DNA VE GENETK YAPI

Genetik zelliklerimiz hcrelerimizdeki ekirdein iinde bulunan kromozomlarda tanr. Kromozomlar DNA ve zel proteinlerin birlemesiyle oluur

DNA, hcrenin ynetici molekldr ve beslenme, solunum, reme gibi canllk faaliyetlerini ynetir.

DNA'nn yapsnda kaltsal zelliklerimize etki eden yaplar bulunur. Bu yaplar genlerdir. Kaltsal bilgiler genler tarafndan tanr.

Bilim insanlar James Watson (Ceyms Vatsin) ve Francis Crick (Firensis Kirik) birlikte alarak stte grlen DNA'nin yapsn temsil eden modeli hazrlamlardr.

Nkleotitler DNA'nn temel yap birimleridir. Bir nkleotidin yapsnda aadaki gibi fosfat, seker ve organik baz bulunur. Organik bazlar adenin (A), timin (T), sitozin (C) ve guanin (G)'dir. Nkleotidler hangi organik baz ieriyorlarsa o bazn ismiyle adlandrlrlar.

Nkleotitler DNA'nn temel yap birimleridir. Bir nkleotidin yapsnda aadaki gibi fosfat, seker ve organik baz bulunur. Organik bazlar adenin (A), timin (T), sitozin (C) ve guanin (G)'dir. Nkleotidler hangi organik baz ieriyorlarsa o bazn ismiyle adlandrlrlar.

DNA'da, nkleotidler bir iplik oluturacak ekilde bir araya gelirler. Bu iplikte her zaman adeninin karsna timin, sitozinin karssna guanin nkleotiti gelir. DNA, iki iplikten veya zincirdenoluur. stteki ekilde grld gibi birbirinin etrafnda dolanan bu iplikler,

DNA'nn bklm bir merdiven gibi grnmesine sebep olur.

*DNA da Guanin nkleotit ile Sitozin nkleotit arasnda 3 adet hidrojen ba vardr.

*DNA da Adenin nkleotit ile Timin nkleotit arasnda 2 adet hidrojen ba vardr.

Bu Hidrojen balar ile balanm yapya ikili sarmal olarak adlandrlr. Bu iki zincirin birlemesi ile DNA oluur.

Hcre blnmesi ncesinde hcredeki DNA molekl miktar iki katna kar. Bu olaya DNA'nn kendisini elemesi adi verilir. DNA'nin kendisini nasl esledii allatki ekilde grlmektedir.

DNA kendini elerken nce *DNA'nn iki iplii bir enzim yardm ile birbirinden ayrlr. Aralardaki hidrojen balar kopar. *Daha sonra sitoplazmada serbest halde bulunan nkleotidler ekirdein ierisine girer ve DNA'nn alan ksmndaki nkleotidlerle eleir. *Bu esleme srasnda, adenin nkleotitin karssna timin nkleotit, sitozin nkleotitin karssna da guanin nkleotit gelir. *Sonuta balangtaki DNA moleklnn aynisi olan bir DNA molekl daha oluur.

DNA, hcre blnmesi srasnda kendini eleyerek yapsnda bulunan bilgilerin yeni oluacak yavru hcrelere gemesini salar. Btn canllarda DNA molekl adenin, timin, sitozin ve guanin bazlarndan olumasna ramen nkleotitlerin saysnda ve dizilisindeki farkllklar canllarn birbirinden farkl olmasn salar.

MUTASYON

Canlnn sahip olduu DNA zincirindeki yapsal bozulmalar mutasyon olarak tanmlanr.

Mutasyona uram bir DNAnn nkleotit saysnda azalma veya artma meydana gelmektedir. Normal DNA dizilii deiir ve farkl nkleotit dizilimine sahip yeni bir DNA oluur.

 Radyasyon , baz kimyasal maddeler , ilalar ve gne mutasyona sebep olabilir: rnein, gebelik dneminin ilk aylarnda rntgen filmi ektirmek bebekte mutasyona, dolaysyla geliim bozukluklarna sebep olabilir.