Professional Documents
Culture Documents
NAAT TEKNOLOJS
ALI SIVA
582YIM157
Ankara, 2012
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR .................................................................................................................... ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET - 1 ................................................................................................... 3 1. ALI SIVA YAPILACAK YZEY HAZIRLAMA ......................................................... 3 1.1. Al Sva Yaplacak Yzeyler ....................................................................................... 3 1.2. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlama Kurallar ......................................................... 5 1.3. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlamada Sras....................................................... 5 1.4. Al Sva Yaplacak Yzeyin Hazrlanmas.................................................................. 6 UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 9 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 11 RENME FAALYET - 2 ................................................................................................. 12 2. ALI HARCI HAZIRLAMA ............................................................................................ 12 2.1. Al Sva eitleri ....................................................................................................... 12 2.2. Al Svada Kullanlacak Al Miktarn Belirleme .................................................... 13 2.3. Al Svada Kullanlacak Su Miktarn Belirleme ...................................................... 16 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 17 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 19 RENME FAALYET - 3 ................................................................................................. 20 3. EL LE ALI SIVA ........................................................................................................... 20 3.1. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlama lem Sras ve Kurallar .............................. 20 3.2. Al Sva Yaplacak Yzeyin Hazrlanmas................................................................ 21 3.3. Elle Al Sva Yapm ................................................................................................. 24 3.3.1. Perlitli Sva Allarnda Karlalacak Sorunlar ve zmleri .......................... 37 3.3.2. Saten Sva Allarnda Karlalacak Sorunlar ve zmleri ............................ 40 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 42 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 44 RENME FAALYET - 4 ................................................................................................. 45 4. MAKNE LE ALI SIVA ................................................................................................ 45 4.1. Makine le Kullanlacak Alnn Kvam Ve Debi Ayar ............................................ 45 4.2. Makine le Al Sva Yapm ...................................................................................... 46 4.3. Makine le Al Sva Yapmnda Karlalacak Sorunlar .......................................... 51 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 54 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 56 RENME FAALYET. - 5 ................................................................................................. 57 5. ARA - GERE BAKIM ONARIMI................................................................................ 57 5.1. Ara, Gere Bakm ve Onarm Yapma Kurallar ........................................................ 57 5.2. Ara, Gere Bakm ve Onarm Yapma lem Sras .................................................. 58 5.3. Ara-Gere Bakm Ve Onarmn Yapm .................................................................. 59 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 62 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 64 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 65 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 67 KAYNAKA ......................................................................................................................... 68
AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 582YIM157 naat Teknolojisi Yap Mekn Dekorasyon Al Sva Al sva yapmna ait becerilerin kazandrld uygulamal bir renme materyalidir. 40/32( + 40 / 32 uygulama tekrar yapmal ) Al sva yapmak. Genel Ama: Bu modlle gerekli ortam salandnda, al svay; al reticisinin tavsiye ettii ortam ve koullarda tekniine uygun olarak yapabileceksiniz. Amalar 1. Al sva yaplacak yzeyi doru ve kuralna uygun olarak hazrlayabileceksiniz 2. Al sva harcn doru ve kuralna uygun olarak hazrlayabileceksiniz. 3. El ile al svay doru ve kuralna uygun olarak yapabileceksiniz. 4. Makine ile al svay doru ve kuralna uygun olarak yapabileceksiniz. 5. Ara-gere bakm ve onarmn doru ve kuralna uygun olarak yapabileceksiniz Ortam:Atlye, al sva uygulamas yapan iletmeler, ktphane, internet ve bilgi teknolojileri ortam. Donanm: Al, kartrma teknesi, mala, spatula, su, eki, temizlik fras, elik al malas, plastik eldiven, mekanik kartrc, rpa, su terazisi, mastar, i ke malas, sva profili, sva filesi, delikli ke profili, ano tas, al rendesi, profil makas, fra, eri sapl spatula, vernik, inceltici veya su bazl boya astar malzemesi. Modl ieriinde yer alan faaliyetleri tamamladktan sonra verilen lme aralar ile kazandnz bilgi, beceri ve uygulamalarnz deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda lme arac (lme testleri) ve uygulama testi yaparak, kazandnz bilgi ve becerileri deerlendirecektir.
MODLN AMACI
LME VE DEERLENDRME
ii
GR GR
Sevgili renci, Al, tarihte kullanlan en eski yap malzemelerindendir. M.. 6800-5700 tarihlerinde dnyadaki en eski al kalntlar atalhykte yani Trkiyede bulunmutur. Osmanl dneminde baz hamam tavanlar, ierdeki youn nemi dengelemek iin al ile kaplanmtr. Alnn yzeye uygulanmas genellikle klasik sva yntemiyle yaplmaktadr. ok byk yzeylerde al sva makineleri de kullanlmaktadr. Al ile kaplanan duvar ve tavan yzeyleri beyaz renginden dolay daha inaat aamasnda bitmi hissi uyandrr ve temiz bir grnt sergiler. abuk kuruyup boyaya hazr hale gelen sva allar sayesinde yapm hz artar ve yaplar hzla bitirilir. Dk younluu sebebiyle al kullanlan inaatlarn yk hafifler, deprem kuanda olan lkemiz iin bu konu ok nemlidir. Al nefes alr; ortam ar nemliyken nemi bnyesine eker hava kuruduunda ise bnyesindeki nemi geri verir. Ksacas al yaanlan ortamlarn nem dengesini salayarak salkl bir ortam oluturur. Al sva, geleneksel svalara gre birka kat fazla yaltm yaptndan yakt tasarrufu salar. Gzenekli yaps sayesinde sesi emer ve sesin yansmasn dier svalara gre daha fazla engelleyerek grlty azaltr. Al sva yangn kmas durumunda insan yaamn kurtarmaya yetecek zaman salar. Alnn iinde bulunan su 80 100 C scaklkta aa karak yangnn yaylmasn geciktirir. Al sva lkemizde normal svann yerini de almaya almaktadr. Duvar yzeylerine direk al svann uyguland inaatlarn says giderek artmaktadr. Bu nedenlerden tr bu modl kavramakta gstereceiniz aba ilerde baarl ve aranlan bir meslek eleman olmanz salayacaktr. Bu modlle kazandrlacak yeterlii edindiinizde; kii bana al tketimi gn be gn artan (AB lkeleri arasnda Trkiye 2. sradadr) lkemizde tarihten gelen bir yap malzemesini farkl yzeylere yatay ve dey dorultuda uygulanmasn renmi olacaksnz.
ARATIRMA
Al sva yaplabilen kgir malzemeler nelerdir? Aratrp rapor hazrlaynz. Snf ortamnda arkadalarnza sunarak tartnz.
