Taşlikaya Ni̇hai̇ Çed Raporu

EYNER ENERJ RETM VE TC. LTD. T.
TALIKAYA REGLATR VE HES

(22,658 MWm/22,052 MWe), KIRMA-ELEME
NHA ED RAPORU VE HAR NTES TESSLER

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

0/398


TALIKAYA REGLATR VE HES (22,658
MWm/ 22,052 MWe),KIRMA-ELEME VE HAR
NTES TESSLER

NHA ED RAPORU

ARTVN L, ARHAV LES, BALLI DERE

KASIM-2011

EYNER ENERJ RETM VE TC. LTD. T. TALIKAYA REGLATR VE HES

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

1/398
P
r
o
j
e

S
a
h
i
b
i
n
i
n

Ad EYNER ENERJ RETM VE TC. LTD. T.
Adresi
Karsllar Mah. 82001 Sok. No:3 Emir Apart.
Zemin Kat ukurova/ADANA
Telefonu 0 322 231 06 26
Faks Nosu 0 322 231 22 12
Projenin Ad
TALIKAYA REGLATR VE HES (22,658
MWm/ 22,052 MWe),KIRMA-ELEME VE HAR
NTES TESSLER
Proje Bedeli 32.031.941 TL
Proje in Seilen Yerin
(Reglatr, HES,Beton Santrali ve
Konkasr Tesisi) Ak Adresi (Ad,
Mevkisi, Birden Fazla l veya
lede Yer Alyorsa Bunlar
Tanmlayan Yrenin Ad)
Artvin li, Arhavi lesi, Kapistre Deresinin yan
Kolu Olan Ball Dere zeri
Proje in Seilen Yerin
Koordinatlar, Zone
Koor. Sras : Saa-Yukar
Datum : ED-50
Tr : UTM
DOM : 39
Zon : 37
lek Faktr : 6 derecelik
Koor. Sras : Enlem-Boylam
Datum : WGS-84
Tr : UTM
DOM : Corafik
Zon : -
lek Faktr : -
Reglatr Alan Koordinatlar
698619.765:4565318.440
698559.446:4565272.701
698616.450:4565180.393
698716.927:4565254.418
698674.545:4565329.867
698647.452:4565306.887
41.21324334:41.36903457
41.21284648:41.36830079
41.21200171:41.36895021
41.21264329:41.37017180
41.21333274:41.36969119
41.21313257:41.36936081
letim Tneli Alan Koordinatlar
697787.896:4568487.890
697802.391:4568491.757
697816.885:4568495.618
698655.904:4565345.988
698659.617:4565332.052
698647.452:4565306.887
698633.609:4565312.664
698619.765:4565318.440
698626.698:4565335.053
698626.915:4565338.266
41.24197263:41.36014587
41.24200389:41.36031997
41.24203510:41.36049404
41.21348241:41.36947425
41.21335607:41.36951397
41.21313257:41.36936081
41.21318796:41.36919769
41.21324334:41.36903457
41.21339116:41.36912260
41.21342002:41.36912623
Ykleme Havuzu Alan Koordinatlar
697754.381:4568512.713
697835.437:4568536.360
697848.984:4568486.082
697770.454:4568469.191
41.24220424:41.35975428
41.24239725:41.36072846
41.24194142:41.36087370
41.24180861:41.35993184
Cebri Boru Alan Koordinatlar
697307.131:4568954.034
697327.148:4568976.370
697768.476:4568581.019
697790.669:4568562.623
697808.907:4568513.070
697794.830:4568507.889
697780.754:4568502.708
697765.305:4568544.681
697748.888:4568558.289
41.24628545:41.35456392
41.24648159:41.35480984
41.24281556:41.35994448
41.24264457:41.36020315
41.24219412:41.36040457
41.24215093:41.36023504
41.24210775:41.36006551
41.24248929:41.35989490
41.24261578:41.35970355

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

2/398
Santral Alan Koordinatlar
697314.997:4569059.225
697236.080:4569036.820
697203.928:4569005.649
697194.673:4568955.482
697237.541:4568887.295
697307.131:4568954.034
697327.148:4568976.379
41.24723027:41.35469172
41.24704787:41.35374340
41.24677517:41.35334992
41.24632591:41.35322335
41.24570176:41.35371250
41.24628545:41.35456392
41.24648167:41.35480984
Projenin ED Ynetmelii
kapsamndaki yeri (sektr, alt
sektr)
17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayl Resmi
Gazetede Yaynlanarak Yrrle Giren
evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmeliinin
Madde 7 (b) bendi b) Seme Eleme Kriterlerine
tabi olup (EK-2 Listesi, Madde 28 - Kurulu gc
0,5 MW ve zeri olan nehir tipi
santraller),"evresel Etki Deerlendirmesi
Gereklidir" karar verilen projelere evresel Etki
Deerlendirmesi Raporu hazrlanmas
zorunludur.
R
a
p
o
r
u

H
a
z
r
l
a
y
a
n
K
u
r
u
l
u
u
n

Ad
TOPUOLU MAD. SA N. VE TC. LTD. T.
Adresi 8.Cad. (Bikek) 123/5 Emek/ANKARA
Telefonu 0312 213 31 38
Faks Nosu 0312 213 31 48
Yeterlilik Belgesi
Nosu ve Tarihi
87
20/04/2010
Raporu Sunum Tarihi (Gn/Ay/Yl) /11/2011


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

3/398
NDEKLER LSTES

NDEKLER LSTES ....................................................................................................... 3
TABLOLAR ......................................................................................................................... 9
EKLLER ......................................................................................................................... 12
EK LSTES ...................................................................................................................... 13
KISALTMALAR ................................................................................................................. 14
BLM I: PROJENN TANIMI VE AMACI ....................................................................... 17
(Proje konusu faaliyetin tanm, mr, hizmet amalar, pazar veya hizmet alanlar ve
bu alan ierisinde ekonomik ve sosyal ynden lke, blge ve/veya il leinde
nem ve gereklilikleri) ..................................................................................................... 17
BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU ...................................................... 24
II.1 Projenin Yeri (krma-eleme tesisi ile beton santrali dahil) (lgili Valilik veya Belediye
tarafndan doruluu onanm olan proje yerinin, lejant ve plan notlarnn da yer ald
onanl evre Dzeni Plan ve mar Planlar zerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi
kullanm haritas zerinde gsterimi,) .......................................................................... 24
II.2. Proje Kapsamndaki (beton santrali ve konkasr tesisi dahil) nitelerin Konumu,
Teknik Altyap niteleri, dari ve Sosyal niteler, Varsa Dier niteler, Bunlar in
Belirlenen Kapal ve Ak Alan Byklkleri, Bu nitelerin Proje Alan indeki
Konumlarnn Vaziyet Plan veya Kroki zerinde Gsterimi, Dier Tekniklerle Temsili
veya Maket Gsterimler,) ............................................................................................. 28
BLM III: PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI ..................................... 41
III.1. Projenin Gereklemesi ile lgili Yatrm Program ve Finans Kaynaklar, ........... 41
III.2. Projenin Gereklemesi ile lgili Akm emas veya Zamanlama Tablosu ....... 44
III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi ............................................................................ 47
III.4. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gereklemesine Bal Olarak, Proje
Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Tasarlanan Dier
Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri, ........................................................................ 49
III.5. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gerekleebilmesi iin Zaruri Olan
ve Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Planlanan Dier
Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri, ........................................................................ 49
III.6. Kamulatrma ve/veya Yeniden Yerleimin Nasl Yaplaca .............................. 51
III.7. Dier Hususlar ..................................................................................................... 52
BLM IV: PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGLATR, HES, BETON SANTRAL
VE KONKASR TESS PROJESNDEN ETKLENECEK ALANIN BELRLENMES VE
BU ALAN NDEK MEVCUT EVRESEL ZELLKLERN AIKLANMASI (*) ........... 54
IV.1. Projeden Etkilenecek Alann Belirlenmesi, (etki alannn nasl ve neye gre
belirlendii aklanacak ve etki alan harita zerinde gsterilecek) ............................. 54
IV.2. Etki Alan erisindeki Fiziksel ve Biyolojik evrenin zellikleri ve Doal
Kaynaklarn Kullanm, ................................................................................................. 55
IV.2.1. Meteorolojik ve klimsel zellikler ............................................................... 55
IV.2.2. Jeolojik zellikler (jeolojik yapnn fiziko-kimyasal zellikleri, tektonik
hareketler, mineral kaynaklar, heyelan, benzersiz oluumlar, , sel, kaya dmesi
balklar altnda incelenmesi, 1/100000, 1/25000 ve/veya 1/5000lik jeolojik harita
ve lejand), ............................................................................................................. 60
IV.2.3. Hidrojeolojik zellikleri (yer alt su seviyeleri, halen mevcut her trl keson,
derin artezyen vb. kuyular, proje alanna mesafeleri, emniyetli ekim deeri, suyun
fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik zellikleri, yer alt suyunun mevcut ve planlanan
kullanm), .............................................................................................................. 66
IV.2.4. Yer alt ve Termal Su Kaynaklarnn Hidrojeolojik zellikleri (su seviyeleri,
miktarlar, emniyetli ekim deerleri, kaynaklarn debileri, mevcut ve planlanan
kullanm,) .............................................................................................................. 68
IV.2.5. Hidrolojik zellikler (yzeysel su kaynaklarnn deniz, gl, akarsu ve dier

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

4/398
sulak alanlar- fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik zellikleri, akarsularn
debileri, mevsimlik deiimleri, taknlar, su toplama havzas, sedimantasyon,
drenaj, tm su kaynaklarnn ky kullanmlar, ekolojik zellikleri), ........................ 70
IV.2.6. Yzeysel Su Kaynaklarnn Mevcut ve Planlanan Kullanm (ime, kullanma,
sulama suyu, gl, glet, su rnleri ihtihsali, ulam, turizm, elektrik retimi, spor ve
benzeri amal su ve/veya ky kullanmlar, dier kullanmlar) ve bunlarn proje
sahasna gre konumlar, mesafeleri, .................................................................... 73
IV.2.7. Kurulacak Reglatrn Su Toplama Havzas ile lgili, Balldereye likin en
az 10 Yllk Aylk Maksimum, Aylk Minimum ve Aylk Ortalama Debilerinin m
3
/sn
olarak verilmesi, ..................................................................................................... 80
IV.2.8. Projenin Yer Ald Havzann Su Kullanm Durumu, Ya-Ak likisi,
Ekolojik Potansiyeli, Projenin Kurulaca Su Kaynann/Kaynaklarnn Uzun Yllara
Ait Aylk Ortalama Deerleri (m
3
/sn), Akm Gzlem stasyonlar ve Reglatr
Yerlerini Temsil Eden Uzun Yllara Ait Akm Deerlerinin, lgili Kurum (bu verilerin
temin edildii kurum) Onay Alnarak Sunulmas ................................................... 81
IV.2.9. Toprak zellikleri ve Kullanm Durumu (topran fiziksel-kimyasal ve
biyolojik zellikleri, arazi kullanm kabiliyeti snflamas, erozyon, topran mevcut
kullanm), .............................................................................................................. 87
IV.2.10. Tarm Alanlar (tarmsal geliim proje alanlar, zel mahsul plantasyon
alanlar) Sulu ve Kuru Tarm Arazilerinin Bykl, rn Desenleri ve Bunlarn
Yllk retim Miktarlar, ........................................................................................... 91
IV.2.11. Orman Alanlar (aa trleri ve miktarlar, kaplad alan byklkleri ve
kapall bunlarn mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanm amalar, orman
inceleme deerlendirme formu), ............................................................................ 95
IV.2.12. Koruma Alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat
Antlar, Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Biyogenetik
Rezerv Alanlar, Biyosfer Rezervleri, Doal Sit ve Antlar, Tarihi, Kltrel Sitler,
zel evre Koruma Blgeleri, zel evre Koruma Alanlar, Turizm Alan ve
Merkezleri, Mera Kanunu kapsamndaki alanlar), .................................................. 99
IV.2.13. Sulaklardaki (gl, akarsu) Canl Trleri (bu trlerin tabii karakterleri,
ulusal ve uluslar aras mevzuatla koruma altna alnan trler; bunlarn reme,
beslenme, snma ve yaama ortamlar; bu ortamlar iin belirlenen koruma
kararlar,), ............................................................................................................. 107
IV.2.14. Flora ve Fauna (trler, endemik zellikle lokal endemik bitki trleri, alanda
doal olarak yaayan hayvan trleri, ulusal ve uluslar aras mevzuatla koruna
altna alnan trler, nadir ve nesli tehlikeye dm trler ve bunlarn alandaki
bulunu yerleri, av hayvanlarnn adlar, poplasyonlar ve bunlar iin alnan
Merkez Av Komisyonu Kararlar) Proje Alanndaki Vejetasyon Tiplerinin Bir Harita
zerinde Gsterilmesi. Projeden ve almalardan Etkilenecek Canllar in
Alnmas Gereken Koruma nlemleri (inaat ve iletme aamasnda). Arazide
Yaplacak Flora almalarnn Vejetasyon Dneminde Gerekletirilmesi ve Bu
Dnemin Belirtilmesi, ........................................................................................... 118
IV.2.15. Peyzaj Deeri Yksek Yerler ve Rekreasyon Alanlar ............................ 152
IV.2.16. Madenler ve Fosil Yakt Kaynaklar (rezerv miktarlar, mevcut ve planlanan
iletilme durumlar, yllk retimleri ve bunun lke veya yerel kullanmlar iin nemi
ve ekonomik deerleri), ........................................................................................ 155
IV.2.17. Hayvanclk (trleri, beslenme alanlar, yllk retim miktarlar, bu rnlerin
lke ekonomisindeki yeri ve deeri), .................................................................... 162
IV.2.18. Devletin Yetkili Organlarnn Hkm ve Tasarrufu Altnda Bulunan Araziler
(Askeri Yasak Blgeler, kamu kurum ve kurulularna belirli amalarla tahsis
edilmi alanlar, vb.), ............................................................................................. 163
IV.2.19. Proje Yeri ve Etki Alannn Hava, Su, Toprak ve Grlt Asndan Mevcut
Kirlilik Yknn Belirlenmesi ................................................................................ 163

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

5/398
IV.2.20. Dier zellikler. ...................................................................................... 166
IV.3. Sosyo Ekonomik evrenin zellikleri ............................................................. 166
IV.3.1. Ekonomik zellikler (yrenin ekonomik yapsn oluturan balca sektrler,
yresel igcnn bu sektrlere dalm, sektrlerdeki mal ve hizmet retiminin
yre ve lke ekonomisi iindeki yeri ve nemi, dier bilgiler), ............................. 166
IV.3.2. Nfus (yredeki kentsel ve krsal nfus, nfus hareketleri; gler, nfus art
oranlar, ortalama hane halk nfusu, dier bilgiler), ............................................ 169
IV.3.3. Gelir (yredeki gelirin ikollarna dalm, ikollar itibariyle kii bana
den maksimum, minimum ve ortalama gelir), .................................................. 171
IV.3.4. sizlik (yredeki isizlik nfus ve faal nfusa oran) ................................ 172
IV.3.5. Yredeki Sosyal Altyap Hizmetleri (eitim, salk kltr hizmetleri ve bu
hizmetlerden yararlanlma durumu), .................................................................... 173
IV.3.6. Kentsel ve Krsal Arazi Kullanmlar (yerleme alanlarnn dalm, mevcut
ve planlanan kullanm alanlar, bu kapsamda sanayi blgeleri, konutlar, turizm
alanlar vb.), ......................................................................................................... 177
IV.3.7. Dier zellikler ......................................................................................... 178
BLM V: PROJENN BLM IVDE TANIMLAMAM ALAN ZERNDEK ETKLER
VE ALINACAK NLEMLER: .......................................................................................... 180
(Bu Blmde; projenin fiziksel ve biyolojik evre zerine etkileri, bu etkileri
nlemek, en aza indirmek ve iyiletirmek iin alnacak yasal, idari ve teknik nlemler
V.I ve V.2 balklar iin ayr ayr ve ayrntl bir ekilde aklanr). ........................... 180
V.1. Arazinin Hazrlanmas, naat ve Tesis Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve
Biyolojik evre zerine Etkileri ve Alnacak nlemler (Reglatr, HES, iletim hatt
(tnel ve kanal), Beton Santrali, konkasr tesisi dahil), (inaat aamasndaki etkiler her
bir reglatr, HES ve bunlara ait iletim tesisleri ve dier yaplar iin ayr ayr
irdelenecektir) ............................................................................................................ 180
V.1.1. Arazinin Hazrlanmas in Yaplacak ler Kapsamnda Nerelerde ve Ne
Kadar Alanda Hafriyat Yaplaca, Hafriyat Miktar, Hafriyat Art Toprak, Ta,
Kum vb. Maddelerin Nerelere Tanacaklar, Nerelerde Depolanacaklar veya
Hangi Amalar in Kullanlacaklar, Hafriyat Dkm Sahalarnn Konumu, Hafriyat
Srasnda Kullanlacak Malzemeler, ..................................................................... 180
V.1.2. Takn nleme ve Drenaj lemleri ........................................................... 184
V.1.3. Arazinin Hazrlanmas Srasnda ve Ayrca nitelerin nasnda Kullanlacak
Maddelerden Parlayc, Patlayc, Tehlikeli, Toksik ve Kimyasal Olanlarn
Tanmlar, Depolanmalar ve Kullanmlar, Bu ler in Kullanlacak Aletler ve
Makineler, ............................................................................................................ 185
V.1.4. Proje Alan indeki Su Ortamlarnda Herhangi bir Amala Gerekletirilecek
Kaz, Dip Taramas vb. lemler Nedeni ile karlacak Ta, Kum, akl ve benzeri
Maddelerin Miktarlar, Nerelere Tanacaklar veya Hangi Amalar iin
Kullanlacaklar, .................................................................................................... 190
V.1.5. Reglatr ve HES Yapm Dolaysyla Kullanlacak Olan Malzemenin
Nereden ve Nasl Temin Edilecei ....................................................................... 190
V.1.6. Konkasr Tesisinin Kapasitesi, Teknolojisi, retim Miktarlarnn alma
Sreleri (gn-ay-yl), Ulam Altyaps Plan, Altyapnn nas ile lgili lemler,
Kullanlacak Makine Ekipmanlar, ........................................................................ 191
V.1.7. Beton Santrali Tesisinin Kapasitesi, Teknolojisi, retim Miktarlarnn alma
Kullanlacak Makine Ekipmanlar, ........................................................................ 194
V.1.8. naat Esnasnda Krma, tme, Tama ve Depolama gibi Toz Yayc
lemler, Kmlatif Deerler, ................................................................................ 198
V.1.9. Zemin Emniyeti ve Su Kaa Olmamas iin Yaplacak lemler, ............ 224
V.1.10. Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan iin Gerekli Arazinin Temini
Amacyla Kesilecek Aalarn Tr ve Saylar, Kesilecek Aalarn Blgedeki

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

6/398
Orman Ekosistemi zerine Etkileri, Ortadan Kaldrlacak Tabii Bitki Trleri ve Ne
Kadar Alanda Bu lerin Yaplaca, Flora ve Fauna zerine Olabilecek Etkiler, 225
V.1.11. naat lemleri Sresince Su Ortamnda, Dere Yatanda ve Proje
Alannda Mevcut Canl Trlerine (karasal ve sucul flora-fauna) Olabilecek Etkiler ve
Hassas Trlerin Ne ekilde Korunaca, Alnacak nlemler, .............................. 228
V.1.12. Arazinin Hazrlanmas, naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla
Elden karlacak Tarm Alanlarnn Bykl, Bunlarn Arazi Kullanm
Kabiliyetleri ve Tarm rn Trleri, ...................................................................... 230
V.1.13. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Kadar
Yaplacak lerde Kullanlacak Yaktlarn Trleri, zellikleri, Oluacak
Emisyonlar, .......................................................................................................... 232
V.1.14. Proje Kapsamnda Kullanlacak Suyun Temin Edilecei Kaynaklardan
Alnacak Su Miktarlar, Su Temini Sistemi ve Bu Sularn Kullanm Amalarna gre
Miktarlar, Oluacak Atk Sularn Cins ve miktarlar, Dearj Edilecei Ortamlar, . 235
V.1.15. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek
Meydana Gelecek Kat Atk Miktarlar, Ne ekilde Bertaraf Edilecei, ................ 244
Yaplacak ler Nedeni ile Meydana Gelecek Vibrasyon, Grltnn Kaynaklar ve
Seviyesi, Kmlatif Deerler, ............................................................................... 247
V.1.17. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine
Getirilecek lerde alacak Personelin ve Bu Personele Bal Nfusun Konut ve
Dier Teknik/Sosyal Altyap htiyalarnn Nerelerde ve Nasl Temin Edilecei, . 262
Srdrlecek lerden, nsan Sal ve evre iin Riskli ve Tehlikeli Olanlar, ... 262
V.1.19. naat Faaliyetlerinin Karasal ve Sucul Flora/Fauna zerine Olas Etkiler
ve Alnacak Tedbirler, Btncl Etki Deerlendirmesi, ........................................ 264
V.1.20. Proje Alannda, Peyzaj eleri Yaratmak veya Dier Amalarla Yaplacak
Saha Dzenlemelerinin (aalandrma ve/veya yeil alan dzenlemeleri vb.) Ne
Kadar Alanda, Nasl Yaplaca, Bunun iin Seilecek Bitki ve Aa Trleri, ...... 273
V.1.21. Proje Alan Beton Santrali ve Konkasr Tesisi Dahil Olmak zere Yeralt ve
Yerstnde Bulunan Kltr ve Tabiat Varlklarna (geleneksel kentsel dokuya,
arkeolojik kalntlara, korunmas gerekli doal deerlere) Olabilecek Etkilerin
Belirlenmesi, ........................................................................................................ 273
V.1.22. Dier zellikler ........................................................................................ 273
V.2. Projenin letme Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine
Etkileri ve Alnacak nlemler, .................................................................................... 274
V.2.1 Proje Kapsamndaki Tm nitelerin zellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi
nitelerde Gerekletirilecei, Kapasiteleri, nitelerde retilecek Mal ve/veya
Hizmetler, Nihai ve Yan rnlerin retim Miktarlar, ........................................... 274
V.2.2. Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla Korunmas Gereken Alanlar zerine
Etkiler, .................................................................................................................. 278
V.2.3. Kaynan Kullanlmas ve Reglatr Yaplarnda Su Tutulmas Sonucu Su
Kalitesine ve Su Ortamndaki Canllara Olabilecek Etkiler, Proje iin Tespit Edilen
Balk Trlerine Ait Gei Yaplar, ........................................................................ 278
V.2.4. Dere Yatana Braklacak Su Hesab (havza akmlar, ya-ak ilikisi,
ekolojik potansiyel, son 10 yllk ortalama debiler, varsa ulusal ve uluslar aras
mevzuatla korunan balk trleri ve muhtemel ihtiyalar, su haklar (ime-kullanma,
sulama, alabalk yetitiricilii) v.b dikkate alnmal, mansap can suyu k yerinin
gsterildii aklayc izim) ................................................................................. 281
V.2.5. Suyun Temin Edilecei Kaynan Kullanlmas, Su Tutulmas Sonucu
Mansapta Olabilecek Deiimler, Bu Deiimlerin Su Kalitesine ve Su Ortamndaki
Canllara Etkileri, Doal Yaam zerine Etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi,
sucul yaam, sediment gelii vb.) ........................................................................ 305

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

7/398
V.2.6. Projenin Membaa ve Mansabnda Varsa Dier Projelerin (baraj, reglatr,
HES vb.) Belirtilmesi, Ekosistem zerindeki Etkilerinin Deerlendirilmesi, ......... 309
V.2.7. Kaynaa Ait Varsa Dier Kullanm ekilleri ve Etkileri, (proje alanna yakn
yerleim yerlerine ait su haklar ve tarmsal faaliyetlere ilikin deerlendirme) ... 311
V.2.8. Yeralt ve Yzeysel Su Kaynaklarna Olabilecek Etkiler, ........................... 311
V.2.9. Orman Alanlarna Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Kar Alnacak Tedbirlerin
Tanmlanmas, ..................................................................................................... 312
V.2.10. Tarm Alanlarna Olabilecek Etkiler ve Bu Etkilere Kar Alnacak
Tedbirlerin Tanmlanmas, ................................................................................... 313
V.2.11. Karasal ve Sucul Flora / Fauna zerine Olas Etkiler ve Alnacak
Tedbirler, .............................................................................................................. 314
V.2.12. Projenin letilmesi Srasnda alacak Personelin ve Bu Personele Bal
Nfusun Konut ve Dier Sosyal/Teknik Altyap htiyalarnn Nerelerde, Nasl
Temin Edilecei, .................................................................................................. 317
V.2.13. dari ve Sosyal nitelerde me ve Kullanma Amal Sularn Kullanm
Sonrasnda Oluacak Atk Sularn Artlmas iin Uygulanacak Artma Tesisi
Karakteristii, Prosesinin Detaylandrlmas ve Artlan Atk Sularn Hangi Alc
Ortamlara, Ne Miktarlarda, Nasl Verilecei, ........................................................ 317
V.2.14. Konut, Sosyal ve dari Tesislerden Oluacak Kat Atk Miktar ve zellikleri,
Bu Atklarn Nerelere ve Nasl Tanacaklar veya Hangi Amalar iin ve Ne
ekilde Deerlendirilecei, .................................................................................. 319
V.2.15. Proje nitelerinin letilmesi Srasnda Oluacak Grltnn Kaynaklar ve
Kontrol iin Alnacak nlemler, .......................................................................... 321
V.2.16. Dier zellikler. ....................................................................................... 321
V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik evre zerine Etkileri............................................... 322
V.3.1. Proje le Gereklemesi Beklenen Gelir Artlar; Yaratlacak stihdam
mkanlar, Nfus Hareketleri, Gler, Eitim, Salk, Kltr, Dier Sosyal ve Teknik
Altyap Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanlma Durumlarnda Deiiklikler vb.
, ............................................................................................................................ 322
V.3.2. evresel Fayda-Maliyet Analizi. ................................................................ 322
V.3.3. Projenin Gereklemesine Bal Olarak Sosyal Etkilerin
Deerlendirilmesi. ................................................................................................ 323
BLM VI: LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK VE SREN
ETKLER VE BU ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER ..................................... 325
VI.1. Arazi Islah, ........................................................................................................ 325
VI.2. Proje Alan ve Konkasr Tesisinde Yaplacak Arazi Islah ve Reklamasyon
almalar, ................................................................................................................ 325
VI.3. Mevcut Su Kaynaklarna Etkiler, ....................................................................... 326
BLM VII: PROJENN ALTERNATFLER .................................................................. 328
(Bu blmde yer seimi, teknoloji, alnacak nlemler, alternatiflerin karlatrlmas
ve tercih sralamas belirtilecektir.) .............................................................................. 328
BLM VIII: ZLEME PROGRAMI ................................................................................. 330
VIII.1. Faaliyetin naat iin nerilen zleme Program, Faaliyetin letmesi ve letme
Sonras iin nerilen zleme Program ve Acil Mdahale Plan, ................................ 330
VIII.2. ED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliinde Yeterlik
Belgesi alan kurum/kurulularn ykmllkleri Balnn kinci Paragrafnda Yer Alan
Hususlarn Gerekletirilmesi ile lgili Program. ......................................................... 335
BLM IX: HALKIN KATILIMI ....................................................................................... 337
(Projenin etkilenmesi muhtemel yre halknn nasl ve hangi yntemlerle
bilgilendirildii, proje ile ilgili halkn grlerinin ve konu ile ilgili aklamalarn ED
Raporuna yanstlmas) ................................................................................................. 337
BLM X: YUKARIDAK BALIKLAR ALTINDA VERLEN BLGLEN TEKNK
OLMAYAN BR ZET .................................................................................................... 339

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

8/398
(Projenin inaat ve iletme aamalarnda yaplmas planlanan tm almalarn ve
evresel etkiler iin alnmas ngrlen tm nlemlerin, mmkn olduunca basit,
teknik terim iermeyecek ekilde ve halkn anlayabilecei sadelikte anlatlmas) .. 339
BLM XI: SONULAR ................................................................................................. 345
(Yaplan tm aklamalarn zeti, projenin nemli evresel etkilerinin sraland ve
projenin gereklemesi halinde olumsuz evresel etkilerin nlenmesinde ne lde
baar salanabileceinin genel bir deerlendirme, proje kapsamnda alternatifler
aras seimler ve bu seimlerin nedenleri) ................................................................. 345
NOTLAR VE KAYNAKLAR ............................................................................................ 365
EKLER ............................................................................................................................. 370


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

9/398
TABLOLAR

Tablo 1. Proje Sahasna En Yakn Yerleim Yerleri Ve Bunlarn Proje nitelerine Gre
Konumlar
Tablo 2. Proje nitelerine Ait Koordinatlar ve nitelerin Kapladklar Alanlar
Tablo 3. Talkaya Reglatr ve HES Maliyet Hesaplamalar
Tablo 4. Talkaya Reglatr Tesis Yaplar
Tablo 5. Yatrm Program
Tablo 6. Firm Enerji, Sekonder Enerji ve Pik G Faydalar
Tablo 8. Tablolarda Kullanlan Formller
Tablo 9. Ekonomik Analiz Sonular (6 & 3,3 cent/kW)
Tablo 10. Ekonomik Analiz Sonular (6 & 6 cent/kW)
Tablo 11. Talkaya Reglatr ve HES Toplam Maliyet ve Giderleri
Tablo 12. Talkaya Reglatr ve HES Toplam Fayda ve Giderleri (6&3,3 cent/kW)
Tablo 13. Talkaya Reglatr ve HES Toplam Fayda ve Giderleri (6 & 6 cent/kW)
Tablo 14. Talkaya Reglatr ve HES Karllk Oran (6 & 3,3 cent/kW)
Tablo 15. Talkaya Reglatr ve HES Karllk Oran (6 & 6 cent/kW)
Tablo 16. Artvin li Aylara Gre Scaklk Deiimleri
Tablo 17. Artvin li Ya Durumu
Tablo 18. Artvin li Ortalama Ak, Bulutlu, Kapal Gnler Says
Tablo 19. Artvin li Nem Durum
Tablo 20. Artvin line Ait Rzgar Durumu
Tablo 21. Artvin li Aylk Ortalama Rzgar Hzlar (m_sec)
Tablo 22. Artvin li Aylk Esme Saylar Toplam Tablosu
Tablo 23. alayan Formasyonuna ait Q Kaya Snflamas (Barton vd, 1974)
Tablo 24. Artvin li Scak su ve Madensuyu Kaynaklar.
Tablo 25. Artvin li Jeotermal Su Kaynaklar ve Kullanm Amalar
Tablo 27. Artvin lindeki Akarsularn Feyezan Debileri
Tablo 28. Artvin lindeki Gller
Tablo 29. Thornthwaite Yntemine Gre Artvin linin Su Bilanosu
Tablo 30. Artvin li Snrlar erisindeki me Suyu Tesisleri
Tablo 31. letmedeki Takn Koruma, Erozyon Ve Rusubat Kontrol Tesisleri
Tablo 32. na Halindeki Takn Koruma, Erozyon Ve Rusubat Kontrol Tesisleri
Tablo 33. Proje Havzasnda Bulunan Dier Tesisler ve Konumlar
Tablo 34. Talkaya Reglatr Yeri Aylk Ortalama Akmlar (1978-2009)
Tablo 35. DM- Ortacalar Meteoroloji stasyonu Aylk Ya Deerleri (mm)
Tablo 36. DS- Sargl Meteoroloji stasyonu Aylk Toplam Ya Deerleri (mm)
Tablo 37. Akm Gzlem stasyonlarna Ait Karakteristik Bilgiler ve Gzlem Periyotlar
Tablo 38. Artvin li Genel Toprak Yaps Dalm
Tablo 39. Artvin li 2009 Yl Tarm Alan Dalm
Tablo 41. Artvin linde Bulunan Milli Parklar
Tablo 42. Artvin linde Bulunan Tabiat Parklar
Tablo 43. Artvin linde Bulunan Tabiat Koruma Alanlar
Tablo 44. alma Blgesinin Tatlsu Alg Trleri
Tablo 45. alma Blgesinin Zooplanktonik Organizmalar
Tablo 46. alma Alanndaki Bentik Omurgasz Trleri
Tablo 47. alma Blgesinin Balk Trleri
Tablo 48. Talkaya Reglatr ve HES Proje Sahas Floristik Listesi
Tablo 49. Artvin-Arhavi, Talkaya-HES Proje Alan kiyaaml Trleri ve Koruma Statleri
Tablo 50. Artvin -Arhavi, Talkaya-HES Proje Alan Srngen Trleri ve Koruma Statleri
Tablo 51. Artvin-Arhavi, Talkaya-HES Proje Alan Ku Trleri ve Koruma Statleri
Tablo 52. Artvin, Arhavi Talkaya- HES Proje Alan ve Yakn evresinde Belirlenen Memeli
Hayvan Trleri ve Koruma Statleri
Tablo 53. Proje Alan Snrlar erisinde ve Yakn evrede Kaydedilmi Olan Trler Arasndan
Av Hayvan Statsne Sahip Olan Ku ve Memeli Hayvan Trleri.
Tablo 54. Artvin li Linyit Yataklar

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

10/398
Tablo 55. Artvin li 2009 Yl Verilerine Gre Bykba Hayvan Varl
Tablo 56. Artvin li 2009 Yl Verilerine Gre Kkba Hayvan Varl
Tablo 57. Artvin linde letme Byklklerine Gre Hayvan Dalm
Tablo 58. Artvin linin 2009 Yl Sonu tibariyle Hayvansal retim Miktarlar
Tablo 59. Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi 2009 Verileri
Tablo 60. Yllara Gre Arhavi Nfus Verileri
Tablo 61. Genel Nfus Saymlarna gre Tahmini Nfus Deiimi
Tablo 62. 2008-2009 Yl G Miktar
Tablo 63. Hane Halk Byklne Gre Hane Halk Says (2000)
Tablo 64. Artvin 2001 Yl Gayri Safi Yurt i Hasla
Tablo 65. 2009 Yl sizlik Oran Tablosu
Tablo 66. stihdama ilikin KUR Temel Gstergeleri
Tablo 67. Artvin KUR Mdrlne kaytl sizlerin Mesleki Dalm
Tablo 68. Okuma Yazma Durumu Ve Cinsiyete Gre Nfus ( 6 +ya ) - 2009
Tablo 69. Eitim Seviyesine Gre Okul Says
Tablo 70. Dier Eitim Kurumlar
Tablo 71. niteler ve Yaklak Hafriyat Miktarlar
Tablo 72. Hafriyat leri ve naat Aamasnda Kullanlacak Ekipmanlar
Tablo 73. Krma-Eleme Tesisinin Zamana Bal retim Deerleri
Tablo 74. Krma-Eleme Tesisine Ait Koordinatlar
Tablo 75. Makine ve Ekipman Listesi
Tablo 76. Har nitesi Tesisi in Zamana Bal retim Deerleri
Tablo 77. Har nitesi Tesisine Ait Koordinatlar
Tablo 78. Har nitesi Tesisinde Kullanlacak Makine ve Ekipman Listesi
Tablo 79. Proje Alanndaki Kaz Miktarlar ve Tanacaklar Yerler
Tablo 80. Reglatr Sahasndan Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
Tablo 81. letim Tnelinden Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
Tablo 82. Ykleme Havuzunda Yaplacak Hafriyattan Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
Tablo 83. Yaylma Snflarna Gre M Deerleri
Tablo 84. Rzgar Verilerini Snflanmas
Tablo 85. Havada Asl Partikllerin Dalm (g/m
3
) (Ykleme Havuzu Alan)
Tablo 86. ken Tozlarn Dalm (mg/m
2
.saat) (Ykleme Havuzu Alan)
Tablo 87. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (Ykleme Havuzu
Alan in)
Tablo 88. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (Ykleme Havuzu Alan in)
Tablo 89. Cebri Boru ve Santral Binas Alannda Yaplacak Hafriyattan Kaynakl Oluacak
Emisyon Miktar
3
) (Cebri Boru ve Santral Binas in)
2
.saat) (Cebri Boru ve Santral Binas in)
Tablo 92. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (Cebri Boru ve
Santral Binas in)
Tablo 93. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (Cebri Boru ve Santral Binas in)
Tablo 94. Reglatr Alan Ulam Yolu almasndan Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
3
) (Reglatr Alan Ulam Yolu in)
2
.saat) (Reglatr Alan Ulam Yolu in)
Tablo 97. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (Reglatr Alan
Ulam Yolu in)
Tablo 98. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (Reglatr Alan Ulam Yolu in)
Tablo 99. Ykleme Havuzu Ulam Yolu almasndan Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
3
) (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)
2
.saat) (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)
Tablo 102. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (Ykleme Havuzu
Ulam Yolu in)
Tablo 103. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)
Tablo 104. antiye Sahasndan Kaynakl Oluacak Emiyon Miktar
3
) (antiye Sahas in)
2
.saat) (antiye Sahas in)
Tablo 107. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (antiye Sahas
in)

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

11/398
Tablo 108. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (antiye Sahas in)
Tablo 109. naat Aamasnda Kullanlacak Makineleri
Tablo 110. Motorinin zellikleri
Tablo 111. Dizel Aralardan Yaylan Kirlenmenin Faktrleri
Tablo 112. Makinelerinden Kaynaklanmas Beklenen Kirletici Deerler
Tablo 113. Evsel Nitelikli Atksu Dearj Kriterleri
Tablo 114. Tipik Evsel Atk Su Kirleticileri ve Ortalama Konsantrasyonlar
Tablo 115. Evsel Nitelikli Atk Su erisindeki Kirletici Ykleri
Tablo 116. Proje Kapsamnda Kullanlacak Su Miktarlar, Oluacak Atk Su Miktarlar ve
Berteraf Yntemleri
Tablo 117. Ses Gc Dzeyleri
Tablo 118. Ara ve Ekipmanlarn Ses Gc Dzeyleri
Tablo 119. Ses Gc Dzeylerinin Oktav Bantlarna Dalm
Tablo 120. Ses Basn Dzeyleri
Tablo 121. Atmosferik Yutu
Tablo 122. Nihai Ses Basn Dzeyleri
Tablo 123. Dzeltme Faktrleri
Tablo 124. Ses Dzeyleri
Tablo 125. Lgndz Deerleri
Tablo 126. antiye Alan in evresel Grlt Snr Deerleri
Tablo 127. Mesafeye Gre Titreim Hz Deerleri (W = 2,24 kg)
Tablo 128. Bina Temeli Titreim Hz (Vo) Deerlerine Bal Olarak Patlatma Nedeniyle Hasar
Grebilecek Bina Trleri (Forssbland,1981)
Tablo 129. Patlatma Yaplan Kaya Tr ve Bina Temeli Altndaki Kaya Trne Bal Olarak
Deiim Gsteren k Katsays Asgari ve Azami Deerleri (Armac Printing
Company).
Tablo 130. Montana (Tennant, 1976) Yntemine Gre Balk, Vahi Yaam ve Rekreasyon
Amal Akarsu Aknt Oranlar
Tablo 131. Talkaya Reglatr Yerine Ait En Kesit Parametreleri ve Boyutsuz Islak evre ve
Boyutsuz Debi Deerleri
Tablo 132. Talkaya Reglatr in Hesaplanan Can Suyu Miktar (m
3
/sn)
Tablo 133. Hesaplanan Aylk Bazda Can Suyu Miktarna Gre Derede Meydana Gelebilecek
Su Seviyesi
Tablo 134. Hesaplanan Aylk Bazda Can Suyu Miktarna Gre Derede Meydana Gelebilecek
Su Hz
Tablo 135. Debi Sreklilik ndisine Gre Hesaplanan Parametrelere Ait Deerler
Tablo 136. Son 10 Yllk Gnlk Bazda llen Akm Verilerinden Elde Edilen ve 7Q10
Ynteminde Kullanlacak Olan Veri Seti
Tablo 137. Son 20 Yllk Gnlk Bazda llen Akm Verilerinden Elde Edilen ve 7Q20
Ynteminde Kullanlacak Olan Veri Seti
Tablo 138. Farkl Yntemlere Gre Belirlenen Can Suyu Miktar ve Reglatr Tarafndan Aylk
Bazda Kullanlacak Su Miktarlar (m
3
/sn)
Tablo 139. Farkl Yntemlere Gre Hesaplanan Can Suyu Miktarna Gre Derede Oluan Su
Seviyesi
Tablo 140. Farkl Yntemlere Gre Hesaplanan Can Suyu Miktarna Gre Derede Oluan Su
Hz
Tablo 141. Blgedeki Balk Trlerinin Yaayabilecei Minimum Akm ve Derinlikler (Cows and
Welcomme, 1998)
Tablo 142. Ekosistem Raporunda Talkaya Reglatrnden Sonra Braklmas nerilen
Minimum Su Miktarlar
Tablo 143. Talkaya. Reglatr Can suyu Miktarlar (Can suyu + Sulama Haklar) (m
3
/sn)
Tablo 145. Evsel Nitelikli Atksu Dearj Kriterleri (letme Aamas)
Tablo 146. Tipik Evsel Atk Su Kirleticileri ve Ortalama Konsantrasyonlar (letme Aamas)
Tablo 147. Evsel Nitelikli Atk Su erisindeki Kirletici Ykleri (letme Aamas)


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

12/398
EKLLER

ekil 1. Trkiyenin Birincil Enerji Talebi ve Yerli retimi
ekil 2. Trkiyede Yerli Enerji retiminin Talebi ve/veya Tketimi Karlama Oran
ekil 3. Talkaya Reglatr ve HES Tesis Alanlarna Ait Uydu Grntleri
ekil 3.a. Proje Akm emas
ekil 4. Artvin li Rzgarn Ortalama Hzna Gre izilmi Rzgar Gl
ekil 5. Artvin li Esme Saylarna Gre izilmi Rzgar Gl
ekil 6. Artvin li Deprem ve Sismik Durumu
ekil 7.Thornthwaite Yntemine Gre Artvin linin Su Bilanosu Grafii
ekil 8. Projenin Havzadaki Dier Tesisler likisini Gsterir ematik Plan
ekil 9. Hidrometeoroloji Bulduru Haritas
ekil 10. Artvin li Topraklarnn Alansal Dalm (%)
ekil 11. Artvin line ait Arazi Kabiliyet Snflarnn Dalm (%)
ekil 13. Artvin li Korunan Alanlar Gsterir Kroki
ekil 14. Artvin line Ait Maden Krokisi
ekil 15. letim Tneli Patlatma Dizayn
ekil 16. Krma-Eleme Tesislerine Ait Akm emas (Genel)
ekil 18. Krma-Eleme Tesisi rnek ekli
ekil 19. Har nitesi Tesisi Akm emas
ekil 21. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (Ykleme Havuzu Alan)
ekil 22. ken Partikllerin Dalm Grafii (Ykleme Havuzu Alan)
ekil 23. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (Cebri Boru ve Santral Binas in)
ekil 24. ken Partikllerin Dalm Grafii (Cebri Boru ve Santral Binas in)
ekil 25. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (Reglatr Alan Ulam Yolu in)
ekil 26. ken Partikllerin Dalm Grafii (Reglatr Alan Ulam Yolu in)
ekil 27. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)
ekil 28. ken Partikllerin Dalm Grafii (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)
ekil 29. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (antiye Sahas in)
ekil 30. ken Partikllerin Dalm Grafii (antiye Sahas in)
ekil 31. Paket Atk su Artma Tesisi Genel Plan
ekil 32. Grlt Yaylm Grafii
ekil 33. Debi Sreklilik Erisi
ekil 34. Islak evre-Debi likisi
ekil 35. Baz Akm Ayrma Yntemleri
ekil 36. Arazide Yerinde Yaplan lmler Sonucunda Elde Edilen En Kesit
ekil 37. Islak evre-Debi Arasndaki liki
ekil 38. Deredeki Su Seviyesi le Debi Arasndaki liki
ekil 39. Deredeki Su Hz le Debi Arasndaki liki
ekil 40. Karata Reglatr Yerinde llen Aylk Ortalama Debi Deerinin Zaman Gre
Deiimi
ekil 41.Talkaya Reglatr Yeri Debi Sreklilik Erisi
ekil 42. Akm-Tekerrr Aral Arasndaki liki
ekil 45. Kazas in Acil Mdahale Plan
ekil 46. Yangn in Acil Mdahale Plan
ekil 47. Deprem in Acil Mdahale Plan


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

13/398
EK LSTES

EK-1 1/25.000 lekli Proje Alann Gsterir Toporafik Harita
EK-3 1/25.000 lekli Proje Alann Gsterir Jeolojik Harita
EK-4 1/25.000 lekli Ulam Yollarn Gsteriri Toporafik Harita
EK-5 1/25.000 lekli Proje Etki Alann Gsterir Toporafik Harita
EK-6 1/100.000 lekli Proje Alann Gsterir Arazi Varl Haritas
EK-7 1/25.000 lekli Proje Alann Gsterir Mesere Haritas
EK-8 Talkaya Reglatr ve HES Projesi Yer Bulduru Haritas
EK-9 Talkaya Reglatr ve HES Projesi Google Earth Fotoraflar
EK-10 Talkaya Reglatr ve HES Projesine ait Fotoraflar
EK-11 Talkaya Reglatr ve HES Projesine Ait Plan ve Kesitleri
EK-12 Talkaya Reglatr ve HES Projesi Ekolojik Deerlendirme Raporu
EK-13 Talkaya Reglatr ve HES Projesi Su Kullanm Haklar Raporu
EK-14 Talkaya Reglatr ve HES Projesi SKKY Tablo-1e Gre Su Analiz Raporu
EK-15 Talkaya Reglatr ve HES Su Kullanm Hakk Anlamas ve Lisans
EK-16 Meteoroloji Genel Mdrlnden Alnm Artvin line Ait Meteorolojik Veriler
EK-17 DS Genel Mdrlnden Alnm Onayl Reglatr Yeri Akm Deerleri
EK-18 Talkaya Reglatr ve HES ED nceleme Deerlendirme Formu
EK-19 Protokol anlamas
EK-20 Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alanlar in Alnm Kurum Grleri
EK-21 Ball Deresinden Su Kullanm le lgili DS 26. Blge Mdrlnn Gr
EK-22 leksiz keltim Havuzu Plan
EK-23 Halkn Katlm Toplants Gazete lanlar
EK-24 Nihai ED Raporu zleme Raporlar Formu
EK-25 Balk Geidi izimi
EK-26 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan, Lejant ve Plan Hkmleri
EK-27 Topuolu Madencilik San. Ve Tic. Ltd. ti. Adna Bro Tescil Belgesi ve Yeterlilik
Belgesi


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

14/398
KISALTMALAR

ABD Amerika Birleik Devletleri
ADNKS Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi
Ag Gm
AG Akm Gzlem stasyonu
AKM Askda Kat Madde
AMP Acil Mdahale Plan
Au Altn
A.. Anonim irketi
bk. Baknz
BOI Biyolojik Oksijen htiyac
C Santigrat
CITES Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Trlerinin Uluslararas
Ticaretine likin Szleme
cm Santimetre
Cu Bakr
ED evresel Etki Deerlendirmesi
dBA A-Arlkl desibel
DPT Devlet Planlama Tekilat
DS Devlet Su leri Genel Mdrl
EE Elektrik leri Ett daresi
EPDK Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu
EA Elektrik retim A..
ETKB Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl
Fe Demir
g Gram
GSYH Trkiye Gayri Safi Yurt i Haslas
ha Hektar
HC Hidrokarbon
HES Hidroelektrik Santral
hm
3
Hektometrekp
hPa HektoPaskal
Hz Hertz
IUCN Nesli Tkenme Tehlikesi Altnda Olan Trlerin Krmz Listesi
BBS statistiki Blge Birimleri Snflamas
KAKY Kat Atklarn Kontrolu Ynetmelii
kg Kilogram
KOI Kimyasal Oksijen htiyac
km Kilometre
kV Kilovolt
kVA Kilo volt amper
L Litre
m Metre
mm Milimetre
Mn Manganez
MTA Maden Tetkik ve Arama Genel Mdrl
MW Mega Watt
m/s Metre/saniye
m
2
Metrekare
m
3
/sa Metrekp/saat
No. Numara
NOx Azot oksitler

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

15/398
KA nemli Ku Alan
Pb Kurun
PM Partikl Madde
sa Saat
s Saniye
SKHKKY Sanayi Kaynakl Hava Kirlilii Kontrol Ynetmelii
SKKY Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii
T.C. Trkiye Cumhuriyeti
TEA Trkiye Elektrik letim A..
TL Trk Liras
TPAO Trkiye Petrolleri Anonim Ortakl
TK Trkiye statistik Kurumu
USEPA Amerika Birleik Devletleri evre Koruma Ajans
vb. Ve benzerleri
Zn inko
Derece
% Yzde
Binde
o
C Derece Santigrat
S/cm mikrosiemens/santimetre
mikro


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

16/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
KIRMA-ELEME VE HAR NTES
TESSLER
Artvin li, Arhavi lesi Snrlar erisi,
Kapistre Deresinin Bir Kolu Olan Ball
Deresi zerinde
BLM-I

PROJENN TANIMI VE AMACI


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

17/398
BLM I: PROJENN TANIMI VE AMACI
(Proje konusu faaliyetin tanm, mr, hizmet amalar, pazar veya hizmet alanlar ve
bu alan ierisinde ekonomik ve sosyal ynden lke, blge ve/veya il leinde
nem ve gereklilikleri)

Hazrlanan proje; 17.07.2008 Tarih ve 26939 Sayl Resmi Gazetede Yaynlanarak
Yrrle Giren evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmeliinin Ek-II Seme-Eleme
Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi - Madde 28 Kurulu gc 0,5 MW ve zeri olan
nehir tipi santraller kapsamnda olup ayn ynetmeliin Madde 7 (b) bendi b) Seme
Eleme Kriterlerine tabi olup "evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir" karar verilen
projelere evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hazrlanmas zorunludur hkm gerei
sz konusu proje; evre ve ehircilik Bakanl evresel Etki Deerlendirmesi zin ve
Denetim Genel Mdrlnn 05.04.2010 tarih ve 3090/20505 sayl yazsnda belirlenen
ED Raporu zel Format dorultusunda hazrlanmtr.

I.a. Proje Konusu

Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti. tarafndan Dou Karadeniz Blgesi, Artvin li,
Arhavi lesi snrlar ierisinde, Talkaya Reglatr iin Kapistre Deresinin bir kolu olan
Ball Derenin sularndan yararlanarak hidroelektrik enerji retimi amacyla Talkaya
Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin yaplmas ve iletilmesi
planlanmaktadr.

Proje kapsamndaki santralin kurulu gc 22.618 MW olarak planlanmtr. Proje
kapsamnda yllk retilecek firm (gvenilir) enerji 23.502 GWh, sekonder (ikincil) enerji ise
69.166 GWh, olacaktr. Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)
mevcut durumdaki akmlarla toplam 92.668 GWh enerji retilmesi planlanmaktadr.

I.b. Faaliyetin Tanm

Talkaya reglatr Kapistre Derenin Ball Dere kolu zerinde kardan all
kontrolsz beton arlkl olarak planlanmtr. Talkaya reglatr ile birlikte Ball
Dereden evrilen doal akmlar, yine Ball Derenin zerinde bulunan Talkaya HESte
enerji retimi amacyla trbinlenecektir.

Reglatr yeri, iki kola ayrlan Kapistre Derenin Ball dere kolu zerindedir.
Regltr yeri toporafik, jeolojik ve mhendislik koullar ynnden en uygun yerdir.
Talkaya reglatr kret kotu 990.08 m, talveg kotu 983.00 m, temel kotu 981.50 m,
talvegden ykseklii 7.08 m temelden ykseklik 8.58 mdir.

Talkaya Reglatr normal su seviyesi 988.00 m. olarak tespit edilmitir.
Talkaya reglatr talvegden itibaren 7.08 m yksekliinde nap kotu 988.00 m. olacak
ekilde kapaksz olarak tasarlanmtr. Yaplan optimizasyon almalar sonucu reglatr
yerindeki yllk ortalama akm deeri olan 2.640 m
3
/s
nin %86.80ni enerji maksad ile

evrilecektir.

Santralde 6.3 kV gerilim seviyesinde retilen enerji, nite transformatrleri vastas
ile 34.5 kV gerilim seviyesine ykseltilerek 34.5 kV alta aktarlmakta ve 7 kmlik tek devre
477 MCM iletkenli enerji nakil hatt ile amlca barajnn mevcut veya oluturulacak
Datm Merkezine balanarak ulusal ebekeye aktarlacaktr. Bu amala santral binasnn
iine iki giri, bir lm ve i ihtiya fiderli, bir adet k fiderinden teekkl eden toplam
be hcreli 34.5 kV metal muhafazal kapal alt yaplmas dnlmtr


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

18/398
Talkaya Hidroelektrik nitelerinin Ulusal Elektrik Sistemi ile paralele girmesi
Talkaya HES 34.5kV alt sahasndaki nite fider kesicileri zerinden yaplacaktr. Dier
bir deyimle Talkaya HES 34.5 kV baras, ncelikle amlca DM sine bal enerji nakil
hatlar zerinden enerjilenecek ve daha sonra niteler, senkronizasyon cihaz (25) ile
otomatik veya elle paralele nite kesicileri zerinden alnacaktr. Bu amala nite
kesicilerden nce ve 34.5 kV alt baralarna uygun byklkte gerilim l
transformatrleri konularak senkronizasyon iin klar alnmtr.

