Professional Documents
Culture Documents
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)
ANKARA, 2009
Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.
NDEKLER
AIKLAMALAR ...................................................................................................................iii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. FLTRELERN BAKIMI ..................................................................................................... 3 1.1.Filtrelerin Yenilenmesi .................................................................................................. 6 1.1.1. Filtrelerin Yenilenmesini Gerektiren Durumlar .................................................... 8 1.2. Filtrelerin Deitirilmesi ............................................................................................... 8 1.2.1. Filtrelerin Deitirilmesini Gerektiren Sebepler.................................................... 9 1.2.2. Filtre Deitirilmesinde zlenecek Sralama........................................................ 10 1.3. Silkeleyerek Temizleme.............................................................................................. 10 1.4. Basnl Hava ile Temizleme ...................................................................................... 11 1.5. Scak Su ile Temizleme............................................................................................... 11 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 12 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 14 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 15 2.MENFEZ VE DAMPERLERN BAKIMI.......................................................................... 15 2.1. Menfezlerin Bakm .................................................................................................... 16 2.1.1. Havann Ak Ynne Gre Menfez ve Damperler............................................. 16 2.2. Menfezlerin Anemometre ile Ayarlanmas................................................................. 23 2.1.1. Mekanik Anemometre ......................................................................................... 23 2.1.2. Elektronik Anemometre....................................................................................... 24 2.1.3. Ak lm Davlumbaz ..................................................................................... 24 2.3. fleme Ynnn Ayarlanmas ................................................................................... 24 2.3.1. fleme Ayar Yaplrken zlenecek Sralama...................................................... 25 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 26 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 28 RENME FAALYET3 .................................................................................................. 29 3. HSSEDCLERN BAKIMI ............................................................................................. 29 3.1. Kontrol ve lme Elemanlar ..................................................................................... 30 3.1.1. Scaklk Hisseden Elemanlar ............................................................................... 30 3.1.2. Nem Hisseden Elemanlar .................................................................................... 31 3.1.3. Basn Hisseden Elemanlar ................................................................................. 31 3.1.4. Ak Hzn Hisseden Elemanlar.......................................................................... 35 3.1.5. Dier Hissedici Elemanlar................................................................................... 37 3.2. Kontrol ve lme Elemanlarnn Kullanldklar Yerler............................................. 38 3.2.1. Scaklk Hisseden Elemanlarn Sistemdeki Yerleri ............................................. 38 3.2.2. Nem Hisseden Elemanlarn Sistemdeki Yerleri .................................................. 39 3.2.3. Basn Hisseden Elemanlarn Sistemdeki Yerleri ............................................... 40 3.2.4. Ak Hzn Hisseden Elemanlarn Sistemdeki Yerleri........................................ 40 3.2.5. Dier Hissedici Elemanlar................................................................................... 41 3.3. Kontrol ve lme Elemanlarnn Kullanlma Yntemleri .......................................... 44 3.3.1. Termometrelerin Kullanlma Yntemleri ............................................................ 44 3.3.2. Higrometrelerin Kullanlma Yntemleri ............................................................. 45 3.3.3. Manometrelerin Kullanlma Yntemleri ............................................................. 45 3.3.4. Ak Hzn len Elemanlarn Kullanlma Yntemleri...................................... 46
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 50 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 51 RENME FAALYET4 .................................................................................................. 52 4. FANLARIN BAKIMI ........................................................................................................ 52 4.1. Fanlarn Elektrik Tesisatlar........................................................................................ 53 4.2. Fan Elektrik Motorlarna Yol Verme ekilleri ........................................................... 53 4.3. Fanlarn Mekanik Paralar......................................................................................... 59 4.3.1. Fan Kanatlarnn Kontrol................................................................................... 59 4.3.2. Kay Kasnak Tertibatnn Kontrol.................................................................... 60 4.3.3. Fan Motorlarnn Kontrol .................................................................................. 61 4.3.4. Fanlarda Grltnn Kontrol ............................................................................ 62 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 64 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 66 RENME FAALYET5 .................................................................................................. 67 5. SUSTURUCULARIN BAKIMI ........................................................................................ 67 5.1. Susturucunun Ses Yutma Malzemelerini Kontrol Etmek ........................................... 68 5.2. Susturucunun Yaltmn Yapmak............................................................................... 69 5.3. Susturucunun Tespit Elemanlar ................................................................................. 70 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 72 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 73 RENME FAALYET-6 ................................................................................................... 74 6. YALITIM ARIZALARININ GDERLMES VE BAKIM YAPILMASI........................ 74 6.1. Is ve Buhar Yaltm Malzemelerinin Bakm............................................................. 74 6.1.1. Havalandrma Kanallarnda Bakm ..................................................................... 75 6.1.2. Boru Tesisatlarnda Bakm .................................................................................. 76 6.1.3. Vanalarda Bakm ................................................................................................. 80 6.2. Ses Yaltm Malzemelerinin Bakm........................................................................... 82 6.3. Titreim Kesicilerin Bakm........................................................................................ 82 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 83 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 85 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 86 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 95 KAYNAKA ......................................................................................................................... 96
ii
AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 522EE0205 Tesisat Teknolojisi ve klimlendirme Merkez klimlendirme Sistemleri Havalandrma Sistemlerinde Koruyucu Bakm Bu modl renciye; havalandrma sistemlerinin koruyucu bakmlarn gereklilii ve periyodik bakmlarn reten retim materyalidir. 40/24 Havalandrma sistem elemanlarn demontaj yapmak modln alm olmak Havalandrma sistemlerinin koruyucu bakmn yapmak Genel Ama Bu modl ile uygun ortam salandnda tekniine uygun olarak havalandrma sistemlerinde koruyucu bakm yapabileceksiniz. Amalar 1. Klima santrali filtrelerin bakmn yapabileceksiniz. 2. Klima santrali menfez ve damperlerin bakmn yapabileceksiniz. 3. Klima santrali hissedici elemanlarn bakmn yapabileceksiniz. 4. Klima santrali fanlarnn bakmn yapabileceksiniz. 5. Klima santrali susturucularn bakmn yapabileceksiniz. 6. Klima santrali yaltm arzalarnn giderilmesi ve bakmn yapabileceksiniz. Snf, atlye, laboratuvar, havalandrma sistemlerinin kurulu olduu iletmeler, bilgisayar, internet, ev vb. alma alanlar, servislere ait katalog ve teknik dokmanlar Modln iinde yer alan, her faaliyetten sonra verilen lme aralar ile kazandnz bilgileri lerek kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modln sonunda, lme arac (test, oktan semeli, doru-yanl, vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.
MODLN AMACI
LME VE DEERLENDRME
iii
GR GR
Sevgili renci, nsan yaamnda rahatlk ve konfor nemli yer tutmaktadr. Zamanmzn byk bir ksmn geirdiimiz yaama alanlarnda her birey rahat olmak ister. Bu yzden insan yaamn rahatlatmak adna birok sistem oluturulur ve kullanlr. Yaama alanlarmzda ihtiya duyduumuz havann temizlii, amzdaki teknolojik gelimelerden kaynakl ve ekolojik dengedeki bozulmalara paralel olarak daha fazla nem tamaya balamtr. Yaama alanlar olan binalarn mimar tasarmlar, d etkenlerden korunmay ncelikli tutmaktadr. Buna paralel olarak d havadan izole edilmi olarak yaadmz alanlarda havalandrma tesisatlar byk nem tamaktadr. Havalandrma tesisatnn amac, yaam alanlarndaki havay koullandrarak salkl bir yaam alan yaratmaktr. Bunu yaparken kullanlan sistemlerinde srekli bakma ihtiya duyduu unutulmamaldr. Teknolojinin ba dndrc gelime hzna paralel olarak iklimlendirme sistemleri de gelimekte ve srekli deiim gstermektedir. Bu geliimin gereklerine uygun olarak teknik servis veren elemanlarn da kendilerini srekli gncellemesi ve gelimeleri yakndan takip etmesi gereklidir. Havalandrma sistemlerinde teknolojik gelimelere bal olarak srekli gelimekte ve kendini yenilemektedir. te bu gelimeler nda kullanlan havalandrma sistemlerinden en verimli ekilde faydalanabilmek iin srekli kontrol ve bakm arttr. Havalandrma sistemleri blmmzde bilgi ve beceriye dayal olarak sistemleri tanyacaksnz. Bu modl size, havalandrma sistemlerinde koruyucu bakmda dikkat edilecek adm ve deerlendirmeleri gsterecektir. Havalandrma sistemlerinin koruyucu bakmnda temel prensipleri kazanmanz salayacaktr. Unutmaynz ki her geen gn gelien teknoloji, havalandrma alannda da yeni devre elemanlarnn, kontrol, gvenlik ve otomasyon sistemlerinin gelimesine ve yeni, evreci, az enerji tketen, ekonomik, uzun mrl cihaz, rn ve aralarn yerini almasn salamaktadr. Bu modlde yer alan faaliyetler sizlere; zellikle piyasa artlarnda uygulama yaparak renmeyi ve kullanlabilir bilginin sahibi olmanz salayacak ekilde dzenlenmitir. Bu noktadan hareketle modlde yer alan konu ve uygulamalar sindirerek renmeniz gerekmektedir. renme konusunda gstereceiniz zen ayn zamanda uygulamalarn daha zevkli hle gelmesini de salayacaktr.
