SCHNEIDER ELECTRIC

Kaak akm koruma rleleri Trke Tantma ve Kullanma Klavuzu Multi9 Kaak akm koruma rleleri

Kaak Akm nedir ?

Gerilimli bir iletkenin bir gvdeye yaltm hatas sonucu temas etmesi ile topraa akan akma toprak kaak akm denir.

rn zellikleri: Kaak Akm Koruma Rlesinin grevleri

Kaak akm koruma rlesinin grevi bir yaltm hatasndan kaynaklanan In hata akm olduu anda devreyi kesip o hata akmna maruz kalabilecek bir insann hayatn kurtarmaktr. 30mA hassasiyetindeki kaak akm koruma rlesi insan hayatn korumaya ynelik kullanlr. 300mA hassasiyetindeki kaak akm koruma rlesi byk ldeki bir yaltm hatasnn oluturduu yangn riskini engellemeye ynelik kullanlr.

Can Gvenlii
Elektrik hatas olutuunda , insan vcudu topraa dnmek iin bir yol arayan elektrik akmna iletken vazifesi grr. Akmn vcuttan geii ile meydana gelen tehlikenin bykl aadaki etkenlere baldr. Gerilim Vcudun elektrik direnci Akmn deeri ve frekans Akmn gei sresi Akmn vcutta izledii yol Ya

Bir insann elektrie kar gsterdii diren ykuardaki koullarn deimesi durumunda 700 ila 6.100 ohm aras deiir. Hesaplamalarda ortalama olarak bir insann direnci 1.666 ohm alnr. Bu insan vcudundan geecek olan akm deeri; I = V/R formlnden; 50V iin I = 30mA 230V iin I = 130mA olarak hesaplanr.

IEC 60479-1 standartna gre insan hayat iin kritik akm eii 30mA olarak belirlenmitir. Elektirk akmnn insan vcudundaki etkileri aadaki cetvelde belirtilmitir.

Mal Gvenlii
Yaplan deneyler sonucu 300mAlik bir toprak kaak akmnn ksa bir sre ierisinde evresindeki malzemeleri tutuma scaklna getirerek yangna sebebiyet verdii gzlenmitir. Medyada ve haberlerde elektrik kkenli yangnlar konu edildiinde genelde elektrik kontandan kan yangn diye belirtilir ve aklmza ksa devre gelir. Oysaki gerek daha farkldr, zira ksa devre sz konusu olsa sigortalar ve kesiciler bunu ksa bir srede ortadan kaldrabilirler. Bu yangnlar asl sebebi ksa devre deil izolasyon hatalar ve kablolardaki deformasyondan kaynaklanan toprak kaak akmdr.
Kablo eperi Metal iletken

300ma yangn tehlikesi

Temas Tanmlar
Dorudan temas durumu: Bir kiinin normal artlarda canl olan bir iletkene dokunmas dorudan temas olarak adlandrlr. Dordudan temas durumunda maruz kalnan gerilim hat gerilimidir. Bu durumda kiinin vcudu zerinden maksimum akm geer ve devreyi otomatik kesmede, kaak akm hassasiyeti yksek, tepki sresi ok ksa olan toprak kaak akm koruma cihazlar kullanlmaldr. ( <30mA, < 30ms)

Dolayl temas durumu: Bir yaltm hatas sonucunda kaza ile gerilim altnda kalan cihazn gvdesine dokunan bir kiinin halidir. Dolayl temas durumunda alnmas gereken iki temel nlem vardr; 1 Temasn sz konusu olduu devrede toprak kaak akm cihaz kullanlmas 2 Temasa msait tm gvdelerin topraklanmas

Kaak Akm Koruma Rlesi alma Prensibi

Toprak kaak akm koruma rlesinin temel yaps aadaki ekilde gzkmektedir. Akm tayan iletkenler bir toroidal yap ierisinde geririlerek faz ile ntr iletkenleri arasndaki denge llr. Tek fazl datmda faz ile ntr arasnda aritmetik toplam, faz says birden fazla olduu datmda ise vektrel toplam alnr. Normal hallerde bu toplam sfra eittir, yani toroide giren ve kan akmlar eittir. Bu sebepten dolay toroid zerinde bir manyetik ak olumaz ve e.m.k (elektro motor kuvveti) sfrdr.

