PROTEN VE AMINO AST METABOLZMASI III

Amino Asit Biyosentezi

F. Zihniolu; Biyokimya II;4

Amino Asitlerin Biyosentetik Kaderleri 1. Protein Sentezi 2. Nkleik Asit Sentezi 3. Hem Sentezi 4. Tiroid Hormon Sentezi 5. Nrotransmitter Sentezi 6. Spermin ve spermidin 7. Kreatin ve Fosfokreatin

AMINO AST BYOSENTEZ

Amino asitler, prinler, primidinler ve dier molekllerdeki azot, atmosferik N2 dan temin edilir. Bu proses N2 nin NH3 e indirgenmesi ile balar, Azot Fiksasyonu olarak adlandrlr ve baz bakterilerce gerekletirilir. Azot fiksasyonu yksek organizmalarca gerekletirilir ve insanlarda diyetle alnan azotun metabolitlerinden salanr.

Azot Fiksasyonu
Azot dnyada en yaygn olarak N2 gaz formunda bulunur (havann 80%i) N2 ok kararl ve inert bir gazdr. 2 N l ba ile balanr (bu ban krlmas iin 225 kcal/mollk bir enerjiye ihtiya vardr). N2 gaz 3 yol ile biyolojik olarak kullanma uygun hale dnr: N2; UV k ile NO3- a evrilebilir.(fikse edilmi azotun 15%i) N2 endstriyel prosesler ile NH3a indirgenebilir. (total fikse edilmi azotun 25%i, 500oC ve 300 atm) N2 azot fikse eden bakteriler ile NH3a indirgenebilir (fikse edilmi azotun 60%).

1) 2) 3)

Azot evrimi(Dngs)

Amonyak Asimilasyonu-1
Glutamat dehidrogenaz - -ketogluturatn glutamata redktif aminasyonu.

NH2

Amonyak Asimilasyonu-2
Glutamin Sentetaz Glutamatn gamma karboksil grubunun ATP baml amidasyonu ile glutamine dnm.

Bir ok amino asitin sentezi, degredasyonlarnn basit dnmleridir. Transaminasyon Reaksiyonu Degradasyon ile amino asit iskeletleri ana metabolik ara rnlere dnrler. Benzer ekilde, amino asitler ana metabolik ara rnlerden sentezlenebilirler.

Glutamat transaminasyon ile AA Sentezinde Birincil N- donor olarak hizmet eder.

Ana Metabolik Yollarn Metabolitlerinden Sentezlenen Amino Asitler

Ana Metabolik Yollarn Metabolitlerinden Sentezlenen Amino Asitler

Bir ok Mikroorganizma ve bitkiler 20 AAin tamamn sentezleyebilirken, insanlar sadece 11 AAi sentezleyebilir. Esansiyal Amino Asitler diyetle alnmal

Esansiyal ve Non-Esansiyal AAler

Hayvanlarn esansiyal olan 8 Amino Asiti diyetle almalar gerekir. Arginin ve histidin ocuk diyeti iin esansiyaldir. Tirozin esansiyal olmayan amino asit olarak snflandrlr. Bunun nedeni esansiyal olan fenilalaninden sentezlenebilmesidir.

nsanlar iin esansiyal olmayan amino asitler

Diyetle alnmalar zorunlu deil
-keto asitlerden transaminasyon ve/veya bunu izleyen reaksiyonlar ile sentezlenebilirler.
Alanin Asparagin Aspartat Glutamat Glutamin Glisin Prolin Serin Sistein ( Met* den) Tirozin (Phe* den) * Esansiyal amino asitler

nsanlar iin esansiyal olan amino asitler

Diyetle alnmalar zorunlu nsanlarn uygun karbon iskeletini oluturma yetenei yok.
Arginin* Histidin* zolsin Lsin Valin Lizin Metiyonin Treonin Fenilalanin Triptofan