Talkaya HES ve alt sahas kontrol koruma ve lme sistemi olarak teknolojik
yenilikler takip edilerek merkezi kontrol odasnda bilgisayarl kontrol ve izleme sistemi ile
Lokal kontrol panolarnda PLC kontrll sistem dnlmtr

nitelerin, alt sahas tehizatnn ve tm yardmc sistemleri kontrol lme ve
izlemesi ilemlerinin merkezi bir bilgisayar sistemi tarafndan salanmas n grlmtr.

Santralde retilen enerji lm, Elektrik Piyasas Lisans Ynetmelii ne uygun
olarak 34.5kV saltta tehiz edilecek lm sistemi ile llecektir.

Balama noktas TEA planlamas dorultusunda gerekleecektir. Proje
kapsamnda yaplacak enerji letim Hatt bu rapor kapsamnda deerlendirilmeye
alnmam olup, sz konusu Enerji letim Hatt Projesi 17.06.2008 tarih ve 26939 sayl
evresel Etki Deerlendirilmesi Ynetmelii kapsamnda ayrca deerlendirilecektir.

I.c. Faaliyetin mr

Hidroelektrik santraller dier retim tipleri ile kyaslandnda en dk iletme
maliyetine, en uzun iletme mrne ve en yksek verime haizdirler.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) tesislerinin 2 ylda
ina edilmesi planlanmtr. Talkaya Reglatrnn membasnda imdiye kadar bir tesis
planlanmam olup, blgenin sosyoekonomik ve topografik koullar dikkate alndnda,
membada yaplabilecek tesisler reglatrl depolamasz tesislerden ibaret olacaktr. Proje
kapsamnda iletme mr 49 yl olarak belirlenmitir. Ancak hidroelektrik santrallerinin
mrn tamamlamasndan sonra yaplacak iyiletirme ve glendirme almalaryla daha
uzun mrl kullanmlar salanabilmektedir.

I.. Faaliyetin Hizmet Amalar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) tesislerinin
iletilmesi, Trkiye ekonomisine ve enerji pazarna katkda bulunaca gibi, corafi
konumu ve ulam yollar ile gelime potansiyeli her zaman yksek olan yrede enerji
imkanlar yaratacak, ekonomiye ve istihdama gerek inaat, gerekse iletme dneminde
imkanlar getirecektir. Bunun yan sra Trkiyenin rettii yeil enerji miktarna katkda
bulunacak, Kyoto Konferans kararlarna gre, halihazrda enerjilerinin en az %22sini yeil
enerji olarak tketmeleri gereken Avrupa lkelerine enerji ihracat imkanna da katk
salayacaktr.

Ayrca, bu ve buna benzer santrallerin byk oranda yerli sermaye ile ina edilerek
devreye girmesi, devlet kaynaklarnn daha verimli kullanlmasn da salayacak,
karlnda dviz denen enerji kaynaklarna duyulan ihtiyac biraz olsun azaltacak ve
deerlendirilemeyen yenilenebilir enerji kaynaklarmzn deerlendirilmesine katkda
bulunacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

19/398
Hidroelektrik santrallerin avantajlar:

Kuraklk halleri hari devaml ucuz enerji retirler
Bakm maliyeti dktr.
Yenilemeyen bir yakt enerji retimi yapmazlar.
Enerji retiminde hava kirliliine neden olmazlar.
Hidroelektrik santrallerin bir paras olan rezervuarlar balk retimi,
regreasyon alan gibi amalarla da kullanlabilir.
Rezervuarlar fazla miktarda suyu depolayarak hem sulu tarma hem de
uzun sreli enerji retimine imkan tanrlar.
Rezervuarlar takn kontrolne yardmc olurlar.
Hidroelektrik santral rezervuarlar kurulduklar yerin mansabndaki yerlerin
su kalitesinin ykseltilmesine yardmc olurlar.

I.d. Faaliyetin Pazar ve Hizmet Alanlar

Dnyadaki hzl teknolojik gelimelere ramen enerji, sanayi iin mutlak girdi olma
niteliini hala korumaktadr. Sanayileen toplumlarn vazgeilmez ihtiyalarnn banda
enerji ihtiyac gelmektedir. Zamannda yaplamayan enerji yatrmlar, sanayileen
toplumlara ar maliyetler yklemekte, zaten snrl olan kaynaklarnn verimli
kullanlmasna engel olmaktadr. Bu tr toplumlarn, zellikle fosil kkenli enerji
kaynaklarnn snrl olmas, fosil kkenli kaynaklardan enerji retiminin snrl olmasnn
yan sra doaya verdii zarar nedeni ile gelimi lkelerde yenilenebilir, alternatif enerji
retim kullanm kapasite her geen gn artmakta olup, ciddi boyutlara gelmitir.

lkemizde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl tarafndan yrtlen Yap-let-
Devret (YD) modeli, bu model kapsamndaki Otoprodktr reticiler yntemi ve
iletmede bulunan HESlerin letme Hakknn Devredilmesi uygulamas ile DS
tarafndan yrtlen %100 D Kredili Anahtar Teslimi modelleriyle HESlerin ina
edilmesinde nemli gelimeler kaydedilmi bulunmaktadr.

Elektrik enerjisi sektrne lkemiz genel politikalar asndan bakldnda en
nemli unsurlar; enerji arz gvenlii, enerji retim maliyeti, da bamllnn azaltlmas,
yerli, yenilenebilir ve evreyle uyumlu kaynaklarn kullanmdr. lkemizde kullanlan
elektrik ise 2008 ylnda %82 termik (%48,6 doalgaz, %26,2 kmr ve %7 dier) %17si
hidrolik ve geriye kalan %1i ise jeotermal ve rzgardan salanmtr. Bu kullanlan
kaynaklardan grlecei zere elektrik enerjisinin %82sinin yenilenebilir enerji
kaynaklarndan retilmedii, yarsndan fazlasnn ithal kaynakl olduu grlmektedir.
Dier taraftan EA tarafndan yaplan dk projeksiyona gre 2020 yl iin kurulu
gcmzn 80.000 MW, yksek projeksiyona gre 100.000 MWa karlmas
gerekmektedir. Buna gre bugn iin yaklak 40.000 MW kapasiteli elektrik enerji
kapasitesine nmzdeki 10 ylda 40.000 MW, her yl ortalama 3.500-4.000 MW kapasiteli
ilave elektrik retim tesislerinin yatrmlarn gerektirmektedir.

Bu itibarla lke olarak enerjiye yatrm yapmak zorunluluumuz bulunmaktadr.
Ekonomik adan retim maliyetlerini drmek, enerji arz gvelii ve lke politikalar
asndan da bamllmz azaltabilmek iin toplam enerji retimi ierisinde yerli enerji
kaynaklarnn payn artrmak, maliyetleri drmek iin yenilenebilir enerji kaynaklarna
dayal elektrik retimi gelitirmek durumundayz. lkemizin gelimesine bal olarak
hidroelektrik enerji potansiyeli ve tketiminin toplam enerji iindeki pay da azalmaktadr.
Ancak, temiz enerji olmas, deerlendirilememesi halinde akarsularmzn doal olarak
denizlere boalm nedeniyle kaynak kaybna neden olmas ve bunlarn yannda en
nemlisi lkemiz pik ihtiyalarnn karlanmas iin nemli bir ksm ithal yoluyla

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

20/398
karlanan alternatiflerine gre ok daha ucuz, pratik ve annda sisteme verilerek ihtiya
blgelerine ulatrlmas gibi avantajlara sahip olmas, hidroelektrik enerji potansiyelimizin
gelitirilmesini zorunlu klmaktadr.

Trkiyenin Enerji Politikas:

Trkiye'nin toplam beklenen enerji talebi ile olanakl grlen ve planlanan yerli enerji
retimi arasnda nemli ak bulunmaktadr. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl'nn
planlamasna gre, enerji talebinin ve yerli enerji retiminin gelime trendi ekil 1.'de
gsterilmitir. 2000 ylnda 59,94 Mtep olan ak, 2005 ylnda 89,00 Mtep'e, 2010 ylnda
122,37 Mtep'e, 2020 ylnda 234,95 Mtep'e ve 2025 ylnda 311,00 Mtep'e ykselmektedir.
Bu durumda, Trkiye 100 yl sonunda enerji talep-retim a 278,92 Mtep (Mtep: Milyon
ton petrol edeeri) ile 1997 yl toplam birincil enerji tketiminin 3,9 katna ulam
bulunacaktr. 2000-2025 dneminde yerli retimin toplam birincil enerji talebini karlama
oran %34,2'den %23,6'ya decek olup, yllara gre d ekil 2.'de verilmitir. Buna
gre, enerji ihtiyacn karlamak iin elektrik retim kapasitesinin artrlmasnn zorunlu
olduu aka grlmektedir.

lkemizde, enerji politikalarnn ana hedefi, ihtiyacmz olan enerjinin zamannda,
gvenilir, ucuz, kaliteli, temiz ve ngrlen kalknma hz ile sosyal gelimeyi
destekleyecek ekilde temin edilmesi olarak belirlenmitir. Enerji retiminde verimliliin
arttrlmas, mmkn olduu kadar, yerli kaynaklarn kullanmna ncelik verilmesi ve yerli
kaynaklarn deerlendirilmesinin yan sra, daha temiz enerji kaynaklarnn kullanlmas ile
kaynak eitliliinin salanmasna da zen gsterilmesi, enerji politikalarmzn nemli
prensipleridir.

ekil 1. Trkiyenin Birincil Enerji Talebi ve Yerli retimi
Kaynak: http://www.tusiad.org.tr/turkish/rapor/enerji/html/sec8.html


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

21/398

ekil 2. Trkiyede Yerli Enerji retiminin Talebi ve/veya Tketimi Karlama Oran
Kaynak: http://www.tusiad.org.tr/turkish/rapor/enerji/html/sec8.html

Elektrik enerji retiminde fosil ve nkleer yaktl termik ve doalgazl santraller
yannda hidroelektrik santrallerin yenilenebilir ve puant alma gibi iki nemli zellii de
mevcuttur.

Enerji politikalar belirlenirken dikkate alnmas gereken ncelikli hususlardan biri
de, lkenin yerli enerji kaynaklarnn doru bir ekilde deerlendirilmesidir. Bu balamda
hidrolik kaynaklarmz byk nem tamaktadr.

Yenilenebilir enerji kapsamndaki hidroelektrik santrallerin yaplarak mevcut
hidroelektrik potansiyelin deerlendirilmesi lkemiz asndan byk nem tamaktadr.
Sanayi elektrik creti olarak Avrupada en yksek ikinci cretlere sahip olan lkemizde,
ekonomik yap gerei, sanayinin nemli girdilerinden biri olan elektrik enerjisini reten
tesislerin artmas gerekmektedir. Bu artta hammadde maliyeti olmayan hidroelektrik
enerji kritik rol oynamaktadr. Enerji tketimleri gnn belli saatlerinde artma ve azalma
gstermektedir. Pik talepleri karlayabilme ve gereinde kolaylkla devreden kabilme
zelliine sahip enerji retim tesislerinin banda, hidroelektrik enerji santralleri
gelmektedir.

Bunun yan sra bir lkede fert bana enerji tketimi, o lkenin kalknma ve yaam
standardnn bir gstergesi olarak kabul edilmektedir ve Trkiye bu ynden pek ok
lkenin gerisinde yer almaktadr.

lkemizde enerji tketim art yksektir ve enerji ithalat ekonomide yk
oluturmaktadr. Bunun en ksa srede almas iin hidroelektrik gibi yerli ve yenilenebilir
enerji tesislerinin bir an nce iletmeye alnmas gereklidir.

Bugnk ve Gelecekteki Enerji htiyac

Trkiye'de 2000-2010 yllar arasndaki enerji talebi yksektir. Buna gre 2010
ylndaki puant g ihtiyac 50,600 MW, enerji ihtiyac ise 307,970 GWh olmaktadr.

Enerji htiyacn Karlama mkanlar

Trkiye'nin daimi enerji ihtiyac iin termik santraller, pik saatlerdeki ihtiyac iin
hidroelektrik santrallerin kullanlmas nemlidir. Termik santrallerle ekonomik analizler
sonucu kyaslanan ve rantabl bulunan hidroelektrik santrallerin de daimi ihtiya santrali
olarak kullanlmas mmkn olabilmektedir. Bu yerli ve yenilenebilir enerji kayna

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

22/398
ynnden lkemiz potansiyeli uygundur. Dnya hidroelektrik potansiyelinin % 1i, Avrupa
potansiyelinin ise % 15i lkemizde bulunmaktadr. Ekonomik olarak deerlendirilebilecek
hidroelektrik potansiyelimiz 122 420 Gwh olarak ilgili kurulular tarafndan belirlenmitir.

Gelime Plan Etki Ve Sonular

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)projesinin iletmeye
alnmas, Trkiye ekonomisine ve enerji pazarna katkda bulunacaktr. Ayrca ekonomiye
ve istihdama gerek inaat, gerekse iletme dneminde imkanlar getirecektir. Bunun yan
sra yerli ve yenilenebilir enerji potansiyelinin artna da katks bulunacaktr. Ayrca bu ve
buna benzer yenilenebilir enerji santrallerinin byk oranda yerli sermaye ile ina edilerek
karlnda dviz denen enerji kaynaklarna duyulan ihtiyac biraz olsun azaltacaktr.

Giderek artan enerji ihtiyacnn karlanmasnda deerlendirilmeyi bekleyen
hidroelektrik enerji kaynaklar ierisinde Dou Karadeniz Havzas 13.6 milyar kWh hidrolik
enerji potansiyeli ile byk neme sahiptir. Harit Havzas ise Dou Karadeniz
Havzasnda yer alan yidere Havzas ve Frtna Havzas ile birlikte en nemli 3 proje
alanndan biridir. Dou Karadeniz Blgesinin gerek Harit Vadisinden gerekse aramba
ve Samsundan Anadolunun yk merkezlerine balaml sistem iinde balanma
imkn mevcut ve ekonomiktir.

Bu nedenlerle Kapistre Derenin bir kolu olan Ball Dere zerinde bulunan
projelerden biri olacak olan Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe), Trkiyenin enerji potansiyelinin deerlendirilmesi ve lke ekonomisine katkda
bulunmas asndan yararl olacaktr.

Artvin linin Arhavi ilesinden Karadenize dklen Kapistre Derenin bir kolu olan
Ball Dere zerinde olan enerji potansiyelini deerlendirmek amacyla nerilen kardan
all kontrolsz beton arlk tipinde tasarlanan Talkaya regltr talvegden 7.08 m
ykseklikte, 983.00 m talveg kotunda ina edilecektir. Reglatrle evrilen sular 3284 m.
lik iletim tneli ile ykleme havuzuna getirilecek ve cebri boru ile TALIKAYA HESe
ulatrlacaktr. Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) 22.618 MW
Kurulu gcnde olacak ve 23.502 GWh i gvenilir, 69.166 GWh i sekonder olmak zere,
toplam 92.668 GWh enerji retecektir.

Yaplan ekonomik analizler sonucunda kan optimum enerji tneli teknik olarak
alabilir aptan daha kk kt iin en kk alabilir ap olan 3.0 m alnmtr.
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)tesisleri iin yaplan
ekonomik analizler sonucunda kan optimum cebri boru ap 1.15 m ve optimum kurulu
g 22.618 MW olarak seilmitir.

Tesislerin membasnda planlanm herhangi bir proje ve depolamal tesis
bulunmamaktadr. Bunun yan sra topografik koullar gz nne alndnda, Talkaya
Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) asndan memba gelimeli durum
beklenmemektedir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

23/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-II

PROJE N SELEN YERN KONUMU


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

24/398
BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU
II.1 Projenin Yeri (krma-eleme tesisi ile beton santrali dahil) (lgili Valilik veya
Belediye tarafndan doruluu onanm olan proje yerinin, lejant ve plan notlarnn
da yer ald onanl evre Dzeni Plan ve mar Planlar zerinde, bu planlar yoksa
mevcut arazi kullanm haritas zerinde gsterimi,)

Proje sahas Karadeniz Blgesinde, Dou Karadeniz Havzasnda Artvin li, Arhavi
lesi snrlar ierisinde yer almaktadr. Talkaya Reglatr yeri 1/25000 lekli Artvin
F46/c1 numaral paftada kalmaktadr.

Reglatr yeri, iki kola ayrlan Kapistre Derenin Ball dere kolu zerindedir.
Regltr yeri toporafik, jeolojik ve mhendislik koullar ynnden en uygun yerdir.
Talkaya reglatr kret kotu 990.08 m, talveg kotu 983.00 m, temel kotu 981.50 m,
talvegden ykseklii 7.08 m temelden ykseklik 8.58 m dir.

letim gzergah Talkaya Reglatr HES aras olmak zere tamamen tnel ile
zlmtr. Talkaya Reglatr HES aras toplam 3284 m tnel tasarlanmtr. 0.001
eimle basnsz olarak planlanan iletim hatt 988.00 m su kotuyla balayp, 984.16 m
ykleme havuzu su kotuyla sonlanacaktr. Topografyann eimi dikkate alnarak atnal
kesitli tnel tasarm daha uygun bulunmu ve 3.00 m geniliinde, 1.01 m su derinliinde,
1.99 m hava pay ile tasarmlanmtr. Tnel tasarmnda ekonomik koullar yerine teknik
koullar n plana kt iin yaplabilirlii olan en kk tnel ap seilmitir.

letim gzergh ykleme havuzunda son bulacaktr. Maksimum su seviyesi 984.98
m olan ykleme havuzunda normal su seviyesi 984.16 m ve minimum su seviyesi 983,77
m olacaktr.

Topografik ve ekonomik ynden santral binas, Kapistre Derenin Ball Dere
kolunda 480.75 m kuyruk suyu seviyesinde yaplmak zere nerilmitir. Talkaya
regltrnden salanan suyun trbinlenecei en uygun yer burasdr. Bu durumda
Talkaya HES kuyruk suyu seviyesi 480.75 m olacaktr. Trbin eksen kotu 485.00 m de
olacaktr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin arazi
hazrlk inaat aamasna balanmadan nce 3194 sayl mar Kanununa gre Belediye
snrlar ve mcavir alanlar dndaki yerlerde mar Planlar Artvin l zel daresine
sunularak onaylatlacaktr.

Proje kapsamnda inaat aamasnda kullanlacak olan krma-eleme tesisi ve har
nitesi; reglatr yaknndaki antiye sahasnda kurulacaktr (Bkz Ek-2).

Ayrca proje kapsamnda 10.08.2005 tarih ve 25902 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin
Ynetmeliinin 6. maddesi gereince; Santral Binasna, Krma-Eleme Tesisine ve Har
nitesi Tesisine yeri Ama ve alma Ruhsat (GSM) alnacaktr.

Proje alan Artvin linin Kuzeybatsnda yer almakta olup ku bak yaklak 40 km
mesafede yer almaktadr. Arhavi le Merkezinden proje kapsamnda naa edilecek
santral alanna kadar mevcut yol bulunmakta olup; yaklak 17 km mesafededir. Santral
alanndan reglatr alanna ulam iin mevcut yol bulunmamakta olup proje kapsamnda
reglatr alanna ulam salamak amacyla 6 kmlik bir yol almas yaplacaktr. Ayrca
proje kapsamnda ina edilecek ykleme havuzuna ulam salamak amacyla ise de
yaklak 5 kmlik yol almas yaplacaktr. Proje kapsamnda ulam salamak amacyla

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

25/398
kullanlacak yollar (mevcut ve yeni yaplacak yollar) gsterir 1/25.000 lekli toporafik
harita eklerde verilmitir (Bkz.-Ek-4).

Proje kapsamnda kullanlacak ky yollarnn ulamnn trafie srekli ak
tutulacak ve trafik ak engellenmeyecektir. Ar tonajl aralarn kullanmdan dolay ky
yollarnn ve sanat yaplarnn bozulmas durumunda, gerekli onarm, stabilize, beton
kaplamas, yol kaplamas vb. iler Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti. tarafndan
yaplacaktr. Ayrca Ky yolunda Onarm ve Sanat Yaplar yapmna ihtiya olduu
taktirde Ky yolunda uygulanacak olan Onarm ve Sanat Yaps yapm projesi iin Artvin l
zel daresinin gr alnacaktr.

Ayrca proje kapsamnda yaplacak yol almalar mevcut gzergah zerinde
olumsuz etki meydana getirmeyecek ve yaplacak yollar k ve yal mevsim artlarnda
ulam aksatmayacak ekilde yaplacak ve korunacaktr. Ayrca alacak yollara mcr ile
kaplanacak ve yollarn orman arazi ierisinde kalmasndan tr yol genilikleri mmkn
mertebe en az seviyede braklacaktr. Yol almalar srasnda yaplacak arazi hazrlk
aamasnda ortaya kacak hafriyat malzemesi kesinlik ball deresi yatana
braklmayacak ve dere evlerinin feyezan durumunda ulama engel olmayacak ekilde
dzenleme yaplmas iin gerekli nlemler alnacaktr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi kapsamnda
yrenin kendine has flora ve peyzaj zelliklerinin korunmas iin, proje kapsamnda
kurulacak Reglatr, ykleme havuzu, cebri boru ve santral binas yaplarn yre ile
uyum salayacak malzeme ve teknik ile yaplma durumu aratrlarak ve bu kapsamnda
yaplan rnek almalar dikkate alnarak tesis d tasarmlar iin gerekli dzenlemeler
yaplacaktr. Yaplacak dzenlemeler ayrca yol alanlar ve antiye sahalar iinde
uygulanacak olup yreye has flora ve peyzaj zelliklere uyum salanmas iin zen
gsterilecektir.

Ayrca sz konusu proje kapsamnda proje alan ve evresinde bulunan akarsu,
mevsimsel ak gsteren kuru dere yataklarnn zarar grmemesi iin gerekli zen
gsterilecek ve dere yataklarna ulamas sz konusu olabilecek yerlere pasa malzemesi,
hafriyat malzemesi, kat ve sv atklar atlmayacaktr. Dere yataklar deitirilmeyecek ve
evre kirliliinin engellenmesi iin gerekli tm nlemler alnacaktr.

Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti. tarafndan kurulmas ve iletilmesi planlanan
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi Artvin ili, Arhavi
ilesi snrlarnda yer almakta olup;

Artvin li

40,35 ile 41,32 Kuzey enlemleri ve 41,07 ile 42,00 Dou boylamlar arasnda yer
alan, 7.436 km
2
geniliinde, Dou Karadeniz Blgesinin bir ilidir. Dousunda Ardahan,
Batsnda Rize, Kuzeyinde Grcistan, Gneyinde Erzurum ile komudur. Kuzey batsnda
Karadeniz vardr. Ky uzunluu 34 kmdir. lin genilii Trkiye yzlmnn (783.577
km
2
) % 0,9 u kadardr.

Karadeniz kysna paralel olarak uzanan Dou Karadeniz Dalarnn il snrlar
iindeki uzantlar; Kakar, Altparmak, Kkrtl, skaristi Dalar adyla snra kadar
uzanmaktadr. Bu da srasnn zerinde ok sayda da ve yksek tepeler yer alr.

Karadeniz kysn takip ederek batdan douya doru iki sra halinde uzanan 3937
m. Yksekliindeki Kakar Da Karadeniz Dalarnn en yksek noktasn oluturur. Bu

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

26/398
dan su blm izgileri; Artvin, Rize, Erzurum il snrlarn belirler. avat ve Borka
ileleri arasnda yer alan, oruh ve Berta vadileri ile Grcistan snrna kadar uzanan
Karal Da 3428 m. Ykseklii ile ilin dier nemli bir dadr

Arhavi lesi

Arhavi yzey ekilleri asndan genel olarak dalk ve engebeli bir grnm arz
etmektedir. lenin yzey ekilleri ana hatlaryla Dou Karadeniz dalar ve Kavak
(Kapisre) deresi ile ona balanan derelerin derince yard vadiler oluturur.

Arhavi de 8.km'lik sahil eridi boyunca Kavak deresinin oluturduu ova haricinde
ky olduka dik ve falezlidir. Ky dzlnn byk bir ksm, iri birikinti malzemeleri ile
Rize Hopa karayolu tarafndan kaplanmtr. le merkezinde geniliin artmas ile yer
kum eritleri ve kk apta plajlara da rastlanr. Ky boyunca hakim ky ekilleri falezler,
taraalar ve girinti kntlardr. Ancak taraa ve falezler Rize Hopa karayolu inaat
srasnda geni lde tahrip edildii iin her yerde belirgin deildir. En belirginin ile
merkezinin hemen kuzey dousunda yer almaktadr. Artvin Hopa arasndaki karayolu
ulam bu taraann altnda ina edilmi olan tnelden salanmaktadr. Genilii 100
metre civarnda olan bu taraann hemen eteinde ykseklii 25 30 metre civarnda olan
yrenin en belirgin falezi yer almaktadr. Yredeki tek ova olan ile merkezinin kurulduu
saha, Kavak deresinin getirdii alvyonlar ve irili ufakl akl taslar ile olumutur. Kydan
5 km kadar ieriye girmektedir. Ova bati kesiminde Kavak deresinin biriktirmesine devam
etmesi sonucu denize doru bir girinti yapmtr.

lenin topografyasnn olduka engebeli ve arzal bir yap arz etmesinde zellikle
Kavak deresi ve ona balanan ahinkaya, Aara, Balkl, ifte kpr ve Lome deresinin
araziyi derince yarmas ve andrmasdr. Bu nedenle yreden ky dzl ile kabaca
2000 metre arasnda bask srtlara hemen hi rastlanmaz. Kavak deresi ve ona balanan
kollarn am olduu derin vadiler ayni zamanda iledeki en nemli ulam gzerghlarn
oluturur.

Arhavi de en hakim tomografik ekiller olan dalar zellikle gneye doru 3000
metreye kadar ykselirler. Balca zirveler Kzltepe( 3210 m.), at kaya (2985m.), Koyun
yaylas (2292 m.), Mete(2142 m.), Dikme (2068 m.), Vat ( 1180 m.), Agra ( 1143 m.), Bas
tepe ( 1049 m.), Demiraga ( 1013 m.)' dr. Kuzeyden gneye doru hzla ykselen arazi
yaps ierisinde yaylalarda gneyde yer tutmaktadr. 30 2000 metre ykseklikte ok
sayda yayla bulunmaktadr. Balcalar Aara, Souksu, Sen yurt, Yazlk, Pnarlk,
Aknclar, Gneli, Mete, Aydnl yaylalardr. Buzul andrmasn etkili olduu bu kesimde
irili ufakl birok gl bulunmaktadr. Bunlarn balca Gadit, Sargl, Alacal, Bykagara,
Kkagara ve Karagllerdir.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesine ait yer
bulduru haritas Ek-8de, 1/25.000 lekli toporafik haritas Ek-1de ve 1/.5000 lekli
toporafik haritas Ek-2de verilmitir. Ayrca, proje sahasnn yerini gsterir uydu
fotoraflar Ek-9da, proje sahasna ait fotoraflar ise Ek-10da yer almaktadr.
Fotoraflardan da grlecei zere, proje sahas olduka sarp bir vadinin ierisinde yer
almaktadr.

Projenin tekabl ettii alanlara ilikin onanm mar Plan bulunmamaktadr. Ordu-
Trabzon-Rize-Giresun-Gmhane-Artvin Planlama Blgesi 1/100.000 lekli evre
Dzeni Plan, lejand ve plan hkmleri ile projenin 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan
zerinde gsterimi eklerde verilmitir (Bkz. Ek-26). Sz konusu evre Dzeni Plannn,
Plan Hkmlerinin 5.18. nolu maddesinde Bu plan ile belirlenen planlama alt blgeleri

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

27/398
iinde veya dnda ihtiya olmas halinde gvenlik, salk, eitim v.b. sosyal donat
alanlar, Belediye hizmet alanlar, byk kentsel yeil alanlar, kent veya blge / havza
btnne ynelik her trl atk bertaraf tesisleri ve bunlarla entegre geri kazanm tesisleri,
artma tesisleri, sosyal ve teknik altyap, karayolu, demiryolu, havaalan, baraj, enerji
retimi, enerji iletimi ve doalgaz depolamasna ilikin imar planlar; bu plann koruma,
gelime ve planlama ilkelerine, lgili kurum ve kurulularn grlerine uyularak ilgili
idaresince yaplr ve onaylanr. Sz konusu kullanmlardan ED Ynetmelii kapsamnda
kalanlar iin evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu veya evresel Etki Deerlendirmesi
Gerekli Deildir kararnn bulunmas, ED Ynetmelii kapsam dnda olanlar iin ise
ilgili kurum ve kurulularn uygun gr olmas kayd ile evre dzeni plan deiikliine
gerek olmakszn alt lekli planlar ilgili idaresince hazrlanr ve onaylanr. Onaylanan
planlar saysal ortamda veri tabanna ilenmek zere Bakanla gnderilir. Sz konusu
tesisler/tesis alanlar amac dnda kullanlmazlar. ve 6.25. nolu maddesinde Enerji
retim alanlarnda ve iletim tesislerinde, ilgili kurum ve kurululardan alnan izinler ve
Enerji Piyasas Dzenleme ve Denetleme Kurulunca verilecek lisans kapsamnda, T.C.
evre ve ehircilik Bakanlnn uygun gr alnmas kouluyla, ilgili kurum ve kurulu
grleri dorultusunda hazrlanan nazm ve uygulama imar planlar, ilgili idaresince
onaylanr ve planlar saylr ortamda bilgi iin Bakanla gnderilir. ifadesi yer almakta
olup, bu plan hkmlerinde belirtilen hususlar yerine getirilecektir. Yrrlkteki 1/100.000
lekli evre Dzeni Plannda proje yeri orman alan olarak grlmektedir (Bkz. Ek-26).

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi ile ilgili
olarak 5302 sayl l zel daresi Kanunu kapsamnda imar planlar hazrlanarak Artvin l
zel daresine sunularak onaylatlacaktr. Ayrca sz konusu proje kapsamnda 3194
sayl mar Kanunu, ilgili Ynetmelik ve 644 sayl Kanun Hkmde Kararname(KHK)
hkmlerine titizlikle uyulacak ve ilgili kurum/kurululardan olumlu gr alnacaktr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi geni bir
alan kaplamakta olup, tnelin yer altndan geirilecek olmas nedeniyle yzey alan 8,3181
hektardr. Faaliyet alannn sarp vadilerden oluan Topografik yaps nedeniyle tesis
yaplar yaknlarnda fazla yerleim birimi bulunmamaktadr. Proje sahasna en yakn
yerleim birimleri, yerleim merkezleri ve bunlarn proje nitelerine gre konumlar Tablo
1.de verilmektedir. Yakn yerleim birimleri ile konumlar Ek-1de 1/25.000 lekli
toporafik harita zerinde gsterilmitir.

Tablo 1. Proje Sahasna En Yakn Yerleim Yerleri Ve Bunlarn Proje nitelerine Gre Konumlar
YERLEM YER
EN YAKIN TESS
NTES
EN YAKIN NTEYE
MESAFES
(Ku uuu)
EN YAKIN NTEYE
GRE KONUMU
Kamilet Mezraas Santral Alan 243 m Kuzey
Kodi Mezraas Santral Alan 787 m Kuzeydou
Kkky Mezraas Santral Alan 1686 m Kuzeydou
Kkky Ky Santral Alan 2575 m Kuzeydou
Arl Ky Santral Alan 2089 m Kuzeybat
Arl Mezraas Santral Alan 2854 m Kuzeybat

Faaliyet alann gsterir 1/100.000 lekli Arazi Varl Haritas Ek-6da verilmitir.

Kurulmas ve iletilmesi planlanan Talkaya Reglatr ve HES (22,658
MWm/22,052 MWe) projesinin arazi hazrlk ve inaat aamasna balanmadan nce
kesinlikle kontrol birimine bilgi verilecektir. D.S. Blge Mdrl, Orman Blge
Mdrl ve l evre ve ehircilik Mdrlnden oluan kontrol birimine bilgi
verilmeden arazi hazrlk ve inaat aamasna balanlmayacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

28/398
II.2. Proje Kapsamndaki (beton santrali ve konkasr tesisi dahil) nitelerin Konumu,
Teknik Altyap niteleri, dari ve Sosyal niteler, Varsa Dier niteler, Bunlar in
Belirlenen Kapal ve Ak Alan Byklkleri, Bu nitelerin Proje Alan indeki
Konumlarnn Vaziyet Plan veya Kroki zerinde Gsterimi, Dier Tekniklerle Temsili
veya Maket Gsterimler,)

Artvin li Arhavi ilesinden Karadenize dklen Kapistre Deresinin bir kolu olan
Ball Dere zerinde olan enerji potansiyelini deerlendirmek amacyla nerilen kardan
all kontrolsz beton arlk tipinde tasarlanan Talkaya regltr talvegden 7.08 m
ykseklikte, 983.00 m talveg kotunda ina edilecektir. Reglatrle evrilen sular 3284 m.
lik iletim tneli ile ykleme havuzuna getirilecek ve cebri boru ile Talkaya HESe

Proje kapsamnda ina edilmesi dnlen yaplar ve tesisler;

Reglatr
Dolusavak
keltim Havuzu
Derivasyon Tesisleri
Derivasyon Kanal
Memba Batardosu
Cebri boru
letim Yaplar (Tnel)
Ykleme Havuzu
Santral Binasdr.

Ayrca inaat dneminde kullanlmak zere krma-eleme tesisi ve har nitesi
kurulmas planlanmaktadr. Kurulacak olan krma-eleme tesisi ve har nitesi tesisi
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)projesinin 2 senelik inaat
sresince faaliyet gsterecektir.

gsterilecektir.

Blgede yaplan jeolojik almalarda alann bazalt-andezit ardalanmas eklinde
grlmekte olup (Bkz. Ek-2 Jeolojik Harita), inaat ileri sonucu kacak hafriyatn yine
inaat almalarnda ve yol dzenlemelerinde kullanlmas planlanmaktadr. Sz konusu
hafriyatn tesis inasnda; antiye alannda kurulacak olan krma-eleme tesisinde krlarak,
har nitesi tesisinde agrega olarak kullanlmas planlanmaktadr.

Santralda 6.3 kV gerilim seviyesinde retilen enerji, nite transformatrleri vastas
ile 34.5 kV gerilim seviyesine ykseltilerek 34.5 kV alta aktarlmakta ve 7 km lik tek devre
477 MCM iletkenli enerji nakil hatt ile amlca barajnn mevcut veya oluturulacak
Datm Merkezine balanarak ulusal ebekeye aktarlacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

29/398
Enerji Nakil Hattda proje kapsamnda yer almaktadr. Balama noktas TEA
planlamas dorultusunda gerekleecektir. Proje kapsamnda yaplacak enerji letim Hatt
bu rapor kapsamnda deerlendirilmeye alnmam olup, sz konusu Enerji letim Hatt
Projesi 17.06.2008 tarih ve 26939 sayl evresel Etki Deerlendirilmesi Ynetmelii
kapsamnda ayrca deerlendirilecektir.

Faaliyet kapsamnda inas dnlen ve sal-sollu 15er m telenerek belirlenen
cebri boru ve iletim hatt alanlar, proje kapsamndaki dier nite ve tesislerin koordinatlar
Tablo 2.de verilmi olup bu nitelerin konumlarn gsterir 1/25.000 lekli toporafik
harita Ek-1de, Uydu Fotoraflar ekil 3.de verilmitir.

Tablo 2. Proje nitelerine Ait Koordinatlar ve nitelerin Kapladklar Alanlar
UTM Koordinatlar Corafik Koordinatlar
Koor. Sras Saa- Yukar Koor. Sras Enlem-Boylam
Datum ED-50 Datum WGS-84
Tr UTM Tr Corafik
D.O.M. 39 D.O.M. -
Zon 37 Zon -
lek Faktr 6 derecelik lek Faktr -
Talkaya Santral Alan
Nokta No Y X Enlem (K) Boylam(B)
1 697237.5418 4568887.2954 41.24570176 41.35371251
2 697194.6730 4568955.4829 41.24632592 41.35322335
3 697203.9288 4569005.6494 41.24677517 41.35334993
4 697236.0804 4569036.8208 41.24704788 41.35374341
5 697314.9975 4569059.2253 41.24723027 41.35469173
6 697372.1242 4569022.0942 41.24688214 41.35536095
7 697327.1488 4568976.3791 41.24648167 41.35480985
8 697307.1312 4568954.0341 41.24628545 41.35456392
Alan 1,6237 hektar
Talkaya Cebri Boru Alan
1 697307.1312 4568954.0341 41.24628545 41.35456392
2 697327.1488 4568976.3791 41.24648167 41.35480985
3 697768.4769 4568581.0191 41.24281556 41.35994449
4 697790.6692 4568562.6235 41.24264457 41.36020316
5 697808.9077 4568513.0708 41.24219413 41.36040458
6 697794.8309 4568507.8897 41.24215094 41.36023505
7 697780.7541 4568502.7085 41.24210775 41.36006552
8 697765.3055 4568544.6813 41.24248929 41.35989490
9 697748.8882 4568558.2899 41.24261578 41.35970355
Alan 1,9999 hektar
Talkaya Ykleme Havuzu Alan
1 697754.3811 4568512.7138 41.24220425 41.35975429
2 697835.4374 4568536.3604 41.24239725 41.36072846
3 697848.9848 4568486.0828 41.24194143 41.36087371
4 697770.4546 4568465.1911 41.24177261 41.35993055
Alan 4231.72 m
2
Talkaya letim Tneli Alan
1 697787.8966 4568487.8960 41.24197269 41.36014588
2 697802.3912 4568491.7571 41.24200389 41.36031997

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

30/398
3 697816.8857 4568495.6183 41.24203510 41.36049405
4 698655.9046 4565345.9884 41.21348241 41.36947426
5 698659.6171 4565332.0521 41.21335607 41.36951398
6 698647.4520 4565306.8873 41.21313257 41.36936081
7 698633.6090 4565312.6640 41.21318796 41.36919769
8 698619.7659 4565318.4407 41.21324335 41.36903458
9 698626.6984 4565335.0535 41.21339116 41.36912260
10 698626.9156 4565338.2661 41.21342002 41.36912624
Alan 9,8756 hektar
Talkaya Reglatr Alan
1 698619.7659 4565318.4407 41.21324335 41.36903458
2 698647.4520 4565306.8873 41.21313257 41.36936081
3 698674.5425 4565329.8670 41.21333274 41.36969116
4 698716.9724 4565254.4183 41.21264328 41.37017234
5 698616.4504 4565180.3932 41.21200171 41.36895022
6 698559.4465 4565272.7015 41.21284648 41.36830080
Alan 1,2738 hektar
dari Bina, antiye Alan
1 698663.2979 4564978.9803 41.21017747 41.36944313
2 698760.1762 4564920.4664 41.20962706 41.37057871
3 698760.1762 4564888.5188 41.20933953 41.37056832
4 698688.6753 4564918.8018 41.20962963 41.36972602
Alan 3314.67 m
2
Har nitesi Alan
1 698663.2979 4564978.9803 41.21017747 41.36944313
2 698637.9205 4565039.1587 41.21072531 41.36916022
3 698655.3406 4565069.3363 41.21099264 41.36937765
4 698766.5319 4565005.1508 41.21038767 41.37068198
5 698760.1762 4564920.4664 41.20962706 41.37057871
Alan 9963.09 m
2
Krma Eleme Tesisi ve Malzeme Depo Alan
1 698683.3299 4565224.9654 41.21238646 41.36976180
2 698777.1389 4565199.7954 41.21213690 41.37087168
3 698766.5319 4565005.1508 41.21038767 41.37068198
4 698655.3406 4565069.3363 41.21099264 41.36937765
5 698696.7337 4565141.0435 41.21162786 41.36989428
Alan 1,6596 hektar
Reglatr Alan Ulam Yolu
1 697442.6440 4569230.636 41.24874184 41.35626936
2 697454.6872 4569210.111 41.24855417 41.35640634
3 697385.3946 4569154.886 41.24807405 41.35556215
4 697367.6316 4569124.456 41.24780451 41.35534048
5 697347.7391 4569061.269 41.24724067 41.35508283
6 697310.7501 4569033.476 41.24699956 41.35463275
7 697223.6450 4569006.175 41.24677509 41.35358521
8 697206.6696 4568964.769 41.24640657 41.35336940
9 697206.6696 4568919.872 41.24600249 41.35335490
10 697234.8954 4568881.464 41.24564992 41.35367907

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

31/398
11 697293.1411 4568829.950 41.24517208 41.35435698
12 697307.6093 4568785.816 41.24477134 41.35451524
13 697248.6726 4568677.531 41.24381113 41.35377746
14 697174.8734 4568615.169 41.24326785 41.35287731
15 697147.1251 4568571.913 41.24288530 41.35253246
16 697129.6350 4568518.388 41.24240783 41.35230662
17 697136.5856 4568485.600 41.24211104 41.35237892
18 697157.8254 4568421.078 41.24152515 41.35261134
19 697155.3341 4568374.351 41.24110520 41.35256655
20 697128.0043 4568346.253 41.24085897 41.35223160
21 697025.6284 4568327.123 41.24071174 41.35100471
22 697001.5967 4568308.312 41.24054829 41.35071209
23 696972.3603 4568247.383 41.24000704 41.35034383
24 696963.6092 4568158.185 41.23920637 41.35021071
25 696928.0774 4568058.286 41.23831590 41.34975482
26 696889.4054 4568005.591 41.23785105 41.34927673
27 696863.0280 4567955.950 41.23741069 41.34894622
28 696863.0280 4567931.900 41.23719423 41.34893847
29 696877.7012 4567892.225 41.23683358 41.34910063
30 696914.2144 4567843.730 41.23638822 41.34952034
31 696941.6908 4567782.353 41.23582913 41.34982815
32 696974.9262 4567696.953 41.23505242 41.35019687
33 696998.1677 4567621.085 41.23436393 41.35044950
34 697017.0369 4567593.469 41.23411078 41.35066556
35 697039.4979 4567545.967 41.23367778 41.35091803
36 697053.8633 4567502.467 41.23328277 41.35107526
37 697054.6146 4567452.485 41.23283274 41.35106809
38 697031.8373 4567307.342 41.23153197 41.35074971
39 697027.6627 4567227.908 41.23081806 41.35067432
40 696996.4184 4567106.805 41.22973571 41.35026277
41 696995.2773 4567039.740 41.22913239 41.35022754
42 696995.2773 4566928.205 41.22812854 41.35019157
43 696993.7395 4566865.415 41.22756379 41.35015299
44 696991.6927 4566797.910 41.22695673 41.35010683
45 697003.1132 4566752.088 41.22654154 41.35022820
46 697018.1822 4566730.961 41.22634772 41.35040103
47 697035.6050 4566724.750 41.22628758 41.35060672
48 697086.3205 4566718.886 41.22622245 41.35120942
49 697145.6926 4566697.439 41.22601496 41.35191028
50 697213.9935 4566666.969 41.22572408 41.35271467
51 697263.8446 4566627.243 41.22535439 41.35329612
52 697288.6124 4566577.448 41.22490019 41.35357530
53 697288.6124 4566534.657 41.22451506 41.35356148
54 697300.9803 4566468.743 41.22391880 41.35368764
55 697320.9445 4566421.682 41.22349037 41.35391043
56 697360.9586 4566358.059 41.22290800 41.35436687
57 697407.8943 4566304.574 41.22241517 41.35490909
58 697487.1606 4566236.056 41.22177916 41.35583184

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

32/398
59 697558.6347 4566201.150 41.22144755 41.35667255
60 697590.9000 4566164.131 41.22110650 41.35704519
61 697596.6275 4566089.191 41.22043062 41.35708923
62 697565.9581 4566022.600 41.21983878 41.35670212
63 697531.7400 4565985.615 41.21951425 41.35628229
64 697513.0501 4565965.414 41.21933700 41.35605298
65 697509.3806 4565945.413 41.21915788 41.35600278
66 697515.0508 4565927.229 41.21899284 41.35606449
67 697547.5786 4565864.060 41.21841637 41.35643180
68 697547.6345 4565790.792 41.21775693 41.35640878
69 697536.7743 4565725.678 41.21717353 41.35625829
70 697541.5546 4565697.284 41.21691682 41.35630609
71 697554.8508 4565660.192 41.21657973 41.35645259
72 697585.9602 4565632.436 41.21632233 41.35681442
73 697640.0078 4565600.319 41.21602008 41.35744825
74 697671.9915 4565584.756 41.21587220 41.35782444
75 697694.9763 4565584.030 41.21586005 41.35809816
76 697730.1989 4565607.491 41.21606260 41.35852558
77 697778.0199 4565601.972 41.21600125 41.35909378
78 697815.8200 4565603.859 41.21600900 41.35954494
79 697882.1188 4565619.016 41.21612921 41.36034008
80 697927.7046 4565627.928 41.21619828 41.36088631
81 697953.0129 4565620.271 41.21612317 41.36118549
82 697973.3884 4565598.619 41.21592332 41.36142134
83 697970.7492 4565514.372 41.21516573 41.36136260
84 697974.3991 4565435.883 41.21445842 41.36138068
85 697994.7149 4565406.290 41.21418711 41.36161324
86 698040.6743 4565406.290 41.21417586 41.36216102
87 698107.7407 4565410.683 41.21419899 41.36296180
88 698172.7785 4565425.017 41.21431208 41.36374163
89 698250.7028 4565449.977 41.21451765 41.36467849
90 698336.4815 4565454.818 41.21454021 41.36570245
91 698356.0068 4565446.656 41.21446197 41.36593252
92 698609.6866 4565341.347 41.21345198 41.36892189
93 698605.1192 4565319.669 41.21325799 41.36886041
94 698348.2927 4565428.203 41.21429778 41.36583459
95 698333.0135 4565434.591 41.21435901 41.36565455
96 698254.3755 4565430.153 41.21433833 41.36471584
97 698177.9926 4565405.686 41.21413683 41.36379751
98 698110.5627 4565390.825 41.21401958 41.36298900
99 698041.3286 4565386.290 41.21399570 41.36216234
100 697984.1858 4565386.290 41.21400968 41.36148127
101 697954.6854 4565429.261 41.21440364 41.36114357
102 697950.7346 4565514.220 41.21516925 41.36112399
103 697953.1384 4565590.954 41.21585928 41.36117749
104 697942.1085 4565602.675 41.21596747 41.36104982
105 697926.6673 4565607.347 41.21601330 41.36086728
106 697886.2672 4565599.448 41.21595208 41.36038319

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

33/398
107 697818.5683 4565583.972 41.21582934 41.35957126
108 697777.3677 4565581.914 41.21582088 41.35907952
109 697735.1863 4565586.783 41.21587501 41.35857832
110 697700.7393 4565563.839 41.21567692 41.35816032
111 697667.0860 4565564.901 41.21569470 41.35775955
112 697630.5074 4565582.700 41.21586382 41.35732931
113 697574.0848 4565616.228 41.21617935 41.35666764
114 697537.7403 4565648.655 41.21648007 41.35624491
115 697522.1274 4565692.209 41.21687588 41.35607289
116 697516.4954 4565725.663 41.21717835 41.35601657
117 697527.6332 4565792.441 41.21777665 41.35617091
118 697527.5823 4565859.206 41.21837756 41.35619188
119 697496.4746 4565919.617 41.21892886 41.35584060
120 697488.8186 4565944.170 41.21915171 41.35575728
121 697494.4262 4565974.734 41.21942543 41.35583400
122 697517.0594 4565999.197 41.21964008 41.35611169
123 697549.1207 4566033.851 41.21994415 41.35650506
124 697576.2900 4566092.843 41.22046846 41.35684799
125 697571.4638 4566155.992 41.22103799 41.35681087
126 697546.2189 4566184.956 41.22130483 41.35651931
127 697476.0480 4566219.225 41.22163039 41.35569393
128 697393.7716 4566290.346 41.22229056 41.35473615
129 697344.8761 4566346.064 41.22280396 41.35417129
130 697303.1597 4566412.394 41.22341112 41.35369542
131 697281.7227 4566462.927 41.22387115 41.35345619
132 697268.6124 4566532.797 41.22450319 41.35332247
133 697268.6124 4566572.749 41.22486277 41.35333537
134 697247.9123 4566614.366 41.22524238 41.35310204
135 697203.5203 4566649.742 41.22557159 41.35258426
136 697138.2111 4566678.877 41.22584972 41.35181511
137 697081.7130 4566699.286 41.22604717 41.35114817
138 697031.0402 4566705.145 41.22611224 41.35054598
139 697005.5481 4566714.231 41.22620022 41.35024502
140 696984.6253 4566743.567 41.22646935 41.35000505
141 696971.6182 4566795.755 41.22694222 41.34986682
142 696973.7469 4566865.963 41.22757359 41.34991483
143 696975.2773 4566928.450 41.22813562 41.34995322
144 696975.2773 4567039.911 41.22913879 41.34998916
145 696976.4616 4567109.511 41.22976492 41.35002572
146 697007.7956 4567230.962 41.23085038 41.35043845
147 697011.9191 4567309.423 41.23155555 41.35051292
148 697034.5912 4567453.895 41.23285031 41.35082982
149 697033.9116 4567499.104 41.23325737 41.35083630
150 697020.8919 4567538.529 41.23361537 41.35069380
151 696999.6319 4567583.491 41.23402522 41.35045483
152 696979.9367 4567612.315 41.23428943 41.35022931
153 696956.0198 4567690.388 41.23499793 41.34996933
154 696923.2331 4567774.636 41.23576417 41.34960559

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

34/398
155 696896.8811 4567833.501 41.23630038 41.34931038
156 696859.9601 4567882.538 41.23675071 41.34888598
157 696843.0280 4567928.321 41.23716689 41.34869885
158 696843.0280 4567960.933 41.23746040 41.34870936
159 696872.4240 4568016.256 41.23795117 41.34907770
160 696910.2173 4568067.753 41.23840546 41.34954492
161 696943.9441 4568162.577 41.23925069 41.34997765
162 696952.8007 4568252.851 41.24006102 41.35011237
163 696985.5877 4568321.179 41.24066800 41.35052536
164 697017.1499 4568345.885 41.24088267 41.35090967
165 697076.5359 4568356.982 41.24096808 41.35162136
166 697118.0924 4568364.747 41.24102784 41.35211938
167 697135.7622 4568382.913 41.24118703 41.35233594
168 697137.6538 4568418.392 41.24150589 41.35236995
169 697117.2469 4568480.384 41.24206880 41.35214664
170 697108.9560 4568519.495 41.24242283 41.35206040
171 697128.9092 4568580.557 41.24296754 41.35231804
172 697159.6650 4568628.502 41.24339156 41.35270027
173 697233.4975 4568690.892 41.24393508 41.35360082
174 697268.3825 4568744.767 41.24441146 41.35403422
175 697286.2611 4568786.734 41.24478481 41.35426097
176 697275.8266 4568818.564 41.24507383 41.35414683
177 697220.0449 4568867.898 41.24553145 41.35349760
178 697186.6696 4568913.313 41.24594833 41.35311428
179 697186.6696 4568967.840 41.24643909 41.35313190
180 697194.1630 4568991.662 41.24665166 41.35322895
181 697209.1356 4569021.955 41.24692065 41.35341729
182 697242.7056 4569035.178 41.24703147 41.35382188
183 697301.7378 4569051.721 41.24716596 41.35453118
184 697330.5906 4569073.401 41.24735405 41.35488226
185 697349.2282 4569132.602 41.24788232 41.35512365
186 697371.4773 4569170.716 41.24821992 41.35540130
Alan 11,3493 hektar
Ykleme Havuzu Ulam Yolu
1 697713.3074 4568579.163 41.24281234 41.35928604
2 697727.0703 4568566.037 41.24269084 41.35944590
3 697652.3352 4568490.500 41.24202926 41.35853030
4 697631.2740 4568400.091 41.24122071 41.35824990
5 697601.2280 4568317.166 41.24048172 41.35786480
6 697593.3563 4568204.893 41.23947316 41.35773460
7 697569.7633 4568051.240 41.23809602 41.35740357
8 697524.8303 4568032.133 41.23793502 41.35686164
9 697472.4453 4567942.885 41.23714457 41.35620818
10 697476.2178 4567884.396 41.23661723 41.35623425
11 697527.2238 4567773.721 41.23560868 41.35680659
12 697527.2238 4567596.046 41.23400957 41.35674912
13 697545.9896 4567458.460 41.23276669 41.35692836
14 697608.8989 4567401.117 41.23223523 41.35765983

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

35/398
15 697608.8989 4567319.494 41.23150061 41.35763342
16 697570.5045 4567263.430 41.23100540 41.35715755
17 697577.8748 4567122.130 41.22973187 41.35719971
18 697561.5363 4567066.276 41.22923316 41.35698687
19 697493.1830 4566985.627 41.22852399 41.35614591
20 697454.3556 4566947.509 41.22819039 41.35567071
21 697431.8463 4566905.980 41.22782212 41.35538894
22 697433.3640 4566888.277 41.22766241 41.35540131
23 697454.6209 4566867.036 41.22746605 41.35564786
24 697485.3409 4566846.411 41.22727293 41.35600742
25 697558.0798 4566809.569 41.22692359 41.35686264
26 697657.8819 4566753.135 41.22639130 41.35803415
27 697657.8819 4566729.750 41.22618083 41.35802659
28 697657.1539 4566701.068 41.22592286 41.35800863
29 697618.3669 4566623.094 41.22523056 41.35752103
30 697587.8911 4566565.761 41.22472199 41.35713919
31 697588.0452 4566497.429 41.22410695 41.35711893
32 697666.1573 4566354.454 41.22280107 41.35800383
33 697597.7034 4566406.979 41.22329052 41.35720481
34 697548.4867 4566435.573 41.22355989 41.35662736
35 697530.3612 4566457.567 41.22376226 41.35641841
36 697513.2724 4566514.685 41.22428051 41.35623316
37 697510.8705 4566535.155 41.22446533 41.35621114
38 697508.6589 4566590.304 41.22496222 41.35620261
39 697503.3778 4566621.224 41.22524180 41.35614964
40 697477.6751 4566696.410 41.22592476 41.35586754
41 697388.3019 4566737.304 41.22631462 41.35481533
42 697313.9175 4566749.640 41.22644378 41.35393257
43 697259.9063 4566758.598 41.22653758 41.35329158
44 697228.7448 4566791.757 41.22684361 41.35293081
45 697177.7011 4566870.572 41.22756540 41.35234774
46 697175.6260 4566890.922 41.22774906 41.35232957
47 697197.1430 4566978.091 41.22852836 41.35261422
48 697210.2900 4567044.980 41.22912717 41.35279254
49 697240.9863 4567150.465 41.23006908 41.35319255
50 697264.4442 4567221.172 41.23069974 41.35349505
51 697274.8214 4567289.864 41.23131545 41.35364095
52 697266.3948 4567343.663 41.23180171 41.35355786
53 697245.4813 4567391.292 41.23223548 41.35332391
54 697228.9877 4567447.293 41.23274352 41.35314535
55 697223.3765 4567516.317 41.23336612 41.35310074
56 697228.7833 4567615.045 41.23425338 41.35319709
57 697226.8121 4567648.950 41.23455901 41.35318454
58 697225.3576 4567651.933 41.23458621 41.35316816
59 697223.6604 4567651.184 41.23457989 41.35314768
60 697209.3793 4567599.996 41.23412266 41.35296088
61 697203.2129 4567447.993 41.23275611 41.35283828
62 697192.6349 4567302.806 41.23145197 41.35266530

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

36/398
63 697161.6937 4567263.650 41.23110710 41.35228377
64 697142.0861 4567217.932 41.23070040 41.35203526
65 697126.1649 4567135.489 41.22996227 41.35181884
66 697117.2105 4567081.812 41.22948135 41.35169476
67 697081.7605 4566986.050 41.22862810 41.35124124
68 697058.7078 4566920.147 41.22804057 41.35094516
69 697047.9684 4566852.025 41.22743008 41.35079516
70 697021.6707 4566720.633 41.22625392 41.35043928
71 697002.0596 4566724.558 41.22629402 41.35020676
72 697028.2765 4566855.547 41.22746657 41.35056154
73 697039.2331 4566925.045 41.22808940 41.35071457
74 697062.9417 4566992.824 41.22869365 41.35101908
75 697097.7954 4567086.976 41.22953256 41.35146497
76 697106.4794 4567139.032 41.22999896 41.35158529
77 697122.8570 4567223.838 41.23075824 41.35180791
78 697144.3578 4567273.970 41.23120420 41.35208042
79 697173.1341 4567310.386 41.23152494 41.35243525
80 697183.2423 4567449.126 41.23277117 41.35260055
81 697189.4900 4567603.131 41.23415573 41.35272476
82 697206.9360 4567665.662 41.23471427 41.35295296
83 697234.8953 4567678.008 41.23481857 41.35329029
84 697246.5458 4567654.112 41.23460066 41.35342148
85 697248.8152 4567615.079 41.23424880 41.35343593
86 697243.4210 4567516.581 41.23336361 41.35333981
87 697248.7550 4567450.967 41.23277177 41.35338221
88 697264.3063 4567398.166 41.23229276 41.35355057
89 697285.7518 4567349.325 41.23184795 41.35379047
90 697295.0566 4567289.919 41.23131101 41.35388221
91 697283.9647 4567216.496 41.23065290 41.35372626
92 697260.0859 4567144.520 41.23001092 41.35341834
93 697229.7425 4567040.248 41.22907984 41.35302292
94 697216.6750 4566973.764 41.22848466 41.35284567
95 697195.8749 4566889.498 41.22773131 41.35257050
96 697197.1089 4566877.397 41.22762210 41.35258131
97 697244.5526 4566804.141 41.22695122 41.35312325
98 697269.8497 4566777.222 41.22670277 41.35341613
99 697317.1897 4566769.371 41.22662057 41.35397795
100 697394.2016 4566756.598 41.22648683 41.35489190
101 697493.8176 4566711.018 41.22605229 41.35606470
102 697522.8220 4566626.174 41.22528160 41.35638304
103 697528.5910 4566592.397 41.22497619 41.35644089
104 697530.8237 4566536.723 41.22447457 41.35644951
105 697532.9330 4566518.747 41.22431227 41.35646884
106 697548.3643 4566467.169 41.22384429 41.35663612
107 697561.6377 4566451.063 41.22369609 41.35678914
108 697604.0476 4566426.424 41.22346398 41.35728672
109 697568.0567 4566492.301 41.22406567 41.35687899
110 697567.8798 4566570.725 41.22477155 41.35690224

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

37/398
111 697600.5802 4566632.243 41.22531724 41.35731195
112 697637.2728 4566706.007 41.22597217 41.35777322
113 697637.8819 4566730.003 41.22618799 41.35778825
114 697637.8819 4566741.468 41.22629118 41.35779195
115 697548.6343 4566791.934 41.22676718 41.35674434
116 697475.2105 4566829.123 41.22711981 41.35588106
117 697441.8589 4566851.514 41.22732947 41.35549070
118 697414.0609 4566879.292 41.22758626 41.35516829
119 697411.4076 4566910.243 41.22786547 41.35514666
120 697438.2025 4566959.679 41.22830387 41.35548207
121 697478.5181 4566999.257 41.22865024 41.35597549
122 697543.5330 4567075.967 41.22932478 41.35677537
123 697557.7249 4567124.483 41.22975797 41.35696025
124 697550.1791 4567269.147 41.23106181 41.35691708
125 697588.8989 4567325.686 41.23156122 41.35739698
126 697588.8989 4567392.286 41.23216063 41.35741853
127 697527.1537 4567448.568 41.23268226 41.35670059
128 697507.2238 4567594.689 41.23400224 41.35651024
129 697507.2238 4567769.334 41.23557408 41.35656672
130 697456.4985 4567879.401 41.23657709 41.35599752
131 697452.0919 4567947.719 41.23719304 41.35596707
132 697510.9255 4568047.954 41.23808081 41.35670097
133 697551.6856 4568065.286 41.23822685 41.35719257
134 697573.4629 4568207.114 41.23949801 41.35749812
135 697581.4724 4568321.352 41.24052422 41.35763059
136 697612.0653 4568405.786 41.24127666 41.35802270
137 697634.2862 4568501.174 41.24212974 41.35831854
Alan 10,1130 hektar

Krma-eleme tesisinde tozlanmay engellemek amacyla toz indirgeme sistemi
kurulacaktr. Proje kapsamnda yer alacak olan Krma-Eleme tesisinde faaliyete
balanlmadan nce;

Tesisteki toz kayna olan her bir nitenin(bunker, krclar, elekler, bantlar)
kapal ortam ierisine alnacak,
Kapal ortam ierisine alnan nitelere toz indirgeme sisteminin (torbal filtre)
kurulacak ve evre ve ehircilik Bakanlnn 08.07.2009 tarih ve 5102-40174
sayl ED Uygulamalar yazsnda belirtilen esaslara uyulacaktr.

