T.C.

MLL ETM BAKANLII

NAAT TEKNOLOJS

ALI SIVA
582YIM157

Ankara, 2012

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR .................................................................................................................... ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET - 1 ................................................................................................... 3 1. ALI SIVA YAPILACAK YZEY HAZIRLAMA ......................................................... 3 1.1. Al Sva Yaplacak Yzeyler ....................................................................................... 3 1.2. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlama Kurallar ......................................................... 5 1.3. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlamada Sras....................................................... 5 1.4. Al Sva Yaplacak Yzeyin Hazrlanmas.................................................................. 6 UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 9 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 11 RENME FAALYET - 2 ................................................................................................. 12 2. ALI HARCI HAZIRLAMA ............................................................................................ 12 2.1. Al Sva eitleri ....................................................................................................... 12 2.2. Al Svada Kullanlacak Al Miktarn Belirleme .................................................... 13 2.3. Al Svada Kullanlacak Su Miktarn Belirleme ...................................................... 16 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 17 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 19 RENME FAALYET - 3 ................................................................................................. 20 3. EL LE ALI SIVA ........................................................................................................... 20 3.1. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlama lem Sras ve Kurallar .............................. 20 3.2. Al Sva Yaplacak Yzeyin Hazrlanmas................................................................ 21 3.3. Elle Al Sva Yapm ................................................................................................. 24 3.3.1. Perlitli Sva Allarnda Karlalacak Sorunlar ve zmleri .......................... 37 3.3.2. Saten Sva Allarnda Karlalacak Sorunlar ve zmleri ............................ 40 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 42 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 44 RENME FAALYET - 4 ................................................................................................. 45 4. MAKNE LE ALI SIVA ................................................................................................ 45 4.1. Makine le Kullanlacak Alnn Kvam Ve Debi Ayar ............................................ 45 4.2. Makine le Al Sva Yapm ...................................................................................... 46 4.3. Makine le Al Sva Yapmnda Karlalacak Sorunlar .......................................... 51 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 54 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 56 RENME FAALYET. - 5 ................................................................................................. 57 5. ARA - GERE BAKIM ONARIMI................................................................................ 57 5.1. Ara, Gere Bakm ve Onarm Yapma Kurallar ........................................................ 57 5.2. Ara, Gere Bakm ve Onarm Yapma lem Sras .................................................. 58 5.3. Ara-Gere Bakm Ve Onarmn Yapm .................................................................. 59 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 62 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 64 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 65 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 67 KAYNAKA ......................................................................................................................... 68

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 582YIM157 naat Teknolojisi Yap Mekn Dekorasyon Al Sva Al sva yapmna ait becerilerin kazandrld uygulamal bir renme materyalidir. 40/32( + 40 / 32 uygulama tekrar yapmal ) Al sva yapmak. Genel Ama: Bu modlle gerekli ortam salandnda, al svay; al reticisinin tavsiye ettii ortam ve koullarda tekniine uygun olarak yapabileceksiniz. Amalar 1. Al sva yaplacak yzeyi doru ve kuralna uygun olarak hazrlayabileceksiniz 2. Al sva harcn doru ve kuralna uygun olarak hazrlayabileceksiniz. 3. El ile al svay doru ve kuralna uygun olarak yapabileceksiniz. 4. Makine ile al svay doru ve kuralna uygun olarak yapabileceksiniz. 5. Ara-gere bakm ve onarmn doru ve kuralna uygun olarak yapabileceksiniz Ortam:Atlye, al sva uygulamas yapan iletmeler, ktphane, internet ve bilgi teknolojileri ortam. Donanm: Al, kartrma teknesi, mala, spatula, su, eki, temizlik fras, elik al malas, plastik eldiven, mekanik kartrc, rpa, su terazisi, mastar, i ke malas, sva profili, sva filesi, delikli ke profili, ano tas, al rendesi, profil makas, fra, eri sapl spatula, vernik, inceltici veya su bazl boya astar malzemesi. Modl ieriinde yer alan faaliyetleri tamamladktan sonra verilen lme aralar ile kazandnz bilgi, beceri ve uygulamalarnz deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda lme arac (lme testleri) ve uygulama testi yaparak, kazandnz bilgi ve becerileri deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR
Sevgili renci, Al, tarihte kullanlan en eski yap malzemelerindendir. M.. 6800-5700 tarihlerinde dnyadaki en eski al kalntlar atalhykte yani Trkiyede bulunmutur. Osmanl dneminde baz hamam tavanlar, ierdeki youn nemi dengelemek iin al ile kaplanmtr. Alnn yzeye uygulanmas genellikle klasik sva yntemiyle yaplmaktadr. ok byk yzeylerde al sva makineleri de kullanlmaktadr. Al ile kaplanan duvar ve tavan yzeyleri beyaz renginden dolay daha inaat aamasnda bitmi hissi uyandrr ve temiz bir grnt sergiler. abuk kuruyup boyaya hazr hale gelen sva allar sayesinde yapm hz artar ve yaplar hzla bitirilir. Dk younluu sebebiyle al kullanlan inaatlarn yk hafifler, deprem kuanda olan lkemiz iin bu konu ok nemlidir. Al nefes alr; ortam ar nemliyken nemi bnyesine eker hava kuruduunda ise bnyesindeki nemi geri verir. Ksacas al yaanlan ortamlarn nem dengesini salayarak salkl bir ortam oluturur. Al sva, geleneksel svalara gre birka kat fazla yaltm yaptndan yakt tasarrufu salar. Gzenekli yaps sayesinde sesi emer ve sesin yansmasn dier svalara gre daha fazla engelleyerek grlty azaltr. Al sva yangn kmas durumunda insan yaamn kurtarmaya yetecek zaman salar. Alnn iinde bulunan su 80 100 C scaklkta aa karak yangnn yaylmasn geciktirir. Al sva lkemizde normal svann yerini de almaya almaktadr. Duvar yzeylerine direk al svann uyguland inaatlarn says giderek artmaktadr. Bu nedenlerden tr bu modl kavramakta gstereceiniz aba ilerde baarl ve aranlan bir meslek eleman olmanz salayacaktr. Bu modlle kazandrlacak yeterlii edindiinizde; kii bana al tketimi gn be gn artan (AB lkeleri arasnda Trkiye 2. sradadr) lkemizde tarihten gelen bir yap malzemesini farkl yzeylere yatay ve dey dorultuda uygulanmasn renmi olacaksnz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET - 1

AMA
Bu faaliyetle, uygun ortam ve donanmlar salandnda, al sva yaplacak yzeyi kuralna uygun olarak hazrlayabileceksiniz.

ARATIRMA
Al sva yaplabilen kgir malzemeler nelerdir? Aratrp rapor hazrlaynz. Snf ortamnda arkadalarnza sunarak tartnz.

1. ALI SIVA YAPILACAK YZEY HAZIRLAMA

1.1. Al Sva Yaplacak Yzeyler
Tanm Tula, beton, brt beton, gaz beton, bims blok, al levha vb malzemelerden yatay ve dey dorultuda yaplm tayc veya blme zellii olan tm elemanlara al sva uygulanabilir. eitleri Al sva tutunma zelliinin yksek olmas istendiinden gzenekli ve kagir yap malzemelerine uygulanr. Ahap veya metale gerekli tedbirler alnmadan uygulama yaplamaz. lkemizde en ok uyguland yzeyler tula, beton, brt beton, gaz beton, bims blok ve al levhadr. Tula Pimi kilden elde edilen en yaygn blme duvar malzemesidir. Tayc olarak kullanlan eitleri de vardr. Resim 1.1.

Resim 1.1: Tula

Beton Brt Beton: Yerine dklp sktrlm veya fabrikasyon olarak retilmi imento + agrega +sudan oluan priz alma suretiyle sertleen genellikle tayc yap elemanlarnda kullanlan ( kolon, kiri, deme vb. ) malzemedir. Resim 1.2

Resim1.2: Brt beton

Gazbeton: Silisli kum, imento, kire, alminyum tozu ve suyun karmndan basnl buhar altnda sertletirmeyle elde edilen gzenekli bir yap elemandr. Resim 1.3

Resim1.3: Gazbeton

Bims Blok: inden kuvars kumu alnm bims agregas ile imento ve suyun kurallara uygun olarak kartrlmas ve sonrada yksek basn altnda makinelerde sktrlmasyla yaplan bloklardr. Resim 1.4

Resim 1.4: Bims blok

Al levha: zel olarak hazrlanm al hamurunun iki tarafna karton kaplanmas ile elde edilen fabrikasyon yap malzemesidir. Hafifliinden dolay daha ok blme duvar ve asma tavan uygulamalarnda kullanlr. Resim 1.5

Resim 1.5: Al levha

1.2. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlama Kurallar

Uygulama Koullar

Al svalar tm normal yzeylere uygulanabilir. Yapma ( aderans ) yzeyin durumu asndan ok nemlidir. Bu nedenle yzey mutlaka kontrol edilmelidir. Yzeyi kontrol ederken aada belirtilen durumlara dikkat edilmeli, gereken tedbirler alnmaldr. Yzeyin elverili olmamas; rnein kaba pislikler, kflenmeler, ok dzgn yzeyler, yalanm yzeyler, emicilii her noktada ayn olmayan yzeyler, donmu yzeyler, deiik trden yzey malzemelerinin olmas, Yapnn neminin ok yksek olmas, Przn fazla olmas.

Bu gibi durumlarda inaat sahipleri veya teknik sorumlular ikaz edilmeli, gerekli tedbirler alnmaldr.

1.3. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlamada Sras

Al sva yaplacak yzeyde almaya balamadan nce basit kontrol ve deneylerin yaplmas yaplan iin kalitesini arttrmak iin gereklidir. Aada bu yntemler ve alnmas gereken nlemler aklanmtr. Grsel Kontrol olumsuz etkilenip

Al svann tutunmas aada belirtilen durumlardan etkilenmeyecei ou kez gzle kontrol srasnda bile anlalr.

Yapm yabanc maddeler, kir, is, har lekeleri, beton pislikleri, kalp tahtas artklar, Beton yzeyde gevek ve dklen ksmlar, Yapm kire ve ieklenmeler, ok dzgn ve sk yzeyler.

nlemler:Yapm yabanc maddeler, betonun dklen ve gevek ksmlar alnr, kire ve ieklenmeler tel fra ile temizlenir. Elle Kontrol

Elle kontrol, yzeyin tozlu ve kirli olup olmadn anlamak iin yaplmaldr. Elle kontrol mutlaka birden ok noktada uygulanmaldr. nlemler:Toz ve kir sprge ve fra ile temizlenir. Gerekirse ykanr, kurumas beklenir.

