Dogonlar'a Gre Kainatn Yaratl

Alparslan Salt

aretler Hakknda nbilgi

Dogon Kozmogonisine gre, Amma, Yaradan'dr. Amma'nn zamanszlk ve makanszlk iinde vuku bulan yaratma fiilini gerekletirme tarz, birka safha gsterir. Bu fiil, kendisinden dar yarstt dncesine yklemi olduu aniden tezahr edici kudrete genilik vererek, Alemi maddiletirmesine dayanr. Btn ekiller, O'nun mteal maksad ya da tasarsnn birbirini izleyen aamalarna gre meydana gelmi ve canlanmtr. Amma, Alemi, grnmez Amma denilen iaretler vastasyla meydana getirmi, balatmtr. aretler, Tanrsal dncenin fiili ifadesi olan kelamlardan nce mevcuttular. Bununla birlikte, iaretlerese kelamlarn ayniyeti de belirtmektedir: aretler, kelamlardan nce mevcut idiyseler de, Ammann kelamlar ve iaretleri birdir Yaratc dncenin tezahrleri olan iaretler, nesnelerden nce mevcuttular ve nesnelerin sebebiydiler. Amma'nn Aleme yollad iaretler, gittiler, nesnelere girdiler ve girdikleri anda nesneler var oldular denir. Ayrca, iaretin iinde bir zeki cann bulunduu sylenir. Zeki can hakknda yle denir: Amma, canl bir nesne yaratt zaman, plasentann resmi iine zeki can koyar. Dogonlar'a gre, 'kimse, ne bir temel iaret (bummo) icat edebilir, ne de iaretlerin geleneksel btnn deitirebilir. nk yeni bir iaret izmek yeni bir ey yaratmak demekti ki; , bu da Amma'y amak demek olurdu. Dogon Kozmogonisinde yaratl safhalar soyuttan somuta doru inen iaret-resim sistemiyle ifade edilir. Temel ilahi kanunlar niteliinin yansra, ayn zamanda en soyut prensipler olan iaretlerle (bummo) balayan kademeleme, ,soyuttan somuta doru inerek, somut tasviri resimle (toy) son bulur. Dogonlar bu,

iaretten tasviri resme gei kademelemesi iin drt farkl kavram kullanrlar: 1 - Bummo: En soyut kavram olan iarettir. 2 -Yala: Bummo'nun boluktaki izi ya da aks'i olan semboldr. 3 - Tonu: Yala'y tasvir eden emadr. 4 - Toy,' Tonu'ya tekabl eden tasviri resim dir. Amma, yaratmak istedii Alemi nce dnm, sonra resmetmitir. Alemin ve genileyiinin plann kendiside izmi bulunan Amma, Alemi, yaratmadan nce, bolua ekiller izerek, iaretleriyle resmetmitir. Ayrca, Amma, nesneleri balatt zaman dncesi vard; O'nun dncesi ilk emadr denir. Amma'nn iaretlerinin toplam 266'dr. Bu iaretlerin oluturduu btne grnmez Amma denir. aretler ayn zamanda, Dogonlar'n deyiiyle Alemin einii ve genileyii ile ahenktar olan bir hiyerari tekil ederler. Bu hiyerari, kategorisinden her birinin Alemin gelimesinde zel bir vazifeyi yerine getirdiini belirteri Alemin organlam iaretleri adn tar. stte grdmz, Dogon Kozmogonisinde nemli bir yeri olan, bummo, yala, tonu, toy eklinde snflanan temsil ve tasvirler sistemi, Dogonlar'n gncel yaamnda da, somut olarak, inisiyatik bir eitim biimini tekil eder. Sembolizme dayal bu eitim biiminde, gizlilik iinde yaplan soyut iaret, inisiye iin; herkesin grebilecei somut resim, ise, henz yeni olan salikler iindir. Dogonlar'a gre, bir insan, iaretlere tasarruf edebildii, onlar iyi bildii lde bilgindir ; yaratl, mahlukat unsurlarnn bilgisi, yalnz iaret bilgisinden deil, ayn zamanda iareti tekil eden elerin bilgisinden oluur.

Amma'nn Yumurtas Hakknda nbilgi

Balangta, her eyden nce Amma vard. Amma, hibir eye dayanmyordu. Amma szcnn szck anlam; bozulmadan olduu gibi zl kalmak, tamamen kuatmak, ayn yerde olduu gibi tutmaktr. Her eyin yaratlmasndan nce, ilknce Amma'nn yumurtas mevcuttu. Dogon Kozmogonisinde ok nemli bir rol oynayan bu temel yumurta, kprck kemikleri denilen 4: ksmdan mteekkildi. Bundan baka hibir ey mevcut deildi, ne mekan ne zaman mevcuttu. Amma'nn yumak biimindeki kprck kemiklerinde tm sahip bulunduu eyler iaretlerdir denir. Bu 4 kprck kemii, dier ilevlerinin yansra, 4 ey denilen 4 temel unsurun yani su, hava, toprak ve atein ntasviriydi. Bunlar ayran tasarmsal a ortaylar ise 4 ke denilen 4 ara yn yani uzay gstermekteydi. Bylece, ilerde ortaya kacak olan 4 temel unsur ve uzay, temel yumurtann yapsnda, biiminde mevcut bulunuyordu. Dogon Kozmogonisinde Amma tarafndan gerekletirilen, iki yaratl szkonusudur. Birinci yaratl, Amma'nn kprck kemiklerinde gizlice icra edildiinden hakknda az ey bilinmektedir. kinci yaratl ise, Amma'nn balangta kapal olan yumak biimindeki yumurtasnn al vastasyla gereklemitir. Amma, nce, yumurtasnn iinde temel iaretlerden (bummo) balayarak izleri (yala) resmetmi: bunlar da yumurtadan karken emalara dnm ve Amma'nn faaliyetiyle spiral yldz alemlerini tekil etmilerdir. Bu, daha nce grdmz, bummo'dan balayarak soyuttan somuta doru inen, ikinci yaratl ifade eden kademelemedir. Birinci yaratl sonucunda birinci

Alem; ikinci yaratl sonucunda ise, spiral yldz alemlerinin oluturduu ikinci Alem meydana gelmitir. Dogonlar, Amma'nn yumurtasn, merkezinde gbek bulunan, Amma'nn iaretler karn denilen, iaretlerle kapl bir tabloyla temsil ederler. Amma'nn yumurtasna Alem yumurtas da denir.

Birinci Yaratl
Yaratmak istedii Alemi dnen ve resmeden Amma, kendi ahsndan gelen bir eti ve tkrn ilave edecei maddeleri st ste koyar. Buna elleriyle yourarak tohum biiminde ekil verir. Bu almann sonucunda sene tohumu meydana gelir. Amma, sene tohumu ve aa tohumundan balayarak birinci Alemin nesnelerini yaratr. Amma'nn kprck kemiklerinde gizlice icra edilen bu birinci yaratla ait az ey bilinmektedir, sadece taslak olarak yle betimlenir: Erkek Gk dikeni ve dii Yer dikenine temas vastasyla dllenen oulcuklarla dolu kase, Yer ve Gk dikenleri arasnda nce yavaa dnmekteydi. Kase hz arttnda atlayp ald ve iindeki tm oulcuklar savrulup saldlar. Amma, kaseyi geri ekip ters evirdi; bu eylem kendi arlklaryla bir yere dklp salm ve kasenn iindeyken gelimeleri bitmi olan oulcuklarn bir nevi dourtulmas oldu. Oulcuklar mteakiben, iki sivri ucun yani yer ve Gk dikenlerinin kavumas srasnda bydler. Amma, birinci yaratlta unsurlar birbiriyle kartrmam, st ste koymutu; nce topra, sonra suyu, sonra atei ve nihayet havay. Fakat, su unsuru, dolana dolana dnme srasnda btnden ayrlr. Bunun zerine Amma, eserini yeniden ele almaya, bir baka Alem yaratmaya karar verir ki; bu sefer ki insan esas alacakt.

nceden iaretler vastasyla ntasviri yaplan ve dolaysyla meknuz halde bulunan bu yeni Alem, unsurlarn st ste konmasnn deil, unsurlarn srekli bir harekete uygun olarak harmanlanp kartrlmasnn, tam olarak btnlemelerinin szkonusu olduu bir baka teknie gre meydana getirilecekti.

Po Tohumu Hakknda nbilgi

kinci yaratlta balangtan itibaren en nemli rol oynayan e, po tohumudur (po-pilu). Amma, ikinci yaratl gerekletirmeden nce yeni oulcuklar meydana getirmi ve ikinci Alemi bu oulcuklardan balayarak meydana getirmitir. Bu oulcuklarn en nemlisi po'dur. Oulcuklarn, atlayp aldklarnda ilerinden kacaklar tohumlarn ilki ve en k po tohumudur (po-pilu). Po tohumu, Amma'nn kendisi yumurtann iinde spiral bir hareket gibiyken yaratlmtr : Amma Alem yumurtasn krp kt zaman, birdenbire, burgalanan bir rzgar kverdi. Kk olan po tohumu, grnmez olarak yaptmt, merkezindeydi; rzgar, Amma'nn kendisidir. Amma'nn ilk kartt, po tohumudur, Po tohumu, merkezi bir hava kabarc gibi, dnyor, kendisi iitilmez ve grlmez kalrken sesli ve kl bir fiille madde partiklleri yayyordu. Ancak, O, bir dnceden ziyade bir kelamdr. Birinci yaratlta sene tohumu, ikinci yaratl ta da po tohumu maddenin mener imajdr. Bu nedenle baz Dogon rahipleri ondan sz etmek yasaktr diyerek, po szcn telaffuz etmezler, kavram en kk ey ifadesiyle belirtirler. nk nesnelerin balangc Amma'nn en byk srrdr. Amma'nn yaratc iradesi en kk eyolan po tohumunda yerlemiti. O, ayrca, Yaratc'nn imajdr. Amma, Yaratc, po tohumunu rzgara dntrd ve bylece kendi yerine onu brakt. Amma'nn tm nesneleri yaratmaya baladndan itibaren hepsi po tohumunda mevcuttu.; tm nesnelerin bymesine karn po tohumu hi bymedi denir.

Bylece, rzgardan meydana getirilmi ve havann tan olan po tohumu, balangta ancak ve ancak burgalanan kasrgalarla kyaslanabilecek Amma'nn bizzat" kendisinin tanyd. Po tohumu, kkl nedeniyle, tm nesnelerin balangcnn imajdr. Amma'nn yaratt tm nesneler kk po tohumu gibi balarlar denir. Amma'nn bu 'son derece kk olan'dan balayarak yaratt tm nesneler, po tohumuna e kklkteki unsurlarn srekli ilavesiyle meydana gelirler. Amma, nesneleri kk balatr; o ufak eyden azar azar ilave eder. Amma bunu ilave ettike nesne byk olur denir. Son derece kk olan po tohumu unsurunun iinde daha da kk olan bir prensip ikamet etmekteydi; bu hayatt. En kk ey olan po tohumunun iinde hayat olan daha da kk bir ey vardr denir. Po tohumuna kelam vastasyla hayatn yerletirilmesi yle anlatlr: Amma 4 temel unsuru po tohumunun iinde harmanlayp kartrd. Amma nesneleri 4 ayr, eyi kartrarak yaratt. te yandan, bu kartrma, tohumun iinde titreimlere neden oldu. Bu titreimler, bu aamada tohumun hayatn oluturan kelam fiiline, Amma'nn kelam fiiline tanklk etmekteydiler. Hayatn gelimesi, konik spral biiminde dnen bir harekete uygun olarak gereklemtr. Hayat, artarken, buralanarak artar denir. Bu bir bakma, stte grdmz, yumurtadan k srasndaki burgalanma hareketinin, yani Amma'nn fiilinin bir tekrarn tekil etmektedir; nk hayatn bu hareketi iin bu, Amma'nn Alem yumurtasndan kn tekrar eder denir. Tohumun iindeki, kelamdan mteessir olmu bulunan bu spiral hareket, Amma'nn niyetlerine tanklk etmekteydi. Po tohumu daha sonra, hayatn gelimesinden ileri gelen bir i maksimum dinamizme ulanca atlayp alm; spiral bu kez, yumurta iindeki szkonusu hareketin hayali olarak, teki ynde dnmtr. Po tohumuna verilen po ad ayn zamanda bu spiral hareketi ifade etmektedir; nk po szc balang anlamna gelen polo szcnden geldii gibi, ayn zamanda, sark gibi kendi zerine sarlp dolanan anlamndaki bir kkten de gelmektedir. Amma'nn kendisine kelam tm mahlkatna nakletme grevini vermesine dek, po tohumu kelam muhafaza etmitir. Amma'nnkelam po tohumu vastasyla deiik mahiyette, deik uzunlukta ve deiik tesirlerdeki titreimler halinde yaylmtr. Bu titreimIerin spiral biimdeki oluumu da, Alem'in tm nesnelerine bir i hareket vermitir. Ve bu hareketli btn, daha sonra, dl verebilir, dourgan hale getirilmitir. Po tohumunun en yksek Gk Kat'ndaki tan Sirius-B yldzdr (Po-tolo: Po Yldz), Dogon Kozmogonisine gre Sirius-B yldz, mitin ilerki ksmnda ayrntl olarak greceimiz gibi, spiral yldz alemlerinin hepsinde messir bir ileve sahip olan en nemli yldzdr.

kinci Yaratl Hakknda nbilgi

Amma, yaratmak istedii Alemi nce dnm, sonra rahminin, yumurtasnn iinde resmetmitir. Rahimin, yumurtann iindeki resmedili, temel iaretler (bummo) ve mteakip izler (yala) safhasn kapsar .. zlenin (yala) emalara (tonu) dnmesi ise yumurtadan karken gereklemitir. Bylece, ikinci yaratln somut olarak gereklemesi yumurtann dnda vuku bulmutur. zlerin (yala) emalara (tonu) dnm, ikinci Alemi dolduran spiral yldz alemlerimin henz n tasvir safhasdr. Spiral yldz alem lerinin meydana gelii, Amma'nn aada greceimiz faaliyetiyle tedricen gereklemitir. Amma, ikinci yaratl alarak gerekletirmitir. O, Alemi, kapsn aarak salmtr. Bu yaylma, genileme, nce, birbirlerine yapk 4 kprck kemiinden mteekkil yumurtann alyla tezahr etmitir. Bu al ise, kendi etratnda nerek, kprck kemiklerinin almasn, salayan Amma'nn faaliyeti sonucunda olmutur. Amma, kprck kemiklerimin almas iin, Dogonlar'n deyiiyle geriye eyler yani nlar brakan bir spiral hareket ortaya koymutur. Bylece Amma, 4 kprck kemiinin potansiyel olarak ihtiva ettikleri 4 ana yn ve uzay tayin etmek iin kprck kemiklerinin nce ayrlmasn, sonra almasn salamtr. Amma, ortaya koyduu bu spiral hareketle uzaya spiral ekli vermi ve Alemi oluturan tm spiral yldz alemlerini meydana getirmitir. Daha nce grdmz gibi, Amma ikinci yaratl gerekletirmek iin her eyden nce yeni oulcuklar meydana getirmiti. kinci Alemi de bu oulcuklardan balayarak meydana getirmitir. Bu oulcuklarn bulunduu tohumlarn en nemlisi, Amma'nn' rahminde spiral izen po tohumudur. Tohumlarn iine bir mayalanma ameliyesine benzeyen hayat yerletirilmitir. Tohumlarn Amma'nn rahmindeki mayalan, atlayp almalarn ve

imlenmelerini dourmu; bu imlenme de, Alemi am, Alemin gelimesine imkan vermitir. Amma'nn mteal maksadnn ya da tasarsnn birbirini, izleyen aamalarna gre doan, canlanan ve tohumlarn iindeki imlendirici gleri yldzlara kadar intikal ettiren ekiller, Amma'nn Aleme vermi olduu evrensel hareketin yalnzca bir grnyd.

kinci Yaratl
Amma, yaratmak istedii Alemi dndkten sonra, rahminin, yumurtasnn iinde resmeder. Her eyden nce, rahminin, yumurtasnn iinde, temel iaretlerden (bummo) balayarak yeni bir Alemin izlerini (yala) resmeder. zleri (yala) iaretlerin (bummo) aks'i olduklarndan, bunlarn spiral dnme hareketleri de tersine evrilmiti ; yumurtann i spiral hareketine ters ynde dnmekteydiler. Alemin ntasvir izlerini tanzim edince, Amma, gzlerini aar. Bu fiil, Alemin mteakip genilemesinin ntasviri olan, yumurta iinde dnen spiralin izlerinin (yala) kmasna neden olur. Bylece, Amma kendi rahminin zarn yarp am ve gz bir k haline gelmitir. Gz Alemi aydnlatmakta ve tm oluum halindeki nesnelerin varln ifa etmekte olan bir k haline gelmitir. Spiralin izleri (yala), uzayn 4 ara yn iaretlerinden geerek yumurtadan, rahimden karlar. izler (yala) karken emalar (tonu) haline gelirler. Bunlar, klar srasnda spiral hareketleri bir kez daha tersine evrildiinden, yeniden asli ynde, yani yumurtann i spiral hareketinin ynnde dneceklerdi. izlerin (yala) emalara dnm, grnen ve grnmeyen tm yldzlarn yaratlma safhasdr, Amma'nn alarak meydana getirecei tm spiral yldz alemlerinin ntasvr safhasdr.

