Lenin - Örgütlenme Üzerine

RGTLENME ZERNE
ER YAYINLARI
V. . Lenin rgtlenme zerine
V. . LENN
1
RGTLENME ZERNE
V. . LENN
Nereden Balamal?, 1901 ylnda yazld. lk kez 1901 Maysnda Iskra No: 4de yaynland. Collected Works, Vol. 5, s. 13-24. Bir Yoldaa Mektup [Bir Yoldaa rgtsel Grevlerimiz zerine Mektup], 1902 Eyllnde yazld. lk defa 1902 ylnda hektograf baskyla yaynland. Collected Works, Vol. 6. Devrimci Maceraclk, lk kez 1 Austos 1902de Iskra No: 23de yaynland. Collected Works, Vol. 6. [Trkesi: Lenin, rgtlenme zerine iinde, Bora Yaynlar, Nisan 1975] Eri Yaynlar tarafndan dzenlenmitir, 2003. erisyay@kurtuluscephesi.com http://www.kurtuluscephesi.com http://www.kurtuluscephesi.net http://www.kurtuluscephesi.org
NDEKLER
9 18 36
Nereden Balamal? Bir Yoldaa Mektup Devrimci Maceraclk
RGTLENME ZERNE
V. . LENN
NEREDEN BALAMALI?
Son yllarda Rusya Sosyal-Demokratlarnn karsna kan ne yapmal meselesi zel bir nem tayor. Bu mesele, (seksenlerin sonlarnda ve doksanlarn balarnda olduu gibi) hangi yolu sememiz gerektii meselesi deil, bilinen yolda hangi pratik admlar atmamz gerektii ve bu admlar nasl atacamz meselesidir. Bu da, pratik almann sistemi ve plan meselesidir. Ve kabul edilmelidir ki, pratik faaliyette bulunan bir parti iin temel bir mesele olan, mcadelenin nitelii ve metotlar meselesini henz zm deiliz; bu durum da hl, ortaya ackl bir ideolojik tutarszlk ve yalpalama karan ciddi gr ayrlklarna yol amaktadr. Bir yandan, henz yok olmam bulunan ekonomist1 akm, siyasi rgtlenme ve ajitasyon almalarn ksteklemeye ve daralt1 Ekonomist - Ekonmizm, on dokuzuncu yzyil sonlar ve yirminci yzyl balarnda Rusya Sosyal-Demokrat hareketi iinde oportnist bir akm, uluslararas oportnizmin Rusyadaki bir eidiydi. Ekonomistlerin szcleri, Rusyada Raboaya Mysl gazetesi (18971902), yurt dnda da Raboeye Dyelo (ilerin Davas) gazetesi (1899-1902) idi. Ekonomistler, siyasi mcadelenin liberal burjuvaziye braklmasn savunarak, ii snfnn kendisini, daha yksek cret, daha iyi alma artlar, vb. urunda ekonomik mcadeleyle snrlamasn istiyorlard. i snf partisinin nder rol oynamasna karydlar. Partinin grevlerinin sadece hareketin kendiliinden seyrini izlemek ve gelimeleri tesbit etmek olmas gerektiini ileri sryorlard. Ekomizmin tehlikesi, ii snfn snfsal devrim yolundan saptrmasnda ve onu burjuvazinin siyasi bir uzants haline getirmesinde yatyordu. Ekonomizme kar mcadelede Leninin Iskras byk rol oynad. Ekonomizme ldrc darbe, Lenin tarafindan Ne yapmal? adl kitapta indirildi.
maya abalyor. te yandan, ilkesiz eklektizm kafasn yeniden uzatyor, her yeni akm taklit ediyor ve acil talepleri, bir btn olarak hareketin temel grevlerinden ve srekli ihtiyalarndan ayrdedemiyor. Bildiimiz gibi, bu akm Raboeye Dyeloda2 yerine oturdu. Bu gazetenin, Tarihi Bir Dneme (Listok Raboeye Dyelo, No. 6)3 gibi atafatl bir balk altnda atafatl bir makalede sunduu en son program aklamas, bizim yaktrdmz nitelii zel bir nemle ortaya koyuyor. Daha dne kadar ekonomizmle flrt ediliyor, Raboaya Mysln4 kesinlikle mahkum edilmesi karsnda fkeye kaplnyor ve Plehanovun istibdada kar mcadele meselesini koyuu yumuatlyordu. Oysa bugn Liebknechtin szleri aktarlyor: Eer artlar yirmi drt saat iinde deiirse, taktiin de yirmi drt saat iinde deitirilmesi gerekir. Dolaysz saldrya gemek ve istibdad yerle bir etmek iin bir gl sava rgtnden; kitleler arasnda geni apta devrimci siyasi ajitasyondan (gerek devrimci, gerekse siyasi bakmdan artk ne kadar da fazla!); sokak protestolar iin ard aras kesilmeyen arlardan; siyasi nitelii belirgin (aynen!) sokak gsterilerinden sz edilip duruyor ve bu bylece srp gidiyor. Iskrann5 birinci saysnda ortaya koyduumuz ve hedefi,
2 Raboeye Dyelo - Ekonomistlerin gazetesi. Yurtdndaki Rusya Sosyal-Demokratlar Birlii tarafndan dzensiz aralklarla karlan yayn organ. 1899 Nisanndan 1902 ubatna kadar Cenevrede yaynland. On iki say kt. Bu gazete Ekonomistlerin yurtdndaki merkeziydi. Iskra nn bir parti kurma planna kar ak bir mcadele yrtt, sendikalist bir siyaset izlenmesi iin arda bulundu ve kylln devrimci niteliklerini inkar etti 3 Listok Raboego Dyela (Rabogeye Dyelonun Eki) 1900 Haziranndan 1901 Temmuzuna kadar Cenevrede yaynland. Toplam sekiz say kt. 4 Raboaya Mysl (ilerin Dncesi) Ekonomistlerin szcln yaparak 1897 Ekiminden 1902 Aralna kadar yaynland. Toplam on alt say kt. 5 Iskra - 1900 ylnda Lenin tarafndan karlan btn Rusya apnda ilk illegal Marksist gazete. i snfnn rgtlenmesinde tayin edici bir rol oynad. Iskrann ilk says 1900 Aralnda Leipzigde yaynland. Daha sonraki saylar Mnih, Londra ve Cenevrede basld. Iskrann yaz kurulu V. I. Lenin, G. V. Plehanov, Y. O. Martov, P. B. Akselrod, A. N. Potresov ve V. I. Zasuliten meydana geliyordu. Aslnda, Lenin gazetenin bayazar ve yneticisiydi. Iskra, Parti kadrolarnn toplant ve eitim merkezi oldu. Leninin inisiyatifi ve dorudan doruya katlmasyla, Iskra yaz kurulu bir Parti program tasla hazrlad ve 1903 Temmuz Austos aylarnda toplanan Rusya Sosyal-Demokrat i Partisinin kinci Kongresinin hazrlklarn yapt. Bu kongre, Rusyada gerekten devrimci, Marksist bir partinin temelini att. Ama kongreden hemen sonra Meevikler Iskrann denetimini ele geirdiler. 52. saysndan itibaren gazete devrimci Marksizmin organ olmaktan kt. Lenin, eski, devrimci gazeteden (52. sayya kadar) ayrdetmek iin ona yeni, oportnist Iskra adn verdi.
10
sadece birbirinden kopuk gruplar kazanmak deil, ayn zamanda dorudan doruya istibdadn kalesini yerle bir etmek olan gl ve iyi rgtlenmi bir partinin kurulmas arsnda bulunan program, Raboeye Dyelonun bylesine abuk kavramas karsnda belki de kendimizi mutlu sayabilirdik; ama bu kiilerin belli bir gr asndan yoksun oluu mutluluumuzu sadece glgeliyor. Hi phe yok ki, Raboeye Dyelo Liebknechtin adn bo yere kullanyor. zel bir meseleye ilikin olarak ajitasyon taktii ya da parti rgtlenmesinin belli bir ayrntsna ilikin olarak taktik, yirmi drt saat iinde deitirilebilir; ama ancak hibir ilkeden nasibini almam kimseler, kitleler arasnda bir mcadele ve siyasi ajitasyon rgtnn genellikte, srekli ve mutlak gereklilii konusundaki grlerini yirmi drt saatte ya da bu durumda yirmi drt ayda deitirebilirler. artlarn deimi ve dnemlerin farkl oluuna sarlmak samadr; bir mcadele rgtnn inas ve siyasi ajitasyonun yrtlmesi, durgun, bar her art altnda ve devrimci ruhun zayflamas ne kadar belirgin olursa olsun her dnemde esastr. stelik byle dnemlerde ve byle artlarda bu tr alma zellikle gereklidir, nk patlama ve tama zamanlarnda rgtn kurulmas ok ge olacaktr. Parti bir anda faaliyete geebilmek iin hazr durumda olmaldr. Yirmi drt saat iinde taktii deitirin! Ama taktiin deitirilmesi iin nce ortada bir taktiin bulunmas gerekir. Siyasi mcadeleyi her durumda ve her art altnda yrtebilecek gl bir rgt olmadan, salam ilkelerin aydnlatt ve kararllkla uygulanan sistemli eylem plan diye bir ey szkonusu olamaz; nk taktik denince akla gelen budur. Meseleyi gerekten bir gzden geirelim: bugn bize, u tarihi ann Partimizi yepyeni bir meseleyle, terr meselesiyle kar karya brakt syleniyor. Dne kadar yepyeni mesele, siyasi rgtlenme ve ajitasyondu; bugn ise terr. lkelerini bylesine aka unutmu kiilerin taktikte kkl bir deiiklii savunduklarn iitmek biraz garip deil mi? Bereket, Raboeye Dyelo yanlyor. Terr meselesi hi de yeni bir mesele deildir; Rusya Sosyal-Demokrasisinin bu konuyla ilgili ortaya konulmu grlerini ksaca hatrlamak yeter. Biz, ilke olarak, terr hibir zaman reddetmedik ve edemeyiz de, Terr, savan belli bir annda, birliklerin belli bir durumunda ve belli artlarda son derece uygun ve hatta zorunlu olabilecek
11
askeri eylem biimlerinden biridir. Ama asl nemli olan, bugn iin terrn asla sava meydanndaki ordu iin bir harekt olarak deil, tm mcadele sistemiyle sk skya balantl ve btnlemi bir harekt olarak deil, hibir orduyla balants olmayan zaman zaman yaplacak bamsz bir saldr biimi olarak nerilmi olmasdr. Aslnda, merkezi bir rgt olmadan ve mahalli devrimci rgtlerin bu zayflyla, terrn olup olaca da budur. Dolaysyla biz, mevcut artlarda bu mcadele aracnn vakitsiz ve elverisiz olduunu, en faal savalar gerek grevlerinden, bir btn olarak hareketin karlar asndan en nemli olan grevden saptracan ve hkmetin deil, devrimin glerini datacan zerine basa basa belirtiyoruz. Son olaylar bir hatrlayalm. Devrimciler bir nderler ve rgtleyiciler kurmayndan yoksunken, ii kitlelerinin ve ehirlerdeki sradan halkn mcadelede ileri atldn gzlerimizle grdk. Bu artlar altnda, en atlgan devrimciler terre bavururken, ciddi olarak gven duyulabilecek tek ey olan sava mfrezelerinin zayf dmesi tehlikesi yok mudur? Huzursuzluk duyan, protestolarda bulunan, dank olan ve dank olduklar iin de gsz olan kitleler ile devrimci rgtler arasndaki ban kopma tehlikesi yok mudur? Oysa baarmzn biricik teminat bu badr. Gzpek bireysel darbelerin nemini inkr edecek deiliz, ama gnmzde onca insann bu ynde gl bir eilim gsterdii bir zamanda, terr dncesiyle kendinden gemeye kar, terr esas ve temel mcadele arac olarak grmeye kar kararl bir uyarda bulunmak grevimizdir. Terr hibir zaman dzenli bir askeri harekt olamaz, olsa olsa, tayin edici bir saldrda kullanlan metotlardan biri olarak hizmet edebilir. Ama u anda byle bir tayin edici saldr iin ar yaynlayabilir miyiz? Raboeye Dyelo aka yaynlayabileceimizi dnyor ve nasl oluyorsa, yle haykryor: Saldr birlikleri kurun! Ama bu da gene, mantktan ok cokuya dayanyor. Bizim askeri kuvvetlerimizin ana gvdesi, gnlllerden ve asilerden meydana gelmektedir. Biz sadece birka kk dzenli birlie sahibiz, stelik bunlar harekete geirilmi bile deildir; bunlarn hem birbirleriyle balantlar yoktur, hem de saldr birliini bir yana brakalm, herhangi bir birlik olacak ekilde bile eitilmi deildirler, Btn bunlar gz nne alndnda, mcadelemizin genel artlarn deerlendirebilen ve olaylarn tarihi ak iindeki her dnemete bu artlar hesaba katabilen bir kimse iin, u
12
anda sloganmzn saldrya gein olamayaca, dman kalesini kuatn olmas gerektii aktr. Baka bir deyile, Partimizin acil grevi, hemen imdi giriilecek bir saldr iin eldeki btn gleri toplamak deil, btn gleri birletirebilecek ve harekete fiiliyatta rehberlik edebilecek bir devrimci rgtn kurulmas iin arda bulunmaktr. Bu rgt, lafta deil fiiliyatta her protesto hareketini ve her patlay her zaman desteklemeye hazr ve bunu, tayin edici mcadele iin uygun sava kuvvetlerinin inasnda ve salamlatrlmasnda kullanacak bir rgt olmaldr. ubat ve Mart olaylarndan6 karlan dersler ylesine etkileyici oldu ki, imdilik bu sonu konusunda ilkede bir anlamazlk kacaa benzemiyor. Ne var ki, u anda meselenin ilke olarak zmne deil, pratik bir zmne ihtiyacmz var. Sadece ihtiya duyulan rgtn nitelii ve kesin amac konusunda akla kavumakla kalmamal, ayn zamanda rgt iin kesin bir plan hazrlamalyz, bylece rgtn kuruluu btn ynleriyle ele alnm olacaktr. Meselenin ihmale gelmez nemi karsnda, biz kendi paymza, imdi basma hazrlanan bir brorde bir plan taslan, daha ayrntl bir ekilde gelitirilmek zere yoldalara sunuyoruz!7 Kanmzca, faaliyetlerimizin hareket noktas, istenilen rgtn kurulmas yolundaki ilk adm yahut da izlendii takdirde bu rgt dzgn bir ekilde gelitirmemizi, derinletirmemizi ve yaygnlatrmamz salayacak olan ana yol, btn Rusya apnda bir siyasi gazetenin karlmas olmaldr. En ok ihtiya duyduumuz ey bir gazetedir; gazete olmadan, Sosyal-Demokrasinin hem genel olarak balca ve srekli grevi, hem de halkn en geni tabakalar
6 Burada, 1901 ubat-Mart aylarnda St. Petersburg, Moskova, Kiev, Harkov, Kazan, Yaros-lavl, Varova, Belostok, Tomsk, Odessa ve Rusyann dier ehirlerinde meydana gelen ii ye rencilerin devrimci kitle eylemleri, siyasi gsteriler, mitingler ve grevler kasdediliyor. 1900-1901 retim ylnda meydana gelen renci hareketi, akademik taleplerden kaynakland ve sonunda istibdadn gerici siyasetine kar devrimci siyasi eylem niteliini ald. En ileri iiler tarafndan desteklendi ve Rusya toplumunun btn kesimlerinde yank uyandrd. 1901 ubat ve Mart aylarndaki grevleri ve grevlere yol aan ilk olay, Kiev niversitesinden 183 rencinin bir siyasi renci mitingine katldklar gerekesiyle askere alnmalaryd. Hkmet, devrimci eylemlere katlanlara vahice saldrd. 4 (17) Mart 1901de St. Petersburgdaki Kazan Katedralinin nndeki meydanda yaplan gsteri yryne katlanlara kar giriilen misilleme zellikle iddetli, oldu, ama 1901 ubat-Mart olaylar, Rusyada devrim dalgasnn ykselmekte olduunu gsterdi. ilerin harekete siyasi sloganlarla katlmalar ok byk nem tayordu. 7 Leninin Ne Yapmal? Hareketimizin Canalc Sorunlar adl kitabna deiniliyor. Bu kitap ilk defa, 1902 Martnda Stuttgartta Dietz Yaynevi tarafndan yaynland.