ARATIRMA
Havalandrma sistemlerinde kullanlan filtrelerin eitlerini aratrnz. Filtrelerin retim amalarna gre zelliklerini ieren bilgilerin bulunduu kataloglar elde ederek (retici firmalardan) inceleyiniz. Filtrelerin temizliinin nemini, periyodik bakmlarda filtre temizlii ve deitirilmesi konularnda elde ettiiniz bilgilerinizi okul ortamnda arkadalarnzla paylanz.
1. FLTRELERN BAKIMI
Hava filtreleri iklimlendirme santralinin ve havalandrma sisteminin temel elemanlarndandr. Pek ok ilevi yerine getirirler. Ancak en nemli ilevler insan sal ve konforu asndan solunan havadaki tanecikleri ve kt kokular ile istenmeyen gazlar szmek, sistem elemanlarnn kirlenmesini nlemek, hava kanal sisteminin kirlenmesini en az seviyeye indirmektir. Hava iindeki kirlilik kayna olan uucu maddeleri cansz ve canl uucu maddeler olarak iki grupta dnebiliriz. Bu uucu maddelerin byklklerine gre filtre seimleri yaplmaktadr. Hava giriine yerletiren hava fitreleri ile hava ierisinde bulunan toz ve pislikler tutularak ortama daha temiz hava girii salanr. Hava filtrelerinin temizlii periyodik olarak belirtilen srelerde yaplmaldr. Eer filtreler anmsa deitirilmelidir. Aksi hlde filtreler tkanarak sistemde basn dmelerine neden olur. Havalandrma sistemlerinde kullanlan filtreler, kullanldklar alann zelliklerine gre sistemde verimli ve amacna uygun olarak srekli kullanlabilir olmak zorundadr. Bu sebepten tr filtreler belirli sreler iinde kontrol edilerek alma prensiplerine uygun olarak temiz kalmalar salanmaldr. Filtrelerin temizliinin yeterli olmad durumlarda yenilenmeli ve amaca uygun grev yapmalar salanmaldr. Zamannda yaplan koruyucu bakmlarla, olumsuzluklar nleyecei, sebep olabilecei salk sorunlarnn ortadan kaldraca unutulmamaldr.
Periyodik koruyucu bakmn salad avantajlar zetle aadaki gibi sralayabiliriz: Cihazn mrn uzatr. Sistemin arza riskini azaltr. Enerji sarfiyatn azaltr. Tamir masraflarn azaltr.
Orta ve yksek hava kalitesine ihtiya duyulan havalandrma sistemlerinde n filtreleme amac ile kullanlrlar. Bu tip filtreler alma sreleri boyunca kendini otomatik olarak yenileyen bir sisteme sahiptir. Filtre malzemesi, iki rulo arasnda belirli sre aralklarnda dnmek suretiyle yenilenir.
Resim 1.1: Rulo filtre
Orta ve yksek hava kalitesine ihtiya duyulan havalandrma sistemlerinde n filtreleme amacyla kullanlrlar.
Yksek hava kalitesine ihtiya duyulan temiz hava sistemlerinde n ve son filtre olarak kullanlr.
Hastaneler, endstriyel uygulamalar, mzeler ve havaalanlar gibi orta ve yksek hava kalitesine ihtiya duyulan yerlerde kullanlr.
Ameliyathaneler, ila ve mikro-elektronik retimi, nkleer teknik gibi mkemmel hava kalitesine ihtiya duyulan yerlerde kullanlr.
Atmosferik hava ierisindeki koku ve gaz hlindeki dier kirleticileri temizlemek iin kullanlrlar.
1.1.Filtrelerin Yenilenmesi
Filtreler kullanldklar sistem gerekliliine gre ihtiya duyulduunda yenilenmelidir. Bu ihtiyacn belirlenmesinde gz nne alnacak temel unsurlar olumu ve deiim gereklilii ortaya kmsa sistem zerindeki uygulamalarla filtreler yenilenir. Havalandrma sistemlerinde bulunan filtreler ortam artlarna uygun olarak yenileme sreleri belirli standartlara baldr. Bu standartlar sistemde kullanlan mekanik cihazlarn alma prensiplerine, kanallarn yapsna ve havalandrma yaplan ortam gereklerine gre deiim gsterebilir. rnein; hastanelerde kurulu havalandrma sistemlerinde bu yenileme sterilizasyon asndan sk zaman aralklarnda olabilir. Ancak otopark, fabrika vb. gibi byk alanlar iin zaman aral daha uzun olabilir. Filtrelerin grevleri gz nne alndnda, havalandrmas yaplan alana girecek olan havann sistem tarafndan hazr hle gelmeden nce (stma, soutma, taze hava) iinde barndrd partiklleri szer ve sal tehdit edici yabanc maddelerden ayrlmasn salar. Bu ilem taze hava giriinde yaplr. Ayn sre kullanlan havann egzoz edilmesi srasnda da gerekleebilir. rnein; sanayi tesislerinde oluan kirli ve doay tehdit eden havann dar atlmasnda nleyici olarak kullanlr.
Hava damperleri Istc ve soutucu bataryalar Susturucular
Torba filtreler
Minipleated filtreler
Resim 1.7de grlen sistemde ak olan kapaklar yardm ile filtrelerin yenilenmesi salanr. Her klima sisteminde filtrelerin bulunduu blmler genel yap itibar ile ayn olur. Ancak yenileme srasnda sistemin kendi zelliklerine uygun olarak filtrelerin monte edildii alanlardaki uygulama sralamas deiim gsterebilir.
Hava filtreleri, son basn dmne ulat zaman ilevlerini yerine getirmi olurlar. Bu basn farkn lmek iin sitemde yerleik olan manometrelerin deerlerinin takip edilmesi gerekir. Manometrelerin tip ve ekilleri tercihe gre deiebilir. Ancak sisteme umanometre, eik manometre ya da kadranl tip manometre monte edilmi olmas gerekmektedir.
Filtrelerin deimesi gerektii hllerin belirlenmesinde ilk olarak akla gelmesi gereken soruyu dndmzde sistem hava aknda oluan diren kayplarn gz nne almalyz. Eer sistemde kullanlan filtrelerin kataloglarnda belirtilen basn direnci nerilen son diren noktasna gelmise filtreler deitirilmelidir. Aylk periyodik bakmlar ve lmler sresince grlen deerlerin takibi sonunda yaplan bakmlar yeterli sonucu vermiyorsa deiim kanlmaz olarak gerekleir. Bu bakmlar srecinde, yaplan hava ve scak su temizlikleri filtrelerin tamamna uygulanamayaca dnlrse sistemin almasnn salkl yrmesi iin aada belirtilen admlara uygun olarak filtreler deitirilmelidir.
1.2.1.1. Filtre mr
Filtrelerin temizken nominal hava debisinde yaratt direnten kirlenerek nerilen son dirence ulancaya kadar geen sreye filtre mr denilmektedir. Kullanma mr biten filtreler deitirilmelidir.
10
Silkeleyerek temizleme esnasnda dikkat edilecek hususlar Sistemden karlan filtreler dikkatle kontrol edilmelidir. Filtreler ve filtre yzeyleri herhangi bir darbeye maruz kalmamaldr. Silkeleme esnasnda filtrelerin yzeyinde bulunan kat paracklar dikkatlice alnmaldr. Filtrelerin yzeylerinde bulunan metal ya da mukavva koruma eritlerinin ezilmemesine dikkat edilmelidir. Silkelenerek temizlenen filtreler yerlerine taklrken szdrmazlk dikkate alnarak yerletirilmelidir.
11
neriler Bakm iin gerekli olacak talimat ve talimatta yer alan ara gere ve donanm temin ediniz. gvenliine uygun ortam oluturunuz. Klima santralini filtrelerin bakmndan nce durdurun ve talimat dorultusunda nlem alnz. Filtrelerin kontrol yaplrken fark basn Filtrelerin retici firmalar tarafndan hazrlanm manometrelerindeki alma basnlarn gsteren talimatlarn deerleri okuyunuz. inceleyiniz. Klima santrallerindeki manometrelerinden deerleri aamalarn tespit ediniz. fark alarak basn bakm
lem Basamaklar
Santrali durdurunuz. Filtre hcrelerinin Filtrelerin montajnda kullanlm olan balantlarn kapaklarn aarak filtrelerin ve vidalarn durumunu kontrol ediniz. Herhangi bir durumunu gzle kontrol geveme ve deformasyon varsa gideriniz. ediniz. Filtre yzeylerinde toz ve pislik olup olmadn gzle kontrol ediniz.
12
Panel filtreleri (n filtreler) yzeyindeki kirlilii tespit ediniz ve temizleme yntemini belirleyiniz.
Filtreleri yerine monte ettikten sonra santrali altrarak fark basn manometrelerindeki deerleri okuyunuz.
Filtre panellerindeki szdrmazlk elemanlarnn durumlarn kontrol ediniz. Szdrmazlk elemanlarnda deformasyon varsa gideriniz. Yaptnz kontrolde panel filtrelerin kirliliini temizleyecek yntemi belirledikten sonra gerekli malzemeleri temin ediniz. Filtreleri yerlerinden karnz. Filtreleri belirlenen temizleme yntemiyle temizleyiniz. Silkeleyerek temizleme, basnl hava ile temizleme ya da scak su ile ykama yntemlerinden ihtiya duyulan uygulaynz. artlandrlm havann kanallara verilmeden nce szld son filtrenin kirlenme dzeyini kontrol ediniz. Kirlenme dzeyi belirlenmi filtreyi hcresinden kartnz. Son filtrelerde genellikle temizleme yaplamayacandan sistem gereklerine gre belirlenmi filtre trne uygun olann temin ederek yerine monte ediniz. Santrali altrnz. Fark basn manometrelerinin deerlerini okuyunuz. Kullanlan filtrelerin retici firma tarafndan belirlenmi basn dm deerlerine ait talimatlarn inceleyerek deerler alma deerlerine ulamsa sistemi altrnz.
