1

20122013 ETM-RETM YILI 12.SINIF KMYA DERS LABORATUVAR

ALIMALARI (12.SINIF KMYA DENEYLER)


DENEYLER
LGN DENEYLER
BLMSEL DENEYLER
LABORATUVAR ALIMALARI
KMYA LABORATUVAR ALIMALARI
KMYA DENEYLER
LSE KMYA DENEYLER
PROGRAMA GRE KMYA DENEYLER
HAFTALARA GRE KMYA DENEYLER
KMYA DENEYLER VE YAPILILARI
KMYA DENEY PROGRAMI
LSE KMYA DENEYLER


EYLL

1. Hafta
2. Hafta
3. Hafta

*Kimya laboratuvarnda dikkat edilecek hususlar ve laboratuvar kullanm kurallar ile
ilgili gerekli gsterimler yapld (12.Snflar).

4. Hafta alma Konusu

*Kimya laboratuvar malzemeleri tantld (12.Snflar).

EKM

1. Hafta alma Konusu

*Laboratuvarda magnezyum metalinin (Mg) seyreltik hidroklorik asit zeltisiyle (HCl)
reaksiyonundan hidrojen gaz (H
2
) elde edilmesi (12.Snf Kimya Ders Kitab 36.sayfa
stten 1. denklem) ve metalik sodyumun (Na) suyla (H
2
O) tepkimesinden hidrojen
gaz (H
2
) elde edilmesi deneyleri (12.Snf Kimya Ders Kitab 37.sayfa alttan 3.
denklem) yapld.

2. Hafta alma Konusu

*2 deney yapld. Birinci deney toprak alkali metallerin kimyasal zellii, ikinci deney
ise alkali metallerin kimyasal zellii ile ilgilidir.
Birinci deney: Magnezyum eridin parlak beyaz alevle yanmas deneyi yapld
(12.Snf Kimya Ders Kitab 46.sayfa Resim 1.5.5).
kinci deney: NaHCO
3
zeltisinin asitlerle etkilemesi sonucu CO
2
gaz olumas
deneyi yapld (12.Snf Kimya Ders Kitab 50.sayfa son paragraf ).


2
3. Hafta alma Konusu

Kurban Bayram Tatili

4. Hafta alma Konusu

*Toprak grubu (3A grubu) elementlerinden alminyumun kimyasal zelliklerini tanma
deneyi yapld. Antiasit mide pastillerinden olan alminyumun hidroksit elde edildi:
Alminyumun nitrat zeltisi ve amonyak zeltisi hazrland, iki zelti birbiriyle
kartrld, alminyumun hidroksit kelei elde edildi. Elde edilen alminyumun
hidroksit suda znmediinden dolay kelek oluturduu irdelendi (12.Snf Kimya
Ders Kitab 61.sayfa).

2.deney olarak da ecza iesindeki kat alminyumun hidroksit suyla kartrld, suda
znmediinden bulanklk meydana geldii, znme denkleminin ift ynl
olduu, bu nedenle ila olarak kullanlabildii, tek ynl olsayd kullanlamayaca
hususlar deney sonucunda deerlendirildi (12.Snf Kimya Ders Kitab 61.sayfa).

KASIM

1. Hafta alma Konusu

*Laboratuvarda karbon bileiklerinden karbonik asit ve metan gazyla ilgili deneyler
yapld (12. Snflar).

Birinci deney: Metan gaznn yanmas gzlemlendi, reaksiyon denklemi yazld (12.
Snf Kimya Ders Kitab 67.sayfa, alttan 1. denklem).

kinci deney: Karbon bileiklerinden olan Na
2
CO
3
zeltisi zerine HCl zeltisi ilave
edilmesi deneyi yapld. Karbon bileiklerinden olan karbonik asit olutu. Oluan
karbonik asidin; karbon dioksidin suda znmesiyle oluan zayf bir asit olduu,
bundan dolay znme denkleminin ift ynl olduu, ortamda H
2
CO
3
n yan sra
CO
2
, az miktarda (CO
3
)
-2
, H
2
O

ve (HCO
3
)
-1
olduu belirtildi (12. Snf Kimya Ders
Kitab 67.sayfa, alttan 1. paragraf).

