BLGSAYAR TERMLER

Bilgisayar Terimleri ( A ) (B) (C) (D) A+: Bilgisayar sektrnde geerli bir sertifika. Sertifikay alabilmek iin belirli bir snavn geilmesi zorunludur. Snav yazlm ve donanm olmak zere iki blmden oluur. Baarl olunursa Microsoft' un ki gibi bir sertifika verilir. Bu sertifikann birok sektrde geerlilii vardr. A/UX: Apple Macintosh'lar iin gelitirilmi bir Unix iletim sistemi. ABACUS: zerinde bir ubua sralanm, saa sola kaydrlabilen toplar bulunan hesap makinesinin temeli saylan bir alet. Kendi bana hesap yapmasa da saylan saylar insanlara hatrlatarak hesaplamaya yardmc olur. ABORT: letim sistemi zerinde program alrken doal olmayan bir sebepten programn durmas veya durdurulmas. Sonu olarak program ya da iletim sistemi bir hata mesaj verir. Hata mesajnn zerinde devam, program kapat seenekleri vardr. ACCELERATOR BOARD: Bilgisayarnz hzlandrmak iin taklan kart. Bu kartlarn ilevi, bilgisayarn CPU'sunun zerindeki baz ileri alp kendi zerlerinde altrmasdr. Bylece CPU'nun ykn hafifletip bilgisayarnzn performansn arttrrlar. ACCESS: Bir bilgiye, bellee, diske, CD-ROM'a vb. erimek. ACCESS CODE: Eriim kodu. (ifre) ACCESS TIME: Eriim iin geen zaman. ACCESS POINT: WAN'larda telsiz sinyallerinin glendirilmesi ve paylatrlmas iin kullanlan bir aratr. Kablolu LAN'larda HUB'lara benzer biimde, ACCESS POINT'ler de, veri paketlerinin telsiz alarda paylamn salar. Access Point'ler sinyalleri glendiren ve daha uzak mesafelere ulatrlmasn salayan Repeater grevini de grr. ACCESS PRIVILEGES: Giri izni. Bilgisayar zerindeki dosyalara giri ve dosyalar zerinde deiiklik yapmak iin kullanclara tanmlanan haktr. ACCOUNT: Hesap. letim sistemlerinde bir kii adna alan kullanc ad ve giri ifresidir. Ayrca kiinin eriim haklar ve kullanm ile ilgili dier bilgilerinin kaydedilmesi iin de kullanlabilir. ACLS (Access Control Lists): Gei kontrol listeleri. A zerinden transfer edilen verilerin kimden geldii, kime gidecei ve verinin bykl gibi kriterlerinin tutulduu listedir. ACRONYM: Ksaltma. zel isimlerin ksaltlmas ba harflerini birletirerek yaplr. rnek: ACLS (Access Control List) ACTIVE: Aktif. letim sistemlerimizin zerinde kullanmda olan programlarn ve

dosyalarn durumlarn belirtmek iin kullanlr. rnek: ICQ program ak ve kullanlyorsa o anda ICQ program aktif demektir. ACTIVE MATRX: Sv kristal ekran teknolojisi. Genellikle tanabilir bilgisayarlarn ekranlarnda kullanlan teknolojidir. ACTIVE-X: Microsoft firmasnn hazrlad iletim sistemlerinde Java dili gibi internet zerinde alan programlar hazrlamak iin kullanlan gelimi bir program gelitirme dilidir. @ (AT ARET): Bu iaret klavyede Q tuu ( F klavyede F tuu) ve ALT GR tularna birlikte baslarak yazlr. En yaygn kullanld yer e-mail adresleridir, kullanc ve elektronik postann gidecei posta sunucusunun adlarnn birbirinden ayrlmasna yarar. rnek; yardim@chip.com.tr ADA: Amerika Birleik Devleti Savunma Bakanl tarafndan gelitirilmi eski bir programlama dilidir. ADAPTER: Uyum salamayan iki balant eidi ya da cihaz birbirine balanmak iin gerekli olan ara cihazdr. ADC (Analog Digital Convertor): Gelen anolog sinyalleri alarak dijital sinyallere eviren cihazdr. ADD-IN: letim sistemine veya iletim sistemi zerinde alan bir programa eklenebilen yardmc programlara verilen isimdir. ADD-ON: letim sistemi veya iletim sistemi zerinde alan programlarn zelliini arttrmak iin, bilgisayar zerine kurulan programlara verilen isimdir. ADDRESS: Ulalmak istenen bilgi, blm, kaytn bulunduu yeri ifade eder . nternet zerinde farkl adres kullanlr: e-posta adresi, mac adresi, ip ya da internet adresi. ADMINISTRATIVE DOMAIN: Ynetsel alan. Tek bir kii, birim, sistem tarafndan ynetilen alandr. ADMINISTRATOR: Sistem yneticisine verilen ad. Sistem birok makineden oluturulmu bir a veya tek bir makine zerinde olabilir. ADMINISTRATOR sistemin gelitirilmesi ve sorunlarn zmnden sorumlu kimsedir. ADN/Advanced Digital Network: 56 Kbps leased-line lar iin kullanlan bir a eididir. ADS/AUTOMATIC DRIVER SIGNING: Otomatik Src Atlama. Windows tabanl iletim sistemlerinde balangta bilgisayar kilitlenmesi yaanan durumlarda kilitlenmenin sebeplerini belirler. Bu sebepleri iaretleyerek bir sonraki balangta sorunlar atlanmasn salar. ADSL/Asymmetric Digital Subscriber Line: Asimetrik Saysal Abone Hatt. Standart telefon hatlarn kullanarak yaplan dijital haberleme teknolojisi. Servis kalitesi merkeze olan uzakla gre deyiim gsterir. Bu tip hatlarda download ve upload hz farkl