Bu dnm emalara (tonu), 7 'yerin snr' (yalu-ulo) haline qelen, po tohumunun uzay emalar denir. 7 rakam, erkek cinsiyetini sembolize eden 3 rakam ile dii cinsiyetini sembolize eden 4 rakamnn toplam olup, oalmay teksiri ifade eder. 7 'yerin snr' (yalu-ulo ifadesindeki 7 rakam ise, Amma'nn meydana getirecei spiral yldz alemlerinin hemen hemen sonsuz oalma ve gelimesini ifade eder. Amma'nn lclebilir olmakla birlikte sonsuz olan Alemini dolduracak bu spiral yldz alemleri, yumurtann dnda asli ynde yani yumurtann i spiral hareketinin ynnde dneceklerdi. nk, stte belirtildii gibi, k srasnda hareket bir kez daha tersine evrilmiti. Dogon Kozmogonisinde, yldz alemlerinin sonsuz oalmas kavramnn yansra, st ste konulmu alemler kavramna, yani bu alemlerin kat kat oluu kavramna da rastlanr. Amma'nn spiral bir hareket ortaya koyarak spiral yldz alemlerini yaratmas yle betimlenir: Amma, merkezde, kendi etrafnda soldan saa doru dnyordu. Her dnnde birbirine yapk bir Gk ve bir Yer yaratyordu. Amma 14 defa dnd ... Amma, uzaya spiral biimi verdi; dnerek ve dans ederek Alemin tm spiral izen yldz alemlerini meydana getirdi. .. Amma, 7x2'yi yani alemlerin sonsuzluunu yaratt ... Spiral yldz alemleri meskn alemlerdir.

Amma'nn Kprck Kemiklerinin Kapan

Amma, spiral yldz alemlerini meydana getirmesinin yansra, yaratllarn ilerki blmlerde greceimiz nommo anagonno denilen idareci varlklar ve insanlar da yaratmtr. Nihayet, ikinci yaratl tamamen gerekletirmesinden sonra Amma, yaplmas gereken btn iler yaplm olduundan, 22 tane olan esasi iaret kendi huzurunda muhafaza etmeye karar verir. Bu 22 esas iaret, ikinci yaratln temel safhalarn, unsurlarn, Alemin hayatn ifade etmekte ve Amma'nn elleri arasnda kalp kmayacak olan temsil etmekteydiler. Amma, bu esas iaretler 4 ana noktada ak duran kprck kemiklerine yerletirir.

Esasi iaretleri kprck kemiklerine yerletirdiinden, Amma, Alemin hayatnn yarsn kend huzurunda muhafaza ederek kapanr. Kprck kemikleri dzenle geri ekilir. Btn, yeniden, ilk asli yumurta biimini alr. Amma, o zamandan beri 4 ana noktann merkezinde, en yksek Gk Kat'nn ortasnda kamet etmekte ve oradan Alemi gzetmektedr. Gz Alem zerindedir denir. Amma, kudretlerinin hemen hemen tmn idareci nommo anagonno'lara brakr. Alemin ileyiini onlara emanet eder. Bundan byle, insanlar eitli durumlarda, tm dualarnda Amma'y aracak, O'na seslenecekler; fakat O, ou zaman dorudan doruya mdahale etmeyecekti.

Dogonlar'a Gre dareci Nommo Anagonno'lar

Alparslan Salt

Nommo Anagonno'larn Yaratl

Dogon Kozmogonisinde, Alemin yaratlnda nemli ve temel bir rol oynadn grdmz yumurta kavram" canl varlklarn yaratlmas szkonusu olduunda yerini plasenta kavramna brakr. Amma'nn her eyi iine sarp sarmalam olan yumurtas, plasentas haline geldi denir. Bu plasentann merkezinde Amma'nn makam, krss bulunmaktayd. Bu temel plasenta ift, ikili bir plasentayd. Amma, nommo anagonno denilen ilk canl varl bu ift plasentann iinde yaratr. Nommo anagonno'yu yaratrken, iki ift tekil eden 4 ikiz erkek olarak yaratr. Bu iki taslak ayn srede geliir. Amma'nn bu ii gerekletirmesi 7 zamann alm ve nommo anagonno'nun yaratlmas 8'inci zamanda gereklemitir. Yaratln ilerki bir aamasnda Dnya zerine indirmi yani gndermi olaca insan da, nommo anaqonno gibi ve onun geirdii ayn evrelerden geerek yaratlacakt.

Nommo anagonno'nun ilevlerinden biri, Amma'nn yaratt alemi gzetmek ve himaye etmektir . Adndaki anagonno szc, dolambal yamun, ylan kavi (ekilde alan) erkek, kanca adam ya da erkek kanca anlamlarna gelir. Amma, daha sonra, bu yaratnn oaltlmasn gerekletirir ve 4 erkek ikizin dii ikizlerini de meydana getirir. Bu ii, birbirini izleyen, iki blme ayrmalar ya da dedublmanlar yoluyla gerekletirmitir. Bylece, plasentasnn iinde, nce 4 erkek nommo anaonno, sonra onlarn dii ikizlerini meydana getiren Amma, toplam olarak 8 nommo anaaonno meydana getirmitir. Bunlar, ilerde, kendileri gibi mkemmel varlklarn domalarn salayacaklard, Bununla birlikte, nommo anagonno'larn hermafrodit yani ift cinsiyetli olarak yaratldklar da sylenir. Nommo anagonno'lar 4 ya da, ilerde menfi bir mahiyet kazanacak olan ve nommo anagonno adn tamayan bir tanesi hari braklrsa, 3 grupta snflanrlar: 1 - Nommo die (byk nommo): Amma'nn naibi olup, en yksek Gk Kat'nda. Amma'nn yaknnda ikamet eder. Atmosfer-gn tan, dzenleylcisi ve ynetim vekilldir. Yamuru blttp datcdr. Ayn zamanda, Dnya'da yaayan varlklarn ruhi prensiplerinin gzeticisidir. 2 - Nommo tityayne (nommo'nun habercisi, mnakii) : Mutavasst, arac olarak alr. Nommo die'nin ruhi prensiplerinin hamisi ve gzeticisidir. Ayn zamanda, onun emirlerini ve yksek ilerini icra edicidir. Bu sfatla, ilerde, mitin ilerki ksmnda szkonusu olacak adama olgusunda adayc olacakt. 3 - O-nommo (deniz ya da durgun su nommo'sus ) lerde, bir bakma kty simgeleyecek olan ikiz erkek kardei Ogo'nun ileyecei zararl fiillerden sonra, alemin arndrlmas ve reorganizasyonu iin adanacakt. Fakat insan formunda yeniden canlanacak ve plasentasnn maddesiyle yaratlm insanlarn atalaryla birlikte, bir gemiyle Dnya'ya inecekti. O zaman yeniden ilk formuna dnp sularda ikamet edecek ve ok sayda zrriyet verecekti. O zamandan beri Dnya sularnda ikamet edecek olan onommo, oradan insanlarn ruhi prensiplerini tasarrufunda bulunduracakt. 4 - Ogo: Nommo anagonno formunda olmasna karn, Ogo adn tar ve dierleri gibi balk biiminde temsil edilmez. Daha yaratl tamamlanmadan yaratcsna bakaldracak ve aleme dzensizlii sokacakt. lerde, iktidardan ve gzden dnn imaj Soluk Tilki formunu alacakt. nk Amma'nn kendilerine kelam verdii ve yaratln, mahlkatn krallar, bakanlar olacak 8 mkemmel varln Olumas onun bireysel eylem ve giriimleri ile bozulacakt, Amma, ilerde,

yaratlacak olan Gne'i ve Gne'in uzaydaki hareketini, nommo'dan, en yksek Gk Kat'nda kendisinin yaknnda ikamet eden nommo die'ye emanet edecekti. Ve nihayet, ikinci yaratln da bitmesinden sonra, Amma kudretlerinin hemen hemen tmn nommo'lara (ne) brakacak, alemin ileyiini ve gelimesini' onlara emanet edecekti.

Ogo
Amma'nn srlarnn ve kudretinin bir ksmna sahip olup, kiiliini Amma'nn kiiliinin tersine gelitirmi ilk varlk olan Ogo, bir tr asi melek gibidir. Kiilii, baz dinlerde bahsedilen eytann kiiliini andrr. Tatmin olmayan Ogo, ikiz erkek kardeleri gibi plasentasna bal bulunmaktayken, daha o zamandan sabrszln gsterir. Oluum halindeki alemi kefetmek ihtirasyla, tm kurallar alt st ederek harekete geer; plasentasndan vaktinden nce, gzleri kapal yani karanlkta kar. karken de plasentasndan bir para koparp alr. stelik dii ikizini de kendisiyle birlikte gtreceini sanarak, dii ikizinin henz canlanmam, oluumhalinde bulunduu plasentadan da bir para koparp alr. Fakat dii ikizini elde edemez; nk Amma Ogo'nun dii ikizinin ruhi prensibini plasentadan ekip almtr. Bylece, dii ikizini yitirmesine bizzat kendisi sebep olan Ogo'nun ilerki tm giriimleri bu dii cann aramaya ve ele geirmeye ynelik' olacakt. Henz oluum halindeki belirlenmemi alemi grp tanmak hrsyla yapt gezisi srasnda, Ogo, en yksek Gk Kat'ndan Dnya'ya birok kez inecek ve yeniden kacakta.

Ogo'nun lk nii
Ogo, ilk inii srasnda hep plasentasna bal bulunmaktadr, nk balangtaki asl zarnn bir parasn kendisiyle birlikte gtrmektedir. Kendi etrafnda dnen plasenta parasna hep bal vaziyette, bo uzaya 7 zaman ya da dnemde iner. Amma, Ogo'nun gemisini tekil eden bu plasenta parasn, dou ynne sevkeder. Fakat Oo, plasenta parasyla gidip alemin atal yabasna konmutur ... Ogo'nun sebep olduu dzensizlii gren Amma, plasenta parasn topraa dntrr. Ogo'nun gemisini tekil eden plasenta paras, o zaman, doubat istikametini alarak istikrar bulur ve Dnya'mz haline gelir. Topran ya ve amurlu olduunu gren Ogo, Dnya zerinde kendisine yer olmadn aklar. Amma da ona yerlemek imkan vermek iin, topra ar kumlu topraa dntrerek kurutturur. Fakat dii ikizini orada bulamayan ve orak toprakl Dnya'nn bu halde ie yaramaz olduu kansna varan Ogo, Dnya'y terkeder. Ve dii ikizini arayn srdrmek zere, en yksek Gk Kat'na kar. Ogo'nun, iinde dii ikizinin ruhi prensipleri bulunar plasentasndan kalan ksma yaklamas engellenmeliydi. Amma bunun iin nommo tityayne'ye plasentay, yakc ate haline dntrmesini emreder. Amma daha sonra plasentay dndrtr ve Gne'e dntrr; bu arada plasentadan Oqo'nun dii ikizinin ruhi prensiplerini de ekip almtr. Fakat dntrlme srasnda Ogo yine, ufak da olsa bir plasenta parasn koparp almtr. Ogo'nun bu srada yapt nemli bir eylem de, Amma'nn temel tohumlarn alma giriimidir.

Yaratl Unsurlarnn Dii Po Tohumuna Alnmas

Dii ikizine ulaamayacan gren Ogo, ilerinde yaratln temeli po tohumunun da bulunduu, Amma'nn yaratt tohumlar ele geirmek ister. Kprck kemiklerinde dolaarak tohumlar alar. Bir baka Dogon mitine gre de, Amma,' Ogo'nun plasentasn saklar; Ogo bunu grmez ve plasentas sanarak ancak tahllar alar. Bylece alemi ele geireceini, her eyin kaynana sahip olacan sarmaktadr. Tohumlarn aln kprck kemiklerinden birinde cereyan etmi olduundan, Amma, Ogo'nun eylemlerinin nesnelerin dzenini tehlikeli ekilde bozmakta olduu sonucuna varr. Ve yaratl unsurlarn dii po tohumuna koyar. Amma'nn, yaratl unsurlarn dii po tohumuna yerletirmesi, tohumun kendisinin de katld bir sretir; tohum snrlara kadar aln, sonra, gney kprck kemiiinde yerlemek zere yeniden kendi zerine sarlp dolanr. Bylece bir bakma, yaratlanlarn hepsi yeniden, balangtaki ilk tohuma koyulmu; plasentalar Amma tarafndan muhafaza edilmi olur. Ve bylelikle Amma tm plasentalar,yani nesnelerin tm teksir, yeniden retilme imkanlarn kendi huzurunda muhafaza edecekti.

Ogo'nun kinci nii

Ogo, tohumlar aldktan sonra ikinci iniini yapar. Kendi yumurtasndan yola karak yapt bu Inlinde, almi olduu ufak plasenta parasnn tekil ettii ve iine tohumlar saklad ikinci bir gemiyi kullanr. Dolaysyla, ikinci iniinde de yine, bir plasenta parasna ba'l bulunmaktadr. Ogo'yu iniinde bu kez, erkek po tohumu sevkeder. Oysa po, plasenta gibi, varlklarn ve hayrn menefnn sembolyd. Ogo'nun erkek po tohumunu ve plasentay ele geirerek yapt hata, menelerin srrna, Amma'nn srrna nfuz etmi olmaktr, Oysa, her eyi nceden gren Amma insanlarn gelmesnden nce Dnya'y hazrlasn diye Ogo'nun inmesine ve Dnya'ya ekil vermesine msaade etmiti. Dnya'nn kaderini ona brakmt. Fakat Ogo kibirle, kendini en gl sanmi olduundan, Amma onun yerine erkek ikizini vekil tayin edecekti. Ve erkek ikizi nommo tityayne, Ogo'nun dilini kesecek; yani Ogo'yu, alm olduu kelamn szsel ifadesinden kesin olarak mahrum brakacakt.

Nommo'nun di Edilmesi
Ogo'nun yaratl, mahlukat iinde Yol at dzensizlik yznden alemin yenilenip temzlenmes, arndrlmas gerekiyordu. Amma, alemin arndrlmas iin nommo anagonno'lardan birinin adanmasna karar verir. Adanmasndan itibaren adanan Nornmo (nommo semu ) adn alan o-nommo'yu adak olarak, nommo tityayne'yi de adayc olarak seer. Bu adama olgusu, adanan Nommo ile Ogo arasndaki atmann balang noktas olur. Bu atmann ebediyen srmesi gerekiyordu; nk oluum halindeki alemin ileyii ve dengesinin salanmas iin zortmluydu bu.

Amma, hermafrodit yani ift cinsiyetli olan adak Nommo' nun nce idi edilmesini ve gbek bann kesilmesini salar. Bu fiil, asli ift plasentann arndrlmasn tekil etmektedir. Sirius yldz (Sigi-tolo), Nommo'nun idi edilmesi ve gbek bann kesilmesinden doar. Adanan Nommo'nun plasentas nn ve gbek bann tan olan Sirius, Nommo'nun alemdeki reorganizatr ileviyle ilgili olarak, alemin merkezi saylr. Sirius, alemin gbei merkezidir denir. di edilme srasnda akan kan plasentay besler ve ona yeni bir hayat verir. Bu arndrma, Nommo'nun bal olduu plasenta kadar, Ogo'nun plasentas iin de geerlidir. nk Amma, Ogo'nun Gne'e dntrlm plasentasn idi edilme annda Nommo'nun plasentasnn altna yerletirmitir. Organdan kan kan ve hayati g, bylece, bir araya getirilmi iki plasentaya nfuz eder ve arnmalarn salar. Btn bu olanlar esnasnda Gne ve Sirius ilk defa karlap tanrlar denir.

Ogo'nun Snneti
Ogo, idi edilme annda, kendisinde eksik olana, yani dii ikizine ve plasentasna sahip olmay arzulayarak yeniden en yksek Gk Kat'na kar. Fakat Amma, onun dii ikizini ve dii tohumlar gvenlik altna almtr. Ogo, vaktiyle iine dii ikizinin ruhi prensipleri koyulmu olan plasentasnn kalan ksm Gne'e de eriememeliydi. Amma bunun iin Gne'in yerini de deitirir. Gne, Amma'nn ap hazrlad delikten kar ve Amma tarafndan batya itilir. Amma bu yldz ortaya kartmadan nce alemin hayatn da bu delikte yourmutu. Yakc plasentas Gne'e yaklaamayan Ogo, adanan Nommo'ya yaklar ve onun 4 cinsiyet canna sahip kar. Ogo, bu ardklaryla birlikte Dnya'ya yeniden inmeyi tasarlamaktadr. Ancak, nommo tityayne, Amma'nn emirlerini beklemeden onu engeller. Ogo'nunkelam organ olan dilini paralar. Ve onu snnet ederek cinsiyet canlarn geri alr. Amma, snnetten nce, Ogo'nun plasentas Gne'in yanna alnan dii ikizinin plasentasn nommo tityayne'ye emanet etmitir. Snnet ameliyatn

gerekletirmek iin nommo tityayne'nin bir yldz hareketini andrr biimde davrand, Ogo' nun bulunduu yerin evresinde dnd sylenir. Nommo tityayne ayn zamanda, Ogo'yu, bal bulunduu plasenta parasndan ayrmav da, amalamtr. Sonunda 'nommo tityayne Ogo'yu bal bulunduu plasenta parasndan koparp ayrr ve snnet eder. Plasenta paras rzayda yol alp Gne'in yanna gider. Snnette kesilip alnan para da, Gne'i dllemek zere, nommo tityayne tarafndan Gne'e itilir, yollanr. Buna paralel bir baka Dogon mitine gre, bu paray yollayan nommo tityayne deil, Ogo'dur; paray Gne'e dii ikizini orada izleyip ele geirmesi iin yollamtr. Nihayet, nommo tityayne, Ogo'nun plasenta paras plasentasndan 'kalan ksm olan Gne'e gittikten sonra, Ogo'nun Gne'le olan balantsn tamam ile kesip koparr. Bylece Ogo, yanna dii ikizinin plasentas alnm olan plasentasndan koparlm ve ikizler tamamen ayrlmtr. Dogonlar, bu olaylar, Sirius ile Gne'in Evlilii blmnde greceimiz ikizlerin ayrlma emas (ionu) denilen bir ekille temsil ederler.

