KUM OYUNU TERAPS: KURAMSAL BLGLER VE BR OLGU RNE

Raquel DELEVI* Asl BUGAY**

ZET Bu almann amac, lkemizde henz yeterince tannmayan kum oyunu terapisinin en belirgin zelliklerini tantmaktr. Bu amala yazda, kum oyununun nce tarihsel geliimi, kullanm alanlar ve kum oyunu ile ilgili pratik genel kurallar verilmitir. Ayrca, kum oyununda danmann rol, teraptik teknikler ve terapi sreci ile ksa bir bilgi verildikten sonra bir olgu rnei zetlenmitir. Son olarak, Trkiye iin baz sonu ve neriler ilgili yazn nda irdelenmitir. Anahtar szckler: Kum oyunu terapisi, psikolojik danma, psikoterapi. SUMMARY: SANDPLAY THERAPY: THEORETICAL BASICS AND A CASE STUDY The purpose of this article is to give a brief introduction to sandplay therapy and its wide range of use in the eld of therapy. The origins of sand play therapy goes back to child therapy, however, today it is widely used in a variety of settings both as an assessment and as an intervention tool. The historic origins of sand play, its main characteristics, its application as an assessment and intervention tool and its specic application in the context of a case study are summarized. Finally, future directions for its use in Turkish culture are discussed. Key words: Sandplay therapy, counseling, psychotherapy.

GR Kum oyunu terapisi ile ilgili almalar yaklak olarak 100 yllk bir tarihe sahiptir. zellikle ocuklarn duygusal ve davransal problemlerini tanma ve tedavi etme amacyla yaygn olarak kullanlan kum oyunu terapisi, gnmzde farkl birok alanda kullanlmaktadr. rnein, kum oyunu terapisi; ayrmclk, iddet ve sava grm ocuklarda ikincil koruma yntemi olarak (Hunter 1997, Porat ve Meltzer 1998), mlteci ocuklarn duygusal sorunlarn anlamada (Almqvist ve Brandell-Forsberg 1995), okul ncesi dnemdeki ocuklarn bir travma ya da kaypla ilgili duygularn szsz olarak ifade etmesini salamada (Cook ve ark. 2005) ve okullarda bireysel danma sreci (Van Dyk ve Wiedis 2001) gibi eitli alanlarda kullanlmaktadr. Ayrca klinik alandaki kullanmlar dnda, zellikle okullarda grev alan psikolojik danmalar iin bu teknii kullanmann rencileri tanma ve rencilerin kendilerini szel olarak ifade edemedikleri zaman kum oyunu gibi etkinliklerle ifade etmelerine olanak salamasnn faydal olaca vurgulanmaktadr (Van Dyk ve Wiedis 2001).
*Psk. Dr., Department of Child and Family Studies, California State University, Los Angeles, ABD **Yrd. Do. Dr., Akdeniz niversitesi, Eitim Fakltesi, Eitim Bilimleri Blm, Antalya

Bu balamda, bu gzden geirme yazsnn amac, lkemizde henz yeterince tannmayan kum oyunu terapisinin en belirgin zelliklerini tantmaktr. Yazda, kum oyunu terapisinin tarihsel geliimi, kullanm alanlar ve kum oyunu terapisiyle ilgili pratik genel kurallar verilmitir. Ayrca, kum oyunu terapisinde danmann rol, teraptik teknikler ve terapi sreci ile ksa bir bilgi verildikten sonra bir olgu rnei zetlenmitir. Son olarak, Trkiye iin baz sonu ve neriler ilgili yazn nda irdelenmitir. Tarihsel Geliimi Kum oyunu terapisi ocuk psikiyatristi Margaret Lowenfeldin osinde 1920li yllarn sonuna doru olumaya balamtr. Lowenfeld, herhangi bir kuramdan bamsz bir teknik denemek adna, alt ocuklarla minyatr grler kullanmaya balam ve bu tekniin ocuklar zerindeki olumlu etkisini gzlemlemesi zerine, bu teknii Dnya Teknii olarak tantmtr (Bowyer 1970). Ayn yllarda Erik Erikson ve Melanie Klein da bu oluumdan bamsz olarak, dananda armlar uyandrmak ve tanya karar vermek iin bir masa (kumsuz) ve kk nesneler kullanmlardr (De Domenico 1988, Friedman 1999).
ocuk ve Genlik Ruh Sal Dergisi : 18 (2) 2011