Kazma Deneyi

Sva zeminini kontrol etmenin bir dier yolu da kazma deneyidir. Bu deney sivri ve sert bir cisimle (spatula, mala vb) yaplr. Bu srada soyulan pul pul veya kum gibi dklen ksmlar tespit edilirse svaya balamadan nce nlem alnmaldr. nlemler: Yzey tel fra ile iyice temizlenir. Islatma Deneyi

Bunun iin temiz su bir fra yardmyla yzeye srlr. Su birka dakika sonra hala yzeyden damlyor veya aktan koyuya doru rengi hemen dnmyorsa bundan u sonular kartlabilir. Yzeyde ya olabilir, Yzey fazla nemlidir.

nlemler: Yzeydeki ya temizlik maddeleri kullanlarak temizlenir ve durulanr. Yzey nemi fazla ise kurumas beklenir. Scaklk lme Al sva uygulamas +5 C derecenin altnda yaplmamaldr. Scaklk klasik termometre ile llebilir. Ortam scaklnn ok dk olmas durumunda al svann donma tehlikesi vardr. nlemler: Ortamda nem yapmayan bir stc ile scaklk arttrlmaldr.

1.4. Al Sva Yaplacak Yzeyin Hazrlanmas

n Hazrlklar Al sva yaplacak yzeyde nc blmde anlatlan kontrol ve deneyler yapldktan ve gerekli nlemler alndktan sonra n hazrlklara balanr. Bu blmde duvar ve tavan uygulama resimleri ile konu aklanacaktr. Uygulamaya balamadan nce beton ve brt beton zerindeki apaklar temizlenmelidir. Bu ilem iin madrga, keser veya spiral kullanlabilir. Resim 1.6. , Resim 1.7.

Resim 1.6:Spiral ile n temizlik

Resim 1.7:n temizlik

Yzeydeki toz ve tutunmay nleyici maddeler fra ile temizlenmelidir. Resim 1.8. Resim1.9.

Resim 1.8:Fra ile duvar temizlii

Resim 1. 9:Fra ile tavan temizlii

Fralanarak temizlenen yzeyler uygulama ncesi slatlmaldr. Bu ilem fra yardmyla yaplr. Resim 1.10. , Resim 1.11.

Resim 1.10:Fra ile duvarn slatlmas

Resim 1.11:Fra ile tavann slatlmas

Dier bir yntemde duvar yzeyi hortumla sulanr ve suya doyurulur. Bu zellikle ok scak havalarda ve ok su emen gzenekli yap malzemelerinde (gazbeton ) dikkat edilmesi gereken bir konudur. Al svann yzeye tutunmasnda bir sorunla karlamamak iin yzeyin suyu tamamen emmesi beklenir. Resim 1.12, Resim 1.13

Resim 1.12:Hortumla duvarn slatlmas

Resim 1.13:Hortumla tavann slatlmas

Tutunmay arttrmak zere przsz ve sk yzeyler przlendirilmelidir. rnein keser veya madrga ile entikleme ilemi yaplabilir. Bu ilemden sonra yzey tekrar fra ile temizlenmeli ve slatlmaldr. Dier bir seenekte yzey hazrlayc ve balayclar kullanlabilir. Resim 1.14, Resim 1.15

Resim 1.14:Duvarn przlendirilmesi

Resim 1.15:Tavann przlendirilmesi

Przlendirme ileminde dier bir yntem ise serpme sva yaplmasdr. (1m serpme sva iin: 1m 0,3 kum + 225 kg imento + 135 lt su ). Hazrlanan karm yzeyi kapatacak ekilde serpme sva makinesi ile atlr. Bu uygulama gazbeton yzeyler iin her durumda uygulanmaldr. Resim 1.16. , Resim 1.17.

Resim 1.16:Duvara serpme sva

Resim 1.17:Tavana serpme sva

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar

retmeninizin gsterecei yzeyi tanmak iin gerekli tehis ile sva iin gerekli yzey hazrln yapnz. neriler Al sva uygulanan yzeyleri reniniz. Dikkatli olunuz. kyafetini giyiniz. Uygulama koullarn kontrol ediniz. Detaylara zen gsteriniz. Zaman ve malzemeyi iyi kullannz. evreyi korumaya duyarl olunuz. Yzeydeki kir, apak vb temizleyiniz. Dzgn yzeyleri przlendiriniz. Pratik ve abuk olunuz. Mesleinizle ilgili etik kurallara uygun davrannz.

Yzey Tehisi Yapnz Yzey Temizlii Yapnz. Yzeyi Tesviye Ediniz.

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Deerlendirme ltleri Al sva yaplacak yzeyleri tandnz m ? Al sva yzeyi hazrlama kurallarn rendiniz mi? Al sva yaplacak yzeyi temizlediniz mi? Tamir edilecek yerleri tamir ettiniz mi? Al sva yaplacak yzeyi su ile doyurdunuz mu? Beton ve parlak yzeylere mukavement artrc astar uyguladnz m? Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.

10

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

1. Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

Aadaki yzeylerden hangisine al sva yaplmaz? A) Beton B) Tula C) Ahap

D) Gazbeton

2.

Al svann yapld yzeye tutunma kuvvetine ne ad verilir? A)Ajans B) Tolerans C) Fayans D) Aderans Al sva yaplacak yzeyde elle kontrol niin yaplr? A) Tozlu ve kirli olup olmadn anlamak iin B) Duvarn ssn lmek iin C) Ellerimizi altrmak iin D) Hibiri Al sva yaplacak ortam en az ka derece olmaldr? A) -5 C B) +5 C C) +7 C

3.

4.

D) -7 C

5.

Al sva yaplacak yzeyde przlendirme hangi amala yaplr? A) Tutunmay azaltmak iin B) Az malzeme gitmesi iin C) Aderans arttrmak iin D) Yzeyi salamlatrmak iin

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

11

RENME FAALYET2 RENME FAALYET - 2

AMA
Bu faaliyetle uygun ortam ve donanmlar salandnda, al sva harcn kuralna uygun olarak hazrlayabileceksiniz.

ARATIRMA
Piyasada bulunan al sva eitlerini aratrnz Al sva harc karm oranlarn (su ve al oran) aratrnz Deiik trdeki allarda priz srelerini aratrnz ve aratrma sonucunda bulgularnz snfta arkadalarnzla paylanz.

2. ALI HARCI HAZIRLAMA

2.1.Al Sva eitleri
Sva als olarak yaygn biimde kullanlan tip al vardr: Perlitli Sva Allar ( kaba sva 5 40 mm )

T. S. 6 43 3 ( Perlitli Sva ve Harlar ) ve T. S. 37 0 ( Yap Allar ) tarif ed ilen al tann tlp piirilmesiyle elde edilen bina blmlerinin fabrikasyon imalat veya yerinde yapm ilerinde kullanlan ve eitli katk maddeleri ihtiva eden yap malzemesidir. Tula, briket, gazbeton ve benzeri yzeylerde uygulanabilen, prizi ve ileme sreleri uzatlm, s ve ses yaltm zellii artrlm bir hazr sva alsdr. Perlitli sva als; her trl kagir yzey zerine yerinde dklen betonda dahil, kaba ve gzenekli tavan ve duvar yzeylerine ilk kat olarak uygulanr. Deyde 5 40 mm, yatay da 5 20 mm kalnlkta yaplr. Son kat saten uygulamas iin ideal astar oluturur. Saten Sva Allar ( ince sva 0,3 1 mm )

meknlar iin son kat al karmdr. Saten perdah als; al levha, kaba sva, al sva ile kaplanm duvarlar, brt beton yzeyler ve kirli boyanm yzeylere uygulanan bir yzey dzeltme svasdr. Duvar ve tavan yzeylerini son ekle getirmek, her trl boya ve duvar kdna uygun zemin hazrlamak iin ideal inaat malzemesidir. Yatayda ve deyde 0,3 1 mm kalnlnda yaplr.

12

Makine Sva Allar

Beton,gaz beton,brt beton,tula,bimsblok,briket gibi malzemeler zerine uygulanabilen, ideal inaat malzemesidir.Tek kat uygulama ile saten perdah alsna gerek kalmadan, boyaya hazr yzey oluturur.

2.2. Al Svada Kullanlacak Al Miktarn Belirleme

Sva yapmnda kullanlan allar piyasada 3 eit halinde bulunmaktadr. Bunlar Perlitli sva allar Har iin gerekli su/al oran : 10 kg alya 6,0-6,5 lt su. Toz halinde birim hacim arl : 800-850 Kg/m3 Plastik kvamda kalma sresi: 60 dakika Tketim miktar: 1 cm kalnlk iin 10 Kg/m2 Saten sva allar Har iin gerekli su/al oran:10 kg alya 6,5 7 lt su. Toz halinde birim hacim arl: 700 Kg/m3 Plastik kvamda kalma sresi: 1,5 saat Tketim miktar: 1 mm kalnlk iin 1 Kg/m2 Makine sva allar Har iin gerekli su/al oran : 10 kg alya 5,5 - 6,0 lt su. Toz halinde birim hacim arl : 800-850 Kg/m3 Plastik kvamda kalma sresi: 90 dakika Tketim miktar: 1 cm kalnlk iin 10 Kg/m2

Yzeye yaplacak al sva eidi belirlendikten sonra kullanlacak al miktar metraj yaplarak bulunur.Al miktar hesaplanrken svanacak yzeyin alan hesaplanr. Sva yaplacak alanda kap, pencere gibi boluklar var ise karlr. (Bu deerler yaklak olarak verilmitir. Kullanlacak alnn zelliklerine ve firmalara gre deikenlik gsterebilir)

13

Resim 2.1.a: Al sva hesab yaplacak yzey

pencere 100/150

kap 90/210

500

Resim 2.1.b: Al sva hesab yaplacak yzey

Yukarda ekilde verilen duvar yzeyine al sva yaplacaktr. 1cm ve 1.5 cm kalnlndaki al sva iin malzeme miktarn hesaplaynz. 1) ncelikle toplam duvar alann bulalm

ZM:

Toplam Duvar Alan= Duvar boyu x duvar ykseklii 5.00x3.00= 15.00 m

14

300

Toplam Duvar Alan = 15.00 m 2) Toplam boluk alann bulalm

Kap Boluu (0.90x 2.10) Pencere Boluu (1.00 x1.50) Toplam Boluk alan= Kap Boluu+ Pencere Boluu =0.90x 2.10+1.00 x1.50 = 1.89+1.50 =3.39 m Toplam Boluk Alan = 3.39 m 3) Net sva alann bulalm.Toplam alandan kap ve pencere boluklarn kardmzda net sva alan bulunacaktr.