Ogo'nun nc ve Son nii

Ogo, snnetten sonra hibir ey getiremeden yeniden Dnya'ya iner. Bu ini iin kulland ara, temel yumurtann snirleriyle imal ettii bir objedir. Ogo'nun nc gemisini tekileden bu ara, Amma'nn nceden ap hazrlam olduu yarktan kar, Dnya'ya iner. Fakat ara, Dnya toprana konarken, nceki inilerden farld olarak, kendi etrafnda dnmeksizin kenar. Dnme hareketinin olmay, Ogo'nun Gksel gezilerinin son bulduunu ve Dnya zerinde kesin olarak sabitlemesini gstermektedir. Dnya'ya varan Ogo, Dnya'daki faaliyetine devam etmeyi dnr: fakat Yaratc onu bakalama uratr ve drt ayakl gibi hareket etmek mecburyetindede brakarak topraa tutturur, yaptrr. Bylece O, Ogo adn kaybederek soluk Tilki adn alr.

Nommo'nun Adanmas
Daha nce belirtildii gibi, Ogo'nun yaratl, mahlukat iinde Yol at dzensizlik yznden alemin arndrlmas gerekiyordu. Ve Amma bunun iin, adanan Nommo (nommo semu) adn alacak olan o-nommo'nun adanmasna karar vermiti. Ayrca, nommo tityayne Amma'nn emrini beklemeden Ogo'yu snnet ettiinde Ogo'nun kan hem Gksel plasentann bir ksmna, hem de Ogonun plasenta paras olan Dnya'ya szmt. Bu yzden Gksel ve Yersel mekanlarn arndrlmas zorunlu hale gelmitir. Adanmasnn ilk aamalar olarak idi edilmesi gerekletirilmi olan Nommo, artk adanmaya hazrdr. Amma, oluum halindeki alemin arndrlmas iin, vcudu kk paralar halinde blnp payedilecek olan Nommo'nun adann gerekletirir. Nommo, alemi organize etmek iin ayakta lmtr. nk eer alemi organize etmek istiyorsan, ok ac ekmek zorundasn denir. Adanma srasnda Nommo'nun susad ve Amma'nn, talebi zerine kendisine bir bakr kupa dolusu su verdii sylenir. Adanma srasnda hayati glerinin hepsini kendinden dardakilere intikal ettirerek kaybetmekte olan adak, kkeni iirtmek (nama) szc olan Nommo adn alr. nk onun adan alemi beslemektc ve tm kirinden kurtarmaktayd. Nommo, insanlar beslemek iin vcudunu blp onlara pay etti denir; alem Nammo'nun vcudunu itiinden" Nommo'nun insanlara da iirttii sylenir . Amma, organize edilmi alemin sembol ve dayana haline gelecek olan Nommo'yu daha sonra yeniden canlandracakt, Ogo'nun ini klar ve snneti, Nommo'nun idi edilmesi, adanp paralara ayrlmas ve yeniden canlandrlmas gibi olaylar, ayn zamanda, yldzlarn, gezegenlerin tedrici yaratlmalar ortaya kmalar ve yrngelerinde dolanmaya balamalaryla ilgili olaylardr. rnein, alemin gbei - merkezi olan Sirius, en yksek Gk Kat'nn merkezinde olup alemin kaynann sembol olan Sirius-B, Sirius-B ile birlikte Sirius'n evresinde dnen Sirius-C ve uydular. Orion'un Kemeri ve Klc'ndaki er yldz, lker yldz kmesinin yldzlar, Ko

Burcu'nun beta yldz, Kkkpek TakmyldZl'nn gamma yldz, Boa Burcu'nun parldayan krmz yldz, Ogo'nun plasentasndan meydana gelen Gne ve Dnya, Ay, Nommo'nun kan izinden meydana gelen Vens, ate gibi kzl yaratlan Merih, plasentaya den kandan ortaya kan Jupiter ve uydular. Samanyolu'nun tan Satrn gibi birok yldz, gezegen ve uydularn yaratlmalar ve fiziki hareketlerine balamalar hep bu olaylardan birine ya da br kana balanr. Genel olarak, Nommo'nun idi edilmesi ve adanmasnn eitli aamalar, Amma'nn yumurtasnn emalara (tonu) dnen izleriyle (yala) ntasvirleri yaplm yldzlarn mteakip oluumunu ve fizik hareketlerini belirlemitir. Amma, adanan Nommo'nun vcudunu blp payetmek iin geri dnmeden nce, adanma srasnda akan kan durana kadar takip etmitir. Adanan Nommo'nun plasentasnn dna akan bu karm izi, kuzey-gney istikametinde dzbir hat oluturmutur. Buna kan yolu denir. Amma'nn buna paralel olan gidi izine de Amma'nn yolu denir, gkte mevcuttur. Her iki iz Samanyolu'nu (Yalu-ulo: yerin snr) tekil etmektedirler ki , tan Satrn'dr (Yalu-ulo-tolo). Samanyolu da o zamandan beri, adanan Nommo'nun kan aknn, en yksek Gk Kat'nda tandr. Amma'nn daha sonra, adanan Nommo'nun vcudunu kk paralar halinde blp payetmesi yle betimlenir : Amma, karacieri ald ve onu plasenta zerinde douya yerletirdi ki; orada bu organn tan olan, Orion'un Kemeri (ler ) ortaya kt. Dala ald ve onu kuzey batya yerletirdi ki; orada oron'un Klc'ndaki yldz Kuyruk yldzlar ortaya kt. Sonra bbrekleri kuzeydouya koydu ki; orada lker yldz kmesi (Gruplandrlm yldzlar) ortaya kt. Sonra cierleri gneybatya koydu ki; orada Ko Burcu'nun beta yldz (Arslan yldz) ortaya kt. Daha sonra barsaklar ald ve onlar gney douya yerletirdi ki; orada bu organlarn tan, Kk kpek Takmyldz'nn gamma yldz (oban yldz) ortaya kt. Pankreas (bilen barsak) da vens'n sabah yldz konumunda ortaya kt, kar aknn ucundaki yere yerletirdi . Amma'nn, kan hatt zerinde kalbi yerletirdii yerde de Sirius-C yldz (Emme-ya-tolo) ortaya kmt. Bylece, Amma, kelamn telaffuz yerleri, merkezleri olarak kabul edilen organlar, adanan Nommo'nun kan hatt ve plasentas zerine yerletirerek bir alemn uzaysal morfolojisini belirlemekteydi. te, kelamlar yenilenme, salah bulma halindeki alemin uzayna, adanan Nommo'nun organlarndan yaylmaktayd. Ve yeniden canlandrlacak olan Nommo, uruna adand alemin efendisi, stad ve ynetim vekili olacakt.

Nommo'nun Canlandrlmas
Amma, vcudu datlan ve vcudunu aleme hazmettiren Nommo'nun organlarn toplayp bir araya getirir ve onu yeniden canlandrr.' Amma, Nommo'nun 4 blmn 4 ana nokta'ya gnderdi; alemi orqanlatrd; daha sonra paralar ald ve birletirdi, Nommo'yu canlandrd denir. Fakat hermafrodit yani ift cinsiyetli iken idi edilmi ve adanm olan Nommo, bu kez, dii ve erkek ikizler halinde, insan formunda yaratlr. Amma bu i iin plasentanl ak renkli kil topran kullanr. Plasentann balanma noktas olan en yksek Gk Kat'nn merkezinde, canl ve saf olan bu topra yourarak, onunla, canl Nommo'yu kadn ve erkek halinde ekillendirip imal eder. Amma, Nomrno'ni canlandrdnda ona Yukar'dan tohumlar verdi denir. Ayrca, konuya ilikin olarak yle denir: Amma devirip alt st etmi olduunu tanzim ve tertip etti. Amma, yok edip ortadan kaldrdktan sonra, kendi yok etmi olduunu bugn, yine yapp ortaua karm bulunuyor. Nommo'nun yeniden canlandrlmas, adanmadan sonraki 5 dnem ya da zamanda gerekletirilmitir.

ekil - 2: Onuncu ay yldznn emas (tonu).

Yeniden canlandrlmann gksel tan, 10 uncu ay yldz denilen bir yldzdr. Bu yldz ortaya kmam haldeyken temsil eden ekilde ifter ifter yaplan 10 nn ie dnk olmas, yldzn knn henz gereklememi olmasn ifade eder; k, yknn ilerki ksmnda yer alan Nammo'nun gemisinin Dnya'ya inii srasnda gerekleecekti. nk bu yldz, ayn zamanda, canlandrlan Nommo'nun gznn tanyd. Kimlii aratrmaclarca henz saptanamayan bu yldzn ancak temmuz ayna rastlayan 10'uncu ayda grlebilecei sylenir.

Dogonlar'a Gre nsanlarn Yaratl

Alparslan Salt

Dogonlar'a gre, insanlar en yksek Gk Katn'da yaplm, imal edilmi ve Tilki Ogo'nun henz ancak yontmu, kabasn alm olduu bo, ilenmemi Dnya'ya nakledilmilerdir . nsanlarn atalarnn yaratlna ilikin olarak u bilgiler verilmektedir: Amma tm nesneleri yaratt; daha sonra insan yaratt. Amma, po tohumunun vcudunda 4 erkek insan yourdu. Nommo'yu en yksek Gk Kat'nda yourmu olan Amma, insanlarn atalarn canlandrlan Nommo'nun plesentasnn maddesiyle yourdu.
Drt erkek insandan Amma Serou plasentann havasndan, Lebe Serou toprandan, Bunou serou suyundan, Dyongou Serou ateinden yapld. Amma, ayn zamanda, bunlarn dii ikizlerini de yapt.

Canlandrlan Nomffo'nun plasentasnn ihtiva ettii temel unsurlar kullanlarak yaplan bu 4 erkek ata ile onlarn dii ikizleri, insanln 8 Oullar (Unum). denilen 8 atasn oluturmulardr. Oullar (Unum) lakabn almalarnn nedeni, bunlarn, babalar oluturan ncek ilk kuaa ait olan, adanan Nommo'nun oullar olarak kabul edilmesidir. Amma, Oullar (Unum) meydana getirirken nceki kuak gibi balk formunda meydana getirmiti; fakat, anagonno bile diye adlandrlan bu varlklar nommo anagonno'lardan farkl olarak meydana getirilmilerdi. Bunlar hermafrodit yani ift cinsiyete sahp olarak deil, kadn ve erkek halinde ayr olarak yaratlmlard. Ancak; bu varlklarn kprck kemiiyle balayan oluumunun dnmlerin szkonusu olduu, anagonno bile, anagon no sala ve kii gibi eitli evreler gsterdii grlmektedir. Varln oluumunda ilk sray, iskelet btnnn aslma sistemini oluturan ve 8 temel tohum semboln ihtiva eden kprck kemii alr. Kprck kemiinin yaratlmasndan sonra sray anagonno bile alr. Ancak o da anagonno sala'ya dnecekti. Nitekim adndaki, imaj (bibile) szcnden gelen ve dnecek eklinde evrilebilen bile terimi bir mtasyonun balangcn ifade eder. Dnya'ya inecek olan Nommo'nun gemisinde anagonno bile aamasnda bulunan bu varlklarn, geminin konmasn mteakiben artarda geirdikleri dnmler yle betimlenir: Oullar (Unum) en yksek Gk Kat'ndan o-nommo ile ktlar, anagonno bile olarak indiler, anagonno sala olarak Dnya'ya kondular ve Dnya zerinde yrmek iin gemiden ayrldklarnda kiiler haline geldiler.

Bylece, anagonno bile, nce anagonno sala ya da normal anagonnoya, sonra da kiiye yani insan varlna dnmtr. Dogonlar, anagonno bile ve anagonno sala'y insan ce ninine benzeyen balk biiminde temsil ederler. Aratrmac Eric Guerrier'e gre,

anagonno bile'nin kprcuk kemiinden itibaren geirdii evreler insan cenininin geliim evreleridir; varln, annesinin rahminde gelierek, balk yani cenin evresinden, yeryznde hareket etmesini salayan yelerine sahip bir insan varl haline gelene dek geirdii evrelerdr. Amma, eserini nommo anagonno'lara benzer balk formunda yaratlan Oullarla (Utum) snrlamayacak; canlandrlan Nommo'nim ve 8 atann gemiyle Dnya'ya naklinden sonra, Dnya'ya ayr ayr Inecek olan Demirci, Byc, Yasigui gibi baka varlklar da yaratacakt. ' Dnya'ya 8 ata ile Nommo'nun innden sonraki zamanlarda indirilen bu varlklar hakknda u bilgiler verilmektedir: Amma, Nommo'nun plasentasndan salad maddeyi kulland ve onun gbek bayla Demirciyi yaratt. O, Dnya'ya sras gelince indi. nsanlara tahl tohumlar getirip tarm retti. Aletler imal etti ve insanlara temel teknikleri retti. Amma sonra, Nommo'nun kan yoluyla Bycy yaratt. Ve daha sonra, Nommo'nun plasentasn kullanarak, Ogo'nun snnet kannn akm olduu yerde Tilki'nin "dii ikizi Yasigui'yi ekillendirdi. O, sras gelince, ilk gne tutulmas esnasnda Dnya'ya insan formunda indi. Amma, insanlar, balangta rahmimden kan nommo anagonno'lar gibi lmsz yaratmt. Fakat Tilki Ogo'nun hatalar, yapt eylemlerle Dnya'ya yayd bozukluk, kirlilik, pislik dnyada lmn grnmesiyle sonulanacak bir sr dzensizlie, karkla yol aacakt.

Sirius Sisteminden nen Nommo'nun Uzay Gemisi

Alparslan Salt

Sirius-B Yldzndan Po Tanelerinin Aln

nsanlarn atalarn Dnya'ya indirecek olan Nommo'nun gemisinin Dnya'ya iniinden nce, Amma, gerekli olan her eyin gemiye ykletilmesini salar. yknn bu aamaya ait ksm pek ak deildir; yalnzca, oulcuu po'nun evresinde kendi zerine sarlp dolanan dii po tohumunun (dii popilu) faaliyetinin tamamlanmas ve Po yldznn po'sunun Nommo tarafndan yutulmasndan ibarettir. Amma'nn btn yaratm olduklarn aa vurmak, tezahr ettirmek ve verilen ii yerine getirmek ile sonulanan po tohumunun faaliyeti iaret resim sistemlerine bal olarak aklanr. aret-resim sistemleri, daha nce grdmz gibi, nce Amma'nn dncesini, maksat ve tasarlarn; sonra, Alemi oluturan tm unsurlarn tedricen ve gitgide maddileerek gereklemesini ifade etmektedirler. Amma, prensipleri Ogo'nun ebediyen zarar veremeyecei, eriemeyecei ekilde gvenlik altna almak ister. Ve po, gemiye boalr. Bu, Nommo'nun po'yu yutmasyla gereklemi gibi grnmektedir. Nommo'nun bu 'yutma fiili Sirius-B yldznn (Po yldz) po'simun. Nommo tarafndan yutulmasnn resmi denilen bir ekille temsil edilir. ekildeki Nommo'nun vcudu, birok aratrmac tarafndan uzay gemisine benzetilmekte ve mitin bu ksm, Nommo' nun uzay gemisinin yldzlararas yolculua hazrlanma aamas olarak yorumlanmaktadr. ekilde po tanelerini aramak zere Sirius-B yldzna bir ok kez gidip gelen, Nommo'nun ayrlan kafas yldza gelirken grlmektedir. Bu kafa, Nommo'nun yaknlarda bekleyen gvdesinde duran kprck kemiklerine, getirdii po tanelerini ambarlamaktadr. Amma'nn po 'ya yerletirdi ve po'nun gemiye boaltt yaratl unsurlarnn oluturduu btn 22 kategoride snflanr. Alan po, dolana dolana dnmesiyle tm muhtevasn Nommo'nun byk gemisine ykler ve tamamen boalr. Po tohumu, Amma'nn kendisine vermi olduu ii gerekletirmi olduundan, tohumdan geriye yalnzca, bu temel fiilin tan olan Sirius-B yldzna dnen kendi zel plasentas kalmtr. Konuyla ilgili olarak yle denir: Alan po, alemi ap yayd, uzatt. Tm nesneler 4 ana keye gittiler. Kalan yalnz Sirius-B yldzyd. Ayrca, konuya ilikin olarak, yle bir bilgi de mevcuttur: Po, alemi dndrd, (bu ii) bitirdii zaman, halkas iinde alemi tutan byk ylana dnt.

