, eriba-ol, Mteveff brhm Paa Evkf'nun sbk mtevellsi, Hezargrad kz. : 121 Abdullh eleb, Dvn Ktibi : 90, 91, 92, 93, 95 Abdullh Efendi, sbk Edirne Kds : 220 Abdullh, Mevln, Mehmed avu'un vassi, Ayntb kz. : 209 Abdullh, Mevln, sbk Aydnck Kds : 54 Abdurrahm, Mevln, Karamk Kds : 234 Abdurrahm, sbk Bagelembe Kds : 167 Abdurrahmn avu, Dergh- Muall avu Murd avu'un demi : 4 Abdurrahmn, Dergh- Muall avu Hamza avu'un karnda : 55 Abdussamed, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Abdlazz, Mevln, Gelibol kazsna ber-vech-i arpalk mutasarrf olan : 282 Abdlazz, Rodos Mftsi : 39 Abdlazz, sbk Pein Kds : 39 Abdlbk, dnimend, Ezine kz. : 128 Abdlbk, Hc, Buhr Hn mmkul Hn tarafndan ililik tarkyla Sdde-i Sadet'e gelen : 96 Abdlcebbr, Seyyid, htn karlan, Pein kz. : 39 Abdlcell, Selanik ve Ofabol Yrkleri Bei : 65 Abdlgan, ak, shtelkdan fergat eyleyen, Atranos kz. : 21 Abdlgan, eyh, Hc Bayram Zviyesi'nn eyh ve hasb nzr, Burdur : 40 Abdlhlk, Kd : 125 Abdlkdir, kuztdan, katl zanls, Akhsr ks. : 47 Abdlkdir, maktl, Dergh- Muall avu Mahmd avu'n karnda, Atranos kz. : 21 Abdlkerm, cebeci, Kastamon sn. : 118 Abdlkerm, Hatb, evi eky tarafndan baslan, Tavas kz. : 331

Abdlkerm, Mevln, Kassm, Sla sn. : 217 Abdlkerm, sbk Migalkara Kds : 174 Abdlkerm, Seyyid, mteveff eyhu'l-harem, Medne-i Mnevvere : 131 Abdlmun, Mderris, Akhsr kz. : 167 Abdlvehhb, Fyk Paa Evkf'na ait vakf karyeleri fuzl zabt ve mahslin kabziden, Selanik : 13 Abdsselm, mteveff defterdr : 74; Evkf, Kestel kz. : 74 Acel (?), Seyyid, Medne-i Mnevvere : 93 Acem (vilyeti) bzergnlar : 156 acem-olan; (nmnda /eklinde) gezmek : 11, 265, 232, 306, 311; zmresi : 79, 123, 232, 311 amazdan yir amak : 354 Adala kazs : 95 Adana kds : 343 advet zre olmak : 350 Aa karl, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Aa mektb : 192 aa lzim olmak : 325 Aalu karyesi, Menemen kz. : 243 anm bkz. koyun Arboz sanca : 263; kds : 263, 311 Azkara karyesi, Karamk kz. : 234 Ahddede (?) karyesi, Hasky kz. : 104 ahl; pern olmak : 201; terk-i diyr eylemek : 120; -i kury tazyk itmek : 352; -i mahalle seyl mecrsna sprndi dkmek : 302; -i memleket perkende v pern olmak : 178, 246; -i memlekete zarar kasdnda olmak : 335; -i memleketi rencde v remde eylememek : 111; -i vilyet inh itmek : 34; -i vilyet ittifkyla ekynn zerlerine varmak : 34; -i vilyete teadd v tecvz : 34; -i vukf : 84; yi tacz itdrmemek : 144; yi zabt u synet ve hfz u hrset idegelmek : 28 ahd art itmek : 350 Ahmed Be, Biga Sancakbei : 137 Ahmed Blkba, Bedae (?) k., Hayrabol kz. : 71 Ahmed akr-ol, eky, blk halkndan, Takpri kz. : 149 Ahmed avu, Dergh- l avu, Aydn Sanca Msellimi : 195 Ahmed avu, Dergh- Muall avu : 85, 230 Ahmed avu, Dergh- Muall avu, Hmh Sultn'n Kethuds : 8 Ahmed avu, Dergh- Muall avu, Koyun Emni : 36 Ahmed Hn, Sultn (padiah) : 46, 102, 173, 207 Ahmed Paa, Dugal, Prozor ks., Klis sn. : 138 Ahmed Paa, vezretden mtekd, Muhassl'l-emvl, Aydn sn. : 195 Ahmed Paa, Vezr, Msr Muhfz : 4, 80, 90, 91, 93, 96, 99, 144, 173 Ahmed, Anatol Belerbei'nin Mehterbas : 224 Ahmed, Bekir ol, Kengr sn. : 173 Ahmed, Dergh- Muall Mteferrikas : 58 Ahmed, Ferhd ol, Pertev Paa Evkf'na ait deirmenn msteciri, znikmid kz. : 242 Ahmed, Habe, ak, Manisa kz. : 252 Ahmed, Hc, Abdnneb ol, Burusa : 94

250

Ahmed, Hssa Etmekciba : 256 Ahmed, Hudvendigr Sancakbei : 106 Ahmed, Kara, ak, Yenice k., Bilecik kz. : 130 Ahmed, Kazanc-ol, ak, Trhala kz. : 117 Ahmed, Mevln, Bendereli Kds : 268 Ahmed, Mevln, Ereli Kds : 267 Ahmed, Mevln, Hc Be Evkf Mtevellsi, Manastr kz. : 196, 289 Ahmed, Pr, Tavanl k., Kthiyye kz. : 371 Ahmed, reyy dll iden, Nevrekop kz. : 229 Ahmed, Rm, katl zanls, Akhsr ks. : 47 Ahmed, sbk Anatol Belerbei : 177 Ahmed, silahdrlar zmresinden, Kuds-i erf'de tamir olunacak kalann kitbet hdmetine tayin olunan : 92 Ahmed, Sf, Loha (?) k., Depedelen kz. : 133 Ahmed, ak, Arnavud Belgrad kz. : 59 Ahmed, ak, Be ks., Gney kz., Kastamon sn. : 37 Ahmed, erf, Mevln, znikmid Kds : 42, 44 Ahmed, Vezr-i Azam Hasan Paa Evkf Mtevellsi, Sdde-i Sadet'de terft : 194 ahvl(ler); -i rey v beryya karmamak : 130; i dger-gn olmak : 157; i (hakk zre) grilp icr-y hakk olunmak : 14, 58; i husam muvcehesinde erle grilmek : 167; i Sdde-i Sadet'de grilmek : 15; i erle grilmek : 21, 63, 104, 157, 159, 259, 308, 322; in adl hakk zre teft itmek : 297; in mahall(er)inde (erle) grmek : 161, 332; i (erle) Dvn- Hmyn'da (kd-askerler huzrnda) grilmek : 15, 49, 94, 115, 157, 167, 210, 242, 252, 281, 332, 340, 356, 360; in erle teft ( tefahhus) itmek : 254, 331 ahz celb; in rencde eylemek : 41; itmek : 59, 113; sebebi ile ehl-i fesda hmyet itmemek : 63, 139 ahz habs; it(dr)mek : 11, 114, 167, 175; olunmak : 20, 71, 150, 175 ahz kabz itdrmek : 40 akr; itir v vakf olunmak : 72; virmek : 27 aka(lar) : 107, 116, 166, 169, 235, 240; almak : 110, 114, 243, 246; cem itmek : 246, 248, 315; alnmamak : 155; n al(n)mak : 7, 75, 98, 138, 139, 155, 157, 176, 191, 201, 205, 207, 224, 262, 331, 332; n almakda usret ekmek : 361; n almakdan ziyde hazer itmek : 244; yla satanlardan aldurmak : 7; irsl olunmak : 131; kabzitmek : 122, 217, 278; saldurmamak : 57; salnmamak : 57; sirka itmek : 61; tahsli : 76; talebi : 25, 77, 138, 235, 315; vir(il)mek : 1, 211, 222, 233; v esbb almak : 88; v esbbn emn yirde hfzitdrmek : 363; s alvirilmek : 276; s gyet zyf olmak : 361; s kalmak : 107; sn al(dur)mak : 39, 53, 114, 236; sn virmek : 190; suz alnmak : 361; ya noksn getrilmemek : 233 Akaehir kazs; ahlsi : 267; kds : 267 Akdeniz : 233 Akhsr kasabas /kazs: 47, 95; kds : 95, 167, 328, 329, 339; mftsi : 47, 167, 328, 329 Akkirman Kalas'nun tamr termmi : 309 Aksary; kds : 276; sancakbei : 276, 206 Aksr karyesi, Samakov kz. : 192 Akehir; kds : 245; msellimi : 245 Alacahsr sancanda vk olan kdlar : 247, 248, 251 Alagz-ol, maktl, Makri k., Mihal kz. : 81 Aliyye; kds : 245; msellimi : 245

251

alkasn kat itdrmek : 191 almet-i erfe itimd klmak : 298 Alasonya panayr : 335 Alaehir kazs : 164; kds : 164 Aleksandra Voyvoda, Eflak Voyvodas : 14, 223, 225, 226, 227, 279, 280 Aleksandra, Hudvendigr Sancakbei mteveff Mehmed Be'n karnda : 204 Aleksi, koyun akas borcu olan, Eflak : 280 Al Aa, apa, Harem-i Hmyn Huddm : 319 Al Aa, ak, Bagelembe kz. : 78 Al Aa, tcir, Burusa : 107 Al Baba, ak, Bozkr kz. : 351 Al Be, ber-vech-i arpalk Arboz sancana mutasarrf iken fevtolan : 263 Al bin Mehmed, skenderavu Mahallesi, Rodoscuk : 299 Al bin Seyyid Mem (?), Eb'l-lutf, el-Hatb, Seyyid, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 Al avu, ehl-i vukf, mbir, Vize kz. : 323, 324 Al avu, Hc Bayram Zviyesi Vakf'na borlu, Burdur : 40 Al avu, Kbt harc cem ile grevli, Vize kz. : 202 Al avu, Limin sanca iltizmndan dolay borlu : 152 Al avu, Nide sn. : 8 Al avu, Tatar, Dergh- Muall avu, mteveff, Bebzr kz. : 31, 369 Al avu, zemet mahsltn kabzeden, Zara-i Atk : 177 Al Efendi, Dvn Ktibi : 105, 144 Al Hce, Loha (?) k., Depedelen kz. : 133 Al Paa, mteveff Vezr-i Azam : 33; Evkf : 33, 110 Al Paa, Vezretle Kapudn olan : 233, 282 Al (?), Kara Ynus veled-i, Kbt, ak, Bnarhsr kz. : 202 Al, Arslan nm solakn karnda, Depecik kz. : 115 Al, Avlonya Alaybei : 62 Al, Bekir ol, Vatnie k., Nevesin kz. : 257 Al, Dergh- Muall Mteferrikas : 175 Al, Dergh- Muall Mteferrikas, sbk Vezr-i Azam Mehmed Paa'nn olu : 78 Al, Dergh- Muall yenierilerinden Mehmed'in karnda : 59 Al, Dergh- Muall yenierilerinden, mteveff, Kar k., Yeniehir kz. : 17 Al, Derv, ak, Aakanye (?) k., Aya nh. : 31 Al, dger, yenieri, Kite kz. : 115 Al, scik ol, maktl, Gelibol kz. : 281 Al, zdin kz. : 340 Al, kd, Pein kz. : 39 Al, Kara, siphi, Kengr sn. : 48 Al, Karahsr- Shb Sancakbei Vel'nin Kyim-makm : 234 Al, Karaman Belerbei, Mora sancana mutasarrf : 159 Al, Ktib Mahmd'un vekl-i ersi, Karahsr- ark kz. : 6 Al, Korc, Dergh- Muall yenierilerine ba tayn olunan, Yiirmiyedinci Blk : 79

252

Al, Kurd, Dergh- Muall Kapucbas : 62 Al, Krd, ak, Akhsr kz. : 167 Al, Lmt, eyh, ak, Zengeln k., Msr : 80 Al, Makri k., Mihal kz. : 81 Al, Mevln, sbk Edirne Kds, Sultn Ahmed Hn Cmi- erfi Evkf Mfettii : 86, 208, 361, 363, 365, 367 Al, Mevln, eyh-zde, Seyf Medresesi Mderrisi, Ankara : 317 Al, Mderris, Hc htiyr Halfe'nn eytmna vasi olan, Akhsr kz. : 47 Al, Nalbend, Balitnus k., Trhala kz. : 157 Al, Narda Kds : 335 Al, Rodos sn. : 297 Al, Rstem Paa Evkf Mtevellsi, Burusa sn. : 283 Al, Seyyid, Gedos Kds : 315 Al, siph, Kiliseli k. : 304 Al, siph, Murd avu'un tmrn zabteyleyen, Takpri kz. : 149 Al, ak, Akhsr kz. : 167 Al, ak, Rabiga (?) k., Arnavud Belgrad kz. : 63 Al, yenieri serdr, Trhala : 41 Al, yenieri, Balitnus k., Trhala kz. : 157 Al, yenieri, gedik tasarruf eden, Arnavud Belgrad Kalas : 67 Al, yenieri, Kite kz. : 115 Al, Yenieri, maktl, Dergh- Muall solaklarndan Arslan'n karnda : 81 Al, Yenieriler Aas'nun Kyim-makm, Zaarcba : 232, 242, 265, 281, 306, 360 alk : 96 Allhvirdi, Mardin hslarnn sbk Voyvodas Yakb'un Kethuds : 182 Altanm Vakf, Msr : 99 Alt Blk halk : 288 Altmaltnc Hssaglern Odas : 274 altun : 297, 346, 361, 366; bilezik : 299; stdlar : 102; a tebdl nmnda belerbeilern zyf akasn almak : 246 Altunili kazs : 219 Amasr kds : 124 Anatol (eyleti) : 261; cnibi : 36; cnibine koyun u sr u kei v inek gertmemek : 36; nde vk olan blk halk : 258, 259; nde vk olan kdlar : 258, 259; ne mutasarrf olanlar : 224; nn eky tefti : 16; ne tbi olan kasabt u kur : 57; Kd-askeri : 1, 217; yakas : 36, 222 Anatol belerbei : 16, 31, 47, 55, 57, 78, 82, 101, 106, 167, 177, 216, 224, 239, 252, 331, 371; demleri : 16; msellimi : 16, 216 anbr(lar) : 325; n bozmak : 139; n krmak : 118; nda olan terekelerin nehb gret itmek : 159 Anderiha, menzilci, Angelikasr kz. : 114 Anderye, harb kfir gemilerine tfenk ve syir lt- harb u zahre viren, Cezre-i Skinoz : 132 Anderye, Papa, menzilci, Angelikasr kz. : 114 Andre Ekete (?), harm, Karotole (?) k., Fenar kz. : 240 Andrefigari (?), harm, Mesteriyani (?) k., Fenar kz. : 240

253

Angelaki, tcir, Burusa : 107 Angelikasr kazs : 114; kds : 114 Ankara; bei : 147; kds : 147, 272, 317; monls : 272 Antkiyye kds : 343 Antliyye kds : 55 Apostol Momasti (?), harm, Tatay (?) k., Fenar kz. : 240 Arab kul : 272 araba : 318; s krlanlar yolda brakmamak : 364 arabacilik itmek : 364 Araft- erf'n su-yollar : 90, 91 arefe gni : 167 Arhan nhyesi, Eflak : 279 Arhos vilyeti; cizyesi : 233; defteri akas : 233; ve Koron defterleri keferesi : 233 Armudlu karyesi, Seydehri kz. : 351 Arnavud Belgrad kazs : 63; kds : 59, 62, 63; Kalas mstahfzlar : 67; 'nda skin olan msellemler : 62 Arnavudlar karyesi, psala kz. : 198 arpa : 114, 118, 243; taleb itmek : 201; v samanlarn almak : 176, 315 Arpaz kds : 74 Arslan, Dergh- Muall solaklarndan : 81, 115 Arslan, sbk Bosna Belerbei, ber-vech-i arpalk Trhala sancana mutasarrf : 41 Arslan, Selanik Sancakbei : 160, 161, 162, 163 Arslan, yenieri, nci Cemat : 38 arsln guru : 361 Artyaka (?) karyesi, vranya kz. : 193 arz; u mahzar gndermek : 124; u telhs olunmak : 51, 131; u tevch itmek : 189 arz- hl; eylemek : 5; ile mansb alanlar : 189; sun(l)mak : 3, 4, 8 askir bkz. asker ashb- arz Yehdler : 15 ashb- hukk : 82; la murfaa-i er itmek : 139, 290, 322; un haklarn alvirmek : 159, 329, 332 asker [/askir] (tyifesi) : 89, 108, 225, 227; cem : 238; -i slm'a ba u bu olmak : 173; -i nusret-meser : 89 asker tyifesi : 273/a, 273/c, 364, 365, 367; maklesi : 30; ne arabacilik itdrmemek : 364 Asporce Htn Evkf, Burusa : 127, 211 Aaa Kla karyesi, orum ve Bozok sn. : 170 Aaa Rika (?) nhyesi, Eflak : 279 Aakanye (?) karyesi, Aya nh. : 31 ar; u rsm : 298, 330; - eryye(sin /lerin) ed eylemek : 219, 229 acba : 319 at(lar) : 138, 170; arabaclar : 364; arabalar almak : 364; bahs : 114; gtrmek : 46; a bindirmek : 207; n (yam v) gret itmek : 21, 95; n almak : 109 Atebe-i aliyye-i gerdn-iktidr : 225 atk u cedd; ml-i mryi er u knnla taleb tahsl eylemek : 26; mr ml : 26

254

atlu : 95, 149, 176, 205, 224, 276, 323, 352; gndermek : 16; ile rey zerine varmak : 7; ile zerine varup tmrdan cebren ihrc itmek : 8; levendt : 75; v piyde ile devre kmak : 262; v sekbnlar ile devre kmak : 354 Atranos kazs : 21, 34; kds : 21 av u ikr in gezmek : 336 avrz : 231; bedeli cem u ihrc : 278; cem : 339; u nzl akas : 141 avyid : 321; rsm : 298 avc tyifesi : 336 Avinye kds : 137 avk u tehr : 15, 45, 184, 194, 231, 250, 318, 320, 355 Avlak kds : 12 Avlonya (sanca) : 59, 62, 67, 108; alaybei : 62; bei : 133 avret : 149; olan ekmek : 180; i urynen tara karmak : 149 ayak(lar); berberi : 154; zahmetine mbtel olmak : 219; n kesmek : 103; ndan asmak : 103 ayn; u erf : 169, 183, 246; - kasaba : 302; - kasaba iltimsyla vakfa mtevelliye olmak : 197; - memleket : 39, 330; - vilyet : 119, 124, 137, 264, 290; - vilyetn b-garaz mslimnlar : 169 Ayasofya-i Kebr Cmi- erfi : 301; Evkf, stanbul : 84, 241 Aya nhyesi /kazs : 31, 146; kds : 146 Ayazmend kazs : 101; kds : 101 Aydn sanca : 24, 55, 195 Aydnck /Aydncik kazs; nun ayn u erf : 139; kds : 54, 139 Aydos kds : 25, 264 yie Sultn'un hslar; karyeleri : 273/c; topra : 273/d Ayntb kds : 209 Ayvadl karyesi, havss- Kostantniyye muzftndan : 370 azeb(n) : 35; aalar : 26 azille konlmayup env- kba mazhar olmak : 186 azm darbitmek : 114 azm hakrete mstehkk olmak : 310 azm nedmet ekmek : 222 azlolunmak : 200

Baba Dimo, Rahova k., Mezistre kz. : 169 Baba kds : 158, 310 baba; bir er karnda kalmamak : 33; larnun demin taleb itmek : 17 Babaeskisi kds : 296 Bb- Sadet aas : 110 bd- hev : 256, 261, 273/a, 285, 298, 312 Badra kds : 340 b u be : 328; lerine su aktmamak : 93 b(lar) : 102, 111; dan hsl olan resm : 22 be(ler) : 24, 340; de ve tarlalarda ttn yapra ekp ve bimek : 343; ine su aktmamak : 93

255

Badd : 45, 356; muhfazas : 170, 239; mers : 239 Bazk karyesi, orum sn. : 170 Bahotar (?) kds : 129 bakr sahhu'l-ayr ve kmil'l-vezn aka : 361 bakkllk itmek : 367 bal u arpa taleb itmek : 201 Balander (?) karyesi, skenderiyye kz. : 307 Balc-ol, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Balk kds : 122 balk(lar) : 344; getrmek : 302 balk : 310; saydeylemek : 235; sayydlar : 235 balklar : 302 Balkesri kds : 7, 21, 288 Bl Be, Bender Bei : 103 Bl avu evleri, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Bl avu, Dergh- Muall avu : 109 Bl, Hc, err, Gre k., Mihalck kz. : 285 Bl, hrsuz u harm yata, Ahddede (?) k., Hasky kz. : 104 Bl, sbk negl Kds : 167 Bl, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Balitnus karyesi, Trhala kz. : 157 Ballkasr Kalas mstahfzlar ve topclar, Cezre-i Limin : 153 balmm : 221, 222; n bahya kmasna bs olmak : 343 Balya kds : 21 Ban : 327 Bana kds : 247 Banaluka kds : 119 Bar Kalas nefert : 172 Barduna kazs : 97; kds : 97 brgr beslemek : 41 barmaklarn kesmek : 119 Baro (?), koyun akas borcu olan, Eflak : 280 basret ( intibh) zre olmak : 62, 216, 222, 225 Basra : 45 ba u bu olmak : 173 ba u cn ile dmen-i dermiyn klnmak : 124 ba(lar); n kesmek : 124; n mecrh itmek : 202 Bagelembe kds : 78, 167 ba-hne : 74 batarde : 233 Batezkirecilik hdmeti : 170 batine : 278, 330 Batum belerbei : 184 Bayat karyesi, Karahsr- Shb sn. : 300

256

Byezd Hn (Sultn) Evkf : 27, 75; karyeleri : 75; mtevellsi : 2 Byezd, Dergh- Muall Yenierisi : 25 Bayndr kazs; ahlsi : 178; kds : 64, 178 bayloslar : 86 Bayrakc, Hc Bayram Zviyesi Vakf'na borlu, Burdur : 40 bayraklar kaldurmak : 322 Bayram, iri Mehmed tarafnda meflc idilen, Kastamon sn. : 205 Bayram, Deli, ak, ehl-i fesd, Senir k., Uluborl kz. : 254 Bayram, Yenieri Mehmed'in akribs, Rm ey. : 356 Bayram, yenieri, Aydnck kz. : 139 Bayramhlu karyesi, Menemen kz. : 243 bzr(lar) : 160; itmek : 190; a gidenler : 361; da ve dkknlarda ttn yapra bey u ir eylemek : 343 bzrclk u bakkllk itmek : 367 bzergnlar : 86, 156 Be tarafndan gelen be-zde : 23 Bedae (?) karyesi, Hayrabol kz. : 71 bedel cemna memr olanlar : 267 bedel-i avrz : 278 bedel-i gherile : 267 bedel-i krekci tahsli : 82 bedeliyye virmee iktidr olmamak : 219 bedensz havl ekdrilmek : 206 Bedev ibn-i Slih, Seyyid, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 Bedik, Hce, Haleb'de Gmrk Emni, Trabzon : 188 Bedir, Kiremidli (?) k., Ermiye kz. : 65 Bediye karyesi, Tatya nh. /Mula nh., Mentee sn. : 112, 333 Bedr ibn-i Hill, eky ile Zengeln karyesini basan, Msr : 80 Be kasabas, Gney kz., Kastamon sn. : 37 Bebzr kazs : 321, 369; hslar : 285; kds : 31, 109, 146, 285, 321, 342, 369 belerbei : 8, 16, 18, 20, 26, 31, 37, 47, 50, 55, 57, 62, 66, 67, 78, 82, 83, 90, 92, 96, 101, 103, 106, 108, 112, 113, 118, 120, 134, 138, 140, 141, 142, 145, 149, 156, 157, 159, 160, 162, 167, 171, 173, 177, 184, 189, 201, 205, 206, 212, 213, 216, 217, 224, 239, 244, 245, 246, 252, 269, 271, 287, 295, 298, 305, 307, 310, 314, 319, 330, 331, 335, 343, 345, 346, 347, 348, 349, 351, 355, 356, 371; demleri : 261; sbas : 315; voyvodalar : 342 Beehri; kds : 245; msellimi : 245 Bezde ayr, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Behnesviyye, Msr : 348 Behrm bin Abdullh, Hc, erbb- hayrtdan, skb kz. : 72 Behrm Kethud evleri, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Behrm, Dergh- l Mteferrikas : 356 Behrm, Topal, Kolk (?) k., Altunili kz. : 219 Behzd, Kapuc, m ey. : 217 Bekda, ak, kul-ol nmnda olup dirlii olan, Depecik kz. : 115 Bekir, maktl, Bahotar (?) kz. : 129

257

Bekir, Snnetci, Cerrh- Sultn girdi, Salur k., Akhsr kz. : 329 Bekir, ak, Arnavud Belgrad kz. : 63 Bekir, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Bekta, ak, Depecik k., Mihal kz. : 81 Belgrad (kazs) : 29, 63, 123; kds : 67, 123, 232; monls : 269; 'n feth : 119 Belh hkimi : 96 Bellce karyesi, Hamd sn. : 155 bender : 96 Bender; bei : 103; Kalas'nun tamr termmi : 309 Bendereli kasabas : 268; kds : 10, 192, 268; nyibi : 192 benn : 251 bert(lar); itdrmek : 112, 152, 200, 270, 333; u evmir-i erfe virilgelmek : 189; ve mufassal emr-i erf virilmek : 122; - hmyn ile zemete mutasarrf olmak : 8; - hmynla ber-vech-i tekud mutasarrf olmak : 198; - erf virilmek : 166; tecdd olunmak : 68; n ihrc eylemek : 67; na erh virilmek : 112; nun kayd bozlmak : 175 berber tyifesi, Galata : 154 Bergama kazs : 101; kds : 54, 101 Berkofa kds : 77 ber-vech-i arpalk; mutasarrf olmak : 59; sancak tasarruf itmek : 67 ber-vech-i iltizm nzr olmak : 26 ber-vech-i isticl yriyp irimek : 238 ber-vech-i makt ocaklk tayn olunmak : 69 ber-vech-i pamaklk hs tayn olunmak : 56 ber-vech-i tekud; mutasarrf olmak : 198; tevch olunmak : 112 besleme : 303 beslemek in at gndermek : 114 beer kat forsa ile donanm gemi : 152 beer-onar kii bir yirde gezmemek : 5 bevvb : 231, 318 bey u ir it(me)mek : 107, 343 bey; it(dr)mek : 178, 221, 313, 316; olunmak : 74 beyz un : 69 Beytu'llhi'l-Harm'a niyyet azmet eylemek : 301 beyt'l-ml : 182, 261, 273/c; emnleri : 273/c, 295, 321; e yid rci olan muhalleft u metrkt : 311; -i mme v hssa : 78; i kabzitmek : 78; i mbeynlerinde ketmitmek : 363 bezl-i dikkat eylemek : 69 bezl-i makdr ve say-i mevfr eylemek : 238, 244 bezzzistn : 363 bezzzistncda emnet koymak : 107 bak ile katleylemek : 282 bkcba : 337 Bnarhsr kazs : 202, 303; kds : 49, 303 b-bert olanlar bertlu yazmamak : 67

258

bi-eyyi tarkn /vechin kn elegetrmek : 103, 254 Biga sancakbei : 137 b-garaz kimesneler : 136; ile zerine varlmak : 84 b-garaz mslimnlar : 192, 205; ile gemileri yoklamak : 222; dan ahvlin teft tefahhus itmek : 71; dan sl eylemek : 254; dan tefahhus olunmak : 234 bi-gayri hakkn kll aka almak : 54 b-gnh; katlitmek : 173; tutup hric-i kazya alup gitmek : 7 b-kusr buldurmak : 46 bild- mret : 320 bil-emr top atmak : 322 Bilecik kds : 130 bin ahvlinden haberdr kimesneler : 223 bir aka ve bir habbe(ler); almamak : 200, 315; bk kodurmamak : 292; ketmitdrmemek : 353; i alnmamak : 256; in aldurmamak : 155 bir ferdi dahl tecvz itdrmemek : 312 bir gn mukaddem varup irimek : 238 bir senede iki defa mahsl alnmamak : 126 birbiriyle husmet zre olmak : 350 birbirlerine kefl olmak : 6 Birinci Aa Bli : 281 Birke-i m, Mekke-i Mkerreme : 90 bve : 336 biz : 222 Boazhsr : 282 boazlar : 310 Bodan vilyeti : 87; rayyetleri : 88; reys mahsli : 88; voyvodas : 46, 87, 88, 309 bolmak : 114 Bol sanca : 9, 12; bei : 10, 12, 124, 215, 268, 290; kds : 215, 290, 354; nda vk yallarun muhfazas ve ehl-i fesdun def : 10 Bolvan kds : 247 borcunu ed itmedin fevtolmak : 64 Borl kasabas : 200; kds : 200 Borontha boaz, Tuna : 310 Bosna vilyeti /eyleti : 119, 143, 193, 227, 238, 322; belerbei : 41, 50, 66, 119, 138, 307, 319; defterdr : 43, 278; Dvn : 119; nde vk olan kdlar : 68; serhaddinde olan kapudnlar : 119; serhaddinde olan kul aalar : 119 Bostn, ak, iiller k., Manisa kz. : 252 bostnclar : 42; ba : 44 Bozburun kyi, Gemlik kz. : 313 Bozesnice (?) nhyesi, Kratova kz. : 166 bozlm yollar olgeldi zre tamr olmak : 89 Bozkr kazs : 351; kds : 351 Bozok sancanda vk olan kdlar : 170 Bozyk; civr : 50; kds : 50

