Turkce6 Doku Ogretmen

LKRETM
RETMEN KILAVUZ KTABI
Hatice BIYIKLI
Yaar ZTA
Mill Eitim Bakanl Talim ve Terbiye Kurulunun 25.12.2008 tarih ve 239 sayl karar ile 2009 2010 retim ylndan balayarak 5 (be) yl sreyle ders kitab olarak kabul edilmitir.
ISBN 978 - 9944 - 365 - 28 - 4
YAYINCILIK TCARET ANONM RKET
Ali Suavi Sokak Nu.: 1/4 06570 - Maltepe / ANKARA tel. belge: (0.312) 232 05 54 231 35 23
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
Her hakk sakldr ve Doku Yaynclk San. ve Tic. Ane aittir. Kitabn iindeki ekil, yaz, resim ve grafikler yaynevinin izni olmadan alnamaz, oaltlamaz ve baslamaz.
Editr Ergun ERCAN o Dil Uzman Mnevver OAN o Grsel Tasarm Saime Baak BLGN o Program Gelitirme Uzman Gksan BAYS o lme ve Deerlendirme Uzman Banu KO o Rehberlik Uzman Zuel OKUMU
Ankara, 2012 Bask, Cilt: zgn Matbaaclk San. ve Tic. A Ankara-Polatl Devlet Karayolu 52. km. zgn Grup Sitesi, Temelli Beldesi / Polatl - ANKARA tel.: 0312 645 19 10 (PBX) belge: 0312 645 19 19
STKLL MARI
Korkma, snmez bu afaklarda yzen al sancak; Snmeden yurdumun stnde tten en son ocak. O benim milletimin yldzdr, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. atma, kurban olaym, ehreni ey nazl hill! Kahraman rkma bir gl! Ne bu iddet, bu cell? Sana olmaz dklen kanlarmz sonra hell... Hakkdr, Hakka tapan, milletimin istikll! Ben ezelden beridir hr yaadm, hr yaarm. Hangi lgn bana zincir vuracakm? aarm! Kkremi sel gibiyim, bendimi iner, aarm. Yrtarm dalar, enginlere smam, taarm. Garbn fkn sarmsa elik zrhl duvar, Benim iman dolu gsm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasl byle bir iman boar, Medeniyet! dediin tek dii kalm canavar? Arkada! Yurduma alaklar uratma, sakn. Siper et gvdeni, dursun bu hayszca akn. Doacaktr sana vadettii gnler Hakkn... Kim bilir, belki yarn, belki yarndan da yakn. Bastn yerleri toprak! diyerek geme, tan: Dn altndaki binlerce kefensiz yatan. Sen ehit olusun, incitme, yazktr, atan: Verme, dnyalar alsan da, bu cennet vatan. Kim bu cennet vatann uruna olmaz ki fed? hed fkracak topra sksan, hed! Cn, cnn, btn varm alsn da Huda, Etmesin tek vatanmdan beni dnyada cd. Ruhumun senden, lhi, udur ancak emeli: Demesin mabedimin gsne nmahrem eli. Bu ezanlar -ki ahadetleri dinin temeliEbed yurdumun stnde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- tam, Her cerhamdan, lhi, boanp kanl yam, Fkrr ruh mcerred gibi yerden nam; O zaman ykselerek ara deer belki bam. Dalgalan sen de afaklar gibi ey anl hill! Olsun artk dklen kanlarmn hepsi hell. Ebediyen sana yok, rkma yok izmihll: Hakkdr, hr yaam, bayramn hrriyet; Hakkdr, Hakka tapan, milletimin istikll!
Mehmet kif Ersoy
ATATRKN GENLE HTABES
Ey Trk genlii! Birinci vazifen, Trk istikllini, Trk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve mdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegne temeli budur. Bu temel, senin, en kymetli hazinendir. stikbalde dahi, seni, bu hazineden, mahrum etmek isteyecek, dahil ve haric, bedhahlarn olacaktr. Bir gn, istikll ve cumhuriyeti mdafaa mecburiyetine dersen, vazifeye atlmak iin, iinde bulunacan vaziyetin imkn ve eraitini dnmeyeceksin! Bu imkn ve erait, ok nmsait bir mahiyette tezahr edebilir. stikll ve cumhuriyetine kastedecek dmanlar, btn dnyada emsali grlmemi bir galibiyetin mmessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatann, btn kaleleri zapt edilmi, btn tersanelerine girilmi, btn ordular datlm ve memleketin her kesi bilfiil igal edilmi olabilir. Btn bu eraitten daha elm ve daha vahim olmak zere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dallet ve hatt hyanet iinde bulunabilirler. Hatt bu iktidar sahipleri ahs menfaatlerini, mstevlilerin siyas emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret iinde harap ve btap dm olabilir. Ey Trk istikbalinin evld! te, bu ahval ve erait iinde dahi, vazifen; Trk istikll ve cumhuriyetini kurtarmaktr! Muhta olduun kudret, damarlarndaki asl kanda, mevcuttur!
MUSTAFA KEMAL ATATRK

S Z
olumaktadr. retmen klavuz kitabnda, ders kitabnn ve renci alma kitabnn kltlm sayfalar da bulunmaktadr. retmen klavuz kitab, retmeni derse ve renci alma kitabna ynlendiren ifadeleri iermektedir. retmenlerin Trke derslerini verimli, etkili ve ilevsel bir biimde ileyebilmeleri iin gerekli aklamalar yaplm, bilgiler verilmitir. Trke dersinin dinleme, okuma, konuma, yazma, dil bilgisi renme alanlarna ynelik olarak rencilerin ulamas hedeflenen kazanmlar, metin ileme srecinde ayrntlaryla ilenmitir. Metinler yoluyla ilenilmesi ngrlen kazanmlar, metin balarnda bir tablo biiminde sunulmutur. rencilerin renme alanlaryla ilgili becerilerini pekitirebilmek iin programdaki kazanmlar farkl metinler araclyla tekrarlanarak ilenmitir. Trke retmenleri, iinde bulunduklar koullar deerlendirerek metne ynelik kazanmlarda ekleme ya da karma gibi deiiklikler yapabilirler. Metin ileme srecinde renme alanlarna ynelik ilgili hazrlk almalar planlanmtr. Hazrlk almalarndaki ama, renciyi ilenecek temaya, metne ya da konuya yaklatrmak, yaplandrc yaklamn temeli olan hazr bulunuluklarndan yararlanma olana salamaktr. Bu amala okuma, dinleme materyalleri, ak ulu sorular ve farkl renme etkinliklerine bu blmde yer verilmitir. retmen klavuz kitabnda metin ileme srecinin ikinci basamanda, okuma renme alannda okuduunu anlama, deerlendirme, sz varln zenginletirme ve okuma alkanl kazanma almalar yer almtr. Konuma ve yazma alanlarnda ise szl / yazl anlatm, konumasn ve yazsn deerlendirme, konuma ve yazma alkanl kazanma, yazm ve noktalama almalarna yer verilmitir. Bu balklar altnda rencilerin rendikleri yeni bilgileri, n bilgileriyle birletirerek yeniden yaplandrmasna ynelik uygulamalar ele alnmtr.
RKE Dersi retim Programna gre hazrlanan 6. snf Trke
ders kitab, renci alma kitab ve retmen klavuz kitabndan
Dil bilgisi almalarnda ise programn ngrd kazanmlar, metinlere dayal rneklerle ve Trke Dersi retim Programndaki sralamayla ele alnp ilenmitir. retmen klavuz kitabnda verilen alma ktlarnda rencilerin kazanmlara ynelik bilgi ve becerilerinin gelitirilmesi ngrlmtr. Temalardaki okuma metinleri ve ek metinler Trke ders kitabnda yer almtr. Okuma metinlerinin ilenii retmen klavuz kitabnda verilmi ancak ek metinlerin ilenii retmene braklmtr. Bu metinler, retmenin isteine bal olarak ve etkinlikleri retmen tarafndan hazrlanarak ilenebilecektir. Dinleme metinleri ise retmen klavuz kitabna konulmutur. Dinleme almalarnn amacna ulamas iin takm hlindeki kitaplarn yan sra dinleme metinlerinin seslendirildii bir de CD hazrlanmtr. renci alma kitabnda, okuma ve dinleme metinleriyle ilgili etkinlikleri uygulamak iin alma ktlar yer almtr. renci alma kitabnda ayrca temada ilenen konularla ilgili deerlendirme almalar ile rencilerin kendilerini ve arkadalarn deerlendirebilecekleri lekler bulunmaktadr. retmen klavuz kitabnda Trke dersinin kazanmlaryla ilikilendirilen ara disiplinler ele alnm, etkinlikler yoluyla da ilikilendirmeler yaplmtr. retmen klavuz kitabnda Trke dersinin renme alanlarnn, bunlara bal kazanmlarn llp deerlendirilmesi amacyla leklere ve bu leklerin kullanmna ayrntl bir biimde yer verilmitir. retmen klavuz kitabnda Atatrk temas, dier temalardaki "Atatrklk"le ilgili konular ve kazanmlar, programn ngrleri dorultusunda ilenmi, ayrca Atatrk temasndaki metinlerin yln belirli gn ve haftalarnda ilenmesiyle ilgili olarak gerek tema iinde ve gerekse nitelendirilmi yllk planda nerilerde bulunulmutur. retmen klavuz kitabnda verilen yllk plan tasla, yaklak sreler dnlerek hazrlanmtr. Bir temadaki renme alanlarnn ilenme sreleri, toplam sre olarak belirtilmitir. retmen, yllk planla ilgili gerekli grd deiiklikleri yaparak uygulayabilir. YAZARLAR
N D E K L E R
n Sz .................................................................................................................6 Kitabmz Tanyalm...........................................................................................10
1. TEMA: TOPLUM HAYATI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

Temaya Hazrlk................................................................................................12 Drt Arkada .............................Ezop Masallar...........................................15 Gizli Hayrsever ........................Wood MCKAY JR. (Vudy MAKKEY JR.).....26 Yalnz Kalmak ...........................evket RADO ............................................37 Tavan Suyu (Dinleme Metni)...Orhan Veli KANIK......................................46 1. Ek Metin: Tombul Turp..........TOLSTOY..................................................54 2. Ek Metin: Mutfak Kltrnden Kresellemeye....Hamdi TOPU...........................................55
2. TEMA: ATATRK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56

Temaya Hazrlk................................................................................................56 Bir Haber ....................................Nesrin BARAZ .........................................59 Atatrkn Hayat........................hzl. Necla COKUN Turan KARAKA Memduh YILDIZ.......................................70 Vatandalk Grevlerimiz............Kitap Yazar..............................................79 Mill Tarihimiz (Dinleme Metni) ...Kitap Yazar..............................................88 1. Ek Metin: Hayat Yaratmasn Bilen Adam..................................smet KR ...............................................98 2. Ek Metin: Mustafa Kemalin Neesi ..........................................Mehmet KAPLAN Necat BRNC ..........99
3. TEMA: DOA VE EVREN ..............................................100 Temaya Hazrlk..............................................................................................100 Uzay Denen O Yer .........................Helen SHARMAN (Helen ERMIN)...103 Bir Arnn Gnl..........................mit MEK .....................................113 Orman ............................................Zeki TUNABOYLU .............................122 Kresel Sorunlar (Dinleme Metni)..............................evre Bakanl Yayn ......................132 1. Ek Metin: Su Gibi .......................Feyzanur APKIN..............................141 2. Ek Metin: Telli Kavak..................Aydn GN .........................................142 4. TEMA: DUYGULAR .........................................................143 Temaya Hazrlk..............................................................................................143 Artk O da Bir Kargayd........................Avni ABDULLAH...........................146 Mutluluun lleri ..............................lhan SELUK ..............................157 Ziyafet Sofras......................................La FONTANE (La FONTEN) ......166 Unutulmayan Hatra (Dinleme Metni)....Suut Kemal YETKN.....................175 1. Ek Metin: Kaa..............................mer SEYFETTN .......................184 2. Ek Metin: Gurbet..............................Orhan aik GKYAY ...................185
5. TEMA: KAVRAMLAR VE ARIIMLAR ..................186 Temaya Hazrlk..............................................................................................186 Akkz Karakz...........................................Hasan Ltif SARIYCE............189 Ataszleri zerine....................................Ali PSKLLOLU ...............199 la ...........................................................nver ORAL .............................209 Evcik (Dinleme Metni)..............................Behet NECATGL...................221 1. Ek Metin: Estetik Nedir? ......................nc ocuk Dergisi .................230 2. Ek Metin: Tonton Dedenin Yal Saati................................................zeyir GNDZ .......................230
6. TEMA: SEVG ...................................................................232 Temaya Hazrlk..............................................................................................232 Yurt Sevgisi.....................................Edmondo De AMCS (Edmondo D AMSS).......................235 Anne Sevgisi...................................Seza AKSOY .....................................244 Dilim Dilim Gzel Dilim ...................Miyase SERTBARUT.........................254 Ev Sevgisi (Dinleme Metni) ............Hseyin Cahit YALIN ......................263 1. Ek Metin: Sevgi Her eydir ........Suna TANALTAY................................272 2. Ek Metin: Trkiye arks ...........Salah BRSEL....................................273
Ekler.................................................................................................................274 alma Ktlar .............................................................................................275 lekler............................................................................................................279 nitelendirilmi Yllk Plan................................................................................290 Kavramlar Szl...........................................................................................304 Kaynaka .........................................................................................................307 Trk Dnyas Haritas ......................................................................................309
KTABIMIZI TANIYALIM
YALNIZ KALMAK
TOPLUM HAYATI
O K U M A
1. HAZIRLIK
karandr. Goethe (Gte)
Temel dil becerisi ve hazrlk
Metnin konusuyla ilgili zdeyi ve ataszleri
En mutlu insan kimdir? Bakalarnn mutluluundan kendine pay
Bir kap kapanrsa bin kap alr. Trk atasz
I rencilere toplum iinde yalnz kalmak sznn kendilerine ne ifade ettiini sorunuz. Bu konuda onlar konuturunuz. I rencilere ders kitabndaki atasz ve zdeyii okutunuz. Bunlar zerinde onlar konuturunuz. I rencilere Kk yerlerde yaayan insanlarn byk ehirlerde yaayanlara gre birbirleri ile daha yakn ilikiler kurduklarna inanyor musunuz? Neden? sorularn sorup bu konudaki grlerini ifade etmelerini isteyiniz.
YALNIZ KALMAK
Topluluk hayat iinde insann urayaca en byk felaket yalnz kalmaktr. Ama benim burada sizlere bahsedeceim yalnzlk kimsesizlik manasnda olan yalnzlk deildir. Kendi hatalarmz yznden, huysuzluklarmz, hrnlklarmz, kskanlk ve gururumuz yznden, kalp krmalarmz, gnl trmalamalarmz, geimsizliklerimiz yznden maruz kaldmz yalnzlktr. Bu yle bir yalnzlktr ki insan, yalnz kaldnn kolay kolay farkna varmaz. Cemiyet iinde yaad, etrafn insanlarla evrili grd iin kendini kalabalkta sanr. lmn bizden ayrd insanlarn bir daha grnmemecesine gittiklerini bildiimiz iin yalnz kaldmz yahut onlarsz kaldmz bilir, acsn ona gre duyarz. Fakat bizim hrnlklarmzla, huysuzluklarmzla darlttmz, kalplerini krdmz insanlarn, etrafmzda olduklar hlde artk bizimle beraber olmadklarn, tpk lenler gibi ayr bir leme g ettiklerini ve yalnz kaldmz fark etmeyiz. nsanolu kapal bir kutudur. O kutunun zerine indirdiimiz bir darbenin iinde yapt titreimleri lmemize imkn yoktur. Hoyrat bir hareketimizle o kutunun iindeki tellerden kan birden kopardmz bilemediimiz gibi o teller artk mevcut olmad iin bizden gidecek sevgi dalgalarn da o cihazn almaz olduunu kestiremeyiz. Bu gibi hllerde Almazsa almasn, ne kar? Benim artk o adama ihtiyacm yok. Muhta olursam o da bana yardm etmesin! dediimiz phesiz oluyor. Zaten kzdmz yani kendimizi kontrol etmek imknn kaybettiimiz zaman byle dnr ve en byk hatay da byle dnrken ileriz.
TRKE 6. SINIF DERS KTABI
yi anlatnz biriyle aranz bozulduu zaman ona kar neler hissederseniz? sorusunu rencilere sorarak dostluklarn korunmas gerektiini fark ettiriniz ( 1. etkinlik).
22
rencilere Bulunduunuz yerde oturan en yakn akrabalarnz kimlerdir? sorusunu sorunuz. Onlarla dzenli grp grmediklerini anlatmalarn isteyiniz ( 2. etkinlik).
2. OKUDUUNU ANLAMA
TOPLUM HAYATI
renci alma kitab belirteci
renci alma kitabndaki etkinlik numaras
1.
K NLK ET
yi anlatnz biriyle aranz bozulduu zaman ona kar neler hissettiinizi yazarak anlatnz.
= rencilere Yalnz Kalmak metnini, iaretleyerek okuma yntemini kullanarak okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5). aretleyerek okuma ynteminin uygulan: rencilere Metnin anahtar kelimeleri hangileridir? Metnin nemli blmlerinde neler anlatlmaktadr? sorularn sorarak metnin sesli okunmas srasnda bunlarn altlarn izmelerini ya da farkl iaretlerle belirlemelerini syleyiniz.
2.
K NLK ET
Bulunduunuz yerde oturan en yakn akrabalarnz kimlerdir? Listeleyiniz.
Uygulanacak yntem ve teknikler
3.
Metinde belirlediiniz anahtar kelimeleri ve metnin nemli bulduunuz blmlerini kendi cmlelerinizle ifade ederek bir metin oluturunuz.
K NLK ET
Mze ile Eitim

TRKE RENC ALIMA KTABI 6. SINIF
Kazanmla eletirilen Mze ile Eitim almalar
24
= Metni rencilere rnek olacak biimde bir kez sesli okuyunuz. Daha sonra metni uygun yerlerinden blerek birka renciye okutunuz. Dinleyici rencilerden de iaretleyerek okuma yntemiyle metni takip etmelerini isteyiniz. Okurken kelimeleri doru telaffuz etmeleri konusunda rencileri uyarnz (O.1.3). Okurken yaplan telaffuz hatalarn okuma bittikten sonra dzeltiniz.
37
Gazete Kuprlerinden Yararlanma

Kazanmla eletirilen Gazete Kuprlerinden Yararlanma blm
Temann numaras ve ad
2. TEMA
as nedir? den dzenlenmitir?
ATATRKLK
Atatrkn vatandalk grevlerine bak Vatandalk grevlerimiz ne zaman yeni-
ATATRKLK
Ara disiplinlerle ilikilendirmeler
Kazanmlarn ilenileri ile ilgili aklamalar belirteci
LKLENDRME: rencilere Atatrk olmasayd duygu ve dncelerimizi zgrce ifade edebilir miydik? sorusunu yneltiniz. Bu sorudan yola karak ifade ve dnce zgrl zerinde durunuz. Daha sonra rencilerin bu kazanmla nsan Haklar ve Vatandalk ara disiplininin (12): Dnce ve ifade zgrlnn nemini fark eder. kazanmn ilikilendirmelerine yardmc olunuz.
Ders kitabnn kltlm sayfas

retmenimiz: Vergi vermek, askerlik yapmak, seme ve seilme hakkn kullanmak da vatandalk grevlerimizdendir. Ayrca kanunlara ve kurallara saygl olmak ilkesini de buna katabiliriz. Bu grevler, toplumdaki dzenin salkl yrmesi ve bu alanda herhangi bir aksaklk meydana gelmemesi iin isteyerek yaplmaldr. Gzlerim kitabn zerindeki Atatrk'n fotorafna takld. Peki retmenim, niin kitabn kapanda Atatrk'n fotoraf var? retmenimiz: nk Atatrk vatandalk grevlerine ok nem vermitir. Bunu, cumhuriyet ynetimiyle birlikte vatandalk grevlerimizi ada bir toplumun gereklerine uygun biimde yeniden dzenleyerek gstermitir. O, ileriyi gren bir liderdir. Bu nedenle Atatrk, vatandalk grevlerini herkesin isteyerek ve aksatmadan yerine getirmesi iin de gerekli nlemleri almtr.
TRKE 6. SINIF DERS KTABI
I Tahtaya aadaki cmleleri yaznz. Bu cmlelerden hangisinin kiisel grleri, hangisinin genel dorular ifade ettiini rencilere buldurunuz.
Konuyla yakndan ilgilenmem, retmenimizi ok mutlu etmiti.
Etkinlik belirteci
Kazanm numaras
= rencilere, kimi cmlelerde kiisel gr ve dncelerimizi, kimilerinde ise herkesin bildii dorular ifade ettiimizi anlatnz. Kiisel gr ve dncelerin ifade edildii cmlelere znel yarglar herkese kabul edilen dorular anlatan cmlelere de nesnel yarglar denildiini syleyiniz. rencilere, etkinlii yaptrp onlarn znel ve nesnel yarglar ayrt etme becerilerini gelitiriniz ( 5. etkinlik) (O.2.12).
= rencilere aadaki sorular ynelterek Vatandalk Grevlerimiz metninde okuduklarn kendi hayatlar ve gnlk hayatla karlatrmalarn salaynz (O.2.28).
evrenizde vatandalk grevlerini yerine
getirmede rnek oluturacak kiiler kimlerdir?
Kii zgrl, dnce zgrl, bilim ve sanat zgrl insan hak ve hrriyetlerindendir.
40
VATANDALIK GREVLERMZ
4.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde sebepsonu, amasonu ilikisinden hangisinin bulunduunu karlarna yaznz.
Adresi almad iin evi bulamad. abuk yorulduu iin oyunlara katlmyordu. ay, ok scak olduu iin azm yakt. e gitmek iin erkenden yola kt. Kelime daarcn zenginletirmek iin okuyordu. Seimlere katlmak iin sandk bana gitti. renim belgesi almak iin dileke yazd.
( ( ( ( ( ( (
(sebepsonu) (sebepsonu) (sebepsonu) (amasonu) (amasonu) (amasonu) (amasonu)
) ) ) ) ) ) )
5.
K NLK ET
Aadaki cmlelerden znel yarglar belirtenleri (), nesnel yarglar belirtenleri (N) ile gsteriniz.
Kazanm belirteci
nsanlarn vatandalk grevlerini yerine getirmemesi gnlk hayatmza nasl yansr?
N N N N
On sekiz yana gelince ben de oy kullanacam. Vergi vermek vatandalk grevidir. Askerlik meslei ok houma gidiyor. Anayasamz hak ve sorumluluklarmz dzenlemitir. Okulumuzdaki sosyal etkinlikler, ok baarlyd. Atatrk Haftas etkinlikleri, velilerin de ilgisini ekti. yi vatanda olmak iin yasalara uymak gerekir.
renci alma kitabnn kltlm sayfas
6.
K NLK ET
Metinde geen ders almak, drt elle sarlmak, dn gibi hatrlamak kelime gruplarn birer cmlede kullannz.
Soru belirteci
3. OKUDUUNU DEERLENDRME
= rencilere Okuduunuz metinden hangi vatandalk grevlerinizi rendiniz? sorusunu

51
78
10
MA 1. TE
TO PL
YA UM HA
TI
A 2. TEM
AT AT
R K BER
TOP T RK n yararla i ilerke R metnin METNLE k, arkada Arkada TEMANIN dostlu ) Drt ADA kartona k snfDRT ARK az bir ni yazara re bey IRSEVER imeleri GZL HAY mak ze ma kel KALMAK an YALNIZ P ik, day BUL TUR lk, birl MEYE veya La N: TOM n ESELLE 1. EK MET EN KR larnda nz. TRND rk masal okunza as FAK KL N: MUT n birini cilere T 2. EK MET sallarnda ) ren larn)in ma atacak (La Fonte fta anl ntaine sal sn Fo lar ma okuduk imalarn, veya bilg iniz. daktilo syla, n syley iriniz. za el yaz ekleri get ) Snfn yaz rn ne uyu eitli zellikleri yazlm a kullanm sayard kdn larda tiniz. Bu yaz trmak n incele imler yap lmad rma res lup uyu getiriniz. yapt e fnza ) Kesm leleri sn rd ve ger nn ng ekli ara iin ger bazBakanl Eitim Eserden Temel ) Mill in 100 9 . Okullar urunuz bulund telekretim ler hazr , dergi, m hikye fnzda gazete manzu unlarn sn dinbirlikte n eitli ak Ok iklerini cilerle cilerde arlanar beend ) ren ) ren nden yar Bunu en ok malarn bevleri lardan rlaynz. fta oku ile kita n, bun esi haz nce sn lisvizyon bulmalar aplar list meden ilerden renc reken Kit tnini ile asarak bar, mas Ge leme me stluk, bir yerine yiniz. usu do uygun n kon isteyiniz. n iirler, larn iste snfn la ilgili cilerde ma ola r okuma hayaty e) ren kitapla , dayan n toplum tedeki n ismisafir an bir tan cilerinizde delik, bunlard trmalar ara larn, ) ren birlik, kar eyiler er bulma izi bir kar im ve zd r, trkl tiklerin yiniz. erlenleri, dey arkla en se atasz rini de lerini iste . r szlerd devle erleme laynz Buldukla ma besini ezb formans rn sa teyiniz. ni ve oku asmala je ve per a kelime ei fa und ) Pro rme l altarak arak sn klavuz erlendi da o tona yaz yazm a yeteriin de kte ve yeter say snfnzd dirmek munu ) Szl ak iin nuz. lem for r yaptrm unduru z. cerisi gz vuzu bul almala datn Hom kla bulma ilerinize Nasrettin renc lk ve yaz da sz ikleri bir end li say . ilere be syleyiniz ) rec BI melerini VUZ KTA n ezberle MEN KILA 12 RET ca fkras SINIF LUM
TRK E 6. SINIF DERS KTABI
DRT HAYIRSEVER ) GZL KALMAK e Metni IZ YALN SUYU (Dinlem TURP AN TAV Metin): TOMBUL KLTRNDEN . Ek TFAK (1 tin): MU Ek Me (2. SELLEMEYE KRE K ZIRLI MA YA HA 1. TE TEMA E HAYATI nRK
ARKADA
BR HA KN HAYATI VLERMZ R ATAT NDALIK GRE eme Metni) LEN VATA TARHMZ (DinlYARATMASINI B MLL Metin): HAYAT ES LN NE (1. Ek KEMA A
ADAM MUSTAF Metin): (2. Ek
E T RK
MA 2. TE
ATA TR K
ile tinlerin alar R unan me alm METNLE ada bul TEMANIN daki Bu tem ER z aa BR HAB Bu alacan isteyiniz. yararlan TI hainizden snda N HAYA enciler ATATRK ileniine Z tinlerin larn r EVLERM i me yapma LIK GR enciler VATANDA N ADAM uyla r ASINI BLE up malar yol T YAR ATM nu bul N: HAYA ES) . Yl Nutku 1. EK MET ALN NE u zrlaynz TAFA KEM re Onunc N: MUS K rencile 2. EK MET ) iniz. getirmele n syley raflar lar malaokuma eitli foto hazrla trke ait m ) Ata trk alb an bir Ata bunlard rini ve aratrma lliklerini yiniz. ilik ze rn iste ryla pay kn ki adala ) Atatr ileri ark kleri bilg edindi talarn ve iniz. alarn sav n syley katld lamalar n fiilen k ) Atatr ilan isteyiniz. uriyetin elerini n Cumh i renm gilerde rihlerin bulduk e ve der larn ve 33 ) Gazet aratrma n salayazlar lamalar anlatan ryla pay ediliini la loarkada ve folk un snfta lar Kurum , sanat rk Tarih getirrk kltr tz. u ve T kn T yap up snfa yn trma leri bul Dil Kurum ) Atatr bir ara ) Trk ledii sz yla ilgili knda sy amalar anru hak . kurulu tten vat gnun nterne syleyiniz enek ve riyon ve melerini nin gel etmele e, televiz rk milleti rnz. r takip yaptra kn T ) Gazet trma ve li yaynla dair ara izle ilgi ) Atatr n duyuru nz. evlerim i neme yansta salay e verdi erimizi dalk gr alarn evl atm reneklerin alk gr fta anl aratrma arn sn da bir ni, vatand grevisteyiniz. ul hakkn bealarn rak son formans kleri lliklerini toplam je ve per rk by ekleak ze afiler l in ort ) T ilerin pro ndirme klerin deerle ) enc . Trk by rmek iin rin yaptrnz erlendi k Trkle yiniz. lerini de izere lerini iste haritas lirleme retletialtnz. a Asya leri ia rini o ) Bir Ort let kurduklar yer dev klar ve yaad
K ZIRLI YA HA TEMA nii sra
niz.
TRKE IF 6. SIN RET
BI VUZ KTA MEN KILA
56
TRKE
6.
3. TEM A
4. TEM A
DO A VE EV RE N
DU YG
UL AR
ileniind aad T RK e yararla a yazl E nmak 3. TE ara ve zere MA gereleri bulund urunuz snfnzd DO A . VE EVR a hazr EN TEMANIN evre METNLE R nizdeki UZAY DENEN nemli O YER CDler BR ARIN yerleri IN GN L tantan ORMAN Bulun 1. EK MET duunu N: SU z yere, GB 2. EK MET vanlara uzaya, N: TELL , bitkiler KAVA doaya e, arlara K , hayve karnc ler alara ait resim Orm an yan gnlaryla afiler ilgili res im, yaz ve Orm an kon ulu oc kaseti uk arkla r CDsi veya evre kirliliiyle ilgili res ) Dnya im ve afi da ve lk ler emizde r yapan uzay ara kurumlar trmalan hangile leri iin ri olduu renc nu renm ileri ara etrma riniz. yapma ya yn 55 lendi) ren ) ren cilerde cileri ar n gne mi kon larn ya sistemi trma ve ularnda amyla ve yerek gzlem aratrma ilgili ara iyapma yapma ) Gnm ya yn larn iste ) ren lendiriniz zde Pl yiniz. cilerde . tonun mad n teknol ay nas gezege konusu ojik gel n olup l etkiled nda tar imelerin oltma ya iini ara rencile dotrmalar rden bu anmakt adr. konuda n isteyin bilim tek yazlar iz. nik der aratrma gilerind larn iste en yiniz. ) ren cilerde n bulund ktph uunuz aneye yerdek gitmele i bir rini, ora kadal daki izle arna anl nimleri atmala ni arrn iste yiniz.
) Teman n
TEMA YA HA ZIRLI K
UZAY BR ARDENEN O YER ORMA ININ GNL KRE N (1. Ek SEL SORUNLAR (2 . Ek Metin): SU GB (Dinleme Me
Me tin ): TE LL KAVA K
tni)
Duygu lar tem asn ile zere aa rken yar daki T RK arlanm ara ve E ak zr bulund gereleri 4. TE urunuz snfnzd MA . a haDUY GUL Kara, AR deniz, TEMANIN hava ve METNLE resimler, R ARTIK demir yol O DA BR fotora KARGAY flar, oyu larna ait MUTLUL DI ncakla UUN ki r ve ma LLE torba ve R ketler ZYAFET duygu SOFRAS yazlac ifade ede I a kar 1. EK MET n cmlele tonlar N: KA AI rin 2. EK MET Nu N: GUR rullah Ata BET n ve meler kita Montaign plar enin De ne De iik yaz arlara ait ) ren fabllar cileri (va rsa) oku lundu unuz yer lunuzu n veya in ktph bulemler anesin yapnz e gnder . ip gz) ren cilerde n insanl am sr arn huz drebilme urlu bir leri iin yanu aratr nelerin malarn gerekli olduu isteyiniz. ) nterne t ya da gazete larn yz lerden lerini yan mutlu ins stan foto an67 getirmele raflar rini iste bulup ) ren yiniz. snfa cilere bir ) ren luyla can konunu cilerde n doal landrlac n bu r duklar ama yoan, etim yl kitapla dar hi bunun rn adlar nda oku tiyatro iin im n listele mayan oyunu diye kaizleyip ya da ok melerini, nuz ve izlemedik bulund hi oku az kita tema sr uunuz lerini sor p okuyan yerde tiya ucuk oyu esince renc lkre nunu izle tro var ilerden mel Es tim Ok sa bir ottiriniz. erden ullar in en az bir 100 Teyiniz. tanesini okuma larn iste Mehmet ZEL
TEMA YA HA ZIRLI K
ARTIK MUTL O DA BR KARG AY UL ZYAF UUN LLE DI R ET UNUT SOFRASI UL (1. Ek MAYAN HATIR A Me (2. Ek tin): KAAI (Dinleme Metni)
Metin): GURB ET
TRK
E 7. SINIF
DERS
KTABI
TRKE
7. SIN IF
RET
TRKE
7. SIN IF RET
MEN KILA VUZ KTA BI
MEN KILA VUZ KTA BI
143
100
A 5. TEM
KA VR
AM LA
A R R VE Z
I IM LA
AKKI LER ZERNE Z ATAS LA (Dinleme Metni) NEDR? K EVC Metin): ESTETK DENN (1. Ek tin): TONTON DE Me (2. Ek AT
YALI SA
E T RK
MA 5. TE
KAVRAM ARII LAR VE MLAR
KI Z KARA
A 6. TEM
SE VG
SEVGS
YURT SEVGS DLM ANNE GZEL ) DLM e Metni DLM R (Dinlem R EYD SEVGS EV VG HE tin): SE Me RKISI YE A (1. Ek ): TRK Metin (2. Ek
E T RK
MA 6. TE
SEV G
NLER
haz tinlere ek me unuz. ri ilenec ular sor rencile aki sor aad onlara trnz. amacyla ezberalar yap alm okuyup sal nerilen bir ma cilere ) ren n teleyiniz. ve oyu rini sy masal lemele n eitli cilerde ) ren isteyiniz. ataelerini slarn ri derlem iik ulu lemele ker n de cilerinizde isteyiniz. elerini ) ren lk, er derlem n rnekl iyilik-kt nde da szleri "Masallar larn kar cilere kavram ) ren irine zt nu gibi birb sorusu irkinlik olabilir?" gzellik- isenleri ne ned elerini dnm lmasnn 87 sallar latr klar ma z. Okudu sorunu delhangi atnz. kukla mo amda cevapl n nce nlk ya teyerek fta lamada rini g abn sn aya ba aszle ) Tem nun cev ) At bro? sorusu reklam kullanrz rlaynz. lanld leri haz amala lerin kul lanlkul c isim . mnda iriniz. ) Yaban tartnz kukla yap snfa get - 60 karton, cilerden emleri, rlayarak yerin 50 ) ren leri haz boya kal adklar r rc ve n ya getirkt, cilerde snfa , yapt re renkli bulup raptiye ) ren mak ze flarn ince tel, yiniz. fotogra rini iste kas, ip, va, ma esine ait getirmele mukav yl nc , iir, tahta ta gnlk 2 adet yiniz. iste e ait 10 cmlik melerini isteve airler yazar alarn toplam ) Farkl yazlar trnde hikye an ve flar li fotora iz. zle ilgi yin rag ve Ka Hacivat
Turgut ZAM
K ZIRLI YA HA TEMA rlamak
R METNLE TEMANIN Z KARAKI AKKIZ RNE LER ZE ATASZ LA R? ETK NED T N: EST LI SAA 1. EK MET ENN YA TON DED N: TON 2. EK MET
ak ze arlanm inde yar a hazr n ileni snfnzd ) Teman gereleri ara ve a yazl aad dileke nuz. mektup, uru nik bulund elektro mektup, ) Snfa f iz. fotora i getirin li resim, rneklerin yla ilgi va lu Sa Kurtu
K ZIRLI YA HA TEMA re
MET TEMANIN
DLM GZEL EYDR G HER N: SEV KISI 1. EK MET KYE AR N: TR 2. EK MET DLM DLM
SEVGS YURT SEVGS ANNE
TRK
E 6. SINIF
DERS
KTABI
ve CDler resimleri i hayvan ler eitl ilgili iir anlk hik sevgisiyle kahram Yurt na ait lu Sava Kurtu mektup ktronik eri eri, ele yel rnekl ke rmektup lm dile 109 zel lara yaz itli kurum ve e nz? rnekleri koyard adn ne lar olsayd ksa yaz nekleri i yeriniz iirler ve Bir konulu r yapt Dil imleri almala ? kl ev res gesel, Neden daki arisi far tan bel Mim cilere aa geyi tan z bl ) ren duunu imleri Bulun itli ev res en e hazrla dergi vb. rnz. etelerd , kitap, metinlere ve gaz CD, film necek niz. Dergi yarlama cileri ile r ynelti hazrla m haz ) ren aki sorula program k bir alb aad hankesere vizyon ara tele kitap tr acyla onl fta bir a sunma Sn landnz mak am bir tartm iz. aktan ho i zerine fa getirin Okum ok dil kirlili an sn en rak n birk aydnz Bunlarda acak ols gisidir? ane kur ktph in? Bir iniz? Ni p seerd iin kita kimler
Pino DAEN
TRK
E 6. SINIF
DERS
KTABI
iz. n isteyin bulmalar
TRKE
IF 7. SIN
RET
BI VUZ KTA MEN KILA
186
TRKE
IF . 7. SIN
RET
BI VUZ KTA MEN KILA
232
11
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
TEMAYA HAZIRLIK
) Drt Arkada metnini ilerken yararlanmak zere beyaz bir kartona dostluk, arkadalk, birlik, dayanma kelimelerini yazarak snfnza asnz.
DRT ARKADA GZL HAYIRSEVER YALNIZ KALMAK TAVAN SUYU (Dinleme Metni) (1. Ek Metin): TOMBUL TURP (2. Ek Metin): MUTFAK KLTRNDEN KRESELLEMEYE
TRKE
1. TEMA
TOPLUM HAYATI M
TEMANIN METNLER N DRT ARKADA T GZL HAYIRSEVER YALNIZ KALMAK Z
1. EK METN: TOMBUL TURP . K :
) rencilere Trk masallarndan veya La

Fontaine (La Fonten)in masallarndan birini okumalarn, okuduklar masal snfta anlatacaklarn syleyiniz.
K N 2. EK METN: MUTFAK KLTRNDEN KRESELLEMEYE . K :
) Snfnza el yazsyla, daktilo veya bilgisayarda yazlm eitli yaz rnekleri getiriniz. Bu yazlarda kdn kullanm zelliklerine uyulup uyulmadn inceletiniz.
) Kesme yaptrma resimler yaptrmak

iin gerekli ara ve gereleri snfnza getiriniz.
) Mill Eitim Bakanlnn ngrd lkretim Okullar in 100 Temel Eserden bazlarn snfnzda hazr bulundurunuz.
) rencilerle birlikte gazete, dergi, televizyon ile kitabevlerinden yararlanarak Okunmas Gereken Kitaplar listesi hazrlaynz. Bunu snfn uygun bir yerine asarak rencilerden listedeki kitaplar okumalarn isteyiniz.
. F TRKE 6. SINIF DERS KTABI
) rencilerden eitli manzum hikyeler

bulmalarn, bunlardan en ok beendiklerini dinleme metnini ilemeden nce snfta okumalarn isteyiniz.
) rencilerinizden toplum hayatyla ilgili

ataszleri, deyim ve zdeyiler aratrmalarn isteyiniz. Bulduklar szlerden setiklerinizi bir kartona yazarak snfa asmalarn salaynz.
) rencilerden konusu dostluk, bar,

birlik, kardelik, misafir, dayanma olan iirler, arklar, trkler bulmalarn, bunlardan bir tanesini ezberlemelerini isteyiniz.
) Szlkte ve yazm klavuzunda kelime

bulma almalar yaptrmak iin snfnzda yeterli sayda szlk ve yazm klavuzu bulundurunuz.
) Proje ve performans devlerini deerlendirmek iin deerlendirme leini ve okuma becerisi gzlem formunu yeter sayda oaltarak rencilerinize datnz.
) recilere beendikleri bir Nasrettin Hoca fkrasn ezberlemelerini syleyiniz.

12
TOPLUM HAYATI
PROJE GREV
Tema Ad: Toplum Hayat Proje Konusu: Hikye Yazma Proje Sresi: 6 Hafta
Sevgili renciler,
Toplum Hayat temasnda bireyi ve toplumu ilgilendiren birok konu gndeme gelecektir. Toplum yaamnn vazgeilmez unsurlarndan biri de birlik, beraberlik ve dayanmadr. Proje grevinde sizden dayanma konulu bir hikye yazmanz beklenmektedir. Bu konuda almalara balamadan nce birlik, beraberlik ve dayanmann bozulduu ya da olmad toplumlarda ne gibi sorunlarn ortaya kabileceini ve bu sorunlarn almas iin zm nerilerinizi dnnz. Snfnzdaki arkadalarnzla i birlii yaparak yazlan hikyeleri bir kitapkta toplaynz.
almanz baaryla tamamlayabilmeniz iin aa da verilen sreci izleyiniz.

1. Yazacanz hikyenin ana dncesi iin Yalnz ta duvar olmaz. Bir elin nesi var, iki elin sesi var. Ba baa vermeyince ta yerinden kalkmaz. ataszleri gibi birlik, beraberlik ve dayanma anlatan bir sz tespit ediniz. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Hikyenizde vermeyi dndnz yardmc dnceleri belirleyiniz. Konuyla ilgili olarak yaanm ya da yaanabilecek bir olay dnnz. Hikyenizi yazdktan sonra uygun biimde resimleyiniz. Hikyeniz iin bir kapak tasarlaynz. Hikyenizi . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve arkadalarnza sununuz. Arkadalarnzla i birlii yaparak yazdnz hikyeleri bir kitapkta toplaynz. Hikye kitapnz snfnzn uygun bir yerinde sergileyiniz.
13
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
PERFORMANS GREV
Beklenen performans Tema Ad: Toplum Hayat Tema Konusu: Komular mz ve Biz Sre: 5 Hafta Snf: 6
Konuma becerisi Aratrma becerisi Yazma becerisi Beden dilini etkili kullanma becerisi
Puanlama yntemi
Dereceli puanlama anahtar
Sevgili renciler,
Toplum Hayat temasnda komuluk, dayanma, toplumsal sorunlar, birey ve bireyin toplumla uyumu gibi pek ok konuyu reneceksiniz. Hepimiz bir toplum iinde yayoruz. evremizdeki insanlarla akrabalk, arkadalk, dostluk, komuluk ilikileri kuruyoruz. Onlarn davranlarndan, duygu ve dncelerinden etkileniyoruz. Toplum iinde etkileimde bulunduumuz insanlarla birlikte birok olay yayoruz. Bu performans grevinizde yaadnz olaylardan birini monolog eklinde yazp canlandrarak arkadalarnzla paylaacaksnz. Monolog tr hakknda bilgi edinerek almanza balayabilirsiniz.
Sre Basamaklar
1. 2. 3. Monolog trnde bir yaz bulunuz ve okuyunuz. Komularnzla yaadnz ve etkisinde kaldnz bir olay belirleyiniz. Yaadnz olay okuduunuz monoloa benzeterek yaznz. Anlayamadnz yerlerde retmeninizden yardm alnz. 4. 5. Konuya uygun szsz mzik CDsi veya VCDsi hazrlaynz. Monolou sunarken kullanacanz dekor, kostm, aksesuar vb. yardmc malzemeleri belirleyip toplaynz. 6. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve snfnzda ya da okulunuzun tiyatro salonunda sergileyiniz.
Deerlendirme
almanz ierik, ses ve beden dilini doru kullanma, kaynaklardan yararlanma, grsel ve iitsel materyalleri kullanma ynnden deerlendirilecektir.
14
DRT ARKADA
1. TEMA (1. METN)

Metnin Ad: DRT ARKADA Metnin Yazar: EZOP Sre: 8 ders saati Alt Tema: Dostluk Metnin Tr: Masal
METNDE LENEN KAZANIMLAR
O K U M A
1. O.1.1. O.1.5. 2. Okuma Kurallarn Uygulama Sesini ve beden dilini etkili kullanr. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme O.2.1. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.3. O.2.4. O.2.7. Metnin konusunu belirler. Metnin ana fikrini, ana duygusunu belirler. Olay, yer, zaman, ahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar belirler. O.2.12. Okuduklarn kendi cmleleriyle kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.21. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. O.2.22. Metinde ortaya konan sorunlara farkl zmler retir. 3. Okuduu Metni Deerlendirme K.5.1. 5. K.2.9. 3. K.3.2. 1. K.1.1. 2. K.2.1. K.2.2. K.2.6.
K O N U M A
Konuma Kurallarn Uygulama Konumaya uygun ifadelerle balar. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Konuurken nefesini ayarlar. itilebilir bir sesle konuur. Yapmacktan, taklit ve zentiden uzak bir sesle konuur. Dinleyicilerle gz temas kurar. Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma metni hazrlar.
K.3.10. Konumasnda dikkati datacak ayrntlara girmekten kanr. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn ierik ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder.
O.3.2. Metni ierik ynnden deerlendirir. 4. O.4.3. Sz Varln Zenginletirme Okuduu metinde geen kelime, deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. 5. O.5.1. O.5.6. Okuma Alkanl Kazanma Okuma plan yapar. Okuduklaryla ilgili duygu ve dncelerini arkadalaryla paylar. 1. Y.1.1. Y.1.2.
Y A Z M A
Yazma Kurallarn Uygulama Kt ve sayfa dzenine dikkat eder. Dzgn, okunakl ve ilek bitiik eik yazyla yazar.
15
1. TEMA
Y.1.7. 2. Y.2.2. Y.2.3. Y.2.4. Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur. Yazsn bir ana fikir etrafnda planlar.
TOPLUM HAYATI
Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr.
Not
Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle destekler.
Y.2.7.
Yazd metni grsel materyallerle destekler.
Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. 4. Y.4.1. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. 5. Y.5.2. Kendini Yazl Olarak fade Etme Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr. 6. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.1. Y.6.2. Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
D.B.1.1. Kelimenin Yap zellikleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.1.1. Kk ve eki kavrar.
16
DRT ARKADA
TOPLUM HAYATI
O K U M A
1. HAZIRLIK
Akln balamad dostluu, aklszlk kolayca zebilir. Cicero (iero)
I Toplum Hayat temasnda proje ve performans almas yapacak rencileri belirleyiniz. Bu konuda onlara gerekli bilgileri veriniz. rencilerden gazetelerde yaymlanan ilgin bulduklar makale, haber, reklam ve ilanlara ait kuprler getirmelerini isteyiniz. rencilerinize bir hafta sreyle gazeteleri takip etmelerini ve trafik konulu haber metinleri getirmelerini syleyiniz. Dostluk, arkadalk, birlik, dayanma kelimelerini beyaz fon kartonu zerine byk harflerle yazarak snfnzn uygun bir yerine asnz. rencilere, kartonlarda yazl olan kelimelerden birini semelerini syleyiniz. Bu kelimelerin kendilerine neler ifade ettiini bir paragraf yazarak anlatmalarn isteyiniz ( 1. etkinlik).
Her eyin yenisi, dostun eskisi. Trk atasz Bencillik, dostluun zehridir. Balzac (Balzak)
DRT ARKADA
Gzel bir ormanda eit eit hayvanlar bar ierisinde yayormu. Bu hayvanlardan drd arkada olmu. Bunlar; ceylan, kaplumbaa, karga ve fareymi. Gnlerini gle oynaya arkadaa geirmeye balamlar. Bu hayvanlarn yaadklar yer balta girmemi, insan aya dememi bir ormanm. Ormanda yaayan hayvanlar byle dnyormu. Duy da inanma! u dnyada insan ayann demedii yer dnebiliyor musunuz? nsanolu tarihin ilk alarndan beri dnyay dolamaya balam. Gittii her yerde uygarlklar kurmu. Dnyada gidilecek yer kalmaynca gzn gkyzne dikmi, Aya seyahat etmi. Yeryznn alt, denizlerin derinlikleri de insan ayann dedii yerler arasna girivermi. Bir gn ceylan, bu gzel ormanda arkadalarndan ayr geziyormu. Yolda giderken ksa kuyruklu, koca kulakl bir kpekle karlam. Bu, iyi bir av kpeiymi. Ceylann kokusunu alr almaz peine dvermi. Gzel ceylan can derdine dm. Ceylan nde, kpek arkada bir kovalamacadr balam. Ceylan kam, kpek kovalam; kpek kovalam, ceylan kam. Bu arada ormann bir dier kesinde ceylann arkadalar yemek yemee balayacakm. Drt arkada yemeklerini hep beraber yermi. Sofraya oturduklarnda
10
rencilere Arkada seerken nelere dikkat edersiniz? sorusunu sorarak dikkate aldklar unsurlar yazdrnz ( 2. etkinlik).
I Ders kitabnda verilen ataszn ve zdeyileri tahtaya yaznz. rencilere yi bir dostun zellikleri neler olmaldr? sorusunu sorup ders kitaplarndaki atasz ve zdeyilerden yararlanarak cevaplamalarn isteyiniz. Akln balamad dostluu, aklszlk kolayca zebilir.
TOPLUM HAYATI
1.
K NLK ET
Dostluk, arkadalk, birlik, dayanma kelimelerinden birini seip size ne ifade ettiini anlatnz.
2.
K NLK ET
Arkada seerken nelere dikkat edersiniz? Bunlar sralaynz.
Cicero (iero) Bencillik dostluun zehridir. Balzac (Balzak) Her eyin yenisi, dostun eskisi. Trk atasz
3.
K NLK ET
I rencilere Ailenizin arkada seiminde

Metinde geen anlamlarn bilmediiniz kelimeleri yazp anlamlarn tahmin ediniz. Kelime Tahmin Ettiim Anlam n m
size verdii tler nelerdir? Sizce aileniz neden bu konuda size t vermek ihtiyac duyuyor? sorularn sorunuz. rencilerin dikkatini yanl arkada seimi konusu zerine ekiniz. rencilerin yanl arkada seiminin olumsuz sonular dourabileceini fark etmelerini salaynz.
I TRKE RENC ALIMA KTABI 6. SINIF
10
17
1. TEMA
2. OKUDUUNU ANLAMA
TOPLUM HAYATI
DRT ARKADA T
= rencilere Drt Arkada metnini sesli okuma yntemiyle okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5).
Sesli okuma ynteminin uygulan: Metni uygun yerlerinden blerek rencilere paylatrnz. Yapacanz rnek okumaya uygun olacak ekilde jest ve mimiklerini kullanmalarn isteyerek metni rencilere okutunuz.
= Metni rencilere rnek olacak biimde

bir kez sesli okuyunuz. Daha sonra rencilere okutunuz. rencilerden okurken seslerini dinleyicilerin duyabilecei biimde ayarlamalarn, okuduklaryla uyumlu jest ve mimikler kullanmalarn isteyiniz. Sesli okurken yanl okunan kelimeleri belirleyiniz ve kelimenin doru okunuunu rnekleyiniz. Okuma hatas yapan rencilere geri bildirimde bulununuz (O.1.1).
ilerinden birinin olmadn fark etmiler. nk sofrada ceylann her zaman oturduu yer bomu. Karga am gagasn. Her zaman Gak! diyen karga bu sefer: Ceylan karde her zaman yemee zamannda gelirdi. Acaba bugn yemek saatini mi unuttu, demi. Bilge kaplumbaa sz alm: Ceylan, ne yemek saatini ne de bizleri unutur. Korkarm, ceylann bana kt bir i geldi. Yoksa yemee gelmese bile bize bir haber brakrd. Eer karga gibi kanatlarm olsayd mavi gkyzne kar, evrede onu arardm, diye fikrini sylemi. Bu szler zerine karga bir dakika bile oyalanmam. Kaplumbaaya hak vererek gkyzne ykselmi. Uarken gzleri de yeryznde arkada ceylan aryormu. Bu arada bizim ceylan o kadar hzl kouyormu ki ardndan ne kpek ne de baka bir hayvan yetiebilmi. Zavall ceylan, kpekten kurtulduuna sevineme-
rencilere Metinde anlamn bilmediiniz kelime ve kelime gruplar var mdr? sorusunu sorarak anlamn bilmedikleri kelimeleri belirlemelerini isteyiniz. rencilere, belirledikleri kelimeleri alfabetik sraya koyarak yazmalarn ve anlamlarn tahmin etmelerini syleyiniz. rencileri szle ynlendirerek tahminlerinin doru olup olmadn kontrol ettiriniz ( 3. etkinlik). rencilere, anlamn bilmedikleri kelimelerden hareketle gerek, mecaz anlam ile terim anlam kavratma almalar yaptrnz.
= rencilere Okuduunuz metinde hangi
konu anlatlmaktadr? sorusunu sorarak metnin konusunu buldurunuz (O.2.3). rencilere gazetelerden derlettiiniz makale, haber, reklam veya ilan metinlerini okutunuz. Bu metinlerde anlatlan konuyla balk arasnda nasl bir iliki vardr? sorusuyla onlara balk ile konu arasndaki uyumu ya da uyumsuzluu
= Tahtaya bar, uygarlk kelimelerini ve eli bo dnmek kelime grubunu yaznz. rencilerden, bunlarn metinde getii yerleri bulmalarn isteyiniz. rencilerin kelimelerin ve kelime grubunun anlamn iinde getii cmleden, paragraftan ya da metnin btnnden yararlanarak bulmalarn salamak iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (O.2.1).
11
sorgulatnz (Bu almanz Gazete Kuprlerinden Yararlanma aklamalaryla ilikilendiriniz.).
= rencilere Okuduunuz metinde insanlara nasl bir ders verilmek istenmitir? sorusunu sorunuz. rencilerin metinden bir sonu karmalarn salayarak bunun metnin ana fikrini oluturduunu fark ettiriniz (O.2.4). Ana fikir buldurulurken rencilerin dncelerini serbeste ifade etmelerine frsat veriniz. = rencilere Metinde anlatlan olay, ne zaman ve nerede gemektedir? Olayn kahramanlar kimlerdir? Kahramanlarn zellikleri nelerdir? sorularn sorarak metni oluturan unsurlar ve bunlarn birbiriyle ilikilerini kavratnz (O.2.7). = Metinde geen Duy da inanma! szn
tahtaya yaznz. rencilere, bu szn anlamnn ne olduunu ve hangi durumlarda kullanldn sorunuz.
= rencilere Okuduunuz metin hangi olayla balam, hangi olayla bitmitir? sorusunu sorunuz. rencilerin olayn balangcn ve sonucunu bulmalarn salaynz. rencilere
18
DRT ARKADA
Metinde geen olaylar olu srasna gre yazarak anlatnz. ynergesini verip onlardan metni zetlemelerini isteyiniz. zetlerini okutunuz. zetlerde geni zamanl ifadeler kullanmalar konusunda rencileri bilgilendiriniz ( 4. etkinlik) (O.2.12).
TOPLUM HAYATI
= rencilerin metni anlayp kavramalar iin aadaki sorular cevaplamalarn isteyiniz (O.2.14). Kpek neden ceylann peine dmtr?
Ceylan kpekten nasl kurtulmutur? Ceylan, kpekten kurtulduuna sevinemi bile. Ne mi olmu? Birdenbire kendini bir tuzan iinde buluvermi. Tuzaktan kurtulmak, kpekten kamaktan ok daha zormu. Ceylan uram, didinmi; tuzaktan kurtulamayacan anlaynca aresiz beklemeye balam. Mavi gkyzndeki kara karga sevinle: Buldum, bulduum! diye barm. Bara bara arkadalarnn yanna inmi. Bir rpda, ceylann tuzaa dtn ve tuzan nerede olduunu anlatm. arkada, ceylan kurtarmalar gerektiine karar vermi. Hemen bir plan yapmlar. Yaptklar plana gre, aralarndan ikisi vakit kaybetmeden ceylan kurtarmaya gidecek, kalan bir kii de evi bekleyecekmi. Plan hemen uygulamaya koymular. Kaplumbaa ok yava yrd iin, evi onun beklemesini istemiler. Yoksa ceylann yanna ulancaya kadar i iten geebilir, diye dnmler.
bilmi midir? Neden?
Arkadalar, ceylann bann dertte olduunu nasl anlamlardr?
Arkadalar, ceylan nasl kurtarmtr? Kaplumbaann yakalanmasna neden

olan olay nedir? Ceylan, kaplumbaay kurtarmak iin nasl bir plan yapmtr? rencilere metni zmlettikten sonra gazetelerden derledikleri haber metinlerinden yararlanarak 5N1K (ne, nerede, ne zaman, niin, nasl, kim etkinlii yaptrnz (Bu almanzla Gazete Kuprlerinden Yararlanma konular arasnda iliki kurunuz.).
12
DRT ARKADA T
4.
K NLK ET
Okuduunuz metni olay srasna uyarak zetleyiniz.
= rencilere Masaln kahramanlarn-
dan biri olabilseydiniz hangisi olmak isterdiniz? Byle bir durumda siz nasl davranrdnz? sorusunu sorup setikleri kahramana gre soruyu cevaplamalarn isteyiniz ( 5. etkinlik) (O.2.21).
= rencilere Metindeki kahramanlar hangi

5.
K NLK ET
Masaln kahramanlarndan biri olsaydnz hangisi olmak isterdiniz? Byle bir durumda siz nasl davranrdnz?
olmak isterdim. nk nk
olmak isterdim.
sorunlar yaamaktadrlar? Bu sorunlar nasl zmlerdir? sorularn sorarak metindeki kahramanlarn yaadklar sorunlar belirlemelerini ve bunlar nasl zmlediklerini fark etmelerini salaynz (O.2.22). Siz nasl bir zm retirdiniz? sorusunu ynelterek cevaplandrmalarn isteyiniz. Gazete ile eitim konular kapsamnda rencilerden bazlarna trafik konusuyla ilgili derledikleri haber metinlerini okutunuz. Onlara Haberde trafikle ilgili hangi sorun ele alnmtr? Bu sorunun zm iin neler yaplabilir? sorularn sorup konu hakkndaki grlerini aklamalarn isteyiniz.
olmak isterdim. nk nk
olmak isterdim.
11
19
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
DRT ARKADA T
= rencilere Okuduunuz metinde anlatlan olay gerekten yaanabilir mi? Sizce, yazar insanlara ders vermek iin niin byle bir yol semi olabilir? sorularn sorarak rencilerin okuduklar metni deerlendirmelerine ve hayvan hikyelerinin insan dnyasndaki yanl davranlar dzeltmeye ynelik olarak yazldn fark etmelerine yardmc olunuz (O.3.2). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
= Tahtaya Bu arada evde kalan kap-
Karga uarak yolu tarif etmi. Fare de kargann tarifine gre ceylann yakaland tuza bulmu. Bu arada evde kalan kaplumbaa meraktan atlamak zereymi. "Acaba ne oldu? Ceylan bulabildiler mi? Ceylan buldularsa tuzaktan kurtarabildiler mi?" diye trl trl ihtimalleri dnyormu. Fare, ceylann yanna ular ulamaz ie koyulmu. Keskin dileri ile ceylann yakaland alarn iplerini kemirmeye balam. Bu ipleri kemirmek fare iin ocuk oyunca imi. Be dakikada ceylan tuzaktan kurtarvermi.
lumbaa meraktan atlamak zereymi. cmlesini yaznz. Meraktan atlamak deyiminin altnz iziniz. rencilere Alt izilen kelime grubunun yerine ok meraklanmak kelimelerini kullanrsak anlamda nasl bir deiiklik olur? sorusunu sorunuz. rencilerin bu kelimelerin deyim olduunu fark etmelerini salaynz. rencilerden metinde geen dier deyimleri bulmalarn isteyiniz. Bulduklar deyimleri cmle iinde kullanmalarn syleyiniz ( 6. etkinlik) (O.4.3).
arkada, kaplumbaay daha fazla merak iinde brakmamak iin yolda oyalanmadan sevinle evlerine dnmler. Bu arada avc da tuzaklarn kontrol ediyormu. "Acaba tuzaklarma gzel bir av yakaland m?" diye merakla bakyormu. Ceylann yakaland tuza grnce
13
K O N U M A
1. HAZIRLIK
5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
I rencilere Dostlarn farkl kiiliklere sahip olmalar, dostluk ilikisini nasl etkiler? sorusunu sorunuz. Bu konudaki olumlu ve olumsuz grlerini belirtmelerini isteyerek tartmalarn salaynz.
= rencilere Daha nce La Fontaine (La Fonten), Ezop ve Binbir Gece masallarndan birini okudunuz mu? sorusunu sorunuz. Okuyan rencilere bu kitaplara dair dncelerini anlattrnz. rencilerden yukarda ad geen bir kitab veya Mill Eitim Bakanlnn ngrd lkretim Okullar in 100 Eserden birini okumalarn isteyiniz. Bunun iin rencilere bir okuma plan yapmalarn syleyiniz (O.5.1). Okuduklar eserlerden beendikleri iirleri ve dz yazlar kaynaktan veya ezbere okumalar iin uygun ortam hazrlaynz (O.5.6).
rencilerin okuduklarn deerlendirmek amac ile Okuma Becerisi Gzlem Formunu doldurunuz.
I Yan stunda verilen konuma konularn tahtaya yaznz. rencilere, bunlardan birini konuma konusu olarak belirlemelerini syleyiniz.
Arkadalk, her zaman glge veren bir aatr. Bana arkadan syle, sana kim olduunu syleyeyim. Herkesle arkadalk yapn ama sadece erdemlilerle dost olun.
= rencilere Sabahleyin okula gelip arkadalarnzla ve retmenlerinizle ilk karlatnzda onlara ne dersiniz? Bu szleri sylemekteki amacnz ne olabilir? sorularn sorunuz. rencilere baka insanlarla iletiim kurmak amacy-
20
DRT ARKADA
la merhaba, gnaydn, iyi gnler, ho geldiniz vb. szleri kullandklarn fark ettiriniz. Bu szlerin insanlar arasnda iletiimin kurulmasnda ve srdrlmesinde nasl bir neme sahip olduunu anlattrnz. rencilerden konumalarna balarken bu szleri kullanmalarn isteyiniz ( 7. etkinlik) (K.1.1).
TOPLUM HAYATI
fkeden kplere binmi. nk tuzakta bir av olmad gibi bir de alarn hepsi kemirilmi. Fakat ne yapsn? aresiz, eli bo evine dnmeye karar vermi. Evine dnerken yolda bizim kaplumbaaya rastlam. Eve eli bo dnmektense u kaplumbaay gtreyim." diye dnm. Avc "Bu akam seninle idare ederiz, baka zaman da ceylan yakalarz. diye sylenmi. Bunu syler sylemez de kaplumbaay yakalayp torbasna koyuvermi. Uarak giden karga olup bitenlerin hepsini grm. Vakit geirmeden durumu arkadalarna anlatm. Yakalanmann ne demek olduunu ok iyi anlad iin ceylan hemen bir plan hazrlam. Plana gre ceylan topallaya topallaya avcnn nne km. Avc, topal ceylan grnce hi dnmeden peine dm. Ceylan kam, avc kovalam. Avc, koarken bir taraftan da srtndaki arlklar atyormu. Zaten ceylann da istedii
= rencilerden konuurken nefeslerini cmlenin uzunluk ya da ksalna gre ayarlamalarn, nefes almak iin gereksiz duraklamalar yapmamalarn isteyiniz (K.2.1). = rencilere, ok yksek ya da ok dk bir sesle konumann dinleyicileri olumsuz etkileyeceini fark ettirebilmek amacyla iki renciyi canlandrma almas iin grevlendiriniz. nceden hazrladnz ksa bir konumay grevli rencilere veriniz. Birinci renciden ok yksek sesle, dierinden de ok dk bir sesle konumasn isteyiniz. Daha sonra Bu konumalar sizi yeterince etkiledi mi? Neden? sorularn sorunuz. Onlar bu konuda konuturunuz (K.2.2).
= rencilere, zentili ve yapmack konumalarn kendilerine inandrc gelip gelmediini sorunuz. htiya duyarsanz byle bir konuma yaparak rnekleyiniz. Konumalarnda bu tr tutumlardan kanmalar gerektiini belirtiniz (K.2.6).
14
TOPLUM HAYATI
6.
K NLK ET
Okuduunuz metinde geen deyimleri bulunuz. Bunlar aadaki kutucuklara yaznz. Bulduunuz deyimleri birer cmlede kullannz.
= rencilere Konuurken sizden gzlerini karan bir kii hakknda neler dnrsnz? sorusunu sorunuz. rencilere konuurken dinleyicilerle gz temas kurmalar gerektiini fark ettiriniz (K.2.9).
2. SZL ANLATIM
= rencilerden setikleri konuyla ilgili dncelerini bir kda ksa ksa yazmalarn, sonra da bunlar gelitirerek konuma metni hazrlamalarn isteyiniz (K.3.2).
Aadaki szlerin hangi durumlarda kullanldn karlarna yaznz.
7.
K NLK ET
= rencileri setikleri konuda konuurken

gereksiz ayrntlara girmemeleri konusunda uyarnz. Gereksiz ayrntlarn dinleyicileri asl konudan uzaklatracan belirtiniz (K.3.10).
Merhaba yi gnler yi akamlar
: : :
Gemi olsun : Hogeldiniz Hoa kal : :
= rencilere, konumalarnda serbest

12
konuma yntemini kullanabileceklerini syleyiniz (K.3.12).

21
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
Serbest konuma ynteminin uygulan: rencilere sunduunuz konu nerilerinin yan sra onlarn da dostlukla ilgili konu nerilerini alnz. Bu konularda dncelerini ifade etmelerini salaynz.
DRT ARKADA T
I rencilere 20 dakika sre vererek konuma metinlerini hazrlatnz. Gnll rencilerden balayarak konumalarn yaptrnz.
3. KONUMASINI DEERLENDRME
= rencilere aadaki sorular sorarak yaptklar konumay ierik ynnden deerlendirmelerini isteyiniz (K.4.1). Konumanzn dinleyiciler iin ilgi ekici olduunu dnyor musunuz? Sizce bunun nedeni nedir? Sizi dinleyenlerin konumanzdan nasl bir sonu karacan dnyorsunuz?
4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
buymu. Avc antay yere atar atmaz, fare ie balam. antann kenarlarn kemirip kaplumbaay kurtarm. Ceylan, arkadann kurtulduunu grnce numara yapmay brakm. Kala gz arasnda gzden kayboluvermi. Avc neye uradn anlayamam. Yorgunluu yanna kr kalm. Bari, u antam alaym da evime gideyim. diye dnm. antay almaya geldiinde bir de ne grsn! anta kemirilmi, kaplumbaa da kayplara karmam m? Avc, Dimyata pirince giderken evdeki bulgurdan da olmu. EZOP MASALLARI P (Dzenlenmitir.)
= rencilerin konumalarnda duygu, dnce, hayal ve izlenimlerini aktarma becerilerini izleyiniz. Bu konuda isteksiz davranan rencileri belirleyerek zendirici almalar yapnz (K.5.1).
15
= rencilere tm yazma almalarnda

bitiik eik yazy kullanmalar gerektiini hatrlatnz. Bitiik eik yaznn ilek, okunakl ve dzgn olmasnn nemini vurgulaynz (Y.1.2).
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
I rencilere Bugn yaptklarnz anlatnz. diyerek onlara gn iinde yaptklar ileri anlattrnz. rencilerin bu anlatmnda zaman srasna uyup uymadklarn izleyiniz. rencilere kitaplarn kapattrnz. Metinden alnan sras kartrlm aadaki paragraf tahtaya yaznz. rencilerden kitaplarna bakmadan bu paragraftaki olaylar sralamalarn isteyiniz ( 8. etkinlik).
I rencilere Sizce dostluklarn ve arkadalklarn bitmesine neden olan olaylar nelerdir? sorusunu sorunuz. Bu konuda onlarn dncelerini alnz. rencilere, yazma almalarnda bu dncelerinden yararlanacaklarn syleyiniz. = rencileri 56 kiilik gruplara ayrnz. Snfa getirdiiniz eitli yaz rneklerinin birer kopyasn gruplara datnz. Gruplardan ellerindeki yaz rneklerini incelemelerini, kdn kullanmna ynelik yaplan uygulamalar (baln yazld yer, paragraf ba, st ve alt boluklar vb.) tespit etmelerini ve bunlar yazmalarn isteyiniz. Gruptan bir renciye yazdklarn okutunuz. rencilerin kdn belli kurallar dorultusunda kullanlmas gerektiini fark etmelerini salaynz. Kt ve sayfa dzeni konusunda rencileri bilgilendirerek yazarken bunlara dikkat etmeleri gerektiini belirtiniz (Y.1.1).
Ceylann kokusunu alr almaz peine dvermi. Bir gn ceylan, bu gzel ormanda arkadalarndan ayr geziyormu. Ceylan kam, kpek kovalam; kpek kovalam, ceylan kam. Bu, iyi bir av kpeiymi. Ceylan nde, kpek arkada bir kovalamacadr balam. Yolda giderken ksa kuyruklu, koca kulakl bir kpekle karlam.
22
DRT ARKADA
rini syleyiniz. Bu almalar srasnda okuduklar metindeki grsel alma ve yaz dzenlemelerinden yararlanabilmeleri iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (Y.2.7).
DRT ARKADA T
8.
K NLK ET
Aadaki paragrafta cmlelerin sralar karmtr. Bunlar dzelterek paragraf yeniden yaznz.
Ceylann kokusunu alr almaz peine dvermi. Bir gn ceylan, bu gzel ormanda arkadalarndan ayr geziyormu. Gzel ceylan can derdine dm. Ceylan kam, kpek kovalam; kpek kovalam, ceylan kam. Bu, iyi bir av kpeiymi. Ceylan nde kpek arkada bir kovalamacadr balam. Yolda giderken ksa kuyruklu, koca kulakl bir kpekle karlam.
= rencilere dostluk ilikilerini bitiren

olaylar konusundaki nsanlar dostlarna gvenmelidir. ana fikrini anlatacaklar yazlarnda yaratc yazma yntemini kullanacaklarn syleyiniz (Y.2.12). Yaratc yazma ynteminin uygulan: rencilere konuyu bir hayvan hikyesi biiminde anlatacaklarn syleyerek anlatacaklar olayda hangi hayvanlar kullanabileceklerini belirlemelerini isteyiniz. Bu hayvanlara insanlarn hangi zelliklerini ykleyeceklerine karar vermelerinde rencilere yardmc olunuz. Setikleri olay okuduklar metindeki gibi anlatmalarn isteyiniz. 2. YAZILI ANLATIM
Bir gn ceylan, bu gzel ormanda arkadalarndan ayr geziyormu. Yolda giderken ksa kuyruklu koca kulakl bir kpekle karlam. Bu, iyi bir av kpeiymi. Cey lann kokusunu alr almaz peine dvermi. Gzel ceylan can derdine dm. Ceylan nde, kpek arkada bir kovalamacadr balam. Ceylan kam; kpek kovalam; kpek kovalam ceylan kam.
9.
K NLK ET
Aadaki cmleleri yazm yanllarn dzelterek yeniden yaznz. Acaba hayvanlarn dostluklar da bozulurmu?
Acaba hayvanlarn dostluklar da bozulur mu?
Dostlarnz grmemeye dayanabilirmi siniz?
Dostlarnz grmemeye dayanabilir misiniz?
Gnn birinde benim de candan bir dostum olurmu acaba?
Gnn birinde benim de candan bir dostum olur mu acaba?
13
I rencilere hayvan hikyelerinde amacn

insanlara ders vermek olduunu, bu yzden aslnda her hayvann bir insan karakterini ifade ettiini anlatnz. Bu hikyelerde olayn getii yerin ve zamann belirsiz olduuna deininiz.
= rencilere kitaplarn atrp yaptklar sralamann doru olup olmadn kontrol ettiriniz. rencilere Olaylarn srasnn kartrlmas, anlatm nasl etkiliyor? sorusunu sorarak yazarken olay srasna uymann nemini kavratnz. Yazlarnda olay srasna uymalarn isteyiniz (Y.1.7). = rencilere nsanlar dostlarna gvenmelidir. sznden ne anladklarn sorunuz. Bu konudaki grlerini alnz. Yazlarnda bu cmleyi ana fikir olarak kullanmalarn, olaylar bu ana fikir etrafnda gelitirmelerini ve yardmc fikirlerle desteklemelerini syleyerek buna uygun bir yaz tasla oluturmalarn isteyiniz. Yaz taslaklarnda balklar ve (varsa) alt balklar belirlemelerini syleyiniz (Y.2.2, Y.2.3, Y.2.4).
I rencilerden yazarken kahramanlarn

eitli zellikleriyle anlatlmasnn okuyucunun onlar zihninde canlandrabilmesini saladn vurgulaynz.
= rencilere yeterli sre verip olay yazlar yazdrnz. Snfta yazsn tamamlayamayan rencilerin evlerinde de yazmaya devam edebileceklerini syleyiniz (Y.3.1).
I Yazsn tamamlayan rencilere okutunuz. Yaptklar resimleri arkadalarnn grebilecei bir yere asnz. Baarl hikyeleri snf panosunda sergileyiniz.
3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
= rencilere, yazlarn tamamladktan

sonra yazdklarna uygun resimler yapmalarn ve kesmeyaptrma yntemini kullanarak baka bir kt zerinde yazlaryla resimlerini birletirmele-
= rencilere Sizce hikyelerinizde nceden belirlenen ana fikre ulaabildiniz mi? Hikyeniz okuduunuz metinle hangi ynlerden ortaktr?
23
1. TEMA
melerini salaynz (Y.4.1). 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
TOPLUM HAYATI
Biim zellikleri ynnden de ortak ynleri var mdr? sorularn sorarak yazdklarn deerlendir-
rencilere etkinlii yaptrarak metinde 10. etkinlik).
geen dier kelimelerin anlaml en kk parasn buldurunuz (
Tahtaya kovalam ve tuzaktan kelime-
lerini yaznz. Bunlarn anlaml en kk paralarnn hangi kelimeler olabileceini sorunuz. rencilerin kelimelerin kknn kova ve tuz olmadn fark etmelerini salayarak onlarn dikkatini kelime ile kk arasndaki anlam ilikisi zerine ekiniz ( 11. etkinlik). Trkede kelime kklerinin sabit olduu-
= rencilere Drt Arkada metnindeki

deyimlerin anlatma nasl bir katksnn olduunu sorunuz. Bu konudaki grlerini ifade ettirdikten sonra onlardan metinden rendikleri deyimleri kendi hikyelerini yazarken kullanmalarn isteyiniz (Y.5.2). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
nu, eklerin ise deitiini rencilere fark ettiriniz. Trkenin sondan eklemeli bir dil olduunu rencilere sezdirmek iin aadaki kelimeler ile alnz ( gz gz lk gz c 12. etkinlik).
I Metinde geen aadaki cmleleri tahtaya yaznz. u dnyada insan ayann demedii yer dnebiliyor musunuz? Ceylan bulabildiler mi?
= rencilere cmlelere soru anlamn

TOPLUM HAYATI
mi soru ekinin kattn sezdirmek iin bu eklerin zerini kapatarak cmleleri okumalarn isteyiniz. Daha sonra da cmleleri mi ekiyle okutunuz. rencilere iki cmlede mi ekinin nasl yazldn sorarak bu ekin kelimeden ayr yazldn ve kendinden sonra gelen eklerin de mi ye bitiik yazldn fark ettiriniz. rencilere Cmlelerin sonunda hangi noktalama iareti kullanlmtr? sorusunu sorarak soru cmlelerinden sonra soru iaretinin kullanldn kavratnz. rencilerden verilen cmlelerdeki yazm yanllarn dzeltmelerini isteyiniz ( 9. etkinlik) (Y.6.1, Y.6.2). DL BLGS
. ev. . ..e e
10.
K NLK ET
Aadaki kelimelerin anlaml en kk paralarn bulup altlarna yaznz.
avc
alarn
kam
tarifine
keskin
av
ka
tarif
kes
11.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde geen kelimelerden bazlarnn anlaml en kk paralar verilmitir. Kelime ile anlam ilikisi bulunmayanlar bulup X ile iaretleyiniz. Ceylann yakaland tuza grnce kplere binmi.
yak kp
tuz bin
gr
Avc koarken bir taraftan da srtndaki arlklar atyormu. av ko ar taraf at
sr
12.
K NLK ET
Aadaki kelimeye bulutlarn iindeki ekleri getirip noktal yerlere yaznz.
ci e. . . . vci.
li .evli . ....
I Metinden alnan aadaki kelimeleri tahtaya yaznz. rencilere Kelimelerin anlaml en kk paras hangisidir? sorusunu sorarak kelimenin eksiz biimini kavratnz. dnyay, kuyruklu, kokusunu, kpekle, arkadaa, kurmu, girmemi
ev
v. . . .e. . cik .
cik
lik v. . .e. . li.k
ev.den .. ...
den
ce .evce . ....
14
24
DRT ARKADA
gz c lk gz lk lk gz de gz e gz den
Not
= rencilere bir kelimenin anlaml en
kk parasna kk denildiini, kk ile ek arasnda anlam ilikisi bulunmas gerektiini syleyiniz.Trke kelimelerde eklerin, kklerden sonra geldiini belirtiniz. Etkinlikleri yaptrarak rencilerin kk ve ekle ilgili bilgilerini pekitiriniz ( 13 ve 14. etkinlik) (D.B.1.1).
DRT ARKADA T
13.
K NLK ET
Aadaki kelimelerle kklerini eletiriniz.
ar
kel
arabac
ara
kelebekler
kele
araba
kelebek
day
bir
dayanma
dayan
birliktelik
birlik
dayan
birlikte
14.
K NLK ET
Paragraftaki kelimeleri kk hlinde olanlar ve ek alanlar olarak snflaynz. Evine dnerken yolda kaplumbaaya rastlam. Eve eli bo dnmektense u kaplum-
baay gtreyim. diye dnm. Avc Bu akam seninle idare ederiz, baka zaman da ceylan yakalarz. diye sylenmi. Bunu syler sylemez de kaplumbaay yakalayp torbasna koyuvermi.
Kk Hlindeki Kelimeler k i
Ek Alan Kelimeler k n
bo, u, bu, akam, idare, baka, zaman
evine, dnerken, yolda, kaplumbaaya, rastlam, eve, eli, dnmektense,, gtreyim, dnm, bunu, syler, torbasna, koyuvermi
15
25
1. TEMA
Metnin Ad: GZL HAYIRSEVER Metnin Yazar: WOODY MCKAY JR. Sre: 7 ders saati
TOPLUM HAYATI
1. TEMA (2. METN)

Alt Tema: Yardmlama Metnin Tr: Hikye
O K U M A
1. O.1.5. 2. Okuma Kurallarn Uygulama Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme O.2.1. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.3. O.2.4. O.2.6. Metnin konusunu belirler. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Anlatmn kimin azndan yapldn belirler. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.20. Metne ilikin karlatrmalar yapar. O.2.21. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. O.2.27. Okuduklarn kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. 3. Okuduu Metni Deerlendirme
O.5.6.
Okuduklar ile ilgili duygu ve dncelerini arkadalaryla paylar.
O.5.8.
Ailesi ile okuma saatleri dzenler.
K O N U M A
1. K.1.2. Konuma Kurallarn Uygulama Konuma srasnda uygun hitap ifadeleri kullanr. 2. K.2.4. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Konuurken gereksiz sesler karmaktan kanr. K.2.5. Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. K.2.7. Szleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. 3. K.3.5. Hazrlkl Konumalar Yapma Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. K.3.6. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. K.3.11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle sona erdirir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.4. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn, sesini ve beden dilini kullanma ynnden deerlendirir.
O.3.1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 4. O.4.1. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. O.4.3. Okuduu metinde geen kelime, deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. 5. O.5.4. Okuma Alkanl Kazanma Okuduu kitaplardan kitaplk oluturur.
26
GZL HAYIRSEVER
5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.3. Sorunlarna konuarak zm arar.
Not
Y A Z M A
1. Y.1.1. Yazma Kurallarn Uygulama Kt ve sayfa dzenine dikkat eder.
Y.1.10. Tekrara dmeden yazar. Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. 2. Y.2.2. Y.2.9. Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur. Yazy etkileyici ifadelerle sonuca balar.
Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. 4. Y.4.2. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 5. Y.5.1. Kendini Yazl Olarak fade Etme Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder. 6. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.1. Yazm kurallarn kavrayarak uygular.
DL BLGS
1. Kelimenin Yap zellikleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.1.2. sim kk ile fiil kkn ayrt eder.
27
1. TEMA
O K U M A
1. HAZIRLIK
TOPLUM HAYATI
TOPLUM HAYATI
Dnyada bireylerin ykselmesinden ok daha nemli amalar vardr.
I rencilere Birine karlk beklemeden

yardm ettiinizde kendinizi nasl hissedersiniz? diyerek onlarn konuyla ilgili dncelerini yazdrnz (1. etkinlik).
Bu da eilip insanl daha yukar kaldrmaktr. Henry Van Dyke (Henri Van Dayke)
nsanlara yardm etmenin gzel bir tad vardr. Paul Newman (Pol Nivmn)
rencilere yilik eden, iyilik bulur. sznden ne anladklarn sorunuz. rencilerden yardmlamann ve iyilik yapmann toplumsal huzurun salanmas asndan nasl bir nemi olduunu anlatmalarn isteyiniz ( 2. etkinlik)
GZL HAYIRSEVER
1910lu yllarn banda ofrlk yapan babam zengin patronunun birok kiiye kendini belli etmeden ve onlarn asla bu yardm geri demeyeceklerini bildii hlde yardmc olduuna tank olmu. Babamn anlatt ykler arasnda bir tanesi, nedense, dierlerine gre daha parlak bir ekilde aklmda kalmt. Gnlerden bir gn babam, patronunu bir toplant iin baka bir ehre gtrm. ehrin d mahallelerinde le yemeini geitirmek zere bir sandvi yemek iin durmular. Arabalarnn iinde sandvilerini attrrlarken nlerinden ember eviren bir grup ocuk gemi. Babamn patronu ocuklardan birinin topalln fark etmi. Dikkatlice baknca ocukta dz tabanlk olduunu anlam. Hemen arabadan kp ocuun yanna gitmi. Bu ayak sana sknt yaratyor mu? diye sormu. Olan Komam yavalatyor. diye cevap vermi. Bir de rahat edebilmek iin ayakkabm kesmek zorunda kalyorum. Ama idare ediyorum. Neden bana bu so-
I Aadaki metni rencilere okuyunuz.

Onlardan iyi insann zellikleri konusunda yazarn dncelerine katlp katlmadklarn ifade etmelerini isteyiniz.
yiliin trleriyle belirtileri pek oktur. Bir insan yabanclara sevgi, sayg gsteriyorsa bu, onun dnya yurtta olduunu; yreinin btn br karalardan kopmu bir ada deil, onlara bal bir kta olduunu dorular. Bakalarnn urad ykm karsnda ac ekerse yarasyla bakalarna merhem olan soylu aalar gibidir. Bakalarn kolayca balar, krgnlklarn unutursa bu, onun ruhunun incinmeyecek lde yce olduunu, kolay kolay yaralanamayacan gsterir. Kk iyilikler karsnda kendini borlu duymas, insanlarn getirecei havadan sudan armaanlara deil, ruhlarna deer verdiini gsterir.
Francis BACON (Fransis Bekn)
2.
rular soruyorsunuz? Hmm, belki senin bu ayann bir aresine bakabiliriz. Bu houna gider miydi? Tabi ki! ocuun yant olumlu olmasna karn iinde bir miktar phe de varm.
16
TOPLUM HAYATI
1.
K NLK ET
Birine karlk beklemeden iyilik ettiinizde kendinizi nasl hissedersiniz?
K NLK ET
Yardmlamann ve iyilik yapmann toplumsal huzurun salanmas asndan nasl bir nemi vardr? Dncelerinizi yaznz.
I rencilere Kendinizi metinde zellikleri

anlatlan hangi insanla zdeletirdiniz? Neden? sorularn sorup kendileriyle ilgili deerlendirme yapmalarna imkn tanynz. 2. OKUDUUNU ANLAMA
3.
K NLK ET
Aadaki baloncuklar okuyup alt izili kelimenin anlamn yaznz.
Patron iilerini ok altklar iin dllendirdi.
Annem kahvalt iin sandvi hazrlad.
Kk kpek, mahallenin maskotu oldu.
= rencilere metni gz atarak okuma

yntemiyle okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5).
patron................................ ...........................................
sandvi.............................. ...........................................
maskot............................... ..........................................
16
28
GZL HAYIRSEVER
GZL HAYIRSEVER
Gz atarak okuma ynteminin uygulan: rencilerden metnin baln okumalarn, metnin biimsel zelliklerini izlemelerini isteyiniz. rencilere metne hzla gz atmalarn ve bu arada zihinlerinde oluan sorularn cevab olabilecek cmleleri okumalarn isteyiniz. Bu yolla rencilerin ayrntlara taklmadan metnin ana fikrine ulamalarn salaynz.

Her zaman ok dikkatli alan i adam hemen ocuun adn bir kda yazp arabaya geri dnm. Bu srada kk ocuk da emberini alp tekrar arkadalarnn arasna katlm ve hep birlikte komaya balamlar. Babamn patronu arabaya dner dnmez Woody (Vudi), u aksayarak yryen ocuk... Ad Jimmy (Cimi). Sekiz yandaym. Annesiyle babasnn adn bir ren bakalm. Bir de nerede yaadklarn renmeye al. demi ve elindeki kk kd babama uzatm. Bugn leden sonra olann ailesini ziyaret et ve ocuun ameliyat iin gerekli olan izni onlardan mutlaka almaya al. Gerekli olan imza ilerini daha sonra da halledebiliriz Btn masraflar benim karlayacam syle. Sandvilerini bitirmiler ve daha sonra babam patronunu toplant yerine gtrm. Babam Jimmynin adresini yakndaki bir eczaneden hi zorlanmadan bulmu. Hemen herkes o civarda yaayan dz taban olan ocuunu tanyormu. Jimmy ve ailesinin ev dedii yerin tamire ve boyaya iddetle ihtiyac varm. Etrafa baknrken evin yanndaki amar ipine asl yamal pantolonlar ve ypranm
= rencilere metinde geen patron,
sandvi, maskot kelimelerinin anlamlarnn neler olabileceini sorunuz. rencilerin bu kelimelerin bulunduu baloncuklar okuyarak kelimelerin anlamlarn sylemelerini salaynz ( (O.2.1). 3. etkinlik
Aadaki cmleleri tahtaya yaznz.
Cmlelerdeki yklmak, parlak kelimelerinin anlamlarn rencilere buldurunuz. Kelimelerin mecaz anlamda kullanldn sezdirebilmek iin kelimelerin gerek anlamlarnda kullanld cmleleri de tahtaya yaznz ve kelimelerdeki anlam farkllklarn rencilere buldurunuz. Etkinlii yaptrarak rencilere gerek ve mecaz anlaml kelime-
17
GZL HAYIRSEVER
leri kavratnz ( yunca yklm.
4. etkinlik).
4.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili kelimeler arasndaki anlam farkllklarn boluklara yaznz.
Annesi, ameliyatn baarsz getiini duAnnesi ve babas, iki erkek kardeiyle beraber neredeyse yklacak gibi duran verendada onu bekliyorlarm. Babamn anlatt ykler arasnda bir tanesi, nedense, dierlerine gre daha parlak bir ekilde aklmda kalmt. Odadaki parlak k, gzlerimizi actyordu.
ocuklar, babaanneleri ile koyu bir sohbete dalmt. Koyu renkli giysiler sy eker. koyu:............................................................................................................................ koyu:............................................................................................................................
Scak havalar insanlar denize koturdu. Mahalledeki insanlar bizi scak karlad scak:............................................................................................................................ scak:............................................................................................................................
ocuun takn davranlar herkesi bktrd. Takn su, nne ne gelirse alp gitti. takn:........................................................................................................................... takn:...........................................................................................................................
Hesapsz harcamalar yznden epey ald. Mahallemizde bir sinema ald. ald:........................................................................................................................... ald:...........................................................................................................................
= rencilere Okuduunuz metinde neler

anlatlyor? sorusunu ynelterek metnin konusunu bulmalarn salaynz. Onlara Bu metinde yazarn bize iletmek istedii mesaj nedir? sorusunu ynelterek ana fikri bulmalarnda yardmc olunuz. Ana fikri bir atasz ile ifade etmelerini isteyiniz ( 5. etkinlik) (O.2.3, O.2.4). Ana fikir ile ders kitabnda verilen zdeyiler arasnda iliki kurmalarn salaynz.
5.
K NLK ET
Okuduunuz metnin ana fikrini bir atasz ile ifade ediniz.
17
29
1. TEMA

TOPLUM HAYATI
= rencilere Yazarn olay zerinde
TOPLUM HAYATI
nasl bir etkisi vardr? sorusunu sorarak onlarn yazarn olayda anlatc olduunu fark etmelerini salaynz. Yazar olaylara tank olmu mudur? Bunu nasl anladnz? sorularyla da yazarn olaylarn dnda kalan nc bir kii olduunu kavratnz. rencilere, Yazar, olaylara kendisi tank olsayd hikyeyi nasl anlatrd? sorusunu sorarak metnin ilk iki paragrafn buna gre deitirip yazmalarn isteyiniz ( 6. etkinlik) (O.2.6).
gmlekler babamn dikkatini ekmi. Artk kullanlmayan eski bir araba tekerlei de ypranm bir urganla salncak olarak kullanlmak zere evin nndeki mee aacnn bir dalna aslym. Otuzlu yalarda bir kadn pasl kapy am. ok yorgun grnyormu ve daha bu yata burumu yz hatlar zorlu bir yaamn izlerini tayormu. Babam yi gnler, hanmefendi diye kadn selamlam. Siz, Jimmynin annesi misiniz? Kadn cevap vermeden nce kalarn hafife atarak Evet, ban derde mi soktu? diye sormu. Gzleriyle babamn tl pantalonunu ve kolal yakasn szyormu. Hayr, hanmefendi. Ben buraya yannda altm zengin beyefendinin adna geldim. Kendisi Jimmynin ayayla ilgili ameliyat stlenmek istiyor. Bylece Jimmy de dier arkadalar gibi koup oynayabilecek. Siz benimle dalga m geiyorsunuz? Bu hayatta hibir eyin bedava olmad-
= rencilerin metinde anlatlan olay, duygu ve dnceleri anlayp kavrayabilmelerini salamak iin onlara aadaki sorular sorunuz (O.2.13).
Yazar, anlatt hikyeyi kimden dinlemitir?
Yazarn babas ile Jimmy nasl tanmtr?
Zengin i adam, Jimmynin ailesini ameliyatlara nasl ikna etmitir?
n biliyorum.
18
Jimmy hastaneden dndnde ailesi

onu nasl karlamtr?
TOPLUM HAYATI
Zengin i adam, niin bir defaya mahsus

olmak zere ayakkab yardm yapmak istemitir?
6.
K NLK ET
Yazar, metinde geen olaya tank olsayd paragraflardaki anlatm nasl deiirdi? Yaznz.
Zengin i adam, Jimmynin hayatn nasl deitirmitir?
1910lu yllarn banda ofrlk yapan babam, zengin patronunun birok kiiye kendini belli etmeden ve onlarn asla bu yardm geri demeyeceklerini bildii hlde yardmc olduuna tank olmu.
= rencilere Metindeki kahramanlar-
dan biri siz olsaydnz nasl davranrdnz? sorusunu sorarak kendilerini kahramanlarn yerine koyup olaylar karsnda nasl bir tepki verebileceklerini ifade ettiriniz. rencilerden etkinlii yaptktan sonra ikili gruplar oluturmalarn isteyerek kendilerini zengin i adam ya da Jimmynin yerine koymalarn ve hikyeyi canlandrmalarn isteyiniz ( 7. etkinlik) (O.2.20, O.2.21).
Babamn anlatt ykler arasnda bir tanesi, nedense dierlerine gre daha parlak bir ekilde aklmda kalmt. Gnlerden bir gn babam, patronunu bir toplant iin baka bir ehre gtrm. ehrin d mahallelerinde le yemeini geitirmek zere bir sandvi yemek iin durmular.
= rencilere aadaki sorular sorup hikyede anlatlan olayla kendi yaadklarn ilikilendirmelerini salaynz (O.2.27).
Metinde anlatlan olayn bir benzerine tank oldunuz mu?

18
30
GZL HAYIRSEVER Skntl durumlardaki insanlara yardm eden insanlar tanyor musunuz? Bir gn zor bir durumda kalrsanz size nasl yardm edilmesini istersiniz?
GZL HAYIRSEVER
= rencilere Okuduunuz metinde ksa

cmleler mi, uzun cmleler mi arlktadr? Metinde sade bir dil kullanlmasnn anlatma nasl bir katks olmutur? sorularn sorarak metnin anlatmyla ilgili grlerini ifade ettiriniz (O.3.1). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
Kesinlikle bir kandrmaca yok. Size ve bu yaknlardaysa einize aklamama yardmc olursanz, sanrm bu konuyu akla kavuturabiliriz. Bunun ok ani olduunun farkndaym. Sizi, phelendiiniz iin sulayamam. Kadn bir kez daha babama bakp hl biraz tedirgin, ieri buyur etmi. Mutfak olarak kullanlan blme doru barm Henry (Henri), buraya gel ve bu beyle tan. Kendisi Jimmynin ayan dzelttirecekmi. Neredeyse bir saat boyunca babam niyetlerini aklam ve ailenin sorularn yantlam. Jimmynin bu ameliyatlar olmasna izin verirseniz size imzalamanz iin baz ktlar yollayacam. Tekrar sylyorum, demeleri tamamen biz karlayacaz. Jimmynin anne ve babas akn bir vaziyette birbirine bakm. Hl olup bitenleri tam anlamyla kavram deillermi. te benim kartm. zin ktlarn yollarken size bir mektup da yazacam. imdiye kadar anlattklarm yazl olarak da greceksiniz. Daha sonra aklnza bir ey taklrsa verdiim adrese mektup yazn ya da bana telefon edin. Babamn bu davran iftin biraz daha gven duymasn salam. Daha sonra babam kendisine verilen grevi yerine getirmi bir kiinin huzuruyla oradan ayrlm.
= Tahtaya ehrin d mahallelerinde
19
GZL HAYIRSEVER
le yemeini geitirmek zere bir sandvi yemek iin durmular. ve Arabalarnn iinde sandvilerini attrrlarken nlerinden ember eviren bir grup ocuk gemi. cmlelerini yazarak belirtilen kelimelerin altn iziniz. Bu kelimeler arasnda nasl bir anlam ilikisi olduunu rencilere buldurunuz ( 8. etkinlik) (O.4.1).
7.
K NLK ET
Metindeki kahramanlardan biri siz olsaydnz nasl davranrdnz? Aadaki blmlere yaznz.
= rencilerden metinde geen deyim-
lerin anlamlarn yazmalarn ve bu deyimleri birer cmlede kullanmalarn isteyiniz ( 9. etkinlik) (O.4.3). 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
Ben Jimmy olsaydm
Ben zengin i adam olsaydm
I rencileri yalarna ve seviyelerine uy8.

K NLK ET
Aadaki rnei inceleyiniz. Metinde geen kelimelerin karsndaki kutucuu rnee uygun olarak doldurunuz.
hi
hep
zengin
faki ...........r ileri ........... az ........... b........... yk yeni ...........
sonra
nce ...........
........... uzak
geri
yakn
ok
dert
deva ........... son ........... kt ...........
gun kitaplar okumaya tevik ediniz. Mill Eitim Bakanlnn ngrd lkretim Okullar in 100 Eserden setiiniz kitap adlarn onlara ileterek rehberlik yapabilirsiniz. rencilerden okuduklar kitaplarla ilgili olarak kitap ve yazarlarn belli bir dzen iinde defterlerine yazmalarn isteyiniz. Okuma becerisi gzlem formunu doldurtunuz.
kk
ilk
eski
iyi
= rencilere Okuduunuz kitaplar nerede muhafaza ediyorsunuz? sorusunu yneltiniz. Aldnz cevaplardan sonra onlar okuduklar ki-
19
31
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
taplardan bir kitaplk oluturmalar konusunda zendiriniz. Oluturduklar kitapln hem aile bireyleri hem de arkada evresi iin nemli bir zenginlik olacan vurgulaynz (O.5.4).
TOPLUM HAYATI
= rencilere yeri geldiinde okuduklaryla ilgili duygu ve dnceleri arkadalaryla paylamalar gerektiini syleyiniz. Okuma sonras paylamlarnn onlarn bilgi birikimlerine katkda bulunacan hatrlatnz (O.5.6).
rencilerin getirdikleri gazete kuprlerinde ilgilerini eken bir konuyu ele alnz. Bu konuyla ilgili metni okutunuz. Daha sonra onlara Okuduunuz yaz, sizde ne gibi duygu ve dnceler uyandrd? sorusunu sorunuz ve onlarn duygu ve dncelerini arkadalaryla paylamalarn salaynz.
lerleyen gnlerde babamn patronu o ehrin belediye bakanna yazarak bir grevlinin Jimmynin evine gitmesini ve teklifinin yasal olduunu belirtmesini istemi. Tabi ki tm bunlar olurken hayrsever kiinin ad hi gemiyormu. ok gemeden gerekli ktlar imzalanm ve aileye ulatrlm. Babam arka arkaya yaplacak be ameliyatn ilki iin Jimmyyi komu eyalete gtrm. Ameliyatlarn hepsi de baarl olmu. Jimmy bir anda ortapedi blmnn ve hemirelerin maskotu hline gelmi. Jimmy son ameliyatn da olup hastaneden ayrlaca srada gzyalar ve kucaklamalarn ard arkas kesilmemi. Jimmyye gsterdikleri ilginin son bir belirtisi olarak ona bir armaan vermiler. Bu, Jimmynin yeni ayana gre zel olarak yaplm bir ift ayakkabym. Jimmy ve babam tm bu ameliyatlara birlikte gidip gelirken ok iyi arkada olmular. En son ameliyattan sonra eve dnerken yolda arklar sylemiler, artk sorunsuz ayaklara kavutuuna gre, Jimmynin ne yapmak istediini konumular ve Jimmynin evine yaklatka sessizlii beraber paylamlar. Evin nne geldiklerinde Jimmynin yzn mthi bir glmseme kaplam. Annesi ve babas, iki erkek kardeiyle beraber neredeyse yklcak gibi duran varandada onu bekliyorlarm.
= rencilere aileleriyle birlikte evde okuma saatleri dzenleyebileceklerini syleyiniz. Aile bireyleriyle paylamn nemi zerinde durunuz (O.5.8).
K O N U M A
1. HAZIRLIK
20
I rencilere Sizce herkese iyilik yaplabilir mi? Neden? sorusunu sorarak bu konuda dncelerini ifade etmelerini syleyiniz.
TOPLUM HAYATI
9.
K NLK ET
Aada metinde geen deyimler verilmitir. Bunlarn anlamlarn yazp birer cmlede kullannz.
aklda kalmak Anlam : Cmle : dikkat ekmek Anlam : Cmle : kalarn atmak Anlam : Cmle : ban derde sokmak Anlam : Cmle : dalga gemek Anlam : Cmle : akl sr erdirememek Anlam : Cmle :
= rencilere Konuurken snftaki arkadalarnza nasl hitap edersiniz? sorusunu sorunuz. Onlardan uygun hitap ifadeleri belirlemelerini ve konuurken bunlar yeri geldike kullanmalarn isteyiniz (K.1.2). I rencilere konuurken gereksiz karlan seslerin (, eee, aaa vb.) konuma yanllarndan biri olduunu, konumann etkisini azaltacan, dinleyenleri olumsuz ynde etkileyeceini syleyiniz. Konuurken gereksiz sesler karmamalarn isteyiniz (K.2.4).
= rencilere konumalarnda vurgu, tonlama ve uygun yerlerde duraklama yapmalar gerektiini syleyiniz. rencilerin dil becerilerini gelitirmek amacyla aadaki tekerlemeleri tahtaya yaznz. Bunlar sylemelerini isteyiniz (K.2.5).
10.
K NLK ET
Aadaki bulutlara konumanzn sonunda kullanabileceiniz teekkr cmleleri yaznz.
20
32
GZL HAYIRSEVER
GZL HAYIRSEVER
2. SZL ANLATIM
Jimmy Sakn kmldamayn. diye barm. Onlar Jimmy kendilerine doru emin ve dzgn admlarla yrrken aknlklarn gizleyemiyorlarm. Ayann aksamas tamamen yok olmu. Yenilenmi aya ile yeniden aralarna katlan Jimmy ve ailesinde kucaklama, pme ve kahkahalar birbirine karm. Anne ve babas onu izlerken balarn sallyor ve glmelerine engel olamyormu. Hl hi tanmadklar bir adamn, hi tanmad bir ocuun aksayan ayan, hibir karlk beklemeden inanlmaz bir masraf yaparak dzelttirmi olmasna akl sr erdiremiyorlarm. Zengin hayrsever beyefendi, olup biten kendisine anlatlrken gzlklerini kartp nemli gzlerini mendiliyle silmi. Senden son bir ey daha yapman istiyorum. demi. Noele doru iyi bir ayakkabcyla gr. Jimmynin ve tm ailesinin lleri alnsn, kendi seecekleri ayakkablar onlara verilsin. demeyi ben yapacam. Ancak bunu yalnzca bir kez yapacam aileye bildirin. Bana baml olmalarn istemiyorum. Jimmy, zengin hayrsever lmeden birka yl nce ok baarl bir i adam olmu. Benim bildiim kadaryla hibir zaman ameliyatlarn parasn kimin dediini renememi. Ona bu yardm yapan i adam her zaman insanlara kimin yaptn belirtmeden yardm etmenin daha elenceli olduunu sylermi. Woody McKay Jr. y y (Vudi Makkey Jr.)
I rencilere Zengin bir i adam olsaydnz tandnz insanlardan hangilerine yardm etmek isterdiniz? sorusunu sorarak onlardan dncelerini nedenleriyle beraber anlatmalarn isteyiniz. = rencileri, konuurken konuyla ilgili rnekler vermeleri, karlatrmalar ve benzetmeler yaparak ana fikri desteklemeleri konusunda uyarnz (K.3.5). = rencilere yardmlama ve dayanma konulu ataszleri bilip bilmediklerini sorunuz. Bildikleri ataszlerini tahtaya yazdrnz. Konuurken uygun yerlerde bu ataszlerini kullanmalarn isteyiniz (K.3.6). = rencilere iki dakika srecek bir konuma hazrlamalarn syleyiniz. Konumalarnda sreyi amamaya zen gstermelerini ve konumalarn uygun teekkr cmleleriyle sonlandrmalarn isteyiniz ( 10. etkinlik) (K.3.11). = rencilere, yapacaklar konumada ikna ederek konuma yntemini kullanmalarn neriniz (K.3.12). kna ederek konuma ynteminin uygulan: rencilere konumalarnda niin yardm etmek istediklerini inandrc, aklc bir biimde aktarmalar gerektiini belirtiniz.
21
Al bu takatukalar takatukacya takatukalatmaya gtr. Takatukac Takatukalar takatukalamam. derse, takatukalar takatukacdan takatukalatmadan al da gel. Ocak kvcmlandrclardan msn, kap gcrdatclardan msn? Ne kap gcrdatclarndanm ne ocak kvlcmlandrclarndanm... Bir peltek byk baba, peltek peltek konuan peltek torununu pelteklikten kurtarabilir mi?
I rencilere konumalarn yaptrnz.

Konuma yntemini en iyi ekilde uygulayan rencileri dllendiriniz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
= rencilere konuurken ya da okurken

gereksiz el, kol ve ba hareketleri yapmann dinleyiciler zerinde nasl etkiler brakacan sorunuz. Beden dilinin iletiim iin neminden bahsediniz. rencilere konumalar srasnda vcut ve yz hareketlerinin uyumuna dikkat etmelerini syleyiniz. Konumalar srasnda uygun yerlerde jest ve mimiklerden yararlanmalar gerektiini vurgulaynz (K.2.7).
= rencilere Konuurken sesinizin inandrc olduunu dnyor musunuz? Neden? Beden dilini kullanarak konuurken hissettiklerinizi arkadalarnza aktarabildiniz mi? Nasl? sorularn sorarak onlarn kendilerini deerlendirmelerine yardmc olunuz (K.4.4).
= rencilere Metinde yazarn babas,

Jimmynin ailesini ameliyatlar stleneceklerine naTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
33
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
teyiniz. Bu kelimeleri, birer cmlede kullanmalarn syleyiniz. Yazdklarnn setikleri konuyla ilgili olmas gerektiini belirtiniz. Bylece rencilerin yaz tasla oluturmalarn salaynz (Y.2.2).
sl ikna etmitir? Yazarn babas, baka hangi yntemleri kullanarak Jimmynin ailesini ikna edebilirdi? sorularn sorarak onlarn konumann sorunlar zmede etkili bir yol olduunu kavramalarn salaynz (K.5.3).
I Herhangi bir problem karsnda nasl

davranrsnz, ikyetlerinizi nasl dile getirirsiniz? sorularyla rencilere sorunlar karsnda verdikleri tepkilerin doru olup olmadn sorgulatnz. Snfta ya da okulda yaanan bir sorunu zmek amacyla konuma uygulamas yaptrnz. Daha sonra da Konuma Becerisi Deerlen-
= rencilerden yazlarn etkileyici bir ifade ile sonuca balamalarn, yazlarn tamamladktan sonra okumalarn ve uygun bir balk koymalarn isteyiniz (Y.2.9, Y.2.10). = rencilere yazlarnda eletirel yazma
yntemini kullanacaklarn syleyiniz (Y.2.12).
Eletirel yazma ynteminin uygulan: recilerden setikleri atasznn sonu olarak karlabilecei bir yaz yazmalarn isteyiniz. Bu yazlarnda bir olay belirleyerek olayn olumlu ve olumsuz ynlerini ortaya koymalarn syleyiniz.
dirme Formunu doldurarak konumalar deerlendiriniz.
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
2. YAZILI ANLATIM
I rencilere yardmlama, dayanma, iyilik konulu nceden belirlediiniz ataszlerini hatrlatnz. Aadaki ataszlerini tahtaya yazarak konu eitlilii salaynz.
I rencilere, belirledikleri rnek olay araclyla bir hikye yazdrnz. Hikyelerinde yar-
GZL HAYIRSEVER
Hayr dile komuna, hayr gele bana. Dnya mal dnyada kalr. Ne verirsen elinle, o gelir seninle.
11.
K NLK ET
Aadaki metinde ayn anlama gelen kelimeler bir arada kullanlmtr. Bu kelimelerden bir tanesini tercih ederek metni yeniden dzenleyiniz. Dzenlediiniz metni ilgili blme yaznz.
Bence bu dnyaya, bu evrene tm insanlar, insanlarn tamam gzellikleri yaamak, gzellikleri yaatmak, gzellikleri paylamak iin geldi. Aklmz, beynimiz, yreimiz, kalbimiz, vcudumuz, bedenimiz sevgi iin var olmal. Ben, kendim, ahsen byle dnyorum. Hayatm ve yaantm boyunca da byle dneceim. Televizyonlarda, ekranlarda srekli olarak, mtemadiyen, aralksz, kavga eden, tartan insanlar grmek, izlemek istemiyorum.
I rencilere yukardaki ataszlerinden birini semelerini isteyiniz.
= rencilere, setikleri konuda yazarken

kd rendikleri kurallar dorultusunda doru ve temiz kullanmalarn syleyiniz (Y.1.1).
= rencileri alma kitabna ynlendiBence bu dnyaya tm insanlar gzellikleri ya amak, yaatmak, paylamak iin geldi. Aklmz, yreimiz, bedenimiz sevgi iin var olmal. Ben byle dnyorum. Hayatm boyunca da byle dneceim. Televizyonlarda srekli olarak kavga eden insanlar istemiyorum.
rerek etkinlii yaptrnz. Tekrar ifadelerin anlatm bozduunu fark ettirerek yazarken bu tr yanllklar yapmamalar gerektiini kavratnz ( kinlik) (Y.1.10). 11. et-
= rencilerden yazm ve noktalama kurallarna uymalarn isteyiniz (Y.1.11).
= rencilerden setikleri szlerin kendilerine artrd kelimeleri bir kda yazmalarn is TRKE RENC ALIMA KTABI 6. SINIF
21
34
GZL HAYIRSEVER
dm etmenin, dayanmann nemine ve bu davranlarn toplumu bir arada tutma zelliine deinmelerini syleyiniz. Ayrca rencileri rendikleri deyim ve ataszlerini kullanmaya da zendiriniz. la olan denin dahi, bile anlamna geldiini ve ayr yazldn; ek olan denin ise iinde bulunma anlam verdiini ve bitiik yazldn fark ettiriniz.
I rencilere anlatmlarnda, gerektiinde

diyaloglara ve mizah unsurlarna yer vermelerini syleyiniz. Karlkl konuma ve mizah gelerinin anlatma canllk, akclk, aklda kalclk salayacan ifade ediniz.
I Otuzlu yalarda bir kadn pasl kapy

am. ok yorgun grnyormu ve daha bu yata burumu yz hatlar zorlu bir yaamn izlerini tayormu. cmlesinde de ekinin altn izerek yalar ve ya kelimelerine eklenirken nasl bir deiiklie uradn sorunuz. rencilere de ekinin nl ve nsz uyumlar dorultusunda de, da / te, ta biiminde kullanldn sezdiriniz.
= rencilere yeteri kadar sre verip hikyelerini yazdrnz. Belirlediiniz birka renciye yazdklarn okutunuz. Yazdklar hikyeleri rn dosyalarnda saklamalarn syleyiniz (Y.3.1).
= Aadaki cmleleri er drder santimetre geniliinde kestiiniz ktlara yazarak birer torbaya koyunuz. Her cmle iin kullanlmas gereken kadar de yi de kk kareler eklinde hazrladnz ktlara yazp torbalara atnz. rencileri, hazrladnz torba says kadar gruplara ayrp her gruba bir torba veriniz. rencilerden torbadaki btn deleri kullanarak cmleleri tamamlamalarn isteyiniz. Daha sonra bu cmleleri bir kda yazmalarn ve deleri doru kullanmalarn syleyiniz. Gruplarn yazdklarn birbiriyle deitirerek en ok doru cmle yazan grubu dllendiriniz (Y.6.1).
= rencilere aadaki sorular ynelterek yazdklarn deerlendirmelerini isteyiniz (Y.4.2).
Hikyenizde hangi atasz ve deyimleri

kullandnz?
Yaznzda tekrar ifadelerin olmamas iin

neler yaptnz?
Hikyenizde glmece gelerini ve karlkl konumalar nasl kullandnz?
4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
Adam, ocuun adn kt grm. Herkes, o civar yaayan dz taban ocuu tanyormu. Ben buraya yann altm beyefendinin adna geldim. ocuk bir an herkesin sevgisini kazanm. ocuk, bir sre hastane yatm. Annesi ve babas ev onu bekliyorlarm. Araba sandvilerini attrmlar. Yol arklar sylemiler.
rencilere Grup z Deerlendirme Formla-
= rencilerin hikyeleri araclyla olaylar karsndaki davran, tutum ve tepkilerini dile getirmeleri iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (Y.5.1).
5. YAZIM VE NOKTALAMA
I Aadaki cmleleri tahtaya yaznz.

ocuun yant olumlu olmasna karn iinde bir miktar phe de varm.
I Yukardaki cmlede de ekinin ve de

balacnn altn iziniz. Bunlarn cmleye nasl bir anlam kattn rencilere buldurunuz. Ba-
rn datarak kendi gruplarn deerlendirmelerini

salaynz.
35
1. TEMA
DL BLGS
TOPLUM HAYATI
tunuz. Syle kelimesinin sonundaki izginin mek/mak anlamna geldiini syleyerek ekin fiilleri isimlerden ayrmakta kullanldn ve bu eki alan fiillere mastar denildiini, mastarn fiillerin ad olduunu belirtiniz. rencilere etkinlikleri yaptrarak kkleri ayrt etme becerilerini gelitiriniz ( 14, 15. etkinlik) (D.B.1.2).
Tahtaya Jimmynin ve tm ailesinin
lleri alnsn. cmlesini yaznz. Belirtilen kelimelerin altlarn iziniz. rencilere bu kelimelerin anlamlarnn ne olduunu sorunuz, bunlarn varlklar karladn sezdiriniz. Cmledeki alnsn kelimesinin kkn buldurunuz. rencilere, al kknn bir varl m, bir hareketi mi karladn sorunuz. rencilere etkinlii yaptrarak kk eitlerini fark ettiriniz ( 12. etkinlik).
rencilere etkinlii yaptrarak baz kklerin hem varlklar hem de hareketleri karladn sezdiriniz ( 13. etkinlik).
= rencilere, varlklar karlayan kklere

isim kkleri, hareketleri karlayan kklere de fiil kkleri denildiini syleyiniz. Tahtaya sz ve syle kelimelerini yaznz, bunlar rencilere oku-
TOPLUM HAYATI
GZL HAYIRSEVER
12.
K NLK ET
a. Metinden alnan balon iindeki cmlelerde alt izili kelimelerin kklerini bulunuz. .
14.
K NLK ET
Aadaki kelimeleri isim ve fiil greviyle cmlede kullannz.
Jimmy ve ailesinin ev dedii yerin tamire ve boyaya iddetle ihtiyac varm.
Daha sonra aklnza bir ey taklrsa verdiim adrese mektup yazn ya da bana telefon edin.
oy
sa
dik
Arabalarnn iinde sandvilerini attrrlarken nlerinden ember eviren bir grup ocuk gemi.
Bu ayak sana sknt yaratyor mu? diye sormu.
15.
b. Bulduunuz kk hlindeki kelimeleri tabloda belirtilen zelliklere gre snflaynz. . Varlklar Anlatan Kkler n Hareketleri Anlatan Kkler i n
K NLK ET
Paragrafta verilen alt izili kkleri isim ve fiil kk olarak ayrnz. Fiil kklerini mek /mak eki ile yazmay unutmaynz.
nsanlarn tek bana brakld bencil ve hoyrat bir dnyada yayoruz.
aile tamir araba sandvi ocuk
ev boya i ember
tak yaz et yara sor
Dostluk, komuluk, ilgi, sevecenlik, vefa, yardm duygusu kalmad. Kendileri iin yaayan, bo zamanlar bile olsa bunu bakalar iin harcamay israf sayan bir karclar yarndayz. Kimsenin kimseyi grecek hli yok. Sanki herkesin gz kr.
13.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde ........ ile belirtilen yerlere uygun kelimeleri getirerek cmleleri tamamlaynz.
sim Kkleri m
Fiil Kkleri l
yol Otobs tam saat sekizde .........a kacakt. yol Bahedeki kuru otlar..............du. gl Bahedeki ilerine .........leri sulayarak balad. gl Ayenin anlatt fkraya herkes kahkahalarla ........d.
insan, ba, ben, dnya, dost, komu, bo, zaman, hl, gz, kr
brakmak, kmak, yaamak, yarmak, sevmek, grmek, kalmak, olmak, harcamak
22
23
36
YALNIZ KALMAK
1. TEMA (3. METN)

Metnin Ad: YALNIZ KALMAK Metnin Yazar: EVKET RADO Sre: 8 ders saati Alt Tema: Birey ve Toplum Metnin Tr: Deneme
O K U M A
1. O.1.3. O.1.5. 2. Okuma Kurallarn Uygulama Kelimeleri doru telaffuz eder. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme O.2.1. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.2. O.2.3. O.2.4. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. Metnin konusunu belirler. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. K.1.8. K.1.4. K.1.7. 1. K.1.3.
K O N U M A
Konuma Kurallarn Uygulama Bulunduu ortama uygun bir konuma tutumu gelitirir. Standart Trke ile konuur. Karsndakinin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc biimde konuur. Konumasnda nezaket kurallarna uyar.
K.1.13. Konumay uygun ifadelerle bitirir. 2. K.2.2. 3. K.3.5. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma itilebilir bir sesle konuur. Hazrlkl Konumalar Yapma Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.2. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. K.4.4. Konumasn sesini ve beden dilini kullanma ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.1. Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder. K.5.4. Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr.
O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. O.2.23. Metinde ortaya konan sorunlara farkl zmler retir. O.2.31. Metnin yazar veya airi hakknda bilgi edinir. 3. Okuduu Metni Deerlendirme
O.3.1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 4. O.4.1. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. 5. O.5.2. Okuma Alkanl Kazanma Farkl trlerde metinler okur.
37
1. TEMA
Y A Z M A
1. Y.1.7. Yazma Kurallarn Uygulama Olaylar, bilgileri sraya koyarak anlatr.
TOPLUM HAYATI
Not
Y.1.10. Tekrara dmeden yazar. 2. Y.2.2. Y.2.4. Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur. Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle destekler. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.2. 4. Y.4.3. Farkl Trlerde Metinler Yazma Dnce yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn yazm ve noktalama kurallarna uygunluk ynnden deerlendirir. 5. Y.5.9. 6. Kendini Yazl Olarak fade Etme Yazdklarndan ariv oluturur. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.2. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
1. Kelimenin Yap zellikleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.1.3. Yapm eki ile ekim ekini ayrt eder.
38
YALNIZ KALMAK
TOPLUM HAYATI
O K U M A
1. HAZIRLIK
karandr. Goethe (Gte)
En mutlu insan kimdir? Bakalarnn mutluluundan kendine pay
Bir kap kapanrsa bin kap alr. Trk atasz
rencilere, gazete ve dergilerden komuluk, yal bakmevleri, yalnzlk, kimsesizlik vb. konularda yaz, haber, ilan, reklam metinleri derlemelerini syleyiniz.
YALNIZ KALMAK
Topluluk hayat iinde insann urayaca en byk felaket yalnz kalmaktr. Ama benim burada sizlere bahsedeceim yalnzlk kimsesizlik manasnda olan yalnzlk deildir. Kendi hatalarmz yznden, huysuzluklarmz, hrnlklarmz, kskanlk ve gururumuz yznden, kalp krmalarmz, gnl trmalamalarmz, geimsizliklerimiz yznden maruz kaldmz yalnzlktr. Bu yle bir yalnzlktr ki insan, yalnz kaldnn kolay kolay farkna varmaz. Cemiyet iinde yaad, etrafn insanlarla evrili grd iin kendini kalabalkta sanr. lmn bizden ayrd insanlarn bir daha grnmemecesine gittiklerini bildiimiz iin yalnz kaldmz yahut onlarsz kaldmz bilir, acsn ona gre duyarz. Fakat bizim hrnlklarmzla, huysuzluklarmzla darlttmz, kalplerini krdmz insanlarn, etrafmzda olduklar hlde artk bizimle beraber olmadklarn, tpk lenler gibi ayr bir leme g ettiklerini ve yalnz kaldmz fark etmeyiz. nsanolu kapal bir kutudur. O kutunun zerine indirdiimiz bir darbenin iinde yapt titreimleri lmemize imkn yoktur. Hoyrat bir hareketimizle o kutunun iindeki tellerden kan birden kopardmz bilemediimiz gibi o teller artk mevcut olmad iin bizden gidecek sevgi dalgalarn da o cihazn almaz olduunu kestiremeyiz. Bu gibi hllerde Almazsa almasn, ne kar? Benim artk o adama ihtiyacm yok. Muhta olursam o da bana yardm etmesin! dediimiz phesiz oluyor. Zaten kzdmz yani kendimizi kontrol etmek imknn kaybettiimiz zaman byle dnr ve en byk hatay da byle dnrken ileriz.
I rencilere toplum iinde yalnz kalmak sznn kendilerine ne ifade ettiini sorunuz. Bu konuda onlar konuturunuz.
I rencilere ders kitabndaki atasz ve zdeyii okutunuz. Bunlar zerinde onlar konuturunuz. I rencilere Kk yerlerde yaayan insanlarn byk ehirlerde yaayanlara gre birbirleri ile daha yakn ilikiler kurduklarna inanyor musunuz? Neden? sorularn sorup bu konudaki grlerini ifade etmelerini isteyiniz.
22
yi anlatnz biriyle aranz bozulduu zaman ona kar neler hissederseniz? sorusunu rencilere sorarak dostluklarn korunmas gerektiini fark ettiriniz ( 1. etkinlik).
TOPLUM HAYATI
1.
K NLK ET
yi anlatnz biriyle aranz bozulduu zaman ona kar neler hissettiinizi yazarak anlatnz.
rencilere Bulunduunuz yerde oturan en yakn akrabalarnz kimlerdir? sorusunu sorunuz. Onlarla dzenli grp grmediklerini anlatmalarn isteyiniz ( 2. etkinlik).
2. OKUDUUNU ANLAMA
2.
K NLK ET
= rencilere Yalnz Kalmak metnini, iaBulunduunuz yerde oturan en yakn akrabalarnz kimlerdir? Listeleyiniz.
retleyerek okuma yntemini kullanarak okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5). aretleyerek okuma ynteminin uygulan: rencilere Metnin anahtar kelimeleri hangileridir? Metnin nemli blmlerinde neler anlatlmaktadr? sorularn sorarak metnin sesli okunmas srasnda bunlarn altlarn izmelerini ya da farkl iaretlerle belirlemelerini syleyiniz.
3.
K NLK ET
Metinde belirlediiniz anahtar kelimeleri ve metnin nemli bulduunuz blmlerini kendi cmlelerinizle ifade ederek bir metin oluturunuz.
= Metni rencilere rnek olacak biimde

bir kez sesli okuyunuz. Daha sonra metni uygun yerlerinden blerek birka renciye okutunuz.
24
Dinleyici rencilerden de iaretleyerek okuma

39
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
yntemiyle metni takip etmelerini isteyiniz. Okurken kelimeleri doru telaffuz etmeleri konusunda rencileri uyarnz (O.1.3). Okurken yaplan telaffuz hatalarn okuma bittikten sonra dzeltiniz. rencilerden belirledikleri anahtar kelimeleri, nemli blmleri kendi cmleleri ile ifade edip birletirmelerini ve bunlarla bir metin oluturmalarn isteyiniz ( 3. etkinlik) (O.2.2). rencilere yazdklar metinleri okutunuz ve konunun btn olarak anlalp anlalmadn belirleyiniz. htiya duyarsanz metni bir kez de sessiz okutunuz. rencileri gazete ve dergilerden derledikleri kuprlere ynlendiriniz. Bu yazlar okumalarn ve anahtar kelimeleri belirlemelerini syleyiniz. Birka renciden yapt almay arkadalaryla paylamalarn isteyerek Gazete Kuprlerinden Yararlanma almasn gerekletiriniz. Bu metinde ilk defa karlatnz kelime ve deyimler hangileridir? sorusunu yneltiniz. rencilerden bilmedikleri kelime ve deyimleri belirlemelerini bunlarn anlamlarn szlkten bulmalarn ve yazmalarn isteyiniz ( 4. etkinlik). rencileri szlk kullanm konusunda bilgilendiriniz.
YALNIZ KALMAK Z
unu bilelim ki bu dnyada kimsenin kimseye ihtiyac yoktur. Herkes kendi hayatn kendi gc, gayreti lsnde devam ettirir. Eer Filann bana ihtiyac var. Ben olmasam o hayatn devam ettiremez. Onun iin ne yaparsam yapaym, kendisine kar nasl hareket edersem edeyim beni ekmeye, bana katlanmaya mecburdur. diye dnrseniz yanlrsnz; byle dnmeye baladnz andan itibaren de anlatmak istediim manada yalnz kalmaya balarsnz. Yani sizin kendinize muhta zannettiiniz insanlar yava yava etrafnzdan kaybolurlar. Hi deilse sizinle gnl balar kesilir; kendi lemlerine, iinde sizin bulunmadnz bir leme ekilirler. Hatta bazen ekilmezler de. Yine sizin etrafnzda kaldklar olur. Yine size selam verir, yine sizin elinizi skarlar. Ama ne are ki artk o eski manasnda sizin yaknnz, dostunuz, arkadanz deildirler. Hayatta olduklar hlde sizin iin lmlerdir. Dolaysyla sizi yalnz brakmlardr. Biraz nce, Bu dnyada kimsenin kimseye ihtiyac yoktur. demitim. Tabii buradaki ihtiya kelimesi ok geni manada alnmtr. Tanmayan, grmeyen, sevimeyen insanlarn birbirine ihtiyalar yoktur, demek istedim. Yoksa tananlar, sevienler birbirlerine daima muhtatrlar. Ama bu ihtiya suya, ekmee deildir;
rencilere
23
YALNIZ KALMAK Z
4.
K NLK ET
= rencilere bulmaca etkinliini yapt-
Okuduunuz metinde ilk defa karlatnz kelimeler hangileridir? Bu kelimelerin anlamlarn szle bakarak yaznz.
rnz, kelimelerin anlamlarn szlkten yararlanarak yazmalarn isteyiniz ( 5. etkinlik) (O.2.1).
= rencilere metni kavratmak iin aadaki sorular sorunuz (O.2.13).
5.
K NLK ET
a. Aadaki bulmacada metindeki baz kelimeler saklanmtr. Bunlar krmzya boya. yarak bulunuz. Szle bakarak anlamlarn reniniz.
H T M K S M C F I A U K V A D E E R A M U N H M M L D M E D Y K A U A I A E V R T U A K K N R L C E L M T A E L B E U T T M E D T I E K T D V N S D K D T M R E D E E Z R H E Z A F A L R U C O S A Z A Y L A L E Y A P I T A T M R D A N N S B M A R R F A Z Y Y T F T U K K B A H E S G M H U M C B T E A T V C S N A U N I A P P
Yazara gre kimsesizlik ile yalnz kalmak

arasnda nasl bir fark vardr?
Yazar, insanlarn hangi davranlar yznden toplum iinde yalnz kaldklarn ne srmektedir?
Metne gre insanlar toplum iinde yalnz

kaldklarn niin fark etmezler?
Gnmz toplum hayat, insan ilikilerinde hangi skntlarn domasna neden olmaktadr?
b. Bulduunuz kelimelerden be tanesini cmlede kullannz. . 1
nsan, sevdiklerinin etrafndan kaybolmamas iin neler yapmaldr (O.2.22)?
Okuduunuz metinde hangi konu anlatlmaktadr (O.2.3)?

