T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

NAAT TEKNOLOJS

DEME VE MERDVEN KALIBI

ANKARA 2006

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET ........................................................................................................ 3 1. DEME KALIBI YAPIMI................................................................................................ 3 1.1. Betonarme Deme ....................................................................................................... 3 1.1.1. Tanm.................................................................................................................... 3 1.1.2. eitleri.................................................................................................................. 3 1.2. Betonarme Deme Kalb ............................................................................................ 5 1.2.1.Tanm..................................................................................................................... 5 1.2.2. eitleri.................................................................................................................. 5 1.2.3. Elemanlar.............................................................................................................. 9 1.3. Betonarme Deme Kalb Yapma Kurallar .............................................................. 10 1.4. Betonarme Deme Kalb Yaplmas (UYGULAMA).............................................. 11 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 16 RENME FAALYET - 2 ................................................................................................. 18 2. MERDVEN KALIBI YAPMA ......................................................................................... 18 2.1. Betonarme Merdiven................................................................................................... 18 2.1.1. Tanm.................................................................................................................. 18 2.1.2. eitleri................................................................................................................ 18 2.1.3. Merdiveni Oluturan Elamanlar .......................................................................... 20 2.1.4.zellikleri ............................................................................................................. 21 2.1.5. Kullanld Yerler............................................................................................... 21 2.2. Betonarme Merdiven Kalb........................................................................................ 21 2.2.1. Tanm.................................................................................................................. 21 2.2.2. eitleri................................................................................................................ 21 2.2.3. zellikleri ............................................................................................................ 26 2.2.4. Elemanlar............................................................................................................ 26 2.2.5. Kullanld Yerler............................................................................................... 27 2.3. Betonarme Merdiven Kalb Yapm Kurallar ............................................................ 27 2.4. Betonarme Merdiven Kalb Yaplmas (Uygulama) .................................................. 27 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 34 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 35 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 36 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 37 KAYNAKA ......................................................................................................................... 38

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 582YIM043 naat Teknolojisi Betonarme Kalplk ve atclk Deme ve Merdiven Kalb Deme-merdiven kalplarnn yaplmasna ynelik konularn ilendii bir renme materyelidir. 40/32 (+40/32) Kalp Yapma modln baarm olmaldr. Deme ve merdiven kalb yapmak. Genel Ama: Uygun ortam salandnda deme- merdiven kalplarn kuralna uygun olarak yapabileceksiniz. Amalar: Deme kalplarn doru, eksiksiz ve ie uygun olarak yapabileceksiniz. Merdiven kalplarn doru, eksiksiz ve ie uygun olarak yapabileceksiniz. Yap teknolojisi atlyesi, resim salonu, statik proje, kalp elemanlar, ivi, civata, keser, manivela, metre, ekl, su terazisi. Bilgisayar, tepegz, projeksiyon vb donanmlar. Modlde yer alan her bir renme faaliyetini tamamladktan sonra verilen lme aralar ile kazandnz bilgi, beceri ve tavrlar deerlendireceksiniz. Modl sonunda kazandnz bilgi ve beceriler, retmeniniz tarafndan lme arac ile deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR
Sevgili renci, Almaya balayacanz bu modlde betonarme kalplk ve atclk mesleinin uygulama alanlarndan olan deme ve merdiven kalplar hakknda yeni bilgiler reneceksiniz. Unutmaynz ki, bir meslekte baarl olmak o alandaki bilgi ve becerilerle orantldr. Bu nedenle baarl olabilmeniz gstereceiniz aba ve istee baldr. Srekli gelimekte olan inaat teknolojisi alan iersinde kalplk nemli bir yer tutmaktadr. nsanlarn i ve yaam alanlarnn oluturulaca dnldnde mesleinizin nemi daha da n plana kmaktadr. nsanlarn alma veya yaam alanlar, kullanm kolayl ve rahatl salayacak ekilde olmaldr. Bu rahatl salamak kalplarda uygulayacanz l ve uygulama tekniklerine baldr. zellikle merdivenlerde kullanm yerlerine gre farkllklar bulunmaktadr. Merdivenler arasndaki bu farkllklar iyi kavrayarak uygulamaya geirmeniz gerekmektedir. Bu uygulamalardaki baarnz sizin meslekteki baarnz belirleyecektir. Bu modl ile deme ve merdiven kalplar ile ilgili bilgiler size sunulmutur. Aldnz bu bilgiler ile i hayatna atlm olacak, i hayatndaki yerinizi alm olacaksnz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET

AMA

Bu faaliyette verilen bilgiler ve aratrmalarnz dorultusunda, deme kalplarn doru, eksiksiz ve kuralna uygun olarak yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Bulunduunuz evredeki inaatlar gezerek; Uygulanmakta olan betonarme demeler hakknda aratrma yapnz. naatlarda uygulanmakta olan betonarme kalplar hakknda aratrmalar yapnz. nternetten inaat alannda faaliyet gsteren firmalarn sitelerine girerek bilgiler edinmeye alnz. Aratrma ve gzlemlerinizi rapor haline getiriniz ve hazrladnz raporu snfta tartnz.

1. DEME KALIBI YAPIMI

1.1. Betonarme Deme
1.1.1. Tanm
Binay katlarna ayran ve zerine gelen ykleri tayarak kolonlara nakleden betonarme ile yaplan yap elemanlardr.

1.1.2. eitleri
Betonarme demeler alma ekline gre isim alr. Demeler zerine oturtulduu mesnetlerin (kpr aya- tayc eleman, destek) kenarlarnn oranlar bakmndan hurdi ve dal demeler olmak zere ikiye ayrlrlar.

1.1.2.1. Hurdi Demeler

Deme alan dikdrtgen eklinde, yk tayan mesnet kenar boylarnn birbirine oran ikiden fazla veya yarmdan az olan betonarme demelerdir. Bu demelere tek ynde alan demeler de denir.

