HSN AK eyh Galib

eyh Galib, klsik edebiyatmzn erevesi iinde ayr bir grn ve anlayn altnda meydana getirdii renkli ve ince hayallerle rlm, aklanmaya muhta manzumeleri yannda, ayrca kaleme ald Hsn Ak adl mesnevisiyle sanatnn ve iir syleme kudretinin zirvesine ulamtr. Galib, bu eserinin der beyn-t sebeb-i te'lf yani kitabn yazlnn sebebi ksmnda, bir mecliste, Nb'nin Hayr bd adl kitabnn vldn, meclistekilerin ona benzer bir eserin yazlamayacanda birletiklerini, Nb'nin de hikyesinin konusunu ranl air eyh Attr'dan aldn ve orada bulunanlarn deta kendisine, imtihan mahiyetinde bu eid bir eser yazmasn teklif ettiklerini sylemesi zerine Hsn Ak' yazdn anlatr. Nb'nin Hayr-bd'nn konusu, ranl air Fahreddin-i Grgn'nin (XI. yy.) Vs Rmn'inde geen bir hikyesinin eyh Attar'n (XII. yy.'n II. yars) lhi-nme'sinde hlsa edilmi eklinden alnm olmakla birlikte birka motif mstesna konu itibariyle Galib'in Hsn Ak' ile bunlarn bir benzerlii yoktur. Nbi'ninki tamamen Attr'nkinin taklidi gibidir. Abdlbaki Glpnarl'nn yapt aratrmaya gre Hsn Ak'ta bn Sn' nn ( : 1037) Rislet't-tayr'ndan ziyade ihbeddin-i Suhreverd-i Maktl'un ( : 1191) Mnistu'l-uk'nn etkisi grlmektedir. (Bk. eyh Galib Semeler ve Hsn Ak, s. 36) Bu eserin ksaca zeti yledir : lk yaratlm olan akln, Tanry, kendini ve kendinden sonra yaratlanlar bilmesinden Hsn, Ak ve Hzn meydana geliyor. Drt unsurdan da (toprak, yel, su, ate) insan yaratlyor. Bunun zerine, padiah olan Hsn, insan, Ak ta Hzn ile birlikte Hsn' bulmaya giderler. Melekt yani ruhlar ve melekler halk Hsn'n emriyle Ak'a tbi olur. Daha sonra Ak, Msr'da Zelha'nn odasnda grnr, Zelha, ona kim olduunu sorunca, her gn bir yerde olduunu Can adndaki bir ehirde Tanr kitabn okuyan Hred (akl) adl bir ihtiyarn bulunduunu ve buraya Ak'n kemendiyle ulalacan ve Hsn'e de ancak byle varlacan syler. Hsn Ak'ta, Mnis'l-uk'm tesirinde kalarak Fuzl tarafndan yazlm olan Rh-nme ve Hsn Ak ta denen Shhat u Marazn da etkisi grlmektedir. Burada geen Hsn ve Ak ruhun iki sfatdr. Birtakm olaylardan sonra Ak, Hsn' grr, geree ular. Bunlar dnda, bu mehur mesnevide Trk asll Nizm-i Gencev ( : 209) ile ayrca Fuzl'nin ( : 1556) Leyl v Mecnn unun etkilerine rastlanr. airimizin, eserinde bu iki airi anmas, onlarn kitaplarn okuduunu gsteren delillerdir, (bk. Divan, Hsn Ak, s. 17, 18, 36, 53). Bundan baka, byk bir mrid olarak grd, medhiyeler yazd ve Monl-y Rm (Anadolu nun ulu bilgini) unvanyla and Mevln'nn ( : 1273) Mesnevisinden de yer yer istifade ettii, baz motif ve baz beyitler ald anlalmaktadr. Mesel mehur : Giydikleri ftb- temmuz dikleri u'le-i cihansz beyti, Mesnev'nin birinci cildindeki Kssa-i A'rab-i dervi ve mcar kerden-i zen b ez fakr u derd adl hikayenin Gndz vakti elbisemiz, gnein harareti; geceleyin yastmz, yorganmz ise ay dr. anlamna gelen beytinden alnmtr (1). (Bunun gibi baka benzerlikler iin bk : eyh Glib, Hsn Ak, s. 36-37). Bu benzerlikler, onun eserine glge drecek noktalar deildir. O, zaten Mesnev'den istifade ettiini Hsn Ak'n sonunda Fahriye-i airnme blmnde:

Esrrn Mesnev'den aldm aldm vel mir ml aldm Fehmetmee sen de himmet eyle Ol gevheri bul da sirkat eyle (2) beyitleriyle aka sylemektedir. Bu sylediimiz baz benzerliklere ramen hemen ifade edelim ki bu eser, yukardakilerin bir taklidi veya bir baka ekli deildir. ekil itibariyle divan tekniinde grlrse de ifade tarz, kulland terkipler yenidir ve o zamana kadar bu tipte bir eser vcuda getirilmemitir. Mazmunlar divan edebiyatnn mazmunlardr ama, hikyenin konusu gibi yle mistiktir, yle hayldir ki Hsn, yani gzellik mutlak gzelliktir... (3) air, eserinde yeni bir tarz ve dil kullandn Hsn Ak'n sonunda : Tarz- selefe tekaddm ettim Bir baka lgat tekellm ettim Ben olmadm ol grha pey-rev Uymu bel Gencev'ye Husrev Zannetme ki yle byle bir sz Gel sen dahi syle byle bir sz Erbb-t shan temm ma'lm te kalem ite kiver-i Rm Grdn m bu vd-i kemni Dvan yolu sanma bu zemni Engt-i hat uzatma yle Be beytine bir nazre syle beyitleriyle anlatmaktadr. Bugne kadar benzersiz kalan bu esere Galib'in lmnden sekiz yl nce adalarndan Ref-i mid Mehmed ( : 1816) adnda biri Nazm- Dakyk adl mesnevisyle nazre yazmsa da maalesef bunda muvaffak olamamtr. Bu mesnevinin asl ad Cn u Cnn'dr. (Bir nshas stanbul niverstesi Ktphanesi, T. Y. 3015 numarada kaytldr.) Burada Ak, Cn; Hsn, Cnn adn almtr. Hsn Ak'n. tasavvuf bir eser olmas yannda dier bir zellii edebiyatmzda o zamana kadar yazlm olan mesnevi tarzndaki hikyelerden iir bakmndan stnlk cehdidir(4). air, bu eserinin stnlne kanidir. Hakikaten de bu mesnevi, divan edebiyatnn teknik ve estetii iinde Sebk-i Hind akmna uyarak meydana getirilmi bir aheserdir. Bir baka syleyile o, klsik edebiyatn anlat tarz ile Sebk-i Hind'nin ince ve hayal ifade tarzn bir araya getirerek son derece renkli, canl ve heyecanl bir eser ortaya koymutur. Dikkat edilirse eer bu eser, yalnz bir seyr slk'un tasavvuf kelimelerle anlatlndan ibaret olsayd kuru kalrd. Bizce Hsn Ak' gzelletiren, ycelten, esiz yapan unsur unlardr: Konunun taklid olmay, canl bir anlatm, Sebk-i Hind'nin ince, dndrc ve renkli rnekleri. Aadaki beyitler bu szlerimizin ak rnekleridir sanrz : Her kede bir bahr- frz Her goncede bir kab-yt nevrz Bilmem ne arb iirdi hurd Etfl-i emen hep oldu Cemd Meddeyledi cy-i ri mehtb

alkand gm suyuyla smb nn rutubet etti mahmr Oldu mje ehd-i hba zenb Ol feyz ile. oldu hre v seng Hem-a'aa-i harr-i gl-reng Her gonce ki kt glsitandan Rz at zemn asmndan Ssen boyanrd ysemenden Kan damlar idi ruh~ semenden Gizli pp gl karanfil Nerkislere el salard snbl Glende fslt oldu peyda Ettiler an nesme if Bu beyitler setiimiz rneklerde akland iin burada fazla bir ey sylemiyoruz.