259

Boztoan kds : 74 blk; halk : 140, 149, 254, 258, 259; halk nmna gezenler : 259; kethuds : 202; hretleri ve skin olduklar yirleri ile yazup arzeylemek : 365, 367 Bristofa karyesi, Crnaraka nh., Vidin sn. : 165 Budak, ak, Voyvoda Dvd'un olu, Salur k., Akhsr kz. : 328 Budakzi Cemati : 272 Budun (eyleti) : 29, 237, 269; nde vk olan kdlar : 269; 'a varnca yol zerinde vk olan kdlar : 23; 'un feth : 119 buday : 31, 69, 114, 118, 122, 243, 320; getren resler : 122; u arpa ve syir terekelerin yam itmek : 139; virmek : 307; gemilere tahml itmek : 122; n satup akasn kabzitmek : 122; un bahsnda zzet olmamak : 320 Buhr hn : 96 Buhayra vilyeti, Msr : 345, 346 bukau v zencre urmak : 167 Burdur kds : 40 burma astar : 11, 79, 232, 265, 306, 311 Burusa : 94, 127, 137, 211, 283, 353; kds : 69, 94, 115, 127, 211, 283, 353 buyurld ile mbir tayn olunmak : 77 bhtn; u iftir itmek : 169; dan ve hlf- vk kazyye ilmndan ihtiyt itmek : 71 Bnyd, Karahsr- ark kz. : 6 Byk ekmece : 36 byk gml hamyil cildi : 299 byk kile ile alup kk kile ile teslm eylemek : 122

cb(ler) : 76, 198; tayn olunmamak : 13 cdde-i hakdan udl ( inhrf) eyle(me)mek : 39, 58, 71, 103, 104, 139, 160, 162, 178, 192, 276, 303, 306, 322 Cafer Aa, Dugal Ahmed Paa'nn karnda, Prozor ks., Klis sn. : 138 Cafer Paa, Vezr : 285, 369; hslar, Salur k., Akhsr kz. : 328 Cafer Res, Krds kz. : 275 Cafer (?), Ciritek (?) k., Belgrad kz. : 63 Cafer, mteveff, Grele kz. : 85 cmi(- erf) : 121, 131, 148, 255; bin it(dril)mek : 52, 300; Haron k., Ruscuk kz. : 186 Cmi- Atk meremmt, Rodoscuk kz. : 197 cnib-i vakf; a cz nesne virmek : 13; a gadr zre olmak : 368; a hakk- mecr alnmak : 51 criye(ler) : 70, 276 ceb harcl : 181, 182 Cebeci karyesi, Hslar kz. : 51 cebeciler : 184 cebe-hne gnderilmek : 184 cebel-i Sincb, Mihal kz. : 34

260

cebren; almak : 361; alup gitmek : 139; emvl erzkn gret hasret itmek : 12; gasbitmek : 328, 329; zabtitmek : 39; (ve zulmen) akalarn almak : 171, 234, 236, 242 cell : 119, 239; ekys : 50; fetretinden ahlsi pern olmak : 201 cel-y vatan itmek : 39, 50, 125, 191, 199, 216 celeb koyun akas : 141 Cell, Be-zde, brice k., Migalkara kz. : 174 Cell, siph, Aksr k., Samakov kz. : 192 cem eyledi murbahay ekl bel eylemek : 200 cem u kabz itdrmek : 279 cem u tahsl; it(dr)mek : 40, 76, 233, 292, 298; e mni olmak : 292 Cemat-i Yrkn- Trk mahsli zabt, Teke sn. : 55 Cemleddn ve Husmeddn medreseleri, Karahsr- Timr : 125 cem teklfden muf olmak : 75 cenge mberet itmek : 62 cerahorluk hdmeti : 253 cerme(ler); den hssa istemek : 3; in kabzitmek : 3; sin almak : 138; ye mstehkk olanlar hmyet synet itmek : 128 cermelemek : 264 Cerrh- Sultn girdi : 329 ceviz aalar : 118 cevr sitemlerin ahl-i vilyetden def u ref eylemek : 291 Crnaraka nhyesi, Vidin sn. : 165 Cidde emni : 96 Ciritek (?) karyesi, Belgrad kz. : 63 cisr : 247 cizye : 366; akas : 233; bert : 233; cem : 141; defteri : 86; taleb olunmamak : 86; v ispene : 273/d; v muktat mln cem idenler : 233 Corce karyesi, Trhala kz. : 2 Cuma kds : 79 cls- hmyn : 38, 45, 70, 153, 173, 186, 312 cmle teklf-i rfiyyeden muf u msellem olmak : 208 Crf, menzil, Medne-i Mnevvere : 93 crm cinyet : 9, 256, 285; ve salb siyseti mr-livya kaydolunmak : 9; -i rayyet : 78; i sdr olmak : 128

adrlarn basmak : 202 akrcal mahalli, Ortapre kz. : 336 akr : 107, 299 aladere karyesi, znikmid kz. : 313 alka, ak, Aakanye (?) k., Aya nh. : 31 anad sancakbei : 58 ardaklu kds : 103

261

r(lar) : 343; da mm bey itmek : 70; v bzrlar : 361 art karyesi, Bozkr kz. : 351 nigr : 209 atal karyesi, Manyas kz. : 38 atalca kazs : 286; kds : 141 avu u zam : 169 ayr(lar) : 33; itmee komamak : 33; n inetmek : 138; n elinden almak : 205 aynie kds : 43 ehrenbe kazs : 128; kds : 128 elebol mahallesi, stanbul : 220 eltk : 4 engel karyesi, skdar kz. : 22 eriba(lar) : 202, 261 eri-srcileri : 261 eme : 51, 302, 370; sine cr itmek in hafritdi su : 51 em Efendi, Dvn Ktibi : 21 ifti : 330 iftlerin sirka itdrmek : 178 iftlik(ler) : 39, 85, 199, 270; idinmek : 328; ihds eylemek : 273/a; in basmak : 95; ine ve yirlerine tama itmek : 119; ini ihrk itmek : 119 iiller karyesi, Manisa kz. : 252 imen, Kara, ak, iiller k., Manisa kz. : 252 ingne tyifesi : 150 irmen kds : 323, 324 obn(lar) : 240, 273/a, 303, 360; nmlarnda eky zuhr itmek : 34 oraklu karyesi, [/Dola Arnavudlar], psala kz. : 198 orum sanca; bei : 170; nda vk olan kdlar : 170 ke nhyesi, Edirne : 368 uka : 107, 165; bahnesiyle emr ihrc eylemek : 15; s uurlanmak : 150; sn sirka itmek : 150 ukurcuk hslar reys : 83 uval yklemek : 151

Dazi shteleri, Kthiyye kz. : 5 dhl-i Hazne; itmek : 101; olmak : 233 dahl rencde (v remde) : 22, 41, 50, 65, 82, 83, 155, 156, 172, 204, 206, 256, 275, 278, 341, 350 dahl taarruz; it(dr/il)memek : 5, 24, 26, 69, 73, 78, 86, 111, 127, 135, 166, 181, 183, 187, 204, 216, 227, 242, 261, 265, 266, 294, 300, 304, 323, 334, 342, 348, 349, 350, 355, 369; itmek : 155, 174, 342 dahl teaddye bs olanlar : 277 dahl tecvz; it(dr)memek : 7, 160, 162, 224, 312, 350; den hl olmamak : 340 dakk- hssa bahs : 69 dne kemlin bulmak : 305 darb (u mecrh) itmek : 201, 205, 300, 328, 360

262

darben ve cebren ekmek : 172 darb-hne : 102, 366 darirlerin (?) dillemek : 186 Drende kazs ahlsi : 356 daru : 325 Dru'l-hads : 313 Dru's-sade : 240; aas : 52, 181, 312; Haznesi : 292 dav(lar); itmek : 1; v niz istim olunmamak : 333; v taleb itmek : 77; Dvn- Hmyn'da kd-askerler huzrnda (erle) grilmek : 2, 24, 54, 60, 115, 340; istim olunmamak : 1, 169; n (erle) hakk zre (yirl yirinden) teft tefahhus itmek : 39, 114, 149, 179, 259, 276, 328; n hasmlar /husam muvcehesinde grmek : 25, 178; n istim itmemek : 25, 77, 136, 316, 340; n toprak kdlar grmek : 354; nun istim mmkin olmayup hli zre kalmak : 17; r hakk (u adl) zre grmek : 17, 35, 53, 60, 215, 327, 329; s sitne-i Sadet'de grilmek : 319; s ehl-i hbre ninde grilegelmek : 203; s lav olmak : 77; s mahall-i hdisede grilmek : 297; s mahallinde grilmek : 85 dav-y hakk; itmek : 46, 114, 138, 141, 158, 179, 275, 288, 296, 315, 323, 335; u tayn-i mdde itmek : 10, 39, 53, 63, 139, 149, 159, 171, 207, 213, 240, 246, 262, 291, 291 Dvd Paa Sary, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Dvd Paa, Vezr : 83 Dvd, ak, Aakanye (?) k., Aya nh. : 31 Dvd, Vezr Cafer Paa Voyvodas : 328 Dvd, Vezr Kalender Paa'nun hslarn iltizm iden : 101 devye mbir olan avular : 284 debb : 207 Dedel karyesi, Kengr sn. : 173 def u ibtl olunmak : 310 def u izle itmek : 149, 245, 335 def u ref : 34, 39, 141, 216, 290, 310 def- fesda say ihtimm eylemek : 350 def- mazarrat; in tedrk grilmek : 233; - ekyda hdmetde bulunmak : 238 def- mezlim itmek : 291 defnitmek : 27 defter; de hsl kaydolunmak : 273/a : 273/c; de yazlu rey : 261; idp mhrlemek : 248; olunmak : 122, 163, 248; -i hkn : 312 Defterdr paa : 122 defterdr : 74 defterdrlk; u muhassllk hdmeti : 244; dan ref olunmak : 26 defter-i cedd; de hsl kaydolunmak : 256; -i hkn : 78, 208 defter-i icml : 9; -i cedd-i hkn ibrz itmek : 9 deirmen(ler) : 24, 31, 50, 134, 239, 242; mahsli : 242; shbleri haklarna kanat itmemek : 134; harb olmak : 50; mamr olmak zre olmak : 50; de nen unlar gemilere tahml itmek : 151 Deirmenderesi karyesi, znikmid kz. : 313 denek urmak : 276 dekkn bkz. dkkn

263

Deli Yani oullar, harm, Tahrer-i (?) Kebr k., Fenar kz. : 240 delll (?) : 95 dem; diyetin taleb itmek : 180; i heder olmak : 62 demedlerin ddrmek : 199 demr : 250 Depecik karyesi, Mihal kz. : 81 Depecik kazs : 115; kdlar : 115 Depedelen kazs : 133; kds : 63, 133 der-anbr itmek : 192, 273 derbend az, Bozyk kz. : 50 derbend(ler) : 193, 201; bozlmak : 89; den mrr iden hclar basmak : 193; hfz u hrset zre olmak : 201; kpri tamri : 325 derbendci : 41 derbendl v msellem olanlar : 142 derede bolmak : 114 Derekyi karyesi, Menemen kz. : 243 Dereli karyesi, Bozkr kz. : 351 Dergh- Muall /l; avular : 4, 8, 31, 36, 45, 60, 195, 230; bevvblar : 318; cebecileri blkbalar : 184; nigrleri : 209; mteferrikalar : 35, 58, 91, 95, 117, 204, 247, 290, 356; Mteferrikal : 6; siphleri : 158, 198; siphlar : 24; solaklar : 81 Dergh- Muall yenierileri : 11, 17, 25, 49, 59, 274, 356; ba ref olunmak : 79; Serdrl hdmeti : 11; orbclar : 111 der-kse; itmek : 38, 68, 84, 181; ol(un)mak : 123, 232, 265, 311 Derso Eketo (?), Deli, harm, Karotole (?) k., Fenar kz. : 240 Derv Mehmed, Mevln, Sahn Mderrisi, Borl ks. : 200 Derv, Mteferrika-ol, siph, Tire kz. : 53 Derv, rtlvrn mezraas, Mihal kz. : 230 dervn : 72 dery; belerinden haber gelmek : 249; kenrlarnda selh-hneler ihds itmek : 84, 241; da kffr- hksra rst gelmek : 203; da yriyen kapudnlar : 294; dan ayrlmak : 310 dest : 114 deve : 170 Devlet Giray Sultn : 323, 324 Devlet-i Aliyye : 261 devr; nmyla fukary hlf- er rencde eylememek : 354; selmiyye ref olunmak : 256; e kmak : 7, 98, 216, 244, 256, 262, 354; e kmamak : 7, 98, 155, 176, 256, 315; itmek : 262, 352 Devrekn kds : 113, 205 devr-i liv itmek : 75 deyn : 188, 327; shbleri : 88 ddebn : 30 dikilmi tolama : 107 dikkat ihtimm ile teft tefahhus itmek : 40, 53, 81, 103, 104, 129, 158, 199, 262, 291 dil alnmak : 165 Dimetoka kds : 296

264

Dimitri, hayddlara klavuz olan, stos k., Crnaraka nh., Vidin sn. : 165 Dimo, Ban, Eflak : 327 Dimo, akal, Baba kz. : 158 Dimo, Kara Kosta ol, koyun akas borcu olan, Eflak : 280 Dimo, maktl, Sereyen k., Bnarhsr kz. : 303 Dimo, Pertev Paa Evkf'na ait deirmenn msteciri, znikmid kz. : 242 Dimo, Srici, Sofya kz. : 190 Dimoto (?), harm, Mesteriyani (?) k., Fenar kz. : 240 dn devlet : 119, 271, 309, 310 dn mnna etmitmek : 39 dndr u mstekm hzmet emnet shbi kd : 233 dirlik(ler); i hara arzolunmak : 142; i hara virilmek : 273; i kat olunmak : 37, 79, 265, 311, 367; in kalada mlzemet zre olan mstehkkne arzeylemek : 163; inden fergat itmek : 28 Dv Sleymn, filorici batinelerinden bedel-i avrz kabzna memr, stari Eflak kz. : 278 Dvn katas : 344 dvn- adlet-unvn : 233 Dvn- Hmyn : 77; ktibleri : 6, 105, 170; 'a ihzr olunmak : 60, 94; 'da erle grilp icr-y hakk olunmak : 35 Dvn- Msr : 344 diyet; hkmitmek : 174; lzim gelmek : 47; in taleb itmek : 139, 180 dizdr(lar) : 68; tmr : 136; u azebler : 142 Dobruca karyesi, Trhala kz. : 2 Dola Arnavudlar bkz. oraklu karyesi Dolna Lehke karyesi, Taluca kz. : 176 Dolne Aaka iftlii, aynie kz. : 43 Dolyan Panayr bzr, Kstendil sn. : 160, 162 Dolyani karyesi, Nevrekop kz. : 229 Donanma-i/y Hmyn : 202, 248; mhimmt : 339; seferi : 152; seferin eegelmek : 334 Done karyesi, Yenibzr kz. : 277 Dorije karyesi, Angelikasr kz. : 114 Drakovi, menzilci, Angelikasr kz. : 114 Drama; kds : 320; ve Zihne ve tevbi muktat emnleri : 320 Dubravenik; beleri : 274; Kalas'nun tcirleri : 172 Duga karyesi, Prozor ks., Klis sn. : 138 duhn imek : 185 duhn-hne bin itmek : 185 Dukagin; bei : 194, 219; kds : 219 Duzl karyesi, Kengr sn. : 173 dni vk olmak : 174 dkkn(lar) [/dekkn] : 72, 73, 154, 187, 299, 321, 343, 353; da ttn yapra bey u ir eylemek : 343; peyd itmek : 70; shbleri : 154; satun almak : 168; tamri : 72; odalar vakfitmek : 72 Drr Efendi, Dvn Ktibi : 116 dzen akas : 274 dzenlik (?) akas : 75

265

eben an-ceddin yrk olmak : 65 Eb-Eyyb el-Ensr kasabas : 84, 302; Evkf : 261 ebn-i sebl : 104, 257, 364; mrr u ubrdan kalmak : 137; n yollarna inmek : 100, 139, 178, 335, 365 ebn-i siphiyn : 92, 95, 116, 166 ebvb- mahsltn kabzitmek : 101 ecdd- zm : 261, 320, 325 ecr-i misliyle muktaa takdr itmek : 72 eczhnlar : 72 ed-i hdmet itmek : 223; e iktidr olmamak : 219 Edhem, Yrk Sbas : 266 Edirne : 361, 362, 363, 364, 366; bostncbalar : 368; Darb-hnesi : 366; kds : 32, 71, 73, 86, 105, 111, 185, 208, 352, 361, 363, 365, 367; nevhsi : 368; sbas : 3; 'de olan mderrisler : 362; 'den stanbul'a varup gelmek : 364; 'nn atarabaclar : 364 Edirnekapus : 22, 241; hricinde olan selh-hne /selhneler : 84, 357 Eflahor (?), Rahova k., Mezistre kz. : 169 Eflak (vilyeti) : 46, 227, 327; askeri : 225, 226, 227; memleketi : 225; voyvodas : 14, 46, 223, 225, 226, 227, 228, 279, 280; yakas : 228 Eflak kuyus, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 erek : 198 Eri Belerbei : 20, 171 Eridere derbendi, Bosna : 193 Eridere manastr, Usuga (?) yayla, Kratova kz. : 308 ehl yl(ler) : 75; ine etmitmek : 328; iyle sknya kbil olmamak : 146; in ekp almak : 139; in rencde itmek : 360; ine tecvz itmek : 365 ehl mstekm olanlara dahlolunmamak : 189 ehl-i bertun ummen bertlar tecdd olunmak : 68 ehl-i ciht : 67 ehl-i fesd eky : 180; olanlarun haklarndan gelmek : 124; ya ruhsat virmemek : 296; y elegetrmek : 34 ehl-i fesd : 117, 137; cem olmak : 162; elegetrmek : 296; hmyet ( synet) olunmamak : 160, 162; olanlarun muhtc- arz olanlarn muhkem habsitmek : 10; tyifesi cemyyet itmek : 100; harm zuhr itmek : 296; kutt- tark : 149; a hmyet ( synet)den hazer /ihtirz eylemek : 21, 39, 59, 63, 81, 100, 103, 104, 117, 139, 147, 171, 172, 178, 193, 207, 213, 259, 264, 272, 276, 290, 303, 306, 307, 308, 322, 350, 351, 362; a ruhsat vir(il))memek : 240, 254, 296; dan vilyeti pk tathr itmek : 10; elegetrmek : 296; un def : 10, 244; un muhtc- arz olanlar : 80; un erle haklarndan gelmek : 335 ehl-i garaz : 248, 283 ehl-i hbre : 154, 203 ehl-i lm shb-i hlm : 301 ehl-i rzu tacz tasd itmek : 185 ehl-i kalem olanlar : 189 ehl-i karye; nn bir nicesin urmak : 201; yi katlitmek : 80

266

ehl-i kasaba v kurda emn kalmamak : 183 ehl-i rf (tyifesi) : 75, 173, 206, 219, 246, 257, 264, 277, 321, 341; yle ihtilt itmek : 191 ehl-i sanyi : 114, 343 ehl-i sefer : 300, 365; asker tyifesi : 367; yenieriler : 311; yoldalar : 311 ehl-i sk : 246 ehl-i vukf : 141, 323, 335; ile tahmn olunmak : 223; ile zerine varlmak : 241; ile zerine varlup kef takdr olunmak : 51; marifetleri ile grilmek : 144; su-yolclar : 370; std muhammin : 353; ve mstekm dndr olmak : 247 eimme v hutab : 169 ekbir defteri : 170 ekinlerine tavarlarn salvirmek : 328 ekl bel itmek : 32, 99, 127, 139, 200, 345 ekleylemek : 197 Eklime el-Lel Vakf, Msr : 99 el(ler); inde bertlar olanlar defter itmek : 67; inde fetvlar olmak : 174; inde mhrl temessi olmak : 188; inde mhrl tezkireler olmak : 36; inde mteaddid muf-nmeleri olmak : 75; inden atlarn almak : 109; inden temessklerin almak : 36; ine huccet virilmek : 198, 316; ine mhrl /memhr temessk vir(il)mek : 83, 327; ine mhrl tezkireler virmek : 6; ine sret-i sicil virilmek : 82; ine temessk virmek : 222 el-Ber, eyh, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 elegetr(il)mek : 62, 95, 115, 119, 129, 162, 167, 173, 175, 193, 202, 210, 218, 228, 240, 252, 254, 282, 291, 331, 356 elegiren kallblara emn u zamn virmemek : 361 Elliyedinci Blk : 166 Elms bin Abdullh, Nantiyye ve rle nm karyeleri satun alup mlkiyyet zre tasarruf iden, Msr : 347 Elya Rosano, ashb- garazdan, Selanik kz. : 15 emn (u zamn) virmemek : 80, 172, 254, 335, 365 emnet koymak : 107 emnet istikmet zre olmak : 258 emekdr u maslahat-gzr olmak : 258, 259 emn slim; (gerp) birbirine uladurmak : 45, 355; arabalara iridrilmek : 318; sitne-i Sadet'e getrmek : 204; irsl sl eylememek : 23; sl eylemek : 184; Sdde-i Sadet'e irsl eylemek : 204 emn ve mil-i py olanlar : 208 Emr, Arnavud Belgrad kdsnn nibi, Arnavud Belgrad Kalas'nda gedik tasarruf eden : 67 Emr, Hc, ak, Kandr kz. : 44 Emr-i Mrn, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 emirl ve mazller ile zerlerine varmak : 335 emlk; erzk alvirilmek : 182; in zabt ve erzkn gret hasret itmek : 15 emn; kalmamak : 183; emn zre olmak : 42, 296; rhat zre olmak : 233 emr [/evmir] (-i erf); hlfna rz v cevz gstermemek : 5; ibrz itmek : 82; ile varan demini dahlitdrmemek : 55; tecdd olunmak : 186; bert ibrz itmek : 189; -i har irsline ihtiyc eylememek : 337; e itat itmemek : 10, 180, 285; e itat itmeyen yenieri serdr : 311; e virilmek : 60

267

emred olan(lar) /gulm : 199, 207; n cebren ekp almak : 139; n ekp almak : 39; n ekp kll ekvet zre olmak : 12 Emrullh Be, sbk ( ) Sancakbei : 196

Emrullh avu, Dergh- Muall avu : 170 emtia bkz. met emvl bkz. ml Encesne (?) karyesi, Al Paa Evkf karyelerinden, Zihne kz. : 110 enhr : 4 env- hakrete mstehkk olmak : 221, 343 env- kba mazhar olmak : 186 env- teadd eylemek : 75 env- teklf teklf eylemek : 75 env- zarret ekmek : 120 env- zulm teadd itmek : 224, 331 erbb- cihta vazfelerin virilmemek : 40 erbb- hct zuhr itmek : 291 erbb- hayrt : 72 erbb- hukkun haklarn bi't-tamm ashbna alvirmek : 291 erbb- kalem mansb : 189 erbb- maslihun sline (?) bs olmak : 130 erbb- tmr : 159 erbb- vazyife vazfelerin virmemek : 32 erbb- vazyifn vazfelerin virmek : 200 Erdel; hkimi : 227; voyvodas : 225 Ereli : 36; kds : 267 Ergene kds : 296 Ergiri, zimm, kassb, Yenice ks., Bnarhsr kz. : 49 Ermen keferesi : 27 Ermiye kds : 65, 141 erzk(lar) : 107; n almak : 322; n gret ( hasret) itmek : 15, 80, 160, 162; n nehb gret itmek : 114; n yam v gret eylemek : 100; rn ekl bel itmek : 139 Erzn, Karahsr- ark kz. : 6 Erzurum : 184 Esad, Mevln, eyhu'l-slm : 302 esbb u erzk(lar) : 108; yazlmak : 363; n gret ( hasret) itmek : 119, 335; n nehb gret itmek : 172; n yam v gret eylemek : 39, 303 esbb u eskl(ler); i gret olunmak : 240; in sirka itmek : 150 esbb u tavar(lar); u yaran gret hasret itmek : 59; na dahl taarruz olunmamak : 355; na hricden dahlolunmamak : 156 esbb(lar) : 46, 107; almak : 88; komak : 354; u emvlleri nehb gret olunmak : 364; sirka olunmak : 299; zabtolunmak : 182; n gret eylemek : 167; n gret hasret itmek : 167; n nehb gret it(dr)mek : 81, 276; n sirka itmek : 46; n ve erzklarn yam v gret eylemek : 100; n yam v gret itmek : 21 eser-i cerhatleri kef tahrr olunmak : 351

268

esr(ler) : 114; itmek : 119; olmak : 46, 103, 203; satun alup getrmek : 46; i firr itmek : 46; den ve dery belerinden haber gelmek : 249; likden hals olmak : 203 Eski Odalar, stanbul : 70 Eskihsr kds : 75 eslemeyp nd muhlefet itmek : 146, 232 Ester, Yehdiyye, Selanik kz. : 15 Esterbalur (?), koyun akas borcu olan, Eflak : 280 Eenoz karyesi, Hslar kz. : 255 eky (tyifesi) : 79, 113, 160, 207, 232, 252, 265, 290, 291; (v shtevt) zuhr itmek : 10, 34, 117, 216, 291; cem itmek : 139, 142, 178, 202, 225; cem olmak : 160, 183; def : 240, 258, 259, 290; hsn-i tedbr tedrk ile elegetrilmek : 160; ile ittifk u ittihd zre olmak : 80; ile karyelerine varmak : 159; ile yek-dil olmak : 115; ile yollarn basmak : 139; kuvvet bulmak : 34; ruhsat bulup yollara ve billere inmek : 16; eklinde olmamak : 5; tefti : 16, 117, 159, 202, 308; ve yende v revendenn memerri olmak : 206; v cell teaddsinden firr itmek : 206; v harm-zde zuhr itmek : 335; v shtevt : 10, 137; zuhr itmek : 100; nn zerlerine varmak : 34; nun (erle) haklarndan gel(in)mek : 16, 124, 137, 160, 245, 296, 323, 324, 335; nun ahvlleri erle grilmek : 162; nun etebalar : 117; nun def u ref : 335; nun elegelmesinde dikkat ihtimm zre olmak : 162; nun elegetrilp haklarndan gelinmesi : 16; nun elegirenlern ahvllerin mahallerinde erle grmek : 161; nun zerlerine varmak : 100, 335; ya ba u bu olmak : 130; ya muvenet itmek : 21; ya mcib-i bret olmak : 34, 109, 130, 165, 172; ya res olanlar : 34; ya ruhsat u hmyet olunmamak : 113; ya ruhsat viril(me)mek : 10, 183; y (ve shtevt tyifesin) hsn-i tedbr tedrkle elegetrmek : 10, 16, 162, 178, 335; y ahz def itmek : 34; y ahzit(dr)mek : 79, 232; y def u ref itmek : 216; y elegetrmek : 16, 34, 42, 100, 160; y elevirmemek : 162; y hmyet eylemekden hazer itmek : 331; y hmyet synet eylemek : 160; y hsn-i tedbr tedrkle ahz def itmek : 34; y ve shtevt teft itmek murd idinmek : 10; y ve yoldalarn elegetrmek : 323 eky v ehl-i fesd; cem olmak : 162; a hmyetden ihtirz eylemek : 240; a ruhsat virmemek : 137; (hsn-i tedbr tedrk ile) elegetrmek : 117, 160, 290; un muhtc- arz olanlarn muhkem habsitmek : 162 eknci(ler) : 65, 266; akas : 141; tahrr itmek : 266 erf; u kibr : 174; - memleket : 264 et : 84; bbnda muzyaka ekilmemek : 36; mm shletle tevz olunmak : 241 etmek orbsn tedrk eylemek : 48 etmekci furn, Koaclar rs, Edirne vt. : 73 etrf; u eknfa evmir-i erfe gnderilmek : 343, 354; muhfaza itmek : 298; tecesss itmek : 302 ev(ler) : 39, 187; basmak : 183, 240; bin itmek : 164, 341; den eve er-drder yz akalarn almak : 7; i baslmak : 80; i zerlerine konmak : 75; i ve ehl yliyle gmek : 140; in tee urup ihrk itmek : 62; in bas(dur)mak : 80, 81, 100, 115, 117, 129, 167, 252, 272, 276, 331, 351; in basup ihrk eylemek : 21; in fuzl zabtitmek : 39; in ihrk eylemek : 351; in ve mahzenlerin basmak : 15; in ve manastrlarn basmak : 207; in zabteylemek : 263; inde konmak : 240; inde saklanmak : 104; ine girmek : 113; ine kon(ma)mak : 7, 176, 257, 356; ine zarar olmak : 146; ini tamr itmek : 341; inn ardn delmek : 299; inn pencerelerin talamak : 207; ve dkknlarun tebdl tayri : 187 evmir bkz. emr Evatca karyesi, Podgorie ks. : 171 Evc karyesi ahlsi, Kerkk kz. : 120 Evgir (?) karyesi, Aya kz. : 146

269

evkf bkz. vakf evl v enfa; grilmek : 233; olmak : 84 evld; - Arablar'un zimmetlerinde ml-i vakf zuhr itmek : 99; - vkf akribs : 32; ve baba bir er karnda kalmamak : 33; - zkr kalmamak : 43 Evrenlkes karyesi, mr koru, znikmid kz. : 338 eyimme v hutabs : 68 eyledkleri efle tevbe v istifr itmek : 5 eytm : 118; na gadrolmamak : 66; na vasiyy olmak : 47 eyym- adlet-encm : 315 eyym- tatlden gayri zamnlarda mderrisleri derse itil itdrmek : 362 Eyybkapus : 241 Ezine kazs : 128; kds : 128

fakru'l-hl ve kesr'l-yl olmak : 219 Ftma [/Penikci-kz], stanbul : 77 Ftma bint-i Mustaf, Meryem bint-i Muhammed'in vekli, stanbul : 1 Ftma Htn, Grele kz. : 85 Ftma Htn, zdin kz. : 340 Ftma, Tatar Al avu'un Htun, Bebzr kz. : 369 Ftih Sultn Mehmed Hn : 325 Fyk Paa Evkf, Narda kz. : 13 Fazlu'llh, Kbrus Belerbei : 189 Fazlu'llh, Mfetti, Bol sn. : 354 Fenar kazs : 117, 240; kds : 79; Kalas : 240 Fenarkapus : 190 Ferecik kazs; ahlsi : 326; kds : 326 Ferdn, ak, Furunlu k., Bayndr kz. : 178 ferrce : 129, 299 Ferruh Kethud, Dergh- Muall Mteferrikas : 65 feryd; ekv itmek : 114; ikyet zre olmak : 329 fesd enat(ler); eylemek : 62, 63, 81, 95, 100, 104, 109, 117, 119, 132, 133, 137, 171, 193, 202, 207, 218, 228, 240, 252, 259, 264, 277, 303, 307, 308, 328; iden eky v ehl-i fesd : 160; zre olan ekynun etebalar : 117; den fri u itbet itmek : 350; i men olunmak : 277; inden havfolunmak : 34; i zhir olmak : 179 fesd(lar); eylemek : 12, 16, 117, 119, 130, 139, 165, 202, 245, 285, 296, 297, 322, 323, 324; idenleri hsn-i tedbr tedrk ile elegetrmek : 80; kabhati mukarrer olmak : 104; ek zre olmak : 254, 365; zre olan eky : 117; zre olan manastrlarun rhibleri : 308; zre olanlarun zerlerine varmak : 244; zre olmak : 303; a s olmak : 225; sbit zhir olmak : 303; ziyde olmak : 137 feth- hkn : 84, 241 fetv(-y erfe); vrid olmak : 60; e vir(il)mek : 136, 185, 186, 191; s davsna mutbk olmak : 341, 371