Net Sva alan =Toplam Duvar Alan - Toplam Boluk alan Net Sva alan =15.00-3.39 =11.61 m Net Sva alan =11.61 m 4)Bulunan net sva alanna gre 1cm ve 1,5 cm kalnlndaki al svada kullanlacak al miktarn bulalm.Tketim miktar 1cm kalnlndaki svalar iin gerekli miktar olan 10 Kg/m2alnmtr.

Al miktar= Net sva Alan * Tketim miktar(1 cm sva kalnl iin 10 Kg/m2) = 11.61 x 10 = 116.1 kg Al miktar=116,1 kg ( 1 cm sva kalnl iin) 1cm kalnlndaki sva iin al miktar 116,1 kg bulunmutur. 1,5cm kalnlndaki sva iin al miktarn bulalm 1,5 cm sva kalnl iin al miktar = al miktar * 1,5 =116.1 * 1,5 =174,15 kg dr. 1,5cm kalnlndaki sva iin al miktar 174,15 kg bulunmutur.

15

2.3. Al Svada Kullanlacak Su Miktarn Belirleme

Su miktar bulunurken 10 kg al iin 6-6,5 lt su kullanld dikkate alnarak bulunur. nemli:Torba zerinde yazan su/al oranna dikkat edilmeli Perlitli al sva ve saten al sva harlar malzemeleri ayn yntemle hesaplanr. Su miktar hava artlar, kvam, younluk ve iin zelliine gre deiebilir. Yukardaki rnee gre su miktarn hesaplayacak olursak; 10 kg alda 6 lt su kullanlyorsa 174,15 kg al iin ka litre kullanlr. Su miktar = al miktar 6 10 174,15 6 10

174,15 kglk al iin = 104.49 lt temizsu kullanlr.

Su miktar = 104,49 lt su

Su miktar =

Su miktar = 17,415 6

16

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

VERLENLER: 20 mlik tula duvar alan STENENLER: Perlit sva als miktarn bulunuz. Saten al miktar bulunuz. Karm suyu miktar bulunuz. lem Basamaklar neriler kyafetini giyiniz. Al sva uygulanacak yzeyi tanynz. Uygulama koullarn reniniz. Al sva yaplacak yzeyi lnz Sva alann hesaplaynz Perlit al miktarn hesaplaynz Gerekli har suyu miktarn hesaplaynz. kyafetini giyiniz. Al sva uygulanacak yzeyi tanynz. Uygulama koullarn reniniz. Al sva yaplacak yzeyi lnz Sva alann hesaplaynz Saten al miktarn hesaplaynz Gerekli har suyu miktarn hesaplaynz.

Perlitli Al Sva Harc malzemelerinin miktarn hesaplaynz. Saten Perdah Al Sva harc malzemelerinin miktarn hesaplaynz.

17

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1. kyafetini giydiniz mi? 2. gvenlii kurallarna uydunuz mu? 3. Al sva uygulanacak yzeyi tandnz m? 4. Uygulama koullarn kontrol ettiniz mi? 5. Al sva yaplacak yzeyi ltnz m? 6. Sva alann hesapladnz m? 7. Perlit al miktarn hesapladnz m? 8. Saten al miktarn hesapladnz m? 9. Gerekli har suyu miktarn hesapladnz m? Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

18

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

1. Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

Aadaki al trlerinden hangisi kaba sva alsdr? A) Derz als B) Perlitli sva als C) Saten sva als D) Kartonpiyer als Aadaki al trlerinden hangisi ince sva alsdr? A) Derz als B) Perlitli sva als C) Saten sva als D) Kartonpiyer als Bir (1) cm kalnlndaki perlitli kaba sva als iin m de harcanabilecek al miktar hangisidir? A) 9-10 kg/m B) 5-6 kg/m C) 7-8 kg/m D) 1-2 kg/m 10 kg lk al miktar iin kullanlmas gereken su miktar ne kadardr? A) 1-2 kg. B) 2- 3 kg. C) 3-6 kg. D) 6-6.5 kg.

2.

3.

4.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

19

RENME FAALYET3 RENME FAALYET - 3

AMA
Bu faaliyetle, uygun ortam ve donanmlar salandnda, el ile al svay kuralna uygun olarak yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Al sva yaplacak yzeyde hangi zellikler aranr? Sva ncesi yaplmas gereken hazrlklar nelerdir? Elle al sva yapmnda dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir aratrnz. Elde ettiiniz bulgular snfta arkadalarnzla paylanz.

3. EL LE ALI SIVA
3.1. Al Sva Yaplacak Yzeyi Hazrlama lem Sras ve Kurallar
Al sva yaplacak yzeyde almaya balamadan nce basit kontrol ve deneylerin yaplmas yaplan iin kalitesini arttrmak iin gereklidir. Aada bu yntemler ve alnmas gereken nlemler aklanmtr. Grsel Kontrol olumsuz etkilenip

Al svann tutunmas aada belirtilen durumlardan etkilenmeyecei ou kez gzle kontrol srasnda bile anlalr.

Yapm yabanc maddeler, kir, is, har lekeleri, beton pislikleri, kalp tahtas artklar, Beton yzeyde gevek ve dklen ksmlar, Yapm kire ve ieklenmeler, ok dzgn ve sk yzeyler.

nlemler: Yapm yabanc maddeler, betonun dklen ve gevek ksmlar alnr, kire ve ieklenmeler tel fra ile temizlenir. Elle Kontrol

Elle kontrol, yzeyin tozlu ve kirli olup olmadn anlamak iin yaplmaldr. Elle kontrol mutlaka birden ok noktada uygulanmaldr.

20

nlemler: Toz ve kir sprge ve fra ile temizlenir. Gerekirse ykanr, kurumas beklenir.

Kazma Deneyi

Sva zeminini kontrol etmenin bir dier yolu da kazma deneyidir. Bu deney sivri ve sert bir cisimle (spatula, mala vb) yaplr. Bu srada soyulan pul pul veya kum gibi dklen ksmlar tespit edilirse svaya balamadan nce nlem alnmaldr. nlemler: Yzey tel fra ile iyice temizlenir. Islatma Deneyi

Bunun iin temiz su bir fra yardmyla yzeye srlr. Su birka dakika sonra hala yzeyden damlyor veya aktan koyuya doru rengi hemen dnmyorsa bundan u sonular kartlabilir. Yzeyde ya olabilir, Yzey fazla nemlidir. nlemler: Yzeydeki ya temizlik maddeleri kullanlarak temizlenir ve durulanr. Yzey nemi fazla ise kurumas beklenir. Scaklk lme

Al sva uygulamas +5 C derecenin altnda yaplmamaldr. Scaklk klasik termometre ile llebilir. Ortam scaklnn ok dk olmas durumunda al svann donma tehlikesi vardr. nlemler: Ortamda nem yapmayan bir stc ile scaklk arttrlmaldr.

3.2. Al Sva Yaplacak Yzeyin Hazrlanmas

Al sva yaplacak yzeyi hazrlama ilemleri ile ilgili daha detayl bilgiler iin renme faaliyeti 1e baknz. n Hazrlklar Al sva yaplacak yzeyde nc blmde anlatlan kontrol ve deneyler yapldktan ve gerekli nlemler alndktan sonra n hazrlklara balanr. Bu blmde duvar ve tavan uygulama resimleri ile konu aklanacaktr. Uygulamaya balamadan nce beton ve brt beton zerindeki apaklar temizlenmelidir. Bu ilem iin madrga, keser veya spiral kullanlabilir. Resim 3.1. , Resim 3.2.

21

Resim 3.1:Spiral ile n temizlik

Resim 3.2:n temizlik

Yzeydeki toz ve tutunmay nleyici maddeler fra ile temizlenmelidir. Resim 3.3 Resim3.4

Resim 3.3: Fra ile duvar temizlii

Resim 3.4:Fra ile tavan temizlii

Fralanarak temizlenen yzeyler uygulama ncesi slatlmaldr. Bu ilem fra yardmyla yaplr. Resim 3.5. , Resim 3.6.

Resim 3.5: Fra ile duvarn slatlmas

Resim 3.6: Fra ile tavann slatlmas

Dier bir yntemde duvar yzeyi hortumla sulanr ve suya doyurulur. Bu zellikle ok scak havalarda ve ok su emen gzenekli yap malzemelerinde (gazbeton ) dikkat edilmesi gereken bir konudur. Al svann yzeye tutunmasnda bir sorunla karlamamak iin yzeyin suyu tamamen emmesi beklenir. Resim 3.7, Resim 3.8.

22

Resim 3.7: Hortumla duvarn slatlmas

Resim 3.8: Hortumla tavann slatlmas

Tutunmay arttrmak zere przsz ve sk yzeyler przlendirilmelidir. rnein keser veya madrga ile entikleme ilemi yaplabilir. Bu ilemden sonra yzey tekrar fra ile temizlenmeli ve slatlmaldr. Dier bir seenekte yzey hazrlayc ve balayclar kullanlabilir. Resim 3.9, Resim 3.10

Resim 3.9:Duvarn przlendirilmesi

Resim 3.10:Tavann przlendirilmesi

Przlendirme ileminde dier bir yntem ise serpme sva yaplmasdr. (1m serpme sva iin: 1m 0,3 kum + 225 kg imento + 135 lt su ). Hazrlanan karm yzeyi kapatacak ekilde serpme sva makinesi ile atlr. Bu uygulama gazbeton yzeyler iin her durumda uygulanmaldr. Resim 3.11. , Resim 3.12.

