ANKARA NIVERSITESI

ILAHIYAT FAKLTESI YAYINLARI

125

Prof. Dr. CAVT SUNAR

MEIM L K VE BEKTA L K

ANKARA NIVERSITESI
ILAHIYAT FAKLTESI YAYINLARI

125

Prof. Dr. CAVT SUNAR

MEML K VE BEKTAIL K
Biz maarif tacyz, iklim-i dil sultan:3,1z Yol biziz, erkan biziz, devran biziz, dem biziz. Kadrimiz takdir-i Hak't r, kim inkar eylemi ? Stireta adem ok amma Hazret-i dem biziz. C. Sunar

ANKARA NIVERSITESI BASIMEV .ANKARA-1975

Bu Kitab vefkr eim Neriman Sunar'a armaan ediyorum.

IINDEKILER Bir iir n Sz A (MELAM L K) I Melmiliin Mahiyeti II Melmet Usul III Tevhitler IV ttihad Makamlar B (BEKTAILK) I Bekt ilik ve Felsefesi II Bekt ilikte Bellibal Merasimler III Bektiliin Desturu ve Dsturu IV Birka Ses Birka Nefes Ek Notlar 1n Sz Ek Notlar 2 Melmilik Ek Notlar 3Bekt ilik ve Felsefesi Ek Notlar 4Bektilikte Bellibal Merasimler Ek Notlar 5Bekttliin Desturu ve Dsturu Ek Notlar 6Birka Ses Birka Nefes Ek Notlar 7Bibliyografya 126 128 131 160 180 181 195 20 69 104 113 14 14 16 17 6 7

Kim ki nsiyyet eder irfan ile irfan olur Kesb-i insniyyet eyler shib-i vicdan olur Suret-i insanda hayvanlardan eyle ictinb Cahil- ndn ile hemhl olan nadan olur Ahd edb insan bul insanla d insanla kalk Mutlaka bu hali ihraz eyleyen insan olur Doruluktan inhiraf etme edib ol rif ol Malik-i rh-i hakikat mazhar- iymn olur Ey (Harabi) daima rind- harbt zmresi Byle makbl-i Cenab- Hazret-i Sbhn olur.

(n Sz) Islmda meydana gelen (Tarikat)lar, asl nda, yine Islami olan (Tasavvuf) yolunun, zellikle, pratik ynn te kil ederler. Bt tarikatlarn hepsinin esas da islm dninin (Tevhid) kavram , Tasavvuf felsefesinin (Vandet-i Vcud) gr dr. Vandet-i Vcut, asl nda, ark' n en eski felsefesidir ve ark' n kendine has gr ve dnnn sonucudur. lkten Turan'da grlen bu eit gr ve dn, baz ufak deiikliklerle, Hindistan'a; oradan in'e ve eski Akad, Smer, Asr ve Keldan diyarlar vastasiyle ran'a, in'e, Msr'a; oradan da Finike'ye, Yunanistan'a atlam , daha sonra da Iran ve Yunan kanallar ile Abbasilerin ilk devirlerinde Arab topraklarna geerek Tasavvuf felsefesinde tek bir (Ilahi Vcud) kavram ile kaynap birlemitir. Araplar, (Tevhid) fikrini bile pek yad rgadklarndan (Vandet-i Vcud) grne de snamamlardr. Bu yzden de Tasavvuf'a Vahdet-i Vcud'a dair eser yazanlar, ba ta bn Arabi olmak zre bir ka Arap by mstesna, o unlukla Tran'dan ve ba ka Irk ve muhitlerdendir. Tasavvuf'un en son gayesi (Tevhid)tir, yani Allah'ta (Fni) olmaktr. Tevhid tr: 1 (L Ma'bde Illllah). 2 (LA Maksde 3 (Ila Mevctde Illllah). Asl tevhid, (La Mevcde illallah)t r. nk, birinci tevhitte nefs-i emmareye ait irk; ikinci tevhitte de vcuda ait irk vardr. u hlde, insann vcutta birlik yerine okluk grmesi ve Allah'tan gayriye, ve zellikle, insann kendine vcut vermesi do ru deildir. nk, hayr 7

ve kemlin mebdei vcuttur; errin ve noksanl n menei de ademdir, yokluktur. Hayr ve keml ise Allah'a ait oldu undan vcut ta Allah iin sbit olmu olur. er ve noksanlk ise mmkne mteallik olduundan ademe, yoklu a raci olmu olur. Bu da bize (Vandet-i Vcut) grn vermi olur. Baka bir deyile, (Vandet-i Vcut), sonl'unun sonsuz'da yok olmasdr. Vcut, ancak, sonsuzdur ; sonlu olan, gelip geici glgelerden ibarettir. slam Tarikatlar 'nn gayesi de vandet-i vcuttur, yani s rf tevhittir. Tarikat dilinde pek nemli birer terim olan (S r) veya (S rr's-Sr) ite bu srf tevhitten ibarettir. Bu vandet-i vcut s rr da sliklere, taliplere uzun ta'lim ve terbiye devrelerinden sonra yava yava ve ancak isti'datlar derecesinde aklanir. ileler, seyr- slklar, sema'lar, erkanlar, esmlar, evradlar'dan maksat, hep bu s rrn yava yava anlatlmasdr. Bu sebeple de, Tarikatlarda Tlib, genellikle, drt devreli bir retim ve e itim'e tabi tutulur :

1Nefy ve Ispat Devresi : Bu devre (L ilhe illallah) ekme devresidir ki bu, cahil halka mahsus tevhittir. 2 Mahz Ispat Devresi : Bu devre (Illa Huu!) ekme devresidir ki bu okumular (Havas) a mahsustur.
3Fenafillah Devresi: Bu devre (Ya Hak!) ekme devresidir ki bu, stn alimler (Havass n Havass)e mahsustur.

4 Mutlak Fen Devresi : Bu devre en stn alim ve rif (Ahas)ler mertebesidir ki bu mertebede, art k, (Tlib) yok, yaln z (Hak) vardr. Yani, (Tlib ) art k (Hak) olmutur.
slam Tarikatlarmn hepsinin gayesi vandet-i vcut olmakla beraber bu gr en halis ekli ile temsil eden Tarikatlar, sadece, ikidir : (Melmilik) ve (Bekta ilik). Bundan tr de bu iki Tarikatta bn Arabrnin (Kamil nsan) nazariyesi en hkim rol oynar. nk, insan mertebesi. (Hilafet) mertebesidir. Melmilik ve Bekta ilik Tarikatlar ayni hakikati iermektedirler. Fakat, Bekt iler, zevk iin, bu hakikati fi'len, cismen de yapm lar ve bunun iin de baz usller koymulardr. Ancak, dedi imiz gibi, her iki Tarikatta da esas ayni esast r, yani ( lmelyakin, -Aynelyakin, Hakkelyakin) teslisidir. 8

ilmelyakin, akla ait delilden has l olan ilimdir. Aynelyakin, mahede ile hasl olan ilimdir. Hakkelyakin, insan n btnl ile Allah'ta fni olmas ve Allah ile ilmen, uhfiden ve halen baki kalmas dr. Melmilere gre fiillerin ve s fatlarn hepsi Allah'a rci ve aittir ve vcut olarak ta yaln z Allah' n vcudu vard r. Her ey Allah' n vcudunda fnidir ve gerek yolunun gayesi de AIlakh'ta fni ve Allah ile baki olmaktr. Melmilik, genellikle, e ayrlr:

1Melmiyye-i Kassriyye ( Tarikat- Aliyye-i S ddikyye) :

Bu, nc hicri yz y lda (Niabr) da zuhur etmitir. Hamdun Kassar'a mensuptur.

2Melmiyye-i Bayrmiyye ( Tarikat- Aliyye-i Bayramiyye) :

Bu, dokuzuncu hicri yz ylda Bolu'nun (Gnyk) kazas nda zuhur etmitir. Emir Sikkini'ye mensuptur.

3Melmiyye-i Nitriyye ( Tarikat- Aliyye-i Nak ibendiyye) :

Bu, on nc hicri yz y lda (skp)te zuhur etmi tir; Seyyid Muhammed Nr al-Arabi'ye mensuptur. lk devre Melmilii bakan olan Hamdn AlKassaar' n Tarikat silsilesi yledir : 1Hz. Muhammed. 2Hz. Ebu Bekir 3Habib b. Ma'zam Kure i. 4 Muhammed b. Mslim. 5Ebu yad b. Mansr 6Fadl b. 'yaz 7Feth b. Ali Al-Msili. 8Ebi Hseyn Slem b. Hsseyn AlBarsi, 9Hamdun Al - Kassaar. kinci devre Melmileri (Bayrmiyye) Melmileridirler. Bunlar n ba da, Hac Bayrm' n halifelerinden Emir Sikkini (Bak Seyyid

mer Dede) dir. 9

nc devre Melmili i de mam Rabbanrnin (Mceddidiyye) kolundan bir kol olan (Melmiyye-i Nriyye)dir. Bu kolun kuruscusu Msr'l Muhammed Nr Al - Arab rdir. Bu zt, Msr'dan (skp)e gelerek (Nak ibendi AlHalveti AlMelmi) tarikaatn kurmutur. Muhammed Nr Al Arabi, (Arab Hoca) ve (Noktac Hoca) adlar ile de namlulu. Yukarda grld gibi, lk Devre Melmilerinin Tarikat dorudan doruya Hz. Ebu Bekir'e dayan yordu. kinci Devre Melmilerinin Tarikat da Hz. Ali'ye mensub (Tarikat- Aleviye) kollarndan (Tarikat- Bayrmiyye) dir. Son Devre Melmilii ise (Tarikat- Nakibendiye)ye dayanmaktadr ve bunun kurucusu olan Muhammed Nr -Al-Arabi de (Vandet-i Vcud) a kail olanlarn en byklerindendir. Bekta ilie gelince : Bekta iliin esas aktr, vandet te bu a kn visal noktas n tekil eder. Dnyada hkm eden ey (Cemal) dr. Ceml'den maksat ta tam ve mulak gzelliktir. Mutlak gzellik te a'za taml ve shhatll, endam tensb ve yzdeki nrni halvet toplam ndan ibarettir. Dnyann en gzel insan da (Ali)dir. Yani, (Ali), Allah' n cemlidir ve btn kainatn kendisinde grnd aynadr. Peygamber de bu yzden Ali'ye a k olmu ve btn hakikat Ali'nin cemlinde grm tr. nsani sfatlar tr : ceml, anlamak, anlatmak. Bekt iliin en byk kaidesi de (Benlik)in ortadan kalkmas dr. Benlii ortadan kald racak yegane vas ta da (Ayin-i Cem)dir. Bekta iler, (Ca'feri) mezhebindedirler. Bununla beraber on iki mam' da takdis ederler. Dolaysiyle, (Alevi) veya (CaTerl) diye de adlanrlar. Bekta iliin her eyi, on iki mama'a nisbetle on iki mertebe zerine tertib olunmu tur. Post on ikidir, ayin on ikidir, hizmet on ikidir, tc on iki dilimlidir, teslim ta on iki kelidir ve zellikle, talibler de bilgi bakmndan on iki dereceye blnm tr. S rra da, ancak, bu on iki makam getikten sonra ula labilir. Bektailik, Anadolu'nun bir ok yerlerini (Alevilik) eklinde, kap kaplam, zellikle, btn Rumeli'ye de (Nazenin) ad altnda yaylmtr. 10

Bekt ilik, her eyi ile ve her eyden nce, bir Trk Tarikat dr. Dncesi, duygusu, dili, kltr, edebiyat hulsa her eyi Trktr ve Trkedir. Bununla beraber slmiyet ile btn Asya dinleri ve felsefeleri ba ta olmak zre amanl, Brehmenli i, Budistlii, Zerdtl, Hull ve Tenasuhu, Yahudili i, Hrstiyanl , Teslisi, HuMelrfilii, Babalii , Btnlii , Ca'ferlii , iiii milii. Ahilii, Kzlbal, Kalenderili i, Hayderilii... ve daha bir ok gr ve dnleri ieren bir Syncretisme'dir. Balm Sultan'a gelinceye kadar Bekt ilikte (Mcerretlik) messesesi yoktu. Bal m Sultan bu messeseyi kurmu ve mcerretlik lmeti olmak zre de (Kulaa Kpe Takmak) iycad etmitir. Bekt iler balca iki kola ayrlrlar: 1Anadolu Bekt ileri ki bunlara (elebi Kolu) denir. 2 Rumeli Bekt ileri ki bunlara da (Babagn Kolu ) denir. elebilerde veraset vard r. elebi'lik babadan evlada geer. Bunlar, ounlukla cahil olup Tasavvuf ve Tarikat yolunda hemen hemen hi eserleri yoktur. Babagn Kolu ise Bal m Sultan tarafndan Hz. Pirin ruhaniyetine msteniden ictihad edilen ayin ve enkan n mutasarrf ve (Tarikat- Bektiye) diye anlan gerek Tarikat n sahibirdirler ki bu yol Bal m Sultandan Cumhuriyet Trkiyesine kadar tesellsl edip gelmi tir. Babagn Kolu'nun i'tikadlar eriata ve Hak yoluna asla ayk r deildir, nk, Kur'ana ve Muhammed'e dayanan gerek irfan yoludur. Rumeli'ye mahsus olan Babagn Bekt ilii, son zamanlarda (Tarik-i Nzenin) ad ile adlanmtr. ' Babagn Bekta ilii Hz. Ali'nin tafdili, Hz. Ali'nin ult. hiyeti ve nefsin ul'hiyeti olarak zetlenebilir. Bu sebeple de secde (Adem)edir. Zten namazdaki (K yam) vaziyeti eski Trke alfabedeki (Elif) harfinin, (Rku') vaziyeti (Dal) harfinin, (Secde) vaziyeti de (Mim) harfinin timsalidir. Bektailikte, dier Tarikatlarda oldu u gibi, (Seyr- Slk) ve belirli (Evrad ve Ezkr) yoktur. Bunun yerine ( nabe), yani el verip teslim olmak, ( karar) ve (Ayin-i Cem) vard r. 11

nbe, tlibin eyh huzurunda gnahlar ndan tvbe etmesidir. Yani, hi ibir ktlkte bulunmayaca na Allah ve Resul ve Tarikatn Piri adna sz vermektir ki bu eyh ile mrid aras nda bir muahededir. krar, namzede Kur'an n anahtarnn verilmesi, onun hakikat ilmine ulatrlmasdr. Ayin-i Cem de, btn benliklerin ortadan kald rlmas ve (Knt kenz...) srrnn agklanarak insan n Allah'a kavu turulmasdr. Ksaca, Bekt ilik, (Vandet-i Vcud)tan (Nefy-i Vcud) a kadar uzanan bir Tasavvuf yoludur ve en basit deyimi ile (Diline), (Eline) ve (Beline) sa ve sahib olmak ile zetlenebilir:

1(Dil)ine sa ve sahib olmak :

Bu, ahlaki anlamda her grlen ve bilinen eyi sylememek, yani sr saklamak demektir. Asl anlamda da her eyin dil ile sylendiine ve Sz (Kelm)n Allah'n sz olduuna daha do rusu, bir anlamda Allah' n (Sz) olduuna, her eyin dil ile tatldna ve seviebilmek iin tatl dilli olmann ve do ru konu mann luzumuna i arettir.

2 (El)ine sa ve sahib olmak :

Bu, ahlki anlamda elinle koymad n eye el srmemek yani ba kalarnn haklarna tesavz etmemek demektir. Asl anlamda da el rehber demektir, zira elsiz hi bir ey yaplamaz. Dil, tatar ve sever, fakat, bu tatili* ve bu sevday toplayan vas ta eldir. Ksaca, insan tek ba na hi bir ey yapamaz. nsann insan olmas ve insanca yaamas bakmndan daima bakalarna ihtiyac vardr. Herkes ve her ey varlklarn koruyabilmek ve gerekti i ekilde yaayabilmek iin birbirine vas ta olmak zorundad r.

3 (Bel) ine sa ve sahib olmak :

Bu, ahlaki anlamda nefse hkim olmak, arada, bir anla ma ve riza olmakszn kimsenin rzna, nmusuna tecavz etmemek demektir. Asl anlamda da a ka dayan demektir. Zira, birlikte ya ayabilmek, birlemek iin, vandet iin a k zorunludur. Ak ise (Bel) ile tahak12

kuk eder. Zten, insan da, (Bel)den kmtr, insann asl (Bel)dir. Bundan tr de insana (Bel O lu) derler. Bu deyim ve terimin anlatmak istedi i udur: Hlkat insandadr. Bu ey insan sfat ile birdir. Daha ak bir deyile: nsan, Allah'tr. Bu hakikat Bekta i nefeslerinde yle ifade edilmi tir: Elsiziz, dilsiziz, belsiziz amma Gezeriz alemde Erkekesine. Szmz bitirmeden nce una da nemle iaret edelim ki btn Tarikatlar, her eyden nce, btnidirler, dolaysiyle de ie ait bir takm Tasavvufi srlara mliktirler. Zira, umde bt ndr. Bu sebeple ariflerin, kmillerin ,gerek Tarikat ulular nn ou szleri btndan, ma'na lemindendir ve Tasavvuf yolu ile bir tak m iaretlerden, sembollerden i ibarettir. Tasavvuf yolu ile semboller, insan Mutlak Vcud'un srrma ulatrma yolunda (Gzellik)i ve (A k) kullandndan akldan ziyade kalbe, sezgisel hisse hitab eder. Kalbe ve kalbi sezgi ve heyecanlara hitab eden ak ve gzelliin dil'deki hitab ekli ise nesirden ziyade naz mdr, iirdir. Bundan trdr ki Tasavvuf Edebiyat nn byk ksmn ( iir)ler te kil etmektedir. Bu yzden, biz de kitab mzda aklad= fikirleri, kalplere de sezdirebilmek, dolay siyle esas konumuza da sadk kalm olmak iin, onlar, ilgili (Nefes)lerle destekledik.

13

(A) MELMILIK Mahiyyeti) Yukarda devreye ay rd mz Melmilik, Tasavvuf ilimlerinde ve (Tevhid)te gerekten sz sahibi' olan ve nc devre Melmilerinin ba bulunan (Muhammed Nr Al'Arabi)nin gayreti ile, sadece, Tarikatlarda ihtiyar edilen melmiyane bir hal ve tav r olmaktan veya pek czib grnmeyen bir yol say lmaktan syrlarak belli bal bir Tarik ve Tasavvufi bir meslek haline gelmi tir. Tasavvuf demek, btn manay zhir ma'na ile kar trp uyuturarak te'vil yolu ile ve sembollerle a klamada bulunmak ve bat n ma'nay zhir misal ile iaret etmek demektir. Bt n ma'na asldr, mutlaktr. Tasavvufi ma'na ise parad r, mukayyettir. Tasavvufa ait eserleri ve Tarikatlar Tarihine ait kitaplar ile pek hakl bir nam kazanan Kemalettin Hariri de Muhammed Ntir Al-Arabrnin en gzde tilmizlerindendir. Bu zat n, Melmet usulne dair de pek ok yazlar vardr. Gerek Muhammed Nir'un ve gerek Kemalettin Harirl'nin duyurup yayd klar Tarikat usul, suhbet ve irfana ve msemmya aittir. Melamiler, esmnn hakikatna ulama yolunu benimseyerek msemma ynne ve Peygamberimiz Muhammed'e ait irfan, mesle ine nem vermiler, onu stn tutmu lar ve bu yola girenleri de daima suhbete ve irfna sevk etmi lerdir. Kemalettin Harid'nin eserleri aras nda (Kernalnme-i l-i Ab) 2 s ile Ehl-i Beyt'e ait eserleri pek kymetlidir.

II
(Melmet Usul) Melmilik, hakikat yolunda istidlallerle u ramayp dorudan doruya visale gitmek ister. Bu sebeple, kalbe ait Celal isminin zikrini, 14

yani alnan tek bir nefes ile defa (Allah, Allah, Allah) derne i, bu suretle de (Allah'tan ba ka fail yoktur; Allah'tan ba ka mevsuf yoktur; Allah'tan ba ka mevcut yoktur) demi olma ve dolay siyle, (Allah) kelimesini sylerken fikren de Allah' dnmek ile istirak halinde ve bu (Fen) mertebesinde bulunma ne srer. 3 Birinci nefes veri ve Allah deyi le (ki celldendir, farktand r) btn fiiller birle tirilmektedir. kinci Allah deyi , sfatlar tevhiddir ki mevsufu Allah't r. nc Allah deyi , zat tevhiddir ki kinatta ne mevcut varsa Allah kelimesi ile, yani vahidiyet ile birle tirilmektedir. Bunlarn cmlesi birden zatn farka gelmesidir ki bunlarn hepsini toplamakla tekrar zta var lm olur. Fiiller ve s fatlar ayr ayr eyler olmayp zatn fiilleri ve sfatlardr. u halde, her ey zatta fni ve mstehlek olmu olmakta ve yalnz zt bald bulunmaktad r. Bu hale Allah'a seyr (Seyr-i ilallah) derler. Bunlar, insan n kendi kendisinden hurucu ve Hak'ka urucudur.

( Zikr)in delili u dyettir :

"Ellezine yezkurunallahe k yamen ve kuden ve ala cunubihim leallehum yetefekkern" 4. Yani her mahal ve zamanda kalbi ikre devam etmek arttr. Zenbilli Ali Efendi fetvas nda bile bu nokta aka grlr.

Fiillerin tevhidi delili de u 4yetlerdir :

"Kul klln min indillahl; vallahu halakakm ve m ta'melnes ; vema halaktul cinne vel inse illa liya'budn" 6 Yani her ey Allah'tanBen insi ve cinni ancak bana ddr ibdet etsinler diye yaratt m.
.

Sfatlarn tevhidi delili :

Sfatlarn tevhidine esm-i hsna delil oldu u gibi sfatlarn tevhidi Kur'an' n her tarafinda da zikr edilmi tir:' Zatn tevhidine delil de u yetlerdir : "Kll ey'in halikr illa vechehu" 8 "Kllemen aleyha fnin ve yebka vechu rabbike zlcelal-i vel ikram"9. Yani her ey mstehlektir, yok olucudur, ancak, Hak'kn vechi bakidir.
,

15

III
(Tevhitler) Ilahi tevhit ksmdr :

1 Fiilleri tevhid Fiilleri tevhitte a k kimse hisse ait fiiller, kalbe ait
fiiller ve enfse ve fka ait fiiller d nda ve stnde Hazret-i Ma' uku kalbi ile m ahede edrer. Her ne fiil his ederse ma' ukun fiilinin o fiil ile zhir oldu unu zevk eder. 10

2Sfatlar tevhid : Sfatlar tevhitte ak olan kimse Hazreti-i Ma'ukun keml vasflarn , mahsusunda ve ma'kulunda, kalbi ile m ahede eder. Mahsus ve ma'kl mevcudun her birisi Hazret-i Ma' ukun keml sfatnn mazhardr. Ak olan kimse Hazret-i Ma' ukun keml sfatlarn lemin zerrelerinin stnden ve tesinden zevk eder. 3Zdt tevhid : Zat tevhitte ak olan kimse zatn birliini mezahirdeki oklu u ile m ahede eder ve mezhirdeki oklu u 12 da zata ait vandet ile m ahede eder. Zta ait vandetin zuhuru okluk iledir ve okluu un vcudu da vandet iledir ve vandet o almaynca ayanda zhir olmaz. Btn okluk, Hazret-i Ma' ukun mertebeleridir ve bu mertebeler de iki k smdr : o Birisi messirdir ki bu zta ait isimler ve fiile ait vas flardr. b Birisi de mteessirdir ki bu da hisse ait renkler ve akla ait ma'nalardr. te bu nokta Velyet makam nn sonudur13. Bundan teye Velyete ait bir makam daha yoktur. Bunun tesi, art k Muhammed'e ait makamdr ki ona da kimse ula amaz. O makama, ancak, verasetle ulalabilir. Baka bir deyi le: Fiillerin tevhidi demek, btn yarad lanlarn fiiller ile olduunu bilmek ve her fiili grdkte o fiilin aynas nda Hazret-i Ma' uku mahede etmektir. Sfatlarn tevhidi demek, yarat lmlarda zhir olan sfatlar aynasnda Hazret-i Ma' uku mahede etmektir. Zatn tevhidi demek, btn yarat lmlarn, huIl ve ittihat olmakszn, Hak'kn zat ile vcutlar olduunu bilip yaratlmlar, yani halk aynasnda Hak'k , yani Zat- Ma' uku mahede etmektir. te (Sddikiyet) mertebesi bu tevhitten ibarettir. 16

IV
( ttihad Makamlar) ( ttihad) n da drt makam vardr: 1Birinci makam Toplam Makam (Makam'l-Cem) 14, yani btnla zhiri birle tirme makam dr. Bu, Hak'k zhir ile halk da btn ile m ahede etmekteir. Bu makamda halk ayna olmu tur 15ve halk aynalarndan da Hak zhir olmu tur. 6 Bu hususta u hadise iaret edebiliriz : " nnallahe yekulu al lisan- abdihi semiallahu limen hamide". 2 kinci makam Toplam Hazreti (Hazret'l Cem) makam dr. Bu, halk" zhir ile, Hakk' da btn ile mahede etmektir. Bu makamda Hak her eye ayna olmu tur 18 ve Hak aynasnda da halk zhir olmu tur. 3nc makam Toplam n Toplam (Cem'ul-Cem) makamdr. Bu makamda bt n ve zhirin hepsi Hak olarak m ahede edilir Bu makamda bt n olan mutlaktr ve zhir olan mukayyettir; evvel mutlaktr, hir mukayyettir; ama cmlesi Hak't r. Buna da u yetle i aret edebiliriz : "Hvel evvel vel hir vez zhir vel bt n" 19
.

4Drdnc makam Toplam Ahadiyeti (Ahadiyet'l-Cem) makamdr ki Muhammed makam dr, (Ev Edn) makam dr. Bu makam, kaytlanmtan kaydn kalkmasdr. Bu noktada u yete iaret edebiliriz : " Kll ey'in halikn illa vechehu". 20 Burada, dolaysiyle, u noktalara da i aret etmek gerekir: ahadet alemi, yani iinde ya admz lem, alt yn haiz bir lemdir ve alt yn, ancak, bu alemde sz konusudur. Bu alt yn de insann etrafindaki grnen eylerdir. ahadet aleminin dnda ve stndeki Melekt, Cebert ve Lhut lemlerinde ynden hi bir suretle sz edilemez. Hak ise btn bu lemlerin, btn bu var' n, bir uurdan topudur ve bunun iindir ki Allah btn bu mevcudat n baka birisi olmaktan mnezzehtir. te Allah' bu suretle mtalaa etmek ve dnmek onu bir yl az ile zikr etmekten daha hayrldr. Bu suretle olan bir fikir, yani tevhid ynnden olan byle bir fikir de sahibini cezbeye eritirir. Allah cezbelerinden bir cezbe ise cmle ins ve cinnin ameline eit olur. imdi, Hak, btn varln kendisidir ama Hak bu oklukta bulunmaz, ancak, yine kendinde bulunur. Daha a k bir deyile, Hak, yalnz insanda bulunur. Geri varl ktan maksud Hak'tr ama Hak'kn tam zuhuru da kmil insandan ibarettir.

17

Kamil insan Hak'tr ve tam zuhuru ile Hz. Muhammed'in dilinden sadr olan Hak kelm da Kur'and r. Halk, Hak olmaz. Halkta asla vcut olmad ndan vcudun varl Hak'ka ispat olunur. Hak'k n vcudu halk surtinde grnm tr. Allah, kendi vcudunu halka riyet giydirip zhar eylemi tir. Tevhit mertebelerinde mertebe ve makamlar 21 oktur. Fakat, mertebelerin toplam iki kelime ile a klanabilir ki bunlarn biri Toplam (Cem), di eri de Ayrm (Fark)dr. Ayrm, zhire, maddeye de mildir. eriat makam Ayrm'dand r. Alemin dzeni, doru ve yanl, riyazet ve mcahede 22 gibi eyler bu makamdand r. Hakikatlarn d hallerini grp gzetmek eriat aynas ndand r (Nahn nahkm bizzahir= Biz zhir ile hkm ederiz 23 Bu mkakamda Hak ile halk ayr ayrdr. Yarat c ile yaratlan baka baka grlr. Bak halkadr ve btn mezhir, eriata, yarat lm saylr.
).

Toplam mertebesi ise a k ve cezbe mertebesidir. Bu mertebede bulunan, yalnz Hak'k grr, Hak'tan ba ka bir ey mevcut de ildir. Mezhir, ilahi mezhirden ibarettir. Bu mertebeye eri en, kendi vcudu ile fni Allah ile bakidir.Gren ve grnen hep ondan ibarettir. Bat l da kendi mertebesinde Hak'kn zuhurlarndan bir mazhard r. Bu mertebe istirak mertebesidir; tapan, tap lan, secde eden ve secde edilen , hulsa her ey, O'ndan ibarettir. Ayrm mertebesi zhirdir, Toplam mertebesi ise bt ndr. Bu mertebelerin ikisinin birle tirilmesine de Ay rm ile Toplam Makam (Makam'l Cem ma'l-Fark) 24 derler. Bizzat Allah Kur'anda yle demektedir: "Ey Muhammed! de ki Hak iin batl yoktur. Batl, ancak, sizinn isbetlerinizdedir. Bat l, ancak, Hak'tan bir mazhard r. Batl sz czlere nisbetledir ve Hak geldiinde batl gider." Ksaca, Melmilik u temele dayanr: - Tanr buyruunu, yani farzlar ve Peygamber emrini, yani snnetleri yerine getirmek. 2- Kalb krmamak. 3- Ekmeini aln teri ile helalndan kazanp kimseye muhta olmamak.

18

Melmilikte zel bir kyafet yoktur ve bunlar emellerini ve lerini de herkesten gizlerler. nk, aksini riyakarl k telakki ederler. Melmilikte de ilk i kalbi tezkiye ve tasfiyedir ki bu da msivay' kalbten at p orada yaln z Tanr'y konuk klmakt r. Bu i e de (Gnl Paklama) denir. Bu gnl paklama i inde eyh, yani Bakan, namzet ile Tanr arasnda arac lk eder. Gnl paklama yolu da daima hakikat zerine suhbet etmektir. Bu sebeble Melmiler s k sk kendi aralar nda toplanp bu trl suhbette bulunurlar. Yine bu sebepten Melmiler aras nda evrad ve ezkra ra bet makbul deildir. Onlar, kef ve kerametlere de nem vermezler, nfilelerle ibadeti o altmaa ve riyazete de luzum grmezler. Onlar, isti'datlar nisbetinde hakikat zerine yapt klar suhbetlerden aldklar feyzle yetinirler. nk, onlara gre her insan Tanr adlarndan bir adn mazhardr ve ezelden ebede kadar o ad zre gider. Btn tarikatlar iin oldu u gibi Melmiler iin de; eriat: bir a atr. Tarikat: o a acn iekleridiri Ma'rifet: meyvalar dr. Hakikat ta: z ve lezzetidir, nsann yaradlnda gye, Tanry bilip tanmak ve O'na ulap kavumaktr. Bu da Tanr nn emr ettii iyilik ve gzellik yollarndan gitmekle mmkndr. Ba ka bir deyi le, Tanr ahlaki ile ahlklanmak ve Tanr sfatlar ile sfatlanmak ve bu suretle de kalbi ilahi nur ile ayd nlatmak ile mmkndr. Ruh Tanr nurundan bir kvlcmdr. Bilmek, hakikati anlamakt r; Bulmak, a k ve seik olarak onu grmektir; Olmak ta ikiliksiz birli e ulamaktr. Tanrya en yakn yol (Gnl)dr. Bu yolunu yolcusu olabilmek iin de her eyden nce insann kendisindeki gurur ve ehveti krmas ve dier insanlar da ho grmesi laz mdr.

19

(B)

BEKT AIL/K
(Bektailik ve Felsefesi) (Bekta i) veya (Nazenin), kmil insan demektir. Bekt ilik d (zhir) yznden halka ve i (bt n) yznden Hak'ka bakan iki ynl byk bir kavak (berzah) noktasdr. Bektailik btn manay sembol ile, zhir manay da misal ile, yani lhutiyeti sembollerle, me hudt da misal aleminden bildirir 2 Bektilik, gereei anlatabilme yolunda her dille konuur ve her renk ile renklenir. Her eyi kendisinde ve kendisini de her eyde grr ve gren de grnen de (Benim) der.
.

Bektili e gre sretler ve isimler a sndan (Allah, Muhammed, Ali) 3 tek bir nurdur, mertebeler bak mndan insanln son noktasdr; yani, Hakk' n tam zuhurudur. Hak'k n her sfatta ve sfatla zhir olduu da Bektailikte u nefesle i aret edilmi tir: 4 Tuttum ayine yzme Ali evvel Ail hir Ali tayyib Ali thir Ali grnd gzme Ali btn Ali zhir Ali grnd gzme

Bektailer bu snefeslerine delil olarak ta Kur'andaki: "A a Musa'ya dedi ki: Ben kainatn Rabb olan Allah'm." 5 mealindeki yeti gsterirler. Yukarda (Allah-muhammed ve Ali) nin tek bir nur oldu una iaret edildi. Fakat, bu Mehammed ve Ali Allah't r demek deildir. Esasen bunlar isimlerdir, suretlerdir. Bu isimlerden murad ma'naya deil, yalnz lafza aittir. Meydanda Ali, Veli yoktur. Suret, baki Maksud olan ey, iki yn (zhir ve bt n)n toplam (cem) dr; 6 Besmelenin (Ba)s ndaki noktadr (bu szlerimiz Kur'an harflerine g20

redir), (Lhut Alemi)dir. Nokta uzand (Elif) oldu; zt n ahadiyetidir; Allah'n elifidir. (Allah) kelimesindeki iki (LL) den biri Muhammed'e dieri de Ali'ye ve (H) de (Hve) zamirine i arettir ve (Fen) ve (Bakaa)n n mjdescisidir. (Muhammed) kelimesindeki birinci (Mim) imkn mimi, ikinci (Mim) de kran mimidir. Geri kalan (H ve D) harflar da vhidiyete i arettir. Bu iki harf nokta ile, yani Allah kelimesinin (Elif)i ile (A,H,D) olur ki Zat- Ahadiyettir. Bu ahadiyete, yani (A,H,D) ye imkn (Mim)ini de eklersek (A,H,M,D) yani (Ahmed) olur. Imkr (Mim)ine kar lk olan harf (V)dir ve o alma anlamna zuhura mail oldu undan (Vahidiyet) oldu ki (Cebert Alemi)dir; (mm'l-Kitab) n tafsili (Kitab'l-Mbin)dir ; (O her gn yeni bir e'ndedir) 7 yetinin. mealidir. 8 Ali kelimesine gelince, (Ali), lugatta, (Ulviyet) anlam nadr. Ben ynay yzme tutunca ulviyeti grebilemeliyim ki bu ulviyet, (Ukhiyet) tir, ulviyetin ulhiyetidir. Bekti derghnda Ayin ma'bedine giri kapsnn solunda bir stun vardr ki bu stunun kaidesi insan cemiyetini sembolize eder, zirvesi de ulhiyeti gsterir. Bu stn , ba langc nda (Mahrti)dir. Bilinmektedir ki mahrut, kaidesi geni , tepesi de tek bir noktadan.9 ibaret bir ekildir ve bu ekil, ayn zamanda bir (Mselles)tir de. imdi, insanlar, ba langta, mahrutun kaidesindedirler ve tekemml ede ede yukarya odoru ykselme e balarlar. Ykselmek, benliini anlamak ve hakikata, yani Allah'a yakla mak demektir. Mahrutun kaidesinden zirvedsindeki sonu noktas na doru ykseldike acaba nereye gidilmektedir? phesiz ki Allah'a. te, kesretten vandete felsefesi budur. nsan, cemiyet hlinde ya ad oklukltan birlik hlinde bulunan son noktaya, yani ilhi zta do ru yksele yksele ulhiyet kzaznr ve ulvilerir. nk bildik aslmz evvel biziz, hir biziz ptidayz, intihayz, btn- zhir biziz. Ilhi zt, Muhammed ve Ali'de tecelli ve te ahhus etmitir. Mahrutun kaidesindeki kesret insanlardan mrekkeptir. Bu insanlar n hepsinde de ulviyet kabiliyyeti, yani (Uluhiyet) kabiliyeti vard r. Fakat, insanlarn hepsi bu kabiliyetlerini idrk edememektedirler, ancak, nasibi olanlar idrk edip hakikati grebilmektedirler ve (Allah Birdir) remzinin hakiki ma'nas m anlayabilmektedirler.

21

Bu ulviyetin halen ve nisbeten bir z dd vardr ki o da (Sfliyet) tir. Bu sfliyet, her insan n kannda mevcut olan ve ( eytan) nam ile namlanm olan (Nefs-i Emmare)dir. Ulviyet ve hl sahibi olmak iin bu eytana uymamal, Nefs-i Emmareyi ezmelidir. Ancak, bu Emmare Nefs ezildikten sonrad r ki insan kendi benli inden kar, kurtulur ve btn mevcudat Rahman ve efkat gz ile grr, etrafindaki veya kendinden daha a adaki insanlarn dertleriyle dertlenme e, srurlariyle de mesrur olma a ba lar. nk, btn insanlarn kendisinden ibaret oldu unu anlar. Bundan tr de art k kendisinden haks zlk ve fenalk gibi eyler zuhur ve sudur edemez. O vakit aynaya bakt nda kendisini Ali grr veya bu bak mdan kendisi art k evvelki adam olmamakla kendisini de il, (Ali)yi grr. Ali evvel, hir, btm, zhir, yani her ey olunca, o insan da kmildir. Bizzat ilahi zt, yani Allah, ite Ali budur, ulviyet buradad r. io Bu anlattmz gere i aadaki nefes pek gzel a klamaktadr : Ayine tutum yzme Nazar k ldm zme Adem ana Havva ile arh- felek sem ile 12 Hazret-i Nuh Neciyyullah Tur-i Sin kelimullah Isa ve ruhullah odur ki lemde ah odur Ali tayyib Ali thir Ali evvel Ali hir Ali candr Ali Canan Ali Rahim Ali Rahman (Hilmi) gedye bir kemter Her nereye k lsam nazar Ali grnd gzme Ali grnd gzme 01 allemel esm ile Ali grnd gzme Hem brahim Halillullah Ali grnd gzme 13 M'minlere penah odur Ali grnd gzme Ali btn Ali zhir Ali grnd gzme Ali dindir Ali iyman Ali grnd gzme Grr gzm dilim syler Ali grnd gzme. 5
14

u hlde, Ali ben oluyorum. Tufandan kurtulan (Nuh), Tur-i Sin'da konu an (Musa), Ruhullah ( sa), tayyib, thir, bt n, zhir, evvel, hir, hulsa nereye baksam, ne grsem hep ben, hepsi benim. Bunu bana ayna sylyor. Ve ayna bana diyor ki: Sen her eysin. Lkin, Ali olmak iin hakikat ilmine rif ve raz mgelen meziyyetlere de sahib olmakln zorunludur!.. 6 Kemller elde ede ede ykselen insan son noktaya ula makla ulviyet sahibi olur. Fakat, kesretten vandete do ru ykselme e muvaffak 22

olan, yani son nokta olan (Ulviyet)e ula an bir kmil insan o noktada hayat boyunca tutunamaz. Hatta o kadar tutunamaz ki son noktaya ulamakla vandetten tekrar kesrete d muhakkaktr. nk, istikrar yoktur. Ve nk, Hak'k n her suret ve ma'na ile zuhuru hayat ve hareketle dim ve kaimdir. Skn yoktur, o her gn yeni bir e'ndedir Zira Hak, (Hay ve Kayyum) dur ve daimi bir devr ile zuhurdad r. ( o her gn bir endedir)". yle ise, daimi ve mstakar bir uluhiyet olmuyor demektir. Kesretten vandete do ru yksele yksele vandete ula ma anndan sonra vandetten kesrete d te beeriyetin tam iardr 1.8 nk, hayat n mntehas, filmin neticesi, faziletin son buldu u nokta yoktur 19 Beeriyet durmadan hareket etmek ve al mak zorundadr, nisbette isterse a'lada isterse esfelde olsun.
. .

Bu okluk leminde ululuktan nasibedar olanlara (Naci) 20 denilmitir ve bu dnyada bu Nadler o kadar nadirdir ki bu dnyadaki btn insanlar ta toprak ve aa farz etti imizde dnyada mevcut (Cevher)in mikdar kadar azd r. bn Arabi de bu noktaya nemle i aret etmi ve nefsine arif olmayanlar ta topraktan da daha a a saymtr. Bektailik, zhirde CaTeri mezhebindedir 21 , katarda mam Ca'fer'e uyar. Fakat, mukayyet de ildir. Zten Bektailik hi bir din ve hi bir ey ile mukkayyet de ildir. nk hepsinin maksat ve gayesini, uzak veya yakn yollarda kalmalarnn sebeplerini bilir ve Kur'an n hakikat ma'nas na arif ve mevcuclatn iktizay- zattan ibaret oldu una -vakftr Bektailik ark felsefesi ile birliktir. Bununla beraber Bekta ilik son derece vatanperver ve Milliyetidir. 2 2 Bektailik Halifeliin de aleyhindedir. Hilafet denen kelimeyi uydurma sayar ve onu ta Yezid devrinden gelen zalimlerin lakab olarak kabul eder. Hakikatta Hilafet yoktur; ya Aslet veya Sefret vard r. Aslet, her hangi bir kimseden Hak'kn tam zuhurdur. Sefret ise i aret ettiimiz byle bir kimse tarafndan iradla grevlendirilen kimsededir. Bektailik bn Arabi'nin (Vandet-i Vcut) felesefesini tamamiyle kabul eder. Aynaya bakp cemali grme (Enelhak) nazariyesinin; tevell ve teberr 2 3 sa ve sol 2 4 hayr ve er, zulumt ve nur nisbetlerinin derinliine ulamtr.
, ,

Bektailik tkenmez pek kymetli bir hazinedir; iffet ve fazilet" kaynadr ; Hak ve nsan yoludur. 2 6 Bektailikte namaz ve oru gibi srf 23

grne bal ibadetin yeri olmad gibi perhizin, kmes bayram nn, ateperestliin, putperestliin de yeri yoktur. Bununla beraber BekBektailik her eyi nefsinde toplam bir zettir. Bekta ilik cahil ve menfaatperest Baba'lar n, gemite grd mz gibi bir geim vas tas deil", bir felsefi meslek, bir lebdn ilmi kayna dr. 28 Bektailikte ilahi felsefe iki ekilde ifade edilir: Varl k ve Yokluk, Varlk, asldr, yokluk ondan zuhur eden ve yine ona dnen dalgalardr. Yani, var olan derya, yok olan da dalgas dr. Her ey o der'yadandr. Mevcudat ve mkevvenat o as ldan yani o nurdan bir u'ledir. Her ey o var' n btn srlarnn aksi ve cemalinin aynasidir. Bu da (Allah) diye adland rd= kudrettir. O kudret kema-li mutlak, ceml-i mutlak, hsn- mutlak, hayat- mutlaktr. Bunun niin byle olduunu anlamak iin kinat denen kitab iyice inceleyerek okumak lazmdr. Bu kitabn burhan bizzat insand r. Yalnz bakmak, grmek, yetmez. Kainatn 1 harflerini (esrar n) okumak ve onlar ruhta da his etmek laz mdr. Mutlak kudret, baz larnn dedikleri gibi grnmesi ve bilinmesi mmkn olmayan bir ey deildir. Mutlak kudret daima insanlarla beraber oldu u gibi (ki zaten insann iindedir) bir eyde deil, her eydedir. Her ey deyimi de btn kainat ifade eder; her ey ayni kainatt r alt tarafi okluktur). Kudret nedir? 29 Her hareket bir irade (istek)nin eseridir. Cansz bir ey itilmeden hareket edemez. O halde ilk hareketi yapt ran kuvvet nedir? Irade, bir irade sahibini istilzam eder. te o irade sahibini, yani o birinci kudreti anlama a giden yol hakikat felsefesinden 30 domutur ve buna dayanan bir ok ubeler ve yollar vard r. Bu yollar da bir bakma (Srat)tr ki kimini hidayete, kimini dallete gtrr. Dalalete giden yol deil, yolunu bilmeyen insand r 31. Bu noktada u beyitlere iaret edebiliriz: Acizim bast- beyandan cevher- mhiyyetin Sorsa bir rif bana Kaz m Cenab- Saltan Kul desem ol kudreti bilkuvve akl etmez kabul Hak desem irk etme e havf eylerim Allah'tan Ci edip bad-1 muhabbet ile derya ezdi Oldu bir gevher-i me hud d renk zre celi Dedi sarraf- hviyyet grp ol danderi Birine nr- Muhammed birine niir- Ali 24

Burada una nemle iaret edelim ki Peygamberimiz Kur'an n srrn ancak ehl-i beytine 3 2 ve ashabnn en stnlerinden bir k smna bildirip aklamlardr. Ledn ilmini byle pek az ki ilere bildirip aklamasnn sebebpleri de oktur. Evvela, o yolda yrmek ve mutlak hakikati bilmek ve Hak'kn didarna 3 3 ulamak her kiinin kar deildir. Ve yine, ledn ilmi kalbi ar nmlara, 3 4 hakiki nazar 3 5 sahiplerine ve maad akl 3 6 ehline mahsustur. Vesveselerden kendini kurtaramayan 37 ve okluk iinde bucalayp duranlarn gzlerinden cehalet perdesini 3 8 kald rmak kolay olmad gibi gaflet uykusunda olanlar da hakikatn kokusunu bile alamazlar. nk, bu gfiller zhir mi'mar drlar, btn lemir den haberleri yoktur. Bu gibilere de maad ehli de il, maa ehli" derler. Bunlar ilahi bilgiden binlerce sz iitseler de bunlardan gnllerini bir zerre bile etkilemez, nk, n dn drlar. Bir kimsenin bir saat kmil ve rif suhbetine girip mest olmas bin yl kendi bana ibadet ve riyzet etmesinden stn ve hay rldr. 4 Bir kimse de kamil ve arif suhbetine girmeden maksuduna kavu amaz. Kamiller ve arifler meclislerinden ba ka meclislerden hi bir faide elde edilemez. nk bu gibi meclisleri te kil edenlerin irfaniyetleri ok az ve buna kar l k mukallitlikleri ziyadedir. Anay babay, gemii taklit 43 ise hakiktat yolunda pek byk bir perdedir. te bu perdeyi y rtp geenlere (Merd), 42 yrtp geemeyenlere de (Nmerd) derler. Bu ilmi tatmayanlar bilmez, zira ak llar maad akl deildir. Maad aklna sahib olanlar bile yine de rif bir stad n gerek iradna muhattrlar. Ey dila! ma'na yznden defter-i esrar bil Kl tefekkr Mem ire yar bil, ayar bil. 4 3 Gerek bilgi ile bilmekli imiz gereken ilk mesele yarat l meselesidir, yani (knt kenzen mahfiyyen )nin aklanmasdr. Yaratltan. maksat (Knt kenz ) kudsi hadisinde ifade edilmi tir. Fakat, bu ifadeyi gerekten anlayabilmek iin daha nce Hak'ka rif olmak gerekir. Hak'ka arif olmak ta (Taalluk), (Tahalluk) ve (Tahakuk) ile mmkndr. Taalluk, (Bilmek) ; tahalluk, (Bulmak); tahakukkuk ta (01mak)t r. Bunun iin de rif olmak, ilahi bildirileri ve zellikle Drt Kitab' gerekten okuyabilmek ve anlayabilmek arttr. Furkan44 ve Kur'an 4 5 terim bakmndan ayni eyi ifade ederler. Byle olunca yz (Suhuf)un s rlar drt kitabta, 4 yani (Zebur, Tevrat, Incil, Furkan)da toplan r; ve drt kitab n usul de Kur'anda,
,

25

Kur'ann hakikatlar da (Ftiha)da, Fatiha'n n ma'nas da (Besmele)de, Besmele'nin ltifeleri de (Ba)da, Ba'n n incelikleri de (Nokta)da ibda' ve derc olunmu tur. (Nokta), btn nshalar n, mecmualarn metni ve gerek sze ait gerekse fiile ait btn noktalar da onun erhidir.47 Hz. Ali: "Ben (Ba)n n altndaki noktaym" 48 diye buyurmu tur ve btn oklua ait suretlerin ba ve sonu (Ba) harfi olmak ve a'yan ve cevherler 49 ve arazlar ve vcut feyzinde 5 mnderic olan tafsiller 51 ve icmaller ve eserler ve hkmler 52 de (Besmele)den ibaret bulunmakla Hz. Ali yle buyurmu oluyor: "Allah' n kitabnda bulunan her ey (Ftiha)da, Ftiha'da bulunan her ey (Bismillhirrahmnirrahim) de, Bismillh'ta bulunan her ey (B)da, Ba'da bulunan her ey (Ba'nn noktasnda) bulunmaktadr ve (Ben) de o noktay m. Ve bu (Ba ) harfi insan nev'inin suretidir". 53 Harflarm asl da ylece bildirilmitir: Btn harflar, (Ba)n n noktasndan zuhura gelmi tir. Harflar iki ksmdr : sessiz harflar ve sesli harflar. 5 4 Sessiz harflar dem'in Vcududur; Sesli harflar da dem'den sudur eden szler (Kelm)dir. dem, btn mevcudtn aynidir 55 Btn mevcudattaki madde, suret ve ekiller sessiz harflerdir. Bunlar n devri 56 bakmndan zuhura gelen hareketler ve sada da sesli harflerdir. Ba ka bir deyile, ezelde mukadder (Kitb- Mbin)in 57 tafsilidir. Gaybtaki mevcudat Mi harfler, uhuttaki mevcudat ta sfli harflerdir ve hepsi birden ezeldeki mukadderatn istikbaldeki tafsilini 55 bildiren hatlard r. Eyada ve sair mevcudatta mevcut olup istikbali bildiren hatlar dem'de tamamiyle mevcuttur. demdeki bu hatlar onun kendi czl nn ezeli mukadderatuu her an bildirmektedir. Hangi devranda, hangi mertebe ve suret ve makamda bulunursa buluncun insan ve her ey mutlaka o mertebeden geecektir. 59 Hangi suret ve mertebede ise o suret ve mertebenin ezelde mazhar oldu u isimlerin ve sfatlarn ve isti'dad n tafsilini uhud alanna getirmekle mkelleftir.
.

Burada (Fark lemini) terennm eden u msra'lara i aret edelim:

Esm- ilhiyyede bihad hnerim var 61 Her demde semvat- hurufa seferim var Bu huruf ile biilmi tir kuby- ma'rifet Bu huruf ile a lmtr sary- ma'rifet 6 3 26

62

Adem libas-1 harf ile imlya bir gelir 64 Esm-i rumuz srr- msemmya bir gelir Her bir tamam lem-i e yay devr ile Tekmil edip meratibin a'lya bir gelir Kahi basit kh mrekkep olur vcut Ahir havas- hamse-i ra'nya bir gelir Yzn Mushaftr ey Iiri 6 5 Yanan Kaaf- vel - Kur'an66 Budur Hak'tan gelen (Taha)" Budur (Yasin- Er-Rahmn). 6 8 Yzn Mushafftr ey rh-1 musavver69 Taala anh Allah'u Ekber Ebced harfleri adedince Aadem(45), Havva (15) ve alt yn de (6) dr ve hepsinin toplam da (66) eder ki yine Ebced harfleri adedince (Allah) kelimesinin tutar da (66) dr. Ve yine: Hak der ki kenz-i mahfiyim alemde pnhn olmu um" Zatm mnenezzehtir veli ismimle insan olmuum7I m ile zatmdaym vasfm ile spattaym72 Zat Sun'um ile iycattaym73 hem cism hem can olmuum.74 Hem inni enallahm75 hem bu nam]. nuruyum 76 n Turuyum vet-Turrnin mesturuyum77 Vesina' Ve yine: Derya-y-1 umman benim gevher-i kn bendedir" Gzn a anla bak" iki cihan" bendedir Cisim, suret, can 81 benim delil- burhan benim82 Sz benim, zeban benim, i te meyan bendedir8 3 Ayyar-1 Ba dad benim, cmleye serdr benim84 Burhan-1 esrar benim s rr- nihan bendedir85 Maksad- insan benim, girdi-i devran benim Mekteb-i irfan benim ite nian bendedir8 6 Zhid-i ters benim Mescid-i Aks benim Muhyi-i sa benim yah yaman bendedir Muhit-i Zevrak benim Hak bendedir Hak benim Tam ve umak benim cmle mekan bendedir"
27

Evvel- hir benim, ganiyy- fakir benim Zhir- batl benim kfr- iyman bendedir 88 Kalblerde ma'bud benim, Ka'be benim, Put begim Adem'e maksud benim i te matlub bendedir Zerre benim, gne benim, gizli benim, f benim Her ne ki var u benim can- canan bendedir. 89 (Fenafillah, yani Hu!. Deryas Mertebesinden) Ben beni dilmedim her kez ki can m yoksa cnn m Ne cismim var, ne can m var, ne insan m, ne hayvan= Gehl katra, gehi ummn, gehi peyd, gehi pnhaan Gehi kulum, gehi Sultan, ne kulm ben ne Sultamm Ne ben can ile canamm, ne kfrm ben ne iymn m Ne kanm ne mekan= ben ne girdi , ve ne devi-an m Ne dtim ben ne yel oldum ne (tb n ben ne kil oldum Ne can- akl- dil oldum me er bir srr- pnhamm Ne Adem ben ne it oldum ne Yunu'sum ne Ht'd oldum Ne drrm ne yak-U oldum ne de l'l- mercan m Ne ayartm ne yr oldum ne Mansur'um ne dr oldum. Ne kanm ne gevher oldum ne katraym ne ummmm Ne ben clar'l-Karar oldum ne bu a k ile yr oldum Ne bu aka ikar oldum ne derdim var ne dermamm Ne aklm ne akl- kl oldum ne ilm-i kaal- kul oldum Ne shak- smail oldum ne Yusuf ben ne Ken'amm Ne (Elif) ben ne (Ba) oldum ne Lokmn- hakim oldum Ne (Suhf)u brahim oldum ne ncilim ne Furkan m Ne (Yasin) ne (Th) oldum ne (ve -ems ved-Duha)90 oldum Ne asa ne ejderha oldum ne ben Mus-i Umramm 91 Ne ilm ile beyan oldum ne bendeyim ne Hn oldum Ne Nuh'um ne Tufan oldum ne mfirum ne Sleymn m Benim vasfm beyan olmaz bana nm- ni an olmaz Bana hi kimse cn olmaz veli cmleye canamm92 (Toplamdan sonra Fark'tan) Gnllerde benim srr- ilahi Serser cmle varl k nmtenahi Benim hsn kamu ekl- surette Kamu ba ta benim Devlet klhi 28

:Meme klli sedef ve gevher ben oldum Bu cmle leme defter ben oldum9 3 Kamu varlk yakin bende bulundu Yakin, rak, kem ve bisyar ben oldum Burada (Devran)a ait u yazya da iaret edelim: "Halkn emri beni gzegr bal gibi devran n arh zerine koyup dolab gibi dndrd. Kh beni gze dzd, kh bozdu, kah kse dzd. Kh saraylarda kerpi eyledi, kh ayaklar alt nda hi eyledi. Kh gl eyledi ba a ktm, kh kil eyledi hke d tm. Kh halk iinde aziz, kh zelil eyledi. Kh hayvan, kh insan eyledi. Kh nebat, kh ma'den eyledi. Kh yaprak, kh toprak eyledi. Kh pir, kh civan eyledi. Kh ah, kh ged eyledi. Kh bili , kh yd eyledi. Kh gnde yatt m, kh hazineye bakt m. Kh kul olup sat ldm, kh dellal olup satt m. Kh hkim, kh mahldm eyledi. Kh bezzaz, kh kazzaz, kh attr, kh hallac eyledi. Kh demirci, kh kmrc eyledi, Kh beni ark 'a, kh Garb'a iletti. Kh deryada mh, kh dalarda alr eyledi. Kh avc eyledi av avIad m, kh beni av yapp avland. Kh alim oldum okuttum, kh emr eyledi okuttu. Kh akird oldum rendim, kh stad eyledi rettim. Kh beni Ataya ogul eyledi, kh Atay bana o ul eyledi. Kh Anaya benki k z eyledi kah kz bana Ana eyledi. Kh beni t fl edip analara besletti, kh analar tfl edip bana besletti. Velhas l, nice bin kere Ata belinden Ana rahminde cihana geldim. Nice yzbin kere t fl oldum, pir oldum. Yine ecel gelip beni Atam ve Anam ard nca gnderdi. Nice bin kere bulut gibi havaya ad m ve nice bin kere ya mur gibi yere ya dm Nice bin kere kh hrmende, kh perrende oldum. Nice bin kere kfr- iymana kartm. Nice bin kere kh zulumata, kh ayd nl& d tm. Nice bin kere trl hl'atlar giydim. Nice bin kere trl yakadan ba gsterdim. Nice bin kere eller ve a inaler gezdim. Nice bin kere isimler ve lakablar rendim. Nice bin kere trl sfatlardan grndm. Hasl- kelm, bu nefs askeri" beni gten ge sald , kabtan kaba boaltt, ehir beheir, ky beky Bezdirdi ve ol kadar gezdim ki dil ile ayan, kalem ile beyan olunmaz"." (Bekta i Tarikatnda Hurfilik ve Ebced Alfabasinin Rol) Burada, ksaca, Bekta i Tarikatnda pek byk bir rol oynayan bn Arabi'nin (Harflar Nazariyesi) ve bu paralelde (Hurfilik) ve dolaysiyle (Ebced) hesap ve ilemleri hakknda da gerekli a klamada bulunmak zorunday z. 29

Esasen Tarikat lmi on iki filmin esas saylmakta, Tarikat lminin esas da (Ebced) oldu u ve Ebced'in de Hz. Ali taraf ndan yaz' edildii kabul edilmektedir. nk Peygamber, gerek eriatta, gerek Tarikatta, gerek Ma'rifette ve gerek Hakikatta onun hakk nda: (Ben ilmin ehriyim, Ali de Kapsdr) buyurmu tur. Ebced konusunda (Msri) de yle demektedir: Esma- ilahiyyede bi-had hnerim var Her demde Semavat- hurufa seferim var Gnlm gnn yldznn hi adedi yok Her burta benim bin Gne im bin Kamerim var Mimlere (Ebced) hocas olmak olur r Alak grnen (Ebced)e l nazar m var Ar ve Semavat ulmun budur elhak Hem dhi zemininde tkenmez gherim var Bununla bir oldu dem-i Isa ile (Msri) Gnlme dahi ne gelirim ne giderim var. Bu konuda yine bir air yle demitir: Yakin bil Ebced-i burhan Ali'dir Beyan- Tevhid-i Kur'an Ali'dir Muhammed Mi'rca vard gece Kapuda grd Arslan Ali'dir kard yzn verdi nine Hakikat grd kim Subhan Ali'dir. Ebced Alfabesinde harflar ve mukabili olan say lar yledir:
Ebced (E,B,C,D) : E-1, B-2, C-3, D-4. Hevvez (H, V, H-5, V-6, Z-7. Huta (H, T, r): H-8, T-9, Y-10. Kelemen (K, L, M, N) : K-20, L-,30, M-40, N-50. Sa'fes (S, A', F, S) : S-60, A'-70, F-80, S-90. Karaet (K,R, ,T) : K-100, R-200, -300, T- 400. Sahzaz (Eski harflarla: S"se", H"h", Z"zel", Z"dat") : S- 5000, H-600(<, Z-700, Z-800. Zag (Eski harflarla: Z"z ", G"gayin") : Z-900, G-1000.

z) :

Ebced hesab na gre: (Allah, Muhammed, Ali, nsan, Ehl-i Beyt, Fatiha-Besmele ila). 30

Ebced adedince Allah = 66 Seb'al-Mesni = 7 Besmeleninharflar = 19

Ebced adedince Hz. Ali = 110

Ebced adedince Allah = 66 Adem = 45 111 Zat- Aha- 1 diyet Mmk- -nat, vahidiyet. 110

92Muhammed

Muhammed'deki (Mim)lerin birisi (Mim-i imkan), birisi de (Mim-i kran) dr. Geriye iki harf kal r: (H-8) ve (D-4). Mim-i imkan = 40 Mim-i kran = 40 80 (H) ve (D) harflerinin adet toplam da (12) dir ki Muhammed'ten kan (12) mam'a iarettir. Bunlarn hepsini toplarsak yine Muhammed olur, yle ki: ki Mim (H ve D) harflar = 80 = 12 92 = Muhammed Besmele harflar = 19 Seb'al-Mesni yetleri = 7 (Fetaalallah el- Mlk el-Hak... yetinin = 19 adedi 45 = Adem Mrekkep aded 92 110 135 118 128 583 Hamse-i Al-i Ab Muhammed Ali Fatma Hasan Hseyn Cevheri adet 9+2 1+1 1+3+5 1+1+8 1+2+8 Cevheri Yekn 11 2 9 10 11 43 43=4+3=7 7= (Seb-alMesni) 31