olabilir. ADVENTURE: Macera oyunlarna verilen isimdir. AF/Auto Focus: Bu zellik kameralarda netliin otomatik olarak salanmas iin kullanlr. AGENT: nternet zerinden istediiniz bilgileri otomatik olarak toplayabilen bir programdr. Bilgisayar banda olmanza gerek kalmadan sizin yerinize bilgileri toplar. AGGREGATE: Toplu ilem. letim sistemlerimiz veya programlarmz zerinde tek bir deerle deil bir grup deer zerinde alan ilemlerdir. AGP/Accelerated Graphics Port: boyutlu grafik kartlarndan daha fazla verim alnmas iin Anakart firmalar tarafndan retilen bir balant birimidir. AIX: Unix tabanl bir iletim sistemi. ALDUS PAGEMARKER: Masast yaynclk programlarndan biri. Bu programla oluturduunuz grafikler zerinde kolayca deiiklik yapabilirsiniz. ALGORITHM: Bilgisayarnz zerinde sorunlar zmek iin belirlenmi kurallar ve ilemler topluluuna verilen isim. ALIAS: Takma isim. Uzun ve hatrlamas zor isimler yerine ksa ve hatrlamas kolay isimler tanmlamak. ALIASING: Bilgisayar ekrannda grdmz izgiler, eriler ve simgelerin kenarlarnn trtkl gzkmesine ALIASING denir. Ekran znrln ykselttike bu bozulmalar azalr. ALLOCATE: Bir bilgisayar zerinde RAM ve sabit diskin tamamn veya bir blmn ileride kullanmak iin ayrmak. Genelde programlar bu ilemi kullanrlar. ALIGNMENT: Kelime ilem ya da masast yaynclk programlarnda metnin kenarlara yanak olma durumunu belirler. Saa, sola yanak veya ortalanm olabilir. ALPHA: Dijital firmas tarafndan retilen 64bit bir ilemci trdr. ALPHANUMERC: Rakam, kelime ve zel sembollerden olumu karakter topluluu. ALT KEY: PC'lerde kullanlr. Alt key tuu baka bir tula birlikte basldnda programlarn zelliine gre deiik ilevler grr. AMD: Intel'in ardndan dnyann byk ikinci PC ilemci retici firmasdr. AMGA: Commodore firmas tarafndan retilen genelde oyun amal kullanlan bilgisayar. Gnmz standartlarnn altnda bir bilgisayar. ANALOG: Devaml deiken bir ak halinde bulunan verilere "analog" ad verilir. Bilgisayarlar dorudan analog veriyi ileyemezler, gelen analog verileri dijitale eviren

arabirimlerin kullanlmas gerekir. ANCHOR: HTML dosyalarnn iinden baka bir sayfaya ya da baka bir blgeye gemek iin kullanlr. Alt izgili mavi metin eklinde grntlenir. ANIMATION: Kullancnn ilgisini belli bir yne yneltmek iin yaplm, grafiklerin belirli bir dzene gre canlandrlmas ilemi . ANNOTATION: Dokman zerine, dokmana zarar vermeden eklenen not. Bu notlar dokman hakknda bilgi vermek iin koyulabilirler. ANSI/AMERCAN NATIONAL SKYLINE INDUSTRIES: Amerika Ulusal Standart Enstits. Bilgisayar ve iletiim gibi birok alanda A.B.D. standartlarn belirleyen kurum. Bu standartlar ANSI standartlar olarak da bilinir. ANTI ALIASING: 3D grafik kartlarnda grafik ileme tekniklerinden birine verilen isimdir. zellikle gelimi boyutlu oyunlar gibi yksek grafik detay seviyesine sahip programlarda ska kullanlan bu yntem, ekranda beliren grntnn daha doal olmas amacyla gelitirilmitir. ANT GLARE SCREEN: Bilgisayar ekranlarnn evreden aldklar yanstmasn nlemek iin kullanlan yansma nleyici bir filtredir. ANT RADIATION SHIELD: Bilgisayar ekranlarnn yayd elektromanyetik dalgalardan korunmak iin filtredir. ANT VRS PROGRAM: Bilgisayar virs denen zararl programlara kar korumak iin retilmi yazlmlardr. Bu programlar diskinizi tarayarak virsten etkilenmi olan dosyalarnz bulurlar. Daha sonra bunlar ya tamamen silerek ya da eski salam hallerine dndrerek sistemi virsten arndrrlar. ANY KEY: Bilgisayarn klavyesi zerindeki herhangi bir tu. API/Application Programming Interface: Bir programn dier program ve iletim sistemleri ile etkileimini salayan arabirim. En ok kullanlan WIN32 API'sidir. APP: Bkz. Application. APPEND: Metin belgelerinin birbirleri sonuna eklenmesi ilemidir. APPLE MACINTOSH: Apple firmas tarafndan gelitirilmi bir tr bilgisayardr, ayn zamanda MAC olarak da adlandrlr. Bu bilgisayarlar ok yaygn olarak kullanlan PC tr cihazlarla uyumlu deildir ve kendilerine has yazlmlar vardr. APPLET: nternette HTML sayfas iine yerletirilmi kk JAVA programlardr. APPLETALK: Apple bilgisayarlar arasnda iletiimi salamak iin yaplm bir protokol. APPLICATION: Bilgisayar zerinde yaplan uygulamalara verilen isimdir. APPLICATION LAYER: Uygulama katmandr. Bu katman OSI/Open Systems