13
arasnda siyasete ve sosyalizmin meselelerine duyulan ilginin ykseldii bir srada iinde bulunduumuz ann ihmale gelmez grevi olan ilkelere bal, sistemli ve ok ynl propaganda ve ajitasyonu yrtemeyiz. Bireysel eylemler, mahalli bildiriler ve gazeteler vb. biimindeki dank ajitasyonu, ancak srekli bir yaynn yardmyla yrtlebilecek genelletirilmi ve sistemli bir ajitasyonla glendirme ihtiyac, hibir zaman bugnk kadar iddetli bir ekilde hissedilmemitir. Hi abartsz diyebiliriz ki, bir gazetenin sk aralarla ve dzenli olarak baslmas (ve datlmas), militan faaliyetlerimizin bu nde gelen ve en temel kesiminin ne kadar iyi ina edildiinin kesin bir kstas olabilir. Ayrca, gazetemiz btn Rusya apnda olmaldr. Yayn yoluyla halk ve hkmeti etkilemek iin abalarmz birletirmede baarszla uradmz takdirde ve baarszla uradmz srece, halk ve hkmeti daha karmak, daha etin, ama ayn zamanda daha tayin edici etkileme yollarn birletirmeyi dnmek hayalcilik olur. Hareketimiz, blnp paralanma yznden, Sosyal-Demokratlarn byk bir ounluunun bak asn ve faaliyet alann daraltan ve gizlilik ve uyankl korumadaki ustaln krelten btnyle mahalli almaya gmlp kalma yznden, pratik ve rgtsel bakmdan olduu kadar, ncelikle ideolojik bakmdan da zarar grmektedir. te tam bu blnp paralanma durumunda, yukarda sz edilen tutarszlk ve bocalamalarn en derin kklerini aratrmak gerekmektedir. Bu zaafn ortadan kaldrlmas ve tek tek mahalli hareketlerin btn Rusya apnda tek bir harekete dntrlmesi yolunda atlacak ilk adm, btn Rusya apnda bir gazetenin karlmas olmaldr. Sonu olarak, kesinlikle bir siyasi gazeteye ihtiyacmz var. Bir siyasi organ olmadan, gnmz Avrupasnda ismi olan bir siyasi hareket dnlemez. Byle bir gazete olmadan, siyasi huzursuzluk duyan ve protestoda bulunan btn unsurlar biraraya getirme ve bylece proletaryann devrimci hareketini canlandrma grevimizi asla yerine getiremeyiz. Biz ilk adm attk, ii snf arasnda ekonomik, fabrikalarla ilgili tehirler iin gl bir istek yarattk; imdi de ikinci adm atmal ve halkn btn kesimlerinde siyasi tehir iin tamamen siyasi bilince dayal gl bir istek yaratmalyz. Siyasi tehirin sesinin bugn iin zayf, rkek ve seyrek kmas karsnda cesaretimiz krlmamaldr. Bunun nedeni, polisin zorbalna tamamen boyun eilmi olmas deildir; bu tehirleri yapabilecek ve yapmaya hazr olanlarn konu-
14
acaklar bir krsleri yoktur, istekli ve yreklendirici dinleyicileri yoktur, her eye kadir Rus Hkmetine kar olan ikayetleri yneltirken, bunun yank bulaca gc halk arasnda hibir yerde grememektedirler. Ama bugn btn bunlar hzla deimektedir. Byle bir g vardr. Bu g, sadece siyasi mcadele arlarn dinlemeye ve desteklemeye deil, ayn zamanda cesaretle savaa katlmaya da hazr olduunu gstermi bulunan devrimci proletaryadr. Bugn arlk hkmetini lke apnda tehir edecek bir krs salamak durumundayz ve bunu yapmak grevimizdir. Bu krs, Sosyal-Demokrat bir gazete olmaldr. Rusya toplumunun dier snf ve tabakalarndan ayr olarak, Rusya ii snf, siyasi bilgiye kar srekli bir ilgi gstermekte ve illegal yayn iin (sadece youn huzursuzluk dnemlerinde deil) srekli ve yaygn bir talepte bulunmaktadr. Byle bir kitle talebi var olduunda, tecrbeli devrimci nderlerin yetitirilmesine balandnda ve ii snfnn younlamas, onu byk ehirlerdeki ii snf mahallelerinde ve fabrikalarn birarada bulunduu yerlerde gerekten hakim duruma getirdiinde, artk proletarya iin bir siyasi gazete karmak son derece uygundur. Proletarya araclyla gazete ehir kk-burjuvazisine, kylk blgelerdeki zanaatkarlara ve kyllere ulaacak ve bylelikle halkn gerek siyasi gazetesi haline gelecektir. Ne var ki, bir gazetenin rol, yalnzca fikirlerin yaylmas, siyasi eitim ve siyasi mttefiklerin kazanlmasyla snrl deildir. Bir gazete sadece kolektif bir propagandac ve kolektif bir ajitatr deil, ayn zamanda kolektif bir rgtleyicidir. Bu bakmdan, gazete, ina halindeki bir binann evresinde kurulan iskeleye benzetilebilir; bu iskele, yapnn snrlarn belirler, inaat iileri arasndaki balanty kolaylatrr ve bylelikle onlarn yaplacak ileri datmalarn ve rgtl almalarndan kardklar ortak sonular grmelerini salar. Gazetenin yardm ve araclyla. sadece mahalli faaliyetlere deil, ayn zamanda dzenli genel almaya da giriecek kalc bir rgt doal olarak ekillenecek ve yelerini siyasi olaylar dikkatle izleyebilecek ekilde yetitirecek, bu olaylarn halkn eitli tabakalar zerindeki etkisini ve nemini deerlendirecek ve devrimci partinin bu olaylar etkileyebilmesi iin etkili yollar gelitirecektir. Sadece gazetenin dzenli olarak oaltlmas ve datmnn srekli olarak gelitirilmesi gibi teknik bir grev bile, birleik partinin bir temsilciler an gerektirecektir; bu temsilciler birbirleriyle srekli
15
bir ba kuracaklar, olaylarn genel durumundan haberdar olacaklar, btn Rusya apndaki almada kendilerine den ayrntl grevleri yerine getirmeye alacaklar ve eitli devrimci eylemlerin rgtlenmesinde kendi glerini snayacaklardr. Bu temsilciler a,* tam gereini duyduumuz trden bir rgtn, yani btn lkeyi kucaklayacak kadar yaygn; kesin ve ayrntl bir iblmri gerekletirebilecek lde geni ve ok ynl; kendi almasn her art altnda, btn ani dnemelerde ve her beklenmedik durumda dzenli olarak yrtebilecek kadar serinkanl; bir yandan, dman btn kuvvetlerini tek bir noktada topladnda gl dmana kar ak savaa girimekten kanabilecek, te yandan da, dmann acemiliinden yararlanabilecek ve ona en beklemedii zamanda ve yerde saldrabilecek kadar esnek bir rgtn iskeletini oluturacaktr. Bugn byk ehirlerin sokaklarndaki renci gsterilerini desteklemek gibi nispeten kolay bir grevle kar karyayz; ama yarn belki de, szgelimi, belli bir yredeki isizler hareketini desteklemede, bir kyl ayaklanmasnda devrimci bir rol oynamak zere grevimizin banda bulunmak zorunda kalabiliriz. Bugn, hkmetin Zemstvoya8 kar at kampanyadan doan gergin siyasi durumdan yararlanmak zorundayz; ama yarn, saldrya geen bir arlk babozuuna kar halkn fkesini desteklemek ve onu aka geri ekilmeye zorlamak zere dnyay bana ykmak amacyla boykotlar, sulama bildirileri, gsteri yryleri vb. gibi yollarla yardmc olmak zorunda kalabiliriz. Bu lde bir sava hazrl, ancak dzenli birliklerin srekli faaliyetiyle gelitirilebilir. Eer ortak bir gazete karmak iin glerimizi birletirirsek, bu alma, sadece en yetenekli propagandaclar deil, ayn zamanda tayin edici mcadele iin slogan tam zamannda atabilen ve o mcadelede nderlii ele geirebilen en yetenekli rgtleyicileri
* Hi phesiz, bu temsilcilerin ancak Partimizin mahalli komiteleriyle (gruplar, eitim mahfilleri) en yakn temas iinde baarl bir ekilde alabilecekleri aktr. Genel olarak, tasarladmz tm plan, elbette ancak Partiyi defalarca birletirmeye alm olan ve bu birletirmeyi bugn deilse yarn, u yoldan deilse bu yoldan baaracandan emin olduumuz komitelerin en aktif destei sayesinde gerekletirilebilir. 8 Zemstvolar - asillerin elindeki mahalli kendi kendini ynetim organlar. 1864 ylnda arlk Rusyasnn merkezi vilayetlerinde kurulmulard. Yetkileri sadece mahalli ekonomik meselelerle (hastanelerin iletilmesi, yol yapm, istatistik, sigorta) kstlyd ve valilerin ve ileri Bakanlnn denetimi altndaydlar. Bunlar hkmetin rza gstermedii herhangi bir karar kaldrtabiliyorlard.
16
ve en yetenekli siyasi parti nderlerini de yetitirecek ve ortaya karacaktr. Son olarak, doabilecek bir yanl anlamay nlemek iin birka sz daha edelim. Durmadan sistemli ve planl hazrlktan sz ettik; ama asla, istibdadn ancak dzenli bir kuatmayla ya da rgtl bir saldryla yklabileceini sylemek istemiyoruz. Byle bir gr, hem sama, hem de doktriner bir gr olur. Tam tersine, istibdadn, kendisini srekli olarak tehdit eden kendiliinden patlamalarn ya da nceden grlemeyen siyasi karklklarn etkisi sonucu kmesi son derece mmkndr ve byle ihtimal tarihi olarak ok daha fazladr. Ama macerac kumarlardan saknmak niyetinde olan hibir siyasi parti, faaliyetlerini, byle patlamalar ve karklklar beklemeye dayandramaz. Biz kendi yolumuzda ilerlemeli ve dzenli almamz sebatla srdrmeliyiz. Beklenmedik olaylara ne kadar az bel balarsak, herhangi bir tarihi dneme karsnda hazrlksz yakalanmamz da o kadar imkanszlar. LENN
1901 ylnda yazld. lk kez 1901 Maysnda Iskra No: 4de yaynland. Btn Eserler, Cilt: 5, s: 13-24.
