Çed Başvuru Dosyası

AKKAR ENERJ BRL SANAY VE TCARET LTD. T.
BLGN REGLATR VE HDROELEKTRK SANTRAL (HES) PROJES (Beton Santrali Dahil) EVRESEL ETK DEERLENDRMES BAVURU DOSYASI
(evresel Etki Deerlendirmesi Genel Formatna Gre Hazrlanmtr.)
ARTVN L, YUSUFEL LES
MAYIS-2010
MAVRLK VE PROJE HZ. LTD. T. Huzur Mah. 1139 Sok. nar Apt. No: 6/3 veler ANKAYA/ANKARA Tel : 0 312 472 38 39 Faks: 0 312 472 39 33 web: cinarmuhendislik.com e-mail: cinar@cinarmuhendislik.com
Bu raporun tm haklar sakldr. Raporun tamam ya da bir blm, 4110 sayl Yasa ile deiik 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarnca, nar Mhendislik Mavirlik ve Proje Hizmetleri Ltd. ti.nin yazl izni olmadka; hibir ekil ve yntemle saysal ve/veya elektronik ortamda oaltlamaz, kopya edilmez, oaltlm nshalar yaynlanamaz, ticarete konu edilemez, elektronik yntemlerle iletilemez, satlamaz, kiralanamaz, amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz.
PROJE SAHBNN ADI
AKKAR ENERJ BRL SANAY VE TCARET LTD.T. etin eme Bulvar 1314. Cad. (Eski 8.Cad) No:14/1 veler/ankaya/ANKARA Tel : 0 (312) 472 83 93 Faks : 0 (312) 472 20 67
ADRES
TELEFON VE FAKS NUMARALARI
PROJENN ADI
BLGN REGLATR VE HES PROJES (Beton Santrali Dahil)
PROJE BEDEL
10.671.266 TL
PROJE N SELEN YERN AIK ADRES (L, LES, MEVK)
Artvin li, Yusufeli lesi
ZONE:37 PROJE N SELEN YERN KOORDNATLARI, ZONE Tm proje alanlarn kapsayan UTM 6O ve Corafi Koordinat Sistemine gre koordinatlar b sayfalarnda verilmitir.
17.07.2008 tarih ve 26969 sayl ED Ynetmelii, Ek-II Listesi,
PROJENN ED YNETMEL KAPSAMINDAK YER (SEKTR, ALT SEKTR)
28. Madde Kurulu Gc 0,5 MW ve zeri Olan Nehir Tipi Santraller, 19.Madde-Hazr Beton Tesisleri. (ED Ynetmeliinin 24.Madde (b) bendi kapsamnda deerlendirilmitir.
RAPORU HAZIRLAYAN KURULUUN/ ALIMA GRUBUNUN ADI RAPORU HAZIRLAYAN KURULUUN/ ALIMA GRUBUNUN ADRES, TELEFON VE FAKS NUMARALARI
INAR MHENDSLK MAVRLK VE PROJE HZMETLER LTD. T. Huzur Mahallesi Eski (1.Cadde, 53.Sok.) Yeni (1066 Cadde, 1139. Sok) nar Apt. No: 6/3 06460 veler/ANKARA Tel : 0 (312) 472 38 39 Faks: 0 (312) 472 39 33 Mays 2010
Rapor Sunum Tarihi
AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.
BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI Koor. Sras: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Tr: Corafik D.O.M.: Zon: lek Fak.: 40.684955,41.410043 40.703875,41.407234 40.711698,41.399230 40.703875,41.407234 40.705780,41.407006 40.709087,41.403480 40.711698,41.399230 40.711698,41.399230 40.703875,41.407234 40.703286,41.407738 40.701430,41.407012 40.699302,41.407265 40.698637,41.406734 40.697160,41.407239 40.697061,41.408275 40.696304,41.409414 40.696227,41.411262 40.694611,41.411939 40.693592,41.412713 40.692370,41.412061 40.690511,41.413312 40.689381,41.412916 40.688009,41.412081 40.686163,41.411735 40.685729,41.410376 40.684955,41.410043 40.687313,41.412229 40.688194,41.412251 40.688402,41.413014 40.687302,41.412729 40.696964,41.406764 40.696774,41.407816 40.696182,41.407504 40.696370,41.406589 40.688633,41.412688 40.689631,41.413176 40.689563,41.413899 40.688628,41.413277 40.711187,41.398957 40.711057,41.399363 40.710138,41.399295 40.710177,41.398646 40.710489,41.398258
Proje nitesi
Koor. Sras: Saa, Yukar Datum: ED-50 Tr: UTM D.O.M.: 39 Zon: 37 lek Fak.: 6 derecelik 703682,4506754 703387,4508848 702687,4509698 703387,4508848 703362,4509059 703054,4509418 702687,4509698 702192,4509255 703387.000,4508848.000 703431.431,4508783.832 703375.729,4508576.022 703403.580,4508340.362 703360.732,4508265.379 703407.864,4508102.559 703495.702,4508093.989 703594.251,4508012.579 703750.644,4508008.294 703812.772,4507830.478 703881.328,4507719.074 703829.911,4507581.963 703941.315,4507378.437 703911.322,4507252.037 703844.908,4507097.787 703821.342,4506892.119 703707.796,4506840.702 703682.000,4506754.000 703859.529,4507020.869 703858.700,4507118.709 703922.545,4507143.584 703901.816,4507020.869 703368.352,4508079.725 703457.783,4508060.973 703433.262,4507994.621 703355.370,4508013.373 703894.354,4507168.458 703932.495,4507280.395 703993.852,4507274.591 703944.103,4507169.288 702665.490,4509640.621 702700.193,4509627.125 702697.301,4509524.944 702642.355,4509527.835 702608.616,4509561.575
Reglatr Ykleme Havuzu Santral Yeri Cebri Boru Beton Santrali
letim Borusu
Hafriyat Depolama Alan-1
antiye Alan-1
antiye Alan-2
BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI
NDEKLER Sayfa No NDEKLER .......................................................................................................................... i TABLOLAR DZN ............................................................................................................... iii EKLLER DZN.................................................................................................................. iii EKLER DZN ....................................................................................................................... iii KISALTMALAR ..................................................................................................................... iv BLM I: PROJENN TANIMI VE GAYES ......................................................................... 1 I.1 Proje Konusu, Yatrmn Tanm, mr, Hizmet Maksatlar, nem ve Gereklilii. .......... 1 I.2 Projenin Fiziksel zelliklerinin, naat ve letme Safhalarnda Kullanlacak Arazi Miktar ve Arazinin Tanmlanmas. ......................................................................................... 4 I.3. nerilen Projeden Kaynaklanabilecek nemli evresel Etkilerin Genel Olarak Aklanmas (Su, Hava, Toprak Kirlilii, Grlt, Titreim, Ik, Is, Radyasyon ve benzeri.)9 I.3.1. Su Kullanm ve Atksu .................................................................................................. 9 I.3.2. Kat Atk,Atk Ya, Tehlikeli Atk, Tbbi Atk, Ambalaj At ve Dier Atklar .............. 10 I.3.3. Hafriyat almalar ve Toprak Kirlilii ........................................................................ 11 I.3.4. Hava Kalitesine Etkiler ................................................................................................ 12 I.3.5. Grlt ......................................................................................................................... 12 I.4. Yatrmc Tarafndan Aratrlan Ana Alternatiflerin Bir zeti ve Seilen Yerin Seili Nedenlerinin Belirtilmesi. ...................................................................................................... 12 BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU ........................................................ 13 II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanlarn Mevkii, Koordinatlar, Yeri Tantc Bilgiler. .............. 13 BLM III: PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL ZELLKLER ... 15 III.1. nerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan evrenin; Nfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler, Doal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava (Atmosferik Koullar) klimsel Faktrler, Mlkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj zellikleri, Arazi Kullanm Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V Deki Duyarl Yreler Listesi de Dikkate Alnarak) ve Yukardaki Faktrlerin Birbiri Arasndaki likileri de erecek ekilde Aklanmas. ............................................................................................. 15 III.1.1. Nfus ......................................................................................................................... 15 III.1.2. Flora ve Fauna .......................................................................................................... 15 III.1.3 Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler ile Doal Afet Durumu ......................................... 16 III.1.4. Meteorolojik Durum ve klimsel zellikleri ................................................................ 23 III.1.5 Arazi Kullanm Durumu ve Toprak zellikleri ............................................................ 24 III.1.6 Mlkiyet Durumu......................................................................................................... 24 III.1.7 Mimari ve Arkeolojik Miras ......................................................................................... 24 III.1.8 Proje Alannn Hassasiyet Derecesi........................................................................... 24 III.1.9. Peyzaj zellikleri ....................................................................................................... 24
BLM IV: PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAK NLEMLER .. 25 IV.1. nerilen Projenin Aada Belirtilen Hususlardan Kaynaklanmas Olas Etkilerinin Tantm. (Bu Tantm Ksa, Orta, Uzun Vadeli, Srekli, Geici ve Olumlu Olumsuz Etkileri ermelidir.) ........................................................................................................................... 25 a) Proje in Kullanlacak Alan.............................................................................................. 25 b) Doal Kaynaklarn Kullanm ............................................................................................ 25 c) Kirleticilerin Miktar, (Atmosferik artlar le Kirleticilerin Etkileimi) evreye Rahatszlk Verebilecek Olas Sorunlarn Aklanmas ve Atklarn Minimizasyonu .............................. 26 c.1.) Mevcut Durumun Tespitine Ynelik almalar ........................................................... 26 c.2.) Projenin evresel Etkilerine Kar Alnacak nlemler, ............................................... 26 c.2.1. Atksu .......................................................................................................................... 26 c.2.2. Kat Atk, Atk Ya, Tbbi Atk, Ambalaj At ve Dier Atklar ................................... 28 c.2.3. Hava Kalitesine Etkiler................................................................................................ 30 c.2.4. Grlt ........................................................................................................................ 31 c.2.5. Hafriyat almalar ve Toprak Kirlilii ....................................................................... 31 c.2.6. Peyzaj zerine Etkiler ve Alnacak nlemler............................................................. 33 c.2.7. Flora-Fauna zerine Etkiler ve Alnacak nlemler.................................................... 34 c.2.8. Balk Geidinin Projelendirilmesinde Gz nne Alnacak Hususlar ....................... 35 IV.2. Yatrmn evreye Olan Etkilerinin Deerlendirilmesinde Kullanlacak Tahmin Yntemlerinin Genel Tantm............................................................................................... 36 IV.3. evreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltlmas in Alnmas Dnlen nlemlerin Tantm .............................................................................................................. 36 BLM V: HALKIN KATILIMI ............................................................................................ 41 V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkn Belirlenmesi Ve Halkn Grlerinin evresel Etki Deerlendirmesi almasna Yanstlmas in nerilen Yntemler. ......................... 41 V.3 Bu Konuda Verebilecei Dier Bilgi ve Belgeler ........................................................... 41 BLM VI: YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN BLGLERN TEKNK OLMAYAN BR ZET .......................................................................................... 42 EKLER: evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas Hazrlanmasnda Kullanlan ve eitli Kurululardan Salanan Bilgi ve Belgeler le Raporda Kullanlan Tekniklerden Rapor Metninde Sunulamayan Aadaki Belgeler ............................................................. 43 NOTLAR VE KAYNAKLAR ED BAVURU DOSYASINI HAZIRLAYAN UZMANLARIN LSTES
ii
TABLOLAR DZN Sayfa No Tablo II.1.1. Tablo II.1.2. Tablo III.1.1.1. Tablo IV.1.1. Tablo IV.3.1. Proje Alannn evresindeki Yerleim Yerleri ve Yerleim Yerlerinin Proje nitelerine Olan Mesafeleri, .......................................................... 13 Proje nitelerine Ait UTM 6 Derece ve Corafik Koordinatlar, .............. 13 Projenin erisinde Bulunduu l ve lelerin Nfus statistikleri, ............ 15 naat ve letme Aamasnda Oluacak Evsel Nitelikli Atksuyun Toplam Kirlilik Yk, ................................................................................ 27 Projenin Arazi Hazrlk, naat ve letme Aamalarnda Kaynaklanacak evresel Etkiler, ...................................................................................... 37
EKLLER DZN Sayfa No ekil III.1.3.1. ekil III.1.3.2. ekil III.1.3.3. Proje Alan Ve evresine Ait Genelletirilmi Stratigrafik Kesit, ........ 18 Proje Alan Ve evresi Genel Jeoloji Haritas ................................................................................................................. 19 Proje Alan ve evresi Diri Fay Haritas ............................................... 21
EKLER DZN Ek-1 Ek-2 Yer Bulduru Haritas, Proje Alann Gsterir 1/25.000 lekli Topografik Harita zerinde Genel Yerleim Plan, Ek-3 Ek-4 Ek-5 Proje Alann Gsterir 1/25.000 lekli Arazi Varl Haritas, Proje Alann Gsterir Fotoraflar, Resmi Dkmanlar ve Yazmalar,
iii
KISALTMALAR AB CBS ED DDY DS EH EPDK GPS kV MW km m sn(s) Hz dB TEA TM -Avrupa Birlii -Corafi Bilgi Sistemi -evresel Etki Deerlendirme -Devlet Demir Yollar -Devlet Su leri -Enerji letim Hatt -Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu -Kresel Yer Belirleme Sistemi -Kilo volt -Mega watt -Kilometre -Metre -Saniye -Herz (frekans) -Desibel -Trkiye Elektrik letim Anonim irketi -Trafo Merkezi
iv
BLM 1 PROJENN TANIMI VE GAYES
BLM I: PROJENN TANIMI VE GAYES I.1 Proje Konusu, Yatrmn Tanm, mr, Hizmet Maksatlar, nem ve Gereklilii. Akkar Enerji Birlii San ve Tic. Ltd. ti. tarafndan Artvin li, Yusufeli lesi, Alanba Ky snrlar ierisinde Bykdere ay zerinde, kurulu gc 8,015 MW, yllk toplam enerji retimi 29,314 GWh olan Bilgin Reglatr ve HES Projesinin (Beton Santrali Dahil) tesis edilmesi ve iletilmesi planlanmaktadr. Gnmzde, pek ok lkede srdrlebilir kalknmay srdrlebilir enerji yolu ile elde etmeye ynelik ulusal programlar tatbik edilmesi ve belirlenmi srdrlebilir hedeflere ulamak iin stratejiler gelitirilmesi ynnde almalar yaplmaktadr. Enerji konusunun giderek globallemesi, deien piyasa artlar ile izlenen liberal ekonomik modeller; bir yanda da bamll asgari seviyelere ekecek, te yanda ise ekonomik canlanmaya en st dzeyde katkda bulunacak enerji politikalarnn uygulanmasn gerekli hale getirmektedir. AB'nin 5. evresel Faaliyet Programnda yer alan "Srdrlebilirlie Doru" balnda; gelecekteki en nemli hedefin ekonomik gelimeyi salama, verimli ve gvenli enerji kaynaklar ve temiz bir evre olduu belirtilmektedir. Nitekim, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl tarafndan lkemizin enerji ve tabii kaynaklar politikalar perspektifinde, 2010-2014 yllarn kapsayan Stratejik Plan hazrlamtr. Bu planda, elektrik enerjisi sektrnde uzun vadeli lkemizin hedeflerini ortaya koyan Elektrik Enerjisi Piyasas Arz Gvenlii Strateji Belgesi 2009 ylnda Yksek Planlama Kurulu Karar uygulamaya konulmutur. Strateji Belgesi erevesinde; 2023 ylna kadar tm yerli kmr ve hidrolik potansiyelimizin ekonomimize kazandrlmas, rzgar enerjisi kurulu gcmzn 20.000 MW, jeotermal enerji kurulu gcmzn 600 MW mertebesine ulatrlmas ve ayrca, elektrik enerjisi retimimizin yzde 5inin nkleer enerjiden salanmas hedeflenmitir. Elektrik enerjisi tketimi, ekonomik gelimenin ve sosyal refahn en nemli gstergelerinden biridir. Bir lkede kii bana den elektrik enerjisi retimi ve/veya tketimi o lkedeki hayat standardn yanstmas bakmndan byk nem arz etmektedir. Hzla gelien ve endstrileen bir lke olarak Trkiye, bugn kesintisiz, kaliteli, gvenilir ve ekonomik enerji ihtiyac ierisindedir. Dnya Bankas verilerine gre lkemizde kii bana elektrik tketimi kii bana kilo watt olarak 2005 ylnda 1.898 olmasna ramen; Euro Blgesinde 6.926, Almanyada 7.111, ngilterede 6.253, Fransada 7.938, talyada 5.669, Hollandada 6.998, svete 15.440, Belikada 8.510, Danimarkada 6.663, spanyada 6.147, Lksemburgta 15.971, Finlandiyada 16.120, Yunanistanda 5.242 ve Portekizde 4.663 olduu dikkate alnrsa(1). lkemiz iin kii bana den elektrik enerjisi tketiminin olduka dk seviyede olduu gzlenmektedir. Bu nedenle, elektrik enerjisi arznn artrlmasnn gerei ortadadr. zellikle lkemizde, gelimeye bal olarak enerji ihtiyac srekli artmaktadr. Dolaysyla bu ihtiyac karlamak bir zorunluluktur. Bu zorunlu ihtiyac karlamakta temiz, doal, evreye en az zarar veren enerji kayna olarak yenilenebilir enerji kaynaklarmzn en st dzeyde deerlendirilmesi asndan hidroelektrik enerji retimi byk nem arz etmektedir.
