8.

Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007

Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
422
CAM KUMA TAKVIYELI TERMOPLASTIK KOMPOZITLERDE
KIRILMA DAVRANILARININ INCELENMESI
Ahmet AVCI
a
, Mrsel EKREM
a
, mer Faruk. ERKENDIRCI
b
a
Seluk niversitesi Mh. Mim. Fak., Makine Mhendisligi Blm, Konya, Trkiye
b
Gaziantep niversitesi, Gaziantep MYO, Kampus, Gaziantep, Trkiye
ZET
Bu alismada merkezine boydan boya atlak ailmis cam elyaf takviyeli termoplastik
kompozit malzemenin sabit yk altinda kirilma ve hasar davranisi incelenmistir. Deneyler
sirasinda atlak ilerlemesi, atlak agzi ailma miktari, atlak ucundaki gerilme siddet
faktrleri ve kirilma toklugu incelenmistir. atlak ilerlemesi ve atlak agzi ailma miktari,
atlak geometrisi ile ilgili bir hasar parametresi olarak kullanilmistir. Sonular da gerilim
siddet faktr ve J integral metodu ile kontrol edilmistir. Yk-uzama, yk-atlak agzi ailma
miktari, enerji bosalma miktari-atlak ailma miktari, gerilme siddet faktr-atlak ilerlemesi
grafikleri, bir malzeme zelligi gibi dsnlerek izilmistir.
Anahtar Kelimeler: Polimer matris kompozitler, merkez atlagi, J integrali, gerilme siddet faktr, Kirilma
mekanigi
INVESTIGATION OF THE FRACTURE BEHAVIOUR OF WOVEN GLASS
REINFORCED POLYETHYLENE COMPOSITES
ABSTRACT
In this study, the fracture and damage behaviour of glass-fiber reinforced thermoplastic
composite under stable load with central fracture are investigated.. During the experiments,
the crack growth, crack opening displacement (COD), the stress-intensity factor and fracture
toughness have been investigated. The crack growth and crack opening displacement are used
as damage parameters related to crack geometry. The results are checked by using the stress-
intensity factor and J integral method. Load-extension, load-crack opening displacement, J-
integral-crack opening displacement, the stress-intensity factor-crack growth graphs are
plotted as material properties.
Key words: Polymer-matrix composites, the stress-intensity factor, central fracture, J-Integral, the mechanics of
fracture.
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
423
1.G
Uzay aralarinin yapimina geildigi asrimizda, agin yenilikleri ve bilimin gelismesi
paralelinde gnn ihtiyalarini karsilayabilecek, mevcut malzemelere gre gerek ekonomik,
gerekse teknik ynden daha uygun malzemeler retme yoluna gidilmistir. Dolayisiyla hem
ekonomik, hem daha mukavemetli ve hem de ok hafif malzemelerin retilmesi iin yapilan
alismalar yogunlastirilmistir. Bylece degisik zelliklere sahip birden fazla malzemenin zel
yntemlerle fiziksel olarak birlestirilmeleri suretiyle elde edilen kompozit malzemeler byk
nem kazanmistir [1].
Polimer malzemeler uygun fiyatlarinin yaninda fiziksel, mekanik ve kimyasal zellikleriyle
gnmzde pek ok malzeme yerine kullanilmaktadir. Polimerlerin yerini aldigi malzemeler,
metallerden ipege, tahtadan cama kadar genis bir spektrum erevesinde yer almaktadir.
zellikle matris olarak kullanilan polipropilen, polietilen, naylon, polietermid, polieterketon
v.b. termoplastikler; otomotiv endstrisi, insaat, elektrik-elektronik, uzay ve uak sanayi, alt
yapilarda boru ve tank olarak v.b. sektrlerde yaygin olarak kullanilmaya baslamistir.
Kompozit malzemelerin, kirilma ve hasar davranislarinin bilinmesi olduka nemlidir.
Dinamik gerilme durumu mevcut olan makine elamanlarinda yorulma olayi malzemelerde
atlaklar ve hasarlarin srekli olarak gelismesi, ilerlemesi ve malzemenin hasar grmesiyle
sonulanir. Dolayisiyla atlak boyutlari ve ilerleme sekli bilinirse makine elemani tasarim
asamasinda iken hasari nlenebilir. Bu sebeple her biri yeni bir malzeme olan kompozit
malzemelerin kirilma davranislari zerinde pek ok alisma yapilmis ve yapilmaya devam
edilmektedir.
