Frengi hastalnn Frenklerle ilgisi var m?

Neslihan Hanolu

Frengi, treponema pallidum adl bir bakterinin neden ol duu, cinsel yolla bulaan bir hastalk. Ortaya kyla ilgili iki iddia var: Bunlardan ilki Kristof Kolombun Ameri ka yolculuundan dnerken gemicilerin bu hastal getir dii. Dier iddia daha gl: 1495te talyay igal etmi olan Franszlarn geri ekilme sinden hemen nce Napolide bir salgn kar. Veronal doktor Girolamo Fracastoro, 1530da yazd ve bu hastala yaka lanan Syphilus adl bir oban anlatt uzun iirine Syphilis veya Fransz Hastal adn takar. talyada hastalk, Fran sz hastal olarak bilindi, ilgin olan, her ulusun hasta la dman olduu ulusun adn vermesiydi. Franszlar Italyan hastal, Polonyallar Rus hastal, Hollandallar

da Ispanyol hastal dediler. Trklerin Frenk hastal anlamnda frengi demesi, bu kelimeyi ya Italyanlardan aldklarn ya da Avrupallarn tamamna malettiklerini gs terir. Frengiyle ilgili Trke ilk risale de, Krm Sava srasnda, stanbula Batl mttefik askerlerin gel dii dnemde kaleme alnm t. Ahmed Said Efendi tarafndan kaleme alnan ve Mekteb-i T bbiye Matbaasnda baslan Tarihe-i Illet-i E frenc (frengi) isimli bir dier kitapta ise hastaln kkeni, Osmanl corafyasnda frengi grlen blgeler ve tedavi yntemleri anlatlmakta, ila terkiplerine ait formller yer almaktayd.

M #####*,,**,#,,,;
.- - * -Ujl frO -i ie

Ahm ed Said Efendi'nin 1871'de baslan Osm anlca ilk frengi risalesi

Tarihe-i llet-i
Efrenc (stte). Albrecht Drer'in frasndan frengi hastas (solda).