270

fevtolup vris-i marf kalmamak : 273/c Feyzullh, Aksr k., Samakov kz. : 192 Feyzullh, Samakov Kds : 268 fsk u fcrdan hl olmamak : 213 fil-i en eylemek : 139, 147 Filibe Karede (?), harm, Ustunko k., Fenar kz. : 240 Filibe kazs : 52; kds : 33, 52 Filibe (?) karyesi, Trhala kz. : 41 filori : 46, 138 filorici batineleri : 278 firr; itmek : 14, 20, 61, 110, 124, 133, 138, 173, 175, 179, 206, 274, 300, 356; u gaybet itmek : 81, 104; u terk-i diyr eylemek : 277 firkate(ci) ekys : 137, 233 fitne v fesddan hl olmamak : 130 Foa; kds : 249; -i Cedd Kalas dizdr : 249 forsa(lar) : 152; gemisi : 214; ile donanm gemi : 152; kadrgalar : 233; na salgunlar salmak : 114 Frane : 86 Franko Cakora (?), harm, Ustunko k., Fenar kz. : 240 Franko Holonban (?), harm, Ustunko k., Fenar kz. : 240 Frengistn vilyeti : 172 fu resminden muf olmak : 22 fukar : 134, 191, 270, 291, 354; cem olmak : 206; hakknda nice mevdd isnd eylemek : 191; rencde olunmamak : 249; v ahl-i memleket kll mtezaccir olmak : 361; -y reyya teadd v tecvz zre olmak : 141; dan aka almak : 315; nun ahvlleri /hlleri mkedder olmak : 322, 296; nun bir akalar alnmamak : 155; nun hakk zyi olmamak : 171, 246; nun haklar erle alvirilmek : 82; nun haklarn almak : 262; nun hlf- er alnan akalar alvirilmek : 262; nun mecli kalmamak : 191; ya (zulm ) teadd itmek : 11, 79, 246, 311, 364; ya env- zulm teadd eylemek : 254; ya hlf- er zulm teadd itmemek : 137; ya hlf- er- erf (zulm ) teadd eylemek : 173, 352; ya zulmiden ekyy ahzitmek : 232; y gamzitmek : 326; y her vechile hmyet synet itmek : 111; y hlf- er (u knn teadd v) rencde itmemek : 253, 354; y rencde idenlern haklarndan gelinmek : 315; y rencde v remde eylememek : 315 fukarya teadd; eylememek : 331; v tecvz eylemek : 258, 332; v tecvz itdrmemek : 179 fukarya zulm teadd(ler); it(dr)memek : 88, 315, 361; zre olan eky : 265; den hazer eylemek : 120; i vk olmak : 37, 326 funda resminden muf olmak : 22 furn : 73; n iletmee mni olmak : 218 Furun- Hssa mhimmt : 69 Furunlu karyesi, Bayndr kz. : 178 frht it(dr)mek : 243, 313, 363

gadr; hayf itmek : 7, 46, 62, 192, 280, 330; hynet zre olmak : 32; teadd eylemek : 74; zarar mterettib olmak : 208; ve kr u kisblerine noksn mterettib olmak : 30; eylemekden hl olmamak : 22; olmak : 88

271

Galata : 86, 111, 357; kds : 86, 102, 148, 154, 316; 'da skin olan kefere tifesinn mceddeden tahrr defter olunmas : 86 galebe itmek : 42 gallt : 114, 243 gamzitmek : 173, 191, 246 Ganmet Htn, ltoan k., Bozkr kz. : 351 garaz u nisbet : 264; den ziyde hazer itmek : 276 garaz; eylemek : 82; u taassub : 39, 63, 66, 71, 139, 147, 160, 192, 207, 213, 246, 248, 272, 299; - dnyev : 192; olmak : 48 gret hasret; eylemek : 137, 207; itmek : 12, 15, 16, 31, 59, 80, 95, 108, 117, 162, 167, 172, 193, 272, 335; ol(un)mak : 233, 239 gret; olunan emvl erzk alvirmek : 117; olunan esbb u erzk : 80; yam itmek : 167 gret-i emvl; itmek : 34, 63, 100, 139, 178, 183, 306, 365; den hl olmamak : 10, 117 gasbeylemek : 165 gaslitmee acz ekmek : 144 gavg eylemek : 277 gaybet; iderler ise erle buldurmas lzim olanlara buldur(t)mak : 303, 323; itdrmemek : 61; itmek : 8, 63, 82, 103 Gazanfer, Karl veled-i, Kbt, ak, Bnarhsr kz. : 202 Gz Evranos Be evld : 135 Gz Yahy Paa'nun mret cmi u mektebi ve evkf, skb : 131 Gz, Seyyid, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 Gz, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Gzler yol, Arnavudlar k., psala kz. : 198 Gedos : 315; kds : 315 gedk(ler); tasarruf itmek : 67; zabtitmek : 67; i hara virilmek : 67; i hdmetde mevcd olanlara arzolunmak : 153; in bert ve tecdd-i bert itdrmek : 67 gedkller : 111, 115, 123 Gedkpaa, stanbul : 370 Gegir (?) karyesi : 325 Gekbovize kasabas, skdar kz. : 270 Gelibol kazs : 282; aas : 281; Gmri : 35; kds : 35, 137; Kalas'nun res v azebn u kalafatcyn : 35; mftsi : 174 gemi(ler) : 36, 96, 108, 114, 148, 152, 203, 221, 222, 231; iinde memntdan nesne bulunmak : 222; ile tara vilyet muhfazasna gitmek : 140; ile ticrette gezmek : 172; resi : 151; yoklamaa memr olanlar : 222; e buday tahml itmek : 122; e un tahml itmek : 151; i alnmak : 172; i sulanmak : 108; in ahzitmek : 108; in darben ve cebren ekmek : 172; in mr in girift itmek : 36; si prelenmek : 168; sin kullanup mahslin almak : 203; sin preletmek : 203; ye konlmak : 78 gemici(ler) (tyifesi) : 203, 313 Gemlik kazs : 313 Genevi (?) kds : 24 Germiyanl Ms, ak, Manisa kz. : 252 Germiyan-ol Zviyesi, Kthiyye : 350 gll-i vakf zyi u telef olmak : 125

272

gice v gndz kalay hfz u hrset itmek : 67 Ginol kazs, Kastamon sn. : 113 Girenye kds : 141 Golos Kalas : 142 Gonca karyesi, znikmid kz. : 313 ger tyifesi : 354 ggncler : 261 gp gidecek rey : 300 gp konmakdan fergat eylemek : 342 Gketa kazs : 34 Gkren karyesi, Filibe kz. : 52 Gkyk kds : 128 Glbzr kazs; halk : 18; kds : 10, 18, 124 gller : 310 Gnen kazs; nun ayn u erf : 139; kds : 139, 210 Grdk kds : 95 Grele kazs : 85; kds : 85 Gynk nhyesi : 256; kds : 256 gz kulak tutmak : 225 Gradife Kalas halk, Krka sn. : 322 gulmn ekp almak : 39 gurularn almak : 201 ge-i vahdet ihtiyr itmek : 5 gle hals itmek : 282 Ggercinlik kazs : 137; kds : 137, 139 gherile; bedeliyyesi virecek hlleri olmamak : 267; hdmeti : 267 Glb, merdan, Evgir (?) k., Aya kz. : 146 glbnk ile evin basmak : 81 gmrk : 35; alnmak : 148; emn(ler)i : 188, 337; i virilen emtia : 148; in mr in aldurmak : 222 Gmlcine kds : 150, 296 gm : 240; kadeh : 299; maraba : 299; zencr nalesi : 299; l bak : 299; l bilezik : 299 Gney kazs, Kastamon sn. : 37 Gneyce hslar : 4 Gre kazs : 95 Gre karyesi, Mihalck kz. : 285 Grko, Toanc, ak, Koan k., vranya kz. : 193 Gzelhsr kds : 101, 217

habl (?) tccr tyifesi : 363 Hbil, ak, Bozkr kz. : 351 habs arz eylemek : 80, 109

273

habs; e virmek : 360; itmek : 17, 21, 103, 112, 113, 114, 124, 137, 149, 160, 162, 169, 172, 205, 207, 221, 234, 242, 254, 272, 276, 285, 286, 290, 303, 308, 322, 328, 351; olunmak : 150, 240 Hct, Kiremidli (?) k., Ermiye kz. : 65 Hcegyseddn Mahallesi, stanbul : 358 Hc Bayram Zviyesi Vakf, Burdur : 40 Hc Be Evkf, Manastr kz. : 196, 289 Hc, Aksr k., Samakov kz. : 192 Hc, Bl ol, Burusa : 94 Hcilbigi karyesi, Aydncik kz. : 139 hclar basmak : 193 Hadce Htn, vakf ev davs olan, Burusa : 94 Hadce Sultn, Dergh- Muall Yenierileri Aas mteveff Mustaf'nun zevcesi : 56 hdis olan selh-hneler ref olunmak : 241 hafritmek : 51, 120 haftn-bah nmyla akalarn almak : 98 hak ehdet itmek : 329 hkimleri men itmek : 205 hakk(lar) [/hukk]; mddeleri : 284; u rsm virmemek : 229; - mecrsn cnib-i vakfa alvirmek : 51; - ns alvirilmek : 119; - eryye v rfiyye : 126; - erlerin virmemek : 47; alnmamak : 175; alvirilmek : 53, 108, 114, 129, 133, 138, 139, 169, 171, 203, 280, 282, 327, 369; icr olunmaa mni olmak : 15; erle alvirilmek : 190; n (b-kusr) alvirmek : 14, 47, 105, 203, 234, 299; n alvirmek : 10, 108, 141, 171, 178, 290, 329; n taleb eylemek : 260; n toprak kdlar marifetleriyle hkmitmek : 137; n virmedin firr itmek : 14; n virmemek : 6, 14, 60, 150, 260; na kanat itmemek : 134 hakk; (u adl) zre teft ( tefahhus) itmek : 37, 47, 49, 55, 59, 63, 80, 103, 104, 109, 118, 126, 137, 147, 150, 158, 169, 172, 178, 179, 192, 193, 199, 205, 207, 213, 220, 236, 242, 243, 246, 248, 260, 272, 275, 276, 286, 287, 290, 291, 296, 299, 303, 308, 314, 315, 322, 323, 333, 351, 365; u adl zre hareket itmek : 216; zre def- mezlim itmek : 291; zre gr(il)mek : 76, 82, 105, 107, 127, 139, 157, 260, 264, 285, 305, 359, 369; zre mahallinde teft itmek : 138, 332; zre olmak : 42, 58, 63, 66, 117, 137, 139, 165, 171, 193, 207, 290, 307, 308; zre tekayyd itmek : 164; zre yirl yirinden husam muvcehesinde grmek : 201; - sarha tbi olmak : 71, 248, 290 hakk(lar); ndan gel(in)mek : 12, 62, 63, 70, 79, 84, 109, 100, 112, 113, 117, 119, 124, 130, 132, 151, 161, 162, 165, 171, 173, 180, 186, 210, 228, 232, 240, 244, 247, 261, 265, 293, 300, 311, 323, 350, 357, 367; nda arzlar ve mahzarlar peyd itmek : 119; nda emr ihrc itmek : 329; nda erle lzim geleni icr eylemek : 21, 81, 322, 365 Hakk, ak, Arnavud Belgrad kz. : 63 hals; itmek : 139, 205; olmak : 62, 103, 191 Haleb : 188 hal : 221 hli zre ibk itmek : 1, 49, 77, 340 hl v muattal; kalmak : 84, 227; olmak : 125 halfe gndermek : 206 Halfel karyesi, ardaklu kz. : 103 Hall Paa, Vezr-i Azam, Serdr- Ekrem : 22, 25, 89, 109, 195, 155, 235, 244, 245, 266; hslar rayyetleri, Rskasr kz. : 266; hslar, Toyran kz. : 235 Hall, Ahmed ol, Azkara k., Karamk kz. : 234

274

Hall, Dereli, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Hall, Dergh- Muall Kapucs, Vezr-i Azam Hall Paa'nn Voyvodas, Toyran kz. : 235, 236 Hall, Dergh- Muall Yenierileri Zbt, Kirmasti kz. : 34 Hall, Hc, siphi, Kengr sn. : 48 Hall, Kiremidli (?) k., Ermiye kz. : 65 Hall, Mevln, Mfetti-i Emvl : 190 Hall, Mula nh. : 333 Hall, Mteferrika, vas, Narda kz. : 116 Hall, Sba, Gedos kz. : 315 Hall, err, Mirsd (?) k., Yeniehir kz. : 286 halvet olunmak : 149 hamyil cildi : 299 Hamd, Remml, katl zanls, Akhsr ks. : 47 Hamd sanca : 16, 155; bei : 40; kdlar : 16 Hamd, Burusa skinlerinden : 94 hammm : 131, 255; basmak : 149; iletmek : 144; , Hasan Paa Evkf'ndan : 314; , Merkezefendi Mahallesi, Hslar kz. : 144 hamr; emnleri : 102; hsl eylemek : 102 Hamza avu, Dergh- Muall avu : 55 Hamza avu, Kbt harc cem iden, Vize kz. : 202 Hamza, Sba, ktil, Drende kz. : 356 hn bin itmek : 146 haner ile urup katlitmek : 113 handekleri tathr olunmak : 293 hnelerin nehb gret itmek : 322 harb; olmak : 50, 72, 84, 125, 223; a mrif olmak : 84, 93, 99, 127, 144, 247, 250, 251, 255, 353, 358 harbe dekkn odalar : 72 harbl mhede olunmak : 84 harac; cem itdrmemek : 202; cemna mberet eylemek : 202; defterleri : 233; u ispene virmemek : 229; -gzr reynun karyelerini tee urmak : 119 Haramenk (?) karyesi, Ostrova kz. : 180 harm(ler) : 115, 183, 240, 308; cemyyet itmek : 335; i hfzitmek : 308; ile ittifk ile fesd zre olan manastrlarun rhibleri : 308; yata : 104; ba : 240 harmlk : 81 harm-zde(ler) : 81, 296; rhibler : 308; yata : 191; in haklarndan gelmek : 124 harb u darba kdir tfenk-endz ihrc itmek : 245 harbende : 39 harb kffr tyifesi : 322; gemilerine tfenk ve syir lt- harb u zahre virmek : 132; ile mumele itmek : 307 harc- rhlarn virmek : 96 Haremeyn-i erfeyn : 347; Evkf /Vakf, Msr : 345, 346, 348, 349; evkfndan olan karyeler ve balklar, Msr : 344; tamri : 90 Harem-i Hmyn : 239; huddm : 319

275

hargele : 138 hricden gelp evkf karyelerinde skin olanlar : 261 hricden kimesne mmya almamak : 70 hric-i kazya alup gitmek : 7 harmen : 273, 305; yirini koyun al itmek : 329; zamn : 192; in kaldurmak : 39 Haron karyesi, Ruscuk kz. : 186 Hrn, Yehd, Sofya kz. : 260 harzeme (?) nmna rzlaryla on akada bir aka viregelmek : 235 hs(lar) [/havss] : 55, 101, 106, 357; a dahl tecvz eylememek : 224; n mahslin kabzitmek : 4, 106; n zabt u rabt voyvodasna mfevvaz olmak : 128; karyesi reys : 266; mahsline kll noksn lzim olmak : 235; mahsline mdhale itmek : 292; mahsline mdhale olmamak : 292; reys : 83; tayn olunmak : 4, 56; zabtna varmak : 101 Hasan Al bin Rh, ak, Zengeln k., Msr : 80 Hasan Be, Karlili Bei : 114 Hasan Be, Sirem Bei : 237 Hasan bin Mehmed, ak, Loha (?) k., Depedelen kz. : 133 Hasan avu, Dergh- Muall avu : 60, 61 Hasan avu, Vezr Mehmed Paa'nun Selm avu : 114, 286 Hasan Efendi, Dvn Ktibi : 303, 331 Hasan Hkm, Ninc : 55 Hasan Murd, Silahdr, Onbeinci Blk : 288 Hasan Paa Evkf : 66, 194, 314, 348 Hasan Paa Sary, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Hasan Paa, Hc, Kbrus Belerbei : 90, 271, 305 Hasan Paa, mteveff Vezr-i Azam : 194 Hasan Paa, rde, m ey. : 217 Hasan Res, Hc, gemi resi, Sla kz. : 203 Hasan Sba [/Hasan, orbc], Dergh- Muall yenierileri orbclarndan : 111 Hasan, Anatol Belerbei : 224 Hasan, Berber, mmc, Irgad Bzr, stanbul : 70 Hasan, ber-vech-i arpalk Avlonya sancana mutasarrf : 62 Hasan, Cb, Vezr Pertev Paa Evkf'na borcu olan, znikmid kz. : 76 Hasan, Dergh- Muall avu Murd avu'un demi : 4 Hasan, Dergh- Muall Mteferrikas : 126, 370 Hasan, Dergh- Muall Yenierisi : 282 Hasan, Deveci, ak, salbidilen, Akhsr kz. : 167 Hasan, gedkl, zbt u yasakc tayn olunan : 111 Hasan, kapuc : 225 Hasan, kapuc, Kraova k., Zihne kz. : 110 Hasan, Kara, ak, Akhsr kz. : 167 Hasan, Kara, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Hasan, Kassblarba : 49 Hasan, Kiremidli (?) k., Ermiye kz. : 65 Hasan, Makri k., Mihal kz. : 81

276

Hasan, Mevln, Akhsr Mftsi : 47, 167 Hasan, muhzr, Ferecik kz. : 326 Hasan, sbk Kefe Belerbei, sbk Bosna Belerbei, ber-vech-i arpalk skenderiyye sancana (Arn.) mutasarrf : 287, 307 Hasan, sbk Mndeler Aas, Kratova'da eky teftine memr : 308 Hasan, Sekbnba, Yenieriler Aas Kyim-makm : 37, 38, 61, 79, 115, 123 Hasan, Selm avu'un ol, Vahalse (?) k., Metrepolie kz. : 199 Hasan, Serrc, Asporce Htn Evkf Mtevellsi, Burusa : 127, 211 Hasan, Su yol Nzr, stanbul : 370 Hasan, orbc, bkz. Hasan Sba Hasan, Tmvar Defterdr : 278 Hasan, vakf yaylak mutasarrf, Vezr-i Azam Al Paa Evkf, Filibe kz. : 33 Hasan, yenieri, Dergh- Muall yenierilerinden Al'nin muhalleftn hfziden : 17 hasb nzr : 76 hsl; kaydolunmak : 273/c, 285; olan akay add vezn der-kse itmek : 68 hasm(lar) [/husam] : 291; muvcehesinde (hakk zre) grmek : 201, 263; muvcehesinde dikkat ihtimm ile teft tefahhus itmek : 81; muvcehesinde hakk u adl zre teft tefahhus itmek : 118; muvcehesinde hakk zre teft itmek : 24; ile berber itmek : 129, 171; ile maan sitne-i Sadet'e havle eylemek : 157; muvcehelerinde berber itmek : 169; muvcehesinde onat vechile grmek : 162; n muvcehe itmek : 114; yla berber itmek : 39, 141, 246; yla maan sitne-i Sadet'e gndrmek : 242; yla murfaa itmek : 58; yla murfaaya gitmek : 119; yla muvcehe itmek : 149, 328; syla berber itmek : 213, 254, 291, 331, 332, 365 Hsky kds : 104 Hslar kds : 36, 51, 144, 148, 255, 302 Hssa bostnclar : 42; ba : 145, 196, 289, 321 hssa; etmekciba : 256; kassblar : 279, 280; koyun-sriciler : 240; mimr : 302; -i hmyn tuzak reylar : 210 Hssag Sultn Evkf, stanbul : 357 Han Kibt, ak, Zengeln k., Msr : 80 Htr (?) bin Necmddn, eky ile Zengeln karyesini basan, Msr : 80 hatb : 47 hatt- hmyn : 51, 56, 208, 301 Htn Sultn (?) ve Hubziye (?) Vakf, Msr : 99 htnlar [/havtn] : 70, 283; na bakmak : 164; un salarn kesmek : 119 havss bkz. hs havss- hmyn : 4, 122, 135; karyeleri : 97, 98; a ilhk olunan hs : 166; a ilhk olunmak : 56; dan ifrz olmak : 135; dan ifrz olunan hslar : 4, 56 havtn bkz. htnlar havl ekmek : 206 Havran Ferma, Nasr tyifesi Patrii lys'n karnda, m : 191 haytnda kend elinde olmak artyla vakfitmek : 187 haydd : 165, 225, 227, 228, 231; tyifesinden dil alnmak : 165 haymne taleb itmek : 253

277

haymne tyifesi : 83 Hayrabol kazs : 71; kds : 71, 296 hayrt in zviye v hucert bin itmek : 72 Hayyt Habb, Hzr Korc Vakf Mtevellsi, Rodoscuk kz. : 197 hazne; ahvli : 189; 'ye fidesi olmamak : 310; -i mire : 4, 68, 166, 248; nn hfz u hrseti : 19 hedm kal itmek : 310 hefte bzr turmak : 321 Herakovik karyesi, Podgorie ks. : 171 Hersek Paa Evkf, psala kz. : 198 Hersek sanca : 20, 330; nda vk olan kdlar : 20, 68 Herz (?) veled-i Kostantn, Sultn Ahmed Hn Evkf reysndan, darb-hnede altun std : 102 Heykel bin Selm el-Battv, eky ile Zengeln karyesini basan, Msr : 80 Hezargrad kds : 121 Hbr (?), Seyyid, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 hdemt bkz. hdmet hdmet(ler) [/hdemt]; muvenet idegelmek : 247; zre olmak : 152; vk olmak : 67; - hmyn vk oldukda hdmete gelmemek : 213; - hmynda bulunmak : 311; -i lzimeleri avkolunmak : 109; de bulunmaa say ikdm eylemek : 237; de bulunmak : 231; de kusr olmamak : 257; de mevcd olanlara dahlolunmamak : 153; de olmayanlarun dirlikleri hara arzolunmak : 142; de s olmak : 258, 259; e kdir nefert : 231; i mukbelesinde teklf-i rfiyyeden muf u msellem olmak : 102; in ed eylememek : 153; inde mcidd s olmak : 28, 153; ine varmamak : 343; iyle mukayyed ol(ma)mak : 153, 163; n avk u tehrine bs olmak : 213 hdmetkr(lar) : 39, 46, 95, 103, 114; n nice esbb ile cebren alup gitmek : 276; n ahz habs eylemek : 167 hfz u hrset : 28, 140, 290, 296; it(dr)mek : 19, 67, 142, 201, 206, 233, 290; de kll tekayyd ihtimmu olmak : 216; -i memleket : 143, 271; i mkil olmak : 140 hlf- art- vkf; dahlitmek : 187; hricden kimesneyi dahlitdrmemek : 73; kendye zevyid vazfe itdrmek : 197; ml-i vakf ekl bel eylemek : 200 hlf- er u knn ; dahlitmek : 88; dahlolunmamak : 83; kll akalarn almak : 75; mllarn aldurmak : 246; rencde itdrilmemek : 253; rencde olunmamak : 50; salkun salmak : 253 hlf- er zulm teadd; eylemek : 199; itmemek : 193, 290; den ihtirz eylemek : 63, 240 hlf- er; akalarn almak : 155, 191, 234, 352; alnan hakk gir alvirilmek : 53; bir ferde teadd v tecvz itdrmemek : 79; dahlolunmamak : 259; dahl rencde olunmamak : 156; evzdan ihtiyt eylemek : 216; i itdrmemek : 47, 157, 303; i olmamak : 39; kimesne rencde eylememek : 311; mdhale itmek : 321; reyy rencde v remde itdrmemek : 25; rencde itmemek : 104; rencde v remde itmek : 341; teadd eylemek : 24; teaddden hazer eylemek : 21; vaz irtikbndan ihtirz zre olmak : 113; zulm hayf eylemek : 54; - mutahher tm- galza itmek : 37 hlf- vk; arz- hl ile bert u evmir-i erfe almak : 189; kazyye ilmndan ziyde hazer eylemek : 246, 248 hla- fhre : 271 hlat-bah : 114 Hlm eleb /Efendi, Dvn Ktibi : 188, 190, 308, 332, 340, 343, 354, 361, 369 hmyet synet : 66, 111, 119, 128, 141, 290, 315, 361, 362 hrfet : 246

278

Hrsova kds : 180 Hrsova-i Kk karyesi, Fenar kz. : 240 hrsuz u harm; ahzolunmak : 273/b; yata : 104 hrsuz : 240 hrsuzluk tarkyla evine girmek : 264 Hsr, Kiremidli (?) k., Ermiye kz. : 65 hsr-erleri : 142 hssa istemek : 3 hynet(ler); i zhir olmak : 197; i mukarrer olmak : 99 Hzne-i mire : 343; 'nn cem u tahsli : 244 Hzr Bl, eky, Ginol kz., Kastamon sn. : 113 Hzr tarlas, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Hzr, Hce, Acem bzergn : 156 Hzr, Korc Vakf, Rodoscuk kz. : 197 Hzr, Makri k., Mihal kz. : 81 Hzr, Sultniyye Kalas Dizdr : 136 Hzr, ak, Arnavud Belgrad kz. : 59 Hzrilys boaz, Tuna : 310 hzmet emnet shbi kd : 233 hibe; eylemek : 138; v temlk eylemek : 295 Hidyetullh, Mevln, Mahmdpaa Nyibi, Sahn Mderrisi : 1 hle; ile almak : 273/b; ye slik olmak : 236; ye slk itmek : 33, 41 Hindistn taraflar : 96 hn-i teftde hakk zre olmak : 39, 58, 81, 103, 104, 139, 213, 246 Holomi kds : 190 Holotolos (?), harm, Ustunko k., Fenar kz. : 240 Hosik (?) Cemati, Bahotar (?) kz. : 129 h-nin olmak : 181 Hoohvah (?), zimm, Matravic k., Ostrova kz. : 180 Hoy ta, Ortapre kz. : 336 Hristine, Angelikasr kz. : 114 Hristo (?) veled-i Aleksi, Sultn Ahmed Hn Evkf reysndan, darb-hnede altun std : 102 Hristo, menzilci, Angelikasr kz. : 114 huccc- mslimn : 300 huccet; eylemek : 241; ibrz itmek : 371; ibrz olunmak : 39, 114; olunmak : 84, 215; e muhlif niz itmek : 316; e nazar itmek : 260; i muvfk- er olmak : 198; n hlfna niz idenlern davlarn istim itmemek : 316 huccet-i eryye : 47, 108, 145, 260; ile hkmolunmak : 198; ve fetvlarna nazar itmek : 242; vir(il)mek : 25, 51, 65, 70, 77, 133, 147, 220, 230, 235, 242, 282, 340, 353; virilen davnun tekrr istim memn olmamak : 340; virilmemek : 275; ye muhlif davsn istim eylememek : 340; ye muhlif sonradan selh-hne ihds olunmak : 84; ye nazar eylemek : 340 hucert bin v vakf itmek : 72 Hudvendigr sanca : 101, 155; bei : 106, 204; kdlar : 42, 69 Hudvirdi, Kiremidli (?) k., Ermiye kz. : 65

279

huddnda niz olmak : 85 hufyeten bert itdrmek : 200 hufyeten bir tarkla emr almak : 77 hufyeten ve alniyyeten tecesss tefahhus itmek : 362 hukk bkz. hakk husam bkz. hasm Husmeddn Medresesi, Karahsr- Timr : 125 Husrev, ( ) Sancakbei : 201 Husrev, ak, Bebzr kz. : 109 huzr czleri ihds itmek : 131 huzr- hl ile gaslitmee acz ekmek : 144 hkm; -i hmyn tecdd olunmak : 241; i tecdd olunmak : 46; ibtl itmek : 1 Hm Htn, Hzr Korc Vakf Mtevellsi, Rodoscuk kz. : 197 Hm Htn, vakf ev davs olan, Burusa : 94 Hmh Sultn : 8 Hseyin Baa, cebeci nmnda gezen eky, Ginol kz., Kastamon sn. : 113 Hseyin bin Bekir, skenderavu Mahallesi, Rodoscuk : 299 Hseyin avu, Dergh- Muall avu : 252 Hseyin avu, Haramenk (?) Karyesi Sbas : 180 Hseyin avu, Koyun Emni : 84, 241 Hseyin avu, Mehmed avu'un tmrn zaptetmekle grevlendirilen, Bol sn. : 215 Hseyin avu, yenieri avu : 306 Hseyin eleb /Efendi, Dvn Ktibi : 3, 5, 9, 10, 11, 12, 14, 27, 37, 67, 68, 72, 76, 104, 105, 108, 109, 115, 119, 123, 125, 126, 128, 131, 132, 136, 139, 146, 148, 150, 151, 156, 159, 167, 171, 174, 176, 183, 197, 200, 203, 211, 212, 218, 220, 223, 231, 232, 243, 254, 256, 257, 260, 264, 266, 269, 270, 271, 283, 286, 289 Hseyin Efendi, Mevln, Anatol Kd-askeri : 1, 217 Hseyin Kethud, ak, zam, Gradife Kalas halkndan, Krka sn. : 322 Hseyin Paa Cmi, aynie kz. : 43 Hseyin Paa Cmi'nun Evkf, Talu ks., Hersek sn. : 20 Hseyin, Cell, ak, Hcilbigi k., Aydncik kz. : 139 Hseyin, Dergh- Muall Mteferrikas, Mekke-i Mkerreme mcvirlerinden : 90 Hseyin, Dergh- Muall siphlarndan : 24 Hseyin, Dergh- Muall Yenierileri Aas : 11, 311 Hseyin, Hc, Mevln, Hayrabol Kds : 296 Hseyin, Hc, Tavanl k., Kthiyye kz. : 371 Hseyin, Kefe Defterdr : 26 Hseyin, maktl, Yrk kz. : 272 Hseyin, sbk irvn Belerbei, ber-vech-i arpalk Aydn sancana mutasarrf : 195 Hseyin, siph, Armolu k., Seydehri kz. : 351 Hseyin, Vidin Nzr : 28, 29 Hseyin, yenieri, Kastamon sn. : 118 Hseyin, yenieri, Kaymas nh., znikmid kz. : 360

280

Hseyin, yenieri, maktl, Birinci Aa Bli : 281 hsn-i ihtimm eylemek : 23 hsn-i tedbr ( tedrkle) elegetr(il)mek : 10, 16, 62, 80, 117, 137, 160, 178, 193, 228, 240, 252, 290, 306, 335, 350, 365