5
25
40
YALNIZ KALMAK Okuduunuz metinden nasl bir sonu kardnz (O.2.4)? evket Rado kimdir? Eserlerinde neler anlatmtr (O.2.31)? I rencilere aadaki sorular sorarak metnin trn buldurunuz. Yazarn dncelerinde samimi olduuna inanyor musunuz? Neden? Yazarn gzlemlerini aktard blmler hangileridir? Yazar, ileri srd grleri kantlama gegler yze, tatl diledir; iyi bir muameleye, iyi bir dnceyedir; hatrlanmaya, insanca sevgiye, ruh yksekliinedir. Bunlardan hibirini gstermeden etrafmzdakilerin bize yaknlk besleyeceklerine, urumuzda kl, kmr olacaklarna inanrsak kendimizi aldatm oluruz. Belki de bu yzden yalnz kaldmz fark etmeyiz. Bu trl yalnzlk, insann eini dostunu krp dkt iin yalnz kal, belki eski devirlerde bugn olduu kadar ac deildi. nk o devirlerde aile hayat daha toplu idi. En yakn akrabalar deil, uzak akrabalar da bir arada otururlard. Henz byk ehir hayat kurulmamt. Cemiyetler kkt. Herkes birbirini tanr, uzak, yakn bir kan ba ile birbirine bal bulunurdu. Darlmalarn arkasndan barmalar gelirdi. Ama bugn cemiyet hayatmz o eski devirlerdeki gibi deildir. ehirler bydke, kalabalklatka insanlar daha ok yalnzla mahkm oluyorlar. Sabahleyin evinizden iinize gidinceye kadar yz binlerce insanla gz gze geldiiniz hlde bunlardan kan tanyabiliyorsunuz? Tesadf yardm ederse karnza bir iki tandk, birka gz inas kabilir. Onun dnda, bu yn yn insanlardan hibirini tanmyorsunuz.
TOPLUM HAYATI
reini duymu mudur? Sizce bunun nedeni nedir?
= rencileri sorular zerinde konuturduktan sonra onlara doa, yaam, toplum, ahlak vb. konularda okuyucuyu dndrmek ve doruyu bulmaya yneltmek amacn gden yazlara deneme denildiini syleyiniz. Tr hakknda rencilere bilgi veriniz (O.2.15). 3. OKUDUUNU DEERLENDRME
24
TOPLUM HAYATI
6.
K NLK ET
Aadaki kelimelerden ayn anlama gelenleri birbiri ile eletiriniz.
site phe kent g zorunlu gayret kuku mecbur kuvvet devir dnem ehir aba gereksiz duygu rastlant yrek ilgi tandk
bildik tesadf aina his lzumsuz alaka kalp
= rencilere, metnin en ksa ve en uzun cmlesini buldurunuz. Metinde bunlardan hangisinin daha fazla olduunu belirlemelerini isteyiniz. rencilere, elde ettikleri sonular nda yazarn anlatmda nasl bir yol izlediini aktarmalarn syleyiniz (O.3.1).
4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
7.
K NLK ET
Bir arada yaamak kavram size neleri artryor? Aklnza gelen kelimeleri, kelime gruplarn, deyimleri ve ataszlerini listeleyiniz.
= Tahtaya hayat kelimesini yazp bu kelimeyle ayn anlama gelen baka bir kelime bilip bilmediklerini sorunuz. Bu kelimeler arasnda nasl bir anlam ilikisi olduunu sylemelerini isteyiniz ve e anlamllk ilikisini fark ettiriniz ( 6. etkinlik) (O.4.1).
= rencilere daha nce deneme trnde bir yaz okuyup okumadklarn sorunuz. Onlardan aldnz cevaplar dorultusunda bu trden kitaplar okumalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (O.5.2).
26
41
1. TEMA
K O N U M A
1. HAZIRLIK
TOPLUM HAYATI
YALNIZ KALMAK Z
Hatta, oturduunuz mahallede, oturduunuz sokakta deil de oturduunuz apartmandakilerden bir ksmyla tanklnz yoktur. Cemiyet iinde yalnz olmadnz hissini size ancak yakndan tandnz insanlar, her biri ehrin veya memleketin bir tarafnda, gndelik hayatlarn yrtmekte olan arkadalarnz veya dostlarnz veriyor. Eer yalnz deilseniz onlar hayatta olduklar iin yalnz deilsiniz. Bilirsiniz ki banza, maazallah, bir kaza, bir felaket gelecek olsa onlar zlecekler, tanmadklarnzn ise bu derdinizle hibir alakas olmayacaktr. hayatnda edindiiniz dostlar eer sizi tutarlarsa yani kendinizi sevdirebilmiseniz kuvvetli olacaksnz. Ama mevkiiniz size bir gurur vermise herkesin size muhta olduuna kendi kendinizi inandrmsanz yahut kendinizi ok kuvvetli hissedip de sizden baka herkesi zayf ve dolaysyla lzumsuz saymaya balamsanz vay halinize! Yalnzlk artk sizin iin mukadderdir. Dostlarnz size dman kesilmilerse artk sizin iin hibir ey dnmeyeceklerdir. Sadece dnlmemek yalnz kalmak iin yeter ve dnyada hi kimse bu manada yalnz kalmaya dayanabilecek kadar kuvvetli deildir. En kudretli
I rencilere Arkadalarnz, akrabalarnz, tandklarnz sizi seviyorlar m? nsanlarn size kar byle duygular beslemelerinin nedeni nedir? sorularn sorarak onlarn dikkatlerini kendi zerlerinde toplamalarn ve kendi davranlarnn sonularn sorgulamalarn salaynz. Bylece onlar konuma etkinliklerine hazrlaynz.
= rencilere Okulda ders ilenirken yaptnz konumalarla bir akam yemeinde ailenizle yaptnz konumalarda ne gibi tutum farkllklar vardr? sorusunu sorunuz. Onlarn farkl ortamlarda o ortamn gerektirdii biimde konutuklarn fark etmelerini salaynz. Yapacaklar konumalarda konuma konusuna ve bulunduklar ortama uygun bir tutum gelitirmeleri iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (K.1.3).
= rencilerden konumalarnda standart

Trkeyi kullanmalarn, ok hzl veya ok yava konumamalarn isteyiniz (K.1.4, K.1.7).
25
= rencilere, nezaket kurallar gerei konumalarnn sonunda dinleyiciye teekkr etmeleri gerektiini syleyiniz (K.1.8, K.1.13). itilebilir bir sesle konumann nemini vurgulaynz (K.2.2).
2. SZL ANLATIM
Kelime ve kavram havuzundan seerek konuma ynteminin uygulan: Metinle ilgili olarak aadaki kelime, kavram ve ataszlerinden bir havuz oluturunuz. rencilerden bunlardan uygun olanlarn seerek konumalarnda kullanmalarn isteyiniz.
I rencilere ok skntl ya da ok zntl olduunuz bir anda evrenizdeki insanlarn sizinle hi ilgilenmediklerini dnnz. Byle bir durumda neler yapar, kendinizi nasl hissederdiniz? sorusunu sorup bu konuda bir konuma yapacaklarn syleyiniz.
toplum, arkada, yalnz kalmak, kalabalk, gnl krmak, ihtiya, dost, tanmak, aile, akraba, bana bir i gelmek, dnlmemek, elinden tutmak, dman, makam, kuvvet
I rencilere, konumalarna hazrlanmalar iin yeterli sreyi veriniz, hazr olan rencilerden balayarak konumalarn yaptrnz. rencilerin havuzdan setikleri kelime, kavram ve deyimleri konumalarnda kullanp kullanmadklarn izleyiniz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
= rencilerden konumalarnda benzetmelere yer vermelerini (rnein, byle bir anda kendimi da banda tek bana kalm bir aa gibi hissederdim.), duygularndaki deiimleri ifade etmek iin karlatrma yapmalarn isteyiniz (K.3.5).
= rencilere konumalarnda kelime ve kavram havuzundan seerek konuma yntemini kullanacaklarn syleyiniz (K.3.12).
= Konuurken sesinizi herkese duyurabildiniz mi? Konumanzn akc ve inandrc olmas
42
YALNIZ KALMAK
iin neler yaptnz? Konuurken jest ve mimiklerin uyumuna dikkat ettiniz mi? Konumanzda kullandnz benzetmelerden en ok hangisi beenildi? Konuurken yanl sylediiniz kelimeler oldu mu? sorularyla rencilerin yaptklar konumalar deerlendirmelerini salaynz (K.4.2, K.4.4). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
TOPLUM HAYATI
adam bile kudreti tkendii zaman deil, yalnz kald zaman ker. Mslmanlkta ok derin bir sz vardr: Yalnzlk Allaha mahsus. derler. Yalnzla ancak Cenab Hak dayanabilir. nsann dayanm gc ne llerde olursa olsun, yalnzla dayanamaz. Kendisini seven, dnen, iyiliini isteyen, kalbiyle, ruhuyla beraber olan insanlardan yoksun kalanlar da korkun bir yalnzla mahkmdurlar. Yalnzl bu manada almayp da insann sadece sevdikleri, tandklar, akrabalar, yaknlar vefat ettike yalnz kaldn zannedenler ok aldanyorlar. Sizi seven, kalbi sizin iin arpan, zor zamanlarnzda armadan yan banzda grnen, dtnz zaman elinizden tutup sizi kaldran ve kalktnz zaman da sizinle beraber neelenen bir tek insan yeryznde var olduka hayatta yalnz deilsiniz demektir. Fakat phesiz etrafnzda sizi bu trl seven insanlarn bir kiiye inmesini de beklememeli. Hayatta kaldnz her gn onlarn saysn artrmak sizin elinizdedir. Kalp krmamaya alacaksnz. Hi yoktan yaknlarnz hrpalamayacaksnz ve sizi sevenleri siz de seveceksiniz. Yaradllar bu yolda yrmeye elverili olan insanlarn yalnz kaldklar grlmemitir. evket RADO t
= rencilere duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini konuarak ifade etmekten ekinmemeleri gerektiini syleyiniz. Kendini ifade etmenin nemini anlatnz. Kendilerini tam ve doru ifade edebilmelerinin ise zengin bir kelime daarcyla mmkn olabileceini; bu yzden metinde rendikleri kelimeleri, deyimleri, ataszlerini konumalarna yanstmalar gerektiini belirtiniz (K.5.1, K.5.4).
Y A Z M A
26
1. HAZIRLIK bir arada yaamak kavramnn kendilerine neleri artrdn sorunuz. Bir arada yaamak denilince akllarna gelen kelimeleri, kelime gruplarn, deyimleri listelemelerini isteyiniz ( 7. etkinlik). rencilerden yazma almalarnda olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatmalarn, tekrar ifadelerden kanmalarn isteyiniz (Y.1.7, Y.1.10).
YALNIZ KALMAK Z
rencilere
8.
K NLK ET
Yedinci etkinlikte belirlediiniz kelime ve kelime gruplar ile deyimleri cmlelerde kullannz.
9.
K NLK ET
Aadaki paragrafn giri, gelime, sonu blmlerini bulunuz. Verilen boluklara bu blmlerde neler anlatldn yaznz.
Eskiden komuluk ne kadar da gzelmi. Komunun evi yanarsa seninki de salam kalmaz. diyen Horaz Ev alma, komu al. diyen Trk atasz nasl bambaa bir evki tattrmlard. imdilerde insanlar bu evrensel gerei toptan inkr edip sadece kendileri iin yayorlar. Keyi dnmekten baka bir ey dnmyorlar. Uygarlk sanlan kar yar, insan gnden gne barbarlatryor. Haldun TANER n
rencilere hazrlk blmnde derlettiiniz haber kuprlerinde hangi olayn anlatldn sorunuz. Haber kuprlerindeki olaylar ve bilgileri yorumlatarak yazma temel dil becerisinin Y.1.7 kazanmyla ilikilendiriniz.
= rencilere, 7. etkinlikte yazdklarn birer cmlede kullanmalarn ve bu cmlelerin yazlarnn taslan ve yardmc dncelerini oluturacan syleyiniz ( 8. etkinlik) (Y.2.2, Y.2.4).
Giri blm:................................................................................................................ ..................................................................................................................................... Gelime blm:.......................................................................................................... ..................................................................................................................................... Sonu blm:............................................................................................................. .....................................................................................................................................

= rencilerden bir arada yaamak konulu yaz almalarnda kelime ve kavram havuzundan seerek yazma yntemini kullanmalarn isteyiniz (Y.2.12).
27
43
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
Kelime ve kavram havuzundan seerek yazma ynteminin uygulan: rencilere
yaptrdnz yedinci etkinlikte belirledikleri kelimeleri okutunuz. Bu kelimelerden bir arada yaamak kavramyla ilgili olmayanlar eleyiniz. Konuyla ilgili kelime, deyim, atasz ve kelime gruplarndan ortak olanlar tahtaya yazarak bir kavram havuzu oluturunuz. rencilerin etkinlikteki kelimeleri kullandklar cmleleri okutunuz. Bu cmleler araclyla kavram havuzunun kullanlmasn salaynz. Ayrca ihtiya duyarsanz aadaki kelime, kavram ve deyimleri de havuza ekleyiniz. bencil, sevecen, hoyrat, vefa, israf, karclk, ba skmak, dert yanmak, azaldka azalmak, krp geirmek, bavurmak, insancl deerler, yardmlama, dayanma
= rencilerden yazlarn bitirdikten sonra okumalarn (varsa) noktalama ve yazm yanllarn dzeltmelerini isteyiniz. rencilerin yazlarn arkadalaryla deitirerek yaplan noktalama ve yazm hatalarnn dzeltilmesi yntemini de tercih edebilirsiniz (Y.4.3).
= rencilerden yazdklarndan bir ariv

oluturmalarn isteyiniz. Bu arivi zaman zaman inceleyerek ilk yazdklaryla son yazdklar arasndaki geliimi ve farkllklar tespit etmelerini salaynz (Y.5.9). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
2. YAZILI ANLATIM
= Metinde geen aadaki cmleleri tahtaya yaznz. Cmlelerde ( ) trnak iaretinin niin kullanldn rencilere buldurunuz. rencilere Trnak iareti iindeki cmlelerin yazmnda nasl bir yol izlenmitir? sorusunu sorunuz. Trnak iindeki cmlelerin byk harfle baladn ve sonuna uygun noktalama iaretlerinin konulduunu fark ettiriniz (Y.6.2). Almazsa almasn, ne kar? Benim artk o adama ihtiyacm yok. Muhta olursam o da bana yardm etmesin! Bu dnyada kimsenin kimseye ihtiyac yoktur.
= rencilere Toplumsal barn salanmasnda ve srdrlmesinde ne gibi grevlerinizin olduunu dnyorsunuz? sorusunu sorarak bir arada yaamak kavramn aklarken bu soruya cevap aramalarn isteyiniz (Y.3.2)
rencileri paragraf konusunda bilgilendiriniz. Onlara, her paragrafta anlatacaklar duygu, dnce ve olaylarn bir ynn ele almalar gerektiini syleyiniz. Bunun da yaznn yardmc fikirlerini oluturduunu belirtiniz. Her paragrafn kendi iinde giri, gelime, sonu blmnn olduunu aktarnz ( 9. etkinlik).
I Metinden alnan aadaki cmleleri de

tahtaya yaznz ve bu cmlelerde trnak iaretinin kullanl amacnn ncekiyle ayn olup olmadn rencilere sorunuz. rencilerden nemli ifadelerin trnak iinde yazldn kavramalarn salaynz. Benim burada sizlere bahsedeceim yalnzlk, kimsesizlik manasnda olan yalnzlk deildir.
I rencilere nceden belirledikleri yardmc fikirleri sralayp dzenleyebilecekleri ve yazlarn oluturabilecekleri kadar zaman veriniz.
I Yazlarn tamamlayan rencilere okutunuz. En ok beenilen almalar snf panosunda sergileyiniz.
44
YALNIZ KALMAK
Tabii buradaki ihtiya kelimesi de ok geni manada alnmtr. Aadaki cmleyi tahtaya yazp trnak iaretinin cmle iinde kitaplarn, yazlarn adlarnn ve balklarnn yazmnda kullanldn kavratnz. nen ekim eklerinin kelimelerin cmle iinde kullanlmasn saladn sezdiriniz. Daha sonra cmleyi rencilere tamamlatnz ( kinlik) Kimse. . . kimse. . . ihtiyac yoktur. 10, 11. et-
Trke dersinde evket Radonun mit Dnyas adl kitabndan alnan Yalnz Kalmak balkl yazy okuduk.
Yazl Anlatm Deerlendirme Formunu doldurunuz. DL BLGS
rencilere paragraftaki kelimelerin kk

ile eklerini ve eklerin kelime zerinde nasl bir etkisinin olduunu buldurunuz ( 12. etkinlik).
I rencilere, kelimelere gelerek onlarda

anlam ve grev deiiklii yapan eklere yapm eki, kelimeleri cmlede kullanmaya uygun duruma getiren eklere ise ekim eki denildiini syleyiniz.
Tahtaya kimsesiz ve kimseye kelimelerini yaznz. Bu kelimelerin kklerini rencilere buldurunuz. Kelimelere gelen eklerden hangisinin anlamda bir deiiklik meydana getirdiini rencilere sorunuz. Aadaki cmleyi tahtaya yaznz. Kelimelerin eksiz hlinin bir yargy ifade etmeye yetmediini fark ettiriniz. Kelimelere ekle-
= rencilere etkinliklerini yaptrarak

13, 14. etkinlik) (D.B.1.3).
yapm ve ekim eklerini ayrt edebilme becerilerini gelitiriniz (
rencilerin ekler arasnda hiyerarik bir

sra bulduunu kavramalar iin verilen etkinlii onlara yaptrnz ( 15. etkinlik).
TOPLUM HAYATI
YALNIZ KALMAK Z
10.
K NLK ET
Byk balonlarn ierisindeki kelimelere kk balonlarda verilen eklerden uygun olanlar getiriniz. -i -ci - in -den - li -e -i -ci
12.
K NLK ET
Aada paragraftaki kelimelerin kklerini ve eklerini bulunuz. Kelimenin ald ek anlam deitirmise karsna N, deitirmemise L iareti koyunuz.
nsandaki yaratc gc besleyen, insan yararl ve verimli klan tek ey sevgidir. Sevgi insanlarn tm insanlar, tm dnyay kucaklamasn salayan byk gtr. O yalnz geni yreklere sar.
-siz
-e
-ler
-de
St
Brek
-ler
-li
-in
-lik
insan-da-ki yarat-c gc- besle-y-en insan- yara-r-l
L N L N L N
ver-im-li kl-an sev-gi-dir sev-gi insan-lar-n insan-lar-
N N N N L L
dnya-y- kucak-la-ma-s- sa-la-y-an by-k yrek-ler-e s-ar
L N N N L L
-lik
-de
-den
-siz
13.
K NLK ET
Aadaki paragrafta ekim eki alan kelimeleri altlarn izerek belirleyiniz.
st......... n st......... ten st......... e st......... l st..........
te st......... lk st......... ler st......... sz st......... st..........
bre brek............ e bre brek...........i

brek...........ki bre
brek brek............ siz bre brek...........kten bre brek...........in bre brek...........kler bre brek...........kli
Ali, annesinin elini pt. Sonra ekerli bir ey yemi gibi dudaklarn yalad. Annesi glyordu. O, annesini her pte, byle bir defa yalanmay det etmiti. Evin kk bahesindeki sakslarn iinde fesleenler vard. Ali birka fesleen yapran parmaklaryla ezerek avularn koklaya koklaya uzaklat. Sait Faik ABASIYANIK t k (Semaver)
bre brek...........kte bre brek...........klik
11.
K NLK ET
14.
10. etkinlikte oluturduunuz kelimelerden hangisinin anlam deiti? Anlam deimeyenler hangileridir? Bunlarla kmeler oluturunuz. Anlam deien kelimeler n Anlam deimeyen kelimeler n
K NLK ET
Aadaki kelimelerden yapm eki alanlar krmzya boyaynz. deli gc kirli kirli tozlu tozlu seli yal hal sal yolu nl nl asl ucu ili g
sucu sucu suu
a balc yolcu eli a balc bac yolcu eli
saati evci saati evci
stl stlk stsz st stten
breki breklik breksiz brekli
st stn stten ste stte
bree brei brekte brekten brein brekler
15.
K NLK ET
Aadaki kelimelerin altlarndaki bolua eklerin grevini yaznz. Eklerin sralanmasna ilikin nasl bir sonu kardnz bir cmle ile ifade ediniz. bilet i ler yapm ekim eki eki odun luk ta isim yapm ekim eki kk eki sonu cmlesi
isim kk
fiil kk TRKE RENC ALIMA KTABI 6. SINIF
kr l d yapm ekim eki eki
ba la m isim yapm ekim eki eki kk

28
29
45
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
1. TEMA (4. METN) (Dinleme Metni)

Metnin Ad: TAVAN SUYU Metnin Yazar: ORHAN VEL KANIK Sre: 7 ders saati Alt Tema: Konukseverlik Metnin Tr: Manzum Hikye
DNLEME / ZLEME
1. Dinleme/zleme Kurallarn Uygulama 1. D .1.2. Bakalarn rahatsz etmeden dinler/izler. D.1.4. 2. D.2.1. Dinleme/izleme yntem ve tekniklerini kullanr. Dinleneni/zleneni Anlama ve zmleme Dinlenenin/izlenenin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. D.2.3. D.2.4. D.2.6. Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Dinlediklerindeki / izlediklerindeki olay, yer, zaman, ahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar belirler. D.2.18. Dinlediklerinin / izlediklerinin ncesi ve / veya sonrasna ait kurgular yapar. D.2.19. Dinlediklerinin / izlediklerinin bal / ad ile ierii arasndaki ilikiyi ortaya koyar. D.2.22. iir dilinin farklln ayrt eder. 3. D.3.2. 4. D.4.4. 5. D.5.2. D.5.4. Dinlediklerini/zlediklerini Deerlendirme Dinlediklerini/izlediklerini ierik ynnden deerlendirir. Sz Varln Zenginletirme iir, trk, ark trlerinde metinler ezberler. Etkili Dinleme/zleme Alkanl Kazanma iir, hikye, masal dinletilerine katlr. Kaset, CD, film vb. kaynaklardan kiisel ariv oluturur. Y.1.7. 1. Y.1.5. K.5.4. 5. K.3.9. 3. K.3.2. K.3.6.
K O N U M A
Konuma Kurallarn Uygulama K.1.12. Tekrara dmeden konuur. 2. K.2.1. K.2.4. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Konuurken nefesini ayarlar. Konuurken gereksiz sesler karmaktan kanr. Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma metni hazrlar. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. Konuma srasnda sorulan sorulara ak, yeterli ve doru cevaplar verir. K.3.11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle sona erdirir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn ierik ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr.
Y A Z M A
Yazma Kurallarn Uygulama Trkenin kurallarna uygun cmleler kurar. Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr.
46
TAVAN SUYU (Dinleme Metni)

2. Y.2.2. Y.2.9. Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur. Yazy etkileyici ifadelerle sonuca balar. bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. 4. Y.4.2. 5. Y.5.7. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Okul dergisi ve gazetesi iin yazlar hazrlar.
Not
Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici
DL BLGS
1. Kelimenin Yap zellikleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.1.4.Gvdeyi kavrar.
47
1. TEMA
D N L E M E
TAVAN SUYU
TOPLUM HAYATI
Akam olur, sofra kurulur yine; Bir tas konur sofrann zerine: Kuyu suyu ile dolu bir koca tas. Konuklar bu iten bir ey anlamaz. lerinden biri tasa eilir; Sorar: Hocam bu nedir? Hoca hemen dorulur: Bu, der, tavann suyunun suyudur.
Orhan Veli KANIK
Bir yabanc, konuk olur Hoca'ya; Ama nezaket bu ya, Tutar bir de tavan hediye eder; oban armaan, am sakz. der. Hoca, bir gzel piirir tavan. Akam olur, gelir yemek zaman; Orta yere bakr sini kurulur. Hep birden etrafna oturulur. Hoca hem yer hem sohbet eder. Ertesi gn misafir kalkar gider. Bir gn iinde de pek seviilir. Arkasndan baka bir konuk gelir; Tavan getirenin komusuyum. der. Hoca bu adam da buyur eder. Tavann suyuna bir orba yapar. Adam orbay yer, azn kapar. O konuk da gider, gelir bakas: Tavan getirenin bir akrabas. Gittike sklar bu misafirler; Fakat Hocann canna tak eder. Tavansa tavan, der, anladk ama, Bu kadar da yk olunmaz ki adama. Komular gidip gidip gelmededir; Bir sefer tam be kii birden gelir. Hoca bu konuklar da karlar; Adamlar yle derler Hocaya: Hani tavan getiren vard ya, Komusunun komusuyuz biz onun. Hoca: Ya! der, ho geldiniz, buyurun!
3.
K NLK ET
1. HAZIRLIK rencilerden gazeteleri inceleyerek ilgilerini eken bir olay yazs derlemelerini isteyiniz.
rencilere Evinize bir misafir gelecei zaman ne gibi hazrlklar yaplr? sorusunu sorunuz, evlerindeki hazrlklar yazmalarn syleyiniz ( 1. etkinlik)
I rencilere yazdklarn okutunuz. Snfa beenilen bir yazy canlandrmalar iin onlardan gruplar oluturmalarn isteyiniz. rencilere neTOPLUM HAYATI
1.
K NLK ET
Evinize bir misafir gelecei zaman evde yaplan hazrlklar nelerdir? Yaznz.
2.
K NLK ET
Birine misafirlie giderken gtrlebilecek en iyi hediye neler olabilir? Yaznz.
Metinde geen aadaki kelimeleri e anlamllaryla eletiriniz. sylei anlam vakit toplum misafir el sre
yabanc konuk sohbet mana cemiyet zaman
30
48

ler yapabileceklerini kendi aralarnda kararlatrmalar iin sre veriniz. Hazr olan gruplardan balayarak canlandrmalarn yaptrnz. Baarl gruplar alklatarak dllendiriniz. Birine misafir gideceiniz zaman onlara hediye gtrr msnz? Sizce byle bir durumda gtrlebilecek en iyi hediye nedir? sorularn sorarak onlarn dikkatini geleneksellemi grg kurallar zerinde toplaynz ( 2. etkinlik).
= rencilere Size yaplmasn istemediiniz davranlar, siz de bakalarna yapmaynz. sznden ne anladklarn sorunuz. Bu konuda onlar dinlerken bakas tarafndan rahatsz edildiklerinde neler hissedeceklerini dnmeye ynlendiriniz. Dinleme etkinliklerinde evrelerine rahatszlk vermelerinin olumsuz sonular dourabileceini kavratnz (D.1.2).
niz ve alma ktlarn doldurmalarn isteyiniz (1. alma kd).
I Snfa getirilen manzum hikyelerden seeceiniz birka rnei rencilere okutup onlar ilenecek metne hazrlaynz.
2. DNLEDN/ZLEDN ANLAMA
Tavan Suyu metnini rencilere dinleti-
= rencilere Tavan Suyu metnini dinlerken katlmsz dinleme yapacaklarn syleyiniz (D.1.4).
Katlmsz dinleme/izleme ynteminin uygulan: rencilere 1 numaral alma kdn datnz. Metni dinletirken alma kdndaki sorular cevaplamalarn salaynz.
rencilere dinledikleri metinde geen hediye kelimesinin e anlamlsnn ne olduunu sorunuz (armaan). Etkinlikte verilen kelimelerin e anlamllarn buldurunuz ( 3. etkinlik).
TAVAN SUYU (Dinleme Metni) N U e
4.
K NLK ET
Metinde geen aadaki kelime gruplarnn anlamn metinden hareketle bulunuz. Birer cmlede kullannz.
= Tahtaya am sakz, oban armaan sz grubunu yaznz. rencilere metnin ilk blmn tekrar dinleterek bu sz grubunun metinde nasl kullanldn buldurunuz. Onlara Tahtadaki sz grubunun byle kullanlmasnn nedeni ne olabilir? sorusunu sorup rencilerin bu durumun iirin biimsel zelliklerinden kaynaklandn sezdiriniz. rencilere sz grubunu oluturan kelimelerin gerek anlamlarnda kullanlmadn, byle kalplam szlerin deyim olarak adlandrldn fark ettiriniz ( 4. etkinlik) (D.2.1).
I rencilere aadaki sorular sorup a-
azn kapamak
canna tak etmek
yk olmak
lma kdndan da yararlanarak bunlar cevaplamalarn isteyiniz.
Nasrettin Hoca, ilk gelen misafiri nasl

karlyor?
5.
K NLK ET
Misafir, Nasrettin Hocaya ne getiriyor? lk misafirden sonra gelen konuklar, geTavan Suyu metninin konusunu ve ana fikrini bulunuz.
lilerine nasl bir neden gsteriyorlar?
Metnin konusu
Nasrettin Hoca, son gelen misafirlerine nasl bir ders veriyor?

dr. cmlesi, metnin ana fikridir.
Bu manzum hikyeden nasl bir sonu karabilirsiniz?
6.
K NLK ET
Aadaki bolua bir ema izerek metnin kahramanlarn ve bunlarn birbirleriyle ilikisini gsteriniz.
Dinlediiniz metnin konusu ve ana dncesi nedir (D.2.3, D.2.4) ( 5. etkinlik)? 6.
Dinlediiniz metnin kahramanlar kimlerdir? Bunlar arasnda nasl bir iliki vardr (
31
etkinlik) (D.2.6)?
49
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
n rencilere syleyiniz. Dinlemenin ve izlemenin bilinli bir eylem olmas gerektiini vurgulaynz. Sanat bilinlerinin de gelimesi iin kiisel beeni ve zevklerine uygun bir ariv oluturmalarnn birikimlerine katkda bulunacan syleyiniz. rencilerden kaset, CD, film vb. kaynaklardan kiisel ariv oluturmalarn isteyiniz (D.5.4).
= rencilere dinledikleri metnin, Hocaya

bir konuun gelmesiyle baladn ve Hocann son gelen misafirlerine verdii dersle de bittiini syleyiniz. Onlara Sizce metnin ncesinde ve sonrasnda neler yaanm olabilir? sorusunu sorup tahminlerini defterlerine yazdrnz ((D.2.18).
Dinlediiniz metnin bal sizce ne olmalyd? Metnin bal, ieriine uygun mudur (D.2.19)?
= rencilere Daha nce okuduunuz

Gizli Hayrsever adl metinle dinlediiniz Tavan Suyu adl metin arasnda ne gibi farkllklar vardr? sorusunu yneltiniz. rencilere iirde ses akn salayan kafiye, redif gibi ahenk unsurlarn fark ettiriniz (D.2.22). 3. DNLEDKLERN/ZLEDKLERN DEERLENDRME
Dinleme/zleme Becerisi Gzlem Formunu doldurarak rencileri deerlendiriniz.
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I rencilere konukseverlik sznn hangi anlamda kullanldn sorunuz. Onlarn dncelerini ifade etmelerini isteyiniz.
= rencilere Dinlediiniz manzum hikyeyi beendiniz mi? Neden? sorusunu sorup metnin ieriini deerlendirmelerine imkn salaynz (D.3.2). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
I Misafirlie gittiimizde nelere dikkat etmeliyiz? sorusunu rencilere sorarak onlar misafirlikte uyulmas gereken grg kurallar konusunda dndrp konuma etkinliklerine hazrlaynz.
= rencilere misafirlikte uyulmas gereken kurallar konusunda bir konuma yapacaklarn; bu konumalarnda kelimeleri, cmleleri tekrar etmemeleri gerektiini belirtiniz (K.1.12).
= rencilere, dostluk, yardmlama, dayanma, misafir konulu arklar, trkler syletiniz. Bu almada yer almak istemeyen rencilere de temaya hazrlk kapsamnda ezberledikleri iirleri okutunuz (D.4.4). 5. ETKL DNLEME/ZLEME ALIKANLII KAZANMA
= rencilere kelimelerin anlam ve duygu

yknn ses araclyla zenginleecei, bunun iin de nefeslerini ve ses tonlarn iyi ayarlamalar gerektiini syleyiniz (K.2.1).
= rencilere konuurken gereksiz sesler

karmann szn etkisini zayflatacan syleyiniz. Sz banda ya da ortasnda eee, , ey vb. seslerin konumann ahengini bozacan hatrlatnz (K.2.4). 2. SZL ANLATIM
= rencilerden temaya hazrlkta ezberlettiiniz Nasrettin Hoca fkralaryla bir dinleti yapmalarn isteyiniz. Dinletinin sonunda yaplan etkinlikten holanp holanmadklarn belirtmeleri iin uygun ortam oluturunuz (D.5.2).
= Mzik, iir, yk gibi eserleri dinleyerek;

tiyatro, film gibi eserleri izleyerek zevk alacaklarTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
I rencilere aadaki ksa hikyeyi okuyunuz. Dinledikleri hikyeden de yararlanarak konumalarn zenginletirmelerini isteyiniz.
50

MSAFR
Adamn biri uzaktan bir akrabasna misafirlie gitmi. Yemiler, imiler, sra gelmi yatmaya... Misafir odasna ift dekli bir yatak yaplm. Binlerce teekkrle tertemiz yataa yerlemi bizimki... Bir, , be derken bir hafta kalm gittii hanede... Bakmlar misafirin misafirlik sresi uzuyor, belki anlar da gider diye ift dein birini almlar adamn altndan... Deien bir eyin olmadn grnce on be gn sonra tek kalan dei de almlar misafirin altndan... Ertesi gn bakmlar ki misafir adam alyor... Evin hanm ve beyi pek zlm bu ie! Bey dayanamayp sormu: Hayrdr, bir derdin mi var, ne diye alyorsun? Misafir cevap vermi: Bir iki hafta sonra altmdaki kilimi de alrsanz tahtann zerinde yatmak zor olacak da...
Senai DEMRER
Katlml konuma ynteminin uygulan: Dinleyici rencilerden nceden hazrladklar sorular uygun bir yerde konumacya sormalarn isteyiniz. Konumacya da verdii cevaplarn arkadalarn ikna etmesi gerektiini syleyiniz.
I rencilere konumalarn yaptrnz. Sreyi aan ya da dolduramayan rencilere gerekli rehberlii yapnz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
= rencilere Konumanzda dile getirdiiniz kurallarla ilgili rnekler verebildiniz mi? Verdiiniz rneklerin konuma konusunu destekleyip desteklemediini belirtiniz. diyerek konumalarn deerlendirmelerini salaynz (K.4.1).
= rencilerin yaptklar konumada metinden yeni rendikleri deyimleri kullanp kullanmadklarn izleyiniz. Bunlar kullanamayan renciler iin ek almalar planlaynz (K.5.4).
= rencilere yeterli sre tanyp iki dakikalk bir konuma hazrlamalarn syleyiniz (K.3.2).
= rencilerden konumalarnda metinden yeni rendikleri azn kapamak, canna tak etmek, yk olmak deyimlerini kullanmalarn isteyiniz (K.3.6). = Konumasn hazrlayan rencilerden
bir grubunu grevlendirerek konumalarn yapmalarn, dier rencilerden ise arkadalarn dinlemelerini isteyiniz. Dinleyici rencilere arkadalarn dinlerken konuma konusuyla ilgili sorular hazrlamalarn ve uygun bir zamanda bunu konumacya sormalarn syleyiniz. Konumac rencilerin sorulara ak ve yeterli cevaplar vermeleri gerektiini belirtiniz (K.3.9).
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
I rencilere misafirlikte yaadnz ilgin

bir annz anlatarak rencilerin de byle anlarn hatrlamalarna yardmc olunuz.
= rencilerden anlarn yazarken Trkenin kurallarna uygun cmleler kullanmalarn, olaylar srasyla anlatmalarn isteyiniz (Y.1.5, Y.1.7). = rencilerden yazma almasna gemeden nce yazacaklarn taslak hline getirmelerini isteyiniz. Plansz ve programsz ilerin istenilen baarya ulamayaca konusunda onlar uyarnz (Y.2.2).
= rencilerden konuma sresini amamalarn, konumalarn teekkr cmleleriyle bitirmelerini isteyiniz (K.3.11). = rencilere katlml konuma yntemiyle konuacaklarn syleyiniz (K.3.12).
= rencilere, yazlarn etkileyici ifadelerle

sonulandrmalarn syleyiniz. Metinlerdeki son szlerin hafzalarda kalma gcnn daha fazla olduunu ifade ediniz (Y.2.9).
51
1. TEMA
TOPLUM HAYATI
= rencilere, her yaznn bir balnn olduunu hatrlatarak baln ilgi ekici ve ksa olmasnn, yaznn ieriini yanstmasnn okuyucuda merak uyandracan syleyiniz. Yazlarna belirttiiniz zellikleri tayan uygun balklar bulmalarn isteyiniz (Y.2.10). = rencilere anlarn yazarken gdml yazma yntemini kullanabileceklerini syleyiniz (Y.2.12).
Gdml yazma ynteminin uygulan: rencilerden Tavan Suyu metninin ileni srecinde ele alnan konular dorultusunda yazlar hazrlamalarn isteyiniz. 2. YAZILI ANLATIM rencileri yazacaklar anlara hazrlamak iin derledikleri olay yazlarna ait kuprleri toplaynz. Daha sonra seeceiniz bir yazy baln sylemeden rencilere okuyunuz. Onlara Siz bir gazeteci olsaydnz bu haberi hangi balkla ya da manetle yaymlardnz? sorusunu sorup dndkleri balk veya maneti defterlerine yazdrnz.
= rencilerin baarl olduu yazlarn okul dergisinde yaynlanmasn salayarak onlar yazmaya zendiriniz (Y.5.7).
DL BLGS
Dinleme metninde geen aadaki kelimeleri tahtaya yaznz. Bunlardan hangisinin kk, hangisinin yapm eki alm kelime olduunu rencilere buldurunuz ( 7. etkinlik). = rencilere yapm eki alan kelimelere gvde denildii bilgisini veriniz. rencilerin gvdeyi kavrayabilmeleri iin etkinlikleri yaptrnz ( 8, 9. etkinlik) (D.B.1.4).
I rencilerin proje ve performanslarnn
sunumunu yaptrnz. Proje Deerlendirme Formu ve Dereceli Puanlama Anahtar kullanarak rencileri deerlendiriniz. hediye, tavan, konuk, yabanc
= rencilere, anlarn yazdrnz. stekli

rencilerden balayarak okutunuz (Y.3.1).
TOPLUM HAYATI
7.
K NLK ET
Aada verilen kelimeleri zelliklerine uygun kutucuklara yaznz.
I Snfta en ok beenilen bir any tespit

ediniz. Any yazan rencinin ynetiminde canlandrma almas yaptrnz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
saati piir gzlk kurul vatanda sesli yaptr masa kt
sofra karton sevin gezgin utanga ev misafir yl
Yapm eki alan kelimeler
saati piirgzlk kurulvatanda
sesli yaptrsevin gezgin utanga
Kk kelimeler
= rencilere aadaki sorular sorunuz.

Yazlarn deerlendirmelerine imkn salaynz (Y.4.2).
masa kt sofra karton
ev misafir yl
8.
K NLK ET
Aadaki kelimelerde bo braklan yerlere yanda verilen eklerden uygun olann getiriniz. ge im siz lik gz lk g lk ar da e in siz c
Yaznzda nasl bir dil kullandnz (espirili, ciddi)? Bunun yaznzn anlalmasna nasl bir yarar oldu?
9.
K NLK ET
sev in dir
Trk e ci
arka da lk
ko u tur
say g sz lk
yaz ar lk
Yaadnz olay olduu gibi mi anlattnz yoksa yaratclnz katarak daha da ilginletirdiniz mi?
Aadaki kklere uygun ekler getirerek gvdeler oluturunuz. odun ya z kuma dik iek sr
se sev ev iste
Yaznzn itenlik, duruluk ve akclk

zelliklerinden hangilerini tadn belirtiniz.
32
52
Not
DEERLENDRME SORULARI
Dostluun ok ynl yararlarn gz nne getirebilmek iin insann tek bana yapamayaca ne ok ey olduunu bir dnmek yeter. O zaman eskilerin Dost, insann ikinci benliidir. sznde hi de abartma olmad ortaya kar nk bu dost insann kendisinden bile te bir eydir. nsan mr snrldr, kimi zaman insann gerekletirmeyi gnlden diledii; ocuunu yetitirmek, balanm bir ii bitirmek gibi etkinliklere bile yetmez. Ama candan dostu olan kii, yz st brakp gittii bu ilerin kendisinden sonra da gerekletirilebileceine gvenebilir. Bylece dilekleriyle ikinci bir kez yaar insan. Francis BACON (Fransis Bekn) s N s
(lk drt soruyu paraya gre cevaplaynz.) 1. Yazar, insanlarn niin dostlara ihtiyacnn olduunu dnyor?
2.
Metne gre insan mr nelerin yaplmasna yetmeyebilir?
3.
Metinde geen nsan dilekleriyle ikinci bir kez yaar. szn aklaynz.
4.
Metinde geen Dost, insann ikinci benliidir. zdeyii ile ayn anlama gelen atasz aadakilerden hangisidir? A) Dost baa bakar, dman ayaa. B) Dost kara gnde belli olur. C) Dost dostun eyerlenmi atdr. D) Dost ac syler.
5.
Aadakilerden hangisinin kk doru gsterilmitir? A) ar e siz B) batak lk C) ak al lar D) g sz
33
TOPLUM HAYATI
6.
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelere ek getirilirken hangisinde bir yazm yanl yaplmamtr? A) Sokan sonunda genice bir bahe vard. B) Bu iek renkce hepsinden daha gzel. C) Bykce bir salonda oturduk. D) Snfa retmenimizi ziyarete gittik.
7.
Aadaki cmlelerin hangisinde ek alan kelimelerin says daha oktur? A) renciler snfa doru komaya baladlar. B) Evde, sokakta, okulda, her yerde insanca davranmalyz. C) Elindeki ba yavaa yaa daldrd. D) Bugn okulda bir konferans dinledik.
8.
Aadaki tabloyu inceleyiniz. Farkl renkle verilen kelimelerden ekleri yanl gsterilenleri X ile iaretleyiniz. Cmleler Sulak topraklar bereket sayordu. Stsz bir kahve getirdiler. Dnce canm ok acd. Kitab abuk okudu. Diimin arsndan duramyorum. Ekler ekim eki yapm eki yapm eki ekim eki ekim eki
X X X
9.
Aadaki alt izili kelimelerden hangisi yapm eki almtr? A) Ona baka syleyecek szm yok. B) Babas buna da bir zm bulur. C) Yemek yerken diim krld. D) Hi suum yokken beni cezalandrd.
10. Aadaki kelimelerin isim trnden mi, fiil trnden mi olduunu karlarndaki kutucua yaznz. demircilik seti dostluk
isim fiil isim
sz rm renk
isim fiil isim
34
53
1. TEMA
Metnin Ad: TOMBUL TURP Metnin Yazar: LEV TOLSTOY
TOPLUM HAYATI
1. TEMA (1. EK METN)

Alt Tema: Dayanma Metnin Tr: Manzum Hikye
TOMBUL TURP
Not
1. EK METN
Ba baa vermeyince ta yerinden kalkmaz. Trk atasz
TOMBUL TURP
Gnn birinde yal bir adam Ufack bir turp dikti bahesine, By dedi, Kk turp, kocaman ol! Turp byd, kocaman oluverdi. Kocaman olunca da yal adam, Baheye gitti turpu karmak iin. Ne kadar uratysa ekip karamad.
Yal kadn ard sonra. Yal kadn, yal adam ekti. Yal adam, turpu ekti. ektiler, ektiler, karamadlar.
Yal kadn, torununu ard.
Kk kz, yal kadn ekti. Yal kadn, yal adam ekti. Yal adam turpu ekti. ektiler, ektiler, karamadlar.
Kk kz, kpei ard.
27
TOPLUM HAYATI
Kpek, kk kz ekti. Kk kz, yal kadn ekti. Yal kadn, yal adam ekti. Yal adam, turpu ekti. ektiler, ektiler, karamadlar.
Kpek, kediyi ard.
Kedi, kpei ekti. Kpek, kk kz ekti. Kk kz, yal kadn ekti. Yal kadn, yal adam ekti. Yal adam, turpu ekti. ektiler, ektiler, karamadlar.
Kedi, fareyi ard.
Fare, kediyi ekti. Kedi, kpei ekti. Kpek, kk kz ekti. Kk kz, yal adam ekti. Yal kadn, yal adam ekti. Yal adam, turpu ekti.
ektiler, ektiler, kverdi. TOLSTOY
28
54
TOPLUM HAYATI

Metnin Ad: MUTFAK KLTRNDEN KRESELLEMEYE Metnin Yazar: HAMD TOPU
MUTFAK KLTRNDEN K N KRESELLEMEYE
Alt Tema: Kreselleme Metnin Tr: Mektup
TOPLUM HAYATI
2. EK METN
Gzlerin rengi, biimi ne kadar farkl olursa olsun, gzyalarnn rengi ayndr. Afrika atasz
MUTFAK KLTRNDEN KRESELLEMEYE
Toplumlarn kltrel, dinsel veya sosyal deerleri beslenme tercihlerini de etkilemektedir. Bir toplumun itahla yedii bir besin, bir baka toplum tarafndan yasak meyve olarak deerlendirilebilmektedir. Hindular, sr eti yemezler. Mormonlar, ay ve kahve imezler. Yahudiler iin domuz eti, Mslman iinse hem domuz eti hem de alkoll iki yasaktr. Yemek piirme yntemleri blgeden blgeye, toplumdan topluma deiir. Afrika llerinde, Asya steplerinde hayvanclk yapan gerler, yemeklerini tereyayla piirirken Akdenizliler, sofralarndan zeytinyan hi eksik etmezler. Eer margaSevgili olum, Hasselt (Hazelt)te yabanclara ders verdiim okulun mdr Bay Hermans, gerek profesyonel bir eitimci ve insan ilikileri de son derece gl biridir. Benim de ngilizce renirken izlediim ok kaliteli ngilize ders kitaplar vardr. Onun bu kitaplarnn ncsnde okuduum metinlerden birini, biraz da kendimden katarak sana sunmak, sonra da konuyla ilgili beyin jimnastii yapmak istiyorum. Eer dncelerini yazarsan mutlu olurum. Kimi Fransz salyangoza dndr, kimi ngiliz bbrek sever. spanyollara gre en lezzetli yiyecek ahtapot, bir Vietnamlnn delicesine sevdii yemek ise bir tabak ylandr.
rinle tanmamsa Eskimo kadn, yemeini hayvansal yala piirmek zorundadr. Toplumdan topluma deien bir baka anlay da sofra grgsdr. Yemek yerken atal, kak, bak, ubuk ya da parmaklarn kullanlmas toplumsal deerlerin bir yansmasdr. Rusyada yemein lezzetini anlatmann en iyi yolu sofrada geirmektir. Japon misafir, ev sahibine sofraya yatarak teekkr eder. ABDde ilek brolar, hzla attrlan self-servis restoranlar gibidir. Bu lkedeki yaygn anlay, yemek yemek deil, daha ok al yattrmaktr. Yemein sosyal ilevlerini kmsememek gerekir. Bir sevgiyi yeertme, e dost arlama ya da bir i grmesini olumlu sonulandrmada yemekten yararlanlr. Byk aileler bayram sofralarnda bir araya gelirler.
29
30
MUTFAK KLTRNDEN K N KRESELLEMEYE
TOPLUM HAYATI
Konuya bir de baka bir perspektiften bakalm: Bugn Avrupann her kentinde le saatlerinde tklm tklm dolu olan Fast Food dedikleri yerler var. Bu yerlerde insanlar yemek yemiyor, tknyorlar. Bana gre cazibesi abukluktan ve pratiklikten kaynaklanyor. Srf bu cazibe yznden insanlarn beslenme anlaylar deiiyor. Metinde anlatlan mutfak kltrleri yitip gidiyor. Arabn pilav eliyle, inlinin ubuklarla yemesi ok mu nemli? diyebilirsin. Bence nemli olmal. nk tek kltrl bir dnyada yaamak son derece skc olacaktr. Dnsene bir: Btn insanlar ayn ekilde besleniyor, eitiliyor, dnyor, barnyor! Bu mmkn m? Hani diyorum, insanlar baka kltrleri kendi deerlerini gelitirmek iin kullansalar; deer tketcisi deil, deer reticisi olsalar... Grdn gibi kreselleme konusunda benim grlerim henz net deil. Senin kafanda ne gibi sorular sralandn merak ediyorum dorusu. Sevgiyle gzlerinden pyorum. Baban Gnmzde Gney Avrupal kadnlarn ocak balarnda saatlerce terleyerek hazrladklar yemeklere pek itibar eden yok. Amerikan hazr yiyecekleri her yeri istila ediyor. Kendi toplumlarnn damak zevklerini ve yasaklarn nemseyenlerin says giderek azalyor. Kreselleme, baka uluslarn yemeklerini tanmamz salarken ne yazk ki kendi mutfaklarmz unutmamza neden oluyor. Yemek kltr toplumsal yaammzn vazgeilmez bir paras. Yaz, bunu aklyor. Bugn Belikann neredeyse her kentinde in, Meksika, Hint lokantalar vardr. Her kasabada, her mahallede Trk ve talyan lokantas bulmak ise hi zor deildir. nsanlarn bakalarnn mutfaklarn tanmak istemeleri bence doal. nk bu sayede dnyadaki farkl damak zevklerini de tanma olana yakalanmaktadr. Kreselleme, bizi kendimizle snrl olmayan bir yaama yneltmekte. Bunun sonucu olarak baka lkelerde olan biten birok ey kresel dnen insann ilgi alanna girmekte. Artk yamur ormanlarndan bana ne! Afrikada alktan len ocuklar beni ilgilendirmiyor, gibisinden savsaklamalara snamyoruz. Bu dnceler, elbette zenginlik kaynaklarnn da daha dengeli paylald bir dnya iin son derece yararl. Hamdi TOPU i
31
32
55
2. TEMA
ATATRK
TEMAYA HAZIRLIK
Bu temada bulunan metinlerin ilenii srasnda yararlanacanz aadaki almalar yapmalarn rencilerinizden isteyiniz. Bu almalar yoluyla rencileri metinlerin ileniine hazrlaynz.
BR HABER ATATRKN HAYATI VATANDALIK GREVLERMZ MLL TARHMZ (Dinleme Metni) (1. Ek Metin): HAYAT YARATMASINI BLEN ADAM (2. Ek Metin): MUSTAFA KEMALN NEES
TRKE
2. TEMA
ATATRK
TEMANIN METNLER N BR HABER R ATATRKN HAYATI N VATANDALIK GREVLERMZ K 1. EK METN: HAYAT YARATMASINI BLEN ADAM . K : T I N N 2. EK METN: MUSTAFA KEMALN NEES) . K :
) rencilere Onuncu Yl Nutkunu bulup

okumalarn syleyiniz.
) Atatrke ait eitli fotoraflar getirmelerini ve bunlardan bir Atatrk albm hazrlamalarn isteyiniz.
) Atatrkn kiilik zelliklerini aratrmalarn ve edindikleri bilgileri arkadalaryla paylamalarn syleyiniz.
) Atatrkn fiilen katld savalarn tarihlerini renmelerini isteyiniz.
) Gazete ve dergilerden Cumhuriyetin ilan

ediliini anlatan yazlar aratrmalarn ve bulduklarn snfta arkadalaryla paylamalarn salaynz.
) Trk Dil Kurumu ve Trk Tarih Kurumunun kurulu amalaryla ilgili bir aratrma yaptrnz.
33
) Atatrkn Trk milletinin gelenek ve greneklerine verdii neme dair aratrma yaptrarak sonularn snfta anlatmalarn salaynz.
) Atatrkn Trk kltr, sanat ve folkloru hakknda syledii szleri bulup snfa getirmelerini syleyiniz.
) Trk bykleri hakknda bir aratrma

yaptrnz. Trk byklerinin ortak zelliklerini belirlemelerini isteyiniz.
) Gazete, televizyon ve nternetten vatandalk grevlerimizle ilgili yaynlar takip etmelerini, vatandalk grevlerimizi yanstan duyuru ve afiler toplamalarn isteyiniz.
) Bir Orta Asya haritas izerek Trklerin

yaadklar ve devlet kurduklar yerleri iaretletiniz.
) encilerin proje ve performans grevlerini deerlendirmek iin deerlendirme leklerini oaltnz.
56
ATATRK
PROJE GREV
Tema Ad: Atatrk Proje Konusu: Atatrkn Evleri Proje Sresi: 6 Hafta
Sevgili renciler,
Byk nder Atatrk, Kurtulu Savandan nce ve sonra eitli almalar iin yurdumuzun drt bir yannda bulunmu, buralarda kendisine evler tahsis edilmitir. Proje grevinizde sizden Atatrkn kulland bu evleri grsel zellikleriyle tantmanz beklenmektedir.

1. Farkl kaynaklara bavurarak Atatrkn yaad evlerin resimlerine ya da fotoraflarna ulanz. Bunlardan hounuza giden birini seiniz. 2. 3. Atatrkn bu evi ne zaman, ne amala kullandn yine kaynaklara bavurarak reniniz. Beendiiniz evin bir maketini yapnz. Bunun iin kullanacanz kt, karton, tahta, kibrit p vb. malzemeler hazrlaynz. 4. 5. 6. Evin d grnn oluturunuz. Projenizin sunum biimini belirleyiniz. Maketinizi . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve sunumunu yapnz.
57
2. TEMA
ATATRK
PERFORMANS GREV
Beklenen performans Tema Ad: Atatrk Tema Konusu: Atatrkn ocukluu Sre: 5 Hafta Snf: 6
Konuma becerisi Dinleme becerisi birlii yapma alkanl Grup almalarna uyum yetenei
Puanlama yntemi
Sevgili renciler,
Atatrk temasnda Byk nder Atatrkn yaamn, kiilik zelliklerini reneceksiniz. Atatrkn lkemize yapt hizmetlerle ilgili bilgi edineceksiniz. Fakat unutmayn ki bir zamanlar Atatrk de ocuktu. Onun ocukluunu anlamak, bir anlamda kendi ocukluumuza yn vermek demektir. Atatrkn ocukluunda yaad olaylar tiyatro biiminde anlatarak hem kendiniz Atatrk daha iyi anlayabilirsiniz hem de arkadalarnzn anlamasn salayabilirsiniz.
Sre Basamaklar
1. 2. 3. Birlikte almak istediiniz arkadalarnzla bir grup oluturunuz. Ansiklopedi, dergi, nternet vb. kaynaklardan Atatrkn ocukluunu aratrnz. Aratrmalarnzda elde ettiiniz bilgileri sralayp dzenleyerek Atatrkn ocukluunu anlatan bir metin ortaya karnz. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Metninizi karlkl konumalar biiminde dzenleyiniz. Grup arkadalarnzla aranzda grev dalm yapnz. stlendiiniz rol ezberleyiniz. Arkadalarnzla bir araya gelerek provalar yapnz. Hazrladnz oyunu oynarken kullanacanz dekor ve kostmleri hazrlaynz. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve retmeninizin uygun grd bir yerde oyununuzu sergileyiniz.
Deerlendirme
58
BR HABER
2. TEMA (1. METN)

Metnin Ad: BR HABER Metnin Yazar: NESRN BARAZ Sre: 8 ders saati Alt Tema: Atatrkn Kiilii ve zellikleri Metnin Tr: Hikye
O K U M A
1. O.1.1. O.1.3. O.1.5. 2. Okuma Kurallarn Uygulama Sesini ve beden dilini etkili kullanr. Kelimeleri doru telaffuz eder. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme O.2.1. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.3. O.2.4. O.2.7. Metnin konusunu belirler. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Olay, yer, zaman, ahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar belirler. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. O.2.17. Metni oluturan unsurlar arasndaki gei ve balantlar fark eder. O.2.21. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. O.2.30. Okuduu metne farkl balklar bulur. 3. Okuduu Metni Deerlendirme
O.5.4. O.5.8.
Okuduu kitaplardan kitaplk oluturur. Ailesi ile okuma saatleri dzenler.
K O N U M A
1. K.1.3. Konuma Kurallarn Uygulama Bulunduu ortama uygun bir konuma tutumu gelitirir. K.1.12. Tekrara dmeden konuur. K.1.13. Konumay uygun ifadelerle bitirir. 2. K.2.7. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Szleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. K.2.9. 3. K.3.1. Dinleyicilerle gz temas kurar. Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma konusu hakknda aratrma yapar. K.3.2. Konuma metni hazrlar.
K.3.11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle sona erdirir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn ierik ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.4. Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr.
O.3.1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 4. O.4.3. Sz Varln Zenginletirme Okuduu metinde geen kelime, deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. 5. O.5.3. Okuma Alkanl Kazanma Sreli yaynlar takip eder.
59
2. TEMA
Y A Z M A
1. Y.1.3. Y.1.7. 2. Y.2.8. Yazma Kurallarn Uygulama ile ilgili kurallara uyar.
ATATRK
Not
Elektronik ortamdaki yazmalarda biim Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr. Planl Yazma Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar.
Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar.
Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.3. 4. Y.4.1. 5. Y.5.7. Farkl Trlerde Metinler Yazma Bildirme yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Okul dergisi ve gazetesi iin yazlar hazrlar. Y.5.10. Yazma yarmalarna katlr. 6. Y.6.1. Y.6.2. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
1. Kelimelerin Yap zellikleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.1.5. Yapm eklerinin ilevlerini ve kelimeye kazandrd anlam zelliklerini kavrar. ATATRKLK 3. 4. Atatrkle lgili Anlar Atatrkn Kiilii ve zellikleri (Onuncu Yl Nutku) ARA DSPLN KAZANIMLARI Giriimcilik 8. Bakalaryla iletiim kurma ve gelitirmede szl ve szsz anlatm becerilerini kullanr.
60
BR HABER
ATATRK
O K U M A
1. HAZIRLIK
mutlaka baarrsn. Mustafa Kemal Atatrk
Doru dnmeyi biliyorsan ve doru bir ey yapmak yolundaysan
I Bir Haber metni Cumhuriyet Bayram ile

ilikilendirilmitir.
Gereine inandnz bir eyi hemen yapnz. Bakalar ne derlerse desinler, aldr etmeyiniz. Kazanrsnz... Mustafa Kemal Atatrk
I Eitsel ynden uygun olmayan ifade metinden karlmtr. I Atatrk temasnda proje yapacak ve performans devi hazrlayacak olan rencilere proje ve performans konular ile deerlendirme leini oaltarak datnz. I rencilerden gazete ve dergilerde yer
alan Atatrk konulu yazlar derlemelerini isteyiniz.
BR HABER
(Amerika Birleik Devletlerinde yaymlanan dnyaca nl Time dergisi bir yarma balatmt. Dnyann deiik konularda en byk olarak deerlendirilen kiilerini seiyordu. Bu yarmaya, her lkeden isteyen herkes deiik biimlerde katlabiliyordu: mektupla, faksla, nternetle... Yarma, Trkiyede duyulduunda youn bir ilgiyle karland. Cumhurbakan da dhil pek ok vatanda Atatrk iin oy verdi. Bu, gazete, radyo ve televizyon haberlerinin gzde konularndan biri oldu.)
I rencilere TME (TAYM) dergisi hakknda aratrma yapmalarn syleyiniz. I rencilere, ders kitaplarndaki metinle
ilgili zdeyileri okutunuz. Bunlarn Atatrkn kiilik zelliklerinden hangilerini yansttn sorunuz. Bu konuda onlar konuturunuz.
Konu, bir gn Zeynepin snfnda da gndeme geldi. zge, n-
ternetle oy vererek bu yarmaya

katldklarn syledi. Snftan baka renciler de byklerinin,
I rencilere, nce Atatrkn Onuncu Yl

34
ATATRKLK
Nutkunun tmn daha sonra Onuncu Yl Nutkundan alnan aadaki blm okuyunuz. Atatrkn kendi sesinden kaydedilmi Onuncu Yl Nutku CDsini dinletiniz.
1.
K NLK ET
Atatrk ismi size neleri artryor? Dncelerinizi yazarak ifade ediniz.
Yurttalarm! Az zamanda ok ve byk iler yaptk; bu ilerin en by, temeli Trk kahramanl ve yksek Trk kltr olan Trkiye Cumhuriyetidir. Bundaki muvaffakiyeti, Trk milleti ve onun deerli ordusunun bir ve beraber olarak azimkrane yrmesine borluyuz. Fakat yaptklarmz asla kfi gremeyiz! nk daha ok ve daha byk iler yapmak mecburiyetinde ve azmindeyiz. Yurdumuzu dnyann en mamur ve medeni lkeler seviyesine karacaz. Milletimizi en geni refah ve vasta kaynaklarna sahip klacaz. Mill kltrmz muasr medeniyet seviyesine karacaz.
Mustafa Kemal ATATRK
2.
K NLK ET
Dinlediiniz haber ya da yaz hakknda neler dnyorsunuz? Anlatnz.
I Yukardaki blmle ilgili olarak rencilere aadaki sorular sorup Atatrkn Trkiye Cumhuriyeti, Trk milleti ve gelecek ile ilgili grlerini kavramalarn salaynz.
36
61
2. TEMA
kurulmasndaki baary nasl deerlendiriyor?
ATATRK
Atatrke gre yaptklar en byk i nedir? Neden? Atatrk, Trkiye Cumhuriyeti Devletinin Atatrk, Trkiye Cumhuriyeti Devletini
ve Trk milletini gelecekte nasl grmek istiyor? Atatrk ismi size neleri artryor? sorusunu sorup onlarn Atatrk hakknda bildiklerini ifade etmelerini salaynz ( 1. etkinlik).
diklerini anlatt.
BR HABER R
yaknlarnn oylamaya ilgi gster-
retmenleri bu konuda sz alanlar sorularyla ynlendiriyor, rencilerin gncel olaylarla ilgilenme dzeylerini tanmaya alyordu. Onlara, Atatrkle ilgili neler bildiklerini sordu. Ahmet: lkemizi bamszlna kavuturmu. Blnp paralanmaktan kurtarm. Bence Atatrk, ulusal bir kahraman. Byk bir komutan, dedi. Yani, onun asker yannn nemli olduunu dnyorsun, dedi retmen. Seluk: Ben, Atatrkn devlet adaml ynnn asker ynnden daha nemli olduunu dnyorum. Atatrk, bence ok byk bir nder. Tarih kitaplarnda biz henz okumadk ama aabeyim anlatmt. O, subay olacak. Bana Kurtulu Savandaki kstl asker ve cephanemiz ile btemizi, bunlara karn dman kuvvetlerinin gcn an-
rencilere
rencilerin getirdii haber ve yazlara bir
gz atp ilgin ya da gzel bulduunuz birini getiren renciye okutunuz. Dinlediiniz haber veya yaz hakknda neler dnyorsunuz? sorusunu sorup rencilere yorumlatnz ( 2. etkinlik). 2. OKUDUUNU ANLAMA
latmt. Aabeyim, Atatrkn dank bir orduyu, aydnlar, halkn ileri gelenlerini, deiik dncelerdeki insanlar; ksaca btn bir
= Metni okuma tiyatrosu yntemiyle okutunuz (O.1.5). Okuma tiyatrosu ynteminin uygulan: Metni okuduktan sonra diyaloglara dntrerek tiyatro metni hline getirmelerini isteyiniz. Metnin ieriiyle ilgili bir deiiklik yapmamalarn, konuma cmlelerinden ve olaylardan hareketle diyaloglar oluturmalarn syleyiniz. Her renciden okuyaca blme hazrlanmasn isteyiniz. Ayn zamanda metnin kavranmasn salaynz.
ulusu bir araya getirmesi inanlmaz bir baardr. diyor.
35
BR HABER R
3.
K NLK ET
Aadaki ifadeleri okuyarak bulmacay znz.
I rencilerin okuduklar blmde vermeleri gereken duyguyu seslerine yanstmalar iin gerekli ynlendirmeyi yapnz (O.1.1).
I Metni bir kez sesli okuyunuz. rencileri

altar kiilik gruplara ayrnz ve yukarda belirtilen biimde bir metin oluturmalarn isteyiniz. renciler bu almay yaparken siz de onlara rehberlik ediniz.
1 A 2 i 3 A N I 4 F A K S 5 M E M U R 6 K O N G R E 7 C E P H A N E N T E R N E T A N I T K A B R C U M H U R Y E T T E L G R A F H A N E O L A N A K S I Z L I K C U M H U R B A K A N I
8 9 10 11 12 13
= Karlkl diyalog biimine dntrlm

metinlerden en ok beendiiniz bir tanesini gruptaki rencilere okutunuz. rencilerden kelimeleri doru telaffuz etmelerini isteyiniz (O.1.3).
= rencilere bulmacay zdrnz.
1. Alfabemizin ilk harfi 2. Bir sonu elde etmek, herhangi bir ey ortaya koymak iin g harcayarak yaplan etkinlik, alma. 3. Gemite yaanm eitli olaylardan bellein saklad her trl iz, hatra. 4. Belgegeer. 5. Devlet hizmetinde aylkla alan kimse, grevli. 6. Kurultay. 7. Ateli silahlarla atlmak iin hazrlanan her trl patlayc madde, mhimmat. 8. Genel A. 9. Atatrkn mezarnn bulunduu antsal yap. 10. Milletin, egemenlii kendi elinde tuttuu ve bunu belirli sreler iin setii milletvekilleri araclyla kulland ynetim biimi. 11. Telgraf araclyla haberlemeyi salayan resm kurulu. 12. Olanaksz olma durumu, imknszlk. 13. Cumhuriyetle ynetilen lkelerde devlet bakan, reisicumhur, cumhur reisi.
Bulduklar kelimeleri cmlelerde kullandrnz ( 3. etkinlik) (O.2.1).

37
62
BR HABER
ATATRK
Tahtaya Gece gndz alrlar. cmlesini yaznz. Cmledeki gece ve gndz kelimeleri arasnda nasl bir anlam ilikisi olduunu rencilere buldurunuz. Bu kelimelerin kart anlaml olduunu fark ettiriniz ( 4. etkinlik).
= rencilere metni anlayp kavramalar iin aadaki sorular yneltiniz (O.2.13).

Metinde sz edilen yarma nerede,
hangi dergide, ne amala yaplmaktadr?
Yarma Trkiyede nasl karlanmtr? Yarmayla ilgili konuan renciler, AtaMustafa Kemal Atatrk Byk Millet Meclisinden ayrlrken (Ressam: Nurullah BERK) Belki tam olarak byle deil ama bu cmlelere yakn bir anlatmda dncelerini anlatan rencilerini yrekten kutlad retmenleri. O srada snfn kitap kurdu olan pek: Ben, dedi. Atatrkn ok okuyan, aratran, soran bir insan olmasna; onun bu ynne hayranm. Biz Antkabire gittiimizde oradaki mzeyi de gezdik. Orada grdm. Atatrk pek ok kitap okumu. Okuduu kitaplarda nemli bulduu yerlerin altn izmi. Kimi yerlere de o konudaki kendi dncelerini yazm. Devrimlerimiz gerekleirken onun bu kiilik zelliinin ok nemli etkisi olduunu dnyorum. retmen: Evet, dedi. Kurtulu Sava srasnda, gece, vakit bulduka kitap okurmu. Bunu yakn arkadalar anlarnda anlatyorlar. Yine o anlardan birkan anlatmak isterim size. Bakn, bizler sava grmedik. Ancak sinemada, televizyonda izlediimiz filmlerden savala ilgili bir eyler reniyoruz. Sizler de sanyorsunuz ki Rambo (Rambo)
trkn hangi zelliklerinden bahsetmektedirler?
Havzal telgraf memurundan nakledilen

annn konusu ve ana dncesi nedir? Siz onun yerinde olsaydnz ne yapardnz ( 5. etkinlik) (O.2.3, O.2.4, O.2.21) (Atatrklk 3)?
Metinde Atatrkn kiilik zelliklerinden

hangileri anlatlmtr (Atatrklk 4)?
36
= rencilere, hikye haritasn doldurtarak metnin tryle ilgili zellikleri buldurunuz ( 6. etkinlik) (O.2.7, O.2.15, O.2.17).
BR HABER R
ATATRKLK
4.
K NLK ET
Aadaki kelimelerin kart anlamllarn bulup rnekteki gibi yaznz. ac kolay ilk geni yitirmek az n byk kapal doru kazanmak ileri gitmek gerek birlemek yeni yaklamak soru tatl ...................
6.
K NLK ET
Metinde geen olay ve kahramanlarla ilgili aadaki boluklar doldurunuz. Bu olayn yaanp yaanamayaca ile ilgili dncelerinizi belirtiniz.
zor ................... s................... on dar ................... bulmak ................... ................... ok arka ................... kk ................... ak ................... yanl ................... kaybetmek ................... geri ................... gelmek ................... yalan ................... ayrlmak ................... e................... ski uzaklamak ................... c................... evap
Metinde ............................ ................................................. ................................................. .............................................. ............................................... ............................................... ........................anlatlmaktadr.
Metin kahramanlar arasnda ........................................ ................................................. .............................................. ............................................... ............................................... ......................... ilikisi vardr.
Metindeki olay ................... ................................................. ................................................. .............................................. ............................................... ............................................... ........... sresinde gelimitir.
5.
K NLK ET
Siz Havzal telgraf memurunun yerinde olsaydnz nasl davranrdnz?
Bence metindeki olay yaanamaz nk............................ ................................................. ................................................ ................................................. ................................................. .................................................
........................................... ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. .......... metnin kahramanlardr.
Bence metindeki olay yaanabilir nk ........................... ................................................. ........................................... ................................................. ................................................. .................................................
Metinde anlatlan olayn yaand yer, ......................... ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ...........................................dr.
38
39
63
2. TEMA
ATATRK
I rencilere, okuduklar metnin bir hikye olduunu, hikyelerin yaanm ya da yaanmas mmkn olan olaylar, kahramanlarla, yer ve zaman unsurlaryla anlatan yaz trleri olduunu syleyiniz. = rencilere Bu hikyeyi siz yazsaydnz
bal ne olurdu? sorusunu sorunuz. rencilerin balk nerilerini tahtaya yaznz. Daha sonra bu balklardan birini oylama sistemiyle semelerini salaynz. Bal neren rencinizi dllendiriniz (O.2.31). 3. OKUDUUNU DEERLENDRME
BR HABER R
gibi, Batman (Betmen) gibi, Superman (Spermen) gibi ya da izgi filmlerden tandmz HeMan (Himen) gibi stn gl insanlar var. Koca koca ordular yeniyorlar. Gerek sava byle olmuyor. Savalar ulusun bireylerinin dayanmasyla kazanlr. Atatrkn en byk yan bamszlmz iin ulusumuzu ayn inan etrafnda birletirmesidir. Bugnlere kolay ulamadk ocuklar. Cumhuriyete, bamszlmza kolay kavumadk. Bunlar gkten zembille inmedi. Ulusa ok zor gnler yaadk. Size bir olay anlataym: Bir gazetede okumutum. Havzal bir telgraf memuru kendisinin de lmyle unutulup gitmesin diye, Atatrkle yaad bir any yazp gazeteye gndermiti. Bu any daha nce duyduunuzu sanmyorum. Mustafa Kemal, Samsuna gittiinde Havzaya gelir nce. Oradan stanbuldaki arkadalarna sa salim geldiini, bundan sonra neler yaplacan bildiren bir telgraf ekmek ister. Telgrafhaneye gelir. Hava ok yamurludur. Gk grlemekte, imekler akmaktadr. Karadenizin yamuru nasldr, duymu ya da grmsnzdr. Telgrafhane kapaldr. Byle havalarda almaz. Telgrafhane memuru bulunur. Yani, bu olay yazp gazeteye gnderen kii. Adamcaz, neden telgraf ekemeyeceini, iin tehlikesini anlatr. Telgraf alrken imek akarsa insan arpabilir. Birok rnei yaanm tehlikeli bir durum sz konusudur sizin anlayacanz. Mustafa Kemal: imdi telgrafn bana geiniz, der. Memur, aresiz, syleneni yapar. Mustafa Kemal, bir kda nelerin haber olarak iletilmesini istiyorsa yazar. Ona uzatr. Bunlar stanbula ekiniz.
= rencilere, aadaki sorular sorarak

okuduklar metinle ilgili grlerini ifade etmelerine frsat tanynz (O.3.1).
Okuduunuz metni kolayca anlayabildiniz mi? Sizce bunun nedeni nedir?
Okuduunuz metinde retmen tarafndan anlatlan anlar, yazya nasl bir zellik katmtr?
37
Metindeki konuma cmleleri gerekten bir snftaki rencilerin kullanabilecekleri cmleler midir? Buradan yola karak yaznn dili iin neler syleyebilirsiniz?
ATATRKLK
7.
K NLK ET
Aada harfleri kartrlm olarak verilen kelimeleri bulunuz. Bunlar birer cmlede kullannz.
SINCA
HEBAR
SEREVN
REND
SANCI
DVERM
HABER
SERVEN
BET GENCL
NDER
= rencilere harfleri kartrlarak veri-
DEVRM
BTE
GNCEL
len kelimeleri buldurunuz. Metinde geen bu kelimeleri cmle iinde kullanmalarn salaynz ( 7. etkinlik) (O.4.3). 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
8.
K NLK ET
Yazdnz mektuplar ile incelediiniz rnekleri karlatrnz. Birbirine benzer ve farkl ynlerini bir paragraf yazarak belirleyiniz.
I rencilere, TIME (TAYM) dergisi hakknda yaptklar aratrmalarndan elde ettikleri bilgileri okutunuz ve aylk ya da haftalk dergileri izlemenin yararlar zerinde onlar konuturunuz. rencilerin sreli yaynlara ilgilerini artrnz (O.5.3).
= pek, Antkabir Mzesinde neler grmtr? sorusunu rencilere sorunuz. Atatrkn, okuduu kitaplardan bir kitaplk oluturduunu
40
64
BR HABER
Kendinizi hangi ynlerden Atatrk'e benzetiyorsunuz? Atatrkn hangi ynlerini kendinizde buluyorsunuz?
ATATRK
Atatrkn hangi zelliinin sizde olmasn isterdiniz? Neden?
I rencilere, Cumhuriyet Bayramnda

sunmak zere bir konuma hazrlayacaklarn syleyiniz. Bunun iin onlara Byle bir konumada Atatrkn hangi zellikleri zerinde durmak, nelere deinmek istersiniz? sorusunu sorunuz. Bu konuda dnmelerini salaynz.
Mustafa Kemal dier komutanlar ve ei Latife Hanmla Ankarada iftlik istasyonu civarnda asker tatbikatta (10 ubat 1923) Darda imekler akmaya devam etmektedir. Mustafa Kemal, memurun tedirginliinin srdn anlaynca onun yanna gelir. Elini onun telgraf ekmeye hazr elinin stne koyar. imdi rahata ekebilirsiniz, der. Ne olacaksa ikimize de olur. retmen anlatmasn srdrr: Az nce saydklarmz, sinemann yaratt dsel kahramanlard. ou, teknolojinin de stn gcyle inanlmaz servenler yayor. Ama ben size dsel bir kahramandan deil gerek bir insandan sz ediyorum. Sizin, benim gibi bir insan. Yine Kurtulu Sava srasnda, Ankaradayken Mustafa Kemalin bandan geen bir olay daha anlataym. Bu any da nl yazarmz Halide Edip Advar anlatmtr. Ankarada Trkiye Byk Millet Meclisini kurma almalar balayacaktr. Erzurum ve Sivas kongreleri yeni yaplmtr. Mustafa Kemal ve arkadalar, o srada
= Bu konumay topluluk karsnda yapacaklarn hatrlatarak buna uygun bir konuma tutumu gelitirmeleri, tekrara dmeden konumalar gerektiini syleyiniz (K.1.3, K.1.12).
= Atatrkn Onuncu Yl Nutkunun son

cmlesini okuyarak Cumhuriyet Bayramnda yapacaklar konumalarnn sonunda kullanabilecekleri uygun ifadeler bulmalarn rencilerden isteyiniz (K.1.13).
38
= rencilere Szleriniz, jest ve mimiklerinizle btnleiyor mu? sorusunu yneltiniz. El, yz ve beden hareketlerinin (jest ve mimik) olmad bir konumann donuk bir konuma olacan syleyiniz. Duygu ve dncelerin anlatmndaki canlln jest ve mimiklere bal olduunu ifade ediniz. Ayrca jest ve mimiklerin yerinde kullanlmas gerektiini de anlatnz (K.2.7). LKLENDRME: rencilerin jest ve mimikler konusundaki grlerini ifade ettirme almalar srasnda Giriimcilik (8): Bakalaryla iletiim kurma ve gelitirmede szl ve szsz anlatm becerilerini kullanr. kazanmyla ilikilendiriniz.
fark ettiriniz. Onlar da okuduklar kitaplardan kitaplk oluturmaya tevik ediniz (O.5.4).
= rencilere evlerinde haftann belirli gn

ve saatlerinde aileleriyle birlikte okuma saatleri dzenleyebileceklerini syleyiniz. Bu aktivitenin aile iinde duygu ve dnce paylamnda etkili olacan ifade ediniz. Ders kitaplarnda beendikleri bir metni, aratrma konusu olarak edindikleri bilgileri, bir hikyeyi ya da bir iiri aile iinde paylamann onlara neler katabileceini anlattrnz (O.5.8). rencilerinizin okumalarn Okuma Becerisi Gzlem Formu ile deerlendiriniz.
K O N U M A
1. HAZIRLIK
= rencilere iyi bir konumacnn dinleyicilerin baklarndan g aldn syleyiniz. Konuurken tm dinleyenlerle gz temas kurulmas gerektiini ifade ediniz (K.2.9).
2. SZL ANLATIM
I rencilerin Atatrkn kiilik zellikleriyle ilgili rendikleri bilgileri kullanmalarn salamak ve onlar konuma etkinliklerine hazrlamak iin aadaki sorular sorunuz.
= rencilere, topluluk karsnda yaplan konumalarn zen ve dikkatle hazrlanmasnn nemini anlatnz. Onlardan, Cumhuriyete nasl
65
2. TEMA
ATATRK
kavutuk? Cumhuriyet ynetimi, Trk ulusuna neler kazandrmtr? sorularnn cevaplarn aratrmalarn isteyiniz. Aratrmalarndan elde ettikleri bilgileri, konumalarnda kullanmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (K.3.1, K.3.2).
BR HABER R
Ziraat Mektebinin eski binasnda kalrlar. Gece gndz alrlar. Fakat Mustafa Kemalin bbrek arlar tutar. ok ac ekmektedir. Yine de almalara katlr. Tam o srada ngilizler, naslsa, onlarn yerini haber alrlar. Bu binann korumasn birka er yapmaktadr. yle, ok sayda korumalarla zel nlemler alnacak gn deildir. Asker, cepheye gereklidir nk. evreleri sarlr, kardan silah atlar giderek yaklar. Gecedir. Gelenler telefonlar da kesmilerdir. Yardm istemenin olana yoktur. Gelenlerin silah sesleri iyice yaklatnda Mustafa Kemal, ikinci kat merdiveninin banda grnr. Sancdan iki bklmdr. Elinde tabancas: Onlara kolay kolay teslim olmayz. Dveceiz, der. Arkada smet Paa, askerlere pencereden pencereye koarak srekli ate etmelerini syler. Bu youn ate karsnda tekiler geriler. Ertesi sabah ilk i, binann evresine hendekler kazdrmak olur. Bir adam boyunda ve geni hendekler. Sonra haberciler gnderilir, yardmc koruma kuvvetleri salanr. Bu any sizlere Atatrkn de sizin, benim gibi bir insan olduunu belirtmek iin anlattm. O da hasta olmu. Ama ylmam, inancn yitirmemi. Olanakszlklar ne srp yaknmam. Amacna ulamak iin aklyla, yreiyle alm. nancyla, cesaretiyle, bilgisiyle pek ok konuda rnek alacamz bir insan olmu. Btn bunlar da onu byk yapm. Zil almt. retmen: Bir nternet haberi bizleri nerelere gtrd, dedi. kabilirsiniz. yi gnler! Nesrin BARAZ n (Ksaltma ve dzenleme yaplmtr.)
= rencilere konumalarn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle bitirmelerini syleyiniz. Sresi uzayan konumalarn dinleyicileri skacan, konudan ve konuulandan uzaklatracan anlatnz. rencilerden konuma sonunda kendilerini ilgiyle, sabrla dinleyenlere teekkr etmelerini isteyiniz (K.3.11).
= rencilere Atatrk ve Cumhuriyet konulu konumalarnda ikna etme ynteminin kullanlacan syleyiniz (K.3.12). kna etme ynteminin uygulan: rencilerin aratrmalarnda elde ettikleri belge, bilgi ve saysal verileri, ne srdkleri grleri destekleyecek ekilde, konumalarnn uygun yerlerinde kullanmalarn salaynz.
I rencilere, aratrma yapmalar ve elde

ettikleri bilgileri dzenlemeleri iin yeterli sreyi veriniz. rencilerin hazrladklar konumalar snfta okutunuz. Eer imknlarnz uygunsa beendiiniz bir tanesini, okulunuzda yaplan Cumhuriyet Bayram kutlama treninde deerlendiriniz. Buna imknnz yoksa rencilerin hazrladklar konuma metinlerini snfnzn ya da okulunuzun uygun bir yerinde sergileyiniz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
39
numalarnda bu kavramlara yer vermeyen renciler iin ek almalar dzenleyiniz (K.5.4).
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
= rencilere Yaptnz konumayla dinleyicileri ikna edebildiniz mi? Sizce bunun nedeni nedir? Bugn yeniden ayn konumay hazrlayacak olsaydnz neler yapardnz, konumanz sunarken nelere dikkat ederdiniz? sorularn sorarak onlarn konumalarnn ieriine ynelik deerlendirmelerini alnz (K.4.1). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
I rencilere, Atatrke bir mektup yazsaydnz nelerden bahsederdiniz, ona bugnn Trkiyesiyle ilgili hangi haberleri verirdiniz? sorularn sorunuz. Bu konudaki dncelerini anlattrnz.
= Snfa mektup, elektronik mektup rnekleri getiriniz. Snf gruplara ayrnz ve yeterli sayda oalttnz rnek metinleri gruplara datnz. Mektup ile elektronik mektup rneklerini incelemelerini, birbirine benzerliklerini belirlemelerini isteyiniz. Bu trlerin hangi zellikleriyle dier yaz trlerinden ayrldn fark ettiriniz (Y.1.3).
= rencilerin yaptklar konumalarda

cumhuriyet, bamszlk, zgrlk, millet kavramlarn kullanp kullanmadklarn izleyiniz. KoTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
66
BR HABER = rencilerden yazacaklar mektuplarda

anlatacaklar olaylar tarih srasna koymalarn, yazm ve noktalama kurallarna uymalarn isteyiniz (Y.1.7, Y.1.11). Yazdklar elektronik mektuplarn gnll rencilerden balayarak okutunuz ya da sunumunu yaptrnz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
= rencilere, inceledikleri rnek mektuplarn giri blmlerini okutunuz. Bu blmde nelerden bahsedildiini anlattrarak mektup trnde yazya nasl bir giri yapldn kavramalarn salaynz. Yazacaklar mektuplara da uygun bir giri blmyle balamalarnn nemini vurgulanz (Y.2.8).
= rencilerden kendi mektuplar ile hazrlk almalar iin dattnz rnek mektuplar karlatrmalarn, bunu da bir paragrafla ifade etmelerini isteyerek yazdklarn deerlendirmelerini salaynz ( 8. etkinlik) (Y.4.1).
= rencilerden mektuplarn eletirel yazma yntemiyle yazmalarn isteyiniz (Y.2.12).

Eletirel yazma ynteminin uygulan: rencilerden metnin ilenii srasnda elde ettikleri bilgi, dnce, grler nda mektuplarn oluturmalarn ve bugnn Trkiyesine ilikin grlerini tarafsz bir yaklamla ifade etmelerini isteyiniz.
= rencilerin yazdklar mektuplar okul

dergisinde yaynlayarak yazma alkanl gelitirmelerine yardmc olabilirsiniz (Y.5.7).
= lediiniz metne gnderme yaparak rencileri yazma yarmalarna katlmaya tevik ediniz (Y.5.10). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
2. YAZILI ANLATIM
= rencilere, mektubun bildirme yazs olduunu syleyiniz. Haberlemede mektuplarn nemini vurgulaynz. rencilere Bilim ve teknolojideki gelimeler haberleme asndan ne gibi kolaylklar getirmitir? sorusunu sorup onlarn elektronik mektup trnn teknolojinin salad bir yenilik ve kolaylk olduunu kavramalarna yardmc olunuz. Gemite mektubun stlendii haber iletme grevinin gnmz koullarnda elektronik mektuplara yklendiini fark ettirerek bu trn de bildirme yazs olduunu kavratnz (Y.3.3). I rencilere bildirme yazlarnda kdn
sa st kesine tarihin yazlacan, kdn sa alt kesine yazann adnn, soyadnn yazlarak imza atlacan; sol tarafnda da ak adresinin bulunmas gerektiini syleyiniz.
rencilere Yazlarmzda ve konumalarmzda neden ksaltmalardan yararlanrz? sorusunu sorunuz. Onlardan gelen cevaplar dinledikten sonra baz kelimelerin, terimlerin, zel adlarn ierdii harflerden biri veya birka ile daha ksa ifade edilmesi, sembolletirilmesinin yazl anlatmlarmz kolaylatrdn syleyiniz.
Tahtaya aadaki ksaltmalar yazarak rencilerden bu ksaltmalarn almlarn tahmin etmelerini isteyiniz. rencileri alma kitabna ynlendirip sk kullanlan ksaltmalarn almlarn yazdrnz. rencilerden bu ksaltmalara ek getirmelerini isteyerek gelen eklerin yazmn kavratnz ( 9. etkinlik). ABD (Amerika Birleik Devletleri) TBMM (Trkiye Byk Millet Meclisi) Ank. (Ankara) st. (stanbul) Dr. (Doktor)
I steyen rencilerin mektuplarn bilgisayar ortamnda yazmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz. rencilere mektuplarn yazdrnz.
67
2. TEMA
Prof. (Profesr)
ATATRK
rin ilk harfleri byk yazlm? sorusunu yneltiniz. rencilere Ankara kelimesinin bir ehir ismi, Mustafa Kemalin ise bir insan ismi olduunu fark ettiriniz. rencilerin byk harflerin kullanmn kavramalarn ve yazda doru kullanmalarn salaynz. Yazm ile ilgili konularda TDK'nin en son kard Yazm Klavuzundan yararlannz (Y.6.2).
I Tahtaya Trkiye Cumhuriyetini sonsuza

kadar yaatacaz. cmlesini yaznz. Kesme iaretinin hangi amala kullanlm olabileceini sorunuz.
= T.C. ksaltmasnn hangi anlamda kullanldn rencilere buldurunuz. Ayn cmleyi Trkiye Cumhuriyeti adn ksaltarak tahtaya yaznz. Ksaltmalara gelen eklerin kesme iareti ile ayrldn kavratnz (Y.6.1).
I Ksaltmalara ek getirilirken harflerin Trke okunuunun esas alnmas gerektiini vurgulaynz.
DL BLGS
I Tahtaya metinde geen aadaki kelimeleri yaznz. Bu kelimelerin kklerini ve kklerinin eitlerini rencilere buldurunuz. Eklerin kelimelere nasl bir anlam kattn rencilere sorunuz.
= Tahtaya Mustafa Kemal, Samsuna gittiinde Havzaya gelir nce. Ankaradayken Mustafa Kemalin bandan geen bir olay daha anlataym. cmlelerini yaznz. Buradaki byk harflerin yazmna dikkat ekiniz. rencilere Bu cmlelerde hangi kelimele-
ulusa, adamcaz, yarma, dsel, at, geriler, anlattm
rencileri etkinlie ynlendirerek onlar-
BR HABER R
ATATRKLK
9.
K NLK ET
Aadaki ksaltmalarn almlarn karlarna yaznz. Ksaltmalara ekler getiriniz. AB BM MEB M MS PTT TRT TBTAK TOK Avrupa Birlii a ABden
11.
K NLK ET
steki ekleri listedeki kelimelere getiriniz. Eklerdeki seslerin niin deitiini yaznz. li odun lu kmr l st l telefon lu sar l saat li lik odun kmr st telefon sar saat
Birlemi Milletler Mill Eitim Bakanl Milattan nce Milattan Sonra Posta Telefon Telgraf Tekilat Genel Mdrl Trkiye Radyo Televizyon Kurumu Trkiye Bilimsel ve Teknik Aratrma Kurumu Toplu Konut daresi Bakanl
lu k lk lk luk l k lik
12.
K NLK ET
Aadaki isimlere yanda verilen ekleri getiriniz. Oluturduunuz kelimenin trn belirtiniz. Kelime simit Trk yurt ses ev ce de lik li siz ci cil Tr
10.
K NLK ET
a) Resimlerde grdnz varlklarn adlarn resimlerin altlarna yaznz. )
kitap
kitaplk
iek
ieklik
kalem eker
simiti Trke yurtta sesli evcil kalemsiz ekerlik
isim isim isim isim isim isim isim
13.
K NLK ET
Aadaki paragrafta isimden isim yapan ekleri alan kelimeleri bulup aldklar ekleri gsteriniz.
gz
gzlk
kak
kaklk
b) Aadaki resimlerdeki fark altlarna yazarak belirtiniz. )
Bencil insandan bakalarna saygl olmasn bekleyemeyiz. nk ona gre bakalarna haka davranmak, kendisine hakszlk etmek demektir. O kendini evresindeki herkesten, arkadalarndan stn grr. Ona gre hogr ve insanlk sadece kendisine yapldnda gzeldir. nk o yapc deil, karcdr.
bencil
saygl arkada
haka insanlk
hakszlk
gzlkl
adam
gzlksz
adam
bacal
ev
bacasz
ev
rtl
masa
rtsz
masa
41
42
68
BR HABER
dan yapm eklerinin kelimelerde nasl bir anlam deiiklii yaptn bulmalarn isteyiniz ( 10. etkinlik).
Not
rencilere
lik (lk, luk, lk) ekinin
isimlerden yeni isimler trettiini syleyiniz. Bu ekin farkl anlamlar verebildiini (yer, alet ismi gibi) etkinlikteki rneklerden yararlanarak kavratnz. simden isim yapm eki linin ise olan, bulunan anlamna gelen ve nitelik bildiren kelimeler oluturduunu yine rnekler yoluyla kavratnz. rencilere, li ekinin l, lu, l biimlerinde kullanlabileceini syleyiniz. rencilere siz ekinin grevini de fark ettiriniz. Eklerdeki bu ses deiiminin Trkemizdeki nl uyumlar ile ilgili olduunu belirterek etkinlii yaptrnz ( etkinlik). 11.
I Kalklk incelik uyumuna deinerek bunun Trkenin temel kurallarndan biri olduunu vurgulaynz. Baz durumlarda eklerin kalnlk incelik uyumuna uymadn rneklerle kavratnz. Kk nl uyumuna deinip bununla ilgili kurallar da ksaca anlatnz.
rencilere etkinlii yaptrarak ekleri uygun kelimelerle birletirmelerini isteyiniz ve oluan kelimelerin yine isim olduunu fark ettiriniz ( 12. etkinlik).
= rencilerden alma kitabnda veri13. etkinlik)
len metindeki isimden isim yapan ekleri bulmalarn isteyerek konuyu kavratnz ( (D.B.1.5).
69
2. TEMA
ATATRK
2. TEMA (2. METN)

Metnin Ad: ATATRKN HAYATI Metnin Yazar: Hzl. NECLA COKUN TURAN KARAKA MEMDUH YILDIZ Sre: 7 ders saati Alt Tema: Atatrkn Hayat ile lgili Olaylar Metnin Tr: Biyografi
O K U M A
1. O.1.5. 2. O.2.1. Okuma Kurallarn Uygulama Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.12. Okuduklarn kendi cmleleriyle, kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.14. Metne ilikin sorular oluturur. O.2.15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. O.2.16. Metnin plann kavrar. O.2.28. Metinle ilgili grsel geleri yorumlar. 3. Okuduu Metni Deerlendirme dirir. 4. O.4.1. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. 5. O.5.5. Okuma Alkanl Kazanma Kitaplk, ktphane, kitap fuar ve kitap evlerinden faydalanr.
K.1.6.
Yabanc dillerden alnm, dilimize henz yerlememi kelimelerin yerine Trkelerini kullanr.
K.1.8. 2. K.2.8.
Konumasnda nezaket kurallarna uyar. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Canlandrmalarda sesini varlk ve kahramanlar artracak ekilde kullanr.
3. K.3.2. K.3.8.
Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma metni hazrlar. Konuma ncesinde konuyla ilgili aklamalar yapar.
K.3.9.
Konuma srasnda sorulan sorulara ak, yeterli ve doru cevaplar verir.
K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.3. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn sunum teknii ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.1. Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder.
O.3.1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlen-
Y A Z M A
1. Y.1.4. Y.1.5. Yazma Kurallarn Uygulama Standart Trke ile yazar. Trkenin kurallarna uygun cmleler kurar.
K O N U M A
1. K.1.2. Konuma Kurallarn Uygulama Konuma srasnda uygun hitap ifadeleri kullanr.
70
ATATRKN HAYATI
2. Y.2.5. Planl Yazma Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Y.2.7. Yazd metni grsel materyallerle destekler. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. 4. Y.4.2. 5. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Y.5.8. 6. Yazdklarn bakalaryla paylar ve onlarn deerlendirmelerini dikkate alr. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.1. Y.6.2. Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
Trkiye Cumhuriyetinin kurucusu, Trk devriminin yaratcs ve uygulaycs Atatrk, 1881de Selanikte dodu. Atatrkn doumunu manevi kz Prof. Afet nan yle anlatyor:
ATATRK
Benim en byk eserim cumhuriyettir. Mustafa Kemal Atatrk zgrlk ve bamszlk benim karakterimdir. Mustafa Kemal Atatrk
ATATRKN HAYATI
1881 ylnda, mays aynn iekli yeil bir gn, Selanik koyuna hakim yamataki mahallenin katl pembe evinde Zbeyde Hanmn bir olu dnyaya gelmitir. Rsumatta (Gmrk) memur olan kocas Ali Rza Efendi, bu mjdeli haberden byk sevin duymutur. Bu Trk ailesinin akraba ve mahalle muhiti, kk Mustafann annesini, gnlerce ziyaret ederek yavruya mutlu, uzun mrler dilemilerdir. Doum mjdesi komu ve mahalle evresinden dar kmamt. Fakat byyen Mustafa Kemalin tannmas derece derece yaylm ve her kula nasip olmayan bir hzla ilerlemitir. Onun zeks, meslek hayatna ve cemiyet evrelerine yeni bir k olarak girmi ve en hareketli tesiri ile parlak izler brakmtr. Yarm asrlk mrnde Trkiyeyi kurtarm muzaffer bir bakumandan, Trkiye Cumhuriyetini kurmu bir devlet reisi, milletine birok inklaplar hediye eden ve nihayet dnya milletleri tarafndan byk adam olarak tannan bir Trk olarak tarihe kaydedilmitir. Bu bakmdan Onun Selanik nfus ktnden itibaren tarih sahifelerindeki hayatn bilmek, yarm asrlk Trk tarihini incelemek demektir.
40
O K U M A
1. HAZIRLIK
DL BLGS
1. Kelimelerin Yap zellikleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.1.5. Yapm eklerinin ilevlerini ve kelimeye kazandrd anlam zelliklerini kavrar. ATATRKLK 1. 2. Atatrkn hayat ile ilgili olaylar Atatrkn fikir hayat
I Metin ksaltlp dzenlenmitir. I = rencileri drt gruba ayrnz. Gruplara Atatrkn ocukluk, renim, askerlik ve devlet adaml dnemleriyle ilgili aratrma yapmalarn syleyiniz.
I rencilere Sizce Atatrk nasl bir ocuktu? sorusunu sorarak Atatrkn hayatna ilgi duymalarn salaynz.
rencilerden ders kitaplarnda verilen
zdeyileri okumalarn ve bu szlerin Atatrkn kiilik zelliklerinden hangilerini yansttn belirlemelerini isteyiniz ( 1. etkinlik).
I rencilere aadaki iiri okuyunuz.

Mustafa Kemalin doumunun ailesi tarafndan nasl karlandn rencilere anlattrnz.
71
2. TEMA
YIL 1881
ATATRK
Selanikte pembe bir evde... El dokusu, alaca bir kilim yerde, rtler dantel dantel, Pencereler patiska perdelidir. Gz emei, ine oyas, Buras, bir doum odas, Mustafam ml ml uyuyordu... Ar admlar boyunca, Okad Allahn inayetini, Maallah! Byynce paa olur inallah! Mustafam ml ml uyuyordu... Gk tanrs gibi mavi gzler... Srma salar pskl pskl, Gl Zbeydem gl!
Mualla UZBAY
ATATRKN HAYATI N
Mustafa Kemal kk yata babasn yitirdi. Onu zeki ve byk bir Trk kadn olan annesi Zbeyde Hanm bytt. Mustafa Kemal, ilkrenimine Selanikte emsi Efendi Okulunda balad. Atatrkn ocukluunu imdi kendi azndan dinleyelim:
ocukluuma dair ilk hatrladm ey, okula gitmek meselesine aittir. Bundan dolay annemle babam arasnda iddetli bir atma vard. Annem, ilahilerle okula balamam ve mahalle okuluna gitmemi istiyordu. Gmrkte memur olan babam, o zaman yeni alan emsi Efendi Okuluna gitmemi ve yeni yntemlere gre okumam ye tutuyordu. Nihayet babam ii ustaca zd. lk nce bilinen trenle mahalle okuluna baladm. Bylece annemin gnl yaplm oldu. Birka gn sonra da mahalle okulundan ktm, emsi Efendi Okuluna yazldm. Az zaman sonra babam ld. Annemle birlikte daymn yanna yerletik. Daym, ky hayat geiriyordu. Ben de bu hayata kartm. Bana grevler veriyor, ben de bunlar yapyordum. Balca grevim tarla bekilii idi. Kardeimle birlikte bakla tarlasnn ortasndaki bir kulbede oturduumuzu ve kargalar kovmakla uratmz unutamam. iftlik hayatnn dier ilerine de karyordum. Bylece, biraz sre geince annem okulsuz kaldm iin kayglanmaya balad. Nihayet Selanikte bulunan teyzemin yanna gitmeme ve okula devam etmeme karar verildi. Binba Kadri Bey adnda bir kii komumuzdu. Olu Ahmet Bey Asker Rtiyeye gidiyordu ve okul elbisesi giyiyordu. Onu grdke ben de byle elbise giymeye hevesleniyordum. Sonra sokaklarda subaylar gryordum. Bu dereceye ulamak iin izlenmesi gereken yolun, Asker Rtiyeye girmek olduunu anlyordum. O srada annem de Selanike gelmiti. Asker Rtiyeye gitmek istediimi syledim. Annem askerlikten korkard. Asker olmama iddetle kar kt. Ona sezdirmeden Asker Rtiyeye giderek snav verdim. Bylece anneme kar bir oldu bitti yapm oldum.
Mustafa Kemal, bu okulda en ok matematik derslerini sevdi ve baarl oldu. Ksa srede bu derste retmen kadar bilgi sahibi oldu. retmenine sorular sordu, retmen kendisine yazl yantlar verdi. Bu retmenin ad da Mustafayd. retmen bir gn kk Mustafaya: Olum senin de adn Mustafa benim de, bu byle olmayacak. Arada bir fark bulunmal. Bundan sonra senin adn Mustafa Kemal olsun. dedi. te, o zamandan balayarak kk Mustafann ad Mustafa Kemal oldu. 1895te Asker Rtiyeyi byk bir baaryla bitiren Mustafa Kemal daha sonra Manastr Asker dadisine girdi. Mustafa Kemal, Manastr Askeri dadisini bitirdikten sonra 13 Mart 1899da stanbuldaki Harp Okuluna gitti. Harp Okulunda Mustafa Kemal, bir yandan derslerinde baaryla ilerlerken bir yandan da Namk Kemal gibi devrin ada yazarlarn okudu, lkeyi gerileten sebepler zerinde dnmeye balad.
Manastr Asker dadisi (TBMM Kltr Sanat ve Yayn Kurulu Arivi Ressam: Ik OKAN)
41
2. OKUDUUNU ANLAMA
ATATRKN HAYATI N
= rencilere, metni okurken not alarak

okuma yntemini kullanacaklarn syleyiniz (O.1.5). Not alarak okuma ynteminin uygulan: -
1.
K NLK ET
Aada verilen Atatrke ait zdeyileri okuyunuz. Sizce bu szleri syleyen kii nasl bir karaktere sahiptir? Yaznz. Benim en byk eserim cumhuriyettir. zgrlk ve bamszlk benim karakterimdir.
rencilere Atatrkn hayatn anlatan bir yaz okuyacaklarn syleyerek Bu metni hangi amalarla okuyabiliriz? sorusunu sorunuz. Onlardan kendileri iin uygun bir okuma amac belirlemelerini isteyiniz. Ama belirlerken rencilere yardmc olunuz. rnek okumanz srasnda metnin nemli blmlerini tekrar ediniz. rencilerden de bu blmlere ilikin notlar almalarn isteyiniz.
2.
K NLK ET
Metinde ilk kez karlatnz kelimeleri yaznz ve anlamlarn szlkten bulunuz.
KELMELER
SZLK ANLAMI K
I Metnin rnek okumasn yapnz. rencilerin belirtilen ekilde not alp almadklarn izleyiniz. Metni rencilere sessiz okutunuz. Sessiz okuma srasnda rencilerden notlarn kontrol etmelerini, eksiklerini tamamlamalarn isteyiniz.
43
72
ATATRKN HAYATI
ATATRK

leyiniz (
= rencilerden metinde ilk kez kar-
latklar kelimeleri bulmalarn isteyiniz. Bu keliMustafa Kemal, yllk okulu tam bir baaryla bitirdikten sonra kurmay snflarna kabul edildi. yl da kurmay snflarnda okudu. Okulun ikinci snfnda rtbesi stemenlie ykseldi. 20 Haziran 1907 ylnda rtbesi kdemli yzbala ykseltilen Mustafa Kemal ayn yl ierisinde kendisini sevenlerin sraryla grevini 3. Orduya naklettirdi. 27 Eyll 1911de talyanlarn Trablusgarp igal etmeleri zerine Mustafa Kemal binba rtbesiyle Msr yoluyla Tobruka gitti. Buradaki asker glerin kurmay bakanln stlendi. talyanlarn Trablusgarpta ilerlemeleri engellendi. Ancak bu dnemlerde lkenin bana birbiri ardna felaketler geliyordu. 24 Ekim 1912de Balkan Sava balad. Mustafa Kemal ok daha nemli olan bu cephede grev almay talep etti. Ancak daha stanMustafa Kemal, Kolaas (Kd.Yzb.) rtbebula ulamadan Balkanlarda uradmz sine terfi ettii gn. 20 Haziran 1907 byk yenilgiyi rendi. 19. Frka Komutan olarak anakkale Savalarna katld. 25 Nisan 1915te dman birlikleri Arburnu kylarna asker karmaya baladlar. Mustafa Kemal, komutasndaki tmeni hemen yola karm, zorlu bir yryten sonra Koca imen tepesine getirmiti. anakkalede byk kahramanlklar gsteren Atatrkn bir anakkale ansn kendi anlatmndan okuyalm:
melerin anlamlarn szlkten aratrmalarn sy2. etkinlik) (O.2.1).
= rencilere, zetleme kurallarn ha-
trlatnz. Atatrkn Hayat metnini zetlemelerini isteyiniz. Metni zetlerken okuma srasnda aldklar notlar da deerlendirmeleri iin gerekli ynlendirmeleri yapnz ( 3. etkinlik) (O.2.12).
= rencilerden okuduklar metinle ilgi-
li soru hazrlamalarn ve bunlar cevaplandrmalarn isteyiniz. rencilere hazrladklar sorular okutunuz. Metni kavramaya ynelik olanlar tahtaya yaznz. rencilere metinle ilgili bu sorular cevaplatnz. Cevabn doru ya da yanl olMustafa Kemal anakkale Savanda. 1915
... Bu srada Conk bayrnn gneyindeki 261 rakml tepeden sahilin gzetimi ile grevli olarak oralarda bulunan bir mfrezenin askerlerinin Conk bayrna doru komakta, kamakta olduunu grdm. Bizzat bu askerlerin nne karak: Niin kayorsunuz? dedim. Efendim dman! dediler. Nerede?
duunu soruyu hazrlayan rencinin cevabyla karlatrarak belirlemelerini salaynz ( etkinlik) (O.2.13, O.2.14). 4.
te, diye 261 rakml tepeyi gsterdiler. Gerekten de dmann bir avc hatt 261 rakml tepeye yaklam, serbeste ilerliyordu. imdi durumu dnn: Ben kuvvetlerimi brakmm, erler on dakika istirahat etsin diye. Dman da bu tepeye gelmi. Demek ki dman bana benim askerlerimden daha yakn! Dman, benim bulunduum yere gelse kuvvetlerim ok kt duruma decekti.
42
= rencilerin hazrladklar sorular ye-
terli olmazsa aadaki sorular araclyla da metni anlama ve yeniden yaplandrma almalar yaptrabilirsiniz.
ATATRKLK
3.
K NLK ET
Okuduunuz metni zetleyiniz. zet yaparken okuma srasnda aldnz notlardan da yararlannz.
Atatrkn doum yerini, doum yln; anne

ve babasnn adlarn syleyiniz.
Atatrk hangi okullarda renim grmtr? Atatrk hangi savalarda bulunmutur? Atatrk, Samsuna ktktan sonra neler
yapmtr?
Atatrkn yapt yenilikler nelerdir? Atatrk, hangi kurum ve kurulularn kurulmasna nclk yapmtr?
4.
K NLK ET
Metinle ilgili soru hazrlaynz. Sorular cevaplaynz.
= rencilere Okuduunuz metinde
Atatrkn hayatyla ilgili hangi bilgilere yer veril1. soru . Cevap:
mitir? Atatrkn hayatn anlatan metinler okumamzn ne gibi yararlar olabilir? sorularn sorarak onlarn dikkatini biyografi tr zerine ekiniz. Biyografinin zellikleriyle ilgili olarak rencileri bilgilendiriniz. Otobiyografiye de deinerek rencilerden otobiyografilerini yazmalarn isteyiniz ( 5. etkinlik) (O.2.15).
44
2. soru . Cevap:
3. soru . Cevap:
73
2. TEMA

ATATRK
= rencilere, metnin giri blmn
ATATRKN HAYATI N
buldurunuz ve bu blmde neler anlatldn sylemelerini isteyiniz. Metnin gelime ve sonu blmlerini de buldurarak bu blmlerde anlatlanlar birer cmle ile yazmalarn isteyiniz ( kinlik) (O.2.16) (Atatrklk 1, 2). 6. et Dmandan kalmaz, dedim. Cephanemiz kalmad, dediler. Cephaneniz yoksa sngnz var, dedim. Bararak bunlara sng taktrdm. Yere yatrdm. Ayn zamanda Conk bayrna doru ilerlemekte olan piyade alay ile Cebel Bataryasnn yetiebilen erlerini mar marla benim bulunduum yere gelebilmesi iin yanmdaki emir subayn geri gnderdim. Bu erler sng takp yere yatnca dman askerleri de yere yatt. Kazandmz an, bu andr.
30 Ekim 1918de Mondros Mtarekesi gereince Alman generali Liman von Sanders komutay braknca Yldrm Ordular Grup Komutanl Mustafa Kemale verildi. Mustafa Kemal, mtareke hkmleri gereince ordunun dalmas aamasnda pek ok silah ve cephaneyi dmana teslim etmedi. Adana, Mersin dolaylarnda halka datt. Daha sonra stanbula arld. Galip dman donanmasnn limana girdii gn Mustafa Kemal stanbula gelmiti. Zulme urayan vatan, dmanlarca insafszca paralanmaktayd. Mustafa Kemal, inancndan ve midinden hibir ey kaybetmeksizin stanbula giren dman donanmasna bakp Geldikleri gibi giderler. dedi. Mustafa Kemal, Anadoluda bir mcadelenin gereine inanyordu. Bu nedenle Anadoluya gemek iin frsat kolluyordu. Sonunda byle bir frsat kt. Sultan Vahdettin, kendisini, merkezi Erzurumda bulunan ordu mfettiliine geni yetkilerle tayin etti. Yunanllarn zmire asker karmalarnn ertesi gn, 16 Mays 1919da kk ve khne Bandrma vapuruyla Karadeniz yolculuuna kt. 19 Mays sabah Samsuna ulat.
= rencilere, ders kitabnda verilen Atatrkn evine ait fotoraf inceletiniz. Byle bir evde domak ister miydiniz? Neden? sorularn rencilere sorarak grselle ilgili yorum yapmalarn salaynz (O.2.28).
Bandrma Vapuru
Mustafa Kemal, zmirin igali yznden byk bir umutsuzluk ve znt iinde bulunan halkn yer yer kurmaya balad Mdafai Hukuk Cemiyetlerini tek bir rgt hlinde birletirmek iin almalara balad. 2829 Mays tarihlerinde Havzaya gelen Mustafa Kemal, buradan millete yaynlad bildiride yurdun tehlike iinde olduunu belirtmi, btn dnyaya protesto telgraflar ekilmesini istemitir. Mustafa Kemalin bu almalarndan rahatsz olan tilaf Devletleri stanbula geri arlmas iin saraya bask yapmaya baladlar. stanbul Hkmeti kendisini geri arnca Mustafa Kemal bu emri dinlemeyerek istifa etti. Rtbesiz, makamsz, sradan bir vatanda olarak memleketine hizmet etmeye balad. Bu arada toplanan Erzurum Kongresine bakanlk etmi, bu kongerede milletle beraber sonuna kadar alacana yemin etmitir. 7 Austosta toplants sona eren Erzurum Kongresi Mustafa Kemalin bakanlnda bir Temsilciler Kurulu (Heyet-i Temsiliye) seti. Bu Temsilciler Kurulu ile birlikte Erzurumdan Sivasa geen Mustafa Kemal, Sivasta yurdun her tarafndan
= rencilerden etkinlikteki sorular ce7. etkinlik) (O.3.1).
vaplamalarn, metni dil ve anlatm ynnden deerlendirmelerini isteyiniz (
43
= rencilere cemiyet kelimesi yerine

ATATRKN HAYATI N
bugn hangi kelimeyi kullanyoruz? sorusunu sorunuz. rencilerin toplum kelimesine ulamalarn salaynz. Cemiyet kelimesinin dilimize yabanc dillerden geldiini belirterek metindeki dier kelimelerle Trke karlklarn eletirmelerini isteyiniz. Yaptnz etkinlikten yararlanarak rencilerin e anlaml kelimeleri kavramalarn ve anlatmlarnda kullanmalarn salaynz ( lik) (O.4.1). 8. etkin5.
K NLK ET
Atatrkn Hayat metninden yararlanarak siz de kendi hayatnz anlatnz.
= rencilerin aratrma konularna atf yaparak bu tr almalarda farkl kaynaklara bavurmann nemini aktarnz. rencilere Aratrmalarmz iin en bol ve farkl kayna nerede bulabiliriz? sorusunu sorup onlar ktphane, kitaplk gibi yerlerden yararlanmaya tevik ediniz (O.5.5).
6.
K NLK ET
Okuduunuz metnin gelime ve sonu blmlerinde anlatlanlar birer cmleyle yaznz.
l i m e b lm Ge
So n
u b l m
45
74
ATATRKN HAYATI
K O N U M A
ATATRK
1. HAZIRLIK rencilere, gnlk gazetelerden birini snfa getirmelerini syleyiniz.
gelen temsilcilerle 4 Eyll 1919da Sivas Kongresini toplad. Sivas Kongresi, kendisini bakanla seti. Sivas Kongresi, btn mill kuvvetleri bir g etrafnda toplamak, vatann kurtuluu istikametine yneltmek bakmndan nemli bir adm olmutur. Mustafa Kemal, 27 Aralk 1919da Ankaraya gelmi, bylece Ankara kurtulu hareketinin merkezi olmaya balamtr. 23 Nisan 1920de TBMM kuruldu. Kurtulu Sava, Byk Millet Meclisinin ald kararlara dayal olarak yrtlmtr. Yaklak bir yl sonra 26 Austos 1921 sabah Mustafa Kemalin bakomutanlnda Byk Taarruz balam, bu sava Mustafa Kemal bizzat ynetmitir. Esiz bir ustalkla hazrlad ve idare ettii bu taarruz karsnda drt gn sren ok kanl arpmalardan sonra dman ordusu yenilerek esir edildi. Bozulan dman ordularnn kalntlar perian bir hlde zmire doru kamaya balaynca Mustafa Kemal, o mehur Ordular! lk hedefiniz Akdenizdir. leri! emrini verdi. Daha sonra 9 Eyll 1922de zmir kurtarld. Bu zafer zerine tilaf Devletleri ile Mudanya Mtarekesi yapld. Bu mtarakeyle Kurtulu Savann bandan beri hedeflenen ulusal snrlar taraflarca tannd. Mustafa Kemal, Trkiye Byk Millet Meclisine verdii bir tasar ile 1 Kasm 1922de saltanatn kaldrlmasn istedi. Trkiye Byk Millet Meclisi 1 Kasm 1922de saltanat kaldrd. 24 Temmuz 1923te Lozan Bar Antlamas imzalanm, bylelikle Kurtulu Sava sonulanm, yurdumuz dmanlardan kurtarlmtr. 29 Ekim 1923te Cumhuriyet ilan edildi. 3 Mart 1924te halifelik kaldrld, 17 ubat 1926da Trk Medeni Kanunu kabul edildi. 10 Nisan 1928de Anayasada laiklik ilkesi kabul edildi. Daha sonra 3 Mart 1924te kabul edilen bir kanunla medreseler kaldrld. Mustafa Kemal, bat uygarl topluluu iinde Trkiyenin eit bir yesi olmas iin hayatnn her safhasnda canla bala almtr. Mustafa Kemalin amac, Trkiyeyi ada uygarlk dzeyine ulatrmakt. 24 Austos 1925te halk apka ile selamlad. Kastamonuda ve neboluda yapt tarih konumalarda uygar kyafetin nemini anlatt. Halk, yurdun her yerinde byk nder Mustafa Kemali izleyerek apka giydi. Klk kyafette uygar giysileri tercih etti. 26 Haziran 1927de Byk Nutkunu okudu. Nutukta Mill Mcadele, bandan sonuna kadar anlatlyordu. Atatrk anlamak ve tanmak iin Byk Nutkun mutlaka okunmas gerekmektedir. Okuma yazmann lkede geliip yaylmasna engel olan Arap yazsn
Mustafa Kemal, 10. Yl Nutkunu sylerken. 29 Ekim 1933
44
ATATRKLK
7.
K NLK ET
Metinle ilgili aadaki tespitlere katlp katlmadnz belirtiniz.
TESPTLER 1. Metindeki cmleler ksadr. 2. Yabanc kelimeler azdr. 3. Deyim ve zdeyiler yazya canllk katmtr. 4. Konuma cmleleri akcl salamtr. 5. Yazda aktarlan anlar, inandrcl artrmtr.
KATILDIM
KATILMADIM
8.
K NLK ET
Metinde geen aadaki yabanc kelimelerle Trke karlklarn eletiriniz.

