Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Summer

2012, p. 2829-2831, ANKARA-TURKEY

TUBA ELK (2011). DL VE EDEBYAT RETM, ANKARA: ANI YAYINCILIK, 326 S. ISBN 978-605-4434-60-2 Sedat KARAGL*

Bu almada Yrd. Do. Dr. Tuba elik tarafndan yazlan Dil ve Edebiyat retimi adl kitabn incelemesi yaplmtr. Kitap, 2011 ylnda yaymlanm olup 326 sayfadan olumaktadr. Kitap, Trkiyede Balangtan Bugne Dil ve Edebiyat retimi Programlar, ada Bir Dil ve Edebiyat retiminin Niteliklerine likin Alan Yazn Deerlendirmeleri, retim Program Hazrlama Basamaklar, ada Bir Dil ve Edebiyat retimi Modelinin zellikleri ve Sonu ve neriler adl be blmden olumaktadr. Kitabn Ekler blmnde de 9., 10., 11. ve 12. snflar iin hazrlanm olan birer eitim durumu rneine yer verilmitir. Kaynaka blmnde ise kitabn oluturulmasnda yararlanlan 161i Trke, 10u yabanc olmak zere 171 kaynak, knyeleriyle birlikte belirtilmitir. ncelenen bu kitap, yazarn 2010
*

Ar. Gr., Ankara . Et. Bil. Fak. Eitimin Kltrel Temelleri Bl. Gzel Sanatlar Et. ABD. sedatkaragul@gmail.com

El-mek:

2830

Sedat KARAGL

ylnda Ankara niversitesinde tamamlam olduu ada Bir Dil ve Edebiyat retimi Program Modeli nerisi balkl doktora tezine dayanmaktadr. Kitabn banda Prof. Dr. Sedat SEVER tarafndan kaleme alnm bir Sunu yazs bulunmaktadr. Bu yazda, sz konusu kitapta renme-retme kuram ve yaklamlarnn klavuzluunda ada dil ve edebiyat retimi program modelinin oluturulmasnn amaland ve bu amala retimin niteliini etkileyen deikenler gz nnde tutularak dil ve edebiyat retiminin doasna uygun bir model nerisi tasarland belirtilmi; bu almann Trk dili ve edebiyat retimine ynelik bilimsel nitelikli bir tartma ortamn yaratmas bakmndan gncel ve nemli olduu vurgulanmtr. Yazarn oluturduu nsz yazsnda ise ortaya konulan kitapta ncelikle edebiyat retmenlerinin ada bir dil ve edebiyat retimi nasl gerekletirilebilir? sorusuna yant bulunmaya alld belirtilmitir. Kitabn Giri blmnde yazar, ilk olarak dilin ve edebiyatn ilevleri zerinde durmu, ardndan Trkiyede 1924ten bu yana dil ve edebiyat dersleri iin gelitirilen sekiz retim programnn genel amalarn belirtmitir. Ayrca, bu blmde ada bir dil ve edebiyat retimi nasl olmaldr sorusuna alan uzmanlarnn grlerinden yararlanarak yant aranm; dnen duyarl bireyi yetitirmeyi amalayan dil ve edebiyat retimi srecinin bireye kazandrmas beklenen beceriler be maddede zetlenmitir. Kitabn Trkiyede Balangtan Bugne Dil ve Edebiyat retimi Programlar adn tayan birinci blmnde yazar, Trkiyede gelitirilmi olan dil ve edebiyat retimi programlarn 2005 ylna kadar Trkiyede yrrle girmi dil ve edebiyat dersi retim programlar ve 2005 ylnda yrrle giren dil ve edebiyat dersi retim program olmak zere iki balk altnda deerlendirmitir. Bu dorultuda yazar, 1924ten 2005e kadar lkemizde gelitirilen dil ve edebiyat dersi retim programlarn ana hatlaryla tantm, 2005 ylnda yrrle giren dil ve edebiyat dersi retim programn ise ama ve zellikler balamnda detayl bir biimde irdelemitir. Kitabn ada Bir Dil ve Edebiyat retiminin Niteliklerine likin Alan Yazn Deerlendirmeleri balkl ikinci blmnde de ada dil ve edebiyat retiminin tamas gereken nitelikler, ilgili konuda yaplan almalarda ortaya konulan bilgilerden yararlanlarak deerlendirilmitir. Bu blmde, ada dil ve edebiyat retiminin temel amac, bu retim srecinde kullanlmas gereken aralar, yntem ve teknikler, deerlendirme aamasnn yaplandrlma biimi konularnda ayrntl bilgilerle karlamak olanakldr. Kitabn nc blm retim Program Hazrlama Basamaklar adn tamaktadr. Bu blmde yazar, retim program gelitirme eleri olan eitim felsefesi, renme-retme kuram ve yaklamlar, ierik rnts, aamal snflandrma, amalar, davranlar, eitim durumlar ve dnt hakknda aklayc bilgiler vermitir. Kitabn ada Bir Dil ve Edebiyat retimi Modelinin zellikleri adn tayan drdnc blmnde ada bir dil ve edebiyat retimi program modeli nerisinin zellikleri, kavramsal erevede aklanan retim program hazrlama basamaklar kapsamnda aklanmtr. Bu balamda ilk olarak ada dil ve edebiyat retimi program modelinin temel felsefesi olan olabilirlik felsefesi aklanm, ardndan bu program modelinde benimsenen yaklam olan btnletirilmi renme-retme yaklam hakknda detayl bilgiler verilmitir. Bununla birlikte bu blmde ada dil ve edebiyat retimi program modelinde ieriin her bir snf dzeyinde (9., 10., 11. ve 12. snf) hangi konularla oluturulmas gerektii ayr ayr belirtilmitir. Ayrca, yine her bir snf dzeyi iin ayr ayr olmak zere ada dil ve edebiyat retimi program modeli nerisinde yer alan ama ve davranlar bilisel, duyusal ve devinisel alan olmak zere
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Summer, 2012