Ibd, ak, Boazhsr skinlerinden : 282 dll itmek : 287, 297 rb a : 302 krr u itirf; eylemek : 282; sicill huccet olunmak : 240 Ilca karyesi, Karagzli yayla, Vezr-i Azam Al Paa Evkf, Filibe kz. : 33 mret : 74, 131; e konan msfirnn tamna kll muzyaka virmek : 74; -i mire'ye kll buday lzim olmak : 320; inde tam tabholunmamak : 131 Imrn, Bedae (?) k., Hayrabol kz. : 71 nd muhlefet : 2, 6, 9, 13, 32, 41, 47, 58, 64, 101, 108, 114, 126, 131, 146, 148, 150, 169, 177, 180, 190, 194, 196, 199, 209, 229, 232, 235, 262, 278, 280, 289, 317, 335, 369; zre olanlar getrdilp kree konlmak : 235 nd(lar); itmek : 55; zre olanlar (ism resmleriyle) yazup arzeylemek : 22, 84, 369; na musrr olmak : 229, 235 nyet rec itmek : 103, 212, 301 Irgad Bzr, stanbul : 70 rz u nms- saltanata mteallik husslarda bezl-i ihtimm eylemek : 271 syn; (u tuyn) itmek : 46, 124; zre olmak : 351 tb u kba mstehkk olmak : 310 tlk; itdrmemek : 175; olmamak : 175 Ivaz-ol, Hc, ak, Bozkr kz. : 351 zhr- tezallm itmek : 15 ztrb zre olmak : 144

brhm avu, Dergh- Muall avu : 45, 82 brhm avu, Lofa kz. : 126 brhm Paa Cmi, Hezargrad : 121 brhm Paa Evkf : 52, 121 brhm Paa, sbk Rmili Belerbei, Hersek sancana mutasarrf : 322, 330 brhm Paa, Semendire sancana ber-vech-i arpalk mutasarrf olan : 58 brhm, Bkcba, Hssa bostnclardan, mr kadrga kerestesi katna tayn olunan : 42, 337, 339 brhm, Dergh- Muall Mteferrikal'yla Piyde Bei olan, stanbul : 358 brhm, Edirne Sbas : 3 brhm, evld- vkf akribsndan, Nzr Mehmed Evkf, Edirne vt. : 32 brhm, Gedk, ak, Samakov kz. : 124

281

brhm, Hmh Sultn'n Kethuds Ahmed avu'un demi, Karaman ey. : 8 brhm, Kapudn, Kala-i Vidin : 327 brhm, Mevln, mderris, Koaclar rs'nda vk etmekci furnnun mutasarrf, Edirne : 73 brhm, Ms Efendi ol, ak, ltoan k., Bozkr kz. : 351 brhm, Mezzin-zde, Edirne : 105 brhm, sbk Bosna Belerbei, Vezr-i Azam Mehmed Paa'nun ol : 50, 319 brhm, sbk Eri Belerbei, ber-vech-i arpalk Hersek /skenderiyye sancana mutasarrf : 20, 171, 172 brhm, sbk Kanije Belerbei, ber-vech-i arpalk Kastamon sancana mutasarrf : 113, 118, 205 brhm, ak, Manisa kz. : 252 brhm, Vezr-i Azam Hall Paa'nn Kapukethuds : 155 brhm, Yorc-ol dimekle marf, mderris, katl zanls, Akhsr ks. : 47 brhmpaa-y Atk mahallesi, stanbul : 220 ibrm u ilhh eylemek : 12 brice karyesi, Migalkara kz. : 174 icre; hsl olmak : 72, 131; -i muaccele v meccele : 242; sini vakfitmek : 72 iczet-i hmyn : 23 icml defteri : 68 icmll zemet : 78 icr-y hakk : 8, 14, 15, 24, 31, 48, 49, 58, 62, 63, 94, 103, 118, 133, 150, 157, 159, 167, 169, 193, 242, 252, 260, 272, 282, 288, 303, 308, 331, 332, 351, 360 icr-y er : 130, 254, 268 il sanca : 244, 246; msellimi : 245; nda vk olan kdlar : 245 d-i erf namzn kldurmamak : 167 drs [/Kr Baba], imm nmnda olan ak, Bedae (?) k., Hayrabol kz. : 71 drs, Kiremidli (?) k., Ermiye kz. : 65 iftir; itmek : 54; v bhtn u iftir itmek : 169 decik karyesi, Menemen kz. : 243 imz u msmaha; eylemek : 186; dan hazer itmek : 254 iv virmek : 326 ihds(t); olunan selh-hneler ve mm-hneler : 84; ref olunmak : 131 ihkk- hakk : 2, 39, 60, 80, 81, 172, 174, 218, 242, 282, 287, 335, 340, 348 ihml; mshele : 19, 167, 184, 194, 202, 225, 247, 251, 289; teksl eylememek : 62; zre olmak : 151; i zhir olmak : 26 ihrk eylemek : 21, 62, 119, 131, 171, 239 ihtif v tahassun iden eky : 160 ihtill; virmek : 268; den hl olmamak : 284; e bs olmak : 143 ihtilt itmek : 191 htiyr Halfe, Hc, maktl, imm ve hatb, Akhsr ks. : 47 ihtiyr u ehl-i vukf rencber tyifesi : 30 ihy v bd olmak : 48 ihzr- husam klmak : 47, 215, 296, 299, 351 ikmet-i beyyineden cize olmak : 77 ikdm u ihtimm eylemek : 16, 165 iki kona bir itmek : 238

282

il; zerine (devre) kmamak : 155, 256, 290, 323, 335; zerine kmak : 332 iln- kfr eylemek : 186 ililik : 96 il-er(ler)i; ile ekynun zerlerine varmak : 100; i : 5, 142, 335 iltizm; itmek : 4, 101, 152, 198; der-uhde itmek : 166 ltoan karyesi, Bozkr kz. : 351 lys Be trbesi, Gekbovize ks. : 270 lys Be Vakf, Gekbovize ks., skdar kz. : 270 lys bin Mustaf, ak, Loha (?) k., Depedelen kz. : 133 lys, mlzimnden, Akhsr kz. : 167 lys, Nasr tyifesi Patrii, m : 191 lys, ak, Bozkr kz. : 351 imm : 47, 187; u mezzin(ler) : 67, 72, 231 immet hdmeti : 342 mmkul Hn, Buhr Hn : 96 mnna etmitmek : 39 imdd muvenet itmek : 245 imtisl itat itmemek : 124 imz; itmek : 136; v hatm itmek : 1; lu mfredt defteri : 123 na karyesi, Kengr sn. : 173 ncl okumak : 341 ne muktaas : 208 nebaht sanca : 117 nebei, Aksr k., Samakov kz. : 192 necik kds : 296 negl kds : 167, 306 nni kds : 50 nz kds : 60, 61 intih-i serhad : 293 iplik : 221 psala kds : 198 rd u masraf; kaydolunmak : 233; n mfredt defteri mcebince yirl yirinden grmek : 66 irs-i er : 39, 263; le intikl iden mlk : 209 irtikb eylememek : 109 s, Hersek Paa Evkf'ndan oraklu karyesinn mltezimi, Dergh- Muall siphlerinden : 198 isbta kdir olmamak : 1 sfirlik kds : 247 isimleri zerlerine mufiyyetlerin kayditdrmek : 86 siyin, fil-i en eden, Karavrn k., orba kz. : 147 iskn; itdr(il)mek : 50, 191, 350, 362; itdrmemek : 179; olunmak : 350 skele-i Cedd, Eyybkapus, stanbul : 84, 241 iskeleler : 221; i toldurmak : 302 skender bin Mustaf, ak, Loha (?) k., Depedelen kz. : 133

283

skender eleb iftlii, Hslar kz. : 36 skender Paa, vezr, Bosna Belerbei, Vezr Hasan Paa'nun Evkf Nzr, zi cnibindeki asker-i slm'n Serdr : 66, 119, 143, 227, 238, 278, 322 skender, Dergh- Muall Kapucbas, Trabolice kazsnda eky teftine memr : 159 skender, Dergh- Muall yenierisi, Sereen k., Yenice ks., Bnarhsr kz. : 49 skenderavu Mahallesi, Rodoscuk : 299 skenderiyye sanca (Arn.) : 172, 287, 307; kds : 172, 307; Kalas : 325 skilib kasabas : 125 slm, ak, Arnavud Belgrad kz. : 63 ism resm(ler); i ve blkleriyle arzolunmak : 37; i ile yazmak : 151; iyle (yazup) arzeylemek /bildrmek : 33, 79, 93, 108, 128, 142, 186, 224, 232, 235, 239, 243, 259, 265, 275, 277, 292, 343, 361, 362, 364, 365, 367 sml, Mtekdn Muktaas Mltezimi : 69 sml, mteveff, stanbul muktaacs : 1 sml, hncilerba : 210 spatorya oullar, harm, Mesteriyani (?) k., Fenar kz. : 240 ispene(ler) : 116, 253; almak : 114; in cem itdrmek : 212 stanbul : 30, 36, 51, 55, 70, 77, 84, 117, 122, 131, 139, 151, 207, 220, 241, 297, 318, 319, 357; Gmri ve tevbi muktat : 35; hricinde Ermen keferesinn mrdelerin defnitdi yirler : 27; iinde dery kenrlarnda selh-hneler ihds itmek : 84; kds : 1, 30, 70, 84, 131, 148, 187, 220, 241, 301, 357, 358, 370; muktaacs : 1; zahresi : 36; 'a gelen emtia : 148; 'a met getren gemiler : 148; 'da hsl olan mmya : 70; 'da vk Ermen keferesi : 27; 'dan Msr'a varnca yol zerinde olan mer ve kdlar : 294 stanbul kle : 320 stanimir, zimm, Sofya kz. : 190 stanky kds : 333 stariste karyesi, Nevrekop kz. : 229 stari Eflak; kds : 277, 278; 'un rey v fukars : 278 stefan Voyvoda, Bodan Voyvodas : 88 stefe, Arboz kz. : 263 stemad, Rahova k., Mezistre kz. : 169 stepan, bedel-i avrz kabzeyleyen, stari Eflak kz. : 278 istibdl eylemek : 358 istid-y nyet (rec) eylemek : 86, 87 istifr; itmek : 5; u tevbe eylemek : 34 istihkkna gre suya mutasarrf olmak : 134 istim u fasl olunmak : 315 stos karyesi, Crnaraka nh., Vidin sn. : 165 i-erleri : 336 itir; eylemek : 72, 299, 316; olunmak : 361 itirk zre zabtitmek : 101 itat; itmemek : 180, 213; inkyd zre olmak : 79; -i emr ( er) itmemek : 12, 15, 55, 101; -i er- erf itmemek : 70, 95, 104, 169, 196, 276 itle ve tm- galza ile etmitmek : 196

284

itm olunmak : 74 van, ak, Koan k., vranya kz. : 193 vlasne hslar : 56 vranya kds : 56, 193 vrindi kds : 7 izlesi lzim olmak : 132, 173 zdin kazs : 340; kds : 207, 340 zmir; skelesi : 221; kds : 221; yollar : 178 izn-i hmyn; rec eylemek : 183; virilmek : 72 znik kazs : 306; kds : 306 znikmid (kazs) : 42, 76, 242; Gmri : 337; kds : 11, 42, 44, 242, 306, 313, 337, 338, 360 zvornik sancanda vk olan kdlar : 68

Jgar karyesi, Krka sn. : 322 Jikov, zimm, Sofya kz. : 190

kabhat eylemek : 5 Kabe-i Mkerreme : 91; kds : 90, 96; 'ye irsl sl eylemek : 96; 'ye varnca yol zerinde olan hukkm : 96 kadrga : 233; kerestesi kat : 42; mhimmt : 338 kd [/kuzt] tyifesi : 48, 113, 125; marifetiyle rakabe olmak : 317; marifetleriyle erle haklarndan gel(in)mek : 16, 137; u ulem : 183; a iv virmek : 326; nun mahkemesin basmak : 167; ya mahkemede sell-i seyf itmek : 149 kd u nvvb : 18, 108; mberetleri ile elegetrilmek : 291 kd-asker(ler) : 136, 242, 268; huzrnda (davs) hakk zre grilmek : 2, 281; huzrnda icr-y hakk olunmak : 215; huzrnda ikmet-i beyyineden cize olmak : 77; huzrnda murfaa ol(un)mak : 85, 110; huzrnda (erle) davs grilmek : 24, 54; huzrlarnda ahvlleri grilmek : 94; huzrlarnda erle ahvlleri grilmek : 150; tarafndan dem tayn olunmak : 85 Kdky karyesi, Res'l-kttb Muhammed Mecd'in zemeti karyesi, Menemen kz. : 243 kdl hara virilmek : 332 kadm; den cemyyet idegelmemek : 277; den emr-i erf ile derbendci olmak : 41; den itat zre olmak : 172; den kereste kat idegelmek : 247; den mdhale itmemek : 87; den olgeldi zre amel olunmak : 74; den olgelen ile amel olunmak : 30; den olgelene muyir kimesneye i itdrmemek : 3; den olgelene muhlif rey v beryya zulm teadd olunmak : 87; den serbest olmak : 75; e muhlif i itdrilmekden ziyde ihtiyt eylemek : 231; e muhlif mahkeme itmek : 268; yaylak zirat olunmamak : 33; yirlerinde iskn itdrmek : 50; yirlerine gelmek murd idinmek : 50; 'l-eyymdan eben an-ceddin yrk olmak : 65 kfir [/kefere /kffr] (- hksr) (tifesi) : 3, 86, 164, 186, 221, 222, 233, 277, 313; esri : 114; gemileri : 132, 221; gemilerine kulaguz virmek : 307; a buday virmemek : 307; a emtia-i memna gitmemek : 222; a memntdan bir nesne virilmemek : 222; a rst gelmek : 203; a virilmesi memn olan met : 221; a virilmesi memn olan zehyir : 221; nn akasn almak : 186; nn

285

kebnarlar (?): 186; nn mceddeden tahrri : 86; un er dkecek yirlerin muhfaza itdrmek : 249; un galebesi olmak : 249; un ziyde tuyn olmak : 233; ye mun olmak : 186; ye mteallik umr : 3 kaftn-bah : 7, 114 kd : 1 Kdhne suy zerine olan arz : 302 kaht u galya bs olmak : 307 kahve-hne(ler); bin itmek : 185; ile duhn-hnenn ref : 185; de ttn imemek : 343 Kakarik (?) karyesi, skenderiyye kz. : 307 kala(lar) [/kl] : 163; bins : 231; blkbalar : 68; dvrlar mnhedim olmak : 223; dvrlar yklmak : 293; dizdrlar : 45, 355; frisleri : 28; hl kalmak : 140; hdmetleri muattal kalmak : 28; kethudlar : 45, 68; mstahfzlar : 67, 68; nefertdan hl olmak : 67; nefert : 26, 28, 172; nefert mevciblerini virmek : 152; nefert mutd- kadm zre kend hdmetlerinde olmak : 28; tamrin tehr eylemek : 226; da hdmetde mevcd olanlar : 67; da kimesne kalmamak : 140; da skin ol(ma)mak : 140, 163, 249; da skin ve hdmetleriyle mukayyed olmak : 163; dan hric yirlerde skin ol(ma)mak : 67, 153; dan tara kmamak : 136; nun tarasn ve iersinde olan nefert : 28; nun hfz u hrsetinde kimesne kalmamak : 67; nun nefert ve topclar kalada skin ol(ma)mak : 163; un hfz u hrseti : 28; un nefert ve yat u yaraklar yoklanmak : 163; un tamr ( termmi) : 92, 231, 309; ya urmak : 171; ya zarar mterettib olmak : 231; y hfz u hrset itmek : 67; y mceddeden bin itmek : 223 kalafatcyn : 35 Kalavrita kds : 319 kalb aka kat u harc olunmak : 361 kalem ile zabtolunmak : 189 Kalender Paa, Vezr, mteveff : 101, 166 kallblar vefret zre olmak : 361 Kalonya kds : 332 Kamengrad kds : 119 Kmile Htn, Sleymniyye Mahallesi, stanbul : 187 Kandr kazs: 44 Kangr karyesi, Lapseki kz. : 136 Kanije belerbei : 113, 118 knn u defter mcebince; ispenelerin alvirilmek : 212; rsmlarn ed itmek : 83, 253; taleb tahsl itdrilmek : 68 knn zre; harclarn viregelmek : 65; slriyyesin alvirmek : 273 Kapan : 111 kaplucalar : 283 kapu halk : 140 kapuclar : 175; tayn olunmak : 280 Kapudn paa : 112, 333 Kapudn, Yala-bd kz. : 218 kr u kisb(ler); den kalmak : 343; inde olan ehl-i sefer yenieriler : 311; ine noksn mterettib olmak : 30 Kara Bkler Cemati, Kthiyye sn. : 315 Kara Hzr, ak, zam, Gradife Kalas halkndan, Krka sn. : 322 kara levendt : 137

286

Kara Maksd, ak, shtelkdan fergat eyleyen, Atranos kz. : 21 Kara Muhammed, Dergh- Muall avu Murd avu'un demi : 4 Kara Muhyiddn, ak, ba kesilen, Samakov kz., Bol sn. : 10, 124 Kara Sefer, ak, yenieri, Makri k., Mihal kz. : 81, 115 kara srn gret itmek : 95 Kara Sleymn, ak, Tekeli Mehmed Paa demlerinden : 167 kara (?) uka : 165 Karaca karyesi halk, Krka sn. : 253 Karacaol karyesi, skb : 150 Karagz mahalli, Ggercinlik kz. : 137 Karagzli, vakf yaylak, Vezr-i Azam Al Paa Evkf, Filibe kz. : 33 Karahn, Arslan veled-i, Kbt, ak, Bnarhsr kz. : 202 Karahsr- Nallu kazs; ahlsi : 82; kds : 82, 285 Karahsr- Shb sanca; ahlsi ve reys : 262; bei : 107, 234; kds : 107, 234; msellimi : 300; nda vk olan kdlar : 262 Karahsr- ark sanca; kds : 6; msellimi : 6 Karahsr- Teke kds : 55 Karahsr- Timr kds : 125 Karaman (eyleti) : 245; avular : 276; defterdr : 246, 343; Defterdrl : 244; msellimi : 245 Karaman belerbei : 8, 16, 159, 201, 206, 244, 245, 246, 343, 351; kyim-makm : 351 Karamuk kds : 234 Karamrsel : 306 Karaova kds : 39 Karasu kasabas, Kefe : 140 Karata kds : 287 Karatori (?) karyesi ahlsi, Trabolice kz. : 159 Karavrn karyesi, orba kz. : 147 karaya kmak : 108 KaraYsuf, Dergh- Muall Mteferrikas Al'nin demi, Bagelembe kz. : 78 krbnlar : 137 Karesi sancanda vk olan kdlar : 69, 288 kr-hne(ler) : 70, 353 Kar karyesi, Yeniehir kz. : 17 krze dyk olmak : 93 Karlili sanca : 114; bei : 114; kds : 114 Karotole (?) karyesi, Fenar kz. : 240 Karpie karyesi, Fenar kz. : 240 krvn : 150 karye(ler) [/kur]; zerine devre kmamak : 315; i susuz kalmak : 120; i zerine varup konmak : 155; ini tee urmak : 119; ya kmak : 98 karz; almak : 327; tark : 88; tark zre aka virmek : 1; vir(il)mek : 25, 105, 145, 157, 169, 188, 194, 274, 279, 359; virilen akay murbahasyla bi't-tamm taleb tahsl itmek : 194; - hasen almak : 327 kasat (?) eylemek : 129

287

Kasaba kazs., Ankara : 317; kdlar : 317 kasabt u kur; v nevh ahlsi : 291; da ikre nice evler basmak : 183 kasd- mazarratdan hl olmamak : 233 Ksm Aa, Vezr-i Azam Rstem Paa'nn kermesi yie Sultn'n vekli : 295 Ksm Be Evkf, Kengr sn. : 48 Ksm avu, Dergh- Muall avu, Medne-i Mnevvere'de skin : 209 Ksm, Al Kd-ol, ak, Samakov kz. : 124 Ksm, siph, ak, zam, Gradife Kalas halkndan, Krka sn. : 322 Ksmpaa : 357 Kassb Sinn Vakf, Hslar kz. : 255 kassb(lar) tyifesi : 49, 74, 88, 357 Kastamon (sanca) : 37, 113, 118, 205; bei : 145; belerbei : 149; kds : 37, 113, 118; mftsi : 205; ve Kengr ve tevbi muktat : 145; nda olan kdlar : 145 kifler : 345 kat- alka olmak : 112, 230 kat- niz; klnmak : 136; olmak : 340 kat- pye itmek : 125 katr : 78, 170 kata hsb : 344 ktil(ler) : 129, 180, 281; ehl-i fesdun elegetrilmesi : 62; n haklarndan gelinmek : 129 katl : 174; eylemek : 31, 62, 282, 308; eylemek istemek : 149; itmek : 17, 21, 59, 80, 81, 104, 113, 115, 117, 119, 124, 129, 133, 137, 160, 162, 180, 193, 201, 205, 272, 303, 335, 351, 356; kasdnda olan eky : 42; kasdyla urup balarn mecrh itmek : 202; ol(un)mak : 47, 139, 364; vk olmak : 174 katl-i nfs; eylemek : 63, 100, 183; itmek : 34, 117, 139, 178, 306, 365; ve gret(-i emvl) itmek : 16, 306; ve gret-i emvl olmakdan hl olmamak : 10 kavaklar : 302 Kavarniye karyesi, Balk kz. : 122 Kavss- Kostantniyye : 370 kayd bend; emirleri ile gelmek : 29; itmek : 234 kayd iret olmak : 86 Kaymas nhyesi, znikmid kz. : 360 Kaysariyye sanca : 341; kds : 341 Kayts, Dergh- Muall avu Mustaf avu'un hdmetkr : 46 kaz : 360 Kazak ekys : 119, 231, 238, 310 kazy defteri : 214 kebesin almak : 199 kebnar (?) : 186 Kebsud kazs : 34 Keeli karyesi, Aydnck kz. : 139 kei : 84, 241; zahresi : 36; zebholunmak : 357 keflet : 327 Kefe belerbei : 26, 67, 140, 212, 213, 287, 314; hslar olan yirlern kdlar : 212

288

Kefe : 140, 291, 355; aklmnda olan men v nuzzr u umml mltezimn : 26; defterdr : 26; skelesi : 214; kds : 26; Kalas : 140; mfettii : 214; nzr : 214, 355; 'de mtemekkin olan siph v yenieri ve syir kapu halk : 140; 'ye varnca yol zerinde vk olan belerbeiler : 355 kefere bkz. kfir kefl(ler) [/kfel]; olmak : 6; virmek : 5, 327; i olmayanlara arabacilik itdrilmemek : 364; in almak : 362; ine buldur(d)up getrdmek : 31, 59, 63, 95, 113, 159, 160, 162, 296, 351; ine buldurmak : 133, 137, 167, 193, 207, 240, 272; sz iskn itdrilmemek : 362 kefl bi'l-ml; olanlar : 327; olmak : 209; yazdurmak : 49 Kel Muharrem, ak, ba kesilen, Samakov kz., Bol sn. : 10, 124 kelimt- kfr sylemek : 254 keml mertebe muzyakas olmak : 131 Kemer ba, Ayvadl k. : 370 kemer klc gret itmek : 95 Kemerl karyesi, psala kz. : 198 Kenn, Hc Muhammed'in abd-i memlki : 168 Kenn, hrsuz, Dergh- Muall avu Mustaf avu'un olan : 46 kend hlinde /hllerinde olanlar; a dahl taarruz olunmamak : 5; a dahl tecvz itmemek : 162; a dahlolunmamak : 10, 139, 165, 178, 365; a ihtirz eylemek : 63; a teadd olunmamak : 42; a zulm teadd itmemek : 207; rencde itdrmemek : 81 kend hlinde olmayup reyy rencde itmek : 39 kend hevsnda olan Dergh- Muall yenierileri : 11 kend hevsnda olanlara ulfe virilmemek : 153 kend ml ile hafreyledi su : 370 kend ulleri ile mel olmak : 5 kendlere ve tavarlarna lzim olan meklt yoldurmak : 75 Kengr sanca : 48, 173; bei : 48, 173; kds : 173; mftsi : 48; ve tevbi muktat : 145; 'nun ayn ve erf : 173; nda olan kdlar : 343 kense : 87, 277; sin basdurmak : 114 Kepenekli karyesi, Res'l-kttb Muhammed Mecd'in zemeti karyesi, Menemen kz. : 243 Kerek-bek Kalas : 191 kereste : 309; huss : 44; kat itdrmek : 247; kat : 42; tevz : 42; v yim yiyecek : 18 keresteci dkkn : 353 Kerm, yenieri, Kastamon sn. : 118 Kerme, lys Be Vakf'nun Mtevelliyesi : 270 Kerkk kazs : 120; kds : 120 Ker; kds : 213; Kalas : 213 Kestel kasabas : 74; kds : 74 ke-hne : 332 kethudyiri : 53, 126, 140, 254; nasb u tayn olunmak : 288 ketm; zyi itdrmemek : 273; eylemek : 273 keyl : 307; der-anbr eylemek : 273; -i stanbul, bkz. stanbl kle kbel-i er; den dem ( mrsele) gnderilmek : 95, 180; den davet olunmak : 101; den nyib mbir gnderilmek : 351; den vassi olmak : 209 Kbrus; belerbei : 90, 173, 189, 271, 305; cezresi : 173, 189; elti enhr : 4; mansb : 189

289

Kbtyn bkz. Kbt(ler) Kbt(ler) [/Kbtyn] : 202; cizyesi : 366; harac cemna mni olmak : 202 kl bkz. kala klavuzluk itmek : 165 klc : 95; u haner ile urup katlitmek : 113 Klc Bnar, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Knal-zde, ak, Tavas kz. : 331 kntr : 209 kntriyye resminden muf olmak : 22 Kr Baba bkz. drs, Kr Baba Kraova karyesi, Zihne kz. : 110 Krka sanca : 322; bei : 119, 253; nda vk olan kdlar : 68 Krkk, kapuc, Corce karyesinn mahslin kabziden, Trhala kz. : 2 Krkkilise sanca : 100; kds : 100, 323, 324 Krklu, hrsuz, Dergh- Muall avu Mustaf avu'un olan : 46 krmz ab : 41 krmz akr : 299 krmz uka; ferrce : 299; yelek : 299 klak akas : 57; salmak : 57 klak; nmyla reyya zulm teadd olunmak : 57; u al resmi : 273/a; zamnnda rey v beryya klak akas salmak : 57 klamak : 298 kz; ekdrp tasarruf itmek : 114; tezvc itmek : 114; u avret hara tezevvc olunmamak : 178; n cebren ekmek : 39 Kzl (?) kazs : 303 Kzlcamahl mezraas, Arnavudlar k., psala kz. : 198 Kzlhsr kds : 47, 167 kifyet mikdr deve virmek : 96 kle : 114, 122; fazlas hayl buday kalmak : 122 Kili kalasnun tamr termmi : 309 kilim(ler) : 221; in almak : 199 Kilise karyesi, Samakov kz. : 192 Kiliseli karyesi : 304 kimesnede bk kodurlmamak : 182 kimesnenn zimmetinde bir aka ve bir habbe bk kodurmamak : 292 kimesneyi eslememek : 138 kimesneyi rencde itdrmemek : 323 Kmy Htn, mescid ve muallim-hne bin edip vakfeden, skb kz. : 72 kire bahs : 114 kiremid : 353 Kiremidli (?) karyesi ahlsi, Ermiye kz. : 65 Kiriko, zimm, Kaysariyye sn. : 341 Kirmasti kazs : 34

290

ksedr : 205 kitbet; hdmeti : 92; ihds itmek : 270; ref olunmak : 270 Kite kazs : 115; kdlar : 115 kizbi sdr olmak : 127 Klis sanca : 138; bei : 119; kds : 119; nda vk olan kdlar : 68 knez : 278 Kocaili (sanca) : 306; bei : 76, 360; kdlar : 42 Koan karyesi, vranya kz. : 193 Kohsr karyesi, skdr eyh Mahmd'un doum yeri, Kohsr kz. : 206 Kohsr kazs : 201; kds : 201, 206 koa v dolb ile su ekmek : 93 Koaclar rs, Edirne vt. : 73 Kolk (?) karyesi, Altunili kz. : 219 kolluk; beklenen yirler : 265; u yasakcbalk hzmetleri : 265 koltukclar : 70 Komaran nhiyesi reys : 171 konak (u gek) akas : 75, 315 konar u ger yrk tyifesi : 342 konmaac (?) nakk, zimm, Molova kz. : 332 Konrapa; hslar : 4; kds : 4, 124 konup ve gmekden fergat itmek : 342 Konya : 89; kds : 246, 343, 351; molls : 245; 'nun ayn u erf ve syir fukars : 246; 'ya varnca yol zerinde olan kdlar : 89 Korbzr kds : 31, 82, 321 korc v oturak(lar) : 265, 311; olanlar sitne muhfazasna gelmek : 311 Koron defterleri keferesi : 233 korsan gemilerinn yanaup sulanacak yirleri olmak : 233 Kosta Mocaresti (?), harm, Tahrer-i (?) Kebr k., Fenar kz. : 240 Kosterin karyesi, derbend, Ustrumca kz. : 160, 162 Ko karyesi, Eflak : 46 Kovanes (?) hslar : 56 koyun(lar) [/anm] : 46, 84, 138, 190, 241, 273/a; al : 329; akas : 141, 190, 280; cem olunmak : 279; emni : 36, 84; gret itmek : 95; hakclar : 261; satmak : 46; sricilik hdmeti : 117; sricisi : 46, 240; u kei v sr zahresi bbnda ziyde muzyaka zre olmak : 36; u kuz ve syir levzimlerin almak : 315; u kuz ve syir tavarlarn ekl bel itmek : 139; vir(il)mek : 49, 279; zebholunmak : 357; yaylakda yaylamak : 33; n almak : 176, 199; n srmek : 322; n ve srlarn srmek : 159; n yaylana kmaa mni olmak : 33; un ba u ayaklar : 74 Kozaac karyesi, Bozkr kz. : 351 Koznik kds : 247 kle : 360 kmr : 361 kpri(ler) : 325; harba mrif olmak : 247; in kurun lzim olmak : 250; mhimmt : 250; tamri : 247, 325 Krds kds : 275

291

Kstendil sanca : 160, 162, 193; bei : 162 Kratova kds : 166, 308 Ksendire, Selanik sn. : 163 Kubd avu, Sleymniyye Mahallesi, stanbul'da : 187 Kuds-i erf : 92 Kuklet (?) mahalli, Vatnie k., Nevesin kz. : 257 kul u criye(ler) : 295; mjdegnesi : 261; ve ter-olanlar ile arabalarn gndermek : 364 kul(lar) : 50; aalar : 119; n almak : 272; -ol : 81, 115 Kula kasabas : 224; kds : 224 kulaguz(lar); tedrk itmek : 355; u yatak olanlar : 165; virmek : 307 kulaguzluk itmek : 310 Kulga-ol bkz. Ynus, Kulga-ol kum u balk; cezbitmek : 302; getrmek : 302 Kumkapus, stanbul : 370 Kumla kyi, Gemlik kz. : 313 kur bkz. karye Kurd Al, hrsuz u harm yata, Ahddede (?) k., Hasky kz. : 104 Kurd, Vezr-i Azam Al Paa Evkf'na ait Karagzli yaylann baz yerlerini elde etmek iin hleye slk iden, Filibe kz. : 33 Kurd, yenieri, Sekizinci Cemat'de Vekl-i Harc, zbt u yasakcba, Sofya : 265 Kurbnar, Arnavudlar k., psala kz. : 198 Kureme : 357 kurun; alvirmek : 250; oluk : 353; taleb eylemek : 250 Kurunlu kyi, Gemlik kz. : 313 Kurunkaya, Arnavudlar k., psala kz. : 198 Kusal (?) karyesi, Trhala sn. : 175 kutt- tark : 42, 149, 191 kuvvet-i mliyye ile -drt gedk tasarruf itmek : 67 kuy : 370 Kuyucak kds : 74 kuzt bkz. kd kuz(lar) : 84, 241; n almak : 176 Kk Haymne hslar reys : 83 kfel bkz. kefl kffr bkz. kfir kfrleri gni evlerin ve manastrlarn basmak : 207 klfe-i kef : 346 krde : 95; v varsak (u tfenk) tamak : 11, 79, 232, 265, 306, 311 krdeg : 95 krek; e konlmak : 202, 235; e koymak : 114 krekci; bedeli : 44; mhimmt : 214 krk dneleri : 6

