GFLLERN KURTULUU (Nectl-Gfiln)

AHMED ZYDDN GMHNEV(K.S.)

GFLLERN KURTULUU (Nectl-Gfiln) AHMED ZYDDN GMHNEV(K.S.)

Tercme: Dr. Mehmed S. Bursal

Vuslat Vakf Yaynlar Tasavvuf Hikemiyat Serisi: 5

Birinci Bask Konya 2006 Tm yayn haklar VUSLAT VAKFIna aittir. Kaynak gsterilerek iktibas yaplr. VUSLAT Eitim Yardmlama Kltr ve evre Vakf Baba Sultan Mah. stanbul Cad. No: 239 Tel: 0332. 350 64 99 Karatay/ KONYA 2

GFLLERN KURTULUU (Nectl-Gfiln)

Ahmed Ziyddn Gmhnev(K.S.)

Tercme: Dr. Mehmed S. Bursal

NSZ

Elinizdeki bu kitap, mminin rh dnysn karartan byk ve kk gnahlar, yet ve hadislerden delil getirerek aklayan ve tasavvuf ahlk esas alan bir eserdir. indeki her satrda bir gnah sralanm, izhna ihtiya duyulan husslar, ayn satr zerine numara drlerek hiyede izh edilmitir. lk basks, stanbulda Matbaa-i mirede Hicr 1268/Mil. 1852 senesinde yaplan bu eserin ikinci basks, yeni ilvelerle, Hicr 1275/Mild 1858 ylnda tekrar yaynlanmtr. Mellif, kitabnda, byk gnahlar hakknda imdiye kadar kesin bir rakamn verilemediini, bz limlerin on iki, bzlarnn yz be, bzlarnn da yedi yz kadar olduunu sylemelerine karlk, say olarak doruya en yakn olan yz yirmi be rakm tercih ettiini bizzat kendisi ifde etmektedir. Kk gnahlar isyan, byk gnahlar fsk ve en byklerini de kfr olmak zere derecede ele alan Gmhnev, bz mutasavvflarn gnahlar arasnda byk kk ayrm yapmaya kar ktklarn da belirtmi, gnahn kklne deil, huzrunda gnah ve su ilediin Cenb- Hakkn byklne bak nasihatini de, hemen ardndan ilve etmitir. Bz talebelerinin, kt ahlk ve huylar, byk ve kk gnahlar anlatan bir risle yazmasn istemeleri zerine Nectl Gfiln i kaleme aldn ifde eden Gmhnev, eserinin birinci blmnde Hanefi mezhebine gre, ikinci blmnde de, fi mezhebi bata olmak zere, dier mezheblere gre byk ve kk gnahlar gstermeyi tercih ettiini belirtmitir. Kitabnda, seyr- slkda sliki yolundan alkoyan, mminlerin gnllerini lekeleyen ve Allah(c.c.)tan uzaklatran bu gnahlar birer birer ele alan mellif, her birinin trifini, delillerini ve kapal ynlerini izh etmeye alm, bu ekilde mridlerini ve btn Mslmanlar bunlardan sakndrmaya gayret sarf etmiti. Tam ismi Kitbu Nectil-Gfiln f envil-kebiri ves-sagiri vel-ahlkir-rezili mead-delil olan esere Nectl-Kebr unvn veren Gmhnev, bu eseri, hibir 4

karlk beklemeden, yalnz dine hizmet, mminlere yardm iin yazp hediye ettiini ifde etmektedir. Kitabn sonunda Kemlzde Ahmed en- Nakibendnin birer takrizleri yer almaktadr.1 Bir vef borcu ve rahmet veslesi olarak da unu ifde etmek isteriz ki, bu gzel eserin tercmesi srasnda, M. Zhid Kotku Hz. nin Nefsin Terbiyesi ile Mminlere Vaazlar kitaplar esas alnm, birer ansiklopedi mahiyetinde olan bu iki eserden zami ekilde, hatt btnyle istifde edilmitir. Allah Tel, mellifine rahmet eylesin, derectn yksek eyleyip bizleri de efatlerine nil eylesin. Cenb- Hakk, cmlemizi, gnahlarn her eidinden uzak duran, kalp aynamz parlatabilen, tvbenin uuruna eren ve amelleri makbl olan kullarndan eylesin. min.
MTERCM

Dr. rfan Gndz, Gmhnev Ahmed Ziyddn, s. 104-107.

AHMED ZYDDN GMHANEV (K.S.) Hz.NN KISA TERCEME- HAL Gmhanede dnyaya gelen, stanbul Sleymaniye Camii haziresinde medfun bulunan, stanbula terifleriyle ufku deien, ariflerin ve evliyalarn kutbu, stad, yardmcs, dayana, yardma yetieni, elinden tutan, kendine ulaanlarn gavs, mridlerinin terbiyecisi, sliklerin irad edicisi, Kuran edebiyle yaayan, Allah(C.C.)n kelimesini ve eriatn gnllerde yceltmeye btn gc ile gayret eden, fakih ve muhaddis, Resulullahn (S.A.V.) snneti ve yolundan ayrlmayan, ilim ve marifetlerin kaynann takipisi, milyonlarca insann gnlne irfan nurlarnn akmasna vasta olan Byk eyh Efendi Ahmed Ziyddin bin Mustafa el-Gmhanevi (K.S.) Hazretleridir. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 1813 ylnda Gmhanenin Emirler mahallesinde dnyaya gelmilerdir. Babalar Mustafa, dedeleri Abdurrahman adlarn tarlar. Pederleri ticaretle hayatn kazanan salih bir zt idiler. Gmhanevi Hazretleri be yanda okumaya baladlar. Sekiz yalarna gelince Kuran- Kerim, Delil-i Hayrat, Kaside-i Brde ve Hizbl-Ahzap kraati iin icazet aldlar. On yalarnda babalarnn Trabzona hicretiyle birlikte, orann ileri gelenlerinden olan Laz Hoca, eyh Osman Efendi ve eyh Halid as-Saidden sarf, nahiv ve fkh dersi almaa baladlar. Abilerinin askerde, babalarnn ise yalnz olmas sebebiyle kck yanda bir yandan babalarnn maazasnda alrlar, bir yandan da byk bir ak ve evkle ilim tahsiline gayret ederlerdi. Mutad dersleri ve hafzln devam ettirirken de bizzat elceiziyle rdkleri
6

keseleri satarak helal para biriktirmeye alyorlard. Bu parayla ileride tahsillerini ilerletmek iin gereken masraf karlayacaklard. 1831de amcalaryla birlikte alveri iin stanbula geldiler. Babalar iin lzumlu ticaret eyasn aldktan sonra onlar amcalarna teslim ettiler ve yle buyurdular: Muhterem amcacm, ben u anda gkte ararken yerde bulduum, ilim ve marifet beldesi stanbulda bulunmaktan dolay tarife smaz bir saadet ve bahtiyarlk iindeyim. Aabeyim askerden dnm bulunuyor. Benim iin artk memleketime dnmek gerekmez. Burada kalp ilmimi tamamlamak, tarikat ve tasavvuf ilmimi srdrmek arzusundaym. Mazeretimi kabul edin ve bana incinip gcenmeyin. leride lazm olur dncesi ile kendi ellerimle rerek sattm para keselerinden birka kuru biriktirmitim. Bunlar da kendime hi pay ayrmadan size vererek babama gnderiyorum. Yardmc ve dost olarak Allah bana yeter! zerimde hakk olan yaknlarmn haklarn helal edip, dualarndan unutmamalar en byk dileimdir. Ben de kapanacam hcremde, sizleri dua ve hayr ile anmaktan bir an geri kalmayacam. Bu vedalamadan sonra, stanbulda hibir tand, yannda da tek kuruu kalmad halde, Rabbine tam bir tevekkl ve teslimiyet duygusu iinde, Bayezid Medresesinde yapayalnz kalmlardr. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, Sleymaniye Medresesindeki derslere devam ettiler, zamann ileri gelen ulemasndan padiah hocas Hac Hafiz Muhammed Emin Efendi ve Abdurrahman el-Harputi Hazretlerinin ders halkalarna katldlar. eriat ilimlerini elde edip icazet aldktan sonra Bayezid Medresesinde mderrislie tayin olundular. Orada irada, ders okutmaya ve 28 yl srecek olan ilmi eser tertibine baladlar. Zaten Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, henz icazet almadan stn zeklar, kavray ve alkanlklar ile hocalarnn dikkatini ekmiler ve vekleten erh-i Akaid okutmaya, bir yandan da eserler telif etmeye balamlard. Gmhanevi Ahmed Ziyddin (K.S.) Hazretleri, eriatn zahir ilimlerinde baarl bir tahsil hayatndan sonra icazet almlar, dersimlk mevkiini
7

ulamlar ve ilim yayma faaliyetine balamlard. Ama tarikat ve tasavvuf sahasnda da olgunlamak istiyorlard. Bu maksatla Mevlana Halid el-Badadi (K.S.) Hazretlerinin halifelerinden Abdlfettah el-Akri Hazretlerine mracaat ederek ona intisap etmek istediklerini belirttiler. O u cevab verdi: Sizin, tarikatta ksmetiniz benim vastamla deildir. Mana leminizi nurlandrmakla vazifeli baka birisi vardr. Vakti gelince intisap eder, feyzinizi ondan alrsnz. Bekleyiniz. Bylece Gmhanevi (K.S.) Hazretleri hasret dolu bir bekleyie girdi. O srada Mevlana Halid el-Badadi (K.S.) Hazretleri, halifelerinden Ahmed bin Sleyman el-Ervadi (K.S.) Hazretlerine: Ey Dost, parlts ile kuzey Afrika, Buhara, Msr, Mekke, Medine, Hindistan ve uzak dounun aydnlanaca zat iin stanbula git, Onu ara bul. O, henz almam bir goncadr. Her ne kadar stanbula senden evvel pek ok halife gnderilmi ise de, onun nasibi sana verilmitir. Onun irad ile megul ol. Zira O, bizden sonra sahibi zaman ve rehberi tarikat olacaktr. buyurmular ve Ervad Hazretleri emir gerei yola kp 1845 de stanbula varmlardr. Gmhanevi Hazretleri, bir sabah Abdlfettah Efendinin (K.S.) odasnda ilk defa Ervad Hazretleri (K.S.) ile karlam, ona ok yakn bir alaka ve sevgi hissetmitir. Ervad (K.S.) Hazretlerinin, Ya Ahmed! Sizin iradnz bana verilmi olup, yalnz sizin iin amdan Anadoluya gelmek iin grevlendirildim. demesi zerine tanmad bir kiinin kendisine ad ile hitap etmesinden hayretler iinde kalan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, hemen orackta Ervad Hazretlerine (K.S.) intisab etmilerdir. Pek ok meayhn manevi bir iaretle ynlendirildikleri, diyar diyar gezerek mridlerini arayp bulduklar bilinir. Durumun tam tersine dnp, Gmhanevi Hazretlerinin eyhi Ervad Hazretlerinin amdan sadece Gmhanevi (K.S.) Hazretlerimizi irad iin stanbula gelmesi, Gmhanevi (K.S.) Hazretlerimizin Halidiye Tarikat iindeki yerlerinin byklne iaret etmektedir. Kendisi ile ilmi alverii 16 yl sren Ervad Hazretleri(K.S.), Gmhanevi(K.S.) Hazretlerine bir sre tarikat, zikir ve seyr- slk yollarn
8

talim ettirmiler, Ona manevi dereceler atrm, ruhani yksek derecelere ulatrmlardr. Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin girdii iki halvetten sonra Ervadi (K.S.) Hazretleri kendisine 1848 tarihinde; Nakibendiyye, Kadiriyye, Shreverdiyye, Kbreviyye, etiyye, Halidiyye, Halvetiyye, Bedeviyye, Rifaiyye, azeliyye ve Mceddidiyye tarikatlarndan hilafet-i tmme ile icazet vermilerdir. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri Mahmutpaa Medresesindeki hcresinde irad faaliyetine devam etmiler, bu hcre, zamanla artan mridlerinin ihtiyalarna cevap veremez hale gelince stanbulda, Sultanahmedin Alemdar Mahallesindeki Fatma Sultan Camiini tekke olarak kullanmlardr. Daha sonra cami yanna byk bir ev ve tekke yaptrp vakfetmiler, buras Gmhaneli Dergh- erifi diye hret bulmutur. 1863 ylnda, Sultan Abdlaziz tarafndan emirlerine tahsis edilen bir vapur ile beraberinde birok rencisini alarak Hacca gitmilerdir. Bu Hac ziyaretinde Ramuz el-Ehadis kitabnn tanzim ve planlamasn dnmler, stanbula dndkten sonrada grevlerine devam ederken 18651875 yllar arasnda eserin tasnifini tamamlamlardr. lk haclarna mteakip stanbula dnp, eyhlHaremi Nebevi Mehmet Emin Paann kz Havva Seher validemiz ile evlenmilerdir. 93 harbinin patlak vermesinin ardndan (18771878) mridleri ile birlikte Karsa gidip cephede fiilen savaa katlm, ate hattnda bulunmu, askere manen moral desteinde bulunmulardr. O senenin Ramazan ayna kadar savaa devam eden Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, savan hafifledii ve duraklad bir srada Ofa gelip burada iki yz sekseni akn talebeye Ramuz okutmu, birok kiiyi de halvete sokarak hilafet vermilerdir. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 1877 senesinde ikinci defa Hacca gitmi, dnte 3 seneden fazla Msr ereflendirmilerdir. Bu ziyaretinde Ramuz el-Ehadisi 7 defa okutarak yzlerce Arap limine icazet vermilerdir.

mrnn 28 senesini neriyat ve ilmi almalara veren Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, 16 sene mridlerine bizzat tarikat telkini yapm ve hatm-i hace yaptrmlardr. Her sene biri Zilhicce, biri de Recep aynda olmak zere senede iki kere halvete girerlerdi. Zhd ve takvada dereceleri son derece yksek idiler. Gayet perhizkr, kanaatkr yaarlard, ok zaman katksz ekmekle yetinerek ellerine geen paray fakirlere datrlard. mrnn son 18 yln (bayram gnleri hari) aralksz oru ile geirmilerdi. Geceleri uyumazlar, zikirle, ibadetle, eser telifi ile megul olurlard. Gndzleri de talebe yetitirmekle urarlard. Yats namazndan sonra konumay sevmezler, yats abdesti ile sabah namaz klarlard. Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin hocas Muhammed Emin Efendi, Gmhanevi Hazretlerine tarikat ynnden intisap etmiler ve bu suretle eri ilimlerde rencisi olan zatn tasavvufta rencisi olmakla ereflenmilerdir. Yazlarn Beykozun Yua tepesine adr kurarak geiren Gmhanevi Hazretleri, Cuma gnleri mutlaka dergha gelmeyi adet edinmilerdi. Haftann bir gnnde yaplmas adet olan hatm-i hace zikrini bizzat yaptrmay hi ihmal etmemilerdi. Gmhanevi Hazretleri vefat senesinden ndeki yaz Cuma gnleri dhil tekkeye gelmemiler, yerine Hasan Hilmi Hazretlerini vekleten brakmlardr. Kn dergha dndklerinde mihraba hi gememiler, tekkenin tm mesuliyetini halifesi olan Hasan Hilmi Hazretlerine devretmilerdir. Bu ara rahatszlanan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri pek zayf ve mecalsiz dmlerdir. Bir aralk ok arlat, yataa dt, be gn hibir ey yeyip imedii, son gnde de gzn hi amad, azndan da tek szn kmad bizzat grenlerden nakledilmitir. Bu hal zere hasta yatanda baygn bir ekilde, drt bklm yatan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, tedavisi iin gelen doktor tarafndan ayaklar uzatldnda, kulaklarnn ucuna kadar utancndan kpkrmz kesilmi, gzlerini hafife aarak: Bir de beni Rabbimin huzurunda ayak uzatma suu ile ba baa brakmayn diyerek ayaklarnn toplanlmasn istemilerdir. 25 Mays 1893 Pazar gn sabaha doru yar baygn yatarken anszn gzlerini ap Hepsini isterim Ya Kibriya! diyerek ruhunu teslim etmilerdir.

10

Mbarek kabirleri Sleymaniye Camii haziresinde, zevcesi Seher validemiz ile yan yanadr. Her iki kabrin etraf parmaklklar ile evrili olup Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin baularndaki tata aadaki manidar beyitler yazldr:

Nazar kl em-i ibretle, makm- ilticdr bu! Erenler dergh, bb- fyzt- Hddr bu! Ziyddn-i Ahmed, mevlidi ann Gmhne, ehir-i ark-u garbn, mrid-i rh- Huddr bu!.. Muhakkak ehl-i Hakk lmez, ebed haydr bil ey zir ! Saray- kalbini pk eyle, bb- evliydr bu! ua- drr-i vahdet, menba- ilm-i lednndir. Mkemmel vris-i er- Muhammed Mustafdr bu. Hilfet mddetinden, "rcii" vaktine dek Hakka, Tark-i Hlidyi ner eden, Hakk-reh-nmdr bu. Oku ihls ile bir Fatiha, kalbinde daim tut Cil-y ruhdur zikri, mrdana gddr bu!"

Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin vefat haberi duyulunca mslman halk derin bir teessre kaplm, yrekten sarslmt. nk Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri btn mslmanlarn sevdii, sayd, gnlden bal olduu bir din by idiler. Cenazelerinde maheri bir kalabalk hazr bulunmu ve en samimi dualar ve gzya iinde topraa verilmilerdir.

11

EMAL Orta boylu, beyaz yzl, yanaklar krmz, orta ksm hafife yksek ekme burunlu, atk ka ve ak alnl, sa ve sol gzlerinin altnda birer siyah ben bulunan, yuvarlak yzl, beyaz bellice siyah ve iri gzl, balar devaml tral ve beyaz sakall bir zt idiler. Balarna Nak tac ve beyaz imame sararlar, cbbe, hrka ve uzun entari giyerlerdi. Ayaklarnda devaml ayakkab bulunur, siyah renge hi rabet etmezlerdi. Yazlar beyaz, klar da yeil renk elbise giymeyi tercih ederlerdi.

GMHANEL DERGHI Gmhaneli Dergh bir ilim ve irfan niversitesi gibiydi. Ferdi anlamda irad gayreti ile hareket eden tekkenin toplumsal olarak amac ise; iman, fikri, ahlak ile kemale ermi, uurlu Mslmanlar yetitirmekti. Derghta Ramuz elEhadis, Levamiul-Ukul ve Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin dier eserleri okutulurdu. Mridlerin says bir milyonu ayordu. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 116 adet irad salahiyetinde talebe yetitirmiler, onlara maddi ve manevi ilimlerini aktarmlard. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin hrmet edilip sz dinlenen byk bir ahsiyet olmas sebebiyle Dergaha Sultan Abdlmecit, Sultan Abdlaziz, Sultan II. Abdlhamit ve birok devlet adam gelerek Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin sohbet ve derslerine itirak etmi, Reisl Ulema Tikveli Yusuf Ziyddin Efendi, Erkan- Harp Livalarndan Munib Bey, Arap Mehmet Aa gibi zatlar ise Hazretin mridi olma erefine nail olmulardr. Toplumun her trl ihtiyacna cevap verme gayreti iinde olan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, iktisadi ve ticari hayata da istikamet vermitir. O zamanlarda yeni ortaya kan faizle alan bankalardan ihvann kurtarmak iin derghta bir yardmlama sand kurdurmulard. Mntesiplerin ellerinde
12

bulunan menkul kymetleri bir araya getirerek kurulan bu sandktan muhta olanlar ihtiyalar kadar bor alrlar, en msait artlarda bilahare derlerdi. Osmanl Devleti tarihindeki avarz sandklarna benzer bu sandkla Gmhanevi (K.S.) Hazretleri hem evlerde beklemekte olan ufak sermayenin bir araya gelerek bymesini ve i hayatna intikalini salamlar, hem de sosyal hayatn her safhasna hizmet gtren derghlarn, iktisadi ve ticari hayatta da rol alabilecek birer messese olduunu gstermilerdir. Ayrca Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, mslmanlarn ilerlemesi, slamiyetin ycelmesi iin bir matbaa kurdurmular, Rize, Bayburt ve Ofta on sekiz bin ciltlik 4 ayr ktphane tesis ettirmilerdir. Dergha ait matbaada baslan slami kitaplar cretsiz verilmiti. Gmhaneli Dergh, tekke ve zaviyelerin kapatlmasndan 1942 ye kadar mabed olarak korundu. Antlar Yksek Kurulunun Muhafazas gerek eski eser olduu kararna ramen dergh ve Fatma Sultan Camii, yol yapm gerekesiyle 1957 de yktrlmtr. Derghtan bu gn sadece, minaresinin tula enkaz ile Gmhaneli Ahmed Ziyddin Soka hatra kalmtr.

LM YN Gmhanevi (K.S.) Hazretleri ilme ok nem vermiler, 28 sene sren telif hayatnda yataa, yasta rabet etmemiler, nice gecelerini srf bu yzden uykusuz geirmilerdir. simleri bir icazetname hacmine smayacak kadar ok mellifin, daha da fazla olan eserlerini inceleyip, bunlar okutacak kadar iyi bildii, Bayezid ve Mahmutpaa medreselerinde rencilere verdikleri icazetnamelerden anlalmaktadr. Ktphanesinde 18 bin ciltlik eser bulunan Gmhanevi Hazretlerinin 60a yakn basl eserleri mevcuttur. mrnn byk ksmn youn ilmi almalara ayrp geceleri hi uyumadklarn, sabahlara kadar kitap yazmaya altn halifelerinden Hasan Hilmi Efendi Hazretleri(K.S.) yle anlatrlar:
13

ok uzun sren bu dnem ierisinde leye az bir zaman kala kbleye dner, bana da bir havlu rterek uyumaya alrd. Byle yaparken evresindekilere: le ezanna az bir zaman kala beni uyandrn diye tembih ettii halde, her defasnda kendiliinden uyand iin onu uyandrmak kimseye nasip olamamtr. Zamannda hadis alannda zirveye ulamlar, 2 ciltlik Ramuz el-Ehadis ve erhi olarak 5 ciltlik Levamiul Ukul u kaleme almlardr. Hadis alanndaki stn almalarndan dolay kendilerine Muhaddis-i Rum da denilir. Bu eserler dnda hadisle alakal Acibn-Nbvve, Letaifl Hikem, Hadis-i Erbain adl eserleri daha vardr. Tasavvuf konusunda Cmiul Usul, Mecmuat-l Ahzab ve Ruhul Arifin gibi tasavvufun inceliklerini ihtiva eden eserleri de mevcuttur. Ahlak konusunda ise Necat-l Gafilin, Netaicl hls, Deval Mslimin adl eserlerinden baka Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin fkh ve kelam ilmine dair eserleri de bulunmaktadr.

