Professional Documents
Culture Documents
Menfez havalandrma sisteminin en son unsurudur. Havalandrlacak mahal iinde bulunmaktadr. Son kullanc ile kar karya olduundan sistemin en nemli elemandr.
Havann mahal iinde datlmas, menfezlerin yerlerinin ve tiplerinin belirlenmesi tm havalandrma tekniinin en zor grevlerinden biridir. Bu grevin yerine getirilmesi byk deneyime sahip olmay gerektirir.
( RECKNAGEL Isma klima teknii El kitab ) Kullanma alanna gre gerekli hz seilir ve bu hzdaki hava miktarna gre seim tablosundan kullanlacak menfez lleri tespit edilir.
Menfez k Hz : Hava jetinin menfezden kndaki hava hzdr. Menfez iin U Hz :Jetin ucundaki hava hzdr. Vu= 0.15 1.0 m/sn Menfez Kenar oran :Dikdrtgen Menfezlerde uzun kenar ile ksa kenar uzunluklarnn orandr.
Menfez brt alan :Menfezin D kenarlarnn evreledii alan Menfez net alan :Menfezin hava gei kesitinin alandr.
Menfezleri Snflandrmak
Havann ak ynne gre:
o o o o o o o
Datc Menfezler Toplayc Menfezler Transfer Menfezleri Tavan Menfezleri Duvar Menfezleri Sprgelik st Menfezler Deme Menfezleri
olabilir.
0,02 0,0125
0,04 0,0225
0o 250 m3/h
Hava Hz [m/sn] Ats [m] Mesafesi
Dusus [m] Mesafesi Statik Basnc [Pa]
Hava Miktar
EBATLAR
m/h
1190
Hava Hz
(cm)
m/s mmSS mt. mt. 3.85 0.45 11.30 3.20 3.51 0.35 11.00 3.20 3.20 0.33 10.60 3.20 2.80 0.25 9.40 3.20 2.30 0.15 8.10 3.20 2.20 0.13 8.00 3.30 1.78 0.10 7.10 3.30
S.Basn
A.Mesafesi
D.Mesafesi
Dier Menfezler
TOPLAYICI MENFEZLER DAITICI MENFEZLER LNEER MENFEZLER KAPI TRANSFER MENFEZLER KARE PETEK MENFEZLER YUVARLAK KANAL MENFEZLER KARE TAVAN ANEMOSTADLARI YUVARLAK TAVAN ANEMOSTADLARI SLOT DFZRLER DNER HAVA DFZRLER JET AIZLIKLARI GEMC ANEMOSTADLARI
HAVA HIZLARI m / s
2.5 410 240 360 490 730 430 570 650 3 490 290 440 580 870 510 680 780 3.5 570 340 510 680 1,020 600 790 910 4 650 390 580 780 1.170 680 910 1.040 5 810 490 730 970 1.460 850 1.130 1.300
20 x 30 540
20 x 35 630 20 x 40 720
25 x 40 900
30 x 40 1.080 40 x 40 1440
320
390 520
490
580 780
650
780
810
970
970
20 x 45 810
30 x 45 1.215 45 x 45 1.823
290
440 660
440
660 980
580
870
730
870
1
15 x 60 810
1.5
440
2
580
290 580
870 1.310 1.750 2.190 2.620 3.060 3.500 4.370 5.250 6.120 1.170 1.150 2.330 2.920 3.500 4.080 4.670 5.830 7.000 8.160
Hava kanallarnn fleme noktalarn da kullanlr. Geni ve dar kasal olarak zel biimlendirilmi aliminyum profilden retilir. Damper taklabilir kanatlar yatay eksende sabit ve ya hareketli olabilir. Vidal ve sustal olarak monte edilen menfezler; tercihe gre eloksal, analog ve eloktrostatik frn boyal olarak imal edilir.
Lineer Menfezler
ok amal kullanma uygun olan lineer menfezler;fan-coil ve radyatr zerlerin de dz ve 15" lik al kanat yapsyla dar ve geni kasal olarak zel biimlendirilmi aliminyum profilden retilir. Damper taklabilir. Vidal, sustal ve mandall olarak monte edilen menfezler; tercihe gre eloksal, analog ve eloktrostatik frn boyal olarak imal edilir. Mandall montaj kr kasal olarak uygulanabilir.