Do.Dr. Levent Ksekahyaolu, Enerji Tketimi ve Byme Arasndaki Nedensizlik likisi, Trkiye zerinde Bir nceleme, Sleyman Demirel niversitesi,
Nitekim, Dokuzuncu Kalknma Plan(20072013), stikrar iinde byyen, gelirini daha adil paylaan, kresel lekte rekabet gcne sahip, bilgi toplumuna dnen, ABye yelik iin uyum srecini tamamlam bir Trkiye vizyonu ve Uzun Vadeli Strateji (2001-2023) erevesinde hazrlanmtr. Bu balamda planda: Ekonomik kalknmann ve sosyal gelimenin ihtiya duyduu enerjinin srekli, gvenli ve asgari maliyetle temini temel amalanmtr. Enerji talebi karlanrken evresel zararlarn en alt dzeyde tutulmas, enerjinin retimden nihai tketime kadar her safhada en verimli ve tasarruflu ekilde kullanlmas istenmitir. Elektrik sektrnde, kamu retim tesislerinin ve datm sisteminin zelletirilmesi, Mart 2004te yrrle konulan Strateji Belgesi dorultusunda yaplmas; datm ve retim tesislerinin zelletirmesinden beklenen faydalarn bir an nce alnmas amacyla zelletirme srecinin hzlandrlmas ngrlmtr. Arz gvenliinin artrlmas amacyla birincil enerji kaynaklar baznda dengeli bir kaynak eitlendirmesine ve orijin lke farkllatrmasna gidilmitir. retim sistemi iinde yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarnn paynn azami lde ykseltilmesi hedeflenmitir. Kamunun sektrden ekilmesiyle orantl olarak zel sektrn, doacak a zamannda ikame etmesi ve yeni retim yatrmlarna arz-talep projeksiyonlar paralelinde bir an nce balamas iin gerekirse mevzuat dzenlemeleri ile uygun ortam salanaca; bylece, mevcut tesislerin zelletirilip yeni yatrm yknn kamu zerinde kalmamasna zen gsterilecei ifade edilmitir. Kamu, dzenleyici ve denetleyici rol erevesinde arz gvenliini yakndan takip edecek ve tedbir alacak ekilde donatlmas ngrlmektedir. Kamu sahipliinde kalacak olan elektrik iletiminde yatrmlar elektrik sisteminin gvenliini ve gvenilirliini koruyacak ekilde srdrlecektir. Kamu yatrm programnda yer alan, zellikle hidroelektrik santral projelerinin en dk maliyetlerle ve hzl ekilde tamamlanarak ekonomiye kazandrlmas esas alnmtr. Bu nedenle, yatrm maliyetlerinin gerei yanstmasna, sektrler aras apraz finansmana gidilmemesine ve projelerdeki gecikmelerden kaynaklanabilecek maliyet artlarnn nne geilmesine zen gsterilecektir. Ekonominin rekabet gcnn artrlmas ve toplumun refah seviyesinin ykseltilmesi amacyla elektrik sektrnn serbestletirilmesi erevesinde, en dk maliyetle enerji retecek bir sistem oluturulmas hedeflenmitir. Plan dneminde birincil enerji talebinde, ekonomik ve sosyal kalknmayla orantl olarak yllk ortalama yzde 6,2 orannda art ngrlmektedir. Enerji tketimi iinde doal gazn 2005 ylnda yzde 28 dzeyinde olan paynn yzde 34e ykselmesi, petrol rnlerinin paynn ise yzde 37den yzde 31e gerilemesi beklenmektedir. Dier yandan Dokuzuncu Kalknma Plan dneminde elektrik talebinin, arlkla sanayi retim ve hizmetler sektrndeki gelimelere paralel olarak, ylda ortalama yzde 8,1 orannda art gsterecei tahmin edilmektedir. lkemizde hidroelektrik enerji potansiyeli olduka yksektir. Ancak Trkiye hidroelektrik retim potansiyeli ile karlatrldnda, mevcut retim orannn dk olduu sylenebilir. Trkiyenin teknik ve ekonomik hidroelektrik enerji potansiyeli 127.381 GWh olarak belirlenmitir (DS 2005). Kurulu hidroelektrik santrallerinin kapasitesi, 2004 yl sonu itibariyle, 12.654 MW olup, bu rakam Trkiyedeki toplam kurulu enerji retim kapasitesinin (37.480 MW) %33,8ini oluturmaktadr. Ayn yl (2004) hidrolik
kaynaklardan 47.614 GWh elektrik enerjisi retilmitir (DS, 2005). Bahse konu 2004 yl sonu itibariyle iletilir halde, %8i (10.645) ina halinde ve kalan %55lik (69.122 milyar kWh) ksm ise deiik planlama safhalarndadr. Hidroelektrik santrallerin retimi, ya koullarna baml olduundan her yl toplam retim iindeki pay deiim gstermektedir. Elektrik enerjisi retiminde; fosil ve nkleer yaktl termik ve doalgazl santraller yannda hidroelektrik santrallerin yenilenebilir ve puant alma gibi iki nemli zellii mevcuttur. Sonu olarak, Dokuzuncu Kalknma Plannda da belirtildii zere, ortalama yllk temel enerji talebi art (%6,2) gz nne alndnda, hidroelektrik gibi yenilenebilir kaynaklarn gelitirilmesi btn dnyada olduu gibi Trkiye iin de ok byk neme sahiptir. Bu balamda Bilgin HES Projesi, 3 Mart 2001 tarihinde Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 4628 Sayl Elektrik Piyasas Kanunu (Sz konusu kanun, elektriin yeterli, kaliteli, srekli, dk maliyetli ve evreye uyumlu bir ekilde tketicilerin kullanmna sunulmas iin rekabet ortamnda zel hukuk hkmlerine gre faaliyet gsterebilecek, mali adan gl, istikrarl ve effaf bir elektrik enerjisi piyasasnn oluturulmas ve bu piyasada bamsz bir dzenleme ve denetimin salanmas amalanmtr. Kanun; elektriin retimi, iletimi, datm, toptan ve perakende sat, ithalat ve ihracat gibi faaliyetlerle ilikili tm gerek ve tzel kiilerin hak ve ykmllklerini belirlemektedir) kapsamnda retim irketi statsndeki Akkar Enerji Birlii San. Ve Tic. Ltd. ti. tarafndan yaplp iletilecek olup, Trkiyenin artan enerji ihtiyacn bir ksmnn karlanabilmesine yardmc olmay amalamaktadr. Bilgin Reglatr ve HES Projesi, Karadeniz Blgesinde, Artvin ili, Yusufeli lesi, Alanba Ky snrlar ierisinde, 1/25.000lik TORTUM G 46-c2 no'lu haritalarda yer almaktadr. Proje nitelerini gsterir 1/25.000 lekli toporafik harita zerinde genel yerleim plan Ek-2de sunulmutur. Bykdere ay zerinde, talvegden ykseklii 5 m olan tirol tipi bir reglatr ve su alma yaps, toplam 2.570 m uzunluunda ve 2,25 m3/s kapasiteli iletim hatt, ykleme havuzu, 0,90 m i apnda ve 1.220 m uzunluunda bir cebri boru, 407,13 m net dl 8,015 MW kurulu gce sahibi ylda toplam 29,314 GWh enerji retmesi planlanan bir tesis dnlmektedir. Santralde retilecek enerji, Yusufeli TEDA Datm Merkezine aktarlarak ulusal gelime katk salanacaktr. Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda tm nitelerde yaklak 100 kii, iletme aamasnda ise yaklak 20 kiinin almas ngrlmektedir. Proje dahilinde inaat aamasnda vasfsz personel mmkn olduunca blgeden istihdam edilecek, iletme aamasnda ise daimi personeller yine yreden istihdam edilerek az da olsa blge ekonomisine katk salanm olacaktr. Yatrmn iletme sresi 49 yl olarak ngrlmektedir.
I.2 Projenin Fiziksel zelliklerinin, naat ve letme Safhalarnda Kullanlacak Arazi Miktar ve Arazinin Tanmlanmas. Projeye ait yer bulduru haritas Ek-1de, proje alanlarn gsterir 1/25.000 lekli toporafik harita genel yerleim plan Ek-2de ve Arazi Varl Haritas Ek-3te sunulmutur. Planlanan tesis yerleri ve evresi ile ilgili fotoraflar ise Ek-4te verilmitir. Projenin tekabl ettii arazilere ait arazi kullanm durumu ve toprak zellikleri Artvin li Arazi Varl kitabndan ve Tarm ve Kyileri Bakanl tarafndan hazrlanan Artvin iline ait 1/25.000 lekli Arazi Varl haritasndan incelenmitir. Buna gre eimli toporafyaya sahip arazilerde 1/25.000 lekli arazi varl haritalarna gre proje alan ierisinde byk toprak gruplar olarak alvyal topraklar ve kahverengi orman topraklar bulunmakta olup, arazi kullanm kabiliyet snflarna gre ise II, IV ve VII. snf araziler yer almaktadr. Proje nitelerinin yer ald alanlarda imdiki arazi kullanm bakmndan fundalk- orman ve bahe(sulu) olan araziler bulunmaktadr. Proje alanna ait arazi kullanm kabiliyet snflar ve imdiki alan kullanm haritas Ek3te sunulmu olup, orman mescere haritas, vejetasyon haritas ve proje alan jeolojisinin gsterildii ayrntl harita almalar halen devam etmekte olup, ED Raporunda verilecektir. I.2.1.Projenin fiziksel zellikleri, A. BLGN HES PROJES Bilgin HES Projesi Yusufeli lesi, Bykdere ay zerinde, 8,015 MW kurulu gce sahibi ylda toplam 29,314 GWh enerji retecek ekilde planlanmtr. Bu ksmda, Bilgin Reglatr ve HES tesisleri iin Yaplabilirlik Raporu dorultusunda nerilen tesislere ait bilgiler aada verilmitir. Reglatr Tipi ve Ykseklik Seimi Reglatr tipi, tirol tipi ve serbest akl Yaplacaktr. Bilgin Reglatr su seviyesi, 1.150,0 m olarak seilmitir. Reglatr aksnda talveg kotu 1.145,0 mdir. Reglatr evre dzenleme kotu ise 100 yllk takn debisini, reglatr dolusavanda gvenli ve hava pay kalarak geirecek ekilde 1.152,00 m olarak belirlenmitir. Reglatrn kret uzunluu 10,00 m ve talvegden ykseklii ise 5,0 mdir. Sualma yaps, 1.147,05 m taban kotunda tekil edilecektir. Sualma yaps proje debisi, 2,25 m/s olup, 3 adet servis kapa tehiz edilmesi dnlmtr. Enerji letim Tesisleri Bilgin Reglatr vastasyla evrilerek sualma yaps ile alnan nehir sular, Bilgin HES tesislerinde enerji retimini salayabilmek amac ile tekil edilecek olan iletim tesislerine alnacaktr 2.570 m uzunluundaki iletim sistemi ap 1.400 mm. olan uPVC borulu yapdan oluacaktr. letim sistemi taban eimi 0,00090 olarak seilmi ve kanalda su hz 1,45 m/s olarak hesap edilmitir. Ykleme Odas , Su Alma Yaps ve Cebri Boru Ykleme havuzu, santral iletme koullarna bal olarak oluabilecek debi deiikliklerine cevap verebilmek ve cebri boruya hava giriini engellemek amac ile iletim yapsnn sonunda dnlmtr. Ayn zamanda trbin kapaklarnn ani kapanmas sonucu oluabilecek su kabarmalarnn yaplara zarar vermeyecek ekilde
uzaklatrlmasn salayacaktr. Ykleme havuzu su kotu 1.145,69 m olarak hesap edilmitir, taban kotu ise 1.140,81 m olarak belirlenmitir. Ykleme havuzu genilii 10,0 m ve uzunluu ise 20,0 mdir. Ykleme havuzundan sonra, 1.220,0 m uzunluunda ve 0,90 m i apnda cebri boru bulunmaktadr. Cebri boru ortalama et kalnl 0,008 m olarak alnmtr. Santral Binas ve Kuyruksuyu Kanal Bilgin Hidroelektrik santralinin tek amac enerji retimidir. Bilgin reglatr ile evrilen sular iletim tesisleri vastas ile santral binasna ulatrlacak ve burada trbinlenerek enerji retimi yaplacaktr. Bilgin santrali toplam kurulu gc 8,015 MW, yllk toplam 29,314 GWh enerji retilecektir. Ancak proje kapsamnda kurulu g optimizasyonu, reglatr yeri su temin almalar sonular dorultusunda yeniden gerekletirilerek, ncelikle eitli debilere karlk gelen net dnn hesaplanmasn mteakiben bu debilere karlk gelen g ve enerji retim deerleri yeniden hesap edilecektir. Konuya ilikin almalar ED sreci ierisinde revize fizibilite almalar sonulandrlacaktr. zetle Bilgin HES Projesi kapsamnda regltr, akl geiti, balk geiti, iletim yaps, keltim havuzu, ykleme odas, cebri boru, santral binas, kuyruk suyu kanal ile alt tesisi planlanmaktadr. Bunlara ilaveten yardmc tesisler olarak antiye alanlar ve hafriyat depolama alanlar iletilecektir. Proje kapsamnda yaplacak tesislerle ilgili karakteristik bilgiler aada zet olarak verilmitir ( 2 ).
Teklif Edilen Tesislerin Karakteristikleri Hidroloji Yllk Ortalama Akm Yllk Ortalama Debi Bilgin Reglatr Amac Tipi Kret Kotu Talveg Kotu Talvegden Ykseklik evre Dzenleme Kotu Dolusavak Debisi (Q ) Dolusavak Akl Enerji Krc Havuz Taban Kotu akl Geidi Tipi Kapak Boyutlar Eik Kotu : Dz Kapakl, Dalg Perdeli : 2.00 x 2.00 m : 1.145,00 m
100 3
: 34,59 hm
3
: 1,097 m /s
: Enerji : Tirol Tipi : 1.150,00 m : 1.145,00 m : 5,00 m : 1.152,00 m : 22,99 m/s : 10,00 m : 1.143,90 m
Kaynak: Coyne Ve Beller Mhendislik Ve Mavirlik Ltd.ti., Bilgin Reglatr Ve HES Yaplabilirlik Raporu, 2007
keltim Havuzu ve Su Alma Yaps keltim Havuzu Boyu keltim Havuzu Genilii Su Alma Yaps Taban kotu letim Hatt Boru Tipi Boru Uzunluu Taban Eimi Boruda Su Hz Ykleme Havuzu Taban Kotu Su Kotu Boyu Genilii Cebri Boru ap Giri Eksen Kotu Boyu Cebri Boruda Hz Enerji Yaplar Brt D Net D Toplam Kurulu G Proje Debisi Yllk Enerji retimi Firm Enerji retimi Sekonder Enerji retimi Kuyruksuyu Kotu Hidrolik Trbinler Trbin nite - 1 Miktar Tipi Nominal gc Dizayn debisi Dizayn net ds Trbin nite - 2 Miktar Tipi Nominal gc Dizayn debisi Dizayn net ds : 422,00 m : 407,13 m : 8,015 MW : 2,25 m/s : 29,314 GWh : 6,410 GWh : 23,147 GWh : 725,00 m : 0,90 m : 1.142,19 m : 1.220.00 m : 4,17 m/s : 1.140,81 m : 1.145,69 m : 20,00 m : 10,00 m : uPVC Boru, ap=1.400 mm : 2.570 m : 0,0009 : 1,45 m/s : 73,00 m : 9,75 m : 1.147,05 m
: Bir (1) adet : Pelton trbin : 4,000 kW : 1,125 m3/sn : 401,37 m : Bir (1) adet : Pelton trbin : 4,000 kW : 1,125 m3/sn : 401,37 m
Generatrler Generatr nite - 1 Miktar Tipi alma ekli Nominal gc U gerilimi G faktr Frekans Dn hz Tahrik ekli kaz ekli Ksa devre oran zolasyon snf Generatr nite - 2 Miktar Tipi alma ekli Nominal gc U gerilimi G faktr Frekans Dn hz Tahrik ekli kaz ekli Ksa devre oran zolasyon snf Transformatrler Ana Ykseltici Trafo Miktar Tipi Normal gc Anma gerilimi Frekans Balant gurubu Soutma ekli Ntr balants Santral htiya Trafosu Miktar Normal gc Anma gerilimi Frekans Balant gurubu Soutma ekli Ntr balants
: Bir (1) adet : Senkron generatr : Devaml : 4400 kVA : 6,3 kV : 0,9 (geri) : 50 Hz : 1000 d/dak : Pelton tipi trbin mile direkt akuple : Frasz ikazl (dner diyotlu) : 0,75 den byk :F
: Bir (1) adet : Senkron generatr : Devaml : 4400 kVA : 6,3 kV : 0.9 (geri) : 50 Hz : 1000 d/dak : Pelton tipi trbin mile direkt akuple : Frasz ikazl (dner diyotlu) : 0,75 den byk :F
: Bir (1) adet : Harici tip fazl ya izoleli : 10000 kVA : 6,3/31,5 % 2x2.5 kV : 50 Hz : Ynd11 : ONAN : 66,6 ohm diren zerinden toprakl
: Bir (1) adet : 100 kVA : 31,5/0.4 2x2.5% kV : 50 Hz : Dyn11 : ONAN : Dorudan toprakl
Acil htiya Dizel - Generatr Grubu: Miktar Tipi Normal gc Anma gerilimi Frekans G faktr Devir says Soutma ekli kaz ekli : Bir (1) adet : Drt zamanl dey silindirli : Deniz seviyesinde 75 kVA : 400/231 V : 50 Hz : 0,8 geri : 1500 devir/dakika : Radyatr, kapal devre su soutmal : Dner diyotlu ikaz
Maliyetler (DS 2007 Birim Fiyatlar) Tesis Bedeli Yatrm Maliyeti Yllk Gider Yllk Gelir Gelir/Gider Oran Karllk Oran
B. BETON SANTRAL Proje kapsamnda sadece arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnca iletilecek beton santrali kurulacaktr. Ek-2de sunulan 1/25.000 lekli toporafik haritada belirtilen alanlarda tesis edilecek beton santrali, 60 m3/saat kapasitelerinde yaplacaktr. Beton santrali iin ihtiya duyulacak malzeme ise blgedeki tesislerden salanacaktr. Hazr beton; imento, agrega, su ve gerektiinde baz katk maddelerinin belli bir retim teknolojisine uygun olarak kartrlmasyla elde edilen, balangta plastik ya da kvamda olup, ekil verilebilen ve zamanla katlap sertleerek, mukavemet kazanan nemli bir yap malzemesidir. Proje kapsamnda gerekletirilecek beton imalatnda kullanlacak hammaddeler; kum-akl (agrega), su, beton katks ve imentodur. Beton imalat, hammaddelerin kartrma yolu ile birletirilmesi ile gerekletirilecektir. Kamyonlar ile krma-eleme tesislerinden beton santral alanna getirilecek agrega malzeme, eimli olarak ina edilen duvar yardm ile agrega bunkerine iletilecektir. Bunkerlere yklenen malzeme; konveyr bantlar ile dzenli olarak ana bunkere beslenecek, burada su, katk malzemesi ve imento ile kartrlacak ve hazr beton imalat tamamlanacaktr. retilen hazr beton, tart bunkerlerine iletilecek ve bunkerin altnda yer alacak mikserlere yklenerek inaat alanna gtrlecektir.
: 12.428.241 TL : 13.939.790 TL : 1.415.502 TL : 1.711.044 TL : 1,14 : % 11,07
