Dusuk Cozunurluklu Fotograf

EGE NVERSTES FEN BLMLER ENSTTS
(YKSEK LSANS TEZ)
ALAK ZNRLKL FOTORAFLARIN GRNTLENMES VE BUNLARIN OPTMZASYONU LE LGL BR ALIMA
Nil KARACA Uluslararas Bilgisayar Anabilim Dal Bilim Dal Kodu : 619.03.03 Sunu Tarihi : 25.10.2007
Tez Danman : Prof. Dr. Aydn ztrk
BORNOVA - ZMR
III Nil KARACA tarafndan YKSEK LSANS TEZ olarak sunulan Alak znrlkl Fotoraflarn Grntlenmesi ve bunlarn Optimizasyonu ile ilgili Bir alma balkl bu alma E.. Fen Bilimleri Enstits Eitim ve retim Ynergesinin ilgili hkmleri uyarnca tarafmzdan deerlendirilerek savunmaya deer bulunmu ve 25.10.2007 tarihinde yaplan tez savunma snavnda aday oybirlii/oyokluu ile baarl bulunmutur.
Jri yeleri: Jri Bakan : Prof. Dr. Aydn ztrk Raportr ye: Yrd. Do. Dr. Cengiz Gngr ye : Prof. Dr. Serdar Korukolu
mza: ....................... ....................... .......................
ZET
ALAK ZNRLKL FOTORAFLARIN GRNTLENMES VE BUNLARIN OPTMZASYONU LE LGL BR ALIMA KARACA, Nil Yksek Lisans Tezi, Uluslararas Bilgisayar Enstits Tez Yneticisi: Prof. Dr. Aydn ZTRK Ekim 2007, 95 sayfa Gnmzde teknoloji srekli ilerlemektedir. Saysal teknoloji ilerledike grnt ileme konusu da ayr bir nem kazanmaktadr. Bilgisayar grafikleri son yllarda ok geni bir alana yaylmtr ve gelimesi de byk bir hzla devam etmektedir. Bir grnt zerinde ilem yapmak birok alan ilgilendirmektedir. Saysal grntler zerinde ilem yapmak, mimarlk, corafik sistemler, reklamclk, yaynclk alanlar rnek olarak verebilir. Verilen bir fotorafn daha alak znrlkl dzeylerinde grntlenmesi ile ilgili bir ok grafik uygulamas vardr. Bu tez almasnda; seilen bir resmin trenlerde stadyumda deiik renklerden oluan levhalarla gsterimi zerinde durulmutur. Bu alma bilgisayar teknikleri kullanlarak bilgisayar ortamnda gelitirilmitir. Grntler piksel dzeyinde ilenip, grntlerin elde edilmesinde bilgisayar grafik tekniklerinden yararlanlmtr. Elde edilen yeni grntler zerinde grnt karlatrma metrikleri kullanlm ve sonular tartlmtr. Program kullanc seviyesinde Visual Studio .NET 2003 de C# dili kullanlarak Windows sistemlerde alabilecek ekilde hazrlanmtr. Anahtar kelimeler: Bilgisayar grafikleri, grnt ileme, piksel, znrlk, renk azaltm
VII
ABSTRACT
A STUDY OF RENDERING LOW RESOLUTION IMAGES AND OPTIMIZATION OF THESE LOW RESOLUTION IMAGES
KARACA, Nil MSc. in International Computer Institute Supervisor: Prof. Dr. Aydn ZTRK October 2007, 95 pages At present technology is constinuosly improving. As a result of this image processing field gains significant importance. In recent years computer graphics hase been in use in widespread areas and it continues to evolve with rapid speed. Processing on an image suggests many solutions for various fields . Example of image processing use areas expand from architectural and advertisement purposes, to geographical and publishing systems. There exist many applications that involve a given image to be rendered in low resolution format. In the context of this study pictures, composed of colored panels that are shown during formal ceremonies at stadiums, were emphasized. In this study with the use of computer techniques, application was implemented at computer environment. Images were processed in pixel level and we benefited from computer graphics tecniques to obtain images. Image comparison metrics were used on currently obtained new images and results were argued. Application was developed at Visual Studio .NET 2003 programming environment with C# programming language, which executes in Windows systems.
Keywords: Computer graphics, image processing, pixel and resolution,color reduction
IX
TEEKKR
ncelikle bu tez konusu zerinde bana alma imkan sunan tez danmanm Prof. Dr. Aydn ZTRKe alma sresince deneyimi, bilgisi ve nerileriyle aratrma ve gelitirmeyi ynlendirmesi ve salad kaynaklarla destek olmasndan dolay teekkr bir bor bilirim. alma srasnda gereksinim duyduum grnt ilem uygulamalarnda bana yardmc olan ve almalarm hakknda deerli grlerini esirgemeyen Yrd. Do. Dr. Cengiz GNGRe teekkrlerimi sunarm. Bu almam daima yanmda olan ve manevi desteklerini esirgemeyen aileme; annem ve abime adyorum.
XI
NDEKLER
ZET....................................................................................................... V ABSTRACT ......................................................................................... VII TEEKKR...........................................................................................IX NDEKLER...................................................................................... XI EKLLER DZN ...........................................................................XIII TABLOLAR DZN ...........................................................................XV KISALTMALAR................................................................................ XVI 1 2 GR................................................................................................ 1 TEMEL KAVRAMLAR................................................................. 6 2.1 BILGISAYAR GRAFIKLERI ........................................................... 6 2.2 PIKSELLER VE GRNT ARA BELLEK ...................................... 6 2.3 RESIM TIPLERI (IMAGE TYPES) .................................................. 8 2.3.1 Gerek Renk (true color)....................................................... 8 2.3.2 Gri Seviye (gray scale).......................................................... 8 2.3.3 ndeksli Renk (Indexed) ......................................................... 8 2.4 GRNT HISTOGRAMI (HISTOGRAM)....................................... 9 2.5 HISTOGRAM EITLEME (HISTOGRAM EQUALIZATION) ............... 9 2.6 HISTOGRAM BELIRLEME (HISTOGRAM SPECIFICATION) YOUNLUK AYARLAMA (INTENSITY ADJUSTMENT) ............................ 10 2.7 GRNT KARILATIRMA METRIKLERI ................................ 11 2.7.1 RMSE (Root Mean Squared Error) ..................................... 12 2.7.2 PSNR (Peak Signal-to-Noise Ratio) .................................... 13 3 PROBLEMIN TANIMI VE ILGILI ALIMALAR ............... 15 3.1 Renk Azaltma (Color Reduction)......................................... 16 3.2 Ana Bileenler Analizi (Principal Components Analysis PCA) 18 4 GELITIRILEN YNTEMLER................................................. 20 4.1 REFERANS GRNT ZERINDE YAPILAN LEMLER .............. 20 4.2 RENK PALETLERI...................................................................... 23 4.2.1 48, 24, 12 lik renk paletleri ................................................. 23 4.2.2 Ana Bileenler Analizi (Principal Components Analysis)... 24 4.2.3 Portrelerin PSNR deerleri................................................. 30
XII 4.3 PCAIN UYGULANMASI SONUCU ELDE EDILEN PALETLER ILE REFERANS GRNT ZERINDE YAPILAN LEMLER ...........................32 4.3.1 Grnt histogramlar.........................................................35 5 KULLANILAN METRIKLER ....................................................51 5.1 BLOKLARIN ELETIRILMESINDE KULLANILAN METRIKLER ....51 5.1.1 En kk kareler toplam.....................................................51 5.1.2 En kk mutlak deerler ....................................................53 5.1.3 En kk ortalama deerler ................................................54 5.2 GRNTLERIN KARILATIRILMASINDA KULLANILAN METRIKLER...........................................................................................55 5.2.1 RMSE ...................................................................................55 5.2.2 PSNR....................................................................................57 6 7 8 SORUNLU BLGELERIN TEHISI .........................................62 SONU ...........................................................................................64 KAYNAKLAR DZN .................................................................67 EK1. UYGULAMANIN KULLANIMI .........................................................70 EK2. PROGRAM IKTILARI....................................................................79 EK3. TRKE-NGILIZCE TERIMLER SZL .....................................93 ZGEM ...........................................................................................95
EKLER ...................................................................................................69
XIII
EKLLER DZN
EKIL 2.1: PIKSEL GRNT (ANGEL EDWARD, 2006).....................................................7 EKIL 2.2: BIR GRNT VE HISTOGRAMI (MATLAB6.5 KTPHANESI) ..........................9 EKIL 2.3: HISTOGRAM EITLEME (MATLAB6.5 KTPHANESI).....................................10 EKIL 2.4: HISTOGRAM BELIRLEME ................................................................................11 EKIL 2.5: PSNR .............................................................................................................13 EKIL 3.1: DZ PANEL (ANGEL EDWARD, 2006) ............................................................17 EKIL 3.2: RENKLERIN OLUTURULMASI (HTTP://TR.WIKIPEDIA.ORG/WIKI/RGB,2007)..17 EKIL 4. 1: ORIJINAL RESIM ............................................................................................20 EKIL 4. 2: REFERANS GRNT ....................................................................................20 EKIL 4. 3: REFERANS GRNT ....................................................................................21 EKIL 4.4: 48 LIK PALET VE METRIK UYGULAMA SONU GRNTLERI .......................22 EKIL 4.5: 24 LIK PALET VE METRIK UYGULAMA SONU GRNTLERI .......................22 EKIL 4.6: 12LIK PALET VE METRIK UYGULAMA SONU GRNTLERI ........................23 EKIL 4.7: RENK PALETLERI............................................................................................24 EKIL 4.8: SIYAH VE BEYAZ RENKLERIN RGB DEERLERI ..............................................24 EKIL 4.9: ORJINAL GRNT .........................................................................................25 EKIL 4.10: PCA SONUC RENK AZALTILARAK ELDE EDILEN GRNT............................29 EKIL 4.11: ORJINAL VE PCA SONUCU ELDE EDILEN GRNTLER ................................29 EKIL 4.12: PCA SONUCU RENK PALETLERI ....................................................................30 EKIL 4.13: ORJINAL(PORTRE1) GRNT VE PCA SONUCU GRNT ..........................31 EKIL 4.14: ORJINAL(PORTRE2) GRNT VE PCA SONUCU GRNT ..........................31 EKIL 4.15: ORJINAL(PORTRE3) GRNT VE PCA SONUCU GRNT ..........................31 EKIL 4.16: (A) ORJINAL GRNT .................................................................................32 EKIL 4.16: (B) PCA SONUCU GRNT .........................................................................32 EKIL 4.17: PCA ANALIZINDE KULLANILAN REFERANS GRNT .................................33 EKIL 4.18: PCA SONRASI 48 LIK PALET VE METRIK UYGULAMA SONU GRNTLERI ..............................................................................................................................33 EKIL 4.19: PCA SONRASI 24LK PALET VE METRIK UYGULAMA SONU GRNTLERI ..............................................................................................................................34 EKIL 4.20: PCA SONRASI 12LIK PALET VE METRIK UYGULAMA SONU GRNTLERI ..............................................................................................................................34 EKIL 4.21: REFERANS GRNT VE 48LIK PALET VE METRIK UYGULAMA SONU GRNTS ..........................................................................................................35 EKIL 4.22: REFERANS GRNT ...................................................................................36 EKIL 4.23: REFERANS GRNTNN KIRMIZI RENK H ISTOGRAMI ...............................36 EKIL 4.24: REFERANS GRNTNN YEIL RENK H ISTOGRAMI ..................................37 EKIL 4.25: REFERANS GRNTNN MAVI RENK H ISTOGRAMI ..................................37 EKIL 4.26: EN KK KARELER TOPLAMI METRII VE PALET 48.................................38 EKIL 4.27:HISTOGRAMI .................................................................................................39 EKIL 4.28: EN KK MUTLAK DEERLER METRII VE PALET 48 ..............................40 EKIL 4.29: HISTOGRAMI ................................................................................................40 EKIL 4.30: EN KK ORTALAMA DEERLER METRII VE PALET 48..........................41 EKIL 4.31:HISTOGRAM ..................................................................................................41
XIV