Nommo'nun Gemisi'nin Muhtevas

Amma, insanlar, canlandrlan Nommo'nun plasentasnn maddesiyle yaratmt. Bu plasenta, balk gnnn saf topran ve Nommo'nun 8 ata ile beraber Dnya'ya inecei gemiyi de oluturmutur. Bu plasentann, Ogo'nunki gibi Dnya'y -ki bu, Oga'nun dntrlm plasenta parasyd- tehlikeli ekilde etkilemi ve kirli klm olan yark ve atlaklar yoktu; basndan Oga'nun pjasentasnn geirdii ac olaylar gememiti. Saf olmayan topraktan yaplm Tilki Ogo'nun gemisi (Dnya'ya dntrlen ilk plasenta paras) ilenmemi arazinin, alln sembolyken; Amma'nn yarattklarnn hepsiyle birlikte Dnya'ya inecek olan, sat topraktan yaplm Nommo nun, gemisi ekilip ilenmi topran sembolyd. Buna balk gnnn topra ad verilir. Bu balk gnnn topra, kirlenmi topran arndrlmasn tekil eden tarmn gelimesi orannda, Tilki'nin ilenmemi topra zerine tedricen yaylacakt. Nommo'nun gemisi, soyut ve nazari olarak 60 blmelidir. Tm varlklar ve varlk trlerini de ihtiva, eden bu 60 blme kategoriler halinde snflanr ki, bunlardan yalnzca ilk ,22'si bilinmektedir. nk insanlara yalnzca 22'sinin aklanm, verilmi olduu sylenir. Bu 22 kategori, geminin iniinden sonra Dnya'da szkonusu olacak nemli ve insanlara lzumlu her eyi ifade etmektedir. Bu 22 kategori, ayn zamanda, canlandrlan Nommo'nun vcudunun 22 parasna, po tohumu tarafndan boaltlan alem unsurlarn snflayan 22 kategoriye paralellik gsterir. Dogonlar'n ilgin aklamasna gre, bu 60 blmenin gerikalan ve bilinmeyen ksm, insanlara gelecekte, bildirtecek ve Dnya'y deiiklie uratacaktr ... Sylendiine gre, bu ifa ya da vahiy, nce bir sis gibi yava yava, sonra anszn yamur ve rzgar gibi gelecektir. Adanan Nommo'nun plasentasnn kalan ksmndan yaplan gemi, yapld plasenta gibi yumuak ve nemliydi. Amma' nn yaratt ve sonra dii po tohumunun boaltt btn eyleri ve btn varlklar tamaktayd. Geminin morfolojisi ve muhtevas, Nommo'nun Tilki'ye kar kazand ilk zafere tanklk etmektedir.

Ogo'nun, muhtevas esasl olmakla beraber muhteva ve genilik bakmndan snrl olan ilk iki gemisi ve iinde hibir ey getiremeyen kafesli bir ara olan nc gemisi karsnda, Nommo'nun gemisi tek, esiz ve stnd, nk doluydu. Geminin 60 oyuu karnca ouaas gibidir denilirken, ara, iinde saysz bcein faal halde bulunduu bir bcek yuvasna benzetilmektedir. Nommo'nun stn gemisi Amma' nn Nommo'ya vermi olduu u ilevleri, vazifeleri gsteriyor gibidir: Organize etmek, sevk ve idare etmek, denetlemek. Canlandrlan Nommo ve 8 atann yani 4 ikiz iftin gemi iindeki konumlar yle betimlenir: Merkezde, bakann kereveti denilen, bakrdan yaplm bir oturma yerinde, canlandrlan erkek Nommo oturmutur. Bakan kab denilen yarm kre biimindeki bir bakr kapta bir ylan reklenmitir, ylann bamda 8 temel tohum bulunmaktadr. Geminin merkezinde ayrca, meyvesi, gemideki atalarn ilk yiyeceini oluturan tropikal bir palmiye eidi kmaktayd; meyvesi krlp ekirdeinin ii, ihtiva ettii tohumu yeniliyordu. Geminin iinde, batda Amma Serou ve dii ikizi dans kzkardei, kuzeyde Lebe Serou ve dii ikizi kadn kzkarde, douda Binou Serou ve dii ikizi, gneyde Dyongou Serou ve dii ikiz! bulunuyordu. Gemide atalarla birlikte tm bitki ve hayvanlar da bulunuyordu . Geminin, inii sresince hep, ucundan Amma'nn tuttuu bakr ya da demir bir zincire asl bulunduu sylenir. Zincirin halkalar el ele tutuan atalar sembolize ederler. Bu dayanak, byk Amma'nn halkalar ya da rahmin ipinden kopmayan halkalar denilen, zrriyetler silsilesini gsteren bir sr halkann sraland iki kat yaplm yani ikiz bir baa da benzetilir. Her bir halkas, tek bana, hem gemiyi hem de, geminin inii unutulmasn diyey; Amma'nn atalar ve soylarndan gelenler arasna yerletirdii hemen hemen zlmez bir ba temsil eder. Atalar oluturan 4 prototip ift ile soylarndan gelenler arasndaki maddi veya ruhi bir irtibat sembolize ettii grlen bu ba, ayn zamanda, geminin iniini sevkeden Amma ile uzay gems arasndaki bir irtibat da tasvir ediyor gibi gzkmektedir. nk, her halkas tek bana btn temsil eden, ikili ve hemen hemen zlmez bir karaktere sahip bu baa ya da zincire geminin inii sresince hep asl bulunduu ve ucundan Amma'nn tuttuu sylenmektedir. Birok aratrmacnn konuya yaklam tarz, szkonusu ba ile bugn Kozmonotikte kullandrnz radyoelektrik irtibat ve sevketme sistemleri arasnda bir benzerlik bulunduu eklindedir. Bilindii gibi, bir titreml hareket bir karn ve dm dizisi meydana getirir. Dier hareket biimlerine kyasla bu hareket, iki dm ayran mosarenin ikili oluayla tanmlanr. Hareketin ekli mitte sz edilen, her halkann tek bana btn temsil etmesi olgusunu da aklamaktadr.

Bir titreimli hareketin ekli.

Nommo'nun Gemisi'nin nii

Amma, zaman gelince, btn yaratm olduuyla dolu olan gemiyi rahminden kartr ve Dnya'ya indirtir. Gemi, Amma' nn daha nce Gne'in k iin en yksek Gk Kat'nda ap hazrlam olduu yarktan kar. Geminin, inii srasnda 8 dnem boyunca gkte salnm yapt ve doudan batya giderek, ok bykbir yer yay gibi bir ufuktan teki ufua kadar btn g kaplad sylenir. Geminin doudan batya giderken bir kuzeyden gneye, bir gneyden kuzeye doru salnm yapmasna ilikin olarak yle denir: st ste konulmu (ikili) sandk (gemi), 8 yl boyunca salnm yapt. Sandn gidi hatt dou-bat dr. Sandk nce gneye, sonra yine kuzeye earkarc: salnm yapyordu Birok aratrmacya gre, Sirius-B blgesinden yola kan uzay ana gemisi, Dnya'ya varrken,' 8 yl ya da 8 dnem boyunca bir uydu gibi dolanacag, Dnya evresindeki yrngesine oturmutu. Ayrca, mitteki baz benzetmeler de bunu dorular gibi grnmektedir; rnein Dnya'dan bakldnda Gne, gkte Nommo'nun gemisi gibi yer deitirir denir.

Bir yapma uydunun yrngesinin Yerkre zerindeki izdm.

Doudan batya giderken bir kuzeye bir gneye sarkan bu ok byk yer yay tasviri, skvatora doru ynelen bir uydu yrngesinin tasvirine benzemektedir. Gerekten, Dnya evresindeki bir yapma uydunun hareketi bir dnya haritas

zerine izdrldnde, yrngenin, kuzeyden gneye ve gneyden kuzeye doru salnm yapan bir snzoidal hareket biimi gsterdii grlr. Uydunun bu grnrdeki hareketi, yrngesinin Dnya'nn ekvator dzlemine gre eildiinden ileri gelmektedir. Ayrca mitteki baz ifadelerden, st ste konulmu (ikili) sandk tabiriyle iki katl ya da iki ksml olduu belirtilen byk ana geminin bir ksmnn yere konduu, dier ksmnn yrngede kalp daha sonra konduu sonucu karlmaktadr. rnein, mitin ilerki ksmnda, Dnya zerine konan arata bulunmayan varlklarn srayla inmesinden sonra eklinde bir ifade gemektedir. Geminin 8 dnem boyunca salnm ve dolanma hareketlerini yapmasnn yansra, ayrca konik spiral ya da helis 'biiminde dolana dolana dnerek indii de belirtilmektedir. Gemi, hem kendi ekseni etrafnda dnyor, hem de bir helis tekil edecek ekilde bir o yana bir bu yana gidip gelerek iniyordu, Gemi bylece, Dnya'ya inerken iki hareketli bir helis izerek, ilk tohumu canlandran hayatn burga hareketinin aynsn yapm oluyordu. Geminin bu hareketini salayan g kaynayla ilgili olarak Dogonlar u bilgileri veriyorlar: Hareket, sanki bir hava borusundan geiyormu gibi atalarn flemesyle, nefesyle salanyordu. Hava borusu, ini helisini gerekletiren, dnen rzgar denen bu burgalanan solunum ile ayn biime, sahipti. Hava borusunun boluu, Yukar'dan inen' atalarn byksolunum yoludur. Gitmek ve aa inmek iin dnmeye yardm eden, onlarn nefesidir, Geminin inerken dolana dolana dnmesinin emas' (tonu) denilen bir ritel ekil, geminin yapt helis biimindeki hareketi temsil etmektedir . ekildeki iki daire, geminin szkonusu ini hareketini ifade etmektedir. Dtaki izikler ise, dolana dolana dnerken yol at rzgar ve kaldrd tozu ifade etmektedir.

Geminin inerken dolana dolana dnmesinin emans (tonu).

Nommo yada gemisine ilikin bir Dogon izimi. Kaldrd tozlar tek noktada toplanmtr. Aratrmaclar, ini aracnn stte yaplan tasvirini, ift rotasyon hareketi nedeniyle de, daha ok bir uandaire tasvirine benzetmektedirler. te yandan, mitte, Sirius-B blgesinden balad ne srlen yolculuun bilimkurgu yaptlarndakini andran, son derece yksek hzlarda yaplan bir zaman-mekan yolculuu olduunu ima eden ifadeler mevcuttur. Mitin aktardna gre, Nommo, ayn zamanda, vahiy kanalyla kelam: nakledecek bir peygamber kimliine sahiptir. Aada, mitin mteakip ksmnda greceimiz, ini srasnda kard ses de, kelam: nakletme vazifesiyle ilgili olarak anlatlr. Ancak, ini srasnda karlan bu ses, kimi aratrmaclarca uzayaracnn kard grlt olarak yorumlanrken, kimileri, Nommo'nun sanki bir ses aygtndan konuuyormu gibi tasvir edildiine dikkat ekerler. Mit yle devam eder: Nommo, ini srasnda, gemiye yerletirilmi bakan kaplar vastasyla zaman ve mekan tespit ediyordu ... Nommo, zaman ve mekan kondurduu srada, Amma'nn balangtan beri po tohumuna yerletirmi olduu kelam bararak

bildiriyordu. Canlandrldktan sonra Nommo'ya ekelam nakledilmiti ve i organlarnda kamet ediyordu. Nommo, bu kelam: sesli klyor, seslendiriyordu: gemiyle inerken sesini gkte dndrtyordu, nommo, aaya inerken yukarda dnd, sesini uzayn 4 ana kesine brakt, ses byle iitildi. Nommo, ald kelam: bararak bildirmesinden sonra, onu Dnya zerindeki insanlara nakletmekle grevliydi. Nommo, 4 ana yn belirler ve yl boyunca 4 defa yer deitirerek, 4 ana noktay teker teker kaplar. Bu hareket, paralel olarak, zaman mevsimleri belirleyen 4 dneme ayrmtr: Varan baba, yamur mevsimi, kan baba ve kzl gne. Ayrca, gemi inerken uzay 4 ke idi, gemi indiinde uzay 4 kenar haline geldi denir.

Nommo'nun Gemisi Yeryznde

Nommo'nun gemisi, Dnya'ya Tilki'nin kurak toprana geceleyin konar. Konarken, yol at rzgar burgacrdan dolay havalanar bir toz yn kaldrr. Fakat geminin konmas bir arpma gibi ok iddetlidir. Bu konmann ya da arpmann ok iddetli sarsnts, konduu yerdeki topraa engebeli biimini kazandrmtr . Gemi, Nommo'nun plasentasndan yani yumuak ve nemli. bir topraktan yaplm olduundan, toprak zerinde kayar. Topraa varan gemi, balk zerinde kayd denir. Geminin konarken yapt etki, plasentay beslernekte olan kan: Ge kadar frlatr. Bu kan, Nommo'nun canlandrlmasnn tan olan, l0'uncu ay yldz denilen yldza eriir, Kan, yldza gereklik ve parlaklk vererek grnmesini, parlamasn salayacakt. Eric Guerrier gibi baz aratrmaclar, bu 10'uncu ay yldznn yapma bir uydu olabileceini belirtmektedirler. Ayrca, Hz. sa'nn doumunda grlen Beytlehem yldz ile bu Gksel iaret uruncu ay yldz arasnda bir benzerlik grlmektedir.

Nommo'nun ate gibi kzl 'olduu sylenir. nk ini srasnda Gne'in yaknndan gemi ve tutuup yanmt; yle ki, yere temas ederken bembeyaz hale gelmitir. Alev halindeki Nommo, ancak Dnya toprana temas edince snmtr. Nommo, gemiden inerken, topran zaptediliini belirten bir jest yapar; topraa nce sol ayan koyar, Tilki'nin sahasn ezerek ayak izini brakr. Nommo, bu hareketiyle, Tilki'nin oluturmu bulunduu Dnya zerinde kuraca egemenliini, hakimiyetini gstermekteydi. Gemiden inen Nommo, sol ayan Tilki'nin sahasna dayayp bastrd ve geri ekti denir. Bylece Nomrno, vaktiyle Ogo'nm plasentasn ezmi olan nammo tityayne'nin jestini bir baka biim ve zamanda, fakat farkl bir amala tekrarlam oluyordu. Nammo'nun brakt ayak izi, bir bakr sandal izine benzetilir ve Nommo'nun ayandaki sandaln emas (tonu) adyla, totem sunaklarnn cephesinde temsil edilir . Nommo, topra ezerek brakt ayak iziyle, topraa, u anlamlara gelen iaretler ilemitir: 1 - Dnya'ya varlmtr. Bu anlama gelen iaretleri topuk ksmyla brakmtr. 2 - Yerine getirdikleri i. Bu anlama gelen iaretler, ayak kemeri ksmyla braklm olup, Nommo'nun ele geirecei Dnya'nn statsn ifade etmektedir. 3 - Kelam gelecek. Bu anlama gelen iaretler ayak parmaklar ksmyla braklm olup, yerine getirilecek nihai vazifeyi ifade etmektedir. Yani, kelam gelecek ifadesinde, insanlara blmelerinden yalnzca 22 kategorisi aklanan geminin geri kalan aklanmam blmelerinin muhtevas ve Nommo' nun insanlara gelecekte aklayaca kelam kastedilmektedir. stteki anlamdan, birincisi gemi, ikincisi imdiki, ncs gelecek zamana ilikindir. Bylece, nommo, yerinde tutmak ve idame ettirmekle ykml olduu alem dzeninin ve hakimiyetinin sembollerini, gemi, imdiki ve gelecek zaman bir araya getirecek ekilde braknt. Bu arada, Gkte, canlandrlan Nommo'nun bu jestinin tan olarak bir yldz belirir. Bu yldza Kanca yldz denir. Yldzn adyla Nommo'nun Dnya'y ele getr arasnda bir benzerlik ilikisi de vardr; nk Nammo, ele geirmek iin Dnya'y takm am ya da takp evmitir. Nommo'nun gemiden inmesinden sonra, gemide bulunan tm varlklar yeryzne srayla inerler. Gemi muhtevasndan boalnca, Amma geminin asl olduu zincir en yksek Gk Kat'na kartr. Sonra en yksek Gk Kat'n yani k iin am olduu yarkapatr.