TASAVVUF AHSYET Levamiul Ukl isimli eserinde kendisini Tarikaten Nakibend, mereben azeli diye tantan Gmhanevi Hazretleri, ruhani latifeler ve seyr- slk prensibini esas alan ve hafi zikr i benimseyen bu iki tarikatn usul ve adab erevesinde bir tasavvuf ve tarikat anlayna sahiplerdir. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, on alt yl mridlerine bizzat tarikat telkini yapmlar, haftada iki defa mridleri ile topluca hatm-i hace zikri icra eylemilerdir. Derghndaki saysz mridin hepsinin farkl farkl manevi kabiliyetlerine vakf olarak onlara ayr ayr yollar gsterip onlar manen
14

olgunlua ulatrmlardr. Bir milyondan fazla mridi bulunan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri sadece stanbulda deil tm dnyada tesir gstermilerdir. Yetitirdikleri 116 adet irad salahiyetindeki talebelerini Kazandan Komor adalarna, Msrdan Medineye, inden Afrikaya kadar geni bir sahaya gndererek, Nakibend tarikat ve tasavvuf dncesinin yaylmasna pek byk katkda bulunmulardr. Kiiyi iten vuran ktl emredici karakteri krarak, bedende ruh lehine bir hkimiyet kurabilmek iin zhd ve takva dolu bir hayat anlay benimseyen Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, az yemek, az uyumak, az konumak prensibine smsk bal bir mr srdrmler, mridlerine de bunlar telkin etmilerdir. Gmhanevi (K.S.) Hazretlerimizin kolu olan, Nakibendliin Halidiyye kolunda, gizli ve sessiz zikir olan zikr-i hafi ye nem verilir. Gnlk zikir ncesi kalp ve gnlde olan dnyevi kuruntulardan kurtularak, insana, bir gn Allah(C.C.)n huzuruna kp hesap vereceini hatrlatan lm tefekkr yaplr. yle ki: Gzlerimizi yumarz kendimizi yatamzda yattmz gibi dnrz. Sanki bu yatmz son yatmz da Hz. Azrail canmz almaya gelmi. Ne yapacaz ve bu i nasl olacak diye tela ierisinde kvranrken imdad- lahi yetiir ve kelime-i ahadet getirerek ruhumuzu teslim ederiz. Dostlar, akrabalar bamza toplanr. Alarlar, szlarlar, feryad figan ederler. Komulara, ykaycya da haber verirler. Tehiz ve tekfinini hazrlarlar. Elbiselerimizi soymaya balarlar ya ite o hali gznn nne getir. Haa... Bak... Soyuyorlar. Soydular. Teneir tahtasna koydular. Ykayc geldi. Temizledi, ykad. Abdestledi, kefenlere sard. Tabuta koydular, namazn kldlar. Ahiret evi olan kabire koydular. Herkes evine gitti sen orada yapayalnz kalakaldn... Bu ekilde her gn yaplan rabta- mevt ile mrid lmeden evvel lm srrna ermeye ve daha yaarken fenadan bekaya sramaya alr. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri bir eyhe olan ihtiyatan bahsederlerken Yaratl gayesi kulluk olarak belirtilen insann, gerek kullua ermesi marifetle, marifet de kmil ve mkemmel bir mrid elinde manevi dereceleri kat ederek, Allah(C.C.) ile kul arasnda karlkl rzann bulunduu durum olan sfat- mardyye sahibi olmaya baldr buyururlar. Marifette kemal ve seyr- slkta

15

visal iin kendisine intisab gereken mridde, kemal ifadesi olarak bulunmas gereken be art unlardr: 1- Silsilesi itibariyle Hz. Peygamber (S.A.S.)e eksiksiz olarak ulaan kmil bir mridden irad icazeti ile merref olmak. 2- Manevi zevk sahibi olmak. 3- slam ok iyi bildii gibi, emirlerine uyma ve yasaklarndan kanmada mridlerine stn misal olmas. 4- efkat ve himmette yce olmak 5- Allah(C.C.)tan gelen her eye raz olmu, iradesini Hakkn iradesinde ifna etmi durumda bulunmak. sabetli gr ve tesirli telkin sahibi olmak. Nakibendyye prensiplerinden olan intisab, tasavvufi mana olarak kalbi phe karanlndan kurtarmak, gaflet ve isyandan zikre dnmek gayesiyle kamil bir mridin kurtarc eline yapmak, lnn teneir tahtasnda ykaycya olan teslimiyeti gibi, i ve d lemini mride teslim ile tabiri caiz ise manevi bir szlemeye girmek demektir. Nakibendiyye prensiplerine gre eyhe intisab, drt farkl yoldan yaplabilir: 1- ekli olarak ki, bu, bir mrid-i kmilin sohbetine itirak ve istifade etme ile olur. 2- Manevi bir terbiye grmek ve tarikata dhil olmak maksadyla bir mridden inabe istenebilir. Bu tr inabede, gnl ehlinin yolu hangi edebe riayeti icab ettiriyorsa, o eylere istikametle smsk balanmak esastr. 3- Rivayet yolu ile intisab ki, bu, eyhin irad ve ikaz mahiyetinde yazm olduu eserleri, okumak ve anlamaya almak suretiyle yaplr. 4- Dirayet yolu ile intisab. Bu intisap yolu ise, mridin tertib ve telif etmi olduu eserlerini sadeletirerek anlalr hale getirmek ve insanlarn istifadesine arzetmek iin yaplan gayret ve yaplan titiz ilmi almalar iledir. Mrid-i kmile intisab ile balanmak ve feyzinden istifade etmek iin mutlaka onu grmek art deildir. Manen de onlarn yce ruhaniyetlerinden istifade kasd ile intisab mmkn olup, bu eit inabelerde o eyhin hayatn, eserlerini ve sistemini kabul etmek ve onlar benimseyerek yaamak esas olandr.
16

Ahmet Ziyaeddin Gmhanevi Efendimizin (K.S.) Tarikat Silsile-i erifleri yledir:

1. Seyyid-i Kainat Hz. Muhammed Mustafa (S.A.S.) 2. Hz. Ebubekir es-Sddk (R.A.) 3. Hz. Selman el-Farisi (R.A.) 4. Hz. Kasm bn-i Muhammed (R.A.) 5. Hz. Cafer-i Sadk (R.A.) 6. Hz. Beyazid-i Bestami (K.S.) 7. Hz. Ebul-Hasenil-Harakani (K.S.) 8. Hz. Eb Ali el-Faremedi (K.S.) 9. Hz. Yusuf el-Hemedani (K.S.) 10. Hz. Abdlhalk el-Gcdvani (K.S.) 11. Hz. Arif er-Rivgeri (K.S.) 12. Hz. Mahmud ncir el-Fanevi (K.S.) 13. Hz. Ali Ramiteni (K.S.) 14. Hz. Muhammed Baba es-Semmasi (K.S.) 15. Hz. Emir Kll (K.S.) 16. Hz.ah- Nakbend Muhammed Bahaddin veysi el-Buhari (K.S.) 17. Hz. Aleddin Attr (K.S.) 18. Hz. Yakub el-erhi (K.S.) 19. Hz. Ubeydullah Ahrr (K.S.) 20. Hz. Muhammed Zahid (K.S.) 21. Hz. Muhammed Dervi (K.S.) 22. Hz. Hacegi el-Emkenegi (K.S.) 23. Hz. Muhammed Baki (K.S.) 24. Hz. mam Rabbani Mceddid-i Elf-i Sani Ahmed Faruk es-Serhendi (K.S.) 25. Hz. Muhammed Masum (K.S.) 26. Hz. eyh Seyfddin (K.S.) 27. Hz. Seyyid Nur Muhammed el-Bedvni (K.S.) 28. Hz. emsddin Cn- Cnn Mazhar (K.S.) 29. Hz. eyh Abdullah ed-Dehlevi (K.S.) 30. Hz. Mevln Ziyddin Halid el-Badadi (K.S.)
17

31. Hz. Ahmed bn-i Sleyman Halid Hasen e-ami (K.S.) 32. Hz. Ahmed Ziyddin el-Gmhanevi (K.S.) 33. Hz. Hasan Hilmi el-Kastamoni (K.S.) 34. Hz. smail Necati ez-Zaferanboli (K.S.) 35. Hz. mer Ziyddin ed-Dastani (K.S.) 36. Hz. Mustafa Feyzi bn-i Emrullah et-Tekfurdai (K.S.) 37. Hz. Hasib es-Serezi (K.S.) 38. Hz. Abdlaziz el-Kazani (K.S.) 39. Hz. Mehmed Zahid bn-i brahim el-Bursevi (K.S.)

MENKIBELER Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin kerametleri ve tasarruflar, saylamayacak kadar oktur. Onun gzel ve stn vasflarn belirtmekte diller aciz kalr. Hazret-i Piri vmeye defterler yetmez, akllar onun bykln kavrayamaz. Anlatlanlar keramet denizinden damla, yazlanlar cmertlik levhasndan nokta gibidir. Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin mridlerinden Mustafa Fevzi Bin Numan Hazretleri, eyh Hazretlerinin menkbelerinden birkan yle anlatmaktadr:

Hristiyan Ak eyh Hazretleri Beykoz ayrnda adrdayken bir Hristiyan daima yanna gelir, alayp szlard. Derdi ki: - Ey eyh Hazretleri, senin gibisi hi grlmemitir. Hallerin gnlm derinden etkiliyor. Ne zaman huzuruna gelsem hemen rahatlyorum. Halbuki benim hi i huzurum yok, dnyay dolasam, huzursuzluum gemiyor.
18

Kendimi ancak senin yannda rahat hissediyorum. Bunun srrn ksr aklm almyor. Senden daha gzel ve stn bir eyh grmedim. Zavall Hristiyan yakp bitiren ve zayf dren onun iindeki kfirlik ateiydi ama o bunu bilmiyordu. Hazret-i eyhin nuru onun kfr ateini sndryor, tevhid kfirlik dikenlerini yakyordu. O yzden Hazreti eyhin huzuruna varmaya can atar, daima onun yannda olmak isterdi. in asln bilmiyordu ama Hazreti eyhin sevgisini iinde saklad, sonra imana gelip Mslman oldu.

Ziyafet eyh Hazretleri bir gn Yuada byk bir ziyafet vermiti. yz mritle birlikte drt yz kadar misafir vard. eyh Hazretleri bir tane koyun kestirdi, ondan herkes yedi. Hazreti eyh bizzat kendisi davetlilere sayg gstererek hizmet etti. Zira byklerin misafire hizmet etmesi snnettir, Yahudiler Hazreti eyhin ibret verici bir kerameti daha yledir: eyh Hazretleri Beykoz ayrnda yine adr kurmu, etrafna mritleri manevi zevkler iinde toplanm, sessizce oturuyorlard. Bu srada oraya kadnl erkekli bir grup Yahudi geldi. lerinde hasta, zayf bir zenci vard, gelip eyhin nne oturdu. Dierleri de eyhin huzuruna yerleti, sonra hep birden ark sylemeye baladlar. Bunun zerine eyh Hazretleri yerinden kalkt ve oradan ayrlp yrmeye balad. Onlar aknlk iinde kalp dediler ki: eyh Hazretleri acaba niin gitti? Bir eye mi incindi? Biz holanr diye, ona hrmetimizi gstermek iin ark sylemitik. Edepsizlik ettiysek affetsin, kusurumuzu balasn. Bize acsn, elini pmemize msaade etsin. Bir hastamz var, ayaklarna yz srmesine izin versin. Himmetiyle salna kavuacana inanyoruz. Hizmetiler bunlarn dediklerini Hazreti eyhe arz ettiler, o da kabul etti.
19

Yahudiler bunun zerine gayet saygl bir ekilde gelip eyhin ayaklarn ptler. Hasta olan alayp yalvard. Birden ortal yle bir heybet kaplad ki, yerler gkler titredi. nkrclar bile kendilerinden getiler. Btn mritler alamaya balad. Dalar talar Hakk feyziyle gl bahesine dnd. klarn gnl nurla doldu. Bu heybetten klarn biri yle etkilendi ki, mthi bir nara att. Bu narann iddetinden herkes dehete kaplp yerlere serildiler. Orda bulunanlar hi byle bir heybet ve yksek feyiz grmedik, dediler.

ifa Yine Mustafa Feyzi Efendi (K.S.) Hazretleri yle naklediyorlar: Hazreti eyhin mis gibi kokan sakal kllarn biriktirip topladm. Hastal srasnda ila yapp vcuduna sard bezin iine koyup boha yaptm. te o bez ve sakal kllar feyiz ve ifa vericidir, onu tayana zarar ulamaz. Bir hasta onu muska gibi yannda tutsa Cenab- Hakk onun hastaln iyiletirir. Hamile olup da doumda zorluk eken kadnlara da verdim. Boyunlarna taknca arlar gitti, kolayca doum yaptlar. Hastalar bunu kullandklarnda derhal hafiflik hisseder, iyileirler. Bunu defalarca denedim. Evliyann bir ty bin eit ila gibi tesir eder. zellikle Ahmet Ziyann, o gavs- azamnki ok ifa verir. Bunun pek ok delili vardr.

20

Kutup Birisi ilim renmek iin yalnz bana yola kmt. Hi arkada olmadndan Cenab Hakk onun yolda olmutu. Issz yollarda giderken iinden Ya Rabbi, bana zamann kutbunu gster, bana ledn ilmini ret diye dua ederdi. Hakk Tel onun duasn kabul etti, birden hatiften bir ses iitti: Ey talip, zamann kutbu Ahmet Ziyadr, ona git. Dileklerini ona syle, o gavsn imdi yeryznde ei benzeri yoktur, git ayaklarna yzn sr! Bunu duyunca eyh Hazretlerini grmek iin iten derin bir zlem hissetti, arayp sordu, gidip onu buldu. Byk bir zevk ve heyecanla huzuruna kt. Daha dileklerini arz etmeye balamamt ki, Hazreti eyh ona yle buyurdu: Ey talip, sen niini, nasl brak! Allah akn kendin alarak kazan. O ak sana hidayet ilmini retir. Kutbu bulmak iin dnyay dolamak gerekmez; ruhun sana senden daha yakndr. Evliyann kalplerine rabta ile ynel, Hakkn eriat ve tarikatna yap. Her zaman kalbin bizlere bal bulunsun, hi phesiz bizlerle can cier dost olursun. Dnyaya ait dnceleri gnlnden kar, Ahmet Ziyay kalbinde grrsn. Ama Cenab Hakkn ltfu olmazsa, kutup sana hibir fayda vermez. Daima Cenab Hakkn ltfunu istersen, Ahmet Ziyann en yakn olursun. Bu ekilde birok tler verdi ve balarda bulunup gnderdi. Kutup, cihandaki btn cisimlerinin ruhudur, onlar zerinde tasarruf eden odur. Onun tasarrufuyla ar feyizlere boulur. Kutup Allahn izniyle btn yaratlmlar diledii gibi hareket ettirir. Cenab Hakkn ltuflar kullara onun vesilesiyle eriir. Kullarn balarna musibetler, Allahn bir velisini incittiklerinden dolay gelir. Veliler ilhi fiillerin sebebidir. Onlar hidayet yldzlardr, Hakka giden doru yol onlarla bulunur. Veliler kalp casuslardr, insann iinden geenleri okurlar. Onlar sevmek gamlar, skntlar giderir. Velilere kzan ve kin tutanlar Hakk Tel sevmez ve kabul etmez. Sonlar, imansz gitmektir onlarn. Son nefeslerinde eytan onlar kandrp imanlarn alar. Cenab Hakk Hadis-i Kutside yle buyurmutur:
21

Evliyam sevmeyen, beni sevmiyor demektir. ki cihan saadeti istersen, velileri sev, gnlnn pasn sil. Ahmet Ziya Hazretlerini can ve gnlden sev, onun ruhunu dualarla an. O, byk kutup ve gavstr, Allahn nurudur. Hazreti eyhi seven yksek vasfl kimseler, onun ruhuna Fatiha ve hls okusunlar. Mustafa Feyzi Efendi (K.S.) Hazretleri, Gmhanevi Efendimizin (K.S.) menkbelerini anlatrken, zamann kutbunu ve tasarruflarn da yukardaki gibi izah etmektedirler. Ahmed Ziyaddin Gmhnev (K.S.) Hazretlerini anlayabilmek, okyanusu avulayabilmek kadar zor ve imknszdr. Halifelerinin her biri ayr bir derya, eserlerinin her biri birer hazinedir. Deryaya dalabilene, hazineye sahip olabilene ve bu dergha mensup olabilene ne mutlu! Allah Tel ve Tekaddes Hazretleri Gmhnev Hazretlerinin (K.S.) derectn uly eyleyip, biz ciz ncizleri de fyzat ve efaatinden feyizyab u nasibdr buyursun... mn, bihrmeti seyyidil-mrseln SAS. ve lih ve sahbih ve men tebiahm biihsnin il yevmid-dn, vel-hamd lillhi rabbil-lemn.

22

M. ZHD KOTKU (K.S.) HZ. DEN BRKA SZ Gnahlar, byk ve kk gnahlar olmak zere iki eittir. Gnahlarn bir ksm zhir(grnen), bir ksm da btn(grnmeyen) gnahlardr. Zhir gnahlar, yz yirmi be adedi byk gnah olmak zere, ufak gnahlarla beraber be yz gemektedir. Gnah demek, Cenb- Hakkn rz olmad eyler demektir ki, ister kk gnah olsun, ister byk gnah olsun, muhakkak bunlardan kanmadka, insann kemle ulamas ve olgunlamas mmkn olmaz. Zira gnahlar hem ate, hem de zehirdir. Bu gnahlar, kulun, Allah(c.c.)n rzsn kazanmasna en byk engellerdir. Kul, gnahlarla kirli bulunduu mddete, Rabbine yaklamasna imkn yoktur. Gerek bir mmin iin aslolan, bu gnahlardan tammen uzak durmaktr. te bu nemli konuda Seyyid M. Zhid Kotku (K.S.) Hazretleri diyor ki: Onun iin, buradaki yz krk ksr byk ve kk gnahlar tekrar tekrar oku. Bir kere okuyup da, sakn ben okudum deyip geme. Zira her tekrarda, birok yeni faydalar bulacaksn. Onun iin Gmhneli Ahmed Ziyddn Hazretleri bin kere okumay tavsiye etmitir. Zira gnl aynasnn
23

temizlenmesi, parlamas ve ziysnn etrfa aksi, hep bu gnahlardan syrlp kurtulmaya baldr. Onun iin senden ricmz; bu gnahlar tekrar tekrar okumandr.2 Bir baka yerde de: Bu yazlan gnahlar oku, tekrar oku ve tekrar yine oku Yz deil, belki bin kere dahi okusan yine oku. He tekrarda ayr ayr faydalar, gnle srr ve neeler geleceine inan.3 Bu gnahlar ki-gerek byk, gerekse kk-, bunlar ilemekle Ehl-i Snnet tikdnca her ne kadar kfir olunmaz denmise de, maalesef bu gnahlardan her hangi birisinde srar ve devam etmek gnllerin kararmasna, gzlerin de grmez olup, kulaklarn Hakk duymaz olmasna sebep olur. Ve bu sebeple, hi farkna bile varmadan gvurlua doru kayp gider. Bu sebeplerle, gnahlardan kamak her mmin ve mslmann boynuna bortur.4 Bizim yazdmz bu gnahlardan syrlmak, her mmin-i muvahhidin balca borcudur. nk mikroplar, o canm cesedi nasl yeyip helk ediyorlarsa , bu gnahlar da,-maazallah- insan yiyip, onu hiret ve Cennet nimetlerinden mahrum ederek, ebed hsran evi olan Cehenneme srklemeye vesledirler.5 Ey azz kardeim, ite bu gnahlarn her birisi birer ejderh, birer canavar gibidir. Mikroplar, madd varlmz, vcdumuzu nasl yok ederlerse, gnahlar da bizim hakk manevytmz bylece mahv pern ederler.6

Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.241242. Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.124. 4 Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.125. 5 Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.159. 6 Mehmed Zhid Kotku, Nefsin Terbiyesi, s.160.

24

Bsmillhirrahmnirrahm GFLLERN KURTULUU Mminlerin kalplerini gzel ahlk ve imanla ssleyen ve onlara hell ve haram aklayan Allah(c.c.)a hamdolsun. Ak bir tebli ile Hakk bildirerek mmetini koruyan Hz. Muhammed(sav)e ve Onun slm burlarnda bayraklar misli ykselen ehl-i beytine ve ashbna da salt ve selm olsun. Varlklar ierisinde kinatn Yaratcsna en ok muhta bulunan Mustafa olu Ahmed Ziyddn (AllahTel, her ikisini de, Reslullah(s.a.v.)n sanca altnda hareylesin) der ki: Bz talebelerimin, benden, byk ve kk gnahlar, kt ahlk ve huylar aklayan bir risle yazmam istemeleri zerine ben de, istihre yaptktan sonra onlarn bu taleplerine icbet ettim. Konularn mehur kitaplardan derleyip toparladm, okuyucular tarafndan kolay kavranmas ve ezberlenmesi iin de en ksa bir ekilde zetlediim bu risleyi telif ettim ve adn da NectlGfiln koydum. yet-i kerimelerde ve hadis-i erflerde ak ve kesin olarak belirtilmi olan byk gnahlarn says hakknda ihtilf edilmi, bz limler bunlarn on iki, bzlar yz be ve bzlar da yedi yz kadar olduklarn sylemelerine karlk, biz, say olarak doruya en yakn olann alyor ve byk gnahlarn yz yirmi be kadar olduunu tercih ediyoruz.
25

BYK GNAHLAR (Kebir) 1)-Kfr: Gerek inkr, gerek bilgisizlik ve gerekse phe yoluyla sz, inan ve davranlarn da kfr hli zere olmaktr. 2)-Zin: Mkellef bir erkein, eri nikh yapmakszn, helli olmayan bir kadnla cinsel yaknl. 3)-Livta(Homoseksellik): Erkek veya kadna arkadan yaklamak, hanm veya klesi dahi olsa haramdr. Bunu alkanlk hline getirip devm edenlerin katledilmesi gerekir. (nk ok irkin bir harekettir). 4)-arap(ki) imek: Her ne kadar az da olsa ve sarholuk vermese dahi kesinlikle haramdr. nk ikinin bir damlas bile haramdr. 5)-Gnah ileyenlerle daim olarak berber bulunmak: nk her insan, zendii ve taklid ettii kimsenin hkmn tar. 6)-Hrszlk: Muhfaza edilen bir yerden, bakasna ait belli miktardaki bir mal gizlice almaktr. 7)-Haksz yere adam ldrmek: Kendi ocuu veya klesi dahi olsa, bir kimseyi kasten ldrmek byk gnahlardandr. 8)-Haram olduunu bildii hlde ekimi hurma suyu imek.

26

9)-Nmuslu bir kadn veya erkee zin isnd etmek: Bir kimseye ey fhie veya ey zinkr diye hitb ederek zin iftirsnda bulunmak. 10)-Eer baka bir ahit yoksa grd bir konuda ahitlik yapmamak. 11)-Yalanc hitlikte bulunmak: Bu ekilde, hem yalan ve hem de Mslmanlarn zararna hareket ettii iin iki gnah kazanm olur.

12)-Bakasnn maln elinden zorla almak, gasb etmek: Nisab miktar bir mal, fakir veya zengin bir kimsenin elinden, zorla almak. 13)-Sava meydanndan kamak: Harp esnasnda, bir zr yokken dman nnden kamak. 14)-Fiz yemek: Fiz, alveri eden iki kiiden birisi iin art koyulan fazlala denir. 15)-Yetim mal yemek: Bz limlere gre yetimin maln yeme, imansz lmeye sebeptir. 16)-Rvet almak: Hakly haksz duruma drmek ve haksz hakl duruma kartmak iin verilen paraya rvet denir. Bir hakszl, bir zulm nlemek iin verilirse ciz olur. 17)-Ez ve cef etmek sretiyle anne ve babasna si olma. Bu konuda dede ve ninelerde anne ve babalar gibidir. 18)-Yakn akrabyla alkasn kesip ziyaretlerine gitmemek. Bu konuda, analar, babalar, byk anneler, byk babalar, amcalar, daylar, halalar, teyzeler, kardeler, hatta bunlarn ocuklar hep ayndr. Ancak, ilim tahsilinden dolay ziyaretlerine gidilemiyorsa ona msaade vardr.