Beton Brt Beton: Yerine dklp sktrlm veya fabrikasyon olarak retilmi imento + agrega +sudan oluan priz alma suretiyle sertleen genellikle tayc yap elemanlarnda kullanlan ( kolon, kiri, deme vb. ) malzemedir. Resim 1.2
Gazbeton: Silisli kum, imento, kire, alminyum tozu ve suyun karmndan basnl buhar altnda sertletirmeyle elde edilen gzenekli bir yap elemandr. Resim 1.3
Resim1.3: Gazbeton
Bims Blok: inden kuvars kumu alnm bims agregas ile imento ve suyun kurallara uygun olarak kartrlmas ve sonrada yksek basn altnda makinelerde sktrlmasyla yaplan bloklardr. Resim 1.4
Al levha: zel olarak hazrlanm al hamurunun iki tarafna karton kaplanmas ile elde edilen fabrikasyon yap malzemesidir. Hafifliinden dolay daha ok blme duvar ve asma tavan uygulamalarnda kullanlr. Resim 1.5
Al svalar tm normal yzeylere uygulanabilir. Yapma ( aderans ) yzeyin durumu asndan ok nemlidir. Bu nedenle yzey mutlaka kontrol edilmelidir. Yzeyi kontrol ederken aada belirtilen durumlara dikkat edilmeli, gereken tedbirler alnmaldr. Yzeyin elverili olmamas; rnein kaba pislikler, kflenmeler, ok dzgn yzeyler, yalanm yzeyler, emicilii her noktada ayn olmayan yzeyler, donmu yzeyler, deiik trden yzey malzemelerinin olmas, Yapnn neminin ok yksek olmas, Przn fazla olmas.
Bu gibi durumlarda inaat sahipleri veya teknik sorumlular ikaz edilmeli, gerekli tedbirler alnmaldr.
Al svann tutunmas aada belirtilen durumlardan etkilenmeyecei ou kez gzle kontrol srasnda bile anlalr.
Yapm yabanc maddeler, kir, is, har lekeleri, beton pislikleri, kalp tahtas artklar, Beton yzeyde gevek ve dklen ksmlar, Yapm kire ve ieklenmeler, ok dzgn ve sk yzeyler.
nlemler:Yapm yabanc maddeler, betonun dklen ve gevek ksmlar alnr, kire ve ieklenmeler tel fra ile temizlenir. Elle Kontrol
Elle kontrol, yzeyin tozlu ve kirli olup olmadn anlamak iin yaplmaldr. Elle kontrol mutlaka birden ok noktada uygulanmaldr. nlemler:Toz ve kir sprge ve fra ile temizlenir. Gerekirse ykanr, kurumas beklenir.
Kazma Deneyi
Sva zeminini kontrol etmenin bir dier yolu da kazma deneyidir. Bu deney sivri ve sert bir cisimle (spatula, mala vb) yaplr. Bu srada soyulan pul pul veya kum gibi dklen ksmlar tespit edilirse svaya balamadan nce nlem alnmaldr. nlemler: Yzey tel fra ile iyice temizlenir. Islatma Deneyi
Bunun iin temiz su bir fra yardmyla yzeye srlr. Su birka dakika sonra hala yzeyden damlyor veya aktan koyuya doru rengi hemen dnmyorsa bundan u sonular kartlabilir. Yzeyde ya olabilir, Yzey fazla nemlidir.
nlemler: Yzeydeki ya temizlik maddeleri kullanlarak temizlenir ve durulanr. Yzey nemi fazla ise kurumas beklenir. Scaklk lme Al sva uygulamas +5 C derecenin altnda yaplmamaldr. Scaklk klasik termometre ile llebilir. Ortam scaklnn ok dk olmas durumunda al svann donma tehlikesi vardr. nlemler: Ortamda nem yapmayan bir stc ile scaklk arttrlmaldr.
Yzeydeki toz ve tutunmay nleyici maddeler fra ile temizlenmelidir. Resim 1.8. Resim1.9.
Fralanarak temizlenen yzeyler uygulama ncesi slatlmaldr. Bu ilem fra yardmyla yaplr. Resim 1.10. , Resim 1.11.
Dier bir yntemde duvar yzeyi hortumla sulanr ve suya doyurulur. Bu zellikle ok scak havalarda ve ok su emen gzenekli yap malzemelerinde (gazbeton ) dikkat edilmesi gereken bir konudur. Al svann yzeye tutunmasnda bir sorunla karlamamak iin yzeyin suyu tamamen emmesi beklenir. Resim 1.12, Resim 1.13
Tutunmay arttrmak zere przsz ve sk yzeyler przlendirilmelidir. rnein keser veya madrga ile entikleme ilemi yaplabilir. Bu ilemden sonra yzey tekrar fra ile temizlenmeli ve slatlmaldr. Dier bir seenekte yzey hazrlayc ve balayclar kullanlabilir. Resim 1.14, Resim 1.15
Przlendirme ileminde dier bir yntem ise serpme sva yaplmasdr. (1m serpme sva iin: 1m 0,3 kum + 225 kg imento + 135 lt su ). Hazrlanan karm yzeyi kapatacak ekilde serpme sva makinesi ile atlr. Bu uygulama gazbeton yzeyler iin her durumda uygulanmaldr. Resim 1.16. , Resim 1.17.
retmeninizin gsterecei yzeyi tanmak iin gerekli tehis ile sva iin gerekli yzey hazrln yapnz. neriler Al sva uygulanan yzeyleri reniniz. Dikkatli olunuz. kyafetini giyiniz. Uygulama koullarn kontrol ediniz. Detaylara zen gsteriniz. Zaman ve malzemeyi iyi kullannz. evreyi korumaya duyarl olunuz. Yzeydeki kir, apak vb temizleyiniz. Dzgn yzeyleri przlendiriniz. Pratik ve abuk olunuz. Mesleinizle ilgili etik kurallara uygun davrannz.
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Deerlendirme ltleri Al sva yaplacak yzeyleri tandnz m ? Al sva yzeyi hazrlama kurallarn rendiniz mi? Al sva yaplacak yzeyi temizlediniz mi? Tamir edilecek yerleri tamir ettiniz mi? Al sva yaplacak yzeyi su ile doyurdunuz mu? Beton ve parlak yzeylere mukavement artrc astar uyguladnz m? Evet Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.
10
D) Gazbeton
2.
Al svann yapld yzeye tutunma kuvvetine ne ad verilir? A)Ajans B) Tolerans C) Fayans D) Aderans Al sva yaplacak yzeyde elle kontrol niin yaplr? A) Tozlu ve kirli olup olmadn anlamak iin B) Duvarn ssn lmek iin C) Ellerimizi altrmak iin D) Hibiri Al sva yaplacak ortam en az ka derece olmaldr? A) -5 C B) +5 C C) +7 C
3.
4.
D) -7 C
5.
Al sva yaplacak yzeyde przlendirme hangi amala yaplr? A) Tutunmay azaltmak iin B) Az malzeme gitmesi iin C) Aderans arttrmak iin D) Yzeyi salamlatrmak iin
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
11
ARATIRMA
Piyasada bulunan al sva eitlerini aratrnz Al sva harc karm oranlarn (su ve al oran) aratrnz Deiik trdeki allarda priz srelerini aratrnz ve aratrma sonucunda bulgularnz snfta arkadalarnzla paylanz.