* ocuklar iin esansiyal

Amino Asit Biyosentezi

Cys, Gly, Ser; 3-fosfogliserattan

Amino Asit Biyosentezinin Metabolik Prekrsrlerine gre Gruplandrlmas

-ketoklutarat ailesi
Glutamat Glutamin Prolin Arginin Lizin

Aspartat ailesi
Aspartat Asparagin Metiyonin Threonin Izolsin Lizin*

Pruvat ailesi
Alanin Valin Lsin

3-fosfogliserat ailesi
Serin Glisin Sistein

Fosfoenolpruvat ve Eritroz-4-fosfat ailesi Aromatik amino asitler

Fenilalanin Tirozin Tritofan

Histidin(5-fosforibozil-1-pirofosfat ve ATP trevi)

* Farkl organizmalar farkl prekrsrlere sahip

-Ketoglutarattan sentezlenen amino asitler -Ketoglutarat

O O 2 CCH 2 CH 2 CCO 2 Transaminasyon veya Glutamat DH

4 Adm
+

N H H

CO2 -

Prolin

NH3 +
-

5 Adm
+ H3 NCH 2 CH 2 CH 2 CHCO 2 - Ornitin NH3 +

O 2 CCH 2 CH 2 CHCO 2 -

Glutamat
Glutamin sentaz

re evrimi
+ H2 N=C-HNCH 2 CH 2 CH 2 CHCO 2 NH2 NH3 +

NH3 +

Arginin

H2 NCCH 2 CH 2 CHCO 2 -

Guanidino grubu

Glutamin

Alanin, Aspartat, Glutamat, Asparagin ve Glutamin Sentezi

Pruvat, okzalasetat, ve a-ketoglutarat; -keto asitlerdir. Alanin, aspartat, ve glutamat sentezi tek adml transaminasyon reaksiyonudur. Asparagin ve glutamin srasyla aspartat ve glutamattan ATP-baml amidasyon prosesi ile sentezlenir. Glutamin sentezi -glutamilfosfat ara rn oluumu zerinden gerekleir.

O H3C C COO-

O C O CH2

O C COO-

O C O CH2 CH2

O C COO-

Pyruvate Amino acid -Keto acid

H H3C C COO-

Oxaloacetate Amino acid -Keto acid

-Ketoglutarate Amino acid -Keto acid

Aminotransferase

Aminotransferase

Aminotransferase

O C O CH2

H C COO-

O C O CH2 CH2

H C COO-

NH3+

NH3+

NH3+

Alanine

Aspartate Asparagine synthetase

Glutamate Glutamine ATP AMP + PPi Glutamate Glutamine synthetase

O C CH2 CH2

ATP ADP
H C COO-

O C H2N CH2

O C COOOPO3-

NH3+

NH3+

-Glutamylphosphate intermediate NH3 Pi

Asparagine

Alanin, Aspartat, Glutamat, Asparagin ve Glutamin Sentezi

O C NH2 CH2 CH2

H C COO-

NH3+

Glutamine

Arginin, Ornitin, ve Prolin Sentezi

Glutamat ailesi Glutamatn proline dnm -karboksil grubunun nce bir aldehite indirgenmesi sonrasnda ise internal Schiff baz oluumu ve redksiyon ile prolin eldesini kapsar. Reaksiyon glutamatn -glutamil kinazn fosforilasyonu ile balar. Glutamat-5-semialdehid halka kapanmas ile 1-pirolin5-karboksilat (internal Schiff baz) oluur Semialdehidin transaminasyonu ile ornitin oluur. Ornitin re evrimi zerinden Arginine dnr.