EKIL 4.32: EN KK KARELER TOPLAMI METRII VE PALET 24.................................42 EKIL 4.33: EN KK ORTALAMA DEERLER METRII VE PALET 48 ..........................42 EKIL 4.34: EN KK MUTLAK DEERLER METRII VE PALET 24 ..............................43 EKIL 4.35: EN KK MUTLAK DEERLER METRII VE PALET 24 ..............................43 EKIL 4.36: ORTALAMA DEERLER METRII VE PALET 24 ............................................44 EKIL 4.37: ORTALAMA DEERLER METRII VE PALET 24 ............................................44 EKIL 4.38 EN KK KARELER TOPLAMI METRII VE PALET 12..................................45 EKIL 4.39 HISTOGRAM ...................................................................................................45 EKIL 4.40: EN KK MUTLAK DEERLER METRII VE PALET 12 ..............................46 EKIL 4.41: HISTOGRAM..................................................................................................46 EKIL 4.42: ORTALAMA DEERLER METRII VE PALET 12 ............................................47 EKIL 4.43: HISTOGRAM..................................................................................................47 EKIL 4.44 EN KK KARELER TOPLAMI METRII VE PALET 32..................................48 EKIL 4.45 HISTOGRAM ...................................................................................................48 EKIL 4.46: EN KK MUTLAK DEERLER METRII VE PALET 32 ..............................49 EKIL 4.47: HISTOGRAM..................................................................................................49 EKIL 4.48: ORTALAMA DEERLER METRII VE PALET 32 ............................................50 EKIL 4.49: HISTOGRAM..................................................................................................50 EKIL 5. 1: PIKSEL DEERLERIN PALETLE ILEME ALINMASI ...........................................52 EKIL 5. 2: METRIK HESAPLAMASI ..................................................................................52 EKIL EK1.1: UYGULAMA EKRANI ..................................................................................70 EKIL EK1.2: .NETDE TASARLANAN UYGULAMA EKRANI .............................................71 EKIL EK1.3: DOSYA SEME EKRANI ..............................................................................72 EKIL EK1.4: DOSYA SEME EKRANI ..............................................................................72 EKIL EK1.5: METRIK UYGULAMALARI SONUNDAKI GRNTLER ................................73 EKIL EK1.6:RENK DEITIRME EKRANI .........................................................................75 EKIL EK1.7:RENK DEITIRME EKRANI VE PALET .........................................................76 EKIL EK1.8:GOREV KARTI BASIMI ..................................................................................76 EKIL EK1.9:GOREV KARTI BASIMI ..................................................................................77 EKIL EK1.10:RENCI BILGILERI TABLOSU ...................................................................77 EKIL EK1.11:GRNT BILGILERI TABLOSU .................................................................78 EKIL EK1.12:PALET BILGILERI TABLOSU........................................................................78 EKIL EK1.13:TABLOLAR ................................................................................................78
XV
TABLOLAR DZN
TABLO 4.1 ORJINAL GRNTNN RGB MATRISI(TOPLAM N=21600 PIKSEL) ................25 TABLO 4.2 PC KATSAYILARI ............................................................................................26 TABLO 4.3 PC DEERLERININ VARYANSLARI ...................................................................26 TABLO 4.4 ANA BILEENLERE ILIKIN VARIYANSLARIN YZDELERI ...............................26 TABLO 4.5 PC DNM MATRISI ...................................................................................27 TABLO 4.6 NC BOYUT SIFIR ....................................................................................27 TABLO 4.7 RENK AZALTILMI MATRIS.............................................................................28 TABLO 4.8PORTRELER PCA SONUCU PSNR DEERLERI .................................................31 TABLO 4.9PORTRELER PCA SONUCU PSNR DEERLERI .................................................32 TABLO 4.10 HISTOGRAM ALGORITMASI ..........................................................................38 TABLO 5.1 PALET 48E GRE RSME DEERLERI.............................................................56 TABLO 5.2 PALET 24E GRE RSME DEERLERI.............................................................56 TABLO 5.3 PALET 12E GRE RSME DEERLERI.............................................................56 TABLO 5.4 PALET 32GRE RSME DEERLERI ...............................................................57 TABLO 5.5 PALET 48E GRE PSNR DEERLERI .............................................................58 TABLO 5.6 PALET 24E GRE PSNR DEERLERI .............................................................58 TABLO 5.7 PALET 12E GRE PSNR DEERLERI .............................................................59 TABLO 5.8 PSNR DEERLERI ..........................................................................................59 TABLO 5.9 PALET 32E GRE PSNR DEERLERI .............................................................60 TABLO 5.10 PCAIN UYGULAMA SONUCU PSNR DEERLERI ..........................................61 TABLO 6.1 RMSE DEERLERI ........................................................................................62 TABLO 6.2 PSNR DEERLERI ..........................................................................................63 TABLO EK1.1 HISTOGRAM DEERLERI ............................................................................74 TABLO EK1.2 RMSE DEERLERI ....................................................................................74 TABLO EK1.3 PSNR DEERLERI .....................................................................................75
XVI
KISALTMALAR
.Net BG C# CAD CG CMS CPU CRT ICC PCA PSNR RGB RMSE TIF :Visual Studio 2003.Net :Bilgisayar Grafikleri :C Sharp :Computer-aided design :Computer Graphics :Color management system :Control Unit System :Cathod-raytube :International color consortium :Principal Components Analysis :Peak Signal to Noise Ratio :Read, Green, Blue :Root Mean Sequared :Targed Image File Format
GR
Gnmzde resimler (grntler) zerinde ilemler yaplmas, zerinde ok allan bir konu olarak karmza kmaktadr. Grntlerin digital kaydedilebilmesi, digital fotoraf makinalarnn yaygnlamas ve internet kullanmnn artmas fotoraflar zerinde eitli ilemlerin yaplmasna uygun bir ortam oluturmutur. Grnt ilemede (image processing), Bilgisayar Grafik tekniklerinden (BG) (Computer Graphics, CG) byk lde yararlanlmaktadr. BG leri bir grntnn oluma aamalarnn her admnda kullanlr. eitli trenlerde stadyumlarda yaplan fon gsterilerinin saysal ortamda otomatik olarak gerekletirilmesini salayan bir sistemin oluturulmas, bu almann esas konusunu oluturmaktadr. Bugne kadar ilgili ilemler elle yaplmakta, bu balamda grntler zgara eklinde kk karelere blnerek ve bu kareyi temsil edebilecek renk levhalar belirlenmektedir. Bu belirlenen renkler, 150x36lk zgara eklinde karelere ayrlm ablon zerine renk isimleri rnein beyaz renk iin B eklinde yazlr. Bu ilem tm grntler iin yaplmakta ve elde edilen veriler ile hangi rencinin hangi levhay kaldracan belirten grev kartlar baslr. Bu ilemlerin yaplmas verilen bir grnt iin byk emek ve zaman kaybna yol amaktadr. Baz durumlarda ise pratik olarak imkansz olmaktadr. Amacmz bilgisayar dosyalarnda tutulan resimlerin daha alak znrlkl sistemlerde grntlenmesidir. Tez almamzda resimlerin alak znrlkte grntlenebilmesi iin renk azaltma (Color Reduction) konusu ele alnmtr. Ana bileenler analizi (Principal Components Analysis); yksek boyutlu verileri dk boyutlu verilere dntrebilen analiz tekniidir. Tez almamzda, renk azaltma ilemlerinin ana bileen tekniklerine dayal olarak yaplmas hedeflenmitir. Buna gre renk paletleri grntye zel olarak elde edilmesi ile renk azaltma minimum dzeyde gerekletirilmitir. PCAda anabileenlerin elde edilmesinde istatistik ve geometrik bamszlklar kullanlabilmektedir. statistiksel olan ana
2 bileenler p tane rastgele X1,X2....Xp nin dorusal bileenleridir. Yeni elde edilenler birbirlerinden bamszdr. Geometrik bamszlkta ise, bileenler yeni koordinat sisteminde gsterilir ve birbirlerine dik olup ara deerleri bulunmamaktadr. Bu da aralarnda ilikinin olmadndan kaynaklanmaktadr. Bizim uygulamamzda her ikisinden de faydalanld. PCAn kullanm ile, PCAn sunduu varyansa gre en kk younlukta olan deer atlarak renk azaltma ilemi gerekletirilmi ve buradaki deerler RGBe dntrlerek grntde bulunan renklerden renk paletleri oluturma ilemi gerekletirilmitir. Burada en kk younluktaki deer atlp, dier deerler ile verilerin tanmlanabilmesi PCAn sunduu bir avantajdr. Bu almada ncelik Windows daki renk paletleri kullanlm ve bunlar eldeki grntler zerinde uygulanmtr. Daha sonra benzer paletler PCA analizi ile herbir grnt iin ayrca dzenlenerek gelitirilen uygulamada kullanlmlardr. Windowsun basit renklerinden oluan 48lik renk paletinin ortalamalar alnarak, 48, 24 ve 12lik renk paletleri oluturulmutur. Bu 24 ve 12lik renk paletleri oluturulurken renklerin ortalamas alnd iin beyaz renk kaybolmaktadr. Bu yzden ek olarak 24 ve 12lik renk paletlerinde beyaz korunarak yeniden Windowsun 48, 24 ve 12lik renk paletleri oluturulmutur. PCA analizi ile 48, 24 ve 12 renkten oluan renk paletleri, elde edilen deerlerin birbirinden bamsz olmalar sayesinde, veriler sralanarak belirli aralklara blnp, bu aralklarn orta noktalar alnarak elde edilmitir. Referans grntden elde edilecek yeni grnt stadyumlarda gsterilecei iin stadyumdaki boyutuna gre ayarlanmas gerekmektedir. Oluacak grnt 150x36 lk boyutlarda olacaktr. Bu yzden orjinal grnt piksel piksel okunarak 2x2 lik bloklara ayrlarak ilem yaplmaktadr. 2x2 lik her bir blokta toplam 4 piksel vardr, bir bloktaki piksellerde bulunan renklerin ortalamas alnarak elde edilen renk yeni grntnn piksellerine ilenir. Bylece referans grntmz elde ederiz. Yaplan ilemlerde bilgisayar grafiklerinin sunduu olanaklar kullanlmaktadr.
3 Bu tezde iletim sistemi olarak Windows XP kullanlmtr. Ana bileenler analizi ve grntnn kendine ait renklerinden oluan 48, 24, 12 lik renklerden oluan renk paletinin hazrlanmas ilemi Matlab7.1 programlama ortamnda, PCA analizi ile elde edilen renk paletleri ve Windowsun basit renklerinden oluan 48, 24, 12lik renkten oluan renk paletleri, grnt zerinde basit bir algoritma ile en ok kullanlan 32 renkten oluan renk paletleri ile grnt zerinde metrik kullanlm ve dier tm ilemler iin Microsoft Visual Studio .NET 2003 (.Net) C# (C Sharp) kullanlmtr. C# da grntleri piksel olarak okuyup deiiklikler yaplarak tekrardan ayn konumdaki piksellere aktarma ilemleri mevcut snflarn (class) mevcut metotlar yardm ile basite yaplmaktadr. Matlab7.1 ve .Net ortamnda yazlan uygulamada .tif (tagged image file format) uzantl resimler kullanlmtr. Bu dosya tipi, platformdan bamsz olarak grnt deiikliklerini salar, ikili grnt (binary images), gri seviye (gray-scale) grnt ve RGB gibi birok renk modelini destekler. Bizim uygulama gelitirme ortammz iin de en uygun dosya tipidir. Bir grntnn (resim) zerinde ilem yapabilmenin ilk adm grntnn piksel deerlerinin (x,y) koordinatlarna gre okunmasdr. Okunan bu pikseller zerinde gerekli deiiklikler yaplp yeni oluan pikselin yine ayn koordinata yerletirilmesi dier bir admdr. Bu ilem bizim uygulamamzda ve buna benzer birok uygulamada ilk adm olarak kullanlr. Pikseller zerinde ilemler yaplmas blm 4.1de anlatld gibi ileme alnmtr. ncelenen grntler temelde RGB renklerden olumaktadr, ou grafik uygulamada da yine RGB renkler kullanlr, fakat bu almada ana amacmz, 224 = 16 milyon alternatifi bulunan bu sistemin renk adedini drmektir. Bunun iin ana bileenler analizi kullanlarak renk boyutu drlp, 48, 24, 12 renk ieren paletler ele alnmakta ve Windowsun renk paletinde bulunan 48 renk ele alnmakta, bu elde edilen paletten, 24 ve 12 renk ieren paletler elde edilerek, eldeki grnty bu paletlerdeki renklerle ifade etmek ve bu grntye en yakn kt elde edilmeye allmtr. Palet oluturma ilemleri blm 4.2de anlatld gibi elde edilmitir.
4 Renk paletlerine gre grntnn ilenmesinde farkl metrik kullanlmaktadr; en kk kareler toplam, en kk mutlak deer ve ortalama deerler. Bu metrikler kullanlarak farkl palet ve farkl metrie gre toplam dokuz adet grnt elde edilmektedir. Bu grntler, Windowsun basit renk paletlerine, PCA ynteminden elde edilen paletlere ve resim zerindeki renklerden oluan 32lik renk paletine gre ayr ayr oluturulabilir. Bu konu ile ilgi alma rnekleri blm 5.1de detayl olarak verilmektedir. Elde edilen bu grntlerin referans grnt ile karlatrlmasnda iki farkl metrik kullanlmaktadr; en kk kareler ortalamasnn karekk RMSE (Root Mean Sequared Error) ve RMSE lmnn bir fonksiyonu olan PSNR (Peak Signal to Noise Ratio) dr. Elde edilen RMSE ve PSNR deerleri detayl olarak blm 5.2de incelenmektedir. Uygulamada elde edilen grntlerin histogramlar, tablo 4.7deki algoritma ile elde edilerek incelenmektedir. Renk histogram grafikleri blm 4.3.1de gsterilmektedir. Blm 4.2.3de portre grntleri zerinde PCA analizi uygulanarak elde edilen grnt orjinal grnt boyutlarnda gsterilerek PSNR deerleri incelenmektedir. Tezin organizasyonu u ekildedir: kinci blmde, grnt ileme teknikleri hakknda genel bilgilerin verildii temel kavramlar ksm yer almaktadr. Grnt ileme ve renk azaltma konularnda zet bilgi verilmektedir. nc blmde, uygulama gerekletirilirken yararlanlan almalarn tantld ilgili almalar ksm yer almaktadr. Drdnc blm, tezin gerekletirdii her bir adm ayrntl biimde aklanmtr. Bu blm grntlerdeki renk azaltma ve elde edilen bu yeni renklerden grnt elde etme konusunu detayl olarak anlatmaktadr. Beinci blmde, gelitirilen uygulamada kullanlan metrikler rnekler ile gsterilmitir. Altnc blmde, referans grntden elde edilen yeni grntlerde meydana gelen sorunlu blgeler iin yaplan ilemler anlatlmaktadr. Yedinci blm olan sonu blmnde gelitirilen uygulama yardm ile ulalan bulgular ve ileriye dnk yaplabilecek almalar hakknda bilgiler verilmitir. Bu blm
5 kaynaklar dizini, program ktlar ve ekler balkl blmler izlemektedir.
TEMEL KAVRAMLAR
Bu blmde tez kapsamnda kullanlan grnt ileme teknikleri ksaca tantlacaktr. Aada anlatlan yntemlerin ou tezin farkl aamalarnda, uygulamann hedefini gerekletirmesinde nemli katklar olan tekniklerdir.
2.1 Bilgisayar Grafikleri

