You are on page 1of 7

Karazm

(Getiimiz haftann bal "kokarak len insanlar" idi, yanllkla "korkarak" km, bu gibi onlarca halay dzeltirken bu stunda fazladan yer harcam oluyorum, en iyisi bugne kadar olduu gibi okuyucunun anlayna brakmak. Mektuplarnz da okuyor, duygulanyorum, yine stunda yer tutar diye bahsedemiyorum.) Getiimiz hafta yazdm yaz bende g brakmad, mecalim kalmad, 5-6 hafta nce de Malta Kuatmas adl hikayem beni ok yormutu. Domuz gibi sapasalam bir adam olmadm iin zr dilerim. Yaadklarm kada aktarmak benim iin ocuk oyunca deil. Bir duyguyu kelimelerle ifade etmeye kalkmak, insan bir oyun dayak yemiten beter ediyor. Ar devam ediyor, bu haftay hafif bir yaz, sohbetle geitireceim. Keke, daktilonun bana oturup bir rpda yazsn bitiren yazarlardan olsaydm, tkanana kadar komann ne anlam var. Sokaa ktmda normal insanlardan oluyorum, daktilonun bana oturduumda kpren, kafas kark, kelimelerin akntsna kaplm, duygularn kontrol edemeyen bir insan. Ya bu ii bilmiyorum, ya da bunun baka bir yntemi olmal. Oysa bir yazar, gzyalarn estetik formun iine, metnin dramatik yapsna gizlemeli, bodoslama aladm, szladm gibi kelimeler kullanmamal. Bet beter yorgunluumun sebeplerini ararken, antik mezarlardaki gzya ielerimi dndm. Gzya manevi bir zincirle sizi te dnyaya balayan kutsal bir su. Yeniden dirildiinde geride kalanlarn duygularn bu ielerden okuyacak, elektrik, imek, sz, huzursuzluk dolu, atlarn suyu. Rahatlyor, manevi borcumuzu demilik duygusu veriyor. Geride kalanlarn gidenlere en byk armaan. Yeilam'n kt filmlerinin byk baarlarndan biri, barol sanatlar, alamay, bir katk almadan rol icab becerebilmeleri. Tiyatrocularmz da plak sahnede alamay sever. Yldz Kenter, spot klar altnda (ki kendisini hi sevmem) kollarn ap, sabit noktaya bakarken hznl tiradn okur. Seyirci de birbirine dirsek vurarak: "Aaa iyice bak, gzleri doldu, ne byk sanat..." Rol icab alayan bir insan neden byk sanat olsun, ucuz, ticari bir tad. nsan zangr zangr titreten lkemin gvdesini sarm bir sahtekarlk bu. Saf bir bo inanllkla alayanlara byk sanatlk nvan verenler, kendi duygularn, IQ testi yaptrr gibi lp, test etsinler. Kontrolsz bir hasta gibi alayan bu insanlarn "duygular" dahi yumurta