Merkezi dairesel delik ieren cam elyafla takviyelendirilmis plastik kompozit malzemelerin
gerilme kuvveti ve kirilma davranislari X.F. Yao ve ark. tarafindan alisilmistir. Farkli delik
aplarindaki entikli numunelerin btn hasar ve kirilma srelerindeki gerinim degisimleri
kaydedilmistir. entikli numunelerdeki delik aplarinin kuvvet ve kirilma zerindeki etkileri
incelenmistir [2]. Samancida kafes elik tel takviyeli polimer kompozit numunelerine
noktadan egme testi uygulayarak egilme gerilmesi ve egilme elastisite modllerini bulmus
olup, Mod Ie gore kirilma davranislarini incelemistir [3]. Erkendircide farkli oryantasyon
ailarina sahip elik tel takviyeli yksek yogunluklu polietilen kompozit malzemeler zerinde
kirilma ve yorulma davranislarini incelemis ve deneyler sonucunda kink olayini
gzlemlemistir [4].
D. Stevanovi ve ark. cam fiberle takviye edilmis vinil ester kompozit malzemeler zerinde, mod
I ve mod II deleminasyonuna baslangi atlak sartlarinin etkisini incelemisler ve yorulma n
atlagi ile atlak ilerleme miktarlarinin, enerji bosalma miktarina olan etkilerini bilesik mod
testleri uygulayarak, sonularini rapor etmislerdir [5]. Polietilen cam ubuklar zerinde entik
aildiktan sonraki yorulma davranislari da V. Favier ve ark. tarafindan incelenmistir. Burada
farkli GSF ile atlak ilerleme miktarlari arasinda iliskiyi inceleyen deneyler yapilmis ve ilgili
grafikler izilmistir. Sonu olarak da GSF nin degeri arttika yorulma mrnn azaldigi rapor
edilmistir [6].
Bu alismada fiber olarak bez ayagi yntemiyle retilmis (plane wave) cam kumas rg ve
matris olarak da alak yogunluklu polietilen (AYPE) kullanilarak tabakali kompozit malzeme
retilmistir. Bu malzemelerin mekanik zellikleri incelenmis, kendisini olusturan
malzemelere gre olan stnlkleri arastirilmistir. Bunun yani sira kirilma mekanigi ile ilgili
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
424
zelliklerden olan ve ortasinda boyuna atlak bulunan malzemelerinin ASTM E-647
standartlari uyarinca yk altinda kirilma davranislari incelenmistir.
2. DENEYSEL ALIMA
2.1. Numune Hazrlama
ncelikle iki ynl cam kumas takviyeli alak yogunluklu polietilen kompozit malzeme
retimi yapilmistir. Malzeme retimi el kumandali hidrolik bir pres ve kaliptan olusan
dzenek hazirlanip sicak kaliplama yntemiyle gereklestirilmistir.
Kompozit malzeme retiminde, fiber olarak iki ynl 0/90 profil ekme yntemiyle
retilmis 0.15 mm kalinliginda ve 0.2 mm elek araliginda cam kumasi kullanilmistir(Cam
Elyaf)
izelge 1.Alak yogunluklu polietilen ve E camin zellikleri
Malzeme zellikleri Alak yogunluklu polietilen E Cami
Yogunlugu (gr/cm
3
) 0,92 2,56
Elastik modl (GPa) 0,120-0,245 76
Kopma dayanimi (MPa) 85 2,5
Uzama (%) 90-650 2,75
Matris olarak izelge 1.1 de zellikleri verilen alak yogunluklu polietilen termoplastik
malzeme kullanilmistir (Petkim). Malzeme retiminin ilk asamasinda granl halde bulunan
polietilen, sa metalden yapilmis kaliba konularak pres altinda 180C sicaklikta 2.5 MPa
basin altinda 6 dakika tutulmustur. Daha sonra sicaklik 30C azaltilirken, basin ta 15 MPaa
ikarilarak, 5 dakika bekletildi. Bylece 200x160x1 mm boyutlarinda 1 tabaka alak
yogunluklu polietilen levha retildi. Iki tabaka alak yogunluklu polietilen levha arasina bir
sira iki ynl cam kumas fiberler yerlestirilerek ayni dzenekte ve ayni retim sartlarinda
200x160x2 mm boyutlarinda kompozit malzeme retilmistir. retilen kompozit malzemenin
sematik ve kesit grns sekil 1. de verilmistir.