127

DELEVI VE BUGAY

1950lerde Karl Jungun rencilerinden Dora Kalff, Lowenfeld ile almaya balam ve Jung kuramyla Lowenfeldin Dnya Tekniini sentezleyerek, bu yeni oluan teknii ocuklarla yapt psikoteraptik almalarda kullanmaya balamtr. Bu sre iinde, Kum oyunu (Sandplay) terimi de ilk kez Kalff tarafndan kullanlmaya balanmtr (Boik ve Goodwin 2000). Bu noktadan sonra kum oyunu terapisinin geliimi olduka hzl olmutur. ncelikle, be ayr lkedeki Jung terapistleri Kalffin eliinde 1985 ylnda Uluslararas Kum Oyunu Terapisi Derneini kurmulardr. Bunun ardndan, 1988 ylnda Amerikan Kum Terapistleri Dernei kurulmu ve 1991 ylnda da ilk Kum Oyunu Terapi Dergisi yaynlanmtr (Bradway 1999). Daha sonra, 1995 ylnda, De Domenico nclnde Sandtray A kurularak, bu alanda alan terapistlerin kum oyunu terapisi ile ilgili farkl deneyim ve nerilerini paylamalar salanmtr (De Domenico 1998). Bugn, dnyann birok yerinde Dora Kalffin kum oyunu terapisi yaygn olarak kullanlmakta ve her yl yaplan konferans ve alma gruplar araclyla da kum oyunu terapisinin kullanm yelpazesi genilemektedir. Kullanm Alanlar

maktadr. Bu konularn iinde, stresli olaylar yeniden yaplandrma, ego glendirme, beceri kazandrma, zt dnceleri/deneyimleri uzlatrma ve alt kiilik boyutlarn birletirme yer almaktadr (Boik ve Goodwin 2000). Ayrca, kum oyunu terapisi beyin travmas geirmi hastalar, yeme bozukluu gibi daha zgl alanlarda da baar ile kullanlmaktadr (Freedle 2006, Zoja 2006). Kum oyunu terapisi hem tan hem de tedavi amal kullanlmaktadr. Tan amal kullanmnda, bu teknik, tedavi srecinin banda danmana danann problemiyle ilgili daha iyi bilgi almas ve tedavi srecini ekillendirmesi amal kullanlmaktadr. Tedavi edici olarak kullanldnda ise kum oyunu terapisi danann problemi zmesine yardmc bir ara olarak kullanlmaktadr. Kum oyunu terapisinin rehberlik ve danmanlk alannda spervizyon srecinde de kullanm gzlenmitir (Dean 2001). Bu kullanm alanlarnn dnda, kum oyunu terapisininin farkl kltrel gruplarla olan uygulamas baaryla kantlanmtr ve bu da bu tekniin yaygn olarak kullanlmasndaki en nemli etkenlerden biri olmutur (De Domenico 2001). Genel Kurallar

Kum oyunu terapisinin kullanm kitlesi alanlar olduka genitir. Bunlarn banda ocuklar gelmektedir. Oyun ocuklarn doal ortamlarnn ana bir paras olduu iin, kum oyunu terapisi ocuklarla ska kullanlmaktadr. zellikle cinsel taciz maduru olan ocuklarda kum oyunu terapisinin ok etkili olduu bulunmutur (Miller ve Boe 1990). Kum oyunu terapisi aile ve ift terapisinde de yaygnlkla kullanlmaktadr. iftlerin ou zaman szle anlatmakta zorland iliki dinamiklerini ortaya karma ve yeniden dzenleme konusunda kum oyunu terapisi olduka etkilidir (Dean 2001). Benzer olarak, kum oyunu terapisindeki grler aile terapisinin nemli bir teknii olan soy aac yapmnda da ska kullanlmaktadr (De Domenico 1993). Bunun dnda, kum oyunu terapisi bireysel terapide karlalan birok konuda da kullanl-