Hsn Ak yazld tarihten itibaren herkesin takdirini kazanmtr. Esrar Dede, byle bir eser yazlmadn syleyerek onu verken,(5) Ziya Paa'da yle syler : Gy ki o ir-i yegne Gelmi bu kitb iin cihne (6) Muallim Naci ise u ekilde fikrini aklar : Bu manzume, galattan, haivden skin olmamakla beraber pek parlak paralan hvidir. Lisnmzda mesnevi tarznda yazlm e'r- eslfn en gzellerinden addolunur. (7) Edebiyat tarihilerimizden Abdlhalim Memduh, ... O slb- mutasavvfne hakikaten zarif, nahf br mevlevnin lisnna yakr. O vech-i ifadede o kadar gzel tevriye ve telmhlere tesadf olunur ki naziresini yapmak eyh Galib olmaa tevaffuk eder.. szleriyle onu medh eder (8). Recizade Ekrem, Victor Hugo ile karlatrr ve onun parlak hayallerinin benzerlerini eyh Galib'de bulabileceimizi syler (9). Fuad Kprl de u fikirleri ileri srer : Sanatnn unsurlar o zamana kadar gelen airlerden farkl deildi farkl olmasna da imkn yoktu. Fakat o, bu eski unsurlar, yeni parlak renklerle boyayarak ve yeni nisbetler dairesinde telif ederek yeni bir lem yaratmaa muvaffak oldu... (10) Batl yazarlardan J.W. Gibb. Osmanl iiri Tarihi adl tannm eserinin 4. cildinde Hsn Ak hakknda u szleri sylemektedir : ... bu manzume ile, Osmanl Trkleri, Iran edebiyatnn en parlak eserlerine eit bir eser yaratmlardr. Ne Nizam, ne Sa'd, ne Cm, ne de byk ran airlerinden bir bakas bu kadar yksek bir iir olgunluuna varabilmitir. (11)

Hsn Ak'n Konusu:

Ben Muhabbet (sevgi oullar) adndaki Arap kabilesi iinde kabile byklerinden birinin bir olu; bir bakasnn da bir kz olur. Olana Ak, kza da Hsn adn verirler. Kabilenin nianladklar bu genler, Edeb denen okulda Munl-y Cnn adndaki hocadan ders okuduklar srada birbirlerine k olurlar. Bazen iinde Feyz havuzu bulunan Ma'n gezinti yerinde bulumaktadrlar. Burann mihmandar olan Suhan bilgili ve yol gsteren bir ihtiyardr. Kabilede Hayret adl biri, iki sevgilinin bir arada bulunmasna engel olunca birbirinden ayrlan aklar Suhan vastasyla mektuplarlar. Ak'n Gayret adl bir lalas, Hsn'n de smet adl bir dads vardr. Ak, Gayret'in de yardmyle Hsn' istemeye gider.

Fakat, kabile bykleri, Kalb lkesine gidip oradaki kimyay getirmedike Hsn' vermeyeceklerini sylerler. O da bunun zerine Gayret'le yola koyulur. Yolda iine dtkleri derin bir kuyuda karlatklar bir cad bunlar hapseder. Bu srada Suhan yetiir ve kuyu dibinde sm-i A'zam (Allann en byk ad) yazl ipe sarlp kurtulmalarn syler. Buradan kurtulduktan sonra yollan Gam harabelerine urar. K mevsiminin hkm srd burada bir cad Ak'a gnl verir. O, kabul etmeyince Ak' armha gerdii srada gene Suhan yetiir ve Ak'a Hsn'den bir kl ile bir at; Gayret'ede iki kanat getirir. Yolda gulyabnlerle savarlar. Bu srada Ate denizine rastlarlar. Cinler, onun kysndaki mumdan gemilere binmelerini teklif ederlerse de kabul etmezler. Buradan kurtulup in lkesine varrlar. O srada bir dudukuu ekline brnen Suhan, Ak'a, in padiahnn H-Rb adl kzna kaplrsa Ztu'ssuver kalesine hapsedeceini sylerse de o, Hsn'e benzettii H-Rb'ya gnln kaptrr. (Ak aldanmtr. Hu-Ruba onu sarho etmi klcn elinden almtr ve madd varl, insan benliini temsil eden Ztu's-Suver kalesine kapamtr.) Gayretle burada mahbus kaldklar srada gene Suhan yetiir ve Ak'a kaleyi atee vermesini syler. O da byle yaparak kurtulurlar. Nihayet, kutlu bir sabah vakti Suhan, bir hekim klnda gelir ve Ak' Kalb kalesine gtrr orada Hsn'n sarayna ularlar. O anda Hayret, smet, Munl-y Cunn ve dierleri gelirler. Ma'n gezinti yeri de grnr, ite bu srada Suhan, cady ldrenin, yollar temizleyenin, hekim klna girenin hep kendisi olduunu, Ak'a yanl yol tuttuunu ve Ak'n Hsn; Hsn'n de Ak'tan ibaret olduunu, birlie ikiliin smadn anlatr. Sonunda Hayret, Ak' alp Hsn'e gtrr ve gayp perdeleri (bilinmezlik, sr perdeleri) alr. Ak, Hsn'n kendisi olduunu anlar. Yani, kendisi kendisine kavuur. Hsn Ak tasavvuf sembolik bir hikye olup tasavvufta seyr slk'u yani dervilikte olgunlua erimek iin takip edilen manev yolculuu anlatmaktadr. Lgatta seyr, yolculuk; slk ta bir yola girme, bir tarikata balanma anlamna gelmektedir. Daha ak bir ifadeyle seyr slk udur : Tasavvufta Vahdet-i Vucd inancna gre Mutlak Varlk telkki edilen Tanr'nn zt iktizs yani dilei zuhur etmektir (meydana kmak). Bu zuhur, onun kendisini bilmesidir. Tanrnn zuhura olan bu meyli, kendinden kendine olan bir aktr. Bu lemin bir varl olan insan da insanlk suretine gelinceye kadar Tanrnn sfatlarn yklenerek nce, bilgi lemine oradan gklere, sonra su, hava, ate ve toprak denen drt unsura, oradan canszlar, bitkiler ve canllar denen mevlid lemine gemi ve nihayet insanlk suretini kazanmtr. Buna gre, zuhurun bir ucu Tanr, br ucu insandr. nsann olgunlua ermesi; asl olan Tanrya ulamas iin insanla gelinceye kadar maddeten ne kadar lemden gemise; bu sefer manev bir yolculukla insanlktan Tanr makamna ykselmesi, ulamas gerekir, te seyr slk budur. Bu manev yolculua kmayanlar tabiat leminde kalrlar. Manev yolculuk ise o yollar bilen birinin terbiyesine girmek; iradesini onun iradesine vermekle mmkndr. Tarikata giren bir kii baland eyhin bilgi, irade ve kontrol altnda yaradln srrn ihrk etmeye alr. Mnev yolculua giren kii, olgunlua durakta, merhalede ular. Birinci durakta btn ilerin Tanr ii olduunu hayr, er, iyi, kt diye bir ey olmadn; ikinci merhalede btn sfatlarn Tanrnn tek sfat olduunu; nc merhalede Tanr zuhurundan ibaret olan kinatn Tanrdan ayr bir varl olmadn anlar, idrak eder. Bylece, olgunlaan insan, kinatla Tanry ayr grmez; hibir eyi inkr etmemekle braber hi bir eye de balanmaz. Manev yolculua kan kii yani slik bu devre iinde itiyadlarn, alkanlklarn terketmeye alr az yer, az ier, ibadet eder, zikirde bulunur, kendi nefsini daima kontrol altnda tutar, tevekkln, sabrn, kanatin anlamlarn anlar. Bunlar, dayanlmas mkil olan eylerdir. Fakat hakikatte birer imtihandr. Sfyi olgunlua hazrlayan ana esaslara tahamml edemeyen kii yan yolda kalm demektir. Tasavvuf eserlerde bunlar, slikin karsna kan engeller ve mkiller olarak tanmlanmaktadr. Hsn Ak'ta Ak, btn engelleri am, olgunlua ulam ve hakikati anlamtr. Bu bilgilerden de anlaldna gre Hsn Ak'tak vak'alar ve ahslar birer sembolden ibarettir. Hsn sevilen'i yani mutlak gzellii; Ak seveni yani dervii, manev yolcuyu; Mekteb-i edeb (edeb okulu) dergh; Moll-y Cunn mridi; Suhan aracy, yardmcy; Gayret abay; ismet drstl, Kalb kalesi gnl; yoldaki olaylar, felaketler ve gam harabeleri tahamml; H-Rb akl elen nefsi; Kalb kalesine yaplan yolculuk sliktek nefis mcadelesini ve tarkatte ileyi temsil etmektedir.