akndan, kendilerinin deil, bu yzden "uzun sre" bu duygularla yaayamaz, kuyruuna teneke balanm kedi gibi karmak bir heyecan yaarlar. Bar Mano'nun ardndan alamadm, zlmedim, iyi-kt bir etki brakmad, bende. Su hortumu gibi gzya dkenleri, beyinleri ykanm zavall insanlar olarak grdm. kencede ldrlm ocuklara alamyoruz, bir bok kartrmlardr deyip kestirip atyoruz, douda lenlere alamyoruz, blcdr deyip kestirip atyoruz, gecekonduda souktan len sekiz ocua ki Bar Mano'yla ayn gn ldler, yazk u yoksullarn haline deyip geitiriyoruz, alamyoruz, banka kuyruunda emekli kocakarlar lyor, Allah siyasilerin belasn versin deyip, birka kfrle suu parlamenterlere havale edip yine alamyoruz. Ama Bar Mano'nun ardndan hastaca bir zorlamayla, uyank ve kurnaz bir artist gibi koyvermeye alyoruz... Ne yapacan bilmeyen, duygularn tanmayan, savunmasz ocuklara retilmi, beyinler ykanarak dayatlm bu alama seanslarn bu lkenin aydnlar iyice dnmelidirler. Yzlerce insan ikencede ldrlse dahi, bir sanat ldnde, tm hayatmz bir kenara brakp, sanatnn ardndan yaknmamz gerekir. Sosyal ve siyasi terbiyemiz bunu gerektirir. nk sanatlar an peygamberleridir. Bizim admza ileler ekmi, bir kk melodi iin yllarca gvdesini, beynini, gklere ve sonsuzlua siper etmi, ruhlarmz en uzak denizlere tam insanlard... Ya Bar Mano? Byk sanatym, kadir bilmiyormuuz, yzylda bir gelirmi, hay sizin yalanlarnz, ne mkemmel, ne byk bir hastalktr bu. Hatta en yakn arkada, ankaya'da soyunan kzla mukayese edip, ite, yaaa, sanat dediin Bar Mano gibi olur, dedi... 80'l yllarn Banu Alkan' da Nazan oray deil miydi, ifadesi imkansz aptal bir zeka sahibi, mafya iadamlarnn metresini bamza sanat kim yapt. En gzel parasn vererek Bar Mano. Pop rzgarlar esip, cokulu gen ocuklar onun hretini sollaynca, tm popular toplayp, yzlerine baka baka onlarla sinsice dalga geti, o klipte bulunan gen popular Bar abi bizimle dalga geti diye aladlar, duyan olmad. Coku dolu bir insan byle cins dolu bir kallelik yapabilir mi? 12 Eyll gnlerinde sahneler, televizyon herkese kapalyken, o tek kanall televizyonda hretine hret katanlar kimlerdi! Ersen Dadalar, Bar Mano. Metin Milli... Adalet duygusu olan bir insan televizyonu bu kadar igal eder mi?

arkclnn yan sra TV'lerde eften pften, zeka, dnce gerektirmeyen on binlerce program, basit maliyet, basit beyin gcyle otuz yl kim yapt? Eserine gvenen bir insan, ikinci, nc tr almalara kendisini bu kadar kaptrr m? Kk ocuklar sahneye kartp akalamasn, nerdeyse, bataklktan bir deniz lkesi yaratm gibi byk vglerle, hayranlklarla anlattk. Ne zavall ne sorumsuz ne babozuk takdir duygusu. Her televizyonla, her siyasiyle her dnem en iyi geinen sanat kimdir? Bar Mano Daha acs bu kadar derin ve istikrarl "siyaseti" baarabilecek, kafalayabilecek "zekasn", rnlerinde neden kullanamad. Kltrel zevksizliini ocuklarna isim koyarken aa vurmu. Biri Doukan, biri Batkan. Ona buna be kuru hayrda m bulunmu, Trkiye'nin en sayl antika koleksiyonlarndan birine sahip. Otuz yl birlikte alt arkadalarn yle koyu karanlkta bomu ki zavall Kurtalan Ekspresi'ni ld gn nihayet tanm olduk. Dnyann drt bir tarafn en iyi imkanlarla kim gezdi? Bir arkada, Ekvatordaki hayali izgiye, kibrit kutusunu koyup, izginin dier tarafnda aa, stnde yukar dtn, kendisine, ite bu byk lmsz sanatnn rettiini, gzyalar iinde anlatt. stanbul'un en gzel semtlerinden Moda'nn en gzel evine kim oturdu, bu yoksul halk dnnce insan rperiyor, ama ad: Bar Mano. Cenazesinin ardndan hanm onu hangi arabayla uurlad: Mafya filmlerinde olduu gibi Rolls Royce'la... Bar Mano'nun sesi gzel deildi, vasat bir sesle otuz yl zirvede nasl kald, bunu ancak. Demirel gibi siyasilerin de dayand bu lkenin ktler ve zorbalar ve uursuzlar tarafndan igaliyle aklamamz gerekirken, "o her zaman bykt" gibi sahtekarca konuuyoruz. Eli kalem tutan herkes Tansu iller'den nefret ettiini syledii gnlerde, DYP Kadky'den bakan adayln koydu. Gerek bir sanatnn siyasi beklentisi ne olabilir, kstah bir ihtiras. Ve cahilce bir giriim. elikileri dnyada ei benzeri olmayan bu lkede, siyasilere, bozuk dzene kar bir tek cmlesi, szs olmu mudur? Hayr. Ancak, istesek de istemesek de yasakl, baskl dnemlerde ocuklar ml ml uyurken bile onun arklarn dinlemek zorundayd. Alt beyinlerine iledi. Kuzey Kore devlet bakannn