Bilgisayar Grafikleri bilginin (information) gsterilmesinde gerek dnyadaki grntlerin geree yakn bir ekilde aktarlmasnda insanlar ve makinalar arasnda klavuzluk eder. (Angel Edward, 2006) BG yaklak 50 yl nce Cathode-raytube (CRT) zerinde birka izgi gsterimi ile balamtr. Gnmzde teknolojinin ilerlemesi ile bilgisayar ekran zerinde grnt oluturabilmekte ve bu grntler geree ok yakn olmaktadr. Gerek zamanl, gerek ortamda simlasyonlar oluturabilir. rnek olarak uak simlasyonunu verebiliriz. Fotoraf veya bilgisayarda grnt oluturmak iin uygulama programlar, grafik ktphaneler ve grafik sistemler arasnda ilikiler (relationship) oluturabiliriz.
2.2 Pikseller ve Grnt Ara Bellek

Btn grafik sistemler bit tabanldr (bitmap). Bu sistemlerde grntler piksellerden olumaktadr, grnt pikselleri nmerik dizilerden olumaktadr. ekil 2.1 deki grntde en kk alan pikseldir. Grntnn tm pikselleri grnt arabellekte tutulur. Grnt arabellek grafik sistemler iin ok nemlidir.
ekil 2.1: Piksel grnt (Angel Edward, 2006)
znrlk (Resolution) iin grntnn renk derinlii (color depth) nemlidir. Derinlik piksellerin bellekte tutulma durumu ile ilgilidir. rnein; 1 bit derinlik verilirse grnt arabellekte iki renk tutulabilir. nk 1 bite 0 veya 1 deerleri verilebilir. Eer derinlik 8 bit olarak verilirse, grnt arabellekte 28 = 256 renk tutulabilir. Geree yakn renkleri kullanmak istersek, tm renk sisteminde (full colour) 24 bitlik derinlik kullanmalyz, bylece grnt arabellekte 224 = 16,777,216 renk tutulabilir. Grnt arabellekler (image buffers), boyutlu grntler ve renkli grntler iin birok deeri tutmaktadrlar. rnein derinlik nemlidir, bunu tutarlar. Bu tr sistemlerde grnt arabellekler birden fazla arabellek (buffer) dan olumaktadrlar. lk grafik sistemlerde grnt arabellek standart bellein bir blmyd ve CPU da tutulurdu. Gnmzde hemen hemen btn grafik sistemler zel amal grafik ilem birimleri (Graphics Processing Units (GPUs)) ile tanmldr ve zel grafik fonksiyonlarn bileenleri ierisinde bulunmaktadr.
2.3 Resim Tipleri (Image Types)

Aada baz resim tipleri anlatlmaktadr (Matlab6.5 Image Processing Toolbox Documentation). Uygulamaya girdi olarak alnan resimlerin zerinde ilem yaplabilmesi iin, resimlerin mutlaka bu tanmlanan tiplerden birinde olmas gerekir.
2.3.1 Gerek Renk (true color)

Bizim bu uygulamada kullandmz grntler RGB tipindedir. RGB renk sisteminde grnt derinlii 24 bittir. Her pikselin renk deeri iin Krmz, Yeil ve Mavi oranlarn belirleyen farkl deer tutarlar. (Red (R) Krmz, Green (G) Yeil, Blue (B) Mavi)
2.3.2 Gri Seviye (gray scale)

Bu grntler bildiimiz gri seviye grntlerdir. Bu tipteki grntlerde her piksel deeri iin tek bir deer tutulur. Piksellerin gri seviye deerleri ya [0, 1] aralndaki double saylarla ya da uint8 veya uint16olarak ifade edilen srasyla [0, 255] veya [0, 65535] aralnda deien deien deerlerle ifade edilirler.
2.3.3 ndeksli Renk (Indexed)

ndeks tipindeki resimler RGB resimlerden farkl olarak bir renk deerini (Red (R) Krmz, Green (G) Yeil, Blue (B) Mavi) farkl deerle temsil etmek yerine tek double deer ile ifade edilirler.
2.4 Grnt Histogram (Histogram)

Gri seviye veya indeksli bir resmin piksel younluk (intensity) deerlerinin x ekseninde o younluktaki toplam piksel saylarnn y ekseninde yer ald grafie o grntn histogram denir (Matlab6.5 Image Processing Toolbox Documentation). Resmin histogram resmin kontrast dzeyi hakknda bilgi verir. Histogramdaki ylmalar resmin belirli younluklara sahip piksel saysnn fazla olduunu ve grnt kontrastnn dk olduunu belirtir. ekil 2.2de bir grnt ve resme ait histogram gsterilmektedir.
Histogram
ekil 2.2: Bir grnt ve histogram (Matlab6.5 Ktphanesi)
2.5 Histogram Eitleme (Histogram Equalization)

Gri seviye grntlerin kontrastn artrmak iin grntlerde dar bir arala skm birbirine yakn deerlere sahip gri tonlar arasndaki fark artrmak iin histogram eitleme yaplmaktadr. Gri ton deerlerini daha geni bir arala yayp, bylece grntdeki mevcut tonlar arasndaki fark amak mmkndr (Matlab6.5 Image Processing Toolbox Documentation). ekil 2.3da histogram eitlemenin uyguland bir grntdeki ve histogram sunulmutur.
10
Histogram Equalization Orijinal grnt
Orijinal grnt histogram
Eitlenmi Histogram
Histogram eitlenmi grnt
ekil 2.3: Histogram Eitleme (Matlab6.5 Ktphanesi)
2.6 Histogram Belirleme (Histogram Specification) Younluk Ayarlama (Intensity Adjustment)

Bazen resmin daha kontrast hale getirilmesi iin histogram eitleme bile yeterli olmaz. rnein histogram eitlemeye ramen yine de ylmalar olursa grntde istenen kontrastlk elde edilemez. Bu gibi durumlarda girdi resimdeki 1-0 aralna yaylan gri seviye deerlerden belli bir aralktaki deerler daha farkl bir aralkla eletirilir. Bu ileme
11 histogram belirleme veya younluk ayarlama denir (Matlab6.5 Image Processing Toolbox Documentation). ekil 2.4de orijinal resmin histogramndaki (0,2 - 0,8) aralndaki deerler (0-1) aralna eletirilmitir.
Histogram Belirleme
Eitlenmi histogram Orijinal grntnn histogram ekil 2.4: Histogram Belirleme
Tezimizdeki almada elde ettiimiz grntlerin histogramlar alnarak renk tonlamalarna baklmtr. Uygulamada kullanlan grntlerin histogramlar blm 4de gsterilecektir.
2.7 Grnt Karlatrma Metrikleri

Aada grnt karlatrma metrikleri anlatlmaktadr. Bu metrikler ile; orjinal grnt ve uygulamada elde edilen grnt arasnda karlatrma yaplarak en uygun grnt elde edilir.
12
2.7.1 RMSE (Root Mean Squared Error)

RMSE; her veri noktas ile model arasnda birbirine uymayan noktalarn ortalama orandr. RMSE deerlerine baklarak kalite lm yaplabilmektedir. RMSE deeri yksek ise problem var, dk ise veriler modele yakn, sfr ise veriler model ile ayndr diyebiliriz (http://www.mathworks.com, 1984-2007).
RMSEin (3.1) ve (3.2)de forml grlmektedir, bu forml PSNR deerlerinin hesaplanmasnda kullanlmaktadr.
(3.1)
RMSE = MSE
(3.2)
RGB renk deerlerine gre RMSE formlleri (3.3)de verilmektedir. Forml (3.1)de kullanlan I1 ve I2 ifadeleri ekil 2.5de verilmitir.
RMSE
1 n
(r
i =1
Ri ) 2
(3.3)
RMSE
1 n
i =1
(gi G i)2
RMSE
1 n
i =1
(bi B i ) 2
13
2.7.2 PSNR (Peak Signal-to-Noise Ratio)

Grntler arasnda en yksek sinyal grlt oran hesaplamas olarak ifade edilebilir (http://www.mathworks.com, 1984-2007). ki grnt arasnda PSNR lm desibel olarak ifade edilir. PSNR oran; orjinal ile ilenmi veya sktrlm grnt arasndaki kalite lm iin kullanlmaktadr. PSNR deerinin yksek olmas elde edilen grntnn kalitesinin yksek olduu anlamna gelmektedir.
ekil 2.5: PSNR
PSNR, hesaplamasnda MSE veya MSEin karekk RMSE kullanlmaktadr.
(3.4)
Formldeki R, 8 bitlik integer veri tipinde tanmlanr ise, hesaplamalarda 255 olarak alnabilir. Forml (3.5)de PSNR deerinin RMSE deeri kullanlarak hesaplanmas verilmektedir.
255 2 255 255 PSNR = 10Log10 = 20Log10 = 20Log10 MSE RMSE MSE
(3.5)
14
255 2 PSNR = 10Log 10 ( MSE ( R ) + MSE ( G ) + MSE ( B )) 3
(3.6)
Renki grntlerin PSNR deerleri R,G,B deerleri ile hesaplanr. Renkli grntlerin PSNR deerleri hesaplama formlleri (3.6) ve (3.7)de verilmitir. Her iki formlde kullanlabilir ama genellikle (3.7)deki forml kullanlmaktadr (http://ieeexplore.ieee.org, 2007).
+ PSNR 3 + PSNR
PSNR =
PSNR
(3.7)
Forml (3.8)de RGB deerlerine gre PSNR hesaplama formlleri verilmektedir.
PSNR
255 = 20 log RMSE
PSNR
255 = 20 log RMSE
(3.8)
PSNR
255 = 20 log RMSE
15
PROBLEMN TANIMI VE LGL ALIMALAR
Resmi trenlerde stadyumlarda renciler tpk bir grafik sistemini taklit eder gibi ellerinde bulundurduklar renk panolarn kaldrarak bir resmin grntsn elde ederler, bu grntler stadyumda orta alanda gerekletirilen yer hareketleri ile de uyumludur. Stadyumda bu grntnn olumas iin uzun ve yorucu bir alma gerektirir. ncelikle resim retmenleri uygun resimleri kat zerine izerler ve bu resimleri 150 stun, 36 lk satrdan oluan karelere blerler. Ve bu her kareye bir renk gelir, bu renk rencinin kaldraca panonun rengidir. Bu verilerin bilgisayara ilenmesi iin 150x36 kareden oluan ablonlara bu renkler elle kodlanr. rnek olarak Krmz K, Beyaz B harfleri ile temsil edilerek yazlr. Bunlar bilgisayara girilir ve girilen bu bilgiler dorultusunda rencilerin hangi renkleri kullanaca ortaya karlp grev kartlar oluturulur. Verilerin bilgisayara ilenip sonu alnncaya kadar geen srede konu ile ilgili olan grevli kiiler uzun bir alma yapmaktadrlar. Bu ilemler uzun zaman almakta ve benzer ilerin tekrarlar olmaktadr. Tezimizde sadece resim ele alnacak ve bilgisayara aktarlarak bilgisayar grafik yntemleri yardm ile referans resme en yakn grnt elde edilecek ve gerektiinde bu grnt zerinde deiiklikler yaplarak veya grnt batan tekrar oluturularak kaydedilecektir. Tez ieriinde referans olan almalar aada ksaca anlatlmtr. Tezde temel seilen bir grntnn trenlerde stadyumda deiik renklerden oluan levhalarla gsterilimi zerinde durulmutur. Her yl binlerce rencinin ve uzmann alarak oluturduu bu grntler ve bunlarla ilgili detay alma bilgisayar tekniklerini kullanarak bilgisayar ortamnda oluturulmutur. Aada uygulanan yntemler incelenecektir.
16
3.1 Renk Azaltma (Color Reduction)

Tm saysal ilem yapan makinalarn renk ynetimi farkldr. ok yksek kaliteli bir saysal fotoraf makinasnda ekilen grnt farkl monitrlerde ayn renkler ile grntlenemez. Bunun nedeni her makinann kendisine zg bir renk uzay vardr. Sadece kendi renk uzayndakini gsterebilir. Bylece renk kayplar ortaya kar. Makinalardaki renk eletirmelerinde problemler meydana gelmektedir. Bunun nedeni farkl renk uzaylarn kullanan birok aygt (device) ve yazlm vardr (software). Bir zm olarak renk eviriciler verilebilir. Renk ynetim sistemi (color management system (CMS)) farkl aygtlar arasnda renk uzaylarn karlatrr ve yakn renk ayarlamas yapar. Renk ayarlarnda ve doru rengi bulmada problem vardr. PhotoShop renk ynetiminde uluslararas renk konsorsiyumu (International Color Consortium (ICC)) kullanyor (PhotoShop Uygulama yardm (Adobe PhotoShop Help)). ICCin renk standard vardr. Grntdeki renkler monitrn ICC standardna gre evrilir. Renk azaltma; grntde bulunan renklerden birbirine yakn renkler iin kullanlan palettir. Renk azaltma algoritmas GIF (Graphical Interchange Format) sktrma ileminde (compression) kullanlr. Renk numaralar azaltlr. Gif maksimum 256 renge sahiptir. (PhotoShop Uygulama yardm (Adobe PhotoShop Help)) ekil 3.1de Renk kp grlmektedir. Renk kp renk azaltmalarnda kullanlr. Renk kpnden tek tip (uniform) rnek renkler ile palet oluturulur.
17
G
Grayscale
Green (0, 1, 0)
Yellow (1, 1, 0)
Cyan (0, 1, 1) Black (0, 0, 0)
White (1, 1, 1)
Red (1, 0, 0) Magenta (1, 0, 1)
Blue (0, 0, 1) B
ekil 3.1: Dz panel (Angel Edward, 2006)
ekil 3.2de Renk uzayna gre RGB cinsinden renklerin oluturulmas grlmektedir.
ekil 3.2: Renklerin oluturulmas (http://tr.wikipedia.org/wiki/RGB,2007)
18
3.2 Ana Bileenler Analizi (Principal Components Analysis PCA)