292

Kthiyye kazs : 5, 239, 350; kds : 216, 258, 259, 350, 371; monls : 315; msellimi : 5, 95, 300, 315; 'nn ulem v suleh v ahlsi : 216

Lahs : 45 Lamt (?), Dee Evkf'nda eyh, ak, Zengeln k., Msr : 80 Lapseki kds : 136 Laskon karyesi, Karagzli yayla, Vezr-i Azam Al Paa Evkf, Filibe kz. : 33 Laspohor (?) Kprsi, Tmvar ey. : 142 Lzikyye kazs : 106, 128; kds : 106, 128 Lefke kds : 306 Leh kral : 103 Leskofa kds : 247, 250 Lesnak (?) manastr, Usuga (?) yayla, Kratova kz. : 308 Le; skelesi yollar ve kprileri : 325; Kalas : 325 Levend(ler /t) tyifesi : 11, 79, 117, 232, 306, 311; ekys : 137; e kensesin basdurmak : 114 leyl nehr; Dvn- Hmyn'da hdmetde olmak : 170; gz kulak tutmak : 225; mr mm ilemek : 22; muhfaza-i memleketde say ikdm itmek : 16; sricilik hdmetinde mcidd s olmak : 117 Libahok karyesi, Nevrekop kz. : 229 Ligkaki, harm, Ustunko k., Fenar kz. : 240 Liman Kalas (Nibolu) mstahfzlar : 334 Limin Cezresi : 153; kds : 152, 153; sancakbei : 152 Livadya; kds : 292; ve tevbi hslar mahslt : 292 Lofa : 126; kds : 126 Loha (?) karyesi, Depedelen kz. : 133 Lutf, Dergh- Muall mteferrikas, nebaht ve Trhala sancaklarnda eky teftine irsl olunan : 117, 240 Lutf, hssa bostnc, Prozor ks., Klis sn. : 138 Lutf, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Luyana bint-i Yani, Veri (?) k., Marmara : 316 Maden, shte ekys, gemiye konlan : 78 Manisa : 204; kds : 204, 243 Marib : 114 mahallt u rslarda mm bey itmek : 70 mahallinde; hakk [zre] teft itmek : 95; hakk zre grmek : 348; reydan sl itmek : 243; erle grilmek : 95, 174; erle teft olunmak : 138; teft itmek : 203, 332; n kefolunmak : 345 mahkeme : 201; eylememek : 268; iinde sell-i seyf itmek : 201; itmek : 268; kurmak : 268; de zr ehdet itmek : 44; sin basmak : 167 mahll; olup tapuya mstehkk olan yirler : 273/b; vk olmak : 189 Mahmd Be, anad Sancakbei : 58 Mahmd avu, Ayntb kz. : 209 Mahmd avu, Dergh- Muall avu : 21 Mahmd avu, Kefe Nzr, Dergh- Muall avu : 355

293

Mahmd Paa iftlii, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302; 'nn blar : 302; 'nn evleri kurbinde vk olan kavaklar : 302 Mahmd Paa, mtekd belerbei : 112 Mahmd (?) Halfe (?), Dvn Ktibi : 82 Mahmd, Dergh- Muall Mteferrikas : 58 Mahmd, Dvn- Hmyn Ktibi, Dergh- Muall Mteferrikas : 6 Mahmd, Hc, Koaclar rs'nda vk etmekci furnnun Vkf, Edirne : 73 Mahmd, zdin kz. : 340 Mahmd, Kapuc : 243 Mahmd, Karlili Sancakbei : 114 Mahmd, Kethudyiri, Arnavud Belgrad kz. : 62 Mahmd, piyde avrz cemnda olan, Akhsr kz. : 339 Mahmd, sbk, Lahs Belerbei, Mentee sancanda zemete mutasarrf : 333 Mahmd, ak, Be ks., Gney kz., Kastamon sn. : 37 Mahmd, eyh, skdar'da skin : 201, 206 Mahmd, Trabolice kz. : 159 Mahmd, Vezr-i Sn ve Kyim-makm Mehmed Paa hslar zabtna memr : 106 Mahmdpaa Mahkemesi : 1, 55 Mahmdpaa nyibi : 1 mahsl(t) : 122, 152; akas : 125; hsl olmamak : 177; kaydolunmak : 9, 78; zabtna dem gndermek : 55; -i muktaay tahsl ve haklamak : 208; -i niybet : 135; -i ser-asesn- nefs-i Siroz : 135; e gadreylemek : 273/b; i zabtitdrmek : 152; i zimmetlerinde kalmak : 55; in alvirilmek : 8; in cem itmek : 13; in hkmidp alvirmek : 8; in kabzit(dr)mek : 2, 8, 101, 126, 175, 269; in kabzitdrmemek : 175; in zyi eylemek : 8; ine dahl ve vaz- yed itmek : 198; ine gadrit(me)mek : 9, 134, 243, 268, 273/c; ine gadrol(ma)mak : 2, 106, 235, 273; ine kll gadr murd eylemek : 229; ine tecvz itmemek : 298; ini fuzlen zabtitmek : 55; ini reydan kabzitmek : 55 mahf u muhtara olan yirler : 45, 318, 355 mahzar gndermek : 39, 119, 290 mahzencilik ihds itmek : 131 mahz- irret olmak : 77 mayyet ittifk zre tekayyd olunmak : 162 maetin zirat harsetden eylemek : 342 makbzt yirl yirinden grilmek : 248 Makri karyesi, Mihal kz. : 81, 115 Makri Rah (?) mevz, Fenar kz. : 240 Makri, Yenice ks., Bnarhsr kz. : 49 Maksd Res, gemisi sulanup karaya kan : 108 maktyyet zre muf olmak : 18 ml erzk(lar) : 117; n gret ( hasret) itmek : 12, 31, 80, 108, 117, 137, 160, 162, 193, 272; n nehb gret eylemek : 104, 114, 129, 252, 331; n yam itdrmek : 114; na dahlolunmamak : 294; n al(dur)mak : 173, 303 ml esbb(lar); n gret itmek : 351; n ve erzklarn yam v gret eylemek : 100 ml; gret eylemek : 129; -i gyib : 261; -i mefkd : 78, 261 ml-i mr : 152; nn atk u ceddinn cem u tahsli : 244; nn avk u tehrine bs olmak : 130; ye kll gadri olmak : 44; ye zarar u gadrleri mukarrer olmak : 202

294

ml-i vakf : 66, 99, 121, 344; cem u tahsl olunmak : 200; ekl bel ve zyi [u] telef olmamak : 99; kabzna memr olanlar : 99; olan yirler : 200; zyi olmakdan ziyde hazer eylemek : 121; zyi u telef olmamak : 66; a kll gadr hayf olmak : 321; a taarruzdan men itmek : 200; dan bk kodurmamak : 66; cem u tahsl itdrmek : 76; ekl bel itmek : 32; murbahasyla bi't-tamm alvirilmek : 194 Mliyye emri : 102 Malkine karyesi, Arnavud Belgrad kz. : 59 Malko Odaba, ak, zam, Gradife Kalas halkndan, Krka sn. : 322 m-melekin (gret ) yam itmek : 139, 167 mamr; olmaa yz tutmak : 206; olmak zre olmak : 50; u bdn eylemek : 261 mansbda ehl mstekm olanlara dahlolunmamak : 189 Manastr kazs : 289; kds : 196; mftsi : 196 manastr(lar) : 87, 308; rhibleri : 308; n basmak : 207 Mndeler aas : 254, 258, 259, 308 Manol, zimm, daval, nz kz. : 60 mansb; tevch arz eylemek : 189; u hara virilmek : 151 Mansr, Dvn- Hmyn Ktibi : 170 Mansr- Msr (?), suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 Manya (?) karyesi, Ginol kz., Kastamon sn. : 113 Manyas kazs : 34; kds : 38 Mardin; hslar : 181, 182; hslarnun beyt'l-mli : 182; kds : 181, 182; 'den sitne-i Sadet'e gelecek hazne : 19; 'e varnca yol zerinde olan kdlar : 19 marifet-i er; le muhsebesi grilmek : 48; le sk- sultnde frht itdrilmek : 265 Marko, Roma imparatornun demi : 318 Marko, ak, Arteyaka (?) k., vranya kz. : 193 Markovanin, ( Marmara : 316 Mart mahsli : 106 martolos; tahrr olunmak : 183; yazmak : 183 maslih- mslimn grilmekden kalmak : 130 masdariyye(ler) : 148; resminden muf olmak : 22; taleb olunmak : 148; in ed eylememek : 148 masura : 51, 370 Matbah- mire : 279, 280; emni : 69; in et viren hssa kassblar : 280; mhimmt : 355; 'ye gnderilecek ya : 26; 'ye tavuk u pili virmek : 18 Matr, Hall ol, err, Trsd (?) k., Yeniehir kz. : 286 matrabzlar : 70 Matravic karyesi, Ostrova kz. : 180 Mver'n-nehr : 96 mazarrat(lar); iri(dr)mek : 183, 225; kasdnda olmak : 227; n def u ref eylemek : 34; ndan sde-hl olmak : 34 maznna; ittihz itmek : 299; v mttehem olanlar erle teft itmek : 165 mazl(t); kdlara htben emr almak : 48; olmak : 332; siphleri : 142 meccnen yim yimekleri al(n)mak : 7, 160, 224 Mecd Muhammed, Res'l-kttb : 33 ) Baylos'nun Batercemn : 86

295

meclis kurup cemyyet ile oturmak : 174 meclis-i er(- erf) : 180, 183, 216, 276, 299, 302, 315, 328, 329, 353; a davet olunmak : 276; a gelmek : 97, 296; a getrdmek : 314; a ihzr olunmak : 81, 113; a varmak : 83, 120, 198, 342; e ihzr eylemek : 213; e ihzr itmek : 4, 8, 13, 32, 37, 39, 40, 49, 55, 81, 104, 107, 129, 133, 138, 139, 147, 157, 158, 194, 205, 235, 242, 246, 248, 252, 259, 262, 276, 287, 291, 303, 315, 322, 328, 329, 332, 339, 365; e varmak : 234, 263, 303 mecma- ns olan mahaller : 343, 361; de ttn imemek : 343 mecrh; itmek : 17, 124, 202, 252, 286, 300; olan harmlern yaralarn tmar itmek : 308; an katlitmek : 133; an maktl bulunmak : 133 Medne-i Mnevvere : 131; kds : 93; eyhu'l-Haremi : 93 Medke kds : 247 medrese(ler) : 362; bin olunmak : 125; v akrt : 353; i hara tevch olunmak : 362 meflc itmek : 205 mehr devesin gret itmek : 95 Mehmed Aa karlklar, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Mehmed Be, mteveff, Anatol Belerbei : 55 Mehmed Be, mteveff, Hudvendigr Sancakbei : 204 Mehmed Big, Klis Bei Mustaf'nun kethuds : 119 Mehmed bin Mustaf, ak, Loha (?) k., Depedelen kz. : 133 Mehmed avu, Alaybei-zde, Kusal (?) k., Trhala sn. : 175 Mehmed avu, Bol Bei Muhammed Be'in demi : 124 Mehmed avu, Dergh- Muall nigri Mustaf'nun ol, Ayntb kz. : 209 Mehmed avu, Dergh- Muall avu : 64, 215, 236, 369 Mehmed avu, Dergh- Muall avu, ehl-i fesd elegetrmee memr, Hayrabol kz. : 296 Mehmed avu, zi Belerbei Mehmed'in Kethuds : 298 Mehmed avu, ak, Tatya nh., Mentee sn. : 112 Mehmed Emn, Mevln, Mderris, ber-vech-i arpalk Gemlik kazsna mutasarrf : 313 Mehmed Paa, Hc, Yemen Belerbei : 96 Mehmed Paa, Karaka, sbk Rmili Belerbei : 269 Mehmed Paa, mteveff : 58 Mehmed Paa, sbk Karaman Belerbei, Karaman Defterdr : 343 Mehmed Paa, sbk Vezr-i Azam, sitne-i Sadet'de Vezr-i Sn ve Kyim-makm : 12, 78, 106, 188, 300; hslar : 106, 128 Mehmed Paa, ehd Vezr-i Azam : 50 Mehmed Paa, Tekeli : 167 Mehmed Paa, Vezr : 51, 286, 305 Mehmed Paa, Vezr-i Azam : 170 Mehmed (?) Mahmd, Krds kz. : 275 Mehmed, Aydos (?) kz. : 264 Mehmed, Bb- Sadet Aas, mteveff Al Paa Evkf Nzr : 110 Mehmed, Bahotar (?) kz. : 129 Mehmed, Bzergnba : 101 Mehmed, Bender Bei olan Bl Be'n sulb ol : 103 Mehmed, Bihke Sancakbei Murd Be ol : 119

296

Mehmed, Bosna Belerbei, hl sitne-i Sadet'te Badefterdrn Kyim-makm : 122 Mehmed, blk kethuds, Tuna yallarnda eky teftine memr : 202 Mehmed, iri, ak, Kastamon sancanda tmra mutasarrf : 205 Mehmed, Dergh- Muall avularba : 180 Mehmed, Dergh- Muall Kapucbas : 62 Mehmed, Dergh- Muall Mteferrikas : 290 Mehmed, Dergh- Muall solaklarndan Solak Mehmed'in demi : 150 Mehmed, Dergh- Muall solaklarndan : 150 Mehmed, Dergh- Muall yenierilerinden : 59 Mehmed, Dergh- Muall yenierisi, Rm ey. : 356 Mehmed, Dimavl (?), ak v ehl-i fesd, Yala-bd kz. : 218 Mehmed, emred olan, siph ol, stanbul : 139 Mehmed, erbb- tmrdan, Arnavud Belgrad kz. : 62 Mehmed, Ezine kz. : 128 Mehmed, Fyk Paa Evkf'nn hasb nzr : 13 Mehmed, Gelibol Aas : 281 Mehmed, Hc, Mestci, evi eky tarafndan baslan, Tavas kz. : 331 Mehmed, Hc, mmc, Tahte'l-kala, stanbul : 70 Mehmed, Hc, Ondrdnci Aa Bli'nde Koruc, Belgrad kazsndaki yenierilerin serdr : 232 Mehmed, Hc, sbk Anatol Belerbei, ber-vech-i arpalk Saruhan sancana mutasarrf : 252 Mehmed, Hc, ranc, stanbul : 30 Mehmed, Hakm-zde, Zara-i Atk zemetin mahsltn kabzeden : 177 Mehmed, hrsuz u harm yata, Ahddede (?) k., Hasky kz. : 104 Mehmed, Kara Mustaf ol, Dergh- Muall yenierisi, Sereen k., Yenice ks., Bnarhsr kz. : 49 Mehmed, Kara, shte ekys, gemiye konlan : 78 Mehmed, Kara, shte, Bahotar (?) kz. : 129 Mehmed, Kara, ak, Aydn sn. : 195 Mehmed, Karlili Sancakbei olan Mahmd'un Kyim-makm : 114 Mehmed, Kastamon ve Kengr ve tevbi muktat Nzr : 145 Mehmed, Kaymas nh., znikmid kz. : 360 Mehmed, Kefe Belerbei : 212, 214 Mehmed, Kethudyiri Mahmd'un olu, Arnavud Belgrad kz. : 62 Mehmed, Koi-zde, Mevln, Kstendil sancana mvell tayn olunan, Ustrumca Kds : 160, 162 Mehmed, Koruc-ol, yenieri, znikmid kz. : 242 Mehmed, Lzikyye kz. : 128 Mehmed, Limin Sancakbei : 152 Mehmed, maktl, Gelibol kz. : 281 Mehmed, Mevln, stanbul Kds : 84 Mehmed, Mevln, Kzlhsr Kds : 47 Mehmed, Mevln, Siroz Kds, Mfetti-i Emvl : 183 Mehmed, Mevln, Trabolice Kds : 159 Mehmed, Mevln, Vize Kds : 303 Mehmed, Muhzr, Yala-bd kz. : 218

297

Mehmed, mmc, Eski Odalar, stanbul : 70 Mehmed, Mustaf Be-zde, Anatol eyletinde vk olan blk halk zerine Kethudyiri olan : 258, 259 Mehmed, Mteferrika Ysuf'un karnda, Mula nh. : 333 Mehmed, Mtekdn Muktaas mltezimi : 69 Mehmed, Narda skinlerinden : 335 Mehmed, zi Belerbei, ber-vech-i arpalk Silistre sancana mutasarrf : 298 Mehmed, Pr, Gre skinlerinden : 95 Mehmed, Pr, Kd Al ol, Pein kz. : 39 Mehmed, Pr, Vezr Kalender Paa'nun hslarn iltizm iden : 101 Mehmed, Selmnlu Kds : 179 Mehmed, Seyyid, sbk Ankara Kds : 272 Mehmed, Silistre Kalas Dizdr : 231 Mehmed, siph, Bahotar (?) kz. : 129 Mehmed, siph, Kastamon sn. : 118 Mehmed, Siph, Mardin hslarnn Voyvodas : 182 Mehmed, Sleymn avu ol, Rugo ks., Yakova kz. : 194 Mehmed, ak, Arnavud Belgrad kz. : 63 Mehmed, ak, bin aka tmr olan, Bol sn. : 12 Mehmed, ak, Budakzi Cemati'nden : 272 Mehmed, ak, zam, Gradife Kalas halkndan, Krka sn. : 322 Mehmed, eyh, Dergh- Muall Kapucbas : 291 Mehmed, Tuna defterdr tarafndan mbir olan : 122 Mehmed, Vultrn Bei, skb ve Kratova Nzr : 56 Mehmed, Yazc'nun ol, Rabiga (?) k., Arnavud Belgrad kz. : 63 Mehmed, yenieri, gedik tasarruf eden, Arnavud Belgrad Kalas : 67 Mehmedh, Mcellid, Edirne : 105 mehter : 231 Mekke-i Mkerreme : 90, 96; kds : 313 mekteb : 131 mektblar gndermek : 96 meklt(lar); yoldurup mft meccnen ekdrmek : 75; n almamak : 176; n cebren almak : 262 Melko, maktl, Sereyen k., Bnarhsr kz. : 303 memlik Hazne kalem ile zabtolunmak : 189; zabtna kdir olmak : 195; -i Mahrse : 68, 155, 160, 162, 225, 227, 233, 256, 310 memerr; derbend olmak : 206; maber : 233 memerr-i ns : 201; kpri : 247; olmak : 251 memhr bkz. mhrl Memi, ak, Akhsr kz. : 167 memn; olmamak : 3, 5, 169, 173, 268, 277; olmayanlar ism resmleri ile yazmak : 151; olmayanlar ism resmleri ile yazup bildrmek : 239; olmayanlar yazup arzeylemek : 7, 65, 176; olmaz ise sitne-i Sadet'e havle olunmak : 24; olmaz ise yazup arzeylemek : 25; a olmamak : 77 men u def; eylemek : 1, 22, 24, 30, 41, 82, 83, 84, 141, 155, 156, 192, 197, 206, 239, 242, 257, 266, 275, 278, 298, 315, 333, 334, 341, 346, 348, 361, 364; itmek : 3, 44, 75, 176, 182, 186, 222, 255, 258, 268, 273, 316, 321, 357, 371; ol(un)mak : 65, 70, 76, 83, 146, 157, 256, 266, 267, 307, 321, 352, 367

298

men; eylemek : 360; olunmak : 7, 75, 146, 268, 302, 349 menzil merhl : 156, 355; de gaybet itdrmemek : 61 Menemen kds : 243 Mene, Yehdi, stanbul : 1 Mengen kds : 12 menle memn; olmamak : 5; olmayanlar ism resmleri ile yazup bildrmek : 224 Mentee sanca : 112, 333; bei : 39 Menfiyye vilyeti, Msr : 347 menzil brgri; beslemek : 41; tedrk itmek : 318 menzil hkmi : 225 menzilci(ler) : 41, 114 meremmt olunmak : 250, 251 Merkezefendi Mahallesi ahlsi, Hslar kz. : 144 Meryem bint-i Muhammed, mteveff stanbul muktaacs sml'in kz : 1 mes-i mekren zuhra gelmek : 271 mescid(ler); bin itmek : 72; inn ekser evktda kapular almamak : 220; n kllet-i cemat tatline bs olmak : 220 Mesh Be, Toyran kz. : 236 Mesh, Sleymn ol, Mezistre kz. : 169 Mestn karyesi, Karagzli yayla, Vezr-i Azam Al Paa Evkf, Filibe kz. : 33 Mesteriyani karyesi, Fenar kz. : 240 Mesd ibn-i Hams (?), Seyyid, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 mesl muteb olmak : 57, 151, 300, 318 Mekolor panayr : 335 met(lar) [/emtia] : 148; almak : 115, 158; getren gemiler : 148; getrp gmrk virenler : 148; u zehyir : 221; ziyde bahya kmak : 222; -i memna : 222; gmrk-hneden kaldurlmamak : 148; mahzenden kaldurlmamak : 148; n bey itmek : 160, 162; nun bahlarn virmemek : 114 metnet istihkm zre tamr meremmet olunmak : 247 Metrepolie kds : 199 metrepolid : 87 metrkt : 64; zabtna nasb u tayn olunmak : 123; kabzitdrilmek : 123; marifet-i erle sk- sultnde frht itmek : 123; marifet-i erle sk- sultnde frht olunmak : 38; mrye yid rci olmak : 38; varan gedklye kabzitdrilmek : 38; n ksmet itmek : 217 mevcib(ler) : 29; ini virmek : 152 mevcd ve gayr-i mevcd defter olunmak : 163 Mevln Esad'un (eyhu'l-slm) tarlas, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 meyl muhbdan ihtiyt zre olmak : 291 meyyit(ler); i saklamak : 174; i bulunmak : 351 mezrlikler : 27 mezbele dkmek : 302 Mezistre sanca; kds : 97, 169; nda vk olan kdlar : 311 mezraa : 198; sn fuzl zabtitmek : 39

299

Msr : 90, 93, 96, 99, 168, 294, 344, 345, 346, 347, 348, 349; belerbei : 295, 345, 346, 347, 348, 349; defterdr : 344, 345, 346, 347, 348, 349; Dvn : 344; Haznesi : 91; kds : 80, 99, 344, 345, 346, 347, 348, 349 mzrk ile urmak : 329 Midill sanca; bei : 222; kds : 222; keferesinn gemileri : 222 Migalkara kds : 174 Mihal Eketo, harm, Karpie k., Fenar kz. : 240 Mihal starha, Roma imparatornun Dergh- Muall'da olan Kapukethuds : 318 Mihal, Papa, menzilci, Angelikasr kz. : 114 Mihal, Papa, Yadroz k., Kzl (?) kz. : 303 Mihal[]ck kds : 285 Mihal kazs : 34, 115; kds : 34, 81, 230 Mihrmh Sultn, Vezr-i Azam Rstem Paa'nn vlidesi : 295; Evkf, Nevrekop kz. : 229; 'un uteks : 295 Milas : 39 Mim (eleb /Efendi), Dvn Ktibi : 180, 182, 195, 311, 313, 314, 315, 322, 323, 326, 327, 333, 350, 352, 355, 356, 358 mimrlar : 84, 241 min-klli'l-vch serbest; havss : 22; olmak : 208, 261, 312 Minnet, ak, Budakzi Cemati'nden : 272 Mrhrlu karyesi, orum ve Bozok sn. : 170 Mralem karyesi, Res'l-kttb Muhammed Mecd'in zemeti karyesi, Menemen kz. : 243 mrs : 1; muhalleft : 295 mr-i mrn : 140; demleri : 75; arzyla mansb virilmemek : 189; sbalar : 315; u mer : 155; voyvodalar : 5 mr; avclar : 336; hdmete mni olmamak : 151; in girift itmek : 36; in kabzolunmak : 70; in muhalleft zabt u kabz olunmak : 90; kadrga kerestesi kat : 42; kadrgalar mhimmt : 337, 338; kr-hneye ilhk itmek : 90; kire oca : 90; koru : 338; koyun-sricileri : 117; ml : 26; mm ilemek : 22; mmclar : 22; tarafndan vrid olan teklf : 44; ye yid rci olan muhalleft u metrkt : 232, 265; ye yid rci olan muhalleftlarn zabt u kabz itdrmek : 79; ye kll nesne hsl olmak : 222; ye tavuk virmek : 10 mr-liv; demleri : 75; olanlar : 135; tarafndan taarruz olunmak : 98; voyvodalar ve demleri : 176 Mrz, eyh, Cemat-i Yrkn- Trk kethuds : 55 Molova kazs ahlsi : 332 Monlgrn, stanbul : 220 mor uka; ferrce : 299; alvar : 299; tolama : 299; yelek : 299 Mora (sanca) : 159, 233, 319; beinn yedek gemisi masraf : 233; muktat : 233; yallar : 233; bei : 233, 275, 319; nda vk olan kdlar : 311; nun zam v erbb- tmr : 233 Moton ve Arhos (?) ve Koron defterleri keferesi : 233 muf reynun hlf- er- erf nesneleri alnmamak : 201 mufiyyetleri kaydolunmak : 86 muf-nme(ler) : 102; v temessi mcebince amel olunmak : 22; i kret olunmak : 201 Muall, Mekke-i Mkerreme : 90 muallim halfe : 72

300

muallim-hne bin itmek : 72 muvenet; itmek : 243; muzheret itmek : 16 muayyen mmc olmayanlar : 70 mcib sebeb-i nashat vk olmak : 311 mcib-i bret; olmak : 261, 361; bs-i nashat vk olmak : 178, 210; vk olmak : 265 Mudurn kasabas : 9; kds : 9 mufassal merh; emr-i erf virilmek : 68, 69; mektblar virilmek : 278 muyir-i knn- mnf kimesne rencde eylememek : 311 Mula nhyesi : 333 muhfaza; belerinn slyne v masraflar : 233; eylemek : 183, 290; hdmeti : 141, 142; -i memleketde say ikdm itmek : 16 muhalleft u metrkt(lar) : 232, 265, 311; mrye yid rci olmak : 38; kabzitdrilp sk- sultnde frht olunmak : 232 muhalleft(lar) : 116, 275, 295, 369; dan nesne gstermemek : 369; evldna intikl itmek : 116; hfzolunmak : 17; intikl itmek : 17; kabzitmek : 369; kabzolunmak : 182; mr in zabt u kabz olunmak : 90; n der-kse itdrmek : 79; n frht itdrmek : 79; n zabt u kabz itdrmek : 79 Muhammed Halfe, Hseyin Paa Cmi'nun Evkf Ktibi ve Mezzini, Talu ks., Hersek sn. : 20 Muhammed Mecd, Res'l-kttb, Tur-y erf hdmetinde olan : 2, 243 Muhammed Slih, Seyyid, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 Muhammed, Akhsr Kds : 167 Muhammed, Bol Sancakbei : 9, 10, 124, 290 Muhammed, Dvne, ak, Akhsr kz. : 167 Muhammed, ebn-i siphiyndan, Narda kz. : 116 Muhammed, Hc, eleb ol, Burusa skinlerinden : 94 Muhammed, Hc, Mukbeleci Halfesi Mustaf'nn karnda : 168 Muhammed, Hmh Sultn'n Kethuds Ahmed avu'un demi, Karaman ey. : 8 Muhammed, Iybc, Gz Yahy Paa Evkf : 131 Muhammed, Kefe Belerbei : 140 Muhammed, Kzlhsr Kds : 167 Muhammed, Paa eleb Vakf Mtevellsi, Burusa : 353 Muhammed, Rmili Muhzrbas, Dergh- Muall Kapucs : 284 Muhammed, sbk Karahsr- Nallu Kds Muhammed'in demi : 82 Muhammed, sbk Karahsr- Nallu Kds : 82 Muhammed, sbk Karaman Belerbei, Karaman Defterdr, Muhassl- Emvl, Karaman ve il Sanca Muhfz : 244, 245, 246 Muhammed, ak, Tavas kz. : 331 muhrebe v gavg olmak : 174 Muharrem, kd, mteveff, Kastamon sn. : 118 Muharrem, kd, Nanya (?) k., Ginol kz., Kastamon sn. : 113 Muharrem, Mevln, Kd : 146 Muharrem, mtekd Tmvar Belerbei : 141, 142, 157 Muharrem, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351

301

muhsebe(ler); in mfredt defteri mcebince yirl yirinden hakk zre grmek : 121; si grilmek : 32, 48, 66, 121, 196, 289; sin gr(dr)mek : 32, 196 muhassl(lar) : 166; mfetti nzr olanlar : 69; - emvl : 195, 244, 246 muhkem; darbitmek : 117; habs arz itmek : 291; habsitmek : 31, 59, 63, 81, 95, 193, 264; tenbh tekd eylemek : 7, 61, 235, 246 Muhsin bin Seyyid Mem (?), Seyyid, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 muhtc- arz olanlar : 103; yazup arzeylemek : 169 muhzr : 284; ba : 284 muhzrlkdan ref olunmak : 326 mun olmak : 292 Mukaddem Haffce, ak, Zengeln k., Msr : 80 mukarrer ibk olmak : 237 muktaa(t) : 35, 69, 208; mlndan havle olunan hazneler : 29; mfettii : 246; takdr olunmak : 72; virmek : 27 muktaac : 1 mukayyed olmak : 100, 160 muktez-y (emr-i) er- kavmle /mutahher amel itmek : 47, 109, 118, 236, 263, 287 mm : 22, 70, 84, 241; -hneler : 84, 241 mmclar : 22, 70 mmya : 70; alup ileyp mahallt u rslarda bey itmek : 70; n alup evlerinde ve dkknlarnda hlf- knn murdlar zre mm dkmek : 70 mumz v mahtm mfredt defteri : 79, 123, 265, 311 murbaha : 200; bahnesiyle aka taleb itmek : 157; sn gndermemek : 194; y ekl bel eylemek : 200 Murd Be, Bihke Sancakbei : 119 Murd avu, Dergh- Muall avu : 4 Murd avu, Dergh- Muall avu, Takpri kz. : 149 Murd, Asporce Htn Evkf Mtevellsi, Burusa : 127, 211 Murd, Dergh- Muall Mteferrikas, Mahrse-i stanbul Gmri ve Tevbi Muktat Emni : 35 Murd, Rodos bei kyim-makm ve kethuds : 297 Murd, shte, Kthiyye kz. : 5 murfaa(-i er- erf); eylemek : 138; in davet olunmak : 39; itmek : 78, 110, 139, 242, 290, 303, 315, 322; olup icr-y hakk olunmak : 110; dan kat mukarrer klnmak : 333; ol(un)mak : 1, 65, 85, 127, 230, 333; ya rz olmamak : 208 Murtaz, erbb- tmrdan Mehmed'in olu, Arnavud Belgrad kz. : 62 Ms avu, Emn, Bol sn. : 354 Ms karyesi ahlsi, Aydos kz. : 25 Ms Res, gemisi sulanup karaya kan : 108 Ms, Belci, ak, iiller k., Manisa kz. : 252 Ms, Hc Mehmed ol, ak, Aakanye (?) k., Aya nh. : 31 Ms, Kd, inel : 217 Ms, Klrcbau : 294 Ms, sbk Karaman Belerbei, ber-vech-i arpalk Hamd sancana mutasarrf : 16 Ms, ak, Budakzi Cemati : 272 Ms, ak, Manisa kz. : 252

