STATK KAYIPLAR

DNAMK KAYIPLAR
ZEL DRENLER
Santral i Balant Cihazlar Basn Kayplar
Balant Cihaz Pa Balant Cihaz Pa
Kaln Filtreler 60-120 Hava Menfezi 15-40
nce Filtreler 120-160 Susturucu 20-50
Istclar 20-100 Panjur Kapak (Ak) 10-30
Soutucular 30-120 D Koruma Kafesi 30-60
Buharlatrc 80-150 Yangn Damperi 5 - 30
BASIN KAYIPLARI
Kanaldaki havann toplam basnc dinamik ve statik basnlarnn
toplamndan oluur.
Pt=Ps + Pv
Pt :Toplam Basnc (Pa)
Ps :Statik Basnc (Pa) Srtnme Kayplar





Pv :Dinamik Basnc veya Hz Basnc (Pa)
= 1.209 kg/m3 Havann Younluu
Pv= 0.602 x V2 V= Hava Hz

Statik Basn Kayplar
Dinamik basn veya hz basnc havann hzndan doar ve hzn
karesi ile doru orantldr.
Statik basn havann cidarlara uygulad basndr.
Havann ak srasnda cidardaki srtnmeler nedeniyle kayba
ugrar.
Havann kanallarn iinden istediimiz noktaya sevk edebilmek iin
kullanlan itici gcn kayna statik basnc olduu iin
Hava kanallarnn boyutlarn belirlerken kanallarn iindeki her
noktada ki statik basnc bilmemiz ve hava ak dolaysyla kanal
yzeyindeki srtnmelerden doan srtnme kayplarn
hesaplayabilmemiz gerekir.

Edeer ap Tablosu-1
Edeer ap-2
Edeer ap-3
Srtnme Basn Kayb
Farkl Mahaller iin nerilen Hava
Hzlar
Mahal Tipi
Ses
Kriterlerine
gre hava Hz
(m/s)
Ekonomik Kriterlere gre Hava Hz
Ana Kanal Tali Kanal
Besleme (m/s) Dn (m/s) Besleme (m/s) Dn (m/s)
Konut
3,0 5,0 4,0 3,0 3,0
Otel-Hastahane
5,0 7,5 6,5 6,0 5,0
zel Ofis
Ktphane
6,0 10,0 7,5 8,0 6,0
Konser Salonu

4,0 6,5 5,5 5,0 4,0
Ofis-AVM

7,5 10,0 7,5 8,0 6,0
Dkkan

9,0 10,0 7,5 8,0 6,0
Endstriyel
Tesis
12,5 15,0 9,0 11,0 7,5
Srtnme Kayb Diyagram
Debi ve kanal ap bilindii zaman kanal iindeki hava hz m/sn
olarak diyagramdan okunabilir.
Dikdrtgen kanallar iin dairesel edeger ap girilir.
Kanal iindeki debi ve kanal ap biliniyorsa Kanal cidarlarndaki
birim srtnme kayb diyagramdan pa.m olarak okunabilir.

Ps= L x R olarak kanaldaki srtnme kaybn verir.

Kanal iindeki toplam basn kaybn hesaplayabilmek iin btn
zel direnlerdeki dinamik basn kayplarda hesaplanarak dz
kanal kayplarna eklenmelidir.

Dinamik Basn Kayplar
Dinamik kayplar (yerel kayplar) eitli balant elemanlarnda akn
yn veya kesit deitirmesi gibi rahatszlklar nedeniyle ortaya kar.
Bu balant elemanlar arasnda
giri ve k azlar
kesit deitiriciler (redktrler)
birleme ve ayrlmalar ve dirsekler saylabilir.
zel direnlerdeki dinamik basn kayplar (Z), havalandrma ve
iklimlendirme tesisatlar kanal hesaplarnda nem kazanmaktadr.
Dinamik basn kayplar,