Tarihsel olarak, kum oyunu terapisinde genellikle slak ve kuru olmak zere 57 x 72 x 7 cm (ya da 28 x 19 x 3) llerinde gkyzn ya da suyu sembolize etmesi amacyla mavi boyal iki dikdrtgen kum tepsi ve yzlerce minyatr gr kullanlmaktadr (Amatruda ve Simpson 1997). Danan her oturumda o gnk duygu durumuna bal olarak kuru ya da slak kumdan birini semektedir. Eer danan o gnk oturumda slak kumu seerse danman kuma biraz daha su ekler. Islak kum danann daha duygusal ynlerini ortaya karmasna yardmc olmaktadr (Lowenfeld 1999). Danman slak kum tepsisini kullanmak iin, danann daha derin ve youn duygularyla yzlemeye hazr olduuna emin olmaldr. Danan hazr oluncaya kadar kuru kum kullanlmas nerilmektedir.

128

Kum Oyunu Terapisi

Amatruda ve Simpsona gre (1997) kum tepsisi, minyatr grleriyle birlikte danann hayatnda gemite, bugn ya da gelecekte olabilecek her eyi iermektedir. Genel olarak kum oyunu terapisinde; hayvan, bcek, ku, deniz yaratklar, yar insan/yar hayvan grleri, srngenler, hem suda hem karada yaayan hayvanlar, canavarlar, yumurta ve gdalar, fantezi resimler, bitkiler, kayalar, kabuk ve fosil kalntlar, dalar, maaralar, volkanlar, binalar, engeller, aralar, insanlar ve soyut rakamlar kullanlmaktadr. Danan tepsi iinde derinlikler kazyabilir ya da dalar, vadiler, nehirler gibi corafyalar oluturabilmektedir. Kum oyunu terapistlerinin osinde genellikle 200-300 civarnda minyatr gr bulunmaktadr (Amman 1994, Hegerman 1992, Pearson ve Wilson 2001). Amatruda ve Simpsona (1997) gre, kum oyunu terapisi oturumlar 50 ila 60 dakika arasnda deimektedir. Oturumun 35-40 dakikas tepsi de yaratclkla gemekte; geri kalan srede ise kum tablosunun danan iin o gn tad anlam tartlmaktadr. Oturum boyunca, danman kum tepsisine ve grlere dokunmamaya zen gstermelidir. Oturumun bitiminde, danan ayrldktan sonra tepsinin boaltlmas nerilmektedir (Homeyer ve Sweeney 1998). Labovitz ve Goodwine (2000) gre, bu kural danann i dnyasn yanstan tepsiye zen gstermek iin nemli grlmektedir. Kum oyunu terapisinin balang noktas ocuklar olsa bile, isteyen herkese, hangi yatan olursa olsun kum oyunu terapisi uygulanabilmektedir. Terapilerin genelinde olduu gibi, bu terapi tekniinde de doru ya da yanl yoktur, her danan zeldir ve terapist bu zellie sayg duymaldr (De Domenico 1993). Fakat sembollerin anlamlar kiiye zel olsa da, kiinin kendini ifade etmesini kolaylatran sembol kullanm sreci her danan iin olduka benzer bir ekil almaktadr. Kum oyunu terapisinin kelimelerden bamsz yaps, bu terapi tekniini ocuklar iin olduu kadar, kendini ifade etmekte zorluk eken yetikinler iin de olduka ekici klmak-

