You are on page 1of 8

Biyoktle Enerjisi

Biyoktle, yeil bitkilerin gne enerjisini fotosentez yolu ile kimyasal enerjiye dntrerek depolamas sonucu meydana gelen organik madde kaynaklar olarak tanmlanmaktadr. Biyoktleye organik karbon diyenler de bulunmaktadr. Biyoktleye verilebilecek u rnekler biyoktle teriminin daha iyi anlalmasn salayacaktr: Hayvan dklar; aalar; msr, ekerpancar, ekerkam gibi zel olarak yetitirilen tarm bitkileri, otlar, yosunlar, algler; meyve ve sebze artklar gibi tm organik atklar. Biyoktleden elde edilen enerjiye de biyoktle enerjisi denmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarndan biri olan bu enerji tr aslnda insanolunun ok aina olduu bir enerji trdr. nsanlar tarih boyunca bu enerji trn snma, yemek piirme, retimde kullanma ve aydnlanma gibi ihtiyalarn karlamak iin kullanmtr ve halen bu ihtiyalarnn bir ksmn bu enerji tryle karlamaktadr. zellikle krsal kesimlerde yakacak olarak odun ve tezek kullanm halen yaygndr. Biyoktle enerjisini anlatmaya alrken klasik ve modern anlamda olmak zere iki grupta ele almak mmkndr. Birincisi; yukarda da bahsedilen konvansiyonel ormanlardan elde edilen yakacak odun ve yine yakacak olarak kullanlan bitki ve hayvan atklarndan(tezek gibi) olusur. kincisi yani modern biyoktle enerjisi ise; enerji ormancl ve orman-aa endstrisi atklar, tarm kesimindeki bitkisel atklar, kentsel atklar, tarma dayal endstri atklar olarak sralanr. Aadaki tabloda biyoktle kaynaklar, kullanlan evrim teknikleri, bu teknikler kullanlarak elde edilen yaktlar ve uygulama alanlarn grebiliriz.

Son yllarda hzl sanayilesme, nfus art, kentleme ve yaam standartlarnn ykselmesi gibi etkenler enerji tketimini artrrken, enerji kaynaklarnn hzla tkenmesine yol amstr. Dnyada enerji tketim miktar son 100 ylda yaklask olarak 17 kat artmstr. Btn bunlarn sonucu olarak, enerji an karslamak iin dnyada biyoktle almalar-na byk hz verilmistir. Bu byk potansiyelin yan sra biyoktlenin eko- nomik ve evresel adan olumlu zellikleri de gz nne alndnda,biyoe- nerji konusuna ilgi giderek artmaktadr. Biyoktle, dnyada drdnc en byk enerji kaynan olusturmas ynyle nemli bir enerji kayna konumundadr. Birok gelismis lke biyoenerjiyi gelecein temel enerji kayna olarak grmektedir. rnein;sve enerjisinin %16s gibi byk bir ksmn biyoktleden elde etmektedir. Benzer sekilde Avusturya enerjisinin %13n biyoktleden salarken, Finlandiya da biyoktle enerjisinden nemli lde yararlanmaktadr. Kanadann 2050 yl hedefi enerji ihtiyacnn yarsn bu yolla salamak. Biyoktleden enerji yannda, mobilya, kat, yaltm maddesi yapm gibi daha bir ok alanda yararlanlmaktadr. Enerji olarak kullanlmasnda ise, kat, sv ve gaz yaktlar elde etmek iin esitli teknolojiler kullanlmaktadr. Biyo-etanol, biyo-gaz, biyo-dizel gibi yaktlarn yan sra, yine biyoktleden elde edilen, gbre, hidrojen, metan ve odun briketi gibi