Ana bileenler analizi; yksek boyutlu verileri dk boyutlu verilere dntrebilen analiz tekniidir. Bu analiz; azaltma, indirgeme tekniklerinde kullanlr. Uygulama alanlarna gre, Karhunen-Loeve Transform (KLT, Kari Karhunen ve Michel Loeve), Hotelling transform (Harold Hotelling) veya Proper Orthogonal Decomposition(PDO) isimlerini alr (http://en.wikipedia.org/wiki/Principalcomponentanalysis). PCA, cebircel olarak ana bileenler p tane rastgele deiken X1,X2,.Xp nin dorusal bileenleridir. Geometrik olarak bu dorusal bileenler, koordinat eksenleri X1,X2,.Xp olan orjinal sistemi dndrerek bulunan yeni koordinat sistemini gsterirler (zdamar K., 2002). X matrisinde bulunan deikenlerin dorusal bileenlerini bulmak iin kovaryans veya korelasyon matrisinin zdeerleri (eigenvalues) ve zvektrleri (eigenvectors) kullanlmaktadr. Herbir zdeere karlk gelen zvektrler birbirlerinden bamszdrlar, baka bir ifade ile birbirlerine diktirler. Ana bileenler varyanslarn byklklerine gre sralanr. . Byk varyans birinci koordinatta, ikinci byk varyans ikinci koordinatta ve benzeri devam edilerek bulunurlar. PCA, byk varyanslarn alt uzaylarn korumak iin dorusal dnmde stnle sahiptir. Bu PCA nn avantaj olarak grlmektedir ama kyaslama yaplnca byk boyutlu veriler iin hesaplamalar yksek maliyet gerektirebilir. X = [X1,X2,.Xp ] vektr p adet veriden olumaktadr, Kovaryans hesaplanabilirler. C e = eD hesaplanarak zdeerler ve zvektrler
19 e z vektrler matrisi olarak adlandrrsak, C kovaryans matrisinin kegen (diagonalizes) deerleri ile hesaplanr. D, Cnin zdeerlerinin kegen matrisidir. e zvektrler matrisi sral stunlardan oluur ve D zdeer matrisi, azaltlm zdeerler olarak dzenlenir.
1 0 L 0 0 O M 2 1 2.. p0 eklinde ifade edilebilir. D= M O O 0 0 L 0 m (Overall John E., Klett C. James, 1972)
e =[e1, e2,., ep] Y1,Y2,.Yp ana bilenleri birbirlerinden bamsz ve varyanslarnn maksimum deerlerine gre sralanarak deerlendirmeye alnrlar. Ana bileenler zdeerlere karlk gelirler. Bu aklamalardan sonra X matrisinin ana bileenleri Yi = eiX = e1iX1+ e2iX2+ .+ epiXp eitlii ile bulunurlar. Var(Yi)= ei ei = i ve Cov(Yi,Yk)= ei ei =0 Bulunan ana bileenlerden birka, toplam deikenliin %80nini oluturabiliyorsa, bu bileenler az veri kayb ile orjinal verileri tanmlayabilir olarak kabul edilirler. PCAn hesaplamalarnda kullanlan formller ve btn matrisler ile ilgili ilemlerde bilgisayar tabanl programlar kullanlabilir. rnek olarak istatistik tabanl Matlab verilebilir. Matlabda ana bileenler ve varyanslar, princomp fonksiyonu kullanlarak kolayca bulunurlar.
20
GELTRLEN YNTEMLER
4.1 Referans Grnt zerinde Yaplan lemler

Bu almada resimler zerinde rahat ilem yapabilmek iin daha nceden belirlediimiz ortak bir formata evrilir. Bu resimler .tif uzantl olarak alnr. ekil 4.1de orjinal resim grlmektedir ve bu resim RGB renk tipindedir. Grntnn boyutu soldan saa 300, yukardan aaya 72 pikselden olumaktadr. Grntnn tamamnda 300x72=21.600 piksel bulunmaktadr. Stadyumda oluturalacak grnt ise 150x36=5400 piksel boyutlarndadr.
ekil 4. 1: Orijinal Resim
ncelikle orjinal resim piksel piksel okuyarak 2x2 lik bloklara ayrlr. Her 2x2 lik bloklarda 4 piksel yer alr. ekil 4.2 de 2x2lik blok gsterilmitir. Her piksel RGB olarak renk tutmaktadr. Bu renklerin ayr ayr (krmz, yeil, mavi) ortalamalar alnarak tek bir renge indirgenmektedir. Drt pikselin ortalamasndan elde edilen bu yeni renk piksellere aktarlr (set). Bylece 150x36 lk toplam 5400 pikselden oluan referans grnt ekil 4.3 deki gibi oluturulur.
Piksel 1 Piksel 2
Piksel 3 Piksel 4
ekil 4. 2: Referans Grnt
21
Ortalama K =
(Piksel1r + Piksel2 r + Piksel 3r + Piksel 4 r )
(4.1) (4.2) (4.3)
Ortalama Y =
Ortalama M =
(Piksel1
+ Piksel2 g + Piksel 3g + Piksel 4 g ) 4
(Piksel1b + Piksel2 b + Piksel 3 b + Piksel 4 b )

4
Forml (4.1), (4.2) ve (4.3) den elde edilen rengin birleiminden oluan renk referans grntnn piksellerine aktarlr. Bu ilem tm piksellere uygulandktan sonra ekil 4.3 deki referans grnt elde edilir.
ekil 4. 3: Referans Grnt
Referans grnt zerinde eitli metrikler kullanlarak grntdeki renk saysnn azaltlmas gerekmektedir. Bu ilem ierisinde farkl renk paleti kullanlr, bu renk paletleri 48, 24 ve 12 renkten olumaktadr. Paletlerdeki renkler ile referans grntnn renk pikselleri arasndaki ilikiyi bulmak iin farkl metrik uygulanr ve elde edilen sonulara gre yeni grntlerin pikselleri oluturulur. ekil 4.4 de referans grnt ile 48 lik palet arasnda uygulanan farkl metriin sonularnn grntleri verilmitir.
22
ekil 4.4: 48 lik Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grntleri
Referans grntdeki pikseller ile 24lk renk paletindeki renkler arasnda uygulanm olan farkl metrik sonucunda elde edilen yeni grntler ekil 4.5 de verilmitir.
ekil 4.5: 24 lik Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grntleri
23 Referans grntdeki pikseller ile 12lik renk paletindeki renkler arasnda uygulanm olan farkl metrik sonusunda elde edilen yeni grntler ekil 4.6 de verilmitir.
ekil 4.6: 12lik Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grntleri
4.2 Renk Paletleri 4.2.1 48, 24, 12 lik renk paletleri

Referans grnt zerinde uygulanacak renk paletleri iin Windows iletim sistemine ait temel 48 renkli palet kullanlmtr. Bu paletin ikier ikier stunlarnn ortalamas alnarak 24 renkli palet elde edilir. Oluan bu yeni paletin ikier ikier satrlarnn ortalamas alnarak 12 renkli palet elde edilir. Bu paletler ekil 4.7de grlmektedir.
24
8x6 = 48
4x6 = 24 4x3 = 12
ekil 4.7: Renk Paletleri
Paletteki her renk, krmz, yeil ve mavi (RGB) renklerin birleiminden olumaktadr. Renklerin gerek yaamdaki grntlerini elde etmek iin her piksele 1 byte ayrlmtr. Krmz, yeil ve mavi olarak dndmzde 3 byte eder ve toplam 3x8=24 bittir. ekil 4.8de siyah ve beyaz renge karlk gelen RGB deerler verilmitir.
Siyah Renk R G B 0 0 0
Beyaz Renk R G B 255 255 255
ekil 4.8: Siyah ve Beyaz renklerin RGB deerleri
4.2.2 Ana Bileenler Analizi (Principal Components Analysis)

Bu analiz ile yksek boyutlu verileri dk boyutlu verilere dntrebiliriz. Bu dnm ilemi yaplrken orjinal verileri ok az kaypl olarak tekrar tanmlayabilmek iin gerekli veriler olduka fazla
25 korunur ve sonuta boyut azaltma ilemi daha baarl olarak elde edilir. Bu konu detayl olarak Blm 2de anlatlmtr. Burada bu analiz kullanlarak renk paleti oluturulma konusu zerinde durulacaktr. Ana bileenler analizi ile ilgili bu uygulama Matlab 7.1deki fonksiyonlar kullanlarak oluturulmaktadr. ncelikle grntye ait verilerin matris eklinde okunmas gerekmektedir. Elde edilen matrisde, PCA analizindeki admlar izlenerek boyut azaltma ilemi gerekletirilebilir.
ekil 4.9: Orjinal grnt
Tablo 4.1de ekil 4.9daki grntnn matris halinde grnt rnei verilmektedir. Bu matris zerinden ana bileenler analizi uygulanarak boyut azaltma ilemi gerekletirilecektir.
R 150 118 75 .
G 162 127 78 .
B 45 35 31 .
Tablo 4.1 Orjinal grntnn RGB matrisi(toplam n=21600 piksel)
26 Deikenler R G B PC 1 -0,6444 -0,4391 -0,6261 PC 2 0,0338 0,8015 -0,597 PC 3 -0,764 0,4058 0,5016
Tablo 4.2 pc katsaylar
Tablo 4.2de ana bileenler analizinde kullanlan katsaylar gsteren pc deerleri verilmitir. Tablodan da anlald gibi birinci PC genel olarak rengin (Krmz (R), Yeil (G),ve Mavi(B)) ortalamasn, ikinci Pc ise yeil ile mavi arasndaki kontrast, nc PC ise krmzya karlk yeil ve mavi arasndaki kontrast temsil etmektedir.
10007,29 2035,538 122,0927

Tablo 4.3 pc deerlerinin varyanslar
82,26349 16,73286 1,003646

Tablo 4.4 Ana bileenlere ilikin variyanslarn yzdeleri
Herbir PCye ilikin varyanslar Tablo 4.3de bunlarn yzdeleri ise Tablo 4.4 de verilmitir. Grld gibi birinci ana bileen toplam varyasyonun %82.26sn, ikinci ana bileen %16.73n, nc ana bileen ise %1.00n temsil etmektedir. Tablodan da anlald gibi toplam variyansn yaklak %99u ilk iki bileken, geri kalan %1i ise
27 nc anabileen tarafndan temsil edilmektedir. Bu nedenle nc anabileen ihmal edilip bahis konusu grnt iin ilk iki ana bileen dikkate alnmtr. Bylece RGB ye dayal 3 boyutlu renklendirme sistemi 2 boyutlu sisteme indergenmi olmaktadr.
1 -195,969 -153,718 -101,988 -60,2622 -49,8009 -51,0347 .
2 108,0507 84,88602 46,54626 17,9244 6,774175 4,949382 .
3 -26,2732 -21,0475 -10,0902 -2,04581 1,726959 3,995863 .
Tablo 4.5 PC dnm matrisi
Tablo 4.5de PCA analizi uygulanarak elde edilen PC deerleri ile matrisin arpm sonucunda yeni matris deerleri gsterilmektedir.
1 -195,969 -153,718 -101,988 -60,2622 -49,8009 .
2 108,0507 84,88602 46,54626 17,9244 6,774175 .
3 0 0 0 0 0 .
Tablo 4.6 nc boyut sfr
28 Tablo 4.6da bykten ke doru olan younluktan en az younluun olduu nc boyut ihmal edilerek sfr deerleri aktarlm olan yeni matris grlmektedir. Bu ilem ile, grntde mevcut olan renkleri azaltarak yeni grnt elde edebilir duruma geliyoruz. Tablo 4.6daki PC1 ve PC2 deerleri kkten bye doru ayr ayr sralanarak tekrar elenirler. Bu yeni deerler, 4x12=48, 3x8=24, 2x6=12 lik alanlara ayrlrlar. Ve bu alanlarn orta noktalarndaki deerler alnarak, bu deerler pc deerlerinin tersi ile arplarak RGB renkleri elde edilir ve bylece 48, 24 ve 12lik renk paletleri elde edilmi olunur. Burada elde edilen renk paletleri, access veri tabanna aktarlarak C#da gelitirilen uygulamada kullanlabilinir.
Columns 1 through 17 130 102 67 39 63 31 14 10 24 5 7 10 20 7 7 7 20 7 7 7 20 7 7 7 21 7 7 7 23 10 11 10 55 49 58 65 81 75 78 79 85 76 75 32 10 7 7 7 8 8 13 74 78 33 7 6 7 7 8 8 15 74 77 34 7 6 7 7 8 7 18 78 75 32 7 7 7 7 8 7 20 81 76 32 7 7 7 7 8 4 22 82 75 32 7 7 7 7 7 4 21 83 74 32 7 7 7 7 9 6 18 85 77 32 32 32 32 32 32 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 9 8 8 8 9 9 8 7 5 4 7 11 16 22 40 48 37 22 88 100 118 134 138 122 81 86 85 87 90 92
Tablo 4.7 Renk azaltlm matris
Tablo 4.7de PCA uygulandktan sonra elde edilen renk azaltlm matris grlmektedir. Bu matris kullanlarak elde edilen yeni grnt ekil 4.10da verilmektedir.
29
ekil 4.10: PCA sonuc renk azaltlarak elde edilen grnt
(a)
(b)
ekil 4.11: Orjinal ve PCA sonucu elde edilen grntler
ekil 4.11 (a)da orjinal grnt, (b)de PCA sonucu elde edilen grnt yer almaktadr. ki grntnn karlatrlmasndan da grlecei gibi renk azaltlmas yoluyla elde edilen grnt, orjinaline ok benzemektedir. Bu sonu bu tez kapsamnda ileri srlen tekniin etkinlii konusunda iyi bir fikir vermektedir. Bu grntler iin PSNR
30 deeri 32.0874 (PSNRR=28.7628, PSNRG=34.6918, PSNRB=32.8077) olarak bulunmutur. Bu deerin, bu tr uygulamalar iin olduka yksek bir deer olduu sylenebilir.
8x6 = 48
4x6 = 24
ekil 4.12: PCA sonucu renk paletleri
4x3 = 12
ekil 4.12de PCA uygulamas sonucunda elde edilen renk paletleri verilmektedir.
4.2.3 Portrelerin PSNR deerleri