Faz

Ntr

Yay

Faz

Ntr

S N

Ifaz = Intr (kaak akm yoktur)

Alglama

lme

Herhangi bir toprak kaa olutuu anda Ifaz Intr eitsizlii oluur ve bylece toroid zerindeki denge bozulur. Oluan fark akm nedeniyle bir e.m.k endklenir. Bu sayede toroid zerinde bir ak oluur, bu ak da alglama sargs zerinde akma dnr ve lme tarafndaki mknats aacak manyetik gce ulatnda kaak akm koruma rlesinin kontaklar alm olur, devrenin enerjisi kesilir.

Fa

Ntr

Yay

Fa

Ntr

S N

Ifaz Intr (kaak olduu durum, rle harekete geer devre kesilir) Alglama lme

Kaak akm koruma rlesi tepki sreleri

Schneider Electric kaak akm koruma rleleri IEC /EN 61008 standartna gre belirlenmi hata akmnn byklne gre ama yapmas gereken maksimum ama srelerine uyumlu olarak alr.

Hata akm

Maksimum ama sresi

30mA hassasiyetindeki bir kaak akm koruma rlesi iin In / 2 In 2 x In 5 x In 15mA 30mA 60mA 150mA ama yapmaz 300 ms 150 ms 40 ms

Maksimum ama zamanlar, canl bir iletkene direk temas durumunda arplmalar ve yaralanmalar nleyecek ekilde, bir insan vcudunun 50 Hz AC akmna olan hassasiyeti baz alnarak (IEC 609471) belirlenmitir.

Kaak akm koruma rlesi seimi

Kaak akm koruma rlesi seilirken elektromekenik olmasna dikkat edilmelidir. Elektronik kaak akm koruma rleleri gerilime bal olarak alr. Gerilim deerinin belli limitler dna kmas durumunda rle almaz, bu da insan hayat iin tehlike arz eder. Bu yzden gerilime bal olmadan alan elektromekanik kaak akm koruma rleleri tercih edilmelidir. Kaak akm koruma rlesi seiminde 4 ana kriter vardr. 1 Kutup says: Kaak akm koruma rleleri 2 veya 4 kutupludur. Tek fazl elektrik datmnda 2 kutuplu, fazl elektrik datmnda ise 4 kutuplu kullanlr.

2 Hassasiyet: Kaak akm koruma rleleri 10mA - 500mA aras hassasiyete sahip modelleri vardr. Standart olarak insan hayatn korumada 30mA hassasiyetinde, yangna kar korumada ise 300mA hassasiyetinde kaak akm koruma rlesi kullanlmaldr. 3 Nominal akm deeri (In): Kaak akm koruma rleleri herhangi bir termin veya manyetik koruma yapmazlar. Ancak nominal olarak zerinden akacak olan akma gre seilmelidirler. Seilecek kaak akm koruma rlesinin nominal akm deeri kendinden sonraki devreye deil, kendinden nceki termik manyetik koruma yapan devre kesicisine baldr. Kendinden nceki devre kesicisinin izin verdii nominal akm tayabilecek kapasitede seilmelidir. 4 Tip: Kullanm alanna gre ve yaplacak korumann hassasiyetine gre farkl tiplerde kaak akm koruma rleleri mevcuttur. AC snf: Genel g devreleri ve aydnlatma datmnda kullanlr . A snf: Elektronik uygulamalarda, fan, pompa ve indksiyon frnlar gibi uygulamalarda kullanlr. Si tip: Ska yldrm dmesi grlen blgelerde, hz kontrol cihazlar ve frekans konvertrleri kullanlan tesisatlarda, eletronik balastlatn youn olduu tesisatlarda kullanlr. SiE tip: Ska yldrm dmesi grlen blgelerde, hz kontrol cihazlar ve frekans konvertrleri kullanlan tesisatlarda, eletronik balastlatn youn olduu tesisatlarda kullanlr. Si tip ve dier tm tiplere gre avantaj neme, rutubete ve korozyona kar rlenin ekstra korumaya sahil olmasdr. Bu zelliiyle marinalarda ve yzme havuzunun olduu alanlarda tercih edilir.