27

19)-Reslullah (sallallh aleyhi ve selem)e bilerek, yalan isnd etmek: nsanlar iyilie tevik veya ktlklerden vazgeirmek iin dahi olsa, Peygamberimiz(s.a.v.)e, sylemedii bir sz syledi diye isnd etmek byk gnahlardandr. 20)-Ramazanda kasten oru bozmak: Bunun hell olduunu iddi ederse kfir olur. 21)-l ve tarty eksik yapmak: ly, kantar, terziyi eksik yapmak byk gnahlardandr. 22)-Kastl olarak, bilerek namaz vaktinden nce klmak: Ksa bir zaman dahi nce olsa, Namaz vakti girmeden nce klmak byk gnahlardandr. 23)-Namaz, vaktinden sonra klmak: Bir zr olmadan bilerek, namaz vaktinden sonraya brakmak byk gnahtr. 24)-zrsz olarak, Ramazan orucunu vaktinde tutmayp, baka bir zamana brakmak: Bir kimsenin, unutmak veya dalgnlk gibi sebepler dnda ve mer bir mzereti olmadan, orucu terk edip baka bir zamana tehir etmesi byk gnahlardandr. 25)-zerine farz olan zekt vermemek veya zrsz olarak geciktirmek. 26)-Gc yettii hlde Hacca gitmemek: Kuran, snnet ve icm ile farz olmasna ramen Hacc geciktirmek byk gnahlardandr. 27)-Mer bir sebep olmakszn, haksz yere bir Mslman dvmek. limlerin ouna gre Mslman bir lkede yaayan zimmleri(Yahdi ve Hristiyanlar) dvmek de ayn ekildedir. 28)-Peygamberimiz(s.a.v.)in Ashbndan her hangi birisine svmek ve hakrette bulunmak. Hz. Ebbekir(r.a.), Hz. mer(r.a.) ve Hz. ie(r.a)ye svmek ise kfrdr.

28

29)-Din limlerini ve Kuran hfzlarn ktlemek, gybet ve dedikodularn yapmak. 30)-Mslmanlarn kusur ve kabahatlerini zlim bir devlet adamna haber vermek (jurnalcilik yapmak). 31)-Deyyusluk yapmak: Bir erkein, hanmn veya mahremlerinden birini, fsk bir adam ile berber grp, ses karmayarak, hlleri zere terk etmesidir. 32)-Pezevenklik yapmak: Kars veya mahremiyle dier bir yabanc erkek arasnda arabuluculuk yapmaktr ki, byk gnahlardandr. 33)-Gc yettii hlde, emr-i bil-marf ve nehyi anil mnkeri (iyilikleri emretmeyi ve ktlklerden sakndrmay) terk etmek. 34)-Sihir renmek, retmek ve sihir yapmak. Hell olduuna inanarak sihir yapmak ise kfrdr. 35)-Kurn- Kermi rendikten sonra, yznden okuyamayacak ekilde unutmak. 36)-Byk olsun, kk olsun, eti yensin yenmesin, sebepsiz yere canl bir hayvan atete yakmak. 37)-Kocas yataa davet ettiinde, kadnn eri bir zr olmakszn, kocasnn dvetine icbet etmemesi. 38)-Allah(c.c.)n rahmetinden midini kesmek, Onun kullarna olan fazln ve keremini unutmak. 39)-Allah(c.c.)n mekrinden, azbndan olmak.(Kendini gvencede hissetmek). ve gadabndan emin

40)-Zarretsiz olarak l hayvan eti yemek. lm hayvann etini hell saymak ise kfr gerektirir.
29

41)-Bir zarret olmadan, domuz eti yemek. Hell olduuna inanarak yerse kfir olur. 42)-Nemme (sz nakletmek, kouculuk): Kt ve ho olmayan szleri insanlar arasnda tamak. 43)-Kumar oynamak: Yenen kimsenin yenilenden bir ey almas art koulan btn tlih oyunlar kumardr ve byk gnahlardandr. 44)-Yeryznde fesat karmak: Din, rz ve mal gibi mukaddes mefhmlar ykmaya veya zayflatmaya almak.

45)-Hkimin adletten ayrlp hakszlk yapmas. Kuranda yer alan ilh hkmler yerine, nefsinin hev ve hevesine gre hkmetmesi. 46)-Yol kesmek, ekiylk yapmak ve bu sretle Mslmanlara korku vermek. 47)-Zhr yapmak (Kiinin karsn, anasna, kzkardeine veya mahremi olan bir yaknna benzetmesi): Mesela, bir erkein hanmna Sen, benim anamn arkas gibisin demesi gibi. 48)-Kk gnahlara devamda srar etmek: Kk gnahlar, kiinin ibdet ve tatine galebe ederse byk gnah olur. 49)-Gnahlara yardmc olmak, tevik etmek. 50)-nsanlar iin ark syleyip, gazel okumak: Tenha bir yerde kendi kendine ark sylemek ise tahrmen mekrhtur. 51)-Kadnn, gerek kendi kendine, gerekse bakalarna ark sylemesi. 52)-Hamamlarda, insanlar arasnda avret yerlerini amak.
30

53)-Cimrilik yapmak, vcib olan zekt, sadaka-i ftr, kurban kesmek gibi borlarn dememek ve insanlara olan borcunu vermemek. 54)-Hz. Ali (r.a.)nin, Hz. Eb Bekir (r.a.) ve Hz. mer (r.a.)den daha faziletli olduuna inanmak: nk Resl- Ekrem Efendimiz (s.a.v.) Benden sonra Ebbekir ve mere tbi olunuz buyurmutur. 55)-Kendi kendini ldrmek (intihar etmek) veya uzvlarndan birini kesmek. 56)-drardan saknmamak, korunmamak. 57)-Verdii sadakay baa kakmak: Verdii sadakadan dolay, fakiri minnet altnda brakmak, utandrmak veya incitmek. 58)-Kaderi yalanlamak, kadere inanmamak, hayr ve errin Allah(c.c.)tan olduuna inanmamak byk gnahlardandr. 59)-nsanlarn yaptklar ileri kendilerine isnd edip, Allah(c.c.)n bu ilerde gc ve kuvveti olmadna inanmak. 60)-Khin, dorulamak. mneccim ve bycleri tasdik etmek, sylediklerini

61)-Soyu ve nesebi temiz ve belli olan bir kimsenin soyunu ve nesebini, rz ve namusunu ayplayacak sz sylemek. 62)-Bir insan iin ve onun adna kurban kesmek: Kesilen bu kurban byk olsun, kk olsun, nmna kesilen kimse ister neb, ister vel olsun ciz deildir. Ancak, Allah(c.c.) iin ve Allah(c.c.)n adyla kesilirse ciz olur, ondan sonra sevabn istediine balar.

31

63)-Kibirlenmek ve byklenmek kasdyla elbisesini uzun yapmak, uzatmak: Yerlere deen uzun bir elbiseyi yollardaki pisliklerden korumak mmkn deildir. 64)-ocuunu dallet yollarna sevk etmek, yneltmek: Zir insan ocuunu en iyi ekilde yetitirmeye mecbrdur. 65)-Kt bir r amak ve dinde bidat karmak. 66)-aka yollu da olsa, bir Mslman silah ve benzeri letlerle korkutmak. 67)-Mcdele ve mnkaa etmek: nk bunlar, kalpteki iman nrunu sndrr. 68)-Klesinin erkeklik uzvunu kesmek: Kle kk de olsa onu hadm etmek, erkeklikten mahrm etmek, byk gnahlardandr. 69)-Kle ve criyesinin uzuvlarndan birini kesmek veya zarr ihtiyalarn yerine getirmemek. 70)-Kle ve criyesine eziyet etmek, glerinin yetmeyecei ileri yklemek ve onlar dvmek. 71)-Kendisine iyilik yapanlara nankrlk etmek. nk insanlara teekkr etmeyen, Allah(c.c.)a da kredemez. 72)-htiyacndan fazla olan suyu, insanlardan esirgeyip vermemek. 73)-Mekkede, Harem-i erifte gnah ilemek: Bu mbrek yerde, her ne kadar kk de olsa gnah ilemek byk gnah saylr. 74)-Msaadeleri olmadan bakalarnn konumalarn dinlemek. 75)-nsanlarn ayplarn aratrmak. 76)-Tavla, satran ve dama oynamak, oynamaya azmetmek.
32

77)-Yedi ta oyunu oynamak. 78)-Haraml sbit olan her eit kumar ve ansa dayal oyunlar oynamak. 79)-Bir Mslmana kfir diye hitap etmek. Bu konuda birok hadis-i erifler vardr. 80)-Birka hanm olan kimsenin, hanmlar arasnda adlete riyet etmemesi.

81)-Menisini eliyle kartmay det edinmek. Bekr olup daha byk bir gnah ilemekten korkan kimsenin, ehvetini teskin iin yapmas hlinde msaade vardr. 82)-Hayzl ve lousalk hlinde bulunan hanmyla cins yaknlkta bulunmak. 83)-nsanlarn ihtiyac olan gd ve eylrn pahallna sevinmek. 84)-Esrar imek, uyuturucu kullanmak. 85)-Hayvanlarla cinsel temasta bulunmak. Yabanc, nmahrem bir kadna arkadan yaklamak. 86)-limin ilmi ile amel etmemesi. Bu konuda Peygamberimiz (s.a.v.) yle buyurur: Amel olunmayan her ilim, sahibine vebldir. 87)-Satn alrken veya yerken yemei ayplamak. 88)-Bir zarret yokken, gnah olmayan davetlere gitmemek. 89)-Makamla Kuran okunurken veya zikir yaplrken raks etmek.

33

90)-Dny sevgisinde ar gitmek: Dnynn geici zevklerine btn kalbi ile balanarak dnyy sevmek. 91)-Gzel yzl genlere ehvetle bakmak. 92)-Bakasnn evine kap, anahtar veya benzeri bir delikten (kap veya pencere aralklarndan) bakmak. 93)-Bakalarnn evine izinsiz girmek. Bu konuda Allah Tela yle buyurur:Size geri dnnz dendiinde geri dnnz. (Nr Sresi, yet:28). 94)-Fskl bilinmeyen, yni aka gnah ilemeyen bir kimseyi gybet etmek, aleyhinde konumak. Gybet: Din kardeinin holanmayaca, sevmeyecei eyleri arkasndan sylemek, bakalarna anlatmak demektir. 95)-sraf olmak, geinebilecei miktarda bir malla yetinmeyip, lzumsuz yere fazla para harcamak. Buraya kadar olan gnahlar, bn-i Nceymin Rislets-Sagair velKebir adl kitabnda ve smil Sivasnin bu kitaba yazd erhte zikredilmitir.

96)-Bidat ilemek: Ashb- Kirmdan sonra, itikd veya ibdetlerde, dinde olmayan bidadler icd etmek. 97)-Hynetlik etmek: kendisine emnet edilen bir eyi, shibinin izni olmadan kullanmak. 98)-Zlim idarecilere ve onlarn vekillerine, yardmclarna sadkat gstermek. 99)-Allah Teldan bakasna secde etmek: Selm vermek maksadyla da olsa, bakasna kar eilmek veya yerlere kapanmak byk gnahtr.
34

100)-Allah(c.c.)a kretmeyi terk etmek: ister az, ister ok olsun rzkndaki taksime, kendisine verilen nimetlere kretmemek. 101)-nsanlar, yaratllarndaki bir kusurdan dolay ayplamak. 102)-Bir zr olmakszn Cum namazn terk etmek: Cum namazn st ste defa terk eden kimsenin kalbi mhrlenir. 103)-Emnetlere riyet etmemek: Selm, sz ve ey gibi emnetleri ed etmeyip yerine vermemek. 104)-Verdii szde durmamak, ahde vefa etmemek. Bunun zdd vaad ettii bir eyde sadkat gsterip, sznde durmaktr. 105)-Bakalaryla alay etmek, istihz etmek: Din kardeini kmsemek, hafife almak gyesiyle sylenen btn szler alay saylr. 106)-Zlim idarece ve devlet adamlarna gidip onlar ikaz etmemek, doru yolu gstermemek ve onlara dalkavukluk etmek. 107)-Dny, hret ve insanlarn tevecchn kazanmak iin ilim renmek. 108)-eri ilimleri rendikten sonra, dny sevgisine ve hrete dalmak. 109)-Komusunun hanm ile kocasnn arasn amak iin fitne ve fesat karmak. 110)-Zlimin yzne glmek, ona kar dostluk gsterip onunla birlikte olmak. 111)-Uyandnda, Mslman kardeine ktlk yapmak niyetiyle uyumak. 112)-Yaln veya doru, Mslman kardeinin aleyhindeki konumay dinleyip, susmak, mdhale etmemek.
35

113)-Mslman kardeinin bana bir ktlk geldiini duyunca sevinmek. 114)-Bakasnn hanmna hediye gndermek veya gizlice onunla bir yaknlk kurmaya almak. 115)-Yanlarnda nc bir ahs olmad hlde, yabanc bir kadnla bir arada bulunmak. 116)-Allah Telnn byk grdn kk, kk grdn byk grmek. 117)-Grmediine grdm, duymadna duydum demek, bilmedii bir ey iin biliyorum iddisnda bulunmak. 118)-Erkein kadna, kadnn erkee benzemeye almas. 119)-Allah Telnn isminden baka bir ey zerine yemin etmek. Bu konuda Peygamberimiz (s.a.v.) : Allah(c.c.)n adndan baka bir eye yemin eden, Allah Telya irk komu olur buyurmutur. 120)-inin cretini vermemek veya geciktirmek ki, bu, Allah(c.c.)n gazabn eken ve insan Cehenneme srkleyen bir davrantr. 121)-ki kiinin arasn amaya almak. 122)-Mslman kardeine, mri, riyakr diye hitap edip onunla armak. Din kardeine bu sz syleyen kii, krk senelik melinin sevbn yok eder. 123)-Anne ve babann, st emen ocuu, vaktinden nce memeden kesmeleri, bunun iin dvmeleri. 124)-Lyk olmad hlde iyi grnmek, kendisini iyi bir insan gibi gstermek. Buraya kadar saylan bu gnahlar: Cmell-Letif, Nefis, TahrmulMehrim, Bidye, ve Nihye kitaplarnda zikredilmi olan gnahlardr.
36

KK GNAHLAR (Sagir) yet ve hadislerde zikredilen kk gnahlara gelince; bunlar yz altm kadar olup unlardr: 1)-Baklmas haram olan kimselere bakmak: ahitlik yapmak iin bakmak hari. 2)-Baklmas ciz olmayan kimseyi ehvetsiz pmek: Gen delikanllar pmek de byledir. ehvetle perse byk gnahlardan saylr. 3)-ehvet elde etmek iin menisini eliyle getirmek: Hanmnn eliyle de olsa gnahtr. Ancak bekr olup, daha byk bir gnah ilemekten korkan kimse, ehvetini teskin iin yaparsa msaade vardr. 4)-Kadn olsun, erkek olsun, bakasnn vret yerini tutmak veya demek. 5)-Gen veya yal olan yabanc, nmahrem bir kadnla yalnz bana, ba baa kalmak. Bir kadn veya erkek, st kardei veya st annesi dahi olsa, tenh bir yerde yalnz kalamaz. 6)-Hayvanlara bile olsa lnet etmek. 7)-Zarret olmakszn yalan sylemek: eri cezay gerektiren bir yalan sz sylerse, byk gnah ilemi olur. Ancak bir zarret annda veya byk bir zarar karlayacak bir durumda sylenen yalan sz, gnah deildir.
37

8)-Bir mslman, syledikleri doru bile olsa iirle hicvetmek: Hiciv; bir kimseyi iirle ktlemek demektir. Zikrettii kiinin aybn ister aka, isterse kinye yoluyla sylesin, haramdr. 9)-Kasten olmakszn, insanlarn evlerinin iine bakmak. 10)-Dini bir sebep olmakszn bir Mslmanla gnden fazla ks durmak, konumamak. 11)-Asln, hakikatini bilmedii bir konuda hasmlamak ve muhkemeye kalkmak: Dv vekilleri (avukatlar) ile hasmlamak gibi. 12)-eriatn, slmn hakkna riyet etmeyerek bir kimse ile hasmlamak. Bunun byk gnahlardan olduu da sylenmitir. 13)-steyerek (lzmsuz yere) glmek: Bu konuda bir yet-i kerimede: Az glsnler ve ok alasnlar (Tevbe Sresi, yet. 82) buyrulmutur. 14)-Dny nimetlerini kaybetmekten dolay alamak: Bz limlere gre byk gnahlardandr. 15)-Yrynde ve dier hareketlerinde kibirli davranmak, byklenmek. 16)-Erkeklerin ipek elbise giymeleri, altn-gm ey kullanmalar. 17)-Fsk, gnahkr bir kimse ile, az bir mddet dahi olsa, berber oturmak. Byle birisi ile devaml berber olmak, onunla oturmay alkanlk hline getirmek byk gnahlardandr. 18)-Kerhet vakitlerinde namaz klmak: sterse cenaze namaz olsun, ayndr. Bz limler, bu vakitlerin yirmi vakit olduunu sylemilerdir. 19)-Bayram gnleri ve terik gnlerinde (Kurban Bayramnn drt gn) oru tutmak.
38

20)-Cmilere necset, pislik atmak veya zerlerinde necset olma ihtimli olan deli ve ocuklar sokmak. 21)-Elbisesine veya bedenine pislik bulatrmak. 22)-Kbleye, nn veya arkasn evirerek kk abdest bozmak: Kapal yerde olsun, ak yerde olsun ayndr. 23)-Kbleye, n yada arkasn dnerek byk abdest yapmak: Kapal yerde olsun, ak yerde olsun haramdr. 24)-Hamamlarda, insanlarn grmedii yerde bile olsa, avret mahallini amak. 25)-Bir zarret olmadan, lzmsuz yere avret mahallini amak. 26)-Orucunu hi bozmadan ertesi gnn orucuna niyetlenmek, eklemek (Visl orucu tutmak). 27)-Keffret demeden, zhar yapt (karsnn bir uzvunu anasna, kzkardeine veya kendisine mahrem olan birine benzettii) hanmna yakn olmak veya pmek. 28)-Bir kadnn yalnz bana sefere kmas, yolculuk yapmas. 29)-Almayaca maln kymetini artrmak iin fiyatn ykseltmek. 30)-htikr, yni karaborsaclk yapmak. 31)-Bakasnn pazarlk ettii bir maln zerine tekrar pazarlk etmek: Bu konuda Peygamberimiz (s.a.v.): Bir kimsenin, mslman kardeinin pazarlk yapt bir mala pazarlk etmesi ciz deildir. buyurmutur. 32)-Alveri bittikten sonra onu bozmaya almak.
39

33)-Bakasnn tlip olduu ve velisinin de vermeye sz verdii kz veya kadn istemek. 34)-Kylnn ehre getirdii bahnesiyle elinden almak. yiyecek maddesini, pahalya satmak

35)-Kylnn maln, daha ehre girmeden elinden ucuza almak. 36)-Sataca hayvann stn birka gn samadan, memelerini stl gsterip, pazara karmak. 37)-Cum ezan okunduktan sonra, Cum namaz saatinde alveri veya herhangi bir i yapmak. 38)-Cariyeleri (kadn kleleri) henz bla ermemi evltlarndan ayrp, satmak. 39)-Aypl malnn aybn saklayarak satmak: Hatta bir maln ayb belli olmasa bile, aybn sylemek gerekir. 40)-Zarret olmadan kpek beslemek: Avclk, ziraat ve koyun bekilii iin olursa cizdir. 41)-Parasz olarak ve namaz vakitlerini geirmemek artyla bile olsa satran oynamak. 42)-Mslmana arap, iki satmak. 43)-Mslmann arap, iki almas. 44)-Evinde veya baka bir yerde, az yada ok arap (iki) saklamak. 45)-Bir lokma kadar bile olsa bir ey almak: nk bu kadar az bir eyi almak, o kiinin ahlken dkln ifde eder.
40

46)-Kuran okumak, hadis okumak ve zikrullah yapmak iin cret art komak, bunlar cretle okumak. 47)-zr olmakszn, ayakta kk abdest bozmak ve idrar kabn odasnda saklamak. 48)-Banyo, hamam veya baka mahallerde bulunan deliklere kk abdest bozmak. 49)-Yollara, su kenarlarna, evlerin etrafna, aalarn altlarna ve glgelik yerlere kk abdest yapmak. 50)-Namaz klarken lblice davranarak, gzelce giyinmemek, elbisesini omuzlarna atarak namaz klmak. 51)-Cnp iken, cmi iinde veya dnda ezan okumak veya kmet getirmek. 52)-Cnp veya hayzl iken cmiye girmek, ya da cminin iinden gemek. 53)-Namaz klarken sa elini sa brne, sol elini sol brne koymak: Peygamberimiz (s.a.v.) bu ekilde namaz klmay menetmitir. 54)-Namazda, elbisesini ihrm gibi balamak. 55)-Namaz bozacak derecede olmasa bile, namaza aykr hareketler yapmak. 56)-Namaz klarken yzn veya baka zlarn kbleden evirmek. Eer gsn de kbleden evirirse namaz bozulur. 57)-Namazda iki tarafna dnmek, gz ile ge veya yere bakmak (evreyi szmek).

41

58)-Cmide konumak veya alveri yapmak: Ancak itikfa girmi olan kiinin konumas cizdir. 59)-Cmide sanat, ticret ve kazan gibi, ibdet olmayan eyler yapmak. 60)-Orulunun, hanmnn baldr ve koltuklarn okamas. 61)-Nefsinden emin olmad takdirde, orulunun hanmn pmesi. 62)-Zekt, malnn ktsnden vermek: nk bu, zekt ibdetine gereken dikkat ve nemi vermediine delildir. 63)-Hayvan keserken eziyet vermek. 64)-Kendiliinden lp, suyun yzne kan bal yemek. 65)-Kokmu et, balk ve yemekleri yemek. 66)-Eti yenen hayvanlarn mesne (idrar torbas) ve hayalarn yemek. 67)-Eti yenen hayvanlarn bezelerini ve dlerini yemek. 68)-Eti yenen hayvanlarn ferleri, zekerleri, dbr ve akan kanlarn yemek. 69)-Fiyatlar haksz yere ykseltilmedike narh koymak. 70)-Velisinin izni olmadan, mkellef (kile ve blia) bir kadn nikhlamak. 71)-Ayn ekilde, mihir belirlemeden ve iki hit olmadan nikh yapmak. 72)-Nikh- igr ile yni kz kardeini vermek karlnda bir kimsenin kzyla evlenmek.

42

73)-Gerek temizlik mddeti iinde, gerekse hayz hlinde, karsn birden fazla boamak. 74)-Karsn, zrsz olarak, yemin ile boamak. 75)-Karsn adetli iken boamak. 76)-Kadn, temiz hlinde iken cima edip sonra boamak.