tadr (Labovitz ve Goodwin 2000). Danmann Rol ve Teraptik Teknikler Kum oyunu terapisi, her ne kadar Jung terapisinden esinlenerek ortaya km olsa da bu terapi tekniini uygulayan danmann belli bir kuramsal model izlemesi zorunlu deildir. Bir baka deyile, herhangi bir modele bal olarak alan terapist kum oyunu terapisini uygulayabilir. Fakat kum oyunu terapisinin verdii zgrlk ktye kullanlmamaldr nk verimli bir uygulama iin bu tekniin amal ve kastl olarak kullanlmas gereklidir (Homeyer ve Sweeney 1998). Bu yzden, kum oyunu terapisi kullanlrken, danman amalarn yaplandrlmas ve zaman kullanmyla ilgili danana ak olmaldr. Kum oyunu terapisinin amac ve kapsam danana aka anlatlmaldr. Kum oyunu terapisini uygularken, danann en nemli rol oyun, yaratclk ve szsz iletiim iin stressiz, rahat ve danann kiisel geliimine olanak veren teraptik bir atmosfer yaratmaktr (Cunningham 1997, Gil 1991, Landreth 2002, Mc Adam 1995). Danann ya ne olursa olsun, iyi bir teraptik iliki herhangi bir teknik ya da uygulamadan daha nemli grlmektedir. Aratrmalar kuramsal ynelime baklmakszn, iliki niteliinin zel tekniklerden daha nemli olduunu gstermektedir. Bu yzden, danman danann ifadelerine mdahale etmeksizin empatik ve kabul edici bir ekilde bu srece tanklk etmelidir ve yorum ya da yarg koymakszn danann yksn dikkatlice dinlemelidir (Cunningham 1997, Gil 1991, Grubbs 1994, Kalff 1980, Keith ve Whitaker 1981, McAdam 1995, Peery 2003). Bu balamda, kum oyunu terapisi srecinde, danman danana gre daha pasif olmaldr. Geleneksel yaklamlara gre, kum oyunu terapisinde, danmann analiz edici ya da yorumlayc rol daha azdr (Carmichael 1994, Landreth 2002). Danman bu srete sessiz bir gzlemci gibi davranmaktadr. Ancak danan tablonun

129

DELEVI VE BUGAY

yksn anlatrken soru sorma ve yanstma tekniklerinden yararlanabilmektedir. Danan, yarg ya da yorum yapmakszn Bu sahnenin ad ne? Bu sahnede ne oluyor? Bu sahnede en gl ya da en zayf kim? Bu sahneden birini karsan sence yeni dzen nasl olur? Bu sahneyi kim deitirebilir? Bu sahnenin iinde sen var msn? Bu sahnede en zgn/mutlu/kzgn/ sinirli kim? Bu karakterleri bana tantr msn? gibi eitli sorular sorarak kum tablosu arac ile danann i dnyasn tanmaya almaldr (Boik ve Goodwin 2000, Carey 1999, Homeyer ve Sweeney 1998, Kalff 1993, Lowenfeld 1999). Danan kum ve nesneleri dzenlerken, danman zellikle nesne seimine, nesnelerin yerleim dzenine, nesneler arasndaki mesafelere dikkat etmelidir. Danman, danann kum oyunu terapisi sresince ortaya koyduu tabloya kesinlikle dokunmamal ve deitirmeye almamaldr. Bu danann zel dnyasna bir ihlal olarak grlebilmektedir (Homeyer ve Sweeney 1998). Danann ayrca dikkat etmesi gereken bir konu da, kullanlan nesnelerin danan iin olan anlamnn dndaki kltrel anlamdr. Danann setii nesnelerin kendi kltrnde zel bir anlam olabilmekte, ancak tabloyu buna gre yorumlamak her zaman doru olmamaktadr. nemli olan o nesnenin danan iin ne anlama geldiini renmektir. Mesela, at Trk kltrnde murat, istek, dilek olarak grlebilir, fakat bir danan iin bu binicilie duyulan bir zlem anlam tayabilmektedir. Bu yzden danman kum tablosuna asla anlam yklememelidir. Aksine, soru yntemini kullanarak nesnelerin danan iin ne anlama geldiini anlamaya almaldr (Carmichael 1994). Terapi Sreci lgili yazna gre ynlendirici (directive) ve ynlendirici olmayan (non-directive) olmak zere iki eit kum oyunu terapi sreci vardr (De Domenico 1993).Ynlendirici olmayan genellikle zgr ve spontan kum oyunu anlamna gelmektedir. Bu eit terapi srecinde danan