I.3. nerilen Projeden Kaynaklanabilecek nemli evresel Etkilerin Genel Olarak Aklanmas (Su, Hava, Toprak Kirlilii, Grlt, Titreim, Ik, Is, Radyasyon ve benzeri.) Akkar Enerji Birlii San. Ve Tic. Ltd. ti. tarafndan yaplp iletilmesi planlanan Bilgin HES Projesi kapsamnda, ina edilecek ana tesisler; regltrler (evirme yaps), balk geitleri, iletim yaps, ykleme havuzu, cebri boru ve santral binasdr. Projenin inaat aamasnda kullanlmak zere destek niteleri olarak, antiye sahas (prefabrik tanabilir yaplardan oluan), malzeme(hafriyat) stok sahalar ve beton santralinden oluturulacaktr. Planlanan tesislerin uygulanmas (inaat) sonucu oluacak evresel etkiler ile ilgili genel bilgiler aada detay bilgiler ise Blm IVte verilmitir. Proje alannda projenin uygulanmasndan etkilenecek nemli ykseltiler, maara ve ukurlar bulunmamaktadr. evirme yaps, iletim yaps, cebri boru ve santral binas iin arazinin hazrlanmas, ina edilmesi, hafriyat stok alanlarnda yaplacak kazlar ve depolamalar ile bu alandaki jeolojik yap bir miktar rselenecek ve arazi topografyas ok az deiecektir. Bilgin HES projesi dahilinde sular bir evirme yaps ile alnacandan baraj gl eklinde bir gl oluumu sz konusu olmayacaktr. Biyolojik evre zerine olabilecek etkilerin banda akmn azalmas sonucu zellikle canl hayat zerine olabilecek etkiler gelmektedir. Faaliyetin iletme aamasnda, reglatrlerin menba ve mansabnda yaayan sucul canllarn yaama ortamlarn kaybetmemesi iin gerekli en dk akm deerlerinin tespitine ynelik almalar halen devam etmekte olup, hazrlanacak ED raporu ierisinde verilecektir. Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda tm nitelerde yaklak 100 kii, iletme aamasnda ise yaklak 20 kiinin almas ngrlmektedir. Projede su kullanm ve atksu bertaraf, atk bertaraf, hafriyat, grlt, hava kalitesi zerine etkiler aada ksaca aklanmtr. I.3.1. Su Kullanm ve Atksu Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda alacak personellerden kaynakl ve beton santralinde tozumann engellenmesi ile beton malzemesinin hazrlanmas iin su kullanm sz konusu olacaktr. letme aamasnda ise alacak personellerden kaynakl su kullanm sz konusu olacaktr. Personelin ime ve kullanma suyu ihtiyac, kaynak sularndan veya mevcut yzey sularndan temin edilecektir. Beton Santrali iin suyun, yzey suyundan alnmas planlanmaktadr. Proje kapsamnda inaat almalarnda toplam 100 kii, iletme aamasnda ise yaklak 20 kiinin almas ngrlmektedir. Dolaysyla projenin arazi hazrlk almalar esnasnda alacak olan personelden (toplam 100 kii) kaynakl ime ve kullanma suyu miktar; bir kiinin ihtiya duyaca su 150 lt/gn ( 3 ) olarak kabul edilirse; 100 kii x 150 lt/kii-gn = 15.000 lt/gn = 15,00 m3/gn su kullanlacaktr.
Kaynak: Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalar T - 1998, Prof. Dr. Diner TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROLU)
Kullanlacak suyun %100nn atk su olarak geri dnecei kabulyle arazi hazrlk almalar esasnda oluacak evsel nitelikli atksu miktar 15,00 m3/gn olacaktr. Oluacak evsel nitelikli atksu(inaat aamasnda) ise faaliyet alan ve yakn evresinde atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan, proje alannda ana antiye alannda(antiye Alan-2) yaplacak paket atksu artma tesisinde ve destek antiyesinde ise yaplacak szdrmasz fosseptikte toplanacaktr. Fosseptikte toplanan atksular, paket artma tesisine vidanjr ile getirilerek artlacak ve artldktan sonra en yakn alc ortama dearj edilecektir. Faaliyet alan ve yakn evresinde atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan; projenin iletme aamasnda oluacak evsel nitelikli atksular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik uyarnca kurulacak szdrmasz fosseptiklerde toplanacak ve belli periyotlarda vidanjrle aldrlarak Yusufeli Belediyesi tarafndan bertaraf edilmesi salanacaktr. alma blgesinde kullanlacak ky yollarnda tozumay nlemek iin yzey sular kullanlarak arazz ile nemlendirme ilemi yaplacak olup, bu ilemde su toprak bnyesinde kalaca iin atksu oluturmayacaktr. Konu ile ilgili detayl bilgiler, Blm IV.1.c.de verilmitir. I.3.2. Kat Atk, Atk Ya, Tehlikeli Atk, Tbbi Atk, Ambalaj At vb. Evsel Nitelikli Kat Atk ve Ambalaj Atklar: Projenin arazi hazrlama ve inaat aamasnda alacak personelden kaynakl evsel nitelikli kat atklar ile inaat atklar oluacaktr. Projede alacak personelden kaynaklanan evsel kat atklar, antiye olarak kullanlacak saha ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacaktr. Konteynrlarda biriktirilecek bu kat atklar ise belli periyotlarda ilgili belediyenin (Yusufeli Belediyesi) kat atk bertaraf alanna gtrlerek bertaraf edilmesi salanacaktr. naat almalarndan oluacak para demir, elik, imento torbas, ambalaj malzemesi ve benzeri kat atklardan; geri kazanm mmkn olanlar inaat imalatlarnda yeniden deerlendirilecek, geri kazanm mmkn olmayan atklar ise evsel nitelikli kat atklar ile beraber bertaraf edilecektir. Tesisin iletme aamasnda alacak personelden kaynaklanan evsel kat atklar; proje sahas ierisinde (HES ve/veya reglatr) eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak ve belli periyotlarda ilgili belediyenin(Yusufeli) kat atk bertaraf tesisine gtrlerek bertaraf edilecektir. Atk Ya Projenin kapsamnda alacak aralarn bakm ve onarmlar yetkili servislerinde yaptrlacak olup, bunun mmkn olmad ve bakm onarmlarnn tesis ierisinde yapld zamanlarda herhangi bir atk yan ortaya kmas durumunda, sz konusu yan topraa ve/veya suya karmasnn nlenmesi amac ile, atk ya kapal ve szdrmasz metal bir kapta toplanarak 30.07.2008 tarih ve 26952 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii kapsamnda lisans alm geri kazanm firmasna szleme dahilinde verilecektir. Aralarn tesis ierisinde bakm ve onarmlar; antiye alan ierisinde taban szdrmazl salanm ve zeri
10
sundurma yap ile kapatlm alanda yaplacak olup, yaplacak almalar esnasnda 31.05.2005 tarih ve 25831 sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. Tehlikeli Atk, Tbbi Atk, Atk Pil ve Akmlatrler Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda olumas muhtemel tehlikeli atklar, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliinde belirtildii zere, srekli kapal olacak ekilde ve kimyasal reaksiyona uramamasn salayarak geici olarak depolanacaktr. Geici olarak depolanan tehlikeli atklar daha sonra evre ve Orman Bakanl tarafndan lisans alm firmalara teslim edilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Proje konusu faaliyet kapsamnda revir nitesinin kurulmas planlanmadndan tbbi atk olumas sz konusu olmayacaktr. alan personel, Yusufeli ilesindeki salk merkezlerinden faydalanabilecektir. Projede kullanlacak olan aralarn bakm ve onarmlarnn faaliyet alan ierisinde yaplmas durumunda, ortaya kmas muhtemel atk akler, 31.08.2004 tarih ve 25569 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda proje alan ierisinde taban szdrmazl salanm, kapal bir ortamda muhafaza edilecek ve lisans alm geri kazanm firmasna verilmek sureti ile bertaraf salanacaktr. Konu ile ilgili detayl bilgiler ile dier atklara ait bilgiler, Blm IV.1.c.de verilmitir. I.3.3. Hafriyat almalar ve Toprak Kirlilii Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda; reglatr, iletim yaps, santral alanlarda ve dier yardmc nitelerin arazi hazrlk almalar esnasnda hafriyat almalar yaplacaktr. Yaplacak olan hafriyat almalar esnasnda ortaya kacak hafriyat malzemesinin bir ksm arazi tesviye ilemlerinde bir ksm ise dolgu ilemlerinde kullanlacak olup, geriye kalan hafriyat malzemeleri ise ngrlen malzeme(hafriyat) stok sahasna(Bkz.Ek2) gerekli tm izinler alndktan sonra dklecektir. Projenin arazi hazrlk almalar esnasnda meydana gelecek olan hafriyat malzemeleri, dkm iin izin alnan alanlar dnda, dere yataklarna ve/veya proje alan ierisinde kullanlan dier alanlara kesinlikle atlmayacaktr. Hafriyat almalar esnasnda, hafriyat topra ile inaat ve yknt atklarnn evreye zarar vermeyecek ekilde ncelikle kaynakta azaltlmas, toplanmas, geici biriktirilmesi, tanmas, geri kazanlmas, deerlendirilmesi ve bertaraf edilmesine ilikin teknik ve idari hususlar ile uyulmas gereken genel kurallar belirleyen Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerinin gerei yerine getirilecektir. Arazi hazrlk almalar esnasnda hafriyat almas yaplacak olan blgelere ait alansal bilgiler, bu kapsamda meydana gelecek toplam hafriyat miktarlar ile ilgili detayl hesaplamalar ED Raporunda sunulacaktr.
11
I.3.4. Hava Kalitesine Etkiler Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda, hafriyat almalar ile malzemenin tama gzerghlar boyunca nakledilmesi esnasndan kaynakl toz emisyonu olumas sz konusu olacaktr. Arazi hazrlama ve inaat almalar kapsamnda oluacak olan toz emisyon hesaplamalarnda, 03.07.2009 tarihli 27277 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (SKHKKY) Ek-12, Tablo 12.6da verilen Toz Emisyonu Ktlesel Debi Hesaplamalarnda Kullanlacak Emisyon Faktrleri kullanlarak hesaplamalar yaplacak ve ayn ynetmelik erevesinde deerlendirilecektir. Konu ile ilgili dier bilgiler, Blm IV.1.c.de verilmi olup, detayl bilgiler ED Raporunda sunulacaktr. I.3.5. Grlt Projenin arazi hazrlk ve inaat almalarnda (kaz, dolgu, montaj vb.); regltr (su alma yaps), iletim yaps, ykleme havuzu, cebri boru, hidroelektrik santral binasnda ve beton santralinde alacak makine ve ekipmanlardan kaynakl grlt oluumu sz konusu olacaktr. Proje kapsamnda arazi hazrlk ve inaat aamasnda olumas muhtemel grltler ile ilgili tm hesaplama ve deerlendirmelerin yer ald Akustik Rapor, evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliine gre hazrlanacak olup, ED raporunda sunulacaktr. I.4. Yatrmc Tarafndan Aratrlan Ana Alternatiflerin Bir zeti ve Seilen Yerin Seili Nedenlerinin Belirtilmesi. Bilgin HES Yaplabilirlik Raporu kapsamnda nerilen formlasyon, Bilgin Reglatr ve HES tesisleri kapsamnda incelenen tesisler iin en optimum formlasyon olarak belirlenmitir. Ayrca yatrmc firmann istei zerine bu tesislere alternatif olarak 2,00 m3/sn proje debili, 7.00 MW kurulu g ile ylda toplam 27,814 GWh enerji reten bir tesis de dnlmtr. Yaplan almalar sonucunda Hidroelektrik Santralleri (HES) projesi, birok alternatif deerlendirilmi ve Bilgin
-Gvenilir (firm) enerjisinin fazla olmas, -Yllk net faydasnn (gelirinin) ve rantabilitesinin byk lde yksek olmas nedenlerinden dolay en avantajl projenin 8,015 MW kurulu gce sahip formulasyon olduu Yaplabilirlik Raporu ile ortaya konmutur. nerilen proje ile ylda ortalama 29,314 GWh enerji retilecek olup, gelir/gider oran piyasa fiyatlarna gre yaplan Yaplabilirlik Raporunda 1,14 olarak bulunmutur( 4 ).
Kaynak: Coyne ve Beller, Bilgin HES Yaplabilirlik Raporu, 2007
12
BLM II PROJE N SELEN YERN KONUMU
BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanlarn Mevkii, Koordinatlar, Yeri Tantc Bilgiler. Bilgin HES Projesi, Yusufeli lesi, Bykdere ay zerinde, 8,015 MW kurulu gce sahibi ylda toplam 29,314 GWh enerji retecek ekilde planlanmtr. Bilgin Reglatr ve HES Projesi, Karadeniz Blgesinde, Artvin ili, Yusufeli lesi, Alanba Ky snrlar ierisinde, 1/25.000lik TORTUM G 46-c2 no'lu haritalarda yer almaktadr. Bykdere ay zerinde, talvegden ykseklii 5 m olan tirol tipi bir reglatr ve su alma yaps, toplam 2.570 m uzunluunda ve 2,25 m3/s kapasiteli iletim hatt, ykleme havuzu, 0,90 m i apnda ve 1.220 m uzunluunda bir cebri boru, 407,13 m net dl 8,015 MW kurulu gce sahibi bir HES projesi planlanmaktadr. Projeye ait yer bulduru haritas Ek-1de, proje alanlarn gsterir 1/25.000 lekli toporafik harita genel yerleim plan Ek-2de ve Arazi Varl Haritas Ek-3te sunulmutur. Planlanan tesis yerleri ve evresi ile ilgili fotoraflar ise Ek-4te verilmitir. Proje ile ilgili detay mhendislik almalar halen devam etmekte olup, ilgili planlar ED Raporunda sunulacaktr. Proje alan evresindeki yerleim yerleri ve yerleim yerlerinin proje nitelerine olan mesafeleri ve koordinatlar aadaki tablolarda verilmitir.
Tablo II.1.1. Proje Alannn evresindeki Yerleim Yerleri ve Yerleim Yerlerinin Proje nitelerine Olan Mesafeleri, Yerleim Yeri En Yakn nite Yerleime Gre Yn Bat Bat Dou Bat En ksa(Kuuuu) Mesafesi (m) 18.000 m 5.000 m 50 m 50 m
Yusufeli lesi HES Klkaya Beldesi HES Alanba Ky letim Yaps Alanba Balar HES Mahallesi Kaynak: 1/25.000 lekli Toporafik Harita
Tablo II.1.2. Proje nitelerine Ait UTM 6 Derece ve Corafik Koordinatlar, Koor. Sras: Saa, Yukar Datum: ED-50 Tr: UTM D.O.M.: 39 Zon: 37 lek Fak.: 6 derecelik 703682,4506754 703387,4508848 702687,4509698 703387,4508848 703362,4509059 703054,4509418 702687,4509698 702192,4509255 703387.000,4508848.000 703431.431,4508783.832 703375.729,4508576.022 703403.580,4508340.362 703360.732,4508265.379 703407.864,4508102.559 703495.702,4508093.989 703594.251,4508012.579 703750.644,4508008.294 Koor. Sras: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Tr: Corafik D.O.M.: Zon: lek Fak.: 40.684955,41.410043 40.703875,41.407234 40.711698,41.399230 40.703875,41.407234 40.705780,41.407006 40.709087,41.403480 40.711698,41.399230 40.711698,41.399230 40.703875,41.407234 40.703286,41.407738 40.701430,41.407012 40.699302,41.407265 40.698637,41.406734 40.697160,41.407239 40.697061,41.408275 40.696304,41.409414 40.696227,41.411262
Proje nitesi
Reglatr Ykleme Havuzu Santral Yeri Cebri Boru Beton Santrali
letim Borusu
13
BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI Koor. Sras: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Tr: Corafik D.O.M.: Zon: lek Fak.: 40.694611,41.411939 40.693592,41.412713 40.692370,41.412061 40.690511,41.413312 40.689381,41.412916 40.688009,41.412081 40.686163,41.411735 40.685729,41.410376 40.684955,41.410043 40.687313,41.412229 40.688194,41.412251 40.688402,41.413014 40.687302,41.412729 40.696964,41.406764 40.696774,41.407816 40.696182,41.407504 40.696370,41.406589 40.688633,41.412688 40.689631,41.413176 40.689563,41.413899 40.688628,41.413277 40.711187,41.398957 40.711057,41.399363 40.710138,41.399295 40.710177,41.398646 40.710489,41.398258
Proje nitesi
antiye Alan-1
antiye Alan-2
Koor. Sras: Saa, Yukar Datum: ED-50 Tr: UTM D.O.M.: 39 Zon: 37 lek Fak.: 6 derecelik 703812.772,4507830.478 703881.328,4507719.074 703829.911,4507581.963 703941.315,4507378.437 703911.322,4507252.037 703844.908,4507097.787 703821.342,4506892.119 703707.796,4506840.702 703682.000,4506754.000 703859.529,4507020.869 703858.700,4507118.709 703922.545,4507143.584 703901.816,4507020.869 703368.352,4508079.725 703457.783,4508060.973 703433.262,4507994.621 703355.370,4508013.373 703894.354,4507168.458 703932.495,4507280.395 703993.852,4507274.591 703944.103,4507169.288 702665.490,4509640.621 702700.193,4509627.125 702697.301,4509524.944 702642.355,4509527.835 702608.616,4509561.575
14
BLM III PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL ZELLKLER
BLM III: ZELLKLER
PROJE
YER
VE
ETK
ALANININ
MEVCUT
EVRESEL
III.1. nerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan evrenin; Nfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler, Doal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava (Atmosferik Koullar) klimsel Faktrler, Mlkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj zellikleri, Arazi Kullanm Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V Deki Duyarl Yreler Listesi de Dikkate Alnarak) ve Yukardaki Faktrlerin Birbiri Arasndaki likileri de erecek ekilde Aklanmas. III.1.1. Nfus Tesis edilmesi planlanan Bilgin HES Projesi inaat ve iletme aamalarnda olas sosyo-ekonomik etkilerin en belirgin olmas tahmin edilen blge, proje alan yakn evresindeki yerleim alandr. Blm II.1de ayrntl olarak verilen bu blgeler birinci ncelikli olarak sosyo-ekonomik ynden etkilenecek yerleim yerleridir. Bahsi geen bu blgelerde sosyo-ekonomik etkilerin deerlendirilmesi ve mevcut sosyo-ekonomik yapnn belirlenmesi amacyla TKten (Trkiye statistik Kurumu) elde edilen 2009 yl Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi sonular deerlendirilmitir. 2009 yl nfus saym istatistiklerine gre proje alannn ierisinde bulunduu Yusefeli ilesi nfus istatistikleri Tablo III.1.1.1.de verilmitir.