etki ortaokul evre tutsak lise devrim yzyl yn tutuklu
muhit iddi rtiye tesir istikamet esir asr inklap
9.
K NLK ET
I rencilere Bir an iin Atatrkn hayatta olduunu dnnz. Ona neleri sormak isterdiniz? diyerek sorularn sylemelerini isteyiniz. I rencilere, konuma etkinliklerinde Atatrkle rportaj yapacaklarn syleyiniz. Bunun iin aratrma yapan gruplardan, ilerinden bir tanesini Atatrk rolyle grevlendirmelerini, dierlerine ise soru sorma grevi vermelerini isteyiniz. Sorularn ve cevaplarn aratrma konularyla snrl tutmamalarn isteyiniz. rencilerin Atatrke sorduklar sorularnda ve Atatrkn verdii cevaplarnda aratrmalarndan elde ettikleri bilgileri kullanmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz. = rencilerden yapacaklar konumalarda Atatrke ynelik hitap ifadeleri kullanmalarn ve nezaket kurallarna uymalarn isteyiniz (K.1.2, K.1.8). rencilere, snfa getirdikleri gnlk gazeteleri inceletiniz ve bu gazetelerden yabanc dillerden alnm kelimelere rnekler bulmalarn syleyiniz. Daha sonra onlara Bu kelimelerden hangileriyle gnlk hayatnzda daha ok karlayorsunuz? sorusunu sorup dilimize yerleen yabanc kelimeler ile henz yerlememi olanlar ayrt etmelerini salaynz. rencilerden dilimize yerlememi yabanc kelimelere Trke karlklar bulmalarn isteyiniz. = rencileri konuurken yabanc dillerden dilimize gemi kelimeler yerine Trke karlklarn kullanmaya ynlendiriniz (K.1.6). = rencilere, Atatrkle yapacaklar rportajlarn bir canlandrma olduunu syleyerek konumalarnn Atatrk ve ona soru soran ocuklar artrmas gerektiini belirtiniz (K.2.8).
2. SZL ANLATIM
Aadaki cmlelerde hangi ekler yanl yazlmtr? lgili bulutu boyayarak belirleyiniz.
DORU
YANLI
Televizyon kanallar RTK'n kararlar dorultusunda hareket ediyorlar. Yeni yayn dneminde TRT'da ocuk programlar daha ok olacakm. THY'deki uak says artrlm. TDKda yeni bir szlk hazrlanyormu. TTKnun arivleri aratrmaclara ald.
X X X X X
= rencilere, rportaj etkinliinde kendini

karsndakinin yerine koyarak konuma yntemini kullanacaklarn syleyiniz (K.3.12).
46
75
2. TEMA
ATATRK
Kendini karsndakinin yerine koyarak konuma ynteminin uygulan: Rportaj yapan rencilere Atatrkn karsnda konusaydnz neler hissederdiniz? sorusunu sorarak onlarn konumalarnda bu duygularn yanstmalarn isteyiniz. Atatrk roln stlenen renciden de Atatrkn yerinde olsayd neler hissedebileceini dnmesini ve konumasn gelitirirken bu duygularn aa karmasn isteyebilirsiniz.
ATATRKN HAYATI N
= rencilere yeterli sreyi verip konuma

metni oluturacak ekilde soru ve cevaplarn hazrlatnz (K.3.2). = Gruplar arasnda kura ekerek ilk grubu belirleyiniz. rencilerden konumaya balarken konuyla ilgili aklamalar yaparak dinleyicilerin dikkatini konu zerine ekmelerini ve karlkl konuurken sorulan sorulara ak ve anlalr cevaplar vermelerini isteyiniz (K.3.8, K.3.9). I lk gruptan balayarak rportaj etkinliini yaptrnz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
ortadan kaldrarak bu gn kullandmz kltrmz bir yzyl ileri gtren alfabeyi kabul etti. Bu alfabe ksa zamanda lkenin her yannda kabul edildi. Eskiden bir mahalle veya kyde parmakla gsterilen okuma yazma bilenlerin says hzla artt. Bu tarihten sonra gerek dil gerekse tarih alanlarnda millet olma bilinci ve anlaynn yerlemesi, Mustafa Kemalin en ok urat, en ok ulamak istedii amalarndan biri olmutur. Bu amala Trk Dil ve Trk Tarih Kurumlarn kurdu. Vasiyetiyle servetinin nemli bir ksmn bu kurumlara brakt. Trk Dil Kurumu (TDK) nun ve Trk Tarih Kurumu (TTK) nun amac dorultusunda alp retmesi, Atatrk dncesi asndan ok nemlidir. 24 Kasm 1934 tarihinde TBMMnin Atatrk, smet nn ve Afet nanla trenle kabul ettii zel bir kanunla kendisine stanbula seyahat ederken. 22 Eyll 1936 Atatrk soyad verilmitir. Atatrk, kendi koyduu Yurtta Bar Dnyada Bar ilkesine uyarak btn dnya ile dostluk mnasebetleri kurmak ve gelitirmek iin elinden geleni yapmtr. Atatrk, 1938 balarnda memleket iindeki bir tetkik gezisi esnasnda hastaland. Bir sre iyileip sonra tekrar nkseden bu amansz hastalk (siroz), btn gayretlere ramen onu yava yava lme doru srkledi. Byk Atatrkn lmn ve son gnlerini manevi kz Prof. Afet nan yle anlatyor: Nihayet, 6 Kasm Pazar gn, kendisine hatrn sorarken kalkmak, yatanda dorulmak istemiti; yardm ettim. Daha iyisiniz deil mi, dedim. Zayf omuzlar ok takatsiz idi. Yalnz elleri bu umumi zafiyet iinde bozulmamt. Deimeyen bir de gzlerindeki canllk ve bak idi. Sualime Evet, daha iyiyim ve iyi olacam. diye karlk verdi ve yannda bulunanlarla beraber bana da elini uzatarak ptrd. te, bu elini pmek son olmutu. lm ile neticelenen komaya, 8 Kasm Sal gn akam zeri girmi ve bir daha aylmamtr. 10 Kasm 1938, saat 9.05te ruhunu teslim etmitir. Atatrk, hastalnn en ar devrelerinde dahi iyilikten bahsetmi; devlet ve millet ileriyle megul olmu ve daima olduu gibi msbet konumu, etrafna emniyet telkin etmek istemitir. Grevimiz onu anlamak ve eserlerini korumaktr. hzl.: Necla COKUN Turan KARAKA Memduh YILDIZ : a N n h (Ksaltlm ve sadeletirilmitir.)
45
= rencilere televizyon programnda ya

da canl olarak bir rportaj dinleyip dinlemediklerini sorunuz. Kendi konumalarnda, dinledikleri rportaja benzeyen ya da benzemeyen taraflar tespit etmelerini syleyiniz (K.4.3). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
= rencileri yazarken standart Trkeyi kullanmalar ve Trkenin kurallarna uygun cmleler kurmalar konularnda bilgilendiriniz (Y.1.4, Y.1.5).
= rencilerden yazacaklar kurgu metinlerde rnekleme ve karlatrmalardan yararlanarak konuyu gelitirmelerini isteyiniz (Y.2.5).
= Yaptrdnz konuma etkinlii yoluyla

rencileri kendilerini szl olarak ifade etme konusunda cesaretlendiriniz (K.5.1).
= rencilere, yazlarn ierie uygun grseller kullanarak (resim ya da fotoraf) desteklemelerini syleyiniz (Y.2.7).
= rencilerden yazarken tahminde bu-
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
lunma yntemini kullanmalarn isteyiniz (Y.2.12). Tahminde bulunma ynteminin uygulan: rencilere Atatrk, babasn kk yata
I rencilere Sizce Atatrk gen yata hayatn kaybetmeseydi lkemiz iin baka neler yapabilirdi? sorusunu sorarak bu konuda onlar konuturunuz. Bylece bildikleri bir olaydan yararlanarak kurmaca yaptrp onlar yazma almalarna hazrlaynz.
kaybetmeseydi hayat nasl ekillenirdi? sorusunu sorup rencilerin onun yaantsna ilikin tahminler yapmalarn salaynz.
76
ATATRKN HAYATI
karlatrma ve rneklemelerin konuyu hangi ynlerden desteklediini dnyorsunuz? Konuma dilinin canlln yaznza aktarmak iin neler yaptnz? sorularn sorup kendilerini deerlendirmelerini isteyiniz (Y.4.2). 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
2. YAZILI ANLATIM
= rencilere, yazacaklar yaznn gerek

bir olaydan yola klarak kurgulanacan syleyiniz. Bu kurgularnda Atatrkn hayatnda nemli olan kiilerin yine kahraman olarak kalmas gerektiini belirtiniz (Y.3.1).
I rencilere yazlarn yazdrnz. Beenilen yazlar, snf panosunda sergileyiniz. Snfta en ok beenilen bir tanesini de Atatrk Haftas etkinlikleri erevesinde canlandrmalarna imkn salaynz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
= rencilere, yazmann duygu ve dnceleri bakalaryla paylama yntemlerinden biri olduunu syleyerek onlar yazlarn arkadalaryla paylamaya ve arkadalarnn eletirilerini dikkate almaya zendiriniz (Y.5.8). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
I rencilere Yaznzda kullandnz yabanc kelimeler hangileridir? Bunlarn yerine niin Trkelerini kullanamadnz? Yazarken yaptnz
rencilere metinde geen ksaltmalarn
hangileri olduunu sorunuz. Onlardan yazlarnda ksaltmalar kurallarna uygun olarak kullanmalarn isteyiniz. Bilmedikleri ksaltmalar iin onlar TDK Yazm Klavuzuna ynlendiriniz. Bu konudaki bilgilerini pekitirmek iin etkinlii yaptrnz ( 9. etkinlik).
ATATRKN HAYATI N
10.
K NLK ET
a) Paragraftaki yazm yanllarn bulunuz. Yazm yanllarn dzelterek paragraf yeniden ) yaznz. Bir Bahar gn sait faik ve Orhan Veli ile birlikte yaptmz bir Boaz gezintisini hatrlyorum. o gn beykoza kadar gitmitik. vapurumuz kk bir eydi. Btn anadolu iskelelerine urayann aram, ona binmitik.
= rencilere byk harflerin ve kesme
iaretinin ( ) kullanmna ilikin kurallar hatrlatarak yazarken bu kurallar doru uygulamalarn syleyiniz ( 10. etkinlik) (Y.6.1, Y.6.2).
Bir bahar gn Sait Faik ve Orhan Veli ile birlikte yaptmz bir Boaz gezintisini hatrlyorum. O gn Beykoza kadar gitmi tik. Vapurumuz kk bir eydi. Btn Anadolu iskelelerine urayann aram, ona binmitik.
b) Paragraftaki boluklara doru noktalama iaretini koyunuz. )
Bir gn ankaya
bir de havuzu bulunan holde oturuyordum. Atatrk
daki eski kkn alt katnda, o zaman, iinde n ise yeil
DL BLGS
salonda misafirleri vard. Kulama u szler alnd: ... Frsattan istifade Trakya
ya girelim, Selanik e kadar yryelim.
11.
K NLK ET

rnz (
rencilerin yapm eklerinden bazlar-
Aadaki fiil kk veya gvdelerine uygun ekler getirerek resimlerdeki varlklarn isimlerini bulunuz.
nn fiil kk veya gvdelerine gelerek yeni isimler meydana getirdiini sezmeleri iin etkinlii yapt11. etkinlik). Tahtaya Bana grevler veriyor, ben de
sil
gi
otur ak
ak mak
g spr e
bunlar yapyordum. cmlesini yaznz. rencia
acak
dal
lere grev kelimesinin ald ekleri inceletiniz ve bu kelimenin grmek fiilinden tretilmi bir isim olduunu fark ettiriniz. rencilerin fiilden isim ya-
m uurt a
47
77
2. TEMA
kinlii yaptrnz ( 12. etkinlik).
ATATRK
pm eklerinin eitlerini fark edebilmeleri iin etATATRKN HAYATI N
= rencilere, fiil kk veya gvdelerine
14.
K NLK ET
Aada verilen eklerle fiilleri birletirip yeni kelimeler tretiniz. gi gin
gelerek onlardan isim treten eklere fiilden isim yapan ekler denildiini syleyiniz. rencilerden verilen ekleri kelimelerdeki boluklara getirmelerini isteyerek fiilden isim yapm eklerini kavratnz ( 13. etkinlik) (D.B.1.5).
ki bit ...........
tut ku ...........
bil ........... gin
pi kin ...........
g yay g ........... r ...........

duy gu ........... kur gu ...........
yan gn ........... a kn ........... sr ........... d kn ........... gn sus kun ........... co kun ...........
gi ser ...........
rencilerden verilen kelimelerden gi
15.
K NLK ET
Kutucuklarn hangisindeki kelimelerde fiilden isim yapan ekler kullanlmtr? Bunlar bulup renkli kalemlerle boyaynz. glge
ve gin eki ile kelimeler oluturmalarn isteyiniz. Kelimenin son sesine gre ekin nl ve nsznde deime olduunu fark ettiriniz. rnekler zerinde alarak nsz benzemesini kavratnz ( 14. etkinlik).
blge blge
esirge esirge
uydu uydu
sordu
ekirge
etek
atak atak
scak
salncak salncak ekik ekik
sinek
binek binek batk batk
mekik
atal
16.
K NLK ET
Aadaki metinde fiilden isim yapm eki alan kelimeleri bulunuz. Bu kelimelerin kk ve eklerini gsteriniz.
rencilerin fiilden isim yapm ekleriyle 15, 16. etkinlik).
ilgili bilgilerini pekitiriniz (
Kedi, bir yumak iplii alm, oynuyor. ocuk ise sevgi ile ona yaklamak istiyor. Bu sevimli kediyi oyuncak zannediyor. Ama bu kolay olmuyor. Kedi bu rkek minie izin vermiyor. Sonunda ocuk, yorgun ve krgn admlarla oradan uzaklayor.
sev gi
fiil k. f.i.y.e
sev im li
fiil k. f.i.y.e
yor gun
fiil k. f.i.y.e
yakla mak
fiil k. f.i.y.e
rk ek
fiil k. f.i.y.e
kr gn
fiil k. f.i.y.e
49
ATATRKLK
12.
K NLK ET
Not
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin kk ve eklerini bulup ilgili yerlere yaznz.
Bu yeni grev onu yoruyordu.
ev gr ............... + ............... kk ek se im ............... + ............... kk ek gn z ............... + ............... kk ek gez ............... + ............... ici kk ek ak yat ............... + ............... kk ek al kan ............... + ............... kk ek ek in ............... + ............... kk ek k at ............... + ............... kk ek
Snf bakanl iin seim yaptk.
Bugn ok zgn grnyordu.
Mahallemize gezici ktphane geldi.
Bu yatak hi de rahat deil.
Hepimizden daha alkan bir ocuktu.
Yol boyunca ekin tarlalar uzanyordu.
Annem bana yeni bir atk rd.
13.
K NLK ET
Aada verilen ekleri kelimelerdeki boluklara ekleyiniz.
men
gi
gen
ek
in
me
ak Dur..........taki yolcular otobse bindiler. un m iler, sor...........larnn z............n bekliyorlar. Sert bak............lar ocuklar korkutuyordu. ak Kardeim kork..... bir ocuktu.
Kaz............y, krei alan dere kenarna kotu. ma
men ret............e say............sndan ne konuacan ard. g gen Kulp almalarnda ekin............liklerimizi atmtk. gi im Bakanlk, ver............lerde indir............e gidiyor.
48
78
VATANDALIK GREVMZ
2. TEMA (3. METN)

Metnin Ad: VATANDALIK GREVLERMZ Metnin Yazar: Kitap Yazar Sre: 8 ders saati Alt Tema: Vatandalk Grevleri Metnin Tr: An
O K U M A
1. O.1.5. 2. Okuma Kurallarn Uygulama Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme O.2.1. O.2.2. O.2.8. O.2.9. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. Metindeki sebepsonu ilikilerini fark eder. Metindeki amasonu ilikilerini fark eder.
K.1.10. Konumasnda sebepsonu ilikileri kurar. K.1.11. Konumasnda amasonu ilikileri kurar. K.1.13. Konumay uygun ifadelerle bitirir. 2. K.2.6. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Yapmacktan, taklit ve zentiden uzak bir sesle konuur. 3. K.3.1. Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma konusu hakknda aratrma yapar. K.3.7. Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn ierik ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.1. Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder. K.5.4. Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr.
O.2.11. Okuduklarndaki znel ve nesnel yarglar ayrt eder. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.27. Okuduklarn kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. 3. Okuduu Metni Deerlendirme
O.3.2. Metni ierik ynnden deerlendirir. 4. O.4.3. 5. O.5.2. O.5.4. Sz Varln Zenginletirme Okuduu metinde geen kelime, deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. Okuma Alkanl Kazanma Farkl trlerde metinler okur. Okuduu kitaplardan kitaplk oluturur.
Y A Z M A K O N U M A
1. K.1.1. K.1.8. Konuma Kurallarn Uygulama Konumaya uygun ifadelerle balar. Konumasnda nezaket kurallarna uyar. 1. Y.1.1. Y.1.8. Y.1.9. Yazma Kurallarn Uygulama Kt ve sayfa dzenine dikkat eder. Yazsnda sebepsonu ilikileri kurar. Yazsnda amasonu ilikileri kurar.
79
2. TEMA
2. Y.2.2. Y.2.6. Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur.
ATATRK
ATATRK
Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. Yazd metni grsel materyallerle destekler.
Trk, kiisel hrriyetinden ve karndan, Anayasada tespit edildii kadarn cumhuriyete brakmtr. Cumhuriyet, kiinin ona brakt bir ksm hrriyeti, kiinin ve Trk milletinin, ite hrriyetini ve da kar da bamszln salamak iin kullanr. Mustafa Kemal Atatrk
Y.2.7.
Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. Y.3.2. Y.3.3. Y.3.4. 4. Y.4.1. 5. Y.5.3. Y.5.8. 6. Y.6.1. Y.6.2. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Dnce yazlar yazar. Bildirme yazlar yazar. iir yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma lgi alanna gre yazar. Yazdklarn bakalaryla paylar ve onlarn deerlendirmelerini dikkate alr. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
te ben de askere gidiyorum. Her Trk genci gibi ben de yerine getireceim grevimi. Kkken aabeyim askere giderken ondaki heyecan bir trl anlayamamtm. Meerse askere gitmek bir vatandalk greviymi. Geri o zamana kadar vatandalk grevlerimizi de bilmiyordum, retmenimle yaptm o sohbetten sonra rendim tm grevlerimi. Daha dn gibi hatrlyorum. retmenimiz yle gzel anlatt ki grevlerimizi... Bir gn parkta dolarken retmenimiz Gzin Hanm grdm. Yanna yaklatm: yi gnler retmenim, naslsnz? Teekkr ederim yavrucuum. Sen naslsn? Ben de iyiyim retmenim. Teekkr ederim, dedim. retmenimin elindeki kitap ok ilgimi ekmiti. Kitabn ad "Haklarmz ve Sorumluluklarmz" idi. Kitabn zerinde Atatrk'n fotoraf vard. Kitab dikkatle incelemem zerine retmenim glmsedi. retmenim, bu kitapta neler anlatlyor, dedim. nsan hak ve sorumluluklar anlatlyor, yavrucuum. nsan haklar nelerdir retmenim?
46
O K U M A
1. HAZIRLIK
I Vatandalk grevlerimizi yanstan duyuru

ve afiler bularak snfnzda hazr bulundurunuz. I rencilerden gazete, televizyon ve nternet araclyla vatandalk grevleri ile ilgili yaynlar takip etmelerini isteyiniz. rencilere vatanda kelimesinin kendilerine ne ifade ettiini sorunuz. Ayn toprak zerinde yaamak insana ne gibi haklar kazandrr ve nasl sorumluluklar ykler? sorusuyla vatandalk grevlerine rencilerin dikkatini ekiniz ( 1. etkinlik). I rencilere Hi asker uurlama treni grdnz m? Bu trende neler yapld? Sizce birinin askere gnderilmesi srasnda niin tren dzenlenmektedir? sorularn sorup onlarn askerlik greviyle ilgili n bilgilerini ifade etmelerini salaynz. rencilere radyo ve televizyonlardan Semen listeleri bugn askdan indiriliyor. cm-
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama
D.B.2.5. sim tamlamalarnn kurulu ve anlam zelliklerini kavrar. ATATRKLK 6. Vatandalk Grevleri ARA DSPLN KAZANIMLARI nsan Haklar ve Vatandalk 12. Dnce ve ifade zgrlnn nemini fark eder.
80
VATANDALIK GREVMZ
lesini duyup duymadklarn sorunuz. Onlara Sizce byle bir duyurunun amac ne olabilir? sorusunu ynelterek seimlere katlma hak ve sorumluluu zerinde rencileri konuturunuz ( 2. etkinlik). I Tahtaya Atatrkn Bir milletin en byk vazifesi, ayn zamanda en mukaddes hakk, seme hakkdr. szn yazp radyo ve televizyonlardan yaplan duyuruyla ilikilendirmelerini salaynz. I rencilerden ders kitaplarnda verilen Atatrke ait zdeyii okumalarn isteyiniz. Bu zdeyiten yola karak metinde hangi konunun anlatlabileceini tahmin ettiriniz. I Snfa getirdiiniz vatandalk grevleriyle ilgili duyuru ve afileri rencilere gsterip bunlarla iletilmek istenen mesajlar hakknda rencileri konuturunuz. Ayrca rencilere ders kitabndaki resim ve afileri de inceletiniz. 2. OKUDUUNU ANLAMA
VATANDALIK GREVMZ K
Konuyla yakndan ilgilenmem, retmenimizi ok mutlu etmiti. Kii zgrl, dnce zgrl, bilim ve sanat zgrl, din ve vicdan zgrl insan hak ve hrriyetlerindendir. lkemizde her vatandan Trkiye Byk Millet Meclisi tarafndan konulmu kanunlarla korunan hak ve hrriyetleri vardr. Bunlar Anayasa'mzda tek tek belirlenmi, gvence altna alnmtr. Vatandalar bu hak ve hrriyetlerini sorumluluk bilinciyle kullanrlar. Kimseye zarar vermezler. Ne kadar anslyz, birok hakkmz var bu lkede! retmenimiz: Haklarmz olduu kadar sorumluluklarmz yani grevlerimiz de var yavrucuum, dedi. Demek sorumluluklarmz da vard. Sohbetimiz gittike ilgimi ekmeye balad. Onlar neler retmenim, dedim.
47
= rencilere, Vatandalk Grevleri metnini metinlerle ilikilendirme yntemiyle okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5).
Metinlerle ilikilendirme ynteminin uygulan: rencilere 2 numaral alma kdn datp metnin sessiz okunmas srasnda bunlar doldurmalarn isteyiniz.
ATATRKLK
1.
K NLK ET
Sizce ayn vatan zerinde yaamak, insana ne gibi grevler ve sorumluluklar ykler?
2.
K NLK ET
Radyo ve televizyonlarda Semen listeleri bugn askdan indiriliyor. cmlesi ile yaplan duyurunun amac ne olabilir?
I Metnin rnek okumasn yapnz ve rencilerden sizi dikkatle dinlemelerini isteyiniz. Daha sonra metni sessiz okutunuz ve alma ktlarn doldurtunuz. I = Aadaki kelime ve kelime gruplarn
tahtaya yaznz. ilgisini ekmek sorumluluk kanun hak hrriyet grev ehemmiyet
3.
K NLK ET
inde halk, grev, vatanda kelimeleri geen bir paragraf yaznz.
nlem almak
malubiyet vatanda rencilere, metinde bu kelime ve kelime gruplarnn getii yerleri buldurarak onlardan metnin balamndan hareketle bunlarn anlamlarn tahmin etmelerini isteyiniz. Tahminlerini defterlerine yazdrnz. rencilerden tahminlerinin
50
81
2. TEMA
ATATRK
doru olup olmadn szlkten kontrol etmelerini isteyiniz (O.2.1). = rencilere hak, grev, vatanda kelimelerinin anlamlarnn ne olduunu sorunuz. rencilerden bu kelimeleri kullanarak bir paragraf yazmalarn isteyiniz ( 3. etkinlik) (O.2.2). I Aadaki cmleyi tahtaya yaznz. Atatrk, vatandalk grevlerini herkesin severek ve aksatmadan yerine getirmesi iin gerekli nlemleri almtr. cmlesinden yola karak ama ve sonu kavramlarn tantnz. I Aadaki cmleleri de tahtaya yaznz ve rencilerin cmledeki sebep-sonu ilikilerini bulmalarna yardmc olunuz. Artk eve dnmeliydim nk hava kararmak zereydi. Milletimizi sevdiimiz iin vatandalk grevlerimizi yerine getiriyoruz. = rencilere cmlelerde amasonu, sebepsonu ilgisinin hangi kelimelerle salandn sorunuz. in kelimesinin hem ama-sonu hem de sebep-sonu ilikisi kurduunu fark ettiriniz. Bu kelimelerin kullanmn kavratnz ( 4. etkinlik) (O.2.8, O.2.9).
ATATRK
retmenimiz: Vergi vermek, askerlik yapmak, seme ve seilme hakkn kullanmak da vatandalk grevlerimizdendir. Ayrca kanunlara ve kurallara saygl olmak ilkesini de buna katabiliriz. Bu grevler, toplumdaki dzenin salkl yrmesi ve bu alanda herhangi bir aksaklk meydana gelmemesi iin isteyerek yaplmaldr. Gzlerim kitabn zerindeki Atatrk'n fotorafna takld. Peki retmenim, niin kitabn kapanda Atatrk'n fotoraf var? retmenimiz: nk Atatrk vatandalk grevlerine ok nem vermitir. Bunu, cumhuriyet ynetimiyle birlikte vatandalk grevlerimizi ada bir toplumun gereklerine uygun biimde yeniden dzenleyerek gstermitir. O, ileriyi gren bir liderdir. Bu nedenle Atatrk, vatandalk grevlerini herkesin isteyerek ve aksatmadan yerine getirmesi iin de gerekli nlemleri almtr.
48
= rencilerin metni anlayp yorumlamalar ve yeniden yaplandrmalar iin onlara aadaki sorular yneltiniz (O.2.13). Yazar niin ok heyecanlym? Yazar, retmeni ile nerede karlam? Yazarn dikkatini eken kitabn ad nedir? Kitap nelerden bahsetmektedir? nsan hak ve zgrlkleri nelerdir? Vatandalk grevlerimiz nelerdir? Aklaynz (Atatrklk 6). nsanlar niin vatandalk grevlerini isteyerek yapmaldrlar? Atatrkn vatandalk grevlerine bak as nedir? Vatandalk grevlerimiz ne zaman yeniden dzenlenmitir?
LKLENDRME: rencilere Atatrk olmasayd duygu ve dncelerimizi zgrce ifade edebilir miydik? sorusunu yneltiniz. Bu sorudan yola karak ifade ve dnce zgrl zerinde durunuz. Daha sonra rencilerin bu kazanmla nsan Haklar ve Vatandalk ara disiplininin (12): DnTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
ce ve ifade zgrlnn nemini fark eder. kazanmn ilikilendirmelerine yardmc olunuz.
I Tahtaya aadaki cmleleri yaznz. Bu cmlelerden hangisinin kiisel grleri, hangisinin genel dorular ifade ettiini rencilere buldurunuz.
Konuyla yakndan ilgilenmem, retmenimizi ok mutlu etmiti. Kii zgrl, dnce zgrl, bilim ve sanat zgrl insan hak ve hrriyetlerindendir.
= rencilere, kimi cmlelerde kiisel gr ve dncelerimizi, kimilerinde ise herkesin bildii dorular ifade ettiimizi anlatnz. Kiisel gr ve dncelerin ifade edildii cmlelere znel yarglar herkese kabul edilen dorular anlatan cmlelere de nesnel yarglar denildiini syleyiniz. rencilere etkinlii yaptrp onlarn znel ve nesnel yarglar ayrt etme becerilerini gelitiriniz ( 5. etkinlik) (O.2.11).
= rencilere aadaki sorular ynelterek
Vatandalk Grevlerimiz metninde okuduklarn
82
VATANDALIK GREVMZ
kendi hayatlar ve gnlk hayatla karlatrmalarn salaynz (O.2.27).
VATANDALIK GREVMZ K
retmenim, aabeyim Bar da bu cuma askere gidecek. Babam da ona davulla, zurnayla bir uurlama treni hazrlayacan syledi. Ben de bayram hazrladm. Yce bayramz gklere kaldracam o trende. Yirmi yan dolduran her Trk erkei askerlik yapmakla ykmldr. Ne mutlu aabeyine! Bu kutsal grevi yerine getirecek. Atatrk de iyi bir askerdi ve askerlie ok nem verirdi. stersen sana onun bir szn okuyaym: "Bir milletin
evrenizde vatandalk grevlerini yerine

getirmede rnek oluturacak kiiler kimlerdir?
nsanlarn vatandalk grevlerini yerine

getirmemesi gnlk hayatmza nasl yansr? 3. OKUDUUNU DEERLENDRME
ykselmesi iin ilim, sanat, fikr ve iktisadi ilerlemeler ne derece mhim ise ordu da bu ehemmiyete paralel bir ehemmiyette tannmaldr. Mazide nice yksek medeniyetler grlmtr ki muhafaza ve mdafaasnda kusur edildii iin istilalar altnda inenmi ve yklmtr. Bir yenilgiden sonra ordunun kymet ve lzumu kolay anlalr. Malubiyetten ders alan byle bir millet, drt elle orduya sarlr. Fakat ordunun ehemmiyetini anlamak iin malubiyet tecrbesi geirmeyi beklememelidir. Bir millet iin takdire deer olan udur ki galibiyetten sonra hi gurur gstermeyerek ve dman nemsiz grmeyerek ordusunun mkemmeliyetine alr ve ocuklarn askerlik vazifesini fedakrlkla yapabilecek yksek his ve kabiliyette yetitirir."
= rencilere Okuduunuz metinden hangi vatandalk grevlerinizi rendiniz? sorusunu sorunuz ve metnin ieriini deerlendirmelerini isteyiniz (O.3.2).
49
= Tahtaya O, ileriyi gren bir liderdi. cmlesini yaznz. Cmlede belirtilen szn altn iziniz. leriyi grmek sznden ne anladklarn rencilere sorunuz ve bunun bir deyim olduunu fark ettiriniz. rencilerden bu deyimi cmlede kullanmalarn isteyerek deyimlerle cmle kurma alkanlklarn gelitiriniz ( 6. etkinlik) (O.4.3).
VATANDALIK GREVLERMZ K
4.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde sebepsonu, amasonu ilikisinden hangisinin bulunduunu karlarna yaznz.
Adresi almad iin evi bulamad. abuk yorulduu iin oyunlara katlmyordu. ay, ok scak olduu iin azm yakt. e gitmek iin erkenden yola kt. Kelime daarcn zenginletirmek iin okuyordu. Seimlere katlmak iin sandk bana gitti. renim belgesi almak iin dileke yazd.
( ( ( ( ( ( (
(sebepsonu) (sebepsonu) (sebepsonu) (amasonu) (amasonu) (amasonu) (amasonu)
) ) ) ) ) ) )
= rencilere An trnde okuduunuz kitaplar var mdr? Bunlarn size yararlar nelerdir? sorularn sorup onlar farkl trlerdeki kitaplar okumaya ynlendiriniz (O.5.2). = rencilere, kitaplarn korumann ve kitaplk oluturmann nemini anlatnz. Onlardan kitaplklarn, okuduklar yeni kitaplarla zenginletirmelerini isteyiniz (O.5.4).
5.
K NLK ET
Aadaki cmlelerden znel yarglar belirtenleri (), nesnel yarglar belirtenleri (N) ile gsteriniz.
N N N N
On sekiz yana gelince ben de oy kullanacam. Vergi vermek vatandalk grevidir. Askerlik meslei ok houma gidiyor. Anayasamz hak ve sorumluluklarmz dzenlemitir. Okulumuzdaki sosyal etkinlikler, ok baarlyd. Atatrk Haftas etkinlikleri, velilerin de ilgisini ekti. yi vatanda olmak iin yasalara uymak gerekir.
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I rencilere yi vatanda olmak iin neler yapmalyz? sorusunu sorunuz. Bu konuda onlarn dncelerini alnz. I rencilere vatandalk grevleri ve toplum konulu bir konuma yapacaklarn syleyiniz. = rencilere metnin aadaki blmlerini okutunuz. Bu blmlerde konumaya nasl ba-
6.
K NLK ET
Metinde geen ders almak, drt elle sarlmak, dn gibi hatrlamak kelime gruplarn birer cmlede kullannz.
51
83
2. TEMA
ATATRK
landn ve konumann nasl sona erdirildiini rencilere sorunuz. Konumalarnda uygun ifadeleri kullanmaya ynlendiriniz. Konumann sonunda karsndaki kiiye teekkr etmenin ve uygun kelimelerle vedalamann bir konuma kural olduu kadar bir grg kural olduunu da vurgulaynz (K.1.1, K.1.8, K.1.13). yi gnler retmenim, naslsnz? Teekkr ederim yavrucuum, sen naslsn? Ben de iyiyim retmenim. Teekkr ederim, dedim. Sohbetimiz bana ok ey retti, retmenim. Bugn bir kez daha anladm ki Atatrkn yolunda ilerleyen her Trk vatanda, Trkiye Cumhuriyetinin devamll iin vatandalk grevlerini isteyerek yerine getirmelidir. Beni de ok mutlu etti bu sohbet yavrucuum.
ATATRK
ok mutlu etmiti beni bu sohbet. Ne iyi olmutu retmenimizi grmek. Ama artk eve dnmeliydim nk hava kararmak zereydi. retmenimize: Sohbetimiz bana ok ey retti, retmenim. Bugn bir kez daha anladm ki Atatrk'n yolunda ilerleyen her Trk vatanda, Trkiye Cumhuriyeti'nin devamll iin vatandalk grevlerini isteyerek ve aksatmadan yerine getirmelidir. ok teekkr ederim. Beni de ok mutlu etti bu sohbet, yavrucuum. te byle rendim ben vatandalk grevlerimizi... imdi anlarda kald o gn ama grevlerimiz hl aklmda. Saolun retmenim. Ne gzel anlatmtnz bana vatandalk grevlerimizi. Bu kitap iin yazlmtr. u p n
= rencilerden yapacaklar konumalarnda metin ilenmesi srasnda rendikleri gibi sebepsonu, amasonu ilikileri kurmalarn isteyiniz (K.1.10, K.1.11).
50
= Snftan seeceiniz bir renciyle birlikte metnin retmen ve renci arasnda geen diyaloglarn canlandrnz. Canlandrma almasnda sesinizi doal kullanmaynz. Kitaptan okur gibi konuunuz. Daha sonra rencilere Canlandrma almasnda sesimi doal buldunuz mu? Bu konumay dinlerken neler dndnz? sorularn sorarak konumalarda doal bir ses kullanmann nemini kavratnz (K.2.6).
= rencilere snfa getirdiiniz vatandalk grevleriyle ilgili duyuru ve afileri gsteriniz. Bu tr grsellerin konunun aklda kalcln artrp artrmadn deerlendirmelerini isteyiniz. rencilere, konumalarn sunarken bunlara benzer grsellere yer vermelerinin yararl olacan fark ettiriniz (K.3.7).
= rencilere yaratc konuma teknii ile

konuacaklarn syleyiniz (K.3.12). Yaratc konuma tekniinin uygulan: rencileri vatandalk grevleri konusunda yeterli bilgi birikimine ulatrnz. Konumaya ilk balayacak renciyi tespit ediniz. Daha sonra rencilerle zerinde uzlatnz bir sra ile konumann devam etmesini salaynz. lk cmleyi syleyen renciden sonra dierlerinin kendilerinden nce sylenenlerden hareketle konumalarn isteyiniz. Taklan rencileri atlayarak konumann kesintiye uramasn nleyiniz. Bu ekilde rencilerin hep birlikte btnlkl bir konuma yapmalarn salaynz.
2. SZL ANLATIM
= rencilere Vatandalk grevlerini yerine getirmek ile ada toplum arasnda nasl bir iliki vardr? sorusunu sorunuz. Bu konuda konumak iin bilgilerinin yeterli olup olmad konusunda kendilerini sorgulamalarn isteyiniz. Bilgilerini yeterli bulmayan rencileri, Vatandalk grevlerinin lke btnlndeki rol konusunda aratrma yapmaya ynlendiriniz (K.3.1).
84
VATANDALIK GREVMZ
I rencilere hazrlanmalar iin kk bir deneme yaptrnz. Tm renciler yntemi kavradktan sonra onlar konuturunuz.
3. KONUMASINI DEERLENDRME larna uygun konu seip semediklerini belirleyiniz. rencilerden gelen konu nerileri varsa bunlar da ekleyiniz.
= rencilere setikleri konuda yazacaklarn syleyiniz. Yazarken kt ve sayfa dzeni kurallarna uymalarn; yazlarnda sebepsonu, amasonu ilgileri kurmalarn isteyiniz (Y.1.1, Y.1.8, Y.1.9).
= rencilerin yaplan konuma etkinliinin

ieriini deerlendirebilmeleri iin onlara aadaki sorular sorunuz (K.4.1).
Konuurken arkadanz takip etmekte

zorlandnz m? Bunun nedeni nedir?
= rencilere, konularyla ilgili olarak nelerden bahsedebileceklerini dnmelerini ve akllarna gelenleri yazarak yaz tasla oluturmalarn syleyiniz (Y.2.2).
Arkadalarnzn konumalar birbirini takip edebildi mi?
Bu etkinlik size neler kazandrd?

= rencileri yazlarnda deyim ve ataszlerini kullanmalar, yazdklar metni resim, grafik, karikatr, fotoraf vb. grsellerle zenginletirmeleri; yazlarna etkileyici bir balk bulmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (Y.2.6, Y.2.7, Y.2.10).
= rencilere herhangi bir konudaki dnce ya da duygularn nasl ifade ettiklerini sorunuz. Cevaplar dinledikten sonra duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini konuarak ifade edebileceklerini belirtiniz. Onlar kendilerini ekinmeden ifade etmeleri, dnce ve duygularn, hayallerini rahata sylemeleri konusunda cesaretlendiriniz (K.5.1).
= rencilere yazma etkinliklerinde yaratc yazma yntemini kullanacaklarn syleyiniz (Y.2.12). Yaratc yazma ynteminin uygulan: -
rencilere, oluturduklar yaz taslandan yararlanarak konuyu hangi ynden ele alacaklarna karar vermelerini syleyiniz. Setikleri konudaki yazlarn iir, hikye, dnce yazs, mektup vb. trlerde hazrlayabileceklerini belirtiniz. Trler hakknda rencilere ksa hatrlatmalar yapnz.
= rencilere yaadklar bir olay anlattrarak ders almak deyimini konumalarnda kullanmalarn salaynz (K.5.4).
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
2. YAZILI ANLATIM
I Aadaki konular tahtaya yaznz. rencilerden bunlardan birini yazma konusu olarak semelerini isteyiniz.
= rencilerden hangi trde yazacaklarna

karar vermelerini isteyiniz. iir yazan rencilere iirin biim zellikleriyle ilgili bilgiler veriniz. Hikye yazan rencilere, daha nce okuduklar hikyelerden yararlanabileceklerini syleyiniz. Konularn dnce yazs biiminde hazrlayacak rencilere de paragraf hakknda bilgi vererek yazlar iin ana ve yardmc dnceler tespit etmelerini isteyiniz. Mektup yazacak rencilere ise
I
Benim iin hak ve sorumluluk nedir? Ben nasl bir vatandam? Atatrk, haklar ve zgrlkler rencilere Niin bu konuyu setiniz?
Bu konuda yazarak nasl bir mesaj iletmek istiyorsunuz? sorularn sorunuz. rencilerin ilgi alan-
85
2. TEMA
gileri hatrlatnz (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.3, Y.3.4).
ATATRK
bildirme yazlaryla ilgili nceden rendikleri bil-
= rencilerin cevaplarn dinledikten
I rencilere yazlarn yazdrnz ve snfta okutunuz. rencilerin yazlarn rn dosyalarnda saklamalarn isteyiniz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
sonra yazm kartrlan birok, pek ok, herhangi bir vb. kelimelerin yazmna rencilerin dikkatini ekiniz. rencileri alma kitabndaki etkinlie ynlendiriniz ( diriniz (Y.6.1). 7. etkinlik). Daha sonra rencileri bu kelimelerin yazmyla ilgili bilgilen-
= rencilere yazlarn biimsel ynden

deerlendirmeye ynelik sorular sorunuz (Y.4.1).
I Aadaki cmleyi tahtaya yaznz.

retmenim, bu kitapta neler anlatlyor, dedim. rencilere Bu cmledeki anlatm kim yapmaktadr? Cmledeki soru kim tarafndan retmene sorulmutur? sorularn sorup rencilerin ocuun retmene sorduu soruyu okuyuculara aktardn fark etmelerini salaynz. Cmlede retmenim sznden sonra virgl iaretinin kullanlmasnn nedeni ne olabilir? sorusuyla rencilere virgl iaretinin hitap ifadelerinden sonra kullanldn fark ettiriniz.
iirde ses akn salamak iin neler

yaptnz?
Dizelerinizi kmelerken neye dikkat ettiniz?
Yaznzdaki yardmc fikirler hangileriydi?

Bunlar, okuyan ana fikre ulatryor muydu?
Yaznzda ka tane paragraf var? Paragraf yaparken nelere dikkat ettiniz?
Hikyenizde anlattnz olayn kahramanlar kimlerdir? Kahramanlar arasnda nasl bir iliki kurdunuz?
Mektubunuzu hangi tarihte yazdnz

nasl belirtirsiniz?
ATATRKLK
Mektubunuzun giri ve sonu blmlerinde nelerden sz ettiniz? 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
7.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde yanl yazlan kelimeleri belirleyiniz. Karlarndaki emberlerin iine dorusunu yaznz.
Ders alrken bir birimize yardmc olmalyz. Ben senden birey istemedim ki! Okulun bahesinde bir ka renci top oynuyordu. Bir ok televizyon kanal bu haberi verdi. rencilerin herbirine bu ktlardan verilmi. Hi bir Trk vatanda grevlerini yerine getirmekten kamaz.
birbirimize bir ey birka birok
= rencilerin yazma almalar yoluyla ilgi alanlarn tespit edip bu alanlarda yazma almalar yaptrnz (Y.5.3).
her birine hibir
= rencilerden yazlarn aileleri ile paylamalarn, onlarn deerlendirmeleri dorultusunda yazlarn dzeltmelerini isteyiniz (Y.5.8). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
8.
K NLK ET
Aadaki paragrafta "..." ile belirtilen yerlere uygun noktalama iaretleri koyunuz.
I Aadaki cmleyi tahtaya yazarak rencilere nerede yazm yanll yaptnz sorunuz. Ne kadar anslyz. Bir ok hakkmz var bu lkede.
, . Ben, bu heyecana bir anlam verememitim. Babama ... Niin bu kadar heye... . canlsn babacm ? dedim ... Babam bam okayarak ... Oy kul... ... . lanacamz iin ... ... dedi. ... Oy kullanmak senin iin neden bu kadar nem li babacm? ... diye sordum. Babam ... Seimlere katlarak hem hak ve ... zgrlklerimi kullanyorum hem de vatandalk grevlerimi yerine getiriyo. . rum ... ... dedi. Nihayet anlamtm bizimkilerin bu sabahki heyecanlarn ...
Bu sabah annem de babam da ok heyecanlydlar ... Babam ... anneme srekli ... Haydi abuk ol ... Bir an nce oyumuzu kullanalm ... ... diyordu.
52
86
VATANDALIK GREVMZ
= rencilere yazda noktalama iaret-
I Peki, retmenim niin kitabn kapanda Atatrkn fotoraf var? cmlesini tahtaya yazp rencilerden cmledeki isim tamlamalarnn trlerini sylemelerini isteyiniz.
lerini kullanmann neminden sz ediniz. Noktalama iaretleri hakknda ksa bilgiler veriniz. Yazlarnda noktalama iaretlerini uygun yerlerde kullanmaya dikkat etmelerini syleyiniz. Bu dorultuda renci alma kitabndaki ilgili etkinlii yaptrnz ( 8. etkinlik) (Y.6.2).
rencilerden etkinlikleri yapmalarn isteyerek belirtili ve belirtisiz isim tamlamalaryla ilgili bilgilerini pekitiriniz. Etkinlikteki cmleler zerinde alarak nsz yumuamas konusunu kavratnz. nl ile biten kelimelerden sonra tamlama ekleri gelirken kaynama meydana geldiini yine rnekteki cmlelerden yola karak kavratnz ( 10, 11. etkinlik).
Yazl Anlatm Deerlendirme Formu ile almalar deerlendirebilirsiniz.
DL BLGS
Metinde geen Her Trk genci gibi ben

de yerine getireceim grevimi. cmlesini yaznz. Bu cmledeki isim tamlamasn ve eidini rencilere buldurunuz. rencilerden metinde geen belirtisiz isim tamlamalarndan be tanesini bulmalarn isteyiniz ( 9. etkinlik).
rencilere zincirleme isim tamlamasn

hissettirmek iin etkinlii yaptrnz ( 12. etkinlik). Zincirleme isim tamlamasnn ayr bir tamlama biimi olmadn etkinlik araclyla fark ettiriniz.
= Etkinlii yaptrarak rencilerin zincir-
leme isim tamlamasyla ilgili bilgilerini pekitiriniz 13. etkinlik) (D.B.2.5).
VATANDALIK GREVLERMZ K
ATATRKLK
9.
K NLK ET
Vatandalk Grevlerimiz metninden be tane belirtisiz isim tamlamas bulup yaznz. gelerini gsteriniz.
1 2
11.
K NLK ET
Aadaki isimleri uygun isimlerle tamamlaynz.
kitabn
.......................
............................
ucu
...........................
cebi
ceketin
......................
.......................
tahtas
.....................
telefonu
...........................
zarf
duvarn
.....................
.....................
faturas
uurtmann
...............
saatin
........................
elbisenin
...................
12.
K NLK ET
Aada ayn renkli kutucuklardaki isim tamlamalarn rnekteki gibi birletirip tek bir isim tamlamas oluturunuz.
Trke kitab
kitabn kapa
Trke kitabnn kapa
oda kaps
kapnn kolu
oda kapsnn kolu oturma odasnn cam masa rtsnn pskl
10.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde bulunan boluklar uygun eklerle tamamlayarak belirtili ve belirtisiz isim tamlamalar oluturunuz.
oturma odas
odann cam
Bahedeki aa..... dal..... pencereme deiyordu. n
masa rts
rtnn pskl
in Ev..... anahtar..... antada deil. s Annem, masa rt..... ald. nin Gece..... karanl..nda tek bana ilerliyordu. Otobs dura..... ok uzak deil. nin Hikye..... sonu beklediim gibi bitmedi. n Atatrk.... hayat..... ilgin olaylarla dolu. nn si Oda..... pencere..... baheye bakyordu. u Sahilde dolap deniz kabu..... topladk. n Masa...nst... karmakarkt.
13.
K NLK ET
Aadaki isim tamlamalarn baka bir isimle tamamlaynz.
gzlk ................... rengi snf dolabnn ................. rn ....................... kapa sa tokasnn .......................
Trkiye ................... Devleti kuma ..................... kalitesi bahe ....................... iti ocuun ................ ayakkabsnn
53
54
87
2. TEMA
Metnin Ad: MLL TARHMZ Metnin Yazar: KTAP YAZARI Sre: 7 ders saati
ATATRK

Alt Tema: Atatrkn Mill Tarihimize Verdii nem Metnin Tr: Makale
DNLEME / ZLEME
1. D.1.1. D.1.4. 2. D.2.1. Dinleme/zleme Kurallarn Uygulama Konumacnn szn kesmeden sabr ve saygyla dinler. Dinleme/izleme yntem ve tekniklerini kullanr. Dinleneni/zleneni Anlama ve zmleme Dinlenenin/izlenenin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. 1. K.1.7.
K O N U M A
Konuma Kurallarn Uygulama Karsndakinin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc biimde konuur. Konumasnda nezaket kurallarna uyar. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma konusu hakknda aratrma yapar. Konuma metni hazrlar. Konuma srasnda sorulan sorulara ak, yeterli ve doru cevaplar verir.
K.1.8. 2. K.2.5. 3. K.3.1. K.3.2. K.3.9.
K.1.13. Konumay uygun ifadelerle bitirir.
D.2.10. Dinlediklerini /izlediklerini kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. D.2.12. Dinlediklerine / izlediklerine ilikin sorulara cevap verir. D.2.19. Dinlediklerinin/izlediklerinin bal/ad ile ierii arasndaki ilikiyi ortaya koyar. D.2.20. Dinledii/izledii metne farkl balklar bulur. D.2.25. Dinledii/izledii kii, konu ya da metnin yazar/airi hakknda bilgi edinir. 3. D.3.2. 4. D.4.1. Dinlediklerini/zlediklerini Deerlendirme Dinlediklerini/izlediklerini ierik ynnden deerlendirir. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. Etkili Dinleme/zleme Alkanl Kazanma Yana ve seviyesine uygun sanat ve bilim etkinliklerine dinleyici/izleyici olarak katlr. Kaset, CD, film vb. kaynaklardan kiisel ariv oluturur.
K.3.10. Konumasnda dikkati datacak ayrntlara girmekten kanr. K.3.11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle sona erdirir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. K.4.3. 5. K.5.2. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn ierik ynnden deerlendirir. Konumasn sunum teknii ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Anlamadklarn ve merak ettiklerini sorar.
5. D.5.1. D.5.4.
Y A Z M A
1. Y.1.4. Y.1.7. Yazma Kurallarn Uygulama Standart Trke ile yazar. Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr.
88
MLL TARHMZ (Dinleme Metni)

2. Y.2.1. Y.2.5. Y.2.7. Y.2.8. Planl Yazma Yazma konusu hakknda aratrma yapar. Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Yazd metni grsel materyallerle destekler. Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Dnce yazlar yazar. Bildirme yazlar yazar. iir yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
Not
Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. Y.3.2. Y.3.3. Y.3.4. 4. Y.4.2. 5.
Y.5.10. Yazma yarmalarna katlr. 6. Y.6.1. Y.6.2.
DL BLGS
D.B.2.8.Edat, bala, nlemlerin ilevlerini ve cmleye kazandrdklar anlam zelliklerini kavrar; bu kelimeleri ilevlerine uygun olarak kullanr. ATATRKLK 5. 7. Atatrkn mzik ve halk biliminin gelitirilmesine verdii nem Atatrkn mill tarihimize verdii nem
89
2. TEMA
D N L E M E
ATATRK
rencilere Tarih filmler seyretmeyi ya da tarih konulu kitaplar okumay seviyor musunuz? Neden? sorularn sorunuz. Bu konudaki birikimlerini aktarmalarn salaynz. zledikleri filmlerden ya da okuduklar kitaplardan en ok hangisini, niin beendiklerini anlattrnz ( 1, 2. etkinlik). rencilere Size bir ans tannsayd tarihimizdeki nl kiilerden hangisi olmak isterdiniz? sorusunu sorunuz, nedenlerini anlattrnz. Kendilerini bu kiinin yerine koyarak Trk tarihine neler kazandrdklarn anlatmalarn isteyiniz (rnein; ben Fatih Sultan Mehmetim. stanbulu Bizansllardan aldm. Ben bir a bitiren, ulusumu yeni bir aa ulatran Trk sultanym vb.) ( 3. etkinlik).
MLL TARHMZ Trk ulusu, kkl ve zengin bir tarihe sahiptir. Byk devletler kuran atalarmz, byk ve kapsaml uygarlklara sahip olmutur. Bunu aramak, incelemek, Trkle ve dnyaya bildirmek bizim iin bir bortur. diyen Atatrk, Trk tarihinin ve uygarlnn aratrlmasna nderlik yapmtr. Tarih bilginlerini evresinde toplayarak 12 Nisan 1931de Trk Tarih Kurumunu kurmutur. Trk Tarih Kurumu sayesinde mill tarihimiz hakknda unlar rendik: Trklerin ana yurdu Orta Asyadr. Trkler, ana yurtlarnda ileri bir uygarla sahiptiler. Dnyann dier yrelerindeki insanlar ilkel bir yaam srerken atalarmz hayvanlar evcilletirdiler. Madenleri ilemeyi, topra srmeyi rendiler. Orta Asyada Byk Hun Devletini, Gktrk ve Uygur devletlerini kurdular. Trkler, Orta Asyadan dnyann drt bir yanna g ettiler. Asya, Avrupa ve Afrikada yeni devletler kurdular. Uygarlklarn buralara da tayarak insanla byk bir hizmette bulundular. Anadoluda Byk Seluklu, Anadolu Seluklu ve Osmanl Devletinin kurucusu oldular. Atatrk, yeni yetien kuaklardan Trk tarihini renmelerini istemitir, Trk ocuu atalarn tandka daha byk iler yapmak iin kendinde kuvvet bulacaktr. demitir. Bizler de tarihimizi iyi inceleyelim. Atalarmzn kurduklar uygarlklar hakknda bilgi sahibi olalm. Ulusumuzu ve yurdumuzu sevelim. Atalarmzn bize emanet olarak braktklar eserleri koruyalm. Kitap Yazar
= rencilere Mill Tarihimiz metnini not alarak dinleme yntemiyle dinleyeceklerini syleyiniz (D.1.4). Not alarak dinleme/izleme ynteminin uygulan: Metni rencilere dinletmeden nce aadaki sorular tahtaya yaznz. rencilerden metni bu sorulara cevap arayacak ekilde dinlemelerini ve bulduklar cevaplar defterlerine yazmalarn isteyiniz.
MLL TARHMZ (Dinleme Metni) Z e
1.
K NLK ET
Tarih filmler seyretmeyi ya da tarih konulu kitaplar okumay seviyor musunuz? Nedenlerini anlatnz.
1. HAZIRLIK
I rencilere, Trk Tarih Kurumu ve Trk Dil Kurumu hakknda neler bildiklerini sorunuz. rencilerin Trk Tarih Kurumunun kurulu amac ve almalaryla ilgili olarak bildiklerini ifade etmelerini salaynz. rencilerden bu kurumlarla ilgili aratrma yapmalarn ve bilgi toplamalarn isteyiniz. E rencilere bulunduklar yerdeki tarih eserlerin hangi mzede toplandn sorunuz. Bu mze hakknda aratrma yaptrnz. rencilere yazma blmnde kullanlmak zere ekonomi, eitim, evre, sanat, spor konulu makale, haber, reklam, ilan metinleri ve grselleri derletiniz.
2.
K NLK ET
Tarih konulu filmlerden veya kitaplardan en ok hangisini, niin beendiniz?
3.
K NLK ET
Size bir ans tannsayd Trk tarihindeki nl kiilerden hangisi olmak isterdiniz? Niin?
55
90

Metnin bal nedir? Metinde nemli bulduunuz ifadeler hangileridir? Metnin ana dncesi nedir? Metinden zl sz saylabilecek bir cmle yaznz. = rencilerden metni dinlerken sabrl davranmalarn isteyiniz (D.1.1). I Metni rencilere bir kez CDden dinletiniz. Bu arada sorular cevaplamalarn isteyiniz. htiya duyarsanz metni bir kez de siz yava yava okuyarak rencilere dinletiniz. rencilerden notlarn kontrol etmelerini, ikinci dinlemede (varsa) eksiklerini tamamlamalarn isteyiniz. I rencilerin not alma yntemlerini izleyiniz. Not almann aynen yazmak olmadn, eitli sembol, iaretler ve ksaltmalar yaparak dinlenenleri kaydetmek olduunu belirtiniz. = Tahtaya Atatrk, yeni yetien kuaklardan Trk tarihini renmelerini istemitir. cmlesini yaznz. Cmledeki alt izili kelimenin anlamnn ne olabileceini sorunuz. Metinde geen dier kelimelerin anlamlarn da tahmin ettiriniz. Bulduklar anlamlarn doru olup olmadn szle bakarak kontrol etmelerini isteyiniz ( 4. etkinlik) (D.2.1). = rencilerden dinleme srasnda aldklar notlardan yararlanarak metni zetlemelerini isteyiniz. zet yaparken kronolojik sra ve mantk akna uymalar gerektiini belirtiniz ( 5. etkinlik) (D.2.10). = Aadaki sorular rencilere sorunuz. Dinledikleri metni anlamalarn salaynz (D.2.12). Metne gre Trk milleti nasl bir tarihe sahiptir? Atatrk, Trk milletinin kendi tarihini renmesi iin ne gibi almalar yapmtr (Atatrklk 7)? Trklerin ana yurdu neresidir? Burada Trkler nasl bir yaam srmlerdir? Trkler, tarihleri boyunca hangi devletleri kurmulardr (Atatrklk 7)? = rencilere Mill Tarihimiz metninde anlatlan konuyla balk arasnda nasl bir iliki vardr? sorusunu sorup bu ilikiyi ortaya koymalarn isteyiniz. rencilere Metne, baka hangi balklar konabilirdi? sorusunu sorarak nerilerini yazmalarn syleyiniz. Yazdklar balk nerilerini okutunuz. Snfa en ok beenilen bal yazdrnz ( 6. etkinlik) (D.2.19, D.2.20). = rencilere Trk Tarih Kurumu ve Trk Dil Kurumu ile ilgili aratrmalarndan bu kurumlarn kurulu amac ve almalar hakknda neler rendiklerini sorunuz. Aratrma sonularn arkadalaryla paylamalarn isteyiniz (D.2.25). E rencilere bulunduklar yerdeki tarih eserlerin yer ald mzelerle ilgili aratrmalarn okutunuz. mknlarnz uygunsa bu mzeye gezi dzenleyiniz ya da aadaki canlandrma etkinliini yaptrnz. rencilerden snf bir mze gibi dzenlemelerini isteyiniz. Mzede sergilenebilecek tarih eserleri belirlemelerinde ve eserlerin tantm iin yazlacak ksa metinlerde onlara rehberlik ediniz (rnein, mzede bulunan bir heykeli bir renci canlandrabilir; bu heykelin hangi dneme ait olduu bilgisi bir kartona yazlarak rencinin gsne ilitirilebilir.). Bir renciyi mze grevlisi, bir grup renciyi de ziyareti olarak grevlendiriniz. Onlar mzede nasl davranmalar gerektii konusunda bilgilendirerek etkinlii yaptrnz. Etkinlikten sonra aadaki sorular rencilere sorunuz. almanzla mze eitimi arasnda iliki kurunuz. Mzedeki gezi srasnda sergilediiniz doru davranlar hangileriydi? Bu gezide tarihimizle ilgili hangi bilgileri edindiniz?
ATATRKLK
4.
K NLK ET
Aadaki kelimelerin metinde kullanlan anlamlarn tahmin edip yaznz. Tahminleriniz doru ise (D), yanlsa (Y) ile gsteriniz. Kelime Tahminim
D/Y
bor yre ilkel ilemek devlet emanet eser
: : : : : : :
5.
K NLK ET
Dinlerken aldnz notlardan yararlanarak Mill Tarihimiz metnini zetleyiniz.
6.
K NLK ET
Mill Tarihimiz metni iin nerebileceiniz balklar yaznz. Benim nerim m En Beenilen neri n n
56
91
2. TEMA
3. DNLEDKLERN/ZLEDKLERN DEERLENDRME
ATATRK
I Aadaki metni rencilere okuyunuz. ATATRK, SANAT VE FOLKLOR
= rencilere Dinlediiniz metinden yararlanarak tarihimizi bilmenin bize ne gibi yararlarnn olabileceini dnyorsunuz? sorusunu sorunuz. Metinde anlatlan konunun kendilerine neler rettiini deerlendirmelerini isteyiniz (D.3.2).
Atatrk; sanat, sanaty, Trk mziini ve Trk folklorunu seven bir devlet adamyd. Bunun iin sanat eitimine, Trk folkloruna ve mill kltrn gelimesine ok nem vermitir. Atatrk, mill kltrmzn korunmas ve gelitirilmesi iin Trk Tarih Kurumunu kurdurdu. Bylece Atatrk, mill kltrn her alanda ykselmesini planlamtr. Dilimizin yabanc dillerin boyunduruundan kurtulmas amacyla Trk Dil Kurumunu kurdu. Atatrk dneminde mziimizde de byk gelimeler oldu. 1923'te Darlelhan ismiyle stanbul'da Trkiye'nin ilk konservatuvar kuruldu ve gen mzisyenler bir at altnda topland. Yetenekli renciler eitim grmeleri iin dnyann saygn mzik okullarna gnderildi. Bylece Trkiye Cumhuriyeti, dnyada mzik alannda da tannmaya balad. Yce Atatrk Trk halk kltrnn zenginliini biliyor, folklorun belgelenmesini istiyordu. 1924 ylnda Musiki Muallim Mektebi, Trk halk trklerini derlemeye balad. 1925'te Ankara'da Etnografya
= Aadaki cmleyi tahtaya yaznz. Kuak kelimesinin altn iziniz. Nesil ve kuak kelimeleri arasnda nasl bir anlam ilikisi olduunu buldurunuz ( 7. etkinlik) (D.4.1). Atatrk dnce sistemi, kuaktan kuaa geerek sonsuza dek yaayacaktr.
5. DNLEME/ZLEME ALIKANLII KAZANMA

= rencilere okulda ya da evrelerinde dzenlenen tarihle ilgili konferans, panel, ak oturum vb. etkinlikler olup olmadn sorunuz. Bu etkinliklere katlmann ne gibi faydalar salayabileceini sylemelerini isteyiniz ve rencileri bu tr etkinliklere katlmaya tevik ediniz. evrelerinde byle etkinlikler yoksa onlar televizyon ve radyo programlarna ynlendirerek dinleme becerilerinin gelimesini salaynz (D.5.1). = rencilere, izledikleri tarih konulu filmlerin, konferans vb. etkinliklerin CD ya da kasetlerini saklayarak bunlardan bir ariv oluturmalarn isteyiniz. Bu arivin kendilerine nasl bir yarar olabilecei zerinde onlar konuturunuz (D.5.4).
7.
K NLK ET
Aadaki bulmacada yanda verilen kelimelerin e anlamllar gizlenmitir. Bunlar bulup kelimenin karsna yaznz.
M
ULUS SRE ................................ ................................
E K E Y G T G
D D M D Y
E N D L L M L L E T N V T A Y D
Y M E E R T C
Y V T V A T A N A
E A G U E G
T D U E C D T
Y E C S R R A
S U L U S E L S S
K L L D E R D
UYGARLIK ................................ NDER BLGN MLL KUVVET YURT ................................ ................................ ................................ ................................ ................................
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I rencilere ada toplumda sanatn rol, ada toplumda bilimin rol, kltr ve ada toplum arasndaki iliki, adalk ve uygarlk arasndaki ilikiler konusunda aratrma yaptrarak onlar konuma etkinliklerine hazrlaynz. I rencilere folklor kelimesinin anlamn bilip bilmediklerini sorunuz. Bu kelime zerinde konuarak folklor kelimesinin anlamnn halk oyunlar ile snrl olmadn rencilere fark ettiriniz.
8.
K NLK ET
Yaznzla ilgili olarak lei doldurunuz. lekteki olumlu ve olumsuz cevaplarnzn arlna gre yaznz deerlendiriniz.
LTLER 1. Yazmda herkesin kolayca anlayabilecei bir dil kullandm. 2. rnekler verdim; benzetmeler, karlatrmalar yaptm. 3. Dncelerimi mantk akna uygun biimde sraladm. 4. Yaamak istediim lkenin nemli zelliklerini aktardm. 5. Yazmda Trke kelimeler kullanmaya zen gsterdim. 6. Yazmda karkla neden olabilecek kapal ifadelere yer vermedim. EVET HAYIR
DEERLENDRME:
57
92

Mzesi kurularak derlenen Trk el sanatlar rnleri burada sergilendi. Yine 1932 ylnda Atatrk'n bizzat nclk ederek kurduu halk evleri, folklor almalarnn bugnk dzeye ulamasnda byk rol oynamtr. Atatrk btn bu almalaryla Trk milletinin uygar dnya iinde yksek bir seviyeye ulamasn istemi, milletimize k tutmu, yol gstermitir. Bizler de genler olarak gemite salanan bu byk baarlar renmeli, gelimeye devam etmek iin onlardan g almalyz. nk Atatrk'n de dedii gibi "Devaml ileriye gidemeyen bir kltr, yok olma tehlikesiyle kar karyadr."
Nail TAN
2. SZL ANLATIM
= rencilerden konumalarnda dile getirecekleri grleri daha kolay ifade edebilmeleri iin aratrma sonularndan yararlanarak bir metin hazrlamalarn isteyiniz. Konuurken bu metinden nasl yararlanabileceklerini rencilere anlatnz (K.3.1, K.3.2). = rencileri tartma etkinliinde sorulara doru ve anlalr cevaplar vermeleri, ayrntlara girerek sz uzatmamalar ve konumalarn belirlenen srede teekkr cmleleriyle bitirmeleri konusunda uyarnz (K.3.9, K.3.10, K.3.11). = rencilere tartma yntemiyle ilgili bilgi veriniz (K.3.12). Tartma ynteminin uygulan: Snftan dil becerileri gelimi ve rencilerin zerinde uzlat bir kiiyi bakan olarak grevlendiriniz. Bakana grevlerini hatrlatnz. Dinleyici rencilere de bakann ynlendirmelerini dikkate almalar gerektiini belirtiniz. Bakann tartmadaki grevlerini; konuyu snrlamak, konu dna klmamas iin nlemler almak, demokratik bir konuma ortam yaratmak, dinleyicilere ve konumaclara uygun yerlerde sorular sormak, konumalar belli aralklarla zetlemek, tarafsz kalmak olarak sralayabilirsiniz. I Tartmann kesintiye uramamas iin bir ders saati sre veriniz. Bu sre iinde tartmay sonulandrmalarn isteyiniz.
(Ksaltlp dzenlenmitir.)
rencilere verilen sorular yneltiniz. Trk tarihi ile folklor ve Trk mzii aratrmalarnn ortak amalar olduunun farkna varmalarn salaynz. Mill kltr kavramndan ne anlyorsunuz? Mill kltr oluturan etkenler nelerdir? Mill tarihimiz ile mill kltrmz arasnda nasl bir iliki vardr? Atatrk dneminde mzik ve folklor alannda yaplan almalar nelerdir (Atatrklk 5)? I rencilere Atatrk dneminde yaplan Trk tarihi ve kltr ile ilgili almalarn ada bir toplum oluturmada nasl bir yeri vardr? sorusunu sorarak bu konuda konuacaklarn syleyiniz. = rencilerden ok hzl ya da yava konumamalarn isteyiniz. Bu tr konumalarn dinleyiciler tarafndan alglanmasnn g olacan, bunun da dinleyicinin dikkatini datacan ifade ediniz. Konuurken nezaket kurallarna uymalarn isteyiniz (K.1.7, K.1.8). I rencilere dinledikleri Mill Tarihimiz ile Atatrk, Sanat ve Folklor metinlerinin sonu blmlerini yeniden okuyunuz. Bu blmlerde yaznn aklda kalcln salamak iin hangi yntemlere bavurulduunu rencilere sorunuz. Onlar bu konuda konuturunuz. = rencilere, dinleyiciler zerinde iyi bir etki yaratmak iin arpc bir giri kadar konumay arpc ve etkileyici bir biimde sona erdirmenin de gerekli olduunu syleyiniz. Konumalarn etkileyici biimde sona erdirmelerini isteyiniz (K.1.13). = rencilere, konumalarnn uygun yerlerinde vurgu, tonlama ve duraklamalar yapmalarn syleyiniz (K.2.5).
= rencilere tartma srasnda ortaya kan fikirleri, varlan sonular bir raporla tespit etmelerini syleyiniz. Bakann liderliinde tartan taraflarn birer temsilcisinden bu raporlar hazrlamalarn isteyiniz. Hazrlanan raporu bakana okutarak konumalarn deerlendirmelerini salaynz (K.4.1). = rencilere Yaptnz tartma etkinliinden holandnz m? Neden? sorusunu sorarak sunumu biiminin konunun anlalmasnda nasl bir etkisinin olduunu belirlemelerini isteyiniz (K.4.3).
4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA = rencilerin tartma srasnda sorduklar sorulardan rnekler verip anlamadklarn ya da merak ettiklerini sormalarnn doru bir yaklam
93
2. TEMA
ATATRK
= rencilere serbest yazma tekniini kullanarak yazacaklarn syleyiniz (Y.2.12). Serbest yazma tekniinin uygulan: rencileri konu hakknda bilgilendiriniz. Hangi trde yazacaklarna karar vermelerini isteyiniz. 2. YAZILI ANLATIM
olduunu belirtiniz. Soru sormann bilgi edinmedeki nemine deininiz (K.5.2).
Konuma Becerisi Deerlendirme Formu ile rencilerinizin konumalarn deerlendirebilirsiniz.
Y A Z M A
1. HAZIRLIK I Yazma almalarndan nce rencileri gnmzde Trk devlet ve topluluklarnn nerede yaadna dair aratrma yapmaya; bu lkelerin kltrel, sosyal, ekonomik ve tarih zellikleriyle ilgili bilgi edinmeye ynlendiriniz. I rencilere Kendinizi Orta Asyadan g eden atalarnzn yerine koyunuz. Gnz nerede tamamlar, hangi lkede yaamak isterdiniz? sorusunu sorunuz. Bylece rencileri yazma etkinliklerine hazrlaynz. = rencilerden yazlarnda standart Trkeyi kullanmalarn, dncelerini mantk ak iinde sralamalarn isteyiniz (Y.1.4, Y.1.7). = rencilere, yazlarnda yaamak istedikleri lkeyi tantmalarn, bu lkenin Trklerin yaadklar dier lkelerle benzerlik ve farkllklarn ortaya koymalarn, aratrmalarndan elde ettikleri saysal verilerden yararlanmalarn syleyiniz (Y.2.1, Y.2.5). rencilerden derledikleri gazete kuprlerindeki grselleri ve yazlar okuyup incelemelerini isteyiniz. Grsellerin yazy nasl desteklediini anlattrnz. = rencilerden aratrmalar srasnda ulatklar fotoraf, resim vb. grsellerle yazlarn desteklemelerini isteyiniz (Y.2.7). = rencilere Ben bir gmen kuum. lkemden ayrlmak zorundaym. Bu usuz bucaksz bozkrlar, bu yce dalar, bu buz gibi sular geride brakmalym. zgn, yorgun ama umutluyum. Mutlaka benim zgr ruhumu besleyecek, beni sonsuzluklara tayacak bir vatan bulacam. paragrafn okuyarak yazlarna byle bir giri yapabileceklerini rnekleyiniz. rencilerden de yazlarnn giri blmlerini byle zgn ifadelerle oluturmalarn isteyiniz (Y.2.8).
I rencilerin belirledikleri trlerin biim

zelliklerini dikkate alarak yazmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz.
I rencilere yazlarn oluturmalar iin yeterli sre veriniz. Eer zamannz kstlysa yazlarn evde yazmalarn isteyiniz.
rencilere gazetelerden derledikleri ekonomi, sanat, eitim, evre, elence, spor konulu yazlar okutunuz. Bu yazlarda anlatlanlarn bir lkenin sosyal, ekonomik ve kltrel durumunu ortaya koyduunu vurgulaynz. Yazacaklar metinlerde okuduklarndan yararlanarak bu konular ele almalarn isteyiniz. almanz Gazete Kuprlerinden Yararlanma aklamalar ile ilikilendiriniz.
= rencilerden hangi trde yazarlarsa yazsnlar, yazlarnda yaamak istedikleri lke hakknda bilgi vermelerini; bu lkenin sosyal, kltrel, tarih ve ekonomik zelliklerini tantmalarn isteyiniz (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.3, Y.3.4).
3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME rencilere lei doldurmalarn, ulatklar sonucu bir paragrafla ifade etmelerini syleyiniz ( 8. etkinlik) (Y.4.2). 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilerin yazlarn toplaynz. Snftaki istekli rencilerden bir deerlendirme kurulu oluturunuz. Bu kurula yazlar deerlendirmede dikkate alacaklar ltleri belirlemelerinde yardmc olunuz. Dier rencilerin de nerilerini dikkate alarak ortak bir ltler listesi ve puantaj cetveli karnz. Deerlendirme kuruluna bir hafta sre tanyp arkadalarnn yazlarn ltler ve
94

puantaj dorultusunda deerlendirmelerini ve ilk belirlemelerini isteyiniz. Kuruldaki rencilerin yazlarn yarmaya dahil etmeyiniz ve rencilerin tarafsz davranmalarn salaynz. lk sray paylaan rencileri imknlarnz dahilinde dllendiriniz (Y.5.10). 5. YAZIM VE NOKTALAMA sonra gelen deniz, da, rmak, boaz vb. tr isimlerinin ilk harfinin byk yazlacan syleyiniz. Ar Dann eteklerinde gnein batn seyrediyoruz. cmlesinde bu durumu rnekleyiniz. Ksaltmal syleyilerde ise ikinci ismin byk harfle balanarak yazlacan, kelimeye gelen eklerin kesme iareti ile ayrlacan aadaki cmleleri tahtaya yazarak rnekleyiniz ( 9. etkinlik).
I Aadaki cmleyi tahtaya yaznz. Cmlede yer ad olarak kullanlan kelimelerin hangileri olduunu rencilere sorunuz. Bu kelimelerin nasl yazldn ve kelimelere ek getirildiinde nasl bir kural uygulandn rencilere sezdiriniz. Trklerin ana yurdu Orta Asyadr.
Metinde geen Asya, Avrupa ve Afrikada yeni devletler kurdular. cmlesindeki yer adlarnn yazmnda da ayn kurallarn uygulanp uygulanmadn rencilere sorarak yer adlarnn yazmyla ilgili kurallar kavratnz. Yer adlarnda bulunan ve yn bildiren kelimelerin kk harfle baladn belirtiniz. Yer adlarnda ilk isimden
Gazi Mustafa Kemal Bulvarn takip ederek yryoruz. Bulvar takip ederek yryoruz.
I rencilere Metinde geen devlet adlar hangileridir? sorusunu sorarak bunlar defterlerine yazmalarn isteyiniz. Devlet adlarn yazarken nasl bir yol izledikleri hakknda onlar konuturunuz. Daha sonra bu devlet adlarna ekim ekleri getirmelerini isteyiniz. ekim eklerini nasl yazdklarn anlattrnz. I Metinde geen Trk Tarih Kurumu, Trk Dil Kurumu gibi kurum, kurulu adlarnn her kelimesinin byk harfle balanarak yazldn rencilere fark ettiriniz. Kurum, kurulu adlarna gelen ekim eklerinin kesme iareti ile ayrlmadan yazldn verilen cmleden yararlanarak rnekleyiniz.
Tarih bilginlerini evresinde toplayarak 15 Nisan 1931de Trk Tarih Kurumunu kurmutur.
ATATRKLK
9.
K NLK ET
Aadaki paragrafta yer adlarnn yazmnda yanllk yaplmtr. Bunlar dzelterek paragraf yeniden yaznz.
stanbul boaz, asya ve avrupay birbirine balar. Boazn iki yakas, iki ayr dnyadr. Bir tarafta kendine zg kltryle dou, dier tarafta aydnlk yzyle bat. Boaz amak, bir bakma dounun binlerce yllk tarihinden, kltrnden kp batnn yeni ve ada dnyasnn kapsna dayanmak demektir. Bu yzden istanbulda her gn biraz asyal, biraz avrupaldr insan.
stanbul Boaz, Asya ve Avrupay birbirine balar. Boazn iki yakas, iki ayr dnyadr. Bir tarafta kendine zg kltryle Dou, dier tarafta aydnlk yzyle Bat. Boaz amak, bir bakma Dounun binlerce yllk tarihinden, kltrnden kp Batnn yeni ve ada dnyasnn kapsna dayanmak demektir. Bu yzden stanbul da her gn biraz Asyal, biraz Avrupaldr insan.
10.
K NLK ET
Aadaki paragrafta byk harflerin ve kesme iaretinin kullanmyla ilgili yanllar yaplmtr. Bunlar bulup altlarn iziniz.
Osmanllar Dneminde yaz diliyle konuma dilinin birbirinden apayr dzlemlerde gelimesi, ynetim ile halkn iletiim olanaklarn bir hayli snrlamt. 11 austos 1983 tarih ve 2876 sayl yasayla Atatrk kltr, dil ve tarih yksek kurumu oluturuldu. Trk dil ve Trk tarih Kurumlar, bu kuruma baland. Atatrk dil ve Tarih yksek Kurumuna balanan Trk Dil Kurumunun ayr bir btesi bulunmaktadr.
= Metinde geen Trklerin, Trkle kelimelerin kkn ve eklerini rencilere buldurunuz. Trk kelimelerinin zel isim olduunu, zel isimlere gelen ler (okluk eki) ile yapm eklerinin ve bunlardan sonra gelen dier eklerin kesme iareti ile ayrlmadn kavratnz ( 10. etkinlik ) (Y.6.1, Y.6.2).
I Yukardaki cmlede belirli bir tarihi iaret eden ay adnn nasl yazldn rencilere sorunuz. Belirli bir tarih bildiren ay ve gn adlarnn byk harfle balanarak yazldn kavratnz. Ayn cmlede kesme iaretinin ne amala kullanlm olabileceini rencilere sorarak saylara getirilen eklerin yazmyla ilgili kurallar anlatnz.
58
95
2. TEMA
DL BLGS
ATATRK
lanlabileceini syleyiniz. Etkinlii yaptrarak bunlar ayrt etme becerilerini ve edatlarn grevlerini kavrayp kavramadn deerlendiriniz gelitiriniz ( 15, 16. etkinlik) (D.B.2.8).
Tahtaya aadaki cmleleri yaznz. Alt izili kelimelerin tek bana bir anlam olmadn fakat kelimeler arasnda farkl anlam ilikileri kurduunu rencilere sezdiriniz ( 11, 12. etkinlik).
Yeryznde Trkler kadar kkl ve zengin bir tarihe sahip olan millet ok azdr. Atalarmz gibi gl olabilmek iin tarihimizi iyi bilmeliyiz. Trk tarihinin aratrlmas iin Trk Tarih Kurumu kurulmutur. Trkler, Orta Asyadan Afrikaya kadar birok yerde gl devletler kurmulardr.
rencilere bala hakknda bilgi veriniz. Bala olan kelimelerin kendi balarna anlamlarnn olmadn, e grevli kelimeleri ve anlamca ilgili cmleleri birbirine balayan kelimeler olduunu belirtiniz. rencilere zaman zaman sevin, zn-
rencilere edatlar hakknda bilgi veriniz. Edatlarn kelimeler arasnda anlam ilikileri kurmaya yaradn anlatnz. rencilerin edatlarn cmlede kurduu anlam ilikilerini kavramalar iin etkinlikleri yaptrnz ( 13, 14. etkinlik).
= rencilere sadece, ancak, kadar vb.
kelimelerin edat dnda farkl grevlerde de kul-
t, heyecan, kzgnlk, korku, zlem gibi duygular yaadmz, bunlar belirtmek amacyla nlem olan kelimeleri kullandmz belirtiniz. nlem cmlelerinden sonra nlem iaretinin ( ! ) kullanldn kavratnz ( 17. etkinlik)
I rencilerin proje ve performanslarn

Proje Deerlendirme Formu ile Dereceli Puanlama Anahtar yoluyla deerlendiriniz.
ATATRKLK
11.
K NLK ET
Aadaki cmleleri okuyunuz. Alt izili kelimelerden tek bana anlam olanlar ile olmayanlar ayrp listeleyiniz. Buradan kye traktr ile gideceksiniz. Yazarn kitabn beendii iin herkese tavsiye etti. Ali aslan gibi delikanldr, bu sknty da atlatr. Tekrar bulumak zere szleip ayrldlar.
13.
K NLK ET
Aada verilen cmlelerdeki edatlar ile kurduklar anlam ilikilerini eletiriniz. Gen iftin kutu gibi bir evi vard. sebep sonu Burada ekinler orak ile biiliyordu. snrlama Her gn bir litre kadar st iiyordu. ynelme Bu ite yalnz sana gveniyorum. ara
Burada doa, cennet kadar gzeldi. Dorular, kiiye gre deimez. Tek bana anlam olan kelimeler Tek bana anlam olmayan kelimeler st katlar, alt katlara gre daha aydnlkt. benzerlik Babasn grnce kapya doru kotu. karlatrma Yollar kapand iin kente ulaamadlar.
kye kitab aslan tekrar cennet doru
ile iin gibi zere kadar gre
14.
K NLK ET
Aadaki edatlar grevlerine uygun ifadelerle tamamlayarak cmleler oluturunuz.
.................................................. iin ...................................................... .................................................. dek ....................................................... .................................................. yalnz ..................................................
12.
K NLK ET
Aadaki cmleleri verilen kelimelerden uygun olanyla tamamlaynz.
.................................................. gibi ...................................................... .................................................. gre ..................................................... .................................................. doru ................................................... .................................................. kar .................................................... .................................................. sanki .................................................... .................................................. dein ....................................................
gibi
kar
iin
sadece
doru
gre
kadar
ile
iin Snava girecei ................... ok heyecanlanyor. ile Yerleri temiz bir bez ................... sildi. gre Bana ................... bu, yazarn en iyi kitabdr.
Gzlerini benden karyor, zlyormu ................. davranyordu. gibi
15.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerden hangisi edat greviyle kullanlmtr? Kelimenin altndaki kutucuu X ile iaretleyiniz. Benim de senin kadar bir olum var.
kadar Esin de Suna ................... dzenli bir ocuktu. kar Bana ................... her zaman anlayldr. doru Araba son hzla viraja ................... gidiyordu. sadece lerinden ................... bu evi beenmitik.
X
Misafirlerini havaalanna kadar gtrdler. Mzeye gideriz ancak uslu durmaya sz verirseniz. Paras ancak bir simit almaya yetiyordu.
X
59
60
96
ATATRKLK
16.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde bulunan edatlardan hangilerinin birbirinin yerine kullanlabileceini belirleyiniz. Uygun numaralar eletirerek kutucuklara yaznz. DEERLENDRME SORULARI
1. Trkiye kadar gzel lke bulunmaz. 2. Bu hastann derdinden ancak sen anlarsn. 3. ocuun gzleri kmr gibi simsiyaht. 4. Denize kar oturmulard. 5. Her zaman sadece senin dediin olmaz. 6. Gnee doru dnmlerdi.
"Hep bu soru... Gazi'yi grdn m? Grmeyenlere acyoruz. Biz, onu grenler; kendimizi bym, ycelmi, sayyoruz. Biz artk sabahki biz deiliz. Deitik, bakalatk; nemli bir kiiyiz. Biz Gazi'yi grdk. Oktay AKBAL y
(lk be soruyu metne gre cevaplaynz.) 1. Yazar, kimlere acyor? A) Kendisini grmeyenlere C) Gzleri grmeyenlere 2. Yazar, kendisini niin nemli buluyor? A) nemli iler yapt iin C) Her eyi ok iyi grd iin 3. B) Deiimi sevdii iin D) Gazi'yi grd iin B) Gazi'yi grmeyenlere D) Soru soranlara
Metnin yazarnda aada belirtilen hangi duygunun varlndan sz edilemez? A) Kvan B) Gurur C) znt D) Sevin
4.
Yazar, kimlerden "biz" diye sz ediyor? A) Ailesinden C) Gazi'yi grmeyenlerden B) Arkadalarndan D) Gazi'yi grenlerden
13
25
46
5.
Paragrafn dil ve anlatm zellikleriyle ilgili olarak hangisi sylenemez? A) Dili sadedir. B) Cmleler ksadr. D) Anlatm yalndr. C) Anlatm ssldr.
17.
K NLK ET
Aadaki cmlelerin belirttii anlam karlarna yaznz. 6. "Bir ay sonra okumay skmt." cmlesindeki "skmt" kelimesinin cmleye katt anlam, aadakilerden hangisinde vardr? A) Bu iekleri geen gn skmt. B) En son olarak bahe itini skmt. Ah, u snav bir kazansam! Zavallck, ateler iinde yanyor! Derhal odamdan k! Of! Bu yol biter mi?
zlem znt
7.
C) Nihayet bu hesab da skmt. D) Zor da olsa iviyi yerinden skmt. Aadaki cmlelerin hangisinde anlamda (e anlaml) kelimeler bir arada kulanlmtr? A) Beyaz bir kda bir eyler karalad. B) Ak ellerini beyaz masann zerine koydu. C) Ancak kendisinin duyabilecei bir sesle fsldad. D) Geen yl yaadklarn yazmaya karar vermiti.
fke bkknlk
61
62
ATATRKLK
8.
Btn hazrlklar tamam olunca yola kld. cmlesindeki tamam kelimesinin anlam aadakilerden hangisidir? A) Tm B) Eksiksiz C) Az olmayan D) Kesin
12. Aadaki cmlelerde isim tamlamalarn bulup yaznz. 1. Dizlerinin ba zlmt. 2. Snfn tozu boazn yakyordu. 3. iek kokusu etraf sarmt. 4. Yokuun sonunda annesi oturuyordu. 5. Salonun duvarlar resimlerle kaplanmt.
9.
Aadaki kelimelere listedeki eklerden uygun olanlar getirip yeni kelimeler oluturunuz. Oluturduunuz kelime isim midir, fiil midir? Yaznz. a. Kelimeler ac siyah di et eker sr insan kum Ekler cil sel ci li siz de ce Oluturduum kelime m Kelimenin tr n
6. Scak sobann stnde ekmek kzartyordu. 1. 2.
dizlerinin ba snfn tozu
3. iek
4. yokuun
kokusu sonu
5. salonun 6. sobann
duvarlar st
13. Aadaki kelimeleri cmlelerdeki boluklara koyarak isim tamlamalar oluturunuz.
ipi amar ......................... scaktan erimiti.

Eyvah, antann ......................... kopacak! sap Bu yemein ......................... ok olmu. tuzu
b. Kelimeler ge gr bil ez kork say srn sor Ekler gi ici gin im i gi gen ek Oluturduum kelime m Kelimenin tr n
alevi Lambann ......................... gittike artyordu. .bal Metnin ......................... ok gzeldi.

alev ip balk sap tuz
14. ile kelimesi aadaki cmlelerin hangilerinde edattr? I. Bir tost ile bir ayran ald. II. Kadn ile ocuu kapdan ieri girdi. III. Da yolunu at arabas ile kt. IV. Okula bisikletle gitti.
10. Aadaki kelimelerden hangisi farkl bir kkten tremitir? A) Kitap B) Kalemlik C) Uzmanlk D) Soygun A) I ve IV B) II ve III C) III ve IV D) I ve II
11. Aadaki cmlede alt izili kelimenin ald yapm ekinin eidini karsna yaznz. Turuluk biber aldk. steklerin oldu. Koyuca iki bardak ay iti. Yine scaklar balad. Resim dersinde izim yaptk.
isimden isim yapm eki fiilden isim yapm eki isimden isim yapm eki isimden fiil yapm eki fiilden isim yapm eki
15. Aadaki cmlelerde iin edatnn cmleye katt anlam yaznz. memek iin ellerini cebine koydu. Oyalanmak iin kurslara katlmt. Misafirleri iin pasta yapyordu. Aydnlk olmas iin perdeleri at.
ama sebep ama sebep
sonu sonu sonu sonu
63
64
97
2. TEMA
Metnin Ad: HAYAT YARATMASINI BLEN ADAM Metnin Yazar: SMET KR
HAYAT YARATMASINI BLEN ADAM T I N
ATATRK

Alt Tema: Atatrkle lgili Anlar Metnin Tr: An
Not
1. EK METN
Askerlik dehasyla insanlk lksn Atatrk kadar nefsinde birletirmi baka bir adam tanmyorum. General Mac ARTHUR
HAYAT YARATMASINI BLEN ADAM

Sayn Salah Cimcoz, Atatrke ait menkbeler mi dediniz? diye soruyor ve bir zaman sustuktan sonra devam ediyor: Fakat nasl olur, o bizzat, bal bana bir menkbedir. Atatrk hakknda hem ok ey sylenebilir hem hibir ey sylenemez. Daha dorusu, neler sylenmi, neler anlatlm olsa hepsi eksik ve yarm kalmaya mahkmdur. Atatrkn sevgili arkada gene susuyor. Dnyor mu, anmsyor mu belli deil. Bir zaman sonra ar ar anlatmaya balyor: Mustafa Kemal, bulunduu her yerde, hatta bizzat lmn karsnda bile hayat yaratmasn bilen bir adamd. Gene susuyor. Bu kez, anmsamakta olduu yzndeki hayranlktan belli. Onu anakkalede, Anafartalar Zaferinin hemen ardndan oradaki kararghnda ziyaret ettiimizi hatrlyorum. Karargh imdi, olduu gibi gzmn nn-
51
ATATRK
de... Gayet yksek bir tepe stnde, ato gibi bir yerdi. O kadar ki kendimizi bir an iin svirede sandk. Mustafa Kemal, gayet muntazam kesilmi odunlardan zarif bir kk yaptrmt. Sanki sava iin deil de huzur iinde denizi seyretmek iin yaplm hissini veren bir kk... Tm araszlk iinde yaptrd bu karargh, onun sadece ince zevkine deil, ayn zamanda evresini deitirmek konusundaki baarsna da iaretti. Dam altnda sava konuulduu zaman karargh kesiliveren bu zarif kkte Mustafa Kemal, hem muzaffer bir komutan hem de alakgnll, son derece utanga ve son derece zarif bir ev sahibiydi. Zaten Atatrk, daima ok alakgnll ok utanga ve son derece terbiyeli bir adamd. Onun zelliklerini yakndan bilmeyenler, kendisini Ne zaman kzaca, ne zaman sinirlenecei belli olmayan bir adam. olarak tanm ve tantmaya almlardr. Oysa Atatrkn ok yumuak bir tabiat vard. Dncesizliklere, bir de Trklk hakknda herhangi bir imal sze dayanamazd. Bir akam, yabanc uyruklu olan eini, Trk kadnlaryla kyaslamaya kalkan tannm bir adama pek fazla hiddetlendiini hatrlyorum. Bayraa saygs bykt. Kemal Arburnu anlatrd: Bir sabah, sava meydann gezerken yerde paralanm bir dman bayra grr. Bu bayra yerden kaldrnz! diye seslenir. Bir dman bayra bu fakat bir milleti ve bir orduyu temsil ediyor, yerde kalmaya layk deildir. Salh Cimcoz, kendini anlarn gzelliine kaptrm; dura dura, kimi zaman anlar deta yeni batan yaayp heyecanlanarak, gzleri yalanarak anlatyor: Sadece insanlara deil, btn canllara kar merhametliydi. Gezilerinde kendisi iin kesilen kurbanlara bakamaz, yznde ak bir memnuniyetsizlikle ban br yana dndrrd. Fakat milletin arzusuna, geleneklerine kar koymamak iin bu kurban faslna son verilmesini emretmezdi. Bazen bir okul msameresindeki piyese alayacak kadar ince, ocuksu bir yn vard. Atatrkn deerli arkada susuyor. Hem de bu kez uzun uzun. ylesine yllarn tesinde yayor ki bizde de onun ryasn bozmak iin ne cesaret ne de arzu var. Zaten bu ana ancak sayg ve gptayla itirak edilebilir. smet KR t
52
98
ATATRK

Metnin Ad: MUSTAFA KEMALN NEES Metnin airi: ARF HKMET PAR Alt Tema: Atatrkn Mzie Verdii nem Metnin Tr: iir
MUSTAFA KEMALN NEES N
Not
2. EK METN
Musiki; hayatn neesi, ruhu, sevinci ve her eyidir. Mustafa Kemal Atatrk
MUSTAFA KEMALN NEES
Bir ark syler misin bize Mustafa Kemal? lmezlie dair. Sen ey lmezliin srrna eren air! Byk mimar Trkiyemizin, Bir ark syler misin?
zme Yetiir, zme derdin bir zaman Neydi derdin syler misin? ahane Gzler, ahane dmezdi dilinden. Ey en gzel gzlerin sahibi! in kan alasa da yzn glerdi. Hep en atr trkler sylettin milletine sen. ark syleyiin, zeybek oynayn, iir okuyuun, nutuk veriin, Dillere destand Mustafa Kemal.
Trkler sylerdin Urumeliden; Aliimin Kalar Kara derdin. Estergon Kalesinden, Tunadan; Ka kere bize selam gnderdin...
53
ATATRK
imdi de biz trk yakalm sana, Millete syleyelim. Sensiz mahur fasln neyleyelim. Gayri hzzam makamna kald iimiz; Sana ballmz, seni seviimiz, Bize gne gibi, hava gibi, su gibisin. At mermer rtn stnden. Gel, at koturduun bu meydana. Bir meclis-i neve kurduk sana; Cepheleri, meydanlar, krsleri ko bir yana, Bir ark syle bize Mustafa Kemalim. Haykr yedi dvele diz ktren sesinle, Da Ban Duman Alm. Topla etrafna Bayburtluyu, Dada, Bir bar oyna Mustafa Kemalim, Titresin meydan. Ge ordan Sivasa. Bala kvrak endaml halaya... Efelerin hatr kalmasn, Bir harmandal oyna ki Mustafa Kemalim, Kaysn altmzdan toprak. Sonra hep beraber syleyelim trkmz; Da da, ehir ehir, ky ky, Dalgalansn bayrak... Arif Hikmet PAR f t
54
99
3. TEMA
DOA VE EVREN
TEMAYA HAZIRLIK
) Temann ileniinde yararlanmak zere
aada yazl ara ve gereleri snfnzda hazr bulundurunuz. CDler Bulunduunuz yere, uzaya, doaya, hayevrenizdeki nemli yerleri tantan
UZAY DENEN O YER BR ARININ GNL ORMAN KRESEL SORUNLAR (Dinleme Metni) (1. Ek Metin): SU GB (2. Ek Metin): TELL KAVAK
TRKE
3. TEMA
DOA VE EVREN E
TEMANIN METNLER N
UZAY DENEN O YER N BR ARININ GNL R N ORMAN 1. EK METN: SU GB . K : U 2. EK METN: TELL KAVAK . K :
vanlara, bitkilere, arlara ve karncalara ait resimler afiler kaseti evre kirliliiyle ilgili resim ve afiler
Orman yangnlaryla ilgili resim, yaz ve
Orman konulu ocuk arklar CDsi veya
) Dnyada ve lkemizde uzay aratrmalar yapan kurumlarn hangileri olduunu renmeleri iin rencileri aratrma yapmaya ynlendiriniz.
55
) rencileri arlarn yaamyla ilgili aratrma ve gzlem yapmaya ynlendiriniz.
) rencilerden gne sistemi ve yerekimi konularnda aratrma yapmalarn isteyiniz.
) rencilerden teknolojik gelimelerin doay nasl etkilediini aratrmalarn isteyiniz.
) Gnmzde Pltonun gezegen olup olmad konusunda tartma yaanmaktadr. rencilerden bu konuda bilim teknik dergilerinden yazlar aratrmalarn isteyiniz.
) rencilerden bulunduunuz yerdeki bir

ktphaneye gitmelerini, oradaki izlenimlerini arkadalarna anlatmalarn isteyiniz.
100
DOA VE EVREN
PROJE GREV
Tema Ad: Doa ve Evren Proje Konusu: Orman Haritas Proje Sresi: 6 Hafta
Sevgili renciler,
Ormanlar, canl yaamn srdrlebilmesinin en nemli koullarndan biri olan oksijen kaynaklardr. Ormanlarmzn korunmas ve oaltlmas, hepimizin hem bir insanlk hem de vatandalk grevidir. lkemizde her yl binlerce dekar ormanlk alan yanarak yok olmaktadr. Bunun yan sra eitli kurum, kurulu ve kiilerce aalandrma almalar da yaplarak ormanlarn yeniden kazanlmas iin mcadele edilmektedir. Proje grevinizde sizden eitli kaynaklardan yararlanarak lkemizdeki ormanlk alanlarn bir haritasn karmanz istenmektedir.

1. nternet, gazete, dergi gibi kaynaklardan orman yangnlarna ilikin haberler okuyunuz. Okuduunuz haberlerden yararlanarak yanan ormanlk alanlar tespit ediniz. 2. evrenizde bu konuda almalar yapan kurum ve kurulular varsa buralara gidip yetkililerden konuyla ilgili bilgi edininiz. 3. Konuyla ilgili yeterli bilgiye ulatktan sonra lkemizin ormanlk alanlarn gsteren bir harita iziniz. 4. 5. 6. 7. Haritanzn zemini iin ince kontrplak ya da kaln mukavva kullanabilirsiniz. Uygun byklkte bir kda Trkiye haritas izerek bunu zemin zerine monte ediniz. Edindiiniz bilgiler nda lkemizin ormanlk alanlarn harita zerinde belirleyiniz. Ormanlarmzn bykln, skln, niteliini eitli malzemeler kullanarak gsteriniz (sz gelimi, plastik aalarla). 8. 9. Projenizin sunum biimini belirleyiniz. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve belirlediiniz yntemle sunumunu yapnz.
101
3. TEMA
DOA VE EVREN
PERFORMANS GREV
Beklenen performans
Konuma becerisi Yaratc dnme yetenei
Tema Ad: Doa ve Evren Tema Konusu: Doann Dili Sre: 5 Hafta Snf: 6
Puanlama yntemi
Sevgili renciler,
Her geen gn doann biraz daha kirlendiine, yok olduuna tank oluyoruz. Ne yazk ki bu yok oluta insanlarn hesapsz ve kontrolsz davranlarnn pay ok byk. Belki de doadaki varlklar konuabilselerdi bize bu tahribat durdurmamz syleyeceklerdi. Sizce doadaki varlklar konuabilselerdi insanlara neler sylerlerdi? Siz onlarn yerine konuunuz ve onlarn mesajlarn insanlara iletiniz.
Sre Basamaklar
1. Doada bulunup da yok olmasna en ok zleceinizi ya da olmamasndan en ok zarar greceinizi dndnz bir varlk seiniz. 2. Kendinizi bu varln yerine koyarak insanlarn ona kar davranlarnn onu nasl etkileyebileceini dnnz. 3. 4. 5. 6. Setiiniz varln yok olmas durumunda hayatnzdan nelerin yok olacan belirleyiniz. Setiiniz varln azndan dncelerinizi yaznz ve bir konuma metni hazrlaynz. Setiiniz varl artran kyafet, renk, ses gibi materyaller hazrlaynz. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve snfnzda sunumunu yapnz.
Deerlendirme
102
UZAY DENEN O YER
3. TEMA (1. METN)

Metnin Ad: UZAY DENEN O YER Metnin Yazar: Helen SHARMAN (Helin arman) Sre: 8 ders saati Alt Tema: Yeryz ve Uzay Metnin Tr: Bilim-kurgu
O K U M A
1. Okuma Kurallarn Uygulama O.1.2. Akc biimde okur. O.1.4. Szn ezgisine dikkat ederek okur. O.1.5. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. 2. O.2.1. Okuduu Metni Anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.14. Metne ilikin sorular oluturur. O.2.17. Metni oluturan unsurlar arasndaki gei ve balantlar fark eder. O.2.28. Metinle ilgili grsel geleri yorumlar. 3. Okuduu Metni Deerlendirme
K.1.7.
Karsndakinin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc biimde konuur.
K.1.12. Tekrara dmeden konuur. 2. K.2.1. K.2.2. 3. K.3.7. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Konuurken nefesini ayarlar. itilebilir bir sesle konuur. Hazrlkl Konumalar Yapma Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.3. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn sunum teknii ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.2. Anlamadklarn ve merak ettiklerini sorar.
O.3.1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. O.3.2. Metni ierik ynnden deerlendirir. 4. Sz Varln Zenginletirme
O.4.1. Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. 5. Okuma Alkanl Kazanma
Y A Z M A
1. Y.1.5. Yazma Kurallarn Uygulama Trkenin kurallarna uygun cmleler kurar. Y.1.10. Tekrara dmeden yazar.
O.5.3. Sreli yaynlar takip eder. O.5.5. Kitaplk, ktphane, kitap fuar ve kitabevlerinden yararlanr.
K O N U M A
1. K.1.2. Konuma Kurallarn Uygulama Konuma srasnda uygun hitap ifadeleri kullanr.
Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. 2. Y.2.2. Y.2.3. Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur. Yazsn bir ana fikir etrafnda planlar.
103
3. TEMA
Y.2.4. destekler. Y.2.7.
DOA VE EVREN
Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle
Not
Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. Y.3.2. 4. Y.4.3. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Dnce yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn yazm ve noktalama kurallarna uygunluk ynnden deerlendirir. 5. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Y.5.2. Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr. 6. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.1. Y.6.2. Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
1. Kelimenin Yap zellikleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve
Uygulama D.B.1.5. Yapm eklerinin ilevlerini ve kelimeye kazandrd anlam zelliklerini kavrar.
104
UZAY DENEN O YER
DOA VE EVREN
O K U M A
1. HAZIRLIK
lim ve fen nerede ise oradan alacaz ve her millet ferdinin kafasna koyacaz. lim ve fen iin kayt ve art yoktur. M. Kemal Atatrk
I Doa ve Evren temasnda proje ve performans almas yapmak isteyen rencileri tespit ediniz. Bu rencilere proje ve performans almalaryla ilgili aklamalar yapnz.
UZAY DENEN O YER
I rencilerden uzayla ilgili resim, fotoraf ve yazlar aratrmalarn, bulduklar yaz ve resimleri snfa getirmelerini isteyiniz. I Aadaki konular rencilere vererek bunlar hakknda aratrma yapmalarn isteyiniz.
Gne sistemimizde bulunan bir gezegen hakknda bilgi toplaynz.
Astronot olmay ve bir roketin iinde uzaya frlatlmay istediniz mi hi? Acaba neler grrdnz, neler yaardnz uzay denen o yerde? Uzay nedir? Uzay, Dnyamzn atmosferinin tesindedir. Atmosfer, Dnyay evreleyen gaz ve toz tabakasdr. Uzayn byk bir ksmnda hibir ey yoktur. Ne gaz, ne sv, ne kat ne de herhangi bir atom veya molekl. Uzayda, Dnyada yapamadnz olaanst birok eyi yapabilirsiniz. Kefedilmeyi bekleyen pek ok ilgin yer de vardr. rnein Mars, Satrn, Orion Bulutsusu ve dier galaksiler...
Yer ekimi nedir? Yer ekimi kuvvetini kim bulmutur? Bu bilgini tantnz. Gkyz ilginizi eker mi? Niin? sorularn sorarak konu zerine onlarn dikkatlerini ekiniz ( 1. etkinlik).
rencilere
56
DOA VE EVREN
1.
K NLK ET
Gkyz ilginizi eker mi? Niin?
rencilere Bir astronot olup uzaya frlatlmay ister miydiniz? Uzayda neler grebileceinizi dnyorsunuz? sorularn sorup onlarn uzaya kar ilgilerinin ve bu konudaki bilgilerinin ne dzeyde olduunu anlatmalar iin frsat yaratnz ( 2. etkinlik).
I Dnya lkelerinde uzay aratrmalar
yapan kurumlarn adlarn biliyor musunuz? sorusunu rencilere sorarak ilgilerini ileyecekleri metne ynlendiriniz. lkemizde uzay aratrmalar yapan kurumlar var mdr? sorusunu rencilere sorarak ders kitabnda verilen Atatrke ait zdeyile ilikilendirmelerini isteyiniz. Sizce gkyz neresidir? sorusunu sorunuz. Onlardan gkyzn tanmlamalarn isteyiniz ( 3. etkinlik).
2.
K NLK ET
Bir astronot olup uzaya frlatlsaydnz orada neler grebileceinizi dnrsnz.
rencilere
3.
K NLK ET
Sizce gkyz neresidir? Tanmlaynz.
I Aadaki paragraf okuyunuz. Daha sonra kendi gkyz tanmlar ile paragraftaki tanmn benzeyip benzemediini karlatrmalarn salaynz.
ou insan gibi siz de gkyz dendiinde yukar bakyor olmalsnz. Evet, gkyz sizin stnzdedir ama ayn zamanda tm evrenizdedir de. Aslnda, gkyz ayaklarnzn yeryz ile
Gkyz,
66
105
3. TEMA
DOA VE EVREN
bulutuu yerden balar, en uzak yldzlarn tesine dek uzanr. Gkyz, yalnzca Dnyay evreleyen hava deildir. Dnyann tesine uzanan, Gne, Ay, gezegenler ve milyarlarca yldzn vatan, usuz bucaksz uzay da gkyzdr.
2. OKUDUUNU ANLAMA
UZAY DENEN O YER N
Uzaya gittiinizde Dnya'nn koruyucu atmosferinin dna km olursunuz. Uzay, yaam srdrmenin ok zor olduu bir yerdir. Uzay arac, Gne ve dier yldzlardan kaynaklanan youn sya, dondurucu soua ve ldrc kozmik nlara dayankl olmak zorundadr. Yaamanz iin gerekli olan her eyi soluyacanz havay, yiyecekleri ve suyu birka ay boyunca eviniz olacak o uzay aracnda yannzda gtrmek zorundasnz. Yer ekimsiz ortamda arlksz olmaya kolay alabilecek misiniz bakalm? Ama endielenmeyin. Astronotlar, greve hazrlanmak iin aylar sren bir eitimden geerler. Uzayda yolunuzu bulmay renmeniz, bu eitimin en nemli blmdr. nk bir gn uzay aracn kullanmanz gerekebilir. Bu nedenle yldzlara bakarak yolunuzu bulabilmelisiniz. ok uzaklarda olduklarndan, yldzlarn birbirlerine gre yerleri deimiyormu gibi grnr. Tpk denizcilerin yzyllar boyu yaptklar gibi yldzlar uzay iaretleri olarak kullanabilirsiniz ama uzay aracnn otomatik sistemleri bozulmad srece yn bulma becerinize ihtiyacnz olmayacaktr. Uzay aralarnn yldzlar gzleyen aygtlar vardr. Bunlardan gelen bilgileri deerlendiren bir bilgisayar, arac istenilen rotada tutmak iin hangi motorlarn kullanlmas gerektiini hesaplar. Uzayda yaplacak tm almalar, daha nce yeryznde bir simlatrde denenir. Burada telsiz kullanmay, yer kontrol merkeziyle haberlemeyi ve gerekirse arzalar nasl gidereceinizi renirsiniz. Simlatrde yapacanz almalardan sonra arataki bilgisayarlar, teleskoplar ve yn deitirmeye yarayan kk roket motorlarn da kullanabilirsiniz. Yangn, g kesilmesi, parat arzas gibi acil durumlarda ne yapacanz bilmeli ve yaam destek sistemlerini harekete geirebilmelisiniz. Greviniz, Dnyann evresinde yrngeye girerek baz deneyler yapmaktr. Bu arada eer uzay aracnn dnda bir sorun karsa uzayda yrmek zorunda da kalabilirsiniz. Dnyada vcudunuz, Dnyann ktle ekimini yani yer ekimini hissetmeye alkndr. Ktle ekimi, cisimlerin birbirlerini ekmelerine neden olur. Evrendeki btn cisimler birbirini
I Metin ksaltlarak alnmtr. = rencilere Uzay Denen O Yer metnini

soru sorarak okuma ynteminiyle okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5). Soru sorarak okuma ynteminin uygulan: Metni vurgu, tonlama bakmndan rencilere rnek olacak ekilde bir kez okuyunuz. rencilerden de sizi dikkatle dinlemelerini isteyiniz. rnek okumanz bittikten sonra rencilere Bu metinde aklnza taklan ya da size ilgin gelen yerlerle ilgili sorular hazrlaynz. diyerek onlara sorularn yazmalar iin yeterli sreyi veriniz ( 4. etkinlik).
= rencilere, duygu ve dnceleri daha

ak ifade etmek, cmlenin yapsn ve duraklama yerlerini belirlemek, okumay ve anlamay kolaylatrmak iin okurken noktalama iaretlerine dikkat etmeleri gerektiini hatrlatnz (O.1.2).
57
UZAY DENEN O YER N
4.
K NLK ET
= rencilere, konuurken ve sesli okurken anlam ve duygu deimelerini vurgu ile belirttiimizi; ses tonumuzu, duygu ve dncelerimizi tam olarak anlatabileceimiz ekilde ayarlamamz gerektiini anlatnz. rencilere, cmlede anlamnn belirtilmesi istenen baz kelimeleri, kelimelerdeki kimi heceleri, baka kelime ve hecelere gre daha baskl okumalar gerektiini rnek cmleler vererek anlatnz (O.1.4).
retmeniniz Uzay Denen O Yer metnini okurken dikkatle dinleyiniz ve metinle ilgili sorular hazrlaynz.
5.
K NLK ET
Tabloda gizlenmi metinde geen kelimeleri bulunuz.
rencilerin okunan metindeki baz kelime ve terimleri (uzay, gkyz, yeryz, gezegen, gne, ay, boyut, saat, dnya, hava) renci alma kitabndaki bulmacadan bulmalarn salaynz. Bunlar cmlede kullanmalarn isteyiniz ( 5. etkinlik).
= rencilerin metinde geen teleskop, rota, Satrn, Mars, uydu, roket, astronot, Dnya, su terimlerinin anlamlarn kavramalar
I Metni rencilere okutunuz.
U Z A Y G N E
S A A T N K A H
B Y C M K P L T A
O D N Y A E O V
Y E R Y Z M A
U F G E Z E G E N
T M Y S F B I G
Bulduunuz kelimeleri aadaki stuna yazarak bunlar birer cmlede kullannz. KELME 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
CMLE
67
106
UZAY DENEN O YER

amacyla onlara engel bulmacay zdrnz ( 6. etkinlik) (O.2.1).
DOA VE EVREN
eker ama bu kuvvet yldzlar, gezegenler ya da onlarn uydular gibi byk ktleli cisimlere yaklald zaman daha belirginleir. Ktle ekimini hissediyorsanz arlnz var demektir. Uzaydayken artk yer ekimini fark etmeyeceiniz iin kendinizi arlksz hissedeceksiniz ama ktle ekimi, hibir zaman yok olmayacandan tam anlamyla arlksz da olamayacaksnz. Eitim srasnda, insanlarn arlkszla almalar iin baz almalar yaplr. Adaylar, gkyznde ykselip alalarak uan byk uaklara binerler. Bu uaklarda oturmak iin koltuklar yoktur. Uan dt birka saniye iinde iindekiler de dt iin insanlar ok ksa bir sre iin kendilerini arlksz hissederler. Bu durum, biraz da birden ykselen ve sonra da alalan bir kprnn zerinden arabayla hzla geerken hissettiklerinize benzer. Yer ekimsiz ortamda denge sisteminiz dzgn almaz. Yukar ve aa kavramlar olmadndan, beyniniz i kulanzdaki denge sisteminden garip sinyaller alr. Bu yzden tramplen zerinde sramak veya parende atmak, greve balamadan nce yaplacak mkemmel egzersizlerdir. Merkezka arac ise arlkszlk almasnn tam tersini yapar. Aracn iinde dnerken kendinizi ok ar hissedersiniz. Ne kadar hzl dnerseniz, kendinizi o kadar ar hissedersiniz. Roketin frlatlmas srasnda astronotlar kendilerini Dnyadakinden kat daha ar hissettikleri iin bu nemli bir almadr. Bir roketin frlatlmas yer ekiminin kat bir ekim yaratr. Grev srasnda uzayda yrmeniz de gerekebileceinden su altnda baz almalar yaparsnz. Su, vcudunuzu kaldraca iin su altnda hareket etmek, yer ekimsiz ortamda hareket etmeye ok benzer. Helen SHARMAN (Helin ERMIN) N n
I rencilerden bilmedikleri dier kelime-
Bilim, sanat, meslek dallarndan birisinin konusu ile ilgili zel, belirli bir kavram olan kelimelere terim dendiini rencilere kavratnz. Terimlerle ilgili olarak renci alma kitabndaki etkinlii yaptrnz ( 7. etkinlik). rencilerin bu etkinlikle kark harflerden metinde yer alan galaksi, simlatr, yrnge, orion bulutsusu, gaz terimlerini oluturmalarn isteyiniz. rencilerden yedinci etkinlikte oluturduklar terimlerin anlamlarn tahmin etmelerini isteyiniz. Daha sonra rencilere bulduklar anlamlar szlkten kontrol ettiriniz.
= rencilerden metni okurken hazrladklar sorular arkadalarna sormalarn ve aldklar cevaplarn doru olup olmadn belirtmelerini isteyerek metnin anlama almalarn yaptrnz (O.2.14).
lerin anlamn szlkten bulmalarn isteyiniz.
58
DOA VE EVREN
6.
K NLK ET
Aada anlam verilen kelime ve terimleri yandaki bulmacaya yerletiriniz.
Soldan saa n 1. Gk cisimlerini incelemeye yarayan . byk drbn. 2. Gemi ve uan gidecei yol. . 3. Gne sistemindeki altnc gezegen. . 4. Gnee yakn olan gezegen. . 5. Bir gezegenin evresinde olup o geze. genin ekimi ile evresinde dolaan daha kk gezegen. Yukardan aaya n 1. Bir eit fze. . 2. Uzay yolculuu yapan kii. . 3. Yer yuvarla. . 4. Hidrojen ve oksijenden oluan rengi, . kokusu ve tad olmayan madde, sv kitle.
1 R 2 O K A 1 T E L E S K O P T T 2 R O T A O 3 D N O 3 S A T R N 4 Y 4M A R S U Y D U 5
= Tahtaya Evrendeki btn cisimler birbirini eker ama bu kuvvet yldzlar, gezegenler ya da onlarn uydular gibi byk ktleli cisimlere yaklald zaman daha belirginleir. cmlesini yaznz. Cmlenin ama balacndan nceki blmn rencilere okuyunuz. Ama balacndan sonraki blmle bu blm arasnda nasl bir anlam ilikisi olduunu rencilere sorunuz. Metinde geen aadaki cmlelerde de benzer almalar yapp rencilere ama balacndan sonra dncenin ynnn deitiini kavratnz (O.2.17).
Uzaydayken artk yer ekimini fark etmeyeceiniz iin kendinizi arlksz hissedeceksiniz ama ktle ekimi hibir zaman yok olmayacandan tam anlamyla arlksz da olamayacaksnz. Tpk denizcilerin yzyllar boyunca yaptklar gibi yldzlar uzay iaretleri olarak kullanabilirsiniz ama uzay aracnn otomatik sistemleri bozulmad srece yn bulma becerinize ihtiyacnz olmayacaktr.
7.
K NLK ET
Kark olarak verilmi harfleri dzenleyerek terimleri bulup kutucuklara yaznz.
1.
SLAKGA
G A L A K S
Yan taraftaki terimlerde farkl 2. MSTRLA renkli kutucuklar iine alnm harfleri doru olarak sralaynz. Btn yldzlar, gk cisimlerini saran byk boluun adn bulacaksnz. 3.
4
M L A T R
GEYRN
Y R N G E
4. ONOR SULUTBUSU
O R O N
5. 5. ZGA .
B 1U L U T S U S U
1
= rencileri metnin grsellerine yn-
G A 2Z
68
lendiriniz. Grselleri srasyla incelemelerini ve bunlara uygun hayal bir olay anlatmalarn isteyiniz. Anlatacaklar hayal olayn giri paragraf
107
3. TEMA
DOA VE EVREN
(Gkyzn ok merak ederdim. Btn arzum, bir gn o sonsuz karanlktaki yldzlar ve gezegenler arasnda dolaabilmekti. te imdi bir uzay aracnn iindeyim. Az sonra hedefe varacak ve hatta dar kp admlar atabileceim.) eklinde olabilir ( 8. etkinlik) (O.2.28).
= Aadaki sorularla rencilerin metni

deerlendirmelerini salaynz.
= rencilere aratrma yaparken hangi kaynaklardan yararlandklarn sorunuz. rencilerin sreli yaynlardan yararlanp yararlanmadklarn reniniz. Sreli yaynlarn bilimsel gelimeleri aktarmak ve duyurmaktaki neminden sz ederek bu tr kaynaklar izlemenin bilimsel gelimelerin hangi aamada olduunu takip etmekteki nemini vurgulaynz. Plton gezegeniyle ilgili bilgileriyle ilikilendirmelerini salaynz (O.5.3). = rencilere Sreli yaynlar nerelerde
bulabiliriz? sorusunu sorunuz. Onlar bu konuda konuturunuz. Ktphanelerden yararlanma dzeyini renmek iin okul ktphanesi dnda bir ktphaneye, kitap fuarlarna ya da kitap evine gidip gitmediklerini reniniz. Ktphanelere gidenlerin burayla ilgili dncelerini arkadalaryla paylamalarn salaynz. Ktphanelere, kitap fuarlarna gitmenin nemi ve gereklilii zerinde durunuz (O.5.5).
Uzayla ilgili olarak anlamlarn rendiiniz terimlerin size nasl bir yarar olabilir? Bu terimleri gnlk hayatnzda kullanyor musunuz (O.3.1)?
Metni okuduktan sonra gkyz ve uzayla ilgili dncelerinizde nasl bir deiiklik oldu (O.3.2)?
I rencilere yaklamak ve yaknlamak kelimeleri arasnda nasl bir anlam ilikisi bulunduunu sorunuz. rencilere metinde geen aadaki kelimelerle ayn anlam ilikisine sahip kelimeleri bulmalarn isteyerek yakn anlamllk ilikisini sezdiriniz. rencilere uzay kelimesinin yerine feza kelimesinin de kullanldn syleyiniz. Uzay ve feza kelimeleri arasndaki e anlamllk ilikisini fark ettiriniz. byk sramak bozulmak blm srmek solumak grev beceri (iri, kocaman) (atlamak) (arzalanmak) (ksm) (devam etmek) (nefes almak) (dev) (yetenek)
diyar lke metot teknik znt gam dil lisan pabu ayakkab cihan lem deer kymet sene yl bitmek tkenmek rivayet sylenti
UZAY DENEN O YER N
8.
K NLK ET
Metnin grsellerini srasyla inceleyerek bu sraya uygun hayal bir olay anlatnz.
9.
K NLK ET
Tabloda verilen kelime iftlerini yakn ya da e anlaml olarak snflaynz.
E ANLAMLI
YAKIN ANLAMLI N
X X X X X X X X X X
= rencilerin yakn anlamllk ilikisini
kavrayabilmeleri ve yakn anlaml kelimelerle e anlaml kelimeleri ayrt edebilmeleri iin onlar etkinlie ynlendiriniz (O.4.1) ( 9. etkinlik).
69
108
UZAY DENEN O YER
K O N U M A
1. HAZIRLIK
Serbest konuma ynteminin uygulan: -
rencilerin belirledikleri sunum biimi dorultusunda duygu ve dncelerini aktarmalarn salaynz. Bilgisayar sunumunu tercih eden rencilerden konularyla ilgili aklamalar yaparak, szl sunum yapan rencilerden etkili konuarak, canlandrmay seen rencilerden de vcut dilini doru kullanarak konumalarn isteyiniz.
I rencilere, metne balarken vermi olduunuz aratrma sonularyla ilgili bir sunum yapacaklarn syleyerek sunum eklini (bilgisayar sunumu, szl sunu, canlandrma, slayt gsterisi) belirlemelerini isteyiniz.
= rencilere sunum yaparken Sevgili arkadalar,, Deerli retmenim, vb. hitap ifadeleri kullanmalarnn konumalarnn dinleyenler zerindeki etkisini artracan syleyiniz (K.1.2).
I rencilere dinleyicilerin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc konumalar gerektiini hatrlatnz. Konumalarnn ak, anlalr olmas gerektiini anlatnz. Kelimeleri yutmamalar, yuvarlamamalar gerektiini vurgulaynz. Cmlelerinin yanl anlalmamas iin anlamca kesin olmas gerektiini de syleyiniz (K.1.7). I rencilere, konuurken gereksiz tekrarlarn konumaya gsterilen ilgiyi azaltacan ve dinleyicilerin sklmasna neden olacan anlatnz. Konumalarnn etkili olabilmesi iin ey, falan, yani gibi kelimelerin tekrarndan kanmalar gerektiini vurgulaynz (K.1.12).
I rencilere sunumlarn yaptrnz. Dinleyici rencilerin sunumunu tamamlayan arkadalarna konuyla ilgili anlayamadklarn sormalarna imkn tanynz.
= rencilerden Setiiniz sunum biimi

konunuza uygun muydu? Sizce bu sunum eklinin konumanzn etkileyiciliine nasl bir katks oldu? Ayn konuda bir kez daha konuacak olsaydnz hangi sunum biimini tercih ederdiniz? Neden? sorularn sorup yaptklar sunumu deerlendirmelerini isteyiniz (K.4.3). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
= rencileri konuurken nefeslerini ayarlamalar konusunda uyarnz. itilebilir bir sesle konumalar; kula trmalayc, keskin sesler kullanmamalar gerektiini anlatnz (K.2.1, K.2.2). 2. SZL ANLATIM
= rencilerin sunum almasndan sonraki sorularndan hareketle soru sormann neminden sz ediniz. Konumacya soru sormann anlalmayan konularn akla kavuturulmasna, dinleyicinin zihnindeki soru iaretlerinin kaldrlmasna, merakn giderilmesine katk salayacan vurgulaynz (K.5.2).
= rencilere, aratrma sonularn aktaracaklar konumalarnda konuyu desteklemeye yarayan resim, fotoraf, CD vb. grsel ve iitsel aralar kullanmalarn syleyiniz. Bunun anlattklar konunun ilgi ekici olmsn salayacan belirtiniz (K.3.7).
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
I rencilere Uzayla ilgili film izlediniz mi,

kitap okudunuz mu? sorusunu sorunuz. Bunlarda neler anlatldn aktarmalarn isteyerek yazma almalarna zihinsel hazrlk yaptrnz.
= rencilere serbest konuma yntemiyle konuacaklarn syleyiniz (K.3.12).
109
3. TEMA
semelerini isteyiniz.
DOA VE EVREN = rencilere yaratc yazma yntemini kullanarak yazacaklarn syleyiniz (Y.2.12).
Yaratc yazma ynteminin uygulan: rencilerin setikleri konuda yazarken benzetmelerden, mizah gelerinden, birikimlerinden yola karak yazmalarn salaynz.
I Aadaki konular tahtaya yaznz. rencilerden istedikleri birini yazma konusu olarak
Uzayda yaam olduunu dnerek bir hikye ya da masal yaznz. Pek ok bilim kurgu filminde uzayllarn dnyay istila edecekleri, bunun da Yldz Savalarna neden olaca anlatlr. Siz (varsa) uzayllarla dnyallarn nasl bir iliki kuracana inanyorsunuz?
2. YAZILI ANLATIM
= rencilere setikleri konuya uygun yazlar hazrlamalar iin yeterli sreyi veriniz. Birinci konuyu seen rencilerden yer, zaman, kahramanlar gibi olay yazlarnda yer alan unsurlar kullanmalarn; ikinci konuyu seenlerden de konuyla ilgili kiisel grlerini ifade etmelerini isteyiniz (Y.3.1, Y.3.2). 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
= Trkenin kurallarna uygun cmleler

kurmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz. rencilere, yazlarnda kapal ifadeler kullanmamalar gerektiini anlatnz (Y.1.5).
= rencilere kelime tekrarnn cmlenin

anlamn bozduunu, yazlarnda bundan kanmalar gerektiini anlatnz. Kelime fazlal gibi eksikliinin de anlam bozacan, yazarken cmlenin anlamna en uygun kelimeyi semeleri gerektiini belirtiniz (Y.1.10).
= rencilere aadaki sorular sorup

yazdklarn deerlendirmelerine imkn salaynz (Y.4.3).
= rencilerden yazarken noktalama iaretlerini doru ve yerinde kullanmalarn, yazm kurallarna uymalarn isteyiniz (Y.1.11).
Yaznzda yazm yanl var mdr? Hangi kelimelerin yazm yanltr? Noktalama eksiklii veya yanll yaptnz m? Noktalama iaretlerinden hangilerini kullanmakta glk ektiniz?
= rencilere, yazacaklarn taslak hline

getirmelerinin gerekliliini anlatnz. Gzel yazmak iin plan yapmann nemini vurgulaynz. Konuyla ilgili olarak yazlacaklarn nceden tasarlanp nemine gre sraya konulmasna plan denildiini syleyiniz. Gnlk yaantmzda da yaptmz her iin bir plana dayandn anlatnz (Y.2.2).
= rencilerden yazlarnda ulamak istedikleri ana fikri belirlemelerini, bunu da yardmc fikirlerle desteklemelerini isteyiniz (Y.2.3, Y.2.4).
= rencilere yazlarn bitirdikten sonra

resimlemelerini syleyiniz. Yaptklar resimlerle metni nasl destekleyebileceklerini ders kitabndan yararlanarak rnekleyiniz. Resmin metnin iinde nerelere yerletirilebilecei konusunda fikir sahibi olmalarn salaynz (Y.2.7).
= rencilerden yazlarnda atmosfer, yer ekimi, uzay, roket, uzay arac, rota, yrnge, galaksi kelime ve kelime gruplarn kullanmalarn salayarak kelime daarcklarn zenginletirmelerine yardmc olunuz (Y.5.2).
I Metinde geen Atmosfer, Dnyay evreleyen gaz ve toz tabakasdr. cmlesini tahtaya yaznz. Cmledeki byk harflerin kullanl
110
UZAY DENEN O YER

amacn rencilere sorunuz. Cmlelerin byk harfle baladn, gezegen adlar ve dnya, gne, ay kelimelerinin corafya ve gk bilimi terimi olarak kullanldnda byk harfle yazldn rnekleyiniz. Bu kelimelere gelen ekim eklerinin de kesme iareti ile ayrlarak yazldn kavratnz.
Toplant sryordu. Bakan toplanty srdryordu. ( bir bakas tarafndan yaplmaktadr.) Firma, yeni arabalarn denedi. Firmann yeni arabalar denendi. (i yapan belli deildir.) Sporcu rekora yaklat. Rekora yaklald. (i yapan belli deildir.) Tebeir elimden frlad. Elindeki tebeiri frlatt. (Yaplan i, bir bakasn etkilemitir.)
= rencilere metnin ilk cmlesinde soru

anlamnn hangi ekle salandn sorunuz ve soru ekinin yazmna dikkatlerini ekiniz. rencilerden tahtaya soru cmleleri yazmalarn isteyiniz. rencilerin yazdklar cmlelerdeki soru edat miyi kullanma becerilerini izleyiniz. Mi soru edatna getirilen eklerin yazmn kavratarak soru iaretinin kullanmyla ilgili bilgilerini pekitiriniz (Y.6.1, Y.6.2). rencilerinizi Yazl Anlatm Deerlendirme
rencilere etkinlii yaptrarak fiil kk ya
Formuyla deerlendiriniz.
da gvdelerinden fiil tretmelerini isteyiniz. Ayn fiile farkl ekler getirilebileceini kavratnz ( 10, 11. etkinlik).
DL BLGS
I Tahtaya aadaki fiilleri yaznz. rencilerden bunlarn anlamlarn sylemelerini isteyiniz. Daha sonra kutucuklardaki kelimeleri bunlarn karsna yazarak iki fiil arasnda nasl bir anlam fark olduunu rencilere buldurunuz. Kutucuklardaki kelimelerin dir, n, l, t yapm eklerini aldn ve fiil greviyle kullanldn hissettiriniz.
11.
K NLK ET
DOA VE EVREN
10.
K NLK ET
Listede verilen ekleri fiillere getirerek yeni fiiller oluturunuz.
l n dir ir i t a imse p
bul
gr
bil
pi
sr
gl
yr
tk
ser
ieklerin ortasndaki fiile yapraklardaki ekleri getirip bulduunuz kelimeleri altlarna yaznz.
sr dene yakla frla
srdr
t kaz t dir l
denen
n
topla
yaklal frlat
topla toplan toplat
n bak l
kazl kaz kazdr kazt
dir
I Yukardaki fiillerin kullanld cmleleri

tahtaya yazarak fiillerin yapm eki aldnda kazand anlamlar rnekleyiniz.
bak bakn bakl baktr

70
111
3. TEMA

kazandrd anlam kavratnz (
DOA VE EVREN
rencilerden boluklar tamamlamala12. etkinlik).
rn isteyerek fiilden fiil yapm eklerinin cmleye
Not
= Etkinlii yaptrp rencilerin fiilden fi-
il yapm eki alan kelimeleri ayrt etmelerini salaynz. rencilerin tremi fiilleri cmlede kullanmalarn isteyerek bu konudaki bilgilerini pekitiriniz ( 13. etkinlik) (D.B.1.5).
UZAY DENEN O YER N
12.
K NLK ET
Noktal yerlere uygun ekler getirerek cmleleri tamamlaynz.
a Bakanlk, okulumuza yeni mdr at....d. l Tahta sandk krlarak sobada yak.....d. n Btn ev batan aa temizle.....di. dr Bavuru listesine adn yaz.......d.
in Btn gn tek bana sokaklarda gez.....di. u Korkan kular havaya u.....tu. t Gmleklerini yka........t, tle.......ti. t r Televizyon seyredeyim derken st ta........d.
13.
K NLK ET
Tablodaki kelimeleri aldklar eklere gre snflaynz.
yazm ekim atlat uur bakc kan seenek
sprge art utanga oynat durak bilgi basamak
yaz okul sndr tepin gr gl sal
Fiilden Fiil Yapm Eki Alan n l m i Kelimeler
Fiilden sim Yapm Eki Alan n m m i Kelimeler
uur art yaz tepin gl atlat
kan oynat sndr gr sal
yazm bakc sprge durak basamak
ekim seenek utanga bilgi okul
b) Kutucuklardan birer kelime seip cmlelerde kullannz. ) 1. 2.