T. S. 6 43 3 ( Perlitli Sva ve Harlar ) ve T. S. 37 0 ( Yap Allar ) tarif ed ilen al tann tlp piirilmesiyle elde edilen bina blmlerinin fabrikasyon imalat veya yerinde yapm ilerinde kullanlan ve eitli katk maddeleri ihtiva eden yap malzemesidir. Tula, briket, gazbeton ve benzeri yzeylerde uygulanabilen, prizi ve ileme sreleri uzatlm, s ve ses yaltm zellii artrlm bir hazr sva alsdr. Perlitli sva als; her trl kagir yzey zerine yerinde dklen betonda dahil, kaba ve gzenekli tavan ve duvar yzeylerine ilk kat olarak uygulanr. Deyde 5 40 mm, yatay da 5 20 mm kalnlkta yaplr. Son kat saten uygulamas iin ideal astar oluturur. Saten Sva Allar ( ince sva 0,3 1 mm )
meknlar iin son kat al karmdr. Saten perdah als; al levha, kaba sva, al sva ile kaplanm duvarlar, brt beton yzeyler ve kirli boyanm yzeylere uygulanan bir yzey dzeltme svasdr. Duvar ve tavan yzeylerini son ekle getirmek, her trl boya ve duvar kdna uygun zemin hazrlamak iin ideal inaat malzemesidir. Yatayda ve deyde 0,3 1 mm kalnlnda yaplr.
12
Beton,gaz beton,brt beton,tula,bimsblok,briket gibi malzemeler zerine uygulanabilen, ideal inaat malzemesidir.Tek kat uygulama ile saten perdah alsna gerek kalmadan, boyaya hazr yzey oluturur.
Yzeye yaplacak al sva eidi belirlendikten sonra kullanlacak al miktar metraj yaplarak bulunur.Al miktar hesaplanrken svanacak yzeyin alan hesaplanr. Sva yaplacak alanda kap, pencere gibi boluklar var ise karlr. (Bu deerler yaklak olarak verilmitir. Kullanlacak alnn zelliklerine ve firmalara gre deikenlik gsterebilir)
13
pencere 100/150
kap 90/210
500
Yukarda ekilde verilen duvar yzeyine al sva yaplacaktr. 1cm ve 1.5 cm kalnlndaki al sva iin malzeme miktarn hesaplaynz. 1) ncelikle toplam duvar alann bulalm
ZM:
14
300
Kap Boluu (0.90x 2.10) Pencere Boluu (1.00 x1.50) Toplam Boluk alan= Kap Boluu+ Pencere Boluu =0.90x 2.10+1.00 x1.50 = 1.89+1.50 =3.39 m Toplam Boluk Alan = 3.39 m 3) Net sva alann bulalm.Toplam alandan kap ve pencere boluklarn kardmzda net sva alan bulunacaktr.
Net Sva alan =Toplam Duvar Alan - Toplam Boluk alan Net Sva alan =15.00-3.39 =11.61 m Net Sva alan =11.61 m 4)Bulunan net sva alanna gre 1cm ve 1,5 cm kalnlndaki al svada kullanlacak al miktarn bulalm.Tketim miktar 1cm kalnlndaki svalar iin gerekli miktar olan 10 Kg/m2alnmtr.
Al miktar= Net sva Alan * Tketim miktar(1 cm sva kalnl iin 10 Kg/m2) = 11.61 x 10 = 116.1 kg Al miktar=116,1 kg ( 1 cm sva kalnl iin) 1cm kalnlndaki sva iin al miktar 116,1 kg bulunmutur. 1,5cm kalnlndaki sva iin al miktarn bulalm 1,5 cm sva kalnl iin al miktar = al miktar * 1,5 =116.1 * 1,5 =174,15 kg dr. 1,5cm kalnlndaki sva iin al miktar 174,15 kg bulunmutur.
15
Su miktar = 104,49 lt su
Su miktar =
Su miktar = 17,415 6
16
Perlitli Al Sva Harc malzemelerinin miktarn hesaplaynz. Saten Perdah Al Sva harc malzemelerinin miktarn hesaplaynz.
17
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1. kyafetini giydiniz mi? 2. gvenlii kurallarna uydunuz mu? 3. Al sva uygulanacak yzeyi tandnz m? 4. Uygulama koullarn kontrol ettiniz mi? 5. Al sva yaplacak yzeyi ltnz m? 6. Sva alann hesapladnz m? 7. Perlit al miktarn hesapladnz m? 8. Saten al miktarn hesapladnz m? 9. Gerekli har suyu miktarn hesapladnz m? Evet Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
18
Aadaki al trlerinden hangisi kaba sva alsdr? A) Derz als B) Perlitli sva als C) Saten sva als D) Kartonpiyer als Aadaki al trlerinden hangisi ince sva alsdr? A) Derz als B) Perlitli sva als C) Saten sva als D) Kartonpiyer als Bir (1) cm kalnlndaki perlitli kaba sva als iin m de harcanabilecek al miktar hangisidir? A) 9-10 kg/m B) 5-6 kg/m C) 7-8 kg/m D) 1-2 kg/m 10 kg lk al miktar iin kullanlmas gereken su miktar ne kadardr? A) 1-2 kg. B) 2- 3 kg. C) 3-6 kg. D) 6-6.5 kg.
2.
3.
4.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
19
ARATIRMA
Al sva yaplacak yzeyde hangi zellikler aranr? Sva ncesi yaplmas gereken hazrlklar nelerdir? Elle al sva yapmnda dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir aratrnz. Elde ettiiniz bulgular snfta arkadalarnzla paylanz.
3. EL LE ALI SIVA
3.1. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlama lem Sras ve Kurallar
Al sva yaplacak yzeyde almaya balamadan nce basit kontrol ve deneylerin yaplmas yaplan iin kalitesini arttrmak iin gereklidir. Aada bu yntemler ve alnmas gereken nlemler aklanmtr. Grsel Kontrol olumsuz etkilenip
Al svann tutunmas aada belirtilen durumlardan etkilenmeyecei ou kez gzle kontrol srasnda bile anlalr.
Yapm yabanc maddeler, kir, is, har lekeleri, beton pislikleri, kalp tahtas artklar, Beton yzeyde gevek ve dklen ksmlar, Yapm kire ve ieklenmeler, ok dzgn ve sk yzeyler.
nlemler: Yapm yabanc maddeler, betonun dklen ve gevek ksmlar alnr, kire ve ieklenmeler tel fra ile temizlenir. Elle Kontrol
Elle kontrol, yzeyin tozlu ve kirli olup olmadn anlamak iin yaplmaldr. Elle kontrol mutlaka birden ok noktada uygulanmaldr.
20
nlemler: Toz ve kir sprge ve fra ile temizlenir. Gerekirse ykanr, kurumas beklenir.
Kazma Deneyi
Sva zeminini kontrol etmenin bir dier yolu da kazma deneyidir. Bu deney sivri ve sert bir cisimle (spatula, mala vb) yaplr. Bu srada soyulan pul pul veya kum gibi dklen ksmlar tespit edilirse svaya balamadan nce nlem alnmaldr. nlemler: Yzey tel fra ile iyice temizlenir. Islatma Deneyi
Bunun iin temiz su bir fra yardmyla yzeye srlr. Su birka dakika sonra hala yzeyden damlyor veya aktan koyuya doru rengi hemen dnmyorsa bundan u sonular kartlabilir. Yzeyde ya olabilir, Yzey fazla nemlidir. nlemler: Yzeydeki ya temizlik maddeleri kullanlarak temizlenir ve durulanr. Yzey nemi fazla ise kurumas beklenir. Scaklk lme
Al sva uygulamas +5 C derecenin altnda yaplmamaldr. Scaklk klasik termometre ile llebilir. Ortam scaklnn ok dk olmas durumunda al svann donma tehlikesi vardr. nlemler: Ortamda nem yapmayan bir stc ile scaklk arttrlmaldr.