Tuba elik (2011). Dil ve Edebiyat retimi, Ankara: An Yaynclk, 326 s. ISBN 978-605-4434-60-2

2831

balk altnda belirlenmitir. Bu blmde ada dil ve edebiyat retimi program modeli nerisi iin hazrlanan eitim durumlarnn oluturulmasnda yararlanlan yaplandrmaclk, oklu zek kuram ve tam renme ilkelerinin eitim durumlarna nasl yansd, eitim durumlarnn uygulanaca dil derslii modeli, eitim durumlarnda kullanlacak yaznsal ve retici metinlerin nitelikleri ile eitim durumlarnda kullanlacak yntem ve teknikler aklanmtr. Kitabn beinci blm olan Sonu ve nerilerde de bu almada, ada bir toplumun gereksinim duyduu dil ve edebiyat retimi iin btnletirici renme-retme yaklamna uygun bir retim program tasarland belirtilmi; dil ve edebiyat retimi iin gelitirilen bu retim program modelinin yeni aratrmaclar tarafndan farkl bak alar ve yaklamlarla gelitirilebilecei, dil ve edebiyat retimi alan almalarna yeni katklar salanabilecei vurgulanmtr. Kitabn 221. ile 325. sayfalar aras Ekler blmne ayrlmtr. Bu blmde 9., 10., 11. ve 12. snf dzeyleri iin ayr ayr hazrlanm olan birer eitim durumu rneine yer verilmitir. Bylece ada dil ve edebiyat retimi program modeli nerisinde belirlenen ama ve davranlarn dersliklerde nasl edindirilecei somutlandrlmaya allmtr. Btnletirici renme-retme yaklamnn verdii olanaklarla yaplandrmaclk yaklam, oklu zek kuram ve tam renme modeli ilkelerinden yararlanlarak dzenlenen eitim durumu rneklerinde rencilerin bireysel ve birlikte yapabilecekleri etkinliklere yer verilerek renci odakl bir renme ortamnn yaratlmas amalanm; sekin yaznsal ve retici metinler odanda rencilere etkili anlama ve anlatma, sanata ve bilime merak duyma, bir duyguyu ya da dnceyi bireysel ve toplumsal balamda sorgulama, eletirme, zgn duygular ve dnceler gelitirme, sanatsal ve kltrel birikimlere deer verme ve onlardan yararlanmak isteme gibi becerilerin kazandrlmas ncelenmitir. Dil ve Edebiyat retimi adl kitaba genel bir erevede bakldnda, yaptn ortaya duygu ve dnce eitimini nceleyen bir dil ve edebiyat retimi program modeli nerisi koyarak alan yazndaki nemli bir boluu doldurduu grlmektedir. Ortaya konulan model nerisinin, zenli bir tutumla hazrlanan eitim durumlaryla rneklendirilmi olmas, kitapla buluan retmenler ve retmen adaylar iin yaptn ilevselliini artran bir etkendir. Ksaca, ada bir dil ve edebiyat retimi nasl gerekletirilebilir? sorusuna yant veren bu kitabn, dil ve edebiyat retiminin bireyin geliiminde tam olduu yaamsal neme inanan herkes iin nemli bir kaynak olduu grlmektedir.

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Summer, 2012