13
2.
3.
4.
5.
14
ARATIRMA
Havalandrma sistemlerinde kullanlan menfez ve damper eitlerini aratrnz. Menfez ve damperlerin retim amalarna gre zelliklerini ieren bilgilerin bulunduu kataloglar elde ederek ( retici firmalardan) inceleyiniz. Menfez ve damperlerin bakmnn nemini anlatan inceleme, aratrma ve makaleler ( iletme yaynlar, internet ve salk yaynlar) okuyunuz.
15
Bir havalandrma sisteminin en son unsuru olan ve mahal iinde bulunan menfezlerden genel olarak beklenenler unlardr: Gerekli hava debisini vermesi Havann mahal iinde yaylmasn salamak Rahatsz edici hava akmlar oluturmamas Havay dorudan toplayc menfezlere gndermesi Grlt oluturmamas Mimar tasarma uygun olmas 2.1. Menfezlerin Bakm Menfezler havann datm esnasnda ortamdan ald tutucu maddeler tarafndan yzeysel olarak kirlenebilirler. Bu kirlenme menfezlerin vidaland ortamlardan karlarak yaplacak temizleme ilemleriyle ortadan kaldrlabilir. Menfezlerin hava akm hz ve hava miktarn belirlemede birlikte alt hava damperleri de menfezlerle ayn anda bakma alnmaldr.
artlandrlacak havann karm odasna taze hava ya da sistem dnnde girmesi gerekli miktar ayarlayan damperdir.
Bu damperler ayda bir kontrol edilerek alma dzenlerinde aksamalar engellenmelidir. Bu damperler emi yaplan ortamlardaki havann zelliklerine gre kirlenmeye maruz kalabilirler. Sistem tasarmna uygun olarak kanatlarnda yaplan ayarlamalar gerekli olmad srece deitirilmez. Fan, sistem gereksinimine uygun olarak alt srete damperlere servomotorlar kumanda ettiinden, kontrol esnasnda emi damperi ve servomotor arasndaki balantlar ncelikli olur. Bu kontrolde almasn engelleyen herhangi bir balant arzas varsa giderilir.
16
17
Datc menfezler:
Bu menfezlerde bakm sreci gzle kontrol ve anemometre ile kontrol sayesinde yaplr. Menfezler yzeylerinde oluan kirlilik ve kanatlarndaki fiziksel bozulmalardan dolay grevlerini tam olarak yerine getiremezler. Menfezlerin gzle kontrol srasnda oluan herhangi bir olumsuzlukta menfezler yerinden sklerek olumsuzluk giderilir ve yerine montaj yaplr. Anemometre ile yaplan lmlerde hava ak ynleri uygun olmayan sonular verirse menfezlerde gerekli kanat ayarlamalar yaplarak hava ak ynleri ve miktarlar dzenlenir.
18
Toplayc menfezler
Genellikle mahal havasn veya mahal havasnn ok kirli, ok scak bir blmn mahalden emen menfezlerdir.
Bu tip menfezlerde genel olarak bakm fiziksel zelliklerine uygunluu anlamnda yaplr. Menfezler bulunduklar hacimlerde atk havay toplarken alan iindeki olumsuz dier unsurlar da hava ile beraber tamaya alacandan yzeyinde oluabilecek kirlenmeler genel problemlerini oluturur. Bu durumda olan menfezler yerlerinden sklerek temizlenir ve szdrmazlk prensiplerine dikkat edilerek montaj yaplr. Montaj yaplrken sisteme uyumu tam salanamayan menfezlerin srekli olarak grltye sebep olaca unutulmamaldr. Montaj yaplrken szdrmazlk elemanlar kontrol edilmeli anm ilevini yitirmi olanlar varsa deitirilerek yerine monte edilmelidir.
Transfer menfezleri
Genellikle duvarlara ve kaplara konulan ve havann art basnl bir mahalden komu mahalle gemesini salayan menfezlerdir. Transfer menfezleri iki hacimdeki geilerde kullanlma zelliinden dolay ok fazla bakm gerektirmez. Havalandrmann temel prensibi olan olumsuz basnca kar oluturulan ve konfor basncn salayan akm yerine getirirken kullanlan bu menfezler daha ok havalandrma yaplan alanlar arasnda hava konforu asndan eitliin salanmasnda kullanlr. Bu tip menfezlerde fiziksel zelliklerine uygun olarak bakm yaplr. Kanatlarnda oluan deformasyon alma zelliklerini en fazla etkileyen unsurdur. Byle bir durumla karlaldnda menfez sklerek alma prensibine uygun olarak dzeltme yaplr ve temizlenerek yerine taklr.
Lineer menfezler
nce ve uzun menfez tiplerine verilen isimdir. zellikle fan coil stlerinde, bilgisayar odalarndaki ykseltilmi tabanlarda, konferans salonu, bekleme salonu gibi geni mahallerde havalandrma menfezi olarak, yzme havuzu kenarlarnda zgara olarak ve daha birok amala kullanlrlar. Lineer grnm istenen ortamlar iin birok elemann birlemesiyle metrelerce uzunlukta menfez elde edilebilmektedir.
19
Bu tip menfezlerde genel olarak dier menfezlerdeki srelere uygun olarak bakm yaplr. Kullanl amacna uygun olarak kirlenme, deformasyon ve szdrmazlk bakmlarnda izlenecek basamaklar ayndr. Damper eitleri: Hacim damperleri Oransal karm damperleri Yzey ve bay-pas damperleri Yangn ve duman damperleri
20
Menfez kanatlar el veya tornavida benzeri bir alet yardm ile kolayca ayarlanarak, havann istenilen yne doru ynlendirilmesi yaplr. Menfez damperi ise tornavida yardm ile ap kapamak suretiyle hava miktarnn kontrol yaplr. Havalandrma sistemlerinde kullanlan damperlerdeki eitlilik bakmda da deiiklik gsterir. Damperler sistemdeki grevleri nedeniyle dzenli almaldr. Damperler sistemdeki hava orannn dengeli datmnda balca organ olmas sebebiyle her trl kirlenme ve ayarszlktan korunmaldr.
21
Damperlerin sistemde korunma yntemlerinin banda hava kanallarnn temizlii ile sistem filtrasyonunun ilevsellii en nemli unsurdur. Hava kanallar iinde oluacak kirlenme, damperlerin almasnda ve havalandrlacak alanlara ulamas gereken hava miktarnda olumsuz etkisi kanlmaz olur. Bu sebepten tr hava kanallarnn temizlii de damper ve menfezlerin korunmasnda nemli bir nokta oluturmaktadr. Hava kanallarnda oluan kirlilik genellikle menfez ve anemostatlarn evresinden plak gzle grlebilir. Ancak gerek kirliliin grlmesi iin kanal iinden alnacak grntler sistemin gerek durumunu ortaya koyar. Kanal kirlilii sistemin organlarnn olumsuz etkilenmesi dnda eitli salk sorunlarn da birlikte getirecei bilinmelidir. Bu salk sorunlar hava artlandrmas yaplan tm mahalleri ve mahallerdeki tm yaayanlar olumsuz etkiler. Hava kanallarnn kirlilii sistem organlarnda azmsanmayacak olumsuzluklar da beraberinde getirecei unutulmamaldr. Hava kanallarnn temizliinde kullanlacak yeni sistemlerin banda robot grnt cihazlar yardm ile izleme ve kanal temizliinin yaplmas iin kullanlan kimyasallar korumaya yardmc olur. Bu koruma menfez ve damperlerinde salkl almasnda ncelikli yer tutmaktadr.
ekil 2.4: Kanal ii grnt alma ve temizleme robotu ile kanal temizlii
22
Hava artlandrmas yaplan mahallerin taze hava ihtiyalar projelendirmesinde belirlenmitir. Bakm yaplan alanda bulunan menfezlerin hava ak miktarnda genellikle ok fazla deiim olmaz. Alanda yaayan ya da alan insanlar havann ak yn ve miktarn menfez kanatlarnn ayarlaryla oynayarak deitirebilirler. Bu durum ihtiya duyulan hava miktarnn ortama doru dalmamasna sebep olur. Bir dier sebepte ortamn kirliliinden kaynaklanan ve fiziki olarak grnen kirlenmelerden kaynaklanan menfez engelleridir. Bakma alnan menfezler yerlerinden sklerek retici firmann talimatlar dorultusunda temizlendikten sonra yerine taklrken oluan hava artlandrma deiimleri alann orantl havalandrlmasn engelleyebilir. Yukarda bahsedilen durumlarla karlaldnda Anemometre ile yaplacak lmler dorultusunda menfez ve damperler projede belirtilen hava miktarlarna uygun olarak ayarlanr. Anemometrelerin alma prensiplerine uygun olarak, hacimlerde bulunan menfezlerin hava ak ynnde yaplan lmler sonucunda alnan sonular sistem tasarmnda belirtilen hava miktar ve yn ile karlatrlarak damper ya da menfez kanatlarnn ayarlanmasyla ortam konforu ayarlanr. Anemometreler daha ncede bahsedildii gibi eitlilik gsterebilir. Ancak ilevi deimez. Aada eitli trde Anemometre ve alma sistemleri aklanmtr.