21
Yzeydeki toz ve tutunmay nleyici maddeler fra ile temizlenmelidir. Resim 3.3 Resim3.4
Fralanarak temizlenen yzeyler uygulama ncesi slatlmaldr. Bu ilem fra yardmyla yaplr. Resim 3.5. , Resim 3.6.
Dier bir yntemde duvar yzeyi hortumla sulanr ve suya doyurulur. Bu zellikle ok scak havalarda ve ok su emen gzenekli yap malzemelerinde (gazbeton ) dikkat edilmesi gereken bir konudur. Al svann yzeye tutunmasnda bir sorunla karlamamak iin yzeyin suyu tamamen emmesi beklenir. Resim 3.7, Resim 3.8.
22
Tutunmay arttrmak zere przsz ve sk yzeyler przlendirilmelidir. rnein keser veya madrga ile entikleme ilemi yaplabilir. Bu ilemden sonra yzey tekrar fra ile temizlenmeli ve slatlmaldr. Dier bir seenekte yzey hazrlayc ve balayclar kullanlabilir. Resim 3.9, Resim 3.10
Przlendirme ileminde dier bir yntem ise serpme sva yaplmasdr. (1m serpme sva iin: 1m 0,3 kum + 225 kg imento + 135 lt su ). Hazrlanan karm yzeyi kapatacak ekilde serpme sva makinesi ile atlr. Bu uygulama gazbeton yzeyler iin her durumda uygulanmaldr. Resim 3.11. , Resim 3.12.
23
24
Bak Mastar
Su Terazisi
Mastar
rpa
Ke Malas Al Rendesi
elik Mala
Spatula
Ano tas
alma ortamna getirilen sva als hakknda ambalaj zerindeki uyarlara veya teknik bilgiler ieren bror, katalog vb dokmanlara baklmaldr. Su / Al oranna, kullanm sresine, donma sresine, tketim miktarna zellikle dikkat edilmelidir. Tablo 3.1 Su / Al Oran Kullanm Sresi Donma Sresi Tketim Miktar
TEKNK ZELLKLER
6 6,5 Lt suya 10 Kg Perlitli Sva Als 60 Dakika 150 Dakika Her bir cm kalnlk iin 9 -10 Kg/m
Ortam scaklnn +5C nin zerinde olduundan emin olunuz. Gerekiyorsa ortam nem yapmayan bir stc ile stnz. Al Sva Harcnn Hazrlanmas
Buraya kadar anlatlan aamalar tamamladysanz al sva harcn hazrlamaya balayabilirsiniz. Duvar ve tavan yzeylerinin al svaya hazrlanmas aamalar ayn ilem basamaklarndan oluur.
25
Al sva, standartlara ve al artnamesine uygun allarla yaplacaktr. Al, suya katlarak har elde edilecek, alya su katlmayacaktr. Al harcnda, mukavemetinin azalmamas iin, su miktar, al arlnn % 80'i gememelidir. lk i olarak i gvenlii tedbiri amacyla eldiven giyiniz. Resim 3.1
Karm suyunu, hazrlayacanz harcn miktarna gre (teknik zelliklerden reniniz) al teknesine doldurunuz. Bunun iin iilebilir nitelikte temiz su kullannz. Resim 3.16
Al sva torbasn dik konuma getirdikten sonra maket ba ile st ksmn kesiniz. Resim 3.17. Elinizle bir miktar alp sepeleme yntemi ile al teknesindeki suyun iine katnz. Resim 3.18
26
Sepeleme ilemine al su yzeyini rtene kadar devam ediniz. Resim 3.20. Belirlediiniz suya sepeleyerek kattnz alnn demlenmesi iin birka dakika bekleyiniz. Resim 3.21.
Resim 3.21: Yzen alnn slanarak batmas iin 2-3 dakika bekletilmeli
Alnn demlenme sresi tamamlandktan sonra kartrma ilemine geebilirsiniz. Bunun iin iki yntem uygulanr. Dk devirli mekanik kartrc Resim 3.22. veya elle mala rpa kullanarak kartrma ilemini yapabilirsiniz. Resim 3.23.
Tekne ierisindeki har uygulama iin hamur kvamna gelinceye kadar iinde topaklar kalmayacak ekilde kartrlmaldr. Kartrma sonras perlitli sva als 1 saat boyunca ilenebilir. Resim 3.24. Kartrma sonras al sva harcnn iine su veya al eklemeyiniz. Resim 3.25.
27
Al Sva Uygulamas ( Duvar - Dey ) Al sva harc hazrlandktan sonra duvarda al tesviyenizi kontrol etmenize yardmc olacak ano talarnn dey dorultuda yerletirilmesi ilemine balanr. Bunun iin al sva harcn tespit ettiiniz dorultu boyunca duvar yzeyine spatula yardmyla uygulaynz. Resim 3.26. ki ano tasnn aras kullanacanz mastar boyunu gememelidir. Yaklak 150-200 cm. arasnda olmaldr. Resim 3.27.
Anolarn yaptrlmas srasnda su terazisi, mastar ve ip yardmyla ayn dzleme getirilmesi salanr. Resim 3.28. Duvar d kelerinde, kap ve pencere geilerinde ise ke profilleri kullanlr. Bu profiller ayn boyutta ve temiz bir ekilde bu kelerin dnlmesini salar. Ke profilleri gerekli boyutta profil makas ile kesilir. Resim 3.29.
28
Sva ke profilleri al sva yardmyla kelere yerletirilir. Resim 3.31. Su terazisi yardmyla dey terazi kontrol edilir. Resim 3.32. Kap ve pencere kasalarnn oturaca ksmlarda metrik kontrol yaplmaldr. Resim 3.33.
Ano talarnn ve ke sva profillerinin yaptrlmasnda kullanlan harcn bir mddet sertlemesi beklenmelidir. Bu srede duvar yzeyindeki tamir ilerini yapabilirsiniz. Duvar yzeyindeki atlak ve delikler al svann o blgede akma yapmamas iin sva als ile doldurulmaldr. Resim 3.34.
29
atlak ve deliklerin doldurulmasndan baka; farkl malzemelerin birleim yerlerinde (rnein: beton- tula ) 25-30 cm geniliinde al sva ve filesi uygulamas yaplmaldr. Bunun iin birleim yerine sva kalnln gemeyecek ekilde elik mala yardmyla al sva ekilir. Resim 3.35. zerine sva filesi uygulamas yaplr. Bu uygulama atlama riskini ortadan kaldrr. Resim 3.36.
Tm bu almalardan sonra al sva yapmna balayabilirsiniz. Alc sva harcndan bir miktar sva kreine alnz. Resim 3.37.
30
Yzeye uygulama I.Yntem; sva krei zerindeki al harc aadan yukarya doru bastrlarak yzeye uygulanr. (Resim 3.38) Uygulamaya iki ano tasnn aras dolana kadar devam edilir. Resim 3.39.