1.1.2.2. Dal Demeler

Deme alan kare veya kenarlar arasndaki uzunluk fark az olan dikdrtgen eklinde yk tayan mesnet kenar boylarnn bibirine oran ikiden az veya yarmdan fazla olan demelerdir. 3

Betonarme demeler mesnetlere oturmalar bakmndan ise serbest oturan, konsol, devam eden, mantar, kirili ve nervrl olarak snflandrlrlar.

1.1.2.3. Serbest Oturan Demeler

Yaplarda yalnz bir blm zerine yaplan kenarlar kgir duvar zerine oturtulan veya gmlen basit demelerdir.

1.1.2.4. Konsol Betonarme Demeler

Bir ucu askda dier ucu ankastre olan bu demeler binalarda i ve d kntlar meydana getirmek iin kullanlr (resim 1).

Resim 1: rnek konsol betonarme deme

1.1.2.5. Devam Eden Demeler

Kgir yma veya betonarme iskeletli yaplarda yan yana birden fazla blmlerin stlerini ayn seviyede kapatmak zerlerine gelen ykleri tayarak mesnetlere nakletmek zere yaplan demelerdir.

1.1.2.6. Mantar Demeler

Akl fazla olan demelerde betonarme kiri kullanlmadan yk kolonlara nakletmek zere yaplan demelerdir.

1.1.2.7. Kirili Betonarme Demeler

Demelerin tadklar yk fazlalatka veya mesnet arasndaki aklk arttka demenin kalnl da artar. Demelerde kalnln artmas ekonomik olarak pahalya mal olur. Bu nedenle betonarme demelerin altna kiriler konularak daha kk alanlara blnm olur.

1.1.2.8. Nervrl Betonarme Demeler

Nervrl sistem tavann ssl olmas ve gzel grnmesi istendii ses veya sya kar yaltlmas gerektii durumlarda kullanlr (Resim 2). Bu tr demelerde betonarme kiriler ile binalarn tesisat borular kolaylkla gizlenebilir. Ancak ahap keresteler ile yapm kolay olmadndan genellikle sa kalplar kullanlr. Nervrl demeler, dili, alttan kaplamal ve bloklu olarakta yaplabilirler.

Resim 2: Bloklu nervrl betonarme deme

1.2. Betonarme Deme Kalb

1.2.1.Tanm
Kalplar beton veya betonarme yap ksmlarna istenilen boyut ve ekil vermek iin yaplan elemanlardr.

1.2.2. eitleri
Deme kalplar demenin cinsine gre deiir. naatlarda kullanm kolayl salayacak ve zel amalar dorultusunda farkl deme kalplar kullanlr

1.2.2.1.Dz Deme Kalplar

Dz deme kalplar binada oluturulmak istenen grntye gre nervrl, asmolenli veya dili olarak deiik ekillerde yaplrlar (resim 3). Bu deme kalplarnda kiriler betonarme deme ierisinde kalacak ekilde yaplr. Nervrl ve dili deme kalplarnn yaplmas olduka zaman alc ve zordur. Bir yandan da keresteyle yaplmak istendiinde malzeme kayb fazladr. Bu nedenle kalplarnn yaplmasnda zel ekilli sac kalplar kullanlr (resim 3.1.4).

Resim 3: Betonarmesi dklm merdiven ve deme kalb

Resim 3.1: Betonarme dz deme kalb

Resim 4: Hazr kalp malzemesi ile yaplm dz kalp uygulamas

Asmolenli deme kalplarnda ise yapm kolayl ok daha rahattr (ekil 1). Betonarme kalplar tamamyle dz tabla eklinde hazrlanr. Yaplmas hem zaman asndan hem iilik asndan kolaydr.

ekil 1: Bloklu deme kalb uygulamas

1.2.2.2. Kirili Deme Kalplar

Geni betonarme demelerde arlk ykn datmak iin deme yzeyi kirilerle blnr (resim 5). Bu kalbn yapmda nervrl ve dili demelerde olduu gibi zaman alc ve iilik gerektiren bir uygulamadr. Bu yzden bu demelerde de hazr sa kalplar kullanm kolayl salar

Resim 5: Kirili betonarme kalb uygulamas

Resim 5.1: Kirili hazr betonarme deme kalb uygulamas

zellikleri
Dz demeler nervrl ve dili olarak yaplaca zaman yapm kolayl asndan zel deme kalplar gerektirir. zel kalplar kullanlmad zaman tahta kalplarla yaplmas zaman alc olur. Bloklu olarak yaplan dz demelerde ise yapm kolayl daha fazladr. 8

Ancak hem hasr demirlerinin kullanlmas hem de bloklar arasnda yatay kirilerin bulunmas daha fazla demir kullanmay gerektirir. Betonarme iskeletli binalarda genellikle deme kalb, stun ve kiri kalplar ile birlikte yaplr. Bu nedenle deme kalb zerine gelen betonarme elemann arln tamak zorunda kalr. Bu yzden dikmeler 100150 cm aralklarla konur ve aprazlarla balanr. Dikmeler zerine kalp esas kirileri oturtulur ve her ikisinin yan yzeylerinden aklan aprazlama ile balanr. Izgara kirileri 4060 cm aralkla esas kiriler zerine dizilir yanlardan aklr. Kirili betonarme demelerde zgaralarn ular kiri kalbnn yan tarafna aklan ve takozlarla desteklenen kiriin zerine oturtulur. Izgara kirileri zerine kalp tahtalar veya levhalar konur ve ivilenir (ekil 2). Ahap demelerden baka betonarme deme kalpclnda kullanlan hazr metal demeler de bulunmaktadr. Bu demeler kolaylkla monte edilip sklebildii iin hem zamandan hem iilikten tasarruf salamaktadr. Ayrca kolayca monte edilip sklebilir olmasndan dolay ahap malzemeler gibi deforme olmazlar (resim 5.1). Aada hazr deme kalplar ile ilgili rnek uygulamalar grmektesiniz (resim 6).