23
2.1.3. Ak lm Davlumbaz
Konik veya piramit ekilli bu cihaz ile bir menfez veya difzrden kan havann tamam toplanp daha dar kesitli boaz ksmndan geirilirken buradaki lme cihaz ile havann hzn ve debisini lmek, doru olarak tespit etmek mmkn olmaktadr. Yukarda grlen anemometrelerle yaplan lmler sonucunda sistem gereksinimlerini belirtilen hava miktarn karlamayan menfez var ise damper ve menfez kanatlar ayarlanarak ortamdaki artlandrma dzenlenir.
24
Menfezlerin eitlerine gre fleme yn ayar deiim gsterir. Baz menfezlerin damperlerle komplike halde olmas nedeniyle fleme yn ayarlamas da deiim gsterir. Damperli tip menfezlerde damperlerin ve kanatlarn ayarlar birbiriyle orantl halde yaplr.
25
lem Basamaklar
Klima santralinde temiz hava giriinde bulunan emi damperini kontrol ediniz.
neriler Bakm iin gerekli olacak talimat ve talimatta yer alan ara, gere ve donanm temin ediniz. gvenliine uygun ortam oluturunuz. Klima santrali emi damperinin bakmndan nce durdurulmal. Emi damperinin alma talimatlarn retici firmann verdii kataloglardan inceleyiniz. Damper servomotorlu ise servomotorun elektrik balantlarn kontrol ederek balantlarda geveme varsa sktrnz. Fan durdurunuz. Emi damperinin servomotorunu altrarak kanatlarn doru alp almadn kontrol ediniz. Emi damperinin kanatlarnda kirlenme varsa basnl hava yardmyla temizleyiniz.
26
Klima santralini devreye alarak damperin almasn salaynz. Hava karm haznesinin kontroln salayan sensrlerden hava giri basncn kontrol ediniz.
Emi damperinin kanatlarnda ayarszlk olumusa kanatlarn vidalama sisteminden tornavida yardmyla ayarlarn yapnz. Servomotoru altrarak kanat ayarlarnn doru yaplp yaplmadn test ediniz. Klima santralini altrnz. Sistemin hava k basncnn sistem gereklerini karlayp karlamadn hissedicileri kontrol ederek tespit ediniz. Emi damperinin sistem alma prensiplerine uygun altna emin olunduunda ilem tamamlanmtr.
27
2.
3.
Havalandrmas yaplan alanlarda yeterli ve doru hava hz lm aadakilerden hangisiyle yaplr? A) Manometre B) Termometre C) Anemometre D) Damper E) Menfezler Menfez ve damperlerin korunmasnda en nemli kontrol aadakilerden hangisidir? A) Hava yn kontrol B) Servomotor kontrol C) Susturucu kontrol D) Hava kanal temizliinin kontrol E) Hava basn kontrol Hava damperlerinde biriken tozlar aadakilerden hangisi ile temizlenmelidir? A) Scak suyla B) Kimyasal temizleyicilerle C) Tel frayla D) Damperin sklerek sallanmasyla E) Basnl hava yardmyla
4.
5.
28
ARATIRMA
Havalandrma sistemlerinde kullanlan sistem kontrol elemanlarnn ve hissedicilerin eitlerini aratrnz. Hissedicileri retim amalarna gre zelliklerini ieren bilgilerin bulunduu kataloglar elde ederek ( retici firmalardan) inceleyiniz. Hissedicilerin kullanlma yntemlerini anlatan inceleme, aratrma ve makaleler (iletme yaynlar, internet) okuyunuz.
3. HSSEDCLERN BAKIMI
Havalandrma sistemlerinde sistemin tm alma basamaklarn eitli hissedici lm cihazlar ile kontrol edilir. Bu hissediciler havann konfor artlarna uygun olarak aktarlp aktarlmadn kontrol ederek oluabilecek aksaklklar kolayca grmemize ve otomatik kontrol sistemleriyle dzenli alma iin gerekli komutlar vermeye yarar. Bu cihazlar sistemin tamamna yaylabilir. Hissediciler srekli gzlemlendii iin herhangi bir arza annda kolayca fark edilebilecek yerlere monte edilirler. Bu da sistemin gerekli kontrollerinin rahat yaplmasn salar. Hissedici cihazlar genel yaplar itibaryla hassas cihazlar olduundan arza yapmalar halinde deitirilirler. Havalandrma sistemlerinde hissedicilerin srekli gzlemlenmesinden dolay periyodik bakm zaman yoktur. Srekli kontrol edilen bu sistem elemanlar kontrol ve alma dzenindeki devamll salayan en nemli elemanlardr. Havalandrma sistemlerinde sistemin tm kontroln salamak amacyla eitli kontrol ve lme elemanlar vardr. Bu elemanlar sistem alma prensibine uygun olarak ihtiya duyulan blmlere adapte edilir. Hissedici eleman, kontrol edilen fiziksel deikendeki deiiklikleri len ve kontrolrn kullanmas iin orantl etki veya sinyal reten aygtlardr. Kontrol elemanlar, sistemin kontrol iin gerekli verilerin oluup olumadn alglayarak otomatik kontrol merkezlerine verdii uyarlarla sistemin dzgn almasn salar. Hissettikleri verileri ulatrmayan elemanlarn komutlar veren sistem elemanlarnn doru alglamasna engel olacandan, sistem dzgn almayaca iin bu hissediciler srekli kontrol edilmeli ve arzal olanlar hemen deitirilmelidir.
29
Havalandrmada bulunan kontrol ve lme elemanlarn genel anlamda be ana balkta toplayabiliriz. Scaklk hisseden elemanlar, Nem hisseden elemanlar, Basn hisseden elemanlar, Ak hzn hisseden elemanlar (sv, hava), Dier hissedici elemanlardr.
30
31
Manometre 1 Pa aralkl blntl, Eimli ve dik tertipli manometre (0 ila 2,5 Pa), Test manometresi. (700 ve 2000 Pa), Birleik manometredir (+ ve basnlarn okunabildii).
32
Kullanm yerleri: Basn llen sistemde iki farkl basn arasndaki fark grmek iin kullanlrlar. Genellikle filtrelerindeki giri ve k basn farklarn, stma ve soutma sistemlerinde k ve geri dn basnlar arasndaki fark grmek iin kullanlrlar. Basn ler, iki girie sahiptir. Bunlar "+" ve "-" olarak iaretlenmitir. Montaj esnasnda nce pozitif basn sisteme verilmelidir. Skala zerinde llen basn, iki basn arasndaki farktr. Pitot Tp:Pitot tpleri toplam ve statik basnc ler. Toplam basn ile statik basn ularna takl borular bir manometreye balanarak aradaki basn fark okunur. Bu fark dinamik basnc vermektedir. Pitot tp yerel lmlerde kullanlr. Ucuz olmas, hareketli aksamnn olmamas, kolay kurulmas ve minimum basn kaybna sahip olmas avantajlar arasnda saylabilir.
33
34
Pt Ps
Hava ak yn
35
3.1.4.2. Ventrimetre
Venturi tpnn en byk avantaj, dk basn kayplarnda yksek hacimdeki svlarn debisini lebilmektir. Bir venturi tp, daralan bir kesit, bir boaz ve genileyen bir difzrden oluur. Akkan boazdan geerken hz artar, dolaysyla giri ve boaz kesitleri arasnda bir basn fark oluur. Bu tip ak lerlerin de hareketli aksam yoktur. Ancak maliyetleri pitot tpne oranla biraz daha pahaldr.
36
Ak yn
37
Anemometre (flenen hava miktarn ler) Desibelmetre (ses iddeti ler) Yzey scaklk ler Psikometre cihaz (kuru/ya termometre ler) Takometre (devir ler) Voltmetre/Pensampermetre (gerilim, Akm, diren ler)
ekil 3.8: Otomatik kontrol sisteminde termostatn yerine rnek bir izim
38
Yukardaki ekilde grld gibi sistem kendi gereklerine uygun olarak kontrol sisteminin ihtiya duyduu yerlerde termometrenin montajn mmkn klar. Bu montajlar sonrasnda sistem otomatik kontrol panelindeki programlama sonucunda ald deerleri uygulamada kullanr. Arzal Termometreler gerekli deerlere ulaamayacandan sistemin almasn engeller. Bu durumda sistemde bulunan tm Termometrelerin srekli kontroln ve arza durumlarnda derhal deitirilmesini gerektirir.
39
40
Bu elemanlar havalandrma sistemlerinin teknolojik gelimelerle kazand alma dzenleri iinde artk otomatik kontrol ve Pc balantl kontrollerle her reticinin istedii dizaynna gre farkl ekillerde monte edilirler. Bu elemanlarn kontrollerini ya da arza durumlarn kurulmu olan santralin kataloglarndaki bakm talimatlarndan inceleyerek bulunabilir.
3.2.5. Dier Hissedici Elemanlar 3.2.5.1. Anemometre (flenen hava miktarn ler)
Daha nce anlatld gibi anemometreler hava artlandrmas yaplan alanlarda sistem gereklerine uygun olarak hava hznn ve ynnn llmesinin kontrolnde kullanlr.