17
BR YOLDAA RGTSEL GREVLERMZ ZERNE MEKTUP9
Sevgili yolda, St. Petersburg Devrimci Partisinin rgtlenmesi iin hazrladnz taslan eletirilmesi isteinizi memnunlukla yerine ge9 Bir Yoldaa rgtsel Grevlerimiz zerine Mektup, St. Petersburglu Sosyal-Demokrat A. A. neyersonun (Yeryoma) o ehirdeki sosyal-demokrat almalarn rgtlenme tarzn eletiren mektubuna verilen yanttr. Lenin ve yakn arkadalarnn 1895 Aralnda tutuklanmalarndan sonra, ekonomistler i Snfnn Kurtuluu in Mcadele Birliini yava yava denetimleri altna aldlar. Devrimcilerin bir yer alt ve merkezi rgtnn kurulmas iin mcadele dene devrimci Marksistlerin tam tersine, ekonomistler, siyasi mcadelenin nemini inkar ediyor ve seim ilkesine dayal ve balca hedefi, iilerin ekonomik karlarn dolayszca savunmak ve karlkl yardm bankalar kurmak olan geni bir ii snf rgtnn kurulmas dncesini ortaya atyorlard. Ekonomistler Mcadele Birliini uzun sre denetimlerinde tutarak onun rgtsel yapsna da kendi damgalarn vurdular; Birliin ii snf yeleri (szmona ii rgt) suni olarak aydn yelerden ayrld. Birliin gevek rgtlenii, iilerin otokrasiye ve burjuvaziye kar kitle apnda devrimci mcadelesine nderlik etmeye deil, daha ok sendikal biimde bir mcadeleye uygundu. St. Petersburg rgtnde Iskraclarla ekonomistler arasnda gelien mcadele, RSDP
18
tiriyorum.10 (Anlalan, bununla, St. Petersburgdaki Rusya SosyalDemokrat ii Partisinin almalarnn rgtlenmesini kastediyorsunuz.) Ortaya koyduunuz mesele ylesine nemli ki, St. Petersburg Komitesinin btn yeleri ve hatta genel olarak btn Rusya Sosyal-Demokratlar bu meselenin tartlmasna katlmaldrlar. Her eyden nce, Birlikin eski (dediiniz gibi, birlik tipi) rgtlenmesinin elverisizliine ilikin aklamanza tamamen katldm belirtmek isterim. Raboeye Dyelo taraftarlarnn demokratik ilkeleri ne srerken byk kibirlilik ve inatlkla savunuculuunu yaptklar seim sistemine, ilerici iiler arasnda ciddi bir eitimin ve devrimci retimin yokluuna ve iilerin faal almalardan kopmalarna deiniyorsunuz.
nin St. Petersburg Komitesinin 1902 yaznda Iskrann safna gemesiyle doruuna ulat. Iskrann 15 Aralk 1902 tarihli 30. saysnda yle deniyordu: Haziran aynda St. Petersburg dolaylarnda yaplan ve ii rgtnn be semtini de temsil eden iilerin (ii rgtnn en yksek kuruluunu meydana getiriyordu) katld bir toplantda ortaya iki mesele kt. Bu meseleler unlard: 1) Rusya Sosyal-Demokrasisindeki iki akm: bugne kadar St. Petersburgda grlen eski ekonomist akm ve Iskra ve Zarya tarafndan temsil edilen devrimci akm; 2) rgtlenme ilkeleri (szmona demokratizm ya da bir devrimciler rgt). Her iki meselede de btn iiler oybirliiyle ekonomizmi ve demokratizme kar ktlar ve Iskra akmnn safnda yer aldlar. St. Petersburg Mcadele Birliini Iskrann rgtlenme ilkelerinin ruhuna uygun olarak yeniden ina etmek iin, Iskra rgtnn, ii rgtnn ve St. Petersburg komitesinin temsilcilerinden oluan bir komite kuruldu. Ama Tokarevin ban ektii ekonomistler, St. Petersburg Komitesinin Iskrann tutumunu destekleme kararna katlmadklarn bildirdiler; szmona i rgtleri Komitesini kurdular ve Iskraclara kar mcadeleye giritiler. Iskraclar iilerin destei sayesinde mevzilerini korudular ve St. Petersburg rgt iindeki durumlarn salamlatrdlar. Leninin Parti rgtlenmesi iin plann gelitirdii ve somut olarak biimlendirdii Bir Yoldaa Mektup, St. Petersburga, ekonomistlere kar mcadele en yksek noktasna ulat bir srada vard. Mektubun hektografla kopyas karld, elle oaltld ve St. Petersburglu Sosyal-Demokratlar arasnda datld. 1903 Hazirannda Sibirya Sosyal- Demokrat Birlii tarafndan RSDPnin rgtlerindeki Eski Devrimci alma zerine (Bir Yoldaa Mektup) illegal olarak yaynland. Bu mektup RSDP Merkez Komitesi tarafndan ayr bir bror olarak da yaynland ve bror baskya bizzat hazrlayan Lenin ona bir nsz, bir de ek yazd. Mektup, Sosyal-Demokrat rgtlerde geni apta datld. 1902-05 yllarn kapsayan polis arivleri, Moskova, Riga ve Don Rostovu, Nahcevan, Nikolayev, Krasnoyarsk, Irkutsk ve dier yerlerde yaplan polis basknlarnda bu mektubun ele getiini ortaya koyuyor. SBKP Merkez Komitesinin Marksizm-Leninizm Enstitsnn arivlerinde; Mektupun sadece ilk sayfasnn el yazmas bulunmaktadr. Bu sayfada Leninin elyazsyla u not vardr: Genel olarak St. Petersburg Komitesine ve zel olarak da Yeryoma yoldaa (Leninden). 10 Buradaki taslak, St. Petersburg ehrindeki devrimci almayla ilgili tzk tasladr, yoksa RSDPnin genel tz deil. Metnin baz yerlerinde taslak yerine tzk kullanlyor . (.N.)
19
Durum tam olarak yle: 1) (sadece iiler arasnda deil, aydnlar arasnda da) ciddi bir eitimin ve devrimci retimin bulunmay; 2) seim ilkesinin yersiz ve ar lde uygulanmas; ve 3) iilerin faal devrimci almalardan kopmalar. St. Petersburg rgtnn ve Partimizin daha birok mahalli rgtnn temel zaaf buradadr. Mektubunuzdan temel hatalarn anlayabildiim kadaryla, rgtsel grevler hakkndaki temel grnz tamamen paylayor ve rgtlenme plannza katlyorum. zellikle, btn Rusya apndaki almayla ve bir btn olarak Parti faaliyetiyle ilgili grevlere zel nem verilmesi yolundaki grnze tamamen katlyorum. Bu, sizin taslanzn Birinci Maddesinde yle ifade edilmi: iler arasnda srekli muhabirleri bulunan ve rgt iindeki almalarla sk ba olan Iskra gazetesi, Partinin ynetici merkezidir (sadece bir komitenin ya da semtin deil.) Ben sadece, teorik gerekleri, taktik ilkeleri, genel rgtlenme grevlerini ve herhangi bir an iin tm Partinin genel grevlerini gelitirip ortaya karan gazetenin, partinin ideolojik nderi olabileceini ve olmas da gerektiini belirtmekle yetineceim. Ama ancak, btn komitelerle kiisel balar salayan, Rusya SosyalDemokratlar arasndaki en devrimci btn gleri kucaklayan ve yaynlarn datlmas, bildirilerin baslmas, glerin gereince datlmas ve zel uralar stlenecek kiilerin ve gruplarn atanmas ve gsterilerin ve btn Rusya apnda bir ayaklanmann hazrlanmas vb. gibi Partinin btn genel meseleleriyle uraan zel bir merkezi grup (diyelim, Merkez Komitesi) hareketin dorudan pratik nderi olabilir. rgtn en kesin gizliliini ve hareketin srekliliini korumak zorunlu olduuna gre, Partimizin iki ynetici merkezi olabilir ve olmaldr da: bir M.O. (Merkez Organ) ve bir M.K. (Merkez Komitesi). Bunlardan birincisi, ideolojik nderlikten; ikincisi de, dorudan ve pratik nderlikten sorumlu olmaldr. Bu gruplar arasndaki eylem birlii ve gerekli dayanma sadece tek bir Parti programyla deil, ayn zamanda bu iki grubun bileimiyle (her iki grup da. M.O. ve M.K., birbiriyle tam bir ahenk iinde olan kimselerden meydana gelmelidir) ve dzenli ve sistemli ortak toplantlarn dzenlenmesiyle de salanmaldr. Ancak o zaman, hem M.O. Rus jandarmasnn eriemeyecei bir yere yerletirilebilir ve tutarll ve sreklilii teminat altna alnabilir; hem de M.K. btn
20
temel meselelerde M.O. ile daima birlik iinde bulunabilir ve hareketin btn pratik ynlerini dorudan doruya ynetebilecei serbestliye sahip olabilir. Dolaysyla, Tzn Birinci Maddesi (sizin taslanza gre) sadece hangi Parti organnn ynetici organ olarak tanndn belirtmekle kalmamal (bu elbette gereklidir), ayn zamanda bir mahalli rgtn, onlar olmadan Partinin bir parti olarak varln srdremeyecei merkezi kurulular yaratmak, desteklemek ve salamlatrmak iin faal bir ekilde alma grevini stlenmesi gerektiini de belirtmelidir. Daha sonra, kinci Maddede, komitenin mahalli rgt ynetmesi gerektiini (belki de Partinin btn mahalli almalar ve btn mahalli rgtleri demek daha iyi olurdu; ama ben, ifade ayrntlar zerinde durmayacam) ve hem iilerden, hem de aydnlardan meydana gelmesi gerektiini, nk onlar iki komiteye blmenin zararl olacan sylyorsunuz. Bu, kesinlikle ve tartmasz dorudur. Rusya Sosyal-Demokrat i Partisinin tek bir komitesi olmal ve bu komite de, kendilerini btnyle SosyalDemokrat faaliyetlere adam, salam inanl Sosyal-Demokratlardan olumaldr. Mmkn olduu kadar ok sayda iinin tam bir snf bilincine varmasna, profesyonel devrimci ve komite yesi haline gelmesine zellikle nem vermeliyiz.* ki deil de tek bir komite oldu muydu, komite, yelerinin birok iiyi kiisel olarak tanmalar meselesi zel bir nem kazanr. ilerin arasnda olup biten her eye nderlik edebilmek iin, btn semtlere girip kabilmek, ok sayda ii tanmak ve her eit yola sahip olmak vb. gerekir. Bu yzden, komite, ii snf hareketinin bizzat iilerin arasndan kacak belli bal btn nderlerini mmkn olduu kadar kapsamaldr. Komite, mahalli hareketi btn ynlerden ynetmeli ve Partinin btn mahalli kurulularnn, glerinin ve aralarnn sorumluluunu stlenmelidir. Siz komitenin nasl kurulmas gerektiinden sz etmemisiniz; ama bu durumda zel kurallar koymann pek o kadar gerekli olmad konusunda da anlaacamz sanyorum; komitenin nasl kurulmas gerektii meselesi, Sosyal-Demokratlarn yerinde tespit edecekleri bir meseledir. Ama
* Komiteye, ii kitleleriyle en ok ba olan ve ii kitleleri arasnda en fazla saylan devrimci iileri almaya almalyz.