Har nitesinde kullanlacak imento kapal alanda, dier malzemeler ise ak
alanda depo edilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

38/398

SANTRAL ALANI
CEBRBORU
LETM TNEL
REGLATR
ANTYE ALANI
ANTYE ALANI
SANTRAL ALANI
CEBRBORU
LETM TNEL
LETM TNEL REGLATR

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

39/398

ekil 3. Talkaya Reglatr ve HES Tesis Alanlarna Ait Uydu Grntleri
ANTYE ALANI
SANTRAL ALANI
SANTRAL ALANI
CEBRBORU
CEBRBORU
LETM TNEL
LETM TNEL
LETM TNEL
REGLATR
YKLEME HAVUZU
YKLEME HAVUZU

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

40/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-III

PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

41/398
BLM III: PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI
III.1. Projenin Gereklemesi ile lgili Yatrm Program ve Finans Kaynaklar,

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinde yer
alacak tesislerin maliyeti ile ilgili gerekli metraj almalar HHA Mhendislik Tarafndan
Haziran 2007 tarihinde hazrlanan Talkaya Reglatr ve HES Fizibilite
Raporundan alnmtr, proje iindeki deerlendirmeler bu rapor baz alnarak yaplmtr.

Elektromekanik tehizat yurtdndan temin edilecei iin bu tehizatn kefi,
yurtd firmalardan fizibilite aamasndan alnan fiyatlar gz nnde bulundurularak
hazrlanmtr. Santraln (alt dhil) elektromekanik donanm ve yedekleri iin trbin tipi
dikkate alnarak 260 $/kW deeri kullanlmtr. Santral binas ve hidromekanik donanm
ile santral iindeki sistemlere ait maliyet iin detayl keif yaplmtr. Yurt iinden
salanacak malzemelerin keif bedelleri ise yurt ii retici firmalardan piyasa aratrmalar
yaplarak belirlenmitir.

Tesis maliyetlerinin hesaplanmasnda Devlet Su leri Genel Mdrl Barajlar ve
Hidroelektrik Santralar Dairesi, Proje ve naat Dairesi ile Yeralt Sular Dairesi
Bakanlklar tarafndan yaynlanan birim fiyatlar kullanlmtr. Bu fiyatlar her trl
malzeme, iilik, servis yollar, enerji ve yakt, yedek para, amortisman, genel giderler ve
yklenici karn kapsamaktadr. Kullanlan malzemelerin ve kazlarn tama maliyetleri
ayrca hesaplanarak keif tablolarna eklenmitir.

Enerji projelerinin realizesinin uzun bir zaman srecinde gerekleiyor olmas
nedeniyle dolar cinsinden hesaplama tercih edilmi, projenin i karllk ve rantabilite
hesaplar da yine bu esasa gre karlmtr.

YILLIK FAYDALAR

Bu blmde, Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)
Tesislerinin lke ekonomisi asndan deerlendirmesi yaplmtr. Bu amala,

Projenin ekonomik mr olarak 49 yl,
Proje gelirlerinin hesabnda firm ve seconder enerji faydalar,
Yatrm ve 49 yllk iletme dnemi iin de yllk %9,5 faiz oran kullanlmtr.

Yatrm tutar hesabnda, ekonomik analizin lke ekonomisi asndan irdelenmesi
sebebi ile Sigorta Bamsz Danman, letme Sermayesi ve KDV toplama dahil
edilmemitir.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi tamamen
enerji amal bir projedir. Bu nedenle projenin faydalar yalnzca enerji asndan ele
alnmtr.

Devlet Su leri Genel Mdrlnn ekonomik analizlerden kullanlmas
ngrlen birim fayda deerleri;

Firm Enerji : 0,6 cent/kWh
Seconder Enerji : 3,3 cent/kWh
Pik G : 85 ABD Dolar/Kwdr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

42/398
Enerji Gelirleri

Enerji retimi

Firm Enerji : 23,502 GWh : 14.101,20 ABD Dolar
Seconder Enerji : 69,166 GWh : 228.247,80 ABD Dolar
Toplam Enerji : 92,668 GWh : 3.938.390,00 ABD Dolar

YILLIK GDERLER

Burada hesaplanacak yllk giderler, tesisin lke ekonomisi asndan fayda-gider
analizlerinin yaplmasnda kullanlacaktr. Bu nedenle yllk giderler enerji yatrmlar iin
kabul edilen genel esaslara gre hesaplanacaktr.

Yllk giderler Faiz+Amortisman+Yenileme Giderleri ile letme+Bakm
Giderlerinin toplamndan olumaktadr. Proje kapsamnda oluacak maliyet kalemleri ve
tutarlar Tablo 3.de verilmitir. Maliyet hesaplamalar, 2011 yl ilk 5 aynn ortalama Dolar
kurunun 2,5 TL olduu deerlendirmesiyle yaplmtr.

Tablo 3. Talkaya Reglatr ve HES Maliyet Hesaplamalar
Maliyet Kalemleri Tutar (YTL) Tutar (USD)
1 Batardolar 20.433 8.173
2 Derivasyon Kanal 66.463 26.585
3 Talkaya Reglatr 384.905 153.962
4 keltim ve Ykleme Havuzu 798.438 319.375
5 letim Tneli 15.885.700 6.354.280
6 Cebri Boru ve Mesnetleri 5.142.633 2.057.053
7 Santral Binas naat 1.051.443 420.577
8 antiye Yollar ve Yol relokasyonu 2.002.483 800.993
9 Daimi Site 358.583 143.433
10 Santral alt Sahas ve Hidromekanik E/M Donanm 14.136.250 5.654.500
11 Enerji Nakil Hatt (7 km ) 525.000 210.000
Keif Maliyeti 40.372.328 16.148.931
Bilinmeyen Giderler(%10 x Keif Maliyeti) 4.037.233 1.614.893
Tesis Maliyeti 44.409.560 17.763.824

naat leri Proje -Kontrollk Gideri (%10 x naat
Tesis Maliyeti) 2.828.218 1.131.287

Elektromekanik iler Proje Kontrollk Gideri (% 5 x
E/M Tesis maliyeti) 806.370 322.548
Kamulatrma 250.000 100.000
Proje Maliyeti 48.294.148 19.317.659
naat Sresince Faiz ( %9.5 faiz oran ile) 3.065.123 1.226.049
TOPLAM YATIRIM MALYET 51.359.270 20.543.709

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinde ABD
Dolar cinsinden bulunan keif bedeline, inaat ilerinde %10 orannda beklenmeyen
giderler eklenmi ve tesis bedeli bulunmutur.

Elektromekanik tehizata beklenmeyen gider eklenmemitir. Tesis bedeline; proje-
kontrollk ve irket giderleri ile kamulatrma bedelinin de eklenmesi ile proje bedeli

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

43/398
bulunmutur. Bulunan bu deere inaat sresi iin hesap edilen yatrm dnemi faizi ile
iletme sermayesi de eklenerek toplam yatrm tutar bulunmutur.

Ulam yollar ve kamulatrma kalemleri ancak Kati proje aamasnda kesinlie
kavuacak maliyetler olmalar sebebiyle bu aamada yaklak deerler kullanlmtr. Bu
aamada arazi koullar gz nne alnarak ulam yollar maliyeti olarak 500,000 TL
alnmtr.

Proje alannn orman arazisi olmas, bu araziler iin izin alnmas gerektii ve
bunun birim maliyetinin 5 TL/m
2
kabul yaplarak muhtelif maliyetin 161,200 TL olaca
kabul edilmitir. Bu deerler ancak Kati Proje aamasnda kesinlik kazanacaktr.

Projenin gereklemesi ile ilgili gerekli olan finans kaynaklar faaliyet sahibinin z
kaynaklar ile yurt ii ve yurt dndan kredi salanmak koulu ile karlanacaktr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi iin
hazrlanm olan fizibilite raporunun DS tarafndan kabul grmesi ve Enerji Piyasas
Dzenleme Kurumundan retim Lisansnn alnmasn mteakip hemen kesin projelerin
ve ihale dokmanlarnn hazrlanmasna balanacaktr.

Proje kapsamnda yaplmas dnlen tesislerin inaat ve montaj ilerinin 2 yl
ierisinde ikmal edilerek iletmeye alnmalar ngrlmektedir.

Proje sahasnda inaat mevsimi ok uzun olmamakla birlikte; reglatr, tnel, cebri
boru, santral binas vb. inaatlarnn 2 yllk bir sre ierisinde rahatlkla bitirilebilecei
dnlmektedir. Projede elektromekanik tehizatn temini ve montajnn yaplma ii iin
12 aylk bir sre planlanmtr. hale dokmanlarnn hazrlanmas, ihalenin yaplp
sipariin verilmesinden sonra inaatn son yl ierisinde elektromekanik tehizat getirilerek
montaj ilerine balanacaktr.

Projede inat dneminde, elektromekanik tehizat temini ve beklenmeyen inaat
giderleri (%10) olmak zere;

letme, antiye tesisleri
Derivasyon
Su evrilmesi
Ulam yollar
Reglatr
Su alma yaps
Izgara ve Kapak Montaj ileri
Tnel ve Ykleme Havuzu
Cebri boru
Yol inaatlar
Daimi Site
Santral Binas
Dier tehizat
Trafo ve alt sahas
Enerji nakil hatt,

iin hesaplanan toplam maliyet 20.543.709 $dr.

(Kaynak: Talkaya Reglatr ve HES Fizibilite Raporu)


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

44/398
III.2. Projenin Gereklemesi ile lgili Akm emas veya Zamanlama Tablosu

Planlanan Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)
projesinin inaatnn balangcndan denemelerin tamamlanp iletime geilmesine kadar
olan saha d inaat faaliyetleri ve olas gecikmeleri de ieren toplam inaat sresi
yaklak 2 yldr.

Projenin planland ekilde bitirilmesi amacyla bu aamada hazrlanm olan i
program Tablo 4.de, i akm emas ekil 3.a.da verilmitir. leriki aamada yaplacak
almalara gre i program revize edilecek olmasna ramen ngrlen toplam 2 yllk
hazrlk ve tesis dnemi iin sre deimeyecektir.

Proje kapsamnda inaat aamasnda kurulacak krma-eleme ve har nitesi
tesisleri ile ilgili i akm emalar Blm V.1.6. ve Blm V.1.7.de verilmitir.

Proje kapsamnda inaat aamasnda kurulacak tesisiler ile iletme aamasnda
kurulacak tesislerle ilgili yatrm program Tablo 5.de verilmitir.

Tablo 4. Talkaya Reglatr Tesis Yaplar
AIKLAMALAR
DS Blgesi 22. Blge Mdrl
Akarsu Ad / Ana Kol Ad Ball Dere/Kapistre Dere
Kullanlan AG No 22-49, 22-89, 22-72
Drenaj Alan (km
2
) 44 km
2

Ortalama Debi (m
3
/sn) 2.640 m
3
/sn
Ort. Yllk Toplam Akm (hm
3
) 83.17 hm
3

Q
25
Takn Debisi (m
3
/sn) 98.77 m
3
/sn
Q
100
Takn Debisi (m
3
/sn) 133.22 m
3
/sn
Q
100
Reglatr Dolusavak Dizayn Debisi (m3/sn) 133.22 m
3
/sn
Baraj / Regltr Tipi Kardan All Kontrolsz Beton Arlkl
Kret Kotu (m) 990.08 m
Maksimum Su Kotu (m) 988.00 m
Minimum Su Kotu (m) 988.00 m
Talveg Kotu (m) 983.00 m
Santral Kuyruksuyu Kotu (m) 480.75 m
letim Yaps Tipi Ak Akl Tnel
letim Yaps Uzunluu (m) 3284.00 m
letim Yaps Eimi ( j ) 0.001
Cebri Boru ap (m) 1.15 m
Cebri Boru Boyu (m) 810.00 m
Cebri Boru Et Kalnl (mm) Ortalama 14.1 mm
Trbin Tipi Dey Eksenli Pelton
nite Adedi 2 Adet
Bara Gerilimi (kV) 34.5 kV
Enerji Nakil Hatt Kesiti 477 MCM ift devre hat
Enerji Nakil Hatt Uzunluu (km) 7.0 km
Brt D (m) 508.00 m
Net D (m) 493.324 m
Proje Debisi (m3/sn) 5.08 m
3
/sn
Kurulu G (MW) 22.618 MW

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

45/398
Firm G (MW) 2.683 MW
Firm Enerji (GWh) 23.502 GWh
Sekonder Enerji (GWh) 69.166 GWh
Toplam Enerji (GWh) 92.668 GWh

ekil 3.a. Proje Akm emas


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

46/398
Tablo 5. Yatrm Program
1.YIL 2.YIL
1. ALTIAY 2. ALTIAY 3. ALTIAY 4. ALTIAY
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
1 HAZIRLIK ALIMALARI
1.1. Temel Malzeme Aratrmalar

1.2. Harita almalar

1.3. Kat'i Proje almalar

1.4. hale Evraklarnn Hazrlanmas

1.5. hale Sreci(naat +Ekipman)

2 NAAT ve MONTAJ LER

2.1. antiye Kurulmas

2.2. Derivasyon ncesi naat leri

2.3. Su evrilmesi

2.4. Reglatr naat

2.5.
Su Alma Yaps naat, Izgara
ve Kapak Montaj ileri

2.6. Tnel ve Ykleme Havuzu naat leri

2.7. Cebri Boru naat ve Montaj leri
2.8. antiye Yollar ve Yol relokasyonu

2.9. Daimi Site

2.10. Hidroelektrik Santal Binas naat

2.11.
HES nitelerinin ve alt Sahasnn
Montaj leri

2.12. Enerji Nakil Hatt naat ve Montaj leri

3 DENEME ALIMASI

4
KABUL LER VE TCAR RETM
BALANGICI


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

47/398
III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi

Yllk Faydalar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi sadece
enerji retim amal dnlm bir projedir. Bu tesislerin enerji faydalar piyasa deeri de
gz nne alnarak aada belirtilen birim faydalar olarak ele almtr.

Firm enerji 6.0 Cent (ABD)/KWh
Sekonder enerji 3.3 Cent (ABD)/KWh
( 1$ = 2,5 YTL)

Firm enerji 6.0 Cent (ABD)/KWh
Sekonder enerji 6.0 Cent (ABD)/KWh
( 1$ = 2,5 YTL)

Yukarda belirtilen birim faydalar kullanlarak Talkaya Reglatr ve HES
(22,658 MWm/22,052 MWe) tesislerinin retimine karlk gelen faydalar aada
sunulmutur. Tablolardaki hesaplamalar da kullanlan formller Tablo 8. de verilmitir.

Tablo 8. Tablolarda Kullanlan Formller
Kurulu G letme sonularndan alnmtr.
Firm Enerji letme sonularndan alnmtr.
Sekonder Enerji letme sonularndan alnmtr.
Yllk Enerji retimi letme sonularndan alnmtr.
Yk Faktr Toplam Enerji/(8760*Kurulu G)
Yllk Firm Enerji Faydas Firm Enerji x 0.06 USD
Yllk Sekonder Enerji Faydas Sekonder Enerji x 0.033USD
Yllk Toplam Fayda Yllk Firm, Sekonder Enerji ve Pik G Fayda Toplamlar
Geerli Sre Senaryo dahilinde ngrlen sre
Bir Yldaki Saat Says 8760

Mevcut durum iin 49 yllk fayda akm oluturulmutur ve retilmesi planlanan
firm, sekonder enerji ve g bilgileriyle beraber bu deerlere tekabl eden yllk faydalarn
durumu aadaki tablolarda izah edilmitir.

Tablo 9. Ekonomik Analiz Sonular (6 & 3,3 cent/kW)
Miktar Birim
Kurulu G 22.618 MW
Firm Enerji 23.502 GWh
Sekonder Enerji 69.166 GWh
Yllk Enerji retimi 92.668 GWh
Yk Faktr 0.47
Yllk Firm Enerji Faydas 1.410 ML.$
Yllk Sekonder Enerji Faydas 2.282 ML.$
Yllk Toplam Fayda 3.692 ML.$
Geerli Sre 49 YIL


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

48/398
Tablo 10. Ekonomik Analiz Sonular (6 & 6 cent/kW)
Miktar Birim
Kurulu G 22.618 MW
Firm Enerji 23.502 GWh
Sekonder Enerji 69.166 GWh
Yllk Enerji retimi 92.668 GWh
Yk Faktr 0.47
Yllk Firm Enerji Faydas 1.410 ML.$
Yllk Sekonder Enerji Faydas 4.150 ML.$
Yllk Toplam Fayda 5.560 ML.$
Geerli Sre 49 YIL

Yllk Giderler

naat kalemleri iin tesis maliyetlerinin %10u, elektro-mekanik ve enerji nakil hatt
kalemleri iin tesis maliyetlerinin % 5i ett, proje ve kontrollk gideri olarak
hesaplanmtr. Ett, proje, kontrollk gideri ve Kamulatrma gideri tesis maliyetine
eklenerek proje maliyeti hesaplanmtr. Proje maliyeti ne 2 yllk yatrm sresince yllk %
9.50 olan faiz oran ile hesaplanm inaat sresince faiz miktar eklenmi ve toplam
yatrm maliyeti bulunmutur.

Tesis, Proje ve Yatrm Maliyetleri belli olan Talkaya Reglatr ve HES
(22,658 MWm/22,052 MWe) tesislerinin yllk faiz amortisman giderleri, yenilenme
giderleri ve iletme bakm giderleri hesaplanmtr. Belirlenen bu deerlerle yllk toplam
gider hesap edilmitir. Hesap edilen gider deerleri aada verilmitir.

Tablo 11. Talkaya Reglatr ve HES Toplam Maliyet ve Giderleri
Toplam Keif Maliyeti 16.148.931 USD
Toplam Tesis Maliyeti 17.763.824 USD
Toplam Proje Maliyeti 19.317.659 USD
Toplam Yatrm Maliyeti 20.543.709 USD
Toplam Yllk Faiz Amortisman Gideri 1.963.209 USD
Toplam letme Bakm Gideri 468.923 USD
Toplam Yenilenme Gideri 30.208 USD
Yllk Toplam Gider 2.462.340 USD

Tablo 12. Talkaya Reglatr ve HES Toplam Fayda ve Giderleri (6&3,3 cent/kW)
Yllk Toplam Fayda 3.692.598 USD
Yllk Net Fayda 1.230.258 USD
Yllk Fayda/Gider 7.385.196 USD

Tablo 13. Talkaya Reglatr ve HES Toplam Fayda ve Giderleri (6 & 6 cent/kW)
Yllk Toplam Fayda 5.560.080 USD
Yllk Net Fayda 3.097.740 USD
Yllk Fayda/Gider 11.120.160 USD

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

49/398
Tablo 14. Talkaya Reglatr ve HES Karllk Oran (6 & 3,3 cent/kW)
Faydalarn Bugnk Deeri (F) 53.981.580 YTL 33.487.332 USD
Giderlerin Bugnk Deeri (G) 35.408.046 YTL 21.965.289 USD
Net Bugnk Deer(F-G) 18.573.534 YTL 11.522.043 USD
Faydalarn Bugnk Deeri /
1,52

Giderlerin Bugnk Deeri (F/G)
Karllk Oran (IRR) 15,63%

Tablo 15. Talkaya Reglatr ve HES Karllk Oran (6 & 6 cent/kW)
Faydalarn Bugnk Deeri (F) 81.282.041 YTL 50.423.102 .- USD
Giderlerin Bugnk Deeri (G) 35.408.046 YTL 21.965.289 .- USD
Net Bugnk Deer(F-G) 45.873.995 YTL 28.457.813 .- USD
Faydalarn Bugnk Deeri
2,30

Giderlerin Bugnk Deeri (F/G)
Karllk Oran (IRR) 24,10%

III.4. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gereklemesine Bal Olarak,
Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Tasarlanan Dier
Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri,

Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gereklemesine bal olarak proje
sahibi veya dier yatrmclar tarafndan gereklemesi tasarlanan proje alt tesisi ve enerji
nakil hatt projesidir. alt tesisi ve enerji nakil hatt sz konusu proje kapsamnda
deerlendirilmemitir. Bu nedenle gerekli kurumlardan onay alndktan ve tesis yerleri
belirlendikten sonra ED Ynetmelii hkmlerine uygun olarak ayrca
deerlendirilecektir.

III.5. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gerekleebilmesi iin Zaruri Olan
ve Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Planlanan
Dier Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri,

Bu blm bal altnda; proje kapsamnda olmayan ancak projenin
gereklemesine bal olarak yatrmc firma ve dier firmalar tarafndan gerekletirilmesi
planlanan faaliyet enerji iletim hattnn yaplmasdr.

Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gerekleebilmesi iin zaruri olan ve
proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan gereklemesi planlanan balca faaliyetler;
antiyenin elektrik ihtiyacnn karlanmas iin elektrik temini, su temini, tesis nitelerine
ulam iin stabilize yollarda reglaj (stabilize yolun engebeli ve ukur ksmlarnn
dzeltilmesi) almalar ve proje kapsamnda alacak personel iin tesislerin yaplmas
faaliyetleridir.

naat Aamas Elektrik Temini

Projenin inas aamasnda antiye tesislerinin elektrik ihtiyac en yakn ve en
uygun trafodan salanacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

50/398
Su Temini

Sz konusu projenin inaat ve iletme aamasnda ime suyu piyasada mevcut
olan hijyenik ime sularndan veya Arhavi lesinden damacanalar ile temin edilecektir.
Ayrca personeli ihtiya duyaca kullanma suyu, beton malzemesi iin gerekli olacak su
ve tozumay engellemek amacyla kullanlacak su ise Ball Deresinden salanacak olup;
DS 26. Blge Mdrlnde gerekli izin alnmtr (Bkz. Ek-21).

Sosyal Hizmet Tesisi

kanunu ve halk sal ile ilgili dzenlemelerin gerektirdii ekilde ii ve dier
personel iin yeterli miktarda yatakhane, yemekhane, mutfak, kantin, banyo WC vb.
tesisler temin edilecektir. alan personelin salk hizmetleri iin antiye Sahas
ierisinde kurulacak olan revirden ve Arhavi lesinde veya Artvin linde bulunan salk
birimlerinden (salk evi, salk oca, devlet hastanesi) faydalanlacaktr.

Yol almalar

mesafede yer almaktadr. Arhavi le Merkezinden proje kapsamnda na edilecek santral
alanna kadar mevcut yol bulunmakta olup; yaklak 17 km mesafededir. Santral alanndan
reglatr alanna ulam iin mevcut yol bulunmamakta olup proje kapsamnda reglatr
alanna ulam salamak amacyla 6 kmlik bir yol almas yaplacaktr. Ayrca proje
kapsamnda ina edilecek ykleme havuzuna ulam salamak amacyla ise de yaklak
5 kmlik yol almas yaplacaktr. Proje kapsamnda ulam salamak amacyla
harita eklerde verilmitir (Bkz. Ek-4).



Agrega Malzemesi

Proje kapsamnda ina edilecek niteler iin gerekli olacak beton malzemesi
hammaddelerinden agrega iletim tnelinden kacak hafriyat malzemesinin kullanlmasyla
salanacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

51/398
III.6. Kamulatrma ve/veya Yeniden Yerleimin Nasl Yaplaca

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi, iletim
yapsnn tnel olmas dolaysyla 8,3181 hektarlk yzey alanna sahiptir. Proje alannn
sarp tepelerden olumas dolaysyla yaknnda yerleim birimi, tarla ve bahe
bulunmamakta olup, tamam orman arazidir.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi iin
reglatr yerinde, santral yerinde, cebri boru gzergahnda ve yollarn Orman Alanlar
ierisinde kalmas dolaysyla Orman Blge Mdrlnden ED nceleme
Deerlendirme Formu bavurusunda bulunulmu olup Ek-18de verilmitir. Sz konusu
projenin inaat aamasna balanlmadan nce Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti.
tarafndan Artvin Blge Mdrlne mracaatlar yaplarak Kesin zin alnacaktr.

Proje kapsamndaki orman arazilerinin; 6831 sayl Orman Kanununun 17 nci
Maddesinde Savunma, ulam, enerji, haberleme, su, atk su, petrol, doalgaz, altyap,
kat atk bertaraf ve dzenli depolama tesislerinin; baraj, glet, sokak hayvanlar bakmevi
ve mezarlklarn; Devlete ait salk, eitim ve spor tesislerinin ve bunlarla ilgili her trl yer
ve binann Devlet ormanlar zerinde bulunmas veya yaplmasnda kamu yarar ve
zaruret olmas halinde, gerek ve tzel kiilere bedeli mukabilinde Orman ve Su leri
Bakanlnca izin verilebilir. Devlete yaplan ve/veya iletilenlerden bedel alnmaz. Bu izin
sresi krk dokuz yl geemez. Bu alanlarda Devlete yaplanlarn dndaki her trl bina
ve tesisler iznin sona ermesi halinde eksiksiz ve bedelsiz olarak Orman Genel
Mdrlnn tasarrufuna geer. Sz konusu tesisler Orman Genel Mdrl veya
Orman ve Su leri Bakanl ihtiyacnda kullanlabilir veya kiraya verilmek suretiyle
deerlendirilebilir. zin ama ve artlarna uygun olarak faaliyet gsteren hak sahiplerinin
izin sreleri; yer, bina ve tesislerin rayi deeri zerinden belirlenecek yllk bedelle doksan
dokuz yla kadar uzatlabilir. Bu durumda devir ilemleri uzatma sresi sonunda yaplr.
Verilen izinler ama dnda kullanlamaz. ifadesi bulunmaktadr. Bu kapsamda faaliyet
gerekletirilirken Orman ve Su leri Bakanl Orman Genel Mdrlnden orman
alanlar ile ilgili gerekli izinler alnacaktr.

Proje kapsamnda yerleim yeri olarak, su altnda kalacak herhangi bir alan
bulunmamaktadr. Bu nedenle, yeniden yerleim sz konusu deildir.

Ayrca proje kapsamnda kamulatrma yaplmayacaktr. Projenin uygulama
aamasnda kamulatrma yaplmasna gerek duyulmas halinde, kamulatrma
almalar kapsamnda zel mlkiyet sahipleri ile ncelikli olarak karlkl anlama yoluna
gidilecektir. Anlamazlk durumlarnda ise kamulatrma almalar 05.05.2001 tarih ve
24393 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 4650 sayl Kamulatrma
Kanunu uyarnca yrtlecektir. Bu kapsamda kamulatrma plan hazrlanacak ve
kamulatrma ilemleri esnasnda her trl zarar-ziyan yatrmc firma olan Eyner Enerji
retim ve Tic. Ltd. ti. tarafndan karlanacaktr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) proje alan orman
arazisi vasfndadr. Sz konusu proje kapsamnda tarm arazisi olmas durumunda ise
tarm arazilerinin ama d kullanm iin arazinin en az 1/10.000 lekli kadastral haritas
veya krokisi, zerinde arazinin yeri iaretli ve koordinat deerlerini gsteren 1/25.000
lekli haritas, mlkiyet durumunu gsterir belgeyle birlikte sz konusu arazinin mcavir
alan snrlar ierisinde kalmas durumunda Belediye, mucavir alan dnda kalmas
durumunda l zel daresine veya dier plan yapma yetkisine sahip kurululara bavuru
yaplarak ve bu kurulular tarafndan da l Gda, Tarm ve Hayvanclk Mdrlne intikal
ettirilerek bavuru yaplacaktr. Ve 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

52/398
Kanununun 13. Maddesi gerei, Toprak Koruma projelerine uymak kaydyla Artvin Valilii
veya Gda, Tarm ve Hayvanclk Bakanlndan Tarm D Amala Kullanm zni
alnacaktr.

Ayrca l Gda, Tarm ve Hayvanclk Mdrlnce hazrlanacak toprak ett
raporuna istinaden Mlga Tarm ve Kyileri Bakanl Tarmsal retim ve Gelitirme
Genel Mdrlnn 22.12.2010 tarih ve B.12.0.TU.011.03-010-07/6163/23303-93574
sayl talimatlarnn EK-1nde yaynlanan Kamu Yarar Karar verme yetkisine sahip
kurulularca tanzim edilmi Kamu Yarar Karar talep edilmesi durumunda tedarik edilerek
l Gda, Tarm ve Hayvanclk Mdrlne iletilmesi salanacaktr.

III.7. Dier Hususlar

Projenin ekonomik ve sosyal boyutlar ile ilgili bu blmde aktarlacak baka bir
husus bulunmamaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

53/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-IV

PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGLATR, HES, BETON SANTRAL VE
KONKASR TESS PROJESNDEN ETKLENECEK ALANIN BELRLENMES VE BU
ALAN NDEK MEVCUT EVRESEL ZELLKLERN AIKLANMASI (*)

(*) Bu blmde proje iin seilen yerin evresel zellikleri verilirken etki alan dikkate
alnmaldr. Bu blme sralanan hususlar itibar ile aklanrken, ilgili kamu kurum ve
kurulularndan, aratrma kurumlarndan, niversitelerden veya benzeri dier kurumlardan temin
edilen bilgilerin hangi kurumdan ve kaynaktan alnd raporun notlar blmnde belirtilir veya ilgili
harita, dokman vb. belgeye ilenir. Proje sahibince kendi aratrmalarna dayal bilgiler verilmek
istenirse, bunlardan kamu kurum ve kurulularn yetkileri altnda olanlar iin ilgili kurum ve
kurululardan bu bilgilerin doruluunu birer belge alnarak rapora eklenir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

54/398
BLM IV: PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGLATR, HES, BETON SANTRAL
VE KONKASR TESS PROJESNDEN ETKLENECEK ALANIN BELRLENMES VE
BU ALAN NDEK MEVCUT EVRESEL ZELLKLERN AIKLANMASI (*)
IV.1. Projeden Etkilenecek Alann Belirlenmesi, (etki alannn nasl ve neye gre
belirlendii aklanacak ve etki alan harita zerinde gsterilecek)

Proje etki alannn belirlenmesinde en nemli faktrler toz, grlt ve gaz
emisyonlar olmakla birlikte trafik younluu da nem gstermektedir.

Toz emisyonu bakmnda incelendiinde proje alannda nitelerin farkl yerlerde
kurulacak olmas ve aralarndaki mesafelerin fazla olmas oluacak toz emisyonlar Blm
V.1.8.de her nite iin ayr ayr hesaplama yaplmtr (yaplan hesaplamalarda birbirine
yakn tesisler beraber deerlendirilmitir). Yaplan hesaplamalar neticesinde ise en kt
artlarda 100 m mesafede KVS ve UVS deerlerini salad grlmtr.

Gaz emisyonu bakmndan incelendiinde Blm V.1.13.de hesaplanan ktlesel
debi deerleri, 03.07.2009 tarih ve 27277sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle
girmi olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede deiiklii yaymlanan
Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek-2, Tablo-2.1de verilen
deerlerin zerine kmamaktadr.

Oluacak grlt ynnden incelendiinde ise grlt hesaplamalar, tm i
makinelerinin bir arada alaca dnlerek en kt duruma gre Blm V.1.16.da
yaplm olup; Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin
arazi hazrlk ve inaat aamas kapsamnda kullanlacak olan i makinelerinden kaynakl
mesafeye gre toplam ses dzeyi 100 metreden sonra izin verilen deerin (70 dBA) altna
dmektedir.

Proje kapsamnda yer alan nitelerin (Reglatr, HES, letim Tneli, Cebri Boru,
Krma-Eleme Tesisi ve Har nitesi) inaat aamasnda ve antiye sahasnda oluacak
toz ve gaz emisyonlar, grlt, trafik younluu gibi etkiler gz nnde bulundurularak
projeden etkilenecek alan 100 m olarak belirlenmi olup Ek-5de verilen 1/25.000 lekli

Projeden etkilenecek alanlar; proje alannda yaplacak ina almalar srasnda
geici olarak (ina sresince) oluacak; toz, grlt, hareketlilik gibi etkilere maruz kalacak
blgelerdir. Ancak bu etkiler ina almalarnn tamamlanmas ile biteceinden sreklilik
arz etmeyecektir.

Harita zerinde gsterilen etki alan, projenin inaatndan etkilenmesi beklenen
alanlar iermektedir. Projenin iletme aamasnda ise Ball Deresi yatann reglatr yeri
ile santral binas arasnda kalan ksm projenin etki alann oluturacaktr. Bu alan
zerindeki etkilerin en aza indirilebilmesi ve gerek grld takdirde endemik trler ve
balk gleri iin belirlenen can suyu miktarlar artrlacaktr.

Planlanan faaliyetin inaatnn balangcndan denemelerin tamamlanp iletime
geilmesine kadar olan saha d inaat faaliyetleri ve olas gecikmeleri de ieren toplam
inaat sresi yaklak 2 yldr.

letme aamasnda enerji iin gerekli su iletim hatlarna alnarak kalan su yataa
braklacaktr. Tm iletme dneminde uzmanlarca hazrlanan ve Ekolojik Deerlendirme
Raporunda Tennant, ABF ve ED Analiz yntemlerine gre ayr ayr tespit edilen mansap
su hakk Ball Deresi yatana braklacandan, projenin sucul denge zerinde nemli bir

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

55/398
etkisi sz konusu olmayacaktr. Bunun sonucunda Ball Deresinde, fiziksel ve biyolojik
adan nemli lde bir deiim meydana gelmeyecektir.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm/22,052MWe) Projesinin inaat
ileri srasnda ana yaplarn haricinde yaplacak saha dzenlemelerinde su, kanalizasyon,
haberleme ve elektrik ebekesi ile dier alt yap tesislerine ve mezarlk alanlar ile yaban
hayatnn youn alanlara zarar verilmemesi iin gerekli tm tedbirler alnmas iin gerekli
zen gsterilecektir. Zarar verilmesi durumunda ise tm zarar EYNER Enerji retim ve
Tic. Ltd. ti. tarafndan karlanacaktr.


IV.2. Etki Alan erisindeki Fiziksel ve Biyolojik evrenin zellikleri ve Doal
Kaynaklarn Kullanm,

IV.2.1. Meteorolojik ve klimsel zellikler

Artvinin iklimi, yeryz ekillerinin zellikleri nedeniyle blgelere gre eitlilik
gstermektedir. Ky kesimlerinde lk ve yal bir iklim tipi egemendir. Buna karn, ilin i
blgelerine doru, yksek kesimlerde klar srekli ve bol karl, yazlar serin geer. oruh
Vadisinin derin tabannda kyya oranla daha az yal, klar fazla sert olmayan bir iklim
tipi vardr. Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesinin de
iinde yer ald Kapistre dere havzasnn corafi konumu nedeni ile iklim zellikleri,
genellikle Karadeniz iklimi tesiri altnda olmasna ramen havzann st ksmlarna
gidildike Karadeniz ikliminden uzaklalr. kesimlere gidildike ya miktar azalr.
Bunda en byk etken kyya paralel uzanan dalarn ya kesmesi i ksmlara
ulamasn nler.

Proje kapsamnda kullanlan meteorolojik verile konusunda Devlet Meteoroloji Genel
Mdrlnden alnm olan 1975-2009 yllar arasna ait Artvin ili Meteorolojik
verilerinden yararlanlmtr (Bkz. Ek-16).

Scaklk

Artvin linin ortalama en dk scakl (-0,8
o
C) Ocak ay, Ortalama en yksek
scakl ise (25,8
o
C) Austos aydr. Artvin linin aylara gre scaklk deiimleri Tablo
16.da verilmitir.

Tablo 16. Artvin li Aylara Gre Scaklk Deiimleri
Aylar
Ortalama Scaklk
(
o
C )
Maksimum scaklk
Ortalamas (
o
C )
Minimum Scaklk Ortalamas
(
o
C )
Ocak 2,3 5,9 -0,8
ubat 3,3 7,6 -0,3
Mart 6,8 12,2 2,4
Nisan 11,7 17,7 6,8
Mays 15,4 21,3 10,6
Haziran 18,4 23,7 13,8
Temmuz 20,5 25,4 16,5
Austos 20,7 25,8 16,8

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

56/398
Eyll 17,8 23,6 13,8
Ekim 13,8 19,3 9,9
Kasm 8,5 12,8 5,0
Aralk 4,0 7,4 1,0
stasyon Ad: Artvin, Ykseklik:628m, Enlem:41.11, Boylam:41.19, 1975-2009

Ya

Artvin linde en fazla ya Ocak (93,4mm) aynda ve en az ya ise Eyll (25,6
mm) aynda meydana gelmekte olu le ait ya durumu Tablo 17.de verilmitir.

Tablo 17. Artvin li Ya Durumu
Aylar
Toplam Ya
Ortalamas(mm)
Maksimum Ya
Miktar(mm)
Kar Yal Gnler
Says
Ocak 96,8 93,4 9,3
ubat 73,2 50,5 8,3
Mart 59,9 61,8 5,3
Nisan 57,5 38,1 0,8
Mays 53,3 49,9 -
Haziran 49,4 26,0 -
Temmuz 32,7 27,2 -
Austos 29,0 47,8 -
Eyll 34,7 25,6 -
Ekim 62,5 50,0 0,1
Kasm 81,6 60,5 1,3
Aralk 94,0 73,4 6,2

Bulutluluk

Artvin linde yllk, ortalama ak gnler says 71,3, ortalama bulutlu gnler says
196,9, ortalama kapal gnler says 94,6 olarak kaydedilmitir. lin; ortalama ak, bulutlu
ve kapal gnler says Tablo 18.de verilmitir.

Tablo 18. Artvin li Ortalama Ak, Bulutlu, Kapal Gnler Says

Aylar
Ortalama Ak Gnler
Says
Ortalama Bulutlu Gnler
Says
Ortalama Kapal Gnler
Says
Ocak 4,9 14,9 10,3
ubat 4,9 13,1 9,5
Mart 4,8 15,4 9,9
Nisan 4,5 16,8 8,7
Mays 4,9 19,2 6,9
Haziran 6,3 18,2 5,5
Temmuz 5,2 17,8 8,1
Austos 5,5 20,4 5,1
Eyll 8,7 16,6 4,7
Ekim 8,3 15,7 7,0
Kasm 7,0 14,1 8,9
Aralk 6,3 14,7 10,0
YILLIK 71,3 196,9 94,6

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

57/398
Nem

Artvin iline ait nem durumu Tablo 19.da verilmitir.

Tablo 19. Artvin li Nem Durum
Aylar Minimum Nem ( % ) Ortalama Nem ( % )
Ocak 13 63,1
ubat 10 62,6
Mart 5 60,2
Nisan 7 59,9
Mays 5 63,6
Haziran 7 66,6
Temmuz 7 70,2
Austos 8 70,5
Eyll 8 67,7
Ekim 4 65,5
Kasm 12 64,0
Aralk 18 64,0

Rzgar

Artvin linde yllk ortalama rzgar hz 1.6 m/s dir. Artvin linde yllk ortalama en
hzl rzgar 20,5 m/s ile SE ynnde esmektedir.

lin aylk rzgar durumu Tablo 20.de verilmitir.

Tablo 20. Artvin line Ait Rzgar Durumu

Aylar

Ortalama
Rzgar Hz
(m_sec)
En Hzl Rzgar Frtnal Gn
Says
Ortalamas
Kuvvetli Rzgarl
Gn Says
Ortalamas
Yn

Hz
(m_sec)
Ocak 1,4 SE 21,9 0,2 1,8
ubat 1,5 SSE 22,1 0,2 2,8
Mart 1,8 W 21,4 0,2 5,7
Nisan 1,7 SW 22,0 0,2 5,5
Mays 1,6 NW 18,8 - 5,7
Haziran 1,9 SSW 21,5 0,2 7,3
Temmuz 2,1 WNW 17,9 - 8,0
Austos 2,0 W 17,3 - 8,5
Eyll 1,7 SSE 19,3 0,1 5,4
Ekim 1,2 ESE 16,4 - 1,7
Kasm 1,3 NW 24,2 0,2 1,7
Aralk 1,3 SE 23,0 0,1 1,4
YILLIK 1,6 SE 20,5 0,1 55,5

Artvin iline ait aylk rzgar hzlar tablo Tablo 21.de verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

58/398
Tablo 21. Artvin li Aylk Ortalama Rzgar Hzlar (m_sec)
Aylar
/Ynler I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK
N 1,0 1,1 1,2 1,1 0,9 1,0 1,0 1,0 0,8 0,7 0,7 0,9 0,95
NNE 1,0 1,2 1,2 1,1 1,0 0,9 0,9 0,9 0,8 0,7 0,9 1,0 0,96
NE 1,1 1,3 1,3 1,1 0,9 0,8 0,8 0,7 0,7 0,6 0,8 1,0 0,93
ENE 1,2 1,3 1,5 1,2 1,0 0,9 0,8 0,7 0,7 0,7 1,0 1,1 1,0
E 1,2 1,4 1,7 1,4 1,0 0,9 0,7 0,7 0,8 0,8 1,0 1,2 1,0
ESE 1,5 1,6 1,7 1,5 1,2 1,0 0,9 0,8 0,9 1,0 1,2 1,2 1,2
SE 1,3 1,5 1,7 1,5 1,1 0,9 0,9 0,9 0,8 0,9 1,2 1,2 1,2
SSE 1,2 1,5 1,6 1,4 1,1 1,1 0,9 0,9 0,9 0,9 1,1 1,1 1,1
S 1,0 1,1 1,4 1,1 0,9 0,9 0,7 0,7 0,7 0,8 0,9 0,9 0,93
SSW 1,1 1,3 1,3 1,2 1,0 1,1 0,9 0,9 0,8 0,8 0,9 0,9 1,0
SW 1,1 1,4 1,5 1,3 1,2 1,3 1,2 1,1 1,0 0,9 1,0 1,1 1,2
WSW 1,4 1,6 1,7 1,7 1,6 1,9 2,1 2,0 1,7 1,3 1,3 1,4 1,6
W 1,6 1,8 2,0 2,0 2,1 2,3 2,6 2,5 2,1 1,7 1,6 1,6 2,0
WNW 1,7 1,8 2,3 2,3 2,5 2,7 2,9 2,9 2,4 1,8 1,6 1,6 2,2
NW 1,5 1,7 2,2 2,2 2,3 2,5 2,7 2,7 2,1 1,5 1,4 1,5 2,0
NNW 1,2 1,4 1,8 1,9 1,9 2,1 2,3 2,3 2,0 1,4 1,1 1,2 1,7

ekil 4. Artvin li Rzgarn Ortalama Hzna Gre izilmi Rzgar Gl

Aylk Ortalama Rzgar Hzlar
0
0,5
1
1,5
2
2,5
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Ragar Hzlar

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

59/398
Tablo 22. Artvin li Aylk Esme Saylar Toplam Tablosu
Aylar
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK
Ynler
N 537 566 775 932 936 920 1123 1157 978 919 624 550 10017
NNE 481 598 761 867 846 804 719 630 634 613 404 470 7827
NE 368 456 660 668 606 619 534 626 509 465 334 422 6267
ENE 517 565 929 781 572 583 511 453 410 441 455 450 6667
E 451 497 848 690 529 387 401 429 345 359 335 380 5651
ESE 671 689 864 734 565 411 346 311 292 323 385 548 6139
SE 487 687 959 803 563 363 440 374 373 375 416 399 6239
SSE 765 842 1106 898 863 626 558 462 461 565 619 686 8451
S 587 695 845 847 996 1000 994 1097 853 952 678 586 10130
SSW 1143 933 1180 1066 1468 1290 1156 1153 1103 1277 1181 1125 14075
SW 1374 1267 1315 1216 1398 1569 1304 1408 1482 1403 1116 974 15826
WSW 2091 1707 1975 2032 1905 1849 1741 1798 2099 2293 2671 2509 24670
W 3978 2947 2609 2463 2431 2390 2631 2526 2434 3279 3532 3836 35056
WNW 5390 4719 4164 3530 3608 4026 4531 4069 3868 3934 4862 5694 52395
NW 2361 2158 2185 2304 2281 2220 2820 3085 2678 2226 2123 2308 28749
NNW 1498 1607 1792 1969 2189 2234 2463 2350 2212 1792 1621 1581 23308

ekil 5. Artvin li Esme Saylarna Gre izilmi Rzgar Gl

Ragar Esme Saylar
0
20000
40000
60000
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Ragar Esme Saylar

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

60/398
IV.2.2. Jeolojik zellikler (jeolojik yapnn fiziki-kimyasal zellikleri, tektonik
hareketler, mineral kaynaklar, heyelan, benzersiz oluumlar, , sel, kaya dmesi
balklar altnda incelenmesi, 1/100000, 1/25000 ve/veya 1/5000lik jeolojik harita ve
lejant),

Sz konusu proje ile ilgili olarak jeolojik ett almalar henz balamamtr. Bu
Jeolojik ett almalarnda; jeolojik birimlerin litolojilerinin ve tektoniinin ayrntl verilecei,
birimlerdeki sreksizliklerin ynlerinin aralk ve aklklarnn ayrntl olarak verilecei, ayrca
yaplan sondajlarn yerlerinin 1/5.000 lekli harita zerinde gsterilecei, sondajlarda ve
laboratuarda yaplan deney ve sonularnda verilecei, sonuta bu almalar sonucunda
kabilecek olumsuzluklarn giderilmesine ynelik olarak alnacak nlemlerinde belirtilerek
inaat almalarndan nce hazrlanacak bu jeolojik ve jeoteknik ett raporuna uyulacan
taahht ederiz.

arazi hazrlk ve inaat aamasndan nce heyelan ve takn riski belirlenerek, ev analizleri
yaplacak ve gerekli nlemler alnacaktr.