71
112
BR ARININ GNL
3. TEMA (2. METN)

Metnin Ad: BR ARININ GNL Metnin Yazar: mit MEK Sre: 7 ders saati Alt Tema: Canllar Metnin Tr: Gnlk
O K U M A
1. O.1.3. O.1.5. 2. Okuma Kurallarn Uygulama Kelimeleri doru telaffuz eder. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme O.2.1. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.3. O.2.4. O.2.6. Metnin konusunu belirler. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Anlatmn kimin tarafndan yapldn belirler. O.2.8. Metindeki sebepsonu ilikilerini fark eder. O.2.12. Okuduklarn kendi cmleleriyle, kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. O.2.15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. O.2.27. Okuduklarn kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. O.2.30. Okuduu metne farkl balklar bulur. 3. Okuduu Metni Deerlendirme K.5.4. 5. K.2.9. 3. K.3.5. 2. K.2.7. 1. K.1.3.
K O N U M A
Konuma Kurallarn Uygulama Bulunduu ortama uygun bir konuma tutumu gelitirir. K.1.10. Konumasnda sebepsonu ilikileri kurar. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Szleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. Dinleyicilerle gz temas kurar. Hazrlkl Konumalar Yapma Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. K.3.10. Konumasnda dikkati datacak ayrntlara girmekten kanr. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.4. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn sesini ve beden dilini kullanma ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr.
O.3.1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 4. O.4.1. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. 5. O.5.3. Okuma Alkanl Kazanma Sreli yaynlar takip eder.
Y A Z M A
1. Y.1.4. Y.1.5. Yazma Kurallarn Uygulama Standart Trkeyle yazar. Trkenin kurallarna uygun cmleler kurar.
113
3. TEMA
Y.1.7. Y.1.10. Tekrara dmeden yazar. Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. 2. Y.2.2. Y.2.6. Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur.
DOA VE EVREN
Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr.
Not
Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir.
Y.2.8.
Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar.
Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.2. 4. Y.4.3. Farkl Trlerde Metinler Yazma Dnce yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn yazm ve noktalama kurallarna uygunluk ynnden deerlendirir. 5. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Y.5.5. Y.5.9. 6. Gnlk tutar. Yazdklarndan ariv oluturur. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.1. Y.6.2. Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
1. Kelimenin Yap zellikleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.1.5. Yapm eklerinin ilevlerini ve kelimeye kazandrd anlam zelliklerini kavrar.
114
BR ARININ GNL
BR ARININ GNL R N
O K U M A
1. HAZIRLIK
Trk atasz
Bin ii, bir ba.
Tembellik, dnyada en byk israftr. Jeremy Taylor (Ceremi Teylr)
I rencilerden arclk yapan insanlara, arclk yaplan yerlere, ar kovanlarna, ar peteklerine ait resim ve fotoraflar getirmelerini isteyiniz.
BR ARININ GNL
(. . .) 6 Haziran Bizim kovanda her gn binlerce ar doar, binlercesi lr. Giden gider, yerine yenisi gelir. Ama kimsenin eksiklii fark edilmez. Kovanmzn hzl ve dzenli ileyiinde en kk bir aksama olmaz. nk sistem son derece salam kurulmutur. Ancak aramzda biri var ki onun yokluunu dnmek imknszdr. Aramzdan bir gn eksik olsa toplumumuzda dirlik dzenlik kalmaz, sosyal dzenimiz alt st olur. Bu, hepimizin annesi olan kraliemizdir. Kraliesiz bir ar kovan dnlemez. Kraliemiz bizden biraz daha bykedir. Bizim yaptmz ileri yapamaz. Mesela bal toplayamaz, petek yapamaz, trtl besleyemez, yavru arlara bakamaz. Hatta kendi kendisini dahi besleyemez. Onu kzlar besler. zel salg bezleriyle hazrladklar kraliyet peltesinden tpk gen trtllara yedirdikleri gibi kraliemize de yedirirler. Bizim yaptmz ileri gerekletirmeye yarayan organlar kralienin vcudunda faal durumda deil. F TRKE 6. SINIF DERS KTABI
I rencilere bir arnn yaamyla ilgili aratrma yaptrnz. I rencilere Sizce doada ka eit ar
vardr? sorusunu sorunuz ve bu konuda bir aratrma yapmalarn, aratrma yaparken bulduklar resimleri ya da fotoraflar snfa getirmelerini syleyiniz.
I Metni okumadan nce rencilerin getirdii doa resimlerini, ar fotoraflarn ve ilgili yazlar snfta uygun bir yere asmalarn isteyiniz. Siz de rencilere bcekler ile ilgili, hatta eer edinebilirseniz arlarn yaam ile ilgili bir belgesel izlettiriniz.
59
I Bulunduunuz yere gre rencilere

aadaki sorular sorarak onlarn arlar hakkndaki bilgilerini ortaya koymalarn salaynz.
DOA VE EVREN
1.
K NLK ET
Ar gibi almak ifadesinden ne anladnz bir rnek vererek aklaynz.
evrenizde arclk yapan insanlar var mdr? Bunlar nasl alyorlar, retilen bal nasl pazarlyorlar? Hi ar kovan grdnz m? Kovanda neler ilginizi ekti? Ar sokmas deyince ne anlyorsunuz?
Ar sokmas niin tehlikelidir?
Ar gibi almak ifadesi hangi durumlarda kullanlr? sorusunu sorup ders kitaplarnda bulunan zdeyile ilikilendirmelerini ve bir rnekle aklamalarn isteyiniz ( 1. etkinlik).
2.
K NLK ET
Bin ii, bir ba. atasz ile ar kovanlar arasnda nasl bir iliki kurulabilir? Yaznz.
Bin ii, bir ba. ataszyle ar kovanlar arasnda nasl bir iliki kurulabileceini, yaptklar aratrma sonularndan da yararlanarak aklamalarn isteyiniz ( 2. etkinlik).
2. OKUDUUNU ANLAMA
= rencilere metni iaretleyerek okuma

yntemini uygulatarak okutunuz (O.1.5).
72
115
3. TEMA
DOA VE EVREN
aretleyerek okuma ynteminin uygulan: rencilerden metindeki anahtar kelimeleri renkli kalemlerle belirlemelerini, nemli grdkleri yerleri de altn izerek iaretlemelerini isteyiniz. Metin okunduktan sonra altn izdikleri blmlerden anlaml bir metin oluturacaklarn syleyiniz.
DOA VE EVREN
dir. Ama kraliemiz saltanat srmek yahut saa sola emirler yadrp bize ne yapacamz retmek iin de yaratlmamtr. Toplumumuzdaki dzeni ok daha deiik yollardan salar. Kralienin balca ii yumurtlamaktr. Bunu da ok hzl ve verimli bir ekilde yapmas gerekir. nk ii arlarn mr ok ksadr. zellikle yaz mevsimi gibi ilerin youn olduu zamanlarda ok hzl yumurtlamaldr ki kovann nfusunda bir eksilme olmasn. Bunun iin gnde 1500, hatta 2000 yumurta yapmas gerektii zamanlar olur. Bu kadar yumurtann arl, kraliemizin kendi arlndan bile fazladr. Onu zenle beslememizin sebebini imdi herhlde daha iyi anlyorsunuzdur. Kraliemizin bakmndan temizliine kadar her eyiyle megul oluruz. Biz, onun etrafnda toplanp kendisine kraliyet peltesini ikram ederken o da bize, kendi salglad zel ilatan tattrr. Biz bu ilac azdan aza dolatrr, kovandaki btn arlarn bundan nasibini almasn salarz. te, toplumumuzdaki dzenin srr bu ilata gizlidir. Kralienin ikram ettii ilacn tadlmasna bir nevi nfus kontrol de diyebilirsiniz. nk bu ilac almadmz gn hepimiz birden yumurtlamaya balarz. Fakat bu yumurtalar dllenmemi olduu iin onlardan sadece erkek arlar kar. Erkek arlarn ise kralieyi dllemekten baka ileri yoktur. Bunlardan kovanmzda ok az sayda bulunur ve aramzda misafir gibi dolarlar. Allah etmesin, bir kovanda dii arlar azalp erkek arlar oalmaya balad takdirde o kovann ii bitik demektir. Onun iin nfus kontrol bizim toplumumuzda hayati nem tar. Zaten kralie, yumurtlama iinin altndan tek bana kalkabilecek kapasiteye sahiptir. mr boyunca bir milyon ocuk meydana getirebilir. Bu yzden, mr bizimkinden ok daha uzundur. Biz alt haftada vademizi doldururken o bir yl, hatta birka yl yaayabilir.
I rencilere metni nce sessiz okutunuz.

Okuma yntemine uygun almalar yaptrnz. Okumalarn Okuma Becerisi Gzlem Formu yla deerlendiriniz.
= Metnin sesli okuma almalarna gemeden nce rencileri kelimeleri doru telaffuz etmeleri konusunda uyarnz (O.1.3).
I Daha sonra metni iki blme ayrarak

(kronolojik sra dorultusunda) iki ayr renciye sesli okutunuz. Dinleyici rencilerden yanl telaffuz edilen kelimeleri belirlemelerini isteyiniz. Okuma bittikten sonra bunlarn doru sylenileriyle ilgili almalar yaptrnz.
I rencilere, okurken iaretledikleri cmleleri kendi ifadeleri ile birletirerek anlaml bir metin oluturmalarn ve bu metni defterlerine yazmalarn syleyiniz.
60
I Metinde ilk kez karlatklar kovan, aksama, dirlik, sosyal dzen, trtl, pelte, salg bezi, faal, saltanat, bal mumu, kvam, alnn karlamak, enerji, tasarruf, depo kelimelerini alma kitabndaki tabloya alfabetik sraya gre yazdrnz, daha sonra rencilerin kelimenin anlamn tahmin ederek eletirmelerini salaynz ( 3. etkinlik). rencilerin tahminlerinin doru olup olmadn szle bakarak kontrol etmelerini isteyiniz. rencilere en az iki kelimeden kurulan, konumada ve yazda anlatm gcn artran, kimi kelimeleri anlam deimesine urayan kalplam sz beklerine deyim ad verildiini syleyiniz. Anlamlarn tahmin ettikleri kelimeler arasnda bu tanma uyan bir kelime grubunun olup olmadn sorunuz. rencilerin alnn karlamak deyimini bulmalarn salaynz. Bu deyimin zor bir ii yapacak olann gcn kmsemek anlamna geldiini, aln ve karlamak kelimelerinin tamamen kendi anlamlarnn dnda kullanldn, yani mecaz anlaml olduunu rencilere fark ettiriniz (O.2.1).
BR ARININ GNL R N
3.
K NLK ET
"Kovan, aksama, dirlik, trtl, salg bezi, bal mumu, kvam, alnn karlamak, enerji, depo" kelimelerini aadaki tabloya alfabetik olarak sralaynz sonra da anlamn tahmin ederek eletiriniz.
KELMELER 1
ANLAMI a Arlara barnak olarak yaplan sepet veya sandk.
aksama alnn karlamak bal mumu depo birlik enerji kvam kovan sarg bezi trtl
Gerei gibi yrmeme ilememe, geri kalma.
Yaay, varlk, geim, huzur ve uyuma. Kelebek kurtuunun yumurtadan ktktan sonra krizalit (bakalama) oluncaya kadarki durumu. Kendine zg bir madde yapan ve salglayan canl hcre grubu ya da dokusu. Arlarn peteklerini yapmak iin karn halkalar arasndan salgladklar yumuak ve sarms madde. Koyuluk, koyuluk derecesi. Bir eyin en uygun zaman veya durumu.
Zor bir ii yapacak olann gcn kmsemek.
Maddede var olan s, k biiminde ortaya kan g.
10
Korunmak, saklanmak veya gerektiinde kullanlmak iin bir eyin konulduu yer.
Anlamn tahmin ederek eletiriniz. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
73
116
BR ARININ GNL
BR ARININ GNL R N
(. . .) . 9 Haziran Vcudumda bir fabrika daha bugn hizmete girdi. Karnmn alt ve arka tarafnda, birbiri zerine binecek ekilde dizilmi drt tabakadan meydana gelen bu fabrika, balmumu retiyor. Buradan kan balmumunu, orta ayaklarmdaki zel ubuklarla topluyor, azma alyor, ineyerek petek yapmak iin gereken kvama sokuyorum. Dilimin iki yanndaki enelerim, ayaklarmdaki balmumunu toplamaya yaryor. lk i olarak ok az bir ii kalm bir petei tamamladm. Tpk iinde bydm hcre gibi przsz, altgen bir petek oldu. Kl kadar hata bulann alnn karlarm! Hata bulmak bir yana petek iin daha stn ve verimli bir ekil dahi dnemezsiniz. Peteklerimiz, en az balmumuyla, en ok bal depo edecek ekilde dzenlenir ki bunun iin en uygun ekil altgendir. Bu sayede yarm kilo balmumundan otuz be bin petek yapar ve iinde on kilo bal saklarz. Yarm kilo balmumu iin ise 3,5 kilo bala ihtiya vardr. Eer peteklerimiz iin baka bir ekil takdir edilmi olsayd mutlaka bundan ok daha fazla bal, petek yapmnda kullanmak zorunda kalacaktk. Altgen, ayn zamanda dardan zorlamaya en dayankl ekildir. Kalnl bir milimetrenin te birini gemeyen bu duvarlar, kendi arlnn otuz mislini tayabilir. Petekleri, ihtiyaca gre deiik konumlarda ve deiik ekillerde yapyoruz. Mesela biz ii arlarn iinde gelitii petekler, dey bir tabaka tekil edecek ekilde yaplr ve pupalar bunlarn iinde yatay durumda yatar. Kralie adaylarn barndran petekler ise yzeyleri yere paralel gelecek ekilde yaplr ve yukardan deil, aadan alr. Kralie adaylar bunlarn iinde dey vaziyette gelimelerini tamamlarlar. Btn bunlar ayarlarken de yer ekimini referans olarak alr ve son derece hassas ekilde planlanm ekim organlarmzn lmlerine gveniriz. Kk petekler ii ar yetitirmekte, bal ve iek tozu (polen) toplamada ie yarar. Erkek arlar ise biraz daha byk peteklerde geliirler. Kraliemiz yumurtlarken daima bunlar dikkate alr. Biz de petekleri geliigzel kullanmayz. Petekler deiik ilerde kullanld iin blge blge ayrlmtr. Alt ksmlardaki petekler, yumurta ve trtllara aittir. iek tozlar da bunlarn evresindeki peteklerde saklanr. Trtllarn besini olan ar ekmeini hazrlarken iek tozlarnn el altnda bulunmasnda enerji ve zaman tasarrufu bakmndan fayda vardr. Ballar ise genellikle en yukardaki peteklerde depo ederiz. Bir petek tamamen dolunca zerini balmumuyla iyice kapatrz. mit MEK t
61
rencilere metinde geen dier deyimlerin anlamlarn etkinlikten yararlanarak buldurunuz ( 4. etkinlik). I rencilere azdan aza dolamak kelime grubunun getii blm bularak okutunuz, anlamnn ne olduunu sorunuz. Kelime gruplarnn kendi anlamlarnda kullanldnda deyim olmayacan fark ettiriniz. = rencilere metnin konusunu belirlemelerini syleyiniz. rencilere bu metinden ne anladklarn, kendilerine gre nasl bir sonu kardklarn sorunuz. Alnan cevaplar tahtaya yaznz. Bunlarn iinden metnin konusunu ve ana fikrini ifade eden cmleleri semelerini isteyiniz (O.2.3, O.2.4). = rencilere Okuduunuz metinde anlatm kim tarafndan yaplmaktadr? sorusunu sorunuz ve anlatmn kovanda alan bir ii ar tarafndan yapldn fark ettiriniz (O.2.6). = rencilerin metindeki olaylar arasndaki balantlar fark edebilmeleri iin onlara Petekler deiik ilerde kullanld iin blge blge ayrlmtr. cmlesinde Peteklerin farkl blgelere ayrlmasnn nedeni nasl aklanmtr? sorusunu yneltiniz ( 5. etkinlik) (O.2.8).
BR ARININ GNL R N
DOA VE EVREN
4.
K NLK ET
a) Aada verilen deyimler ile anlamlarn aklayan cmleleri eletiriniz. )
c) Metinde geen ve anlamlarn yazdnz aadaki deyimleri birer cmlede kullan) nz.
En zor matematik problemlerini bile zm. ii bitmek Dilerim ki evinizi satmak zorunda kalmazsnz. ie yaramak Bu snav kazanamazsam artk memur olamayacam.
dirlik dzenlik:
alt st olmak:
alnn karlamak:
Allah etmesin!: altndan kalkmak Eski kumalardan bir yatak rts yaplabileceini dnd. Allah etmesin! Sporcunun doping yaptn herkes duydu. Kovanmzn hzl ve dzenli b) Metinde geen aadaki deyimlerin anlamlarn bulunuz. ) ileyiinde en kk bir aksama olmaz. nk sistem son derece salam kurulmutur. dirlik dzenlik: SEBEP:
5.
K NLK ET
Aadaki boluklara oklarda verilen cmleleri sebep-sonu bildirecek biimde ayrarak yaznz.
Sistem son derece salam kurulmutur.
SONU:
Kovanmzn hzl ve dzenli ileyiinde en kk bir aksama olmaz.
alt st olmak:
ok hzl ve dzenli bir ekilde yumurtlamas gerekir. nk ii arlarn mr ok ksadr.
SEBEP: i arlarn m r ok ksadr. SONU: ok hzl ve dzen li bir ekilde yumurtlama s gerekir. SEBEP: Peteklerin deiik ilerde kullanlmas SONU:
alnn karlamak:
Allah etmesin!:
Petekler deiik ilerde kullanld iin byle blge blge ayrlmtr.
Blge blge ayrl -
mas
74
75
117
3. TEMA

DOA VE EVREN I Bunu da ok hzl ve verimli bir ekilde

yerine getirmesi gerekir. cmlesindeki alt izili kelimeler ile hangi kelimeler arasnda benzer bir ilikinin kurulabileceini rencilere buldurunuz; kart anlamllk ilikisini kavratnz.
= rencilerin metindeki dnceler
arasnda mantk balants bulunduunu kavramalar iin kark verilen cmleleri sraya koymalarn isteyiniz ( 6. etkinlik) (O.2.12).
= rencilere Okuduunuz metinde baz tarihler verilmitir. Sizce bunun nedeni nedir? sorusunu sorunuz. Metinde anlatmn gnlk biiminde dzenlendiini buldurunuz. rencilere gnlk (gnce) tr hakknda bilgi veriniz (O.2.15). = rencilerden aadaki sorular cevaplamalarn isteyerek okuduklar metin ile kendi hayatlarn ve gnlk hayat karlatrma becerilerinin gelimesine yardmc olunuz (O.2.27).
I rencilerden metinde geen git, yok,

gir, fayda, kapat, alt, arka, yatay kelimelerinin kart anlamllarn sylemelerini isteyiniz. 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
= Aadaki konular tahtaya yazarak rencilerden bunlarla ilgili aratrma yapmalarn isteyiniz. Aratrmalarnda bilim ve teknikle ilgili dergilerden yararlanmalarn syleyiniz (O.5.3).
Bir ary gzlemlediniz mi? Gzlemleriniz

ile metin arasnda nasl bir iliki kurdunuz?
Siz de bir ar gibi grev ve sorumluluklarnz yerine getirmek iin nasl alyorsunuz?
Baln besin deeri hakknda bilgi toplaynz. Arclar neden zel kyafet giymek zorundadrlar? Bu kyafetler hangi zellikleri tamaldr?
Siz yaptnz ilerde bir dzeni nasl salyorsunuz?
= rencilere, Bu metne daha farkl bir

balk bulabilir misiniz? sorusunu yneltiniz. Balk nerilerini tahtaya yaznz. lerinden konuya en uygun olan bal belirlemelerini isteyiniz (O.2.30). 3. OKUDUUNU DEERLENDRME
DOA VE EVREN
6.
K NLK ET
Aadaki cmlelere birer numara verip metinden yola karak mantk ak iinde sralaynz. Toplumumuzdaki dzenin srr bu ilatr. Ylda bir milyon yumurta retir. Kralienin balca ii yumurtlamaktr. Kralie kendini besleyemez. Kralie ar olmazsa sosyal dzen alt st olur. Kralie de kendi salglad zel ilatan arlara verir. Arlar, kraliyet peltesini kralieye ikram eder.
= rencilere Okuduunuz metinde bilimsel bir konunun bir arnn gnl gibi anlatlmasnn nedeni ne olabilir? Bunun anlatma nasl bir zellik kattn dnyorsunuz? sorusunu sorup dil ve anlatm ynnden metni deerlendirmelerine yardmc olunuz (O.3.1). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
7 3 2 4 1 6 5
Mantk ak ierisinde sraladnz yukardaki metni kendi cmlelerinizle zetleyiniz.
7.
K NLK ET
Aadaki sorularla engel bulmacay znz.
Soldan saa n 1. Para, banknot. . 2. Bal yapar. . 3. Belli yntem, ilke veya . yasalara gre kurulmu olan durum, uyum, sistem. 4. Asyada bir da ad. .
K
1
R N A K L
2 A
T R I
= Aadaki cmleyi tahtaya yaznz. Alt

izili kelimeler arasnda nasl bir anlam ilikisi olduunu rencilere buldurunuz (O.4.1).
S A N R R 4 U F
3
Bizim kovanda her gn binlerce ar doar, binlercesi lr.
Yukardan aaya n 1. Kral kars. Krall y. neten kadn. 2. dareli tketme. . 3. Niasta, eker ve su ka. rmnn piirilerek soutulmasyla yaplan bir tr tatl.
3 D
Z E
P E R A L T E
76
118
BR ARININ GNL
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I rencilere Okuduunuz metinde kralie arnn grevleri nelerdi? sorusunu sorunuz. Metinle ilgili hatrlatmalar yapnz.
Gdml konuma ynteminin uygulan: rencilerden konu ile ilgili akllarna gelen kelimeleri bir kda yazmalarn, bunlarn birbiriyle ilikili olanlarn gruplamalarn, konumalarnda bu kelimeleri kullanmalarn isteyiniz.
I Evinizi bir kovana benzetirseniz kralie arnn grevlerini kimin yaptn dnebilirsiniz? Sizin kovandaki dzen nasl salanmaktadr? sorularn sorunuz ve okuduklar metinle ilikilendirmeler yapmalarn isteyiniz. rencilere bu konuda konuacaklarn syleyiniz. = rencilere, konumalarnda evleriyle ilgili bir konu anlatacaklarn hatrlatarak kendilerine zel konular aklamamalarn syleyiniz (K.1.3).
I rencilere konumalarna hazrlanmalar iin sre veriniz. Hazrlklarn bitiren rencilerden balayarak onlar konuturunuz. rencilerin ar kovan ile evlerinin arasndaki benzerlikleri ve farkllklar kavrayp kavrayamadklarn izleyiniz.
= rencilerden konumalarnda nedensonu ilikileri kurmalarn isteyiniz (K.1.10).
= rencilere aadaki oyunu oynatnz. Jest ve mimiklerini kullanma ve gz temas kurma becerilerini gelitiriniz (K.2.7, K.2.9).
zerinde hayvan isimleri bulunan kartlar hazrlaynz. rencilerden drder kiilik gruplar oluturunuz. 1. gruptan balayarak kartlar ekmelerini ve ismini ektikleri hayvan ses karmadan canlandrmalarn syleyiniz. Takm arkadalarnn da bunun hangi hayvan olduunu tahmin etmelerini isteyiniz.
= rencilere Konuurken beden ve yz hareketlerinizin konumanz destekleyip desteklemedii konusunda neler syleyebilirsiniz? sorusunu sorunuz. Onlar bu konuda konuturunuz (K.4.4).
= rencilerden metinden rendikleri deyimleri ve Bin ii, bir ba. ataszn konumalarnda kullanmalarn isteyiniz (K.5.4).
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
2. SZL ANLATIM
I rencilere Gnlk tutmann size ne gibi yararlarnn olacan dnyorsunuz? sorusunu sorunuz. Gnlk zerine rencilerin neler dndklerini anlattrnz.
= rencilere Anneniz ile kralie ar arasnda ne gibi benzerlikler kurabilirsiniz? sorusunu sorunuz. rencilerin konumalarnda bu benzerlikleri kullanmalarn isteyiniz (K.3.5).
= rencilere konuurken konu zerinde

younlamalarn ve sorduunuz sorularn cevaplarn ieren bir konuma yapmalarn syleyiniz (K.3.10).
= rencileri gdml konuma yntemiyle konuturunuz (K.3.12).
= rencilere, yazma etkinliklerinde gnlk yazacaklarn syleyerek gnlklerinde standart Trkeyle yazmalarn, kelime tekrarlarndan kanarak Trkenin kurallarna uygun cmleler kurmalarn ve noktalama iaretlerini doru ve yerinde kullanmalarn isteyiniz (Y.1.4, Y.1.5, Y.1.10, Y.1.11). = rencilere, bir gn iinde yaadklarn srayla anlatmalarn syleyiniz. Anlatacaklar olayTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
119
3. TEMA
DOA VE EVREN
labileceklerini belirtiniz. Gnlklerini de bir deftere yazp saklamalarnn kendilerine yararl olacan anlatnz (Y.5.9). rencilerinize gnlklerini rn dosyalarnda saklamalarn syleyiniz. 5. YAZIM VE NOKTALAMA
lar, duygu ve dnceleri sraya koyabilmeleri iin plan yapmalarna yardmc olunuz (Y.1.7, Y.2.2).
= rencilerin Bir Arnn Gnl metnindeki kelimelerle ilgili bulmacay zmelerini, bulmacadaki kelimeleri yazlarnda kullanmalarn isteyiniz ( 7. etkinlik) (Y.2.6).
= rencilere, gnlklerine balarken uygun ve etkili bir giri yapmalarn syleyiniz (Y.2.8).
= rencilere bir metni kendi kelimeleriyle

yeniden oluturma yntemini kullandrarak yazlarn yazdrnz (Y.2.12). Bir metni kendi kelimeleriyle yeniden oluturma ynteminin uygulan: rencilere, konuyu verdikten sonra okuduklar metindeki bir gn esas alarak yazlarn oluturmalarn syleyiniz. 2. YAZILI ANLATIM
= rencilere metinde geen saylarn hangileri olduunu buldurup (1500, 2000, bir milyon, otuz be bin, on, 3, 5, otuz vb.) bunlarn yazmna ilikin aadaki kurallar kavratnz (Y.6.1, Y.6.2).
1. Saylar metin iinde yazyla yazlr. Saat, para tutar ile istatistiksel verilerde rakam kullanlr. 2. Birden fazla kelimeden oluan saylar ayr yazlr. 3. Sra saylar yazyla ve rakamla gsterilebilir. 4. letirme saylar rakamla deil yazyla belirtilir.
= rencilere Dn sizin iin nasl bir gnd? sorusunu sorunuz. Bir nceki gn yaadklarn okuduklar metinden yararlanarak gnlk biiminde yazmalarn isteyiniz (Y.3.2).
I rencilere, yazlarn oluturmalar iin

sre veriniz, sre bittiinde yazlarn okumalarn ve arkadalaryla paylamalarn syleyiniz.
8.
BR ARININ GNL R N
Aadaki birinci resimlerin altna yaplan ii, ikinci resimlerin altna ise varln adn yaznz. 1. RESM . 2. RESM .
K NLK ET
= rencilere aadaki sorular sorarak

yazdklarn deerlendirmelerini isteyiniz (Y.4.3). Yaznzda nerelerde noktalama eksiklii ve yazm yanll yaptnz? Cmlelerinizde kelime tekrar var m? Yaznzda yazm hatas var m? Hangi kelimenin yazm yanltr? 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
9.
K NLK ET
kazmak
1. RESM .
kazma
2. RESM .
ilemek
Aadaki kelimelerin kk ve eklerini gsteriniz.
ileme
= rencilerden yl sonuna kadar gnlk

tutmalarn isteyiniz. Gnlklerine her gn ya da kendilerince nemli olan gnlerde yazabileceklerini belirtiniz (Y.5.5).
gizle
bala
temizle
giz le
ba la
temiz le
= rencilere, yazdklarn konularna gre

snflandrarak saklamalarn syleyiniz. Bylece kendilerine gerekli olan yazlar ksa zamanda buTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
arla
elle
boyla
ar la
el le
boy la
77
120
BR ARININ GNL I Tahtaya iinde bulunduunuz gnn tarihini ay adn Romen rakam kullanarak yaznz. rencilere daha nce renmi olduklar tarih yazm bilgilerini hatrlatp iki yazm arasndaki fark buldurunuz. Daha sonra rencilere Romen rakamlarnn yzyllarda, hkmdar adlarnda, tarihlerde aylarn yazlnda, kitap ve dergi ciltlerinde kullanld bilgisini veriniz. Aadaki rnekler araclyla rencilerin rendiklerini pekitiriniz.
IV. Murat ok gl bir hkmdard. Yunus Emre, XIII. yzylda yaam bir halk ozandr. Metin, Atatrk Devri Trk Edebiyat kitabnn II. cildinden alnmtr.
DL BLGS rencilere topla kelimesinin kk ve eklerini buldurunuz. Ald eklerle bu kelimenin anlamnn ve grevinin deiip deimediini sylemelerini isteyiniz. rencilere etkinlii yaptrnz ve isimden fiil yapan ekleri sezdiriniz ( 8. etkinlik). rencilere kk ve ek bulma almas yaptrnz ( 9. etkinlik).
= rencilere isim kk veya gvdeleri-
I rencilerden ders kitaplarnn ilk sayfalarn incelemelerini isteyiniz. Bu sayfalarn numaralarnn nasl gsterildiini fark ettiriniz ve onlara kitaplarn asl blmlerinden nceki sayfalarn numaralandrlmasnda da Romen rakamlarnn kullanldn aktarnz.
ne gelerek onlardan fiil treten eklere isimden fiil yapm ekleri denildiini syleyiniz. Verilen metinden fiilden isim yapm eki alan kelimeleri buldurunuz ( 10 etkinlik) (D.B.1.5).
rencilere rencilerin
etkinlik).
etkinlii yaptrarak fiilden 11. etkinlik). isimden treyen isimlerle 12.
isim yapm eklerini kavratnz (
fiilden treyen isimleri ayrt etmeleri iin etkinlii yaptrp rendikleri bilgileri pekitiriniz (
DOA VE EVREN
BR ARININ GNL R N
10.
K NLK ET
Aadaki paragrafta fiilden isim yapm eki alan kelimeleri bulunuz. Aldklar ekleri gsteriniz.
12.
K NLK ET
Aadaki kelimelerden isimden treyen isimleri mavi, dierlerini pembe renkli kutunun iine yaznz.
ocuksu
dzel
bulmaca
klle
haberle
nsanlar ve arlar, kokular da farkl alglarlar. Bal arlar kokular fark etmek iin antenlerini kullanr. nsanlarn kullandklar parfmler, arlarn bize davranlarn etkiler. Baz kokular, onlar sinirlendirebilir. Bu nedenle arclar kovana yaklarken kesinlikle parfm kullanmazlar. Bilim ocuk Dergisi m k
kalnlk ekimsi oyla garipse boa
kok u al g davran at k
sucu
kulakk
ana
dize
oal
gnlk
kilitli
zge
zg
kra
topla
tasz
nemse
baak
yat
11.
K NLK ET
ieklerdeki ekleri peteklerdeki isim kklerine ekleyip yeni fiiller tretiniz.
le
se
el
kk bel su az
la
ocuksu
a pul ya mor z
toplan dzel bulmaca oyla nemse klle dize garipse haberle boa oal
kalnlk sucu gnlk ekimsi kulakk kilitli tasz ana zge baak zg kra yat
er
kkl > kl susa belle azal
pulla yaa morar zle
78
79
121
3. TEMA
Metnin Ad: ORMAN Metnin Yazar: Zeki TUNABOYLU Sre: 7 ders saati
DOA VE EVREN
3. TEMA (3. METN)

Alt Tema: Manzaralar Metnin Tr: iir
O K U M A
1. O.1.2. O.1.4. O.1.5. 2. O.2.1. O.2.3. O.2.4. O.2.18. O.2.25. O.2.26. 3. O.3.1. O.3.2. 4. O.4.1. Okuma Kurallarn Uygulama Akc biimde okur. Szn ezgisine dikkat ederek okur. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Metnin konusunu belirler. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Metindeki sz sanatlarnn anlatma olan katksn fark eder. iir dilinin farklln ayrt eder. iirin kendisinde uyandrd duygular ifade eder. Okuduu Metni Deerlendirme Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Metni ierik ynnden deerlendirir. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. Okuma Alkanl Kazanma iir ezberler, iir dinletileri dzenler, ezberledii iirleri uygun ortamlarda okur.
2. K.2.5. K.2.6. K.2.9. 3. K.3.1. K.3.2. K.3.5. K.3.6.
Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. Yapmacktan, taklit ve zentiden uzak bir sesle konuur. Dinleyicilerle gz temas kurar. Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma konusu hakknda aratrma yapar. Konuma metni hazrlar. Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr.
K.3.7.
K.3.11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle sona erdirir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. K.4.2. K.4.3. K.4.4. 5. K.5.1. K.5.2. K.5.3. K.5.4. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn ierik ynnden deerlendirir. Konumasn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Konumasn sunum teknii ynnden deerlendirir. Konumasn sesini ve beden dilini kullanma ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder. Anlamadklarn ve merak ettiklerini sorar. Sorunlarna konuarak zm arar. Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr.
5. O.5.7.
K O N U M A
1. K.1.2. K.1.7. Konuma Kurallarn Uygulama Konuma srasnda uygun hitap ifadeleri kullanr. Karsndakinin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc biimde konuur. Konumasnda nezaket kurallarna uyar.
K.1.8.
K.1.13. Konumay uygun ifadelerle bitirir.

122
ORMAN
Y A Z M A
1. Y.1.1. Y.1.2. Yazma Kurallarn Uygulama Kt ve sayfa dzenine dikkat eder. Dzgn, okunakl ve ilek bitiik eik yazyla yazar. Planl Yazma Yazsn bir ana fikir etrafnda planlar. Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle destekler. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. Yazd metni grsel materyallerle destekler.
Not
Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. 2. Y.2.3. Y.2.4. Y.2.6.
Y.2.7.
Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. Y.3.2. Y.3.4. 4. Y.4.2. 5. Y.5.3. Y.5.4. Y.5.6. Y.5.7. 6. Y.6.1. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Dnce yazlar yazar. iir yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma lgi alanna gre yazar. iir defteri tutar. Beendii szleri, metinleri ve iirleri derler. Okul dergisi ve gazetesi iin yazlar hazrlar. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Yazm kurallarn kavrayarak uygular.
DL BLGS
1. Kelimenin Yap zellikleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.1.6. Birleik kelimeyi kavrar. D.B.1.7. Basit, tremi ve birleik kelimeleri ayrt eder.
123
3. TEMA
O K U M A
1. HAZIRLIK
DOA VE EVREN
DOA VE EVREN
Doa bekiyle deil, sevgiyle korunur.
I rencilerden orman konulu, resim, fotoraf, afi vb. grseller ile ormanlarn korunmasna ynelik sloganlar bulup snfa getirmelerini isteyiniz.
Glgesi serindir, havas taze, Yeil yapraklar zmrt yelpaze. Yazn ortasnda istersen bahar, Bir gn ormanda kal akama kadar. Tertemiz bir hava dolar iine. Her yer ne ho kokar! iek, reine Cvldar trl kular bir yanda Buz gibi kaynaklar var ormanda. Aalar uuldar, estike rzgr, Gnlmze hayat verir ormanlar. Ormanlar dalara zmrt bir rt, Ormandr krlarn en gzel ss! Orman gzellik ve zenginlik demek, Ormanlar sevmek, korumak gerek.
Atasz
ORMAN
I rencilere, aadaki konularla ilgili

aratrma yapmalarn syleyiniz.
Bir orman ka ylda oluur? Orman yangnlarnn sebeplerini aratrnz.
Tropikal ormanlarn azalmasnn sonucunda doada hangi olumsuzluklar meydana gelir?
Ormansz memleket ldr, oraktr. Orman bulutlara yeil konaktr. Bulutlar burada gelir, oturur. Burada boanr sanakl yamur. Ormandr sulara syleyen ninni, Ormandr sulara z anne gibi. Glgelikte doup byr dereler. Yazn suyu orman korur ve besler. Ormanlar yapraktan bir engin deniz, Burada ykanr hava tertemiz. Orman salk, hayat dolu bir kaynak, Herkese bir dev, onu korumak... Zeki TUNABOYLU i
I rencilerden orman, aa, tabiat, doal

gzellikler, evre vb. konularda iirler okumalarn ve beendikleri birini ezberlemelerini isteyiniz.
rencilere anketi doldurtarak evre bilinci ynnden kendilerini deerlendirmelerini salaynz ( 1. etkinlik). 5
62
I rencilere aadaki bilmeceleri cevaplatnz. Hepsini tamamladklarnda ormanda yaayan hayvanlardan bazlarnn adlarn bulabileceklerini syleyerek ormanda yaayan canllar konusuna rencilerin dikkatini ekiniz. 1 Dam stnde kad gibi, Gzleri var, cad gibi. 2 Daldan dala, Krmz pala. 3 Skl skl aya var, Yetmi iki daya var. 4 Ormann koynunda, Sakal boynunda.
Gz var, aya yok, Gmlei var, dikii yok. 6 Dadan gelir da gibi, Boynuzlar budak gibi, Eilip su ier, Barr olak gibi. 7 Burnu uzun, kulaklar kepedir, Acep neyin nesidir? Glsm CENGZ
Bilmecelerin cevaplar: 1. bayku, 2. sincap, 3. kirpi, 4. aslan, 5. ylan, 6. geyik, 7. fil
rencilerden, bildikleri iki orman hayvanyla ilgili bilmeceler oluturmalarn isteyiniz. rencilerin bilmecelerini okutunuz. Beenilen bil-
124
ORMAN
meceleri byk puntolarla yazdrp snf panosuna astrnz ( 2. etkinlik).
= rencilere, sz korosunda yaplan yanllklarn okuyan herkesi etkileyeceini syleyerek kelime tekrar yapmamalar ve eksik okumamalar gerektiini hatrlatnz (O.1.2).
rencilere kaset ya da CDden orman konulu bir ocuk arks dinletiniz. Daha sonra onlara arky dinlerken neler dndnz? sorusunu sorup bunlar ksaca yazdrnz ( 3. etkinlik). 2. OKUDUUNU ANLAMA
= rencilere gerekli yerlerde vurgu, tonlama, duraklama ve ulama yapmalarn syleyiniz. rencilerden heyecan, korku, sevgi, acma gibi duygulardan hangisini belirtmek istiyorlarsa seslerini ona gre alaltp ykseltmelerini ve seslerine duygu tonu katmalarn isteyiniz. Grup olarak okurken ayn yerlerde vurgu ve tonlama yapmalar konusunda rehberlik ediniz. Bu ekilde okuduklarnda seslerin birbiriyle uyumunun iirin ezgisini aa karacan, dinleyenlerin de bundan holanacan anlatnz (O.1.4).
= Orman iirini sz korosu yntemiyle

okutunuz (O.1.5). Sz korosu ynteminin uygulan: Ses renkleri farkl olan on iki renci belirleyiniz. Her renciye iirin iki dizesini okutacanz syleyerek rencileri sraya koyunuz. Son iki dizeyi ise okuyanlarn hep birlikte seslendireceini belirtiniz. Snfnz kalabalksa iiri on ikier kiilik gruplar hlinde okutunuz.
= rencilere, iirde geen kelimelerin
anlamlarn iinde getii dizeden yararlanarak bulmalarn ve bulduklarnn anlamnn doru olup olmadn szlkten kontrol etmelerini syleyiniz ( 4. etkinlik) (O.2.1).
I Szsz bir mzik eliinde iiri vurgu,

tonlama ve telaffuz konularnda rencilere rnek olacak biimde bir kez sesli okuyunuz.
DOA VE EVREN
ORMAN
1.
K NLK ET
3.
Aadaki tabloda verilen grleri okuyunuz. Size uygun seenei iaretleyinz.
Her Zaman Hibir Zaman
K NLK ET
Orman konulu arky dinlerken neler dndnz? Anlatnz.
Grler
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Yry yaparken yol boyunca grdm tabiat manzaralarndan etkilenirim. Piknik yerlerinde evreyi gezmekten holanrm. Grdm bitki ve aalar ayrntlaryla hatrlarm. Tabiatla babaa kalmay severim. evre bilinci gl insanlara deer veririm. evre kirliliine yol aan rnleri kullanmam. Orman ve evre konularna duyarlym.
Sk Sk
Nadiren
4.
K NLK ET
Anket sonularna bakarak evreci bir insan olduunuz dnlebilir mi? Neden?
Aadaki kelimelerin anlamn kendisinden nceki ile sonraki kelimelerden ve iinde getii dizeden hareketle tahmin ediniz. Daha sonra szle bakarak kontrol ediniz.
evreci bir insanm nk

zmrt: reine:
Kelime
Tahminim
Szlk anlam k
evreci deilim nk
orak: konak:
2.
K NLK ET
engin: Siz de bildiiniz orman hayvanlaryla ilgili iki bilmece oluturunuz. saanak:
2
5.
K NLK ET
Okuduunuz iirde hangi konu anlatlmtr? iirdeki en belirgin duygu nedir?
Orman iirinde ........................................................................ konusu anlatlmtr. Bence ............................................................ iirdeki en belirgin duygudur.
80
81
125
3. TEMA
gusunu buldurunuz (O.2.3, O.2.4). iiri kavratnz.
DOA VE EVREN
iirdeki anlam derinliinin bu ekilde yaratldn kavratnz.
= rencilere iirin konusunu ve ana duyI rencilere aadaki sorular sorarak

aire gre glgesi serin, havas taze olan
nedir?
= rencilerden iirdeki dizelerin sonunda

yer alan kelimeleri okumalarn isteyiniz. Ses tekrar olan kelimeleri belirlemelerini syleyiniz (O.2.25).
airin bir gn ormanda kalmamz istemesinin nedeni nedir?
= rencilere iiri okurken kendinizi nasl bir yerde hissettiniz? sorusunu sorup bu yeri anlatmalarn isteyiniz (O.2.26).
Ormansz memleket nasldr? Yapraktan bir engin deniz. ifadesiyle

air, neyi anlatmak istemitir?
iirde ormanla ilgili olarak insanlarn yapmas gerekenler nelerdir?
= rencilere iirde ok sayda benzetmenin kullanlm olmas, anlatm nasl etkilemitir? sorusunu sorunuz ve dncelerini syletiniz (O.3.1).
rencilere
iirde anlatlan konunun ne 5. etkinlik).
olduunu sorunuz. iirdeki en belirgin duyguyu sylemelerini isteyiniz (
= Sizce bu iirde anlatlanlar, en iyi ifa-
= rencilere Yeil yapraklar zmrt
yelpaze dizesi ile ne anlatldn sorunuz ve yeil yapraklarn deerli, yeil renkli bir ta olan zmrtten bir yelpazeye benzetildiini buldurunuz. iirdeki dier benzetmeleri bulmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz ( (O.2.18). 6. etkinlik)
de edecek slogan nedir? sorusunu sorunuz. Onlardan bu slogan yazmalarn isteyiniz ( 8. etkinlik). Sloganla iiri zdeletirmelerinin nedenini anlattrnz (O.3.2).
DOA VE EVREN
6.
K NLK ET
Aadaki ifadeleri rnekteki gibi tamamlaynz.
I iirin Ormandr sulara syleyen ninni.

dizesini tahtaya yaznz. Ninni nedir ve kim, kime ninni syler? sorularyla rencilerin ormann bir anne gibi kiiletirildiini fark etmelerini salaynz.
Buz gibi kaynaklar var ormanda. Ben kaynam: Souk olduum iin buza benziyorum. Ormanlar dalara zmrt bir rt. Ben ormanm:
Yeil olduum iin zmrte benziyorum
Ormanlar sulara z anne gibi. Ben ormanm: Sular koruduum iin z anneye benziyorum.
I rencilere iirde insana zg niteliklerin insan dndaki varlklara yklendii dier dizeler hangileridir? sorusunu sorup iirde kiiletirme yaplan dier dizeleri (Glgelikte doup byr dereler / Yazn suyu orman korur ve besler.)
7.
K NLK ET
Ormanlar yapraktan bir engin deniz. Ben ormanm: Yapraklarm ok olduu iin denize benziyorum.
iein ortasndaki kelimelerin artrd dier kelimeleri yapraklara yaznz.
hayat
bulmalarn salaynz. iirdeki hayat vermek, gzellik, zenginlik kelimelerinin kendilerine baka hangi kelimeleri artrdn sorunuz. Bunlar yazdrnz ( 7. etkinlik). iirde byle armlar yaratan kelimelerin niin kullanlm olabileceini rencilere sorarak dncelerini anlattrnz.
vermek
gzellik
rencilere
zenginlik
82
126
ORMAN
Orman iirindeki Ormansz memleket
ldr, oraktr. dizesini tahtaya yaznz. l ve
I Aadaki cmleleri tahtaya yaznz. Alt

izili kelimelerin anlamlarn buldurunuz. Bu kelimeler arasnda nasl bir anlam ilikisi bulunduunu sylemelerini isteyiniz. Yznde kan lekesi vard. Sen hl onun sylediklerine kan. Aya bu ay yeni bir uzay arac gnderilecekmi. Yzn asma, br snavda yz alrsn.
orak kelimelerinin anlamlar nedir? sorusunu rencilere sorunuz. Bu kelimelerin neden bir arada kullanldn sylemelerini isteyiniz. rencilerden bulmacay zmelerini ve verilen kelimelere yakn anlam tayanlar bulup yazmalarn isteyiniz ( 11. etkinlik).
= rencilere, anlamlar arasnda az ok

ayrlk bulunan kelimelerin yakn anlaml olduunu syleyiniz. Bunu e anlamllk ile kartrmamalar gerektiini belirtiniz (O.4.1). 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
rencilerden iirde geen yan, kr, do-
lu, i kelimelerinin anlamlarnn ne olduunu sorunuz. Bu kelimelerle ayn sesleri tayan dier kelimelerin anlamlarn da syletiniz ( 9. etkinlik). yazllar ve sylenileri ayn fakat anlamlar farkl olan kelimelerin e sesli olduunu syleyiniz. Etkinlii yaptrarak e sesli kelimeleri ayrt etme becerilerini gelitiriniz ( 10. etkinlik).
rencilere,
= rencilere, ezberledikleri iirleri okutunuz. Beendikleri baka iirleri de ezberleyip uygun ortamlarda okuyabileceklerini syleyiniz (O.5.7).
ORMAN
DOA VE EVREN
8.
K NLK ET
10.
Orman iirini en iyi anlatacan dndnz bir slogan yaznz.
K NLK ET
Cmlelerdeki kelimelerden e seslisi (seste) olanlarn altndaki kutucuklar krmzya boyaynz.

Elini yzne gtrd. Beli alp baa gitti.
aydan geip ormana ulatk.
Gl kokularn iimize ektik.
11.
K NLK ET
Bulmacay znz. Bulduunuz kelimelerle izelgedeki kelimeleri eletiriniz.

O Y A R Y V A Z F E E A K Y V U Z R B I K M A K L D R N D D K E O A A O N T R N L M A I D L E N L A K M R M M R M L A E A M A K S K K E K E O Y F Z K O
9.
K NLK ET
Aadaki kelimeleri farkl anlamlaryla cmle iinde kullannz. Hangi anlamda kullanldn yanna yaznz. Kelime yan Cmle Anlam
kelime orta ksmek evirmek oturmak kurak
I Z M
bulmacadaki kelime
kelime usanmak sslenmek cvldamak dev korumak
bulmacadaki kelime
yan
yar darlmak dndrmek yerlemek kra
bkmak donanmak tmek vazife kollamak
kr
12.
K NLK ET
kr
Aadaki resimlerin altlarna varln adn yaznz. ki kelimeyi birletiriniz. smini bulduunuz varl resimleyiniz.
dolu
dolu
kitap
i
ev kitabevi
aslan aslanaz
az
83
84
127
3. TEMA
K O N U M A
1. HAZIRLIK
DOA VE EVREN = rencilerden konumalarnda zdeyi, atasz (rnein ders kitaplarnda bulunan Orman bekiyle deil, sevgiyle korunur. atasz vb.), deyim, benzetmeler kullanmalarn syleyiniz. rencilerin Trkenin gzellik ve inceliklerini fark etmelerini salaynz (K.3.6). = rencilere konularn destekleyen fotoraf, afi, grafik ve sloganlardan yararlanabileceklerini syleyiniz. Bunlar konumalarnn uygun yerlerinde kullanmalarn isteyiniz (K.3.7).
E rencilere mill park, sit alan, ren yeri

gibi adlandrmalar duyup duymadklarn sorunuz. Onlardan yakn evrelerindeki byle yerlerle ilgili resim, fotoraf ya da CD bulup getirmelerini isteyiniz.
I rencilere Doann bozulmasnda insanlar m, dier etkenler mi rol oynamaktadr? sorusunu sorup konu zerinde konuturunuz.
= rencileri belirlenecek olan konuma

srelerine uymalar konusunda uyarnz (K.3.11).
= rencilere, konuma almalarnda bir

tartma yapacaklarn syleyiniz. Tartrken uygun hitap ifadeleri kullanmalarn, normal bir hzda konumalarn, grg kurallarna uymalarn ve konumalarn uygun ifadelerle sona erdirmelerini isteyiniz (K.1.2, K.1.7, K.1.8, K.1.13).
= rencilere tartma yntemini kullanarak konuacaklarn syleyiniz (K.3.12).

Tartma ynteminin uygulan: Mnazarada tez ve antitezin savunulduunu, konusunu en iyi savunan tarafn baarl olacan syleyerek mnazara hakknda rencileri bilgilendiriniz. Daha sonra tez ve antitezi savunan rencilerden drder kiilik iki grup oluturunuz. Her gruptan aralarndan birini bakan semelerini isteyiniz. Gruplara bakanlarn tartmann banda ve sonunda iki kez konuacaklarn, dierlerinin ise bir kez konuacaklarn syleyiniz. Bakana 4 dakika, yelere de 3 dakika konuma sresi verileceini belirtiniz. Tez grubu bakannn konumaya balarken grubundaki arkadalarn ve grubun konusunu tantacan, daha sonra da antitez grubu bakannn ayn ilemi yapacan syleyiniz.
= rencilere etkili ve gzel konumak iin

kelimeleri ve cmleleri doru vurgulamalarn, tonlamalarna ve durak yerlerine dikkat etmelerini syleyiniz. Doru tonlama ile yaplan konumann dinleyicinin ilgisini ekeceini, amaca ulamay kolaylatracan anlatnz (K.2.5).
= rencilere yapmacktan, taklitten ve

zentiden uzak, doal bir sesle konumalarn syleyiniz (K.2.6).
= rencilere, konumalar esnasnda dinleyicilerle gz temas kurmann konumalarn daha etkili klacan anlatnz (K.2.9). 2. SZL ANLATIM
I rencilere, konuma konusunu bir mnazara yaparak irdeleyeceklerini syleyiniz.
= rencilerden metnin hazrlk blmnde yaptklar aratrmalardan yararlanarak bir konuma metni hazrlamalarn ve konuurken bundan yararlanmalarn isteyiniz (K.3.1, K.3.2).
Snftaki rencilerden bir grupla da jri oluturunuz. Jrinin konumalarda neleri, nasl deerlendireceklerine ilikin bir mnazara deerlendirme formu hazrlamalarna yardmc olunuz. Tartmay balatmadan nce jri yelerinden ellerindeki deerlendirme formlarna grup yelerinin isimlerini yazmalarn isteyiniz. Konuan her renciden sonra puanlama yapmann nemine deininiz.
= rencilere konumalarn uygun rneklerle destekleyebileceklerini syleyiniz. Konuya uygun karlatrmalar yapmalarnn konumann inandrcln artracan aktarnz (K.3.5).
I Gruplara yeterli sre verip hazrlklarn gzden geirmelerini salaynz. I Mnazaray balatnz. rencilerin birbirlerinin fikirlerini rtmek iin verdikleri rnekleri, ilgin bulular, sorduklar sorular izleyiniz.
128
ORMAN I Tartma sonunda jriden puanlar toplamalarn ve baarl bulunan grubu belirlemelerini isteyiniz. Sonular duyurunuz. I Onlara rnek olacak ekilde gruplar tebrik ederek gruplarn da birbirlerini tebrik etmelerini salaynz.
I Konuma etkinliklerinden sonra Grup z Deerlendirme Formu nu rencilere datarak gruplarn kendilerini deerlendirmelerini salaynz. Siz de Konuma Becerisi Deerlendirme Formunu doldurarak rencilere ynelik gzlemlerinizi deerlendiriniz.
E rencilerden yakn evrelerindeki mill

park, sit alan ya da ren yerlerine ait getirdikleri materyalleri arkadalaryla paylamalarn isteyiniz. Bu yerlerin ak hava mzesi konumunda olduunu belirtiniz. Bu gibi yerlerden nasl yararlanlabileceini tartmalarn isteyiniz. almalarnzla rencilerinizdeki mze kavramn gelitirmelerine yardmc olunuz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
I Snfa gzel bir manzara resmi ve gzel

kokan bir iek getiriniz.
I Yazma almalarna gemeden nce

aadaki konular tahtaya yaznz. rencilerden bu konulardan birini yazma konusu olarak semelerini isteyiniz.
evrenizi yeillendirmek, temiz tutmak,
= Aadaki sorular sorup konumalarn

deerlendirmeleri iin rencilere yardmc olunuz (K.4.1, K.4.2, K.4.3, K.4.4).
korumak iin bir aba harcyor musunuz? Nasl?
Konumanzn etkisini artrmak iin hangi yntemlere bavurdunuz? Konumanzda kaynaklardan yararlandnz m? Kaynaklarnz sizce yeterli miydi?
Bir duyunun yaratt armlar yazma. evrenizde aalarn kesilerek yerine bina yapldna ahit oldunuz mu? Kendinizi kesilip yerine bina yaplan bir aa olarak dnp neler yaayabileceinizi bir hikye yazarak anlatnz.
Konumanzn kar taraf iin yeterince

anlalr olduunu dnyor musunuz? Neden?
Doay anlatan, tabiatn ve ormann gzelliklerini konu alan bir iir yaznz.
Kar tarafn grlerinden rtemedikleriniz oldu mu? Bunlar rtememenizin nedeni nedir?
Mnazara yntemiyle tartmak hounuza gitti mi? Bu yntemin size neler kazandrdn dnyorsunuz?
= rencilerden yazarken kt ve sayfa dzeni kurallarna uymalarn, dzgn ve okunakl bitiik eik yaz yazmalarn, noktalama iaretlerini doru ve yerinde kullanarak yazm kurallarna uymalarn isteyiniz (Y.1.1, Y.1.2, Y.1.11). = Dnce ve olay yazs iin konu seen rencilere bir ana fikir belirlemelerini, bu fikri yardmc fikirlerle desteklemelerini syleyiniz. iir yazacak olanlardan da bir ana duygu tespit edip iirlerini buna uygun olarak yazmalarn isteyiniz (Y.3.1, Y.2.3, Y.2.4). = Yazma almalarnda atasz, deyim ve benzetme, kiiletirme gibi iirden rendikleri sz sanatlarnn anlatmlarnn zenginlemesini salayacan belirterek rencileri uygun durumlarda bunlar kullanmaya ynlendiriniz. Yazlarn uygun grsellerle desteklemelerinin de yaznn gzelliini artracan belirtiniz (Y.2.6, Y.2.7).
= Mnazara etkinlii srasnda rencilerin

duygu ve dncelerini rahatlkla ifade etme becerilerini, kar tarafa soru sorabilme yeteneklerini, karlatklar sorunlar konuarak zme isteklerini ve yeni rendikleri kelime, kavram, atasz ile deyimleri kullanma alkanlklarn izleyiniz. Bu konularda rencileri cesaretlerindirici almalara arlk veriniz (K.5.1, K.5.2, K.5.3, K.5.4).
129
3. TEMA
DOA VE EVREN Sizce balnz yaznza uygun muydu? Farkl balklar da bulabilir miydiniz? Yaznz okuduunuz zaman anlalmadn dndnz yerler oldu mu? Niin anlalmadn dndnz?
= rencilerden yazlarn tamamladktan sonra uygun bir balk bulmalarn isteyiniz (Y.2.10). = Yazma almalarnda yaratc yazma ve duyulardan hareketle yazma yntemlerini kullanacaklarn belirtiniz (Y.2.12).
Yaratc yazma ynteminin uygulan: -
rencilere, setikleri trn zellikleriyle ilgili ksa hatrlatmalar yaparak yazlarn oluturmalarn isteyiniz.
Duyulardan hareketle yazma ynteminin uygulan: Uygun konu seen rencilerden i-
= Yazma almalar yoluyla rencilerin ilgi alanlarn tespit edip bu alanlara arlk veriniz (Y.5.3).
ei veya resmi semelerini isteyiniz. Resmi gsteriniz, iei koklatnz. Bylece rencilerin grme ve koklama duyularn etkinletiriniz. Bunlarn kendilerinde uyandrd duygu ve dnceleri yazdrnz.
= Kendi yazdklar iirleri ya da arkadalarnn yazdklar iirlerden beendiklerini iir defterlerine eklemelerini isteyiniz (Y.5.4). = rencilerin yazlarnda kullandklar ataszlerini nereden rendiklerini sorunuz. Byle szleri, metinleri ve iirleri derleyip bir ariv oluturarak saklamalarnn yararlarndan sz ediniz (Y.5.6).
2. YAZILI ANLATIM
= rencilerle birlikte hazrladnz snf

dergisini okulunuzun uygun bir yerinde sergileyerek rencileri yazmaya tevik ediniz (Y.5.7). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
= rencilere yazlarnda Bir Arnn Gnl metninde olduu gibi birinci tekil kii anlatmn kullanmalarn neriniz.
= rencilere, yazlarnda savunduklar

konuyu gnlk yaamdan rneklerle aklamalarn syleyiniz. rneklere bavurmann dnceleri somutlatracan aktarnz (Y.3.2).
= Tahtaya aadaki cmleleri yaznz.

Denin yazmyla ilgili bilgilerini hatrlatnz. lk iki cmlede denin neden kelimeye bitiik, nc cmlede ise neden ayr yazldn sylemelerini isteyiniz. Bir gn ormanda kal akama kadar. Glgelikte doup byr dereler. Bu akam bize sen de gel. Glgelikte kelimesinin yazmna dikkat ekiniz. Sert nszlerden sonra gelen eklerin de sert nszle balamas gerektiini syleyiniz. snfda snfta, gnede gnete rneklerini tahtaya yaznz. Hangisinin yazmnn doru olduunu sorunuz. Bunun nsz benzemesi kural olduunu anlatnz (Y.6.1).
= rencilerden iir yazarken dize sonlarnda, ses tekrar yaratan kelimeler kullanmalarn isteyiniz (Y.3.4).
I rencilere yazlarn yazdrnz ve okutunuz. Beendiiniz hikye, dz yaz ve iirlerden bir snf dergisi oluturunuz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
= Aadaki sorular rencilere sorunuz.

Yazlarn deerlendirmelerini salaynz (Y.4.2).
Yaznzda hangi deyim ya da ataszlerini

kullandnz?
130
ORMAN I rencilere baz birleik kelimelerin ayr

yazldn (austos bcei, rek otu, kire ta, etkinlie ynlendiriniz. Resimlerden yararlanarak kelimeleri birletirmelerini isteyiniz ( 12. etkinlik). ana dili vb.) rnekleyiniz.
DL BLGS
rencileri
= rencilere kk hlindeki kelimeler ile
Tahtaya hanm ve el kelimelerini yaznz. Bu kelimelerin anlamlarn syletiniz. Hanmeli biiminde birletiinde anlamnn nasl deitiini rencilere buldurarak kelimelerin gerek anlamlar dnda kullanldn sezdiriniz ( 13. etkinlik).
yapm eki almayan kelimelere basit kelime denildiini syleyiniz. Bir yapm eki alarak anlam deien kelimelerin tremi olduunu belirtiniz. ki veya daha fazla kelimeden meydana gelenlere ise birleik kelime denildiini aktarnz. rencilerden basit, tremi ve birleik kelimelerle ilgili bilgilerini kullanmalarn ve bu kelimeleri ayrt etmelerini isteyiniz ( 15. etkinlik) (D.B.1.7).
= rencilere, birden fazla kelimenin bir
araya gelerek oluturduklar kelimelerin birleik kelime olduunu syleyiniz. Birleik kelimelerden en az birinin gerek anlam dnda kullanldn kavratnz ( 14. etkinlik) (D.B.1.6).
ORMAN
DOA VE EVREN
13.
K NLK ET
a) Aada su iinde yzen kelimelerin kenarlardaki talarda yazl olanlardan hangi) lerini srkleyip gtrdnde anlaml bir kelime oluturacan iaretleyerek gsteriniz.
15.
K NLK ET
Aadaki ekilde basit kelimelerin bulunduu ksmlar sar, tremi kelimelerin bulunduu ksmlar kahverengi, birleik kelimelerin bulunduu yerleri yeil ile boyaynz.
akakavak akakavak
kakan fatma gz
i ked cam aa
pudra ekeri pudra ekeri
rastgele rastgele
akgz akgz
delen boz
ekenar ekenar
yuvas ii
hogr hogr
rt rt
silgi silgi
a kar su
gbei st
as mir e gec
kaynak kaynak
yap gk i bilg
dikdrtgen dikdrtgen
k by l blb fil
un kav
baefendi baefendi
ar duv
kabakulak kabakulak
yedi
aa aa
sayar
kondu
zeytinya zeytinya hava hava
orman orman
dii
ay gzellik gzellik
su deirmeni su deirmeni
b) Kelimeleri aadaki barajda birletiriniz. )
havaliman havaliman gkkua gkkua glge glge
yeil yeil yapraktan yapraktan ilkretim ilkretim
kular kular
14.
K NLK ET
ykamak ykamak Cmlelerdeki boluklar verilen kelimelerden uygun olanyla tamamlaynz.
dev dev at sinei orta parmak
kapka
suiei
ayakkab
gkyz
buzdolab ninni ninne
glge ss
gelgit gelgit
zengin
saanakl saanakl
r zmrt zm
zengin
da da
ayakkab Okula balamadan yeni ............................................ alnd. gkyz Bugn gneli bir ............................................ bizi bekliyor. suiei Kardeim ............................................ kard. kapka Gazeteler her gn bir ............................................ olayn yazyor. buzdolab Yiyecekleri saklamak iin ............................................ aldk.
anne anne saduyu saduyu
orman ky orman ky yanarda yanarda
85
86
131
3. TEMA
DOA VE EVREN

Metnin Ad: KRESEL SORUNLAR Metnin Kayna: evre Bakanl, evre Eitim ve Yayn Daire Bakanl Sre: 8 ders saati Alt Tema: evrenin Korunmas Metnin Tr Makale
DNLEME / ZLEME
1. D.1.4. 2. D.2.1. Dinleme/zleme Kurallarn Uygulama Dinleme/izleme yntem ve tekniklerini kullanr. Dinleneni/zleneni Anlama ve zmleme Dinlenenin/izlenenin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. D.2.4. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler. D.2.10. Dinlediklerini /izlediklerini kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. D.2.11. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin sorular oluturur. D.2.16. Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farkl zmler retir. D.2.18. Dinlediklerinin/izlediklerinin ncesi ve/veya sonrasna ait kurgular yapar. D.2.19. Dinlediklerinin/izlediklerinin bal/ad ile ierii arasndaki ilikiyi ortaya koyar. D.2.20. Dinledii/izledii metne farkl balklar bulur. O.2.21. Grsel/iitsel unsurlarla dinledikleri/izledikleri arasnda ilgi kurar. 3. D.3.2. 4. D.4.2. Dinlediklerini/zlediklerini Deerlendirme Dinlediklerini/izlediklerini ierik ynnden deerlendirir. Sz Varln Zenginletirme Ayn kavram alanna giren kelimeleri anlam farkllklarn dikkate alarak kullanr.
D.4.6.
Dinlediklerinden/izlediklerinden hareketle yeni rendii kelimelerden szlk oluturur. Etkili Dinleme/zleme Alkanl Kazanma Yana ve seviyesine uygun sanat ve bilim etkinliklerine dinleyici/izleyici olarak katlr. ok ynl iletiim aralarndaki yaynlardan ilgi, istek ve ihtiyalarna uygun olanlarn takip eder.
5. D.5.1. D.5.3.
K O N U M A
1. K.1.3. 2. K.2.1. K.2.2. 3. K.3.7. Konuma Kurallarn Uygulama Bulunduu ortama uygun bir konuma tutumu gelitirir. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Konuurken nefesini ayarlar. itilebilir bir sesle konuur. Hazrlkl Konumalar Yapma Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr. K.3.9. Konuma srasnda sorulan sorulara ak, yeterli ve doru cevaplar verir. K.3.11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle bitirir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.3. K.4.4. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn sunum teknii ynnden deerlendirir. Konumasn, sesini ve beden dilini kullanma ynnden deerlendirir.
132
KRESEL SORUNLAR (Dinleme Metni)

5. K.5.2. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Anlamadklarn ve merak ettiklerini sorar.
Not
Y A Z M A
1. Y.1.4. Y.1.7. 2. Y.2.8. Y.2.9. 3. Y.3.1. 4. Y.4.1. 5. Y.5.7. Y.5.9. 6. Y.6.2. Yazma Kurallarn Uygulama Standart Trke ile yazar. Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr. Planl Yazma Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar. Yazy etkileyici ifadelerle sonuca balar. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Okul dergisi ve gazetesi iin yazlar hazrlar. Yazdklarndan ariv oluturur. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr.
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.1. simlerin cmledeki ilevlerini kavrar, isimleri ilevlerine uygun olarak kullanr. ARA DSPLN KAZANIMLARI Rehberlik ve Psikolojik Danma 5. Etkili problem zme yollarn aklar.
133
3. TEMA
D N L E M E
KRESEL SORUNLAR
DOA VE EVREN I rencilere aadaki sorular sorunuz.

Onlar evre sorunlar zerinde dndrnz.
evre kirliliinin son yllarda ba dndrc bir hzla artmas ve snr tanmaz zellikte oluu, onu kresel bir sorun hline getirmitir. Bu sorunun tam ortasndaki faktr de insandr. yleyse yaplacak ilk i, bilgili ve bilinli insan yetitirmek olmaldr. Bu ise ancak srekli, kaliteli ve planl bir eitim sistemiyle salanabilir. Dnyann dzelmesinin insan unsurunun dzelmesine bal olduunu kk bir ykyle anlatalm. Bir baba, Dnya resmini yapboz hline getirmi, paralarn ayrm ve sonra ocuuna vermi. Btn bunlar yaparken ocuun paralar kolay kolay birletiremeyeceini dnyormu. ocuktan yapbozu birletirmesini istemi ve odadan km. Birka dakika sonra odaya geri dndnde gzlerine inanamam. nk ocuun Dnya resmini eksiksiz olarak birletirdiini grm. aknlkla ona bunu nasl yaptn sormu. ocuk cevap vermi: * Dnya resminin iindeki insan resmini dzeltince Dnya kendiliinden dzeldi!
evre Bakanl, evre Eitim ve Yayn Dairesi Bakanl
evre sorunlarndan balcalar nelerdir? evre sorunlar nasl zmlenebilir?

= rencilere Kresel Sorunlar metnini yaratc dinleme/izleme yntemiyle dinleyeceklerini syleyiniz (D.1.4).
Yaratc dinleme/izleme ynteminin uygulan: Metni * iaretli blme kadar dinletiniz. Bu blmde dinlemeye ara vererek rencilere Sizce ocuk, yapbozun paralarn nasl birletirmitir? sorusunu sorunuz. Bu konudaki dncelerini ifade etmelerini isteyiniz.
I Metni rencilere dinletmeden nce getirdikleri resim, fotoraf, afi ve yazlar snfnzn uygun yerlerine asnz.
KRESEL SORUNLAR (Dinleme Metni) R e
1.
K NLK ET
Kresel snma denilince aklnza neler geliyor? Yaznz.
2.
K NLK ET
Sizce ocuk yapbozun paralarn nasl birletirmitir?
1. HAZIRLIK
I rencilerden evre kirlilii konusunda

bir yaz, afi veya fotoraf getirmelerini isteyiniz.
3.
K NLK ET
Kresel Sorunlar metninde anlamn bilmediiniz kelimeleri yaznz ve anlamlarn tahmin ediniz.
Kelime
Anlam

teyiniz (
Kresel snma denilince aklnza neler
geliyor? sorusunu rencilere sorunuz. Kresel snma kavramndan anladklarn yazmalarn is1. etkinlik).
TRKE R E N C A L I M A K TA B I 6. SINIF
87
134
Metni
etkinlik).
belirtilen ekilde dinletiniz. Metnin 2.
= rencilere dinledikleri metinden nasl

bir sonu kardklarn sorarak metnin ana fikrini belirlemelerini salaynz (D.2.4).
sonucuna ilikin tahminlerini yazdrnz (
rencilere
Kresel Sorunlar metnin-
= rencilere, dinledikleri metinden algladklarn, kendi cmleleri ile zetleyerek defterlerine yazmalarn syleyiniz (D.2.10).
deki hangi kelimelerin anlamlarn bilmiyorsunuz? sorusunu sorup bu kelimeleri yazmalarn isteyiniz. Daha sonra bunlarn anlamlarn tahmin etmelerini ve tahminlerinin doru olup olmadn szlkten kontrol etmelerini syleyiniz ( kinlik). 3. et-

(D.2.11).
= rencilerden dinledikleri metinle ilgi5. etkinlik)
li sorular hazrlamalarn isteyiniz (
= rencilere Dinlediiniz metne gre

Dnyann dzelmesi neye baldr? sorusunu sorunuz. rencilerden aldnz cevaplar tahtaya yaznz. Bu cevaplar zerinde konuunuz ve onlarn dinledikleri metindeki soruna zm retmelerini salaynz (D.2.16). LKLENDRME: rencilerin sorunlarn
= rencilerden metinde geen ev-
re kirlilii, kaliteli, kresel, planl, sorun, yapboz, ba dndrc kelimelerini ve kelime grubunun anlamlarn cmlelerden hareketle tahmin ettiriniz, tahminlerini szlk anlamlaryla karlatrnz. Bu kelimeleri ve kelime grubunu cmlede kullandrnz ( 4. etkinlik) (D.2.1).
zmne ynelik dncelerini Rehberlik ve Psikolojik Danma (5) ile ilikilendirerek bu ara disiplinin Etkili problem zme yollarn aklar. kazanm arasnda ilgi kurmalarn salaynz.
DOA VE EVREN
= rencilere 2. etkinlikte yazdklarn okutunuz. Daha sonra metnin son blmn dinletiniz. Metnin sonunu doru tahmin eden rencile-
4.
K NLK ET
Aadaki yapboz paralarnda verilen kelimeleri cmlelerde kullannz.
kresel
planl
evre kirlilii
kaliteli
re Tahminleriniz iin metindeki hangi ipularndan yararlandnz? sorusunu sorunuz. Bunlar arkadalaryla paylamalarn isteyiniz (O.2.18).
sorun
yapboz
ba dndrc
= rencilere Dinlediiniz metin ile
Kresel Sorunlar bal arasnda nasl bir iliki kuruyorsunuz? sorusunu sorunuz. Baln konu
5.
K NLK ET
Kresel Sorunlar dinleme metniyle ilgili oluturacanz sorular aadaki bolua yaznz.
ile ilgisini fark ettiriniz. Metne farkl bir balk nerebilir misiniz? sorusuyla rencileri konuyla ilgili farkl balklar bulmaya ynlendiriniz ( kinlik) (D.2.19, D.2.20). 6. et-
6.
K NLK ET
Kresel Sorunlar metnine uygun farkl bir balk yaznz.
= rencilere alma kitabndaki resmi

7. etkinlik)
inceletiniz. Bu resmin kendilerine neler dndrdn anlatmalarn isteyiniz ( (D.2.21).

88
135
3. TEMA
3. DNLEDKLERN/ZLEDKLERN DEERLENDRME
DOA VE EVREN
K O N U M A
1. HAZIRLIK
= rencilere Kresel Sorunlar metnini

dinledikten sonra evre sorunlaryla ilgili dncelerinizde ne gibi deiiklikler olutu? sorusunu sorup metni deerlendirmelerine yardmc olunuz (D.3.2). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
I rencilerden teknolojik gelimelerin doay nasl etkilediini aratrp renmelerini isteyiniz.
I rencilere Gnlk hayatmzda hangi

alet, ara ve makineleri kullanyoruz? sorusunu sorunuz. Bunlar sralamalarn isteyiniz.
= rencilere teknoloji ve evre konulu

bir konuma yapacaklarn syleyiniz. Konuma sluplarn ortama gre ayarlamann neminden bahsediniz. Bilgi veren, ikna edici bir konumay resm; nkteli bir konumay ise samimi bir tarzda yapabileceklerini belirtiniz.
= rencilere evre kavramyla ilgili bildikleri dier kelimeleri defterlerine yazmalarn syleyiniz (D.4.2).
= rencilere Bu metinden hangi kelimeleri rendiniz? sorusunu sorunuz. Bu kelimeleri bir deftere yazmalarn isteyiniz. Bundan sonra okuyacaklar, dinleyecekleri metinlerden renecekleri kelimeleri de ekleyerek kendilerine ait bir szlk oluturabileceklerini syleyiniz (D.4.6).
= rencilerden konuurken nefeslerini

ayarlamalarn, iitilebilir bir sesle konumalarn isteyiniz (K.2.1, K.2.2).
5. DNLEME/ZLEME ALIKANLII KAZANMA
7.
K NLK ET
Kresel Sorunlar metnini dinledikten sonra yandaki resmi inceleyiniz.
= rencileri yana ve seviyesine uygun

sanat ve bilim etkinliklerine dinleyici olarak katlmalar iin tevik ediniz. Bu tr etkinlikleri takip ederek rencilerinizi bilgilendiriniz (D.5.1).
Yapboz resmi ile dinledikleriniz arasnda nasl bir ilgi kurdunuz? Dncelerinizi yaznz.
= rencilere televizyonda izledikleri evre

konulu bir konferans, belgeseli, haberi anlattrnz. Onlara kitle iletiim aralarndan bilgi edinebileceklerini syleyiniz (D.5.3). Etkinliklerden ve dinleme almalarndan sonra rencilerinizi, Dinleme / zleme Becerisi Gzlem Formunu doldurarak deerlendiriniz.
8.
K NLK ET
Sizi en ok rahatsz eden evre sorunu nedir? Bunun size ne gibi zararlarnn olduunu dnyorsunuz?
89
136

2. SZL ANLATIM
Konuurken beden dilinizi (jest ve mimikleri) doru kullandnz m?
I rencilere Teknolojik gelimeler doal evreyi ne ekilde etkilemektedir? sorusunu sorup bu konuda bir konuma yapacaklarn belirtiniz. = rencilerden konuurken resim, fotoraf, asetat, CD vb. ara ve gereleri kullanmalarn isteyiniz (K.3.7).
Konumanz srasnda grsel ve iitsel

materyallerden yeterince yararlandnz m?
Yaptnz konuma sizce amacna ulat m?
= rencilere konumalar srasnda sorulan sorulara ak, yeterli ve doru cevaplar vermelerinin konumalarnn etkisini artracan belirtiniz (K.3.9).
= Konuma sonundaki sorucevap almasyla rencilerin anlayamadklarn ya da merak ettiklerini sorma becerilerini gelitiriniz (K.5.2).
= Konumalarn yaparken sreyi belirlemelerini ve belirledikleri sreyi amamalarn, konumalarn teekkr cmleleriyle bitirmelerini syleyiniz (K.3.11). = Konumalarn yaparken eletirel konuma yntemini kullanacaklarn syleyiniz (K.3.12).
Eletirel konuma ynteminin uygulan: -
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
rencilerden konunun olumlu ve olumsuz taraflarn, yaptklar aratrmadan yararlanarak ortaya koymalarn isteyiniz. Konumalarnda bilimsel verileri kullanmalarn syleyiniz. Konuma sonunda dinleyici rencilerin kendilerine sorular soracan belirtiniz.
rencilere
Sizi en ok rahatsz eden
evre sorunu nedir? Bunun size ne gibi zararlarnn olduunu dnyorsunuz? sorularn sorunuz. Konuyla ilgili dncelerini ifade etmelerini salaynz ( 8. etkinlik). evre bakan olsaydnz
rencilere,
hazrlaynz (
I rencileri konumalarn btnlk iinde srdrmeleri konusunda uyarnz.
evre sorunlarn zmlemek iin neler yapardnz? sorusunu sorup onlar yazma almalarna 9. etkinlik).
I rencilerden konumalarn sunmalarn isteyiniz. Bu arada dinleyici rencilere de arkadalarnn konumalarnda anlayamadklarn ve akllarna taklanlar belirlemelerini syleyiniz. Konuan her renciden sonra dinleyicilerin soru sormalarna frsat tanynz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
= rencilere hava kirlilii, su kirlilii, toprak kirlilii, radyoaktif kirlilik konularndan birini ieren bir hikye yazacaklarn syleyiniz. Yazlarnda standart Trkeyi kullanmalarn ve olaylar sraya koyarak anlatmalarn isteyiniz (Y.1.4, Y.1.7).
= rencilere, yazacaklar hikyeye uygun

bir giri yapmalarn syleyiniz (Y.2.8). lgi ekici ifadelerin yazy daha kalc klacan syleyerek yazlarn etkileyici ifadelerle sonuca balamalarnn nemini anlatnz (Y.2.9).
= rencilere aadaki sorular sorarak konumalarn deerlendirmelerini salaynz (K.4.3, K.4.4).

Konumanz iin yeterince hazrlk yaptnz m?
= rencilere hikyelerini yaratc yazma

yntemiyle oluturacaklarn syleyiniz (Y.2.12).
137
3. TEMA
DOA VE EVREN
mak iin kullanldn fark ettiriniz. Daha sonra aadaki cmleleri tahtaya yazp rencilere kesme iaretinin zel isimlere gelen iyelik, durum ve bildirme eklerinin ayrlmasnda kullanldn kavratnz (Y.6.2).
Yaratc yazma ynteminin uygulan: rencilerden verilen konunun bir ynn tercih etmelerini (rnein hava kirlilii) isteyiniz. Yaadklarndan, gzlemlerinden, okuduklarndan ve dokuzuncu etkinlikteki dncelerinden yararlanarak hikyelerini oluturmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz.
Samanyolunda birok yldz bulunur. Pltonun bir gezegen olup olmad kesin
olarak bilinmiyor.
nsansz uzay arac Marsa indi.

2. YAZILI ANLATIM DL BLGS
= rencilere, hikyeleri iin kahramanlar

belirlemelerini, bu kahramanlar eitli ynleriyle (fiziksel, ruhsal) tantmalarn syleyiniz. Kahramanlarn yaadklar olaylar araclyla evre sorunlarna ilikin dncelerini aktarmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (Y.3.1). 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
I Kresel Sorunlar metninden alnan

aadaki cmleyi tahtaya yaznz. Belirtilen kelimelerin altlarn iziniz. Bir baba, Dnya resmini yapboz hline getirmi, paralarn ayrm ve sonra ocuuna vermi.
= rencilere Yaznzda hikye trnn hangi zelliklerini uyguladnz? sorusunu sorup deerlendirmelerini isteyiniz (Y.4.1).
I rencilere bu kelimelerin hangi varlklar karladn sorunuz. Cmledeki getirmi, ayrm, vermi kelimelerinin varlklar karlayp karlamadn sylemelerini isteyiniz.
DOA VE EVREN
9.
K NLK ET
evre bakan olsaydnz grlt kirliliine, hava kirliliine, su kirliliine ve radyoaktif kirlilie nasl zmler reteceinizi yandaki hayal bulutlarna yaznz.
= rencilerden okul dergisi ve gazetesi

iin kresel sorunlar hakknda yazlar hazrlamalarn isteyiniz. Bunlar arasndan en uygunlarn seerek yaymlanmasn salaynz (Y.5.7).
evre bakan olsaydm grlt kirliliine
gibi zmler retirdim.
evre bakan olsaydm hava kirliliine
= rencilere yazlarn konularna, tarihlerine gre dzenleyerek bir arivlerine eklemelerini syleyiniz. Bu almalar sayesinde kiisel geliimlerini, yazma becerilerini ve ifade yeteneklerini izleyebileceklerini de belirtiniz (Y.5.9). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
10.
K NLK ET
evre bakan olsaydm su kirliliine
evre bakan olsaydm radyoaktif kirlilie
Resimlerdeki varlklar konuma ve yaz dilinde hangi kelimelerle karlyoruz? Altlarna yaznz.
= Metinde geen Dnyann dzelmesinin insan unsurunun dzelmesine bal olduunu kkbir ykyle anlatalm. cmlesini tahtaya yazp kesme iaretinin niin kullanldn rencilere sorunuz ve kesme iaretinin ekim eklerini ayrTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
kitap
kalem
bardak
ay
90
138

alma kitabna ynlendirip Resimleri verilen varlklar, konuma ve yaz dilimizde hangi kelimelerle karlyoruz? sorusunu sorarak rencilere isim kavramnn varlklarn dildeki karl olduunu sezdiriniz ( 10. etkinlik).
rencileri
11.
K NLK ET
Aadaki resimlerin altlarna rnekteki gibi cmleler yaznz.
Bugn yaprak topladm.
boncuk
kaya
I rencilere snftaki masa, tahta, krs, pencere, kap, anta vb. varlklar gsterip bunlar nasl anlattklarn sorunuz ve onlar isim kavramna ulatrnz.
alma kitabnda verilen resimleri incelemelerini ve bunlardan tek bir varl karlayanlar ile birden ok varl karlayanlar belirlemelerini isteyiniz. zel ve cins isimleri sezdiriniz ( 11. etkinlik). rencilere Sizinle ayn ismi tayan bir tandnz var m? Bu kiiyle ayn zellikleri tayor musunuz? sorularn sorarak zel isimleri kavratnz ( 12. etkinlik). rencilere etkinlii yaptrarak tekil, oul, topluluk isimlerini ayrt etmelerini salaynz ( 13. etkinlik).
En iyi arkadam Yapraktr.
Boncuk
Kaya
rencilerden
12.
K NLK ET
Aadaki boluklar rnekteki gibi tamamlaynz. Annemin ad Aye, halamn ad da Ayedir. Trke retmenimin ad ................... , ................. ad da ...................... Komumun ad ........................ , ....................... , ad da ....................... Atatrkn ad .................................., .......... ad da ............................. Kuzenimin ad ........................ , ........................ ad da .........................
13.
K NLK ET
Aadaki resimlerin altlarna anlatlanlara uygun kelimeler yaznz.
kalem
kalemler
dzine
iek
iekler
demet
91
I Elinize bir meyve alnz. Meyveyi rencilere gsteriniz. Size gsterdiim meyveyi hangi duyunuzla fark ettiniz? sorusunu sorup grme duyusunu buldurunuz. Meyveyi burnunuza gtrp Mis gibi! ifadesini kullannz ve bunun hangi duyu araclyla fark edildiini buldurunuz. Meyveyi aznza gtrp Nefis! ifadesini kullannz. Nefis ifadesinin domasn salayan duyunun hangisi olduunu rencilere syletiniz. Elinizi meyvenin zerinde gezdirerek zelliine uygun simler sevgi zlem evre hz insan yk yapboz resim
kelimeler (sert, yumuak) syleyip rencilere bunu dokunma duyusu araclyla fark ettiklerini buldurunuz. rencilere, Elimdeki meyveyi incelerken hangi duyumu kullanmadm? sorusunu sorup kullanlmayan bir duyu olduunu fark ettiriniz. Buradan yola karak soyut ve somut isim kavramlarn veriniz.
I Aadaki tabloyu tahtaya izip rencilerden verilen kelimeleri uygun yerlere yazmalarn isteyiniz. Duyu organlaryla alglanamayan varlk ve kavramlarn isimleri
Duyu oranlaryla alglanan varlk ve kavramlarn isimleri
139
3. TEMA

DOA VE EVREN
rencilerden tablodaki isimlerin zelliini bulmalarn isteyiniz. ( 14. etkinlik). zel isimlerin byk harfle yazlacan kavratnz. zel isimlerle ilgili dier yazm kurallarn ve ler ekinin ilevini hatrlatnz.
GZELLK KAYNAI ORMANLARIMIZ K I "Ne zaman orman gzelliini dnsem baz plak memleket paralarnn ormanlk olduunu hayal eder ve birden oralarn ne kadar gzelleeceini kavramaya alrm. u Ankara'daki Elmada'nn ormanla kapl olduunu hayal ediniz. Bu ehir nelere kavuur ve manzara nasl deiir? Sonu olarak dier btn plak dalar, kel tepeleri ormanla bezeyin, bu vatann her bucandan kucak kucak gzellik fkrr." Prof. Rait Hatipolu . t
(Aadaki soruyu metne gre cevaplaynz.) 1. Ormanlarn gzellii yazara ne dndryor?
= Etkinlii yaptrarak rencilerin isim15. etkinlik)
lerle ilgili bilgilerini pekitiriniz ( (D.B.2.1).
I rencilere proje ve performans almalarn yaptrnz. Proje Deerlendirme ve Dereceli Puanlama Anahtar kullanarak rencileri deerlendiriniz.
2.
Yazar neyi hayal ediyor? Hayali gerekleirse neyin olabileceini sylyor?
3.
Yazara gre bu vatann gzellemesi iin ne yapmak gerekiyor? Aklaynz.
4.
Aadaki cmlelerde mecaz anlamda kullanlan kelimelerinin altn iziniz. Hafta ba geliyorum. Kprnn banda bekle. Her eyin ba salktr. Havuz banda oturduk. Herkese ba ol.
5.
Aada cmlelerdeki boluklar verilen kelimelerden uygun olanyla doldurunuz.
kirlilik Endstri ve otomobillerin yol at .......................... atmosferin dengesini bozabilir. Gnein Ozon tabakasnn zarar grmesi demek, ...................................... Dnyaya zararl nlarnn ................................ ulamas demektir. Nefes aldnzda bir aaca ya da yeil bir bitkiye teekkr edin. oksijensiz Havay temizlemek iin burada olmasalard .................................... kalrdk.
Gnein oksijensiz Dnyaya kirlilik
93
DOA VE EVREN
DOA VE EVREN
14.
K NLK ET
Aadaki tabloda verilen isimlerin zelliklerine uygun kutuyu X ile iaretleyiniz.

simler ordu insan sevin ocuklar gzlk Mehmet bahe deniz yn gemiler su zntler zel Cins Somut Soyut Tekil oul Topluluk
6.
X X X X X X X X X X X X
8. 7.
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerden yazm yanl olanlar Y, olmayanlar D ile gsteriniz. D Y nsanlarn Dnyada yaayabilmeleri iin Gnee ihtiyac vardr. Astronotlar Dnyadan Aya gitmenin heyecan iindeler.
X X
Aadaki cmlelerin hangisinde fiilden fiil treten bir ek kullanlmamtr? A) Ddkl yemei piirmedi. B) Alnan kararlar oyladlar. C) iler, arzay giderdiler. D) Elimizdeki tm mallar satld. Ba kelimesini aadaki isimlere ekleyerek yeni isimler oluturunuz. I a retmen II hemire fiyat kent yardmc yaz yemek I II
baa baretmen baavu baeser bahekim baaktr
bahemire bafiyat bakent bayardmc bayaz bayemek
15.
K NLK ET
Aadaki isimleri zelliklerine gre gruplaynz.
avu
Blent
masa
takm
anta
eser hekim
Asya
su
ekip
Rusya
aktr 9.
Aadaki isimlerden hangisi yap bakmndan farkldr? A) Sevgi B) Atlgan C) Yurtta D) Kap
Akdeniz
millet
tomar
silgi
Ankara
bilin
Ortadou
10. Aadakilerden hangisinde alt izili kelimenin yaps farkldr? A) Heyecandan, sevinten leyazdm. B) Niin onu aryorsunuz? C) nsanlar scaktan kavruldu.
zel isimler
Cins isimler
Topluluk isimleri
Blent Asya Rusya Ankara Akdeniz Ortadou
masa silgi anta su bilin
ekip takm millet tomar
D) Cumartesiye de bize gelin. 11. Ayakkablklar kelimesi iin aadakilerden hangisi yanltr? A) Tremi kelimedir. B) Hem yapm hem de ekim eki almtr. C) Birleik kelimedir. D) Ses dmesi olmamtr.
92
94
140
DOA VE EVREN

Metnin Ad: SU GB Metnin Yazar: FEYZANUR APKIN Alt Tema: Su Metnin Tr: Deneme
SU GB U
Not
Trk atasz
1. EK METN
Ac su, sabun kprtmez.
SU GB
Su gibi deerli ol evladm. Byklerinizden hi byle bir dua aldnz m? Bir damla suyun deeri bundan daha gzel nasl anlatlabilir ki? Zaten hayat su ile balamad m, her canl sudan olumad m? Susuz bir hayatn dnlmesi mmkn olabilir mi sizce? Vcudumuzun byk bir blmn, dnyann byk bir ksmn sular oluturmaz m? Nice ataszleri, nice trkler, nice arklar, nice deyimler sylenmitir suyun nemini anlatmak iin binlerce yldr. Hepsinde ayr bir anlam, bambaka bir duygu bulunur. Bouna rahmet dememilerdir atalarmz gkten yaan su iin. Suya hasret topran damar damar atlam hlinden daha iyi ne anlatabilir ki suyun kymetini? Dudaklar hararetten kurumu bir insann hli ortaya koymaz m suyun nemini? Ya da sararp solmu, boynunu bkm bir iein kvranlar gstermez mi suyun deerini? Eskiler su sesiyle tedavi ederlermi ruh sal bozulanlar. rl rl akan bir derenin, grl grl alayan bir elalenin, kyya vuran dalgalarn insan ferahlatan sesini dinlemek insana nasl haz verir? Buna ramen kymet bilmelikten midir, umursamazlktan mdr, aldrmazlktan mdr bilinmez, baz insanlar olabildiine hor ve msrif kullanr suyu. Nasl olsa boldur, her ke banda bir su kayna bulunur veya sanki Herkes suya yeterince nem veriyor, ben nem vermesem ne olur? diye dnrler belki de.
63
DOA VE EVREN
Ama suyun bolluu da bir yere kadar. Her ey gibi suyun da bir sonunun olduunu bilmemiz gerekir ve biz bu sonu kendi ellerimizle hazrlyoruz. Bir dnelim su olmazsa neler olur diye... Bahar belki hi gremez, bin bir renkte ieklerin dans ediinden haberdar olamaz, mis gibi kokularn alamazdk. Peki, temizliimizi nasl yapabilirdik? Her yer, her ey ve herkes pis, kirli olurdu. Salgn hastalklar balard. Belki imdikinden daha farkl, adn bile bilmediimiz birok hastalk ortaya kard. Yazlar denizin tadn da karamazdk su olmasayd. Aslnda bunlarn hepsi geri planda kalan eyler. nk su olmasayd hayat olmazd. nsanlar susuz ne kadar yaayabilirler ki? Yaam olmadktan sonra hastalk varm, temizlik yokmu kimse dnmez; dnecek kimse de olmaz zaten. Onun iin ltfen kendimize gelelim. Su israfn terk edelim. Su kaynaklarmza nem verelim, kirletmeyelim. Denizlerimize, gllerimize, nehirlerimize zararl atklarn karmasn engelleyelim. Suyu bo yere harcamayalm. Su hayattr, hayatn kendisidir; bunu iyi bilelim. Su kaynaklarn yok edip kendi sonumuzu kendimiz getirmeyelim. Parmanzn ucuna bir kck damlack damlatp minnettarlkla seyredin onu. Ona neleri borlu olduunuzu hatrlayn. Hatrlayn da kurumu dudaklarnzla kck ama iten bir buse kondurun. Binlerce teekkr kk damlack sana, binlerce teekkr, diye geirin iinizden... Su gibi deerli, su gibi faydal, su gibi berrak ve temiz, su gibi zel, su gibi gzel, su gibi vazgeilmez olabilmeniz dileiyle... Feyzanur APKIN r
64
141
3. TEMA
Metnin Ad: TELL KAVAK Metnin Yazar: AYDIN GN
DOA VE EVREN

Alt Tema: Aalar Metnin Tr: Efsane
TELL KAVAK
Not
Trk atasz
2. EK METN
Aaca balta vurmular; sap bendendir, demi.
TELL KAVAK
Yllar nce Anadolunun birok yresinde, bir ailenin ocuu dnyaya geldiinde onun adna kavak aalar dikilir, bu aalar ocukla birlikte byrd. ocuk evlenme ana geldiinde de kavaklar kesilip satlarak eyiz ve dn giderleri karlanrd. Bu hikye, Kastamonunun Daday ilesine bal idene kynde gemekte, bir babann kznn eyiz ve dn masraflarn karlamak iin kavaklar kesmesi sonucu oluan feryad dile getirmektedir.
65
DOA VE EVREN
Bir telli kavak byrd, Dadayn idene kynde, Usuldan usuldan. Yerin karanlndan azat olmu, Sular yrrd, Ayaklarnn ucundan. Kendi hlindeydi telli kavak. Samanyolunu dnrd, Yaprak yaprak. Baka ey de dilemezdi, en uzak Ryalara kaptrmt ban. Ona konmayan kua ku, Demeyen rzgra da rzgr denmezdi. Gel zaman git zaman, derken Kzn everecekti ideneli Halil. Cebindeki ise yetmezdi. Bir gece sabaha kar, Ver yansn ettiler tellinin ayak bileklerine, Daha ilk vuruta uyand telli kavak Aman, dedi kyma! Sular buland ayaklarnn ucunda, Yapraklar yalvard hep bir azdan: Vurma! Aman zaman dinlemezdi, ideneli Halil kzn everecekti, Cebindeki ise yetmezdi. Yklverdi telli kavak, Gecenin ortasna boylu boyunca. Olur mu ya? dedi, barndaki duran baltaya, Yaayp gidiyorduk unun urasnda. Kim gnderecek selamn sularn, Samanyoluna yaprak yaprak Ne olacak imdi rzgr? Kular nereye konacak? Ordan oraya atld telli kavak. Elden ele satld, Boynuna drt demir takld. ankrya be mavzer atm uzak, Bir tepenin duldasna akld. Telefon direi oldu telli kavak, Vnlad durdu telgraf telleri Boynunda... Geceleri Samanyoluna bakt, Sular dnd ayaklarnn ucunda. Rzgar dnd, kular dnd Avucunda... Gzleri dolu dolu oldu. Sonunda bir trk tutturdu telli kavak: Telgrafn tellerine kular m konar? nsan sevdiine canm, byle mi yapar? Aydn GN n
66
142
4. TEMA
DUYGULAR
TEMAYA HAZIRLIK
) Duygular temasn ilerken yararlanmak
zere aadaki ara ve gereleri snfnzda hazr bulundurunuz. Kara, deniz, hava ve demir yollarna ait
ARTIK O DA BR KARGAYDI MUTLULUUN LLER ZYAFET SOFRASI UNUTULMAYAN HATIRA (Dinleme Metni) (1. Ek Metin): KAAI (2. Ek Metin): GURBET
TRKE
4. TEMA
DUYGULAR
TEMANIN METNLER N ARTIK O DA BR KARGAYDI K R MUTLULUUN LLER N ZYAFET SOFRASI T 1. EK METN: KAAI . K 2. EK METN: GURBET . K
resimler, fotoraflar, oyuncaklar ve maketler ki torba ve duygu ifade eden cmlelerin
yazlaca kartonlar Nurullah Atan ve Montaignenin Dene-
meler kitaplar Deiik yazarlara ait fabllar
) rencileri (varsa) okulunuzun veya bulunduunuz yerin ktphanesine gnderip gzlemler yapnz.
) rencilerden insanlarn huzurlu bir yaam srdrebilmeleri iin nelerin gerekli olduunu aratrmalarn isteyiniz.
67
Mehmet ZEL t
) nternet ya da gazetelerden mutlu insanlarn yzlerini yanstan fotoraflar bulup snfa getirmelerini isteyiniz.
) rencilere bir konunun doalama yoluyla canlandrlacan, bunun iin imdiye kadar hi tiyatro oyunu izleyip izlemediklerini sorunuz ve bulunduunuz yerde tiyatro varsa bir ocuk oyununu izlettiriniz.
) rencilerden bu retim ylnda okuduklar kitaplarn adlarn listelemelerini, hi okumayan ya da ok az kitap okuyan rencilerden tema sresince lkretim Okullar in 100 Temel Eserden en az bir tanesini okumalarn isteyiniz.
143
4. TEMA
Tema Ad: Duygular
DUYGULAR
PROJE GREV
Proje Konusu: iir Defteri Tutma Proje Sresi: 6 Hafta
Sevgili renciler,
Duygularmz ok farkl yollarla ifade edebiliriz. Ama bazlar vardr ki sadece bizi deil, baka insanlar da etkiler. iir de duygular ifade etmenin en yaygn ve en etkili yollarndan biridir. Yzyllardan beri insanlar sevinlerini, zntlerini, korkularn, umutlarn dizelere dkmler, duygularn aktaragelmilerdir. Proje grevinizde sizden farkl duygularmz anlatan bir iir defteri tutmanz istenmektedir.
almanz baaryla tamamlayabilmeniz iin da verilen sreci izleyiniz.

1. Ana duygusu sevgi, kskanlk, zlem, acma, korku, umut, karamsarlk, mutluluk vb. olan farkl airlere ait iirler bulunuz. 2. 3. 4. 5. 6. Bu iirleri ana duygularna gre gruplaynz. izgisiz deftere kendinizce belirlediiniz bir sraya gre bitiik eik yaz ile iirlerinizi yaznz. iirlerinizi uygun grsellerle destekleyiniz. iir defterinizin kapak sayfasn tasarlayp hazrlaynz. indekiler ve kaynaka blmlerini dzenleyiniz. Bu konuda retmeninizden ya da byklerinizden yardm alabilirsiniz. 7. 8. Projenizin sunum biimini belirleyiniz. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve belirlediiniz ekilde sununuz.
144
DUYGULAR
PERFORMANS GREV
Beklenen performans Tema Ad: Duygular Tema Konusu: Duygular mz Bizi Nereye Gtrr? Sre: 5 Hafta Snf: 6
Konuma becerisi Dinleme becerisi Beden dilini etkili kullanma becerisi Yaratc dnme yetenei
Puanlama yntemi
Sevgili renciler,
Hepimiz aklmzn olduu kadar duygularmzn da etkisi altnda yaammz srdrrz. Seviniriz, zlrz, kskanrz, hrslanrz. Duygularmz bizi insanlatrr fakat duygularmz her zaman bize doru davranlar yaptrmaz. Bazen duygularn yakclyla yanl davranlar yaptmz da olur. Bu yanllarmzn farkna varmak, yanl davranlardan kanmamz salar. Acaba duygularmz bize ne gibi yanllar yaptrabilir? Bu sorunun cevabn dnnz ve duygularmzn bizi nereye gtrdn anlatan bir performans hazrlaynz.
Sre Basamaklar
1. 2. 3. Duygularnz gzden geiriniz ve anlatmak istediiniz bir duygu belirleyiniz. Bu duyguyu hissetmenin iyi ve kt ynlerinin neler olabileceini dnnz. yi ynlerinin kiiliimize neler kazandrabileceini, kt ynlerinin ise kendimize ve bakalarna ne gibi zararnn dokunacan anlatnz. 4. 5. Anlatacanz duyguya uygun bir szsz mzik hazrlaynz. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve hazr olduktan sonra snfnzda konumanz yapnz.
Deerlendirme
145
4. TEMA
DUYGULAR
4. TEMA (1. METN)

Metnin Ad: ARTIK O DA BR KARGAYDI Metnin Yazar: AVN ABDULLAH Sre: 8 ders saati Alt Tema: Kskanlk Metnin Tr: Hikye
O K U M A
1. 2. O.2.1. O.2.4. O.2.5. O.2.6. Okuma Kurallarn Uygulama Okuduu Metni Anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Metnin ana fikrini / ana duygusunu belirler. Metindeki yardmc fikirleri / duygular belirler. Anlatmn kimin azndan yapldn belirler. O.1.5. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr.
2. K.2.1. K.2.2. K.2.8. 3. K.3.3. K.3.4. K.3.6.
Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Konuurken nefesini ayarlar. itilebilir bir sesle konuur. Canlandrmalarda, sesini varlk ve kahramanlar artracak ekilde kullanr. Hazrlkl Konumalar Yapma Konumasn bir ana fikir etrafnda planlar. Ana fikri yardmc fikirlerle destekler. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. Konuma ncesinde konuyla ilgili aklamalar yapar.
O.2.10. Okuduklarndaki rtl anlamlar bulur. O.2.11. Okuduklarndaki znel ve nesnel yarglar ayrt eder. O.2.18. Metindeki sz sanatlarnn anlatma olan katksn fark eder. O.2.20. Metne ilikin karlatrmalar yapar. O.2.28. Metinle ilgili grsel geleri yorumlar. 3. 4. Okuduu Metni Deerlendirme Sz Varln Zenginletirme 5. K.5.4. O.3.2. Metni ierik ynnden deerlendirir. O.4.2. Ayn kavram alanna giren kelimeleri, anlam farkllklarn dikkate alarak kullanr. O.4.3. Okuduu metinde geen kelime, deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. 5. Okuma Alkanl Kazanma O.5.1. Okuma plan yapar. O.5.6. Okuduklar ile ilgili duygu ve dncelerini arkadalaryla paylar. 1. Y.1.1. Y.1.2. Y.1.6. K.3.8.
K.3.11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle bitirir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn ierik ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Yeni rendi kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr.
Y A Z M A
Yazma Kurallarn Uygulama Kt ve sayfa dzenine dikkat eder. Dzgn, okunakl ve ilek bitiik eik yazyla yazar. Yabanc dillerden alnm, dilimize henz yerlememi kelimelerin yerine Trkelerini kullanr.
K O N U M A
1. K.1.5. Konuma Kurallarn Uygulama Trkenin kurallarna uygun cmleler kurar.
146
ARTIK O DA BR KARGAYDI
2. Y.2.7. Planl Yazma Yazd metni grsel materyallerle destekler.
Not
Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.4. 4. Y.4.1. 5. Y.5.4. Y.5.6. 6. Y.6.2. Farkl Trlerde Metinler Yazma iir yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma iir defteri tutar. Beendii szleri, metinleri ve iirleri derler. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
D.B.2.1. simlerin cmledeki ilevlerini kavrar, isimleri ilevlerine uygun olarak kullanr. ARA DSPLN KAZANIMLARI Kariyer Bilinci Gelitirme 3. Kendi deerlerini rneklerle ifade eder.
147
4. TEMA
O K U M A
1. HAZIRLIK
DUYGULAR
DUYGULAR
I rencilerden eitli dergi ya da kitaplardan yararlanarak blbl, karga ve ilgilerini eken dier kularn fotoraflarn getirmelerini; fotorafn bulduklar ku hakknda bilgi edinmelerini isteyiniz. rencilere Bugne kadar tnden ok holandnz bir ku oldu mu? Bu kuun zellikleri nelerdir? sorularn sorunuz. Onlarn bu kularla ilgili bilgi ve deneyimlerini aktarmalarn salaynz ( 1. etkinlik). rencilere Bir ku olsaydnz ne olurdunuz? sorusunu sorup bunun nedenini anlattrnz ( 2. etkinlik). I rencileri iki gruba ayrnz. Gruplardan birine aadaki cmleleri yazdnz ktlarn bulunduu birinci torbay veriniz. Bu gruptaki rencilere srayla torbadan bir kt ekmelerini syleyiniz. rencilerden kttaki cmleyi kar gruptan birine okumalarn isteyiniz. Cmleyi dinleyen renciye bu cmlenin hangi duyguyu ifade ettiini syletiniz. Bu renci bilemezse ikinci rencinin cevab bulmasn isteyiniz. Bilinen her duygu iin gruba bir puan veriniz. Gruplarn grevini deitiriniz. Okuyan gruba ikinci torbay veriniz. Ayn ekilde oyunu srdrnz. En ok duyguyu doru bilen rencilerin bulunduu grubu dllendiriniz. Keke derslerime daha ok alsaydm. (pimanlk) Yapacan yaptn, yine beni aldattn. (fke) stesem de seninle gelemem. (umutsuzluk) ocukluumun tatl neesi imdi nerede? (zlem) Bir daha seni grmek istemiyorum. (nefret) Bir an nce eve ulamam lazm. (tela) Hani beni sk sk arayacaktn? (sitem) Belki bir gn ben de uaa binerim. (umut) Bu yamurda slanmadan gelebilir mi acaba? (kayg) Bir bama ne yapar, nerelere giderim? (yalnzlk) Sen alkansn da ben deilim sanki. (kskanlk) ok gzel bir iir yazmsn. (beenme)
Kskancn bu dnyada elde ettii sadece zntdr. Bakalarn mutlu grnce kskanl iki kat artar. Aristo (Aristo)
Gz tanede olan kuun aya tuzaktan kurtulamaz. Trk atasz
nsanlar alyordu Altnovada. Kollar sval, alnlar terli, elleri kocaman, yzleri mert. Bazen ilerine ara veriyor, dinleniyorlard. Kasketlerini yukar kaldryor, glmsyorlard. Salt yorgunluktan deildi, yaptklar hareket. Sevdiklerinden de yapyorlard. Onlar bahar, gnei, iekleri seviyorlard. Masmavi gkyzn, tohumu, topra. Bir de blbl. Altn sesli blbl delicesine seviyorlard. Altnblbl, hele bir akmaya balamasn, ovada alanlar ilerine ara veriyor, ahenkli sesi dinliyorlard. zlerini, mutluluu yanstyordu t. Kalbin en derin yerlerine ileyen nameleri okuyordu blbl. Ormanda domutu blbl. Dev aalarn ykseldii bir dan yamacnda. Aalarn hrtsn, rzgrn fsltsn, frtna uultusunu, yamur rltsn duymu, onlarn konumalarn namelerle dile getirebilme yetisini kazanm, Altnblbl adn hak etmiti. Arp gibi tatl terken insanlara dalarn, ormann, rzgrn gizini mzikle sylyordu. O, ayd; o, gneti. Mutluluktu. Gece gndz demeden tyor, blblvari bir yaam srdryordu. Altnblbl olduundan kvanlyd, mutluydu. nsanlar ise Altnblbl dinleme olana bulduklarndan mutluydular. Altnblbl salt trk yakan bir ku sanmayn. Kendine yem bulmak, yuva sahibi olmak zorundayd da ayn zamanda. O da kouyor, yem aryor, kendisine barnak bulmaya alyordu. Acele ile bir iki solucan, buday tanesi buluyor, glk ekmiyordu. Yer yemez bir aa dalna tnyor, balyordu trksne. Geceyi ise ayn parlak nlar altnda, dalda geiriyordu.
68
DUYGULAR
1.
K NLK ET
Bugne kadar tnden ok holandnz bir ku oldu mu? Bu kuun zellikleri nelerdir?
2.
K NLK ET
Bir ku olsaydnz ne olurdunuz? Niin?
96
148
Ne yazk ki yarn baka bir ehre gideceim. (znt) Bu yata tek bana evde kalabiliyor. (cesaret) kinci gruba vereceiniz torbadaki ktlara da yukardakilere benzer cmleler yaznz. Bu cmlelerin hangi duygular ifade ettiini nceden belirleyiniz. Cmlelerin saylarn azaltp oaltabilir, farkl duygular ifade eden cmleler ekleyebilirsiniz. I Oyunun sonunda bir deerlendirme yaptrp rencilerin insanlarn farkl duygular olduunu kavramalarn salaynz. 2. OKUDUUNU ANLAMA
Altnblbl mutluydu. Yaad ortamdan, blbl oluundan. alan insanlar iin trk yakmay her eyden ok seviyordu. O nedenle sk sk: Ahhh! diyordu. Daha ok tebilsem, diye yaknyordu. te byle yaknd srada, aacn daha st dallarnda ilkin hrt, ardndan kaln, bouk bir ses duydu: Blbl, ne derdin var? ... Ben sana yardm edebilirim. Altnblbl ban kaldrd. lkin yeil yapraklardan, glgeden bir ey fark edemedi. Kimsiniz, diyebildi ancak. Ha... ha... ha... Blbllerin dostu kargaym ben. Gelene geene yardm ederim, hele blbllere.
ARTIK O DA BR KARGAYDI K R
= rencilere Artk O da Bir Kargayd metnini tahmin ederek okuma yntemiyle okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5). Tahmin ederek okuma ynteminin uygulan: rencilere kitaplarn kapattrp metni 1 numaral fon blme kadar okuyunuz. Daha sonra Kargann insanlara ve blbllere kin beslemesinin nedeni ne olabilir? sorusunu sorunuz. Onlar dinledikten sonra metnin ilgili blmn okuyunuz. Metnin 2 ile gsterilen blmne geldiinizde rencilere Karga, insanlara nasl bir ktlk yapabilir? sorusunu sorunuz ve cevaplarn alnz. Okumaya devam ederek metnin 3 ile gsterilen blmnden sonra Karga ile Altnblbl arasndaki dostluk nasl bitebilir? sorusunu sorunuz. Metnin 4 ile gsterilen blmnde ise rencilerin tahminlerini almak iin onlara Kargay bu durumda gren Altnblbl, olaydan nasl etkilenebilir? sorusunu yneltiniz. Metnin son ksmn da okuyarak rnek okumay tamamlaynz.
69
3.
K NLK ET
Aadaki trenlerde ilk vagona yeni rendiiniz kelime ve kelime grubunu, ikinci vagona bunlarn anlamlarn yaznz. Kelimeleri birer cmlede kullanp nc vagondaki uygun yere yaznz.
I. vagon II. vagon
III. vagon
I. vagon
II. vagon
III. vagon
I. vagon
II. vagon
III. vagon
I Belirtilen ynteme uygun biimde okuma almalar yapnz. rencilere metinde kullanlan trk ve beste kelimelerinin anlamlarnn ne olduunu sorunuz. Bu kelimeleri cmlelerde kullanmalarn isteyiniz. rencilere Okuduunuz metinde daha nce hi duymadnz hangi kelimelerle karlatnz? sorusunu sorup bunlar yazmalarn ve cmlede kullanmalarn isteyiniz ( 3. etkinlik). renciler daha fazla kelime bulurlarsa bunlar da defterlerine yazdrp cmlelerde kullandrnz. rencilere bulmacay zdrerek metinde geen kelimelerin anlamlarn renmelerini salaynz ( 4. etkinlik).
97
149
4. TEMA
Tahtaya
DUYGULAR
aadaki cmleleri yaznz. Cmlelerdeki alt izili kelimelerin anlamlarn buldurunuz. rencilere etkinlii yaptrarak gerek anlamda kullanlmayan kelimeleri bulmalarn isteyiniz ( 5. etkinlik). Makine tkr tkr iliyor. Blbln nameleri yreklere iliyor. ocuklar, kargay taladlar. rnekleri oaltarak rencilerin kelimelerin gerek ve mecaz anlaml kullanlabileceini sezmelerini salaynz. Daha sonra gerek ve mecaz anlam konusunda rencileri bilgilendiriniz. Arp gibi tatl terken insanlara dalarn, ormann, rzgrn gizini mzikle sylyordu. cmlesini tahtaya yazarak giz kelimesinin de gerek anlaml olduunu (yan anlam) rencilere kavratnz. Mecaz anlam ile yan anlam ayrabilme becerilerini gelitirebilmek iin etkinlii yaptrnz ( 6. etkinlik). Bu blmdeki almalarla rencilere kelimeler arasnda gerek, mecaz anlam ilikisi olduunu, yan anlamn mecaz anlam olmadn kavratnz (O.2.1). Yanllar yznden eletirildi, taland.
DUYGULAR
Yapraklar, dallar hrdad. Koskoca bir kara leke utu. Geldi, blbln durduu daln karsna kondu. Altnblbl ilk kez dikkatle bakt yeni komusuna. Kendisinden kat kat byk, iri yar, tyleri kara, gagas iri bir ku grd. Demek karga buydu. Gak! Demin kendi kendine konuurken istemeden de olsa dertlerini, kayglarn duydum, zldm. ok zldm. Altnblbl susuyor, yar pheyle bu davetsiz konduu szyordu. Blbl karde! Birka gndr dinliyorum. ok gzel sesin var. Bylendim. Teekkr ederim, diyecek oldu Altnblbl. Aaa! Ne alak gnll eysin sen! Gerekten de alak gnllyd blbl. Nasl olmasn? Zaten dnyada iyiler, yiitler, sanatlar alak gnlldrler. Hele yrei sevgi dolu blbln alak gnll olmasndan daha doal ne olabilir? Kk kahramanmzn yreini ilk olarak blble yaramayan fena duygu kaplad. Bir deiik duygu: Gurur ve kendini beenmilik. Kargaya yant verecek yerde at azn, akrak m akrak tt. Kara karga ta gediine koymakta gecikmedi: Hele senin, dedi, blbl karde, senin gibi bir sanatnn, gl sesin glkleri olsun! Akl alacak i deil. Sen ki sesinle orman nlatyor, dertli gnlleri sevindiriyorsun.
70
DUYGULAR
4.
K NLK ET
Aadaki bulmacay znz.
6.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin anlamlarn bulunuz. Bulduunuz anlamlar szlkten kontrol ediniz.
8 1. Hareket 2. Prensip 3. Bir tr apka 4. Sk olmayan 5. Uyum 6. Tavr, davran 7. Bir tr telli alg 8. Kuku 9. Yaknma 2 1 9 5 3 7
Kzarm elmalar aatan dt.
dt: dt: dt: dt: dt: dt: dt: dt:
K Y E T
TL karsnda dolarn deeri dt. Dalarn doruklarna kar dt. amar yere dt. aydr sren dava dt. stedii olmaynca surat dt. Yine bir uak dt. Olum bu aralar bilgisayara dt.
D E V
A R P H E N H E
L K E A N 4 S E Y R E K M
6
K E T U T U M
7.
K NLK ET
Derin kelimesini belirtilen anlamlarda cmlelerde kullannz.
Mecaz anlam:
5.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde gerek anlamnda kullanlmayan kelimeleri bulunuz. Anlamlarn yaznz. Cmle Salondakiler, onunla ince ince alay ediyorlard. Hava gzel, ince giyinebilirsin. Kelimenin gerek anlam
Gerek anlam: Yan anlam:
8.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde ifade edilen rtl anlamlar bulunuz. Altlarna yaznz.
Arkadan souk bir tavrla karlad. Bir bardak souk su iti.
Daha fazla zamanm olsa yem iin bu denli zaman kaybetmesem. Senin gibi bir sanatnn glkleri olsun!
Sert szler syleyip herkesi zd. Cevizin kabuu ok sert.
Karga dileyince onun erefine tyordu. Zaman geirmeden kargann getirdikleriyle pleniyordu.
Eski kafal biri deilim. Eski ty deitirdim.
Uarken eski, renkli dnyayla karlat.
98
99
150
zdeyiin rtl anlamn buldurarak metinle ilikisini kavratnz ( 8. etkinlik) (O.2.10). = Aadaki cmleleri tahtaya yaznz. Hangi cmlede kiisel grlerin, hangisinde genel geer dorularn ifade edildiini ayra iindeki sorular sorarak rencilere buldurunuz. znel ve nesnel yarglar kavratnz (O.2.11). nsanlar alyordu Altnovada. (Altnovada insanlar ne yapyorlar?) Altnblbl mutluydu. (Altnblbl kime gre mutludur?)
yle ite, diye tasdikledi blbl. Hayr. Bu, benim karga aklmn alabilecei i deil. Ne olacak ite, yalan dnya. Bir Altnblbln sorunlarn halledemedikten sonra sana ancak yalan dnya derim. Yaktramyorum sana yaplanlar. Hakszlk, byk hakszlk. Altnblbl, kara dostunu dinliyor, ban sallayarak tasdikliyordu. Gerekten de kendisi gibi bir blble yaplanlar yaktramyordu. Hadi kendisi yanlabilirdi diyelim ya bu akll kargann da hak veriine ne demeli? Blbl karde, diye sze balad yrei kara karga. Ah blbl karde. Seni dinlerken alayacam geldi. nan, senden utanmasam gzyalarm tutamaz, hngr hngr alardm imdi. ... Sesinle insanlar mest et, orman, ovay gzelletir. Kendileri iin en gzel trkleri yaktn insanlar Altnblbl umursamasnlar. te sz. Gel, benim yanmda al, dedi karga. Olur mu ki, dedi blbl. Nasl olmaz? Sen salt benim iin t. O da benim dediim zaman, dile benden ne dilersen. Ekmek elden, su glden. Dilediin her aata; amda, meede yuvan ben hazrlarm. Altnblble layk yuva benden. te, blbl karde. Dile benden ne dilersen. Senin deerini karga olan ben bilirim.
= rencilere Blbl mutlu olabilir mi? Kargalar blblleri kskanabilir mi? sorular ynelterek kiiletirme sanatn fark ettiriniz. rencilere Yazar, hikyede niin hayvanlar insan gibi dnmtr? sorusunu sorunuz. Kiiletirme sanatnn anlatm canlandrdn buldurunuz (O.2.18). = rencilere Siz hikyede bir kahraman olsaydnz hangisini tercih ederdiniz? sorusunu sorunuz. Onlarn hikyenin kahramanlarndan birini belirlemelerini salaynz. Sonra da kendilerini o kahramann yerine koymalarn ve olaylar kendi bak alar ile anlatmalarn isteyiniz. Bylece rencilerin hikyenin kahramanlaryla ilgili karlatrmalar yapmalarn salaynz (O.2.20).
LKLENDRME: rencilerin kendilerini farkl bir varlk yerine koyup dnmelerini salayarak onlara hem kendi deerlerini hem de bakalarnn deerlerini anlama ve kavrama almalar yaptrnz. Bunu, Kariyer Bilinci Gelitirme ara disiplininin Kendi deerlerini rneklerle ifade eder. kazanmyla ilikilendiriniz.
71
= rencilere metnin son iki paragrafn okutunuz. Bu paragraftan yararlanarak ana fikri buldurunuz (O.2.4). Yazarn bu ana fikre ulamak iin hangi dncelerden yararlandn rencilere sorarak yardmc fikirleri bulmalarn salaynz (O.2.5). = rencilere metnin kahramanlar olan karga ve blbln konumalarnn bulunduu blmleri okutunuz. Ayrca yazarn anlatm cmlelerine de rnekler vermelerini isteyiniz. Onlara Metin kahramanlardan biri tarafndan m, yazar tarafndan m okuyucuya aktarlmaktadr? sorusunu sorarak metnin nc tekil kii (yazar) tarafndan anlatldn kavratnz (O.2.6). rencilerden derin kelimesini gerek, mecaz ve yan anlamyla birer cmlede kullanmalarn isteyiniz ( 7. etkinlik). = zgrlk olmaynca ben ne yapaym rahat. cmlesini tahtaya yaznz. Bu cmleden hangi anlamlarn karlabileceini (zgrlk, rahattan daha nemlidir. Rahatlk, zgr olunca ie yarar vb.) rencilere sorunuz. rtl anlamlar buldurunuz. Ders kitabnda verilen atasznn ve
= rencilere metnin resimlerini inceletiniz. Siz olsaydnz bu hikyeyi nasl resimlerdiniz? Neden? sorularn sorunuz. rencilerin metne uygun resimler izmelerini isteyiniz (Bu almay evde de yaptrabilirsiniz.). Daha sonra isterseniz rencilerin resimlerini snfta sergileyiniz (O.2.28).
= rencilere aadaki sorular sorarak okuduklarn deerlendirmelerine frsat tanynz (O.3.2). Okuduunuz metinde size en ilgin gelen nedir? Hayvanlarn da birtakm duygular olduunu dnmek sizi nasl etkiledi?
151
4. TEMA
DUYGULAR
DUYGULAR
= rencilere Ormanda domutu bl-
Bin dereden su getiren karga, Altnblbl inandrd. Byk sanat, esiz ses stad olsa da Altnblbl bir kutu yine de. Akl bir ku aklyd sadece. te byle kuruldu karga ile Altnblbl arasndaki iliki. Daha dorusu ortaklk. Gnlk kimi skntlar uruna, Altnblbl en deerli varln, en akrak tn, dolaysyla zgrln kargaya satt. Karga verdii szleri yerine getirdi. Ona en yksek aalarda yuvalar kurdu. Blbln bir dediini iki etmedi. Hatta sylediinden fazlasn verdi. Yuvas ku tyndendi, eli altnda istedii kadar yiyecek vard. En l solucanlar getiriyor, onlarla besliyordu. Gerekten de ok iyi u karga? diye dnyordu yuvasnda uzanm, yiyip ierken Altnblbl. stelik dedii dedik. Arkadan besliyor. Prensip sahibi de. Deerimi nasl da anlad. Anlamyorum niin sevmiyorlar kendisini. Hlbuki drst, laf sz yerinde! Artk pek umuyor, en akrak tmyordu. Btn gn, btn gece yan gelip yatyordu. Ne kan dolunay ne de gnein altn nlar kendisini cezbediyordu. Ovada ileyen, tenleri gneten yanm insanlar Altnblbln belirerek en akrak tyle kendilerini dinlendirmesini bo yere bekliyorlard. O kk kuun gzel sesi yreklerine su serpiyor, dertlerine derman oluyordu. Kimi anlarda, ok seyrek de olsa, Altnblbl kargadan izin alarak biraz tyordu. Sahi, kargann amacn anlatmadk. Kara tyl karga, bou bouna Altnblble yanamamt. Kin vard iinde uzun yllar biriken. nsanlara, blbllere kar. (1)
bl. cmlesini okuyunuz ve cmledeki orman kelimesine dikkatlerini ekiniz. rencilerden metinde geen ve orman kelimesiyle ayn kavram alanna giren kelimeleri (aa, rzgr, yamur, dal, yuva, ku vb.) bulmalarn isteyiniz. rencilerin ayn kavram alanndaki kelimeleri fark etmeleri iin etkinlii yaptrnz ( 9. etkinlik) (O.4.2).
= Metinde geen canndan bezdirmek,
yan gelip yatmak, bin dereden su getirmek, bir dediini iki etmemek, yzne vurmak, kulu klesi olmak, can kulayla dinlemek deyimlerini tahtaya yaznz. Bunlarn anlamlarn buldurunuz. Cmleleri uygun deyimlerle tamamlamalarn isteyiniz ( 10. etkinlik) (O.4.3). 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
Kamak... Ne korkun eydir kamak. Her kanda blbllere lanetler yadrm, insanlara kin duymutu. Yere batsn blbller. Kkleri kaznsn dnyada. Belki o zaman insanlar kendisini talamaz, hatta ona hayranlk bile duyabilirlerdi. Oldum olas kargaln yzne vurmulard. Hibir yerde rahat brakmamlard, hakaretlerin en arn yaatmlard. terken kulaklarn kapatyor, ocuklarsa onu talyorlard. Bu yetmiyormu gibi tarlalara oluklar koymu, kahramanmz kargay canndan bezdirmilerdi. te bunlar, kara kargann yreine ilemi, o da insanla blbl dman bellemiti.
= rencilerin okuma planlarn inceleyiniz. Daha nceden yapm olduklar plana uyup uymadklarn kontrol ediniz. Yapt plana uymayan rencilerle bunun nedenleri hakknda grme yapnz (O.5.1).
72
DUYGULAR
= rencilere kskanlk duygusunu ileyen iir, hikye, masal vb. trlerde eserler okuyup okumadklarn sorunuz. Bu konularla ilgili okuduklarn anlatmalarn isteyiniz (O.5.6). Okuma almalarndan sonra Okuma Becerisi Gzlem Formu ile rencilerinizi deerlendiriniz.
9.
K NLK ET
Aadaki rnekte doa kavramyla ilgili kelimeler verilmitir. Siz de gkyz kavramyla ilgili kelimeler yaznz. bahar aa
ku yamur doa rzgr da toprak frtna gkyz
K O N U M A
1. HAZIRLIK
10.
K NLK ET
Aadaki cmleleri verilen deyimlerden uygun olanyla tamamlaynz.
yan gelip yatyor Derslerine almyor, ...................................., sonra da zlyordu.