Yzeye uygulama da II. Yntem; sva krei zerindeki al harc sva malas yardmyla yzeye serpme seklinde atlr. Resim 3.40. uygulamaya tm yzey dolana kadar devam edilir. Resim 3.41
31
Duvar yzeyi her iki yntemle de ano talarnn kalnln bir miktar geecek ekilde doldurulur. Daha sonra alminyum bak mastar iki ano tasna bastrlarak aadan yukarya doru mastarlama yaplr. Resim 3.42. Alminyum bak mastar zerine toplanan fazla har mala yardmyla alnarak mastarn temas etmedii sva yzeyindeki boluklara doldurulur. Resim 3.43-3.44
Sva yzeyinde ki boluklarn doldurulmasndan sonra tekrar mastarlama yaplr. lem tavana varncaya kadar devam ettirilir. Resim 3.45
32
Tm yzeyde sva mastarlama ilemi tamamlandktan sonra ano talar sklr. Resim 3.46. Ano talarnn sklmesi ile oluan boluklara al sva doldurulur. Resim 3.47.
Duvar d keleri ile kap ve pencere merkezlerinde daha nceden yerletirdiiniz ke profillerinin bulunduu blgeler de al sva harc ile doldurulur. Resim 3.48. bu ilem iin terazisine getirilmi mastar da kullanlabilir. Resim 3.49.
Tm yzeylerdeki sva ilemi bittikten sonra i kelere ke malas ile son ekli verilir. Resim 3.50.
33
Perlitli sva als yapsndan dolay gzenekli bir yzey oluturur bu nedenle kaba sva olarak anlr. Daha temiz ve przsz bir yzey elde etmek iin Saten Perdah Als ile sva yzeyinin kaplanmas gerekir. Saten perdah als bu zelliinden dolay ince sva olarak anlr. Al reticileri bu iki alnn kartrlarak kullanlmasn tavsiye etseler bile bu iki al sva eidi ayr ayr uygulanmaldr. nk; homojen bir karm elde etmek iin antiye artlar her zaman uygun olmayabilir. Saten perdah als bir dzeltme alsdr, hazrlan ekli blm 3.51.teki gibi yaplr. Perlitli al sva ile kaplanm ve kurumasn tamamlam duvar yzeyinde bulunabilecek al artklar ve olumu mastar izgileri spatula yardm ile temizlenir ( raspa yaplr). Resim 3.52. Hazrlanan saten perdah als elik mala zerine alnr. Resim 3.53. elik mala zerindeki al 0,3-1 mm kalnlk oluturacak ekilde aadan yukarya doru yzeye svanr. Resim 3.54.
Geni azl eri sapl spatula yardm ile son dzeltmeler yaplr ve saten perdah als uygulamas bitirilir.Dahada przsz bir yzey elde etmek isteniyorsa 0-400 kum zmpara ile duvar yzeyi zmparalanr.Resim 3.55
Al sva harc renme faaliyeti 3.3 te anlatld gibi hazrlanr. Bu uygulama iin yeterli ykseklikte sarslmaz bir alma sehpas veya iskele kurmanz gereklidir.
34
Al sva harc spatula yardmyla ano talarnn yerletirilecei dorultu boyunca tavan yzeyine uygulanr. Resim 3.56. Yaklak 150-200 cm aralklarla ano talar tavan yzeyine yaptrlr. Resim 3.57.
Ano talar yaptrma srasnda ipine getirilir ve teraziye alnr. Resim 3.58. ano talar iin kullanlan harcn bir miktar sertlemesi iin beklenir. Tavan uygulamalarnda sva kalnl 5-20 mm. arasnda olmaldr.
Al sva harc, mala yardmyla sva kreine bir miktar alnr. Resim 3.59. tavan yzeyine sva krei bastrlarak uygulanr. deal uygulama tek katta ano talarnn yksekliini bir miktar geecek ekilde yaplm olandr. Resim 3.59-3.60.
35
Uygulamaya devam edilerek, tavan yzeyinin dier ksmlar da bu yntemle kapatlr. Resim 3.61.
Ano talarnn aras al sva harc ile doldurulduktan sonra alminyum bak mastar ile talara bastrlarak mastarlama yaplr. Resim 3.62. alminyum bak mastar zerinde toplanan fazla har sva malas ile alnarak sva yzeyindeki ukur yerlere doldurulur. Resim 3.63. Bu ilem sonras sva yzeyi tekrar mastarlanarak sva ilemi tamamlanr. Resim 3.64.
Tm tavan yzeyinde mastarlama ilemi bittikten sonra ano talar sklr. Resim 3.65. (Sva yaplan yzey ok ve bykse ano talarn skmek iin donma sresinin bitmemesine dikkat ediniz.) talarn sklmesi ile oluan boluklara al sva doldurulur. Resim 3.66.
36
Tm yzeylerdeki sva ilemi bittikten sonra tavan ve duvarn birletii i kelere ke malas ile son ekli verilir. Resim 3.67.
Saten perdah als uygulamas duvar uygulamas ilem basamaklarnn tavan yzeyine tatbikinden oluur.
37
Bu sorunlar ortadan kaldrmak iin sva yaplmadan nce duvar slatlmal suya doymas salanmaldr. Farkl su emme kapasitesine sahip blgelerde beton ksm ve tula ksmn birleme noktalarnda sva filesi kullanlmaldr. Ortam scaklnn en az 5 C olmas gereklidir.Binann oturmasndan kaynaklanan atlama sorunlarn gidermek iin sva filesi kullanlmas byk fayda salayacaktr. Duvarn dzgn olmamas durumunda duvardaki ukur ksmlar nceden doldurulmal daha sonra sva yaplmaldr. Sva kalnlnn en az 5-8 mm olmas gerekmektedir.