77)-Rici talkla karsn boadktan sonra, temizlik mddeti ierisinde, szl olarak mrcaat gerekirken, bunu fiili olarak yapmak. 78)-nsanlar arasnda yellenmek, ses ve koku karmak. 79)-Kars ile drt ay cinsi muamelede bulunmamak zere yemin etmek. 80)-Evltlar arasnda adletsizlik yapmak: Ancak ocuklarndan bzs ilim ve takvda dierlerinden stn olursa, onlar daha stn tutabilir. 81)-Kad ve hkimlerin, hasmlar arasnda, gerek bulunduklar mecliste, gerekse meclisin dnda, birine iltift edip, dierine etmemekte eit davranmamas. 82)-Sultnn ve malnn ounun haram olduunu bildii kimselerin ihsn ve ikrmn kabul etmek. 83)-Zlim idreci ve devlet adamlar gibi, malnn ounun haram olduunu bildii kimsenin yemeini yemek. 84)-Sahibinin rzs olmadan zorla alnan, gasp edilen arzide yetien mahsl yemek. 85)-Haram mal helline galip olan kimsenin dvetine gitmek: Ancak gitmedii takdirde kendisine dmanlk edilecei bilinirse, gitmesi haram olmaz.
43

86)-Gasp olunan arziye, abdest alp namaz klmak iin dahi olsa girmek. 87)-Bakasnn arzisine izinsiz girmek: ster ev, ister tarla, ba ve bahe olsun, shibinin izni olmadan buralara girmek ciz olmaz. 88)-Hayvann kuyruk, kulak, burun gibi bz zlarn para para kesmek. 89)-Savata esir alnan kfiri, slmdan dnen mrtedi, tvbeye ve slma davet etmeden ldrmek. 90)-slmdan dnen kadn ldrmek: nk mrted kadn ldrlmez, fakat tvbe edinceye kadar hapsedilir. 91)-Namazda okunan secde yetinin secdesini, brakmak. namazdan sonraya

92)-ster namazda, ister namaz dnda olsun, okuyan ve dinleyenin tilvet secdesini terk etmesi. 93)-Namazda belirli bir sreyi okumak, bilerek srelerin arasn bir sre atlayarak okumak. 94)-Cenzeyi kollar arasnda tamak: mam fiinin mezhebi hilfna bu byledir. ocuk olursa bunda bir beis yoktur. 95)-Zarret olmakszn, bir kabre birden fazla cenze koymak. 96)-Cenzeyi mescidin ierisine sokarak namazn klmak: Bir rivyete gre tahrmen mekruhtur. 97)-Resim ve sretler zerine secde etmek, zerinde resim bulunan hal, kuma, para v.s. gibi bir ey zerinde namaz klmak. 98)-nnde veya hizsnda resim bulunduu hlde namaza durmak.
44

99)-Dileri altn ile kaplamak ve balamak: mam- Azama gre ciz deildir, immeyne gre ise cevaz vardr. 100)-Altn ve gmten yaplm kaplar kullanmak: Erkek ve kadn iinde haramdr. 101)-Erkeklerin veya kadnlarn birbirlerinin azn, yzn, ban veya baka zlarn pmeleri. 102)-Yolculuktan dnm olmak gibi bir sebep olmakszn erkeklerin birbirlerine sarlmalar. 103)-Klelerin boyunlarna zincir takmak: Omzuna zincir takmakta bir beis yoktur. 104)-Kfirlere, fitne ve fesat ehline silh satmak, Kuran- Kerim ve eri kitaplar satmak. 105)-Kfire, zndka, mrtede nce selm vermek. 106)-Erkeklii giderilmi kleleri kullanmak: Eti yenen hayvanlarn hayalarn karmak ve burmak ciz ise de, insanda ciz deildir. 107)-Erkeklii giderilmi klelerden para kazanmak: Ksrlatrlm eti yenen hayvanlarda rzk temin etmekte ise bir beis yoktur. 108)-Ayn ekilde, byle kleleri satn almak, onlara ship olmak ciz deilse de, zarrete binen, bu ekildeki hayvanlara sahip olmakta cevaz vardr. 109)-Byklerin giymesi haram olan ipekli elbiseleri erkek ocuklara giydirmek. 110)-Kendi kendine ark ve trk sylemek: Byle kimselerin hitlikleri makbl deildir.
45

111)-Balad bir ibdeti, eri bir zr yokken bozmak. 112)-Akl erecek yata olan veya uyuyan kimselerin yannda, kendi zevcesiyle cins mumelede bulunmak. 113)-Yolu daraltan ve saygya lyk olmayan idareciler iin, onlar karlamaya kmak (vey aaya kalkmak). 114)-Ezan duyduktan sonra (cmiye gitmekte) ar davranmak, kmet edilmesini beklemek. 115)-(Oburluu sebebiyle) Doyduktan sonra da yemek: Orulu olur veya misfir bulunursa cizdir. 116)-Ackmad hlde, zarretsiz yemek ve imek: (Karn tok olduu hlde) Misfirinin yemesi iin onunla yemek cizdir. 117)-lmiyle amel eden limlerden, adletli ve zhid sultanlardan bakasnn elini pmek. 118)-Sadece ba, el ve k iaretiyle selm vermek, karlat kimseye selm vermeden sze balamak. 119)-Kurn okuyan kimsenin, babasndan ve hocasndan bakas iin aaya kalkmas: Baba ve hocas hri, bakalar iin ayaa kalkmak aslnda yasaklanmtr. 120)-Hmile olup olmadn bilmeden yeni ald, criyesine cinsi muamelede bulunmak. 121)-Sdece vehim ve phecilii sebebiyle, Allah Telya ve mminlere s-i zanda bulunmak: Bunun, byk gnahlardan olduu da sylenmitir. 122)- Hased etmek, bir insana Allah(c.c.)n verdii nimetlerin zevlini, yni onun elinden gitmesini istemek. Hased bz limlere gre byk gnahlardandr.
46

123)-Kibirlilik taslamak, bakasna kar takv ve stnlk iddi etmek: Bz limlere gre byk gnahlardandr. 124)-Ucb, yni kendini beenmek, nil olduu nimetlerin hakiki shibi olan Allah(c.c.) unutup, bu nimetleri gznde byterek marr olmak, byklenmek: Bz limler bunu da, hased ve kin gibi byk gnahlardan saymlardr. 125)-alg dinlemek ve alg meclisinde oturmaktan holanmak: Bzlarna gre bu da byk gnahlardan saylmtr. 126)-Cnb olan kimsenin zrsz olarak cmide oturmas: Hayz ve nifas hlinde olan kadnlarn cmiye girmesi ve oturmas da haramdr. 127)-Bir Mslmann ayplarnn zikredildii ve gybetinin yapld yerde susmak. 128)-lm ve hastalk gibi musibetler nnda bararak alamak. 129)-Musibet nnda yzn, yanaklarn dvmek. 130)-Bir kimsenin kendisini istemeyen bir toplulua imam olmas: eran bir kusuru yoksa cizdir, denmitir. 131)-Hutbe esnasnda konumak, tesbih ekmek, salavt- erife getirmek veya emr-i bil maruf nehy-i anil mnker yapmak. 132)-Cmide ileri safa gemek iin saflar ineyip insanlara eziyet vermek. 133)-Cminin stne veya etrafna necset ve pislik atmak. 134)-Sokaklara ve insanlarn gelip getikleri yerlere necset, hayvan lei ve insanlarn irenecei eyleri atmak. 135)-Yedi yan geen oluyla bir yatakta yatp uyumak.
47

136)-Cnb, hayz ve lousalk hllerinde Kurn- Kerim okumak. 137)-Btl olan szlere dalmak, ekbir, zengin ve zlimlerin hllerini hatrlayp saymak, onlara zenmek. 138)-Dinine ve dnysna faydas olmayan bo ve faydasz szlerle vakit geirmek. 139)-Lzmundan fazla sz sylemek: Ancak tekrar edilmesi gereken dersler ve ilm meseleler bunun dndadr. 140)-Methetme ve vmede fazla ileri gitmek: Bu sebeple Resl- Ekrem (s.a.v.) Efendimiz: vmede ar gidenlerin yzlerine toprak serpiniz buyurmutur. 141)-Kendini beendirmek ve bakalarna stnlk taslamak iin, fesaht ve belgate zenerek sz sylemek. 142)-Kfiyeli, secili ve sanatl sz sylemek iin zorlanmak.

143)-Kaba, ayp ve irkin olan hlleri ve ileri ak, mstehcen kelimelerle sylemek. 144)-llere, dirilere, hayvana, zamana veya mekna svmek. 145)-Kendi kendine ve anlalmaz szlerle deli gibi konumak. 146)-Ltife ve akalamada haddi amak ve ileri gitmek. 147)-Srr if etmek, gerek aile fertleri arasnda, gerekse yabanclar arasnda, gizlenmesi istenen sz ve hlleri gizlemeyip bakalarna sylemek.

48

148)-Bir ey vaat ettii zaman, vadinde durmamak: Ancak ocuklar alatmamak, hanmlarn ezsndan kurtulmak iin ve harblerde dmana kar yalana ruhsat verilmitir. 149)-Din ve eriatla alkal olmayarak gazap etmek, kzmak: Fakat din ve eriata dokunan bir ey grdnde, itidalli olmak artyla gazap etmek lzmdr. 150)-Aile fertlerinin namus, iffet ve rzlarn kskanmamak. 151)-Zekt vermeyi geciktirmek: Zekt geciktirmek, bz limlere gre byk gnahlardan saylmtr. 152)-zrsz olarak cemati terk etmek: Dman korkusu, fsk imam v.s. gibi mzeretler olmadka, nemsiz bir eymi gibi cemati terk etmek ciz deildir. 153)-Herkesin gelip getii cadde ve sokaklarda durup konumak veya alveri yapmak sretiyle yolu megl etmek. 154)-Mezhebinde taassup gstererek, hev ve hevesine uymak sretiyle, dier mezheb shiplerine kk drc szler sylemek, onlara kar kin tutmak. 155)-slm lkesinde yaayan zmmlere (Yahdi, Hristiyan ve dier din mensuplarna) gcenecekleri bir ekilde: Ey kfir, ey mrik gibi szlerle hitp etmek. 156)-Cenb- Hakka: Ar- azminde oturman hakk iin veya oturduun yer hakk iin diye du etmek. 157)-Enbiy, evliy ve Kbe hakk iin diye du etmek. 158)-eri bir zr olmakszn, hacc, kendisine farz olduu seneden sonraya brakmak: Bz limler, bunu byk gnahlardan saymlardr. nk Hacc geciktirmek, Allah(c.c.)n emri konusunda geveklik gstermek demektir.
49

159)-Gnahlarn ve dinen nehy edilen ktlklerin ilendiini grp, mni olmaya gc yettii hlde bunlara mni olmayarak susmak, dini konularda zfiyet ve geveklik gstermek, hakk sylemekten ekinmek. 160)-Bir kimsenin kendisini stn, bakasn kk ve hakir grp onunla alay etmesi. Bu gnahlar, Sivasl brhim Efendinin Risletl-Kebir isimli eserinde bu ekilde yer alm ve aklanmtr.

50

KT AHLK VE HUYLAR (Ahlk- Zemme) Bu zikredilenlerden baka, yet-i kerme ve hadis-i eriflerde yer alan bir takm kt ahlk ve irkin huylar vardr ki; bunlarn bzs kfr, bzs byk gnah ve bzs da kk gnahlardr. 1)-Riya (gsteri): Riyaya bz limler kfr, bzlar da byk gnahlardandr, demilerdir. Riya: hiret amelleriyle dny menfaatini murd etmek demektir. hiret amellerini buna vsta klmak veya yapt amelleri bakasna haber vermek de riyadandr. 2)-Cehlet (bilgisizlik): Her Mslmann bilmesi vcib olan (itikad, amel ve mumelta dair) dini ilimleri bilmemesidir. Bz limlere gre cehlet byk gnahlardandr ve kfr mcibdir. 3)-Allah Telnn kendisine verdii nimetleri grmemek, bundan gfil olmak, Allah(c.c.)a verdii nimetlerden dolay kretmemek. Bzlarna gre byk gnahlardandr. Hlbuki nimeti verene, bu nimetlerden dolay hrmet, sayg ve tazim gerekir. 4)-Allah Telnn hkm ve kazsna kzmak, bir kimsenin, istedii murd olmaynca Cenb- Hakkn kaz buyurduu emrin dndaki bir eyi zikrederek darlp gazaplanmak. Bz limler buna kfrdr, demiler, bzlar da byk gnahlardan olduunu sylemilerdir. 5)-Bir kimsenin, bana gelen bel ve musibetlere sabretmeyerek, szl veya fiili olarak bakasna ikyette bulunmas: Buna bzlar kfr, bzlar da byk gnahtr, demilerdir.
51

6)-Zlimlere ve fsklara muhabbet etmek, az dahi olsa onlara meyletmek, byk gnahlardandr. 7)-limlere ve slih kimselere dmanlk etmek: Byk gnahlardandr. Bunun zdd onlara, Allah(c.c.) iin muhabbet etmek, onlar sevmektir. 8)-Kalbini makam sevgilerine ve sebeplerine balamak, nefsinin ehvet ve hret sahibi olmasn istemek: Byk gnahlardan saylmtr. 9)-Bakalarnn ktlemesinden korkmak, yani kendisinde bir noksanlk olduunu zannederek mteessir olmak, kendisine hkim olamamak. 10)-nad etmek, yani hak sz ve hak kelm kabl etmemek, hakk grp bildii hlde inkr etmek: Byk gnahlardan saylmtr. 11)-Kendini beenmek, nefsini tezkiye etmek, btn zor ilerin stesinden gelebilecei iddiasnda bulunmak; byk gnahlardandr. 12)-Medhedilmeyi sevmek, bakasnn kendisini vmesi ile kendisinde bir keml hissedip bundan holanmak. 13)-Nefsini, dnydan alt ve lfet ettii eylerden menetmeyip, nefsinin isteklerine uymak: Buna, byk gnahlardandr demilerse de; bzlar da kk gnahlardandr, demilerdir. 14)-Taklid: Delilsiz, hccetsiz, tahkiksiz olarak, sadece hsn- zan etmek sretiyle amelde, kavilde, itikatta bakalarna uymak ve onlar taklid etmek: Bz limlere gre byk gnahlardan ise de; dier bzlarna gre kk gnahlardan saylmtr. 15)-Uzun emel(tl-u emel) beslemek: Byk gnahlardandr. Ancak uzun emel, slmn kalknmas iin vakflar kurmak, slmi ilimleri tahsil etmek, slma yeni beldeler kazandrmak ve mmet-i Muhammed(sav)in faydalanmas, menfaati iin olursa o zaman makbuldr.
52

16)-Dny ilerine tam etmek, nereden ve nasl geldiine bakmadan, hell ve harama dikkat etmeden dny lezzetlerini istemek: Byk gnahlardan saylmtr. 17)-Dny ileri iin, insanlara kar zillete dmek, ar tevzu gstermek ve onlara boyun bkmek: Bzlarna gre byk gnahlardan, bzlarna gre de kk gnahlardandr. 18)-Kin gtmek, bakasna kar kalbinde nefret duymak. 19)-Dman grd Mslman kardeine bir musibet geldiinde sevinmek, ferahlamak. 20)-Dmanlk etmek, bir bakasna zarar vermek kasdyla kalbinde dmanlk duygular beslemek. 21)-Korkaklk, kendisine yaplan hakszlk ve eziyetlere kar kmamak, mukavemet etmemek: Kk gnahlardan saylmtr. 22)-Ne yaptn bilmez derecede kzmak, iin sonunu dnmeden atlmak. 23)-Ahdini bozmak, insanlarla veya kfirlerle yapt ahdi, iln etmeksizin bozmak. 24)-Bz eyleri uursuz saymak ve onlar ktle hamletmek: Bz limler buna kfr de demilerdir. Bzlar da, uursuzluu; insann kendisine bir menfaat getireceine inanmasdr, diye tarif etmilerdir. (Mesela; bayku tse veya bir hayvan gese, onu uursuzluk saymak gibi). 25)-Mal sevgisi, dny lezzetleri iin, mal ve mlke muhabbet etmek ve onun okluuna kalbin meyletmesi. Byk gnahlardan saylmtr.

53

26)-Hrs, bakasnn nil olduu nimetleri kendisi iin temenni etmek ve kendisinde bulunan nimetleri Allah(c.c.)tan bakasndan bilmek: Kk gnahlardandr. 27)-Akl zayfl, sefihlik, akln kullanmayp gnahlardan uzaklamamak, slm zere yaamamak. 28)-hiret iin almakta, ibadet ve taatlerde tembellik etmek, gayretsizlik, ciddiyetsizlik: Byk gnahlardandr. 29)-Maksat ve meramna nil olmak iin, acele etmek, acelecilik: Kk gnahlardan saylmtr. 30)-Hayrl ilerde ar davranp tehir etmek. 31)-Kat kalpli ve merhametsiz olmak: Kk gnahlardandr. 32-Hayszlk, utanmayp kt eylere, gnahlara cret etmek: Bz limler buna byk gnahlardandr, bzlar da kk gnahlardandr, demilerdir. 33)-Dny iin zlmek, dnydaki nimetlerden elinden kard eylere kar mahzn olmak. Bzlar buna gnah- kebirden, bzlar da gnah- sagirdendir, demilerdir. 34)-Dny iin korkmak, yani kendisine eriecek bir bel ve musibetten, kerih grd eylerden korkmak. 35)-Aldatmak, yapt nasihati samimi olarak yapmayp, bakasna bir ktlk gelmesinden rahatsz olmamak, kendisinde bir eit hynet bulunmas: Byk gnahlardandr. 36)-Gerek insanlar ve gerek dny mal ve mlk ile nsiyet edip onlara almak, onlardan ayrldnda yalnzlk hissetmek: Kk gnahlardandr. 37)-Tarz ve hareketlerinde itidl zere, vakarl, arbal olmamak, itidlsiz(dengesiz) hareketlerde bulunmak.

54

38)-Kendisinin stnde olan kimselerin nasihatini kabul etmemek, onlar dinlememek. 39)-Hayr ve erri, hakk ve btl idrk edemez derecede ahmaklk ve aknlk gstermek. 40)-Yemee, imee ve cinsel mnsebete haris olmak, oburluk. 41)-Yemek, imek ve cim konularnda ciz kalmak, gerekeni yapmamak. 42)-Gnahlarda srar etmek, gnahlara bilerek devam etmek. 43)-Akln eremeyecei, bilinmesi mmkn olmayan eylerle uramak. 44)-Mnfklk, gerek ahlk ve gerek itikd ynnden ii dna ve d iine uymamak. 45)-Fitne karmak, dini bir faydas olmakszn insanlar zorluklara, meakkatlere, ihtilf ve karklklara drmek: Byk gnahlardan saylmtr.

DL LE LGL GNAHLAR yet ve hadislerden alnan, bzs byk gnah, bzs kk gnah, bzs da tahrimen mekrh olan ve daha nce zikredilen byk veya kk gnahlar iinde yer almayan gnahlardr. Bunlarn belli ballar krk tanedir. 1)-Kfrnden korkulan sz: Bu gibi szleri syleyenler, tvbe ile beraber, tecdid nikh (yeniden nikh) yapmakla emrolunurlar. 2)-Hat kasd olmakszn bir insann gnah ilemesi: Bu gibi kimseler tvbe ve istifr ile emrolunurlar. 3)-Yalan sylemek, bir eyin bulunduu durumunun tersini sylemek: Byk gnahlardandr.
55

4)-Bir sz, akla gelen mnsnn dnda bir mny kastederek sylemek. 5)-Tabirde, ifadede hat etmek: Bu hat, hkimin hkmnde, kssa ve hikyeleri nakilde ve misllerde de olabilir. 6)-Szde nifk, mnfklk: Birisini verken, onun hakknda sevgisini izhr ettii hlde, iinde onun hilfn saklamak: Byk gnahlardandr. 7)-Kt eyleri emretmek ve iyi, hayrl ilerden menetmek: Allah Tel buyuruyor ki: Namaz klarken bir kulu (namazdan) men edeni grdn m? (Alk Sresi yet.9-10). 8)-Namazda ister az, ister ok, ister Arapa, ister bir baka dilden olsun konumak, sz sylemek: Byk gnahlardandr. 9)-Bir Mslmann aleyhine er ile, ktlk ile du etmek: Haramdr, byk gnahlardandr. zellikle imansz olasn, kfr zere lesin gibi dular etmek ok tehlikelidir. nk o duy yapann da kfrne hkm edilmitir. 10)-Zlim ile kfire, ok yaamalar ve muradlarna ermeleri iin du etmek: Yine byk gnahlardandr. 11)-Kurn- Kermi, hev ve hevesine ve kendi ahsi grne gre tefsir etmek: Bu ekildeki bir tefsir, her ne kadar mnaya uygun dahi olsa kabl edilmeyip ret edilir. 12)-htiya ve zarri bir durumu olmayan kimsenin, bakalarndan mal ve menfaat istemesi: Kk gnahlardandr. 13)-Avam tabakasndan olan insanlarn, anlayamayacaklar, akllarnn eremeyecekleri eyleri sormalar: Allah Telnn ztndan, kaz ve kaderden ve bunlara benzer eylerden sormalar gibi. 14)-Karsndakini mahcb etmek iin, ona anlalmayan mkl meseleleri sormak: Kk gnahlardandr.
56

15)-Aralarnda dmanlk olan iki kii arasnda sz tamak. 16)-Ktlk yapan insanlara efat etmek veya haklarnda icr edilmesi gereken bir cezdan onlar kurtarmak. 17)-zellikle kalabalk yerlerde, insanlarla konuurken iddetle, sert sz sylemek, rz ve namusu incitici, ez verici szler sarfetmek. 18)-Ezan ve kmet srasnda konumak, hatta her eyi brakp, Kurn bile okuyorsa durup dinlemek gerekirken bunlar yapmamak. 19)-Hanmyla cinsi mnasebet srasnda konumak, glmek. 20)-Kurn- Kerm okunurken konumak: Haramdr. nk Kurn- dinlemek ve skt zere olmak vcibtir. 21)-ok yemin etmek: nk Allah Tel: Yeminlerinize Allah(c.c.) siper yapmayn (Bakara Sresi, yet. 224) buyurmaktadr. 22)-Kendisine makam, mevki, idrecilik ve kadlk verilmesini istemek ve bunlar iin bakalarndan araclk, efat talep etmek. 23)- Beceremeyeceini ve hakkn veremeyeceini bildii hlde, bir vazifeye tayinini istemek. 24)-Kendi nefsi aleyhine er ile, ktlk ile du etmek, bir hastalk veya fakirlik sebebiyle, kt bir lmle lmeyi temenni etmek. 25)-Din kardeinin zrn kabl etmeyip, reddetmek: Hlbuki Mslman kardeinin bin zr bile olsa kabl etmek gerekir. 26)-Ne ekilde olursa olsun, sebepsiz yere bir mmini korkutmak. 27)-Kendini takv sahibi imi gibi gstererek, herhangi bir eyin hell veya haram; temiz veya necis olup olmadn soruturmak.

57

28)-Baka bir kimse ile ltife etmek, akalamak veya bir kimseyi medhetmek veya ktlemek: Birisini medhetmeyi, limler be arta balamlardr. (Bu konuda tafsilat iin: M. Zhid Kotku, Mminlere Vaazlar,cilt. 2, sh.184e baknz.). 29)-Alveri ve hidlik etmek gibi bir zarret olmadka, yabanc bir kadnla konumak. Kk gnahlardandr. 30)-Bir zarret olmadan, gayrimslimlere, nce kendisinin selm vermesi. 31)-Fsk, yani aka gnah ileyen, gnahkrlara selm vermek: Ancak Mslman olduu iin selm verilebilir, de denmitir. 32)-Def-i hacet eden, byk abdest yapan kimseye selm vermek: mam Ebu Yusufa gre bu durumda olan kimsenin, selm, iinden almas dahi ciz deildir. 33)-Ayn ekilde kk abdest bozan kimseye selm vermek ve almak: Kk gnahlardandr. 34)-Bir kimsenin, hanmna, gnah olan yerlere, eran gitmesi ciz olmayan yerlere gitmesine izin vermesi; haramdr. 35)- kii bir yerde otururken, ikisinin bir araya gelip, ncden gizli olarak bir eyler konumalar. 36)-Bir mecliste, lim ve fzl kimseler varken chillerin, byklerin yannda kklerin; hocasnn yannda talebenin sze balamalar. 37)-Sabahn afak vakti doduktan sonra, sabah namazn klncaya kadar dny kelam konumak. 38)-Tuvalette iken, def-i hacet srasnda ve kk abdest bozarken konumak, sz sylemek: Mekruhtur, bunlar hakknda nehiy vardr.