nsanlarn aalayc davranlar kargay canndan bezdirmiti ................................ .
bir dediini iki etmiyor Annesi onun ........................................................, el bebek gl bebek
I rencilere ocuklarn kulara ta atmasn doru buluyor musunuz? sorusunu sorunuz. Bu konudaki dncelerini anlatmalarn isteyiniz.
bytyordu.
kul kle olan Rahat yaamak iin bakalarna .................................... insanlardan

holanmyordu.
can kulayla dinledikler ocuklarn toplantda anlatlanlar ............................................i belli

oluyordu.
Bin dereden su getirerek ................................................ bakkaldan bir ekmek aldrabilmiti. yzne vurmak Sana kzgnm ancak hatalarn da ................................. istemiyorum.
I rencilerin getirdikleri ve snfnzn uygun bir yerinde sergilemekte olduunuz ku fotoraflarn rencilere datnz. Bu kular tantan bir konuma yapacaklarn syleyiniz. rencilerle birlikte konuma sresini belirleyiniz.
canndan bezdirmek
yan gelip yatmak
bin dereden su getirmek
yzne vurmak
can kulayla dinlemek
kulu klesi olmak
bir dediini iki etmemek
100
152
bir ses tonuyla konumalar konusunda uyarnz (K.2.1, K.2.2). = rencilere metinde geen aadaki cmleleri okuyunuz. Gerekten de ok iyi u karga. Bu, benim karga aklmn alabilecei bir i deil. Ya ben! Esizsin sen dostum. rencilere cmlelerin hangi duygular yansttn buldurunuz. Yapacaklar konumalarda da aktardklar duygu ve dncelere uygun cmleler kurmalarn ve bunlar da uygun bir ses tonu ile sylemelerini isteyiniz (K.2.8). = rencilerden konumalar iin bir ana fikir belirlemelerini isteyiniz. Daha sonra rencilere Konuurken sadece ana fikri sylemek yeterli midir? Niin? sorularn yneltiniz. Bu dorultuda konumann yardmc fikirlerle desteklenmesinin anlatm zenginletireceini, anlatlan konunun anlalmasnda etkili olacan belirtiniz (K.3.3, K.3.4). 2. SZL ANLATIM
Yine de frsat bulduka dallarda tyor, yeteneksizliini, karga olduunu kabul etmeyi hakaret sayyordu. Gak... Gak... Gak! diye terken Grrsnz siz insanlar diyordu iinden. Blblnz de dinlettirmem size. Sonunda onu benden de beter bir karga yaparm. diye ant bile imiti. Beceriksizlerin elinden, bir tek ktlktr bol bol gelen. (2)
Altnblbl artk yan gelip yatyordu. Ancak karga dileyince, onun erefine tyordu. Kargann bestelerini okuyordu. Kara karga ise kanatlarn birbirine rparak onu alklyordu. Bravo! Bravo! Esizsin sen dostum. Sesine kimse yanaamaz. Bravo!
73
Eitim, ekonomi, trafik, evre vb. konularn ileyen ve sz dizimi hatas yaplan gazete kuprleri derleyerek snfa getiriniz. Bu kuprlerdeki nceden belirlediiniz cmleleri okuyunuz ve tahtaya yaznz. rencilere, cmlenin nasl bir anlam ifade ettiini buldurunuz. Onlara Cmle nasl kurulsayd istenilen anlam ifade ederdi? sorusunu sorunuz ve doru sz dizimini bulmalarn salaynz. = Aadaki cmleleri de tahtaya yaznz. Bunlardan en kolay anlalabilenin hangisi olduunu sylemelerini isteyiniz. Cmlede kelimelerin yerinin deimesinin ifade edilmek istenen anlam da deitirdiini rencilere fark ettiriniz. Bu yzden konuurken kurallarla uygun cmle kurmalar gerektiini kavratnz (K.1.5). zgrlk olmaynca ben ne yapaym rahat. zgrlk olmaynca ne yapaym ben rahat. Ne yapaym ben rahat zgrlk olmaynca. Ben ne yapaym dzeni zgrlk olmaynca. Ben zgrlk olmaynca rahat ne yapaym. = rencileri konuurken nefeslerini syleyecekleri cmlelere gre ayarlamalar, iitilebilir
= rencilerden yapacaklar tantm konumalarnda kiiletirme sanatn ve yeni rendikleri deyimlerden en az iki tanesini kullanmalarn isteyiniz (K.3.6). = rencilerden konuma yapmadan nce konu ile ilgili ok ksa bir aklama yaparak dinleyen arkadalarn aydnlatmalarn isteyiniz (K.3.8). = rencilerin konumalarn daha nceden belirledikleri srede bitirmeleri iin gerekli nlemleri alnz. Konumay belirlenen sreden nce ya da sonra bitirmelerinin sreyi doru kullanma becerisini olumsuz etkileyeceini anlatnz. Toplulua kar yaplan konumalarn sonunda dinleyicilere teekkr etmenin nemine deininiz. Teekkr cmlelerine rnekler veriniz (K.3.11). = rencilere, tantmlarnda kendini bakasnn yerine koyarak konuma (empati kurma) yntemini kullanacaklarn syleyiniz (K.3.12).
Kendini bakasnn yerine koyarak konuma (empati kurma) ynteminin uygulan: rencilere, ellerindeki ku fotorafn incelemelerini ve onlarn nerelerde, nasl yaadn dnmeleTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
153
4. TEMA
DUYGULAR
rini syleyiniz. Siz resimdeki kuun yerinde olsaydnz insanlara neler sylemek isterdiniz? sorusunu sorunuz. Dncelerini o kuun azndan (1. tekil kii) ifade etmelerini isteyiniz.
DUYGULAR
Altnblbl kibirleniyor, hafife ban eiyordu ve zaman geirmeden kargann getirdikleriyle pleniyordu. Ar beslenmekten, almamaktan irilemi; hemen hemen karga kadar bymt. Uzun zaman srd ortaklk. Fakat her eyin sonu vard ve tabi ki bu kar dostluunun da. (3)
I rencilere be dakika verip konuacaklarn tasarlamalarn isteyiniz. Daha sonra onlar konuturunuz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
= rencilere Kendinizi tantmn yaptnz

kuun yerine koyduunuzda onun daha nce bilmediiniz hangi zelliklerini fark ettiniz? Bu size nasl bir duygu yaatt? sorularn sorarak onlar konumalarn deerlendirmeye ynlendiriniz (K.4.1). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
Sonunda i baa dt. Altnblbl kendisi yem aramak zorunda kald. Uarken eski, renkli dnyayla karlat. Gzel bir koruda, insanlar piknie kmlard. ocuklar oynuyor, bykler ise o eskiden delice sevdii insanlar, imler zerine serdikleri rtlere oturmulard. Blblln yitirmi olan Altnblbl, efendisi kargay bekliyordu. tmek iin ondan izin alacakt. Bir ulu narn dallarnda, tandk bir ses geldi kulana: Bravo! Gak... Gak! Karga kanatlarn rpyor, ten bir baka blble yaclk yapyordu. (4)
Kader. Altnblbl kendi yazgsn kendisi yazmt. Rahatlk iin sesini, zgrln, yreini, sevgisini vermiti; iyi olan her eyini. lmekte olan her varln son rpnyla bir dala kondu, olanca gcn toplad. Yine blbl, eski Altnblbl olarak en akrak tecekti. Boulacak gibiydi. Halbuki eskiden ne rahat, ne akrak terdi. lkin boazndan bir hrlt, ardndan daha belirgin bir ses kt. Gak!... Gakkk!... Gak! Altnblbl olanca gcn toplayarak blbl gibi tmeye alt ama ancak karga sesi karabildi. Ard arkas kesilmeyen gaklar nlyordu koruda. Aa altnda oynayan ocuklardan biri yerden bir ta ald, Altnblbln konduu dala frlatt. Ta, artk tam bir karga olan blbln ba stnden utu. rkerek sustu. Kanatlarn rparak havaland: Gak... Gak... Gak! diye terek. Artk o da bir kargayd. Avni ABDULLAH i
= rencilerin konumalarnda belirledikleri iki deyimi kullanp kullanmadklarn izleyiniz. En ok deyim kullanan rencileri uygun yntemlerle dllendiriniz (K.5.4). Konuma almalarndan sonra Konuma Becerisini Deerlendirme Formu ile rencilerinizi deerlendiriniz.
74
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
= rencilere nceden hazrladnz iki

kd gsteriniz. Ktlardan hangisinin holarna gittiini, bunun nedeninin ne olduunu sorarak rencileri kt ve sayfa dzeni kurallarna uymaya zendiriniz (Y.1.1). = rencilere bitiik yaz kurallarna uyulmamasnn; satrlar, kelimeler arasnda uygun boluklar braklmamasnn yazy okunakszlatracan syleyerek bu tr yanllklar yapmamalar konusunda onlar uyarnz (Y.1.2). = Tahtaya Kalbin en derin yerine ileyen nameleri okuyordu blbl. cmlesini yaznz. Cmledeki name kelimesinin yerine ayn anlama gelen baka bir kelime kullanlp kullanlamayacan rencilere sorunuz. Bu kelimelerden hangisini daha kolay anladklarn ifade etmelerini isteyerek onlar yabanc kelimeler yerine Trke kelimeleri kullanmaya tevik ediniz (Y.1.6). = rencilerden yazacaklar iirleri resim, fotoraf, karikatr gibi grsellerle sslemelerini isteyiniz (Y.2.7).
I Birinde sayfa dzeni kurallarna uymadan yazdnz, dierinde de sayfa dzeni kurallarn uyguladnz iki tane kt hazrlaynz. I rencilere iir defterlerini yanlarnda
bulundurmalarn syleyiniz.
I Aadaki iiri okuyunuz. iirde okuduklar metinde geen kulardan hangisinin anlatldn sylemelerini isteyiniz. Sonra da iirin baln okuyunuz.
KARGA Kularn en akacs, En akllsdr karga. Sevebilirdim belki onu Hi hrszlk yapmasa. Aziz SVASLIOLU
I rencilere, yazma almalarnda metindeki kularla ilgili iir yazacaklarn syleyiniz.

= rencilerden iirlerine ksa ve ilgi ekici

bir balk dnmelerini isteyiniz. Baln metnin
154
ana unsurlarndan biri olduunu, bu nedenle ierii tam yanstmas; ksa, arpc ve ilgi ekici olmas gerektiini vurgulaynz (Y.2.10).
= rencilere yazma etkinliklerinde bir

metinden hareketle yeni bir metin oluturma yntemini kullanacaklarn syleyiniz (Y.2.12). Bir metinden hareketle yeni bir metin oluturma ynteminin uygulan: rencilerden okuduklar metindeki kulardan birini semelerini (Karga iirinde olduu gibi), bu kuun metinde anlatlan zelliklerini iir tryle ifade etmelerini isteyiniz. 2. YAZILI ANLATIM
= Aadaki sorular rencilere ynelterek yazdklar metinleri ierik, balk ve grsel unsurlar arasndaki uyum asndan deerlendirmelerini syleyiniz (Y.4.1). Yazdnz metnin ierii ile bal uyumlu mu? Balk yeterince ilgi ekici mi? Metinle ilgili tasarladnz grsel unsurlar yazdnz metni destekliyor mu? 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
I rencilere iirde ses, kelime veya dize

tekrarlarnn bulunmasnn kulaa ho geleceini syleyerek yazacaklar iirde bunlara yer vermelerini isteyiniz. Sz sanatlarnn iirde ifade edilen duygu ve dnceleri belirginletireceini aktarnz.
= rencilere iir defterinizde kular, doa, kskanlk konularnda iirler var mdr? sorusunu sorunuz. Bu soruya olumlu cevap veren rencilere iiri okutunuz. Olumsuz cevap veren rencilerden de arkadalarnn yazdklar iirlerden beendikleri birini iir defterlerine yazmalarn isteyiniz (Y.5.4, Y.5.6). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
= rencilere iirlerini yazdrnz. Gnll

rencilerden balayarak okutunuz (Y.3.4).
11.
K NLK ET
Aadaki metinde uygun yerlere virgl ( , ) iareti koyunuz.
retmenimiz
Cumhuriyet kurulduktan sonra kadnla erkek artk eit olmutur. Kadnla erkek arasnda hibir fark yoktur dedi. Hibir fark olmamasn erkekliine yediremeyen Yaar
Hi mi fark yok retmenim, dedi. Yok. Kck bir fark da yok mu? retmen sert Yok! dedi. Yaar
, ,
,
Aziz NESN
Evet ama retmenim dedi Kadn Haklarn Koruma Dernei var, oysa erkekler byle bir dernek kurmamlar.
12.
K NLK ET
Aada koyu renkle verilen cmlelerden nasl bir anlam karyorsunuz? Yaznz. Ak renkli cmlelerdeki anlam da altlarndaki bolua yaznz. Cmlelerdeki anlam farknn nedenini belirtiniz.
al, adam ol; aabeyin gibi bo gezme. al, adam ol; aabeyin gibi, bo gezme. Bu dersin banda yaplan bir almayd. Bu, dersin banda yaplan bir almayd. pek minderi biraz daha ekti. pek, minderi biraz daha ekti.
Cmlelerdeki anlam farknn nedeni:
I Aadaki cmleleri tahtaya yaznz. Cmlelerin altlarndaki sorular rencilere sorunuz. Virgl iaretinin kullanld yerleri fark ettiriniz. Sert bir ses, Yanlyorsun, dedi. Cmledeki ilk virglden sonra hangi noktalama iareti kullanlmtr? Yanlyorsun. diyen kimdir? Evet, deniz oynaktr, kaypaktr ama ne de olsa havadan ok daha gvencelidir. Cmledeki evet kelimesi niin kullanlmtr? Bu sz cmleye dahil midir? I Yukardaki cmlelerde virgln konuma izgisinden nce, trnak iaretiyle belirtilmeyen aktarma cmlelerinin sonunda ve cmlede onay, ret vb. bildiren kelimelerden sonra kullanldn rencilere sezdiriniz. Aadaki paragraf rencilere okuyunuz. Virgl iaretinin geliigzel yerlerde kullanlmamas gerektiini kavratnz. Etkinlii yaptrarak rendiklerini pekitiriniz ( 11. etkinlik).
Zavall virgl, bazlarnn rastgele oraya buraya iziktiriverdikleri sevimsiz bir karalt olmak-
101
155
4. TEMA
DUYGULAR
tan teye gidemiyor. Bazlar da virgln varln akllarna bile getirmiyorlar. Akllarna gelen szckleri, hi soluk alma, duraksama frsat tanmadan sralyorlar. Oysa virgl, tanrlarn verdii ve diledikleri zaman da geri aldklar soluun simgesidir. Ne yazk ki sevgili virgl, hak ettii saygnla kavumu deildir.
DL BLGS
I Aadaki cmleleri tahtaya yaznz. Virgln yerinin deitirilmesinin nasl bir anlam fark yarattn rencilere buldurunuz.
Bu, benim karga aklmn alabilecei i

deil.
Bu benim karga, aklmn alabilecei i

deil.
Blblln yitirmi olan Altnblbl,

efendisi kargay bekliyordu.
Blblln yitirmi olan Altnblbl

efendisi, kargay bekliyordu.
= rencilere etkinlii yaptrnz. Virg-
ln anlam karkln gidermek amacyla kullanldn kavratnz ( 12. etkinlik) (Y.6.2).
I Tahtaya aadaki cmleyi yaznz. Cmlede ler eki alan isimleri rencilere buldurunuz. Ekin okluk greviyle kullanldn kavratnz. Kollar sval, alnlar terli, elleri kocaman, yzleri mert. Aadaki cmleleri de tahtaya yazarak ler ekinin bu cmlelerdeki ilevlerini rencilere sezdiriniz. Daha sonra etkinlii yaptrp ler ekinin ilevlerini kavratnz ( 13. etkinlik). Her zaman ulusu kurtaracak Atatrkler bulunmaz. (benzerleri) Dertlerim dalar kadar. (abartma) Alilerin evi, bizimkine yaknd. (aile, boy) Sekiz on yalarnda bir kz ocuuydu. (yaklak) Mdr Beyler okulda deiller. (sayg) Annesi Kk hanmlar, kahvalty yataa da isterler mi? diyerek syleniyordu. (alay) = rencilerin daha nce rendikleri isimlerle ilgili bilgilerini pekitirmek iin etkinlikleri yaptrnz ( 14, 15, 16. etkinlik) (D.B.2.1).
DUYGULAR
13.
K NLK ET
15.
Aadaki cmlelerde ler eki kelimeye nasl bir anlam katmtr? Karsna yaznz.
K NLK ET
Aadaki tabloda verilen zel isim trlerine birer rnek veriniz.
Halamlar yazn dedemlere gidecekler. Mustafa Kemaller tkenmez. Geceler boyu aladm. Tknaz, orta yalarda bir adamd. Aman aman, kimler gelmi kimler? Bu yamda hanmefendilere su da koturaym m? Doktor Beyler henz gelmediler.
( ( ( ( ( ( (
) ) ) ) ) ) )
ZEL SMLER Kii ad ve soyadlar Hayvanlara verilen isimler Kurum kurulu isimleri Kta, lke, ehir, blge isimleri Da, deniz, gl, rmak vb. isimleri Sokak, cadde, bulvar mahalle vb. isimleri Gazete, dergi, eser, ant vb. isimleri Soy, millet vb. isimleri Dil, din, rk isimleri
RNEKLER
14.
K NLK ET
Aada baz isimler verilmitir. Bunlar zelliklerine gre gruplayp rnekteki gibi tabloda iaretleyiniz. zel isim Cins isim Somut isim Soyut isim Tekil isim oul isim Topluluk ismi
simler Hollanda balklar pimanlk Cem ekip deniz kaza tekne zlem halk korkular ky dalgalar orman insanlar tim Akdeniz
16.
K NLK ET
x
X X X X X X X X X X X X X X X X
x
X X X X X X X X X X X X X X X X
x
X X X X X X X X X X X X X X X
Kelebein evresindeki isimlerden somut olanlar saa, soyut olanlar sola yaznz.
nee dalg hava
rya
znt
SO
cam
YU
SO
T
UT
tuz
koku
rzgr
hzn
znt hzn mutluluk umut korku rya nee
koku dalg cam hava tuz amur rzgr ate k resim dalga balk denizci
resim
korku
umut
ate dalga amur
balk
denizci
mutluluk
102
103
156
MUTLULUUN LLER
4. TEMA (2. METN)

Metnin Ad: MUTLULUUN LLER Metnin Yazar: LHAN SELUK Sre: 7 ders saati Alt Tema: Mutluluk Metnin Tr: Deneme
O K U M A
1. O.1.1. O.1.2. O.1.5. 2. Okuma Kurallarn Uygulama Sesini ve beden dilini etkili kullanr. Akc biimde okur. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme O.2.1. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.4. O.2.5. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Metindeki yardmc fikirleri/duygular belirler. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. O.2.16. Metnin plann kavrar. O.2.19. Metinde yararlanlan dnceyi gelitirme yollarnn ilevlerini aklar. O.2.27. Okuduklarn kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. O.2.29. Metnin bal ile ierii arasndaki ilikiyi ortaya koyar. O.2.31. Metnin yazar veya airi hakknda bilgi edinir. 3. Okuduu Metni Deerlendirme
5. O.5.5. O.5.8. O.5.9.
Okuma Alkanl Kazanma Kitaplk, ktphane, kitap fuar ve kitabevlerinden faydalanr. Ailesi ile okuma saatleri dzenler. Beendii ksa yazlar ezberler.
K O N U M A
1. K.1.4. K.1.7. Konuma Kurallarn Uygulama Standart Trke ile konuur. Karsndakinin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc biimde konuur. 2. K.2.4. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Konuurken gereksiz sesler karmaktan kanr. K.2.6. Yapmacktan, taklit ve zentiden uzak bir sesle konuur. K.2.7. Szleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. 3. Hazrlkl Konumalar Yapma
K.3.10. Konumasnda dikkati datacak ayrntlara girmekten kanr. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn, sesini ve beden dilini kullanma ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.1. Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder.
O.3.2. Metni ierik ynnden deerlendirir. 4. O.4.3. Sz Varln Zenginletirme Okuduu metinde geen kelime, deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. O.4.4. Okuduklarndan hareketle rendii yeni kelimelerden szlk oluturur.
157
4. TEMA
Y A Z M A
1. Y.1.2. Yazma Kurallarn Uygulama
DUYGULAR
ARA DSPLN KAZANIMLARI Giriimcilik 8. Bakalar ile iletiim kurma ve pekitirmede szl ve szsz anlatm becerilerini kullanr. Salk Kltr 10. Duygu ve dncelerini paylama biimlerini aklar. zel Eitim 1. Olumsuz tutum ve davranlarla baa kma becerisini gelitirir.
Dzgn, okunakl ve ilek bitiik eik yazyla yazar.
2. Y.2.2. Y.2.4.
Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur. Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle destekler.
Y.2.5.
Konun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr.
Y.2.7.
Not
Y.2.8.
Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar.
Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.2. 4. Y.4.1. Farkl Trlerde Metinler Yazma Dnce yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. 5. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Y.5.7. Okul dergisi ve gazetesi iin yazlar hazrlar. Y.5.8. Yazdklarn bakalaryla paylar ve onlarn deerlendirmelerini dikkate alr. Y.5.9. 6. Yazdklarndan ariv oluturur. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.1. Yazm kurallarn kavrayarak uygular.
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.2. Zamirlerin cmledeki ilevlerini fark eder, zamirleri ilevlerine uygun olarak kullanr.
158
MUTLULUUN LLER
MUTLULUUN LLER N
O K U M A
1. HAZIRLIK
Pek oklar mutluluu insandan daha yksekte ararlar, bazlar da alakta. Oysa mutluluk insann boyu hizasndadr. Sadi
I rencilerden ders kitabnda verilen zdeyileri okumalarn isteyiniz. Sonra da onlara mutluluun boy hizasnda olmasndan ne anladklarn sorunuz. Dncelerini anlattrnz. rencilere Mutlulukla ac arasnda nasl bir iliki kurulmutur? sorusunu sorunuz ve mutlulua ulamak iin baz zorluklara katlanmak gerekebileceini fark ettiriniz. rencilere Ouidius, bir insana ne zaman mutlu denebileceini dnmektedir? sorusunu yneltip bu szden anladklarn aklamalarn isteyiniz.
Zevkin kaynaklarnda yle bir aclk var ki iekler arasnda bile olsa boazmz yakar. Lucretius (Lukretiyus)
nsan son gnn beklemeli her zaman. Mutlu dememeli ona lmeden ve cenazesi kaldrlmadan. Ouidius (Ordiyus)
MUTLULUUN LLER
Sizce insanlarn tm ayn eylerden mi

mutlu olurlar? sorusuyla rencilere herkesin kendine zg bir mutluluk anlay olduunu fark
Balkonun penceresinde bir minik kedi var. Miyavlayp duruyor. Besbelli a ve m. eri aln, okayn, stn, st verin. Az sonra pembe diliyle yalanp mrlanmaya balayacak. Minik kedi, biraz nce souktan ve alktan ac ekiyordu. D. F TRKE 6. SINIF DERS KTABI
ettiriniz (
1. etkinlik).
75
rencilere u an elinizde bir frsat olsayd kimi mutlu etmek isterdiniz? Neden? sorularn sorarak onlarn evrelerindeki insanlarn mutsuzluuyla ilgilenmeleri gerektiini kavramalarn salaynz ( 2. etkinlik).
DUYGULAR
1.
K NLK ET
Sizce insanlarn tm ayn eylerden mi mutlu olurlar? Dncelerinizi yazarak aklaynz.
Mutluluu bir varlkla sembolletirmeniz

gerekseydi hangisini seerdiniz? Niin? diyerek rencilere mutluluu nasl algladklarn anlattrnz ( 3. etkinlik). 2. OKUDUUNU ANLAMA
2.
K NLK ET
u an elinizde bir frsat olsayd kimi mutlu etmek isterdiniz? Neden?
I Metin ksaltlmtr. = rencilere Mutluluun lleri metnini

tartarak okuma yntemiyle okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5).
3.
K NLK ET
Mutluluu bir varlkla sembolletirmeniz gerekseydi hangisini seerdiniz? Niin?
Mutluluu
ile sembolletirirdim nk
104
Tartarak okuma ynteminin uygulan: Metni rnek olarak okuduktan sonra rencilere sesli okuma yaptrnz. Daha sonra onlara nsann mutlu olmasnda evresiyle uyumu yeterli midir? sorusunu sorup bu konudaki dncelerini aktararak tartmalarn salaynz.
159
4. TEMA
DUYGULAR
= Metni rencilere rnek olacak ekilde bir kez okuyunuz. Daha sonra metni blmlere ayrarak rencilere okutunuz. rencilerden metni taklmadan, tekrarlar yapmadan doal bir ses tonuyla ve normal bir hzda okumalarn isteyiniz. Okuduklarn beden dili ile desteklemelerini syleyiniz (O.1.1, O.1.2).
DUYGULAR
arda kalsayd, bir sre sonra donacakt. imdi rahat ve mutlu. uyumlu. Kaldrm kenarnda bir ihtiyar, kimsesiz. Paavralarla sarm bedenini. Dileniyor, titriyor, midesi bo, gzleri anlamsz. Sertlemi damarlar doaya uymakta zorluk ekiyor, kan ekilmi gibi vcudundan. htiyar adam aln, soba bana gtrn, bir kse scak orba verin, o saat canlanacak gzleri, bir nefes alacak insanca. htiyar adam kaldrm kenarnda bir gece daha kalsa belki sabaha kamazd. Kaplan kutuplara gtrn, nce penguen kovalayacak ksa bir sre, sonra donup lecek... Beyaz ay, Afrikada sudan km bala dnecek. Sudan km balk bir iki rpnp can verecek. Leylek, evresiyle uyumunu salamak iin kn scak lkelere uacak, yazn evimizin damna yuva kuracak. Aya giden astronot Dnya koullarn tayacak beraberinde... Canl yaratk, evresiyle uyumunu srdrdnce yaar. Bu uyumun tamlnda bulur mutluluunu... Toplum koullar insann evresidir. nsan bu evreyle uyum saladka mutludur. Uyumsuzluk balad m mutsuzluk da boy verir. Kazand para yaamasna yetmedi mi insann uyumsuzluun tohumlar serpilmitir. Fabrika iisi cretini oaltmak ister. nk ocana a, ocuklarna okul, hastasna doktor ve ila gerekir. altnca kazanamazsa balar uyumsuzluk. Eiyle yaantsnda bir uyum salayamayan kii de mutsuzdur. Evde cehenneme dner hayat. Denizalt gemisinde havasz kalm gemici gibi odadan odaya dolanr insan. Toplum nasl evrenin bir uzantsysa kiiler de btnn paralardr. Bu paralarn uyumsuzluu btn hemen etkiler. Dilileri birbirine uymayan makine zrlts gibi bir zrlt karr. lhan SELUK n evresi ile bedeni
= rencilere, metinde fikir ve duygu
ifade eden kelimelerin hangileri olduunu sorunuz, bunlar listelemelerini isteyiniz ( 4. etkinlik) (O.2.1.). Bu kelimeleri cmlede kullanmalarn isteyerek bunlar defterine yazdrnz.
= rencilere Metnin ana fikri nedir? sorusunu sorunuz. Ana fikri kendilerine zg cmleler ile ifade etmelerini isteyiniz. Metnin her paragrafn yeniden okuyunuz ve rencilerden bu paragraflarda anlatlanlar birer cmle ile ifade etmelerini isteyiniz. Bylece yaznn yardmc fikirlerini buldurunuz (O.2.4), O.2.5).
I rencilere metni anlamaya ynelik olan

aadaki sorular sorunuz (O.2.13).
Yazar, a ve m bir kedi iin mutluluu nasl tarif ediyor?
76
Metne gre kaldrm kenarnda oturan yal ve kimsesiz adamn istekleri nelerdir? evresi ile uyum salayamayan canllar
ne gibi sorunlar yaar?
MUTLULUUN LLER
4.
K NLK ET
Okuduunuz metinden fikir ve duygu ifade eden kelimeleri bulup listeleyiniz.

Fikir ifade edenler Duygu ifade edenler
Metne gre insanlarn mutsuzluklarnn nedenleri nelerdir? Genel olarak insanlar iin mutluluk nedir? Yazar, uyumsuz insanlar anlatmak iin
hangi benzetmeleri yapmtr?
1.
4.
1.
4.
2.
5.
2.
5.
3.
6.
3.
6.
Herkesin mutluluk anlay farkldr. szn rneklerle aklaynz. = rencilere aadaki sorular sorup
okuduklar metnin deneme trnde bir yaz olduunu fark ettiriniz (O.2.15).
5.
K NLK ET
Aada, okuduunuz metnin plan verilmitir. Bu blmlerde hangi konularn anlatldn birer cmle ile yaznz.
Giri
Yazarn ele ald konu, baz kiileri mi,

toplumun genelini mi ilgilendirmektedir?
Gelime
Yazarn rneklerinin amac, dncelerini ispatlamak m yoksa anlattklarn somutlatrmak mdr? Aklaynz (O.2.19). Yazarn iddialarna herkesin katlabileceini dnyor musunuz?
Sonu
105
160
MUTLULUUN LLER
= Yardmc fikirleri buldurmak iin yapt-
nz almalardan yararlanarak rencilere metnin plann buldurunuz. Giri, gelime, sonu blmlerinde hangi konunun anlatldn yazmalarn isteyiniz ( 5. etkinlik) (O.2.16).
= rencileri drt gruba ayrnz. Kura ektirerek her grubun bir deyimi semesini salaynz. Daha sonra onlardan setikleri deyimi anlatmaya yarayan bir oyun hazrlamalarn isteyiniz (O.4.3). = rencilerin daha nceden oluturmaya
baladklar szlkleri kontrol ediniz. Mutluluun lleri metninden yeni rendikleri kelimeleri de szlklerine eklemelerini isteyiniz (O.4.4). 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
= Aadaki sorular ynelterek recilerin Mutluluun lleri metninde okuduklarn kendi hayatlar ve gnlk hayatla karlatrmalarn salaynz (O.2.27). Snfnzdaki veya evredeki insanlara
uyum salayamamak size neler kaybettirir?
evrenizde, uyum gl eken arkadalarnz var mdr? Bu kiiler ne gibi zorluklar yaamaktadrlar?
= rencilere, kitap okumann sadece bilgi

edinmek iin yaplacak bir faaliyet olmad, kitaplarn onlara yeni dnyalar, yeni bak alar da kazandraca konusunda bilgi veriniz. Okuyacaklar kitaplar edinebilmeleri iin onlar snf kitaplna, ktphanelere ve kitabevlerine ynlendiriniz (O.5.5).
Size gre uyumsuzluk nedir? evrenizle uyum salayamadnz durumlarda nasl bir zm yolu gelitirirsiniz?
= rencilere Metnin baln ilk okuduunuzda anlatlan konuyu tahmin edebilmi miydiniz? sorusunu sorup balkla ierik arasndaki uyumu sorgulamalarn salaynz (O.2.29).
= rencilere Okuduunuz metnin yazar kimdir? sorusunu yneltiniz. Yazar hakknda bilgi edinmelerini isteyiniz (O.2.31).
= Mutluluun lleri metni size ne kazandrd?
= rencilere her gn belirli sreler iinde kitap okumalar gerektiini bildiriniz. Onlar aileleri ile gnn belli saatlerini okuma saati olarak belirleyip birlikte kitap okumalar konusunda zendiriniz. Aileleriyle okuduklar kitaplar hakknda gr alveriinde bulunmalarn neriniz. Okuduklar kitaplardaki beendikleri blmleri ezberleyerek uygun durumlarda arkadalaryla paylamalarn isteyiniz (O.5.8, O.5.9).
Metni okuduktan sonra olaylara bak

anzda neler deiti?
Bu metinle ilgili dnceleriniz nelerdir? vb. sorular ynelterek rencilerin okuduklar metne ynelik duygu ve dncelerini arkadalar ile paylamalarn salaynz (O.3.2).
K O N U M A
1. HAZIRLIK
= Tahtaya Rzgrn nne dmeyen yorulur. ataszn yaznz ve rencilere bu szn kendilerine dndrdklerini anlattrnz. Bylece rencileri konuma etkinliklerine hazrlaynz. Bu etkinlik srasnda olaylar ve dnceleri srasyla anlatmalarn isteyiniz (K.1.7).
I rencilere metinde geen ac ekmek,

kan ekilmek, can vermek, sudan km bala dnmek deyimlerinin anlamlarn metinden yararlanarak buldurunuz. rencilerden bulduklar anlamlarn doru olup olmadn Deyimler Szlnden kontrol etmelerini isteyiniz.
= rencilere yapacaklar konumalarnda

standart Trkeyi kullanmalarn syleyiniz (K.1.4).
161
4. TEMA
DUYGULAR
= rencilere herhangi bir konuda ksa bir

konuma yapnz. Konuurken srekli ve dikkat ekecek biimde gereksiz sesler (ee, ) karnz. rencilere Sizce ben nasl konutum? Benim konuurken kardm sesler, dikkatinizi datt m? sorularn yneltiniz. Bylece rencilerin konuurken gereksiz sesler karmann olumsuz bir davran olduunu kavramalarn salaynz (K.2.4).
2. SZL ANLATIM
= rencilerden konuurken dikkati datacak sz ve davranlardan kanmalarn isteyiniz (K.3.10).
= rencilere yaratc konuma yntemiyle konuacaklarn syleyiniz (K.3.12). Yaratc konuma ynteminin uygulan: -
= rencilere mutluluk konusunda yapmack, abartl ve zentili bir ses tonuyla bir konuma yapnz. rencilerin verdii farkl tepkilere ynelik sorularla (Niin glyorsunuz? gibi) bu tr konumalarn dinleyiciler tarafndan inandrc bulunmadn kavratnz (K.2.6).
rencilere bir cmle syleyerek konumay balatacanz anlatnz. Onlardan da sanki kendileri konuuyormu gibi o cmlenin devam olacak bir cmle sylemelerini beklediinizi belirtiniz. steyen herkesin bu konumay srdrebileceini vurgulaynz. rencilerin tkand yerde en son konuann sznn devam olabilecek bir cmle syleyerek konumann srmesini salaynz.
= Yznze ifadesiz bir grnm verip
yerinizden hi kmldamadan bir fkra anlatnz. rencilere Bu ekilde bir anlatm hounuza gitti mi? sorusunu yneltiniz. rencilerin dikkatlerini jest ve mimiklere ekiniz. rencilere szleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat etmelerinin konumalarnn etkileyiciliini artracan syleyiniz ( 6. etkinlik) (K.2.7).
I rencilere Bugn ok mutluyum. dedikten sonra onlardan konumay srdrmelerini
DUYGULAR
6.
K NLK ET
Aadaki yzlerin hangi duygular yansttn altlarna yaznz.
LKLENDRME: rencilere Mutlu bir insan nasl grnr? sorusunu sorup bunu yzleriyle ifade etmelerini syleyiniz. Ayn almay zgn, huzursuz, sinirli insanlar ifade ettirecek biimde yaptrnz. Buradan yola karak insanlarla hi konumasalar bile bu ifadelerden kar tarafn duygularn anlayp anlamayacaklarn sorunuz. Cevaplar dinledikten sonra jest ve mimiklerin iletiimdeki yeri ve nemini anlatnz. Bazen sadece jest ve mimiklerle bile iletiim kurulabileceini kavratnz. Daha sonra onlara konumann bir szl iletiim yntemi olduunu tekrar hatrlatnz. Bu almalarnz Giriimcilik ara disiplininin (8): Bakalar ile iletiim kurma ve gelitirmede szl ve szsz anlatm becerilerini kullanr. kazanm ile ilikilendiriniz.
7.
K NLK ET
....................................
....................................
....................................
....................................
Paragraf okuyunuz. Kutu iinde numaralandrlarak verilen kelimelerin hangi kelimelerin yerine kullanldn numaral ksma yaznz. 1 Peri kz mutsuz ocua: ster misin? Bugn ikimiz arkada olalm. demi. Kk ocuk ok sevinmi. Hemen kabul etmi. El ele tutuup yrmeye balamlar. Biraz yrdkten sonra kk bir hamalla karlamlar. Hamal 2 ok mutluymu. ocuk peri kzna bakp O, bu kadar ykn altnda nasl mut3 lu olabiliyor? demi. Hamala yaklap sormular. Hamal: Ben pazar yerinde alr, insanlara iyilik yaparm. Hibir ey beni bunun kadar mutlu edemez. 4 5 Buradan kazandmla aileme bakyorum. Bu da beni mutlu ediyor. demi. 6 7 8 Hamaln szlerini beenen peri ona dokunup onu zengin biri yapm. 1. 2. 3. 4.
Peri kz, mutsuz ocuk hamal hamal pazar yeri
5. 6. 7. 8.
hamal hamal hamal insan
106
162
MUTLULUUN LLER
isteyiniz. rencilere yaratclklarn, mizah yeteneklerini bu konumada ortaya koyabileceklerini aktarnz. Konumay bir de Bugn ok mutsuzum. cmlesiyle balatnz. rencilerin hangi durumda daha ok sz aldklarn gzlemleyiniz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME 1. HAZIRLIK
Y A Z M A
I Aadaki konular tahtaya yaznz. rencilerden bu konulardan birini seip yaz hazrlamalarn isteyiniz.
= rencilerin yaptklar konumay, seslerini ve beden dillerini kullanmalar asndan deerlendirmeleri iin onlara aadaki sorular yneltiniz (K.4.1).
Sizi en ok neler mutlu eder? Sralaynz. Mutluluk bir lokomotif olsayd vagonlarnda neleri tard? Sralaynz ve nedenlerini aklaynz.
Bir toplulua uyum salamadan o topluluk ierisinde mutlu olunabilir mi? Neden?
Konuurken sesinizi tm dinleyicilerin

duyabilecei ekilde ayarlayabildiniz mi?
Bir insan mutlu eden bir konu baka insan da ayn ekilde mutlu edebilir mi? Neden?
Konuurken gereksiz sesler karmamaya zen gsterdiniz mi?
Hayata olumsuz ynden bakan insanlarla olumlu ynden bakan insanlar arasnda ne gibi duygusal farklar olabilir? LKLENDRME: Bu konudaki almalarla
Konumanz ile jest ve mimikleriniz

uyumlu muydu?
Konuurken jest ve mimiklerinizi yeterince kullanabildiniz mi? 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
zel Eitim ara disiplini (1): Olumsuz tutum ve davranlarla baa kma becerisini gelitirir. kazanmn ilikilendiriniz.
= rencilerden yazlarn bitiik eik yaz

ile yazmalarn isteyiniz. Yazlarnn dzgn, okunakl ve ilek olmasna zen gstermelerini isteyiniz (Y.1.2).
= Konuma srasnda yaptnz gzlemlere

dayanarak rencilere Mutluluklarnz m, mutsuzluklarnz daha kolay anlatyorsunuz? sorusunu sorunuz. Bu konudaki grlerini aldktan sonra onlar her trl duygu ve dncelerini konuarak anlatma konusunda cesaretlendiriniz (K.5.1). LKLENDRME: rencilere konumann
= rencilere, yazacaklar konudaki yardmc dnceleri belirlemelerini, bunlardan bir yaz tasla oluturmalarn syleyiniz (Y.2.2, Y.2.4).
= rencilere Mutluluun lleri metnindeki paragraflar incelemelerini syleyiniz. Paragraflarda hangi rnekler verilmitir? Yaz niin paragraflara ayrlmtr? sorularn sorunuz. rencilerin her paragrafta ayr bir rnein verildiini fark etmelerini salaynz. Onlardan da yazlarnda rneklerden, benzetmelerden yararlanmalarn isteyiniz (Y.2.5).
duygu ve dnceleri anlatma yollarnn banda geldiini syleyerek Baka hangi yollarla duygu ve dncelerimizi anlatabiliriz? sorusunu yneltiniz. Onlar konuturup Salk Kltr ara disiplininin (10): Duygu ve dncelerini paylama biimlerini aklar. kazanmn gerekletiriniz.
= rencilere yazlarn, dncelerini yanstan resimlerle ssleyebileceklerini syleyiniz (Y.2.7).
163
4. TEMA
DUYGULAR
tu, bunlar neye gre ayrdnz? sorularn rencilere sorarak deerlendirme yapmalarna imkn salaynz (Y.4.1). 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilerden Mutluluun lleri metninin ilk paragrafn incelemelerini isteyiniz. Sonra da aadaki sorular yneltiniz.
Bu paragraf metnin hangi blmn

oluturmutur?
Bu paragrafta neler anlatlmtr? Yazarn bu paragraf yazmadaki amac

nedir? Cevaplar dinledikten sonra giri paragrafnn yazy tantc, yaz hakknda bigi verici nitelikleri olduundan sz ediniz. Etkili bir giriin okuyucu da merak uyandrdn fark ettiriniz (Y.2.8).
= rencilerin yazlarn A4 byklnde

fon kartonlarnn zerine yaptrnz. Bunlar da renkli ip ya da kurdele yardmyla birbirine birletiriniz. rencilere Bu kitaba nasl bir kapak uygun olur? sorusunu sorarak onlardan bir kapak tasarm yapmalarn isteyiniz. Tasarmlar snfta oylatnz. En ok oyu alan kapak tasarmn da kitabn en st blmne yerletiriniz. Oluturduunuz kitab snf kitaplnda sergileyiniz. Bu tr almalar ieren ariv oluturmalarn salaynz (Y.5.7, Y.5.8, Y.5.9). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
= rencilere konuyu serbest yazma

yntemiyle yazdrnz (Y.2.12). Serbest yazma ynteminin uygulan: Her rencinin istedii bir konuyu semesini isteyiniz. rencilerden farkl konu nerileri gelirse bunlar da deerlendiriniz.
2. YAZILI ANLATIM
= Tahtaya Beyaz ay Afrikada sudan km bala dnecek. ve Aya giden astronot Dnya koullarn tayacak beraberinde. cmlelerini yaznz. Bu cmlelerdeki zel isimleri buldurup yazmn inceletiniz. zel isimlerin ald eklerin yazmna dikkat ekerek bu konudaki bilgilerini pekitiriniz (Y.6.1). Etkinlikler sonunda Yazl Anlatm Deerlendirme Formu nu doldurunuz.
I rencileri yazlarnda konuyu btnlk

ve tutarllk iinde ilemeleri konusunda uyarnz. Kendi iinde btnlk oluturmayan, elikili ifadelerin bulunduu metinlerin anlalamayacan belirtiniz.
= rencilerden metin ileme srecinde

rendikleri deneme trnn zelilklerine uygun yazlar oluturmalarn isteyiniz. Yazlarnda anlattklar konuyu sadece kendilerini deil, birok insan ilgilendirecek boyutlaryla aktarmalarn syleyiniz (Y.3.2).
DL BLGS
I rencilere snfa beenilen yazlardan

bir kitap oluturacanz syleyiniz ve yazlarn yazdrnz. Yazlarn tamamlayan rencilerden balayarak okutunuz. Beenilen yazlar tespit ediniz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
Metinde geen Toplum nasl evrenin bir
uzantsysa kiiler de btnn paralardr. Bu paralarn uyumsuzluu btn hemen etkiler. cmlelerini tahtaya yaznz. Btn kelimesinin toplum yerine kullanldn rencilere sezdiriniz ( 7. etkinlik). Etkinlikten yola karak isimlerin yerini tutan kelimelere zamir denildiini rencilere syleyiniz.
= Yaznzda trn zelliklerini aktarmak

iin neler yaptnz? Yaznz ka paragraftan oluTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
164
MUTLULUUN LLER I Aadaki cmleleri tahtaya yaznz, alt izilen kelimelerin hangi isimlerin yerine kullanldn rencilere buldurunuz.
Buket, Blent ve Eser yani onlar dllendirilmiler. Sen ha, en ok gvendiim arkadam Tensu, beni incittin. Murat dedii, geen gn sana arpan ocuk vard ya, ite o. Siz sylemisiniz, retmen, Deniz ile Doatan duydum, dedi. Biz, yani Trkler gl uygarlklar kurmu4
buray uraya
MUTLULUUN LLER
8.
K NLK ET
Aadaki iirde geen ben, sen, o, biz, siz, onlar kelimelerinin kanc kii yerine kullanldn iekteki noktal yerlere yaznz. Ben, Sen, O, Biz, Siz, Onlar Ben, Acemi, Sen Heyecanl, O Sayg duyulan Biz Suskun, zgn, aresiz Siz Mutlu, tasasz, tatsz Onlar akn akn izliyorlar.
3.... kii oul kii 1. tekil ... kii kii 2. tekil ... kiikii
sen
3. tekil kii ... kii
ben
1. oul kii ... kii
onlar siz
biz
2. oul ... kii kii
9.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde ( ) ile belirtilen yerlere kutucuklarda verilen zamirlerden uygun olannn numarasn yaznz.
Elindeki paketi gstererek ( 2) nereye koyacam, dedi. ( 3 ), ( 5 ) kaldrmam syledi. ( 4 ) daha nce ofis olarak kullanyorduk. Ben bunu deil, ( 6 ) istiyorum diye tutturdu. ( 1 ) birok tarih eseri bir arada grmek mmkn.
1
burada bunu
2
onu
5
tekini
uz. Ebru ile ary beklemeyelim, onlar sonradan gelsinler.
10.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin hangi isimlerin yerine kullanldn noktal yerlere yaznz. Bunu beenmedim, u elbiseyi deneyeceim. Bu kalemler iyi yazmyor, bunlar daha iyi. unu istiyorum, u byk oyunca. u iekleri saksya, unlar da baheye dikelim. Onu ykamadm, u gmlein temiz. Bu kitaplar okumadm ama onlar okudum.
elbise (.................................) kalem (.................................) oyuncak (.................................) iek (.................................) gmlek (.................................) kitap (.................................)
rnek cmlelerde ben, sen, o kelimele-
rinin tekil insan isimleri yerine; biz, siz, onlar kelimelerinin ise oul insan isimleri yerine kullanlarak kii zamirlerini oluturduunu rencilere kavratnz ( 8. etkinlik). rencilere etkinlii yaptrnz. Verilen 9. etkinlik). Bu tr zamirlerin insan 10. etkin-
107
=
DUYGULAR
zamirlerin, yerini tuttuu isimleri iaret ettiini fark ettiriniz ( dndaki varlklarn isimlerinin yerini tuttuunu kavratmak iin etkinlii yaptrnz ( lik). Daha sonra dier etkinlikleri yaptrarak iaret zamirlerinin kullanmna ilikin bilgilerini pekitiriniz ( 11, 12. etkinlik) (D.B.2.2).
11.
K NLK ET
Aadaki cmleleri uygun zamirlerle tamamlaynz.
Horozun biri bir gn inci bulur; Alp ............. kuyumcuya dorulur. Kuyumcu ne istediini sorar. O da der ki "............. sanrm mcevher; Al da ............. bana biraz dar ver; ............. benim daha ok iime yarar.
La Fontaine
12.
K NLK ET
Aadaki zamirleri birer cmlede kullannz. orada teki u onlar uradan
Not
bunu
bunlardan
onu
onlar
CMLELERM
108
165
4. TEMA
DUYGULAR
4. TEMA (3. METN)

Metnin Ad: ZYAFET SOFRASI Metnin Yazar: LA FONTANE (LA FONTEN) Sre: 7 ders saati Alt Tema: Korku Metnin Tr: Fabl
O K U M A
1. O.1.1. O.1.2. O.1.3. O.1.5. 2. Okuma Kurallarn Uygulama Sesini ve beden dilini etkili kullanr. Akc biimde okur. Kelimeleri doru telaffuz eder. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme O.2.1. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.2. O.2.3. O.2.4. O.2.7. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. Metnin konusunu belirler. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Olay, yer, zaman, ahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar belirler. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. O.2.20. Metne ilikin karlatrmalar yapar. O.2.24. Metnin ncesi ve/veya sonrasna ait kurgular yapar. 3. Okuduu Metni Deerlendirme K.3.8. K.3.7. K.3.6. 2. K.2.6. K.1.5. 1. K.1.2.
K O N U M A
Konuma Kurallarn Uygulama Konuma srasnda uygun hitap ifadeleri kullanr. Trkenin kurallarna uygun cmleler kurar. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Yapmacktan, taklitten, zentiden uzak bir sesle konuur. K.2.7. Szleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. K.2.9. 3. K.3.5. Dinleyicilerle gz temas kurar. Hazrlkl Konumalar Yapma Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr. Konuma ncesinde konuyla ilgili aklamalar yapar. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.3. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn sunum teknii ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.1. Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder.
O.3.1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 4. O.4.1. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. 5. O.5.4. Okuma Alkanl Kazanma Okuduu kitaplardan kitaplk oluturur.
166
ZYAFET SOFRASI
Y A Z M A
1. Y.1.1. Y.1.4. Yazma Kurallarn Uygulama Kt ve sayfa dzenine dikkat eder. Standart Trke ile yazar.
Not
Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. 2. Y.2.5. Planl Yazma Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Y.2.8. Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.2. 4. Y.4.1. Farkl Trlerde Metinler Yazma Dnce yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. 5. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Y.5.10. Yazma yarmalarna katlr. 6. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.1. Y.6.2. Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.2. Zamirlerin cmledeki ilevlerini fark eder, zamirleri ilevlerine uygun olarak kullanr.
167
4. TEMA
O K U M A
1. HAZIRLIK
DUYGULAR
ZYAFET SOFRASI T
nsann kendi evinin duman, elin evindeki ateten daha iyidir.
I rencilerden korku ve heyecanla ilgili

deyimler renmelerini isteyiniz.
ngiliz atasz
I Ataszlerini yazp iine atmak iin torbalar hazrlaynz. En ok nelerden korkarsnz? Neden? sorusunu sorunuz. Korktuklar durumlar ve varlklar anlattrnz. rencilere insanlarn korkularn yenebileceklerini syleyerek onlara Korkularnz yenmek iin neler yapyorsunuz? sorusunu sorunuz. Bu konuda aba sarf etmeleri gerektiini fark ettiriniz. rencilere ou korkularn aslsz, temelsiz olduunu sezdirebilmek iin Sizce insanlar niin korkarlar? sorusunu sorunuz. Korkularn kaynaklarn insann kendisinin yarattn kavratnz ( 1. etkinlik).
ZYAFET SOFRASI
rencilere
Bir kr faresi ile bir kent faresi arkada olmular. ok da iyi anlayorlarm. Kent faresi, arkada kr faresini yemee davet etmi. Bu akam bize gel, demi. Sana bir gzel ziyafet ekeyim. Dilediince ye. Miden bayram etsin. Kr faresi ok sevinmi bu davete. Krda yiyemeyecei yemekleri yiyeceini dnm; baklava, brek gemi kafasndan. Gerekten de yle olmu. Kent faresinin ziyafet sofras ok gzelmi. Ne dilersen varm. Bir ku st eksikmi. Kr faresi atal alm, bree tam batracakken kent faresi feryad basm:
I Aadaki ataszlerinin her kelimesini 3x3

boyutlarnda kesip hazrlam olduunuz kartonlara yaznz. Sonra da bunlar oaltarak bir torbaya atnz. Snfnz gruplara ayrarak her gruba yetecek kadar torba hazrlaynz. Gruplara bir torba, bir de 20 x 10 boyutlarnda kesip hazrladnz beyaz fon kartonu veriniz. rencilerden kelimeleri birletirerek ataszlerini bulmalarn ve ellerindeki kartonlara yazmalarn isteyiniz. almasn bitiren gruptan cevap kartonlarn alnz. Tm gruplar tamamladktan sonra torbalar toplayp kartonlar tekrar gruplara veriniz. Ataszlerini tahtaya yaznz. Gruplardan doru bulduklarn renkli kalemle iaretlemelerini isteyiniz. Ataszlerini doru bulan gruplar dllendiriniz. Felek kimine kavun yedirir, kimine kelek. Korku dalar arr. Korkulu rya grmektense uyank yatmak hayrldr. Korkunun ecele faydas yoktur.
77
ZYAFET SOFRASI
1.
K NLK ET
a) En ok nelerden korkarsnz? Niin?
b) Bu korkularnz yenmek iin neler yapyorsunuz? Anlatnz.
c) Sizce insanlar niin korkarlar? Dncelerinizi yaznz.
I rencilerden bulduklar ataszlerinden korku ile ilgili olanlar belirlemelerini ve bu szlerle anlatlan dnceleri aklamalarn syleyiniz. Felek kimine kavun yedirir, kimine kelek. sTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
109
168
ZYAFET SOFRASI
znn hangi durumu anlattn rencilere buldurunuz. rencilere ders kitaplarnda verilen ngiliz atasznde ne anlatldn anlattrnz. 2. OKUDUUNU ANLAMA
DUYGULAR
= rencilere Ziyafet Sofras metnini

okuma tiyatrosu yntemiyle okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5). Okuma tiyatrosu ynteminin uygulan: rencilerden okuyacaklar metindeki varlk kadrosunu belirlemelerini isteyiniz. Metindeki olay ve diyaloglar dikkate alarak metni karlkl konuma biimine getirmelerini syleyiniz. rencilere ana olaylar bulmalarnda, bunlar diyalog hline getirmelerinde yardmc olunuz. Okuma tiyatrosu biimine sokulmu metni okutmadan nce rencilere grev dalm yapnz. Grev alan rencilerden kendi okuyacaklar blme hazrlanmalarn isteyiniz.
Aman grlt yapma karde! Biri geliyor. Apar topar komular delie. Betleri benizleri atm. Kl gibi olmu yzleri. Soluk solua kalmlar. Kr faresi sormu: Kedi mi? Olabilir. Yoksa insan m? Olabilir. Korkuyla, heyecanla beklemiler. Sonra sesler kesilmi. Yeniden kmlar delikten. Kent faresi: Kusura bakma karde. Burada bazen byle oluyor ite. imdi hibir tehlike yok. Buyur yemeimizi yiyelim, demi. Ama kr faresinin tm itah kam birdenbire. stemem, demi. Eksik olsun. Byle korku iinde bal brek yiyeceime, hibir eyden korkmadan kuru ekmek yerim, daha iyi. yisi mi haydi bize gidelim. Bizi kimse korkutamaz. Ne kedi ne insanolu. Yalnz benim soframda seninki gibi her trl yiyecek olmaz. Ac soan, kuru ekmek yeriz. Ama zgrce, korkusuzca. La FONTANE (La FONTEN) a E a
78
DUYGULAR
I Yntemi uygulamadan nce metni rencilere rnek oluturacak ekilde bir kez okuyunuz. = Metni okurken seslerini snftaki tm arkadalarnn duyabilecekleri biimde ayarlamalar konusunda rencileri uyarnz (O.1.1).
2.
K NLK ET
Aadaki deyimlerin anlamlarn tahmin edip yaznz. Bulduunuz anlamn doru olup olmadn Deyimler Szlnden kontrol ediniz.
= rencilere, metinde geen nlem ve soziyafet ekmek kafasndan gemek feryad basmak beti benzi atmak kl gibi olmak soluk solua kalmak kusura bakmamak eksik olsun : : : : : : : : ku st eksik olmamak :
ru cmlelerini okuyunuz. Ses tonunuzu, jest ve mimiklerinizi cmlelerdeki noktalama iaretlerine gre deitirdiinizi fark ettiriniz. Buradan yola karak noktalama iaretlerinin okumadaki ilevleri hakknda ksa bilgiler veriniz (O.1.2).
3.
K NLK ET
Aadaki tabaklara korkuyla ilgili deyimler yaznz.
= rencilere metinde geen davet, mide,

ziyafet, bbree, st, yalnz vb. kelimeleri sesli olarak syletiniz. Telaffuz hatalar varsa dzeltiniz (O.1.3).
I Belirtilen yntem dorultusunda metni

rencilere okutunuz.
Yazdnz deyimleri birer cmlede kullannz.
rencilere, metinde geen Miden bayram etsin. sznn anlamn ilgili paragraf okutarak buldurunuz. Bu sz cmlede kullandrnz. rencilere metinde geen dier deyimlerin an-
110
169
4. TEMA
lerini isteyiniz ( 2. etkinlik).
DUYGULAR Kr faresinin itah niin kamtr? Kr faresi niin ikinci kez yemee oturmay reddetmitir?
lamlarn tahmin ettiriniz. Tahminlerinin doru olup olmadn Deyimler Szlnden kontrol etme-
= rencilerin korku duygusunun indir (
Metnin kahramanlarnn zellikleri neler5. etkinlik) (O.2.7).
sanlarn ok eskiden beri bildikleri bir duygu olduunu fark edebilmeleri iin korkuyla ilgili deyimleri yazdrp cmlelerde kullandrnz ( lik) (O.2.1). 3. etkin-
Metnin konusu ve ana fikri nedir (

etkinlik) (O.2.3, O.2.4)?
6.
= rencilere metnin anahtar kelimele-
Siz, bu metnin kahramanlarndan biri olsanz hangisini tercih ederdiniz? Neden (O.2.20)?
rini buldurmak iin Okuduunuz metinde anlatlan en belirgin duygular hangileridir? sorusunu sorunuz. Bunlar yazdrp duygular tanmlamalarn isteyiniz ( 4. etkinlik) (O.2.2).
= rencilere Kr faresi ile kent faresi-
nin ilikileri bu olaydan sonra nasl devam edebilir? sorusunu sorunuz, buna ilikin dncelerini anlattrnz ( 7. etkinlik) (O.2.24).
= rencilere aadaki sorular sora-
rak metni kavratnz (O.2.13).
= rencilere Okuduunuz metindeki olay

gerekten yaanabilir mi? Neden? sorularn sorunuz. Yazarn, kahramanlar hayvanlar olan olaylar anlatmasndaki asl amacn ne olduunu sorgulamalarn isteyerek fabl trnn zelliklerini kavratnz (O.2.15).
Kr faresi yemee davet edildiine niin

sevinmitir?
Kent faresinin sofras nasldr? Kent faresi niin bir anda feryat etmitir?
ZYAFET SOFRASI
DUYGULAR
4.
K NLK ET
Okuduunuz metinde anlatlan en belirgin duygular hangileridir? Bunlar yazp tanmlaynz.
7.
K NLK ET
Bu olaydan sonra kent faresi ile kr faresinin arkadalklar nasl devam edebilir? Yaznz.
Duygular:
Tanmlar:
5.
K NLK ET
Metnin kahramanlarnn zelliklerini belirtilen kutulara yaznz.
8.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin kart anlamllarn bulup yaznz.
Kent faresinin zellikleri
Kr faresinin zellikleri
zlm Kr faresi ok sevinmi bu davete. (...............................) irkinmi Kent faresi ok gzelmi. (...............................) tam Eksik olsun. (...............................) tatl Ac soan, kuru ekmek yeriz. (...............................)
6.
K NLK ET
9.
Okuduunuz metnin konusunu ve ana fikrini yaznz.
K NLK ET
Aada oklarla gsterilen kelimelerden hangilerinin anlam bayram kelimesiyle ilikilidir? parti
len enlik
Konusu:
Ana fikri:
bayram
dn tren festival kutlama
111
112
170
ZYAFET SOFRASI
rencilere sorarak bu konudaki dncelerini aklamalarn ve insanlarn huzursuz olduklar ortamlarda daha ok korku duyduklarn sezmelerini salaynz. Bylece onlar konuma etkinliine hazrlaynz.
= rencilere Ziyafet Sofras metninde ok sayda deyimin kullanlm olmas, metne ne gibi bir zellik kazandrmtr? sorusunu sorarak okuduklarn deerlendirmelerini salaynz (O.3.1).
4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME Metinde geen ok iyi anlayorlarm. cmlesini tahtaya yaznz. Bu cmledeki iyi kelimesinin kart anlamlsn buldurunuz ( 8. etkinlik).
= rencilerden yapacaklar konumalarda uygun hitap ifadeleri kullanmalarn; ak, anlalr ve kurallara uygun cmleler kurmalarn isteyiniz (K.1.2, K.1.5).
= rencilere feryat kelimesinin anlamn syleyiniz. lk kelimesinin bu kelime ile anlamca yakn olduunu kavratmak iin aadaki cmleleri tahtaya yaznz ( 9. etkinlik) (O.4.1).
Kent faresi feryad basm. Kent faresi l basm. 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
= Okuma alkanlklarn gelitirmek ve kitaplk oluturmalarn salamak iin rencilere aadaki sorular yneltiniz (O.5.4).
= Snfa getirdiiniz kaza haberi kuprn bir renciye okutunuz. Bu renciden iyi bir haber veriyormu gibi gler yzl ve mutlu bir yz ifadesi taknarak haberi okumasn isteyiniz. Baka bir renciden de ar derecede, hatta abartl bir zntyle haberi okumasn isteyiniz. Bir dier renciye de haberi ciddi, ll bir ifade ile okutunuz. Daha sonra rencilere Bu haberin hangi okunuu amacna en uygun olanyd? sorusunu sorarak bu konuda onlar konuturunuz. rencilerin jest, mimik ve abartlarn farkna varmalarn salaynz. Konuurken szleriyle jest ve mimiklerinin uyumlu olmas gerektiini, abartlardan kanmalarnn doru ve yerinde davranlar olacan belirtiniz (K.2.6, K.2.7). Konuurken gz temas kurmalarn isteyiniz (K.2.9). = rencilerden konumalar srasnda konuyu destekleyecek rnekleme ve karlatrmalardan yararlanmalarn isteyiniz. Bu ekilde anlatmlarnn zenginleecei, anlattklarnn somutluk kazanaca konusunda onlar aydnlatnz (K.3.5).
2. SZL ANLATIM
Evinizde size ait bir kitaplnz var m?

Bu kitapl kim dzenler?
Kitaplnzda en ok hangi trlerde kitaplar var?
Evde bir kitaplk bulunmasnn ne gibi yararlar olabilir?
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I Gazetelerden okuduunuz bir kaza haberinin kuprn kesip snfa getiriniz. I rencilere Sizce korku ile huzurlu olmak arasnda nasl bir iliki vardr? sorusunu -
= rencilerden rendikleri atasz ve deyimleri konumalarnda kullanmalarn, konumalarn grsel ya da iitsel materyaller kullanarak desteklemelerini, konumaya balamadan nce anlatacaklar konuyu tantmalarn isteyiniz (K.3.6, K.3.7, K.3.8). = rencilere, yapacaklar konumada
hafzada tutma tekniini uygulayacaklarn syleyiniz (K.3.12).
171
4. TEMA
DUYGULAR
Hafzada tutma tekniinin uygulan: rencilere konuyu verdikten sonra Ne anlatacaksnz? sorusunu sorunuz. rencilerden konumalarnda anlatacaklarn belirlemelerini ve bunlar dnce srasna koymalarn isteyiniz. Daha sonra yazacaklarndaki anahtar kelimeleri belirlemelerini isteyerek bunlar listelemelerini syleyiniz. Konumalarnda bu listedeki kelimelerden yararlanmalar ve abartma, mizah, hayal gc, benzetmelerden yararlanarak bir hikye oluturacaklarn aktarnz.
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
I rencilerden zentinin kt sonularn anlatan ksa bir yaz, iir, atasz ya da zdeyi bulmalarn isteyiniz. I rencilere insanlarn lks iinde yaamak iin huzurlu yaamlarn terk etmeleri sizce doru mudur? Neden? sorularn sorunuz. Bu konuda onlar dndrerek yazma almalar iin zihinsel hazrlk yaptrnz.
I rencilere ok korktuunuz bir olay

anlatnz. diyerek konuma konusunu veriniz. Bu olayla ilgili bir hikye anlatacaklarn syleyiniz. Belirtilen tekniin basamaklarn izleyerek rencilerin hikyelerini oluturmalarna yardmc olunuz. Hazr olan rencilere konumalarn yaptrnz.
= rencilerden yazarken kt ve sayfa

dzenine uymalarn, saygnlk uyandran bir dil kullanmalarn, yazm ve noktalama yanl yapmadan yazmalarn isteyiniz (Y.1.1, Y.1.4, Y.1.11).
I rencilere eitli grsel, iitsel animasyonlar, bilgisayar efektleri, farkl kostmler kullanarak konumalarn ilgi ekici hle getirebilecelerini syleyiniz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
= rencileri yazlarnda kendi hayatlarndan, gzlemlerinden rnekler vermeye, bu rneklerin birbirinden farkl ve birbirine benzer yanlarn karlatrmaya; rnekledikleri, duygu ve dncelerini somutlatrmak amacyla benzetmeler yapmaya ynlendiriniz (Y.2.5). = rencilere yazlarna bir zdeyi, atasz, bir iir ya da yazdan alnan blmlerle giri yapabileceklerini, bunun da yazya etkileyicilik katacan anlatnz. Yazlarnda kullanabilecekleri bu tr ifadeleri belirlemelerini isteyiniz (Y.2.8).
= Konumanz sunarken herkesten farkl

yntemler (canlandrma, bilgisayar efektleri, farkl kostmler) kullanabildiniz mi? Bunun konumanz nasl etkilediini dnyorsunuz? sorularn rencilere sorarak sunumda kullandklar tekniin yeterliliini dnmelerini salaynz (K.4.3). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilere eletirel yazma yntemiyle yazmalarn syleyiniz (Y.2.12).

Eletirel yazma ynteminin uygulan: rencilere zenti kelimesinin kendilerine ne ifade ettiini sorunuz. Bunun yararl ve zararl sonularn tartarak bulmalarn salaynz. Daha sonra verilen konu dorultusunda tarafsz bir bak asyla yazmalarn syleyiniz.
= rencilere mutluluun, sevincin, heyecann insana zg duygular olduu gibi znt, korku, yalnzlk gibi duygularn da insana ait duygular olduunu aktarnz. rencilere bu tr duygularn anlatmaktan ekinmemelerini syleyerek onlar cesaretlendiriniz (K.5.1).
2. YAZILI ANLATIM
I rencilere Bakalarnn hayatna zenmek, onlar gibi yaamaya almak ne gibi sonular dourabilir? sorusunu sorunuz ve bu konuda yazacaklarn syleyiniz.
172
ZYAFET SOFRASI = Yazlarnn her bir paragrafnda farkl dnceleri ele almalar gerektiini vurgulaynz. Paragraflar arasndaki geilerin yaznn btnln etkileyeceini syleyerek birbirinden kopuk ya da birbirini desteklemeyen paragraflarn bulunduu yazlarn baarsz saylacan aktarnz (Y.3.2). Dil bilgisinde eklerin bana da ksa izgi iareti konulduunu syleyiniz. Ayrca heceleri gstermek iin de ksa izgi kullanldn aktararak ksa izginin kullanm konusunda onlar bilgilendiriniz. Ksa izgiden sonra yazlar eklerin kk harfle balamas gerektiini belirtiniz (Y.6.1, Y.6.2).
I rencilere yazlarn yazmalar iin yeterli sre veriniz. Yazsn bitiren rencilere okutunuz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
Yazl Anlatm Deerlendirme Formu nu doldurarak rencilerinizi deerlendiriniz.
DL BLGS
I Baz renciler gazete, bazlar da dergi

hazrlyor. cmlesini tahtaya yaznz. Cmleyle ilgili olarak rencilere aadaki sorular sorunuz.

yazdklar zerinde dnmelerini salaynz (Y.4.1).
Yazmay dndkleriniz ile yazdklarnz arasnda bir fark olutu mu? Bunu neye balyorsunuz? Yaznzn giri blmnde kullandnz
szler konuyu hangi ynden destekledi?
Hangi renciler gazete hazrlyor? Dergi hazrlayanlar renci midir, retmen midir? Nasl anladnz?
Dergi hazrlayan renciler kimlerdir? I Sorular araclyla rencilere cmledeki belirsizlik anlamn fark ettiriniz. rencilere Cmleye gre dergi hazrlayan bir renci midir, birden ok renci mi dergi hazrlamaktadr? sorusunu sorarak cmledeki bazlar kelimesinin birden ok varln isminin yerini tuttuunu ancak tam olarak say bildirmediini sezdiriniz.
Yaznzda kopuk, tutarsz ya da elikili

ifadeler var m? Bunlar niin dzeltmediniz? 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
= Snfta bir fabl yazma yarmas dzenleyiniz. Tm rencilerin bu yarmaya katlmas iin gerekli olan zendirici tedbirleri alnz. Snftaki rencilerden oluturacanz bir deerlendirme kuruluna inceleterek baarl fabllar setiriniz. Bunlar uygun yerlerde sergileyiniz (Y.5.10). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
I Aadaki cmleleri tahtaya yazp karlarndaki sorular rencilere sorunuz. Bulduklar cevaplar zamirlerin altna yaznz. Kimi insanlar tiyatroSinemay kimler yu, kimileri sinemay sesever? ver.
I Tahtaya aadaki ifadeleri yaznz. rencilere ksa izginin niin kullanldn sorunuz. kork korkut de t istemem korkusuzca
O kadar yemek vard, Neyi yiyemehibirini yiyemedim. dim?
I rencilere ksa izginin fiil kk ve gvdelerini gstermek iin kullanldn kavratnz.
Bu resim olmaz, bakasn getir.
Neyi getir?
173
4. TEMA
ZYAFET SOFRASI
DUYGULAR I Yaptrdnz almalar yoluyla rencilerin belirsizlik zamirlerini kavramalarn salaynz. rencilere etkinlii yaptrnz. Soru zamirlerinin isimlerin yerini soru ynyle tuttuunu etkinlik yoluyla fark ettiriniz ( 10. etkinlik). Daha sonra dier etkinlii yaptrp soru zamirlerini kullanma becerilerini pekitiriniz ( 11. etkinlik). Benim kitabm daha kaln. cmlesini yaznz. rencilere bu cmleyi ayn anlam verecek ekilde kitabm kelimesini kullanmadan yazmalarn syleyerek ki ekinin ilevini fark ettiriniz (Benimki daha kaln.) ( 12. etkinlik). Bylece rencilere ek hlindeki zamirlerin (ilgi ve iyelik zamirleri) ilevlerini kavratnz.
10.
K NLK ET
Aadaki metinde soru kelimelerinin hangi isimlerin yerini tuttuunu kirazlarn zerindeki numaral yerlere yaznz. Bulduunuz kelimeleri cmlelerde kullannz.
Kapdaki kim? Benim. Ho geldin anne! Nereden geliyorsun? Yavrucuum elimdekileri grmyor musun? Pazardan geliyorum. Aaa. Ne aldn pazardan? Neler almadm ki! Bak, kiraz da aldm. Yeni km. Kiraz kaa aldn anneciim? Daha yeni kt, pahaldr imdi o. Be liraya aldm yavrum. Az bir ey aldm, tadna bak diye. Ah, ah! Benim dnceli anneciim.
Tahtaya
anne
pazar
kiraz
be lira
11.
K NLK ET
Aadaki soru iaretinin iinde verilen zamirleri birer cmlede kullannz.
nerede kim hangisi neyi kaa kime ne neye ? ? ? ? ? ? ?
= rencilerin zamirlerle ilgili rendiklerini pekitirmek iin onlar etkinlie ynlendiriniz ( 13. etkinlik) (D.B.2.2).
113
Not
DUYGULAR
12.
K NLK ET
Sepette verilen isimlerle oluturulan kelime gruplarn rnekteki gibi ki eki ile birletiriniz. Oluturduunuz kelimede ki ekinin hangi ismin yerini tuttuuna ve yazlna dikkat ediniz.
benim kalemim onun boyu senin yan boy kalem ev gz defter bizim evimiz sizin gznz onlarn defterleri
benimki
......................................
onunki seninki sizinki
......................................
......................................
bizimki
......................................
ya
......................................
onlarnki
13.
K NLK ET
Metinde geen zamirleri bulup aadaki sepetlere doldurunuz.
ocuklarn bazlar hasta olmaya balamt. Bizim salmz da tehlikeye girdi. Bunun sorumlusu kimdi? Kimileri yneticileri suluyordu. Kimse sulu deildi bence. Herkes zerine deni yapmt. Bu benim grevim deil, diyen kimse yoktu. Hibirimiz de bunu syleyemezdik zaten. unu da unutmayalm. Hepimiz grevimizi ok seviyorduk.
kimileri kimse bazlar bizim bunun kim bence herkes hibirimiz bunu unu hepimiz
114
174
UNUTULMAYAN HATIRA (Dinleme Metni)

Metnin Ad: UNUTULMAYAN HATIRA Metnin Yazar: SUUT KEMAL YETKN Sre: 8 ders saati Alt Tema: Pimanlk Metnin Tr: An
DNLEME / ZLEME
1. D.1.1. D.1.2. D.1.3. D.1.4. 2. D.2.1. Dinleme/zleme Kurallarn Uygulama Konumacnn szn kesmeden sabr ve saygyla dinler. Bakalarn rahatsz etmeden dinler/izler. Dinlenenle ilgili soru sormak, gr bildirmek iin uygun zamanda sz alr. Dinleme/izleme yntem ve tekniklerini kullanr. Dinleneni/zleneni Anlama ve zmleme Dinlenenin/izlenenin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. D.2.2. D.2.3. D.2.4. D.2.5. D.2.7. D.2.9. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri fark eder. Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki yardmc fikirleri/duygular belirler. Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonu ilikilerini belirler. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki rtl anlamlar bulur. D.2.12. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin sorulara cevap verir. D.2.13. Dinlediklerinde/izlediklerinde yer alan znel ve nesnel yarglar ayrt eder. D.2.14. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin karlatrmalar yapar.
D.2.15. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. D.2.17. pularndan yararlanarak dinlediklerine/izlediklerine ynelik tahminlerde bulunur. D.2.18. Dinlediklerinin/izlediklerinin ncesi ve/veya sonrasna ait kurgular yapar. D.2.24. Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. D.2.25. Dinledii/izledii kii, konu ya da metnin airi/yazar hakknda bilgi edinir. 3. D.3.1. 4. D.4.5. Dinlediklerini/zlediklerini Deerlendirme Dinlediklerini/izlediklerini dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Sz Varln Zenginletirme Dinlediklerinde/izlediklerinde geen kelime, deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. 5. D.5.1. Etkili Dinleme/zleme Alkanl Kazanma Yana ve seviyesine uygun sanat ve bilim etkinliklerine dinleyici/izleyici olarak katlr.
K O N U M A
1. K.1.3. K.1.8. K.1.9. Konuma Kurallarn Uygulama Bulunduu ortama uygun bir konuma tutumu gelitirir. Konumasnda nezaket kurallarna uyar. Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr. rar. K.1.13. Konumay uygun ifadelerle bitirir.
K.1.10. Konumasnda sebep-sonu ilikileri ku-
175
4. TEMA
2. K.2.5. lama yapar. K.2.7.
DUYGULAR
Y.2.5. Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Y.2.7. Yazd metni grsel materyallerle destekler. Y.2.8. Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar. Y.2.9. Yazy etkileyici ifadelerle sonuca balar.
Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve durak-
Szleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder.
3. K.3.6.
Hazrlkl Konumalar Yapma Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir.
Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. Y.3.2. Y.3.3. 4. Y.4.3. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Dnce yazlar yazar. Bildirme yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn yazm ve noktalama kurallarna uygunluk ynnden deerlendirir. 5. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Y.5.1. Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder. Y.5.9. 6. Yazdklarndan ariv oluturur. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.1. Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
K.3.7.
Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr.
K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn ierik ynnden deerlendirir. K.4.3. Konumasn sunum teknii ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.1. Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder. K.5.4. Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr.
Y A Z M A
1. Y.1.4. Y.1.6. Yazma Kurallarn Uygulama Standart Trke ile yazar. Yabanc dillerden alnm, dilimize henz yerlememi kelimelerin yerine Trkelerini kullanr. Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. 2. Y.2.3. Y.2.4. Planl Yazma Yazsn bir ana fikir etrafnda planlar. Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle destekler.
Y.6.2.
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.3. Hl eklerinin ilevlerini kavrar.
176
DNLEME/ZLEME
UNUTULMAYAN HATIRA
Urfaya gidenler iyi bilirler. Urfann dardan yksek duvarlarla kuatlm, kaleyi andran kesme talarla rlm eski evleri iten ya tek katl ya da iki katldr. Zemin katnda ve birinci katta birer eyvan ve bunlara alan sal sollu birer oda bulunur. Evin sokaa bakan hibir penceresi yoktur. D dnya ile balanty kuran sadece, ou zaman, demirden bir kapdr. Avlunun ortasnda, yerden yarm metre yksekliinde ya kare ya yuvarlak, suyu dinmeyen bir havuz bulunur. Avlunun bir kesinde geleneksel bir asma aac, bir kesinde de vazgeilmeyen bir nar aac yer alr. Bir tek szckle eski Urfa evleri (da kapallna karn), iten ie alan, ocuun d gcn uyaran bir yeryz cennetidir. 1909 yl balaryd. Bu evlerden birinde yayordum. Havuzda oynuyordum bir gn. Kttan yaptm kayklar havuzun akan sularna brakarak eleniyordum. Bir aralk havuz bana konan kk bir sereye gzlerim takld. Yavrucuk minik gagasyla havuzdan su iiyordu. Bilmem hangi eytan beni drtkledi. Nar aacnn dibinde bulduum bir akl tan alarak rastgele kk kua doru frlattm. Frlatmamla kuun suya dmesi bir oldu. Zavall serecik, suya doyamadan lvermiti. Alamaya balamtm. Aradan yllar geti; bu olay her anmsaymda, bu ilk alayn sesini hl duyar gibi olurum. Btn yaamm boyunca ku, kedi gibi kk hayvanlara gsterdiim ar sevgide, alt yalarmda bamdan geen bu ackl olayn pay byktr.
Suut Kemal YETKN
rencilere Hatalar her zaman affedilebilir mi? Neden? sorularn sorunuz. Onlarn hogr snrlarn ifade etmelerini salaynz ( 2. etkinlik).
rencilerin pimanlk ile hata arasndaki ilikiyi kavrayabilmeleri iin onlara Elinize bir frsat geseydi piman olduunuz hatalardan hangilerini yapmazdnz? sorusunu sorunuz ( 3. etkinlik).
I rencilere vicdan azab szn duyup duymadklarn sorunuz. Bu szn anlamnn ne olabileceini sylemelerini isteyiniz. Hi vicdan azab ekmeyen biri olabilir mi? sorusunu sorarak bu konudaki gzlemlerini, deneyimlerini aktarmalarn salaynz.
= rencilere Unutulmayan Hatra metnini katlmsz dinleme yntemiyle dinleyeceklerini syleyiniz (D.1.4).
1.
K NLK ET
Oturduunuz evi tantnz.
2.
K NLK ET
Hatalar her zaman affedilebilir mi? Neden?
3.
1. HAZIRLIK
K NLK ET
Elinize bir frsat geseydi piman olduunuz hatalardan hangilerini yapmazdnz? Yaznz.
rencilere Oturduunuz evi tantnz. diyerek onlardan evlerinin yapsn anlatmalarn isteyiniz ( 1. etkinlik).
115
177
4. TEMA
DUYGULAR
evlerde bir asma, bir de nar aac bulunur.) rencilere buldurunuz. rencilere, ou zaman cmlelerin farkl anlamlar bir arada barndrdn syleyiniz ( 6. etkinlik) (D.2.9).
Katlmsz dinleme ynteminin uygulan: rencilerden metnin CDden dinlerken metinde anlatlan konuyu, metnin ana fikrini ve yardmc fikirlerini bulmalarn isteyiniz. Bunlar defterlerine not ettiriniz. Bylece rencilerin dinlediklerini dnmelerini salaynz.
= Aadaki sorular rencilere sorup

bunlar cevaplatnz (D.2.12).
I rencilere metni bir kez dinletiniz. Metnin anlalmadn dnrseniz kelime almalarndan sonra metni tekrar dinletebilirsiniz.
Urfadaki evlerin zellikleri nelerdir? Yazar, minik sere ile karlamadan nce ne yapmaktadr?
= rencilere, dinledikleri ile ilgili soru sorarken, gr bildirirken uygun zamanda sz istemelerini syleyiniz. Uygun zamanda sz almadklar takdirde dier dinleyicilerin de konumacnn da dikkatlerini datacaklarn belirtiniz (D.1.1, D.1.3).
Yazarn dikkatini ektii srada minik sere ne yapmaktadr? Yazar, minik sereye ne yapmtr? Bunun
nedeni nedir? Sonucunda ne olmutur (D.2.7)?
= Metni dinlerken bakalarn rahatsz edecek davranlardan kanmalar konusunda onlar uyarnz (D.1.2).
Yazar, aradan yllar getii hlde niin bu olaydan ok etkilenmitir? = Aadaki sorular rencilere sorunuz. Katlmsz dinleme yaparken aldklar notlardan yararlanarak cevaplamalarn isteyiniz. Metnin konusu nedir (D.2.3)? Metinden nasl bir sonu kardnz? Yazarn bu sonuca ulamak iin hangi dnceleri dile getirdiini syleyiniz (D.2.4, D.2.5).
DUYGULAR
Tahtaya metinde geen akl, gaga ke-
limelerini yaznz. Bu kelimelerin anlamlarn buldurunuz. Metinde geen dier kelimeleri de anlamlaryla eletirmelerini isteyiniz. Bylece onlarn bu kelimelerin anlamlarn da renmelerini salaynz ( 4. etkinlik).
I Aadaki cmleleri tahtaya yaznz. Alt

izili kelimelerde ne gibi bir anlam fark olduunu rencilere buldurunuz. Bilmem hangi eytan beni drtkledi. (mecaz anlam) Arkadam yavaa beni drtkledi. (gerek anlam)
4.
K NLK ET
Aadaki kelimeleri anlamlaryla eletiriniz.
kuatmak zemin d gc kale pay drtklemek anmsamak eyvan avlu sarmak
: : : : : : : : : :
Blm, hisse. Daha nce ayn duruma uram olmak. Gvenlii salamak iin yaplan kaln duvarl, burlu, mazgall yap. Teras, sundurma. Taban, deme, yer. evresini sarmak, evrelemek. Bir yapnn ortasnda kalan st ak, duvarla evrili alan. Hayal gc. Birini uyarmak veya kkrtmak. Hatrlamak.
bandan gemek :
= rencilerden de doymamak kelimesini

gerek ve mecaz anlamyla cmlelerde kullanmalarn isteyiniz (D.2.1).
5.
K NLK ET
Metnin anahtar kelimelerinden birini yapraa bu kelimenin size artrd dier kelimeleri narlarn zerine yaznz.
= rencilere Dinlediiniz metindeki
anahtar kelimeler hangileridir? sorusunu sorunuz. Bu kelimeleri buldurunuz. Anahtar kelimelerden birini seerek bu kelimelerin artrd dier kelimeleri yazmalarn isteyiniz ( 5. etkinlik) D.2.2).
6.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde ifade edilmek istenen anlam altlarna yaznz.
= Avlunun bir kesinde geleneksel bir
Evin sokaa alan hibir penceresi yoktur.
asma aac, bir kesinde de vazgeilmeyen bir nar aac vardr. cmlesini tahtaya yaznz. Bu cmlede ifade edilmek istenen dnceyi (Btn
Ev ile sokak arasnda balant yoktur.

Urfa evleri, ocuun d gcn uyaran bir yeryz cennetidir.
Urfa evleri d gcn gelitirir.

116
178
UNUTULMAYAN HATIRA (Dinleme Metni) = rencilere Siz, yazarn yerinde olsaydnz byle bir olay yaadnzda neler hissederdiniz? sorusunu sorunuz. Onlarn kendi dnceleri ile yazarn dncelerini karlatrmalarn ve kendilerini yazarn yerine koyarak dnmelerini salaynz (D.2.14, D.2.15). = Tahtaya aadaki cmleleri yaznz. Bu
cmlelerden hangisinin nesnel, hangisinin znel bir yarg tadn rencilere buldurunuz (D.2.13). Zemin katnda ve birinci katta birer eyvan ve bunlara alan sal sollu birer oda bulunur. Aradan yllar geti; bu olay her anmsaymda, bu ilk alayn sesini hl duyar gibi olurum.
= evrenizde hayvanlara bilerek eziyet

eden, ac ektiren insanlar var m? sorusunu rencilere sorunuz. Bu insanlar hakknda neler dndklerini anlattrnz (D.2.24).
= Metnin yazar Suut Kemal Yetkinin bir

denemesini bularak snfa getirmelerini isteyiniz. Bu denemeleri snf panosuna asp rencilerin yazarn dnceleri, dil ve anlatmnn zellikleriyle ilgili bilgi sahibi olmalarn salaynz (D.2.25). 3. DNLEDKLERN/ZLEDKLERN DEERLENDRME
= rencilere Sizce metnin yazar bu
= rencilere Uzun cmleler ile ksa cmleler metnin hangi blmlerinde yer almtr? Yazarn byle bir ayrm yapmasnn amac ne olabilir? sorularn sorarak metnin anlatmna ilikin zellikleri deerlendirmelerini isteyiniz (D.3.1). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
olaydan nce nasl bir ocukmu? sorusunu sorup metindeki ipularndan yararlanarak tahmin etmelerini isteyiniz ( 7. etkinlik) (D.2.17, D.2.18).
= rencilere geleneksel, bir aralk,
gz taklmak, rastgele, ar kelimelerini cmlelerde kullandrnz (D.4.5). Etkinlii yaptrnz 8. etkinlik) 5. ETKL DNLEME/ZLEME ALIKANLII KAZANMA
7.
K NLK ET
Sizce metnin yazar anlatt olaydan nce nasl bir ocukmu? Metindeki ipularndan yararlanarak anlatnz.
= rencilere dinlemenin pek ok amacnn olacan belirtiniz. Sanatsal ve bilimsel dinletilerin kiiye kazandracaklarndan bahsediniz. Ki8.
K NLK ET
ilerin bilgi edinmek, zevk almak ve iletiim kurAadaki kelimeleri ve kelime gruplarn cmlelerde kullannz.
mak gibi nedenlerle dinleme / izleme etkinliklerine katlabileceklerini belirtiniz. rencileri yalar ve seviyelerine uygun dinleme / izleme faaliyetlerine katlmalar konusunda zendiriniz. Onlar bulunduunuz yerdeki dinleyebilecekleri etkinlikler hakknda bilgilendiriniz. mknlarnz uygunsa bu et-
geleneksel
bir aralk
gz taklmak
rastgele
ar
kinliklere rencilerle birlikte katlnz (D.5.1).

117
179
4. TEMA
K O N U M A
1. HAZIRLIK
DUYGULAR
Serbest konuma ynteminin uygulan: rencilerden kendilerini ok etkileyen ve snfta anlatlmaya uygun bir anlarn dnmelerini isteyiniz. Daha sonra bu anlarn konuma kurallar erevesinde anlattrnz.
I rencilere Anlarmz bir bakasna

anlatmann ya da baka birinin anlarn dinlemenin ne gibi faydalar olabilir? sorusunu sorunuz. Bu konuda onlar konuturup anlarn anlatmaya istek duymalarn salaynz.
I rencilere Sizi en ok etkileyen bir annz anlatnz. diyerek konuma konusunu veriniz. I rencilere anlarn anlattrnz. lerinden canlandrmaya uygun olan bir tanesini doalama yoluyla dramatize etmelerini isteyiniz. Bunun iin onlara zaman verip grev dalm yapmalarn ve herkesin ald grev zerinde almasn salaynz. renciler hazr olunca canlandrma etkinliini sunmalarn isteyiniz.
= rencilere konuma almalarnda

anlarn anlatacaklarn syleyiniz. rencilerden anlarn anlatrken yazarn yapt gibi sebep-sonu ilikileri kurmalarn, olaylar mantk srasna uygun aktarmalarn, nezaket kurallarna uymalarn ve konumay uygun ifadelerle bitirmelerini isteyiniz (K.1.8, K.1.9, K.1.10, K.1.13).
= rencilere Bamzdan geen her olay, snfta anlatabilir miyiz? Neden? sorularn sorarak snf ortamnn resm bir ortam olduunu, burada anlatacaklarnn da ortama uygun olmas gerektiini fark ettiriniz (K.1.3).
= rencilere Anlattnz annn kime, nasl bir yarar salayacan dnyorsunuz? sorusunu sorarak konumalarnn amacna ulap ulamadn sorgulatnz (K.4.1). = rencilere Anlarnz nasl anlattnz? Szl sunum dnda baka bir yntem denediniz mi? sorularn sorup Ayn any tekrar anlatsanz hangi sunum tekniinden (canlandrma, grselle ifade, pandomim vb.) yararlanrdnz? sorusuyla sunum tekniklerini gzden geirmelerini salaynz (K.4.3).
= rencilere, uygun yerlerde yaplan vurgularn, sevin, znt, heyecan, korku vb. duygular ifade edeceini; uygun ses tonunun ise konumalarnn ilgi ekici olmasn salayacan anlatnz. Bu nedenle anlattklarna uygun yz ifadeleri kullanmalar gerektiini belirtiniz (K.2.5, K.2.7). 2. SZL ANLATIM
= Anlattklar anlar araclyla rencilerin

deneyimlerini ifade etme alkanlk ve becerilerini gelitiriniz. Bu konumalarnda metinden yeni rendikleri kelime ve deyimleri kullanp kullanmadklarn izleyiniz. Bu konuda aba gstermeyen renciler iin farkl konuma etkinlikleri dzenleyiniz (rnein nternetten dergilerden ya da kitaplardan elde edebileceiniz Urfa evlerine ait bir grseli snfa getirip bu grsel zerinde onlar konuturabilir; bylece avlu, oda, kat, eyvan (teras), sokak, zemin vb. kelimeleri kullanma becerilerini gelitirebilirsiniz.) (K.5.1, K.5.4).
= rencilere, anlarn (varsa) o gne ait

fotoraf, grnt vb. grsel materyallerle desteklemelerinin de anlatlanlarn aklda kalmasnda etkili olacan syleyiniz (K.3.7).
= rencilerden konuurken uygun atasz ve deyimler ile benzetme, abartma vb. sz sanatlarn kullanmalarn isteyiniz (K.3.6). rencilere serbest konuma yntemiyle konuacaklarn syleyiniz (K.3.12).
180
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
I rencilere Pimanlk duyduunuz olaylardan ders alyor musunuz? Bunu rnekleyiniz. diyerek byle bir olay, yaadklarndan rnek vererek aklamalarn isteyiniz.
= rencilere, yazlarnda standart Trkeyi kullanmalarn, Trkelerini bildikleri yabanc kelimeleri kullanmaktan kanmalarn syleyiniz (Y.1.4, Y.1.6).
= rencilerden yazlarnda yazm kurallarna uymalarn, noktalama iaretlerini de yerinde ve ilevine uygun olarak kullanmalarn beklediinizi belirtiniz (Y.1.11).
I rencilere, bir atasz aklayacaklarn syleyiniz. Bunu an, mektup ya da haber trlerinde yazabileceklerini belirtiniz. rencilerden yazmaya balamadan nce yazlar iin tr belirlemelerini isteyiniz.
Grup olarak yazma ynteminin uygulan: rencileri be kiilik gruplara ayrnz. almada yaplacak grevleri; giri blmn yazma, gelime blmn yazma, sonu blmn yazma, yazya uygun grsel hazrlama, yazm ve noktalama yanllarn dzeltme olarak sralaynz. Gruplardan bu grev paylamn yapmalarn isteyiniz. rencilere konuyu verdikten sonra giri blmn yazan renciyle yazma almasn balatnz. Bu renci yazsn tamamlad zaman kd gelime blmn yazacak renciye vermesini ve onun devam etmesini salaynz. Sonra da sonu blmn yazan renciye vermesini isteyiniz. Bylece yazy tamamlatnz. Yaz tamamlandktan sonra resimleme grevindeki renciye verip yazya uygun grsel tasarlamasn isteyiniz. Bir taraftan yaznn grselleri hazrlanrken dier taraftan da noktalama ve yazm yanllarn dzelttirerek almay devam ettiriniz. 2. YAZILI ANLATIM
= rencilere Son pimanlk fayda etmez.

ataszn aklayacaklarn syleyiniz. Yazacaklar trler hakknda rencileri bilgilendiriniz. An trnde yazacak olan gruplara ilerinden birinin bandan geen, mektup trnde yazacak gruplara evrelerinde gzlemledikleri, haber trnde yazacak gruplara ise kurgulanm bir olayla konuyu anlatmalarn neriniz (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.3).
= rencilere, yazlar iin bir ana fikir ve

kendilerini bu ana fikre ulatracak yardmc fikirleri tespit ettiriniz (K.2.3, K.2.4). Dncelerini tank gsterme (atasz veya zdeyi alntlar), benzetme, ilgi kurma vb. yntemlerle gelitirmeleri gerektiini vurgulaynz (Y.2.5).
= rencilere her yaz trnn kendine zg bir plan olduunu kavratmak iin snfa getirdikleri an, mektup ve haber trlerindeki yazlarn giri ve sonu blmlerini okutunuz. Bu blmde anlatlanlar hakknda rencileri konuturunuz (Y.2.8, Y.2.9).
I rencilere yazlarn yazdrnz. Hazr

olan gruptan balayarak okutunuz. rencilerin yazlarn snf panosunda sergileyiniz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
= rencilerden yazlarn konu hakknda

ipular veren ksa bir balkla tamamlamalarn ve yazdklarna uygun grseller hazrlamalarn isteyiniz (Y.2.7, Y.2.10).
= Gruplardaki yazm ve noktalamay dzeltmeyle grevli rencilere aadaki sorular sorup almalarn deerlendirmelerini isteyiniz (Y.4.3).
= rencilere grup olarak yazma yntemini uygulayacaklarn belirtiniz (Y.2.12).
Dzelttiiniz metinde en ok hangi yazm yanllar yaplmtr? Arkadalarnz noktalama iaretlerini yerinde kullanabiliyor mu? Neden?
181
4. TEMA
hangileridir?
DUYGULAR
bitiik yazlan kelimeler, sert nsz benzemesi, standart Trkenin kullanmna ilikin bilgilerini uygulamalarn salaynz ( 9. etkinlik) (Y.6.1).
En ok unutulan noktalama iaretleri

Yazlanlar Grup z Deerlendirme Formu nu kullanarak deerlendiriniz. 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilerin yazm ve noktalama ko-
= rencilere, yazmann da konumak kadar nemli bir iletiim arac olduunu syleyiniz. Yazyla birlikte ifade glerinin de artacan belirterek onlar yazmaya zendiriniz (Y.5.1). = rencilerden yazdklar metni arivlerinde saklamalarn isteyiniz. Bu almalardan uygun olanlarn sene sonunda snf panosunda sergileyeceklerini syleyiniz (Y.5.9). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
nusundaki bilgilerini pekitirmek iin verilen metne uygun noktalama iaretlerini koymalarn isteyiniz ( 10. etkinlik) (Y.6.2).
DL BLGS
Tahtaya Yavrucuk minik gagasyla havuz su iiyordu. cmlesini yaznz. Bu cmlenin ifade ettii anlam tam olarak yanstp yanstmadn rencilere sorunuz. Cmleyi tamamlatnz ( 11. etkinlik). rencilere etkinlii yaptrarak hl eklerinin cmleye nasl bir anlam kattn sezdiriniz ( 12. etkinlik).
= rencileri verilen cmlelerdeki ya-
zm yanllarn dzeltmeye ynlendirerek ayr ve
DUYGULAR
9.
K NLK ET
Metinden alnan aadaki cmlelerde bulunan yazm yanllarn dzeltiniz. Paragraf yeniden yaznz.
11.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde nokta ile gsterilen yerlere kutucuklardaki kelimelerden uygun olann getiriniz. retmene retmeni retmenden retmende evi eve evde evden kitaba kitab kitapta kitaptan okulda okula okuldan okulu
Bu evlerden birin de yayordum. Havuz da oynuyordum bign. Ktdan yaptm kayklar havuzun akan sularna brakarak eyleniyordum.
retmeni Baarl olmamz ................... ok mutlu etti.
Eve ................... daha yeni tanmlar.
kitapta Bu ................... ok gzel hikyeler var.
10.
K NLK ET
Aadaki fablda ( ) ile gsterilen yerlere kutucuklarda verilen noktalama iaretlerinden uygun olan yaznz.
okuldan ocuklar ................... erken kmlar.
Ormanlar kral aslan ( ) Bir gn Kkreyerek demi ki hayvanlara ( ) ( ) inizde en gl benim, Hepinizi yenerim ( )
Duymu bunu Gkte minik sere ( ) Glerek seslenmi aslana ( ) ( ) Demek yarmak istiyorsun Burnu byk kralm ( ) Bir zahmet uuver de Gklerde yaralm ( )
12.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili eklerin cmleye nasl bir anlam kattn bulunuz. lgili kutucuu boyaynz. Havuzu seyrediyorum. ynelme bulunma ayrlma belirtme belirtme
! .
Havuzdan kyorum.
ynelme
bulunma
ayrlma ayrlma
ayrlma
belirtme
Havuzda yzyorum.
ynelme
bulunma bulunma bulunma
belirtme
( ) Umak m ( ) Aman Allah korusun ( ) Bu kocaman csseyle nasl uarm ben ( ) Byle demi iinden aslan; Sonra kvrm kuyruunu ( ) Hemen toz olmu ortadan ( )
! ?
Havuza gidiyorum.
ynelme ynelme
ayrlma
belirtme
, .
13.
K NLK ET
Aadaki cmleleri uygun ifadelerle tamamlaynz.
mzeyi
Aziz KARADENZ
dolapta tabaa pencereden
118
119
182
rencilere hl eklerinin isim ekim ekDEERLENDRME SORULARI
leri olduunu yani kelimenin anlamn deitirmediini syleyiniz. Hl eklerinin cmleye ykleme, ynelme, bulunma, ayrlma anlam kattn belirtiniz. Etkinliklerdeki rneklerden yola karak bu eklerin byk ve kk nl uyumlar ile nsz yumuamas, sert nsz benzemesi kurallarna uyduunu rnekleyiniz. Hl eklerinin ilevlerini kavrayabilmeleri iin rencilere etkinlikleri yaptrnz ( 13, 14. etkinlik).
3. Metindeki cmlelerin hangileri duygu belirtmektedir? A) I ve II B) II ve III C) II ve IV Aadakilerin hangisi topluluk ismidir? A) iek B) demet D) III ve V 4.
(I) Yal bir adam, kck, beyazl, krmzl, yeilli, sarl, gen uurtmalar satyordu. (II) Uurtmalar ne kadar ocuk armlysa satc da o kadar yal, yorgun bitkindi. (III) Yine de kendisine yaklaan ocuklara sevgiyle, kl gzlerle bakyordu. (IV) Ana babalar, ocuklarn ekerek bir an nce uzaklayorlard uurtma satcsnn yanndan. (V) ocuklar alamaklydlar. (Metni okuyunuz ve aadaki ilk iki soruyu metne gre cevaplaynz.)
1. Paragrafa gre satc nasl grnmektedir?
2.
ocuklar satcnn yanndan ayrlrken niin alamakl olmulardr?
C) vagonlar
D) okul
= rencilere hl eklerinin yklemin bil-
5.
dirdii iin hangi varl etkilediini, iin yerini bildirdiini syleyerek hl ekleriyle ilgili bilgilerini pekitiriniz ( 15, 16. etkinlik) (D.B.2.3).
6.
Aadakilerin hangisinde hl eki kullanlmamtr? A) Komumuzun evi, bizimki kadar byk deildir. B) Elindeki defteri masaya brakm. C) Bahede iki kedi oyun oynuyordu. D) evre her zaman temiz tutulmaldr. Aadaki cmlelerden hangisinde ismin yerine kullanlm bir kelime yoktur? A) Onu istemiyorum, bunu alacam. B) Bu benim ilk yazmd. C) unu da dolaba koyuver. D) Bu kitab ok beendim. Aadaki cmlelerden hangisinde zamir, hl eki almtr? A) Ona bunu nasl anlatacaksn? B) Onlar evlerinden tandlar. C) Ben seninle geleyim. D) Onun kitab var. Aadaki cmlelerden doru olana (D), yanl olana (Y) koyunuz. D Huzur, kelimesi yaln hldedir. "Kalem kutusu" belirtili isim tamlamasdr. Y
7.
I rencilere proje ve performans almalarn sunma imkn tanynz. Bunlar ilgili formlar doldurarak deerlendiriniz.
8.
D Y
121
DUYGULAR
DUYGULAR
14.
K NLK ET
Aadaki isimlere belirtilen hl eklerini getirerek bunlar birer cmlede kullannz.