Gemici Anemostadlar
Gemi kamaralar, WC, banyo vs. kk mahallerin hava landrma noktalarna taklan anemostad; dampersiz ola rak retilir ancak, debi ayar yaplabilme zellii tar. Tipi daireseldir. zel biimlendirilmi alimnyum profilden re tilir. Tercihe bal olarak eloksal, analog ve eloktrostatik frn boyal retilir, montaj tipi sustal veya vidaldr.
Slot Difzrler
Klima uygulamalarnda ve havalandrma sistemlerinde emi ve fleme difzr olarak kullanlrlar. Dekoratif bir grnme sahiptirler. Hava ayar damperi sayesinde havann istenilen oranda yarlanmas mmkndr. 1, 2, 3, 4 slotlu olarak standart imalatlar mmkn olabildii gibi istenilen uzunlukta da imalat yaplabilir. stenilen renkte eloktostatik frn boyal olarak boyanabilmektedir.
Damperler
fleme, emi kanallarnn ihtiya duyulan noktalarnda kullanlaca gibi,zel olarak cihaz emi ve fleme azlarnda kullanlr. Manuel kumanda edilebildii gibi, servomotor balanarak otomatik kumandaya da uygundur. % 0-100 arasnda kanat alan serbest ayarlanabilir. PVC veya metal dili mekanizmaya sahiptir. Kanat tipleri paralel ve zt'tr. Kasa ve kanatlar, zel biimlendirilmi alimnyum profilden imal edilir.
Hava aknda indksiyon ve indksiyon miktarnn hesaplanmas, coanda etkisi, hava jetinin nnde engel bulunmas halinde jetin davran, menfezlerde daralma etkisi nemlidir.
o o o o o o o
Scaklk scaklk dalm scaklk asimetrisi hava hz ve trblans iddeti nem, havalandrma verimlilii taze hava ak ses seviyesi olarak sralanmtr.
Scak ve souk hava jetlerinin davran ekilleri Penetrasyon derinliklerinin hesaplanmas ve buna bal olarak jet nozzle fleme asnn tespiti Jet nozzlen fleme asnn fleme havas scakl ile ortam scakl arasndaki farka gre kontrol Deplasmanl akta scak ve souk fleme havalarnn hareketi deme tipi difzrlerin, merdiven tipi difzrlerin ve slot difzrlerin seim ve yerletirilmesi Yksek miktarda hava deiimi gereken ortamlarda bahsi geen difzrlerle bu deiim salanamaz swirl difzr kullanlmas gerekir.
Menfez k Hz
Klima santralinden kanallarla salona ya da ortama gtrlen havann datmnda menfezlerden yararlanlr. nsan yaamnda, gerekli konfor artlarnn salanmas asndan menfez boyutlar ve ekli, tavandan ya da yanal duvarlardan datm, optimal menfez k hzlar bir klima tasarmnda birinci derecede nemli rol stlenirler. Klima sisteminde genel olarak yksek hava hzlarna izin verilmez Ancak datlan artlandrlm havann i ortama penetrasyonu da salanmas gerektiinden ok dk hzlar da gerekli sirklasyonu salayamazlar. Bu nedenle optimal bir hava hz seilmesi yoluna gidilir.
Menfez Konumu
nsan ve evre arasndaki s alverilerini ve dengesini hava hareketleri etkilemektedir. zellikle kapal bir hacim ierisinde hava giri ve k menfezlerinin konumu, pencerenin konumu ve byklkleri hava hz hareketlerini etkilemektedir. Cam nne yerletirilen peteklerin konumuna ve zerinde malzeme olup olmamasna gre hava hareketleri de deiebilir. Havann hareket hz arttka insann mesi artar. Hava hareketlerinin artmas insann evresindeki hareketsiz hava tabakasnn azalmasna neden olur, bu da me hissini oluturur. Ayrca; insan vcudu ile hava arasndaki tanmla olan s transferini etkiler.