ekil 4.13 (a), 4.14 (a) ve 1.5 (a)da orjinal grnt yer almaktadr. Orjinal grnt zerinde PCA analizi ile renk azaltma ilemi uygulandktan sonra elde edilen yeni grnt ekil 4.13(b), 4.14(b) ve 4.15(b)de orjinal grnt boyutlarnda verilmektedir. Orjinal ve ilemi grntlere bakldnda, PCA analizi sonucu renk azaltlarak elde edilen grtnn orjinal grntye ok yakn olduu grlmektedir. PSNR deerlerine bakldnda sonucun olduka baarl olduu sylenebilir. Renk azaltlarak elde edilen yeni grntnn PSNR deerleri Tablo 4.8de verilmektedir.
31
(a)
(b)
ekil 4.13: Orjinal(Portre1) grnt ve PCA sonucu grnt
(a)
(b)
(a)
(b)
Portre1 Portre2 Portre3
PSNRr PSNRg PSNRb PSNRort 45,2576 37,6632 40,6671 41,1960 38,2511 34,9547 34,8927 27,6979 37,7065 30,1180 36,9501 30,9235
Tablo 4.8Portreler PCA sonucu PSNR deerleri
32 ekil 4.16 (a)da yal boya tablonun orjinal grnts yer almaktadr. Orjinal grnt zerinde PCA analizi ile renk azaltma ilemi uygulandktan sonra elde edilen yeni grnt ekil 4.16(b)de orjinal grnt boyutlarnda verilmektedir. Orjinal ve ilemi grntlere bakldnda, PCA analizi sonucu renk azaltlarak elde edilen grtnn orjinal grntye ok yakn olduu grlmektedir. PSNR deerleri Tablo 4.9de verilmektedir.
ekil 4.16: (a) Orjinal grnt
ekil 4.16: (b) PCA sonucu grnt
Tablo
PSNRr PSNRg PSNRb PSNRort 38,6006 29,3769 30,7547 32,9107

Tablo 4.9Portreler PCA sonucu PSNR deerleri
4.3 PCAn Uygulanmas Sonucu Elde Edilen Paletler ile Referans Grnt zerinde Yaplan lemler
PCA analizinin uygulanmas sonucunda grntye gre renk paletleri oluturulmutur. Blm 4.1de anlatlan Windowsun renk paletleri ile referans grnt zerinde metriklerin uygulanmas ilemleri, PCA sonucu elde edilen paletler ile de referans grntye uygulanmtr.
33
ekil 4.17: PCA analizinde kullanlan Referans Grnt
ekil 4.17de PCA analizi yardm ile renk paletleri oluturulan grntnn 2x2lik bloklar halindeki grnts yer almaktadr. Tez almamzda, bu grnt referans grnt olarak ileme alnacaktr. Bu referans grnt zerinde, PCA sonucu grntye gre elde edilen renk paletleri ile metrik uygulama ilemleri gerekletirilmi ve ekil 4.18, 4.19 ve 4.20de sonu grntleri verilmitir.
ekil 4.18: PCA sonras 48 lik Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grntleri
34
ekil 4.19: PCA sonras 24lk Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grntleri
ekil 4.20: PCA sonras 12lik Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grntleri
35 Grntler incelendiinde ve psnr deerlerine bakldnda en uygun grnt, 48lik renk paleti ve farklarn karesi metriine gre elde edilen grntdr. ekil 4.21de referans grnt ve ekil 4.17deki grnt bytlerek verilmitir.
ekil 4.21: Referans grnt ve 48lik Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grnts
4.3.1 Grnt histogramlar

Grntler piksellerden olumakta ve bu piksellerde krmz, yeil, mavi renklerin birleimi bulunmaktadr, histogram bu renklerin ton dalmn gsterir. Tez almasnda; kullanlan grntlerin herbir pikselinde yer alan renklerin ierisinde bulunan krmz, yeil, mavi renklere gre histogramlar elde edilmitir.
36
ekil 4.22: Referans Grnt
(a)
(b)
ekil 4.23: Referans Grntnn Krmz Renk H istogram
Bu alma C# da gelitirildii iin grntlerin histogramlar da bir algoritma ile hesaplanmtr. Elde edilen sonularn doruluu test edilmitir. Bunun iin referans grntnn bir baka grafik ileme programndan krmz, yeil ve mavi renk histogramlar alnmtr. ekil ekil 4.23 (a)da algoritma ile elde edilen deerlerden elde edilen histogram, ekil 4.23 (b)de ise dier bir grnt ilem programndan elde edilen krmz renk histogramdr. Bu histogramlar da ekil 4.22deki referans grnt kullanlmtr.
37
(a)
(b)
ekil 4.24: Referans Grntnn Yeil Renk H istogram
ekil 4.24 (a)da algoritma ile elde edilen deerlerden elde edilen histogram, ekil 4.24 (b)de ise dier bir grnt ilem programndan elde edilen yeil renk histogramdr. Bu histogramlar da ekil 4.22deki referans grnt kullanlmtr.
(a)
(b)
ekil 4.25: Referans Grntnn Mavi Renk H istogram
38 ekil 4.25 (a)da algoritma ile elde edilen deerlerden elde edilen histogram, ekil 4.25 (b)de ise dier bir grnt ilem programndan elde edilen yeil renk histogramdr. Bu histogramlar da ekil 4.22deki referans grnt kullanlmtr.
long []histogram_Read = new long[256]; long []histogram_Green = new long[256]; long []histogram_Blue = new long[256];
for (int i = 0;i<5400;i++) { histogram_Read[renkler_gecici_1[i]]++; histogram_Green[renkler_gecici_2[i]]++; histogram_Blue[renkler_gecici_3[i]]++; }
Tablo 4.10 Histogram Algoritmas
Tablo 4.10da uygulamada kullanlan histogram algoritmas verilmitir. Bu almada, grntde yer alan btn pikseller 5400 lk dizilere piksel piksel okunarak aktarlmtr. Bu dizilerdeki renklerin toplamlarn krmz, yeil ve mavi olarak bulabilmek iin bir dng oluturulur. Piksellerin iersindeki deerler 0-255 aralnda olaca iin toplamlarn tutulduu deiken diziler 256 uzunluunda tanmlanr.
ekil 4.26: En Kk Kareler Toplam Metrii ve Palet 48
39 ekil 4.26da 48 renk ieren paleti ile en kk kareler toplam metriinin uygulanmasndan sonra elde edilen grnt yer almaktadr. Bu grntnn krmz renk histogram ekil 4.27 (a)da, yeil renk histogram (b)de, mavi renk histogram (c)de verilmitir.
Krmz (R)
21
41
61
81 101 121 141 161 181 201 221 241
(a)
Yeil (G)
22
43
64
85
106 127 148 169 190 211 232 253
(b)
Mavi (B)
22
43
64
85
106 127 148 169 190 211 232 253
(c)
ekil 4.27:Histogram
40
ekil 4.28: En Kk Mutlak Deerler Metrii ve Palet 48
ekil 4.28de 48 renk ieren paleti ile en kk mutlak deerler metriinin uygulanmasndan sonra elde edilen grnt yer almaktadr. Bu grntnn krmz renk histogram ekil 4.29 (a)da, yeil renk histogram (b)de, mavi renk histogram (c)de verilmitir.
Krmz (R)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
19
37
55
73
91
109 127 145 163 181 199 217 235 253
(b)
Mavi (B)
19
37
55
73
91
109 127 145 163 181 199 217 235 253
(c) ekil 4.29: Histogram
41
ekil 4.30: En Kk Ortalama Deerler Metrii ve Palet 48
ekil 4.30da 48 renk ieren paleti ile en kk ortalama deerler metriinin uygulanmasndan sonra elde edilen grnt yer almaktadr. Bu grntnn krmz renk histogram ekil 4.31 (a)da, yeil renk histogram (b)de, mavi renk histogram (c)de verilmitir.
Kr m z (R)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(b)
M avi (B)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(c) ekil 4.31:Histogram
42
ekil 4.32: En Kk Kareler Toplam Metrii ve Palet 24
ekil 4.32de 24 renk ieren paleti ile en kk kareler toplam metriinin uygulanmasndan sonra elde edilen grnt yer almaktadr. Bu grntnn krmz renk histogram ekil 4.33 (a)da, yeil renk histogram (b)de, mavi renk histogram (c)de verilmitir.
Kr m z (R)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(b)
M avi (B)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(c) ekil 4.33: En Kk Ortalama Deerler Metrii ve Palet 48
43
ekil 4.34de 24 renk ieren paleti ile en kk mutlak deerler metriinin uygulanmasndan sonra elde edilen grnt yer almaktadr. Bu grntnn krmz renk histogram ekil 4.35 (a)da, yeil renk histogram (b)de, mavi renk histogram (c)de verilmitir.
Kr m z (R)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(b)
M avi (B)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(c) ekil 4.35: En Kk Mutlak Deerler Metrii ve Palet 24
44
ekil 4.36: Ortalama Deerler Metrii ve Palet 24
Kr m z (R)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(b)
M avi (B)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(c) ekil 4.37: Ortalama Deerler Metrii ve Palet 24
45
ekil 4.38 En Kk Kareler Toplam Metrii ve Palet 12
ekil 4.38de 12 renk ieren paleti ile en kk ortalama deerler metriinin uygulanmasndan sonra elde edilen grnt yer almaktadr. Bu grntnn krmz renk histogram ekil 4.39 (a)da, yeil renk histogram (b)de, mavi renk histogram (c)de verilmitir.
Kr m z (R)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(b)
M avi (B)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(c) ekil 4.39 Histogram
46
Kr m z (R)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(b)
M avi (B)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
47
Kr m z (R )
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(b)
M avi (B )
19
37
55
73
91
109
127
145
163
181
199
217
235
253
48
ekil 4.44 En Kk Kareler Toplam Metrii ve Palet 32
Kr m z (R)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(b)
M avi (B)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(c) ekil 4.45 Histogram
49
Kr m z (R)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(a)
Ye il (G)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
(b)
M avi (B)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
50
Kr m z (R)
18
35
52
69
86
103 120 137 154 171 188 205 222 239 256
(a)
Ye il (G) 700 600 500 400 300 200 100 0 1 22 43 64 85 106 127 148 169 190 211 232 253
(b)
M avi (B)
22
43
64
85
106
127
148
169
190
211
232
253
51
KULLANILAN METRKLER
Referans grnt zerinde renk ayarlamalar metrikler kullanlmtr. Bu metrikler referans grntdeki her pikselde bulunan renkler ile farkl renk paletindeki (48, 24, 12) renkler arasnda uygulanm ve referans grnty paletlere uydurmak iin elde edilen renkler piksellere ilenerek yeni grntler oluturulmutur.
5.1 Bloklarn Eletirilmesinde Kullanlan Metrikler

Bu uygulama farkl metrik ve farkl renk paleti kullanlmtr. Bu yzden referans grntden Windowsun renk paletleri iin dokuz farkl yeni grnt elde edilmitir. Bu ilemler iin, Windowsun 48, 24 ve 12lik farkl renk paleti ve PCAn uygulanmas sonucu grntnn kendi renklerinden oluturulan 48, 24 ve 12lik farkl renk paleti kullanlmtr.
5.1.1 En kk kareler toplam

Referans grntnn ilk pikselindeki renk alnp, 48 lik renk paletinin tm renkleri ile krmz, yeil ve mavi (RGB) deerlerinin farklarnn kareleri toplam bulunmutur. Ve kan sonulardan minimum olan renk seilip yeni oluacak grntnn ilk pikseline yerletirilmitir. Bu ilem 150x36 lk referans grntsnn 5400 pikselinin herbiri iin uygulanmtr.
52
ri
Ri
Referans Grnt
48 lik Palet
ekil 5. 1: Piksel deerlerin Paletle ileme alnmas
S i(1) = (ri Ri ) 2 + ( g i Gi ) 2 + (bi Bi ) 2

min
i
(5.1)
(1 ) i
rnek olarak 48lik renk paletini verirsek; referans grntdeki ilk pikseli alp 48 renk ile kareler toplamn buluyoruz. Her piksel deeri iin krk sekiz adet Si deeri elde ediyoruz. Bu 48 adet deerden en kn alyoruz ve bu rengin paletteki en yakn rengi seilip tekrar ilgili piksele aktarlyor. Bizim uygulamamzda toplam 5400 adet piksel oldugu iin 5400 defa 48 lik Si deerleri elde edilip minimumu alnyor. r 255 r ... r g b r g b 128 64 255 0 124 255 r g b r g b 128 192 64 255 255 64 .... ....
g 0 b 64
g ... b ...
(a) ekil 5. 2: Metrik Hesaplamas
(b)
53 ekil 5.2 (a) da referans grntdeki pikseller ierisindeki deerler rnei verilmitir. ekil 5.2 (b) de palet 48 deki renkler rnei gsterilmitir. ekil 5.2 deki deerler dikkate alnp forml 5.1 uygulanarak aadaki hesaplanmalar yaplmtr.
(255-128)2 (255-128)2 (255-0)2 (255-255)2
+ (0-64)2 + (0-192)2 + (0-124)2 + (0-255)2
+ + + +
(64-255)2 (64-64)2 (64-255)2 (64-64)2
= = = =
56796 18433 116882 65025
Bu deerlerin en kn alrsak 18433 dr, paletteki renklerden en yakn renk birinci satr ikinci stundaki (128, 192, 64) renktir. Bu renk ilgili piksellere ilenmitir.
5.1.2 En kk mutlak deerler