SMLER VE HL EKLER yaz + belirtme hli eki ku + ynelme hli eki aa + bulunma hli eki havuz + ayrlma hli eki CMLELER
9.
Aadaki cmleleri uygun noktalama iaretleri ile tamamlaynz. Bugn nereye gideceksiniz ( ) ? Eyvah, st tat (! ) Televizyondaki dizi ok heyecanlyd (. ) Ben de sizinle geleceim ( . ) Sen de bizimle gelecek misin (?) Ah ah, nerde o gnler (! )
10. Aadaki cmlelerde yer alan isim tamlamalarn trlerine gre snflandrnz. Asl'nn snav iyi gemi. Snav sorular ok kolayd. Sel okul bahesinin duvarn ykt. Dolap kapa yine krld. Trke devim ok gzel oldu.
15.
K NLK ET
Aadaki metinde (...) ile belirtilen yerleri uygun hl ekleriyle tamamlaynz.
Temamzn hazrlk almalar ok zevkliydi. Rzgrn hz gittike artyordu.
de Bir gen sahil... yryordu. Yal bir adamn yaptklar dikkai den e tin... ekti. Gen adam, yer... ald deniz yldzlarn... deniz... atan a de yal adam... "Ama," dedi. "Kilometrelerce sahil... binlerce deniz yle dz var. Birkan deniz... atmanz neyi deitirecek ki?" den Yal adam, yer... bir deniz yldz daha ald. Gencin akn bada e klar altn... elindeki deniz yldzn... deniz... atp; "te grdn
m?" dedi. "Bunun iin ok ey deiti bile." Mehmet Vural t
1. 2. 1. 2.
1.
Aslnn snav Rzgrn hz
Snav sorular Dolap kapa Trke devi
2. 3.
belirtili isim tamlamalar
belirtisiz isim tamlamalar
Temamzn hazrlk almalar Okul bahesinin duvar
16.
K NLK ET
Aadaki paragrafta . . . ile gsterilen yerlere kutucuklarda verilen kelimelerden uygun olanlar getirerek anlaml bir metin oluturunuz.
kapy ieride kimseye kapdan
zincirleme isim tamlamalar 11. Aadaki cmlelerde yer alan zamirleri iine alnz. Onu siz mi yiyeceksiniz? Tabaklar oraya koymayn, krlr. O, seni dn gece telefonla arad. Bu sorular kendim zebilirim.
te kap karsndayd. Dakikalardr bu ............... kapy seyrediyordu. Yllar nce kp gitmiti bu ..................... kapdan Yllar sonra burada olmak tedirginlik vericiydi. ............... kimseye sylememiti giderken. Herkes ok zlmt gittii zaman.
Bu yky ben yazdm. Bunu kimseye verme. Bazlarnn grlerine deer verilmedi. Dn gece neredeydin?
ierde Korkuyordu. alsa myd ki kapy, ............... kim vard

acaba?
120
122
183
4. TEMA
Metnin Ad: KAAI Metnin Yazar: MER SEYFETTN
DUYGULAR

Alt Tema: znt Metnin Tr: Hikye
KAAI
DUYGULAR
1. EK METN
Suunu itiraf ederek affn iste; zira bir suu gizlemek, o suu ikiletirir. Arap atasz
KAAI
Ben de yapacam diye tuttururdum. O vakit Dadaruh beni Tosunun srtna kor, elime kaa verir: Haydi yap, derdi. Bu demir aleti hayvann stne srter fakat o ahenkli ttrty karamazdm. Kuyruunu sallyor mu? Sallyor. Hani? Bakaym. Eilirdim, uzanrdm. Lakin atn sarsndan kuyruu grnmezdi. Her sabah Ahrn avlusunda oynarken aada, gm stler altnda grnmeyen derenin hazin rltsn iitirdik. Evimiz, i itin byk kestane aalar arkasnda kaybolmu gibiydi. Annem stanbula gittii iin benden bir ya kk olan kardeim Hasanla artk Dadaruhun yanndan hi ayrlmyorduk. Bu, babamn seyisi, ihtiyar bir adamd. Sabahleyin erkenden ahra kouyorduk. En sevdiimiz ey atlard. Dadaruhla beraber onlar suya gtrmek, plak srtlarna binmek ne doyulmaz bir zevkti. Hasan korkar, yalnz binemezdi. Dadaruh, onu kendi nne alrd. Torbalara arpa koymak, yemliklere ot doldurmak, ahr sprmek, gbreleri kaldrmak en elenceli bir oyundan ziyade bizim houmuza gidiyordu. Hele tmar... Bu, en zevkli eydi. Dadaruh, eline kaay alp ie balad m, tk... tk... tk... tk... tpk bir saat gibi. Yerimde duramaz:
ahra gelir gelmez: Dadaruh, tmar ben yapacam, derdim. Yapamazsn. Niin? Daha kksn de ondan. Yapacam. By de yle. Ne vakit? Boyun at kadar olduu vakit. ...
79
80
KAAI
DUYGULAR
At, ahr ilerinde yalnz tmar beceremiyordum. Boyum karnna bile varmyordu. Halbuki en keyifli, en elenceli ey buydu. Sanki kaann muntazam tkrts Tosunun houna gidiyor, kulaklarn ksyor; kuyruunu kocaman bir pskl gibi sallyordu. Ben de bir gn yalnz bama kaldm. Hasanla Dadaruh dere kenarna inmilerdi. imde bir tmar etmek hrs uyand. Kaay aradm, bulamadm. Ahrn kesinde Dadaruhun penceresiz, kk bir odas vard. Buraya girdim. Raflar aradm. Eyerlerin arasna falan baktm. Yok, yok! Yatan altnda yeil tahtadan bir sandk duruyordu. Onu atm. Azck daha sevincimden haykracaktm. Annemin bir hafta evvel stanbuldan gnderdii hediyeler iinden kan kaa prl prl parlyordu. Hemen kaptm. Tosunun yanna kotum. Karnna srtmek istedim. Fakat rahat durmuyordu. Galiba actyor. dedim. Gm gibi parlayan bu gzel kaann dilerine baktm. ok keskin, ok sivri idi. Biraz krletmek iin duvarn talarna srtmeye baladm. Dileri bozulunca tekrar tecrbe ettim. Yine atlarn hibiri durmuyordu. Kzdm. fkemi sanki kaadan karmak istedim. On adm ilerdeki emeye kotum. Kaay yalan tana koydum. Yerden kaldrabileceim en ar bir ta bularak stne hzl hzl indirmeye baladm. stanbuldan gelen, ihtimal, Dadaruhun kullanmaya kyamad bu gzel kaay ezdim, paraladm; sonra yalan iine attm.
Babam, her sabah darya giderken bir kere ahra urar, teye beriye bakard. Ben o gn yine ahrda yalnzdm. Hasan, evde hizmetimiz Pervinle kalmt. Babam, emeye bakarken yalan iinde krlm kaay grd. Dararuha haykrd: Gel buraya! Nefesim kesilecekti. Bilmem neden, ok korkmutum. Dadaruh ard. Krlm kaa meydana knca babam, bunu kimin yaptn sordu. Dadaruh: Bilmiyorum, dedi. Babamn gzleri bana dnd, daha bir ey sormadan: Hasan, dedim. Hasan m? Evet. Dn Dadaruh uyurken odaya girdi. Sandktan ald. Sonra yalan tanda ezdi. Niye Dadaruha haber vermedin? Uyuyordu. ar unu, bakaym! ... itin kapsndan getim. Glgeli yoldan eve doru kotum. Hasan ardm. Zavallnn bir eyden haberi yoktu. Koarak arkamdan geldi. Babam pek sertti. Bir bakndan dmz kopard. Hasana dedi ki:
81
82
184
DUYGULAR
KAAI
DUYGULAR
diini bana sorard. Bir gn birdenbire hastaland. Kasabaya at gnderildi. Doktor Eer yalan sylersen sana kzarm. Sylemem. Pekl. Bu kaay neye krdn? Hasan, Dadaruhun elinde duran alete akn akn bakt. Sonra sar sal ban sarsarak: Ben krmadm. Babam tekrar: Doru syle, darlmayacam. Yalan ok fenadr, dedi. Hasan inkrnda inat etti. Babam hiddetlendi. zerine yrd. Utanmaz yalanc! Gtr bunu eve! Sakn bir daha buraya sokma. Hep Pervinle otursun, diye haykrd. Dadaruh, alayan kardeimi kucana ald, itin kapsna doru yrd. Artk ahrda hep yalnz oynuyordum. Hasan evde mahpustu. Annem geldikten sonra da affetmedi. Frsat dtke: O yalanc, derdi. Hasan, alamaya balar, g susard. Zavall anneciim, benim iftira edebileceime hi ihtimal vermiyordu. Dadaruh atlara ezdirmi olmasn, derdi. Ertesi sene annem, yazn yine stanbula gitti. Biz yalnz kaldk. Hasana ahr hl yasakt. Geceleri yatakta, atlarn ne yaptklarn, taylarn byyp byme. F TRKE 6. SINIF DERS KTABI . F TRKE 6. SINIF DERS KTABI
geldi. Kupalaz, dedi. iftlikteki kyl kadnlar eve tler. Birtakm tekir kular getiriyorlar, kardeimin boynuna saryorlard. Babam, yatann dibinden hi ayrlmyordu. Dadaruh ok durgundu. Pervin hngn hngr alyordu. Niye alyorsun? diye sordum. Kardein hasta. yi olacak. yi olmayacak. Ya ne olacak? Kardein lecek, dedi. lecek mi? ... Ben de alamaya baladm. O hastalandndan beri Pervinin yannda yatyordum. O gece hi uyuyamadm. Dalar dalmaz Hasann hayali gzmn nne geliyor: ftirac! ftirac! diye karmda alyordu. Pervini uyandrdm: Ben Hasann yanna gideceim, dedim.
83
84

Metnin Ad: GURBET Metnin Yazar: ORHAN AK GKYAY Alt Tema: zlem Metnin Tr: iir
KAAI
DUYGULAR
Niin? Babama bir ey syleceim. Ne syleyeceksin? Kaay ben krmtm, onu syleyeceim. Hangi kaay? Geen seneki. Hani babamn Hasana darld... Lafn tamamlayamadm. Derin hkrklar iinde bouluyordum. Alaya alaya Pervine anlattm. imdi babama sylersem Hasan da duyacak, belki beni affecekti. Yarn sylersin, dedi. Hayr, imdi gideceim. imdi baban uyuyor. Yarn sabah sylersin. Hasan da duyar. Onu persin, alarsn, seni affeder. Pekl! Haydi imdi uyu! ... Sabaha kadar yine gzlerimi kapayamadm. Hava henz aarrken Pervini uyandrdm. Kalktk. Ben iimdeki zehirden azab boaltmak iin acele ediyordum. Yazk ki zavall masum kardeim o gece lmt. Sofada iftlik imamyla Dadaruhu alarken grdk. Babamn darya kmasn bekliyorlard. mer SEYFETTN r Akam olur, kular konar dallara, Susam yldzlar iner gllere, Gzeller dizilir ince yollara, lerinde seni gremiyorum. Bir akar su grsem melil olurum, Ben bu dertten hasta olmam, lrm. Seni kaybettiim yerde bulurum, Durduun ellere varamyorum. Bu gl yapra m, dudak deil mi? Ne diye kvrlm, yazk deil mi? Sana giden yollar uzak deil mi? Korkumdan bir trl soramyorum. Barmda ko gibi dalar yatr, Grnmez dallarda kular tr, Bir yerim var benim, yanar tutuur,
2. EK METN
Kelebek gln zler, blbl namesini. zbek atasz
GURBET
Beni koyup giden cefac dilber, Koyduun yerlerde duramyorum. Beni de alsaydn nolur beraber? Derdimi kimseye veremiyorum. ksam u dalarn ycelerine, E olsam gurbetin gecelerine, mrenir dururum nicelerine, Bir ben mi murada eremiyorum?
Bir yerim kanyor, saramyorum. Orhan aik GKYAY n k

85
86
185
5. TEMA
KAVRAMLAR VE ARIIMLAR
TEMAYA HAZIRLIK
rencileri ilenecek metinlere hazrlamak amacyla onlara aadaki sorular sorunuz. nerilen almalar yaptrnz.
AKKIZ KARAKIZ ATASZLER ZERNE LA EVCK (Dinleme Metni) (1. Ek Metin): ESTETK NEDR? (2. Ek Metin): TONTON DEDENN YALI SAAT
TRKE
5. TEMA
KAVRAMLAR VE ARIIMLAR R E
TEMANIN METNLER N
AKKIZ KARAKIZ Z ATASZLER ZERNE LA 1. EK METN: ESTETK NEDR? . K K 2. EK METN: TONTON DEDENN YALI SAAT . K : N N I
) rencilere bir masal okuyup ezberlemelerini syleyiniz.
) rencilerden eitli masal ve oyun tekerlemeleri derlemelerini isteyiniz.
) rencilerinizden deiik uluslarn ataszlerinden rnekler derlemelerini isteyiniz.
) rencilere "Masallarda iyilik-ktlk,

gzellik-irkinlik gibi birbirine zt kavramlarn karlatrlmasnn nedenleri ne olabilir?" sorusunu sorunuz. Okuduklar masallar dnmelerini isteyerek cevaplatnz.
Turgut ZAM t
) Ataszlerini gnlk yaamda hangi

amala kullanrz? sorusunun cevabn snfta tartnz.
87
) rencilerden kukla yapmnda kullanlmak zere renkli kt, boya kalemleri, karton, mukavva, makas, ip, ince tel, raptiye, yaptrc ve 10 cmlik 2 adet tahta ta getirmelerini isteyiniz.
) Temaya balamadan nce kukla modelleri hazrlaynz.
) Yabanc isimlerin kullanld reklam brorleri hazrlayarak snfa getiriniz.
) Farkl yazar ve airlere ait gnlk, iir,

an ve hikye trnde yazlar toplamalarn isteyiniz.
) rencilerden yaadklar yerin 50 - 60

yl ncesine ait fotograflarn bulup snfa getirmelerini isteyiniz.
) Hacivat ve Karagzle ilgili fotoraflar

bulmalarn isteyiniz.
186
PROJE GREV
Tema Ad: Kavramlar ve armlar Proje Konusu: Bilmece Yazma Proje Sresi: 6 Hafta
Sevgili renciler,
Halk kltrmz kendini masallarla, trklerle, oyunlarla, danslarla, mnilerle, bilmecelerle ortaya koyar. Bilmeceler, akln ve zeknn derinliklerine seslenerek karlatrma, yorumlama, renme merakn artrr. Proje grevinizde sizden bilmeceler hazrlamanz beklenmektedir.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Byklerinize sorarak bildikleri bilmeceleri reniniz. eitli kitaplardan yararlanarak bilmecelerin nasl oluturulduunu reniniz. Farkl kavramlar belirleyerek (iyilik, gzellik, doruluk vb.) bunlar soran bilmeceler oluturunuz. Bilmecelerinizi zmlerine ynelik ipular tayan resimlerle ssleyiniz. izgisiz ktlara yazdnz bilmeceleri dosyalaynz. Dosyann son sayfasna da cevaplarn yaznz. Projenizin sunumu iin bilmeceleri kullanabileceiniz bir oyun belirleyiniz (rnein, sessiz sinema oyunuyla bilmecelerin cevaplarn arkadalarnza buldurabilirsiniz.). 8. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve oyununuzu oynaynz.
187
5. TEMA
Tema Ad: Kavramlar ve armlar Tema Konusu: Masal Anlat ma Yarmas Sre: 5 Hafta Snf: 6
PERFORMANS GREV
Beklenen performans
Puanlama yntemi
Sevgili renciler,
Masallar, szl kltr rnlerinin en elenceli trdr, diyebiliriz. Masallarda insanlarn dorular ve yanllar, zaman ve mekn unsurlarndan arndrlarak evrensel bir boyutta anlatlr. nsanlarn amalar, olmasn istedikleri hayalleri, umutlar masallarda boy gsterir. Bu yzden masallar, insanlarn kuaktan kuaa aktarmak istedikleri deerler zerinde kuruludur. Bykler masal anlatarak kendilerinden sonra gelenlerin bu deerlere inanmasn ve onlar korumasn salarlar. Masal anlatmak da masal dinlemek de insanlarn houna gider. Masallar iyi anlatmak da ayr bir beceri gerektirir. Bu temadaki performansnzda iyi, kt, gzel, irkin, hakl, haksz, yanl, doru vb. kavramlarn anlatld bir masal anlatma yarmas gerekletireceksiniz.
Sre Basamaklar
1. 2. 3. Trk veya dnya edebiyatndan, sz edilen kavramlarn anlatld ksa bir masal seiniz. Setiiniz masal ezberleyiniz. Masalnz sesli okuyarak sesinizi kullanma becerinizi gelitiriniz. mknlarnz uygunsa bu almalarnz ses ya da grnt kaydeden cihazlar kullanarak kaydediniz. Kendinizi dinleyerek/izleyerek yaptnz yanllar dzeltiniz. 4. 5. Masalnza uygun grsel ve iitsel materyaller hazrlaynz. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve snfnzda retmeninizin belirleyecei seici kurul karsnda okuyunuz.
Deerlendirme
188
AKKIZ KARAKIZ
5. TEMA (1. METN)

Metnin Ad: AKKIZ KARAKIZ Metnin Yazar: Hasal Latif SARIYCE Sre: 8 ders saati Alt Tema: Ztlklar Metnin Tr Masal
O K U M A
1. O.1.5. 2. O.2.1. O.2.6. O.2.7. O.2.10. O.2.12. O.2.13. O.2.15. O.2.16. O.2.18. O.2.20. O.2.21. Okuma Kurallarn Uygulama Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Anlatmn kimin azndan yapldn belirler. Olay, yer, zaman, ahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar belirler. Okuduklarndaki rtl anlamlar bulur. Okuduklarn kendi cmleleriyle, kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. Metne ilikin sorulara cevap verir. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. Metnin plann kavrar. Metindeki sz sanatlarnn anlatma olan katksn fark eder. Metne ilikin karlatrmalar yapar. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. Metinde ortaya konan sorunlara farkl zmler retir. Okuduklarn kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. Okuduu Metni Deerlendirme Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. Okuma Alkanl Kazanma Okuma plan yapar. Okuduu kitaplardan kitaplk oluturur.
O.5.5. Kitaplk, ktphane, kitap fuar ve kitap evlerinden faydalanr. O.5.9. Beendii ksa yazlar ezberler.
K O N U M A
1. K.1.7. Konuma Kurallarn Uygulama Karsndakinin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc biimde konuur. K.1.9. 2. K.2.3. K.2.4. Y.2.5. Y.2.6. 3. K.3.7. Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Kelimeleri doru telaffuz eder. Konuurken gereksiz sesler karmaktan kanr. Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. Yapmacktan, taklit ve zentiden uzak bir sesle konuur. Hazrlkl Konumalar Yapma Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr. K.3.11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle sona erdirir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.4. 5. K.5.3. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn, sesini ve beden dilini kullanma ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Sorunlarna konuarak zm arar.
O.2.22. O.2.27. 3. O.3.1. 4. O.4.1.
5. O.5.1. O.5.4.
Y A Z M A
1. Y.1.4. Yazma Kurallarn Uygulama Standart Trke ile yazar.
189
5. TEMA
Y.1.5. Y.1.8. Y.1.9. 2. Y.2.1. Y.2.2. Y.2.5. Y.2.7. rar. Yazsnda sebepsonu ilikileri kurar. Yazsnda amasonu ilikileri kurar. Planl Yazma
Trkenin kurallarna uygun cmleler ku-
Not
Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. Yazma konusu hakknda aratrma yapar. Yazacaklarnn taslan oluturur. Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Yazd metni grsel materyallerle destekler. Y.2.11. Dipnot, kaynaka, zet, iindekiler vb. ksmlar uygun ekilde dzenler. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.3. 4. Y.4.1. 5. Y.5.1. Y.5.7. Y.5.8. 6. Y.6.2. Farkl Trlerde Metinler Yazma Bildirme yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder. Okul dergisi ve gazetesi iin yazlar hazrlar. Yazdklarn bakalaryla paylar ve onlarn deerlendirmelerini dikkate alr. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.4. yelik eklerinin ilevlerini kavrar. ARA DSPLN KAZANIMLARI nsan Haklar ve Vatandalk 6. Yakn evresindeki ortak miras rnleri hakknda bilgi toplar.
190
AKKIZ KARAKIZ
O K U M A
1. HAZIRLIK
Ktlk edebilmek ellerinde iken btn mrn dorulukla geirmek, ok g ve vmeye deer bir eydir. Sadi
I Bu temada proje ve performans almas yapmak isteyen rencilerle grp alma konularn veriniz.
AKKIZ KARAKIZ
Evvel zaman iinde, kalbur saman iinde, develer top oynarken eski hamam iinde, eveleme develeme, deve kuu kovalama. Hepten hpten, bir saray yaptrdm pten. Bahesinde gezerken, yeri g szerken, bir elmas buldum yerde, bam girdi derde. Aldm parlattm, gtrp bir kuyumcuya sattm. Parasyla bir karpuz aldm da gibi, diktim karma ota gibi. Bir kap atm karpuza, yol mu bulunmaz yolsuza. Merdiven dayayp girdim iine, gitmi gibi oldum inimaine. Karpuzun ii i deil, sazlk samanlk. Bir ovas var tozluk dumanlk. Bir yannda bakrclar bakr der denk ile. Bir yannda Osmanl devleti cenk eder, kara urbal Frenk ile. Amann aman! Hllerim yaman! karn beni buradan dedim de kardlar dar. Szm topluluktan dar, korkudan leyazmm. Gnlerce azsz dilsiz yatmm. Bir daha karpuz gezintisi mi? Benden uzak dursun! Allah yazdysa bozsun!
Bir varm bir yokmu. nsanolunun bandan geenler dadan tatan daha okmu. Vaktin birinde bir kz ocuu varm. Gzel mi gzel. Srma salar tel tel. Yanaklar al al. Gzleri ceylan, baklar umman. Dileri inci. Gzellikte birinci. Ama neye yarar? Az karar, ou zarar. nsann kendisi deil, yazgs gzel olmal. Kara yazglnn birisiymi kzcaz. Dal boylu, melek huylu anas daha beikteyken sizlere mr olmu. Babas hi beklemeden gitmi, bir kadn getirmi eve. Bu kadnn zavall yavrucaa ektirmedii kalmam. Ayegl iken Diken Ayeye evirmi adn. "Sardiken, Sardiken; yava kapa kapy karken! Sardiken, Sardiken; azn aprdatma yemek yerken!" Zavall kszn her dakikas byle aclar iinde geer, su yerine zehir iermi. ok gememi aradan, esirgememi yaradan. Bir kz ocuu da anal dourmu. Artk varsa da kendi kz, yoksa da kendi kz. Yemez ona yedirir, giymez ona giydirirmi. El stnde el bebek, gl stnde gl bebek. Zavall Ayegl, yedii zehir, giydii zifir, eriip gelmi on sekiz yana. nnde bir inek, kolunda bir yumak. Yn eirerek ormanda obanlk edermi. br kz Fatmagl de yedii nnde, yemedii ardnda evde yan gelip yatarm.
I eitli yazarlara ait hikye ve masal rneklerini snfnzda hazr bulundurunuz. I Derslerinizde kullanmak amacyla masal,
oyun tekerlemeleri ve yanltmacalar derleyiniz. rencilerden de eitli masal ve oyun tekerlemeleri derlemelerini isteyiniz.
I rencilere, ksa bir masal ezberlemelerini syleyiniz.
I Aadaki konu hakknda rencilerinizden aratrma yapmalarn isteyiniz.

lkemizde ailelerini kaybeden ocuklarn
bakmlar hangi kurum tarafndan yaplmaktadr? Bu kurum hakknda bilgi toplaynz.
88
1.
K NLK ET
rencilere Bir masal kahraman olabilseydiniz hangisi olmak isterdiniz? Neden? sorusunu sorunuz. Onlarn okuduklar masallarda etkilendikleri kahramanlar anlatmalarn salaynz ( 1. etkinlik).
Bir masal kahraman olabilseydiniz hangisi olmak isterdiniz? Nedenini aklaynz.
rencilere yilik ve ktlk kelimeleri size neleri artryor? sorusunu sorarak onlarn bu kavramlar zerinde dnmelerini salaynz. Bu kavramlar anlatan birer drtlk yazmalarn isteyiniz ( 2. etkinlik). Birisi size srekli olarak ktlk yapsayd onunla nasl mcadele ederdiniz? sorusunu sorunuz. Bu tr durumlarda verebilecekleri tepkileri dile getirmelerini isteyiniz (iddete ynelik tepkiler veren rencilerinizi izleyiniz.) ( 3. etkinlik).
2.
K NLK ET
Aadaki kavramlar size neleri artryor? Bunlar birer drtlk yazarak ifade ediniz.
YLK
KTLK
3.
K NLK ET
Birisi size srekli ktlk yapsayd onunla nasl mcadele ederdiniz?
I rencileri ilenecek metne hazrlamak, metin hakknda bir fikir oluturmalarn salamak amacyla aadaki metni okuyunuz.
ANADOLU
Anadolu, bir masal lkesidir, diye bilinir. Yzlerce, binlerce masal, dilden dile, kuaktan kuaa gibi akar; gnmze dein gelir, AnaTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
124
191
5. TEMA
dolunun gnlk hayatnda yerini alr. Masallar, Anadoluda gerein tesinde, gerek d bir dnyay yaatr. Bu dnyada her ey gzel, her ey insanolunun olmasn istedii iyilik ve mutluluk, adalet, eitlik, kardelik zerinedir. Kelolann kvrak zeks, devlerin gc, perilerin iyilikseverlii, yiitlerin klc, ne varsa hepsi insanolunun mutluluu iindir. Bu yzden olaanst glere yer verilir masallarda... Bunun iindir ki masallara Gerek d ve olaanst bir kanava zerine kurulmu bir olay ya da olaylar btndr. derler. Mehmet NDER
AKKIZ KARAKIZ Z
Bir gn yine Ayegl ormanda ynn eiriyormu. Anszn bir yel, yel deil, sanki gkyznden uzanm bir el, kzn eirmekte olduu yn yuman kapvermi. Kaldrm havaya, alp gtrm. Ayegl komu ardndan. Aman yel karde, ne olur ynm brak! diye yalvar yakar olduysa da yel sz dinlememi. Yel, yn yuman dan br yznde tenha bir evin avlusuna brakm. Ayegl soluk solua, varm o evin kapsna dayanm. ok gememi, bir yal kadn ba uzanm kap aralndan: Ne istersin kzcazm. Pek perian hlceizin! demi. Ayegl oul bal gibi tatl ve duru bir dille: Nineciim, nineciim, ey benim bir taneciim! demi. Yumam yel kapt, getirdi avlunuza att. Ne olur onu alp gideyim. Yoksa hesabn benden sorarlar. Yal kadn ardna kadar am kapy, buyur etmi kz ieriye: Gel hele gel, biraz dinlen burada. te ynn, yuman da orada. Ayegl, krmam kadncazn hatrn. Girmi ieri. Biraz dinlenip iinin korkusu yattktan sonra yal kadn kalkm, kzn nne bir sofra donatm.
I Okuduunuz metinle ilgili olarak rencilere aadaki sorular sorunuz.
Anadolu niin bir masal lkesi olarak bilinir? Aklaynz. Anadolu masallar, insanlar nasl bir
dnya iinde yaatr?
Masallardaki dnyada insanolunun olmasn istedii hangi deerlere yer verilir? Bunun amac nedir?
89
Masallarda ne tr olaylar anlatlr? Syleyiniz. 2. OKUDUUNU ANLAMA
Anal Ayegln yeni hline nasl bir

tepki verebilir?
I Metin ksaltlarak alnmtr. = Akkz ile Karakz metnini tahmin ederek okuma yntemiyle okuyunuz (O.1.5). Tahmin ederek okuma ynteminin uygulan: Okuma uygulamalarna ynelik olarak verilen sorular tahtaya yaznz. rencilerden de defterlerine yazmalarn isteyiniz. Siz metni okuduka cevabn bulduklar sorularn zerini izmelerini syleyiniz.
Fatmagl odalardan nasl kabilir? Fatmagl eve dnnce neler olabilir?
I Metni belirtilen ynteme gre okuyunuz. I Aadaki cmleleri tahtaya yaznz. rencilerden alt izili kelime grubunun gerek ve mecaz anlamlarn sylemelerini isteyiniz. ki yzl fotokopi creti ne kadar? ki yzl insanlardan uzak durun.
I Metindeki ki yzllk ederek yalan konumusan yandnn resmidir. cmlesindeki yanmak kelimesinin anlamn rencilere buldurunuz. Bu kelimeyi gerek anlamnda kullanmalarn isteyiniz.
Babasnn evlendii kadn ile kk kz

arasnda nasl bir iliki geliebilir?
Anal kendi kzna nasl davranabilir? Ayegl tenha evde nasl biriyle karlaabilir?
Yal kadnn sorularnn amac ne olabilir? Ayegl, bu kaplardan nasl kabilir?

= Dillerinin ba zlnce ikisi birden kzcaz soru yamuruna tutmular. cmlesini tahtaya yazp alt izili kelime gruplarnn anlamlar zerinde rencileri konuturunuz. Bu kelime gruplarnn gerek anlamnda kullanlmadn
192
AKKIZ KARAKIZ
fark ettiriniz ( 4. etkinlik). rencilere etkinlikte anlamlarn eletirdikleri kelime gruplarna deyim denildiini hatrlatarak yaptklar rnekler araclyla deyimlerin zelliklerine ulamalarn salaynz. Deyimleri cmlelerde kullandrarak konuyla ilgili bilgilerini pekitiriniz ( 5. etkinlik) (O.2.1).
= rencilere Okuduunuz metindeki

olaylar, kahramanlardan biri tarafndan m yoksa nc bir kii tarafndan m anlatlyor? sorusunu sorup metinde nc tekil kii anlatm olduunu fark ettiriniz (O.2.6).
Birlikte yemek yerlerken kocakar anszn soruvermi: Kzm kzm, knal kzm! Ben mi gzelim yoksa annen mi gzel? Annemi hi grmedim nineciim. Beni dourunca tanrsna kavumu. imdi bir analm var. Gzellikte senin eline su bile dkemez. Ama ben yalandm yavrucuum. Baksana yanaklarm buru buru. Olsun! Gzellik yata deil batadr. Senin her hlin baka gzel! Kzm, kzm, knal kzm! Szlerinle gnlm gnendirdin. Kurumu yreime yamur indirdin! Ben de seni sevindireyim bari. Bak u karda kap var. Biri kara, biri krmz, biri pembe. Bunlar teker teker a. Eer bana sylediin szler doruysa, bana mutluluk kuu konar. Yok iki yzllk ederek yalan konumusan yandnn resmidir. mrnn sonuna kadar cezasn ekersin. Ah vah eder, gzya dkersin. Ayegl kara kapy am, girmi ieri. Hemen km dar. Ama nasl bir k? Kapkara bir kz olmu.
= rencilere Metindeki ahs, varlk
kadrosu ve bunlar arasndaki ilikiler nelerdir? sorusunu sorarak metindeki kiilerin birbirleri ile ilikilerini kavramalarn salaynz ( 6. etkinlik) (O.2.7) (O.2.20).
= Tahtaya aadaki cmleleri yaznz. Cmlelerdeki rtl anlamlar rencilere buldurunuz.

Gzellikte senin eline su bile dkemez. Kurumu yreime yamur indirdin.
90
AKKIZ KARAKIZ Z
4.
K NLK ET
Aadaki kelime gruplar ile karlarnda verilen anlamlar eletiriniz.

Kelime gruplar e Anlam
6.
K NLK ET
Metindeki varlklarn zellikleri ve birbirleriyle ilikileri nasldr?
bandan gemek hesap sormak hatrn krmamak
ra bile olamamak, onun kadar deerli olmamak
ok fkelenmek
Vaktiyle byle bir durumla karlamak eline su dkememek
FATMAGL
duru dil Srekli olarak gzya dkmek iki gz iki eme Birini yntem ya da yasa d davranndan dolay sorguya ekmek
kplere binmek bana gelmek
Konumas kolay anlalan
5.
K NLK ET
Aadaki cmleleri verilen deyimlerden uygun olanyla tamamlaynz.
AYEGL
YALI KADININ KIZLARA DAVRANII I N
ANNENN KIZLARA DAVRANII N
YELN OLAYA ETKS N
tatl dil
kara yazg
el bebek gl bebek
soluk solua
yz kzarmadan
Tatl dili
ile ksa zamanda iinde ykseldi.
Annesi stne titriyor, onu Apartmann sekizinci katna Kt talih, brakmyordu. O,
el bebek gl bebek yetitiriyordu. soluk solua yetitiriyordu.

bir trl peini
kara yazg,
yz kzarmadan
insan iine kyordu.

125
AYEGLN ZELLKLER N
126
193
AYEGL
FATMAGL
Birini zmemek, kstrmemek
FATMAGLN ZELLKLER N
5. TEMA
tirmi eve.
Babas hi beklemeden gitmi, bir kadn geAKKIZ KARAKIZ Z
rencilere etkinlii yaptrarak cmlelerdeki rtl anlamlar kavrayabilme becerilerini gelitiriniz ( 7. etkinlik) (O.2.10).
Varm, krmz odann kapsna dayanm. Ona da girip km. Kzlderililerden daha kpkzl km oradan. Gidip pembe kapy aralam. Oradan da gller gibi pespembecik bir kz olarak km. Bu pembe hliyle o kadar gzel olmu ki bahede akyp duran kular hayretten dillerini yutayazm. iekler balarn kaldrp bakm. Rzgr yavalam. eme altsn kesmi. Yal kadn elinden tutmu. Haydi kzm, demi. Gle gle git. Yaknda ksmetin alacak. nk yolunu bekliyor bir yiit. Hep byle gzel kal. Gldke yanandan gller alsn! Yrdke bastn topraklara bereket salsn! Ayegl, pm elini kadnn, dm yola. Gldke yanandan gller alm. Bast topraklara bereket salm. Kuruyan otlar yeniden yeermi. Sararm ayrlar yeniden gvermi. Uzun bir yolculuktan sonra ulam evlerine. Ayegl, Ayegl deil, bir peri kz gibi pembecik ieri giriverince analnn da, kz kardeinin de aknlktan dilleri dileri kilitlenmi. Bir sre konuamamlar. Dillerinin ba zlnce ikisi birden kzcaz soru yamuruna tutmular. O da hibir eyi saklayp gizlememi. Bandan geenleri olduu gibi anlatm. Analk kadn, o gece hi yummam gzn. Giydirmi, kuatm, hazrlam kzn. Bir yumak yn koymu koltuunun altna. Fatmagl yollam dan br yamacna. Yel, Fatmagl'n yuman da alm, yal kadnn avlusuna atm. Yal kadn, sabahn krnde kapsn alan bu davetsiz konuu da iyi karlam. eri buyur etmi. nne sultanlara yarar bir sofra karm. Yemek arasnda da sorularna balam: Kzm kzm, gzel kzm! Ben mi daha gzelim, annen mi? Annem de gzel ama sen ondan ok daha gzelsin. Peki pilavma ne dersin? Anneninki mi benimki mi, hangi pilav daha gzel? Anneminki de gzeldir ama teyzeciim senin pilavn gibisi yok. Yal kadn memnun memnun glmsemi. Teekkr ederim gzel kz, demi. imdi odaya girip kacaksn. Eer szlerinde iki yzllk varsa yzn kara karsn odalarmdan. mrnn sonuna kadar da yle dolarsn. Fatmagl kara kapl odaya girmi, kapkara bir kz olarak km. Krmz kapl odaya girmi, rengi kmr karasna dnm. Pembe kapl odaya girmi, oradan pespembe kacan umarken zift karas bir yzle darya admn atm.
= rencilerin metni anlamalar, metinle ilgili yorum yapabilmeleri iin onlara aadaki sorular sorunuz (O.2.13).
Ayegln kt gnler yaamasna neden olan olay nedir?
Babasnn evlendii kadn, Ayegle nasl davranmaktadr? Kendi ocuuna iyi davranmas, bu kadnn hangi zelliini ortaya koymaktadr?
Ayegl, yn yuman yele kaptrdktan

sonra neler yapm, kiminle tanmtr?
Yal kadn, Ayegl sevindirmek iin

ne yapmtr? Ayegl, odalardan ktnda nasl grnmektedir?
Ayegln gzellii, doadaki hangi varlklar, nasl etkilemitir?
91
Annesi ve kz kardei Ayegl grnce

ne yapmtr?
AKKIZ KARAKIZ Z
Fatmagl odalardan nasl kmtr? ki

kardein odalardan farkl kmasnn nedeni nedir?
7.
K NLK ET
rnei inceleyiniz. Aadaki cmlelerdeki rtl anlamlar bulunuz.
= Aadaki sorular rencilere sorarak

masal trnn zelliklerini fark etmelerini salaynz (O.2.15).
Gne, her yeri kasp kavuruyormu. Hava ok scakm. a k ki gz iki eme evlerine varabilmi. nsanlar, her yze gleni dost bilmemelidir. Baar kazananlar bbrlenmemeli, kibirlenmemelidir.
Okuduunuz masalda hangi olay anlatlyor?

8.
Olay ne zaman, nerede gemektedir? Okuduunuz masaldaki olay gerekten

yaanabilir mi? Neden?
K NLK ET
Okuduunuz metinde geen abartl ifadeleri bulunuz. Bunlar yaznz.
rnek: eme altsn kesmi.
= rencilere Okuduunuz masal nasl

balamakta, nasl bitmektedir? sorusunu sorunuz, masal trnn kendine zg bir giri ve sonu blm olduunu kavratnz. Metnin gelime blmnde anlatlanlar zetlemelerini isteyiniz (O.2.12, O.2.16).
9.
K NLK ET
Okuduunuz masalda birbiri ile karlatrlan zt kavramlar bulunuz. rnekteki gibi yaznz.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
drstlk
1. 2. 3. 4. 5. 6.
ikiyzllk
= rencilere, okuduunuz metinde
abartl bulduunuz szler, blmler var mdr?
127
194
AKKIZ KARAKIZ
mada baarl m? Neden? sorularn sorup anlatm ve dil ile ilgili zellikleri kavratnz (O.3.1). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
= rencilerden masalda anlatlan zt
kavramlar bulmalarn isteyiniz ( 9. etkinlik) (O.4.1). rencilere bu zt kavramlar ile ders kitabnda verilen zdeyi arasnda nasl bir ilgi kurulabileceini sorunuz. Onlar bu konuda konuturunuz. 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
Kaarcasna yal kadnn evinden uzaklam. Bast otlar kurumu. imenler sararm. O yaklarken kular telere doru uup uzaklamlar. ki gz iki eme evlerine varabilmi. Anas kzn grnce kplere binmi. Aldattn kzm!" diyerek Ayegl evden kovmu. Kendi kzn da sabunlarla, ykam. O ykadka karal daha koyulam. Kt kalpli analn kt kalpli kz mrnn sonuna kadar yznn karasyla yaamak zorunda kalm.
= rencilere daha nce hangi masallar

okuduklarn sorunuz. Bunlardan hangilerini kendi kitaplklarndan, hangilerini ktphanelerden temin ettiklerini sylemelerini isteyiniz. Kitaplklarnda bulunan masallarn adlarn listeletiniz (O.5.4, O.5.5). rencilerin okuma planlarn kontrol ediniz (O.5.1).
Ayegl, evden kovulduktan sonra bir prensle karlar. Prens onu lkesine gtrr. Krk gn, krk gece dn yaplr.
Onlar ermi muratlarna, gkten elma dt, kalplerinde ktlk barndrmayan gleryzl ocuklarn bana. Hasan Ltif SARIYCE n f (Dzenlenmitir.)
92
= rencilere okuduklar bir masal anlattrnz (O.5.9).
Bunlar abartl bulmanzn nedenleri nelerdir? sorularn sorunuz ( 8. etkinlik) (O.2.18).
= rencilere Okuduunuz metnin kahraman Ayegl, hangi sorunlar yaamaktadr? Siz onun yerinde olsaydnz bu sorunlar nasl zerdiniz? sorularn sorunuz. Bu konuda onlarn gr ve nerilerini alnz (O.2.21, O.2.22, O.2.27). 3. OKUDUUNU DEERLENDRME
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I rencilere Sizce masallar niin hep

mutlu sonla biter? sorusunu sorunuz. Bu konudaki grlerini alnz.
= rencilere Gldke yananda gller

alm. Bast topraklara bereket salm. Kuruyan otlar yeniden yeermi. Sararm ayrlar yeniden gvermi. cmlelerinin olduu blm okuyunuz. Bu blmdeki cmlelerde kulakta ho etki brakan tekrarlar rencilere buldurunuz. Metnin farkl blmlerinden benzer kullanmlara rnek vermelerini isteyiniz. rencilere Bu tr tekrarlarn anlatm nasl etkilediini dnyorsunuz? Sizce yazar, konuma dilini yazya aktar-
I Konuma etkinliklerinde bir masal anlatma yarmas dzenleyeceinizi syleyerek rencilerin ezberledikleri masallar gzden geirmelerini isteyiniz.
I rencilerden masal anlatrken akc konumalarn, masaldaki olay srasna uymalarn isteyiniz (K.1.7, K.1.9).
= rencilere ezbeledikleri saymaca ve

yanltmacalar syleterek kelimeleri doru telaffuz etme becerilerini gelitiriniz (K.2.3).
195
5. TEMA
LKLENDRME: rencilerin yanltmaca, tekerleme, saymaca derleme almalar ile nsan Haklar ve Vatandalk ara disiplini (6): Yakn evresindeki ortak miras rnleri hakknda bilgi toplar. kazanm arasnda iliki kurunuz.
= rencilere Masal anlatrken sesinizi ve

beden dilinizi nasl kullandnz? Sizce bu konuda baarl mydnz? sorularn sorup kendilerini deerlendirmelerini isteyiniz (K.4.4). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
= rencileri konuurken gereksiz sesler

karmaktan kanmalar; uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapmalar konusunda uyarnz (K.2.4, K.2.5).
= Konumalarmzn kiiliimizi, bilgimizi,

kltrmz da vurduunu rencilere aktarnz. Konumalarmzda yapmack tavrlarn, taklitlerin, zentinin evremizdeki insanlarn bizimle ilgili dncelerini olumsuz etkileyeceini rencilere anlatnz (K.2.6).
= rencilere Yaptmz masal anlatma

yarmasnn sonularna itiraz edenler var m? Niin itiraz ediyorsunuz? sorularn sorunuz. tirazlarnn nedenini anlattrarak haklarn aramalarn isteyiniz (K.5.3).
Konuma Becerisini Deerlendirme For2. SZL ANLATIM
mu nu doldurunuz.
I rencilerden ezberledikleri bir masal

anlatmak iin kendilerine yetecek kadar bir sre belirlemelerini isteyiniz.
= rencilere anlattklar masallar mzik,

resim vb. iitsel ve grsel materyallerle zenginletirebileceklerini anlatnz (K.3.7).
10.
K NLK ET
lkemizde ailesini kaybeden ocuklarn bakm hangi kurumlar tarafndan yaplmaktadr? Sralaynz.
= rencilerden konumalarn nceden

belirledikleri srede bitirmelerini ve konuma sonunda dinleyicilere teekkrlerini ifade etmelerini isteyiniz (K.3.11).
11.
K NLK ET
OKLU ZEK
Gece yrylerinde uyulmas gereken kurallar anlatan bir iir yaznz. Bu iiri besteleyerek arkadalarnza syleyiniz.
Aadaki cmleleri okuyunuz. Ayra iindeki yerlere varln kime ait olduunu rnekteki gibi yaznz.
= Masal anlatma yarmasnda rencilere

serbest konuma yntemiyle konuacaklarn syleyiniz (K.3.12). Serbest konuma ynteminin uygulan: G12.
K NLK ET
rnek: Evimize gidelim. (Ev bize ait) bana Kitabm sana veriyorum. (Kitap ............. ait) sana Sandalyeni biraz eker misin? (Sandalye ............. ait) ona Elbisesi ok gzelmi. (Elbise ............. ait) bize Okulumuz yeni temizlendi. (Okul ............. ait) Yatanz dzeltmeyi unutmaynz. (Yatak size ............. ait) onlara Kylerine dneceklermi. (Ky ............. ait)
Metindeki boluklar kelimeye uygun ekler getirerek tamamlaynz.
nll rencilerden bir deerlendirme kurulu oluturunuz. Deerlendirme ltlerini belirlemelerini syleyiniz. Bu ltleri masal anlatacak rencilere de okumalarn isteyiniz. Uygulama sonunda belirlenen ltlere gre baarl olan rencileri alklatarak dllendiriniz.
13.
K NLK ET
im Kalem........ kaybolmutu. Ahmete: in Kalem.......i alabilir miyim, diye sordum. Ahmet: im Benim de kalem....... yok, dedi. Snava girecektik ve bizim kaimiz lem....... yoktu. Acaba Burcunun kalem....... var myd? Bizim i
grupta da kalemi olan kimse yok muydu yoksa? Arkadalar kalem....... yok mu? Kimsede ses iniz yok. yleyse ben de dier gruba sorarm. Kalem....... var m? iniz imiz Bizim de kalem....... yok. leri Eyvah, onlarn da kalem....... yok! Ne yapacaz imdi?
Aadaki isimlere yanlarndaki iyelik eklerini getiriniz. yelik eki alm bu isimleri cmlelerde kullannz.
uurtma + 1. tekil kii iyelik eki bilgisayar + 3. tekil kii iyelik eki masa + 2. oul kii iyelik eki bebek + 3. oul kii iyelik eki bardak + 2. tekil kii iyelik eki
I rencilere masallarn anlattrnz.

lke + 1. oul kii iyelik eki

128
196
AKKIZ KARAKIZ
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
2. YAZILI ANLATIM
I rencileri tantma yazlar hakknda bilgilendiriniz. Bu tr yazlarn insanlara bilgi vermeyi amaladn, bu yzden reklam zellii de tadn syleyerek yazlarn ilgi ekici, inandrc olmas gerektiini vurgulaynz (Y.3.3). steyen rencilere tanttklar kurumla ilgili bir reklam bror hazrlatnz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
= rencilere yaptklar aratrma sonu-
cunda lkemizde ailesini kaybeden ocuklarn bakmn hangi kurumlarn stlendiini sorunuz. Bunlar sralamalarn isteyiniz ( 10. etkinlik).
= rencilere yazma almalarnda bu kurumlar tantacaklarn syleyiniz. Bu tantm yazlarnda standart Trkeyi kullanmalarn, sz dizimi kurallarna uymalarn ve sebepsonu, amasonu ilikileri kurmalarn isteyiniz (Y.1.4, Y.1.5, Y.1.8, Y.1.9).
= rencilerin yazlarn deerlendirebilmeleri iin onlara aadaki sorular sorunuz (Y.4.1).
= rencilere noktalama iaretlerinin kullanlmad bir yaznn anlalmasnda sorunlar yaanacan syleyiniz. Yazlarnda noktalama iaretlerini doru kullanmalarn isteyiniz. rendikleri yazm kurallarn da yazlarna aktarmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (Y.1.11).
Yaznz okuyan kii tanttnz kurumla

ilgili ne gibi bilgiler edinebilir?
Yaznzn inandrc olmasn salamak

iin neler yaptnz?
Hangi yntemleri kullanarak yaznzn ilgi

ekiciliini artrmaya altnz? 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilerden kurumlarla ilgili olarak elde ettikleri bilgileri sralayp dzenleyerek bir yaz tasla oluturmalarn isteyiniz (Y.2.1, Y.2.2). Yazlarnda tanmlama ve saysal verilerden yararlanma gibi yollar kullanarak dncelerini gelitirmelerini syleyiniz (Y.2.5).
= rencilere Okulumuzu tantan bir reklam bror hazrlaynz. diyerek okullaryla ilgili duygu ve dncelerini ifade etmelerini salaynz (Y.5.1). Beendiiniz brorleri okul dergisinde yaynlayarak ya da snf panosuna asarak bakalaryla paylamalarna yardmc olunuz (Y.5.7, Y.5.8). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
= Aratrmalarnda elde ettikleri fotoraf,

grafik vb. grselleri yazlarnda kullanmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz. Bu materyalleri elde ettikleri kaynaklar belirtmelerini syleyiniz (Y.2.7, Y.2.11).
= rencilere gdml yazma yntemiyle yazacaklarn syleyiniz (Y.2.12). Gdml yazma ynteminin uygulan: Yaz-
I rencilere 10. etkinlikteki almalarndan hareketle nokta iaretinin saylardan sonra sra bildirmek ve bir yaznn maddelerini gsteren rakam veya harflerden sonra konulduunu kavratnz. Saat 9.30da kalktm cmlesini tahtaya yazp nokta nokta iaretinin saat ve dakikay ayrmada kullanldn kavratnz.
maya hazrlk blmnde yaptrdnz almalar ve aratrmalar yoluyla rencilerde bilgi birikimi olumasn salayarak bunlarn nda yazmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz.
197
5. TEMA
DL BLGS
KAVRAMLAR VE ARIIMLAR I rencilere varlklarn ve kavramlarn kime, kanc kiiye ait olduunu gsteren eklere iyelik ekleri denildiini syleyiniz. Metinde geen el kelimesine bu ekleri ekleyerek ekimleyiniz. Bundan yararlanarak iyelik eklerini kavratnz. el im el in el i el imiz el iniz el leri 1. tekil kii 2. tekil kii 3. tekil kii 1. oul kii 2. oul kii 3. oul kii 13. etkinlik). cmleleri tahtaya yaznz.
I Metinde geen aadaki cmleleri tahtaya yaznz. Cmlelerde alt izili varlklarn kime ait olduunu rencilere sorunuz onlardan varlklarn ait olduu kiiyi belirlemelerini isteyerek iyelik eklerini fark ettiriniz. Prens onu lkesine gtrr. (Kimin lkesi?) Ben mi gzelim, annen mi? (Kimin annesi?) Peki, pilavma ne dersin? (Kimin pilav?) Uzun bir yolculuktan sonra ulam evlerine. (Kimlerin evleri?) Yuman yel kapt, getirdi avlusuna att. (Kimin avlusu?)
rencilerin iyelik ekleriyle ilgili bilgileri-
ni pekitiriniz (
rencilere etkinlii yaptrarak iyelik ek11. etkinlik). Daha sonra 12.
Aadaki
Cmlelerdeki kz kelimesinin altlarn iziniz. rencilere Kimin kz, Kimi? sorularn sorunuz ve iyelik ve hl eklerini ayrmalarn salaynz. rencilerden de benzer rnekler vermelerini isteyiniz. rencilerin iyelik ekleriyle hl eklerini ayrmalarn salamak iin etkinlikleri yaptrnz ( 14, 15. etkinlik) (D.B.2.4). Bayramda kz da gelecekmi.
lerini sezdiriniz (
rencilerden verilen metindeki boluklar uygun iyelik ekleriyle doldurmalarn isteyiniz ( etkinlik).
AKKIZ KARAKIZ Z
14.
K NLK ET
Aadaki iirde iyelik eki olan kelimeleri yaznz. KULARA
Kular uar, Ben koarm. Onlarn kanatlar var, Benim kanadm kollarm. Kular kanadn rpar, Ben de kolumu sallarm... Uun kular, uun kular; Hepinizle yarm var!
Utu kular
Kz ormana gndermi.
onlarn kanatlar benim kollarm kanad
kolum yarm nm
Ben de kotum, Kotum yar yola kadar; Ta nme bir uurum, kt orda kaldm naar. Yoo, ekemem yle kurum! sterseniz haydi tekrar Yarrz... Uun kular!
Tevfik Fikret k
Not
15.
K NLK ET
Aadaki metinde iyelik ve hl eki alm kelimeleri tablodaki uygun yerlere yerletirelim.
Tilkinin biri, terk edilmi bir asma bahesine dalm. zmler tam da azna greymi. Tilki bir taraftan azn aprdatyor bir taraftan da zmlere bakp mrmde hi byle zm grmedim. diyormu. evrede kimsecikler yokmu. Tilki asmadan sarkan zmleri yakalamak iin yukar doru sram. Ama salkm yakalayamam. Bir daha, bir daha sram. Ama nafile. Bir trl salkm yakalayacak kadar yksee zplayamam. Kafas iyiden iyiye bozulmu. Btn gcn toplayp son bir kez daha sram. Yine olmam. Baheyi sessizce terk eden tilki bir yandan da zmler zaten koruktu. demi.
YELK EK ALAN K KELMELER
HL EK ALAN KELMELER
tilkinin kafas gcn mrmde
bahesine azna taraftan zmlere mrmde evrede
asmadan zmleri salkm baheyi yandan
129
198
ATASZLER ZERNE
5. TEMA (2. METN)

Metnin Ad: ATASZLER ZERNE Metnin Yazar: AL PSKLLOLU Sre: 7 ders saati Alt Tema: Ataszleri Metnin Tr: Makale
O K U M A
1. O.1.2. O.1.3. O.1.5. 2. Okuma Kurallarn Uygulama Akc biimde okur. Kelimeleri doru telaffuz eder. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. Okuduu Metni Anlama ve zmleme O.2.1. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.2. O.2.4. O.2.5. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. Metnin ana fikrini / ana duygusunu belirler. Metindeki yardmc fikirleri/duygular belirler. O.2.10. Okuduklarndaki rtl anlamlar bulur. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.14. Metne ilikin sorular oluturur. O.2.18. Metindeki sz sanatlarnn anlatma olan katksn fark eder. O.2.27. Okuduklarn kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. O.2.28. Metinle ilgili grsel geleri yorumlar. 3. Okuduu Metni Deerlendirme
5. O.5.4. O.5.5.
Okuma Alkanl Kazanma Okuduu kitaplardan kitaplk oluturur. Kitaplk, ktphane, kitap fuar ve kitabevlerinden yararlanr.
K O N U M A
1. K.1.3. Konuma Kurallarn Uygulama Bulunduu ortama uygun bir konuma tutumu gelitirir. K.1.5. Trkenin kurallarna uygun cmleler kurar. K.1.8. 2. K.2.3. K.2.9. 3. K.3.9. Konumasnda nezaket kurallarna uyar. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Kelimeleri doru telaffuz eder. Dinleyicilerle gz temas kurar. Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma srasnda sorulan sorulara ak, yeterli ve doru cevaplar verir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.4. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn, sesini ve beden dilini kullanma ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.2. Anlamadklarn ve merak ettiklerini sorar.
O.3.2. Metni ierik ynnden deerlendirir. 4. O.4.1. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. O.4.3. Okuduu metinde geen kelime, deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. 1. Y.1.2.
Y A Z M A
Yazma Kurallarn Uygulama Dzgn, okunakl ve ilek bitiik eik yazyla yazar.
199
5. TEMA
Y.1.5. rar. Y.1.10. Tekrara dmeden yazar. 2. Y.2.2. Y.2.3. Y.2.4. Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur. Yazsn bir ana fikir etrafnda planlar.
Trkenin kurallarna uygun cmleler ku-
Not
Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle destekler.
Y.2.6.
Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir.
Y.2.7.
Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. 4. Y.4.1. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. 5. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Y.5.1. Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder. 6. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Y.6.1. Yazm kurallarn kavrayarak uygular.
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.5. sim tamlamalarnn kurulu ve anlam zelliklerini kavrar.
200
ATASZLER ZERNE
ATASZLER ZERNE
O K U M A
1. HAZIRLIK
Bir fikri ldrmek istiyorsan onu gereinden fazla kelimeyle ifade et. Frank A. Clarck (Frank A. Klark)
ATASZLER ZERNE
I Farkl uluslarn ataszlerinden rnekler

derleyerek bir liste hazrlaynz.
I Snfnzda Ataszleri Szl, Deyimler

Szl ve Trke Szlk hazr bulundurunuz.
I Trk, mni ve saymaca rneklerini snfa getiriniz. mknnz varsa bunlar kaset, CD, DVD gibi grsel ya da iitsel materyaller biiminde hazrlaynz. rencilerden aadaki konularla ilgili aratrma yapmalarn isteyiniz.
Atasz, szlk anlamyla Atalarn uzun denemelere, gzlemlere dayanan yarglarn genel kural, bilgece dnce ya da t olarak veren ve kalplam bir biimi olan, kamuca benimsenmi, ksa zl sz"dr. Kalplamlk deyim gibi ataszlerinin de zelliidir. Kimi farkl durumlar olmakla birlikte, genelde kural olarak, ataszlerinin szckleri deitirilip yerine ayn anlama gelen baka szckler konulamaz ve sz dizimi bozulamaz. Byle yaplrsa zelliini yitirir, atasz olmaktan kar. rnein; Ackl bata akl olmaz. atasz, Akl, ackl bata olmaz. ya da Arl bata akl olmaz. biimine getirilemez. Acndan kimse lmemi. atasz Acndan lmemi kimse. ya da A kalmaktan kimse lmemi. biimine sokuldu mu, artk atasz olmaz. Bir aata gl de biter, diken de. atasz ise Bir aatan diken de gl de biter. ya da Gl de diken de bir aata biter. biimine girdi mi, btn deerini ve gzelliini yitirir. nk atasznn zgn anlatm kalb yok olur.
Farkl uluslarn ataszlerinden rnekler

derleme
Ataszlerini konu alan kitaplar aratrma Dostluk, tutumluluk, eitim, yardmlama, rekabet konularndan birini tercih ederek bunlarla ilgili ataszleri derleme
evredeki insanlarn syledikleri trk,

mni, atasz ve deyimleri derleme
93
Aadaki
iiri rencilere okuyunuz.
Dinledikleri iirde gizlenen ataszlerini buldurunuz ( 1. etkinlik). ATALAR SZ
1.
K NLK ET
retmeninizin okuduu iiri dikkatle dinleyiniz. iirdeki ataszlerini bulunuz. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
mlek (tencere) yuvarlanm, kapan bulmu. Abdal, ya ok olursa israf eder. Kulan tutmakla deve sallanmaz. yilik et, sana iyi desinler. Zalime belas yeter. Her i ake ile biter.
a) Ortadaki bulutta bulunan kelime size hangi kelimeleri artryor? )
Sallanr m deve tutsan kula, Abdal israf eder ok olsa ya. mlek yuvarlanr, bulur kapa, Herkes mislin mislin bulur, demiler. yilik et, desinler sana iyi,
2.
K NLK ET
gl
Kem olur, aslnda kem olan soyu. Herkese hazrdr kazd kuyu, Zalime belas yeter, demiler.
b) inde gl kelimesinin artrd kelimeler bulunan bildiiniz ataszlerini sralaynz. )
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Yalanc dostlar getirme dile, Cmlesin verseler almam bir pula. Malna sahip ol, kaptrma ele, Her i ake ile biter, demiler.
130
k erif
201
5. TEMA
I rencilerin okuduunuz iiri anlamalar, kavramalar iin iirde geen abdal, israf, mislin mislin, kem, cmle, ake kelimelerinin anlamlarn syleyiniz. htiya duyarsanz iiri ikinci kez okuyunuz. Daha sonra rencilere bulduklar ataszlerinde hangi durumlarn anlatldn sorup bunlar zerinde grlerini alnz.
Bununla birlikte kimi ataszlerimizde kimi szckler deiebilmektedir. rnein Bir azdan kan, bin aza yaylr. atasznde az szc yerine dil szc kullanlabilmektedir. Fazla mal gz karmaz. atasznde fazla yerine artk denilebilmektedir. Grld zere bu durumlarda genellikle e anlamllar ya da yakn anlamllar kullanlmaktadr.
2. OKUDUUNU ANLAMA
Kimi ataszlerimizin birka kalb vardr. rnein Bakmakla usta olunsa kediler kasap olurdu., Bakmakla renilse kediler kasapl renirdi.; Baba koruk yer, olunun dii kamar., Baba eki elma yer, olunun dii kamar. gibi.
= Tahtaya, Bir aata gl de biter, diken

de. atasz Bir aata diken de gl de biter. ya da Diken de gl de bir aata biter. biimine girdi mi, btn deerini ve gzelliini yitirir. ile nk atasznn zgn anlatm kalb yok olur. cmlelerini alt alta yaznz. rencilerden nce birinci cmleyi, sonra da ikinci cmleyi sesli okumalarn isteyiniz. ki cmlenin uzunluk bakmndan birbirinden farkl olduunu, okurken bunu dikkate alarak nefeslerini ayarlamalar gerektiini anlatnz. Cmlenin uygun olmayan bir yerinde nefes almak iin duraklamann cmlenin anlamn bozabileceini aktarnz. Bu yanllklar, tahtaya yazdnz cmlelerin uygun olmayan yerlerinde duraklayarak rencilere kavratnz (O.1.2).
Ayrca kimi ataszlerimizin blgelere gre deiik biimler ald da olur. Ataszleri, sayfalarca anlatlabilecek bir durumu, ksa ve zl olarak birka szckle anlatan sz deerleridir. Birka szckle kurulu olanlar olduu gibi uzun bir tmce biiminde olanlar da vardr. Her atasz, kukusuz ki gkten inmemi, ilkin bir tek kiice ortaya atlmtr. nsanlar onu benimseyip kullanm, kullanrken de zerinde deiiklikler yapmlardr. Bu durum, atasznn kendine zg bir biim almasn salam ve onu zamanla kalplatrmtr. Bylece her atasz yzyllarn imbiinden szlp bugnlere gelmitir. Toplumsal ve doal olaylarn nasl olageldiini bir tmceyle veren bu szler, tre ve gelenee, deneylere, akla ve gereklere dayanr. nsanlara ders, t verir. Ataszleri, halkn ortak kansn, inancn, duyuunu, ahlak anlayn vb. yanstr. Ataszleri bu zellikleri dolaysyla toplumca genel kural niteliinde grlr. Ali PSKLLOLU i
94
I rencilere Ataszleri zerine metnini

tartarak okuma yntemiyle okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5). Tartarak okuma ynteminin uygulan: rencilere tartarak okumann ilenecek konuyla ilgili duygu, dnce ve bilgileri bakalaryla paylama ortam yaratacan anlatnz. Bu yntemi uygulamak iin metinde geen ataszlerinin anlamlaryla ilgili tartma yaptrabilirsiniz. Tartma srasnda varlan sonular yazdrabilir ve bunlar bir metin hlinde sunmalarn isteyebilirsiniz.
gl kelimesinin artrd kelimeler bulunan ataszleri yazmalarn isteyiniz ( 2. etkinlik). Metindeki dier anahtar kelimeleri de buldurunuz. Bunlar defterlerine yazdrnz (O.2.2).
= rencilere Yazar ataszlerinin zelilklerini ifade edebilmek iin hangi grleri ne srmtr? sorusunu sorunuz, metindeki yardmc fikirleri buldurunuz. Yazar bu grlerle hangi sonuca ulamak istemitir? sorusuyla da ana fikre ulamalarn salaynz (O.2.4, O.2.5).
= rencilerden Bir aata gl de biter, diken de. ataszndeki aa, gl, diken kelimelerinin anlamlarn bulmalarn isteyiniz. Bu kelimelerin gerek anlamlarnn ne olduunu rencilere sorunuz. Kelimeleri, gerek anlamlaryla cmlelerde kullandrnz (O.2.1).
= rencilerden okurken kelimeleri doru telaffuz etmelerini isteyiniz (O.1.3).
= rencilerden okuduklar metindeki
= rencilere Her atasz kukusuz ki
gl kelimesinin kendilerine baka hangi kelimeleri artrdn sorunuz. rencilerden iinde
gkten inmemi, ilkin bir tek kiice ortaya atlmtr. cmlesini okutunuz. Cmlenin anlam zerine onlar konuturabilmek iin Bu cmlede anlatl-
202
ATASZLER ZERNE
mak istenen nedir? sorusunu rencilere sorunuz. rencilerin cmledeki Balangta her atasznn syleyeni bellidir. biiminde ifade edilebilecek rtl anlama ulamalarn salaynz. Ele aldnz cmleden yola karak cmlelerin anlam zelliklerine deininiz. Bir cmlenin birden ok gizli ya da ak yargy ifade edebileceini belirtiniz. Cmlelelerdeki rtl anlamlar bulabilme becerilerini gelitirmek iin farkl rneklerden yararlannz ( 3. etkinlik) (O.2.10). zmlerken ataszlerinin az szle ok ey anlattn vurgulaynz ve ders kitaplarndaki zdeyi ile ilikilendiriniz. rencilerin sorularndaki sz dizimi, mantk, bilgi, noktalama ve yazm yanllarn dzeltiniz (O.2.13, O.2.14).
= rencilere ataszlerinin anlamnn zenginletirilmesinde mecazlardan yararlanldn anlatnz. Bundan baka ataszlerinde benzetme, kiiletirme, tezat, abartma gibi sz sanatlarnn da bulunabileceini aktarnz. [Az syle ok dinle. (tezat)], [Bo f ok langrdar. (mecaz)], [Etle trnak arasna girilmez. (benzetme)], [Kaan balk byk olur. (abartma)]. Ancak sz sanatlaryla ilgili ayrntl bilgi vermek yerine, rnekler yoluyla bunlar sezmelerini salaynz. rencilerin metinde geen ataszlerinden bu sanatlara rnek olabilecek ifadeleri bulmalarna yardmc olunuz (O.2.18).
= rencilerin okuduklar metni anla-
malarn, kavramalarn, metinde zerinde durulan dncelerle ilgili fikir yrtmelerini salamak iin onlardan metinle ilgili drder soru hazrlamalarn isteyiniz ( 4. etkinlik). rencilere hazrladklar sorular okutup konuyu zmlemeye en uygun olanlar tahtaya yaznz. Sonra da sorulara metnin akna uygun olarak numara veriniz. rencilere hazrladklar sorular srasyla sorarak metni zmleme almas yaptrnz. Metni
= rencilere Metindeki ataszlerinin anlatt durumlarla karlatnz m? sorusunu so-
ATASZLER ZERNE
3.
K NLK ET
Aadaki cmleleri okuyunuz. Bu cmleler ile bunlardan karlabilecek rtl anlamlar eletiriniz.
Kim kimi bedava srtnda tam?
4.
K NLK ET
Aadaki bolua okuduunuz metinle ilgili drt soru yaznz.
1.
Bu devirde insanlar birbirini bedava tar.
Bu devirde kim kimi bedava srtnda tar.
2.
Bu devirde hi kimse karlksz iyilik yapmaz. nsanlar bakalarn tamak iin para ister. srtnda
3.
4.
Be kiinin bir hafta doyabilecei lokantalarda yemek yedim. Yemek yediim lokantalarn bazlar ok lkst. Lokantalardaki yemeklerde be kii doyard. Yemee be kiinin doyabilecei kadar para dedim.
yle lokantalarda yemek yedim ki bir le yemei parasyla be kii bir hafta doyard.
5.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izilen kelimelerin anlamlarn iinde getii cmleden yararlanarak bulunuz. Altlarndaki bolua yaznz.
Onun kadar acya dayanan birini tanmyorum.
Duvara dayanan adam dikkatimi ekti.

Kyller bizim evde televizyon seyrederdi.
lk denemesinde snav kazand.

Kyde sadece bizim televizyonumuz vard. Televizyon seyretmek iin bizim evde toplanrlard. Ky halk, bize gelmekten holanrd.
O yllarda ky halk toplanr, televizyon seyretmeye bize gelirdi.
Sorularyla beni denemesinde saknca grmedim.
Yarg, bu sorunu mutlaka zecektir.
Hakkmdaki olumsuz yarg beni zd.
131
132
203
5. TEMA
dayandn kavratnz (O.2.27).
gelirdi. Aye ise dzensizdi. Odasn toplamay sevmez, eyalarn oraya buraya geliigzel atard. Kendisinden bir ey istendiinde mzmzlanr, homurdanr, yapmak istemezdi. Birazck stne varlsa alayp tepinerek ortal birbirine katard. Onlara baknca karde olduklarna inanmak g gelirdi.
rup ataszlerinin gnlk yaamdaki gzlemlere
= rencilere Siz olsaydnz bu metni nasl resimlerdiniz? sorusunu sorarak hayal ettikleri resmi nce anlattrnz, sonra da izdiriniz (O.2.28). 3. OKUDUUNU DEERLENDRME
= Ataszlerinde verilen tlerden yararlanabiliyor musunuz? sorusuyla metnin ieriini deerlendirmelerine yardmc olunuz (O.3.2).
= rencilerin ataszlerini anlamlarna uygun kullanabilme becerilerini gelitirmek iin verilen durumlara uygun ataszlerini bulmalarn isteyiniz ( 6. etkinlik) (O.4.3).
= rencilere, aadaki sorular sorarak onlar kitaplk, ktphane ve kitabevlerini kullanmaya ve okuduklarndan kitaplk oluturmaya ynlendiriniz (O.5.4, O.5.5).
lkemizde ulusal ya da uluslararas nitelikli kitap fuarlar dzenlenmektedir. Bunlardan hangilerinin adlarn biliyorsunuz? Kentinizde ya da yakn evrenizde kitap
fuarlar dzenleniyor mu? Bu fuarlar ne zaman ve ne amala dzenlenmektedir?
Atasz, atalarn uzun denemelere, gzlemlere dayanan yarglarn genel kural, bilgece dnce ya da t olarak verir. cmlesini tahtaya yaznz. Cmledeki deneme, dayanan, yarg szlerinin altn iziniz. rencilere Alt izilen kelimeler hangi anlamda kullanlmtr? sorusunu sorunuz. Kelimelerin anlamlarn syletiniz. rencilere bu kelimelerin farkl anlamlarda kullanlabileceini kavratnz ( 5. etkinlik).
I rencilere metinde geen ksa, ac,
gzel, nce, eki kelimelerinin kart anlamllarnn hangi kelimeler olduunu sorunuz. Bunlar defterlerine yazdrnz.
ATASZLER ZERNE
6.
K NLK ET
Paragraflar okuyunuz. Paragraflarda anlatlan durumlar, verilen listedeki ataszlerinden hangisinin en iyi anlatacan bulunuz. Bulduunuz atasznn numarasn paragraftaki ilgili yere yaznz.
= rencilere metinde geen ataszlerinin

farkl biimlerini yine metinden buldurunuz. Ataszlerindeki bu deiikliklerde birbirinin yerine kullanlan e ve yakn anlaml kelimeleri bulmalarn isteyiniz (O.4.1).
Mutfakta yemek piirirken bir yandan da aln dnp syleniyordu: Bu kadar yemek hangimize yetecekse! imdi olan okuldan dner, ackmtr. Onlarn karnn doyurmam lazm. En iyisi mi bir de orba yapaym. orba da yetmeyebilir, yanna pilav da piireyim. Tatlsz da olmaz. Bir de tatl yapaym.
Yoksulluundan utanr gibiydi. Hi kimseyle konumuyordu. Belediye adrndaki fukara yemeini yedikten sonra bir glge gibi ortalktan kayboluyordu. Duyduuma gre vaktiyle ok zengin bir tccarm; evleri, dkknlar varm. Kimseleri beenmez, hi kimseye yardm etmezmi. Tembeller dermi. alsnlar. Hi iim yok da onlar m besleyeceim? Byk felakette her eyini kaybetmi. Hanm da ocuklarn alp gitmi. imdi beenmedii, kmsedii insanlara muhta olmu.
1
1. Ackan doymam, susayan kanmam sanr. 2. Ackm kudurmutan beterdir. 3. Glme komuna, gelir bana. 4. Baa gelen ekilir.
4
5. Ev alanla evlenene Allah yardm eder. 6. Ev alma, komu al. 7. Horozu ok olan kyn, sabah ge olur. 8. Lafla peynir gemisi yrmez.
I Aadaki paragraf okuyunuz. rencilere Paragrafta anlatlan durum, metindeki ataszlerinin hangisiyle en doru biimde anlatlabilir? sorusunu sorunuz. rencilerin metindeki ataszlerinden paragrafa en uygun olan bulmalarn salaynz.
Zehra ok dzenli, temiz ve titizdi. Her yere vaktinde yetiir, kendisine verilen grevi baaryla tamamlard. Karlat zorluklarn stesinden
Glkle denkletirdikleri be kurula iki gz bir ev almaya karar verdiler. Bamz sokacak bir yuvamz olsun yeter, diyorlard. Kolay olmad buray bulmalar. Ev, harabe gibiydi. altlar, bir gzel onardlar. Sonra da beyaz kirele boyadlar. ine bir, derken iki eya aldlar. Sonra eyalar oald, hibir eksikleri kalmad. Borlar da dendi. Korkmutuk, deyemeyiz, ele gne rezil oluruz. diye. "Ama korktuumuz gibi olmad. diyorlard. Mutlulukla birbirlerine glmsyorlard.
Sene sonunda bir snf gecesi dzenlemek iin retmenden izin almtk. Tm snf bunun iin toplandk. Amacmz, yapacamz etkinlikleri planlamak ve grevleri paylamakt. Herkes yaplmasn istedii etkinlii neriyordu. Ne var ki birinin nerdiini baka biri kabul etmiyordu. Her kafadan bir ses kyordu. Sonra biraz duruluyor, yeniden nerileri sralyorduk. Fakat bir trl herkesin zerinde uzlaabilecei bir etkinlii bulamyorduk. Bu yzden grevleri de paylaamyorduk. Bu toplantlar her gn yapyor; ama sonuca ulaamyorduk.
5
133
7
204
ATASZLER ZERNE
Size en yakn ktphane nerededir? Ad
nedir?
Okul ktphanesi okuma, aratrma ihtiyalarnz karlyor mu? Kendi okulunuz dnda baka hangi okullarn ktphanelerinden yararlanabiliyorsunuz?
= rencilere nezaket kurallarna uymalar gerektiini anlatnz (K.1.8). Dinleyicilerle gz temas kurmalarn isteyiniz (K.2.9).
2. SZL ANLATIM
Evinde zengin kitapl bulunan tandklarnz var m? Bu kitaplklardan yararlanabiliyor musunuz? Nasl?
I rencilerden konuma yapacak arkadalarn dinlemelerini ve arkadalarnn anlatt konuyla ilgili anlamadklarn ve merak ettiklerini renmeye ynelik sorular yazmalarn isteyiniz. Kendilerine soru sorulan rencilere de arkadalarnn sorduu sorulara ak, yeterli ve doru cevaplar vermeleri gerektiini hatrlatnz. Yetersiz, karmak ve yanl cevaplarn konunun anlalmasna engel olacan vurgulaynz (K.3.9).
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I rencilere Aa kknden yklr.,

Gne girmeyen eve doktor girer. ataszlerinde anlatlan doa olaylar nelerdir? Bu doa olaylarndan yola klarak ortaya konan toplumsal dorular nelerdir? sorularn sorup onlar ataszlerinin ortaya koyduu gerekler zerinde konuturunuz.
= rencilere, yapacaklar konumalarda

katlml konuma yntemini uygulayabileceklerini syleyiniz (K.3.12). Katlml konuma ynteminin uygulan: Konuyu verdikten sonra rencilerden konu stnde dnmelerini, karlkl soru ve cevaplarla dncelerini ifade etmelerini isteyiniz. Konumann kesildii yerde uygun mdahalelerle konumay srdrmelerine yardmc olunuz.
I rencilere Ataszlerinde anlatlan

olaylar, verilen tler her zaman doru mudur? sorusunu sorup bu konuda dnmelerini salayarak konuma almalar iin zihinsel hazrlk yaptrnz.
= rencilere yapacaklar konumalarda

snf ortamnda bulunduklarn dikkate almalarn ve buna uygun konumalarn syleyiniz (K.1.3).
I rencilere Kzn dvmeyen dizini dver. ocuun yedii helal, giydii haram. Dayak cennetten kmtr. gibi ataszlerinin toplum yaamna nasl bir etkisi olabilir?, Bu ataszlerinde verilen tlerin geerli olduunu dnyor musunuz? Neden? sorularn konuma konusu olarak veriniz ve onlar konuturunuz.
= rencilere, konumalarnda kullanacaklar kelimelerin anlamlarn bilmelerinin nemini anlatnz. Bir kelimenin anlam dikkate alnmadan ve cmledeki balam dnlmeden kullanlmasnn anlatm yanllklarna neden olacan aktarnz. Ayrca anlam bilinmeden kullanlan kelimelerin insanlar gln ve zor duruma drebileceini de belirtiniz. Bu tr olumsuz durumlarla karlamamalar iin onlardan konuurken kelimeleri anlamna uygun kullanmalarn isteyiniz (K.1.5). Kelimeleri doru syleyememenin de benzer sorunlara yol aabileceini vurgulaynz (K.2.3).
I rencilerden setikleri konuda konuurken duyu organlaryla aldklar unsurlarn yaratt armlar ifade etmelerini isteyiniz. Sz gelimi Gne girmeyen eve doktor girer. ataszn aklarken anlatmlarnda grme, duyma, koklama, tat alma, dokunma duyularnn kendilerinde uyandrd duygu ve dnceleri anlatmalarn isteyebilirsiniz.
205
5. TEMA
KAVRAMLAR VE ARIIMLAR = rencilerden hikyelerini gzel, okunakl, bitiik yazyla yazmalarn; tekrar ifadeler kullanmamaya zen gstermelerini isteyiniz (Y.1.2, Y.1.10). yi bir yaznn dil bilgisi kurallarna uygun olmas gerektiini belirtiniz (Y.1.5). = rencilere, hikyelerinde ele alacaklar
gr ve dnceleri birer cmleyle yazmalarn syleyiniz. Bu gr ve dnceleri yazlarnn hangi blmnde aktaracaklarn belirlemelerini isteyiniz. Bylece yazacaklaryla ilgili bir taslak oluturmalarna, ana ve yardmc fikirleri belirlemelerine yardmc olunuz (Y.2.2, Y.2.3, Y.2.4).
= rencilere aadaki sorular sorup konumalarna ynelik deerlendirmeler yaptrnz (K.4.4).
Konumanz srasnda (varsa) hangi kelimeleri yanl telaffuz ettiniz?
Seslerini ya da hecelerini yuttuunuz kelimeler var m? Bunlar hangileridir?
Kelimelere getirdiiniz eklerde yanllk

yaptnz m? Konumalarnzda hangi eki kullanmakta glk ekiyorsunuz?
Anlamn bilmeden kullandnz kelimeler var m? Neden anlamlarn renmediniz? 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
= rencileri yazlarnda atasz, de-
yim ve sz sanatlarn kullanmaya ynlendiriniz. Bu konudaki bilgi ve becerilerini artrmak iin zgn biimleri deitirilmi ataszlerini bulmalarn isteyiniz ( 7. etkinlik) (Y.2.6).
= rencilere merak kelimesinin anlamnn ne olduunu sorunuz. Merak duygusunun bir insann geliimine katks nedir? sorusuyla insann ve insanln gelimesinde merak giderme drtsnn yattn anlatnz. Merak etme ile renme arasndaki ok ynl ilikiyi aklaynz. rencilere anlamadklarn ve merak ettiklerini sormalarnn konuyla ilgili bilgi eksikliklerini gidereceini anlatnz (Y.5.2). Konuma etkinliklerinde soru sormaktan ekinen rencilerle zel olarak grnz.
I Ataszlerinin zgn biimlerini deitirmek rencilerin ok houna gidebilir. Ancak bu konuda arla kamamalar gerektiini onlara hatrlatnz.
7.
K NLK ET
Aadaki cmleleri okuyunuz. Deitirilerek verilen ataszlerin gerek biimini bulup yaznz.
Bir azdan kan megafondan duyulur. Fazla mal sivilce karr. Devlet adama arabayla gelir. Kpee dalanmaktan kuduz as vurunmak iyidir. Armudu say ye, creti bilinsin. Sarmsa gelin etmiler, yourdu damat. Az veren candan, ok veren banka hesabndan. alma elin kapsn, hrsz girer. Damlaya damlaya fatura kabarr. Denize den boulur. zmn ye, pn at.
Bir azdan kan bin azdan duyulur. Fazla mal gz karmaz. Devlet adama ayayla gelir. Kpee dalanmaktan aly dolamak yedir. Az veren candan, ok veren maldan verir. alma elin kapsn, alarlar kapn. Damlaya damlaya gl olur. Denize den ylana sarlr. zmn ye, ban sorma
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
8.
K NLK ET
a) Aadaki resimlerdeki varlklar arasnda rnekteki gibi ilgi kurunuz. )
tencere
sandk
araba gmlek
I Metin ileme srecinde ele aldnz kelime, deyim ve ataszlerinin bulunduu bir kavram havuzu yapnz.
kapak anahtar teker tencerenin kapa
dme
sandn anahtar
arabann tekeri
gmlein dmesi
I rencilere metinde geen ya da ileni

srecinde rendikleri ataszlerinden birini seerek bununla ilgili bir hikye yazacaklarn syleyiniz.
b) Aada resimlerini grdnz varlklarn isimlerini yaznz. )
t masas
p kutusu
su barda
iek sakss
134
206
ATASZLER ZERNE = rencilere, yazdklar hikyeleri resimlemelerini syleyiniz (Y.2.7). = rencilere Balk nedir? Balk ne zaman yazlr? Yazlarmza koyduumuz balklar, hangi zellikleri tamaldr? sorularn sorunuz. Onlarn balk hakkndaki bilgilerini tazeleyiniz. Daha sonra (varsa) yanl bilgilerini dzeltiniz ve baln zellikleri ve yazmyla ilgili gerekli bilgileri veriniz. rencilerden tamamladklar hikyelerine ilgi ekici, ksa bir balk bulmalarn isteyiniz (Y.2.10).
= rencilerin yazdklarn deerlendirebilmeleri iin onlara aadaki sorular sorunuz (Y.4.1).
Yazmadan nce bir taslak oluturdunuz

mu?
Taslak olutururken yardmc fikirleri bulabildiniz mi?
= rencilere, setikleri ataszleriyle ilgili

yazma almalarnda yaratc yazma ya da kavram havuzundan seerek yazma yntemlerinden birini kullanabileceklerini syleyiniz (Y.2.12). Yaratc yazma ynteminin uygulan: rencilere, setikleri konuyla ilgili kavram haritas yapmalarn ve kavramlar arasnda iliki kurmalarn isteyiniz. almalarnda onlara yardmc olunuz. Kavram havuzundan seerek yazma ynteminin uygulan: rencilerden hazrladnz kavram havuzundan konularna uygun olan kelime, deyim, ataszlerini semelerini ve bunlar yazlarnda kullanmalarn isteyiniz.
Yaznzn yardmc fikirleri ile ana fikri

uyumlu muydu?
Yazdnz hikyeyi okuyan kii, iletmek

istediiniz ana fikri kolayca bulabilir mi?
Ana fikir, ksa bir cmleyle ifade edilebiliyor mu? Nasl? 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilere Ne zaman yazma ihtiyac

duyarsnz? sorusunu sorunuz. Bu soruyla rencilerin kendilerini ifade etmek iin yazdklar fikrine ulamalarn salaynz. Yazmann birey iin kendini ifade etme ve iletiim kurma yollarndan biri olduu zerinde durunuz. Kendini yeterli ve doru ifade etme ile iletiim kurma arasndaki ilikiyi kavramalarn salaynz (Y.5.1).
2. YAZILI ANLATIM
I Yazarken ak, anlalr ifadeler kullanmann nemine deininiz. Bunun, yaznn kolay anlalmasn salayacan anlatnz. I rencilere, yazacaklar hikyelerin her
paragrafnda konunun ya da olayn farkl bir ynn ele almalar gerektiini syleyiniz. Sz gelimi; giri (serim) blmnde, anlatacaklar olay ve olayn kahramanlarn tantan zelliklerin ilendii paragraflarn bulunmas gerektiini belirtiniz. rencilerin paragraf konusundaki bilgilerini pekitiriniz. Paragrafta konu, plan, ana fikir gibi unsurlar hakknda onlar bilgilendiriniz.
= Metinden alnan aadaki cmleleri tahtaya yaznz. Her atasz, kukusuz ki gkten inmemi, ilkin bir tek kiice ortaya atlmtr. Kimi ataszleri doal olaylar sonucunda elde edilen tecrbeleri sonraki kuaklara aktarr. Yukardaki birinci cmlede kinin iki cmleyi birbirine baladn rencilere sezdiriniz. ki cmleyi balayan ki nin kelimeden ayr yazlmas gerektiini belirtiniz. kinci cmledeki kinin ise ek olarak kullanldn ve bulunma durumundaki isimlerden sonra gelerek ismi sfata dnTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
= rencilere, belirledikleri ataszleriyle

ilgili hikyelerini yazdrnz. Daha sonra okutunuz (Y.3.1).
207
5. TEMA
bilgilerini pekitiriniz (Y.6.1).
trdn anlatnz. Ek olan ki nin kelimeye bitiik yazlmas gerektiini syleyerek bu konudaki
Masann rts kirlenmi., Masa rt-
s kirlenmi. cmlelerini tahtaya yaznz. rencilere isim tamlamalarn buldurunuz. Tamlamalar arasnda nasl bir fark olduunu sorunuz. almanzdan hareketle belirtili ve belirtisiz isim tamlamalarn kavratnz. Tamlamalarn zellikleriyle ilgili olarak rencileri bilgilendiriniz ( etkinlik). 10, 11.
DL BLGS
Etkinlii yaptrarak rencilere isim tamlamalarn sezdiriniz ( 8. etkinlik). rencilere etkinlikte yazdklar tamlamalar okutunuz ve isimlerin anlamca birbirini tamamladn kavratnz. Birden fazla ismin anlam ynnden birbirlerini tamamlad kelime gruplarna isim tamlamas denildiini syleyiniz.
= rencilere etkinlii yaptrnz. Zincir-
leme isim tamlamasnn, belirtili ve belirtisiz isim tamlamalarnn ortak bir geyle birbirine balanmasndan oluturulduunu kavratnz ( etkinlik) (D.B.2.5). 12.
Tahtaya gln dikeni tamlamasn yaznz. rencilere Neyin dikeni?, Gln nesi? sorularn sorunuz. Birinci ismin ikinci ismi tamladn, bu nedenle birinci isme tamlayan; ikinci ismin ise birinci isimle tamlandn, buna da tamlanan dendiini anlatnz ( 9. etkinlik).
Not
ATASZLER ZERNE
9.
K NLK ET
Aadaki isim tamlamalarnda tamlayan ya da tamlanan szckler eksik verilmitir. Kutucuk iinden setiiniz isimlerle tamlamalar tamamlaynz.
TAMLAYAN TAMLANAN TAMLAYAN TAMLANAN
okulun .......................kaps bahenin .......................duvar kapnn .......................kolu ocuun .......................umudu denizin .......................gzellii
kokusu kapnn sorular okulun bahenin tuzu
tuzu yemein............................. evi baba.................................. reeli vine.................................. kokusu gln.................................. sorular snav..................................
ocuun denizin evi reeli
10.
K NLK ET
Aadaki kutucuklardaki isimlerden uygun olanlarn bir araya getirerek belirtili isim tamlamalar oluturunuz.
Trkiyenin amdanlarn Egenin rencilerin sokaklarn
mumlar kylar devleri denizleri temizlii
Trkiyenin denizleri amdanlarn mumlar Egenin kylar rencilerin devleri sokaklarn temizlii
11.
K NLK ET
Aada bo braklan yerleri uygun kelimelerle tamamlayarak belirtisiz isim tamlamalar oluturunuz.
............................ meydan kap ............................ ku ............................ ............................ paketi
meyve ............................ elektrik ............................ radyo ............................ kalem ............................
12.
K NLK ET
Aadaki isim tamlamasn rnekteki gibi birletirip tek bir tamlama oluturunuz. retmen masas masann rts retmen masasnn rts bahe kaps kapnn kolu sinema bileti bilet fiyat
sinema biletinin fiyat
bahe kapsnn kolu
fotoraf erevesi erevenin cam
fotoraf erevesinin cam
p kovas kovann kapa
p kovasnn kapa
gece lambas lambann ampul

gece lambasnn ampul
135
208
LA
5. TEMA (3. METN)

Metnin Ad: LA Metnin Yazar: NVER ORAL Sre: 8 ders saati Alt Tema: Elence Metnin Tr: Tiyatro
O K U M A
1. Okuma Kurallarn Uygulama O.1.2. Akc biimde okur. O.1.3. Kelimeleri doru telaffuz eder. O.1.5. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. 2. O.2.1. O.2.6. O.2.8. O.2.9. Okuduu Metni Anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Anlatmn kimin azndan yapldn belirler. Metindeki sebep sonu ilikilerini fark eder. Metindeki ama sonu ilikilerini fark eder. O.2.12. Okuduklarn kendi cmleleriyle, kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. O.2.16. Metnin plann kavrar. O.2.17. Metni oluturan unsurlar arasndaki gei ve balantlar fark eder. O.2.21. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. O.2.23. Metindeki ipularndan hareketle metne ynelik tahminlerde bulunur. O.2.24. Metnin ncesi ve/veya sonrasna ait kurgular yapar. O.2.29. Metnin bal ile ierii arasndaki ilikiyi ortaya koyar. O.2.30. Okuduu metne farkl balklar bulur. 3. Okuduu Metni Deerlendirme O.3.2. Metni ierik ynnden deerlendirir.
4.
Sz Varln Zenginletirme kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir.
O.4.1. Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini
5.
Okuma Alkanl Kazanma
O.5.1. Okuma plan yapar. O.5.2. Farkl trlerde metinler okur. O.5.8. Ailesi ile okuma saatleri dzenler. O.5.9. Beendii ksa yazlar ezberler.
K O N U M A
1. K.1.1. K.1.7. Konuma Kurallarn Uygulama Konumaya uygun ifadelerle balar. Karsndakinin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc biimde konuur. K.1.8. 2. K.2.3. K.2.5. K.2.8. 3. K.3.7. Konumasnda nezaket kurallarna uyar. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Kelimeleri doru telaffuz eder. Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. Canlandrmalarda, sesini varlk ve kahramanlar artracak ekilde kullanr. Hazrlkl Konumalar Yapma Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.3. 5. K.5.1. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn sunum teknii ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder. K.1.13. Konumay uygun ifadelerle bitirir.
209
5. TEMA
Y A Z M A
1. Y.1.1. Yazma Kurallarn Uygulama Kt ve sayfa dzenine dikkat eder. Y.1.10. Tekrara dmeden yazar. Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. 2. Y.2.3. Y.2.4. Y.2.5. Y.2.8. Y.2.9. 3. Y.3.1. Y.3.2. Y.3.4. 4. Y.4.1. Y.4.2. 5. Y.5.1. Y.5.3. Y.5.4. Y.5.5. 6. Y.6.1. Planl Yazma Yazsn bir ana fikir etrafnda planlar.
Not
Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle destekler. Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar. Yazy etkileyici ifadelerle sonuca balar. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Dnce yazlar yazar. iir yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder. lgi alanna gre yazar. iir defteri tutar. Gnlk tutar. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Yazm kurallarn kavrayarak uygular.
Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr.
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.6. Sfatlarn cmledeki ilevini fark eder, sfatlar ilevlerine uygun olarak kullanr.
210
LA
LA
O K U M A
1. HAZIRLIK
Tiyatro; sayfalarn iindeki olaylar canlandran, satrlarn arasndaki insanlar dirilten, l kelimeleri konuturan, heceleri bartan, harfleri alatan byl bir sanat koludur. Muhsin Erturul
I rencilere, aadaki konular vererek

bunlardan biriyle ilgili aratrma yapmalarn isteyiniz.
Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az. Trk atasz
Be tane bitki seerek hangi hastalklara iyi geldiini aratrnz. ifal bitkiler satan yerlere ne denir? Buralara giderek en ok hangi bitkilerin satldn aratrnz.
LA
Karagz, einin zoruyla yataktan kalktktan sonra sabah ekerlemesi , n a n n a h n a . yapmaya hazrlanyordu. Kesine oturup pencerenin yanna yerleti. ya . e p le bir dar baknca Hacivat' grd. Ama o da ne? Hacivat , kapya yanap e r a . a a ? t a e , p e e . ona seslenmek yle dursun, ban evirip pencereye bile bakmyordu. Olaa k cak i d eildi. k p n e Bir anda uykusu kaan Karagz, hemen giyinip Hacivat'n peine dt. r a u , n Sokan kesini dnnc e onu grd. Az sonra merak daha da artt. nn i c u . z a a a . i e p a u p k Hacivat, mahalleyi geride brakp krlara doru gidiyordu. Dnp arka , sna bakmad iin de Karagz onu rahata takip edebiliyordu. a n e z u a p Sonunda Hacivat durup bir tan stne oturduu zaman Karagz ne yaa t p r n e u n z e pacan ard. nk saklanacak bir yer yokt u ve ylece ayakta kald. k r r t e e a Hacivat, onu grd ama armad. stelik, el iareti ile yanna ard. Ne, u a . , l i e a . e . z e n a dense fslt ile konuuyordu. Karagz de Hacivat'n yanna meldi. e
HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ Yatak yorgan niye getirmedin Karagzm? Onu tanmyorum ki getireyim? Kimi tanmyorsun? Alak Orhan niye getirmedin, demedin mi?
Bitki aylar hakknda neler biliyorsunuz?

Bitki aylarnn yararlarn aratrnz.
I Yazma almalarnda kullanlmak zere rencilerden farkl yazar ve airlere ait gnlk, an, iir, hikye trnde yazlar bulup snfa getirmelerini isteyiniz. I Beendikleri bir fkray defterlerine yazarak yanlarnda bulundurmalarn syleyiniz. I Derse balamadan nce Karagz ve Hacivat kuklalarn ya da bunlarn fotoraflarn hazr bulundurunuz. Bunlara ulaamyorsanz Karagz oyununu gsteren resim ya da afi bulunuz.
95
1.
K NLK ET
Birinin sizin szlerinizi srekli yanl anladn dnnz. Bu durumda neler hisseder, nasl tepkiler verirdiniz? Yazarak anlatnz.
I rencilerden renkli kt, boya kalemleri, karton, mukavva, makas, ip, ince tel, raptiye, yaptrc ve 10 cmlik 2 adet tahta ta getirmelerini isteyiniz.
Bir arkadanzn sizin szlerinizi srekli yanl anladn dnnz. Bu durumda neler hissedersiniz? diyerek duygularn ve tepkilerini anlattrnz ( 1. etkinlik).
2.
K NLK ET
Aadaki sorular cevaplaynz. Cevaplarnz piramide yaznz.
I rencilere Hay Hak! Yr bana bir elence medet! Her ne kadar sr-i lisan ettikse affola. cmlelerini duyup duymadklarn sorunuz. Duyan rencilere bu cmlelerin nerede kullanldn anlattrnz.
I M E
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Kanmasn salama, ikna etme. Oturduu yerde hafif uykuya dalma. Glkle duyulabilen insan sesi. Hastalklar iyiletirebilmeye alan kii. Yemek piirilen toprak kap. Gldrmek, elendirmek amacyla sylenen sz ya da yaplan davran. Uzun konlu ayakkab. Kk bitki.
8 7 6 5 4 3
O T B O T
A K A I A N S I A L K T
D O K T O R F R L E
2 E K E 1
7. 8.
N A N D I
R M A
3.
K NLK ET
I rencilere Karagz oyunu seyrettiniz mi? sorusunu sorarak bu oyuna ilikin izlenimlerini anlattrnz. I rencilere kukla fotoraflar (mmknse gerek kuklalar) gsteriniz. Karagz oyununu gsteren resim ya da afileri snfta rencilerin grebilecei bir yere asnz. rencilerden bu
Hasta etmek kelime grubunu gerek ve mecaz anlamda cmlelerde kullannz. Gerek anlam:
Gerek anlam:
136
211
5. TEMA
grselleri incelemelerini ve okuyacaklar metnin konusuyla ilgili tahminlerde bulunmalarn isteyiniz. Bunun iin onlar gruplara ayrp 5 dakika sre tanynz. Srenin sonunda grup szclerinden metnin ieriine ilikin tahminlerini alnz.
= rencilere la metnini, zetleyerek

okuma yntemini kullanarak okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5). zetleyerek okuma ynteminin uygulan: rencilere metni rnek olarak bir kez okuyacanz syleyiniz. Okumaya balamadan nce tahtaya Metinde geen kiilerin adlar nelerdir? Metinde anlatlan olay nerede gemektedir? Metinde anlatlan olay ne zaman olmutur? Metnin giri (serim) blmnde anlatlan olay nedir? Metnin dm blmnde neler olmutur? Metin nasl bitmitir? sorularn yaznz. Siz, rnek okuma yaparken rencilerden tahtaya yazdnz sorular metne gre cevaplamalarn isteyiniz. Okurken uygun yerlerde durarak rencilerin sorularn cevaplarn yazmalarna frsat tanynz. rnek okuma almasn bitirdikten sonra rencilere yeterli sreyi vererek cevaplar birletirmelerini, bylece de metnin zetini karmalarn salaynz.
HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT
Demedim. Ben seni soruyorum. imdi senin pencerede uyukla ey, canm krda biraz dolamak istedi. Sabah ekerlemesi yapmadn m? Yapamadm, burada akam lokumu yapacam. Hah hah hahh! Desene uykun kat! Uykum kat, ben de onu kovalaya kovalaya buraya geldim. Efendim, beni kandramazsn. Doru syle, sabah sabah bura Akama ekmek paras kalmad da burada i aryorum. akay brak Karagzm, bu bombo yerde i aranr m? Seni aryorum. Aferin, imdi doru syledin.
ma zamann, burada ne iin var?
da ne yapyorsun?
96
I Metni rnek olarak okuyunuz. rencilerden okuma yntemine uygun almalar yapmalarn isteyiniz. I Metni, akc okuyan renciye paylatrnz. Onlar, sizin okuduunuz rnee uygun olarak okumalar konusunda uyarnz. Metin ikinci defa okunurken dinleyen rencilerden zetlerini kontrol etmelerini, yaptklar yanllar dzeltmelerini, eksik braktklar blmleri tamamlamalarn isteyiniz. I Metni okuyacak rencilere yeterli sre
verip hazrlanmalarn salaynz.
Okurken yaplan kelime tekrarlarnn, hecelemelerin, yanl sylenen seslerin, eksik ya da fazla okunan kelimelerin, okumann gzelliini bozacan anlatnz. Onlardan bu tr yanllklar yapmadan metni akc bir ekilde okumalarn isteyiniz (O.1.2).
= rencilerden kelimelerin telaffuzuna dikkat etmelerini isteyiniz (O.1.3). I Metinde geen aadaki kelimeleri tahtaya yaznz. fslt aka uyuklama bot kavga ifal ot gve kandrmak kk havlamak tmek
= rencilere konuurken ses tonunda, duygulara gre yaplan deiikliklerin yazda noktalama iaretleri yoluyla saland bilgisini veriniz. Noktalama iaretlerine uygun okunmayan bir yaznn anlalmayacan, karmaklaacan ve akcln yitireceini aktarnz. rencilerden okurken noktalama iaretlerine uymalarn isteyiniz.
Kelimelerle ilgili olarak rencilere aadaki almalar yaptrabilirsiniz.
Seecekleri be kelimeyle bir olay anlatma.
Seecekleri be kelimeyle bir drtlk

yazma.
212
LA
LA
2. OKUDUUNU ANLAMA
= Tahtaya tmm, kaynatp ier-
sem iyi gelir diye biraz ifal ot bulmaya geldim; ama sen beni iyice hasta ettin. cmlesini yaznz. Belirtilen kelimelerin altn iziniz. Bu kelime grubunun hangi anlamda kullanldn rencilere sorarak kelime grubunun mecaz anlamn buldurunuz. rencilere ayn kelime grubunu gerek ve mecaz anlamlarnda cmlelerde kullandrnz
KARAGZ HACVAT KARAGZ sn? HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ Efendim, dut deil, ot bulacam. Kime bot bulacaksn? Allah mstahakn versin! Yine sinirimi bozmak iin mi peim Ot bulup kahvalt m yapacaksn? Evet, ot yolup sana kahvalt yaptracam! Aaaa! Buralarda ottan baka bir ey yok! Hac Cavcav, yoksa sen bu Aferin, bildin Karagzm. Ben de yardm edeyim. Ne bulacaz? Pekl, sabah sabah burada sen ne aryorsun? Ot bulacam. Pataklarm kerata! Grnrde aa yok, nerede dut bulacak-
3. etkinlik) (O.2.1).
= rencilerden metinde verilen koyu

renkli ksmlar okumalarn isteyiniz. Bu blmlerle ilgili olarak onlara Anlatm, kanc kiinin azndan yaplmtr? Anlatc, olayla dorudan ilikili midir? sorularn sorunuz. Bu konuda rencileri konuturunuz. rencilere metnin dier blmlerindeki anlatmn kanc kiinin azndan yapldn sorunuz (O.2.6). Bu anlatm yapan kiinin olayla dorudan ilikili olduu sonucuna ulamalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz. Daha sonra olay yazlarnda anlatmn birinci (ben) ya da nc kiinin (o) azndan yaplacan anlatarak bu konuda rencileri bilgilendiriniz.
sra gelip beni buldun? Ot bulacam diyorum!
raya ot bulmaya m geldin?
97
Seecekleri be kelimeyle tekerleme

yazma.
Seecekleri bir kelimeye uygun bilmece

oluturma.
Seecekleri kelimeyi resim ya da karikatrle grselletirme. rencilerin yukardaki baz kelimelerin anlamlarn renebilmeleri iin renci alma kitabndaki piramit bulmacay zdrnz ( 2. etkinlik). Tahtaya yazdnz dier kelimelerin anlamlarn da szle bakarak renmelerini isteyiniz.
= Tahtaya Az sonra merak daha da artt.

nk Hacivat, mahalleyi geride brakp krlara doru gidiyordu. cmlelerini yaznz. rencilere Karagzn meraknn artmasnn nedeni nedir? sorusunu sorunuz. rencilerin iki cmle arasndaki sebepsonu ilikisini kavramalarn salaynz (O.2.8). rencilerden metinden aralarnda sebepsonu ilikisi bulunan cmlelere rnekler bulmalarn isteyiniz.
I rencilere, aadaki deyimlerin anlamlarn szlkten bulmalarn syleyiniz. sabah ekerlemesi uykusu kamak ban evirip bakmamak ekmek paras peine dmek sinirini bozmak eli bo dnmek
Metinde geen Ama o da ne? Olacak i
deil. Gemi olsun! cmlelerini tahtaya yaznz. Bu cmlelerin metinde getii yerleri rencilere okutunuz. Tahtadaki cmlelerin hangi durumlarda kullanldn rencilere sorarak anlamlarn buldurunuz ( 4. etkinlik).
213
5. TEMA
= Metni rencilere okutunuz. Okuma srasnda yaplan yanllar dzeltiniz. Sonra da metinle ilgili zetlerini okutunuz (O.2.12). = rencilerin la balkl metni anlamalarn, zmlemelerini, metinle ilgili analiz ve sentez yapmalarn salamak iin onlara aadaki sorular sorunuz (O.2.13)
HACVAT KARAGZ tireyim. HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT KARAGZ
Ebegmeci getir. Herhlde burada ate yakp kr yemei piireceiz? Ben gidip ge-
Yine ne anladn, ne getiriyorsun? Kftehor, evden gveci getir dedin ya! Allah Allah! Ebegmeci bulacaksn. Anladm, iki dmeci bulacam. Brak, ebegmecini ben bulurum, sen biraz eek kula topla. Hay hay, ka tane olsun? Birka tane yeter Karagzm! yleyse hemen gideyim, lene gelirim. Nereye gidiyorsun efendim? yle bir pataklarm ki burada kimse de grmez ha! Birka tane
Karagz, Hacivat grdnde ne yapyormu?
Hacivatn hangi davran Karagz

meraklandrmtr? Niin? (O.2.23).
eek kula getir, demedin mi? HACVAT KARAGZ Tabii dedim! yi ya, ben de getirmeye gidiyorum. nce evden keskin bir bak
Karagz, merakn gidermek iin ne yapmtr?
bulacam. Sonra da kimseye grnmeden, komularn eeklerinin kulaklarn kesip sana getireceim. HACVAT Allah mstahakn versin! Eek kulaklar gzne girsin! Senin
Hacivat nereye gitmi, Karagz ne zaman grmtr? Hacivat, Karagze ilk olarak neyi sormutur? Karagz, onu nasl anlamtr?
yardmn falan istemiyorum. KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT Eek kula getir, diye sen sylemedin mi kftehor? Efendim, benim istediim eek kula bir ot! Artk ottan m kulak yapp eeklere takyorlar? Hayr, eeklere takmyorlar. fff! Gzm grmesin seni, dolap
biraz karaba bul. KARAGZ HACVAT KARAGZ HACVAT Bana bak, bu da m ot? Evet, bu da ot Karagzm. Birka kk bulup getir. Sen burada oturacak msn? Ben de kalkp baka otlar bulacam. nce sinameki...
Karagz, krlk alanda bulunmasnn nedenini nasl aklamtr? Karagzn cevab, Hacivat ikna etmi midir?
Hacivat, ne yapmak iin krlk alana gelmitir? Bunu Karagz nasl anlamtr?
98
Hacivat, Karagzden hangi otlar bulmasn istemitir? Karagz, bu otlarn adn nelerle kartrmtr? Hacivat, otlar niin aramaktadr (O.2.9)?
LA
4.
K NLK ET
Metinde geen aadaki ifadeleri kullanarak ksa bir paragraf yaznz.
= rencilere metnin tiyatro trnde yazld syleyiniz. Karagz tiyatrosu hakknda rencileri bilgilendirmek iin bunun ok eski bir tiyatro tr olduunu, deri ya da mukavvadan kesilerek boyanm insan figrlerinin beyaz perde zerinde arkadan k verilerek oynatldn aktarnz. Bu yzden Karagze glge oyunu denildiini de anlatnz (O.2.15).
Ama o da ne?
Olacak i deil.
Gemi olsun!
5.
K NLK ET
Aadaki cmleleri alt izili kelimelerin anlamlarna uygun ifadelerle tamamlaynz.
= rencilerden olayn balad, ayrntlarn aktarld ve olayn sonuland blmleri metinden bulmalarn isteyiniz (O.2.16).
Ben seni ok dnyorum oysa ...................................................... ........................................................................... fakat bitiremedim. ....................................................... ne var ki doktora gitmiyordu. Evimi satmak istiyorum te yandan ................................................ Bugn hava ok gzel fakat ............................................................ O kimseyi dnmez ancak .............................................................. ......................................... ancak birinci olmay da beklemiyordum. ................................................ oysa benim en iyi arkadamd. ................................................ ama bizimle tiyatroya gelmedi. Konuyu anlamamm hlbuki ....................................................... Eve geldi ki bir de ne greyim .......................................................... Beni okulda beklemesini sylemitim lakin ........................................
= rencilere metinde geen fakat,
ama kelimelerinin bulunduu blmleri buldurup okutunuz. Bu kelimelerin bulunduu blmlerde birinci cmle ile ikinci cmle arasnda nasl bir dnce farkll olduunu rencilere buldurunuz ( 5. etkinlik) (O.2.17).
137
214
LA = rencilerden metnin kahramanlarndan kendilerine uygun olduunu dndkleri birini semelerini isteyiniz. Kendilerini bu kahramann yerine koyarak metinde anlatlan olaylar srasnda neler hissedebileceklerini anlattrnz. Bylece metindeki duygu ve dnceleri yorumlama becerilerinin gelimesini salaynz (O.2.21). I rencilere metinde geen aadaki
cmleleri okuyunuz. imdi senin pencerede uyuklama zamann, burada ne iin var? Ben de yardm edeyim. Ne bulacaz? Brak, ebegmecini, ben bulurum. Sen biraz eek kula topla!
LA
KARAGZ HACVAT HACVAT ederlerse? HACVAT KARAGZ
nce kim sinek yedi? Karagz sinek yedi! Yardm etmeyeceksen evine git, uyukla! Sana karaba bulaym. ey, ya ikimiz de getirince onlar kavga
Kim kavga edecekmi? Karaba otu ile sinekli kedi otu!
Hacivat, artk iyice sinirlenmiti. Kt bir sz sylememek iin cevap ver, k e r z k n p i n r . z e medi. Eli ile Karagz 'e yanndan gitmesi iin iaretler yapt. Karagz de otu . i e ze n aramaya balad. Fakat otu ararken yere ei lip dinliyordu. Biraz sonra eli bo a . t u n e i p . z a i olarak Hacivat'n yanna dnd. k n a KARAGZ HACVAT KARAGZ Hac Cavcav, hi karaba otu bulamadm. Olmas lazm efendim. Sen bu otu iyi tanyor musun? Tanmaya lzum yok ki! Dinledim, havlayan bir ot bulsam he-
men skp sana getirecektim.
= rencilerden bu cmlelerden sonra gelen olaylarn neler olduunu anlatmalarn isteyiniz. Onlardan Siz olsaydnz bu sorular nasl cevaplardnz? sorusunu sorarak metindeki olaylarn balangcnn, geliiminin ve sonucunun nasl oluturulduunu tahmin etmelerine yardmc olunuz (O.2.24).
99
= rencilere etkinlii yaptrnz. Balk ile

ierik arasnda iliki bulunduunu kavratarak okuduklar metni bu ynden sorgulamalarn isteyiniz ( 6. etkinlik) (O.2.29). Metne farkl bir balk buldurunuz (O.2.30). 3. OKUDUUNU DEERLENDRME
6.
K NLK ET
Aadaki ksa kutucuklarda balklar, uzun kutucuklarda ise konular verilmitir. Balklarla karlarnda bulunan konular eletiriniz. Bilim ve Dnce Gelecekteki evlerin zellikleri Gemie zlem Bilimin dnceye katks Neleri Yememeliyiz? Beslenme ile salk ilikisi Bir Zamanlar Topluma yararl bir kiinin tantlmas rnek nsan Genliin sorunlar Gen Olmak nsan sal
Akll Evler
7.
K NLK ET
Metinde geen aadaki kelimeleri zt anlamlaryla eletiriniz. geri sabah sonra dar dolu yalan son gitmek ilk gelmek ileri ieri doru bo gece akam nce
= rencilere aadaki sorular sorarak metnin mantk bakmndan tutarl olup olmadn deerlendirmelerini isteyiniz (O.3.2).
Okuduunuz metinde olaylar zamana
gre mi, dnceye gre mi sralanmtr?
Metindeki kahramanlarn her konumas,

metnin btn ile ilikili midir? Nasl?
8.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde bulunan boluklar doldurarak canlandrma etkinliini deerlendiriniz.
Fkra
anlatma
etkinliinde
................................................
Metindeki kahramanlar, amaladklar

sonulara ulaabilmiler midir? Aklaynz.
olduunu dnyorum. Bu sonuca ulatm nk ..................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... Bugn ayn etkinlii yeniden yapsam canlandrmada gibi .......................................................................................
Metinde pepee gelen cmleler, mantk

bakmndan birbiri ile ilikili midir?
materyaller kullanrdm. Bir de sesimi ve beden dilimi ................... ...................................................................................................... kullanrdm.
Metinde sizi gldren blmler var mdr? Buralarda niin gldnz?
138
215
5. TEMA
= Etkinlii yaptrarak rencilerin kelimelerin kart anlamlarn bulmalarn isteyiniz ( 7. etkinlik) (O.4.1).
I rencilere 5 numaral alma kdn
datnz. Etkinlikteki kart kavramlardan ikisini alma kdnda kullanmalarn isteyiniz. 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
HACVAT
Allah Allah! tmm, kaynatp iersem iyi gelir diye biraz
ifal ot bulmaya geldim ama sen beni iyice hasta ettin. KARAGZ Aman tmeden hemen evine git, ben de gemi olsuna geli-
rim de birka bardak ay ierim. Konumadan, beraberce aa yrmeye baladlar. , e e nver ORAL r
= rencilere bir Karagz oyunu bulmalarn syleyiniz. Bu oyunu okumak iin okuma plan yaptrnz (O.5.1). Planda belirttikleri srelere uymalarnn nemine deininiz. rencilerden yapacaklar okuma plannda aadaki balklarn bulunmasn isteyiniz.
1. Oyunu bulma 2. Oyunu sessiz okuma 3. Oyunda geen anlam bilinmeyen kelime ve deyimleri bulma 4. Oyunu sesli okuma 5. Oyunu canlandrarak okuma
100
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I rencilere, yaptklar plandaki her almaya uygun bir sre belirlemelerini syleyiniz. Tm okuma etkinliklerinde plan yapmann nemini anlatnz.
I rencilerin getirdikleri malzemeleri kullanarak kuklalar yapmalarna yardmc olunuz.
= rencilerin yaptklar okuma planna

uyup uymadklarn takip ediniz. rencilere, plann canlandrarak okuma aamasnda ailelerinden yardm almalarn syleyiniz. Aileleriyle birlikte okuma almalarnda neler hissettiklerini rencilere sorarak bu konudaki dncelerini sylemelerine frsat veriniz. Bu srada rencileri aileleriyle birlikte okuma saatleri dzenlemeye tevik ediniz (O.5.8).
I rencilere, getirdikleri fkralar okutunuz. Bu fkralardan karlkl konuma biiminde olmayanlar karlkl konuma biimine dntrmelerini isteyiniz.
= rencilere, hazrladklar kuklalar yardmyla bir fkra anlatacaklarn syleyiniz. Bu canlandrmalarna dinleyiciyi selamlayan szlerle balamalarn, nezaket kurallarna uymalarn, konumann sonunda uygun ifadeler kullanarak dinleyicilerle vedalamalarn isteyiniz (K.1.1, K.1.8, K.1.13).
= rencilere, hazrlk blmnde buldurduunuz iir, hikye, an, gnlk, fkra trndeki metinleri okutunuz. En ok hangi trden holandklarn anlattrnz (O.5.2). alma kdndaki iiri ezberletiniz (O.5.9).
= rencilere Srekli ayn sesle ve ayn hzla konuan insanlar dinlerken neler hissediyorsunuz? ok hzl ya da yava konumalar dinleyebiliyor musunuz? sorularn sorunuz. Konu-
216
LA
mann hzl ya da yava olduunda akcln yitirdiini belirtiniz (K.1.7). Yanl telaffuz edilen kelimelerin de dinleyici tarafndan anlalmayacan vurgulaynz (K.2.3). ke) syleyiniz. Bu ses tonlarnn hangi duyguyu anlattn rencilere buldurunuz. abuk gel. Bir de bana kzmasa!
I rencilere Sizce, kelimede bir heceyi,

cmlede bir kelimeyi daha baskl sylemek konumay nasl etkiler? sorusunu sorunuz. rencilerin dikkatini vurgu, tonlama ve durak zerine ekiniz. rencilerden, konuurken kelimeleri ya da cmleleri doru vurgulamalarn isteyiniz. Tonlamann konuurken sze duygu, heyecan, canllk kazandrmak amacyla yaplan ses deiiklii olduunu anlatnz. Uygun yerlerde duraklama yaplmasnn da szn ezgisini glendirecei, anlatlanlarn anlalr olmasna yardmc olaca zerinde durunuz. rencilere aadaki almalar yaptrarak nasl vurgu yapacaklarn kavramalarna yardmc olunuz.
rencilere Allah mstahakn versin!

Yine sinirimi bozmak iin mi peim sra gelip beni buldun? Ot bulacam, diyorum. szlerini nefes almadan okutunuz. renciler okuduktan sonra byle okumann duraksz olduunu syleyiniz. Duraksz okumadan holandnz m? sorusunu rencilere sorarak bu konudaki dncelerini alnz. Soluk almak ve uygun tonlama yapmak iin zaman zaman duraklamalar yapldn anlatnz. Ayn szleri bir kez de her kelimeden sonra uzun duraklar yaptrarak okutunuz. ki okumann da olumsuz durumlar oluturduunu anlatarak uygun yerlerde durak yapmalar gerektiini kavratnz. Duraklama yerlerini belirlerken noktalama iaretlerinden yararlanabileceklerini syleyiniz (K.2.5).
I Aadaki cmlelerde alt izili kelimeleri vurgulu syletiniz.

Hanmnn zoruyla yataktan kalktktan sonra Karagz, sabah ekerlemesini yapmaya hazrlanyordu. Hacivat, kapya yanap ona seslenmek yle dursun, ban evirip pencereye bile bakmyordu. Sabah sabah burada sen ne aryorsun? Burada sen sabah sabah ne aryorsun? Sen sabah sabah burada ne aryorsun?
= rencilerden kukla ile fkra anlatrken

seslerini fkradaki kahramanlar artracak ekilde kullanmalarn isteyiniz (K.2.8). 2. SZL ANLATIM
= rencilere canlandrma srasnda eitli efektler ve mzikler kullanmalarnn yararl olacan syleyiniz (K.3.7).
I Aadaki kelimelerde alt izili hecelere

vurgu yaptrnz. Beni kandramazsn. Sen burada oturacak msn? yle bir pataklarm ki burada kimse grmez. Krda biraz dolamak istedim. Akama ekmek paras kalmad da burada i aryorum. Tanmaya lzum yok ki.
= rencilerden fkra anlatrken kendini bakasnn yerine koyarak konuma ve yaratc konuma yntemlerini birlikte kullanmalarn isteyiniz (K.3.12).
Kendini bakasnn yerine koyarak konuma ve yaratc konuma yntemlerinin uygulan: rencilerden kendilerini, canlandracaklar fkradaki kahramanlarn yerlerine koymalarn ve onlarn duygularn, dncelerini, tepkilerini hissetmeye almalarn isteyiniz. Bunu saladktan sonra fkray dinleyicilere daha ilgin ve etkili sunabilmek iin yaratclklarn kullanmalar gerektiini belirtiniz.
rencilere tonlamann sze duygu deeri kattn anlatmak iin aadaki cmleleri farkl ses tonlaryla (yalvarma, heyecan, tela, f-
I rencilere canlandrmalarn yaptrnz.

217
5. TEMA
Ders kitabnzda verilen ataszn aklaynz.
= rencilere etkinlii yaptrnz. Konu8.
= rencilerden kt ve sayfa dzeni kurallarn uygulamalarn, tekrar ifadelerden kanmalarn, yazm ve noktalama kurallarna uymalarn isteyiniz (Y.1.1, Y.1.10, Y.1.11).
malarn deerlendirmelerini salaynz ( etkinlik) (K.4.3).
rencilerden z Deerlendirme Formu nu doldurup kendilerini deerlendirmelerini isteyiniz. 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilerden yazlarnda ele alacaklar

ana fikir ve yardmc fikirleri belirlemelerini syleyiniz. Konularn gelitirirken rnekleme, karlatrma vb. dnceyi gelitirme yollarndan yararlanmalarn isteyiniz (Y.2.3, Y.2.4, Y.2.5).
= rencilere Bir Karagzc olsaydnz kimlere bu oyunu sunmay isterdiniz? sorusunu sorunuz ve hayallerini anlattrnz (K.5.1).
= rencilere trler hakkndaki bilgilerini

hatrlamalarna yardmc olacak almalar yaptrnz. Her trn kendine zg bir zellii olduunu vurgulaynz ve yazlarna, trlerine uygun girilerle balamalarn, uygun sonularla bitirmelerini isteyiniz (Y.2.8, Y.2.9).
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
I Yazma almalarnda kullanlmak zere

aada verilen konular tahtaya yaznz. rencilerden bu konulardan birini semelerini isteyiniz.
I rencilerden yazma almalarnda

yaratc yazma, bir metni kendi kelimeleriyle yeniden oluturma, bir metinden hareketle yeni bir metin oluturma yntem ve tekniklerinden konuya uygun olann seip belirlemelerini isteyiniz (Y.2.12). Belirtilen yntem ve tekniklerin uygulan: Yaratc yazma yntemini kullanmak isteyen rencilere bu yntem hakknda bilgi veriniz. Yntemi uygulamalarna yardmc olunuz. Uygun konu seerek bir metni kendi kelimeleri ile yeniden oluturma ya da bir metinden hareketle yeni bir metin oluturma yntemleri iin de derste ilediiniz la metnini kullanabilirsiniz. Bunun dnda rencilerin okuma almalarnda snfa getirdikleri Karagz oyunundan da yararlanabilirsiniz. Ayrca rencilerden farkl yazar ve airlere ait gnlk, iir, an, fkra gibi trlerde yazlar bulup getirmelerini isteyebilir, bu metinler zerinden yazma almas yaptrabilirsiniz. rencilerin farkl metinlerden yola karak yeni metinler oluturma almalarnda neler yapabileceklerini anlamalarn isteyerek ve bu becerilerini gelitirebilmek iin renci alma kitabndaki ark sz yazma etkinliini yaptrnz ( 9. etkinlik).
Yaadnz komik bir olay tiyatro biiminde yaznz.
Birbirini yeterince duyamayan iki kiinin

konumalarnda meydana gelebilecek yanl anlamalar tiyatro biiminde anlatnz.
Sevdiiniz birinin souk algnl gibi bir hastala yakalandn dnnz. Onu iyiletirme abalarnz gnlk biiminde anlatnz. Arkadalarnza gcendiinizde ya da bir
arkadanz krdnzda yaadnz duygular iir yazarak anlatnz.
zlediiniz bir tiyatro oyunu, film vb. ile ilgili dncelerinizi anlatnz. Kendinizi Karagzle Hacivatn yerine
koyunuz. Gnmzde yaanabilecek bir olay Karagzle Hacivatn azndan anlatnz.
Okuduunuz la metninden hareketle

yeni bir metin oluturunuz.
Sadece bitkisel ilalar kullanlarak hastalklarn iyiletirilebileceine inanyor musunuz? Aratrma sonularndan yararlanarak aklaynz.
218
LA
2. YAZILI ANLATIM
I rencilerden setikleri konuda yazmadan nce konuyu snrlandrmalarn isteyiniz. Bu konuda onlara yardmc olunuz. rnein, bitkisel ilalarla tedavi konusunu seen rencilere birka hastalk ad belirlemelerini ve bu dorultuda yazmalarn nerebilirsiniz. I rencilerden yazlarnda kendi deneyimlerinden ve gnlk hayattan konuyla ilgili rneklere yer vermelerini isteyiniz. I rencilerden yazlarnda setikleri konuya uygun karlkl konumalara ve mizah unsurlarna yer vermelerini isteyiniz. Yazlarnda gndelik hayatta karlatklar ztlklar, arpklklar, eksiklikleri, yanllar, abartlar ve yanl anlamalar kullanarak insanlar gldrebileceklerini anlatnz. Okuma almalaryla ilikilendirerek Karagzn de Hacivatn konumalarn yanl anlamasnn insanlar gldrdn anlatnz. = rencilere belirledikleri trlerdeki yazlarn yazdrnz (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.4). Yazlarn tamamlayan rencilere okutunuz.
= rencilere Yaznz, setiiniz trn

hangi zelliklerini tamaktadr? sorusunu sorunuz ve onlarn yazdklarnn biimsel zelliklerini deerlendirmelerini salaynz (Y.4.1).
= Yaznzda komik gelere yer verdiniz mi? Yaznzda kullandnz benzetmeler hangileridir? Yaznzda deyimlerden hangilerini kullandnz? gibi sorularla rencilerin yazl anlatmlar zerinde konumalarna yardmc olunuz (Y.4.2).
= rencilere yazmann insan yaamnn vazgeilmezlerinden olduunu syleyerek onlarn yazma isteklerini artrnz (Y.5.1). = Yaptrdnz yazma almalarnda rencilerin hangi alanlara ilgi duyduunu tespit edip onlar bu konularda gelitiriniz (Y.5.3). Yazdklar iirleri, iir defterlerine eklemelerini isteyiniz (Y.5.4). = Gnlk yazan rencilerin almalarndan yola karak rencilere gnlk tutmann yararlarndan sz ediniz. rencilere gnlklerin her gn ya da sadece kendilerince nemli saydklar zamanlarda yazlabileceini anlatnz. Onlardan (varsa) gnlklerinden kendilerinin tercih ettikleri bir blm arkadalaryla paylamalarn isteyiniz. rencileri gnlk tutmaya tevik ediniz (Y.5.5). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
LA
9.
K NLK ET
Aaya sevdiiniz bir arknn orijinal szlerini, yandaki kutucua da arknn ezgisine uygun yeni szler yaznz.
arknn orijinal szleri n l Benim yazdm szler m m
10.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde baz kelimeler yanl yazlmtr. Bu kelimelerin doru biimini Yazm Klavuzundan yararlanarak bulutlarn iine yaznz.
= rencilere etkinlii yaptrarak yazm kartrlan kelimelerin doru yazmn renmelerini salaynz ( 10. etkinlik) (Y.6.1).
I Aadaki cmleleri tahtaya yazp yay ayracn kullanm amalarn rencilere fark ettiriniz.
HACVAT (fkeyle) Kim kavga edecekmi? KARAGZ (Kendinden emin) Karaba otu ile sinekli kedi otu. Yaanm veya yaanmas mmkn olaylar sahnede gstermek amacyla yazlan eserlere tiyatro denir.
Onun beni anlyabildiini biliyorum. Herkez beni aryor. Hi bir insan mutsuz olmak istemez. Bu masal bir ouna anlatmalym. O da bizimle gelecekmi her hlde Bu kitapta bir ok hikye var. Eve bir ka tane mum alalm. Bu konuda pekok kitap okudum. Bu sene hikimse tatile gitmemi. Evdeki hereyi satmlar.
anlayabildiini herkes hibir birouna herhlde birok birka pek ok hi kimse her eyi
139
219
5. TEMA
im gcm budur benim Gkyzn boyarm, her sabah.
(Orhan Veli Kank)
sfatla bir isimden oluan tamlamalara sfat tamlamas denildiini syleyiniz ( 12. etkinlik).
I rencilere etkinlii yaptrp iaret sfatlarn sezdiriniz ( 13. etkinlik). Daha sonra rencilere bu, u, o kelimelerinin varln konuana gre yerini belirttiini syleyiniz. Bu kelimelerin sfat olarak kullanldnda oul eki almayacan anlatnz. rnekleri oaltarak niteleme ve iaret sfatlarn kavratnz.
Kavramlar ve armlar temasnda drt metin ileyeceiz. 1) Akkz Karakz 2) Ataszleri zerine 3) la 4) Evcik
I almalardan sonra rencilere yay ayracn kullanmyla ilgili bilgi veriniz.
DL BLGS etkinlii yaptrnz. Sfatlarn varlklarn farkl zelliklerini gsterdiini sezdiriniz ( 11. etkinlik). Etkinliklerden hareketle isimlerden nce gelerek varlklarn eitli zelliklerini gsteren kelimelere sfat denildiini rencilere aktarnz. Bir
rencilere
= Tahtaya Herhangi bir kitab okuyabilirsiniz. cmlesini yaznz. rencilere Hangi kitab okuyabilirsiniz? sorusunu sorup cmleden yararlanarak cevaplamalarn isteyiniz. htiya duyarsanz hikye kitab m, masal m, ansiklopedi mi gibi ynlendirmeler yapnz. Etkinlii yaptrp belgisiz sfatlar sezdiriniz ( 14. etkinlik). Daha sonra farkl rneklerle rencilere konuyu kavratnz. rencilerden verilen paragraftaki sfat tamlamalarn bulmalarn isteyerek onlarn sfatlarla ilgili rendikleri bilgilerini pekitiriniz ( 15. etkinlik) (D.B.2.6).
LA
11.
K NLK ET
a) Aadaki varlklar birbirinden nasl ayrt edersiniz? Resimlere bakp altlarndaki bo) luklar rnekteki gibi doldurunuz.
13.
K NLK ET
Karnzdaki masalarn size olan yaknln u, o, bu kelimelerinden uygun olanyla belirtiniz.
o u bu
byk aa kk aa silgi silgi ocuk ocuk gmlek gmlek
masa masa
masa
14.
K NLK ET
a) Aadaki cmleleri okuyunuz. Ayra iindeki sorular cevaplamaya alnz. )

Baz gnler canm sklr. (Hangi gnler?) Birtakm insanlar gelip seni sordular. (Hangi insanlar?) Bunu okudum, baka kitap istiyorum. (Hangi kitap?) Birka gn sonra yine gelirim. (Ka gn?)
b) Benim yazdm byk ve kk kelimeleri, aacn durumunu belirtiyor. Sizin yaz) dnz kelimeler varlklarn hangi zelliklerini belirtiyor? kelime silgi zellik ................. kelime ocuk zellik .................
b) Sorulara tam olarak cevap verebildiniz mi? Sizce bunun nedeni nedir? Yaznz. )
kelime gmlek
zellik .................
12.
K NLK ET
Alt izili sfatlarn cmleye katt anlam kutucuklardaki kelimelerle eletirerek bulunuz.
15.
K NLK ET
Aadaki paragraftan sfat tamlamalarn bulup altlarn iziniz.
Bayramda krmz elbisemi giyeceim. Dik yokutan aa indi. Yumuak koltukta oturmay istiyordu. Scak gnlerde glgeliklere ekiliyorlard. Dalarn zerinde mor bulutlar belirmiti. Okul, yksek bir tepe zerindeydi. Kn kaln kazaklar giymeliyiz. Binann iindeki dar koridoru geti. Mutfaa yuvarlak masa koyacakt. Beyaz duvarlar evi ok aydnlatmt.
biim
ayn iti, sofradan bardaklar toplad, emenin yanna brakt. Babas gitmiti. Annesi ayakkablarn giyiyordu. Annesiyle gz gze geldiler. Annesi, ocuun harln verdi. Yuvarlack para, parmaklarnn arasndayd. Kotu, ividen para torbasn ald, azn iyice at, sonra paray iine att. Para, n diye bir ses kard... Ka gndr her sabah torba n diyordu ama topu alacak para birikmiyordu. Bir birikse, bir tamam olsa, hemen torbay kapt gibi koacak, sonra torbay ha diye top satcsnn nne boaltacakt. Bol kal adam, kll parmaklaryla bozukluklar bir bir sayacak, sonra ocuun gzlerine bakacakt. ocuk da parmayla o al topu gsterecekti... Muzaffer ZG r
durum
renk
140
141
220
EVCK (Dinleme Metni)

Metnin Ad: EVCK Metnin Yazar: BEHET NECATGL Sre: 7 ders saati Alt Tema: Oyun Metnin Tr: iir
DNLEME / ZLEME
1. D.1.1. D.1.2. D.1.3. D.1.4. 2. D.2.1. Dinleme/zleme Kurallarn Uygulama Konumacnn szn kesmeden sabr ve saygyla dinler. Bakalarn rahatsz etmeden dinler/izler. Dinlenenle ilgili soru sormak, gr bildirmek iin uygun zamanda sz alr. Dinleme/izleme yntem ve tekniklerini kullanr. Dinleneni/zleneni Anlama ve zmleme Dinlenenin/izlenenin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri fark eder. Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonu ilikilerini belirler.
3. D.3.3.
Dinlediklerini/zlediklerini Deerlendirme Dinledii / izledii kiiyi sesini ve beden dilini etkili kullanma ynnden deerlendirir. Sz Varln Zenginletirme Tekerleme, saymaca, bilmece ve yanltmacalar ezberler / kullanr. iir, trk, ark trlerinde metinler ezberler. Etkili Dinleme/zleme Alkanl Kazanma iir, hikye, masal dinletilerine katlr. Kaset, CD, film vb. kaynaklardan kiisel ariv oluturur.
4. D.4.3. D.4.4. 5. D.5.2. D.5.4.
D.2.2. D.2.3. D.2.4. D.2.7.
K O N U M A
1. K.1.2. K.1.4. 2. K.2.2. K.2.3. 3. K.3.3. K.3.4. K.3.6. Konuma Kurallarn Uygulama Konuma srasnda uygun hitap ifadeleri kullanr. Standart Trke ile konuur. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma itilebilir bir sesle konuur. Kelimeleri doru telaffuz eder. Hazrlkl Konumalar Yapma Konumasn bir ana fikir etrafnda planlar. Ana fikri yardmc fikirlerle destekler. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir.
D.2.11. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin sorular oluturur. D.2.12. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin sorulara cevap verir. D.2.19. Dinlediklerinin/izlediklerinin bal/ad ile ierii arasndaki ilikiyi ortaya koyar. D.2.20. Dinledii/izledii metne farkl balklar bulur. D.2.21. Grsel / iitsel unsurlarla dinledikleri/izledikleri arasnda ilgi kurar. D.2.22. iir dilinin farklln ayrt eder. D.2.23. iirin kendisinde uyandrd duygular ifade eder.
K.3.10. Konumasnda dikkati datacak ayrntlara girmekten kanr. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr.
221
5. TEMA
4. K.4.4. 5. K.5.1. K.5.4. Kendi Konumasn Deerlendirme
Konumasn, sesini ve beden dilini kullanma ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder. Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr.
Not
Y A Z M A
1. Y.1.2. 2. Y.2.6. Yazma Kurallarn Uygulama Dzgn, okunakl, ilek bitiik eik yazyla yazar. Planl Yazma Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. Yazd metni grsel materyallerle destekler.
Y.2.7.
Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.4. 4. Y.4.1. 5. Y.5.4. 6. Y.6.1. Y.6.2. Farkl Trlerde Metinler Yazma iir yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma iir defteri tutar. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
Y.5.10. Yazma yarmalarna katlr.
DL BLGS
D.B.2.6.Sfatlarn cmledeki ilevlerini fark eder, sfatlar ilevlerine uygun olarak kullanr.
222
DNLEME/ZLEME
EVCK Kap nnde Aye Hanm hanmck i grd, Sonunda kendine gre Bir yuva kurdu.
Ama hepsinin mi Hepsinin deil. Ayelerin kimisi Yuvadan, evden yoksul Sert rzgrlar nnde Gz yapraklar gibi Bolukta savrulur. Behet NECATGL
1. HAZIRLIK
lk ben oldum misafiri, Gle gle otura gittim. Bir yksk-fincanda getirdii Hayal kahveyi itim. Kibrit kutusu sekide Oturmutuk baheye kar. Ortada hokkadan bir masa, stnde rt yerine Yaldzl ikolata ktlar. Gzm gazoz kapaklarna gitti, Sorup rendim: Kapkacakm. Toplam sokaktan ucu yanm kibritleri: Bu k odun yakacakm. Yangn yeri bir arsadan bulduu Cam krklar: Para. Ev evirmek kolay, diyordu, tutumlu olmakta. Ayeyi o anda grmeliydiniz! Eski kadnlarn kanyla evcimen Sisli geleceklere hazrlk kmt ocuk varlndan Zamanlarn tesine tertemiz. Ayem gibi, dnyada, Ayeler dolu. Hepsi evcik oynar tedenberi. Ayeler byr, Gnn birinde Oyun evleri Sahici olur.
I Snfa uyakl bir iir getiriniz. I rencilere beendikleri oyun, elence

konulu bir iiri snfa getirmelerini syleyiniz.
I rencilerden oyun, oyuncak konularn

ileyen karikatrler bulup snfa getirmelerini isteyiniz.
I rencileri dinleyecekleri Evcik metnine hazrlamak, metinle ilgili n bilgilerini harekete geirmek iin aadaki iiri okuyunuz. OCUK VE OYUN Sebzelerden sevdiklerim: Havu, domates, oyun. Meyvelerden sevdiklerim: Elma, eftali, oyun. Bence en iyi besin: Oyun nk Hibir ey yemesem bile bazen Oynarken doyuyorum. smail Uyarolu
I rencilere Sizin iin oyunun anlam nedir? Siz de oyunun ocuklar besleyip byttne inanyor musunuz? Neden? sorularn sorarak onlarn oyun kavramna bak alarn dile getirmelerine imkn salaynz. 2. DNLEDN/ZLEDN ANLAMA
= rencilere bir iir dinleyeceklerini syleyiniz. Bu iiri dinlerken yaratc dinleme yntemini kullanacaklarn belirtiniz (D.1.4).
223
5. TEMA
KAVRAMLAR VE ARIIMLAR = rencilere Evcik iiriyle ilgili aadaki sorular sorunuz (D.2.12).
Aye, nerede ve ne oynamaktadr? Aye, misafirine neyi, nasl ikram etmitir?
Yaratc dinleme/izleme ynteminin uygulan: rencilerin katlmsz dinleme yapacaklarn, dinleme sonrasnda dinlediklerine ynelik yorumlar yapacaklarn syleyiniz.
= rencilere dinlerken konuana ya da

okuyana sayg duymalar gerektiini, bunu da baka bir eyle uramadan ve bakalarn rahatsz etmeden dinleyerek gsterebileceklerini syleyiniz (D.1.1, D.1.2).
Yazar ile Aye nerede oturmular? Oturduklar yerdeki eyalar nelerden yaplmtr?
Aye, gazoz kapaklarn ve yanm kibritleri niin toplamtr? Ayeye gre ev evirmenin pf noktas nedir? Niin? aire gre Aye, oyun oynarken nasl grnmektedir?
= Dinlerken zihinlerinde oluan soru veya

grler iin uygun zaman beklemeleri gerektiini vurgulaynz. Metni dinledikten sonra sz alarak sorularn sorabileceklerini, grlerini ifade edebileceklerini belirtiniz (D.1.3). Evcik iirini bir kez dinletiniz. rencilerden iiri dikkatle dinlemelerini isteyiniz. Dinleme bitince rencilere etkinlii yaptrarak Ayenin hangi oyuncaklarla oynadn buldurunuz ( 1. etkinlik). almasn bitiremeyen rencilere yeterli sreyi veriniz. Daha sonra rencilere Siz olsaydnz byle bir iirde Ayeyi hangi oyuncaklarla oynatrdnz? Niin? sorularn sorarak metni ikinci kez dinlerken bu soruyu cevaplamalarn syleyiniz ( 2. etkinlik).
aire gre dnyadaki btn Ayelerin bir gn gerek bir evleri olur mu? air niin byle dnmektedir?
= rencilerin grsel unsurlarla dinledikleri Evcik iiri arasnda ilgi kurmalarn salaKAVRAMLAR VE ARIIMLAR
= rencilere iire niin Evcik bal konulmutur? Sizce iirin bal ieriini kapsyor mu? sorularn sorunuz, iire baka bir balk bulmalarn isteyiniz (D.2.19, D.2.20).
= rencilere dinledikleri metinde geen

yksk, yaldz, gz, tutumlu kelimelerinin anlamlarnn ne olduunu sorunuz. rencilerin dinlenenin ya da izlenenin balamndan hareketle kelimelerin anlamlarn bulmalarn salaynz (D.2.1).
1.
K NLK ET
iiri dikkatle dinleyiniz. Ayenin hangi oyuncaklarla oynadn yaznz.
= rencilere Dinlediiniz iirdeki anahtar kelimeler hangileridir? sorusunu sorarak bu kelimeleri bulmalarn isteyiniz. Anahtar kelimelerdeki harfleri kullanarak yeni kelimeler oluturmalarn syleyiniz. En ok kelime bulan renciyi dllendiriniz ( 3. etkinlik) (D.2.2). = rencilere iirin konusunu ve ana duygusunu buldurunuz ( 4. etkinlik) (D.2.3, D.2.4).
2.
K NLK ET
Siz, byle bir iir yazacak olsaydnz Ayeyi hangi oyuncaklarla oynatrdnz?
3.
K NLK ET
a) Aadaki dairelerin ortasndaki harfleri kelimenin ilk harfi olarak dnp metnin ) anahtar kelimelerini bulunuz. A K A K P A K V L E C U U T M T U
= Tahtaya Gle Gle otura gittim. dizesini yaznz. rencilere air, Ayeye niin misafir gitmitir? sorusunu sorunuz. Bunun nedenini syletiniz (D.2.7).
K C
KAPKACAK
EVCK
TUTUMLU
= rencilerden yaptklar aratrmalar-
b) Dairelerdeki harfleri farkl ekilde birletirerek ka tane kelime oluturabilirsiniz? )
PAK APAK CAKA AKACAK KAPA
EK EV VE
UT TUT ULU UMUT MUTLU
da elde ettikleri bilgilerden de yararlanarak dinledikleri konuyla ilgili ikier soru yazmalarn isteyiniz ( 5. etkinlik) (D.2.11).
142
224

mak amacyla etkinlii yaptrnz. rencilerden metindeki ocuklarn neler yaptklarn, hangi oyunu oynadklarn yazmalarn isteyiniz ( 6. etkinlik) (D.2.21). ler yapardnz? sorularn sorup dinledii kiiyi deerlendirmelerini isteyiniz (D.3.3). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
= rencilere iirin ilk iki dizesini okuyunuz.