O C O CH2 CH2

H C COO-

NH3+

Glutamate -Glutamyl kinase

O C
-2

Synthesis of Arginine, Ornithine, and Arginin, Ornitin ve Prolin Proline

ATP ADP
H

Sentezi

CH2

CH2

COO-

PO3

NH3+

Glutamate-5-phosphate NAD(P)H Dehydrogenase NAD(P)+ + Pi

O C H CH2 CH2 H C COO-

Glutamate -ketoglutarate
H NH3+ CH2 CH2 CH2 C COO-

NH3+

Glutamate-5-semialdehyde Ornithine--aminotransferase

Ornithine

NH3+

nonenzymatic Urea Cycle

H2C H C N CH2 C

NAD(P)H
COO-

NAD(P)+
H

H2C C

CH2 C N H COO-

H2N C NH2+ N H CH2 CH2 CH2

H C COO-

'-Pyrroline-5-carboxylate

Pyrroline-5carboxylate reductase

Arginine

NH3+

Proline

Arginin Sentezi: re evrimi

NH3 +
-

O 2 CCH 2 CH 2 CHCO 2 Glutamat

N-Asetilglutamat sentaz CoASAc

-

NHCOCH3 O 2 CCH 2 CH 2 CHCO 2 N-Asetilglutamat

Aktivasyon

4 Adm
Karbomoil fosfat

NH4 + HCO3

CPS-I

NH2CO2PO3-2
NH3+

+ H3 NCH 2 CH 2 CH 2 CHCO 2 Ornitin

Ornitin Transkarbomoilaz(OTC) (mitokondri)

NH3 +

NH2 CONH CH 2 CH 2 CH 2 CHCO 2 -

Ureido grubu

Sitrulin

Serin, Sistein ve Glisin Sentezi

Serin, Sistein ve Glisin, bir glikoliz ara rn olan 3-fosfogliserat tan sentezlenir Transaminasyon reaksiyonu sonras bir fosfat grubunun hidrolizini kapsar. Homosistein metiyoninin ykm rndr Sistein; serin ve homosistein den sentezlenir.

serin+ homosistein

sistatiyonin

sistein + -ketobutirat

Metiyonin 3 adm Sistein

Homosistein

+
Sistatiyonin

Serin

Serin Sentezi
CO 2 -

CO 2 3-fosfogliserat DH

Glukoz

Glikoliz

H C OH

C=O
NAD+ NADH + H+

CH2 OPO3-2

CH2 OPO3-2
3-Fosfohidroksipruvat

3 Adm

3-fosfogliserat

Pruvat
(-) Inhibisyon

Glutamat Transaminaz -Ketoglutarat

CO 2 H C NH3 +

Fosfoserin fosfataz

CO 2 H C NH3 + CH2 OPO3-2

3-Fosfoserin

Serin (Ser)

CH2 OH

Serinin Glisine Dnm

H H2 N N N N OH H CH2 NHR N

Folat

Dihidrofolat redktaz

CO 2 H C NH3 + CH2 OH

Serin

Tetrahidrofolat (FH4)
H N

Serin Hidroksimetil Transferaz (PLP) CO 2 CH2 N

Prinlerin biyosentezinde ve timin oluumunda anahtar ara rn

N H2C

H C NH3 +

N5, N10-Metilen FH4

H Hem, Pofirinler ve purinlerin biyosentezinde nemli

Glisin

Lizin, Metiyonin ve Treonin Sentezi

Lizin, metiyonin ve Treonin sentezi aspartat ile balar. Metiyonin sentezi; N5-methyl-THF den homosisteine metil grubu transferi ile gerekleir. (sistein sentezinin tersine benzer) Metiyonin sentaz koenzim B12 bal enzim (metilmalonil-CoA mutazn yan sra memelilerde tek) Homosisteinin kandaki yksek seviyeleri kardiovasklar hastalklar iin risk

Metil Grubu Vericileri

Biyosentetik reaksiyonlardaki Metil Grubu donrleri; metil-B12 S-adenozilmetiyonin (SAM) N5-metil-tetrahidrofolat (N5-methyl-THF)

Lizin, Metiyonin ve Treonin Sentezi

Aspartat Aspartokinaz

Aspartil--fosfat -aspartatsemialdehid Dehidrogenaz

8 Reaksiyon Adm

Lizin

-aspartat semialdehid

-aspartat semialdehid

Homoserin Dehidrogenaz

Homoserin
3 Adm

2 Adm

Homosistein

Treonin

Metiyonin Sentaz

Metiyonin

Kkrt ieren amino asitler

NH3+
Metiyonin Sentaz
-

(Vit. B12-baml) + FH4

NH3+
HSCH 2CH 2CHCO 2 + 5-Methyl

CH 3SCH 2CH 2CHCO 2 Metiyonin

(Esansiyal)