Ayrca Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) proje
kapsamnda faaliyete balanlmadan nce Jeolojk-Jeoteknik etd alma raporu ile birlikte
takn ve heyelan nlem incelemesi hazrlanacak olup Talkaya Reglatr ve HES
(22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin inaat aamasnda gerekli ina nlemleri alnacak
ve ilgili tm ynetmeliklere uyulacaktr.

Dou Karadeniz Blgesinde yer alan Artvin Arhavi proje sahas ve yakn
evresinde Mesozoyik ve Senezoyik yal kaya birimleri gzlenir. Etkinliini Liyastan
balayarak Eosen sonlarna kadar aralklar halinde srdren magmatizma ile volkanik
etkinliin duraklad veya hznn azald dnemlerde egemen olan tortullama
sonucunda blgede volkanik, volkano-sedimanter ve intrzif kayalar yaygn hale
gelmitir.

Magmatik kayalarn egemen olduu kuzey zonda kaya birimleri en altta Liyas
yal bazalt, andezit lav ve piroklastikleri ile killi kireta, kumta ve marndan oluan kaya
trleri ile balar. Blgede Kretase dnemindeki iki evreli ve farkl zellikteki volkanizma
etkinliinin sonucunda bazik ve asidik olarak iki ayr volkano-sedimanter istif gelimitir. Bu
istifler bazik zellikli ve st Kretase yal bazalt, andezit lav ve piroklastikleri ile kumta,
siltta, amurta, marn, kiltandan oluan volkano-tortul istif; asidik zellikli st Kretase
yal riyolit, riyodasit, dasit ve piroklastiklerinden oluan volkano-sedimanter istiftir. MTA
tarafndan yaplan blgesel almalarda Kakar granitoyidi olarak adlandrlan granitik
sokulum st Jura-Alt Kretase dneminde oluan hemen hemen tm kayalar keser.
Kuvaterner yal alvyon ve yama molozu en gen oluuklardr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) proje yap yerleri ve
yakn evresi bazalt, andezit ve piroklastiklerden olumaktadr.

Stratigrafik Jeoloji

Proje alanna ilikin genel ve stratigrafik jeoloji deerlendirmelerinde proje alannda
yer alan kaya birimlerinin ad, simge ve ya denetirmeleri iin Artvin F46-c1 jeolojik
haritalar kullanlmtr. Ayrca kaya birimlerine ilikin tanmlamalarda, Ball Dere zerinde
yaplmas dnlmekte olan Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe)e ilikin jeolojik deerlendirmeler dikkate alnmtr. Talkaya Reglatr ve
HES (22,658 MWm/22,052 MWe) yeri ve yap yerlerinde gzlenen birimler ayrntl olmak

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

61/398
zere, istifi oluturan kaya birimleri Talkaya Reglatr ve HES Fizibilite Raporundan
alnm olup, aada verilmitir.

st Kretase
alayan Formasyonu (Kr 3)

nceleme alan temelde st Kretase yal alayan Formasyonundan oluur. ki
aamada kelen bazik zellikte volko-tortul serinin ikinci aamasn oluturan alayan
formasyonu asidik volkanitleri stler. Seri balca bazalt, andezit lav ve piroklastlar ile
amurta, kumta, siltta, tfit, marn, eyl ve krmz bordo renkli killi kireta ara tabaka
ve katmanlarndan olumaktadr. Genel olarak gri yeil renk tonunun egemen olduu
birimin lav, tf ve brelerden oluan volkanik seviyeleri koyu gri, yer yer siyah, ayrtnda
kahve renklidir. Lavlar genellikle krkl, atlakl ve boluklu olup etkin ekilde ayrm ve
kloritlemitir. Bre ve aglomeralar iinde tortul kaya akl ve bloklar bulunabilir.
Kloritleme ve epidotlamann yaygn olduu lavlarda yer yer iyi gelimi yastk yaplar
grlr. Kuruni gri renkli kumta, marn ve eyler dzenli ince tabakal olup baz
kesimlerde krmz-bordo renkli mikritler ve rekristalize kiretalar yaygndr. Tortul ara
seviyelerindeki fosil ieriine gre, asidik seri ile ardalanmal olarak bulunan alayan
formasyonuna Kampaniyen-Maastrihtiyen ya aral verilmitir.

st Kretase Paleosen
Kakar Granitoyidi 1 (2)

Proje Sahasnn baz yerlerinde dier birimleri kesen granitoyidik sokuluma ait kaya
trlerinden olumaktadr. Dou Karadeniz Blgesinin dou kesiminde yer alan Kakar
Dalar, sokulumun olduka geni bir biimde yzeylendii yer olduu iin, MTA
almalarnda Kakar granitoyidleri ad altnda tanmlanmtr. MTA tarafndan yaplan
blgesel lekli haritalara gre KD-GB uzanml bir kuak iinde ve 500 kmlik bir mesafe
boyunca irili ufakl sokulumlar halinde mostra veren granitoyidler geni lde st Kretase
yal birimlerin ve daha sonraki ikinci evre sokulumu ile de Eosen yal birimlerin iine
sokulmulardr. Genel anlamda tek birim olarak haritalanan granitler; sokulum, volkanik,
yar volkanik ve magmatik kaya trlerinden olumaktadr.

Mineral ieriklerine gre granit, alkali granit, granit porfir, mikrogranit, granodiyorit,
diyorit, kuvarsl diyorit, kuvars porfir ve benzeri kaya trleri ile temsil edilen granit
karma; pembemsi gri, koyu gri, yeilimsi gri renkte, orta derecede eklemli, sk, sert ve
salamdr. Gevrek olan karman ortak zellikleri fenokristalli, yer yer taneli yer yer de
porfiritik dokulu, ak renkli ve masif grnml, kuvars ve feldspatl asidik kompozisyonda
olmalardr.

Hidrotermal ayrma sonucu fay ve eklem gibi sreksizlik dzlemleri boyunca
killeme ve piritlemeler olumutur. Arenalama eklinde gelien ayrma yer yer 10-15
mye derine kadar devam etmektedir.

MTA almalarnda kestii ve zerine gelen birimlerin yana gre granitlerin
sokulum ya Eosen ncesi-Kretase olarak belirlenmitir.

Kuvaterner
Alvyon (Qal)

Kapistre aynda yer alan alvyonal malzemeler bloktan kile kadar dalm
gstermektedir. Dere tabannda, nehrin ak hzna bal olarak oluan ymlarda
yzeysel olarak ilk gze arpan blok ve iri akllardr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

62/398
Yama Molozu (Qym)

Yama eimine bal olarak kalnl deien killi, akll ve bloklu malzemelerden
oluan yama molozu proje alannda yap yerlerinde yer yer iyi gelimi olarak izlenir.
Kalnl 0.50 m ile 2 m arasnda deimektedir.

Yapsal Jeoloji

Dou Pontidlerin Kuzey zonunda yer alan inceleme alannda st Kretasede
gelien deniz alt volkanizmasnn zellikleri izlenir. En yaygn jeolojik birimler st Kretase
yal volkano-tortul serilerdir. Bu kellerin Alp orojenezi ile kara haline gelmesi srasnda
birimler etkilenerek krlmlar ancak kvrmlanmamlardr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) yerlerinde projeleri
etkileyecek nemli faylar grlmemektedir. Reglatr yeri ve civarnda yer alan kaya
birimleri genellikle sert, sk ve dayanml bazaltlardr.

Talkaya Reglatr ve HES Yerinin Mhendislik Jeolojisi

Reglatr Yeri

Reglatr yerinde ve civarnda, st kretase yal volkanik-sedimenter serinin sk
ve dayanml bazaltlar ve piroklastikler mevcuttur. Proje alanndaki yaplar temel olarak
ayn birim iindedirler.

Bazalt: Reglatr alan ve evresinde dzensiz olarak gzlemlenir. Bazaltlar; sert,
sk ve dayanmldr. Yer yer eklem ve atlak sistemlerinin youn olduu kesimlerde
yzeysel ayrmalar vardr. Boluklu bir yapya sahip olan bazaltlardaki dolgular zeolit ve
kalsit bileimindedir.

Riyolit: Santral yerinin aa ksmlarnda, volkanik brelerle ardkl olarak
grlr. Ak yeil-gri renkli, sert, sk, dayanml ve eklemlidir. Ayrma ok az olarak
eklem yerlerinde gzlenir. Daha ok arazide dik evler veren yaplar halinde grlrler.
Prizmatik debi gsterir. Riyolitin cams hamuru ierisinde iri kuvars kristalleri vardr.

Volkanik Bre: Ak gri - yeil renkte, sert, sk ve dayanmldr. Tf ve riyolitlerle
dey ve yanal gei gsterirler. Aralarnda kesin snr belirlemek gtr. Tf ve riyolitlere
gre daha ak renkli ve daha ok ayrmaldr. Volkanik brein akllarnn boyutlar 1-
15cm arasnda deiir.

Volkanik Tf: Ak yeil-gri renkli, ince taneli, sert, sk ve dayanmldr. Prit
kristalleri ierir. Yer yer tabakalanma gsterir. Tabakalanma ounlukla E-W dorultulu ve
N ye eimlidir. Tabakalanmaya dik ve paralel ynde eklem ve atlaklar gelimitir.
Volkanik tfler seyrek olarak merceksel biimde kireta ierir.

Reglatr ve HES Yerinin Durayll

Reglatr ve HES yerinin duraylln aratrmak amac ile yaplan gzlemlerde;
jeolojik birimlerin volkanik ve magmatik kayalardan olutuu gzlenmitir. Bu kayalar dik
yama eimlerinde dahi durayllklarn korumaktadrlar. evrede yaplan incelemelerde
yama akmas, kaya dmesi ya da heyelan gibi kitle hareketlerine rastlanmamtr.
Sadece yol almas nedeniyle duraysz hale gelen ve dik ev eimi verilen ksmlarda
yer yer kaya dmeleri gzlenmitir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

63/398
Dier Yaplar

Yap yerlerinde temel sondaj kuyular kesin proje aamasnda alarak rt birimleri
ve temel kayasnn kalnl, yanal ve dey deiimleri ile mhendislik zellikleri
belirlenmelidir.

letim Tneli

letim tnelinin gzergh kuzeye dorudur. Yaplan yzeysel gzlemlere gre
iletim tneli gzergh ve cebri boru bazalt- andezit, volkanik bre ve volkanik tfler
geilecektir. Tnelin gzerghnn byk ksm bazalt-andezit lav ve piroklastik
geilecektir. Btn bu birimlerde tnel ve cebri boru gzergh asndan her hangi bir
problem beklenmemektedir. Ancak tnel kazs ve cebri boru imalat srasnda duraylln
bozulmamasna azami dikkat edilerek kaya dmelerinin asgari seviyede tutulmasna
dikkat edilmelidir

Volkanik bre, riyolit, andezit ve bazalt lavlarnda iletim tnel kazs ve HES yeri
kazs srasnda salam ve masif olmalar nedeniyle nemli sorunlar beklenmemektedir.
Lavlar ak renkli tf-breler atmosferik etkilerle ayrm-ok paralanm bir yapdadr.
Tnel kazs srasnda serinin tortul ara seviyeleriyle karlalmas muhtemeldir. Serinin
piroklastik seviyeleri ile tortul seviyelerindeki zayf kesimler daha duyarszdr ancak iletim
tneli almas srasnda fazla bir sorun oluturacaklar dnlmemektedir.

Volkanik ve magmatik kaya trleri kazlabilme asndan sert ve dayanmldr.
Ancak kaolenleme, milonitleme, ar paralanmann gelitii zayf kaya zonlar ile
karlalabilir. Eklem takmlarnn kesimesinden kaynaklanan kamalanmalar ksmi
duyarszlklar oluturacaktr. Hidrotermal etkilerle ayrm bre ve aglomera seviyeleri
dier bir duyarszlk nedenidir. Akma yaplar ve eklem takmlarnn neden olduu atlakl
yapnn younluu, stabiliteyi belirleyen en nemli etmenler olacaktr. Kesin proje
aamasnda iletim tnelinin kaz srasndaki stabilitesi irdelenmelidir.

Tablo 23. alayan Formasyonuna ait Q Kaya Snflamas (Barton vd, 1974)
Tortul Bazalt ve Andezit
Kaya kalite gstergesi (RQD) % 70 % 80
Eklem Takm Says (Jn) 9 9
Eklem Przllk Says (Jr) 1.5 1.5
Eklem Yzeyi Ayrma Says (Ja) 1 1
Eklem Su Azaltma Faktr (Jw) 1 1
Gerilim Azaltma Faktr (SRF) 2.5 2.5
Q Deeri ve Kaya Snf 4.66Orta Kaya 5.33 Orta Kaya

Cebri Boru Gzergh ve HES Yeri

Ykleme havuzu ve cebri boru gzerghnda temel kaya bazalt, andezit lav ve
piroklastiktir. Gzergh boyunca yerinde yaplan gzlemlere gre kaya trleri az ayrmal,
sert, sk ve salamdr. Gzergh boyunca, ykleme havuzu yerinde ana kaya zerinde
kalnl 0.50 m ile 3 m arasnda deien yama molozu bulunmaktadr.

Ykleme havuzu ve cebri boru gzerghnda mesnetlerin oturaca ksmlarda
yama molozu ve kayacn ayrm ksmlar kazlarak salam kaya koullar
salanmaldr. Ykleme odas yerinde ve cebri boru gzerghnda duyarllk ve tama
gc asndan herhangi bir problem bulunmamaktadr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

64/398
Toporafik ynden santral ve cebri boru yerleimi uygundur. HES yeri civarnda
belirlenen kaya birimleri bazalt, andezit lav, tf, bre, yama molozu. Volkanik tf ve bre
sert sk olmasna ramen tektonik etki sonucu ok krkl paral ve ayrmaldr. zellikle
volkanik tflerde tektonik etki ok belirgindir. Volkanik tf ak yeil-gri renklidir.

Santral binas yerindeki kazlarda yama molozu ile kayacn ayrm ksmlar
kazlarak salam kaya koullar salanmaldr. Kaz srasnda belirlenen zayflk zonlar n
kaplama betonu, hasr elik ve kaya bulonu gibi geici destekleme elemanlar ile
desteklenmelidir. Santral binas yerinde duyarllk, geirimlilik ve tama gc problemi
bulunmamaktadr.

Tektonik Hareketler ve Depremsellik

lkemizde depremlerin byk ounluunun bilinen merkez slerinin hemen
hepsinin odak derinlii 60 km.nin altndadr. nemli saylabilecek merkez slerinin odak
derinlii 10~25 km arasnda deimektedir. Blgenin sismik durumu ekil 6.da verilmitir.

T.C. Bayndrlk ve skan Bakanl Afet leri Genel Mdrl Deprem Aratrma
Dairesi Bakanl tarafndan hazrlanan ve Bakanlar Kurulunun 18.04.1996 tarih ve
96/8109 sayl kararyla yrrle giren Trkiye Deprem Blgeleri Haritasna gre; proje
alannn iinde bulunduu blge 4. derece deprem blgesindedir. Trkiyenin Deprem
Tehlikesi (TMMOB Jeofizik Mhendisleri Odas, 1990) verilerine gre blgede magnitd
6dan byk deprem kaydna rastlanlmamtr.

Proje ile ilgili olarak 06/03/2006 tarih ve 26100 sayl Resmi Gazetede yaymlanan
Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelikte ilgili hkmlerine
uyulacaktr. Ayrca, proje alannda yaplacak tm proje ve hesaplamalarda, temel yap ile
ilgili ksmlarn inaatnda yrrlkte olan tm yap ve deprem ynetmeliklerine, genel ve
fenni artnamelere ve Afet leri Genel Mdrl Deprem Ynetmeliklerine uyulacaktr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

65/398

ekil 6. Artvin li Deprem ve Sismik Durumu
Kaynak: http://www.sayisalgrafik.com.tr/deprem/tr_frames.htm
FAALYET ALANI
FAALYET ALANI
FAALYET ALANI

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

66/398
Heyelan, , Sel ve Kaya Dmesi

evrede yaplan incelemelerde yama akmas, kaya dmesi ya da heyelan gibi
kitle hareketlerine rastlanmamtr. Sadece yol almas nedeniyle duraysz hale gelen ve
dik ev eimi verilen ksmlarda yer yer kaya dmeleri gzlenmitir.

nceleme alannda 7269 sayl yasada belirtilen deprem d afet riskine; kaya
dmesi, heyelan, gibi doal afet olaylarnn olmas durumunda ve zeminde akma,
oturma kabarma gibi deformasyonlarn olup olmad yaplacak olan Jeolojik-Jeotektonik
Ett neticesinde belirlenecek olup, bu gibi durumlar sz konusu olduunda Afet leri
Genel Mdrlnn Afet Blgelerinde Yaplacak Olan Yaplar Hakkndaki Ynetmelikte
belirtilen esaslara uyularak hesaplamalar ve nlemler alnacaktr.

Sz konusu projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda karlacak 148.376
m
3
hafriyat malzemesinin 58.843 m
3
proje kapsamnda yaplacak niteler erevesinde
dolgu malzemesi olarak, 24.715 m
3
ise antiye sahas ierisinde kurulacak Krma-Eleme
Tesisinde ileme tabi tutularak niteler iin gerekli olacak beton malzemesi iin
kullanlacaktr. Hafriyat malzemesinin geri kalan ksm ise Hat-Pek Beton naat Taah. Tic.
Ltd. ti.ye ait 20061655 Ruhsat nolu alann ierisinde yer alan pasa alanna sevk
edilecektir. Konu ile ilgili olarak Hat-Pek Beton naat Taah. Tic. Ltd. ti. ile Eyner Enerji
retim ve Tic. Ltd. ti. arasnda yaplan protokol anlamas eklerde verilmitir (Bkz. Ek-
19).

Sz konusu Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alanna dklen hafriyat malzemesi
daha sonra Hat-Pek Beton naat Taah. Tic. Ltd. ti. tarafnda ocak faaliyet kullanlacaktr.
Sz konusu Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alan iin ar yalardan ve olas dere
taknlarndan etkilenmemesi ynnde gerekli nlem ve tedbirler arazi hazrlk ve inaat
aamasna balanlmadan nce hazrlanacak Jeolojk-Jeoteknik etd alma raporunda
detayl olarak verilecek ve uyulacaktr.

Mineral Kaynaklar

Proje alan ve civarnda ekonomik deeri olan mineral kaynaklar bulunmamaktadr.

IV.2.3. Hidrojeolojik zellikleri (yer alt su seviyeleri, halen mevcut her trl keson,
derin artezyen vb. kuyular, proje alanna mesafeleri, emniyetli ekim deeri, suyun
fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik zellikleri, yer alt suyunun mevcut ve planlanan
kullanm),

Talkaya Reglatrnn su kayna, Talkaya Reglatrnn kendi havzasndan
gelen sular toplayan Kapistre Deresinin kolu olan Ball Deresidir. Ball Dere Kapistre Dere
ile birletikten sonra Karadenize dklr.

Yer alt Su Kaynaklar

Artvin linde bulunan scak su ve madensuyu kaynaklar aadaki tablolarda
verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

67/398

M.S ( Maden suyu ), S.S ( Scak su ), .a ( ok az ), .y ( lm yok )
Kaynak: M.T.A Dou Karadeniz Blge Mdrl

l'de yer alan madensuyu ve kaplcalar mevcut olmasna ramen bu sulardan
ekonomik anlamda fayda salanan veya iletilen yoktur.

Faaliyet kapsamnda yer alt ve termal su kullanlmas dnlmemekte olup, Sz
konusu proje kapsamnda kullanlacak su kaynaklar yzeysel su kaynaklarndan Ball
Deresi sulardr. Dolaysyla proje kapsamnda yaplacak faaliyetlerin mevcut yer alt ve
termal su kaynaklarna herhangi bir olumsuz etkisi olmayacaktr.

Proje kapsamnda Ball deresi sularndan yararlanlacak olup; proje alan ierisinde
Ball Deresinden su numunesi alnarak 31.12.2004 Tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle girmi olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede
deiiklii yaymlanan Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Tablo-1e gre 2 noktada (Bkz.
Ek-14) analizleri yatrtlm olup; Ek-14de verilmitir.

Sz konusu su analizleri Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe) projesinin arazi hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasnda da yaplarak
izlenecek ve izleme sonular ilgili kurumlara gnderilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

68/398
lgili kurumlara gnderilecek analiz sonular ise akarsu kaynana olabilecek bir
sznt veya su kirlilii tespiti, su kalitesi kontrolnn ve Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii ve
me Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yzeysel Sularn Kalitesine Dair
Ynetmelii ile uyumluluun salanmas ve sucul ekosisteme oluturabilecei etkilerin
belirlenebilmesi gibi konular deerlendirmesinde, 1380 sayl Su rnleri Kanununda yer
alan Ek-5 Alc Ortam Dearj Standartlar konusunda, ihtiya duyulabilecek sulama tarm
ve yaplabilecek balk yetitiricilii faaliyetlerinde olacak, HES ve reglatr membas ile
HES yapsnn mansab hakknda da bir fikir salayacaktr.


Sz konusu proje kapsamnda yzey ve yeralt sularna olumsuz etkide
bulunabilecek tm kirletici unsurlara kar gerekli tm nlemler Eyner Enerji retim ve
Tic. Ltd. ti. tarafndan alnacak ve alacak personele kar yeralt ile yzey sularna
kar gerekli titizliliin gsterilmesi iin bilgilendirme yaplacaktr.

Ayrca Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi
kapsamnda 167 sayl Yeraltsular Hakknda Kanun hkmlerine uyulacaktr.

Kurulmas ve iletilme planlanan Talkaya Reglatr ve HES (22,658
MWm/22,052 MWe) projesi kapsamnda gelecek yllarda iklimsel ve mevsimsel deiime
bal olarak yerleim yerlerinin sulama suyuna, ime ve kullanma suyuna ihtiya olmas
durumunda , ihtiya duyulan su mansaba braklacaktr.

IV.2.4. Yer alt ve Termal Su Kaynaklarnn Hidrojeolojik zellikleri (su seviyeleri,
miktarlar, emniyetli ekim deerleri, kaynaklarn debileri, mevcut ve planlanan
kullanm,)

Yeralt ve termal su kaynaklarnn hidrojeolojik zellikleri Tablo 25. ve Tablo 26.da
verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

69/398
Tablo 25. Artvin li Jeotermal Su Kaynaklar ve Kullanm Amalar

Kaynak: l evre Durum Raporu 2005


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

70/398

M.S ( Maden suyu ), S.S ( Scak su ), .a ( ok az ), .y ( lm yok )
Kaynak: M.T.A Dou Karadeniz Blge Mdrl



IV.2.5. Hidrolojik zellikler (yzeysel su kaynaklarnn deniz, gl, akarsu ve dier
sulak alanlar- fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik zellikleri, akarsularn
debileri, mevsimlik deiimleri, taknlar, su toplama havzas, sedimantasyon,
drenaj, tm su kaynaklarnn ky kullanmlar, ekolojik zellikleri),

Artvin ili su kaynaklar bakmndan olduka zengindir. lde debileri ok yksek
olmamakla birlikte, ok sayda kaynak ve yaz-k kurumayan akarsular vardr.

Projenin yer ald Artvin linde bulunan akarsulara ait feyezan debileri Tablo
27.de verilmitir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

71/398
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) proje alan ime ve
kullanma suyu temin edilen kta ii yzeysel su havzasnda kalmamaktadr. Ayrca sz
konusu proje kapsamnda enerji amal sularndan faydalanlacak olan ball deresi
herhangi bir ime suyu kaynan beslememektedir. Ayrca ball deresinden her hangi bir
ime ve kullanma suyu alnmamaktadr.

Ayrca sz konusu proje ile ilgili olarak Talkaya Reglatr ve HES Projesi Su
Kullanm Haklar Raporu hazrlatlm olup (Bkz. Ek-13); Talkaya Reglatr ile santral
binas arasnda tarm amal su kullanm sz konusu olmayp, deirmen ve balk iftlii
bulunmamaktadr.


Tablo 27. Artvin lindeki Akarsularn Feyezan Debileri


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

72/398
Artvin ilindeki gller ve yz lmleri Tablo 28.de verilmitir.

Tablo 28. Artvin lindeki Gller


Artvin Meteoroloji stasyonu lm deerlerinden yararlanlarak alann iklim tipi
Thornthwaite yntemine gre incelenmitir. Thornthwaite, ya etkenlii ile birlikte
topran nemlilik derecesi, yzeysel ak ve su ihtiyac gibi ok nemli hususlar ortaya
koymaktadr. Thornthwaite yntemine gre aratrma alannn su bilanosu tablosu ve
grafii aada verilmitir.

Tablo 29. Thornthwaite Yntemine Gre Artvin linin Su Bilanosu

Ykselti : 597 m. Enlem : 41 10 Boylam : 41 49 DB

ekil 7.Thornthwaite Yntemine Gre Artvin linin Su Bilanosu Grafii

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

73/398
IV.2.6. Yzeysel Su Kaynaklarnn Mevcut ve Planlanan Kullanm (ime, kullanma,
sulama suyu, gl, glet, su rnleri ihtihsali, ulam, turizm, elektrik retimi, spor ve
benzeri amal su ve/veya ky kullanmlar, dier kullanmlar) ve bunlarn proje
sahasna gre konumlar, mesafeleri,


bulunmamaktadr.

Artvin ili snrlar dahilinde bulunan barajlar; Muratl, Tortum, Murgul ve Borka
barajlardr, bu barajlarn haricinde ina halinde Deriner Baraj bulunmaktadr. Sz konusu
barajlarla ilgili ayrntl bilgi aadaki tablolarda verilmitir.

Muratl Baraj

Barajn Yeri
Trkiye-Grcistan snrnn ok
yaknnda olup, baraj yeri ile snr
arasndaki mesafe yaklak 100 m
dir. Baraj yeri Muratl kynn 2 km
membasnda, Borka ilesinin 17 km
mansabndadr.
Akarsuyu oruh
Amac Takn Koruma ve Enerji
naatn (balama-biti)
yl
01.09.1999 - 02.06.2005
Gvde dolgu tipi n yz asfalt kaplamal kaya dolgu
Gvde hacmi 1,981 hm
3

Ykseklik (Temelden) 46 m
Ykseklik (Talvegden) 44 m
Normal su kotunda gl
hacmi
74,8 hm
3

Normal su kotunda gl
alan
4,1

km
2

Sulama alan -
G 115 MW
Yllk retim 444,12 GWh
Kaynak: www.dsi.gov.tr


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

74/398
Tortum Baraj

Barajn Yeri Uzundere / Balkl Ky Mevkii
Akarsuyu Tortum ay
Amac Enerji
naatn (balama-biti) yl 1971 - 1972
Gvde dolgu tipi Tabii Gl
Gl Hacmi (max) 57,6 hm
3

Gl Ykseklii 6,7 m
Bent Ykseklii 1,5 m
Normal su kotunda gl hacmi 57,6 hm
3

Normal su kotunda gl alan 6,6 km
2

Sulama alan -
G 26 MW
Yllk retim 100 GWh

Murgul Baraj

Barajn Yeri Kabaca Ky
Akarsuyu Kabaca Deresi
Amac HES + Pompa stasyonu
naatn (balama-biti) yl 1945 - 1951
Gvde dolgu tipi Nehir Tip HES
Gl Hacmi (max) -
Gl Ykseklii -
Bent Ykseklii -
Normal su kotunda gl hacmi -
Normal su kotunda gl alan -
Sulama alan -
G 5 MW
Yllk retim 12 GWh

Borka Baraj

Barajn Yeri Borka ilesinin 2,5 km. membasnda.
Akarsuyu oruh
naatn (balama-biti) yl 01.09.1999 - 31.7.2006
Gvde dolgu tipi Kil ekirdekli zonlu dolgu
Gvde hacmi 7,79 hm
3

3

2

Sulama alan -
G 300 MW
Yllk retim 1039 GWh

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

75/398
Deriner Baraj

Barajn Yeri Artvin linin 5 km membasnda
Akarsuyu oruh
naatn (balama-biti) yl 08.01.1998 - 15.12.2009
Gvde dolgu tipi ift erilikli ince beton kemer
Gvde hacmi 3,2 hm
3

3

2

Sulama alan -
G 670 MW
Yllk retim 2.118 GWh

Artvin li snrlar ierisindeki ime suyu tesisleri Tablo 30.da verilmitir.

Tablo 30. Artvin li Snrlar erisindeki me Suyu Tesisleri
Sra No Tesisin smi li
Kapasite
(lt/sn)
1 Borka lesi me Suyu Tesisi Artvin 40
2 Blge Mdrl me Suyu Tesisi Artvin 8
Toplam 48


bulunmamaktadr.


letmedeki takn koruma, erozyon ve rusubat kontrol tesisleri Tablo 31.de
verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

76/398
Tablo 31. letmedeki Takn Koruma, Erozyon Ve Rusubat Kontrol Tesisleri
Sra
no
Takn tesisinin ad Takn tesisinin yeri
(ile) ha
Koruma
alan
Koruduu yerleim
yeri ve adedi
1 Merkez ilkretim Okulu Merkez 1 okul
2 Sarbudak ky T.K Merkez 30 1 ky
3 Kalburlu ky T.K Merkez 1 ky
4 ehirii dereleri Merkez 1 il
5 Aamaden ky Merkez 1 ky
6 Fabrika deresi Merkez 2 mahalle
7 Yukarmaden ky Merkez 1 ky
8 Derinky T.K Merkez 1 ky
9 Merkez Ortaky Kasabas Merkez 1 mahalle
10 Gke ky Ardanu 1 ky
11 le merkezi T.K Ardanu 56 1 ile
12 Soanl ky Ardanu 13 1 ky
13 Merkez Bulank deresi Ardanu
14 Gmhane Ky (urmak) Ardanu 2 1 ky
15 Avclar ky Ardanu 25
16 le merkezi T.K Arhavi 1 ile
17 Yolgeen ky Arhavi 1 ky
18 Kapistre deresi Arhavi 1 kasaba
19 Konakl ky Arhavi 1 ky
20 Arhavi ay fabrikas Arhavi 1 fabrika
21 Arhavi Porente ve Aahaclar T.K. Arhavi 1 ile
22 Kavak Ky Trkmen Mah. T.K Arhavi 1 ky
23 avulu Ky Borka
24 Deviskal deresi Borka 1 mahalle
25 3.Hd.Tb.Et.Tesisleri Borka
26 Muratl buca T.K Borka 20 1kasaba
27 le merkezi T.K Borka 2 mahalle
28 Gkta buca T.K Borka 1 kasaba
29 Green ky Borka 1 ky
30 Deviskal Borka
31 Karky Borka 1 ky
32 Yeniyol Mah. Borka 1 ky
33 Murgul Buca Borka 1 kasaba
34 iftekpr Ky Borka 1 Ky
35 Arkaky T.K Borka 1 mah.
36 le merkezi Liman deresi Hopa 1 ile
37 Sundura deresi Hopa 150
38 Kemalpaa buca Hopa 1 kasaba
39 Sugren deresi Hopa 1 ky
40 Balkl Deresi T.K. Hopa 6 mahalle
41 Dereii ky arazisi T.K avat 15
42 Erikli Ky Angora Mahallesi avat 1 mahalle
43 avdarl Ky avat 1 ky
44 Kprl ky avat 1 ky
45 Veliky avat 1 ky
46 Cevizli ky Koarevler deresi 4. avat 1 Ky

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

77/398
Ksm
47 Cevizli ky Koarevler deresi 5.
Ksm
avat 1 Ky
48 evreli ky Yusufeli 40 1 ky
49 Dokumaclar ky Yusufeli 1 ky
50 Tekkale ky Yusufeli 4 1 ky
51 eltikdz ky Yusufeli 1 ky
52 Bostanc ky Yusufeli 20
53 Esendal ky Yusufeli 1 ky
54 Morkaya ky Yusufeli 1 ky
55 Yokulu ve Kprgren Yusufeli 62 1 ky
56 Zeytincik ky Yusufeli 1 ky
57 Dereii ky Yusufeli 8 1 ky
58 Erenky Gney Mahallesi Yusufeli 2 1 ky
59 ral ky Yusufeli 1 ky
60 Demirky Yusufeli 1 ky
61 Dayolu ky Yusufeli 1 ky
62 Avclar ky Yusufeli 1 ky
63 Vecangrit mahallesi Yusufeli 65 1 ky
64 Merkez ehirii deresi Yusufeli 1 ile
65 Berha ay Yusufeli 9 1 ky
66 Kazahora mahallesi Yusufeli 6 1 ky
67 Erenky Yusufeli 1 ky
68 Demirky (Haviskar) Yusufeli 1 ky
69 Klkaya ky Yusufeli 80 1 ky
70 Merkez hamzet mahallesi Yusufeli 1 mahalle
71 Yarba ky Yusufeli 1 ky
72 Ersis Mahallesi Kl Ky Yusufeli 1 mahalle
73 Meydanlar Mahallesi eltik Dz Yusufeli 1 ky
74 Dereii ( Hamrut ) ky Yusufeli 1 ky
75 Sargl buca Yusufeli 1 ky
76 Darca ky Yusufeli 17 1 ky
77 Esenyaka Ky Yusufeli 1 mah.
78 Esendal Ky Vake Mah. Yusufeli 1 Mah.
79 Dayolu II. Ksm Yusufeli 25
80 Kirazalan Ky Yusufeli 2 mah.
81 Da etei Ky Yusufeli 1 Ky
82 Yamast Yusufeli 1 ky

na halindeki takn koruma, erozyon ve rusubat kontrol tesisleri Tablo 32.de
verilmitir.

Tablo 32. na Halindeki Takn Koruma, Erozyon Ve Rusubat Kontrol Tesisleri
Sra
No
Takn Tesisin Ad Takn
Tesisin
Yeri (le)
Koruma
alan
( ha )
Koruduu
yerleim
yeri ve adedi
1 Artvin-merkez Aa Maden Ky ikmali Merkez 1 ky
2 Artvin-Hopa le Merkezi Cum. Mah. Balkl
Der. Y. Sun. O.Hopa K.dibi dereleri ikmali
Hopa 6 mah.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

78/398
3 Artvin-Hopa Kemalpaa kasabas ikmali Hopa 1 belde
4 Artvin-avat-Merkez Elmal Ky ve Armutlu
Mahallesi Tigirat Deresi
avat 1 ile, 1ky, 1
mah.
5 Artvin-Yusufeli Yokulu ky Yusufeli 1 ky
6 Artvin-Yusufeli Kprgren ky Yusufeli 20 1 ky
7 Artvin-Borka Kaynarca Ky Yerleim
yerlerinin Bykdere taknlarndan korunmas
Borka 1 ky
8 Artvin-Yusufeli Erenky yolu Yusufeli 1 mah.
9 Artvin-avat Cevizli ky Koarevler Deresi 6.
ksm
avat 1 ky

nas ve iletilmesi dnlen Talkaya Reglatr ve HES (22,658
MWm/22,052 MWe) projesinin bulunduu havzadaki dier tesislere mesafelerini gsterir
tablo ve ekil aada verilmitir.

Talkaya HES Talkaya Reglatr
amlca HES 7346 m 12160 m
amlca Baraj 4892 m 7963 m
Mete Reglatr 541 m 5233 m
Akman Reglatr 5102 m 5972 m
Paalar HES 5237 m 4893 m
Paalar Reglatr 8210 m 4958 m
Baky HES 14624 m 16500 m
Baky Reglatr 14220 m 150230 m

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

79/398


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

80/398
IV.2.7. Kurulacak Reglatrn Su Toplama Havzas ile lgili, Ball dereye likin en az
10 Yllk Aylk Maksimum, Aylk Minimum ve Aylk Ortalama Debilerinin m
3
/sn olarak
verilmesi,

Sz konusu Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesi
Dou Karadeniz Havzas ierisinde yer almaktadr. Proje ile ilgili olarak DS Genel
Mdrlnde 2009 ylna kadar tamamlanm onayl aylk akm debileri alnarak tablo
halinde aada ve Ek-17de verilmitir.

Tablo 34. Talkaya Reglatr Yeri Aylk Ortalama Akmlar (1978-2009)

Proje kapsamnda iletme aamasna geilmeden nce biri menbaada dieri ise
mansabda olmak zere 2 adet AG (Akm Gzlem stasyonu) kurulacak olup; kurulma
aamasnda DS (Devlet Su leri) Blge Mdrlne mracaat edilerek uygun yer iin
gr alnacaktr. Ayrca AG stasyonunun GPRS Modemli (on-line balantl) cihaz ile
donatlmas salanacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

81/398
IV.2.8. Projenin Yer Ald Havzann Su Kullanm Durumu, Ya-Ak likisi,
Ekolojik Potansiyeli, Projenin Kurulaca Su Kaynann/Kaynaklarnn Uzun Yllara
Ait Aylk Ortalama Deerleri (m
3
/sn), Akm Gzlem stasyonlar ve Reglatr
Yerlerini Temsil Eden Uzun Yllara Ait Akm Deerlerinin, lgili Kurum (bu verilerin
temin edildii kurum) Onay Alnarak Sunulmas

Sz konusu Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesi
Dou Karadeniz Havzas ierisinde yer almaktadr. Havzada genellikle Karadeniz iklimi
hakimdir. Yre, yurdumuzun en fazla ya alan kesimini tekil eder. Havzann iklimine
tesir eden etkenlerin en nemlilerinden biri yeryz ekilleridir. Kyya paralel olarak
uzanan Kakar dalar havzann kuzeyi ile i kesimleri arasnda bir engel oluturmaktadr.
kesimlere gidildike Karadeniz ikliminin etkisi azalmaktadr. Ky kesimde yalar fazla
iken i kesimlere doru gidildike ya azalmaktadr. Talkaya Reglatr ya alan 44
km
2
, talveg kotu ise 983 mdir.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesinin de iinde
yer ald Kapistre dere havzasnn corafi konumu nedeni ile iklim zellikleri, genellikle
Karadeniz iklimi tesiri altnda olmasna ramen havzann st ksmlarna gidildike
Karadeniz ikliminden uzaklalr. kesimlere gidildike ya miktar azalr. Bunda en
byk etken kyya paralel uzanan dalarn ya kesmesi i ksmlara ulamasn nler.
Proje ya alan karakteristiklerini yanstan Ortacalar (DM) ve Sargl (DS) Meteoroloji
istasyonlar mevcut olup bu istasyonlara ait aylk toplam ya deerleri Tablo 35. ve
Tablo 36.da verilmitir.

Proje alannda Talkaya Reglatr yerinde DS tarafndan letilen Ball dere
zerinde 22-89 nolu Ball Dere-Kk ky AG mevcuttur. 22-89 AG ise 1985 ylnda
iletmeye alm olup iletilmeye devam etmektedir. Kapistre dere zerinde 22-49 nolu
Kapistre deresi-Baky Akm Gzlem stasyonu (AG) vardr. DS tarafndan alm olan
bu istasyon, 1978 ylnda iletmeye alm olup, 2004 ylna kadar rasat yapmaya devam
etmitir. stasyonun deerleri sreksizlik arz etmektedir. Abu alayan dere zerinde 22-
06 Abu alayan Dere-Kprba AG mevcuttur. 22-06 AG, 1965 ylnda iletmeye
alm olup halen iletilmeye devam etmektedir. Yeil Dere zerinde 22-72 nolu Arl AG
mevcuttur. 1981 ylndan beri gzlem yaplmaktadr. stasyonlarn baz yllar deersizdir.

Gerek AGler gerekse Meteoroloji istasyonlar, ekil 9.'daki hidrometeorolojik
bulduru haritasnda verilmitir. Blgesel frekans analizi almasnda kullanlan baz Akm
Gzlem stasyonlarna ait karakteristik bilgiler ve gzlem periyotlar ise, Tablo 37.'de
verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

82/398
Tablo 35. DM- Ortacalar Meteoroloji stasyonu Aylk Ya Deerleri (mm)
YIL Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Toplam
1970 204,4 163,7 120,4 53,5 129,0 77,5 103,3 219,5 257,9 323,6 162,4 156,5 1.971,7
1971 82,8 279,0 133,4 84,9 68,7 218,7 84,5 136,6 167,0 339,4 189,6 422,3 2.206,9
1972 179,1 32,6 101,3 70,5 75,7 155,5 68,6 210,0 271,3 122,8 212,4 265,1 1.764,9
1973 205,9 160,8 117,7 95,5 102,4 153,5 117,2 70,3 163,8 184,0 265,4 273,0 1.909,5
1974 95,0 36,6 50,2 149,1 55,4 99,4 67,1 129,0 397,3 1,7 179,3 164,5 1.424,6
1975 99,1 261,3 165,3 84,3 43,2 122,9 113,0 53,3 141,4 285,8 140,6 179,9 1.690,1
1976 316,7 132,7 105,4 41,8 110,0 136,4 151,5 97,5 226,2 389,3 19,7 73,6 1.800,8
1977 141,1 54,4 120,1 85,8 81,8 158,5 168,9 173,2 240,8 258,9 149,6 210,9 1.844,0
1978 76,6 32,6 44,3 97,6 29,2 14,0 0,0 18,2 29,9 44,1 1,4 46,3 434,2
1979 241,1 194,5 58,2 85,5 45,2 165,9 203,2 48,6 106,7 374,4 120,9 216,1 1.860,3
1980 318,8 61,4 151,8 103,3 48,3 53,0 63,6 182,6 281,6 207,1 287,9 164,4 1.923,8
1981 76,3 127,1 169,4 58,3 125,4 87,2 103,8 182,9 228,6 199,4 328,7 167,1 1.854,2
1982 284,8 102,6 115,5 136,9 56,7 106,2 138,4 114,2 126,5 270,8 201,4 190,1 1.844,1
1983 210,6 68,6 141,9 31,9 74,2 203,8 212,3 88,1 127,0 228,0 266,7 269,9 1.923,0
1984 52,6 55,7 87,9 65,1 142,2 90,8 101,1 137,8 78,5 230,7 181,3 137,9 1.361,6
1985 136,7 530,0 137,1 74,2 108,0 178,1 92,4 36,4 247,6 376,5 92,3 329,9 2.339,2
1986 257,1 156,2 100,0 57,0 150,5 108,8 79,4 77,5 278,3 231,9 165,5 131,9 1.794,1
1987 252,1 123,6 85,4 137,8 40,0 122,6 172,9 327,2 192,2 174,4 137,2 240,2 2.005,6
1988
1989 210,1 102,4 46,8 101,0 77,3 59,1 59,7 233,1 314,5 322,7 211,1 1.737,8
1990 211,9 121,3 132,8 142,5 92,0 132,1 58,3 108,7 252,8 218,1 154,9 202,0 1.827,4
1991 214,5 132,1 127,6 39,9 242,4 108,9 44,5 147,6 125,3 151,7 41,3 164,6 1.540,4
1992 308,1 265,0 102,1 87,4 84,1 101,1 305,4 122,0 - - - - 1.375,2
Ort. 188,8 150,1 112,3 83,2 91,2 121,5 114,0 124,6 198,8 234,6 172,4 200,8 1.792,2
Kaynak: Fizibilite Raporu


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

83/398
Tablo 36. DS- Sargl Meteoroloji stasyonu Aylk Toplam Ya Deerleri (mm)
YIL Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Toplam
1964 - - - - - 80,6 16,9 11,3 18,3 10,8 68,3 49,2 -
1965 4,4 31,3 25,0 52,6 21,7 90,1 121,2 45,9 115,9 159,2 102,2 115,8 885,3
1966 76,3 3,0 59,8 47,3 76,8 23,6 17,1 19,5 64,8 24,7 15,1 60,6 488,6
1967 84,9 53,3 51,0 47,4 61,4 116,2 55,2 64,6 47,2 23,7 70,8 113,9 789,6
1968 104,6 75,5 69,8 50,8 103,6 52,3 30,3 57,9 74,6 67,0 16,8 54,8 758,0
1969 33,6 44,0 40,4 54,7 24,9 47,4 15,6 21,2 18,9 73,4 24,5 75,9 474,5
1970 - 45,5 47,8 10,8 83,6 49,3 60,5 67,7 24,3 72,6 19,2 58,1 -
1971 11,8 39,5 62,9 49,2 88,2 74,4 26,7 64,0 14,8 36,0 57,2 111,2 635,9
1972 8,0 4,7 16,7 53,1 78,8 137,9 36,1 42,7 72,3 50,4 34,1 46,0 580,8
1973 32,5 39,1 31,9 32,5 56,7 91,2 24,2 2,1 5,3 44,1 70,3 29,3 459,2
1974 19,4 19,5 50,3 119,0 56,8 32,1 5,5 36,6 38,4 11,0 34,1 43,6 466,3
1975 21,5 44,7 63,0 34,2 48,8 49,5 32,7 3,0 18,2 25,5 49,9 61,5 452,5
1976 53,4 6,3 10,8 30,5 38,7 101,0 27,2 20,1 12,0 51,6 25,1 10,3 387,0
1977 7,2 37,0 23,6 63,3 60,9 53,7 27,7 0,0 31,9 35,2 25,3 29,2 395,0
1978 11,6 42,4 53,1 92,4 11,8 49,3 12,0 29,9 19,5 22,2 74,0 79,3 497,5
1979 22,4 67,7 16,1 50,8 68,1 42,1 38,2 18,3 14,4 37,4 45,0 36,8 457,3
1980 1,8 - 24,6 44,6 36,1 7,2 3,8 20,2 21,1 14,4 65,2 34,5 -
1981 1,8 42,6 33,8 34,1 76,6 53,2 40,2 9,7 19,0 12,2 86,7 13,5 423,4
1982 26,5 28,1 20,8 71,0 58,8 25,2 34,4 10,7 5,4 10,6 2,8 17,8 312,1
1983 26,9 16,2 46,6 22,4 70,0 74,1 4,1 8,9 43,2 25,2 24,5 - -
1984 - 19,0 23,1 46,8 49,4 48,4 39,0 49,3 - - 71,5 62,7 -
1985 80,9 110,4 34,2 102,3 56,3 - 42,1 27,6 39,1 89,7 54,8 53,9 691,3
1986 28,5 62,5 23,1 37,5 84,7 49,0 - - 28,0 89,5 52,6 61,4 -
1987 81,0 64,1 18,2 105,3 118,3 23,6 35,4 57,8 36,2 24,0 67,2 35,6 666,7
1988 94,7 122,0 42,1 90,3 120,8 125,5 47,7 77,2 48,2 118,7 103,8 96,8 1.087,8
1989 50,3 54,0 35,0 60,3 79,4 37,4 40,8 39,9 52,0 145,6 131,0 136,6 862,3
1990 80,6 64,9 58,9 79,0 65,4 56,3 8,1 6,3 12,5 34,8 35,1 52,8 554,7
1991 148,7 7,3 19,8 29,2 68,1 24,5 34,5 30,1 9,3 29,3 28,1 19,6 448,5
1992 55,4 104,0 16,5 13,3 36,4 72,6 13,9 27,0 47,4 68,7 38,0 29,5 522,7
1993 7,0 12,4 17,4 71,7 59,6 49,6 19,5 44,3 9,1 4,3 58,4 37,7 391,0

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

84/398
1994 32,3 16,0 47,0 37,8 35,8 19,2 19,2 33,9 2,2 34,6 17,6 5,1 300,7
1995 8,1 7,6 49,7 54,8 39,3 76,4 34,7 65,4 17,0 38,0 72,0 8,6 471,6
1996 2,2 16,4 33,9 57,8 31,7 20,2 20,8 57,8 39,1 45,0 - 76,4 -
1997 37,4 24,4 7,6 47,2 32,1 59,0 55,7 32,8 40,0 46,4 5,4 18,2 406,2
1998 10,5 37,6 89,4 38,9 46,9 68,0 23,0 8,3 29,4 - - - -
1999 - 44,6 64,4 38,9 65,3 98,2 42,0 20,4 - - - - -
Ortalama 51,3 49,9 37,1 57,6 62,7 55,7 31,2 37,8 29,3 59,1 55,3 48,6 582,1


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

85/398

ekil 9. Hidrometeoroloji Bulduru Haritas

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

86/398
Tablo 37. Akm Gzlem stasyonlarna Ait Karakteristik Bilgiler ve Gzlem Periyotlar
STASYON NO AKARSUYUN ADI STASYONUN ADI
LETEN
KURULU
KOT
(m)
YAI
ALANI
km2
AILDII
YIL
STASYONUN
DURUMU
DEERLEND YILLAR
22-06 Abualayan D. Kprba DS 60,0 156,0 1965 Ak 32
22-07 Haldizen S. Serah DS 1114,0 153,5 1965 Ak 32
22-49 Kapistre D. Baky DS 75,0 186,2 1978 Ak 20
22-52 Solakl D. Ulucami DS 275,0 576,8 1978 Ak 24
22-53 Sremen D. Ortaky DS 150,0 180,5 1978 Kapal 13
22-57 ene D. Alakkpr DS 650,0 241,0 1978 Ak 17
22-68 Baltac D. Yeniky DS 500,0 174,6 1981 Ak 13
22-72 Arl D. Arl DS 175,0 92,2 1981 Ak 22
22-77 Cimil D. Cimil DS 1650,0 139,3 1981 Ak 13
22-78 Tozky D. Tozky DS 1000,0 284,3 1981 Ak 12
22-79 Kapistre D. amlca DS 300,0 89,7 1981 Ak 9
22-89 Ball D. Kkky DS 400,0 66,4 1984 Ak 17
2215 aml Deresi Dereky EE 990,0 445,2 1964 Ak 40
2218 yi Dere imirli Kprs EE 310,0 855,3 1954 Ak 50
2233 Tosky Deresi Tosky EE 1220,0 249,2 1963 Ak 41

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

87/398
Sz konusu Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Projesi
Ball deresi zerinde yer almaktadr. Proje ile ilgili olarak DS Genel Mdrlnden
alnm 2009 ylna kadar tamamlanm onayl aylk akm debileri Tablo 34.de ve Ek-
17de verilmitir.

Talkaya Reglatr yerinde DS verilerine gre yllk ortalama akm deeri 2,629
m
3
/sdir.

Sz konusu proje ile ilgili olarak Talkaya Reglatr ve HES Projesi Su Kullanm
Haklar Raporu hazrlatlm olup (Bkz. Ek-13); Talkaya Reglatr ile santral binas
arasnda tarm amal su kullanm sz konusu olmayp, deirmen ve balk iftlii
bulunmamaktadr.

IV.2.9. Toprak zellikleri ve Kullanm Durumu (topran fiziksel-kimyasal ve biyolojik
zellikleri, arazi kullanm kabiliyeti snflamas, erozyon, topran mevcut kullanm),

Artvin, Kuzey Anadolu orojenik kua dahilinde yer almaktadr. Blgenin en eski
arazisini meydana getiren metamorfik seri, oruh Nehrinin aa kesimlerinden balayarak
Sirya zerinden kuzeydouya doru yaylmaktadr. Seri ierisinde kuvars, piritli siyah ist,
metamorfoze olmu lavlar, mikaistler, kloritli, biyotitli ve feldspatl istler, kloritli ve biyotitli
gnayslar ve bunlarn iine sokulmu iri taneli, pembe renkli granit ve granodioritler
bulunmaktadr. Metamorfik serinin stne gelen Jura alt kretase serisi gelmektedir. Bu seri
alt ksmlarnda koyu renkli diabaz, serpantin, andezit, marnl ve tfl kalkerlerden
meydana gelmektedir. Artvin l merkezinde grlen krmz renkli tabakalar bu seriye aittir.
Serideki konglomeralar st ksmlarda krmz ve ince taneli gre haline dnmektedir.
Konglomerann akllar arasnda, koyu renkli bazik lavlar, krmz radyolarit marn paralar
ve gri renkli kalkerler yer almaktadr. Artvin ve yresinin en byk jeolojik nitesi st
kretase volkanik serisi ve volkano-sedimanter serisidir. Bu seri, asit ve ntr lavlarla bunlara
ait anglomera ve tflerden, bunlar arasnda ince yataklar halinde yer alan ve ounluu
krmz renkli olan marn ve kalker tabakalarndan meydana gelmektedir. Lav serisi
ierisinde dasit, andezit, kiparit, kuvarsporfirler bulunmaktadr. Artvin linde yaylan
topraklar alt grupta toplanmaktadr. Bunlar, kahverengi ve kiresiz kahverengi orman
topra, krmz topraklar, sar podzolik topraklar, yksek da ayr topraklar, alviyal ve
koluviyal topraklardr.

Tablo 38. Artvin li Genel Toprak Yaps Dalm
Toprak Gruplar Yzlm %
Kahverengi Orman Topraklar 131.263 17,7
Kiresiz Kahverengi Orman Topraklar 316.980 42,6
Krmz Sar Podzolik Topraklar 130.346 17,5
Yksek Da ayr Topraklar 91.268 12,3
Alvyal Topraklar 2.275 0,3
Kolvyal Topraklar 353 0,0
eitli Araziler ve Yzeyleri 71.159 9,6
Kaynak: l Tarm Mdrl

Kahverengi Orman Topraklar:

Toprak profili ierisinde horizonlarn dalm A-B-C eklindedir. Baz durumlarda
profil ierisinde B horizonuna rastlanmayabilir. Genellikle A horizonu iyi gelimi, koyu
kahve renkli ve krntl bir yapdadr. Horizonlar arasndaki gei tedricidir. B horizonu ak

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

88/343
kahve renkli, bazen krmzmtrak kahverenginde yuvarlak veya keli blok yapdadr. B
horizonunun alt ksmlarnda ksmen kire birikmelerine rastlanabilir. Bu topraklar genel
olarak yaprakl aalarnda altnda geliir. Toprak tepkimesi hafif asit veya ntr zelliktedir.
ldeki topraklarn % 17.7 (131263 ha) kahverengi orman topradr (ekil 10.).