Resim 3.11: Duvara serpme sva

Resim 3.12: Tavana serpme sva

23

3.3.Elle Al Sva Yapm

Makine ile al sva yapm hala gnmzde ok uygulanan yntemlerden biridir. Svaya balamadan nce 3.1. Al Sva yaplacak Yzeyi hazrlama ilem sras ve Kurallar ve 3.2. Al Sva Yaplacak Yzeyin Hazrlanmas ilemleri yapldktan sonrasva iin gerekli olan el aletleri hazrlanr. Al sva yapmna balamadan nce sarf malzemeleri ve yardmc malzemeler alma ortamna getirilir. Resim 3.13, Resim 3.14

Perlitli Sva Als Sva Profili

Sva Filesi Delikli Ke Profili Resim 3.13: Sarf malzemeleri

24

Bak Mastar

Al Teknesi Mekanik Kartrc

Su Terazisi

Sva Krei Mala

Mastar

rpa

Ke Malas Al Rendesi

elik Mala

Spatula

Profil Makas Resim 3.14: Yardmc malzemeler

Ano tas

alma ortamna getirilen sva als hakknda ambalaj zerindeki uyarlara veya teknik bilgiler ieren bror, katalog vb dokmanlara baklmaldr. Su / Al oranna, kullanm sresine, donma sresine, tketim miktarna zellikle dikkat edilmelidir. Tablo 3.1 Su / Al Oran Kullanm Sresi Donma Sresi Tketim Miktar

TEKNK ZELLKLER

6 6,5 Lt suya 10 Kg Perlitli Sva Als 60 Dakika 150 Dakika Her bir cm kalnlk iin 9 -10 Kg/m

Tablo 3.1: Dikkat edilmesi gereken teknik zellikler

Ortam scaklnn +5C nin zerinde olduundan emin olunuz. Gerekiyorsa ortam nem yapmayan bir stc ile stnz. Al Sva Harcnn Hazrlanmas

Buraya kadar anlatlan aamalar tamamladysanz al sva harcn hazrlamaya balayabilirsiniz. Duvar ve tavan yzeylerinin al svaya hazrlanmas aamalar ayn ilem basamaklarndan oluur.

25

Al sva, standartlara ve al artnamesine uygun allarla yaplacaktr. Al, suya katlarak har elde edilecek, alya su katlmayacaktr. Al harcnda, mukavemetinin azalmamas iin, su miktar, al arlnn % 80'i gememelidir. lk i olarak i gvenlii tedbiri amacyla eldiven giyiniz. Resim 3.1

Resim 3.15: Plastik eldiven

Karm suyunu, hazrlayacanz harcn miktarna gre (teknik zelliklerden reniniz) al teknesine doldurunuz. Bunun iin iilebilir nitelikte temiz su kullannz. Resim 3.16

Resim 3.16: Karm suyunun hazrlanmas

Al sva torbasn dik konuma getirdikten sonra maket ba ile st ksmn kesiniz. Resim 3.17. Elinizle bir miktar alp sepeleme yntemi ile al teknesindeki suyun iine katnz. Resim 3.18

Resim 3.18: Torbann almas

Resim3.19: Sepeleme yntemi

26

Sepeleme ilemine al su yzeyini rtene kadar devam ediniz. Resim 3.20. Belirlediiniz suya sepeleyerek kattnz alnn demlenmesi iin birka dakika bekleyiniz. Resim 3.21.

Resim 3.20: Alnn su yzeyini rtmesi

Resim 3.21: Yzen alnn slanarak batmas iin 2-3 dakika bekletilmeli

Alnn demlenme sresi tamamlandktan sonra kartrma ilemine geebilirsiniz. Bunun iin iki yntem uygulanr. Dk devirli mekanik kartrc Resim 3.22. veya elle mala rpa kullanarak kartrma ilemini yapabilirsiniz. Resim 3.23.

Resim 3.22: Dk devirli makine ile kartrma

Resim 3.23: Elle kartrma

Tekne ierisindeki har uygulama iin hamur kvamna gelinceye kadar iinde topaklar kalmayacak ekilde kartrlmaldr. Kartrma sonras perlitli sva als 1 saat boyunca ilenebilir. Resim 3.24. Kartrma sonras al sva harcnn iine su veya al eklemeyiniz. Resim 3.25.

Resim 3.24: Kvam

Resim 3.25. Kartrma sonras ekleme yaplmamal

27

Al Sva Uygulamas ( Duvar - Dey ) Al sva harc hazrlandktan sonra duvarda al tesviyenizi kontrol etmenize yardmc olacak ano talarnn dey dorultuda yerletirilmesi ilemine balanr. Bunun iin al sva harcn tespit ettiiniz dorultu boyunca duvar yzeyine spatula yardmyla uygulaynz. Resim 3.26. ki ano tasnn aras kullanacanz mastar boyunu gememelidir. Yaklak 150-200 cm. arasnda olmaldr. Resim 3.27.

Resim 3.26:Ano talarnn dey dorultuda yerletirilmesi

Resim 3.27: Ano talarnn aras mastar boyunu gememeli

Anolarn yaptrlmas srasnda su terazisi, mastar ve ip yardmyla ayn dzleme getirilmesi salanr. Resim 3.28. Duvar d kelerinde, kap ve pencere geilerinde ise ke profilleri kullanlr. Bu profiller ayn boyutta ve temiz bir ekilde bu kelerin dnlmesini salar. Ke profilleri gerekli boyutta profil makas ile kesilir. Resim 3.29.

Resim 3.28: Su terazisi ile kontrol

Resim 3.29: Ke profillerinin kullanm

28

Resim 3.30: Fileli ve filesiz ke profilleri

Sva ke profilleri al sva yardmyla kelere yerletirilir. Resim 3.31. Su terazisi yardmyla dey terazi kontrol edilir. Resim 3.32. Kap ve pencere kasalarnn oturaca ksmlarda metrik kontrol yaplmaldr. Resim 3.33.

Resim 3.31: Ke profillerinin kelere yerletirilmesi

Resim 3.32: Ke profillerinin deylik kontrol

Resim 3.33: Kasalarn oturaca ksmlarn metrik kontrol

Ano talarnn ve ke sva profillerinin yaptrlmasnda kullanlan harcn bir mddet sertlemesi beklenmelidir. Bu srede duvar yzeyindeki tamir ilerini yapabilirsiniz. Duvar yzeyindeki atlak ve delikler al svann o blgede akma yapmamas iin sva als ile doldurulmaldr. Resim 3.34.

Resim 3.34: Tamir ileri

29

atlak ve deliklerin doldurulmasndan baka; farkl malzemelerin birleim yerlerinde (rnein: beton- tula ) 25-30 cm geniliinde al sva ve filesi uygulamas yaplmaldr. Bunun iin birleim yerine sva kalnln gemeyecek ekilde elik mala yardmyla al sva ekilir. Resim 3.35. zerine sva filesi uygulamas yaplr. Bu uygulama atlama riskini ortadan kaldrr. Resim 3.36.

Resim 3.35:File uygulamas iin iin sva hazrl

Resim 3.36: Sva filesi uygulamas

Tm bu almalardan sonra al sva yapmna balayabilirsiniz. Alc sva harcndan bir miktar sva kreine alnz. Resim 3.37.

Resim 3.37: Al svann kree aln

30

Yzeye uygulama I.Yntem; sva krei zerindeki al harc aadan yukarya doru bastrlarak yzeye uygulanr. (Resim 3.38) Uygulamaya iki ano tasnn aras dolana kadar devam edilir. Resim 3.39.

Resim 3.38: Sva krei yardm ile al sva uygulamas

Resim 3.39: ki ano tas aras sva uygulamas

Yzeye uygulama da II. Yntem; sva krei zerindeki al harc sva malas yardmyla yzeye serpme seklinde atlr. Resim 3.40. uygulamaya tm yzey dolana kadar devam edilir. Resim 3.41

Resim 3.40:Mala yardm ile al sva uygulamas

Resim 3.41:ki ano tas aras sva uygulamas

31

Duvar yzeyi her iki yntemle de ano talarnn kalnln bir miktar geecek ekilde doldurulur. Daha sonra alminyum bak mastar iki ano tasna bastrlarak aadan yukarya doru mastarlama yaplr. Resim 3.42. Alminyum bak mastar zerine toplanan fazla har mala yardmyla alnarak mastarn temas etmedii sva yzeyindeki boluklara doldurulur. Resim 3.43-3.44

Resim 3.42:Aras doldurulan ano talarnn mastarlamaya hazr hale gelmesi

Resim 3.43: Aadan yukarya doru mastarlama yapm

Resim 3.44: Sva yzeyindeki boluklarn doldurulmas

Sva yzeyinde ki boluklarn doldurulmasndan sonra tekrar mastarlama yaplr. lem tavana varncaya kadar devam ettirilir. Resim 3.45

Resim 3.45:Yzey boluklarnn doldurulmasndan sonra tekrar mastarlama yapm

32

Tm yzeyde sva mastarlama ilemi tamamlandktan sonra ano talar sklr. Resim 3.46. Ano talarnn sklmesi ile oluan boluklara al sva doldurulur. Resim 3.47.

Resim 3.46: Ano talarnn skm

Resim 3.47: Boluklara al sva doldurulmas

Duvar d keleri ile kap ve pencere merkezlerinde daha nceden yerletirdiiniz ke profillerinin bulunduu blgeler de al sva harc ile doldurulur. Resim 3.48. bu ilem iin terazisine getirilmi mastar da kullanlabilir. Resim 3.49.

Resim 3.48: Duvar d keleri, kap ve pencere merkezlerine al sva yapm

Resim 3.49: Ke profilleri blmne al sva yaplmas

Tm yzeylerdeki sva ilemi bittikten sonra i kelere ke malas ile son ekli verilir. Resim 3.50.

Resim 3.50: Ke malas kullanm

33

Perlitli sva als yapsndan dolay gzenekli bir yzey oluturur bu nedenle kaba sva olarak anlr. Daha temiz ve przsz bir yzey elde etmek iin Saten Perdah Als ile sva yzeyinin kaplanmas gerekir. Saten perdah als bu zelliinden dolay ince sva olarak anlr. Al reticileri bu iki alnn kartrlarak kullanlmasn tavsiye etseler bile bu iki al sva eidi ayr ayr uygulanmaldr. nk; homojen bir karm elde etmek iin antiye artlar her zaman uygun olmayabilir. Saten perdah als bir dzeltme alsdr, hazrlan ekli blm 3.51.teki gibi yaplr. Perlitli al sva ile kaplanm ve kurumasn tamamlam duvar yzeyinde bulunabilecek al artklar ve olumu mastar izgileri spatula yardm ile temizlenir ( raspa yaplr). Resim 3.52. Hazrlanan saten perdah als elik mala zerine alnr. Resim 3.53. elik mala zerindeki al 0,3-1 mm kalnlk oluturacak ekilde aadan yukarya doru yzeye svanr. Resim 3.54.