Ararat Tepesi zerine konan Nuh'un gemisi ile Gourao Tepesi zerine konduu sylenen Nommo'nun gemisi kavramlar arasnda pek ok benzerlik bulunduunu belirten aratrmac

Prof. Eric Guerrier'e gre, geminin asl bulunduu zincir, bugn uzay aralarn uzaktan sevketmede kullandmz radyo elektrik irtibat sistemlerine benzer bir irtibat temsil etmektedir. Nommo'nun po tanelerini Sirius-B'den aldna, mitin mteakip ksmnda greceimiz Sirius'n ini srasnda parlamas olgusuna ve Sirius yol gsterdi ifadesine dikkat eken aratrmac, mitin sunduu dier verilere de dayanarak, Sirius-B civarndaki bir gezegenden yola kan Nommo'nun uzay gemisinin Sirius'ten sevkedilmi olmas gereldiini belirtmektedir. Ezoterik kaynaklara gre, Atlantis'in ilk devirlerinde gkyz hep bulutlarla kaplyd ve Dnya'dan ne Gne ne de dier yldzlar gzkyordu. Yldzlar gk yznde arcak bulutlarn dalmasndan sonra grnr hale gelmiti. Bu bilgi, mitin mteakip ksmndaki, gkyznn bulutlarla kapl olmas ve yldzlarn grnr hale gelmesi olgularna aklk getirmektedir. Bulutlarla kapl gkyznde yldzlarn grnr hale gelmesi geminin iniiyle ayn zamana rastlar. Geminin nii srasnda Sirius'n parladn gren insanlar, geminin yere konmas srasnda doudan kan Gne'in ki bu, daha nce Amma tarafndan yarktan kartlm ve batya itilmi bulunuyordu- ilk douuna ahit olurlar. Gne o srada orta gnei denilen, ilkbaharnkine tekabl eden lm konumunda bulunuyordu. Gne gibi tm yldzlar Amma'nn rahminden srayla karlar. Sonuncusu, Amma'nn Dnya'nn bulunduu ynde douya ittii Sirius olmutur. Sirius ve Gne'in geminin yere konmas srasnda tedricen grnr hale geldikleri sylenirse de; Nommo'nun

adanmas ve canlandrlmas olgusuna nazaran, Gne'in, 22'nci dneme rastlayan devre sonunda beliren Sirius'ten 8 dnem nce km olduu belirtilmektedir. Bylece, geminin konmasndan sonra, yldzlar gkkubbedeki bugnk yerlerini almlard. Nommo, iniin gereklemesinden sonra dnerek, ilk asli formu olan nommo anagonno formunu yeniden kazanaca suya dner. O, bu andan itibaren o-nommo (deniz ya da durgun su nommo'su) lakabn almsa da; insanlar sayg bakmndan bu ad telaffuz etmeyip, ondan suyun efendisi diye sz edeceklerdi. lerde, dii ikizi (adann ikizi) de sras gelince, Demirci ile Dnya'ya inecek ve bakalam geirecei suya intikal edecekti. Asli formunu ve tabiatn yeniden kazand suya yerleen Nommo, yalnzca kelam gn ortaya kmak zere, oradan insanlar gzetecekti. Sularda ikamet eden tanrsal varlk kavram yalnzca Dogonlar'a zg deildir. Bu kavrama pek ok mitolojide rastlanr. rnein, Smerler'in ad 'su evi' anlamna gelen yar balk yar insan tanrs Ea-Oannes, Nommo gibi, insanlarn yaratlyla ilgili grlrd. nsanlara ok ey retmi olan bu tanrnn hkm blgesi tatlsu idi. Nommo'nun gemisinin Tilki'nin Dnya'sna inmesinden sonraki zamanlarda, Yasiui, Byc, Demirci, o-nommo' nun dii ikizi gibi Amma'nn yaratt dier varlklar da, sralar geldike inmilerdr. Bu arada, po'nun alrken Nommo'nun gemisine boaltmam olduu baz tohumlar da zaman gelince Dnya'ya indirilmilerdir. Bunlar, Nommo'nun kprck kemiklerine yerletirilmemi tohumlard, Dnya insanlarna verilen bu ,tohumlar, yalnzca Dnya zerinde deil, Amma'nn yaratt tm st ste konulmu alemlerce imlenmi ve ogalmlardr.

Nommo'nun Gemisi'nin Konduu Yer

Geminin Dnya'ya kuzeydou'da (du-na) konduu sylenir. Du-na terimi ayn zamanda, dounun byk mevkii anlamna gelir. Dogonlar, corafi olarak, gemlnlri konu yern Debo Gl'ne yerletirirler. Nijer nehrinin zerindeki gllerden biri olan Debo Gl, Dogonlar'm yaadklar Bandiagara blgesinin yaklak 100 km. kuzeyinde yer alr. Gl civarnda baka kabileler yaamaktadr. Tilki'nin inmi gemisi, nommo'nun inen gemisi, onlar kuzeye, Nijer nehri yaknlarna indiler denir.

Debo Gl'nn gneydou yresi. Geminin ok iddetli bir ekilde konduu ya da arpt Debo blgesindeki geni knt alannn Nijer nehrinin kabarmas srasnda sularla kapland sylenir. Debo Gl'nn gneydou yresinde, tm blgeye hakim ve bazlar adalar oluturan kayalk tepeler bulunmaktadr Bunlarn en by olan Gourao'da Bozo, Malluke ve Peulkabilelerine ait ky vardr. Saint-Charles tepesinin (Soriba) kuzey ucunda bir Bozo ky daha vardr. Dier iki tepe, Saint-Henri ve Marie Therese tepeleri meskn deildir. Gln bu yresindeki tepeler, geminin iniiyle ilgili olaylarn tanklar olarak kabul edilirler. Debo kayalklar Nommo' nun inmi gemisinin dayanadrlar denir. Gourao geminin iniini temsil eder: Gourao kayal, sandn (geminin) iinden kp Dnya'ya indii en yksek Gk Kat gibidir. Gouraa, yerli dilinde 'aaya yerletirilen kayalk' anlamna gelir. Dierlerine gre yksek olan bu tepenin zirvesinde, yldzlar temsil eden dikili talarla evrili, gemiyi temsil eden tarnasa, en yksek Gk Kat'ndan inii ifade etmektedir, Kayala ayrca, zirvesindeki bu dolmenden bat ynndeki en u noktasna kadar, deiik boyutlarda dikili talar yani menhitler dizilmi bulunmaktadr: Saint-Henri tepesi (Tomba goy) 10'uncu ay yldzn temsil eder. Tomba goy ad, srayarak yer deitirmek anlamna gelir. Saint-Charles tepesi Nommo'nun sol ayann izidir. Tepenin yamalar boyunca bazlar byk boyutlarda olan maaralar sralanmtr. Maaralarda kaya zerine kzl aboyasyla yaplm ok sayda resim bulunmaktadr. Dogonlar, maaray, mitteki atalarn ilk kamet yeri sayarlar. Maara, plasentaya da benzetilir: Maara plasenta gibidir. Bir eit dolmen ve menhirlerin bulunduu Sanga'da iinden geilen maaraya da geit denilen yerde, yere konan gemiyi tasvir etmek zere kurulmu devasa bir tamasa bulunur. inden geilen maara inen gemi gibidir denir. Prof. Dieterlen'in bandan geen bir olay, atalarn ikamet ettii maaralarda, bilinmemesi gereken eylerin Var olduu izlenimini vermektedir:

Bilindii kadaryla, teleskop olmakszn, ayrca bayldz Sirius'n grmeyi engelleyici aydnlatma gcn azaItacak nlemler alnmakszn Sirius-B yldznn grlmesi imkanszdr. Ancak, Dogon inisiyeleri Prof. Dieterlen'e Sirius'n bileenlerini son derece gizli bir maaradan grdklerini sylemilerdir. Prof. Dieterlen masarann yerini belirler. Fakat Dogonlar, kendisiyle olan tm dostluk balarna ve kendisine ok gven duymalarna ramen, Dieterlen'i maaraya sokmazlar. Sylendiine gre, Sirius'n bileenleri temel tanklarn: (-ne olduklar bilinmiyor-) muhafaza edildii bu maaradan baz dnemlerde grlebilmektedir. Dogonlar'n Sigui hesaplarnn en gizli malzemeleri de yine orada muhafaza edilmektedir. Dogonlar'nmaaralarla ilgili olarak verdikleri bilgiler, efsanevi lke Agarta'y akla getirmektedir. Sanga'daki szkonusu tamasann karsna, dou ynnde st ste konulmu kayalar Sirius ve Gne'i temsilederler. Kayalarn paralel konumu da, geminin konuu srasnda Tilki'nin topra ile Nommo'nu toprann karlamasn; iki plasentann bu esnada insanlara tedricen grnr hale gelen Gksel tanklar tarafndan temsil edilen karlamay sembolize etmektedir. Sirius ve Gne geceyars indiler. Gne doduktan sonra Sirius yol gsterdi denir. Masadan belirli bir uzaklkta gney ynnde, :st ste konurmu kaya bloklarndan oluan 1 dizi, gemiden inen ve Gne'in ilk douuna ahit olan 4 erkek atay temsil eder.

Nommo'nun Gemisi'nin Tasvirleri

Nommo'nun gemisini temsil eden objeler deiik biimler gstermekle beraber, hemen hemen hepsinde uzunluk genilikten fazladr. Bazlar pek byk olan bu objeler, ayn zaman gibi zel zamanlar dnda saklanr, daima muhafaza altnda bulundurulur ve yalnzca klt sorumlular tarafndan kullanlr, Geminin eitli yaplarla ve bazlar byk ritel tabaklar andran eitli aletler ya da gndelik eyalarla temsil edildii grlmektedir.

ekil - 11: Gemiyi temsil eden eski bir obje.

ekil - 12: Gemiyi temsil eden ritel bir obje.

ekil - 13: Gemiyi temsil eden ritel bir baka obje. Baz tasvirlerde de, gemi, atn ektii bir arabaya benzetilir. Totem sunaklarnda bulunan tahtadan yontulmu veya demirden yaplm bir heykelcik, bu arabay eken at temsil eder. Kimi kez, Nommo'nun sembol olan atn zerine veya yanna, bir binicinin konulmu olduu da grlr. Gemiyi eken at iin Amma'nn gc denir.

Dogonlar'da Kainat Modeli

Alparslan Salt

Mali'nin Bandiagara yarlarnda yaayan ve saylar ancak 250.000' bulan Dogon yerlileri, bugn, ekime elverili olmayan topraklarnda byk bir sebatla tahl yetitirmeye abalayarak, siyah Afrika'nn tarm ve hayvanclkla uraan milyonlarca yerlisi gibi sade bir yaant srdrmekteler. Fakat ileri bir uygarln Astronomi alannda kullanabilecei her trl ara gereten yoksun olan Dogon Astronomisinin ierdii bilgiler, pek ok konuda, bugnk Astronomi biliminin vard sonulara paralellik gstermektedir. Bu yerlilerin, gnmze dek pek ok bilginin tasarlayamam olduu, Astronomik gerekIere uygun bir evren modeline sahip, olduklarn grmekteyiz.
Dogonlar'n evren bilgisinde, Samanyolu Galaksisi yerin snr (Yalu-ulo) terimiyle belirtilir. Bu, Dnya'nn ait, olduu, spiral biimde dnen yldz aleminin tekil ettii btndr. Grld gibi, Dogonlar, galaksimizin spiral bir galaksi olduunu bilmekteler. Oysa galaksilerin spirallii konusundaki ilk kant, Mont-Wilson gzlemevinden Astronom Hubble tarafndan 2,5 m. aklkl bir teleskopla spral Andromeda Galaksisi'nin fotorafnn ekilmesiyle, arcak 1923-24'lerde elde edilebilmit.

Fakat Dogonlar bu kadarla kalmayp, galaksimiz dnda baka spiral galaksilerin olduunu da bilmekte ve bunlarn hemen hemen sonsuz olduunu bildirmektedirler: Amma tarafndan yaratlan spiral yldz alemlerimin oalma ve gelimesi hemen hemen, sonsuzdur. Amma'nn sonsuz, snrsz, bununla birlikte lebilir olan Alemini tm spiral yldz alemleri doldurmutur. Bugn,evrenin gzlemleyebildiimiz ksmndaki galaksilerin yaklak % 80'ini spiral galaksilerin oluturduu saptanm olduuna gre, Dogonlar'm bu muazzam bilgisine armamak elde deildir, Dogon Kozmogonisinde, yldz alemlerinin sonsuz oalmas kavramnn yansra, bu alemlerin kat kat oluu yani tabakalama gstermesi kavramna da rastlanlr: Amma'nn yaratt tm st ste konulmu alemler Her dnnde birbirine yapk bir Gk ve bir Yer yaratan Amma, 14 defa dnd ... Bylece, uzaya spiral ekli verdi; dnerek ve dansederek, Alemin tm spiral izen yldz alemlerini meydana getirdi. .. Amma, alemlerin sonsuzlugunu ifade eden 7x2'yi yaratt. Hatrlanmaldr ki, uygarhmz, hemen hemen tm ilkel toplumlarn yapt gibi, uzun bir zaman Dnya'y evrenin merkezi olarak grmt.

Oysa Dogonlar bu yermerkezci gr savunmu olan eitli din ve doktrinlerin tam tersine, hem de bu grn egemen olduu yzyllardan ok daha nce, Dnya'nn evrenin merkezi olmadn biliyorlard. Dnya'nn makrokozmos iinde fazla bir deer tamadn; sonsuz sayda denebilecek galaksilerden birindeki bir yldzn gezegeni olduunu da biliyorlard. Evet, gnmz uygarlnda yermerkezci dnten nispeten uzaklalmtr: fakat Dnya'dan baka yerde hayat olmad konusunda halen kmsenemeyecek derecede yaygn bir inan mevcuttur. Dogonlar verdikleri u bilgilerle, Amma'nn canl varlklar yaratma kudretini yalnzca bizim gezegenmiz ile snrlandrmamamz gerektiini hatrlatyorlar: Spiral yldz alemlerinin hepsi meskndur; nk Aleme ekil ve hareket vermi olan Amma, ayn zamanda nesnelerde tm canl varlklar da yaratmt; bizim gezegenimizde olduu gibi dier dnyalanda da yaayan varlklar vardr. Dogon Kozmogonisine gre, gerek Dnya'nn bulunduu spiral yldz alemime mensup olan, gkkubbede grnen ve grnmeyen yldzlarn oluturduu btn, gerekse dier spiral yldz alemlerine mensup olan yldzlarn oluturduu btn,

Yaratc'mn dncesinin ilk ifadesi olan iaretlerin oluturduu btnle uyuum halindedir. Yldzlar gkte dnerler. Yldzlar Amma'nn gkte dnen mehul iaretleridir denir. Samanyolu Galaksisi'ni ifade eden spiral yldz alemimizin, Kutup yldzn (Kuzey yldz) Gneyha Takmyldzna (Gney yldz) balayan soyut ve nazari bir eksen etrafnda dnd kabul edilir. Bu Kuzey yldz ve Gney yldzna Amma'nn gzleri denir. Onlar bu aleme destek olmakta ve gzetmektedirler. Yldz alemimizdeki, Amma'nn karnnn 266 iaretlik serisini temsil eden 266 yldz ya da takmyldzdan oluan seriye alemin temel destek yldzlardenir. Nommo'nun Adanmas ksmnda yaratllarn grdmz yldzlar bu seri iinde bulunmakta olup, Dnya insanlarnn yaamn eitli derecelerde ilgilendirmektedirler. Bu yldzlarn hepsi, dikilmi talarla simgelenir; Dogonlar'n gerek inisiyasyon gerekse baz ayinler iin kulland bu talarn dikildii yerler, ikinci derecede bir neme sahip olmakla beraber, ayn zamanda insanlarn Dnya zerindeki yaamnn ilk 66 yllk yksyle ilgilidir. Yaratllaryla ilgili olarak sunaktarla temsil edilen bu yldzlarn ou, ayn zamanda, kayalk bir yayla olan Ka yaylasnda dikilmi talarla simgelenir. Sunaklar, yldzlar gkte olduklar gibi temsil edecek ekilde yerletirilmi; Ka yaylasndaki dikili talar ise, yldzlar insanlarn grdkleri gibi temsil edecek ekilde yerletirilmitir. Dogonlar, gnlk dilde, yldzlarn da gezegenlerin de zel isimlerine yalnzca yldz (tolo) szcn eklemekle beraber, bunlar zel terimlerle ayrt ederler. Gezegenlere, hareketleri nedeniyle, geen yldzlar, evrede dnen yldzlar ya da ileyileri ayr olan yldzlar vb. isimler vererek, gezegenleri sabit yldzlardan ayrt ederler. Sabit yldzlar, bir dier yldzn evresinde dnmeyen yldzlar ailesine aittir. Uydulara daire izen yldzlar denir. Ayrca, gezegenler hakknda dnleri ayr olan yldzlar btn, adanan eylerin kandr denir. Nommo'nun adanmas olgusuna nazaran, sabit yldzlar adanan vcudun paralaryla; uydular da dolam yapan kanla ve tohumlarla badarlar. Yldzlar, ayn zamanda, Amma'nn rahminde ilk meydana gelmi unsurlar olan tohumlarn gksel tanklardr. Grld gibi, Astronomlar ve gzlemevi olmayan Dogonlar, gk cisimlerinin yrngelerinde dolandklarn bilmekte ve yldzlar, gezegenleri, uydular. analitik bir dnle, hareketlerinin zelliklerne gre ayrt edebilmektedirler. Spiral yldz alemimizin idaresiyle ilgili olarak Dogonlar n yldz sistemi, adanma olgusuna nazaran iki genel sistemden oluur. Biri, adan plasentas ve hayati organlarndaki kan akma tekabl eden bir i yldzlar sistemidir. Bu ip sistem, yldz aleminin motoru olarak kabul edilir ki; bu motor, Dnya zerindeki insanlarn yaamn ve geliimini dorudan doruya ilgilendirmektedir. i sistem, insan vcudunun i organlarna benzer bir ileve sahiptir. Bir de, bu kan yoluna plasentann dnda tekabl eden d sistem vardr. Daha uzaktaki yldzlardan

oluan bu d sistem de insanlarn yaamna tesir, mdahale eder; fakat i sisteminkinden daha az derecededir. D sistem, yldz aleminin iindeki yldzlar spiralinin imaj olan Samanyolu'nu ve bu spiralin evresinde dnd ekseni kapsar. Bu eksen, alemin gz Kutup yldzn alemin ikinci gz olan Gneyha yldzlarna balayan nazari bir eksendir (Amma'nn atal yabas). Bu yldzlara gzler denir, nk onlar destek olduklar uzaya bakarlar. Kutup yldz ve Gneyha Dnya'nn dayand yere destek olurlar . Onlara, karlkl olarak Amma'nn gz ve Amma'nn ikinci gz de denir . Dogonlar'a gre Gneyha 4 yldz kapsar. Dnya'nn dayandklar yere destek olduklar sylenen ve iki kutba yerletirilen bu yldzlardan geen nazari eksen tasviri, klasik Kozmorafyamznkine benzer bir tasvirdir.Bilindii gibi, klasik Kozmorafyada gk, Dnya'nn rotasyon ekseni olan bu eksen evresinde dnen bir gkkreye benzetilirdi. Yldzlarn grnrdeki hareketlerinin yerletirilmesinde bavurulan bu sistem, gerekten sade ve pratik bir sistemdir.