ynerge ya da mdahale olmakszn kendi istedii nesnelerle kendi istedii oyunu kurmakta zgrdr. Ynlendirici terapide ise danman bir konu, duygu ya da iliki ile ilgili danandan kendi dnyasn yanstan bir kum tablosu yapmasn istemektedir (De Domenico 1993, Homeyer ve Sweeney 1998). Genellikle kum oyunu terapistleri bu iki yaklam birletirerek ilk oturumlarda teraptik iletiim kurulana kadar ynlendirici olmayan, daha sonra ise ynlendirici bir yol izlemektedirler (Homeyer ve Sweeney 1998). Kum oyunu terapisinde ok kat bir uygulama sreci olmasa da, Homeyer ve Sweeney (1998) izlenmesi gereken admlar ana hatlaryla aklamtr. Bu admlar, haryen izlenmesi gereken bir harita olarak deil, genel bir rehber olarak grlmelidir, nk her danann gereksinimi kendine zeldir. Ayrca unutulmamaldr ki, kum oyunu terapisi yalnzca tan amal ya da yalnzca bir tedavi arac olarak da kullanlabilmektedir. lk oturumda, danman ncelikle danana zaman kullanm hakknda bilgi vermekte ve kum tepsilerini ve nesneleri tantmaktadr (Homeyer ve Sweeney 1998, Kalff 1993). Danann bu oyununda doru yanl olmadn ve zgr bir ekilde kendi yksn oluturabileceini bilmesi ok nemlidir (De Domenico 1993). Genellikle danman kum tepsisini ve nesneleri tanttktan sonra danan, bir nesne seerek oyuna balamas iin yreklendirmektedir (De Domenico 1993, Homeyer ve Sweeney 1998). Her oturum sonunda danman o gnk oturumla ilgili kendi notlarn almal ve danann o gn oluturduu tepsinin fotorafn ekmelidir. Bu ilemler, danmann danann uzun sreteki geliimini ve deiimini somut olarak grebilmesi iin nerilmektedir (Homeyer ve Sweeney 1998). kinci oturumda danan genellikle daha zgr ve spontan bir oyun kurmaktadr (De Domenico 1993). Bu srete danman sessiz bir izleyici gibi hi bir mdahale de bulunmakszn danan gzlemlemelidir. Danman herhangi bir analiz yapmakszn, yalnzca danann i dnyasn

130

Kum Oyunu Terapisi

grmeye ve anlamaya almaldr (Homeyer ve Sweeney 1998). Danan kum tablosunu bitirdikten sonra, danman bir sre dananla birlikte sessizce oturarak o gn oluan resmi birlikte hissetmeye almaldr (Homeyer ve Sweeney 1998). Bu srete danman tepsiye birok deiik adan bakmal ve danann da aynsn yapmas iin model olmaldr (Carey 1999, Homeyer ve Sweeney 1998, Lowenfeld 1999, Mitchell ve Friedman 2003). nc oturumda danman danana tepsinin o gnk yksn anlatmasn nermektedir. Danan bu yolla nesnelerin ya da herhangi bir eklin kendi i dnyasndaki yerini ifade etmi olmaktadr (Homeyer ve Sweeney 1998). Danan yky ve nesnelerin kendi iin anlamn anlatrken isterse nesnelerin yerini deitirebilmektedir (De Domenico 1993). Drdnc oturumda danman danann kum tepsisi zerinde yapt resimlerle ilgili sorular sorarak ve yanstma tekniinden de yararlanarak danann igr kazanmasna yardmc olmaktadr (Homeyer ve Sweeney 1998). Yanstma ve soru sorma srasnda nemli olan danann yarardr, karlkl sayg ve gven danann dnyasn tanmada ok nemlidir (Carey 1999, Kalff 1991, Lowenfeld 1999). Son oturum skme/boaltma (dismantling) aamas olarak adlandrlmaktadr (Brodway ve ark. 1981, De Domenico 1993, Homeyer ve Sweeney 1998). Bu oturumda danman ve danan o gne kadar dosyalanm olan her oturuma ait notlara ve fotoraara srasyla birlikte bakarak, sreci gzden geirmelidirler. Bu aamada danman danandan tm bu not ve resimlerin imdi kendi iin ne anlama geldiini anlatmasn istemelidir. Danman bu srete danann igr kazanmas, ortak tema ve sembolleri grmesi iin yardmc olmaktadr. Fotoraara srasyla birlikte bakmak danann tedavi srecinin ve geliiminin somut bir kant olarak ok nemlidir. Bu danann kendini ve terapi srecini yeniden gzden geirmesine neden olmaktadr. Oturum bitmeden nce danman artk kum tepsisini boaltmas gerektiini syleyerek, danandan ilk bir ka nesneyi kendisinin kartmasn istemeli-