daha birok yakt tr saymak olanakldr. Bu yaktlarn elde edilmesinde termokimyasal ve biyokimyasal olarak snflanabilen yeni teknikler gelistirilmis ve yllar iinde verimlilikleri artrlmstr. nmzdeki yllarda bu teknolojilerde yeni gelismelerin yannda, yalnz biyoktle kaynayla alsan byk termik santrallerin yapm planlanmaktadr. sve ve Finlandiya gibi lkelerde blgesel biyoktle santralleri ile elektrik retimi yaplmakta olup yeni santrallerin yapm srmektedir. Son yllarda biyoktle enerjisi retimine ynelik olarak artan alsmalarn nedenleri arasnda, ds kaynakl enerjiye bamllgn azaltlmas yannda, havay kirleten agr toksik metaller, asit yagmurlarna neden olan slfr ve sera etkisinde bulunan CO2 retim miktarnn diger enerji kaynaklar ile kyaslandgnda daha az olmas eklinde belirtilmektedir. nk yenilenebilen bir enerji tr olmas, yani kesimi dnml olan bu bitkilerin fotosentez yapmaya devam etmesi havadaki CO2 miktarn fosil enerji trlerinin etkilediinden daha az etkileyecektir. Ayrca yakma sonucu oluan kl ve atk rnler ou durumda topraa dnmektedir.

Enerji Ormancl
Enerji Ormancl ksaca tanmlanrsa, enerji ormancl, temel amac enerji retiminde kullanlabilecek orman rnlerinin elde edilebilmesi olan orman iletmeciliidir. Daha ak bir syleyile enerji ormancl; enerji kayna olarak kullanlacak nitelikte rnn yeter miktarlarda ve devaml olarak elde edilebilmesi iin uygun ortamlarda yaplan ormanclk almalardr.Bu tanmdan hareket edildiinde enerji ormancl sz konusu olduunda birka konuya aklk kazandrlmas gerekli olmaktadr. Ama,uygun nitelik ve nicelikte orman rn,odunun devaml olarak elde edilebilmesi ve uygun ortamlar. Enerji ormanclnda ama; bata odun olmak zere enerji retim teknik ve teknolojisine en uygun nitelikte orman rnnn en yksek nicelikte ve devaml olarak elde edilebilmesidir. Herhangi bir aa ve aak trnn her rn yanabilmekte ancak ayn miktarda enerji salayamamaktadr. Ayrca, enerji elde etme teknii ve teknolojisinin hammadde olarak ileyebilecei orman rnnn zellikleri de farkldr.

lkemizde enerji elde etmek amacyla yaygn olarak kullanlan orman rn odundur. Bu nedenlerle enerji ormanclnda enerji elde etme teknik ve teknolojisine en uygun nitelikte odunun en fazla elde edilmesi, bu amala da ekolojik koullarn uygun olduu yerlerde yeter genilikte ve gerekli yapsal zelliklere sahip ormanlarn oluturulmas ve iletilmesi temel ilkedir. Orman iletmeciliinin ayrtedici zelliklerinden birisi, gerekli koullar yerine getirilerek yaplabildiinde ngrlen rn ve hizmetleri devaml olarak salayabilmesidir. Bu, ayn zamanda orman iletmeciliinin de temel bir ilkesidir. Bu ilke, doal olarak, enerji ormanclnda da geerlidir. Ne var ki, bu ilkenin gerektiince yaama geirilebilmesi, eitli koullarn yeterince yerine getirilmesini zorunlu klmaktadr. Ancak, son derece karmak olan yapsnn yan sra doal koullar ve insanlarn eitli etkinlikleri amalanan rn ve hizmetlerin orman ekosistemlerinden devaml olarak alnabilmesi olanakszlatrabilmektedir. Bu nedenle, enerji ormancl almalarnn da orman ekosistemlerinin son derece karmak ve her trl d etkiye ak yaps da gz nnde bulundurularak planlanmas ve yrtlmesi zorunludur. Enerji ormanclnda da istenilen nicelikte ve nitelikte orman rn ancak bu zorunluluk yeterince yerine getirilebildiinde devaml olarak salanabilmektedir. Genel olarak, ekolojik koullarn elverdii her ortamda ormanclk yaplabilmektedir. Ancak, hedeflenen ama dorultusunda devaml olarak ormanclk yaplabilmesi iin gerekli koullarn bulunmas zorunludur. Bu koullarn birisi de uygun ortamlarn (konumu, arazi yaps, iklimi, evredeki ekosistemler ve toplumsal ilikiler vb) varldr. Bu koullarn bulunmad yerlerde enerji ormancl almalar ya hi yaplamaz ya da istenen nitelikte ve nicelikte rn ve hizmet elde edilemez yahut gtrs getirisinden fazla olur. Yerine getirilmesi gereken ikinci koul ise, enerji ormancl almalar, ka yaparken gz karmaya neden olmamaldr. nk, enerji ormancl almalar uygun ortamlarda yaplmadnda eitli ekolojik, ekonomik ve toplumsal sorunlara da yol aabilir. rnein; enerji ormancl almalar yapld yerdeki biyolojik eitlilii azaltabilir, evredeki orman ekosistemleri zerinde olumsuz etkileri olabilir, ormanclk almalarnn verimlilik dzeyini drebilir, yre halknn evrelerindeki ormanlardan yararlanma olanaklarn kstlayabilir vb.