lmn hatrlayn. Bir insann yirmi drt saat zorla hayallerine girenler, orada kalrlar. Artk Bar Mano'yu inkar etmek ocukluumuzu inkar etmektir. Bu byk inkara kimsenin cesareti yoktur, nk herkes aptal hayrandr, eletirel, kendine gvenen, seim yapabilen bireyler deildir ve hi kimse ocukluumuzu silip atamaz. Bu lkemizin bize dayatt trajik bir ykdr. Otuz ylda yapt birka gzel arkdr, muhteremin arkasndan yine de alyoruz, nk aladmzda kaza bela kmyor. Krtlerle, gecekondularla, insan haklaryla, devletle, milletle. Atatrk'le, aramza bir bozukluk kartmyor. Byle ucuz herkes alar! Halkmz alamann bile beleine altrdk. Ama bu sanatnn brakt derin straptan deil, maliyeti ucuz bombo suratlarn, dar grl, savunmasz kitlelerin barsak tembeli gz pnarlarn altrmas. Arsz bamzn sultan Bar Mano. Ardndan dklen gzyalar, doduumuz lkede beyinlerin nasl ykandn, vasata tapan, tapndran ne ok, ne etkili medyaclar, yazarlar olduunu gsteriyor. Otuz yl iinde gazetelerin Bar Mano'dan bahsetmedii tek bir gn olmu mudur? Belki birka gn olmutur, o gnlerde de kalp krizi geirmitir. Aydn Doan, Zafer Mutlu, Din Bilgin gibi patronlarn .iki olan haftalk Aktel, Tempo. Gala gibi dergiler, on yllarca onunla her bahaneyle, her gereksiz durumda on binlerce rportaj yapmad m? Peki, Bar Mano'dan aklnzda tek bir cmle, fikir, sz kalm mdr? Bombo bir kafa. Bar Mano, bir kez, o kadar itilmi, yasaklanm, dvlm, yazardan, sanatdan bahsetti mi? Hayr. Bu yzden bizim de Bar Mano'yu yazmak aklmzn ucundan gemedi. Onu yazmamz iin lm olmas gerekirdi, yle oldu. Tpk Hikmet imek'in de lmesini beklememiz gibi. Bu adam da otuz yldr ekrandan inmiyor. Yzn grmekle kusmak duygusu ayn. Hikmet imek'in de uzun salar, ocuksu irilikte yzkleri olsayd, belki onu da severdik... Hikmet imek de gepgergin bir fenomendir, iyi dinleyin. Ar bir akcier hastal geirmi, hassas bir insan. htiraslarnn snr olmadn, en yakn arkada nl hariciyesi beyfendi Semih Gnver de sylyor. stedii her eyi ele geirmitir. TRT'nin tm imkanlarn otuz yldr kullanmasnn yan sra, yurtd elilerimize ricalar, torpillerle zorlayarak ou zaman tepetaklak konserler verdi. Bar Mano gibi, Japonlar ona da hayran oldu.