Resim 3.52:Ispatula yardm ile temizlik

Resim 3.53:Saten alnn elik mala zerine konulmas

Resim 3.54:elik mala ile aadan yukarya doru al sva yapm

Geni azl eri sapl spatula yardm ile son dzeltmeler yaplr ve saten perdah als uygulamas bitirilir.Dahada przsz bir yzey elde etmek isteniyorsa 0-400 kum zmpara ile duvar yzeyi zmparalanr.Resim 3.55

Resim 3.55: Yzeyin zmparalanmas

Al Sva Yaplmas ( Tavan Yatay )

Al sva harc renme faaliyeti 3.3 te anlatld gibi hazrlanr. Bu uygulama iin yeterli ykseklikte sarslmaz bir alma sehpas veya iskele kurmanz gereklidir.

34

Al sva harc spatula yardmyla ano talarnn yerletirilecei dorultu boyunca tavan yzeyine uygulanr. Resim 3.56. Yaklak 150-200 cm aralklarla ano talar tavan yzeyine yaptrlr. Resim 3.57.

Resim 3.56:Ano iin tavana al sva uygulamas

Resim 3.57:150-200 cm aralklarla ano talarnn tavana yerletirilmesi

Ano talar yaptrma srasnda ipine getirilir ve teraziye alnr. Resim 3.58. ano talar iin kullanlan harcn bir miktar sertlemesi iin beklenir. Tavan uygulamalarnda sva kalnl 5-20 mm. arasnda olmaldr.

Resim 3.58:Ano talarnn hizaya getirilmesi

Al sva harc, mala yardmyla sva kreine bir miktar alnr. Resim 3.59. tavan yzeyine sva krei bastrlarak uygulanr. deal uygulama tek katta ano talarnn yksekliini bir miktar geecek ekilde yaplm olandr. Resim 3.59-3.60.

Resim 3.59: Al sva harcnn, sva kreine konulmas

Resim 3.60: Tavana sva uygulamas

35

Uygulamaya devam edilerek, tavan yzeyinin dier ksmlar da bu yntemle kapatlr. Resim 3.61.

Resim 3.52:Ano talar arasnn al sva harc ile doldurulmas

Ano talarnn aras al sva harc ile doldurulduktan sonra alminyum bak mastar ile talara bastrlarak mastarlama yaplr. Resim 3.62. alminyum bak mastar zerinde toplanan fazla har sva malas ile alnarak sva yzeyindeki ukur yerlere doldurulur. Resim 3.63. Bu ilem sonras sva yzeyi tekrar mastarlanarak sva ilemi tamamlanr. Resim 3.64.

Resim 3.62:Mastarlama yapm

Resim 3.63:Sva yzeyindeki boluklarn doldurulmas

Resim 3.64:Yzey boluklarnn doldurulmasndan sonra tekrar mastarlama yapm

Tm tavan yzeyinde mastarlama ilemi bittikten sonra ano talar sklr. Resim 3.65. (Sva yaplan yzey ok ve bykse ano talarn skmek iin donma sresinin bitmemesine dikkat ediniz.) talarn sklmesi ile oluan boluklara al sva doldurulur. Resim 3.66.

36

Resim 3.65: Tavanda ano talarnn skm

Resim 3.66:ta boluklarna al sva doldurulmas

Tm yzeylerdeki sva ilemi bittikten sonra tavan ve duvarn birletii i kelere ke malas ile son ekli verilir. Resim 3.67.

Resim 3.67:Ke malas kullanm

Saten perdah als uygulamas duvar uygulamas ilem basamaklarnn tavan yzeyine tatbikinden oluur.

3.3.1. Perlitli Sva Allarnda Karlalacak Sorunlar ve zmleri

1. Sorun: Hazrlanm perlitli sva alsnda erken donma durumu zm:Perlitli sva harcnn erken donmamas iintorba zerinde yazan su/al oranna dikkatedilmeli. Al suya sepelendikten sonra bir sre suyuemmesi beklenmeli, malzeme ok uzun sre ve yksek devirli makinelerdekartrlmamal, harcn hazrland su ve malzemeler temiz olmaldr. Malzemekartrldktan sonra zerine su ya da al eklenmemelidir. 25 Cnin zerindeki scaklklarda erken donma gzlenebilir. 2. Sorun: Sva duvara srldkten sonra atlaklarn olumas zm:Sva duvara srldkten sonra atlaklar oluuyor ise svann srld duvar farkl su emme kapasitesine sahip olabilir, duvarn dz olmama sebebi ile sva kimi yerlere kaln kimi yerlere ince srlm olabilir, bina statik olmadndan oturma yapm olabilir.

37

Bu sorunlar ortadan kaldrmak iin sva yaplmadan nce duvar slatlmal suya doymas salanmaldr. Farkl su emme kapasitesine sahip blgelerde beton ksm ve tula ksmn birleme noktalarnda sva filesi kullanlmaldr. Ortam scaklnn en az 5 C olmas gereklidir.Binann oturmasndan kaynaklanan atlama sorunlarn gidermek iin sva filesi kullanlmas byk fayda salayacaktr. Duvarn dzgn olmamas durumunda duvardaki ukur ksmlar nceden doldurulmal daha sonra sva yaplmaldr. Sva kalnlnn en az 5-8 mm olmas gerekmektedir.

3. Sorun:Svann ufalanmas Svann ufalanmasndaki balca sebepler arasnda svann ierisine yabanc maddeler eklenmesi (mermer tozu, kum), duvara srlmeden uzun sre bekletilmesi, hazrlandktan sonra zerine su ya da al eklenmesi ve svann duvara ince srlmesi vardr. zm:Malzemenin ierisine kesinlikle yabanc maddeler katlmamaldr. Dolgu veya farkl zellik kazandrlmak amacyla malzemeye katlan yabanc maddeler malzemenin mukavemetini drecei gibi mrn de ksaltacaktr. Sva hazrlandktan sonra uzun sre beklenmeden uygulamaya geilmelidir. Malzeme hazrlandktan sonra zerine al ya da su eklenmemelidir. Tasarruf salamak amacyla sva ince srlmemelidir. 4. Sorun:Svann duvarda izik yapmas Uygulama esnasnda perlitli svann duvar izmesinin sebepleri arasnda; malzemenin nakliye srasnda slanmasyla kat partikllerin olumas, uygulama esnasnda svann duvara ince srlmesi, alt katmandaki svadan kat paracklarn kopmas ve alnn hazrlanmasnda temizlie dikkat edilmeyerek ierisinde paracklar bulunan kirli su kullanlmas vardr. zm:Svann duvarda izik yapmamas iin nakliye esnasnda torbalarn slanmamasna, nem almamasna dikkat edilmelidir. Eer malzeme slanmsa elekten geirildikten sonra suyla karlmaldr. Ayrca svann duvara daha kaln srlmesi gerekir. Harcn karld kabn temiz olmasna dikkat edilmeli ve duvara srmeden nce duvar temizlenmelidir. 5. Sorun:Malzemenin karlma esnasnda topaklanma yapmas Malzemenin karlma esnasnda topaklanmalar yapmasnn balca sebepleri arasnda; svann karld kabn temiz olmamas, kirli su kullanlmas, malzeme kartrldktan sonra zerine kuru al ilave edilmi olmas veya harcn ierisine bekletilmi nem alm, bozulmu alnn katlmas vardr. zm:Topaklanma olmamas iin harcn karld kap ve su temiz olmal, karma ilemi tamamlandktan sonra zerine kuru al ilavesi

38

yaplmamal ve zellikle daha nceden beklemi nem alm malzeme eklenmemelidir. 6. Sorun:Al torbasnn ierisinden iri taneler kmas Al torbasnn ierisinde iri taneler kamasn sebebi torbann nakliye srasnda slanmas, nem almas veya uygun depolama artlarndakorunmam olmasdr. zm:Bu gibi sorunlar ortadan kaldrmak iin malzemenin nakliyesinde nem olmayan kuru yerde ve en fazla st ste 20 torba istiflenmesi gerekmektedir. 7. Sorun:Svann tozuma yapmas Uygulama yaplan duvarn ok kuru olmas durumunda, su/al oranna dikkat edilmedii durumda, svann ince srld ve sva yaplan yerde hava akmnn olmas halinde sva tozuma yapar. zm:Svann yapld yerde hava akmnn kesilmesi, gerekiyorsa ak olan kap ve pencerelerin kapatlmas gereklidir. Svaya balamadan nce duvar slatlarak suya doymas salanmaldr. Svann uygulanan kalnlktan daha kaln srlmesi ve su/al oranna dikkat edilmesi tozuma problemini ortadan kaldracaktr. 8. Sorun:Svann keperme yapmas(Svann duvarda ptrlemesi, dklmesi,tutunmamas) Svann duvarda ptrlemesine, dklmesine duvarda tutunmamasna sebep alnn duvara ince srlmesi, duvarn ok kuru olmas sebebiyle aldan su emmesi, dzeltmenin ge yaplmas olabilir. zm:Eer svama ilemi scak havalarda yaplyor ise svann yaplmaya balanmasndan nce duvarn sulanmas gereklidir. nk duvar ihtiyac olan suyu aldan ekecektir. Eer al duvara ince srlmse ayn keperme olay gzlenebilir. Bu yzden alnn duvara en az 5-8 mm kalnlkta srlmesi gerekmektedir. 9. Sorun:Al svann kusma yapmas Al duvarda kusma yapyorsa bunun olas nedenleri arasnda duvarn kirli olmas veya uygulamann ideal scaklk deerlerinin altnda yaplmasyla har suyunda donma olmasdr. zm:Duvarda kusmann engellenebilmesi iin svaya balanmadan nce duvarn tozdan, kirden, yadan temizlenmi olmas gerekmektedir. Ortam scaklnn en az 5 C olmas gereklidir. Mmknse svann yapld alan stlmaldr. 10. Sorun: Alnn patlama atlama yapmas Alnn patlama atlama yapmasnn en byk nedenleri arasnda duvarn tozdan kirden yeterince temizlenmemi olmas, duvarnn svaya balanmadan nce slanmam olmas ve alnn altndaki imento kire esasl svann ierisindeki kirecin tam olarak sndrlmemi olmas yatar.