Interconnection modeline gre yedinci katmandr. E-mail ve dosya transferi gibi ilemlerde otomatik olarak kullanlr. APPLICATION SERVER: Uygulama sunucusu. Uygulamalar aa bal dier istemcilerin kullanmna sunan sunucudur. ARCHITECTURE: Bilgisayarlar ve alarda genel yapy, elektronik bileenleri, bilgisayarn i yaps ve iletim sistemlerini belirler. ARCHIE: stediiniz bilgileri internet zerinde arayp bulan ve bu bilgileri dzenleyen bir program. Eskiden sadece ftp arivlerini tarayabilen Archie imdi tm internette arama yapabiliyor. ARCNET: Bir a tipi. Bu a iinde en fazla saniyede 2,5 Megabit hza ulalabilir. Gnmz teknolojisine gre yava bir a tipidir. ARGUMENT: Argman. letim sistemi veya iletim sistemi zerindeki programlarn iindeki fonksiyonlara verilen deer ya da isim. ARP/Address Resoluion Protokol: nternet ve a zerinde gndermek istediimiz paketlerin IP adreslerine doru datlmasn salayan bir iletiim protokoldr. ARPANET: nternetin temeli saylabilecek dnyann ilk ann ismi. lk olarak Amerikan ordusuna hizmet vermek zere kurulmutu. Daha sonra dier alarn gelimesi ve bymesi ile tamamen hizmet d kald. ARROW KEYS: OK tular. Bilgisayar klavyesi zerinde bulunan sa, sol, yukar, aa tular. ARTIFICIAL INTELLIGENCE: Yapay zeka. Bilgisayarlarmzn insanlar gibi dnmesi ve davranmas iin yaplan almalarn tmne verilen isim. ASCENDING ORDER: Bir verinin kk deerden byk deere doru sralanmas. Saylar 0'dan 9'a doru, harfler A'dan Z'ye doru sralanr. ASCII/American Standard Code for Information Interchange: Bu koda gre dnya apnda kullanlan hemen hemen tm harf ve sembollere bir deer atanmtr. Bylece farkl bilgisayarlar arasnda bilgi alverii yaplrken ortaya kmas muhtemel karklklarn nne geilmesi hedeflenir. ASP/Active Server Page: Bir tr programlama dili. Daha ok sunucu tarafl teknolojilerin kullanlmasna imkan salar. ASP ile yaplan ifadeler altrlnca, sonu altran kiiye HTML biiminde gnderilir. ASPECT RATIO: Bilgisayar zerinde yaplan grafik ilemlerinde grafiin yatay ve dikey llerinin birbirlerine oran. Bu orann korunmas grafiin bozulmamas iin nemlidir. ASSEMBLER: Kurulu olduu iletim sistemi zerinde, iletim sisteminin dorudan altrabilecei programlar reten bir yazlm dilidir.

ASSIGN: Atama. Bilgisayar zerinde bir alana veya deikene deer atanmas. rnek, Excel programnda A1 hcresine istediiniz bir deeri ASSIGN edebilirsiniz . ASSOCIATE: likilendirme. Bir dosya tipini bir program ile balama. rnek : *.avi dosyasn Windows Media Player ile ilikilendirebilirsiniz. ASTERSK: Yldz eklindeki simge. Bilgisayar zerinde birok ilevi vardr. Hesap makinesi, programlama, elektronik tablolarda kullanlr. ATM (Asynchronous Transfer Mode ): Yksek hz ve kalitede veri aktarm iin kullanlan teknoloji. Daha ok ses ve grnt iletimi iin kullanlr. ATTRIBUTE: eitli programlarda, kullanlan kontroller iin verilen parametrelerdir. Baz parametrelere deiik karakterlerde deerler verilebilir. Bazlar ise olduu gibi kullanlrlar. AUDIO CARD: Ses kart. Bilgisayar zerinden ses dosyalarnn dinlenebilmesi iin gereken kart. Bu kartlar anakartn slotlarna takl ya da anakart zerinde de ( On Board ) olabilirler. AUDIT TRAIL: Sistem iindeki kullanclarn belli zaman iinde kullandklar kaynaklarn llmesi iin bu kaynaklarn kaytlarnn tutulmas ilemidir. rnek: Sistem iindeki kullanclarn bilgisayarlar zerinde yaptklar deiiklerin kaytlar tutulabilir. AUP: Okuma ve yazma kafalar sabit olan sistemlerde, veri yazlan ve okunan ortam harekete geirmek iin kullanlr. AUTHENTICATION: Bilgisayar zerindeki kullanc yetkilerinin dorulanmas ilemidir. AUTHORING TOOL: Multimedya uygulamalarn hazrlamak iin kullanlan yazlmlardr. Bu tr programlar, programlama bilmeyenler iin byk bir kolaylk salar. AUTHORIZATION: Sistem yneticisi , sisteme girebilecek kullanclara giri izni ve kullanclara bal kullanm izni verebilir. Bu izin verme iine AUTHORIZATION denir. AUTHORWARE: Multimedya gsteriler yaratmak iin gelitirilmi yazlm programlar. AUTOEXEC.BAT: Bilgisayarda bulunan bir dosya. Bu dosya bilgisayar ilk balatld zaman altrlmak zere iinde DOS komutlar barndrr. Bu dosya iinde yer alan sistem komut yn otomatik olarak altrlp ilgili gerekli ayarlamalar yapar. AUTOMATION: Otomasyon. Bir iin bilgisayar ya da i iin gerekli olan cihazlar ile otomatik olarak yaplmas. AUTOREC SONER: Bilgisayarnzda ses kayd yaparken, ses kaydnn en yksek kalitede kaydedilmesini salayan alc. AUX: Mzik kaynann balanabildii bir balant tr. Genellikle mzik seti ve videolarda kullanlr.

AUTO-ANSWER: Modemler iin kullanlan bir zellik. Bilgisayarnzn banda olmadnz zaman modemin gelen arya cevap vermesi ilemidir. AUTO-RUN: Bilgisayarn CD-ROM srcsne yeni bir CD takldnda, Windows iletim sistemi derhal harekete geerek bunu inceler. Eer CD zerinde uygun yazlm varsa, o zaman Windows bu CD zerindeki yazlm kendiliinden altrr. Bunun olmasn salayan ve CD zerindeki yazlmn bir paras eklinde tasarlanan kk programa genellikle Auto-Run program denir. AUTO-SAVE: Otomatik Koruma. Baz programlarn Auto-Save zellii vardr. Bu zellik programn iinde bir dosya zerinde alrken programn dosya zerinde yaptmz deiiklikleri belli aralklarla otomatik olarak kaydetmesini salar. AUTO-SELF TEST: Bilgisayarnz aldnda hzla kendini gzden geirir ve genel bir arza kontrol yapar. Bu ekilde hafza modlleri ya da ilemci gibi hayati paralarda nemli bir arza olup olmadn anlamaya alr, eer arza bulur ve almazsa o zaman sesli sinyalle bunu bildirir. Ancak bu zellik sadece bilgisayarnza has deildir, faks ve bask makinesi gibi cihazlarda da bu tr bir test uygulanr. AUTO-START: Bu tr programlar genellikle bilgisayarn almasyla beraber almaya balarlar. ok eitli trden olabilir ve farkl iler yapabilirler. Windows iletim sisteminde, bilgisayar aldnda almaya balayan AUTO-START zellii olan yazlmdr ve kullancnn bunu deitirmesi genellikle mmkn deildir. AVC ( Automatic Volume Control ): Gelen ses zerinde alak ses sinyalinin bykldr. AVI ( Audio Video nterleaved ): Video ve ses dosyas formatdr. Dosya uzants .avi'dir. Windows iletim sistemi ile beraber gelen Media Player adl program bu grnt dosyasn oynatabilir. AXS: Tasarlayan kii tarafndan verilen grafik zerindeki eksen. Yatay eksen X ekseni, dey eksen Y ekseni olarak gsterilir.