Ayrca profesr oldu. Ancak, hayatn anlatrken, Bar Mano gibi, o da Japonlar'n kendisini nasl takdir ettiini uzun uzun rnekleyerek anlatr. Hatta ok sesli mzikten zinhar taviz vermeyen Hikmet imek'i Japonlar, batl bestecilerin paralaryla deil, mehter mar ald zaman sever. O da madem byle seviliyorum deyip, mehter marn defalarca Japonlar'a kerhen alar. Tanzimat'tan beri devlet, tm eitim imkanlarn batya doru kullanmtr. Devlet imkanlarn sonsuz lde kullanan son otuz yln bu iki byk sanatsndan biri Hikmet imek, dieri Bar Mano'dur. Nedense Japonlar ikisini de ok severken, batllar ikisini de ciddiye almamtr. Onlar da evrensel takdir doyumlarn - durumlarn Japonya'da gidermilerdir. Bunun sebebi basittir. Japonlar da bizim gibi narsist millettir, kendilerini okayan, dostluktan bahseden, sanat, ebeke herkesi kucaklayan insanlarn yapt bir ey zannedenleri ok sever, batac yapar. Ama Batllar, eletireldir, zor beenirler. Orada torpille, dostlukla, birilerine sarlp kucaklaarak "sanat" olunmaz. Yzeysel konumay ve hobei "sanat" sanan bu zavalllar, Faruk Gven'i tanr m? Milliyet gazetesinde srarla cumhurbakanl orkestras eletirilerini uzun yllar yaynlad. TRT'de ok sesli programlar ilk rgtleyen bu adam Suna Kan'n kocasdr. ok sesli mziin en byk otoritesiydi. Gerek bir bat mzii hastas olduu iin ili, duygulu, bu yzden alkolikti. lm de burdan oldu. Mzik bilgisiyse ondayd, eletirmenlikse ondayd, lmnn ardndan on yllar geti. Bar Mano'yu manete ekenler, bir tek satr ayn gazetede ondan sz etmeye frsat bulabildiler mi? Saclk byle bir eydir: Krlk, kayrma ve sanat. Her ekilde ylk ve cahillik pazarlayan bu adamlar, bu lkede otuz yldr yazar sanat pazarlyorlar. te DP, gya sol parti, bu sac zehirlenmeden kendini kurtarabiliyor mu? stanbul'dan Adalet Aaolu'nu aday gsteriyor. Bu kadncaz etrafndaki arlatanlar byk yazar olduuna inandrmlar, o da sokakta byk yazar gibi yryor, bu yzden kendisine araba arpt, az daha lyordu. Getiimiz sene Aydn Doan'n elinden alt milyar dl ald. Ayrca tm nn, Zafer Mutlu, Aydn Doan'n .iki dergilerine ve bankalarna borlu. Pek yaknda Aydn Doan'la "av bella" sylerse armayalm. Hem holdinglerin sanat aln gidermekle grevli, hem solcu genlerin partisinden, Cheguvar imgesini tamamlayacaksn