Hsn Ak'n Yazma ve Basmalar:

stanbul Ktphanelerindeki yazmalar : 1. stanbul niversitesi Ktphanesindekiler ; T.Y. 1348, T.Y. 1635, T.Y. 1996, T.Y. 5519 ve 5531 numaral olanlar Divan olup Hsn Ak bunlarn sonunda yer almaktadr. T.Y. 5733. 2. Sleymaniye Ktphanesindekiler : Halet Efendi ksm No: 679, 680, 171 (bu 171 numaral nsha eyh Galib'in el yazsiyladr); Dml Baba Ksm No : 418; Hsrev Paa ksm No ; 502; Hasan Hsn ksm No : 1041; Hac Mahmud ksm No : 3642. Hsn Ak ilk olarak Vasfi Mahir Kocatrk tarafndan 1944'te Hsn Ak'n Bugnk Dille Nere evirisi ad altnda yeni harflerle nesre evrilmise de bu bask eksiktir. Ba tarafta tahmd, Na't ve dier baz iirler alnmam, izah g beyitler de atlanmtr. Eserin tpk basm ve tam evirisi Abdlbaki Glpnarl tarafndan yaplm ve 1968'de Altn Kitaplar Yaynevi tarafndan eyh Galib, Hsn Ak adyla yaymlanmtr. Hsn Ak'n basmalar ise unlardr: A. Divan ile birlikte 1252/1836'da Bulak'ta baslmtr. 92 sayfadan ibarettir. Eser-i Galib Dede, Kitabhane-i Ebzziya,

B. Ebzziya Tevfik basks. Hsn Ak, stanbul 1304.

C. Mahfel Mecmua-i slamiyesi yaynlarnn ikincisi olmak zere Tahir'l-Mevlev (Tahir Olgun) tarafndan 1339/1923'te stanbul'da baslmtr. eyh Galib- Prof.Dr. Ali ALPARSLANKltr ve Turizm Bakanl Yaynlar No: 964-1988 Yl-Birinci Bask

------------------------------------------------------------------------------------------------------------(1) Mesnev-i Ma'nev, defter-i evvel, s. 46. (Muhammed Ramazni nr. Tahran, 1316. (2) Divan, Hsn Ak, s. 91. (3) A. Glpnarl, eyh Galb, Semeler ve Hsn- Ak, s. 39. (4) A. Glpnarl, eyh Galib, Hs Ak, s. 37. (5) Esrar Dede, Tezkire-i uar-y Mevleviyye (yazma) s. 286 - 7 (6) Ziya Paa, Hrbat Mukaddimesi (7) Muallim Naci, Esmi, s. 236. (8) Abdlhalim Memduh, Tarih-i Edebiyat- Osmaniyye, s. 62-64. (9) Recizade Ekrem, Kudemdan Birka air, s. 53 54. (11) Kprlzde Fuat, Divan Edebiyat Antolojisi, s. 585. (12) J. W. Gibb, A Hstory of Ottoman Poetry, C. IV, s. 195

HSN AK
Agz- Dstn- Ben Muhabbet 1. Dil-zinde-i feyz-i ems-i Tebrz Ney-pre-i hme-i eker-rz 2. 3. 4. 5. Bu resme koyup beyn- ak Syler bana dstn- ak Kim vard Arab'da bir kable Mustecmi'-i haslet-i cemle Ser-levha-i defter-i ftvvet Ser-hayl-i Arab Ben Mahabbet Amma ne kable kble-i derd Bilcmle siyh-baht u r-zerd Giydikleri ftb- temmz tikleri u-le-i cihn-sz

6.

7. Vadleri rk e-i gam Kumlar sanca hzn matem 8. 9. Hargehleri dd- h- hrmn Sohbetleri ney gibi hep efgn Her birisi bir nigra urgun emr gibi dehn pr-hn

10. Erzklar bel-y ngh te yaar stlerine her gh 11. Ekdikleri dne-i irre Bidikleri kalb-i pre pre 12. Anlar ki kelma cn verirler Mecnn o kabledendi derler 13. 14. Beni Muhabbet Hikyesinin Balangc 1. Tebrizli. ems'in feyziyle gnl diri olan ve ekerler dken kam paras kalem, 2. Ak anlat bu tarza dkerek bana, ak destann syler : 3. Araplarda btn temiz huylara sahip bir kabile vard. 4. Ftvvet defterinin bal olan, Arap boylarnn ba bulunan bu kabile, Ben muhabet yani Sevgioullar kabilesi idi. 5. Ama ne kableydi? Dert kblesi; btn halk kara bahtl, sar yzlyd. 6. Giydikleri temmuz gnei; itikleri, cihn yakp yandran alevdi. Her kim ki belya mrtekibdir Elbet ol ocaa mntesibdir Satdklar hep met- cndr Aldklar szi-i nihndr