BACK DOOR: Arka kap. Sistem zerinde programcnn kendi kullanm iin brakt aralk. Sistemin dzgn almamas halinde, programc bu yoldan sisteme girerek, sistem zerinde mdahale yapabilir. BACK END: Arka u. Kullanc verilerinin girilmesinden sonra, saklanmak zere yollanan ya da kullancnn belli bir veriyi grmek istediinde, bu verileri derleyip kullanc arabirimine yollayan yazlm parasna verilen isim. BACKBONE: Omurga. Bir an eitli blgelerini birbirine balyan ana kablo hattna verilen isim. BACKGROUND: Arka plan. letim sistemi zerinde kullancdan veri almadan alan programlara veya ilere verilen ad. Bu programlar veya iler, bir sorun olmadka kullanc ile etkileime girmezler.

BACKLIGHT CORRECTION: Video kameralarda objenin karanlk grnmesini nleyen sistem. BACKLIGHT: Arka aydnlatma. Dizst bilgisayarlarn ekran grntsnn daha kolay grnmesi iin kullanlan teknoloji. BACKSPACE KEY: alma noktasnn solundaki karakteri silmek iin kullanlan klavye tuuna verilen isim. Genellikle yaplan yanl karakter girilerini dzeltmek iin kullanlr. BACKUP: Yedekleme. Bilgisayar zerinde sakladmz bilgileri bozulmalara kar korumak iin kopyalarnn alnmas ilemi. BAD SECTOR: Sabitdisk veya disket zerinde bozulduu iin kullanlmaz hale gelen blmlere verilen isim. BANDWIDTH: Bant genilii. Bir saniyede aktarlan bit says olarak ifade edilir. Bant genilii tm sistemin hzn etkiler. BAR CHART: Sunum grafii eidi. Grafik zerindeki deerlerin ubuklar yardmyla belirtilmesidir. BARCODE: rn ambalaj zerinde bulunan, siyah beyaz izgilerden olumu, rn hakkndaki bilgileri ieren dizi. Barcode optik okuyucular sayesinde bilgisayar ortamna aktarlr. BARKOVISION: Bilgisayardan ald tm sinyalleri perdeye yanstabilen bir projeksiyon sistemidir. Grnt kalitesi yksektir. BASEBAND TRANSMISSION: Sistem zerinde ayn anda sinyal veya veri gndermemizi salayan iletiim standard. Yerel a ve bilgisayar arasndaki iletiimde bu yntem kullanlr. BASIC/Beginner's All-purpose Symbolic Instruction Code: Bir programlama dilidir. Gnmzde birok programn yapmnda kullanlmaktadr. BATCH FILE: Birok program veya komutun, kullanc mdahalesi olmadan altrlmas iin kullanlan dosya trdr. BAUD: letiim hzn lmek iin kullanlan deer. ok kk deerler olduklar iin genelde kullanlmazlar. BAUND RATE: Bilgisayar sistemlerinde seri hatlar zerindeki veri ak hz birimi. BAY: Bilgisayar kasalarnn zerinde CD-ROM, sabitdisk, disket src gibi donanmlarn yerletirilmesi iin ayrlm blmlere verilen isim. BBS/Bulletin Board System: Bilgisayar kullanclarnn, modem ve telefon hattyla balanarak, mesaj alveriinde bulunduklar sisteme verilen isim.

BCD/Backup Domain Server: Windows NT sistemlerde sistem zerindeki bilgilerin bir kopyasnn tutulduu bilgisayar. BENCHMARK: Donanm veya yazlmlarn performanslarn lmek iin kullanlan testlere verilen isim. BINARY: kili say sistemine denir. Genelde bilgisayar sistemlerinde kullanlan 0 ve 1 rakamlarndan oluur. BINARY FILE: kili dzen ile oluturulmu dosya tr. Sadece 0 ve 1'lerden oluan dizinleri ierir. BINHEX: ASCII olmayan dosyalar, ASCII formatna evirmek iin kullanlan metot. BIOS/Basic Input Output System: Anakartn zerinde microilemci tarafndan altrlan yazlm. Bu yazlm, sistemin almaya balamasn salar. BIT/Binary Digit: Binary rakamlarndan biri. Bir bit 0 ya da 1 deerini tar. BITMAP: Grafik grntleme yntemidir. Bir grafik grntsnn stun ve satr halinde noktalardan oluturulmu gsterimi. BITNET: nternet andan bamsz, sadece eitim kurumlarna zel bir a eidi. BLEND: Bir renkten dierine, bir efektten dierine vb. gei metodudur. BLOCK: Veri transferinde hz artrmak iin verinin belli blmlere ayrlmas ilemine verilen ad. Bir grup bilgi, sabit uzunluklarda bloklara ayrlr. Bu bloklar teker teker gnderilir. BMP: Bitmap grafik dosyalarnn tr ve uzants. BNC: Bir konnektr tipidir. Bilgisayarlar alara balamak iin kullanlr. BODY: HTML sayfalar zerindeki kodlar bulunduran balk ile son arasndaki blme denir. BOLDFACE: Kelime ilem yazlmlarnda, metnin dier blmlerden koyu ve kaln grnen blmne verilen isim. BOOLEAN EXPRESSION: Doru veya yanl olarak deer alan bir ifade trdr. 1+1=2 ifadesi dorudur. Bu ifade bir boolean ifadedir. BOOLEAN LOGIC: Deerlerin doru veya yanl olarak dnld mantk trdr. Bilgisayar sistemlerinde 0'lar yanl, 1'ler doru olarak ifade edilir. BOOLEAN OPERATOR: Boolean ifadesini oluturmak iin kullanlan operatrlerdir. AND, OR, XOR, NOR, NOT olmak zere toplam be operatr vardr. BOOT: Bilgisayarnz altrmak iin yklenen yazlma verilen isim. Bu yazlmlar