302

Ms, Yenieri Mehmed'in hdmetkr, Rm ey. : 356 Musl avu, Res'l-kttb Muhammed Mecd'in zemeti karyelerinden Dobruca karyesi'nin mtereki : 2 Musl, Burdur'da Hc Bayram Zviyesi Vakf'na borcu olan : 40 Musl, lys Be Vakf'nda art- vkfa ve deftere muhlif kitbet ihds iden, Gekbovize ks. : 270 Musl, Solak, gemi reslerinn mbiri : 151 Musl, yenieri, Kite kz. : 115 Muslihuddn, Mevln, skdar Kds, Mihal kazsna mutasarrf : 115 Muslihuddn, ulemdan, Pein kz. : 39 Mustaf (Efendi /eleb), Dvn Ktibi : 175, 293 Mustaf Aa, Hc, Hasan Paa Evkf Nzr, Dru's-sade Aas : 52, 181, 224, 261, 273, 312, 314, 344, 348 Mustaf Aa, Kapucba : 276 Mustaf Aa, Vidin : 327 Mustaf bin Himmet, Saranclar k., Akhsr kz. : 329 Mustaf bin Mecd, ak, Loha (?) k., Depedelen kz. : 133 Mustaf avu, Bosna Belerbei brhm'in Sbas : 319 Mustaf avu, Dergh- Muall avu : 46, 100, 248 Mustaf avu, Dergh- Muall avu, Berkofa kz. : 77 Mustaf avu, Dergh- Muall avu, mteveff : 112 Mustaf avu, Mteveff brhm Paa Evkf'nun sbk mtevellsi, Hezargrad kz. : 121 Mustaf avu, yenieri avu : 311 Mustaf Hn, Sultn : 186 Mustaf Paa Evkf, Zadrima kz. : 325; reys : 325 Mustaf Paa, Gegir'de (?) medfn : 325 Mustaf Paa, Vezr : 312 Mustaf Paa, Vezr, Badd muhfazasnda olan : 170 Mustaf Paa, Vezr, Msr muhfazasnda olan : 344 Mustaf Paa, Vezr, mteveff : 116 Mustaf, Aksr k., Samakov kz. : 192 Mustaf, Al ol, Burusa : 94 Mustaf, Anatol Belerbei Msellimi : 216 Mustaf, Aydnck Kds : 54 Mustaf, Azebler Aas, Kala-i Vidin : 327 Mustaf, Dergh- Muall nigri : 209 Mustaf, Dergh- Muall avu Murd avu'un demi : 4 Mustaf, Dergh- Muall Mteferrikalarndan, Ni Kprsi'nn tamirine memr : 250, 251 Mustaf, Dergh- Muall Mteferrikas : 122, 247 Mustaf, Dergh- Muall yenierilerinden Mehmed'in karnda : 59 Mustaf, Dergh- Muall yenierilerine serdr nasb u tayn olunan, znikmid kz. : 11 Mustaf, Emr, eky ile Zengeln karyesini basan, Msr : 80 Mustaf, evi akler tarafndan cebren alnan, Kastamon sn. : 205 Mustaf, Ginol kz., Kastamon sn. : 113 Mustaf, Ggercinlik Kds'nun Nyibi : 137 Mustaf, Hc Hamza ol, ak, iiller k., Manisa kz. : 252 Mustaf, Hc, borlu, Bayndr kz. : 64

303

Mustaf, Hc, Dergh- Muall Kapucs : 205 Mustaf, Hc, maktl, Gelibol kz. : 281 Mustaf, ltoan k., Bozkr kz. : 351 Mustaf, Kalender avu-ol, Al Paa Evkf'na borcu olan, Encesne (?) k., Zihne kz. : 110 Mustaf, Ktib, Sinekiler k. Siphsi, Lapseki kz. : 136 Mustaf, Klis Sancakbei : 119 Mustaf, Koyun Emni Hseyin avu'un Kethuds : 84, 241 Mustaf, Limin kdsnn kyim-makm : 153 Mustaf, Makri k., Mihal kz. : 81 Mustaf, Mll, Dergh- Muall yenierisi, Sereen k., Yenice ks., Bnarhsr kz. : 49 Mustaf, Matbah- mire Emni : 69 Mustaf, Mevln, Avinye Kds : 137 Mustaf, Mevln, pekci-zde dimekle marf, ulemdan, Edirne : 73 Mustaf, Molova Kds : 332 Mustaf, muhzr, Ferecik kz. : 326 Mustaf, Mukbeleci Halfesi : 168 Mustaf, mlzimnden, Akhsr kz. : 167 Mustaf, Msellim-i sbk, Kthiyye sn. : 315 Mustaf, Mtekdn Muktaas Mltezimi : 69 Mustaf, mteveff Dergh- Muall Yenierileri Aas : 56 Mustaf, Salur k., Akhsr kz. : 329 Mustaf, Sefer Big ol, Krka Bei : 119 Mustaf, Selanik Sancakbei : 135 Mustaf, Seyyid, sdt- zmdan : 39 Mustaf, Siroz Havlesi : 168 Mustaf, ak v ehl-i fesd, Ker Kalas'nda Beli Aas : 213 Mustaf, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Mustaf, eyh-zde, Gzelhsr kz. : 217 Mustaf, Tuna Nzr : 310 Mustaf, Yenieri, mmc, stanbul : 70 Mustaf, zorla erzk alnan, Pein kz. : 39 Musul : 45 mut u munkd olmak : 232, 265 muvzaa tarkyla frht itmek : 330 Muzafferddn Hammm, Takpri kz. : 149 muzyaka(lar); ekdrmemek : 23, 96; ekilmek : 70; olmak : 36, 69, 151; zre olmak : 36, 257; virmek : 33, 74; olmak : 27; s olmak : 131 mblaa atlu v sekbnlar ile devre kmak : 354 mbir; almak : 62; tayn itdrmek : 82; tayn olunmak : 77, 100 mceddeden bin olunan eme : 51 mceddeden bins fermn olunan kala : 92 mceddeden kethudyiri nasbolunmak : 258, 259

304

mceddeden medrese bin itmek : 125 mceddeden tahrr defter olunmas : 86 mceddeden tayn olunan belerinn slyneleri ve gemileri masraflar : 233 mcellid : 105 mcidd s olmak : 290, 331 md : 69 mderris(ler /n) : 47, 48, 73, 125; derse varmamak : 362; n derse mdvemet idenleri : 362 Mderris, vakf yaylak, Vezr-i Azam Al Paa Evkf, Filibe kz. : 33 mekked; ahkm- erfe virilmek : 84; emir yazlmak : 273/a; emirler virilmek : 241, 280; mkerrer evmir-i erfeleri olmak : 75; medded emr-i erf gnderilmek : 238 mfetti(ler) : 166; muhassl tayn olunmak : 233; nzr olanlar : 69; -i emvl : 26, 231 mfettilikden ref olunmak : 354 mfredt defter(ler)i : 13, 123, 200, 232, 243, 265; mcebince muhsebesin grmek : 32 mft meccnen; at besledmek : 114; bir nesnelerin aldurmamak : 7, 201; kereste v yim yiyecek ve syir salgunlar salmamak : 18; koyun u kuz almak : 262; meklt ekdrmek : 75; nesnelerin almamak : 315; tavuk ve arpa v otluk ve syir mekltlarn cebren almak : 262; yim yimek aln(ma)mak : 160, 162, 257; yim yimekler tedrk itdrmek : 342; yim yimeklerin almak : 7, 139, 176, 224, 262, 315; yim yiyeceklerin almamak : 98 mfti'l-enm : 136 mhimmt(lar) : 309; n akalaryla narh- cr ve olgeldi zre tedrk ihzr eylemek : 23; un avkna bs olmak : 44 mhrl [/memhr]; mektb : 37; mektb virilmek : 11, 38, 79, 106, 111, 115, 118, 122, 149, 232, 242, 265, 278, 288, 306, 352, 360; sahh sret-i defter-i cedd-i hknye nazar itmek : 325; sahh sret-i defter-i icml-i cedd-i hkn ibrz itmek : 9; temessi olmak : 188; temessk vir(il)mek : 33, 102, 116; tezkire gndermek : 127, 229; tezkire(ler) virmek : 6, 177; mahtm tezkire virmek : 177 mkerrer mcedded evmir-i erfeleri olmak : 75 mlk b : 341 mlk ev(ler) : 358; in mft meccnen elinden almak : 263; ine dahlitdrilmemek : 263; ini cebren ekp almak : 205 mlkiyyet zre tasarruf itmek : 340 mnhedim olan selh-hneler tamr olunmamak : 84 mrdelerin defnitdi yirler ceman tolup yir kalmamak : 27 mrdolmak : 49, 107 mrtezika : 32; vazfelerin almakda muztarib olmak : 131; v erbb- vazyif : 32 mrr u ubr; iden ebn-i sebln yollarna inmek : 139; mkil olmak : 335; da keml mertebe usret ekmek : 247; dan kalmak : 137 Mrvvet, ak, shtelkdan fergat eyleyen, Atranos kz. : 21 msferet zre iken fevtolanlar : 261 msfirn; e itm in vakfeylemek : 74; i katleylemek : 308; n tamna kll muzyaka virmek : 74 msakkaft ihrk olunmak : 131 msellem belerine mahsl kaydolunmak : 9 msellem u piyde avrz cem : 339 msellem(ler) : 335 msellimler : 300

305

mslimn(lar) : 50, 81, 114, 169, 205, 282, 303; evi ihrk olunmak : 119; eylemek : 207; mteezz v mtezaccr (?) olmak : 186; a muzyaka virmek : 222; dan ahvlin teft tefahhus itmek : 71; ehl-i rfe gamzitmek : 173; hid tutmak : 187; un anbrlarn bozmak : 139; un iftlerin sirka itdrmek : 178; un dah yollarn sedditmek : 329; un ehl yllerin ekp almak : 139; un ehl-i beyti : 185; un evleri iine havle olmak : 164; un evlerin basmak : 100; un hakknda mzevver sicill huccet yazmak : 173; un kimisin katl ve kimisin esr itmek : 119; un oullarn ekp almak : 218 mstahfz(lar /n) : 153; u azebn : 28 Mstecb, Ginol kz., Kastamon sn. : 113 Mstecb, mr avc, Ortapre kz. : 336 mstecir : 242 mstekl cb tayn olunmamak : 13 mstekl kd oturmak : 268 mstekl kapuclar gnderilmek : 293 mstekm dndr : 160, 216; nyibn tayn eylemek : 161; olmak : 258, 259, 288 mstevl olmak : 227 mteaddid evleri olmayanlarun evlerine konmamak : 7, 176 mteezz v mtezaccir olmak : 186, 326 mteferrik gitmeyp cmlesi bir yirden gitmek : 364 mteferrika v avu ve kl aalar : 119 mteferrikalk ulfesi : 91 Mtekdn Muktaas : 69 mtemerridi sekitmek : 107 mtenebbih olmak : 235 mtevell : 197; nasbitmek : 187; -i kebr : 121 mttefik olmak : 192 mzhame virmek : 154 mzekk olmak : 208 mzevvec tercemn : 86 mzevver; arz u mahzar yazmak : 173; sicill akkolunmak : 1; sicill huccet yazmak : 173; tezkire ibrz itmek : 110; shte tezkireler : 88; telbslii mesm olmak : 169

n-bli; olmak : 49; a kz : 371 n-bedd itmek : 8 n-ehl olanlara mansb tevch arz eylememek : 189 Nahcvan'n feth : 119 nakd aka : 172, 299, 361 nakdiyyesin almak : 168 nakl-i eryye : 168 nakl-i er ile gelmek : 363 Naka kds : 132 nal-bah : 114

306

namz akas : 352 nme-i hmyn : 96 n-mevcd mevcd yazmamak : 67 Nantiyye karyesi, Menfiyye vt., Msr : 347 Narda (kasabas/kazs) : 13, 335; hslar : 116; kds : 116, 273; ve tevbi hslar : 273 narh hussna kll ihtill gelmek : 367 narh- cr : 23, 250, 315, 361, 367; zre frht olunmak : 222; zre kifyet mikdr kurun alvirmek : 250 narh- rz : 7, 57; zre akalaryla satanlardan aldurmak : 7; zre ihtiyrlaryla satanlardan almak : 176; zre mm yitidirmek : 70 Nasr tyifesi : 191 Nash Halfe, Hzr Korc Vakf sbk Mtevellsi, Rodoscuk kz. : 197 Nash Kara, Gedos kz. : 315 Nash Paa, vezr, mteveff, eky zerine serdr olan : 77, 173, 321 Nash, Dergh- Muall yenierileri orbclar kethuds : 111 Nash, Hc, err, Gre k., Mihalck kz. : 285 Nash, Kara, yenieri, maktl, Gelibol kz. : 281 Nash, katl zanls, Kar k., Yeniehir kz. : 17 navlun bahs : 320 Nazar, Kiremidli (?) k. ahlsinden, Ermiye kz. : 65 Nzr Mehmed Evkf'nun mtevellsi, Edirne vt. : 32 nzr(lar); olmak : 233; tayn olunmak : 99; - vakf olanlar : 347; ref olunmak : 99 Nazilli kasabas : 24 Neb, Voyvoda, Nevrekop kz. : 229 neccr : 251 nefert aalar : 45, 355 Nefes, Kthiyye sn. : 315 nefy-i beled; itmek : 191; olunmak : 191 nehb gret; eylemek : 81, 331; it(dr)mek : 104, 114, 129, 159, 172, 252, 276; olunmak : 364 nehr-i Yezd bkz.Yezd nehri Nesm, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 nesne; salmamak : 98; zyi u telef itdrmemek : 295 nev nem bulm emekdrlar : 239 nevh v kur halk : 291 Nevesin kds : 257 Nevrekop kazs : 229; kds : 229 nevrz ve austos irsliyyeleri : 233 nezret hdmetinde olmak : 91 nezretlerinden ref itmek : 99 nsf- niybet-i nefs-i Mudurn : 9 Nibol; kds : 334, 359; kapudn : 334 Nide sanca : 8 nikh; it(dr)mek : 39, 371; a kz virmek : 371; lu htn : 39 Nikola Halika (?), harm, Karpie k., Fenar kz. : 240

307

Nikola Krkci, zimm, borlu, Eflak : 14 Nikola, hssa koyun-sricisi, Ustunko k., Fenar kz. : 117, 240 Nikola, hayddlara klavuz olan, stos k., Crnaraka nh., Vidin sn. : 165 Nikola, menzilci, Angelikasr kz. : 114 Nikola, Rahova k., Mezistre kz. : 169 nisvna sz atmak : 185 Ni kasabas : 247; kds : 247, 248; Kprsi : 248, 250, 251 Ninc hslar : 55 Ninc Paa Cmi- erfi, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 nin- hmyn virilmek : 86 ninlu; harc defteri : 233; v mhrl icml defteri : 68 niybet; kitbetden hl olmamak : 173; hdmeti : 173 Niyde (?) karyesi, Buhayra vt., Msr : 346 niz(lar); eylemek : 127, 136, 187, 349; idenleri men u def eylemek : 348; itmek : 3, 8, 340, 348; olunan yirler : 136; olunmak : 278; a mtesadd olmak : 77; r olmak : 60 nukd : 76; aka : 194; vakf : 40; der-kse itmek : 38 Nrlu Htn, ltoan k., Bozkr kz. : 351 Nrullh, Armolu k., Seydehri kz. : 351 nvvb : 261

ocaun ihtiyr u emekdrlar : 288 ocaklk; balanmak : 233; tayn olunmak : 69 odalar vakfitmek : 72 odun : 361 olan; cem itmek : 41; ekmek : 180; devrmek : 41; cklar : 114 oln katlitmek : 180 ok; ile urup katlitmek : 81; u yaylar brakmak : 5 olgelene muhlif cemyyet itmek : 277 olgelmie muyir i itdrmemek : 29 Olondorik Kdl : 240 oluklarn pk itmek : 325 onat (vechile) mukayyed olmak : 3, 118, 235 onat basret zre olmak : 117 onat vechile teft tefahhus itmek : 8, 107 Onbeinci Blk : 288 Ondrdnci Aa Bli : 232 Onikidvn kds : 124 orak bidrmek : 199 ordu ihrc : 246 Ordu-y Hmyn : 94, 170 Orhan, Sultn : 155, 211

308

Orta havz, Ayvadl k., havss- Kostantniyye muzftndan : 370 Ortapre kds : 336 Oru, Aksr k., Samakov kz. : 192 Osmn bin Hseyin : 99 Osmn, Bosna Defterdr : 43 Osmn, Kiremidli (?) k., Ermiye kz. : 65 Osmn, Kstendil sancana ber-vech-i arpalk mutasarrf olan : 193 Osmn, Nibol kz. : 359 Osmn, ak, zam, Gradife Kalas halkndan, Krka sn. : 322 Osmn, err, Trsd (?) k., Yeniehir kz. : 286 Osmn, eyh Abdllatf Evkf'na ait cem eyledi murbahay ekl bel eyleyen, Borl ks. : 200 Osmn, std, ebn-i siphiyndan, Kuds-i erf'de su-yolc hdmetine tayin olunan : 92 Ostrova kazs : 180; kds : 180 otlak u klak u al resmi, 273/a Otuzlu mteferrikalar : 240 Ovack karyesi, Mezistre'ye mlhak iken Barduna kazsna ilhk olunan : 97; halk : 98

kzlerin gret itmek : 95 mer Aa, Kapucba : 119 mer avu, Dergh- Muall avu : 109 mer avu, ak, Pein kz. : 39 mer, Alaybei-zde Mehmed avu ol, Kusal (?) k., Trhala sn. : 175 mer, Altblk Aas Kyim-makm, Mndeler Aas : 258, 259, 288 mer, ebn-i siphiyndan, Salur k., Akhsr kz. : 95 mer, Hc, Belh hkimi tarafndan ililik tarkyla Sdde-i Sadet'e gelen : 96 mer, Kastamon ve Kengr ve tevbi muktat Nzr Mehmed'in demi : 145 mer, Mevln, Kthiyye Kds : 258, 259 mer, Nibol kz. : 359 mer, eyh, Mevln, Ayasofya-i Kebr Cmi- erfi'nde Vz : 301 mer, ulemdan, Pein kz. : 39 mer, Vezr Cafer Paa'nun Voyvodas : 285 mer, Vezr Kalender Paa'nun hslarn iltizm iden : 101 rf itmek : 117 rtlvrn mezraas, Mihal kz. : 230 rrin tadmak : 342 r resm : 273/d; resmlerin er u knn zre ed itmek : 65 r slriyye; virmemek : 229; si bi't-tamm alvirilmek : 273; sin virmekde nd itmek : 273 r(ler) : 328; alnmak cyiz olan zamn : 305; bd- hev : 338; ispene : 253; virmek : 354; i drtde bir almak : 114; -i ra virmemek : 229; i tamm virmeyp ketmeylemek : 273; in shb-i arza knn zre alvirmek : 273/d; in harmen zamnnda lp der-anbr itmek : 192 zi : 298; belerbei : 103, 298, 310; cnibi : 237; cnibine fermn olunan sefer-i hmyn : 225; cnibinn muhfazas : 238; Kalas : 298; Seferi : 223, 226, 227, 237; yakas : 231

309

pk tathr; eylemek : 245; it(dr)mek : 10, 293 Pakladi, Yenice k., Bnarhsr kz. : 303 palamud tahml itmek : 222 palanka bin olunmamak : 206 panagir bkz. panayr panayr [/panagir] : 240, 335 Panayot, Filibe (?) k., Trhala kz. : 41 Panayot, Veri (?) k., Marmara : 316 panbuk [/penbe] : 209, 221; iplii : 222 Papas Kprsi, Tmvar ey. : 142 papaslar : 87 Parakin kds : 247 Paa eleb Vakf, Burusa : 353 Paa karyesi, vakf karye, ke nh., Edirne : 368 pamakc levendt : 207 pamaklk : 56; hslar : 273 Payas kds : 343 Pein kazs : 39; kds : 39 Peuy kds : 66 Pedrikad, maktl, Sereyen k., Bnarhsr kz. : 303 peksimad; tabh : 141; virilmek : 214; -bah : 114 Peltek Hasan avu, znikmid kz. : 338 penbe bkz. panbuk pencerelerin talamak : 207 Penikci-kz, bkz. Ftma, Penikci-kz perkende; olmak : 120, 176, 300; olup cel-y vatan itmek : 50; v pern olmak : 12, 39, 97, 119, 157, 160, 173, 178, 246 Pertev Paa, Vezr : 76; Cmii, znikmid kz. : 76; Evkf, znikmid kz. : 242 Pervne, Yala-bd kz. : 218 Pervz, Krds kz. : 275 Pervz, Vezr-i Sn ve Kyim-makm Mehmed Paa'nn demi : 12 Petko (?)-zde, Dvn Ktibi : 359 Petlan Gabor, Erdel Voyvodas : 225, 227 Petro gni : 277 Pr eleb, Dvn Ktibi : 296 Piskopoz, Angelikasr kz. : 114 Pitovitse karyesi, Karata kz. : 287 piyde; bei olanlar : 9; v msellem belerine mahsl kaydolunmak : 9 Piyle, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Piyana karyesi ahlsi, Trabolice kz. : 159

310

Platamone; kds : 141; Kalas : 142 Podgorie kasabas : 171 poklon nmna kll akalarn almak : 176 Posdo, harm, Karpie k., Fenar kz. : 240 Preboy kds : 277 Prk (?) manastr, Usuga (?) yayla, Kratova kz. : 308 Prozor kasabas, Klis sn. : 138

Rbia Htn, Pertev Paa'nun evld, Vezr Pertev Paa Evkf'nn mtevelliyesi : 76 Rabiga (?) karyesi, Arnavud Belgrad kz. : 63 Radol, ak, Arteyaka (?) k., vranya kz. : 193 Radonya (?), bedel-i avrz kabzeyleyen, stari Eflak kz. : 278 Ragafer (?) nevhlerinde vk olan karyeler ahlleri : 325 rhib : 114, 308 Rahmn, tuzak, Gnen kz. : 210 Rahova karyesi, Mezistre kz. : 169 Rahovie kds : 293 rayyet; yazmak : 342; -ol rayyet : 65 rakabe; ile aka hsl olmak : 72; itdrmek : 317; ol(un)mak : 125, 317; ye muhtc olmak : 317 Ramazn Hce, zdin kz. : 340 Ramazn, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 Ramazn, Mteferrika, Podgorie ks. : 171 Ramazn, Ram(o)-ol, ak, Arnavud Belgrad Kalas'nda gedik tasarruf eden : 62, 63, 67 Ramazn, ak, Bozkr kz. : 351 Ramazn, Tosya Kds : 179 Ramazn- erf : 167 Rapo (?), bedel-i avrz kabzeyleyen, stari Eflak kz. : 278 Ravza-i Mutahhere'ye niyyet azmet eylemek : 301 rey (v bery) : 16, 126, 159, 199, 258, 259, 262, 278, 290, 291, 326; akvl eflinden rz v krn zre olmak : 195; sde-hl olmak : 216, 323, 324; elinden ciz kalmak : 132; ekys : 210; feryd ekv itmek : 114; fukars : 134; garaz u taassub ile rencde olunmamak : 160, 162; ihrc itmek : 247; ile akna gitmek : 219; ile berber itmek : 126; ile muvcehe itmek : 55; muvcehesinde isbt itmek : 55; perkende v pern olmak : 119; rencde olunmamak : 319; silkine mnselik olmak : 342; krn zre olmak : 195; tacz olunmakdan ihtirz zre olmak : 247; takrri zre onat vechile teft tefahhus itmek : 13; talebiyle karyelere kmak lzim gelmek : 7; zerine devre kmamak : 7, 176; zerine varmak : 7; zerine ziyde atlu ile devre kmamak : 315; zerlerine ziyde atlu ile kmak : 352; -ol rey : 210; da shte rzk olmak : 78; dan aka alnmamak : 183, 247; dan bir aka ve bir habbe alnmamak : 293; dan bir senede iki defa mahsl almamak : 106; dan cebrile tekrr mahsl almak : 83; dan kll aka almak : 78, 141, 243; dan ziyde aka cem itmek : 248; nun akalarn almak : 139; nun ehl yllerine tecvz itmek : 365; nun emvl erzklarn aldurmak : 173; nun hlf- er- erf akalarn almak : 205, 262; nun hmyet syneti : 244; nun karyelerini tee urmak : 119; nun mft meccnen yim yiyeceklerin almakdan ziyde hazer itmek : 244; nun nlerine dmek : 130; nun zerlerine

311

konmak : 262; s pern olmak : 13; s rencde itdrilmemek : 78; sn ve demlerin b-vech rencde itmekden hl olmamak : 78; ya bir vechile zulm teadd eylememek : 7; ya dahl ( tecvz) olunmamak : 7, 278; ya enfa olmak : 296; ya haklar hkmolunmak : 82; ya klak akas salmak : 57; ya klak zamnnda aka salnmamak : 57; ya kll zulm teadd eylemek : 322; ya mni olmak : 16; ya nice i itdrmek : 326; ya (teadd v) tecvz itmek : 13, 16; ya teadd v tecvz olunmamak : 245; ya zulmi olmak : 101; y darbitmek : 205; y hmyet synet eylemek : 176, 192; y h-nin itmek : 181; y dll itmek : 44; y kendsi haklamak : 44; y kimesneye rencde v remde itdrmemek : 83; y meclis-i era ihzr itmek : 199; y rencde itmek : 39, 142, 338; y rencde v remde eylememek : 111, 176, 246; y rencde (v remde) itdrmemek : 25, 199, 278; y tahrk dll itmek : 192; y tahrk ve artlamak : 285; y tutup kend gemisine kree koymak : 114 rey v fukar : 277, 278; dan ziyde aka almak : 82; ya hlf- er zulm teadd itmemek : 137; ya zulm teadd olunmak : 134; y gerei gibi hmyet synet eylemek : 315; y rencde eylememek : 29 reyya zulm teadd; eylemek : 323, 324; idenler : 224; olun(ma)mak : 57, 87, 157; zre olmak : 112, 114; den hazer eylemek : 120; si olmak : 191 Receb Efendi, Dvn Ktibi : 83, 84, 97, 98, 165 Receb, Hssa Bostnclarba, Hcbe Evkf Nzr, Manastr kz. : 145, 196, 289, 321 Receb, Mevln, Atranos Kds : 21 ref; eylemek : 132; it(dr)mek : 185, 195; olunmak : 26, 84, 99, 173, 197, 265; u ihrc olunmak : 220 res(ler) [/res] : 122; v azebn : 35 Res'l-kttb : 2, 33 rencber tyifesi : 30 rencberlik eylemek : 203 rencde (v remde); eyle(me)mek : 5, 48, 86, 102, 111, 170, 176, 246, 266, 267, 277, 300, 311, 319, 371; eylemekden hl olmamak : 41; it(me)mek : 5, 25, 65, 87, 104, 135, 136, 157, 174, 239, 300, 315, 360; itdrmemek : 5, 22, 25, 28, 41, 49, 78, 81, 82, 83, 116, 174, 192, 206, 219, 263, 265, 267, 319, 325, 336, 361, 371; itmee kdir olmamak : 341; itmekden hl olmamak : 78, 371; olun(ma)mak : 1, 18, 28, 65, 75, 116, 155, 160, 192, 263, 325, 342; v teadd eylemek : 159 Rene (?) karyesi, skenderiyye kz. : 307 resm(ler) [/rsm(t)] : 235, 261; taleb olunmak : 330; bd- hev : 321; - filoriyi cem itmek : 278; - rfiyyelerin ed itmek : 229; - rayyetlerin topraklar siphlerine ed itmek : 50; - rayyetlerin virmede nd muhlefet eylemek : 210; -i anm : 312; -i arsne : 9, 261, 312; -i Yehdiyn : 135; -i siyb- m: 9; -i bennk : 312; -i boza-hne : 9; -i crm cinyet : 261; -i ift : 312; -i duhn : 9, 312; -i filori cem u ihrc : 278; -i hamr taleb itmek : 102; -i haymne : 9; -i hnta : 9; -i ihzriyye tayn olunmak : 284; -i ksmet : 217; -i kul : 9; -i masara : 312; -i maze : 312; -i meyve : 9; -i ra : 22; -i tapu : 33; n bi't-tamm ed v teslm itmek : 253; n bi't-tamm virmek : 229; na zarar itmemek : 235; in shb-i rayyete knn zre alvirmek : 273/d Revn; Kalas : 6; Seferi : 170 revne olmak : 96 Rdvn Abdullh, ebn-i siphiyndan, Elliyedinci Blk'de ulfeye mutasarrf : 166 Rdvn, Hc, Balitnus k., Trhala kz. : 157 Rdvn, sbk Kefe Belerbei, ber-vech-i arpalk Avlonya sancana mutasarrf : 59, 67 Rdvn, ak, zam, Gradife Kalas halkndan, Krka sn. : 322 rz v krn zre olmak : 119, 195, 290 rzkn almak : 264

312

rzklarn gret hasret eylemek : 207 ricl nisvna sz atmak : 185 Rikb- Hmyn : 56, 117; 'a ruka sunmak : 77 Rikb- Km-yb'la emek : 4 Rodos; bei : 297; kds : 297; mftsi : 39 Rodoscuk : 299; kds : 197, 299 Rugo kasabas, Yakova kz. : 194 Roma imparator : 318 ruhbnlk : 87 ruka sunmak : 77 Rm patrikn : 87 Rm; belerbei : 356; defterdr : 170 Rmili (eyleti) : 143, 261; aas : 3; belerbei : 83, 269, 322, 330; belerbeilerinn hss : 83; kd-askeri : 1, 125, 220, 284, 352 ; 'nn sol-kolnda vk olan kdlar : 311 Ruscuk : 223; kds : 186, 223 Rskasr kds : 266 ryler (?) : 357 rz-merre tayn olunan cret : 251 rz-nme : 112; -i hmyna rd u masraf kaydolunmak : 233 res bkz.res Rstem Paa Evkf, Burusa sn. : 283 Rstem Paa, Vezr-i Azam : 295 rsm bkz. resm

saban urmak : 39 Saban, hrsuz, Dergh- Muall avu Mustaf avu'un olan : 46 Sabanc kazs: 42 sabun : 172 Scid (?) Efendi, Dvn Ktibi : 127 salarn kesmek : 119 sadkat; u istikmet zre olmak : 232; u ubdiyyet : 225; zre hdmet itmek : 192 sade ve poklon nmna kll akalarn almak : 176 Sad, Ginol kz., Kastamon sn. : 113 Sadn'l-kbr, Dee Evkf'na tbi Msr : 80 Saf Efendi (elebi), Dvn Ktibi : 121, 204, 206, 210, 216, 221, 222, 224, 225, 226, 227, 234, 235, 236, 239, 240, 241, 244, 245, 247, 252, 255, 272, 275, 277, 278, 281, 284, 287 sar olancklar : 114 Saranclar karyesi, Akhsr kz. : 329 sahh olan huss ketmitmekden ihtiyt itmek : 71 sahh sret-i defter-i icml-i cedd-i hkn ibrz itmek : 9 sahh u mamln-bih temessk : 233 sahhu'l-ayr ve kmil'l-vezn aka : 361