7. Vadileri kumluk ve gam ielerinin krklaryd; kumlar saysnca da hzn ve matem vard. 8. adrlar, mahrumiyet hnn duman; sohbetleri de hep ney gibi feryd ve figand. 9. Her biri, bir gzele vurgundu, hepsinin de az kl gibi kanlyd. 10. Rzklar anszn gelen bel idi; stlerine her an ate yaard. 11. Ektikleri kvlcm taneleriydi, bitikleri parampara kalpti. 12. Sze can verenler, Mecnn da o kabledendi derler. 13. Kim belya dmeyi dilerse, elbette o ocaa mensuptur. 14. Sattktar hep can malyd; aldklarysa gizlice yan. Vildet-i Hsn Ak 15. Oldu bu serya p-nihde Ol gice iki kibr-zde 16. F-l hl ald subh- mmd Hem mh dodu hem de hord 17. Ol hle sebeb bu iki ehmi Her biri svr- mihr mehmi 18. Amm biri duhter-i semen-ber Biri pser-i Mesh-peyger 19. 20. Nmzed oden-i Hsn b Ak 21. 22. Bir bezm-i latf olup mretteb Sdt- kable geldiler hep Re'y eylediler ki bu iki mh Bir birinin ola hh nhh rz edeler babalarn Byle edeler dularn Fehmetti kable mcery Hep duydu bu iki mbtely

Hsn eylediler o duhtere ad Ferzend-i gzne Ak- n-d

23.

24. Bu re'yi olup kaz messis B-gile hatmolundu meclis Sabakd oden-i n der mekteb-i edeb 25. Bir kra girp d magz- bdm Bir mektebe vardlar Edeb nm 26. Bir beyt olup iki tfl- msra' Ma'n-y latfe oldu matla' Hsn le Akn Douu 15. 16. 17. 18. O gece bu dnyya iki kibar-zde ayak bast. Hemen mit sabah d .ald; hem ay dodu, hem gne. Meer o hle sebep bu iki :padiahm; her biri aya, gnee binmilerdi. Ama yle ki biri yasemin bedenli bir kz-, br Mesih bedenli bir oland.

19. 20.

Kabile maceray anlad; herkes bellara uram bu iki ocuun doumunu duydu. O kza Hsn adn verdiler; o sekin olana da d olmayan Ak adn taktlar.

Hsn ile Ak'n Nianlanmalar 21. 22. 23. 24. Gzel bir meclis kuruldu; kable ulular hep geldi. Bu iki ay, ister istemez birbirinin olsun; diye karar verdiler. Babalarn buna rz etmeyi, dualarn, dileklerini, bu ie hasretmelerini kararlatrdlar. Kaz ve kader, bu karar kurdu; hi bir gile kmadan da meclis sona erdi.

Onlarn Mektep Arkada Oluu 25. 26. ki i bdem bir kabua girdiler de Edeb adl mektebe vardlar. ki msraya benzeyen o iki ocuk, bir beyit oldu ince bir mnya matla kesildi. 27. Efsn okur iki em-i cd P-i nigehinde rahle ebr

28. Hme gibi d zebn u yek dil Bir bahsi olurlar idi nkl 29. 30. Yek nr olup iki em-i kfr Kld orasn sary- billr Mekteb olup arada heyl Bir srete girdi ki ma'n

31. Bir hda iki gonce-i gl Bir birlerine olurdu blbl 32. Bir yerde olup ikisi clis yineye girdi aks kis 33. Mekteb o harem-ser-y vahdet Cem oldular anda hecr vuslat

Der vasf- behr 34. 35. Rdvn- behit-i firni nsan'l-ayn- ehl-i bni Ya'ni kalem-i siyh-cme Bu tarz ile bed-edip kelma

36.

Bir dem ki behr- lem-efrz Bah etti cihna cm- nevrz

37. Ol mlden olup zemne ser-mest Neyreng-i tlsmn etti ekest 38. Dny dolu ne'e-i tarabdan Maher yeri nak-i bl-acebden 39. Cennet gibi sebze c-ber-c Eyler gl lle n-der-n

27. ki byc gz efsun okuyordu; gzlerinin nndeki rahle de kalaryd, 28. Kam kalem gibi iki dilliydiler, fakat gnlleri birdi; bir bahsi naklederlerdi. 29. ki kfr mumu bir k vermekteydi; orasn bir billur saray hline getirmilerdi. 30. Mektep, arada, srete brnen bir heyla olmutu iki mn bir surete girmiti. (Heyl : Varln her ekle giri kabiliyeti). 31. Bir dalda iki gl goncas gibiydiler; birbirlerine blbl kesilmilerdi. 32. kisi bir yerde oturuyordu; sanki aksedenle iine akis den bir aynaya girmiti. 33. Mektep denen o birlik hareminde ayrlkla buluma, bir araya gelmiti. Baharn Vasf Hakknda 34. 35. 36. 37. 38. 39. Yarat cennetinin Rdvn', gr ehlinin gzbebei (Rdvan: Cennet kapcsnn ad.), Yni kara elbiseli kalem, sz yle balar : lemi parlatp aydnlatan bahar, cihana nevruz kadehini sundu. Zamne o arapla sarho olup dzen tlsmn bozdu. Dnya, namelerin neesiyle dolmu, alacak bezentilerle bir maher yerine dnmt. Yeillik, cennet gibi cotuka cotu; gl ile lle de itike imeye koyuldu. 40. Her kede bir behr- firz Her goncede bir kab-y nevrz

41. Bilmem ne erb iirdi hord Etfl-i emen hep oldu Cemd 42. Bran yerine yap mey-i nb Dnd emenin bana girdb 43. Ah gibi ebr-i nev-demde Beslendi hev-y snblde 44. Bir rtbe hev rutbet-efz Kim oldu nesm seyle hem-p 45. Feyz ald seflden karanfl By- gl ile suland snbl 46. 47. 48. 49. C eyledi eme-i zmrrd Akseyledi trem-i zeberced Berk etti o gne bir eker-hand Kim mh eder oldu ana sevgend Meddeyledi cy- ri mehtb alkand gm suyuyla smb nsn rutbet etti mahmr Oldu mje ehd-i hba zenbr