Tablo III.1.1.1. Projenin erisinde Bulunduu l ve lelerin Nfus statistikleri, 2009 Nfus Saym (kii) L/LE Toplam Yusufeli lesi Klkaya Beldesi Alanba Ky Kaynak: Trkiye statistik Kurumu Resmi Web Sitesi, www.tuik.gov.tr 21.758 1.307 427
Sz konusu il ve ilelerle ilgili daha geni nfus istatistikleri, ED Raporunda sunulacaktr. III.1.2. Flora ve Fauna Flora ve fauna almalar devam etmekte olup, verilecek olan zel formata gre ED Raporunda bu balk altndaki bilgiler detaylandrlacaktr. Flora listesinde bitki trlerinin Latince ve Trke adlar, endemizm durumlar, tehlike kategorileri, fitocorafik blgeleri, nispi bolluk dereceleri, habitatlar belirtilecektir. ED Raporunun flora ksm oluturulurken araziden toplanan bitki trlerinin tehisinde Davisin Flora of Turkey and East Aegean Islands adl eserinden yararlanlacak, hazrlanacak flora listesinin tam ve eksiksiz olmas amacyla ayn eserden literatr almas yaplacak, Tbitak tarafndan hazrlanan Trkiye Bitkileri Veri Servisinden de trler teyit edilecek, ayrca blgede yaplm aratrma, yayn, makale ve tez almalar varsa incelenerek yaplan arazi almas desteklenecektir. Faaliyet alan ve evresinde bulunabilecek endemik bitki trlerinin belirlenmesinde Ekim, T. ve arkadalar (2000) tarafndan hazrlanan Trkiye Bitkileri Krmz Kitab adl yayndan yararlanlacaktr. Faaliyet alan ve evresinde endemik bitki trlerinin bulunmas halinde bunlarn adlar ve kategorileri kapsamlatrma sonras verilecek zgn formata gre hazrlanacak ED Raporunda yer alacaktr.
15
Fauna trlerinden amfibi, srngen, ku ve memeli trlerinin Latince ve Trke adlar, Bern Szlemesi Ek-2 ve Ek-3 listelerinin hangisinde yer ald, habitatlar, IUCN kategorileri, T.C. evre ve Orman Bakanl Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrlnce 1 Haziran 2009 tarih ve 27245 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 2009-2010 Av Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlar Ek-I (evre ve Orman Bakanlnca Koruma Altna Alnan Yaban Hayvanlar), Ek-II (Merkez Av Komisyonunca Koruma Altna Alnan Av Hayvanlar), Ek-III (Merkez Av Komisyonunca Avna Belli Edilen Srelerde zin Verilen Av Hayvanlar) listeleri ilgili tablolara ilenecektir. III.1.3 Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler ile Doal Afet Durumu Genel Jeoloji Blge Dou Pontid nitesinin KD sunda yer alr. Bu tektonik nite batda Kzlrmak vadisinden Grcistan snrna kadar 500 km. uzunluk ve Karadeniz kysndan Kuzey Anadolu Fay Zonu'na kadar 50 - 75 km genilikte metalonejik bir kuak oluturur. Litostratigrafik zelliklerindeki farkllklar nedeniyle, Niksar - spir - Ardanu halt boyunca kuzey ve gney olmak zere iki zona ayrlr. Proje alan Dou Pontidler kuzey zonunun gneyinde yer alr. Proje sahasnn iinde bulunduu blge geni anlamda Alpin da oluumuna bal olarak Jura- Pliyosen aralnda gelimi adayay dizisinin bir parasdr. Kuzeydou Anadolu'da, Karadeniz ky izgisine paralel olarak gelimi ana fasiyes kua belirlenmitir. Karadeniz'den itibaren balayan ve Dou Pontidler iinde kalan d kuak, Pontid yay volkanizmasna ilikin volkanik, volkano - tortul ve intrsif kayalar ile temsil olunur. D kuan gneyinde, kel fasiyeslerin yaygn olduu orta kuan temelini granit intrzyonlar ile kesilmi metamorfik kayalar oluturur. Mesozoyik yal keller transgressif olarak metamorfik kayalar zerine gelir. Orta kuakta Kelkit - Bayburt hattnn kuzeyinde s denizel fasiyesler; gneyinde ise fliimsi keller yaygndr.Blgenin en gneyindeki Kuzey Anadolu ofyolt kuanda ultramafik kayalar (ofiyolitler) ve bunlarn iki kenarnda simetrik olarak uzanan melanj ve ofiyolitli karmaklar yzeylenir. Dou Pontidlerin "Pontid Otoktonu" olarak tanmlanan kuzey zonunda Paleozoyik yal granitoydik - metamorfik temel zerine transgressif olarak Alt Jura (Liyas) yal kel kaya birimleri gelir. Proje alannn iinde yer ald Dou Pontidler kuzey zonunda Liyas'ta balayan ve Eosen sonlarna kadar periyotlar halinde geliimini srdren aktif magmatizma etkisi ile volkanik, volkano - tortul ve ntrsif kayalar yaygndr. Liyas Eosen aralnda magmatik faaliyetlerin duraklad dnemlerde ise tortul istifler birikmitir. st Kretase donemi boyunca Dou Pontidler'in kuzey zorlunda gelien aktif denizalt volkanizmas etkisiyle, iki evrede bazik ve astik karakterli lavlarn dzenli ardalanmas eklinde kaln bir volkano-tortul istif olumutur. Dzenli bir ekilde Paleosen'de de gelien volkano - tortul istifler, ilk evre yerleimini tamamlayan granitoyidler tarafndan kesilir ve Eosen birimleri tarafndan uyumsuz olarak rtlrler. Blgede, st Kretase sonunda sakinleen magmatik aktivite Eosen'de tekrar balayarak etkin bir ekilde geliimini srdrm ve ayn srete, krntl kellerle balayan yeni bir volkano-tortul istif birikmitir. Eosen'de yeniden intrzyon yapan granitoyidler eitli cevherlemelerin yerleimini salamtr. Dou Pontidler'in magmatizma etki alan dnda kalan gney zonunun taban metamorfik kayalarla oluturulur. Yer yer granit intrzyonlan ile kesilmi olan metamorfik temel zerine transgressif olarak Mesozoyik yal ckeller gelir. Kuzey zonuna gre daha yumuak bir topografyaya sahip olan Dou Pontidler gney zonunda KD - GB
16
dorultulu bindirmeler ve dorultu atml faylardan oluan ekayl yaplar farkl stratigrafi istiflerini st ste veya yan yana getirmitir. Kuvaterner yal alvyonlar Kakar dalarnn kuzey eteklerinde ay vadilerinde, gney eteklerinde kuzey dou-gney bat ynnde Karadenize akan oruh nehri vadisinin geniledii dzlk alanlarda kum ve akl ynlarndan oluuklardr. Proje Alan Jeolojisi Mesozoyik ve Senozoyik yal birimlerin yzeylendii proje alannda Kretaseden balayan ve Eosen sonlarna kadar periyodlar halinde geliimini srdren magmatizmann rn olarak volkanik, volkano - tortul ve sedimenter kayalar yzeylemektedir. Proje alanndaki stratigrafik istif alttan ste doru st Kretase yal bazaltandezit lav piroklastlar, kumta-killi kireta-silttandan oluan atak formasyonu; bazaltandezit lav ve piroklastlar, krmz amurta, kumta, marn oluan alayan formasyonu; Senozoyik Tersiyer yal aklta, kumta, kmrl amurta, kilta ve marndan oluan Ahlatl formasyonu; andezit, bazalt, aglomera, tf, tfit, kumta, killi kireta, marn oluan Kabaky formasyonu ve Kuvaterner yal yama molozu ve alvyon olarak sralanmaktadr. Proje sanat yaplarndan reglatr yerinde Kabaky formasyonu, iletim borusu gzergah boyunca Kabaky formasyonu, Ahlatl formasyonuna ve alayan formasyonu, ykleme havuzu yerinde de alayan formasyonu, cebri boru gzergahnda alayan ve atak formasyonlar yzeylerken, santral yerinde ise atak formasyonu bulunmaktadr. Proje alan ve evresine ait genelletirilmi stratigrafik kesit ekil III.1.3.1.de, genel jeoloji haritas ekil III.1.3.2de verilmitir.
17
ekil III.1.3.1. Proje Alan Ve evresine Ait Genelletirilmi Stratigrafik Kesit, Karadeniz Blge Mdrl
Kaynak: MTA Dou
18
Proje Alan
ekil III.1.3.2. Proje Alan Ve evresi Genel Jeoloji Haritas
Kaynak:MTA,2002
19
Tektonik Blge Dou Pontid tektonik birlii ierisinde yer alr. Sahadaki kaya birimleri Alp Orojenezinin etkisi altnda kalmtr. Bu orojenik faaliyetlere bal olarak st Kimmerik, Anadolu, Prenik ve Atik fazlar etkili olmutur. Ad geen da hareketleri sonucunda yrede uyumsuzluklar, kvrml ve krkl yaplar, blok faylanmalar ve bindirmeler olumutur. Anadolu'nun ana tektonik birliklerinden biri olan Pontidler, batda Istrancalar'dan balayp, Karadeniz'in gney kylarn izleyerek Byk Kafkaslar'n gneyinden geer ve Hazar Denizi dousundan Turan Platformuna kadar devam eder. Pontid tektonik birlii - Dou Pontidler blmnn kuzey zonunu oluturan Pontid otoktonu tektonik kuan bir blmdr. Pontid otoktonunun, magmatik - metamorfik kayalardan oluan st Paleozoyik yal temeli Kaledoniyen srasnda deformasyona urayarak kvrmlanmtr. Intruzyonlarn sokulumu ve metamorfizma da bu evrede gereklemitir. Blgede Triyas'n varln belgeleyen herhangi bir veri olmadndan Kimmerisiyen deformasyonlarndan sz edilemez. Eski temel zerine diskordan ve transgressif olarak gelen Liyas okelleri ile balayan Mesozoyik yal volkano- tortul istif Alt Tersiyer'e kadar sreklidir. Baz aratrclar blgede Alt Jura Sonu ile Orta Jura Ba'nda iddetli biim deiiminin olduunu savunurlarsa da, pek iddetli olmayan Erken Alpin deformasyonlar, ancak istif ierisinde gzlenen yaygn volkanzma. stratigrafi istiflerindeki dzensizlikler ve yersel uyumsuzluklar olarak gelimitir. Ge Laramyen hareketleri ile kvamlanan Mesozoyik yal volkano - tortul istif, Ltesiyen kel ve volkanitleri tarafndan asal diskordansla rtlr. Genel olarak, ekirdeine intrsif kayalarn st Kretase - Eosen aralnda yerlemi olduu KD - GB eksenli antklnal grnml Pontid otoktonunun kvrm eksenleri K 30 50 D gidilidir Dk eimli tabakalarn oluturduu antklinal yaplarnn ekirdeinde masif volkanit ktleleri yer alr. Kvrm eksenlerini verev olarak kesen krklar ve atlaklar, daha kk boyutlu volkanit dayklannn sokulumuna yardmc olmulardr. Blgede, kvrm ve krk tektonii egemen olup, yaklak dorultular KD - GB olan byk lekli faylar gelimitir. Ayrca, sismik kesitlerin deerlendirilmesi sonucunda, kta sahanl ve Kta yamacnda da faylarn olutuu belirlenmitir.Dou Pontdler'in gney zonunda KD - GB dorultulu bindirmeler ve dorultu atml faylardan oluan ekayl yaplar, birbirinden farkl stratigrafi istiflerini st ste veya yan yana getirmitir. Proje alan ve evresine ait diri fay haritas ekil III.1.3.3.de verilmitir.
20
Proje Alan
ekil III.1.3.3. Proje Alan ve evresi Diri Fay Haritas
Kaynak: MTA,1992
Hidrolojik ve Hidrojeolojik zellikler Proje alan Trkiye genelinde ayrlm olan havzalardan Dou Karadeniz Havzas iindeki oruh nehri alt havzasnda yer almaktadr. Bilgin HES ise oruh nehrinin bir yan kolu olan Bykdere zerinde bulunmaktadr. Bykdere proje alannn yaklak 6 km gneydousundaki ykseltilerden doup beslenmekte olup Alanba kynn kuzeyinde oruh nehrine dklmektedir. oruh Nehri: Artvin li ile zdelemi olan oruh Nehri, Mescit Dalarndan kaynan alarak, Bayburtu getikten sonra Yusufeli ilesinin Yokulu ky mevkiinde il snrlarna girer. Yusufeli ile merkezi nnde Barhal (Altparmak) ay'n alr; Sukavuumu denen yerde de Oltu ay'n alarak il merkezine doru kuzey ynnde ilerler. Artvin yaknlarnda Ortaky Suyunu, Borkada Murgul, kale ve Kaynarca sularn alarak Muratl'dan geer ve Batumun gneybatsnda Karadenize dklr. oruh nehri yllk ortalama 6.3 milyar m3 lk ak hacmine sahip olup, Nehrin toplam uzunluu 431 km. dir. oruh Nehri nin 410 km. lik ksm lkemiz snrlar ierisinde, 21 km. lik ksm ise Grcistan snrlar ierisindedir.
21
Bayburt lindeki Mescit dalarndan doup Grcistan n Batum linden Karadenize dklen oruh Nehri, ylda 5,8 milyon m3 rusubat tamaktadr. Trkiye de en fazla erozyona maruz kalan havzalardan biridir. Enerji retilebilecek toplam d 1.420 m. olup, lkemizin en hzl akan Nehridir. Proje sanat yap yerleri ve iletim borusu gzergahnda yzeyleyen birimler Dou Karadeniz Blgesinin dier yrelerinde olduu gibi genelde volkanik kkenli olup sedimanter kkenli kayalar ise, genellikle arakatk eklinde gelimitir. Bu nedenle akifer zellii gstermezler. Blgedeki birimler ilksel olarak geirimsiz kayalardr. Ancak, bu birimlerde tektonik hareketler sonucu gelien eklem sistemleri ile volkanik kayalardaki souma atlaklar ikincil geirimli zelliktedir ve havzaya den ya miktarnn byk bir blm bu eklem krk hatlar boyunca aka gemektedir. Krk ve atlak sistemlerinde bulundurduklar az miktardaki suyu da st kotlarda kk kaynaklar eklinde boaltmakta olup yer yer vadi diplerinde ak gsteren akarsular beslemektedir. Blgede yeraltsuyu yalnzca akarsularn mansap blmlerinde oluan akifer zelliindeki alvyonlarda bulunmaktadr. Alvyonlarn kalnllar ise membadan mansaba doru artmaktadr. Doal Afet Durumu Depremsellik Proje alan, Bayndrlk ve skan Bakanl nn Trkiye Deprem Blgeleri Haritas na gre 3. Derece deprem blgesi ierisinde yer almaktadr. Artvin iline ait depremsellik haritas ekil III.1.3.4.de verilmitir. Karadeniz Blgesinde depremlerin byk ksm Kuzey Anadolu Fay Zonuna bal olarak meydana gelmekle birlikte, bu zonun dnda da depremler olumaktadr. Kuzey Anadolu Fay zonu proje alannn yaklak 190 km gneybatsnda yer alrken, Erzurum fay zonu ise yaklak 90 km gneyinden gemektedir. Artvin ilinde 1881-1986 yllar arasnda Deprem Aratrma Dairesi kaytlarna gre 110 adet deprem meydana gelmitir. Magnitd 5.0' ten byk deprem says 55 adet olarak gereklemitir. Proje alannda Magnitd 5.0 olan deprem olma olasl 49 ylda %97.7, 97 ylda %99.9; magnitd 6.0 olan deprem olma olasl 49 ylda %67.8, 97 ylda %89.4; magnitd 7.0 olan deprem olma olasl 49 ylda %28.9, 97 ylda %49.1' dir. Proje alannda salam zeminlerde beklenen en byk etkin yer ivmesi Ao= 0.20gdir.
22
Proje Alan
ekil III.1.3.4. Artvin li Depremsellik Haritas
Kaynak: deprem.gov.tr
III.1.4. Meteorolojik Durum ve klimsel zellikleri lin iklim zelliklerinin belirlenmesinde Artvin Meteoroloji stasyonunun uzun sreli gzlem deerlerinden faydalanlmaktadr. Artvin, Karadeniz Blgesinin Dou Karadeniz Blm snrlar ierisinde yer almaktadr. klimin karakteristii, klarn lk, yazlarn scak ve ok yksek yalarn ska grlmesidir. oruh Nehri ve Cankurtaran Geidinden gelen nemli hava ile hem Karadenizin etkisi altnda bulunmakta hem de yksek bir arazi yapsna sahip olduu iin sk sk ya grlmekte ve sis olumaktadr. Yllk ortalama scaklk 12,3 C, yllk ortalama yksek scaklk 32,0 C, yllk ortalama dk scaklk - 2.48 Cdr. Yln en scak ay 43 C ile Austos ay, yln en souk ay ise -16.1 C ile Ocak aydr. Yllk ortalama ya 689,4 mm olup, yln en yal ay 99,7 mm ile Ocak ay, yln en kurak ay ise 27,1 mm ile Austos aydr. Mevsimler itibariyle ya rejimi lkbahardan Yaza doru hzla azalmaktadr. En yal mevsim K, en kurak mevsim Yazdr ( 5 ) . Proje dahilindeki sular, bir evirme yaps ile alnacandan baraj gl eklinde bir gl oluumu sz konusu olmayacaktr. Dolaysyla blgenin iklim artlarnda da bir deiim sz konusu deildir. Projenin arazi hazrlk ve inaat almalarndan dolay sz konusu olacak toz emisyonlar iin modelleme almalarna ihtiya duyulmas durumunda blgedeki Artvin Meteoroloji istasyonundan alnacak meteorolojik datalardan faydalanlacaktr. Detayl meteorolojik bilgi ve deerlendirmeler ED Raporunda verilecektir.
Kaynak: Artvin l evre ve Orman Mdrl, Artvin l evre Durum Raporu, 2006
23
III.1.5 Arazi Kullanm Durumu ve Toprak zellikleri Projenin tekabl ettii arazilere ait arazi kullanm durumu ve toprak zellikleri Artvin li Arazi Varl kitabndan ve Tarm ve Kyileri Bakanl tarafndan hazrlanan Artvin iline ait 1/25.000 lekli Arazi Varl haritasndan incelenmitir. Buna gre eimli toporafyaya sahip arazilerde 1/25.000 lekli arazi varl haritalarna gre proje alan ierisinde byk toprak gruplar olarak alvyal topraklar ve kahverengi orman topraklar bulunmakta olup, arazi kullanm kabiliyet snflarna gre ise II, IV ve VII. snf araziler yer almaktadr. Proje nitelerinin yer ald alanlarda imdiki arazi kullanm bakmndan fundalk- orman ve bahe(sulu) olan araziler bulunmaktadr. Proje alanna ait arazi kullanm kabiliyet snflar ve imdiki alan kullanm haritas Ek3te sunulmu olup, orman mescere haritas, vejetasyon haritas ve proje alan jeolojisinin gsterildii ayrntl harita almalar halen devam etmekte olup, ED Raporunda verilecektir. III.1.6 Mlkiyet Durumu Proje alan ierisinde arlkl olarak tarm ve orman saylan araziler bulunmaktadr. Orman saylan alanlarn kullanm iin, 6831 Sayl Orman Kanunun, 5192 sayl kanunla deiik, 17/3 maddesi gerei Artvin Orman Blge Mdrlklerinden ''Orman zni'' alnacaktr. Proje kapsamnda kullanlacak tarm alanlarnn tarm d amala kullanlmas iin, 19.07.2005 tarih ve 25880 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu hkmleri gereince, Artvin Tarm l Mdrl ve/veya Tarm ve Kyileri Bakanlndan gerekli izinler alnacaktr. 4628 Sayl Elektrik Piyasas Kanununun 5496 sayl kanunla deiik 15. madde c ve d fkralar gerei kamulatrma ilemleri yaplacaktr. III.1.7 Mimari ve Arkeolojik Miras Proje alan ve yakn evresinde herhangi bir mimari ve arkeolojik miras zelliini tayan kltr varlklar bulunmamaktadr. III.1.8 Proje Alannn Hassasiyet Derecesi Proje alannda 2872 sayl evre Kanunu zel evre Koruma Blgeleri balnda tanmlanm alan ve 2873 sayl Milli Parklar Kanununa giren Milli Parklar, Tabiat Koruma Alanlar, Tabiat Antlar, Tabiat Parklar maddesi altnda yer alan zellikte herhangi bir alan bulunmamaktadr. Proje blgesinin yaklak 16,5 km dousunda Artvin Yusufeli oruh Vadisi Yaban Hayat Gelitirme Sahas, yaklak 20 km kuzeybatda Kakar Dalar Milli Park ve yaklak 3,5 km batda Erzurum Oltu Yaban Hayat Gelitirme Alan yer almaktadr. Tm bu alanlar, proje inaat ve iletme almalarndan etkilenmeyecek konumda yer almaktadr. III.1.9. Peyzaj zellikleri Tesis kurulduktan sonra proje alan ierisinde ve etrafnda yaplacak olan peyzaj almalar ile ilgili bilgiler, ED Raporunda ayrntl olarak verilecektir.