dir (Carey 1999, De Domenico 1993). Danan bu kum dnyasn nasl kendi yarattysa, eer isterse tmn boaltmakta da zgr olmaldr (Carey 1999, Homeyer ve Sweeney 1998). zellikle bu son aamann, danann kendi iindeki gc grmesi ve hissetmesi asndan nemli olaca vurgulanmaktadr. Olgu rnei Yukarda anlatlan bilgilere k tutmas amacyla, burada bir olgu rnei eliinde kum oyunu terapisinin tan amal kullanm anlatlacaktr. Danan 13 yalarnda bir gen kzd. lk grme annesi ile telefonda yapld, annesi eiyle boanmasnn gen kzn olumsuz ynde etkilediinden yaknmaktayd. Anne, kznn okuldaki performansnn dtn ve ok iine kapandn, saatlerce odasndan kmadn da ayrca belirtti. lk oturumda danan ve annesiyle birlikte grlp, genel bilgi topland ve gelecek oturumlar planland. Danan bu oturumda danmanla pek konumad ve gz konta kurmad. Bunun zerine, danan tekli yaplan ilk grmede kum oyunu terapisi tekniini tan amal kullanma karar ald. Danman, danana kum tepsisi zerinde ailesini anlatan bir tablo yapmasn istedi. Bu sre yaklak 20 dakika srd, danan byk bir ilgiyle kk minyatrleri tek tek alp kum tepsinin zerine yerletirdi ve bu aada grlen sonu ortaya kt. Danan tablosunu bitirdiinde, danman ondan tabloyu szl olarak anlatmasn istedi. Ek 1de grld gibi danan bir ka it yardmyla tepsinin ortasna kare bir blge yapt. Bu blgeyi anlatrken, kendisini yalnz ve herkesten farkl hissettii iin kimseyle konumak istemediini anlatt. Bunun yan sra, o blgenin iindeki seramik nesnenin kendisi olduunu ve yannda duran tabancay olumsuz duygularn sembolize etmek iin, aslan da kendini bazen kkremek isteyen bir aslan olarak grd iin koyduunu belirtti. itin etrafndakileri anlatrken, babasnn annesini terk etmesi ve boanmasyla ilgili duygularn ifade etti. valyeden bahsederken,

131

DELEVI VE BUGAY

annesi ile babas arasndaki savatan bahsetti ve anneannesinin ona bu srete koruyucu bir melek gibi davrandn anlatt. Erkeklerden nefret ettiini, ancak supermanin onu bulunduu durumdan kurtarabileceini de anlatt. Babas pilot olduu iin, ua setiini ve ona olan nefretini anlatmak iin de bir tabut kullandn anlatt. Sol st kedeki panteri anlatrken, annesinin hayatna girmek isteyen baka biri olduunu ve bu insandan nefret ettiini belirtti.
Ek 1 : Danann Kum Oyunu Terapisi Srasnda Oluturduu Tablo