1.2.3. Elemanlar
Dikmeler (Ahap, Metal) Kalp yz elemanlar (Ahap, sac, kontrplak, plastik vb) Tayc kiriler apraz balantlar Aks kua Balk Yan d kanatlar Yan i kanatlar Deme alt zgaralar Aks kua Izgara mesnedi Klapa Takviye (Ayrntl bilgiler iin kalp ncesi hazrlk modlne baknz.)
Resim 6: rnek metal kalp ve dikme uygulamas

ekil 2: Betonarme deme elemanlar gsterilmesi ve uygulamas

Kullanld Yerler
Betonarme deme kalplar; konutlarda, kprlerde ve btn betonarme inaatlarda kullanlr. Konut ve i merkezi, otel, hastane gibi binalarda kazandrlmak istenen tavan grntsne gre kirili, nervrl, bloklu gibi deme yntemlerinden herhangi bir tanesi kullanlr. Dz deme yntemlerinden olan mantarl deme kalplar ise geni akl deme betonarmeler ile kpr ayaklarnda kullanlr.

1.3. Betonarme Deme Kalb Yapma Kurallar

Betonarme deme kalb zerine gelecek ykleri ve sarsntlar karlayacak ekilde salam yaplmaldr. Kalp tayc dikmeleri standard aralklarda olmaldr Tayc dikmeler apraz balantlarla balanmaldr Deme alt kirileri sabitlenmelidir Kiri zerinde zgaralar kullanlmaldr Btn elemanlarda yataylk ve deylik salanmaldr Beton dklmeden nce kalp ii iyice temizlenmelidir Kalp ek yerlerinde gneten kaynaklanan almalar varsa kalplar slatlmaldr. Kalbn tekrar sklecei dnlerek kolay sklr olmasna dikkat edilmelidir. Kalp kerestesinin defalarca kullanlaca dnlerek dikkatle kesilmesi gerekmektedir Kalp tahtalar kesitindeki yl halkalar merkezi kalp yzne gelecek ekilde olmaldr 10

1.4. Betonarme Deme Kalb Yaplmas (UYGULAMA)

Kalp ncesi hazrlk modlne gre hazrlnz yapnz Kolon kalplar ile beraber, tayc kirileri yerletiriniz. Betonarme kalb alt tayc kirileri metal dikmeler zerindeki yuvalarna salamca yerletirilir (resim 7). Bu ilem yaplrken kalbn yataylk ve deylik kontrol yaplmaldr. Btn ilemler akl ve terazi ile kontrol edilmelidir.

Resim 7: Betonarme Kalp Tayc Kirilerin Yerletirilmesi

Tayc kirilerin altna metal veya ahap dikmeleri yerletiriniz. Betonarme deme kalp elemanlarnn tayclar olan metal dikmeler (Gnmzde yapm ve kullanm kolayl asndan daha ekonomik olmasndan dolay metal tayclar kullanlmaktadr) destekleri ile beraber yere salam bir ekilde oturtulmaldr (resim 8). Bu ilem yaplrken yataylk ve deylik kontrol srekli yaplmaldr (resim 8.1).

Resim 8: Metal tayc dikmelerin yerletirilmesi

11

Resim 8.1: Betonarme deme kalplarnda tayc kiri uygulamas

Tayc kirilerin zerine deme alt zgaralarn yerletiriniz. Tayc dikmeler zerine yerletirilen kiriler zerine betonarme kalp tahtalarnn sabitlenecei zgaralar yerletirilir (resim 9). Kiriler ve zgaralar yerletirilirken kolayca sklebilirlik gz nnde bulndurulmaldr. Ayrca yataylk ve deylik kontrolleri yaplmaldr. Izgaralar aras mesafe 50-60cm arasunda olmaldr. nk deme tahtalarnn tama kuvveti zgaralara baldr.

Resim 9: Tayc kiriler zerine zgara kaytlarnn yerletirilmesi

12

Izgaralar zerine betonarme deme tahtalar veya zel deme elemanlarn yerletiriniz. Betonarme deme kalp tahtalar sabitlenirken tahta aralarnda yani ek yerlerinde aklk olmamasna zen gsterilmelidir. Betonarme yzeyinin dzgn elde edilebilmesi iin deme yzeyinin eit dzgnlkte olmasna dikkat edilmelidir (resim 10).

Resim 10: Betonarme deme kalp tahtalarnn yerletirilmesi

Resim 10.1: Betonarme deme yzey uygulams

Betonarme yzey elemanlar tahtalardan, metal ereve iersine alnm tahtalar ve hazr metal malzemelerden herhangi biriyle yaplabilir (Resim 10.1). D kanatlar ve saak kalplarn yapnz. D kanatlar betonarme deme kalp yzey elemanlarn betonarme kalnln seviyeleyecek ekilde desteklerle sabitlenir. Bu ilem oluturulacak saak grntsne gre yaplr. Bu ilemi yaparken de yataylk ve deylik kontrolleri untulmamaldr. Hazr betonarme kalplardaki d kanat uygulamasn resim 11de grmektesiniz.

13

Resim 11: Kenar kanatlarn uygulanmas

Resim 11.1: Ahap kalplarda kenar saak uygulamas

Ahap malzeme ile yaplan betonarme deme kalplarnda kenar ve saak uygulamalar (Resim 11.1) grdnz ekilde uygulanmaktadr. Tayc dikmeleri apraz balantlarla takviye ediniz. Betonarme deme kalplarnda kalp elemanlarn tamak amacyla kullanlan dikmeler, eer ahap malzemeden yaplm ise dayanmn artrmak iin dikmeler arasnda ve tayc kiriler arasnda apraz balantlar kullanlmaldr (ekil 3).

ekil 3: Betonarme ahap kalplarda apraz balant uygulamas

14

Betonarme deme kalplarnda tayc olarak metal kiriler kullanld zaman ahap dikmeler gibi apraz balantlara gerek duyulmaz (Resim 12).

Resim 12: Metal tayc kirilerde kirilere destek uygulamas

15

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Yapm olduunuz deme kalb yapma ileminizi, aadaki deerlendirme leine gre deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre evet/hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz.