L-Homosistein
CO 2 -

FH4

Homosistinri Nadir; sistatiyonin -sentaz eksiklii Mental gerilik, Osteoporz, Kardiovaskular hastalklar ve lm

Sistatiyonin -sentaz
(PLP-baml)

H C NH3 + Serin CH2OH

OH

NH3 +
-

NH3 + Sistatiyonin liyaz SCH 2CH 2CHCO 2

-

CH 3CHCH 2CO 2

HSCH 2CHCO 2

CH2 CHCO2 NH3+

-Hidroksibutirat

Sistein
(Esansiyal olmayan)

Sistatiyonin

Valin, Lsin ve Izolsin Sentezi

Sentez pruvat ile balar zolsin biyosentezindeki ilk adm tiamin pirofosfat bamldr. Sentezin son admlar glutamat zerinden yrr. Valin Aminotransferaz; valin ve izolsin biyosentezinin her ikisini de katalizler. Ancak Lsin, Lsin aminotransferaz kullanr.

CH3

COO-

CH3

COO-

H3C

CH2

C O

COO-

Pyruvate Pruvat

Pruvat

Pyruvate

-Ketobutyrate -ketoglutarat

TPP +
O CH3 C OH COOOH

CO2

CH3 CH2

CH3

CH3

TPP

H3C

C O

C OH

COO-

Hydroxyethyl-TPP

-Acetolactate -asetoasetat

-Aceto- -aseto--hidroksibutirat hydroxybutyrate

CH3 CH3 CH2 C O COOH3C C H C O COO-

CH3

C
H

-ketoizovalerat
Glutamate valine aminotransferase Valin aminotransferaz

-Ketoisovalerate

-ketoizokaproat
CH3 H CH2 C NH3 COO-

-keto--metilvalerat methylvalerate
Glutamate Valin aminotransferaz valine aminotransferase -Ketoglutarate

-Keto-

glutamat

CH3

C
H

glutamat

-ketoglutarat

-Ketoglutarate

-Ketoisocaproate glutamat

-ketoglutarat

Glutamate Lsin aminotransferaz leucine aminotransferase -Ketoglutarate -ketoglutarat

H

CH3 CH2 H C NH3 COO-

CH3 H

CH3 COO-

CH3

C
H

C NH3

CH3

C
H

CH2

C NH3

COO-

H3C

C H

Valine Valin

Leucine Lsin

Isoleucine zolsin

Tirozin, Fenilalanin ve Triptofan Sentezi

Tirozin, Fenialanin ve Triptofan sentezindeki prekrsrler;
1) fosfoenolpruvat(PEP) 2) eritroz-4-fosfat glikoliz ara rn pentozfosfat evriminin ara rn

2-keto-3-deoksi-D-arabinoheptulosonat-7-fosfat (C7 bileii) halka kapanmas ile korizmat oluur. (R gruplarnn benzen halkas prekrsr) Triptofan sentezinin son iki adm triptofan sentaz enziminin ve altbirimleri ile katalizlenir. (iki farkl aktif merkez)

Phosphoenolpyruvate (PEP)