edindiinden ve onlarla daha ok zaman geirdiinden sz etti. Ayrca, nesneler arasndaki uzaklklara dikkat ekildiinde, danana hangi nesneyi itin iine almak istedii sorulduunda anneannesinden ve de kendini yakn hissettii bir komudan sz etti. Bu olguda gzlenebilecei gibi, kum oyunu terapisi hem tan hem de tedavi amal olarak kullanlabilmektedir. Sonu ve Trkiye in neriler Bu yazda, lkemizde henz yeterince tannmayan kum oyunu terapisinin en belirgin zellikleri tantlmaya allmtr. Kum oyunu terapisinin balang noktas ocuklar olmasna karn, gnmzde yetikinlerle yaplan hem bireysel hem de grup danmalarnda sklkla kullanlmaktadr (Labovitz ve Goodwin 2000). Tm geliim dnemlerindeki dananlarn, iindeki yaratc ve oyuncu ocuk taraf ortaya karmaya yardmc olan kum oyunu terapisi, hem tan koymada ilevsel bir teknik olarak hem de mdahale srecinde oturumlarn yaplandrlmasnda kullanlan bir terapi teknii olarak kullanm olana salamaktadr. Olgu rneinde de grld zere, zellikle kendini ifade etmekte zorlanan dananlarla alrken, kum oyunu terapisinin tan amal kullanm olduka nemli olabilmektedir. Ayrca kum oyunu terapisinin olumlu yansmalar olarak, iftlerin birbirini dinlemekte sabrlarnn dk olduu dnemlerde, ilikilerdeki sorunlar somutlatrma ve atmalar daha sembolik anlatmlarla zenginletirmede de alternatif bir yntem olarak kullanld grlmektedir. (Dean 2001, De Domenico 1993). Sonu olarak, bu yazda kum oyunu terapisinin genel zellikleri tantlarak, lkemizde bu konunun gelimesi iin n zemin hazrlamaya ynelik bilgiler zetlenmektedir. Kiisel yardm hizmeti vermeye ynelik uzman yetitiren lisans ve lisans-st programlarn gelimesi ve gncelliini korumas alanla ilgili ada gelimelerin yakndan izlenmesine baldr. Bu balamda, zellikle Amerikada yaygn olarak kullanlan kum oyunu terapisinin

Grld gibi, danan ilk seansta konumak istememesine karn, ikinci seansn sonuna gelindiinde, kum oyunu terapisi araclyla, hem ailesinin boanma durumu hem de anne, babasyla olan ilikileri hakknda olduka iyi bilgi verdi. Hastann depresyon, zgven problemi ve genel anlamda boanmann getirdii bir kzgnlk duygusu iinde olduu net bir tablo iinde belirdi. Bunun dnda, danan bu tablodaki nesnelerin yerleri, birbirleriyle olan mesafeleri, ierikleriyle ilgili sorduu sorularla, danann kum oyunu terapisi deneyimine derinlik kazandrmaya alt. rnein, danman anne ve babas arasndaki savan ieriini ve bu savan danan nasl etkilediini sordu. Bu stresli olayn yeniden yaplandrlmasna yardmc olmak iin, boanma sonucunda danann hayatnda olan olumlu gelimeler sorguland. Danan yeni arkadalar

132

Kum Oyunu Terapisi

Trkiyede bireysel, grupla danma ve aile danmanlnda kullanmn tantmak ve uygulanabilirliini artrmak iin psikolojik danman, psikolog ve aile terapisti aday olacak kiilerin yetitirildii kurumlarda hem kum oyunu terapisini tantc hem de uygulamaya ynelik semeli derslerin olmas ok nemlidir. Uygulama dersleri iin spervizyon verebilecek niteliklere sahip, uluslararas geerli ltleri salam akademik kadrolarn ve uzmanlarn yetitirilmesi de bu noktada giderilmesi gereken nemli bir gereksinimdir. Kullanlan malzemeler asndan maliyetin dk olmas nedeniyle kum oyunu terapisinin, zor ekonomik artlar altnda okullarda psikolojik danman olarak grev yapan uzmanlara kullanm olana salayaca dnlmektedir. Ayrca, okullarda grev alan uzmanlar genellikle ocuk ve ergenlerle ve onlarn aileleriyle altklar iin, kum oyunu terapisi ve tekniklerinin dananlarn danma srecinde gereksinimlerini anlamay kolaylatrabilecei varsaylmaktadr. Yeni bir alann tantlmas ve gelitirilmesi byk lde o alanda yaplan bilimsel almalara ve bu almalarn hem akademik hem de uygulamaya dnk yaynlarda duyurulmas ve zenginletirilmesine baldr. Bu dorultuda, kum oyunu terapisinde kullanlan tekniklerin nitel aratrmalarda danan hakknda veri toplamada yararl olabilecei dnlmektedir. Ayrca yurtdnda uzun zamandr oluan nemli kaynaklarn Trkeye eviri almalarnn yaplmas da kum oyunu terapisinin Trk kltrnde uygulanabilirliini artrc bir ge olarak grlmektedir. KAYNAKLAR
Amatruda K, Simpson P (1997) Sandplay, The Sacred Healing. Trance Sand Dance, Novato, CA.