DEERLENDRME LE
Dersin ad Ama Konu Betonarme Kalplar Deme kalplarn doru ve eksiksiz ie uygun olarak yapabilmelidir. Deme Kalb Yaplmas GZLENECEK DAVRANILAR 1 2 3 4 5 6 7 Kalp ncesi hazrlk modlne gre hazrlnz yaptnz m? rencinin Ad Soyad Snf No
Evet Hayr

Kolon kalplar ile beraber, tayc kirileri yerletirdiniz mi?

Tayc kirilerin altna metal veya ahap dikmeleri yerletirdiniz mi? Tayc kirilerin zerine deme alt zgaralarn yerletirdiniz mi? Izgaralar zerine betonarme deme tahtalar veya zel deme elemanlarn yerletirdiniz mi? D kanatlar ve saak kalplarn yaptnz m? Tayc dikmeleri apraz balantlarla takviye ettirdiniz mi? Toplam Evet ve Hayr Cevap Saylar

Bu deerlendirme sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular tekrar ederek eksikliklerinizi tamamlaynz. Bu faaliyet kapsamnda cevaplandrarak belirleyiniz. hangi bilgileri kazandnz, aadaki sorular

16

LME VE DEERLENDRME
Aada verilen sorularda doru olduunu dndnz bir seenei iaretleyiniz. LME SORULARI (oktan Semeli)
1. Betonarme demeler zerine oturtulduu mesnetlerin kenarlarnn oranlar bakmndan ka gruba ayrlr? A) 2 B) 4 C) 3 D) 4 2. Yaplarda yalnz bir blm zerine yaplan kenarlar duvarlar zerine oturtulan veya gmlen basit demelere ne ad verilir? A) Mantarl demeler B) Konsol demeler C) Serbest oturan D) Kirili Demeler 3. Akl fazla olan demelerde kiri kullanlmadan yk kolonlara nakletmek iin yaplan demelere ne ad verilir? A) Kirili demeler B) Mantar demeler C) Bloklu demeler D) Dili demeler 4. Tavann ssl olmas istendii zaman uygulanan betonarme deme yntemi hangisidir? A) Kirili demeler B) Mantar demeler C) Konsol demeler D) Nervrl 5. Aadakilerden hangisi nervrl deme yapm yntemlerindendir? A) Serbest oturan B) Devam eden C) Bloklu 6. Aadakilerden hangisi dz deme yapm yntemlerindendir? A) Serbest oturan B) Dili C) Mantar deme D) Konsol D) Konsol

7. Kirili betonarme deme kalplar hangi amala kullanlr? A) Geni yzeylerde yk paylamak iin B) Mantarl demelere ek olarak C) Bloklu demelere destek olarak D) Konsol demelere yan kiri olarak 8. Aadakilerden hangisi betonarme deme kalb elemanlarndan deildir? A) Izgara B) Yan kanat C) Boyunduruk D) Aks kua

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Baarsz olduunuz sorularla ilgili renme faaliyetine dnerek eksiklerinizi tamamlaynz. 17

RENME FAALYET2 RENME FAALYET - 2

AMA
Bu faaliyette verilen bilgiler ve aratrmalar dorultusunda, betonarme merdiven kalb yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Bulunduunuz evredeki inaatlar gezerek; Uygulanmakta olan betonarme merdivenler hakknda aratrma yapnz. naatlarda uygulanmakta olan betonarme merdiven kalplar hakknda aratrmalar yapnz. nternetten inaat alannda faaliyet gsteren firmalarn sitelerine girerek bilgiler edinmeye alnz Elde ettiiniz bilgileri snf ortamnda arkadalarnzla paylanz. Edineceiniz bu bilgiler sizin renme faaliyetini daha iyi anlamanz salayacaktr.

2. MERDVEN KALIBI YAPMA

2.1. Betonarme Merdiven
2.1.1. Tanm
Bir yapda dey yndeki hareketi salamak iin kullanlan muntazam aralkl yatay ve dey yzeylerden oluan yap elemanlarna merdiven denir.

2.1.2. eitleri
Merdivenler yapldklar yerlere, binalardaki grevlerine, eimlerine ve yapllarna gre betonarme merdivenler snflandrlabilir. 2.1.2.1.Merdivenler Yapldklar Yerlere Gre kiye Ayrlrlar

D merdivenler merdivenler
2.1.2.2.Binalardaki Grevlerine Gre kiye Ayrlrlar

Normal kat merdivenleri dhili merdivenler

18

2.1.2.3.Eimlerine Gre se Be Ksma Ayrlrlar

Yatk eimli merdivenler, 20 dereceye kadar Normal eimli merdivenler, 2024 derece aras Normalden fazla eimli merdivenler, 2436 derece aras ok eimli merdivenler, 4560 derece aras Dik merdivenler, 60 dereceden fazla Merdivenleri oluturan elemanlar
2.1.2.4.Yapllarna Gre Betonarme Merdivenler se ki eide Ayrlr. Yan Kirisiz Betonarme Merdivenler: Kgir yma ve betonarme karkas binalarda betonarme merdivenler genellikle tek para halinde yaplr. Plaka betonu dz plaka olarak veya basamaklarla birlikte dklr. Merdiven plaka kalnl en az 10cm olarak yaplmaldr. Bu merdivenlerde iki ksma ayrlr. Konsol Betonarme Merdivenler: D ve i merdivenlerde merdiven kolunun bir ucu en az bir tula kalnlnda ve imento harc ile rlen duvara gmlerek yaplr. Merdiven eik plaka halinde ve dili olarak yaplabilir. D ve i merdivenlerde merdiven kolunun bir ucu en az bir tula kalnlnda ve imento harc ile rlen duvara gmlerek yaplr. Merdiven eik plaka halinde ve dili olarak yaplabilir. Sahanlk, Kat Deme Veya Kirilerine Oturan Merdivenler: Bu merdivenlerin grnleri gzel ve iilikleri kolay olduundan daha fazla kullanlrlar. Merdiven zeminde baladnda alt ucu ayrca yaplan bir temel zerine oturtulur ve merdivenin esas elikleri deme ierisine gmlr. Yan Kirili Betonarme Merdivenler: Kol uzunluu fazla olduunda iilii zor olmasna ramen daha ekonomiktir. Kirilerin merdiven koluna konulan adet ve ekline gre ksma ayrlr. Bir Yan Kirili Betonarme Merdivenler: Merdiven kolunun bir taraf duvara en az 10cm oturtulur veya gmlr ve dier kenar yan kirili yaplr. Yan kiri zeminden balyorsa temel ve stndeki hatla oturtulur ve stte sahanlk kiriine birletirilir. ift Yan Kirili Merdivenler: Merdiven kollarnn ykleri yanlarnda konulan kirilere tattrlmak zere yaplr. Yan kiriler merdivenin kol plakasnn alt kenarlarnda sarkan kiri veya limonluk kiri eklinde yaplr. zellikle dili olarak yaplan merdivenlerde yan kiriler kol kenarndan 25-55cm ieride yaplarak gzel grn kazandrlm olur. Orta kirie oturtulan betonarme merdivenler: Merdiven grnn gzelletirmek iin merdiven plakas veya basamaklar orta kiri zerine oturtulur. Kiri yk alt ve st ulardaki tayclara nakleder. 19