39

zm:Patlama sorununu gidermek iin al svasndan nce uygulanm olan imento kire esasl svann ierisindeki kirecin tam olarak sndrldne dikkat etmek, al svasnn uygulanaca duvarn tozdan kirden arndrlm olmasna ve duvarn alnn suyunu emmeyeceine emin olmak gerekir.

11. Sorun:Svada ieklenme olmas Sva alsnn hazrlanmasnda kirli su kullanlmas sva alsnda ieklenmeler olumasna neden olur. zm:Sva als hazrlanrken temiz su kullanmaya dikkat edilmeli ve sva uygulanacak tm yzeyin ayn scaklkta olduundan emin olunmaldr. 12. Sorun:Sva yzeyinde terleme olmas Uygulama yaplan ortamda fazla nem olmas, svann terlemesine neden olur. zm:Svann yapld yerin mmkn olduunca kuru havaya sahip olmas, gerekirse svann nemin az olduu saatlerde yaplmas terleme sorununu ortadan kaldrr. 13. Sorun:Svann zerine uygulanan boyann kabarmas Svann zerine uygulanan boyada kabarmalar olmasnn nedenleri duvarn tam kurumam olmas ve kirli olmasdr. zm:Duvara boya uygulanmadan nce kesinlikle svann tam kuruduundan emin olmak gereklidir. Yzeydeki kir ve toz temizlenmelidir.

3.3.2. Saten Sva Allarnda Karlalacak Sorunlar ve zmleri

1. Sorun:Saten alnn erken donmas Saten alnn su/al oranna dikkat etmedenkartrma yaplmas, mikserde ok uzun sre kartrlmas ierisine baka malzemeler katlmas saten alnn erken donmasna neden olur. zm:Su/al oran 7/10 olacak ekilde al suyun zerine sepelenmeli 3-4 dakika beklendikten sonra kartrmayabalanmaldr. Kartrma yaplan mikser fazla yksek devirde altrlmamal ve uzun sre kartrma yaplmamaldr. 2. Sorun:Al torbasnn ierisinden iri taneler kmas Nakliye esnasnda saten torbalarnn slanmas, st ste 20 torbandan fazla ve nemli yerde istifleme yaplmas torbann ierisinden iri taneler kmasnn sebeplerindendir. zm: Nakliye esnasnda alnn slanmasn engelleyecek biimde zerinin rtlmesi, st ste 20 torbadan fazla istifleme yaplmamas,

40

depolanacak yerin nem almayan kuru bir yer olmas iri taneler kmas sorunun ortadan kaldracaktr. 3. Sorun:AldaTopaklamalar olmas Su/al oranna dikkat etmemek, al kartrldktan sonra zerine su ya da al ilavesi yapmak veya ierisine baka malzemeler katmak alnn topaklanmasna neden olur. zm: Saten sva als iin su/al oran 7/10 dur. Bu oran dikkat edilerek kartrma yaplmal, hazrlanan al bitmeden zerine su al ekleyerek yeni har karlmamal ve saten alsnn ierisine baka malzemeler eklenmemelidir. 4. Sorun: Svann duvarda izik yapmas Saten alnn ierisinde yabanc maddeler bulunmas( kum, mermer tozu) saten srlecek duvarn przl ve temiz olmamas izilme sorununa sebep olur. zm: Saten al duvara srlmeden nce alt katmandaki svann temiz ve przsz olmasna dikkat edilmelidir. Saten al ince srld iin ierisindeki en kk yabanc maddeler bile duvarda izik olumasna neden olacaktr. izilmelerin en byk nedeni duvardan kopan taneciklerdir. Ayrca saten alnn karld malzemelerin ve suyun temiz olmasna dikkat etmek gereklidir. 5. Sorun:Svann tozuma yapmas Su al oranna dikkat etmemek, uygulama yaplan duvarn ok kuru olmas alnn tozuma yapmas sebeplerindendir. zm: Saten al duvara uygulanmadan nce duvarn slanmas gereklidir. Alt katmandaki sva suya doyduu iin saten alnn suyunu emmeyecek ve tozuma olmayacaktr. Su/al oranna dikkat etmekte tozuma sorununu ortadan kaldracaktr.

41

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

retmeninizin uygun grd yere el ile al sva uygulaynz. lem Basamaklar Al Sva Yaplan Yzeyi Astarlaynz. neriler kyafetini giyiniz. Dikkatli olunuz. Al sva uygulanacak yzeyi tanynz. Uygulama koullarn reniniz. Perlitli al sva harcn hazrlamay reniniz. Yzeyi dzeltme ve przlendirme ilemlerini reniniz. Detaylara zen gsteriniz. Zaman ve malzemeyi iyi kullannz. Ano talarn yerletirmeyi reniniz. Perlitli al sva ile duvara sva yapnz. Perlitli al sva ile tavana sva yapnz. lem basamaklarn uygulaynz. evreyi korumaya duyarl olunuz. kyafetini giyiniz. Dikkatli olunuz. Yzeyde dzeltme ilemlerini yapnz. Saten perdah al sva harcn hazrlamay reniniz. Uygulama koullarn kontrol ediniz. Saten perdah als ile duvara sva yapnz. Saten perdah als ile tavana sva yapnz. Sktrma ve perdahlama ilemini yapnz. Detaylara zen gsteriniz. Zaman ve malzemeyi iyi kullannz. Al sva zerine yaplacak son kat uygulamay reniniz. Bu son kat malzemesine uygun astar malzemesinin zelliklerini reniniz. Astar malzemesini uygun ara ve gere kullanarak yzeye uygulaynz. Pratik ve abuk olunuz. Mesleinizle ilgili etik kurallara uygun davrannz.

El ile Perlitli Al Sva Yapnz(Kaba al sva yapma)

Saten Perdah Al Sva Yapnz(nce al sva yapma

42

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1. Al sva yaplacak yzeyi hazrladnz m? 2. Yzey hazrlama iini ilem srasna uygun yaptnz m? 3. Al sva yapmnda kullanlan ara gereleri ve zelliklerini rendiniz mi? 4. Al sva harcn kuralna uygun yaptnz m? 5. Mastarlk talarn 80-120 cm mesafe aralklarla yerletirdiniz mi? 6. Ke talarn yerletirdiniz mi? 7. Ke talar ve mastarlklarn terazisine baktnz m? 8. Mastarlk aralarn doldurdunuz mu? 9. Birinci mastar ektiniz mi? 10. Mastarlk talarn sktnz m? 11. Mastarlk ta yerlerini doldurdunuz mu? 12. Ke malas ile keleri dzeltiniz mi? 13. kinci mastar ektiniz mi? 14. Yzeye tirifil mala ektiniz mi? 15. elik mala uygulamas yaptnz m? 16. Keleri fra ile dzeltme yaptnz m? 17. bittikten sonra evrenizi ve aralarnz temizlediniz mi? Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

43

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

1. Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

Aadakilerden hangisi al harc hazrlama aralarndandeildir? A) Ispatula B) Kartrc C) Mastar D) Har teknesi Aadakilerden hangisi al sva yapmnda kullanlan aralardandeildir? A) Alminyum mastar B) Kazma C) Su terazisi D) Ano tas Ano tas sva yaplacak dzleme hangi amala yerletirilir? A) Yaplacak svann bir dzlem oluturmas iin. B) Sva iinde brakmak iin C) Piyasada satld iin D) Aslnda konulmasna gerek yoktur. Perlitli sva als duvar yzeyine ka mm kalnlkta yaplr? A) 3-5 cm. B) 4-6 cm. C) 5-20 mm D) 5-40 mm Perlitli sva als tavan yzeyine ka mm kalnlkta yaplr? A) 5-20 mm B) 3-10 mm. C) 15-25 cm. D) 10-30 cm.

2.

3.

4.

5.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

44

RENME FAALYET4 RENME FAALYET - 4

AMA
Bu faaliyetle, uygun ortam ve donanmlar salandnda, makine ile al svay kuralna uygun olarak yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Al sva yapmnda kullanlacak makineler hakknda aratrma yapnz Makine ile al sva yapmnda dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir aratrnz. Elde ettiiniz bulgular snfta arkadalarnzla paylanz.

4.MAKNE LE ALI SIVA

Makine sva als, tula, briket, gazbeton ve benzeri yzeylere uygulanabilir. Uygulama yzeyinde toz, ya ve benzeri maddeler varsa, yzey, temizlik maddeleri ile temizlenmeli ve yzey slatlmaldr. Dzgn yzeyli tavanlarn sva uygulamasndan nce, yzey, przlendirilmeli veya harcn yapmasn salayc bir malzeme ile astarlanmaldr.

4.1.Makine le Kullanlacak Alnn Kvam Ve Debi Ayar

Harcn Hazrlanmas

Uygun dozaj, sva makinesinden kacak ilk karmn 1 litrelik kaba alnp dklmesi ile meydana gelen yaylmn belirtilen apa ulamasyla elde edilir. Makina als hazr sva kartrma ve pskrtme makinesi ile kartrlarak (1920 lt su/40 kg torba) yzeye pskrtlr. Resim 4.1.