583=5+8+3=16. (9) asil.' aded olduundan (16) dan karrsak geriye (7) kal r ki yine (Seb'al-Mesni)yi gsterir. Yani, (Seb'alMesni), (Hamse-i Ab)d r. Ve yine: Cevheri harflar noktal harflard r ve cevheri harflar bak mndan Hamse-i Al-i Ab'daki be ismin iinde hoktal olan: F = 80 Y = 10 Y = 10 100 harflar saylar da toplam bakmndan (100) eder. S firlar saylmazlar, onlar mertebelere, nihayete i arettirler. Bu bak mdan (100) saysndan sfirlar atarsak sahih adet olarak elimizde sadece (1) kalr. u hlde, (Hamse-i Al-i Ab) bir tek vcuda i arettir, bir vcut demektir, tekerrr etmez olan Nur- Vhittir. Ve yine: Allah kelimesinin say s (66) dr ki cevheri adet bak mndan iki (6)dr. ki (6) da (12) eder ki (12) mama i arettir. ki (6) okluktur, maksat bir (6) d r. Bir (6) da da iki (3) vard r. Bu n de biri asl, dieri glgedir, z ttr, ve (Teslis)tir. Hulsa, alt cihet (6)'d r, Adem ve Havva da (6)d r ve Allah ta ( 6) dr. Allah ve Adem'in saylarnn toplam (111) eder, yani tane (1) eder ki (Teslis)tir. Ve yine bu (1) den biri (Zt)a, di er ikisi sfata, yani azdada aittir ki mmknatt r, vhidiyyettir. Ali kelimesinin says (110) eder ki onda da iki (1) vard r. Muhammed kelimesinin says (92) eder ki bu say nn cevheri adet toplam (11) eder ki yine iki (1) demektir. Yani, Allah, zt; Ali ve Muhammed te mmknatt r. Ba ka bir deyile, Ali ve Muhammed, Allah' n zuhurudur. Adem kelimesinin says (45) tir ve cevheri bak mdan (4+5=9) ederki bu (9) say s kesrete iarettir, kesrettir. Ve yine: (Muhammed, Ali ) yedi harffir; (Bismillh) ta yedi harft r; ve (Ftiha) da yedi yettikr. Ve yine: (Hasan, Hseyn) de yedi harft r. 32 Fatma'nn Ali'nin Hseyn'in

Ve yine: (Muhammed, Ali, Hasan, Hseyn, Fat ma) ki (Pene-i Al-i Ab)y temsil eder on dokuz harft r ve (Bismillahirrahmnirrahim) de de on dokuz harf vard r. Ve yine : (Adem) kelimesi Eb'ced hesab ile (45) eder. (45) ise (15)tir. (15) te (Havva)n n eklidir. Cevheri say hesab ile (45), (4+5) tir ki toplam (9) eder. Dnyada mevcut her eyi de (1)den. (9)a kadar olan rakamlarla hesaplamak mmkndr. Btn varl k, bu rakamlarla lesaplanr. Bu rakamlar ise (dem)dir. u halde, dnyann tamamn gsteren rakamlar (.dem)dir ve (Adem) dnyan n tamam ve toplamdr. Adem ise Rahman suretidir, yle ise Allah insan suretindedir. (Havva) nin Ebced hesab ile (15) olmas ve (15) in (dem)i tekil etmesi kemali erkekte oldu unu gsterir. Zten, kitapta bildirildiine gre Allah (Havva)y (Adem)in oyluk kemiinden yaratmtr. Oyluk kemii ise (Bel)dir, yani (Havva), (Adem )in belinden yaratlmtr. Bu 'ilem de u teslise dayanmaktad r: 1Bizzat (Havva)nn kendisi. 2Havva'y yaratan (Adem)in beli, 3Varlk bilgisi. Daha ak bir deyile : Madem ki ben var m, o halde: 1Ben varm. 2Ben var olduumu biliyorum. 3(Ben) ile (var oldu umu bilmek) arasnda birlemek ba vardr. Ksaca, Bekta ilikte her ey ya (Muhammed, Ali) ikilisine, ya (Al(lah, Muhammed, Ali) lsne, ya (Muhammed, Ali, Hasan, Hseyn, Fat ma) belisine, ya yzdeki yedi hattta, ya Ftiha'daki yedi yete ,ya sekiz mama, ya on iki mama, ya Besmele harfleri saysna ... Ila dayandrlm ve bir ok Ebced alfabesi ve hesab ilemleri ile bunlarn doruluu spatlanmak istenmi, btn bu ilemlerle de Ehl-i Beyt ve mensuplar nn takdisi ile Hz. Ali'nin ulhiyetini sa lama yoluna gidilmitir. Bu onlarn balarna giydikleri (Tc) eklinden, iinde oturduklar (Dergah) mi'marisine kadar maddi ve manevi her eylerinde aka grlmektedir.
33

(Tarikatlar) Peygamberimiz, dnyan n tertip ve dzeni, dolay siyle herkes ile ilgili olan eriatn btn mmetine a ka bildirmi, fakat, yksek kiilere mahsus olan hakikat ilmini, Kur'an n i yzn, din ve vahdet srrn (Halka akl lar erdii kadar gere i aklaynz) fehvasnca, yalnz, ashabnn en ulularma ve Ehl-i Beytine gizli ve a k olarak aklamtr. Peygamberimizin ancak en yak n ulularna aklad bu Hak yolu da yine ak ve kapal olarak iki genel yol ile Peygamberin ilimlerinin mirass olan Hz. Ali'den on iki mam vastas ile srdrlegelmitir. Ak yol, zellikle, Seyyid't-Tife diye an lan Cneyd-i Badcli'den i'tibaren bir ok kollara ayr lm ve her kolun, her tarikin piri kendi dn ve gr ne gre bir zikr ve taat yolu kabullenmi ve saliklerini o yol ile hak ve hakikata ula trma uygun grm tr. Mesela, tarikat yinini Kaad rrler (Devran) ile, Rufner (Zikr-i K yarni) ile, Mevleviler (Sema') ile yaparlar. Ak yol ulularmca slikin hakikat yolunda ad m adm ilerleyebilmesi Mrit tarafndan retilen esman n durmakszn zikrine, teslim ve tevekkle ve Mr idin kalbine rb taya dayan r. Slik, bu suretle, yeni esman n hallerini ve nurlarn kendi nefsinde m ahede eder ve bu m ahedeleri ile bu m ahedelere ait kalbi tult tn adm adm Mridine bildirir. Yedi esma (Kelime-i Tevhid, Allah, Hist !, Hak, Hay, Kayyum, Kahhar) ilhi isimlerinden ibarettir ve slik nefs-i emmareden ba layarak son ismin nefs-i sfiyyeye ula mas ile keml mertebesine ermi olur ki bundan sonra slik Rahmni s fatlarla vasflanm olur. Kapal yol da iki ksmdr : biri (Nakibendi Tarikat ), dieri de (Bekta i Tarikat)dr. Bu yol Hz. Ali'den Selmn-i l'risi'ye, ondan Kas m b. Muhammed'e, ondan mam Ca'fer's-Sad k'a, ondan Byezid-i Bistmi'ye, ondan Ebu'l-Hasan'l-Harkanrye, ondan Ebu Ali al-Farmedrye, ondan Hoca Yusuf -Al- Hemednrye gelerek ikiye ayr lr. Bir ksm Hce-i Hcegn Abdulhal k Gacdivni vastas ile alt silsilede Hoca Muhammed Bahaeddin Nak bendrye gelerek (Nak bendi) tarikatkurar. Dieri de Hoca Ahmed'el-Yesevi ve ondan da eyh Lokman'34

l- Florasniyy 'l-Perrende vas tas ile Bekta' tarikatnn Piri Hac Muhammed Bekta- Veliyy'lHorasani'ye ulaarak (Bekta i) Tarikat meydana gelir. Nakiyye ve Bektaiyye silsilesinde tarikat ba Bayezid-i Bistamrdir ki bu zat ta ruhaniyet bak mndan mam Ca'fer'e dayan r. Bekta i Tarikatnn silsilesi yledir ve (Besmele) say smca, yani, (Bismillahirrahmar irrahim) harflerince ( 1 9) dur : 1Sultan'l-Arifin, Burhan'l-Vas lin Es-Seyyid Muhammed El - Hac Bekta -1 Veli El - Horasani. 2E-eyh'l-Burhan Hoca Ahmed El-Yesevi. 3Hoca Yusuf El-Hemedni. 4eyh Ebu Ali Farmedi, (Farmedi'nin bir nisbeti Ebu'l-Kasm Krkani'ye bir nisbeti de Ebu'l-Hasan El-Harkaani'yedir). 5eyh Eb Kasm Krkani . 6eyh Ebu Osman Ma rbi. 7eyh Ebu Ali El-Ktib 8eyh Ebu Ali Risdbari. 9Seyyid'l-Taife Cneyd-i Ba dadi. 10 eyh Seriyy's-Sakati. 11eyh Ma'ruf El-Kerhi. 12 mam Ali Rza. 13 mam Musa Kazm. 14 mam Ca'fer Sad k. 15 mam Muhammed Baak r. 16 mam Zeynelbidin. 17 Mevlana ve Mevleyy'el - Kevneyn ehid-i Kerbel Hseyn. 18 Emir'l-M'minin Ali b. Ebi Talib. 19Seyyidin ve Seyyid'l-Mrselin ve Htem'n-Nebiyyin Muhammed Mustafa. Hz. Muhammed'in Mridi de (Cebril)dir.9 6 Ve yine silsile, u hesapa da on dokuz eder: Seb'al-Mesni 7 On iki mam 12 19 Bekta i Tarikat silsilesi hakknda yle bir s ralama da vard r: 1 Ebu Bekir. 2 Selman-1 Farisi. 3 Kas m b. Muhammed b. Ebi Bekir. 4 Ca'fer Sad k. 5 Bayezid-i Bistarni. 6 Ebu'l-Hasan 35

Flarkani, (Ebu'l-Hasan Harkanrnin bir nisbeti de Ebu'l-Kas m Krkanrye, onun bir nisbeti de Ebu Osman Ma ribrye ve ondan da an'ane ile Cneyd-i Ba dadrye ve ondan da be vas ta ile Hz. Ali'ye dayanr). 7 eyh Ebu Ali Farmedi. 8 Hoca Yusuf El-Hemedar I 9Hoca Ahmed Yesevi. 10 ehy Lokman Perrende. 11 Hac Bekkt Veli. cazet ve Hilfetleri Hz. Ali'ye dayanan Turuk- Aliyye hakknda yle bir silsile de vard r.: 1mam Ali 2Hasan Basri. 3Habib A'cemi. a 4Davficl Ti. 5Ma'raf Kerhi. 6Seriyy Sakati. 7Cneyd Badadi. 8Ebu Ali Rdbari. 9Ebu Ali Ktib 10Ebu Osman Maribi. 11Ebu Kasm Krkani. 12 Ebu Hasan Harkani. Ebu Ali Farmedi. 13 14 Hoca Yusuf El-Hemedni. 15 Hoca Ahmed Yasevi. eyh Lokman Perrende El-Horasani. 16 Hac Bekta Veli El-Horasni. 17 (Hac Bekta Hakknda Birka sz) Hac Bekta, Horasan' n naml vilyetlerinden (Ni bar) da (Seyyid brahim El-Sani) adndaki baba ile (Hatem) ad ndaki anadan hicri (645) ylnda dodu. Hac Bekta'n ad (Muhammed)tir. (Bekta ) ta mahlasdr. Hac Bekta, nce, Ahmed Yesevrnin hallfesi Horasan'l eyh Lokman Perrende'den ta'lim ve terbiye grd. Daha sonra ve rivayete gre krk yl riyazeyt ve mcahedede bulundu. Bu arada Hoca Ahmed Yasevrnin feyzine de nail oldu ve onun: (Suluca Karahy Sana Yurd Verdik) eklindeki iaretleri zerine Horasan'dan (Rum) diyarna geti. 36

Hac Bekta Horasan'dan Rum'a olan bu seyahat nda, nce, Necef'e u radlar ve Hz. Ali'nin sitnesinde bir erbain (k rk gnlk riyazet) kardlar. Oradan Mekkeye geerek Harem-i Beytullah'ta yl ikamet ettiler. Sonra Medineye gelerek Peygamberi ziyaret ettiler ve orada da bir erbain kararak Hz. Muhammed'in nuru ile feyzlendiler. Daha sonra sra ile Kudusteki Enbiyan n merkadlarn ve Hali'r-Rahman n makamn, am'daki mukaddes makamlar , Haleb'te Cmi-i Ekberde makam- Dvud'u, Elbistan'taki Eshab- Kehf gam' ziyaret ve buralarda da birer erbain kardktan sonra Suluca Kara Hy e geldiler ve orada ir ad postuna oturarak halk uyarmaa baladlar. Hac Bekta Karacahykte uyand rma ve ilim yayma ile me gul iken ikinci Osmanl Padiah Sultan Orhan kendisini ziyaret etmi ve kurduklar (Yenieri) oca nn kuruluu merasimine kendilerini da'vet etmilerdir. Merasim gn Hac Bekta, teberrk makamnda hrkalarmn kolunu huzurlanna getirilen bir Yenieri neferinin ba zerine uzatm bu suretle de, Yenierilerin ba larndaki kalpaklann arkasna kol eklinde bir aba paras n takmak teberrken det olmu tu. Kendisine pek ok hnkalar ve kermetler de isnad edilen Hac Bekta (738) Hicride Suluca Karahyk'te vefat etmi tir. (Bekta iye) sz Ebced hesab ile lmne tarih d mektedir. Hac Bekta'n aile silsilesi de yledir: 1Hz. AE. 11 Es-Seyyid brahim. 2Hz. mam Hseyn. 12 Es-Seyyid Hasan. 3Hz. mam Zeynelbidin. 13 Es-Seyyid brahim. 4Hz. mam Muhammed Baakr. 5Hz. mam Ca'fer Sad k. 14Es-Seyyid Muhammed. 6Hz. mam Msa Kazm. 15 Es-Seyyid shak. 7Es-Seyyid brahim El-Mkerrem El- Mcb. 8Es-Seyyid Hasan El-Mcb. 16 Es-Seyyid Msa. 9Es-Seyyid Muhammed. 17 Es-Seyyid brahim Es-Sani. 10Es-Seyyid mam Mehdi. 18 Es-Seyyid Hac Bekta Veli. Bekta i tarikatndaki erkn ve kaidelerin koyucusu ve (Mcerretlik) messesesinin kurucusu olan (Balm Sultan) da bu hizmetlerinden tr Hac Bekta'tan sonra Tarikat n ikinci Piri saylr. Balm Sultann babas Mrsel Sultand r ki bu zat Hac Bektan ma'nevi sulbnden gelen Yusuf Ban Sulrun o ludur. Balm Sultamn tarikata ve maddi vcuduna ait silsilesi yledir:
37

1Hac Bekta-1 Veli. 2Hzr Bali Sultan (Hac Bektam ma'nevi' evlad dris Hocacann nc olu). 3Resul Balt Sultan. 4Yusuf Bali Sultan. 5Mrsel Baba Sultan. 6Balm Sultan (Tarikatn ikinci Piri). Balm Sultan (922) Hicride vefat etmi tir. Bektailikte on iki mama nisbetle on iki Post, yani on iki makam vardr, yle ki : On iki mam lm Tarihleri 661 667 680 712 733 765 799 816 826 868 873 266 (H.)

mam Ali ElMurtaza mam Hasan ElMucteb mam Hseyn Elehid mam Zeynelbidin El-Seccad mam Muhammed Baakr mam Ca'fer Sad k mam Musa Kazm mam Ali Riza mam Muhammed Takiy El-Cevad. mam Ali Nakiy El-Hadi mam Hasan el-Askeri El-Zekiy. mam Mehdi (kaybolma) Post Sahipleri Hac Bekta- Veli Seyyid Ali Sultan Balm Sultan Kaygusuz Sultan Kanber Ali Sultan Sar smal Sultan Kara donlu Can Baba ah Kulu Hcim Sultan ah azeli Hz. brahim Abdal Musa Sultan Hzr Aleyhiselm
38

Postlarm Adlar Mrid (Baba) postu A Postu Ekmeki Postu Nakib Postu Atac Postu Meydan c Postu Trbedar Postu Kilerci Postu Kahveci Postu Kurbanc Postu Ayak Postu Gaipler ve Mihmandar Postu.

(On iki mamn Trbe-i erifelerinin Bulundu u Yerler) (Necef'l-E ref) 1mam Ali (Medine-i Mnevvere) 2mam Hasan 3mam Hseyn (Kerbel) (Medine-i Mnevvere) 4mam Zeynelbidin (Med ine-i Mnevvere) 5mam Muhammed Baakr (Medine-i Mnevvere) 6mam Caf'er Sad k (Badat) 7mam Musa Kazm 8mam Ali Riza (Horasan) (Badat) 9mam Muhammed Takiy (ahmeran) 10 mam Ali Nakiy 11mam Hasan el-Askeri (ahmeran) (Smire'de gaib oldu). 12mam Mehdi (On Drt Ma'srr-u Pk ehitlerin Gml Bulunduklar Yerler) (Badat) 1Muhammed Ekber (Hz.Ali'nin o lu) (Badat) 2Abdullah (Hasan'" olu) (Kerbel) 3Abdullah (Hseyin'in o lu) (Kerbel 4Kasm (Hseynin olu) (Basra) 5Hseyn (Zeynelbidinin o lu) (Basra) 6Kasm (Zeynelbidinin o lu) (Sivas) 7- Ali el-Eftar (Baakrn olu) (Bistam) 8Abdullah (Ca'ferin olu) (Kfe) 9Yahya el-Hadi (Ca'ferin o lu) (Sivas) 10 Salih (Musa Kannn olu) (Remlede irazda) Tayyib (Musa Kannn olu) 11 12Ca'fer (Muhammed Takiy'nin o lu) (Kudus) (Deyr) 13Ca'fer (Hasan Askerrnin o lu) (Cezayir) 14 Kasm (Hasan Askerrnin olu) te, Bekta 1 tarikatmn Hz. Ali'ye dayanmakta oldu u bylece aka grlmektirdir. Yukarda, Ali adnn lugavi ve btni ma'nalar zerinde durmu tuk. imdi de yine d ve i me'nalar ile birlikte (Ali) adnn beer sfatnn da msemmas olduu zerinde de ksaca duralm : Cenab- Hak, (ve hvel aliyyl azim) insanlar iinde (Muhammed b. Abdullah)ta Nebilik sureti ile ve (Ali b. Ebi Tlib)de de Velilik sureti ile tecelli ve zuhur etmi tir. Bunlarn ikisi de bir nurdur. Bir hadiste yle denmitir: "Ben ve Ali ayni bir tek nuruz".
39

Cil edip bad'- muhabbet ile derya ezeli Oldu bir gevher-i me hud d renk zre celi Dedi sar-af-1 hviyyet grp ol dneleri Birine Nr- Muhammed birine nr- Ali Yine bir hadiste yle denmitir: "Her kimse ki benden ayr ld Hak'tan ayrld ve her kimse ki senden ayr ld Ya Ali!. benden ayrld ". Bir kere de Peygamber, Hz. Ali'nin elini kendi eliyle tutarak yle buyurmutur: "Her kimse ki buna bu z eder, Allah ve Resulne bu z eder; ve her kimse ki buna muhabbet eder Hal k- Kevn- Mekna ve Resulne muhabbet etmi olur.". Ve yine Peygamber yle buyurmutur: "Ali'nin eti benim etim, Ali'nin cismi benim cismimdir". Zat- pkinden ziyade varm dr hi kimsenin Fahr-i lemle karbet Ya Ali! Lhmike lhmi dedi hakk nda Sultn- Resul Mazhar- srr- fesahat Ya Ali! Cd-u ihsann iin nazl oluptur (Hel Et) Dendi hakknda bu ayet Ya Ali! L feta illa Ali, la seyfe illa zlfikaar Nil-i medh-i belgat Ya Ali! ehr-i ilmin bab sensin bi-itibah Kimsede yok bu erafet Ya Ali!. Hz. Muhammed, mi'rac nda, mertebeleri ve makamlar seyr ederken arslan suretinde bir mahluk nne geti. O, bunu grr grmez belki yoluna mani' olur diye parma ndaki yz karp Arslann azna att (nk yznz Arslann azna atn diye emir gelmi ti). Arslan da byk bir tevazu ile bu erefli yz azna ald . Ondan sonra da Hz. Peygamber uruc ve seyran na devam etti. Mi'rac n sonunda da ashabna mi'ratan haber verirken Hz Ali de orada haz r bulunuyordu. Peygamber, mirata bir Arslana rastlad m ve Arslann onun yolunu kesmemesi iin yz n Arslann azna attn ve bylece yine seyrine devam ettiini aklad srada Hz. Ali yz azndan karp Hz. Muhammedin nne koydu Orada haz r bulunan ashab Hz. Ali'nin yksek mertebesine ve velyetine ve mi'rata seyran n Muhammed'le birlikte oldu una kail olup kendisine olan meyl ve muhabbetleri bir kat daha artm tr.
40

Nr- vechinle d Mem pr ziyad r Ya Ali! Ry- pkinde berk eden nr- Hdadr Ya Ali! Doduun sat d e min iptida Grdn ruy- Muhammed Mustafa'd r Ya Ali! Ol mbarek a zna aldn zeban- htemi Ancak ol zevke senin azn sezad r Ya Ali! Hak seni etti bu ni'metle mzeyyen phesiz Vris-i ilm-i Resl-i kibriyas n Ya Ali! Yine, Hz. Muhammed mi'rac esnasnda Hz. Ali'yi Alin'nin kendi sureti ile grp: "Bu Ali b. Ebu Tlib'tir. Aceba ne vakit buraya gelmi olur?" diye tefekkr ederken, o, onun cismi de il , resmidir dediler. Hk-i payn Ar Krsi olsa revad r Ya Ali! Yoluna bu an ile bam fedadr Ya Ali! Cismine bandaki tc geirdi n Resul Masivalar yle tca bir baham Ya Ali! Kimse nil olmad bu Devlet-i Uzmya hi Zat- pkin Tc- Re's-i Enbiyadr Ya Ali! sm-i pakin ism-i Hak't r hem dahi hak her iin Her kelmn mltecay- Evliyadr Ya Ali! Hz. Ali ve ailesi hakk nda Kur'anda varid olan yetlerden baz lar unlardr: 97 de ki sizden ancak akraba sevgisini gzetmenizi istiyorum." "Biz onlarn gnllerindeki her trl kini giderdik, onlar kardetir." "Peygambere isyan hakknda konumayn Allah ve Peygambere itaat edin" Peygamberle gizli konu madan nce bir sadaka verin Ey Ehl-i .... eer bulamazsan z, Allah balaycdr. Beyt! Allah, sizin zerinizden her trl kirlili i gidermek, sizi temiz yapmak ister. Hz. Ali hakkndaki baz kudsi hadisler de unlardr: "Ya Ali! Sana mjdeler olsun hayatn ve lmn benimledir". "Ali'yi sevmek hasenedir ki bu muhabbet baki olduka seyyie zarar vermez".
CG

41

"Ali'yi sevmek atein odunu mahv gibi gnahlar giderir". "Ali'nin bu mmet zerindeki hakk babann evlat zerindeki hakk gibidir". "Kardalarmn hayrls Ali ve amcalar= hayrls Hamza'dr." "Arab kavmnn Seyyidi Ali'dir". "Srr= sahibi Ali b. Ebi Tlib'tir". "Ali ashm, sonrakiler fer'imdir". "Ben kimin efendisi isem Ali de onun efendisidir". "Ali, bedenimde ba gibidir". "Ali benden, ben Ali'denim; her mminin de velisi Ali'dir". "Ali'nin, insanln hayr olduunda kim phe ederse kfirdir". "Ali ebrarm imam, kffrin mukatilidir". "Ehl-i beyte bu z eden mnafikt r". "Ali ile Hilafet iin mukatele edeni nerede oldursa olsun katl ediniz". "Bu Ali'dir ki eti etim, kan kammdr". "Ali'yi zinhar svmeyiniz. Zira, kendisi Zatullahtan memduh ve memsuhtur". "Tahkik, Ali benden sonra velinizdir". "Ya Ali! tahkik Cenab- Allah seni ve zrriyyetini ma firet eyledi". "Ya Ali! Benden sonra tecrbe olunacaksm, asla mukatele etme!" "Ya Ali! Sen benim Snnetim zre katl olunursun". "Ya Ali! Sen bana Musa'n n Hrn'u gibisin". "Ya Ali! Sen K'be menzilesindesin". "Ben korkutucu, Ali hidayete vesile olucudur". "Ben Hikmetin evi, Ali de kap sdr". "Ben ilmin ehri, Ali de kap sdr". "Ben ve Ali Allah' n kullar zerine Allah' n hccetiyiz". "Ben ve Ali bir aatan, nas ta ba ka aalandrlar." " kimse iin Cennet, yani (Cemal) m taktr. Onlar da Ali b. EM. Tlib, Ammr Ysir ve Selman- Farisi'dirler" "Ben ilmin ehri, Ali de kapsdr. lmi arzu eden kap ya gelsin". "Benden sonra mmetimin en limi Ali b. Eb Talib'tir". 42

"Halk iinde Ali, Kur'an iinde (Kul hvallah) sresi gibidir". "Eer Ali yaratlmasayd Ftma iin kfv olmazd ". "Her Nebi iin bir vasiy ve vris vard r. Ali de benim vasim ve vrisimdir". "Her kim Adem'in ilmine, Nuh'un fehmine, brahim'in hlkuna nazar edip mesrur olmak isterse Ali b. Eb Tlib'e nazar etsin". "Ilim ve hikmet on paraya ayr lp dokuzu Ali'ye ve yaln z biri halka verilmitir." "Terazinin bir gzne yerleri ve gkleri, bir gzne de Ali'nin ilmi konulsa Ali'nin ilmi a r gelir". "Ya Ali! Ben (Nebi)lerin, ve sen (Veli)lerin htemisin". "Ali'nin yzne bakmak ibadettir". Peygamber, Hz. Ali'ye i aret ederek yle buyurmu lar : "Hak, ununla; Hak bununla; yani, Ali iledir". mam Hasan ve Hseyn hakkndaki baz kudsi hadisler de unlardr : "Hasan ve Hseyn'i seven, tahkik beni sever". "Ehl-i Beytten bana ziyade muhabbetli Hasan ile Hseyn'dir". "Ya Rabbi! Ben Hasan ile Hseyn'i severim; Sen de sev!" "Hseyn, altm nc ylnn banda ehid olur." "Ya Rab! Hasan ile Hseyn'i severim, sen de sev; ve onlara d manlk edene sen de bu z eyle". "Ya Allah! Hasan ile Hseyn'i severim ve onlar seven kimseyi de severim". "Hseyn thir olan toronlar iinde benim torunumdur" (Hasan ve Hseyin "Mkkerem Torunlar" diye de adland rlmtr). "Ey halk! Ali'nin o lu Hseyn'e verilen faziletlerden di er Nebilerin ocuklarna verilmedi. Hz. Yusuf aleyhisselm mstesna". "Bir kimse beni ve Hasan ve Hseyn ile babalar n ve analarn severse kyamet gn benimle beraber olur". "Bu iki mam (Hasan ve Hseyn) benim evltlar mdr ve kzmn evltlardr. Ya Rabbi! Ben bu iki mam severim ve onlar seveni de severim". " phe yok !Hasan ve Hseyn her ikisi de dnyada benim reyhammdr". 43

"Hseyn, sen Seyyid o lu Seyyidsin, kardein de Seyyiddir; ve Sen mam olu mamsn, kardein de mamdr; ve sen huccet o lu huccetsin, karde in de huccettir; ve sen dokuz huccet olan dokuz evladn babassn; on iki mamn sonu da Mehdi-i kaaimdir". "Bir kimse Hasan ve Hseyn mamlarn severse beni sever ve beni severse Allah' sever; bir kimse bu iki mama bu z ederse bana buz eder ve bana bu z eden Allah'a bu z etmi olur". "Hasan ve Hseyn ism-i erifleri gzellik isimlerinden iki isimdir". Cedd-i Haseneyn a kna feryad ederim ben Bir lhza cda olmayay m Al-i Abdan Ya Rab! Beni dr eyleme evlad- Ali'den Cmle beerden yo idi bir nian Gayr-i Hday- Ahad lmekan Nh felein tarh-u binasn koyan Evveli mi'mar Alidir Ali! Hccet-i cebbar Ali'dir Ali! Kaatil-i kffar Ali'dir Ali! Alem ara izzet-i Peygamberi Eyleyen izhr Ali'dir Ali! Nam- erif-i Ali rehber -i habl-i Veli annadr mnceli oldu cihan keri ir-i Cenab- Hda Padi eh-i Evliya Server-i Al-i Ab Seyyid-i ns- Peri Elde kalem Lal olur hayretime dal olur Kendisi meh oldu encm Hseyn- Hasan Alemi ren eden Nun Kalemin defteri Eyle kerem bendeye cam- gevher kevseri Uyur idik uyardlar98 Koyun olduk ses anIad kloo Srlp kasaba gittik 102 Didar defterine yettik 10 4 Hlimizi hal eyledik 1 6 Her iekten bal eyledik 1 " Hak defterine yaz ld k Ilo Bal olduk erbet ezildikil 2 Pir Sultamm Haydar unda O cihanda bu cihanda 44 Diriye saydlar bizi 99 lar bizi 10 Sryesad 1 Kanreyi mesken tuttukl 3 kr ho grdler bizi" 5 Yolumuzu yol eyledik107 lar bizil" Anyasd dizildik Pir divanna Doluya sayd lar bizill 3 ok keramet var insanda Ali'ye sayd lar bizi.11 4

Bizim sere mimizdir Ehl-i Beyt hem Hayder-i Kerrar Velyet mlknn ite bunlardr sahib-i keremkam Eer bin yl alsan ilm- a'mle deil nafi' Tutup bunlarn destin feda eyle ser- cam Eer ikrar edersen Hayder-i Kerrara cn ile Sari olur ulviyet eder hem ltf-u hsanl Anlatrlar ki: bir gn bir h rs z' Hz. Ali'nin huzuruna getirirler ve hrsz suunu i'tiraf eder. Bunun zerine de Emir h rszn elini kestirir. Yolda Selman-1 Pk ve arkada lar hrsza rastlarlar ve meseleyi sorarlar. Hrsz da meseleyi anlatr ve Hz Ali'yi yine de medh eder. Selman ve arkadalar hrszn Emir hakkndaki szlerini kendisine anlatt klarmda Hz. Emir o muhibbi istetir ve kesilen elini yerine koyup h rszi tekrar eline kavu turur. ir-i Cenab- Hda Padieh-i Evliya Server-i Ab Seyyid-i ns- Peri Vakf- her hayr- er mazhar- fevz- zafer stese alrd ger zaptna her kiveri Hasma ol ali tebar sald dem Zlfikar Ettirir idi firar terk ile cn- seri Ey eyh-i lempenah ah selmnaleyk Ehl-i dile secdegah ah selmnaleyk Server-i habl-iResul, hdi-i ehl-i Sbl Hteme-i cz- kl ah selmnaleyk Ahmed- Mahmud- enam talib-i Hakka mam Yani Resul-i enm ah selmnaleyk Lhmike lahmi sana dedi Resul-i Hda Mazhar- nur- Hda ah se . ah-1 Velyet zn mahz- kemaet szn Arife ayet yzn ah se Sana dedi ol Nebi (Ente) ahi Ya Ali! Hak dedi haktr beli ah se . . Kan- hayasn bugn nokta-i (B)sn bugn ir-i Hdasn bugn ah se . Ey meh-i berd-i tam 'anne yzbin selam Vird edene subh-u am ah se Ak- Hasan cn olup sinede iyman olup Yoluna kurban olup ah se ah-1 ehiclan Hseyn sevmesidir farz- ayn
45

Ehl-i cinan ire zeyn ah se Bende-i Baak r benim zikr ile zkir benim Fakr ile fkir benim ah se Hazret-i Zeyrelab server-i l-i nect Bendesiyim bi inad ah se CaTer'sSd k safiy mahzen-i genc-i hafi Mlk-i dilin Asaf' ah se h- Horasan Ali Musa Riza ol veli Cn ile dedik beli ah se h Muhammed Takiy oldur seniyy mttaki Suhf-u cemlin hakk ah se Oldu Nakiy rehnma ehl-i dile pi iva Kif-i "kul innem" ah se Muse-i Kzm yakin rehber-i ehl-i din Yani mm- gzin ah se h Hasan'l - Askeri py na koduk seri Cn- dilin serveri ah se Mehdi-i shib zaman yani mam 'z - Zaman Hazret-i h- cihan ah se Nmn ol binazir ny ile kld mnir Cmleye ol destgir ah se Ey vcud-i mat'la- envr- kudret Ya Ali! Nazmdr- knfekn bnyn- fitrat Ya Ali! smi cevher cismi cevher zt cevher l garaz Alem-i envarda benny- kudret Ya Ali!.. Rabb- hlk Rabb- rzk Rabb- allmelguyub Bnye-i ztnda koymu a'lemiyyet Ya Ali!' lem-i ma'nada fevka klli zi ilmn alim Allemel esma-i Adem'e filhakika Ya Ali! (B)daki bir noktas n sen (Ba- Bismillh)sn Kelme-i (Elhamdllillh)a vesatet Ya Ali! Ente Ya Mevly- dn Mevly- Rabb'il-lemin Btn ma'nay remz ile hamd iinsin Ya Ali! smin olmu ism-i Rabb'l-Aleminden intihab Nmnz mn akk- esm-i cellet Ya Ali! Rabb- A'ldan a'ls n Rabb- Rahmandan Rahim Rabb- izzet Rabb- devlet Rabb- kudret Ya Ali! Mlik-i divan- yevmddin sensin mutlaka Ayet-i ( yyke Na'budu) ul ibadet Ya Ali!

46

(Nestain iyyake) bel vallahu hayrlmstahak Ey olan mifth- bb- istikamet Ya Ali! Bezm-i hass- hlk-1- ashaba misbah olur ( hdin) lafz nda msdk- hidyet Ya Ali! (Ellezine yenkurrunen nimete veyln lehum) Btn- ni'mette maksd- nimet Ya Ali! (L aleyhim gayr'il-Magdb-i aleyhim) bel ve l Mevkf-i divn- ukbda efaat Ya Ali! Haul'il-Kavme ehlnnar bel hm tlibin Merhaba ahbb na a'dana zillet Ya Ali! (Kul hvallahu ahad) sensin derim ha a ve la Vardr (Allahussamed)ten sende kudret Ya Ali! (Lem yelid)sin lem-i envar iinde phesiz Yzbin yllar lemi kldn seyahat Ya Ali! Ger (ve lem yled) desem esta furullahilazim Var bu istekten vcudunda meratib Ya Ali! Lafz- (ve lem yekun ile leh kffvven ahad) Sensin hem bidr- bina Rabb- izzet Ya Ali! Dn- Hlk Ferd-i yhid fevk-i mahlkatsm Her cihetten var seninin vhidiyyet Ya Ali! Aikrdr ad veren ch- rtbene Tam yz on drt sre-i Kur'an ahadet Ya Ali! ptida ol (Elif lam mim zlikelkitab) phesiz hdiye sen olmakt r i aret Ya Ali! Kim eder inkr sen olmamak Kelmullahtan Ma'raz- ( nna arazn)ya emanet Ya Ali! Kelme-i hakk- velyettir seninin innem (Kul kefa) fil'inde eyler pes kifayet Ya Ali! Ayet-i tathir mazmn- yridullahta Zlcell maksada ayn-i iradet Ya Ali! Kll kayma mhteda oI hdi-i nehc-i sebil Mstefcl- yet-i ecrlmvedde Ya Ali! Senden oldu nzil ite (Ellezine Yenfikn) Mukted'l-iktid hayr'l -berriyyet Ya Ali! Sre-i Necm'den maksad (Hel Et) y tcidr Yedi (H Mim- Elif lm Mim)e evket Ya Ali! Hem (Elif Lm Mm Sad) n btn ma'nasna Mddesm eylese hakka ifadat Ya Ali! Vasf- na'1-1 Dldl gr (Sre-i vendiyat) Men'ba- cd- Seh kan-1 ecaat Ya Ali! 47

Bir mahabet bir salbet, bir ecaat sende var Kudret-i hkmndedir miftah- nusret Ya Ali! Bendesin Allaha amma kll halka Rabsn El uran dmnna ekmez nedmet Ya Ali! Var midim marifet ehli beni tutsun muaf Bir hakir-i kem meta m bi bazaat Ya Ali! ( ehid-i Kerbel Hseyn-i Metebya Hutbe) Ey Kavm- bi perva bilin men milk-i din a'das yem Cah- cellet arknn mihr-i cihan rasiyem Benden gtrm revnakn buruc- asmn. Kalb-i revk ahzarn n mescid-i aksasyem Alm taravet zevkini benden arissan- emen Din-i mbin glzarnn bir lle-i sahras yem Olmu vcudumla benim encam- Mem berkarar Mas'n-1 sun'i- sniin alemde Rabbnnas ym Nazm- nizam- lemin icray- hkm bendedir Takdir-i hkm-i halkn hem cri-i mecras ym Benden gelptr arsa-i mevcuda aksm-i nufus Feyz-i asl-1 kudretin dny-u m fihas yem Bezm-i tecerrtten gelip unsur libas n giymiem Lkin makam- kurbta levlake mstesnasiyem Bensiz uruc etmez melek, bensiz dolanmaz felek Ar- ilahi lengeri Cin- Be er Mevlasiyem Ceddimdir ah Muhammed festakim deryay- ak Ak- hakikat kenzinin bir gevher-i yektsiyem Cah- cela1-1 rtbede ben kandeyim Adem kande Asl- vcd- .Adem'in ben Allemelesmasiyem Yoktur Halile nisbetim mahbub geola h lkatm Hallhk- Hay ve Ula= esmaul-hsnasiyem Maksd- asl knfekn Hday- lamekan islamn ey Firavniyan derya yaran Msa's yem Yok medhali Musa'nn bana tecelli etmi ihtisas Bendendir ayn- mu'cizi nk yed-i beyzasiyem Yarab! keyfe yuhy-il-mevta diyen demde Halil ihyay- nefs-i tayr iin men muhy'il-Mevtasiyem Sinemde Kur-an defteri ilm-i ledn mazhar Tenzil-i mnzelin beli Yasin- Taha's yem Asl- hakikatta benim Krur-'n- mnzel-i btn Lafz- yridullah'ta msclak- tathirasyem
-

48

arumda nzildir benim (Ecr'l - mvedde) yeti Ol yet-i mehurenin mazmn- filkurbsyem Sabt'n - Nebiyy'il-mu'temen ah'ul- mam-il-muhtesen Yani Hseyn bn Ali Kerbel tenhasiyem Gitmi cell- evketin artuktur derd- minhnetim ehr'l - Haramn zulm ile maktfl- rsiyem Aldnz c- nsm nkm kldnz Kasm ldrdnz Abbas' m serkete-i sevdsiyem Doarand yr- yaverim koynumda kald ellerim lp kefensiz Ekberim navaslnn cyaniyern Ey kavm- pr tezvir-i ak ne Rum- Zengim ne Habe Yandm susuzluktan el'at ruz- ceza sakasyem Giymi aylim kareler kan a lar o biareler Sinem ap fevvareler bin e me kan deryasyem (Mevld- ah Hz. AIi) (Nevruziye) Bu gn bir nr- kudsi smne ems- tbndr O nurun devresinde ar- a'zam em-i lem'andr Bu gn bir necm-i a'zam smna oldu nmayn Mnevver eyledi eflk - mellik cmle hayrand r Bu gn nevruz bu gn ehruz bu gn iyd-i saadettir Bu gn knfekn emri Hamel burca i arettir Bu gn geldi cihana bir sadaf Firdevs-i a'ldan Ferahyb oldu blbller kamu glzar handnd r. Bu gn bir yevm-i kbrd r melik cmlesi dn Dnp mihver Hamel burcun veldet ah- Merdndr Bu gn nevrz bu gn ehrz bu gn iyd-i saadettir Bu gn knfekn emri Hamel burca i arettir, Bu gn geldi cihana tcidar- kul kef billh Dern- beyt-i Rahmanda bu gn ol h mihmandr Bu gn geldi cihana kif esrr- Peygamber Merref oldu rifler Havaric cmle hsrand r Bu gn nevrz Bu gn kn Bu gn geldi cihana ol vahy-i Hak Habibullah Okundu srr- Kur'ann rumuzu B-i Bismillh Kudumiyle mferraht r kulb-i zmre-i ahbb Ki ruhsr- Ademi'de nak olup ol nur-i vechullah 49

Bu gen nevruz Bu gn kn Bu gn geldi cihana ol hadi-i nehc-i hidayet Tevell eyleyen cnana tutuptur ayni yedullah Yz Seb'almesnidir si ve d harf ayn dr Rumuz-i Hel et an- hitabtr nasrun minallah Bu gn nevruz. Bu gn kn Bu gn geldi cihana hce-i stac1-1 Cebrail Enalhak srr- tevhidi ayan kld veliyyullah Hitab- allemelesm rumuz- yet-i Kur'an Ali'den kef edip esrar Eb'ul-Be er Safiyyullah Bu gn nevruz Bu gn kn Bu gn geldi cihana ol kaasm'n - Nar v'el-Cinan Kudumundan klp teb ir Melik Hur- hem Glman Kuruldu minberi nurdan bihi t-i sahn- erda Okundu menkibet ahn ol necm-i yet-i Kur'an Bu gn nevruz Bu gn kn Bu gn nevruz bu gn ehruz Ali postunda bir Sultan Ald Nergis- gller bezendi sertser cihan Kevkip devrile bu gn k lp lemleri glrenk Vcud- menba- feyz-i ilahi eriyle adan Bu gn nevruz Bu gn kn Bu gn geldi cihana ol server-i ahan Mnevver oldu nurundan Kulb- cmle m'minan era- enver-i mihr-i drah n sure-i vettin Burc-us Sema medhi kifayet ziver-i iyman Bu gn nevruz Bu gn kn Bu gn kld cihana evc-i izzet la fet Haydar Merref oldu nh eflk zemin- smn ahter Bearet feyz kudumiyle bezendi cennet-i Firdevs Gvh- fadlna kafi kelarn- Vedduha yekser Bu gn nevruz Bu gn kn Bu gn geldi cihana bir sehab bahr- rahmetten Seyrab olup kamu glzar a ld cmle iekler 50

Halile ate -i Nemrd-u glistan eyledi ol dem Sana glen klan nar Aliyy'l-Murtaza Hayder Bu gn nevruz Bu gn kn ... Bu gn geldi cihana ol eninah de min d Kudumuyla merreftir guruh vlih-i min valah Vucud- enveri (Yasin) hitab- nutku (Taha)d r Cemali iyd-i ekberdir basiret ehline her gh Bu gn nevrus Bu gn kn Bu gn geldi cihana knfekn n bis-i iycad Okundu yet-i bahr'il-izam anna ol mah Cemal-i fazl- Yezdand r lisan- natk- Kur'an Dehan menba- hikmet yana ems - mihr-i mh Bu gn nevruz . Bu gn kn Bu gn geldi cihana (Subhanellezi isr) Serir-i kaabekavseyne grnd pi va ol ah Yine ad eyledi hur id cihan serteser Cmle (Elem nerah leke sadrek) okundu fakr ile billh Bu gn nevruz Bu gn kn Bu gn geldi cihana rehmnma (Kaaf- v'el-Kur'n) Ald bu kef srr grnd natk- Furk'an Bi hamdllh ki zulmetten mnevver oldu lemler Kabul-i hak olan canan k hp ikrar ile iyman Bu gn nevruz Bu gn kn Bu gn geldi cihana ol emr-i r kk- menurun. Okundu mlik'l-Mlk mvahhitler olup adan lahi ravza-i hayat de il taatta maksudum Bunu yazan kibet cem'inde diler senden riza heman Bu gn nevruz Bu gn kn lahi didar- Ahmed ceml-i Sah- Merdann Rze kl evvelde hirde kamu ahbap handan lahi dvazdeh mam cihardeh ma'sumun hakk Ayrma didar- Haktan guruh- Nazenin ihvan Bu gn nevruz Bu gn kn
51

(Ftihia-i erif Seb'al-Mesni) Bismillh'il-Aliyy'l-Az im hv'er-Rahman'ir-Rahim. Elhamd lillhillezi caalena min mmeti habibihi ve halilihi Muhammed El-Mustafa, Rabb'il-lemin ellezi sayyerena min zrriyetihi veliyyin ve vasiyyin Ali El-Murtaza ve salli al Seyyidina Umm'ul-M'minin Haticet'uI-Kbra ve bint'ir-Res1 Fat mat-uz-Zehra, Er-Rahman'r-Rahim ellezi nevvere kulbena bimuhabbeti Hasan'ulMcteb ve bimveddeti Hseyn El-Mazliim El - ehid biardi deti Kerbel, Mliki yevmiddin ellezi temellke aleyna Zeynelbidin bil emam v'el-hd, iyykake na'bdu ibadeten tbelluguna bil ikameti bisuhbeti Muhammed El-Baak r v'el-Cafer' El - Sad k ve Musa ElKazm ve Ali Musa El-Riz, iyyake nestain kema nestenke Muhammed El-Takiyy El-Cevad, Ali El-Nakkiyy El-Hadi ellezi bihimmi Ehl'il-Mecdi v'el-al, hdines Srat'el-Mstakim ellezi hve srat'el-ikame bil-mecdi v'el-hidaye v'el-al ellezi hv'el-mukted, Srtellezine en'amte aleyhim ellezi hve bimtabaati Hasan El-Askeri ve bimtabaati Muhammed El-Mehdi sahib'l-asr v'ez-zaman, Gayril madbi aleyhim ve laddallin. Mnkern min ehl'il-bid'ati v'elheva. stecib duaena y sami'ud-dua ve ne hed enne Muhammeden abduhu ve Resuluh ellezi hve fi anihi sret'un-Necm el - hda ve nehed enne Emir'el-M'minine Ali Veliyyullah ellezi hve fi nihi sre Hel Et ve sallllahu Taal al li Muhammedin El-Tayyibin El-Tahir in. (Bismillaah'n Tefsiri) Bismillah'taki (Ba)n n noktasnn zuhuru yledir
:

Balangta Hazret-i Allah izzet ve isti nann en ykseinde, tenezzhn en stnde olup henuz isimler ve s fatlar dairesine tenezzl eitmeyip btn isimler, s fatlar ve ekillerin Hak'kn zatnda mahv ve mstehlek idi. Bu makam (Lht Alemi), (Mutlak Gayb Alemi), (L Taayyn Alemi) makamdr, (mml Kitab) t r. Daha do rusu bu makamda ne makam, ne, mertebe, ne isim, ne resm, ne s fat, ne de mevsuf vardr. Bu makam: "Allah lemlerden gen idir." 5 "Allah vard ve onunla birlikte hi bir ey yoktu". 116 "Gaybn anahtarlar Allah' n indindedir onlar ancak o bilir".'" 52

" nsan zamandan yle devirler geirdi ki bahse de er bir ey olmad 1 18 . "Senin Tanrn onlarn isnadlarndan mnezzehtir" 119 "Ben gizli bir hazine idim .. ."120 makamlard r. Bu makamda her eyden syrlp soyunmu olan (S rf Vcut) ilhi hviyyettir. Bu makamda (Evvellik, Ahirlik, Zhirlik, Bt nlk) yoktur, hatta, Ezel ve Ebed te yoktur. te bu (S rf Vcud)un zuhuru, (Zhir) ism-i erifinin ezelen ve ebeden tahakkuk etmesidir ki bu da (mmlkitab) n tafsilidir. Evvel, (Kn) yani (Ol!) emri ile basit (Nokta)dan. (Elif), yani (Ahadiyet) oldu. Daha sonra, asl olan noktay (Elif) alt na koymakla (Ba) oldu ve bu suretle de (Vhidiyyet) meydana geldi, okluk belirdi. 121 Noktadan (Ahadiyyet)in, ahadiyetten de (Vhidiyet)in kn, yani mevcudatn zuhurunu ve hakikann gerek i d ne ve gerek d anlaya gre misl yolu le, (Kaygusuz'un Seyran') ile a klayahm: "Ol vakit ki en cm ve eflk ve anas r ve tabayi'bir ey vcuda gelmemi idi. Biz dahi Adem kisvetini grmeyip ve giymeyip Sultan vcudunda bir can idik. Ol kadim-i lyezl diledi ki (Kenz-i Mahfi) 122 sin ikr edip kendisini tema a ede. Tecelli eyledi zt na ki zt bilinsin diye. Esm ve sft kendisi kendisine nzil eyledi. (Kf) (Nun)a vurup (Kn) sz eyledi.123 (Kf) ve (Nun) aras nda bu krhane-i lemi bnyad eyledi. Ve ol Sultan- lem hemen bu krhanenin iinde s r oldu 124 . Biz dahi ezeldeki mukadderat mzn tafsile gelmesini, yani cz'iyyetirniz i'tibariyle bu krhaneyi biz dahi dndrme i taleb Sultn- lem dileimizi kabul edip Adem donunu bize h l'at verdi ve cammza 126 emr etti ki ademden, yani bt ndan zhire geldik e'niyyetle." Bana dahi nbet geldi, Adem donunu giyip bumilke seyrana geldim128. Bir eyden haberim yoktu. nk nefis erisine 129 du oldum, ayk iken sarho oldum 30, ho hl iken kem maa oldum, doru iken kall oldum 131, nihan iken f oldum nice yzbin kere trl trl s fatlardan grndm. Elbette bir gn sen de greceksin, geen hallerine gleceksin. Nitekim bu nefs askerine du oldum nln ve giryan olup ok tazarru' ve zrilik eyledim. Hi kimse bana rahm etmezdi. Nice zamanlar geerdi ve nice devranlar dnerdi, ne edeceimi bilmezdim, hayran olup kalm tm. Yine bir gn babam at, anam don etmi tim. Hemen kulama bir sada geldi ki (Yeter gel!) 132 , gittim, sanki yok idim, var oldum. 53

Ngh anadan do up irhar oldum, tfl oldum, bli oldum, yiit oldum, pir oldum. Nagah bir gn ruh a inalarma d oldum. Hlimden haber sordular, dediler ki: Hey dervi , doru syle ne grdn? Ben dedim, efendim, benim sergze tim oktur ve ok feda sefer grdm, yani ok haberler getirdim. Ama ne bileyim ki rakiplerin korkusu vardr. Nihayet muhtasar budur ki ok ve say lmaz aiyan gezdim 1 3 3 . Ak bir haber syleyeyim ki hlimin ancak binde biri ola. Ol vakit ki lem-i sabavetten hlet-i bulfi a eritim zerre kadar gam-u gussa yok idi. Gnden gne yiitlik menziliesine kadem bast m. Ol vakit yolum bir l yabana eri ti. Baktm ki bu yetmi iki milletin halk gruh gruh olmu bu sahrada sergerdn gezerler 1 3 4 . Ben dahi bu gruhun birine kartm. Kh yavuz olup bu halkla sava tm, kh nerm olup yine bartm. Bu l yabanda ben dahi bu halk ile mtehayyir kalm idim. Velhs l, bin trl bela ve mihnettle cidd- cehd ederek bu halktan kendimi kenara kardm. 3 5 Hemen gzme bir ehir grnd 1 3 6 . Ol ehirden tarafa gitmek istedim. Ne kadar cehd eyledim ise de gidemeyip ciz kald m. Bu tahayyrde iken hemen kar mda bir olan zhir oldu'''. Bakt m ki yznn ulesi lemi nur eylemi . Bana dedi ki: Abdal ak olsun! Ben dahi mek olsun dedim. Bu llerde ne gezersin dedi. Dedim ki bu ehirden tarafa gitmek isterim. Hemen boynuma bir ip takp ekti. Ey Kaygusuz Abdal seni ol ehre gtreyim dedi, ben dahi yanna dtm. Velhasl , bu ehre girdik 138 , hemen bu o lan kayboldu, tek- tenha kaldm. Baktm ki bu ehirde benden ygayri kimse yoktur.139 Bu kerre kendi kendime dedim ki: ehir senin helva 1 40 senin Bu kere bu ehri ke beke, serteser tema a eyledim, 1 4 1, trl trl cevahirler.. meta n nihayeti yok. Her neye meyl eyledim ise hemen o saat mevcut olurdu. (Men nem ki men dnem)' n devran beni suretten s fta sfattan surete toplay p gezdirdi, hir kr bana dahi nbet eri ti. 4 3 Hemen bir gn teferr iinde bir sohbete u radm. Grdm ki bu oturanlar n kimisi Muhammed Resulullah ve kirnisi Isa Ruhullah, ve kimisi Musa Kelimullah ve kimisi brahim Halillullah ve kimisi Adem Safiyyullah ; 1" bana yer gsterdiler, oturdum. Dediler: Dervi , ku dilim' bilirsen, syle, yahut git. Ben dahi tefekkr edip aceb sayyadlarm dm na giriftar olduk ya guft (syle) ya reft (git) dedim. Ama sz syleme i tercih edip sze ba ladm: Bu cihan bir kubbe misalidir, Ay ve Gne kandile benzer ve gece ve gndz bildirir 146. Yerler, vcudumdur 147, Sular, damar mdr ; gkler adrmdr 148, Ar . 1 49 seyrammdr ; arh, devrammchr ; 1 50; 54

Yldzlar, me'alemdir 151. Gece, Velyet; 152 gndz, Nbvvet; 53 domak, Bahar; lmek, Gz; sa lk, Glistan; hastal k , zndan; yalan, zagall k; do ruluk, erlik; uyku, mncat (istek) ; uyan klk, riflik ; inbisat, Cennet; kabz, Cehennem; Velyet, Vezirlik; Peygamberlik, Elilik; akl, Cebrail; kitaplar, vasf- hal; cimrilere zahmet, cmertlere rahmet, mnkirlere zulmet, ariflere vandet, a klara ferah, cahillere keder, ndanlara mihnet, dillere nur, zalimlere ate , Pirlere bereket, yiitlere shhat, sabiylere selmet; gne yukardan aaya iner; su a adan yukarya kar bunlarn cmlesi bir vcuttur ki kaimdir. Btn kinata ben Hakk m. Beylik ve hakimlik ve kulluk benim mertebemdir, dedim ve skt eyledim. Bunlarn cmlesi birden: Dervi aferin sana gzel hikye syledin, bu szler r'yamdr, hayalmidir, dediler. Ben de, evvel Allah hakk iin 154 kardeinizin olunun 155 szleri haktr, z halidir 156 ki syledim, dedim. Grmedii, bilmedii nesneden haber veren er de ildir'', nmerttir. Ba mdan geen hikyettir ki syledim deyip skt eyledim Yine gnlerden bir gn dervi kendisini bir sahrada grd 155 ki o sahrann ucu buca yok. O sahrann ortasnda da byk bir yol var 159. Dervi o yolu tutup bir zaman gitti. Grd ki bu yolun nihayeti yok, znden de gayri hi kimse yok idi16. Bri a raym, belki bir kimse bulunur ki bu yoldan haber vere dedi. Dervi , ne kadar ki ard grd ki znden gayri deyyar 6 kimse yok ve (Men nem ki men dnem" deyip u beyti okudu: Meme kll vcut ben oldum Cihana can ve cana canan ben oldum Suretimi grenler der ki be erdir Suretle sfata Rahman ben oldum163 Dervi z haline mtehayyir oldu164. Grd ki gnl emin olmaz, bir kimse ister ki halinden haber sora. Grr ki znden deyyar kimse yok acaba r'yam gryorum yoksa hayalim mi ola deyip biraz tefekkr eyledi, grd ki r'ya de il. Bu kere z zne brndl65. Grd ki ba tactan d ar km.166 Gz bir sahraya d oldu. Tiz ban zne ekti 167, grd ki ne sahra var, ne yol var. znden gayri deyyar kimse yok. O vakit bu beyti okudu: Kamu eyde benim ayni hakikat Hemen benim n-u gra yok Sfat- zat- mutlak bahr- hikmet Ne Mansur var ne Ba dat'ta (Enelhak) 55

Dervi bu szde iken grd ki bir pir kar dan ka geldi 168 sa kah ak, boynunda rid, elinde tesbih, bir elinde asa 169, dudaklar deprenr durur. Abdal, bu sahran n haberini bundan soray m deyip kar vard ve selam verdi. Pir, dervi in selamma iltifat etmeyip dudaklar n depredir durur idi. Dervi dedi: selam Tanr selmdr niin almadn? Pir ,senin selmn benim tesbihimden artk deil diyerek derviin zerine yrd. Dervi dahi kepene ini sallayp omak ile kar sna yrd. Pir, dervi in tutumunu grd hemen kat . Dervi ; kamak ile kurtulamazsn? deyip ardndan yetiti, piri tuttu ve dedi: niin kaarsn senden haber soraca un. Pir dedi: sen bir etin ve metin adama benzersin seni bir s fatta grdm ki az kald dm patlaya, szn var ise sor.'" Dervi etti: sen ne ki isin syle? Pir dahi etti: yerin ve g n misafiri bir kiiyim. Bu halk ekseriya bana tabidir.'" Ama sen bu halktan tara adama benzersin dedi. Benim kim oldu umu ne sual edersin? Baka soraca m var ise sor dedi. Dervi dedi: bu sahra nedir? Bir dedi: buna (Heyht) sahras m der ler. Nice Slayman'lar ve Rstem Zal'ler bu sahrada batm tr ki nam ve nianlar dahi kalmamtr. Dervi dedi: sen kimsin syle. Pir grd ki kurtulma a are yoktur yle dedi: ben dergah- Hak'ta bir makbul kimse idim. Nice bin y llar ibadet etmi idim ki dil ile vasf olunmaz. Nagah benden bir ma rurluk sadr oldu, hemen bir lakabt r ki bana yapt173 . Dervi bildi ki bu eytan'dr, Allah'a smp174 geti gitti. Hayli zaman yola gitti grd ki sahran n ortas nda byk bir aa bitmi . Heman be budu vali", ama glgesi alemi kaplam tr176 . Dervi dahi rahat olaym deyu bu aacn dibinde yatt . Duunda grd ki bu aacn dibinde azim bir Taht var. Nebiler, Veliler gelip her biri bir ku ede muntazr oturdular."' Peygamberimiz Aleyhisselam da sadrda oturmu I ". Sual ettiler ki Ya Resulallah! Devenin by devedir, ama, Trk taifesi kne (Kek) derler ,ol deve de ilmidir? Resul aleyhisselm buyurdular: deve devedir, gerek byk gerek kk olsun; hakikatta bir zt ve bir s fattr."9 Dervi der ki ben dahi sordum: Ya Resullallah bir m kilde kaldm, bu sahra ne sahrad r ve bu makam ne makamd r? Resullallah buyurdu : bu sahra (Kaabe kavseyn) 18 ve bu ecere ( eceret'l- nsan)dr. Ve bu ecerde be budak 181 vard r ki ol budaklarn ikisine tamamiyle gne dokunur 182 dier budaktan birisine gne dokunan budaklarn ziyas gelir 18 3 dier iki budaa da gne ve ziya dahi dokunmaz 184 Dervi biraz tefekkr eyledi ve etrafna bakt ki tek-

56

tenha kendi zdr 18 5 (Men Anem ve Men Dnem), deyip u beyitleri okudu:
,

Ben beni bilmedim her kez ki can m yoksa cnnm Ne cismim var, ne can m var, ne insan m, ne hayvanm Gehi katra gehi umman gehi peyda gehi pnhan Gehi kulum gehi Sultan ne kulum ben ne Sultan m Ne ben can ile cann m ne kfrm ben ne iyman m Ne kanm ben ne mekanm ne girdiim ne devran m Ne dm ben ne yel oldum ne abim ben ne kil oldum Ne can- akl- dil oldum me er ben s rr- pnhanm. Dervi drt tarafa bakt grd ki yerde gkte ne ki yarat lm var cmlesi vcudunun iinde s r olmu . Her eyadan sada gelir ki cmlesini kendi vcudunda iidir. z zne dedi ki: 186 bir vakit ben bu yerin ve bu g n iinde idim. imdi, yer ve gk benim iimden grnr. Her neye baksam onda z cemalimi m ahede ederim. Ay ve Gne ve Yldzlar cmlesi bana kar syleirler. Akan sular, esen yeller bana kar tebre rler. Dervi tefekkre vard "7 aceb bunlar r'yamdr, hayalmidir deyb bu tahayyrde iken grd ki tek tenha zdr. Dervi , cmle alemi z vcudunda ki grrd bu kere ak l ehrine girdi, Hz. Muhammed Mustafa'y grd 188. Ak ehrine girdi Hz. Aliyyl-Murtaza'y grd. 189 leri varub selam verdi ve dedi ki: Sultanm bu seyran ve bu ad r ve saray ki kurulmu tur sahibi grnmez 19 . Hz. Ali dedi ki: hi sahibsiz saray ve sayeban olurmu? 9 Kevneyn iinde cmb eden ve a'bede gsteren ve gren yine syeban sahibidir. Onsuz hi bir nesne yoktur. Bu varl k cmle an n varldr. Hemen dervi ileri varub Hz. Ali'nin elini pt ve dedi: Sultan m sana mrid olurum. Zira, erkan- nuru ve tertibi renmek gerek. Hz. Ali kabul edp bir nice vakit kulluunda kald . Bir gn Hz. Ali'den sordu: Sultan m bu cesed yok iken biz an nla yr idik, takdir iini beraber iledik. Bir gn zm yerin ve g n iinde grdm. Yine bir zaman sonra grdm ki bu yer ve gk benim iimde mevc urur; bunun ma'na ve ta'biri nedir? Hemen Hz. Ali dervi in gnlne girdi. Dervi drt tarafa bakt hi bir ey grmedi. Velhas l, nice mddet sonra bir gn grd ki Sleyman Peygamberin azim divan kurulmu ns ve Cin ve Tuyyur ve Vuhu anda cem olmu . Sleyman Peygamber halka her e yann hallerine gre hizmet ta'yin eder. Ama Divlere dedi ki: znz ol kadar su ile y kay n ki"' ak ola, yoksa azaba giriftar olursunuz. Dervi o srada biraz daha ileri varub grd ki
. ,