( a) (b)
Sekil 1. a-) Kompozit malzeme retiminin sematik grns,
b-) Kompozit malzemenin kesit grns
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
425
ekme deneyleri iin ASTM E 647 standardina gre W=23 mm, L= 92mm ve = B 2 mm olan
levhalar kullanilmistir (Sekil 2). Bu numunelerin merkezine 2a=6 mm boyunda merkezi
atlaklar aildi. Bu atlaklar numune ekseniyle 0 ai yapacak sekilde ailmistir.
atlaklari amadan nce numune zerine 6 mm boyunda atlagin yeri zel kalemle
isaretlendi. Sonra model biagiyla isaretli bu isaretli blge numunenin kalinligi boyunca
kesildi. Hassas kesim iin zerinde ai ve boy skalasi bulunan Mitutoyo marka el mikroskobu
kullanildi.
ekil 2. ekme testi deneylerinde kullanilan deney ubugu
2.2. ekme Deneyi
Sekil 2. de grldg gibi numuneler hazirlanarak Instron 4301 marka ekme Test Cihazinda
deneyler gereklestirilmistir. Deneyler 2,54 mm/dk ilerleme hizinda oda sicakliginda
yapilmistir.
0
5
10
15
20
25
30
35
40
0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35

(
M
P
a
)
ekil 3. Kompozit malzemeye ait gerilim-sekil degistirme miktari(o-C) grafigi
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
426
Kompozit malzemeye ait gerilim-sekil degistirme miktari (o-C) grafigi sekil 3 de verilmistir.
Grafikte grldg gibi o-C egrisinin muhtelif yerlerinde dalgalanmalar grlmektedir.
Gerilmenin 10 MPa kadar olan blmlerinde ki dalgalanmalarin, kompozit malzeme uzarken
cam elyafin rgl fiberin kivrimlarini dzlenmesi sirasindaki ani uzamalardan kaynaklandigi
sanilmaktadir. Gerilmenin 10 35 MPa araligindaki keskin dalgalanmalar beklenildigi gibi
fiberin kopmaya basladigi safhadir. Bir cam kumasi kopunca ykte ani dss olmus akabinde
bir sonraki cam elyaf yk stlenmis arkasindan o da kopmus ve bylece maksimum
yklemeye kadar devam etmistir. Daha sonra termoplastik matrisin etkisiyle snek davranis
ve kopma gereklesmistir.
Numuneler ekme islemine tabi tutulurken dijital fotograf makinesi ile film ekimi yapildi.
Film ekimi esnasinda yk degerleri ve uzama miktarlari tespit edildi. Instron cihazina
kaydedilen veriler bir diskete alinarak bilgisayar ortaminda grafikleri izildi. Bilgisayar
ortamina aktarilan resimlerde atlak agzi ailma miktarlari ve atlak ilerleme miktarlari
autocad ortaminda lmleri yapildi.
2.3. Yakma Deneyi
Matris malzemesi ile takviye malzemesinin hacimsel oranlarini elde etmek iin ASTM-
D2584e uygun olarak yakma deneyleri gereklestirildi. 25x50 mm boyutlarinda kompozit
malzeme numunesi hassas terazide tartildiktan sonra, 600
o
C elektrik isitmali firinda polietilen
tamamen buharlasincaya kadar yakildi. Geriye kalan cam elyaf rg yeniden tartilarak
polietilen ve cam kumas rgnn agirliklari bulundu. Cam kumas rg fiberin yogunlugu
p
f
=2.56 gr/cm
3
ve matris malzemenin yogunlugu da p
c
=0.92 gr/cm
3
oldugu bilindiginden,
kompozit malzemenin fiber hacimsel orani asagidaki baglantidan bulundu.
V
f
= ( W
f
/ p
f
) / ( W
c
/ p
c
) (1)
Buradan W
f
ve W
c,
sirasiyla fiber ve kompozitin agirliklaridir. p
f
ve p
c,
ise sirasiyla fiber ve
kompozitin yogunluklaridir. Bu alismada kullanilan malzemelerin yakma deneyi sonucunda
kompozit malzemenin fiber hacimsel orani V
f
=0.29 olarak bulunmustur. Ayrica elyafin
agirlika orani V
fag
=W
f
/W
c
den 0.15 bulunmustur.