Z : zel direnlerdeki dinamik basn kayplar (Pa)
k : Dinamik basn kayp katsays (ekil 2.6) eitlii ile bulunur.
DRSEK N ZEL DREN
Re = 66.4 DV
Burada :
D = kanal cap (mm)
V = kanaldaki hz (m/s)
Dikdortgen kanallar icin:
2 HW
D=
H + W
Bu ekilde ynlendiricisiz, 1
ynlendiricili ve 2 ynlendiricili
bir dirsek kesiti grlmektedir.
ekil zerinde yer alan
deerlerin hesaplanmas iin
aadaki hesap yntemleri
kullanlabilir.
Dn oranlar CR Ynlendiricisiz
CR = R / R0
1 ynlendiricili CR1 = R / R0
2 ynlendiricili CR2 = 3 R /
R0 {kare kkn 3. kuvveti}
Ynlendirici mesafeleri
R1 = R / CR1
R2 = R / CR2
Geili Balant Paras
Ao = 600 x 800 = 0,48 m2
A1 = 1300 x 400 = 0,52 m2
A1 / Ao = 0,52 / 0,48 = 1,08 (Genileyen kesit)
Giride hz, V = 4.0 m3/s / 0.48 m2 = 8.3 m/s
Tablodan = 30, A1 /Ao = 2 icin C = 0,25
Hz basnc Pv = 0,602 x V2 ifadesi den
Pv = 41,8 Pa iin balant parcasndaki dinamik
kayp,
Pd = C.Pv = 0,25 . 41,8 = 10,45 Pa bulunur.
800 400
600 1300
Geilerde Kenar Eimi
rnek : 800 mm den 1/7 eim esas
alnarak 400 e dmesi halinde
200 / L = 1 / 7 den L=1400 bulunur.

200 / L = iin ise L=800 olur.

Tablo 2.3 den sayfa 29 zel diren
800 400
o = 30
200
200
L =1400
n= 0.02 k=n x Pdyn
Pdyn=29.18 iin K=0.02 x 30=0.6 bulunur.
Gei paralarnda kenar eiminin 1/7 den byk olmamasna dikkat edilmelidir.
Ksaca esas olarak 15 derece iin Tan o =1/7 alnr. 30 derece iin Tan o =1/4 alnr.
o = 30
Tek yanl daralma halinde
600 500
100
L =700
rnek :
600 mm den 1/7 eim esas alnarak
500 e dmesi halinde
100 / L = 1 / 7 den L=700 bulunur.
o = 15
ift yanl daralma halinde
200
200
400
400

rnek : 400 mm den 1/7 eim esas alnarak 200 e dmesi halinde
iin 100 / L = 1/ 7 den L=700 bulunur.
iin 100 / L = olursa L=400 olur.
o = 15
o = 30
ZEL DRENLER
GENLEME REDKSYONU
V1 > V2
K= n x ( Pv1 Pv2 )
5C 10C 15C 20C 30C 40C
0.17 0.28 0.37 0.45 0.59 0.73
o
o=15 1/7 eime eittir.
DARALMA REDKSYONU
V1 < V2
K= n x Pv2
o
30C 45C 60C
n
0.02 0.04 0.07
o
V1 V2
V1 V2
Y Birleme Paras
T PARCA, BRANMAN VE ANA KANAL
DKDORTGEN
90 kanal ayrlma parcasndaki dinamik
kayp:

Kayp katsaysnn bulunabilmesi icin Ab / As , Ab /Ac ve
Qb /Qc deerlerinin bulunmas gerekir.
Buna gore edeer caplar cinsinden,
Ac = . d2/4 = . 755^2/4 = 44883 mm2
As = . 676^2/4 = 358908 mm2
Ab = icin kol ayrlmann edeer cap belirlenmelidir.
Debi = 1000 L/s,
Ozgul kayp yerine 0,95 Pa/m deerler ile Surtunme kaybdan,
Edeer cap = 450 mm., buradan da Ab = . 450^2/4 = 159043 mm2
Sonuc olarak;
Ab /As = 0,44
Ab /Ac = 0,35 ve
Qb / Qc = 1000 / 4000 = 0,25 bulunur.
Bu deerlerle Ek 2den C = -0,05 okunur.
KANAL BALANTILARI
KAYIP KATSAYILARI
KANAL BALANTILARI
KAYIP KATSAYILARI
rnek Kanal Hesab
800 m3/h 800 m3/h 800 m3/h
500 m3/h
1200 m3/h
1200 m3/h
500 m3/h
500 m3/h
10 m x 6 m 5 m 5 m 2 m
8 m 2 m 2 m
800 m3/h
RNEK Branman Boyutlandrma

b x d1 w2 x d2
w1 x d1
a x d2
Rd=a x W3
Ri=W3
A=[w3 x d3 /( w2 x d2) + (w3 x d3) ] x w1
w3 x d3
B=[w2 x d2 /( w2 x d2) + (w3 x d3) ] x w1