Bununla ilgili olarak onlara Cmledeki anlam bir dizede tamamlanm mdr? Bu dizeler dz yazda nasl yazlrd? sorularn sorarak dikkatlerini iir dili zerine ekiniz. Snfa getirdiiniz uyakl iiri okuyunuz. rencilerin bu iirdeki uyakl kelimeleri fark etmelerini salaynz. Yaptnz almalarla iir dilinin farklln rencilere kavratnz (D.2.22).
= rencilere tas has hoaf., Dal kalkar, kartal sarkar; kartal kalkar, dal sarkar., u ke yaz kesi, u ke k kesi, ortada su iesi. gibi sylenmesi zor olan seslerden kurulu yanltmacalar syletiniz. rencilerden de kendi bulduklar yanltmacalar ezberlemelerini isteyiniz (D.4.3).
= rencilere Evcik iiri sizde nasl duygular uyandrd? sorusunu yneltip bunlar anlattrnz (D.2.23). 3. DNLEDKLERN/ZLEDKLERN DEERLENDRME
= rencilere CDden dinlediiniz iiri beendiniz mi? iiri siz okusaydnz nasl deiiklik-
= rencilere snfa getirdikleri iirleri okutunuz. Bu almanzla iir ezberlemenin nemini anlatnz. rencilerden beendikleri iirleri ezberlemelerini isteyiniz. iir, ark, trk arasnda iliki kurarak rencileri ark ve trk ezberlemeye zendiriniz. rencilerden bildikleri ark ve trkleri ezgisiyle sylemelerini isteyiniz. Bu alma yoluyla onlarn z gvenlerinin gelimesine yardmc olunuz (D.4.4).
5. DNLEME ALIKANLII KAZANMA
EVCK (Dinleme Metni) K e
4.
K NLK ET
Aadaki boluklar Evcik iirine gre doldurunuz.
= rencilerden snfa getirdikleri iirlerle

ksa bir iir dinletisi yapmalarn isteyiniz. iir dinletilerinin yararlarndan sz ederek rencileri iir, hikye, masal dinletilerine katlmaya tevik ediana duygudur.
Dinlediim iirde
Dinlediim iirde
konusu anlatlmaktadr.
5.
K NLK ET
niz (D.5.2).
Dinlediiniz konuyla ilgili iki soru yaznz.
= rencilere Dinlediklerinizi her zaman

hatrlayabiliyor musunuz? Dinleyerek rendiiniz bilgilerin kalc olduuna inanyor musunuz? Bu bilgilerin kalc olmas iin ne yaplabilir? so-
6.
K NLK ET
Resmi inceleyiniz. Resimde ocuklarn neler yaptn anlatnz.
rularn sorunuz. Bu konular zerinde onlar konuturduktan sonra dinlediklerini abuk unutabileceklerini anlatnz. Bu nedenle dinlediklerinden bir ariv oluturmalar gerektiine deininiz. Arivlerinde kaset, CD, film, DVD gibi grsel ve iitsel materyallere yer vermeleri gerektiini anlatnz. rencilere ariv oluturma konusunda bilgi veriniz. Kiisel arivlerinden en doru biimde yararlanmalarn salaynz (D.5.4).
143
225
5. TEMA
K O N U M A
1. HAZIRLIK
KAVRAMLAR VE ARIIMLAR I rencilere Sokakta oynanan oyunlar ile evde bilgisayar banda oynanan oyunlardan hangisinin ocuk eitimine daha ok katksnn olacan dnyorsunuz? Neden? diyerek bu konuda konuacaklarn syleyiniz. I rencilere yeterli sre verip konumalarn hazrlatnz. Hazr olan rencilerden balayarak onlar konuturunuz.
I rencilere Kkken yeterince oyun

oynayamayan insanlar, yetikin bireyler olduklarnda sizce nasl bir kiilie sahip olabilirler? sorusunu sorunuz ve onlarn konuyla ilgili grlerini alnz.
= rencilerden konuurken uygun hitap ifadeleri kullanmalarn, standart Trkeyle konumalarn isteyiniz (K.1.2, K.1.4). = rencilerden iitilebilir bir ses kullanmalarn, kelimeleri doru sylemelerini isteyiniz (K.2.2, K.2.3).
= rencilere aadaki sorular sorunuz

(K.4.4).
Konuurken gerekli yerlerde vurgu yaptnz m?
2. SZL ANLATIM
Ses tonunuz, anlattnz duyguyu yanstt m?
= rencilere bir amaca ynelik konumalar gerektiini anlatnz. Konuan kiinin amacna uygun bir ana dnce belirlemesi gerektiini syleyiniz. Konumann nceden belirlenen amaca ulaabilmesi iin ana fikri destekleyecek, aklayacak yardmc fikirlere yer verilmesi gerektiine deininiz. rencilerden konuma konularna uygun ama, ana fikir ve yardmc fikirler belirlemelerini isteyiniz (K.3.3, K.3.4).
Konumanz ile beden diliniz uyumlu

muydu? 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilerden konumalarnda duygu,

dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerine yer vermelerini isteyiniz. Bunlarn bir kiinin birikiminin temel unsurlar olduunu aktarnz. Konumalarda birikimleri kullanmann onlara canl, etkili bir anlatm kazandracan belirtiniz (K.5.1).
= Trk dilinin ses, kelime, cmle yaps bakmndan gzellik ve inceliklerini yanstmalarnn nemine deininiz. Dilimizin kkl bir kltr dili olduunu vurgulaynz. Konuurken kullanlan sz sanatlarnn, mecazlarn, deyimlerin ve ataszlerinin estetik deeri zerinde durunuz (K.3.6).
= rencilere, konumalarnda yeni rendikleri kelime ve kavramlar kullanmalarnn yararlarn anlatnz. Yeni rendikleri kelimeleri kullanmalarnn kelime hazinelerini zenginletireceini vurgulaynz (K.5.4).
= rencilere, konuurken ayrntlardan

uzaklap ana konuya nem vermelerini syleyiniz (K.3.10).
= rencilere ikna etme yntemiyle konuacaklarn syleyiniz (K.3.12). kna etme ynteminin uygulan: rencilere konuma konusunu verdikten sonra bu konuda dinleyenleri nelerin ikna edebileceini dnmelerini ve bunlar konumalarnda kullanmalarn syleyiniz.
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
I rencilere;
elence oyun
226

ocukluk oyun ve eitim konularn veriniz. Bunlardan biriyle ilgili iir yazmalarn isteyiniz.
= rencilerden iir yazarken duyulardan

hareketle yazma ve grup olarak yazma yntem ve tekniklerinden birini kullanmalarn isteyiniz (Y.2.12). Duyulardan hareketle yazma tekniinin uygulan: rencilerden snfa getirdikleri karikatrleri incelemelerini isteyiniz. Bu karikatrlerde grdklerini rencilere anlattrnz. Bylece rencilerin grme duyularn harekete geiriniz. rencilerden karikatrlerin kendilerinde uyandrd duygu ve dnceleri iir eklinde yazmalarn isteyiniz. Grup olarak yazma ynteminin uygulan: Bu yntemi kullanmalarn salamak iin istekli rencileri gruplara ayrnz. Her gruptan bir konu semesini isteyiniz. Her renciye (gruptaki renci saysn dikkate alarak) bir drtlk ya da dize yazmasn syleyiniz. Sonra bunlar uygun bir sra ile dize ya da drtlkleri birletirip dzenlemelerine ve iirlerini oluturmalarna yardmc olunuz. iirlerine uygun bir balk bulmalar konusunda rencileri uyarnz.
= rencilerden iirlerini dzgn, okunakl, ilek bitiik eik yazyla yazmalarn isteyiniz (Y.1.2).
= rencilere, iir yazarken ataszlerinden, deyimlerden ve sz sanatlarndan yararlanmalarn syleyiniz. Yazdklar iire uygun resimler yapmalarn isteyiniz (Y.2.6, Y.2.7).
rencilerden yazdklar iirlere ko-
nuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulmalarn isteyiniz (Y.2.10). rencilerin istenilen niteliklerde balklar bulabilmelerini salamak amacyla renci alma kitabndaki Balk Bulma etkinliini yaptrnz ( 7. etkinlik). renciler almalarn bitirdikten sonra onlara iirlerin gerek balklarn syleyiniz. (Sunay Akn, Alacak; Refik Durba, Korku; M. Gner Demiray, Atom)
7.
K NLK ET
Aada farkl airlerden alnm iirler verilmitir. Bunlar dikkatle okuyunuz. Bunlara ksa ve dikkat ekici birer balk bulunuz. iirlerin gerek balklarn retmeninizden reniniz.
2. YAZILI ANLATIM
Yol kenarlarndaki, Yamur mazgallarn, Kumbara sanp Harlm atardm. Bu yzden en ok, Denizden alacaklym. Sunay Akn y
Krmz apkal tavan, Gkyznn boasn, Ne zaman kzdrrsa, imek akyor. Bilmiyor ki tavan karde, imein korkusundan, ocuklarn ryasna, Karanlk yayor. Refik Durba k
= rencilere, iirlerini yazmalar iin sre

tanynz. Daha sonra yazdklar iirleri okutunuz (Y.3.4).
I rencilerden setikleri konuyla ilgili

gnlk hayata ilikin gzlemlerini ve kendi deneyimlerini yazdklar iirlere yanstmalarn isteyiniz.
Aslnda atom ok yararl bir ey, Evleri aydnlatr, gemileri yrtr. Uzaya da gtrr insanlar... Yaamn her kolunda, Hizmete koar. Peki, niin atomla Dnyamza lm saarlar? M. Gner Demiray . r
I rencilere, yazdklar iirlerin dz yaz

zellikleri tamamas gerektiini syleyiniz. iirin kendine zg yapsn, iir yazma almalarnda uygulayp uygulamadklarn izleyiniz. Bu becerilerinin gelimesi iin rencilere yazdklar iire uygun bir ezgi bulmalarn syleyebilir, iiri bu ez-
8.
K NLK ET
Aadaki resimleri inceleyiniz. Resimlerde grdklerinizi saylarn belirten kelimelerle birlikte altna yaznz.
drt portakal
bir ekmek
eyrek ekmek
yarm armut
giyle okutabilirsiniz. Bylece rencilerin iirsel olmayan ifadeleri dzeltmelerini salayabilirsiniz.
144
227
5. TEMA
DL BLGS etkinlii yaptrnz. Say sfatlarn ( 8. etkinlik), soru sfatlarn ( 9. etkinlik), unvan sfatlarn sezdiriniz ( 10. etkinlik). Daha sonra unvan sfatlarnn hem isimden nce hem de isimden sonra gelebileceini kavratnz. Unvan sfatlarnn yazmyla ilgili bilgi veriniz ( 11. etkinlik). Pekitirme ve kltme sfatlarn sezdirmek iin etkinlikleri yaptrnz ( 12, 13. etkinlik). rencilerin sfatlara kltme eki getirirken nsz yumuamas, dmesi, benzemesi ve nl uyumlar kurallarn uygulayp uygulayamadklarn izleyiniz. Bu konuda sorun yaayan renciler iin ek almalar dzenleyiniz. = rencilere etkinlikleri yaptrarak sfat la ilgili bilgilerini pekitiriniz ( 14, 15, 16. etkinlik) (D.B.2.6). I rencilerin projelerini deerlendiriniz, performanslarn sunmalarn salaynz. Bunun iin Proje Deerlendirme Formu ve Performans Deerlendirme Formu nu doldurunuz.
= Aadaki sorular yoluyla rencilerin

kendilerini deerlendirmelerini salaynz (Y.4.1).
rencilere
Yazdnz iirde dize kmeleri oluturdunuz mu?
iirde ses akn nasl saladnz? iirde tekrar ettiiniz kelime veya dizeler
hangileridir? Bunun iire nasl bir zellik kazandrdn dnyorsunuz? iir yazma almalarn Grup z Deerlendirme Formu ile deerlendiriniz. 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilere iir defterinizde oyun konusunu ileyen iir var m? sorusunu sorunuz. Olumlu cevap veren rencilere bunlar okutunuz (Y.5.4).
= Snf iinde yaplan yazma almalarnda oluturulan iirlerle bir iir yarmas dzenleyiniz. Bu yarma iin rencilerden bir deerlendirme kurulu oluturunuz. Deerlendirme kurulundan yazma almalarnda ortaya karlan iirlerden en gzel tanesini belirlemesini isteyiniz. Bu iirleri snf veya okul panosunda sergileyiniz. Ayrca rencileri eitli kurum ve kurulular tarafndan dzenlenen yarmalara katlmaya tevik ediniz. rencilerin iirlerini bu tr yarmalara gnderebilmeleri iin onlara yardmc olunuz (Y.5.10). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
9.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izilen kelimelerin cmleye nasl bir anlam kattn altlarna yaznz.
Hangi gn snav olacaksnz? retmen size nasl sorular sordu? Ka ekmek alaym? Bizim takm kanc srada?
10.
K NLK ET
a) Aadaki cmlelerde alt izili sfatlarn ismin hangi zelliini belirttiini yaznz. ) Yzba Cemil, ok baarl bir askerdi. Doktor Mehmet Bey, toplantya gitti. Glizar Hanm bugn gelemeyecek. Topal Osman, bu kyn en zenginiydi. Mustafa Kemal Paa, ordudan ayrlmt.
rtbe meslek, cinsiyet cinsiyet lakap rtbe
= Tahtaya Kap nnde Aye / Hanm hanmck i grd / Sonunda kendine gre / Bir yuva kurdu. dizelerini yaznz. rencilere iirden alnan blm yazarken niin eik izgiyi ( / ) kullanm olabilirim? sorusunu sorunuz. Onlara eik izginin yan yana yazlan dizeleri ayrmakta kullanldn kavratnz. rencilere Eik izgiden sonraki kelimeler nasl balamtr? sorusunu sorup dizelerin yazmn kavratnz (Y.6.1, Y.6.2).
b) Cmlelerdeki sfatlar aadaki zelliklerine gre gruplaynz. )

simden nce gelenler simden sonra gelenler
yzba doktor topal
bey hanm paa
11.
K NLK ET
Bey, hanm, efendi, paa, retmen, bakan kelimelerini kullanarak sfat tamlamalar oluturunuz.
145
228

12.
K NLK ET
a) Aadaki resimleri inceleyip civcivlerin zelliklerini sar, sapsar, ak sar sfatlary) la belirtiniz.
NNEMN MASALLARI N "Ninemin kynde elektrik yoktu. Hava kararnca gaz lambasn yakp duvara asard. Kardeim Kerem'le birbirimize sokulur, n yaratt glgelere bakarak, dardan gelen yaprak hrtlarna kulak vererek, Gle ninenin anlatt masallarn iine dalardk. Kelolan masallarnda kendimizi Kelolan'n yerine koyar, onunla dere tepe dz giderdik. Padiahn zlemez bilmecelerine onunla birlikte kafa yorardk." Miyase SERTBARUT e
(Metni okuyunuz ve aadaki ilk iki soruyu metne gre cevaplaynz.) b) Bulduunuz sfatlar varlklarn zelliklerini bildirirken nasl bir anlam farkll olutur) du? Yaznz. 1. Yazar, ninesinin kyyle ilgili olarak neler anlatmaktadr?
sar
ak sar
sapsar
2.
Gle nine, Kelolan masallar anlatrken yazarla kardei neler dnmektedir?
13.
K NLK ET
Kutu iindeki eki uygun kelimelere getiriniz. Oluturduunuz kelimeleri yaznz. 3. minik ince kk Aadaki ataszleriyle bir grup oluturulursa hangisi darda kalr? A) Rzgr eken frtna bier. B) Ne katarsan ana, o kar kana. C) Yazn ba pienin kn a pier. D) A tanca kepeye paha olmaz. 4. sim tamlamalar, tamlanan ve tamlayan gelerinden oluur. Baz durumlarda tamlayan ya da tamlanan sfatlarla tamamlanabilir. Aadaki cmlelerden hangisi bu duruma rnektir? A) Aratrmalarmda kitaplarn iindekiler blmnden yararlanrm. B) Son ma toprak sahada yaptk. siyah uzun byk C) Kk kardeimin kokulu silgisi ok houma gitti. D) Annemin elbisesi bana byk geldi. 5. Aadaki cmlelerde bulunan sfat tamlamalarn bulup altn iziniz. Evimizin byk bir bahesi vardr. Dolma kalemin mavi mrekkebi bitmi. Mutfakta temiz ay barda kalmam. Mahalledeki eski su borular patlam.
cik dar ev biraz
ufak
minicik kck ufack evcik birazck darack incecik siyaha byke irice kabaca gzelce kalnca uzunca
ce kaln kaba gzel
iri
146
148
14.
K NLK ET
Cmlelerde alt izili sfatlarn ilk hecelerine m, p, r, s sesleri getirerek anlamlarn glendiriniz. 6. Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin grevlerini karlarna yaznz. Scak simitler hemen tkendi. Yemein yannda yarm ekmek yedi. Elbisemin yeili solmu. Bahe duvar dikenli itle evrilmiti. tekileri de bulurum belki. 7.
ocuk, soru dolu, s.....siyah gzleriyle bana bakyordu. im
bem Gkyzne baktnda ........beyaz bulutlar grd.

sap Bahedeki aalar ........sar limonlar sslyordu.
Annesi onu hazrlam, ......temiz elbiseler giydirmiti. ter
sfat sfat isim sfat zamir
kp Sandklara doldurulan .......krmz elmalar itah ayordu. dos Kk ocuk, hepimizi utandryor, ........doru szler sylyordu.
Buradaki ........yeil ormann nasl yakld anlalamad. yem
Aadaki parantez iaretli yerlerden hangisine soru iareti (?) konulmaldr? A) Bu ie girmekle iyi mi, kt m ettim, bilmiyorum ( ) B) Bu kadar olaydan sonra daha dikkatli olman gerekmez miydi ( ) C) Trke retmenimiz, tatl dilli, iyi mi iyi bir insand ( ) Aadaki cmleleri verilen sfatlardan uygun olanyla tamamlaynz. D) Konumaya balad m bktrana kadar susmuyordu ( ) 8. Aadaki cmlelerde kullanlan tamlamalarla trlerini eleyiniz. Her akam kitap okuyorum. Bu saatlerde yoldan arabalar geer. Yaz tatilinde ablam bize gelecek. Yeni kalemim krld. Baca temizleyicilerini ard. Bu kitaptan bir tane daha olacak.
simsiyah koskocaman ufack minicik masmavi
15.
K NLK ET
Kocaman ........................ akvaryum masmavi .............. suyla doldurulmutu. inde minicik .............. balklar yzyordu. ocuk balklara ulamak istedi. Akvaryumun yanna bir sandalye ekti. oufack cuk ................. ellerini akvaryuma soktu. Telala yzmekte
simsiyah olan ..................... bir bal

yakalad. Hzla dar karksack mak istedi ama ..................... kollar akvaryuma arpt. ocuk ve balk yere dtler. ocuk, baln leceini dnd. Hemen onu yerine koydu.
sim tamlamas m
Sfat tamlamas t
Neeli insanlar seviyordu. 9. Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerden hangisi iyelik eki almamtr? A) Geen geceki ryam keke gerek olsa. B) Okuldaki arkadalarma gveniyorum. C) Byk kentlerde yaam koullar zor. D) Yamurda ayaklarm sland. 10. Aadaki iirden iyelik eki alan kelimeleri bulup altn iziniz. Sabah olur, ok erken, Herkes gider iine. Byk, kk derler, lerinin peine. Demirci, ocan, Yakm, pf pf krkler! Davarlarn otlatr Meralarda yrkler. S. Sami KOYRAL . i
16.
K NLK ET
ksack
Aadaki metinde sfatlar renkli kalemle yuvarlak iine alnz.

Kenin banda durup bakarsanz her pencerede krmz toprak sakslar ve kararm gaz sandklar grrsnz. Sakslarda al, beyaz, mor sardunya, kpe iei, karanfil. Gaz sandklar da bek bek yeil fesleen ile dolu. Ta kede bir mor salkm arda, altnda civarn en ilek emesi vardr. Btn bunlarn arkasnda, tiyatro dekorunu andran beyaz, uzun, ince minare. Ssl kafeslerin arkasnda yal kadn balar dizili. Arada dikilerini brakr, pencereden pencereye bara bara dedikodu yaparlar. Sokakta eli bakral kadnlar emeye gider, gelirler. Salar iki rgl kz ocuklar kap eiklerinde sakz iner; akr yrtk, yaln ayak, bakabak olanlar, krk talar arasndaki su birikintileri etrafnda melmi, kttan gemi yzdrrler. Halide Edip Advar

147
149
229
5. TEMA
ESTETK NEDR? K

Metnin Ad: ESTETK NEDR? Metnin Alnd Yer: NC OCUK DERGS Alt Tema: Estetik Zevk Metnin Tr: Sylei
1. EK METN
Bu sorulara yantlar bulmaya altmzda yetikinlerin estetik dedii alanda almaya balarz. rnein, size gre yandaki resim hakknda neler syleyebiliriz? 1. Bir kadnn resmi.
Hibir gzellik mkemmel deildir. Amerikan atasz
2. Siyah elbise giymi bir kadnn resmi. 3. Bu kadn evde deil, darda duruyor, n-
ESTETK NEDR?
ocuklar bir sanat eserini grdkleri ya da iittikleri zaman beenirler ya da beenmezler. Aslnda en zevklisi de budur. Beenmek ya da beenmemek! Yetikinlerin ou, sanat yaptlarn neden beendiklerini ya da neden beenmediklerini sorgularlar. Estetik ya da sanat bilim bu sorulara verilen yantlarla ortaya kmtr.
k arkasnda aalar ve dereler var. 4. Elleri ok gzel. 5. Sanki bir fotorafya poz veriyormu gibi duruyor. 6. Sanki glmsyor.
rmcek Adam neden beeniriz? Bu soruya pek ok ocuk eitli yantlar verebilir: Gzel, krmz, siyah, dar bir elbisesi olduu iin. Maskesi olduu iin. ok hzl uabildii iin. Yardmsever olduu iin.
Bu dndklerinizin hepsi doru ama biraz daha aratrrsanz o kadar ok ey renebilirsiniz ki! Bu grdnz bir fotoraf deil, gerek bir tablodur. Pariste Louvre (Luvr) Mzesinde bir duvara asl durmaktadr. Bir ressam tarafndan yal boya ve fra kullanlarak bir duval zerine yaplmtr. Leonardo Da Vinci (Leonardo Da Vinsi) adl ok nl bir ressamn yapt tablodur. ou insan, bu tablonun fotorafn evine asar ve seyreder. Bu bilgileri renmeye baladmzda estetikle de uramaya baladk, demektir. Ama yantlanmas en zor sorular unlardr: Bu tablo neden bu kadar seviliyor? Neden milyonlarca insann ilgisini ekiyor? Bu tabloda ne var ki bu kadar houmuza gidiyor?
Bu bebei neden beeniriz? Salar dz ve sar olduu iin. Elbisesi kabark olduu iin. Prenses gibi olduu iin.
Yetikinler, bu konuda kitaplar dolusu yaz yazmtr. Bir talyan ressam olan Leonardo Da Vinci, Rnesans denilen ve ok nemli sanat yaptlarnn retildii, bilimsel bulularn yapld bir dnemde yaamtr. Yaad yllarda da ok nldr ve dhi olarak kabul edilen bir sanatdr. Mona Lisa (Mona Liza), bu byk sanat tarafndan resmedilmitir. Bundan dolay da ok nemsenmitir. nsanlar, bu byk ressamn kt bir resim yapacana asla inanmazlar. Baz estetikiler, yani estetik hakknda yaz yazanlar, dnenler Mona Lisann gizemli bir glmsemesi olduunu vurgulamlardr. Eer bu resme dikkat. F TRKE 6. SINIF DERS KTABI
101
102

Metnin Ad: TONTON DEDENN YALI SAAT Metnin Yazar: ZEYR GNDZ Alt Tema: Saylar Metnin Tr: Hikye
ESTETK NEDR? K
li bakacak olursanz Mona Lisann glmseyip glmsemediine karar vermeniz zordur. Mona Lisann arkasndaki manzarann glmsemesi kadar gizemli olduunu syleyen yazarlar da vardr. Bu manzara sanki masals bir dnyay gstermektedir. Birok yazar da Mona Lisann kim olduunu merak etmitir. Bazlar Rnesans dneminde yaam varlkl bir kadn olduunu sylemilerdir. Bazlar Mona Lisann aslnda Leonardo Da Vincinin kendi portresi yani yz resmi olduunu dnp kantlamaya almlardr. Yazmzn sonunda estetik denen dnce alannn, sanat yaptlar hakknda uzun uzun dnerek onlar anlamaya alan dnce adamlarnn ve kadnlarnn yazdklar yazlardan olutuunu syleyebiliriz. Yanz ka olursa olsun, sanat yaptlar hakknda sorular sorup bu sorulara yantlar vermeye altnzda siz de estetiin alanna girmi olursunuz. ok sanat yapt izler ve onlar hakknda ok kitap okursanz siz de ilerde bir estetiki olabilirsiniz. nc ocuk dergisi k
2. EK METN
Duran saat, geriye kalandan yedir. Gney Amerika atasz
TONTON DEDENN YALI SAAT
Bir zamanlar ok gzel masallar anlatan tonton bir dede vard. ki katl, ahap bir evde yalnz bana otururdu. Her akam, kendisinden masal dinlemeye gelen ocuklara gl ya srerdi. Masal bitip de ocuklar dalnca duvar saatinin tiktaklarn dinleyerek uykuya dalard. Gnlerden bir gn, tonton dede ar bir hastala yakaland. Oullar ve torunlar onu ziyarete geldiler. Tonton dedenin daha rahat edebilmesi iin onu bir huzur evine yatrdlar. Tonton dede gittikten sonra ahap eve bir lm sessizlii kt. Artk o evde gzel masallar anlatlmyordu. Gl ya ieleri dolaplarda kilitli kalmt. Salondaki duvar saatinin tiktaklarndan eser kalmamt. nk zavall saati tavan arasndaki eski eyalarn arasna terk etmilerdi. i d toz balam, her yan rmcek alaryla dolmutu. Rakamlarna gelince... Onlar da tonton dedenin dileri gibi tek tek dklerek yok olmulard.
103
104
230
TONTON DEDENN YALI SAAT N N I
Masalc tonton dedenin Cingz adnda afacan bir torunu vard. Bir yaz tatilinde annesi ve babasyla birlikte dedesinin eski ahap evini ziyarete geldi. Bu kk kasabada birka gn kalp gideceklerdi. Cingz, akll ve becerikli bir ocuktu. Bozuk ve kullanlmayan eski eyalar tamir etmeyi ok severdi. Bir gn, at arasnda dolarken dedesinin eski duvar saatini grd. Acd zavall saatin durumuna. Onu tamir etmek istedi. Alet kutusunu yanna alp ie koyuldu. nce tozunu, topran sildi. Sonra elindeki tornavidayla geveyen vidalar sktrd, yaylar yerine takt. Saatin evresini saran tahta kutuyu, bir gzel cilalayp parlatt. Sanki yeni alnm gibi prl prl oldu. Zavall Cingz, tam iini bitirmiti ki bir ey dikkatini ekti: Saatin rakamlar yerlerinde yoktu. Bu ie armt. Eski bir sandn stne oturup derin bir dnceye dald. Biraz sonra dudaklarnda bir glmseme belirdi. Rakamlarn bana neler geldiini tahmin edebiliyordu. Rakamlarn da bir kiilii vard. Yllar yl, ayn duvar saatinin iinde hapis hayat yaamaktan bkm olmalydlar. stelik bir de tavan arasnda atlmak onurlarna dokunmutu. Bunun zerine daha deiik ve daha faydal iler grebilmek iin seyahate kmlard. Cingz, emektar duvar saatinin rakamlarn bulup getirmeye karar verdi. Sefere kan eski bir asker gibi beline tahta bir kl soktu, azk olarak da torbasna tereyal birka dilim ekmek koydu. Artk yola kmaya hazrd. Akll Cingz, uzun ve yorucu bir yolculuktan sonra 1e rastlad. 1, yal bir balknn yannda olta inesi olarak alyordu. Yeni mesleinden ok memnundu. Ayrca yal balk, onunla birlikte almaktan mutluluk duyuyordu. nk ha. F TRKE 6. SINIF DERS KTABI
yatn onunla kazanyordu. Cingz, yal balky zmemek iin 1i kendi hline brakp yoluna devam etti. 2 rakam, kocaman bir elence fuarnda nian rdei olarak alyordu. Dier rdek arkadalaryla birlikte hareketli bir emberin kenarna sra sra dizilmilerdi. emberin ortasna yerletirilmi minik bir fskiyeden sular fkryordu. ember frl frl dndke 2nin keyfine diyecek yoktu. adrn dnda bekleyen ocuklar, ellerindeki tahta kasnaklar, uzaktan frlatarak rdeklerin boynuna geirmeye alyordu. Cingz bunlar grnce 2yi byle bir elence ortamndan alp skc duvarlarn arasna gtrmek istemedi. Hemen oradan uzaklat. Cingz, 3 rakamna bir sergi salonunda raslad. Deniz kenarn yanstan deerli bir tablonun zerinde beyaz bir marty canlandryordu. ok mutlu grnyordu. Rakamdan yaplm bir marty oradan skmeye kalkmak, o harika tabloyu mahvetmek olurdu. Cingz, oradan da midini kesti. Sergi salonunu yle bir gezdikten sonra slk alarak ayrld. 4 rakamn eski bir kalenin burcunda grd. Yaral ayan dizine doru kaldrm, gzel bir leylein bacaklarn oluturmutu. Zavall leylek, bir buuk ayak zerinde de olursa 4n kendisine salad yardmdan ok mutluydu. Cingz, leylei geriden geriye selamladktan sonra yoluna devam etti. 5 rakam, nemli bir trafik levhasnda grev almt. Byk bir kara yolunun kenarnda yer alan bu levhada: 50 kilometreden fazla hz yapmak yasaktr! yazyordu. 5i bu levhadan kaldrmak mmkn deildi. nk bu durumda levhadaki yaz: 0 kilometreden fazla hz yapmak yasaktr! ekline dnecekti. Byle olunca da hibir otomobil yerinden kprdamayacakt. Cingz, 5i kendi hline brakmak zorunda kald.
105
106
TONTON DEDENN YALI SAAT N N I
6 rakamnn yeni grevi daha ilginti. Zavall bir salyangoza ev olmutu. ok yararl bir i gryordu. zellikle souk ve yamurlu havalarda kk salyangozu korumaya alyordu. Cingz, bereketli bir buday tarlasndan geerken 7 rakamna rastlad. alkan bir iftinin elinde trpan olmutu. Altn renkli baaklar bierken ok mutluydu. nk o olmasa deirmenci buday temeyecek, frnc ekmek piiremeyecekti. 8 rakam, bir ninenin gzne gzlk olmutu. Yal kadn 8i ok seviyordu. nk o olmadan ne diki dikebiliyor ne de gazete okuyabiliyordu. 9 rakamn, bir ky meydannda dn yaparken buldu. Burma bykl bir davulcunun elinde tokmak olmutu. Halay eken delikanllar coturmak iin davullu gmbr gmbr ttryordu. ok neeli bir hli vard. Byle zevkli bir ii brakp da drt duvar arasna dner miydi? Cingz, 10 rakamnn yeni iini grnce ok heyecanland. nk ember eviren bir ocuun elindeydi. Kk ocuk 1 rakamn sopa olarak kullanyor ve nndeki 0 yuvarlamaya alyordu. Cingzn elinden gelse emberi ocuktan alp kendi yuvarlayacakt. Ama ayp olacan dnerek oradan uzaklat. 11 rakam, eski bir Trk hakannn adrnda grev almt. Rakam oluturan 1ler, adrn nnde nbet bekleyen askerlerin elinde birer mzrak olmulard. Yiit bir Trk hakanna hizmet etmekten gurur duyuyorlard. 12 rakamna gelince o, Hindistanl bir sihirbazla birlikte alyordu. 1 rakam, ok gzel bir flt olmutu. Tatl melodiler karyordu. 2 rakam ise bir ylan temsil ediyordu.
Sihirbaz, flt ttrdke, ylan da kvrm kvrm dans ediyordu. Zavall sihirbaz da ekmek parasn 12yle kazanyordu. Bizim akll Cingz, dedesinin evine eli bo olarak dnmt. Rakamlar geri getiremedii iin zgn deildi. nk btn rakamlar, byyp gelimiler ve yeni bir hayata atlmlard. stelik bu, duvar saatinin iindekinden daha gzel ve daha elenceli bir hayatt. Baz rakamlarn grevleri zor olsa bile bu kez kendi istekleriyle bir meslek semilerdi. Cingz, slendii grevi yerine getiremedii iin hi zlmedi. nk ne yapmas gerektiini biliyordu. Tavan arasnda birka kutu yal boya buldu. Duvar saatinin rakamlarn, ince bir frayla kadrann zerine tek tek izdi. Orasna burasna da birka tane iek kondurdu. Son iei de bitirdikten sonra saatin neeli tiktaklar yeniden duyulmaya balad. Cingz, dedesinin eski saatini yeniden hayata dndrd iin ok mutluydu. Saatin mutluluu ise ondan da fazlayd. nk insanlara yeniden hizmet edecekti. zeyir GNDZ r
107
108
231
6. TEMA
SEVG
TEMAYA HAZIRLIK
) Temann ileniinde yararlanmak zere
aada yazl ara ve gereleri snfnzda hazr bulundurunuz.
YURT SEVGS ANNE SEVGS DLM DLM GZEL DLM EV SEVGS (Dinleme Metni) (1. Ek Metin): SEVG HER EYDR (2. Ek Metin): TRKYE ARKISI
TRKE
6. TEMA
SEVG
TEMANIN METNLER N
YURT SEVGS T ANNE SEVGS E DLM DLM GZEL DLM M M 1. EK METN: SEVG HER EYDR . K R 2. EK METN: TRKYE ARKISI . K E A
) Snfa mektup, elektronik mektup, dileke

rneklerini getiriniz. Kurtulu Savayla ilgili resim, fotoraf
ve CDler yeleri zel mektup rnekleri, elektronik mektup eitli hayvan resimleri Yurt sevgisiyle ilgili iirler Kurtulu Savana ait kahramanlk hik-
rnekleri ve eitli kurumlara yazlm dileke rnekleri Dil konulu iirler ve ksa yazlar Mimarisi farkl ev resimleri Bulunduunuz blgeyi tantan belgesel, Bir i yeriniz olsayd adn ne koyardnz? Neden?
109
Pino DAEN o
CD, film, kitap, dergi vb.
) rencileri ilenecek metinlere hazrlamak amacyla onlara aadaki sorular yneltiniz. Okumaktan holandnz kitap tr hanBir ktphane kuracak olsaydnz en ok gisidir? Bunlardan birkan snfa getiriniz. kimler iin kitap seerdiniz? Niin?
) rencilere aadaki almalar yaptrnz. Dergi ve gazetelerden eitli ev resimleri Snfta bir televizyon program hazrlayakeserek bir albm hazrlama rak dil kirlilii zerine bir tartma sunma
232
SEVG
PROJE GREV
Tema Ad: Sevgi Proje Konusu: Slogan Yazma Proje Sresi: 6 Hafta
Sevgili renciler,
Sloganlar, insanlara yapmalar ya da yapmamalar gereken davranlar tleyen ksa ve zl szlerdir. Proje grevinizde sizden sevgi konulu sloganlar yazmanz istenmektedir. almalarnza balamadan nce eitli slogan rnekleri bularak bunlarda nelere dikkat edildiini reniniz.

1. Aadaki konularn her biriyle ilgili birer slogan bulunuz. a) Vatan sevgisi b) Bayrak sevgisi c) Dil sevgisi ) retmen sevgisi d) Anne sevgisi e) Kitap sevgisi f) Aa sevgisi
g) Ev sevgisi ) Okul sevgisi h) nsan sevgisi 2. Uygun byklkteki renkli kartonlar zerine farkl yaz tipleri ve malzemeleri kullanarak sloganlarnz yaznz. 3. 4. Projenizin sunum biimini belirleyiniz. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve belirlediiniz yntem dorultusunda sunumunu yapnz.
233
6. TEMA
SEVG
PERFORMANS GREV
Beklenen performans Tema Ad: Sevgi Tema Konusu: iir Dinletisi Sre: 5 Hafta Snf: 6
Puanlama yntemi
Sevgili renciler,
nsan yreinden sevgi alnp gtrlse yeri hibir eyle doldurulamayacak bir boluk oluurdu. nk insan, kendinden balayarak her eyi sevmek ister. Sevgisizlie dayanamaz. Sevgisini aktarr arklarla, trklerle, iirlerle. Sevgi temasndaki performansnzda bir iir dinletisi dzenleyerek sevgileri sze vuracaksnz.
Sre Basamaklar
1. 2. Cumhuriyet Dnemi Trk airlerinden birinin sevgi konulu beendiiniz bir iirini seiniz. Setiiniz iiri ezberleyiniz. iirin doru ve gzel okunuunu renmek iin retmeninizden yardm alnz. 3. 4. iirde ifade edilen duygu ve dncelere uygun szsz mzik CDsi veya VCDsi hazrlaynz. iir okurken kullanacanz dekor, kostm, aksesuar vb. yardmc malzemeleri belirleyip toplaynz. 5. 6. Aranzda grev dalm yaparak hazrladnz dinletiyi nasl sahneleyeceinizi belirleyiniz. almanz . . . / . . . / 200 . tarihinde bitiriniz ve snfnzda ya da okulunuzun tiyatro salonunda sergileyiniz.
Deerlendirme
234
YURT SEVGS
6. TEMA (1. METN)

Metnin Ad: YURT SEVGS Metnin Yazar: EDMONDO DE AMCS (EDMOND D AMKS) Sre: 8 ders saati Alt Tema: Vatan Sevgisi Metnin Tr: Mektup
O K U M A
1. Okuma Kurallarn Uygulama 1. K.1.1. O.1.1. Sesini ve beden dilini etkili kullanr. O.1.5. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. 2. O.2.1. Okuduu Metni Anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.2. O.2.8. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. Metindeki sebepsonu ilikilerini fark eder. O.2.9. Metindeki amasonu ilikilerini fark eder. 3. K.3.1.
K O N U M A
Konuma Kurallarn Uygulama Konumaya uygun ifadelerle balar.
K.1.10. Konumasnda sebep-sonu ilikileri kurar. K.1.11. Konumasnda ama-sonu ilikileri kurar. 2. K.2.3. K.2.4. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Kelimeleri doru telaffuz eder. Konuurken gereksiz sesler karmaktan kanr. Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma konusu hakknda aratrma yapar. K.3.2. K.3.7. Konuma metni hazrlar. Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.2. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.1. Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini szl olarak ifade eder.
O.2.11. Okuduklarndaki znel ve nesnel yarglar ayrt eder. O.2.13. Metne ilikin sorulara cevap verir. O.2.15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. O.2.16. Metnin plann kavrar. O.2.23. Metindeki ipularndan hareketle metne ynelik tahminlerde bulunur. O.2.31. Metnin yazar veya airi hakknda bilgi edinir. 3. Okuduu Metni Deerlendirme
O.3.1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 4. Sz Varln Zenginletirme
O.4.2. Ayn kavram alanna giren kelimeleri, anlam farkllklarn dikkate alarak kullanr. 5. Okuma Alkanl Kazanma 1. Y.1.1.
Y A Z M A
Yazma Kurallarn Uygulama Kt ve sayfa dzenine dikkat eder.
O.5.2. Farkl trlerde metinler okur.
235
6. TEMA
Y.1.2. zyla yazar. Y.1.3.
SEVG
Dzgn okunakl, ilek, bitiik eik ya-
Not
Elektronik ortamlardaki yazmalarda biim ile ilgili kurallara uyar.
Y.1.10. Tekrara dmeden yazar. Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. 2. Y.2.5. Y.2.6. Planl Yazma Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. Y.2.8. Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.3. 4. Y.4.1. Y.4.2. 5. Y.5.3. Y.5.9. 6. Y.6.1. Y.6.2. Farkl Trlerde Metinler Yazma Bildirme yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma lgi alanna gre yazar. Yazdklarndan ariv oluturur. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.7. Sfat tamlamalarnn kurulu ve anlam zelliklerini kavrar.
236
YURT SEVGS
SEVG
O K U M A
1. HAZIRLIK
I Proje ve performans konularn rencilere duyurunuz. Proje veya performans almas yapmak isteyen rencileri belirleyiniz.
I rencilerden eitli kitaplardan asker mektuplar bulup snfa getirmelerini isteyiniz. I rencilerden bo mektup zarf getirmelerini isteyiniz. I rencilere sava fotoraflar, resimleri
Blbl altn kafese koymular, Ah vatanm! demi. Trk atasz
derlemelerini syleyiniz.
I Snfa zel mektup, elektronik mektup,

dileke rnekleri getiriniz.
Yurdun otlusundan kutlusu yedir. Trk atasz
YURT SEVGS
Sevgili Enrico (Enriko), Sardunyal Kk Trampeti yksnden ok heyecanlandn biliyorum. Bundan byle konusu Yurt Sevgisi olan kompozisyonundan yararlanarak sana bu konudaki dncelerimi aklamak istedim. Yurdunu niin seversin sorusu, senin aklna neler getiriyor? Annem, babam ve btn atalarmn doduu yer olduu iin yurdumu severim. Damarlarmzda akan kan yurduma borlu olduum iin severim onu. Annem ve babamn daha hl yas tutup aladklar, sevgili byklerimizin llerini barnda uyuttuu iin
I rencilerden Kurtulu Savandaki ocuk kahramanlarla ilgili anlar, hikyeler derleyip getirmelerini isteyiniz. I Kurtulu Sava yllarnda igal edilen
blgelerin nasl savunulduunu aratrmalarn isteyiniz.
110
YURT SEVGS T
I rencilere Mektup yazyor musunuz? amzdaki iletiim aralarnn mektup zerinde nasl bir etkisi olduunu dnyorsunuz? sorularn sorup bu konuda tartma yaptrnz. I Birinden mektup almak ile cep telefonuna mesaj gelmesi ayn ey midir? sorusunu sorup mektubun kalclk zelliini fark etmelerini salaynz. I rencilere Yaadnz yerden uzak bir yere gittiniz mi ya da yurt dna ktnz m? Buralarda bulunduunuz zaman memleketinizi zlediniz mi? Niin? sorularn sorunuz.
1.
K NLK ET
Yurdunuzu niin seversiniz? Anlatnz.
2.
K NLK ET
Vatan bir varlkla ifade ediniz. Neden bu varl setiinizi aklaynz.
I rencileri ders kitabnda verilen ataszleri zerinde konuturunuz.

Yurdunuzu niin seversiniz? sorusunu sorarak bu konudaki duygu ve dncelerini anlatmalarn salaynz ( 1. etkinlik).
rencilere
3.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin hangi anlama geldiini yaznz.
rencilere Sizce vatan nedir? sorusu-
1. 2. 3.
ocuk, bugn erken uyumu. uyumak: Ac ekmemesi iin doktorlar onu uyuttular. uyumak: Etrafnzda olan biteni gzleyin, uyumayn. uyumak:
151
nu sorarak bunu bir varlkla sembolize etmelerini syleyiniz. Onlardan vatan anlatmak iin niin bu varl setiini (rnein, bence vatan oturduum evdir nk bu sayede snacak, kendimi koruyacak bir yer buluyorum.) anlatmalarn isteyiniz ( 2. etkinlik).
237
6. TEMA
yntemiyle okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5).
SEVG
= rencilere metni not alarak okuma

Not alarak okuma ynteminin uygulan: severim yurdumu. Doduum yer, konutuum dil onun olduundan severim. Benim zekm aydnlatan kitaplarn yaynland yer, erkek kardeimi, ablam, arkadalarm ve evimi barndrd iin severim ben yurdumu. Sevdiim ve hayran olduum pek ok ey yurdumdan birer para olduklar iin severim. Ah Enrico, geri senin yurdunu sevdiini biliyorum ama yan henz bu sevgiyi tam anlamyla tadacak kadar olgun deil.
YURT SEVGS T
rencilere, metnin bir mektup olduunu syleyerek metni okurken mektubun kime, ne amala, ne zaman yazldn bulmalarn ve bunlar defterlerine not etmelerini syleyiniz. Metnin rnek okumasn yaparken nemli blmleri ya da cmleleri iki kez okuyabilir veya farkl ses tonlar kullanarak rencilere hissettirebilirsiniz.
Bydn zaman bu sevginin deerini ok daha iyi anlayacaksn. Uzun bir geziden dndn zaman, geminin gvertesinde kpeteye dayanarak ufuklarda yurdunun mor dalarn seebildiin zaman kalbini saran duygulardan gzlerine sevin yalar dolacak. Baka bir lkede, uzak bir kentte, sokakta giderken ana dilini konuan birinin sesini duyunca kalbinin atlar hzlanacak ve ruhun seni ona itecek. Bir yabancnn yurdunu ktlediini duyduunda onun o kaba szleriyle yaralanacak ve onu iddetle cezalandrmak isteyeceksin. Dman saldrd zaman, oullarn sava alanna cesaretle yollayan analar ve babalar grdn zaman, yurt aknn her sevgiden daha da stn olduunu bir kez daha alglayacaksn. Sava sonras stleri lime lime olmu yaral ve yorgun askerlerimizin kente girdiini grdnde gzlerinde sevin yalar onlar karlayacak, yollarna iekler serpeceksin. Bayramzn dalgalandn grmenin nasl bir mutluluk olduunu bilemezsin Enrico. O anl bayran her zaman onurla dalgalanmasn salayabilmek iin kanmz son damlasna kadar aktmaya hazr olmalyz. Evet. Enrico, yurt sevgisi ite bylesine kutsal bir sevgidir, bence aklarn en bydr. Eer gnn birinde bir sava alanndan katn duymak felaketine ulaacak olursam o anda seni l grmeyi yeleyeceimi de hi unutma olum. Evet, ben senin okul dnn bile merakla bekleyen o sevecen baban, seni yurduna ihanet etmi grmektense lmeni yelerim. Evet. Enrico, yurt sevgisi ite budur... Baban Edmondo De AMCS o e (Edmondo d Amisis)
I rencilerden metni bir kez sessiz okumalarn isteyiniz. Sessiz okurken sorduunuz sorularla ilgili notlar almalarn syleyiniz.
I Metni vurgu, tonlama, telaffuz zelliklerine uygun biimde bir kez rnek olarak okuyunuz.
= Metni rencilere okutunuz. Okurken ses

tonunu ve vurgular doru kullanarak metinde anlatlan duygu ve dnceleri aa karmalarn rencilerden isteyiniz (O.1.1). 2. OKUDUUNU ANLAMA
111
SEVG
rencilere Ah Enrico (Enriko), geri
4.
K NLK ET
Aada harfleri kartrlm olarak verilen kelimeleri bulunuz. Cmlelerde kullannz. K E 1 K S 6 Kelime T A L U H 7 T G E 2 A N T E R 8 E S C 3 N H A A Y D 9 Benim cmlem m F K E 4 E T D T E R 5
senin yurdunu sevdiini biliyorum ama yan henz bu sevgiyi tam anlamyla tadacak kadar olgun deil. cmlesini okumalarn ve cmledeki tatmak, olgun kelimelerinin hangi anlamda kullanld sylemelerini isteyiniz. rencilerin kelimelerin mecaz anlam ile yan anlamn ayrt etmelerini salaynz ( 3. etkinlik).
1 2 3 4 5 6 7 8 9
T P
R V
V E
N E
L E
T A
S E
C A
= rencilere heyecan kelimesinin
anlamn sorunuz. Metinden hareketle bu kelimenin anlamn buldurunuz. rencilerden metindeki dier kelimelerin anlamlarn bulmalarn isteyiniz ( 4. etkinlik) (O.2.1).
5.
KPETE GVERTE SEVECEN FELAKET CESARET KUTSAL HANET HAYRAN DDET

Vatan kelimesinin size artrd dier kelimeleri ku yuvasndaki yumurtalarn zerine yaznz.
K NLK ET
= rencilere Metnin anahtar kelimeleri

hangileridir? sorusunu sorup bunlar buldurunuz (O.2.2).
= Metinde geen Damarlarmda akan kan

yurduma borlu olduum iin severim onu. ve O
vatan
152
238
YURT SEVGS
anl bayran her zaman gururla dalgalanmasn salayabilmek iin kanmzn son damlasna kadar aktmaya hazr olmalyz. cmlelerini tahtaya yaznz. rencilere Cmlelerde kullanlan iin edatnn grevi nedir? sorusunu sorunuz. Cmlelerdeki sebep-sonu, ama-sonu ilikilerini buldurunuz. Metinden iin kelimelerinin getii cmleleri bulup altlarn izmelerini ve iin edatnn kelimeler arasnda sebep-sonu, ama-sonu ilikisi kurduu cmleler bulmalarn isteyiniz (O.2.8, O.2.9). 3. OKUDUUNU DEERLENDRME
= Okuduunuz metnin yazar Edmondo De

Amisis kimdir? sorusuyla rencileri, yazar hakknda bilgi edinmeye ynlendiriniz (O.2.31).
= rencilere Mektubun yazld Enrico,

sizce ka yalarndadr? sorusunu sorunuz. Onlarn tahminlerini aldktan sonra Sizce bu mektup kk bir ocuun anlayabilmesine uygun mudur? Niin? sorularn sorup grlerini ifade ettiriniz (O.3.1). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
= Tahtaya Evet Enrico, yurt sevgisi ite

bylesine kutsal bir sevgidir, bence aklarn en bydr. cmlesini yazarak cmledeki znel ve nesnel anlatml ifadelerin altlarn izdiriniz. Bence kelimesine rencilerin dikkatini ekerek bu kelimeyle balayan cmlelerin kiisel gr ve dnceleri ortaya koyduunu fark ettiriniz (O.2.11).
= Tahtaya yurt, memleket, vatan, lke, diyar, yre kelimelerini yaznz. rencilere bu kelimelerin ortak ve farkl ynlerini belirlemelerini isteyiniz (O.4.2). 5. OKUMA ALIKANLII KAZANMA
= Aadaki sorularla metni zmleme

almas yaptrnz (O.2.13).
Mektup kime, niin yazlmtr? Enriconun babasna gre insan yurdunu

niin sever?
= rencilere, mektupta sz edilen Sardunyal Kk Trampeti hikyesinin konusunun ne olabileceini sorarak onlarda merak uyandrmaya alnz bunu ancak ocuk Kalbi adl eseri okuduklarnda renebileceklerini syleyerek bu kitab okutunuz (O.5.2). Yaptrdnz okuma almalarn Okuma Be-
Enriconun babas yurt sevgisinin hangi

olaylarda daha iyi anlaldn dnmektedir? Aklaynz.
Enriconun babas, bayrak ile yurt sevgisi

arasnda nasl bir iliki kurmutur?
Enriconun babas, bu kendi olu bile olsa, sava alanlarndan kaanlar iin neler dnmektedir?
cerisi Gzlem Formu ile deerlendiriniz.
= rencilere Babas Enricoya nasl hitap

etmitir? Bu hitap mektubun hangi blmndedir? Mektubun yazl amacnn akland blm hangisidir? Mektup nasl bitmitir? sorularn sorunuz. Tr ve planla ilgili zellikleri kavratnz (O.2.15, O.2.16).
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I rencilere, snfa getirdikleri ocuk kahramanlarla ilgili yazlar okutunuz. Onlara Vatan niin savunulur? sorusunu sorarak okuduklar yazlardan anladklarn beyin frtnas yoluyla ortaya koymalarn isteyiniz.
= rencilere Yazd mektuptaki ipularn kullanrsak Enriconun babasnn nasl bir kiilie sahip olduunu dnebiliriz? sorusunu sorarak onlar bu konuda konuturunuz (O.2.23).
239
6. TEMA

SEVG
rencilere, vatan savunmas konusunda konuacaklarn syleyip vatan kelimesinin kendilerine artrd kelimeleri yazmalarn syleyiniz ( 5. etkinlik).
= Aadaki sorular rencilere sorarak

konumalar hakknda deerlendirme yapmalarna yardmc olunuz (K.4.2).
= rencilerden yapacaklar konumalara

uygun ifadelerle balamalarn, konumalarnda sebep-sonu, ama-sonu ilikileri kurmalarn, kelimeleri doru telaffuz etmelerini, gereksiz sesler karmadan konumalarn isteyiniz (K.1.1, K.1.10, K.1.11, K.2.3, K.2.4). 2. SZL ANLATIM
Konumanz sizce inandrc myd? Niin?
Konumanzn snftaki herkes tarafndan

kolayca anlalabilmesini salamak iin nasl bir yol izlediniz?
Anlatmnzn ilgi ekici, akc ve canl olmasn nasl saladnz?
= rencilere Kurtulu Sava yllarnda

igal edilen blgelerden birinde yaadnz dnnz. Vatan savunmasna nasl katkda bulunurdunuz? diyerek onlardan bu konuda konumalarn isteyiniz. rencilere aratrma sonularndan yararlanarak bir konuma metni hazrlamalarn syleyiniz (K.3.1, K.3.2). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilere Bir zaman makineniz olsayd tarihimizdeki hangi olaya tanklk etmeyi isterdiniz? sorusunu sorarak gr, dnce ve hayallerini anlattrnz (K.5.1).
= Konumalarnn etkileyici ve aklda kalc

olmas iin eitli grseller ya da iitsel aralar yardmyla zenginletirilmesinin yararna deinerek onlar hazrladklar materyalleri konuurken kullanmaya ynlendiriniz (K.3.7).
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
= rencilerden vatan savunmas konulu

konumalarnda kendisini karsndakinin yerine koyarak konuma empati kurma yntemini kullanmalarn isteyiniz (K.3.12). Kendisini karsndakinin yerine koyarak konuma (empati kurma) ynteminin uygulan: rencilerden kendilerini snfta okuduklar hi-
I Snfa getirdiiniz mektup, elektronik

mektup, dileke rneklerini rencilere gsteriniz. Bu trlerin biimsel zelliklerinin farkna varmalarn salamak iin onlara aadaki sorular sorunuz.
Elektronik mektup ile zel mektubun birbirine benzeyen ve birbirinden ayrlan ynleri nelerdir?
kyelerdeki ocuk kahramanlarn yerine koyarak benzer koullarda ne yapabileceklerini anlatmalarn isteyiniz.
Bir arkadanza dileke yazabilir misiniz? Neden?
I rencilere, materyallerini ve konuma

metinlerini hazrlamalarna yetecek kadar sre tanynz. Bu srenin sonunda konumalarn sunmalarn isteyiniz.
Dilekeler ne amala yazlabilir? I Sorular zerinde rencileri konuturarak mektup trnn farkl biimleri olabileceini kavratnz.
240
YURT SEVGS = rencilere yurt sevgisi konulu bir zel

mektup ve bir de yl sonu nedeniyle yakn evredeki yerlerden birine bir snf gezisi dzenlenmesini istemek iin okul idaresine izin dilekesi yazacaklarn syleyiniz. Yazlarnn dzgn, gzel, okunakl olmasn, kt ve sayfa dzeni kurallarna uygun dzenlenmesini isteyiniz (Y.1.1, Y.1.2).
= rencilerden yazlarnda yurt sevgisini

tanmlamalarn, bununla ilgili rnekler vermelerini, yurt sevgisini anlatmak iin benzetmelerden yararlanmalarn isteyiniz. Konuya uygun den atasz, zdeyilerden de yararlanarak hem anlatmlarn zenginletirebileceklerini hem de bunlarn tanklna bavurabileceklerini belirtiniz (Y.2.5, Y.2.6).
= Mektuplarn elektronik ortamda oluturacak rencilere de biimle ilgili kurallar burada da uygulamalar gerektiini syleyiniz. Yazm yanl yapmadan ve noktalama iaretlerini ilevlerine uygun kullanmalarn isteyiniz (Y.1.3, Y.1.11).
= rencilere bir mektup yazacaklarn

syleyerek mektup trnn kendine zg bir girii olduunu hatrlatnz ve yazarken byle giriler yapmalarn isteyiniz (Y.2.8).
= rencilere, tekrar ifadelerin yazda
= rencilere, mektup yazarken bir metni

kendi kelimeleriyle yeniden oluturma yntemini kullanacaklarn syleyiniz (Y.2.12). Bir metni kendi kelimeleriyle yeniden oluturma ynteminin uygulan: rencilere Enri-
anlatmn bozulmasna yol aacan syleyerek yazarken bu tr yanllklar yapmamalar konusunda onlar uyarnz. rencilerin tekrar ifadelerin anlatm bozukluuna neden olacan kavramalarn salaynz ( 6. etkinlik) (Y.1.10).
conun babas ona yurt sevgisini anlatan bir mektup yazmtr. Siz, yurt sevgisini anlatan bir mektubu kime yazmak isterdiniz? Siz Enriconun babasnn yerinde olsaydnz yurt sevgisini nasl ifade ederdiniz? diyerek onlar ynlendiriniz. Snfa getirdiiniz dileke rneklerinden birini oaltp rencilere datnz. Verdiiniz konu dorultusunda rnek dilekeden yararlanarak kendi dilekelerini yazmalarn isteyiniz.
YURT SEVGS T
6.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde tekrar edilen kelimeleri kararak anlatm bozukluunu dzeltiniz.
Vatan, memleket zlemi, hasreti ekmek ok zordur.
Vatan hasreti ekmek ok zordur. Herkes konusunu seip yazsna balamt. Bir kelimeyi kullanrken anlamn bilmeliyiz. retmen devi yapmamz ve okumamz istemiti.
Vakit, zaman bulursak size de urarz. retmen devi yapmamz istemiti ve okumamz istemiti. Bir kelimeyi kullanrken o kelimenin anlamn bilmeliyiz. Herkes yaz konusunu seip yazsna balamt.
Vakit bulursak size de urarz.

Okuma almalarnda okuma sras bana gelmiti.
Okuma almalarnda sra bana gelmiti.

Dn gece bir saat bile uyku uyumadm.
2. YAZILI ANLATIM
Dn gece bir saat bile uyuyamadm.
7.
K NLK ET
I rencilere, mektubun bilgi, haber, duyEnriconun babasnn yazd mektup ile kendi yazdnz mektubu karlatrp benzeyen ve farkl olan ynlerini belirtiniz.
gu, dnce ya da istekleri bildirmek iin iki kii ya da kurumdan birinin tekine yazd yaz olduunu syleyiniz. zel mektuplarn aile bireyleri, arkadalar, tandklar arasndaki yazma olduu bilgisini veriniz. Bu yzden zel mektuplarda mektubun yazld kiiyi ilgilendiren konulara deinilmesi, yazlan kiiye uygun bir dil kullanlmas, samimi olmas ancak bunda arla kalmamas gerektiini aktarnz.
Mektuplarn benzeyen ynleri
Mektuplarn farkl ynleri
153
241
6. TEMA
SEVG
= rencileri i mektuplar konusunda bilgilendirmek iin bu tr mektuplarn bir kuruma, kurulua, resm bir makama yazlan yazlar olduunu anlatnz. Resm ya da zel bir kuruma bir istei bildirmek iin yazlan yazlara da dileke denildiini belirtiniz. Dilekelerin belge deeri tadn vurgulaynz. Anlatmn ak, doru ve sade olmas gerektiini aktarnz (Y.3.3).
= rencilere getirmi olduunuz dileke

ve mektup rneklerinden yararlanarak resm yazlarda sayg bildiren szlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimelerin (Sayn Kaymakam, Sayn Mdr), hitap ifadelerinin (Sevgili Kardeim) byk harfle balanarak yazlacan kavratnz (Y.6.1). Mektuplardaki hitap ifadelerinden sonra virgl iareti konulduunu fark ettiriniz (Y.6.2).
I rencileri zarf zeri yazma konusunda

da bilgilendiriniz. rnek mektup zarf hazrlatnz.
I rencilere mektuplarn ve dilekelerini

yazdrp okutunuz. mknlar uygun olan rencilerden dilekeleri eposta yoluyla okulun nternet adresine gndermelerini isteyiniz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
DL BLGS
rencilere etkinlii yaptrnz. sim tam8. etkinlik).
lamalar ile sfat tamlamalarnn i ie kullanlabileceini sezdiriniz (
= rencilerden kendi mektuplar ile
Enriconun babasnn yazd mektubu karlatrmalarn ve iki yaz arasndaki benzerlikler ile farkllklar tespit etmelerini, bunu da izelgeye yazmalarn isteyiniz ( 7. etkinlik). Dilekelerinin biimsel zelliklerini (makam ad, konu ve sayg cmleleri, tarih, adres, imza) ynnden deerlendirmelerini, hatalarn dzeltmelerini isteyiniz (Y.4.1, Y.4.2). 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
9.
K NLK ET
SEVG
8.
K NLK ET
Resimleri inceleyiniz. Birinci resimdeki eyann adn rnekteki gibi altna yaznz. ki resmi karlatrp fark belirtiniz.
yemek ka
eik yemek ka
ay barda
krk ay barda
mektup zarf
ak mektup zarf
Aadaki isim tamlamalar ile sfat tamlamalarn birletirerek rnekteki gibi tek bir tamlama oluturunuz.
sim tamlamalar
retmenin kaza televizyon kumandas di fras ocuun gzleri doktorun nl babamn gmlei bahe iti inek st
Sfat tamlamalar
yeil kazak bozuk kumanda elektrikli fra mavi gz beyaz nlk ksa kollu gmlek ksa it yal st
Benim tamlamalarm
retmenin yeil kaza
= rencilere Mektuplar saklamann ne

gibi yararlar olabilir? nl kiilerin yazdklar mektuplar okumak kiiye neler kazandrabilir? sorularn sorunuz. Bu konudaki grlerini aktarmalarna imkn salaynz. Arkadalaryla ve yakn evreleriyle yaptklar mektuplamalar saklayarak bir ariv oluturmalarn isteyiniz (Y.5.3, Y.5.9).
10.
K NLK ET
televizyonun bozuk kumandas elektrikli di fras ocuun mavi gzleri doktorun beyaz nl babamn ksa kollu gmlei bahenin ksa iti inein yal st
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere balonlardaki kelimelerden uygun olanlarn koyunuz.
ak Snfmzn .................. penceresinden ieri bir ku girdi. bozuk Belediye .................. sokak lambalarn onaryor. belediye lemizin yeni .................. bakan okulumuzu ziyaret etti. duvar Evin bakesine guguklu .................. saati yerletirilmi. k Souk .................. gnlerini geride braktk. masa Konuklar gelecek diye iekli .................. rtsn serdi. gzel Kasabann en .................. evi onlarnd.
duvar ak masa gzel belediye bozuk k
154
242
YURT SEVGS
rencilere isim tamlamalarnn farkl s-
fat tamlamalaryla zenginletirilebileceini anlatnz. Bunlar bir btn olarak alglamalarn salaynz ( 9, 10. etkinlik).
Not

tiriniz (
= Etkinlikleri yaptrarak sfat ve isim

11, 12. etkinlik) (D.B.2.7).
tamlamalarnn birlikte kullanm konusunu peki-
YURT SEVGS T
11.
K NLK ET
Aadaki metinden isim ve sfat tamlamalarn bulup yaznz.
Kye girer girmez muhtarn evini gsterdiler. Kapy ask yzl bir uak at. Uzun ve plak bir sofadan getik. Yandaki odalardan birinin ak kapsndan rplak demelerin tam orta yerinde isli bir gaz lambas yanan bombo bir oda grdm. Uak, bunun bitiiindeki odann kapsn at. Girdim. Kedeki yksek minderin stnde herhlde muhtar olacak iri yar, esmer ve kr bykl birisi oturuyor. Bu adamn etrafnda yere bada kurmu, siyah sakall ve siyah alvarl iki adam gze arpyordu. Necip Fazl KISAKREK p l
sim tamlamalar m
Sfat tamlamalar t
muhtarn evi odann kaps
ask yzl bir uak, uzun ve plak bir sofa, yandaki oda, ak kap, rlplak deme, isli bir gaz lambas, bombo bir oda, yksek minder, iri yar ve kr bykl birisi, bu adamn, siyah sakall ve siyah alvarl iki adam
12.
K NLK ET
Cmleleri okuyunuz. Sfatlar
iine alnz.
Bu kck ocuun kvrak zeksna hayran kaldk. Kahraman Trk askerleri unutulmaz bir kurtulu mcadelesi vererek destan yazmlardr. Otobsn arka lastiklerinin havas inmiti.
155
243
6. TEMA
Metnin Ad: ANNE SEVGS Metnin Yazar: SEZA AKSOY Sre: 7 ders saati
SEVG
6. TEMA (2. METN)

Alt Tema: Anne Sevgisi Metnin Tr: Hikye
O K U M A
1. Okuma Kurallarn Uygulama 1. K.1.7. O.1.1. Sesini ve beden dilini etkili kullanr. O.1.2. Akc biimde okur. O.1.3. Kelimeleri doru telaffuz eder. O.1.4. Szn ezgisine dikkat ederek okur. O.1.5. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. 2. O.2.1. O.2.6. O.2.7. Okuduu Metni Anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Anlatmn kimin azndan yapdn belirler. Olay, yer, zaman, ahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar belirler. O.2.15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. O.2.16. Metnin plann kavrar. O.2.18. Metindeki sz sanatlarnn anlatma olan katksn fark eder. O.2.20. Metne ilikin karlatrmalar yapar. O.2.21. Kendini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. O.2.22. Metinde ortaya konan sorunlara farkl zmler retir. O.2.27. Okuduklarn kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. 3. Okuduu Metni Deerlendirme dirir. 4. Sz Varln Zenginletirme 5. K.5.2. ve ataszlerini cmle iinde kullanr. 5. Okuma Alkanl Kazanma ni arkadalaryla paylar.
K O N U M A
Konuma Kurallarn Uygulama Karsndakinin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc biimde konuur. K.1.10. Konumasnda sebep-sonu ilikileri kurar. K.1.11. Konumasnda ama-sonu ilikileri kurar. 2. K.2.1. K.2.2. K.2.9. 3. K.3.3. K.3.4. K.3.5. K.3.6. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Konuurken nefesini ayarlar. itilebilir bir sesle konuur. Dinleyicilerle gz temas kurar. Hazrlkl Konumalar Yapma Konumasn bir ana fikir etrafnda planlar. Ana fikri yardmc fikirlerle destekler. Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. K.3.9. Konuma srasnda sorulan sorulara ak, yeterli ve doru cevaplar verir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.1. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn ierik ynnden deerlendirir. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Anlamadklarn ve merak ettiklerini sorar.
O.3.1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlen-
O.4.3. Okuduu metinde geen kelime, deyim
O.5.6. Okuduklar ile ilgili duygu ve dnceleri-
244
ANNE SEVGS
Y A Z M A
1. Y.1.4. Y.1.7. 2. Y.2.2. Y.2.3. Y.2.4. Y.2.7. Y.2.8. Y.2.9. Yazma Kurallarn Uygulama Standart Trke ile yazar. Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr. Planl Yazma Yazacaklarnn taslan oluturur. Yazsn bir ana fikir etrafnda planlar. Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle destekler. Yazd metni grsel materyallerle destekler. Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar. Yazy etkileyici ifadelerle sonuca balar. bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. 4. Y.4.1. Y.4.2. Y.4.3. 5. Y.5.1. Y.5.2. Y.5.6. Y.5.8. Y.5.9. 6. Y.6.2. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Yazdklarn yazm ve noktalama kurallarna uygunluk ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder. Yeni rendii kelime, kavram, atasz ve deyimleri kullanr. Beendii szleri, metinleri ve iirleri derler. Yazdklarn bakalaryla paylar ve onlarn deerlendirmelerini dikkate alr. Yazdklarndan ariv oluturur. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr. Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici 2.
DL BLGS
Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.8. Edat, bala, nlemlerin ilevlerini ve cmleye kazandrdklar anlam zelliklerini kavrar, bu kelimeleri ilevlerine uygun olarak kullanr.
Not
245
6. TEMA
O K U M A
1. HAZIRLIK
SEVG
SEVG
I rencilere, anneleriyle ekilmi beendikleri bir fotoraflarn snfa getirmelerini syleyiniz.
I rencilerden kediyle ilgili fotoraflar

derlemelerini isteyiniz.
I rencilere anne sevgisi konulu iir, zl

sz, atasz ezberlemelerini ve bunlar yazma blmnde kullanacaklarn syleyiniz.
Anal kuzu, knal kuzu. Trk atasz Ana gibi yr, Badat gibi diyar olmaz. Trk atasz
I Evinizde hayvan besliyor musunuz? sorusunu sorunuz. Olumlu cevap veren rencilere hayvan niin beslediklerini anlattrnz. Olumsuz cevap veren rencilere de Evinizde hayvan besleme ansnz olsayd hangi hayvan, niin beslerdiniz? sorusunu sorup onlarn da grlerini alnz.
ANNE SEVGS
Gzel bahar, sonunda gelmi, imenler diz boyu yeermiti. Kedi yavrular, bahede minik patileriyle bazen papatyalar okuyorlard, bazen annelerinin kuyruunu. Sonra gidip baheyi evreleyen ortanca duvarnn arkasnda saklamba oynuyorlard. ylesine keyifliydiler ki miyavlamyorlard bile. Ayenin onlar, burnunu cama dayayp izlediinden de habersiz gibiydiler. Aye ieri koup annesine: Yavru kedi istiyorum ben. dedi. Olur deil mi? Sen de istiyorsun deil mi? Gzleri kocaman bir soru iareti gibi almt. Kafas da annesinin yerine Olur.
Annenizi bir iekle ifade edecek olsay-
dnz hangi iei tercih ederdiniz? Annenizi niin bu iekle zdeletiriyorsunuz? sorularn sorup rencilerin dncelerini alnz ( 1. etkinlik).
112
I Sizce annelik kavram sadece insanlar

iin mi geerlidir? Hayvanlarda da annelik igdsnn olduuna inanyor musunuz? sorularn sorarak onlar ileyecekleri metne hazrlaynz.
SEVG
1.
K NLK ET
Annenizi bir iekle anlatsaydnz hangisini tercih ederdiniz? Neden?
Sizce bir ocuun annesine duyduu
sevgiyi ve saygy en iyi gsterme biimi ne olabilir? sorusuyla aile ilikileri konusuna rencilerin dikkatlerini ekiniz ( 2. etkinlik).
2.
K NLK ET
2. OKUDUUNU ANLAMA rencilere metinlerle ilikilendirme yntemiyle metni okuyacaklarn syleyiniz (O.1.5). Metinlerle ilikilendirme ynteminin uygulan: Metnin sesli okumasn bitirdikten sonra Anne Sevgisi metni ile Akkz Karakz metninde annelik kavramlarnn ele alnn karlatrmak amacyla ilenite verilen sorular rencilere sorunuz.
Sizce bir ocuk, annesine duyduu sevgiyi ve saygy en iyi nasl gsterebilir? Yaznz.
156
246
ANNE SEVGS = Metnin rnek okumasn yapnz. Daha

sonra metni uygun yerlerinden blerek drt der gibi sallanp duruyordu. Annesinin gzleri dorad soann ac suyundan yaarmt. Ne kocaman soru iaretini grecek hldeydi ne de yukar aa sallanan Olur.u. Sanki gzne kk kedinin tyleri kamt ya da kedinin devirdii bir saksnn topra. Yzn buruturup Bakmas ok zor. dedi. Hem yavru kediyi nereden bulacaz? Baheden, baheden. diye zplad Aye. Arka bahedeler. tane. Birinin gznn etraf gzlk takm gibi kapkara. Aznn evresi de kar gibi beyaz. yle gzel ki anneciim. Minnack. Belli ki kedi yavrusu Ayenin minik, gamzeli eli kadar kk. Peki, anneleri yok mu bunlarn? Var. Hem de kocaman. Tyleri yle uzun ki yavrular st emerken tylerin arasnda kayboluyorlar. Annesi kk bir kaba st ve ekmek koydu. Sonra yle dedi: Sen o yavruyu annesinden ayrrsan kedicik lr. Bence imdi u stle anneyi besle. O da yavrularna daha bol st versin. Ne dersin? Aye kab alrken Ama alacaz onu. Deil mi? diye yineledi. Annesi Bakalm. diye bir bilmece att ortaya. Aye st kabn alp aa kotu. Anne kedi, st koklad. Yalamaya balad. Kulaklar dimdik olmutu. Arada bir oynaan yavrularna bakyor, sonra yine yalyordu st. Bu kez de yavrulardan
ANNE SEVGS E
renciye okutunuz. rencilerden okurken seslerini, beden dillerini etkili kullanmalarn; noktalama iaretlerine uymalarn, kelimeleri doru telaffuz etmelerini; doru yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapmalarn isteyiniz (O.1.1, O.1.2, O.1.3, O.1.4).

metni Akkz Karakz metniyle karlatrmalarna yardmc olunuz (O.2.20).
Akkz Karakz metni ile Anne Sevgisi

metnini konu bakmndan karlatrnz.
ki metin arasnda, olayn getii yer ve

zaman asndan benzerlikler kurulabilir mi?
Anne Sevgisi metni ile Akkz Karakz

metni arasnda annelik kavramnn ele aln bakmndan nasl bir benzerlik vardr? Her iki metin. F TRKE 6. SINIF DERS KTABI
113
den rnekler bulunuz.
rencilere gamze kelimesinin anlamnn ne olduunu sorunuz ve kelimenin anlamn iinde getii cmleden, paragraftan yararlanarak bulmalarna yardmc olunuz. Metindeki dier kelimeler iin de ayn yntemi uygulayarak anlamlarn buldurunuz ( 3. etkinlik).
ANNE SEVGS E
3.
K NLK ET
Aadaki kelimelerin anlamlarn iinde getii cmleden, paragraftan yararlanarak bulunuz.

kap bilmece ortanca hak vermek pati saknca yumak : : : : : : :
= Tahtaya Annesinin gzleri dorad
soann ac suyundan yaarmt., alma odasndaki masann gzleri iyice karm. cm lelerini yaznz. Cmlelerde gzleri kelimesinin hangi anlamlarda kullanldn buldurunuz ( 4. etkinlik) (O.2.1).
4.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin anlamlarn altlarna yaznz.
Bu kuyunun derinlii daha fazla. Ormann derinliklerinde kaybolmu. Sabah kahvaltsnda bir para kuru ekmek yedi. Kuru amarlar tleyip kaldrd. Yal kadn yorulduu iin merdivenlere kmt. Okula bir sessizlik kmt. Torbaya dklen yourt iyice szlm. Yamur sular pencereden ieri szlm. Heyecanla posta kutusundan kan zarflara bakyordu. Trenin penceresinden dar bakyordu. Anneleri alt iin onlara teyzeleri bakyordu.
= rencilere metnin ilk ve son paragraflarn okutunuz. Anlatlanlar, kahramanlardan biri tarafndan m aktarlmtr? sorusunu sorup metindeki anlatmn nc kii tarafndan yapldn buldurunuz (O.2.6).
= rencilere metindeki Pervin teyze ile

Ayeyi kediye duyduklar sevgi bakmndan karlatrmalarn syleyiniz. Pervin teyzeyi metin-
157
247
6. TEMA
sorunuz. Bunu tartmalarn isteyiniz ( kinlik) (O.2.7).
SEVG
den karrsak olay nasl deiebilir? sorusunu 5. etSEVG

metni kavratnz.
Metinde anlatlan olay nerede gemektedir? Olayn kahramanlar kimlerdir?
Aye, annesinden ne istiyor, annesi bu

istei nasl karlyor?
Ayenin beendii yavru kedi nasldr

(O.2.18)?
birini yakalamaya alan Ayenin mavi tirtn, lacivert ortunu inceliyordu. Aye tam bu srada yan banda bir ses duydu: Kedileri mi besliyorsun Ayeciim? Ayeye gre kocaman olan bu gvdenin ve bu kaln sesin sahibi Pervin teyzeydi. En alt katta otururdu. Yalnz ve yal bir kadn. Aye, zaman zaman acaba yalnz oturmaktan korkmuyor mu, diye dnrd. Pervin teyze elindeki halanm cieri anne kediye uzatt. Anne kedi cieri brakt. Uzun tylerini Pervin teyzenin ayaklarna srd. Belli ki bu kedi Pervin teyzeyi ok seviyordu. Aye de yle. Ama Aye kk kediyi daha da ok seviyordu. Bu kediyi almaya geldim. dedi, gzlkl yavruyu gstererek. Neden alacaksn kediyi? dedi Pervin teyze. Aye ard. Ortancalarla oynayan bir kedi yavrusu neden alnr? Sevmek iin. dedi Aye. Peki, burada sevemez misin onu? Burada da sevebilirim. Ama o zaman benim kedim olmaz ki! Pervin teyze ona hak verdi.
Aye st verince anne kedi ne yapmtr? Ayeyi niin incelemitir?
Pervin teyze kimdir? Ayenin kedi yavrusunu alma dncesi

Pervin teyze tarafndan nasl karlanyor?
Pervin teyze, Ayeyi fikrinden caydrmak

iin nasl bir yol buluyor?
Metinde anlatlan olay gerek midir? Neden (O.2.15).
114
= rencilere Metindeki olay nasl balamtr? sorusunu sorunuz ve onlarn hikyenin serim blmn bulmalarn salaynz. Daha sonra Hikyeyi okurken olaylarn geliimiyle ilgili neleri merak ettiniz? sorusuyla da onlar hikyenin dm blmne ulatrnz. Olay, nasl sonulanmtr? sorusunu sorup merak unsurlarnn zme kavuturulduu blm buldurunuz. Bylece rencilere hikyenin plann kavratnz (O.2.16).
b) Pervin teyze metinden karlrsa olayn sonucunda nasl bir deiiklik olabilir? )
SEVG
5.
K NLK ET
a) Pervin teyze ve Ayeyi kedilere duyduklar sevgi bakmndan karlatrarak tabloya ) yaznz.
Pervin teyze n
Aye
Siz, Pervin teyzenin yerinde olsaydnz

Ayeyi nasl ikna ederdiniz? Neden (O.2.21, O.2.22, O.2.27)?
6.
K NLK ET
Aadaki cmleleri okuyunuz. Cmlelerde, metinde geen deyimlerden hangilerinin bulunduunu yaznz. 1
Annesinin kediye verdii ad aklna gelmedi. ocua hak vermemek elde deil. Yalnz bana oturmaktan can sklmt.
= rencilere Aslnda baka bir ey aramak iin kmtm baheye. cmlesini okutunuz. Onlara metnin bundan sonraki blmlerini okumasaydnz sonunu merak eder miydiniz? soruTRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI
2 3
aklna gelmek
hak vermek
can sklmak
158
248
ANNE SEVGS
ANNE SEVGS E
K O N U M A
1. HAZIRLIK
I rencilere Anneniz nasl bir insandr? sorusunu sorup annelerini tantmalarn isteyiniz. = rencilere ders kitabnda verilen ataszlerini aklayan konumalar yapacaklarn syleyiniz ve bu konumalarn akc olmasn, sebep-sonu, ama-sonu ilikileri kurmalarn, konumann sonunda uygun ifadeler kullanmalarn isteyiniz (K.1.7, K.1.10, K.1.11).
Doru. Senin olmas iin onu eve gtrmelisin. Yatan gibi, odandaki masan gibi ya da bebeklerin gibi. Deil mi? Anladm kadaryla sen o kediye annelik yapmak istiyorsun. Aye ban sallad. Pervin teyze ne kadar da anlaylyd. Aye kendisi bile anlamadan o her eyi anlyordu. Aye, imdiden onun olan gzlkl minik kedisine bakt; annesinin yanna gelmi, minik patileriyle kuyruunu ekitiriyordu. Annemin yn yumayla oynar kedim. dedi. Ben de onunla oynarm. O zaman canm hi sklmaz. Pervin teyze glmsedi. Senin de cann sklyor, deil mi? dedi. Oysa bir yn oyuncan vardr. Sonra konuabilecein annen var, baban var. Bir de kedin olacak. Artk sen hi sklmazsn. Ama ben... Ah ben... Aye Yalnz kalnca ok mu sklyorsunuz? dedi. Minik kalar birbirine deecek gibiydi. Pervin teyzenin yalnz kalmasna ok zlmt. Sonra birden yz aydnland. Siz de br kediyi aln. H? Olmaz m?
= rencilere seslerini ve nefeslerini doru

kullanarak konumalarn, dinleyicilerle gz temas kurmalarn syleyiniz (K.2.1, K.2.2, K.2.9). 2. SZL ANLATIM
= rencileri, konumalar iin bir ana fikir

belirlemeye, bu ana fikri yardmc fikirlerle desteklemeye ynlendiriniz (K.3.3, K.3.4).
115
= Konumalarnda gnlk yaamdan gzsunu sorunuz. Metinden buna benzer merak uyandran baka cmleler bulmalarn ve bu cmlelerin hikyenin anlatmn nasl etkilediini belirtmelerini isteyiniz (O.3.1). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME lemlerini rneklemelerini, konuya uygun deyimleri ve sz sanatlarn kullanmalarn, kendilerine sorulan sorular doru ve anlalr biimde cevaplamalarn isteyiniz (K.3.5, K.3.6, K.3.9).
= rencilere katlml konuma yntemiyle konuacaklarn syleyiniz (K.3.12).

Katlml konuma ynteminin uygulan: rencilere hazrladklar konuma metnini gzden geirmelerini ve dinleyicilere soru sorabilecekleri yerleri belirlemelerini syleyiniz. Konuacaklar konuya uygun sorular hazrlamalarn isteyiniz. Dinleyici konumunda olacak rencileri de arkadalarnn konumalarn takip edip anlayamadklar, merak ettikleri; katldklar ya da katlmadklar noktalar not alarak bunlar, konumann uygun yerlerinde arkadalarna sormaya ynlendiriniz.
= rencilere metinde geen deyimlerle

ilgili etkinlii yaptrnz ( 6. etkinlik) (O.4.3).
= rencilerden bildikleri bir hikyeyi arkadalarna zetleyerek anlatmalarn ve bu hikye hakkndaki grlerini ifade etmelerini isteyiniz (O.5.6).
Okuma Becerisi Gzlem Formu nu doldurarak rencilerinizi deerlendiriniz.
I rencilerden ders kitabnda verilen ataszlerinden birini semelerini isteyiniz. Onlara buna uygun konuma metni ve sorular hazrlatnz.
249
6. TEMA
sonra onlar konuturunuz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
SEVG
I renciler hazrlklarn tamamladktan
SEVG
Pervin teyze biraz dnd. Bak, bu hi aklma gelmemiti. dedi. Aslnda baka bir ey aramak iin kmtm baheye. yle kk bir kzm olsun istiyorum. Be yanda falan. Mavi tirtl. Lacivert ortlu. Uzun sal. Gzleri kocaman kahverengi olmal. Kucanda bir kedi yavrusu olursa daha ok severim onu. Buralarda byle birini grdn m acaba?
= Konumanz inandrc myd? Bunu nasl anladnz? Arkadalarnzn sorular konumanz hangi ynde etkiledi? sorularn sorup kendilerini sorgulatnz (K.4.1). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
Hayr, hi grmedim. Ne yapacaksnz o kz? Sizin kznz m olacak? Elbette benim kzm olacak. Ben onu ok seveceim. Sonra hi canm da sklmaz. yle deil mi? Ama ya kk kzn annesi varsa? Benim iin hi sakncas yok. Varsn annesi olsun. Ama ya annesi o kk kz ok zlerse? zlerse zlesin. Ben o kk kz ok severim. Onun annesi ben olurum. Annesi de onu unutur.
= rencilere Bir konuma srasnda anlayamadmz yerlerle ilgili olarak konumacya soru yneltmemiz bizi nasl etkiler? sorusunu sorunuz. Onlar bu konuda konuturup anlamadklarn sormaya tevik ediniz (K.5.2). rencilerinizin konumalarn Konuma Be-
cerisini Deerlendirme Formu ile deerlendiriniz.
116
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
= rencilere, ezberledikleri iir, zl sz

ve ataszlerini okutunuz, bunlar yazlarnn serim blmnde kullanmalarn syleyiniz (Y.2.8, Y.2.9).
I rencilere Anneniz, babanz ya da kardeinizle yaadnz ve ok etkisinde kaldnz bir olay belirleyiniz. diyerek onlar yazma almalarna hazrlaynz.
= rencilerden yazlarn bitirdikten sonra

okumalarn ve yazlarna uygun, etkileyici bir balk bulmalarn isteyiniz (Y.2.10).
= rencilere, bir hikye yazacaklarn

syleyerek yazlarnda standart Trkeyi kullanmalarn, olaylarn olu srasna uymalarn isteyiniz (Y.1.4, Y.1.7).
= rencilere bir hikye yazacaklarn, bu

masal yazarken yaratc yazma yntemini kullanacaklarn syleyiniz (Y.2.12). Yaratc yazma ynteminin uygulan: renciler anlatmak istedikleri olay belirledikten sonra onlara bu olay sanki baka biri yaam gibi dnmelerini ve olay merak geleri, deyimler kullanarak anlatmalarn isteyiniz. 2. YAZILI ANLATIM
= rencileri, belirledikleri olayn balang, gelime ve sonucunu dnerek sralamaya, bu olayla iletmek istedikleri mesaj belirlemeye, bu amalarna ulatracak dnceleri yazmaya ynlendiriniz (Y.2.2, Y.2.3, Y.2.4).
I rencilerden anneleri ile ektirilmi fotoraflarn yazacaklar metinde kullanmalarn isteyiniz (Y.2.7).
I rencilere hikye trnn zelliklerini

hatrlatp Anneniz, babanz ya da kardelerinizle yaadnz ve ok etkisinde kaldnz bir olay
250
ANNE SEVGS
ANNE SEVGS E
Ama ya o kk kz annesini ok zlerse? O da unutur, Ayeciim. Ben ona yeni giysiler alrm, yeni oyuncaklar alrm. Mavi gzl minik kedi, Ayenin yanna geldi. Ben artk yukar kaym. dedi Aye. Kedi minik patileriyle ayaklarna vurdu. Onunla oynamak istiyordu belli ki. Kedini almay unuttun. dedi Pervin teyze. Bak, yukar kmak istiyor seninle. Hadi! Alsana. Aye kediyi okad. Sevdi onu. Zaten ben annesine st vermeye gelmitim. dedi. Sevmek istersem buraya gelip severim. Yukar gtrrsem annesini zler. nk daha ok kk. Sakn siz de br kediyi almayn teyzeciim. Pervin teyze, Ayenin salarn okad. Yanaklarndan pt. Gelirken yn yuman getirmeyi unutma sen de. dedi.
Seza AKSOY a
= rencilere Hikyenizde hangi merak gelerini, nerelerde kullandnz? Hikye yazarken kullandnz iir, zl sz ya da ataszlerini arkadalarnz beendiler mi? Hikyenizin serim, dm ve zm blmnde hangi olaylar ele aldnz? Hikyenizin aklda kalmasn nasl saladnz? sorularn sorup yazdklar hikyeleri deerlendirmelerini salaynz (Y.4.1, Y.4.2). = rencilere, yazlarn istedikleri bir arkadalaryla deitirmelerini ve arkadalarnn yazlarndaki yazm ve noktalama yanllarn dzeltmelerini isteyiniz (Y.4.3). Sonra da Akran Deerlendirme Formunu kullanarak rencilerin arkadalarn deerlendirmelerine imkn salaynz. 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
117
= rencilerin yazdklar hikyeler yoluyla

deneyimlerini anlatmalarn, rendikleri deyimleri ve ataszlerini hikye yazarken kullanmalarn salaynz (Y.5.1, Y.5.2).
hikye biiminde anlatnz. diyerek yazma konularn veriniz.
= Seici kurulca baarl bulunan hikyedeki snf panosunda sergileyiniz (Y.5.8).
I rencilere hikyelerini yazdrmadan

nce bu hikyeleri anlatma yarmas dzenleyeceinizi syleyiniz. Hikyelerini yazarken buna uygun olarak aklda kalcl salayacak ses tekrarlarna yer vermelerini isteyiniz.
= Ezberlediiniz iir, zl sz ya da ataszlerini yazarken size nasl bir kolaylk saladn dnyorsunuz? sorularn sorup onlarn grlerini alnz. Bu rnekten yararlanarak onlar okurken beendikleri szleri, iirleri ya da metinleri derlemeye ynlendiriniz. rencilere ariv dosyas tutma hakknda bilgi vererek hem kendi yazlarn hem de derlediklerini bu dosyada birbirine kartrmadan saklamann yollarn kavratnz (Y.5.6, Y.5.9). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
= rencilere sre verip hikyelerini yazdrnz. Fotoraflarla, hikyelerini sslemelerini isteyiniz (Bu alma zaman alabilir, o nedenle gerekli ynlendirmeleri yaptktan sonra evde yazmalarn da salayabilirsiniz.) (Y.3.1).
I rencilere, hikyelerini anlattrmadan

nce hikye deerlendirme ltlerini belirleyip bunlar snfnzda oluturacanz seici kurula veriniz. Daha sonra yazdklar hikyeleri anlattrnz.
Metinde
geen Baheden, baheden.
cmlesini tahtaya yaznz. Bu cmlenin nasl bir anlam ifade ettiini rencilere sezdirmek iin
251
6. TEMA
SEVG
Aadaki cmleleri noktalamasz olarak tahtaya yaznz. rencilerden cmleleri defterlerine yazmalarn ve uygun ekilde noktalamalarn isteyiniz (Y.6.2). Sabahlar peynir, zeytin, reel; akamlar sebze, meyve yerdi. Olay yazlar masal, hikye, an; dnce yazlar ise deneme, sohbettir.
Cmlede baheden kelimesi bir kez kullanlsayd nasl bir anlam olurdu? sorusunu sorunuz. rencilerin ayn kelimenin iki defa kullanlmasnn bir anlatm bozukluu olmadn, anlam glendirdiini fark etmelerini salaynz. Virgl iaretinin cmledeki kullanmna rencilerin dikkatini ekiniz. rencilere virgl iaretinin anlam glendirmek iin tekrarlanan kelimeleri ya da kelime gruplarn ayrmada kullanmn kavratmak iin verilen cmlelerdeki virgl eksikliklerini tamamlamalarn isteyiniz ( 7. etkinlik).
DL BLGS
= Metindeki ocuklar kimi zaman bir kediyi, kpei; kimi zamanda kuu, bcei sever. cmlesini tahtaya yaznz. rencilere cmledeki noktal virgl iaretinin niin kullanlm olabileceini sorunuz. rencilerin cmle iinde virglle ayrlm takm veya tr adlarn birbirinden ayrmak iin noktal virgl iareti kullanldn kavramalarn salaynz.
= Etkinlikleri yaptrarak balacn grev8, 9. etkinlik).
lerini rencilere sezdiriniz (
= rencilere cmlede e grevli keli-
meler ile anlamca birbirini takip eden cmleleri birbirine balayan kelimelere bala denildiini syleyiniz. rencilerden verilen balalar cmlelerde kullanmalarn isteyiniz ( (D.B.2.8). 10. etkinlik)
ANNE SEVGS E
SEVG
7.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde uygun yerlere virgl iareti koyunuz.
9.
K NLK ET
a) Aadaki altgenlerin iindeki kelimelerden uygun olanyla cmleleri tamamlaynz. ) ile ve veya de
al,al, al durmadan al. , Parktaki ocuklarda bir sevin, bir sevin ki grmeyin. Yine znt,yine keder; bu ne kadar srer? Hep oyun,hep oyun; biraz da kitap oku! Bu gzellii nasl anlatsam,nasl? Fkraya bir gldm,bir gldm; glmekten karnm ard.
veya Bu soukta en fazla bir gece ............. iki gece yaayabilirler. ile Spor salonundan voleybol topu ............. basketbol topu aldk.
Biz ............. sizinle bir turnuva dzenleyebiliriz. de
b) Bu kelimelerin cmleye nasl bir anlam kattn yaznz. )
ve Ali, Aye ............. Funda okul gezisine katlmadlar.
8.
K NLK ET
a) Kutu iinde verilen kelimeleri cmlelerden karnz. Cmlenin anlamnda nasl bir ) deiiklik olduunu yaznz.
10
K NLK ET
Aadaki baloncuklarn iinde bulunan balalar cmlelerde kullannz.
ok altm
fakat
baaramadm. o kabul etmedi. oysa annesi izin vermedi.
fakat
ancak
oysa
ya da
ki
ile
Ben zr diledim
ama
Geziye gitmeyi istiyordu
hlbuki
nk
hem... hem
ne... ne
ister... ister
yalnz
Cmlelerdeki anlam deiiklii:
b) Ayn renkli kutucuklarda verilen cmleleri fakat, ama, oysa kelimelerini kullanarak ) birletirip tek bir cmle yapnz.
Bana bakyordu. Beni grmyordu.
Bana bakyor fakat beni grmyordu.

zin veririm. Erken geleceksin.
zin veririm ama erken geleceksin.

Ben ona al diyorum. O televizyon seyrediyor.
Ben ona al diyorum oysa o televizyon seyrediyor.

159
160
252
ANNE SEVGS I rencilere ile balacnn kelimeye bitiik de yazlabileceini syleyerek bu durumda meydana gelen ses deimesini rnekleyiniz.
Not
I rencilere hem ... hem, ne ... ne, ister ...

ister gibi balalarn ikilemeler yoluyla oluturulduunu anlatnz. Ne soruyu ne de kocaman soru iaretini anlayabilecek hldeydi. cmlesinden hareketle ikileme yoluyla oluturulan balalar fark ettiriniz.
rencilerin balalarla ilgili bilgilerini 11, 12. etkinlik).
pekitirmeleri ve edatla balac ayrt etmeleri iin etkinlikleri yaptrnz (
ANNE SEVGS E
11.
K NLK ET
Aadaki paragraftan balalar bulup yaznz.
imde hem sevin hem znt vard. Subay olacam iin seviniyordum fakat askerlik arkadalarmdan ayr decektim. Hem yle arkadalar ki ... Hemen hepsine kardee duygularla balydm. Hlbuki askerlik arkadalarm ne ocukluk ne okul ne i arkadalarmd. Pek ounun yzn ilk defa klada grmtm fakat ortak yaam bizi birbirimize ylesine yaklatrmt ki baka yerde insan bu yaknl krk ylda bile elde edemez. Bekir Stk KUNT r
hem hem fakat hem
ki hlbuki ne ne
12.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde ile kelimesinin hangi grevde kullanldn bulunuz. Yan taraftaki uygun kutucukla eletiriniz.
stanbula uak ile gidecekler.
Bir ekmek ile bir de gazete alver.
Edat
Pazardan sebze ile meyve aldk.
Mavi ile beyazn uyumu insan rahatlatyordu.
Tabandaki eti bak ile kesmiyordu.
Bala
Annem bizi sevgi ile bytt.
161
253
6. TEMA
SEVG
6. TEMA (3. METN)

Metnin Ad: DLM DLM GZEL DLM Metnin Yazar: MYASE SERTBARUT Sre: 8 ders saati Alt Tema: Dil Sevgisi Metnin Tr: Hikye
O K U M A
1. Okuma Kurallarn Uygulama O.1.5. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr. 2. O.2.1. Okuduu Metni Anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. O.2.8. Metindeki sebep-sonu ilikilerini fark eder. O.2.9. Metindeki ama-sonu ilikilerini fark eder.
5.
Okuma Alkanl Kazanma
O.5.1. Okuma plan yapar. O.5.9. Beendii ksa yazlar ezberler.
K O N U M A
1. K.1.4. K.1.6. Konuma Kurallarn Uygulama Standart Trke ile konuur. Yabanc dillerden alnm, dilimize henz yerlememi kelimelerin yerine Trkelerini kullanr. 2. K.2.3. 3. K.3.1. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Kelimeleri doru telaffuz eder. Hazrlkl Konumalar Yapma Konuma konusu hakknda aratrma yapar. K.3.2. K.3.8. Konuma metni hazrlar. Konuma ncesinde konuyla ilgili aklamalar yapar. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. 4. K.4.2. Kendi Konumasn Deerlendirme Konumasn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 5. Kendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma K.5.3. Sorunlarna konuarak zm arar.
O.2.10. Okuduklarndaki rtl anlamlar bulur. O.2.19. Metinde yararlanlan dnceyi gelitirme yollarnn ilevlerini aklar. O.2.20. Metne ilikin karlatrmalar yapar. O.2.21. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. O.2.22. Metinde ortaya konan sorunlara farkl zmler retir. O.2.23. Metindeki ipularndan hareketle metne ynelik tahminlerde bulunur. O.2.24. Metnin ncesi ve/veya sonrasna ait kurgular yapar. O.2.27. Okuduklarn kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. 3. Okuduu Metni Deerlendirme
O.3.2. Metni ierik ynnden deerlendirir. 4. Sz Varln Zenginletirme 1. Y.1.4.
Y A Z M A
Yazma Kurallarn Uygulama Standart Trke ile yazar.
O.4.1. Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir.
254
DLM DLM GZEL DLM

Y.1.6. Yabanc dillerden alnm, dilimize henz yerlememi kelimelerin yerine Trkelerini kullanr. 2. Y.2.6. Planl Yazma Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. Y.2.10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulur. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.2. Y.3.4. 4. Y.4.1. Y.4.2. 5. Y.5.1. Y.5.4. Y.5.8. 6. Y.6.1. Y.6.2. Farkl Trlerde Metinler Yazma Dnce yazlar yazar. iir yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder. iir defteri tutar. Yazdklarn bakalaryla paylar ve onlarn deerlendirmelerini dikkate alr. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Yazm kurallarn kavrayarak uygular. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
Not
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.8. Edat, bala, nlemlerin ilevlerini ve cmleye kazandrdklar anlam zelliklerini kavrar; bu kelimeleri ilevlerine uygun olarak kullanr.
255
6. TEMA
O K U M A
1. HAZIRLIK
SEVG
SEVG
lkesini, yksek istiklalini korumasn bilen Trk
I rencilerden dil konulu iirler bulmalarn ve snfa getirmelerini isteyiniz.
milleti, dilini de yabanc diller boyunduruundan kurtarmaldr. M. Kemal Atatrk
I rencilere dil ile ilgili ksa yazlar ezberlemelerini syleyiniz.
Dilim seni dilim dilim dileyim, bama geleni senden bileyim. Trk atasz
I rencilerden televizyon yaynlarn izlemelerini ve bu yaynlardan dilin kt kullanmna rnekler derlemelerini isteyiniz.
DLM DLM GZEL DLM
I rencilere dil konusunda deyimler bulup defterlerine yazmalarn syleyiniz.
I rencilere ders kitaplarnda verilen zdeyileri ve ataszn okutunuz. Bunlarda hangi dncelerin dile getirildiini rencilere sorarak onlar bu konularda konuturunuz. Ana diline gereken nemi vermemenin yarataca olumsuz sonular fark ettiriniz. Dilin kullanmnn nemini sezdiriniz.
Trke retmenimiz derste Trkenin son yllarda ok bozulduunu, birok insann ana diline saygszlk ettiini, farkna varmadan belki yok etmeye altn syledi. nsanlar son yllarda baka dillere zenip kendi diline gereken zeni gstermiyorlarm. Ben, retmenimizin biraz abarttn dnyordum. Her retmen kendi dersinin daha nemli olduunu vurgulamaya alr ya, Trke retmenimiz de kendi dersine ok zen gsterelim diye byle konuuyor sanyordum.
118
rencilere Konumalarnda Trke yerine yabanc dillerden alnan kelimeleri ska kullanmay tercih eden insanlar hakknda neler dnyorsunuz? sorusunu sorarak insanlarn farkl dillere zentilerini nasl karladklarn ifade ettiriniz. Byle bir insanla konuurken neler hissettiklerini anlattrnz. Verilen metindeki yabanc kelimelerin yerine Trkelerini koymalarn isteyiniz ( 1, 2. etkinlik).
2. 1.
K NLK ET
SEVG
Konumalarnda Trke yerine yabanc dillerden alnan kelimeleri ska kullanan insanlar hakknda neler dnyorsunuz?
2. OKUDUUNU ANLAMA
K NLK ET
Aada yer alan konumada arkadanz srarla yabanc kelimeleri kullanyor. Ltfen onun kulland kelimelerin Trke karlklarn yazarak hatalarn dzeltir misiniz?
= rencilere Dilim Dilim Gzel Dilim

metnini sesli okuma yntemiyle okutunuz (O.1.5). Sesli okuma ynteminin uygulan: Metni uygun yerlerinden blerek renciler arasnda paylatrnz. Bu rencilerden kendilerine ait blm sessiz okumalarn isteyerek sesli okuma almalarna hazrlk yaptrnz.
Hello arkadam! Merhaba yine telalsn, neyin var? Compitrm off olmu... Neye, ne olmu? Off... Off... diyorum. Compitr diyorum. Dou you speak Trke. Bak arkadam nce sen Trke konu. Yoksa dinlemem, giderim. Okey, okey..! Kzma. oke ettin beni yahu! Byle devam edeceksen ben yannda olmayacam.
162
256
DLM DLM GZEL DLM I Metni rencilere rnek olacak ekilde

bir kez okuyunuz. Daha sonra grevlendirdiiniz rencilere metni okutunuz.
DLM DLM GZEL DLM M M
I rencilere, metinde anlamlarn bilmedikleri kelime, kelime grubu ve deyimleri belirlemelerini, bunlar defterlerine yazp anlamlarn szlklerden renmelerini syleyiniz.

Bir yazarmz yle diyor ocuklar; Kiinin yars dil, teki yars kalbidir. inizden birine dil kirlenmesi konusunda bir dev vermek istiyorum. in rndan ktn devi alacak olan arkadanzn almalar sonucunda da greceksiniz. imdi utanarak sylyorum ama iimde kt bir niyet uyand. devi ben alp retmenimizin bu konuyu abarttn, insanlarn Trkeyi yerinde, doru ve severek kullandklarn ispat etmek istedim. Hemen parmak kaldrdm. devi ben almak istiyorum retmenim. Benim pek hevesli grnmeme sevinmiti. Aratrmam nasl yapacam anlatt. e en yakn evremden balayacakmm. Konu, evremizdeki dil bozukluklar. yerlerinin adndan balayabilirsin Onur. Bize gstermek iin fotorafn ekebilirsin ya da yalnzca adres belirtebilirsin. yeri sahibiyle bu konuda rportaj yapabilirsin. Gazete, televizyon ve radyo yaynlarn, bu yaynlardaki reklamlar izleyip sonular kartabilirsin. evremizde bu dev iin o kadar malzeme var ki birka gn sonra buna sen de aracaksn. Takldn bir nokta olursa ekinme, beni bul. Sana iki hafta sre veriyorum, yeterli mi? Bu aratrmay onun beklemedii bir sonula bitireceime o kadar inanyorum ki bu inancn verdii gvenle: Bir hafta bile yeter retmenim. diyorum.
Ayrca rencilerin metinde geen keli-
meleri anlamlarna uygun olarak kullanabilmesini salamak iin etkinlii yaptrnz ve rencilere kelimelerin gerek anlamn kavratnz ( kinlik). 3. et-
= Trkeyi yok saymann havas var-
m demek. ve Bizi evreleyen gkyz gibi, soluduumuz hava gibi onu da paylarz. cmlelerini tahtaya yaznz. rencilerden bu cmlelerdeki hava kelimelerinin hangi anlamlarda kullanldn sylemelerini isteyiniz ( dmc olunuz (O.2.1). 4. etkinlik). rencilerin mecaz anlam kavramalarna yar-
119
= Benim pek hevesli grnmeme sevinmiti. cmlesini tahtaya yaznz. Bu cmledeki rtl anlam rencilere buldurunuz (Bou bou-
3.
K NLK ET
Aadaki kelimeleri farkl anlamlara gelecek ekilde cmlelerde kullannz.
ldamak
kirlenme
paylamak
tayc
ldrmek
na sevinmiti.) (O.2.10).
= rencilere aadaki sorular sorunuz.