21
belki de unu belirtmek gerekiyor: komiteye yeni yelerin alnmas, komite yelerinin ounluunun (ya da te ikisinin vb.) kararyla gereklemeli ve komite, temas listesinin gvenilir (devrimci adan) ve salam (siyasi anlamda) ellere verilmesine dikkat gstermeli ve aday yeleri nceden hazrlamaldr. M.O. ve M.K.mz olduu zaman, yeni komiteler ancak bunlarn ibirlii ve rzasyla kurulmaldr. Elden geldiince, komitelerde ok fazla sayda ye bulunmamal (byle komiteler iyi eitilmi, her biri devrimci faaliyetin zel bir dalnda teknik ustalk kazanm kiilerden kurulmu olur), ama ayn zamanda komiteler, almann btn ynlerinin stesinden gelebilecek, komitenin tam olarak temsil edilmesini ve kararlar uygulamasn salayabilecek yeterli sayda yeyi de kapsamaldrlar. yelerin says olduka fazla ve sk sk toplanmalar da tehlikeli olursa, o zaman komite iinden zel ve ok byk bir yrtme grubu (diyelim, be ya da daha az kiiden meydana gelen) semek gerekebilir. Ama bu gruba kesinlikle komitenin sekreteri ve bir btn olarak almaya pratikte rehberlik edebilecek olanlar girmelidir. Tutuklamalar olduu takdirde almann kesintiye uramamas iin, bu gruba aday yeler salanmas da zellikle nemlidir. Yrtme grubunun faaliyetleri ve bu gruba ye alma ilemi vb. komitenin genel toplantsnn onayna tabi olmaldr. Ayrca, komiteden sonra, onun altnda u kurulu!ar neriyorsunuz: 1) tartma toplantlar (en iyi devrimcilerin konferanslar); 2) semt mahfilleri;11 3) bu semt mahfillerinin her birine bal birer propagandac mahfili; 4) fabrika mahfilleri; ve 5) belli bir semtteki fabrika mahfillerinin delege temsilcilerinin toplantlar. Komitenin altndaki btn dier kurulularn (stelik sizin saydklarnzn yan sra, daha birok ve son derece eitli kurulular da olmaldr) komiteye tabi olmalar gerektii ve semt gruplar (ok byk ehirlerde) ve fabrika gruplar (her zaman ve her yerde) bulunmas gerektii konusunda size tamamen katlyorum. Ama sanrm, birok ayrntda sizinle ayn kanda deilim. Mesela, tartma toplantlarnn tamamen gereksiz olduu kansndaym. En iyi devrimcilerin hepsi de komitede olmal ya da zel bir almaya katlmaldr (basm, ulatrma, ajitasyon gezileri ya da szgelimi,
11 Mahfil (circle): Partili ve Partisiz devrimcilerden meydana gelen geni grup. Mahfil, Parti hcresi deildir. (.N.)
22
bir pasaport brosunun, hafiyeler ve ajan provokatrlerle uraan sava mfrezelerinin ya da ordu iinde gruplarn vb. rgtlenmesi). Konferanslar komite ve her semtteki ve her fabrikadaki propaganda, i kolu (dokumaclar, makina iileri, deri iileri vb.), renci, edebiyat vb. mahfillerinde yaplacaktr. Konferanslar niin zel bir kuruluu gerektirsin? Devam edelim. ok hakl olarak, Iskraya dorudan yaz yazma imkannn her isteyene tannmasn istiyorsunuz. Ne var ki, dorudan sz, gazetenin brosunun ya da adresinin her isteyen tarafndan bilinmesi eklinde anlalmamal; ancak, dileyen herkesin mektuplar yaz kuruluna vermesi (ya da gndermesi) zorunlu olmaldr. Elbette adresler olduka geni bir evre tarafndan bilinmelidir, ama her isteyene verilmemeli, sadece gvenilir ve gizlilik artlarna uyma yeteneine sahip olduklar bilinen devrimcilere verilmelidirler. Belki de, sizin nerdiiniz gibi, her semtte bir kiiye de deil, birok kiiye verilmeleri gerekebilir. Ayn zamanda, almamza katlan herkesin, tek tek her bir mahfilin kararlarn, isteklerini, dileklerini komitenin ve ayrca M.O. ve M.K.nin dikkatine sunma hakkna sahip olmas gerekir. Eer bunu salarsak, Parti grevlilerinin btn konferanslar, tartma toplantlar gibi son derece hantal ve gizlilik kurallarna aykr bir eye gerek kalmadan, eksiksiz malumattan yararlanacaklardr. Elbette mmkn olduu kadar ok sayda ve eitli grevlinin verecei kiisel konferanslar dzenlemeye de almalyz; ama burada her ey gizlilie uymaya baldr. Rusyada genel toplantlar ancak pek seyrek ve istisnai olarak mmkndr ve en iyi devrimcilerin bu toplantlara katlmalarna izin verilirken bir kat daha uyank olmak gerekir, nk ajan provokatrlerin bu toplantlara szmalar ve hafiyelerin toplantya katlanlardan birini izlemeleri genellikle daha kolaydr. Sanrm yle yapmak daha doru olur: byk bir genel toplant (diyelim, 30 ile 100 kii arasnda) dzenlemek mmkn olduunda (mesela, yazn ormanda ya da bu ama iin zel olarak salanm bir apartman katnda), komite en iyi devrimcilerden bir ya da ikisini gndermeli ve toplantya uygun kiilerin katlmasn, yani mesela arlarn fabrika mahfillerinin mmkn olduu kadar ok sayda gvenilir yesine ulatrlmasn vb. salama almaldr. Ama bu toplantlar resmi kaytlara geirilmemeli, Tze konulmamal. ve dzenli olarak yaplmaldr. ler, toplantya katlan herkesin orada bulunan
23
herkesi tanyabilecei, yani her bir kimsenin bir mahfilin temsilcisi olduunu bilecei vb. tarzda dzenlenmemelidir. te hem bu yzden, sadece tartma toplantlarna deil, ayn zamanda temsilci toplantlarna da karym. Bu iki kuruluun yerine, yle bir kural nereceim. Komite, harekette pratik olarak yer alanlarn mmkn olduu kadar ok sayda ve genel olarak da iilerin katlaca byk toplantlar dzenlenmesini salamaldr. Toplantnn yeri, zaman, gerei ve toplantya kimlerin katlaca, byle ilerin gizli dzenleniinden sorumlu olan komite tarafndan tespit edilmelidir. Ak havada, ormanda vb. dzenlenen daha az resmi nitelikteki ii toplantlarnn bu kuralla hibir ekilde snrlanamayaca aktr. Belki de Tzkte bu konuyla ilgili bir ey sylememek daha bile iyi olur. Daha sonra, semt gruplarnn en nemli grevlerinden birinin, yaynlarn dzenli olarak datlmasn rgtlemek olduu konusunda, size tamamen katlyorum. Sanrm, semt gruplar esas olarak komiteler ile fabrikalar arasnda araclk ve hatta ou zaman kuryelik grevini yerine getirmelidirler. Semt gruplarnn ana grevi, komiteden gizlilik kurallarna uygun olarak aldklar yaynlar dzgn bir ekilde datmak olmaldr. Bu son derece nemli bir grevdir, nk eer biz datm yapan zel bir semt grubu ile o semtteki btn fabrikalar ve o semtteki mmkn olduu kadar ok sayda ii evi arasnda dzenli bir ba kurabilirsek, bu hem gsteriler, hem de bir ayaklanma asndan byk deer tayacaktr. Yaynlarn, brorlerin, bildirilerin hzl ve dzenli bir biimde datlmasn dzenlemek ve rgtlemek ve bu amala bir temsilciler a yetitirmek demek, ilerideki gsterilerin ya da ayaklanmann hazrlk almalarnn byk bir ksmnn gerekletirilmi olmas demektir. Yaynlarn datmnn rgtlenmesine bir huzursuzluk, grev ya da karklk zamannda balamak ok ge olur. Bu alma ancak, datmn ayda iki ya da defa zorunlu klnmasyla, tedricen gerekletirilebilir. Eer elde gazete yoksa, bildiri datlabilir ve datlmaldr da; ama datm cihaznn bo kalmasna asla izin verilmemelidir. Bu cihaz ylesine mkemmel bir duruma getirilmelidir ki, mesela btn bir St. Petersburg ii snfn bir olaydan bir gecede haberdar edebilmeli ve harekete geirebilmelidir. Bu asla hayalci bir hedef deildir; yeter ki, bildiriler merkezden daha dar arac mahfillere, onlardan da datclara sistemli bir ekilde aktarlabilsin.
24
Kanmca, semt gruplarnn grevleri, bu araclk ve aktarma almasnn dna tarlmamaldr; ya da daha kesin koyacak olursak, semt gruplarnn grevleri bu almann dna ancak en byk temkinlilikle tarlmaldr; yoksa bu durum sadece kefedilme ihtimalini artrr ve almann btnlne zarar verir. Hi phe yok ki, btn Parti meselelerinin tartld konferanslar semt mahfillerinde de yaplacaktr, ama mahalli hareketin btn genel meselelerine ilikin kararlar sadece komite tarafndan alnmaldr. Semt gruplarnn bamsz hareket etmesine, bildirilerin aktarlmas ve datlmasnn sadece teknik yann ilgilendiren meselelerde izin verilmelidir. Semt gruplarnn bileimi komite tarafndan tespit edilmelidir, yani komite kendi yelerinden bir ya da ikisini (ya da komitede bulunmayan yoldalar) u ya da bu semte delege olarak atar ve onlara bir semt grubu kurmalar talimatn verir; ayn ekilde, bu semt grubunun btn yeleri de komite tarafndan seilir. Semt grubu, komitenin bir koludur ve btn yetkilerini komiteden alr. imdi de, propagandac mahfilleri, meselesine geiyorum. Propaganda glerimizin azl yznden, bu mahfilleri tek tek her semtte rgtlemek hem epeyce zordur, hem de pek arzu edilir bir ey deildir. Propaganda, komitenin btn tarafndan ayn anlay iinde yrtlmesi ve kesinlikle merkezletirilmelidir. Dolaysyla, bu konuda yle dnyorum: komite eitli yelerine, bir propagandaclar grubu rgtlemeleri talimatn verir (bu propagandaclar grubu, komitenin bir kolu ya da komitenin kurulularndan biri olur). Bu grup, gizlilii korumak iin semt gruplarnn yardmlarndan yararlanarak, btn ehirde ve komitenin yetki alan iine giren btn yrelerde propaganda yrtmelidir. Bu grup, gerekirse, alt gruplar kurabilir ve mesela, baz grevlerini bu alt gruplara devredebilir. Ama btn bunlar ancak komitenin rzasyla yaplabilir. Komite, her zaman ve kaytsz artsz, hareketle u ya da bu ekilde ba olan her gruba, alt gruba ve mahfile kendi delegesini atama hakkna sahip olmaldr. Ayn tarzda bir rgtlenme, ayn tipten komite kollar ya da kurulular, harekete hizmet eden eitli gruplarn hepsine uygulanmaldr. rnein, yksek ve orta dereceli okullardaki renci gruplarna; devlet memurlar arasndaki taraftar gruplarna; ulatrma, basn ve pasaport gruplarna; gizli toplant yerleri dzenleyen gruplara; hafiyelerin izini srerek onlar tespit etmekle grevli gruplara;
25
askerler arasndaki gruplara; silah salamakla grevli gruplara; maddi gelir getiren giriimleri rgtleyen gruplara vb. uygulanmaldr. Gizli bir rgt ynetmenin btn sanat, mmkn olan her eyden yararlanmakta, herkese yapacak bir i vermekte ve ayn zamanda btn hareketin nderliini, srf birtakm yetkilere dayanarak deil, otoriteye, canlla, daha fazla tecrbeye, daha ok ynlle ve daha fazla yetenee sahip olarak elde tutmakta yatar. Bunu, eer merkezde olaanst yetkilere sahip yeteneksiz bir kimse bulunursa mutlak merkeziyetiliin hareketi kolayca mahvedebilecei yolundaki malum muhalefet ihtimaline kar belirtiyorum. Bu hi phesiz mmkndr, ama bu seim ilkesiyle ya da ademi merkeziyetilikle giderilemez; bunlarn geni lde uygulanmasna kesinlikle gz yumulamaz ve bunlar, otokrasi ynetimi altnda yrtlen devrimci almaya son derece zararldr. Bu, herhangi bir tzkle de giderilemez; ancak tek tek her bir alt grubun karar almalar M.O. ve M.K.ne bavurmalar ve (en kt durumda) kesinlikle yeteneksiz yetkililerin grevlerinden alnmas yolunu izleyen yoldaa etkileme tedbirleriyle giderilebilir. Komite, devrimci almann eitli ynlerinin eitli yetenekleri gerektirdiini ve bir rgtleyici olarak hi ie yaramayan bir kimsenin bazan bir ajitatr olarak son derece deerli olabileceini ya da kesin gizli almada iyi olmayan birisinin mkemmel bir propagandac olabileceini vb. gznne alarak, mmkn en geni iblmn salamak iin aba harcamaldr. Bu arada, propagandaclar konusuna deinmiken, bu meslein yeteneksiz kiilere yklenerek propaganda seviyesinin drlmesini birka kelimeyle eletirmek isterim. Ayrm yapmakszn bir renciyi ve bir mahfile verilmesini isteyen bir genci propagandac olarak grmek, bazan aramzda alkanlk haline geliyor. Buna kar klmaldr, nk ok byk zararlar vermektedir. lkelerde sonuna kadar tutarl ve gerekten yetenekli ok az propagandac vardr (ve byle bir propagandac olabilmek iin insann ok inceleme yapmas ve deneyim kazanmas gerekir); dolaysyla, byle kimseler uzmanlatrlmal, tamamen bu tr almaya verilmeli ve onlara en byk ihtimam gsterilmelidir. Bunlar, haftada bir dersler vermeli ve gerektiinde baka ehirlere gnderilmelidirler; genellikle, yetenekli propagandaclar eitli kasaba ve ehirleri dolamaldrlar. Ama yeni balayan genlere esas olarak pratik grevler