2. Hafta alma Konusu

*Azot bileiklerinden olan NH
4
Cl, (NH
4
)
2
SO
4
ve NH
4
NO
3
bileikleri aadaki
tepkimelere gre kapa ak ielerinin yan yana getirildiinde havada oluan
buharlarnn birlemesiyle oluan beyaz tozun gzlemlenmesi suretiyle elde edildi
(12.Snf Kimya Ders Kitab 75.sayfa alttan 1, 2 ve 3. paragraflar).
NH
3
+ HCl NH
4
Cl
2NH
3
+ H
2
SO
4
(NH
4
)
2
SO
4

NH
3
+ HNO
3
NH
4
NO
3


3. Hafta alma Konusu

*Slfat ve slfr tuzlar ile metal katyonlar deneyi yapld (12.Snf Kimya Ders Kitab
86.sayfa): Slfat anyonu ile farkl metal katyonlar tannd. Slfr anyonu ile de demir
(II) katyonu tannd. Slfrik asit zeltisi ile stronsiyum nitrat zeltisinin
reaksiyonundan stronsiyum slfat kelei elde edildi.

3

4. Hafta alma Konusu

*Halojenlerin elde edilmesiyle ilgili olarak amar suyu ve tuz ruhu birleince aa
kan klor gaznn gzlemlenmesi suretiyle elde edilmesi deneyi yapld (12.Snf
Kimya Ders Kitab 91.sayfa ).
NaClO

+ 2HCl NaCl

+ H
2
O + Cl
2

Evlerde tuvalet temizliinde ayn anda hem amar suyu hem de tuz ruhunun
kullanlmamas gereklilii, aa kan Cl
2
(

klor) gaznn ar solunmas durumunda
ldrc doza ulaabilecei zellikle vurguland.

ARALIK

1. Hafta alma Konusu

*Laboratuvarda demir bileikleri ile ilgili deneyler yapld: Demir (III) hidroksit bileii
elde edildi. Demir (II) iyonu ieren potasyum ferro siyanr zeltisi ile demir (III)
bileikleri tannd (Prusya mavisi). Demir (III) iyonu ieren potasyum ferri siyanr
zeltisi ile de demir (II) bileikleri tannd (Berlin mavisi). Elde edilen bileiklerin
mordan maddesi olarak kullanld gsterildi (12. Snf Kimya Ders Kitab 98.sayfa
Demir Bileikleri bal).

2. Hafta alma Konusu

*Laboratuvarda nemli gei elementlerinin bileiklerinin elde edilmesi ile ilgili u
deneyler yapld. Bylece gei metali katyonlarnn reaksiyonlar tannd.
1. Kurun (II) iyodr bileii elde edildi.
2. Gm klorr bileii elde edildi.
3. Bakr (II) hidroksit bileii elde edildi.
4. Nikel hidroksit bileii elde edildi (12. Snf Kimya Ders Kitab 98 ve 99.sayfalar
nemli Gei Elementleri bal).

3. Hafta alma Konusu

*Kire Suyu Hazrlanmas (12.Snf Kimya Ders Kitab 112.Sayfa 3.Paragraf):
Organik bileikte C (karbon) aranmas deneyinin yaplabilmesi iin, kire suyu
(doymu kalsiyum hidroksit zeltisi) hazrland. Az miktarda kat Ca(OH)
2

erlenmayerde su ile kartrld. Oluan sspansiyon, siyah bant szge kdndan
cam huni, sacaya yardmyla beherglasa iki kez szld. Doymu Ca(OH)
2
zeltisi
olan sznt, gelecek haftalardaki C (karbon) aranmas deneyi iin az kapatlarak
muhafaza altna alnd.

4. Hafta alma Konusu

*Organik Bileikte N (Azot) Aranmas (12.Snf Kimya Ders Kitab 112.sayfa):
12.Snf Kimya Ders Kitab 112.sayfa Resim 2.1.3tegsterilen azot analizi deneyi
iin mesnet, mesnet kskac, mesnet nvesi yardmyla deney dzenei hazrland.
Bir deney tpnn iine azot ieren organik madde olan re (NH
2
CONH
2
) ile sodyum
hidroksit (NaOH) konularak stld. Deney tp iindeki karm mesnet kskacna
tutturulup bunzen bekiyle stlnca azot varlnda amonyak gaz kt. kan

4
amonyak gaz kokusundan ve krmz turnusol kdn maviye evirmesinden
anlald.