genellikle iletim sistemleridir. BOOT SECTOR: Sabitdisklerin ve disketlerin sistem bilgileri ksmna boot sector ad verilir. Bu ksmda bulunan sistem bilgileri, bilgisayarn sz edilen disk ya da disketleri kullanabilmesi iin gereken baz temel verilerden oluurlar. Bilgisayar her alnda, bu ksmda bulunan bilgileri okuyarak dzgn alabilmek iin ihtiya duyduu temel verilere sahip olur. BOOTABLE DISK: letim sisteminin dzgn olarak altrlabilmesi amacyla hazrlanm zel bir balang diskidir. BOUNCE: Gnderilen bir elektronik postann teslimatta hata ile karlap bir ksmnn geri dnmesi ilemine verilen isim. BOX: Bilgisayarmzn ekrannda grdmz bir yazlmn veya bir ilevin erevelenmi olarak grnen alan. Kutular genelde bir hata veya bir uyar mesaj ierirler. BPS/Bits Per Second: Veri transfer hzn lmek iin kullanlan birimdir. rnein 28.000 bps hzla alan modem saniyede 28.000 bit gnderiyor demektir. BREAK KEY: Klavye tuu. DOS ortamnda kontrol tuu ile birlikte basldnda, alan program keser. Her program, bu tu bilekesine yant vermeyebilir. BROADBAND ISDN: Fiber optik telefon hatlar zerinden ses, video grnt ve bilgileri ayn anda gndermeye yarayan iletiim standarddr. BROADBAND TRANSMISSION: Birden fazla kanal zerinden bilgi gndermek iin kullanlan yntemdir. Kablo TV bu yntem ile alr. BROADCAST: A zerindeki bilgisayarn evresini tanmak ve haberdar olmak iin yayd sinyaller btn. Bilgisayarlar ilk aa girilerinde broadcast yaparlar. BROWSE: Bilgisayar iindeki bilgilerin grntleme yntemidir. Birok veritaban yazlm, bilgilerin sadece gzle izlenebilmesini salayan bu olana kullanclara sunar. BUFFER: Geici saklama alanna verilen ad. Bu alan genellikle RAM zerinde ayrlr ve dosya kopyalama yaparken kullanlr. BUG: Bir yazlm veya donanmda meydana gelen hata ya da sorun. BUILT-IN: Yazlmlarn kullanclar tarafndan kullanlmasn salayan zelliklere verilen ad. BUNDLE: Bundle terimi, bilgisayar pazarnda rekabet edebilmek amacyla gelitirilen bir sat tekniine verilen isimdir. Bu teknikte byk bir maln yanna mterinin ilgisini ekecek daha kk bir rn bedava olarak katlr. BUS: Veri yolu. Bilgisayar iindeki verilerin aktarld yola verilen isimdir. BYTE: Sekiz bit'ten oluan bir saklama birimidir. Tek bir harfi saklamak iin gerekli olan

alana denir.

C: Bir programlama dilidir. C ile yazlan kod makine diline yatkndr. Bu yzden programclar bu programlama dilini etkin bir ekilde kullanrlar. C++: C dili zerine yeni zellikler eklenerek oluturulmu bir programlama dilidir. C DRIVE: Bilgisayar zerinde bulunan sabitdisk srclerinden ilkine verilen isimdir. C srcs genelde iletim sistemini kurmak iin kullanlan disktir. Bilgisayar C srcsnden alr ve kurulan programlar C srcs zerinde saklar. CABLE: Bilgisayarlarmz baka birimlerle fiziksel olarak balamak iin kullandmz aratr. Kablolarn iki ucunda gerekli balanty yapabilmesi iin bulunan konnektr vardr. CACHE MEMORY: Ara bellee verilen isimdir. Bu bellekler yksek eriim hzna sahiptirler. Bellek tiplerinin hepsi ayn zellie sahip deildir. Bilgisayarlarmz zerinde kullanlan bellek trleri SDRAM, DDRAM, RDRAM olabilir. CAD/Computer Aided Desing: Bilgisayar destekli tasarm. Genellikle mhendis ve mimarlarn tasarmlarn gerekletirmek iin kullandklar yazlm ve donanm btnne verilen isim. CAD/CAM/Computer Aided Desing/Computer Aided Manufacturing: Bilgisayar destekli tasarm/Bilgisayar destekli retim. CAE/Computer Aided Enginering: Bilgisayar destekli mhendislik. Mhendislerin tasarmlarn inceleyen yazlmlara verilen isimdir. Genellikle CAD yazlmlar iinde bu tr programlar bulunur. CALCULATOR: Hesap makinesi. Matematiksel ilem yapmak iin kullanlan bilgisayar programlarna verilen isim. Hesap makinesi, program haricinde kk el bilgisayar eklinde de olabilir. CAM/Computer Aided Manufacturing: Bilgisayar destekli retim. Fabrikalarda makinalarn almas iin kullanlan veya yazlan programlara verilen isim. CANCEL: ptal. Bilgisayarmzda kullandmz uygulamalar iptal etmek iin kullanlan tua verilen isimdir. Program kurulumlarnda kurulumu kesmek iin de kullanlr. CAPS LOCK KEY: Klavye tularndan birine verilen isim. Bu tu etkin olduu durumda iken tm alfabetik karakterlerin byk harf ile yazlmasn salar. CAPTURE: Kullanlan programn belli bir durumunu kaydetmesi ilemine verilen isim. Genellikle grnt programlarnda kullanlr. CARD: zerinde elektronik devreler bulunan bilgisayar iinde kullanlan paralara verilen isim.