57

Hz. Ali, Sleyman Peygamberin kirpi i altndan bakar'". Dervi bin dil- can ile ad olub gnl ile andan ok tazarru' ve niyaz eyledi. Bu kere Hz. Ali dudak k sab dedi ki: Ben Sleyman' n vcuduna gelmiim, Sleyman imdi kendi zn san r; ben hod i imi bilirim. Dervi skt edb firsat bekledi. Bir dem Hz. Ali'yi halvet bulup dedi: Sultanm Hz. Yusuf Peygamberden sordum ki kendisini kuyuya brakmlar gerekmidir diye. Yusuf Peygamber de: sultan, kuyu dedikleri bu cesettir, kuyudan ki ktm Msr'a Sultan oldum,i9 4 dedi, dorumudur? Hz. Ali etti: do rudur ve gzn yum dedi. Dervi gzn yumdu, yine at , grd ki yz yirmi drt bin Peygamber Hz. Ali'yi tahsin ve aferin ederler. Dervi grd ki Hz. Muhammed Mustafa sal'am, bunca Enbiyanin nne dp Hak dergahma giderler. O dahi frsat deyb aralar na kar t . Dergah-1 Hak'ka vard kta Hz. Resul aleyhisselma ileri varub etti: Ya Rabbena bu gnahkar kullan lr' eesi sensin, senden gayri varacak yerleri yoktur, onlar sen mafiret eyle! 19 5 Hitab- izzet geldi ki: Ya Muhammed sen benim s fat- Miyatm gr ki her Peygamberin ve her Veli'nin benimle ba ka bir muameleleri vardr. Anlam ahvalini benden gayri, yani zat mdan gayri kimse bilmez. Bak. dedi; Hz. Resul bakt ki cmle yaratln ilk sahibi yan nda durmutur. Hazret, tefekkre dald 19 6 ve grd ki tek- tenha kendisidir, hi kimse yok ve bu msra'lar okudu: Cmle Meme Sultan ben oldum Saadet gevherine kan ben oldum Ben ol bahr-i muhitim her gnlde Veli suret bu dem insanbenoldum l". Dervi bu seyranda iken nagah bir Mem dahi grnd. Cmle mahlkat bir a - aya cem olub bu sahrada 19 8 gezerler, ama birbirinden sorarlar ki: bu barigah ve bu etr (ad r)-i sayeban ki kurulmu tur, bunun sahibi grnmez, ne aceb hikmettir. Dervi dahi anlara eri ti. Bl kere derviten sordular ki: bu bist199 (d ek) ve bu brigh kimindir ki hi ahibi grnmez? Dervi dedi ki: bunu arif-i bin:ah olanlar bilir; ama, bu bisata ben dahi nice bin kere gelmi im, ben bunu byle grmm. Adem derler, imdi biri gelmi tir, yine ben annla tekrar birlikte gelmi imm. Dervi bu sz deyince ayni Adem kageldi. Dervi etti: te Adem budur. Bunlar kar varub Adem Aleyhisselamm elini ptler. ok tazarru edp bu sayeban n sahibini dahi Adem'den sordular. Adem etti: vallahi ben dahi geldim bu barigahl bu glge salc adr 201 byle grdm. Hemen o anda dervi ca gelb dedi ki: Ya Rab! bu sr ki gnlde ayandr, kamu vcutlara hkm revand r202, benim akl- fikrim buna erdi. 58

Adem, orada bulunanlara sordu ki: bu ne ki idir? Onlar, biz dahi geldik bunu burada bulduk ve grdk dediler. Adem dervi ten sordu ki: sen ne kiisin? Dervi, (Men Anem ki Men Dnem) dedi. Adem taaccb edb: hele syle sen ne ki isin? dedi. Dervi : ben dahi bu karvansaraya nice bin kere geldim, kah misafir, kh mcavir oldum, benim sergze tim tl-u drazdr, ben senin filan o lun deilmiyim? Adem: ben seni bilmezem dedi. Dervi : sen Cennette iken ben seninle beraberdim dedi. Adem, yine bu sze taaccb eyledi. Bu kere dervi Adem'in Cennette ba na gelen hikyetleri ve Cennetten niin ktklarm ve nasl Buday yediklerini2p3 hikye etti ve sen Cennetten kub dnyaya gelirken ben seninle beraber idim 204 ki sen beni kh getirb toprakta brakrdn, kh yine kendne getrrdn, ; ama taaccb etmem ki karde lerimin oklu undan beni unutmu sun dedi ve dnyaya geldikten sonra Cebrail 'in205 emriyle ift srp ekin ektiini ve Havva anamzn yirmi kere hamile kald n ve her hamlinden doan olana kzlarn verdiini, Admin ilk doan oullarndan Kaabil'in,2" anasnn hamlinden do an kz ben alrm deyu karda Habire207 bu'z edp bilhara firsat bularak Habil'i ehid eylediini 20 8 ve Adem aleyhisselmin beddua edb evlad ve ensab ile ebedi azaba giriftar oldu unu haber verdi. Velhasl, dervi, Adem'den sonra gelen Peygamberlere ne vechile eza ve cefa ettiklerini de haber verdi ve Nuh aleyhisselm n sergze titini ve nice yz yl kavmn Hak'ka da'vet eyledi ini, fakat, anlar kabul etmeyb ana trl cefalar ettiklerinden maada ka kere kedndisini mecruh eylediklerini ve Kaabil'in neslinden bir haramzadenin kardan ta atarak ba n cerh eyladiini ve bandan akan kan n vech-i eriflerini mlemma' eyledi inde heman Nuh aleyhisselm n beddua. ile (Rabbi inni malubn fantasr) dediini ve heman o saat duas makbul olub bir Tufan peyda oldu unu, Nuh aleyhisselmn Tufandan evvel bir gemi yaptrp neccarlk ettiini, Nuh'un evi:ad ve ensab ile gemiye bindi ini ve her kim Nuh'a tabi olup gemisine girdi ise Tufandan necat buldu unu, tabi olmayanlarn ise Tufanda park olduklarn ve henuz Tufan iinde bulunduklarn anlatt . " 9 Dervi Nuh'tan sonra Eyub aleyhisselm n sergze titini anlatmaa balayarak dedi ki: Eyub aleyhisselm n on iki olu olub hem an hem mn'im idi ve bil fasla tezekkr ve tefekkrle ibadete me gul idi. Bir gn kendisinin oban,' eklinde birisi gelb dedi ki, Ya Resullallah byk bir tufan olup, kar ve ya mur yaub on bin koyun so uktan telef oldu. Hz. Eyub asla iltifat etmedi. Bir saat sonra Deveciba eklinde 59

gelb Ya Resullallah azim tufan olub binlerle deve helk oldu dedi. Yine Eyub iltifat etmedi. Bu kerre ifti eklinde gelb btn davarlarn tufandan helk oldu dedi. Eyub yine iltifat etmedi. Bu kerre bnban eklinde gelp tufan mahsulu mahv etti dedi. Eyub yine iltifat etmedi. Bu defa criye eklinde gelb zelzeleden saraylar n ve kasrlarn ykld ve cmle evld ve ensb n altnda kald dedi. Eyub aleyhisselmm gnlne asla keduret gelmeyb bir saat Hak, fikrinden kmad . 2 10 Dervi bu kere Zekeriyya aleyhisselm n olu Yahya Peygamberin ergze tini dahi haber verdi ve babas Zekeriyya aleyhisselm aa iinde nasl katl ettiklerini ve Buhtu'un-Nasr' n zuhuru ile Zekeriyya ve Yahya'y katl ettiren o zaman n melikinin ve evld ve ensab ile beraber yetmi bin Ademin Buht'un-Nasr tarafindan nas l katl edildiklerini anlatt .211 Dervi bundan sonra Ya'kub aleyhisselm n olu Yusuf aleyhisselm ve sa ve Musa aleyhisselmlann sergze tlerini de haber verdi. Adem aleyhisselm dervi e tahsin eyledi. Dervi dedi ki: imdi Nemrud aleyhill'ne brahim aleyhisselm atee atmak ister, gel sen dahi beraber gidelim. Beraber gittiler. Ngh grdler ki bir ok halk cem olmu ve eytan Nemrud'un klauzu olup odun ydnr. eytan da heman bunlar grd ve Nemrud'a dedi: u gelen iki kiiyi dahi berdar eyle, Nemrud emr etti Ademi ve dervi i gtrdler ki azim ate yanm, manclk kurulmu tur. Hz. brahim Peygamberi getirdiler. eytan, brahim aleyhisselma Nemrud'un gayri Tanr varm dersin, gel bu sz terk eyle, seni zd ettiririm, dedi. Dervi sabr edemeyb ileri geldi ve: ne sylersin dedi. eytan dedi ki: brahim Nemrud'u kabul etmeyib Tannlm inkr eder. Dervi dedi: brahim doru syler. 01 vakit eytan Nemrud'a: bunlar berdar eyle dedi. Adem aleyhisselma dervi e dudak ksb syleme deyince dervi kepeneini saldrd ve oman eline alub yrd. eytan grd ki kurtulu yok, Nemrud'a: ne durursun ba na are bul dedi. Kendisi kamak isterken heman dervi erib bir eliyle eytan ve bir eliyle Nemrud'u tuttu2 12 . Askerler cmleten kaub raktan bakma a baladlar. Dervi her ikisini gtrb ayaklarndan ast. Adem aleyhisselm ve yz yirdrt bin Peygamber 213 dervi e tahsin eylediler. Bu kerre Nemrud A.dem'e ok tazarru eyleyb: beni bu ki inin elinden kurtar dedi. Adem ve bunca Evliyalar dervi ten dilek eylediler ki Nemrud'un bu i te 60

gnah" yoktur. Dervi ise ben her vakit kendi i imi bilirim deyb ve oma eline alub eytan'a nasihat etti, 214 ve : benimle and et ki bir daha bana eytanlk etmeyesin dedi. eytan dahi cmle e ya ahid olsun, seninle eytanlik etmem dedi. Nemrud dahi dervi e her ne der isen makbulumdur ve sana kul olay m dedi. 215 Dervi biraz skt eyledi. Bu tahayyrde iken grd ki tek- tenha heman zdr, yani bu evde kendinden ba ka misafir yoktur. n znden zge kimse yok (Men nem ve Men Dnem) deyb u msra'lar okudu: Ya Rab ben canm ym cnan iinde Ya ol filnnuy m insan iinde Heman benim dahi un-u ra yok Bu gn sahib hner meydan iinde. 216 Derviin gnl mutmain olup yine tahayyrde iken nagah kar dan Musa Peygamber aleyhisselm grnd. Dervi , bu ne gzel ki idir deyb ileri varub selam verdi. Ol dahi (Aleyk) deyb dervi e: ne kiisin ve nerden gelirsin dedi. Dervi : ademden gelirim dedi. Musa aleyhisselm, adem ne yerdedir dedi: Dervi : ok raktr, zira, nice bin yllardr ki (Adem)den (Aclem)e gelmi im hi hatirmda kalmamtr, dedi. Musa aleyhisselm; ka ya ndasn dedi. Dervi : on yandaylm dedi. Musa: pir olmu sun, nice on ya ndasn dedi. Dervi : ol gn ki adem'den ktm nagah gnlm kaybettim; ayet bulurum deyu nice bin suretlerden grndm, nice bin y llar gezdim ve nice binlerle isimler de itirdim; kh yel olup estim, kh su olub akt m, kh ku olup utum; velhas l derbeder gezb bin trl bela ile yo ruldum; i te on yldr kim gnlm buldum ve kendimi bilirim, dedi. 217 Musa aleyhisselm dervi e ismin nedir dedi. Dervi , hagngi ismimi sorarsn dedi. Musa: her eyin bir ismi vard r, meer senin ka adn vardr dedi. Dervi : babamn koyduu isim 218 Adem'dir, ama, Adem'dir, ama, anam n koyduu isim pek oktur dedi. Zira, (Adem) den (Adem) e geldi imde gnlm kaybetmi idim, kh surete kh sfta gelidrdim. Her birisinde bana birer isim koydular ki ne lisana ve ne de deftere s ar dedi. Ve senin adn nedir, dedi. Musa aleyhisseselam, benim ismim Musa Peygamberdir dedi. Dervi : Allah'u Taala Enbiyaya esma- kulliyyeyi bildirdi, benim ismimi nin bilmedin dedi. Musa: esmia- kllide olan ismin nedir dedi. Dervi : benden sorunca gnlm i te benim ismim onda gizlidir dedi219. Musa grd ki dervi ku dilini tam syler. Bir mddet tefekkrden sonra dervi : bu ne yerdir dedi. Musa: buna Krvarsaray derler nice yzbin gafiller gelb gider dedi. Dervi

61

grd ki Firavn hddam ve hamet ile gelb nefs askerin y ub eytan pir edin mi geldi. ad rlar ve azim divan kurulmutur. eytan bakub Musa ile dervi i grd ve Firavn'a ol iki adam grdnm, benim byk dmanlarmd r adam gnderb getirin dedi. Adam gnderb ardlar 220 . Gelirken Musa dervi e: sen bir ey syleme ben syle eyim dedi. Bunlar getirdiler. eytan Firavn'a: bunlard r ki gayri Tanr vard r derler dedi. Firavn da ylemi dersiniz? dedi Musa: yle deriz ve yledir dedi. Firavn: gznz ile grdnzm, yoksa k yas ile mi sylersiniz; dedi, Musa aleyhisselm; hi kimse an ebedi gremez, ama cmle yarad lm ol bakmadan grr dedi. Heman eytan ileri gelb Firavn'a: bu bir ki idir ki czuluk ile lemi azd rmtr, hemen bunun cezas n ver, ne iin bu kadar syletirsin dedi. Dervi sabr edemeyb bre neces henuz fodullu u elden brakmadn dedi. eytan grd ki and eyledi i dervi tir, hemen kamak istedi. Dervi eytan yakas ndan tutub yere vurdu, asas m ve torbasm elinden ald . Firavn gayretlenb nefs askerine: koman dedi. Askerler dervi in zerine hcum ettiler. Hemen dervi sapan ta ile bu askerleri da tt . Firavn dahi bir tarafa kat . Dervi erib Firavn' n bandan Boreini kapta. eytann torbasm ve Firavn' n bore ini Musa aleyhisselm n nne koydu. Musa: can m sana kurban olsun dervi ferin sana dedi. 221 Bu kere Firavn, le kerini cem edb Musa aleyhisselma. Eli gnderdi ve eytan n torbasnu ve kendisinin bore ini taleb eyledi. Musa aleyhisselm dervi e: anlar ver kurtulahm dedi. Dervi : hele sabr eyle dedi. Me er dervi eytan ayandan asm imi . eytan Musa aleyhisselma zrilik ederdi, beni bunun elinden kurtar dedi. Musa dahi dervi ten taleb eyledi. Dervi : talebin ba m stne Ya Musa! Lkin huzurumuzda teybe eylesn ki bir daha benimle eytanlk etmesin dedi. eytan, tvbe etti. Dervi , eytann torbasm ve asasm ve Firavn' n bore ini verdi. Bu tahayyrde iken uykudan uyan r gibi grd ki bu eytan ve Firanvn ve Nemrud z vcudundaki heva ve nefs-i emmare ve buhl ve hased imi . Anlar ki beyan eyledi bu kerre kendi zne geldi. Nice zamanlar ki gnln kaybetmi idi ngh bakub yine zn buldu ve dervi grd ki tek- tenha heman zdr. Bu kerre emin olup (Men Anem ve Men Dnem) deyb bunu okudu: Deryay- umman benim gevher-i kn bendedir. Gzn a anla bak iki cihan bendedir. imdiye kadar ki syledim kim anlar, bu ku dilidir an Sleyman anlar. 222 62

(Ehli Olana Kaygusuz Sultan n tleri) Ey tlib -i hak ve hakikat! Gel imdi kendine insaf eyle; seni ebediyyen mahv edici cehil marazlarma ila bul. F rsat elde iken gece gndz durmayub aresini ara, t kim ol korkulu menzillerden emin olasn. Yoksa yr- yoldan cehil maraz ndan kurtulub d- handan selmette olduklar n ggrrsn; ve sen gam ve gussalar n ve cehalet sebebi ile bana ecek trl belalara giriftar olub kal rsn. Ol vakit ok pe iman olursun ama faide etmeye. F rsat elde iken nadanl brak dana 4312 2 3 Kendini arifler ve ehl-i diller suhbetine ve meclisine layk eyle. insan- kmile eri t ki dnya ve hiret marazlar ndan emin olasm.
.

Mrid-i kmili bulduktan sonra a k delil edb, zn bilb, arif olub Hak'k vcudunda bulas n. mam Ali (kerremallahu vechehu), ilk defa idi Peygamber aleyhisselma sordu : Ya Resullllah ne amel edeyim ki amelimi zyi' etmi emi olaym. Hz. Resul buyurdu : Hak'k istersen kendini bil ! 224 Arifleri cem edb daima subhbet eyle 2 2 5. Sznde sadk ol. 226 Bir dilden kiki sz syleme. Kimseye mikr ve hiyle etme. Bir kimseyi rencide edb hor ve hakir bakma. Zira, her mevcut mutlak vcutta iktizay- zattr. Elinle koymadn eye el uzatma. Daima zn zne ver ; 2" o halde Hak'k bulur, tecelliyatna mazhar olursun. Ol vakit seyrin Ar ve Fer'e kadar gider, tamam olur, mrn zyi' etmemi olursun, ve hem her beliyye ve azabtan emin olursun. Ama, ey talib-i Hak, Allah yolu gayet yak ndr ama gayet mkildir. Arif olan anlad Ndna ben ne dedim Anladn ise hal oldu Hayvan olan tnmad Aceb bundan ne anlad Anlamadn ise kaal oldu.

Yeni bir haber syliyeyim ki anlamadm ise anlayas n. Arif isen insana kar, yoksa nadan gibi yavanlara kar ma. Nagah bir gn vcudun ehrinden kaafile ger, her zerrat n geldii yere ve menzillere taksim olur, sen seninle tenha kal rsn. 228 Eer metaln drr- gevher ise ad- hurrem olub gam-u gussa yok, hangi ehir ve menzile varsan mteri tcirler meta ndan almak iin kapna mlzemet ederler. Eer metan hrmende ve naks ise kangi ehre ve menzile varsan metam kesad bulur, gnden gne mflis bir bineva olursun. Nice zamanlar geer, devranlar dner, deryalar asl na gider, Mh- encm- zaman nabedid olur, heyhat ki kaafile ba sana rahm edb yzne bakmaz,229 ta ki arif-i billh olanlara, drr- gevher kaafilesine kar rsn. 63

Ey tlib ! uyank ol ve hakikattan haberdar ol; ba ndaki sarholuu gr.230 Hak'k taleb 231 ederim dersen (Mtu kable en temtu) mazmununa masadak olup lmezden evvel l ki dirilesin. Dnyada harab ol ki ma'mur olasn. Cefaya sabr et ki vefaya eresin Yoksa ehl-i zhir gibi ibadat yapt m diye mukabilinde ivez mininde iken ngh bir gn iin sahibi ilediin ii pesend etmeye. Ol vakit mrde gibi olub elin bo kala; halin kat dvar ola; ok pe iman olursun, ama hi faidesi olmaya. te gidb size ok haber getirdim. zn insan suretinde iken hereyi kazamrs n, 23 2 yoksa her ey kaybtr. Ne ki grrsn ana ibretle bak. 233 Bu ne iin byle olmad deme. Hi bir ey iin gam ekme. Bu szlerden garaz budur ki sen dahi gnln cem eyle; 234 Akl-ma dda mukarin ol; dnyaya ap ub kalma; 23 sonun fikr eyle. Ey gafil! bu sarayn sahibi vardr. inde oturan Sultan'dr. Halini bil ki sonra Sultan'dan utanmayas n. 236 Kimseye adavet etme. Kimsenin payma el uzatma. Hakl y haksz, helh haram fark eyle. Zira, helal lokam ile ehl-i diller suhbeti Adem'in ma'murlu udur. Haram lokma ve cahiller suhbeti de Adem'in harabl dr. Andan sonra nhak ileriden sakn. Ibretle bak, hikmetle syle. Her yerde edeb zre olub, a ay yukany gzleyb, tevazu ile en geriye otur. Mritler ve arifler nezdinde keml-i db ile diz kb otur. Bir sz ki senden sormayalar syleme. E er sorarlarsa bilir isen muhtasar syle; e er bilmez isen znden sz dzb syleme. Hodbinlik eyleme. Hakk' her yerde seninle bil. Yr-u sad k ve yoldana emin ol. Chile hilm ile syle. Arifler kat nda skit olup db ile dur, hrmetle sor, imtihan ile sz sorma. E er sorarsan syleneni kabul et 237 ; inad ve mcadele eyleme; merdud- Hak olursun."' Zira, bu sarayda Allah'n hikmeti oktur. Bu saray- brigh onundur, bakas yokyoktur. E er kul isen edeb bekle, kulluk hlince 01.239 E er Sultan ( nsan- Kamil) isen milk senindir, emin ol. 240 Yoksa sen seni bilmez isen kendini bilmek iin arif-i billahn eteine yap ki sen seni bilesin. Yoksa sonra ok hacalet ekersin; ermende olursun; hem de Sultan yz grmezsin. Saray iinde oturan Sultand r 241 Cmle, yarad lm kullandr,zerratdr. Her ne ister ol emr eder, hi mnii yoktur.
.

Adem dnyaya gelmekten murad heman kendini, Hakk' anlamaktr, t ki meratibde Hak'k btldan fark edp mrn telef etmemi ola. nk, sen dahi Adem'im dersen vcudun kubbesine 242 k, ibretle bak. Bu sahrarun dzne ve ini ine ve yoku una nazar eyle. 64

Korkulu menzilleri2 4 3 bil t ki yol zerinde korkulardan emln olasn. Onlar ki hakk btldan fark etmeyb dnyay dolatlar kaldlar, hl dahi dola ub kalmlardr. Ann iin her kii kendi iine kaildir. Hak Taalnn srlanna ve hakikatma ermeyb z bildikleri kendilerine hicab olmutur 2 4 4 Bu sebeptendir ki halk birbirlerine sorarlar ki: aceb bu krhaneyi bnyad eden Gstad nerede ola? Hayran ve sergerdan kalmlard r. Gkte mahlk yere bakar ki a adam ola der. Ve yerdeki mahlk ge bakar ki yukarda m der; yle mtahayyir kalmlardr. T (Elest birabbikm?) deminden Hz. Resule gelince yz yirmi drt bin Peygamber geldi ve gitti, her biri bir sz sylediler. Hi biri bunu temyiz edemediler. Hz. Resul aleyhisselm ve Hz. Ali ve Ehl-i Beyti dnyaya te rif buyurdular ve bu krhaneyi bnyad eden stad yine bu krhane iinde bildirldiler ve ni ann dahi bu eya iinde verdiler. E er bu kssadan sen dahi sual edersen bilen bilir, bilmeyen bilmez. Ne syliyeyim, sen seni bilmez isen bula gr bir bir biliri. Bilmeyen ne bilir biliri. 2 4 3
.

Ma'lum oldu ki hi kimse delilsiz Hak'k bulamaz imi. Zira, Hz. Resul ve ailesinden sonra gelen kmiller dahi (Nefsini Bilen Rabbini Bilir) kadsi hadisi hakk nda nice nice gzel szler sylediler. Ama gaflet uykusuna dalanlar n hi bir sz kularklar na girdimi? Biz dahi u sz deriz ki: Hak Taalnn evveli ve hiri, alt ve st, sa ve solu yoktur. Bir bahr- peykerndr ki cmle mevcudnn vcudunda mevcuttur, yani bilcmle mevcudat Hak'k n vcudundandr ve an ikrh grb hor bakanlar merduttur"6. Zira, bir ran nurudur; nihayet s ralar ayrdr. Bir gnein u'lesidir, ama pencereleri ayr dr. Ve cmle mahlukatn vcudu birdir, ama dilleri ayr dr. Biz nasihat edecek de il idik. nk, hakikat ,halka ne kadar ok sylenmi olsa ol kadar geriye kaarlar; yaln z ezelde nasibedr olan lar gerlir. Bunu bildiimiz hlde nasihat vermek istemeyiz Lkin bu nasihatlar veren Hak'tr, bizim dilimizden Hak'tr ki syler. Sonra, halk ukbta duar olduklar nda biz ne edelim. nsan suretinde iken bize Hak'k ve hakikati bildirmediler diye zulum isnad n.a mahl kalmasn ve (El-Adl) ism-i erifinin hkm cri olsun iindir (Mskal kadar hayr eden hayr grecektir, M skal kadar er eden de er grecektir).24 65

ki lemden haberdarm deyen dnya nedir Bu gn bildinse indinde olan ferda nedir2 48 Sende benlik bende senlik grnrken zhir ki lem bir vcuttur deyen ile fetva nedir Mazi mstakbel bu dem hak ki bunlar olur Bunlar cem eyleyp bir eyleyen Anka nedir 249 ki derya bir vcut olsa ikilik mahv olur Ya bu sen ben deyu halkn ettii kavga nedir Bir vcutta on sekiz bin lem oldu bir kadeh Bu kadeh ire dnp raks eyleyen sahb nedir 250 Aleme nisbet gerektir dne-i ha ha veli Pes derununda temevv eyleyen derya nedir 251 Der isen dam- beladr akn bana ak Ma'ukun vechinde 252 alan gl- hamra nedir.25 3 Vech-i dilberden hazer eyler Fakih eytan lain 254 Bilmedi ilmullahta mavera nedir Hak kasem eyler ki Adem ahsen-i takvim durur Ya bu mel'unda bu istina bu imtina' nedir nk idrk eyleye sun'- Hdayi ikaan B temenna aka ma' uka istina nedir 255 Ski-i baki elinden256 imeyenler cam-1 mey Kald hayvan"' bilmez oldu zevk ile safa nedir nk dersin mutlaktan zge kimse yok Ya arada hkm-i teklifin ile takyid nedir2 5 8 (Kll ey'in hlikn la reybe illa vechehu) 259 Pes cihat-1 sitte mahv oldu ya bu dnya nedir 260 Olmayanlar (Resmi) ya kayd- taalluktan hals Bilmedi anlar bu remzi hem bu muamma nedir. Srr- aka261 kim ki dt ol faz l olur Ayni ma'uk olduun fark etmese cahil olur Msivallah nutk- Hak'tr iktizay- hal iin Ehl-i Tevhid an selb etmez ki irk hsl olur 262 Zt- esm- s fat devr eyledike nevbenev Kesb eder kurbiyyeti Hak vechine dahil olur 263 El hazer (L taknet min rahmetillh)tan mid26 4 Kat - feyz-i Hdaya 265 ol nasl kaabil olur Kendini bilmek iin (Resmi) hadis-i (Men aref) Knhn ztiyle idrk eyleyen kmil olur. 66

(Arif Olup Ehlullah Divn na Kabulu Gsteren Nefesler) BihamdiIlah nurile envara erdim ben bu gn Alp ayn-i basiret irfna erdim ben bu gn akiyle yanp vaIih-i hayran iken Erdi bir nur- tecelli cna erdim ben bu gn Eyledim taklidi tahkik masivay terk edip Cezbe-i Rahman ile Subhana erdim 266 ben bu gn Gitti kesret oldu vandet cmle lem serteser Mahv olup suretle esm cna erdim2fi7 ben bu gn Kalkt cezb ile vcudu bu ciz-i divar enin (Knt kenz)ir srrym kim kna erdim268 ben bu gn Huuuu! Feyz- ird pirimden ynm Allah'a dndm Getim can- serimden ynm Allah'a dndm Neyleyim ben kabayi hem hrkay abay Kati bilip dnyay ynm Allah'a dndm. Terk eyledim taklidi hem istemem tahkiki Satn alp yokluu ynm Allah'a dndm 269 Zhid alsn keramet hem istemem Velyet Seyr bana melmet ynm Allah'a dndm2" aldm melmet tablm hie saydm varr-n' Akta yakp arm ynm Allah'a dndm Aka dp yanaym mahv- mutlak olaym Fena ender fenay m 272 ynm Allah'a dndm Men fakir-i divane 273 yine geldim seyrane Dp yle hayrane ynm Allah'a dndm"' Huuuu! Ben de bildim benlik yoktur zmde Benlii mrvvete satt m ezelden Tuttuumuz iyman ikrar 275 kaps Bir Pir ete ini tuttum ezelden 276 eriat rendim 277 binbir ad iin Hakikat rendim ayni zt iin 278 rendim bu sfat iin 279 Ma'rifet Tarikata hizmet ettim ezelden28o eriatn ince yollar vardr Hakikatn derin halleri vardr Ma'rifetin gonca glleri vard r Blblm glende 2 8 1 tt M 2 8 2 ezelden Huuuu! 67

Bir aceb s rra yetitim28 3 beni hayvan anlamaz 2284 Defter-i benli i sildim ehl-i divan anlamaz Ate-i aka yanarm her seher pervanevar Doldu sinem ate iyle nar- suzan anlamaz 28 Men ol abdal akm kim kimse bilmez hlimi Bulmuum Hak ile vuslat an nadan anlamaz Ki acebmi ehl-i zra hlimi ke f eylesem Himmet-i merdn nidin an her can anlamaz Bulmuum mr id-i kmil kaalimi hal eyledi 286 irdi ledn hayatn 287 ab- hayvan anlamaz Men (Selim)-i divneyim varlm mahv eyledim Varlndan gemeyenler s rr- Subhan anlamaz. 2 88 Huuuu! Gerek mrid gerek baba katras n bahre sayar Nalus olan nefse uyan skkerini zehre sayar Kendi bilgisinde kalan ilm-i ledn bilmez olan Mridine eri bakan lutfunu hem kahre sayar Gerek ak olan kii yoluna kor can- ba Budur yar sevenin i i her ne gelse fahre sayar Ahir zaman derviine aldanma sen ( Ymm Sinan) Kfrn iyman eder sanma iyman n kfre sayar Huuuu! Zhid topra a ba vurmakla bulunmaz naim .Adem'e kl secde ki gel olma eytaanirracism289 Sed edip mescid kupusun yrvar meyhaneye 290 Tut bu ral i budur haza Sratulmstakim Bul bu meyhane iinde ski-i devram sen Bade n et hem di Bismillahirrahmanirrahim 291 Tvbe kl zhdne zhid sakin ol meyhanede 292 Kimbudryalhvezikfulam293 Mal- evi:ad- ayalin terkini ur a k ol Faide vermez bular n bulagr kalb-i selim. 294

Huuuu!

68

II
(Bekt ilikte Belli Bal Merasimler) Velyetin ba ve Hlafetin sonu Hz. Ali'de topland ndan Ali, (Tarikat) 1 silsilesinin de ba dr ve tarikat srlar da kendilerinden evlatlarma, onlardan da di er btn tarikat ulularma ula mtr ki hepsi birdir ve hakt r ve tek bir nurdur. Tarikat n bir ok ubelere ayrlmas, yukarda da i aret ettiimiz gibi, vandet bakmndan olmayp, sadece, tarikat ulularma olan nisbet ve tevhid mertebeleri bak mladandr. Bununla beraber btn nisbetler ve tevhid mertebeleri de yine Hz. Ali'de son bulur. Tevhid mertebeleri teslis zre tr : 1Telkin. 2Hrka giyinmek 2. 3El almak. lk iki husus Hz. Muhammad'ten Hz. Ali'ye ve ondan da s rasiyle tarikat ulularma ulam olup (El Almak) hususu da kmil bir mr id vastasiyle tevhid s rr= acib nktelerine vak f olmaktan ibarettir ki bunun yolu da kmil bir mridin suhbetinde ve hizmetinde bulunmaktr 3 ve dolaysiyle bu da yine Hz. Ali'ye ve Hz. Muhammed'e dayanr Bununla beraber bir ulunun ruhaniyetine s nmak suretiyle el almak ta mmkndr ve vakidir. Tevhid mertebesi ikrar ve slk mertebesidir. Bu mertebede slik, eriat kapsndan (Tarikat) a girmi olur. Giyinim (ilbas- Hrka) mertebesinde salik, ma'rifet elbiselerini giyinmi olur. El alma mertebesinde de salik (Ahadiyette Fni) olmu olur ki en yksek ma'nev1 mertebe budur. Ksaca, Bekta ilik, ve zellikle (Babagn Bekta ilii) Hz. Ali'nin tafdiliyetinden, Hz. Ali'nin ulhiyetinden, ve en nihayet Nefs'in ulhiyetinden ibarettir. 69

imdi burada, Bekta i Felsefesini gerekti i ekilde arilayabilmek iin, Bekta iliin pratik ynne, merasimlerine de k saca i aret edelim. Bektailerin, mezhebleri gere i, byk kk bir ok merasimleri vardr ki bunlar, zellikle, (Ayin) kelimesi altnda toplanr. Bektailikte belli bal on iki Ayin vardr ve bu yinler (On iki mam) Postuna4 tur. uydrlm Bu on iki Ayin, er er olmak zre, drt k sma ayrlmtr. Bu ayrmn esas da drt mevsimdir, daha do rusu eskiden kalma drt mevsim bayramdr. On iki ayinin ilk alts (Baheden Gl Koklamak) ta denilen ( krar Ay inleri) dir 5. Bu alt ayin slamln abdest, namaz, kurban, tekfin gibi esaslarm tekil eder. Bu yinler, namzetleri bir e it altrma olup bunlarda zellikle iki iilir, Glbank okunur ve daima sembollerle maksad n aklanmasna allr. On iki Ayinin ikinci alts da (Baheden Gll Koparmak) ta denilen (Vusl Ayinleri)dir 6
.

Tam bir Bektai saylabilmek iin bu yinlerin hepsine kat lmak zorunludur. Biz bu konuda sadece, (Ayin-i (Cem'e 7 girme Usul) ile (Tarikata Girme Usul) nden sz edece iz. Cem'e Girme Usul) Ayin-i Cem, Bekta ilerin en byk ayinidir. Zira bu ayin, btn ekilleri ile Bekta i i'tikadnn canl bir timslidir. Ayin-i Cem, ayni zamanda (Vusl Ayinleri)nin de sonudur. Bu ayin, K 'n en uzun gecesinde, yani Aralk'n yirmi birinci gecesinde yap lr ve bu ayine btn Bekta iler katlr ve katlmak zorundadr. kin-i Cem zellikle, Ha r ve Ner'den sonra insann Allah'a kavumasn ve btn benliklerin ortadan kald rlmasn sembolize eder. Ayin-i Cem, bu bakmdan da zellikle ( amanizm)i aks ettirir. Bu ayin, dnyann yaratlaca ; kyametin kopaca ; srafilin surunu trtrece i; llerin mezarlar ndan kalkaca ; meydan kurulacak' ve gerek insanlar n Srat kprsn geip Cennete, di erlerinin de Cehenneme girece i, ve en nihayet ebedi ya ama srrna kavuula-

70

cak olan bir ayindir. Bu sebeple de bu ayinde, ba ta Allah olmak zre dem, Havva, eytan, Melike-i Mukarrebin (Cebrail, Mikail, srafil, Azrail), Meryem, sa, Muhammed, Ali, Fatima, Hasan, Hseyn, Nuh, Yunus, brahim, Ismail, Musa, Firavn, Hac Bekta, Bahm Sultan ve Hak Eren'den ve daha baz ahsiyetlerden mrekkeb k rk kiilik bir inanlar tarihi kafilesi yer almakta ve bu kaafile k rk seme kii tarafndan temsil edilmektedir. Yine bu sebeple bu ayin, Babalar n en salahiyetlileri tarafndan idare edilmektedir. Ksaca, yin-i Cem, nsann, Allah'n kendisinde tam tecelli ettii tek varlk ve btn insanln da bir varl k olduunun temsilinden ibarettir. ikyinde bu krk kiiyi temsil edenlerin temsil grevlerini gerekti i ekilde yapabilmeleri, onlarn, gerekten bilgili, zarif ve nktedan olmalar ile mmkndr. Bundan tr, yllarca ayni grevi yapanlar vardr ve onlar Tekke'nin Ermileri saylrlar. te, Bekta hazrcevaplnn esas da bu grevleri yapanlar n nktelerinden ibarettir ve gerekle bt ln arpmasn sembolize eden bu nkteler as rlar boyunca inceden inceye i lenmitir. Bekta i yinleri Ayin odas nda usul ve erkan na gre' yap lr ve ounlukla gece yap lr. Ayin odas kapsna veya Ma'bed kap sna ark'tan girilir ve odann dier yn buna gre adlan r. Genellikle, (Kap), zhir ve bat l ilme; Kapnnn. ( ki Kanad), Hasan ve Hseyn'e; Kap nn (Eik)i9 de Tarikatn birinci basamana iarettir. Ma'bedin ortas (Erenler Meydan ) ve ya (Krklar Meydan)dr. Meydann tam ortas da (Dr) to dr. Dar da her maksuda ula tran Srat- Mstakim, CeIaal ve Cemal meydan, Tevell ve Teberra 11 mahalli i'tibar edilir Ma'bedde on iki mam 1 2 temsilen on iki (Post) vard r ve genellikle her post iin de birer ara vardr. Ancak, bu gecenin zelli i dolaysiyle hem Babalarn grevleri hem postlar n adlar deiiktir. Postlarda oturan ahslarn yalar da temsil ittikleri ahsiyetlerin yalar ile mtenasiptir. Mesela, Muhammed Postunda kmil ve ya krk biri gemi bir ahs oturur. Ali postunda yirmi bir ya n gemi ve pek gzel yzl bir delikanl oturur. Hasan ve Hseyn postlar nda yalar yirmiden aa olan iki olan oturur. Di er postlar ise 40-45 ya arasndaki ahslara verilmitir. 71

Bu ayin, yukarda akladmz zre, susulen gece yap ldndan bu ayine girme usulnden nce Ma'bedi ayd nlatmakla ilgili olan (ra)dan ve ( raklar Uyandrma) usulnden sz edelim. ra nedir? Bektailikte (ra), yani kandil veya mum (yani k vas tas) k ve nur anlamnadr ve u yete dayand rhr : "Biz seni Allah yoluna k sac bir gne olarak gnderdik." 13 Bektailikte ran esasl bir rol ve nemi vardr. Zira, rak* insan karanlklardan kurtaran ve gidece i yolu aydntlatan ktr, nurdur. Bu sebepledir ki Peygamberimiz de raa tebih edilmitir. nk, Peygamber gelmi olmasayd mevcudatn hepsi yokluk (Adem) karanlnda kalr ve vcut nuruna yol bulamaz ve ilahi feyz yoluyla ayana gelemezdi. Zira kudsi hadiste bildirildi ine gre Allah Peygamberimiz iin yle demitir: (E er sen, sen olmasayd n ben felekleri yaratmaz d m) Bundan tr de Ayin odas nda (E ik)in tam kar snda basamakl ve genellikle on iki rak' havi bir ralk vardr ki buna (Taht- Muhammedi) veya sadece ( ralk) derler. Bu on iki rak aras nda veya nnde byk bir rak daha vardr ki bunun ba (Bekta Taci) eklindedir alt da drt blm olup drt kapya 1 4 iarettir. Yukar s da on iki mama iaretle on iki dilimlidir ve bu on iki dilimin tam ortasnda da bir dme vard r ki bu d me bizzat (Hakikat)a, yani Muhammed ve Ali'nin (Birlik)ine i arettir. Bu byk rak, fitilli bir zeytinya kandilinden ibaret olup fitillerin biri Allah' , biri Muhammed'i, ncs de Ali'yi temsil eder ve btnl ile rak bu nn birli ine iaret eder. Bu rak' Pir postunun yan nda bulunur ve (Horasan ra) adn alr ki Hac Bekta'n yol ve erkan = nuru saylr. Bundan tr de btn raklardan nce bu rak uyand rlr ve dier raklar da bundan uyand r hr ve byle yapmakla da ilahi hakikata ancak, Hac Bektan nuru irad ile varlabilecei anlatlmak istenir. Bazan da bu rak yerine odann tam kar ucunda (Sirac- Mnir) denen ve Hz. Ali'ye iaret eden tek ve pek parlak bir ra bulunur. Horasan rana, bu byk raa Muhammed ve Ali nurunu temsil eden (Kanun ra) da denir ve btn lemleri temsil eden Ayin (Meydan) n bu Muhammed Ali nuru aydnlatr. Bu u demektir: lemlerin balangcnda Muhammed Ali'den, onlar n nurundan ba ka 72

bir ey yoktur ve ikisinin vandeti de (Ulhiyet Makam )dr. Bu ulhiyet makamnn birliinde (Ahadiyet), ayr lknda da (Vahideyet) tecelli etmi tir. (Vahidiyet), (Ahadiyet)in tecellisi olup mebde' olan (Am)dan, yani (Gayblar n Gayb)ndan, (Lht Alemi)nden zuhurdur. Mumlarn bir delil (bir mum paras ) ile (Kanun ra )ndan uyandrlmas ile Allah, Muhammed, Ali de ayrlm olur ve bunlarn her birinin ayr nuru, ayr zuhuru olmu olur. Bu suretle de Muhammed'in taht kurulmu ve (Vcub) ve ( mkn) lemini, yani meydan n byk nur kaplam ve bu byk nurun lem'alarar , paralar olan kk nurlar da zhir olmu tur. Yani, on iki mam raklar da uyanm ve (Ferdaniyet) meydana gelmi ve Muhammed Ali'nin nurunun nurlar ile meydandaki (Alemdeki) her ey de zhir olmu tur. Btn bunlar ezdi zuhurun bir timslidir. Yani, ilk nce Muhammedin nuru zuhur etmi ve btn varl klar da o nurdan hasl olmutur ve o nurun paralar olan nurlar ile zuhura gelmi tir. Her zuhur iin bir mazhar zorunlu oldu undan meydandaki postlar, raklar, makamlar... da zuhurun birer mazhar dr. Hak'kn tam mazhar ise (Adem)dir. te, tlib olan kii Adem'de tecelli eden hakikata bilirse ve grrse Allah'a da bu suretle bilmi ve grm olur. Her zt, sfatlar ile zhir olduundan btnda iken, yani grnmez iken bir klli ilim, bir mutlak vcut olan Allah, zuhuru ile bir mutlak mevcut olmu olur. Byle bir mutlak vcut ve mevcudun tam mazhan da o ezdi nurun tam ma'kesi ve mazhar olan (Adem)dir. Burada yine iaret edelim ki Adem'e secdeden maksat onun s fatlarna deil, fakat ztna, yani klli ruha secdedir. te, aslda Trk gr ve dnnn timsali olan Bektailiin yolu budur. Bu konuda (Genci) yle demektedir: Neydn ztim sfatm srra aah olmuem Nev tulu'etmi hakikat ehrine mh olmu em Men ziyaretgah- akm, gel meni eyle tavaf yle bir nur- muazzam hass- dergah olmu em Lezzetin, a klar, akn menden ald t ezel Bad- ak menden eser, men a ka hemrah olmu em devran iinde kendimi kldm nihn Terk-i tecridin muhakkak fahr-i fillh olmu em Hep menim hkmmdedir (Genci) bu dilde ne ki var 01 sebepten bu vcudum milkine ah olmuem. 73

(Harabi) de yle diyor : Hak kendini halka bildirmek iin Insan kendine timsl eyledi Kur'n- ntkn tefsiri iin Kur'n- smiti irsl eyledi. (Senrihim ytin fil fk) Kur'anda buyurmu ol Rabb'ul-Felak A gzn kendi zne bir bak Hak sfat sende ikmal eyledi. nsan kinatta olmu bi-bedel (Vettin) sresi erh etmi gzel Halk iykz iin Hallk- ezel Bunca Peygamberler irsl eyledi. Viz bu esrara de ildir gh (Leyle-i Mi'rac)ta Hazret-i Allah Bir sret-i (Sb- emred)te ngh Peygambere arz- ceml eyledi. Ve yine yle de demilerdir: Bilmez niin mrai, etmez scud-i Adem Terketti emr-i Hakk , eytana uydu her dem Ademdedir keramet, Adem'den iste Hakk Ben Adem'i yaratt m dedi Hd mkerrem Esmsn fil-cmle insana ta'll n etti nsan imi mukarrer ben bildim ism-i a'za,m. Ey bu cmle kinatn asln bir can eden Adem'i kudretle ol cana sevip cnan eden Allemel-esm ile hem tc- kerremn ile Ar- a'lda melekler cem'ine Sultan eden. (Mir'ti)nin u beyti de bu rneklerin en gzellerindendir: Secde eyle Adem'e iblis gibi r eyleme Emr- nehyin bil Hak'kn, meknn inkr eyleme. raklar uyandrma: nce rac tarafindan Dar'a gelinip niyaz 15 edilir ve mr itten bir delil alnarak ilk olarak (Horasan) postundaki Horasan ra (Kanun ra) uyandrlr ve uyandrlrken bu tercman (dua)16 okunur: 74

1(Kandil, nur- Muhammed Ali'dir ezeliden ezeli, Allahu rirussemavat mezhirinde lem yezeli, ayin-i Cem'de grlr Hakk n' kudret eli, kaide-i erkn Pirim Hnkr Hac Bekta-1 Veli, Levlake srrna mazhar envar- tecelliyt mnceli ber kemal- Hamse-i Al-i Ab ve ber ceml-i Muhammed Ali r salavat). Horasan randaki mumdan yaklrken ( k alnrken) u tercman okunur : 2 (ra- Muhammed Ali'den douptur ems ile Mh, fakir de bir zerre alaym, destur Allah eyvellah). Bundan sonra geri ad mla (Dr)a gelinin ve Dr'dan yine adm yryerek ralann yanna gidilir ve giderken bu tercman okunur: 3 (Hak dost, aklar, sad klar, yanklar, uyanklar ve sakinan-1 Ayin-i Cem erenlerine Huuu dost!). ralarn nne varldnda da u tercman okunur: 4Bu menzil ki ra- nr- semavat Kaan kim r en oldu Tr- mnct Makaam- esrard r ve hem hct Ber keml-i Muhammed Ali r salaavat) denip Baba ra uyandnlr ve uyandnlirken de u tercman okunur: 5 (ri- ren, fahr- dervin, zuhur- imaman, huzr- haziran, selmet-i gaiban ber ceml-i Muhammed Ali r saray'a -t). Ondan sonra dier mumlar uyandnlr ve uyand nlrken u tercman okunur: 6 (Seyyid's- Sadat, muhibb's-Sdt, hulasa- mevcdat, alem's-srr v'el- hafiyyt, efi'-i ruz-i arast ber ceml-i Muhammed Ali r salavat). Uyandrma ii tammamlandktan sonra ra Muhammed Taht= sol tarafindaki makama (Peymene) geerek u tercman okur: 7 (ra- evliya nur-i semavat Ki bu menzildir ol Tr - i mnacat Kaan kim r en ola kl niyaz Muhammed Ali'ye candan salavat). 75

rae sonra da Kur'andan u paray okur (bu baz yerlerde Mrit tarafindan okunurdu) : 8(Allahu nur'us- semavati vel ardi misle nurihi ke-mi ktin fiha msbah'ul-msbah fi zccetiniz-zcceti keenneha kevkebn drriyyn ykad man ecerettin mbareketin zeytunetin la arkiyyetin ve la Garbiyyetin ykd zeytuha yadiu ve lev lem temseshu nrun al nri yehdallahu nurehu men ye au ve yadribullah'ul-emsle linnasi vallahu biklli ey'in alim). Bundan sonra rac defa tekbir getirip Dar'a gelir ve bunu okur: 9(Allah Allah n ra- fahr uyandrdk Hda'nn akna eyyid'l-Kevneyn Muhammed Mustafa 'n n akna Ski-i kevser Aliyy'l-Murtaza'n n akna Hem Hadice, Fatma Hayrnnisn n akna ah Hasan Hulki Riza hem ah Hseyn-i Kerbel Ol mam- Etkiya Zeyn'el-Ab'n n akna Hem Muhammed Baakr ol kim nesl-i pk - i Murtaza Cfer's-Sad k mam- Rehnman n akna Muse-i Kaz m mam- serfirz-i ehl-i Hak Hem Ali Msa'r-Riza'yi Asfiyan n akna ah Takiy ve b Nakiy hem Hasan'l-Askeri Ol Muhammed Mehdi-i Sahib-Liva'n n ak na Pirimiz Hnkarmz Bekta Veli'nin akna Haredek ynan yakilan a kaamn akna Ber-Cemal-i Muhammed Ali, Keml-i mam Hasan ve mam Hseyn al R Blend Salvat Allah, eyvellah Huu!.) Bundan sonra rag yle der: 10(Hizmetlerimizi kabul et ey ah Bihakki Mustafa ve Al-i Dergah. Erenlerden hakl , hayrl himmet... ey'en Hah, Allah eyvallah). Bundan sonra da mr it u kk (Glbank)i18 okur: (Bismi ah . Allah Allah . vaktlar hayr ola. eyler def' ola. M'minler bermurad ola. Mnkirler mt, mnafiklar berbad ola. Demler dim, cemiyyetler kaim ola. badetler sahih ve salim ola. Gnller en, meydanlar bd ola. Dostlar mesrur, d manlar makhur ola. S rlar mestur, 76

gnller pn nur ola. Erknlar, niyazlar kabul ola. Dem-i devran, hanedan-I dervi n daim ve baki ola. D mnn- AM Ab hakir ve fni ola. Sine-i salikan mteselli, dil-i dervi an mtecelli, bezm-i rifan mtehalli ola. Hak erenler nehc-i kavim-i s rat- mstakimden ayrmaya. Ksmet ve ftuhat kerem ve inayet eyleye. Mazhar- envar- tecelli ve mahrem-i esrar-1 ezeli ez cmle u ak- lem yezeli eyleye. Nefeslerimizi keskin, tlarmz berr, didelerimizi bin, kalblerimizi musaff eyleye. Hanedan-1 fakr- fendan gen dervi n, akaan, sadkaan, muhibbann ruh- revanlar d- handan ola, Merdan-1 Bekta i, Abda lan- Bekta i, Kemerbestegan-119 Bekta i daim ve baki ola. Allah, ikrarlarmz safi, iymanlar mz halis, fahrimizi mbarek eyleye. Er Hak Muhammed Ali gerekler deminden, on iki mam, on drt ma'sum- pk efendilerimizin katar ndan, didarndan ayrmaya. Namazlarmz, niyazlarmz, erkanlarmz, hizmetlerimiz, dergah-1 izzetinede kabl ola. Seyyid,i kinat s rr- Murtaza Ali, dem-i Hazret-i Pir-i destgir Hnkar Hac Bekta Veli ve Balm Sultan efendilerimizin dem ve keremlerine Huuu!... diyelim, Huuu!. . ...). Bundan sonra ra (Dr)a ve Mr ide niyaz eder ve: (Allah dost, haz r ve gaib, zhir ve bt n Ayin-i Cem erenlerinin gl cemallerine ak olsun, Allah, eyvallah Huuu.. dost!) meydan tercman n okuyarak yerine oturur. Sonra mrid : (Destur Ya Evliyalarn Htemi Kutb'l-Evliya Hnkr Hac Bekta Veli!) diyerek: (Ya Muhammed! mkil ve skntl anlarnda yardmna Ali'yi a ar ki o muzhir ve mazhar- acaib ve garaibtir ve Hak'k n kudret eserleridir. Kederlerden, musibetlerden kurtulup felha ula mak iin Pene-i Ab ve Evlad- Hseyn akna ona snmaldr. O Nebiliin nuru, Veliliin srr, Cemal ve Kemlin mliki, UIfthiyet ve Azametin sahibidir. Onun iin Ulu Allah ad na ona nid et! Rahmet edicilerin en rahmet edicisi, yard m edicilerin en yardm edicisi olan ve kalpleri ve d nceleri bir anda alt st edip zulmetleri nura, erleri hayra, kederleri srura tebdil ve gark eden odur. Hi bir kimse Ali, hi bir k ln Zlfikar olamaz. Allah' mzn biricik dostu Ali'dir. Ey Ali bizim de kalplerimizi ve dncelerimizi nurlandrp aydnlartarak bizi de Allah'a ula tr ve kavu tur !. 77

Ey Ulu Tanr ! vacib't-Ta'zim ve't-Tekrim olan Muhammed ve Ali hrmetine bize imdd eyle!) mealindeki (Nad- Ali)yi" okur. Bunun zerine btn haz r olanlar hep birden niyaz edip hep birden (Gere e Huuu!) derler. ralar uyandrma bir usule gre yap ld gibi Ayin odasna girme, yani Ayin-i Cem'e girme de bir usl dairesindedir, yle ki: Ayin odasna ilk Baba girer ve Postuna oturmadan kendi postuna niyaz eder. Bu niyaz da yledir: zemine diz klr ve iki el, biri dierinin nnde olmak zre, zemin zerine konur ve zemin plr. Baba'dan sonra da di er a'zalar meratib s rasiyle odaya girerler. Bunlarn odaya girilerinde de usul udur: 1Kapdan girerken, nce, (E ik) e niyaz edilir. Bu niyaz da yle yaplr : nce sol diz zerine diz klr ve iki el e ik zerine konur ve her el bir defa plr. Ondan sonra u eik tercman okunur: Eik tercman udur: (Eiine koymuum ben can ile ser Hem eiinden benim hacetim budur Lutf edip ben fakire k lasn nazar Allah eyvallah Huu! Dost). 2Bundan sonra (E ik) geilir ve (Horaan Postu)na yani (Hac Bekta postu)na niyaz edilir. Orada da u tercman okunur: (Cemalin srrdr hep Adem hutut- heft (yedi ayet hatlar ) Mihrab- Rezm-i Elest ar k e-i Post Allah eyvallah Huu! Dost). 3Sonra oradan (Dr) a var lr, boyun bklr ve oradan addmda (Mrid postu)na yani (Hz. Muhammed Postu)na gidilir ve son admda: (Ve lillah'il-Marki v'el-Maribi fe-eynem tvell fe-semme vechullah), teercman okunarak Babaya niyaz edilir. Bu niyaz n usul de udur: nce Baban n sa dizine, sonra dsol dizine, sonra da g snn sa alt tarafi plerek niyaz edilir. Sonra Baban n nne secde edilir ve secdeden sonra ger geri ad m atlarak yine (Dr)a gelinir. 4Bundan sonra (Dr)dan yine ad m ilerleyerek ( ra)a, yani (Taht- Muhammed)e veya (Minber)e gelinir ve nnde niyaz edilir ve u tercman okunur: 78

(ra- nur Muhammed Ali ber-Ceml-i Muhammed Ali ve lihim r salavat). 5 Sonra yine geri ad m ile tekrar (Dr)a gelinir ve oradan da yine ileri ad m ile (Sultan Postu)na, yani (Seyyid Ali Postuna) ve ya (Kre) ye(ki mam Hasan ve mam Hseyn'e ve Fat ma ocana iarettir) niyaz edilir ve u tercman okunur: (Zhir btn erenlerine Huu! Dost.) 6Oradan, yine ayni minval zre (Dar)a gelinir ve oradan da (Rehber Postu)na, yani (Hz. Ali Postu)na niyaz edilir ve u tercman okunur: (Ve lilIah'il-Mariku v'el-Ma ribu fe-eynem tvell fe-semme vechullah). 7Oradan da (Nakib Postu)na, yani (Kaygusuz Postu)na iniyaz edilip meydana gelinir ve geri kalan di er postlara do ru ilerlenerek o postlann hepsine birden: (Cmleden cmleye) diyerek niyaz edilir ve u meydan tercrnam okunur: (Allah dost, hazr gib, btn zhir, Ayin-i Cem erenlerinin gl cemallerine ak olsun Allah eyvallah). Sonra (Dar) a gelinip niyaz edilir ve kendi yerine oturulur. 21 Bu yedi niyaz merasimindeki u zel noktalara i aret etmek faydal olur: Niyaz ederken, sa ayak namazda oldu u gibi, kaldrlr ve byle secde ve niyaz edilir 22 Ve her niyazda (Dar)dan er ad m giderken ayak parmaklar nn ular birle tirilir. (ra) veya (Tr) veya (Taht- Muhanmedi) yahut ta Hz. Peygamberin hutbe okudu u mahalle iaretle (Minber) de denilen yerin stnde de on iki mum yanar ki bu on iki mum da on iki mam'a iarettir. Bu (ra) n zirvesi (Tr) da n temsil eder ki (Ulhiyet Makam)dr. (Nurun Zuhur ve hatas)na i arettir; k saca, (Len terk] Msa!) hikayesinnin tecelli etti i yerdir. (Tarikata girme Usul) : Evvela, usul vech ile Baba (Talib)in kurbann kestirir. Ayin-i Cem yaplan yer - ki vandet alemidir-Hak'k n tam zuhurunu ve zuhura sebeb olan nurun inki af makhallini, yani (Knt kenzen mahfiyyen)i temsil eden esrann ve ezdi mukadderratm tafsilinin icmalini, cem'ul-cemi ve fark , celal ve cemli ihata etti i makamdr. 79

Bu makama girmeden nce ikrar alacak talibi (Rehber) gusl ettirir. Guslden sonra ba tan aa tas su dklr ve su dklrken de u tercman okunur: (Bismillhil aliyyl azim hver Rahmnirrahim Neveyt en agtesele an cemi-i sivallah ve znubid dnya ve ma te ebbehe an zlike takarrben illlahi taal ve tarikil Enbiya ve 1 Abdal ver Ebrar. Y Muhammed, ya Ali, la feta illa Ali , la seyfe illa Zlfikar, ber ceml-i Muhammed Ali, keml-i mam Hasan ve mam Hseyn al ra blend salavat). Rubasn giyerken u tercman okunur: (Ve iz i'nia beddelna emslehm tebdil, ber ceml-i Muahmmed Ali, keml-i mam Hasan ve mam Hseyn al r salavat). Sonra tra olur ve ban slatrken u tercman okunur: (Bismi ah 2 3 Elhamdllillahi Allahmme salli al Muhammed'el-Musatafa ve al lihi z merretin festeva ve hve bil ufkil a'lelervah).
..