Trkiye'nin son yirmi ylda en byk baars: KESK'tir. Partilerin grevi, bu eteler lkesinde, tm yoksulluklara ramen gl bir sendikalama sava veren ve says yzbinleri geen ve hala dimdik ayakta KESK'in tm ube mdrlerine kadar isimlerini listelere doldurmaktr. Sol ideolojinin ahla da bunu gsterir, sosyal ahlak da bunu gsterir. KESK'in ne olduunu ve yaptklarn grmeyenle de zaten iim olmaz. Ancak, hretini, ahlan, yazarln medya patronlarna borlu bu isimleri batac eden DP, bir tarafta Aydn Doan .ikini tutup, dier taraftan solculuk yapmaya alan aydnlaryla Bar Mano'nun ahsnda tanmlamaya altmz bu byk sac zehirlenmeden kendini kurtaramyor. Velhasl, Nasreddin Hoca'nn kne yosun sarlm, dnm: "yeil yosunlara da sarlsan ben senin ne mal olduunu bilirim" demi. Gelelim yorgunluumun sebebine. etin Altan getiimiz gnlerde, Saddam'n her Amerikan ua dren askere dl vereceini sylemesi zerine, "Saddam'n mermileri o uaklarn yksekliine ulaamaz, nk o uaklar o ykseklikte tutan Jack London'dur, Anatol France'dr, Balzac'tr" dedi! Yetmi ya gemi etin Altan bunca okumuluuna ramen bu devasa yazarlarn byk insanlk trajedisinin yazarlar olduunu gremiyor. Onlar vahi kapitalizmin kpekliini yapp silah sanayiine hizmet eden akademisyenlerle kartryor. Tolstoy, Hemingway, Roman Rolland, Russel gibi yazarlar, savaa kar durmu, devletleriyle balar derde girmi, bar yanls, savasz bir dnya isteyen byk yazar kitlelerinin olumasnda ok byk kavgalar vermilerdir. etin Altan bilmeli ki, o uaklar bu yazarlara ramen o ykseklie kmtr. Bu yazarlar da olmasayd, belki de 18. yzylda imha edilen ve hala bilinmeyen bir Orta Afrika lkesi gibi tarihten silinecekti Orta Dou... Ve bu imha savalarn "kader", "normal" grebilecekti. Elli yldr yazan bir yazar byle diyorsa, cahillii, dncesi buraya kadarsa, biz, burada ne yazyoruz? Belki de etin Altan, kendi lkesinde Aydn Doan'n, Din Bilgin'lerin .ikini tutan soku yazarlar dnp byle sylemi olabilir, o zaman doru. O yazarlar bizim Adalet Aa- olu gibi yazarlarla kartryor olmal. te bu cehalet bizi yorgun dryor. Artk neden yazaym, niye yazalm. Dncesi samalk, felaket bile deil, byk bir boluk. Bolua dp bouluyor bedenimiz...

Bana bomba den halkn lmcl lklarn duyarak yazar olsaydlar byle dnmezdiler. Siz, silahlarn gcn, etkisini dnerek, o silahlarn sahiplerine, kucaklarna oturarak yazar oldunuz... Bir Trk subay Necmettin Alkan'n Kore anlarnda anlatlr. Trk askeri zmir'den Amerikan askerleriyle dolu Eltinge gemisine biner. Gemide emir komuta Amerikan askerlerin- dedir. Trkler misafirdir. Uzun yolculuk maceralarn anlatan subay, Amerikan zenci askerlerini de detaylayarak anlatr ve gemide rk ayrm iddetle gzlemler. Ancak, bizde de kara derili bir asker vardr, ad: Mehmet Ali Karazm. Karazm, Amerikal zenci askerler tarafndan fazlasyla ilgi grr. Trk subaylar arr. Zenci askerler, mutfaktan pahal, lks ikolatalar, yiyecekler getirip Mehmet Ali Karazm'e ikram ediyorlarm. Ama Karazm, her defasnda konumuyor, kayor, muhatap olmak istemiyormu... Subay dayanamam, sormu. Karazm, neden kayorsun bu insanlardan... Karazm: "Komutanm ben bu memleketin ocuum, onlardan deilim."

unu sylemek ister Karazm: Hem Amerikal'dan dayak yiyeceksin, hem mutfandan ikolata tknacaksn, hem silahn tutacaksn, hem de eziliyorum diye alayacaksn. Karazm'e hak verdim. Hem kapitalist patronlarn kucana oturacaksn, hem mutfandan ziftleneceksin, hem silahn tutacaksn, hem de ben solcuyum diyeceksin. Evet, ben de Karazmler gibi dnyorum. Ben bu memleketin ocuuyum, sizden deilim.

You might also like