S i( 2 ) = ri R i + g i G i + b i B i
min
i
(5.2)
( 2 ) i
ekil 5.2 deki deerler dikkate alnp forml 5.2 uygulanarak aadaki hesaplanmalar yaplmtr.
54 |255-128| | 255-128| | 255-0| | 255-255| + |0-64| + | 0-192| + | 0-124| + |0-255| + + + + |64-255| |64-64| |64-255| | 64-64| = = = = 382 319 570 255
Bu deerlerin en k 255 dir, paletteki renklerden en yakn renk ikici satr ikinci stundaki (255, 255, 64) renktir. Bu renk ilgili piksellere ilenmitir.
5.1.3 En kk ortalama deerler

( r + g i + bi ) ( R i + G i + B i ) S i( 3 ) = i 3 3
min
i
(5.3)
(3) i
ekil 5.2 deki deerler dikkate alnp forml 5.3 uygulanarak aadaki hesaplanmalar yaplmtr.
(255 + 0 + 64) (128 + 64 + 255) = 42 .67 3 3

(255 + 0 + 64) (128 + 192 + 64) = 78.33 3 3 (255 + 0 + 64) (0 + 124 + 255) = 20 3 3 | (255 + 0 + 64) (255 + 255 + 64) = 85 3 3
55 Bu deerlerin en k 20 dir, paletteki renklerden en yakn renk ikici satr birinci stundaki (0, 124, 255) renktir.
5.2 Grntlerin Karlatrlmasnda Kullanlan Metrikler

Referans grnt ile referans grntden elde edilen yeni grntlerin karlatrlmasnda RMSE ve PSNR metrikleri kullanlmtr.
5.2.1 RMSE
RMSE
1 n
i =1
( ri R i )
(5.4)
ri Ri n
referans grntnn krmz renkleri Metrikler uygulanarak elde edilen grnnn krmz renkleri Grntlerde toplam piksel says
RMSE
1 n
(g
i=1
G i)2
(5.5)
gi Gi n
56
RMSE =
1 n
i =1
(bi B i )
(5.6)
bi Bi n
Referans grnt ile elde edilen grnt arasnda yaplan karlatrmalar iin forml (5.4), (5.5), (5.6) kullanlarak RMSE deerleri hesaplanm ve Tablo 5.1, 5.2, 5.3, 5.4 de gsterilmitir.
RMSEr 31 31 60
RMSEg 25 25 51
RMSEb 22 22 74
RMSEort 26 26 62
Tablo 5.1 Palet 48e gre RSME deerleri
RMSEr 33 40 69
RMSEg 46 44 67
RMSEb 30 28 80
RMSEort 36 37 72
RMSEr 43 49 64
RMSEg 63 60 79
RMSEb 28 29 48
RMSEort 45 46 64
57
RMSEr 27 29 44 RMSEg 17 17 28 RMSEb 29 31 37 RMSEort 24 25 36
Tablo 5.4 Palet 32gre RSME deerleri
5.2.2 PSNR
Referans grnt ile elde edilen grnt arasnda yaplan karlatrmalar iin forml (5.4), (5.5), (5.6) kullanlarak RMSE deerleri hesaplanm ve bu deerler forml (5.7), (5.8), (5.9) daki formllerde kullanlarak PSNR deerleri bulunmutur.
PSNR
255 RMSEr
255 = 20 log RMSE
(5.7)
grnt deerinin alabilecei en yksek deer. Krmz rengin RMSE lm
PSNR
RMSEg
255 = 20 log RMSE
(5.8)
Yeil rengin RMSE lm
PSNR
RMSEb
255 = 20 log RMSE

Mavi rengin RMSE lm
(5.9)
58 Referans grntler ile metrik uygulamalar sonucunda elde edilen grntler arasndaki karlatrma PSNRlar aadaki tablolarda verilmitir.
Metrik1 Metrik2 Metrik3
PSNRr 18,062 18,062 12,041
PSNRg 20,000 20,000 13,979
PSNRb 20,828 20,828 9,542
PSNRort 19,630 19,630 11,854
Tablo 5.5 Palet 48e gre PSNR deerleri
Tablo 5.5de 48 renkli palete gre krmz, yeil, mavi ve bunlarn ortalamasndan oluan PSNR deerleri verilmitir. Metrik1 ve metrik2 kullanlarak elde edilmi olan grntlerin PSNR deerleri birbirine eittir, metrik3 e gre elde edilmi olan grntnn PSNR deerleri dktr. Grntnn kalitesine bakacak olursak, PSNR deeri dnce kalitede dyor. En uygun grnt metrik1 ve 2 e gre elde edilmi olan grntdr.
PSNRr 16,902 15,563 9,542
PSNRg 13,979 13,979 9,542
PSNRb 18,062 19,085 9,542
PSNRort 16,314 16,209 9,542
Tablo 5.6de 24 renkli palete gre PSNR deerleridir. Bu tabloda da metrik1 ve metrik2 kullanlarak elde edilmi olan grntlerin PSNR deerleri birbirine yakn, metrik3 e gre elde edilmi olan grntnn PSNR deerleri dktr. Kaliteli grnt iin PSNR deeri yksek olan metrik1e gre hesaplanm birinci grnt alnr.
59
Metrik1 Metrik2 Metrik3 PSNRr 13,979 13,979 9,542 PSNRg 12,041 12,041 9,542 PSNRb 19,085 18,062 13,979 PSNRort 15,035 14,694 11,021
Tablo 5.7da 12 renkli palete gre PSNR deerleridir. Dier iki tabloda olduu gibi, bu tabloda da metrik1 ve metrik2 kullanlarak elde edilmi olan grntlerin PSNR deerleri birbirine yakn, metrik3 e gre elde edilmi olan grntnn PSNR deerleri dktr. Kaliteli grnt iin PSNR deeri yksek olan metrik1e gre hesaplanm birinci grnt alnr. Tablo 5.5, 5.6, 5.7deki deerleri ayr ayr incelenmi ancak bu tez almasnda bu tablonun birleiminden bir karar verilmektedir. Toplam dokuz grntnn PSNR deerlerine baklp en uygun olan grnt seilir. Bu bilgiler tablo 5.8de gsterilmitir.
Metrik 48/1 48/2 48/3 24/1 24/2 24/3 12/1 12/2 12/3
PSNRr 18,062 18,062 12,041 16,902 15,563 9,542 13,979 13,979 9,542
PSNRg 20,000 20,000 13,979 13,979 13,979 9,542 12,041 12,041 9,542
PSNRb 20,828 20,828 9,542 18,062 19,085 9,542 19,085 18,062 13,979
PSNRort 19,630 19,630 11,854 16,314 16,209 9,542 15,035 14,694 11,021
Tablo 5.8 PSNR deerleri
60 Tablo 5.8deki referans grntden oluturulan toplam dokuz adet grntnn PSNR deerleri zerinden en uygun grnt seimi 19,630 PSNR ortalama deerine sahip olan grntdr.
PSNRr 19,085 18,062 13,979
PSNRg 23,522 23,522 19,085
PSNRb 18,062 18,062 15,563
PSNRort 20,223 19,882 16,209
Tablo 5.9da 32 renk paletine gre PSNR deerleri verilmitir. Metrik1 e gre PSNR deeri en yksektir. Tablo 5.9da yer alan grntnn PSNR deerleri zerinden en uygun grnt seimi 20,223 PSNR ortalama deerine sahip olan grntdr. Blm 4.3de anlatlan referans grntye, PCA analizi uygulanmas sonucu grnt renklerinden oluan 48, 24 ve 12lik renk paletleri ile metrikler uygulanarak elde edilen grntlerin PSNR deerleri Tablo 5.10da verilmitir. Tablo incelendiinde, 48 renkten oluan palet ile en kk kareler toplam metriinin uygulanmasndan sonra elde edilen grntnn PSNR deeri 27,835 olarak bulunmutur. Bu deer, grnt ileme uygulamalar iin iyi olarak deerlendirilebilir.
61
Metrik 48/1 48/2 48/3 24/1 24/2 24/3 12/1 12/2 12/3 PSNRr 29,827 29,827 29,827 27,235 27,235 27,235 24,609 24,609 25,105 PSNRg 26,444 26,444 13,979 23,522 23,522 13,979 18,062 16,902 12,041 PSNRb 27,235 26,444 15,563 23,522 23,522 13,979 19,085 19,085 12,041 PSNRort 27,835 27,572 19,790 24,759 24,759 18,398 20,585 20,199 16,396
Tablo 5.10 PCAn uygulama sonucu PSNR deerleri
62
SORUNLU BLGELERN TEHS
Bu tez almasnda gelitirilen uygulama farkl grntler iin altrlmtr. Bayrak grntsndeki ay-yldz kenarlarnda bozulmalar grlmtr. Bu sorunun giderilmesi iin grntnn kendi renkleri zerinden palet oluturulur. Grnt piksel olarak okunur ve en ok kullanlan renk pikselleri bykten ke sralanr. lk 32 renk alnr ve palet oluturulur.
Metrik 48/1 48/2 48/3 24/1 24/2 24/3 12/1 12/2 12/3 32/1 32/2 32/3
RMSEr 13 13 110 48 48 53 48 48 169 2 2 8
RMSEg 9 9 113 62 62 62 79 79 87 1 1 7
RMSEb 5 4 21 9 8 21 31 31 101 2 2 3
RMSEort 9 9 81 40 39 45 53 53 119 1 1 6
Tablo 6.1 RMSE deerleri
Tablo 6.1 de bayrak grntsnn RMSE deerleri verilmitir. Bu deerlere gre karlatrma yapldnda en yksek PSNR deeri, 32 renk paleti ile elde edilmitir.
63 Tablo 6.2 de bayrak grntsnn PSNR deerleri verilmitir. Bu deerlere gre karlatrma yapldnda en yksek PSNR deeri, 32 renk paleti ile elde edilmitir.
Metrik 48/1 48/2 48/3 24/1 24/2 24/3 12/1 12/2 12/3 32/1 32/2 32/3
PSNRr 25,575 25,575 6,021 13,979 13,979 12,041 13,979 13,979 0,000 42,076 42,076 29,827
PSNRg 28,943 28,943 6,021 12,041 12,041 12,041 9,542 9,542 6,021 48,131 48,131 31,126
PSNRb 34,151 35,987 21,584 28,943 29,827 21,584 18,062 18,062 6,021 42,076 42,076 38,588
PSNRort 29,557 30,168 11,208 18,321 18,616 15,222 13,861 13,861 4,014 44,094 44,094 33,181
Tablo 6.2 PSNR deerleri
64
SONU
Bu tez almasnda her grnt piksel piksel okunup bu pikseller zerinde ilemler yaplarak yeni grntler elde edilmitir. Bu yeni grntler referans grntde Windowsun 48, 24, 12lik renk paletleri ile en kk kareler toplam, en kk mutlak deerler, en kk ortalama deerler metrikleri bulunarak piksellere ilenerek elde edilmitir. Bu almada ncelikle Windowsun renk paletleri kullanlmtr. Bu renk paletleri Windowsun 48 basit renkten oluan palet alnarak, renklerin ortalamas ile 24 ve 12lik renk paletleri oluturulmutur. Elde edilen 24 ve 12lik renk paletlerinde beyaz renk kaybolmutur. Bu yzden beyaz renk sabit tutularak 24 ve 12lik renk paletleri tekrar elde edilerek ileme alnmtr. almamzn esasn oluturan renk azaltma ilemi iin ana bileenler analizi(PCA) kullanlarak, grntnn kendi renklerinden oluan 48, 24 ve 12lik renk paletleri oluturulmutur. Bu uygulama .Net C#da gelitirilmitir. C# grafik konusunda snflar ve bu snflara ait yntemler sunmaktadr. rnein bir grntnn bir pikselini okumak iin getpixel metodu kullanlr. Bu metotda pikselin bulunduu konum (x,y) koordinatlar eklinde verilir. Renk deikeni RGB eklinde piksel dndrlr. zerinde ilem yaplr ve setpixel ile (x,y) koordinatlar ile konum belirlenip ilenir. Bylece bir grnt zerinde ilem yapmak kolaylar. Uygulamada, ana bileenler analizi iin istatistik uygulamalar iin kullanlan Matlab 7.1de allmtr. Matlab, matrisler zerinde hzl ilem yapabilme zelliine sahiptir. Bu da PCA almamzda bize kolaylk ve hz kazandrmtr. Uygulamada kullanlan grnt dosyalar .tif uzantldr. Referans grnt zerinde paletler ile metriklerin uygulanmas sonucu elde edilen grntlerde bilgisayara .tif uzantl olarak kaydedilmektedir.
65 Uygulama referans ve referans zerinden elde edilen grntlerin arasnda RMSE ve PSNR deerleri bulunmu ve deerler uzants .txt yada .xls dosyalarna kaydedilmitir. Blm 5de anlatlan metrikler ile referans grnt Windowsun 48, 24, 12lik paletleri ve PCA analizi sonucu elde edilen 48, 24, 12lik paletleri ile uygulanr ve farkl grntler elde edilir. Bu grntler zerinde blok karlatrma yaplr ve en uygun grnt seimi baarl bir ekilde gerekletirilir. Grnt karlatrma RMSE in bir fonksiyonu olan PSNR deerleri ile yaplr. Renk azaltma ilemi iin kullanlan PCA analizi ile eitli grntler zerinde alma yaplm ve ok iyi sonular elde edilmitir. PSNR deerlerine bakldnda renk azaltma konusunda olduka baarl sonular elde edilmitir. Blm 4de anlatlan paletler dnda grntnn kendi renklerinden C#da gelitirilen algoritma ile 32 renkli palet oluturulur. Grnt piksel piksel okunur ve renklerin grntde ka kez kullanld hesaplanr. Elde edilen deerlerden en ok kullanlan 32 renk alnarak palet oluturulur. Referans grnt ile 32 renkli palet arasnda blm 5de anlatlan metrikler uygulanr adet grnt elde edilir. Bu grntlerin PSNR deerlerine baklr ve en yksek PSNR deerleri bulunur. PSNR deerleri yksek olan grntlerin kaliteside yksek olarak elde edilir. Seilen grntler Microsoft Access veri tabannda kaydedilmektedir. Veri tabannda grnt bilgileri, paletler (uygulamada kullanlan tm renk paletleri) ve renci bilgileri tutulmaktadr. Veri tabannda tutulan bu veriler zerinden rencilerin trenlerde kullanacaklar grev kartlar baslmaktadr. Tez almas kapsamnda, verilen bir grntden trenlerde stadyumda deiik renklerden oluan levhalarla gsterimi iin uygun grntnn belirlenmesi zm gelitirilmitir. Bu uygulamada yksek znrlkl grntler ileme alnp, renk azaltmalar teknikleri
66 kullanlarak daha alak znrlkl grntler elde edilmitir. Uygulama alr durumdadr ve ileride oluabilecek ihtiyalara gre kolayca geniletilebilecek bir yapdadr.
67
KAYNAKLAR DZN
Adobe PhotoShop 7 Documentation, Adobe Systems Incorporated, 2002 Algan S., 2007, Her Ynyle C#, Pusula Yaynclk Angel E., 2006, Interactive Computer Graphics, Addison Wesley Hearn D., Baker M.P., 1997, Computer Graphics C Version, Pearson Prentice-Hall, Pearson Education, Inc. Upper Saddle River, New Jersey 07458. Matlab6.5 Image Processing Toolbox Documentation, The MathWorks Inc., 2002 Overall J.E., Klett C.J.,1972, Applied Multivariate Analysis, McGrawHill, Inc. zdamar K., 2002, Paket Programlar ile statistiksel Veri Analizi (ok Deikenli Analizler), ISBN 975-6787-00-7, 975-6787-02-3 http://ieeexplore.ieee.org http://images.google.com.tr/ http://en.wikipedia.org/wiki/Principalcomponentanalysis http://www.mathworks.com/access/helpdesk/help/toolbox/mbc/index.htm http://www.msakademik.net//makaleler_detay.aspx?id=46 http://www.msakademik.net//makaleler_detay.aspx?id=48
68 http://www.msakademik.net//makaleler_detay.aspx?id=51 http://www.tablocu.com http://tr.wikipedia.org/wiki/RGB, 2007
69
EKLER
Ek 1 Uygulamann Kullanm Ek 2 Programn ktlar Ek 3 Trke-ngilizce Terimler Szl
70
Ek1. Uygulamann Kullanm