Dogonlar'a Gre Kan Yolu Yldzlar Sistemi

Alparslan Salt

Daha nce, Nommo'nun Adanmas ksmnda baz yldz ve gezegenlerin yaratllarn grmtk;, Amma, adanan Nommo' nun vcudunu kk paralar halinde blp payetmi ve Nommo'nun her organn koyduu yerden bir veya birka yldz ya da gezegen ortaya kmt. Bylece Amma kelamn telaffuz yerleri, merkezleri olarak kabul edilen organlar, adanan Nommo'nun kan hatt ve plasentas zerine yerletirerek bir alemin uzaysal morfolojisini belirlemiti. Nommo'nun organlar kelamn aleme yaylma yerleri olarak kabul edilir.

ekil 14 Adanan Nommo'nuu i organlarn ilgilendiren ve onun kan ak zerinde yer alan ganel bir yldz sistemini temsil etmek zere kurulmu kan yolu sunaklarnn diziliini gstermektedir. eitli gezegen, yldz ya da yldz kmelerini temsil eden, gen bir arazi zerine kurulmu olan kan yolu sunaklar genellikle, eitli biim, renk, yap ve byldklerdeki talardan olumaktadr. Kan yolu sunaklar, Dogon Kozmogonisindeki temel yldzlarn ilevlerini ve yaratl yklerini iermesinin yansra, bir eit gk haritas niteliini tamaktadr. Ayrca, Dogonlar baz sunaklar, Astronomik lm aleti olarak da kullannaktadrlar. Mitte bahsedilen olaylar temsil eden yerlere kurulan ve eitli adlar alan bu sunaklarn her biri, adanan Nommo'nuu kan aknn cereyan ettii dean yolunun bir duran temsil eder. Aada kan yolu ve lebe-dala sunaklarnn anlamlar aklanmaktadr.

A stasyonu
Darya yerleen balk gnnn topra di edilme ve yeniden canlanma yeri olan A duranda; adanan Nommo'nun Gksel toprak olan plasentasn ve Siriusun tan olan sunak yksektir. Suna krmz kilden bir konu tekil eder. Koninin zerine Srus yldzn tasvir eden yass bir akl konmutur.

ekil - 15: Sirius ve Gne, teki beyaz ekil Siris', dtaki siyah (-orijinalinde krmz-) ekil Gne'i temsil etmektedir.

Nommo'nun idi edilmesi srasnda gbek bann kesilmesiyle meydana gelen ve alemin gbei-merkezi olan Sirius, Nommo'nun plasentasnn ve gbek bann tanyd. Daha nce grdmz gibi, idi edilme srasnda Nommo'nun plasentasnn altna Tilki Ogo'nun Gne'e dntrlm plasentas yerletirilmi bulunuyordu. Sunak, iki plasentann idi edilme srasnda bir araya getiriliini ve dolaysyla, iki plasentann timsalleri olan Sirius ve Gne'in ilk karlamasn, tanmasn ifade etmektedir. Sirius, yeniden canlandrlan Nommo' nun canl plasentasnn semboldr; yldzn lakab Amma'ya krdr.

Sunaa yaplan ekilde de grld gibi (ekil-15), Sirius, uzay dzleminde, Gksel uzayn 4 kesini yani 4 ara ynn, Gne ise Yersel uzayn 4 ana ynn ifade etmektedir.

B stasyonu
(Dogonlar bu istasyonun anlamn aklamamlardr)

C stasyonu
Ttsnn yapld yer Sunak 4 temel unsura tekabl eden 4 kara tatan oluur. Sunan kurulmas srasnda yaplan ekiller, yeniden canlandrlan Nommo'nun antropomorf kafatas ve Bngldak yldz ya da Kafatas yldz denilen Jpiter'in ema sdr (tonu). ekilde, 4 ara yn istikametinde yerletirilen ve Jupiter'in ocuklar denilen. 4 uydu ile evrili daire Jupiter'i temsil eder. Drt uydu hakknda 4 kk yldz Jupiter'in takozlardr denir.

ekil-16: Nommo'nun kafatas.

D stasyonu
Yasaklanm kayalk Sunak, Dogon kyne nazaran ykseltilmi bir kaya yn zerine dikili ok uzun, bembeyaz bir tatan oluur; kendi trnde tektir. Buras, po tohumunun knn tan Po yldznn yani Sirius-B yldznn yeri olup; sunak, Nommo'nun kprck kemiklerine yaplan boaltma fiilini ifade eder. Sunaa Sirius-B'nin emas (tonu) yaplmtr (ekil-l8).

ekil - 18: Sirius-B'nin emas

ekil - 19: Sirius-C'nin uydusuyla birlilite emas (tonu).

E stasyonu
Ka'nn Amma suna Sunaa verilen stteki ad, kymetini gstermektedir. Sunak kerpi bir koniden yaplmtr. Aldanma srasnda akan kprck kemii muhtevasnn bir ksmnn birikme yerini, adanan Nommo'nun sa kprckkemiini temsil eden sunak, ayn zamanda Sirius'n ikinci bileen Sirius-C yldznn tandr. Nommo tityayne, Amma'nn emri zerine Sirius-C ve dii emmeya tohumunu yerletirmitir. Emme-ya tohumunun bulunduu Sirius-C'nin baskn diilii ve dl vericilii,dourganl, eklin (ekil-l9) kuzeydousuna yerletirilen, filiz vermi yani imlenmi tohumu temsil eden uydusuyla belirtilmektedir. Sirius-C'nin uydusuna Kadnlar yldz denir.

F stasyonu
Dikilen Buras, Nommo'nun adanma srasnda ban yitirdii ve hayatn kaybettii yeri temsil eder; aktlan kandan Boa Burcu'nun parldayan krmz yldz meydana gelmitir. Sunan altna yldzn izi (yala) yaplm (ekil-20 A), yanna iki aa dikilmitir.

ekil - 20 B: Boa Burcu' nun parldayan krmz yldznn emass (tonu).

G stasyonu
Amma'nn nemli suna Sunak, kerpiten yaplmtr.' Sabah yldz denilen 2. konumundaki Vens' temsil etmektedir.

H stasyonu
Derinin karld yer Yedi krmz tatan yaplan sunak, adanan Nommo'nun yelerine ayrlm vcudundan oluan 7 yn ve kelamn 7 telaffuzunu ifade etmektedir. Sunan altna, yldzlarn insanlarn grd gibi doudan batya doru olan grnrdeki hareketine tanklk eden, Bat yldz denilen 3. konumundaki Vens'n emas (tonu) yaplr.

I stasyonu
Yebene totemi Sunak, yatk konmu yeil renkli bir tatan oluur. Sunaa yaplan ekiller, Orion'un Kemeri'nin ler denilen yldzlarna aittir

J stasyonu
Guemene totemi Sunak, yannda yuvarlak akl bulunan uzun bir kara tatan oluur. Sunan altna Orlon'un Klc'n oluturan, Kuyruk yldzlar denilen yldzlara ait ekiller ve dalan resmi (tay) yaplmtr. Daha nce grdmz gibi, Orten'un Klc'ndaki 3 yldz Amma'nn dala koyduu yerde ortaya kmt .

K stasyonu
Goummoyana totemi Bir deirmen tana yerletirilmi 8 beyaz tatan oluan sunak, ikizlerin yaratlma hazrln temsil eder. Sunan altna Gruplandrlm yldzlar denilen lker yldz kmesine ait ekiller (ekil-23) ve bbreklerin resmi (tay) yaplmtr.

ekil - 23: lker yldz kmesinin izi (yala), emas (tonu) ve resmi (toy).

Demircinin ilk ekim iin insanlara en yksek Gk Kat'ndan getirdii tohumlar temsil eden lker yldzlar, yamur mevsiminden hemen nce gkyznde grlmezler, Dogonlar'n deyiiyle grnmez konumdadrlar. Bu yldzlar dounca, yamur mevsiminin yaklat anlalr ve ekim hazrlklarna balanr. Bu, lker yldzlar tam seiliyor, grnr oluyor diye belirtilen, bu yldzlarn ufukta douuyla saptanr. rn toplama, lker yldzlarnn Gne batarken zenit noktasnda olduklar zaman yaplr. Yamur mevsimi srasnda saati anlamak iin bu yldzlarn konumuna baklr; lker yldzlar Gne doarken nce zenit noktasnda, sonra biraz tede olurlar. Yamur mevsiminin sonunda ise, Gne doarken onlar batar. Yamur mevsiminden sonra, saat Orion'un Kemeri'ne baklarak anlalr. Orion'un Gne doarken batt zaman gelince, soanlar ekilir.

L stasyonu
Nommo totemi Sunak, soluk yeil renkli iki tatan oluur. Sunan altna cierlerin resmi (toy) ve Kk kpek Takm yldz'nn gamma yldzna (oban yldz) ait ekiller yaplmtr . Nommo burada alemin rehberidir; o, srler! yani insanlar ye tohumlar sevkeden oban gibidir. oban yldz,uzayn kenarlarnn gzeticisidir denir.

M stasyonu
Tire totemi Sunak, uzun bir gri tatan oluur. Tan ikin ucu, kalnbarsa temsil eder. Organ, burada, nesillerin silsile oluturarak birbirini izlemesini ve soyun (ginna) 'yelerinin oluturduu btn sembolize eder. Sunaa, barsan resmi (tay) ve Ko Burcu'nun beta yldzna (Arslan Yldz) ait ekiller yaplmtr. Arslan yldznn nlar uzay sahasnn 4 kesine dokunur denir.

N stasyonu
obanlar Yldznn Suna Sunak, obanlar yldz denilen 4. konumundaki Vens' ifade eder .

O stasyonu
Geceyars konumundaki Vens'n suna Sunak, yuvarlak akllardan oluur. Sunan altna yaplan ekil, Gece yars yldz denilen 5. konumundaki vens' ifade eder.

P stasyonu
Daha kl; bir bloun zerine yerletirilmi ok byk bir kaya bloundan oluan sunak, 6. konumundaki vens' ifade eder. Vens'n bu son konumu, adanmann, arndrlmann tamamlanna; Tilki tarafndan bozulan alem dzeninin yeniden kurulmasna tanklk eder.

Dogonlar'a Gre Gne Sistemi

Alparslan Salt

Tm ilkel toplumlar yer merkezci bir dnle, hemen hemen her zaman Dnya'y evrenin merkezi olarak kabul edegelmlerken ya da Gne'in Dnya'nn evresinde dndne inanmlarken, Dogonlar tam tersine, Dnya'nn evrenin merkezi olmayp Gne'in evresinde dndn kabul ederler.
Evet, Dogonlar Kopernik ncesi Bat uygarlyla karlatrldnda bile ilkel kalan bir dzeyde yaantlarn srdrmektedirler ama, Bat uygarl Galile'yi mahkum ettii sralarda onlar Dnya'nn dier gezegenler gibi hem Gne'in evresinde dolandn, hem de kendi ekseni etrafnda dndn bilmekteydiler. Dogonlar Dnya'nn hareketleri hakknda u bilgileri vermekteler: Kendisine nfuz eden yamur ipleriyle glendirilen Dnya, hem kendi ekseni etrafnda dner, kendi merkezi etrafnda bir daire izer; hem de, dairesel bir ekilde yer deitirme yaparak dnen bir topa gibi, daha byk bir emberi kateder.

Ne Kalde rahiplerinin ne de 17. yzyla dek Astronomlarn aklna gelmemi olan, Dogonlar'n artc bir bilgisi de udur: Gne kendi etrafnda dner; Gne kendi etrafnda, spiral biimdeki usuz bucaksz bir yayn, bir zemberein etkisindeymi gibi dner. Burada belirtilen, Gne'in kendi ekseni etrafnda yapt hareket, bilindii gibi, ekvator ve kutup blgelerinde farkl hzlarda gerekletiinden burgas bir zellik gstermektedir. Gne lekelerinin incelenmesi ile ancak anlalabilmi olan bu rotasyon hareketinin, Radyoastronomiden de yararlanan bir tesisat olmakszn gzlemlenmesi de mmkn deildir, meydana karlmas da. Hareketin spiral biimde gerekletiini belirten Dogonlar, bunu, akc bir yapya sahip olan Gne'in ekvator blgesine 27 gnde, kutup blgelerine 34 gnde tam bir devir yaptran szkonusu rotasyon hareketinin burgalanma gstermesinden dolay sylemi olabilecekleri gibi, Gne'in zel hareketi iin de sylemi olabilirler . Uydumuz -Ay'a gelince, Dogonlar, Ay'n Dnya evresinde dndn bilmekle kalmayp, Ay'n hareketinin aslnda bir daire deil, bir spiral meydana getirdiini sylyorlar: Ay, Dnya'nn evresinde konik spiral biiminde dolar, Ay'n hareketini, Dnya'dan deil de uzaydan bakarak incelersek, Doganlar yine hakl kacaktr; nk Ay Dnya'nn evresinde dolanrken, evresinde doland eksen yani Dnya da sabit olmayp Gne'in evresinde dolandndan, Ay'n katettii yol gerekten bir spiral tekil eder. Spiralin konik oluuna gelince, bu konuda farkl grler mevcuttur; baz Astronomlara gre Ay'n Dnya evresindeki yrngesi gitgide daralmakta, bazlarna gre de gitgide genilemektedir. Fakat her iki halde de sonu olarak, Ay'n izdii spiral bir bakma koniktir.

Ay'da kraterler olduunu da bilen Dogonlar, Ay hakknda bilgi vermeye devam ediyor: Ay, kurutulmu ve l kan gibi kuru ve ldr; onun kraterleri, ay baya benzer ekilde bir kirli kann dolam yapt damarlardr. Ayrca, Dogon Kozmogonisine gre, Ay bir deliin tan dr. Gemiyle Dnya'ya inen Ogo, inmek iin bir delik-boluk am ve Amma, Ogo'nun bu uuunun tankln kaybetmemek iin, bu delik-boluu Ay'a dntrmtr. Mitin bu ksmndan u

neticeyi kartmak mmkndr; Dnya'ya gemiyle inen Ogo, Dnya'ya iniinde yararland ve tan Ay olan bir delikten karak gemisiyle Dnya'ya inmitir. Burada, Ogo'nun bu ikinci gemisi bir uzay gemisi olarak ele alnrsa, bu bilgi, Ay'n uzayllarca kullanlan bir s olduu grnde olan Ufologlar iin iyi bir malzeme tekil eder. Ancak, sembolizme geni lde yer verilen Dogon Kozmogonisinde, ou zaman bir sembol birka anlama gelmekte olduundan, gemi sembolnn anlamn yalnzca uzay gemisi ile snrlamamak gerekir, Dogon Kozmogonisine gre, Dnya, Ogo'nun koparp ald plasenta parasdr. Gne, Ogo'nun plasentasnn Amma tarafndan muhafaza edilmi kalan ksmdr ve nommo'lardan birine emanet edilmitir. Ay ise, Ogo'nun ikinci inii srasnda kendisine gemi vazifesi gren plasenta parasn koparmasyla meydana gelen yarn tandr. Sonu olarak, Gne, Dnya ve Ay'n de, ayn plasentadan yani ayn maddeden olumutur. Birok aratrmac, bu bilgide sz edilen Qgo'nun plasentasn, plasentann doumla olan ilgisini de gz nnde bulundurarak, Gne Sistemi'ni younlamasndan nce tekil eden nebula olarak yorumlamaktadr. Dogon Kozmogonisinde, Ogo'nun dntrlm plasentas olan Gne (Nay), dii olarak nitelendirilir. Nay ad, ayn zamanda, dii bir rakam olan 4 anlamna gelmekte olup, anne ve inek szckleri ile ayn kkene aittir. Dl vericilik, dourganlk ve teksir, oalma kavramlarn ierir. Gne'in nlar plasentann kanndan olumutur. Gne, nlaryla uzaya ve Dnya'ya k datr. Gne'in merkezi, gzn gzbebei (gzn ahsiyeti) gibidir. Dogonlar'n Gne Sistemi hakkndaki bilgileri Gne, Dnya ve Ay'dan ibaret deildir. Gezegenlerin Dnya gibi Gne'in evresinde dndklerini bildikleri gibi, baz gezegenlere ait zellikleri de bilmektedirler. Drt gezegenden sz ederler; bunlar Merih, Satrn, Vens ve Jpiter'dir. Satrn, plak gzle kolayca grlebilen bir gezegendir. Fakat bu gezegenin, Samanyolu'nunkini andran halkasn grebilmek, ancak, gezegenin grntsn byten bir alet yardmyla mmkndr. Nasl rendilerse, teleskopsuz Astronomlar Dogonlar, Satrn'n bir halkas olduunu da bilmekteler. Samanyolu'nun tan olarak kabul edilen Satrn' (Yalu-ulo-tolo) temsil ederken, gezegeni bir diskle evrelerler. Dogonlar, nasl rendilerse, Jpiter'in uydular olduunu da bilmekteler. Dogon Kozmogonisine gre, Bngldak yldz ya da Kafatas yldz denilen Jpiter'in 4 uydusu, Ogo'nun plasentasndan kalan ksmn kesilip ayrlmas srasnda topraa den kardan domutur. Jpiter'in ocuklar denilen bu drt uydu hakknda 4 kk yldz, Jpiter'in takozlardr denir..