Trkiyede Biyoktle Enerjisi ve Enerji Ormancl


Trkiyede ounluu krsal kesimde bulunan 6,5 milyon hane odun,hayvan artklar,aa sanayisi ve orman artklar gibi biyoktle rnleri ile snmaktadr. lkemizde biyoktle enerjisi olarak motor biyoyakt da kullanlmaktadr. Trkiye de baarl motor biyoyakt uygulamas iin gerekli olan, edeer baardaki enerji tarmdr. eker pancar tarmnn yakt alkol retimi, biyodizel reticilerinin de, yal tohum bitkileri tarmnn arttrlmas ynnden desteklenmesi nemli olacaktr. Pankobirlik rakamlarna gre, lkemizde biyoetanol retimine ynelik eker pancar yaplabilecek alan 4,5 milyon dekar (2-2,5 milyon ton alkol) olup, bu g iyi bir planlama ile ihracat gcne dnebilir. Trkiye nin ilk ticari motor biyoyakt uygulamas 2005 ylnda balamtr. Yerli kaynaklardan retilen biyoetanol (Tarkim rn: kapasite: 30 milyon litre/yl) kurunsuz benzine %2 orannda katlarak piyasaya (POA rn BioBenzin) sunulmutur.Trkiye de kk ve orta kapasiteli fabrikalarda biyodizel retimi yaplmakta ve byk kapasiteli tesis kurma almalar da srdrlmektedir Enerji ormancl almas olarak lkemizde 4 milyon hektarlk bozuk ve ok bozuk baltalk orman alannn enerji ormanclgna konu oldugu ve uygulanan enerji ormanclg alsmalarnn Dogu, Gneydogu, Anadolu ve Trakya Blgelerindeki ok bozuk mese baltalklarnda younlat ifade edilmektedir. Sekizinci Be Yllk Kalknma Plannda da (Ormanclk) enerji ormanlarnn bakm, iyilestirilmesi ve korunmasna iliskin faaliyetlerin yaklask 6.9 milyon ha alan kaplayan baltalk ormanlarmzda gereklemekte olduu belirtilmektedir. 1970li yllardaki enerji krizinden sonra Orman Genel Mdrlnce 1978-1999 yllar arasnda 520000 ha enerji orman tesis edildigi ve 1995-2000 yllar arasnda yaklask 65000 halk bir alanda enerji orman tesis alsmasnn yapldg ifade edilmektedir. Modern anlamda uygulanan enerji ormanclnda hzl byyen trler (kavak, sgt, okalipts, kzlaa) kullanlmakta ve yogun bir silvikltrel alsma yaplmakta iken, lkemizde zellikle mee gibi daha yavas byme zelligine sahip trler ile dk verime sahip araziler zerinde enerji