58

39)-Baka bir kimse konuurken szn kesmek veya kendisi konuurken, birdenbire szn kesmek ve bunun gibi eyleri zarretsiz yapmak. 40)-Tbi olduu kimsenin szlerini reddetmek, ona karlk verip muhlefet etmek, ona itaat etmemek. EL LE LGL GNAHLAR Bazs byk, bazs kk gnahlardan olan, bazs da mekruh saylan el ile ilgili gnahlar otuz iki tanedir ve unlardr. 1)-Kabre defnolunduktan sonra lnn gnahlardandr. Zir bu lye saygszlktr. kabrini amak: Byk

2)-Ganimet malndan gizlice almak veya almak iin gizlemek: Byk gnahlardandr. 3)-Muhta olmayan kimsenin zekt almas, sadaka-i ftr, adak, kefret ve lukatay (yolda bulunan mal) almas ve kabl etmesi: Haramdr. Byk gnahlardandr. 4)-Btl olan vakftan yemek, para almak haramdr. Mesel: Vakfedenin, yapt vakf, artlara ve lmne izfe etmemesi gibi Eer vakf vakfedenin lmne izfe edilirse, o zaman ondan yemek ciz olur. 5)-Bir kimsenin zektn, sadaka-i ftrn, nezir ve kefretini kendi usl ve furuna yani anas, babas, dedesi, ninesi veya evlatlar ve torunlarna, eran nafaka zerine vcib olanlara vermesi haramdr. 6)-Beyt-l mlden, ehil olsa bile ihtiyatan fazla para ve mal almak ciz deildir. 7)-Riya iin, gsteri iin para harcamak, gnah ilenen yerlere, az veya ok para vermek byk gnahlardandr.

59

8)-Borlunun kamasna sebep olacak kadar onu sktrmak. 9)-Gerek mescide, gerek mescide giderken parmaklarn birbirine geirmek, kilitlemek. 10)-Hayz ve lousa olan kadnlarn ve abdesti olmayanlarn, Kurn- Kerme dokunmalar, onu tutmalar kk gnahlardandr. 11)-Bir kimsenin izni olmakszn, faydalanp sonra yerine vermek zere maln almak kk gnahlardandr. Her ne kadar o mala bir noksanlk gelmese dahi yine haramdr. 12)-Bann bz yerlerini tra edip, bz yerlerini brakmak ki, bu Rfzilerin (iilerin) detidir. 13)-Kadnlarn salarnn tamamn veya ounu veya bir ksmn kesmeleri: Bu konuda nehiy olduu iin, kocalarnn izni ve arzusuyla da olsa ciz deildir. 14)-Erkeklerin sakallarn tra etmeleri veya sakaln, bir tutamdan daha aza indirilmesi ciz deildir. 15)-Kabir zerinde biten yeil ve taze otlar kesip koparmak, aalar kesmek kk gnahlardandr. 16)-Edep mahallerine parman sokmak, taharet iin dahi olsa ciz deildir. 17)-Tahretlenme srasnda, smkrmek gibi ilerde sa eli kullanmak doru deildir. Kirli, pis ve necis eyleri daim sol el ile yapmaldr. 18)-Gc yettii hlde bir mazlumu zlimin elinden kurtarmamak. 19)-Trnaklarn uzatp kesmemek, kk gnahlardandr. Bunu yapan kimselere fakirlik getirir. 20)-Gc yettii hlde alg aletlerini krmamak.
60

21)-ki ien bir Mslmann ikisini dkmeye gc yettii hlde, o ikiyi dkmekten ekinmek. 22)-Yolda bulduu bir ocuu veya mal, zyi olacan bildii hlde almamak(yolda terk etmek). 23)-Her nerede olursa olsun, hayvanlar zlmden kurtarmamak. 24)-Gc yettii hlde bir hayvan, bakasnn maln veya nefsini telef etmekten men etmemek. 25)-nsanlar ve hayvanlar skntdan, eziyetten kurtarmamak. 26)-Akam gne battktan sonra, ocuklar ve koyun, kuzu, olak gibi ev hayvanlarn ieri almayp, sokaa atmak. 27)-Kesilmi trnak ve salar tuvalet ve banyoya atmak. 28)-Erkeklerin, bir dirhem miktarndan az olan gm yzkten baka bir yzk kullanmalar haramdr. Yzk hakknda mteber olan hlkasdr. (Ka tbir olunan st ksm ne olursa olsun, onu kullanmakta bir beis yoktur). 29)-Akamlar evinin, dkknnn ve odasnn kapsn kapamamak. 30)-Yatarken kandilleri ve her eit atei sndrmemek. 31)-Akam olduunda yemek kaplarnn azlarn ak brakmak. 32)-Su kaplarnn azlarn kapamamak. 33)-Bakasnn maln zyi etmek, bozup ykmak ve eri bir sebep yokken yine bakasnn maln ayplamak; byk gnahlardandr.

61

KULAK LE LGL GNAHLAR Kulak ile ilgili gnahlar, byk ve kk gnahlar olmak zere on ikidir: 1)-alg ve mzik dinlemek: Bz limlere gre kk gnahlardan ise de, bazlarna gre byk gnahlardandr. Hanefilere gre mzik dinlemek, fsklktr, ondan holanp zevk almak ise kfr olur, demilerdir. 2)-Teganni ve hata ile okunan Kurn- Kermi dinlemek: Ciz deildir. Bu ekilde yaplan zikri dinlemek de doru deildir. 3)-Bir zarret olmadan gen ve yabanc kadnlarn szlerini dinlemek. 4)-Ehil olan bir kimsenin, tegannisiz okuduu Kurn- dinlememek. 5)-artlarna uygun olarak okunan hutbeyi dinlememek. Kermi

6)-Vli, kad ve ana-babann, meru olan emirlerine ve nehiylerine itaat etmemek, szlerini dinlememek: Byk gnahlardandr. 7)-Bir talebenin hocasnn szn ve hitbn dinlememesi, kadnn erkeinin, klenin efendisinin szn dinlememesi ve itaat etmemesi, bir kimse zr diledii halde zrn kabul etmemek. 8)-Kadnn, dinlememesi. hkimin hasmlarn szlerini veya hasmlardan birini

9)-Fetv isteyen veya soru soran bir kimse, fakir, garib biri dahi olsa szn dinlememek, sorduu eye gerektii ekilde cevap vermemek. Byk gnahlardandr. 10)-Ull-emr olan kimselerin, mazlmlarn ikyetini dinlememesi. 11)-Muhta bir durumda bulunan ve bir gnlk yiyecei dahi bulunmayan fakir kimselerin szlerini dinlememek, ihtiyalarn yerine getirmemek. 12)-Byklerin ve zenginlerin, fakir ve zayflar hakir grerek, onlarn szlerini dinlememeleri.
62

GZ LE LGL GNAHLAR Gz ile ilgili gnahlar, kk gnahlar olmak zere betir: 1)-Fakir ve zayflara hakret ve kmseme gzyle bakmak. 2)-Bir zarret olmadan gnahlara ve mnker olan eylere bakmak, onlar seyretmek. 3)-Gkten kayp den yldza gzn dikip bakmak. 4)-Dnylk ynnden kendinden stn olanlara zenerek bakmak. 5)-Namazda, hkm verirken, bir emanet alp verirken gzlerini yummak.

KARIN (MDE) LE LGL GNAHLAR Bazs byk, bazs kk gnah olan, dier bazs da mekruh saylan mide ile ilgili gnahlar, otuz drt tanedir ve unlardr: 1)-Misfirin ev sahibinden utanmamas. 2)-Altn ve gm kaplardan yemek yemek. 3)- Altn ve gm kaplardan su imek. 4)- Zikir meclisi, mevlt ve benzeri yerlerde, altn ve gm buhurdanlklar iinde d aac yakmak, buhur yakmak. 5)-Oyun ve elence olan ziyafetlerde yemek yemek.

63

6)-vnme ve gsteri iin hazrlanan yemekleri yemek. 7)-Besmelesiz olarak yemek ve imek. 8)-Sol el ile yiyip imek, sol el ile alp vermek. 9)-Mriklere ait kaplardan yemek, imek ve kfirlerle devaml olarak beraber yemek. 10)-Cnb olanlarn, el ve azlarn ykamadan yemeleri ve imeleri. 11)-Vcuduna zarar veren, toprak ve amur gibi eyleri yiyip, imek. 12)-Yolda, arda, cenaze ve kabristanda yemek yemek ve cenaze yannda glmek. 13)-lmn ilk gn veya gecesi, yedinci gece, krknc gece yemek yapmak ve yedirmek. 14)-Yemek kabnn ortasndan veya bakasnn nnden yemek. 15)-Kalaylanmam bakr ve sar kaplardan yemek. 16)-Cenazede, kabristanda, ulem, meyih ve byklerin yannda glmek. 17)-Yemek yerken, azn yemek kabna doru uzatmak. 18)-htiya yokken, eti ve benzeri eyleri bakla kesmek. 19)-Az krk kaptan su imek. 20)-Yemek ve su kabna frerek yiyip, imek. Meyvelere frmek de byledir. 21)-Yiyip itii kaplara nefesini vermek. nk hem o kaplar, nefesinin kokusuyla kokutmu olur, hem de bakalarn irendirmi olur.
64

22)-Suyu bir nefeste imek. Hem shhi ynden zararldr, hem de tkanmaya sebep olabilir. 23)-Ellerini yemek kabnn iine silmek. Bakalarn o yemei yemekten tiksindirecei iin menedilmitir. 24)-Sofra ortada iken sofradan kalkmak. Gelen bir kimse iin veya yemek yiyenlerden birisinin ihtiyac iin de olsa sofradan kalkmak ciz deildir. 25)-Yemek yemee ihtiyac varken, yani karn doymadan yemei kesip kalkmak, velev ki namaz iin dahi olsa mekruhtur. 26)-Ekmek bulmuken, yemek ve katk beklemek. 27)-Yemekte bakalarnn lokmasna ve yzne bakmak, lokmasn saymak ve lokmalarn nasl inediini gzetlemek. 28)-Kfirlerin ve zlimlerin getirdikleri suyu imek. 29)-i grnmeyen kaptan su imek. 30)-Yemek yenirken korkutucu ve keder verici eyler anlatmak. 31)-Yine yemek yenirken irendirici eyler zikretmek. Yemek esnasnda skt edip susmak da ciz deildir. 32)-Ekmein zerine tuzluk, yemek kab ve benzeri eyler koymak, ekmei sofrann altna yere brakmak. 33)-Alktan lnceye ve hasta oluncaya kadar yiyip, imemek: Byk gnahlardandr. 34)-Ana ve babasna si olarak yemeyi-imeyi terk etmek.

65

FFET LE LGL GNAHLAR Yukarda zikredilenlerin dnda fercin fetleri unlardr. 1)-Hayzl ve lousa olan hanmndan, gmlek altndan bile olsa faydalanma. 2)-Tahamml olmayan kk zevcesiyle cinsi muamelede bulunmak. 3)-Def-i hcet esnasnda, ay ve gnee kar nn veya arkasn evirmek. 4)-Bir hayz mddeti gemeden, yeni satn ald criyeye yaklamak, pmek veya dokunmak. 5)-Kymetli kullanmak. eyleri veya zarar verebilecek eyleri taharetlenmede

6)-Gc yettii halde hanm ile cinsi muamelede bulunmamak. 7)-Hanmnn rzs olmadan menisini dar aktmak. 8)-zrsz olarak snnet olmay terk etmek. 9)-Cmi ve musallaya yakn olan yerlere, erefi olan her mekana ve lzm olan mahallere -mesela: nsanlarn oturup dinlenecei yerlere, glgeliklere, aa altlarna, kuyu ve eme kenarlarna, mezarlara v.s..- kk abdest yapmak.

66

AYAK LE LGL GNAHLAR Bunlar kk gnahlardan olup, on be tanedir. 1)-Gnah yerlerine gitmek: ster o gnah ilesin, isterse ileyenlere bakmak iin gitmi olsun, ayndr. 2)-Ana ve babasndan izinsiz cihda gitmek: Velev ki ana ve babas kfir olsalar dahi, ciz deildir. 3)-Korkulu ve tehlikeli yerlere gitmek. 4)-Veb gibi, kolera gibi hastalklarn bulunduu yere gitmek veya byle yerlerden kmak. Yalnz dmandan veya korkulu vakalardan dolay oralara snmak cizdir. 5)-Dvet edilmedii ziyafetlere gitmek. Davetsiz olarak bir lnn vasiyetine gitmek de byledir. 6)-Zarret olmadka mezarlklarda dolamak. 7)-Kendi mahremleri dahi olsa, iki kadn arasnda yrmek. 8)-Az miktarda dahi olsa, kadnlarn cenazenin arkasndan yrmeleri. 9)-Kadnlarn kabir ziyaretlerine gitmeleri. Bz limler, yabanc erkeklerle karma ve tehlike olmad hallerde cevaz vermilerdir. 10)-Kabirlerin zerine oturmak. sterse bu kimse, kabristana veya trbelere bakanlardan olsun, ciz deildir. 11)-Uyku halinde ve uyank iken, Kbleye, Kuran- Kerime ve dini kitaplara kar ayaklarn uzatmak.
67

12)-Uzun bir yolculuktan geldii zaman anszn eve girmek. 13)-inin i esnasnda oturmas. 14)-Klenin efendisinin hizmeti srasnda oturmas, iine devam etmemesi: Ancak namaz klma ve cemaate katlma srasnda iini brakabilir. 15)-Kadnn, kendine ait vazifesi olan ev ilerini yapmamas.

BEDENE AT UMUM GNAHLAR Yukarda saylanlarn dnda, byk ve kk gnahlar ve mekruhlar olmak zere, beden ile ilgili birtakm gnahlar vardr ki, bunlar yz yetmi drt tanedir. 1)-Kle ve criyelerin, Allah(c.c.)a isyan olmayan yerlerde, efendilerine itaati terk etmeleri: Byk gnahlardandr. 2)-Kfir ve zimm bile olsa, komuya eziyet etmek: Komusunun hanmna bakmak, komuya zarar verecek derecede binasn ykseltmek gibi. 3)-Namaz kasten terk etmek: Unutsa veya uykudan uyanamasa veya im ile klacak kadar gc olmasa, mzur saylr. 4)-Abdesti terk etmek veya abdest zlarn gzelce ykamamak. 5)-Gusl abdestini terk etmek veya usulyle, gzelce ykanmamak. 6)-Yabanc bir kadna demek: Gerek ehvetle olsun, gerek ehvetsiz olsun, kadn ister gen olsun, ister yal olsun; haramdr. 7)-Btl bir sat akdi ile veya gasp etmek suretiyle alnan bir evde oturmak.

68

8)-Kar ve kocann birbirinin hukukuna riayet etmemesi, gzetmemesi. 9)-Kle ve iilerine kt muamelede bulunmak. 10)-Ktlerle arkadalk etmek, az bir miktar da olsa onlarla ayn yerde oturmak. 11)-Bakasnn yerine oturmak veya iki kiinin arasna girip oturmak. 12)-Eilerek selm vermek veya selm almak: Sultanlara dahi olsa ciz deildir. 13)-Einin sevgisini kazanmak (vey nazardan korunmak iin) boncuk, nazarlk ve muska gibi eyler takmak 14)-Vcuduna dvme yaptrmak. 15)-Hayvan zerinde uzun sre durup konumak, onu dinlendirmesi gerekirken dinlendirmemek. 16)-ki veya daha fazla kii yola ktnda, ilerinden birini emir (bakan) sememeleri: Bu konuda Peygamberimiz (s.a.v.): kii yola ktnda, ilerinden birini emir sesinler. buyurmutur. 17)-Gc yettii halde borcunu dememek. 18)-Evlenirken, velev ki bir koyun kesmek suretiyle dahi olsa dn yemeini terk etmek, yemek ziyafeti vermemek. Alt hadis kitabnda yer alan bir hadis-i erifte Peygamberimiz(s.a.v.): Bir koyun keserek dahi olsa, dn yemei veriniz buyurmulardr. 19)-Namazda tadil-i erkn terk etmek veya namazn vciblerinden birini yerine getirmemek. 20)-Bir zr olmakszn yz st yatmak.
69

21)-Namazda saflar dzeltmemek ve aralarnda ak yer brakmak: nk saflarn bozukluu kalplerin ihtilafna sebeb olur. 22)-Namazda imama muhalefet edip, ruk, secde ve kym ondan nce yapmak. Byle yapanlarn namazlarnn sahih olmad ifade edilmitir. 23)-zerinde bulunan farz namazlar kaz etmemek. 24)-Yemin, zhar ve oru kefaretlerini yerine getirmemek. 25)-Nezirleri (adak) terk etmek. 26)-Sadaka-i Ftr terk etmek: Sadaka-i Ftr, kendisi, kk ocuklar, hatta kfir de olsa kleleri iin de vermek gerekir. 27)-Kurban Bayramnda kurbann kesmemek: Maddi durumu msait olan kk ocuklar iin dahi kurban kesmek gerekir, denmitir. 28)-Cihada itirak etmemek: Eer cihad ars umumiyse, buna itirak etmek herkes zerine farz- ayndr, deilse farz- kifyedir. 29)-Namaz klmamakta srar eden hanmn, evinde (nikhnda) tutmak. nk bir gnahta srar eden kimselerle grmek, bir arada bulunmak, doru deildir. 30)-Dn eri kitaplar bann altna koyup, yatmak. Ancak hrszdan saklamak ve korumak iin olursa bir mahzr yoktur, denmitir. 31)-Kendisi kullanmasa dahi oyun ve alg aletlerini evinde bulundurmak. 32)-Yzme bilmedii halde kaya ve gemiye binmek. 33)-Kfeste ku beslemek: Ancak tavuk hindi veya kaz gibi hayvanlar beslemek, cizdir.

70

34)-Bakkal, manav veya kasaba mal almadan nce para vermek. 35)-Bakasnn maln zorla alan kimseden mal almak, bu maldan faydalanmak ve yemek. 36)-srf edene ve gnah olan yerlere harcayaca bilinen bir kimseye sadaka vermek: O sadaka her ne kadar az dahi olsa, yine ciz deildir, denmitir. 37)-Cmii iinde sadaka vermek: Ancak mescidin bir kenarnda oturmu, fakr u zarureti bilinen kimselere sadaka vermekte bir beis yoktur, demilerdir. 38)-zerinde Kuran dan bir para yazl bulunan eyaya hrmetsizlik. 39)-Gizli fiz: Hile yoluyla fiz yemek, yani; parasn vermeden bir mal alp, tekrar sahibine satmak. 40)-Yanllkla bakasnn malndan faydalanmak: Sahibi bilinsin veya bilinmesin, ciz deildir. 41)-Mezarlarda kandil ve mum yakmak: sraf, bidat ve dalalettir. 42)-Balad hibeden dnmek: ki taraf raz olursa veya buna hkim hkmederse, ciz olur. 43)-Esnerken azn amak, eliyle azn kapatmamak, ciz deildir. Tembellik ve gaflete sebep olur. 44)-Yollarda oturmak: Doru deildir, ancak sekiz artla cizdir. 45)-Gnete veya vcudunun yars gnete, yars glgede olarak oturmak. 46)-Zikir, ilim veya yemek meclislerinin ortasnda oturmak. 47)-Byklarn uzatmak: nk Peygamberimiz (s.a.v.): Byklarnz ksaltnz, sakallarnz uzatnz buyurmutur.
71

48)-Kenarlar evrili olmayan damda uyumak. 49)-Aznda yemek bula ve kokusu ile yatmak. 50)-Yalnz veya iki kii ile sefere, yolculua kmak: Yolculua drt kii olarak kmak efdaldir. 51)-Soan ve sarmsak gibi eyleri yiyenlerin mescide gitmeleri. 52)-Ana rahmindeki drt aylk ocuu drmek. Buraya kadar saylan gnahlar; Risletl-Ebh, mam Gzlinin hy kitab ve bni Hacer Heyteminin Zevcir isimli eserinde zikredilmitir. 53)-Gn doarken, gn batarken ve akamla yats arasnda, zrsz uyumak. 54)-Edep yerleri ve koltuk altlarndaki tyleri krk gn tra etmeyip, temizlememek. 55)-Maln, aile ve ocuklarn eitli memleketlerde bulundurmak. nk bu kendisinin, dncesinin ve kalbinin danklna sebep olur ki, o da, Allah(c.c.)a gzel bir ekilde ibadet etmesine engel olur. 56)-At, katr ve merkep eti yemek ve stn imek. Yrtc hayvanlarn etini yemek ve stn imek de haramdr. 57)-Etleri yenen hayvanlardan pislik yiyenlerin etini yemek. 58)-Ko ve boa gibi erkek hayvanlara, dii hayvanlar ekmekten cret almak. 59)-Sahralardaki kuyularn sularn satmak: Her nerede olursa olsun ve her kime olursa olsun, ciz deildir.
72

60)-htiyacndan fazla olan suyu satmak: Her nerede olursa olsun ve her kime olursa olsun, ciz deildir. 61)-Hayvan karl et satmak: Cahiliye adetlerindendir. 62)-Yemei yemek ile satmak. 63)-Deve, sr ve koyun gibi hayvanlar, ok stl imi gibi gstermek iin, stn samadan satmak. 64)-Azn yakacak derecede scak yemek yemek: nk Reslullah (s.a.v.): Allah Tel bize ate yedirmedi. buyurmutur. 65)-Hangi ekilde olursa olsun mezarlarn zerine bina yapmak, kabri kirele svamak. 66)-Uzak veya yakndan da olsa, erkein, evine gece ge gelmesi. 67)-Hayvan yiyecek ve iecek vermeyerek, lnceye kadar hapsetmek. 68)-Mezar talarna yaz yazmak, mezarlarn ve mezar talarnn zerlerine basmak. 69)-Uyankken veya uyurken, ayak ayakstne koymak. 70)-Kadn veya erkein, sa eliyle tensl uzvunu tutmas. 71)-Tek ayakkab ile yrmek. 72)-Sk sk san ve sakaln taramakla megul olmak. 73)-Misfir iin tekellfe girmek, kendini zorlamak. Bu sebeple misafirden mevcut olan yiyecekleri esirgememek, olmayan eyi de oldurmaya almamak lazmdr.
73

74)-Geceleyin meyve toplamak: Gerek aacn zerinden gerekse yerden koparsn, ciz deildir. 75)-Geceleyin ekin kesmek, tarladaki mahsuln, koparmak, bimek. eliyle veya aletle

76)-zerine kapanarak, yatarak (vey sa ve soluna dayanarak) yemek yemek. 77)-Necaset yiyen sra binmek, necaset yiyen srn stn imek. 78)-Sabahleyin gne domadan alveri etmek: nk bu vakitler zikir, tefekkr ve ibadet vakitleridir. 79)-Kyde veya ehirde kkken yavrusunu satmak iin koyun beslemek. 80)-Kesilen hayvann lmezden evvel ban vcudundan ayrmak. 81)-Kibir alameti olarak, kaplan ve benzeri hayvanlarn postu zerine oturmak. 82)-Namazda, namazn haricinde veya uykuda azn bir eyle kapamak. 83)-Yaptrd binay (ihtiyacndan fazla) yksek ve muhkem yaptrmak. 84)-Cmide alveri yapmak ve Cuma gn namazdan nce tra olmak. 85)-Cmide kaybettii bir eyi aramak iin barmak, iir sylemek ve dier mekruh eyleri yapmak. 86)-(ii grnecek ekilde) ince veya ok kaln veya ok uzun veya ok ksa elbise giymek.