24
BLM IV PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAK NLEMLER
BLM IV: PROJENN NLEMLER
NEML EVRESEL ETKLER VE
ALINACAK
IV.1. nerilen Projenin Aada Belirtilen Hususlardan Kaynaklanmas Olas Etkilerinin Tantm. (Bu Tantm Ksa, Orta, Uzun Vadeli, Srekli, Geici ve Olumlu Olumsuz Etkileri ermelidir.) Projeden etkilenecek alann belirlenmesi iin, projeden kaynaklanan evresel, ekonomik ve sosyal boyutlardaki etkilerin bir arada deerlendirilmesi gerekmektedir. Bu etkilerin bazlar dorudan, bazlar ise dolayl etkilerdir. zellikle evresel kirlilik yaratacak unsurlar olan hava, su ve toprak kirliliklerinin ilgili ynetmeliklerde belirlenen snr deerlerinin altnda kalmas taahht edildiinden; proje etki alan, dier unsurlar (proje alan floras, faunas, jeoloji, grlt, istihdam, tarm ve orman alanlar vb.) gz nne alnarak seilmitir. Projeden ekonomik ve sosyal ynden bata Artvin li olmak zere tm Trkiyenin; evresel etkileim ynnden ise nitelerin yer ald vadinin ksa sreli etkilenecei ngrlmektedir. a) Proje in Kullanlacak Alan Bilgin HES Projesi kapsamnda kurulacak olan tesislerin tamam, TORTUM G 46-c2 no'lu haritalarda yer almaktadr. Sz konusu proje nitelerini (reglatr, iletim yaps, ykleme havuzu, cebri boru, santral binas, hafriyat depolama alanlarn, antiye alanlarn, beton santrali) gsterir koordinatl 1/25.000 lekli toporafik harita zerinde genel yerleim plan Ek-2de sunulmutur. Sz konusu proje ile ilgili, dizayn almalar halen devam ettiinden niteler iin kullanlacak alanlara ilikin detayl bilgiler ED Raporu ierisinde verilecektir. b) Doal Kaynaklarn Kullanm Su Kullanm Bilgin HES Projesi tesisleri Bykdere ay zerinde 1.145 m ile 725 m kotlar arasnn hidroelektrik enerjisi asndan deerlendirilmesi ve elektrik retimi planlanmaktadr. Bilgin HES projesi proje debisi 2,25 m3/s olarak alnmtr. Bu su, 2 adet trbin nitesi ile enerjiye evrilecektir. Debinin dk olduu durumlarda yani trbinlenemeyen su, dorudan dere yatana verilecektir. Dere zerinde kurulacak evirme yaps ile sular alnacandan baraj gl eklinde bir gl oluumu sz konusu olmayacaktr. Regltr bulunduu alanda biyolojik evre zerine olabilecek etkilerin banda akmn azalmas sonucu zellikle canl hayat zerine olabilecek etkiler gelmektedir. Faaliyetin iletme aamasnda, reglatrn menba ve mansabnda yaayan sucul canllarn yaama ortamlarn kaybetmemesi iin gerekli en dk akm deerlerinin tespitine ynelik almalar halen devam etmekte olup, Fizibilite Raporu dorultusunda yaam suyu (cansuyu) debi deeri belirlenecektir. Dolaysyla doal yaamn sreklilii gvence altna alnm olacaktr.
25
Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda tm nitelerde alacak toplam 100 kii, iletme aamasnda ise alacak 20 kiinin ime ve kullanma suyu ile yaplacak inaat imalatlar iin su ihtiyac sz konusu olacaktr. Enerji Tr Projenin inaat almalarnda, i makineleri ve kullanlacak aralar iin mazot, benzin, makine ya vb. akaryakt ve madeni yaa ihtiya olup, tm bunlar en yakn akaryakt istasyonundan karlanacaktr. Ayrca, antiye ve inaat almalarnda kullanlacak elektrik, mevcut elektrik ebekesinde, ilgili kurumdan (TEDA) gerekli izinler alndktan sonra balant oluturularak karlanacaktr. Kamulatrma Orman saylan alanlarn kullanm iin, 6831 Sayl Orman Kanunun, 5192 sayl kanunla deiik, 17/3 maddesi gerei ''Orman zni'' Artvin Orman Blge Mdrlklerinden alnacaktr. 4628 Sayl Elektrik Piyasas Kanununun 5496 sayl kanunla deiik 15. madde c ve d fkralar gerei kamulatrma ilemleri yaplacaktr. Ayrca proje alan ierisinde tarm alanlarnn bulunmas durumunda 25.03.2005 tarih ve 25766 sayl Tarm Arazilerinin Korunmas ve Kullanlmasna Dair Ynetmelik hkmleri dorultusunda inaat almalarna balamadan nce tarm alanlarnn tarm d amala kullanlmas iin gerekli izinler alnacaktr. c) Kirleticilerin Miktar, (Atmosferik artlar le Kirleticilerin Etkileimi) evreye Rahatszlk Verebilecek Olas Sorunlarn Aklanmas ve Atklarn Minimizasyonu c.1.) Mevcut Durumun Tespitine Ynelik almalar Flora-fauna ile ilgili detayl almalarda devam etmekte olup, detaylar ED Raporunda verilecektir. c.2.) Projenin evresel Etkilerine Kar Alnacak nlemler, c.2.1. Atksu Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda alacak personellerden kaynakl ve beton santralinde tozumann engellenmesi ile beton malzemesinin hazrlanmas iin su kullanm sz konusu olacaktr. letme aamasnda ise alacak personellerden kaynakl su kullanm sz konusu olacaktr. Projenin arazi hazrlk almalar esnasnda alacak olan personelden (toplam 100 kii) kaynakl atk su miktar 15,00 m3/gn olacaktr. Arazi hazrlk almalar esnasnda alacak olan personelin idari ve sosyal gereksinimleri, ana antiye binasnda karlanacaktr. Oluacak evsel nitelikli atksu(inaat aamasnda) ise faaliyet alan ve yakn evresinde atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan, proje alannda ana antiye alannda yaplacak paket atksu artma tesisinde ve destek antiyelerinde ise yaplacak szdrmasz fosseptiklerde toplanacaktr. Fosseptiklerde toplanan atksular, paket artma tesisine vidanjr ile getirilerek artlacak ve artldktan sonra en yakn alc ortama dearj edilecektir.
26
Projenin inaat ve iletme aamasnda aa kacak atksu orta kirlilikte evsel atksu zellii ile karakterize edilebilir. Uzun aratrmalar sonucu ortaya kan literatr bilgilerine gre oluacak evsel nitelikli atksuyun karakteristii ile ilgili birim kirlilik ykleri Tablo IV.1.1.de verilmitir.
Tablo IV.1.1. naat ve letme Aamasnda Oluacak Evsel Nitelikli Atksuyun Toplam Kirlilik Yk, Birim yk (mg/l) Toplam yk (kg/saat)
PARAMETRE
BOI5 220 0,343 KOI 500 0,781 AKM 220 0,343 Ya-gres 100 0,156 Toplam P 8 0,012 Toplam N 40 0,062 Toplam Cl 50 0,078 Toplam Slfr 30 0,046 Toplam Organik Karbon 160 0,250 pH 6-9 Kaynak: Metcalf and Eddy. (2004). Wastewater Engineering; Treatment, Disposal and Reuse, Mc Graw Hill Book Company, New York, ABD.
alma blgesinde kullanlacak ky yollarnda tozumay nlemek iin yzey sular kullanlarak arazz ile nemlendirme ilemi yaplacak olup, bu ilemde su toprak bnyesinde kalaca iin atksu oluturmayacaktr. Proje kapsamnda kurulacak beton santrali iin proje inaat sresince yaklak 10,00m3/saat kullanlacaktr. Betonlarn boaltan mikser aralarn ykanmas sonucu ve nitede sadece inaat sresince; agrega ierikli askda kat madde (AKM) konsantrasyonu ve bulankl yksek olan atksu oluacaktr. Atk sularn ve mikser ierisinde kalm agregann geri kazanlmas iin tesiste Ykama Tamburu ve ktrme Havuzu kurularak (4x8x2 m ebatlarnda) geri kazanma (Recycling) ilemi uygulanacaktr. Agrega malzeme dolgu veya tekrar beton imalatlarnda su ise beton imalatnda yeniden kullanlabilecektir. Projenin iletme aamasnda faaliyet alan ve yakn evresinde atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan alacak personelden kaynakl evsel nitelikli atksular oluacaktr. Oluan bu atksular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik uyarnca kurulacak szdrmasz fosseptiklerde toplanacak ve belli periyotlarda vidanjrle aldrlarak Yusufeli Belediyesi tarafndan bertaraf edilmesi salanacaktr. Projenin gerek inaat ve gerekse isletme aamasnda; su kullanm ve atksu konularyla ve yaplacak paket atksu artma tesisi ve fosseptik ile ilgili detayl bilgiler, ED Raporunda verilecektir. Projenin tm aamalarnda, 31 Aralk 2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii, 13.02.2008 tarih ve 26786 sayl Resmi Gazete(R.G.) ile 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl R.G.de yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve Ynetmelii alc ortam deerleri ile atksu dearj kriterlerine uyulacaktr.
27
c.2.2. Kat Atk, Atk Ya, Tbbi Atk, Ambalaj At ve Dier Atklar, Evsel Nitelikli Kat Atk ve Ambalaj Atklar: Projenin arazi hazrlama ve inaat aamasnda alacak personelden kaynakl evsel nitelikli kat atklar ile inaat atklar oluacaktr. Arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak evsel kat atklar; tesis ierisinde (antiye alannda) niteliklerine gre (organik vb.) ayr ayr konteynrlarda toplanarak grn, toz, koku ve benzer faktrler ynnden evreyi kirletmeyecek ekilde kapal kaplarda muhafaza edilecektir. Atklar; tesis ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak, geri kazanm mmkn olanlar ayr konteynrlarda biriktirilerek lisans alm geri kazanm firmalarna verilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan organik atklar ise Yusufeli Belediyesi kat atk depolama alanna gtrlerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Ayrca arazi hazrlk ve inaat almalarnda oluacak, inaat (demir, tahta metal vb.) ve ambalaj (imento kd, ekipmanlarn kaplar, kt, strafor vb.) atklar hurda olarak toplanacaktr. Geri kazanm mmkn olan atklar yeniden kullanlacak ve/veya lisans alm geri dnm firmalarna verilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan atklar ise yine Yusufeli Belediyesi kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Tesisin iletme aamasnda alacak personelden kaynaklanan evsel kat atklar; proje sahas ierisinde (HES ve reglatr) eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak ve belli periyotlarda Yusufeli Belediyesi kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Beton santralinde ktrme havuzlarndan alnan amurlar ile ykama tamburlarndan alnan kat atklar, beton imalatlarnda veya tesiste dolgu ilemlerinde deerlendirilerek geri kazanlacaktr. Pek ok transmikserde, aracn arkasndan yola beton atklarnn dklmesini engelleyen ekolojik kapak bulunmakla birlikte, hazr beton reticileri transmikser almlarnda tercihlerini bu dorultuda yapmaldr. Ekolojik kapak bulunmayan aralara kapak taklmaldr. zellikle bo transmikserin santraldeki zel ykma yerleri dnda, rnein yol kenarlarnda temizlenmemesi kuralna uyulacaktr. Ayrca gn iinde artan betonlar, sonraki siparie kaydrlacak veya tesis iinde betonlanabilecek sahalarda, perde yaplmasnda, bordr ta vb. imalatnda veya rastgele bir yere dklp daha sonra krlp dolgu malzemesi olarak kullanlacaktr. Tesis ierisinde oluacak olan tm kat atklarn bertarafnda 14.3.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliine ve bu ynetmelikte; 03.04.1991 tarih ve 20834 sayl Resmi Gazetede 22.02.1992 tarih ve 21150 sayl Resmi Gazetede 02.11.1994 tarih ve 22099 sayl Resmi Gazetede 15.09.1998 tarih ve 23464 sayl Resmi Gazetede 18.08.1999 tarih ve 23790 sayl Resmi Gazetede 29.04.2000 tarih ve 24034 sayl Resmi Gazetede 25.04.2002 tarih ve 24736 sayl Resmi Gazetede 05.04.2005 tarih ve 25777 sayl Resmi Gazetede yaplan deiikliklere uygun olarak hareket edilecektir.
28
Ayrca, projenin tm aamalarnda olumas muhtemel ambalaj ve ambalaj atklar; 24.06.2007 tarih ve 26562 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. Atk Ya Projenin kapsamnda alacak aralarn bakm ve onarmlar yetkili servislerinde yaptrlacak olup, bunun mmkn olmad ve bakm onarmlarnn tesis ierisinde yapld zamanlarda herhangi bir atk yan ortaya kmas durumunda, sz konusu yan topraa ve/veya suya karmasnn nlenmesi amac ile, atk ya kapal ve szdrmasz metal bir kapta toplanarak 30.07.2008 tarih ve 26952 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii kapsamnda lisans alm geri kazanm firmasna szleme dahilinde verilecektir. Aralarn tesis ierisinde bakm ve onarmlar; antiye alan ierisinde taban szdrmazl salanm ve zeri sundurma yap ile kapatlm alanda yaplacak olup, yaplacak almalar esnasnda 31.05.2005 tarih ve 25831 sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. Bunun yan sra trafoda izolasyon yalar kullanlmaktadr. Tesiste byk apl arza durumlarnda, yaplacak ya transferi ilemi srasnda, meydana gelebilecek kazalar sonucunda, ortama dklen veya taan izolasyon ya zerine kum, akl veya tala gibi absorban dklerek ortama szmas nlenecek daha sonra bu karm varillere alnarak depolanacaktr. Kullanlacak izolasyon yann yaklak mr 25-30 yl arasndadr. Kullanm mrn tamamlam izolasyon yalarnn bertaraf ise, lisansl bertaraf tesislerinde, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 2. Blm Madde 9da belirtildii ekilde gerekletirilecektir. Atklarn bertaraf tesislerine tanmas lisansl tayc vastas ile yaplacaktr. Bertaraf tesislerine aktarlncaya kadar Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 4. ve 5. Blmlerde ngrlen artlar salanacak, iletme iindeki Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen standartlara uygun olarak yaplm geici depolarda depolanacaktr. Daha sonra ihale yolu ile evre ve Orman Bakanlndan lisans alm firmalara satlarak deerlendirilecektir. Ayrca sz konusu izolasyon yalarnn depolanmas, tanmas ve bertaraf esnasnda 27.12.2007 tarih ve 26739 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Poliklorlu Bifenil (PCB) ve Poliklorlu Terfenil (PCT)lerin Kontrol Hakknda Ynetmelik ve Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliine uyulacaktr. Tehlikeli Atk, Tbbi Atk, Atk Pil ve Akmlatrler Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda olumas muhtemel tehlikeli atklar, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliinde belirtildii zere, srekli kapal olacak ekilde ve kimyasal reaksiyona uramamasn salayarak geici olarak depolanacaktr. Geici olarak depolanan tehlikeli atklar daha sonra evre ve Orman Bakanl tarafndan lisans alm firmalara teslim edilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Bu kapsamda oluacak tehlikeli atklarn geici depolanmas, tanmas ve bertaraf sresince lisansl aralar kullanlacak olup, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliine uygun olarak hareket edilecektir.
29
Projede kullanlacak olan aralarn bakm ve onarmlarnn faaliyet alan ierisinde yaplmas durumunda, ortaya kmas muhtemel atk akler, 31.08.2004 tarih ve 25569 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda proje alan ierisinde taban szdrmazl salanm, kapal bir ortamda muhafaza edilecek ve lisans alm geri kazanm firmasna verilmek sureti ile bertaraf salanacaktr. Dier Atklar; Arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnca kullanlacak olan aralardan kaynakl kullanlm ara lastikleri meydana gelebilecektir. Proje alan iinde olumas muhtemel mrn tamamlam lastiklerin geri kazanm firmasna verilmesi salanacak olup, bu kapsamda 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. Ayrca proje kapsamnda kullanlacak yemekhanede oluacak bitkisel atk yalarn bertarafnda 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. c.2.3. Hava Kalitesine Etkiler Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda tm nitelerde yaplacak olan hafriyat almalarndan kaynakl bir toz emisyon oluacaktr. 03.07.2009 tarihli 27277 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (SKHKKY) Ek-2de, hava kirlenmelerini temsil eden deerler, lmlerle elde edilen hava kalitesi deerleri, hesapla elde edilen hava kirlenmesine katk deerleri ve bu deerlerle tekil edilen toplam kirlenme deerlerinin tespit edilmesine, eer baca dndaki yerlerden yaylan toz emisyonlar 1 kg/saatten kkse gerek olmad belirtilmektedir. Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar dahilinde yaplacak btn almalarn ayn zaman diliminde gerekletirilecei(en kt senaryo) ve yaplacak olan almalarda toz emisyonunu minimize edecek herhangi bir kontrol tedbirinin alnmad gz nne bulundurularak toz emisyon hesaplamalar yaplacaktr. Bu hesap sonularna gre Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek-2, Tablo 2.1.de belirtilen kirletici ktlesel debilerinin alp almayaca tespit edilecek; almas durumunda tesis etki alannda uluslararas kabul grm bir dalm modeli kullanmyla Hava Kirlenmesine Katk Deerinin Hesaplanmas yaplacaktr. Buna gre, proje alannda oluacak toz emisyonlarnn hava kalitesi zerine etkilerini ve atmosferik dalm profilini belirlemek zere, ABD EPA tarafndan gelitirilen ve ABDde yaplan ED almalarnda kullanlmas ayn kurulu tarafndan onaylanm olan ISCST3 (Industrial Source Complex Short Term 3) Modeli kullanlarak Hava Kirlenmesine Katk Deerleri hesaplanacak ve deerlendirmeleri ED Raporu ierisinde verilecektir. Arazide oluabilecek tozlanmay minimuma indirgemek iin emisyon kaynanda savurma yapmadan doldurma ve boaltma ilemlerinin yaplmas, yollarda tesviye yaplmas, malzeme tanmas srasnda aralarn zerinin branda ile kapatlmas, malzemenin st ksmnn %10 nemde tutulmas, gerektii durumlarda proje alannda bulunan yollar dzenli olarak arozz aralar ile sulanmas gibi nlemler ED Raporunda ayrntlandrlacaktr.