O
C CH2

PO3COO-

O C

COO-

Pi
H

CH2 C C C OH OH OH
-2

+
O C H

Erythrose-4- H phosphate

C C

OH OH
-2

2-Keto-3H deoxyarabinoheptulosonate H -7-phosphate synthase

2-Keto-3deoxyarabinoheptulosonate -7-phosphate

CH2OPO3

CH2OPO3

Glutamate + COOPyruvate Glutamine NH2 Anthranilate synthase

HO

6 reactions
COOCH2 O H H C COO-OOC O

CH2 C COO-

Anthranilate

Chorismate mutase

HO

Chorismate 2 reactions

Prephenate

2 reactions
H

3 reactions

CH2

COO-

CH2

COO-

NH3+

NH3+

Tyrosine
OH

Phenylalanine

Glyceraldehyde 3-phosphate
OH C N H CH C H OH C H CH2 OPO3
-2

Serine

H2 O

H CH2 C COO-

NH3+

Tryptophan synthase Indole

N Tryptophan H synthase

N H

Indole-3-glycerol phosphate

Tryptophan

Histidin Sentezi
Histidin; 5-fosforibozil--pirofosfat(PRPP) tan trevlendirilir. PRPP; Prin ve primidin nkleotidlerinin sentezinde yer alan fosfo eker ara rndr. Histidinin bir prinden sentezi RNA DNYASI??? - Yaamn RNA-tabanl olabilecei hipotezi?
- RNA katalitik zelliklere sahip - histidin bir ok enzimin aktif merkezinde bulunur katalitik reaksiyonlara katlr nkleofil ve genel asit baz katalizi

RIBOSE

H2N N C

ATP
N N RIBOSE P P P

PPi
O3P

H2N O3P

N N C

CH2

CH2

H OH OH

ATP Phosphoribosyltransferase

H OH OH

5-Phosphoribosyl-pyrophosphate (PRPP)

N1-5'-Phosphoribosyl 5-Aminoimidazole-4carboxamide ribonucleotide

N N RIBOSE P

ATP 3 reactions

N O

RIBOSE

To purine biosynthesis

O H2N C

+
H N

NH2

H2N

C HN C H O

HC C CH2 H C

H N CH N

HC C

H CH

C C

N OH OH

Glutamine Glutamate
H

4 reactions
NH3+

H H

C C

C C

OH OH

COO-

CH3OPO3

Glutamine amidotransferase

CH3OPO3

Histidine

Imidazole glycerol phosphate

5-Phosphoribosyl5-aminoimidazole-4carboxamide ribonucleotide

Nitrik Oksit
Hcre Mesajcs Bir ok fizyolojik ve patofizyolojik olayda etkin Vazodilasyon: guanilil siklaz aktive eder cGMP Nitrogliserin Gliserin + NO Sildenafil (Viagra): vaskular dz kas NO cGMP GMP

Nitrik Oksit Sentezi

+ H2 N=C-HNCH 2 CH 2 CH 2 CHCO 2 NH2 NH3 +

Arginin

Nitrik oksit sentaz (NOS)

NH3+ NH2 CONH CH 2 CH 2 CH 2 CHCO 2 -

NO

Sitrulin

Poliamin Biyosentezi
+ H3 NCH 2 CH 2 CH 2 CHCO 2 Ornitin (re evrimi)

NH3

Ornitin dekarboksilaz (PLP)

+ H3 N

+ NH3

Putresin
Dekarboksillenmi SAM Spermidin sentaz

CO2

H + H3N H + N H + N H
5-Metiltiyoadenozin

+ NH3

Spermin

Spermin sentaz
+ H3 N

5-Metiltiyoadenozin
H +N H + NH3

Dekarboksillenmi SAM

Spermidin

Kreatin ve Kreatinin
Kreatinin Kreatin Uriner atlm genelde Diyet destei sabit; Kas ktlesi ile Atletik performansn arttrlmas. orantl
Arginin-glisin NH3 transamidinaz + (Bbrek) H2 N=C-HNCH 2 CH 2 CH 2 CHCO 2 -

NH2

Arginin
H N

Glisin

Ornitin

+ H2 N=C-HNCH 2 CO 2 Guanidoasetat
Guanidoasetat Metiltransferaz (Karacier)
SAM + ATP S-Adenozil homosistein + ADP

NH2

Kreatinin (drar)

HN N CH3

Non-enzimatik (Kas) Kreatin kinaz (Kas)

+ H2 N=C-NCH 2 CO 2 ADP + Pi

NHPO3-2 CH3

+ Kreatin H2 N=C-NCH 2 CO 2 CH3

NH2

ATP

Fosfokreatin

Histidin Metabolizmas: Histamin Sentezi

Allerjik cevap mediyatr: Vazodilasyon, broniyal kaslma (H1 reseptorleri) H1 blokerlar: Difenhidramin (Benadryl), Loratidin (Claritin) Mide asidi salglanmasn uyarc: (H2 reseptrleri) H2 blokerlar: Cimetidine (Tagamet); ranitidine (Zantac)

Dekarboksilasyon

Nrotransmitter: Amino asit

Baz amino asitler herhangi bir kimyasal reaksiyona uramakszn nrotransmitter olarak fonksiyon gsterir. Glutamat Glisin Aspartat Kk-Molekl Nrotransmitterlerin bir ou amino asit ve trevleridir.