74

87)-Arefe gn Hacc yapmadan umre yapmak, Hac vazifesinin yapld Kurban Bayram gnlerinde Umre yapmak, ihrama aylar nce girmek. 88)-Geici nikh ve muta nikh yapmak, yani; kadn belirli bir zaman iin nikhlamak. 89)-Fsk ve facir olduu bilinen kimseye gen, delikanl klesini satmak. 90)-Haram olduunu bildii bir eyi yerken (vey ierken), unutarak veya yanllkla, evvelinde Bismillah ve sonunda da Elhamdlillah demek. 91)-Hanmyla oynamadan cinsi muamelede bulunmak. 92)-Bindii atnn eerinin stne krmz bir ey rterek binmek. 93)-Arslan, kaplan, kurt gibi yrtc hayvan derilerinden mamul ve benzeri eylerle evleri demek. 94)-Ev yaparken veya satarken veya bir eve yeni girerken kurban kesmek. 95)-Kadn veya erkek, hr veya kle, hatta velev ki cin de olsa llere svmek. 96)-Yalnz Cuma gn oru tutmak: nk o gn mminlerin bayramdr. 97)-Kurban Bayramnn arefesi gn zellikle haclarn oru tutmas. 98)-ek gnnde (Ramazan aynn girip girmediinde phe edilen gnde) oru tutmak: Ancak, ay kendisi grrse, o zaman oru yalnzca kendisine farz olur. 99)-Yalnz Cumartesi gn oru tutmak. 100)-Yan kk gstermek iin dilerini inceltmek.

75

101)-Cihaddan gayr yerlerde, sa ve sakalndaki beyaz kllar koparmak. 102)-Hacamat (kan aldrma) paras almak: Bir rivayete gre ciz olmayp, dier bir rivayete gre ise, cizdir. 103)-Cmii ve mescidlerde belirli bir yer ayrp, oray kendisine tahsis etmek. 104)-nlerinden ekip gtrd deve ve katrlarn arasndan yrmek. 105)-Cenze namazn kabristanda klmak veya duvar gibi bir mnia olmakszn kabirlere kar namaz klmak. 106)-Pantolon, pijama gibi eyleri ayakta giymek. 107)-Suya tkrmek, kk abdestini yapmak, mmine ez olan bir eyi su iine atmak. 108)-Bir kimseye kpek, kurt, tilki, domuz gibi hayvan ad takmak. 109)-Bir kimseye, Peygamberimiz (s.a.v.)in ismi olan Muhammed ismiyle, knyesi olan Ebul-Ksm birletirerek, Muhammed Ebul-Ksm denilmesi. 110)-Namazda iken, bann san toplayp takkesinin iine koymak, balamak: Bunu bir eliyle dahi yapsa, ciz deildir. 111)-Cenazede yksek sesle alayan ve lk atanlarla birlikte yrmek. 112)-Bir kadnn gerek evinde, gerekse darda, kocasnn izini olmadan yabanc erkeklerle konumas. 113)-Kitaba ve mektuba ve sayg gsterilmesi gereken her yaznn zerine flemek ve nefesini salmak.
76

114)-Hurma ve meyvelerde kurt aramak ve kibirlenmeyi mucib olan her ey mekruhtur. 115)-Mriklerle musfaha etmek, onlarla merhabalamak, onlara kinye yoluyla sz sylemek ve onlardan bir ey ummak. 116)-Evinin duvarlarn ipekli kumalarla kaplamak: pein dnda baka eylerle (hal,vb..gibi) rterse tenzihen mekruhtur. 117)-Cmi ve mescidleri yol yapp gemek: Ancak zikir ve itikaf iin olursa, ciz olur. 118)-Gerek hayvann boynunda olsun, gerek duvarda asl bulunsun ve gerek ip ucunda asl olsun, evin iinde zil ve an bulundurmak. 119)-Geceleyin teheccd namazn terk etmek: Velev ki bir koyunun stn saacak kadar bir vakitte klnsa dahi, gereklidir. Gece yatmadan nce klnan namaza gece namaz, yattktan sonra kalkp klnan namaza teheccd namaz denir. 120)-Zaruret olmadka cenazeyi gece gmmek. 121)-Stl olan koyunu veya kei, inek ve deve gibi hayvanlar kesmek. 122)-lm kimseleri hayrla yad etmemek ve onlar iin hayr dua etmemek. 123)-Sultanlara, padiahlara ve idarecilere svmek: Bunlar fsk, zlim veya kle dahi olsalar, doru deildir. 124)-Sultanlarn (idarecilerin) salh, iyilii iin du etmemek: nk onlarn iyilii, toplumun iyilii demektir. 125)-Zamana svmek: Eer svlen zamann ismi Allah(c.c.)n isimlerinden biri olursa, o zaman svmek, insan kfre kadar gtrr.
77

126)-Humma (stma) hastalna svmek. 127)-Diliyle deil de, sadece eliyle, iaretle selm vermek: Kayla, parmak ve bala yaplan selmlar da ciz deildir. 128)-Herhangi bir yemei koklamak. 129)-Kendisinin yiyemedii yemekleri fakirlere vermek, yedirmek: nk Allah Tel ancak temiz ve gzel olan eyleri kabul eder. 130)-Gerek insan ve gerekse hayvan iin olsun, sertlikle muamele etmek, iddet gstermek. 131)-Fsk ve fcirlerin ellerinde olan dny nimetlerine gpta etmek, zenmek. 132)-Hastalar yemee ve imee zorlamak. 133)-arlarda, sokaklarda piirilip hazrlanan yemekleri yemek. 134)-Vaaz ve nasihat gibi hayrl bir ey olmad halde ok konumak. nk ok konumak mr alan bir hrszdr. 135)-Mezar talar zerindeki yazlar okumak. 136)-Deve, katr ve at gibi hayvan srlerinin arasndan gemek. 137)-Biti ldrmeden, diri olarak yere atmak. 138)-Hanm ile cinsi mnasebet halindeyken ok konumak. 139)-Zikir, vaaz ve ders meclislerini tahkir etmek, kmsemek.

78

140)-Yolculukta yannda an tamak, pars ve kpek gibi hayvanlar tamak: Ancak bir korkudan dolay olursa cizdir. 141)-Bir zaruret olmadan, klelerin kn bynden ayrarak satmak. 142)-Yine bir zaruret olmadan habis, kt eyleri il olarak kullanmak. 143)-Reyhan ve nar aalarnn kklerinden misvak yapp kullanmak: nk bunlar insanlarda ar ve sanclara sebep olur. 144)-Zemzemden baka, her yenilen ve iilen eyi ayakta yiyip imek. 145)-Mrik ve msriflerin su kaplarndan su imek. 146)-Elbisesi varken namaz pijama, don veya petamal ile klmak. 147)-Bakasnn yellenmesine glmek veya etrafndakileri gldrmek. 148)-Bir gayesine erimek veya bir fenalktan kurtulmak iin adak adamak. 149)-ster ehir, ister kyde olsun, yalnz bana bir evde yatmak. 150)-cretini, vaktini ve dier artlar belli etmeden (ii tutmak, ev ve dkkan gibi ) bir ey kiralamak. 151)-Kendi gzn karmak veya kaplan postu zerinde oturmak. 152)-Un tmek iin deirmenciye gtrlen buday ve arpadan deirmenciye bir pay vermek. 153)-Sarholuk veren veya vcuda geveklik veren her eit eyi kullanmak. 154)-Mescidlerde vnmek ve gururlanmak.

79

155)-Yannda Kurn- Kerim olduu halde kafir memleketlerine gitmek. 156)-Meyveli aalarn altna, bahe ve balara kk veya byk abdest yapmak. 157)-Bcek ve haaratn deliklerine bevl etmek, kk abdest yapmak. 158)-Meyve konan tabak ierisine, meyvesini yiyip, ekirdeklerini koymak. 159)-Yabanc kadnlarn yannda uyumak: Kendi hanm ve criyesi mstesna. 160)-Ehl-i heva ve btl mezhep sahipleriyle ihtilafa dmek. 161)-Nasl ve nereden gelirse gelsin, hangisi olursa olsun, dmanla karlamay temenni etmek. 162)-Szlerinde durmayanlarla, ahidlerini bozanlarla veya kfirler ile oturmak. 163)-Szlerinde durmayanlara, ahidlerini bozanlara ve kfirlere ilk nce selm vermek. 164)-Czzam(deri) hastalna tutulmu kimseye dikkatli ve ok bakmak. 165)-nsanlardan bir ey istemek: Hatta kamsn dren bir atlnn, baka birisinden kamsn vermesini istemesi bile doru deildir. 166)-nsanlardan (ehir, kasaba ve kylerden) uzak yerlerde zahire ambarlar yapmak. 167)-Mmin ve muttaki (dindar) olmayan kimselere, muhabbet ve kardelik duygusuyla yemek yedirmek: Fakat tasadduk etmek niyetiyle yedirmek mmkndr. 168)-Evli kadnlarn, kocalarndan izin almadan nfile oru tutmalar.

80

169)-Sahipsiz arazide, mera denilen otlaklarda hayvanlarn otlamalarna mani olmak. 170)-Yrrken saa sola baknarak yrmek. 171)-Kadn veya erkeklerden, avret yerleri ak olana selm vermek. 172)-Yakn bile olsa, selm vermeden gelen kimsenin eve girmesine izin vermek. 173)-(Bir zaruret olmadan, srf dny menfaati iin) sultanlara, emirlere ve onlarn vekillerine yakn olmak, onlarla dostluk kurmak.

Buraya kadar saydmz gnahlar Tarikat- Muhammediye erh-i Berika, Fetvy-i Zeyniyye, Vikye, Nihye, Kavti, Tebyinul Mehrim, Nisb ve hy-u Ulmiddin kitaplarndan alnmtr.

81

ZEVCR (BYK GNAHLAR) KTABINDA ZKREDLEN GNAHLAR Bu blme kadar yazlan gnahlarn ou Hanefi mezhebine gre olup, bundan sonra zikredilecek olanlar, afii mezhebinden byk lim bn-i Hacer elHeyteminin Zevcir adl kitabndan alnm olup, drt mezhebe gre aklanm gnahlardr. (Bunlar zet olarak verilmitir). 1)- Allah(c.c.)a irk komak. 2)- Kfr . 3)- Riya . 4)- Gsteri, gizli riyakrlk. 5)- Btl yere kzmak, gazap etmek. 6)-Kin gtmek. 7)- Hased, kskanlk. 8)- Kibir. 9)- Kendini beenmek.

82

10)- Byklk taslamak. 11)- Hile yapmak, aldatmak. 12)- ki yzllk, mnfklk. 13)- Zlm. 14)-Byklenerek insanlardan yz evirmek. 15)- Bo ve faydasz eylerle uramak. 16)- Tamahkrlk. 17)- Fakirlikten korkmak. 18)- Kadere raz olmamak. 19)- Zenginlere zenle bakmak, gpta etmek. 20)- Zenginlere zenginliklerinden dolay sayg gstermek, fakirleri fakirliklerinden dolay kmsemek, alay etmek. 21)- Hrs. 22)- Dny iin yarmak. 23)- Dny nimetleriyle vnmek. 24)-nsanlara kar haram olan eylerle sslenmek (ipek ve altn gibi). 25)- Dalkavukluk. 26)- Yapmad eylerle methedilmeyi sevmek.

83

27)-Kendi ayplarn grmeyip bakalarnn ayplaryla uramak. 28)- Allah(c.c.)n verdii nimetleri unutmak. 29)- Allah(c.c.)n dininin dnda baka bir ey iin gayret gstermek. 30)- kr terk etmek. 31)- Kaz ve kadere rz olmamak. 32)- Allah(c.c.)n insanlara olan emirlerini ve haklarn hafife almak. 33)- Allah(c.c.)n kullaryla alay etmek, onlarla elenmek ve onlar kmsemek. 34)- Hile yapmak ve aldatmak. 35)- Dny hayatn talep etmek ve istemek. 36)- nad edip hakk kabul etmemek. 37)- Mslmanlara s-i zan etmek(onlara kar kt dnceler beslemek). 38)- Nefsine ho gelmeyen hak ve doru olan bir eyi iittiinde veya sevmedii ve kzd bir kimseden duyduunda hakk kabul etmemek. 39)- Gnah olan bir eye sevinmek. 40)- Gnahta srar etmek. 41)- Dny hayatna rz olmak. 42)- Dny hayatna bel balamak. 43)- Allah Tely ve ahireti unutmak.
84

44)- Kiinin nefsi iin kzmas, gadap etmesi. 45)- Btl bir ey ile nefsine yardmc olmas. 46)- Allah(c.c.)n mekrinden emin olmak, korkmamak. 47)-Allah(c.c.)n rahmetinden mit kesmek. 48)- Allah Telaya su-i zan etmek. 49)-Dnylk iin ilim tahsil etmek. 50)- lmi gizlemek, ehli olan kimseye ilim retmemek. 51)- lmiyle amel etmemek. 52)- Kurn- Kerim, ilim ve ibdetlerde, zhd ve takv hakknda haksz ve zaruretsiz iddialarda bulunmak. 53)-limlerin hakkn zyi etmek. 54)- limlerin haklarn hafif grmek. 55)- Allah(c.c.)a ve Reslne kar yalan sylemek. 56)- Kt bir yol (gnah yolu) amak. 57)- Peygamberimizin (s.a.v.) snnetlerini terk etmek. 58)- Kaderi yalanlamak, tekzip etmek. 59)- Sznde, ahdinde durmamak. 60)- Zlim ve fsklara sevgi beslemek, onlar sevmek.
85

61)- Slih kimselere buz etmek, kzmak. 62)- Allah(c.c.)n veli kullarna buz etmek, onlara dmanlk etmek ve eziyet etmek. 63)- Zamana svmek. 64)- Zarar byk olan ve Allah(c.c.)n gazabn ekecek szler sylemek. 65)- Kendisine iyilik yapan kimseye kar nankrlkte bulunmak. 66)- Peygamberimiz(s.a.v.)in ismini iittiinde, Ona salt selm getirmemek. 67)- Kat kalpli ve merhametsiz olmak, muhtalara acmamak ve yardmlarna komamak. 68)- Byk gnahlara rz olmak, onlar ileyenlere yardmc olmak. 69)- Fuha ve kt ilere devam etmek. Ve bundan dolay, insanlarn onun errinden korkmas. 70)- Altn ve gm (damgalandktan sonra) krpp eksiltmek. 71)- (ine baka maddeler kartrmak suretiyle) Sahte altn ve gm para basmak. 72)-Altn ve gm kaplardan yemek ve imek. 73)-Kurn, Kurndan bir yeti hatta bir harfini dahi olsa, ezberledikten sonra unutmak. 74)- Bakalaryla mcadele etmek.

86

75)- Yollara def-i hacette bulunmak; tuvaletini yapmak. 76)- Elbisesini ve vcudunu idrardan, kk abdest sramasndan korumamak. 77)- Abdestin farzlarndan birini terk etmek. 78)-Gusln farzlarndan bir farz terk etmek. 79)- Zaruretsiz olarak avret mahallini amak. 80)- Petamalsz olarak hamama girmek. 81)- Hayz halindeki hanmyla cinsi mnasebette bulunmak. 82)- Bilerek namaz terk etmek. 83)- Bilerek ve zaruretsiz olarak, namaz vaktinden sonra veya vaktinden nce klmak. 84)- Etrafnda korkuluk olmayan damda yatp uyumak. 85)- Namazn vciblerinden birisini terk etmek. 86)-Baa peruk takmak veya peruk takma sanatn renmek. 87)-(vcuduna veya kollarna) Dvme yaptrmak veya bunu yapmay renmek. 88)- Ss iin dilerini kaplatmak, inceltmek ve bunun ilmini renmek. 89)- Yznn tylerini yolmak ve bunun yollarn renmek. 90)- Kalarn inceltmek ve ka inceltme usuln renmek. 91)- Namaz klann nnden gemek.
87

92)- Bir belde veya ky halknn, namazlarn cemaatle klmamaya ittifak etmeleri. 93)- Kendisini istemeyen, sevmeyen bir cemaate imam olmak. 94)- Saflar blmek. 95)- Saflar dzgn tutmamak. 96)- mamdan nce rku ve secdeye gitmek. 97)- Namaz klarken ge bakmak. 98)- Namazda iki tarafna baknmak. 99)- Namazda iki elini brne koymak. 100)- Kabristan ve trbeleri mescid yapmak. 101)- Trbelerde mum yakmak. 102)- Trbeleri puthane edinmek. 103)- Trbelerin etrafnda dnmek. 104)- Mezarlara el srmek, yzn gzn srmek. 105)- Kabirlere, mezarlara doru namaz klmak. 106)- Tek bana yolculua kmak. 107)- Kadnlarn, mahremi olmakszn yola kmalar.

88

108)- (Bz hayvanlardan) Uursuzluk vehmederek yolculua kmamak veya yoldan geri dnmek. 109)-zrsz olarak Cuma namazn terk etmek. 110)-(sohbet ve derslerinde) Halkann ortasna oturmak. 111)- nsanlarn omuzlarndan atlayarak ne gemek. 112)- kil ve bli (bul ana ermi) erkeklerin veya hnsnn (ift cinsiyetli kiinin) saf ipekten yaplm elbise giymeleri. 113)- Erkein ekserisi ipek olan elbiseyi, zrsz olarak giymesi. 114)- kil ve bli olan erkein, altn yzk veya gm ziynetler kullanmas. 115)- Erkeklerin, gerek elbise ve gerekse sz ve hareketlerinde kendilerini kadnlara benzetmeleri. 116)- Ayn ekilde kadnlarn da kendilerini erkeklere benzetmeleri. 117)- Kadnlarn, iini gsterecek ekilde ince elbise giymeleri. 118)- Kadnlarn saa sola meylederek, sallanarak yrmeleri. 119)- Giydii elbisenin kollarnn (yenlerinin) geni veya topuktan aa ok uzun olmas. 120)-Konuurken ve yrrken kibir ve azametle yrmek. 121)- Harp zaman dnda sakaln siyaha boyamak. 122)-Baz yldzlarn domasyla yamurlarn yadna inanmak (yamuru yldzlardan bilmek).
89

123)-(musibet zamannda) Yzn yrtp yanaklarn dvmek, sa ve ban yolmak. 124)-stn ban yrtp bara bara alamak. 125)- Alayanlar dinlemek. 126)- Yzn tra edip, kllarn koparmak. 127)- Bir musibet zamannda ah-vah ile helke du etmek. 128)- llerin kemiklerini krmak. 129)- Kabirler zerine oturmak. 130)- Kabirler zerine mescid yapmak. 131)- Kadnlarn kabristan ziyaret etmeleri. 132)-Kadnlarn cenaze ile beraber gitmeleri. 133)-Okuyuculuk, frklk yapmak, muska ve boncuk kullanmak. 134)-lm, Allah(c.c.)a kavumay istememek, kerih grmek. 135)-eri bir zr olmadan zekt terk etmek. Veya tehir etmek. 136)-Skntda, zor durumda olan borlunun durumunu bildii halde, borcunu vermesi iin sktrmak veya hapsettirmek. 137)- Doruluk yerine hynetlik etmek. 138)-nsanlarn haklarn koruyacaklar yerde, onlardan, eitli yollarla daha fazla r ve zekt olan rcler, tahsildarlar, katipler olmak.
90

139)- Muhta olmayan fakirin, daha ok mal biriktirmek iin zenginlerden mal istemesi, dilenmesi. 140)-Dilencinin, dilendii kimselerden, rahatsz edici bir ekilde srarla dilenmesi. 141)- Yakn ve akrabas olan kimselerin, zaruretlerinden dolay istedikleri bir eyi, gc yettii halde ve bir zr olmad halde vermemek. 142)- Verdii sadakay baa kakmak. 143)- htiyac olmad halde fazla suyu vermemek. 144)- nsanlardan grd nimeti, iyilii inkar etmek: Allah(c.c.)n verdii nimetleri de inkara sebep olur. 145)- Dilencinin, Cennetten baka, Allah(c.c.) rzas iin istemesi. 146)- Allah(c.c.) rzas iin isteyen kimseye vermemek. 147)- (bir sebep olmadan) zrsz olarak, Ramazanda orucu terk etmek ve cemaatle veya tek bana orucunu bozmak. 148)- Ramazanda tutamad orucun kazasn tehir etmek, geciktirmek. 149)- Kocas varken, kocasnn izini olmadan nafile oru tutmak. 150)- Bayram gnleri ve terik (tekbir) gnlerinde oru tutmak. 151)- Nezrettii (adad) itikf terk etmek. 152)- tikf cima (cinsi mnasebet) ile bozmak. 153)- tikfta olsa bile, mescidde cima etmek.
91

154)- Hacca kudreti varken, lnceye kadar Hacc terk etmek. 155)- Hacnn, ihramda iken cima etmesi. 156)- Hacc veya umre niyetiyle ihrama girmi kimsenin, bilerek, kasten ve seerek, eti yenen, karada yaayan av hayvanlarn ldrmesi. 157)- Kocalarnn izni olmadan, kadnlarn, nafile hacc veya umre yapmak iin ihrama girmeleri: Evlerinden kmam olsalar dahi, ciz deildir. 158)- Harem-i erifi hell ittihaz etmek. 159)- Harem-i erifte Allah(c.c.)n haram kldklarna hell demek. 160)- Medine-i Mnevvere halkn korkutmak ve onlara ktlk yapmay murad etmek. 161)- Asl olmayan eyi ortaya atan, bidat ileyen kiiyi Harem-i erifte tutmak. 162)- Harem-i erifin aacn kesmek ve otunu yolmak. 163)- Kurban kesmek zerine vcib olduu halde kesmemek. 164)- Kurban derisini satmak. 165)- Canl hayvann azalarndan birini (kulan, burnunu) kesmek. 166)- Hayvann yzn dalamak. 167)- Hayvan niangh, hedef tahtas yapmak. 168)- Yemek kasd olmayarak hayvan ldrmek.

92

169)- Hayvan keserken gzel bir ekilde kesmemek, merhametsizce kesmek. 170)- Hayvan kendisini kfre drmemek artyla, Allah(c.c.)n isminin gayrisiyle kesmek: Bu kendisi iin kurban kesilen kimseyi, Allah(c.c.) tazim eder gibi tazim etmemekle olur. 171)- Bir av avladktan sonra her kim tutarsa, ona helal olsun deyip salvermek. 172)- Bir kimseye Mlklerin sahibi diye isim takmak. 173)- Haha, afyon, benc (afyona benzer bir ot), banotu, amber, zaferan ve cevzet t-tayyip gibi sarholuk veren eyleri yemek. 174)- Akan kan, domuz etini, lm hayvann etini ve benzerlerini yemek. 175)- Canl hayvan atete yakmak. 176)- Necis (pis) olan, nefreti mucip olan ve zararl eyleri yemek. 177)- Hr olan insan satmak. 178)- Faiz yemek. 179)- Faizden kazand maln bakalarna yedirmek. 180)- Faizcinin ktipliini yapmak. 181)- Faizcinin hidi olmak. 182)- Faiz kazanmak iin almak. 183)- Faizciye yardm etmek. 184)- Faizde hile yapmak: Baz mezheplere gre ciz ise de, mekruhtur.
93

185)- Erkek hayvan diisinden men etmek. 186)-Haram yerlerden ve fsit alverilerden kazanlan paralar yemek. 187)- Karaborsaclk yapmak. 188)- Anasyla, henz ufak olan ocuunu birbirinden ayrp, ayr ayr satmak. 189)- arap yapacan bildii bir kimseye, ya veya kuru zm ve emsalini satmak. 190)- Gen kle ocuklar, ahlak bozuk, fsk ve fcur edecei yakinen bilinen kimselere satmak. 191)- Fsk ve kendisini ahlkszla itecek bir adama, ya henz kk criye (kz kle) satmak. 192)- (saz, keman, tambur, d gibi) alg aletleri yapan kiilere aa satmak. 193)- Dman olan kfirlere silh satmak. 194)- ecei bilinen adama arap (iki) satmak. 195)- Afyon ve esrar ien kimseye bunlar satmak. 196)- Almayaca bir maln fiyatn (mteri kztrmak iin) kasten arttrmak. 197)- Almak zere birbiriyle anlaan iki kiinin arasna girip, pazarl bozmak. 198)- Satmak zere olann satn, pazarln bozmak.