Ba ykandktan sonra da u tercman okunur: (Bismi ah Subhane zlike vel melekt, Subhanel ar yel azame vel heybe, yel kudre, vel hikme, vel ceml, vel celal, yel cebert..). Rehber, talibin bana (T) nu okur:
24

korken yle hareket eder ve u-

Evvela Allahu Ekber deyip eliyle talibin ba nn sa tarafina bir hat eker ve Rabb-l-hiri v'el-evveli deyip sol tarafina bir hat eker. Sonra (Allahu ekber Allahu ekber la ilahe illallahu vallahu ekber Allahu ekber ve lillahil hamd, ber ceml-i Muhammed Ali, keml-i ah Hseyn al blend salavat, Allah eyvallah) tekbirini getirir ve bunu mtaakp ban ortasna bir hat eker ve unu okrur : (muhlikine rusekm ve muksirine la tahafne fe alime ma lem talem fe caale min dni zlike fethan kariba). Tra iin u tercman da okunur: Tra olup bulduk safa Ehl-i Beyt-i Hanedan k la vefa Geldi Hak'tan Ayet-i muhl kin Ann iin tra oldu Muhammed Mustafa Ber ceml-i Muhammed Ali, keml-i mam Hseyn 80

Bu i bittikten sonra Rehber tlibe bir gusl abdesti daha ald rr. Bu abdestte evvela eller, stnden a aya kadar hilllanarak ykanr; sonra sa el ile yz ykanr; sonra sa kol dirseinden su dkp yukardan aaya sazlanr; sol kol dirse i de yle yaplr ve sonra da ba mesh edilir. Bu iler tamamlandktan sonra da Rehber tlibe yle der: (Bu abdest, gusl mahalleri vashasiyle edilen gnahlardan, irkbtan ve isyandan temizlenmek demektir). Bundan sonra Rehber talibe yle bir abdest daha aldrr: Evvela kere eller ykanr, sa el ile kere aza su verilir, sonra kere burna su verilir, sonra kere yz y kanr; sonra su sa el ile dklb sol avuca b raklr ve sol avutaki su da sa kolun dirseinden parmaklar ucuna kadar b raklr, bu kere yaplr, sonra sa kol da sa el vashasiyle ayni ekilde ykanr, sonra adet zre sa el ile ba mesh edilir, sonra sa el ile sa ayan st ve .sol el ile de sol ayan st parmaklar' aras na kadar s anr. Bu abdestten murad ta bu organlar ile her hangi bir kusur ve isyan vaki olmu ise o kusur ve isyanlardan temizlenmektir. Rehber, bu adbdestin mam Ca'fer aleyhisselm n olduunu tlibe ihtar ve tefhim ederek: (Cenab- Hak erenler abdestinde sbit kadem eylesin Huu!) diyerek bu abdest i ini tamamlar. Bu mteehhil erkan dr. Yukarda aklad= abdest ilemi balamadan ve sonra organlar ykanrken sra ile u tercmanlar okunur: Leen ibrik tercman : (Haydar' n rahnda tenim oldu pk Yzm srp Dergahma eyledim hk Pirimiz stad mz Selman-1 Pk Ber ceml-i Muhammed, keml-i Ali r salavat). Abdeste niyet tercmam : (Bismi ah.. Neveyt en etevaddaa bi tahkik al-vud, vusul ellezi fakrun man amelil kevneyni ve huruc man a'malid dnya takarruben minallahi taala; (ve kalerkeb fiha bismillhi mecriha ve mersiha enne Rabb! legafrun rahim..). (Burada "ve kalerkeb.. " yetinin tefsirine k saca dokunahm: Nuh aleyhisselam (Tufan)da kavmini kurtarmak iin yapt gemiye girerlerken onlara yle demiti: bu gemiye Allahu Taaln n is81

mini anarak girin, nk bu onun iradesiyledir. Rabbim taal m'minlere mafiret edicidir, merhamet edicidir, Tufandan kurtar cdr. Nuh aleyhisselm, gemiyi (Besmele) ile yrtr ve (Besmele ) ile durdururdu. Rehber tlibe abdest verirken bu ayeti okur: ( nnema yridullahu liyezhebe ankmrricse Ehll Beyti ve yutahhirkm tathira..). Rehber, ite bu ayeti okuyarak tlibin ellerine su dkme e balar ve tlib ellerini ykarken de Rehber ona unu telkin eder: (Ey Allah' n didarmn tlibi, ezelden bu gne kadar Allah' n nehy ettiklerine el att n ise hepsinden syrlp arnmak iin ellerini y kamak snnet-i eriftir). Tlib azna su verirken de Rehber unu telkin eder: (Ey Allah' n didarmn tlibi, ezelden bu gne kadar a zndan kt sz ve hata sad r oldu ise onlardan a zn temizleme snnet-i eriftir) Tlib burnuna su verirken de Rehber unu telkin eder: (Ey Allah'n didnmn tlibi, ezelden bu gne kadar Allah' n nehy ettii eylerden her ne ki koklad n ise onlardan beri olmak iin burnunu temizlemek stnnet-i eriftir). Tlib yzn ykarken de Rehber unu telkin eder: (Ey Allah' n didannn tlibi, ezelden bu ana kadar hayas zlk vaki oldu ise hepsinden syrlm olmak iin yzn ykamak fanzd r.) Tlib kollarn ykarken de Rehber unu telkin eder: (Ey Allah'n didannn tlibi, ezelden bu ana kadar nehy edilmi olan e yaya kol uzatt isen hepsinden temizlenmek ,iin kollar n ykamak farzdr). Tlib ban sazlarken de Rehber unu telkin eder: (Ey Allah'n didannn tlibi, ba, organlarn en bydr. Akl, fikir, idrak ba ta gerektir. imdiye kadar akl-i mstakimin h lafnda harekette bulundun ise hepsinden s yrlp arnmak iin ban sazlamak farzdr). 82

Tlib ayaklarn sazlarken de Rehber unu telkin eder: (Ey Allah' n didarmn tlibi, ezelden bu ana kadar Rahmn n rizasna ayrkr olan ve hata ve isyana sebeb olucu yerlere vard n ise hepsinden uzuk olmak iin ayaklar n sazlamak farzd r). Tlib abdestini bitirdikten sonra Rehber silinmek iin Tlibe bir havl verir ve havl y verirken de unu telkin eder: (Ey Allah'n didannn tlibi, ezelden bu ana kadar i lemi olduunu masiva irkablar ndan yzn sil!). Bundan sonra Rehber tlibe yle syler: (Bu abdest mahallerini ykamaktan ve s azlamaktan muksat bu organlarnla edilmi kusur ve isyanlar varsa onlardan bu belli organlar temizleyip paklamakt r ve bu da hem snnet hem de farzd r. Ve bu abdest Hz. Ca'fer Sad k efendimizin mezhebidir. Cenab- Hak erenler abdestinde sbit kadem eylesin, Allah eyvallah). Sonra Rehber tlibi al p usul vechile (Habl-i Metin) ile (Mrid) e gtrr. Rehber tlibi Mrid huzuruna gtrrken nce (Kre)ye do ru gider ve kre nne giderken : (Yasin vel Kur'nil hakim inneke leminel mrselin ala sratn mtakim) yetlerini okur. Kre nnden Mrid tarafna giderken de ( nnallahe ve meIaiketihi yusallne alen Nebi y eyyhellezine men sall aleyh ve selim teslima) der. Tlibi Mride teslim edecei vakit te : (Ve Habil Ma rk yel Marb feeynem tvell fesemme vechullah) der. Mr it te mukabeleten: (Simahum fi vcuhihim min eseris scd) der. Rehber tlibi Mr ide teslim etti i vakit Mrid u (Glbank)i okur: (Bi mi ah.. Allah, erenler. on iki mam, on drt ma'sm- pk, Pirimiz Hnkar-1mm Hac Bekta Veli, Seyyid Ali Sultan, Abdal Musa Sultan raz ola! dil bizden nefes Hz. Bal m Sultandan ola!). te, Merasimin bu noktas nda ralar uyandrlr ki onun da usul yledir : Evvela rac kalfa belini balar, yani t- bendini (Gayret Kua) balayp (Dr)a gelir ve bu tercman okur: (Bismillh, Rabbena zalemna enfsena ve in lem ta fir lena ve terhamna leneknenne min el hasirin.) 83

Allah Allah yzm yerde, zm drda, Muhammed Ali yolunda, erenler meydan nda, canm kurban, tenim tercman, bu fakirden a rnm, incinmi can karda varsa dile gelsin, bile gelsin, hakk taleb eylesin, Allah eyvallah). Bu szler zerine haz r olanlarn hepsi raz olup Huu! derler. Sonra rac niyaz edip yrr ve elindeki delil (mum) ile Ocak randan, yani Horasan Postundaki mumdan al r ve alrken (75) inci sayfada iaret etti imiz (2) sayl tercman okur. Sonra da gelip Mrid nnde durur ve bu tercman okur: (Bismillh, em'-i tefvik-i hidayettir yzn Sret-i Hak'tan i arettir yzn Ehl-i tevhide be arettir yzn Kble-i erbab- taattr yzn Maz- Kur'andan ibarettir yzn (Ber ceml-i Muhammed Ali, keml-i mam Hasan ve mam Hseyn al r salavat). rac bundan sonra (75-76) sahifelerdeki (3-10) say lar arasnda akladmz ayni ilemleri yapp ayni tercmanlar da okuduktan sonra Baba'ya, Rehbere ve lay k olan mahallere niyaz edip ekilir, eie gelir ve orada da u tercman okur: (Allah dost, hazr, gib, zhir, bt n, kin-i Cem erenlerinin gl cemllerine a k olsun). Rehber bundan sonra da yerine oturur. Rehberin bu hareketinden sonra Mr id olan kii Rehber olan kiiye hitaben: Kalk erenler (Talib)e rehberlik eyle der. Rehber de eyvallah deyip kalkar, kap ya geer ve u (Dar) tercman n okur: (Rabbena zalemna enfsena ve in lem ta fir lena ve terhamna leneknenne min el hsir in). Sonra Mrit te unu okur: (Bismi ah, Allah Allah zrler kabl oala, niyazlar makbl ola, muradlar husl bula, yznz ak ola, meydannz pk ola, on iki mam on drt 84

Ma'sm- Pk Efendilerimizin katarndan, didarndan ayrmaya. Hsn- himmetleri, kerem-i rhaniyetleri haz r ve nam- ola. Zhir ve btn muinlerimiz ola. Allah erenler ikrar nda sbit kadem eyleye, mnafik errinden hfz eyleye. Dervi-i derdimend eyleye. Er Hak Muhammed Ali gerekler deminden ay rmaya. Kerem-i Evliya, dem-i Hz. Pir Balm Sultan gerekler demine Huuu! ) Bunun zerine btn oradakiler (Huuu!) derler. Sonra Rehber erkan zre niyaz eder ve talibi elinden tutub d ar karr. T-i Bendi de alp Mride teslim eder. Bundan sonra tlibin esvab n alp kapya geer ve bu tercman okur: (Bismillh, ve iza i'na beddelna emsalehum tebdil, ber Ceml-i Muhammed Ali, kernal-i mam Hazan ve mam Hseyn al r blend salavat). Bundan sonra da Dr'a ve Mr ide niyaz edip esvaplar yanna brakr. Mrit te T- Bendi'i Rehbere teslim eder. Rehber de onu al p dar kar ve talibin boynuna takar ve tarkarken de u tercman okur: (Bismillh, bel Millete hanefiyyen ve men dahalehu kne mena). Sonra Rehber tlibi kap ya getirir ve u tercrnam okur : (Bismi ah.. Arsa-i Hak'ta durup Dar- iradette zm Hk-i Dergah oluben secde-i vuslatta yzm Her ne ki ferman olur Saha mrvvette szm Muntazr olup heman izn- iczette gzm Ber ceml-i Muhammed Ali, keml-i mam Hasan ve mam Hseyn ala r salavat). Ondan sonra Rehber: " nne evvele beytin vudia linnas" yetini okur ve sonra (Ya mfettih'ul-Ebvb) diyerek kap y ap talible birlikte keml-i edeble ieri girer ve Rehber talibin bo azndaki T- Bend'ten tutar ve onu k sa ad lmlarla yrtr ve drt kap ya selam verir. Drt kapya u vechile selam verir: Esselm aleykm eriat Erleri, esselm aleykm Tarikat Pirleri, esselm aleykm Hakikat ahlan, esselm aleykm Ma'rifet Kamilleri. Rehberin bu drt selmna Mrid ayr ayr mukabelede bulunur. Sonra Rehber: 85

(Bismi ah... Allah Allah, eli erde, yz yerde, z Dar-1 Mansurda, Hak Muhammed Ali yolunda, erenler meydan nda, pir divannda, Mrid huuzurunda, can kurban, teni tercman, on iki mam, on drt Ma'sum- Pk efendilerimizin dostlarna, dost dkanlarna dman olmak kavli ile ve Hak erenlerin pend- nasihatini kabul edip muktazasiyle amel ve hareket etmek zre, ba ak, yaln ayak, boynu bal, cieri dal yz zre srnerek gelmi olan (filan olu filan) bu kere Ayin-i Cem erenlerinin izn- icazeti ile Sahib-i Pir-i Tarikat Seyyid Muhammed Hnkar Hac Bekta Veli efendimizin Tarik-i Nazeninine mteehhil karar vermek talebinde bulundu undan ko kuzu kurbanmz vardr. Emr-i Mr idneleri nedir, ne buyurur hm? Allah eyvallah) der. Bunun zerine Mrit te u tercman okur: (Seyyid's-Sadat muhibb's-Sadat hulasa-i mevcudat Muhammed Mustafa r salavat) ve sonra: (n Pirimiz Hz. Hnkr Hac Bekta Veli, muhibb-i l ve eshab- ehl-i eriat ve sahib-i Tarikat erenleri, ve hakikat ihtiyarlar , ve mar'ifet kmilleri bir m'min a k boynu bal, erenlere kabul olmak diler. bu hususa re'y ve muvafakat nz taleb eder. Desturunuz varmdr ?)der. Btn haz r olanlar da (Eyvallah) derler. Bunun zerine de Mrit unu okur: (Allah Allah zr kabul ola, murad hasl ola, erenler raz , Hz. Balm Sultan efendimiz de raz ola. Gerekerler denmine Huuu!). Hazr olanlar da hep birden (Huuuu!) derler. Sonra Rehber, talibi erkan zre ekip Mr ide teslim eder ve teslim ederken de: (Ve lillahi'il-Ma rku v'el-Ma ribu fe eynema tvell fe semme vechullah) der, Mr it te: (Simahum fi vchihim man eseri is-Scd) diyerek mukabele eder ve sonra da unu okur: Ferman- Celil, kurban- Halil, delil-i Cebrail, tekbir-i smail Allahu Ekber, Allahu Ekber la ilahe illallahu vallahu Ekber Allahu Ekber ve lillahil hamd). Ve yine Mrit u Glbank'i okur: (Bismi ah.. Allah, erenler, on iki mam, on drt Ma'sum- pk, Pirimiz Hnkarmz Hac Bekta Veli, Seyyid Ali Sultan, Abdal Musa Sultan raz ola. Dil bizden, nefes Hz. Bal m Sultandan ola.) Bundan sonra da Mr id talib ile birlikte unu okur: (Subhanallahi velhamdllillhi ve la ilahe illallahu vallahu ekber ve lahavle ve la kuvvete illa billhil aliyyl azim. Esta furullah, esta 86

furullah min klli zenbin amden ev hataen ev s rren ev alniyyeten ve etibu ileyh minez zenbi ellezi a'lem ve ente allml guyb, settarl uyb, gaffrz znb, tevvabur rahmim. Elhamdlillhi akiren lillah). Bunu mtaakip te Mr it talibe yle der: (Ey tlib! yalan syleme. Giybet etme. ehvetperest olma. Kibir ve kin tutma. Bu z ve inad ve hased eyleme. Grd n rt, grmediini syleme. Elinle koymadm eye el sunma. Elinin ermedi i yere el uzatma. Szn geemedi i yerde sz syleme. Ibret ile bak, hilrn ile syle. Ke izzet, bye hizmet eyle. krarn saf kl, Hak'k zerinde mevcut bil. Erenlerin her s rrna agal ol. Nefsine arif ol ki Hak'k bilesin. zn Tarikatta saf ve sbit kadem eyle. Hakikat ve ma'rifeti zerinde toplayp kamil insan ol. Mridin Muhammed, Rehberin Ali'dir. Kayt yoliyle mezhebin mam Ca'fer 's-Sad k mezhebidir. Gruhun (Naci), Pirin (Hnkr Hac Bekta Veli)dir, Huu! dost). Bundan sonra Mrid, tlibin alt tarafn tekbirler ve tabi:kin sa elini sa eline 2 5 alp Kur'andan u yetleri okur: ( nnellez ine ybyineke innema ybayinnallahe yedullahi fevka eydihim femen nekese fe innema yenks l nefsihi ve men evfa bima hede aleyhullahe feseye'tihi ecren azima. Ya eyyhellezine men aleykm enfsekm Vettekullahe innallahe habirn bima ta'melun. Ya eyyhellezine men tb ilallahi tevbeten nashen. Vallah yuhibbut tevvabin ve yuhibbul mutatahharin. Elhamdlillhillezi la yebka illa vechehu ve la yakum illa ztuhu, lehl mlk ve lehl hkm ve ileyhi trcefn). Mrit bu yetlerden sonra yle bir sal'avat- eriife de okur: (Allahmme salli al Seyyidina Muhammed ve Ali v'el-Hatice v'el-Fatma v'el-Hasan 'vel-Hseyn hma nesl,i zekiyyen ve Zeynelbidin v'el-Baakr v'el-CaTer's-Sadk ve Musa'l-Kaz m ve Aliyy'rRiza v'et-Takiyy 'v'en-Nakiy ve Hasan'l-Askeri v'el-Mehdi ellezi huccet'l-Kaim yadrbu bisseyfi bihkmi ezeliyyen ebediyyen salavtullah ve selmulah ve ridvnullah taalas, aleyhim escmain ve sallallahu al Seyyidina Muhammed ve al alihi ve hayril ashabihi ecmain birahmetike y erhamer rahimin!). Mrit bundan sonra da tlibe yle bir telkinde bulunur: (Estafurullah... estafurullah... el azimel kerimellezi la ilhe illa huu! (Allah, Muhammed, Ali), on iki mam, hanedan-1 ehl-i 87

beyte iyman ve ikrar ettinmi? Kazaya raz olup kadere ba landnm ? Kaza ve kaderi bir bilip gece gndz gnlnde Allah, Muhammed, Ali'yi mridin vastasiyle bir bildinmi? Hak dedi imizi hak bilip, bat l dediimizi batl bildinmi? Sret-i haktan grnen mnafiklarn szne aldanp erenler yolundan uzakla rsan (Maher) gnnde yzn kara olsunmu?. Ncilerin pivas olan mam Ca'fer Sad k'n ictihad zre hak dediimizi hak bilip, bat l dediimizi batl bildinmi? Muhammed'i Mrid, Ali'yi Rehber tan dnm ? Hz. Peygamberin sevdi ini sevp (Tevell) ve sevmedi ini sevmeyip (Teberr) ettinmi? Gelme, gelme... dnme, dnme... gelenin ba , dnenin mali.... Allah, Muhammed Ali, Hnkr Hac Bekta Veli ikrarnda sbit kadem eyleye. eriatta stvar ol, Tarikatta haberdar ol, Hakikatta sbit kadem ol, Ma'rifette pyidr ol. Gere e, srr sr edenin demine Huu! Srr sr etmeyinin ervahma Yuuuf!). Talib, yukardan beri, kendisinie s ra ile sylenen btn b telkinleri (Allah eyvallah) diyerek kabul eder. Bundan sonra Mr id, tlibin boynundaki T - Bend'i karp yerden dmler ve dmlerken de: (Y eyyhelllezine mensusbirisi ve rabit..) yetini okuyarak tlibin beline ba lar ve tlibi Rehbere teslim eder. Rehber de tlibi al p (Peymene)ye geer ve bu tercman okur: (Bismi ah.. Hamdllillh vasl- Didar- Hak olduk bu gn Kll mkil hal olup esrar- Hak olduk bu gn Bde-i ak- ilahi kr n kldk bu gn Masivadan el ekip mest ebed olduk bu bn Ber ceml-i Muhammed Ali, Kemal-i mam Hasan ve mam Hseyn al rasalavat. Erenlerden hakl , hayrl himmet, ey'en lillah, Allah, eyvallah). Sonra Mrid dua eder ve u salavat- erifeyi okur: 88

(Bismi

ah...

Allahmme salli ve sellim ve zid ve brek al nr-i Seyyidinel Enbiya Muhammed'l-Mustafa, Allahmme sahil ve sellim ve zid ve brek al nr-i Seyyidina ve Seyyid'l-Evliya El- mam bil- Hak Aliyy'l-Murtaza, Allahmme sall ' ve sellim ve zid ve brek al nr-i Seyyidetna ve Seyyidetn Nisa' el Alemin Fat met'z - Zehra ve al mmha ve. Umm'l-M'minin Haticet'l-Kbra, Allahmme salli ve sellim ve zid ve brek al nr-i Seyyidinel mam Hasart'l-Mcteb, Allahmme sall ' ve sellim ve zid ve brek al nr-i Seyyidinel mam Hseyn'l-Mazkm El-ehid El-Garib bi-ardi Kerbel, Allahmme sall ' ve sellim ve zid ve brek ata nr-i Seyyidinel mam Ali ZeynelbiAllahmme sahil ve sellim ve zid ve brek al r-i Seyyidinel mam Muhammed El- Baakr, Allahmme sall ve sellim ve zid ve brek al seyyidin'el- mam Ca'ber 's-Sad k, Allahmme sall sellim ve zid ve brek al nr-i Seyyidin'el- mam Aliyy'r-Riza, Allahmme salli ve sellim ve zid ve brek al nr-i Seyyidin'el-imam Muhammed't-Takkiyy'l-Cevad, Allahmme salli ve sellim ve zid ve brek al n'r-i Seyyidin'el- mam Aliyy'n-Nakiyy'l-Hadi, Allahmme sahil ve sellim ve zid ve brek al nr =i Seyyidin'el- mam Hasan'l-Askeri, Allahmme salli ve sellim ve zid ve brek al nr-i Seyyidin-el- mam- zamanna Muhammed'l-Mehdi salavatullahi ve selmullahi ve ridvnullahi taal aleyhim ecmain, birahmetike y erhamerrah in) . Herkes (Huuu!) der. Sonra Rehber tlibi tekrar Mr ide gtrr ve: (Ve lillhil Ma rku yel Marbu feeynema tvell fesemme vechullah, simahm fi vcuhihim min eseris scud) yetini okuyup ikisi birden niyaz ederler. Bunu mteakben de A s.yin-i Cem erenlerine ve lay k olan mahallere de niyazdan sonra Rehber tlibi e ie ekip u tercman okur: (Bismi ah.. Kad etmi kerem bata eh-i her d ser grdm Muhammed Mustafa'y destigir-i her ged grdm Gelip aynelyakin ah- Velyet piva grdm zm cmle yaraniyle grdm.

Ber Cemal-i Muhammed Ali, Keml'i mam Hasan ve mam Hseyn al r salavat). Yine Mrid dua eder ve haz r olanlar da (Huuu!) ekerler. 89

Sonra Rehber ile talib yine mr ide ve sonra da (r)a niyaz ederler ve oradan tekrar geri (Dar) a gelirler ve Rehber ikrar tercmann okur: (Bismi ah.. Hamdllillh kim ben oldum bende-i hass- Hda Can- dilden a k ile hem ker Ab Rah- Zulmetten kp doru yola bastm kadem Hab- gafletten uyand m can gzm kldm k Mezhebim hak CaTeri'dir gayriye ben el yudum Yetmi iki firkadan oldum beri bi-riya On iki mam bendesiyim grh- Naciyim Pirim stadim Hac Bekta Veli kutb- Evliya Hak deyip bel baladm ikrar verip erenlere Mridim oldu Muhammed Rehberimdir Murtaz Ber ceml-i Muhammed Ali, Keml-i mam Hasan ve mam Hseyn al r salavat). Bundan sonra Rehber tlibi yerine oturtur ve tlibe niyaz eder ve ona yle syler : (Ey tlib! Allah, erenlerin avn ve inayetiyle ve Ayi'n-i Cem kardelerinin izin ve icazetiyle do ru yolu grp ikrarbend oldun. Allah, erenler ikrar nda sabit kadem eyleye... Bu oturan canlar hep senin ma'nevi karde lerindir. Biz seni senden alp sana verdik; seni sana teslim ettik... Sen sana sahib ol!). Bu szlerden sonra Rehber kap ya geip bu tercman okur: (Bismi ah)... Hda hakkn kabul et hizmetim ey ah Bi-hakk- Murtaza ve dergah Hseyn - i Kerbel nuru hakk iin Bu dergahtan ay rma ey gani ah Ber ceml-i Muhammed Ali, keml-i mam Hasan ve mam Hseyn al r salavat. Erenlerden hakl hayrl himmet, ey'en ilillh, Allah aeyvallah). Sonra yine Mrid dua eder ve haz r olanlar da hep birden (Huu!) eker. 90

Daha sonra Rehber evvela Mr ide, sonra dier layk olan mahllere niyaz ederek meydana gelir ve u tercman okur: (Bismi ah.. Allah dost, hazr, gib, zhir, bt n, Ayin-i Cem erenlerinin gl cemmallerine ak olsun, Allah, eyvallah Huu! dost). Bundan sonra da kendi Postuna var r ve niyaz edip oturur. Otururken de u tercman okur: (Bismi ah.. Srr- ceml-i dost, bi-vech-i Adem hutut- heft, mihrab- Elest, cihr ke-i Post, iin Ayin-i Cem erenlerine Huuu! dost). Btn bu merasimin tamamlanmasndan sonra da Mrid, artk, erkann tekmiline dua eder ve a adaki byk (Glbank)i okur. Glbank okunurken Ayinde olanlar n hepsi hep bir a zdan mtameadiyen (Huuu!) ekerler. (Bism-i ah! Elhamdllillhillezi nevvere kulbe' arifine binuril irfani vel iykan ve zeyyene sudures salikine biziynetil ilmi yel hilmi vel ki yel vicdan ve eddebehm bidbi Resulullahi ve erkan Ali veliyyullah aleyhi salavatirrahman. Allahmme sall ve sellim al nuri Seyyidina Muhammed ve Ali vel Fat ma yel Hatice ve lihim ecmain!. Vakflar hayr olal.. hayrlar feth ola! erler def' olal... m'minler bermurad olal.. mnkirler mt, mnafklar berbad olal.. demler dim, ceml kaim, gnller ad, meydanlar bad ol!.. dostlar mesrur, srlar mestur, gnller prnur, hanedan- fukara ma'mur, muradlar mahsul olal.. erknlar kubl, niyazlar makbl, salikler fuhl olal... aikann matlubu hasl olal... dem-i devi-an-1 hanedan dim ve baki olal... dmanlar makhr, m'mini in- mminat mansur olal.. d manan- li ab hakir ve fni olal... dil-i sad kaan mtecelli, bezm-i aikaart mtehalli olal... Al-i ab emrine inkiyad eden rifn, muhibbn, sadkaan dnya ve ukba aziz ve memnun ola! cmle bela ve kazadan masn olal... d manlar hor ve hakir ve zebn olal... er hak Muhammed Ali cmlemize mum ve zahir olal... himmet-i aliyyeleri haz r ve na= olal.. a'lalar ve ruhaniyet-i ul-yalar hemie yr ve yverimiz olal.. hal k- yekta, ferd-i bihemta, mcid-i mevcdat, razk- mahlkt, yani hazret-i perverdigr celle celeh ve amme nevaleh nehc-i kavim-i s rat- mstakimden ayrmaya, bol nasib ve ks91

metler ve feth-i ftuhtlar kerem ve inyet eyleye !.. nmerdlere muhtac eylemeye!.. tevfik ve hidayet ihsan eyleye!.. mazhar- envar- tecelli, mahrem-i esrar- ezeli ez cmle u ak- lem yezeli eyleye !.. nefeslerimizi keskin, tlarmz berr, didelerimizi bina, kalblerimizi musaff eyleye !.. Seyyid-i kint, mefhar- mevcdat, Sultan'l-Enbiya-i yel Mrselin, mukted-l evliya-i vel mttakin limahbubi Rabbllemin, halifetullh ala cemi'il mahlkat-il evvelin vel ahirin yani hazret-i Ahmed Muhtar aleyh-i salavatillah fi kll'il leyl yen nehr ; ah-1 merdn, ir-i Yezdn, mazhar- Rahmn, nasr- ehl-i iymn, kaat ul kfr vet tu yn, halifetullah alel Metnin, nefs-i pk hayrl mrselin, yani hazret-i Aliyyl Murtaza salavaatullah m d'amet'ul arz ves sem; ve Seyyide-i ma'smei uly hazret-i Fat mat'uz-Zehra ve Haticet'ulKbr, nur dide-i Peygamber ep'ir-i epper seyyidnel mam HasanlMcteba vel Hseyn'l-Mazlm-u ehid'l-Kerbel, seyyids sacidin Ali Zeynel Abidin, hazret-i bak r ve Ca'fer; mazhar- ehl-i din, seyyid'lasfiya hazretr-i Musa kaz m ve 'r Riza; mazhar- envar- ilahi, arifan- esrar- nmtenahi hazret-i Muhammed't Takiy ve Aliy'yn Nakiy ve Hasan'l-Askeri; sahibz zaman, kutb'ut-Devran, halifet'urRahman, imam- zaman hazret-i Muhammed'l-Mehdi aleyh-i ve aleyhim salavat'ur-Rahman ila ahir'uz-zaman efendilerimizin efaatlarndan mahrum eylemeye!.. himmet-i aliyyeleri nigehban mz olal.. ulyalar zerimize haz r ve na= olal.. dnya ve hirette muinlerimiz olal.. ardmz anda feryadlarmz mesm olal.. muhabbetleri dim ve kaaim olal.. nazar- erifleri zhirlerimizi ma'mur ve bat llarmz prnur eyleye !.. Adem Safiyyullah, Nuh Neciyyullah, brahim Halillullah, Musa Kelimullah, Isa Mesihiullah cmle Enbiya vel-Mrselin efendilerimizin dembedem iltifat- tayyibeleri ve ruhniyet-i aliyyeleri meyyid ve mzahirimiz olal.. Selman- Farisi, Ammr b. Yser, Ebu Zerr Gaffari, M kdad b. el-Esved, Zeyd Sihani, Malik Ejder, cmle Kemerbestegan- Al-i Abnn himmet ve inayetIeri zerimize hazr ve naz r olal.. ruh-u revalar adu handn olal.. Tac'l-Arifin, Kutb'ul Vasilin, Sultan-ul-A ikin Pirimiz stad mz ve melce-i melazimiz hazret-i Hnkr El-Hac Seyyid Muhammed Bekta - Veli kaddesallahu srrehulali efendimizin ruhaniyet-i tayyibeleri canperverimiz olal.. himmetleri muin ve yverimiz ola !.. slkunda sbit kadem eyleye!.. efaatndan dr etmeye !.. zevk-u vicdan, ilm- irfan, hal- keml- kerem ve inayet eyleye!.. Bal m Sultan, Piran- Horasan ve bhusus Seyyid Ali Sultan, Abdalan- Rum, Kalenderan- Trkistan, Meayih-i Arabistan, Zmre-i ihtiyar, Taife-i Ebrr, Sahiban- krar, Dervian, Akaan, Muhibbn, Saclkaan, Mrid-i Kamil Hoca
92

Ahmed El-Yesevi, eyh Lokman Perrende, Hasan El-Basri, Ma'ruf-u Kerhi, ehy Seriyy El-Sakati, Cneyd-i Ba ddi, Byezicl-i Bistmi, eyh ibili, Mansur-u Hallci, Sultan'l Evliya Mrebbiy'lArifin fahr'l - Muhakkikin Hatm-i V lyet-i Muhammediyye Muhyil- Millet-i Ved-Din Ebu Abdullah Muhammed b. Ali bn El-Arabi El-Ti El-Htemi El-Endulusi kuddise s rrah'ul- Mi, Evhaddd in-i Iraki, ehabuddin-i Shreverdi, emsddin-i Tebrizi, Mevlna Celalddin-i Rmi, Mahbub-u Kurret'ul-ayn ve sahib'l-Alemeyn Seyyid Ahmed El-Rufi ve eyh Demirt i El Halveti, Abdulkadir El-Geylni, Seyyid Ahmed El-Bedevi, Muhyil-Millet-i ved-Din Simavnavi Bedreddin ve Pir-i Nak i Mehmed Bahaeddin,Haci a'bn- Veli, eyh Muhammed Nur El-Arabi, Rehber-i hakikat eyh bn s ve Nur el-Ahzar Abdsselm Esmer, ah Ni'metullah Veli, ah Fazlullah- Naimi, Cemaleddin Sultan, Sar smail Sultan, Hcm Sultan, Baba Resul Sultan, Piyrab Sultan, Seyyid Receb Sultan, Sar Kad Sultan, Ali Baba Sultan, Bazak Baba Sultan, Bahaaeddin Baba Sultan, Yahya Sultan, Atlas Post Sultan, Dost Hda Sultan, Hazreti Smit Sultan, Haydar Baba Sultan, Abdal Musa Sultan, Kaygusuz Sultan, Seyyid Ali Sultan, Abdullah El-Mansri, Pir postni ini Trabi ve Dede Baba Muhammed Ali kaddesallahu esrarehumul maali, himmetleri ve zhir kerametleri ve bhir velyetleri zerimize hazr ve nzr olal. Mahrem-i esrar v'el-Ebsr'dan ve allem'el-Esmdan ve zmre-i (Velekad kerremna)dan ve (Men dahalehu kne mena)dan eyleye !...
-

Hnedn- fark- fendan gen dervi n, ikaan, muhibbn, sdkaann ruh- revanlar d- hndn ola! Himmetleri haz r ve nzr olal.. Mridn, abdalaan, ademaan, dem-i devrn daim ve kaaim olal. Zhirde hki, hakikatta bki eyleye !. Erknlar tamam, meydanlar berkyam, muhabbetler bei-devam olal. krarmz safi, iymanlarmz hlis, akvalimiz sad k, ef'alimiz slih ola! Allah er Hak Muhammed Ali gerekler deminden ay rmayal. Namazlar mz, niyazlarmz, erknlarmiz, hizmetlerimiz makbl ve brigh- . Kibriyada kabl ola! Kerem-i Seyyid-i Kint, S rr- Aliyy'l-Murtaza, dem-i devrn- Hazret-i Pir-i destgir gerekler keremi ile gerekler demine Huuu!... diyelim Huuu! Yuuuf' YuMnkire. L'net Yezid'e ve Yezid'in eserine! .) uuuf! Yukarda btn tafsilyiyle a klad= erknn tamamlanmasiyle Ayinin birinci ksm bitmi olur. Bu arada kk bir istirahat verilir. Ondan sonra da muhabbet fasl iin (Muhabbet Divam)na geilir. 93

Muhabbet Divan na geildiinde, Mrid, genellikle, yle bir nutuk okur: (Bu bir mecmua-i ihvn clab ile gelen gelsin Var ise vuslata hayran Olmuuz arif-i billh Bu srr etmeyen pnhan Kulak tutun ey arifler Hazr bunda ah- Merdan Budur hem sofra-i irfan Okuruz ak ile meydan Okuruz bylece divan Lanet etsin ana Yezdan Hatm oldu hem bizde Kur'an).

Bu nutuktan sonra herkes niyaz eder. Bundan sonra demlenme e balanr ve (.. Sakhum Rabbuhum araben tahr) ayeti ile u tercman okunur: (Allah, Allah, sr ola, nur ola itiiniz talrr ola. Akyaz l Sultan gerekler demine Huuu!). Demlenme, genellikle, canlara birbiri ard = kadeh dem sunul maktan ve bu arada zakirlerin nefes ve bir de dvaz ( mamlara ait medhiye) okumalar ndan ibarettir. Bazan da ufak bir dem sofras kurulur ki buna (Muhabbet Sofras ) denir. Fakat as l sofra ayinin sonunda kurulur. Bu muhabbet divan nda demlenme s rasnda durumla ilgili nefesler okunur ve demlenme ve nefeslerin pe inden de (Sema')a kalk lir. lk nce drt can ksa sren bir a l sema yaparlar ki bunda Mrid ile btn canlar aya a kalkarlar. Bu sema' bitince Mr id yerine oturup bir glbank okur. Bu sema'dan sonra genellikle, (Turnalar), (Dem Geldi) ve (Garipler) ad verilen eitli sema'lar da yaplr. Btn bu sema'larda da, sazlarn eliinde, bu sema'lara uygun a ka, muhabbete ve hakikata dair nefesler okunur. Aslnda, (Tevhid) nazarisyesinin temsilinden iabaret olan bu sema'larn sonunda da Baba bir glbank okur ve herkes yere kapanarak niyaz eder ve yerine oturur. Gerek muhabbet divan nda ve gerek sema'lar esnas nda, genellikle, u gibi nefesler okunur : Huuu! Gel ey ski-i vandet sun piyale Sakahum Rabbuhum men tahra 94

Hayat versin elinden ehl-i hle Sakahum Rabbuhum men tahr Meyinden ehl-i diller mest- biyh Olup deryay- heft gibi ede c Ezelden eyledik ol bdeyi n Sakahum Rabbuhum araben tahur Duda n erbetinden kaane kaane Yrekler tekrar a k ile yne Ko olsun ehl-i diller hep meyane Sakahum Rabbuhum men tahr Ienler bir kadeh cm- Ali'den Dem urdular heman Kaal beli'den Bize erkn bu mey Hnkr Veli'den Sakahum Rabbuhum men tehr.
.

Ol gzele km Ak ile yankm Ol Hac Bekt Veli imdi deil ezeli Cmle (Rrn)un erleri Candan olup kemteri Tahta klctan eli Biz ana dedik beli Erleri Rm li'nin Neslidir ol Ali'nin Cmlesine Hak derim Cayriyi ben neylerim evk ile ski demine26 Skker-i erbet femine Mest- harb z ezeli Bezmimize her gzeli Dediimiz misl-i ebab 30 itiimiz sanma arab Ak ile prfend olann Merd-i hnermend olann Eri'amt 3 3 aleyhim ezeli Beslemeye her gzeli Verdi bize Pir-i mgn

Huuu! an= dost! dost! annm dost! dost! Akna oldum deli arr= dost! dost! Velidirler her biri an= dost! dost! Yrtt Seyyid Ali annm dost! dost! Hac Bekta Veli'nin an= dost! dost! Himmetini isterim arr= dost! dost! Huuu! Bade-i ahmer ekeriz Bse-i enver ekeriz 28 Dilde muhabbet sezeli29 Kendi ister biz ekeriz Gz yamz sine rebb Cur'a-i Kevser 31 ekerkiz Ysuf-i mnend olann Altna aker 3 2 ekeriz Verdi Hda lem yezeli Sofra-i Kanber 3 4 ekeriz Dest-i Elest bestemeyan 3 5 95

Amin iin imdi ayan Bir gzelin eline" biz Dman= cengine biz 'Ak- dilddeleriz Nci-i ftdeleriz Hblan rm etmek iin . Halka nizam vermek iin Bakma babam ol siteme are nedir def-i gama

Sikke-i Hayder 3 6 ekeriz mreniriz rengine 3 8 biz Tg- mcevher 39 ekeriz Htr- naadeleriz Haneye dilber ekeriz 40 Dilde rm etmek iin Virdimiz ezber ekeriz 41 Sabr ede gr bu eleme 42 Bylece sgar ekeriz. Huuu!

Merebidir herkese yran durur Bekta iler Kimse bilmez sularn seyyan durur Bekta iler Etmediler Hak'tan zge kimseye hi minneti Arz- hct eylemez Sultan durur Bekta iler Ainay- lednnidir zhid sen kandesin Talib-i Hak derdine derman durur Bekta iler ldler lmezden evvel buldular ab-i hayt Dehr iinde zmre-i irfan durur Bekta iler Bir Mesih Adem'de anlar terk-i tecrid ettiler Mrde dil ihya ederler can durur Bekta iler Hac Bekta-1 Veli'nin bende-i fkendesi Tekke-i akta bu gn mihman durur Bekta iler Mnkirin inkandr kfirin tuyan hem yle bil ki m'mine iyman durur Bekta iler Herkese bildi i yerden verdiler ders daima Ol sebepten sahib-i iz'an durur Bekta iler Huuu! Hak yoluna doru giden Mridine Mat eden Teslim edenler serini Kim ki bilir Rehberini Durma bu gafletten uyan Mrid eteini tutan Anlamad bir nicesi Bir kii Mi'rac gecesi Hak diyerek bak zne Sbit olanlar szne Amir olup ta eline Doru olanlar beline 96 Hazret-i Settan bilir Ahmed-i Muhtar bilir Terk edebildi errini Haydar-t Kerran bilir Kble-i didara inan Dmen-i Hnkar). bilir Var bunun elbet hecesi Grd Didar' bilir ibret ile bak yzne Verdii ikrar bilir Hkm edebilse diline Sard znnan bilir

Yolca bir adam er ise Kendisine Hak der ise Szlerimi dinle biraz Zhid eer klsa namaz Nutk- (Harbi)ye inan Hak'k bilir rif olan

Bende-i Peygamber ise Dr ile berdr bilir Hak'ka gerek nz- niyaz Kble-i d ivn bilir Deme filan ibn filan te bu esrar bilir. Huuu!

Dokuz trl ni an gerek Erenlerden s r sorana Evvel kap eriattr Gne gibi ayan gerek Anlayana verdim cevap Ayet ile hadis ile Levvmeye seyran gerek Andan te ieriye eriattan Tarikattan erisi srr'l-Yed'tir Mlhemeye vicdan gerek Akl ana arif olmaz Mansur bilir bu menzili Drdncs Mutmainne Pir yznden ula maa krar eden bir can gerek htiyrm elde deil Laz m geldi sylemesi Beincisi Rdiye'dir Ayan de il nihan gerek Arif gerek anlama a Yol erinin tevhidini Buna burhan Kur'an gerek Altncs Mardiye'dir Halka ayan etmek olmaz Yedincisi Sfiye'dir Andan te ula maa Can hazrete kurban gerek Aynelyakin ,Hakkelyakin Sekizinci makam budur Gayrullahtan ryan gerek Gerek a k bu meydanda Dokuz sfattan ieri Bir sr diyem anlar isen (Men aref)te pnhan gerek nsan adn bunda koyub (Vehb Ummi)nin tevhidi Hatrlara g gelmesin Bu ma'nay fehm etmee Sfi nurdan insan gerek. Huuu! Mertib seyrin istersen gel esmdan haberdar ol Ere gr kaabe Kavseyne Ev Edn'dan haberdr ol Bu mir't- mileellda ayan oldu Cemlullah b b- zllinden msemmdan haberdr ol Gider bu gafleti senden ay r bu cann tenden Sana yakndr senden bu vuslattan haberdr ol Makam- zhd- takvdan haber sorma gel ey zhid Tecelli akn kar tecelliden haberdr ol! Huuu! Muhammed Ali'den kurulu yoldur Evvel Rehberinden kaana. l'net

97

Evvel ikrar verb sonra dnen e Yapt elden kaana la'net Erenler bu yolda hz r- nzr Msahib dneni defterden kaz r Gerekse eylesin bin kere zr Onlarla yeyb ib kaana la'net Akln beenb ikrann koyup Kalkub havalanub nefsine uyub Teberr gmlein tersine giyb Azrail yurduna ger e la'net Iblis gibi eller aybma bakub ymann terk edb dininden kub Eliyle boynuna ilmi in takub Gybet edp srr aana la'net Beenmeyb erenlerin szn Benlik yurduna koymu zn Hak kapdan dndrm tr yzn Azrail donunu giyene l'net Arifler byle dediler uluya Azrail neylesn kalb doluya Teberr okundu yanl bilgiye Kendi biliine gidene l'net (Hatai) der bir veliyim yoluyla Sultann suhbeti her dem kuluyla Gnlde kibr olup so uk dil ile zn muhabbetten kesene l'net. Huuu! T kaalbel'dan sevdik sevi tik Bizimle ezelden yrd r muhabbet 43 stad nazar nda ikrar konu tuk M'mine kadim ikrard r muhabbet 4 4 Muhabbettir L ilhe illllah Muhabbettir Muhammed Resullah Muhabbettir Ali ah Veliyyullah isim mana'da birdir muhabbet" Allah, Muhammed Ali ortas nda Beytullah iinde Hak haznesinde 46 Kudret kandilinde" a k sahrasnda Cibril'in grd nurdur Muhabbet 48 98

Kudret kelm n syler Cebrail Riza lokmasn sunar Mikil 49 Can cna ulatnr Azrail" israfil51 aznda srdur mahabbet Muhabbettir yerin g n direi Muhabbet edenin yanar ra 3 2 Aka Beytullah ma' uk dura Hak nazar 33 etti i yerdir muhabbet Muhabbet kadimdir insan iinde Zira can severiz canlar iinde 34 Krklar meydannda" irfan iinde Muhibbn ceminde gldr muhabbet 56 Cn cna 57 muhabbet etmek erknd r Hblar meclisine ermek iymand r Zira muhabbetin arzusu cnd r Ki riza yurdunda birdir muhabbet 58 Gel beri gel beri iyman edersen Gelme hakkn deil gman edersen Srrn tercmandir 39 beyan edersen Bu halkn iinde srdr muhabbet Bu her dem bahard r bunda k olmaz ter blblleri dilleri durmaz Kokusu tkenmez hem rengi solmaz Bir aceb glzr-i ba dr muhabbet Muhabbet edenler nasibin alr Muhabbet ederse dert ehlin bulur Sereme 61 Muhammed Ali'den gelir Dalgas tkenmez gldr muhabbet Ak glende irin- Ferhd 62 Leyl'da Mecnun'a grnd stad 63 Muhammed Ali'den kuruldu bnyad T ezelden ezel vard r muhabbet 64 (Kul Himmet) makam n zge makamd r 63 Muhabbet mhr on iki mamdr. hmn didan bunda tamamdir 66 Hakikat vsI-1 yrdr muhabbet. Huuu!
99

Muhabbet divannda ve sema'lar esnasnda yukarya aldmz bu eitten iirler okunduktan, sema'lar da bittikten sonra yine bir mddet istirahat edilir ve istirahattan sonra da, genellikle, (Cem Birleme) denen merasime geirlir. Bu merasim, Kerbel ehitleri iin Cem)dekilere erbet takdiminden ibarettir. Bu erbet takdimi de yle yaplr: Said erbet tasn eline alr ve ilk olarak Mride sunar. Mrit sa elininin sere parma n tasa dald nr ve bir dua okur ve sonra tastan bir yudum ier. Sonra sakii, (Sakaahm Ya Hseyn!) diye diye Cem)de bulunanlarn hepsine tas gzezdirir ve herkes tastan birer yudum ier ve ierlerken de hep bir a zdan: (Hseyn'e rahmet... Yezicl'e l'net) okunur. Bundan sonra saki (Dr)a gelir ve : (Ve sakahum Rabbuhum arben tahra...) yetini tekrar eder. Bundan sonra daha bir tak m dualar da yapar ve en sonunda da yle bir tecman okur: (Bismi ah... Allah..Allah... Cn- batan gemiiz biz ( ah Hseyn) akna Kerbelay- det-i gamda can verenler a kna Dembedem hem can gzyle Hak grenler a kga Ol Yezidiler elinde (Te ne leb)ler akna Kerbelda (Suuu!.. Suuu!...) diye ser verenler a kna Gzm yam sebil ettim oniki mam akna!) Veyahut ta yle bir tercman okur: (Allah, Allah ak olsun iene Rahmet olsun gene Hazret-i mam Hasan Ali'ye Hazret-i mam Hseyn Veli'ye Gittii yer gam grmeye Erenler kerem eyleye Sakaahum ya Hseyn !... Ber ceml-i Muhammed Ali, keml-i mam Hasan ve mam Hseyn al r salavat Hizmetlerimizi kabul et ah! Bihakki Al-i Ab ve Al-i dergah.... Allah eyvallah Erenlerden hakl hayrl himmet ey'en Hah huuu.. Dost!). Bu ilemden sonra da asl yemek sofras kurulur ve db ve kaidesine gre ve gerekli tercmanlar da okunarak yemekler yenir. Ye100

mein sonunda da Mr it genellikle sayfa (76-77) deki kk (Glbank)i okur ve bu glbanktan sonra da: Oturan, duran, ko usuz, gybetsiz evine varan, yast na ba koyan ve niyaz eden canlar n Hak Erenler muradn vere.. Geree Huuu uu Allah, eyvallah !..) 67 der ve bylece merasime nihayet verir. Merasimin son bulmas zerine akamdanberi Tekke d nda gzclk etmi olan (Pervane)ler de ieri ahrurlar. Mr it ,bunlara da kendi eliyle er kadeh dem sunmak suretiyle nasiblerini verir ve yemeklerini ydikten sonra onlar da evlerine gnderir. Bu noktada, bu Ayin'deki erkn hizmetlerini topluca belirten bir iki Nefes'e, iaret edelim : Kurbanlar tlanub Glbank ekildi Gaflet uykusundan uyana geldim Drt kapu sanca anda dikildi -Cryan pryan olub meydana geldim. Evvel eiine koydum bam ieri aldlar dktm yam Erenler yolunda gr sava m Can- ba koyarak kurbana geldim Ol demde uyand btn ra adm ileri attm aya Rehberim boynuma bend etti ba Ko kurban dediler iymana geldim. Drt kapu selmn verb aldlar Pirin huzuruna ekb geldiler El ele el Hak'ka olsun dediler Henuz ma'sum olub cihana geldim. Pirim kulama eyledi telkin ah- Velyete olmuuz yakin Mezhebim CaTer's-Sad k'l-Metin Allah dost eyvallah peymana geldim. zm drda yzm yerde durmu um Muhammed Ali'ye ikrar vermi im (Sakaahm) hamrn anda grm m b kana kana mestane geldim.
101

Yolumuz on iki mama kar Mridim Muhammed Ahmed-i Muhatar Rehberim Ali'dir sahib Zlfikar Kulundur ( hiya) divana geldim. Akamlar oldu Glbank ekildi ralar uyand niyaza geldim Erenler erkan meydan ald Ayn-i cem kuruldu ihsana geldim. Hakikat abdestin birden ald lar Mridin emrine beli dediler Dr- Mansur olub unda durdular Tlib-i Hak olup meydana geldim. Ol demde hlinden sordular can n Varmdr kusuru? dediler an n Ayni cem gsterdi yere ni ann ryan pryan olub didara geldim. Sofralar kuruldu hizmet grld Hakikat nurundan cemaller gld M'min olanlar lmeden ld Geb kil- kaalden divana geldim Seyr edb cmlede bu gzel hali kr grdk anda nr- cemli Zkirler okuyup blbl misali Terk edp riyay merdana geldim. Ko kuzu 68 kurbanlar meydana geldi Nefesler, dzvazlar ayana geldi Alarken bu e mim d olub gld Can ba feda edb seyrana geldim. (Sakaahum) erbetin ezb itiler Mest olub cmlesi serden getiler ( ah Hseyn) deyb hep a latlar p ol erbeti mestne geldim Gruh gruh geldi anda bac lar Sf sf geldi durdu haclar Allah Allah der de ter (Nci)ler Meydn- ak ire irfana geldim. 102

Tland kurbanlar sema'lar oldu Kalb nasibini bulanlar buldu Anda nasibini alanlar ald nanub sdk ile iymana geldim. Edeb, erkn tamam oldu srld Pervaneler gelb nasib verildi Hatm oldu hizmetler destur verildi ( kr) ya men de Sultana geldim. Bir gle ben blbl oldum Bulma a glzara geldim Arayub cnn buldum Cmle varmdan feragat Emrin e ettim itaat Bir makam- Midir bu Sdk ile boynuma yhu Can cnna verirler Terk-i cn ettim erenler erbetinden layezalin Hamdllilh Hak cemlin Kalbimiz nr ile doldu Biat etmek vcib oldu rah- eriat Rehber-i rah- Hakikat Vris-i srr- Peygamber Pirimiz ah erenler Okudum her drt kitab ok kr imdi (Harabi) Almaa bzra geldim. Eyledim dil buldu rhat El aman ikrara geldim. Dura geldim Hak'ka kar Takmaa znnara geldim. Dost cemalini grrler Mansur'um berdra geldim. Kand dil buldu kemlin Grmee didara geldim. Arayub cnn buldu Ahmed-i Muhtar'a geldim. srr- Tarikat Haydar- Kerrar'a geldim. Kaif-i esrar-1 Hayder Hazret-i Hnkra geldim. Almadm hi bir cevab Vakf-1 esrra geldim.

103

II

(Bektailiin Desturu ve Dsturu) Bektilikte (Destur) alabilmek, yani ( czet) alabilmek, daha ak bir deyile (Bekta Saylabilmek) iin aadaki on dokuz sorunun cevaplarn hakkiyle bilmek zorunludur: S: 1 Kapda I ne zerinde durursun? C: krar zerinde. S: 2 Kap eiinden murad nedir? C: Kap eriattr: zhir ve bt n ilme iarettir. Ii ve d Muhammed Ali'den ibarettir. ki kanad da Hasan ve Hseyn'dir. Eik ise (Srt)-1 Mstakim)dir ve Tarikat n birinci basamadr. Mahviyet yolunun da ba dr 2
.

S: 3 Post nedir? ve ihr k e Post ne demektir? C: Post, Pir evindeki on iki mam'a iarettir. ihr ke Post ta drt kap ya iarettir; drt kap nn ortasnda oturmaktr. Post, Hz. Ismail'in (Kurban) ndan kalmtr. 3 S:4Drt kap dediin ne kaplardr? C: eriat, Tarikat, Hakikat ve Ma'rifet kap lardr ki bunlardan baka kap yoktur. S:5eriatta kimin olusun? C: Adem o luyum. 4 S :6 Tarikatta kimin o lusun? C: Tarikatta yol o luyum. S:7 Hakikatta kimin o lusun? C: Hakikatta Anam (Yer), Babam (Gk) 5 tr.
104

S:8 Ma'rifette kimin o lusun? C: Ma'rifette keml o luyum. S :9 Yolca (Tarikat dilinde) Baba 6 ne demektir? C: Mrid demektir, Hz. Pirin vrisidir. S : 10 Rehber ne demektir? C: Erkn zerine yol gsterici; (Tlib)i beraberinde gtrp Mrid'e teslim edicidir. S:11 Tarikatta ka mertebe vard r ve isimleri nelerdir? C: Tarikatta yedi mertebe vard r ve isimleri de unlardr: 1 Hz. Pir Postni ini. 2Dede Baba. 3Halife Baba. 4Baba ve Baba menzili. 5Rehber. 6Dervi. 7Muhib. S:12 Bu yolun k ne demektir? C: Ak, mertibe henuz dahil olmayan demektir ve dahil oluncaya kadar a k ile zevk eder ve meratib sahiplerine niyazdad r. S:13 Nerede ikrar verdin? C: Erenler meydan nda, Pir mukabelesinde ikrar verdim. S :14 krar verdiinde elin ve ban ve kulan ve gzn ve zn ve gnln nerede idi? C: Elim ve bam Mridimin elinde idi. Ve kula m emanet ve nasihatta idi. Ve gzm didr- Muhammed Ali'de idi. Ve zm Dr- Mansur'da idi. Ve gnlm nefth'te ve Muhammed Ali'de ve on iki mam ve on drt Ma'sum- Pk'te ve Hak erenlerde idi. Ve mutlaka ikrarm Muhammed Ali'ye dir. S:15 Cem)de nereye ve ka a'za ile niyaz edersin? C: Yedi a'za ile yedi yere niyaz ederim: 1Eik'e. 2Horasan (Hac Bekta) Postuna. 3Mrid Postuna. 4Tr'a ve Muhammed'in Minberine. 105

5Kre (Hasan ve Hseyn)ye. 6Rehbere. 7Cmleten cmleye. A'zalar da unlardr: 1Ba . 5,6 Ayaklar 2Az. 7 Bel ve btn vcut. 3,4 Eller S:16Mridin ile senin aranda ne nian vardr? C: Mridimle benim aramda (Tevell, Teberr) vard r. Tevell, Muhammed Ali ve Beyt ve Hak erenlere dostluktur. Teberr da Muhammed Ali ve Ehl-i Beyt ve Ha d manlarn dman tutmaktr. S:17Mrid kulana ne emanet b rakt ? C: eriatta stvar ol, Tarikatta haberdr ol, Hakikatta sbit kadem ol, Ma'rifette pyedar ol, dedi. S:18Dr nedir? C: Dr, Ceml ve Cell'in ihata etti i meydandr8 ki her maksuda orandan gidilir; s rt- mstakime delildir; ifhm ve tercman makamdr. Vandette lem-i kldr. Ceset bak mndan alt yne iarettir ve (Elif Lm)a be arettir. Tevell'da iyilikler ve gzellikler, teberr'da da ktlkler ve cezalar yeridir. S: 19 Tevell ve teberr'n n baka ma'nas yokmudur? C: Vard r, o da (Emr- bilma'rf ve nehy-i anilmnker)dir. Tevell Hak'k n rizas, msivdan tecerrd, yani teberr da nehy edilen eylerden nefsi beri kalmak demektir. Nehy edilen eyler de zellikle: yalan sylemek, kalb k rmak, hrszlk etmek, adam ldrmek ve buna benzer do ru olmayan szler ve hareketlerdir.9 (Aghi Dede)nin u msra'lar ne gzeldir: Tevell'sn teberr's n bilen merdna a k olsun Bu esmnn msemmsn duyan insna a k olsun Muhibb-i Hnedna sad hezran niyaz olsun Ama anda Mevlasn bulan irfana ak olsun Bu nazm- hikmet efann, bu btn nutkun, ey rif Bu gn hakkiyle ifs n eden ihvna a k olsun. 106

Nazenin yolunun dsturu da otuz iki maddeden ibarettir: 1Sahavet edece im diye muhta kalmamak ve iyili i yerinde yapmak ve ehlinden ba kasna iltifat etmemek. 2Tevella'y renmek ve muhabbet etmek, yard m istemek ve rahmet okumak ve suhbete riya kar trmamak. 3Teberra'y renmek ve onlardan beri olmak. 4Kalben muhabbete kuvvet vermek ve elbiseye, ekil ve surete aldanmamak. Hakiki ahbap ve sznde sad k olmayanlar ile lfet ve muhabbet etmemk. 5Hak yolunda irad iin Allah'a arif olan tercih etmek. 6Kendi stnde bulunanlar cahil iseler bile itaatl bulunmak. Zira, bu suretle insan kendi asalet ve cibiliyetini spat etmi olur. 7Genel yerlerde herkesin konu tuu gibi konumak, Her eyi ho grmek ve hi bir eyi hor ve hakir grmemek. nsiyet ve muaeret kemal derecesine gredir. Herkese bulunu u dereceye gre sz sylemelidir. 8Kendi mesleine, yoluna ve ahlak na hi kimseyi da'vet etmemek ve bunu, sadece, arzu edildi i zaman ve arzu edene yapmak. Konutuun kimselere tamamiyle emin olsan bile, i lerini, srlarn ve ahlakn onlara amamak ve onlar nkini de bakalarna amamak. 9Muhabbet etti in bir kimse yannda bir cahil bulunursa odurumda muhabbet beklememek ve muhabbet amamak; cahil ve nadanlar yola getirece im diye beyhude sz sarf etmemek. 10 Dedikoducularla asla gr memek. nk bunlar mnafk zmresidir. 11Kamil insanda (Zaman) ikidir ve bu da zat n gereklili indendir. nk, kamil insan kh denizde yzer, kh ayda bo ulur. 12 Kur'an yetlerine, do ru Hadislere, hakiki ibarelere, nefeslerin ve nutuklarn hakikat ma'nalarma, remzlerin ve i aretlerin knhne kulak tutmal ve bunlar hfz etmeli. 13 Herkesin mkilini onun havsalasna, anlayna, iktidar na, asaletine, cibiliyetine ve mayesine gre hal etmeli.
107

14 Her mkile onun btn hakikat ma'nalar verilmemeli. Kur'an, iycab ettike tenzil buyurulmu tur. 15',demin, tecrbe ve mihenk ve isnad ndan saknmak zre iktidarn gizleyip cehalet zre bulunmal . Meer ki kardaki hakikat ehli ve ahlak sahibi ola. 16 Giyim ku am ev eyas, yiyecek ve iecekler zerinde pek titiz davranmak ve onlar son derece ssl psl yapmak kibir ve ndanlk almetidir. nsan her hal- krda orta dereceyi muhafaza etmedi ve iinde bulunulan hale raz olmal ve bulduuna kanaat etmelidir.
17Dr vaktinde imdad na yetien kimse asildir.

18 ilmi konumalar mstesna, ok konu an kimse ile ahbap olma. nk ok sz kibre, yalana, chilli e ve ndanli a delildir. 19 Seninle srf istifadesi iin gr en, ahbap stifadesi meru'ise veya hakikat ilmini elde etmek ise, ve bu ikiarttan da nce o kimse gerekten samimi ise, tabiatiyle o kimse ahbaptr. 20Soysuzdan asla fayda gelmez ve soysuzluk soy ekimi iledir. 21Keml iin snr yoktur. Keml sahiplerinin elbiselerine, meslek sfatlarna ve zhirde E rf ve fakir ve hakir ve sarho ve halk nazarnda i'tibarsz yahut i'tibarl olmasna veyahut halkn diline dtne baklmaz. Zkira, halk keml sahiplerini takdir edemez. Onlar, kendi bildikleri ne ise bakalarn da ona gre kyaslarlar. nk, ilhi hakikattan ve kemlden habersizdirler. 22nsan olan yalnz dili ile de il, yardm ile de medh etmelidir. 23Kalbe evham sokmamaldr. Gnle Allah muhabbetinden baka bir ey koymamaldr. Ve daima, hlce, daha yksek mertebelere kmaa gayret etmelidir. 24Zhirde Millet ve Mezheb bak mndan bir ayrm yapmamakta hakikata hi bir sak nca yoktur. 25Allah rifleri olan ululara hizmet ve gerek limlere ra bet etmekle beraber miskinlerin ve fkaralarn da gnllerini al p onlar zem etmemeli. Yetimlere efkat ve yard m esirgememeli. nk, her gnlden Cenab- Hak'ka yol gider. Vas tann iyi dilei afak duas gibi abuk gider.
108

26Evliyalar ve Enbiyalar ve Ulular ruhaniyetlerinden daima yard m istemeli. 27nsan deil, yapt ey zem olunur. 28Kamil Mrid, tevhide ve eyann hakikatna rif olan demektir. simlerde kalanlar Mrid 29zerine gerekmeyen bo lakrdlar insan bela deryasna gtrr; skt daha iyidir. eytan uyumad gibi dman da uyumaz. Yezid san'atnda terakki ister. 30M'min demek iyman sahibi demektir. Seni ir d eden kmil Mrid ise temessl etmi iymanndr. Bu sebeple Mridine ve yol kardeine ak veya kapal hiyle, riya, yalan tasavvur edersen kendi iymamn ykm ve bu suretle de mnafk olmu olursun. Munafik ise kfirden daha beterdir. 31Yol (Tarikat) zerindeki ikrar ve iyman m bozarsan ilelebed esfelde kahrs n. 32Yol (Tarikat)dan dnenlerle ko ulanlar, islam' red etmi olarak ha r olunur. Hulsa, Bekta ilie gre insanda iki byk kuvvet vard r: yi ve Kt. Bu kuvvetler kendi seyirlerine b raklacak olurlarsa ktlk kuvveti iyilik kuvvetini daima hkm altna alr. Bu sebebple insan terbiye edilmek zorundad r. nsan terbiyesinden maksat ta insandaki (Nefs) terbiyesidir. Bu terbiyeyi de (Baba)lar yapar. Bunun iin de Babalarn (Kamil nsan) olmalar arttr. Nefs terbiyesinden maksat ta nefsi bilmektir. Nefsi bilmektenmaksat ta, her eyden nce, nefsi ehvet, kibir, kin, gazab, hased, riya, gibi ktlklerden s yrmak, kalbi de btn dnya ve hatt ukb sevgilerinden tezkiye ve tasfiye etmektir. Kalbin, nefsin ktlklerinden tezkiye ve tasfiyesi ve dolay siyle ilahi nurun oray parlatmasn salamak ta, ancak, Tanr 'nn emr ettii iyilikleri yaparak O'nun yolunda bulunmak ve en sonda da insanh a kar yaanacak byk bir a k ve sevgi iinde Tanr'ya ulamak demektir. Bu, insanlara kar iyilik ve insanlara kar ak ve muhabbet yolunda namaz, oru gibi eyler birer vastadan ibarettir. te, bylece btn nefs ktlklerinden ve irkinliklerinden s yrlm, kalbini her trl geici maddi heves ve arzulardan s yrp insani
109

ve ilahi ak ve muhabbet ile doldurmu ve hayatn ve kendi varlnn gyesini de sadece durmadan insanlara iyilikler yapmada ve onlar daima sevgi ve muhabbetle kucaklamada grm insandr ki gerek ininsandr, yani yalnz surete de il siyrete de insandr.
,

Bu dereceye ykselmi ve kalbinde ilahi nuru parlatm olan gerek kmil bir insan da art k Tanr'sn da tamamiyle, gizli ve a k btn ynleriyle bilmi olur. Zten, insanlarn yaradllarndan maksat ta gere i gibi Tanr'y bilmek ve gere i gibi Tanr'ya benzemektir; kmil ve rif bir insan olmaktr. te, (Bekta i) byle bir insan demektir. Bekta ilikte (Allah) telakkisi, (Allah-Muhammed-Ali)den ibaret (l Bir) Allah telkkisidir. Daha do rusu (Allah), (Muhammed ile Ali ) de tecelli etmi tir. Bu l bir Allah telkkisini, zellikle, eski M sr'daki (Hernesilikte), eski Yunan'daki (Orfecilikte) ve (Fisagorculukta) ve hatta (H rstiyanlkta) da grmek mmkndr. lk gre gre byk Mem, yani kinat ile kk Mem, yani insan da bu birlik zredirler. Kinat, merkezleri i ie lemden-mte ekkildir 1 Tabii lem. 2 nsan alemi. 3Ilahi Mem. nsan da birbiri iinde unsurdan mrekkeptir : Beden. 1 2Hayvani ruh. 3Kutsal ruh. Esasn, Islam dini ile kark, eski Trk inanlar ve bunlarla trenlerle birlikte, yukarda akladmz ( krar Verme) merasimindeki Baba tarafndan verilen tler tekil eden (Bekt ilik) messesesi, maddi ve ma'nevi milli geleneklerimizin muhafazas nda ve devamnda balca amil olmakla da Trk Ulusunun Tarihte payedar kalmasnda da en byk siyasi rol oynam tr.
110

(Son Sz)

Tarikatlar, asl nda, (Tasavvuf)un, yani (Hakikat)in birer yoludur ve her eyden nce de birer (Nefs Terbiyesi) yoludur. Genellikle, Tasavvuf yolunda hakikat yolcusunun bu yedi (Nefs) mertebesini geip tamamlamas zorunludur: 1Nefs-i Emmre : Hakikat yolcusu bu makamda tamamiyle kendi nefsinin emri altndadr ve bir hayvan dan ba ka bir ey deildir. 2Nefsi- Levvme : Hakikat yolcusu bu makamda yava yava nefsini ktleme e nedamet getirme e balar. 3Nefs-i Mlhime : Hakikat yolcusuna bu makamda baz eyler mlhem olma a balar. Mesela, yakaza halinde baz nrni eyler grr, sesler i itir. Bu makamda olan bu kk tecelliye de (Tecelli-i Kameriyye) denir. 4Nefs-i Mutmainne : Hakikat yolcusunun nefsi, art k, burada seyrini ve icraat n' bitirmi ve tamamiyle ruhaniyete ynelmi tir ki yolcu bu durumda kabiliyyet derecesine gre bir ok ke iflerde bulunabilir ve zati tecelliye bile mazhar olabilir. Bu zati tecelliiye de (Tecelli-i Berkiyye) denir. 5Nefsi- Rdiye : Hakikat yolcusu bu makamda art k Allah'tan raz olur. Yani, iyilik, ktlk, her ne gelirse Allah'tan geldi ini bilir ve daima hamd eder, ikayet etmez. 6Nefs-i Mardiye : Bu makamda ise Allah hakikat yolcusundan raz olur. Yani, hakikat yolcusu, art k, Allah'a iyice yakla mtr. Baka bir deyile, artk o, her hal ve hareketinde hep Allah iledir. Btn ktlklerden, ihtiraslardan styrlmtr. Ve bu, nefsin tahakkm edebilece i son merhaledir. Yani, nefs, ancak bu makama kadar insana hkm edebilir. 7Nefs-i Sfiye veyea Maiyye : Nefs, bu makamda artk insana tahakkm edemez. Zira, art k, tamamiyle musaff ruh haline gelmitir, yani insan Allah'a ulamtr. 111

Bu makamda insann hareketleri, szleri, art k, Allah'n hareketleri ve szleridir. nsan bu makamda (Zt Deryas )na vsl olmutur. nsan, hakikat asndan, ezel bakmndan da ebed bakmndan da yokluk (Adem) kabul etmez. Fakat, buna karlk, suret bakmndan da varl k (Vcut) kabul etmez. Ba ka bir deyile, varlk, yokluk kabul etmez ; yokluk'ta varl k kabul etmez. Fizik dili ile: (Tabiatta ne yeni bir ey var olur, ne de var olan birey yok olur). yle ise, Vcudu zorunlu olan (Vacib-l Vcut) la vcut bulan da zorunlu vcut olur.