OCAK

1. Hafta alma Konusu

*Organik Bileikte C (Karbon) ve H (Hidrojen) Aranmas (12.Snf Kimya Ders
Kitab 112.Sayfa): Organik bileikte C (karbon) ve H (hidrojen) aranmas deneyi iin,
12.Snf Kimya Ders Kitab 112.sayfa Resim 2.1.2de gsterilen karbon ve hidrojen
analizi deney dzenei hazrland. Bunun iin mesnet, mesnet kskac, mesnet
nvesi, bret kskac, 2 adet tek delikli lastik tpa, 2 adet deney tp ve U cam boru
kullanld. Deney tplerinden birinin ierisine kire suyu, dierine ise karbon ve
hidrojen ieren organik madde (salisilik asit, sitrik asit veya oksalik asit vb.
maddelerden birisi), CuO bakir (II) oksit ile beraber konuldu. Bunzen beki alevinde
stld. Hidrojen varl, su buharn younlamasyla oluan su damlalarndan,
karbon varl ise kire suyunun bulanmasndan anlald.

2. Hafta alma Konusu

*MEB Ders Aletleri Yapm Merkezi Molekl Modelleri Takm Kullanlmas
(12.Snf Kimya): Farkl molekllerin geometrileri ve yap formlleriyle ilgili imaj
oluturuldu.
*Hibritleme ve Molekl Geometrisi Konusunun MEB Ders Aletleri Yapm
Merkezi Molekl Modelleri Takmn Kullanmak Suretiyle Kavratlmas (12.Snf
Kimya 2.nite 2.Blm): MEB ders aletleri yapm merkezi molekl modelleri
takmn kullanmak suretiyle farkl molekllerin geometrileri ve yap formlleriyle ilgili
imaj oluturuldu. H
2
0 (Su), C
2
H
4
(Eten), C
3
H
6
(Siklopropan),

CH
4
(Metan)
molekllerinin modelleri, molekl modelleri takmn kullanmak suretiyle oluturuldu.

3. Hafta alma Konusu

*Organik maddede C ve H aranmas deneyinde gerekli U cam borunun elde
edilmesi (12.Snf Kimya): Ee, ii bo cam boru, bunzen beki kullanlarak muhtelif
cam boru ileri yapld.

UBAT

2. Hafta alma Konusu

*Organik maddede O (Oksijen) aranmas (12.Snf Kimya): Bununla ilgili bir deney
olmad teorik olarak C,H, N nicel deneylerinden sonra hesaplama yoluyla
bulunabilecei akland.

3. Hafta alma Konusu

*Deney Yaparak Molekl Geometrisi Hakknda Fikir Yrtmek: Musluktan
inceden akan suya, elektrikle yklenmi ebonit ubuk tutulduunda zt kutuplarn
birbirini ekmesi sonucu suyun kavis yapt gzlendi. Suyun geometrisi ya dorusal
ya da asal olacaktr. Dorusal olsayd apolar olurdu, su kavis yaptna gre su

5
polar yapdadr; demek ki suyun geometrisi asaldr (12.Snf Kimya Ders Kitab,
125.sayfa izelge 2.2.8).

4. Hafta alma Konusu

*Farkl Fonksiyonel Grup eren Organik Bileiklerin Tantlmas: Formaldahit,
formik asit, izobtanol, naftalin ve sikloheksan bileikleri tantld ve farkl
adlandrlmalar zerinde duruldu (12.Snf Kimya).

MART

1. Hafta alma Konusu

*Laboratuvarda etil alkoln slfrik asitli ortamda potasyum permanganat
indirgemesi deneyi yapld. Potasyum permanganatn mor rengi, renksiz saydama
dnt; etil alkol asetaldehite ykseltgendi (12.Snf Kimya Ders Kitab 164.sayfa,
en stteki reaksiyon denkleminin deneyi).