30
Bunlara ek olarak, aralardan kaynaklanacak emisyonlarn da minimuma indirgenmesi iin, 04.04.2009 tarih ve 27190 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmeliinin 7. Maddesi uyarnca; kullanlacak tm ara ve ekipmanlarn rutin kontrolleri yaptrlarak bakm gereken aralar bakma alnacak ve bakmlar bitene dek almalarda baka aralar kullanlacaktr. Ayrca Trafik Kanununa uygun ekilde almalar konusunda uyarlarak zellikle ykleme standartlarna uygun ykleme yapmalarna dikkat edilecektir. c.2.4. Grlt Sz konusu projenin arazi hazrlk, inaat ve iletme aamalarnda kullanlacak ara ve tehizattan dolay oluacak grlt dzeyinin, proje alan yaknndaki yerleim yerlerine olabilecek olumsuz etkisi, ED Raporu ierisinde sunulacak akustik rapor formatnda hazrlanacak rapor ile detayl olarak irdelenecektir. Planlanan projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda meydana gelecek olan grlt dzeyinin tespit edilmesi amacyla Sound PLAN 6.5 programndan yararlanlacaktr. Yaplacak hesaplamalarda grlt kayna olacak ara ve ekipmanlarn grlt dzeyleri hakknda bilgi programn kitaplnda bulunan veritabanndan salanacaktr. Programda ilk olarak, grlt dalmn direk olarak etkileyen doal zeminin ykseklik modeli ortaya kartlacaktr. Doal zeminin programa yanstlmas esnasnda 1/25.000 lekli toporafik harita zerinde bulunan ve 10 m ykseltilerle atlan ykselti konturlar saysallatrlacaktr. Ykseltilerin saysallatrlmasndan sonra programn saysallatrlan ykseltiyi alglamas amacyla Geici SZM (saysal zemin modellemesi) oluturulacaktr. Geici SZM oluturulmas ileminden sonra ise arazi hazrlk almalar esnasnda alacak olan aralar tanmlanacak ve tesis oturum alan ierisine yerletirilecektir. Yaplacak hesaplamada arazi hazrlk almas esnasnda tm aralarn ayn anda ve ayn noktada almalar varsaym ile veriler girilecektir. Saysal yksekli verisinin oluturulmas, tesis alan ve grlt kaynaklarnn corafi veri tabanna aktarlmasna ilikin haritalar oluturulacak ve akabinde grlt haritalar hazrlanacaktr. Grlt haritalar dorultusunda da etkilenecek alanlar belirlenecek ve alnmas gereken nlemler ED Raporunda detaylandrlacaktr. c.2.5. Hafriyat almalar ve Toprak Kirlilii Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda, tesis nitelerinin imalatlarnda vb. ilemlerde hafriyat almalar yaplacaktr. Yaplacak olan hafriyat almalar esnasnda ortaya kacak hafriyat malzemesinin bir ksm dolgu ilemlerinde (yol, sanat yaplar dolgusu vb.) bir ksm arazi tesviye ilemleri esnasnda kullanlacak olup, geriye kalan hafriyat malzemeleri ise ngrlen malzeme(hafriyat) stok sahalarna gerekli tm izinler alndktan sonra depo edilecektir. Projenin arazi hazrlk almalar esnasnda meydana gelecek olan hafriyat malzemeleri, dkm iin izin alnan alanlar dnda, dere yataklarna ve/veya proje alan ierisinde kullanlan dier alanlara kesinlikle atlmayacaktr. Depo alanlar, dere yatan bozmayacak, derede yn deiiklii yapmayacak ekilde ve hafriyatn evreye dalmadan dzenli depo edilmesi salanacaktr. letim yaps almas esnasnda eve malzeme atlmayacaktr. Bunun iin, ekskavatr yardmyla yarmadan kan malzeme datlmadan iletim hattnn almas salanacaktr. Fazla hafriyat eve ve dere yataklarna braklmayacaktr.
31
Bu balamda projenin tm aamalarnda 09.09.2006 tarih ve 26284 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Dere Yataklar ve Taknlar le lgili (2006/27) Babakanlk Genelgesine uygun olarak hareket edilecektir. Planlanan projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnca yaplacak hafriyat almalar 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii" hkmlerine uygun olarak gerekletirilecektir. Sz konusu projenin hafriyat almalar esnasnca, Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmeliine gre aada belirtilen kontrol nlemleri alnacaktr. Bitkisel toprak dndaki hafriyat topraklar ncelikle dolgu, rekreasyon, kat atk depolama alannda gnlk rt ve benzeri amala kullanlacak, kullanm mmkn olmayan atklar hafriyat dkm sahalarna nakledilecektir. Hafriyat almalarna balanmadan nce hafriyat dkm sahalar iin, mahallin en byk mlki amirine(Valilie) mracaat edilerek "Atk Tama ve Kabul Belgesi" alnacaktr. Hafriyat srasnda bitkisel toprak alt topraktan ayr olarak toplanacak ve derinliine ve yapsna bal olarak kazlarak yeniden kullanlmak zere dkm sahalarnda ayr olarak ylacaktr. Bitkisel topran saklanma srecinde olabilecek kayplarn nlenmesi ve topran kalitesinin korunmas amacyla; bitkisel topran depolanaca yerin % 5den fazla eimli olmamas salanacaktr. Bitkisel topran uzun sre akta braklmas durumunda; yzeyinin abuk gelien bitkiler ile rtlmesi temin edilecektir. Ayr toplanan bitkisel toprak arazi tesviyesi ve rehabilitasyonun almalar esnasnda tekrar kullanlacaktr. Hafriyat ilemleri srasnda kazdan kacak toprak miktar ile dolgu hacimlerinin eitlenecek ekilde ncelikle faaliyet alan ierisinde deerlendirilmesine allacaktr. Hafriyat dkm sahalarnda oluabilecek oturma, kme ve kayma gibi zemin ve gvde hareketlerinin nlenmesi iin en uygun yn ve dkm boyutlandrmas yaplacaktr. Dkm alanlarnn yzeyleri ve ev dibi evresine insan ve dier canllarn yaklamasn engelleyici nlemler alnacak ve uyar levhalar konulacaktr. Hafriyat dkm sahalarnn kapasitelerinin dolmas veya herhangi bir nedenle dkm ve depolamann sona ermesi halinde bu sahalarn, insan ve dier canllarn gvenlii, canl yaamnn tesisi ve alann tekrar kullanlabilmesi iin doal topografik yapya uygun olarak rehabilite edilmesi salanacaktr.
32
Yaplacak olan rehabilitasyon almalar esnasnda aada belirtilen hususlara uygun olarak hareket edilecektir. - Rehabilitasyon almalar sonucunda, sahaya doal grnm kazandrlacaktr. - Projenin uygulanmas sonucunda ortaya kacak yapnn veya oluan yeni alann kullanm, yerel evre koullar ile tam uyum iinde olacak ve tm canllar iin tartmasz gvenli bir ortam salanacaktr. - nsanlarn dolamna alan alanlarda 3 metreden yksek kademe ve 5 metreden dar basamak bulunmayacaktr. - Btn ev yzeyleri dayanma duvar ile tutulmakszn doal hali ile stabil olacak ekilde dzenlenecektir. - Alann d evresinde eimli yzey var ise ta ve para yuvarlanmalar ile kaymalara kar kesin nlem alnacaktr. - Rehabilitasyon srasnda, atklarn ev alarnn deitirilmesi sz konusu ise, verilecek yeni eim rt toprann serilmesine, bitki rtsnn gelimesine izin verecek, erozyonu ve atklarn yzeye kmasn nleyecek deerlerde olacaktr. - Alan evresi su trafii asndan yeterince gvenli hale getirilecektir. - Alann zeri yaplacak bitkilendirme almasna bal olarak bitkisel st rt topra ile kaplanacak ve aalandrlacaktr. Yaplacak olan almalar esnasnda; evlerden aa braklmayacaktr. kesinlikle malzeme
Tm hafriyat almalarnda 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii" hkmlerine uyularak hareket edilecektir. Ayrca yaplacak almalar esnasnda 31.05.2005 tarih ve 25831 sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. c.2.6. Peyzaj zerine Etkiler ve Alnacak nlemler Projenin inaat dneminde reglatr, iletim yaps, ykleme havuzu, cebri boru, santral binas, antiye ve hafriyat stok sahasnda farkllk gstermeye balayacak olan peyzaj karakteri, iletme dneminde baz nitelerde geri dnm olmayacak biimde farkllklara urayacaktr. Proje alannda, peyzaj deiimine neden olabilecek balca sebepler u ekilde sralanmaktadr: Tahrip olan ve bu tahrip sonucunda deien yzey rts, Ortadan kaldrlacak olan bitki rts, na edilecek niteler / kullanmlar, Arazi desenindeki / kullanmndaki deiim, Kaz dolgu almalar sonucunda deien topografya,
33
Doal ve fiziksel anlamda gerekleecek en byk deiim, reglatr, iletim yaps, ykleme havuzlar, cebri borular ve santral binalarnda yaanacaktr. Bu noktalarda doal bitki rts tahrip olurken, ekosistemdeki denge, mdahaleler sonucunda geici olarak aksaklklara urayacaktr. Bu aksakl ortadan kaldrabilmek adna yaplacak peyzaj almalaryla; ncelikle tahrip edilen blgenin rehabilitasyonu gerekletirilerek, alann doal peyzaj deerini tekrar kazanmas salanacaktr. Arazi hazrlk almalar balamadan nce tesis nitelerinin yaplaca alanlarn fotoraflar ekilerek alann grsel durumu ortaya konacaktr. letme faaliyete kapandktan sonra bu alanlar aslna uygun olarak bitkilendirilerek ayn ekilde dzenlenecektir. Bunun iin; Alanda syrlan st toprak stabil hale getirilecektir. Proje alannda, doal bitki rts deerlendirilerek alan temsil eden nc, katlmc ve hkim trler tespit edilecektir. Tespit edilen bu trler aa, aack, al ve orman alt rts olarak snflandrlacaktr. Proje alannda yaplacak olan rehabilitasyon almalar, bu trlerin tespiti dorultusunda, alana uyumlu olarak gerekletirilecektir. naat almalarnn ardndan, eimin yksek olduu ve toprak kaymasnn grld blgelerde, sekiler oluturmak suretiyle, daha dz yzeyler elde edilecek ve bu yzeyler yukarda bahsedilen sistematie gre bitkilendirilecektir. Bak noktalar olarak tanmlanabilecek geni vista salayan alanlarda grsel deiim olumamas bakmndan, bu almalar sistematik olarak yaplacaktr. Bylece; Projenin, proje inaat ve kullanm sreci ierisinde evreye olan etkilerini en aza indirgeyerek, alanda srdrlebilirlii desteklenecek, naat ve iletme aamasnda kaldrlan bitki rts, syrlan st toprak ve eim nedeniyle oluabilecek erozyon riskine kar, erozyon kontroln salanacak, Blgesel ve yerel karakter pekitirilecek, Proje gerekletirildikten sonra, alanda arzu edilen mevcut grntye yakn bir grnt oluturulacak, Grnt kirlilii oluturabilecek yaplar (reglatr, ykleme havuzu, cebri boru, santral binas v.b.) perdelenecek, zellikle, dere kenarnda grlen eitlilik gsteren, bitki trlerinin bir arada yaamas ve farkl habitatlarn bulumas sonucu oluan mevsimlik renklilii, peyzaj yapsn karlayacak nitelikte bir peyzaj tasarm ile gerekletirilecektir. c.2.7. Flora-Fauna zerine Etkiler ve Alnacak nlemler Projenin flora ve fauna zerine etkileri ve etkileri azaltc nlemler ED Raporunda Detayl olarak irdelenecektir.
34
c.2.8. Balk Geidinin Projelendirilmesinde Gz nne Alnacak Hususlar Balk geidi, bir akarsu zerinde ina edilen reglatrde (su alma yapsnda), akarsuda yaayan balklarn memba ve mansab arasnda hareketini salayan su yoludur. -Balk trlerinin yzme hzlar genellikle e ayrmak mmkndr. -Normal hz (cruising speed): Balklar genellikle ve normal durumlarda yaptklar hzlardr. -Dayanma hz (sustain speed): Balklarn birka dakikalk zaman periyodu ierisinde baz durumlarda, zellikle dar alanlardan geerken yaptklar hzlardr. -Ani hz (darting speed): Balklarn besleme veya bir tehlikeden uzaklamak amacyla ani ataklarda yaptklar hzlardr. Bu hzlar, dier hzlara gre daha ksa sreli, fakat daha sratlidir. Balklar dk hzlarda az hareket ederler, bu nedenle projelendirmede ortalama deerlerin kullanlmas yanlglara neden olur. Dier taraftan balklar normalden daha hzl akan su ktlelerine, kar ynde igdsel olarak hareket etme eilimindedirler. Onlarn bu davran zellikleri, balk geidi tasarmnda nem arz etmektedir. Dolaysyla balklarn balk geidine giri noktalarnda su rlts oluturmak zere boru ile arma suyu braklacaktr. Balk geidinin son noktas olan, balk geidi giri yapsna balklar su akmna kar ynde yzerek girerler. Balklar geide girilerinde istedikleri su hz, kendi normal hzlarndan fazla, fakat ani hzlarnn altnda olmaldr. Bu deer normal hzn 1.25 katsay ile arplmasyla elde edilebilir. Sudaki znm oksijen balklarn yzme kabiliyetlerini etkilemektedir. znm oksijen normalden 1/3 daha az ise, balklarn yzme kabiliyeti % 60 orannda azalr. Dolaysyla sudaki oksijen miktar, balk geidinin projelendirilmesinde dikkate alnmaldr. Balk geidinin stnn ak olarak ina edilmesi gerekmektedir. Aksi taktirde kar suyunun eridii ve maksimum debilere ulat dnemlerde balk geidi slit ile dolarak alamaz duruma gelebilir. Bu durumda kapal ve galeri eklinde balk geitleri ina edilmesi uygun grlmemektedir. Bu proje kapsamnda, ED Raporunun fauna ksmnda belirtilecek balk trleri iin balklarn yaamnn srekliliinin salanmas ve dere ortamnda doal dengenin bozulmamas iin, balklarn akarsuyun kaynana gidip gelmelerini salamak amacyla balk geidi yaplacaktr. Bylece doal hayatn idamesi iin mansaba su braklacaktr.
35
IV.2. Yatrmn evreye Olan Etkilerinin Deerlendirilmesinde Kullanlacak Tahmin Yntemlerinin Genel Tantm Yatrmn evreye olan etkilerinin deerlendirilmesinde; Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii, evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii, Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii, Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik, Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii Atk Pil ve Akmlatr Kontrol Ynetmelii Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii, Su rnleri Kanunu ve Ynetmelii, Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii, Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii, Trafikte Seyreden Motorlu Kara Tatlarndan Kaynaklanan Egzoz Gaz Emisyonlarnn Kontrolne Dair Ynetmelik, ile ller Bankas deerleri, Dnya Salk rgt (WHO) evre Sal Blm, Trk Standartlar Enstits, Birlemi Milletler evre Program (UNEP)nn deerleri ayrca ulusal ve uluslararas literatrde kabul grm deerler kullanlacaktr. Sz konusu projenin gerek inaat ve gerekse iletme aamalarnda olas evresel etkiler beklenmektedir. Bu etkileri ksa balklar halinde; kat atklar, sv atklar, hava emisyonlar, grlt, hafriyat, flora-fauna vb. olarak sralayabiliriz. Bu evresel etkilerin, evresel etki deerlendirme(ED) srecinde detayl incelenmesi yaplarak, olabilecek en kt hal senaryosu erevesinde neriler ve deerlendirmeler yaplacaktr. IV.3. evreye Olabilecek Dnlen nlemlerin Tantm Olumsuz Etkilerin Azaltlmas in Alnmas
Planlanan projenin arazi hazrlk, inaat ve iletme aamalarnda; Tablo IV.3.1.de belirtilen nlemler alnarak; evreye olabilecek olumsuz etkilerin minimuma indirilmesine allacaktr.
36
Tablo IV.3.1. Projenin Arazi Hazrlk, naat ve letme Aamalarnda Kaynaklanacak evresel Etkiler,
KAYNAK Arazi Hazrlk ve naat Aamas alacak personelden kaynakl evsel nitelikli atksu ile beton santralinden kaynakl atksu oluacaktr. letme Aamas Tesisin iletme aamasnda, personelden kaynakl evsel nitelikli atksular olumas sz konusudur.
OLASI ETKLER
ALINACAK NLEMLER
Artlmadklarnda yer alt ve yer st su kirlilii ve toprak kirliliine neden olmaktadr.
Arazi hazrlk almalarnda oluacak evsel nitelikli atksu(inaat aamasnda) ise faaliyet alan ve yakn evresinde atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan, proje alannda ana antiye alannda yaplacak paket atksu artma tesisinde ve destek antiyesinde ise yaplacak szdrmasz fosseptikte toplanacaktr. Fosseptikte toplanan atksular, paket artma tesisine vidanjr ile getirilerek artlacak ve artldktan sonra en yakn alc ortama dearj edilecektir. Beton santralinde, atk sularn ve mikser ierisinde kalm agregann geri kazanlmas iin tesiste Ykama Tamburu ve ktrme Havuzu kurularak (4x8x2 m ebatlarnda) geri kazanma (Recycling) ilemi uygulanacaktr. Agrega malzeme dolgu veya tekrar beton imalatlarnda su ise beton imalatnda yeniden kullanlabilecektir.
ATIK SU
37
KAYNAK
OLASI ETKLER