Kiresiz Kahverengi Orman Topra:

Toprak profili ierisinde horizonlarn dalm A-B-C eklindedir. Baz durumlarda
profil ierisinde B horizonuna rastlanmayabilir. A horizonun geliimi olduka iyidir. A
horizonu gzenekli ve krntl bir yapdadr. B horizonundaki geliim A horizonu kadar
belirgin deildir ve zayf bir geliim gsterir. Genel olarak bu horizonda kil birikimi olduka
azdr veya hi olmayabilir. Horizonlar arasndaki gei tedricidir.

Genel olarak bu topraklar yaprakl orman aalarnn altnda geliir. ldeki
topraklarn % 42,6s (316980 ha) kiresiz kahverengi orman topraklarndan olumaktadr.
(ekil 10.)

Alviyal Topraklar:

Havza iindeki akarsularn tayarak mansaba yakn yerde depoladklar materyal
zerinde oluan, nadiren A-C horizonlarna sahip gen topraklardr. Mineral bileimleri
akarsu havzasnn litolojik bileimi ile jeolojik periyotlarda yer alan toprak geliimi
srasndaki tanma ve birikme dnemlerine bal olup, heterojen bir yapya sahiptir.
Alviyal alanlarda, st toprak alt topraa belirsiz olarak gei yapar. nce tekstrl ve
taban suyu yksek alanlarda dey yndeki geirgenlik oran az, yzeyi nemli ve organik
maddece zengindir. Kaba tekstrl topraklar iyi drene olduklarndan yzeyi abuk
kurumaktadr. Topraklarn zerindeki bitki rts mevcut iklime baldr. Bulunduklar
iklime uyabilen her trl kltr bitkilerinin yetitirilmesine elverili retken topraklardr.
ldeki topraklarn % 0.3 (2275 ha) alviyal topraklardr (ekil 10.).

Koluviyal Topraklar:

ounlukla dik eimli yamalarn etek ksmlarnda veya vadinin mansaba yakn
ksmlarnda bulunurlar. Yerekimi, toprak kaymas, yzey ak ve yan dereler vastasyla
tanarak etek ksmlarda biriken materyaller zerinde oluurlar. A-C horizonlarna sahip
gen topraklardr. Profil kesiti boyunca, yzeysel akn younluuna ve eim derecesine
gre farkl byklkteki paralar ieren katlara rastlanmaktadr. Bu katlar alviyal
topraklardaki gibi birbirine paralel olmayp dzensiz dalmldr. ldeki topraklarn 353
hektar (% 0,0001) koluviyal topraklardr (ekil 10.).

Krmz Sar Podzolik Topraklar:

Toprak profili boyunca A-B ve C horizonlarna sahip olduklar iin zonal topraklar
olarak adlandrlrlar. A
1
horizonu nispeten ince olup koyu renklidir. Karakteristik zellii, B
horizonunun koyu krmzdan-koyu sarya doru deien renkte ve yuvarlak keli ve blok
yapda olmasdr. Renklenmedeki bu deiiklik demirin oksitlenmesi ve hidratlanmasndan
meydana gelmektedir. Profil ierisinde A
2
ve B horizonu arasndaki snr belirgindir. A
horizonundan ykanarak gelen kil, demir, alminyum ve organik madde B horizonunda
birikir. Profilin alt ksmlarnda renk lekelenmeleri ve demir konkresyonlarna rastlanabilir.
ldeki topraklarn % 17.5i (130346 ha) krmz-sar podzolik topraklardr (ekil 10.).


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

89/343

ekil 10. Artvin li Topraklarnn Alansal Dalm (%)

Yksek Daayr Topraklar:

Genel olarak yksek rakmlarda ve orman snrnn daha yukar ksmlarndaki
sahalarda yer alan bu topraklar, yl iindeki toprak oluum sresinin ksa olmas sebebiyle
profil oluumu gelimemi, ou kez A-C horizonlarna sahip olan intrazonal topraklardr.
Bu toprak tipinde. st toprak koyu kahverengi veya grimsi kahverenginden siyaha kadar
deimektedir. ounlukla s ve tal olan bu topraklarda, bazen alt toprak mevcut olup,
bunlarn iinde sar pas veya gri renkli dzensiz izgiler veya lekeler bulunmaktadr.

Organik madde ayrmas, paralanmas yeter derecede olmadndan, topraklar
organik madde ynnden zengindir. ldeki topraklarn % 12,3 (91268 ha) yksek da-
ayr topraklar ile kapldr.

Arazi kabiliyet snflandrmasnda gre yksek da-ayr topraklar bata olmak
zere yredeki topraklarn ok byk bir blm V, VI ve VII. snf araziler zerindedir.
(ekil 11.).


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

90/343

ekil 11. Artvin line ait Arazi Kabiliyet Snflarnn Dalm (%)

Proje alannn arazi kullanm durumu gsterir 1/100.000 lekli Arazi Varl
Haritas ekte verilmektedir (Bkz. Ek-6). Proje alannda yaplan arazi etd almalar
neticesinde proje alannda tarm arazisine rastlanmamtr.

Haritadan grlecei zere proje kapsamnda yaplacak olan Talkaya
Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) tesisinin nitelerinin tamam VII snf
toprak arazisinde kalmaktadr.

VII.Snf Topraklarn zellikleri:

Bu snfa giren topraklar;

ok dik eim
Erozyon
S toprak
Tallk
Yallk
Tuzluluk ve sodiklik yahut klr bitkilerinin yetitirilmesini engellemeyen dier
snrlandrmalardr. Araziler uygun bir idare ile otlatma veya orman iin
gvenle kullanlabilir.

P24r.3 O-VII es

P24r.3 : Krmz Sar Podzolik Topraklar, litozolik, kayal, %29 eim ve
iddetli erozyon
O : Orman
VII : VII Snf toprak zellii


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

91/343
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)projesi kapsamnda
yaplmas planlanan nitelerin (Reglatr, iletim tneli, ykleme havuzu, cebri boru ve
santral binas) tamam VII. Snf Toprak Arazisi ierisindedir. Byk toprak gruplarndan
Krmz Sar Padzolik Topraklara girmektedir. Eim ve Derinlik Kombinasyonu asndan
deerlendirildiinde toprak derinliinin Litozolik, eimin ise %29 olduu grlr. u andaki
kullanm durumu orman vasfndadr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) proje alannn sarp
tepelerden olumas dolaysyla yaknnda yerleim birimi, tarla ve bahe bulunmamakta
olup, tamam orman arazidir.

Proje kapsamnda tarm arazisinin olmas durumunda ise 5403 sayl Toprak
Koruma ve Arazi Kullanm Kanununun 13. Maddesi gereince l Toprak Koruma Kuruluna
mracaat edilerek Tarm D Amal Arazi Kullanm zni alnacaktr. Ayrca ayn kanunun
12. Maddesi ve Kanuna ait uygulama ynetmeliinin 12. Maddesi gereince ilgili alanlarda
Ett Raporu ve gerekli grldnde Toprak Koruma Kurulunun gerekli grecei ve
belirtecei hususlar dorultusunda Toprak Koruma Projesi hazrlanarak Toprak Muhafaza
Tedbirleri alnacaktr.


Sz konusu Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)
projesinin arazi hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasnda 08.06.2010 tarih ve
27605 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol
ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair Ynetmelik hkmlerine titizlikle
uyulacaktr.

IV.2.10. Tarm Alanlar (tarmsal geliim proje alanlar, zel mahsul plantasyon
alanlar) Sulu ve Kuru Tarm Arazilerinin Bykl, rn Desenleri ve Bunlarn
Yllk retim Miktarlar,

Artvinde tarm geleneksel anlamda yaplmakta olup, retilen rnler aile
tketiminin yan sra mahalli pazarlar ve evre illerin pazarlarna gnderilmektedir.
Tarmsal retimde tamamen insan gcne dayal retim modeli sz konusu olup makineli
tarm yok denecek kadar azdr. Bitkisel retim ounlukla oruh nehri ve kollarnn
oluturmu olduu vadi tabannda bulunan tarmsal arazilerde yaplmasna karlk
hayvansal retim i ve yksek kesimlerde yaplmaktadr. Artvindeki tarmsal iletmeler
kk aile iletmelerinden olumaktadr, bu nedenle gre ve zirai ila kullanm yok
denecek kadar azdr.

Trkiye statistik Kurumu 2009 verilerine gre Artvin linin tarm alan dalm
Tablo 39.da verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

92/343
Kaynak: www.tuik.gov.tr.

Tablo 39.dan da grlecei zere Artvin ilinin tarm alan Trkiye ortalamasnn
ok altnda olup tarm yzey alanlarnn il genelinde az olmas nedeniyle tarmsal geliim
ve zel mahsul plantasyon alanlar bulunmamaktadr. Fakat lde tr ve eit baznda
olduka geni bitkisel retim deseni mevcuttur. oruh vadisi boyunca 102 dekar alanda
rt alt sebze yetitiricilii yaplmaktadr. limizde seraclk arlkl olarak Yusufeli
ilesinde yaplmaktadr. rt altnda stma yaplmadan ylda 3 rn alnmaktadr.

Artvin li tarmsal retim ierisinde ekonomik neme sahip baz tarmsal rnlerin
retim alanlar ve retim miktarlar aadaki tabloda verilmitir.

rn Cinsi Dikili (dekar) Ekili (%) retim (ton)
Fndk 90.815 14.1 6.298
Yem Bitkileri 194.267 30.1 147.878
ay 85.963 13.3 95.510
Msr 20.040 5.8 9.309,8
Buday 18.740 2.9 182,1
Buday (klk) 200 0.1 40
Patates 11.185 1.7 25.359,74
Arpa-avdar 13.758 2.1 3.303,8
Fasulye (yeil) 7.305 1.1 10.786
Fasulye (kuru) 5.230 0.8 1251.2
Soan (taze) 245 0.1 442,5
Havu 6 0.1 6,5
Ba 6.512 0.9 9.921
ilek 7 0.1 19,25
Dut 640 0.1 2.844,25
Elma 4.899 0.8 6.947
Zeytin 1.415 0.3 2.432
Ceviz 2.724 0.4 4.012,15
Kiraz 1.107 0.1 2.854,1
Armut 1.590 0.3 2.917
Domates 1.714 0.3 7.354
Patlcan 189 0.1 760,5
Biber 484 0.1 1.205,2
Kavun 63 0.1 242,1
Lahana 1.409 0.8 1.036
Hyar 1.535 0.2 6.525
eltik 950 0.2 712,5
Erik 450 0.1 1.888
Kivi 550 0.1 505
Narenciye 1.686 0.2 1.522
Dier Tarmsal retim 101.472 15.8 -
Kaynak: 2009 yl VA ve KS Kayt Sistemi
Sektr
Trkiye
(dekar)
Artvin
(dekar)
Tahllar ve Dier Bitkisel rnlerin Alan
Ekilen Alan 162.412.775 78.994
Nadas 43.229.628 2.124
Sebze Baheleri Alan 8.113.128 12.401
Meyve, ecek ve Baharat Bitkileri Alan 29.429.844 207.665
Toplam Alan 243.185.375 301.814

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

93/343
Projenin uygulanaca Arhavi lesi genellikle ay tarmna ve ksmen de fndk
retimine dayaldr. le genelindeki ilenebilir tarm arazisi yaklak olarak toplam 48.000
dekardr. Bu alann 30.000 dekar aylk, 90.00 dekar fndklk, 7.000 dekar da msr ve
dier kalan ksm ise sebze ve meyve alandr.

Bu tarmsal faaliyetlerden ya ay retimi 21.500 ton, kuru ay retimi 3.870 ton
tahmini fndk retimi de 800 tondur. Arhavi'de, alternatif rn alannda kivi retiminde
nemli bir geliim salanmtr. 1990-2002 yllar arasnda iftilere yaklak 20 bin adet
kivi omcas datlm ve 400 dekarlk bir alanda retim gerekletirilmitir. lede, 1999-
2002 yllarnda yllk ortalama 50 ton kivi retimi gerekletirilmitir.

Faaliyet alann ve yakn evresinde tarm alan bulunmamakta olup, alann sarp ve
derin vadilere sahip topografik yaps nedeniyle ileride de blgede tarmsal almalar
mmkn klmamaktadr. Proje kapsamnda uzmanlarca hazrlanan Su Kullanm Hakk
Raporunda Ball Deresinde tarmsal amal su kullanm sz konusu deildir. Dolaysyla
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin inaat ve iletme
aamasnda blgedeki tarmsal alanlar ve faaliyetleri etkilemesi beklenmemektedir.

Sz konusu proje kapsamnda proje alannda uzmanlarca yaplan almalar
neticesinde hazrlanan ve DS Blge Mdrl tarafndan onaylanan Su Kullanm Hakk
Raporu ve yine uzmanlar tarafndan hazrlanan Ekolojik Deerlendirme Raporu eklerde
verilmitir. Dolays ile proje kapsamnda reglatr yaps ile evrilen sular santral
binasnda enerjisi alndktan sonra tekrar Ball deresine braklmakta ve santral yapsndan
sonra dere suyu normal debilerine kavumaktadr. Proje kapsamnda kurulmas planlanan
reglatr yaps ile santral binas arasnda kalan blmn tamam orman arazisi olup;
herhangi bir tarm arazisi ve su rnleri retim tesisi bulunmamaktadr. Santral yapsndan
sonra bulunan tarm arazileri iin ise Ball Deresi santral yapsndan sonra debinin
tamamna sahip olacandan dolay etkilenmesi sz konusu deildir.

Yinede Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi
kapsamnda kadimden beri sregelen su kullanm alknlklar ve haklar var ise bu konu
dikkate alnarak etkilenecek alanlarda ikame olarak damla sulama sistemlerinin
gelitirilmesi ve uygulanmas amacyla damla sulama projeleri hazrlanacak ve bu ama
iin fon ayrlacaktr.


Ayrca reglatr ve santral yaps arasndaki debi deerinin dmesinden tr
Ball deresinde yaayan balklarn ve sucul canllarn olumsuz etkilemesini engellemek
amacyla uzmanlar tarafndan proje alannda yaplan almalar neticesinde hazrlanm
olan Ekolojik Deerlendirme Raporunda belirtilen ylk ortalama akmn %12sine tekabl
eden 0,315 m
3
can suyu Ball deresine srekli olarak braklacak, kurak geen aylarda ve
suyun miktarna gre bir azalmaya gidilmeyecektir. Ve bu konuda gerekli hassasiyet
gsterilecektir.

Bu akm deerleri saland takdirde ball deresinin proje blgesindeki sucul
yaamn devamll, minimum seviyenin stnde bir dzeye ulaabilecektir. Buna ilaveten
reglatr ile santral arasnda kalan kesimde bir ok yan kol Ball deresine karmakta olup
braklacak can suyuna nemli katk salayacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

94/343
Uzmanlar tarafndan hazrlanan Ekolojik Deerlendirme Raporu eklerde verilmitir
(Bkz. Ek-12). Sz konusu rapor ierisinde yaplan can suyu hesaplamalarnda DS Genel
Mdrlnden Alnm Onayl Reglatr Yeri Akm Deerleri (Bkz. Ek-17) kullanlarak
belirlenmitir.

na edilmesi planlanan reglatr ve oluturulacak bentler, doal akarsu
ekosistemini mansap-memba ynnde blecektir. Dolays ile proje kapsamnda balklarn
yaamnn srekliliinin salanmas ve dere ortamnda doal dengenin bozulmamas iin,
balklarn akarsuyun kaynana gidip gelmelerini salamak amacyla balk geidi
yaplacak olup srekli alr durumda olmas salanacaktr. Yaplmas planlan balk
geidine ait izim Ek-25de verilmitir. Ayrca proje kapsamnda 31.12.2004 tarih ve
25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol
Ynetmelii ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

Sz konusu proje kapsamnda yaplacak balk geidi FAOnun ve DSnin
ngrd koullar tamakta olup blge balklarnn biyolojik ve ekolojik zellikleri
asndan yeterli teknik zelliklere sahiptir. Sz konusu balk geidinin ilerliinin
salanabilmesi iin bakm, onarm ve iletilmesinde azami titizlik gsterilecektir.

hazrlk ve inaat aamasnda yaplacak kaz ve dolgu almalar esnasnda oluabilecek
olan erozyon, drenaj gibi olaylara sebebiyet vermemek iin gerekli tedbirler alnmasna
zen gsterilecektir.

Ayrca, arazi slah almalar srasnda yalar ile oluabilecek yzey aknn
Proje Sahasnda birikmesini engellemek iin gerekli yerlere drenaj kanallar ve hendekleri
alarak yzey drenaj kontrol edilecektir.

Mevcut yollarn ve yaplacak olan yeni yollarn yzey drenajlar, mmkn olan
yerlerde, en yakn su kaynana ynlendirilecektir. Bunun mmkn olmad yerlerde ise
menfezler ve talar ile desteklenmi suni su yataklar yaplarak drenaj salanacaktr.
Erozyonu asgariye indirebilmek iin, zelikle dik kesimlerde, asfalt ve beton kaplamal
yollar tercih edilecek ve heyelana dnk mcadele salanacak, hem de atk hafriyat
malzemesinin geri kazanm salanacaktr.

hazrlk ve inaat aamas kapsamnda yaplacak kaz ve dolgu almalar esnasnda
oluabilecek olan erozyon, drenaj gibi olaylara sebebiyet vermemek iin gerekli toprak
koruma tedbirleri alnacak ve ihtiya duyulmas halinde Toprak Koruma Projesi
hazrlanarak uygulanacaktr.

m
3
3
3
kullanlacaktr. Arta kalan hafriyat malzemesi ise proje kapsamnda belirlenen 1 adet kaz
fazlas malzeme dkm alanna sevk edilecektir.

Sz konusu Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alan iin Artvin l evre ve ehircilik
Mdrlne ve DS 26. Blge Mdrlne gr sunularak olumlu yaz alnmtr
(Bkz. Ek-20). Kaz Fazlas Dkm Alan Ek-1de verilen 1/25.000lik toporafik harita
zerinde gsterilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

95/343


alnacaktr.


uyulacaktr.

Proje kapsamnda yaplacak tm hafriyat ve depolama ilemlerinde 18.03.2004
tarih ve 25406 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle giren Hafriyat Topra,
naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacak, hafriyat
malzemeleri arazide rastgele depolanmayacaktr.

IV.2.11. Orman Alanlar (aa trleri ve miktarlar, kaplad alan byklkleri ve
kapall bunlarn mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanm amalar, orman
inceleme deerlendirme formu),

MWm/22,052 MWe) projesi kapsamnda kurulacak nitelerin tamam orman arazilerinden
olumakta olup; proje yeri Artvin Orman Blge Mdrl snrlar ierisinde kalmaktadr.
Proje sahas ierisinde yer alan sz konusu orman alanlar iin 6831 sayl Orman

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

96/343
Kanununun 16 nc ve 17/3 maddesi gerei Orman Genel Mdrl iznine tabi olup,
faaliyete geilmeden izin alnacaktr.

Ek-18de verilen Artvin Orman Blge Mdrlnden alnm ED nceleme
Deerlendirme Formundanda grlecei zere; proje alan orman saylan alan ierisinde
yer almaktadr.

Proje sahas 1/25.000 lekli Meere Haritas zerinde iaretlenmi olup, Ek-7de
sunulmutur. Ayrca ED nceleme Deerlendirme Formu da Ek-18de verilmitir.

Proje alan meeresinin;

a) letme ekli : Koru
b) Mevcut Aa cinsleri : Kzlaa, Kayn, Ladin
c) Mecere tipleri : Kza0, Knd, Ksbc2, OT-T, Ld1, BKn, BKz

Kza0 : Kzlaa, Boluklu genlik ve sklk andaki mecere
Knd : Kayn, Orta ve kaln alk a, 1 kapal
Ksbc2: Kestane, Srklk ve direklik a ile ince aalk andaki mecere, 2 kapal
OT-T : Aasz orman topra ve talk kayalk alanlar
Ld1 : Ladin, Orta ve kaln aalk a, 1 kapal
BKn : Bozuk kayn
BKz : Bozuk kzlaa

Orman Blge Mdrlnden alnan nceleme ve Deerlendirme Formuna gre
talep edilen saha ierisinde baka bir mracaat yaplmamtr.

Talep sahasnn tohum meeresi, milli park, turizm alan, zel evre koruma
blgesi, askeri yasak blge ve sit alan ierisinde kalmamaktadr.

Projenin inaat aamasnda ve sonrasnda orman yangnlarna kar gerekli
hassasiyet gsterilecek ve kabilecek muhtemel orman yanglarna mdahalede tesis
sahasndaki i makineleri ve mevcut olacak dier ekipmanlar grevlendirilecektir.

Proje alan ierisinde yer alan Orman Arazileri iin ise kamulatrma sz konusu
olmayp; orman arazileri iin 6831 Sayl Orman Kanununun 16 nc ve 17/3 nc maddesi
gereince Orman Genel Mdrlnden gerekli izinler alnacaktr.

Ayrca Ek-18de yer alan Artvin Orman Blge Mdrlnden alnm ED
nceleme Deerlendirme Formu ekinde belirtilen maddeler kapsamnda,

Proje kapsamnda %12 Can Suyu reglatr yapsndan braklacak olup; DS
Genel Mdrl ile yaplan Su Kullanm Hakk Anlamasnda belirtilen %10
miktarnn altna inilmeyecektir.

Proje kapsamnda iletme aamasna geilmeden nce biri menbaada dieri
ise mansabda olmak zere 2 adet AG (Akm Gzlem stasyonu) kurulacak
olup; kurulma aamasnda DS (Devlet Su leri) Blge Mdrlne
mracaat edilerek uygun yer iin gr alnacaktr. Ayrca AG stasyonunun
GPRS Modemli (on-line balantl) cihaz ile donatlmas salanacaktr. Ayrca
AG lmlerinin silinmesi ve deitirilmesi mmkn hale getirelecek ve bu

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

97/343
mekanizasyonun ifre, anahtar ya da buna benzer gvenlik nlemi sorumlu
Kamu Kurum grevlisinde olmas salanacaktr.

Proje kapsamnda mevcut orman yollarnn kullanm durumunda orman
yollarnda oluacak tahribatlarn onarm yatrmc firma tarafndan
yaplacaktr.

Proje kapsamnda almas planlanan yeni yollar iin letme Mdrl ile
koordineli bir ekilde yaplacak.

Proje arazi hazrlk ve inaat aamasnda iletim tnelinin inasnda patlayc
madde kullanlacak olup; dier hafriyat ilemleri ise i makineleri ile erozyona
sebebiyet vermeyecek ekilde ekskavatr ile gerekletirilecektir.

Proje kapsamnda kullanlacak patlayc maddeler proje alanna patlatma
yaplaca zamanlar getirilecek olup; proje alan ierisinde depolama
yaplmayacaktr. Patlayc madde proje alanna gn birlik getirilecektir.

Proje kapsamnda yaplacak inaat almalar srasnda oluacak hafriyat
malzemesi geliigzel yamalardan aaya ve derelere braklmayacak,
balk geileri engellenmeyecektir.

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda kacak hafriyat malzemesi
antiye Sahas ierisinde kurulacak krma-eleme Tesisinde ileme tabi
tutulduktan sonra beton agregas olarak kullanlacaktr. Ayrca tnelden
kacak geri dnm olmayan pasalar konusunda aklk getirilecektir.

Proje kapsamnda yeni alacak Reglatr Alan Ulam Yolu ile Ykleme
Havuzu Ulam Yolu kapsamnda karlacak hafriyat malzemesinin bir ksm
kendi bnyesinde dolgu olarak bir ksm ise antiye Sahasnda kurulacak
Krma-Eleme Tesisinde ileme tabi tutulduktan sonra mcr olarak tekrar
yollara serilecek olup; geriye kalan hafriyat malzemesi ise Kaz Fazlas
Malzeme Dkm Alanna sevk edilecektir.

Proje kapsamnda na edilecek olan cebri boru toporafik yap zerinde
oluturulacak beton zeminin zerine monte edilecek olup; cebri boru ile beton
zemin arasnda boluk bulunmaktadr. Dolays cebri borunun yrede bulunan
fauna trlerinin geiini engellemeyecektir. Cebri boru inaat aamasnda
250 m de bir hayvan gei yollar (ekolojik kprler) yaplacak ve idarenin
gerek duymas durumunda bu say arttrlacaktr. Ayrca proje kapsamnda
reglatr yapsndan evrilen sular iletim kanal ile deil iletim tneli ile yer
altndan tanacandan tr yrede bulunan fauna trlerinin geiini
engellemeyecektir.

Proje kapsamnda kurulacak reglatr yapsnda ve santral kuyruk suyunda
balk geidi yaplacak olup; srekli olarak alr durumda olmasna zen
gsterilecektir.

Proje kapsamnda cebri borunun inaat aamasnda mmkn mertebe
yaklam yollar yaplamadan gerekletirilecektir.

Proje ile ilgili olarak kati izinin alnmasna mteakip demirden hazrlanacak
kazklara numaral verilerek beton zemine monta edillecektir. Kazk ilemleri,

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

98/343
bilgilendirme tabelalarnn hazrl ve montaj Eyner Enerji retim ve Tic.
Ltd. ti. tarafndan yaplacaktr.

Tesisi dair tahsis talebi srasnda inaat sresi boyunca kullanlacak alanlarn
geri iadeleri esnasnda ve iletme sresince kullanlacak ancak ihtiya fazlas
olanlarn aalandrlmas peyzajnn yaplmas ve aalandrmaya msait
hale getirilmesi ait Rehabilitasyon Projesi Artvin Orman Blge Mdrlne
sunulacaktr. Bu konu mutlaka kesin izin taahht senedine geirilecektir.

Sz konusu projenin bulunduu havzada baka bir proje var ise Enerji Nakil
Hatt (ik hat) her iki projenin de rettii enerji ayn direkler ile gtrlmesi
salanacak ve Enerji Nakil Hatt izni srasnda bu durum taahht senedi
hkmlerine alnacaktr.

Projenin inaat aamasnda kullanlacak Krma-Eleme Tesisi ve Har
nitesinde bulunan makine ve ekipmanlar mmkn mertebe kapal sistem
ierisinde bulundurulacak ve torba filtreler kullanlacaktr.

Proje kapsamnda antiye sahas ierisinde bir adet paket artma sistemi
bulundurulacak olup; oluacak atk sular paket artma sisteminde ileme tabii
tutulduktan sonra gerekli standartlar salamasyla ve gerekli izinlerin
alnmasyla Ball deresine dearj edilecektir. Ayrca antiye sahas ierisinde
pasa malzemesi dklmeyecek olup sadece geri dnm olan malzeme
konulacaktr.

Proje kapsamnda ta oca ve kil oca almayacak olup beton iin gerekli
olacak malzeme iletim tnelinden karlacak hafriyattan salanacaktr. Sz
konusu proje kapsamnda malzeme ocana ihtiya duyulmas durumunda
evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii kapsamnda gerekli izinler
alnacaktr.

naat alannca inorganik (petrol rnleri, plastik, cam ve p) ve organik
atklar atlmayacak mutlaka en yakn Belediyenin ve l evre ve ehircilik
Mdrlnn kontrolnde imha edilecek veya depolanacak. Arazi hazrlk
ve inaat aamasnda ve iletme aamasnda oluacak atklar ilgili
ynetmelikler erevesinde bertaraf edilecek olup; gelii gzel atlmayacaktr.

Proje kapsamnda yrede bulunan biyolojik eitliliin korunmas iin gereken
nem gsterilecektir.

Projeye konu olan Ball Deresinin kirletilmemesine nem gsterilerek yre
halkna gerekli bilgilendirmelerde bulunacaktr.

Ayrca kurulmas ve iletilmesi planlanan Talkaya Reglatr ve HES (22,658


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

99/343
IV.2.12. Koruma Alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat Antlar,
Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanlar,
Biyosfer Rezervleri, Doal Sit ve Antlar, Tarihi, Kltrel Sitler, zel evre Koruma
Blgeleri, zel evre Koruma Alanlar, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu
kapsamndaki alanlar),

lkemiz Mevzuat Uyarnca Korunmas Gerekli Alanlar

2873 Sayl Milli Parklar Kanununun 2. Maddesinde Tanmlanan ve Bu Kanunun
3. Maddesi Uyarnca Belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parklar, Tabiat Antlar
ve Tabiat Koruma Alanlar

MLL PARKLAR

Proje Alannn bulunduu Arhavi lesinde Milli Park bulunmamakta olup Artvin
linde bulunan Milli Parklar ve zellikleri Tablo 41.de verilmitir.

Tablo 41. Artvin linde Bulunan Milli Parklar
HATLA VADS MLL PARKI
Corafi Konumu
41 0300/ 41 1400Kuzey enlemleri ve 41 3130/414700Dou boylamlar
arasnda yer almaktadr.
Alan 17.104.0Ha.
Toplam Alan (km) 171 Km
2

Ky Ykseklii (km) En Yksek 3224 m, En Dk 170m.
Yasal Konum
Alan 31 Austos 1994 tarih ve 22037 Sayl Resmi Gazetede yaynlanan
Bakanlar Kurulunun 94/5841 Sayl Karar ile 2873 Sayl Milli Parklar Kanununa
gre Milli Park olarak ilan edilmitir.
nsan Nfusu Milli Park iinde sadece bir Talca ky bulunmaktadr.
Ulam ve Altyap
Alann Artvin ehir merkezine uzakl 10 Kmdir. Yolu Stabilize olup su
ebekesi vardr, kanalizasyon ebekesi yoktur.
Flora ve fauna
Sahada relik ve endemik karakterdeki bitki rts, ilgin Jeolojik ve
Jeomorfolojik yaps, esiz peyzaj gzellikleri, zengin faunas ve rekreasyonel
potansiyeli mevcuttur. Sahada 530 eit bitki tr mevcuttur. Bunlardan 85
adedi relik-endemik trdr. Bitki trlerinden 50 civarndaki trler ila sanayinde
kullanlan bitkilerdir.
Sahada bulunan bitki trlerinden bazlar, aa olarak; Ladin, Gknar, Saram,
Kayn, Grgen, Kzlaa, Mee, Al, Karaaa, Akaaa, Kavak, Kestane,
Porsuk ve Ihlamur, Aak olarak; Orman Gl, Fndk, imir, Kara yemi,
vez, al Olarak; Yaban Gl, Brtlen, Ay zm, Otsu Bitkiler Olarak da ;
oban Pskl, ilek, Erelti otu, Kekik, Mrver ve srgan trleri
bulunmaktadr.
Hayvan Trleri Olarak; Memeli hayvanlardan; Da Keisi, Sincap, Sansar, Ay,
Domuz, Kurt, Tilki, Tavan, akal, Ceylan, Ku Trlerinden ; Keklik, Sere,
Aakakan, Karatavuk, Atmaca, Bldrcn, Doan; Balk Trlerinden ; Alabalk
ve Srngenlerden ; Kertenkele, Ylan ve Kaplumbaa trleri bulunmaktadr.
Alann Kullanm
Amalar
Rekrasyon, Turizm ve aratrma amal deerlendirilebilir.
Mevcut Sorunlar
Ladin aalarna zarar veren kabuk bcekleri byk sorun oluturmaktadr,
ayrca master Plan yaplmad iin eitli sorunlar yaanmaktadr.
KARAGL-SAHARA MLL PARKI
Corafi Konumu
41 1100/ 42 2000 Kuzey enlemleri ile 42 2500/42 3000 Dou boylamlar
arasnda yer almaktadr.
Alan 3700Ha.
2

Ky Ykseklii (km) En Yksek: 2616m. En Dk: 1140m.
Yasal Konum Alan 31 Austos 1994 tarih ve 22037 Sayl Resmi Gazetede yaynlanan

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

100/343
Bakanlar kurulunun 94/5841 Sayl Kararlar ile 2873 Sayl Milli Parklar
Kanununa gre Milli Park olarak ilan edilmitir.
nsan Nfusu -
Ulam ve Altyap
avata Sahara Blm 8 Km, Karagl Blm 19 Km.dir. Artvine 80 Km.
Ardahana 45 Km.dir.
Flora ve fauna
Ender manzara gzellikleri, kltrel, rekreaksyonel ve turistik potansiyeli olan
sahada Bitki trlerinden; Aa olarak; Ladin saram, Ahlat, Aak olarak;
Orman gl, Kzlck, Fndk, al olarak; Orman ilei, Brtlen ve Otsu
Bitkiler olarakta; Erelti ve ayr otlar bulunmaktadr.
Hayvan Trlerinden; Memeli Hayvanlardan; Ay, Kurt, Tavan, Domuz, Porsuk,
Tilki, Sincap, Vaak, Kulardan; Keklik, Doan, Yabani Gvercin, Karga,
Saksaan, Srck, Alakarga, Balklardan; Alabalk ve Sazan, Srngenlerden
ise Ylan, Kertenkele ve Kaplumbaa bulunmaktadr.
Alann Kullanm
Amalar
Rekreasyon, eitim ve aratrma amal kullanlabilir. Sahada 15 Yatak
kapasiteli bir konaklama tesisi bulunmaktadr. Sahada manzara seyri bulunan
bir gl bulunmaktadr.
Mevcut Sorunlar Master plan ve kadastro yaplamad iin kaak yaplama mevcut.

TABAT PARKLARI

Projenin bulunduu Arhavi lesinde Tabiat Park bulunmamakta olup Artvin linde
bulunan Tabiat Parklar ve zellikleri Tablo 42.de verilmitir.

Tablo 42. Artvin linde Bulunan Tabiat Parklar
BORKA-KARAGL TABAT PARKI
Corafi Konumu -
Alan 368 Ha.
Toplam Alan (km) 3,68 Km
2

Ky Ykseklii
(km)
1570-2203 m.
Yasal Konum
Artvin ili Borka ilesi snrlar dahilinde bulunan 368 Halik blm Bakanlk
Makamnn 14/08/2002 tarih ve 438 sayl Olurlar ile Borka-Karagl Tabiat Park
olarak koruma altna alnmtr.
nsan Nfusu -
Ulam ve Altyap Alann Artvin ehir merkezine uzakl 62 Kmdir.Yol Stabilizedir.
Flora ve fauna -
Alann Kullanm
Amalar
Rekreasyon, eitim amal.
Mevcut Sorunlar Erozyon nedeniyle gl dolma tehlikesiyle kar karyadr.

TABAT ANITLARI

Projenin gerekleecei Arhavi lesinde, Artvin linde ve proje alan ve yakn
evresinde Tabiat antna bulunmamaktadr

TABATI KORUMA ALANLARI

Proje Alannn bulunduu Arhavi lesine 3 km uzaklkta amburnu bulunmakta
olup, Artvin linde bulunan dier Tabiat Koruma Alan ile beraber zellikleri Tablo 43.de
verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

101/343
Tablo 43. Artvin linde Bulunan Tabiat Koruma Alanlar
AMBURNU TABATI KORUMA ALANI
Corafik Konumu
41 21 30-41 2230 Kuzey enlemleri ve 41 20 00-41 22 00 Dou boylamlar
aras
Alan 191.0 Ha
Toplam Alan (km)
19 Km
2

Ky Ykseklii (km) En dk : 0 m., En yksek : 470 m.
Yasal Konum
Genel Mdrlmzn 31.12.1993 tarih ve MPG.MP.2. B.01-126 sayl emirleri
ile 2873 Sayl Milli Parklar Kanunun 3nc Maddesi 2inci Paragrafna istinaden
Tabiat Koruma Alan olarak tefrik ve tesis edilmitir.
nsan Nfusu -
Ulam ve Altyap
Arhavi ilesine 3 km. uzaklktadr. Artvin-Hopa- Arhavi Devlet Karayolu ile
ulalmaktadr.
Flora ve fauna
Sahann en belirgin zellii, saramn deniz kysna indii nadir yerlerden biridir.
Ayrca Kuzeyden gelen gmen kularn Dou Karadeniz kylarna ulat ilk
yerdir. Sahada bitki trlerinden Aa olarak; Saram, Kzlaa, Ladin, Kayn,
Akaaa, Grgen ve Karaaa, Aak olarak; Orman gl, imir, Karayemi,
Mumula, Kzlck, Fndk ve vez, al olarak; Yaban gl, Karaal, Brtlen ve
Ate dikeni, Otsu Bitkiler-den de ; Yonca, Erelti, Stleen,Isrgan, Hanmeli ve
oban psgl trleri bulunmaktadr.
Hayvan trlerinden; Memeli hayvanlardan; Ay ,Yaban Domuzu,Tilki, Tavan ve
Kurt, Kulardan; Atmaca, Mart ve Seregiller ve Srngenlerden Ylan ve
Kertenkele bulunmaktadr.
Alann Kullanm
Amalar
Eitim ve aratrma.
Mevcut Sorunlar Sahann iinde herhangi bir tesis yoktur.
CAML GORGT TABATI KORUMA ALANI
Corafi Konumu 41 2500Kuzey,41 5630Dou
Alan 490 Ha
Toplam Alan (km)
4,9Km
2

Ky Ykseklii (km) En Yksek; 2083 m. En Dk; 980m.
Yasal Konum
2873 Sayl Milli Parklar Kanunun 3. Maddesi, 2.Paragrafna istinaden Bakanlk
Makamnn 24.03.1998 tarih ve 148 sayl Olurlar ile Camili-Gorgit Tabiat
Koruma alan olarak ilan edilmitir.
nsan Nfusu -
Ulam ve Altyap -
Flora ve fauna
Her biri ant olma zelliine sahip aalar bnyesinde bulunduran ve dnya doa
koruma kriterlerinde son derece nemli parametre olan Doal Eski Yal
Ormanlardr.
Alann Kullanm
Amalar
Eitim aratrma.
Mevcut Sorunlar -
CAML EFELER TABATI KORUMA ALANI
Corafik Konumu 41 2500 Kuzey, 41 5630Dou
Alan 1453.0 Ha
Toplam Alan (km)
14,5Km
2

Ky Ykseklii (km) En Yksek : 3094 m. En Dk: 850 m.
Yasal Konum
2873 Sayl Milli Parklar Kanunun 3. Maddesi 2. Paragrafna istinaden Bakanlk
Makamnn 24.03.1998 tarih ve 273 sayl Olurlar ile Camili Efeler Tabiat
Koruma Alan olarak ilan edilmitir.
nsan Nfusu -
Ulam ve Altyap Borka ilesine 53 km mesafede olup, yolun 27 km.si asfalt 26 km.si stabilizedir.
Flora ve fauna 3200 mm/ yllk ya ve srekli yksek bal nemin egemenlii altnda derin

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

102/343
vadiler boyunca ykselen bakir bitki rts ile bir Yamur Orman ekosistemi
zelliine sahiptir.
Alann Kullanm
Amalar
-
Mevcut Sorunlar -

Proje alan ierisinde ve etki alannda; 2873 Sayl Milli Parklar Kanununun 2.
Maddesinde Tanmlanan ve Bu Kanunun 3. Maddesi Uyarnca Belirlenen Milli Parklar,
Tabiat Parklar, Tabiat Antlar ve Tabiat Koruma Alanlar bulunmamaktadr.
Dolaysyla faaliyetten etkilenmeleri sz konusu deildir.

YABAN HAYATI KORUMA SAHALARI
ORUH VADS YABAN HAYATI KORUMA SAHASI
Corafik Konumu
40 4609/40 5200 Kuzey enlemleri 41 3408/41 4259Dou boylamlar
arasndadr.
Alan 21.821 Ha
2
Ky Ykseklii
(km)
245-2354 m.
Yasal Konum 25.11.2002 tarih ve MPGAYDH.2 /Olur-246 sayl Bakanlk oluru ile tescil edildi.
nsan Nfusu -
Ulam ve Altyap -
Flora ve fauna
Yaban Keisinin Artvinde en optimum yaama alan olmas nedeni ile bu sahada
bu yaban hayvannn remesi ve oalmas amacyla Yaban Hayat Koruma
Sahas olarak ilan edilmitir.
Alann Kullanm
Amalar
Aratrma, eitim ve av turizmi amal.
Mevcut Sorunlar Kaak avlanma.
BALIKLI MADEN YABAN HAYATI KORUMA SAHASI
Corafik Konumu -
Alan 3491.5 Ha
2

Ky Ykseklii
(km)
-
Yasal Konum nerildi, onaylanmad.
nsan Nfusu -
Ulam ve Altyap avat lesine 45 Km uzaklktadr.
Flora ve fauna
Alanda nesli tehlike altnda olan yaban horozu yaamaktadr. Bu nedenle koruma
stats verilmitir.
Alann Kullanm
Amalar
-
Mevcut Sorunlar -

Proje alan ierisinde ve etki alannda; 3167 Sayl Kara Avcl Kanunu Uyarnca
Orman ve Su leri Bakanlnca Belirlenen Yaban Hayat Koruma Sahalar ve Yaban
Hayvan Yerletirme Alanlar bulunmamaktadr. Dolaysyla faaliyetten etkilenmeleri sz
konusu deildir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

103/343
2863 Sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanununun 2. Maddesinin a -
Tanmlar Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde Kltr Varlklar, Tabiat
Varlklar, Sit ve Koruma Alan Olarak Tanmlanan ve Ayn Kanun ile 3386
Sayl Kanunun (2863 Sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanununun
Baz Maddelerinin Deitirilmesi ve Bu Kanuna Baz Maddelerin Eklenmesi
Hakknda Kanun) lgili Maddeleri Uyarnca Tespiti ve Tescili Yaplan Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Proje alan, Kltr
Varlklar, Tabiat Varlklar, Sit ve Koruma Alanlar ierisinde yer almamaktadr.

Ancak Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin
arazi hazrlk ve inaat aamasnda herhangi bir tanmaz kltr ve tabiat varlna
rastlanlmas durumunda, 2863 sayl Kanunun 4. Maddesi gerei almalar durdurulacak
ve en yakn Mlki dare Amirliine ve MZE Mdrlne haber verilecektir.

1380 Sayl Su rnleri Kanunu Kapsamnda Olan Su rnleri stihsal ve reme
Sahalar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Proje alan, Su
rnleri stihsal ve reme Sahalar ierisinde yer almamaktadr.

4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Su Kirlilii Kontrol
Ynetmeliinin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayl Resmi Gazetede
Yaymlanan Ynetmelikle Deiik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanmlanan
Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Proje alan,
4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayl Resmi Gazetede yaymlanan Su Kirlilii Kontrol
Ynetmeliinin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayl Resmi Gazetede yaymlanan
Ynetmelikle deiik 18.,19. ve 20. Maddelerinde tanmlanan alanlar ierisinde
bulunmamaktadr.

2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Hava Kalitesinin
Korunmas Ynetmeliinin 49. Maddesinde Tanmlanan Hassas Kirlenme
Blgeleri

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Proje alan, 2/11/1986
Tarihli ve 19269 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Hava Kalitesinin Korunmas
Ynetmeliinin 49. Maddesinde Tanmlanan Hassas Kirlenme Blgeleri ierisinde yer
alamamaktadr.

2872 Sayl evre Kanununun 9. Maddesi Uyarnca Bakanlar Kurulu Tarafndan
zel evre Koruma Blgeleri Olarak Tespit ve lan Edilen Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Proje alan, zel
evre Koruma Blgeleri ierisinde yer almamaktadr.

2960 Sayl Boazii Kanununa Gre Koruma Altna Alnan Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Proje alan, Boazii
Kanununa gre koruma altna alnan alanlar ierisinde yer almamaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

104/343
6831 Sayl Orman Kanunu Gereince Orman Alan Saylan Yerler

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)proje alan orman
arazisi ierisinde yer almakta olup; detayl bilgi Blm IV.2.11.de verilmitir.

3621 Sayl Ky Kanunu Gereince Yap Yasa Getirilen Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)proje alan, 3621
Sayl Ky Kanunu Gereince Yap Yasa Getirilen Alanlar ierisinde yer almamaktadr.

3573 Sayl Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Aslattrlmas Hakknda Kanunda
Belirtilen Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Proje alan, 3573 Sayl
Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas Hakknda Kanunda belirtilen alanlar
ierisinde yer almamaktadr.

30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak Yrrle Giren
Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmeliinde Belirtilen Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi Kapistre
Deresinin yan kolu olan Ball Dere zerinde yer almaktadr.

lkemizin Taraf Olduu Uluslararas Szlemeler Uyarnca Korunmas Gerekli
Alanlar

20/2/1984 Tarih ve 18318 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak Yrrle Giren
Avrupann Yaban Hayat ve Yasama Ortamlarn Koruma Szlemesi (BERN
Szlemesi) Uyarnca Koruma Altna Alnm Alanlardan nemli Deniz
Kaplumbaas reme Alanlarnda Belirtilen I. ve II. Koruma Blgeleri, Akdeniz
Foku Yasama ve reme Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)proje alan bu tr
alanlar ierisinde yer almamaktadr.

Akdenizin Kirlenmeye Kar Korunmas Szlemesi (Barcelona Szlemesi)
Uyarnca Korumaya Alnan Alanlar


23/10/1988 Tarihli ve 19968 Sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Akdenizde zel
Koruma Alanlarnn Korunmasna Ait Protokol Gerei lkemizde zel Koruma
Alan Olarak Belirlenmi Alanlar



TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

105/343
13/9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gerei Seilmi Birlemi Milletler evre
Program Tarafndan Yaymlanm Olan Akdenizde Ortak neme Sahip 100
Kysal Tarihi Sit Listesinde Yer Alan Alanlar


Cenova Deklerasyonunun 17. Maddesinde Yer Alan Akdenize Has Nesli
Tehlikede Olan Deniz Trlerinin Yaama ve Beslenme Ortam Olan Kysal
Alanlar


Dnya Kltr ve Tabiat Mirasnn Korunmas Szlemesi nin 1. ve 2. Maddeleri
Gereince Kltr ve Turizm Bakanl Tarafndan Koruma Altna Alnan Kltrel
Miras ve Doal Miras Stats Verilen Kltrel, Tarihi ve Doal Alanlar


zellikle Su Kular Yaama Ortam Olarak Uluslararas neme Sahip Sulak
Alanlarn Korunmas Szlemesi (RAMSAR Szlemesi) Uyarnca Koruma
Altna Alnm Alanlar


Korunmas Gereken Alanlar

Onayl evre Dzeni Planlarnda, Mevcut zellikleri Korunacak Alan Olarak
Tespit Edilen ve Yaplama Yasa Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak
Alan, Biogenetik Rezerv Alanlar, Jeotermal Alanlar vb.)


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

106/343

olarak 5302 sayl l zel daresi Kanunu kapsamnda imar planlar hazrlanarak Artvin l
zel daresine sunularak onaylatlacaktr. Ayrca sz konusu proje kapsamnda 3194

Tarm Alanlar: Tarmsal Kalknma Alanlar, Sulanan, Sulanmas Mmkn ve
Arazi Kullanma Kabiliyet Snflar I, II, III ve IV Olan Alanlar, Yaa Bal Tarmda
Kullanlan I. ve II. Snf ile zel Mahsul Plantasyon Alanlarnn Tamam

Faaliyet alann ve yakn evresinde tarm alan bulunmamakta olup, alann sarp ve
derin vadilere sahip topografik yaps nedeniyle ileride de blgede tarmsal almalar
mmkn klmamaktadr. Proje kapsamnda uzmanlarca hazrlanan Su Kullanm Hakk
Raporunda Ball Deresinde tarmsal amal su kullanm sz konusu deildir. Dolaysyla
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin inaat ve iletme
aamasnda blgedeki tarmsal alanlar ve faaliyetleri etkilemesi beklenmemektedir.

Sulak Alanlar: Doal veya Yapay, Devaml veya Geici, Sularn Durgun veya
Akntl, Tatl, Ac veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin ekilme Devresinde
6 Metreyi Gemeyen Derinlikleri Kapsayan, Bata Su Kular Olmak zere
Canllarn Yaama Ortam Olarak nem Tayan Btn Sular, Bataklk Sazlk ve
Turbiyeler ile Bu Alanlarn Ky Kenar izgisinden tibaren Kara Tarafna Doru
Ekolojik Adan Sulak Alan Kalan Yerler


Bilimsel Aratrmalar in nem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye Dm veya
Debilir Trler ve lkemiz in Endemik Olan Trlerin Yaama Ortam Olan
Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanlar, Benzersiz
zelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluumlarn Bulunduu Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Proje alan bu tr

Mesire Yerleri; 6831 Sayl Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkn Rekrasyonel
Kullanmn Dzenleyip, Kullanmnn Doal Yapnn Tahribine Neden Olmadan
Ynlendirilmesini Salamak zere Ayrlan Alanlar

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)Proje alan bu tr
alanlar ierisinde yer almamaktadr


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

107/343
IV.2.13. Sulaklardaki (gl, akarsu) Canl Trleri (bu trlerin tabii karakterleri, ulusal
ve uluslar aras mevzuatla koruma altna alnan trler; bunlarn reme, beslenme,
snma ve yaama ortamlar; bu ortamlar iin belirlenen koruma kararlar,),

Projenin bu blmnde yer alan bilgiler EK-12de yer alan ekosistem raporundan
alnm olup; raporda bulunan nerilere titizlikle uyulacaktr

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesi, Artvin ili
Arhavi ilesinde yer alacaktr. Proje Kapistre Deresinin yan kolu olan Ball Deresi zerinde
gerekletirilecektir. Ekosistem Raporu kapsamnda yapm planlanan reglatr ve santral
alanlarndaki sucul canllara ilikin rneklemeler gerekletirilmitir. Koruma altnda
bulunan sucul trler belirlenerek planlanan faaliyetin bu canllar zerine olas etkileri ve
alnmas gereken nlemler konusunda neriler ortaya konulmutur.

Materyal ve Metod

Proje kapsamnda yaplan reglatrn kapsad alan itibari ile ekolojik habitatlar
bakmndan deerlendirmeler yaplm olup faaliyet alanndaki dere ve kollarndaki habitat
yaplar dikkate alnarak iki ayr sucul rnekleme istasyonu seilmitir.

Fitoplanktonik ve zooplanktonik organizmalar tespit etmek amacyla 55 m por
aklnda, 60 cm. apnda ve 1,5 m. uzunluunda plankton kepesi kullanlmtr.
Plankton kepesi ile horizontal olarak suyun ak hz ynnde 3-4 dakika sre ile
beklenilmi ve rnekler, 250 cc'lik plastik kavanozlara alnmtr. Ayrca tatlsu alglerinin
sucul ortamlarda ok farkl habitatlar igal etmi olmalarndan dolay bitkilerin, talarn ve
sedimenin yzeyinden kazma yaplmak suretiyle rnekler alnmtr. Planktonik
numuneler % 4'lk formaldehit ile tamponlanarak fikse edilmilerdir.

Laboratuara getirilen rneklerden diyatome dndaki tatlsu alglerin geici
preparatlar hazrlanarak Nikon marka mikroskop altnda tehisleri yaplmtr.

Alglerin tehis ilemlerinde aada belirtilen literatrler kullanlmtr (Krammer and
Lange-Bertalot, 1986; 1988; 1991a; 1991b; Bold and Wynne, 1985; Czernecki and Blen,
1982; Foged, 1981, 1982; Germain 1981; Hustedt, 1930; Patrick and Reimer, 1966;
Sreenivasa and Duthie, 1973; Van Heurck, 1962; Cox, 1996; Huber Pestalozzi, 1938;
1941; 1955; 1961; 1968; 1982; Prescott, 1975, Komarek, 1983).

Zooplanktonik organizmalarn tannmas iin de, geici ve kalc olmak zere iki
eit preparat hazrlanmtr. Geici preparatlar, alma srasnda lam zerine alnan
rneklerin zerine lamel kapatlarak ya da dorudan incelenmesiyle elde edilmitir. Daimi
preparatlarn yaplmasnda, 0.00 numaral bcek inesi kullanlmtr. Daimi preparatlarn
hazrlanmasnda Euromex arnhem marka binokler mikroskop kullanlmtr. Alnan
organizma lamn tam ortasna gelecek ekilde ayarlanm ve organizmann deforme
olmasn engellemek amacyla, lamelin drtkenarna plastilin dedirilerek kapatlm ve
gliserin ierisindeki suyun tamamen buharlamas salandktan sonra, lamelin kenarlar
entellan ile kapatlarak etiketlenmitir.

Rotifera trlerinin tansnda Hutchinson (1967); Pejler (1962); Kuttikova (1970);
Kolisko (1974); Koste (1978a; 1978b); Ridder (1981) kaynaklarndan yararlanlmtr.
Cladocera ve Copepoda iin Kiefer (1978)'in referans kullanlmtr. Ayrca tespit edilen
trlerin yayl alanlar da Illies (1978)'e gre kontrol edilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

108/343
Bentik omurgasz rnekleri belirlenen istasyonlardan be dakika boyunca dip
kepesi ile akarsu tabannn taranmasyla toplanmtr. Toplanan bu rnekler %80'lik
alkolde saklanm ve daha sonra laboratuarda binokler mikroskop ile incelenip tehisleri
yaplmtr.