94

199)- Alverite aldatmak: Sataca hayvann stn samadan veya baka bir hile ile satmak gibi 200)- Yalan yere yemin ederek mal satmak. 201)- Hilekrlk yapmak, kandrmak. 202)- l ve terazide eksiklik yapmak. 203)- Menfaat iin bor vermek. 204)- Vermemek niyetiyle bor almak. 205)- Skntda, aresiz kalm olmad halde ve borcunu deyecek durumda bulunmad halde bor istemek. 206)- Zenginin borcunu zrsz olarak vermemesi, oyalamas. 207)- Yetim maln yemek. 208)- Maln harama harcayan msrife, az da olsa para vermek. 209)- Gayr-i Mslim de olsa, komusunun hanm ile irtibat kurmak veya izin almadan, ona zarar verecek ekilde yksek bina yapmak suretiyle (veya baka ekillerde) komusuna ez etmek. 210)- htiyatan fazla, gurur ve byklenmek iin bina yapmak. 211)- Yollar ve snrlar deitirmek. 212)- my (gzleri kr olan kimseyi) yolundan artmak. 213)- Yollar igal etmek, izinsiz olarak yollarda tasarruflarda bulunmak (sat yapmak iin).

95

214)- Caddeleri, gelip geenlere zarar verecek ekilde igal etmek, tasarrufta bulunmak. 215)- Mterek duvarlar, komusundan izin almadan, rf ve adetlere de aykr olarak kullanmak. 216)- demesi lazm gelen bir mal gc yettii halde demekten kamak. 217)- ki ortan birbirine hynetlik etmesi. 218)- Vekil olan kimsenin mvekkiline hynet etmesi. 219)- Vrislerden birisine, yalandan: lenden alacam var demesi veya yabanc bir kimse iin, yalan yere ona borcu olduunu sylemesi. 220)- Hasta olan kimsenin, borcunu veya kendisine braklan emaneti sylememesi, haber vermemesi. 221)- Ben filann nesebindenim, soyundanm diye iddiada bulunmak veya kendi nesebini inkr etmek. 222)- dn ald hayvan, hangi ite kullanacaksa, o iin dnda kullanmak. 223)- dn ald hayvan, mddetinden fazla kullanmak. 224)- Bakasna ait hayvan izinsiz almak. 225)- Bakasnn maln zorla ve zulmen elinden almak. 226)- ini bitirdikten sonra, iinin parasn vaktinde vermemek veya hakkn hi vermemek. 227)- Arafatta, Mzdelifede ve Minada ev yapmak (bunun haram olduunu syleyenlerde vardr).
96

228)- Umma ve hussa ait, mbah olan, bo ve sahipsiz araziyi kullanmaktan, ondan faydalanmaktan, ihya etmekten, cadde ve yollardan, cmi ve mescidlerden, tekke ve zaviyelerden, grnr ve grnmez durumda olan madenlerden insanlar men etmek. 229)- Evinin veya dkknnn n dahi olsa, caddelerden cret almak. 230)- Mbah olan bir suyu zapt edip, gelen geeni o sudan men etmek. 231)- Vakfn artna muhalif olarak o vakf kullanmak. 232)- Bulduu kayp bir eyi iln etmeden nce kullanmak. 233)- Bulduu kayp eyann sahibi kt halde maln vermemek, saklamak. 234)- Bulduu mal iln etmemek. 235)- Vasiyette, kendisini veya vrisleri zarara sokacak ekilde vasiyet etmek. 236)- Rehine, emaneten veya kira ile ald mala ve dier emanetlere hynetlik etmek. 237)- Kudreti varken, mazeretsiz olarak evlenmeyi terk etmek. 238)- Yabanc kadnlara ehvetle bakmak, onlara dokunmak ve onlarla yalnz kalmak. 239)- Gen, gzel delikanllara ehvetle bakmak, onlara dokunmak ve onlarla yalnz kalmak. 240)- Bakalarn gybet etmek. 241)- Gybet edenlere kar rz ile skut etmek.
97

242)- Birbirlerine yakmayan, szlerle kt lakap takmak. 243)- Mslmanlarla alay edip elenmek. 244)- ki kii arasnda sz tamak, kouculuk yapmak. 245)- Allah(c.c.) katnda hibir deeri olmayacak ekilde ikiyzllk etmek, ikili davranmak. 246)- ftirada bulunmak. 247)- kil ve bli olan kz, dengi istedii halde velisinin vermemesi. 248)- Bir kz iin sz kesilmek zere iken, gidip ona talip olmak. 249)- Bir kadn kocasndan, kocasn karsndan soutmak, aralarnda fesadlk yapmak. 250)- Kiinin neseb veya st kardei, yada akrabalk ynnden mahremi olan bir kadnla nikh kymas. 251)- Boad kadn bakasna nikhlayp, tekrar nikhland kimseden boandrp tekrar almak (hulle yapmak). 252)- Kadnn veya kocann buna rz olmas. 253)- Erkein kars ile olan gizli eyleri bakalarna aklamas. 254)- Erkein, karsn arka tarafndan kullanmas. 255)- Bakalarnn yannda hanm ile temasta bulunmak. 256)- Mehrini, istedii takdirde vermemek zere niyet edip, bir kadnla evlenmek.
98

257)- Her ne ekilde olursa olsun ve hangi ey zerine olursa olsun, gerek byk ve gerekse kk canl hayvan resmi yapmak. 258)- Tufeyllik, yani davetsiz ve izinsiz olarak bakasnn yemeine gitmek. 259)- Misafirin, karn doyduktan sonra daha fazla yemek yemesi. 260)- nsann, kendi malndan, kendisine zarar olduunu bildii halde ok yemesi. 261)- Yemede ve imede israf derecesinde bolluk yapmak, ok yemek hazrlamak. 262)- ki hanm olan kimsenin, haksz olarak, birini dierine tercih etmesi. 263)- Kocann, hanmnn vcib olan haklarndan bazlarn men etmesi mehrini, nafakasn vermemesi gibi. 264)- Hanmn da, kocasnn haklarndan bazlarn men etmesi; zr olmad halde kendisine yaklatrmamas gibi 265)- Mslman kardei ile gnden fazla, eri bir sebep olmadan ksmek. 266)- Mmin kardeiyle karlat zaman ondan yz evirmek. 267)- Birbirlerine buz ve dmanlk etmek. 268)- Kocasnn izni olsa dahi, kadnn sslenerek ve kokulanarak sokaa kmas. 269)- Kocasnn izni ve rzas olmadan, kadnn zrsz olarak evinden kmas.

99

270)- Sebepsiz olarak, kadnn kocasndan ayrlmak istemesi, boanma talebi. 271)- Pezevenklik ve deyyusluk etmek.(karsnn ahlakszln bildii halde ona raz olmak). 272)- Talk- rici ile boad kadna mracaat etmeksizin cima etmek. 273)- Hanmna drt aydan fazla yakn olmayacana dair yemin etmek. 274)- Zhr yapmak, yani karsnn bir uzvunu anasnn veya kz kardeininkine benzetmek. 275)- Namuslu bir kadna veya erkee, zina veya livta iftirsnda bulunmak. 276)- Bu iftiralarda bulunanlara kar susmak, skt etmek. 277)- Mslmana svmek. 278)- Ana ve babasna svdrecek veya lnet ettirecek derecede bir mslmann rzna dil uzatmak. 279)- Mslmana lnet etmek. 280)- Kiinin kendi nesebini inkr etmesi veya evladnn kendisinden olmadn sylemesi. 281)- Bildii halde, kendi babasndan bakasn babas olarak gstermesi. 282)- Bir kimsenin, eran sabit olan kendi nesebine dil uzatp tan etmesi. 283)- Bir kadnn, yabanc bir topluluun arasna girmesi. Zina ve emsalinden korkulduu iin haramdr.
100

284)- Boanan kadnn, bekleme mddeti hakknda hyanetlik edip yanl bilgi vermesi. 285)- Boanan kadnn iddetini beklemesi lazm gelirken, eri bir zr olmadan evden kmas. 286)- Bu mddet zarfnda, ziynetlerini takmay terk etmesi gerekirken ziynetlerini takmas, sslenmesi. 287)- Yeni ald cariyeyle, hayz mddetini beklemeden cima etmek. 288)- Kocann, karsnn nafakasn ve giyeceklerini, eri bir sebep yokken vermesi. 289)- Ailesini ve ocuklarn zyi etmek. 290)- Anasna ve babasna veya onlardan birisine asi olmak. 291)- Akrabasyla alakasn kesmek. 292)- Bakasnn klesinin kendi klesi olduunu iddia etmek. 293)- Kle ve cariyeyi efendisinin aleyhine ifsd etmek. 294)- Kle ve cariyenin efendisinden kamas. 295)- Hr olan kimseyi kle diye kullanmak. 296)- Kle ve cariyenin, efendisinin hizmetinden imtina edinmesi, kanmas. 297)- Efendinin, kle ve cariyesinin ihtiyalarn gidermemesi. 298)- Klesine gcnn stnde i vermek.
101

299)- Kle ve cariyeyi devaml dvmek. 300)- Ya kk de olsa, klenin haylarn karmak veya benzeri eziyetlerde bulunmak. 301)- Hayvanlar sebepsiz yere idi etmek. 302)- Hayvanlar birbirleriyle dvtrmek. 303)- Gnahsz bir mslman veya gayr- Mslimi (zimmiyi) kasden ldrmek. 304)- Kendi kendini ldrmek, intihar etmek. 305)- Bir mslmana, kfrn murad etmeyerek, yalnz svmek maksadyla ey kfir diye hitapta bulunmak. 306)-Haram olan ldrmeye veya ldrmeye gtrecek eylere yardm etmek. 307)- Katl esnasnda hazr olup da, gc varken ldrlen kimseyi kurtarmamak, buna mani olmamak. 308)- Bir mslman veya gayr- mslimi (zimmiyi) sebepsiz yere, haksz yere dvmek. 309)- Bir mslman silah ve saire ile korkutmak. 310)- Sihir yapmak, sihri renmek, bakasna retmek, sihir yapmasn istemek. 311)- Khinlik yapmak (gaipten haber vermek), falclk yapmak. 312)- Ku umasndan veya tmesinden, tavan gemesinden uursuzluk kartmak, iyilik veya ktlk beklemek.
102

313)- Yldzlardan ahkm karmak. 314)- Ufak talarla ve kahve fincanlaryla fal amak. 315)- Gaipten haber verene, khinlere gidip onlarn szlerini tasdik etmek. 316)- Falcya gidip onun szlerine inanmak. 317)- Yldzlara bakanlara gidip, yalanlarn tasdik etmek. 318)- Ku veya dier hayvanlarn hareketlerinden uursuzluk, iyilik veya ktlk kartanlara gidip onlar tasdik etmek. 319)- Halifeye, hkmdara kar ayaklanmak, isyan etmek. 320)- Bir dnya menfaati sebebiyle halifeye, hkmdara olan ahdini, biatini bozmak. 321)- Kendisinin layk olmadn ve hyanet edeceini bildii halde, imamete ve emirlie talip olmak veya hyanetlikte bulunmak, imamet ve emirlii ele geirebilmek iin para harcamak. 322)- Zlim ve fsklarn mslmanlarn ilerini ele almalar, i bana gelmeleri. 323)- Slih ve mstakim kimseleri vazifelerinden azledip uzaklatrmak. 324)- Drst ve iyi olmayan kimseleri i balarna tayin etmek. 325)- Halifenin, emirin ve hkimin, maiyetlerinde olan kimselere zulmetmesi onlara hyanetlik ve hile yapmalar, onlarn ihtiyalarn gidermemeleri.

103

326)- Sultanlarn, emirlerin, hkimlerin ve memurlarn, mslman veya zimmilerin (gayr- mslimlerin) mallarn yemek, onlar dvmek ve onlara svmek gibi ekillerde zulmetmeleri. 327)- Gc yettii halde, mazlumu zalimin elinden kurtarmamak, terk etmek. 328)- Zalimin zulmne raz olmak ve zalimlere yardmc olmak. 329)- Baka kimseleri zalimlere ikyet etmek. 330)- Su ileyenleri, sulular gizlemek, cezadan kurtarmaa almak. 331)- Borluya, alacaklnn alacan dettirmek. 332)- Bir mslmana: Ey kfir, ey Allah(c.c.)n dman diye hitap etmek.

333)- Allah(c.c.)n koymu olduu ilahi hkm ve cezalarda efaat etmek (cezallar kurtarmaya almak). 334)- Bir mslmann gizli ayplarn aramak ve onu insanlar arasnda mahcup etmek. 335)- Darda slihler kisvesine brnp, benzetmek, yalnz kalnca da eitli gnahlar ilemek. kendisini iyi insanlara

336)- lahi hkm ve cezalarn tatbikinde dalkavukluk yapp kurtulmaya almak. 337)- Zin etmek. 338)- Ltilik (Homoseksellik) 339)- Hayvanlara tecavz etmek.
104

340)- Yabanc kadnlara arkadan yaklamak. 341)- Kadn kadna avret mahallerini dokundurmak, kadnlarn birbirleriyle cinsi muamele yapmalar. 342)- Bir adamn lm karsna yanamas, cinsel temasta bulunmas. 343)- ahitsiz ve velisi olmadan kylan bir nikhla, karsna cinsel muamelede bulunmak. 344)- Muta nikh (geici nikh) ile evlendii kadnla beraber olmak. 345)- Kiralk kadnlarla cinsel muamelede bulunmak. 346)- Zina yapmak iin evinde kadn saklamak. 347)- Hrszlk yapmak. 348)- Yol kesmek. 349)- Adam ldrmese ve mallarn almasa dahi, yoldan geenleri korkutmak. 350)- arap imek. 351)- Bir damla dahi olsa, arabn dndaki ikileri kullanmak. 352)- arap ve dier ikileri yapmak, yaptrmak, bunlar tamak, ienlere vermek, iirmek iin almak, istemek ve satmak, satn almak, parasn yemek ve bunlar satmak veya imek iin evinde saklamak. 353)- ldrmek veya maln almak iin masum bir kimseye saldrmak. 354)- Irzna gemek iin zerine atlmak. 355)- Din kardeini (silh veya bakla) korkutmak.
105

356)- Bir delikten komusunun evini, odasn gzetlemek, gizlice hanmna bakmak. 357)- Bakalarnn, istemedikleri halde szlerini dinlemek. 358)- Kadn ve erkek snnet olmay terk etmek. (Kadnlarn snnet olmas adeti, bizim memleketimizde hemen hemen kalkmtr. Bu adet ancak Afrika lkeleri gibi iklimi scak yerlerde vardr. ) 359)- Dman, bir slm lkesini igal edince, orada bulunanlarn hepsine farz olan cihad, terk etmek. 360)- Cihadn asln terk etmek, inkr etmek. 361)- hmal edildii takdirde dman igalinden korkulan snrlar, snr boylarndaki kaleleri tahkim etmemek. 362)- Gc yettii halde ve kendisine bir zarar gelmeyecei halde, emr-i bil maruf ve nehyi anil-mnkeri (iyilii tavsiye ve ktlkten sakndrmay) terk etmek. 363)- Sznn yaptklarna uymamas. 364)- Kendisine verilen selm almamak. 365)- nsanlarn, kendisini grnce ayaa kalkmalarna sevinmek ve bununla iftihar edip gururlanmak. 366)- Sava alannda dmandan kamak. Eer dman iki katndan fazla olursa, gerideki byk kuvvetlere iltihak etmek zere, mdafaa iin geri ekilmeye izin verilmitir. 367)- Tn (veba) hastalnn bulunduu yerden kamak. (hastaln baka yerlere yaylmamas iin o blgede kalmak gereklidir).

106

368)- Taksim edilmeden nce ganimet malndan almak ve ald eyi saklamak. 369)- Kendisine eman verilen kimseyi himaye etmemek, ona zulmetmek veya ldrmek. 370)- Mslmanlarn gizli hallerini, ayplarn ortaya karmaya dellet etmek. 371)- Gururlanmak veya yar iin, kou iin at beslemek. 372)- rendikten sonra okuluu, silah talimini terk etmek. nk bu durumda, dmanlarn istilasna uramak tehlikesi vardr. 373)- Yalan yere yemin etmek. 374)- Doru dahi olsa, ok yemin etmek. 375)- Allah Teldan gayrsna, putlara, emanet vesair eylere yemin etmek. 376)- Baz aklszlarn: yle yle yaparsam kfir olaym veya slmdan uzak olaym ya da; Peygamber(s.a.v.)den uzak olaym demesi. 377)- Yalan yere, slmdan baka bir din zerine yemin etmek. 378)- Yapt adaklar (nezirleri) hangi adak olursa olsun, yerine getirmemek. 379)- Kendisinin layk olmadn ve hyanet edeceini, zulmedeceini bildii halde, kadlk (hkimlik grevi) istemek, verilen grevi kabul etmek. 380)- Korkusundan veya cahilce hkmetmek. 381)- Btl olan ilere yardmc olmak veya bunlara msaade etmek.
107

382)- Kadlar veya bakalarn, Allah(c.c.)n gazap edecei, raz olmad eylerle raz etmek. 383)- Hakl bile olsa rvet almak. 384)- Btl, haksz bir ey iin rvet vermek. 385)- Rvet alanla veren arasnda arac olmak. 386)-Hkmettiine mukabil para almak veya vermek. 387)- (haram olan bir eye) efaat ettii iin hediye kabul etmek. 388)- Btl eylerden dolay birbirine dmanlk beslemek. 389)- Gerek ganimet taksiminde, gerekse dier mal, mlk ve servet taksimlerinde hakszlk yapmak, adaletli davranmamak. 390)- Yalan yere ahitlik yapmak veya bu yalan ahadeti kabul etmek. 391)- zrsz olarak ahitlik yapmamak. 392)- Ksas cezasn veya baka bir zarar gerektirecek bir yalan sylemek. 393)- ki ien kimselerle ve fsklarla oturmak. 394)- lim, fakih ve hafzlarn fsklarla beraber oturmas. 395)- Kumarn her eidini oynamak: skambil, tavla, satran, vesaire gibi. 396)- Dama ve tavla oynamak. 397)- Bu oyunlar sebebiyle namaz klmamak, vaktinden sonraya brakmak veya kavga etmek.
108

398)- Def, dmbelek, saz, kaval, ddk ve benzeri alg aletlerini almak. 399)- k olduu bir gen delikanly iirle methetmek. 400)- Mehul kadnlarn gzelliini veya fuhuyatn anlatmak. 401)- Bunlar iir ile sylemek. 402)- Bir mslman, doru dahi olsa, iirle hicvetmek veya zemmetmesi. 403)- Yine bunun gibi, fuhu ve yalan ifade eden hicivler ve iirler sylemek. 404)- Zemmetme ve ktleme ihtiva eden iirler sylemek ve bunlar yaymak. 405)- iirde, rf ve adette olmayan szler sylemek. 406)- iirde ar mbalaada bulunmak, limi chil, chil ve fsklar da lim ve dil gsteren szler kullanmak. 407)- ou vakitlerini iire harcayp, ondan kazan temin etmek. 408)- stediini vermeyen kimseyi ktlemede mbalaa etmek. 409)- Gnahlar, itaat ve ibadetine galip gelecek derecede, kk gnahlara devam etmek. 410)- Tvbeyi terk etmek. 411)- Ensra (Radiyallah anhm) , Medine ehline buz etmek. 412)- Ashb- Kirm (Radiyallah anhm)dan birine svmek. 413)- Hakk olmayan bir eyi bir bakasndan istemek, dava etmek.
109

414)- zd ettii kle veya cariyeyi tekrar hizmetinde kullanmak.

Buraya kadar, bn-Hacer el-Heytemnin Zevacir (Byk Gnahlar) kitabnda zikredilen gnahlar anlatld. Bundan sonra Hanefi Mezhebine gre, daha nce yazlanlarn dndaki gnahlar kaydedilecektir. Zikredilen bu haramlarn bazsna her ne kadar yukarda temas edilmi ise de, burada tekrar zikredilmesi gnah ve haramlarn neminden dolaydr. Mslman haramlara, son derece ehemmiyet vererek dikkatli bulunmas ve ok uyank olmas lazm geldiinden, stad- Muhterem A. Ziyaddin Gmhanev Hazretleri (rahmetullahi aleyh), bunlarn tekrarndaki faydalar mlhaza ederek, yazlmasn mnasip grmlerdir.

110

HANEF MEZHEBNE GRE, BYK VE KK DER GNAHLAR 1)- Ellerinde bulunan dnya nimetlerine tam ederek kadlar, valiler, mirler ve zenginlerin yanlarna gidip gelmek. 2)- Byklerle ve zenginlerle karlatnda onlara kar rk veya secde etmek, ya da secde edercesine eilmek. 3)- Zlimlerin huzurlarnda durmak, ellerini ve eteklerini pmek, onlara selm vermek ve selmlarn almak. 4)- Dnlerde olduu gibi, ok ey almak iin az bir hediye vermek. 5)- Bir gnlk yiyecei olan bir kimsenin kendisi iin dilenmesi. Fakirler ve borlular iin dilenirse zarar yoktur. 6)- lim talebinden gayr yerlerde yaltaklanmak, samimi olmayan bir sevgi gstermek. 7)- Maln denize, kuyuya veya atee atp istifadeden alkoymak.