26
verilmelidir; rencilerin mahfilleri ynetmelerine iyimser bir ekilde propaganda ad verilmekte ve buna baklarak, onlara pratik grevler verilmesi ihmal edilmektedir. Elbette, ciddi pratik iler kkl bir eitimi de gerektirir; ama gene de, bu alanda yeni balayanlara daha kolay i bulunabilir. imdi de fabrika mahfillerini ele alalm. Bunlar bizim iin zellikle nemlidir: hareketin temel gc, byk fabrikalardaki iilerin rgtlenmesinde yatmaktadr, nk byk fabrikalar (ve imalathaneler) ii snfnn sadece say bakmndan hakim kesimini deil, ayn zamanda daha da nemlisi, etki, gelime ve savama gc bakmndan da hakim kesimini kapsamaktadr. Her fabrika, bizim kalemiz olmaldr. Bunun iin de, her fabrika iileri rgt ite ne kadar gizliyse, dta o lde dal budak salmal, yani d ilikilerinde herhangi bir devrimci rgt gibi antenlerini elden geldiince uzaa ve mmkn olduu kadar ok yne uzatmaldr. Burada da, bir grup devrimci iinin kanlmaz olarak ynetici ve hakim ekirdei oluturmas gerektiini nemle belirtiyorum. .abrika mahfilleri de dahil olmak zere, geleneksel tipte saf ii ya da saf sendikal Sosyal-Demokrat rgtlenmeyi tamamen terketmeliyiz. .abrika grubu ya da fabrika (imalathane) komitesi (ok sayda kiiden oluan teki gruplardan ayrdedilebilmesi iin), fabrikadaki btn Sosyal-Demokrat almay yrtmek yetkilerini ve talimatlarn dorudan doruya komiteden alan ok az sayda devrimciden meydana gelmelidir. .abrika komitesinin her yesi. kendini komitenin bir temsilcisi olarak grmeli, komitenin btn emirlerini yerine getirmeli ve sava alanndaki ordunun btn kanun ve adetlerine uymaldr; katlm olduu bir ordudan, sava zamannda, resmi izin olmadan ayrlamaz. Dolaysyla fabrika komitesinin bileimi, ok byk nem tayan bir meseledir ve komitenin balca grevlerinden biri de, bu alt komitelerin dzgn bir ekilde rgtlenmesini salamaktr. Ben bunu yle tasarlyorum; Komite baz yelerine (ayrca, szgelimi, u ya da bu nedenden dolay komiteye alnmam, ama tecrbeleri, insan tanmalar, zekalar ve kurduklar balarla ok yararl olabilecek baz iilere) her yerde fabrika alt komiteleri rgtlemeleri talimatn verir. Bu grup, semt temsilcilerine danr, birka toplant dzenler, fabrika alt komitelerinin aday yelerini etrafl bir denetimden geirir, sk bir sorgulamaya tabi tutar, gerekirse szkonusu fabrikadaki alt komitenin
27
mmkn olduu kadar ok sayda aday yesini denemeye ve incelemeye alarak snavdan geirir ve en sonunda, her fabrika mahfilinin ye listesini komitenin onayna sunar ya da uygun bulduu bir iiye, tam bir alt komiteyi kurmas, aday gstermesi ya da semesi iin yetki verilmesini nerir. Bylelikle komite ayn zamanda, kendisiyle temas, bu temsilcilerden hangisinin salayacan ve temasn nasl salanacan da tayin edebilir (genel bir kural olarak, bu temas semt temsilcileri araclyla salanr, ama bu kurala eklemeler yaplabilir ya da gelitirilebilir). Bu fabrika alt komitelerinin nemi gz nne alnrsa, her alt komitenin M.O. ile dorudan haberleebilecei bir adrese ve temas listesini gven altna alabilecei gizli bir yere sahip olmasna mmkn olduu kadar dikkat gstermeliyiz (yani tutuklama olduunda alt komitenin hemen yeniden kurulabilmesi iin gerekli bilgiler, Rus jandarmasnn eriemeyecei bir yerde gizlenilmek zere, elden geldiince dzenli ve eksiksiz bir ekilde Parti merkezine aktarlmaldr). Hi phesiz, adreslerin aktarlmas komitenin istedii biimde ve elindeki olgulara dayanlarak yaplmal ve bu adresleri var olmayan bir demokratik hakka dayanarak paylatrma yolu tutulmamaldr. Son olarak da, birka yeden meydana gelen bir fabrika alt komitesinin yerine, komiteden bir temsilciyi (ve onun yedeini) grevlendirmekle yetinmenin bazan gerekli, hatta daha uygun olabileceini sylemek sanrm yanl olmayacaktr. .abrika alt komitesi kurulur kurulmaz, ayr ayr grevleri olan ve gizlilik dereceleri ve rgtsel biimleri farkl bir dizi fabrika grubu ve mahfilini rgtlemeye giriecektir; mesela, yaynlarn ulatrlmasn ve datmn salayan mahfiller (bu, bize kendimizin olan gerek bir posta servisi salayacak tarzda, sadece yaynlarn datm iin deil, ayn zamanda yaynlar evlere kadar ulatracak tarzda ve btn iilerin adreslerini ve onlara ulama yollarn kesin olarak renebilecek tarzda rgtlenmesi gereken en nemli grevlerden biridir); illegal yaynlar okuma mahfilleri; hafiyelerin izini srp tespit etme gruplar;* zel olarak sendika hareketine ve ekonomik mcadeleye rehberlik ede* ilere unu anlatmalyz: hafiyelerin, ajan provokatrlerin ve hainlerin ldrlmesi bazan elbette kanlmaz olabilir. Ama bunu sistemletirmek, hi istenilmeyen ve hatal bir eydir. Hafiyeleri izleyip aa kararak zararsz klacak bir rgt kurmaya almalyz. Hafiyelerin hepsiyle uramak imkanszdr, ama onlar aa karacak ve ii snf kitlelerini eitecek bir rgt kurmak hem mmkn, hem de gereklidir.
28
cek mahfiller; uzun konumalar (makinalar, mfettiler. vb. zerine) tamamen legal bir biimdenasl balatp srdreceklerini bilen, herkesin iinde serbeste konuabilen, insan tanyabilen ve artlar grebilen ajitatr ve propagandac mahfilleri vb.* .abrika alt komitesi, her trden mahfiller (ya da temsilciler) a sayesinde, btn fabrikay, mmkn olduu kadar ok sayda iiyi kucaklamaya almaldr. Alt komitenin faaliyetlerinin baars, bu trden mahfillerin okluuyla. propagandaclar gezdirme yeteneiyle ve hepsinin stnde de, yaynlarn datmndaki ve bilgilerin ve mektuplarn toplanmasndaki dzenli almann doruluuyla llmelidir. zetleyecek olursak, genel rgtlenme tarz kanmca yle olmaldr: tm mahalli hareketin, btn mahalli Sosyal-Demokrat faaliyetlerin banda bir komite bulunmaldr. Bu komiteden, ona tabi olan ve birinci olarak, btn bir ii snf kitlesini (mmkn olduu kadar) kucaklayan ve semt gruplar ve fabrika (imalathane) alt komiteleri biiminde rgtlenmi yrtme temsilcileri a gibi kurulular ve kollar kmaldr. Bu a, bar zamannda yayn, gazete, bror ve komitenin gizli yazmalarnn datmyla uraacak; sava zamannda da gsterileri ve buna benzer kolektif faaliyetleri dzenleyecektir. kinci olarak, komite, tm harekete (propaganda, ulatrma, her eit yeralt faaliyeti vb.) hizmet eden mahfil ve gruplar halinde dal budak salacaktr. Btn gruplar, mahfiller ve alt komiteler vb. komite kurulularnn ya da komite kollarnn statsne sahip olmaldr. Bunlardan bazlar Rusya Sosyal-Demokrat i Partisine katlmak isteinde olduklarn aka belirtecekler ve komite tarafndan onayland takdirde Partiye katlacaklar, belli grevler stlenecekler (komitenin talimat ya da rzasyla), Parti organlarnn emirlerine uymay kabul edecekler, btn Parti yeleriyle ayn haklara sahip olacaklar ve komite yelii iin dorudan aday saylacaklardr vb.. Bazlar da Rusya Sosyal-Demokrat ii Partisine katlmayacaklar ve ya Parti yelerince kurulmu mahfiller statsnde kalacak yahut da u ya da bu Parti grubuyla birleeceklerdir vb. Hi phe yok ki, btn i meselelerde btn bu mahfillerin yeleri, tpk bir komitenin btn yeleri gibi, eit durumda olacak* Ayn zamanda, gsterilerde ve hapisten adam karma eylemlerinde vb. grevlendirilmek zere, askeri eitim grm ve zellikle gl ve atlgan iilerin alnd sava gruplarna da ihtiyacmz var.
29
lardr. Tek istisna, mahalli komiteyle (ayn zamanda M.O. ve M.K. ile de) kiisel temas hakknn sadece komitenin bu amala tespit ettii kiiye (ya da kiilere) ait olmasdr. Bu kii, btn dier bakmlardan, mahalli komiteye, M.K.ne M.O.na (ahsen olmamak artyla) nerge sunma hakkna sahip olan dier yelerle eit durumda olacaktr. Dolaysyla, szkonusu istisna, asla eitlik ilkesinin bir ihlali deil, sadece kesin gizlilik gereklerinden doan zorunlu bir imtiyaz olacaktr. Kendi grubuyla ilgili bir haberi M.K.ne ya da M.O.na ulatrmay baaramayan bir komite yesi, dorudan doruya bir Parti grevini yerine getirmemekten sorumlu tutulacaktr. Ayrca, eitli mahfillerin gizlilik derecesi ve rgtlenme biimi, grevlerinin mahiyetine bal olacaktr. Bu yzden, rgtler en geni bir eitlilik iinde olacaktr (en kat, en dar, en snrl rgtlenme tarzndan en serbest, en geni, en gevek ve ak rgtlenme tarzna kadar). Mesela, datm gruplarnda en kesin gizlilik ve askeri disiplin salanmaldr. Propagandac gruplarnda da gizlilik korunmakta, bu gruplardaki askeri disiplin ok daha az olacaktr. Legal yaynlarn okunmas ya da sendikal ihtiya ve talepler zerine tartmalarn rgtlenmesi iin kurulmu ii gruplarnda daha da az gizlilik gerekecektir vb.. Datm gruplar Rusya Sosyal-Demokrat i Partisine bal olmal ve onun belli sayda yesini ve grevlisini tanmaldrlar. alma artlarn inceleyen ve sendikal talepleri tespit eden gruplarn ille de Rusya Sosyal-Demokrat i Partisine bal olmas gerekmez. Bir ya da iki Parti yesiyle birlikte eitim almas yapan renci, subay ve memur gruplar baz durumlarda bu yelerin Partili olduunun farknda bile olmamaldr vb. Ama bir hususta, btn bu yan gruplardan azami rgtlenme derecesini mutlak= talep etmeliyiz. yle ki: byle bir gruba dahil olan her Parti yesi bu gruptaki almann ynetiminden resmen sorumludur ve bu gruplarn her birinin bileiminin, almasnn tm ileyiinin ve bu almalarn muhtevasnn M.K. ya da M.O. tarafndan mmkn olduu kadar tam olarak bilinmesi iin her trl tedbiri almakla ykmldr. Bu, merkezin btn hareketi eksiksiz bir ekilde grebilmesi, eitli Parti grevlerine mmkn en geni bir evre iinden seim yaplabilmesi, btn Rusyadaki benzer nitelikte olan btn gruplarn (merkez araclyla) birbirlerinin tecrbelerini renebilmeleri ve ajan provokatrlerin ya da pheli kiilerin belirmesi halinde uyarda bulunulabilmesi iin gereklidir.