Yakma deney sonucunda kompozit malzemenin Poisson orani ve kayma modl asagidaki
formllerden bulunmustur.
u
12
= ( V
f
*u
f
) + ( V
m
*u
m
) (2)
1/G
12
= (V
f
/ G
f
) + (V
m
/ G
m
) (3)
Burada cam kumas rg fiberin poisson orani u
f
= 0.20, matris malzemenin poisson orani
u
m
=0.48, cam kumas rg fiberin kayma modl G
f
=3200 MPa ve matris malzemenin kayma
modl ise G
m
=85 MPa olarak alinmistir. Bylece kompozit malzemenin zellikleri
bulunmus ve izelge 2. de gsterilmistir.
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
427
izelge 2.Deney malzemesinin mekanik zellikleri
ekme deneyi zellikleri Bulunan degerler
Elastisite Modl ( E ) 1300 MPa
ekme Dayanimi 35 MPa
Uzama (%) %30
Kayma Modl (G
12
) 100 MPa
Poisson Orani (
12
) 0,41
3. DENEY SONULARI VE TARTIMA
3.1. ekme Deney Sonular
Merkezinde atlak bulunan kompozit numuneler yukarida anlatilan sartlarda ekme deneyine
maruz birakilmistir. Sekil 4 de yklemeye karsilik uzama miktarinin grafigi gsterilmistir.
Numunede maksimum ykleme 871.81 N iken uzama 3.66 mm olarak bulunmustur.
Numuneler ortalama 15 N da ve 15 mm uzamada kopmusturlar.
ekil 4 Kompozit malzemenin (P- ) grafigi
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
428
ekil 5. Kompozit malzemenin (P-COD) grafigi
ekme deneyi yapilirken yaklasik olarak her 0,5 mm de atlak ucu ailma miktari
llmstr. Belirlenen ekme ykne karsilik, atlak ucu ailma grafigi sekil 5 de
verilmistir. Grafikten grldg gibi atlagin ekme kuvvetiyle hemen hemen max
yklemeye kadar lineer degistigi sylenebilir. Bu grafikten atlagin Pmax= 822 N kuvvetine
kadar kararli oldugu Pmax kuvvetinden sonra hizlandigi grlmektedir. Numuneler ortalama
15 N yklemede ve 9.10 mm atlak ucu ailma miktarinda kopmustur. atlak ilerleme
miktarinin yklemeye karsi degisimi grafigi sekil 6. da gsterilmistir. Burada atlak ilerleme
miktari maksimum yklemeye kadar lineer degistigi grlmektedir. Pmax = 871,81 N da, a =
1.12 mm olarak bulunmustur.
ekil 6. Kompozit malzemenin (P-Aa) grafigi
Numunelerin atlak ucu ailma miktarlarinin atlak ilerleme miktarlarina gre degisim grafigi
sekil 7 de gsterilmistir. Maksimum yklemeye kadar atlak ucu ile atlak ilerlemesi orantili
olarak artmistir. Maksimum yklemeden sonra atlak ucu ailma miktarlari atlak
ilerlemesinin yaklasik 2 kat daha hizli ilerlemistir. Baslangita COD= 0.56 mm de Aa= 0.62
mm iken, kopma aninda COD = 9.37 mm de ise Aa= 4.03 mm olarak bulunmustur.
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
429
ekil 7. Kompozit malzemenin (COD-Aa) grafigi
3.2. Gerilme iddet Faktr
Bu alismada yorulma deneylerindeki GSF degerleri ASTM E 647 standardi kullanilarak,
ortasinda atlak bulunan numuneler iin verilen asagidaki formllerden hesaplanmistir.
w a / 2 = ve w a / 2 <0.95
olmak sartiyla asagida verilmistir
K= (P/B)( ] 2 / ) sec[( )] 2 /( ) [( w (4)
Burada P: uygulanan yk, B: malzeme kalinligini 2a: atlak boyunu, w: malzeme genisligini
ifade etmektedir.
Sekil 8. de numunenin ekme neticesinde atlak ilerlemesi ve Kie gre degisimin grafigi
gsterilmistir. Burada Ki degerleri esitlik 4. dan hesaplanmistir. Baslangita a= 0.62 mm, P =
299.75 N ve COD = 0.56 mm de Ki = 30.85 MPa m iken, Pmax = 871.81 N, a = 1.12 mm
ve COD= 1.21 mm de Ki =120.44 MPa m olarak bulunmustur. 0o aili atlakli numunede
ayrilma modunda (Mod I) hasar oldugundan sadece Ki degerleri bulunmus ve
degerlendirmeler buna gre yapilmistir. Sekil 8. incelendiginde Ki artarken atlak ilerleme
miktari da arttigi grlmektedir. atlak ilerleme miktari baslangita hizla artarken kopmaya
dogru bir miktar azalma olusmaktadir. Bu da atlakli ekme testinde beklenen durumdur.