Resim 4.1: Al sva makinas le al sva harcnn yzeye pskrtlmesi

45

4.2.Makine le Al Sva Yapm

Makina als hazr sva kartrma ve pskrtme makinesi ile kartrlarak (1920 lt su/40 kg torba) yzeye pskrtlr. Resim 4.2-4.3

Resim 4.2: Al Sva makinas

Resim 4.3: Al Sva makinas ile yzeye pskrtme

Makine ile al sva yaplrken makine ile al sva yapmndaki yzey hazrlama ilemi aynen yaplr. Yzey kalp yal, toz, boya ve aderans azaltc maddelerden mutlaka arndrlmaldr. Resim 4.4

Resim : 4.4: Sva yaplacak yzeyi Temizlenmesi

46

Uygulama ncesi atlak ve deliklerin tamiri uygun tamir harlar ile yaplmaldr. Resim : 4.5

Resim : 4.5 atlak yzeylerin tamiri

Uygulama yzeyi gerekli ise su ile nemlendirilmelidir. Parlak brt yzeyler, beton tavan ve duvarlarda uygulama ncesinde, aderans arttrc astar olarak kullanlr. Resim 4.6 Resim 4.7

Resim 4.6: Parlak Veya Beton Yzey

Resim 4.7: Yzey Astarlama

47

Beton yzeyler ile blok yzeyler birleim yerleri balanty artrmak ve atlamay nlemek iin file germe ilemi yaplr. Resim 4.8

Resim 4.8: File germe ilemi

Sva ke ve ano tlar 80-120 cm ara ile terazisinde yerletirilir. Resim: 4.9 Resim :4.10

Resim 4.9:Ano talarnn yerletirilmesi

Resim 4.10: Ke talarnn yerletirilmesi

48

Anolar aras boluu sva makinas yardm ile yukardanaa pskrtlerek doldurulur. Uygulama kalnl, tek katta 8 mm ile 2,5 cm arasnda olmaldr. Kalnlk 2,5 cm'den fazla ise, ikinci kat, ilk kat prizini almadan yine en fazla 2,5 cmolarakuygulanr. Resim :4.11

Resim 4.11: Makine ile al sva harcnn yukardan aaya uygulamas

Yzey mastarlanr. Yzey kurumaya baladnda, yzeydeki fazlalklar ikinci bir mastarlama ile alnabilir.Resim:4.12

Resim 4.12: Yzeyi mastarlama

49

Birinci mastarlamadan sonra mastarlk talar spatula yardm ile sklr. Resim:4.13 ta boluklar svac malas ile doldurulur. Resim:4.14

Resim:4.13 Mastarlk ta skm

Resim:4.14:ta yerlerinin Doldurulmas

Daha sonra spatula ile sktrma ve dzeltme ilemi yaplr. (Resim.4.15) Yzey yeteri sertlie ulatnda, hafife slatlarak snger tirfil ekilir ve saten yzey hazrlanr. (Resim.4.16)

Resim.4.15: elik Mala ekimi

Resim.4.16: Yzeye snger tirfil ekilmesi

50

Kelere elik mala, i keler elik ke malas ekilir ve tirfil yaplarak saten alya hazr duruma getirilir.(Resim 4.17)

Resim 4.17 ke malas ile ke dzeltme

Ortam scaklna bal olarak, yzeydeki saten kurumaya balarken elik mala ekilerek kusursuz bir yzey elde edilir. Yaklak 2 saat sonra sertlemi yzey hafife slatlr ve elik mala uygulanarak ilem bitirilir.

4.3.Makine le Al Sva Yapmnda Karlalacak Sorunlar

1. Sorun: Makine sva alsnda erken donma durumu Makine sva alsnn su/al oranna dikkat etmemek erken donma olmasnn en nemli etkenidir. Pskrtme makinesinin temiz olmamas, kirli pis su kullanlmas, alnn tam ve homojen kartrlmamas ya da gereinden fazla kartrlmas da malzemenin erken donmasna sebep olur. zm:Svaya balanmadan nce pskrtme makinesinin temizlii gzden geirilmeli, 5,5-6/10 su al oranna, kullanlan suyun temizliine ve makine sva alsnn ierisine baka malzemeler katlmamasna dikkat edilmelidir. 2. Sorun: Al torbasnn ierisinden iri taneler kmas Makine sva als nakliye esnasnda slanm veya uygun artlarda depolama yaplmam ise torbann ierisinden iri taneler kabilir. zm: Makine sva alsnn ierisinden iri taneler kyorsa malzemenin kullanlmadan nce elenmesi gereklidir. Eer malzeme

51

depoda bekletilecek ise deponun nemden uzak olmasna ve st ste 20 torbadan fazla istifleme yaplmamasna dikkat edilmelidir. 3. Sorun:Sva duvara srldkten sonra atlaklarn olumas Su al oranna dikkat etmemek, uygulama yaplan duvarn kuru ve tozlu olmas, binann oturma yapmas ve makine sva alsnn ince srlmesi duvarda atlama sorunlarna yol aar. zm: Binann oturma yapmasyla svada atlaklarn olumasn engellemek iin en uygun yntem sva filesi kullanmaktr. zellikle oturmadan dolay atlama yapabilecek yerlerin tahmin edilmesi (Pencere kenarlar, kap kenarlar, kseler) ve buralarda sva filesi uygulanmas bu sorunlarn zmnde etken olacaktr. Dier taraftan su/al oranna dikkat etmek,uygulamadan nce duvar slatmak ve aly duvara en az 10mm kalnlkta uygulamak atlama sorununu ortadan kaldracaktr. 4. Sorun:Svann tozuma yapmas Makine sva alsnda su/al oranna dikkat edilmeden al karlmsa, svann uyguland duvar kuru ve tozlu ise, malzemenin ierisine baka malzemeler eklenmise, uygulamann yapld yerin scakl ok dkse tozuma sorunu ile karlalabilir. zm: Makine sva alsnda su/al oran 5,5-6/10 dur. Bu orana dikkat edilmelidir. Uygulama esnasnda duvarn alnn suyunu emmeyecek ekildeslatlm ve tozdan arndrlm olmas, makine sva alsnn ierisine baka maddeler katlmam olmas ve svann uyguland yerin ok souk olmamas dikkat edilmesi gereken hususlardandr. 5. Sorun: Makine sva alsnn duvarda sarkma yapmas Makine sva alsnn duvarda sarkmasnn balca nedenleri su al oranna dikkat etmemek ve uygulamann ok kaln yaplmasdr. Svann fazla kaln srlmesi alnn duvarda tutunmasn azaltacak ve sarkmalara neden olacaktr. zm:Duvarda sarkma yaanmamas 5,5-6/10 su al oranna dikkat edilmeli ve tek katl yaplan svann ok fazla kaln srlmemesi gereklidir. 6. Sorun: Makine sva alsnn ardndan duvarda blgesel donmalar olmas Makine sva alsnn tam ve homojen olarak kartrlmamas, su al oranna dikkat etmemek duvarda blgesel donmalar olmasna etkendir. zm:Makinenin kartrmay salayan paralarnn temizliine dikkat edilmeli ve iyi kartrldna emin olunmal, malzemenin 5,5-6/10 su al orannda alt kontrol edilmelidir.

52

7. Sorun: Svann duvardan kopmas Uygulama yaplan duvarn yal, tozlu, kirli, kuru olmas ve yeterince przl olmamas kopmalara neden olur. zm: Makine sva als duvara srlmeden nce duvarn temizlenmeli tozdan kirden arndrlmaldr. Duvarn alnn suyunu emmemesi iin duvar nceden slanmal hatta gerekiyorsa eki ve benzeri aletlerle duvarda yaralar aarak svann duvardan kopmamas salanabilir.

53

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

retmeninizin uygun grd yere makina ile al sva uygulaynz. lem Basamaklar neriler kyafetini giyiniz. Dikkatli olunuz. Al sva uygulanacak yzeyi tanynz. Uygulama koullarn reniniz. Perlitli al sva harcn makine ile hazrlamay reniniz. Yzeyi dzeltme ve przlendirme ilemlerini reniniz. Detaylara zen gsteriniz. Makine ile Perlitli Al Sva Zaman ve malzemeyi iyi kullannz. Yapnz(Kaba al sva yapma) Ano talarn yerletirmeyi reniniz. Perlitli al svay makina ile duvara sva yapnz. Perlitli al sva makina ile tavana sva yapnz. lem basamaklarn uygulaynz. evreyi korumaya duyarl olunuz. Al sva zerine yaplacak son kat uygulamay reniniz Bu son kat malzemesine uygun astar malzemesinin zelliklerini reniniz. Astar malzemesini uygun ara ve gere kullanarak yzeye uygulaynz. Al Sva Yaplan Yzeyi Astarlaynz. Pratik ve abuk olunuz. Mesleinizle ilgili etik kurallara uygun davrannz

54

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Deerlendirme ltleri Al sva yaplacak yzeyi hazrladnz m? Yzey hazrlama iini ilem srasna uygun yaptnz m? Al sva yapmnda kullanlan ara gereleri ve zelliklerini rendiniz mi? Al sva harcn kuralna uygun yaptnz m? Mastarlk talarn 80-120 cm mesafe aralklarla yerletirdiniz mi? Ke talarn yerletirdiniz mi? Ke talar ve mastarlklarn terazisine baktnz m? Al sva makinasn altrdnz m? Harcn kvam testini yaptnz m? Al ve suyu makina ya koydunuzmu? Mastarlk aralarn makine ile doldurdunuz mu? Birinci mastar ektiniz mi? Mastarlk talarn sktnz m? Mastarlk ta yerlerini doldurdunuz mu? Ke malas ile keleri dzelttiniz mi? kinci mastar ektiniz mi? Yzeye tirifil mala ektiniz mi? elik mala uygulamas yaptnz m? Keleri fra ile dzeltme yaptnz m? bittikten sonra evrenizi ve aralarnz temizlediniz mi? Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

55

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

1. Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

Aadakilerden hangisi makinede hazrlanan al eidi dir? A) Saten al B) Adi Al C) Kartonpiyer als D) Makine als Aadakilerden hangisi makine ile al sva yapmnda kullanlan aralardandeildir? A) Alminyum mastar B) Krek C) Su terazisi D) Ano tas Ano tas sva yaplacak dzleme hangi amala yerletirilir? A) Yaplacak svann bir dzlem oluturmas iin. B) Sva iinde brakmak iin C) Piyasada satld iin D) Aslnda konulmasna gerek yoktur. Mastarlk talar ne kadar ara ile yerletirilir ? A) 50-60 cm. B) 60-70 cm. C) 80- 120 cm D) 90-150 cm Beton ve parlak yzeylere svaya balamadan nce ne yaplr? A) Perdahlanr B) Boyanr C) Astar srlr D) Istlr

2.

3.

4.

5.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

56

RENME FAALYET5 RENME FAALYET. - 5

AMA
Bu faaliyet ile uygun ortam salandnda, al sva yapmnda kullanlan ara ve gerelerin temizlik, bakm ve onarmnyapabileceksiniz.

ARATIRMA
Al sva yapmnda kullanlan el aletleri ve makinelerin bakmlar hakknda bilgi toplaynz. Hangi ara ve gereler iin periyodik bakm gerekmektedir. Bu konularda aratrma yapp bulgularnz snf ortamnda arkadalarnzla paylanz?