50. Bir feyz verip hev-y gl-bz Ba etti erengi gl-eker-rz 51. Bir ne'e verip behr- pr-r Kld rek-i ebri tr- tunbr

52. n kld hev rutbetin sz Gstermedi murg- ule pervz

53. Pr-nem bu hev-y abhrde Reng-i gl olur mu h perde 40. Her yanda bir parlak bahar hkm srmekte; her goncada bir nevruz elbisesi grlmekteydi. 41. Gne, bilmem ne eit bir arap iirdi ki yeillik ocuklarnn hepsi de birer Cemid kesildiler. (Cemid, arab icad eden kii). 42. Yamur yerine berrak ve taze arap yad; yeilliin banda bir girdaptr, dnmeye balad. 43. Yeni belirmi bulut, o smbli havada ceylan gibi beslendi. 44. Hava, bir derecede nemliydi ki rzgr, selle ayakda olmutu, birlikte esip komaya koyulmutu. 45. Karanfil, buluttan feyz alm, smbl, gl kokusuyla sulanmt. 46. Zmrt kayna comutu; o akan suya zeberced renkli gkkubbe aksetmiti. 47. Derken imek, ylesine tatl bir glle gld ki ay bile onun adna and imeye balad. 48. Ay , st rman ekti, aktmaya balad; cva suyu, gm suyuyla alkanmaya koyuldu. 49. Nemlilik, insan mahmurlatrd; kirpikler uyku balna ar kesildiler. 50. Gller szdran bahar, ylesine bir feyiz verdi ki bahe, Ebucehil karpuzunu bile glbeeker dker bir hle getirdi. 51. Cokunluklarla dolu bahar, ylesine bir nee verdi ki bulutun damarlarn yani sicim gibi yaan yamurun her sicimini tanburun bir teli yapt. 52. Hava, nemliliine dzen verince yalm kuu da umaz oldu. 53. Bu nerkis rengine boyanm nemlimi nemli havada gl rengi uar m hi? 54. Gsterdi hev sne-i bz Kimdir vere murg- hba pervz 55. Sahb-y cnn alp dimn Baland aya cya ban 56. Nevruz edicek hevy nem-nk Tt peri oldu sebze-i hk 57. Nesr-i felek indi iyne Gl-gonce hmya oldu lne 58. T nmiye yle buldu kuvvet Ervh eker nihle hasret 59. Her tk ki mehd-i tka yatd Pistn- sehba el uzatd

60. Her dr ki selbdan dkld Etfl-i emen sevindi gld 61. Ebr eyledi ba na gencr ekkerde uard tti zenbr 62. 63. 64. Mk idi nesm-i bstn Dinmezdi ru'f- ergavn Zencr-i cnn edip teselsl Cybra kart mevce-i gl C etti o rtbe seyl-i nsn Seng hazef oldu drr-i galtn

65.

Micmer gibi gz gz oldu dny Her eme glb-dn- zb erh etti diman muattar Berk eyledi atsay mkerrer

66.

67. Bir nev nema dp zemne T erdi sipihr-i rumne 54. Hava, gsn ap gsterince, uyku kuunu kim uurabilir? 55. Delilik ikisi ile, akl bandan gitmi; o yzden bahenin aya dereye baland. 56. Nevruz havay nemlendirince yerdeki yeillikler, dudu kuunun kanadna dnd. 57. Felek gerkesi yuvaya indi; gl goncas hm kuuna yuva oldu. 58. Bitirip yetitirme kuvveti ylesine glendi ki ruhlar bile fidanlara hasret eker oldular. 59. ardak beiine yatan her zm otuu, bulutun memesine el uzatt. 60. Buluttan dklen her inci tnesi yznden, yeillik ocuklar sevinip, gldler. 61. Bulut, baheyi tatllklar haznedar yapt; dudu kular, arlar gibi ekerlerin evresinde uumaya balad. 62. Ban, bahenin rzgr miskti sanki; ergavann burnunun kan da dinmiyordu. 63. Delilik zincirinin halkalar, birbirine ulanp gidiyor; gln dalgalan, rmaa karp akyordu. 64. Nisan aynn seli ylesine cotu ki ta toprak, yerlerde yuvarlanan incilere dnd. 65. Dnya, buhurdan gibi gz gz oldu; her su kayna da gzel glabdan kesildi. 66. Gkyz, diman gzel kokularla bezedi; imek birteviye aksrmaya balad. 67. Yeryz yle bir gelimeye sahne oldu ki t, drdnc kat ge ykseldi, ulat. 68. Her tde-i hk olup Bedahn Lal rma oldu baa can

69. Ol feyz ile oldu hre vu seng Hem-a'aa-i harir-i gl-reng 70. Her gonce ki kt gl-sitndan Rz at zemn smndan 71. h- gle dnd sh- h Mk nfesi verdi serv-i dil-c 72. Cennet haberin getirdi glzr Tb'ya nazre hr- dvr 73. srfil olup nesm-i zb Kld haer-i zemni ihy 74. Blbl gibi geldi evk-i bli At gle gonce kyl u kli 75. Ssen boyanrd ysemenden Kan damlar idi ruh- semenden 76. Gizli pp gl karanfl Nerkislere el salard snbl 77. Glende fslt oldu peyd Ettiler an nesme if 78. Hercy beaefe eyleyip c Hem hme hem oldu nme hm

79. Nerkis sz ap erb u neyden Dr sad peym- tc- Key'den 80. Kaldrd elin enr- ser-ke Bir sz dedi var iinde te

81. Yakd o haberle lle da Aftelenp gln er 68. Her toprak yn Bedehan'a dnd; la'l rma baheye coup akt. (Bedehan l'l tayla nldr). 69. O feyizle her kaya, her ta, gl renkli bir kumaa dnd; parl parl parlamaya balad. 70. Gl bahesinde biten her gonca, yeryznden ve gklerden srlar at. 71. Ceylann boynuzu gl dalna dnd; gnller alan selvi, gl nfeleri yetitirdi, (Nfe, ceylann gbeinden karlan koku). 72. Gl bahesi cennet haberini getirdi; duvar kenarndaki dikenler (bile) Tb'ya nazire oldu. 73. Gzel rzgr, srfil kesildi de yeryz llerini diriltti. 74. Gonca, blbl gibi neelendi de gle kar sz sylemeye, akmaya balad. 75. Ssen, ysemin rengiyle boyanmakta; ysemin yznden de kan damlamaktayd. 76. Glle karanfil gizlice pmekte; smbl de nerkislere el atmaktayd. 77. Gl bahesinde fsltlar duyuluyordu; ne konuulduunu sabah rzgarna sylyorlard. 78. Hercy meneke counca hem kalem sustu, hem kitap. 79. Nerkis araptan, neydan sz aarak Key tcnn haberinden inciler sat. (Key, ran Padiah demektir.) 80. Ba ekmi s nar elini kaldrd, yle bir sz syledi ki sanki iinde ate vard. 81. Lle o haberle gnln dalad; gln mumu perperian yanmaya balad. 82. Doldu yer gk fign zra Olmad o sohbet ikra Tlib oden-i Ak akd- Hsn'ra 83. Munl-y Cnn verdi fetv Kim Hsn iin oldu farz gavg 84. Kasdetti ki ola Ak- gam-hr Ahvl-i kableden haberdr

85. Her biri arard vasla re k geinirdi ol nigre 86. Bu resme gerek bel-y dvr Yek bana Ak lem ayar

87. Cem'eylediler kabileyi hep Ak eyledi anda arz- matlab 88. Kim gevher-i Hsn'e tlibim ben Gavg-y talebde galibim ben Kabl kerden-i Ak belhr 89. Ak anlad kim nedir ser-encm Gavg-y makle verdi rm 90. Dedi buyurun ne ola hidmet

Min ba'd men bel v mihnet 91. Sdt- kable etti tedbr Kim mehrine eyle nakdi tevfr 92. 93. 82. Hsn akdine ok beh gerektir Evvel sana kmy gerekir Durma sefer et gzr- Kalb'e Can ba ko reh-gzr- Kalb'e

Yer gk feryatla, figanla doldu; fakat o sohbet bir trl meydana kmad.