CARET: apka karekteri. Trke klavye zerine shift ile beraber 3 saysna basldnda kan karaktere verilen isim. CARRIER SIGNAL: Modemlerin kendi aralarnda anlamak iin kullandklar sinyale verilen isimdir. CARTRIDGE: Kartu. Byk miktarlarda bilgiyi depolamak iin kullanlr. CASE SENSITIVE: Kullanlan harflerin kk ya da byk harf olmasnn yaratt durumdur. Kelime ilem yazlmlarnda metin iinde bir szc ararken bu zellii kullanabilirsiniz. Kk-byk harf ayrm yaparak arama yapmak istiyorsanz, buna uygun bir arama seeneini iaretlemeniz gerekiyor. CCITT/Comite Consultatif International Telephonique et Telegraphique: Uluslararas iletiim standartlarn belirleyen bir kurum. CD-ROM/Compact Disk-Read Only Memory: Bilgi depolamak iin kullanlan disklere verilen isimdir. Bu diskleri okumak iim CD-ROM okuyucu gerekmektedir. CELL: Hcre. Programn grafik arayznde tablo grnmnde yer alan kk dikdrtgen kutulardan her birine verilen isimdir. CGA/Color Graphics Adapter: lk kullanlan renkli ekran tipidir. CGA ekranlar zamanla VGA sistemlere dntler. Bilgisayar sistemlerimiz zerinde geri kalm bir teknoloji. CHARACTER: Karakter. Sabitdisk zerinde bir byte'lk alana saklanabilen herhangi bir sembole verilen isimdir. CHECKSUM: Bir kontrol yntemi. letiim hattndan gnderilen bir mesajn geerli bir mesaj olup olmadn anlamak iin kullanlan yntem. CHIP: Yar iletken bir maddeden retilen, zerinde binlerce elektronik devre tayan niteye verilen isimdir. CISC/Complex Instructon Set Computer: Karmak komut seti. Bilgisayarlarn kulland bir yapdr. lemcinin 200 kadar komutu uygulamasn salar. CLASS: Snf. Programlarda nesneleri oluturmak iin kullanlan yapya verilen isimdir. CLICK, CLICK ON: Kliklemek, tklamak. Grafik arayznde bir ikonu veya bir nesneyi semek iin farenin tuuna basp brakmak. CLIENT-SERVER ARCHITECTURE: Sunucu-istemci mimarisi. A zerinde bilgisayarlarn veya iletim sistemi zerine kurulu olan programlarn, sunucu olarak alacak ekilde tasarlanmas ilemidir. CLIP ART: Bilgisayar zerinde yaplm, kullanmak iin hazr resimlere verilen isimdir. CLIPBOARD: Pano. Verinin bir yerden baka yere kopyalanrken geici olarak tutulduu

bellee verilen ad. CLOCK SPEED: Mikroilemcinin alma hzna verilen isim. Mikroilemciler komutlar altrrken, bilgisayarn iindeki saatin tklamalarna uyarlar. Bu saat mikroilemciler ve dier niteler arasndaki uyumluluu da salar. CLUSTER: Sabitdisk zerindeki sektr grubuna verilen isimdir. Bilgi saklanaca zaman kullanlan en kk birim cluster'dr. CMOS/Complementary Metal Oxide Semiconductor: Bilgisayarlarda saati, tarihi ve sistem parametrelerini saklamakta kullanlan devre. Bu devre bir pil ile beslenir. CMYK/Cyan Magenta Yellow Black: Ofset baskda kullanlan renk modeline verilen isimdir. Mavi, morumsu krmz, sar, siyah renklerin kartrlmas ile tm renkler elde edilebilir. COAXIAL CABLE: Bilgisayar alarnda yaygn olarak kullanlan kablo trdr. zellii, iinde bir iletken telin evresine sarlm bir kat yaltkan malzeme bulunmas ve dier tellerin rl bir ekilde bu yaltkann evresine yerletirilmi olmasdr. COBOL/Common Business Oriented Language: Eski programlama dillerinden biridir. Bilgisayarlarda ticari uygulamalar yazmak iin kullanlrlar. CODE: Kod. Bilgisayar zerinden girdiimiz eitli komutlarn yazl veya alr haline verilen isimdir. COLOR MONITOR: Renkli ekran. ki renkten (siyah, beyaz) fazla renk gsteren bilgisayar ekranlarna verilen isimdir. COLOR PRINTER: Renkli yazc. Birden fazla renkte bask yapabilen yazcya verilen isimdir. Renkli yazclarn ou CMYK teknolojisini kullanr. COLUMN: Stun. Kelime ilem yazlmlarnda yukardan aa, ince uzun alanlardan her birine verilen isim. COLUMN GRAPH: Stun grafii. Sunumlarn dikey stunlar ile gsterildii grafik trdr. COM: DOS iletim sistemi zerinde altrlabilir dosya uzants. rnek: Command.com COM: Bilgisayarlarn seri iletiim portlarna verilen isimdir. rnek: Com1, Com2, Com3 COMMAND: Komut. Bilgisayara belli bir ii yaptrmak iin yazlan ifadeye verilen isimdir. COMMAND.COM: DOS komutlarn altran dosyaya verilen ad. Girilen komutun doru yazlp yazlmadn bu dosya kontrol eder. Baz komutlar da bu dosyann iinde saklanr. COMMAND KEY: Macintosh bilgisayarlarda bulunan zel bir tu. Bu tua basarken baka bir tua da basldnda bir komut verilmi olur.