112

IV
(Birka Ses, Birka Nefes) Didr- .dem'e Hazret-i Subhan Hutut- mphemi tastir eylemi Nsha-i kbrd r vcud-i insan Mye-i hikmetle tahmir eylemi 2 Kaabe kavseyn yazm ebrvnna Sircen vehhac d e mnna 3 ki gamze ile hep mjganna Sre-i Fetahn tahrir eylemi 4 Kur'anda buyurmu Hallk- Ezel Insandan yoimi bir nesne gzel 5 (Harabi) resmini ressm- ezel Hme-i kudretle tasvir eylemi . Dilber! bildim senin vechin kitbullaht r Nak- kudret, ilm- hikmet, s rr- fazlullahtr hidim Hak'tr dilimde, (Kul kef billh)t r Her ne sz kim sylenir ayni Kelmullaht r Vakf olmayan bu srra lcerem gmrht r Bir ecerdir kametin ol hsn-i bihemta ile Gsterbsn mu'cizt n ol yed-i beyz ile Hemdem olduk ak (Tr) unda yine Musa ile Anladm bildim rumuzu (Allemel Esm) 7 ile Menzil-i insn- kmil bir ulu derghtr 8 Srr- Subhanellezi Esr olubtur salar n9 Serteser esrr- Kur'and r yznde hatlarn Noktalar (Ben)ler, (Elif)lerdir hemen kirpiklerin 20 Ho mferrah hatt- rehyhand r yaz lm kalarn Nice ren olmasun kim defter-i Allaht r. 11

113

Talib-i Mevl gerektir Hakk'k insaf etmee. Hak'ka insaf eyleyp irfanla laf etme e 12 Vech-i Hak'k grmek iin beyni effaf etme e 13 Mye-i telkin ile yineyi sf etme el4 Fazl- Hak'ktan feyz olan envar- nurullahtr.13 (Mukimi) Arif zn bilme e Hak'k ayan grmee Hak'ka giden do ru yol Say' et seni sende bul Her ne varsa alemde Bul sen seni kendinde Ko bu zhd- taat Ge cmle hayalt Ademdir srr- Kur'an 6 Ademdir Zat- Subhan 18 Sensin dar- hiret Senden grnr Hazret20 Ol bi-niana nian Ademdir ayni iymn Mushaf- Hak'tr yzn (Gaybi) bile gr zn Ademe gel Ademe Ademe gel Ademe Senden sana gider ol Ademe gel Ademe rne i var A.demde Ademe gel Ademe Terk ede gr deti Ademe gel Ademe Ademdir Ar- Rahman" Ademe gel Ademe Sende bulundu Cennet19 Ademe gel Ademe Bil ki Ademdir heman Ademe gel Ademe Ayet-i Kur'an szn Ademe gel Ademe.

(Bir Kt'a) Kitab- lemin evrakdr eb'ad- n mand'd Sutr-i hadisat- Dehrdir asar- na 2 1 Yazlm destigah- levh-i mahfz- tabiatta 22 Mcessem lafz- ma'nadard r alemde her mevcut 2 3 Ruh- Kudsiden tecelli eyleyen bende ayn Suret sana grdndm nr- bd- hak- ab24 Feyz-i lhtimiz oldu cmle nast-i cihan Her d lem zerrem olmu olmuum ben afitab25 Hak lisamdr lisanm tercmanyun Hak'kn Hakk' bilmek isteyen gelsin salad r 26 eyh- ab Zat- Hak'ta vasfm oldu (Kul hvallah ahad) (Gaybi)yim ammda mnzel ( ndehu Omml-Kitab)." 114

Allah deyb ba rma Hak'k dilden ayrma Evvel- hir oldur Hazr- nazar 28 oldur (Men Aref)ten al sebak Senden sana yakn Hak 29 Bir hayali yerdesin Hak sende sen nerdesin Levh-i mahfuzdur yzn Arif bilir i yzn Kur'an durur szmz Hak'k grr grzmz (El- nsan- ve'l-Kur'an) Szn bilmezse insan San, kan, kirpiin Ma'nada (Ebced) iin Byle yazm Yaradan Yedi hat var Babadan3 6 Altsdr mu'teber Mafsallardan var rsn Ademe gel Meme Er Hteme, Hteme39 (Mihrabi) cmle yt te destimde berat

Gayri sanub arma eytan gler bu hale Zhir- batl oldur Kulak tut bu mele A.rifne do ru bak Eri ol layezale30 Sen arada perdesin3 Cevap nedir suale? An erh eder szn 32 Cahil d er zevle Rahman durur yzmz 3 3 Aldanmayz hayale Hadistir bu tevemn Nice ersin kemle 3 4 Yedi hat olmu niin?35 Gafil d t dalle Zt evinden Anadan Eriirsn visle" e cihetten al haber38 Derecat- ilahe Secdegah ol Meme evir yzn cemle Mtebih Muhkemt Hey saki! sun piyale! 4

Drt kap e cihet bir ehre girdim Otuz iki Hanedan n grdm41 Ehline kavu tum sual eyledim O mlkn Malik- ahn grdm. Etrafn gezdim gnlm en oldu Didelerim gyetle rii en oldu O ehrin dalar hep glen oldu42 aha mahsus olan eyvm grdm43 ehirde snbller, gller a lm yz on iki bin aa dikilmi 44 yz altm alt pnar a lm inde rekz olan (Tb)y 46 grdm.

115

ehrin drt yz yetmi yedi ba var " yz yirmi bin mfredat var 4 8 Altbin alt yz ksur emri var49 Yz on be rumuzn ashn grdm 5 . 01 ehri bah etti erenler bize Biz dahi terk edb gideriz size Ey ak kulak tut sylenen sze Nutk iinde gizli esrar grdm. Nak- htemden mzeyyen resm-i zibad r Elif Nokta-i vandetle derc olmu muammad r Elifsl Lafzna baksan anas r bendini taksim eder Bihuruf- lafz- savt esrar-1 ma'nad r Elif 2 Geri surette Elif gibi vcd oldum veli Ben dahi He t-i bihitim sade da'vklr Elif 3 Her nefes ahm serir-i saltanattan ser eker Dilde da 'vay- muhabbet serde sevdad r Elif 5 4 (Mnci)ya nur-i hakikat otuz iki kap dr Biri miftah- Cennettir ism-i Meyl'd r Elifss. (Vandetnme) Daha Allah ile cihan yok iken Biz am var edb i'ln eyledik Hak'ka hi bir layk mekn yok iken Hnemize aldk mihman eyledik 56 Kendisinin henuz ismi Yok idi smi yle dursun cismi yok idi Hi bir kyafeti resmi yok idi ekil verb tpk insan eyledik" Allah ile ite burda birle tik Nokta-i am'ya girdik yerle tik Srr- (Knt kenzen)i orda syle tik sm-i erifini Rahmn eyledik ss A.ikar olunca zt - sa fat (Kn) dedik var ettik bu seniayki Birlikte yarattk hep kainat Nm- nianm cihan eyledik 59 116

Yerleri gkleri yapt k yedi kat Alt gnde tamam oldu kinat Yarattk iinde bunca mahlkat Erzakn verdik ihsan eyledik Aslsz faslsz yaptk Cenneti Hri glrnan'lara verdik ziyneti Trl vaadlarla her bir Milleti Sevindirb d- handn eyledik61 Bir Cehennem kazd k gyetle derin Lf ate i ile eyledik tezyin Kldan gayet ince kltan keskin stne bir kpr mizan eyledik62 Geri (Kn) emriyle var oldu cihan Ar ' Krs' gezdik durduk bir zaman Bo kalmasn diye bu kevn- mekan Adem'in halkn ferman eyledik63 Irfan olan bilir s rr- mbhemi izhar etmek iin sm-i A'zam amurdan yourduk yaptk Adem'i Ruhumuzdan bir ruh revan eyledik64 Adem ile Havva birlik idiler Ne gzel bir mekan bulduk dediler Cennetin iinde bu day yediler Srdk bu dnyaya pyan eyledik65 Ademle Havva'dan geldi ok insan Nebiler, Vel 'ler oldu mmayan Yz bin kere doldu bo ald cihan Nuh Neciyyullaha tfan eyledik66 Salih'e bir deve eyledik ihsan Kayann iinden kt nagehan Pek oklar buna etmedi iyman Anlar hk ile yeksn eyledik 67 Bir zaman Ashab- Kehf-i uyuttuk Hazret-i Musa'y (Tr)da okuttuk Sit'e ulha yapt k bezler dokuttuk bitirb kaftan eyledik68

117

Sleyman' dehre Sultan eyledik Eyub'a acdk derman eyledik Ya'kb'u alattk nlan eyledik Ms'y uayb'a oban eyledik 69 Ysf'u kuyuya attrm idik Msrda kul diye satt rm idik Zleyha'y ona attrm idik Zellesinden bend-i zindan eyledik" Dav'd Peygambere ald rdk udu Kazadan kurtard k Lt ile Hd'u Bak ne hale koyduk nar- Nemrd'u Ibrahim'e ba - bostan eyledik 71 Ismail'e bedel Cennetten kurban Gnderdik ad oldu Halil'r-Rahmn Baln karnn bir hayli zaman Ynus Peygambere mekan eyledik Bir mescide soktuk Meryem Anay Pedersiz do urttuk orda Isa'y Bir aa iinde Zekeriyya'y Bitirb kann reyzan eyledik 73 Beyt'l-Mukaddes'te Kuds ehrinde Nehr-i eria'da rdn ehrinde Tathir etmek iin gnn birinde Yahya'y, Isa'y ryan eyledik 74 Byle cilvelerle vakit geirdik Bu Enbiya ile ok i bitirdik Baka bin Nebiyy-i Zian getirdik Ann her nutkunu Kur'an eyledik Kffar- Kurey'i ettik bahane Muhammed Mustafa geldi cihne Halk da'vet etmek iin iymne Murtaza'yi ona ihvn eyledik Ana kyas olmaz asla bir Nebi Nebi'ler aludr Hak'kn Habibi Dnyann, Ukbann odur shibi Biz an Nebbiyy-i Zian eyledik

118

Hak, Muhammed, Ali ile birle tik Hep beraber Kaabe Kavseyn'e gittik O makamda pek ok muhabbet ettik Leylet'l- sra'y seyran eyledik " Bu szleri sanma her insan anlar Ku dilidir bunu Sleyman anlar Bu srr- mbhemi rifn anlar nk chillerden pnhn eyledik" Hak ile Hak idik biz ezelide T Rz-i Elestte Kaal Mekan- Hd'da Bezm-i Celi'de Cemlini grdk iyman eyledik 77 Vandet lemini bilmeyen insan nsan suretinde kald bir hayvan Bizden ayr deil Hazret-i Sbhn Bunu Kur'an ile ayn eyledik Szlerimiz bizim pek muhakkaktr Doan, len, yapan, bozan hep Hak't r Her nereye baksan Hak'k - Mutlaktr Ahval-i vandeti beyan eyledik Vandet sarayna girenler iin Hak'k hakkelyakin grenler iin Bu srr (Harabi) bilenler iin Birlik meydannda ceylan eyledik.80

Mevc urub umman- aktan an- Fazlullah benem Cmle ilmin ilmiyem esrar-1 ilmullah benem Ma'ni-i maz- hakikatta elif b olmu am Ayet-i tefsir-i a'zam ire s rrullah benem ncil- Tevrat Zebur Furka'na harf- Ebcedem Pa v v ja v G cem'inde aynullah benem Levh-i Mahfz- Hdaym Ar- Krs- mnteha stiva- hatt- mevcudum Kelmullah benem Binbir esm ire grdm ben Msemma srrn Kim (Enelhak) da'visinde Zt S fatullah benem (Kul kef) emrinde ben de var idim, (Scid) idim Gr muradullah iinde (Knt Kenz )ullah benem.

119

Hak kendini halka bildirmek iin nsani kendine timsal eyledi Kur'an-1 natkn tefsiri iin Kur'n- smiti inzal eyledi. (Senrihim ytina fil fk) Kur'anda buyurmu ol Rabbulfelak A emini kendi zne bir bak Hak sende sun'unu ikmal eyledi. nsan kinatta olmu b -bedel (Vettin) sresin erh etmi gzel Halk ikyaz iin Hali:ak-1 Ezel Bunca Peygamberler irsal eyledi. Zahid bu esrara de ildir gh Leyle- Mi'racta Hazret-i Allah Bir sret-i alo- emret'ti nagah Muhammed'e arz- ceml eyledi. Ebsem ol uzatma sz (Harabi) Gzel sev sdk ile oktur sevab Sofu, kr Allah n- arab Sana haram bize helal eyledi. Baklsa k- kaaraya Kulak versen maceraya Allah vahid, Ahad, Samed Olsayd kffvven ahad kilik girer araya kilik girer araya Hem lem yelid ve lem y'led kilik girer araya

Rabbim sein nerde bulsam Daim senin ile olsam ayet sen Hak ben kul olsam kilik girer araya Sen vcutsun biz glgeyiz Olursa bir (Siz), bir de (Biz) Sen bana ben sana g da Seilse By ile Ged Varlmz senin olsa Hlik mahlk baka olsa Vandet deminden8 2 imezse (Kerimi.) serden gemezse 120 Biz senin ile zindeyiz kilik girer araya Sen ganisin ben fkara 8 kilik girer araya Cihan senin ile dolsa kilik girer araya Ak- karay semezse kilik girer araya.

Ferd-i cmi'dir vcudum cmle e ya bendedir Ya'ni sm-i A'zam- s rr- muamm bendedir Nsha-i vandet benim maksudu benden iste gel stivay- zt olan Ar- muaIla bendedir Ak burakna svar ol da gel yzm mi'racna Kl tema kaabe kavseyn-i ev adn bendedir Suretimle fni isem zat m ile bkiyim Ayni tevhidim ki ma'neyn la ve illa bendedir Knhm idrkta ciz lemin arifleri Kibriyaya akl erimez (Ma arefn) bendedir (Ene, Nahn, Ente, Hve) oldu hicb-i izzettim Zhir- btn benim evvel ve hir bendedir Kesretimdir vandetim nurun mestr eyleyen Zhirim gren gze a'maya ahf bendedir (Kiir t Kenz)iri srr olan Adem-i evvel benim Mahrem-i raz- nihanm lem-i esma bendedir Mrselin- Enbiyadan zat m izhar eyledim Akibet Hatem olan mir'at- ecl bendedir Geh ceml- geh celald r cilvegahl zatmn Cmle eyay]. muhitian Kaaf- Anka bendedir Hzr- vaktim ab-i hayvan isteyen gelsun beri Ise-i dehrim demadem srr- ihy bendedir Gel zamirin gayre irca eyleme Huu! Huu! deyu Cmle eyada (Gaybi) olan msemma bendedir. Nak- hsn"' remz eder hsnnde r'yet perdesi Hace-i hkm-i ezeldendir hakikat perdesi Siyreti surette mmkndr tema a eylemek Hil olmaz ayn-i irfna bas iret perdesi Her neye im'an ile baksan olur i aikar Klm istila cihan' hab- gaflet perdesi Bu hayali alemi gzden geirmektir hner Nice (Karagz)leri mahv etti sret perdesi em-i akla yandrub tavsir-i cisminden geen Adem'i medd etmekte azimet perdesi Hangi zlla iltica etsen fena bulmaz aceb Oynatan stad gr kurmu muhabbet perdesi Dergeh-i Ab'da mstakim ol (K teri) Gsterir vandet elin kalkt kta kesrat perdesi. 121

Tc ma'rifet tc dr Taklit ile tok olan Duu dnme sakin Senden gayri ne vard r Sana lem grnen Allah birdir vallahi Bu lem bir aatr Mutlub olan meyvad r Bu dem meyvasnn Szsz bu lem dem Bu szlerin meli Kii kendin bilene Hak denilen zndr (Gaybi) zn bilene

Sanma gayri tc ola Hakikatta a ola Du a kaplub kalma Ta'bire muhtac ola Hakikatta Allah't r Sanma ki bir ka ola Meyvas olmu Adem Sanma ki aa ola ekirdei szdr Bir anda trac ola Kii kendin bilmektir Hakikat Mir'ac ola zndeki szndr Ruhubiyet tc ola.

Bu dnyann evvelini sorarsan Allah bir Muhammed Ali'dir Ali Ben bilmi idim gizli ayan hep sen imisin Tenlerde ve Canlarda nihan hep sen imi sin Kendi hsnn hblar eklinde peyda eyledin em-i ktan dnb sonra tema eyledin Leb kzl, ruhlar kzl, destinde cam- mey kzl Kim kzl olmaz o anda grse ruhsar n senin ptidadan yol sorarsan Yetmi iki din sorarsan Yol Muhammed Ali'nindir Din Muhammed Ali'nindir

(Mt kable en temt) s rrma vakf olan Har- Neri bunda grd nefha-i Sr olmadan Yekvcut alemde Muhammed'Ie Ali Biri Mevly- Ahad'tr biri Ma'ny- Samed Ey gnl ltf eyle dnyadan da ukbdan da ge Hakk' istersen e er la'dan da illdan da ge 122

Hak yz insan yznden grnr Zat- Rahman eklin insan eylemi Mushaf- hsnnde yazm (Kul hvallah) ayeti Ger inanmazsan geri var mektebi irfna bak Surette nazar eyler isen. (Sen) ile (Ben) var Amma ki hakikatta ne Sen var ne de Ben var Bilmem ne hal oldu bana ben senmiyim sen benmisin Cn mahv oldu canan baki sen benmiyim ben senmisin? Bu ak bir bahr- ummandr buna hadd- kenr olmaz Ey gnl gel gayriden ge a ka eyle iktid Nokta-i vandette ha r ol gayri efkar olmas n Hakikatn kfiri er'in Evliyasdr Her mekan bir (Tr) olur gerek mnact ehline Sret-i Rahman' inkr eyler iymans z Fakih Ahsen-i Takvimi inkar eyleyen eytan olur Savm-u Salt-u Hac ile sarma biter zhid iin Insan-1 kmil olmaa lazm olan irfan imi Esselm ey hadi-i Hd nesl-i Ali Esselm ey Kutb- Alem Hac Bekta-1 Veli Elsiziz, dilsiziz, belsiziz amm Gezeriz alemde erkekesine Kimsenin kimseden yoktur haberi Byle bir acaib seyran bulunmaz (Men Aref)ten oku dersi mekteb-i irfana gel Bilmeyen kendi vcudun Hak'k bilmez kandedir. Bilmee sa'y eyle vandet s rrn gel zahidal. Bulmayan kesrette vandet (Cem')i bilmez nerdedir. Ali'dir kadehim Ali'dir iem Ali'm sahralarda morlu menek em Ali dolu yedi iklim drt kem Tadna doyulmaz balmdr Ali'm. 123

Sorma be birader mezhebimizi Biz mezheb bilmeyiz yolumuz vard r arma meclis-i riyaya bizi Biz erbet bilmeyiz (Dolu)muz vard r Biz Mfti" bilmeyiz, takva bilmeyiz Kil- kaal bilmeyiz ( ft'a) bilmeyiz Hakikat bahsinde hata bilmeyiz ah- Merdn gibi ulumuz vard r. Allah'tr Allah Ben de inand m Adem'dir Allah Ament billh

Ebleh olma sofi" verme nakd-i mr nesneye Gzn a clic:lar- Cennet Hur-u G lman bundad r Bunlarda bizden: (Elest Bezmi) Elest bezminde koptu k yamet. Ilahi ak dodu (Adem)ler neyler, Feryad feryad stne gklerle yerler, Salnd meydana btn gzeller, Krld kadehler, dkld meyler !... Tel tel hkrd Tanburlar, gz gz a lad Ney'ler!... Baland gnller, a ld eller Muhabbet dilendi hep ehl-i diller!... Tclar yuvarland , Tahtlar devrildi Yerlerde srnd Pa alar, Beyler !... Krld kadehler, dkld meyler !... Tel tel hkrd Tabnburlar, gz gz a lad Ney'ler!.. (Cavicla!) Elestte koptu k yamet! Anlamaz ma'nay bir Leyl'ya Mecnn olmayan Her ilm Tfar- akta baka bir Efsnedir (Knt Kenz)i derk iin ba vermiiz aka Diyar- akl- hikmette ilim mlma ta'biclur Tek bir cmle ile: nsan, kainatn z ve zetidir ve insanca ya am ta, ancak ve ancak, bilgiye ve sevgiye dayanan bir ya aytr. 124

Fakat, iinde bulundu umuz cemiyyetin hali de, maalesef, bu gerein tamamen tersidir. (Mesrr)un a aya aldmz iiri bu durumu pek veciz bir ekilde ifade etmektedir : Bir aceb haline erdik zaman n Grb birbirimiz seemez olduk ! Zevali yakndr bilmem cihan n Her dem alamaktan glemez olduk!.. Hi kadri bilinmez oldu irfann Budur nianesi hir zamann Evvel srdmz dem- devrann imdi zerresini gremez olduk! Kemal erbabna kalmad rabet Ndna her yerde ederler izzet Kyametten olmak gerek alamet Bir hakikat ehli bulamaz olduk ! Nasihat budur (Mesrr Abdal) n Tkenmez beyani kil ile kaalin Kimseye u diye anlatma halin Kendi hlimize gelemez olduk !

125

((On Sz Ek Notlar ) 1 Bu konuda bir misaal verelim mesela:

(arab) : arab'tan maksat Allah'a bilgi edinmektir ki bunun sonucu da Allah'a muhabbettir. arab' n sonucu aktr, ak ile Allah'a muhabbet etmektir. (Kadeh) : Kadeh'ten murad mr idin, yani gerek kamil'insann azndan ilahi bilgi ile kan kelimelerdir ki tlibler dinledike o kelimelerin zevki ile ak llar balarndan gidip mest olurlar. ( Mahbub) Mahbub'tan murad, kamil insand r, kmil mrittir. Zira, gnl, her uzvu mtenasib olan, her bir uzvu ezeli nakka tarafndan birer san'at nak olarak yerli yerinde ve halavet ve taravetle i lenmi olan ve zellikle ilahi ruha, dolay siyle de ilahi bilgiye sahib olan kiiye muhabbet eder.
Talib, kmil mridin iindeki ilahi bilgiye ykselip o bilgi ile e yay grmee balay p kamil mridin her szn, her i ini ve her btni stfat n ve ilahi bilgisini bilip anlama a balad vakit o kamil mrit artk onun gzne maddece de maddi gzelden bin kat daha sevgili grnr.. Zira, sadece maddi gzelli e sahib olan sevgili, sadece (Beden)den ibarettir. Fakat, kmil insan denen sevgili ise (Can) dan ibarettir.

(Zidf) : Zlf'ten murad kamil mr idin tliblerinden yana tenezzl buyurup cazib kelimeler sylemesidir. (Hal "Siyah Ben" ve zellikle yanaktaki Hdl) : Hal'den murad 'camii mr idin istina lerninde ara s ra zatn visali ile bu lemden ayrlm olmasdr ki o vakit te gnl ir attan mstani olur.
istina'dan murad ta cilve, ive deil, ganiliktir; tenezzl etmemektir. Nas l ki sevgili sevmedii bir kimseye (Ben)ini a p gstermee tenezzl etmez (bu noktada eski hayat ekli gz nne getirilecektir). te, bunun gibi kamil mr it te Allah ile vislde olduu zamanda tlibi ile u ramaa tenezzl etmez.

(Ruhsar "Tonak") : Ruhsar'dan murad kmil mr idin, ara s ra, tlibine yle grnmesidir ki tlibinin gnlnde iki cihann fikrini silip gtrr ve belki de tlibe kendi vcudunu bile unutturur.
ki cihan, iki yanaa iarettir ve iki cihan unutturmak demek, fark a sndan onlarn yok olduklarn bildirmek ve yalnz zat hatrlatmak demektir.

(Hat "Yzde olan k llar") : Insann yzndeki hatlar Kur'an n yazlarna tebih edilir. Bundan murad ta Adem vcudunun nank Kur'an oldu una iarettir. Kllar, harflar; ben'ler de noktalar olarak kabul edilir. nsandaki noktal ve noktasz harflara, yaz lara aina olan da bu harflar okuyabilen stadn, kamil mridin zhir yznden bt nna kadar, yani gnlne kadar okuyup ona nufuz eder.

126

Kmil insanlar, gerek mr itler, yine hakikati. bildiren Hak'tan ba ka deildirler. 13aka ba ka isimler, sadece, suretlere tak lan ve lftan ibaret olan kelimelerdir. Hakikati syleyen siyrt Hak oldu u gibi o siyretin sureti de, maddesi de yine o Hak'tr, o Hak'kn vcududur. Saneme ibadet Samed'e oldu u gibi, Samed'e ibated te sanemedir. Esasen, ne ruh ne de madde birbirinden ayr lamayacaklar cihetle ikisini bir tutmak ve bir sevmek lmmdr. te bu gr, hazan, mritlere tapmaa kadar gtrlm tr. te, suretten siyrete dalmak onu okuyup bilmek te budur. Ftiha sresi yedi yetten ibarettir ve bu yedi yet Kur'an n kaplar olup Kur'ann iine bu kap lar hakkiyle bilen ve hakkiyle aabilen girebilir. Tasavvuf'ta Ftihat'l-Kitab'taki bu yedi kap ya karlk insandaki yedi his ele al nmtr ki insan ,bir eyi, ancak, bu yedi hissi ile aabilir, yani tan yp bilebilir.

(Vedduh) : Vedduha, Kur'anda bir yettir. Bundan murad ta btn bir geliktir, taravettir, kemldir.

127

(Meltmilk Ek Notlar ) 1Rsuh sahibi demek btn hakikatlar balayp zmek kudretine sahip insan demektir, hakikatn btn inceliklerine vukuf peyda eden kimse demektir. 2 Al-i Ab deye (Muhammed, Ali, Fat ma, Hasan, Hseyn)e derler. Hakikata ilk olarak bu be kii vakf olmutur. Bunlardan sonra (veys El-Karani), ondan sonra da Ebu Bekr ve ondan da di erleri vak f olmutur. En nihayet Ali silsilesinden gelen (Hac Bekta) btn hakikati i'ln etmi tir. Hakikattan murad ilahi bilgidir, bu da, Allah' n her zerresiyle kendi kendini bilmesi demektir. 3Bir nefes al nr ve bu nefes defada verilir ve verilirken de (Allah) denir. Birinci kan nefesle birlikte sylenen (Allah), fiillerin tevhidine i arettir, yani fail (Allah) tr kinci kan nefes ile birlikte sylenen (Allah), s fatlar n tevhidine iarettir, yani mevsuf (Allah) tr nc kan nefes ile birlikte sylenen (Allah), zti tevhide i arettir ki her ey onda mahv ve mstehlektir, yaln z onun vechi bakidir demektir. Bu tevhide Allah'a do ru seyr (Seyr-i ilallah) derler. Bunlar insan n kendisinden hurucu ve Hak'ka urucudur. 4 Al-i mran: 191. 5 Nis: 78; Safft: 96. 6 Zriyt: 56. Ayetteki (Cin) den bir maksat ta (Can, Ruh)tur. ns'ten maksat ta maddedeki ruhlardir ki insana iarettir. Ayetteki (Bana ibadet etsinler)den maksat (Beni bilsinler)dir. 7Kur'andaki Esma-i Hsn Allah' n sfatlarna delil olduu gibi insan vcudundaki eitli sfatlar n da o vcudun sfatlar olduuna gzel birer delildir. 8 Kasas: 88. 9 Rahman: 26-27. 10Arif, hem be duyu organ ile his eder hem de kalbi ile de yani maddesiz olarak, yalnz tefekkrle de his eder. Yani, hem enfsi hem fld olarak his eder ve btn bu his

128

ettii enfsi ve 'Ali eyler arkas nda da hakiki ma' uku his eder. Baka bir deyile, his ettii madde ve ma'na, enfs ve afak, hep o hakiki ma' uktur. Bu hislerin hepsi de insan n kendisinden ibarettir. Bundan tr da insan bir bak ta ma'ukunu birden mahede eder. Ksaca, insan her ne fiil his ederse o ma' ukun fiilidir. 11Hak'kn keml vas flarn mahsusta mahede etmek be duyu organ ile olan m ahededir. Fakat, ma'kulda m hede etmek ise btn s fatlar n fni olduunu ve sadece mertebeler ve makamlar bak mndan var olduunu, yegane var olan n yalnz ve yalnz zat olduunu ve sfatlar olmad n, ancak, zat n sfatlarla grnd n ve s fatlara tenezzl ettiini, sfatlar n da yine zata rci' bulundu unu tefekkr etmek ile olur. Ksaca, ak ve ma' uk hep odur, m ahede eden ve edilen hep kendidir. 12Mezahirin oklu u Allah' n fiilleri ve s fatlar iledir. Bundan tr de oklu u birlikle, birlii de oklukla m ahede etmek laz mdr. okluk, ma' ukun metrtebeleridir. Yani okluk, noktadan meydana kan (Elif)tir. Elif te yedi nokatadan ibarettir. Bu yedi noktan n teslistir, dier de bu n glgesidir. Geriye kalan bir nokta btn bu alt noktadan ayr dr. O geriye kalan tek nokta gerek teslis noktalarn ve gerek olanlar n glgelerini kendinde toplayan (Toplam, Cem) noktas dr. 13Velyet makam demek tevlityet demektir. Ba ka bir deyi le, zhirde ve bt nda her ne varsa, etkileyen ve etkilenen her ne varsa, hepsinin kendin oldu unu bilmek ve hepsine sahib olmak demektir. 14Biz cem'i kendi czl mzden yap yoruz ve gryoruz ve Allah'tan ba ka ey yoktur diye cem' yapyorus. E er biz czl mz de Cem'in iine sokarsak o zaman fenafillh mertebesine ula m ve sfatlar ve fiilleri yok ederiz ki o takdirde de ortada bir (A'yan- Sabite) den ba ka bir ey kalmaz Kur'andaki : "... ve yebk vechu Rabbike zlcelali yel ikram"n anlam da budur. 15Halkn Hak'ka ayna olmas kendini grme kabilinden misaldir. Yoksa halk yoktur. Her grnen Hak't r. 16Hak'kn zhir olmas demek, evvelce yok idi de sonradan grnd demek de ildir. nk, Hak zaten, hep mevcuttur. Onun var veya yok olmas baka gredir. Var diye bakarsan vard r, yok diye bakarsan yoktur. Hak diye bakarsan Hak't r, halk diye bakarsan halktr. Nurun zhar sebebi olmas da budur. 17 Halk, Hak'kn sfatlar, suretleridir. Zira, umde bt ndr ve sfatlar suretinde halk olarak grnr. 18 Hak her eye ayna olmazsa halk m ahede edilemez, Zira, ruhu kald dgmzda sfatlar nas l mahede edilebilir? Harabrnin: Bu cismtenden bir gn Allah giderse Ey Harabi! .. i in harab trabd r. dedii de budur; burda Allah, ruha izafetle sylenmi tir. 19Hadid: 3. Evvel ve hir, zhir ve kat n nisbetlere gre sylenmi szlerdir. Nas l ki zaman ve taakub keyfiyeti de bunun gibidir ki fiiller ve s fatlar bakmndandr. Btn bunlar, sabit ayn-

129

lar dahilindeki nisbetlerdir. Fakat, sabit aynlar n kendisi iin nisbet yoktur. nk her, ey onda mstehlektir. te bu suretle de bt n muflaktr. Mutlakn sfatlarla zuhuru ki oklu u ve ekilleridir, onlar da mukayyettir ve nk, nisbetlerdir. Bt n mutlaktr, nk, (Kl)dr. 20 Kasas: 88. imdiye kadar grdmz makamlar zat n bir tecellisi ile zuhara gelmekte ve yine zatta kaybolmaktad r. Art k burada kay t yoktur, hepsi bunun iinde fnidir. Art k ortada sfat gibi bir ey yok ki araya girip sebepler ve nisbetler te kil etsinler ve dolay siyle birbirlerinin kaytlaycs olsunlar. Mutlak vcut kalmaynca idrk ta kalmaz. te o zaman s rf zat kald demek olur. Fakat, bu da ancak anlatmak iindir. Yoksa bu makamda zat kald demek te yok , bilmek te yok, grmek te yok, hulsa hi bir ey yoktur. te bu makamda art k cihetler de yoktur. Zira, cihetler farka gelmekle olur. Cihetler zatta deil; Ceberutta da, Melekutta da de ildir. Cihetler, ancak, uhuttad r ve orada grlebilirler. Aslnda cihetleri de yapan insand.r. Yoksa bo lukta da cihet olmaz. Madem ki bo lukta cihet olmaz u halde Ceberutta da, Melektta da cihet olmaz. Mesela ruhun ne ciheti vard r, ne tutulur ne de grlr. O, s rf bir bilgiden ibarettir. Ruh kendini hareketleri ile ,maddesi ile bu grnen alemde gsterir ki bu da farka gelmektir, mukayyetliktir. Ksaca, zt ve fark, nokta ve elif, btn bunlar ezelidir. Nokta uzad da farka geldi dediimiz ancak anlatmak iindir. Ne sonradan bir fark var ne de noktan n uzay var. Allah, bu varan bir u urdan topudur, dolay siyle, bu mevcudattan ba ka bir ey olmaktan mnezzehtir. 21 Btn hayat kanunlar da birer makamd r. 22 Riyazet ve mcahede veya mcadele farktand r, mevcudiyeti bildirmek iindir. Riyazet ve mcahede veya mcadele yaln z insanlara mahsus de ildir. Her hangi bir eyi eksiltmek riyazettir ve her hangi bir eye ilave etmek te mcadeledir. Yani, her hangi bir eyde varlkla yolkluk nisbeti yapmak riyazettir, mcadeledir. Riyazet, almamak; mcadele de al p almamak iin yap lan fiildir. 23 Hadis. Ayrca bk. (AL-i mran: 55-58; Zmer: 46) 24 Fark, Felsefede nemli bir yer tutar. Zira, hem birlik hem de ayr lk, yani vandet ve kesret farktan kar. Mesela, btn insanlar tek bir ayn'd r dediimizde btn insanlar tevhid ederiz. Fakat, zhirdeki grn e gre bakt mzda her insan ayr ayrdr, hi bir insan dierine benzemez. te bu iki gr te farktand r. 25 "Kul, cael hakku ve zehakal bt lu innel btle kane zelnika (lira: 81)

130

(Bekta ilik ve Felsefesi Ek Notlar ) 1Bektailik, Toplamn Toplamna (Cem'ul-Cem) misldir. Zira, bir yzden halka, bir yzden de Hak'ka dnktr ve nisbet bak mndan da kendi, arada berzaht r. 2 Bektailik btn ma'nay sembollerle, zhir ma'nay da misal ile syler. Mesela, Gaybi'nin: Bu Mem bir aatr Matlub olan meyvadr Meyvas olmu Adem Sanma ki aa ola

msra'lar nda zahirde lem a aca, insan da meyvaya benzetilmi tir. Sonra bat ni sembol bakmndan da matlub olan o meyvan n isnsan, yani Allah olduuna iaret edilmi tir. nsann, bu Memin zeti olmas dolaysiyle, btn mertebeler insanda mndemitir, yani her ey insandr. nsan her eyin aynasidir, her ey de insann aynasidir. u halde gren de insan grnen de insand r. 3 Allah kelimesi hem grnmeyen eylere (Ma'dumat) hem grnen eylere (Me'huclat) amildir. Muhammed' te imkan (Mim)i ile mkevvenatt r, yani btn varl k Muhammed' tir. Ali ise kendi nisbetlerinin en ulvisi demektir. O, hem ismi bak mndan Ali oldu hem de cisim bakmndan ve ruh bakmndan da o ulviyeti haiz oldu demektir. Ulvilikten maksat ta cehaletten s yrlp srf hakikat, s rf nur olmaktr. te (Allah, Muhammed, Ali) teslisi insanl n son noktasdr. Allah, Muhammed'te tam olarak tecelli etmi tir ve ondan sonra hi kimsede bu tecellinin zuhuru tam olamaz. Ve i te bu sebeptendir ki (Muhammed'ten sonra art k Peygamber gelmeyecek) denmi tir. Aslda, zaten ne Muhammed ne Ali vard r; bu ikisinde tecelli eden Allaht r. 4 Bu nefesi baz Bektailer (Yalnz Ali vardr ve Ali Allah'tr) diye tefsir ve iddia etmiler ve kendilerini ve dier mevcudat ayr tutmulardr. Hz. Ali daha hayat nda kendisini ilahlatranlara bunu ihsas etmi ve Allah'l tahsis ettiklerini, halbuki Allah' n vhid-i gayri mkerrer, yani bir oldu unu ve ne varsa o oldu unu ihtar etmitir. Yze tutulan aynadan Ali'nin grnmesi u demektir: vcut ayni vcuttur, nur ayni nurdur, yeter ki ortadan cehalet kalkm olsun. O takdirde Ali benim aynam ben de Ali'nin aynas olurum. Ulviliin, zulmetin grnmesi bak mndan olan fark evvel ve hir,zhir ve bt n nisbetlerini do urur. Hakikatta ise hep o nurdur. Grd mze zhir, grmedi imize de btn deriz. 5 Mmecereti en ya Musa inni enallah Rabbllemin (Kasas: 30)

131

 Bektailikte iki kiinin (Allah Eyvallah) deyip birbirine e ilmesi keyfiyeti vard r. te bu eilme surete de ildir, o suretlerde grnen Allah'ad r. nk, suretler, zten, o batnn suretleridir, yoksa o ahslarn suretleri de ildir. te arifler, her iki taraftan da secde edenin o olduunu bilip birbirlerine secde ederler. 7 Klle yevmin hve fi e'nin (Rahman: 29) 8 Ahadiyetin (Elif)i yedi noktadan te ekkl etmitir. ki (Lam) n birisinin Muhammed'e di erinin de Ali'ye i aret olmas udur: nk Hak ikisinde tam tecelli etmi tir. Zhir ma'nada Muhammed'e (Nebi), Ali'ye de (Veli) dendi. Bu ikisi zhir ve batnn birliine dellet eder. nk Nbvvetsiz Velyet ve Velayetsiz Nbvvet olmaz. Her ikisi de zat n gereklili indendir. (Mim)i krandan murad ta zhir ma'nada kr etmek, bt n ma'nada da kendi zima, madde-i ak vastasiyle vas l olmaktr. Zaten, farka gelmekten murad kendi kendini sevmektir. Ahad (A,H,D) kelimesindeki (Elif), daimi olan tecelli; (H.D) ise o tecelli ile zuhura gelen kesrettir. Zaten, (H,D) ki (Had) kokunur, hudut ma'nas nadr. Kitab- Mbin demek, kitab n kapal iken beyana gelmesi, a a kmas demektir. Ahmed kelimesindeki imkan (Mim) i de hem zhire hem bt nadr. "O her gn bir e'ndedir" ayeti de vahidiyetten uunatn zuhuruna iarettir. Asl olan ahad'tr, yani (Elif)tir. nk di er btn harflar, yani varl klar, mevcudat, (Elif)ten do mutur; (Elif) olmazsa di erleri de olamaz. 9 Nokta-i cem. Ma'betteki o mahrut ta ayni sessiz harflar gibidir, yani okunmak iindir. Lhut, (V rm'l-Kitab)tr. Ceberut ta (Kitab- Mbin)dir. 10Bektailik felsefesinin ya ama yolu zevk yolu, insani sevgi yoludur. nsan- kann, Ali'dir. Ali, ulviyyet i'tibariyle gelmi tir Onun cismi sureti o ulviyetin mezahirinden ba ka bir ey deildir. Ebced hesab ile Ali (110) eder. Sfrn nemi yoktur. Dolay siyle sfr atarsak geriye iki tane (1) kal r. Bu iki (1)in biri tekerrrdr. Ba ka bir deyile (1) in biri (Zt), di eri de onun glgesidir, yani ayni (1)dir. Yine, Ebced hesab ile Muhammed (92) eder. Cevheri adet bak mndan (9+2 =11) eder ki ayni, Ali'nin say sdr. te, Ebced hesab ile grlyor ki Muhammed ile Ali ikisi birdir ve Peygamberin "Lahmike lahmi ciskmke cismi" sznden maksat ta budur. Ksaca, umde btndr, ulviyet asldr. Ali'nin sureti Muhammed'in glgesidir. Allah kelimesindeki (Elif) umde, Muhammed ve Ali de bu umdenin suretidir. 11Adem ,esmay her mertebeden bizzat gemek suretiyle rendi. Btn mertebelerden geerek gelen ruh bir ruhtur ve i te o da Ali'nin ruhudur. Ba ka bir deyile, Ali, Adem suretinde kendi kendine esmay rendi, yani her eye bir isim takt.

132

12(arh- felek sema ile) sznden maksat udur : btn felekler hep insan vcududur, (Sen olmasaydn ben felekleri yaratmazd m) mealindeki kudsi hadis te buna i arettir. te btn felekleri toplam olan insana da ulviyet bak mndan Ali dendi. Felekler, insann bedenidir. 13Nuh, brahim, Musa... hulsa btn suretlerde gelen hep Ali'dir. Yani onlardaki ruh Ali'nin ruhu, ulviyet te Ali'deki ulviyettir. Ulviyet dolay siyle onlar Ali'dir. 14Ali, yani ulviyet m'minlere, yani hakikati bilenlere penah olur. Zira her iki lemde de ayni ulviyet, ayni nurdur, gaybta da uhudta da ayni ktr. 15Her neye baklsa gze Ali grnr. nk her bir vcut mutlak vcuttand r, mutlak vcuttur, o ulviyettir, ayni nurdur, Hakt r. Her ey sen ve sen her eysin. 16- Ulviyete varman n en ksa ve kestirme yolu hakikati renmektir. 17 Klle yevmin hve fi e'nin (Rahman: 29) 18Hak, beeriyet ile fark gsterir ve ulviyet ve sfliyet mertebesinden zevk eder. 19 Madem ki hayatn sonu yoktur, ma'luma tbi' olan filmin de ve dolay siyle hayattaki hareketlere ba l olan faziletlerin de sonu yokrtur. 20 (Ncl) demek, necat bulmu , kendini sfliyetten kurtar p ulviyete ykseltmi olan kimse demektir. 21 Bekta iliin Ca'feri mezhebinde olmas nn bir sebebi de hakikat n Ca'ferden geldiindendir. Btn Tarikatlar Ca'fer vas taciyle Hz. Ali'ye ula r. Ca'feri mezhebine gre dinin esas betir: Tevhid, Adl, Risalet, mamet, Maad.

Tevhid: Allah't birlemek. Adl: Kendine reva grmedi ini bakkasna da reva grmemek. Risalet : Muhammed'in Nebiliini kabul ve tasdik etmek. mamet: Nebiliin yerine geen byk velyete iyman etmek (imam- bilhak). Maad: Tekrar Hak'ka dnece imize, yani hirete iyman etmek.
Ca'feri mezheinde dinin dallar da on drttr: Savm, Salt, Hums (Ehl-i Beyte ait hisse) Hac, Zekt, Cihad, Emr, Nehy, Tevell, Teberra. Ca'feri mezhebinde dinin dallar ndan olan eylere kar lubli davranmak Bekta ilere hscuma sebeb olmu tur. Bekta ilerin kendilerine gre abdest ve namazlar da vardr. Bekta ilere gre Kilisede tap nlr; Cmi'de avunulur; Tekkede tepinilir. 22 Bektailer muharebeye girdikleri vakit bu Glbank'i okurlar : (Allah, Allah, Eyvallah. Ba uryn, sine pryn, kl alkaan, bu meydanda nice ba lar kesilir olmaz hi soran. Eyvallah ,eyvallah. Kahr mz klcmz dmana ziyan; kulluumuz Pirlere ayan; ler, yediler, k rklar, glbank-i Muhammedi nuruyuz. Kerem-i Ali, Pirimiz Hac Bekt- Veli gerek erenler demin Hu! Eyvallah) 23 Bektailer tavelly hayr, tebberay da er bilirler. Mesel ashb- gzin tevell ve onlarn dmanlarn da tevberr bilirler ve onlardan beri dururlar. Tevell iyi ahlk, teberra ise kt ahlkt r. Bektailer bu iki kelimeyi daha bir ok ma'nalarda kullan rlar.

133

24 Sa, daima ulviyete, hayra; sol da daima sfliyete, erre delil tutulur. Nisbette, mislde sa, nur; sol ise zulumatt r. 25 Bekta ilik ilim ve fazilet yoludur. Bunun da menba Ali'dir. nk, ilim, afv ve ihsan zellikle Ali'ye vergidir. O, yemez yedirir ve herkesi himayesine al rd. 26 Bekta ilik Hak ve insan yoludur. Zira, Bekta iler riftirler ve arifler de insn- tam, insan- kmildirler. nsan- kmil ise Hak'tan ba ka deildir. 27 Gemite grld zere bir tak m cahil Baba'lar n Bektailik ad altnda yaym olduklar hezeyanlar tarikat n gereine pek aykrdr. Zira, Bekta ilikte muhabbet surete de il, siyrete dir. Ya'kub Kadri'nin (Nur Baba) adl romannda yazd eyler pek do rudur ve bu gibi zevkler ancak felsefi bir gr e dayandrlabilir. Fakat, Bekta ilik gibi srf ma'neviyata ynelmi bir yol iin bunlar vrid olamazlar. 28 Bektailik te felsefeye istinad eder, fakat, Bekta ilik felsefenin yaln z ulvi ksmn almtr, slfliyet ile zevk etmez. Ledn ilmi iin, hakikatn sonudur. Onun iin suretlerde kalpamy p siyrete, zta gitmek Bektailiin iardr. nk en son mertebe zta gider. Madem ki gaye Aliye'ye varmak, Ali olmaktr, u hlde, ulviyetten ayr lmamak gerektir. 29 Kudreti tan mlamak iin her hareketin bir iradenin eseri oldu unu Ispatlamak lzmdr. Fakat, her hareket bir iradenin eseridir demek, her hareketin kendisine mahsus bir iradesi vard r demek deildir. Bundan maksat, her hareketin, tek ve ayni bir iradenin eseri olduunu bildirmektir. Bu toplam bak mndan sylenmi bir szdr. oklua indiimizde, tabii her eyin kendine mahsus bir iradesi olacakt r ve bu gayrilik te (sen) ve (ben) nisbetlerinden do maktadr. oklu u bire irca' edersek (ki hakikat budur) yine btn hareketlerin tek bir iradenin eseri oldu u meydana kar. 30 Felsefe kelimesinin Arapa kar l, genellikle, (Hikmet) kelimesidir ki o zat n, o nurun farka gelmesi ve letafet ve kesafet ile binbir ekil ve hareket gstermesi hususundaki bilgidir. Garb dilindeki (Filozof) kelimesi de hakikati seven anlam nadr ki o da yine sevilen hakikat yolu ile bu kudrete ait bilgiye dayan r. 31 Dallete gtren yol de il, insann kendisidir. Zira, akl insandadr, yolda de ildir. Hocalarn, hirette hayvanlar n Arasat meydan nda kalacaklar na iaretlerinden maksat ta hayvanlar n idrklerinin olmamas yznden ne cennete ne de cehenneme gidemeyip ortada kalacaklar n, daha do rusu, hayvanlarn hayvan olmalar bakmndan dallette olduklarn ve daima da dallette kalacaklar n bildirmekten ibarettir. 32 Ehl-i Beyi be kiidir : Muhammed, Muhammedin k z Fatma, Muhammed'in dmad Ali ve torunlar Hasan ve Hseyn. On iki mam da bunlar n soyundan gelmi lerdir ve hakikata bunlar tevars etmi lerdir. Bunlardan ba ka Peygambere bunlar kadar yakIn olanlar aras ndan (Ahassul-Havas) da hakikata ula anlar da vard r. Mesel, veys El-karani, bn Abbas gibi ztlar bunlardand r. Ehl-i Beyt'e (Pene-i renk kabul ederler: Ab) da derler ve bunlar n kendilerine mahsus ayr birer

Hz Muhammed(Beyaz Renk). Hz. Ali (Koyu yeil veya Koyu Kzl Renk).

134

Hz. Fatma (Siyah Renk). mam Hasan (Belli belirsiz Yeil ve Belli belirsiz sar Renk). mam Hseyn (Ak Krmz ve Ak Yeil ve Penbe Renk). 33 Hak'kn didar, yani Hak'kn yz insann kendi yzdr. nsann kendi yznden bakaca ve ayr ca bir Hak yz yoktur. nk insanda tecelli eden Allah't r Hakk n yzne vasl olmak ta insan n kendi yzn bulmas ve bilmesidir. Bekta ilikte Babaya secde etmenin ma'nas da budur; Ali Ulvi Baban n: Didar- Hak'tr ite Divara secde etme Sdk ile gel niyaz et Girme veble ya Hay!

msra'lar da bu gere e iarettir. An art ki yap lan secde Baba'n n suretine de il, O surette tecelli eden Hak siyretine olmal . 34 Arnm kalb demek tasfiye edilmi , msivadan syrlm , Allah'ta fni olmu bu suretle de her eyden temizlenmi kalb demektir. 35 Hakiki nazar demek akl- evvel olup btn perdeleri kald rp zat grmek demektir. Perdeleri kaldrmak demek te onlar atmak demek de il, o perdelerin de bizzat o zattan olduunu, o zat olduunu bilmek demektir. 36 Maad akl, devrann malzemesi olan eylerden s yrlp srf zta varan ak ldr. Bu aklda zat ile zat olmak vard r ki ancak bu suretle ykselebilenler hakikati btn mertebeleri ile bilip ledn ilmine ulaabilirler. 37 Vesveselerden kurtulmak demek dedikodudan, laftan kurtulmak demek de ildir. Vesveselerden kurtulmak demek, her grd n Hak'tan ayr birer varlk olarak grmemek, fni eylere vcut verip bo szlerle bir sr varl klardan sz etmemek demektir. Zira, her ey odur; Hak'tan ba ka deildir. 38 Cehalet perdesinden maksat ta kesrrette her eye ayr ayr birer varhk vermektir. Kendisine her ayr bir varlk verilen ey hakikat iin birer perdedir. 39 Maa ehli ,yani maa akl, ancak madde alemine nazar edebilen ve lednniyata ykselemeyen akldr. Ma ehli, ilk hareketi deil de bu ilk hareketten zuhur eden kesreti grrler ve ona aldan rlar; hayatn, devrann malzemesi olan eylerle megul olurlar. Maad ehli ise ilk hareketin ne olduunu bilirler ve btn hareketlerin de ayni o ilk hareketten ibaret olduunu kavrayp kesrette deil vandette kal rlar.
,

40 nk kmil ve rif sz ayni Hak szdr. 41 Taklid, bir eyin asl n bilmeden o eyi sylemek veya yapmak gibidir ki Gaybi bunun iin yle diyor: Taklid ile tok olan Ma'rifette a ola.

42 Mukallid olmayanlara, yani taklid perdesini y rtp geenlere merd derler. Merd demek insan demektir. Insandan da maksat hakiki insand r, yani maad akla sahib insan demektir. Ancak una da iaret edelim ki maad akla sahib olanlar da muhakkak hakikati kavram saylmazlar. Byle bir akl ile birlikte yine de gerek bir stad n irad zorunludur. 43 Yani bu Mem sueret yznden a yardr, siyret yznden ise yard r, Allah'tr. Bunun iin taklitte kalma, tahkike git.

135

44 Furkan, kendi ma'nas n kendinde toplam olandr. 45 Kur'an, Nizm- Alemdir; insandr. nsan, szl Kur'and r, konuan Kur'and r, Nsha-i Kbrad r. 46 Kitab, farkt r. 47 Ahad olan zat bu kesreti yapan noktad r. Kesret, noktalar n oalmasndan ibarettir. (Elif) ahadiyettir. Bu elif, drt nokta i'tibar edilir ki drt kitab da buna i arettir. Bazan da bir elif dokuz nokta i'tibar edilir ki bu da tekmln dokuza kadar olabildi indendir. sti'dat, yani adeltlenmek dokuza kadard r. nk dokuzdan sonra adet yoktur., alt taraf kesrettir. Ebced hesab da eliften, yani (1) den ba layp dokuza kadar say srasiyle gitmi ve dokuzdan sonra (10), (20), (30) gibi onar onar ilerlemi tir. Noktalarn hi bir nemi yoktur. Esas dokuza kadar olan adetlerdir. Ebced hesab ile (Knt kenz..) in s rr da meydana kar, yle ki: (K) Ebced hesab nsa (20)dir, (Vedud) kelimesi toplam da (20) dir; yani (K), sevmektir, sevgidir. Ve yine "Nun vel-kalemu ve m yasturun'un (Nun)u (K)nin farka gelmesidir. Yani (K) farka geldi (N) oldu, yani kainat , bilsin ve sevsin diye, yazd, yapt, Ksaca, btn kesret noktadan km tr. Nokta, btn nshalar n metni olmutur. nk, her ey o noktan n tafsilinden ba ka bir ey deildir. 48 Hz. Ali'nin "Ben (B)nin alt ndaki noktaym" demesi Ben lemin zetiyim, ben ki Hak'km maddi ve ma'nevi btn tekml bendedir, ben maddi, ma'nevi her eyi kendimde toplammdr" demektir. Zhir olan vcut o noktadan ba lam tr ve yine o noktaya avdet etmektedir ve bu keyfiyet hem ilmen hem de aynen byledir. 49 Cevherden maksat, kesretin zetidir. 50 Vcut feyzi, ite o noktad r, mutlak vcuttur. Ondaki feyz zat n tecellisidir. Tecern sreklidir, bundan tr feyz de sreklidir. Zat olmasa ne vcut, ne tecelli, ne de feyz olur. 51 Tafsiller, noktada daha ezelde mevcut idi ve imdi taakub etmektedir. 52 Hkmler zattan gelmektedir. Eserler de hkmlerden zuhur etmi tir. 53 Elif, yani ahadiyet, farka gelen (Nokta)d r. Nokta ve elifin ikisi birden (Ba) olur ki vhidiyettir, insan vcududur. Dier harflar hep (B) den o almtr ve bu oalma da keml iindir. Harflerin hepsi (32)dir ve nokta ile birlikte (33) eder. te (32) harf, noktan n hdimidir ve o noktann kesreti ve kemli olup (32) trl ses karr. nsan diinin de (32) olmas bundandr. 54 Esasta sesli harflar olmasa sessiz harflar okunamaz. Seessizi okutan, sesliyi de harekete getiren ruhtur. Ruh olmasa hi bir ey okunamaz. Ruha kendisini bildirmek gerekir ki hakikati anlayabilsin (Nefsini bilen Rabbini bilir). Ruha kendini birldirmek iin de daha nce maddi hakikatlarla ruhu iykaz etmemiz lz mdr. Ruh, maddeyi bilmezse ma'naya da geemez. Hz. Muhammed'in sessiz ve szsz mi'rac nn hakikati da budur.

136

55 Btn varl k, insandan baka deildir. Insandan ba ka bir ey yoktur. Mem, insan vcududur, insan lemin zertidir; (Sen, sen olmasayd n ben bu felekleri yaratmazd m) yeti de buna iarettir. Muhammed ki lemin zetidir ve biz ki oyuz, ayni insan z, binaenaleyh biz lemin zetiyiz. te bu suretle btn kinat biziz. Peygambere olan bu hitab, hakikatta, btn insanla olan bir hitabd r. Madem ki grnen, bilinen hep insand r demek ki Hak'k n zuhuru da insandan ba ka deildir. te, (Enelhak) szn fen ve mant k bakmndan da bylece spatlayabiliriz. Nesimi yle diyor: Yzn Mustafatr ey ruh- musavver Taal nuhu Allah'u ekber Yani, ey surete giren ruh biz seni insan yznden okuruz. nk, insan yz mushaft r. Taali edip Allah'u ekber oldun. Yani, her s fattan, her esmadan stn olarak Adem suretine girdin, o surette tecelli ettin ve ondan kendini seyr etmekte ve sevmektesin. 56 Devran denilen ey ltif ve kesifin birbirini pe lemesidir. Btn ekiller de, s fatlar da, hareketler de hep bu ikisinden ibarettir. 57 Kitab- Mbin, mm'l-Kitabn tafsilidir. Yani fark, uhud, lhutun tafsilidir. Ezelde mukadder olan tImm'l-Kitabt r. Bu kitab unsurlar vas tasiyle meydana geldiinde Kitan- ~In olur. nsan menisi de mm'l-Kitabt r ve unsurlarla vcut eklinde teafsile gelir Mbin olur. 58- Tafsil, ezelde mukadder olana gredir; a a tohuma gredir. imdiki (An), ayni ezel oldu u halde ayni tafsildir de. 59 te, (Bilgi vatana sridir) dedikleri de budur. nk, bu varl ve yokluu, tafsili ve icmali en ince mertebelerine kadar bilen birinin bilgisi (Vatan) na, yani (Kendi vcud)una sirayet eder. Art k onun her bir organ hakikat olur, hakikati syler ve art k onun iin ne maddi ne ma'nevi lm vard r. 60 te btn bu tafsilleri, isti'dad , esma ve sft grn alanna getiren o ilk kuvvettir. Bu hakikatlar bylece zahirce ve bt nca ilmi bir surette bilme e, yani zahiri ve btni olan bu hakiki (Fenn)e (Hakikat Cevheri) derler. Metinde, eya ve dier mevcudat n, mukadderatn gelecekteki tafsilini bildiren hatlar olduuna iaret ettik. nk, zaten o eyde mevcut olan madii eserler ceryan etmekte olan ayni kuvvetin eserleridir ve istikbale mteveccihtir. Mesel, ihtiyar bir insandaki buruukluklar onun ihtiyarlamakta oldu unu bildirir. te bundan trdr ki el izgilerine bakarak istikbali okurlar, (Fal) bakarlar. htiyarlamann, buruuklar iinde kalman n ilmi aklanmas yledir: vacudun buruuklar peyda etmesi demek vcuttaki maddelerin o unun dar verilmesi, yani vcuda aldmzdan daha fazlasm dar atmamzdr. Dar atlan fazla maddelerin yeri doldurulamaynca deri buru ur, yani bo kalr.