2.1.3. Merdiveni Oluturan Elamanlar 2.1.3.1.Basamak ve Rhtlar

Merdivenlerde ayakla baslan yatay yzeylere basamak, basamaklar arasndaki dik yzeylere rht denir. Rahat bir ini k iin basamak genilii ve rht yksekliklerinin belirli llerde olmas gerekir. Normal artlarda basamak genilii en az 26 cm, en fazla 33 cm olmaldr. Rht ykseklii ise en az 12 cm, en fazla 22 cm olur. Bu ller merdivenin yapld yere gre u ekilde deiiklik gsterir: Bahe park ve geit merdivenleri h= 1214 cm D merdivenler ve topluma ak binalarn i merdivenleri h=14-16cm Normal binalarn i merdivenleri h=1619 cm Bodrum ve at merdivenleri h=1922 cm Minare kule ve benzeri yerlerde h=2022 cm Basamak genilii ile rht ykseklii arasnda k kolayln salamak iin bir iliki kurulur. Normal bir insann adm boyu ortalama 63cm olarak kabul edilir. Merdivenin yaplaca yere gre rht ykseklii belirlendikten sonra basamak genilii aadaki formlle bulunur. b+2h = 63cm b =63- 2h b= Basamak, h= Rht ki rht ykseklii ile bir basamak genilii topland zaman ortalama adm boyu olan 63cm elde edilmelidir.

rnek:
Rht ykseklii 16 cm olarak kabul edilirse basamak genilii yle bulunur. b =63- 2h b =63 -32 =31 cm olur.

2.1.3.2. Merdiven Kolu

Merdivenlerde kesintisiz olarak devam eden basamaklar dizisine merdiven kolu denir. Merdiven kolunun fark edilebilmesi iin en az basamak olmas gerekir.

2.1.3.3. Merdiven k Hatt

Merdivenden ini ve k srasnda normal olarak zerinden yrnen ve grnmeyen hatta k hatt denir. Bu hat genilii 100cm ye kadar olan merdivenlerde tam ortadan, genilii daha fazla olan merdivenlerde ise korkuluktan itibaren 55-60cm ileride kabul edilir.

20

2.1.4.zellikleri
Betonarme merdivenlere konulacak elik donat merdivenin yapl ve alma ekline gre deiik olmakla beraber, elemann ekme gerilimine, alan ksmna elikler konulduundan, donat ekli betonarme kiri ve demelere benzer. Yaplarda deme betonu her katta ayr ayr dkldnden, merdiven plaka veya kiri donatnn ykn aktard yap elemanndaki donat ile birletirilmesini salamak zere filizler braklr. Yan kirisiz betonarme merdivenler zeminden balatldnda alt ucu ayrca yaplan bir temel zerine oturtulur ve esas elik ular hatl donat iine gmlr. Bu merdivenlerde sahanlk veya deme yan tayclar zerine en az 20 cm ve kar tayclar zerine en az 10 cm bindirilir veya gmlr.

2.1.5. Kullanld Yerler

Betonarme merdivenler konutlarda, i merkezlerinde, okullarda ve ihtiya duyulan her yerde kullanlrlar. Kullanldklar yerlere gre de merdiven genilikleri deiik llerde yaplr. Bodrum, at ve asma katlarda en az 75 cm ki katl evlerde 100 cm Okul sinema tiyatro ve resmi binalar gibi topluma ak yerlerde en az 140 cm olmaldr. Binalarn insan kapasitesine gre bu llere100 cm genilik iin aadaki ilave kol genilii eklenir. 500 kiiye kadar her 100 kii iin 50 cm 1000 kiiye kadar her 100 kii iin 30 cm 5000 kiiye kadar her 100 kii iin 20 cm

2.2. Betonarme Merdiven Kalb

2.2.1. Tanm
Betonarme merdivenleri oluturmak iin yaplan ve betonarmeyi tayan kalplara betonarme merdiven kalb denir.

2.2.2. eitleri
Betonarme merdiven kalplarnn yaplabilmesi iin merdiven llerine gre nceden hazrlanm izimlere ihtiya vardr. Bu izimlere ve llere gre kalplar hazrlanr. Betonarme merdiven kalplarn incelemeden nce merdiven kalplarnn ekillerine gre gruplandrma yapmak doru olur. Merdiven kalplar yapl ekline gre u ekilde gruplandrlabilir. 21

2.2.2.1. Dz Kollu Merdiven Kalplar

ekil 1: Bahede uygulanm dz kollu merdiven

Projede belirlenen merdiven ekline gre merdiven yeri hazrlanr. Dnel merdivenin ise 1/1 leinde uygun bir yere izimi yaplr. Dz kollu merdivenlerde bu izim duvar rlm ise su terazisi ile duvar zerine izilir. Duvar yok ise hazrlanan yan kanatlara su terazisi ile basamak ve rht lleri izilir. Yan kanat tahtalarnn merdiven meyline gre yerinin tespit edilmesi gerekir (ekil 1, 1.1, 1.2).