111

8)- Kendisinden faydalanlamayacak derecede maln krp, paralamak veya yakmak. 9)- Faydasz yere maln harcayp, zyi etmek, helk etmek. 10)- Sebze, meyve ve mahsuln vaktinde toplamayp, telef etmek. 11)- Hayvanlarn emin yerlerde saklamayp helk olmaya brakmak. Hizmetilerini souk, scak ve alktan korumamak, yiyecek ve giyeceklerine bakmamak. 12)- Topladktan ve biriktirten sonra malnn, mahsulnn muhafazasna dikkat etmemek. 13)- Ya, meyve ve yiyeceklerin fazlasn bir muhtaca vermeyip, dkmek. 14)- Kaplar, tabaklar ve kaklar gzelce temizlemeden ve yemek artklarn iyice syrmadan ykamak. 15)- Sofradan dklenleri, ekmek krntlarn ve ocuklarn ellerinden denleri toplayp yememek, pirin ve nohut tanelerini iyice toplamamak. 16)- st ve ban, sarn, elbisesini, ayakkablarn eskitecek veya yakacak eylerden muhafaza etmemek. 17)- El ve vcudunu ykarken ar gidip sabunu ok kullanmak, ya ve klar ok kullanmak. 18)- Zaruret mstesna, maln kymetinden aaya satmak veya noksan olarak kiraya vermek. 19)- Maln, kymetinden fazlaya satmak veya kiray kymetinden fazla istemek. 20)- Cenazenin kefenini, snnet olan paradan fazla yapmak.
112

21)- Abdest ve guslde, snnete riayet edip, bir uzvu ten fazla ykamamak. 22)- Gnah ilemek isteyen kimseye gnah yollarn gstermek. 23)- Zalimlere ve yardmclarna yol gstermek ve onlara yardmc olmak. 24)- Haksz olduklarn bildii kimselere, batl davalarn kazandrmak iin, baz meseleleri ve terkedilmi zayf kavilleri retmek. 25)- Lahn ve teganni (name) ile veya cret mukabili Kuran okumak, zikir ve du etmek. 26)- Kurn okumay, kunut, teehhd (Tahiyyat ve Salvatlar) ve dier bilmesi lazm gelen dualar ve bilgileri renmemek. 27)- Kabul edeceini umduu kimseye nasihat etmemek ve doru yolu gstermemek. 28)- Erbb olduu halde, fetv (fkh) ilmini ve dier ilimleri renmeyi terk etmek. 29)- Allah(c.c.)n indirdii hkmler ile hkmetmemek. 30)- Selm alp vermeyi terk etmek. 31)- Dinlenmesi vcib olan emirleri ve nehiyleri, vaaz ve nasihatleri dinlememek. 32)- Ehli olsun-olmasn, bir kimsenin kad veya vakflara mtevelli olmas, vesair gibi makamlara gemesi iin arac olmak, efaati olmak. 33)- Ehli olmayan kimsenin, imam ve mezzinlie, reticilie ve ders vermeye tayini iin arac olmak, efaati olmak.
113

34)- zinsiz olarak, gizli olan mektuplara ve gizli olan her eye bakmak. nk gizli olan herhangi bir eye bakmak, hyanetliktir. 35)- Hastann yzne ve saa sola ok bakmak ve hastaya gzn dikmek. 36)- Sebepsiz yere, bir mslmana, korkutmak iin gzn dikip bakmak. 37)- Kendisine ilim sahibi, takv sahibi ya da fakir olduu zannyla verilen sadaka ve hediyeleri, bu vasflar tamad halde, kabl etmek, almak. 38)- Sahih olan bir vakftan, vakfedenin artlar hilafna olarak para almak. Ayn ekilde ehil olmad, fakir olmad halde beytl-malden alp yemek. 39)- Bakasnn hizmetisinden, efendisinin izni olmadan hediye almak. 40)- Deli, bunak, saral (baylan) kimselerden ve ocuklardan bir ey almak. 41)- l hayvan eti, kan, arap, idrar gibi necis olan eyleri yiyip, imek veya bunlar, kedi, kpek vesair hayvanlara vermek iin tamak. 42)- Arta kalan yemei bitirmeden, snnetlemeden sofradan kaldrmak. 43)- Canl hayvan nian alarak, kurun atmak. 44)- Ko, horoz, kz, deve gibi hayvanlar dvtrmek. 45)- Kfr, yalan, gybet, iftira gibi haram olan szleri yazmak. 46)- Kurn- Kerimi abdestsiz olarak, cnp, hayz ve nifas halinde yazmak, okumak. 47)- Haram olduu, alnm olduu bilinen bir mal alp-satmak, hediye ve sadaka olarak vermek. 48)- Byk hayvan resimlerini yok etmemek, saklamak. Karnca ve sinek gibi ufak olan resimler mstesna olabilir.
114

49)- Bakasnn maln ve hayvann yok etmeye kasteden zlime mani olmamak, onun zulmn defetmemek. 50)- Haram yemek, fasit alveriten kazand mal yemek. 51)- Altn ve gm kaklarla yemek yemek, kadn-erkek herkese haramdr. Bu konuda kadn ve erkek eittir. 52)- Altn ve gm mil ile gze srme ekmek. Altn ve gmten kalem, divit, fra ve benzeri eyleri kullanmak. 53)- Altn ve gm bulunan sofra, sini ve tepsilerde yemek yemek. Ayn ekilde, kllarn knlarn gmten yapmak. 54)- Az ve burnundan kan yemek artklar, smkrk, tkrk gibi eyleri mescide veya kble tarafna atmak. 55)- Su itikten sonra su kabn, sandakinden izin almadan soldakine vermek. 56)- Masa gibi yksek yerde yemek yemek ve haram yerlerde otlayan hayvanlarn etini yemek. 57)- Ekmei sofra ile beraber kaldrmak. (Zira sofrada, yemek, dknt gibi eylerin ekmee bulama ihtimali vardr, bu da hrmetsizlik saylr). 58)- Cuma namazna ve cemaat namazlarna gitmemek. 59)- lim renmeye ve retmeye gitmemek. Farz olan hacca ve cihada gitmemek. 60)- Emr-i bil-maruf ve nehyi anil-mnker yapmamak. 61)- ciz durumda olan kimselerin yardmna komamak.
115

62)- llerin ykanmasna, kefenlenmesine, kabre kadar gtrlp, defnedilmesine yardmc olmamak. 63)- Bir insan kfir ve zlimden, yrtc hayvandan, ateten, su ve rzgar gibi tehlikelerden kurtarmamak. 64)- Bir mal dmek, batmak ve yanmak gibi tehlikelerden, helakten kurtarmamak. 65)- ounlukla cahil ve zulmle megl olduklarndan; zlimlerin, emirlerin (idarecilerin) ve kadlarn, bir zarret olmad halde ziyaretlerine gitmek. 66)- Sebepsiz yere, bir mslmana kt lakap ve isim takmak ve onunla armak. 67)- Yapamayacan bildii halde vasi olmay ve nzrlk grevi istemek. 68)- Gerek mescidde, gerekse darda namazn snneti ile farz arasnda konumak. Bunun, namazn sevabn giderecei haber verilmitir. 69)- Zaruretsiz olarak hamamda vcut zlarn ovdurmak. 70)- Kurban kesmeye gc yeten kimsenin, haram olan bir maldan, fakire verilmesi vcib olan sadakay, mal almas. 71)- Kda, ta zerine, hallara, yemek kaplarna, tavanlara ve yollara canl hayvan resmi yapmak. 72)- Def, dmbelek, tambur gibi her eit algy almak, oyun aletlerini kullanmak. Yalnz zilsiz def, kadnlar iin cizdir. 73)- Gvercin uurmak ve onunla oynamak. Byle kimselerin hitlii de kabul edilmez, denmitir.

116

74)- Bakasnn maln, hayvann, parasn kasten veya elenmek gayesiyle gizleyip, saklamak. 75)- Silah atmasn ve harp letlerini kullanmasn renmemek. 76)- Bedene zarar verici eyleri imek. 77)- inde yenmesi ciz olmayan eyler bulunan, necis olan eyleri yemek: Ylan eti, afyon, tiryk gibi 78)- Kurban Bayramnda, namazdan nce bir ey yemek.(Ramazan Bayramnda namazdan nce yemek yemek ise cizdir). 79)- Ba ak olarak veya bir yere dayanarak yemek yemek. 80)- Kendisine deer vermeyen, hrmet gstermeyen bir kimse ile arkadalk yapmak. 81)- Kadnn, kocasndan izinsiz olarak nfile oru tutmas. 82)- Yenmeyen (kokmu, ekimi, bozulmu) eyleri fakirlere yedirmek. Allah Tel, ancak gzel ve temiz olan eyleri kabul eder. Her trl hareketinizde drst davrann. nk Allah drstleri sever.(Bakara Sresi, yet. 195). 83)- Hayvann henz karnnda bulunan yavrusunu satmak. 84)- Bir satta iki pazarlk yapmak. (Mesela; Ben sana unu bin liraya sattm, sen de bana bin lira dn ver gibi pazarlk yapmak, yasaktr). 85)- Yannda bulunmayan bir eyi satmak. 86)- Kendini veya hayvan bile olsa baka bir eyi, sebepsiz yere, eliyle veya baka bir eyle yaralamak.

117

87)- nsan veya hayvann yzne, sulu olsun, susuz olsun, eliyle veya baka bir eyle vurmak. 88)- lim tahsili yapmak, mehir deyememek veya ehvet duymamak gibi bir zr bulunmadan evlenmeyi terk etmek. 89)- Ba tran krk gnden fazla geciktirmek. 90)- Tuvalete avret yeri ak olarak girmek. 91)- Az dahi olsa, yats namazndan nce uyumak. 92)- Yats namazndan sonra az da olsa konumak. 93)- Yzne nak yaptrmak ve izdirmek. Dileri, gzellik ve ss iin inceltmek. Takma sa(peruk) kullanmak. Cmbz v.s. ile yznn kllarn koparmak. 94)- Sadaka datmak iin verilen paradan hisse almak. 95)- Snnet-i mekkedeleri terk etmek. 96)- (Kendi nefsine gveni olmad halde) vakfa ve vakf ilerine nzr olmak (vakf ilerine bakmak). 97)- (Zulme sebep olma ihtimali varken) Nzra (vakf ilerinden sorumlu kiiye) ve nzrn yapt ilere bakmak, nzrn mallarnda tasarrufta bulunmak. 98)- e alaca adamlar hakknda tezkiyeyi terk etmek. 99)- Allah Telnn ve peygamberlerin isimlerine hrmeti, saygy terk etmek. 100)- Zarret ierisinde olan ciz, fakir kimselerin yardm istememeleri.

118

101)- Peygamberimizin(sallallh aleyhi ve selem) ismi erifini duyunca hrmeti terk etmek, salt selm getirmemek. 102)- Fsklarn, gnahkrlarn yemek davetine gitmek. 103)- Dnyaya rabet ederek ba, bahe, iftlik edinmek. 104)- Mallarna tam ederek, ocuk douramayan ihtiyar kadnlarla evlenmek. 105)- Sokaklara, arlara ok kmak. 106)- Gen kz ve olanlarla konumak. 107)- Dkknlarda, dkkn nlerinde oturmak, boa vakit geirmek. 108)- ki karsn ayn evde oturtmak. 109)- Drt ey hari, ilerinde acele etmek. 110)- Dnya mal ve mlkne bel balamak, gvenmek. 111)- Bakalarn artmak ve susturmak niyetiyle, yada mahcup etme gayesiyle sorular sormak. 112)- Kadnlarn, lzmsuz olarak kocalarndan boanma istemeleri. 113)- Mevk sahibi veya mft olabilmek iin efaati aramak, araclk istemek. 114)- Demirden, bakrdan, tuntan yzk takmak. 115)- Kurn okunmamak, namaz klnmamak, zikir yaplmamakla evleri kabristana benzetmek.

119

116)- lim ve bilgili vaizlerden bakasnn hikye ve kssa anlatmas. 117)- nsanlar arasnda, tenha bir yerde veya bir topluluk iinde glmek. 118)- Su satclarnn elinden (su tulumunu azna dayayarak) su imek. 119)- nsanlarla ok i ie olmak, fazla samimi olmak. 120)- nsanlar veya bir kiiyi hafif grmek, beenmemek. 121)- Babasnn, anasnn veya baka bir kimsenin arkasndan seslenmek. 122)- Onlar irad etme niyeti olmakszn, fsk ve facir kimselerle oturup, kalkmak. 123)- Hanmn dven bir kimseye, niin dvdn sormak. 124)- Akrabas dahi olsa, insanlara ihtiya gstermek. 125)- amurdan yaplan kk talar, sapan veya el ile atmak. 126)- Bakalarna iftira ve bhtan etmek. 127)- Henz biilmemi yeil buday, daha olmadan, olmu buday gibi satmak. Bir eyi, karanlkta veya katlanm olarak, iyice grmeden, el deerek satmak. 128)- Tarlalarda yetiecek mahsuln yars veya te biri, ya da drtte biri gibi pazarlkla ekin ekmek. Birisi tarlay ve tohumu verip, dieri de ilemek zere, elde edilen mahsuln bir ksmnn kendisine verilmesi suretiyle tarla ekmek. 129)- pekle kark kuma satmak. 130)- Deve ve koyunun karnndaki yavruyu satmak.
120

131)- Srf krmz kumatan mamul elbise giymek. 132)- Kudreti olduu halde evlenmemek. 133)- Secdede flemek. 134)- Kedi eti yemek veya kedi etini satp parasn yemek. 135)- Henz olmam hurmay yemek veya satmak. 136)- plak olarak yrmek, gezmek ve oturmak. 137)- Yakn dahi olsa srlarn bakasna sylemek. 138)- Parmaklarn tlatmak ve ayrmak. 139)- Sakaln siyahtan baka bir renge boyamak. 140)- Bakalarna tan etmek ve irkin szler sylemek. 141)- Bakasna zulmetmek ve zarar vermek. 142)- Kuru hurmay ya hurmaya, kuru zm ya zme katarak satmak. 143)- Btl olan ve mer olmayan yollarla alveri yapmak. 144)- Karsndaki alcy zarara sokmak iin, almayaca bir maln fiyatn arttrmak. 145)- Mezar talarna yaz yazmak ve lnn gzel hallerini zikrederek yalancktan alamak, iki yzllk etmek. 146)- Namazda sa aya zerine veya dizlerini dikerek oturmak.

121

147)- Zorla, mslmanlarn maln yama etmek veya taksim edilmeden nce ganimet maln almak. 148)- Kurt v.s. gibi yrtc bir hayvandan kurtulan ve kesilmeden nce len hayvann etini yemek. 149)- Bir av tutup baladktan sonra, ok veya kurun atarak ldrmek ve etini yemek. 150)- Akbaba, kartal gibi yrtc kularn tuttuu kuu yemek. 151)- Zab denilen (Suudi Arabistan gibi lkelerde yaayan) keler(byk kertenkele) in etini yemek. 152)- Henz olmam hurmay yemek. 153)- Kadnlarn salarn omuzlarnn zerine dkmesi ve salvermesi. 154)- Cariyelerin salarn rmesi. 155)- Cuma gn hutbe okunurken, bacaklarn, elbisesiyle veya eliyle karnna balayp oturmak. 156)- Ktlenmi, ayp ve bozuk iirleri okumak. 157)- Kadnlarn, gzelliklerini ve ziynetlerini yabanclara gstermeleri, alp salmalar. 158)- Deniz koyununun ynyle, ipekten yaplan kumatan elbise giymek. 159)- cretini bildirmeden ii altrmak. 160)- Trnakl ve peneleri olan kularn etini yemek. 161)- Veresiyeyi veresiye satmak veya alacann vakti gelince onu tehir ederek bakasna satmak.
122

162)- Henz yetimemi mahsul, baanda iken satmak. 163)- Erkek hayvann menisini ve dii hayvann karnndaki yavruyu satmak. 164)- Yannda olmayan altn, gmle, bor olarak satmak. 165)- Mescidlerde ksas cezas uygulamak, had (ceza) sopas vurmak. 166)- At ve sair hayvanlar idi etmek, burmak. 167)- Paray parayla, fazlasyla satmak. 168)- Dileri olan yrtc, vah hayvanlarn etini yemek. 169)- Erkek hayvan diiye ekmekle, hayvan sahibinin para almas. 170)- Hurmann, gelecek drt senelik mahsuln, vakti gelmeden satmak. 171)- Koyunu et mukabili satmak veya ya hurmay kuru hurmaya karlk satmak. 172)- Havada uan kular, denizdeki balklar satmak. 173)- fetten emin olmadan ham meyveleri satmak. 174)- Stl hayvanlar, stn (birka gn bekletip), samadan satmak. 175)- Satclarn, satmak zere getirdikleri mallarn, ehrin dnda yolda bekleyip almak. (piyasay bilmedikleri iin kandrarak almak). 176)- Talimli olmayan kpei ve domuzu satmak.

123

177)- Hacamat (kan aldrmak) gayesi olmadan, kk kafa denilen yeri (enseyi) tra ettirmek. 178)- Bina yaptrdnda cin korkusundan dolay kurban kesmek. 179)- Bir hayvan bir yere kapatp a ve susuz ldrmek. 180)- Hristiyan Nusayr Araplarn kestii hayvann etini yemek. 181)- Ben sana unu bin liraya sattm, sen de bana bin lira dn ver diyerek, mal satmak, yada Bana filan eyi satmak artyla sana bunu satyorum diyerek, bir satta iki pazarlk etmek. 182)- engi (el zilini), alarak oynamak. 183)- Ddk, kaval ve benzeri alglar almak. 184)- (nikh ve dnn dnda) Def almak. 185)- ki erkek veya iki kadnn bir yorgan altnda yatmas. 186)- l iin kurbaay ldrmek. 187)- Zararl olmayan her hangi bir hayvan ldrmek. 188)- Zafern ile boyanm elbise giymek. 189)- mam olan kimsenin ykseke bir yerde durmas, cemaatin aada kalmas. 190)- Namazda (secdeden kalkarken), sol eli zerine dayanarak kalkmak. 191)- Bir ayb olmadan Mslmanlarn parasn yrtmak, krmak. 192)- sim olarak Eflah, Yesr, Nfi, Rebah gibi uygunsuz isimler takmak.
124

193)- Mecslerin (atee tapanlarn) kestikleri hayvanlar ve kpeklerinin yakalad avn etini yemek. 194)- Criyelerin kazanlarn yemek. 195)- ddial ve iftiharla hazrlanan yemei yemek, ks olanlarn yemeklerini yemek. 196)- Kuru hurmann kendisini amak ve ya hurmann kabuunu soymak. 197)- Karncalar ve ufak bcekleri ldrmek. 198)- Kadnlar arkalarndan kullanmak. 199)- Haclarn drdkleri, kaybettikleri eyleri kendisine mal etmek iin almak. 200)- Klc, knndan km olduu halde birbirine vermek. 201)- Bir kimse oturduu yerden kalkar kalkmaz, bir bakasnn hemen oraya oturmas. 202)- mam olanlarn daima mezzinlik yapmas. 203)- Kendisinin giydirmedii bir kimsenin elbisesine ellerini silmek, ellerini kurulamak. 204)- Namazda iken san kulaklarnn yumuak yerine kadar indirmek. 205)- Konuan veya uyuyan kimselerin arkasnda namaz klmak. 206)- Bir insann tensl uzvunu kesmek veya haylarn karmak. 207)- Def-i hacet (tuvalet) ihtiyac varken namaza durmak.
125

208)- Kadnn, yannda mahremi olmadan, sefer miktar yola kmas. 209)- Kesilen hayvan lmeden yzmeye almak. 210)- Bir kimseye Harp, Veld, Hikem yada Ebul-Hikem gibi uygunsuz isimler takmak. 211)- Namazda, ocuklarn n safa gemesi. 212)- ki kiinin arasna izinsiz girip, oturmak. 213)- Nerede olursa olsun, zarar olmayan ekirgeleri ldrmek. 214)- St emen kuzuyu ve kk kuzular kesmek. 215)- Gecenin banda veya sonunda, gece vaktinde kurban kesmek. 216)- Kuyulardan ve vakflardan insanlarn istifde etmesine mni olmak. 217)- Klelerin hakkn vermemek ve rzlarna tecavz etmek. 218)- zin almadan bakasnn evine girmek. 219)- Ana, baba ve akrabalarla konumay kesmek.

126

TAKRZ Hamd, ona ehil olan Allah(c.c.)a, Onun selm da setii Peygamberine(s.a.v.) olsun. Bundan sonra derim ki: Bu risle-i erifeye muttali oldum. Grdm ki; iinde kymetli mevzular, inci ve cevherler misali deerli ve faydal konular bulunmaktadr. Allah Tel, mellifini, byk hayrlarla mkfatlandrsn, fazl u keremiyle hiret yurdunda, kendisine, Nam Cennetlerini nasib etsin. Muhakkak ki Allah(c.c.), mafiret shibi ve kendisinden korkulmaya lyk olandr. Beyit: Mttak ve ilim sahibi olan bu kardee yap ve salam, doru bir seyr slke giri. Ondan, bakasnn yannda asla bulamayacan bir risle (kitap) elde et. Ahmed (Ziyddn Gmhnev)nin vasiyetini iyi tut ki, hayrlara eresin. Trablusam ehri ahlisinden Kemlzde es-Seyyid Ahmed En-Nakibend el-Hlid

TAKRZ Hamd Allah(c.c.)a, Onun selm da setii kullarna olsun. Bu hakr nazarm ve dar bakm, byk lim ve mehr kamil, Nakibendye tarikatnn halifelerinden eyh Ahmed Gmhnev (K.S.)nin Nectl-Kebir isimli eserine taklnca, bu kitab, adna lyk ve simler gkyznden iner szn doruladn grdm. nk bu eser, zellikle, gayretin azald bu geveklik zamannda, mslmanlara lazm olan pek ok incileri, cevherleri ihtiv etmektedir. Zira bu zamanda, birok kitab aratrdktan sonra byle mhim mevzlar ortaya koyan ok az kimseye rastlanmaktadr. te bu kitap; eriat- Muhammediyyeye (Peygamberimize ve Onun line ashbna en mkemmel salt ve selmlar olsun) byk bir hizmet deil midir? Allah Tel bu eseri telif eden mellifi mkfatlandrsn, ona ok ecirler ve sevaplar ihsn eylesin. Bizi de kitabndan istifde edenlerden etsin. Seyyid Ali Bekzde el-Harbt
127

TAKRZ
Hamd, ona ehil olan Allah(c.c.)a, salt ve selm da Onun Peygamberine ve line olsun. Bundan sonra diyorum ki: Nefis bahisler ve kymetli konular ihtiva eden bu ilgi ekici risleye muttali oldum. Bu eseri okuyan ve onunla amel eden kii, dnyda; salh ve takvs ile herkesin nne geer. hirette de kurtulua erer. Bu eserin, tamamnn Kurn ve snnete uygun olduunu, Peygamberimiz(s.a.v.)in hadislerinden seilmi bir muhtevya sahip bulunduunu ve sekin insanlar katnda da makbul olduunu grdm. Allah Tel, bizlere de, onunla amel etmeyi ve fyzt- Neb (s.a.v.)ye nil olmay nasib eylesin. Mellifine ne mutlu ki, byle byk bir eseri telif etmeye muvaffak olmutur. Allah(c.c.), onun bu eserini, yalnzca kendi rzas iin yaplan ve byk ecirlere nil olmasna sebep olacak olan amellerden eylesin. es-Seyyid el-Hc Muhammed Emin ehr Hfz

128

NDEKLER MTERCMN NSZ ........................ .................................. AHMED ZYDDN GMHANEV (KS) HZ. NN 4 KISA

TERCEME- HAL ...................................................................................... 6 M. ZHD KOTKU (K.S.) HZ.DEN BR KA SZ .................. GFLLERN KURTULUU ................... .................................. BYK GNAHLAR (Kebir) ............... .................................. KK GNAHLAR (Sagir) ............... .................................. KT AHLK VE HUYLAR .................. .................................. DL LE LGL GNAHLAR.................. .................................. EL LE LGL GNAHLAR.................... .................................. KULAK LE LGL GNAHLAR........... .................................. GZ LE LGL GNAHLAR ................ .................................. KARIN (MDE) LE LGL GNAHLAR ................................. FFET LE LGL GNAHLAR .............. .................................. AYAK LE LGL GNAHLAR ............. .................................. BEDENE AT UMUM GNAHLAR ..... .................................. ZEVCR(BYK GNAHLAR) KTABINDA 23 25 26 37 51 55 59 62 63 63 66 67 68

ZKREDLEN 82 DER 111 127

GNAHLAR ............................................ .................................. HANEF MEZHEBNE GRE BYK VE KK

GNAHLAR ............................................ .................................. TAKRZLER ............................................. ..................................

129