137

61 Yani, btn ilahi isimler benim olmakla o isimlerin msemmalar da benim. Her isim ayr ayr olmakla hepsinde baka baka birer hner vard r. Msemma ben oldu umdan o hnerleri gsteren de benim. 62 Her demde harfler semas na sefer yapmak, ltif veya kesif, ekil, suret de itirmektir. Bu sefer, yani yolculuk ruh bak mndan bilgi ile de olur. Esas s rat kptrs de i te bu , bilgidir. Srat kprsnn k ldan ince, klntan keskin olmas da hakikat bilgisinin ok derin ve kesin olmas na iarettir. Kinatta her zerre, her ekil ve suret ve ona ait bilgi birer S rat Kprsdr, kendi s rat kprsdr. Her zerre, devran bak mndan birbirinden gemek zorunda olduklar ndan her zerre iin bir s rat vard r. Kinatta her zerrenin insan ve insan n da her zerre ol mas da Srat Kprsnn icmalen bir odlduunu gsterir. Nitekim hirette yaln z bir srat kprs olacakt r sznden maksat ta her eyin hirinde yani her hangi bir ey dier bir eye, dier bir ekle geerken o ey iin o dier eyin veya eklin bir srat kprs oldu una iarettir. Btn isimler ve s fatlar da yaln z insan olduuna nazaran demek ki btn s rattan geen insandr. nsan bir olduu iin de sratn da bir olmas zorunludur. te hakikat budur. Cennet ve cehenneme ait konular mzda gkteki belli yldzlar cennetin sekiz ve cehennemin de yedi kapsna benzetmitik dolaysyle de cennet ve cehennemi sbit gibi gstermi tik. Halbuki cennet ve cehennem sbit de ildir, nk yldzlar da sbit deildir, onlar da devrana tabidir. Sonra ,y ldzlar da birbirlerinden daima alavere etmektedirler ve bundan tr de cennet ve cehennem birbirine kar yor demektir. Ksaca, cennet ve cehennem sbit de ildir. Cennet ve cehennem her hangi bir mevzide devr eden iki eyin birbirine nisbetidir. Her eyin kendi nisbetine gre bir s rat, bir cenneti ve bir cehennemi vard r ve bu s ratlar leminde her cz kh cennete, kh cehenneme d er ki cehennemden sonra yine cennete girilecektir sznn gerek anlam da budur. Adem'in cennetten koulmas da onun unsurlar yolu ile esfel olan maddiyata nzl etmesidir. 63 Harflar yapan unsurlard r, yani harflar, unsurlar n yapt ekillerdir. Unsurlar da btn ekilleriyle insan toplam olduundan, insan, btn harflar da toplam demektir. Mar'ifet saray da insan vcududur. 64 Yani, her madde, her uzuv bir harft r. Nitekim her maddenin, her uzvun birer ismi vardr. Ve insan, insan ekline ancak bir defa gelebilir. bir daha gelemez. imla'ya gelmek be duyuya gelmei de ifade eder. 65 Huri, uluhiyetten bir mahbubu ifade eder. u halde Huri'nin yz de rr ushartr ve Mushaf'n anahtar olan (Fatiha)d r. 66 Kur'an kraat etmek, Furkan da btn nisbetleri farka gelip ay rmak demektir. Kur'ann ma'nas (Fatiha)dad r. Yz de vcudun (Fatiha)s dr. Besmele de insan n kafas dr. Besmeledeki nokta insan n yuvarlak kafas ve kafas nn iindeki ( uuru) dur. Elif te, ki noktadan uzam tr, irsamn vcududur, nk insan n vcudu o noktadan olmu tur. (Kaaf)tan maksat, da , yani toprak ynts, yani kestrettir dolaysiyle iyilik ve ktlk nisbetlerinin camiiyyetini de ifade edebilir.

138

67 (Taha), Muhammed ve Ehl-i Beyi hakk ndadr. Dolay siyle de (Ahsen-i Takvim) zra olan Adem'in kemalt m ifade eder. Yani kamil insana (Taha) denir. (Th)n n baka ma'nalar da vard r: bir kere Kur'anda olan yirmi sekiz harf Fatiha'da olan yedi ayetin drt mislidir. Yirmi sekiz harf yirmi sekiz ya na dellet eder ki insan o ya a kadar her trl noksan n tamamlam olur. Yirmi sekizin yar s on drttr. On drt yandan yirmi sekiz ya na kadar olan civanl k devrine de (Th) denir. K rk ya na kadar geri kalan on iki sene on iki bur bak mndan keml devridir ki art k insann alacak hi bir eyi kalmaz, btn noksanlar tamamlanm olur. te Hz. Muhammed'e k rk yanda Nbvvet gelmesi de keml devrini k rk yanda tamamlam olmasndandr. 68 (Th)dan sonra, yani yirmi sekizden sonra, (Yasin)dir. (Yasin)den murad Muhammed'tir dolay siyle de btn mertebeleri tamamlam olan kmil insandr. (T' ), ebced harflerinde (9) adedine kar lktr, (H) da (5) adedine kar lktr ve dokuz be daha ondrt eder ki (Th) da on drt ya ndan sonra balar. (Yasin)deki (Y) harfi ebced hesabiyle (10 ) eder ve s fr atarsak geriye (1) kal r. (Yasin)deki (S) harfi da ebced hesabiyle (60) eder ve s fr atarsak geriye (6) kal r ve (1+6=7) eder ki Fatiha'daki yedi yete i arettir, daha do rusu Adem'e i arettir. nk Adem, yani insan Kru'an n (Fatiha)s dr ve nk her eyi kendinde toplam tr. (Ysin), (Ftiha) daki yedi yete i aret oldu u gibi (Rahman) kelimesi de (Fatiha)n n camii olan (Besmele)ye i arettir. Rahman kelimesi, ebced hesabiyle ve rakamlar n nndeki noktalar atmak suretiyle (19) adedine kar lk olur ki Besmele de tam on dokuz harftan ibarettir. Rahman'dan maksat canl varklklara merhamettir. Merhametin hakikati da ni'mettir. Hayatn idamesine yarayan her ey ni'mettir ve bu da Rahman s fatndandr. Rahim de llere hayat verici demektir. Hulasa, insan, Beslemesiyle, noktasiyle, Ftihasiyle sessiz olan Kur'an n seslisidir. te insan btn bunlar kendinde toplad iindir ki Allah' n sureti olmutur. 69 Yani, btn suretlere giren hep o ruhtur. Ey gzel ! sen byk Allah' n ruhunu suretini, tasvir ediyorsun. Onun iin de senin ann her eyden ycedir. 70 Alemde pnhan olmak s fatlara brnmektir, kesrete girmektir. 71 sim ile insan olmak (Th) ve (Yasin) ile insan olmak demektir. sim de Allah ismidir. 72 Vasf ile ispatta olmak demek (La meysfe illallah) demektir. 73 Sun' ile iycatta olmak demek (La fail illallah) demektir. Sun' ve iycat etmek demek s fatlara, mertebelere girmek demektir. 74 Drt unsuru ve onu ihata eden ruhun tam oldu u eylere (Cisim) denir. Bu cismi tamamladktan sonra (Can) oldu, yani ( nsan) oldu. Insanda hem drt unsur hem de ruh btn kemali ile mevcuttur. Drt unsurdan daha az unsurlar n birlemesinden (Cin) meydana gelir. Drt unsurun ruhla birle mesinden, ki tam kemld r, (Can), yani ( nsan) meydana gelir. 75 Inni enallah Rabbllemin (Kasas: 30).

139

Aa Musaya dediki: "Ben lemlerin Rabb olan Allah' m". Ve Musa anlad ki her ey odur ve Sina danda grnecek ayr bir Allah yoktur. 76 Nur, ilahi nurdur ve her czde o nurdan bir u'le vard r. Fakat, her cz kendinden a'lda olan bir ule'ye muhabbet eder. Bunlar n hepsi czlerin vuslat saylr, maksat ise kln vuslat dr. u halde madde-i a k dediimiz eyin ayrca bir vcudu yoktur. Nurdan da larak yine nura gitmek iin grnen o u'leler madde-i a k olmutur. 77 (Sina= Turu Olmak) bo lukta tekasff eden da olmak demek olur. (rtlm) anlamna aldmz (Mestur) kelimesi de (Yaz lm) anlamna gelen (Mestur) eklinde olabilir ki o takdirde de isim ve s fatlara brnp grmnmek demek olur. Hulsa, insan Allah'tr ve secde de insanad r. Ka'be'ye yap lan secde insanlar n birbirlerine olan secdedir. Mescid, secde edilen yer demektir. Mecscid-i Aks demek te secdenin nihayeti demektir ki insanlarn birbirine hizmet etmesidir, farka gelmektir. 78 Deryay- ummn, gevher-i kn'dan maksat zatt r. 79 Gz ap anlamak'tan maksat ta arif olmakt r. 80 ki cihandan murad varl k ve yolduk lemleri, yani gayb ve uhud'tur. 81 Cisim, suret ve can' n hepsi birden mutlak vcud demektir. 82 Mutlak vcuda delil de yine insan n kendisidir. 83 Sz ve sz syleyen dil ve her sz aras , yani tefik iin olan meyan da insandr. 84 Yani Badat ehrinin en zekisi, en fitnescisi, en hilebaz benim ve o surette cmleye kumandan benim. 85 Srrn delili de benim ve grnen de gizli de benim. 86 Insandan maksat benim. Irfan mektebi de benim. nk, insandan ba ka yerde irfan olamaz. Zira, insan kur'n- Natktr, asl insan okumak gerekir. te buna nian da insann szdr. Ba ka hangi nian vardr ki sana btn hakikati sylesin? 87 Her hareket eden ben oldu um gibi hareket edeni muhit olan da benim; Hak dediin bendedir, benim. te, cennet ve cehennem dedi in meknlar da hep bendedir, ba ka yerde deildir. 88 Ganilik ve fakirlik, yani isti na ve sadelik, yani maddeden s yrlp srf ruh kalmaklk bendedir, benim. Zhir ve bt n da benim. 89 Kalbte tapt n ma'bud ta benim; Ka'bede tapt n put ta benim. Yani saneme ibadet samededir. Meme maksud olan Allah ta i te benim. Hulsa her ne varsa hep benim 90 Ve- ems ved-Duha'dan maksat udur: Vedduha, leyin vaktidir. Sabah vakti mbtedi salike te bih edilmi ve kuluk vakti de arif olmaa tebih edilmitir. Gece ile de zeval gelir. Yani hakikat, ku luk vakti gibi ayandr demektir.

140

Mslmanlkta iki Bayram vardr: biri Ramazan Bayram dr ki buna ( yd-i Ftri) derler; dieri de Kurban Bayramdr ki buna da ( yd-i Adh) derler. Kur-an Bayram gerekte, Hz. brahim'in smail'i kurban edece i srada hakikati tam kavrad nn tecellisi ve iaretidir. Ved-Duh, delikanl lk ana da misldir. Akam vakti de (Kabr)e delildir. 91 Musa'nn silsilesine Umran) derler.

92 Allah'tan ba ka kimse yoktur ki ona can olsun, fakat, o her eye candr. Bu iirin meali lhut lemindendir, isti na leminndendir, fenfillhtand r. Btn bu saydklar yoktur. nk, o kendisi zatt r. Zatta ise zattan ba ka bir ey olamaz Farkta grlen eyler ise hayalden ba ka bir ey deildir. Farka geldii zaman o cmleye canan olur. Zatta hi bir ey olmad ve farkta her ey olduu demek te ayr bir zat, ayr bir fark oluyor ve vardr demek deildir. O aslnda ne ise odur. Bu fark, grene, yani bize nisbetledir. Grene gre ayni lem gaybt r veya uhudtur. Daha do rusu krler iin, cahiller iin bu lem, gayb; grenler iin, rifler iin ise ba lem, uhud'tur. Cayb ve uhud baka gredir. Bunun misali Kar nca ve nsan gz mislidir. 93 Defter, ezelde yaz lan defterdir. 94 Nefs askerinden maksat udur: nefs, bir tek nefs ise de menideki milyonlarca mikrop o nefs askeri oldu u gibi o mikroplardan vcuda gelen insan da hep o nefsin askeridir. Yani, insanlar kendi nefslerinin, dolay siyle, lem nefsinin ve dolaysiyle, ruhun askerleridirler. 95 Bu hikye insann her eyden nce anas r olduunu, ondan sonra baka suretlere geti ini ve nihayet Baba menisine ve Ana rahmine d tn, yani esfelden kurtulup insan sureti ile a'l ekle girdiini, fakat , o ekle girmi olmakla iin bitmeyeceini ve eer nefsine rif olmazsa o suret paralan nca bilgisizlik dolaysiyle tekrar anas ra kar arak bulut, rzgr, yamur.... il olaca n ve bu devran n ta ki yine insan suretine girip nefsine rif oluncaya kadar tekrar edece ini anlatmak istiyor. 96 Cebrail'in hakiki ma'nas Hz. Muhammed'de vaki olan ilhi tecelli ve Hak'k n tam zuhurudur ve Muhammed'in akl dr. Hz. Muhammed'in (Kalb)inin misli sureti (israfil)dir. Hz. Muhammed'in (Vehm)inin misll sureti (Azrall)dir. Hz. Muhammed'in (Akl)m n misll sureti (Cebrail)dir. Hz. Muhammed'in (Himmet)inin misli sureti (Mikail)dir. (Dil) her eyi tatt iin (Azrail)dir. (Gz ) her eyi grd iin (Mikil)dir. (Kulak) her eyi duydu u iin (isrfil)dir. (Akl) her eyi bildii iin (Cebril)dir. Bu sebeple de bu drt Mele e (Kirmen Ktibin )de derler. Bu drt Melekten, yani kuvvetten (Cebrail) bt ni, dierleri zhiridir. Fakat, Cebrail, dierlerinin yardm olamakszn tek bana bir i yapamaz. Ancak, di er melein, yani kuvvetin yaptndan Cebrail, yani aksi kuvvesi haberderd r. Baka bir deyile, btn fiillerimiz ve hareketlerimiz sinir merkezi vasitasiyle ( uur)a gemektedir.

141

97 Srasiyle bk: Kul L es'elkm aleyhi ecren illa... ( r: 23) Ve neza'na m fi sudurihim min g lln ((Hcr : 47)) Ya eyyhellezine menu iza naceytmrresule (Mcadele: 12-13) nnema yridullahu .... ve yutahhirkm tathia (Ahzab: 33) 98 Uyur idik, yani alemden mstani idik, Uyard lar, yani farka getirdiler. Bu uyanmak ezdi uyanmakt r. 99 Diriye sayd lar, zira, fark hayatt r. 100 Bu ses (Elest brabbikm) sesidir, Mr idin akd r. Bu sesin nereden geldi ini isti'dadmzla anlad k. Bu ses te ezel sesidir. 101 Sr, nefs askeridir, yani meniden kmakla srye kat ldk. Btn insanlar ayni srdendir. Bizi srye sayan oban da (Rab)t r. 102 Kasaba gittik, yani feniafillah olduk; maddeten ldk, ekil dei tirdik; ma'nen de (lmeden nce ldk). 103 Kanareyi mesken tutmak, yani lmeden nce lme i mesken tutmaktr ki byle olan iin artk lm yoktur. nk, lmeden nce lmenin s rrna eren ebedi hayata nail olur. 104 Bizi didar defterine yazd lar, yani Hak'k n huzuruna koydular. 105 Bu hakikatlara rif oldu umuz iin de Allah' n cernaline vardk ve bu yzden de bizi ho grdler. 106 Hlimizi hal eyledik, yani Allah' n ahlaki ile ahlakland k. 107Yolumuzu yol eyledik, yani seyahat ede ede, gide gele her yolu S rat eyledik Yani, btn esrar anladk, artk bilmediimiz bir ey kalmad. Zira, her ey bize yol oldu. 108 Her iekten bal eyledik, yani her renge girdik, her eyde grndk. 109Anya saydlar bizi, yani devr ettik durduk. iek ve baldan murad zevktir, visaldir. Ar da aktr, ariftir. Zira, Ar ie in zevkini tatmtr. Balda bir nebze de ac lk vardr, ite bizim ilmimizde de ne de olsa bir noksanl k vardr. Hulsa, bal, madde-i aktr ve biz insanlar da Ar gibi her zerreden bir ey alp, ve her zerrerenin zn al p zevk ediyoruz. 110 Hak defterine yaz ldk, yani insan bir yaz dr. nsan ezelden (Levh-i Mahfz)da yazldr, nak olmutur, nsann ruhu Ruh- Sultnidir, bilgimiz, ilmimiz orada yaz ldr. Hulsa, maddeten vcudumuz, ma'nen de ruhumuz yaz dr. 111 Hak divan na dizildik, ite o yaz larla sralandk satr olduk ve Pir divan nda hizaya geldik. Pir, Hak'kn zuhurudur, akn, zata ula masn salayan, zattr.

142

Pir divanna dizilmek te kesretin vandet etrafnda dzilmesidir. Pir, birdir, vandettir. Dizilmek te ariflerin bir araya gelmesidir, bu da klli kudrettir ki birdir, bir olmakt r ve bu suretle visle ermektir. 112- Bal olduk erbet ezildik, yani madde-i a k bir yere toplanm ve ondan da iilecek tatl erbetler yaplmtr. "Arifler, birbirlerinin bal drlar, yani onlar n bal onlarn ilim ve irfanlardr ve ariflerin birbirlerinin ilim ve irfanlar ile zevk etmeleri de ball erbet imek gibidir. 113- Bizi doluya sayd lar, nk, art k biz btn devran tamamladk ve her eyi anladk. Artk erbet kupas doldu. Burada (dolduk) demeyip (doluya sayd lar bizi) demek, bir kul olmak dolay siyle tevazu gstermektir. Zira, biz czlerde bir ey yoktur. Bizi dolduran ve doluya syan kudret-i klliyyedir. 114- Ali'ye saylmak, ulviyete ermektir, ayni o ulviyet olmakt r. 115116117118119 nnellahe leganiyyn anillemin (Ankebut: 6) Kanallah ve hem yekn maahu ey'n ve indehu meftihlgaybi (En'am: 59) hel et alet insani... Lem yekn ey'en mezkr (Insan: 1) subhane Rabbike Rabbil izzeti amma yasifn (Safft: 180)

120- Kudsi hadis. 121- (Nokta)dan nce (Elif) oldu ki bu ilk ekildir ve (Ahadiyet) tir. Sonra Eliften de (Ba) oldu ve ondan da s rasiyle otuz iki harf meydana kt ki bu da (Vahidiyet)tir. Yani, Rahmni nefsin hareket ve imtidad ndan nce taayyn eden (Elif)tir ki bu (Lahlit lemi)ndeki (Basit Nokta)d r. Bundan zuhur eden ikinci taayyn de (Ba) d r. Dier harfler de bylece sra ile birbirlerinden km ve Kinat denen Alfabe tamamlanm tr. Harflar n noktas zlar (Melekt), noktal lar da ( uhud) lemindendir. (Nokta ve Harf Meselesi) Metinde, Bekta iliin bn Arabrnin harf nazariyesinden de iddetle etkilendi ine, dolaysiyle, bu nazariyeye (Hurfilik)ten de bir ok unsurlar kar tna iaret etmi tik. Burada, nokta ve harf meselesini k saca a klamak faydal olacaktr. Bektailere gre (Biz yetlerimizi, hak tebeyyiin edinceye kadar, sizlere enfste de afakta da gsterece iz) yetinden maksat (Muhammed, Ali)dir. dem'den matlub onlard r ve dem'den ba ka hak taleb eden ilahi ma'rifetten habersizdir. nsann kendi vcudunun gbe inden aas yedi kat yerlerdir ve bo azna kadar olan ks m da yedi kat gklerdir ve g s te Krsi suretidir. Bo azn yukarsnda olan ba Allah'n Ar'd r. Yedi kat yerde ve gkte ne varsa hepsinin s rr ve hakikati Ar 'tadr. Tbk bunun gibi, dem'in vcudunda da her ne varsa hepsinin s rr ve hakikati insann bandadr. Zira, dem'in cemalinde otuz iki harf mevcuttur. O harflar n karlnda Hz. Muhammed'in yirmi sekiz aile erkan ve drt pir Nebi yaz ldr ki insana bunlar bilmek gerektir. Zira, insan bunlar bilmezse dem'e olan ubudiyet secdesini bilmemi ve akla secde etmemi olur.

143

unlar iyi bilmelidir ki: Adem'in Cemalinde drt kap vardr: a z, burun, gz kulak, drt nefs vardr: emmare, levvame, mlheme, mutmainne; drt ruh vard r: nebati, hayvani, cismini, insani; drt Mem vard r: Lhut, Ceberut, Melekt, Nastst; drt melek vardr: Cebrail, Mikaiil , srafil, Azrail ; drt kitab vard r: Zebur, Tevrat, Incil, Kur'an; drt harf vardr: Pa, a , Ja, K ve bunlar n hepsi yirmi sekiz eder. Ve yine, Adem'in cemalinde yedi kara hat ve on drt beyaz hat ve yedi er hat vard r ki hepsi yirmi sekiz harf eder. imdi, drt kap stvadr, otuz iki harf ta Allah' n kelimeleridir ve iki Sultana i arettir ki bunlar da Muhammed ve Ali'dir. Ve dnyada ne kadar ltif ve lezzetli nesneler varsa hepsi bu otuz iki harfla sylenir ve on sekiz bin lemin iinde her ne varsa bu otuz iki harfla bulunur. Otuz iki harf, Muhammed Ali ve evladma ba ldr ki on iki mam on drt ma'sumdur. dem'in cemalinde olan beyaz hatlara i arettir. Ve yine Adem'in eli aya iki hattr, sa ve sol taraf iki hattr. Zira, akk- stva vardr. Buna Kur'anda i aret te: (Biz sizin sadrnz yarmadkm ?) yetidir. stva s rrn bilmeyen kimse Tarikatta menzil alamaz, cahil kalr. stva s rrn bilmeyen Muhammed Ali'yi de bilemez. imdi, Adem'in aln birdir, fakat, akk- stva ile iki olur. Sa taraf Muhammed ElKebir, sol taraf Abdullah't r. Gz ile ka aras iki hattr ve Abdullah ile Kas m'dr. Gz ile byk aral iki hattr ve Hseyn ile Kas m'dr. ki yanak ta Yahya ile Salih'tir. Dudak ile yz aral da Ali ile Abdullah't r. Hulasa, on drt Ma'sum- Pk dem'in cemalinde parlamaktadr ve zellikle ilahi kudretle yaz lmtr Bunlar kendi cemalinde de bul ki Hak'k bulasm, Muhammed Ali senden raz olsun. Kara hatlar da ona gredir : evvela iki ka ve bir sa ile drt kirpik yedi olu . ki kulak, iki yz, iki burun ve bir az da yedi olur ki hepsi on drt eder. ki ka ve bir sa ve drt kirpikten ibaret hatlara (Ana Hatlar veya Havva Hatlar) denir, yani bunlar anadan do duktan vardrlar. Akil bali olunca da erke in iki yznde sakal kllar kar ve iki hattn dier tarafndaki kllarla drt eder, iki de b yklar eder alt, bir de alt duda a bitiik kllar vardr ki hepsi yedi eder. Bunlar da (Baba)dan gelen hatlard r,. Btn ilahi hkmler ve Resullere ait haberler bu yedi hattan ibarettir. imdi, iki ka aras Hasan ile Hseyn'dir. st kirpikler Zeynelabidin ile Aliyy'tTakiy'e iarettir. Aa kirpikler Musa Kaz m ile Muhammed Baak r'a iarettir. Bir sa Muhammed Ali'ye iarettir. Sa birdir, Muhammed Ali de bir vcuttur ve bir nurdur, ama akk- stva ile iki olur. Muhammed Ali'nin de sfat ikidir : biri (Zat), biri (Vcut)tur. Burun Ali Rza ile Hasan El-Askerrye i arettir. Az, Muhammed Nakiy'e iarettir. ki kulak Muhammed Mehdi ile Ca'fer Sad k'a iarettir. B yk bir hattr, stva ile iki olur, Adem ile Havva'dr. Sakal birdir, stva ile iki olur, brahim ve Nuh Nebiye iarettir. nsann cemalindeki otuz iki harf otuz iki Sultana i arettir. Her Sultan n bir harfi vardr, fakat birbirinden ayr ve gayri de ildir. Outuz iki harf bir noktadan kar. Bunlarn hepsi Ali'den zuhura gelmitir. Onun iin de Hz. ah- Velyet (Ben Ba'nm alt ndaki noktayun) buyurmutur. Otuz iki harf bu noktadan meydana gelmi tir. Byle olunca her ey bir asldandr. Bunlar bylece bilmeyen, o Sultanlar kendinde spat edemeyen fakat, bununla beraber Tarikat Postuna oturan kimseye Mr itlik etmek haramd r ve byle bir kimseye secde etmek te haramdr. nk cahil olan kimse Mrid olamaz. nk cahil olup kendi nefsini bilmeyen kimse Hak'k da bilemez.

144

imdi, (Mm-Elif) Muhammed Ali'ye i arettir. Zira biri (Lm), biri de (Elif)tir. Btn olanlar ve olmakta olanlar hep (Mm-Elif)ten kmtr ve kmaktadr. mamlar on ik , ma'sum- Plder de on drttr. Drt te mu'cem harfler vard r ki bunlar (Pa, a, Ja, Na) olup btn kinatn asl ve terazisidir. Pa, (Adem); a, (Nuh), Ja ( brahim) ; Na, (Muhammed Aleyhisselm) hazretleridir. Ve i te btn bunlar otuz iki harf eder ki asl (Nokta)dr. K saca, harf ilmine gre Hz. Adem'e meleklerin secde etmesinin sebebi Adem'in Allah oldu undan idi ve bundan dolay da, zellikle (Hurufi)lere gre Adem'den gelen, Musa, sa ve Muhammed ve Ali de Allah idi ve btn bunlarda grnen de (Fazl- Hurufi) idi. Allah, nce, savttan ibaret bir kelime idi, fakat, sonra (dem)de aynen tecessm etmitir. Bilinmektedir ki Arapada harfler yirmi sekiz, Farsada da otuz ikidir. Bu sebeple Adem'in yznde de kh yirmi sekiz ve kh otuz iki harf yaz lm kabul edilir. Bu yirmi sekiz veya otuz iki harf veya kelime de kh (Cebrail), kh (Mikil), kh ( srafil) ve kh (Azrail) olur. Hz. Nuh'un gemisinden, daha do rusu, Nuh (Tufan) ndan murat ta bu otuz iki kelime, bu otuz iki alfabe harflar dr ki lemi su gibi kaplam tr. Btn kinat Allah' n kelimelerinden ibarettir. Varl klar (Kelime) ile kaimdir. (Kelime) de (Hakk 'n Zat) ile kaimdir. u hlde hi bir eh Hak'kn zatnn dnda deildir. Bu otuz iki harf (Elif)ten kar. Elif'in evveli de (Nokta)d r. te o nokta da Kur'an n evvelindeki(Besmele)nin (Ba)s nn altndaki (Nokta) d r. nsan, anas nn karnnda iken bir (Nokta)d r. Yani insan gizli iken zhir olup bu leme seyrana gelmek istedi de (Nokta) olup ana rahmine d t. Bu nokta, dokuz ay on gn sonra da dnyaya geldi, yani bir (Elif) oldu. Bu durumda, insan n ba (Hakikat Noktas ) ve vcudu da (Ba) oldu ve di er organlar da dier harflar oldular. Byle olunca, insan, ba tan aa (Kelmullah)t r. yle ise, (Besmele)nin s rr da insann vcudu oldu. u hlde, insann kendini bilmesi insana hem zhiren hmem bt nen farz oldu. imdi, Hz. Ali'nin (Ben Besmelenin "Ba"s nn altndaki Noktaym) demesinden murad ta udur: btn eyann asl ve hakikati tek bir cevherden ibarettir ve o cevher de benden ibarettir. Zten ilim, asl nda, tek bir nokta idi ve o tek noktay cahiller o altular. u kt'a ne kadar gzeldir.: Kl nazar mir't- kevne gr ne suret gsterir Kesret-i esma yznden s rr- vandet gsterir Derd-i a ka girmeyenler grmedi bu (Nokta)y Kim o (Nokta), (Vandet)i Hak'ka i aret gsterir. te bu (Nokta) btn lemlerin bir zeti olan insana i arettir. Niyazi yle demektedir : Ey Niyazi Adem oldu n cihann u'lesi 122 (Knt Kanzen....). 123 Sz eylemek, farka gelmektir. 124 Sr olmas, kendisinin bir ok ekillerre girip ba ka ba ka grnmesidir.

145

125Taleb ,devrandr. 126 Yani ruhumuza. 127 Yani, ezelden tafsile gelmek. 128Yani, uhud alemine seyrana gelmek 129 Nefs erisi, yani meni askeri 130 Sarho olmak, yani kendini kaybetmekten murad unsurlara brnmektir. 131 Sarholuk ve kalllelik mertebelere girmek ve mertebelerin hkmne uymakt r. 132 (Yeter gel) deyiminden maksat baba menisine geldi ini tefhim iindir. te, btn mertebeleri ikmlden sonra imdi de (Fetedelli) ile ir ada gelmi tir. 133Aiyan, devranda her gelip gidilinen mevki, mevzi. 134 Yetmi iki milletin sergerdan gezmesi her eyin kendi yollarndan ayr ayr Allah' aramalar dr. 135 Yani, hakikata vas l oluncaya kadar al tm ve en nihayet hakikata ula tm. 136 ehirden maksat kendi vcududur. 137 Olandan maksat tecelliyatt r. 138 Bu ehir, yukarda iaret etti imiz gibi, insan vcududur. O, daha do rusu, rif insan vcududur. Yine yukar da iaret etti imiz gibi, zhir olan o lan tecellidir. nsann kendi ruhudur. Bu tecellide Allah o lan suretinde grnmtr. Esasen sakal, b yk gibi eyler, yani tyler sonradan has l olur ve zhirdendir. Bektailikte de Bekta i olacak namzedi boynuna bir ip tak p Ekin huzuruna getirirlerdi ki bundan da maksat onu ir ad ile hakikat ehrine ulatrmakt . 139 Tek - tenha kalmak, ahadiyet ,Hak mertebesidir. 140 Helvadan maksat zevktir. Zevki yapan ruhtur, nk, bilgi ruhtad r. Beden ruhun binek vastasdr. Bundan tr bedene (Merkeb) de derler ki ruhun ona binip seyranda bulunduuna iarettir. 141 Serteser temasa etti i enfstr. 142Yani (Ben o kimseyim ki yine ben bilirim). 143 Bu nbet, ruhen seyran nbettidir. 144Abdaln Muhammed'i, Musa'y, say '... grmesi yine kendi ruhunun temessllnden ibarettir. 145 Ku dilinden maksat, hakikat dilidir. Tasavvuf dilidir. 146 Gece cehalete, gndz de ilme i arettir. 147 Kafadan aas. 148 Kafa zaten yuvarlakt r ve insandan maksat ta kafad r, vcut de il. 149Ar, uhud aleminin sonudur, s nrdr. 150Yani, asl devran bendedir, nk, btn mevcudati n devran benim devranm iindir. Her ey benim hizmetimdir. 151Yldzlar ve btn mahsusat bi e 152 Velyet gizliliktir. 153 Nebilik aklk, zahirliliktir. Nbvet, bt m yani velyeti zhire karr 154Allah hakk iin dedii udur: btn mertebeler ve s fatlar Allah ndr, Allah'tr. u'ledir.

146

155- Kardeinizin olu demekten maksat udur: Varl k birdir, btn insanlar birdir, hepsi bir babadan gelmi tir, alt taraf kesrettir. 156- z halinden maksat o vcudun devran nn, sfatlarnn sylediidir. 157- Grmediim, bilmediim nesneden haber vermem dedi i udur: grlen eyler fark lemindendir ve kendi de bu fark aleminde btn mertebelerde bulundu undan onlardan haber verebilir. Fakat, grmedi i ve dolaysiyle bilmedi i (Zat) aleminden elbette haber veremez. 158- Sahradan maksat boluktur, hayal lernidir. 159-Sahradaki yol da devran yoludur. 160- Bu yolda kendinden baka kimse bulunmamas her eyin kendi vcudu olduundandr, her ey birdir. 161- O esnada a rmas kendini kesrette zannetmesidir, halbuki o vandete girmi tir. Deyyar, diyar diyar gezen demektir ki devrana i arettir. 162- Kimse cevap vermeyince o zaman vandette oldu unu anlad ve kendisini yine kendisi bildi. 163- iklemin can n ve sfatlarn yapan benim, yani Sultan! Ruh benim S fatlar e itli ise de, zbde, ruh birdir. Her ey kendi vcudu iinde, yani a'yan- sbitesindedir, devran ve nisbet hayldir. dir. Zira drt Mem her zaman i aret ettiimiz gibi, ayr deildir, tabaka tabaka ayr lm deildir, ayni bir lemdir. Biz hep ve ayni zamanda o drt lemin iindeyiz; grd mz eyler uhud alemi, onlar gsteren melekt alemi, onlar gstermek iin olan tefekkr cebert alemi, hi bir ey dnmemek, yani farka gelmemek te lhut alemi say lr. Her ey bu drt alemden bir an fari olamaz. Baka bir deyile de drt Mem ayni lhut alemidir. Zira lahutun mevcudiyeti onlar n mevcuduyetidir. 164- Derviin z hali ki her eyin kendi olduunu bilmesidir. 165- z zne brnmek, farka gelmek istemektir. 166- Ban tactan d ar karmak, farka gelmektir. 167- Ban tekrar tac n iine sokmas lhut alemine dalmas dr. 168- Grd pir kendi nefsidir. 169- Bu derviin eski hayalidir. 170- Bu szlerden maksat hakikat ile nefs-i emmarenin mcadelesine ve nefs-i e nmareyi mahv ile Hakkn doruluun galebeine iaret etmektir. Burada, Dervi , hakikat ; Pir de azdad, yani hayali tmesil ediyor. 171- Yani halk ekseriya nesfs-i emmareye tabidir. 172- (Heyhat) sahras demek bir an iin meydana kp tekrar yoklu a giden fark alan, okluk alemi demektir. Biliyoruz ki ekiller, suretler gerekte yoktur, fnidir; bak olan ve devr eden sadece bir ruhtur.

147

173 badetten maksat, Adem vcudu oluncaya kadar geen zamandaki devrand r. Vakta ki Adem vcudu oldu o vcutta ruhun tam z dd meydana geldi ve ruhun iyi hallerine mukabil o z d esfelde kald ve ruhu esfele srkleme e kalkt. Ruh ona emr etti ise de ruha kar (dolaysiyle Allah'a da kar ) sen ne sylyorsun, sen de benden ben de sendenim dedi ve ruhun i'l etmek istedi i vcudu esfele itti. O zaman ruh ona: sen sisin dedi ve i te bu suretle de o ( eytan) lakab n alm oldu. te o andan i'tibaren ruh daima kendinde olan eytan dinlemez. Fakat, fark muktezas onu mahv da etmeyip yaln z msamahada bulunur. Yine fark muktezas eytan da ruhu dinlemez. Baka bir deyile, vcut bir, kuvvet te bir oldu u hlde vcudumuzdaki ruhla kan mzdaki maddi hararet birbirine z ttr ve bu da fark icab dr. 174 Derviin eytan'dan Allah'a s nmas kendi nefsinden yine kendi ruhuna s nmasdr ki hayr tarafn' tutmasdr, farktan zata kmasdr. 175 Sahradaki be budakl aatan maksat insand r ve bir bakma:ba , kollar ve ayaklardr. Ve yine: Muhammed a a ve be budak ta (Pene-i Al-i Ab)d r. Ve yine: ma'na bakmndan insan yzne de iarettir ki be duyu orngann ve be bilgiyi toplamtr. Ve yine: kafa, Muhammed ve Ali'ye; kalar, Hasan ve Hseyne'; a z, Fatma'ya; burun da Haticetl-Kbra'ya i arettir. 176 O aacn lemi kaplayan glgesi de onun s fatlardr. 177 O aacn dibinde oturan Resulleri duunda grmesi udur ki : o aa kendidir, yani vcuttur, ruhun s fatlara, vcuda brnmesidir ki onun du unda halyalinde grd insan olmutur. Ruh, insan ekline girmekle o s fatlara btrnmekle, asl bakmndan, hayal grm oluyor ve bu hayalde Peygamberlik te ediyor. Gelen geen Peygamberler de yine onun kendinden ba ka deildir. Veliler, de Nebiler de o ayni vcudun birer mertebesinden ba ka deildirler. 178 Hz. Muhammed'in ortada sadrda oturmas da sadrda, yani g ste olan ruh, kalb ma'nasnadr ki her eyi toplamtr ve vcudun merkezidir. 179 Devenin k ve by hep birdir, yani isimler ba kadr ama msemma birdir; fark, mertebelerdedir. 180 Kaabe Kavseyn'in bu ma'nas iki alemi cmi kuvvet olan Hasan ve Hseyn'dir. Kaabe Kavseyn, bir ma'nada da iki kavsin aras ndaki boluktur, yani noktad r, ndr, fark ndr. 181Aacn be budann btn misali de havs- hamsedir. Bir bakma gre de aa, kafadr, beyindir ve kollar, bacaklar ve beden de budaklardr. te (Tba aacnn kk yukarda dallar aadadr) sznn iaret etti i gerek te budur. 182 Gne ziyas dokunan budaklar gzlerdir ki bu iki budak zat n tecelli etti i (Muhammed ve Ali)ye de iaret saylr.

148

183 Gne dokunan budaklardan klandrd budaktan biri de a zdr. Bu budak Hz. Muhammed ve Hz Ali'den gelen on iki mam ve (Nciler F rkas) koluna da iaret saylr. 184 Gne vurmayan. gne in ziyas da dokunmayan dier iki budak ise burun ve kulaklardr ki bu iki budak ayni zamanda cahil halk ile kfirlere i aret saylr. 185 nk, ruhuna ekiliyor ve zat kal yor. 186 z zne sylemesi, zat n farka gelmesi, zatn fark i'tibariyle sz sylemesidir ki yine kendisidir. S fatlar att, hep kendi oldu. 187 Sularn, yellerin, yldzlar n dervie syle melerinden maksat, Dervi in, kendi zat makamndan kendi sfatlarnn hareketlerini grmesidir. Derviin tefekkre varmas da o tefekkrle kle varmas dr. - 188 Akl ehrine girmesi u demektir; akl, yine ruhtur. Fakat ,akla girmesi her eyi nisbetine gre idrk etme e balamas demektir, yani zt, s fatlar na girdi demektir. Akl ehrinde Muhammed'i grmesi de udur ki: btn melekt- akliyyenin en mmtaz Muhammed'te grlm tr. O kurduu dini -felsef I dsturlarla mmkn oldu u kadar btn nisbi hareketlerin seyrini dzenlerni dolaysiyle kinat idare etmitir. Allah, Muhammed aklnda kendi ilhi akln izhar etmi tir. Akl sfatnn camii Muhammed'tir. 189 Ak ehrinin mkerrmelliinin timsali de Hz. Ali'dir. Gerekte Muhakmed ve Ali ayni eydir, ayni nurdur ve tek bir nurdur. Bizim, Muhammed ve Ali diye ay rmamz czlktedir, nisbettedir. Yoksa hakikattta ayr ayr ne Muhammed ne de Ali vard r. Nur, bir nurdur. Cevher bir cevherdir. Zt, bir nur ve bir cevher olmakla beraber iki yzde tecelli etmi tir. Bunun delili de (Knt kenz....) kudsi hadisinin mealidir. Bu hadiste i aret edilen sevmek Ali'nin zuhru, bilmek te Muhammed'in zuhurudur. Bundan tr de Allah, Muhammed ile Ali'de tecelli etti denmitir. Yoksa ikisi de bir nur ve bir zatt r. 190 Derviin Muhammed Ali'ye kar gelip bu saraylardan, syebanlardan ve bunlarn sahiplerinden sormas , cz'iyyetin zata kar ' gelip kendini ayr tutup sahib sormas demektir. 191 Zatnda sahib olamayaca , her eyden mnezzeh ve beri olaca cihetle Hz. Alinin sahib olarak: (gren de grnen de odur) demesi sahibin farkta bulunan sen ve ben olduumuzu gstermektir. ki yine ayni zatt r. 192 Dev'in btni ma'nas zulumat, cehalet, hayvanl ktr, dolaysiyle, cahil halka da iarettir. Su ile ykanmak, hakikat ilmine ula mak, nurlanmak demektir. 193Hz. Sleyman'da tecelli eden de yine Hz. Ali'nin ruhu idi. Hak'kn tecellisi, Muhammed ile Ali'nin s fat bakmndan da, yani cismen de meydana ktklar vakit tam oldmutur. Bunun iin de Muhammed ve Ali ayni zamanda do dular ve ayni zamanda beraber ya addar. 194 Yusuf'un Ms r'a Sultan olmas hakikati bilip kendi vcuduna, Deryay- Zata Sultan olmasdr.

149

195 Hz. Muhammed'in btn Peygamberlere efaat etmesi onlar n yine kendisi olduundandr. Onlarn da ruhu ayni Muhammed ve Akli ruhu ve zdr. Fakat, kemal Muhammed'te tamamlanm tr. Bundan tr de Muhammed btn Peygamberleri cami oldu ve son Peygamber oldu. Yz yirmi drt bin Peygamberden sz edilir ki bu say daki sfrlar atarsak ebced hesab ile (7) kalr . Bu (7) says alt yne ve bir de zat'a i arettir. Sonra bu yz yirmi drt bin Peygamber Fatiha'daki yedi ayete de i arettir, nk, s frlar atarsak geriye (7) say s kalr. Bu yedi ayet te Muhammed ve Ali'ye i arettir. u halde yz yirmi drt bin Peygamber Muhammed ve Ali'den baka deildir. Muhammed sfat msted'idir, ricac dr. nk o czlkte, o s fatta kendini bilmi tir. Bundan tr de o s fat o vcut kudret-i klliyeye, zata kar daima msted'idir, medyun-u krandr. 196 Tefekkre dalmak s fatlar vastasiyledir. Muhammed'in Allah' yannda grmesi de o andaki tefekkrnde Ali ile birlikte ayni bir idrk ediidir, ikisinin de as lda bir zat olu udur, byle oluun idrki tecelliyat dr, o anda zatullah n Muhammed'in vcudundaki tecelliyat dr. 197 Yani ben cz idim, tecelli i'tibariyle ben zat oldum ve btn zerrelerin benim zerrem oldu unu bildim ve zatlm bakmndan da hepsine Sultan ben oldum. Dolay siyle de saadet cevherine de kn ben oldum, yani saadet ki asl iyiliktir, nurdur i te onun asl ben oldum. Ksaca ben s rf nur ve iyilik olark grndm. Azdat benim s fatlarmdan kan i'tibari eylerdir, asl olan ise benim nurumdur. Her gnlde bahr-i muhit olmas da udur ki: her gnl ruh- izafi-i cz'idir, onlar ihata eden zat odur. Ve lakin bu dem insan suretinde grnd ki o da yaln z bu deme mahsustur, nk, o suret te baki 198 Bu sahra dnyad r da. 199 Bisat veya dekten de maktsat bu dnyad r. 200 Evvel de sonra da gelen hep ayni Adem'dir. Kesret, onun kendinden zuhur eder ve etmektedir. 201 Bu ayni zamanda melce', hami ma'nas nadr da. 202 Onun iindir ki o can btn lemlere canand r. 203 Buday yemekten murad unsurlar libas na brnp dolay siyle kesafet peyda edip esfele inmektir 204 Derviin dem ile cennette beraber olmas udur: cennet, zat deryas dr, mahzuziyettir. Dervi demek ister ki zatta beraber idik, farka gelmekledir ki czler olduk ve ayr ldk. Ashrnz, ruhumuz birdir, sadece, suretlerimiz muhaliftir. Hulsa, bu szlerde varl k ile yokluk, zhir ile bt n birbiriyle arpmaktadr. 205 Cebrail'den maksat ak ldr. 206 Kaabil zulumata, ktle iarettir.

150

207 Hbil, nura, iyilii iarettir. Hl devam eden bu fisk-u fcur Kaabil'den kalmad r ve insan katl eden zlimler de Kaabil'in neslinden say lmaktadr. 208 Kaabil ve Hbil Adem o ullar olmalar dolaysiyle Adem cell ve eemali, yani azdad cami demektir. Adem de Kaabil ve Hbil ile ilkiye ayr ld ve sonra karde ocuklar birbiriyle evlenince onlar da hem iyili i hem ktl cami oldular. 209 Nuh'un gemisinden maksat udur: gemi deryada yzer ve deryadan maksat zat deryas olmakla gemiden maktsat ta hakikat gemisidir, hakikat bilgisidir. nk, ancak hakikat bilgisidir ki insan byle bir deryada yzdrerek Tufandan, yani bo ulmaktan, yok olmaktan kurtar r. Nuh'un dine da'vet etmesi de hakikata da'vet etmesi, hakikati bildirmesidir. Tufan'dan maksat ta zulumatt r ve el'an devam etmektedir. Yani yzme bilmeyenler, yani hakikati bilmeyenler cehalet iinde bo ulmaktadrlar. 210 Bu satrlarda hayalle hakikat arp maktadr. Eyub olarak vekayii gren ve dervi suretinde vekayii anlatan ve dem suretinde de bunu dinleyen hep ayni varl ktr, ayni ruhtur. Daha dorusu nefs-i emmare ile Ruh-u Sultani arp maktadrlar ve hakikat kar snda nefs-i emmare yenilmektedir. 211 Bu vak'alarn iaret etti i ey nefs-i emmarenin ma'nen ve maddeten tu yarn ve isyandr. Ma'nadaki tuyan maddelere sirayet eder ki z d zdda z d olur ve iki z d birbirine dman olur ve kendini mahv eder, ldrr. Hikyenin di er ksmlar da buna kyas edilmelidir. 212 Dervi ile Nemrud ve eytan namlarnda iki zd arpmaktadr. Adem'in de dervi e gz etmesi her iki z dd cami olmas dolaysiyle ne Nemrud ve eytan ne de dervii mahv etmek istemeyiidir, onlar bartrmaa almasdr. Derviin bir eli ile eytan bir eli ile de Nemrud'u yakalamas , nefs-i emmaresini ve o nefs-i emmareye tbi olan vcudunu, maddesini hkm alt na almas demektir, yani sadece nur kalmas demektir. 213 Yz yirmi drt bin Peygamberden murad Adem'in hakikat n bilmee muktedir. olanlardr. 214 Dervie, Nemrud hakknda Adem 'in ve Enbiyalarn efaat olmalar udur: Nemrud, surettir. Adem'e de suret lz mdr, zorunludur ve fakat suretin hi bir kabahat yoktur, olamaz. surette de il, siyrettedir. Sureti iyiye veya ktye srkleyen siyrettir ki siyrettieki bu iki kuvvete de biz (Melek) ve ( eytan) diyoruz. Derviin, ben iimi bilirim demesi de icmale, zata i arettir. Zira, ii bilen zattr ki icmaldir. 215 eytann dervie sz vermesinden maksat art k eytanlk etmeyip, yani celle varmayp hep ceml olarak hkm edece idir. te nefs-i emmare byle demekle onun sureti farz olunan Nemrud ta dervi e kul oldu yani o da hep ceml olarak hizmette bulunma kabul etti. nk nefs ceml olnca o nefse tbi olan suret te bittabi ceml olacakt r. 216 Yani artk azdad ortadan kalkm, yalnz zat kalmtr

151

217 Derviin gnln kaybetmesi udur: gnl zatt r, ruhtur ki btndr; fakat, sfatlara, kesafete girmekle paralanm tr. Suretlerde ve mertebelerde bu paralanan gnl insan vcuduna, insan suretine girdii an yine btn bir gnl, btn bir ruh olur. Yani gnl, ruh insan suretinde oldu u gibi zata varmak, kaybetti i gnln bulmak ta ancak insan suretine gelmekle olur. 218 Babann koyduu isim neslen olan isimdir ki Adem'dir. Baba Sema'ya; ana da Topra a iarettir. nsan topraa gidince orada neler olmaz neler... ma'den olur, nebat olur, hulsa her ey olur ve bu suretle de bir sr isim al r. 219 Esm- klli srf farktan ibarettir. Onun iin de Abdal' n gizli olan ismi, gnl her eyden msta ni olan zattr ki esm- klliyye ondan kmtr. Gnl, ruh- izfrnin sfatdr. 220 Derviin eytan grmesi nefs-i emmareyi grmesidir. eytann dervi ile Musa'y grmesi de nefs-i emmarenin ,ayni vcutta olan, nefs-i mutmainneyi grmesidir. Ve Firavn ile eytann adamlar gnderip dervi ile Musa'y getirtmeleri de eytan ile nefs-i emmarenin cemale hkim olmak istemesidir. 221 Firavn' n Musa'ya: yle bir Allah' gznzle grdnzm? demesi udur: Firavn, nefs-i emmarenin suretidir ve nefs-i emmare, daima hakikati gren nefs-i mutmainnenin zdddr. Musa'nn: hi kimse onu gremez demesi de, her ey odur, gayrilik nasl olur demektir. O her eyi bakmadan grr, nk, her ey odur ve her eyi bilen odur. Nefs-i emmaresine ma lub ve onunla hareket eden herkes Nemrud'tur, Firavn'd r..Nefs-i mutmainne ile hareket eden herkes te brahim'idr, Zekeriyya'd r, Musa'dr, dervitir. Czuluk, sihirbazl k demektir. Guya Musa sihir yapm ta ass Ejder olmu . Derviin eytana daima hkm etmesi de refsi-i mutmainnenin nefs-i emmareye dama galebesini gsterir. Derviin Firavn askeriini sapan ta ile talamas nefs-i emmareyi bir daha d nmemektir, tamamen terktir. te (Hac)ta eytan ta lamann ma'nas da Nefs-i Emmareyi vermektir. Derviin Firavn' n bandan boreini kapmas nefs-i emmarenin gururunu kald rmasdr. Derviin, eytann torbas ile Firavn' n boreini Musa'nn nne koymas da malub olan nefs-i emmareyi nefs-i mutamainnenin aya altna sermesidir. Musa'nn dervie aferin demesi, suretin siyrete hamd etmesi demektir. Zira, dervi , nefs-i mutmainne, siyrettir; Musa ise surettir. 222 Musa'nn dervie:bnularn torbas n ve boreini ver demesi udur: eytan da ayni vcuttand r ve azdats z vcut olamaz. Bunun iin, nefs-i mutmainnenin emri alt nda olmak artyle yine efs-i emmareyi serbest b rakmak demektir. nk, nefs-i mutmainnenin bilinmesi, nefs-i emmare ile mmkndr. Derviin eytan ayandan asmas , onu tamamiyle emri altna almas, onun btn arzularn krmas demektir.

152

Firavn' da, eytan da, Musa da, Dervi te hep dervi in nefs-i mutmainnesi ve nefs-i emmaresi vcudundan ba ka deildir. Sleyman ismi rif lere i arettir. Sleyman anlar demek arifler anlar demektir. Sleyman kelimesi ebced hesab ile ve noktalar atmak artyla (Vedud) kelimesine, yani (Pek mfik) anlamna gelen Allah' n sfatna eittir. 223 Dn olmak, her ilmi bilmekle arif olmak demektir. 224 Kendini bilmek, varl btn mertebeleri ile birlmek demektir. 225 Arifleri toplayp sohbet etmek, Allah ile sohbet etmek demektir. Gerekte rif Allah'tr, onda tecelli eder. Sohbet etmek iin rif bulamazsan o zaman kendi kendine tefekkrle zevk et. nk ka'be sende, Allah sendedir. 226 Sznde sadk olmak, yalan sylememek, inkar etmemektir. nk, her ey ki doru syler ayni Hak't r, azdad yoktur, hlaf yoktur. Bir eye yzde yz inandnm ite o hakikat olur ve mutlaka has l olur. 227 zn zne vermek, her eyden syrlp yalnz kalmak, yani zat ile zat olmakt r; seyrandr, mi'rat r. Bu da ancak ,tenhada tefekkrle kaabildir. Bu suretle olan tefekkr yolu terakki yoludur, hak yoludur, Hak'Ic n tecellilerine mazhariyyet yoludur. 228 Kaafile gtkten sonra sen seninle kal rsn demek, ruhunla, zat nla ba ba a kalrsn demektir. Sen seninle kal rsn deyip te sen yaln z kalrsn dememesi udur ki: senin seninle kalman, farka gelip zat n bilmen i'tibariyledir, yani farkta olan her ey de senin kendinden baka deildir. Bilmek olmasa, (Sen) kelimesi de olmaz. 229 Kaafile ba yzne bakmaz demesi udur: nk, Hak kabul edenindir; Hak'k bilen Hak olur. Ona muhabbet edene o da muhabbet eder. Her kaafile de kendi cinsine mensub olanlar taraf ndan tekil edilir; rif arifle, cahil chille, hayvan hayvanla bulu up seviir. Ne yapdnsa onu bulacaks n. 230 Sarholuktan maksat, hayale kap lmaktr. Nitekim sarholu un maddi etkisi de budur. Sarholua kaplmamaktan bir maksat ta suretin nereden geldi ini bilmek, fakat, ona tapmamakt r, nk, esas var olan senin zndr, zn bilirsen hakikata var rsn. 231 Hak'k talabten maksat Hakk bilmektir. Bilmek demek te farka gelmek demektir, farka gelip milyonlarca mertebede kendini bilip sevmek demektir. Bu demektir ki her mertebede bir sevgi, bir muhabbet, bir bilgi mevcuttur ve bunlar n hepsi zat sevgisi ve bilgisidir. Bu tafsilimiz yedinci bat ndandr. 232 nk insan sureti Hak sureti, idrk suretidir. Dolay siyle hakikat ancak insan suretinde anlalabilir. Kendini ancak o surette bilebilir ve o surette kurtarabilirsin. Yoksa dier btn eyler yok saylr. nk, onlarn varl insann varl ile, idrkin mevcudiyeti iledir. 233 Bu da her eyin asln bilmekle olur.

153

234 Matlub olan maddeler de il, tefekkrdr; asil tefekkr, zati tefekkrdr ki kendini ancak onda bulabilirsin .Zira maddelerde zat bak mndan zatn gnl dalmtr. Eer sen zat ile Megul olursan dattn gnln toplam olursun, baki olursun, a'l olursun. 235 Dnyaya ap p kalmak zerrelerde kalp p kendini kaybetmektir. 236 Saraydan maksat insand r. Onun sahibi de enfste ve fakta, yani yine, insanda olan Sultani Ruhtur. Sultandan utanmaktan maksat ta nefs-i emmarede kal p hakikata, yani nefs-i mutmainneye, Sultni Ruha varamamak , onu bilmemek demektir. 237 nk o sylenen Hak'tan gelen szdr. 238 Yani, kendi kendini red etmi olursun. 239 Sen, bilginin mikdar nca sensin ona gre sarfta bulun. 240 Yani sen seni bilirsen selmete kavu ursun, nk, hakikata vard n demektir. Yani insn- krnil, Hak oldun demektir. yle olunca da emin olursun. (Ve men dahalehu kne men). 241 te senin iinde oturan Sultand r. Onu bilmek kendini bilmek demektir, harite bilecek bir ey yoktur. 242 Vcudun kubbesinden maksat kafaya kmak, yani tefekkre ykselmek, dolaysiyle de a'laya, lhuta kavu maktr. 243 Korkulu menzillerden maksat esfelde olan mertebelerdir. 244 nk bu gibi bilgiler sfatlara ait bilgilerdir dolay siyle de hayldir, glgedir. 245 Muhammed ve Ali kendilerinden nceki filozoflar n btn fikirlerinin medlullerini bilfiil eya ile mertebelerle spat ettiler ve esas n hulul olmayp zuhur olduunu ve esas n nereden geldi ini, nas l birbirine kartn, nasl gizlendiini, nasl ayan olduunu birer birer akladlar. ark Felsefesi dedi imiz felsefenin kymeti de ite bu tek hakikatta toplanmaktad r. 246 Hak, kabul edenindir, ikrh edenin de ildir. 247 Femen ya'mel miskaale zerretin hayren yereh (Zilzl: 7) Ettiimiz nasihat kabul edip etmemekle, ya adm nisbette hayr ve eyden uzak kalamayacan cihetle, kabul edersen kabul etti in derecede hayr, kabul etmezsen etmedi in derecede de er grrsn. 248 Dnyanm ferdas, yine gayb lemidir. 249 Ankaa, ismi var cismi yok bir ku tur ki gerekte (Klli Ruh) anlam nadr Ankaa, maziyi, mstakbeli ve bu demi cem eyleyen ve bunlar farka gelme dolaysiyle yapan (Nur)dur. Mevcut olan nur olup (Zaman) de ildir. Eer zaman mevcut olsayd onu gsterebilmemiz gerekirdi. Fakat ,kim zaman gsterebilir? Biz ancak, mevcut olan eyleri gsterebiliriz. nk, onlar vard rlar. Ve nk onlar n asl nurdur ve nk nur daimi olup(Fark) tr. Nurun grnmesmesi de yokluktur. Bizim tak'ib etti imiz bu nurdur, bu nurun kesafetidir. Kesafeti yapan da renktir ki bunlar nurdan kmtr.

154

Gemi, gelecek ve imdiki zaman teslistir, nk, varl k teslistir. ldiii grebilmek iin arada mutlaka bir berzah yani bir nc olmak laz mdr. Mesela, bizim, iinde bulunduumuz (imdiki Zaman) dr ki (Gemi)i ve (Gelecek)i yap yor ve bildiriyor. una iyice dikkat etmelidir ki (Gemi ) ve Gelecek) ( imdiki Zaman)a mevkuf olup ikisi de ( imdiki Zaman) bildirmek iindir. Ksaca, (Zaman,) ( imdiki Zaman) dan ibarettir, yani (Zaman) iinde bulundu umuz (An) olup tek bir and r. 250 Sahba'dan maksat mest edici btn eylerdir, madde-i aktr. Bu sahbann kadeh iinde raks etmesi de udur: eski filozof lar ve d nrler er Allah' iyilik Allah', Gzellik Allah' ..... gibi bir ok Allah'lar ayrm larsa da btn bu hususlarda hkm sren Allah hep bir ve ayni Allah't r nk her ey odur. Yalnz bu dnya mertebeler dnyas olduundan sz de mertebelere gre sylemek ve bu szleri de halka anlatabilmek iin hep ba ka baka iler gren ba ka ba ka Allah'Iardan dem vurulmu , dolaysiyle halkta da bu gibi tasavvurlara ve inan lara sebeb olunmu tur Hakikat ise bizim dedi imiz gibi olup ve bir olup zevkiniz de, hayat mz da, akm= da hep aslmza birer kademe yaklamaktan baka bir ey deildir. Baka bir deyile, onlar yapan biziz, onlar kendi balarna birer varlk deildirler. nsan ayr, hadiseler de ayr ve bal balarna birer ey deildirler. Hadiseleri ayapan insand r; nk , as1 olan insand r ve hadiseler, insann devrinden baka deildir. nsann seyr etti i her mertebede o mertebeye gre bir hadise' zuhur eder. 251 Dalgalanan derya muhabbet deryas dr. 252 Ma' uk vechi demek; zat n yz demektir. Ma' uk zattr. Onun yz de valua imal bakmndan insanda toplan rsa da fk ta insan n kendi vcudu sayld iin dtaki her eyde de onun rengi, onun yz vard r. Bu sebeple de yalnz insan eklini deil, btn dier ekilleri de hep birlikte mertebe ve derecelerine gre sevmek iaz mdr. Ariflerin ak byle olur. nk baki olan zat n yzdr, her nereye baksan hep o grlr, hep odur. Her eyin beenileni (Gl- Hamra) d r. Fakat, dikkat edilirse her gzel eyle birlikte onun zdd da vardr ve mesela gln dikeni de vard r ve gl dikeni ile birlikte gldr. Bu azdat iledir ki biz her eyi fark ederiz ve severiz. E er z tlar olmasa, fark olmaz, hayat olmaz. Ve nihayet btn bunlar yok olucu oldu undan geriye o ma' ukun (Gl- Hanra)smdan yani, o zatn yznden, ruhundan ba ka ne kalr? u halde her grd mz, her sevdiimiz ekilde sevece imiz ey maddesiyle ma'nasiyle o zat olacakt r;, gln krmz yapraklar veya dudak, gz.. de ildir. Btn azdad ile birlikte o zat , o nuru seveceiz. Maddeler birer vastadan baka bir ey deildir. te Mecnun, ite Leyla, ite Mevla! Efltun'un (Kadnlarn Ortak Olmas) nazariyesine de burada ksaca dokunursak bu nazariyeden maksat, kad nlarn birer oruspu olmas demek olmayp akm her eyden stn tutulmas ve ancak sevienler arasnda ortak bir hayat kurulmas dr. Hulsa, en gzel kim ise onu avlamak ve kavramak gerektir. 253 Gl- Hamr'dan maksat gzelliktir, fakat zata ait bir gzelliktir; k saca, zattr, zatn tutulmaz, kaplmaz bir nianesidir ki ruhtur. Bu gl- hamra ak dourmaktadr. Akn tuza da o gl- hamrann bulunduu vcudun, yeni insan n mesela gz, az kirpii.. vesairesidir. Sen o gl- hamra dolay siyle o insann bu maddi eylerine taklp kalyorsurn. Halbuki bu maddi eyler fnidir. Baki olan,

155

bu maddelere o rengi veren, o a k veren ruhtur ki senin sevdi in de esasta ite o ruhtur, o ' renktir. Nitekim maddi organlar ne kadar muntazam ve ne kadar gzel olursa olsun l bir iman hi bir zaman sevilemez. nk o cesette art k insan cezb edecek renk, ruh yoktur, asl olan zat yoktur. te btn varl ktaki, kldeki bir insandaki renk te tenasp te o zattan gelmektedir, onun rengi ve tenasbdr. u halde yaplacak tek i gzel olan her eyi sevmektir Hakikat budur, insanl k budur. Zaten her eyin mertebesine, nisbetine gre bir gzellii vardr ve bu gzelliklten her an faydalanmand r. Hocalarn gzele bakma haran etmeleri aslsz bir eydir, hakikatte merduttur. Gzellik, kimde olursa olsun, zata aittir; ondaki madde zatn maddesidir. O gzeldeki her ey zattand r ve bendeki her ey de yine zattandr. byle olunca yap lacak tek i sevimiktir, visaldir, yani asla varmakt r. nk, o benim, ben de oyum. Asl olan bu sevi mede dini ve hukuki merasimler intizam- lem iindir, hakka hukuka riatyet iindir. Fakat, gerekte nura varan a k yolunda hakk gzetilen her a k iei seni nurdan ayran byk bir perdeclir. Valua nisbette a k insan iin bir beladr. nk aka, yakalanan bir insan nisbi olan btn eylerini unutur ve terk eder. Fakat, insan asl na bir kademe daha yakla t iindir ki ak mukbuldur ve sevmek ve sevilmek esast r. Esasen insan da sevmek ve sevilmek demektir. Ak olan her insan n her ii insancadr; onda ktlk, riya ve saire aranamaz nk zata varan ulviyete var r, hayvanlkta kalan da esfelde kal r ve esfelin btn kay tlar ile kaytlanm olur ve o kaytlarla hareket etme e mevcbur olur. 254 Hocalarn, kaba sofularn gzellerden kamalar onlarm eytanlklarndandr. Onlarda bulunan nefs-i emmare ki eytan'dr, onlara daima azap vermek ister, yani eytan o vcudu bu gibi gzelliklerden yoksun b rakp daima azap iinde bulundurmak ister. Halbuki Allah Kur'an n bir ok yerlerinde, Sure balarnda insann ahcsen-i takvim zre yaratldna kasem eder, varl n btn gzelliinin insanda topland n, insann akn balangc ve sonu olduunu syler. Fakat, bu hususu ancak a klar idrk edebilmile.rdir 255 Temenna farktan, isti na da lahuttandr, Akta temenna, ma' ukta da isti na vardr. Zira, ak, ma' ukun zerresidir, paras dr. Klli ak, nur, ma' ukun zatndadr. Bundan tr de ak n temennilerine zaten ihtiya yoktur. Eer a kla ma'ukta ayni temenniler vuku bulursa o zaman a kn ma' uk olmas lazmdr ki en yksek visal da budur, en ulvi a k ta budur ki zata kadar dayan r. Leyla ve Mecnun'da Mecnun' un ilk defa Leyl'ya temennileri vardr. Fakat , sonra Leyla'n n da Mecnun'a temennileri olunca Mevl'ya kadar, zata kadar ykselebilmi lerdir. 256 Her gzelin eli saki-i baki elidir, yani Hak elidir. Baki olan saki de, her bir gzeldir. Bu da bilie ve gre baldr. Sunulan caam- mey de aktr. 257 Hayvanlkta kalmak fenada kalmakt r. Zira hayvanda baka, ebediyyet yoktur. 258 Teklif hkm farktand r, imkandandr ve bu da ekillerin eitli olmasn gerektirir. Fark ta ayni vcut oldu undan u halde vcut bir vcuttur. Fakat, bu birli i de ikilik gsterir. A'l ve esfel birdir, ikisi de birbirinden ayr lmaz. Hatta, hayat bu ikisinin birle tii yerde doar. 259 Kll ey'in hlikn illa vechehu (Kasas: 88) Btn ekiller Faili olup yalnz Hakk'm yz bakidir ki bu da (A'yan- Sbite)dir. 260 Alt yn yapan insandr Fakat, insan da fani olmakla dnya da bir hayalden ibarettir demektir. u halde her ey hayaldir. Ancak , a'yan- sbite sbittir ve o tek bir nurdur. te o a'yan- sbite de, o nur da Hak'kn yznden ibarettir.