313

Sahn mderrisi : 1, 200 shte; tezkire : 88; v mzevver arzlar peyd itmek : 169 skin olduklar evleri zerlerine konmak : 75 skin mtemekkin olmak : 342 Sakyni nhyesi, Eflak : 279 slriyyesin alvirmek : 273 salb; siyseti mr-livya kaydolunmak : 9; itdrmek : 167 salevt- hamse ed olunmak : 72 salgn bkz. salgun salgun(lar) [/salgn /salkun]; itmek : 173; sal(ma)mak : 18, 114, 139, 253; salup teadd itmek : 98; ve haymne taleb itmek : 253 slih u mtedeyyin kimesne : 73 Slih, Dergh- Muall Mteferrikas, Kuds-i erf'de tamir olunacak kalaya emn tayin olunan : 92 Slih, nefs-i stefe skinlerinden, Arboz kz. : 263 Sliha Htn, Grele kz. : 85 salkun bkz. salgun Salur karyesi, Akhsr kz. : 95, 328, 329 slyne : 214, 233; olunmak : 337, 338, 339, 361; virmek : 152; v masraf virilmek : 233; si kifyet itmemek : 214; si ey-i kall olmak : 214 Samakov kazs : 124; kds : 10, 124, 192, 268 saman : 329 Samanlu kds : 306 sancak; devri memn olmak : 262; kaydna mrcaat olunmak : 237; muhfazasnda olmak : 16; zabtitdrmemek : 322; una hardan kimesneyi dahlitdrmemek : 237 sancakbe(ler)i : 7, 45; demleri : 261; devre kmakdan men olunmak : 7; gemisi : 233; ve demleri devre kmak huss men olunmak : 7; ve demleri devre kmamak : 176 sancak- hmyn : 294 Sary kds : 68, 119, 138 Sary- mire /Hmyn : 70, 239; aas : 127; (levzim ) mhimmt : 361, 366; 'den kma htn : 239 Sar Al tarlas, Eb-Eyyb el-Ensr ks. : 302 sarnc : 325 Saruhan sanca : 24, 55, 101, 252 Sat, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Satlm, Hc, err, Gre k., Mihalck kz. : 285 say ikdm itmek : 16 sayd; itdkleri balkdan zahre virmek : 310; itmee muhlefet itmek : 235; itmek : 336 Syime, Tatar Al avu'un kz, Bebzr kz. : 369 syis-hnesin srmek : 95 sayyd : 235 Saz kazs; ahlsi : 179; kds : 179 Sazl karyesi ahlsi, Rskasr kz. : 266 sazlklarda gizlenen Kazak ekys : 310 sebb; e mteallik kelimt- kfr sylemek : 254; -i Neb eylemek : 254

314

sebl-hne, Gedkpaa, stanbul : 370 seccdelerin almak : 224 Sefer Hc, Nibol Kapudn : 334 sefer(-i hmyn) : 225; emek : 334; mhimmt : 184; tedrkin grmek : 237; teklf olunmamak : 28; den gelmek : 356; den kalanlarun mutasarrf oldu zemet tmrlar : 170; e gitmek : 65, 335; e memr olanlar : 265; e teklf itmek : 28; e tevecch itmek : 244, 262, 290; e varmayan kend hevsnda olan Dergh- Muall yenierileri : 11; n avkolunmasna sebeb olmak : 184 Sefer, katl zanls, Kar k., Yeniehir kz. : 17 Sefer, mteferrika, brhm Paa Evkf Mtevellsi : 52 Sefer, siph, tarlalar zaptedilen, Pein kz. : 39 Seferhsr kds : 83 sefne : 46, 320 sekbn(lar) : 62, 78, 149; (u eky) cem itmek : 173, 178; ba : 37, 62, 79, 111, 115, 123; un hevsna tbi olmak : 173 Sekizinci Cemat : 265 selm avu : 114 Selm avulu hdmeti : 286 selmiyye : 262; akas : 155; nmna bir aka ve bir habbeleri alnmamak : 256; ref olunmak : 256; v nal-bah v kaftn-bah alnmamak : 257 selmlk : 114; akas : 75; akas almak : 342; u konak u gek akas nmna kll aka taleb itmek : 315 Selanik kazs /sanca : 13, 15, 160, 161, 162, 163; ahlsi : 183; bei : 15, 135, 160, 163; kds : 15, 160, 161, 235; kdsnun nyibi : 160; molls : 13; ve Ofabol Yrkleri bei : 65 seltn- mzye; den ellerinde serbest-nmeleri olmak : 75; nn zamn- clslar : 68 selh-hne(ler) : 84, 241, 357; bi'l-klliyye ref ol(un)mak : 84; (hl v) muattal kalmak : 84, 241; ihds itmek : 84, 241; mrr- eyym ile yklmak : 84; ref olunmak : 241; v mm-hne ihds itmek : 241; yklup harb olmak : 241 Selm Efendi, Dvn Ktibi : 320 Selm, siph, ak, zam, Gradife Kalas halkndan, Krka sn. : 322 Selm, Sultn Sleymn Hn Evkf Mtevellsi : 320 selm : 345 sell-i seyf itmek : 149, 201 Selmnlu kds : 179 Semendire sanca : 58, 269; kds : 58 sem- hmyn; vusl bulmak : 271; a ilk olunmak : 362 Senie nhyesi ahlsi, Yenibzr kz. : 277 Senir karyesi, Uluborl kz. : 254 ser-asesn : 135 serbest; hslar : 128; karyelere tahassun itmek : 160, 162; olan nevh v kur : 224; ve icmll zemet : 78; zemet karyeleri reys : 155; -nme : 78 serbestiyyet hussna emr-i erf virilmek : 78 serdr; ref : 11, 232; - azam : 241; - zafer-ir : 184 serdrlk emri : 101 Sereen karyesi bkz. Sereyen karyesi

315

serehor : 293 Sereyen [/Sereen] karyesi, Yenice ks., Bnarhsr kz. : 49, 303 Serfice kds : 141 serhad(ler) : 184; aalar : 119; -i mansre : 119; -i mansre nefert mevcibleri : 29; n ehl-i vukf olmak : 143 serhlar; a mdhale itmek : 3; un cermeleri : 3 Serrc-ol, Burdur'da Hc Bayram Zviyesi Vakf'na borcu olan : 40 Seyd, Aksr k., Samakov kz. : 192 Seyd, Mula nh. : 333 Seyd, ak, Budakzi Cemati'nden : 272 Seydehri kazs : 351; kds : 351 Seyf Medresesi : 317 seyis-hnesin yam v gret itmek : 21 seyl; kum u balk getrmek : 302; mecrsna sprndi dkmek : 302 sr(lar) : 84, 138, 241; boazlamak / zebholunmak : 357, 360; zahresi : 36; n almak : 199 Sla sanca : 217; kds : 203 Sndrg kds : 78 srt- mstekmden nkl eyle(me)mek : 186, 322 sicill huccet : 209; alnmak : 192; eylemek : 161; itdrilmek : 150; itdrp imzladup ve mhrledmek : 233; ol(un)mak : 81, 108, 114, 115, 136, 197, 230, 240, 264, 278, 303, 316, 351, 357, 370; virilmek : 299 sicill; itmek : 223, 353; olunmak : 55, 282; e sonradan varak ilhk olunmak : 1; n evrk skilmek : 1 sicill-i mahfz; a kaydeylemek : 86; a kayditmek : 221; da kaydolunmak : 342 sifri olunmak : 106 sikke altun : 345 silahdrlar zmresi : 92 Silistre (sanca); kds : 231; Kalas : 231; nda vk olan kdlar : 298 Silivri : 36 Simav kazs; ahlleri : 350; kds : 350 Simone (?), ke-hne, Molova kz. : 332 Sinn bin Mehmed, ak, Loha (?) k., Depedelen kz. : 133 Sinn Paa, belerbei, Avlonya sancandan munfasl : 62, 63, 108 Sinn, Kd, Pein kz. : 39 Sinn, Mft : 191 Sinn, Mteferrika, irrete slk iden, Tatya nh., Mentee sn. : 112 Sinekiler karyesi, Lapseki kz. : 136 Siph(ler) (tyifesi): 192, 253, 258, 259; u yenieri : 336; u yenieri v azeb aalar : 26; tayn olunmak : 233; -zde : 267 Srna (?) karyesi, Buhayra vt., Msr : 345 Sirem; arabalar : 318; bei : 237 sirka; it(dr)mek : 46, 61, 150, 178; olunan esbb : 299 sirke-bah : 114 Siroz : 168, 183; kds : 135, 168 Skinoz Cezresi reys : 132

316

Sofya kazs : 190, 265; kds : 123, 260, 265; 'dan Belgrad'a varup gelince yol zerinde vk olan kdlar : 123 Sohman, Sleymn ol, oban, fil-i en edilen, Karavrn k., orba kz. : 147 Solnan veled-i Matka, mzevvec tercemn : 86 Sopya Kalas : 293 Sdck karyesi, Balk kz. : 122 sz(ler); inden tara ve reyinden hric vaz itmemek : 265; in s itmemek : 208 su sr inein gret itmek : 95 su(lar) : 120, 257, 370; aktmamak : 93; ekmek : 93; karmak : 120; gelmemek : 257; kurmak : 120; suzlukdan helk olmak : 120; un klleti zamn : 370; ya mutasarrf olmak : 134; yn tutmak : 134; yun vezn ayr olmasn taleb itmek : 370 su-yolc(lar) : 370; hdmeti : 92 su-yol(lar) : 51, 90, 91, 93; nzr : 51, 90; girye depmek : 93; harb(a mrif) olmak : 93, 121, 207; n seddit(me)mek : 93; na nzr tayn olunmak : 91; na zarar itmemek : 93; nun tamr termmi : 92, 121, 257 Sfler Mescidi : 302 shte(ler /shtevt) : 5, 350, 362; ekys : 39, 78, 124; ekys baslmak : 10; ekys def u izleleri : 244; ekys def : 216; tyifesi keflsz iskn itdrilmemek : 362; tyifesin hsn-i tedbr tedrkle elegetrmek : 16; tefti : 216; u ehl-i fesd : 124; u firkateciler : 137; ve firkateci ekys zuhr itmek : 137; ve gayri ekynun haklarndan gelinmek : 245; v obn nmlarnda eky zuhr itmek : 34; v eky tefti : 244; v eky zuhr itmek : 245; lkdan fergat eylemek : 21 sk- sultnde frht; itdr(il)mek : 265, 311; itmek : 123; olunmak : 38, 232 sulb (?) kzn bir mslimna nikhla virmek : 371 sulh u salh : 86 Sultn Ahmed Hn Cmii, stanbul : 207; Evkf : 86, 208; Evkf'nn reys : 208; reys, zdin kz. : 207 Sultn Ahmed Hn Evkf; reys : 102; voyvodas : 102 Sultn Byezd Hn bkz. Byezd Hn (Sultn) Sultn ibn-i Hill, eky ile Zengeln karyesini basan, Msr : 80 Sultniyye Kalas dizdr : 136 Sultnyiri kds : 296 Suluna boaz, Tuna : 310 Sun, ak, Bozkr kz. : 351 sret-i defter; e muhlif msellem beleri tarafndan dahlolunmamak : 9; -i (cedd-i) hkn : 78; -i icml : 9 sret-i sicil(ler) : 179, 199, 252, 276, 291, 328, 351, 365; ibrz itmek : 1; ibrz olunmak : 147; i ile arzeylemek : 290; i ile yazup arzeylemek : 104; iyle sitne-i Sadet'e gnder(il)mek : 150, 202, 323; iyle yazmak : 160; iyle yazup arzeylemek : 39, 124, 139, 162; li ile arzeylemek : 85 subet ek(me)mek : 89 sbalar : 3, 261, 312; a mteallik olan umra mdhale itmek : 3 Sdde-i Sadet; 'den Berkofa'ya varnca yol zerinde vk olan kdlar : 77; 'den Budun'a varnca yol zerinde vk olan kdlar : 23; 'den Erzurum'a varnca yol zerinde vk olan belerbeileri, sancakbeleri ve kdlar : 156; 'den Konya'ya varnca yol zerinde olan kdlar : 89; 'n emekdr u ihtiyr : 141

317

Sheyl, ak, Tatya nh., Mentee sn. : 112 Sleymn avu, Dergh- Muall avu, Ruscuk : 83, 223, 226 Sleymn Hn Cmi- erfi (Sleymniye); imm : 187; ve mret-i miresi Evkf, m- erf : 312; 'na cereyn iden su-yol : 51 Sleymn Hn, Sultn (Kanun) : 51, 119, 239, 312, 364, 370; Evkf, Drama kz. : 320 Sleymn Mesned, Kbt, ak, Bnarhsr kz. : 202 Sleymn, Dergh- Muall Mteferrikas : 91 Sleymn, Emr, eky ile Zengeln karyesini basan, Msr : 80 Sleymn, Hc, err, Gre k., Mihalck kz. : 285 Sleymn, Karavrn k., orba kz. : 147 Sleymn, Kassbba : 84, 241 Sleymn, Kthiyye Msellimi, Dergh- Muall Mteferrikas : 95 Sleymn, Livadya ve tevbi hslar Voyvodas : 292 Sleymn, Makri k., Mihal kz. : 81 Sleymn, Mevln, Angelikasr Kds : 114 Sleymn, mlzimnden, vas, Ginol kz., Kastamon sn. : 113 Sleymn, Sary- mire Aas : 127 Sleymn, Sultn Ahmed Cmi Evkf Mtevellsi : 86 Sleymn, Yalnan (?)-ol, sbk skenderiyye Sancakbei : 171 Sleymn, yenieri, Kite kz. : 115 Sleymn, Yumc, gedkl, Belgrad : 123 Sleymn, Zenneci-ol, err harm-zde v gammz, Konya skinlerinden : 246 Sleymniyye Mahallesi, stanbul : 187 sprndi dkmek : 302 srat isticl; ile irsl itmek : 96; zre yrimek : 238 srgn olmak : 173 sricilik hdmetinde mcidd s olmak : 117 Sveydn ibn-i Seyfddn, eky ile Zengeln karyesini basan, Msr : 80 Sveys : 96

abn, Al ol, tuzak, Gnen kz. : 210 abn, Resm-i Kntr ve em-hne Emni, Tire kz. : 53 abn, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 d rma : 120 girdlerin ayardmak : 154 h Sultn : 116 hid mzekk olmak : 208 hn, Hce, tcir, Trabzon : 188 ak v ehl-i fesd : 71, 81, 178, 205, 213, 218; gammz : 210; ve kuttu't-tark : 104 ak(ler) : 109, 272; elegetrilp balarn kesmek : 124; v harm-zde rhibler : 308; i elegetrdmek : 112; i elevirmemek : 124; i teft olunmamak : 124; in haklarndan gelinmek : 10, 112 alvar : 299

318

m(- erf) : 191, 312; belerbei : 92, 134, 217; defterdr : 92, 217; Haznesi : 92; kds : 134, 191, 217, 312; paas : 191; reys : 134; yenierileri aas : 312 arb skmak : 313 ark; cnibine tevecch azmet itmek : 89; Seferi : 46 art- vkf; mcebince amel itmek : 73, 255; a muhlif bir ferde nd muhlefet itdrmemek : 13; a muhlif kimesneye i itdrmemek : 255; a muhlif muhdes olan kitbet : 270; a muhlif olmak : 73; a muhlif vakf karyelere dahlitdrilmemek : 13; a ve deftere muhlif kitbet ihds itmek : 270 aykalar : 238 ehdet; itmek : 303; taleb eylemek : 329 ehd olmak : 239 ehir /ehr ; halk : 70; zbt : 3; iinde evlerinde ve dkknlarnda mm ileyenler : 70; e teden zarar irimek ihtimli olmak : 70; e odun u kmr gelmemek : 361; n iine velvele virmek : 149; n zahresi mazbt olmak : 84; n zehyiri cem : 84 ehirky kds : 247 ehirl : 3; v Yehd v kefereye mteallik umr : 3 ehremni : 3 ehrezol bkz. ehrizol ehrizol [/ehrezol] : 45; belerbei : 120 ek v fesd zre olmak : 258, 259, 362 ekvet zre olmak : 8, 12 ekv; itmek : 195; ya mteveccih olmak : 114 emoyil efi, ashb- garazdan, Selanik kz. : 15 ems Ahmed Paa, vezretden mtekd, Aydn ve Saruhan sancaklar Muhassl- Emvli : 24, 53, 55, 217 ems, cebeci, Kastamon sn. : 118 enatlerine ndim olmak : 350 endere : 309 er u knn; u defter mcebince amel olunmak : 325; u defter mcebince cem u tahsl itmek : 298; zre davlarn grmek : 216; zre zabtitmek : 285; a muhlif nd itdrmemek : 126; a ve kadmden olgelene muhlif i itdrmemek : 273 er(- erf); ve knn- mnf mcebince tapuya virdrmek : 43; a ihzr itmek : 297; a muhlif akalarn almak : 332; e davet eylemek : 169; e davet itmek : 31, 58; e davet olunmak : 286; e nd muhlefet idenler : 192; e ihnet itmek : 37; e ihzr itmek : 35, 63, 82, 121, 124, 179, 200, 207, 236, 243, 260, 264, 272, 285, 308, 359; e ihzr olunmak : 240, 288; e inkyd zre olmak : 232, 265; e itat itmemek : 12, 286, 351; e itat itmeyenler : 232; e itat zre olmak : 265; e itatleri olmamak : 210; e muyir vaz itmek : 79; e muhlif i itdrilmemek : 77; e muhlif kimesneye i itdrmemek : 31, 59, 63, 95, 122, 193, 236, 264, 272, 277, 308; e muhlif nice fesd enat eylemek : 117; e muhlif tealll nd itdrmemek : 81, 138, 260; e rz olmamak : 205; e ve emr-i hmyna itat eylememek : 210; e ve emr-i hmyna muyir kimesneye i itdrmemek : 11; le ahvli grilmek : 39, 150, 179; le ahvlleri kd-askerler huzrlarnda grilmek : 94; le alvirilmek : 107, 234, 359; le ashb- hukkun haklarn hkmitmek : 254; le b-kusr hakk alvirilmek : 64; le borlar tahsl olunmak : 40; le buldurmas lzim olan kefllerine buldurmak : 95, 133, 193, 207, 240, 272, 308; le buldurmas lzim olan kefllerine buldurup getrdmek : 31; le buldurmas lzim olanlara buldur(d)mak : 104, 115, 117, 124, 139, 147, 210, 254, 276, 282, 286, 303, 322, 323, 328, 329, 331; le buldurmas lzim olanlara buldurup getrdmek : 81, 103; le emn u zamn virmemek : 172; le faslolmak : 119; le faslolunan davnun istim memn olmak : 25; le frht lzim olanlar frht itdrmek : 363; le grilmek : 8, 47, 139, 179, 220, 242, 260, 282, 286,

319

299, 303, 327, 340, 357; le grilmek in emr-i erf sdr olmak : 8; le grilp hakknda lzim gelen icr olunmak : 21; le grilp haklarndan gelinmek : 165; le grilp icr-y hakk ol(un)mak : 95, 169, 207, 236, 282; le grilp ihkk- hakk olunmak : 60, 80, 81, 172, 287; le grilp men olunmak : 24; le gnh sbit olmamak : 41; le hakk alvirilmek : 169; le hakknda lzim geleni icr itmek : 95, 109, 130, 254, 264, 282, 329; le hakkndan gelin(me)mek : 100, 103, 205, 297; le hakkndan gelmek : 119, 205; le haklar alvir(il)mek : 82, 129, 172, 331; le haklarnda lzim gelen icr olunmak : 37, 79, 264, 285; le haklarnda lzim geleni icr eylemek : 80, 117, 124, 160, 162, 221, 276, 285, 286, 302, 313, 364; le haklarnda lzim geleni icr it(dr)mek : 11, 31, 59, 63, 100, 137, 193, 207, 240, 259, 265, 272, 277, 303, 306, 308, 322; le haklarnda lzim geleni toprak kdlar marifetleriyle icr itmek : 290; le haklarndan geldr(il)mek : 232, 311; le haklarndan gel(in)mek : 16, 21, 34, 42, 59, 137, 150, 165, 172, 178, 252, 335, 362, 365; le ihkk- hakk olunmak : 129; le lzim gelen icr olunmak : 115, 254; le lzim geleni icr eylemek : 17, 103, 291, 299; le lzim geleni icr itmek : 297; le mahallinde grilmek : 139; le men olunmak : 186; le muhsebesi grilmek : 48; le muhkem haklarndan gelmek : 361; le mteveccih olan haklarn alvirmek : 108; le rin alvirmek : 273; le ref itmek : 131; le ref olunmak : 132; le sbit zhir olmak : 81, 107, 179; le tahsl olunmak : 339; le taleb tahsl itdrilmek : 209, 262; le teft itmek : 58, 165; le teft olunmak : 10, 138; le teft kef olunmak : 113; le zerine sbit zhir nesne olmamak : 54; le zarar mukarrer olmak : 146; le zararlarn def itmek : 164 eran kimesneye zarar u teaddsi olmamak : 341 erban, mfsid, Eflak : 225, 227 erba (?) Kbt, ak, Zengeln k., Msr : 80 erefddn, Mevln, Gelibol Kds : 137 er husslar kasaba-i mezbre mahkemesinde istim u fasl olunmak : 315 erfe Buhl, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 err; harm-zde v gammz : 246; ak : 44; telbslik : 169 err; u fesdndan cel-y vatan itmek : 39; u teadd : 178 etmitmek : 37, 39, 196, 205 eyh Abdllatf Evkf, Borl ks. : 200 eyh : 72 eyhu'l-harem : 131 eyhu'l-slm : 136, 186, 302; dan istift olunmak : 191 ra(lar) : 114; mahsli : 3; resminden muf olmak : 22; destlere koymak : 114 ikyete varmak : 114 rle karyesi, Menfiyye vt., Msr : 347 iro, hssa kassb, Yenieri Meydn : 279 irret ek(vet) : 173; ile mehr olan zam : 322; ile mehr olmak : 27; zre olmak : 191; dan hl olmamak : 173 irret; e slik olmak : 199, 333, 349; e slk itmek : 82, 139, 169, 175, 177, 242, 275 ranc tyifesi : 30 irvn belerbei : 195 orba kazs, Ankara sn. : 147; kds : 147 orbc(lar) : 111, 160, 162 orbsn tedrk eylemek : 48 umn; kds : 305; ve tevbi hslar : 305 hd- zrdan hazer itmek : 58 krullh, erbb- tmrdan, zlim ak v ehl-i fesd, Trabolice kz. : 159

320

rb-i hamr itmek : 277 tm- galza ile etmitmek : 37, 196, 205

tam(lar); tabholunmamak : 131; n tedrk itmek : 308 tamiyye tayn olunmak : 72 taarruz; itdrmemek : 30; olunmak : 98 tabholunmak : 74 tcir(ler) : 172, 188 tacz tasd itmek : 185 talar : 336; a dmek : 119 Tazi kazs; shteleri : 350; kds : 350 tahassun; iden ekyy hsn-i tedbr tedrkle ahz def itmek : 34; itmek : 160, 162, 310 Thir karyesi mescidi, Bebzr kz. : 342 tahmn; ihbr eylemek : 353; takdr olunmak : 370; -i sahh ile tahmn itmek : 223 Tahrer-i (?) Kebr karyesi, Fenar kz. : 240 tahrk dll itmek : 192 tahrr defter eylemek : 86 tahsl; kabz eylemek : 233; -i emvl : 231 tahta; kakmak : 186; v aa lzim olmak : 325 Tahte'l-kala : 70 tahvf rencde eylemek : 82 tahvl; trhna den mahslin alvirmek : 304; ine den mahslin kabzitmek : 2; ine den mahsline gadrolmak : 106 takrr-i dav itmek : 299 taleb tahsl eylemek : 26 talyan : 310 tama itmek : 119 tamm hakk zre olmak : 297, 303, 322 tamr meremmt : 223, 293; itmek : 247; olunmak : 247, 293 tamr termm : 92, 309; eylemek : 257; it(dr)mek : 121, 144, 251, 255, 257; olunmak : 121, 250; i lzim gelmek : 353 tamr; olunmak : 353; e muhtc olmak : 255 tapu; ile alnan yaylak : 33; ile alup eline mhrl temessk virilmek : 33; ya mstehkk olan yirler : 273/b; ya mstehkk olmak : 43; ya mstehkk yaylak : 33; ya virdrmek : 43; -y zemn : 243 taraf- hara meyl muhbdan ihtiyt zre olmak : 291 Tarhala kds : 101 tark- mm : 185, 257 tark- hakdan udl; inhrf eylememek : 20; ve srt- mstekmden nkl eylemek : 186 tarlalar : 230, 302; na mrdelerin defnitmek : 27; n zirat harset itdrmemek : 302 ta(lar); karlmak : 302; ile urmak : 285 tar itmemek : 273

321

Takpri kds : 149 Talu kasabas, Hersek sn. : 20 Taluca kds : 176 tara; davet itmek : 136; dan gelen mmya : 70 Tatar; siphleri : 142; slbnda gezmek : 323, 324 tatl-i ders itmek : 362 Tatya nhyesi : 112 tavar(lar) : 59, 75, 96, 182; gertmemek : 36; rrin tadmak : 342; n ekl bel itmek : 139; n srmek : 322; na ve zaarlarna ve let-i harbine dahlolunmamak : 336; n b u belerine ve ekinlerine salvirmek : 328 Tavas kazs : 331; kds : 331 tavattun; iden rey : 181; itmek : 80, 273/d Tavanl karyesi, Kthiyye kz. : 371 tavuk(lar) : 360; hdmetin ed eylemek : 18; u koyun u kuz alnmamak : 257; (u pili) virmek : 10, 18; n almak : 176 tavukclar : 124 taylu ksran gret itmek : 95 Tayyibe, Koaclar rs'nda vk etmekci furnnun mutasarrf, Edirne : 73 tazyk u tacz olunmak : 318 teadd v tecvz(ler); eylemek : 24, 258, 332; itdrmemek : 79, 201, 258, 290, 291; itmek : 16, 49, 114, 329, 332; olunmamak : 163, 245; zre olmak : 34, 141; den hl olmamak : 199, 239; inn nihyeti olmamak : 199; inn nihyeti olmamak : 322; n def u ref : 141 teadd(ler); eyle(me)mek : 88, 98, 134, 167, 173, 201, 253, 274, 282, 331; idenleri men itmek : 174; idp ekvet zre olmak : 8; itdr(il)memek : 201, 273/d; itmek : 78, 98, 297, 315; olunmamak : 176; zre olmak : 112, 356; v fesd eylemek : 276; v rencde it(me)mek : 253; v rencdeden hl olmamak : 275; v zulm eylemek : 138, 352; den hl olmamak : 341; i olmak : 29; si olmak : 114; ye tasadd idenler : 141 tealll bahne; eylemek : 58, 108; eylemekden hl olmamak : 35; ile cevb virmek : 223; itdrmemek : 114, 280, 330, 369; itmek : 332; semtine slik olmak : 310 tealll nd; eyle(me)mek : 15, 92, 169, 289; itdr(me)mek : 17, 33, 40, 64, 81, 118, 138, 145, 164, 169, 185, 196, 200, 234, 260, 270, 274, 281, 287, 331, 333, 339, 344, 345, 346, 359; itdrilmemek : 15; itmek : 35, 101, 110, 332; muhlefet eylemek : 194; muhlefet itdrmemek : 11, 199; zre olmak : 64, 359 tealll; eylemek : 145, 177, 203; itdrmemek : 46, 84, 220, 322, 332; itmek : 105, 127, 182, 188, 208; niz itdrmemek : 9, 50, 136, 177, 212; zre olmak : 6 tebdl; itmek : 114; tayr ol(un)mamak : 69, 233 Tebrz'in feth : 119 tecdd-i bert(lar); itdrmek : 67; in lzim gelen aka : 68 tecesss tefahhus itmek : 362 tedrk; ihzr eylemek : 23, 309; i grilmek : 114 tefahhus; itmek : 122; olunmak : 234 teft tefahhus; eylemek : 20, 55; itmek : 8, 13, 21, 39, 40, 49, 53, 71, 80, 81, 85, 103, 104, 107, 113, 114, 118, 126, 147, 149, 158, 159, 169, 172, 174, 178, 192, 199, 200, 205, 213, 246, 248, 254, 259, 262, 264, 287, 291, 303, 322, 328; olunmak : 37, 81, 363 teft; itmek : 47, 58, 59, 63, 76, 109, 117, 141, 150, 193, 203, 207, 236, 272, 275, 276, 290, 297, 315, 331, 354; olunmak : 20, 119, 264; kef olunmak : 113