Tehisler iin kullanlan literatrler unlardr; Sennika, 1943; Mann, 1962;
Needham and Needham, 1962; Macan, 1982; Quigley, 1977; Pennak, 1978; Illies, 1978;
Elliot and Mann, 1979; Biro, 1981; Edington, 1981; Bellman, 1988; zesmi, 1988; Gler,
1992; Ludwig, 1993.

Balk rnekleri dip kepesi ile alann taranmas yolu ile ve elektro-oker kullanlarak
yakalanmtr. Balklardan elde edilen farkl trlerde balk rnekleri de alnarak
deerlendirilmitir. Balklar nce % 4'lk form aldehite alnm, daha sonra alkolde
muhafaza edilerek balk trlerinin tehisleri yaplm ve istasyonlara gre dalmlar
deerlendirilmitir.

Bulgular

Tatlsu Algleri

Algler su ortamnda primer retici canllardr. Yaplarndaki pigmentleri sayesinde
karbondioksit ve suyu n etkisi ile karbonhidratlara evirirler, bylece su ortamndaki
besin deerinin ve znm oksijen orannn artmasn salarlar. Sonuta kendi
geliimlerini salayarak besin zincirinin ilk halkasn olutururlar. Bu ekilde retime olan
katklar ve st basamaktaki canllarla olan ilikileri asndan nem tamaktadrlar.

Algler, gerek yapsal olarak gerekse de d grnleri bakmndan olduka farkl
grnmdedirler. Yapsal olarak eukaryotik (gelimi hcre tipi) ve prokaryotik (basit yapl
hcre tipi) olmak zere iki byk gruba ayrlrlar. Buna gre Mavi-Yeil algler gstermi
olduklar hcre organizasyonlar bakmndan prokaryot hcre zellii tamaktadrlar.
Belirgin bir hcre ekirdeinin olmamas ve ok basit olan kromatofor yapsndaki
pigmentlerin dalm ve prokaryotik hcre zellikleri bakmndan dier alglerden ayrlrlar.
D grnmleri bakmndan tek hcreli ve ipliksi formlardan kark olarak gelimi
bireylere kadar deiik biimlerde gzlenebilmektedirler (Round, 1973).

Blgeden tespiti yaplan tatlsu algleri Tablo 44.de verilmitir.

Tablo 44. alma Blgesinin Tatlsu Alg Trleri
BACILLARIOPHYCEAE Rhoicospheniea curvata
Amphora ovalis Surirella angustata
Achnanthes lanceolata Surirella ovata
Achnanthes minutissima. CHLOROPHYCEAE
Aulacosira varians Spirogyra spp.
Cymbella affinis Zygnema spp.
Cymbella amphicephala Oocystis sp.
Cymbella cistula Scenedesmus quadricauda
Cymbellacymbiformis Ankistrodesmus falcatus
Cymbella pediculus Chlorella elipsoidea
Cymbella prostrata Ulothrix zonata
Caloneis silicula Ulothrix sp.
Ceratoneis arcus Oedogonium sp.
Cocconeis placentula Cladophora sp.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

109/343
Cyclotella comta Closterium tumidum
Cyclotella ktzingiana Cosmarium botrytis
Cyclotella ocellata Cosmarium blytti
Cymatopleura solea CYANOPHYCEAE
Diatoma vulgare Merismopedia sp.
Fragilaria acus Anabaena sp.
Fragilaria ulna Oscillatoria agardhii
Gomphonema olivaceum Oscillatoria formosa
Gyrosigma acuminatum Oscillatoria limosa
Hantzschia amphioxys EUGLENOPHYCEAE
Navicula bacillum Euglena sp.
Navicula cryptocephala
Navicula radiosa
Navicula rhynchocephala
Nitzschia sigmoidea
Nitzschia sublinearis
Nitzschia acicularis
Nitzschia constricta
Pinnularia borealis
Pinnularia gibba
Pinnularia maior

Aratrma alan ierisinde 4 ayr alg snfna ait toplam 56 takson tehis edilmitir.
zellikle Bacillariophyceae grubu algler eitlilik bakmndan en zengin snf olmutur. Bu
snfa ait 37, Chlorophyceae'ya ait 13, Cyanophyceaeya ait 5 ve Euglenophyceaya ait 1
takson bulunmutur.

zellikle Bacillariophyceae snf taksonlar bal algler ierisinde dominant
olmutur, serbest formalar olan fitoplanktondaki tr says ise azdr.

Dier snflarn basknlk durumlar Bacillariophyta ile karlatrldnda olduka
dk dzeyde younlua sahiptirler.

Genel olarak tehisi yaplan tatlsu alg trlerinin hepsi kozmopolit olup blgeye
zg endemik, nadir ve tehlike altnda olan bir tr bulunmamaktadr.

Zooplanktonik Organizmalar

Zooplanktonik organizmalarn nemli bir grubunu oluturan Cladocera ve
Copepoda, olduka kk, ounlukla mikroskobik hayvanlarn oluturduu gruplardr.
Cladocera takmna ait trlerin byk bir ounluu tatlsularda yayl gstermektedir.
Tatlsularda yaayan trler genellikle planktonik olup gllerin limnetik ve akarsularn
durgun blgelerinde bulunurlar. Zooplanktonik organizmalarn bir dier grubu ise
Rotifera'dr. Rotifera'ya ait bireylerde olduka kk, mikroskobik canllardr. Byk bir
ounluu tatlsularda yayl gstermektedir. Trlerin byk bir ksm planktonik olup,
gllerin limnetik ve littoral blgelerinde yaarken bir ksm da dip kesimlerde sesil olarak
yayl gsterirler. Tatlsu sistemlerinin su kalitesini saptamada, Rotifera trlerinin indikatr
olarak kullanlmalar, sucul ekosistemlerde birok omurgasz ve omurgal canlnn
besinlerini oluturmalar nedeniyle nem tamaktadr.

Blgeden tespiti yaplan zooplanktonik organizmalar Tablo 45.de verilmitir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

110/343
Tablo 45. alma Blgesinin Zooplanktonik Organizmalar
ROTFERA
Asplanchna priodonta
Brachionus angularis
Brachionus urceolaris
Euchlanis dilatata
Keratella sp.
Synchaeta sp.
Lecane sp.
Lecane hamata
Polyarthra dolichoptera
COPEPODA
Cyclops vicinus

Zooplanktonik organizmalar ounlukla suyun hareketine bal olarak yer
deitirirler ve durgun su habitatlarnda yaarlar. Akarsularn hzl akntl ksmlarndaki
mevcudiyetleri ok snrldr. Ancak baz gruplarda hzl akan derelerde psammofil olarak
yani talarn altnda yaayabilen trler olarak grlebilirler. zellikle Rotifera grubuna bal
trler ta altlarn kullanmakta olup aknt hznn olumsuz etkisini bertaraf etmektedirler.
alma alanndaki zooplanktonik organizmalara ilikin bulgular bu deerlendirmeyi
glendirecek yndedir.

alma talarn altnda bal olarak yaayabilen Rotifera trleri iin uygun zemin
yapsna sahiptir. Tm istasyonlarda yaplan rneklemelerde zooplanktonik organizmalar
ierisindeki Rotifera grubundan 10, Copepodadan ise tek bir takson yakalanmtr. Proje
alannda su akntsnn olduka hzl olmas ve dar bir dere yata olduu iin Copepoda
grubuna ait trlerin yaamas iin gerekli durgun alan olmadndan rnekler
toplanamamtr.

Belirtilen nedenlerden dolay dere ksmlarndaki tr eitliliinin zengin olmad
grlmtr. Tespit edilmi olan trler de kozmopolit olup yaygn trlerdir.

Bentik Organizmalar

Bentik hayvanlar ile ilgili almalar, evresel deikenlerle ilikili olarak tanmna
ve dalmna odaklanmtr. Her ne kadar bu gibi incelemeler topluluklarn ilk
deerlendirmeleri iin gerekli olsa da, dzenleyici evresel deikenlerin fizyolojik kkenli
deneysel incelemeleri, planktonik topluluklar arasndaki almalarda kullanld kadar
bentik topluluklar arasnda kullanlmamtr. Denizlerde, bentik faunann populasyon,
verimlilik ve beslenme ilikileri ok az anlalabilmitir; akarsularda ise biraz daha iyi
bilinmektedir.

Bentik hayvanlar son derece eitlidir ve protozoalardan byk makroomurgaszlar
ve omurgallara kadar neredeyse tm ubelerle temsil edilirler. Bu gerek, heterojen
habitat, beslenme, gelime, reme, lm ve davran zellikleri ile birleince bu
hayvanlarn btnsel ve fonksiyonel bir yaklamla ele alnmalarn son derece
zorlatrmaktadr.

Blgeden tespiti yaplan bentik organizmalar Tablo 46.da verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

111/343
Tablo 46. alma Alanndaki Bentik Omurgasz Trleri
ube: MOLLUSCA
Snf: Gastropoda
Planorbis planorbis
ube: ANNELIDA
Snf: CLITELLATA
Hiruido sp.
Lumbricus sp.
ube: ARTHROPODA
Snf: CRUSTACEA
Gammarus pulex
Potamon sp.
Snf: INSECTA
Takm: HEMPTERA
Corixa sp.
Geris sp.
Notonecta sp.
Takm: DPTERA
Culex sp.
Simulium sp.
Takm: EPHEMEROPTERA
Baetis spp.
Caenis macrura
Rhithrogena spp.
Iron alpestris
Heptagenia sp.
Ephemerella ignita
Takm: PLECOPTERA
Nemoura sp.
Isoperla obscura
Perla sp.
Takm: COLEOPTERA
Hydrobius sp.
Elmis sp.
Takm: TRICHOPTERA
Psychomyia pusilla
Hydropsyche sp.
Takm: ODONATA
Anax sp.
Libellula sp.
Snf: ARACHNIDAE
Aranea gen sp

alma blgesindeki rneklemelere gre byk ubeye ait toplam 26 bentik
omurgasz tr tehis edilmitir. Bunlardan 1'i Mollusca, 2si Annelida ve 23 Artropoda
ubelerine baldr. Artropoda iindeki takson dalmna bakldnda 2si Crustacea ve 1i
Arachnida snflarna ait olmakla birlikte dierleri Insectaya bal trlerdir. Insecta
ierisinde Hemiptera 3, Diptera 2, Ephemeroptera 6, Coleoptera 2, Plecoptera 3,
Trichoptera 2 ve Odonata 2 takson ile temsil edilmektedir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

112/343
Sucul ekosistemlerde, bentik organizmalar nemli oranda indikatr trlere
sahiplerdir. Bu canllar zellikle antropojenik etkiler sonucu kirlenen veya stres altnda olan
komnitelerin de indikatr grubudur. rnekleme sonularna gre kirlilik indikatr olarak
nitelendirilebilecek bir tr bulunamamtr. Bunun yansra yksek da sularnda bulunan
ve temiz su indikatr olarak kabul edilen trler baskndr ve temiz su indikatr olarak
bilinmektedirler.

Balklar

Ekolojik olarak alg, zooplankton ya da bentik canllarla beslenen balklar su
ierisindeki zincirin en st halkasnda yer almaktadrlar. Zincirin daha st halkalarna da
kular ve nihayet insanlar tamamlamaktadr. Ekolojik olduu kadar ekonomik nemleri
bakmndan da nemli bir girdi kaynan oluturmaktadrlar.

Blgeden tespiti yaplan balk trleri Tablo 47.de verilmektedir.

Tablo 47. alma Blgesinin Balk Trleri
Latince Ad
Trke
Ad
Ende
mik
IUCN BERN CITES Kaynak Habitat
Ekonomik
nemi
Cyprinidae
Alburnoides
bipunctatus
Noktal
nci
Bal
- - App. III - Literatr Durgun ve
akntl
kesimler
Yok
Alburnus
chalcoides
nci
bal
- LC App. III - Gzlem Durgun ve
akntl
kesimler
Yok
Barbus
tauricus
escherichi
Bykl
Balk
- - - - Gzlem Durgun ve
akntl
kesimler
Var
Rutilus frisii Levkit
Bal
- LC App. III - Literatr Durgun ve
akntl
kesimler

Squalius
cephalus
Tatlsu
kefali
- LC - - Gzlem Durgun ve
akntl
kesimler
Var
Ponticola
kessleri
Dip
Bal
- LC App. III - Literatr Dipte
ksmda

Salmonidae
Salmo labrax Alabalk - LC - - Gzlem Temiz ve
hzl akntl
ortamlarda
Var
Onchorynchus
mykiss
Gkkua

- - - - Literatr Temiz ve
hzl akntl
ortamlarda
Var

alma alanna ilikin olarak 2 ayr familyaya ait 8 balk tr belirlenmitir.
Cyprinidae familyas en fazla trle (6 tr) temsil edilmektedir. Bu familya ierisinde
Squalius cephalus en nemli tr olarak dikkati ekmektedir..

alma alannn en nemli trleri arasnda Salmonidae familyasna bal Salmo
labrax (Da Alabal) ve Oncorynchus mykiss (Gkkua Alabal) trleri de
bulunmaktadr. Bunlardan Salmo labrax blgenin doal tr olmasna karn Oncorynchus
mykiss kltr trdr ve bu sularn doal bal deildir. Bu derenin alt havzasnda
bulunan balk iftliklerinden kaan bireyler bu ortamlara adapte olmulardr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

113/343
Dou Karadeniz Blgesindeki akarsularda ve Karadenizde, Salmo labraxn
farkl ekotipi bulunmaktadr. Bunlar, deniz ekotipi, dere ekotipi ve gl ekotipidir. ekotipinde
Bunlar arasnda renk ynnden byk varyasyonlar grlr. rnein, deniz ekotipi deniz
ve tatlsu arasnda g edici bir form olduundan, gen yavrularla ergin bireyler arasnda
morfolojik bakmdan ve zellikle renk ve desen ynnden byk farklar grlmektedir. Bu
ekotipin gen yavrular henz tatlsularda iken vcutlarnn yan taraflarnda dank siyah
benekler ve krmz lekeler tadklar halde, denize dndklerinde bu renk ve desenlerini
yava yava kaybederek gm beyaz bir renge dnr ve denizdeki ebeveynlerinin
rengini alrlar (Slastenenko, 1956; Svetovidov, 1984). Deniz ekotipinde byle bir durum
grlrken, gl ve dere ekotiplerinde yavru ve erginler arasnda belirgin bir renk ve desen
fark grlmemektedir. zellikle dere ekotipinde yavrularda ok daha karakteristik olan
krmz benekler, bydkleri zamanda ayn kalmakta ve hayatlar boyunca
kaybolmamaktadr (Svetovidov, 1984; elikkale, 1988).

Proje blgesinde sz konusu ekotiplerden yalnzca dere ekotipi alabalklar
bulunmaktadr. Gl ekotipine benzer ekilde, baz tatlsu formlar bir akarsuya balanm
olup, btn yaamlarn orada srdrmektedirler. Bunlar, deniz ve akarsular arasnda g
etmedikleri halde, akarsu ortamnda, kaynak, yan kollar ve dere az arasnda ksa
mesafeli gler yapmaktadrlar. reme periyodu olan k mevsiminde, yumurtalarn s
ve zemini akll yerlere brakmak iin akarsuyun yukar havzalarna yani kaynana doru
karlar (Slastenenko, 1956; Geldiay ve Balk, 1996).

Trkiyede yaplan dere rk alabalk populasyonlar ile ilgili almalarda,
alabalklarn yaayabildii, reyebildii ve stok oluturabildii minimum derinlik 20 cmdir.
Bununla birlikte deniz rk olarak bilinen populasyonlarn yaayabildii minimum derinlik
ise 30 cm olarak kabul edilmektedir. Yaplan arazi almalarnda proje blgesinde
yalnzca dere rk alabalk populasyonu bulunduu belirlenmitir.

Alandan belirlenen trler arasnda Bern (Ek III) listesine giren drt balk tr
bulunmamaktadr (Alburnoides bipunctatus, Alburnus chalcoides, Rutilus frisii, Ponticola
kessleri). Ayrca European Red List'te gre be takson da dk riskli-LC (Rutilus frisii,
Ponticola kesleri, Salmo labrax, Squalius cephalus, Alburnus chalcoides) kategorisindedir.

Projenin naat Aamas ve Sonrasnda Sucul Ekosisteme Olan Etkileri

evre sorunlarna yol ama bakmndan, hidroelektrik santralleri en az zararl
etkileri yaratan enerji retim tesisleridir. Bu tr tesisler hava, su kirlilii, kat atk ve
radyoaktif sznt tehlikesi yaratmazlar. Bundan dolay bu tr tesislerin kendileri deil
suyun topland havzalara olan etkileri incelenmektedir.

Baraj yapm sonucunda, ekosistemde meydana gelebilecek etkiler genel olarak
aadaki maddeler altnda verilebilir.

Birinci basamakta, suyun fiziksel, kimyasal yapsnn ve jeomorfolojik olarak
meydana gelen deiim ve suyun doal akntsnda meydana gelen deiim,
kinci basamakta, nehir kenarlarndaki bitkiler, su ierisindeki bitkiler ve suyun
alt ksmlarndaki doal sulakalanlarda, primer prodksiyondaki deiimler,
nc basamakta, baraj gvdesinin olumas ile fauna ve florada deiimler
oluabilecektir.

Bu balklar altnda olabilecek etkiler ve sonular ve alnabilecek nlemler ise
aada verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

114/343
a) naat Aamasnda

Reglatr inaatlar srasnda oluacak fiziksel ve mekanik etkiler (patlatma, nehir
sistemine partikl karm gibi) sucul canllar etkileyebilecektir. Ancak inaat
aamasndan sonra sistem kendini ksa srede toparlayabilecek bir dinamik etkileim
potansiyeline sahiptir. Bununla birlikte inaat almalarnn balklar asndan nemli olan
yumurtlama dnemlerinde minimum dzeyde yrtlmesi nem tamaktadr. Alanda
yakalanan balk trlerinin biyolojilerine bakldnda Nisan ve Temmuz aylar arasnda
yumurta braktklar bilinmektedir. Bu sre ierisinde sucul sisteme verilecek maddeler
balklarn yumurtlama faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek olmasndan tr bu aylar
arasnda zen gsterilecektir. zellikle alabalk trleri iin reme dnemi de Kasm-Ocak
aylar arasndadr. Blgenin en nemli balk tr olarak kabul edilen alabalklarn bu
dnemdeki remeleri iin braklacak su miktar nemlidir ve inaat faaliyetlerinin bu
dnemlerde minimum dzeyde tutulmas salanacaktr.

Reglatr gvdesinin inaat srasnda, kazma almalar sonucu baz materyaller
su ktlesine kararak bulankl arttrabilir ve sucul canllara olumsuz etkisi olabilir. Ayn
zamanda ak aaya gelen bu materyaller su kalitesinde baz deiimlere neden
olabilmektedir. Bunun iin, reglatr gvdesinin inaat srasnda, faaliyetin srdrlecei
ksmda suyun yata deitirilmeyecek ve oluan hafriyatn, su ile temas edilmeyecek
ekilde kazma almalar yaplacaktr. Bylece oluacak silt ve malzemenin de ak aa
gitmesi ksmen engellenmi olacaktr. Bunun yan sra sediman tutucu olarak kullanlan
baz jeo tekstil materyalleri kullanlarak oluabilecek sedimann ak aalara gitmesi
engellenecektir.

Faaliyetin gerekletirilecei alan ve antiye Ball deresinin kenarnda olacandan,
antiyenin atklarnn dereye braklmayacaktr. alan iilerin oluturduu kanalizasyon
ve dier atklarn dereye dearj edilmeden paket artma sisteminde ileme tabi tutulduktan
sonra Ball deresine verilecektir. Artlmadan dereye verilecek sular, derenin organik
madde miktarn arttrarak trofikasyon srecini hzlandrabilir.

Reglatr ve baraj alanlarnda kalacak karasal ortam ile nehir yata, kk bir gl
ve glet ekosistemine dnecektir. Ancak inaat aamasnda ykc bir takm etkiler
olabilirse de bu durum kalc olmayp ksa srede sistem kendini toparlayacaktr. Su
kalitesinde olumsuz deiiklikler yaratmamas iin su tutma alan altnda kalacak al ve
aa gibi organik maddelerin rmesinin engellenmesi iin syrlma yaplacaktr. alma
alannn evresi aa rts ile kapldr. Bu alanlarda syrma ileminin yaplmas,
reglatrn uzun mrl olmas asndan nemlidir. Aksi takdirde ksa srede ayrmaya
balayacak olan bu bitki topluluklar ar besin maddesi birikimine neden
olabilmektedirler. Bu durum doal gllerde grlen trofikasyon srecini hzlandrr. Besin
maddesinin art fitoplanktonik organizmalarn zaman zaman patlama dzeyinde
artlarna neden olabilir ve bu durum sistemin ekolojik dengesini tamamen bozmas
anlamna gelmektedir. Bu tr gelimeler baraj yaplarnn mr ve rekreasyon amal
kullanm iin olumsuz sonular dourur.

b) letme Aamasnda

Reglatr yapm ile ksmen durgunlaan su algler iin yeni habitat olumas
anlamna gelmektedir. Akarsu ortamnda, bal olarak yaayan trler, gl ve glet
oluumu ile serbest yaayan planktonik formlar halinde grlmeye balayacaklardr.
Durgun su ortamlarnda yine sedimen, ta ve bitkiler zerinde bal yaayan algler
mevcudiyetlerini srdreceklerdir. Ancak bu kesimde, nceden olduka az bulunan
fitoplanktonik formlar olduka artacaktr. Durgunlaan su askdaki partikllerden

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

115/343
kurtulaca iin n derinlere kadar inmesi de salanabilecektir. Talara, bitkilere ve
sedimene bal yaayan trler yaamlarn, gl kenarlarnda ve n derinlere girebildii
yere kadar devam ettireceklerdir. Artan fitoplanktonik (serbest hareket edebilen algler)
organizmalar glalan ierisinde zooplanktonik organizmalara besin kayna olacaklardr.

Zooplanktonik organizmalarn yaam ortamlarnn durgun sular olduu dikkate
alnacak olunursa, yapm dnlen reglatr sahalarnda oluacak durgun su ktlesi bu
canllarn nemli oranda art ile sonulanacaktr. Suyun mekanik etkisinin ortadan
kalkmas ve bu canllarn besinlerini oluturan fitoplanktonik organizmalarn artlar
zooplankton asndan olumlu sonu douracak ve gerek younluk gerekse de tr
eitliliinde bir art olacaktr.

Akntl suya adaptasyon gsteren bentik canllar, durgun su olan reglatr ve
baraj gllerinin kaplad alanlardan uzaklaacaklardr. Ayrca srklenme davran
gsteren trlerin dalmnda deiiklik ortaya kabilecektir. Reglatr oluumundan
sonra, su toplama alanndaki bentik tr kompozisyonu nitelik ve nicelik asndan
deitirecektir. Bu alanlardaki akntnn azalmas ve hatta yok olmas ile birlikte dip yaps
da deiecektir. akll ve byk kayalkl zemin yaps yerine, geni olarak amur ve
balkl alanlar oluacaktr.

Alanda yaad belirlenmi olan balk trlerinin nemli bir ksm, lkemizde yaygn
ve genellikle gl ekosistemine adapte olabilen trleri iermektedir. Durgun su sistemine
adapte olamayacak trlerin ise rezervuar ncesi ve sonrasndaki akntl alanlarda
yaamlarn srdrebileeklerdir.

Alandaki reglatrlerin, durgun su oluumu sonrasnda, balklarn besinlerini
oluturan fitoplanktonik ve zooplanktonik trlerin nitel ve nicel artlarnn beklenmesi
nedeniyle, bu durumun balk populasyonlarn da olumlu olarak etkileyecei
dnlmektedir. Ayrca oluacak rezervuar alan ile; su kular asndan da beslenme,
barnma ve konaklama imkan salayacandan dolay farkl trlerin barnmalarna imkan
salanabilecektir.

Reglatrden tnele alnan su, santralden ktktan sonra kalitesinde bir miktar
deiim gsterecektir. nk yksekten gelerek ok hzl bir ekilde trbine arptktan
sonra santralden dk scaklklarda kacaktr. Souk su, biraz bekleyebilecei
kuyruksuyu kanalna alnp, daha sonra dere yatana verilecektir. Bylece souk
ortamlara adapte olamayacak sucul trler iin su kalitesi uygun hale gelebilir. Bununla
birlikte, iletmede kullanlan su santralden ktktan ksa bir sre sonra uygun su kalitesi
deerlerine kavuacaktr.

Reglatrlerin yapmndan sonra, ak aada takn alanlarndaki doal besin
dngsnde deiimler olacaktr. Reglatrler, derelerdeki su aknn doal miktarn ve
sresini ciddi olarak deitirmektedirler. Doal sistemlerinde yaayan trlerin
mevcudiyetleri akntnn miktar ile yakndan ilikilidir. Dere sistemi boyunca hareketli olan
sedimen, derenin dip ve ky yapsn ekillendirmektedir. Bu materyallerin zellikleri sucul
canllar iin hayati neme sahiptir. Talkaya reglatrnn yapmndan sonra bu materyal
rezervuar alannda toplanacak ve alt sistemlere ulaamayacaktr. Bu durum, ak
aadaki sistem iin gerekli organik materyalin eksilmesine ve dolays ile alt ksmdaki
sucul ekosistemde belli habitat kayplarna yol aabilecektir.

Reglatrlerin gvdelerinde sediment ve besin maddelerinin tutulmas aa
ksmlardaki dere yata ve takn alanlar iin bir sorundur. Bu durum bata balk olmak
zere birok trn habitatnn da kayb anlamna gelmektedir. Su tutma yaplar yoluyla

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

116/343
azaltlan sediment tanmas, nehrin alt ksmlarnda kylarn bozulmasna ve balklarn
doal habitatlarnn ve durgun su vejetasyonun azalmasna, sucul kularn ve dier
sedimana bal trlerin (bentik omurgaszlar) olumsuz etkilenmesine neden olabilir.
Dnyadaki tm su tutma yaplarnda bu durum kanlmaz bir olgudur. Bu materyal
birikimi, yapnn mrn ksaltmakta ve iletme niteliini bozabilmektedir. Proje alan iin
de bu beklenen bir durumdur ve reglatr sonras meydana gelebilecek bu olumsuzluk
iin tatmin edici bir nlemin alnmas sz konusu deildir. Ancak reglatrde yaplacak
olan akl geitleri ksmen bu sorunu zebilecek niteliktedir. Bu geitler hem reglatrn
mrn uzatmakta hem de alt havzadaki dere yatann doal yapsn korumasna
ksmen katk salamaktadr.

Reglatr sonras dere ekosisteminin ak hzndaki deiimlerin biyolojik yaama
ve eitliliine olan etkileri ok nemli bir unsurudur. Aknt miktarnn zaman, sresi ve
skl bitki ve hayvan kommniteleri iin kritik neme sahiptir. Doal sistem ierisinde
kk nitelikteki akntlar balk ve omurgasz gleri iin biyolojik bir sinyal niteliindedir.
Aknt miktarnn artmas durumda ise andrma ya da sedimann tanmas yoluyla
habitatlar dzenlenir ve muhafaza edilir.

Projenin iletme aamasnda suyun santralden dereye braklmas ilemi ile akl
geidi veya su alma yapsndan braklan rusubat, sediment, srnt gibi birikinti
malzemelerin akarsu yataklarndaki sucul fauna ve balklarn reme ve ihtihsal yerlerine
zarar vermemesi, suyun yn ve ak hzn deitirmemesine dikkat edilerek gerekli zen
gsterilecektir. Konu ile ilgili Kanun, Ynetmelik ve Mevzuat hkmlerine titizlikle riayet
edilecektir.

Talkaya Reglatr Balk Geidi Projesinin Deerlendirilmesi

alma alan ierisinde Salmo labrax ve Cyprinidae familyasndaki baz trler
bulunmaktadr. zellikle Salmo labrax souk ve hzl akntl sular tercih etmektedir ve
reme dnemlerinde nehrin yukar ve aasna g etmektedir. Balk geitleri, bu tr
baraj ve reglatrlerde, projelendirme yaplrken mutlaka dnlmesi gereken
oluumlardr. Fiziksel bir engel olarak baraj yaplar nehrin st ksmlar ve alt ksmlar
arasnda hareket eden trlerin geiini engellemektedir. Reglatr gvdeleri bu tr gleri
farkl derecelerde engelleyebilmektedir. Balklarn glerini engelleyen bir yap olarak
grlen reglatrler yaplarndaki bu olumsuzluklar, balk geitleri ile ksmen
zmlenebilmektedir. Balk geitleri, yapm gerekletirilen barajn konumuna ve
zelliklerine gre dzenlenmektedir.

alma alannda yakalanan ve g eden alabalk trlerinden Salmo labrax
trnn, mevcut koullar altndaki yaam artlarnn devamln salamalar asndan
balk geitleri yaplacaktr. Balk geidi dar bir alana skm olan balklarn aa ve
yukar glerinde kullanacaklar bir yap olacaktr.

1380 Sayl Su rnleri kanunun gereince su tutma yaplar zerinde balk
geitlerinin yaplmas zorunludur. Bu nedenle g eden balklarn ya da dier sucul
organizmalarn nehrin alt ve st kesimleri arasndaki geilerinin salanmas zorunluluktur.

Sz konusu proje iin hazrlanan Balk Geidi izimi Ek-25de verilmi olup
Talkaya reglatrnde yaplacak balk geidi plan yaplrken, blge balklarnn biyolojik
ve ekolojik zelliklerinin dikkate alnarak dzenlenme yaplmtr. Balklarn geide
ynlendirilmesi, basamaklar arasndaki mesafe ve genel eimleri asndan ynlendirici ve
uygun zelliklere sahiptir. Ayrca balk merdivenlerinin derinlii ve basamaklarn alt ve st
kesimlerindeki gei deliklerinin byklkleri ve konumlarna da dikkat edilmitir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

117/343
Baraj yapsna bal olarak deiik tiplerde balk geitleri (havuzlu geitler, dikey
yarkl geitler ters akl geitler, balk asansrleri) bulunmaktadr. Talkaya reglatr
zellikleri dikkate alndnda en uygun balk geidi yapsnn havuzlu geitler olduu
grlmektedir. Bu barajda yaplacak balk geidinin planlar incelendiinde, blge
balklarnn biyolojik ve ekolojik zelliklerinin dikkate alnd grlmektedir. Ball deresinin
nemli trleri asndan yaplan deerlendirmede ortalama uzunluun 10-15 cm olduu
grlmektedir. Havuzlar arasndaki gei blmelerinin ykseklik ve enleri 20 cmden
byk olup balklarn bu blmelerden geebilmesi iin uygun niteliktedir. Ayrca balk
merdivenlerinin derinlii ve basamaklar arasndaki ykseklik standartlara uygundur. Balk
geit yapsna ilikin proje, basamaklar arasndaki mesafe ve genel eimleri asndan da
uygun zelliktedir.

Talkaya reglatr balk geit projesi (Bkz. Ek-25), FAOnun ve DSnin
asndan yeterli teknik zelliklere sahiptir.

Balk geidinin uygun almamas veya geebilecei belirtilen balk trlerinin
geiinin salanamamas durumlarnda, g eden veya yl ierisinde belli zamanlarda yer
deitiren trlerin yaamlarn devam ettirebilmeleri bakmndan bir poplasyon azalmas
ortamnn olumasna imkan salayabilmektedir. Bu nedenden tr Ball deresi zerinde
yaad ifade edilen balk trlerinin kolayca geiini ve alr durumda, blmelerinin
zerinden srekli ak salanacaktr.

Dolays ile balk geidinden hangi trlerin geebilecei belirlenerek, bu trlerin,
geip geemedikleri kontrol edilerek izlenecek ve Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti.
yetkili grevlilerince izleme sonular ilgili kurumlara bildirilecek ve gzlemler sonucunda
aksi tespitlerde bulunulmas durumunda ise gerekli dzenlemelerin yaplmas iin yine ilgili
kurumlara bildirilecektir.

Balk geidine uygun su braklp braklmad, geidin uygun alp almad
ve belirtilen trlerden hangilerinin geitten geip gemedii hususlarnn kontroln ve
izlemesini salamak amacyla, can suyu miktarlarnn modern balantl on-line debi
sistemleri kurularak, srekli llmesi ve izlenmesi ilemlerine benzer sistem kurulumu
gibi yntemlerden yararlanlacak ve su alt kameral grntleme veya benzer farkl bir
tespit edici kullanlacaktr.

Ayrca yaplacak balk geidinin faaliyet gemesi ile birlikte, giri-k ve yakn
evresinin avlak sahas olarak kullanlmamas iin gerekli tedbirler alnacaktr. Alnacak
tedbirlerin uygulanmas ve takibi iin de ayrca nem verilecektir.

Talkaya Reglatr ve HES Projesi evresel Ak Miktar

Ball deresinin debisi deerlendirildiinde nemli bir akm potansiyeline sahip
olduu grlmektedir. zellikle bahar aylarnda ok byk miktarlarda su ak sz
konusudur. Proje tamamlandktan sonra braklacak minimum su deerleri gz nne
alndnda, balklarn bu ortamda devamllnn salanabilmesi iin, ortalama derinliin
15-20 cm, aknt hznn da ortalama 0.25 m/sden bym bir akm sistemi salanmas
nemlidir ve bu koullarn nerilen minimum akm deerleri ile salanabilecei
dnlmektedir.

Talkaya reglatr iin, yllk ortalama akmn % 12sine karlk gelen suyun
dere yatana braklmas minimum yaam ortamnn sreklilii asndan kabul

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

118/343
edilebilinir. Ball deresinin yllk ortalama akm miktar 2.629 m
3
/sn olarak hesaplanm ve
0.315 m
3
/sn akm yllk ortalamann % 12sine karlk gelmektedir.

IV.2.14. Flora ve Fauna (trler, endemik zellikle lokal endemik bitki trleri, alanda
doal olarak yaayan hayvan trleri, ulusal ve uluslar aras mevzuatla koruna altna
alnan trler, nadir ve nesli tehlikeye dm trler ve bunlarn alandaki bulunu
yerleri, av hayvanlarnn adlar, poplasyonlar ve bunlar iin alnan Merkez Av
Komisyonu Kararlar) Proje Alanndaki Vejetasyon Tiplerinin Bir Harita zerinde
Gsterilmesi. Projeden ve almalardan Etkilenecek Canllar in Alnmas Gereken
Koruma nlemleri (inaat ve iletme aamasnda). Arazide Yaplacak Flora
almalarnn Vejetasyon Dneminde Gerekletirilmesi ve Bu Dnemin
Belirtilmesi,

Projenin bu blmnde yer alan bilgiler EK-12de yer alan ekosistem raporundan
alnm olup; raporda bulunan nerilere titizlikle uyulacaktr.

TALIKAYA-HES PROJE ALANI SUCUL VE KARASAL FAUNA VE FLORA LSTES

Artvin li, Arhavi lesinde, Kapistre Deresinin kolu olan Ball Dere zerinde tesis
edilmesi planlanan Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi
kapsamnda yer alacak yaplarn ina edilecei kesimlerden oluan proje alan snrlar
ierisinde ve yakn evrede yaamakta bitki ve hayvan trlerini belirleyebilmek amacyla
2011 yl erisinde ekosistem raporunu hazrlayanlar uzmanlar tarafndan bir saha
almas gerekletirilmitir. Ayrca gerekletirilmesi planlanan faaliyetle ilgili olarak
ekolojik bir deerlendirme yapabilmek amacyla faaliyet alannda ve civarda
gerekletirilmi olan almalara ek olarak ekosistem raporunu hazrlayanlar uzmanlar
tarafndan gemi dnemlerde, farkl projeler kapsamnda bu blgede gerekletirilmi
olan saha almalarnda toplanm olan verilerden de istifade edilmitir. Tm bu
almalar destekleyici olmas asndan baz yre sakinleri ile yz yze grmeler
gerekletirilmi, ayrca literatr kontrolleri de tamamlanmtr.

Bu almalar sonucunda Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe) proje alan snrlar ierisinde ve yakn evrede, ekolojik olarak birbirinin devam
niteliindeki kesimlerde yaad belirlenen yabanl fauna bileenleri; bu trlerin blgedeki
statleri ile ulusal ve uluslararas koruma statlerini gsteren envanter tablolar
oluturulmutur. Bu amala IUCN tarafndan hazrlanm olan Avrupa Krmz Listesi Bern
Szlemesinin fauna iin hazrlanm olan ek listeleri; Ku ve memeli hayvan trleri iin
Milli Parklar Av ve Yaban Hayat Genel Mdrl Merkez Av Komisyonu (MAK)
tarafndan hazrlanm ve gncellenmi koruma listelerinden yararlanlmtr.

Proje sahas ku trleriyle ilgili olarak yaplan deerlendirmelerde Kizirolu
tarafndan hazrlanm Trkiye Kular Krmz Listesi (Species List in Red Data
Book=R.D.B) den de yararlanlmtr.

FLORA

Artvin linde, Arhavi lesi snrlar ierisinde, Kapistre Deresinin yan kolu olan Ball
Dere zerinde yaplmas planlanan Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe) projesi kapsamnda alann floral yapsn oluturan bileenler ile bu bileenlerin
kar karya bulunduklar riskler ve koruma statlerini belirleyebilmek amacyla ilgili
alanda 2011 yl erisinde ekosistem raporunu hazrlayanlar tarafndan ak alan
almalar gerekletirilmitir. Ak alan almalar srasnda alandan bitki rnekleri
toplanmtr. Toplanan bu ya bitki rnekleri herbaryum tekniine uygun olarak

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

119/343
kurutulmutur. Kurutulan bitki rneklerinin tehis edilmesi aamasnda "Flora of Turkey
Andast Aegan Islands" adl kaynaktan yararlanlmtr. Tehis edilen bitkilerin listesi
Tablo 48de verilmitir. Oluturulan floristik listede alanda mevcut olduu belirlenen
bitkilerin sistematik konumlar kontrollerde kolaylk salamas bakmndan alfabetik olarak
verilmitir. Birinci stunda familya, kinci takson, nc stunda endemizm durumu,
drdnc stunda biliniyor ise fitocorafik blgesi, beinci stunda bitkinin Trke ad
verilmitir. Bitkilerin Trke adlarnn belirlenmesinde inasi Akaln tarafndan hazrlanm
olan "Byk Bitkiler Klavuzu" ve Prof. Dr. Turhan Baytop tarafndan hazrlanm olan
"Trke Bitki adlar" adl kaynaklardan faydalanlmtr.

Tablonun altnc ve son stununda taksonun tehlike kategorisi verilmektedir.
Bitkilerin tehlike kategorileri IUCN komisyonunun tespit ettii kriterlere gre ve Ekim v.d.
tarafndan hazrlanm ve Trkiye Tabiatn Koruma Dernei tarafndan yaynlanm olan
"Trkiye Bitkileri Krmz Kitab" adl kaynaktan faydalanlmtr.

Bitki trlerinin tehlike kategorilerinin tespitinde kullanlan ksaltmalar ve aklamalar:
EX: Tkenmi LC: Az tehdit altnda
EW: Doada tkenmi DD: Veri yetersiz
CR: ok tehlikede NT: Tehlike altna girmeye aday
EN: Tehlikede
VU: Zarar grebilir

Proje alannn floristik zelliklerinin belirlenmesi aamasnda bitkilerin gzlenmi
olduu habitatlarla ilgili olarak da deerlendirmeler yaplmtr. Bu deerlendirme
srecinde kullanlm olan Habitat Snflarile Nisbi Bolluk Snflar ve Endemizm
durumuyla ilgili olarak yararlanlan kriterler aada verilmektedir:

Habitat Snflar:
1- Orman
2- Maki
3- Frigana (ou dikenli, alak boylu ve yumak yastk oluturan bitkiler
4- Kltr alanlar (Ba, bahe v.b.)
5- Kuru ayr
6- Nemli ayr, Bataklk ve Sulak Alan
7- Yol kenar
8- Kayalk

Nisbi Bolluk Snflar: Endemizm:
1- ok nadir L- Lokal endemik
2- Nadir B- Blgesel endemik
3- Orta derecede bol Y- Yaygn endemik
4- Bol
5- ok bol

PROJE ALANI VEJETASYONU

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) proje sahasnda;
orman vejetasyonu, hidrofit-higrofit vjetasyon ve orman aklklar tespit edilmitir.

1) Orman Vejetasyonu

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) proje sahasnda
orman vejetasyonunda, Pinus sylvestris L., Picea orientalis (L.) Link, Aquilegia olympica
Boiss., Helleborus orientalis Lam., Ranunculus caucasicus Bieb. subsp. caucasicus,
Alliaria petiolata (Bieb.) Cavara & Grande, Turritis glabra L., Viola alba Beser, Phytolacca
americana L., Hypericum bithynicum Boiss., Acer campestre L. subsp. leiocarpum (Opiz)
Pax, Acer trautvetteri Medw., Crataegus monogyna Jacq. ve Rosa canina L. gibi trler
tespit edilmitir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

120/343
2) Riparian Vejetasyon

riperian vejetasyonda ise; Alchemilla caucasica Buser, Sibbaldia parviflora Willd. var.
parviflora, Lythrum salicaria L., Epilobium angustifolium L., Juncus atratus Krocker, Juncus
effusus L., Luzula forsteri (Sm.) DC. ve Carex divisa Hudson tespit edilmitir.

FLORSTK ANALZ

Artvin ili, Arhavi lesi snrlar ierisinde kalan Talkaya Reglatr ve HES
(22,658 MWm/22,052 MWe) proje sahasnda toplanan bitkilerin deerlendirilmesi ve
alana yakn yerlerde, benzer ekolojik yapy gsteren yerlerde yaplan floristik
almalardan faydalanarak oluturulan floristik listede; 59 familyaya ait 169 cins, 212 tr,
19 alttr ve 3 varyete tespit edilmitir. Bu alandan tespit edilen bitkilerin fitocorafik
blgelere gre dalm ise yledir; Akdeniz elementi 2, Avr.-Sib. elementi 43, Ir.-Tur.
elementi 8 ve ksin elementi 36 eklindedir. 123 tr ise fitocorafik blgesi bilinmeyen ya
da birden fazla fitocorafik blge elementidir. alma alanndan tespit edilen bitki
trlerinin 212 side LC (Az tehdit altnda) kategorisindedir. Proje inaat sahasndan
endemik bitki tr bulunmamaktadr. Fakat, BERN szlemesine gre koruma altnda
bulunan trler listesinde olan; Cyclamen coum Miller var. coum tr tespit edilmitir. Bu
tr iin alnmas gereken koruma nlemi aada detayl olarak verilmitir.

nemli Bitki Trlerine Ynelik Alnmas Gereken Koruma nlemleri

Endemik olmayp, BERN szlemesi kapsamnda koruma altnda olan Cyclamen
coum Miller var. coum tr iin koruma nlemi alnmas gerekmektedir. Alnmas koruma
nlemi; inaat almalar balamadan proje alan ierisinde bulunan Cyclamen coum
Miller var. coum populasyonu uygun habitatlara tanacaktr. Tama ilemi iin en uygun
dnem Haziran-Temmuz aylar arasnda bu konuda zen gsterilecektir.

Proje Alannn Uluslar aras Szlemeler Asndan ve Milli Parklar Asndan
Deerlendirmesi

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)proje sahalarnn
floristik listeleri deerlendirildiinde; 3 Mart 1978de Washington da imzalanan CITES
(Nesli tehlikede olan hayvan ve bitki trlerinin uluslararas ticaretine ilikin szleme)
gerei koruma altna alnan ve ticareti yasaklanan bitki trlerinin hibiri alanda
bulunmamaktadr. Ayrca 09.01.1984 tarihinde Trkiyenin resmen taraf olarak onaylad
BERN szlemesi kapsamnda koruma altnda olan Cyclamen coum Miller var. coum tr
iin koruma nlemi alnacaktr. naat almalar balamadan proje alan ierisinde
bulunan Cyclamen coum Miller var. coum populasyonu uygun habitatlara tanacaktr.
Tama ilemi iin en uygun dnem olan Haziran-Temmuz aylar tercih edilecektir.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) proje sahasnda ve
evresinde, statl, korunan alan ya da milli park yoktur.

Flora Asndan naat Aamasndan nce Alnacak nlemler

Proje sahasnda inaat aamasndan nce alnmas gereken nlemler iki aamada
olmaldr. Birinci aama proje sahasndan tespit edilen endemik bitki trlerinin hepsi IUCN
kriterlerine gre LC kategorisinde olduundan inaat ncesinde ya da inaat sonrasnda
bu trlerin korunmasna ynelik nlem alnmasna gerek yoktur. kinci aamada ise proje
sahasnda topran verimli tabakas olan yaklak ilk 10 cmlik ksm syrlacak ve inaat

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

121/343
tamamlandktan sonra peyzaj almalarnda kullanlmas iin uygun alanlarda
depolanacaktr. Depolanacak toprak dz bir zeminde, en fazla 3 m uzunluunda 1 metre
yksekliini gemeyecek ekilde depolanacaktr. naat faaliyetleri tamamlandktan sonra
bu toprak alann yeniden eski haline getirilmesinde kullanlacaktr. Depolanan topran
iinde bulunan tohumlar toprak yeniden serildiinde imlenecek ve alann eski haline
gelmesi daha ksa zamanda olacaktr.

Flora Asndan naat Aamasnda Alnacak nlemler

naat aamasnda kan toz, zellikle bitkilerin yapraklarnn zerinde bir tabaka
oluturmakta, bitkilerin stomalarnn kapanmasna, gaz al-veriinin engellenmesine
neden olmaktadr. Belli bir zaman sonra bitkinin yapraklarnn prsmesine, kurumasna
ve dllenemeden solmasna neden olmaktadr. Ayrca ieklerin dllenmesin de, zellikle
tozlar stamenleri (erkek reme organlar) zerini kapatarak tozlamann olmasn
engellemektedir. Bu olumsuz durumlarn engellenmesi iin zellikle inaat aamasnda
scakla bal olarak toz kn engellemek iin arazzlerle sulama yaplmas
gerekmektedir. Dllenemiyen ieklerin bir sonraki yl ieklenme dnemlerinde
populasyonlarnda azalma olmakta, bu durum eer yaplyor ise arcl byk bir oranda
engellemektedir. Bir yllk ya da iki yllk bitkilerde toz bitkilerin dllenmesinde olumsuz bir
rol oynamaktadr. Fakat ok yllk aa ya da al trlerinde bu durum biraz daha tolere
edilebilmektedir. ok yllk bitkilerin adaptasyonu bir ya da iki yllk bitkilere gre daha
kolay olmaktadr. Bu nedenlerden tr Talkaya Reglatr ve HES (22,658
MWm/22,052 MWe) projesi sahasnda inaat aamasnda zellikle kacak toza kar
nlem alnacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

122/343
Tablo 48. Talkaya Reglatr ve HES Proje Sahas Floristik Listesi
Familyalar Takson Trke Ad
Fitocorafik
Blge
Habitat Nisbi Bolluk ENDE-MZM IUCN
PTERIDOPHYTA 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L B Y
Equisetaceae Equisetum ramosissimum Desf. At kuyruu x x LC
Sinopteridaceae Chelianthes marantae (L.) Domin __ __ x x LC
Hypolepidaceae Pteridium aquilinum (L.) Kuhn. Kartal erelti __ x x LC
Aspleniaceae Asplenium trichomanes L. Esmer srgnl erit
erelti
__ x x LC
Athyriaceae Athyrium filix-foemina (L.) Roth __ __ x x LC
Polypodiaceae Polypodum vulgare L. subsp. vulgare __ __ x x LC
GYMNOSPERMAE
Pinaceae Pinus sylvestris L. Sar am Avr.-Sib. ele. x x LC
Picea orientalis (L.) Link Dou ladini __ x x LC
SPERMATOPHYTA
ANGIOSPERMAE
DICOTYLEDONES
Ranunculaceae Aconitum nasutum Fisch. ex Reichb. Kaplan boan ksin ele. x x LC
Anemone caucasica Willd. ex Rupr. Anemon __ x x LC
Aquilegia olympica Boiss. Haseki kpesi __ x x LC
Caltha polypetala Hochst. ex Lorent Nerkiz __ x x LC
Consolida orientalis (Gay) Schrd __ __ x x LC
Helleborus orientalis Lam. pleme ksin ele. x x LC
Ranunculus cappadocicus Willd. Dn iei ksin ele. x x LC
Ranunculus caucasicus Bieb. subsp.
caucasicus
Dn iei __ x x LC
Ranunculus constantinopolitanus
(DC.) dUrv.
Dn iei __ x x x LC
Brassicaceae Alliaria petiolata (Bieb.) Cavara &
Grande
__ __ x x LC
Alyssum callichorum Boiss. & Bal. Kaya teresi __ x x x LC
Barbarea minor C. Koch var. robusta
Cullen & Coode
K teresi __ x x LC
Capsella bursa-pastoris (L.) Medik. oban antas __ x x LC
Cardamine impatiens L. var. Yaban teresi Avr.-Sib. x x LC

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

123/343
impatiens elementi
Cardaria draba (L.) Desv. subsp.
chalepensis (L.) O.E.Schultz
__ __ x x LC
Draba hispida Willd. Kaya iei ksin ele. x x LC
Erophila verna (L.) Chevall. subsp.
verna (L.) Chevall.
rr otu __ x x LC
Sisymbrium loeselii L. Blbl otu __ x x LC
Thlaspi arvense L. Aka iei __ x x LC
Thlaspi perfoliatum L. Aka iei __ x x LC
Turritis glabra L. __ __ x x LC
Violaceae Viola alba Beser Meneke __ x x LC
Viola arvensis Murray Meneke __ x x LC
Caryophyllaceae Arenaria rotundifolia Bieb. subsp.
rotundifolia
Kum otu, kanarya
otu
__ x x LC
Cerastium cerastioides (L.) Britt. Boynuz otu __ x x LC
Dianthus cretaceus Adam Karanfil __ x x LC
Holosteum marginatum C.A.Meyer Holosteum __ x x LC
Silene alba (Miller) Krause subsp.
eriocalycina (Boiss.) Walter
Nakl __ x x LC
Illecebraceae Herniaria glabra L. Krk otu __ x x LC
Chenopodiaceae Chenopodium botrys L. Kuzu kula __ x x LC
Polygonaceae Polygonum alpinum All. oban denei Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Polygonum amphibium L. oban denei __ x x LC
Rumex acetocella L. Labada __ x x LC
Rumex tuberosus L. subsp.
horizontalis (C. Koch) Rech.
Labada __ x x x LC
Amaranthaceae Amaranthus albus L. Amarant __ x x LC
Phytolaccaceae Phytolacca americana L. ekerci boyas __ x x x LC
Hypericaceae Hypericum bithynicum Boiss. Kuzu kran ksin ele. x x LC
Hypericum fissurale Woron Kuzu kran __ x x LC
Hypericum perforatum L. Kuzu kran __ x x LC
Malvaceae Alcea calvertii (Boiss.) Boiss. Hatmi Ir.-Tur. elementi x x x LC
Malva neglecta Wallr Hatmi __ x x LC
Geraniaceae Erodium cicutarium (L.) LHerit. Dnbaba __ x x LC

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

124/343
subsp. cicutarium
Geranium sylvaticum L. Turna gagas __ x x LC
Polygalaceae Polygala major Jacq. xxx Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Aceraceae Acer campestre L. subsp. leiocarpum
(Opiz) Pax
Aka aa Avr.-Sib.
elementi
x x x LC
Acer trautvetteri Medw. Aka aa ksin ele. x x LC
Oxalidaceae Oxalis acetocella L. Kuzu kula __ x x LC
Fabaceae Anthyllis vulneraria L. subsp. boissieri
(Sag.) Bornm.
Yara tfl __ x x LC
Astragalus bicolor Lam. Geven Ir.-Tur. elementi x x LC
Coronilla varia L. subsp. varia Koronilla __ x x x LC
Genista tinctoria L. Katr trna Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Lathyrus aureus (Stev.) Brandza Mrdmk ksin ele. x x LC
Lathyrus laxiflorus (Desf.) O. Kuntze
subsp. laxiflorus
Mrdmk __ x x LC
Lotus corniculatus L. var. tenuifolius
L.
Gazal boynuzu __ x x LC
Medicago lupilina L. Ta yoncas __ x x LC
Medicago xvaria Martyn Yonca __ x x LC
Melilotus officinalis (L.) Desr. Ta yoncas __ x x LC
Psoralea acaulis Stev. Katran Yoncas ksin ele. x x LC
Trifolium campestre Schreb. gl __ x x LC
Trifolium canescens Willd. gl ksin ele. x x LC
Trifolium pratense L. var. pratense gl __ x x LC
Trifolium repens L. var. repens gl __ x x LC
Vicia sepium L. Fi Avr.-Sib.
elementi
x x x LC
Vicia villosa Roth subsp. villosa Fi __ x x LC
Rosaceae Agrimonia eupatoria L. Kask otu __ x x LC
Alchemilla barbatiflora Juz. Arslan penesi ksin ele. x x LC
Alchemilla caucasica Buser Arslan penesi ksin ele. x x LC
Crataegus monogyna Jacq. Al, Geyik dikeni __ x x LC
Fragaria vesca L. ilek __ x x LC