156

261 Btn mertebeler s rr- aktr ve bu mertebelerde gezen ve onlar bilen de kmil insandr, riftir. Arifler ise hem iinde bulunduklar vakte hkm ederler hem de ona uyarlar. nk bunlarn ikisi de birdir; ekilde kalmak kay tlanmaktr, cahilliktir Vakte uymak ( bn'ul-Vkat) metrtebede bulunmakt r. Vakte hkim olmak (Eb'ulVakt) ta mertebesizliktir. te rif, her ikisini toplayand r. Ksaca, akn sr oluu kesrette her eyin birbirine perde oluudur. 262 Msiva, yani mutlak vcudun, Allah'n glgesi Hak'kn szdr. Her ey Hak'kn szdr. Her eyi her ey eden, varl varlk yapan be duyu organmz Hak3un szdr. Bu bakmdan msiva farkt r ve fark olmasa varl k olmaz. u hlde, msivay atamayz ve u hlde, cezbeye tutulmu larn zata visalleri iin: a Kendi vcutlar olan d varlktan tecerrd etmeleri, b Ve biztihi kendi maddi vcutlar ndan tecerrd etmeleri, yani s rf zat ile zat olmalar doru bir hareket de ildir. Zira msiva da onlar n kendi v'utlar dr ve ayrdklar takdirde tevhitte irk hsl etmi olurlar. Onun iindir ki kmil insan hem maddeyi hem ma'nay toplamtr, her ikisini de yerinde yaapar ve geer ve hi biri ile kartlanmaz.Msivan n terkinden esas maksat, glgeyi b rakp zata varmaktr, visldr.
,

Her neye baksan senin varl ndr, varlk ta hep sensin. Bu Hak nutku hlin gereklili indendir. nk her ey bulunduu yere ve na gre meydana kacaktr ki kendini o anda ve o yerde o suretlerle o mevcutlarla bilsin ve dolay siyle sevsin, zevk etsin. Hakikatta ise n daimidir ve birdir, yani hep (Hl)d r, (Gemi) ve (Gelecek) oyoktur. Gemi ve gelecek teslisin iki kolu olup bunlar (Hl)i gstermek iindir, anlamak iindir. Fakat, bu an da hayld r. Fakat, tevhid ehli kendinden baka bir vcut yapp irk etmi olmasn deye bu hayali de atmaz. 263 Esm ve s fatn daimi devri (O her gn bir e'ndedir) yeti gere incedir ki zatn, kendi czlerinden yine kendine olan visalidir. Bu visl iin de mertebelerde yksek makamlara erimek lz mdr Vaka varlkta esfel ve a'l ayni bir vcuttur ama visl daima aldadr, tekmldedir, ekmeliyettedir. Mesel insan elleri ile ok ar, az ile per, burnu ile kokar, fakat, insan ayaklar ile ne per ne kokar. 264 Bu Allah'tan mid kesmeyiniz sz de s rf zahiri olup yine zhiri olan lemin intizamn bu szden mtak bir ok hareketlerle idare ve idame etmekten ba ka bir ey deildir. iirdeki (L taknatu...) yeti yan nda ayni ma'nay amil olan u yetlere de i aret edebiliriz : (E er kulum benden sorarsa ben ona onun ah damarndan daha yakm m) ve (Beni arrsanz ben de icabet ederim). Bu yetlerin zahirlerinden de istinbat olundu una gre (Dua), icabet sebebidir ve ihsan ve atya vesiledir. Halbuki ezdi takdirin de imesinin mmkn olmad ve vaki davetlerin ezeli ilmi suretlerde hkm ve etkisi olamayaca da pheden varestedir. u hlde bu iki ayr hkm arasnda bir uygunluk kurulmas gerekir ki o da udur: ilhi ilmi suretler ve Allah' n ezdi hkmleri dua ile ne de iir ne de bakalar ve duann, istenen eyin ele gemesini etkileyici hi bir rol yoktur. Ancak, dua unun iin lzmdr ki kullar, dua ile kendi Allah'larma olan ihtiyalar n i'ln ve i'lm etmi ve bu suretle de Allah'la ait olan mukaddes haklar yerine getirmi olurlar. Ksaca siz Allah' n rahmetinden midinizi kesmeyiniz. Geri, (Kalem) yazm ve krlmtr, yani mukadderat ne ise o olascakt r, fakat, bu mid ve bu mid sebebi ile yap lacak hareketler de o mukadderatta dahildir.

157

Her ey birbirine ba l olarak (Kader)i meydana geitirir ki kader birdir, fakat e itli eylerle ve hareketlerle meydana gelir. 265 Feyz-i Hda u demektir: Allah' n feyzi her zerrededir. Zaten her zerre Allah' n feyzi ile var olmaktad r. Var olan eyler de yine o feyz ile de iip bakala makta ve dolaysiyle, yine var olmaktad r. O feyz olmasa ne hareket ne de ekil olur. Devran meydana getiren drt unsur da nurdan s ras ile hep o feyzden gelmektedir ve e er Allah o feyzi kesecek olursa ortada hi bir ey kalmaz. Fakat, byle bir tasavvur asla sz konusu olamaz. nk varlk asldr, yokluk yoktur. Madem ki ben var m, benim organlarm vard r, u hlde her ey de benim yzmden ve benim iin vard r. u hlde, Allah n feyzinden ve rahmetinden mid kesilemez. 266 Cezbe-i Rahmanla Subhana ermek demek Rahman s fat ile btn s fatlarn camii olan zata ermek demektir. 267 Cana ermek, zata ermek demektir. 268 Kn'a ermek te yine zata ermek demektir. 269 Taklit te tahkik te mukayyettir. Bu sebepten yzm her eyden mnezzeh olan zata dndm, zat oldum, bir eye ihtiyacm kalmad. 270 Gerek Keramet ve gerek Velyet, yani ma'nevi hkimiyeti ben istemem. Seyr bana melmettir, yani Melmili in esas olan (Hzn)dr. Yani insan n, btn, esfel ve a'l her eyden geip, bulunduu insan eklinde hakikati tam kavram olup sasln tefekkr etmesi ki bylece asl ndan uzaklaarak ekillere brnd iin hazin bir seyrden ba ka bir ey grmemesidir. 271 Var hie saymak, i te Melmet'in asl ve esas da bu (Yokluk)tur. Onlar, yaln z Allah' grrler ve grneni Allah bilirler. 272 Akta yanp mutlak mahv olmak demek fena ender makam demektir. Yani fnilik makamndan da gemek, hatta byle bir laftan da gemek demektir. 273 Fakir-i divane demek benim varli m, vcudum benim deildir, Allah'ndr, u hlde ben bir hiim, varl k sahibi deilim demektir. Divne, kelimesi de varl a nisbetle mevcut olan beyin ve onun tahassul ettirdi i varla gre (Akl)dan gemek, akla ihtiya gstermemektir. nk benim vcudum olmazsa vcuda taalluk eden ak l nasl olur? Bende yle bir ak l var ki o akln dnme e hi ihtiyac yoktrur. nk benim aklm, artk, zti bir akldr ve ben zat oldum. 274 Yine geldim seyrana demesinden maksat udur: evvelce divne olup maddiyat ile megul olmayp dorudan doruya zat ile vislde idi, fakat bu cezbe hli tamamlanmam , noksan bir (devr) olduundan (Fetedelli) ile tekrar maddiyatta gezmek ve ir ad etmek iin maddiyata tekrar gelmi bulunuyor, ve gerek cezbe hlinde ve gerekse bu sefer hlindeki maddi seyranda czlk bakmndan kendi zat na hayranlk gsteriyor ve yine zat nda karar klyor. 275 krardan maksat Hak'k ikrardr. 276Pir eteini ezelden tutmak udur: Pir de ben de ezdi ve bir olan varl z. Benim imdi onun eteini tutmakl m ezelin tafsilinden ibarettir 277 eriat, kinat nizam dr ve ben onu isimler iin, yani maddi avarl k iin rendim. Esma, eriattandr.

158

278 Hakikati da ayni zat iin, yani zat ile zat olmak, zt m ztmda bulmak iin rendim. Msemma hakikattandr. 279 Ma'rifeti de s ft iin rendim. Yani bana bal olan organlar m ve tbilerim nelerdir. Bunlar bilmek iin ma'rifet rendim. Yoksa, zt rn bakmndan bilgiye ihtiyac m yoktur. 280 Tarikata hizmetim de ezldendir, yani ezelin takdiri imdi tafsile gelmektedir. 281 Glenden gerek maksat bilgi meclisleridir. 282 Blblrn glende ttm demek her ey ma'rifetin bir goncas dr, dolaysiyle, kinat ta bir gl endir ve ben ki bir insan m o glenin blblym ve tegelirim. Yani sylediklerim ezdi hakikat n ifadesinden, tafsilinden ba ka bir ey deildir. 283- Aceb s rra eri mek demek Hak'k kendinde kendini de Hak'ta bulmak demektir ki bu istirak hli, zta ula ma hlidir. 284 Hayvandan maksat hayvani hayatt r, yani hayattr. Hayat beni anlamaz zira o maddeye aittir ve maddi varl k benim eritiim bu zata bu isti raka yaramaz, ; dolay siy, le de onu anlamas mmkn deildir. 285 O ate szn bile benim ne derece yand m anlamyor. O da yapt ndan ve benden habersizdir. 286 Yani, eskiden lafla anlad m, aklla idrk ettiim eyleri benim mridim bana hl eyledi. Artk lafa ihtiyacm yok. Yani, artk farktan ekildim, ben zt oldum. 287 Mridin ledn hayatn iirmesi demek insan her eyin aslna ulatrmas demektir ki asl hayat ta ite bu asla sdayanan ma'nevi ledn hayat dr. 288 Srr- Subhan btn sfatlar toplamtr. Varhktan gemeyenler o s fatlarda kal p onlarn fni olduunu ve Subhann srrn anlayamazlar. 289 Topraa secde etmekle cennet bulunmaz. Ne zaman ki insana secde edersin o zaman cenneti bulursun. Zira, Hak insandad r. Hakk'n varl insann varl iledir. te her eyin sen olduunu bildiin zaman cenneti de bulmu olursun. eytan, insana secde etmedi i iin recm edilir, yani cezaya arpt rlr. Sen de eytan gibi olma.
,

290 Meyhaneden maksat a k evidir, yani insan n kalbidir, gnldr. Gnln meyi de a kta, sevgidir. Yani insan sev, insandaki gzellii sev, insandaki ruhu sev ki onun gnlne giresin, Hak olasm. 291 Sen bu meyhanede dnen skiyi bul, yani her yzden her ekilden mevzi ve makama gre ak sunan bul; o iki lemir sahibini, maddiyatta Rahman ve ma'neviyatta Rahim olan bul! 292 Meyhanede sakin ol, yani insann gnlnde yerle ki Hak oradad r ve onu bulursan kurtulu a erersin. Yaln z Hak'k dn ve yalnz Hak'k sev. Hak ta yalnz insandadr. 293 te yallah ve billh bu hakikat zerine yemin ederim ki Kur'anda yaz dan en byk kurtulu budur. En byk kurtulu , en byk visl ak bulmak ve benlii akta yak p nur ile nur olmaktr. Yoksa zhd ile de ildir. 294 Kalb-i selimden maksat ezeli ve ebedi veisaldir ki Hak'ka ula maktr ve gayrilii ortadan kaldrmaktr. O zaman her ey sen olursurn., Her ey sen olunca ebedi visl da senden sana olur ve sende olur. Bu hlette dedikodunt n artk sz olurmu?

159

(Bekta ilikte Belli Ba l Merasimler Ek Notlar)

1 Tarikatn artlar : kabul, muhabbet, riza, hizmet, gnl ba lama. Tarikatn hkmleri : ma'rifet, sehavet, yakin, s dk, tevekkl, tefekkr. Tarikatn erkn : ilim, hilm, sabr, kr, hsn- hulk, ihls, riza. Tarikatm binas : tvbe, teslim, zhd, takva, kanaat Tarikatn vcibleri : irade, havf, zikr, dnyay terk, heva ve hevesi terk, Tarikatn farzlar
uzlet, kanaat, kalb zenginli i, evk, ihsan.

2 Bektailikte Tac, Kemer, H rka, Sancak, ra, Sofra kutsal Pir emanetleri say lr. Bektailikte, dier tarikatlarda oldu u gibi, eyh elinden Tac giymek,H rka giymek te vardr. Hatta zikr telkini de vard r ki gizli Zikr ashab ndan Abdulhalkk Gacdivnrnin eyhi Yusuf ElHemedni'den Ahmed Yesevi'ye ve ondan da Hac Bekta Veli'ye ulamtr. Bektailer, aslda (Gizli Zikr) yapanlard r ve bu usl (Nakbendi) tarikat nda (Kalbi Zikr) ile megul ulular arasnda da geerlidir. Hz. Ca'fer'den rivayet edildi ine gre Hz. Muhammed'e Cebrail'in getirdi i nurdan Tac on iki tereklidir. Tacdaki on iki terek, insanda bulunan on iki kt huyu terke i arettir. Tac'm kubbesinde on iki tere in birletii yerde bulunan dme ye de (Hakikat Noktas) denir ve Allah' n Zti Ahadiyetinin birli ine i arettir. Tac'da bir ok zellikler vard r: Tac' n: yman kelimesi kalbi farz snneti gusl kilidi hayat memt stvas can asl fer'i : Hakikat menzilidir. : Tekbirdir. : Pir'dir. : Muhabbettir. : Hizmettir. : Yaramaz insanlardan uzak durmakt r. : Mkil hl etmektir. : Pk tutub dirlik ile giymektir. Halk eline vermektir. : Sfli lemden ulvi Meme tahvildir. : Bata grnmektir. : Dnyay terktir. : Chillerden uzuk kalmakt r.

160

Ta= kubbesinde : (Kll ey'in hlikn illa vechehu) yaz l dn. Tac' n ortas nda : (Yasin v'el-Kur'n'il-Hakim) yaz ldr. Tac'n iinde : (La ilhe illallah Muhammed'n Resulullh Ali Veliyyulah) yazldr. Ve yine: Peygamber tarafndan Hz. Ali'ye K rmz Sark sarld da kuvvetle rivayet edilmi tir. Tac, aslnda, on iki terek (dilim)li olan Tact r. Fakat, Bekta ilikte belli bal iki eit Tac vard r: A- Drt terekli olan Tac ki buna (Tac- Edhemi) denir. Bu Tac, Nak ilere ait olup teberrken Bekta iler de giyerler. Rivayete gre (Edhemi Tac) n drt terei (Tecerrd ve Masivay Terk) in pek rifane bir ifadesi olan (Terk-i Dnya Terk'-i ukb, Terk-i Hesti, Terk-i Terk)e i aret imi. Bekta ilerde (Elif Tac) denilen Tac da giyilir ki bu Tac ekli Pirin Trbesindeki sanduka zerinde grlr. Ancak, zellikle, Bekta ilerin Babagn ksm, teeddben, bu (Elif? Tac) giymezlerdi. B- On iki terekli olan Tac ki buna (Tac- Hseyni) denir ve bu Tac, zellikle, Bekta ? Here mahsustur. Bu on iki terekli Tac' giyebilmenin de on iki art vard r ve bu on iki artn her slikte bulunmas zorunludur. Zira on iki terekli Tac giymek, Hakk' n srrnn (Kalbi Zikr) makamna ulaldna iarettir. On iki art unlardr: 1- Cahillii brakp ilim tahsil etmek. 2- r&silii brakp Allah'a ve Resulne itaat etmek. 3- Nefs heva ve hevesini terk edip isti far etmek. 4- Gafleti terk edip daima Allah' anmak. 5- Cimrilii brakp kaanatkr olmak. 6- Dnya muhabbetini terk eddip Allah'a ve Resulne muhabbet etmek ve Hak'ka tevekklde bamnmak. 7- Dnyann yksek mertebelerini ve kibirlenip bbrlenme meylini terk edip zhdte bulunmak. 8- ehveti terk edip takvaya sar lmak. 9- Gururu terk edip tevazu sahibi olmak. 10- Mslmanlara cevr- cefadan s knmak ve onlara faydal olmak. 11- A gzll ve acelecilii brakp cmert ve sab rl olmak. 12- Allah' n (Kaza)s ndan yz evirmeyip Allah'a teslim olmak, yani kaszaya r za gstermek, belya sabr etmek ve ni'mete kr etmek. te bu on iki sfatla hakkiyle s fatlanan slik Tac giymee layktr. Ve yine: (La ilahe illallah) kemlimesi de on iki harft r ve (Muhammed'n Resullah) kelimesi de on iki harft r. Bu sebeple de Tac giyen kimsenin (Tevhid) kelimesini dilinden d rmemesi gerekir.

161

(Gaybi) yle demektedir: Tc, ma'rifet Tc dr sanma gayri Tc ola Taklid ile tok olan hakikatta a ola. Hrkaya gelince: h rka da Hz. Muhammed'e Mi'racta Cebrail taraf ndan giydirilmi tir. O da Ali'ye, Ali de Hasan Basri'ye giydirmi tir ve ondan da dier tank ulularna gemitir. Hrka, (Fahr-i Dervi an)dr. Hrka'nn zellikleri de unlardr:

Hrkann:
yman : Mridini sevindirmek.

Kalbi, Kblesi: : Pir. Zhiri Btn Gusl Namaz Farz Snneti Can Kilidi Ustvas Yen'i Etei : Her nesneyi rtmek; Pin anlamak. : Edeb; S r; Hakikat. : Dnyay terk. : Hakkna kanaat, ululuk, anl k. : Mride muhabbet. : Hizmet. : irade, icazet. : Tekbir. : Didar. : Tarikat.

: Dervilik. Dervilik odur ki cmle lem yok olsa insan kendine hi bir dert edinmemek, yani kendini tamamen yok bilmek. Yakas : Uzlet, Srur.

Hrkann yakasnda unlar yaz ldr: (Y Sabr! Y ekr! Y Halim! Y Mecit !Ya Kerim!) Hrkann iinde unlar yaz ldr: (Y Vhid! Y Ahad! Y Samed! Y Ferd!). Hrkann ardnda da unlar yaz ldr: (Y Hl k! Y Vekil! Y Veli! Y ehid!). Btn bunlarla birlikte H rka giymenin ba lca art (Ayblar rtc Olmak)tr. 3 Mrid'in u gibi vasflar haiz olmas arttr: 1Ehl-i Snnet v'el-Cemaat zre olmak. 2 Btn ilminden haberdar olmak. 3 Akil ve kmil olup mridlere gzel nasihatlar etmek. 4 Cmert olmak. 5 eci olmak, yani kimsenin zebunu olmamak, yaln z Allah'a boyun e mek. 6 ehvete ve kad nlara dkn olmamak. 7Dnyaya muhabbet ve lfet etmemek ve mridlerin mallar na gz koymamak ve iftilikle u ramamak. 8 Mridlere efkatl olmak. 9 Halim olmak. 10Avf edici olmak.

162

11- yi huylu olmak. 12- Mridin kendi ihtiyac varken onu kendi iinde kullanmamak. 13- Kerem edici olmak. Zira kerem Hanedan-1 14- Allah'a mtevekkil olmak. 15- Hakk' n rizas na daim teslim ve raz olmak. 16- Kaza'ya riza gstermek. 17- Vekarl olmak ve ande vefa gstermek. 18- Acele etmeyip sknet zere olmak. 19- Ahdini hi bir suretle bozmamak. 20- krarnda sabit olmak. Mridin bu vasflarna karlk (Mrid)in de aadaki vasflar haiz olmas arttr: 1- Teybe ve telkin zre olmak. 2- Zhd ve takva zre olmak. 3- Mcerretlik. 4- Snnet ve Cemaat ehli olup bid'at ehli olmamak. 5- Takva ehli olup haram yememek. 6- Sabrl olmak. 7- Evrada ve ibadete cehd etmek. 8- eytan'a kar koymak. 9- Cimri olmamak. 10- Kimseye iftira etmemek. 11- Cmert olmak. 12- Kendini ve haddini bilmek. 13- Niyaz ehli olup yzn yerlere srmek. 14- Gnl ehrinde Allah'tan baka eye yer vermemek. 15- Melmet. 16- eyh'i inkar etmemek. Zira, ikrar inkr iymanszlktr. 17- eyhin huzuruna edeble girmek ve ona ta'zim ve tekrim edip sz edeble sylemek. 18- Kibr ve gururu atmak. 19- Her halinde eyhe mtabaatla mr idi kendine na= bilmek. 20- Her hal ve krda Allah'a riza zre bulunmak. 4- Post, Hz. Ismail'in (Kurban) ndan kalmtr ve yukar da akladnz zre On iki mam'a nisbetle On iki de Post vard r. Post serilirken u ayetler okunur: "Siz ittika zre bulunun ki belki kurtulu a eresiniz - Vettekulahe leallekm tuflihtin" (Al-i mran: 200). Ellezine ynfikune fisseri veddarai yel kaziminel gayze.. (Abi mran: 134). Postun ba (Teslim)dir, aya (Hizmet)tir, sa (El Tutmak)tr), solu (Nefsi S ndrmamak)t , d (Sebat)t r, ii (Temkin)dir, ortas (Muhabbet)tir, mihrab (Cemal)dr, ark (Srur), Garb (Runet)tir, art (Erenler nnde ba edirmek)tir, can (Tekbir)dir, eriat Beyt sfatdr.

163

(Yok Olmak)t r, Tarihat (Hayf)t r, marifeti (Riza)d r ve Pirler korkusudur, hakikat (Vuslat ve Tevekkl Menzili)dir ve (Otur Dedikleri Yerde Oturmak) t r. Post'un drt yan nda da: (A'zamtu ileyke Y Ali!, Ekremtu ileyke Ya Ali!., Eslem u leyke Y Ali! En' amtu ileyke Y Ali) diye yaz ldr. 5 Bu alt yin unlardr: 1Cuma geceleri yap lan mu'tad haftal k Ayin. 2 Taliblerin ikrarn alma (Telkin) yini. 3 Tekkeye nezr edilen k zlar devran yini. 4 Mcerred Babalar yini. 5 Balm Sultan yini. 6 Tekvin yini. 6 Bu yinler de unlardr: 1 lk vsl yini. 2 Bakireler yini. 3 Babalar yini (Bu yinde asla kad n bulunmaz). 4 Asa. yini. 5 Drt Kap yini. 6 yin-i Cem. Bekta ilerin (Bayram)lar da drttr: 1Kurban bayram. 2 Nevruz bayram (21 Mart). 3 Hzr lyas bayram (6 Mays). 4 Matem bayram (10 Muharrem). Bektailer, (Ramazan Bayram )n, Sah- Velyet, Ramazan sonlar na doru ehid edildiinden mtem gnleri sayarlar ve bayram yapzmazlar. Bektilerin en byk bayramlar (Nevruz)dur. Bu gnde Ali (Mevlid)i ve Nevruziyeler okunur, sema'lar edilir, nk: a Bu gn Hz Ali'nin doum gndr. b Bu gn Hz' Ali'nin Fatma ile evlendi i gndr. c Bu gn Gnein (Hamel) burcuna girdi i gndr. d Bu gn Eski Trklerin la liktan yazla ktklar , yani yeni bir hayata kavu tuklar iin enlikler yapt klar gndr. Bekta iler, Hzr lyas gnn de Peygamberin do um gn olarak kabul ederler. 7 (Cem) kelimesi (Cemid) isminden gelmektedir ve ona i arettir. Cem, bilinmektedir ki arab' iycad eden kimsedir, dolay siyle , iki lemleri de Cem id tarafndan kurulmutur ki bu alender sazl , szl ve raksl ak ve sevda lemleridir. Byk bir (Asya) Edebiyat na sahib olan Cem id lemleri srf zevk lemleri, s rf insani ak lemleri idi ve bu lemlerde gzele taabbd edilirdi.

164

8- Bektailikte icra olunan usul ve erkn n her biri Hnedn- Ehl-i Beyt'ten kald na nisbetle icra olunur. Bunlardan biri de Ayinlerin gerektirdi i u on iki hizmettir: 1- Tarikat 2- Yatak 3- Berber 4- Zkir 5- Sofrac 6- briki 7- Ski 8- Meydan hizmetisi 9- Gzc 10- Pervne 11- rac 12- Bevvab ( mam Hasan El - Mcteb) ( mam Hseyn Sehid-i Kerbel). (Hz Muhammed Hanefi) (Hz. Abdussamed). (Hz. Abdulvhid). (Hz. Selmn- Pk). (Hz.Tayyib). (Hz. Abdulmiuin). (Hz. Abdlkerim). (Hz. Abdullah). (Hz. Hdi-i Ekber). (Hz. Abdulce111).

9- Eik, inenmez. Zira, filmin kaps Hz. Ali'dir. Bu sebeple kap ya arka evirmek te gnahtr. Eik te ikidir: st e ik ve alt eik. st e ik (Muhammed) ve alt e ik te (Fatma)dr. 10- (Dar)dan muksud (Hallac- Mansr Dr) dr. 11- Tevell ve Teberra'n n iki ma'nas vardr: zhiri ve hakiki.

Zdhirisi : Ab'nn velayetini tan mak, onlar sevmek, onlar dost bilmek ve onlardan yardm ve ifa dilemek, yani (Tevell) etmek; Yezid ve slalesinden uzak durmak ve ekinmek, yani (Teberr) etmek. Hakildsi : Hl ehlinin TevelTs Hak'kn rizasdr; Teberr's da masivallahtan, hatta kendi nefsinden de gemektir. te gerek Tevell ve Teberr budur ki insan bunlar kendi nefsinde bulmak gerektir.
Her insann Tevella's ve Teberra's kendi nisbetine gredir. Fakat, kul ehlinin Tevell's bir ynldr ki o da Muhammed Ali aile erkan = eteklerine yap maktr ve hlis ve muhlis olarak onlar n delletiyle (Vandet)e eri mektir. Kul ehlinin Teberrs's da odur ki Muhammed ve Ali'nin vasiyetlerini tutup Ali ailesine ve evltlar na dman gz ile bakp hakaret edenlere de tam d man olmaktr. 12- On iki mam'a, takdisen, (Sillsilet'z-Zeheb) denir. Hz. Ali'ye, takdisen de (Devhat'l-Zeheb) denir. Buraya, On iki mam hakknda, (Seyfi)nin bir medhiyesini yazal m: Bihamdilh ki islnum delilim Mustafa geldi Emirim, rehberim, Sh m Aliyy'l-Murtaza geldi mmm ol kerem kan nice ben sevmeyem ni Resuln kurret'l-Ayni Hasan Hulk-i Riza geldi. Feda olsun ana can m kim oldur dinim iymanm

165

 ki alemde Sultanm Hseyn-i Kerbel geldi Ana ns- Melek bende en edn bendesi bende Cihann kutbu alemde Ali Zeyn'el-Ab geldi Muhammed Bakr ol ahm mam Ca'fer durur malm Bulardan Mse-i Kaz m ki ol nr-i Hda geldi Yzdr Kaaf- v'el-Kur'an grnd Ka'be-i irfan Cihana rahmet-i Rahman Ali Musa Riza geldi Takiy ah- Velyettir Nakiy nr-i hiyadattir Bular makbl-i Hazrettir ki bize rehnma geldi mam Askeri kblem eii tad r Ka'bem Yolunda can- dil vermem bana gyet safa geldi Muhammed Mehdi-i hir gele bir gn ola zhir O vaktin harici mnkir bu derghtan cda geldi. Behey dervi gzn a bak cihan bunlarlad r revnak Bularn bast toprak gzme tutya geldi Szn (Seyfi) ilahidir kelm n nutk- ahidir. Hakikat burc-i mahidir bu medhin bi-baha geldi. 13 (Ve diyen ilallahi.... sircen mnir (Ahzab: 46) 14Kap drttr. Makam k rktr. Erkn on yedidir. Menzil yz altm altdr. Velyet tabakas on ikidir. Velyet dairesi yedidir. Velyet bl drttr. Mezheb drttr. Milet birdir. F rka yetmi olup bunun yaln z bir gruhu (F rka-i Nciye) dir di er yetmi ikisi (Furuk- Dalle)dir. Drt kapdan birincisi ( eriat), ikincisi (Tarikat), ncs (Mar'ifet), drdncs (Hakikat) kap sdr. eriat kap s, doru i'tikad ve amel ile hizmet edip Hak Taaln n didarn grmek, insanlara hizmet ve izzet etmek ve eriat mizamnda tamam olup eriat ehlini hakir grmemektir. Tarikat kaps, tarikatn gerektirdii ilerde uzun yllar hizmet ile gnl dile ini ve kalb isteini bulup tarikat ehline murad n vermek ve velayet gstermek ve keramet izhar eylemek, bu suretle de Tarikat mizan nda kmil olmakt r. Ma'rifet kap s, Allah' tanyp tesliyet bulup rizaya kavu muk, bakasnn aybn rtmek, gnlnn muradn tanyp zhir ve batt n kavram kiileri honud eylemek, HakTaalnn nurunu her yerde grmektir. Ma'rifet akl n nuru, cann hayat, ilmin sureti, Tarikat n sikkesi, eriatn gmleidir. Hakikat kap s, hakikat nuru ile insann kendinden geip Mevlas ile kendisi aras nda nur ile srra erip keramet gsterip Allah' n srrnn srrna ermektir. Peygamberin sz eriat, fiili Tarikat, hali Ma'rifet, s rr da Hakikattir. eriat farzd r, Tarikat vciptir, Ma'rifet snnettir, Hakikat nevafildir. eriat anadr, Tarikat babad r, Ma'rifet oludur, Hakikat olunun oludur. eriat Marktr, Tarikat Marbtr, Ma'rifet imldr, Hakikat K bledir.

166

Drt kap iin yle bir snflama da vard r: eriat kap s : Ba's.

Tarikat kap s : Har- Ner. Ma'rifet kaps : Hlkat. Hakikat kap s : Hayat. Drt kap dan murad (Benlik)in yok oldu u mahaldr. (Birlik) bu kap ya girmekle mmkndr. imdi, krk makamn onu musahib makam ; onu mrebbi makam ; onu mr id makam ; onu da muhabbet makamdr. eriatn on makam unlardr: 1- yman getirmek. 2- lim renmek. 3- Namaz, oru, hac ,zekat. 4- Helal kazan. 5- Haramdan saknmak. 6- Hayz ve nifas halinde olan kad nn zevcine yaklamamas . 7- eriat evine girmek. 8- efkati' olmak. 9- Pk yiyip pk giymek. 10- Emr-i ma'ruf ile hareket etmek. Tarikatn on makam unlardr: 1- Mridden el alp tvbe klmak. 2- Tlib ve mrid olmak. 3- San sakaln ve elbisesini temiz tutmak. 4- Nefsine mcahede etmek. 5- Hrmet etmek. 6- Havf etmek. 7- Hak'tan mit kesmemek. 8- Ibret ve hidayet zre olmak. 9- Cemiyet sahibi, nasihat sahibi ve muhabbet sahibi olmak 10- Ak, evk, safa ve fakirlik zre bulunmak. Ma'rifetin on makama' unlardr: 1- Edeb. 2- Korku. 3- Sabr. 4- Kanaat. 5- Utanmak. 6- Cmertlik. 7- lim. 8- Miskinlik. 9- Ma'rifet. 10- Kendi zn bilmek (Men arefe nefsehu fakad arefa Rabbehu).

167

Hakikatn on makam unlardr: 1Trab olmak. 2 Yetmi iki Milleti bir grmek ve kimsenin aleyhinde bulunmamak. 3 Eline geenle yetinmek. 4 Dnyada her ey kendisinden emin olmak. 5 Her iinde Allah'a tevekkl ve i'timad edip yaln z ondan yard m ve muvaffakiyet dilemek. 6 Suhbet, yani srlardan sz etmek. 7 Sr zre olmak. 8 Teberr zre olmak. 9 Mncat zre olmak. 10 evk mahedesi zre bulunmak. Yukarda da dediimiz gibi, yetmi milletin yetmi ikisi dallette olup ancak birisi kurtulua ermitir ve daima Allah'a dua ve niyaz zredir. te (Naci ve Mnaci) olan bu tek frka mam Ca'fer Sad k hazrertlerine uyup dnyada kfr iymana, cefay safaya, kahr lutfa ve zenginlii fakirlie satmlardr. 15Niyaz, Bektai erkanndandr ve rica ve yalvarmak anlam nadr. Secde, gerekte, Baba'ya yap lmakta ise de ma'nada Allah'a tap nma Allah'a yakla ma mutazammndr. Secde, bu sebeple, Kur'anda on drt yerde gelmi tir. nsan, Allah' n btn isimlerinin ve sfatlar nn mazhar bulunmak ve her trl varl k insan iin vcuda gelmi olmak ve Hak Taal btn kamali ile ancak insanda zhir bulunmu olmakla insana secde emr edilmi tir ve insandan ve insana yap lan secdeden maksut ta Hak Taal ve ona yap lan secdedir. nk, her vcudun hakikati Allah't r, ondan baka vcut yoktur. Her vcut, zahiren ve bt nen Hak'kn birliini iaret ve ispat eder. Bu sebepledir ki secdeden maksat, sadece, aln yere koymak de ildir. Niyaz, Dervi 'in yirmi vasfndan biridir. 16Tercman, Baba'dan bakalar tarafndan ve usulen yaln z olarak yap lan duadr ki buna niyaz da denir. 17Yani, Ahd- Peyman edilen yer. 18 Glbank, Babaya mahsus olan ve gerekti inde de hep birden okunan duad r. 19Kemer bir, beste tr: biri diline, biri eline, biri de beline do ru olmaktr. Kemerbestegan'dan as l maksat Hz. Ali'nin erkek ocuklar dr ki isimleri ve evradlar unlardr : isimleri mam Hasan mam Hseyn Hadi-i Ekber Abdulvahid Avn Ebu Bekr Tahir mer Tayyib Evradlar Ya Allah! Ya Rahman! Y Settar! Ya Gafur! Ya Thir! Ya Nfi!

168

Osman Trab Muhammed Hanife Addurrauf Ali Ekber Abdulvehhab Abdulcelis Abdurrahim Abdulmuin Abdullah Abbas Abdulkerim Abdussamed

Ya Mrnit! Ya Rahim! Ya ekr :! Ya Afv Ya Vedld! Ya Kayyum! Ya Halim! Ya Sabr! Ya Semi'! Ya Cebbar! Ya ltif!

Genellikle (Kemerbestegan) olarak kabul olunanlar da unlardr: Selman-1 Farisi, Muhammed b. Ebu Bekr, Malik Ejder, Ammar b. Yaser, Veysel Kareni, Ebu Zer-i Gaffari, Huzeyme b. Hris, Abdullah b. Bedi-i Haz, Anbdullah b. Adil, Ebu'l-Heysem ElTihni, Haris eybani, Haim b. Utbe b.Ebi: Vakkas, Muhammed b. Ebi Huzeyfe, Kamber Ali Sultan, Mrtefi' b. Vezza', Sa'd b. Kays El-Hemedni, Abdullah b. Abbas. 20 mam Muhammed Baakr ve mam Ca'fer Sad k'tan rivayet edilmdi ine gre (Nad- Ali)yi okumada krk fayda vard r: 1Dmanlar aras nda kalan bir kimse yerden alaca bir avu topraa bu duay yedi kere okuyub flerse ve sonra o topra dmanlara kar serperse dmanlar kendisine zarar edemezler. 2 Gnde yetmi iki kere okunursa insan d marandan kurtulur ve dn man ona malub olur. 3Bir kuyu suyu zerine yedi kere okunur ve gusl edilirse ve iilirse sihir bozulur. 4 Misk ve zagfiranla yaz p ve yamur suyu ile ezip iilirse zehirlenen kimse kurtulur. 5 Yamur suyuna yetmi kere okuyub hastaya iirilirse ve gusl ettirilirse hasta iyi olur. 6 Halis niyet ile bin kere okunursa insan m kilinden ve derdinden kurtulur. 7 Korkulu bir byn yzne kar kere okuyup frlrse gazab lutfa tebdil olur. 8 Bir nemli ie gnderilenin kula na kere okunup frlrce i hemen olur. 9 Cuma gnnn ilk saatlar nda (ki Zhredir) bir kimse sekiz kere okuyub kendi zerine frrse herkes kendisini sever. 10Her sabah okunursa thmetten kurtulunur. 11 Cuma namaz ndan nce halis niyet ile be kere okunursa uykusuzluk halini giderir. 12Sabahleyin kimseye sz sylemeden nce doksan bir kere okunursa unsurlar teshir edilir. 13 Gnde beyz kere okunursa herkese muhte em ve muhterem grnlr ve dnyada ve hirette murada nail olunur. ,

169

14 Gnde yz on sekiz kere olmak zre yetmi gn okunursa d man itaat alt na alnr 15Hcet vaktinde yetmi kere okunursa d mann gz balanr ve o kimseyi grmez olur. 16Dmann ve hasetilerin gnllerini ba lamak iin gnde on kereden on gn s ra ile okunmal dr. 17Her murad elde etmek iin her gn yirmi drt kere okunmal dr. 18 Dertlere derman, yararlara merhem ve a rlara ifa iin her gn yetmi kereden on gn okumaldr. 19Dile ve gze gelmemek iin gnde yirmi kereden gn okumal dr. 20 Kaybolmu bir eyi bulmak iin her gn yetmi kere okumaldr. 21 Peygamberi, Ali'yi ve di er mamlar ryada grmek iin tenha bir yerde her gece bin kere okumal ve kimse ile konumadan abdest al p yatmal dr. 22 Kapal kaplar amak ve mkillerden ve darl ktan kurtulmak iin gnde yedi yz kere okumaldr. 23 Mahbusun habsten kurtulmas iin gnde altm kereden yedi gn okumal dr. 24 Dmann errinden emin olmak veya onu kahr etmek iin gnde yetmi sekiz kereden yetmi gn okumaldr. 25 Beldan, kazadan ve d mandan hals olmak iin gnde yetmi kereden sekiz gn okumaldr. 26 Ilim, hikmet ve ma'rifet tahsiline muva Tak olmak iin her gn le namazndan sonra yetmi kere okumal dr. 27 Makam ve devleti artt rmak iin her gn on kere okumand r. 28 Bir kaleyi veya bir ehri feth iin be gn, gn doarken balayp drtyz kere okumak ve dmana kar frmelidir. 29 Beyler yan nda makbul ve muhteremm olmak iin gnde yz kere alt gn okumaldr. 30 Mutlulua kavumak iin gnde yz kereden onalt gn okumaldr. 31 Halk aras nda izzet ve evket iin gnde on kere okumal dr. 32 ki kiinin aras n amak iin gnde yirmi kereden yirmi gn okumal dr. 33 Dman makamndan srmek iin gnde otuz kereden otuz gn okumand r. 34 Bir topluluk aras n amak iin otuz gn otuzar kere okumal dr. 35 Korkulardan emin olmak ve halk aras nda heybetli grnmek iin yirmi gn ellier kere okunmaldr. 36 Dmanlar ve hasetiler iin be gn yzer kere okumal chr. 37 Dmann hile ve hud'as ndan emin olmak iin on gn biner kere okumal dr. 38 Dman zelil ve hasetiyi hadi etmek iin alt gn yzer kere okumand r. 39 Her gn okunursa sihir tesir etmez. 40 Fitneden emin olmak iin gnde yirmi er kere okumaldr. (Nd- Ali) de yetmi iki harf vardr ve yetmi iki de hasas vardr. Bu yetmi iki harfta krk nokta vard r. Bu noktalar harflara eklenirse Kur'an sureleri sayhs nca olur ki Kur'an sfreleriFtiha hem evvel hem hir say ld takdirde-yz on be tir, hem (Mekki) hem (Medeni)dir, nzul de iki defadr.

170

(Nad- Ali)deki yetmi iki harfn (Ebced) adet kar l drtbin iki yz doksan be tir ki bu say mikdarnca okunduu takdirde de insan n her murad hasl 21 Bu suretle de zellikle yedi yere niyaz edilmi olur ki bu yedi niyaz Fatihat'lKitabtaki (Yedi A' yet)e, dolay siyle (Besmele)ye ve dolay siyle (Hasan ve Hseyn)e ve dolaysiyle de (Muhammed Ali)ye iarettir. 22 Sa ayan kaldrlmas (Kre)ye, (Mselles)e i arettir. 23 (bi smi ah) demek, (Hz. Alki'nin ismi ile) demektir ki bu (Bismillh)a kar lk, Bekta ' (Besmele)sidir. 24 Bekta i tarikatnda (Ti- Bend), bulunulan tarikte sbit kadem olmakl a i arettir. T- Bend, Mansur'un (Dar) n kabul ve ismi birlemek ve kendinde vcut Ispatlamak ve nehy edilen eyler ukurundan kurtulmakt r. Ve yine, T- Bend (eline ve diline ve beline) msellesine ikrar ba lamak ve and- misakta sebat iindir. T Bend, Hz. Ca'fer Sad k'tan zamammza kadar izin, ikrar, icazet, tevell ve teberra nush ve pendinde bele ba lanmak zre Tarikat erkan ndan olarak fkara belinde emanet olmutur. T- Bend, bend ve isim ve mhr mutazamm ndr. Boaza ve bele taklan T- Bend, vefa ve teslim artdr da. S Ti- Bend nedir? C Bulunduu tarikte muhkem ve kavi durmakt r ki annla belini balarlar ynden yaplan bir eit Tarikat letidir. S T- Bend'i kere dmlerler, bu kere d m vurmaktan murad nedir? C Bu dmn biri Ahd, biri Biat, biri de Vasiyyet'tir. Ahd, mrid ile eyh aras nda vaki olup eyh'in emrinden dar kmamak ve eytana uymamak ve nehy edilen eylerden uzak durmakt r. Biat, mriclin eyh'i ile Peygamberin ashanbm n Peygamber ile bulunduklar dirlik ve birlik zere bulunmakt r. Zira, ashab, balarn ve canlar n nasl (Muhammed ve Ali) yolunda,feda ettilerse mridin de ba n ve can n Allah'n rizasn elde etmek iin feda etmesi gerektir. Nitekim Kur'anda yle denmektedir : lekad radiyallahu anil m'minine iz ybayineke tahte ecereti (Feth: 18) Vasiyet, kbleden yz dndrmemek, dinini ve helaln saklamak ve Evet, dedi ini yerine getirmektir. Ti- Bend'in btni ma'nas da eytan ile M'rnin aras nda dmanlktr. 25 Mrit ba parman talibin ba parmana rabt eder ve onu nne oturtur. Talib br eliyle mridin eteini tutar. Rehber de Talinin biraz gerisinde oturur ve o da Talibin eteini tutar ve bu suretle de zincirleme l bir (Vandet) kurulmu olur. Babagn kolu Bekta ileri aras nda tanmann en yaygn ekli de udur: Sa el kalbin zerine konulur, ba parmak ta yukar doru kald rlr ve boyun kesilir. Bektailerde elin de d deil ii plr.

171

26 Dem'den maksat hem kan hem de (An)d r. Kan olmay nca zaten zaman da yoktur. Zaman n varl mevcudiyet ile llr ve onunla vard r. An, hi bitmez bir ey olduundan iilen araba da, a ka da o (Dem) denildi. Zaten dem hep o demdir. A k, varlk, hayat, insan hep bu dem'in iindedir. 27 Bde-i ahmer, yani k rmz arab hakikatta iddetli aka, srf madde-i a ka mecazd 28 eker, erbeti; dudak ta a k temsil eder. O a ktan buse ekmek yani p mekle ak aln r ve verilir, yani hem sevgilimizden ak alrz hem de ona ak veririrz. Bu iki ma'nadan ayr ca nc bir ma'na da udur ki hakikata da daha yakndr: biz sakiyi periz, severiz, onun iin ieriz. O ki benim ma'ukumdur. Benim Ma' ukum da esasta Allah't r. Ben esasta Allah' aryorum. Ben sevgilimi sevmek ve ona tapmakla Allah'a, zatma tapm oluyorum. u beyit te ona i arettir: Sevdim onu ktr Daha i ve gerek bir ma'na da udur: Saki'den maksat Mrittir. Mrit te bizi hakikat yolunda ir ad ettiinden biz akmn, krmz arabmz onun mevcudiyetine ekeriz. Yani onun o anl k mevcudiyeti bize madde-i ak itirir. O saki ki, o mrit ki eker erbeti gibi duda vardr. nk hakikati syleyen dudaktr. te bizi irad eden bu dudaa biz keml-i edeble ba lannz ve o szlerle, o hakikatlarla visale ereriz, benli imizi onda eritiriz. 29 Ezdi mst- harab z demekten maksat ta harab olmakt r. Harab olmaktan maksat ta binbir trl oklu a karp para para olmak demektir. oklukla milyonlrca paraya, zerreye ayr lan bizler ayni varl k, ayni Hak'kz. Hak'kn bu okluu ezldeki bezmde duyulan muhabbettendir ve o muhabbeti bulmak iin czlere blnm zdr ve bu suretle de bir czden a k dier bir ezden de ma' uk olup kendi kendimizi sevmi izdir ve sevnekteyizdir. Hakikatta, ak ve ma' uk ta ayni anda a k ve ma uk olduundan ikisi de bu ezdi sevgide toplanm oluyor. 30 Misl-i ebab'tan maksat on ya nda henz bl a ermi bir gen olan halidir ki artk btn insanlk benliini kazanmtr. 31 Kevser'den maksat a ktr. Havz'dan maksat ta klliyyettir, zt deryas dr. Kevserin sakisinin Hz. Ali olduunu sylerler. Bu demektir ki Hak a km tamamiyle Hz. Ali'de szhar etmi tir. Ak bildiren ilim ve irfaniyet tamamiyle Hz. Ali'den ahnm tr te o ak ta Ali sllesinden gelen Hac Bekta Veli'de mmayan olmas ndan dolay o yola giren her Bekta i, her insan o Kevser'den cz'iyyet bak mndan ancak bir cr'a iebilmektedir. Itikleri Kevser arab da, ak ta insan suretindeki bu hayatlar nda ve insani ak yolundadr. 32 Aker, eski Padi ahlann oturduu yksek sedirdir. Fakat, bu nefesteki a kerden maksat ak sahibi olann, kamil mrid olann oturabilecei yerdir ki bu da (Post)tur. Beytin ma'nas : te biz byle bir insan bamzn stnde ta nz demektir. 33 Biz Rahman, Rahim, Mlik-i Yevmddin kim oldu unu bilen ariflere in'am ederiz. Hda onlara hakikat yolunu ezdi olarak am tr, btnn i'metler onlar iindir, demektir. Yaradan'dan tr

172

34 Kanber, Hz. Ali'nin mahbubu idi ve Ali her yere onu beraberinde gtrrd. Hz. Ali'nin sofras n da Kanber aar ve Kanber kapard ve bu sofra a k ile alr ve ak ile kapanrd ve sofrada a ktan baka sz edilmezdi, Kanber, esas itibariyle de cmert idi. (Kanbersiz dn olmaz) sz de Hz. Ali'nin onu her yere beraberinde gtrmesinden kinayedir. Sofra-i Kanber ekmekten maksat ta insan n kendi kendisinin, kendi a k m beslemesidir, faz alatrmasdr. Gzeli yapan a ktr. Ak olmasa gzel kelimesinin ma'nas kalmaz. Bekta ilerin yin-Cem'den sonra kudrduklar sofraya da (Ali Sofras ) denildii gibi (Kanber Sofras ) da derler. nk, yukar da da i aret etti imiz gibi sofray Kanber kurar ve: (Buyurun Ali sofras na) derdi. 35 Yani, zt bize daha Elest bezminde el verdi. imdi Pirimizden el al mz, ezelin tafsilinden ibarettir. 36 Sikke-i Hayder, on iki dilimli ve on iki mam'a iaret olan (Tc)d r ki bu Tc zhiren on iki mama olan sevginin de ni nesidir. (Hayder) kelismesinin asl (Hay)d r; (d r), (iinde) demektir. Yani biz ,a kmzla hayat iindeyiz, varl mz ak varldr demektir. 37 Gzelden maksat kmil mr ittir. Yani bizim tuttu umuz mrit eli vakfa grnte bir et paras dr, fakat, gerekte Allakh' n elidir, (yedullaha fevka eydihim) yetince o el bize ondan geliyor ve onun elidir. Elden maksat ta (Yol)dur. 38 O elin rengi de musaffcl r, kark deildir. nk onun rengi nur rengidir, nurdur ki rurun rengi olamaz nk, nur zatt r, hlistir. Renk, ancak oclukta sz konusudur. Ahadiyette renk olmaz, o kmil safiyettir. 39 T-i mcevher ekmek, nur ekmektir. Nur gelince zulmet gidece inden asl dman olan cehalet te ortadan kalkm , mahv olmu olur. 40 Hneye dilber ekmek demek, bizim gnlmzde ma' ukumuzdan ba ka hi bir ey yoktur. Biz hayale aldanmay z ve hayali sevmeyiz, biz yaln z ma'ukumuzla har ve ner oluruz, demektir. 41 Hblardan maksat okluktur ki o okluktan, o bir ok ekillerden grnen yine odur. Virdimiz ezber ekeriz demek te bizim virdimiz a k esmasndan, gzel isimlerden ba ka bir ey deildir demektir. 42 Bakma babam ol siteme demek, sen ma' ukun sitemine bakma, nk o, daima istinadadr demektir. Onun iin eleme de sabr et. te eleme sabr etmek iindir ki biz hep ieriz. Zaten ,iti imiz hep aktr. Onun istinasndan dolay biz daha fazla a k oluyoruz. 43 Biz (Kaalbela)danberi, yani ucu buca olmayan zamandanberi zat m zat ile sevmekteyiz ki bu sevgi bizimle yard r, beraberdir, daima mevcuttur. 44 Muhabbetin bize ezelden yr oldu unu stad nazar ndan anladk. stad bize bu hakikati gsterdi ve biz de ikrar ettik. Bu ikrar mz da yine ezeldendir. te nminler muhabbeti o vakit iktrar ettiler, mnkirler de hakikati o vakit inkr ettiler, Allah' n muhabbet olduunu kabul etmediler. 45 Allah, Muhammed, Ali bu isim ayni bir eydir ve topu birden muhabbettir. 46 Hakikat Muhammed ve Ali ile zhir oldu. Fakat, bu iki tarafla zhir olan Allah birdir; hakikat n iki tarafla bildirdi.

173

Beytullah, insan kalbidir. Nefs-i emmare ile nefs-i mutniainnenin ikisi birden insan kalbindedir. Hak yn, nefs-i mutmainne yndr, yani Rahman yndr. Nefs-i emmare de eytan yndr. 47 Kudretten maksat akli melekelerdir. 48 Cebrail ki akldr, muhabbet nurudur. Vcuttaki kafa iindeki nur, ak ldr demektir. 49 Mikil'in riza lokmasn sunmasndan maksat, hayat sunmakt r. Mikil, klli kudretten hayat verendir. 50 Azrail'in can cana ula trmas bir ekli baka bir ekle sokmas demektir. Mesel cz iken kl yapmak, katra iken derya yapmak gibi. I te bunlar yapana Azrail denmitir 51 srafil demek sz demektir. Sz olmasayd btn Mem hercmerc olurdu. Gaybi yle der: Szsz bu lem Adem Bir anda trc ola.

Ve sylenen btn szler de muhabbet szlerine gelip dayan r. 52 Yerin gn direi hep muhabbettir, yani yerde ve gkteki btn eylerin zuhura gelmesinin sebebi hep muhabbettir, sevmek iindir. An dura olan Beytullah ta insan kalbidir ki muhabbet etti i takdirde onun ra orada daima yanar ve yanan da a k radr. 53 Hak nazar, hep muhabbetten ibarettir. Zira Hak, zaten kendini bilip sevmek iin farka geldi. Onun bakt ey bulundu u yer hep muhabbettir. 54 nsanlarn birbirlerini sevmelerinin sebebi hepsinin tek bir can olmalar ndand r. Bu da, maddi ve ma'nevi en byk bir rkndr. Yani, varl kta esas, insanlar n birbirlerini sevmeleridir. 55 Krklar meydan diye toplanlan meydan zt deryas na, kinata tebih edilir ve kinatta nisbetlerde mevcut olan iyilik ve ktlk hep orada gr lr. Krklar kelimesinin bir anlam da (okluk)tur. 56 Gln asl, gbei Muhammed, dal da Ali'dir. Fakat gerek gbe i, gerek dal, gerekse yapraklar toptan Hak'tr. Yani, dal, gl ve yapraldar n birden ayni Hak't r. 57 Cn, ak; cnan, ma' uktur. Cn, cz; cnan klli kudrettir. Ma' uk o cnandr ki czlerine daima a k sunar ve muhabbet te ordad r te o muhabbet pek mstesna bir eydir, nk, her mmkn zuhura getiren o muahabbettir. Fark aleminin, mmknler alannn mevcudiyeti o muhabbettir, ondan dolay dr. 58 Muhabbetin arzusu cand r, yani muhabbeti sunand r. Sunan ve sunulun birdir, hepsi aslnda bir candr, bir insandr, alt taraf okluktan ibarettir. Muhabbetin arzusu kendinden kan can kendi canna ulatrmakir. Beden, can iin sevilir. Muhabbet birdir, her ey odur. Muhabbet olmasa hi bir ey olmaz. O muhabbettir ki mride hakikati. syletir. Muhabbet, bir oldu undandr ki Pir de, Mrit te ayni muhabbettir. nk btn varl k onun eseridir. 59 Tercmanlardaki szlerden maksat s rrn uyan olmas , yani srrn tercme etmektir.