COMMAND LINE: Komut girii iin kullanlan satra verilen isim. COMMUNICATION: letiim. Verilerin bir bilgisayardan baka bilgisayar gnderilmesi ilemine verilen isim. COMMUNICATIONS PROTOCOL: letiim protokol. Veriler bir bilgisayardan baka bilgisayara gnderilirken bir protokol kullanmak zorundadrlar. Bu iletiim protokolleri genelde modemler ile yklenir. COMMUNICATIONS SOFTWARE: letiim yazlm. Bilgisayara bal modem ile telefon hattndan veri gnderip alnmasn salayan yazlm trlerine verilen isimdir. COMPATIBLE, COMPATIBILITY: Uyumlu, uyumluluk. Bilgisayar zerindeki yazlm ve donanmlarn birbiri ile sorunsuz almas ilemine verilen isimdir. COMPILER: Derleyici. Programla dili ile yazlm olan kodu makina diline eviren yazlm trlerine verilen isimdir. COMPONENT: Kod paralarn bir araya getirerek bir uygulama oluturma ilemine verilen isimdir. COMPRESSION: Sktrma. Bilgisayar zerindeki verilerin daha az yer kaplamas iin yaplan ileme verilen isimdir. COMPUSERVE: Dnyann ilk ticari bilgi servisidir. Bu servis dnya zerine deiik veri tabanlarna baldr, bylece birok gncel bilgiye ulaabilirsiniz. COMPUTER: Bilgisayar. Girilen veriyi ileyerek, kullanabilir kt reten makineye verilen isimdir. CONFIG.SYS: Bilgisayarn almasn dzenleyen komutlarn bulunduu dosyadr. Alta config.sys dosyas altrlarak bu komutlar uygulanr. CONNECTOR: Konnektr. Kablolarn ucunda bulunan veya taklan, eitli aralara veya blmlere verilen isimdir. CTRL: Kontrol tuu. Bu tu nceden kontrol karakterleri denilen karakterlerin yazlmasnda kullanlrd. Ancak gnmzde daha ziyade ALT tuu gibi kullanlmakta, Ksayol tu kombinasyonlarnn altrlmasnda faydalanlmaktadr. CONTROLLER: Denetleyici. Bilgisayarla dardan girilen veri arasnda denetleme yapan araca verilen isimdir. CONTROL PANEL: Denetim masas. Windows iletim sistemlerinde, sistem ileyiine ilikin dzenleme yaplabilen program. COPROCESSOR: Ek ilemci. Sistemin ilemcisinin yanna eklenen ikinci ilemci. COPY: Kopyalamak. Bir dosyann veya bir verinin aynsnn oluturulmas ilemine

verilen isimdir. COPY PROTECTION: Kopya korumas. Yazlmn izinsiz kopyalanmasn veya oaltlmasn nlemek iin kullanlan yntemlere verilen isimdir. CORRUPTED FILE: Bozuk dosya. erii bozulmu, okunamaz halde olan dosya trne verilen isimdir. CPU/Central Processing Unit: Merkezi ilem birimi. Bilgisayarmz zerinde bulunan mikroilemciye verilen isimdir. CRC/Cylik Redundancy Check: Kar tarafa veri gnderilirken hatalar ortaya karmak iin kullanlan bir yntemdir. CROPPING: Krpma. Bilgisayar zerine kurulu bir programla resmin kenarlarndaki fazlalklarn kesilmesi ilemine verilen isimdir. CRT/Cathode Ray Tube: Televizyon ve bilgisayar ekranlarnda kullanlan teknolojiye verilen isimdir. CURSOR: mle. Klavyenin veya farenin bir tuuna basldnda, ekrann neresinde veya hangi noktasnda iaretleneceini belirten sembol. CUT AND PASTE: Kes ve yaptr. letim sistemleri zerinde dosyay veya klasr bir yerden baka bir yere tama ilemidir. CYBERSPACE: Siberalem. Bilgisayar sistemleri tarafndan oluturulan iletiim ortamna verilen isimdir. CYBERNETICS: Sibernetik. nsanlara ait pek ok zelliin makinalara kazandrlmas yolunda aratrma yapan bilim dal. DA/Display Adapter: Grnt adaptrne verilen isim. DAT/Digital Audio Tape: Verileri saklamak iin kullanlan bir tr manyetik bant eididir. ki gigabyte'tan be gigabyte'a kadar veri saklayabilir. DATA: Veri. Bilgisayar ortamnda kullanlan her tr bilgiye verilen isim. DATABASE: Veritaban. Bilgisayar sistemleri iindeki eriilebilir ve kullanlabilir verilerin tmne verilen isim. Bu dzen veri saklama ve eriim alannda kullanlr. Bilgisayar zerinde daha az yer kaplar ve eriim sresi daha hzldr. DATABASE ENGINE: Veritaban yazlmlarnn iindeki verilere ulalmas iin kullandklar blme verilen isim. DATABASE MANAGEMENT SYSTEM: Veritaban ynetim sistemi. Veritabanlarnn oluturulmasn ve iletilmesini salayan programlarn tmne verilen isim. DATA BUS: lemci ve hafza arasndaki bilgi akn salayan yollara verilen isim.

DATA ENTRY: Programlar vastas ile veritabanlarna ve tablolara bilgi girilmesi ilemidir. DATA RECOVERY: eitli nedenlerden dolay bozulan veya kaybolan bilgileri kurtarma ilemlerine verilen isim. DATA TRANSFER RATE: Veri transfer hz. Verilerin iki aygt arasndaki aktarlma hzlarna verilen isim. Saniyede gnderilen megabit veya megabyte says olarak gsterilir. DBS: Uydu sistemlerinde, televizyon sinyallerini uydudan televizyon antenine gnderen uydu yayn sitemine verilen isim. DCD/Data Carier Detect: Haberleme sistemlerinde frekans zerinden tanan bilgilerin tand yola verilen isim. DDE/Dynamic Data Exchange: Microsoft iletim sistemleri zerinde ayn bilgileri birden fazla uygulamann kullanmas ilemidir. DEBUGGER: Bir kod zerindeki hatalar bulmak iin kullanlan programlara verilen isim. DECIMAL: Onluk dzen. Gnlk hayatta kullandmz saylara verilen isim. DECODER: Kod zc. Kodlu yayn yapan televizyon yaynlarn zmek iin kullanlan alete verilen isim. Rekabet nedeni ile birok kurulu bu sistemi kullanmamaktadr. DECRYPTION: Gvenlik nedeni ile ifrelenmi bilgileri tekrar kullanabilir hale getirme ilemine verilen isim. DEDICATED LINE: letiim irketleri tarafndan kiralanan zel hatlara verilen isim. DEFAULT: Varsaylan. Bilgisayarlarn otomatik olarak geerli sayd ve aksi bilgi girilene kadar geerliliini koruyan ilem veya deere verilen isimdir. DEFAULT ROUTE: Varsaylan rota. Bilgisayarmzdan gnderdiimiz bilgilerin adresleri bilinmiyor ise bu rota zerinden gnderilirler. DEFINITON: Grntnn kesinliine verilen isimdir. DEGRADE: Renk deiikliklerinde rengin baka renge dnrken oluturduu renk geiine verilen isim. rnek: Koyu renk ak renk arasnda oluan gei. DEKUPLAJ: stenmeyen sinyallerin aseye iletilmesi ilemine verilen isim. DEKUPLE: aseye aktarlan sinyallere verilen isim. DELETE: Silme ilemine verilen isim. letim sistemlerinin zelliklerine gre deiik ekillerde uygulanabilir. Klavye zerindeki Del tuu da silme ilemini yapar.