Kk Molekl Nrotransmitterler
asetil CoA + kolinasetilkolin

Tirozin

Tirozin

Glutamat CO2

Tirozin

Triptofan

Histidin

GABA Sentezi
GABA; beyindeki nemli bir nrotransmitterdir

Dekarboksilasyon

Katakolamin Biyosentezi
Tirozin Metabolizmasnn Minor Metabolik Yolu
Tirozinin ou protein yapsna katlmad zaman fumarat ve asetoasetata dnr. Bir ksm da Katekolamin prekrsr olarak kullanlr. Bu nemli fizyolojik ajanlar tirozinin hidroksilasyonu ile balayan bir seri reaksiyonu kapsar. Hidroksilasyon rn:
3,4 dihidroksifenilalanin (DOPA)

DOPA, dopamin, norepinefrin ve epinefrin nrotransmitterdirler.

DOPA Sentezi
DOPAnn DOPA Dekarboksilaz (PLP-baml) ile dekarboksilasyonu sonucu dopamin oluur. Dopamin oluumu beyinde gerekleir ve nrotransmitter olarak fonksiyon gsterir. Dopamin retiminin beyin hcrelerinde azalmas Parkinson hastal ile balantldr, ancak hastaln birincil sebebi bilinmemektedir.

L-DOPA: Parkinsonizm
Kan L-DOPA
CH3 HO CH2 -C-CO2 H NHNH2

Beyin L-DOPA Dopamin

HO

Karbidopa

Dopamin

Parkinsonizm: beyinde dopamin Bazal gangliada nron kayb Carbidopa + L-DOPA

Kan-Beyin Bariyeri

Adrenal medullada da dopamin tirozinden sentezlenir ve kromatin granllerinde lokalize olan bir enzim ile hidroksilasyon sonucu Norepinefrin oluur. Norepinefrinin bir ksm kana salglanmas iin uyar gelincee dein salg granllerinde depolanr. Norepinefrinin byk ksm ise feniletanolamin-N-metil transferaz ile metillenerek epinefrin(adrenalin) oluur. Epinefrin de kromatin granllerde depolanr.

Epinefrin ve Norepinefrin hormondur ve katekolaminler olarak adlandrlr.

Norepinefrin aksonlarn ularndaki vesikllerde de depolanr ve sinir uyarsnn sinaptik transmisyonu iin salnr. Katekolaminler bir ok organda ok hzl bir ekilde fizyolojik fonksiyonu ve metabolizmay etkiler. En ok etkin olduklar mekanizma ise cAMP sentezidir.

Melanin Sentezi
Tirozin Metabolizmas
Tirozinin tirozinaz ile oksidasyonu sonucu melanin oluur. Melanin granlleri znr deildir ve koyu renklidir. Melanin; deride, retinada ve beyinin baz ksmlarnda bulunan melanosit ad verilen zel hcrelede konsantre olurlar. Deride gne na kar koruma. Melaninin oluamamas Albinizme neden olur. Tirozinazn genetik eksiklii

Melanin Sentezi
HO NH3 + CH2 CHCO2 HO

Tirozin hidroksilaz O2
HO

NH3 + CH2 CHCO2 -

Tirozin

DOPA Tirozinaz

Melanin (Siyah polimer)

Renkli polimerik ara rnler

O O CH2 CHCO2+ NH3

Dopakinon

Serotonin Sentezi
Triptofan Metabolizmas
Serotonin:
Beyinde (nrotransmitter; uykunun dzenlenmesi, ruh hali, istek, itah) Plateletlerde (platelet agregasyonu, damar daralmas) Dz kasta (kaslma) Gastrointestinal blge (enterokromafin hcreler - major depo blgesi)

Serotonin:
Depresyon Serotonin-seimli geri kazanm inhibitorleri (SSRI) Migren izofreni Obsesif Kompulsif Bozukluk

Baz halsinojenler serotonin agonisti olarak davranrlar.