3. Sorun:Svann ufalanmas Svann ufalanmasndaki balca sebepler arasnda svann ierisine yabanc maddeler eklenmesi (mermer tozu, kum), duvara srlmeden uzun sre bekletilmesi, hazrlandktan sonra zerine su ya da al eklenmesi ve svann duvara ince srlmesi vardr. zm:Malzemenin ierisine kesinlikle yabanc maddeler katlmamaldr. Dolgu veya farkl zellik kazandrlmak amacyla malzemeye katlan yabanc maddeler malzemenin mukavemetini drecei gibi mrn de ksaltacaktr. Sva hazrlandktan sonra uzun sre beklenmeden uygulamaya geilmelidir. Malzeme hazrlandktan sonra zerine al ya da su eklenmemelidir. Tasarruf salamak amacyla sva ince srlmemelidir. 4. Sorun:Svann duvarda izik yapmas Uygulama esnasnda perlitli svann duvar izmesinin sebepleri arasnda; malzemenin nakliye srasnda slanmasyla kat partikllerin olumas, uygulama esnasnda svann duvara ince srlmesi, alt katmandaki svadan kat paracklarn kopmas ve alnn hazrlanmasnda temizlie dikkat edilmeyerek ierisinde paracklar bulunan kirli su kullanlmas vardr. zm:Svann duvarda izik yapmamas iin nakliye esnasnda torbalarn slanmamasna, nem almamasna dikkat edilmelidir. Eer malzeme slanmsa elekten geirildikten sonra suyla karlmaldr. Ayrca svann duvara daha kaln srlmesi gerekir. Harcn karld kabn temiz olmasna dikkat edilmeli ve duvara srmeden nce duvar temizlenmelidir. 5. Sorun:Malzemenin karlma esnasnda topaklanma yapmas Malzemenin karlma esnasnda topaklanmalar yapmasnn balca sebepleri arasnda; svann karld kabn temiz olmamas, kirli su kullanlmas, malzeme kartrldktan sonra zerine kuru al ilave edilmi olmas veya harcn ierisine bekletilmi nem alm, bozulmu alnn katlmas vardr. zm:Topaklanma olmamas iin harcn karld kap ve su temiz olmal, karma ilemi tamamlandktan sonra zerine kuru al ilavesi
38
yaplmamal ve zellikle daha nceden beklemi nem alm malzeme eklenmemelidir. 6. Sorun:Al torbasnn ierisinden iri taneler kmas Al torbasnn ierisinde iri taneler kamasn sebebi torbann nakliye srasnda slanmas, nem almas veya uygun depolama artlarndakorunmam olmasdr. zm:Bu gibi sorunlar ortadan kaldrmak iin malzemenin nakliyesinde nem olmayan kuru yerde ve en fazla st ste 20 torba istiflenmesi gerekmektedir. 7. Sorun:Svann tozuma yapmas Uygulama yaplan duvarn ok kuru olmas durumunda, su/al oranna dikkat edilmedii durumda, svann ince srld ve sva yaplan yerde hava akmnn olmas halinde sva tozuma yapar. zm:Svann yapld yerde hava akmnn kesilmesi, gerekiyorsa ak olan kap ve pencerelerin kapatlmas gereklidir. Svaya balamadan nce duvar slatlarak suya doymas salanmaldr. Svann uygulanan kalnlktan daha kaln srlmesi ve su/al oranna dikkat edilmesi tozuma problemini ortadan kaldracaktr. 8. Sorun:Svann keperme yapmas(Svann duvarda ptrlemesi, dklmesi,tutunmamas) Svann duvarda ptrlemesine, dklmesine duvarda tutunmamasna sebep alnn duvara ince srlmesi, duvarn ok kuru olmas sebebiyle aldan su emmesi, dzeltmenin ge yaplmas olabilir. zm:Eer svama ilemi scak havalarda yaplyor ise svann yaplmaya balanmasndan nce duvarn sulanmas gereklidir. nk duvar ihtiyac olan suyu aldan ekecektir. Eer al duvara ince srlmse ayn keperme olay gzlenebilir. Bu yzden alnn duvara en az 5-8 mm kalnlkta srlmesi gerekmektedir. 9. Sorun:Al svann kusma yapmas Al duvarda kusma yapyorsa bunun olas nedenleri arasnda duvarn kirli olmas veya uygulamann ideal scaklk deerlerinin altnda yaplmasyla har suyunda donma olmasdr. zm:Duvarda kusmann engellenebilmesi iin svaya balanmadan nce duvarn tozdan, kirden, yadan temizlenmi olmas gerekmektedir. Ortam scaklnn en az 5 C olmas gereklidir. Mmknse svann yapld alan stlmaldr. 10. Sorun: Alnn patlama atlama yapmas Alnn patlama atlama yapmasnn en byk nedenleri arasnda duvarn tozdan kirden yeterince temizlenmemi olmas, duvarnn svaya balanmadan nce slanmam olmas ve alnn altndaki imento kire esasl svann ierisindeki kirecin tam olarak sndrlmemi olmas yatar.
39
zm:Patlama sorununu gidermek iin al svasndan nce uygulanm olan imento kire esasl svann ierisindeki kirecin tam olarak sndrldne dikkat etmek, al svasnn uygulanaca duvarn tozdan kirden arndrlm olmasna ve duvarn alnn suyunu emmeyeceine emin olmak gerekir.
11. Sorun:Svada ieklenme olmas Sva alsnn hazrlanmasnda kirli su kullanlmas sva alsnda ieklenmeler olumasna neden olur. zm:Sva als hazrlanrken temiz su kullanmaya dikkat edilmeli ve sva uygulanacak tm yzeyin ayn scaklkta olduundan emin olunmaldr. 12. Sorun:Sva yzeyinde terleme olmas Uygulama yaplan ortamda fazla nem olmas, svann terlemesine neden olur. zm:Svann yapld yerin mmkn olduunca kuru havaya sahip olmas, gerekirse svann nemin az olduu saatlerde yaplmas terleme sorununu ortadan kaldrr. 13. Sorun:Svann zerine uygulanan boyann kabarmas Svann zerine uygulanan boyada kabarmalar olmasnn nedenleri duvarn tam kurumam olmas ve kirli olmasdr. zm:Duvara boya uygulanmadan nce kesinlikle svann tam kuruduundan emin olmak gereklidir. Yzeydeki kir ve toz temizlenmelidir.
40
depolanacak yerin nem almayan kuru bir yer olmas iri taneler kmas sorunun ortadan kaldracaktr. 3. Sorun:AldaTopaklamalar olmas Su/al oranna dikkat etmemek, al kartrldktan sonra zerine su ya da al ilavesi yapmak veya ierisine baka malzemeler katmak alnn topaklanmasna neden olur. zm: Saten sva als iin su/al oran 7/10 dur. Bu oran dikkat edilerek kartrma yaplmal, hazrlanan al bitmeden zerine su al ekleyerek yeni har karlmamal ve saten alsnn ierisine baka malzemeler eklenmemelidir. 4. Sorun: Svann duvarda izik yapmas Saten alnn ierisinde yabanc maddeler bulunmas( kum, mermer tozu) saten srlecek duvarn przl ve temiz olmamas izilme sorununa sebep olur. zm: Saten al duvara srlmeden nce alt katmandaki svann temiz ve przsz olmasna dikkat edilmelidir. Saten al ince srld iin ierisindeki en kk yabanc maddeler bile duvarda izik olumasna neden olacaktr. izilmelerin en byk nedeni duvardan kopan taneciklerdir. Ayrca saten alnn karld malzemelerin ve suyun temiz olmasna dikkat etmek gereklidir. 5. Sorun:Svann tozuma yapmas Su al oranna dikkat etmemek, uygulama yaplan duvarn ok kuru olmas alnn tozuma yapmas sebeplerindendir. zm: Saten al duvara uygulanmadan nce duvarn slanmas gereklidir. Alt katmandaki sva suya doyduu iin saten alnn suyunu emmeyecek ve tozuma olmayacaktr. Su/al oranna dikkat etmekte tozuma sorununu ortadan kaldracaktr.