2. Hafta alma Konusu

*Laboratuvarda etil alkoln ykseltgenmesi deneyi yapld. Etil alkol, potasyum
dikromat slfrik asitli ortamda indirgedi. Turuncu renk yeile dnd; etil alkol
asetaldehite ykseltgendi (12.Snf Kimya Ders Kitab 164.sayfa, en stteki reaksiyon
denkleminin deneyi).

3. Hafta alma Konusu

*Laboratuvarda etil alkoln bazik ortamda potasyum permanganat indirgemesi
deneyi yapld. Potasyum permanganatn mor rengi, kahverengiye dnt; etil alkol
asetaldehite ykseltgendi (12.Snf Kimya Ders Kitab 163.sayfa, alttan 2.sradaki
reaksiyon denkleminin deneyi).

4. Hafta alma Konusu

*Laboratuvarda asetaldehitin ykseltgenmesi deneyi yapld. Asetaldehit, potasyum
dikromat slfrik asitli ortamda indirgedi. Turuncu renk yeile dnd; asetaldehit
asetik aside ykseltgendi (12.Snf Kimya Ders Kitab 164.sayfa, sayfadaki 2.
reaksiyon denkleminin deneyi).

5. Hafta alma Konusu

*3.nite Organik Reaksiyonlar: Laboratuvarda asetaldehitin ykseltgenmesi deneyi
yapld. Asetaldehit, bazik ortamda potasyum permanganat indirgedi. Potasyum
permanganatn mor rengi, MnO
2
nin kahverengi rengine dnt. Asetaldehit, asetik
aside ykseltgendi (12.Snf Kimya Ders Kitab 163.sayfa, alttan 2.sradaki reaksiyon
denkleminin deneyi).

NSAN

1. Hafta alma Konusu

6

*3.nite Organik Reaksiyonlar: Laboratuvarda asetaldehitin ykseltgenmesi deneyi
yapld. Asetaldehit, asidik ortamda potasyum permanganat renksiz Mn
+2
ye
indirgedi. Potasyum permanganatn mor rengi, bylece renksize dnt.
Asetaldehit, asetik aside ykseltgendi (12.Snf Kimya Ders Kitab 163.sayfa, stten
1.paragraf).

2. Hafta alma Konusu

*3.nite Organik Reaksiyonlar: Laboratuvarda asetaldehitin alkollerden farkl olarak
Cu
+2
yi indirgemesi deneyi yapld. Asetaldehit, bazik ortamda mavi renkli Cu
+2
yi
nce sar, sonra krmz renkli Cu
+1
e indirgedi. nce sar renkli CuOH olutu. Mavi
renk ile sar renk karm yeil olduundan dolay oluan sar maddenin hemen
yeile dnt gzlendi. Bu tepkime oda scaklnda yarm saatte gerekleti.
ayet bunzen beki alevinde 10 dakika stlrsa suyun umasyla krmz renkli Cu
2
O
bileiinin olutuu gzlendi. Asetaldehit, asetik aside ykseltgendi (12.Snf Kimya
Ders Kitab 166.sayfa, alttan 2.paragraf).

3. Hafta alma Konusu

*3.nite Organik Reaksiyonlar: Laboratuvarda asetaldehitin alkollerden farkl olarak
Ag
+1
i indirgemesi deneyi yapld. Asetaldehit, bazik ortamda Ag
+1
i Agye indirgedi.
Asetaldehit, asetik aside ykseltgendi (12.Snf Kimya Ders Kitab 166.sayfa, alttan
2.paragraf).

4. Hafta alma Konusu

*4.nite Organik Bileik Snflar: Aadaki deney 12.snflarda yapld.
C
4
H
10
+ 13/2O
2
4CO
2
+5H
2
O +2875 kJ mol
1
(12.Snf Kimya Ders Kitab
224.Sayfa Alttan 3.Denklem)

5. Hafta alma Konusu

*3.nite Organik Reaksiyonlar (Kondenzasyon Tepkimeleri): Laboratuvarda 12.Snf
Kimya Ders Kitab 205.Sayfa ekil 3.5.1 (Ester Elde Edilmesi Deneyi) yapld. 2 mL
izoamil alkol, 2 mL asetik asit ve 0,5 mL slfrik asit deney tpnde kartrlp iine
kaynama ta konulup stlnca muza kendine has zel kokusunu veren madde olan
izoamil asetat esteri elde edildi. Elde edilen madde, saat camndaki 0,5 g sodyum
bikarbonat zerine dklnce koku kalc oldu ve keskin olarak yayld.