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

125/343
Potentilla reptans L. Beparmak otu __ x x LC
Rosa canina L. Yabani gl kuburnu __ x x x LC
Rubus idaeus L. Ahududu __ x x LC
Sibbaldia parviflora Willd. var.
parviflora
Sibbaldya __ x x x LC
Lythraceae Lythrum salicaria L. Krmz Hevhulma Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Onagraceae Epilobium anatolicum Hausskn.
subsp. Prionophyllum (Hausskn.)
P.H.Raven
Yak otu __ x x LC
Epilobium angustifolium L. Yak otu __ x x LC
Thymelaeaceae Daphne glomerata Lam. Yalanc defne ksin ele. x x LC
Datiscaceae Datisca cannabina L. Yabani Kendir __ x x LC
Crassulaceae Sedum album L. Dam koruu __ x x LC
Sedum alpestre Vill. Dam koruu __ x x LC
Saxifragaceae Saxifraga paniculata Miller subsp.
paniculata
Takran otu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Apiaceae Anthriscus sylvestris (L.) Hoffm. Frenk maydanosu __ x x LC
Astrantia maxima Pallas subsp.
maxima
Astrasya __ x x LC
Carum carvi L. Kimyon __ x x LC
Eryngium giganteum Bieb. Tokuz otu ksin ele. x x LC
Caprifoliaceae Lonicera caucasica Palas subsp.
caucasica
Kafkas Hanmelisi __ x x LC
Sambucus ebulus L. Mrver Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Valerianaceae Valeriana alliariifolia Adams Kedi otu __ x x LC
Valeriana officinalis L. Kedi otu __ x x LC
Valerianella amblyotis Fisch. & Mey. Kedi otu Ir.-Tur. elementi x x LC
Dipsacaceae Cephalaria gigantea (Ledeb.) Bobrov Pelemir ksin ele. x x LC
Dipsacus pilosus L. Fra otu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Knautia involucrata Somm. & Lev. Eek kula Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Scabiosa crinita Kotschy & Boiss. Uyuz otu Ir.-Tur. elementi x x LC
Asteraceae Achillea millefolium L. subsp. Civan peremi Avr.-Sib. x x LC

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

126/343
millefolium elementi
Anthemis marschalliana Willd. subsp.
pectinata (Boiss.) Grierson
Kpek papatyas ksin ele. x x x LC
Anthemis triumfettii (L.) All. Papatya __ x x LC
Arctium minus (Hill) Bernh subsp.
minus
__ __ x x x LC
Aster alpinus L. Alp asteri __ x x LC
Bellis perennis L. Bellis Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Centaurea hypoleuca DC. Peygamber iei ksin ele. x x LC
Cichorium intybus L. Hindiba __ x x x LC
Cirsium arvense (L.) Scop. subsp.
arvense
Deve dikeni __ x x LC
Cirsium hypoleucum DC. Deve dikeni ksin ele. x x LC
Cirsium vulgare (Savi) Ten. Deve dikeni __ x x LC
Conyza canadensis (L.) Cronquist __ __ x x LC
Crepis sancta (L.) Babcock Hindiba __ x x LC
Lapsana communis L. subsp.
intemedia (Bieb.) Hayek
__ __ x x LC
Petasites albus (L.) Gaertner Veba kk Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Pilosella auriculoides (A.F.Lang) Sell
& West
__ __ x x LC
Scariola viminea (L.) F.W.Schmidt __ __ x x LC
Senecio vernalis Waldst. & Kit. Kanarya otu __ x x LC
Sonchus oleraceus L. Eek marulu __ x x LC
Tanacetum coccineum (Willd.)
Grierson subsp. chamaemelifolium
(Somm. & Lev.) Grierson
Gm dme __ x x LC
Taraxacum bessarabicum (Hornem.)
Hand.-Mazz.
Arslan dii __ x x LC
Tripleurospermum oreades (Boiss.)
Rech. subsp. oreades
__ __ x x LC
Xanthium spinosum L. Dikenli sraca otu ksin ele. x x LC
Campanulaceae Asyneuma amplexicaule (Willd.)
Hand.- Mazz. subsp. angustifolium
__ Ir.-Tur. elementi x x LC

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

127/343
(Boiss.) Bornm.
Campanula rapunculoides L. subsp.
rapunculoides
an iei Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Ericaceae Rhododendron caucasicum Sims. Kafkas orman gl ksin ele. x x LC
Rhododendron luteum Sweet Sar iekli orman
gl
ksin ele. x x LC
Rhododendron ponticum L. Mor iekli orman
gl
ksin ele. x x LC
Primulaceae Anagallis arvensis var. arvensis Fare kula __ x x x LC
Cyclamen coum Miller var. coum Sklamen __ x x LC
Primula vulgaris Hudson. subsp.
sibthorpii (Hoffmans.) W.W.Sm. &
Forrest
uha iei ksin ele. x x x LC
Gentianaceae Gentiana asclepiadea L. Mavi gentian Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Convolvulaceae Calystegia silvatica (Kit.) Griseb Deniz sarma __ x x LC
Convolvulus arvensis L. Tarla Sarma __ x x LC
Boraginaceae Anchusa azurea var. azurea Sr dili __ x x LC
Echium vulgare L. Engerek otu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Myosotis lazica Popov Unutma beni ksin ele. x x LC
Myosotis lithospermifolia (Willd.)
Hornem
Unutma beni __ x x LC
Symphytum asperum Lepechin Karakafes otu ksin ele. x x x LC
Symphytum iberucum Steven Karakafes otu ksin ele. x x LC
Solanaceae Atropa belladona L. Gzel Avrat Otu Avr.-Sib.
elementi
x x x LC
Solanum nigrum L. subsp. schultesii
(Opiz) Wessely
Kpek memesi __ x x LC
Scrophulariaceae Digitalis ferruginea L. subsp.
ferruginea
Yksk otu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Digitalis ferruginea L. subsp.
schischkinii (Ivan.) Werner
Yksk otu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Scrophularia chrysantha Jaub. &
Spach
Sraca otu ksin ele. x x LC
Verbascum gnaphalodes Bieb. Sr kuyruu ksin ele. x x LC

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

128/343
Veronica biloba Schreber Yavan otu Ir.-Tur. elementi x x LC
Veronica filiformis J. E. Smith Yavan otu __ x x LC
Veronica verna L. Yavan otu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Verbanaceae Verbana officinalis L. Mine iei __ x x LC
Lamiaceae Ajuga orientalis L. Dou Mayasl Otu __ x x LC
Ajuga chamaepitys (L.) Schreber
subsp. chia (Schreber) Arcangeli
Mayasl otu __ x x LC
Ajuga reptans L. Mayasl otu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Clinopodium vulgare L. subsp.
vulgare
Yabani fesleen __ x x LC
Galeopsis bifida Boenn. __ Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Lamium crinitum Montbret & Aucher
ex Bentham
Ball baba ksin ele. x x LC
Mentha pulegium L. Nane __ x x LC
Prunella vulgaris L. Erik Otu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Salvia glutinosa L. Ada ay ksin ele. x x LC
Scutellaria albida L. subsp. colchica
(Rech.) Edmond.
Kaside ksin ele. x x LC
Stachys annua (L.) L.
subsp. annua var. annua
Karaba __ x x LC
Plantaginaceae Plantago lanceolata L. Damar Otu __ x x LC
Euphorbiaceae Euphorbia oblongifolia (c. Koch) C.
Koch
Stleen ksin ele. x x LC
Euphorbia squamosa Stleen ksin ele. x x x LC
Buxaceae Buxus sempervirens L. Adi imir Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Urticaceae Urtica dioica L. Isrgan Avr.-Sib.
elementi
x x x LC
Fagagceae Castanea sativa Miller Anadolu kestanesi Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Fagus orientalis Lipsky Dou kayn Avr.-Sib element x x LC
Quercus infectoria Olivier subsp.
infectoria
Mee Avr.-Sib.
elementi
x x LC

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

129/343
Corylaceae Carpinus betulus L. Adi Grgen Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Corylus avellana L. var. pontica Adi fndk ksin ele. x x LC
Ostraya carpinifolia Scop. Grgen yaprakl
kayack
Akdeniz elementi x x LC
Salicaceae Populus nigra L Kara kavak __ LC
Salix alba L. Ak st Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Salix caprea L. St Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Rubiaceaea Asperula glomerata (Bieb.) Griseb.
subsp. eriantha (Hausskn. ex Bornm.)
Ehrend.
Asperula __ x x LC
Galium verum L. subsp. verum Yourt otu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
MONOCOTYLEDONE
S

Liliaceae Allium kunthianum Vved. Soan Ir.-Tur. elementi x x LC
Colchicum speciosum Steven Ac idem ksin ele. x x LC
Gagea luteoides Stapf Altn yldz __ x x LC
Muscari tenuiflorum Tausch Misk __ x x LC
Ornithogalum narbonense L. Tkrk otu Akdeniz elementi x x LC
Ornithogalum oligophyllum
E.D.Clarke
Tkrk otu __ x x LC
Scilla siberica Haw. subsp. armena
(Grossh.) Mordak
Ada soan __ x x LC
Amaryllidaceae Galanthus ikariae Baker Kardelen __ x x LC
Irdaceae Crocus kotschyanus C. Koch subsp.
suworowianus (C. Koch) Mathew
idem __ x x x LC
Crocus vallicola Herbert idem ksin ele. x x LC
Gladiolus atroviolaceus Boiss. Gladiol __ x x x LC
Juncaceae Juncus atratus Krocker ayr saz Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Juncus effusus L. Kofa __ x x LC
Juncus inflexus L. ayr saz __ x x LC
Luzula forsteri (Sm.) DC. Luzul Avr.-Sib. x x LC

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

130/343
elementi
Cyperaceae Carex divisa Hudson Saparna Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Carex muricata L. Saparna Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Carex brevicollis DC. Saparna Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Carex orbicularis Boott. subsp.
kotschyana (Boiss. & Hohen) var.
caucasica . Nilsson
Saparna ksin ele. x x LC
Poaceae Alopecuris aequalis Sobol Tilki kuyruu Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Bromus hordaeceus L. subsp.
hordaeceus
Brom __ x x LC
Bromus tectorum L. Brom __ x x LC
Calamagrostis arundinace Tzvelev __ Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Catabrosella parviflora (Boiss. &
Buhse) Alex. ex R. Mill subsp.
calvertii (Boiss.) Alex. ex R. Mill
__ Ir.-Tur. elementi x x LC
Dactylis glomerata L. Domuz ayr Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Digitaria squinalis (L.) Scop. __ __ x x LC
Elymus hispidus (Opiz) Melderis
subsp. podyerae (Nab.) Melderis
Elim __ x x LC
Elymus repens (L.) Gould. subsp.
repens
Elim __ x x LC
Festuca pratensis Hudson Fetk __ x x LC
Koeleria nitidula Velen. __ __ x x LC
Nardus stricta L. __ Avr.-Sib.
elementi
x x LC
Phleum pratense L. Tilki kuyruu __ x x LC

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

131/343

Fotoraf 1: Rhododendron luteum Sweet Fotoraf 2: Polygala alpestris Reichb.

Fotoraf 3: Viola arvensis Murray Fotoraf 4: Muscari tenuiflorum Tausch

Fotoraf 5: Picea orientalis (L.) Link Fotoraf 6: Pteridium aquilinum (L.) Kuhn

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

132/343

Fotoraf 7: Bellis perennis L. Fotoraf 8: Petasites albus (L.) Gaertner

Fotoraf -9: Ornithogalum oligophyllum
E.D.Clarke
Fotoraf -10: Rhododendron ponticum L. subsp.
ponticum ponticum

Fotoraf -11: Colchicum speciosum Steven Fotoraf -12: Crocus vallicola Herbert

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

133/343
FAUNA

Proje alan faunistik yapsyla ilgili olarak gerekletirilen almalar sucul ve
karasal fauna balklar altnda deerlendirilmektedir. Bu amala gerekletirilen saha
almalarnda sucul fauna hidrobiyolog tarafndan, karasal fauna ise ekolog tarafndan
deerlendirilmitir. almalarda karasal omurgal faunas snflarn meydana getiren
kiyaamllar, Srngenler, Kular ve Memeli Hayvanlar snflaryla ilgili gzlem, inceleme
ve deerlendirmeler yaplmtr. Bu almalarn sonular aada verilmektedir.

1. KYAAMLILAR

Proje alan snrlar ierisinde; ayrca proje alanna bitiik tm habitat tiplerinde
ekosistem raporunu hazrlayanlar tarafndan gerekletirilmi almalar sonucunda
yrede 4 Amfibi trnn yaamakta olduu belirlenmitir. Grld gibi sulak ve nemli
habitatlarn sz konusu olmasna karlk proje sahas ierisinde yaad belirlenen
kiyaaml tr says fazla deildir. Bu durumun ilk nedeni Trkiye snrlar ierisinde
bugne kadar kaydedilmi olan kiyaaml tr saysnn da ok fazla olmamasdr. Ayrca
yrede sulak alan olarak nispeten hzl akan bir akarsu ve yan kollarn mevcudiyeti; blge
genelinde baskn olan youn bitki rts yannda gl, glet veya glck gibi amfibiler
tarafndan ncelikle tercih edilen durgun su ortamlarnn fazlaca bulunmamas ve proje
alannn da snrl byklkte olmas yatmaktadr.

2. SRNGEN TRLER

Proje alan snrlar ierisinde ve yakn evrede ekosistem raporunu hazrlayanlar
tarafndan gerekletirilmi olan saha gzlemleri ile yrede yaayan srngen trleri ve
eitli zellikleri aratrlmtr. almalar sonucunda proje alan snrlar ierisinde ve
yakn evrede srngenler asndan uygun habitatlarda dokuz srngen trnn
yaad belirlenmitir. Bu trlerden drt tanesi kertenkele, 1 tanesi Ylanms kertenkele,
geriye kalan 4 tanesi ise ylan trdr.

3. KU TRLER

Proje Alan ierisinde ve civarda grlebilen ku trlerinin hangileri olduunun
belirlenebilmesi amacyla alanda ekosistem raporunu hazrlayanlar tarafndan
gerekletirilmi olan ornitolojik gzlem ve deerlendirmeler sonucunda tcler ve tc
Olmayanlar takmlarna bal 66 ku tr tespit edilmitir.

4. MEMEL HAYVAN TRLER

Proje alan ierisinde ve komu alanlarda ekosistem raporunu hazrlayanlar
tarafndan gerekletirmi olan faunistik almalarda Memeli Hayvanlar snfna, yani
Bcekiller, Yarasalar, Tavanlar, Kemiriciler, Yrtclar ve Toynakllar gruplarna ait olan
yabanl formlar, bu formlarn proje sahas ile ilikileri ve faaliyetle etkileimleri
deerlendirilmitir. Gerekletirilmi olan saha gzlemleri, incelemeler ve
deerlendirmelerimizin sonularna gre projeyle ilgili kesimlerde 10 Memeli hayvan
trnn yaamakta olduu belirlenmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

134/343
FAUNA BLEENELERNN KORUMA STATLER

1) Amfibi Trlerinin Koruma Statleri

Yrede yaad belirlenmi olan Amfibi trlerinin koruma statleri ile ilgili olarak
yaplan deerlendirme kapsamnda, Bern Szlemesi kriterleri baz alnarak yaplan
incelemeye gre envanter listesinde yer alan trler arasnda yer alan ve Ek-IIye giren
Gece Kurbaas (Pseudepediale viridis) dnda kalan amfibi trlerinin tamamnn Bern
Listesi Ek-IIIde, yani Koruma Altndaki Trler Listesinde yer aldklar belirlenmitir.

IUCN tarafndan hazrlanm olan Avrupa krmz Listesi (ERL)ne gre yaplan
deerlendirme sonucunda yrede yaad belirlenmi olan Amfibi trleri arasnda yer alan
Kafkas Semenderinin VU, yani Hassas, Zarar Grebilir kategorisinde yer ald, kalan 3
Amfibi trnn ise LC yani en dk derecede tehdit altnda kategorisinde yer aldklar
belirlenmitir.

Ulusal Koruma Listesi olan Merkez Av Komisyonu Listelerinde ikiyaaml trleriyle
ilgili herhangi bir deerlendirme bulunmamaktadr.

2) Srngen Trlerinin Koruma Statleri

Bern Szlemesi ek listelerine gre yrede kaydedilmi olan srngenler
arasndan iki srngen tr Ek-IIde, yani Mutlak Koruma Altndaki Trler listesinde;
kalan 7 Srngen tr ise Ek-IIIte, yani Koruma Altndaki Trler listesinde yer
almaktadrlar.

Avrupa krmz Listesine gre yaplan deerlendirme sonucunda, alanda ve yakn
evrede kaydedilmi olan Srngen trleri arasndan 1 kertenkele trnn NT yani
Tehlikeye Yakn kategorisinde yer ald, geriye kalan 8 srngen trnn ise LC, yani
En Dk Derecede Tehdit Altnda kategorisinde bulunduklar belirlenmitir.

Merkez Av Komisyonu koruma listelerine gre, yrede yaamakta olduu
belirlenen dokuz srngen trnn tamamnn Ek-Ide, yani Bakanlk Tarafndan Koruma
Altna Alnm Olan Yaban Hayvanlar listesinde yer aldklar belirlenmitir.

3) Ku Trlerinin Koruma Statleri

Proje alan ierisinde yaad belirlenen ku trlerinin ulusal ve uluslar aras
koruma statlerini ortaya koyabilmek amacyla gerekletirilen deerlendirme sonular
aada verilmektedir. Buna gre sz konusu ku trleri arasndan 56 tr Bern Listesi Ek-
IIde, yani Mutlak Koruma Altndaki Trler listesinde yer alrken 7 ku tr Ek-IIIte yani
Koruma Altndaki Trler listesinde bulunmakta kalan 3 ku tr ise listelerde yer
almamaktadr.

Avrupa Krmz Listesi (ERL)ne gre yaplan deerlendirme sonucunda proje alan
ve yakn evresinde kaydedilmi olan ku trlerinden 64nn LC kategorisinde yer
ald, kalan trler arasndan 1 trn NT, 1 trn ise EN kategorisinde yer ald
belirlenmitir.

Orman ve Su leri Bakanl Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl
Merkez Av Komisyonu (MAK) 2010-2011 dnemi koruma listeleri esas alnarak yaplan
deerlendirme sonularna gre proje alannda yl boyunca bulunan veya geici sreler
iin yaad belirlenmi olan ku trleri arasndan 55 ku trnn Ek-Ie, yani Orman ve

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

135/343
Su leri Bakanl Tarafndan Koruma Altna Alnan Yaban Hayvanlar listesine girdii; 7
ku trnn Ek-IIye, yani Merkez Av Komisyonu Tarafndan Koruma Altna Alnan Av
Hayvanlar Listesi girdii; 4 ku trnn ise Ek-IIIe, yani, Belli Edilen Srelerde
Avlanmasna zin Verilen Av Hayvanlar Listesine girdii belirlenmitir.

Trkiye ku trleri iin hazrlanm olan Krmz Liste (R.D.B) kriterleri esas
alnarak yaplan deerlendirme sonucuna gre ise, proje alannda kaydedilmi olan ku
trleri arasndan
A.1.2 kategorisine giren 11 ku tr,
A.2 kategorisine giren 15 ku tr,
A.3.1 kategorisine giren 10 ku tr,
A.5 kategorisine giren 7 ku trnn bulunduu belirlenmitir.

Proje alan snrlar ierisinde ve yakn evrede yaad belirlenmi olan ku trleri
arasnda hibir endemik ku tr yer almamaktadr.

4) Memeli Hayvan Trlerinin Koruma Statleri

Gerekletirilecek faaliyet kapsamnda tesis edilecek eitli yaplarn yer alaca
kesimler ile bu kesimlere yakn habitatlarda kaydedilmi olan memeli hayvan trlerinin
ulusal ve uluslar aras koruma statlerini ortaya koyabilmek amacyla gerekletirilmi olan
almalarn sonularna gre yrede yaad belirlenmi olan memeli hayvan trlerinden
2 tanesinin, Bern Listesi Ek-IIye girdii; bunun yannda 4 memeli hayvan trnn de Ek-
IIIde yer aldklar belirlenmitir. Geriye kalan 3 memeli hayvan tr ise Bern Szlemesi
Ek Listelerinde yer almamaktadr.

Uluslararas Doay Koruma Birlii (IUCN) tarafndan hazrlanm olan Avrupa
Krmz Listesi (ERL)ne gre yaplan deerlendirmede proje alan ve yakn evresinde
doal olarak bulunduklar belirlenen Memeli Hayvan trlerinin tamam ise LC (=Least
Concern), yani En Dk Derecede Tehdit Altnda kategorisinde yer almaktadrlar.

T.C Orman ve Su leri Bakanl Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl,
Merkez Av Komisyonu (MAK) tarafndan 2010-2011 dnemi iin gncellenmi olan
koruma listelerine gre yaplan deerlendirme sonucuna gre ise: 2 memeli hayvan tr
Ek-Ie, yani T.C Orman ve Su leri Bakanl Tarafndan Koruma Altna Alnan Yaban
Hayvanlar Listesine girerken 1 memeli hayvan tr Ek-IIye, yani MAK Tarafndan Koruma
Altna Alnm Av Hayvanlar listesine girmekte olup kalan memeli hayvan trleri ise Ek-
IIIe, yani 2010-2011 Avlanma Dnemi in Belli Edilen Dnemlerde Avlanmasna zin
Verilen Trler listesinde bulunmakta olup kalan 4 memeli hayvan tr ise listelerde yer
almamaktadr.

Bitki Trlerinin Uluslararas Koruma Szlemeleri ve Ynetmelikler Asndan
Deerlendirilmesi

Proje sahas ierisinde doal olarak bulunduu belirlenen bitki trleri arasnda
CITES (Nesli tehlikede olan hayvan ve bitki trlerinin uluslararas ticaretine ilikin
szleme) gerei koruma altna alnan ve ticareti yasaklanan bitki tr bulunmamaktadr.

Benzer ekilde Avrupann Yaban Hayat Ve Yaam Ortamlarn Koruma
Szlemesi (BERN) szlemesi ek listesinde yer alan herhangi bir bitki tr de
bulunmamaktadr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

136/343
Tablo 49. Artvin-Arhavi, Talkaya-HES Proje Alan kiyaaml Trleri ve Koruma Statleri
Bilimsel Ad Trke Ad
REG
ALANI
HES
ALANI
YAKIN
EVRE
ERL BERN
URODELA KUYRUKLU KURBAALAR
SALAMANDRIDAE SEMENDERLER
Mertensielle caucasica Kafkas semenderi -- + + VU Ek-III
ANURA KUYRUKSUZ KYAAMLILAR
BUFONIDAE KARAKURBAALARI
Pseudepediale viridis Gece Kurbaas -- + + LC Ek-II
Bufo b. Bufo Karakurbaas, Siilli kurbaa -- + + LC Ek-III
RANIDAE OVA VE SU KURBAALARI
Pelophylax ridibundus Ova/Su kurbaas + -- + LC Ek-III

Tablo 50. Artvin -Arhavi, Talkaya-HES Proje Alan Srngen Trleri ve Koruma Statleri
Bilimsel Ad Trke Ad REG
ALANI
HES
ALANI
YAKIN
EVRE
ERL BERN MAK
(2010-2011)
SQUAMATA YILAN VE KERTENKELELER
LACERTIDAE GEREK KERTENKELELER
Darevskia rudis Kaya Kertenkelesi -- + + LC Ek-III Ek-I
Darevskia derjugini Derjugin kertenkelesi + -- + NT Ek-III Ek-I
Lacerta trilineata ri Yeil kertenkele + -- + LC Ek-II Ek-I
ANGUIDAE YILANIMSI KERTENKELELER
Anguis fragilis Ylanms kertenkele + -- + LC Ek-III Ek-I
COLUBRIDAE YILANLAR
Dolichopis schmidti Krmz Ylan -- -- + LC Ek-III Ek-I
Eirenis modestus Uysalylan + -- + LC Ek-III Ek-I
Zamenis hohenackeri Kafkas Ylan -- -- + LC Ek-III Ek-I
Natrix t. tesellata Su ylan + -- + LC Ek-II Ek-I

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

137/343
Tablo 51. Artvin-Arhavi, Talkaya-HES Proje Alan Ku Trleri ve Koruma Statleri

Bilimsel Ad

Trke Ad

REG.
ALANI

HES
ALANI

YAKIN
EVRE

ERL

BERN
MAK
(2010-2011)

R.D.B

STAT
CICONIIFORMES LEYLEKSLER
ARDEIDAE BALIKILLAR
Botaurus stellaris Balaban + + + LC Ek-II Ek-I A.2 YZ, T
Ardea cinerea Gri balkl -- -- + LC Ek-III Ek-II A.3.1 Y
Egretta garzetta Kk akbalkl -- -- + LC Ek-II Ek-I A.3.1 G, Y
CICONIIDAE LEYLEKLER
Ciconia nigra Karaleylek -- -- + LC Ek-II Ek-I A.3 YZ,T
ACCIPITRIFORMES YIRTICI KULAR
ACCIPITRIDAE ATMACA- KARTALLAR
Circus macrourus Bozkr Delicesi -- -- + NT Ek-II Ek-I A.1.2 T
Accipiter nisus Atmaca + -- + LC Ek-II Ek-I A.3 Y, KZ
Accipiter brevipes Yoz Atmaca -- -- + LC Ek-II Ek-I A.4 Y,T
Circaetus gallicus Ylan Kartal -- -- + LC Ek-II Ek-I A.3 YZ,T
Buteo rufinus Kzl ahin -- -- + LC Ek-II Ek-I A.2 Y
Buteo buteo ahin + + + LC Ek-II Ek-I A.3 Y, KZ, T
Pernis apivorus Ar ahini -- -- + LC Ek-II Ek-I A.3 YZ, T
Aquila pomarina Kk Orman Kartal + + + LC Ek-II Ek-I A.3 YZ, T
Aquila nipalensis Step Kartal -- -- + LC Ek-II Ek-I A.1.2 Y,T
Aquila chrysaetos Kaya Kartal + + + LC Ek-II Ek-I A.1.2 Y,T
Hieraaetus pennatus Kk Kartal -- -- + LC Ek-II Ek-I A.3 Y,T
Haliaeetus albicilla Akkuyruklu Kartal -- -- + LC Ek-II Ek-I A.1.2 Y,T
FALCONIFORMES DOANLAR
FALCONIDAE DOANGLLER
Falco tinnunculus Kerkenez -- -- + LC Ek-II Ek-I A.2 Y
Falco cherrug Uludoan -- -- + EN Ek-II Ek-I A.1.2 Y,T
LARIDAE MARTIGLLER
Larus cachinnans Sar Ayakl Mart -- + + LC EK-III EK-II A.4 Y
COLUMBIFORMES GVERCNLER
COLUMBIDAE GVERCNGLLER
Columba livia Kaya gvercini -- + + LC Ek-III EK-III A.5 Y

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

138/343
CUCULIFORMES GUGUKKUUGLLER
CUCULIDAE GUGUKKULARI
Cuculus canorus Gugukkuu + + + LC Ek-III EK-I A.2 Y
STRIGIFORMES GECE YIRTICILARI
STRIGIDAE BAYKUGLLER
Athena noctua Kukumav -- + + LC Ek-II Ek-I A.2 Y
APODIFORMES SAANLAR
APODIDAE EBABLGLLER
Apus apus Ebabil, Kara saan -- -- + LC Ek-III Ek-I A.3.1 G, T
CORACIIFORMES KUZGUNKULARI
MEROPIDAE ARIKUUGLLER
Merops apiaster Arkuu + + + LC Ek-II Ek-I A.3.1 G
UPUPIDAE AVUKUUGLLER
Upupa epops bibik, avukuu -- + + LC Ek-II Ek-I A.2 G
PICIFORMES AAKAKANLAR
PICIDAE AAKAKANGLLER
Dendrocopus medius Alba aakakan + -- -- LC Ek-II Ek-I A.2 Y
PASSERIFORMES TC KULAR
ALAUDIDAE TARLA KULARI
Galerida cristata Tepeli toygar + -- + LC Ek-III Ek-II A.3 Y
HIRUNDINIDAE KIRLANGIGLLER
Hirundo rustica s krlangc + + + LC Ek-II Ek-I A.5 YZ, T
Riparia riparia Kum Krlangc + + + LC Ek-II Ek-I A.5 YZ, T
MOTACILLIDAE KUYRUKSALLAYANLAR
Motacilla flava Sar kuyruksallayan -- + + LC Ek-II Ek-I A.3.1 G
Motacilla alba Ak kuyruksallayan + + -- LC Ek-II Ek-I A.3.1 Y
Motacilla cinerea Da Kuyruksallayan -- + + LC Ek-II Ek-I A.2 Y
Anthus spinoletta Dere ncirkuu + + + LC Ek-II Ek-I A.3 YZ
CINCLIDAE SU KARATAVUKLARI
Cinclus cinclus Derekuu + + + LC Ek-II Ek-I A.1.2 Y
TROGLODYTIDAE T KULARI
Troglodytes troglodytes it Kuu + -- + LC Ek-II Ek-I A.1.2 Y
PRUNELLIDAE BOZBOAZGLLER

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

139/343
Prunella modularis Bozboaz, it Seresi + -- + LC Ek-II Ek-I A.1.2 Y
TURDIDAE ARDIKUUGLLER
Erithacus rubecula Kzlgerdan + -- + LC Ek-II Ek-I A.3 Y
Luscinia. megarhynchos Blbl + -- + LC Ek-II Ek-I A.3 G
Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan + + + LC Ek-II Ek-I A.3 YZ
Phoenicurus phoenicurus Bahe kzlkuyruu -- -- + LC Ek-II Ek-II A.3 Y
Phoenicurus ochruros Kara Kzlkuyruk + + + LC EK-II EK-I A.2 Y
Turdus merula Karatavuk + + + LC Ek-III Ek-I A.3 Y
Turdus torquatus arkc Ard + + + LC Ek-II Ek-I A.1.2 Y
Turdus philomelos arkc Ard + + + LC Ek-II Ek-I A.2 Y
SYLVIDAE TLEENGLLER
Cettia cetti Setti blbl -- + + LC Ek-II Ek-I A.2 Y
Sylvia melanocephala Karaba kk tleen -- -- + LC Ek-II Ek-I A.3 Y
Phylloscopus collybita Cif caf + -- + LC Ek-II Ek-I A.3.1 Y
Phylloscopus trochiloides Yeil Stblbl + -- + LC Ek-II Ek-I A.1.2 YZ
MUSCICAPIDAE SNEKKAPANGLLER
Muscicapa striata Gri sinekkapan -- -- + LC Ek-II Ek-I A.3 G
Ficedula parva Cce sinekkapan + + + LC Ek-II Ek-I A.2 T
PARIDAE BATANKARALAR
Parus major Byk batankara + + + LC Ek-II Ek-I A.3.1 Y
Parus ater am Batankaras + -- + LC Ek-II Ek-I A.3 Y
LANIIDAE EKRGE KULARI
Lanius collurio ekirgekuu -- -- + LC Ek-III Ek-I A.3 G
Lanius excubitor Byk ekirgekuu + + + LC Ek-III Ek-I A.1.2 G
CORVIDAE KARGAGLLER
Garrulus glandarius Kestane kargas + + + LC -- EK-III A.3.1 Y
Corvus corone Le kargas -- + + LC Ek-III EK-III A.5 Y
Corvus corax Kuzgun + + + LC Ek-III Ek-II A.5 Y
PASSERIDAE SEREGLLER
Passer domesticus Ev seresi + -- + LC -- Ek-I A.5 Y
Passer montanus Da seresi + -- + LC -- Ek-III A.5 Y
FRINGILLIDAE SPNOZGLLER
Fringilla coelebs spinoz + + + LC Ek-III Ek-II A.4 Y

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

140/343
Carduelis chloris Florya + -- + LC Ek-II Ek-I A.3 Y
Carduelis carduelis Saka + -- + LC Ek-II Ek-I A.3.1 Y
Carduelis cannabina Keten Kuu + -- + LC Ek-II Ek-I A.3 Y, KZ
Carpodacus erythrinus Karmen akra + + + LC Ek-II Ek-I A.2 Y
Pyrrhula pyrrhula akrak + + + LC Ek-II Ek-I A.2 YZ
EMBERIZIDAE KRAZKUUGLLER
Emberiza hortulana Kirazkuu + + + LC Ek-III Ek-II A.2 G

Trkiye Kular Krmz Liste (RDB) Kategori Aklamalar
A.1.2 = Bu ku trlerinin nfuslar Trkiye genelinde ok azalmtr. zlendikleri blgelerde 1 birey-10 ift( =1-20 birey) ile temsil edilirler.
A.2 = Bu ku trlerinin saylar, gzlendikleri blgelerde 11-25 ift(22-50 birey) arasnda deimektedir.
A.3 = Bu ku trlerinin Trkiye genelindeki nfuslar, gzlendikleri blgelerde genel olarak 26-250 ift(52-500 birey) arasnda deimektedir.
A.3.1 = Bu ku trlerinin populasyonlarnda, gzlendikleri blgelerde azalma sz konusudur. Bu trlerin nfusu da 251-500 ift (502-1000 birey) arasnda deimektedir.
A.4 = Bu trlerin IUCN ve ATS ltlerine gre younluklar, gzlendikleri blgelerde henz tkenme tehdidi altna girmemi olmakla birlikte, populasyonlarnda lokal bir
azalma sz konusudur. Ayrca bu eilimin srmesi durumunda zamanla tkenme tehdidi altna girmeye adaydrlar. Bu trlerin populasyonlar gzlendikleri blgelerde 501-
5000 ift (=1002-10 000 birey), arasnda deimektedir.
A.5 = Bu ku trlerinin gzlenen populasyonlarnda henz bir azalma veya tkenme tehdidi gibi bir durum sz konusu deildir.
A.6 = Bu kategori yeterince aratrlmam ve haklarnda salkl veri olmayan trleri ierir. Sadece rastlantsal tr olarak bir veya en fazla iki gzleme dayandklar
iin, u an gvenilir bir deerlendirme ans yoktur ve aratrlmalar gerekmektedir.

Tablolardaki Ksaltmalar
Y = Dzenli olarak yurdumuzda kulukaya yatan yerli ku trleri,
G = Yurdumuzda kulukaya yattktan sonra g eden trler,
KZ = K aylarn yurdumuzda geiren, k ziyaretisi trlerdir.
T = Transit
LC = En Dk Seviyede Kayg Verici
VU = (Vulmerable) Hassas
ERL = (European Red List) Avrupa Krmz Listesi
MAK = Merkez Av Komisyonu Kararlar


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

141/343
Tablo 52. Artvin, Arhavi Talkaya- HES Proje Alan ve Yakn evresinde Belirlenen Memeli Hayvan Trleri ve Koruma Statleri
Bilimsel Ad Trke Ad REG.
ALANI
HES ALANI YAKIN
EVRE
ERL
(IUCN)
BERN MAK
(2010-2011)
INSECTIVORA BCEKLLER
SORICIDAE SVRFARELER
Sorex araneus Orman Sivrifaresi -- -- + LC Ek-III --
MICROCHIROPTERA BCEKL YARASALAR
RHINOLOPHIDAE NALBURUNLUYARASALAR
Rhinolophus ferrumequinum Nalburunlu Bykyarasa + + + LC Ek-II Ek-I
VESPERTILIONIDAE DZBURUNLU YARASALAR
Pipistrellus pipistrellus Cce Yarasa + -- + LC Ek-III --
RODENTIA KEMRCLER
SCIURIDAE SNCAPGLLER
Sciurus anomalus Anadolu Sincab -- + + LC Ek-II Ek-I
MURIDAE FARE VE SIANLAR
Apodemus flavicollis Sarboyunlu Ormanfaresi -- -- + LC -- --
CARNIVORA ETLLER, YIRTICILAR
CANIDAE KPEKGLLER
Vulpes vulpes Kzl tilki -- + + LC -- Ek-III
MUSTELIDAE SANSARGLLER
Martes foina Kayasansar -- -- + LC Ek-III Ek-III
Meles meles Porsuk + -- + LC Ek-III EK-II
ARTIODACTYLA FT TIRNAKLILAR
SUIDAE ESK DNYA DOMUZLARI
Sus scrofa scrofa Yabani domuz + + + LC -- Ek-III

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

142/398
Talkaya-Hes Projesinin Lokal Fauna Bileenleri zerine Olas Etkileri ve
Alnmas Gereken nlemler

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)projesinin hayata
geirilmesi aamasnda projenin ekillenecei doal alanlarda ve bu alanlar deiik
ekillerde kullanan lokal fauna bileenleri zerinde baz etkilerin meydana gelmesi
kanlmazdr. Bu etkilerin ortadan kaldrlabilmesi veya en aza indirilebilmesine ynelik
olarak alnmas gereken nlemler inaat aamas ncesi ve naat aamas ile iletme
aamas olmak zere 2 alt balk altnda deerlendirilmitir.

1) naat Aamas ncesinde ve naat Aamasnda

Artvin li, Arhavi lesi snrlar ierisinde gerekletirilmesi planlanm olan
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesi kapsamnda
Kapistre Derenin bir kolu olan Ball Dere zerinde, 983.00 kodunda tesis edilecek
Talkaya Reglatr; ak aa kesimde, akarsu kysnda tesis edilecek bir hidroelektrik
santrali, reglatrde toplanan suyu hidroelektrik santraline iletmek amacyla yararlanlacak
3.824 metre uzunluunda, 3 m apnda bir iletim tneli; tnel ile tanan suyun
hidroelektrik santraline drlmeden nce tutulaca bir ykleme havuzu ve buradaki
suyun HESe drlmesinde kullanlacak, 750 metre uzunlukta, 1,15 cm apnda bir
cebri boru ile olduka snrl byklkteki bir santral alan bulunmaktadr.

Proje bileenleri arasnda en nemli dnm reglatr, ykleme havuzu ve
santral binalarnn yer alaca kesimlerde gerekleecektir. Kapistre deresi zerinde,
derenin kysnda tesis edilecek kalc su toplama yaps, tnel, ykleme havuzu ve santral
binas daimi olarak bu kesimlerde kalacak beton yaplardr. Bu kesimde ekillendirilmi
olan antiye alan ise geici mahiyettedir.

Reglatr, Kapistre deresinin yan kolu olan Ball Deresi zerinde beton zellikte,
byke bir havuz eklinde olacaktr. naat zemini olarak akarsu yata zerinde snrl
byklkteki bir aklk seilmitir. Reglatrn tesis edilecei kesimin akarsu kysnda
kendiliinden meydana gelmi, nispeten dz ve bitkisiz bir alandan seilmesiyle bu
kesimlerde doal bitki rtsne, zellikle de orman formasyonuna ve bu kesimlerden
yararlanan fauna elemanlarna verilebilecek zararlarn da nne geilmesi hedeflenmitir.
Faaliyetle ilgili olarak gerekletirilen saha almalarnda zeminde yaamakta olan baz
kemirgen trleri belirlenmitir. Bu trler habitat olarak genellikle orman alanlarn tercih
etmektedirler. Bu nedenle orman alanlar dnda, iki farkl noktada tesis edilmesi
planlanan kalc beton yaplarn inaat srecinde bu trlere bal bireyler herhangi bir
zarar grmesi beklenmemektedir.

Teorik olarak akarsular zerinde tesis edilecek reglatrlerin tesis edili ve iletilme
ekilleri yredeki doal yaamn korunmas ve sreklilii asndan byk nem
tamaktadr. Talkaya projesi kapsamnda yer alan reglatr Ball Dereden su alacak
olsa da gerek konumu, gerekse de iletili ekli akarsu yatanda srekli olarak su
bulunacak ekilde olacaktr. Sadece inaat sresinde deil santralden enerji retimine
geilmesinden sonraki srete de reglatr ve HES arasndaki mesafede Ball Dere
yatandaki doal su akn tamamen engellemeyecek ekilde iletilecektir. Yani klasik
baraj tiplerinde olduu gibi akarsuyun n tamamen kesilerek bir baraj gl meydana
getirilmeyecektir. Bu durum, planlanm olan proje nedeniyle akarsu ortamnn durgun su
ortamna dntrlmeyecei anlamna gelmektedir. Yani byk ve kalc evresel
dnme neden olan bir uygulama sz konusu olmayacaktr. Aksine en az miktar, yln
en scak dneminde akarsu yatanda bulunan su miktarndan daha az olmayacak
dzeyde ve bu kesimde yaayan yabanl formlarn rutin yaamsal faaliyetlerini olumsuz

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

143/398
etkilemeyecek miktardaki su Ball Dere yatana braklacaktr. Beslenme amacyla su
kysna gelen omurgal hayvan trleri yannda reme amacyla zorunlu olarak akarsu
kysna gelen ikiyaamllar yumurtalarn brakacak ve bakalam sreci tamamlanncaya
kadar, hatta erginler karaya ktklarnda bile akarsularn yatanda yeterli miktarda su
bulunacaktr.

Bilindii gibi akarsu ortamlarnn en nemli faunal formu balk trleridir. Bu
trlerden sonra akarsu ortamn yaam alan olarak seen gruplar ise srasyla
ikiyaamllar, baz srngenler, baz ku trleri ve az sayda da memeli hayvan trdr. Bu
nedenle akarsu yatana braklacak suyun miktar ve sreklilii bu gruplar asndan da
nem tamaktadr. rnein kiyaamllarn yaam dnglerinde, zellikle de reme
dneminde mutlaka suya gereksinimleri bulunmaktadr. Bu nedenle en azndan ilkbahar
dneminde akarsu yatanda mutlaka su bulundurulmaldr. Dier gruplar asndan ise
suyun bulunmas yl boyunca su gereksinimlerini bu sulardan karlayan dier fauna
bileenleri asndan nemlidir. Balk trleri iin hesaplanacak ve akarsu yatana
braklacak su miktarnn dier fauna bileenlerinin su gereksinimlerini karlamak
asndan yeterli olacaktr. Can suyu olarak adlandrlan sz konusu suyun akarsu
yatana braklmas durumunda bu habitat tipindeki doal yaamn kesintiye
uramayaca dnlmektedir.

Bilindii gibi klasik baraj projelerinde byklkleri olduka farkl olsa da reglatr
havuzlarna gre ok daha geni alanlarda su toplanmaktadr. Baraj gvdesi arkasnda
meydana gelen rezervuarn byklne bal olarak biriken su ktlesi blgenin iklimi
zerinde de baz dnmlere neden olabilmektedir. rnein yaz boyunca snan sularn
k dneminde aldklar sy evreye yava yava vermeleri nedeniyle iklimde lokal bir
iyileme sz konusu olabilmektedir. Benzer ekilde k dnemlerinde pus ve sis oluumu
da meydana gelebilmektedir. Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe) projesi kapsamnda tesis edilecek reglatr nedeniyle meydana gelecek havuz ve
birikecek su miktar olduka snrl olacandan dolay bu tip etkiler meydana
gelmeyecektir.

Ball Dere zerinde ina edilecek reglatrde toplanacak sular tesis edilecek iletim
kanallaryla akarsuyun ak istikametinde, daha dk bir ykseltide ina edilecek olan
hidroelektrik santraline iletilecektir. Suyun iletilmesinde kullanlmas planlanan tneller,
ak ynne gre sa sahilden dalk kesime girecek ve santral alanna yakn bir kesimde
aa kacaktr. Tesis edilmesi planlana tnel doal bitki rtsne zarar vermeyecek
inaat tekniiyle gerekletirilecektir. zellikle tnellerin giri ve k noktalarnda
gerekletirilecek aa kesimleri esnasnda olduka zenli olunacak, mmkn olduunca
az aa ve bitki kesilecektir. Bylelikle bu kesimlerdeki sz konusu bitkisel formasyonda
yaayan veya bu kesimlere gelmesi olas fauna elemanlarnn etkilenme riskini de en aza
indirebilecektir.

Blgedeki bitki rtsnn younluu ve yllk ya ortalamasnn ykseklii gibi
avantajlar inaat dnemi sonrasnda gerekletirilmesi nerilen peyzaj almalarn
destekleyici zelliktedir.

Yine, iyiletirme almalar kapsamnda al ve aalarn kesilmek zoruna
kalnd kesimlerde gerekletirilecek bitkilendirme almalarnda ncelikle yrenin doal
formlarndan istifade edilmesi fauna bileenlerinin yeniden bu kesimlere yerlemesinde
yarar getirecektir.

naat aamasnda tnel gzergahnn kazlmasyla ortaya kacak malzemenin
deerlendirilme ekli ok byk nem tamaktadr. Bu malzeme kesinlikle akarsu

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

144/398
yatana boaltlmayacak veya geliigzel doal ortamlara tasfiye edilmeyecektir. Eer
herhangi bir ekilde, geici olarak bile depolanmas gerekiyorsa bu alanlar dikkatli bir
ekilde seilecek ve dkm srecinde srekli kontrol altnda bulundurulmas hareketli
fauna formlarnn zarar grebilme riskini ortadan kaldracaktr.

Bu konuda en iyi zm karlan malzemenin e zamanl olarak gerekletirilecek
baka bir faaliyet kapsamnda kullanlmas imknnn aratrlacaktr.

Proje bileenlerinden olan reglatr, HES tesisleri, ykleme havuzu, iletme binas
ve cebri borunun geecei kesimlerde ve civarnda ibreli ve geni yaprakl aa formlar ile
al formlar baskn karakterdedir. Projenin gerekletirilmesi aamasnda, sz konusu
binalarn ve tesislerin kurulaca kesimlerde, zellikle de bitkisel formasyonun mevcut
olduu alanlarda az sayda da olsa kesim, tralama ve ileme faaliyeti
gerekletirilecektir. ncelikle belli saydaki aa kesilecek, daha kk boylu, al ve
benzeri bitkiler ise tralanarak buradan uzaklatrlacaklardr. Proje sahasnn tamamna
ynelik olarak ekosistem raporunu hazrlayan alma grubu tarafndan gerekletirilmi
olan gzlem ve incelemeler esnasnda kular ve srngenler bata olmak zere baz
karasal omurgal hayvan trlerinin bu bitki formasyonunu ve bu formasyonun bulunduu
kesimlerdeki habitatlar ok youn olmasa da deiik ihtiyalarn karlamak amacyla
kullanabildikleri belirlenmitir. Bu kesimlerdeki aa ve al formlarnn kesilmesi srecinde
bu kesimleri kullanan fauna bileenleriyle ilgili olarak baz nlemlerin alnmas
gerekecektir. Aksi durumda, yani herhangi bir nlem alnmad durumda bu habitatlar
kullanan yabanl formlarn zarar grme, yaralanma veya lme riski gndeme gelecektir.
Risk altnda bulunan yabanl formlar arasnda ulusal ve uluslar aras koruma statlerine
sahip trler bulunmaktadr. Nadir veya korunan trlere ait bireylerin zarar grmesine ek
olarak bu formlara zarar verilmesi ulusal lekli koruma nlemleri dnda uluslar aras
szlemelere de ters dmektedir. Bu durum lke baznda deiik yaptrmlar gndeme
getirebilecektir.

Her iki ynyle de istenmeyen bu durumun nne geilebilmesi amacyla,
kesim/tralama ncesinde yabanl fauna bileenlerinin alanda bulunmadna, bu
kesimlerden uzaklam olduklarna emin olunacaktr. Kesim ncesi gerekletirilecek
grsel kontrollerde rastlanan hayvanlarn kendiliklerinden kaarak uzaklamalar
beklenmektedir. Aksi takdirde, yani herhangi bir nedenden dolay bu kesimlerden
uzaklamam bireylerin sz konusu olduu durumlarda bu bireylerin zarar grmemeleri
iin bu kesimlerden uzaklatracak yntemler kullanlacaktr. Genellikle karmaya ynelik
olarak seslerden yararlanlacaktr. Allmadk ve yksek tondaki seslerden meydana
gelecek rahatszlk sonucu bitkilerin iine, arasna veya altna saklanan formlar ortaya
karak yakn alanlarda, kendilerini daha gvenli hissedecekleri habitatlara uzaklamak
zorunda kalacaklardr.

Eer karma uygulamasndan sonu alnamazsa uygun yakalama kepeleri
kullanlarak yakalanan yabanl formlar eldivenlerle dikkatlice tutularak alan dnda, zarar
grmeyecekleri uygun habitatlara tanarak uzaklatrlacaktr. Bu uzaklatrma uygun
yakalama yntemleri ve donanmlar kullanlarak deneyimli bir kii ya da ekip tarafndan
gerekletirilecektir. Bu amala faaliyet alanna yakn evredeki ilgili kii ve kurululardan
uzman destei talep edilecektir.

Yabancl formlarn bu kesimlerden uzaklatna emin olunduktan sonraki aama
kesimi gerekletirilen tek ve ok yllk bitkisel materyalin bu kesimlerden
uzaklatrlmasdr. Tama aamasnn hemen ncesinde bu malzeme yeniden gzden
geirilmelidir. plak elle dokunmakszn, dorudan gzle yaplacak kontrollerde kesilmi
materyalin zerinde, altnda veya ierisinde bulunmas olas ylan, kertenkele veya

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

145/398
kemirgenler gibi omurgal hayvanlar, yukarda deinildii ekilde uygun yakalama
donanm ve yntemleriyle zarar verilmeden yakalanacak ve basit bez torbalara konularak
faaliyetten etkilenmeyecek komu alanlara tanarak bu kesimlerde dikkatli bir ekilde
doal ortamlarna braklacaklardr.

Bitkisel formasyon ierisinde barnmas olas trler yannda zeminde, toprak altnda
da yaamakta olan yabanl trler sz konusudur. Bu trler arasnda koruma altnda
olmayan trler bulunduu gibi koruma altnda olan birok tr de sz konusudur. almalar
ncesinde alma yaplacak kesimler dikkatlice gzden geirilecektir. Bu kontroller
esnasnda, zeminde yaayan ve toprak altna barnan yabanl formlara ait yuva giri
delikleri ve zemin zerindeki tmseklerin yerleri belirlenecektir. Bu kesimlerde yaplacak
almalarda zellikle dikkatli olunacaktr. nk toprak ierisinde, yzeye yakn
kesimlerde baz kemirgenler, kurbaa, kertenkele, ylan ve dier memeli formlarn
bulunmas olasl vardr. Bu kesimlerde bu yabanl formlarn mevcut olduu durumlarda
i makinelerinin faaliyeti esnasnda aa kabilecek, hatta bu esnada eitli derecelerde
zarara urama riski sz konusudur. stenmeyen bu durumun nne geebilmek, yani
hayvanlarn i makinelerinden olumsuz etkilenmesinin nne geebilmek iin ya
kendiliklerinden kamalarna msaade edilecek ya da yine uygun donanm ve yntem ile
yakalana bireyler alan dnda uygun ortamlara tanacaklardr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) kapsamnda, Ball
Dere zerindeki reglatr araclyla toplanan ve iletim kanal araclyla ykleme
havuzuna aktarlan sular buradan cebri boru araclyla santral bnyesindeki trbinlere
drlecektir. Ykleme havuzundaki suyun aada yer alan HES ile arasndaki
ykseklik fark nedeniyle byk bir hzla santraldeki trbinlere drlerek elektrik enerjisi
retilecektir. Akarsu ak ynne gre aa kesimde ina edilmesi planlanan HESin
kaplayaca fiziksel alan olduka snrl olup hemen hemen bir apartmann kaplayaca
alan kadardr. HESin yer alaca kesim Ball Dere zerinde, akarsu ak ynne gre sa
sahilde, ok fazla eimi olmayan bir toporafya zerindedir. Ball Dere bu kesimde
nispeten geni ve kylar talarla kapl bir yatakta akmaktadr. Santral yeri olarak seilen
kesimde ok yllk bitkilerin bulunmamas bitki rtsne verilebilecek zarar riskini de
ortadan kaldrmaktadr.

Toz Emisyonlar, Etkiler ve nlemler

Doal ortamlarda gerekletirilen faaliyetler esnasnda en fazla zarar gren
kesimler yollarn geniletilmesi ya da yeni yollarn almas nedeniyle dnme urayan
doal yaam alanlardr. Bu kesimlerde gerekletirilecek almalar nedeniyle doal
bitkisel doku zarar grmekte, bu kesimlerden istifade eden yabanl formlar ise genellikle
yaam alanlarn kaybetmektedirler. Bu nedenle yol almas veya geniletme almalar
srecinde yabanl formlarn zarar grmemesi iin dikkatli olunmasnda, almalar
ncesinde, esnasnda veya sonrasnda ortaya kabilecek canl trlerinin zarar grmeden
bu kesimlerden uzaklatrlmasnda; almalar esnasnda ortaya kmas olas fazla
malzemenin geliigzel doal ortamlara tasfiye edilmeyip nceden planlanm
almalarda kullanlmas ya da geici veya daimi depolama alanlarna boaltlmasnda
byk yararlar vardr.

Proje kapsamnda sz konusu yollarn almas veya geniletilmesi; inaat
almalarnda kullanlacak malzemelerin temin edilmesi, krlmas, i makineleriyle tayc
aralara yklenmesi, tanmas ve kullanlaca kesimlere boaltlmas aamasnda toz
emisyonlar sz konusu olabilecektir. zellikle bu malzemenin elde edilmesi ve ilenmesi
aamasnda sulama ve ktrme gibi yntemlerle bu emisyonlarn nne
geilebilmektedir. Bylece bitki rts bata olmak zere yakn evrede yabanl formlar

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

146/398
tarafndan deiik gereksinimlerin karlanmas amacyla kullanlan habitatlarn ve bu
kesimlerde bulunmas olas yabanl formlarn aa kan tozdan olumsuz etkilenmelerinin
nne geilebilecektir.