322

tefvz itmek : 126 tegallben; dahlitmek : 24; gasbitmek : 321; teadd v tecvz itmek : 49; zabtitmek : 263 tehr; u terh itmemek : 238, 289; u terhye cevz gstermemek : 310; u tevakkuf eylememek : 96; u tevakkuf it(dr)memek : 15, 96, 184, 210; e konlmak : 29 teklf; vk oldukda berber ekegelmek : 30; vk olmak : 330; -i mrnn tahsline mni olmak : 130; den ber olmak : 330; den muf olmak : 41, 75; i virmemek : 154; n avk u tehrine bs bd olmamak : 130 teklf-i rfiyye(ler) : 154; den muf u msellem olmak : 102, 201; den nesne teklf olmak : 102; in ed itmek : 267 teklf-i kka; ile rencde itdrmemek : 22; nmna bir aka ve bir habbesi alnmamak : 257; teklf olunmamak : 219 tekud ihtiyr itmek : 294 tekayyd ihtimm itmek : 10, 225 Teke sanca : 167; bei : 55; nda olan kdlar : 167; nda vk olan Ninc hslar : 55 tekke-nin : 267 telbs; tezvr emr bert yazmak : 173; den ve tezvrden hazer itmek : 58; lii mesm olmak : 169; olunmak : 205 temekkn ihtiyr itmek : 342 temessk(t); getrdmek : 173; ibrz itmek : 200, 273/b; virilmek : 83, 116; a itibr olunmamak : 273/b; ellerinden alup der-kse itmek : 84; i mcebince amel olunmak : 22 temlk olunmak : 43, 119, 295 tenbh tekd; eylemek : 7, 28, 36, 74, 93, 98, 128, 130, 326; itmek : 70; olunmak : 367 tenbh; mektblar yazlup gnderilmek : 311; nid itdrmek : 221, 343, 361 tercemnlar : 86 tereke(ler) : 328; biilp harmene gelmek : 273; hasd : 305; irimek : 305; mahsli : 305; ve syir hubbt : 273; i irip harmene gelmek : 273; in nehb gret itmek : 159; in yam itmek : 139; si taksm olunmak : 217; yi dp keyl der-anbr eylemek : 273 terk-i diyr; eylemek : 120, 277; itmek : 157, 246; ve cel-y vatan itmek : 125 terk-i mesken itmek : 199 ter-olan(lar) : 160, 162, 364 teslm-i Hazne; eylemek : 122; olunagelmek : 292 terft hdmeti : 194 Tetab (?) karyesi, Fenar kz. : 240 tetebbu itmek : 254 tevch arz itmek : 189 tevliyet; arzitmek : 127; evlda mert olmak : 127; e mteallik temesskt : 289; i evldna ve evld- evldna vakf [u] tahss itmek : 200; in hufyeten bert itdrmek : 200 tezallm; eylemek : 176, 253; itmek : 134, 171, 178, 191, 197, 291 tezvc itmek : 114 tezvr; emr bert yazmak : 173; sicill : 1; telbs emr bert yazmak : 173 Tmvar; belerbei : 141, 142, 157; defterdr : 278 tr itmek : 154 Trhala sanca : 41, 117, 141, 175; kds : 2, 41, 79, 117, 141, 157; kuyumclar : 240; siphleri : 142 Trmazaki veled-i Paska, mzevvec tercemn : 86

323

Trsd (?) karyesi, Yeniehir kz. : 286 ticret; itmek : 107; te gezmek : 172 tmr : 205, 231; mahslin cebren fukardan alup teadd eylemek : 159; tevchi : 159; u zemet : 273/d; a mutasarrf olan nefert : 68; a mdhale eylemek : 12; dan cebren ihrc itmek : 8; alnmak : 12; fuzl zabtitmek : 12; n zabt ve mahslin kabzitmek : 8; n zabteylemek : 149 Timok kds : 247 Timrda Mahallesi, Edirne vt. : 185 Tire kazs; ahlsi : 178; kds : 53, 195 Todori, Rahova k., Mezistre kz. : 169 toanc : 308 tohm ekmek : 39 tolama : 11, 107, 265, 299; giymek : 79, 232, 306, 311 Tom karyesi, vakf karye, ke nh., Edirne : 368 Toma, zimm, Eflak : 14 Toma, zimm, Sofya kz. : 190 top; arabalar : 89; atmak : 322 topclar : 28, 153 Topkapus, stanbul : 84, 241 toprak kds(lar) : 137, 290, 291, 354; marifetleriyle icr-y hakk olunmak : 117; marifetiyle buldurmas lzim olanlara buldurmak : 281 toprak; siphsi : 219; n basmak : 322; nda yridmek : 273/a Tosya kazs : 48; kds : 179 Toyran kazs : 235; gli : 235; kds : 235, 236 thmet; fesdlar zhir olanlarun erle haklarndan gelinmek : 165; -i sbkas olanlar erle teft itmek : 165; -i sbkas olmak : 264 Trablusgarb : 108 Trabolice kazs : 159; kds : 159 Trabzon : 188; kds : 188 Trandafilo, hssa koyun-sricilerinden Nikola'nn ol, Ustunko k., Fenar kz. : 240 turlu ve ninlu harc defteri : 233 tur-y erf hdmeti : 2, 33, 243 tuyn : 233; zre olmak : 137 Tuht kazs : 48 Tuna; defterdr : 121, 122; nzr : 310; nehri : 228, 231, 310; yallar : 202; 'dan ber yakaya gemek isteyenler : 228; 'dan mrr iden haydd ekys : 165; 'y bir hca hfzitdrmek : 228 Tunus Belerbei : 335 Turak, Kemerl karyesine ber-vech-i tekud mutasarrf olan, psala kz. : 198 Turak, ak, Voyvoda Dvd'un olu, Salur k., Akhsr kz. : 328 Tural, Bedae (?) k., Hayrabol kz. : 71 Turas, Aksr k., Samakov kz. : 192 Turgud, ak, ardaklu kz. : 103 Turhn, Kiremidli (?) k. ahlsinden, Ermiye kz. : 65 Turm, Arabac, ak, Aydos (?) kz. : 264 Turm, Gz Yahy Paa Evkf : 131

324

Turm, mteveff, Dergh- Muall siphlerinden : 158 Turm-ol, Hc, ak, Bozkr kz. : 351 tuz : 172 tuzak rey : 210 tccr (tyifesi) : 108, 160, 162, 335, 363, 364; u zehyir gemileri : 233; un yollarna inmek : 178 tfenk(ler); ile urup katlitmek : 117; tamak : 79, 232, 306, 311; ve syir lt- harb u zahre virmek : 132; ini brakmak : 5 tfenkci; bedeliyyesi almak : 119; ihrc : 119, 245 tfenk-endz ihrc itmek : 245 trbedr : 270 ttn iilmesi ref olunmak : 343

Ubeyd-i (?) Uyn Kr-hnesi, Mekke-i Mkerreme : 90 udl inhrf; eyle(me)mek : 39, 104; itmemek : 192 uur- hmynda kll hasret ekmek : 170 Ulal karyesi, znikmid kz. : 313 ulaklk : 109 ulem : 73, 124; v suleh : 39, 216, 335 Uluborl kds : 254 ulfe(ler) : 91, 166, 288, 338; taleb itmek : 153; viril(me)mek : 92, 153; zamnnda gelp ulfe taleb itmek : 153; in kend yanlarndan virmek : 183 Uly Efendi (eleb), Dvn Ktibi : 4, 15, 18, 20, 24, 26, 29, 38, 80, 82, 106, 111, 112, 113, 114, 117, 122, 124, 141, 142, 154, 157, 164, 169 Uly, Dergh- Muall avu : 110 umml mltezimn : 26 umm tefti; memn olmak : 10, 290, 335; merf olmak : 323 ummen bertlar tecdd olunmak : 68 umr-dde v dndr : 290 umr- kazya karmak : 130 umr- mhimme ile sitne-i Sadet'e gelmek : 109 un(lar) : 69, 151; gemilere tahml itmek : 151 Uneyme (?) Kbt, eky ile Zengeln karyesini basan, Msr : 80 urynen tara karmak : 149 usret ekmek : 247, 361 Ustunko karyesi, Fenar kz. : 117, 240 Usturgon'un feth : 119 Usturumca kazs : 160 Ustuyo, ak, Arteyaka (?) k., vranya kz. : 193 Usuga (?) Yayla, Kratova kz. : 308 Uk kds : 315 utek : 187, 349

325

Uzuncaova Hsky kds : 352 Uzuncaova kds : 104

cret; tayn olunmak : 364; -i kademlerin almak : 284 erefeli, Edirne vt. : 185 nci Cemat : 38 lgn Kalas nefert : 172 men v umml : 29, 261, 336; voyvodalar : 166 men; v nuzzr : 26; ya slyne olunmak : 361 mer; devre kmak : 98; v alaybeileri : 119 rgb kds : 247 skb kazs : 72, 131, 150; kds : 72; muktat nzr : 250 skdar : 201, 357; kds : 22, 44, 115, 148, 270, 306; sahrs : 89 veys, Kapuc, Ksm Be Evkf Mtevellsi, Kengr sn. : 48 zerinde kll aka zuhr eylemek : 20 zerine fesd sbit olmak : 264 zerine gelmek : 285 zerine varlmak : 302 zerlerinde ziyde ml-i vakf olmak : 121 zerlerine dem gndermemek : 201 zerlerine konmak : 176, 315 zerlerine sbt bulan mevdlarn sret-i sicilleriyle yazup arzeylemek : 10 zerlerine ziyde atlu ile havleler gelmek : 29 zm blar : 313

Vahalse (?) karyesi reys, Metrepolie kz. : 199 vz u nsh : 301 vakf [/vakf /evkf] (- erf) : 99; aka : 121, 194, 211, 314; akasndan bir aka ve bir habbesin zyi u ketm itdrmemek : 20; bahneye zebheyledkleri koyunun ba u ayaklarn virmemek : 74; cbleri : 261, 368; ev : 94, 185, 358; ev ile mlk evi istibdl itmek : 358; eylemek : 187; hnlar, Vezr Nash Paa bin itdi, Bebzr kz. : 321; harba mrif olmak : 127; in resm-i tapusn mtevellsine virmek : 33; in zabtitdrmek : 349; in zabtolunmak : 321; itmek : 72, 73, 347; karyeler : 13, 110, 368; karyelere bostncbalar mdhale itmemek : 368; karyelere dahlitdrilmemek : 13; karyeleri evkf cblerine zabtitdrmek : 368; karyeleri kadmden olgeldi zre mtevelllere ve mtevelller tarafndan varanlara zabt u kabz itdrmek : 13; karyelern zbtlii : 368; mahsli : 52; mahsline kll ihtill virmek : 208; mlndan kll nesne eklitmek : 197; olan dekkn harb olmak : 72; reys : 229; reysnun ehl ylleri : 75; tayn olunmak : 148; u art eylemek : 187; yaylak : 33; zbtlar :148, 261, 312; - seltn : 261; -nmesinde karyelere mstekl cb tayn olunmamak : 13; -nmeye nazar olunmak : 340; a alkas olmamak : 340; a yid rci olan alvirilmek : 344, 347; a bir akr virmek :

326

27; a dyim gadr hynet zre olmak : 32; a gadr teadd eylemek : 74; a gadr ve ekl bel idenler : 99; a gadritmekden hl olmamak : 76; a gadrolmak : 84, 110, 125, 148, 197, 270, 283, 357; a gadrolmamak : 43; a kll gadritmek : 13; a kll zaf gelmek : 131; a mahsli alnmak : 43; a mdhale itmek : 127; a mdhale olunmamak : 72; a vaz- yed eylemek : 48; da alkas olmayan men u def olmak : 76; e gadritmek : 346; e say olmak : 320; ihy itdrmek : 125; nun ihysyla mukayyed olmak : 76; un akas zyi u telef olmamak : 48; un etmek orbsn tedrk eylemek : 48; un harbe olan yirlerin tamr itmek : 48; un ihy v bd olmas ile mukayyed olmak : 48; un mahsltna noksn mterettib olmak : 229; un ml : 48; un ml zyi olmak : 40; un msadesi kalmamak : 99; un nzrlar ref olunmak : 99; un nezretleri hdmetinde istihdm itmek : 99; un reys pern olmak : 13; un tevliyetin art- vkf mcebince zabtitdrmek : 76; un umr- eryyelerin grmek : 48; un zevyidi hara virilmemak : 255; un zevyidi n-mahal yirlere sarfolunmak : 255; un zevyidinden zimmetinde aka kalmak : 127 vakfiyyeti gayr-i sahh olmak : 43 vk olan teklfi berber ekmemek : 30 vakf(lar) bkz. vakf vkf; un cmi u hammm harba mrif olmak : 255; un evldndan tevliyet evlda mert olmak : 127 vakt-i hasd : 305 vakti ile varup irimek : 184 Valpova kds : 293 varakun cirmi ve hatt syir evrka mbih olmamak : 1 vris(ler); i har diyrda olanlar : 363; in haklar icr olunmamak : 62; iyle muvcehe eylemek : 17 vris-i marf : 90; kalmamak : 182, 273/c; olmamak : 38, 90, 123 Varna; skelesi : 111; kds : 111 varsak u tfenk tamak : 232, 306 Varvat karyesi, Prozor ks., Klis sn. : 138 vasyyet-nme yazdurmak : 187 vasiyy olmak : 47 vaak derileri : 336 Vatnie karyesi, Nevesin kz. : 257 vaz u nashat; itmek : 301, 341; olunmak : 72 vazyif ciht evldna virilmek : 301 vazfelerin bertlar mcebince virdrmek : 32 vech-i merh zre amel olunmak : 8 veft itmek : 73, 182, 263, 301 vekletden haber gh olmamak : 49 vekl; nasbitmek : 369; vas olmak : 113 Vekoke veled-i Petri, Pitovitse k., Karata kz. : 287 Vekoe Raho, Pitovitse k., Karata kz. : 287 Velesin kds : 141 Vel Halfe, Makri k., Mihal kz. : 81 Vel Nash, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Vel Sf, h, Yrk kz. : 272 Vel, fuzlen yirleri kabzidilen, Pein kz. : 39 Vel, kd, ehrenbe kz. : 128

327

Vel, Karahsr- Shb Sancakbei : 234, 262 Vel, ak, Akhsr kz. : 167 Vel, ak, Dereli k., Bozkr kz. : 351 Vel, Vezr-i Azam Al Paa Evkf'na ait Karagzli yaylann baz yerlerini elde etmek iin hleye slk iden, Filibe kz. : 33 Velid bin Abdniye (?), Hc : 99 velvele virmek : 149 Venedik : 86, 222 Venie (?) karyesi, Kratova kz. : 166 verese v utek : 349 Veri (?) karyesi, Marmara : 316 Veimo (?), harm, Karpie k., Fenar kz. : 240 Veyis, Dergh- Muall avu Murd avu'un demi : 4 vezr [/vzer]; voyvodalar : 166; -i azam : 22, 25, 33, 50, 52, 76, 78, 89, 101, 109, 155, 165, 170, 188, 194, 235, 244, 245, 266, 298, 300; -i zm : 1; -y zm sarylar : 70; -y zma et viren hssa kassblar : 279 vezn der-kse itmek : 68 Vidin (sanca) : 327; bei : 165; kds : 28, 165, 327, 359; Kalas : 327; muktat : 29; mfettii : 28; nzr : 28; nda vk olan kl nefert : 28 vilyet; bdn olmaa yz tutmak : 201; emn emn zre olmak : 296; muhfazasna gitmek : 140; memleketi vcd- habset-ldlarndan pk tathr eylemek : 245; zabtna mni olmak : 195; den alkas kat olunmak : 173; i ehl-i fesddan pk tathr itmek : 10; i hl bulmak : 335; i harb eylemek : 142, 240 vrn olmak : 257 Vize sanca : 100, 323, 324; kds : 202, 303, 323, 324 vladika : 87 Vostie kds : 319 voyvoda : 5, 181; v sbalar : 155; nun umrna karmak : 273/b; nun umrna kimesne mdhale eylememek : 273/b voyvodalk virilmek : 88 vukf u mstekm dndr olmak : 245 Vultrn bei : 56 vzer bkz. vezr

yabanda skin olanlarun gedkleri hdmetde mevcd olanlara arzolunmak : 153 Yadroz karyesi, Kzl (?) kz. : 303 ya(lar) : 26; u bal u arpa taleb itmek : 201; u bal ve syir mekltn alnmamak : 257; ve mmlar mr in girift olunmak : 70 Yalubrk, Balitnus k., Trhala kz. : 157 yam; it(dr)mek : 114, 139; v gret eylemek : 100, 115, 303; v gret itmek : 21, 39 yamurluk : 11, 95; giymek : 232, 265, 306, 311; tamak : 79 Yahy, Dergh- Muall Mteferrikas, Mehmed Paa'nn kethuds : 106

328

Yahy, Mevln, Rmili Kd-askeri : 1, 125, 284, 352 Yahy, Mtekdn Muktaas mltezimi : 69 Yahy, Seyyid, Mteveff brhm Paa Evkf'nun Mtevell-i kebri, Hezargrad kz. : 121 Yahy, shte ekys defna memr, Kthiyye sn. : 216 Yakomi, zimm, Sofya kz. : 260 Yakova kds : 119, 194 Yakb, Mardin hslarnn sbk voyvodas : 182 Ykt el-ftihr Vakf, Msr : 99 Yala-bd kds bkz. Yalak-bd kds Yalak-bd kds [/Yala-bd kds] : 151, 218 yal(lar) : 36; kenrnda vk kur : 307; un muhfazas : 10 yamaklar : 65 Yanaki, bozac, ehl-i fesd, Sereyen k., Bnarhsr kz. : 303 Yani, hayddlara klavuz olan, stos k., Crnaraka nh., Vidin sn. : 165 Yani, Rahova k., Mezistre kz. : 169 Yanya; ve civrnda olan kdlar : 335; 'da skin olan ulem v suleh v tccr tyifesi : 335 yara : 59, 163, 231 yaralarn tmar itmek : 308 yarar demler; komak : 184; e komak : 167; e koup Sdde-i Sadet'e gndermek : 61; iyle seferlemek : 170; le leyl nehr muhfaza-i memleketde say ikdm itmek : 16 yarar; kefller virmek : 5; kulaguzlar tedrk itmek : 355; u emekdr : 290; u mutemedn-aleyh demler : 68; u ecat-ir olmak : 143; u tvn tfenk-endz ihrc itmek : 245 yasakc; tayn olunmak : 111; ba tayn olunmak : 265 Yasef Ayntavel, ashb- garazdan, Selanik kz. : 15 Yasef, zimmetinde ake olan, Nibol kz. : 359 Yasterfiye (?), tark- mm, Vatnie k., Nevesin kz. : 257 yat u yarak(lar) : 231; yoklanmak : 163 yatak (u kulauz) olmak : 165, 303 yava v kagun : 78 yavac : 261 yay : 5 yaya beleri : 155 yayaba : 41 yayabelik zemeti : 155 Yaye kds : 119 yaylak : 33; u evini fuzlen ve cebren zabtitmek : 39; yirlerinden bir mahalli ayr itmee komamak : 33; yirlerinden bir mahalli zirat itdrmemek : 33 yaz; u k muhfaza itdrilmek : 233; da ve kda arabaclarn cretlerin tayn itmek : 364 yedek gemi : 233 Yedidvn kds : 124 Yedikule selhneleri, stanbul : 84, 241 Yedinci Blk : 11

329

yedlerine mhrl temessk virmek : 274 Yehd(ler) (Yehd) tyifesi : 1, 15, 220, 313, 357; v kefere : 3, 313; v kefere tyifesine zm virilmemek : 313 yek-dil ( yek-cihet) olmak : 48, 115, 119, 165, 308 yelek : 299 Yemen : 96; belerbei : 96 yemlik : 114 Yeni Kapluca, Burusa : 283 Yenibzr kazs : 277; kds : 277 Yenibel karyesi, Res'l-kttb Muhammed Mecd'in zemeti karyesi, Menemen kz. : 243 Yenice karyesi (kasabas), Bnarhsr kz. : 49, 303 Yenice karyesi, Bilecik kz. : 130 Yenieri Meydn : 70, 279 Yenieri(ler /tyifesi) : 11, 37, 30, 38, 62, 79, 84, 118, 160, 162, 232; aas : 17, 123, 311; aas kyim-makm : 37; avular : 306; obn : 160, 162; nmna gezmek : 62; nmnda olmak : 37; nmnda ve eklinde gezmek : 79; Oca : 155; serdr(lar) : 38, 115, 311; v acem-olan : 123, 232, 265, 306, 311; v acem-olan nmnda gezmek : 11, 232, 265, 306, 311; v azeb aalar : 26; v yumc tyifesi : 123; yoldalar : 311; zbt : 140, 242; e ba tayn olunmak : 79 Yenikapu, Hslar kz. : 144 Yeniky, Akhsr kz. : 339 Yeniehir kazs : 22, 286; kds : 17, 79, 286 Yeniehir ve Fenar; kds : 175; molls : 117, 141, 240 Yenivaro mahalli, stari Eflak kz. : 278 yetmin vassi olmak : 236 Yezd nehri [/nehr-i Yezd], m : 134 yiirmi be oturak beer kat forsa ile donanm gemi : 152 Yiirmiyedinci Blk : 79 yiitba : 30 Yijola (?) karyesi, Fenar kz. : 240 yim yimekler; tedrk itdrmek : 342; i aln(ma)mak : 160, 162; in almak : 7, 139, 176, 224, 315; in narh- cr zre ihtiyrlar [ile] satanlardan akalar ile almak : 315 yim yiyecek(ler); ve syir salgunlar salmamak : 18; in mft meccnen almamak : 98 Yirgi; kds : 223; Kalas dizdr : 223; Kalas tamri : 223, 226 yirler; i hl kalmak : 28; inde karra meclleri olmamak : 277; inden kaldurmak : 273/d; inden kalkup baka yirde tavattun itmek : 80 yirl yirinden; gr(il)mek : 4, 243; grp ve defter itmek : 248; muhsebeleri grilmek : 121; tefahhus itmek : 122; teft olunmak : 240; teft tefahhus itmek : 149, 240 yoklanup; defter olunmak : 142; teft eylemek : 311 yol(lar) : 300, 325; basmak : 139; emn emn zre olmak : 42; mhimmtn tedrk itmek : 96; tamr olmak : 89; ve hammm halvet olunmak : 149; a ve billere inmek : 10, 16, 62, 218, 306, 308; da brakmamak : 364; da ebn-i sebli basmak : 117; da mrr u ubr mkil olmak : 335; da tazyk u tacz olunmak : 318; da ve izde dahl taarruz itdrmemek : 204; da ve izde kendye ve demlerine dahlolunmamak : 294; n basmak : 59, 119, 286; n bekledmek : 178; na kmak : 100; na gelmek : 137; na inmek : 109, 178, 365; na inmek : 205; n sedditmek : 329

330

yolc arabalar : 318 yoldalklarda bulunmak : 119 Yorgaki, Yanaki ol, Sereyen k., Bnarhsr kz. : 303 Yorgi, mr mmc, Vezr-i Azam ve Serdr- Ekrem Hall Paa'nun reysndan : 22 Yorgi, Pertev Paa Evkf'na ait deirmenn msteciri, znikmid kz. : 242 Yorgo Kosie, harm ba, Fenar kz. : 240 Yorgo veled-i Aleksi (?), Sultn Ahmed Hn Evkf reysndan, Darb-hne'de altun std : 102 Yorgo, harmba, Fenar kz. : 240 Yorgo, menzilci, Angelikasr kz. : 114 Yovan Topal, zimm, Sofya kz. : 190 Yovan, Krkci, Dubravenikl, Altmaltnc Hssaglern Odas'nda dzen akasndan karz virilen : 274 yrk(ler) tyifesi : 342; beleri : 65, 261; harc : 65; kds : 272, 342; sba(lar) : 266, 342 Yuda Koda, ashb- garazdan, Selanik kz. : 15 Yukar Rika (?) nhyesi, Eflak : 279 yumc tyifesi : 123 Ynus [/Kulga-ol], ak, Ahddede (?) k., Hasky kz. : 104 Ynus Efendi, Dvn Ktibi : 192 Ynus, shte, Kthiyye kz. : 5 Ysuf Bah, Mevln, sbk Edirne kds, Varna Kds : 111 Ysuf avu, Karaman avu : 276 Ysuf dnimend, Ezine kz. : 128 Ysuf Fakh, Thir karyesi mescidi mm : 342 Ysuf, Anatol Belerbeinn Kyim-makm : 350 Ysuf, Ayasofya-i Kebr Vakf'nn Mtevellsi : 84 Ysuf, Beli Aas, Kala-i Vidin : 327 Ysuf, Dergh- Muall avu Hasan avu'un hdmetkr : 61 Ysuf, Mteferrika, Mula nh. : 333 Ysuf, siph, Lofa kz. : 126 Ysuf, ak, Arnavud Belgrad kz. : 63 Ysuf, ak, Haramenk (?) Karyesi Sbas Hseyin avu'un hdmetkr : 180 Ysuf, Yenieri avu : 281 yk : 77, 101, 116, 145, 152, 233, 364 yksek rtklar ve evler bin itmek : 164 yzklerin karmak : 119

zbt u yasakc; tayn olunmak : 111; ba tayn olunmak : 265; lk hdmetinde olanlar ref olunmak : 111 zbt(lar); - vakf : 208; mberetiyle meclis-i era ihzr itmek : 37; lk u yasakcbalk umr : 265 zabt u kabz; eylemek : 261; it(dr)mek : 79, 128, 182, 243, 295, 298, 305, 321; sifri olunmak : 106 zabt u rabt; na kdir olmak : 290; na mni olmak : 128 zabt u synet; ve hfz u hrset idegelmek : 28; -i rayyet : 143, 271

331

zabt u tasarruf it(dr)mek : 69, 152, 166, 187, 242, 269, 304, 340 Zaesne sanca : 119 zd zevdeler; in akalaryla narh- cr ve olgeldi zre tedrk ihzr eylemek : 23; in tedrk itmek : 96 Zadrima; kds : 325; nevhlerinde vk olan karyeler ahlleri : 325 zaarcba : 242, 281, 306, 360 zaarlarna ve let-i harbine dahlolunmamak : 336 Zara-i Atk; kds : 177; zemetinn cz v kll mahslt : 177 zahre(ler) : 57, 84, 201, 221; bbnda kll muzyaka olmak : 151; cem ve zabt : 84; gemileri : 233; mazbt olmak : 241; virmek : 132, 310; i ile mahall-i memra irsl olunmak : 231; in almak : 201 zalemenn zulm teaddsinden ciz kalmak : 97 zlim ak v ehl-i fesd : 159 zamm u ilhk olunmak : 278 zarar u gezend; iridr(il)memek : 225, 227; iridrilmekden hazer eylemek : 249; i olmak : 310 zarar; iridrmek : 310; mterettib olmak : 189; u gadrleri mukarrer olmak : 202; u teaddsi olmamak : 341; - kll olmak : 302; - ml : 327; a medd olmak : 302; dan hl olmamak : 310; zhir olan mevz grmek : 302 zarar- er(ler) : 24; i def olunmak : 164; i olmak : 164 zarretleri ve muzyakalar olmak : 27 zviye : 40, 72; v hucert bin itmek : 72 zviyedr : 267 zyi; eyledi demleri zuhra getrdmek : 8; u ketm itdrmemek : 20; u telef ol(ma)mak : 48, 66, 99, 125, 364 zemet : 112, 126, 155, 243; karyeleri : 2; mahslin kabz itmek : 333; tmrlarnun bedelleri alnmak : 170; -i mahslin zabtitdrmemek : 112; e mutasarrf olmak : 8; i mahsli : 286; i mahsline gadreylemek : 78; i zabtna dem gndermek : 8; inden bedel taleb itmek : 170; inn bedeli alnmak : 170 zebh; eyledkleri koyunun ba u ayaklar : 74; itdrmek : 84; olunacak her ne ise kadm selh-hne ve mm-hnelerde zebhitdrmek : 84; olunan anmun ba u ayaklarn vakf ba-hneye virdrmek : 74; olunmak : 84, 241, 357 zehyir bkz. zahre zehir virmek : 60 Zekeriyy, yenieri, Kite kz. : 115 zencre urmak : 167 Zengeln karyesi ahlsi, Sadn'l-kbr'da tavattun eden, Dee Evkf'na tbi, Msr : 80 Zenneci-ol Sleymn, bkz. Sleymn, Zenneciol zerdave dneleri : 6 zerdave prelerin karz tarkyla virmek : 6 zevyid : 255 Zeytn karyesi, Msr : 348 zeytn : 172 Zihne kazs. : 110; kds : 110; ve tevbi muktat emnleri : 320 zikru'llha mdvemet itmek : 72

332

zimem-i nsda olan aka : 200 zimmet(ler); in ber eylemek : 6; in taleb tahsl olunmak : 4; inde aka kalmak : 1, 35, 48, 55, 127, 152, 190, 243, 359; inde aka olmak : 110, 145, 327; inde atk u cedd mr ml olmak : 26; inde bir aka bk alkomamak : 314; inde bir aka kalmamak : 48; inde bir aka ve bir habbe bk ko(dur)mamak : 4, 32, 68, 99, 126, 177, 337; inde kll ml kalmak : 4; inde ml zuhr itmek : 4; inde ml-i mr olmak : 152; inde ml-i vakf olmak : 66; inde ml-i vakf zuhr itmek : 32, 99; inde ml-i vakfdan aka olmak : 76; inde ml-i vakfdan nesne zuhr itmek : 13; inde olan atk u cedd ml-i mryi er u knnla taleb tahsl eylemek : 26; inde olan ml-i vakf cem u tahsl itdrmek : 76; inde vakfun akas olmak : 20; inde zuhr iden ml tahsl olunmak : 4; inde zuhr iden ml, vakf in alvirilmek : 13; inde zuhr iden ml-i vakf alvirmek : 66; inin edsnda tealll itmek : 55; inin tahsli mmkin olmamak : 35 zimm(ler) : 41, 49, 102, 107, 114, 117, 180, 207; ekys : 100 zin v fil-i en eylemek : 139 zindn yapdurmak : 114 zirat itmek : 33 zirat harset : 342; eylemek : 273; itdrmemek : 302; olunmak : 302 ziyde; aka almak : 82, 158, 315; atlu ile rey zerine varmak : 7; atlu ile zerlerine konmak : 315; martolos yazdurlmamak : 183; muzyaka zre olmak : 36; cret almak : 364; zulm teadd itmek : 7 Ziyre (?), erfe, suyolunu seddiden, Medne-i Mnevvere : 93 zulm teadd(ler); eyle(me)mek : 7, 31, 49, 53, 59, 82, 95, 103, 108, 115, 117, 155, 199, 200, 234, 236, 254, 272, 315, 322, 324, 331, 352; idenler : 224; it(me)mek : 7, 11, 79, 114, 137, 138, 157, 207, 246, 290, 291, 328, 360, 368; itdr(il)memek : 88, 120, 169, 232, 362; olmak : 158, 263; olun(ma)mak : 57, 87, 107, 134, 157, 159, 160; zre olmak : 114, 176, 365; v hayf eylemek : 242; den hl olmamak : 206; den ihtirz eylemek : 142, 155, 272; inn nihyeti olmamak : 354; si olmak : 37, 179, 191; si vk olmak : 138; sinden ciz kalmak : 97; sinn nihyeti olmamak : 39, 178, 191 zulm; idenlere hmyet olunmamak : 15; itmek : 332; olmak : 282; cevri def u ref olunmamak : 246; cevrinden perkende v pern olmak : 178; fesd eylemek : 119; fesdnun nihyeti olmamak : 171; gadr eylemek : 169; hayf eylemek : 54, 118; hayf olmak : 264; hayf olunmakdan ziyde ihtirz eylemek : 297; i def u ref olunmamak : 39; inn nihyeti olmamak : 39 zulmen; akalarn almak : 171; katleylemek : 47; katlolunan mslimnlar : 62; katlolunmak : 62 zam : 119, 142; v erbb- tmr : 233, 261, 273, 273/d, 335 zhd takv zre olmak : 301 Zlfikr, zdin kz. : 340 Zlfikr, kapuc : 225 Zlfikr, Kiremidli (?) k., Ermiye kz. : 65 Zlfikr, silahdr : 286 zyf aka : 361; sn almak : 246

333

You might also like