ekil 1.1: Dz kollu merdiven kalb uygulamas

Bu merdivenleri iki ekilde yapmak mmkndr. Birincisi; tabliye betonu iin kalp yaplr ve beton dklr. Binann kaba iilii bittikten sonra rht ve basamak kalb hazrlaharak rht ve basamaklar dklr.

ekil 1.2: Dz kollu merdiven uygulamas kesiti

22

naat uzun sren ve ok katl binalarda genellikle bu uygulama uygulanr. Bundan iki yarar salanr; birincisi el arabalar ile ini klar kolay olur. kincisi ise basamaklarda krlarak bozulmalar olmaz. kinci yapm uygulamas ise tabliye rht kalplar hep birlikte hazrlanr betonarmeleri de beraber dklr.

2.2.2.2. ift Kollu Merdiven Kalplar

Resim 1: ift kollu sahanlkl betonarme merdiven

Katlar arasndaki merdivenler sahanlktan sonra dn yaparak devam ediyorsa bu tr merdivenlere ift kollu merdivenler denir (resim 1). Kalplarnn hazrlanmas dz kollu merdivenlerde olduu gibidir. Burada dikkat edilecek nemli nokta, sahanlkta son bulan rhtn st ile sahanlktan balayan ilk rhtn alt ksm ayn hizada olmaldr.

2.2.2.3. Dnel Merdiven Kalplar

Bu merdivenler, dier merdiven eitlerine gre yaplmas daha zor olan merdivenlerdir. Fazla iilik ve ok malzeme gittiinden biraz masrafldr. Ancak dier merdiven eitlerine gre az alan kaplar. Dz merdivenlere gre k alan daha az olmas nedeniyle merdiven boluk sorunu olan binalarda kullanlrlar. Hatasz dzgn bir dnel merdiven kalb yapmak iyi izilmi merdiven plan ve detaylar sayesinde olur. Dnel merdivenlerin yapm, izime dayanan bir alma gerektirir. Dnel merdivenlerde i ksmlardaki en dar basamak 10 cm den daha az olmamaldr. Normal basamak genilii ise k hatt zerinde alnr. serene gelindike basamaklar daralr. k hattndan d serene doru ise basamak genilii byr. Dnel merdivenleri dnme miktarna gre genel olarak grupta toplayabiliriz.

23

eyrek Dnel Merdiven Kalb: Projede ihtiyatan dolay eyrek dnel merdiven kalb yapm gerektii zaman uygulanr. Dnel basamaklarn iyi dengelenmesi gerekir. Dnel bir merdivenin uygulama projesinde plan ve lleri alnarak dengeleme metotlarndan biriyle 1/1 leinde izilir. ve d serenlerin tek tek anmlar birebir leinde izilir. Dier merdivenlerde olduu gibi bu izimler ahap malzeme zerine aktarlarak alt seren ve st seren kartlm olur. Serenlerin altna enine kirilemeler atlarak dikme ve kamalarla salamlatrlr zerine deme tahtalar aklr. Serenleri salam tutturabilmek iin dikmeleri iten atar serenleri dikmeleri yandan ivileriz. Tam serenin altna ikinci bir para ivileyerek serene gelen yk yalnz ivilere brakmayz ve serenin aa sarkmas nlenir.

Yarm Dnel Merdiven Kalb: eyrek dnel merdivenlerde yaplan uygulamalar burada da aynen uygulanr. Dnen basamaklarn dzgn olabilmesi iin izimle dengeleme ilemi yaplmaldr. Burada eksende ister rht ortada olsun isterse basamak ortada dzenlensin sanda ve solunda kalan basamaklar birbirinin simetrii olarak kar bu yapmda bize kolaylk salar. Yarm dnel merdiven kalp plannn d ve i seren anmlar ayr ayr kartlr. Kalp plannn L1 seren anmndan faydalanarak 2,5cm lik tahtaya veya 5cm lik ahap malzeme zerine alt seren izimi yaplr. Bu eri ksmn izimini yaparken en az 3 noktay birletirerek izmek gerekir (ekil 2).

ekil 2: Yarm dnel merdiven kalbnn dengelenmesi

24

Tam dnel merdiven kalb: Dier dnel merdivenlerden tek fark i seren tm daire eklinde yaplr. Yarm dnel merdivenin dnen ksmnn yapld gibi iki ayr paradan veya tek kolu bir yuvarlak kesitten yaplrsa rht ve deme tahtalarnn aklmas kolay ve salam olur (Resim 2, 2.1).

Resim 2: Hazr metal tam dnel b.a. merdiven kalb

Resim 2.1: Tam dnel merdiven kalb

serenin zerine eit olan rht ve basamaklar bir ablon ile izilir. Rht ve basamaklardan faydalanarak deme ksm karlr. Deme ve rht tahtalarn akmak iin yardmc paralar aklr (ekil 3).

ekil 3: Tam dnel merdivenin dengelenmesi

25

2.2.2.4. Para Basamakl Merdiven Kalplar

Adndan da anlalabilecei gibi bu merdiven tipi basamaklarn atlyeler de veya antiyelerde tek tek dklp sonra yerinde monte edilmesi ile yaplr. Para basamakl merdivenler dz merdiven olarak yaplacaksa ilk basamak iin bir kalp, dier btn basamaklar iin bir kalp yaplmas yeterli olacaktr (ekil 4). Dnel merdivenler para basamakl olarak yaplacaksa her deiik basamak iin ayr bir kalp yaplmaldr. Bu kalplar projeye gre numaralandrlr. Bu numaralama ilemi bize yerine montajda kolaylk salar.

ekil 4: rnek para basamakl merdiven kalb

2.2.3. zellikleri
Betonarme merdiven kalplar zerine gelecek olan betonarmeyi tayacak salamlkta yaplmaldr. Tayc kiriler birbirine balanmaldr. Projede belirtilmi olan llere gre hatasz bir dengeleme yaplmaldr. zellikle dnel merdivenlerde seren anmlar izilmeden uygulama gerekletirilemez. Dz kollu merdivenler en yaygn olarak kullanlan merdiven kalplardr. Dnel merdivenler ise daha ok merdiven boluu az olan yerlerde kullanlr.