Bugn, Jpiter'in 4 deil 12 uydusu olduunu bilmekteyiz. Fakat belirtmek gerekir ki, 12 uydudan zellikle, hem parlaklklar hem de boyutlar bakmndan '1 tanesi esas ve nemlidir. Bunlar 1690'da Galile'nin kefettii 4 ana uydu olup Ay ile kyaslanabilecek byklktedirler. Ayrca, bu drt uydunun kendileri etrarndaki dn sreleri ile Jpiter evresindeki dn sreleri birbirine eit olduundan, Ay gibi, gezegene hep ayn yzlerini dndrrler. Dogon Kozmogonisinde sadece bu drt takoza yer verilmesinin sebebi, belki de, bunlarn dier 8 nemsiz uyduya nazaran ok daha nemli bir ilev grmeleriydi. Merih, Dogon Kozmogonisinde kzl renkle ilikili olarak anlatlr: Ogo'nun snnet kan, adanan Nommo'nun plasentasnn zerine, Nommo'nun idi edilmesi srasnda akan kann durmu olduu mavkie dt. O zaman, ayba gren kadnlar yldz Merih, grnmez" konumunda dodu. Merih yumuak bakndan yaplmt. Merih yaratldnda ate gibi kzld ,imdi kzll azalyor. Rengi yaratlmas srasnda kpkzlsa da, tedricen soluklaacakt. Merih plak gzle gzlemlenebildiinden, rengini bilmek iin kukusuz, bir cihaza gerek yoktur. Bu, eski kltrlerin ounun bildii bir eydir. Fakat ilgin bir husus udur ki, eskilerin sava tanrs Mars, Dogon Kozmogonisinde de ayn sembolizmi muhafaza etmitir; Merih, nommo ,tityayne ile Ogo arasnda geen kanl bir mcadeleye balanr. Gne ve Ay, dnya kltrlerinin pek ounun Kozmogonisinde merkezi yere yerletrilmken, Dogon Kozmogonisinde belli bir ileve sahip olmaktan teye gitmezler. Dogonlar'n takvimlerini belirlemede de, Vens ve Sirius'ten ne az ne de ok bir neme sahiptirler. Dogonlar, Vens'n evrelerini tespit etmilerdir; takvimi belirleyen Vens'n konumlar, ayn zamanda, ekim zamann ve tahllarn byme devresini dzenler. . rn toplama zamann ise lker yldz kmesi belirler. Vens' n konumlar, geni bir sahaya yaylm sunaklarla, dikili talarla ya da maaralardaki eitli dzenlemelerle temsil edilir. Gndelik takvim, Ay takvimidir; deiik adlarla birbirini izleyen 12 aydan oluur. Gne'in grnrdeki hareketleri hem gece ve gndz, hem de gndnmlerini ve

lmlar belirler. Gne'in gndnm ve lm konumlar, soyut ve nazari olarak kan hattndaki sunaktarla temsil edilir. Bu konumlar, zellikle sunak kullanlarak yaplan ynlendirmeIerle llr.

Dogonlar'da; Sirius ile Gnein Evlilii

Alparslan Salt

ekil - 27: kizlerin ayrlma emas (tonu).

Dogonlar, daha nce grdmz Ogo'nun snneti srasndaki olaylar, ikizlerin ayrlma emas (tonu) denilen bir ekille temsil ederler . Bu ekil, Sirius ve Gne'in, Amma'nn rahmine nazaran birbirleri karsndaki durumlarn, karlkl mevkilerini ifade etmektedir.
Amma'nn rahminde plasentasndan koparlma fiiline maruz kalarak dii ikizinden aynlan Ogo, burada, tm yaratlanlarn tan olmak zere sonradan

meydana getirilen Sirius-B yldz (Po yldz) ile temsil edilir. Nommo tityayne de Sirius yldz Sigi yldz) ile temsil edilmektedir. Ancak, aslnda Sirius-B, Ogo'yu temsil etmez. ekilde Sirius-B ile temsil edilmesinin sebebi; nommo tityayne'nin, Ogoyu snnet etmek ve onu plasentadan koparp ayrmak amacyla, onun evresinde bir yldz gibi dnm olmasdr. Bu sembolik ema (tonu) ksaca unu ifade etmektedir: Gne Sistemi, hayatn, ilk msebbibi ve kurban Ogo olan, Sirius sistemi iinde vuku bulmu bir iddet olaynn mevcudiyetine borludur. Daha nce grdmz gibi, Ogo dii ikiziyle baarsz bir karlama geirmi ve nceki ekilde (ekil-27) Sirius ile temsil edilen nommo tityayne, Ogo'dan snnetle kesip ald paray yollayarak Gne'in dllenmesini salamt. Mitin bu ksmna ait olarak, Dogonlar, Taba-tolo totem sunann kuruluu srasnda, engellenen evlilik ve baarlan evlilik adl iki ekil yaparlar. Bu ekillerde, Alem btnn tasvir eden Amma'nn yumurtas erevesi iinde, Sirius ve Gne temsil edilir; bir de onlarn birbirine balann gsteren, yrnge biiminde br ba bulunur. Engellenen evliliin emas (tonu.) denilen, kzl aboyasyla yaplan ilk ekil (ekil-28), Ogo'nun dii ikiziyle baarsz karlamasyla ilgilidir. Sunak zerine dar hamurundan yaplan, Gne ve Sirius'n baarlm evliliinin emas (tonu) ad verilen ikinci ekil (ekil-29) ise, bu baarlm evliliin kutsanmas iin yaplr ve ncekinden farkldr. nk ilk ekilde iki yldz birbirine balanmamtr ve bu, irtibatn baarlmam olduunu gstermektedir. Buna karlk ikinci ekilde, irtibat salayan bir doru mevcuttur. Ayrca, iki yldz kuatan spiral yrnge, irtibatn salanmad ilk ekilde Dnya'nn rotasyon hareketine ters ynde dnmekte; irtibatn saland ikinci ekilde ise, bu rotasyon hareketine uygun ynde dnmektedir. ekilde ilgin olan bir husus, iki yldzn, gzle bakldnda, gkyzndeki grnr aplar Gne'in lehine ok farkl olmasna karn, Dogonlar'n ekilde Sirius' daha byk yapm olmalardr. stelik, Sirius Gne'ten 1,79 kez byk olduuna gre, iki yldzn arasndaki byklk ilikisini geree yakn olarak belirtmilerdir.

A- Gne / B- Sirius ekil - 28: Engellenen evliliin emas (tonu). ekil - 29: Gne ile Sirius' n baarlm evliliinin emas (tonu).

Dogonlar'a Gre Sirius ve Bileenleri

Alparslan Salt

Byk kpek Takmyldz'nn alfa yldz Sirius, Gne'imizden yaklak 8,6 k yl uzaklkta bulunur. A-1 tayf snfnda yer alan Sirius yldznn aydnlatma gc 23 yani Gne'in 23 mislidir ve grnrdeki parlakl

bakmndan gkyznn en parlak yldzdr. Bugnk Astronomiye gre Sirius bir iftyldz sistemi olup, bayldza bileeni Sirius-B yldz elik eder.
Bir akcce olan Sirius-B, Sirius'ten parlaklk bakmndan 10.000 kez daha az parlak ve hacm bakmndan ondan 160.000 kez daha kk olduundan, Sirius'un yannda ufack bir siyah nokta gibi kalr. Fakat Dogonlar'n evren bilgisine gre, ilevi tam tersine ok byktr; hatta alemin yol gstericisi olarak kabul edilen bayldz Sirius' bile onun gzettii, emirlerin Sirius-B'den Sirius'e nakledildii sylenir. Sirius-B'nin varln farkeden ilk Astronom F. W. Bessel dir. F. W. Bessel. 1834'te Sirius'n zgn hareketinin dzenli olmadn saptayarak, Sirius-B'yi teleskopla' grmemesine ramen Sirius'n snk bir ei bulunduu sonucuna varm ve 1844'te bu konuda bir hipotez ortaya atmtr. Sirius-B ilk kez 31 Ocak 1862'de, Dearborn gzlemevinden Astronom Alvan G. Clark tarafndan, 0,46 m.'lik 'nesne mercek'li bir teleskopla 84 6' konum asnda, bayldz Sirius'ten 10"'lik bir ada gzlemlenmitir. Kimi zaman birbiriyle irtibatlandrlan iki sistem, eitli takvimler iin balang noktas tekil ederek, insanlarn yaam ve faaliyetlerine ritm vermi ve vermektedirler: Bu iki sistemden birisi Oqo'nun plasentasnn tan Gne'i eksen alrken; dieri Nommo'nun plasentasnn tan olan, alemin yol gstercisi, k tutucusu ya da reticisi Sirius' eksen alr. Pek ok uygarlk," takviminde Gne, Ay gibi kendilerinin plak gzle kolayca grdkleri gkcisimlerini esas almsa da, Sirius yldzn esas alan takvimler de mevcuttur. Dnya'nn Sirius'ten idare edildiini kabul eden eski uygarlklarn birou iin bu yldz ayn zamanda ilahi bir nem tar. Eski Msrllar ve inliler bu yldza zel bir sayg gsterirlerdi. Bu saygya Mezopotamya uygarlklarnda da rastlamaktayz. Asur-Babil dinlerinde Kak-si-sa (okun hedefine varmas gibi doru klmak) ve Kak-si-di adlaryla anlan ok yldz Sirius, denizin sularn len ve yollar aan yldz olup, tanrlar ampiyonu olan Ninurta'ya zde klnrd. Sirus yldzna zde klnan bu tanr, kt tesir gcne sahip tm kt varlklara boyun edirtebilecek kudretteydi. Sirius'e gsterilen bu 'zel saygya Dogonlar'n yansra akIk getirebilecek bir baka kabile de, halen Colarado'da, Dogonlar gibi, basit bir ekilde tarmla uraarak yaamlarn srdrmelerine karn kozmik bir felsefeye sahip olan, Kuzey Amerika'ya Mu ktasndan g ettikleri ileri srlen Hopl kzlderilileridir. Atalarnn uzaydan. Merih'ten ve Maldek adl bir gezegenden geldiine inanan Hopileri ve kltrlerini uzun zaman inceleyen aratrmac Dr. George Hunt Williamson, Miyosen a'nda Sirius sstemndeki baz gezegenlerden Dnya'ya gler yapld sonucuna varmtr.

Eski Msrllar'n ylbasna denk gelen, Sothis adn verdikleri Sirius'n eliyak douu, ayn zamanda, onlar iin hayati nem tayan Nil'in tamasn haber verirdi. Sirus, antik Grek gizemciliinde de nem tard; bu 'parldayan yldz'n batdan douu, Eleusis inisiyeleri iin 'kk misterler'in sonu demekti. Grekler Sirus'e Oron'un kpei Sirios adn vermilerdi. Vaktiyle Grekler'in adlandrd gibi, Touareg yerlilerinin de Sirius'e 'kpek' adn vermeleri ilgintir. Okyanusya'da, zellikle Markiz Adalar'nda 'Yce Yldz' diye adlandrlan Sirius, Arapa "ira" adn alr ve Kur'an- Kerim'de sz edilir.

Nihayet Dogon Kozmogonisinde, onca yldz varken, merkeze Sirius ve bileenleri yerletirilir. Ammana kr lakabn tayan Sirius yldz (Sigi-tolo: Sigi yldz), alemin. gbei merkezi saylr. Ayrca, alemin yol gstericisi Sirius, Gne sistemi'mizla zel bir ekilde irtibatlandrlr; Sirius, Gne'imizle evlenmitir! Dogonlar'n evren bilgisine gre, Sirius, hareketlerinden oluan baleleri Dnya yaamn tayin ve tespit eden birok grnmez yldzdan oluan bir sisteme mensuptur. Sirius'n nemli. ve temel bir ileve sahip olduu yldzlar grubu, 'Orion Takm yldz'n ve ondan uzakta bulunmayan belli br saydaki yldz kapsar. Orion'un Arabas'nn 4 ana yldz Amma'nn temel dayana denilen yldzlardan olup, bunlara Amma'nin gbek merkez yldzlar da denir. Bunlar, Orlon'un Kemeri'ni oluturan yldzlar evreler. Yaknlarda, lker yldz kmesi, Kk kpek Takmyldz'nn gamma yldz (oban yldz) ve nihayet Sirius ve bileenleri bulunurlar. Bu yldzlarn oluturduu btn, alemin dayanak desteini tekil eder. Bu yldzlar, Yaratc'nn dncesinin ilk ifadesi olan iaretlerse nazaran, 266 temel 'iaret-resim sistemi'nin tekil ettii btnde efendi-stad ve rehber iaretlerin tanklar olarak kabul edilirler. Bu dzen iinde, Sirius ve bileenlerine ba yldzlar, dierlerine gvde yldzlar denir. Sirius'n bileeni Sirius-B, yldzlarn en nemlisidir ve Amma'nn meydana getirdii spiral izen alemlerin hepsinde esasl, etkili ve buyurucu bir ileve sahiptir; po tohumunun tan olan ve onun kendi iini yerine getirmesinden sonra doan Sirius-B yldz (Po-toio: Po yldz), yldz aleminin merkezi olarak

kabul edilir. Sirius,-B'nin imdiki yeri, en yksek Gk Kat'nn merkezidir. Rhaniyetini yldzn ad da ifade etmektedir; po, balang anlamndaki polo szcnden. tolo ise, yldz anlamna gelmekle beraber, derin anlamna gelen to szcnden gelmekte olup, bu szcklerin birlemesinden meydana gelen po-tolo ad, szc szcne evrilirse derin balang anlamna gelir. Tm dier yldzlar karlkl yerlerinde tutan, Sirlus-B'nin hareketleridir; bu hareket olmad takdirde yldzlarn hibirnn olduu yerde kalamayaca sylenir. Onlar yrngelerini muhafaza etmeye zorlayan, Sirius-B'dir; O, zellikle izdii yrngesiyle evreleyerek dier yldzlardan ayrd Sirius'n yrngesini tayin ve tanzim eder. Kendi etrafnda ve Sirius'n evresinde dnerek aleme destek olup ayakta tutan Sirius-B:ye yldzlarn direi denir. Sirius-B'nin tm maddeleri ihtiva ettii de sylenir. Konuya ilikin olarak, Dogon inisiyeleri u bilgileri veriyorlar: Amma, tm yldzlarn birincisi Sirius-B'u: yaratt. Onun cevherinde tm alemin her eyinin tankl mevcuttur. Sirius-B, alemin her eyinin ambardr, o tm alemin eksenidir. Eer Sirius-B'ye baklrsa, alem dnyormu gibidir. Ve ,SiriusB sanki alemden, alemin Sirius-B evresinde yapt dnten dolay dnyormu gibidir. Oysa, aslnda alem Sirius B sayesinde dnmektedir. Teleskopsuz Astronomlar diyebileceimiz Dogonlar, u somut, Astronomik gerekleri de szlerine ilave etmekteler: Sirius-B, Sirius'n evresinde dner. Dolanma sresi 50 yldr. zellikle, dzgn, dzenli bir eriyi izlemede tek bana kaldndan, Sirius'n yrngesini tanzim ve tayin eder. nce u soruyu sormak gerekir: lkel bir Afrika kabilesi olan Dogonlar, ileri bir teknolojinin rn hibir ara gerece sahip olmakszn, Sirius'n plak gzle grlemeyen bileeninin varlm nasl bilebilirlerdi? Kald ki, Astronomlar, parlakl Sirius'ten 10.000 kez daha az olan bileeni Sirius-B'nin varln ancak, 19. yzylda, matematik hesaplar ve ok gl aralar gerektiren uzun gzlemler sonunda ortaya koyabilmilerdi. Fakat daha ilginci, Dogonlar'n 50 yl diye bildirdikleri Sirius-B'nin dolarma sresinin gerek'ten de tam 50,04 yl olmasdr. Ayrca, Sirius-B'nin Sirius'n yrngesini belirlemesi hakkndaki szleri de, Astronominin, bu iki yldz, birbirlerinin ekim etkisinde bulunan ve ortak ktle merkezi evresinde dolanan bir iftyldz sistemi olarak kabul etmesinden dolay dorulanmaktadr. Faka't Dogonlar, bununla da kalmyor, Sirius-a'nn yrngesinin elips biiminde olduunu bildiriyorlar. Ayrca, Sirius-B' nin eliptik yrngesini gsteren baz ekillerinde Sirins' odaklardan birine yerletirmektedirler. Oysa, Dogonlar'n bu bilgileri bildii devirlerde, gezegensel yrngelerin elips biiminde olduunu ve yldzn adaklardan' birinde bulunduunu kefeden Kepler bile, bu konuda vard

kendi sonularna, inanlr gibi olmaylar karsnda uzun sre inanamam, pheye dmt, Dagonlar, Sirius sistemini gsteren ekillerinde Sirius-B'nin yrngesini elips biiminde yaparlar. Srus-B'nn yrngesini gsteren oval ekillerden birisinde (ekil-30 A), Sirius dili ksa sapl bir yaba gibi (50), Sirius-B hilali andran ak bir

ekil - 30 A: Dogonlarn Sirius sistemi. ekil - 30 :8: Sirius-B'nin modern Astroromiye gre yrngesi ve dolanmas.

halka biiminde, Sirius-C de nlar karan oval bir gne biiminde temsil edilmitir. Sirius-B'nin Srus'un evresindeki dolanma hareketi iki deiik: konumuyla ifade edilmitir.

ekil - 31: Sirius-B'nin yrngesini gsteren bir baka oval ekil,

Sirius-B'nin yrngesini gsteren bir baka oval ekil de, Dogonlar'n ruhani lideri Hogon'un evinde bulunmaktadr . Dar hamuruyla yaplm bu oval ekil (byk ap 100 cm.), solda, Sirius' gsteren kk bir daire ile onun stndeki, SiriusB'yi Sirius'e en yaklam konumuyla simgeleyen merkezli bir daireyi ierir. teki utaki bir kk noktalar kua ise, yldz Srus'ten en uzaklam konumdayken

gstermektedir. Sirius-B, Sirius'e yakn olduunda, o daha parlak olur; Sirius'ten en uzak olduu zaman yle prldama yapar ki, gzlemci birok yldz grdn zanneden denir. Sirius-B, plak gzle hibir gzlemci tarafndan grlemediine gre hangi gzlemci sz konusudur? te yandan, fotoraf ancak 1970'lerde ekilebilmi olan Sirius-B'nin bu ilk fotoraf, Dogonlar'n stteki gzlemci birok yldz grdn zanneder ifadesini dorular gibi grnmektedir (Resim-3). Sirius B bayldz Sirius'ten 10.000 kez daha az parlak olduundan, fotoraf ancak Sirius'n aydnlatma gcn azaltacak teknik nlemler alnarak ekilebilmitir. Hem bu yzden, hem de, iki yldzn konumlarndan tr olsa gerek, fotorafta Sirius-B' nin birok grnts kmtr! Oysa ilerinden yalnzca bir tanesi (sa alt kedeki) gerek grntsdr.