Indole ring

Triptofan Metabolizmas: Serotonin Biyosentezi

5-Hydroxytryptamine (5-HT);

Serotonin Metabolizmas: 5-HIAA

CH2 CH2 NH2 HO N H
CH2 CHO HO N H

MAO

Serotonin

Dehidrogenaz
CH2 CO2H HO

Karsinoid Tmrler: Malign GI tumor tipi Byk miktarda 5-HIAA atlm

N H

5-Hidroksiindol asetik asit (5-HIAA) (drar)

Serotonin Metabolizmas: Melatonin

CH2CH2NH2 HO N H
CH2 CH2NHCOCH3 H3 CO N H

2 Adm

Serotonin

Melatonin

Melatonin: Sentezi bir ok faktrn yansra k ile kontrol edilir. Deri renginin almasn indkler. Ovarian fonksiyonu basklar. Uyku bozukluklarnda kullanlabilir.

Triptofan Metabolizmas: Nikotinik Asit Biyosentezi

+ NH3 CH2 CHCO2 Bir ok adm

CO2 H

N H

Triptofan

Nikotinik asit (Niacin)

Nikotinamid Adenin Dinkleotid (NAD)

HEM BYOSENTEZ

HEM YAPISI

Fe2+ Protoporfirin IX: meten kprleri ile birbirine bal 4 pirol halkas

HEM EREN PROTENLER

Hemoglobin Myoglobin Sitokromlar Katalaz Baz peroksidazlar

Demirin Deerlendirilmesi(kullanm)

Hem Biyosentezi
Sksinil CoA

Glisin

Hem

Hem Biyosentezi
Sksinil-CoA
Pridoksal fosfat

Glisin

Mitokondri

-Aminolevnilik asit(ALA)

Sitoplazma

Dehidrataz 2H2O

2 molekl -ALA kondenzasyonu

-ALA veya 5-ALA Porfobilinojen

-Aminolevnilik Asit Sentetaz

Bitkilerde -Aminolevnilik Asit Sentezi

4 Porfobilinojen
Porfobilinojen deaminaz (PLP) roporfirinojen I sentaz

roporfirinojen III cosentaz

roporfirinojen III

Dekarboksilaz roporfirinojen III

4 CO2
Hem Ferroelataz

Koproporfirinojen III

Sitoplazma 2 CO2 Mitokondri

Dekarboksilaz

Fe+2

Dehidrogenaz

Protoporfirinojen IX

Protoporfirin IX

Hem Biyosentezi

Sitrat evrimi

Hem Sentezi

Hem Biyosentezi: Krmz kan hcreleri

Total Hem sentezinin 85%i krmz kan hcrelerinde (RBC) gerekleir. RBC olgunlanca sentez durur. Hem retikulositlerdeki protein sentezini uyarr. Sentezin kontrol(reglasyonu) enzim seviyesindedir. ferroelataz ve porfobilinojen deaminaz

Hem Biyosentezi: Karacier

Karacier hem sentezi iin ikinci ana kaynaktr. Karacierde sentezlenen Hem genelde detoksifikasyonda grev alan sitokrom P450 snf enzimlerin sentezinde kullanlr. Reglasyon adm; ALA sentaz: ALA oluumu karacierde hz snrlandrc admdr. Hem dk olduunda amino-levlinik asit sentaz sentezi artar. Tersi durumda ALA sentaz hem ile inhibe olur.

Hem Degredasyonu
RBC
mr:120 gn
Retikuloentotelyal Sistem (Dalak)

Hem + Globin

Fe+2 + CO2 + Biliverdin Amino asitler

Bilirubin

Hem Sentezi Hastalklar

Kurun Zehirlenmesi Porfiriler
Hem sentezindeki bir grup genetik hastalk Aminolevulinat veya porfobilinojen birikimi Akut ar ve nral fonksiyon bozukluu

Hem eksiklii; hemoglobin, sitokromlar, vb. sentezi