30
Tek kelimeyle, her durumda mutlaka ve hayati derecede gereklidir. Bu nasl yaplmaldr? Komiteye dzenli raporlar sunarak, M.O.na mmkn olduu kadar ok sayda raporu mmkn en geni muhtevayla ileterek, M.K. ve mahalli komite yelerinin eitli mahfilleri ziyaret etmelerini salayarak ve nihayet, bu mahfillerle olan temas listesini, yani her mahfilin eitli yelerinin adlarn ve adreslerini gven altna alnmak zere (M.O. ve M.K.nin Parti brosuna) teslim etmeyi zorunlu klarak. Ancak raporlar sunulduu ve temaslar iletildii zaman, belli bir mahfile mensup Parti yesinin grevini yapt sylenebilir. Ancak o zaman, bir btn olarak Parti, pratik alma yrten her mahfilden haberdar olabilir. Ancak o zaman, tutuklamalar ve toparlamalar bizim iin bir terr olmaktan kabilir; nk eitli mahfillerle temaslar korunduu takdirde, M.K.mizin bir delegesinin tutuklanan birinin yerine derhal yedekler bulunmas ve almann srekliliini salamas her zaman kolay olur. O zaman bir komitenin tutuklanmas btn cihaz ortadan kaldramaz, sadece, yedekleri her zaman hazr bekleyen yneticileri gtrr. Sakn, gizlilii korumak gerektii iin raporlarn ve temaslarn iletilmesi imkanszdr, denmesin. Bir kere istendikten sonra ve komitelerimiz, bir M.K.miz ve bir M.O.mz olduu srece, raporlar ve temaslar teslim etmek (ya da gndermek) her zaman mmkndr ve her zaman da mmkn olacaktr. Bu, bizi, btn Parti rgtnn ve btn Parti faaliyetinin son derece nemli bir ilkesine vardryor: bir yandan, hareketin ideolojik ve pratik ynetimi ve proletaryann devrimci mcadelesi asndan mmkn en fazla merkeziyetilik gerekliyken; te yandan, Parti merkezinin (ve dolaysyla bir btn olarak Partinin) hareketten srekli haberdar edilmesi ve Partiye kar sorumluluk asndan, mmkn en fazla ademi merkeziyetilik gereklidir. Hareketin ynetimi, byk pratik tecrbe sahibi, mmkn olduu kadar mtecanis, mmkn en az sayda profesyonel devrimci gruplarna teslim edilmelidir. Proletarya (ve dier halk snflar), en farkl kesimlerinin en eitli ve en gayr mtecanis gruplarna kadar ve mmkn en ok sayda, harekete katlmaldr. Parti merkezinin elinde her zaman, sadece bu gruplarn her birinin faaliyetine ilikin kesin bilgi deil, ayn zamanda bunlarn bileimine ilikin mmkn olduu kadar eksiksiz bilgi de bulunmaldr. Hareketin ynetimini merkeziletirmeliyiz. Ayn zamanda (istihbarat olmadan merkezi-
31
yetilik mmkn olamayacana gre, srf bu nedenden dolay) Partinin tek tek yeleri, Partinin almalarna tek tek katlanlar ve Partiye dahil olan ya da bal bulunan her mahfil asndan, Partiye olan sorumluluu mmkn olduu kadar ademi merkeziletirmeliyiz. Bu ademi merkeziyetilik, devrimci merkeziyetiliin zorunlu bir n art ve zorunlu bir dzelticisidir. Ancak merkeziyetilik sonuna kadar uyguland ve bir M.K.miz ve bir M.O.mz olduu zaman, ne kadar kk olursa olsun her grubun onlarla haberleebilmesi -ve sadece haberleebilmesi deil, yllarn tecrbesiyle kurulmu bir sistemin sonucu olarak dzenli bir ekilde haberleebilmesi- mmkn olacaktr. Bir mahalli komitenin tesadfi talihsiz bileiminden doabilecek vahim sonular ancak o zaman giderilebilecektir. Artk Parti iinde gerek bir birlie ve gerek bir ynetim merkezinin kurulmasna yaklatmza gre, unu akldan karmamalyz: eer ayn zamanda, hem merkeze kar sorumluluk asndan, hem de merkezin, Parti makinasnn btn dili ve arklarndan haberdar edilmesi asndan azami ademi merkeziyetilik uygulamazsak, bu merkez iktidarsz kalacaktr. Bu ademi merkeziyetilik, genellikle hareketimizin en acil pratik ihtiyalarndan biri saylan iblmnn teki yznden baka bir ey deildir. Eer Parti merkezi, eski tipte mahalli komiteler tarafndan dorudan pratik almadan koparlmaya devam ederse, ne belli bir rgtn ynetici organ olarak resmen tannmas, ne de resmi bir M.K.nin kurulmas, hareketimizin gerekten birlemesini ve salam bir militan Partinin yaratlmasn salayamayacaktr. Bu eski tipte mahalli komiteler, kendini belli tipte bir devrimci almaya hasretmeyen, zel bir grev konusunda sorumluluk stlenmeyen, bir ii yklendikten sonra onu derinlemesine inceleyip hazrlayarak sonuna kadar gtrmeyen, keskin lafazanlkla muazzam bir vakit ve g heba eden, her biri her eit ile uraan bir insan salatasndan meydana gelirler. te yandan, byk bir renci ve ii mahfillere yn vardr ve bunlarn yars komitenin tamamen mehuldr; yars da komitenin kendisi gibi hantal, komitenin kendisi gibi uzmanlktan yoksun, komitenin kendisi gibi profesyonel devrimcilerin tecrbelerinden ders karmakta ve bakalarnn tecrbelerinden yararlanmakta gnlsz ve komitenin kendisi gibi her ey hakknda bitmez tkenmez konferanslara, seimlere ve tzk taslaklarna batm durumdadrlar. Merkezin dzgn alabilmesi iin, mahalli komiteler
32
kendilerini yeniden rgtlemelidirler; uzmanlamal, daha ok i yapan rgtler haline gelmeli ve u ya da bu pratik alanda gerek mkemmeliyete erimelidirler. Merkezin (imdiye kadar olduu gibi) t vermek, ikna etmek ve tartmakla kalmamas, orkestray gerekten ynetebilmesi iin, kimin hangi keman nerede ve nasl aldn; her algnn alnmas iin talimatn nerede ve nasl alndn ya da alnmakta olduunu; (mzik kulak trmalamaya baladnda) kimin nerede ve niin falso yaptn; ve falsonun giderilebilmesi iin kimin nereye ve nasl aktarlmas gerektiini kesin olarak bilmesi gerekir. Aka sylemek gerekir ki, bugn iin, bir komitenin gerek i almas hakknda bildirileri ve genel yazmalar dnda ya hibir ey bilmiyoruz, ya da arkadalarmzn ve yakn dostlarmzn anlatt kadarn biliyoruz. Ama Rusya ii snf hareketine nderlik edebilen ve otokrasiye kar genel bir saldrya hazrlanan dev bir Partinin kendisini bu kadaryla snrlayacan dnmek gln olur. Komite yelerinin says azaltlmaldr. Bu yelerden her birine hesap vermekle ykml tutulaca kesin, zel ve nemli bir grev verilmelidir. zel, ok kk bir ynetici merkez kurulmaldr. Komiteyle her byk fabrika arasnda balanty kuran, yaynlarn dzenli datmn yrten ve merkeze, bu datmn ve almalarn tm ileyiinin tam bir portresini sunan bir yrtme temsilcileri a gelitirilmelidir. Ve son olarak, eitli gruplar ve mahfiller kurulmal ve bunlar eitli grevleri stlenmeli ya da Sosyal-Demokratlara yakn olan, onlara yardm eden ve Sosyal-Demokrat olmaya hazrlanan kiileri birletirmelidirler. Ancak bunlar yapld takdirde, komite ve merkez, bu mahfillerin faaliyetinden (ve bileiminden) srekli haberdar olabilir. St. Petersburg komitesinin ve btn dier Parti komitelerinin yeniden rgtlenirken izleyecekleri izgiler bunlardr ve tzk meselesinin o kadar nemsiz olmasnn nedeni de budur. nerimizin amacn daha berrak bir ekilde ortaya koyabilmek iin, ie Tzk taslann tahliliyle balamtm. Ve sanrm, buraya kadar anlattklarmdan, Tzk olmadan da; onun yerine, her mahfil ve almalarn her yn hakknda dzenli raporlar verilmesini koyarak da ileri yrtmenin mmkn olabilecei, okurun gznde aklk kazanmtr. Tze ne konulabilir? Komite, herkesin almasna rehberlik eder (bu zaten yeterince ak). Komite, bir yrtme grubu seer (bu her zaman gerekli deildir; gerekli
33
olduu zaman da bir Tzk meselesi deil, merkezi, bu grubun bileiminden ve aday yelerinden haberdar etme meselesidir). Komite, eitli alma alanlarn yeleri arasnda datr ve her yeyi, komiteye dzenli rapor sunmakla ve M.O. ve M.K.ni almalarn geliiminden haberdar etmekle ykml tutar (burada da, Tze, glerimizin azl nedeniyle sk sk uygulanamayacak bir hkm koymaktansa, btn grevlendirmelerden merkezi haberdar etmek daha nemlidir). Komite, yelerinin kimler olduunu kesinlikle tespit etmelidir. Yeni yeler komiteye, kendi yelerinin davetiyle katlr. Komite, semt gruplar, fabrika alt komiteleri ve belli gruplar tayin eder (eer bunlar sralamaya kalkarsak sonu gelmez ve bunlar Tzkte yaklak olarak sralamann hibir gerei de yoktur; merkezi bunlarn rgtlenmelerinden haberdar etmek yeterlidir). Semt gruplar ve alt komiteler u mahfilleri rgtlerler... Bugn iin Tze byle bir madde koymak son derece yararsz olur. nk bu trden eitli gruplarn ve alt gruplarn faaliyetleri konusunda genel bir Parti tecrbesine sahip deiliz (birok yerde bundan tamamen yoksunuz). Bana kalrsa, byle bir tecrbe edinmek iin gerekli olan, Tzk deil, Parti istihbaratnn rgtlenmesidir. u sralar, mahalli rgtlerimizden her biri, en azndan birka akamn Tzk tartmasyla geiriyor. Bunun yerine, her ye, bu zaman, tm Partiye sunmak zere, kendi almas hakknda ayrntl ve iyi hazrlanm bir rapor dzenlemeye ayrsa, almalar yz kat daha ilerler. Tzn yararsz olmasnn nedeni, sadece devrimci almann daima kesin bir rgtlenme biimine uymamas deildir. Hayr, kesin bir rgtlenme biimi gereklidir ve biz btn almalarmza mmkn olduu kadar byle bir biim vermeye almalyz. Buna, genellikle sanldndan ok daha byk lde izin verilebilir ve bu, Tzk sayesinde deil, sadece ve sadece (bunu durmadan tekrarlamalyz) Parti merkezine kesin malumat iletmekle salanabilir. Ancak o zaman, gerek bir sorumlulua ve (parti ii) aleniyete dayanan gerek bir rgtlenme biimimiz olacaktr. Aramzdaki ciddi atmalarn ve fikir ayrlklarnn Tze uygun oylama yoluyla deil de, mcadeleyle ve istifa tehditleriyle halledildiini hangimiz bilmiyoruz? Parti hayatnn son drt yl boyunca, komitelerimizin ounun gemii byle i ekimelerle doludur. Ne yazk ki, bu ekimeler kesin bir biim almamtr. Eer alm
34
olsayd, Parti iin ok daha retici olur ve bizden sonrakilerin tecrbelerine ok daha fazla katkda bulunmu olurdu. Ne var ki, bylesine yararl ve zorunlu bir kesin rgtlenme biimini hibir Tzk yaratamaz; bu ancak ve ancak Parti ii aleniyetle yaratlabilir.12 Otokrasi ynetimi altnda, Parti merkezini Parti olaylarndan dzenli olarak haberdar etmekten baka bir Parti ii aleniyet vastamz ya da silahmz olamaz. Ve ancak biz Parti ii aleniyeti geni apta uygulamasn rendikten sonra, eitli rgtlerin ileyii konusunda gerekten tecrbe sahibi olabilir; ancak yllarn bylesine kapsaml tecrbesine dayanmak, sadece kat zerinde kalmayacak bir tzk hazrlayabiliriz.
1902 Eyllnde yazld. lk defa 1902 ylnda hektograf baskyla yaynland. Btn Eserler, Cilt 6. 1904te RSDP Merkez Komitesince baslan brorn metnine uygun olarak yaynlanmtr.
12 Parti ii aleniyet, herkesin hereyi bilmesi anlamnda deil, parti faaliyetlerinin merkez tarafndan bilinmesi anlamndadr.
35
DEVRMC MACERACILIK
Rusya tarihinin dev admlarla ilerledii frtnal gnlerde yayoruz ve bazan her yl, durgun geen onlarca yldan daha byk nem tayor. Reform sonras dnemin yarm yzyllk sonular toparlanyor ve nmzdeki uzun, ok uzun yllarda btn lkenin kaderini belirleyecek sosyal ve siyasi yapnn temel talar deniyor. Devrimci hareket artc bir hzla gelimeye devam ediyor; bu arada bizim akmlarmz da allmadk bir hzla olgunlayor (ve solup gidiyor). Rusya gibi hzla gelien kapitalist bir lkenin snf sisteminde smsk kk salm akmlar abucak kendi seviyelerini buluyor ve bal olduklar snflara yava yava yaklayorlar. Bunun bir rnei de, Bay Struvenin gsterdii evrimdir; daha bir buuk yl nce devrimci iiler ondan bir Marksistin maskesini drmesini istemilerdi, oysa imdi Bay Struvenin kendisi yzne bu
36
maskeyi geirmeden, dnyaya ballklar ve arbal deerlendirmeleriyle gururlanan liberal toprakaalarnn bir nderi (yoksa ua m?) olarak ortaya km bulunuyor. te yandan, sadece aydnlarn belirsiz ve ara kesimleri tarafndan savunulan grlerin geleneksel tutarszln yanstan akmlar, belli snflarla yaknlamak iin, grltl bildiriler, olaylarn patrts arttka grltleri artan bildiriler yaynlamaya alyorlar. Hi deilse, grlt koparalm.13 te, olaylarn girdabna yakalanm ve ne teorik ilkeleri, ne de sosyal kkleri bulunan devrimci dnceli birok kimsenin slogan budur. Sosyalist-Devrimcilerde, ehreleri gittike berrak bir ekilde ortaya kan bu grltc akmlara mensupturlar. Proletaryann, bu ehreyi daha yakndan incelemesinin ve toplumun gerekten devrimci snfyla yakn balar olmadan ayr bir akm olarak varlklarn srdremeyecekleri kafalarna dank ettike proletaryann dostluunu her zamankinden daha byk bir srarla isteyen bu insanlarn gerek nitelii hakknda berrak bir fikir sahibi olmasnn tam zamandr. Sosyalist-Devrimcilerin gerek yznn aa karlmasnda, durumun bize yardm dokundu. Bunlardan birincisi, devrimci Sosyal-Demokratlar ile Marksizmin eletirisi bayra altnda kafalarn uzatan oportnistler arasndaki blnmedir. kincisi, Balmaovun Sipyagini ldrmesi ve baz devrimcilerin dncelerinde yeniden terrizme doru bir dnn meydana gelmesidir. nc ve esas olarak da, iki cami arasnda beynamaz ve hibir program bulunmayan kimseleri ister istemez bir program msveddesiyle ortaya kmak zorunda brakan, en son kyl hareketidir. Bir gazete makalesinde ancak ana noktalarn ksa bir zetinin verilmesinin mmkn olduunu, ok byk bir ihtimalle bu meseleyi yeniden ele alacamz ve bir dergi makalesinde ya da brorde daha ayrntl olarak ortaya koyacamz belirterek, bu durumu incelemeye devam edelim.14 En sonunda Vestnik Russkoy Revolutsiyin15 2. saysnda Sos13 Hi deilse grlt koparalm. Griboyedovun nl komedisindeki kiilerden Repetilovun szleri. 14 Leninin bu niyeti gereklemedi. Yazmay dnd bror iin esas malzemeler unlardr: Sosyalist-Devrimcilere Kar Bir Makaleden Para (Aralk 1902), SosyalistDevrimcilere Kar Bir Brorn Ana Hatlar (1903 ilkbahar), Sosyalist-Devrimcilere Kar Bir Makalenin Ana Hatlar (1903 Temmuzunun ilk yars).