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
430
ekil 8. Kompozit malzemenin K
1
-Aa grafigi
3.3. J ntegral yntemi
Ortasinda atlak bulunan numunelerde J-integralin tespitinde su yol izlenir. atlakli
numuneye ait yk-yer degistirme egrisi (P- ) altinda kalan alan (At), ayni ykle yklenmis
entiksiz malzemenin P- grafigi altindaki alan (Au) ikarilir. Buradan elde edilen deger
asagidaki formle konularak kritik J-integral (J
c 1
) degeri Mod Ie bulunur [7].
(5)
Burada
a
11
=1/E
1
a
22
=1/E
2
a
21
=a
12
=-
1
12
E

a
66
=1/G
12
esitliklerinden hesaplanir. E
1
ve E
2
: x ve y ynlerindeki elastiklik modl,
12
ve
21
: x ve
ynlerindeki Poisson oranlari, G
12
ise x ynndeki kayma modldr.
Sekil 9. da numunede ekme neticesinde uzamanin sekil degistirme enerji bosalma miktari (J)
ile degismesinin grafigi gsterilmistir. atlakli numuneyi ekme iin baslangita J= 28.30
J/mm
2
lik bir enerji gerekmektedir. Uzama ilerledike atlakli numuneyi koparmak iin
gereken bu enerji miktari artmistir. Kopma aninda ise baslangitaki enerjiyi miktari ile
esitlenmistir ve bu beklenen bir durumdur. J degerleri esitlik (5) den hesaplanarak
bulunmustur. 0o aili atlakli numunede ayrilma modunda (Mod I) hasar oldugundan sadece
Ji degerleri bulunmus ve degerlendirmeler buna gre yapilmistir.
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
431
ekil 9.Kompozit malzemenin Ji- grafigi
Yklemenin sekil degistirme enerji bosalma miktarina gre grafigi sekil 10 da gsterilmistir.
Baslangita numunenin seklini degistirebilmek iin gerekli enerji bosalma miktari 28.30
J/mm
2
iken, yklemenin maksimum oldugu 871.81 N da sekil degistirme enerji bosalma
miktari 49.31 J/mm
2
de maksimum degere ulasmistir. Bu degerden sonra numuneye
uygulanan yk azaldika enerjide azalmistir.
ekil 10. Kompozit malzemenin P-Ji grafigi
Sekil 11. de sekil degistirme enerji bosalma miktari ve atlak ilerlemesine gre grafigi
gsterilmistir. Baslangita atlagi amak iin gereken enerji 28.30 J/mm2 iken, Pmax=871.81
N ve a = 1.12 mm de Ji =49.31 J/mm
2
olarak bulunmustur.
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
432
ekil 11. Kompozit malzemenin Ji-a grafigi
3.4. Hasar Mekanizmas
Hasar mekanizmasi incelenecek olursa, deneyin baslamasiyla beraber ilk yklemede atlak
agizlarinda beyazlasma olusmaya baslamistir. Bunu atlak ilerlemesi takip etmistir. Ilerleyen
yklemelerde sekil 12 de grldg gibi matris yirtilmasi atlagin ucundaki fiberi geerek
devam etmistir. Bu ara fiber-matris ara yzey ayrilmasi meydana gelmis ve yklemenin
artmasiyla birlikte bosta kalan cam elyaf kopmustur. Bosta kalan cam elyaf koptuktan sonra
iki dikey cam kumas arasinda bosluk kadar matris yirtilmasi devam etmis, bir sonraki cam
kumasi bosta kalmis ve bu sekilde kopma olayi atlagin kararli olmayan byklge gelinceye
kadar atlak ilerlemesi devam etmistir. atlak aisinin 0o olmasindan dolayi sadece Mod I de
hasar olusmus ve atlak ilerlemesi atlak dzlemi boyunca ve kopuncaya kadar devam
etmistir. atlak ilerleme dzlemi dogrultusunda bir degisiklik olmamistir (Sekil 12).
ekil 12. Kompozit malzemede atlak ilerlemesi
Fiber kopmasi sekil 13 de grldg gibi fiber matris ara yzey ayrilmasi ve fiber siyrilmasi
ile meydana gelmistir. Fiber siyrilmasi sadece 0.2 mm gibi sinirli bir blgede olmustur.