For Psychotherapist Of Diverse Orientations. Norton, New York. Bradway, K, Signell K, Spare G ve ark. (1981) Sandplay Studies: Origins, Theory And Practice, Sigo Press, Boston. Bowyer LR (1970). The Lowenfeld World Technique: Studies in Personality. Pergamon Press, London. Bradway K (1999) Sandplay with children. J Sandplay Ther 8: 1999. Carey L (1990) Sandplay therapy with a troubled child. Arts Psychother 17: 197-209. Carey L (1991) Family sandplay therapy. Arts Psychother 18: 231-239. Carey L (1999) Sandpaly Therapy With Children And Families. Jason Aronson, Nortvale, New Jersey. Carmichael KD (1994) Sandplay as an elementary school strategy. Elementary School Guidance and Counseling 28: 302-307. Cunningham L (1997) The therapists use of self in the sandplay: participation, mystique and projective identication. J Sandplay Ther 6:121-135. De Domenico G (2001) Methods of Sandplay with Diverse Populations in Diverse Settings. Selected Readings, Oakland, CA. De Domenico G (1993) Sandtray worldplay: a psychotherapeutic technique for individuals, couples, and families. The California Therapist, 55-61. De Domenico GS (1991) The Lowenfeld world technique: A clinical example. Association for Play Therapy Newsletter 10: 1-4. Dean EJ (2001) Sandtray consultation: a method of supervision applied to couples therapy. Arts Psychother 28: 175-180. Freedle LR (2006) Sandplay therapy and individuation process in adults with moderate to severe brain injury: An exploratory qualitative study. Dissertation, Fielding Graduate University. Gil E (1991) The Healing Power of Play. Guilford, New York.

Amman R (1994) The sandtray as a garden of the soul. J Sandplay Ther 4: 46-65. Boik B, Goodwin E (2000) Sandplay Therapy: A Step-by-Step Manual

Grubbs GA (1994) An abused childs use of sandplay in the healing process. Clin Soc Work J 22: 193-209.

133

DELEVI VE BUGAY
Hegerman G (1992) The sandplay collection. J Sandplay Ther 1:101-106. Homeyer LE, Sweeney DS (1998) Sandtray: A Practical Manual. Self Esteem Shop, Royal Oak, MI. Homeyer L, Sweeney D (2005) Sandtray therapy. Handbook of Expressive Therapies iinde, Guilford Press, NY, s: 162-183. Kalff DM (1980) Sandplay: A Psychotherapeutic Approach To The Psyche. Sigo, Boston, MA. Kalff M (1993) Twenty points to be considered in the interpretation of a sandplay. J Sandplay Ther 2: 17-35. Peery JC (2003) Jungian analytical play therapy. Foundation of Play TheKeith DV, Whitaker C (1981) Play therapy: A paradigm for work with families. J Marital Fam Ther 7: 243-254. Steinhardt L, Hasharon I (1998) Sand, water, and universal form Landreth G (2002) Play Therapy: The Art Of The Relationship. Brunner Routledge, New York. Lowenfeld M (1991) Play in Childhood. Cambridge University Press, New York. in sandplay and art therapy. Art Therapy: Journal of the American Association 15: 252-260. Zoja E (2006) Sandplay Therapy: Treatment of Psychopathologies. Diamond Books, London. rapy iinde, CE Schaefer (ed), John Wiley & Sons, New York, s:14-54. Mitchell R, Friedman H (2003) Using sandplay in therapy with adults. Play Therapy With Adults iinde, CE Schaefer (ed), John Wiley & Sons, Hoboken, s: 195-272. Mitchell R, Friedman H (1994) Sandplay: Past, present and future. Routledge, New York. Lowenfeld M (1999) Understanding Childrens Sandplay: Lowenfelds World Technique. Margaret Lowenfeld Trust, Cambridge. McAdam E (1995) Tuning into the voices of children: The social construction of therapy with children. Human Systems: The Journal of Systemic Consultation and Management 6: 171-188.

134