37
yalist-Devrimciler bir teorik ilke aklamasyla ortaya kmaya karar verebildiler ve Dnyann Geliimi ve Sosyalizmin Buhran adl imzasz bir bayaz yaynladlar. Teori meselelerinde tam bir ilkesizlik ve yalpalama konusunda (ve ayrca bunu parlak laflar ardna gizleme sanat konusunda) ak bir fikir edinmek isteyen herkese bu yazy iddetle tavsiye ederiz. Bu son derece kayda deer yaznn btn muhtevas, birka kelimeyle ifade edilebilir. Sosyalizm dnya apnda bir g haline gelmitir; ama artk sosyalizm (= Marksizm), devrimcilerin (banazlar) oportnistlere (eletiriciler) kar at mcadele sonucunda blnmektedir. Biz Sosyalist-Devrimciler elbette oportnizme hibir zaman yaknlk duymadk, ama bizi bir dogmadan kurtaran eletiriden byk sevin duyuyoruz; biz de bu dogmann revizyona tabi tutulmas iin urayoruz ve henz eletiri yoluyla (burjuva-oportnist eletirisi hari) ortaya koyacak hibir eyimiz yoksa da, henz kesinlikle hibir eyi revizyona tabi tutmamsak da, teoriden kurtulmu olmamz bize yarar salamaktadr. Bu bize her eyden fazla yarar salamaktadr, nk teoriden kurtulmu insanlar olarak, genel birlii kararllkla savunuyor ve ilkeyle ilgili btn teorik tartmalar iddetle mahkum ediyoruz. Vestnik Russkoy Revolutsiy (N 2, s. 127) btn ciddiyetiyle unu ileri sryor: Ciddi bir devrimci rgt, her zaman blnmeye yol aan tartmal sosyal teori meselelerini zmeye almaktan vazgemelidir; ama bu elbette teorisyenleri kendi zmlerini aramaktan alkoymamaldr. Ya da daha ak bir ekilde syleyecek olursak: brakn, yazarlar yazsn, okurlar da okusun16 ve onlar bu ilerle urarken, biz de geride kalan bolua kna yakalm. Hi phesiz, bu sosyalizmden sapma teorisinin (doru dzgn tartmalar olduu takdirde) ciddi bir tahliline girimek gereksizdir. Kanmzca, sosyalizmin buhran, ciddi sosyalistlerin en azndan teoriye bir kat daha nem vermelerini, daha kararl bir ekilde kesin tavr almalarn ve kendileri ile yalpalayan ve gvenilmez unsurlar arasnda daha kesin bir snr izgisi ekmelerini zorunlu kl15 Vestnik Pusskoy Revolutsiy. Sotsialno - Politieskoye Obozreniye (Rusya Devriminin Habercisi. Sosyo-Politik Dergi) - 1901-1905 yllar arasnda yurtdnda (Paris-Cenevre) yaynlanan illegal bir dergi. Drt say kt. 2. saysndan itibaren Sosyalist-Devrimci Partinin teorik organ haline geldi. Bu dergiye yaz yazanlar arasnda M.R. Gots (A. Levitski), I.A. Rubanovi, V.M. ernov (Y. Gardenin) ve Y.K. Breko-Brekovskaya da vard 16 Brakn, yazarlar yazsn, okurlar da okusun. M.Y. Saltikov-edrinin eitli Mektuplarnn Birinci Mektubundan bir cmle.
38
maktadr. Oysa Sosyalist-Devrimcilere gre, eer karklk ve blnme gibi eyler Almanlar arasnda bile mmkn olabiliyorsa, biz Ruslarn nereye srklendiimiz konusundaki bilgisizliimizle vnmemiz bir tanr buyruudur. Bizce, teorinin olmay, devrimci bir akmn var olrna hakkn ortadan kaldrr ve onu eninde sonunda kanlmaz olarak siyasi iflasa mahkum eder. Sosyalist-Devrimcilere gre ise, teorinin olmay, birlik iin en mkemmel ve en elverili bir durumdur. Grdnz gibi, Sosyalist-Devrimcilerle bir anlamaya varabilmemiz mmkn deildir, nk gerekte tamamen farkl diller konuuyoruz. Tek bir mit var: kendisi de (yalnz daha ciddi olarak) dogmann kaldrlmasndan sz eden ve bizim iimizin blnmek deil, birlemek olduunu (proletaryaya arda bulunan her burjuvazinin ii budur) syleyen Bay Struve, belki onlarn akllarn balarna getirebilir. Acaba Sosyalist-Devrimciler, Bay Struvenin yardmyla, sosyalizmden kurtulmak iin birlik ve sosyalizmden kurtulmada birlik tavrlarnn gerekte ne demeye geldiini hi grmeyecekler mi? imdi de ikinci meseleye, terrizm meselesine geelim. Sosyalist-Devrimciler, yararszl Rusya devrimci hareketinin tecrbeleriyle ispatlanm olan terrizmi savunurlarken, terrizmi sadece kitleler arasndaki almaya bal olarak kabul ettiklerini, bu yzden de Rusya Sosyal-Demokratlarnn bu mcadele metodunun yararlln rtmek iin (kald ki, bu metodun yararll uzun bir zamandr rtlm bulunuyor) ileri srdkleri grlerin kendileri iin geerli olmadn iddia ederlerken, efkarl grnyorlar. Burada, onlarn eletiriye kar tavrlarna ok benzeyen bir ey kendini yeniden belli ediyor. Sosyalist-Devrimciler, bir yandan biz oportnist deiliz diye haykryorlar, te yandan da srf oportnist eletiri nedeniyle proleter sosyalizmi dogmasn rafa kaldryorlar. Sosyalist-Devrimciler bir yandan, biz terristlerin hatalarn, tekrarlamyoruz, dikkatleri kitleler arasnda almadan saptrmyoruz, diye bizi temin ediyorlar; bir yandan da, Balmaovun Sipyagini ldrmesi gibisinden eylemleri Partiye hararetle tavsiye ediyorlar. Ama artk, bu eylemin kitlelerle uzaktan yakna hibir ilikisi olmadn ve byle yrtld srece olamayacan; bu terrist eylemi yapan kiilerin kitlelerin belli bir eylemini ya da desteini ne akllarnn ucundan geirdiklerini, ne de, umduklarn herkes gayet iyi biliyor ve gryor. Btn saflklaryla Sosyalist-Devrimciler, ta bandan
39
beri, kendi snf mcadelesini veren devrimci snfn bir partisi olmak iin en kk bir aba gstermeden kendilerini ii snf hareketinden uzak tutmu olmalar ve hl da uzak tutmaya devam etmeleri ile terre eilim gstermeleri arasnda ister isternez sk bir ba bulunduunu bir trl kavrayamyorlar. Hararetli teminatlar, bylesine zorlu bir hazrl gerektiren eyin deeri konusunda insan ou zaman pheye ve tereddde drr. Acaba verdikleri bu teminatlardan bkknlk getirmiyorlar m? Sosyalist-Devrimcilerin ileri srdkleri grleri okurken, hep u szler aklma taklyor: biz terrizmi savunmakla, kitleler arasnda ki almay gzard etmiyoruz. Hem de bu teminat, kitleleri gerekten seferber eden Sosyal-Demokrat ii hareketinden daha imdiden kopmu olan ve u ya da bu teori krntsna sarlarak kopmaya devam eden kiilerden geliyor. Sosyalist-Devrimcilerin partisinin 3 Nisan 1902de yaynlad bildiri, yukarda anlatlanlara mkemmel bir rnek tekil edebilir. Bu bildiri, onlarn bugnk nderlerine ok yakn, en gereki ve en salam kaynaktr. Revolutsionaya Rossiyann17 (n 5, s. 24)* ok deerli tanklna baklrsa, bu bildirideki terrist mcadele meselesinin konuluu, Parti grleriyle tamamen uyumaktadr. 3 Nisan bildirisi, terristlerin en son dnce modelini vgye deer bir amazlkla izliyor. lk gze arpan, u szler oluyor: biz terrizmi, kitleler arasnda almann yerine deil, aksine srf bu alma iin ve onunla birlikte savunuyoruz. Bu szler zellikle gze arpyor, nk metnin geri kalan ksmlarndan kere daha byk harflerle dizilmiler (tabii bu, Revolutsionnaya Rossiyann
17 Revolutsionnaya Rossiya (Devrimci Rusya) Sosyalist-Devrimcilerin illegal bir gazetesi. 1900 yl sonundan itibaren Sosyalist-Devrimciler Birlii tarafndan Rusyada yaynland. Ocak 1902den Aralk 1905e kadar ise yurtdnda (Cenevrede) Sosyalist-Devrimcilerin partisinin resmi organ olarak yaynland. * Revolutsionnaya Rossiyann bu konuda da birtakm dolaplar evirdii dorudur. Bir yandan, tamamen uyumaktadr demek, te yandan da, mbalaalar hakknda imada bulunmak. Revolutsionnaya Rossiya, bu bildirinin bir grup Sosyalist-Devrimci tarafndan yayaynlandn aklyor. Gel gr ki, bildirinin altnda yle bir not yer alyor: Sosyalist-Devrimci Parti tarafndan yaynlanmtr. stelik bildiride, ayn Revolutsionnaya Rossiya ibaresi yer alyor. (Haklarnz mcadeleyle elde edeceksiniz). Revolutsionnaya Rossiyann bu hassas noktaya dokunmasna katlyoruz, ama byle durumlarda saklamba oynamann da hi iyi olmadna inanyoruz. Devrimci Sosyal-Demokrasi, ekonomizmin varln da ayn ekilde doru bulmuyordu, ama herhangi bir kimseyi yanltmak iin en kk bir aba harcamakszn ekonomizmi tehir etmitir.