ALINACAK NLEMLER Arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak evsel kat atklar; tesis ierisinde (antiye alannda) niteliklerine gre (organik, cam, plastik, kat, vb.) ayr ayr konteynrlarda toplanarak grn, toz, koku ve benzer faktrler ynnden evreyi kirletmeyecek ekilde kapal kaplarda muhafaza edilecektir. Atklar; tesis ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak, geri kazanm mmkn olanlar ayr konteynrlarda biriktirilerek lisans alm geri kazanm firmalarna verilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan organik atklar ise ilgili Belediye kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilecektir. Ayrca arazi hazrlk ve inaat almalarnda oluacak, inaat (demir, tahta metal vb.) ve ambalaj (imento kad, ekipmanlarn kaplar, kat, strafor vb.) atklar hurda olarak toplanacaktr. Geri kazanm mmkn olan atklar yeniden kullanlacak ve/veya lisans alm geri dnm firmalarna verilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan atklar ise yine ilgili belediyenin kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilecektir. Projenin kapsamnda alacak aralarn bakm ve onarmlar yetkili servislerinde yaptrlacak olup, bunun mmkn olmad ve bakm onarmlarnn tesis ierisinde yapld zamanlarda herhangi bir atk yan ortaya kmas durumunda, sz konusu yan topraa ve/veya suya karmasnn nlenmesi amac ile, atk ya kapal ve szdrmasz metal bir kapta toplanarak 30.07.2008 tarih ve 26952 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii kapsamnda lisans alm geri kazanm firmasna szleme dahilinde verilecektir. Aralarn tesis ierisinde bakm ve onarmlar; antiye alan ierisinde taban szdrmazl salanm ve zeri sundurma yap ile kapatlm alanda yaplacak olup, yaplacak almalar esnasnda 31.05.2005 tarih ve 25831 sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. Projede kullanlacak olan aralarn bakm ve onarmlarnn faaliyet alan ierisinde yaplmas durumunda, ortaya kmas muhtemel atk akler, 03.03.2005 tarih ve 25744 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda proje alan ierisinde taban szdrmazl salanm, kapal bir ortamda muhafaza edilecek ve lisans alm geri kazanm firmasna verilmek sureti ile bertaraf salanacaktr. Proje alan iinde olumas muhtemel mrn tamamlam lastiklerin geri kazanm firmasna verilmesi salanacak olup, bu kapsamda 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. Ayrca proje kapsamnda kullanlacak yemekhanede oluacak bitkisel atk yalarn bertarafnda 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir.
KATI ATIK-AMBALAJ ATII-ATIK YA-DER ATIKLAR
Arazi Hazrlk ve naat Aamas Projenin arazi hazrlama ve inaat almalarnda alacak personelden kaynakl evsel nitelikli kat atk ve inaat almalarndan dolay kat atk oluacaktr. Bunlarn yannda ambalaj atklar, atk ya, tehlikeli atk, atk pil ve akmlatr, mrn tamamlam lastik atklar ve bitkisel atk yalarn olumas sz konusudur.
Bertaraf edilmediinde insan salna yer alt ve yerst su kaynaklarnn kirlenmesine, toprak kirliliine, koku problemlerine yol amaktadr.
38
KAYNAK
OLASI ETKLER
ALINACAK NLEMLER Tesisin iletme aamasnda alacak personelden kaynaklanan evsel kat atklar; proje sahas ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak ve belli periyotlarda ilgili belediyenin kat atk bertaraf tesisine gtrlerek bertaraf edilecektir.
letme Aamas Tesisin iletme aamasnda personelden kaynakl evsel nitelikli kat atklar, atk yalarn olumas sz konusudur.
Trafoda kullanlacak izolasyon yann yaklak mr 25-30 yl arasndadr. Kullanm mrn tamamlam izolasyon yalarnn bertaraf ise, lisansl bertaraf tesislerinde, 30 Temmuz 2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 2. Blm Madde 9da belirtildii ekilde gerekletirilecektir. Atklarn bertaraf tesislerine tanmas lisansl tayc vastas ile yaplacaktr. Bertaraf tesislerine aktarlncaya kadar Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 4. ve 5. Blmlerde ngrlen artlar salanacak, iletme iindeki Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen standartlara uygun olarak yaplm geici depolarda depolanacaktr. Daha sonra ihale yolu ile evre ve Orman Bakanlndan lisans alm firmalara satlarak deerlendirilecektir.
Arazi Hazrlk naat Aamas
ve
Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda tm nitelerde yaplacak olan hafriyat almalarndan kaynakl bir toz emisyon ile beton santralinde toz emisyonlar oluacaktr.
HAVA KRLL
letme Aamas Hava kirlilii oluturacak faaliyet sz konusu deildir. Arazi Hazrlk, naat ve letme Aamalar Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda i makinelerinin almasndan ve makine ekipmanlardan kaynakl grlt oluacaktr. letme aamasnda ise trbinlerin almasndan kaynakl yap ierisinde grltnn olumas sz konusu olacaktr.
Emisyonlar geici olarak hava kirliliine ve dolayl olarak da toprak ve su kirliliine neden olabilir. Ayrca insan salna ve ortamn flora ve faunasna geici olarak etkisi olacaktr.
makinelerinden kaynaklanacak emisyonlarn en aza indirilmesi iin kullanlacak aralarn periyodik olarak bakmlar yaplacaktr. Toz oluumunu nlemek iin inaat almalar sresince savurma yapmadan boatma-doldurma ilemleri yaplacaktr. Tama ilemlerine gerek duyulmas durumunda ise aralarn stleri rtlecektir.
GRLT
Grltnn insan sal ve fauna zerine olumsuz etkileri vardr.
Kullanlacak i makinelerinin dzenli kontrol yaplarak ynetmelikte belirtilen snr deerlerin almamas salanacaktr. Mmkn olan en az sayda aracn ayn anda almasna zen gsterilecektir. letme aamasnda HES Binasnn ses izolasyonunun ok iyi yaplmas salanacaktr.
39
KAYNAK
OLASI ETKLER
ALINACAK NLEMLER
HAFRYAT
ve Bertaraf edilmediinde grsel kirlilie ve toz yaylmna sebebiyet verir. Bu almalarda, hafriyat topra ile inaat ve yknt atklarnn evreye zarar vermeyecek ekilde ncelikle kaynakta azaltlmas, toplanmas, geici biriktirilmesi, tanmas, geri kazanlmas, deerlendirilmesi ve bertaraf edilmesine ilikin teknik ve idari hususlar ile uyulmas gereken genel kurallar belirleyen Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerinin gerei yerine getirilecektir.
Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda, tesis nitelerinin yerletirilmesi iin hafriyat almalar yaplacaktr.
ve
Projenin inaat dneminde reglatr, iletim yaps, ykleme havuzu, cebri boru, santral binas, antiye ve hafriyat stok sahasnda farkllk gstermeye balayacak olan peyzaj karakteri, iletme dneminde baz nitelerde fiziki dnme urayacaktr.
Doal ve fiziksel anlamda gerekleecek en byk deiim, reglatr, iletim yaps, ykleme havuzlar, cebri borular ve santral binalarnda yaanacaktr. Bu noktalarda doal bitki rts tahrip olurken, ekosistemdeki denge, mdahaleler sonucunda geici olarak aksaklklara urayacaktr.
Alanda syrlan st toprak stabil hale getirilecektir. Proje alannda, doal bitki rts deerlendirilerek alan temsil eden nc, katlmc ve hkim trler tespit edilecektir. Tespit edilen bu trler aa, aack, al ve orman alt rts olarak snflandrlacaktr. Proje alannda yaplacak olan rehabilitasyon almalar, bu trlerin tespiti dorultusunda, alana uyumlu olarak gerekletirilecektir. naat almalarnn ardndan, eimin yksek olduu ve toprak kaymasnn grld blgelerde, sekiler oluturmak suretiyle, daha dz yzeyler elde edilecek ve bu yzeyler yukarda bahsedilen sistematie gre bitkilendirilecektir. Bak noktalar olarak tanmlanabilecek geni vista salayan alanlarda grsel deiim olumamas bakmndan, bu almalar sistematik olarak yaplacaktr.
PEYZAJ
letme Aamas Reglatr ile santral arasnda dere ortamnda doal dengenin bozulmamas iin cansuyunun verilmesi. Reglatrden dere ekosistemine su verilmedii taktirde doal hayat bozulabilecektir.
Balk geidi, bir akarsu zerinde ina edilen reglatrde (su alma yapsnda), akarsuda yaayan balklarn memba ve mansab arasnda hareketini salayan su yoludur. Bu proje kapsamnda, ED Raporunun fauna ksmnda belirtilecek balk trleri iin balklarn yaamnn srekliliinin salanmas ve dere ortamnda doal dengenin bozulmamas iin, balklarn akarsuyun kaynana gidip gelmelerini salamak amacyla balk geidi yaplacaktr. Bylece doal hayatn idamesi iin mansaba su braklm olacaktr.
FLORA-FAUNA
40
BLM V HALKIN KATILIMI
BLM V: HALKIN KATILIMI V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkn Belirlenmesi Ve Halkn Grlerinin evresel Etki Deerlendirmesi almasna Yanstlmas in nerilen Yntemler. Proje kapsamnda birinci derece etkilenecek kesim, proje alanna yakn yerleim yerlerinde yaamn srdren yerel halktr. Yrede yaayan ve yreden geimini salayan yerel halk, ncelikli olarak etkileneceklerdir. Bunlarn yan sra, yakn evrede kylerde yaayan blge halk dolayl olarak etkileneceklerdir. Blm 2de proje alan ve yakn evresinde yer alan yerleim birimlerinin proje nitelerine olan uzaklklar ayrntl olarak verilmitir. Dolaysyla bu yerleim yerlerinde yaayanlar projeden dorudan ve dolayl olarak etkilenecek kesimdir. Proje ile ilgili balayan ED almalar kapsamnda alma grubu ve ilgili kurumlarca yre birok defa ziyaret edilmekte, arazi ettleri ve mahallinde incelemeler yaplmaktadr. Bu ziyaretlerde mmkn olduunca yre halk proje ile ilgili olarak bilgilendirilmekte ve yre halknn konuya ilikin dnce ve grleri alnmaya allmaktadr. Proje ile ilgili ED almalar, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Etki Deerlendirme Ynetmeliine uygun olarak yrtlmektedir. Bu kapsamda ynetmeliin 9. Maddesi gerei, kapsam ve zel format belirleme toplantsndan nce, halk yatrm hakknda bilgilendirmek, projeye ilikin gr ve nerilerini almak zere evre ve Orman Bakanl tarafndan belirlenecek tarihte ED srecine Halkn Katlm Toplants yaplacaktr. Halkn Katlm Toplants projeden en ok etkilenecek ve tm yerleim yerlerinden yre halknn kolayca ulaabilecei yerleim yerinde yaplacaktr. Halkn Katlm Toplants iin, projeden etkilenmesi muhtemel yerleim yerlerinde duyurular yaplacak ve toplantnn ierii, tarih ve saatinin yer ald duyuru metni, ulusal ve yerel dzeyde yayn yapan gazetelerde yaynlanarak ok sayda ilgilinin katlmasna allacaktr. Bylece yre halknn faaliyetle ilgili gr ve nerilerini bildirmeleri mmkn olacaktr. Ayrca halkn proje ile ilgili bilgilendirilmesi amacyla; proje hakknda ksa grsel sunumlar yaplacak ve proje hakknda detayl bilgiler verilecektir. V.2 Grlerine Bavurulmas ngrlen Dier Taraflar Projenin ED sreci kapsamnda; evre ve Orman Bakanlna bal ve ilgili kurulular, Tarm ve Kyileri Bakanlna bal ve ilgili kurulular, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna bal ve ilgili kurulular ile Artvin l zel daresinin grleri alnabilir. V.3 Bu Konuda Verebilecei Dier Bilgi ve Belgeler Halihazrda bu konuda belirtilebilecek baka bir bilgi ve belge bulunmamaktadr.
41
BLM VI YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN BLGLERN TEKNK OLMAYAN BR ZET
BLM VI: YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN BLGLERN TEKNK OLMAYAN BR ZET Akkar Enerji Birlii San ve Tic. Ltd. ti. tarafndan Artvin li, Yusufeli lesi, Alanba Ky snrlar ierisinde Bykdere ay zerinde, kurulu gc 8,015 MW, yllk toplam enerji retimi 29,314 GWh olan Bilgin Reglatr ve HES Projesinin (Beton Santrali Dahil) tesis edilmesi ve iletilmesi planlanmaktadr. Bykdere ay zerinde, talvegden ykseklii 5 m olan tirol tipi bir reglatr ve su alma yaps, toplam 2.570 m uzunluunda ve 2,25 m3/s kapasiteli iletim hatt, ykleme havuzu, 0,90 m i apnda ve 1.220 m uzunluunda bir cebri boru, 407,13 m net dl 8,015 MW kurulu gce sahibi ylda toplam 29,314 GWh enerji retmesi planlanan bir tesis dnlmektedir. Santralde retilecek enerji, Yusufeli TEDA Datm Merkezine aktarlarak ulusal gelime katk salanacaktr. Bilgin HES Projesi kapsamnda regltr, akl geiti, balk geiti, iletim yaps, keltim havuzu, ykleme odas, cebri boru, santral binas, kuyruk suyu kanal ile enerji iletimi ile ilgili tesislerin ina edilmesi planlanmaktadr. Bunlara ilaveten yardmc tesisler olarak beton santrali, antiye ve hafriyat depolama alanlar oluturulacaktr. Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda tm nitelerde yaklak en fazla 100 kii, iletme aamasnda ise yaklak 20 kiinin almas ngrlmektedir. Proje dahilinde inaat aamasnda vasfsz personel mmkn olduunca blgeden istihdam edilecek, iletme aamasnda ise daimi personeller yine yreden istihdam edilerek az da olsa blge ekonomisine katk salanm olacaktr. Proje alannda projenin uygulanmasndan etkilenecek nemli ykseltiler, maara ve ukurlar bulunmamaktadr. evirme yaps, iletim yaps, cebri boru ve santral binas iin arazinin hazrlanmas, ina edilmesi, hafriyat stok alanlarnda yaplacak kazlar ve depolamalar ile bu alandaki jeolojik yap bir miktar rselenecek ve arazi topografyas ok az deiecektir. Projenin arazi hazrlk, inaat ve iletme aamalarnda projeden kaynakl genel evresel deerlendirmeler bu ED Bavuru Dosyasnda, detay bilgiler ve deerlendirmeler ise ED Raporunda verilecektir. Yatrmn evreye olan etkilerinin deerlendirilmesinde; Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii, evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii, Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii, Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik, Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii, Su rnleri Kanunu ve Ynetmelii, Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii, Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii, Trafikte Seyreden Motorlu Kara Tatlarndan Kaynaklanan Egzoz Gaz Emisyonlarnn Kontrolne Dair Ynetmelii ile ller Bankas deerleri, Dnya Salk rgt (WHO) evre Sal Blm, Trk Standartlar Enstits, Birlemi Milletler evre Program (UNEP)nn deerleri ayrca ulusal ve uluslararas literatrde kabul grm deerler kullanlarak ED almalar srdrlecektir.
42
EKLER: evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas Hazrlanmasnda Kullanlan ve eitli Kurululardan Salanan Bilgi ve Belgeler le Raporda Kullanlan Tekniklerden Rapor Metninde Sunulamayan Aadaki Belgeler 1- Proje in Belirlenen Yer ve Alternatiflerin Varsa; evre Dzeni, Nazm, Uygulama mar Plan, Vaziyet Plan veya Plan Deiiklii Teklifleri Proje alannn tekabl ettii 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan ED Raporunda verilecek olup, alana ilikin Nazm ve Uygulama mar Planlar bulunmamaktadr. Projeye ait Genel Yerleim Plan (Vaziyet Plan) Ek-2de sunulmutur. 2-Yatrmc in Projesi le lgili Olarak Daha nceden Alnm zin, Onay, Ruhsat veya lgili Kurumlardan Alnm Belgeler ve benzeri. Yatrmc firma tarafndan alnm izin, onay, ruhsat ve ilgili kurumlardan alnm belge/belgeler Ek-5te sunulmutur. 3-Proje in Seilen Alana likin Arazi Kullanm Durumu Proje alann gsterir 1/25.000 lekli Arazi Varl Haritas Ek-3te sunulmutur.
43
EKLER DZN
Ek-1 Ek-2 Yer Bulduru Haritas, Proje Alann Gsterir 1/25.000 lekli Topografik Harita zerinde Genel Yerleim Plan, Ek-3 Ek-4 Ek-5 Proje Alann Gsterir 1/25.000 lekli Arazi Varl Haritas, Proje Alann Gsterir Fotoraflar, Resmi Dkmanlar ve Yazmalar,
EK-1 YER BULDURU HARTASI
EK-2 PROJE ALANINI GSTERR 1/25.000 LEKL TOPOGRAFK HARTA ZERNDE GENEL YERLEM PLANI
EK-3 PROJE ALANINI GSTERR 1/25.000 LEKL ARAZ VARLII HARTASI
EK-4 PROJE ALANINI GSTERR FOTORAFLAR
Proje Blgesine Ulam Yolundan(Alanba Ky) Bir Grnm,
oruh Nehrinden Grnm
evresel Ett almalarndan Grnm,
evresel Ett almalarndan Grnm,
Reglatr
Reglatr Yeri ve evresinden Grnm,
letim Yaps Gzergahndan Grnm,
letim Yaps Gzergahndan Grnm,
EK-5 RESM DKMANLAR VE YAZIMALAR
NOTLAR ve KAYNAKLAR
NOTLAR ve KAYNAKLAR Tarm ve Ky leri Bakanl, Artvin Arazi Varl Kitaplar, MTA Genel Mdrl Resmi Web sayfas (www.mta.gov.tr), Afet leri Genel Mdrl Resmi Web Sayfas (www.deprem.gov.tr), Bilgin HES Projesi, Taplabilirlik Raporu, Coyne ve Bellier, 2007, Artvin Valilii Resmi Web sayfas (www.artvin.gov.tr) Trkiye statistik Kurumu Resmi Web Sitesi, www.tuik.gov.tr Dokuzuncu Kalknma Plan, DPT, Do.Dr. Levent Ksekahyaolu, Enerji Tketimi ve Byme Arasndaki Nedensizlik likisi, Trkiye zerinde Bir nceleme, Sleyman Demirel niversitesi, 1/25.000 lekli TORTUM G 46-c2 Toporafik Haritalar, Harita Genel Komutanl, 1/25.000 lekli Arazi Varl Haritalar, Tarm ve Kyileri Bakanl, 2009 Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalar T - 1998, Prof. Dr. Diner TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROLU)
ED BAVURU DOSYASINI HAZIRLAYANLARIN TANITIMI