Kaak akm koruma rlelerinin sahip olduu standartlar

Schneider Electric kaak akm koruma rleleri aadaki standartlarla uyumludur. IEC 61008 IEC 60947-1 IEC 60947-3

Kaak akm koruma rleleri teknik zellikleri

Kaak akm koruma rlelerisi ama nitesi elektromekaniktir. alma gerilimi: 230...400 V AC, -15...+10 % alma frekans AC ve A snf iin: 50/60 Hz

si ve SiE tipler iin: 50 Hz Anma akm (Ith) 40 0Cde: 16...100A IEC 60947-3e gre: o Pozitif gsterge izolasyonu, kontaklarn ak olduu cihazn mandal zerindeki yeil eritle anlalr. Bu gsterge tm kutuplarn ayrldn garanti eder. o Darbe gerilim dayanm (Uimp): 6 kV o zolasyon gerilimi (Ui): 440 V Darbe dayanm seviyesi 8/20 s: o AC ve A snfnda: 250A ani amada 3 kA seici o si ve SiE tipte 3 kA ani amada 5 kA seici Ksa devre dayanm (Ic = Inc): 10 kA (ncesinde 100Alik kesiciyle) evrim says (O-C): 20.000 evre o Tropik evre koullar: ilem 2 (bal nem: %95, 55 0Cde) o alma scakl: AC snf: -50C ~ +400C A snf, si ve SiE tip: -250C ~ +400C o Depolama scakl: -400C ~ +600C o Arlk: 2P: 230g 4P: 450g Balant: 35 mm2 bklebilir veya 50 mm2 dz kabloyla

Kaak akm koruma rlesi balant emas

Minyatr devre kesici balants ve montaj tketicinin kendisi veya yetkin bir elektriki tarafndan yaplabilir.

2P

4P

Kaak akm koruma rlesi montaj

Kaak akm koruma rlesi boyutlar

Kaak akm korume rlesi bakm, onarm ve kullanmnda dikkat edilmesi gereken hususlar
Kaak akm koruma rleleri 5 ylda bir periyodik bakm gerektirir. Nemli ve tozlu ortamlarda minyatr devre kesicinin kontaklarnda yapma olmamas iin mutlaka bir muhafaza (sigorta kutusu veya pano) ierisinde kullanlmaldr. Kaak akm koruma rlesi yaltm hatalarna kar insan hayatn ve yangna kar tesisat koruma amal kullanlr. Herhangi bir termin manyetik koruma yapmadndan kaak akm koruma rlesi termik ve manyetik koruma yapabilen bir devre kesici ile korunmaldr. Kaak akm koruma rlesinin alma durumu ayda 1 zerindeki test butonuna baslarak test edilmelidir. Test butonuna basldnda mandal aaya der ve bulunduu devre enerjisiz kalr. Test butonuna baslmasna ramen kontaklarn almamas durumunda elektrikinize bavurunuz. Profesynellik gerektirmez, her trl yetkili veya yetkisiz kiiler tarafndan kullanlabilir. Yetkisiz kiilerin kullanmn kstlamak iin kaak akm koruma rlesinin bulunduu pano veya sigorta kutusu kilitlenebilir. Ayrca zel devreleri koruyan devre kesicilerin mandal zel bir kilit sistemiyle kilitlenebilir. Kullanm srasnda elektrik ak olduu durumda devre kesicinin kablo balant terminallerine ve kablo giri klarna temas edilmemelidir, arplmaya sebep olabilir. Kaak akm koruma rlesi su ile temas etmemelidir. Su ile temas etme riski olan durumlarda IP seviyesi yksek bir muhafaza ierisinde kullanlmaldr. Terminal vidalar iyice sklmaldr. Isnan kablonun geveyip kmas durumunda istenmeyen elektrik kazalar veya gerilim ykselmeleri yaanabilir. Kaak akm koruma rlesinin srekli amas durumunda tesisatta bir ksa devre veya ar yklenme sz konusudur. Bu durumda izolasyon ve yk dalmnn kontrol iin elektrikinize bavurunuz.

Kaak akm koruma rlesi tama ve nakliyesinde dikkat edilecek hususlar

Kaak akm koruma rlesi, retici firma tarafndan en uygun ekilde ambalajlanm olup orijinal ambalajnda tanmasna zen gsterilmelidir. Bunun dnda tama ile ilgili zel bir nlem bulunmamaktadr. Depolama scakl: -400C ~ +600C

Periyodik bakm
Kaak akm koruma rleleri 5 ylda bir periyodik bakm gerektirir. Periyodik bakm yetkin bir elektriki tarafndan yaplabilir. Tketici ayda bir kere de cihazn n yzndeki test butonuna basp cihazn almasn kontrol etmelidir. Test butonuna basldnda cihazn mandal aaya der, OFF konumuna gelir ve tesisatn geri kalan enerjisiz kalr. Test butonuna basldnda bir deiiklik olmuyorsa cihazla ilgili bir problem var demektir, bu durumda elektrikinize bavurunuz.