ormanclg alsmas yaplmaya alslmaktadr. Trkiyede yaklask 7 milyon ha alanda uygulandg ifade edilen bu enerji ormancl alsmalarn aslnda baltalklarda yaplan iyilestirme alsmalar olarak nitelemenin daha doru oldugu grlmektedir. Bu alanda bilimsel alma olarak Enerji Enstitsnn Kmr Ve Biyoktle Yakma Ve Gazlatrma Laboratuvarnda eitli bitkisel biyoktlelerin yakma deneyleri yaplmaktadr. Orman Genel Mdrlnn talebiyle Enerji Enstits laboratuvarlarnda, TBTAK Kamu Aratrma Gelitirme Destek Program tarafndan salanan kaynakla Biyoktle ve Biyoktle/Kmr Karmlarn Dolaml Akkan Yatakta Yakma Teknolojilerinin Gelitirilmesi Projesi yrtlmektedir. Proje Ortaklar: ODT, TBTAK MAM, GAMAdr. Dnyada biyoktle enerji kaynaklarnn kullanmnda yeni bir ynelim olarak biyoktle enerjisinin s ve elektrik retimi amacyla birleik Is-G Santrallarnda (BIGS-Kojenerasyon) kullanm gndeme gelmektedir. Geleneksel olarak elektrik ve sy ayr ayr retmek enerji tketimi asndan bir dezavantajdr, nk kullanlan enerjinin byk bir blm kaybolmakta ve kullanlamamaktadr. Elektrik retimi ile enerjiden yaklask % 25 verim alnrken, elektrik ve snn birlikte retilmesinde (kojenerasyon) verimlilik % 85lerin zerine kabilmektedir. Enerji tketiminin minimizasyonunda s ve elektriin birlikte retildii birlesik s ve g sistemleri gerek bir alternatif olarak sunulmaktadr. lkemizde biyoktle birleik s ve g santraline tek rnek olarak; MMSAN irketi tarafndan OYKA aycuma Kat Fabrikasnda 2008 ylnda kurulan 26 MW s ve 6 MW elektrik retim kapasiteli biyoktle birlesik s ve g santrali verilebilir. Bu tesiste fabrikann yllk 25.000 ton odun kabuu artklarna ek olarak satn alnan odun yongalar, odun talas, fndk ve badem kabuklar ile yllk 70.000 ton biyoktle yaklarak elektrik ve s enerjisi retilmektedir. Bu tesis sayesinde kat fabrikasnn enerji giderleri yaklak % 70 orannda azaltlmtr. MMSAN irketi ayrca odun kabuu, ayiei kabuu, ay p, pamuk sifti, aa tala, zmpara tozunun yaklarak s retilen toplam 81.5 MW kapasiteli 8 adet biyoktle s

santrali kurmutur. Aadaki tabloda gzkmektedir.

Trkiyede enerji yatrmlarn tesvik etmeyi amalayan Yenilenebilir Enerji Kaynaklar (YEK) Yasa Tasars kabul edilerek 2011 ylnda yrrle girmistir. Bu yasa ile yenilenebilir enerji kaynaklar ierisinde en byk fiyat garantisi biyoktleye verilmistir. Biyoktleden retilecek elektrik iin kWh basna ilk 10 yl 13,3 centdolarlk bir devlet alm garantisinin salanmas ile zel sektr tarafndan kurulacak birlesik biyoktle s ve g santralleri saysnda yurt genelinde zlenen patlama gereklesebilecektir. Ayrca lkemizde p toplama sahalarnda metan gazndan elektrik enerjisi elde edilmektedir. rnek olarak Bursa Bykehir Belediyesi Hamitler kat atk toplama sahasndan elektrik retmeye balamtr. 22000 konut bu enerji ile aydnlanacaktr. Benzer tesisler Afyonda, Ispartada, Gaziantepte de bulunmaktadr Sonu olarak lkemiz, enerji temininde kulland fosil yakt kaynaklar asndan zengin deildir. Enerji temininde ncelikle Trkiye nin yerli olarak bulunabilir kaynaklar kullanlmaldr. Bu adan yenilenebilir enerji kaynaklarnn kullanm nemlidir. Yenilenebilir enerji kaynaklarndan birisi olan biyoktle; evre kirliliine yol amamas, yerel olarak bulunabilirlii ve srekli temin edilebilirlii gibi avantajlara sahiptir. Biyoktle bakmndan lkemiz olduka zengin olup bu kaynan gelitirilmesi asndan da yeterli olanaklara ve evresel koullara sahiptir. lkemizin enerji bakmndan da bamlln azaltmak iin, enerji ormancl ve enerji tarmna geilmesi, bunlardan ve atklardan biyoyakt eldesinin gelitirilmesi, gbreler, atklar ve plerden elde edilecek biyogaza gerekli nemin verilmesi gerekmektedir.

You might also like