41
42
43
Normal stmada; serpantin hava giri scakl en az 5 C ile 10 C mertebelerindedir. Tek zonlu santral nitesindeki ekil 3.30daki stc buhar veya scak su kontrol vanas k havasndaki yksek scaklk limit termostatnn (T2) scaklna snrland bir oda termostat (T1) tarafndan kontrol edilir. Alternatif olarak kontrol vanas, oda scaklndan ayar deeri resetlenebilen k havas scaklna bal olarak kontrol edilebilir. Termometreler kontrol ve bakm periyotlarnda harici olarak da kullanlr. Kontrol ve bakm srasnda kullanlan termometreler sistem elemanlarnn almas esnasnda retmi olduklar scaklk deerlerinin direk temas ya da nm yoluyla llmesinde kullanlrlar. Bu ama iin retilmi olan ok eitli termometre piyasada mevcuttur. Kullanlan Termometrelerin alma prensiplerine uygun olarak bu lmler yaplr. Scakl llen ksmdaki deerlerin kadran ya da dijital gstergeyle karlnda olan deerler baz alndnda termometreler kullanlm olacaklardr.
44
45
ekil 3.32de grld gibi manometreler eitlilik gsterse de ilevleri ayndr. Ancak sistemdeki basn farkllklarnn lmlendii baz blmlerde kullanlan manometreler tek basn lenlerden farkl olarak alma dzeni ve montaj gsterir. Fark basn Manometreleri sistemin filtre ksmlarnda, hava giri - k niteleri ve hava gidi dn kanallar arasndaki basn farkllklarn lmler. Bu manometreler iki balant blmne sahip tek gstergeden sonu verme zelliine sahiptir. Basn fark llecek blmlere balantlar yaplarak alglanan deerin okunmas prensibiyle alr.
46
Desibelmetre grlt ve ses lm yaplacak olan blmlere yakn tutularak alnan verileri ekrannda gsteren cihazlardr. ekil 3.36 da grld gibi kullanm son derece basittir. Okunan deerler Desibel (dB) olarak birimlendirilir.
47
48
49
2.
3.
4.
Havalandrma sistemlerinde basn birimi aadakilerden hangisidir? A) bar B) Desibel (dB) C) Kalori (cal) D) Paskal (Pa) E) Atmosfer (at) Havalandrma sistemlerinde oluan grltnn lmn aadakilerden hangisi yapar? A) Desibelmetre B) Voltmetre C) Ventrimetre D) Manometre E) Pensampermetre
5.
51
ARATIRMA
Havalandrma sistemlerinde kullanlan fan eitlerini aratrnz. Fanlarn retim amalarna gre zelliklerini ieren bilgilerin bulunduu kataloglar elde ederek ( retici firmalardan) inceleyiniz. Fanlarn bakmnn nemini anlatan inceleme, aratrma ve makaleler ( iletme yaynlar, internet) okuyunuz.
4. FANLARIN BAKIMI
Havalandrma sistemlerinde d havann alnmas, gerekli artlandrma yapldktan sonra kanallara ve kullanm alanlarna ynlendirmesini yapan santral eleman Fanlardr. Klima santrallerinin ana eleman olan fanlarn deiik model ve eitleri vardr. Bir elektrik motorunun kay kasnak sistemiyle altrd fanlarn kontrol ve bakmlarnn yaplmas nemli ve nceliklidir. Fan, bir basn fark oluturarak havann akn salayan cihazdr. Fann hareketli eleman olan ark, hava zerinde i yapar ve ona statik ve kinetik enerji kazandrr. Fanlar genel olarak, havann ark zerinden ak dorultusuna bal olarak, aksiyal (eksenel) ve radyal tip olarak snflandrlr.
Fanlarn bakm periyotlar srecinde genel ilemler unlardr : Kaylar kontrol edilir. Fan yataklarnn yalar kontrol edilir. Eksik ise yalanr. Fan arklarndaki toz, kire ve pislikler temizlenir. 52
Fan motorlarnda elektrik balantlar kurulmu olan santralin alma ykne gre deiiklik gsterir. Bu durum elektrik balantsnn da eitlilik gstermesine sebep olur. Elektrik motorlarnn tahrik ettii fanlarn alma hz ve yklerinden tam verimi alabilmek iin kay gerginlii, kasnak ayarlar kadar motorun bakmnn da srete nemli yer tuttuu unutulmamaldr. Aksiyal tip fanlardaki elektrik balantlar yine kullanlan motorun talimatlarna gre yaplr.
53
Fan motorlarnn elektrik balantlarnn anlalmas iin ncelikle motorlarn paralarn bilmek gereklidir. ekil 4.3te elektrik motorlarnn tm paralarn grebiliriz.
54
55
ekil4.2teki Fan motorunun paralar: 1. Motor gvdesi 18. Klemens kutusu 2. Stator 19.Klemens kutusu balama cvatas 3. Stator sargs 20. Klemens 4. Mil 21. Klemens balama cvatas 5. Alminyum kafesli rotor 22. Kablo pabucu 6. Rulmanlar 23. Klemens kprs 7. Rulman bask yay 24. Bask pullar 8. n kapak 25. Bask somunlar 9. Arka kapak 26. Kablo k rakoru 10. Alt ke cvata 27. Topraklama pabucu 11. Yayl rondela 28. Klemens kutusu kapak contas 12. Alt ke somun 29. Klemens kutusu kapa 13. Toz keesi (V ring) 30. Klemens kutusu kapa balama cvatas 14. Pervane 31. Kama 15. Pervane kapa 32. Mil klf 16. Pervane kapa balama cvatas 33.Tantm etiket 17. Klemens kutusu alt conta Bu tip fan motorlarnn elektrik balants retici firmann talimatlarna uygun olarak yaplr. Kontrol ve bakm srelerinde yerinden sklmesi gereken bu tip motorlarn montaj esnasnda talimat ynergelerine uygun olarak elektrik balantlar yaplmaldr.
ekil 4.4te grlen emalarda bir elektrik motorunda yaplan balantlar fann alma ynnn belirlenmesinde ok nemlidir. Eer bu balantlar ters yaplrsa fan ters ynde alarak sistemin hava ak ynn doru belirleyemeyecektir.
56
57
A: Ak V1: Yedek yksek devir M: Kapal T: Zaman rlesi L: Dk devir T: Termik rle V: Yksek devir
A: Ak V1: Yedek yksek devir M: Kapal T: Zaman rlesi L: Dk devir T: Termik rle V: Yksek devir
Y- balant
ekil 4.6: Yldz gen motor balant emas
58
ekil 4.8de grlen mekanik aksam fanlarn motor tahriki alabilmesi iin kasnak ile tamamlanr. Motor ile arasndaki alma dzenini salayan kasnak ve kay dzeneidir. Fanlarn kontrol ve bakm srecinde en nemli kontrol kasnak ayarlar ve kay gevemesidir. Kaylarn dzgn almamas, ar anmas, gevemesi ve ypranmas fanlarn dier mekanik paralarn da olumsuz etkiler. Bu yzden her ayda bir kaylar ve kasnak ayarlar kontrol edilmelidir. Gerekli grlrse kaylar deitirilmeli kasnak ayarlar yaplmaldr.
59
60
1. Motor destei 2. Motor kasna 3. Setuskur 4. Motor 5. Kay 6. Gerdirme vidas 7. Fan kasna 8. Fan salyangozu
1. Sabitleme flan 2. Setuskur 3. Hareketli flan 4. Dz kenar kaya pararlel olmal 5 +7. Motor ve fan aftlar paralel olmal 6. Kasnaklar
61
Fan ayaklarnn ar titreimi veya fralarn veya yatak yuvalar, daima yataklama arzalarndan ilki olarak gzkr. Bu durumda fann enerjisi kesiniz ve yataklar kontrol ediniz. Eer yataklar anm ise bunlar dikkatli bir ekilde deitirin. Pervane ve giri deliklerinde bulduunuz arzal yataklardan etkilenip etkilenmediklerini dahi kontrol ediniz. Arzal bir yatak dnen paralarn ve fann yerinden frlayarak dier paralara arpmasna izin verir. Bir ok yatak arzalarnn hatal yalama, iyi hzlanm miller, veya ok sktrlm kaylardan kaynaklandn aklnzda tutun. Fan ve motor yataklarn devaml retici firmalarn talimatlar dorultusunda yalayn. Yataklar ar ekilde yalamayn. Ar ya ve gres fan kanatlar zerine damlayarak kir ve yabanc maddelerin yapmasna dolaysyla fann balansnn bozulmasna neden olur.
62
63
1. Sabitleme flan 2. Setuskur 3. Hareketli flan 4. Dz kenar kaya paralel olmal 5+7. Motor ve fan aftlar paralel olmal 6. Kasnaklar
neriler Bakm iin gerekli olacak talimat ve talimatta yer Klima santralinde sistemdeki alan ara, gere ve donanm temin ediniz. havann kanallar yardmyla gvenliine uygun ortam oluturunuz. akn salayan fanlar Fanlarn kontrol esnasnda sistemi durdurunuz. kontrol ediniz. Fan hcresinin kapaklarn aarak grlt olup olmadn tespit ediniz. Fanlarn elektrik balantlarn kontrol ediniz. Balantlarda geveklik ya da deformasyon varsa olumsuzluklar gideriniz. Fan kanatlarnn dn ynn ve kanatlarn kirliliini kontrol ediniz. Sistemi durdurarak fan kaylarn bir tensiyometre ile ya da el yardmyla 2 ya da 5 kglk bask uygulayarak gerginliini kontrol ediniz.