Çed Başvuru Dosyası

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Çed Başvuru Dosyası

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AKKAR ENERJ BRL SANAY VE TCARET LTD. T.

ARTVN L, YUSUFEL LES

PROJE SAHBNN ADI

TELEFON VE FAKS NUMARALARI

BLGN REGLATR VE HES PROJES (Beton Santrali Dahil)

PROJE N SELEN YERN AIK ADRES (L, LES, MEVK)

Artvin li, Yusufeli lesi

PROJENN ED YNETMEL KAPSAMINDAK YER (SEKTR, ALT SEKTR)

Rapor Sunum Tarihi

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

Reglatr Ykleme Havuzu Santral Yeri Cebri Boru Beton Santrali

Hafriyat Depolama Alan-1

Hafriyat Depolama Alan-2

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

BLM 1 PROJENN TANIMI VE GAYES

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

: 12.428.241 TL : 13.939.790 TL : 1.415.502 TL : 1.711.044 TL : 1,14 : % 11,07

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

Kaynak: Coyne ve Beller, Bilgin HES Yaplabilirlik Raporu, 2007

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

BLM II PROJE N SELEN YERN KONUMU

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

Reglatr Ykleme Havuzu Santral Yeri Cebri Boru Beton Santrali

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

Hafriyat Depolama Alan-1

Hafriyat Depolama Alan-2

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.

BLGN REGLATR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

BLM III PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL ZELLKLER

AKKAR ENERJ BRL SAN. VE TC.LTD.T.