174

S rr idrk edebileceksen gel, yoksa gelme. Zira bu muhabbet halk iinde s rdr. 60 Kendisinden baka bir var yoktur ki rengi ve kokusu bozulsun. Zira, muhabbet dier eyler gibi hayal deildir. 61 Muhabbetin ba esmesi Muhammed Ali'dir. Zira, Hak, Muhammed Ali'den, onlarn azndan muhabbeti sylemi tir ki srafil'in (Sr)u da i te bundan ibarettir. 62 te irin ve Ferhad ta o a ktan tat p onlar da bir kl bir btn oldular; Allah, ; Muhammed, Ali oldular. 63 Mecnun ile Leyl'ya stad' n grnmesi, Leyla'nn Mevla olmas, Mecnun'a Leyl'da Hak'kn grnmesidir ki Leyla ile Mecnun'un ikisinin birden Hak olmalar, Mevla olmalar dr. 64 O muhabbet, zatnda ezelidir. Onun snr yoktur. nk, Allah bizzat muhabbettir. 65 zge makam demek, Hak makam demektir, (Enelhak) makam dr. zn, makam; vcudun da o makam n mertebeleridir. Yzn de o mertebelerin icmalidir. Bu sebeple muhabbet te her eyden nce yzde ve yze tecelli eder. Vcudun di er organlar ancak mnferit mertebelerden ibarettir. 66 Muhammed Ali, Nur olduuna gre mertebeler de on iki mam olur. Zt deryasndan muhabbeti getiren on iki mamdr. Hakikat erkan nda muhabbetin olmas hakikatn o (Dr)dan ve o (Didar)dan gelip yine orada nihayet bulmas ndan trdr. Zaten gelen giden yoktur, hep bir (An)d r. ( ah) ta'biri Hz. Ali'ye nisbetiledir ve Allah'a i arettir. nk Hak, Ali'de tecelli etmitir. Ali'den de maksat, (Ulviyet)tir. te, eer sen ulviyete erersen btn mertebe ve makamlar ile Hak'k n insanda tecelli ettiini bilirsin ve grrsn. Ksaca, Hak'k grmek istersen insana bak ki o da sensin. 67 Dier belli bal (Glbank) (Tercman) ve (Tekbir) ler de unlardr: Ahd- peyman yenileme tercman : (Bism-i ah.... Erenler oldu iyman m Gnlde kalmad ekk- gman m

ah-1 Velayet Pirim Hac Bekta namna ikrarm Huzurunda secde edp tecdit ettim and' peyman m Nutkunuzu kabul ettim, erenler nam na terktir bu can m krarndan dnene la'net!..). Tekbir-i Teslim (Bismillah.. ve izestezka Ms likavrnihi fekulna drb biasakel hacerete fenfeceret minhu isnet a erete aynen kad alime kll nsin me rebehum kul ve rib man rzkillahi ve la ta' ev fil ardi mfsidine, azamet-i Hda
)

175

Teslim tercman : (Bism-i ah.. Erenler erkan oldu iyman m Kalkub teslim olub Hak'ka hemi e gnlde kalmad ekk- gmanm Erenler rahma terktir bu can m

Ber ceml-i Muhammed Ali, keml-i mam Hasan ve mam Hseyn ala r salavat)...). Bektai Tarikatnda (Teslim Ta) denilen ve boyna as lan veya gse taklan on iki keli bir ta vardr. Bu ta, Bekta ilerce, (Musa aleyhisselm n su karmak iin asas n vurduu taa tebihen Hak'ka teslim ve rizada olduklar n bildirmek iin boyuna aslr veya gse taklr. Tekbir-i Tc : (Bismillh, elbhamdllilh ellez caal'et-Tc v'el-Mi'rc v' el-Minber v'el-Burak Seyyidina Muhammed ve alih'it-Tayyibln'et-Tahirin. Subhanellez1 esra biabdihi leylen min'el - Mescid'il-Haram brekna havlehu linriyehu min ayatina innehu hv'es-Semi'ul-Basir. ellezi

Elif, Lm, Mim Allah'u la ilhe illa hve kll ey'in halikn illvechehu, leh'l-Hkm ve ileyhi trcen. Allah Allah, Srr- Hak, Hanedan-1 Muhammed Ali, Tc'l-A.rifin, Kutb'ur-Rahmant, Heykel'n-Nrnt Hz. Fir-i Destgir Hnkr Hac Bekta Vellyy'l-Hora sanlyy'n-Ni abr1; azamet-i Hd r tekbiren, Allahu Ekber Allahu Ekber la ilhe illllahhvallahu Ekber Allahu Ekber ve lillahil hamd, havalet-i b mam Riza Huu Dost!) Tc tercman : (Bismi-i ah... Erenler raluna kemter kemine Giyb ben Kaygusuz'dan Tac- izzet Yzm fer eyledim ruy-i zemine Huu diyelim erenlerin demine

Ber Cemal-i Muhhammed Ali, keml-i mam Hasan ve mam Hsyn ala rs alavat.). Tekbir-i Hrka: Bismillh.. aliyehm siybn sndsin hudarin vestebrakin ve hall asvire min f ddatin ve sakahum Rabbuhum araben tahr, azamet-i Hd r teki:dr-en, havalet-i b ah- Evliya)... Veya: Hanedan-1 Ahmed'e k l iktid Ba- cn- terk edb eyle fed Cehd edersen giydire ta erenler Hrka-i Fahr-i Muhammed Mustafa Allah eyvallah Huu Dost!... Tekbir-i T- Bend ve Kemer: (Bismillh... Y eyyhellezine minf'sbir ve sbir ve rbit vettekullahe leallekm tfllilfn; azamet-i Hd r

176

Tekbir Tg- Bend: (Bismillah... lekad radiyallahu an'il-Mminin, iz ybayitineke taht'e -ecereti ve alime m fi kulbihim fenzelessekinete aleyhim ve esabihim fethan karib, azamet-i Hd r tekbiren,...) veya: Allahu Ekber Allahu Ekber la ilhe illllahu vallahu Ekber Allahu Ekber ve lillhil hamd. Ber ceml-i Muhammed Ali, kemal- mam Hasan ve mam Hseyn al r blend salavat, Allah eyvallah Huu Dost!). Tg- Bend tercman : (Hizmet-i merdane bend ettim dil bendini Kade klmm nefsime dost pendini Takt Selman boynuma Tg- Bendini Ber ceml-i Muhammed Ali, kemal-i am ra Glbank : (Bism-i ah... Allah Allah akamlar hayr ola. Hayrlar feth ola. erler def' ola. Mnkir ve mnafk mt ola. M'minler zt ola. Er Hak erenler dervi -i derdimend eyleye. Hizmetinde mukim eyleye. Dirlikten ve birlikten ayrmaya. Hizmetlerimiz kabul ola. On iki mam, on drt masm- Pk efendilerimiz gzcmz, bekimiz ola. Haz r ve gib erenlerin himmetleri zerimize hazr ola. Akammzn hayr gele, Pirimiz Hz. Hnkr Bal m Sultan gerekler demine Huuu Dost!.. Allahmme salli al Seyyidina Muhammed'in ve Ali ve'l-Fatma ve'l-Hasan ve'l-Hseyn salavatillaahi ve selmihi aleyhim ecmain!). ra yakarken: (Bismi-i ah... Allah Allah, rag- ruan, fahr-i dervian, zuhur- iymn, kad- meydan.... kanun- Evliya, kuvvet-i Abdalan... gerek erenler demin huu, Allah Dost!). ra sr (Sndrme ) ederken: (Bism-i ah... Allah, Allah... Btn oldu rag--1 nur- Ahmed Zhir oldu ems-i Mah- Muhammed Allah eyveallah Huu Dost!) Yemekten nceki Sofra Glbank : (Bismi-i ah.. Allah Allah.. sofra-i merclan, Pirn.. Yezdn, berekat- HaliFr-Rahman, ha-yara -t-1
)

Ak

177

Bismillahirrahmnirrahim, ve yutimn'et-Taam al hubbihi miskinen ve yetimen ve esiren innema nutimkm livechillahi.. la nricl minkm ceszaen ve la ekra.. Allahmme Rabbena inzil aleyna mideten min'es - Semi tekne lena abden Heyveline ve hirine ve ayeten,minke verzakna ve ente hayr'r-Razikin. Lokma hakkna, cmertler demine, Evliya keremine, gere e Huuu!). Yemek sofras geldiinde okunacak tercman (Evvel Allah diyelim, kadim Allah diyelim, geldi Ali sofras Bism-i ah diyetlim. ah versin biz yiyelim, demine Huu! diyelim. Allah eyvallah Huu!). Yemekten sonra okunacak Glbank: (Bism-i ah... Allah, Allah, bu gitti ganisi gele Hak, Muhammed aAli berekt n vere. Yiyb yedirenlere, piirb kotaranlara nur- iymn ve ak ve evk ola. Gittii yerler gam ve gussa grmeye. Hizmet sahibi hizmetinden efaat bula. Hak erenler dirlikten, birlikten ay rmaya, Merde nmerde muhtac eylemeye. Gzcmz, bekimiz ola. On iki mam, on drt ma'sum- pak efendilerimizin katarndan, didarndan ayrmaya. ler, Be ler, Yediler, K rklar, Glbank i Muhammedi, Nur- Nebi, Kerem-i Ali ,Pirimiz kutb- Alem Hnkr Hac Bekta Veli lokma hakkna, evliya keremine, cmertler cem'ine, gerekler demine Huuu!). Su tercman (Ve sakahum Rabbuhum araben tahra..) Su itikten sonra da yle denir : (Hseyn'e selam ve rahmet, onu ehid edene de binlerce lanet...). Ocak tercman (Bism-i ah... evkimiz, efaat mz, Kz ldeli Sultan efendimizden, Erenlerden, ahlardan, Pirlerden ola, Huuu Dost!). Sabah yz y kanrken okunacak tercman: (Bism-i ah... -Allah Allah... Keml-i Resulullah.. Kerem-i ah-1 VeDest-i kudretullah... ceml-i Resullullah layet Ali... Kermet-i Hnkar Hac Bekta Veli.. bi-hrmet-i Bal m sultan.. Ber cemal-i Muhammed Ali, ken ar-i mam Hasan ve mam Hseyn ak r salavat..). Akam uykuya yatarken okunacak tercman: (Bism-i ah... Allah, Allah... Yattm Allah kaldr beni Eer va'dem yetti ise Rahmetine daldr beni yman ile gnder beni

Yattm saa ,dndm sola, sndm Subhanma, Mridime, Rehberime, Pirime, Dikalkarsam Allah, kalkmazsam ament l billah... destr, Allah eyvallah!). nime, ymanma Her gn sabah akam okunacak tercman: (Bism-i ah Allahmme ent'el - Evvel feleyse kable ey'in, ve ent'el-Ahir feleyse ba'de ey'in ve ent'ez-Zahir feleyse fevkike ey'n, ve entle-Bannu feleyse dnike ey'n, ve ent'el-Aziz'-

178

l-Hakim y kainen kable klle ey'in ve y bkiyen ba'de klle ey'in, y men hve akreb ileyhi min habrel-Verld, y men hve fa'ln lim yrid, ya men hve bil muntazir'ilA'la ve hve bil ufk'il Mbin, y men leyse kemislihi ey'n ve hv'es - Serni'ul-Basir ,y men hve ara klli ey'in kadir akzi hacet! bihakki Muhammedin ve alih-is-Sebtin'etTahirin). Bundan sonra da (Fatiha-i erif Seba'l-Mesani) okunur. Mezar ve trbe ziyaretinde okunacak tercman: (Bism-i ah... Esselm aleykm ey erenler, can gz ile daim Hak'k grenler. Bu dnya varl n terk edenler. Bismillahirrahmnirrahim, beni Mslman olarak ve slih kimse hkm ile ldr. Ber ceml-i Muhammed Ali, keml-i mam Hasan ve mam Hseyn ala r salavat...). Mezara var ldnda veya trbeye girildi inde ayak ucunda okunacak tercman: (Bism-i ah... Allah, Allah.. Cernalindir senin nr -i ilahi Yzndr lemin mihr ile Maili Ayan bast ey mazhar- Hak Erenler bann Tc- Klah! Niyaz olsun sana dnya- Ukb Ki sensin cmlenin hacetpanahi Bismillahirrahmnirrahim, ve lillah'il-Ma kirtt ve 1-Ma ribu fe eynem tvell fesemme vechullah, simahm f vchihim min eser'is-Scd). Bir yola giderken okunacak tercman: (Bismmillh ve billh, tevekkelt alallah, lahavle vel kuvvete, illa billah..). stifar : (Subhnallah vel hamdllillh ve la ilahe illallah, vallahu ekber, ve la havle ve la kuvvete illa billahil aliyyl azim. Estagfurullah min zenbin ellezi alem ve ente Allam'l-Guyb, Settar'l-Uyb, Gaffr'z Znfb, Tevyab'ur-Rahim. Elhamdllillh akiren.. salavat..). 68 Ayinde tlanacak kurbanlar nce canl olarak meydana getirilir ve bunlara ince tuz ve su verilir ve bunlar nefes ve bir dvaz okunmas mddetince de meydan ortas nda serbest b raklr Sonra tekbirlenir ve kesilmek zre d ar karlr.

179

(Bektailiin Destrii ve Dstr Ek Notlar ) 1 Kapya arktan girilir. 2 Hakikata buradan girilir ve bu visal yoludur. 3 Mrid Postu Muhammed Postudur, Rehber Postu da Ali Postudur. 4 Maddi adan. 5 Yer uhud alemine, gk te Ma'na alemine iarettir ve insan bu her iki lemin yavrusudur ve bu ikisi aras nda gelip gitmektedir. 6 Baba olacak namzette be esasl art aranr: 1Hi bir uzvu noksan olmamak. 2 Hastalkl olmamak. 3Bekta i babadan olmak. 4 Onbe yan am olmak. Yirmi bir ya , genellikle, (Babalk) yadr 5 ok gzel yzl olmak. 7 Bir anlamda Pir'den murad tvbe ve telkindir. Bununla ilgili olarak ta (Peder)den murat ta (Ahdullah)t r; (stad)dan murat ta (Ali'ye vefa ve teslim)dir. Meydan da erenlerden kalm tr Meydana eriat kap sndan girilir ve Erkan kap sndan klr. 8 Meydan, btn kainata i arettir. 9 Bekta iliin (Bekta) kelimesinin eski Trke harflere gre yanl s asndan da yle bir tefsiri yap lmtr: (B) Blu demektir. Yani, ruh ile nefsin izdivac ndan has l olan kalbi ocu unu blu derecesine ulatrarak ve tahkik makam na nail ederek zhirini eriat ve bat nn hakikat ile nurlundrmaktr. (K) Kifayet demektir. Byk hakikati istemekte mcahid olan dervi in kanaat hazinesine malikiyyet ile dnya irkab ndan elini ekmesi ve tecerrt etmesidir. (T) Trabi demektir. (Sufi toprak gibidir) fehvas nca kibir, hased, byklk taslama, bbrlenme ve kt huylardan temizlenme ile tevazuun kemal mertebesinde bulunmakt r. (A) lfete i arettir. lfet te rifne bir suhbetten ve Tasavvuf ehlinin muarefesinden ibarettir. nk, Tasavvuf ehli ile oturan Allah ile oturmu gibidir. Hayrlara v Hak yoluna dellet lfetle olur. ( ) erire delildir. Perhizkarhk, emr-i bilma'ruf ve nehy-i anilmnker demektir. te, ancak, bu harflar n ma'nalar ile hareket edenlerdir ki (Bekta ) ismine nail olabilirler. Yine eski Trke yaz la gre (Mrvvet) kelimesi, (Ebced Hesab ) ile (646) eder ki bu rakam Hac Bekta Veli'nin hicri doum tarihini gsterir. Ve (Bekta iye) kelimesi de ayni hesaba gre (738) eder ki bu rakam da Hac Bekta'n Hicri lm tarihini gsterir. Mazhar- nr- Hd mihrab- esrar- Ali Pir-i erkan- Tarikat Hac Bekta Veli

180

(Birka Ses Birka Nefes Ek Notlar )

1Hakikat ehli iin yzdeki hatlar birer yaz dr ki bunlar bu yaz dan haberdar olmayanlar iin gizlidir. 2 nsann her paras kinat meydana getirin nk kinat insan iin yarat lmtr; kudsi hadiste yle denmektedir: "Sen, sen olmasayd n ben felekleri yaratmazd m". Irainatn her paras Hak'kn bir paras dr ve her paradan Hak'ka vard r. Kinat ta insanda mndemi tir. nsann her bir paras n, Hak ,hikmet mayas ile mayalandrmtr, yani insanm vcudu byk lemdir ve hep o byk hakikati, o byk a k gsterir bir bidedir. 3 ki gz bir grr, Yalnz (Sircen)den maksat hayr gren sa gzdr; (Vehhacen) den maksat ta ktl gren sol gzdr. 4 Gz kapaklar ile kirpiklere de (Fetahn) sresi yaz lm ; yani insan kirpiklerini ap baknca hakikati grmektedir ve grmelidir demektir. (Inn fetahn..)n n hakiki ma'nas udur: biz o amuru yle at k ve yle beyana getirdik ki ondan (Adem) sureti meydana geldi. Adem sureti de en gzel bir surettir. nk, gzden o sureti gren gzeldir. Bundan tr de o gzelin grd ey de, ki kendi yap sdr, tabiatiyle gzel olacakt r. 5 Allah Kur'anda: "Biz insan en gzel surette yaratt k" buyurmutur. 6 Ezdi yaratcnn insan resmini kudret kalemi ile tavsir eylemesi demek (Nun velkalem ve m yasturn) ile, yani (Kn) emri ile tavsvir eylemesi demektir. 7Yani, ben bu rumuzu, yani e itli ekilleri, mertebeleri tahavvlleri, istihaleleri niin yaptn, hangi ekilden hengi e it zevk etmek istedi ini (Esm)y renmekle buldum. Isimler, sfatlarn isimleridir. Her sfatn bir ismi vardr. Mesela, dvar, talardan ibarettir amma ona dvar diyoruz, ta demiyoruz. Hlbuki hakikatta d var ayni tatan baka deildir. 8Btn esmy ve msemmay bildikten ve rumuzu anlad ktan sonra rendim ki btn bunlar cami olan kmil insandr ve kmil insan Hak't r. nsan bir Dergh't ki onda btn mevcudat vard r. Btn mevcudat insan denen Dergh' n zerrelerini te kil eder. 9 Subhanellezi esra (Subhenellezi esr biabdihi el-leyle..) yetine i arettir. Yani o Subhan, kendi kulunu, yani Muhammed'i gece vakti seyran ettirdi, ona btn mevcudiyeti, btn varl gsterdi ki Muhammed'te yine o Hakt' r, Muhammed suretinde bir cz'iyyet gstermitir. Ba la bir deyi le, Hak, kl olmas bakmndan yine kendi olan czn yine kendi olan klliyyetine yakla trmtr. Esasen czler, kllerine, as llarna daima yaklamaktadrlar.

181

nsann bamdaki salar gecenin karanlna benzetilmith- ki salar insann kafasn, yani beynini, akln rtmektedir. Ve en nihayet o salar insana gzellik veren madde-i a ktan baka deildir. Salar, alede kllardan ibaret deildir. 10 Insann yzndeki izgiler de, hatlar da Kur'an n birer esrar dr. nk, insann yz Kur'ann (Fatiha)s gibidir ve btn insan vcudu da Kur'an gibidir. Nas l, (Ftiha) suresi btn Kura'an n ma'na ve esrar n toplam bulunuyorsa, insan vcudunun (Ftiha) s olan yz de insann btn ma'nasn, esrarn, ruhunu aks ettirmektedir. Insann yzndeki izgileri, hatlar okuya bilen btn srlara, btn hakikatlara arif olur. O izgiler o insan n maddi varlnn ne oldu unu, ne olaca n, ne gibi mertebelere, tahavvllere girece ini gsterdi i gibi, onun ma'nevi varl nn da ne olduunu ve ne olacan gsterir ve spat eder. Ayni zamanda hem vcutta iken hem de vcuttan ktktan sonra da o insan n ne olacan bildirir. Bu sebeple, yz iyi okumak gerektir. Insann (Fatiha)s olan yzdeki (Ben)ler, Fatiha'n n noktalarn, kirpikler de Ftiha'nin (Elif)lerini tekil eder. (Elif) noktann uzam eklinden, dier harf ler de (Elif)in de iik ekillerinden baka deildir. Dolaysiyle, yz alfabesi, de iik harflerden mrekkep olmas na ra men ayni bir hakikati ifade ederler, ayni bir a k terennm ederler ve ayni bir visle varmaktadrlar. 11 Senin kalarn bir kokulu iek gibi yaz lmtr. O kalar ki (kaabe kavseyn)dir ve binbir srr iermektedir. Ve btn bunlar sana maddi bir gzellik verir, grenleri mest ve hayran eder. Nas l etmesin ki senin yzn Allah' n defteridir ve sen onda yaz hsn. Btn akn, vislin menba odur. Hakikat ondan gelir, ona gider. 12Hak'k insaf etmek, Hak'k btn makam ve mertebeleri ile, tahavvl ve istihaleleleri ile gerektii ekilde bilip onun hakknda hakszlk etmemek demektir ki insan ancak o zaman Hak'km talibi olmu olur. Zira, Allah' n ve kendinin ne olduunu gerekten bilmi olur. te ancak bu hali ibraz edendir ki irfanla laf edebilir, bylece laf etme e hak kazanabilir. 13Hak'km yzn grmek iin beyni effaf klmk demek, hakikata hayal katmamak, yani Hak'kn yzn her yerde ve her eyde grmek, yani her yerin ve her eyin Hakk' n yz olduunu yakinen bilmek demektir. Beynin bu derece effafla kavuturulmas da tam bir bilgi ile mmkndr. Bu tam bilgiyi de sen telkin mayas ile al ve telkin mayas ile sat. Yani, bilgi szle alnr ve szle sat lr. Gaybi'nin: (szsz bu lem Adem bir anda trac ola) dedi i budur. 14Aradn kendin olduun zaman, o dereceye ula tn zaman aynan saf olmu olur. Yani nereye baksan hep Allah' , hep kendini grrsn. 15te, btn bunlar yapan, yaptran Allah' n feyzidir. nk o mutlak feyz sahibidir Eer onun feyzi olmasa hi bir ey de olmaz. Hibir ey fiile, varla gelmez. Allah'n feyzi, nurlar yapmtr. Hakikatta nur bir ise de mertebeler dolay siyle oalmtr. Zira, kendini bilmek ve sevmek iin mertebeye nzul. etmi tir. 16Kur'amn srr Adem'dir. nk, Kur'anm smiti de nat k da Adem'dir. Zira, Adem, btn varl kendinde toplamtr; btn varl k ondan grnr, ondan okunur. 17Rahmann ar da Adem'dir. Ar'n zahirii manas maddiyatn snudr, maddiyat ile ma'neviyat aras nda berzahtr. Hakikatta ise Rahman n Ar insandr. nk insann bir yn ruha, zta; bir yn de maddeyedir ve Adem arada berzaht r.

182

18 Zat- Sbhn, dem'dir; nk (99) esma- hsnay kendinde toplam tr. nsan btn varl kendinde toplam olmas dolaysiyle btn isimleri de ve msernmay da kendinde toplam olmaktadr. Bundan trdr ki insanda btn hayvanlar n da huyu vard r.
,

19dem'in (Ahiret) olmas varln mertebeleri bak mndan en son gelmi olmasndan trdr. Vcutta iken de vcuttan ktktan sonra, da (hiret) insand r. Cennet te insandad r. nk, insan zattan gelmi tir ve btn mertebeleri toplam tr. te o mertebelerden ad m adm zata yakla t nisbette onun iin cennettir. Cennetten murad zevktir. Zevk te insan gibi tekml eden bir varl kta bulunmazsa baka nerede bulunur? 20 Hazret, yani (Zt) insandan grnd. Adem, zat n bir nianesidir, zattr. dem hem ma'nay hem maddeyi toplam olmakla zt ta maddesiyle ma'nasiyle Adem'den grnmtr. Adem, ayni zattr. 21 Asl kitab lemdir ve o hep mevcuttur. Ancak, bizim onu okuyu umuz nisbetinde taakub ve zaman has l olmaktadr. Kinat kitanb nn satrlar da hadisatr ki lyuad ve la yunsad r. 22 Tabiat, (Levh-i Mahfuz)dur ki (A.'yan- Sbite)dir. Btn mevcudiyet, varl k onda mndemitir ve btn varl k odur, yani birdir. Tabiat veya Tabii demek, hep kendi demektir. 23Tabiatta her cisim ma'nal bir lafzd r. Gerek esma ve gerek msemma bak mndan her cisim bir ma'nay amildir 24 Kudsi ruh benden baka bir ey deildir. Tecelli de drt unsur ile zhir olmu tur. Fakat, sen beni drt unsur olarak de il, kudsi ruh olarak gr. 25 Cmle nast- cihan feyzini benden alr. Zira, ben kudsi ruhum, lhutum. Nas l ki btn varl aydnlatan gne btn yaksc zerreleri cami bir makam ise ve btn cihan aydnlatmakta ise i te ben de o lahutiyet makam ym ki, o nur makamym ki gerek Gayb ve gerek uhud alemi nurunu, feyzini benden al r. 26 Hakk bilmek isteyenlere benim szlerim (Sala)d r, da'vettir, yani benim dilim Hak'kn varln i'ln etmektedir. 27 Ben Hak'kn zatym Vasfm da (Kul hvalluh ahad)tir. Yani, ben ne do arm, ne dourulurum, ben (Ahad) m. mm'l-Kitab olan vcudum (Gaybi) nam na gelmitir oklukta ben (Gaybi) namiyle and rm. Kitab benim vcudumdur. Kitab ta ben, Gaybi de benim. 28 Hazr- na= sensin demek, te Allah sensin demektir. 29 Arifne, yani do ru bakarsan, yani gere i bilerek bakarsan (Nefsini bilen Rabbini bilir) hadisinin s rrn da anlarsn. Hak sana senden yakindir. Zira, sen ekilsin ve onun glgesisin. Fakat o as ldr. Demek ki o sana senden yakndr. nk, senin asl n odur. 30 rifne bakarsan, do ru bakarsan, yani sende sana senden yakin olan Hakk' blulursan o zaman sen Hak olur ve bu suretle de layezale ermi olursun. 31 Sen bir hayalsin ve hayal lemindesin ve sen arada perdesin. Senin madden perde olmutur.

183

32 Yz dediimiz, ba ta dahil olmak zre btl ile kafa sathdr. Kafada bulunar hcreler levh-i mahfuzdur. Orada ne varsa insan ona gre d nr, ona gre grr. Bu levh-i mahfuzun erhini de insan n sz yapar. Orada olan sz ifade eder. nk orada bir ey olmasa sz hi bir ey ifade edemez. te, btn kinat ta bir levh-i mahfuzdur. Foto raf cam buna gzel bir misldir. H diseler ve ekiller de kinat erh ederler. 33 Szmz Kur'and r, nk, insan ntk Kur'andr. Yzmz de Rahmand r. nk Allah insan kendi suretinde yaratm tr. Ve yine Rahman, hayat verici, feyz verici anlam nadr da. nsann yz F ihat'lKitab olmakla Rahman n tecellisi bizim yzmzdr. 34 Eer insan: ( nsan Kur'an ile e tir) sznn ne demek oldu unu bilmezse tabii kemle eremez. 35ki ka, drt kirpik ve bir sa yedi hatt r ki bunlar Anadand r. Yzn iki yan ndaki drt sa, iki byk ve bir de alt duda a bitiik kllar da yedi hatt r ki bunlar da Babadand r. Bu yedi hat yirmi sekiz harfa i arettir ki Kur'an harfleridir. Bu hatlar Kur'an n (Ftihas)1 gibidir. Bu hatlar, zattan ekiyor; ve okunup zat bilinsin ve zata visl Nas l olsun iindir. Bu siyah hatlarn yapt krklklar da beyaz hatlar i'tibar edilir ki hepsi otuz iki harf eder. Otuz iki harf ta (Adem) kelimesidir. Di lerde otuz ikidir ve di lerden de ancak otuz iki ayr ses kabilir. Bu otuz ikiyi drder drder ay rrsak sekiz tane drt eder ve bu sekize asl olana (Bir)i eklersek dokuz eder. Dokuz say s btn saylar, yani sekize kadar olan btn say lar toplamtr. Kinaktta ne varsa hep bu dokuz say snn tekrar ile saylabilir. Ve yine, bu drder drder ay rma keyfiyeti de insan n Zebr, Tevrat, Incil ve Kur'an gibi drt kitaba i aret olduunu gsterir. Yzmzde burun hizas ndan gemek zre (nitekim gemektedir) bir hat izersek bu hat (Hattt - stv) ya delildir ve insan kafas nn mevcutlar leminin her iki ynn yani (Gayb) ve ( uhud) ynlerini toplam olduunu gsterir. te, bu hatlar ve bunlarn ma'nalarn, nereden gelip nereye gittiklerini ancak rifler bilirler. Hayatmz ifade eden beyaz hatlar meydana karan bu siyah hatlardr. Bunlar bilmeyenler dallettedirler. 36 Zt' n etle kemie brnp insan suretinde grnmesi, ba ka bir deyile harfa brnmesi, anlama gelmesidir. Zat evi, asl olan yer, asl olan derya demektir. Her insan n bir anas ve bir babas vardr ki bunlar iki deniz telkki edilirler. Visl olup bu iki deniz birleince meydana kan yeni vcut ta Ana tarafndan yedi hatta sahiptir. Bl a erdikten sonra da Baba tarafndan olan yedi hat kendisinde zuhur eder. 37 Visle erimek demek devranda bir ok zerrelerden bir ok mertebelerden geerek insana ulamak demektir. Bu mertebeler birer s rat ve btnl ile bir (S rat)tr ve bu s rattan getikten sonra ula lan insan ekli de (Cennet)tir. Esfel olan her ey de cehennemdir. Bir ma'nada erkek tenasl organ da srat telakki edilir. 38 e cihet, insann etrafnda olan alt yndr ki kendisiyle birlikte yedi eder, yani ruhu ile yedi eder.

184

te, yukarda ksaca a klamasn yaptmz (Yedi Hat)tn esas da insann bu alt yn ile bir de ruhudur ki yedi eder. Yzdeki yedi hat, i te bu esasn yazsdr. 39 Adem, kbleghtr. Zira, lemlerin zbdesidir ve nk izf ruh ondadr. Btn lem onun nefsidir, o ruhu ya atmak iin vas tadr. Bundan tr btn lemi kullanma kudreti de 'Adem'dedir. Adem, Nebi'lerin sonudur nk her ey onda tamam olmu tur; bu varlk onunla ikml olunmutur. te bunu bylece idrk edersen ancak o zaman ma'nen de, ilmen de Nebi'lerin sonu olursun ve ancak o zaman yarat ln maksad olan sevgiye, uhabbete, cemle yzn evirebilirsin. 40 Mtebih olsun Muhkem olsun btn yetler insandad r, onun eseridir. nk insan gerek smit gerek te nt k Kur'andr. Bundan tr de berat insan n eline verilmitir Hey saki! yani Ey Hak! art k bize piyale sun, yani made-i a k sun! 41 Drt kap ve alt ynden ibaret olan ehir insan vcududur. Bu ehrin otuz iki Hnedan da otuz iki harftr ki insan bu harflardan mrekkeb bir alfabedir. 42 Dalar, kafadan gayri olan vcuttaki knllardr. 43 aha mahsus saray beyindir, akli melekelerdir .
.

44 nsan yz on iki bin paradr. 45 nsana da yz alm alt yerden kan ve su gelip dola r. 46 Tb, "Adem'dir. Tba'n n kk havada, yapraklar yerdedir derler. Nitekim, insann da ba havada ayaklar yerdedir. 47 nsan vcudu da drt yz yetmi yedi yerinden sinirlerle birbirine ba ldr. 48 O balarn iinde de yz yirmi bin mfredt vard r. 49 Kur'an da alt bin alt yz altm alt yetten mteekkildir 50 Ftiha'mn hem bata hem de sonda saylmas ile Kur'andaki sreler ynz on be eder. te bu surelerin asl da insan vcududur. nk, insan nt k Kur'andr. 51 Grnen okluk, lemler, bir elif'ten ba ka bir ey deildir. Btn kinat bir elif'tir ve sen de onun bir mislisin. Ve bu elif te vandet noktas ndan kmtr, onda mndemitir. 52 O elif'in aslnda ne harf, ne lafz, ne ses vard r. O elif batan baa srlarla doludur. nk zat ondad r, Zt, elif'tir. Lafz karan o elif'in unsurlar dr. Lafz, harf, ses unsurlardan baka bir ey deildir. 53 Geri surette ben elif gibiyim ama ben elif de ilim. Elif olan unsurlard r. Ben o cennetim ki onun yannda elif kuru bir da'vadan ibarettir. nk ben ruhum, madde deilim. Cennet te, maddelerin birbirlerine olan z tlarnn kaldrlmasndan ibarettir. te azdat dolaysiyle madde kaldrlnca tekrar asla, yani bana dnmeniz cennettir. Arad nz benim, cennet benim. 54 Her ah! eden nefeste saltanat sren, ser eken, yani binlerle ekle girip kendini binlerle surette seven ve bu sevgi dolayh siyle de saltanat sren hep elif'tir.

185

Maksat ta gnldeki muhabbet da'vas dr. Bamda olan elif te ancak o sevdad r, o aktr. Ben ki elif'im, bin bir suretten dnp dola p yine kendime, ruhuma, nuruma avdet ediyorum ve o zaman bir Ah! ekiyorum ve Ah! kal yorum. 55 Hakikat otuz iki harft r ve insan da otuz iki harftan mrekkep bir nat k Kur'andr. Diler de otuz ikidir ve di lerden kan sada da otuz ikidir ki btn mevcudiyettir. Bu otuz ikiden biri cennet anahtar dr. O da bu otuz ikinin iinde bulunan (Sultani Ruh)tur. te ona vard n zaman cz'i ruhtan klli ruha varm olursun, dolaysiyle ebedi cennete dalm olursun. O elif, Mevla'nn addr, Allah'tr Allah kelimesinin ba harfi (Elif)tir ve kendi mevcudiyetini cem etmek iin bu (Elif)e iki (LL) ve bir de )H) eklenmitir. Allah kelimesi, tam bir kelime olarak, btn mevcudat , varl ifade eder. Allah kelimesindeki iki (LL) mkevvenata i arettir. E er bu iki (LL)yi atarsak geriye bir (AH) ! kal r ki bu zata, ruba i arettir. Ve ite, btn aranan ve var olan da bu zatt r, bu aktr. 56 Farka geldik ve cihan var ettik, dolaysiyle Allah' var ettik, ad na da Allah dedik ki esasta zt biz idik ve farka gelen de biziz. Hneden maksat ta kainatfir ve insan eklidir. Yani Allah kainatta ve insan eklinde grnmtr. 57 nce, baln ekli yoktu. Tekml ede ede nihayet insan eklini buldu ve hne de kendi hanede orturan da kendi oldu. 58 nsan sureti vas tasiyle cz'iyet ve klliyet birle ti ve hepsi birden aAllah oldu. Ancak, bu szlerimiz tefhim iindir. Ayr lk ve sonradan birle me yoktur. nk hepsi bir tek vcuttur. Nokta-i am, grnmez nokta (ben bir gizli hazine idim...) hadisine i arettir. Yani gizli idik, sonradan farka geldik. O noktan n iine girdik yerle tik ve onunla birlikte zuhur ettik. (Knt Kenz) s rrn orada syle mekle farka, ayana geldik. Ayana gelesiye de her zevki duyar olduk. Bu suretle de onun ismine Rahman dedik. Rahman, gerek anlamda, hayattaki btn zevklerdir. 59 Kainat birlikte yaratt k. Zten, hepimiz biriz. Kainat ta bizden ba ka bir ey deildir. 60 Yedi kattan maksat yedi y ldzdr. O yldzlara kar olan durumumuz da yerleri de yedi kat yapar. Yedi yldz bakmndan kainat n yedi gnde yaratld da sylenir. Bu da (Kn) emrinden sonra s ra ile yedi yldzn meydana geli ine i arrettir ki bunda eski astronomik grn etkisi aktr. Bu yedi yldz hesab ile olan yedi gne de bir hafta denilmi tir Ksaca, kainatn yaratlndaki alt veya dyedi gn hesab Dinlerin ve eski Astronomik gr n etkisini aks ettiren bir gr tr.

186

Rzktan maksat ta tahavvl ve istihaledir. Bundan maksat ta devrand r. (Besle ve beslen!) tekerlemeli de devranda hep birbirimize girip ktmza iarettir. 61 Hri ve g lmandan maksat zevklerdir. Zevklerin de en stn gzel k zlar ve olanlarla oldu undan ve bunlar da dnyada bulundu undan demek ki cennet te dnyadad r. Yani, cennet hldedir, istikbalde 62 Sirkin bir ok manas vardr. Fakat, esas i'tibariyle ekilden ekle gemektir. Visale varmak, cennete varmak; varamamak ta cehenneme d mektir. Cennetin as l manas (ilim)dir. Cennet dereceleri de ilim derecelerine gredir ve ilim dereceleridir. Cehennem de cahilliktir ve cehennem dereceleri ve cahillik derecelerine gredir ve cahillik dereceleridir. nsan ekli visal yoludur, yani insandan ba ka dier btn maddeler ancak insan ekline girmekle visale ula m olur. Ama visale ula mak iin esas art hakikat bilgisine sahib olmaktr. nsan ekline girmek ancak bir vas tadr. Fakat, insan ekline girilmeden de hakikat bilgisi elde edilemez; di er hi bir ekil buna msait de ildir. Mizann gerek anlam insan ekline geldikten sonra irfaniyet veya cehalet derecesinde iyilik ve ktlk bulmad r. Dine gre de herkes ne yaparsa onu bulacakt r ve yapt derecede bulacaktr. 63 Ar, ma'neviyatn snr, Krs de maddiyat n mecmunun ba langcdr. Ar, btn maddiyat da ierir. kten Ar ve Krs'y gezdirk durduk ve insan sonradan yaratt k demek, insan t ezelden vard r. Ancak, biz taakubumuz dolay siyle olan eyleri hadiseler gz ile gryor ve onun iin de sonradan oldu diyoruz. Halbuki biz ferman mz ezelde eyledik. Kevn- meb.= bo kalmamas ltifin kesif olmas ile mmkndr. Eer kesafet olmasayd biz her taraf bombo grecektik. 64 Mbhem demek akla gayet zor s abilen kavram demektir. sm-i A'zam, zata, ulhiyete, klli kudrete, mutlak vcuda i arettir ki o ism-i A'zam bizde izhar oldu, onun izhar n yapan bizim ruhumuzdur. sm-i A'zamn izhar amurdan vcuda gelen milyarlarla ekilden sonra insan ekli iledir Yani o, tekml ederek kendini insan eklinde gsterdi ki o biziz. nk, insan biziz. Ve o, kendini ilm ile de hakikat szleri ile de her an izhar ettirmektedir. Ruhumuzdan bir ruh revan eyledik demek letafetin kesafete ink lab etmesi ve fakat, yine de letafetin kesafetle birlikte mevcut olmas demektir. Yani, kuvvetin maddede mevcud olmas demektir. Btn bunlar yapan da hep kendidir. 65 Adem ile Havva'n n birlik olmas udur: bunlar ezelde zt i'tibar ile bir idiler, bir ruh idiler, Sonra farka gelmekle unsurlar oldular ve unsurlardan da s rasiyle insan ekline girdiler ve buras ne gzel bir mekn dediler. Acaba insan eklini meydana getiren ve erkeklik ve di ilik cinslerini meydana getiren sebeb nedir? Bu mhim meseleye kesin bir cevap verilemezse de Havva'n n Ademin ee kemiinden has l olmas demek, ee kemii (Meni) nin topland yer oldu udan, Havva Adem'-

187

in (Meni)sinden has l oldu demektir. Fakat, bu da nas l oldu? diye sorarsak bu soruyu da kesin ekilde aklamak mmkn deildir. Fakat, u muhakkaktr ki daha hayatn balangcndan beri ( nsan) zmresi diye bir zmre ay rmak mmkn deildir. Hayat sularda bir takm kk hayvancklarla balamtr ve insan ekli de ite byle bir hayat n tekmldr. Meni ile meydana gelen hayvanlar da memeli hayvanlar olmu lardr. Zira, meydana gelecek yavrunun beslenmesi zarureti kar snda tabiat, di ilerdeki memeleri, yani gdalarn hlasas olan st biriken yerleri geli tirdi ve bu suretle meni ile meydana gelen hayvanlar memeli oldular. Fakat, yumurta ile meydana gelen hayvanlarda da (iftle me) faaliyetini gryoruz ve onlar yavrular n yumurtadan karyorlar ve stle beslemiyorlar. Acaba bunun a klanmas nedir? Bu da cevaplanmas g bir da'vad r. Ancak, biz bu konuda yle diyebiliriz: Yumurta memeli hayvanlarda da vard r ve esas ciftle me, yumurtalarda olmaktadr Yalnz baz memelilerde yavrular di ilerden dorudan doruya do uyorlar, yumurtadan kan hayvanlarda ise nce yumurta do uruluyor ve sonra o yumurta zerine yat larak ve bekletilerek yavrular, dolay siyle, dourtulmu oluyor. ieklerde grlen rzgrlar veya bcekler vas tas ile iftleme ve oalma da baka bir mesele tekil etmektedir. Adem ve Havva'hn cennette buday yemesi sznden maksat ta, bu day vcudu besleyen ba lca gda olduundan, insan n ruhunun vcuda brnmesine vcut yapmas na iarettir. Ruhun kendili inden vcut yapmas ve kendisinin de yapt vcudun iinde bulunmas keyfiyetinin sembolik bir ifadesidir. Srdk bu dnyaya puyan eyledik demesi de zt bak mndan sylenen bir szdr. Yani, zattan, ruhtan ayrp kesrete soktuk, ekilden ekle soktuk demektir. Kesrette vandeti ve vandette kestreti bulmak ve grmek usul hakk nda da burada una iaret edelim ki: Birlii grmek kesreti bilmekle mmkndr. Kesrette yapaca mz btn seyran ilmimizin nisbetine, derecesine ve her eyi basiret gz ile grebilmemize ba ldr. Basiret gz demek ruh demek, ilim demektir. Zira, her ekli muhit olan ruhtur. nk, ekiller, ruhun temesslnden ba ka bir ey deildir. Kinat seyr etmemiz yedi gz ile mmkn olabilir ki bu yedi gzden murad yedi ma'nadir. Bu yedi de teferruatiyle yetmi e kadar dayan r, lmeden nce lmek te bunda dahildir. Ksaca, btn varl k, kh var ve kh yok olarak nazara al nrsa tam hakikat tezahr etmi olur. Nisbetler, taakub da bunu emr eder. Zatta ise bunlar n hi birisi yoktur. Orda ne varlk ne de yokluk vard r. 66 Tfan, hem maddi hem ma'nevidir. Ma'nevisi: hakikati dinlemeyenler selmet gemisine binemediler, cehalette, felkette kald lar; hakikati dinleyenler ve anlayanlar ise gemiye bindiler, yani kurtuldular demektir. Nuh Neciyyullah demek Allah' n kurtulua erdirdi i Nuh demektir. Kurtulu tan maksat ta hakkikat anlam olmaktr. 67 Slih'in devesi, maddeten, zaten kaya iinde, yani (Ma ara )da byyordu. Bunun i ma'nas da udur: Kaya ki o tek vcuttand r, o tek vcudun unsurlar ndandr. Btn mevcudat gibi deve de o unsurlardan , o tek vcuttan meydana gelmi tir Hatta Slih, (Devem nereden kt ise ben de oradan geldim) demi tir.

188

 te bir ok insanlar bu tek vcuda inanmad klarndan dallette kal p emin olamadlar ve yerle bir oldular, yok oldular. Bu anlam n maddisi de Salih onlara inkisar etti de onlar bir 'Fatma yakalanarak ldler demektir. 68 Ashab- Kehf unlardr: (Yemlih, Meyselin, Tikselina, Mern l, Debern, azel, Kefetatayy, Ktmir). Ashab- Kehfin uyumas yetmi veya yediyz y l olarak kabul ediliyor ki bu onlar n hakikata vakf olup o kadar y l devranda ruhen seyrde bulunmu olmalarna iarettir Bunlar uyand ktan sonra zerlerindeki eski paralarla nazar- dikkat ekiniler ve ta'kib edilmilerdir. Rivayete gre takibten kurtulmak iin bunlar da lara kamlar ve dalarda balarn topraa sokup aylarla toprak alt nda tagaddi etmek gibi acibeler gstermi ler. Bu gn Hint fakirlerinin gsterdikleri bu gibi garibeler de onlara irca edilmektedir. Bu gn Avrupa'n n en makbul cins sayd kpein de (Ktmir) neslinden oldu u baz sylentiler aras ndadr. Bu cins kpein ana vasf insana ok benziyi i ve ok hassas olu u imi . Msa'y (Tr) da okuttuk demekten maksat udur: Msa, eskiden her eyden ayr bir Allah' n mevcudiyetini farz ediyordu. Ne vakit ki onu grmek istedi kendinden gelen bir ses ona: "Eer sen beni (Allah' ) grmek istersen kendine bak, nk Hak sende tecelli etmi tir" dedi. Nitekim buna bir misal olarak ta a a Musa'ya: "Ene Rabbkm'l-A'l) dedi. te o zaman Musa hakikati anlad ve kendi kendini dinleyerek (Tevrat) meydana getirdi. Musa'nn Tur- Sina'ya gitmesi keyfiyetinden maksat ta da lar ve ta larn da kendi nefsinden baka bir ey olmadn idrak iindir. it'e ulha dokutmaktan anla lmas gereken de udur: zati gereklilik iin ii, maddelerin tahavvl ve istihale ettiklerini anlad ve bunun iin alt. Idris te bu tahavvl ve istilerin, mertebelerinde nas l zuhur etmeleri gerekti ini aklad ve bu suretle kaitnatin dzenini salad . Baka bir deyile, ii, iptidai maddeyi kurdu Idris te onu hayat gere ine gre biti dikti, yani yerli yerine koydu. D anlamda, it, ulhacln; dris te terzili in staddr 69 Sleyman' dehre Sultan eymlemekten maksat vcut bir vcut olmakla beraber bu tek vcutta esfeli ve alay bildirmektir. te, Ya'kub, Eyub ve Ykusuf kssalar da hep bu esfel ve a'lay bildirmek ve esas olan zevki tatt rmak iindir; maddi ve ma'nevi btn mertebeleri bildirrnek iindir. Ayni sebeple, yani yine bu mertebeler bilinsin diye Musa da uayb'a oban yaplmtr. Bu sebepledir ki kainatta nclk, mr itlik edenlerin herkesten ziyade devrana vakf olmalar arttr. 70 Yusuf-u kuyuya atmaktan maksat ruhun ceset iinde habs edilmi olduunu anlatmak iindir. Ruhun cesetten kurtulmas demek te ruhun cehaletten kurtulup alim olmas , hakikati anlamas, yani vcudun da kendi kesafetinden ba ka bir ey olmadn idrk etmesi demektir. Ruh bu hakikati bildii zamandr ki cesette mahbus kalmaz ve ma'nada da maddede de her eye hkm eder, Sultan olur. Nitekim Yusuf ta maddeten kuyudan kp kurtulduktan sonra Msr'a Sultan olmutur. Ksaca, insan nefsini bildii vakittir ki Rabbini de bilebilir. Bu misal yalnz Yusuf'a ait de il, herkese mildir. nsann nefsini bilmesi, dolaysiyle Sultan olmas da, kinata hkm etmesi de ancak ve ancak kendi hakikat n bilebilmekle mmkndr.

189

Yusuf'un Zleyha'ya att rlmas da sevginin esas ve ezdi oldu una iareti iindir. nk, Elest bezminde ruhlar bir idi, hepimiz ayni ruh, ayni nur idik .Vakta ki misal leminde hayaller zuhur etti o bir olan ruh, nur, cz bak mndan ekillere blnd ve maddi alemde de ekiller iinde ve ekiller dolaysiyle blnm olan o tek ruh seyr etme e balad . te bu dnyadaki sevgililerimiz bize Elest bezminde en yakin olanlar mzdr. Yine bu sebepledir ki insan sevdi ini daima kendine ekmek, yani onunla birle mek ister. Ve hatta, birle me annda bile yine ona hasret iindedir. Zira, insan sevdi ini maddeten ne kadar sarsa ve ne kadar sevse yine de ona tamamiyle nalik olmu saylamaz. te bu keyfiyet te ak hayatnn byk kanununu do urmutur : (Doymamak). nk, sevi en iki insanda maddece birleme hasl oluyor ve maddi hararet dolay siyle ruhlarda da bir dereceye kadar bir yakla ma vuk buluyorsa da bu keyfiyet, gerekte, ruhlar n vuslat deildir. Ruhlarda gerek bir birle me olabilmek iin aradaki maddelerin tammamiyle ortadan kalkmas zorunludur. Madde mevcut olduka ortada bir grnen vard r, bir varlk vardr ite biz ona (Varlk, hayat, fark) diyoruz. lm olay nda da maddemiz yok oldu undan ve ruh ta grnr olmadndan ve birbirleriyle birletiklerinden ona da lm diyoruz, yokluk diyoruz. 71 Davud Peygambere ud ald rdk deniyor. alg dan maksat ruhlara zatlar n, yani vandet halindeki ann duyurmaktr ve aldan (Mest olmak) ta bundan ileri gelir. Ruh bu alg yolu ile olan vandet zevkini ilk nce Davud'ta yapt . Daha baka bir deyile, algnn ahenkli ihtizaz 'annda ruhlar, derhal, (Nur) olduklar ve (Vandet Halinde) olduklar zaman hatrlarlar ve dolay siyle pek byk bir zevk duyarlar. te zatn kendi kendini elendirmesi ilk olarak Davud Peygamber de (Ud) aleti ile vaki ve zhir oldu. Nemrd'tan murad, nefs-i emmare, zulmat, hakikat n glgesidir. brahim'den murad ta nefsi mutmainne, hakikat, nurdur. Nemrud ve brahim varln iki zdddr. Ve bu iki ahs maddeten ve eklen de birbirine z t olarak dnyaya gelmi lerdir. 72 Kurban kelimesi (Takarrub) anlam na gelmekte olup Hz. brahim'in olu smail'i kesmek istemesi de kendi czl n klliyette mahv etmesi ve bu suretle tamamiyle zata, visale varmak istemesidir. Halbuki, brahim, vcudu terk etmeden de visle var lacana arif oldu ve olunu ve kendini mahv etmekten ekinip elde etti i bu hakiki visal uruna maddeten bir Kurban nezr etti ki imdiye kadar gelen Kurban kesme an'anesinin asl budur. Bektailerin bu hususa fazla nem vermeleri de bu byk hakiki sebepten dolay dr. Yani, daha cesedi terk etmeden hakikata ula tklarndan, hakiki visle erdiklerinden dolay bunun erefine bir Kurban kesme i zorunlu sayarlar. Balm karnn Yunus Peygambere mekan eyledik demekten maksat udur: hakikat, Yunus'un maddi varl nda bir mddet habs kald , yani Yunusun ruhu bir mddet cehalet iinde idi. Ne zaman ki khakikata arif oldu o zaman ruhu cehaletten kurtuldu ve guya, Yunus Peygamber, bir bakma, baln karnndan kt ve baln karnndan kurtulmak ta zulumattan nra kmak demek oldu. 73 Rivayete gre Meryem bir gn Kilisenin zel y kanma mahallerinden birinde ykanyor, Fakat ondan nce Meryem'in a k' gen orada y kanm ve oraya menisini brakmtr. te bu meni derhal Meryem'e te'sir ediyor, bu suretle de Meryem, zhiren, babas z bir ocuk anas oluyor.

190

Bu suretle Meryem'de tecelli eden kuvvet, Isa gibi yksek bir hakikatperest zata ait bir ekil meydana getiriyor ki as l mesele de o kuvvetin byle bir zatta tecellisindedir. in i yz byle olmakla beraber bu hususta, d grn bakmndan, eitli rivayetler hla sregelmektedir. Zekeriyya'n n aa iinde bitirilmesi de unu anlatmak ister: zaten her ekilde ve her harekette hepimiz ayni vcut idik. O zamanlar Zekeriyya hakikat , Allah' anlatmak istemi fakat cahiller onun dedilderinin hakikat m anlamadklarndan ve onlarca onun sznde kesin bir inkr bulundu undan, korunmak amac ile bir aa kouuna saklanm, fakat, orada bulunarak aa ile birlikte kesilmitir. Yani, Zekerriyya, cesedini tamamiyle terk ile zta, visale ulamtr. Zekeriyya, ismi de (Zikr)den gelir ki Allah'a ulamann balanmgcn n (Zikr) olduuna iarettir. 74 Yahya'y Hristiyanlar ( lk Gelen) diye de a rrlar ki bu, Yahya'n n Isa'dan nce gelerek Isa'n n geleceini haber verdiine iaret iindir. Ba ka bir deyile, hakikatta Yahya, Is idi ve Yahya ekl ve sfatndan, sonradan, s ekli ve sfatnda geleceiini haber verdi. Gerek anlamda Yahya demek hayat demek, ebedi hayat demektir. Isa'nn da nehirde plak ykanmas, maddesini atp srf ruh kald na iarettir. Is, ilkten geri vcuda geldi, fakat, sonra i i tamamen ruhaniyete dkerek ruhnile ti ve kendisine bu yzden (Ruhullah) dendi. Isa, Allah' n ruhu olunca da, kendi vcut maddesi kendisine bir engel tekil etmeksizin, dier maddeler zerinde arzusuna gre tasarrufta bulunma ve mesel ly diriltme kudretini kazand . Ksaca, Isa'nn nehirde ykanmas maddesinden, hayalinden, glgesinden kurtulmas demektir. Hrstiyanlar n, ocuklar (Vaftiz) keyfiyeti de bu hikmete dayanmakta ise de onlar byle bir hikmetten tamamiyle cahildirler. 75 Hak, Muhammed, Ali ile birletik demekle teslise iaret ediliyor ki bu da birli e iarettir ve bu suretle ayr i'tibar edilen bu vecudun ayni bir vcud oldu unu bildirmektedir. Muhammed'in Mi'rac' Ali ile birlikte olmutur. Mi'racn vuk bulduu yere (Kaabe Kavseyn ev Edn) makam derler. Bu Mirc' n hakikati, her ikisinin de tefekkr hlinde ruhen birbiriyle birle meleri keyfiyetinden ibarettir. Bildiriye gre Mi'racta Hz. Muhammed'e (Cebrail) nderlik etti, fakat, (Sidret-lMnteh) dan ileri geemeyerek Muhammed'i orada kendi ba na brakt. Bu rivayetin anlatmak istedii udur: Cebrail demek akl demektir. Akl ise, maddede, vcutta bulunduundan yine maddeye gre tefekkr edebilir, yani maddi varl n snrn aamaz. Baka bir deyile, akl da, bir bakma maddidir, dolaysiyle snrldr. I te Hz. Muhammed te seyran n maddi akl= son snrna kadar yapt fakat, daha ileri gidemedi. Ancak daha ileri gitmek ve hakikati tamamiyle kavramak istemekle, bu sefer, akl n brakp onun yerine (Ruh)una sarld ve ruh yoluyla, kalb yoluyla, sezgi yoluyla seyrana ba lad. te Hz. Muhammed ruhu ile bu seyranda iken karsna guya bir Arslan kt ve nereye gitti ini sordu. Muhammed te Hak'ka gittiini ve birlikte gitmelerini teklif etti ve Muhammed bu Arslana iyice bak nca onun Hz. Ali olduunu anlad. Bu suretle de Hak'ka beraberce gittiler.

191

Mi'rac'n d anlamda rivayeti byledir. Fakat i anlamda ortaya konmak istenen gerek udur: hakikata tamamiyle ula ma yolunda Hz. Muhammed ile Hz. Ali maddeten karlap ruhen birlemiler ve Hak'ka birlikte ve bir ruh olarak ula mlardr. Baka bir deyile, Hak kendini bilmek ve sevmek iin Hz. Muhammed ve Hz. Ali suretlerinde ve ahslarnda tecelli etmi tir ki onlarn ruhlar birleince tekrar aranan zat bulunmu ve onunla tekrar birle ilmi , bir olunmu olur. Mi'rac keyfiyeti, kendi derecelerinde, ariflere, kmil insanlara da myesseridir. Kendi derecelerinde szmzden maktsat ta hakikat yolundaki ilimleridir. Esasen, btn maddi ve ma'nevi ilimlerimizden as l maksat ta byle ilahi bir seyran yapabilme kudretini kazanabilmemizdir. Bu da insan n varln ve yokluunu ayni zamanda bilebilmekle ve btn zerrelerin kendi olduunu grp her eyi , btn varl o gzle grmekle mmkndr. Yani, kendi kendimizi her bir zerre olarak ve her bir zerenin kendi bilgisi ve gr yle grmekle mmkndr ki (lmeden nce lmek) te budur. 76 Kularla konuma kudreti Hz. Sleymana verilmi ti, Yani Hz. Sleyman hakikata tamamiyle rif olmakla yerde ve gkte btn varl klarla hali dili ile konuurdu, onlarn ne olduunu bilirdi demektir. 77Biz Elest te de imdi de daima Hak ile beraberiz. Zira, zaten biz Hak'tan ba ka deiliz. Hak biziz ve Hda'n n mekan' olan kalb te bizim kalbimizdir. Ksaca, kendisiyle, mekan ile Hak, insand r ve biz, insan suretinde Hak'k n mthi gzelliini grmekteyiz. 78 Vandet alemi, mutlak vcut, sabit aynlar alan bizden ayr deildir. Hz. Subhn biziz. nk, esasta birz yokuz, hep ve yaln z o vardr. Yani, biz Hak'kz ve Hak'ta biziz. 79 Kinatta her zerre, dolay siyle btn lemler birbirine s k skya baldrlar. Bu ballk ta bir daire eklindedir. nk, btn le nler ve lenlerdeki her zerre, esas bak mndan, yuvarlaktr. Zira, dz olan bir eyin ba ve sonu, dolaysiyle snr olacandan o mevcudun hareketi de s nrl olmak zorunluundadr. Yuvarlak olan bir eyin ise ba ve sonu olamayacandan, snr da olamaz ve byle bir eyin hareketi de hi bir yerde durmayan srekli bir hareket olur. Yuvarlak bir eyde hareketin ba langc ve bitii izfidir, yani ba lang saylan yer balang ve son saylan yer de sondur ki bu son denilen yer de yine ba langtm te, btn yldzlar iine alan byle bir devir tavsavvur edilirse o genel bir devir olur ve bu takdirde btn yldzlar n hayali snr da (A'yan- Sbite) olmu olur. imdi, btn alemlerin esasta nereden geldi ini bulmak istersek, onlara gelen (Ziya)nn nereden gelmi olduunu bulmalyz. Biliyoruz ki (Kn) emri olmadan halis (Nur) vard , yani yalnz zat vard. (Kn) emri ile (Nur)dan (Nar yani Ate ) hasl oldu. Ate'ten de srasilyle dier unsur kt ve bunlarn birlemelerinden de milyarlarla ekiller meydana geldi ki btn bunlar ayni hareketin, ayni alavrenin sonucudur. u halde bu hareketin, bu alaverenin sonucu gibi grnen Memler, (Yoktan var olma)dan de il, ancak (Zuhur)dan ibarettirler. Zira, gerekte taakub yok, ancak, zuhur vard r. Bu zuhur da Hak'kn zuhurundan ibarettir. byle olunca doan, len, yapan, yap lan hep Hak'tr ve btn bunlar da (Fark) gere idir. (Fark) ta, ayni bir eyin letafet ve kesafet suretinde zuhurundan ibarettir. Ltifi grmek iin kesifin mevcudiyeti, kesifi grmek iin de ltifin mevcudiyeti arttr. Eer her ey kesif

192

olsa o zaman kesif bilinemez. nk, ltif olan bir ey yoktur ki bize kesafeti ay rp gsterebilsin. Letfet iin de ayni szler do rudur. te, bundan tr, her ey yokluktan ibarettir ve bundan dolay da bu aileme (Alem-i Hii) denilir. Zuhur, letefet ve kesafetle farka gelmekten ibarettir. Btn renkler, ekiller, velhasl okluk letefet ve kesafet dedi imiz bu iki esastan do. ar. Karaya beyaz ile kara diyoruz ve beyaza da kara ile beyaz diyoruz. yle ise, ne hareket, ne ekillg, ne zaman ne de ba ka eyler vard r. Btn bunlar fnidirler. Bunlar n fard olmalar da yine asla ruc etmelerindendir. nk kesif ve lat f, esesta ayni eydir. 80 Vandet saray, Adem vcududur ve oraya girebilenler de ancak vandet s rrn bilen ariflerdir. Bu srr bilenlerle birlik meydannda ceveln etmek birlikte ve bir olarak zevk etmek demektir. On sekiz bin lemdeki btn varl klarn en stn insandr. nk, insan her eyi kaplamtr, kldr, btn varl ktr ve onun idrakine eri ecek bir idrk daha yoktur diye tasavvur ediyoruz. Fakat, bizim bu tasavvurumuz yalnz bu on sekiz bin lem iinde s nrl kalmaktadr, yaptmz istidlaller ve istiraklar bu on sekiz bin alemi a amyor ki biz insandan daha vasi insani bir idrakin mevcut olup olmad n ve hangi ekilde zuhur ettiini bilelim ve bulalm. Fakat, bizim insann ulviyetini maddeten, ilmen ve ruhen Ispat ettikten sonra kat kudretin azametini de dnerek byle bir ihtimali gz nnde bulundurmak laz mdr. Belki, bilmediimiz, grmediiiz lemlerde biz insanlardan daha fazla idrakli ba ka insan ekilleri de vardr. Fakat, ne olursa oldusn, onlar da ayni insan, ayni Hak say lrlar ve onlarla bizim aramzda, zerinde ya admz yldzlar dolaysiyle, daimi bir alavere caridir. Ancak, mertebede a'la ve esfel olmak zre her ekil, her ruh ayrlm olabilir ki bu da farkta nisbetten ibarettir. Ama btn bunlar yapan o kldr, o btndr. Bunun iin de varl kta (Olamaz)in ve (Ama nas l mmkn olur?) sorusunun yeri yoktur ve (L ys'el amma yeral) sz de buna gzel bir delildir. nk, her nsura ve maddeye gre ayr bir hayat ekli vardr. Hak'k hakkelyakin grmek te bizzat Hak olmak demektir. 81 Hak ganidir, nk o (Kl)dr. Biz fkarayz, nk biz (Cz)z. 82 Vandet demi demek btn varl n tek bir varl k olduunu bilmek demektir.

193

(Bibliyografya) (Baklan Eserlerden Baz lar)

Ahmet Rfk, Bektsi S rr, stanbul, 1325-1327. Besim Atalay, Bekta ilik ve Edebiyat , stanbul, 1340. Ak Paa Zade, Tarih, stanbul, 1332. Abdlbki Glpnarb, Melmilik ve Melmiler, stanbal, 1931. C. Bigg, New Platonism, London, 1895. E.E Calverley, Worship in slam, Madra, 1925. E. Rfk, Bekta i Srr, stanbul, 1327. F.W. Husluck, Christianity And slam Under The Sultans, Oxford, 1929, Fuad Kprl, Trk Edebiyat nda lk Mutasavv flar. stanbul, Hamit Sa'di, Tahtaclar (Trk Yurdu Mecmuas ), No: 21, stanbul, 1926. Ishak Hoca, Kaif'iil-Esrar ve Dafi-l-Erar, stanbul, 1920. John Kingsley, The Bektashi Order of Dervishes , London, 1937. Kaygusuz Sultan, Risale. Kadriye Hseyin, Kaygusuz Sultanla bir Nevruz sabah (Mihrab Mecmuas No: 15, 16), stanbul, 1340. Kemaleddin Hariri, Tbylinu Vesil'il-Hakay k fi beyn Selsil'ilTardik, Fatih Kitapl No: 1430-1432, stanbul. Kemaleddin Hariri, Durr'ul- Meknn ve S rru'l-Masn f Slki Melmiyydl-Aln. Kemaleddin Hariri, Mrsidl-Uak erhi. Kemalleddin Hariri, Esrar'ut-Tlibin erhi. Kemaleddin Hariri, Vird's-Settr erhi.

195

Mnci Baba, Tarikat- Aliyye-i Bekt iyye, stanbul, 1338. Necib sm Bekti lm- Hli, stanbul, 1925.
,

Rifat Efendi, Mir' el-Makaasd, stanbul, 1293. Sa'dettin Nzhet, Bektd i airleri, stanbul, 1930. Sa'dettin Nzhet, P'ir Sultan Abdal, stanbul 1929. Sadk Vicdni, Tomr- Turuk- Aliyye, stanbul, 1338-1340. Srreyya Baba, Bekta ilik ve Bekta iler, stanbul, 1330. Tevfik Oytan, Bektailiin Yz, stanbul. Ya'kub Kadri, Nur Baba, stanbul, 1339.

(Velyetnn e, Kiinhlahbdr, Sakayk- Nu'mniye, Ravzat'ul-Evliya. vakit ve'l-Cevahir, Risale-i mam Ku eyri, Tarih-i slam (Ahmed Hilmi), Had'ikat'l-Ebrdr, Makaldt- Hac Bektd , Fevaidnme, Nehc'lBeldga, Cifr-i Ali... gibi kitaplar). Menak b- Rical-i eBehcet's-Sldk, Burhan' s-Slikin, tiye, Menak b-i Evliya- Horasan, Hadikat'ul-Abdal . . . gibi tezkereler). (Cdvidannme, A knme, Hakikatnme, taatnme, Mahernme, stivdnme, Hidayetnme, Ahiretnme, Turbnme, Miftah'l-Hayat, Hutbet'ul-Beyn, Risale-i Viran Abdal, Tuhfeel-U ak, Risale-i Bedreddin, Risale-i Nokta, Risale-i Hurdf, Cdvidn erhi gibi Hurufi kitaplan ve baz zel notlar). eitli (Nefes) Mecmualar .

196

Fiyat: 35. TL.