40
sk sk bavurduu bir marifettir). te bu kadar basit! Yerine deil birlikte szlerini byk dizeceksiniz ve Sosyal-Demokratlarn btn iddialar, tarihin btn rettikleri yerle yeksan olacak. Ama bildiriyi sonuna kadar okuyun, o zaman iri harflerle dizilmi teminatn, kitlelerin adn bo yere andn greceksiniz. Emeki halkn karanln iinden kaca ve gl halk dalgasnn demir kaplar parampara edecei gnler ne yazk ki! (kelimesi kelimesine, ne yazk ki!) henz ok uzaklardadr ve gelecekte kurbanlar iin alacak anlar dnmek rknt vericidir! Bu szler, ne yazk ki, henz ok uzaklardadr szleri, kitle hareketini asla kavramadklarn ve kitle hareketine asla inanmadklarn aka gstermiyor mu? Bu iddia, daha imdiden harekete gemeye balayan emeki halkla bile bile alay etmek olmuyor mu? Ve nihayet, bu bayat gr aslnda bo ve sama olduu lde iyi savunulsayd bile, ondan gene iri harflerle kan sonu, terrizmin yararszl olurdu, nk emeki halk olmadan btn bombalar gszdr, hem de gerekten gszdr. Bir de unu dinleyin: ndirilen her terrist darbe, istibdadn gcnn bir parasn koparyor ve btn bu gc (!) zgrlk uruna savaanlarn safna aktaryor(!). Ve eer terrizm sistemli bir ekilde uygulanrsa (!), terazinin kefesinin en sonunda bizim tarafmza ar basaca aktr. Evet, gerekten de burada herkesin apak grebilecei gibi, terristlerin en byk nyarglarndan biri en kaba biimiyle karmzda duruyor; bizzat siyasi cinayet g aktarr! Bylece, bir yandan g aktarma teorisi, te yandan da yerine deil, birlikte... Acaba bu teminatlar tekrarlamaktan usanmyorlar m? Ama bu daha balang. Esas imdi geliyor. Darbeyi kime indirmeliyiz? diye soruyor Sosyalist-Devrimcilerin partisi ve cevab kendisi veriyor: ara deil, bakanlara indirmeliyiz; nk ar ilerin ar gitmesine izin vermez (Bunu nasl kefettiler acaba??), ve zaten bu daha kolaydr (tam tamna byle diyorlar!): Hibir bakan kendisini sarayda bir kalede olduu gibi gizleyemez. Ve bu gr Sosyalist-Devrimcilerin teorisinin modeli olarak lmletirilmeyi hak eden bir muhakemeyle sona eriyor. stibdadn, kalabala kar koyacak askerleri, devrimci rgtlere kar koyacak gizli ve niformal polisi vardr; ama ard aras kesilmeden ve hatta birbirinden habersiz olarak [!!] saldrya hazrlanan ve saldran bireylere ya da kk gruplara kar onu kim koruyabilir? (ne biim bir
41
onudur bu? stibdat mdr? Yazar farknda olmadan, bir hedef olarak istibdad, darbe indirilmesi daha kolay olan bir bakanla bir tutuyor!) Kvrakla kar hibir kuvvet skmez. Dolaysyla grevimiz aktr: istibdadn her kudurgan zalimini, istibdadn bize brakt [!] tek yolla, yani ldrerek yok, etmek. Artk, Sosyalist-Devrimciler, kitleler arasnda almay rafa kaldrmadklar ya da terrizmi savunmakla bu almay paralamadklar yolundaki teminatlaryla sayfalar da doldursalar, onlarn bu laf yamuru, bildiriden aktardmz blmn modern bir terristin gerek ruh halini yansttn rtbas edemez. G aktarma teorisi sadece gemiin btn tecrbesini deil, ayn zamanda btn sa-duyuyu da tepetaklak eden kvraklk teorisinde doal btnleyicisini bulur. Devrimin tek umudu kalabalktr; ancak bu kalabala nderlik edebilen (lafta deil, fiiliyatta) bir devrimci rgt polise kar savaabilir; btn bunlar bu iin alfabesidir ve btn bunlar ispat etmek zorunda kalmak utan vericidir. Ancak her eyi unutmu ya da hibir ey renmemi kimseler bunun tam tersi bir sonuca vararak, istibdadn askerler tarafndan kalabalktan ve polis tarafndan da devrimci rgtlerden kurtarlabilecei, ama bakanlar teker teker avlayan bireylerden hibir kurtuluun olmad yolundaki sama ve gln ahmakla eriebilirler!! Yanllnn mutlaka anlalacana inandmz bu sama gr hi de garip deildir. Aksine, reticidir. nk mantkszl adm adm ispatlandnda, terristlerin ekonomistlerle paylatklar (ekonomistlerin kaybolup gitmi eski temsilcileriyle mi, diye sorulabilir) balca hatalarn ortaya karmaktadr. Daha nce de birok defa belirttiimiz gibi, bu hata, hareketimizin temel zaafn kavrayamamalarndan ibarettir. Hareketin son derece hzl gelimesi yznden nderler kitlelerin gerisinde kaldlar, devrimci rgtler proletaryann devrimci faaliyetinin seviyesine ulaamadlar, kitlelerin nnde yrmeyi ve onlara nderlik etmeyi baaramadlar. Hareketi birazck tanyan drst bir kimse, byle bir ztln varlndan phe edemez. Byle olunca da, gnmz terristlerinin gerekten de ayn ahmakla, ama tam zt ynde bir ahmakla varan ii dna evrilmi ekonomistler olduklar aktr. Devrimcilerin glerinin ve daha imdiden harekete geen kitlelere nderlik etme imkanlarnn yetersiz olduu bir zamanda, birbirini tanmayan bireyler ve gruplarn bakanlar ldrmesini rgtlemek gibisinden terrist
42
eylemlere bavurulmas iin arda bulunmak, sadece kitleler arasndaki almay ksteklemekle kalmaz, ayn zamanda bu almann btnyle darmadan olmasna yol aar. 3 Nisan bildirisinde unlar okuyoruz: Biz devrimciler ekingen kmeler halinde biraraya gelmeye alknzdr; ve hatta [burasna dikkat] son iki yldr ortaya kan yeni cesaret ruhu, bireylerden ok kalabaln heyecann ykseltmeye yaramtr. Bu szler, farknda olmadan, bir gerei dile getiriyor. Ve terrizmin propagandalarna ezici darbeyi indiren de, ite bu gerektir. Her akl banda sosyalist bu geree bakarak, grup eylemini daha gl, daha cesur ve daha ahenkli bir ekilde yrtmek gerektii sonucunu karr. Ama Sosyalist-Devrimciler u sonucu karyorlar: Vur, kvrak birey, nk halkn kmeler halinde biraraya gelmesi ne yazk ki henz ok uzaklardadr ve zaten bu kmenin karsnda askerler vardr. Bu, btn dnce tarzn gerekten gsteriyor, beyler! Bildiri, kkrtc terrizm teorisini de eksik etmemi. Bize deniyor ki: Bir kahramann giritii tek tek arpmalar bizim mcadele ruhumuzu ve cesaretimizi ykseltiyor. Ama hepimizdeki mcadele ruhunu ve cesareti gerekten ykselten biricik eyin, kitle hareketinin yeni biimleri ya da kitlelerin yeni yeni kesimlerinin bamsz mcadeleye atl olduunu hem gemiten biliyor, hem de bugn gzlerimizle gryoruz. Oysa tek tek arpmalar Balmaovlar tarafndan yrtlen tek tek arpmalar olarak kaldklar srece, ilk bata anlk bir heyecan uyandran bir etki yaratrlar, ama bu arada dolayl olarak da, bir kaytszla ve gelecek sefere kadar pasif bir bekleyie yol aarlar. Daha ilerde yle deniyor: her terrizm alevi zihinleri aydnlatr. Ne yazk ki, terrizmi tleyen Sosyalist-Devrimcilerin partisi iin biz bunun doru olduunu gremedik. Bir de nmze, byk i, kk i teorisi getiriliyor. Daha byk gce daha fazla imkana ve daha byk kararlla sahip olanlar kk ilerle yetinmesinler, kendilerine i bulsunlar ve kendilerini ona adasnlar kitleler arasnda terrizm propagandas [!], aprak terrist eylemlerin hazrlanmas [kvraklk teorisi oktan unutulmu!]. Ne kadar da akllara durgunluk veren bir zeka: yerini aalk Plehvenin alaca aalk Sipyaginden almak uruna bir devrimcinin hayatn feda etmek: buna byk i deniyor. Ama mesela, kitleleri silahl bir gsteriye hazrlamak; bu da kk
43
i oluyor. Bu husus Revolutsionnaya Rossiyanin 8. saysnda aklanmaktadr: Belirsiz ve uzak bir gelecein bir meselesi olarak silahl gsteriler hakknda yazmak ve konumak kolaydr, ama imdiye kadar btn bu laflar teorik nitelikte olmaktan teye gidememitir. Salam bir sosyalist inancn zorunluluklarndan ve her trden halk hareketinin ar tecrbelerinden ok uzak olan bu adamlarn kulland dili biz iyi biliriz! Onlar, ksa srede elde edilebilecek ve grlt koparabilecek sonular ile pratiklii birbirine kartrrlar. Onlarn gznde, snf tavrna sk skya bal kalmay ve hareketin kitle niteliini korumay istemek, bulank teori yrtmektir. Kesin olmak, onlarn gznde, her dnce karsnda klece boyun emek ve... ve bu boyun eiin sonucu olarak da her defasnda kanlmaz bir ekilde aresizlie dmektir. Gsteriler balar balamaz, bu gibilerin dudaklarndan kanl kelimelerin, sonun balangc hakknda szlerin dkldn grrz. Ama gsteriler durdu muydu, bunlarn kollar da aresizce aa iner ve hemen barmaya balarlar: Halk, ne yazk ki, henz ok uzaklarda... arn uaklar yeni bir saldrya getiler mi, bunlar hemen kendilerine, bu saldrya mkemmel bir karlk tekil edecek kesin bir tedbir, derhal bir g aktarmas yaratacak bir tedbir gsterilmesini isterler ve bu aktarmay salayacaklarn gururla vaadederler! Bu adamlar, ite bu g aktarmas vaadinin siyasi maceraclk olduunu ve maceraclklarnn da ilkesizliklerinden kaynaklandn kavrayamyorlar. Sosyal-Demokratlar maceracla kar her zaman uyarda bulunacaklar ve kanlmaz olarak tam bir hsranla sonulanan hayalleri amanszca tehir edeceklerdir. Devrimci bir partinin ancak devrimci snfn hareketine fiilen rehberlik ettii zaman adna layk olabileceini akldan karmamalyz. Gene, herhangi bir halk hareketinin saysz biimlere brndn, durmadan yeni biimler gelitirdiini ve eski biimleri skartaya kardn, deiiklikler getirdiini ya da eski ve yeni biimlerin yeni bileimlerini yarattn hi unutmamalyz. Mcadelenin aralarnn ve metotlarnn oluturulmas srecine faal olarak katlmak, grevimizdir. renci hareketi iddetlendiinde, biz iilere rencilerin yardmna komalar iin arda bulunmaya baladk (skra, N 2). Ama bunu, gsterilerin biimlerini nceden kestirmeye kalkmadan, bu gsterilerin derhal bir g aktarmasyla ve zihinlerin aydnlanmasyla
44
sonulanacan ya da zel bir kvrakl vaadetmeden yaptk. Gsteriler glendiinde, gsterilerin rgtlenmesi ve kitlelerin silahlandrlmas iin arda bulunmaya baladk ve bir halk ayaklanmas hazrlama grevini ne srdk. iddet ve terrizmi ilke olarak asla reddetmeksizin, kitlelerin dorudan katln salayabilecek ve bu katl teminat altna alabilecek iddet biimlerinin hazrlanmas iin allmasn istedik. Bu grevin zorluklarna gzmz kapamyoruz. Aksine, bu meselenin belirsiz ve uzak bir gelecee ait olduu yolundaki itirazlara aldrmadan, bu grevi yerine getirmek iin kararllkla ve sebatla alacaz. Evet, beyler, biz hareketin sadece gemiteki biimlerini deil, gelecekteki biimlerini de savunuyoruz. Biz, gemite mahkum edilmi eylerin kolay bir tekrarn deil, gelecek vaadeden uzun ve etin bir almay tercih ediyoruz. Biz, malum dogmalara kar lafta sava aan, ama fiiliyatta g aktarma, byk i, kk i ayrm ve elbette, tek tek arpmalar teorileri gibi kflenmi ve zararl grleri savunanlar her zaman tehir edeceiz. 3 Nisan bildirisi yle sona eriyor: Eski alarda halk savalar nasl halk nderlerinin tek tek arpmalar eklinde verildiyse, bugn de terristler Rusyann zgrln istibdada kar tek tek arpmalarla elde edeceklerdir. Byle cmlelerin sadece tekrarlanmalar bile rtlmeleri iin yeterlidir. Devrimci almasn proletaryann snf mcadelesine gerekten bal olarak yrten herkes, proletaryann (ve onu destekleyebilecek halk kesimlerinin) bir yn acil ve dorudan talebinin yerine getirilmeden ylece durduunu ok iyi bilir, grr ve hisseder. Bilir ki, birok yerde, geni alanlarda, emeki halk eyleme gemek iin hakikaten elinden geleni yapmakta, ama yaynlarn ve nderliin yetersizlii ve devrimci rgtlerin g ya da aralardan yoksun oluu yznden emeki halkn bu abas boa gitmektedir. Ve kendimizi, uzun zamandr Rusya devriminin bana bir uursuzluk alameti gibi reklenmi bulunan o ayn ksr dngnn iinde buluruz bulduumuzu grrz. Bir yandan yeterince aydnlatlmam ve rgtlendirilmemi kalabaln devrimci evki boa giderken, te yandan da dzenli bir ekilde ilerleme ve kitlelerle el ele alma imkanna olan inancn kaybeden kvrak bireylerin ateledii silahlardan ykselen dumanlar havada kaybolur gider. Ama iler gene de yoluna konulabilir, yoldalar! Gerek bir
45
davaya olan inancn kaybedilmesi, bir kural deil, ender bir istisnadr. Terrist eylemlere girime eilimi, geici bir hevestir. yleyse, Sosyal-Demokratlar saflarn sklatrsnlar ve devrimcilerin militan rgt ile Rusya proletaryasnn kitle kahramanln tek bir btn halinde birletirsinler!18
skra, N 23 1 Austos 1902 Btn Eserler, Cilt 6
18 Lenin, Devrimci Maceraclk adl bu makalesinin ikinci blmnde, SosyalistDevrimcilerin toprak programn ele alyor. Bu blm, bu kitaptaki derlemenin esas konusu dnda kaldndan buraya almadk. (.N.)
46

Lenin - Örgütlenme Üzerine

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lenin - Örgütlenme Üzerine

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

RGTLENME ZERNE

Nereden Balamal? Bir Yoldaa Mektup Devrimci Maceraclk

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

BR YOLDAA RGTSEL GREVLERMZ ZERNE MEKTUP9

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

V. . Lenin rgtlenme zerine

skra, N 23 1 Austos 1902 Btn Eserler, Cilt 6

V. . Lenin rgtlenme zerine

You might also like