Tez kapsamnda gelitirilen uygulama Visual Studio .NET 2003 C# da formlar kullanlarak kullanc arayz oluturulmutur. Uygulama kurulum dosyas olarak hazrlanp kullancnn bilgisayarna kurulabilmektedir. Uygulama kurulumunda sadece altrlabilir dosyalar ve uygulama iin gerekli olan dosyalar bulunur ve diskte fazla yer kaplamaz. Uygulamann kullanc ara yz ekil ek1.1 de verilmitir. Kullanc bu ara yz sayesinde resim seebilir ve setii grnt yukarda blmlerde anlatlan admlardan geirilir ve sonuta stadyumda gsterilecek olan en uygun grnt elde edilir.
ekil ek1.1: Uygulama Ekran
Bu ara yz .NET in sunmu olduu form zellikleri ile hazrlanmtr. Bu ortam, program gelitiricilerin, kullanc ara yz oluturmalarnda kolaylk salar, form zerine resimler iin picturebox
71 lar yerletirilir ve program iinden bu pictureboxlara ilgili dosyalar aktarlr. Hangi dosyann seileceine kullanc karar verir. Bu etkileimi salamak iin form zerinde dmeler (button) vardr. ekil ek1.2de form ekli verilmitir.
Grnt alan
dme
ekil ek1.2: .NETde tasarlanan uygulama ekran
.Netde kod dosyalar .csproj uzantl olarak kaydedilirken kullanc ara yz dosyalar .cs uzantl olarak kaydedilmektedir. Bu dosyalar sadece programn hazrland makinada vardr, kullanc makinasnda yer almaz. nk proje dosyasn kurulum projesi ile birletirip kurulum dosyas oluturulur. Kullanc sadece kurulum dosyasn altrp projeyi makinasna ykler. Kullanc Resim A dmesini tklayarak dosya seme penceresini karsna getirir, bu pencerede .tif uzantl dosyalar seebilir. Ara yzn Resim A dmesi tklandnda karmza gelen pencere grnts ekil ek1.3de verilmitir.
72
ekil ek1.3: Dosya Seme Ekran
ekil ek1.3deki pencereden ilgili dosya seildiinde ekil ek1.4deki grnt oluur. Ve penceredeki 2x2lik dntrme dmesi tklandnda ekil ek1.4deki pencere ekrana gelir. Bu penceredeki grntlerden birincisi kullancnn setii resimdir ikinci ise 2x2lik bloklara ayrlm referans grntdr.
ekil ek1.4: Dosya Seme Ekran
73
ekil ek1.5: Metrik Uygulamalar Sonundaki Grntler
Bu aamada kullanc ara yznde yer alan zerinde Metrikler yazl dme tklanrsa, yukarda blm 5.1de ayrntlar ile aklanm olan bloklarn eletirilmesinde kullanlan metrikler gerekletirilip elde edilen grntler ekil ek1.5 de verilmitir. En stteki resim referans grntsdr, sra ile 48, 24, 12lik paletlere gre metrik grntleri grlmektedir. Bu pencerede mevcut olan RMSE ve PSNR hesaplama dmeleri, histogtam hesaplama dmeleri tklanarak bu penceredeki btn grntlerin histogramlar ve RMSE ile PSNRlar hesaplanp diskte bir dosyaya yazdrlr. Bu pencerede toplam on adet grnt olduundan grntlerin histogram dosyalar da on adettir. Yukarda blm 4de anlatlan tablo 4.1de yer alan algoritma referans grnt zerinde uygulanarak elde edilen histogram deerlerinin dosyadaki grntsnn bir blm tablo ek1.1de verilmektedir.
74
Krmz (R) 0 0 0 0 4 0 0 0 18 0 0 0 50 0
Yeil (G) 0 0 0 0 5 0 2 0 51 0 75 0 160 0
Mavi (B) 86 0 47 0 144 0 131 0 333 0 146 0 143 0
Tablo ek1.1 Histogram deerleri
Yukarda blm 5de verilen forml (5.7), (5.8), (5.9) un kullanlarak elde edilen RMSE deerlerinin kaydedilen dosyadaki grntlerinden bir blm tablo ek1.2de, PSNR deerleride tablo ek1.3 de verilmektedir.
RMSEr 35 31 86 33
RMSEg 27 25 70 46
RMSEb 24 22 68 30
RMSEort 28 26 75 36
Tablo ek1.2 RMSE deerleri
75
Metrik 48/1 48/2 48/3 24/1
PSNRr 16,902 18,062 6,021 16,902
PSNRg 19,085 20,000 9,542 13,979
PSNRb 20,000 20,828 9,542 18,062
PSNRort 18,662 19,630 8,368 16,314
Tablo ek1.3 PSNR deerleri
Bu ilemlerden sonra en uygun grnt seilir ve bu grntde baz piksellerdeki renkler kullancya uygun gelmeyebilir veya deitirmek isteyebilir, bu durumda grnt tklanr ve her piksele bir kare denk gelecek ekilde yeni bir pencerede gsterilir. Bu penceredeki her kare tklanabilir zelliktedir ve tklandnda ilgili palet ekrana gelerek istenilen renk deiiklii yaplabilir ve yaplan bu deiiklikler Kaydet dmesi tklanarak kaydedilir. ekil ek1.6da dmelerden oluan grnt ve ekil ek1.7de palet grnts verilmektedir.
ekil ek1.6:Renk Deitirme ekran
76
ekil ek1.7:Renk Deitirme ekran ve Palet
Grnt seim ilemi bittikten sonra rencilerin hangi renkteki levhay kaldracan gsteren tablo bir dosyann iine yazdrlr. Oluturulan tm grntler veri tabanna kaydedilebilir. Kaydedilen verilerden rencilere resmi trenlerde kullanacaklar grev kartlar baslabilir.
ekil ek1.8:Gorev kart basm
77
ekil ek1.9:Gorev kart basm
ekil ek1.8de renci yerletir dmesi tklanarak elde edilen grnt verilmitir. Bu ekrandaki grev kart dmesi tklanarak, renci baznda grev kartlar grnts ekil ek1.9da verilmitir. renci grev kart basm iin renci_master, grnt_master ve paletler tablolar kullanlm ve bunlarn grnts ekil ek1.10, ek1.11, ek1.12de verilmitir. Veri taban olarak Access veri taban seilmitir.
ekil ek1.10:renci bilgileri tablosu
78
ekil ek1.11:Grnt bilgileri tablosu
ekil ek1.12:Palet bilgileri tablosu
ekil ek1.13:Tablolar
ekil ek1.13de renci grev kart basmnda kullanlan tablolarn birbirleri arasndaki ilikiler (relationship) verilmitir.
79
Ek2. Program ktlar