5. ARA - GERE BAKIM ONARIMI

Ara, gerelerin; her an emniyetli olarak almas, kullanma hazr hale getirilmesi ve uygun ekilde muhafaza edilmesi iin yaplan almalara bakm ve onarm denir. Makine ara-gere ve tehizatn bakm, onarmlar periyodik zaman aralklaryla ve srekli olarak yaplmaldr. Ara ve gerelerin cinsine gre bakm ve onarm farkllk gsterir. Genel olarak bakm ve onarm 4 gruba ayrlr. Gnlk bakm Haftalk bakm Aylk bakm Yllk bakm nemi

Ara, gerelerin; her an emniyetli olarak alr ve kullanma hazr halde olmas son derece nemlidir. Yaplacak iin kaliteli, hzl, emniyetli, yaplmasn ve alann rahat, huzurlu, zevkli i yapmasn salar. Bu konuda sylenmi gzel bir ataszmz vardr. Alet iler el nr. Ayn zamanda israf nleyerek milli servetin heba olmasn nler.

5.1. Ara, Gere Bakm ve Onarm Yapma Kurallar

Ara, gerelerin bakm ve onarmn yapmak iin gerekli ara ve gereler hazrlanmaldr. Ara, gerelerin bakm ve onarmn yapmak iin kullanlan aletler temiz olmaldr.

57

Bakm ve onarm yaplacak tm aralar temizlenmelidir (toz, toprak, har vb. artklardan temizlenmelidir). Arzal aralar ayrlmaldr. Onarlabilecek arzal aralar onarlmaldr. Onarlamayacak durumdaki aralar tamirciye gtrlmeli veya hurdaya ayrlmaldr. Aralarn yalanmas gereken yerleri yalanmaldr. Aralarn metal ksmlar korozyona(paslanma) kar, stb veya bez paras mazota batrlarak mazotlanmaldr. Periyodik bakm yaplmas gereken aralarn periyodik bakmlar yaplmaldr (gnlk, haftalk, aylk, yllk bakm). Artan gereler toplanp temizlenmelidir. Baz gereler uzun sre ak havada kaldklarnda zelliklerini kaybeder. Bu tr gereler ambalajlarna konulup balanarak hava ile temaslar kesilmelidir. Kullanlacak durumda olmayan gereler ayrlmaldr. Bakm, onarm ve temizlii yaplm aralar ve gereler geliigzel atlmamaldr. Uygun yerde muhafaza edilmelidir (ara ve gerecin cinsine gre; gne, su,rutubet vb. maruz kalmayaca kapal yerde muhafaza edilmelidir). stif edilecek gereler, kurallara uygun olarak istif edilmelidir. bitiminde; temizlik, bakm ve onarm yapmak iin kullanlan ara ve gereler toplanp temizlenmelidir. bittikten sonra alma alan temizlenmelidir.

5.2.Ara, Gere Bakm ve Onarm Yapma lem Sras

Al sva ve astarlama ileminin ardndan kullanlan aletlerin bakm onarm ve temizlii ilemleri yaplr. allan antiyede i durumu ve ynetimin ald kararlar dorultusun da periyodik bakm yaplr. e balamadan nce ve i bitiminde yaplan gnlk kontroller de i kalitesinin artmasnda byk pay vardr. Bu ilemler yle sralanabilir. bitiminde aletlerin ve evrenin temizlii yaplana kadar i elbiselerinizi ve kiisel koruyucu donanmlarnz ( eldiven, baret, elik burunlu ayakkab vb) karmaynz. alma yaptnz alet ve takmlar toplaynz. Ayak altndaki kaba pislikleri ve inaat malzemelerini toplaynz. Al ile temas eden tm takmlar su ve snger yardmyla temizlenene kadar ykaynz. (Resim 5.1)

58

Resim 5.1: Ykama ilemi

Ykadnz ara ve gereleri suyu szlmesi iin dik vaziyette bir kenara diziniz. Metal paralar olan el aletlerinizi suyla temasndan sonra kurulayarak 10 numara makine ya ile yalaynz. Bu ilem korozyondan koruma salar. Temizleyip kuruladnz aletlerinizi sayarak kontrol ediniz. alma srasnda ypranm ve hasar grm ve tekrar kullanlma zelliini yitirmi olanlar ayrnz. Bu malzemelere krmz boya ile tekrar bir bakas tarafndan kullanmna engel olacak ikaz iaretini koyunuz. Temizliini ve kontroln yaptnz malzemeleri takm dolabna kaldrnz. Elektrikli makinelerle alma yaptysanz, makineyi alma sonras kablosunu toplayarak alr salam vaziyette kaldrnz. Kablo soyuu, fi krlmas gibi durumlarda kendiniz tamir etmeyiniz. Elektrikli makinelerde oluan al artklarn yzeysel olarak slatmadan temizleyiniz. Kesinlikle su ile temas ettirmeyiniz ve iini ap temizlik yapmaya almaynz.

5.3.Ara-Gere Bakm Ve Onarmn Yapm

Ara, gerelerin bakm ve onarmn yapmak iin gerekli ara ve gereleri hazrlaynz (Resim 5.2).

59

Resim 5.2: Ara bakm ve onarm ara, gerelerinden bazlar

Bakm ve onarmn yapacanz tm aralar temizleyiniz (toz, toprak, har vb. artklardan temizleyiniz).

Resim 5.3:Ara gerelerin temizlenmesi

Onarabileceiniz arzal aralar onarnz (Resim 5.4).

Resim 5.4: Arzal aralarn onarlmas

60

Onaramadnz aralar tamirciye gtrnz veya tamir edilmesini salaynz (Resim 5.5)

Resim 5. 5 :Onaramadnz makineleri tamir iin servisine gnderiniz.

61

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar Kaba temizlik yapnz Periyodik bakm yapnz Kk onarm yapnz. Byk Onarm yapmaynz neriler Dikkatli olunuz. kyafetini karmaynz. Kullandnz aletleri toplaynz. Detaylara zen gsteriniz. Zaman ve malzemeyi iyi kullannz. evreyi korumaya duyarl olunuz. Gnlk periyodik temizlik yapmay reniniz. Al ile temas eden makine ve el aletlerinin temizliini yapnz. Pratik ve abuk olunuz. Elektrikli aletleri kurcalamaynz ve tamir etmeye kalkmaynz. Mala, su terazisi, mastar, sva krei vb piyasada tamircisi bulunmayan aletleri kendiniz uygun yntemi bularak onarnz. Metal ksmlar olan ve su ile temas eden aletleri ( mala, elik mala vb) 10 numara makine ya ile yalaynz. Mesleinizle ilgili etik kurallara uygun davrannz.

62

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1. gvenliine uydunuz mu? 2. kyafetini kardnz m? 3. Kullandnz aletleri topladnz m? 4. Detaylara zen gsterdiniz mi? 5. Zaman ve malzemeyi iyi kullandnz m? 6. evreyi korumaya duyarl oldunuz mu? 7. Gnlk periyodik bakm ve temizlii yaptnz m? 8. Al ile temas eden makine ve el aletlerinin temizliini yaptnz m? 9. lerinizi pratik ve abuk bir ekilde yaptnz m? 10. Arzalanan sva makinesini servise gnderdiniz mi? 11. Arzal durumda bulunan elektrikli aletleri tamir iin servise gnderdiniz mi? 12. Mala, su terazisi, mastar, sva krei vb piyasada tamircisi bulunmayan aletleri kendiniz uygun yntemi bularak onardnz m? 13. Metal ksmlar olan ve su ile temas eden aletleri ( mala, elik mala vb) 10 numara makine ya ile yaladnz m? Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

63

LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin sonunda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. 2. 3. ( ) Al sva ile temas eden metal alet ve ekipmanlar gazya ile temizlenir. ( ) Al sva ile temas eden elektrikli makineler su ile temizlenir. ( ) Temizlik ilerine balamadan nce zerimizdeki i kyafetlerini karmamz gerekir. ( ) bitimi btn makine alet ve ekipmanlar salam olarak malzeme dolabna kaldrlr. ( ) Gnlk periyodik temizlik her gn yaplr.

LME VE DEERLENDRME

4.

5.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru Modl Deerlendirmeye geiniz.

64

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

retmeninizin uygun grd duvar yada tavana elle veya makina ile al sva uygulaynz. Al sva uygulamasnn ardndan gerekli ara-gere bakm, onarm ve temizliini yapnz. Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri Al sva yaplacak yzeyi hazrladnz m? Yzey hazrlama iini ilem srasna uygun yaptnz m? Al sva yapmnda kullanlan ara gereleri ve zelliklerini rendiniz mi? Al sva harcn kuralna uygun yaptnz m? Mastarlk talarn 80-120 cm mesafe aralklarla yerletirdiniz mi? Ke talarn yerletirdiniz mi? Ke talar ve mastarlklarn terazisine baktnz m? Al sva makinasn altrdnz m? Harcn kvam testini yaptnz m? Al ve suyu makina ya koydunuzmu? Mastarlk aralarn makine ile doldurdunuz mu? Birinci mastar ektiniz mi? Mastarlk talarn sktnz m? Mastarlk ta yerlerini doldurdunuz mu? Ke malas ile keleri dzelttiniz mi? kinci mastar ektiniz mi? Yzeye tirifil mala ektiniz mi? elik mala uygulamas yaptnz m? Keleri fra ile dzeltme yaptnz m? bittikten sonra evrenizi ve aralarnz temizlediniz mi? gvenlii kurallarna uydunuz mu? Kullandnz aletleri topladnz m? Detaylara zen gsterdiniz mi? Zaman ve malzemeyi iyi kullandnz m? evreyi korumaya duyarl oldunuz mu? Gnlk periyodik temizlik kurallarna uydunuz mu? Al ile temas eden makine ve el aletlerinin temizliini yaptnz m? Pratik ve abuk bir ekilde iinizi yaptnz m? Arzalanan sva makinesini servise gnderdiniz mi? Arzal durumda bulunan elektrikli aletleri tamir iin servise gnderdiniz mi? Evet Hayr

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30.

65

31. Mala, su terazisi, mastar, sva krei vb piyasada tamircisi

10 numara makine ya ile yaladnz m?

32. Metal ksmlar olan ve su ile temas eden aletleri ( mala, elik mala vb)

bulunmayan aletleri kendiniz uygun yntemi bularak onardnz m?

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

66

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 C D A B C

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 B C A D

RENME FAALYET-3N CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 C B A D A

RENME FAALYET-4N CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 D B A C C

RENME FAALYET-5N CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 Doru Yanl Yanl Doru Doru

67

KAYNAKA
Al sektrnde

KAYNAKA
hizmet veren

firmalara

ait,

Brorler,

Uygulama

Kitapklar. AVCIOLU Mslim, Yap Teknolojisi 3, Birsen Yaynevi, stanbul, 2011

68