Menfez Hz
Radyo ve Film Stdyosu, Ameliyathane Hastane, Yatak Odas, Otel Odas, Konut, Cami
2.5 - 5 m/s
5 - 8 m/s 8 - 10 m/s
Menfez k Hz
Klima proje taanm uygulanacak bir bina ya da hacim iin ok eitli zmler retilebilir. Karmak bir proje yerine daha basit ve ekonomik projeler seilebilir. Szgelimi rnek olarak seilen bir tiyatro salonunun yaz ve k alma tasarmn inceleyelim. Tiyatro salon alannn 280 m2 ve tavan yksekliinin 4.60m olarak verilsin. Bu hacmin gerek stlmas gerek serinletilmesi iin temiz havann klima santral vastasyla menfezlerden datlmas gerekmektedir. Burada klima proje tasarmnda nemli olan bu havann hangi menfez boyutunda ve hangi hzlarla tiyatro salonuna insanlar rahatsz etmeyecek ekilde iletilmesidir. Optimal artlar salayacak birok zm retilebilir. Ancak bunlardan biri en ideal konfor artlarn salayacaktr. Her iki alma durumunda yani yaz veya k almas halinde havann yanal duvarlardan iletilmesi, tavandan datlmas, menfez eidi ideal konfor artlarn etkileyecektir.
Besleme menfezleri
1,5-2,5
1,5-2,5
2-3
2-3
D hava panjuru
3-4
3-4
Menfez k Hz
Konfor artlarnn ve ntr deri scaklnn salanabilmesi iin hava hz ortalama 0,05 m/s olarak nerilmektedir. klimlendirilmeyen ortamlarda i ortamdaki hava hz nadiren 0,1 m/syi aar (Hppe ve Martinac, 1998). Hava hznn artmas halinde i ortam esintili ve rahatsz edici olabilmektedir. Dk hava hzlarnda ise ortamdaki havann hareketi azaldndan ortamda ikamet eden bireyler iin havasz bir ortam oluur. Vcut yzey scakl byk olduunda yksek hava hzlarnn s kayplarn ok arttrd ve sl konforu olumsuz etkiledii bilinmektedir.
Menfez k Hz
Konfor hava artlandrlmasnda salon ierisinde belirli bir hava hareketi olmas arzu edilmekle birlikte pratikte 0.3 m/s deerinden byk hzlar, verilen hava scaklnn odadaki hava scaklndan daha scak veya daha souk olmas halinde rahatszlk verirler. Byk iyeri ve hacimlerde insanlarn alt blgede artlandrma hava jeti vastasyla yaplabilir. Jet u hz insanlarn bulunduu blgede 0.25-0.30m/s yi gememesi konfor artlarnn olumas iin gereklidir. Ayrca klima tasarmnda ses ve grlt seviyeleri de ele alnmaldr. Ses deerleri rnein bir konferans salonu ve dershane iin 3540dB, bir radyo stdyosunda 15-25dB arasnda olmaldr
Menfez k Hz
Havann menfezlerden datm esnasnda ortama verilen hava, ortam scaklndan daha souksa aaya doru, daha scaksa yukarya doru bir ak gsterir. Ksaca souk havann aaya dmesi etkisi vardr. Dikey flemede souk havann aaya doru dme eilimi var iken scak havann aaya indirilmesi zor olur. Souk havann da flendikten sonra yksek scaklk gradyeni ve hzda dmesi ortamda bulunan insanlar rahatsz eder. Dolaysyla havann aaya belirli uzakla indikten sonra (ki biz bu uzakla etki uzakl ad vereceiz), hava hznn insanlar rahatsz etmeyecek bir hz da olmas gerekir. Bu hz genellikle Us=0.20 ile 0.30 m/s olarak kabul edilmektedir.