Kaak akm koruma rlesi kullanm mr

Kaa akm koruma rlesinin kullanm mr 10 yldr. Bunun yannda ksa devre dayanmnn zerinde bir ksa devreye maruz kaldnda kontaklar yapr ve kullanlamaz hale gelir, yenisiyle deitirilmelidir. Dzgn hatasz bir tesisatta mr boyu kullanlabilir. lem evrim says (O-C): 20.000 evrim

Kullanm srasnda insan veya evre salna tehlikeli veya zararl olabilecek durumlara ilikin uyarlar
lgili CE direktifine gre retilmitir. nsan salna ve evreye hi bir riski bulunmamaktadr.

Kullanm hatalarna ilikin bilgiler

Gerilim altndayken kaak akm koruma rlelerinin terminallerine iletken bir cisim sokulmamaldr. Kablolar terminallere sk bir ekilde balanmaldr. Kablonun gevek balanmas istenmeyen elektriksel kazalara sebep olabilir. Kaak akm koruma rleleri direk suya maruz kalmamaldr, bir sigorta kutusu veya panosu ierisinde muhafaza edilmelidir. Bir kaak akm koruma rlesi srekli ama yapyorsa zm tekrar mandal yukar kaldrmak deildir. Bu durumda tesisatta bir yaltm hatas veya kaak sz konusudur. Byle bir durumda elektrikinize bavurunuz.

Tketicinin kendi yapabilecei bakm, onarm ve rnn temizliine ilikin bilgiler

Belirtilen periyodik bakm zamanlarnda kaak akm koruma rlesinin bakm ve gerekiyorsa onarm iin elektrikinize tesisatnz kontrol ettiriniz.

Maln enerji tketimi asndan verimli kullanmna ilikin bilgiler

rnler; klavuzda belirtilen koullar altnda kullanlmaldr. Bu ortam saland durumda rn en verimli ekilde ilev grecektir.

Kullanm mr: 10 yl Garanti sresi: 2 yl THALATI F RMA: nvan :SCHNEIDER ELEKTR K SAN. VE T C. A.. Adresi : ZM R ANKARA YOLU 25. KM. KEMALPAA ZM R Tel/Faks : 0232 877 04 41 - 0232 877 01 11 RET C F RMA Schneider Electric Industries SAS Site Electropole 38EQI 31 rue Pierre Mendes France F 38320 Eybens, FRANSA Phone: +33 (0) 1 41 29 70 00 Fax: +33 (0) 1 41 29 71 00

SERV S STASYONLARINI GSTER R L STE

THALATI F RMA: nvan : SCHNEIDER ELEKTR K SAN. VE T C. A.. Adresi : ZM R ANKARA YOLU 25. KM. KEMALPAA ZM R Tel/Faks : 0232 877 04 41 - 0232 877 01 11 Hizmet kapsam : YETK L SERV SLER ELEKTRON K VE ELEKTROMANYET K RLELER VE KONTROL C HAZLARINA (ISI,NEM, BASIN, DEV R, HIZ (DA RESEL), SAYICI, EKSEN) H ZMET YER YETERL L K BELGES VER LMES NE ESAS KR TERLER NEUYGUN SCHNEIDER ELEKTR K SAN. VE T C. A.. YETK L SERV S

YETK L SERV S STASYONUNUN: Sra nvan No SCHNEIDER ELEKTR K 1. SAN. VE T C. A..

Hizmet Yeri Adresi ABDURRAHMAN GAZ MH. EBUBEK R CD. NO:47 SAMANDIRA- STANBUL

Tel/Faks
0 216 564 75 75 0 216 564 75 55

Schneider Elektrik Sanayi ve Ticaret A. . Bayraktar Sokak, No:9 Kkbakkalky, stanbul Tel: 0216 655 88 88 Faks: 0216 655 87 87 www.schneider-electric.com.tr Schneider Elektrik Mlteri Destek Merkezi Tel: 444 30 30 Faks: 0216 655 88 29 e-posta: TR-Hotline@schneider-electric.com