Ak'n Hsn'e Talip Olmas 83. 84. 85. 86. 87. 88. Cnun Mollas da, Hsn iin kavgaya girimek farzoldu diye fetv verdi. Gamlar yiyen Ak, kabile halknn ahvlinden haber almak istedi. Kabile halknn her biri, o gzele k geinir; her biri onunla bulmaya re arard. G bel da bylesine gerek... Ak tek bana btn lemse yabanc. Kable halkn tamamyla topladlar; Ak onlara dileini anlatt. Ben dedi, Hsn denen inciyi istiyorum; bu istek kavgasnda da stnm.

Ak'n Bellar Kabul Etmesi 89. 90. 91. 92. 93. Ak, bana neler gelecek, anlad; szle savamay brakt. Buyurun dedi; ne hizmet istiyorsunuz, bundan byle ben varm; ite bel ve mihnet. Kabile ulular, ne gerektiini bildirdiler; nikh paras olarak pek ok para vermen ve, Hsn' nikhlaman iin ok belya uraman, nce kimyy elde etmen gerek dediler. Durma; Kalb lkesine yr; kalb yolunda can ver; bandan ge. 94. Ol ehrde kmy olurmu Yolda bel ok bel olurmu 95. Bin bal ejder-i mnakka Mmdan gemi alt bahr-i te

96. Bin yllk yol harbe-i gam Ann tesi sery- mtem 97. Mehr o yolun banda cd Her myu ylan yalan deil bu Bir det iinde dv perr Arslan kaplan vuh- berr

98.

99. Cin nev'i hezr bed-liklar Cd klnda ejdehlar 100. 101. 102. Muzlim gecelerde gl- ybn vzesi ra'ddan nmyan Sihr ile yaar o deste te Ghice de ef'i-i mnakka Allh mun olup geersen Kalb ehrinin bn iersen

103. Kl andaki kmyy hsl Gel bunda ol ite Hsn'e vsl Sefer kerden-i Ak be diyr- Kalb ve ser-encm- vey 104. Ak oldu bu mjdeden ferah-nk Bin evk ile etdi cmesin k Fi'l hl sorup diyr- Kalbi Tutdu reh-i reh-gzr- Kalb-i Gayret de olup ana kaf-dr Kld iki yr azm-i dil-dr

105. 106. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. 102. 103.

O ehirde kimy olurmu, ama yolda da ok bellar varm. (Kimy : iksir) Bedeni naklarla bezenmi bin bal ejderha, ate denizinde yzen mum bir gemi varm. Gam harabesi bin yllk yolmu; onun tesinde de Mtem saray varm. O yol banda mehur bir cad varm ki her ty ylanm; yalan deil bu. O l, bir lm ki devlerle, perilerle, arslanlarla, kaplanlarla, kara canavarlar ile doluymu. Cin cinsinden binlerce irkin yzller, cad klnda ejdarhalar, Kapkaranlk gecelerde, sesi gk grlemesini andran gulyabani varm. Byyle o le ateler, bazen de nakl ejderhalar yaarm. Allah yardm eder de geer; Kalb ehrinin suyunu iersen, Ordaki kimyy elde edip buraya gelirsin; ite Hsn burada; gel ona kavu.

Ak'n Kalb lkesine Gitmesi ve Burada Bana Gelenler 104. 105. 106. Ak bu mjdeye sevindi; binlerce sevinle cotu, elbisesini yrtt. Kalb lkesi nerede diye sorup Kalb yoluna varan semte yneldi. Gayret de ona yol arkada olup; iki dost, sevgiliye varmaya yz tuttular

107. 108.

n girdi o merd-i rh rha Evvel kademinde dt ha Amm ki ne h h- girdb Mnend-i ebed vers n-yb

109. Gayret dedi ana ey fedy Krn'a sor imdi kmyy Der sfat- eb ve iddet-i it 110. Bir det-i siyehde oldu gm-rh Yeld-yi it bel-y ngh 111. Bir det bu kim nezu billh Cinler cirid oynar anda her gh

112. Birbirine ye's havf lhk Geh kar yaar idi geh karanlk 113. 114. Deycr ile berf edince lfet Bir klebe girdi nr u zulmet

Sermdan olup fsrde mehtb

ebnem yerine dkld smb 115. 116. 117. 118. 119. 107. 108. 109. olup, h-y efde dnd deycr Sahr dolu mk iinde kfr Bir bakma berf iinde deycr Mnend-i sevd- dde mahsr Buzdan krlp sipihr- mn Dt yere rze rze gy Bak bak felek-i siyh-kre yine getirdi Zengibr'a

Sermyile berf olunca munsab Dendn srtd Zengi-i eb

O yol eri, yola der dmez ilk admda bir kuyuya dt, Ama ne kuyuydu? Bir girdab kuyusu ki ebed gibi sonu grnmyordu. Gayret ona, ey fedyi dedi; imdi var da kimyy Krn'a sor. (Krun : Ms'nn kavminden biri zenginlii ile mehurdur.)

Gece ve Kn iddetinin Nitelii 110. 111. 112. 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. Birkapkara lde yollarn yitirdiler; kn en uzun gecesiydi, anszn gelip atan bir kt bu. Bir l ki bu Allah'a snrz; orada her an cinler cirit oynar. Yeisle korku birbiri stne ylyordu; bazen kar yayordu; bazen etraf karanlk. Karanlkla kar; birbiriyle uzlanca; nurla zulmet bir kalba girdi. Mehtap souktan donup iy yerine cva dklmekteydi. Karanlk beyaz bir ceylana dnm; ova, misk iinde kfurla dolmutu. Bir bakma da kar iinde karanlk, deta gzn beyaz ile evrili karas gibi, kuatlm bir halde. Camdan yaplm gk, gya buzdan krlarak para para yere dmt. Her ii zulm olan u felee bak, sanki Zengibar'a ayna gtrm. Soukla kar birbirine karnca, gece zencisi srtt; bembeyaz dileri grnd.

120. Bin mh ile na'l-i mh encm Deycr- itdan eyledi gm Gzeten-i Ak ez harbe-i gam 121. Vakt ki cenb- Ak b-bk Gam detine dt rz-nk

122. Ol tiyg ile Ak- bark-cevln Gam detini etdi rk-i meydn 123. 124. 125. Her gl-i bek ki kt rha Kld an tu'ma tiyg-i ha Dndrd zemni smna Ejderleri reng-i kehkena Etti ser-i dv gl sergi Verdi o sipha nakd-i mergi Hnbe-i ri etdi dery

126.

Kaplan derisine dnd sahr 127. 128. 128. 130. Bir seyf ile etti ol melek-zd Deycr- cahmi cennet-bd Az vaktde gedi gam harbn Hem sihrini grd hem serbn Gedi o yolu ecelden akdem Kald geride sery- mtem G etmi idi o sergzeti te yemi zre mum ket

131. kd yolu zre imdi ngh Ol kulzm-i te-i cier-kh 132. Mumdan gemiler edip hveyd Klm nice dv o bahri me'v 120. Yldzlar, bin mh aklm olan ay karanlk yznden kaybettiler.