DELIMITER: Kaydetme ilemlerinde bilginin balang ve bitiini iaretleyen karakterdir. Bu ilem iin genellikle virgl veya iki nokta st ste iareti kullanlr. DESATURATE: Solgunluk. Bir alan veya bir blge zerindeki renklerin olduundan solgun gsterilmesi ilemidir. DESKTOP: Masast. Grafik yz kullanan iletim sistemlerinde kullancnn rahat almas iin dzenlenmi alma ortamna verilen isim. DEVICE: lem yaplabilen donanm parasna verilen isim. rnek: Ekran kart, ses kart, modem, printer, tarayc... DIAL-UP: ki bilgisayar arasnda telefon hattn kullanarak yaplan balant biimine verilen isim. Trkiye'de en ok kullanlan balant trlerindendir. DIALOG BOX: Diyalog kutusu. letim sistemleri zerinde ilem gerekletirirken, iletim sistemi tarafndan kullancnn gerekli bilgileri girmesi iin at kutu eklindeki pencereye verilen isim. DIGITAL: Saysal. Tm yaplan ilemlerin sfr veya bir olarak ifade edildii sisteme verilen isim. Bilgisayarlarmzda bu sistem kullanlr. DIGITAL ANALOG CONVERTER: Saysal analog dntrcsne verilen isimdir. Ald dijital sinyalleri analog sinyallere evirir. DIGITAL AUDIO: Ses kalitesini arttrmak iin sesi saysal dizi eklinde kodlayarak saklayan bir ses alma tekniidir. DIGITAL MONITOR: Gnderilen saysal sinyalleri alarak grnt oluturmak iin analog sinyallere eviren ekran tiplerine verilen isimdir. DIGITIZE: Analog olan ses ve video sinyallerini bilgisayar tarz dijital kod numaralarna dntrme ilemine verilen isim. DIGITIZER: Analog bir video grntsn dijital bilgisayar grntsne eviren cihaza verilen isimdir. DIN: Klavyelerin bilgisayara balanmas iin gerekli olan konnektr tiplerine verilen isimdir. DIP SWITCH: Kartlar zerinde bulunan, kartlarn eitli zelliklerini deitirmek iin kullanlan anahtar trdr. DIRECTORY: Dizin. Sistemleri iinde deiik ekillerde yer alan depolama iin dosyaya ait ad, yeri, boyutu, yazlm veya son dzeltme tarihini gsteren tabloya verilen isim. DISK CACHE: Harddisk zerindeki bilgilere daha hzl ulamak iin kullanlan hafza zerindeki ayrlm blme verilen isim. DISK CONTROLLER: Disk denetleyicisi. Disk srcsnn almasn denetleyen

devreye verilen isimdir. DISK DRIVE: Disk zerinde veri yazan ya da okuyabilen blme verilen isimdir. DISKLESS WORKSTATION: Bir a zerinde alan, diski olamayan bilgisayarlara verilen isimdir. DISPLAY: Grnt. Bir grntnn elektriksel iaretlerden optik iaretlere evrildii dzene verilen isimdir. rnek: Bilgisayar monitr. DISPLAY SIZE: Monitr zerine kullancn alabilecei alana verilen isimdir. DISTRIBUTED DATABASE: Kullanan kiiye tek bir veritaban gibi grnen fakat farkl veritabanlarndan olumu veritaban sistemine verilen isimdir. DLL/Dynamic Link Library: Programlar tarafndan kullanlan iinde eitli kod ve veriyi ieren dosya trne verilen isimdir. rnek: System.dll DMA/Direct Memory Access: Bir aygtn ilemci zerinden gemeden dorudan hafzaya ulamas yntemine verilen isimdir. DNS/Domain Name System: nternet zerinde balanlan sunucu ismini ip adresine evirmek veya balanlan ip adresini sunucu ismine evirmek iin kullanlan sisteme verilen isimdir. nternet zerinde DNS sistemleri sayesinde ayn ad tayan sunucu, ayn ip adresini tayan bilgisayar bulunamaz. DOC: Kelime ilem dosya uzantsna verilen isim. DOMAIN NAME: nternet sitelerini tanmlayan isimlerdir. Bir bilgisayar zerinde birden ok domain name olabilir. DOS/Disk Operating System: Microsoft firmas tarafndan gelitirilmi disk iletim sistemine verilen isimdir. DOT PITCH: Monitrlerimizin ekranndaki iki nokta arasndaki mesafe lsne verilen isimdir DOUBLE DENSTY: Standart disketlere gre iki kat fazla bilgi depolayabilen disket eidine verilen isimdir. DOUBLE SIDED: Her iki yzne de bilgi yazlabilen disket eididir. DOVE: Microsoft tabanl iletim sistemleri iin faks/modem cihazlarna verilen toplu isimdir. DOWNLINK: Uydu zerinden bilgisayar ortammza gnderilen sinyal nakli ilemidir. DOWNLOAD: Program veya bilgilerin bir bilgisayardan baka bir bilgisayara geirilmesi ilemine verilen isimdir.

DRAG AND DROP: Masastndeki bir nesneyi iaretleyip, baka bir nesnenin iine koyma ilemidir. DRIVE: lemcinin ilem yapmas iin manyetik alanlar zerine okuyup yazabilen aralara verilen isimdir. rnek: Harddisk, disket src. DRIVER: Bilgisayar zerindeki donanmlarn birbirleri ile sorunsuz anlaabilmesi ve iletim sistemi ile sorun karmamas iin donanm kontrol etmek ve tantmak amac iin kullanlan programlara verilen isimdir. DUAL: ift. Genellikle donanmlar iin kullanlr. nne geldii donanmn ift zelliini belirtir. rnek: Dual BIOS, dual ilemci. DUMP: Bilgisayar zerindeki hafza blmn grntlemek, yazmak ve depolamak iin kullanlrlar. DVD/Digital Versatile Disk: Yeni optik disk teknolojisine verilen isimdir. DVD'ler 17 gigabyte'lk video, ses ve dier tipte veri saklama alanna sahiptirler.