41
42
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1. Al sva yaplacak yzeyi hazrladnz m? 2. Yzey hazrlama iini ilem srasna uygun yaptnz m? 3. Al sva yapmnda kullanlan ara gereleri ve zelliklerini rendiniz mi? 4. Al sva harcn kuralna uygun yaptnz m? 5. Mastarlk talarn 80-120 cm mesafe aralklarla yerletirdiniz mi? 6. Ke talarn yerletirdiniz mi? 7. Ke talar ve mastarlklarn terazisine baktnz m? 8. Mastarlk aralarn doldurdunuz mu? 9. Birinci mastar ektiniz mi? 10. Mastarlk talarn sktnz m? 11. Mastarlk ta yerlerini doldurdunuz mu? 12. Ke malas ile keleri dzeltiniz mi? 13. kinci mastar ektiniz mi? 14. Yzeye tirifil mala ektiniz mi? 15. elik mala uygulamas yaptnz m? 16. Keleri fra ile dzeltme yaptnz m? 17. bittikten sonra evrenizi ve aralarnz temizlediniz mi? Evet Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
43
Aadakilerden hangisi al harc hazrlama aralarndandeildir? A) Ispatula B) Kartrc C) Mastar D) Har teknesi Aadakilerden hangisi al sva yapmnda kullanlan aralardandeildir? A) Alminyum mastar B) Kazma C) Su terazisi D) Ano tas Ano tas sva yaplacak dzleme hangi amala yerletirilir? A) Yaplacak svann bir dzlem oluturmas iin. B) Sva iinde brakmak iin C) Piyasada satld iin D) Aslnda konulmasna gerek yoktur. Perlitli sva als duvar yzeyine ka mm kalnlkta yaplr? A) 3-5 cm. B) 4-6 cm. C) 5-20 mm D) 5-40 mm Perlitli sva als tavan yzeyine ka mm kalnlkta yaplr? A) 5-20 mm B) 3-10 mm. C) 15-25 cm. D) 10-30 cm.
2.
3.
4.
5.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
44
ARATIRMA
Al sva yapmnda kullanlacak makineler hakknda aratrma yapnz Makine ile al sva yapmnda dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir aratrnz. Elde ettiiniz bulgular snfta arkadalarnzla paylanz.
Uygun dozaj, sva makinesinden kacak ilk karmn 1 litrelik kaba alnp dklmesi ile meydana gelen yaylmn belirtilen apa ulamasyla elde edilir. Makina als hazr sva kartrma ve pskrtme makinesi ile kartrlarak (1920 lt su/40 kg torba) yzeye pskrtlr. Resim 4.1.
45
Makine ile al sva yaplrken makine ile al sva yapmndaki yzey hazrlama ilemi aynen yaplr. Yzey kalp yal, toz, boya ve aderans azaltc maddelerden mutlaka arndrlmaldr. Resim 4.4
46
Uygulama ncesi atlak ve deliklerin tamiri uygun tamir harlar ile yaplmaldr. Resim : 4.5
Uygulama yzeyi gerekli ise su ile nemlendirilmelidir. Parlak brt yzeyler, beton tavan ve duvarlarda uygulama ncesinde, aderans arttrc astar olarak kullanlr. Resim 4.6 Resim 4.7
47
Beton yzeyler ile blok yzeyler birleim yerleri balanty artrmak ve atlamay nlemek iin file germe ilemi yaplr. Resim 4.8
Sva ke ve ano tlar 80-120 cm ara ile terazisinde yerletirilir. Resim: 4.9 Resim :4.10
48
Anolar aras boluu sva makinas yardm ile yukardanaa pskrtlerek doldurulur. Uygulama kalnl, tek katta 8 mm ile 2,5 cm arasnda olmaldr. Kalnlk 2,5 cm'den fazla ise, ikinci kat, ilk kat prizini almadan yine en fazla 2,5 cmolarakuygulanr. Resim :4.11
Yzey mastarlanr. Yzey kurumaya baladnda, yzeydeki fazlalklar ikinci bir mastarlama ile alnabilir.Resim:4.12
49
Birinci mastarlamadan sonra mastarlk talar spatula yardm ile sklr. Resim:4.13 ta boluklar svac malas ile doldurulur. Resim:4.14
Daha sonra spatula ile sktrma ve dzeltme ilemi yaplr. (Resim.4.15) Yzey yeteri sertlie ulatnda, hafife slatlarak snger tirfil ekilir ve saten yzey hazrlanr. (Resim.4.16)
50
Kelere elik mala, i keler elik ke malas ekilir ve tirfil yaplarak saten alya hazr duruma getirilir.(Resim 4.17)
Ortam scaklna bal olarak, yzeydeki saten kurumaya balarken elik mala ekilerek kusursuz bir yzey elde edilir. Yaklak 2 saat sonra sertlemi yzey hafife slatlr ve elik mala uygulanarak ilem bitirilir.
51
depoda bekletilecek ise deponun nemden uzak olmasna ve st ste 20 torbadan fazla istifleme yaplmamasna dikkat edilmelidir. 3. Sorun:Sva duvara srldkten sonra atlaklarn olumas Su al oranna dikkat etmemek, uygulama yaplan duvarn kuru ve tozlu olmas, binann oturma yapmas ve makine sva alsnn ince srlmesi duvarda atlama sorunlarna yol aar. zm: Binann oturma yapmasyla svada atlaklarn olumasn engellemek iin en uygun yntem sva filesi kullanmaktr. zellikle oturmadan dolay atlama yapabilecek yerlerin tahmin edilmesi (Pencere kenarlar, kap kenarlar, kseler) ve buralarda sva filesi uygulanmas bu sorunlarn zmnde etken olacaktr. Dier taraftan su/al oranna dikkat etmek,uygulamadan nce duvar slatmak ve aly duvara en az 10mm kalnlkta uygulamak atlama sorununu ortadan kaldracaktr. 4. Sorun:Svann tozuma yapmas Makine sva alsnda su/al oranna dikkat edilmeden al karlmsa, svann uyguland duvar kuru ve tozlu ise, malzemenin ierisine baka malzemeler eklenmise, uygulamann yapld yerin scakl ok dkse tozuma sorunu ile karlalabilir. zm: Makine sva alsnda su/al oran 5,5-6/10 dur. Bu orana dikkat edilmelidir. Uygulama esnasnda duvarn alnn suyunu emmeyecek ekildeslatlm ve tozdan arndrlm olmas, makine sva alsnn ierisine baka maddeler katlmam olmas ve svann uyguland yerin ok souk olmamas dikkat edilmesi gereken hususlardandr. 5. Sorun: Makine sva alsnn duvarda sarkma yapmas Makine sva alsnn duvarda sarkmasnn balca nedenleri su al oranna dikkat etmemek ve uygulamann ok kaln yaplmasdr. Svann fazla kaln srlmesi alnn duvarda tutunmasn azaltacak ve sarkmalara neden olacaktr. zm:Duvarda sarkma yaanmamas 5,5-6/10 su al oranna dikkat edilmeli ve tek katl yaplan svann ok fazla kaln srlmemesi gereklidir. 6. Sorun: Makine sva alsnn ardndan duvarda blgesel donmalar olmas Makine sva alsnn tam ve homojen olarak kartrlmamas, su al oranna dikkat etmemek duvarda blgesel donmalar olmasna etkendir. zm:Makinenin kartrmay salayan paralarnn temizliine dikkat edilmeli ve iyi kartrldna emin olunmal, malzemenin 5,5-6/10 su al orannda alt kontrol edilmelidir.
52
7. Sorun: Svann duvardan kopmas Uygulama yaplan duvarn yal, tozlu, kirli, kuru olmas ve yeterince przl olmamas kopmalara neden olur. zm: Makine sva als duvara srlmeden nce duvarn temizlenmeli tozdan kirden arndrlmaldr. Duvarn alnn suyunu emmemesi iin duvar nceden slanmal hatta gerekiyorsa eki ve benzeri aletlerle duvarda yaralar aarak svann duvardan kopmamas salanabilir.