2.2.4. Elemanlar
Merdiven kalp boyunduruklar Merdiven kalb tayc dikmeler Merdiven kalb alt zgaralar Merdiven kalb deme tahtalar Merdiven yan kanatlar Merdiven kalb basamak tahtalar Merdiven kalb balant talar 26

2.2.5. Kullanld Yerler

Betonarme merdiven kalplar binalarda ve konutlarda, betonarme merdiven ihtiyac duyulan her yerde kullanlr.

2.3. Betonarme Merdiven Kalb Yapm Kurallar

Projede belirlenen llere gre rht ve basamak saylar dengelenir. Dnel merdiven yaplacaksa anmlar izilir. Tayc kiri ve dikmeler sabitlenir. Alt zgaralar sabitlenir. Yan serenler sabitlenir. Alt kalp deme tahtalar sabitlenir. Tayc kolonlar birbirlerine apraz balantlarla balanr. Kalbn kolay sklebilir olmasna dikkat edilir. Sahanlkl merdivenlerde sahanlkta biten rht tam sahanlkla tabliye betonunun kestii yerden balatlmamaldr. Biraz geriden balatlmas gerekmektedir. nk o nokta en zayf noktadr.

2.4. Betonarme Merdiven Kalb Yaplmas (Uygulama)

Kalp ncesi hazrlk modlne gre hazrlnz yapnz. Projeye gre merdiven kotunun lsn alnz. Eer merdiven kalb bamsz olarak yaplacaksa kot ykseklii belirlenip rht ve basamak lleri hesap edilir. Daha sonra bu llere gre kalp malzemeleri hazrlanarak ilem srasna gre kalp malzemeleri yerine yerletirilir.

Resim 3: Kat ykseklii ile beraber yaplm merdiven kalb

27

Eer betonarme merdiven kalb kat ykseklii ile beraber yaplacaksa (resim 3) kat betonarme kalb yaplrken merdiven kalb da birlikte yaplr. Boyunduruklar ve tayc dikmeler kat kalb ile birlikte yaplr ve betonarmesi birlikte dklr. Boyunduruklar hazrlayarak yerletiriniz Merdiven kalb boyunduruklar dikmeler zerine (resim 4) kalp yapm kurallarna uygun olarak sabitlenir. Bu ilem yaplrken merdiven eimi, dzgnl muntazam bir ekilde kontrol edilmelidir.

Resim 4: Merdiven kalb boyunduruklarnn dikmeler zerine yerletirilmesi

Tayc dikmeleri hazrlaynz ve yerletiriniz. Boyunduruklarla beraber tayc dikmeler (resim 5) dengeli bir ekilde yerletirilir. Dikmeler yerletirilirken merdiven eimine gre dikmelerin duruu kalb tayacak ekilde ayarlanmaldr. Eer devam eden merdiven kalb ise alt merdivenin basamaklarna yerletirilecek ekilde ayarlanmaldr. Yataylk ve deylik kontrol unutulmamaldr.

28

Resim 5: Merdiven kalb tayc dikmelerin yerletirilmesi

Izgaralar hazrlanarak yerletiriniz. Boyunduruklar zerine zgara paralar 5060 cm aralklarla yerletirilir. Izgara aralklar ok fazla ak yaplmamaldr. nk kalp deme tahtasnn tama gc zgaralar sayesinde olmaktadr (resim 6).

Resim 6: Merdiven kalb zgara uygulamas

Merdiven taban deme elemanlar hazrlanan zgaralar zerine aralarnda boluk olmayacak ekilde yerletirilir. Eer deme malzemesi ahap tahtalardan yaplyorsa ekonomik kullanmaya zen gsterilmelidir (resim 7).

29

Resim 7: Merdiven kalb deme tahtas uygulamas

Resim.7.1de merdiven uygulamasn grmektesiniz. Bu uygulama ahaptan yaplan merdivenlerde de uygulanmaktadr. Merdiven grntsnn daha gzel olmasnn istendii durumlarda uygulanr.

Resim 7.1: Hazr metal kalp ile dnel merdiven kalb uygulamas

30

Merdiven yan kanatlarn hazrlaynz ve monte ediniz Betonarme merdiven kalplarnn deme tahtalarnn sabitlenmesinden sonra yan kanat tahtalar aklr (resim 8, 8.1).

Resim 8: Tek kollu dz merdivende yan tahta uygulamas

Resim 8.1: Betonarme merdiven kalb yan tahta uygulamas

31

Basamak aln kalp tahtalarn yerletiriniz, Betonarme merdiven kalb basamak aln tahtalar belirlenmi olan rht ve basamak llerine gre yerine sabitlenir. Bu ilem srasnda aln tahtalarnn paralellii zenle korunmaldr (resim 9).

Resim 9: Aln tahtalarnn yerletirilmesi

Resim 10: Aln tahtalarnn ta ile desteklenmesi

talar hazrlaynz ve monte ediniz Basamak aln tahtalar st ksmndan takviye talar yardm ile glendirilmelidir. zellikle geni aklkl merdivenlerde basamak aln tahtalarnn esnemesinin nlenmesi iin bu ilem ok nemlidir. talar aklrken aln tahtalarnn paralelliinin bozulmamasna dikkat edilmelidir (resim 10).

32

Kalplarn takviyesini yapnz. Betonarme merdiven kalb ahap dikmeler ile yaplmsa bu dikmeler birbirlerine apraz balantlar ile balanmaldr. Hazr metal dikme kullanlan kalplarda ise dikmeler arasnda apraz balantlara gerek duyulmaz.