Metni kavratnz.
retmen neden dil kirlenmesi konulu bir

4.
K NLK ET
dev vermek istiyor (O.2.8)?

Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin hangi anlamda kullanldn yaznz.
Ucu sivri bir kalemle yazyordu. Sivri diliyle herkesin dikkatini ekti.
Onurun bu devi alrken asl amac nedir

(O.2.9)?
Dilin kt kullanldn grmek beni sarst. Frtna gemiyi sarst.
Urad i yeri sahipleri Onuru nasl

karlamlar (O.2.20)?
Kara elbiseli adamlar ortalkta dolayorlar. Byle giderse kara gnler bizi bekliyor.
Sizce Onur bu devden sonra Trkeye

kar nasl bir tavr taknacaktr? Bunu nereden anlyorsunuz (O.2.23, O.2.24).
sivri sivri
: :
sarsmak : sarsmak : kara kara : :

Sizin yaadnz ortamda da dilin doru

kullanlmas sorunu var m? Bu sorunun nasl a163
labileceini dnyorsunuz (O.2.21, O.2.22)?
257
6. TEMA
leri rnekleyebilirdiniz (O.2.27)?
SEVG
Metinde yabanc kelimelerin ska kullanlmas, hangi rneklerle anlatlmtr (O.2.19)? Siz, bu devi yapacak olsaydnz evrenizden ne-
SEVG
Haklsn Onur, o kadar ok bozulma gryoruz ki bir, iki gnde bile bitirebilir insan bu almay. imdi snfn penceresinden karya, sokaktaki bfeye bakn. Bfenin adn okuyun bakalm. Snfmz koro hlinde bard: Donald Amca, retmenim! Grdnz m, burnumuzun dibinde kirleniyor Trkemiz. Bence Onur, okul knda oraya urayp neden byle bir ad setiini bfe sahibiyle konuabilir.
Evet, iler umduum gibi gitmeyecekti galiba. Okul k, benim de arada srada alveri yaptm bfeye uradm. Oray ileten lhan amcay da tanyordum. Oyalanp eve ge kalmamak iin dorudan sordum sorumu: lhan amca, bfeye niin bu ad koydun? Trke bir ad koysan daha iyi olmaz myd? ard, ylece bakt yzme. Sanrm imdiye kadar kimse ona byle bir soru sormamt. Ne bileyim olum, ocuklarn daha ok houna gider, diye dndm galiba. Hani izgi filmi de var ya.
= Dilim Dilim Gzel Dilim metnini okuduktan sonra dilimize bak anz deiti mi? Nasl? sorularn rencilere sorup okuduklarn deerlendirmelerini isteyiniz (O.3.2). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
= Tahtaya Dilinde yara km., n-
sanlarn dil bilincini gelitirmeliyiz. cmlelerini yaznz. Bu cmlelerdeki dil kelimelerinin anlamlarn sorunuz. E seslilik ilikisini fark ettiriniz ( 5. etkinlik) (O.4.1).
120
= rencilerin okuma planlarn inceleyiniz. Okuma planlarna uymakta zenli davranan rencileri dllendiriniz (O.5.1).
SEVG
5.
K NLK ET
Aadaki kelimeleri cmlelerde kullannz.
= rencilerden dil ile ilgili ezberledikleri

ksa yazlar okutunuz. Bunlar neden setiklerini anlattrnz (O.5.9).
doru
oyalanmak
bol
yz
I rencilerin okuma geliimlerini Okuma

Becerisi Gzlem Formu nu kullanarak tespit ediniz.
doru doru oyalanmak oyalanmak bol bol yz yz
: : : : : : : :
K O N U M A
1. HAZIRLIK
6.
K NLK ET
Yazdnz iirle rnek iiri karlatrnz.
I rencilere Dilimizi doru kullanmak

iin bilinli bir aba harcyor musunuz? Sizce bunun nedeni nedir? sorularn sorunuz. Bu konuda nasl bir tavrlar olduunu anlattrnz.
= rencilere, konuma etkinliklerinde kitle

164
258
DLM DLM GZEL DLM

nn sonularyla ilgili duygu ve dncelerini dile getirmeleri iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (K.3.8).
= rencilere eletirel konuma yntemini kullanarak konuacaklarn syleyiniz (K.3.12). Eletirel konuma ynteminin uygulan: rencilere Kitle iletiim aralarnn dilin korunmas ve gelimesinde nasl bir sorumluluu vardr? Sizce kitle iletiim aralarndaki yaynlarda bu sorumluluk bilinciyle hareket ediliyor mu? sorularn sorunuz. Yaptklar aratrma ve gzlemlerinin sonularn da aktararak bu sorularn cevabn ieren bir konuma yapmalarn isteyiniz.
retmenimiz bunun Trkeye bir saygszlk olduunu dnyor, bana da dev verdi, onun iin sordum. retmeniniz hakl sanrm. Tabelaya belki lhan Amca yazdrsaydm daha iyi olurdu. Bir de herkes doru okuyamyor biliyor musun? Artk retmenimize hak verir gibi olmaya balamtm. Eve dnerken gzm dkknlarn tabelalarna taklyor ve not defterime, grdm yabanc szckleri yazyordum. Mistik Piza Centrum Restaurant (Sentrum Restoran) Moderno Music Centrum (Moderno Mzik Sentrum) Galeria SHOW Tekstil (Galerya ov Tekstil) almam bir an nce tamamlamak iin sabrszlanyordum. retmenimin dedii gibi malzeme o kadar boldu ki... Mistik Pizaya girdim. nce beni mteri zannetti garson. Orann sahibiyle ya da yetkili bir kiiyle grmek istediimi syledim. Sahibi sandm bir kii yanma geldi. Dkknn adyla ilgili sorumu yneltince de kaba davranmaya balad, azarlarcasna: Bir ben miyim! Buras turistik bir yer deil mi? Yabanclk ekmesinler diye byle adlar koyuyoruz, ne olmu yani? Herkes yabanc isim koyuyor! stelik be-
I rencilere konumalarn hazrlamalar

iin sre verip sre sonunda onlar konuturunuz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME
121
= rencilerin yaptklar konumalar deerlendirmeleri iin aadaki sorular sorunuz.
iletiim aralarnn dilin doru kullanmndaki sorumluluu konulu bir konuma yapacaklarn syleyiniz. Konumalarnda standart Trkeyi kullanmalarn; yabanc kelimelerin yerine Trkelerini tercih etmelerini, buna zen gstermelerini isteyiniz (K.1.4, K.1.6).
Konumanzda dilimize yabanc dillerden

gelen kelimeleri kullandnz m? Kullanmsanz bunun nedeni nedir?
= rencilere, kelimelerin doru telaffuz

edilmemesinin de dilimizi bozduunu syleyerek telaffuz yanllarndan kanmalarn salaynz (K.2.3). 2. SZL ANLATIM
Konumanzda gnlk konuma dilinin zelliklerinden (deyimler, sz sanatlar) yararlandnz m? Bunun konumanz nasl etkilediini dnyorsunuz (K.4.2).
= Metin ileme srecinde yaptrdnz almalar yoluyla rencilerin dilin anlama arac olduunu fark etmelerini, anlamazlklarda da dili kullanmann sorunlarn zmn saladn kavratnz (K.5.3).
= rencilerden hazrlk blmnde verdiiniz televizyon yaynlarndan dil yanllar derleme devini de kullanarak bir konuma metni hazrlamalarn isteyiniz (K.3.1, K.3.2).
Konuma Becerisi Deerlendirme Formu yla

rencilerinizi deerlendiriniz.
= rencilere konumalarna balamadan

nce ksa bir a konumas yapmalarn syleyiniz. A konumasnda yaptklar aratrmalar
Y A Z M A
259
6. TEMA
1. HAZIRLIK
SEVG
SEVG
I rencilere dil konusunda bulduklar deyimleri okutunuz. Deyimlerin anlamlarn syletiniz.
nimki onlarnkiyle karlatrlnca Trke bile saylabilir. Sen git de onlarla rportaj yap. dedi. nsanlar niin sinirlendiriyordu bu soru, bilmiyorum. yerinize neden Trke deil de yabanc bir ad koydunuz? Turistlerin bizim kasabaya fazlaca geldiklerini biliyordum ama yalnzca ngilizler, Almanlar geliyormu gibi her yerde o milletlerin dili. ngilizce yaygn kullanlan bir dil olabilir ama yaknda o yaygn diller yznden bizim dilimiz l bir dile dnrse ya! Dil lr m demeyin. lrm, retmenimiz anlatmt, kullanmaya kullanmaya lrm diller. Bizimkinin katili de kendimiz olacaz sanrm. Bu kez Moderno Music Centruma girdim, kasetlere yle bir baktktan sonra kasada oturan kiiye ayn soruyu ynelttim. Ters ters yzme bakp: Bir ey almayacaksan dar k. dedi. Bir ey almayacaktm, dar ktm. Bama gelenleri not ediyordum bir yandan. Bugnlk bu kadar azarlanmak yeter deyip evin yolunu tuttum. Kafam karmakarkt. Dalgn dalgn yrrken arkamdan birinin seslendiini duydum. Hey, Onur bekle beni! Arkadam mer bu. zerindeki tirtte yine koca koca harflerle yabanc bir szck yazl: FUNNY (Fany)! Anlamn biliyorum: elenceli, gln, komik. Bir anlam daha var: tuhaf, acayip. te, bu ikinci anlam bizim durumumuza daha uygun dyor nk kendi lkemizde, kendi sokamzda, kendi dilimizi kullanmamak tuhaf bir ey. Onur, ne kadar dalgnsn! Ka kez seslendim! Bir devim var da onu dnyordum. Yarn bo musun? Gzel bir planm var. Hayr, devim iin aratrma yapmam gerek. Yarn cumartesi. Pazar gn yaparsn devini. Arkadalarla toplanp aquapark (akuapark)a gideceiz, sen de gel. te, yine karma yabanc bir szck kt. mer, hi dndn m? Niin su park ya da su adas demiyoruz da aquapark (akuapark), aqualand (akualand) diyoruz? Cahil cahil konuma! Bir duyan olsa dilin dnmyor, syleyemiyorsun sanacak. Oraya herkes yle diyorsa, tabelasnda yle yazyorsa tabii biz de yle diyeceiz. Hem daha haval oluyor byle sylemek.
I rencilere, bulduklar dil konulu iirleri ve ksa yazlar okutunuz. Yazma etkinliklerinde bunlardan yararlanacaklarn syleyiniz.
= rencilerden yazlarnda Trkenin inceliklerini yanstmalarn, standart Trkeyi kullanmalarn, yabanc kelimeler kullanmamalarn syleyiniz (Y.1.4, Y.1.6).
= rencilere derledikleri deyimlerden uygun olanlarn, sz sanatlarn yazlarnda kullanarak anlatmlarn zenginletirmelerini; gzel bir balk koyarak yazlarn tamamlamalarn isteyiniz (Y.2.6, Y.2.10).
= rencilere bir metni kendi kelimeleriyle

yeniden oluturma yntemini kullanarak iir ve dnce yazs yazacaklarn syleyiniz (Y.2.12). Bir metni kendi kelimeleriyle yeniden oluturma ynteminin uygulan: rencilerden bulduklar dil konulu iirleri ve ksa yazlar iyice okumalarn, Ben olsaydm bu iiri, yazy nasl yazardm? sorusunu kendilerine sormalarn; buna gre iiri kendi kelimeleriyle yeniden yazmalarn isteyiniz. 2. YAZILI ANLATIM
122
Trkeyi yok saymann havas var demek. Gerekten zmeye balad beni bu durum. nceleri inanmamtm byle olduuna; izleyince grdm, grdke zldm. Gelemem mer, Trkeye yaplan saygszlkla ilgili bir dev aldm. Onu hazrlamam gerek. mer, alay edercesine szd beni. imdi anlalyor su park, mu park muhabbeti. Cann saolsun! Biz free (fri) taklyoruz, sen bilirsin.
I rencilere, iir tryle ilgili bilgilerini hatrlatnz. iirde ses aknn nemine deininiz. Getirdikleri rnek iirde ses aknn nasl salandn buldurunuz. Yazacaklar iirde de buna benzer ses akn salayan unsurlar kullanmalarn isteyiniz.
meri free yani zgr brakp eve dndm. Canm skknd, annemin gznden kamad tabii. Anlattm. O da bu giditen hi honut deilmi. Ertesi gn maaza adlaryla ilgili aratrma yapacam iin erkenden uyudum. Sabah kahvaltsnda televizyonun sesiyle uyandm. Annem biraz ar iittii iin sesini yine ok amt. Ah, too late, too too late! (tu leyt, tu tu leyt) Bir Trk arkcnn Trke syledii bir ark ama nakarat blmleri ngilizce! Bunu da baucumdaki not defterime yazdm. Sonra televizyondaki programlarn tantm yaplmaya balad: Saat yirmi teki talk show (tolk ov) programmz sakn karmayn. Sonra reklamlar girdi araya: Bu deterjan hem anti leke sistemine sahip hem de eko pakette. Haydi marketlere! Bugne dek ben mi duyamyordum yoksa her eyde olan bu kirlilik televizyonda yeni yeni mi balamt? Akam erken yattm iin babam gremeden uyumutum. Uyandmda kahvalt ediyordu. Ona da sordum: Baba, sence dilimiz son zamanlarda ok mu kt kullanlmaya balad? retmenimiz dev verdi de. Babam pek nemsemedi bu sorumu.
= rencilere iir ve dnce yazlar yazdrp okutunuz (Y.3.2, Y.3.4). 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
Sra dile gelinceye kadar neler var neler! Bence gereksiz bir dev almsn.
= rencilerden rnek iir ile yazdklar
Onun yerine matematikten bir dev alsaydn daha iyi olurdu. Acaba gereksiz mi diye dndm bunun zerine. Bir i yerine Trke bir ad koymamay ya da konuurken araya ngilizce, Franszca szckleri sktrmay sorun olarak grmemeli miydik? Ana dilimizi sevmeyi, korumay bilirsek baka sorunlar da zmek iin ayn bilinci gstermez miydik? Ne demiti retmenim:
iiri ses ak, dize kmelenmesi, kullanlan sz sanatlarn kullanma ynnden karlatrmalarn ve ulatklar sonucu bir paragraf yazarak ifade
123
260
DLM DLM GZEL DLM

etmelerini isteyiniz ( 6. etkinlik) (Y.4.1, Y.4.2).
SEVG
Dil olmadan hi kimse dnemez! Hayvanlarn dnememesi dillerinin olmayna bal o zaman. Biz de dilimizi gzel, dolu dolu, severek ve anlayarak kullanrsak dncemiz de gelimi olurdu, gelimi bir dnce sistemi de tm sorunlar zemez miydi? Ah, byl bir sopam olsa! Grdm her dil yanlna, zenti hline gelmi her yabanc szck kullanmna dokunuversem ve prl prl Trke kverse ortaya. Ardndan gzleri mutluluktan ldayan ve sorunlarn konuarak zebilen insanlar belirirdi herhlde. Babam kahvaltsn yapp evden karken: Okey mi Onur? Bence sen bu devi geri ver, matematikle ilgili bir dev al. Hadi bay bay! dedi. Olacak ey deil. Babam farknda olmadan, araya baka dilden szckler sktrarak konuuyor, herkes gibi... Kahvaltm yaptktan sonra yanma kalemimi ve not defterimi alp dar ktm. Anneme de devim iin aratrma yapacam syledim. lk iim, dn girmeye cesaret edemediim Galeria SHOW Tekstil Shoppingin vitrini nnde durmak oldu. Vitrin camna bir yn yabanc marka adlar yazlmt. Ayrca indirim yaptklarn belirtmek iin birok yere Sale (seyl) szcn serpitirmilerdi. Her ey rengrenk ve prl prl grnmesine karn bu bir kirlenmeydi ite: Dil kirlenmesi! Azarlanmay, kovulmay gze alarak birka adm attm ieriye doru. Sahibi yokmu; benden birka ya byk olu vard, onunla konutum. Aslnda babam bile bilmez bu szcklerin anlamlarn. Doru drst syleyemez bile. lgi eksin diye yapyor. Oradan kp ad FOREGINER (Foreynr) olan bir giyim maazasna girdim. erdekiler bizler gibi giyinen, Trke konuan insanlard. stelik turistlerin giyebilecei trden deil, kasabamzdaki insanlarn giyecei trden giysiler satyordu. Hi iyi karlanmadm: Sana ne? Biz koyduumuz addan gayet memmunuz. Bakalarnn iine burnunu sokacana git evine, dersine al. nsanlarn iine burnunu sokmay ben de sevmem ama bu dil... Yine retmenimizin bir sz geldi aklma: Dil bir ortaklktr. Bizi evreleyen gkyz gibi, soluduumuz hava gibi onu da paylarz dier insanlarla. Bunun iin onun zerinde hepimizin hakk ve sorumluluu vardr.
= rencilerin iirleri araclyla dil ile ilgili

duygu ve dncelerini anlatmalarn, bunlar da bakalaryla paylamalarn salaynz (Y.5.1, Y.5.8).
= rencilerin hem rnek iir hem de kendi iirlerini iir defterlerine yazmalar iin gerekli ynlendirmeleri yapnz (Y.5.4). 5. YAZIM VE NOKTALAMA
= rencilere metinde geen millet ve dil isimlerini buldurunuz. Bunlarn zel isim olduunu hatrlatarak zel isimlerin yazmyla ilgili kurallar pekitiriniz (Y.6.1). = rencilere metindeki Bir de dil konusuyla urarsak... cmlesinden sonra hangi szlerin getirilebileceini sorunuz. nerilerini tahtaya yaznz. Aadaki cmleleri de tahtaya yazp bu cmlelerde nokta iaretinin hangi amala kullanlm olabileceini rencilere sorunuz (Y.6.2). mer, Onuru grnce heyecanla seslendi: Onur... Hey Onur!.. Dkkn sahibine sordu: yerinize neden Trke bir isim koymadnz? Bilmem...
124
7.
K NLK ET
a) Aadaki ocuklarn yzlerine bakarak Trke dersine ynelik tutumlarn belirten ) ifadelerle konuma balonlarndaki cmleleri tamamlaynz.
Of, bu Trke dersi
Aaa, bu Trke dersi
Oh, bu Trke dersi
Uf, bu Trke dersi
Bu davrannzn dilimizi nasl olumsuz etkilediini biliyor musunuz? ...
b) ocuklarn Trke dersine ynelik tutumlarndaki farklar nasl anladnz aklaynz. )
8.
K NLK ET
Verilen cmlelere nlemin nasl bir anlam kattn karlarna yaznz.
Ay, nene gzel bir kitap bu! Ay, gzel bir kitap bu! Of, bktm bubu ilerden! Of, bktm ilerden! Yeter artk be! Yeter artk be! Vah vah, kedicik nasl dada slanm! Vah vah, kedicik nasl slanm! Uf,Uf, yaram ok acyor! yaram ok acyor! Eyvah, yemek yand! Eyvah, yemek yand! Oh, bubu ii de bitirdim! Oh, ii de bitirdim! Aman aman, her yerim aryor! Aman aman, her yerim aryor! Ah, u u snav bir kazanabilsem! Ah, snav bir kazanabilsem!
sevin sknt fke acma yaknma tela sevin yaknma istek
I rencilere nokta iaretinin szn bir yerde kesilerek geri kalan blmnn okuyucunun hayal dnyasna brakld gstermek, nlem ve seslenmelerde anlatm glendirmek, karlkl konumalarda yeterli olmayan, eksik braklan cevaplar gstermek amacyla kullanmn kavratnz.
rn Dosyas Deerlendirme Formu ve rn Dosyas z Deerlendirme formlar araclyla hem rencileri deerlendiriniz hem de onlarn kendilerini deerlendirmelerini salaynz.
165
261
6. TEMA
DL BLGS
SEVG
korku, sevin, heyecan, znt vb. duygularn tek bana anlamlar olmadn, cmle iinde anlam kazandn belirtiniz. rencilerden verilen cmlelerde nlemin hangi duyguyu ifade ettiini bulmalarn isteyiniz ( 8. etkinlik). aslnda nlem olmadklar hlde eitli duygularmzn ifadesinde kullanlan kimi kelimelerin de nlem greviyle kullanlabileceini syleyip bunlardaki duygular buldurunuz ( 9. etkinlik).
rencilere
Etkinlii yaptrarak nlemleri sezdiriniz 7. etkinlik).
O zaman dil konusunda birisini uyarmak, bakalarnn iine karmak saylmaz deil mi? Bu almay srdrmek gittike canm skmaya balamt. Son olarak Star Markete girdim. Sahibi beni iyi karlad, oturmam iin yer gsterdi. Ona, i yerinin adnn neden Star olduunu, niin Trke bir ad koymadn sorduumda gld. Olum bu szck artk Trke saylr. Her yerde kullanlyor. Sen bu dnyada yaamyor musun? Televizyonda, radyoda, gazetelerde hep kullanlyor. Byk arkclar iin megastar deniyor, duymadn m hi? Ben bu dnyada yaamyor muydum, yayordum tabii. Ama dilini severek kullanan insanlarn olduu bir dnyada yaamak isterdim. alardan bu yana trklerle, masallarla, mnilerle kltrmzn taycs olmu ana dilimizden utanyor muyduk? Bu dnceler iinde Star Market sahibine teekkr edip dar ktm. Artk retmenim gibi dnyordum. Bunu bir onur meselesi yapmalydk. Prestij Kuafr (Pirestij Kuafr)n nnden geerken yazacam devin baln bulmutum bile: DLM DLM GZEL DLM. Bu balkla ana dilime olan sevgimi ve ballm, hem de dilimizin para para edildiini, yara aldn belirtmi olacaktm.
rencilere,
= rencilerden verilen nlemlerin han-
gi duygularn belirtilmesine ynelik olduunu bulmalarn ve nlemleri cmlelerde kullanmalarn isteyiniz ( 10, 11. etkinlik) (D.B.2.8).
I rencilere nlem cmlelerinin sonuna

nlem iareti konulmas gerektiini syleyiniz.
125
SEVG
SEVG
Aadaki cmleler ile ifade ettikleri duygular eletiriniz.
9.
K NLK ET
mdat! Yetiin, kurtarn bizi! Yaasn, ma kazandk! Koun, koun, slanacaksnz! Haydi, haydi kaalm! Dur, dur, yeme!
uyar tela korku panik sevin znt
10.
K NLK ET
Aada baz nlemler verilmitir. Bunlarn hangi duygular belirtmekte kullanlabileceini karlarna yaznz. tuh ya vay vay vay hey hit bre ha vah
Pazartesi, okulun kapsndan ieriye girerken elimdeki dosyada, yaptm aratrmalar, kafamda da syleyeceim szler vard. Birden arkamdan birinin seslendiini duydum. Onur yavrum, bak bakalm gzel olmu mu imdi?
11.
K NLK ET
Aadaki nlemleri cmlelerde kullannz. hay hay
lhan amcayd seslenen. Hani Donald Amca bfesini ileten lhan amca. devle ilgili ilk konumam onunla yapmtm. Nasl da sevinli grnyor! Yeni bir tabela yaptrm, onu gsteriyor bana. zerine DONALD AMCA yerine ne yazdrm
eh
bravo
aman
of
biliyor musunuz? LHAN AMCA Demek ki birka soru, biraz sylemek insanlarn dil konusunda kprdamasna yetecekti. Yeter ki bize sunulan her yenilie sorgusuz sualsiz atlamayalm, zellikle dil konusunda. Miyase SERTBARUT e (Ksaltlm ve dzenlenmitir.)
166
126
262
EV SEVGS (Dinleme Metni)

Metnin Ad: EV SEVGS Metnin Yazar: HSEYN CAHT YALIN Sre: 7 ders saati Alt Tema: Ev Sevgisi Metnin Tr: Fkra
DNLEME / ZLEME
1. D.1.2. D.1.4. 2. D.2.1. Dinleme/zleme Kurallarn Uygulama Bakalarn rahatsz etmeden dinler/izler. Dinleme/izleme yntem ve tekniklerini kullanr. Dinleneni/zleneni Anlama ve zmleme Dinlediklerinin/izlediklerinin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri fark eder. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Dinlediklerinde/izlediklerinde ama-sonu ilikilerini belirler. D.2.10. Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. D.2.11. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin sorular oluturur. D.2.12. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin sorulara cevap verir. D.2.14. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin karlatrmalar yapar. D.2.17. pularndan hareketle dinlediklerine/izlediklerine ynelik tahminlerde bulunur. D.2.19. Dinlediklerinin/izlediklerinin bal/ad ile ierii arasndaki ilikiyi ortaya koyar. D.2.21. Grsel, iitsel unsurlarla dinledikleri/izledikleri arasnda ilgi kurar. D.2.24. Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. D.2.25. Dinledii/izledii kii, konu ya da metnin yazar/airi hakknda bilgi edinir.
3. D.3.1. 4. D.4.1.
Dinlediklerini/zlediklerini Deerlendirme Dinlediklerini/izlediklerini dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Sz Varln Zenginletirme Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir.
5.
Etkili Dinleme/zleme Alkanl Kazanma
D.2.2. D.2.4. D.2.8.
D.5.1.
Yana ve seviyesine uygun sanat ve bilim etkinliklerine dinleyici/izleyici olarak katlr.
D.5.4.
Kaset, CD, film ve kaynaklardan kiisel ariv oluturur.
K O N U M A
1. K.1.2. Konuma Kurallarn Uygulama Konuma srasnda uygun hitap ifadeleri kullanr. K.1.3. Bulunduu ortama uygun bir konuma tutumu gelitirir. K.1.9. 2. K.2.1. K.2.2. K.2.9. 3. K.3.5. Olaylar, bilgileri sraya koyarak anlatr. Sesini ve Beden Dilini Etkili Kullanma Konuurken nefesini ayarlar. itilebilir bir sesle konuur. Dinleyicilerle gz temas kurar. Hazrlkl Konumalar Yapma Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. K.3.11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleri ile sona erdirir. K.3.12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr.
263
6. TEMA
4. K.4.1. 5. K.5.2. Kendi Konumasn Deerlendirme dirir.
SEVG
Konumasn ierik ynnden deerlenKendini Szl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Anlamadklarn ve merak ettiklerini sorar.
Not
Y A Z M A
1. Yazma Kurallarn Uygulama Y.1.10. Tekrara dmeden yazar. Y.1.11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar. 2. Y.2.5. Y.2.8. Planl Yazma Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar. Y.2.12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. 3. Y.3.1. Y.3.2. Y.3.3. Y.3.4. 4. Y.4.1. 5. Y.5.1. 6. Y.6.2. Farkl Trlerde Metinler Yazma Olay yazlar yazar. Dnce yazlar yazar. Bildirme yazlar yazar. iir yazar. Kendi Yazdklarn Deerlendirme Yazdklarn biim ve ierik ynnden deerlendirir. Kendini Yazl Olarak fade Etme Alkanl Kazanma Duygu, dnce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder. Yazm ve Noktalama Kurallarn Uygulama Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.
DL BLGS
2. Kelime Trleriyle lgili Bilgi ve Kurallar Kavrama ve Uygulama D.B.2.9. Kelimeleri cmlede farkl grevlerde kullanr.
264
DNLEME/ZLEME
EV SEVGS
I rencileri dinleyecekleri metne hazrlamak amacyla onlara aadaki metni okuyunuz. Onlardan ilgili sorular cevaplandrmalarn isteyiniz. YKSEK EVDE OTURANLARIN TRKS
Kk byk, ailelerin mutlaka, bir baba yurdu vardr. Dar, kaldrm bozuk bir sokaa bakan, yamurlar ve frtnalarla d manzaras kararm bir evde, gzlerimizi dnyaya aardk. Bu evin kk byk, herhlde bir bahesi olurdu. Bu bahenin her taraf kendi ellerimizle ilenirdi. Evin iinde, evle beraber yaardk. Ufak tefek tamirleri babamzn kendi eliyle yaptn grrdk. O, merdivenin zerine karak bir taraftan ivi akarken dmesin diye merdiveni biz tutardk. Bu aalar, tahtalar, iviler, kiremitler cansz birer madde deillerdi. Bizimle beraber yayorlar, bize gemiten, byk annelerimizden, byk babalarmzdan haberler getiriyorlard. Biz onlarn iinde mazi ile birleiyor, onlarla maziye kk salyorduk. Ev sevgisi maddi bir avu toprak, bir yn tahta ve sva sevgisi deildi. Biz, evimiz kavram iinde, ailemizi, evremizi, ecdadmz severdik. Bu sevgi, ruhumuz iin bir ferahlk, bir inan ve irade kayna tekil ederdi.
Hseyin Cahit YALIN
Evleri yksek kurdular; nlerinde uzun balkon, Sular aada kald, Aada kald aalar... Evleri yksek kurdular, On bin basamak merdiven. Baklar uzakta kald, Uzakta kald dostluklar... Evleri yksek kurdular, Cama, betona bodular, Usumuzdayd unuttuk; Topraktan uzakta kald, Topraa bal kalanlar.
Glten AKIN
EV SEVGS (Dinleme Metni) V e
1.
K NLK ET
Sizce setiiniz resimdeki evde insanlar nasl yaamaktadrlar? Anlatnz.
1. HAZIRLIK
I Snfa eitli ev resimleri getiriniz. I rencilerden yaadklar yrenin mimari zelliklerini gsteren belgesel, film, CDleri bulup snfa getirmelerini isteyiniz.
2.
K NLK ET
Ev Sevgisi metnini dinlerken aklnza taklan ya da anlamadnz konularla ilgili soru yaznz?
I rencilere ailelelerini anlatan bir resim

yapmalarn syleyiniz.
1. 2. 3.
I rencilere Yaadnz evi seviyor musunuz? Niin? sorularn sorup evlerine kar nasl bir duygu beslediklerini anlattrnz. Snfa getirdiiniz eitli ev resimlerini rencilere gsteriniz. Resimlerden birini setirip bu evlerde insanlarn nasl yaadn hayal etmelerini isteyiniz ( 1. etkinlik). Snfta konuyla ilgili bir tartma balatnz. rencilerin yaptklar konumalar yoluyla snf ii ve grup iinde yaplan etkinliklere katlmalarn salaynz.
3.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin gerek ya da mecaz anlamda kullanldn yandaki kutucua yaznz.
amurlu, bozuk bir yoldan kye ulatk. Mal almayan mteriyi bozuk bir yzle uurlad. Bu ev bile bize dar geliyor. Dar bir kelime daarcyla iyi konuamazsnz. Frtna btn aalar devirmiti. Susuyor ancak iindeki frtnay dindiremiyordu. Sular kararmaya balamt. Son yllarda hafzam iyice karard. Annesi ve babas ehir dna kt. Ona halk mziinin babas diyorlar.
gerek mecaz gerek mecaz gerek mecaz gerek mecaz gerek mecaz
167
265
6. TEMA
anlyorsunuz?
SEVG
Trke dersinde kelimelerin kkn bulduk. Dokuzun kk 3tr. Oyun ke vuruuyla balad., Gen kuak hzl yayor., Ellerinde oluan lekeleri doktora gsterince mantar olduunu rendi. cmlelerini de tahtaya yaznz. rencilerden cmlelerde kullanlan terimleri (kk, dil bilgisi, kuak, sosyoloji, mantar, tp) bulmalarn isteyerek terim kavramyla ilgili bilgilerini pekitiriniz. Verilen kelimelerin gerek, mecaz, terim anlamlarndan hangilerinde kullanldn bulmalarn rencilerden isteyiniz ( 3, 4. etkinlik) (D.2.1).
Evleri yksek kurdular. sznden ne Evlerin yksekte olmasyla dostluklarn

uzakta kalmas arasnda nasl bir ilgi kurdunuz?
Topraa bal kalanlar nasl evlerde yaamak isterler? Sizin yaadnz ev, iirdeki eve benziyor mu? Niin?
= rencilere Ev Sevgisi metnini katlmsz dinleme/izleme yntemini kullanarak dinleyeceklerini syleyiniz (D.1.4).
Katlmsz dinleme/izleme ynteminin uygulan: rencilerden metni dikkatle dinlemelerini ve metnin anahtar kelimelerini belirlemelerini isteyiniz. Anahtar kelimeleri defterlerine yazmalarn syleyiniz.
= rencilere dinlerken belirledikleri anahtar kelimelerin hangileri olduunu sorunuz. Anahtar kelimeleri kullanarak bir iir yazmalarn isteyiniz ( 5. etkinlik) (D.2.2).
= rencilere, arkadalarnn dikkatini datacak davranlardan kanmalarn syleyerek bakalarn rahatsz etmeden dinlemeleri gerektiini vurgulaynz (D.1.2). 2. DNLEDN/ZLEDN ANLAMA
= rencilere dinledikleri metni kavratmak amacyla aadaki sorular yneltiniz (D.2.12). Baba yurdu ne demektir? Gzlerin dnyaya ald evin d zellikleri nasl olurmu?
SEVG
= Metni dinletiniz. rencilere yeterli
4.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde kk kelimesinin gerek (G) mi, mecaz (M) m, terim (T) anlamnda m kullanldn bulunuz. Uygun kutucuu iaretleyiniz. G Bitkiler kkleriyle beslenir. Trklerin kkleri Orta Asyadadr. Kk hcreler bilimdeki en nemli bululardandr. Matematik snavndaki kk sorusunu zdm. Salatann stne birka kk nane koy. M T
sre verip metinde akllarna taklan ya da anlamadklar konularla ilgili sorular yazmalarn syleyiniz( 2. etkinlik) (D.2.11).
X X X X X
= Tahtaya Kk byk, ailelerin mut-
laka bir baba yurdu vardr. cmlesini yaznz. Bu cmledeki yurt kelimesinin anlamn buldurunuz. Kelimenin temel anlamn da szlkten renmelerini isteyerek yurt kelimesinin yan anlamyla kullanldn kavratnz. Kelimelerin temel anlamlar ile sonradan kazandklar anlamlarna (yan anlam) gerek anlam denildiini syleyerek bu konuyla ilgili bilgilerini hatrlatnz.
5.
K NLK ET
Dinlediiniz Ev Sevgisi metninin anahtar kelimeleriyle bir drtlk yaznz.
I Metinde geen Biz onlarn iinde mazi ile birleiyor, maziye kk salyorduk. cmlesini tahtaya yaznz. rencilere kk kelimesinin anlamn buldurunuz. Aadaki cmleleri de tahtaya yazp Kk kelimesi cmlelerde hangi anlamlarda kullanlmtr? sorusunu sorunuz. rencilere terim anlamn fark ettiriniz.
6.
K NLK ET
Siz olsaydnz bu metne hangi bal koyardnz?
Ben olsaydm bu metne
baln koyardm.
168
266
EV SEVGS (Dinleme Metni) Babalar i yaparken ocuklar ne yaparm? Bunun amac nedir? Sizce ocuklarla babalarn byle yardmlamas sonucunda baba ocuk ilikilerinde neler geliir (D.2.8)? Merdiveni tutmaktaki ama neymi? Yazar, aalarn, tahtalarn, ivilerin, kiremitlerin niin canl olduunu dnyor?
= Yaadklar yrenin mimari zelilkleriyle ilgili CDleri izletiniz. Daha sonra onlara Dinlediiniz metin ile izlediiniz film, belgesel arasnda nasl bir iliki kurulabilir? sorusunu sorup bunlar karlatrarak ilikilendirmelerini salaynz (D.2.14, D.2.21). = rencilere Metinden yararlanarak yazarn kiiliine ilikin neler syleyebilirsiniz? sorusunu sorunuz. Onlarn metindeki ipucu nitelii tayan kelimeleri fark etmelerini salaynz (D.2.17).
Yazara gre ev sevgisi nedir (D.2.4)? Size gre ev sevgisi ne demektir

(D.2.24)?
= rencilere Siz olsaydnz bu metne
nasl bir balk koyardnz? sorusunu sorup bunun nedenlerini anlattrnz ( 6. etkinlik) (D.2.19).
= rencilerden Hseyin Cahit Yaln hakknda bilgi toplamalarn isteyiniz (D.2.25). 3. DNLEDKLERN/ZLEDKLERN DEERLENDRME
= rencilerden dinledikleri metni zetlemelerini isteyiniz. zet karmann metindeki ifadeleri aynen almak olmadn hatrlatnz. zet karrken kendi ifadelerini kullanmalar ve kendi yorumlarn aktarmalar gerektiini belirtiniz. Bununla beraber kronolojik ve mantk akna uymalarnn nemine de deininiz (D.2.10).
= rencilere Dinlediiniz metinde anlayamadnz kelimeler var myd? Bunlarn metne oran nedir? sorularn sorarak dinlediklerini dil ve anlatm ynnden deerlendirmelerini isteyiniz (D.3.1). 4. SZ VARLIINI ZENGNLETRME
7.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izili kelimelerin kart anlamllarn altlarndaki bulutlara yaznz.
iman ocuk durmadan alad. Kederli kadn rahat brakmadlar.
zayf
gld
neeli
Bir ift eldiven bulundu.
eri girmek istemediini syledi.
tek
dar
Kk byk, ailelerin mutlaka bir baba yurdu vardr. cmlesini tahtaya yaznz. Cmlede kart anlamlsyla birlikte kullanlan kelimeleri buldurunuz. rencilerden verilen kelimelerin kart anlamllarn yazmalarn isteyiniz ( 7. etkinlik).
= Tahtaya Biz, evimiz kavram iinde,
ailemizi, evremizi, ecdadmz severdik. cmlesini yaznz, ecdat kelimesinin yerine hangi kelimenin kullanlabileceini buldurunuz ( 8. etkinlik) (D.4.1). 5. DNLEME ALIKANLII KAZANMA
8.
K NLK ET
Paragraftaki alt izili kelimelerin yerlerine anlamdalarn koyarak paragraf yeniden yaznz.
Aldnz kitaba yz, yz elli, mecmuaya da on, yahut elli kuru vermiyor musunuz? Bunu da yerine sarf etmek iddiasndasnz. Okuduunuz kitap, mecmua iyi ise ondan aldnz zevk ile verdiiniz para arasnda bir mnasebet var mdr? Beendiiniz bir kitabn ahslar ile tanmak yz elli kuru mu eder? Hayr, siz yz kurula bir kitabn, on kurula bir mecmuann hakiki deerini vermi olmuyorsunuz. Nurullah ATA h
Aldnz kitaba yz, yz elli, dergiye de on, yahut elli kuru vermiyor musunuz? Bunu da yerine harcamak iddiasndasnz. Okuduunuz kitap, mecmua iyi ise ondan aldnz zevk ile verdiiniz para arasnda bir iliki var mdr? Beendiiniz bir kitabn kiileri ile tanmak yz elli kuru mu eder? Hayr, siz yz kurula bir kitabn, on kurula bir mecmuann gerek deerini vermi olmuyorsunuz. Nurullah ATA
= rencileri, eitli ehirlerimize ait mahall kurtulu gnlerine veya o ehrin tantmna ynelik toplantlara katlarak mimarileri hakknda bilgi toplamaya ynlendiriniz (D.5.1). rnein, Safranbolu evleri hakknda bilgi toplayabileceklerini belirtiniz.
169
267
6. TEMA
SEVG
= Yaadklar yreye ait film, belgesel vb.

kaynaklardan yaanlan evlerin zelliklerinin ayrt edilebilcei CD veya filmleri aratrmalarn syleyiniz. Bunlarla ilgili kiisel bir ariv oluturmalarn salaynz (D.5.4). Yaptrdnz dinleme almalarndan sonra Dinleme/zleme Becerisi Gzlem Formu nu doldurarak rencilerinizi deerlendiriniz.
2. SZL ANLATIM
= rencilerden konuyu setikten sonra

dnceyi nasl gelitirebileceklerini belirlemelerini; benzetme, karlatrma, tanmlama, rnekleme yntemlerinden uygun olanlar kullanmalarn isteyiniz (K.3.5).
= rencilere, setikleri konuda iki dakikalk bir konuma yapacaklarn syleyerek bu srenin almamasna zen gstermelerini isteyiniz (K.3.11).
K O N U M A
1. HAZIRLIK
= rencilere serbest konuma yntemiyle konuacaklarn syleyiniz (K.3.12).

Serbest konuma ynteminin uygulan: rencilere konuma konularn setikten sonra bu konudaki gr, dnce ve deneyimlerini aktarmalarn syleyiniz.
I rencilerden aadaki konulardan

kendilerine uygun olan bir tanesini semelerini ve bu konuda bir konuma hazrlamalarn isteyiniz.
Dinlediiniz metnin yazarn tantnz. Yaadnz evi gzelletirmek iin yaptnz almalar nelerdir?
I rencilere on dakika sre veriniz. Bu

sre sonunda konumalarn yaptrnz. 3. KONUMASINI DEERLENDRME rencilere Konumanzn amacna ulap ulamad konusunda neler dnyorsunuz? sorusunu sorunuz ( 9. etkinlik) (K.4.1). 4. KONUMA ALIKANLII KAZANMA
Sizce insanlarn yaadklar evin gzel

olmas m, yaayanlarn huzurlu olmas m daha nemlidir? Niin?
Apartmanda yaamann insan ilikilerini

nasl etkilediini dnyorsunuz?
Evinizde kurallar var mdr? Kurallara uymakta zorlanyor musunuz? Neden?
Evdeki sorumluluklarnz nelerdir? Anne ve babanza hangi ev ilerinde yardmc olursunuz? Byle paylamlarn ailenize nasl bir etkisinin olduunu dnyorsunuz?
= rencilere, konuma yapacaklar ortama gre slubu ve hitab ayarlamann neminden bahsediniz. Konuma tutumlarn ortama gre belirlemelerini isteyiniz. kna edici, t verici ya da nkteli bir tarzda konuabileceklerini belirtiniz (K.1.2, K.1.3).
= rencilerin metinle ilgili hazrladklar sorular birbirine sormalarn salaynz. Bu yolla anlamadklarn sorma becerilerinin gelimesine yardmc olunuz (K.5.2). I rencilerinizin konumalarn Konuma Becerisini Deerlendirme Formu nu doldurarak deerlendiriniz.
= Belirledikleri konuda konuurken olaylar,

bilgileri sraya koyarak anlatmalarn syleyiniz (K.1.9).
Y A Z M A
1. HAZIRLIK
= rencilere iitilebilir bir sesle konumalarn, nefeslerini ayarlamalarn ve dinleyicilerle gz temas kurmalarn hatrlatnz (K.2.1, K.2.2, K.2.9).
I rencilere Evinizde kendinize ait bir odanz ya da zel bir yeriniz var m? Buray kim dzenler? sorularn sorarak yazma almalar iin zihinsel hazrlk yaptrnz.
268
EV SEVGS (Dinleme Metni) = rencilere tekrara dmeden yazmalarn ve noktalama kurallarna uymalarn syleyiniz (Y.1.10, Y.1.11). = rencilere Bydnzde nasl bir
evinizin olmasn istiyorsunuz? sorusunu sorarak bu konudaki hayallerini anlatacaklarn syleyiniz. Yazlarnda hayallerindeki evi tantmalarnn, grdkleri evlerle karlatrarak rneklemeler yapmalarnn nemini vurgulaynz (Y.2.5).
2. YAZILI ANLATIM
= rencileri, setikleri konuyu iir, hikye,

masal, mektup ve dnce yazs gibi trlerden biriyle anlatmaya ynlendiriniz (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.3, Y.3.4).
I rencilere yazlarn yazmalar iin sre

tanynz. Daha sonra bunlar okutunuz. 3. YAZDIKLARINI DEERLENDRME
= Yazlarna uygun bir giri yapmalarn isteyiniz (Y.2.8). = rencilere yazlarn yaratc yazma
yntemini uygulayarak hazrlayacaklarn syleyiniz (Y.2.12). Yaratc yazma ynteminin uygulan: rencilere etkinlii yaptrp konuyla ilgili akllarna gelen dncelerin aa karmasn salaynz. Daha sonra bunlar sralayp dzenlemelerini ve birbiri ile ilikilendirmelerini syleyerek yazlarn oluturmalarn isteyiniz ( 10. etkinlik).
= rencilere Yaznz hayalinizdeki evi

yanstabildi mi? sorusunu sorunuz. Olumlu cevap veren rencilere bunu nasl saladklarn, olumsuz cevaplayanlara da bunun nedenini sorunuz (Y.4.1). 4. YAZMA ALIKANLII KAZANMA
= rencilere, yazlarnda hayallerini anlattklarn hatrlatarak okul dnda da byle yazlar

SEVG
yazmalarnn yararndan sz ediniz. Onlar dzenli olarak yazmaya tevik ediniz (Y.5.1).
Yaptnz konumayla ilgili dncelerinizi size uygun kutucua yaznz.
9.
K NLK ET
Bence konumamla amacma ulatm nk
Bence konumamla amacma ulaamadm nk
= Tahtaya Bu aalar, iviler, kiremitler

cansz birer madde deillerdi. cmlesini noktalama iaretlerini kullanmadan yaznz. rencilerin
10.
K NLK ET
Aadaki oklarn ucuna kendi evinizde bulunmasn istediiniz zellikleri rnekteki gibi yaznz.
cmlede doru noktalama iaretlerini kullanmalarn salayp virgl ve noktann kullanmyla ilgili bilgilerini pekitiriniz (Y.6.2).
Benim evim kk olmal.
Benim evim
DL BLGS
I Metinde geen aadaki cmleleri tahtaya yaznz. Cmlelerdeki isim tamlamalarn, sfat tamlamalarn ve zamirleri rencilere buldurup bu konulardaki bilgilerini hatrlatnz.
170
Evin iinde evle beraber yaardk.
269
6. TEMA
yaptn grrdk. tahta ve sva sevgisi deildi.
SEVG
Ufak tefek tamirleri babamzn kendi eliyle Ev sevgisi maddi bir avu toprak, bir yn
SEVG
13.
K NLK ET
Aada verilen kelimeleri, isim, sfat, zarf, zamir grevleriyle cmlede kullannz. Hangi grevde kullandnz karlarna yaznz.
Kelime
Cmle
Grevi
rencilere etkinlii yaptrarak ayn kelimenin cmle iinde farkl grevde kullanlabildiini sezdiriniz ( 11. etkinlik).
baka
baka
I rencilere kelimelerin farkl trlerde kullanlabileceini syleyiniz. O adam bural deil. O benim en iyi arkadam. cmlelerinde o kelimesinin sfat ve zamir grevinde kullanld cmleleri tahtaya yazarak anlatnz ve konuyu kavramalarn salamak iin benzer rnekler veriniz.
kk gzel gzel

tiriniz (
= Etkinlikleri yaptrarak bilgilerini peki12, 13, 14. etkinlik) (D.B.2.9).
kk
I rencilerin proje ve performanslarn

sunmalarn salaynz. Proje ve performans deerlendirme formlarn kullanarak rencilerin almalarn deerlendiriniz.
yeni
yeni
172
11.
K NLK ET
Resimlere bakp aadaki konumay okuyunuz. Alt izili kelimelerin trlerini tabloya yaznz.
14.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde hangi, hzl, temiz, iyi kelimelerinin grevleri nelerdir? Karlarna yaznz.
sfat
Snavda hangi soruyu zdn? Snavda hangileri soruldu?
zamir zarf
Hangi arabay beendin? u yeili grdn m? Hangisini? unu diyorum, u yeil arabay? Evet, grdm. Ama ben krmz arabay beendim. Krmzs da gzel; ama bence yeili daha gzel.
Hangisini aryorsun?
Kelime hangi hangisi unu u yeil krmz krmzs yeili
O, tandm en temiz kalpli insand. Tr
sfat fiil isim
sfat zamir zamir sfat sfat sfat isim isim
st kat komumuz ok temizdi. amarlarn temizini uraya koyun.
Hzl arabalar tehlike yaratyor. Kaza yapan ara ok hzlyd. nce kaldrma, hzn alamaynca
sfat fiil isim
12.
K NLK ET
Aadaki cmlelerde alt izilen kelimelerin trleri karlarnda verilmitir. Bunlardan doru olana (D), yanl olana (Y) koyunuz.
da duvara arpt.
Anneannemin evimize ilk geliiydi.
isim
yi insan, bakalarn bouna zp krmaz.
sfat isim fiil
lk gnler biraz skntl geti.
sfat
Sebzenin en iyisini seerdi. Bu kitap hepsinden iyidir.
Kenti sabahn ilk klar aydnlatyordu.
sfat
lkinden sonra ikinci mektup da geldi.
zamir
171
173
270
SEVG
Not
BALCI Bir balc, dkknn en iyi ballarla doldurduu hlde, gelen mterilere hi bal satamazm. Bir gn, tecrbeli bir insana ikyet etmi: En iyi ballar benim dkknmda olduu hlde, gelen mteriler, ballarm beenmeyerek gidiyorlar. Hlbuki komularmn ballar iyi deildir fakat mterileri hibir zaman eksik olmuyor. Bunun sebebi nedir? Adam u cevab vermi: Sen bal satyorsun ama yzn sirke satyor. Ziya GKALP a
(Metni okuyunuz ve aadaki ilk 3 soruyu metne gre cevaplaynz.) 1. Balc niin ballarn satamyordu? A) Ballarn mteriler beenmedii iin B) Ballar pahal olduu iin C) Mterilere gler yz gstermedii iin D) Mteriler, komu balclar tand iin 2. Yaznn konusunu nedir? A) Balclar 3. B) Gler yz C) Mteriler D) Tecrbeli kii
Yaznn ana fikri nedir? A) Her zaman gler yzl olmalyz. B) Mteriler kendine uygun satcy yeler. C) Her satcnn kendine gre mterisi vardr. D) Tecrbeli kii, her olay doru yorumlar.
4.
Aadaki cmlelerin hangisinde bala yoktur? A) Scak souk dinlemiyor ki... B) u paketleri de mutfaa gtr. C) Babam ve ben iyi anlarz. D) Yl sonu etkinliiniz var m?
5. .
Aadaki ifadelerden doru olanlarn yanna doru "D", yanl olanlarn yanna "Y" yaznz. Y "Artk bu kural renmelisiniz." cmlesinde iyelik eki vardr.
Y Kesme iareti, zel adlarn ald yapm eklerini ayrr. D Byk harflerle yaplan ksaltmalar kesme iaretiyle ayrlr. D Kmseme, alay bildiren kelime veya cmlelerin sonuna ayra iinde nlem iareti konur.
174
6.
Aadaki cmlelerde nlemlerin katt anlamlar yaznz. f, f, f, elmalar da elma ha! Vay vay vay, siz de buraya gelir miydiniz? Tuh, yazklar olsun sana! Ne laf anlamaz adamsn ya! Oh be, dnya varm! Eyvah eyvah, ocuk yalnz kalacak!
beenme sitem fke bkknlk sevin panik
7.
Aadaki cmlelerin hangisinde scak kelimesi dierlerinden farkl bir trde kullanlmtr? A) Yaz, scaklarn balad mevsimdir. B) Kadnn scak ilgisinden memnun olduk. C) Scak yemek azm yakt. D) Ellerini scak su ile ykad.
8.
Aadaki paragrafta kare iine alnan kelimeler ile trlerini rnekteki gibi eletiriniz. O gece ne padiah uyuyabildi ne de adaylar. Padiah, bu greve en uygun kiiyi semek zorundayd. nk vezir, padiahn adna grev yapacakt. Bu bakmdan ok dikkatli bir seim yapmas gerekiyordu padiahn. Sonucun hemen aklanmamas bununla ilgiliydi. lk bakta adaylarn hepsi birbirinden stn grnyordu. Her birinin hoa gidebilecek bir yn mutlaka vard. Hepsi, daha alt grevlerde yllarca baarl hizmetler vermi kiilerdi. Bir seim yapmak gerekten de ok zordu. Ama bir kiiyi semek zorundayd. Bu da ilerinde bu greve en layk olan kii olmalyd. Mustafa zelik a Sfat Zamir
9.
Aadaki cmleri uygun ifadelerle tamamlaynz.
devimi yapmtm ama ................................................................. .......................................................... ancak annem kar kyordu. Beni grnce sevinmedi bile oysa ..................................................... ...................................... ne var ki otobse binecek paras da yoktu. Hibir zaman baaramayacam zannetmitim fakat ....................... .........................................................................................................
175
271
6. TEMA
Metnin Ad: SEVG HER EYDR Metnin Yazar: SUNA TANALTAY
SEVG

Alt Tema: nsan Sevgisi Metnin Tr: Sylei
SEVG HER EYDR R
Not
1. EK METN
Kim kskanrsa krdr, kim nefret ederse sardr, kim kzarsa topaldr. Yalnz kim severse onun her eyi tamdr. Yunan atasz
SEVG HER EYDR
nsann en gzel duygusudur, sevgi. imizde iekler, gneler atran gereimizdir. Yaadmzn, insan olduumuzun bilincine varmaktr. Sevgiyle bakamayan gz, krdr. Yrek de yle... Sevgiyle uzanmayan el, okamay bilmez; kendi gzelliklerinden vermeyi de. Sevgi, evrensel bir mzik gibidir; kimi onu tek sesli dinler, kimisi iin de gmbr gmbr bir orkestra olur. Kimi yrekte trkdr, ar duru. Bu trkyle arpar yrek, belki de her ey bu trk iindir.
127
SEVG
Ik k gnlden gnle yansr sevgi. Sonsuza dein oaltan aynalar, gzlerimizdir; sevgimizi saklayamadmz, gizleyemediimiz gzlerimiz. Sevgi gzelletirir insan, sevgi mutlu klar. Bu duyguyla arnmsanz siz de bir bakasn mutlu edeceksiniz demektir. Baka bir yolu, yntemi, aresi yoktur. Mutluluk da sevgi gibidir nk. Tek bana yaanlmaz; yansmak, oalmak, paylamak ister. Filozof Halil Cibran, verme ve paylama konusunda yle sylyor: Siz, malnzdan verdiiniz zaman ok az verirsiniz ve ancak cannzdan verdiiniz zaman gerekten verirsiniz. Malnz, yarn muhta olacanz sanarak esirgemek istediiniz eylerden bakas m? htiyatan korkmak, ihtiyacn ta kendisi deil mi? Sarncnz su ile dolu olduu hlde susuzluktan korkmak, en tatmin edilmez susuzluk deil mi? Mallar ok ve bol olduu hlde az verenler vardr. Bunu da tannmak iin verirler ve onlarn bu gizli arzular, verdiklerinin bereketini karr. Sonra yleleri vardr ki ellerindeki azdr fakat hepsini verirler. Bunlar, hayata ve hayatn bolluuna inananlardr ve bunlarn ambarlar asla bo kalmaz. Verdikleri zaman severek verirler ve sevgileri ile neeleri onlarn dlleridir. Oysa bazlar strap ekerek verirler ve bu strap onlarn cehennemidir. Verdikleri zaman strap ekmeyenler, hatta bu yzden sevin de aramayanlar, bu meziyetlerinin anlmasn bile istemeyenler de vardr. Vadideki gller, kokularn gkyzne nasl yayarlarsa bunlar da ylece verirler. Tanr, bu kimselerin elleriyle konuur ve onlarn gzlerinin iinden tm dnyaya glmser. Evet, seven, veren, paylaan ve bu duygunun bilincinde olan sevgili arkadalarm. Sen, ben, o yok; biz varz. Sevgiyi ve sevgi ile vermeyi paylaan, sevgi bilincini gzlerden gnllere yanstan sevgili arkadalarm, dostlarm benim. Hepiniz yle gzel, yle scak bir duygunun peindesiniz ki sevda gibi bir ey bu. Sizleri ok seviyorum ve sizin bugn elinizi, gnlnz uzattnz ocuklar, genler yarn kimbilir kimleri yetitirip yceltecekler? Kukusuz, insan yreinin en byk gereidir sevgi. imizde iekler, gneler atrr. Yaadmzn, insan olduumuzun bilincine varmaktr. Sevgi, her eydir dostlarm. Sevgi, her eydir. Suna TANALTAY a
128
272
SEVG

Metnin Ad: TRKYE ARKISI Metnin airi: SALAH BRSEL Alt Tema: Millet Sevgisi Metnin Tr: iir
TRKYE ARKISI E
Not
2. EK METN
Bilelim ki kazandmz baar, milletimizin kuvvetlerini birletirmesinden ileri gelmitir. Eer ayn baarlar, zaferleri ileride de kazanmak istiyorsak ayn esasa dayanalm; ayn yolda yryelim. Mustafa Kemal Atatrk
TRKYE ARKISI
Sen, zaferini gsterdii Mustafa Kemalin Hatras nesilden nesle byyen. En gencinde en ihtiyarnda, Yer eden. Sen, zaferini gsterdii Mustafa Kemalin.
Fuzl, Haim ve Tokadizade Senin tazeliinle yaratt iiri. Bouna grnmedi meydanlarnda Dede. Sylediler ne syledilerse dilinle her biri, Fuzl, Haim ve Tokadizade
Sen, kalbe yaylan sesi Hac Arif Beyin, Fikrolur yeerirsin zamanla. Sen, nefesisin her flenen neyin. Camisin, trbesin, mescitsin Sinanla Sen, kalbe yaylan sesi Hac Arif Beyin.
129
SEVG
Senin havalarn tad drt bir tarafa, Barnda sanat ve ilim. Laf dei hicretten 1000 yl sonra Sultanlardan Yavuz Selim. Senin havalarn tad drt bir tarafa.
Sen, boy atan ocuklarda, Kemiksin, etsin. Aklsn, hrriyetsin, vicdanda. Kuvvetsin, Sen, boy atan ocuklarda.
Sen, Ankaradasn stanbuldasn zmirdesin. Kan olup damarda yryensin. Sen, 70 milyon Trkle bir solukta, Kurtulu sava verensin.
Sen, Ankaradasn stanbuldasn zmirdesin Sen, zaferini gsterdii Mustafa Kemalin Hatras nesilden nesle byyen. En gencinde en ihtiyarnda, Yer eden. Sen, zaferini gsterdii Mustafa Kemalin. Salah BRSEL h
130
273
EKLER
274
ALIMA
KIDI
Aadaki sorular okuyunuz. Metni dinlerken bu sorular cevaplaynz.
1. Metindeki olay nedir?
2. Metinde anlatlan olay kimin bandan gemitir?
3. Dinlediiniz metinde anlatlan olay nerede yaanmtr?
4. Metinde anlatlan olayn balangc ile bitii arasnda ne kadar sre gemi olabilir?
5. Metinde anlatlan olay nerede meydana gelmitir?
6. Olay nasl sonulanmtr?
7. Dinlediiniz metinden nasl bir sonu kardnz?
275
2 ALIMA KIDI
Vatandalk Grevlerimiz metnini okurken aadaki sorular cevaplaynz.
1. Vatandalk Grevlerimiz metni ile Atatrk temasnda okuduunuz Bir Haber metninin konusu arasnda ne gibi benzerlikler vardr?
2. Hangi metinde anlatlan olay, yazarn bandan gemitir? Bunu nereden anlyorsunuz?
3. Bir Haber metni ile Vatandalk Grevlerimiz metnini kahramanlar ynnden karlatrnz.
4. Bir Haber metni ile Vatandalk Grevlerimiz metninde Atatrkn kiisel zelliklerinden hangilerine yer verilmitir? Ortak olanlar belirleyiniz.
276
ALIMA
KIDI
Aadaki boluklara metnin giri ve sonu blmlerine ilikin tahminlerinizi yaznz.
PORTRE
Olay zecek olan yarg, tccarn bir portresini getirtti ve bu genlere: inizden hanginiz, bir ok ile portrenin gsndeki u imzaladm yeri vurabilirse miras onun olacak. dedi. Birincisi bir yayla bir ok ald, portreye nian ald ve yargcn imzasnn yaknndan vuruverdi. Sra ikinciye gelince o da bir ok att, imzann daha yaknndan vurdu. Nihayet ncs, nian ald. Fakat birdenbire btn vcudu titremeye balad, yz sarard, burnu kanad, gzlerinden ya boand:
277
ALIMA
KIDI
Aadaki iiri okuyunuz. Siz de iki kart kavram seerek benzer bir iir yaznz.
ZGN SEVNL Sevinli olduum zaman Glermiim, Gller aarm yzmde.
zgn olduum zaman Aslrm yzm. Gzyalarm Kurusun diye herhlde Aziz SVASLIOLU
278
LEKLER
DNLEME / ZLEME BECERS GZLEM FORMU
RENCNN Not: rencinin yukarda yer alan kazanmlar gerekletirme dzeyine gre (Evet: 3 Ksmen: 2 Hayr: 1) puan verilir. ADI
Dinleme/izleme kurallarn uygulama Konumacnn szn kesmeden, sabr ve saygyla dinler. Bakalarn rahatsz etmeden dinler/izler. Dinlenenle ilgili soru sormak, gr bildirmek iin uygun zamanda sz alr. Dinleme/izleme yntem ve tekniklerini kullanr. Dinleneni/izleneni anlama ve zmleme Dinlenenin/izlenenin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki yardmc fikirleri/duygular belirler. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, yer, zaman, ahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar belirler. Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonu ilikilerini belirler. Dinlediklerinde/izlediklerinde ama-sonu ilikilerini belirler. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki rtl anlamlar bulur. Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. Dinlediklerinde/izlediklerinde yer alan znel ve nesnel yarglar ayrt eder. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farkl zmler retir. Dinlediklerini/izlediklerini deerlendirme Dinlediklerini/izlediklerini dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Dinlediklerini/izlediklerini ierik ynnden deerlendirir. Dinledii/izledii kiiyi sesini ve beden dilini etkili kullanma ynnden deerlendirir.
279
LEKLER
KONUMA BECERSN DEERLENDRME FORMU
RENCNN ADI Not: rencinin yukarda yer alan kazanmlar gerekletirme dzeyine gre (Evet:3 Ksmen:2 Hayr:1) puan verilir.
Dil ve anlatm itilebilir bir ses tonuyla konutu mu? Konumasnda standart Trkeyi kulland m? Kelimeleri doru telaffuz etti mi? Kelimeleri anlamna ve balamna uygun kulland m? Dil bilgisi kurallarna uygun cmleler kurdu mu? Gven verici, ak, anlalr ve konuya hkim bir ekilde konutu mu? Konumasnda uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapt m? Szleriyle jest ve mimikleri birbirine uygun mu? erik Konumas konuya, amaca, tr ve seviyeye uygun mu? Olaylar ve bilgiler sraya konularak anlatld m? Konuma btnlk ve tutarllk iinde srdrld m? Konumasnda ana fikir ve duyguyu yardmc fikir ve duygularla destekledi mi? Konumasn deyim, atasz, zdeyi, alnt ve rneklerle zenginletirdi mi? Konumasn gnlk hayatla ilikilendirdi mi? Sunum Konumasn verilen srede tamamlayabildi mi? Konuma srasnda ll ve rahat myd? Konumasn sunarken grsel, iitsel ve ok ynl iletiim aralarndan yeterince yararland m? Konumas boyunca nezaket kurallarna uydu mu?
280
LEKLER
OKUMA BECERS GZLEM FORMU
RENCNN ADI Not: rencinin yukarda yer alan kazanmlar gerekletirme dzeyine gre (Evet:3 Ksmen:2 Hayr:1) puan verilir.
Okuma kurallarn uygulama Sesini ve beden dilini etkili kullanr. Akc biimde okur. Kelimeleri doru telaffuz eder. Szn ezgisine dikkat ederek okur. Okuduu metni anlama ve zmleme Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamn karr. Metnin konusunu belirler. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Metindeki yardmc fikirleri/duygular belirler. Okuduklarnda yardmc fikir ve duygular belirler.Metnin plann kavrar. Metinde olay, yer, zaman, ahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar belirler. Metindeki sebep-sonu ilikilerini fark eder. Metindeki ama-sonu ilikilerini fark eder. Okuduklarndaki rtl anlamlar bulur. Okuduklarndaki znel ve nesnel yarglar ayrt eder. Okuduklarn kendi cmleleriyle kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. Metnin bal ile ierii arasndaki ilikiyi ortaya koyar. Metinde ortaya konan sorunlara farkl zmler retir. Okuduu metni deerlendirme Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. Metni ierik ynnden deerlendirir.
281
LEKLER
YAZILI ANLATIMI DEERLENDRME FORMU
rencinin Ad Soyad Snf
: :
Yazl anlatmda aranacak zellikler Kdn kenarlarnda, paragraf ve satr aralarnda uygun boluklar braklmtr. Dzgn, okunakl ve ilek bir yaz kullanlmtr. Balk konuyla ilgilidir. Konu, mantksal tutarllk ve btnlk iinde anlatlmtr. Paragraflar arasnda uygun gei salanmtr. Her bir paragrafta tek bir duygu ve dnce ilenmitir. Yazda verilmek istenen ana fikre ulalmtr.
Verilmesi gereken puan 5 5 5 5 5 5 10 10
retmenin verecei puan
Dil ve Anlatm
Biim
Ana fikir ve duygu, yardmc fikir ve duygularla desteklenmitir. Alnt, rnek ve benzetmeler yeterli olup ierie uygundur. Sonu ifadesi konuyu balayc ve etkileyicidir. Cmle kurulular dil bilgisi kurallarna uygundur. Kelimeler yerinde ve doru anlamda kullanlmtr. Cmlede kelime tekrarlar yaplmamtr. Konuyla ilgili kaynaklara bavurulmu ve yeterince yararlanlmtr. Konuyu kendine zg ifadelerle anlatmtr.
10 5 5 5 5 5 5
Yazm ve Noktalama
Yazda yazm kurallarna uyulmutur. Noktalama iaretleri doru yerde kullanlmtr. 5
Not: lekte belirtilen puanlama rnek olarak verilmitir. retmen tarafndan deitirilebilir.
282
LEKLER
TRKE DERSNE YNELK TUTUM LE Sevgili renciler, Bu lek, sizlerin Trke dersine ynelik grlerinizi almak amac ile hazrlanmtr. Her cmleyi dikkatle okuduktan sonra DERECELER stunundaki seeneklerden size en yakn olann (X) ile iaretleyiniz.
DERECELER Okul :..
Katlmyorum Kararszm
Snf/ube :.. Cinsiyetiniz: ( )Kz ( )Erkek
Trke Dersi ile lgili Grler

1. Trke benim iin elenceli bir derstir. 2. Trke dersinde genellikle ok sklrm. 3. Trke derslerine daha fazla zaman ayrlmaldr. 4. Trke dersi iin, ders dnda alma zaman ayrmaya gerek yoktur. 5. Trke dersini drt gzle bekliyorum. 6. Trke ile ilgili devleri yapmaktan zevk alyorum. 7. Trkeyi, dier derslere gre daha ok severek alrm. 8. Trke dersinde genellikle huzursuz olurum. 9. Trke dersi ile ilgili konular tartmaktan mutlu oluyorum. 10. Trke bana gre gereksiz bir derstir. 11. Trke snavlarnda, dier derslerin snavlarna gre daha huzursuz oluyorum. 12. Trke dersinin gnlk yaamda nemli bir yeri var. 13. Trke dersi hi olmasa daha iyi olurdu. 14. Trke dersi kadar skc bir ders yoktur. 15. Trke derslerindeki okuma paralar ok can skcdr. 16. leride, Trke ile ilgili bir blmde okumak isterim. 17. Televizyon ve radyoda yaymlanan Trke konulu programlar karmak istemem. 18. Trke derslerinde metin inceleme keyif vericidir. 19. Bo zamanlarmn ounu Trke dersine ayrmak isterim. 20. Trke dersi ile ilgili kitap, dergi vb. yaynlar takip etmek isterim.
283
Hi Katlmyorum
Tamamen Katlyorum
Katlyorum
LEKLER
DERECEL PUANLAMA ANAHTARI AIKLAMA: Yukardaki performans devini aadaki ltler dorultusunda puanlaynz. rencinin Ad Soyad Snf
: :
Tarih: . . . / . . . / 200. . .
OK BAARILI 1. Aratrmasn belirledii plana gre yrtmtr. 2. Aratrlan dev ile ilgili arpc kant ve bilgilere ulalmtr. 3. ok sayda kaynaktan yararlanlmtr. 4 4. Yazarla herhangi bir ekilde iletiime geilmitir. 5. Kullanlan yazl, grsel ve iitsel materyaller konuya ok uygun ve dikkat ekicidir. 6. Hazrlanan alma dikkat ekici, aklayc ve etkileyicidir. 7. Rapor herhangi bir yazm, noktalama ve dil hatas iermemektedir. BAARILI 1. Aratrmasn belirledii plana gre yrtmeye almtr. 2. ok sayda kaynaktan yararlanlmtr. 3. Aratrlan dnemle ilgili kant ve bilgilere ulalmtr. 3 4. Yazarla herhangi bir ekilde iletiime geilmitir. 5. Kullanlan yazl, grsel ve iitsel materyaller konuya uygun ve dikkat ekicidir. 6. Hazrlanan alma dikkat ekici, aklayc ve etkileyicidir. 7. Rapor yazm, noktalama ve dil hatalar iermektedir. AZ BAARILI 1. Aratrmasn yrtrken planda baz sapmalar olmutur. 2. Aratrlan dnemle ilgili yeterince kant ve bilgilere ulalmamtr. 3. Snrl sayda kaynaktan yararlanlmtr. 2 4. ok az sayda yazl, grsel ve iitsel materyal kullanlmtr. 5. Yazarla herhangi bir ekilde iletiime geilmemitir. 6. Hazrlanan alma yeterince dikkat ekici, aklayc ve etkileyici deildir. 7. Raporda yazm, noktalama ve dil hatalar bulunmaktadr. GELTRLEBLR 1. Aratrmasn belirledii plana gre yrtmemitir. 2. Aratrlan dnemle ilgili kant ve bilgilere ulalmamtr. 1 3. ok az sayda kaynaktan yararlanlmtr. 4. Yazl, grsel ve iitsel materyaller kullanlmamtr. 5. Yazarla herhangi bir ekilde iletiime geilmemitir. 6. Hazrlanan alma dikkat ekici, aklayc ve etkileyici deildir. 7. Raporda ok sayda yazm, noktalama ve dil hatalar bulunmaktadr.
284
LEKLER
PROJE DEERLENDRME FORMU rencinin Ad Soyad Snf
: : DERECELER
GZLENECEK RENC KAZANIMLARI
ok yi 5
yi 4
Orta 3
Zayf 2
ok Zayf 1
I. PROJE HAZIRLAMA SREC Projenin amacn belirleme Projeye uygun alma plan yapma Grup iinde grev dalm yapma htiyalar belirleme Farkl kaynaklardan bilgi toplama Projeyi plana gre gerekletirme TOPLAM II. PROJENN ER Trkeyi doru ve etkili kullanma Bilgilerin doruluu Toplanan bilgilerin analiz edilmesi Elde edilen bilgilerden karmda bulunma Toplanan bilgileri dzenleme Yazl ve grsel unsurlarn birbiriyle balantsn salama Eletirel dnme becerisini gsterme Yaratclk yeteneini kullanma TOPLAM III. SUNU YAPMA Sorulara cevap verebilme Konuyu dinleyicilerin ilgisini ekecek ekilde sunma Sunuyu hedefe ynelik materyalle destekleme Sesini ve beden dilini kullanma Verilen srede sunuyu yapma Sunum srasnda z gvene sahip olma Sunuya istekli olma TOPLAM GENEL TOPLAM
retmenin yorumu: ..................................................................................................................... Not: Proje deerlendirme formu, hem bireysel hem de grup proje almalarn deerlendirmek amacyla kullanlabilir.
285
LEKLER
RENC RN DOSYASI
rencinin Ad Soyad Snf
: :
Tarih: . . . / . . . / 200 . . .
ALIMALARIM
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
286
LEKLER
RENC RN DOSYASINA LKN Z DEERLENDRME FORMU rencinin Ad Soyad : Snf : almann ad :
Tarih: . . . / . . . / 200 . . .
Neden bu almay saklyorum? ......................................................................................................... .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. Bu almay arkadalarmla neden paylayorum?............. .............................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................
alma srasnda neler rendim?................................ ..................................................................... .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................
Bu almay tekrar yapsaydm, u ekilde yapardm: ...................................................................... .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................
almam yaparken beklemediim nelerle karlatm? ................................................................... .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. Benim iin bu almann anlam: ........................................................................................................ .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................
*rencilerin, renci rn dosyasndaki almalarna ynelik yorumlar, daha sonraki almalarna k tutacak, z deerlendirme yapmalarna imkn vererek kiisel geliimlerine katk salayacaktr.
287
LEKLER
RENC RN DOSYASI DEERLENDRME FORMU rencinin Ad Soyad Snf
: :
Ynerge: Aadaki her bir ltn yeterliliini gz nne alarak dosyay deerlendiriniz.
LTLER almalarn ierii tamdr. Farkl trde almalar yer almaktadr. almalar amaca uygundur. Dosya dzenlidir. Yaratc dncenin rndr. rencinin geliim dzeyini gsterir. almalar aratrma rndr. Grsel materyallerle desteklenmitir. Trke doru, gzel ve etkili kullanlmtr.
EVET
KISMEN
HAYIR
Yorumlar / neriler
288
LEKLER
AKRAN DEERLENDRME FORMU
Bu form, grubunuzdaki arkadalarnzla ilgili deerlendirme maddelerini iermektedir. Seeneklerden deerlendirmelerinize en uygun olan iaretleyiniz.
Deerlendiren rencinin; Ad ve soyad : Grup nu./ad : Snf : retim yl : Tarih :
DERECELER Her zaman 1. almalara istekli katlr. 2. Etkinlik ncesi hazrlk yapar. 3. Grevlerini zamannda yerine getirir. 4. Arkadalarnn grlerine saygldr. 5. Farkl kaynaklardan bilgi getirip sunar. 6. Arkadalarn uyarrken uygun bir dil kullanr. 7. Arkadalarnn almalarna destek olur. 8. Temiz ve dzenli alr. 9. almalarda Trkeyi doru, gzel ve etkili kullanr. Bazen Hibir zaman
289
NTELENDRLM YILLIK PLAN
290

KAZANIMLAR
KONUMA YAZMA DL BLGS ETKNLKLER YNTEM VE TEKNKLER DER DERS VE ARA DSPL. ATATRKL K LME VE DEER.
Okuma becerisini deerlendirme
AY
TEMA
HAFTA
SRE
METNN ADI
OKUMA
DNLEME ZLEME
K 1 K 2 K 3
s. 10
Kelime trleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (D.B.1.1) K 4 K 5

s.11
K 6 K 7
s.12
Sesli okuma Gazete Kupr Serbest konuma lerinden Yararlan Yaratc yazma ma ile ilgili aklamalarla ilikilendirilen kazanmlar (O.2.3, O.2.14, O.2.23)
5+3 Ders
K 8 K 9
s.13
EYLL 23
DRT ARKADA
K 10 K 11 K 12
s.14
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.1, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.3, O.2.4, O.2.7, O.2.12, O.2.13, O.2.21, O.2.22) 3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.2) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.3) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.1, O.5.6) 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.1) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.1, K.2.2, K.2.6, K.2.9) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.2, K.3.10, K.3.12) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1) 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.1, Y.1.2, Y.1.7) 2. Planl yazma (Y.2.2, Y.2.3, Y.2.4, Y.2.7, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1) 5. Kendini yazl olarak ifade etme (Y.5.2) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1, Y.6.2) K 13 K 14
s.15
123 123 123 123 123 123 s.16
TOPLUM HAYATI
EYLL 34
2+5 Ders
GZL HAYIRSEVER
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.3, O.2.4, O.2.6, O.2.13, O.2.20,O.2.21, O.2.27). 3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.1) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.1, O.4.3) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.4, O.5.6, O.5.8). K 1 K 2 K 3 K 4 K 5 1. Kelimenin yap zellikleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (D.B.1.2) K 6 K 7 K 8 K 9 K 10 K 11 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.2) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.4, K.2.5, K.2.7). 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.5, K.3.6, K.3.11, K.3.12) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.4) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.3) K 12 K 13 K 14 K 15 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.1, Y.1.10, Y.1.11) 2. Planl yazma (Y.2.2, Y.2.9, Y.2.10, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.2) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.1) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1)
123 123 123 123 123 123 123 123
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI s.17 s.18 s.19 s.20 s.21 s.22 s.23
291
Gz atarak okuma Eletirel konuma Eletirel yazma
Gazete Ku- Grup almalarn prlerinden Ya- deerlendirme rarlanma ile ilgili aklamalarla ilikilendirilen kazanmlar (O.5.6)
KAZANIMLAR
KONUMA YAZMA
s.24
TEMA
HAFTA
SRE
METNN ADI AY
OKUMA
DNLEME ZLEME DL BLGS
ETKNLKLER
YNTEM VE TEKNKLER
DER DERS VE ARA DSPL. ATATRKL K LME VE DEER.
1. Kelimenin yap zellikleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (D.B.1.3) s.25 s.26 s.27 s.28 K 1 K 2 K 3 K 4 K 5 K 6 K 7 K 8 K 9 aretleyerek okuma Kelime ve kavram havuzundan seerek konuma Kelime ve kavram havuzundan seerek yazma
5 Ders
YALNIZ KALMAK
EKM
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.3, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.2, O.2.3, O.2.4, O.2.13, O.2.15, O.2.22, O.2.31) 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.7, Y.1.10) 2. Planl yazma (Y.2.2, Y.2.4, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.2)
1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.3, K.1.4, K.1.7, K.1.8, K.1.13) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.2) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.5, K.3.12)
Gazete Kuprle- Yazl anlatm derinden Yararlanma erlendirme ile ilgili aklamalarla ilikilendirilen kazanmlar (O.2.2, Y.1.7)
3 Ders
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.2, K.4.4) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1, K.5.4) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.3) 5. Kendini yazl olarak ifade alkanl kazanma (Y.5.9) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.2) K 10 K 11 K 12 K 13 K 14 K 15 s.29 s.30 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.5, Y.1.7) 2. Planl yazma (Y.2.2, Y.2.9, Y.2.10, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1) K 1 K 2 K 3 K 4 K 5 K 6
1 3 1 3 2 2
3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.1) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.1) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.2)
123 123 123 123 123 123
2 Ders
TOPLUM HAYATI
EKM
4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.2) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.7)
1. Kelimenin yap zellikleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (D.B.1.4)
K 7 K 8 K 9
TAVAN SUYU (Dinleme)
5 Ders
3. Dinlediklerini / izlediklerini deerlendirme (D.3.2) 4. Sz varln zenginletirme (D.4.4) 5. Etkili dinleme / izleme alkanl kazanma (D.5.2, D.5.4)
3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.6, K.3.9, K.3.11, K.3.12) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.4)
(1. Ek Metin): TOMBUL TURP (2. Ek Metin): MUTFAK KLTRNDEN KRESELLEMEYE
123
292
1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.12) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.1, K.2.4) s.32
1. Dinleme / zleme kurallarn uygulama (D.1.2, D.1.4) 2. Dinleneni / izleneni anlama ve zmleme (D.2.1, D.2.3, D.2.4, D.2.6, D.2.18, D.2.19, D.2.22)
Gazete Kuprle- Tema sonu deer Katlmsz dinrinden Yararlanma lendirme sorularleme/izleme Katlml konuma ile ilgili aklamalarla nn cevaplarn Gdml yazma ilikilendirilen kaza- deerlendirme nmlar (Y.3.1)
KAZANIMLAR
KONUMA YAZMA
K 1 K 2 K 3 s.35 s.36 K 4 K 5
123 123 123
TEMA
HAFTA
SRE
METNN ADI AY
OKUMA
1.Kelimelerin yap zellikleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (DB.1.5) s.34 Okuma tiyatrosu kna etme Eletirel yazma 3. Atatrkle ilgili anlar 4. Atatrkn kiilii ve zellikleri (Onuncu Yl Nutku) Giriimcilik (8)
ETKNLKLER
YNTEM VE TEKNKLER
DER DERS VE ARA DSPLERLE LK ATATRKLME VE DEER.

Okuma becerisini deerlendirme
EKM 4
5 Ders
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.1, O.1.3, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme(O.2.1, O.2.3 O.2.4, O.2.7, O.2.13, O.2.15, O.2.17, O.2.21, O.2.30) 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.3, K.1.12, K.1.13) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.7, K.2.9) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.1, K.3.2, K.3.11, K.3.12) 1.Yazma kurallarn uygulama (Y.1.3, Y.1.7, Y.1.11) 2.Planl yazma (Y.2.2, Y.2.8, Y.2.12) 3.Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.3) K 6 s.37 s.38 K 7 K 8
123 123
BR HABER
KASIM 1
3 Ders
4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.4) K 10 K 11 K 13
1 3 2 123 123 123
ATATRK
3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.1) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.3) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.3, O.5.4, O.5.8) 4.Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1) 5.Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.7, Y.5.10) 6.Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1,Y.6.2) K 12
123
s.39 s.40 s.41 s.42 s.43
K 9
KASIM 1
2 Ders
ATATRKN HAYATI
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI K 1 K 2 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.2, K.1.6, K.1.8) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.8) Yazma kurallarn uygulama (Y.1.4, Y.1.5) Planl yazma (Y.2.5, Y.2.7, Y.2.12) 1.Kelimelerin yap zellikleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (DB.1.5) K 3 K 4 K 5 K 6
293
(Not: Bu metnin Cumhuriyet Bayram'na rastlayan haftada ilenmesi nerilir.)

Not olarak okuma 1. Atatrkn haya Kendini karsntyla ilgili olaylar dakinin yerine ko- 2. Atatrkn fikir yarak konuma hayat Tahminde bulunma Gazete Kuprlerinden Yararlanma ile ilgili aklamalarla ilikilendirilen kazanmlar (K.1.6)
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.12, O.2.13, O.2.14, O.2.15, O.2.16, O.2.28)
KAZANIMLAR
KONUMA YAZMA
Fikir hayat s.44 K 7 K 8 K 9 K 10 K 11 s.45 K 12 K 13 s.46 K 14 K 15 K 16
TEMA
HAFTA
SRE
METNN ADI AY
OKUMA
ETKNLKLER
YNTEM VE TEKNKLER
5 Ders
KASIM 2
ATATRKN HAYATI
3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.2) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.8). 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1, Y.6.2)
(Not: Bu metnin Atatrk Haftas'nda ilenmesi nerilir.)

s.48 Metinlerle iliki- 6. Vatandalk G- Yazl anlatm lendirme revleri deerlendirme Yaratc konuma Yaratc yazma
123
s.47 s.49 s.50
3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.2, K.3.8, K.3.9, K.3.12) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.3) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1)
5 Ders
ATATRK
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.2, O.2.8, O.2.9, O.2.11, O.2.13, O.2.27) 3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.2) 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.1, K.1.8, K.1.13, K.1.10, K.1.11) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.6) 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.1, Y.1.8, Y.1.9) 2. Planl yazma (Y.2.2, Y.2.6, Y.2.7, Y.2.10, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.3, Y.3.4) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1) K K K K K K 1 2 3 4 5 6
123 123
123 123 123
KASIM
123
4. Sz varln zenginletirme (O.4.3) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.2, O.5.4)
123
3 Ders
3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.1, K.3.7, K.3.12) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1, K.5.4)
K 11 K 12 K 13
(Not: Bu metnin Ulusal Egemenlik ve ocuk Bayram'na rastlayan haftada ilenmesi nerilir.)
123
294
K 7 K 8 1. Kelime trleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (D.B.2.5) K 9 K 10 s.51 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.3, Y.5.8) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1, Y.6.2) s.52
nsan Haklar ve Vatandalk (12)
KAZANIMLAR
TEMA
HAFTA
SRE
METNN ADI AY
OKUMA
DNLEME ZLEME
1 3 2
s.53 s.54
Not alarak dinleme/izleme Tartma Serbest yazma
KASIM 4
2 Ders
1. Dinleme / izleme kurallarn uygulama (D.1.1, D.1.4) 2. Dinleneni / izleneni anlama ve zmleme (D.2.1, D.2.10, D.2.12, D.2.19, D.2.20, D.2.25) 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.7, K.1.8, K.1.13) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.5) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.1, K.3.2, K.3.9, K.3.10, K.3.11, K.3.12)
1 3 2
(5) Atatrkn mzik ve halk biliminin gelimesine verdii nem (7) Atatrkn mill tarihimize verdii nem Gazete Kuprlerinden Yararlanma ile ilgili aklamalarla ilikilendirilen kazanmlar (Y.2.7, Y.3.2) Mze ile Eitim almalar
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.4, Y.1.7) 2. Planl yazma (Y.2.1, Y.2.5, Y.2.7, Y.2.8, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.3, Y.3.4) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.2)
123
1. Kelime trleriyle K 1 ilgili bilgi ve kural- K 2 lar kavrama ve K 3 uygulama (D.B.2.8) K 4 K 5 K 6
Proje ve performanslar deerlendirme Tema sonu deerlendirme sorularnn cevaplarn deerlendirme
s.55 s.56 s.57 s.58 s.59
ATATRK
MLL TARHMZ
5 Ders
ARALIK 1
K K K K K K K K K K K
123 23 123 123 1
3. Dinlediklerini / izlediklerini deerlendirme / (D.3.2) 4. Sz varln zenginletirme (D.4.1) 5. Etkili dinleme / izleme alkanl kazanma (D.5.1, D.5.4) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1, K.4.3) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.2) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.10) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1, Y.6.2)
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
123
5 Ders
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.2, O.1.4, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.14, O.2.17, O.2.28)
1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.2, K.1.7, K.1.12) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.1, K.2.2)
123
ARALIK
DOA VE EVREN
UZAY DENEN O YER
3 Ders
3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.1, O.3.2) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.1) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.3, O.5.5)
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.5, Y.1.10, Y.1.11) 2. Planl yazma (Y.2.2, Y.2.3, Y.3.2, Y.2.7, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1, Y.3.2) 3. Hazrlkl konu- 4. Kendi yazdklarn malar yapma deerlendirme (K.3.7, K.3.12) (Y.4.3) 4. Kendi konuma- 5. Kendini yazl olasn deerlendirme rak ifade etme al(K.4.3) kanl kazanma 5. Kendini szl (Y.5.2) olarak ifade etme 6. Yazm ve noktalaalkanl kazanma kurallarn uyma (K.5.2) gulama (Y.6.1, Y.6.2)
K 8 K 9 K 10 K 11 K 12 K 13
123 123 123 123
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI 1. Kelimenin yap zellikleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (D.B.1.5) s.62 s.63 s.64 s.65 s.66 s.67 K K K K K K K 1 2 3 4 5 6 7
295
(Not: Bu metnin 19 Mays Atatrk' Anma ve Genlik ve Spor Bayram'na rastlayan haftada ilenmesi nerilir.)
(1. Ek Metin): HAYAT YARATMASINI BLEN ADAM (2. Ek Metin): MUSTAFA KEMALN NEES
Soru sorarak okuma Serbest konuma Yaratc yazma Yazl anlatm deerlendirme
KAZANIMLAR
DNLEME ZLEME KONUMA YAZMA
K 1 s.68 s.69 s.70 s.71 s.72 K 2 K 3 K 4 K 5
123 123 123 123 123
TEMA
METNN ADI AY
HAFTA
SRE
OKUMA
1. Kelimenin yap zellikleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (D.B.1.5) aretleyerek okuma Gdml konuma Bir metni kendi kelimeleriyle yeniden oluturma Grup almalarn deerlendirme
DL BLGS
ETKNLKLER
YNTEM VE TEKNKLER
2 Ders
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.3, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.3, O.2.4, O.2.6, O.2.8, O.2.12, O.2.15, O.2.27, O.2.30) 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.3, K.1.10, 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.7, K.2.9) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.5, K.3.10, K.3.12) K 7 K 8
ARALIK
s.73 s.74 s.75
BR ARININ GNL
K K K K K 13
9 10 11 12
5 Ders
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.4, Y.1.5, Y.1.7, Y.1.10, Y.1.11, 2. Planl yazma (Y.2.2, Y.2.6, Y.2.8, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.2) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.3) 4. Kendi konuma- 5. Kendini yazl sn deerlendirme olarak ifade etme (K.4.4) alkanl kazan5. Kendini szl ma (Y.5.5, Y.5.9) olarak ifade etme 6. Yazm ve noktaalkanl kazan- lama kurallarn ma (K.5.4) uygulama (Y.6.1, Y.6.2)
123 123 123
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.2, K.1.7, K.1.8, K.1.13) 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.1, Y.1.2, Y.1.11) K 1 K 2
DOA VE EVREN
5 Ders
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.2, O.1.4, O.1.5)
123
1 3 2
ORMAN
OCAK 2
2 Ders
2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.5, K.2.6, K.2.9) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.1, K.3.2, K.3.5, K.3.6, K.3.7, K.3.11, K.3.12) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1, K.4.2, K.4.3, K.4.4) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1, K.5.2, K.5.3, K.5.4) 1. Kelimenin yap zellikleriyle ilgili bilgi ve kurallar kavrama ve uygulama (D.B.1.6, D.B.1.7) 2. Planl yazma (Y.2.3, Y.2.4, Y.2.6, Y.2.7, Y.2.10, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.4). 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.2) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.3, Y.5.4, Y.5.6, Y.5.7) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1)
123 123 123 123 123
296
s.76 s.77 s.78 s.79 s.80 K K K K K K K K K K K K 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 s.81 K 15 s.82
Mze ile Eitim Grup almalarn almalar deerlendirme
2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.3, O.2.4, O.2.18, O.2.25, O.2.26) 3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.1, O.3.2) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.1) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.7)
Sz korosu yntemi Tartma Yaratc yazma Duyulardan hareketle yazma
Konuma becerilerini deerlendirme
KAZANIMLAR
TEMA
HAFTA
SRE
METNN ADI AY
OKUMA
DNLEME ZLEME
2. Kelime trleriyle ilgili kurallar kavrama ve uygulama (D.B.2.1) s.83 s.84 s.85
s.86
1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.3) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.1, K.2.2) 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.4, Y.1.7) 2. Planl yazma (Y.2.8, Y.2.9, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1) s.87 s.88
3 Ders
DOA VE EVREN
OCAK
K 1 K 2 K 3 K 4 K 5 K 6 K 7 K 8 K 9 K 10 K 11 K 12 K 13 K 14 K 15
KRESEL SORUNLAR (Dinleme)
5 Ders
123 123 123
5 Ders
UBAT 2
DUYGULAR
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.4, O.2.5, O.2.6, O.2.10, O.2.11, O.2.18, D.2.20, O.2.28) 3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.2)
1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.5) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.1, K.2.2, K.2.8) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.3, K.3.4, K.3.6, K.3.8, K.3.11, K.3.12)
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.1, Y.1.2, Y.1.6) 2. Planl yazma (Y.2.7, Y.2.10, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.4) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1)
K 8
123
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI s.90 s.91 K 4 2. Kelime trleriyle K 1 ilgili kurallar K 2 kavrama ve uyguK 3 lama (D.B.2.1) K 5 K 6 K 7 s.92 s.93
297
3. Dinlediklerini/izlediklerini deerlendirme (D.3.2) 4. Sz varln zenginletirme (D.4.2, D.4.6) 5. Etkili dinleme/izleme alkanl kazanma (D.5.3, D.5.1) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.7, Y.5.9) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.2)
3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.7, K.3.9, K.3.11, K.3.12) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.3, K.4.4) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.2)
(1. Ek Metin): SU GB (2. Ek Metin): TELL KAVAK

Tahmin ederek okuma Empati kurma Bir metinden hareketle yeni bir metin oluturma Kariyer Bilinci Ge- Akran deerlendirlitirme (Kendi deme erlerini rneklerle Konuma almalarn deerlenifade eder.) dirme
Gazete Kuprlerinden Yararlanma ile ilgili aklamalarla ilikilendirilen kazanmlar (K.1.5)
123 123 123 123 123 123
1. Dinleme/izleme kurallarn uygulama (D.1.4) 2. Dinleneni/izleneni anlama ve zmleme (D.2.1, D.2.4, D.2.10, D.2.11, D.2.16, D.2.18, D.2.19, D.2.20, D.2.21)
Yaratc dinle- Rehberlik ve Psiko- Proje ve performe/izleme lojik Danma (5) mans almalar Eletirel konun deerlendirme ma Tema sonu De Yaratc yazma erlendirme sorularnn cevaplarn deerlendirme
KAZANIMLAR
KONUMA YAZMA
s.94 s.95 s.96 s.97 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1) 5. Kendini szl olarak ifade etme (K.5.4) 1. Kelime trleriyle K 9 ilgili kurallar K 10 kavrama ve uygu- K 11 lama (D.B.2.1) K 12 K 13 K 14 K 15 K 16
TEMA
HAFTA
SRE
METNN ADI AY
OKUMA
ETKNLKLER
YNTEM VE TEKNKLER
UBAT 3
3 Ders
BRBRN KISKANAN TAITLAR
123 123 123 123

s.98
4. Sz varln zenginletirme (O.4.2, O.4.3) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.1, O.5.6) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.4, Y.5.6) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.2)
Tartarak okuma Giriimcilik (8) Yazl anlatm Yaratc konuma Salk Kltr (10) deerlendirme Serbest yazma zel Eitim (1)
UBAT 3
2 Ders
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.4, K.1.7) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.4, K.2.6, K.2.7) 3. Hazrlkl konumalar yapma K.3.10, K.3.12)
123 123
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.1, O.1.2, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1,O.2.4, O.2.5, O.2.13, O.2.15, O.2.16, O.2.19, O.2.27, O.2.29, O2.31) 2. Kelime trleriyle K 1 ilgili kurallar K 2 kavrama ve uyguK 3 lama (D.B.2.2) K 4 K 5 s.99
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.2) 2. Planl yazma (Y.2.2, Y.2.4, Y.2.5, Y.2.7, Y.2.8, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.2)
K 7 K 8 K 9 K 10 K 11 K 12 s.101
DUYGULAR
MUTLULUUN LLER
5 Ders
UBAT 4
3. Okuduu metni deerlendirme (D.3.2) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.3, O.4.4) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.5, O.5.8, O.5.9) K 6 s.100 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma 6.(Y.5.7, Y.5.8, Y.5.9) Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1)
123 123
s.103 s.104 K 4
4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1) s.102
123
2. Kelime trleriyle K 1 ilgili kurallar K 2 kavrama ve uyguK 3 lama (D.B.2.2)
123 123
MART 1
5 Ders
ZYAFET SOFRASI
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.1, O.1.2, O.1.3, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.2, O.2.3, O.2.4, O.2.7, O.2.13, 1.2.15, O.2.20, O.2.24)
1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.2, K.1.5) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.6, K.2.7, K.2.9) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.5, K.3.6, K.3.7, K.3.8, K.3.12)
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.1, Y.1.4, Y.1.11) 2. Planl yazma (Y.2.5, Y.2.8, Y.2.12 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.2)
K 6
1 3 2
298
K 5 s.105
Okuma tiyatrosu Hafzada tutma Eletirel yazma
Yazl anlatm deerlendirme
KAZANIMLAR
DNLEME ZLEME KONUMA YAZMA DL BLGS
s.106
TEMA
METNN ADI AY
HAFTA
SRE
OKUMA
ETKNLKLER
YNTEM VE TEKNKLER
MART 2
2 Ders
ZYAFET SOFRASI
123 123 1 3 2
4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.3) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1) s.107 s.108 2. Kelime trleriyle K 7 ilgili kurallar K 8 kavrama ve uyguK 9 lama (D.B.2.2) K 10 K 11 K 12 K 13
s.109
Katlmsz dinleme Serbest konuma Grup olarak yazma
s.110 s.111
MART 2
DUYGULAR
3 Ders
4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.10) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1, Y.6.2) 1. Dinleme / izleme 1. Konuma kural- 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.4, kurallarn uygulama larn uygulama Y.1.6, Y.1.11) (D.1.1, D.1.2, D.1.3, (K.1.3, K.1.8, K.1.9, K.1.10, 2. Planl yazma D.1.4) (Y.2.3, Y.2.4, Y.2.5, 2. Dinleneni / izlene- K.1.13) ni anlama ve zm- 2. Sesini ve beden Y.2.7, Y.2.8, Y.2.9, Y.2.10, Y.2.12) leme (D.2.1, D.2.2, dilini etkili kullan3. Farkl trlerde D.2.3, D.2.4, D.2.5, ma (K.2.5, K.2.7) metinler yazma D.2.7, D.2.9, D.2.12, 3. Hazrlkl konumalar yapma (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.3) D.2.13, D.2.14, (K.3.6, K.3.7, D.2.15, D.2.17, K.3.12) D.2.18, D.2.24,
123 1 3 1 3 2 2
2. Kelime trleriyle K 1 ilgili kurallar K 2 kavrama ve uyguK 3 lama (D.B.2.3) K 4 K 5 K 6 K 7 K 8
Grup almalarn deerlendirme Proje ve performans deerlendirme Tema sonu Deerlendirme sorularnn cevaplarn deerlendirme
5. Etkili dinleme / izleme alkanl kazanma (D.5.1)
K 10
K 11
UNUTULMAYAN HATIRA (Dinleme)
MART 3
4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.3) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.1, Y.5.9) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1, Y.6.2)
K 16
(1. Ek Metin): KAAI (2. Ek Metin): GURBET
1 3 2
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI K 9 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1, K.4.3) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1, K.5.4) K 13 K 14
1 3 2
5 Ders
K 12
123
299
s.112 s.113 K 15 s.114
D.2.25) 3. Dinlediklerini / izlediklerini deerlendirme (D.3.1) 4. Sz varln zenginletirme (D.4.5)
KAZANIMLAR
DNLEME ZLEME KONUMA YAZMA DL BLGS ETKNLKLER YNTEM VE TEKNKLER DER DERS VE ARA DSPL. ATATRKL K LME VE DEER.
nsan Haklar ve Konuma Vatandalk (6) becerisini deerlendirme
TEMA
METNN ADI AY
HAFTA
SRE
OKUMA
2. Kelime trleriyle K 1 ilgili kurallar K 2 kavrama ve uyguK 3 lama (D.B.2.4) K 4 s.116 s.117 s.118 s.119 Tahmin ederek okuma Gdml yazma Serbest konuma K 5 K 6 K 7 K 8 K 9
MART 4
5 Ders
AKKIZ KARAKIZ
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.6, O.2.7, O.2.10, O.2.12, O.2.13, O.2.15, O.2.16, O.2.18, O.2.20, O.2.21, O.2.22, O.2.27) 3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.1) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.1)
1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.7, K.1.9) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.3, K.2.4, K.2.5, K.2.6) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.7, K.3.11, K.3.12)
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.4, Y.1.5, Y.1.8, Y.1.9, Y.1.11) 2. Planl yazma (Y.2.1, Y.2.2, Y.2.5, Y.2.7, Y.2.11, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.3) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1)
123 123 123 123

s.120
123 1 3 2
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.4) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.3) K K K K K K s.121 10 11 12 13 14 15 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.1, Y.5.7 Y.5.8) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.2) s.122 s.123 K 4 K 5 s.124 K 6 s.125 s.126 K 1 12. Kelime trleriyle ilgili kurallar K 2 kavrama ve uyguK 3 lama (D.B.2.5) 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.3, K.1.5 K.1.8) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.3, K.2.9) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.9, K.3.12) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.4) 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.2, Y.1.5, Y.1.10) 2. Planl yazma (Y.2.2, Y.2.3, Y.2.4, Y.2.6, Y.2.7, Y.2.10, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1) Tartarak okuma Katlml konuma Yaratc yazma Kavram havuzundan seerek yazma K K K K K K 7 8 9 10 11 12
NSAN 1
ATASZLER ZERNE
NSAN 1
2 Ders
3 Ders
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.2, O.1.3, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.2, O.2.4, O.2.5, O.2.10, O.2.13, O.2.14, O.2.18, O.2.27, O.2.28) 3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.2) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.1, O.4.3)
123 123 123 123 123 123
300
s.127
5. Okuma alkanl kazanma (O.5.1, O.5.4, O.5.5, O.5.9)
KAZANIMLAR
KONUMA YAZMA
5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.2) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.1) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1)
TEMA
HAFTA
SRE
METNN ADI AY
OKUMA
ETKNLKLER
YNTEM VE TEKNKLER
ATASZLER ZERNE
NSAN 2
5 Ders
5. Okuma alkanl kazanma (O.5.4, O.5.5)
s.128
rencilerin kendilerini deerlendirmesi (z deerlendirme)
s.129
5 Ders
LA
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.2, O.1.3, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.6, O.2.8, O.2.9, O.2.12, O.2.13, O.2.15, O.2.16, O.2.17, O.2.21, O.2.23, O.2.24, O.2.29, O.2.30) 2. Kelime trleriyle K 1 ilgili kurallar K 2 kavrama ve uyguK 3 lama (D.B.2.6) K 4 K 5 K 6 K 7 K 8
1 3 123 1 3 2 2
1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.1, K.1.7, K.1.8, K.1.13) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.3, K.2.5, K.2.8) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.7, K.3.12) s.130 zetleyerek okuma Kendini bakasnn yerine koyarak konuma Yaratc yazma Bir metni kendi kelimeleriyle yeniden oluturma s.131 s.132 s.133
NSAN
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.1, Y.1.10, Y.1.11) 2. Planl yazma (Y.2.3, Y.2.4, Y.2.5, Y.2.8, Y.2.9, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.4)
3 Ders
3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.2) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.1) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.1, O.5.2, O.5.8, O.5.9) K K K K K K K 9 10 11 12 13 14 15
4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1, Y.4.2) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.1, Y.5.3, Y.5.4, Y.5.5) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1)
123 123 123 123

1 3 2
NSAN 4
2 Ders
EVCK (Dinleme)
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI s.134 s.135 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.2, K.1.4) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.2, K.2.3) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.3, K.3.4, K.3.6, K.3.10, K.3.12) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.4) 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.2) 2. Planl yazma (Y.2.6, Y.2.7, Y.2.10, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.4) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1) K K K K K K 1 2 3 4 5 6
301
4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.3) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1)
1. Dinleme/izleme kurallarn uygulama, (D.1.1, D.1.2, D.1.3, D.1.4) 2. Dinleneni/izleneni anlama ve zmleme (D.2.1, D.2.2, D.2.3, D.2.4, D.2.7, D.2.11, D.2.12, D.2.19, D.2.20, D.2.21, D.2.22, D.2.23) 3. Dinlediklerini izlediklerini deerlendirme (D.3.3)
KAZANIMLAR
KONUMA YAZMA
s.136
5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1, K.5.4) s.137 Yaratc dinleme/izleme kna etme Duyulardan hareketle yazma Grup olarak yazma 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.4, Y.5.10) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1, Y.6.2)
TEMA
HAFTA
SRE
METNN ADI AY
OKUMA
ETKNLKLER
YNTEM VE TEKNKLER
4. Sz varln zenginletirme (D.4.3, D.4.4) 5. Etkili dinleme / izleme alkanl kazanma (D.5.2, D.5.4)
MAYIS 1
5 Ders
EVCK (Dinleme)
s.138 s.139
2. Kelime trleriyle K 7 ilgili kurallar K 8 kavrama ve uygu- K 9 lama (D.B.2.6) K 10 K 11 K 12 K 13 K 14 K 15 K 16
(1. Ek Metin): ESTETK NEDR? (2. Ek Metin): TONTON DEDENN YALI SAAT
s.141 s.142
MAYIS 2
5 Ders
123 123

1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.1, K.1.10, K.1.11) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.3, K.2.4) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.1, K.3.2, K.3.7, K.3.12) 1. Yazma kurallar uygulama (Y.1.1, Y.1.2, Y.1.3, Y.1.11, Y.1.10) 2. Planl yazma (Y.2.5, Y.2.6, Y.2.8, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.3) 2. Kelime trleriyle K 1 ilgili kurallar K 2 kavrama ve uyguK 3 lama (D.B.2.7) K 4 K 5 Not alarak okuma Empati yntemiyle konuma Bir metni kendi kelimeleriyle yeniden oluturma
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.1, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.2, O.2.8, O.2.9, O.2.11, O.2.13, O.2.15, O.2.16, O.2.23, O.2.31)
123123 123 123
Grup almalarn deerlendirme Proje ve performans almalarn deerlendirme Tema sonu Deerlendirme sorularnn cevaplarn deerlendirme
YURT SEVGS
SEVG
MAYIS 3
3 Ders
3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.1) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.2) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.2) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.2) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.1) K K K K K K K 6 7 8 9 10 11 12
K 1
123 123 123

K 2 K 3 K 4 K 5 K 6 K 8
MAYIS 3
2 Ders
ANNE SEVGS
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.1, O.1.2, O.1.3, O.1.4, O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.6, O.2.7, O.2.15, O.2.16,O.2.18 O.2.20, O.2.21)
4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1, Y.4.2) 5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.3, Y.5.9) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1, Y.6.2) 1. Konuma kuralla- 1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.4, rn uygulama Y.1.7) (K.1.7, K.1.10, 2. Planl yazma (Y.2.2, K.1.11) Y.2.3, Y.2.4, Y.2.7, 2. Sesini ve beden Y.2.8, Y.2.9, Y.2.10, dilini etkili kullanma Y.2.12) (K.2.1, K.2.2, K.2.9) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1) 3.Hazrlkl konumalar yapma (K.3.3, 4. Kendi yazdklarn K.3.4, K.3.5, K.3.6, deerlendirme (Y.4.1, Y.4.2) K.3.9,)
123 123 123 123

K 7
302
s.143 s.144 s.145 s.146 s.147 s.148 s.149
KAZANIMLAR
KONUMA YAZMA 123
s.150 s.151
SRE
TEMA
HAFTA
METNN ADI AY
OKUMA
ETKNLKLER
YNTEM VE TEKNKLER
DER DERS VE ARA DSPL. ATATRKL LME VE DEER.
MAYIS 4
5 Ders
ANNE SEVGS
3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.1) 4. Sz varln zenginletirme (O.4.3) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.6) 4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.1) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.2) 5. Kendini yazl olaraki fade etme alkanl kazanma (Y.5.1, Y.5.6, Y.5.8, Y.5.9) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.2) 2. Kelime trleriyle K 9 ilgili kurallar K 10 kavrama ve uyguK 11 lama (D.B.2.8) K 12
123
Metinle ilikilendirme Katlml konuma Yaratc yazma
K 1
s.152 s.153 s.154 s.155
K 2 K 3 K 4 K 5 K 6 K 7 K 8
5 Ders
HAZRAN 1
1. Okuma kurallarn uygulama (O.1.5) 2. Okuduu metni anlama ve zmleme (O.2.1, O.2.8, O.2.9, O.2.10, O.2.19, O.2.20, O.2.21, O.2.22, O.2.23, O.2.24, O.2.27) 3. Okuduu metni deerlendirme (O.3.2)
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.4, Y.1.6) 2. Planl yazma (Y.2.6, Y.2.10, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.2, Y.3.4) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1, Y.4.2)
123 123 123 123
1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.4, K.1.6) 2. Sesini ve beden diini etkili kullanma (K.2.3) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.1, K.3.2, K.3.8, K.3.12) Sesli okuma Eletirel konuma Bir metni kendi kelimeleriyle yeniden oluturma
2. Kelime trleriyle ilgili kurallar kavrama ve uygulama (D.B.2.8)
Okuma becerilerini deerlendirme Konuma becerilerini deerlendirme rn dosyasn deerlendirme
DLM DLM GZEL DLM
3 Ders
SEVG
HAZRAN 2
4. Sz varln zenginletirme (O.4.1) 5. Okuma alkanl kazanma (O.5.1, O.5.9) K 9 K 10 K 11
4. Kendi konumasn deerlendirme (K.4.2) 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma (K.5.3)
5. Kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma (Y.5.1, Y.5.4, Y.5.8) 6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama (Y.6.1, Y.6.2)
123
s.156 s.157
2 Ders
EV SEVGS (Dinleme)
5 Ders
4. Sz varln zenginletirme (D.4.1) 5. Etkili dinleme / izleme alkanl kazanma (D.5.1, D.5.4)
1. Yazma kurallarn uygulama (Y.1.10, Y.1.11) 2. Planl yazma (Y.2.5, Y.2.8, Y.2.12) 3. Farkl trlerde metinler yazma (Y.3.1, Y.3.2, Y.3.3, Y.3.4) 4. Kendi yazdklarn deerlendirme (Y.4.1) 4. Kendi konuma- 5. Kendini yazl sn deerlendirme olarak ifade etme (K.4.1) alkanl kazanma 5. Kendini szl (Y.5.1) olarak ifade etme 6. Yazm ve noktaalkanl kazan- lama kurallarn ma (K.5.2) uygulama ( Y.6.2)
K K K K K
9 10 s.160 11 12 s.161 13 162
(1. Ek Metin): SEVG HER EYDR? (2. Ek Metin): TRKYE ARKISI
123 123
TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI 2. Kelime trleriyle K 1 ilgili kurallar K 2 kavrama ve uyguK 3 lama (D.B.2.9) K 4 K 5 K 6 s.158 K 7 K 8 s.159 1. Konuma kurallarn uygulama (K.1.2, K.1.3, K.1.7) 2. Sesini ve beden dilini etkili kullanma (K.2.1, K.2.2, K.2.9) 3. Hazrlkl konumalar yapma (K.3.5, K.3.11, K.3.12)
HAZRAN 2
1. Dinleme/izleme kurallarn uygulama (D.1.2, D.1.4) 2. Dinleneni / izleneni anlama ve zmleme (D.2.1, D.2.2, D.2.4, D.2.8, D.2.10, D.2.11, D.2.12, D.2.14, D.2.17, D.2.19, D.2.21, D.2.24, D.2.25) 3. Dinlediklerini / izlediklerini deerlendirme (D.3.1)
123 123 123
303
Katlmsz dinleme/izleme Serbest konuma Yaratc yazma
Dinleme/izleme almalarn deerlendirme Trke dersine ynelik grleri deerlendirme Proje ve performans almalarn deerlendirme
Tema sonu deerlendirme sorularnn cevaplarn deerlendirme
KAVRAMLAR SZL A
abartma: Anlamn etkili klmak amacyla bir duyguyu, dnceyi veya olay olduundan byk ya da kk gsterme; mbalaa. ak ulu soru: Bir zme ulamak iin kabul edilebilir olas cevaplarn veya zm srelerinin eitli olduu bir serbest cevap sorusudur. Ak ulu sorular ounlukla rencilerin karlatrma becerilerini kullanmay gerektirir. Bu sorularda renciden aklama tanmlama ve yapmalar beklenir. az: Bir dilin veya lehenin daha kk yerleim blgelerinde yaz diline oranla birbirinden az ok ayrlan konuma biimleri. ahenk: Uyum. iirde veya dz yazda cmle, kelime ve seslerin belli bir dzen iinde verilmesi veya tekrar edilmesiyle ortaya kan ses benzerlii, mzikalite. akclk: Bir konuma veya yaznn anlam ynnden anlalr, syleni ynnden hibir engele taklmayan bir doallkta olmas. aktif renme: rencilerin renme srecinde, hayattaki olaylar benzer durumlarla karlatrarak sorumluluk aldklar, karar verdikleri ve zihin yeteneklerini gelitirdikleri bir renme tr. ana duygu: Edeb metinlerde temay besleyen sevin, mutluluk, znt gibi temel duygular. ana dnce: Bir yaz veya konumada eitli yardmc dncelerle desteklenen ve metnin tamamnda verilmek istenen dnce, ana fikir. anahtar kelime: Bir cmlenin veya szn yanstmak istedii anlam iin en byk ipucunu veren ana kavram, kelime. anket: Veri toplamada kullanlan lme arac. anonim: Yazan veya syleyeni belli olmayan, halka mal olmu mni, trk, bilmece, atasz. ara disiplinler: Derslerle yaam arasnda balant kuran aadaki alanlardr. 1. nsan Haklar ve Vatandalk 2. Rehberlik ve Psikolojik Danma 3. Spor Kltr ve Olimpik Eitim 4. Giriimcilik 5. Salk Kltr 6. Afet Gvenli Yaam 7. Kariyer Bilinci Gelitirme 8. zel Eitim
B
balam: En az iki kelimenin bir araya gelmesiyle oluan anlam birlii. bak as: Bir olay veya durumu deerlendirme yn, yntemi. Olay anlatmna dayal trlerde (hikye, roman, masal vb.) olay, mekn ve kiilerin kimin tarafndan grldn, anlatldn belirten kavram; perspektif. beceri: Uygun renme ve retim ortamnda bireyin, hazr bulunuluk dzeyine gre dnsel ve davransal bir abaya girmesi sonucu, bir ii kolaylkla ve ustalkla yapar hle gelmesi. beden dili: nsan bedeninin bulunulan duruma gre verdii olumlu veya olumsuz tepkilerin btn. bireysel farkllklara duyarl olma: renme retme srecinde rencilerin farkl zelliklerinin olabileceini kabul etme ve buna duyarl olma. benzetme: Bir konuma veya yazda bir varl, olay ve durumu daha etkileyici gstermek amacyla onlarn kendinden gl veya zayf bir varlkla, durumla, olayla anlatlmas.
arm: Bir sz, durum veya olayn insan zihninde canlandrd her trl unsur. eliki: Uyumsuzluk, tutarszlk. Bir metindeki cmlelerle onlar izleyen ifadelerin anlam veya bilgi bakmndan aykr olmas.
304
KAVRAMLAR SZL
karm yapma: Gereklemi olaylarn sebepleri hakknda gzlemlere dayanarak aklamalar yapmaktr.
D
durak: Konumada veya okumada anlamn daha anlalr ve etkileyici olmas iin gerekli yerlerde verilen ksa ara.
G
grsel unsur: Resim, fotoraf, karikatr, grsel tasarm gibi tamamen grmeye dayal geler. gzlem: Nesnelerin, olaylarn eitli yollarla bir veya daha ok duyu organ kullanlarak ekil, renk, byklk ve yzey zelliklerinin incelenmesi, belirlenmesidir. gzlem formu: Bireyin geliimi hakknda bilgi edinmek amacyla belirlenen ltlerden oluan lme ve deerlendirme arac, lek. gdleme: renciyi uyarma, harekete geirme ve davrannn belirli bir amaca doru ynelmesini salama almalarn kapsamaktadr. Gdlemenin, rencilerin eitim etkinliklerine katlmasnda ve renme amalarna ynelmesinde byk pay bulunmaktadr. gdml yazma: Belirli cmle kalplarna ya da bir metne bal kalarak yaplan yazma almalar.
ierik: Konuma ya da yazda sunulan dnce, bilgi ve grlerin btn, muhteva. ipucu: Bir sorunu zmede yardmc olan veya yol gsteren iaret ve simgeler. Metin balamnda dnldnde, anlamn veya olaylarn zmlenmesine yardmc olan szler veya ifadeler.
K
kanava: Kanevie. kazanm: renme sreci ierisinde, planlanm ve dzenlenmi yaantlar sayesinde rencide grlmesi beklenen bilgi, beceri ve tutumlar btn. konuma dili: eitli syleyi zellikleri olan dil.
M
materyal: Eitim retim etkinliklerinde kullanlacak yazl, grsel, iitsel vb. malzemeler. mnasebet: ki ey arasnda iliki bulmak, yaknlk grmek.
O
okuma tiyatrosu: Bir tiyatro eserini, tonlama ve vurgulamalara dikkat ederek okuma, seslendirme. olay rgs: Olay anlatmna dayal metinlerdeki olaylarn btn, vaka.
renci merkezli eitim: rencilerin bilimsel dnme becerilerine sahip, renmeyi renen, retken, bilgiye ulaabilen, iletiim kurabilen, bilgi teknolojilerini kullanabilen, eitim srecine aktif olarak katlan ve evrensel deerleri benimsemi ekilde yetitirmek iin eitimin yeniden yaplandrlmas.
305
KAVRAMLAR SZL
renci rn dosyas (portfolyo): rencilerin bir ya da birka alandaki almalarn, harcad abay, geirdii evreleri gsteren baarlarnn koleksiyonudur. rencinin geliimini, velisinin ve retmenlerinin izleyebilmesine olanak salar. Snf ii etkinliklerin bir araya getirilip yanstlmasyla oluan rencilerin rn dosyas, ayn zamanda hem retmen hem de renci iin bir deerlendirme yntemidir. z deerlendirme: Belli bir konuda bireyin kendini deerlendirmesidir.
P
performans deerlendirme: rencinin bilgiyi nasl anlad ve nasl kulland hakknda bilgi veren bir deerlendirme trdr. rencinin var olan bilgilerini bir rne veya etkinlie dntrmesini gnlk yaamndaki problemleri nasl zeceini, problem zmek iin sahip olduu bilgi ve becerileri nasl kullanacan inceleyerek sre iinde deerlendirmektir. problem: zm, yaratc dnmeyi gerektiren nemli artc durumdur.
S
sz sanatlar: Anlatm etkili klmak amacyla kelimelerin sanatl kullanmlar. Benzetme, abartma, kiiletirme vb. sz varl: Bir dilde var olan kelime, deyim, atasz ve dier szlerin oluturduu btn. szn ezgisi: Bir kelime, cmle veya ifadenin doru telaffuzunu ve vurgusunu salayacak olan duraklama, boumlama gibi sylenie ynelik unsurlarn btn. sunu: Herhangi bir konunun grmeye veya duymaya dayal gelerden de yararlanlarak dinleyicilere aktarlmas.
ahs kadrosu: Olaya dayal metinlerde, olaylarn geliiminde herhangi bir rol bulunan kiilerin tm.
T
tahmin: Gzlem, karm veya deneylere dayanarak gelecee ynelik olas sonular hakknda fikir ne srlmesi. taslak: Herhangi bir almay ya da rn ana izgileriyle eitli blmleriyle belirten n alma. tema: Bir metindeki olaylardan, atmalardan veya konumadaki ifadelerden karlabilecek kavram, duyu. tutarllk: Duygu, dnce, hayal ve tasarlarn mantksal bir ak iinde birbirine balanmas; cmlelerde bilgi veya anlam bakmndan herhangi bir aykrln bulunmamas.
V
varlk kadrosu: Bir metinde geen varlklarn, nesnelerin tm. vurgu: Konuma ya da okuma srasnda bir kelime veya hecenin dierlerine oranla daha baskl sylenmesi, okunmas.
Y
yaplandrc renme yaklam: rencinin bilgiyi yaplandrmasna, oluturmasna ve gelitirmesine olanak tanyan renme yaklamdr.
306
KAYNAKA
Abdullah zkan, Refik Durba, Cumhuriyetten Gnmze Trk iiri Antolojisi, Gurbet, Boyut Dosya Yaynlar, stanbul, 1999. Ankara, Kltr Bakanl Yayn, Ankara, 1995. Anneye Sevgi Babaya Sayg, Anne Sevgisi, hzl. Refik Durba, Genda A, stanbul, 1999. Atatrk Devri Trk Edebiyat I, II. cilt, hzl. Mehmet Kaplan, nci Enginn, Zeynep Korkmaz, Necat Birinci, Abdullah Uman, Kltr Bakanl Yaynlar, Ankara, 1992. Aziz Karadeniz, nitelere Gre ocuk iirleri Antolojisi, Asos Yaynlar, stanbul 2000. Aziz Sivaslolu, Ksa Pantolonlu iirler, Koza Yayn, Datm, Ankara, 2000. Aziz Sivaslolu, Zpzp Kurbaa, Tombul Turp, Baar Yaynclk, stanbul, 1999. Balkanlarda Trk ocuk Hikyeleri Antolojisi, Artk O da Bir Kargayd, hzl. Mustafa sen Tb Insu sen, Grafiker Yaynclk, Ankara, 2002. Belirli Gn ve Haftalar, ATATRK HAFTASI, hzl. Necla Cokun, Turan Karaka, Memduh Yldz, Tze Yaynclk, Ankara, 1999. Behet Necatigil, Btn Eserleri 1 iirler 1, Evcik, Cem Yaynevi, stanbul, 1991. Bilim ocuk Dergisi, Tbitak Yaynlar, Ankara, 2004. Cenap ahabeddin, Tiryaki Szleri, Parlt Yaynclk, stanbul, 2005. Cevdet Kudret, rneklerle Edebiyat Bilgileri - 2, Kaa, nklap Kitabevi, stanbul, 2003. evre El Kitab, Kresel Sorunlar, hzl. Enver Kurgun, Nilgn Tarkay, Nejat Aydn, evre ve Orman Bakanl Yaynlar, Ankara, 2008. evre El Kitab, Telli Kavak, Aydn Gn, evre ve Orman Bakanl Yaynlar, Ankara, 2008. evre ve nsan Dergisi, Su Gibi, Feyzanur apkn, evre ve Orman Bakanl Yaynlar, Ankara, 2008. ocukluk Yllar, Unutulmayan Hatra, hzl. Mehmet Seyda, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 1980. Dncenin Topra, Mutluluun lleri, hzl. Emin zdemir, Kltr Bakanl Yaynlar, Ankara, 1979. Edmondo De Amicis, ocuk Kalbi, Yurt Sevgisi, ev. lhan Eti, Engin Yaynclk, stanbul, 1989. Ezop Masallar, Drt Arkada, hzl. Ekrem Aytar, Parlt Yaynclk, stanbul, 2005. evket Rado, mit Dnyas, Yalnz Kalmak, Doan Karde Matbaas, stanbul, 1975. Francis Bacon, Denemeler, ev. Akit Gktrk, Yap Kredi Yaynlar, stanbul, 2002. Glsm Cengiz, Bilmece Bildirmece, Resim Yapar Gndz Gece, Say Yaynlar, stanbul, 2004. Haldun Taner, ok Gzelsin Gitme Dur, Bilgi Yaynevi, stanbul, 1995. Halide Edip Advar, Sinekli Bakkal, Ahmet Halit Kitabevi, stanbul, 1941. Halil Refet Tank, Ferit Ragp Tuncer, 19 Mays, 23 Nisan, 30 Austos ve 29 Ekim iirleri, nklap Kitabevi, stanbul, 1995. Hamdi Topu, Seni Sevgiye Emanet Ediyorum, Mutfak Kltrnden Kresellemeye, Bilgi Yaynevi, 1999. Hasan Latif Saryce, Anadolu Masallar, Akkz Karakz, Bankas Kltr Yaynlar, Ankara, 2003. Haydar Ediskun, Baha Drder, rnek Yazlar, Remzi Kitabevi, stanbul, 1953. Helen Sharman, Uzay Denen O Yer, Uzay Denen O Yer, ev. Murat Elev, Tbitak Popler Bilim Kitaplar, Ankara, 2006.
307
KAYNAKA
smet Kr, Anlarla Mustafa Kemal Atatrk, Hayat Yaratmasn Bilen Adam, Bankas Kltr Yaynlar, Ankara, 1998. Kurulu, Kurtulu, Cumhuriyet, Ankara Ticaret Odas Yayn, Ankara, 2003. La Fontaine Masallar, Ziyafet Sofras, hzl. Cemal Trkmen, Koza Yayn, Datm, Ankara, 2006. La Fontaine, Masallar, nklap Yaynevi, stanbul, 1986. Maviydi Gkyz, Yeryz Yeil, hzl. Refik Durba, Sabah Kitaplk, stanbul, 1998. Mehmet nder, Ald Sz Anadolu, MEB Yaynlar, stanbul, 1999. Mehmet Kaplan, Necat Birinci, Atatrk iirleri, Mustafa Kemalin Neesi, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 1995. Mehmet Kaplan, Necat Birinci, Atatrk iirleri, Trkiye arks, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 1995. Mehmet Vural, Ev ve Snf Etkinlikleri Antolojisi, Yakutiye Yaynclk, Erzurum, 2001. Miyase Sertbarut, idem Der ki..., Dilim Dilim Gzel Dilim, Trkiye Bankas Kltr Yaynlar, Ankara, 1998. Montaigne, Denemeler, Cem Yaynevi, stanbul, 1994. Mustafa zelik, Son Gnn Sevinci, MEB Yaynlar, stanbul, 1998. Muzaffer zg, Kk Futbolcu, Bilgi Yaynevi, Ankara, 2003. Nail Tan, Folklor (Halk Bilimi), Trk Folklor Aratrma Kurumu Yaynlar, stanbul, 2000. Necip Fazl Ksakrek, Hikyelerim, b.d. Yaynlar, stanbul, 1983. Nesrin Baraz, Dlerde, Bir Haber, Bankas Kltr Yaynlar, Ankara, 1998. Nurullah Ata, Gnlerin Getirdii Szden Sze, Yap Kredi Yaynlar, stanbul, 2005. Orhan Veli Kank, Nasrettin Hoca Hikyeleri, Tavan Suyu, Yap Kredi Yaynlar, stanbul, 2008. mer Asm Aksoy, Ataszleri Szl, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 1976. mer Asm Aksoy, Deyimler Szl, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 1976. nc ocuk Dergisi, Estetik Nedir?, Trk Standartlar Enstits, Ankara, 2007. rneklerle Edebiyat Bilgileri2, Cevdet Kudret, Ev Sevgisi, nklap Kitabevi, stanbul, 2003. Sami Koyral, Gle Oynaya Trke Dil Bilgisi, n Yaynlar, Ankara, 1992. Serap zaltun, Celal zaltun, Gzel Konuma ve Yazma I, II, III. cilt, Gaye Matbaaclk, Ankara, 1991. Suna Tanaltay, nce Sevgi Vard, Sevgi Her eydir?, Tekin Yaynevi, stanbul, 2004. Tavuk Suyuna orba, Gizli Hayrsever, hzl. Jack Canfield, Mark Victor Hansen, Barbara Russell Chesser, Amy Seeger, ev. Ferhan Krolu, HYB Yaynclk, Ankara, 2004. Trke Szlk, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 2005. mit imek, Bir Arnn Gnl, ocuk Edebiyat, Yeni Asya Yaynlar, stanbul, 1984. nitelerle ocuk iirleri Antolojisi, Orman, hzl. Zeki Tunaboylu, Kaya Matbaaclk A, stanbul, 1997. nver Oral, ocuklara Karagz Hikyeleri, la, Mill Eitim Bakanl Yaynlar, stanbul, 1998. zeyir Gndz, Masal Kutusu, Tonton Dedenin Yal Saati, Mill Eitim Bakanl Yaynlar, stanbul, 1998. Yazm Klavuzu, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 2005. www.anitkabir.org
308
TRK DNYASI HARTASI

K U Z E Y B U Z D E N Z
NORVE
HOLLANDA BELKA 42 42 42 FNLANDYA 11

Yen
SVE
FRANSA SAHA (YAKUT) MUHTAR CUMHURYET
ALMANYA 23
42 Berlin
BALTIK DENZ
ES
SVRE 42
Mnih
LE
TO
POLONYA
NY
isey
A NY TO
A
Lena
LTVANYA R U S Y A OHOTSK DENZ MOSKOVA

Obi
Aa Tunguska
EK CUM. AVUSTURYA SLOVAK CUM. 42 Viyana F E D E R A S Y O N U YAKUTSK 23
Warszawa
40
Budapete
40
BELARUS Minsk
MACARSTAN SARAY BOSNA 2 ROMANYA SANCAK 23
Kiev
2 Tobol
Angora
UKRAYNA
KOSOVA
Tuna 30 31
lm u
MOLDOVA
l)
Te
11 27 28 33 25
G.Altaysk HAKAS
32
n( Do n)
12 EBOKSARI UVASTAN KAZAN M.C. 11 TATARSTAN M.C. 11 13 UFA ) lga Vo 11 BAKURDSTAN 13 il ( 13 t M.C. ulum
AL G.
(Ura
KOMRAT 3 SKP BULGARSTAN Gagavuz M.C. z (Dinyeper) YUNANSTAN 2 Varna 2 Kstence A Gmlcine Bahesaray 41 ZAK D. stanbul 14 Kuban KARADENZ 29 BARNAUL 24 26 34
Orhun
ENZ
Yayk
Ankara Kzlrm 4 ALTAY TUVA M.C. KIZIL ALTAY M.V.

e Bulgn KOBDO Kobdo g. eleng S 26 Bayan Ulegey M O O L S T A N
EGE D
ak
Astana
rt i
34
TRKYE KAZAKSTAN
AL AR L G
KKTC Le fk o e AKDENZ
36
Balka g.
SURYE
Se
KARAKALPAKSTAN M.C. 88
4
yh
Nkis
Nil
5 ZBEKSTAN
un
15 6 Bikek Issk g. KIRGIZSTAN Turfan DOU TRKSTAN Tanm

Lop g.

7 TRKMENSTAN TAKENT 15 DUANBE
Ce yh
9 ALMATI (ALMA-ATA) 9 URUM
RDN 7
un
IRAK AKABAT
22 19 21 KabardaBalkar M.C. 20 15 Nalik DASTAN 1 M.C. 17 16 AZERBAYCAN 16 Bak Nahcivan M.C. HAZAR Erbil DENZ 16 Kerkk 35
TA C K ST AN
Kagar UYGUR MUHTAR EYALET 10 uco 6
RAN 7 KUNDUZ 9 AFGANSTAN HERAT 5
KIZIL D
SUUD ARABSTAN
38
iraz 39
BAYK
1 Yirkut
ABAKAN
Fr
at
309
PAKSTAN
Di
cle
H A L K
C U M H U R Y E T
BA
Devlet snr Muhtar cumhuriyet ve vilayet snr Bamsz Trk devletleri Muhtar cumhuriyet eyalet ve vilayetler Muhtar olmayanTrk blgeleri
ENZ
Medine
SR
RF
EZ
Mekke Cidde
320
640 km
BAIMSIZ DEVLETLER a) Azerbaycan Bak b) Kazakistan C. Astana c) Krgzistan C. Bikek ) Kuzey Kbrs Trk C.(KKTC) Lefkoa d) zbekistan C. Takent e) Trkiye Cumhuriyeti Ankara f) Trkmenistan C. Akabad
MUHTAR CUMHURYETLER a) Bakurdistan M.C. Ufa b) uvaistan M.C. eboksar c) Dastan M.C. Mahakala ) Gagavuz M.C. Komrat d) Kabarda-Balkar M.C. Nalik e) Karakalpakistan M.C. Nkis f) Nahcivan M.C. Nahcivan
g) ) h) i)
Saha (Yakut) M.C. Yakutsk Tuva M.C. Kzl Uygur (D. Trkistan) M.C. Urumi Tataristan M.C. Kazan MUHTAR VLAYETLER a) Dalk Altay M.V. Gornoaltaysk b) Hakas M.V. Abakan c) Karaay-erkes M.V. erkesk
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42.
Trkiye Trkleri Balkan Trkleri Gagavuz Trkleri Kazaklar zbekler Krgzlar Trkmenler Karakalpaklar Uygurlar Sar Uygurlar ve Salarlar Tatarlar uvalar Bakurtlar Krmaklar Meshet (Ahska) Trkleri Azerbaycan Trkleri Dastan Trkleri Kumuklar Karaaylar Balkarlar (Malkarlar) Nogaylar Stavropol Trkmenleri Saha (Yakut) Trkleri Altay Trkleri Hakaslar Tuva Trkleri Tobol Tatarlar Barabalar orlar ulm Kumand Kandak Karagas Uranhay Irak Trkleri Suriye Trkleri Kbrs Trkleri Kagaylar Hamse Trkmenleri Karay Trkleri Krm Trkleri Avrupadaki Trk ileri

Turkce6 Doku Ogretmen

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Turkce6 Doku Ogretmen

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LKRETM

RETMEN KILAVUZ KTABI

ISBN 978 - 9944 - 365 - 28 - 4

YAYINCILIK TCARET ANONM RKET

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

Mehmet kif Ersoy

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

ATATRKN GENLE HTABES

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

MUSTAFA KEMAL ATATRK

RKE Dersi retim Programna gre hazrlanan 6. snf Trke

ders kitab, renci alma kitab ve retmen klavuz kitabndan

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

1. TEMA: TOPLUM HAYATI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

2. TEMA: ATATRK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

Temel dil becerisi ve hazrlk

Metnin konusuyla ilgili zdeyi ve ataszleri

En mutlu insan kimdir? Bakalarnn mutluluundan kendine pay

Bir kap kapanrsa bin kap alr. Trk atasz

renci alma kitab belirteci

renci alma kitabndaki etkinlik numaras

Bulunduunuz yerde oturan en yakn akrabalarnz kimlerdir? Listeleyiniz.

Uygulanacak yntem ve teknikler

Mze ile Eitim

Kazanmla eletirilen Mze ile Eitim almalar

Gazete Kuprlerinden Yararlanma

 Atatrkn vatandalk grevlerine bak  Vatandalk grevlerimiz ne zaman yeni-

Ara disiplinlerle ilikilendirmeler

Kazanmlarn ilenileri ile ilgili aklamalar belirteci

Ders kitabnn kltlm sayfas

Aadaki cmlelerde sebepsonu, amasonu ilikisinden hangisinin bulunduunu karlarna yaznz.

(sebepsonu) (sebepsonu) (sebepsonu) (amasonu) (amasonu) (amasonu) (amasonu)

 nsanlarn vatandalk grevlerini yerine getirmemesi gnlk hayatmza nasl yansr?

renci alma kitabnn kltlm sayfas

= rencilere Okuduunuz metinden hangi vatandalk grevlerinizi rendiniz? sorusunu

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

K ZIRLI YA HA TEMA nii sra

BI VUZ KTA MEN KILA

MEN KILA VUZ KTA BI

MEN KILA VUZ KTA BI

K ZIRLI YA HA TEMA rlamak

SEVGS YURT SEVGS ANNE

iz. n isteyin bulmalar

BI VUZ KTA MEN KILA

BI VUZ KTA MEN KILA

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

) rencilere Trk masallarndan veya La

K N 2. EK METN: MUTFAK KLTRNDEN KRESELLEMEYE . K :

) Kesme yaptrma resimler yaptrmak

. F TRKE 6. SINIF DERS KTABI

) rencilerden eitli manzum hikyeler

) rencilerinizden toplum hayatyla ilgili

) rencilerden konusu dostluk, bar,

) Szlkte ve yazm klavuzunda kelime

) recilere beendikleri bir Nasrettin Hoca fkrasn ezberlemelerini syleyiniz.

almanz baaryla tamamlayabilmeniz iin aa da verilen sreci izleyiniz.

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

TRKE 6. SINIF RETMEN KILAVUZ KTABI

1. TEMA (1. METN)

METNDE LENEN KAZANIMLAR

Atatrkn vatandalk grevlerine bak Vatandalk grevlerimiz ne zaman yeni-

nsanlarn vatandalk grevlerini yerine getirmemesi gnlk hayatmza nasl yansr?

Arkadalar, ceylann bann dertte olduunu nasl anlamlardr?

Arkadalar, ceylan nasl kurtarmtr? Kaplumbaann yakalanmasna neden