Menfez k Hz
Dier bir olgu da ekil de Coanda tesiri denilen havann tavana belli bir uzaklkta yatay ve tavandan belli bir ada flendiinde tavana yapma zelliinden yararlanarak havay mmkn olduu kadar yukarda tutup i hava ile karmasn salamaktr. Romen mhendisi olan Coanda jet uaklar zerinde almaktayken rahatsz edici bir olayla karlam ve motoru terkeden gaz jetinin yaknndan getii yzeylere yaptn gzlemlemitir. Bu olay, bir musluktan akmakta olan suya eimli olan bir yzey dedirildiinde suyun dey hareketi terkedip yzeyi izlemesine sebep olan olayla aynidir. Bunun nedeni jet ile yzey arasnda bir vorteks(girdap) olumas ve orada basnc drmesidir.
me hissi
bants ile ifade edilmitir. Bantdaki ; dir. Yukardaki formlden de anlalaca gibi 1C scaklk dmesi, hava hznn 0.135 m/sn. Artmas ile ayn etkiyi yapmaktadr. Konfor artlar asndan yazn Dt negatif, kn ise pozitif olmas istenilen bir durumdur. Hava hzlar endstri klimasnda da olduka nemli bir konudur. Seramik, tekstil gibi retim safhalarnda hava artlandrlmasnn gerektii uygulamalarda, rnlerin zerine flenilen hava hzlarnn kontrol nem tar.
rnek Menfez k Hz
Dzlemsel lineer bir menfez setiimizi varsayalm. Yatayda 10 adet zgaras ve deyde 5 adet zgaras olduunu dnrsek; bu menfezin 10x5=50 adet dzlemsel jet kna imkan verecek ekilde boyutlandrdmz varsayalm. Daha nce baz uygulamalarda menfezler iin tavsiye edilen hava k hzlar verilmektedir. rneimiz bir tiyatro salonu olduu iin tablodan bu mahale uygun bir deeri seebiliriz. Ayrca k hzlarmzn doruluu da bir anlamda test edilmi oluyor.
Tablo 1
Jet alan^cm^) VM(mJ/h) Adedi S etki uzak. Us(m/s) U0(m/s)
2m 2m 2m 2m 2m 2m 2m
2.5x2.5
3x3 2x2
26.5
31.8 42.4
484
403 302
2m
2m 2m
0.50
0.50 1.0
11.8
9.82 29.46
2.5x2.5
3x3
53
63.6
242
201
2m
2m
1.0
1.0
23.57
19.64
Menfez k Hz
Burada konferans salonlar iin nerilen hava k hz 5-8m/s olarak nerilmektedir. Tablo 1 de etki uzakl sonunda, yani menfezden ktktan 2 m sonra U=0.25m/s ye decek ekilde ikinci sradaki k hz U0=5.89m/s olarak belirlenir. Buradan jet alan:A0=2.5x2.5cm2 olarak bulunur. Menfezin boyutu yatayda L=10x2.5cm=25cm deyde H=5x2.5cm =12.5cm Dolaysyla faydal alan LxH=312.5cm2 olarak bulunur. Doal olarak ereve paylar bu boyuta ilave olacaktr. Bu menfezden ka adet gerektiini bulalm. Yine Tablo 1 den 968 adet jet alanna gereksinim olduundan bu sayy 50 ye blersek, Menfez Says=968/50 = 19-20 adet menfez gereklidir.
Menfez k Hz
Lineer menfezin zgara says tiyatro salonunda konulaca noktalara gre arttrlabilir. Dolaysyla menfez boyutu deiebilir. Szgelimi yukarda yatayda 10 adet zgara yerine 30 adet seersek, ve deyde 10 adet zgara seersek bu durumda menfez faydal boyutu, L=30x2.5cm=75cm H=10x2.5cm=25cm olarak bulunur. Bu tip bir menfezden 30x10, yani 300 jet elde edilmi olur. Dolaysyla menfez saysnda 3 ya da 5 datc menfezle o ortamn iklimlendirilmesi salanm olur. Bu tiyatro salonuyla ilgili rneklemeler oaltlabilir. Bylece tiyatro alan ierisinde belirli hava hzlarnda, grlt seviyesinden uzakta insanlarn asgari konfor artlar salanm olur.