lem Basamaklar
64
Fanlarda grltl bir Fan motorunun tespit elemanlarnn skln alma tespit edilirse fan kontrol ediniz. Eer motor tespit elemanlar motorunu ve tespit gevemi ise balantlar gerekli anahtar yardm ile elemanlarn, fan kanatlarn, sktrnz. kay kasnak tertibatn Fan kanatlarn kontrol ediniz. Fan rulmanlarnn kontrol ediniz. yan kontrol ediniz. Rulmanlarn yalanmaya ihtiyac varsa rulmanlar yalaynz. Kanatlarda dengesizlik varsa kanatlarn ayarlamasn yapnz. Fan kanatlarnn yerine oturmam olmas kanatlarn grlt yapmasna sebep olur. Bu durumla karlaldnda kanatlar yerine oturtarak iyice sktrnz. Kasnaklarn hizalamasn kontrol ediniz. Kasnaklar hizalar bozulmusa bir cetvel yardmyla ayarlaynz. Kasnaklar ayarlarken sabitleme flann geveterek kasnak yzeyine tutulan bir cetvel yardmyla hizalamay yaptktan sonra sabitleyiniz. Kaylarn gerginliini kontrol edin. Kaylar gevemise kasnaklardan ayarlayarak kaylar gerdirin. Kaylarn yalanmsa ve pislik varsa kuru bezle temizleyin. Kaylar kullanm sreleri dolmu ya da ypranmsa deiimini yapnz. Herhangi bir kayn deitirilmesi gerekli grlrse tm takmn deitirilmesi gerektiini unutmaynz. Fanlarn tm kaylarn deitiriniz. Deiimi yaplan kaylarn Kaylar deitirilip kasnak ayarlar yapldktan kontrollerini yaparak fan sonra sistemi altrmadan nce tekrar kaylarn altrnz. gerginliini kontrol ediniz. Sistemi altrarak grltnn durumunu kontrol ediniz. Titreim yutan elemanlarn kontrollerini yapnz. Titreim ve ses yutan elemanlar gevemi ya da deforme olmularsa sktrnz veya deitiriniz.
65
2.
3.
4.
5.
66
ARATIRMA
Havalandrma sistemlerinde kullanlan susturucu eitlerini aratrnz. Susturucularn retim amalarna gre zelliklerini ieren bilgilerin bulunduu kataloglar elde ederek ( retici firmalardan) inceleyiniz. Susturucu bakmnn nemini anlatan inceleme, aratrma ve makaleler ( iletme yaynlar, internet ve salk yaynlar) okuyunuz.
5. SUSTURUCULARIN BAKIMI
Susturucu
Klima santralleri alma srelerinde srekli mekanik hareket, metal yaplarndan ve hava aknn srtnmesinden kaynaklanan grltye sebep olur. Santrallerin rettii bu grltnn sistemin kendi iinde engellenebilmesi iin ses yutma zelliine sahip izolasyon elemanlar ile deiik yaplarda susturucular kullanlr. Susturucular santralin fiziksel boyutlarna uygun olarak deikenlik gsterir. Grlty yutan sentetik elyaf ve cam ynnden yararlanlarak imal edilen susturucular, santral iinde ve kanal iinde kullanlmak
67
zere retilmektedir. Kanal tipi susturucular, kanal iinde havann srtnmesinden kaynaklanan grltnn snmlenmesinde kullanlmaktadr. Susturucular radyal fanlar iin dikdrtgen ve aksiyal fanlar iin yuvarlak kesitli olarak imal edilir.
68
Aksiyal fanlarla birlikte kullanlmak zere dizayn edilmi susturuculardr. Susturucu kasas galvanizli elik sacdan, i yzeyi cam lifi kapl, yksek younlukta cam ynnden yaplm ve zeri galvanizli perfore sacla kaplanmtr. Podlu ve podsuz olmak zere iki farkl tipi vardr. stenilen ses yutum deerine gre fan ap veya fan apnn iki kat uzunluunda imalat yaplabilir. Podlu susturucularda ses yutumunu arttrabilmek iin susturucu iine aerodinamik yapda, susturucu i yzeyi ile ayn zelliklerde ilave bir silindirik ekirdek yerletirilmitir. Klima ve havalandrma sistemlerinde ses yutucu (drc) zelliiyle zel olarak imal edilen susturucular, endstriyel alanda kurulan sistemlerin yannda, normal konfor klima ve havalandrma sistemlerinde ses boyutlarna uygun siparile imal edilir. Kaset denen cam yn dolgulu ses yutucu blmler, galvaniz satan imal edilen n ve arkas ak bir gvdenin iine yerletirilir. Susturucularn kasasnda grld zere elemanlarn iinde barndrdklar cam elyaf yap kaset sistemi karlarak gzle ve elle kontrol sayesinde ihtiya duyulan bakm tespit edilir.
Susturucu kasetler genelde bakm gerektirmeyen yapda imal edilirler. Ancak partikllerin geerken oluturduklar anma ve deformasyondan dolay elyaf yap bazen zarar grebilir. Bu gibi durumlarla karlaldnda retici firmann ynergeleri dorultusunda metal ereveye zarar vermeden yerinden sklen elyafn yerine ayn yapda elyaf taklarak susturucularn bakm yaplabilir.
69
Kanallara monte edilen susturucularn bulunduklar yere tespitlerinde kullanlan ask demirleri ve retim zelliine gre ses yutan elemanlarn salam olduklar gzlemlenmelidir. Genellikle susturucular kanallara flanl balant elemanlar ile sabitlenir. Flanl balantyla montaj yaplan susturucularda flanlar arasndaki szdrmazlk elemanlarna dikkat edilmelidir.
70
Susturucularn retim ekline gre birletirme ve tespit elemanlar yukardaki gibidir. Bu tespit ve montaj elemanlarndan ilgili olan bakm esnasnda kontrol edilerek herhangi bir aksaklk varsa giderilir.
71
72
2.
3.
4.
73
ARATIRMA
Havalandrma sistemlerinde kullanlan yaltm malzemelerinin eitlerini aratrnz. Yaltm malzemelerinin retim amalarna gre zelliklerini ieren bilgilerin bulunduu kataloglar elde ederek ( retici firmalardan) inceleyiniz. Yaltmn nemini anlatan inceleme, aratrma ve makaleler ( iletme yaynlar, internet ve salk yaynlar) okuyunuz.
74
Klima iltesi, klima kanallarnn dtan s yaltmn salamak amac ile imal edilmi, camyn iltedir. Alminyum folyo ile kapl yzey ile buhar geiine kar yksek dirence sahiptir. Soutma yaltmnda, dier yaltm malzemelerine oranla, buhar youmas ve yaltmn bozulmas tehlikesine kar gvenlidir. Kendinden yapkanl zel tespit pimleri sayesinde hzl ve kolay bir uygulama salanr. Bu yaltm malzemesinde oluabilecek yrtlma ve deformasyon gzle tespit edilebilir. Tespit edilen ve bakm gerektiren durumlarda gerekli olan malzemelerin tespiti yaplr. Malzemelerin zelliklerine gre yaptrc veya tespit pimi, kendinden yapkanl alminyum folyo bant ve yeterli miktarda klima iltesi temin edilerek onarm yaplr.
75
Havalandrma kanallarnn d tarafndan yaplan yaltm uygulamalarnda bir yz alminyum folyo kapl cam yn levhalar da (ekil 6.3) kullanlabilir. Uygulama yzeyinin temizlenmesinin ardndan, kanal yzeyine m2de be ila alt adet kendinden yapkanl zel tespit pimleri yaptrlr. Alminyum folyo kapl yzeyi d tarafa gelecek ekilde ilte pimlere geirilerek kanal yzeyini tamamen kaplanr. Cam yn levhay delip geen pimlere pim pulu (ekil 6.2) taklr. Cam yn levhalarn birleim yerleri hava geirmeyecek ekilde kendinden yapkanl alminyum folyo bant ile yaptrlarak uygulama tamamlanr. Bakm esnasnda da tamirat yaplacak blge iin ayn yollar izlenir. D havada tesis edilen kanallarn yaltmnda galvaniz sac ile izolasyon yaplarak yaltm malzemesinin olumsuz hava etkilerinden korunmas salanr.
76
Alminyum folyo kapl prefabrik boru biimdeki s yaltm malzemesi, boyuna yarklarndan dikkatlice alarak boruya geirilir. Alminyum folyonun boylamasna kendinden yapkanl ek yerlerindeki koruma band karlp, birleim yerlerinde fazla gerilme olmayacak ekilde bir plastik aparatla skca yaptrlr. Eer alminyum folyo kaplamann kendinden yapkanl bindirme pay bulunmuyorsa, yaltm malzemesinin boylamasna birleim yerleri bastrlarak alminyum folyo bant ile skca bantlanr. Ek yerlerinin yaptrlaca ksmlarn temiz ve kuru olmasna dikkat edilmelidir. Birleim noktalar; bant veya elik tel ile dnlerdeki birleimler, bant veya scak mastik uygulamas ile emniyete alnmaldr. Tesisat zerinde boluk meydana gelmeyecek ekilde yaltm malzemelerinin boruya monte edilmelidir. Boru biimindeki s yaltm malzemelerinin enine balant yerlerinde genilii en az 7,5 cm olan alminyum folyo bant kullanlr. Alminyum folyo bant yaltml borunun evresinden enine balant yerinin ortalayacak ekilde sarlr. Bir ucu uzun olacak ekilde bantlar st ste getirilir. Uzun u, balantnn zerine katlanarak enine balant tamamlanr. Uygulama sonrasnda bantla yaplan tm birleimler zel bir plastik aparatla kontrol edilmelidir.
77
78
Tesisatlarn en sonundaki elemanlarda yaltm malzemesinin alnnn ak kalmas durumunda zel biti elemanlar kullanlr. Uygulama kendinden yapkanl biti elemannn bitisin etrafna sarlmas veya kendinden yapkanl olmayan biti elemanlarnn perin/ivi ile sabitlenmesi tamamlanr (ekil 6.11).