53
54
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Deerlendirme ltleri Al sva yaplacak yzeyi hazrladnz m? Yzey hazrlama iini ilem srasna uygun yaptnz m? Al sva yapmnda kullanlan ara gereleri ve zelliklerini rendiniz mi? Al sva harcn kuralna uygun yaptnz m? Mastarlk talarn 80-120 cm mesafe aralklarla yerletirdiniz mi? Ke talarn yerletirdiniz mi? Ke talar ve mastarlklarn terazisine baktnz m? Al sva makinasn altrdnz m? Harcn kvam testini yaptnz m? Al ve suyu makina ya koydunuzmu? Mastarlk aralarn makine ile doldurdunuz mu? Birinci mastar ektiniz mi? Mastarlk talarn sktnz m? Mastarlk ta yerlerini doldurdunuz mu? Ke malas ile keleri dzelttiniz mi? kinci mastar ektiniz mi? Yzeye tirifil mala ektiniz mi? elik mala uygulamas yaptnz m? Keleri fra ile dzeltme yaptnz m? bittikten sonra evrenizi ve aralarnz temizlediniz mi? Evet Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
55
Aadakilerden hangisi makinede hazrlanan al eidi dir? A) Saten al B) Adi Al C) Kartonpiyer als D) Makine als Aadakilerden hangisi makine ile al sva yapmnda kullanlan aralardandeildir? A) Alminyum mastar B) Krek C) Su terazisi D) Ano tas Ano tas sva yaplacak dzleme hangi amala yerletirilir? A) Yaplacak svann bir dzlem oluturmas iin. B) Sva iinde brakmak iin C) Piyasada satld iin D) Aslnda konulmasna gerek yoktur. Mastarlk talar ne kadar ara ile yerletirilir ? A) 50-60 cm. B) 60-70 cm. C) 80- 120 cm D) 90-150 cm Beton ve parlak yzeylere svaya balamadan nce ne yaplr? A) Perdahlanr B) Boyanr C) Astar srlr D) Istlr
2.
3.
4.
5.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
56
ARATIRMA
Al sva yapmnda kullanlan el aletleri ve makinelerin bakmlar hakknda bilgi toplaynz. Hangi ara ve gereler iin periyodik bakm gerekmektedir. Bu konularda aratrma yapp bulgularnz snf ortamnda arkadalarnzla paylanz?
Ara, gerelerin; her an emniyetli olarak alr ve kullanma hazr halde olmas son derece nemlidir. Yaplacak iin kaliteli, hzl, emniyetli, yaplmasn ve alann rahat, huzurlu, zevkli i yapmasn salar. Bu konuda sylenmi gzel bir ataszmz vardr. Alet iler el nr. Ayn zamanda israf nleyerek milli servetin heba olmasn nler.
57
Bakm ve onarm yaplacak tm aralar temizlenmelidir (toz, toprak, har vb. artklardan temizlenmelidir). Arzal aralar ayrlmaldr. Onarlabilecek arzal aralar onarlmaldr. Onarlamayacak durumdaki aralar tamirciye gtrlmeli veya hurdaya ayrlmaldr. Aralarn yalanmas gereken yerleri yalanmaldr. Aralarn metal ksmlar korozyona(paslanma) kar, stb veya bez paras mazota batrlarak mazotlanmaldr. Periyodik bakm yaplmas gereken aralarn periyodik bakmlar yaplmaldr (gnlk, haftalk, aylk, yllk bakm). Artan gereler toplanp temizlenmelidir. Baz gereler uzun sre ak havada kaldklarnda zelliklerini kaybeder. Bu tr gereler ambalajlarna konulup balanarak hava ile temaslar kesilmelidir. Kullanlacak durumda olmayan gereler ayrlmaldr. Bakm, onarm ve temizlii yaplm aralar ve gereler geliigzel atlmamaldr. Uygun yerde muhafaza edilmelidir (ara ve gerecin cinsine gre; gne, su,rutubet vb. maruz kalmayaca kapal yerde muhafaza edilmelidir). stif edilecek gereler, kurallara uygun olarak istif edilmelidir. bitiminde; temizlik, bakm ve onarm yapmak iin kullanlan ara ve gereler toplanp temizlenmelidir. bittikten sonra alma alan temizlenmelidir.
58
Ykadnz ara ve gereleri suyu szlmesi iin dik vaziyette bir kenara diziniz. Metal paralar olan el aletlerinizi suyla temasndan sonra kurulayarak 10 numara makine ya ile yalaynz. Bu ilem korozyondan koruma salar. Temizleyip kuruladnz aletlerinizi sayarak kontrol ediniz. alma srasnda ypranm ve hasar grm ve tekrar kullanlma zelliini yitirmi olanlar ayrnz. Bu malzemelere krmz boya ile tekrar bir bakas tarafndan kullanmna engel olacak ikaz iaretini koyunuz. Temizliini ve kontroln yaptnz malzemeleri takm dolabna kaldrnz. Elektrikli makinelerle alma yaptysanz, makineyi alma sonras kablosunu toplayarak alr salam vaziyette kaldrnz. Kablo soyuu, fi krlmas gibi durumlarda kendiniz tamir etmeyiniz. Elektrikli makinelerde oluan al artklarn yzeysel olarak slatmadan temizleyiniz. Kesinlikle su ile temas ettirmeyiniz ve iini ap temizlik yapmaya almaynz.
59
Bakm ve onarmn yapacanz tm aralar temizleyiniz (toz, toprak, har vb. artklardan temizleyiniz).
60
Onaramadnz aralar tamirciye gtrnz veya tamir edilmesini salaynz (Resim 5.5)
61
62
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1. gvenliine uydunuz mu? 2. kyafetini kardnz m? 3. Kullandnz aletleri topladnz m? 4. Detaylara zen gsterdiniz mi? 5. Zaman ve malzemeyi iyi kullandnz m? 6. evreyi korumaya duyarl oldunuz mu? 7. Gnlk periyodik bakm ve temizlii yaptnz m? 8. Al ile temas eden makine ve el aletlerinin temizliini yaptnz m? 9. lerinizi pratik ve abuk bir ekilde yaptnz m? 10. Arzalanan sva makinesini servise gnderdiniz mi? 11. Arzal durumda bulunan elektrikli aletleri tamir iin servise gnderdiniz mi? 12. Mala, su terazisi, mastar, sva krei vb piyasada tamircisi bulunmayan aletleri kendiniz uygun yntemi bularak onardnz m? 13. Metal ksmlar olan ve su ile temas eden aletleri ( mala, elik mala vb) 10 numara makine ya ile yaladnz m? Evet Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
63
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin sonunda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. 2. 3. ( ) Al sva ile temas eden metal alet ve ekipmanlar gazya ile temizlenir. ( ) Al sva ile temas eden elektrikli makineler su ile temizlenir. ( ) Temizlik ilerine balamadan nce zerimizdeki i kyafetlerini karmamz gerekir. ( ) bitimi btn makine alet ve ekipmanlar salam olarak malzeme dolabna kaldrlr. ( ) Gnlk periyodik temizlik her gn yaplr.
LME VE DEERLENDRME
4.
5.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru Modl Deerlendirmeye geiniz.
64
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30.
65
32. Metal ksmlar olan ve su ile temas eden aletleri ( mala, elik mala vb)
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
66
67
KAYNAKA
Al sektrnde
KAYNAKA
hizmet veren
firmalara
ait,
Brorler,
Uygulama
68