Resim 11: Betonarme merdiven kalp dikmeleri

Resim 11de hazr metal dikmelerde apraz balantlar yaplmadan nceki uygulamay gryorsunuz Uygulama devam eden merdivenlerde basamaklara gre gerekletirilmitir.

Resim 11.1: Betonarme merdiven hazr kalp uygulamasnda dikmeler

Resim 11.1de hazr betonarme merdiven kalbn ve tayc dikme uygulamasn gryorsunuz. 33

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Yapm olduunuz betonarme merdiven kalb yapma ileminizi aadaki deerlendirme leine gre deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre evet hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz.

DEERLENDRME LE
Dersin Betonarme Kalplar Ad Betonarme merdiven kalb yapm Ama becerilerinin llmesi Konu Betonarme merdiven kalb yaplmas GZLENECEK DAVRANILAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kalp ncesi hazrlk modlne gre hazrlnz yaptnz m? Projeye gre merdiven kotunu aldnz m? Boyunduruklar hazrlayp yerletirdiniz mi? Tayc dikmeleri hazrlayp yerletirdiniz mi? Izgaralar hazrlayp yerletirdiniz mi? Merdiven deme taban kalp tahtalarn aktnz m? Merdiven yan kanatlarn hazrlayp monte ettiniz mi? Basamak aln kalp tahtalarn yerletirdiniz mi? talar hazrlayp monte ettiniz mi? Kalplarn takviyesini yaptnz m? rencinin Ad Soyad Snf No
Evet Hayr

34

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda cevaplandrarak belirleyiniz. hangi bilgileri kazandnz, aadaki sorular

Aada ki sorularda doru olduunu dndnz bir seenei iaretleyiniz.

LME SORULARI (oktan Semeli)

1. Yapldklar yerlere gre merdivenler ka guruba ayrlr? A) 3 B) 2 C) 4 D) 6

2. Aadakilerden hangisi normal eimli merdivenin asal deeridir? A) 1920 B) 2224 C) 2024 D) 2026 3- Basamaklar arasndaki dik yzeylere ne isim verilir? A) Rht B) Basamak C) Seren D) Basamak sras

4. Merdivenlerde kesintisiz olarak devam eden basamaklar dizisine ne ad verilir? A) k hatt B) Basamak C) k yn D) Merdiven kolu 5. Merdivenlerde zerinde yrnen ve grnmeyen hatta ne denir? A) Merdiven kolu B) k yn C) k hatt D) Basamak Sras

6. Merdiven geniliine 500 kiiye kadar her 100 kii iin ka cm ilave yaplr? A) 50 cm B) 25 cm C) 40 cm D) 45 cm 7. Tam dnel merdivenlerin salad en byk avantaj aadakilerden hangisidir? A) Yapm kolaydr B) Dar alanda uygulanr C) Estetiktir D) Dhili yaplr 8. Dnel merdivenlerde i ksmlardaki basamak ls en az ne kadar olmaldr? A) 15 cm B) 20 cm C) 10 cm D) 12 cm 9. Merdivenlerde rht ve basamak lleri dengelenirken bir adm boyu ka cm olarak kabul edilir? A) 55 cm B) 50 cm C) 60 cm D) 63 cm 10. Dnel merdivenler genel olarak ka grupta toplanr? A) 3 B) 2 C) 4 D) 5

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Baarsz olduunuz sorularla ilgili renme faaliyetine dnerek eksiklerinizi tamamlaynz. 35

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Soru: Betonarme deme ve tek kollu merdiven kalb yapmn maddeler halinde yaznz? Aadaki performans testi ile modlle kazandnz yeterlilii lebilirsiniz.

PERFORMANS TEST
Dersin ad Ama Konu

Betonarme Kalplar Betonarme deme ve betonarme merdiven kalplarn yapabilme rnek dz deme ve tek kollu merdiven kalb yapmak

rencinin Ad soyad Snf No

Balang Saati Biti Saati Toplam Sre
Evet Hayr

Zaman GZLENECEK DAVRANILAR Kalp ncesi hazrlnz yaptnz m?

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Kolon kalplar ile beraber, tayc kirileri yerletirdiniz mi?

Tayc kirilerin altna metal veya ahap dikmeleri yerletirdiniz mi? Tayc kirilerin zerine deme alt zgaralarn yerletirdiniz mi? Izgaralar zerine betonarme deme tahtalarn veya zel deme elemanlarn yerletirdiniz mi? D kanatlar ve saak kalplarn yaptnz m? Tayc dikmeleri apraz balantlarla takviye ettiniz mi? Merdiven kalb iin hazrlnz yaptnz m? Projeye gre merdiven kotunu aldnz m? Boyunduruklar hazrlanarak yerletirdiniz mi? Tayc dikmeleri hazrlayp yerletirdiniz mi? Izgaralar hazrlayp yerletirdiniz mi? Merdiven deme taban kalp tahtalarn aktnz m? Merdiven yan kanatlarn hazrlayp monte ettiniz mi? Basamak aln kalp tahtalarn yerletirdiniz mi? talar hazrlayp monte ettiniz mi? Kalplarn takviyesini yaptnz m? Toplam evet ve hayr cevap saylar

Performans testi deerlendirmesi sonucunda eksik olduunuz konular yeniden tekrar ederek eksik bilgilerinizi tamamlaynz. Kendinizi yeterli gryorsanz bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz. 36

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 6 7 8 A C B D C B A C

RENME FAALYET 2NN CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B C A D C A B C D A

37

KAYNAKA KAYNAKA
AGL, Mehmet, Zeki BDEC, Beton ve Betonarme Kalpcl, Ankara, 1987 CANTRK, Mustafa, Betonarme Kalpcl Sertifika Program Ders Notlar, Antalya, 2000 TAYMAZ, Haydar, Yap Bilgisi -3, stanbul, 1992 TAYMAZ, Haydar, Yap Bilgisi -2, Ankara, 1988

www.2001.com.tr. nternet sitesi

38