Yukardaki uygulama resimlerinde grld zere borularda yaplan s ve buhar yaltm, kontrollerde tamirata ihtiya duyulursa ayn biimde uygulanr. Tamirat gerektiren blmler temizlenerek ihtiya duyulan malzemeler temin edilerek yaltm gerekletirilir.
79
D hava ile temas eden boru tesisatlarna uygulanan yaltmda borularn yaltm malzemeleri ile izolasyonu yapldktan sonra galvaniz sac ya da alminyum saclarla kaplanmas gerekir. Bu tip yaltmlarda d yzeye sarlan metal elemanlarn birletirmesinde pop perin ya da vidal birletirmeler kullanlr. Yaplan kontrollerde genellikle birletirmelerde kan problemler nceliklidir. Bu tr tamirat gerektiren durumlarda, birletirme yaplmadan nce i ksmda olan yaltm malzemesi kontrol edilerek deformasyon olumusa deitirilir ve sac kaplama yaplarak ilem tamamlanr.
Istma ve soutma tesisatlarnda vanalarn yaltlmamas, enerji kayb ve isletme maliyetinin artmasna neden olur. Ayrca; Istma sisteminin bulunduu tm mahallin ar snmasndan dolay dier sistem elemanlarnn zarar grmesine, Yksek scaklkta akkan veya buhar tayan tesisat armatrlerinde i kazalarnn meydana gelmesine, Youma dolaysyla tesisat elemanlarnn paslanarak zarar grmesine, Malzeme seiminden yaplan hatalar ile birlikte vanalarda meydana gelen youmann boru yzeyine doru devam ederek zamanla boruda korozyon olumasna ve yaltm malzemesinin s yaltm zelliini kaybetmesine de neden olur. 80
Yukarda anlan sorunlar ile karlalmamas iin, stma ve soutma sistemlerinde yer alan vanalar; levha veya ilte biimindeki s yaltm malzemeleri, zel olarak imal edilmi vana kutular veya ceketleri kullanlarak yaltlrlar
Sistemde kullanlan vanalarn bakmlar yaplrken ihtiya olmas hlinde tamiratlar da yaplmaldr.
81
82
lem Basamaklar neriler Havalandrma Bakm iin gerekli olacak ara, gere ve donanm kanallarndaki yaltm gzle temin ediniz. kontrol ediniz. gvenliine uygun ortam oluturunuz. Sistem projesinin bir kopyasn alarak kanallar getii blmlerde gzle kontrol ediniz. Yaltm yaplm kanallarn yzeylerinde deformasyon varsa gerekli malzeme tespitini yaparak proje zerinde iaretleyiniz. Kullanlacak malzemeleri temin ediniz.
83
Yaltm deforme olmu Kanallarn zerindeki deforme olmu yaltm blmlerin yaltmn malzemesini sknz. yapnz. Kanaln zerini iyice temizleyiniz. Elyaf malzemenin kanala tutunmasn salayan tespit pimlerinin yapkanl blmn kontrol ederek yaps bozulmu olanlar deitiriniz. Kullanlacak yaltm malzemesini lsnde keserek kanala yaptrnz. Yaltm malzemesinin ek yerlerini birbiri zerine gerekli ekilde bindirdikten sonra bantlaynz. Yaltm yaplan malzemenin zerine gerekliyse galvaniz kaplamay ya da pvc kaplamay yapnz. Yaltm arzas giderilen Kanal asklarnn gerginliini ve ses nleyici kanaln ask sistemini elemanlarn kontrol ediniz. kontrol ediniz. Kanal zerinde bulunan hava ayar damperlerinin ve susturucularn yaltmlarn kontrol ederek arzal ksmlarn yaltmn yapnz.
84
2.
3.
4.
5.
85
Yaltm
Yaltm
lem Basamaklar Havalandrma sisteminin genel durumunu ve alma performansn test etmek. Klima santralini altrarak sistemin oluturtabilecei olumsuzluklar gzlemleyiniz. Bakm; alan sistemin genel durumunu iyiletirmek zere yaplan ilemlerdir. Bu ilemler srasnda sistemin performansnn dk olduu ve sonucunda da buna bal bir arza tespit
neriler Sistemin verimli almas iin yaplm olan tablolar temin ediniz. Filtrelerin retici firmalar tarafndan hazrlanm alma basnlarn gsteren talimatlarn inceleyiniz. Klima santrallerindeki fark basn manometrelerinden deerleri alarak bakm aamalarn tespit ediniz. Filtrelerde bakm, yenileme ve/veya deitirme yaparken santralin almasn durdurarak btn sisteme zarar verecek oluumlardan kannz.
86
edilebilir. rnein; kirli yzeye sahip ve tkanm filtreler performans dklne neden olan bir arzadr ve giderilmesi gerekir. Benzer ekilde performans dklne neden olan birok arza tespit edilebilir. Filtre hcrelerinin kapaklarn, filtrelerin balantlarn kontrol ediniz. Geveme varsa salamlatrnz. Filtrelerdeki bakm yntemine karar vererek ilemlere balaynz. Bakm ilemlerini yaparken aadaki takmlar kullann. Tornavida takm Elektrik sprgesi Kompresr Scak su Filtrelerde bakm ilemi tamamlandktan sonra montaj yapnz. lenecek havann sisteme gerektii kadar girmesini ve ilendikten sonra gerektii kadar ulamasn salayan damper ve menfezlerin kontroln yapnz. Bakm ilemlerini yaparken aadaki takmlar kullann. Tornavida takm Ak azl anahtar takm Kompresr Anemometre Filtrelerin montajnda kullanlm olan balantlarn ve vidalarn durumunu kontrol ediniz. Herhangi bir geveme ve deformasyon varsa gideriniz. Filtre yzeylerinde toz ve pislik olup olmadn gzle kontrol ediniz. Filtre panellerindeki szdrmazlk elemanlarnn durumlarn kontrol ediniz. Szdrmazlk elemanlarnda deformasyon varsa gideriniz. Yaptnz kontrolde panel filtrelerin kirliliini temizleyecek yntemi belirledikten sonra gerekli malzemeleri temin ediniz. Filtreleri yerlerinden karnz. Filtreleri belirlenen temizleme yntemiyle temizleyiniz. Silkeleyerek temizleme, basnl hava ile temizleme ya da scak su ile ykama yntemlerinden ihtiya duyulan uygulaynz. Filtreleri yerine monte ettikten sonra santrali altrarak fark basn manometrelerindeki deerleri okuyunuz. Oluan deerler sistemde ngrlen alma deerlerini gsteriyorsa i tamamlanmtr. Klima santralinde balayarak konforu salanan alanlara kadar uzanan havann devre iinde dolaarak istenen alanlara ulatran son eleman ve oradan kirlenen havay darya atmak iin alan ilk eleman menfezlerin bakmn yapnz. Kullanlan havadan, havann gei yapt kanallardan ve kullanldktan sonra uzaklatrlan havadan kaynaklanan kirliliin menfezlere ve damperlerde yapt olumsuz oluumlar kontrol ediniz. Kirlenmi menfezleri yerlerinden skerek temizleyiniz. Menfez ve damper kanatlarnda deformasyon ve geveme varsa tornavida yardmyla sktrnz. Kanatlardaki toz ve pislikleri basnl hava ile temizleyin.
87
Damperlerin ayarlarn kontrol ederek sistem gerekliliine gre hava geiini salaynz. Doru ynde ve yeterli miktarda havann flenmesini salaynz.Hava ak doru deilse tornavida yardmyla kanat ayarlarn yapnz. Damperlerin almasnda kullanlan yardmc elemanlarn elektrik balantlarn kontrol ediniz. Servomotorlarda balant arzalar varsa gideriniz.
Klima santralinin sistem gereklerine uygun Sistem otomatik kontrol ile altndan arzal sensrleri tespit etmek kolaydr.Sensrlerin alma almasn salayan prensiplerini ve yerlerini belirten belgeleri temin hissedici elemanlarn ediniz. kontrol ve bakmn Gnlk yaplan kontroller esnasnda gsterge ve / yapnz. veya skalasnn almad tespit edilen hissedicileri Bakm ilemlerini kontrol ediniz. yaparken aadaki Hissedicilerde oluan arzalar retici firmadan elde takmlar kullann edilen bilgilerin bulunduu kataloglardaki zm yntemleriyle gidermeye alnz. Arzas lme elemanlar giderilemeyecek hissedicileri zaman geirmeden El takmlar deitiriniz. Hissediciler Hissedici elemanlar deitirirken hibir zaman gsterge ksmndan dndrerek skmeye almaynz. Bunun yerine bir anahtar ya da pense yardmyla birleim ksmnda braklan blm kullannz. Bakm ya da deiimi yaplan kontrol ve lme elemanlarn yerine monte ederken szdrmalklarn salaynz. Hissedicileri harici olarak kullanrken salkl sonu alabilmek iin verilen talimatlara mutlaka uyunuz.