MAYIS

1. Hafta alma Konusu

*12.Snf Kimya 4.nite Organik Bileik Snflar: Asetilen gaz karpitten elde edildi
(12.snf ders kitab 244.sayfa stten 2.reaksiyon denklemi).
CaC
2
+ 2H
2
O C
2
H
2
+ Ca(OH)
2

Karpiti patlatmak suretiyle alkin yanma deneyi yapld (12.snf ders kitab 245.sayfa
alttan 2.paragraf).
C
2
H
2
+ 5/2O
2
2CO
2
+ H
2
O

7
Asetilen gaznn metallerle yer deitirme deneyleri yapld (12.snf ders kitab
248.sayfa stten 2 reaksiyon denklemi).
HCCH + [Ag(NH
3
)
2
]
+1
HCCAg + NH
3
+ (NH
4
)
+1

Beyaz kelek
(Gm asetilenr)

HCCH + [Cu(NH
3
)
2
]
+1
HCCCu + NH
3
+ (NH
4
)
+1

Krmz kelek
(Bakr-I-asetilenr)

2. Hafta alma Konusu

*12.snflar ders kitab 269.sayfada sayfann alt sanda Resim 4.6.2de verilen
deney verilen yapld (4.nite Organik Bileik Snflar 6.Blm Karbonil Bileikleri):
Yaklak 0,1 M K
2
Cr
2
O
7
zeltisine 2-3 damla aseton damlatlrsa renkte deiiklik
olmad.

3. Hafta alma Konusu

*12.snflar ders kitab 260.sayfada sayfa banda reaksiyon denklemi verilen deney
yapld (4.nite Organik Bileik Snflar 4.Blm Alkoller): H
2
gaz kyla beraber
alkoksit oluumu gzlendi.
C
2
H
5
OH + Na C
2
H
5
ONa

+1/2H
2


4. Hafta alma Konusu

*12.snflar ders kitab 270.sayfa Resim 4.6.4 Benedict testi deneyi yapld (4.nite
Organik Bileik Snflar 6.Blm Karbonil Bileikleri): Deney tpne karbonil bileii
(asetaldehit), Fehling 1 ve Fehling 2 her nden de eit hacimde alnda; stld,
mavi rengin krmz olduu grld.

5. Hafta alma Konusu

*12.snflar ders kitab 281.sayfa alttan 3.paragrafn deneyi yapld (4.nite Organik
Bileik Snflar 4.Blm Karboksilik asitler): CH
3
COOH ile Mg metalinin
tepkimesinden H
2
gaz kyla beraber tuz oluumu gzlendi.
CH
3
COOH + 2Mg Mg
2
(CH
3
COO) + H
2

HAZRAN

1. Hafta alma Konusu

*12.snflar ders kitab 312.sayfa C-4 sorusuyla ilgili olarak idrarda eker tayini deneyi
yapld; idrarda eker kmamas gerekirken bir rencimiz eker hastas olduundan
idrarnda eker kt. Deney tpne idrar, Fehling 1 ve Fehling 2 her nden de eit
hacimde alnda; stld, mavi rengin krmz olduu grld.

2. Hafta alma Konusu


8
*12.snflar ders kitab 281.sayfa alttan 3.paragrafn deneyi yapld (4.nite Organik
Bileik Snflar 4.Blm Karboksilik asitler): CH
3
COOH ile Zn, Al ve Fe metallerinin
tepkimesinden H
2
gaz kyla beraber tuz oluumu gzlendi.
CH
3
COOH + 2Zn Zn
2
(CH
3
COO) + H
2
CH
3
COOH + 2Fe Fe
2
(CH
3
COO) + H
2
CH
3
COOH + 3Al Al
3
(CH
3
COO) +1,5H
2

*12.snflar ders kitab 301.sayfa Resim 4.9.1 deneyi yapld (4.nite Organik Bileik
Snflar 9.Blm Aminler)
Bakr slfat zeltisine 23 damla trietilamin ilave edilirse rietilaminin bakr kompleksi
oluur.