Procedure 2x2 /* 2x2 lik bloklara ayrlarak renk azaltmas ilemi. Char mesaj byte dizi1[300,72] byte dizi1[300,72] byte dizi1[300,72] byte renkler1[5400] byte renkler2[5400] byte renkler3[5400] integer toplam_kirmizi, toplam_yesil,toplam_mavi integer ortlama_kirmizi,ortalam_yesil,ortalama_mavi if resmi_sec = null then mesaj else Color Renk Bitmap bmp Bitmap(pictureBox.Image) Lutfen once resim seciniz. Print(mesaj)
for i=0 to bmp.Heght-1,j i+2 do for j=0 to bmp.Width-1,j j+2 do toplam_kirmizi 0 toplam_yesil 0;toplam_mavi 0 ortalama_kirmizi 0;ortama_yesil 0 ortalama_mavi 0
80
for ii=i , ii1=0 to ii1<2 do for ii=i , ii1=0 to ii1<2 do Renk bmp.GetPixel(ii,jj) Renk.R Renk.G Renk.B Dizi1[ii,jj] Dizi1[ii,jj] Dizi1[ii,jj]
/* Renklerin toplam hesaplanr. Toplam_kirmizi=toplam_kirmizi+dizi1[ii,jj] Toplam_yesil=toplam_yesil+dizi1[ii,jj] Toplam_mavi=toplam_mavi+dizi1[ii,jj] Repeat Repeat /* 2x2 lik blogun ortalamas alnr. Ortalama_kirmizi Ortalama_yesil Ortalama_mavi Renkler1[nn1] Renkler2[nn1] Renkler3[nn1] nn1 nn1+1 for kk1=j , kk3=0 to kk3<2 do renk Color.FromArgb(ortalama_kirmizi, ortalama_yesil, ortalama_mavi) /* Elde edilen yeni renk ilgili piksellere yerletirilir. toplam_kirmizi/4 toplam_yesil/4 toplam_mavi/4 ortlama_kirmizi ortlama_yesil ortlama_mavi
for kk=i , kk2=0 to kk2<2 do
81 bmp.SetPixel(kk,kk1,renk) repeat repeat picturebox.image repeat repeat end 2x2 /* Metriklerin Hesaplanmas Procedure Palet_Secimi(renk_adet,satir,sutun) Renkler_Dizini picturebox[renk_adet] bmp
For rows=0 to rows<satir do For cols = 0 to cols < sutun do i (rows * sutun) + cols PictureBox (Read,Green,Blue) Renkler_Dizini[i] Read(paletler) Renkler_Dizini[i].BackColor repeat repeat End Palet_Secimi Procedure Metrikler Palet_Secimi(48,6,8)
82 Palet_Secimi(24,6,4) Palet_Secimi(12,3,4) integer S[48]; S_24[24]; S_12[12] integer toplam_RMSE_48_R[3]; toplam_RMSE_48_G[3]; toplam_RMSE_48_B[3]; integer toplam_RMSE_24_R[3]; toplam_RMSE_24_G[3]; toplam_RMSE_24_B[3]; integer toplam_RMSE_12_R[3]; toplam_RMSE_12_G[3]; toplam_RMSE_12_B[3]; integer toplam_piksel for i=0 to 3 do toplam_RMSE_48_R[i] 0 0 0 0 0 0 0 0 0 toplam_RMSE_48_G[i] toplam_RMSE_48_B[i] toplam_RMSE_24_R[i] toplam_RMSE_24_G[i] toplam_RMSE_24_B[i] toplam_RMSE_12_R[i] toplam_RMSE_12_G[i] toplam_RMSE_12_B[i] repeat for i = 0 to 5400 do /* Metrik 1 5400
83 For j = 0 to 48 do S[j] (renkler1[i] Renkler_Dizini[j].R)* (renkler1[i] Renkler_Dizini[j].R) + (renkler2[i] Renkler_Dizini[j].G)* (renkler1[i] Renkler_Dizini[j].G)+ (renkler3[i] Renkler_Dizini[j].B)* (renkler1[i] Renkler_Dizini[j].B) repeat for j = 0 to 48 do if S[j] <= kucuk then kucuk endif repeat renklerS11[i] = Renkler_Dizini[kucuk_index].R renklerS12[i] = Renkler_Dizini[kucuk_index].G renklerS13[i] = Renkler_Dizini[kucuk_index].B k48 0 toplam_RMSE_48_R[k48] + (renkler1[i] Renkler_Dizini[kucuk_index].R) *(renkler1[i] Renkler_Dizini[kucuk_index j].R) toplam_RMSE_48_G[k48] toplam_RMSE_48_G[k48] + (renkler2[i] Renkler_Dizini[kucuk_index].G) * (renkler2[i] Renkler_Dizini[kucuk_index j].G) toplam_RMSE_48_B[k48] toplam_RMSE_48_B[k48] + (renkler3[i] Renkler_Dizini[kucuk_index].B) S[j] j kuck_index
toplam_RMSE_48_R[k48]
84 * (renkler3[i] Renkler_Dizini[kucuk_index j].B) /* Metrik 2 for i=0 to 48 do S[i] Repeat For j = 0 to 48 do S[j] Abs(renkler1[i] Renkler_Dizini[j].R) + (renkler2[i] Renkler_Dizini[j].G)+ (renkler3[i] Renkler_Dizini[j].B) repeat for j = 0 to 48 do if S[j] <= kucuk then kucuk endif repeat renklerS21[i] = Renkler_Dizini[kucuk_index].R renklerS22[i] = Renkler_Dizini[kucuk_index].G renklerS23[i] = Renkler_Dizini[kucuk_index].B k48 k48+1 toplam_RMSE_48_R[k48] + (renkler1[i] Renkler_Dizini[kucuk_index].R) S[j] j kuck_index 0
85 * (renkler1[i] Renkler_Dizini[kucuk_index j].R) toplam_RMSE_48_G[k48] toplam_RMSE_48_G[k48] + (renkler2[i] Renkler_Dizini[kucuk_index].G) * (renkler2[i] Renkler_Dizini[kucuk_index j].G) toplam_RMSE_48_B[k48] toplam_RMSE_48_B[k48] + (renkler3[i] Renkler_Dizini[kucuk_index].B) * (renkler3[i] Renkler_Dizini[kucuk_index j].B) /* Metrik 3 for i=0 to 48 do S[i] repeat for j = 0 to 48 do S[j] Abs((renkler1[i] + renkler2[i] + renkler3[i])/3 (Renkler_Dizini[j].R)+Renkler_Dizini[j].G +Renkler_Dizini[j].B) / 3) repeat for j = 0 to 48 do if S[j] <= kucuk then kucuk endif repeat renklerS31[i] = Renkler_Dizini[kucuk_index].R renklerS32[i] = Renkler_Dizini[kucuk_index].G renklerS33[i] = Renkler_Dizini[kucuk_index].B S[j] j kuck_index 0
86
k48
k48+1 toplam_RMSE_48_R[k48] + (renkler1[i] Renkler_Dizini[kucuk_index].R) * (renkler1[i] Renkler_Dizini[kucuk_index j].R)
toplam_RMSE_48_G[k48]
toplam_RMSE_48_G[k48] +
(renkler2[i] Renkler_Dizini[kucuk_index].G) * (renkler2[i] Renkler_Dizini[kucuk_index j].G) toplam_RMSE_48_B[k48] toplam_RMSE_48_B[k48] + (renkler3[i] Renkler_Dizini[kucuk_index].B) * (renkler3[i] Renkler_Dizini[kucuk_index j].B) /* 24 ve 12 lik paletlerde ayn algoritma ile ilenir. Repeat /* RMSE hesaplamas for i = 0 to 3 do RMSE_R48[i] RMSE_G48[i] RMSE_B48[i] repeat End Metrikler Sqrt(toplam_RMSE_48_R[i] / toplam_piksel Sqrt(toplam_RMSE_48_G[i] / toplam_piksel Sqrt(toplam_RMSE_48_B[i] / toplam_piksel
87 /* Grntye gore palet oluturma Procedure Renk_32 integer toplam_piksel 5400
integer toplam_kac_renk[toplam_piksel] for i=0 to i<nn-1 do for j = i+1 to j<nn do if renkler1[i] = renkler1[j] then if renkler2[i] = renkler2[j] then if renkler3[i] = renkler3[j] then toplam_kac_renk[i] toplam_kac_renk[i] +1 endif endif endif repeat repeat /* Bykten ke doru sralama integer sakla_toplam_renk integer sakla_indexler integer sakla_index[toplam_piksel] for i=0 to toplam_piksel do sakla_index[i] repeat i
88
for i=0 to i<toplam_piksel-1 do for j = i+1 to j < toplam_piksel do if (toplam_kac_renk[i] < toplam_kac_renk[j]) then sakla_toplam_renk sakla_indexler sakla_index[i] sakla_index[j] endif repeat repeat /* Ayn olanlarn listeden silinmesi For i = 0 to i < toplam_piksel-1 do For j = i+1 to j < toplam_piksel do if (renkler1[sakla_index[i]] = renkler1[sakla_index[j]]) then if (renkler2[sakla_index[i]] = renkler2[sakla_index[j]]) then if (renkler3[sakla_index[i]]= renkler3[sakla_index[j]]) then Clear(toplam_kac_renk,j,1) Clear(sakla_index,j,1) endif endif endif toplam_kac_renk[i] toplam_kac_renk[i] toplam_kac_renk[j] sakla_index[i] sakla_index[j] sakla_indexler sakla_toplam_renk
toplam_kac_renk[j]
89 repeat repeat /* 32 renk bulma integer n1 = 0 for i = 0 to i < toplam_piksel-1 do f (toplam_kac_renk[i] not = 0 ) & n1 < 32 then Son_index[n1] n1 endif repeat Palet_32 /* elde edilen renkler renkler dizinine palet 48 algoritmas ile aktarlr. end Renk_32 /* PSNR deerlerinin hesaplanmas Procedure PSNR_RMSE /* RMSE ler metrikler blmnde hesaplanmtr. integer PSNR_R_48[3] for i=0 to 3 do PSNR_R_48[i] 20 * Log10(255/toplam_RMSE_R_48[i] PSNR_G_48[i] 20 * Log10(255/toplam_RMSE_G_48[i] PSNR_B_48[i] 20 * Log10(255/toplam_RMSE_B_48[i] /* Dosyaya yazdrlr Yazdr(PSNR_R_48[i], PSNR_G_48[i], PSNR_B_48[i], toplam_RMSE_R_48[i],toplam_RMSE_G_48[i], toplam_RMSE_B_48[i]) n1 + 1 sakla_index[i] toplam_kac_renk[i] Son_toplam_kac_renk[n1]
90 repeat /* Yukardaki ilemler palet 24 ve palet 12 iinde uygulanr. End PSNR_RMSE /* Grntlerin table kaydedilmesi. Procedure Resimleri_Kaydet(integer palet,integer R,integer G,integer B) Goruntu_No_Hesap() ; for i=0 to toplam_piksel do write(goruntu_no,i,R,G,B) repeat end Resimler_Kaydet Procedure Goruntu_No_Hesap Read(Goruntu_Master_count) Goruntu_no Goruntu_Master_count / 5400 +1 end Goruntu_No_Hesap Procedure Kullanlacak_Goruntu_Kaydet Resimleri_Kaydet(48,renklerS111,renklerS112,renklerS113); end Kullanlacak_Goruntu_Kaydet /* rencilere verilecek grev listesi Procedure Ogrenci_Gorev_Listesi /* Bu tez uygulamasnda Crystal Reports kullanlarak renci grev kartlar baslabilinir. /* Bu raporda, bir ana rapor (main_report) ve toplam fon adeti kadar alt rapor (sub_report) kullanlmaktadr. Raporda Crystal Reports zellikleri ile tablolar ilikilendirilerek listeler oluturulabilir. end Ogrenci_Gorev_Listesi
91 /* Grntlerin renk piksel baznda renk deitirme ilemi Procedure Butonlu_Resim_Goster(pictureBox resim_adi,integer S1, integer S2, integer S3, integer palet_secimi) integer satir, sutun, n1 satir sutun n1 0 0 0
buttton buton1 for i =0 to i<toplam_piksel do if (i%150 = 0) then n1 satir sutun endif buton1.Click n1 sutun repeat end Butonlu_Resim_Goster Procedure buton_sec Palet_Secimi(48,6,8) end buton_sec n1+36 sutun + 1 (buton_sec) buton1.BackColor = Color.FromArgb(S1,S2,S3) satir satir + 1 0
92 Procedure Palet_Secimi(renk_adet,satir,sutun) Renkler_Dizini picturebox[renk_adet] For rows=0 to rows<satir do For cols = 0 to cols < sutun do i (rows * sutun) + cols PictureBox (Read,Green,Blue) Renkler_Dizini[i] Read(paletler) Renkler_Dizini[i].BackColor repeat repeat end Palet_Secimi Procedure Butonlu_Goruntu butonlu_Resim_Goster(resim32,renklerS111,renklerS112, renklerS113,0); end Butonlu_Goruntu
93
Ek3. Trke-ngilizce Terimler Szl

Trke Animasyon Ana Bileenler Analizi Bellek Bilgi Dme ngilizce :Animation :Principal Components Analysis(PCA) :Memory :Information :Button
En byk iaret grlt Peak signal to noise ratio (PSNR) oran En kk kareler :Root minumum Square Error (RMSE) ortalamasnn karekk Fare Gerek Renk Giri Birimleri Grnt Grnt ileme Grafik sistemler Gri seviye kili grnt likiler lemci letim sistemi z maskesi Kullanc arayz Oyun ubuu :mouse :True color :Input devices :Image :Image processing :Graphics systems :Gray-Scale :binary images :Relationship :Processor :Operating system :Shadow mask :User interface :Joystic
94 zdeerler zvektrler Piksel Piksel bellek Renk azaltma Renk sistemi Snf Simlasyon Tasarm Yazlm :Eigenvalues :Eigenvectors :Pixel :Frame buffer :Color reduction :Full Colour :Class :Simulation :Dizayn :Software
95
ZGEM Nil KARACA

adres: Gzelyal Mahallesi 22 Sokak No: 2/5 Konak/ZMR 35280 tel: (0232) 2463971 e-mail: nil.karaca@ege.edu.tr
Kiisel Bilgiler
Milliyeti Doum Yeri / Tarihi
: T.C. : zmir / 29.03.1968
Eitim
2005 -
Ege niversitesi Uluslararas Bilgisayar Enstits (UBE) Bilgi Teknolojileri Ana Bilim Dal
1985- 1989
Ege niversitesi Fen Fakltesi Matematik Blm
1982-1985 Deneyim 1989-
zmir Karata Lisesi Ege niversitesi Analist Programc (Uzman)

Dusuk Cozunurluklu Fotograf

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dusuk Cozunurluklu Fotograf

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EGE NVERSTES FEN BLMLER ENSTTS

(YKSEK LSANS TEZ)

ALAK ZNRLKL FOTORAFLARIN GRNTLENMES VE BUNLARIN OPTMZASYONU LE LGL BR ALIMA

Tez Danman : Prof. Dr. Aydn ztrk

mza: ....................... ....................... .......................

5 kaynaklar dizini, program ktlar ve ekler balkl blmler izlemektedir.

2.1 Bilgisayar Grafikleri

2.2 Pikseller ve Grnt Ara Bellek

ekil 2.1: Piksel grnt (Angel Edward, 2006)

2.3 Resim Tipleri (Image Types)

2.3.1 Gerek Renk (true color)

2.3.2 Gri Seviye (gray scale)

2.3.3 ndeksli Renk (Indexed)

2.4 Grnt Histogram (Histogram)

ekil 2.2: Bir grnt ve histogram (Matlab6.5 Ktphanesi)

2.5 Histogram Eitleme (Histogram Equalization)

Histogram Equalization Orijinal grnt

Orijinal grnt histogram

Histogram eitlenmi grnt

ekil 2.3: Histogram Eitleme (Matlab6.5 Ktphanesi)

2.6 Histogram Belirleme (Histogram Specification) Younluk Ayarlama (Intensity Adjustment)

Eitlenmi histogram Orijinal grntnn histogram ekil 2.4: Histogram Belirleme

2.7 Grnt Karlatrma Metrikleri

2.7.1 RMSE (Root Mean Squared Error)

2.7.2 PSNR (Peak Signal-to-Noise Ratio)

ekil 2.5: PSNR

PSNR, hesaplamasnda MSE veya MSEin karekk RMSE kullanlmaktadr.

Forml (3.8)de RGB deerlerine gre PSNR hesaplama formlleri verilmektedir.

255 = 20 log RMSE

255 = 20 log RMSE

255 = 20 log RMSE

PROBLEMN TANIMI VE LGL ALIMALAR

3.1 Renk Azaltma (Color Reduction)

Cyan (0, 1, 1) Black (0, 0, 0)

Red (1, 0, 0) Magenta (1, 0, 1)

ekil 3.1: Dz panel (Angel Edward, 2006)

ekil 3.2: Renklerin oluturulmas (http://tr.wikipedia.org/wiki/RGB,2007)

3.2 Ana Bileenler Analizi (Principal Components Analysis PCA)

4.1 Referans Grnt zerinde Yaplan lemler

ekil 4. 1: Orijinal Resim

ekil 4. 2: Referans Grnt

(Piksel1r + Piksel2 r + Piksel 3r + Piksel 4 r )

(4.1) (4.2) (4.3)

+ Piksel2 g + Piksel 3g + Piksel 4 g ) 4

(Piksel1b + Piksel2 b + Piksel 3 b + Piksel 4 b )

ekil 4. 3: Referans Grnt

ekil 4.4: 48 lik Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grntleri

ekil 4.5: 24 lik Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grntleri

ekil 4.6: 12lik Palet ve Metrik Uygulama Sonu Grntleri

4.2 Renk Paletleri 4.2.1 48, 24, 12 lik renk paletleri

Beyaz Renk R G B 255 255 255

ekil 4.8: Siyah ve Beyaz renklerin RGB deerleri

4.2.2 Ana Bileenler Analizi (Principal Components Analysis)

ekil 4.9: Orjinal grnt

Tablo 4.1 Orjinal grntnn RGB matrisi(toplam n=21600 piksel)

Tablo 4.2 pc katsaylar

10007,29 2035,538 122,0927

82,26349 16,73286 1,003646

1 -195,969 -153,718 -101,988 -60,2622 -49,8009 -51,0347 .

2 108,0507 84,88602 46,54626 17,9244 6,774175 4,949382 .

3 -26,2732 -21,0475 -10,0902 -2,04581 1,726959 3,995863 .

Tablo 4.5 PC dnm matrisi

1 -195,969 -153,718 -101,988 -60,2622 -49,8009 .