88
Klima santrallerinde havann hz kazanmasn ve kanallardaki hareketini salayan fanlarn kontrollerini yapnz. Bakm ilemlerini yaparken aadaki takmlar kullann Yalama ya Yadanlk Ak azl anahtar Takmlar V kaylar
retici firmann verdii katalog ve altrma klavuzlarn temin ederek fanlarn karakteristik zelliklerini kontrol ediniz. Fanlarn elektrik tesisatlarn kontrol ediniz. Herhangi bir balant problemi yada geveme varsa gideriniz. Fanlarn santral kasasna montajnda kullanlan tespit elemanlarn kontrol ediniz. Balantlarda geveklik yada kopma varsa onarnz. Fanlarn kanatlarnn balans ayarlarn kontrol ediniz. Kanatlarn ayarlar bozuksa kanat vidalar yardmyla kanatlar ayarlaynz. Fan kanatklarnda olumu kirlenme ve toz varsa basnl hava ile gideriniz. Fanlarda yalanmas gereken rulman,mil vb. ksmlarn yalamasn yapnz. Fan ve fan motoru arasndaki dzenek olan kay kasnak sistemini kontrol ediniz. Kaylarda geveeme varsa kasnak ayarlarn yaparak gerdiriniz. Kaylarn imalat zelliklerine gre esneme paylarn kontrol ediniz. ok gergin olmamasn salaynz. Kaylarda yrtlma ve bozulma varsa tm takm deitiriniz.
Fan motorlarnn elektrik Fan motorlarnn elektrik balant emalarn ve balantlarnn ve kasnak motorun fiziki yapsn gsteren belgeleri temin ayarlarnn kontroln ediniz. Balantlar kontrol ederek geveme varsa yapnz. Fan motorunun tornavida yardmyla sktrnz. bakm yaplrken sistemi Fan motorlarnn tespit ve yaltm elemanlarnn kapaynz. kontroln yapnz. Deforme olmu yada gevemi olanlarn sktrnz. Bakm ilemlerini Fan motorlar alma prensiplerinden dolay ar yaparken aadaki snr. Motorun rahat soumas iin toz ve kir varsa takmlar kullann temizleyin. Tornavida takm Fan ve motordaki kasnaklarn ayn hizada olup olmadklarn kontrol edin. Ayn hizada deillerse Anahtar takm kasnak sabitleme flanlarndan geveterek metal bir Metal cetvel cetvel yardmyla ayn hizaya getirilmesini salaynz. Pensampermetre Kuru bez
89
Klima santrallerinde mekanik alma ve havann hareketinden dolay oluan grlty snmleyen susturucularn bakmn yapnz.
Bakm ilemlerini yaparken aadaki takmlar kullann Azl anahtar takmlar Tornavidalar Yaltm malzemeleri
Fan motorlarnn rulmanlar genellikle yalanmaz, ancak baz retici firmalar yalanmas iin bir hazne brakmtr. Bu tr motorlarn gres ya ile yalamasn yapnz. Sistemde kullanlan susturucularn teknik zelliklerine ait belgeleri temin ediniz. Susturucularn bulunduklar hcre ve kanallarda desibelmetre yardmyla ses lm yapnz. Kullanlan susturucunun zelliklerine gre belirlenmi ses miktarn gsteren izelgeyi kontrol ediniz. Susturucularn tespit elemanlarn kontrol ediniz deforme olmu ya da gevek olan gerekli ilemleri yaparak dzenleyiniz. Susturucunun yapsnda bulunan kasetleri kontrol ediniz. Grlty yutan elemanlar barndran bu kasetlerin d ereveleri ve yaltm elemanlarn kontrol ediniz. Kasetlerin bnyesinde bulunan ses yutucu elyaflarn yapsn kontrol ederek deitirilmesine gerek varsa deitiriniz. Kasetleri yerine monte ederken yzeylerine zarar gelmemesine zen gsteriniz. Kanallardaki susturucular yerine monte ederken hava geiinde titreim olacandan titreim yutucu elemann balantlarn kontrol ederek herhangi bir geveme ya da deformasyon varsa sorunu gideriniz.
Havalandrma Klima santrallerinin titreim yaltmlarn kontrol sistemlerinin yaltmn ediniz.Titreim yutma elemanlarn kontrol ederek kontrol ediniz.Yaltm deforme olmu ve gevemi olanlar varsa deiimini arzalar sistem gereklerine yapnz yada sktrnz. uygun olan tm deerlerin Havalandrma sisteminin s ve buhar yaltmlarn deimesine sebep kontrol ediniz. Yaltmlarda bozulma varsa tamiratn olur.Yaltm az enerji yapnz.
90
harcamas ile yksek Kanallardaki yaltmlar gzle kontrol ediniz. Kanal verim alnmas arasndaki yaltmlarnda deformasyon varsa onarmn oranty salar. Bu adan yapnz.Onarma balamadan nce kullanlacak sistem yaltmnn sk yaltm malzemelerini temin ediniz. Kullandnz periyotlarla kontrol yaltm malzemelerin zelliklerinin ayn olmasna edilmesi ve ihtiya hlinde dikkat ediniz. onarmnn yaplmasn Yaltm yaplan yzeyin temizliini yapnz. Yaltm salaynz. vidalarn yeterli aralklarla yaptrnz. Yaltm malzemesinin iyice monte edildiine emin olduktan sonra alminyum folyo bantla kenarlarndan bantlaynz. Bakm ilemlerini yaparken aadaki takmlar kullann Azl anahtar takmlar Tornavidalar Yaltm malzemeleri Keskin bak Metre Is yaltmn borulara ve vanalarada ayn dzende Bez uygulaynz. Sivri ulu metal ubuk
Sistemin mekanik alan blmlerini kontrol ederek titreim yutucu elemanlarn bakmn yapnz. Titreim yutan elemanlarda deformasyon varsa ya da geveme szkonusu ise deitirin ya da sktrnz.
Havalandrma sistemlerinde ses yaltm santralde retici firma tarafndan yaplr. Kanal ve boru tesisatlarnda ses kayna olarak grlen ask aparatlar ve balantlar kauuk ses snmleme takozlar kullanlarak yaplr. Kanal iinde kullanlan susturucu ve damperler ise evresine yaplan yaltmla dzenlenir. 91
Sismik koruma elemanlarnn kontroln yapnz. Zemine bal santral ve dire elemanlarn sismik snrlayc takozlarn kontrol ediniz. Geveme varsa sktrnz.
Kanallarn sismik koruma asklarn kontrol ediniz. Herhangi bir olumsuzluk varsa gideriniz.
92
KONTROL LSTES
DEERLENDRME LTLER 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. Bakm ncesi havalandrma sisteminin genel durumunu ve alma performansn tespit etmek zere gerekli hazrlklar yaptnz m? Sistem alr vaziyetteyken gsterge ve skalalardan deerleri kontrol ederek kayt altna aldnz m? Sistemi durdurup filtreleri kontrol ettiniz mi? Filtre balantlarnn kontroln yaptnz m? Filtrelerin temizliini ve / veya deiimini yaptnz m? Fark basn manometresi ile lm yaparak yaptnz bakm sonras deerlerin karlatrmasn yaptnz m? Emi damperinin kontroln yaptnz m? Emi damperi kanatlarnn temizliini, kontroln ve bakmn yaptnz m? Emi damperinin servomotor balantlarn kontrol ettiniz mi? Datc menfezlerin fleme ynlerini kontrol ettiniz mi? fleme yn doru olamayan menfezlerin kanatlarn ayarladnz m? Sistemde monte edilmi hissedicilerin kontroln yaptnz m? Arza tespit edilen hissedicilerin deiimini yaptnz m? Fan kontrol ettiniz mi? Fann tespit ve balant elemanlarnn skln saladnz m? Fan kanatlarnn dn yn, balans ayar ve temizliini kontrol ederek fan rulmanlarn yaladnz m? Fan kasnann ayarlarn kontrol ettiniz mi? Fan kaylarnn gerginliini kontrol ettiniz mi? Gerek grlmse kay kasnak ayarlamalarn yaptnz m? Fan motorunun elektik balantlarn kontrol ettiniz mi? Fan motorunun tespit elemanlarnn skln kontrol ettiniz mi? Fan milinin gres yan kontrol ettiniz mi? Susturucularn tespit elemanlarn kontrol ettiniz mi? Gevek tespit eleman varsa sktrdnz m? Susturucularn snmleyicilerini kontrol ettiniz mi? Yaps bozulmu susturucularn elyaf malzemesini deitirdiniz mi? Yaltm yaplm sistem elemanlarn gzle kontroln yaptnz m?
Evet
Hayr
93
Yaltm bozulmu blmler iin malzeme tespitini yaptnz m? Is yaltm bozulmu yerlerin temizliini yaparak yaltm malzemelerini kapladnz m? Titreim yaltm yapan elemanlar kontrol ettiniz mi? Titreim yutucu malzemelerin skln saladnz m? Sismik koruma yapan elemanlarn ve asklarn kontroln yaptnz m? Deforme olmu sismik koruma elemann deitirdiniz mi? Bakm tamamlandktan sonra sistemi altrarak son kontrolleri yaptnz m?
DEERLENDRME Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz, Hayr yantlarnz var ise hayr yantlarnzla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Tamam Evet ise modl baar ile getiniz.
94
95
KAYNAKA KAYNAKA
BLGE Mustafa , Klima Santralleri, ISKAV Yaynlar Teknik Kitaplar Dizisi 01. BULGURCU Hseyin , klimlendirme ve Soutma Sistemlerinde Otomatik Kontrol. BULGURCU Hseyin, Soutma ve klimlendirme Sistemlerinde BakmArza Bulma ve Servis lemleri. Carrer Hava Koullandrma Sistem Tasarm. DOAN Hikmet, Havalandrma ve klimlendirme Esaslar. Issan almalar No 305 Klima Tesisat. SA Kadir, Bireysel Klima Sistemleri, ISKAV Yaynlar Teknik Kitaplar Dizisi www.mmoistanbul.org.tr
96