Resim - 3: Sirius ve bileeni Sirius B n (sa alt kede) 1970'te ABD Deniz Gzlemevi'nden, Dr. Irving Lindenblad tarafndan ekilen fotoraf.

Dogonlar'n bir baka artc bilgisi de, Sirius-B'nin younluuyla ilgilidir. Astronomlarn saptamalarna gre, bir ak cce olan Sirius-B yldz, hacminin kklgne karn, son derece byk bir ktleye sahiptir. Bu yldz, 26.000 millik (41.600 km.) apyla, bayldz Sirius'ten 160.000 kez daha kk bir hacme sahipken ve Neptn, Urans gibi gezegenlerden bile ufak kalmaktayken; ktlesi hemen hemen Gne'imizin ktlesine eittir, Gne'imizinkinin % 98'i kadardr. Bu Astronomik gerei de bildikleri grlen: Dogonlar, bu bilgiyi yle ifade ediyorlar: Sirius-B gksel nesnelerin en k, fakat en ardr.Ondaki sagala metali yle bir younlua sahiptir ki, tm dnyal varlklar bir araya gelseler ufack bir parasn bile kaldramazlard, Yldzn kk olmakla birlikte ar olmas, ihtiva ettii saala metalinden ileri geliyor gibi grnmektedir. Yine, sylendiine gre, bu yldzn yaylm kz derisi kadar bir paras eer tartlabilseydi, 480 eek yk ya da dnyann btn demirleri kadar ar ekerdi. Astronomlar, Sirius-B'nin 1 santimetrekp maddesinin 80 kg. olduunu saptadna gre, Dogonlar bu szleri sylemekte haksz deildir.

Akcceler, Dogonlar'n hava dedii bir d tabakadan ve bozunmu bir ekirdekten oluup, % 90' helyum ile % 10 ar elementler ihtiva ederler. Yldzlarn evrimi ile ilgili' kimi teorilere gre, baz yldzlarn son dnemlerinde, demirin meydana gelmesine dein srp giden zincirleme bir nkleer reaksiyon oluur. Demir aamasnda, fzyon gitgide gletiinden reaksiyon durur ve yldz ok kk bir apa eriinceye kadar kendi zerine ker. Fakat bu ccelerin demiri, bildiimiz demir deildir; nk ok ar bir bzlmeye maruz kalan metal, mthi bir younlua ulamtr. Bu youn metali, Dogonlar, demirle ilikilendirdikleri youn saala metaliyle betimliyor gibi grnmektedir. Sembolizme nem veren Dogonlar'n Sirius-B hakknda verdikleri baz bilgiler kukusuz manevi anlamlar iermekle birlikte,kimi aratrmaclarn saptad gibi, akcce Sirius-B ile ilgili baz maddi, somut gerekleri de, bildiriyor gibidir. Dogonlar'n bildirdi'ine gre, Sirius-B, unsuru, ( hava, ate ve su) temel unsurlarn muhtevidir. Toprak unsurunun yerini ise, tm halleriyle metal, zellikle, demirden biraz daha parlak olan sagala metali almtr. sagala son derece ar bir metaldir ... Po tohumu, alemi dndrmeyi bitirmi olduundan, bu bo zarf, d zar, Sirius-B'ye dnt. Sirius-B ite bu yzden ard. unk Sirius-B'de po'nun dndrm olduu alemin kanndan geri kalan ksm vard. Bu, onun yaratt her eyin kanndan geri kalan ksmdr. Sirius-B, tm nesnelerin en kdr; fakat O, en ar yldzdr denir. Sirius-B'nin cevherinde, po tohumunun ihtiva etm olduu her eyin tankl bulunmaktadr. Po tohumunun yaratc ilevi nedeniyle bu yldz, rezervuar olarak, her eyin kayna olarak kabul edilir. Alemin ar embryonu ve tm yaratln tan Sirius-B'nin hareketleri messrdir: onun muhtevas; hzla geliip yaylan po tohumu tanelerine benzeyen son derece kkler halinde, dolana dolana dnnn gcyle frlatlr. Po tohumu gibi beyaz olan yldz, bylece, temsil ettii tohumun ihtiva, etmi olduu hayat oulcuklarn datmaya devam etmektedir. lgin bir husus da, 1914'e kadar Astronomlarn krmz zannettikleri Sirius-B'nin beyaz olduunu Dogonlar'n bilmesidir! Yldzn beyaz ya da F tipi sarms beyaz bir yldz olduu ancak 1914'te, Mont Wilson gzlemevinde yaplan bir tayf incelemesi sonucu anlalmtr. . iftyldzlar uzman Astronom Paul Couteau, iftyldz olduu kabul edilen Sirius sisteminin olumasnn astrofizik bir muamma olduunu bildirmektedir; Sirius gen bir yldzken, bir akcce olan bileeni Sirius-a yal bir yldzdr. Ancak, Dogonlar tereddt etmeksizin aklyorlar: Sirius ortaya kar kmaz, Sirius-B onun evresinde dnmeye gitti. Birok eski uygarln kaytlarnda parlakl Merih'inkine benzetildiine gre, Sirius, tarih-ncesi devirlerde muhtemelen kzld. Nitekim Dogonlar Sirius', tm sembolleri kana ve parlayan rengine balanan kan yolunun merkezinde hkmran olan plasentann tan yaparlar.

Po tohumunun Amma'nn rahmi iinde,oulcuunun evresinde yaptn, SiriusB'nin Sirius'n evresinde yapt sylenir. Sembolizme nem veren Dogonlar bunu sylerken, muhtemelen, yksek seviyeden yorumlanmas gereken bir bilgiyi dile getirmekteler. Fakat, semboln daha alak seviyeden anlamlar da olmas gerekir. Aratrmaclar, Sirius-B'nin hareketi ile en kk ey olan o tohumunun hareketinin karlatrlmasnda, gk cisimlerinin dolarma hareketi ile bir atom sisteminde elektronlarn ekirdek evresindeki dnme hareketlerinin mukayesesini grmekteler. Dogonlar, Sirius-B'yi en yce saydklar mekana yerletirirer: Sirius-B, imdi, en yksek Gk Kat'nn merkezini kaplamaktadr. Fakat bu, eytan oyunundaki helisin balanma noktalar gibi, hareket halindeki bir merkezdir. Buna ilaveten u bilgiyi vermektedirler; Sirius-B'nin uzaydaki ilk yeri, imdi Gne'in bulunduu yerdi. Dnya'dan uzaklam ve ondan geriye yalnzca Gne kalmtr. Bylece yer deitirmitir. Bu bilgide eer Sirius-B'nin Dnya'dan, dolaysyla Gne Sistemi'nden uzaklamakta olduu kastediliyorsa, bu dorudur. nk Astronomlar, Byk kpek Takmyldz blgesindeki yldzlarn birbirine yaklaarak Gne'ten uzaklatn tespit etmitir. Fakat, Dogon Kozmogonisini inceleyen birok aratrmac, bu bilgiyi daha nce grdmz, Sirius-B'den po taneleri alan Nommo'nun gemisi konusuyla sentez ederek u sonuca varmaktadr: u halde, insanlar, Sirius-B'nin akcce haline gelmesinden nce, gnei Sirius-B olan bir gezegende bulunuyorlard ve Nommo'nun gemisi ad verilen byk bir uzay gemisiyle Dnya'ya nakledilmilerdi. Aratrmaclar, Gne ile Sirius'n baarlm evliliinin emas (tonu) adl ekildeki (ekil-29) iki yldz birbirine balayan ban, ayn zamanda bu yldzlararas yolculuu da ifade ettii grndedir.Gerekten, ba, yldzlararas yolculuk yapm bir uzay gemisinin nce Dnya evresinde yrngeye oturmasn gsterircesine, Dnya'nn retasyon hareketi ynnde dolanan bir objenin yrngesi gibi izilmitir. Bir ksm kesin hakikatleri ifade eden, bir ksm da henz Astronomi bilimimiz doruluklarn kantlayacak seviyeye ulaamad iin kuramsal dzeyde kalan, Dogon inisiyelernn Sirius sistemine ilikin verdikleri baz bilgiler bugnk Astronomimizn snrlarn da amaktadr. rnein, Sirius sisteminin ikili bir yldz sistemi deil, l bir yldz sistemi olduunu bildirmektedirler. Oysa nc bir yldzn varl, bugn, bir hipotez durumuna ancak gelebilmitir. Astronomimizce varl bilinmediinden kendisine bir ad da verilmemi olan, Dogonlar'n Emmeya-tolo dedii bu nc yldza aratrmaclar Sirius-C adn vermilerdir. Ancak, Dogon inisiyeleri Sirius-C'nin varln bildirmekle de kalmyor, yldzn dolarma sresini, uydular olduunu ve hatta bir uydusunun dolanma sresini de bildiriyorlar: Srus-C, Sirius-B ile birlikte Sirius'n evresinde dner. Sirius-C, hacmi bakmndan Sirius-B'den daha byk olup, ondan 4 kez daha hafiftir. O da, Sirius'n evresinde Sirius-B ile ayn srede, 50 ylda (-bir baka bilgiye gre 32 ylda-) , fakat daha geni bir yrngeyi katederek dner. Birbirlerine gre,

nlarnn dik a tekil ettii bir konumda bulunurlar . Kendisinin evresinde, ayn vakitte ortaya km olan, tohumlarn tanklar Aratoto ve Yu-tolo adl uydular ya da (-bir baka bilgiye gre-) Kadnlar yldz (Nyan-tolo) adndaki bir uydu dner. Ara-tolo'nun dolanma sresi 30 yldr. o Sirius-B, Sirius-C ve Ara-tola ya da Nyantolo iin Sirius'e ok yakndrlar, genellikle grlmezler denir. Ayrca, Sirius-C'nin ekilde gsterilen nlar hakknda bu nlar nereden sadece Sirius-C'dir, nk o 'kk bir gne'tir denir. Sirius-C, ekilde, gerileme halindeki bir yldz gibi, oval biimde temsil edilmitir. Bu, muhtemelen, onun, ekvatoral rotasyona ait merkezka kuvvetin etkisiyle ikinleen, nisbeten' sv ve yumuak bir kitleden olutuunu gstermektedir. Dogonlar'm evren hakkndaki derin bilgisine ister istemez sayg gstermek zorunda kalan bugnk Astronomi, Dogonlar'n bildirdii Sirius-C'nin varln reddedememektedir. Reddedemedii gibi, 19'10'li yllarda kabul etme yoluna girmi bulunmaktadr. Sirius-C ilk kez 1928'de Astronom Finsen tarafndan gzlemlenmitir. Finsen, Johannesburg teleskopuyla Srius-a'nn C bileenini yani Sirius-C'yi 68 6' konum asnda, Sirius-B'den 1",83'lk bir ada grr. Yldz ertesi gn yine grr, fakat gzleminden kuku duyar. Ertesi yl yldz 129" konum asnda, Sirius-B'den 1" , 5'lik bir ada kez yine grr. Son gzleminde Sirius-C'yi iyice belirgin bir ekilde grmtr. Ayn yl, ayn teleskopla Astronom Van den Bos ayn gzlemi yapar. Fakat o da gzleminden kuku duyar; Son olarak, Astronom Innes, 1930' da yldz 88' konum asnda, Sirius-B'den 3" ,01 'lik bir ada gzlemler. Sirius birok llere konu tekil etmesine karn, bileeni Sirius-C, 1930'dan beri hi gzlemlenemez. Nihayet 1970'te Astronom Mme Chevalier, Sirius-B'nin sebebi anlalamayan baz tayf sapmalarnn ancak bir C bileeninin varlnn kabul edilmesiyle aklanabilecei yolunda bir hipotez ortaya atar. Dogon Kozrnogonisinde, Amma'nn emri zerine nommo tityayne'nin emmeya dii tohumunu yerletirdii Sirius-C dii nitelii tar. Anne dii tohumunun gksel imajdr. Baskn diilik zelliinden dolay olsa gerek, ona kk kadnlar gnei de denir. SiriusC'nin baskn diilii ve dl vericilii, dourganl, yldz temsil eden eklin kuzeydousuna yerletirilen ve filiz vermi yani imlenmi tohumu temsil eden uydusuyla belirtilmektedir. Dogon inisiyeleri Sirius-C hakknda son olarak, ezoterik bir mahiyeti olan u bilgiyi veriyorlar: Sirius-B ile Sirius arasnda vastalk yapan Sirius-C, nakledici olarak hizmet grmekte ve Sirius-B'den Sirius'e emirleri nakletmek iin dnmektedir. Srus, Sirius- B tarafndan gzetilir. ki plasentann karlamasn hatrlatan Sirius'n eliyak douu ve alemi ihtiva etmi olan ilk tanenin tan Sirius-B'nin dolanmasyla ilgili olarak, Dogonlar, her 60 ylda bir dzenledikleri

Sigui seremonilerinde, insanlara kelamn ilk ifasn ve yeryznde lmn grnmesini anarlar, Bu seremoniler srasnda, kelamn ilk ifas ve sonra gizli dilin renilmesi anlaryla ilgili olarak, Dogon lehelerinden ok farkl olan,

Resim- 1 : Dogon Rahipleri

Resim - 2: Sirius'n Lowell Gzlemevi'nden ekilen bir fotoraf.

Sigui dili (Sigi so) dedikleri dilde dualar okunur. Yirmi gn sren Sigui seremonileri 60 yllk bir periyoda sahiptir. Her Sigui kutlamas, 60 yllk bir devreyi kapar, dierini aar. Bu devreler aslnda nazari olarak Sirius-B'nin 50 yllk dolanma sresiyle ilgiliyse de, Dogonlar 50 says yerine, ezoterik bir nem verdikleri 60 saysn kullanmay tercih etmilerdir. Bu say 5x12 11e retilir; 12 taban saysn esas alan 12'li say sistemi Dogonlar'ca geni lde kullanlmaktadr. Dogonlar'n Son derece gizli tuttuklar Sigui hesaplaryla kaydettikleri, Sirius sistemiyle ilgili uzun bir devre daha sz konusudur. Bu devre 24 taban saysyla hesaplanmakta Olup, 1440 yl kapsar ki; bu, eski Msrllar'n 1460 yl kapsayan Sirius (Bothls) devresi sresine ok yakn bir sredir. Son Sigui devresi 1958'de (1960) kapanm ve bir yenisi almtr.

En yksek Gk Kat'nda, hem Amma'nn muhafaza ettii 22 esas iaretin, hem de Alemin oulcuu po'nun tan ve kopyas olan Sirius-B, Dogon inisiyelerinin bildirdiine gre, nsanlar iin saygn bir deer daha tayacaktr: imdilik sadece istisnai koullarda gzlemlenebilen Sirius-B, bir zaman gelecek, vaktiyle po tohumunun atlayp alm ve parldam olduu gibi parldayacak ve belli bir dnem boyunca grnr olacaktr. nsanlar Sirius-B'yi gkte grecekleri zaman O, insanlara, alemin yenileme ve yenilenmesinin bir tankl olacaktr, Amma' nn rahminin imaj olacaktr ; ki bu rahmi, yaratl hulasa eden asli ve esas iaretleri Amma'nn huzurunda muhafaza etmekte ve Sirius-B'nin temsil ettii po tohumunu en yksek Gk Kat'nda mahfuz bulundurmaktadr. Sirius-B, Alem yumurtasna ve Alemin rehberi Amma'nn gzne benzer. ekilde nlarn nokta nokta izgilerle yaplmasl Sirius-B' nin partayacan gstermektedir (ekil-34). Sonu olarak, Dogon Astronomisini inceleyen aratrmac Robert K. Temple'n da belirttii gibi,denilebilir ki; Sirius Kltr' ile Dnya gezegeni de, ok eski zamanlarda irtibata gemitir. Dnya'nn Sirius'ten idare edildiini kabul eden eski uygarlklarn birounun inanlarnda da bu bilgi dile getirilmektedir. Son sz yine Dogon inisiyelerine brakyoruz:

Nommo, kelam gn tekrar ortaya kacaktr.