Ak'n Gam Harabesinden Gemesi. 121. 122. 123. 124. 125. 126 127. 128. 129. 130. 131. 132. Ak, korkusuzca ve istekle Gam lne dnce, imek gibi koup giden Ak, o klla Gam ln, meydan kumuna dndrd. Yoluna kan her bel gulyabanisini h klcna bir lokma yapt. Yeryzn ge evirdi; ejderhlar kehkean rengine boyad; Devlerin, gulyabanilerin balarn sergi haline getirdi, o orduya lm nakdini verdi. Arslanlarn kanlarn dery gibi aktt; ova, kaplan derisine dnd. O memleket domu gzel, bir klla cehennem karanln cennet haline getirdi. Az bir vakitte Gam harbesini geti; onun hem bysn, hem serbn grd. O yolu ecelden nce geti, Mtem saray geride kald, Ate denizinin stnde mumdan gemiler olduundan; baa gelecekleri nceden iitmiti. Anszn yolunun stne imdi: o cierler yakan ate deryas kverdi. Mumdan gemiler meydana kararak bir nice dev, o denizi yurt edinmiti.

133. n te o kavme etmez zr zrde olur mu nrdan nr 134. Ketleri ber hev tutarlar ok ebleh-i b nev tutarlar 135. Ketye kim eyler ise ikdm Ol dvler eyler idi i'dm 136. Zavrak vel nahl-i sra benzer Klbedi surh u u'le-peyger Gy ki cezre-i felket Pr-sz bel kzl kymet

137. 138. 139.

Her biri misl- Kh-i Surhb Dobdolu iinde dv-i kh-rb Tbt idi san o ket-i mm

Olmazd mezr liyk ma'lm 140. Ol flk u o nr- pr felket Hep em'-i mezrdan ibret

141. Ol sihre mahall idi fakat nr Hi shile edemezdi zr 142. 143. 144. Hasb-i hl 145. Ey hlk u kirdgr t key Bu mihnet hr hr t key n dvler etdi Ak' da'vet Gel ketye bulasn selmet Ak eyledi mcery iz'n Sabreyleyip olmad itbn

Amma ki ne re rh mesdd H olmad bir tark mehd

133. nk o kavme ate zarar vermez; ateten incinir mi ate? 134. Gemileri havada tutuyorlar; bir ok zavall ahma bylece avlyorlard. 135. Gemiye kim binmeyi kurarsa o devler, hemen onu yok ediyorlard. 136. Gemiydi onlar, ama dn alayndaki nahle benziyorlard; tekneleri krmzyd, alevden yaplmt. 137. Sanki felket adasyd oras, atele dolu bir bel idi, kzl kyametti. 138. Her gemi, Srhb dana benziyordu, her gemide vey babas da olan devler dopdoluydu. (Srnb : Tebriz'de ot bitmez bir dan ad). 139. O mum gemiler sanki tabuttu, fakat iine girenlerin nereye gmldkleri belli olmazd. 140. O gemiler, o felket dolu ate, hep mezarda yanan mumlardan ibaretti. 141. Fakat o bynn hkm srd yer de ateti. Ancak kyya bir zarar dokunmuyordu. 142. Devler, Ak' gel, gemiye bin de selmete er diye arnca, 143. Ak, bana gelecekleri anlad, sabretti, koup gemiye binmedi. 144. Fakat ne aresi var ki yol kapalyd, hi bir yol grnmyordu. Kendi Halini Anlat 145. Ey daima tedbir ve tasarruf sahibi olan Allah, bu mihnet, bu eziyet ne vakte dek srecek? 146. Reh-zen ne rev ki yol senindir Ger hhi ararsan ol senindir 147. Lzm m her ehl-i derd-i pr-r kmak ser-i dra hem Mansr 148. 149. 150. Etme beni firkate nine Bed-ahdi ne lzm imtihne

n zerre-i aka mazhar ettin Horde bam berber ettim Cdlar elinde etme beste ldr beni koyma byle haste

151. Ol mevt hayt- cvidndr

Ger nefs iin istene ziyndr 152. Maksd hemn rz gerektir Ol kasde dah at gerektir

153. Kald orada esr-i hasret Ne tb- gzer ne fikr-i avdet 154. Nutka gelip akar- gl-endm Dedi ne sebebden ettin rm

155. Ak eyledi drr-i eski rzn Sz syledi hem drr-i galtn 156. 157. Gayret gibi yok per ile blim Bu te ile nic'ola hlim hin deilim ki edip heng Pervz edeyim hezr ferseng

158. Akar szlp misl- ank Ol tee girdi b-muhb 146. 147. 148. 149. 150. 151. 152. 153. 154. 155. 156. 157. 158. Yol kesenin bulanmas rev m ki yol senindir. Dilek, istek ararsan, o da senindir. Her dertli, her cokun kiinin Mansr gibi daraacna kmas m lzm? Beni ayrla ama etme, ahdi kt kiiyi, snamaya ne lzum var? Deil mi ki zerre kadar ak verdin, ltfettin de bam gne gibi ycelttin. Cadlar eline drme, beni ldr de bylesine hasta etme. O lm, ebed bir yaaytr, ama nefis iin istenirse ziyandr. Maksat ancak senin rzan kazanmak. Fakat bu maksada erimek de senin ltfunla olur. Ak orada hasret esiri olup kald. Ne gemee kudreti vard, ne geri dnme fikrine dmt. O glbedenli akar sze geldi neden durup kaldn dedi. (Akar, kzl renkli at) Ak gzya incilerini dkp yuvarlanp giden inci taneleri gibi szlere balad. Gayret gibi kanadm yok ki, Bu atele halim ne olacak benim? ahin deilim ki davranp kanatlarm aaym da uup binlerce fersah yol alp gideyim. Akar ank gibi szlp korkusuzca o atee girdi.

gh dden-i Suhan be sret-i Tezerv 159. 160. 161. 162. 163. G etti ki bir tezerv-i ser-ke Bu gne verir peym- te Kim duhter-i h- n'dir ol Hsn anlama nak- kndir ol Ol duhterin ad H-rbdr dem-kdr per-likdr Bu baa gelirse yarn ol mh Zt's-Suvere' alr seni h Ak akln bana edp cem' B sd idi liyk yand n em'

164. Kald o gl-i harm-i vuslat

Ol bada hem bm- gurbet 165. 166. 167. 168. 169. 170. Fil vki' o duhter-i semen-s Ol ba yine edindi me'v Elvn ile her gurh- yekt Envr- mcessem idi gya Pertevleri kld reng der reng Envr- hayli ceng der ceng Amm ki zemn-i kal'a-i pk yine idi akl- derrk Her aksden ol zemn-i pr-nr Gsterdi hezr rh- mahr Bir taht- mnevver oldu peyd Ol pr ile Ak oturdu hemt

171. Aldlar o h eyleyip azm Seyrna o ehri kldlar cezm Suhan'n Sln eklinde Gelip Ak' Uyarmas 159. 160. 161. 162. 163. 164. 165. 166. 167. 168. 169. 170. 171. Serke yani ba ekmi bir slnn u eit ateli bir haber verdiimi duydu. Diyordu ki : O, in hnn kzdr; onu Hsn sanma; kinin nakdr, yani kendisidir. O kzn ad Hrb (akl kapan)'dr; peri yzldr ama adam ldrr. Yarn o ay bu baheye gelirse eyvahlar olsun, seni alp Zt'us-Suver'e gtrr. Ak, akln bana toplad ama mum gibi yanmt bir kere; faydas yoktu artk. O vuslat harminin gl, o bahede, gurbet baykuu gibi kald. Gerekten de o ysemin bedenli kz, gene o baheyi yurt edindi. Ei bulunmayan her blk sanki eitli renklerle cisimlere brnm nurlard sanki. Iklar; renk renk yapt, hayl nurlar birbirine arpmadayd. O tertemiz kalenin zemini, her eyi anlayan akl gibi bir aynayd. O kl yer, kendisine vuran her eyden binlerce haredilmi can gsterdi. Nurlu bir taht peyda oldu. Tahta o ihtiyarla Ak. beraberce oturdu. O padiah alp ehri gezdirmeye gtrdler. 172. Her gede nice ba bstn Her birisi rek-i ba- Rdvn Gencneler anda akre Memzc idi cevhere sitre

173. 174.