Kullanilan cam kumas, rg oldugundan buda beklenen bir durumdur. Polietilen, kompozit
malzeme retimi sirasinda eridiginden cam kumas, rgl fiberlerin btn yzeylerini
kaplamis hatta iki cam kumasin rg yaptigi blgelerde bile iki cam kumasin arasina girerek
btn cam kumaslari sivamistir.
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
433
atlak ilerlemesi yklemenin artisiyla birlikte a=1.12 mm seviyesine gelinceye kadar kararli
bir yapida devam etmis ancak bu degerden sonra atlak ilerlemesi sratle artmis ve aniden
kopmustur.
(a) (b)
ekil 13 Kompozit malzemenin kopma sonrasi resimleri
a-) Malzemenin kenar u kisimlarinda fiber-matris ayrilmasi
b-) atlagin ilerledigi kisimlar
4. SONULAR
Bu alismada, cam kumas takviyeli alak yogunluklu polietilen kompozit malzemenin ekme
yk altinda kirilma davranislari incelenmistir. nce malzemenin mekanik zellikleri
belirlenmis daha sonra boydan boya merkez atlaklari ailmis, ekme deneyleri yapilmis ve
kirilma davranislari incelenmistir. Bu alismada elde edilen sonular asagiya ikarilmistir.
Ykleme ilerledike x-eksenine dikey konumda olan cam kumaslar atlak
ilerleme, atlak ucu ailma miktarina ve matris ayrilmasina bagli olarak
kopmustur.
Genel olarak atlak ilerleme miktarlari arttika, atlak ucu ailma miktarlari
giderek azalmistir.
Gerilme siddet faktr degerleri kopma ncesine kadar kararli denebilecek sekilde
artmis daha sonra kararsiz blgeye geerek numune aniden kopmustur.
Merkezi atlakli numunelerde uygulanan yk atlaga dik oldugundan sadece
ailma modundan dolayi hasar olusmustur.
Sekil degistirme enerji bosalma hizi Jnin degerleri, dalgali bir seyir gstermesine
ragmen giderek maksimum yklemeye kadar artmis olup, daha sonra numunenin
koptugu ana kadar dsms ve numuneyi koparmak iin gerekli olan ilk enerji
miktarina dnmstr.
Kompozit malzemenin kendisini olusturan malzemelere gre mekanik zellikleri
gelistirilmistir. Bu sebeple retilen kompozit malzeme zellikle mutfak esyalari,
ambalaj malzemeleri, boru ve otomotiv yan sanayisi gibi bir ok alanda daha
gvenli bir sekilde kullanilabilir hale gelmistir.
8. Uluslar Arasi Kirilma Konferansi Bildiriler Kitabi 7 9 Kasim 2007
Prooceedings of 8th International Fracture Conference 7 9 November 2007
Istanbul/TURKEY
434
KAYNAKLAR
1. Jones, M.R., 1998, Mechanics of Composite Materials, Virginia Polytechnic
Institute, Virginia.
2. Yao, X.F., Bijlaard, F.S.K., Yeh, H.Y., 2005, Tensile Strength and Fracture Behaviors of Complex
GFRP Composites with a Central Hole, Journal of Composite Materials, Vol. 39.
3. Samanci, A., 2004, Yzey atlakli Filaman Sarim CTP Borularin _ Basin Etkisi Altinda Yorulma
Davranisi, Doktora Tezi, Seluk niversitesi Fen Bil.Ens., Konya.
4. Erkendirci .F., 2006, Tel Takviyeli Termoplastik Kompozitlerde Kirilma Davranislarinin Incelenmesi,
Doktora Tezi, Seluk niversitesi Fen Bil.Ens., Konya.
5. Stevanovic, D., Jar, B., Lowe, A, Kalyanasandaram, S., 2000, On Crack Initiations Conditions for
Mode I and Mode II Delemination Testing of Composite Materials, Composites Science and
Technology. Vol. 60, p. 1879-1887.
6. Favier, V., Giroud, T., Sell, G.C.,Goldberg, A., 2001, Slow Crack Propagation in Polyethylene Under
Fatigue at Controlled Stress Intensity, Polymer Vol. 43, p. 1375-1382.
7. Beaumont, W. R., Schults, M., Friedrich, K., 1990, Failure Analysis of Composite Materials,
Technomic Publishing Co.