Bir nice umr- gayr- ma'kl Her nazrada Ak'a oldu mahsl Ak etti bir iki saat ram T kim gele pr vere peygm

175. 176. 177.

Bir gulgule koptu kasr iinde Kim grmemi idi asr iinde vz- srr- ny u tunbr Bir velvele hem nefha-i sr

178. 179.

vze-i tabl- dmn sr- net- cvdn

Bir perde ald n be-hengm Ak oldu tahayyr ile sersm Bir hl-i garb oldu peyd Kim eylemez idi Ak huly

180. 181. 182. 183.

Kim gayret Hayret ile smet Geldiler ana bery- hidmet Hem dah Suhan o pr-i enver Munl-y Cnunda besberber Tebr klp Suhan mukaddem Dedi ki ey hidv-i ekrem

184. Bu hli bilir misin hele sen Sen kandasn dah kimim ben 185. Bu ehr ne ehr-i dil-sitndr Bu ba ne ba u bstandr

172. 173. 174. 175. 176. 177. 178. 179. 180. 181. 182. 183. 184. 185.

Her bir bucakta nice ba, bahe vard. Her bir bahe cennet bahesinin bile hasedini ekiyordu. Oradaki defineler aktayd, mcevherler yldzlara karmt. Her baknda Ak'a, akln almayaca nice eyler grnd. Ak bir iki saat durdu, bekledi; o ihtiyarn gelip haber vermesini bekledi. Birden kkn iinde yle bir grlt koptu ki lem de o eit grlt grlmemiti, Ney ve tanburlarn neeli sesleri duyuluyordu. Sr frlyor gibi bir velveledir, kopmutu. Sevin davullar alnyor, ebedi sevin belirtileri beliriyordu. Beklenmedik bir anda bir perde alverdi. Ak hayretler iinde kald, akl bandan gitti. Grlmemi, alacak yle bir hal oldu ki Ak, bunu hayaline bile getirmemiti. Gayret ile smet ona hizmete geldiler. Hem de Suhan, o apaydn ihtiyar, Cnun mollas ile beraber grnd. nce Suhan mjdeledi, ey ulu emir dedi. Bu hali bilir misin sen? Sen neredesin ben kimim? Bu ehir, gnl alan nasl bir ehirdir, bu ba, bu bahe ne biim badr, bahedir? 186. 187. Seyr seferin ne rhdandr Zr u hnerin ne hdandr Ydnda mdr Ben-Mahabbet Nzhet-geh-i Ma'ni cy- vuslat

188. Bu ite o ba-i b-bedeldir Bu hne henz ol mahaldir 189. Kim bunda ne gl var ne evhm Ne dv-i siyh u zit peygm Ne te-i sihr ne it var Ne bm-i helk ne bel var

190.

191. Bil cmle net- cvidn Env'- srr u dmn

192. 193. 194.

Fehmeyle ki bu garb srdr Erbb- ukle mstetirdir Ben ol Suhan'm ki edip ikdm ehden sana rh etdim i'lm Cdy helk eden ben idim Bu yollar pk eden ben idim

195. O blbl o tt-i suhan-g Hem ben idim ol tezerv-i dil-c 196. 197. Ol pr-i tabb-i pk-tynet Bendim sana eyledim dellet Geldim yine da'vet-i visle Vkf olagr mel-i hle

198. Bulmaa zuhr bu mebhis Bir ge-nazar olmu idi bis 199. Kim Ak Hsn'dr ayn-i Hsn Ak Sen rh- galatda eyledin mek

186. 187. 188. 189. 190. 191. 192. 193. 194. 195. 196. 197. 198. 199.

Nereden yola ktn, hangi yoldan geldin? Kuvvetin, hnerin hangi padiahtan meydana geldi? Sevgioullar, Mn gezinti yeri, o buluma yeri alklnda m? Oras ite o esiz bahe, bu ev hl oras. Burada ne gulyabani var, ne evham. Ne kapkara dev var, ne irkin haber. Ne by atei var, ne k. Ne lm baykuu var, ne bel. Burada tamamyle ebedlik neesi, sonsuz bir sevin, zevkin sefann eitleri var. Anla bunu, grlmemi esiz bir srdr bu. Aklllardan gizlidir. Ben o Suhan'm ki kuyuya vardm, sana kurtulu yolunu bildirdim. Cady ldren bendim, bu yollan temizleyen gene bendim. O blbl, o sz syleyen dudu kuu, o gnl alan, sevimli sln hep bendim. O yaratl temiz hekim de bendim, sana yol gsterdim. imdi gene bulumaya, kavumaya daveti olarak geldim, artk bu halin ne olduunu anla. Bu eylerin meydana gelmesine eri, yanl bir bak sebep oldu. nk Ak Hsn'd, Hsn de Ak'n kendisi. Sen ise yanl bir yol tutmutun. 200. 201. 202. Birlikte bu kyl kl yokdur Ol farzda h muhl yokdur Var imdi gr ol melek-liky Seyreyleki Hsn-i b-behy T cmle nihan iyn ola hep Evvelki iyan nihn ola hep

203. Hem-rhlarn bu rha erdi Ak ancak o pdha erdi 204. 205. Munl-y Cnn u Gayret smet Hem kald gir Ben-Mahabbet Hem ns-i Suhan nihyetindir

Bundan ilerisi Hayret'indir 206. Fil vk'alp o ah Hayret Ald srdkt- vuslat

207. Buldu bu mahalde kssa pyn Bundan tesi deil nmyan 208. 200. 201. 202. 203. 204. 205. 206. 207. 208. Sad kr ola hayy-i l-yemta Kim erdi sz lem-i skta

Birlikte bu dedikodu yoktur. O zanda olmayacak ey hi bulunmaz. Var imdi onun, o melek yzl gzelin deer biilmez gzelliini gr seyret. Btn gizli eyler aa ksn, evvelki ak olanlarn hepsi de gizlensin, silinip gitsin. Seninle yolda olanlar, bu yola kadar geldiler o padiaha ise ancak Ak eriti. Cnn mollas, Gayret, smet, Sevgioullar geride kaldlar. Suhan'la arkadaln sonu da buras, bundan tesi Hayret'in ii. Gerekten de Hayret o padiah alp gtrd, vuslat perdeleri ald. Hikye de burada sona erdi, bundan ilerisi artk grnmez. O lmsz diriye, Allah'a yzlerce hamdolsun ki sz, skt lemine eriti.

Www.semazen.net