Grlt, Etkiler ve nlemler

naat faaliyetine balanmasyla birlikte birok kaynaktan, farkl dzeylerde
grltler ortaya kacaktr. Bilindii gibi birok hayvan tr insanlara gre daha dk
desibeldeki sesten olumsuz etkilenmektedir. Etkilenme sonucunda ya o kesimlerdeki
habitatlarn terk ederler ya da, bata reme olmak zere beslenme, dinlenme, barnma
gibi deiik faaliyetlerine ara verirler veya tamamen vazgeebilirler. stenmeyen bu
durumun nne geebilmek amacyla inaat sezonunun kuluka/reme dnemine
rastlayan dilimlerinde grltnn tamamen nlenmesi sz konusu olamayacana gre en
azndan ynetmelikle belirlenmi olan minimum dzeye indirilmesini salayacak nlemler
alnarak bu durumun nne geilebilir.

Faaliyet alan snrlar ierisinde farkl gereksinimlerini karlayabilmek amacyla
doal olarak bulunan yerel fauna bileenlerinin bazlar inaat aamasnda i
makinelerinden, iletme aamasnda ise deiik kaynaklardan ortaya kan grltden
rahatszlk duyabileceklerdir. Bu rahatszlk nedeniyle baz trler alandan geici veya
srekli olarak uzaklaabileceklerdir.

naat faaliyetinin balad zaman diliminde yrede kuluka faaliyetine balam
trler ile daha sonra balayacak trler sz konusu olabilecektir. Aralardan kaynaklanan
grlt seviyesinin yksek olmas durumunda reme faaliyeti ierisinde olan trler
arasndan kulukay, hatta yavru bakmn bile yarda brakma riskleri sz konusu
olabilecektir. Alnacak nlemler ile bu grlt dzeyinin, faaliyet alann yurt olarak
kullanan yabanl fauna bileenlerini bu kesimlerden g etmeye zorlayan bir dzeyde
olmamasna zen gsterilecektir. Bu yaplamad durumlarda, faaliyet takviminde
gerekletirilecek dzenleme ile tr listelerinde yer alan trler arasndan faaliyet alannda
kulukaya yatan trlerin kuluka dneminde yksek dzeyde grlt karan aralarn
almalarna ara verilebilir. Bu amala faaliyet dneminde konunun uzmanlarndan
yardm alnabilecektir. Bu konuda zerinde durulmas gereken nokta kuluka dnemi
baladktan sonra, yani trler reme faaliyetine baladktan sonra ortaya kabilecek
yksek desibeldeki grltye izin verilmemesidir. reme dnemi banda ortaya
kabilecek rahatszlk sonucunda baz bireyler yakn evrede ayn zellikteki habitatlara
g ederek oralarda reme faaliyetlerine devam edebilirler. Bu trler iin herhangi bir
kayp sz konusu olmayabilecektir. Fakat yumurta brakm, hatta yavru karm trler bu
tip bir rahatszlkla karlatklar zaman yumurta ya da yavrular terk edebileceklerdir. Bu
da istenmeyen bir durum olarak karmza kacaktr. Bu nedenle inaat faaliyetlerinin tr
ve reme takvimi arasnda bir korelasyon salanabildii takdirde inaat faaliyeti srasnda
ortaya kabilecek sesten hayvanlarn olumsuz etkilenmesini nne geilebilecektir. Bu
korelasyonun salanabilmesine ynelik olarak en yakn ilgili kurum ya da kurulutan bu
alanda deneyim sahibi bir uzman desteine de gereksinim duyulabilecektir.

Proje kapsamnda deiik yaplar tesis edilecektir. Tesis edilecek yapnn ve
inaatn trne bal olarak farkl kesimlerde gerekletirilecek inaat almalarnda ve
malzeme tanacak gzerghlarda youn bir trafik sz konusu olacaktr. rnein tnel
inaat aamasnda aralksz alma koullar sz konusu olacaktr. Faaliyetle balantl
olarak yararlanlacak ulam yollarnn yaknndaki kesimlerde srekli olarak yaayan veya
geici sreler iin buralarda bulunan hayvanlar, ara kaynakl deiik risklerle kar
karya kalacaklardr. Mekanik zararlar dnda bunlardan en nemlileri kontaminasyon ve
eksoz rnlerinin meydana getirebilecei ldrc olmayan zehirlenme riskidir. Bilindii

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

147/398
gibi lastik kaplama maddeleri, motorun hareketli paralar, gvdenin dier paralar, fren
izleri ve yalama yalarnn yanma rnleri kontaminasyona yol aan bileenlerdir. Bu risk
sadece yaban hayvanlar iin deil hali hazrda kullanlmakta olan yollarn civarnda
yaayan, yre sakinleri dhil evredeki tm canllar iin de geerlidir.

Gn getike evreye daha az emisyon brakan aralarn retilmesi ve kullanlmas
zorunluluu ile ar vastalar gibi grlt ve evre kirliliine yol aan aralarn belli zaman
dilimleri ierisinde kullanmna izin verilmesi gibi gelien teknolojinin kullanm ve
ynetimlerce alnan tedbirler ile dzenlemeler karayolu kkenli kirliliin en aza indirilmesi
amacna yneliktir ve ne derece titizlikle uygulanrsa amaca o derece yaklalm olacaktr.

Proje Alan ve Ku G Yollaryla likisi

Trkiye konumu itibariyle kuzey-gney enlemleri arasnda uzanan nemli ku g
gzerghlarndan bazlarnn zerinde bulunmaktadr. Ayrca lke ierisinde kular
asndan byk nem tayan sulak alanlar arasnda da deiik zelliklerde g
hareketleri sergilenmektedir. Bu g hareketlerinin ekillenmesi srecinde en nemli
etkenlerden birisi de topografik yapdr. zellikle g yollar zerindeki yksek da
oluumlar ve vadiler g yollarn belirleyen ana oluumlardr. Gmen formlar g
esnasnda karlarna kan yksek da formasyonlar sz konusu olduunda en yakn
vadilere ynelmektedirler. lkemizin dier kesimlerinde olduu gibi Karadeniz blgesi
zerinde de deiken younluklu g hareketleri yaanmaktadr. Proje alanna yakn olan
ve Dou Karadeniz blgesi zerinden geen g gzergah proje alanna yakn deildir.
Bu nedenle bu kesimden gei yapan gmen formlar bu kesimleri kullanmamaktadr. Bu
adan herhangi bir risk sz konusu deildir. Dier taraftan, zellikle k dneminde kuzey
enlemlerinden gney enlemlerine doru dzensiz bir g hareketi ekillenmektedir. Bu
hareketin ba aktrleri su kulardr. Bata rdekler ve kazlar lkemiz snrlar ierisindeki
sulak alanlara gelerek k dnemini geirirler. te bu srete Karadeniz Blgesinde
denize dik uzanan akarsu vadilerinin byk bir ksm kullanlmaktadr. Sonbahar
mevsiminde de Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin
hayata geirilecei kesimler zerinden g hareketleri gereklemektedir. Bu g
hareketleri genellikle yrtc ku trlerinin younlat srler tarafndan
gerekletirilmektedir. Fakat hibir zaman Dou Karadeniz Blgesinde en youn g
hareketlerinin sergilendii oruh Vadisi zerinden gerekleen g hareketlerinin
younluuna ulaamamaktadr.

Korunan Fauna Bileenleriyle lgili Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

a) Bern Szlemesi Ek Listelerinde Yer Alan Trlerle lgili Olarak;
Hazrlanm olan fauna envanter tablolarndan da (Tablo 50.-51.-52.)
grlebilecei gibi proje alan ierisinde Bern Szlemesi ek listelerinde (Ek-II ve Ek-III)
giren trler bulunmaktadr. Bern Szlemesinin II. Blmnde tm taraf lkelerin EK-II ve
EK-IIIe giren gmen trler asndan nem tayan alanlara zel nem vermek zorunda
olduklar vurgulanmaktadr. Proje alan bu adan da deerlendirilmi ve alann gmen
trler asndan beslenme, dinlenme gibi amalarla kullanlmad belirlenmitir.

Szlemenin 6. Maddesine gre, zellikle EK-IIde bulunan yabanl fauna trleri
iin yakalama, tutsak etme ve ldrme fiilleri, bu trlere ait dinlenme ve reme alanlarnn
bozulmas veya tahrip edilmesi, yabanl fauna trlerinin zellikle reme, beslenme,
klama periyotlarnda rahatsz edilmesi,bu trlere ait yumurtalara zarar verilmeyecek, bu
yumurtalarn bo bile olsa toplanmayacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

148/398
Proje alannda gerekletirilecek her trl faaliyet esnasnda, zellikle Bern
Szlemesi ekleri EK-II ve EK-IIIe giren yabanl hayvan trleriyle ilgili olarak yukarda
verilen nlemlere titizlikle uyulacaktr.

Szlemenin EK-IIIe giren yabani fauna trleriyle ilgili olarak dzenlemeleri Madde
7de belirtilmitir. Buna gre tm taraf lkeler EK-IIIe giren yabani fauna trleri iin uygun
ve gerekli yasal ve idari nlemleri almak zorundadr. Bu nlemler EK-IIIte yer alan trlerle
ilgili her trl iletme faaliyetinin yabanl hayvan trlerinin populasyonlarn tehlikeye
drmeyecek ekilde dzenlenmesini art komaktadr.

Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl Merkez Av Komisyonu kararlar
dorultusunda hazrlanan koruma listelerinde bulunan trler iin bu komisyon kararlarnda
belirtilen koruma tedbirlerine uyulmas gereklidir. Bu trler arasndan EK LSTE-I de yer
alan yaban hayvanlar, 4915 sayl Kara Avcl Kanunun 4. maddesinin birinci fkras
gereince Bakanlk tarafndan koruma altna alnmtr. Bu listede yer alan yaban
hayvanlarnn avlanmas, l ya da canl bulundurulmas ve nakledilmesi yasak olup
titizlikle uyulacaktr.

b) Avrupa Krmz Listesinde Yer Alan Trlerle lgili Olarak;
yaad veya geici sreler iin bu kesimleri ziyaret ettii belirlenen fauna bileenlerinin
byk bir ksm Avrupa Krmz Listesi (ERL) kriterlerine gre LC (=Least Concern) yani
En Dk Derecede Tehdit Altnda kategorisinde yer almaktadr. Bu kategoriye giren
trlerle ilgili olarak ok zel koruma nlemlerine gereksinim bulunmamaktadr. Bern
Szlemesi ve Merkez Av Komisyonu koruma listelerinde yer alan trlerle ilgili olarak
yaplmas gerekenler bu kategoride yer alan trler asndan yeterli olabilecek
nlemlerdir.

Faaliyet sahas snrlar ierisinde ve yakn evrede doal olarak bulunan yabanl
fauna bileenleri arasnda yer alan trler arasndan Avrupa Krmz Listesinde Vu, yani
Hassas, Zarar Grebilir kategorisine giren trler iin yine bu listelerde orta vadeli bir
gelecekte nesli tkenme tehlikesiyle kar karya olan trler tanmlamas yaplmaktadr.
zellikle bu trler ve habitatlaryla ilgili olarak faaliyetten kaynaklanabilecek kabilecek
risklerin ortadan kaldrlmasnda ncelikler sz konusudur.

Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl, Merkez Av Komisyonu kararlar
dorultusunda hazrlanan 2010-2011 Av Dnemine ait koruma listelerinde bulunan trler
iin bu komisyon kararlarnda belirtilen koruma tedbirlerine uyulacaktr.

2) letme Aamasnda

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesiyle ilgili olarak
tesislerin inaat ve ilgili donanmn montaj almalarnn tamamlanmas sonrasnda
santralden enerji retilmeye balanacaktr. Bu srete akarsu yatandan evrilerek ksa
sreler iin reglatr gvdesi arkasnda biriktirilmi olan sudan istifade edilecektir. Tesis
edilen reglatr gvdesi araclyla akarsu yatandan evrilecek sular tesis edilecek
iletim yaps araclyla nce ykleme havuzuna iletilecek oradan da santral binas
bnyesindeki trbinlere drlerek elektrik retimi gerekletirilecektir. retim
sonrasnda akarsu yatandan belli bir mesafe boyunca ayrlm olan sular yeniden
akarsu yatana dearj edilecektir. Bu srete zerinde durulmas gereken en nemli
nokta, bu rapor ile nerilen ve yetkili merciler tarafndan onaylanarak son ekli verilen,
miktar belirlenen evresel Ak Miktar (Can Suyu) olarak tanmlanan su miktarnn
akarsu yatanda bulunmasnn salanmasdr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

149/398
Bilindii gibi HES projelerinde elektrik retimi sreci, ilgili otorite tarafndan
dzenlenmektedir. Sunuma ve talebe gre baz zaman dilimlerinde elektrik retimine ara
verilmesi gerekebilecektir. Bu srete akarsu yatanda bulunmas gereken su miktaryla
ilgili herhangi bir risk sz konusu olmayacaktr. Tersi kabul edildiinde, Talkaya
Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinde aralksz olarak elektrik
enerjisi retilecei kabul edildiinde reglatrden sonra, santralden akarsu yatana
braklaca kesime kadar olan mesafede akarsu yatanda bulunmas gereken su
miktarnn nemi byktr. Akarsu yatandaki sucul yaam bileenleri yannda karasal
ortamlarn sakinleri olmalarna karlk deiik amalarla akarsu yatandaki sudan
istifade eden formlarn blgede bulunmalar asndan braklacak suyun yaamsal nemi
vardr. Burada temel prensip, enerji retimi yaplmad dnemlerde bile akarsuyun
bulunduu blgede hakim olan ortalama scaklklar ve ekstrem koullar gz nne
alnarak en scak dnemde akarsu yatanda bulunan su miktarnn altnda kalmayacak
miktarda suyun akarsu yatanda bulunmasna zen gsterilmesidir. Bu srete bu
amala braklan su miktarn dzenli olarak izlemeye ynelik bir donanmn tesis edilecei
de bilinmektedir. Burada iletmeciye den sorumluluk izleme artlarna gerek olmadan
sz konusu suyun akarsu yatana braklmasn kendisinin de istemesi, lokal doal
yaamn devamll asndan sz konusu suyun akarsu yatanda olmas gerekliliini
anlam olmasdr.

letme aamasnda zerinde durulmas gereken dier nemli nokta ise almalar
nedeniyle deiik derecelerde dnme uram kesimler ile eitli amalarla geici
olarak kullanlm ortamlarn rehabilite edilmesidir. almalara balamadan nce
hazrlanm olan raporlarda vurgulanan ve zmlerine ynelik olarak taahht edilen
rehabilitasyon ve iyiletirme almalar mutlaka, eksiksiz olarak yerine getirilecektir.
Blgede, gerek proje sahasnda, gerekse de dier kesimlerde almalar nedeniyle ortaya
km, eitli nedenlerden veya aksaklklar nedeniyle unutulmu veya kaldrlmas
sonraya braklm tm olas atklarn veya artk malzemenin dikkatli bir ekilde
uzaklatrlmas, yasa ve ynetmeliklere gre tasfiyesi veya depolamasnn
gerekletirilmesi ve bu kesimlerin alma ncesindeki durumuna getirilmesi de ok
nemlidir. Karadeniz Blgesine has iklim ve bitki rts bu konuda gereken destei
salayacaktr. Yani kaldrlmas gereken malzemeler doal ortamlardan uzaklatrldktan
sonra dnme uram kesimlerde ksa sre ierisinde nce tek yllk bitkiler, daha
sonra da ok yllk bitkiler birbirini izleyecek, herhangi bir olumsuz sre yaanmad
takdirde bu kesimler zaman ierisinde, yava da olsa eski konumuna geri dnecektir.

Bu srete katk salamak amacyla peyzaj almalar, bitkilendirme ve
aalandrma almalar yaplacaktr. Bu amala yaplacak almalarda geliigzel
uygulamalar yerine yrenin bitkisel formasyonunun ana bileenlerinin kullanld veya bu
formasyon ile uyumlu trlerin tercih edilmesi baar ansn artracak, iyiletirme srecini
de ksaltacaktr. Bu srete konunun uzmanlarndan veya proje sahasna yakn
kesimlerde bulunan ilgili kurululardan destek alnabilecektir.

Bu srete dikkat edilmesi gereken en nemli noktalardan birisi de inaat
srecinde akarsu yatana yaplan bilinli veya bilinsiz mdahalelerin ortadan
kaldrlmas konusundadr. Her ne kadar inaat srecinde bu konuda ok zenli olunmas,
akarsu yatana herhangi bir dearj veya tasfiye yaplmamas nerilmi olsa da
istenmeyen nedenlerle bu tip etkiler gerekleebilmektedir. naat almalar sonrasnda,
reglatr inas haricinde akarsu yatann doal yapsn deitirecek ekilde gelimi
tm mdahalelerin ortadan kaldrlacaktr. Bu nedenle yataa dm ta ve kayalarn,
eer hafriyat yaplm ise bu malzemenin zenli bir ekilde bu kesimlerden
uzaklatrlmas salanacaktr. Bu alma srecinde ksa sreli de olsa doal akn

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

150/398
kesilmesine; akarsu yatanda uzun sreli bulankla neden olabilecek alma
ekillerinden kanlmasna dikkat edilecektir.

Bu aamada dikkat edilmesi gereken nemli noktalardan birisi de tesis edilen
reglatr gvdesi arkasnda ekillenen su birikintisinin kesinlikle bir retim veya ss
havuzu eklinde kullanlmasna izin verilmeyecektir. Benzer ekilde buralara
alanabilecek farkl balk trleri akarsu sisteminde ok nemli sorunlar da beraberinde
getirebileceinden bu konuda da ok hassas olunacaktr.

Av Hayvanlaryla lgili Deerlendirme

Bilindii gibi Trkiye gerek flora, gerekse de fauna bileenleri asndan zengin
olarak tanmlanabilecek bir konumdadr. Faunann zenginlii kaynan fauna olan av ve
avclk faaliyetlerini de dorudan ilgilendirmektedir. Bilindii gibi av hayvanlarnn
tamamna yaknn karasal fauna bileenlerinden olan kular ve memeli hayvanlar
snflarna bal trlerdir.

lkemizde av hayvanlarnn belirlenmesi ve avclk ile ilgili dzenlemeler Orman ve
Su leri Bakanl tarafndan dzenlenmektedir. Bakanlk tarafndan her av sezonu iin av
hayvanlar yeniden belirlenmektedir. te bu listeler esas alnarak yaplan deerlendirme
sonucunda proje alan snrlar ierisinde kaydedilen av hayvanlar ile ilgili bir
deerlendirme de yaplmtr. Bu deerlendirme Kular ve Memeli Hayvanlar snflaryla
ilgili olarak hazrlanm olan envanter tablolarnda ilgili stunlarda verilmektedir. Bu
stunlarda av hayvan konumundaki yabanl trler iin Bakanlk tarafndan belirlenmi
dzenlemeler nda gereken bilgilendirmeler yaplm, trler Ek-I, Ek-II ve Ek-III gibi
kategoriler araclyla tablolarda, ilgili stunlarda deerlendirilmitir. Ayrca metin
ierisinde bu kategorilerin aklamalar da verilmitir. almann sonunda, HES
Projesinin Fauna Bileenlerine Olas Etkileri ve Alnmas Gereken nlemler ksmnda ise
bu snflandrmaya giren av hayvanlar ile ilgili deerlendirmeler yaplarak alnmas
gereken nlemlere de deinilmitir.

Tablo 53. Proje Alan Snrlar erisinde ve Yakn evrede Kaydedilmi Olan Trler Arasndan Av
Hayvan Statsne Sahip Olan Ku ve Memeli Hayvan Trleri.
Bilimsel Ad Trke Ad MAK Kategorisi
KULAR AVES
Columbia livia Kaya gvercini EK-III
Garrulus glandarius Kestane kargas EK-III
Corvus corone Le kargas EK-III
Passer montanus Da seresi Ek-III
MEMEL HAYVANLAR MAMMALIA
Vulpes vulpes Kzl tilki Ek-III
Martes foina Kaya Sansar Ek-III
Sus scrofa scrofa Yabani domuz Ek-III

Proje Sahasna Yakn Kesimlerde zel Statl Korunan Alanlarn
Mevcudiyeti

Bu alma kapsamnda Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe) projesiyle ilgili olarak tesis edilmesi planlanm olan farkl yaplarn yer alaca
deiik kesimlerin herhangi bir koruma alan ierisinde bulunup bulunmad; ayrca sz
konusu kesimlere yakn, projeden etkilenebilecek herhangi bir korunan alan bulunup

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

151/398
bulunmad; eer varsa sz konusu projeden etkilenip etkilenmeyecei konusunda da
inceleme ve deerlendirmeler yaplmtr.

Bu deerlendirme ve incelemeler sonucunda Talkaya Reglatr ve HES
(22,658 MWm/22,052 MWe) proje sahasnn tamamnn ya da bir ksmnn herhangi bir
korunan alann snrlar ierisinde yer almad; ayrca proje sahasna yakn kesimlerde
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) bnyesinde
gerekletirilecek almalardan olumsuz etkilenebilecek bir korunan alann bulunmad
da belirlenmitir.

Akarsu Yatana Braklmas Gereken Su Miktarnn Lokal Fauna Bileenleri
Asndan Deerlendirilmesi

Bilindii gibi akarsu ortamlarnn en nemli canl bileenleri balk trleridir. Bu
formlar dnda birok makroskopik ve mikroskobik sucul form da akarsu ortamnn
vazgeilmez eleridir. Omurgal formu olan balk trlerinden sonra akarsu ortamn
yaam alan olarak seen canl gruplar arasnda yer alan omurgal snflarndan
ikiyaamllar, baz srngenler ve ku trleri yannda snrl sayda da memeli hayvan
trdr.

Akarsu ortamlarnda tesis edilen her trl yap bu ortamlardaki su rejimini, en
azndan belirle mesafeler boyunca etkileyebilmektedir. Bu etkilenme sonucunda doal
yap ve bileenler asndan baz riskler ortaya kmaktadr. Bu risklerin ortadan
kaldrlabilmesi veya en aza indirilebilmesi asndan reglatr ile santral arasnda kalan
mesafede akarsu yatanda belli miktarda suyun bulunmas zorunluluu sz konusudur.
Bu miktar evresel Ak Miktar olarak adlandrlmaktadr. Akarsu yatana braklacak
su miktarnn belirlenmesi srecinde hem akarsu yatann doal sakinlerinin
gereksinimleri ncelikli olarak gz nnde bulundurulmak hem de sz konusu kesim
boyunca tarmsal faaliyetlerini srdrmekte olan yre sakinlerinin su kullanm haklarnn
da gz nnde tutulmas zorunluluu vardr. Yrrlkte olan ynetmelikler gerei akarsu
yatana braklmas gereken su miktarnn yllk ortalama ak deerinin % 10undan
dk olmamas zorunluluunu getirmitir. Sz konusu miktarn enerji retiminde
kullanlmamas da baka bir zorunluluktur.

Bu nedenle akarsu yatana braklmas gereken su miktar ve sreklilii ncelikle
balklar, daha sonra da yukarda deinilen dier karasal omurgal faunasnn baz
bileenleri asndan deien derecelerde nemlidir. kiyaaml trleri dnda kalan
omurgal faunas sakinleri asndan akarsu yatanda suyun bulunmas, zellikle su
gereksinimlerini ve ksmen de besin ihtiyalarn bu ortamdan karlayan trler asndan
nem tamaktadr. ncelikle Ball Dere sakinleri olan Balk trleri iin hesaplanan ve
akarsu yatanda bulunmas gereken su miktar dier fauna bileenlerinin su
gereksinimlerini karlamak asndan da yeterli olacaktr.

Resmi Gazete 26.06.2003 tarihinde yaynlanan 25150 sayl Elektrik Piyasasnda
retim Faaliyetinde Bulunmak zere Su Kullanm Hakk Anlamas mzalanmasna likin
Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik hkm ve bu alma kapsamnda gerekletirilen
hidrojeolojik deerlendirmeler sonucunda Talkaya Reglatr akarsu kesit alanndan
Ball Dere akarsu yatana braklmas nerilen evresel ak miktarnn yllk ortalama
deerinin yl boyunca % 11inden az olmamas gerektii dnlmektedir.

evresel Ak veya Can Suyu olarak da adlandrlan sz konusu miktarlardaki
suyun Ball Dere akarsu yatana braklmas durumunda bu habitat tipindeki doal
yaamn kesintiye uramayaca, dier habitatlardan bu kesimlere farkl gereksinimlerini

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

152/398
karlamak zere gelen yabanl formlar asndan da nemli bir sorun yaanmayaca
dnlmektedir.

IV.2.15. Peyzaj Deeri Yksek Yerler ve Rekreasyon Alanlar

Artvin, hem yeil doasyla, hem de jeolojik yapsyla ayrcalkl bir yredir. Derin
kanyonlar, maaralar, kaplcalar, ay hamam ad verilen suyun oluturduu kaya
oyuklar, krater ve buzul glleriyle ok deiik fiziki zelliklere sahiptir. Kaleleri, kemer
kprleri, camileri, kiliseleri gibi tarihi kalntlar bakmndan da ak hava mzesi gibidir.
Bilimsel incelemelere konu olan faunas ve florasyla Artvin, ok nemli konumdadr.
Baka yrelerde rastlanmayan Kafkas engerei, da horozu, engel boynuzlu iri da
keisi ve dnyann en byk kafal boz aylar Artvinde barnmaktadr. Kzl akbaba tr
bu yrede koloniler halinde yaamaktadr. Bitki eitlilii ve endemik trlerin okluu ilii bir
botanik bahesine dntrmtr.

Faaliyet alann bulunduu Artvin linde;

Tabiat Koruma Alanlar;

Borka Camili-Gorgit Tabiat Koruma Alan
Borka Camili-Efeler Orman Tabiat Koruma Alanlar,
amburnu -Tabiat Koruma Alan
Milli Parklar;

16.988 hektar alanyla Hatila Vadisi; Jeolojik, jeomorfolojik oluumlar ve yaban
hayat zenginlii Artvin l Merkezinden 10 km.lik stabilize bir yol ile ulam
salanmaktadr.
3.766 hektar alanyla Karagl Sahara; Hidrografik yap ve vejetasyon
zenginlii ve geleneksel yaylaclyla avat lesi snrlar iinde bulunan
Karagl-Sahara Milli Park iki ayr sahadan olumaktadr. Sahara, avat ilesine
17 km. uzaklkta olup avat-Ardahan Karayolu zerindedir.

Tabiat Parklar

368 hektar alanyla Borka-Karagl; Erozyon nedeniyle gln dolma
tehlikesiyle kar karya kalmas dolaysyla rekreasyon ve eitim amal koruma
altna alnmtr.

Yaban Hayat Gelitirme Sahalar;

23,500 hektar alanyla Yaban Keisinin koruma altnda bulunduu Artvin
Yusufeli oruh Vadisi bulunmaktadr. Korunan alanlar gsterir kroki ekil 12.de
verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

153/398

Faaliyet alannn bulunduu Arhavi lesinin; Kltr deerleri bakmndan zengin bir
gemie sahip olduu bilinir. Gerek zerinde yaayan tarihi uygarlklarn ve gerekse bat
etkileiminin sentezi ile Trkiye mozaynn en gzel rnekleri grlr.

Giyim yaam tarz, ekonomi, sosyal olgular, Arhavililerin kendine has sosyolojisini
yaratmtr. Bu geree paralel olarak srekli yenilie ak kltr kavram toplumun byk
kesimini adapte etmitir. Bununla birlikte tarihi grevinin ve kltrn de muhafaza ederek
gnmze kadar intikali olmutur. Bu sentez ierisinde birok tarihsel olgular ve
medeniyetler var olmu o varln kalntlar ise gnmze kadar gelmitir. Bu yerleimde
yaayan tarihi ve o tarihe ait eserler aada belirtilmitir.

Gezilecek Tarihi ve Turistik Yerler

Arhavi bu alanda corafi konumu itibariyle bir hayli ansldr. Krfez kysna
kurulan Arhavinin hemen stnde bir heykel gibi duran Cenevizlilerden kalma Ciha
gzetleme kalesi merkez, Ulukent Ortacalar Camileri, Ortacalar ifte Kemer, Ori Deresi
Kemer, Derecik Ky Kemer, Aa ahinler Ky Kemer Kprleri birer sanat
harikalardr. Ayrca Derest, Derecik ve Kavak Kylerinde tesis edilen Alabalk retim
iftlii ve sosyal tesisleri ile restoranlar grlmee deer yerlerimizden bazlardr. Metruk
kilise manzara asndan doyumsuz seyirlerle kayalk mevkiindeki Mart Kuu Cenneti
gezilecek nemli yerlerimizin bandadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

154/398
Tarihi ren Yerleri ve Eski Eserler

a) Ciha Kalesi : Yapld tarih kesin olarak bilinmemekle beraber belde sakinleri
Cenevizliler zamanndan kaldn sylemektedirler.
b) ifte Kprler: Ortacalar Bucak merkezinde biri birine tamamlayan tam daire
zelliini gsteren 2 kpr olarak ina edilmitir. Yapl tarihi kesin olarak
bilinmemekle beraber en az 250 yllk olduu sylenmektedir.
c) Kemer Kpr Kprs: Tam daire kemer zelliinde yaplmtr. Yapld
zaman bilinmemektedir. En az 400 yl olduu sylenmektedir. 1994 tarihinde
kmtr.
d) Derecik Kprs: Kemer kpr olarak yaplmtr. Yapld zaman
bilinmemektedir. En az 100 yllk olduu sylenmektedir.
e) Gemi Kayas ve Ta Gemi: Balkl ormanlar ierisinde gemiye benzeyen bir
kaya grnmndedir. Ulam ok zordur.
f) Arhavi Merkez Cami: Yapl zaman kesin bilinmemektedir. Birka defa onarm
geirdii ve minaresinin yakn bir zamanda yapld tespit edilmitir. at
altnda gizli kubbesi vardr. Ahap ilemleri kendine has bir gzellie sahiptir.
g) Ulukent Cami: Kyl imecesiyle Hasan adnda bir usta tarafndan yapld
sylenmektedir. Ahap blmleri ve ilemleri ok sanatkarane yaplmtr.
Birka defa onarm grmtr. Vakflar eliyle yeniden onarlmtr. En az 100
yllk mr olduunu sylenmektedir.
h) Dikyama Camisi: Ulukent camisi zelliklerini gstermektedir. Ayn usta
tarafndan yapld sanlmaktadr. Vakflar tarafndan onarlmtr. Minaresi
yeni yaplmaktadr.

Faaliyet alannn bulunduu Arhavi lesi dhilindeki korunan alanlar gsterir kroki
ekil 13.de verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

155/398


Krokiden de anlalaca zere Arhavi lesi dahilinde Korunan Alan
bulunmamaktadr.

IV.2.16. Madenler ve Fosil Yakt Kaynaklar (rezerv miktarlar, mevcut ve planlanan
iletilme durumlar, yllk retimleri ve bunun lke veya yerel kullanmlar iin nemi
ve ekonomik deerleri),

erdii polimetal maden yataklar ve zuhurlar bakmndan (bakr-kurun-inko-
altn-gm) lkemizin en nemli metalojenik kuaklarndan birini oluturan ve Dou
Karadeniz Blgesinde yer alan Artvin ili, metalik maden yataklar ve zuhurlar bakmndan
olduka zengindir. Endstriyel hammadde asndan ise ok nemli yataklara sahip
deildir.

Metalik maden yataklar; volkanojenik masif slfid tip (Cu-Pb-Zn), damar tip (Pb-
Zn), epitermal tip (Au) ve skarn tip yataklar eklinde snflandrlr. Blgedeki en nemli
altn yata Cerrattepe-Kafkasr Altn yatadr. Bu yatakta 4 gr/ton Au, 140 gr/ton Ag
(okside cevher); 1,2 gr/ton Au, 25 gr/ton Ag (slfitli cevher) saptanm olup 8.200.000 ton

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

156/398
toplam rezervli okside cevher, ayrca 3.900.000 ton toplam rezervli slfitli cevher
bulunmaktadr. En nemli bakr-kurun-inko yata Murgul ilesinde bulunmaktadr.
Bunlar nem srasna gre yle sralanmaktadr; Murgul Anayatak %1.594 Cu tenr
iermektedir ve 18.000.000 ton grnr+muhtemel rezerve sahip olup yatak
iletilmektedir. Murguldaki dier bir yatak % 0.99 Cu tenrl Murgul-akmakkaya bakr-
kurun-inko yata olup, 16.618.000 ton grnr+muhtemel rezerve sahiptir. 2005 yl
itibariyle bu iki yatakta yaklak 4.800.000 ton cevher rezervi kalmtr (Kaynak: KB).
Murgul-arkba bakr-pirit yata % 0.85 tenr ve 1.289.365 ton grnr rezerve sahiptir.
Cerrattepe-Kafkasr sahas % 5.2 Cu (1.2 gr/ton Au, 25 gr/ton Ag deerleri bilinmektedir)
tenrldr ve 3.900.000 ton toplam rezerve sahiptir.

Borka-Akaren pirit-bakr yata % 3.2 Cu (1.5 gr/ton Au 28 gr/ton Ag deerleri
bilinmektedir) tenrldr ve 662.043 ton grnr+muhtemel rezerve sahiptir. Murgul-
Baky bakr-inko-pirit sahas % 3.18 Cu ve % 1.24 inko tenrl olup 33.500 ton
grnr, 50.000 ton muhtemel rezerve sahiptir. Murgul-Aducadere-Kzlkaya bakr-pirit
sahas % 1.09 Cu tenrldr ve 1.894.664 ton mmkn rezerve sahiptir. Borka - Irsahan
(Irsa - Erenler) pirit- inko-bakr - kurun yata % 0,5-1 Cu tenrl olup 1.000.000 ton
mmkn rezervlidir. Borka-Kuvarshan (Bakrky) bakr-kurun-inkopirit- altn-gm
yata % 2.16 Cu ve % 47.4 S tenrndedir ve 50.800 ton grnr, 462 000 muhtemel
rezervinde olup 1937-1941 yllar arasnda yataktan 8.815 ton bakr olmak zere toplam
232.388 ton cevher karlmtr. Merkez-Sinkot kurun-inko yata % 0.39 Zn tenrldr
ve 5.000.000 ton grnr+muhtemel rezerve sahiptir. Merkez-Seyitler bakr-kurun-pirit-
inko yata % 1.68 Cu tenrldr ve 1.749.110 ton grnr+muhtemel bakr rezervlidir.
Bu yatak % 2.51 Zn tenrl olup 1.064.264 ton grnr+muhtemel inko rezervine
sahiptir. Bu yatak iin 0.35 gr/ton Au, 36.84 gr/ton Ag deerleri bilinmektedir ve 1.484.640
ton grnr+muhtemel rezerve sahiptir. avat- Meydanck (Dereii)-Madenky bakr-
kurun-inko sahas % 1.16 Cu, % 0.22 Pb ve % 1.75 Zn tenrldr ve 344.000 ton
grnr+muhtemel rezervlidir. Hopa-Peronit-Abana inko-kurun-bakr sahas % 2-12 Zn
ve % 0.89 Cu tenrl ve 69.770 ton grnr, 174.450 ton muhtemel rezerve sahiptir.
Ardanu-Gmhane Ky iin % 0.3 bakr, 0.3 gr/ton altn deerleri bilinmektedir ve
30.000.000 ton rezerv hesaplanmtr. avat-Meydanck Ky sahalar % 1.36 Cu, %
0.38 Pb ve % 3.21 Zn tenrl olup 344.264 ton rezervi olduu bilinmektedir. Artvin ili
Manganez yataklar bakmndan iyi bir potansiyele sahiptir, Merkez -Ttncler sahalar %
24.79 Mn tenrldr ve 25.000 ton grnr+muhtemel rezerve sahiptir. Merkez-Sarbudak
(Melo) sahas % 25-35 mangan tenrldr ve 58.500 ton toplam rezerve sahiptir. Merkez-
Balc sahas % 42.17 Mn tenrldr ve 20.000 ton muhtemel rezerve sahiptir. Ardanu-
Aarmaklar-Demirci ve Kontromta sahalar %25- 39 Mn tenrldr ve 11.000 ton
toplam rezerve sahiptir. Ardanu-Aarmaklar-Kapky ve Ustalar sahalar % 28-39 Mn
tenrldr ve 7.000 ton toplam rezerve sahiptir. Ardunu-Kaleard sahas % 19.14-40.80
Mn tenrldr ve rezerve ynelik bir alma yoktur. Ardunu-Paal Yaylas Sahas
%20.89 Mn tenrldr ve 8.000 ton grnr+muhtemel rezerve sahiptir.

Artvin ili, imento hammaddesi olarak iletilen Hopa-Hertek sahas orta kaliteli
kireta olup 60.000.000 ton mmkn rezerve sahiptir. avat-Karaldere feldspat yata
% 5.1 K
2
O, % 4.6 Na
2
O ve % 4.6 Fe
2
O
3
tenrl olup zenginletirildikten sonra ise % 5.76
K
2
O, % 4.64 Na
2
O deerlerine ulamaktadr. Rezerv potansiyeli kuvars+feldispat iin
400.000.000 tondur. Yusufeli-Lusuncur grafit sahas tenr % 14.29 ile 76.88 karbon
arasnda deimektedir. 1.195 ton grnr rezervi olan grafit-antrasit yata belirlenmitir.
Yatakta antrasitin bulunmas grafitin ekonomik olarak kullanlmasn engellemektedir.
Derinky-Killik Tepe kil yata % 14.72 Al
2
O
3
, % 2.18 Fe
2
O
3
tenrldr. 87.5000 ton
grnr+muhtemel rezerve sahiptir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

157/398
ALTIN (Au)
Cerrattepe-Kafkasr Yata
Tenr :4 gr/ton Au, 140 gr/ton Ag (okside cevher) ; 1.2 gr/ton Au, 25 gr/ton Ag (slfitli
cevher).
Rezerv :8.200.000 ton toplam rezervli okside cevher, ayrca 3.900.000 ton toplam rezervli
slfitli cevher bulunmakta dadr.

BAKIR-KURUN-NKO (Cu-Pb-Zn)
Borka-Akaren pirit-bakr Yata
Tenr : % 3.2 Cu (1.5 gr/ton Au, 28 gr/ton Ag deerleri bilinmektedir).
Rezerv : 662.043 ton grnr+muhtemel rezerv.

Borka-Irsahan (Irsa-Erenler) pirit-inko-bakr-kurun Yata
Tenr : % 0.5 - 1 Cu
Rezerv : 1.000.000 ton mmkn rezerv. Yatak nceki yllarda iletilmitir.

Yukarmaden Ky (Hot)-Belizer ve Meydan Mahallesi bakr-pirit-inko-kurun Sahas
Tenr : -
Rezerv : Yatak daha nceki yllarda iletilmitir.

Borka-Kuvarshan (Bakrky) bakr-kurun-inko-pirit-altn-gm Yata
Tenr : % 2.16 Cu ve % 47.4 S
Rezerv :50.800 ton grnr, 462.000 muhtemel olup 1937-1941 yllar arasnda yataktan
8.815 ton Cu olmak zere toplam 232.388 ton cevher karlmtr.

Merkez-Sinkot kurun-inko Yata
Tenr : % 0.39 Cu
Rezerv : 5.000.000 ton grnr + muhtemel rezerv.

Murgul-Baky bakr-inko-pirit Sahas
Tenr : % 3.18 Cu ve % 1.24 Zn
Rezerv : 33.500 ton grnr, 50.000 ton muhtemel rezerv.

Murgul-Aducadere-Kzlkaya bakr-pirit Sahas
Tenr : % 1.09 Cu
Rezerv : 1.894.664 ton mmkn olup yatak umut vericidir.

Murgul-Anayatak bakr-kurun-inko-pirit Yata
Tenr : %1.594 Cu
Rezerv :18.000.000 ton grnr+muhtemel rezerv olup, yatak iletilmektedir.

Murgul-akmakkaya (Borka) bakr-kurun-inko-pirit Yata
Tenr : % 0.99 Cu
Rezerv :16.618.000 ton grnr+muhtemel olup yatak iletilmektedir.

Murgul-arkba bakr-pirit Yata
Tenr : % 0.85 Cu
Rezerv : 1.289.365 ton grnr olup yatak gnmzde iletilmemektedir.

Merkez-Seyitler bakr-kurun-pirit-inko Yata
Tenr : % 1.68 Cu tenrl 1 749 110 ton grnr + muhtemel rezerv. % 2.51 Zn tenrl 1
064 264 ton grnr + muhtemel rezerv (0.35 gr/ton Au, 36.84 gr/ton Ag deerleri
bilinmektedir).
Rezerv : 1.484.640 ton grnr+muhtemel rezerv.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

158/398
avat-Meydanck(Dereii) - Madenky ve Yusuflar bakr kurun - inko Sahas
Tenr : % 1.16 Cu, % 0.22 Pb ve % 1.75 Zn

Hopa-Peronit-Abana inko-kurun-bakr Sahas
Tenr : % 2-12 Zn ve % 0.89 Cu
Rezerv : 69.770 ton grnr, 174.450 ton muhtemel rezerv.

Kafkasr-Cerrattepe Sahas
Tenr : % 5.2 Cu (1.2 gr/ton Au, 25 gr/ton Ag deerleri bilinmektedir)
Rezerv : 3.900.000 ton toplam rezerv.

Ardanu-Gmhane Ky
Tenr : % 0.3 Cu, 41 ppm Au
Rezerv : 30.000.000 ton jeolojik rezerv.

avat-Tepeba Sahas
Tenr : % 3.08 Cu
Rezerv : 59.000 ton grnr rezerv.

Arhavi-Yukarkutunit (Tepeky) Sahas
Tenr : -
Rezerv : 300 ton grnr rezerv.

avat- Meydanck Sahalar Ky
Tenr : % 1.36 Cu, % 0.38 Pb ve % 3.21 Zn
Rezerv : 344.264 ton rezerv.

Merkez-Melo Sahas
Tenr : % 1.5-3 Cu ve % 3-10 Zn
Rezerv : 3.500 ton grnr rezerv.

Yusufeli-Esendal Sahas
Tenr : Dk tenrl Cu ve Au

Yusufeli-Balcl Pirit-Bakr yata
Tenr : Edeer % Cu 0.25
Rezerv : 145.000.000 ton grnr rezerv.

MENTO HAMMADDELER (mh)
Hopa-Hendek Sahas
Kalite : Orta
Rezerv : 60.000.000 ton mmkn kireta rezervi.

FELDSPAT (Fld)
avat-Karaldere feldispat Yata
Tenr : % 5.1 K2O, % 4.6 Na2O ve % 4.6 Fe2O3tr. Zenginletirildikten sonra ise % 5.76
K2O, %4.64 Na2O deerlerine ulamaktadr.
Rezerv : 545.273.437 ton muhtemel rezerv.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

159/398
GRAFT (Grf)
Yusufeli-Lusuncur (Deirmenta) Sahas
Tenr : % 14.29 ile 76.88 C
Rezerv :1.195 ton grnr rezervi olan grafit-antrasit yata belirlenmitir. Yatakta
antrasitin bulunmas grafitin ekonomik olarak kullanlmasn engellemektedir.

Merkez-Genya Da Sahas
Tenr : % 26 C
Rezerv :Zuhur olduu iin rezerve ynelik alma yoktur.

Merkez-Ortaky Sahas
Tenr : % 7.6 C
Rezerv : Zuhur olduu iin rezerve ynelik alma yoktur.

KL (Kil)
Merkez-Derinky-Killik Tepe
Tenr : % 14.72 Al2O3, % 2.18 Fe2O3

MANGANEZ (Mn)
Merkez-Ttncler Sahalar
Tenr : % 24.79 Mn
Rezerv : 25.000 ton grnr + muhtemel rezerv.

Merkez-Sarbudak (Melo) Sahas
Tenr : % 25-35 Mn
Rezerv : 58.500 ton toplam rezerv.

Merkez-Gneyce Mah. Sahas
Tenr : % 40 Mn

Merkez-Balc Sahas
Tenr : % 42.17 Mn
Rezerv : 20.000 ton muhtemel rezerv.

Merkez-Erenler Sahas
Tenr : % 31.51 Mn

Ardanu-Aarmaklar-Demirci ve Kontromta Sahalar
Tenr : % 25-39 Mn

Ardanu-Aarmaklar-Kapky ve Ustalar Sahalar
Tenr : % 28-39 Mn

Ardanu-Kaleard Sahas
Tenr : % 19.14-40.80 Mn


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

160/398
Ardanu-Paalk Yaylas Sahas
Tenr : % 20.89 Mn

Ardanu-Ttnlky Sahas
Tenr : % 53.07Mn

Ardanu-atalkaya Sahas
Tenr : % 35.24 Mn

avat-Koyunlu, Seyitler ve Cevizli Sahalar
Tenr : % 23.50 Mn
Rezerv : Cevizli sahasnda % 23.50 Mn tenrl 58.000 ton mmkn rezerv.

avat-avdarl Sahas
Tenr : % 31.28 Mn

Hopa-Peronit Sahas
Tenr : % 30-35 Mn

Borka-Dzky-Salk Mah. Sahas
Tenr : % 30 Mn

Borka-Ormanl ve Zorlu Sahalar
Tenr : % 25.29-30 Mn

Murgul-Korucular Sahas
Tenr : % 22.89-42.80 Mn

Artvin ilindeki Linyit yataklarnn durumunu gsteren Tablo 54.deki verilerden de
anlalaca gibi 200.000 ton mmkn rezerviyle Yusufeli-Klkte bulunan yatakta retimin
ekonomik olmamas nedeniyle alma yaplmamaktadr. Ayrca Artvin line ait madenleri
gsterir kroki ekil 14.de verilmitir.

Tablo 54. Artvin li Linyit Yataklar
YATAIN
BULUNDUU
YER
Analiz Sonular Rezerv (1000 ton) AIKLAMA
Su
%
Kl
%
S
%
AID
Kcal/kg
Grnr Muhtemel Mmkn
Yusufeli-Klk
Sahas
2,73 4,70 2,78 7426 --- 50 200 retim Yok
Kaynak: www.mta.gov.tr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

161/398

ekil 14. Artvin line Ait Maden Krokisi


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

162/398
IV.2.17. Hayvanclk (trleri, beslenme alanlar, yllk retim miktarlar, bu rnlerin
lke ekonomisindeki yeri ve deeri),
Artvin linde hayvanclk iletmelerinin byk ounluu kk aile iletmelerinden
olumaktadr.
Arhavi lesinde ticari anlamda hayvanclk gelimi deildir. lede hayvanclk
genellikle aile ihtiyacnn karlanmas amal yaplmakla birlikte, ksmen de yerel lekte
pazara sunulmak amacyla bykba ve kkba hayvanclk mevcuttur. le genelindeki
bykba hayvan says 750, kkba hayvan says ise 3000dir.
Tablo 55. Artvin li 2009 Yl Verilerine Gre Bykba Hayvan Varl
leler Hayvan Says (ba)
Merkez 4.000
Ardanu 8.300
Arhavi 750
Borka 4.800
Hopa 1.850
Murgul 1.300
avat 15.000
Yusufeli 10.900
Toplam 46.900

Tablo 56. Artvin li 2009 Yl Verilerine Gre Kkba Hayvan Varl
le Ad Koyun (ba) Kei (ba) Toplam (ba)
Merkez 5.500 847 6.347
Ardanu 51.000 350 51.350
Arhavi 300 2.700 3.000
Borka 3.500 900 4.400
Hopa 3.150 74 3.224
Murgul 82 500 582
avat 17.000 300 17.300
Yusufeli 2.450 1.540 3.990
Toplam 82.982 7.211 90.193

Tablo 57. Artvin linde letme Byklklerine Gre Hayvan Dalm
Hayvan Cinsi
letme Says
(adet)
letme
Bykl
(adet)
Hayvan Says
(adet)
%si
Byk Ba
16.612
1.605
322
181
< 5
6 10
11 15
15 >
23.450
12.194
5.159
6.097
50
26
11
13
Toplam 18.720 46.900 100
Kk Ba
186
60
30
22
< 100
100 200
200 300
300 >
27.058
16.235
16.235
30.665
30
18
18
34
Toplam 298 90.193 100


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

163/398
Tablo 58. Artvin linin 2009 Yl Sonu tibariyle Hayvansal retim Miktarlar
Cinsi retim Miktar
St ve Mamulleri 26.951 ton
Et 366,7 ton
Bal 880 ton
Yumurta (adet) 3.007.255 adet
Yapa 42.500 ton
Balk 2.500 ton
Deri (adet) 5.270 adet
Kaynak: www.artvintarim.gov.tr

Arclk ilede olduka gelimitir. Byk ounluu gezgin olan 200 civarnda
belgeli arc mevcuttur. ledeki ar koloni says 5250 dir. lede 2 adet ana ar yetitiricisi
bulunmaktadr. Arclar birliine ye arc says ise 85 tr. lenin floras sezon iinde ksa
bir sre arclara hitap etmektedir. Genelde arlar orman gl ve kestane ieklerinden
yararlanmaktadr.

lede deniz balklk yaygn bir ekonomik faaliyet koludur. Deniz rnleri istihsali,
yllk ortama 250 ton civarnda olmaktadr. lede ounlukla hamsi istihsali yaplmaktadr.

lede i sularda kltr balkl (alabalk) yapan faal iletme says 8 dir. Bu
tesislerin toplam kapasitesi 200 ton/ yl olup retim 180 tondur. Bu tesislerden yaplan
retimlere destekleme pirimi demesi yaplmaktadr.

IV.2.18. Devletin Yetkili Organlarnn Hkm ve Tasarrufu Altnda Bulunan Araziler
(Askeri Yasak Blgeler, kamu kurum ve kurulularna belirli amalarla tahsis edilmi
alanlar, vb.),

Sz konusu proje alan tamam orman arazisi olup askeri yasak blgelere
girmemektedir. Sz konusu projenin ED srecinin tamamlanmas halinde sahann geri
kalan ksm iin ilgili mercilerden gerekli izinler alnarak yatrm faaliyetleri
gerekletirilecektir.

IV.2.19. Proje Yeri ve Etki Alannn Hava, Su, Toprak ve Grlt Asndan Mevcut
Kirlilik Yknn Belirlenmesi

Hava

Artvin ilinde gerek resmi kurumlarda gerekse zel kurumlarda ozon tabakasnn
incelmesi ile ilgili ciddi bir alma yaplmamaktadr. Ozon tabakasnn incelmesi konusu
ile ilgili dnyada ve lkemizde kabul edilmi olan kurallar ilde uygulanmaktadr. lde ozon
tabakasnn incelmesine bal olarak insan ve evre salnn etkilenmesi konusunda
herhangi bir alma yaplmamtr.

Su

Yer alt Sular ve Kirlilik

Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliine gre yeralt sular numune alma noktalarnn
snflandrlmasnda, yalnzca snf gz nne alnr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

164/398
- Snf Yas I : Yksek kaliteli yeralt sular
- Snf Yas II : Orta kaliteli yeralt sular
- Snf Yas III : Dk kaliteli yeralt sular

Snf Yas I sular, ime suyunda ve gda sanayinde kullanlabilen yeralt sulardr.
Yas II sular ise bir artma ileminden sonra ime suyu olarak kullanlabilecek
sulardr. Bu snfa giren sular tarmsal su ve hayvan sulama suyu veya sanayide soutma
suyu olarak artma ilemi grmeden kullanlabilir.

Artvin ilinde yeralt suyundan elde edilen sular klorlama hari hibir artm
yaplmadan kullanlmaktadr.

Akarsularda Kirlilik

Artvin ili su kaynaklar bakmndan olduka zengindir. lde debileri ok yksek
olmamakla birlikte, ok sayda kaynak ve yaz-k kurumayan akarsular vardr. Bunlardan
Murgul yresinde en fazla kirlenme Damar derede olup, bu kirlenme oruh nehrine kadar
izlenebilmektedir. Kirlilik konsantre tesislerinin ve Kumlu tepede yer alan tumbadan
kaynaklanan malzemelerin Damar dereye braklmasndan ileri gelmektedir. Kirlilik,
znm ar elementler ve sspansiyon halinde tanan malzemeye baldr. Damar
dere ierisinden alnan su rneklerinde yaklak %30 orannda ounluu piritten oluan
askda tortu bulunmaktadr. Bu tortu suyun PH alkalen koullarda olmaktadr. Oysa
kirliliin olmad dere sular, kaynak sular ve ebeke sularndan alnan su rneklerinde
PH:78 arasnda llmtr.

Murgul evresinden toplanan su rneklerinde yaplan kimyasal analizler
sonucunda; bakrn 0.0010.15 mg/lt, kurunun 0.024.37 mg/lt, inkonun 0.034.76 mg/lt,
kadmiyumun 289 mg/lt, demirin 0.010.90 mg/lt oranlarnda deitii belirlenmitir. Bu
lmler temiz su rnekleri ile karlatrldnda, kirlenme sonucu; bakr 300 kat, kurun
200 kat, inko 400 kat ve kadmiyum 45 kat artmtr. Ancak ime amal kullanlan sular
temiz olduu belirlenmitir.

Faaliyet alannn bulunduu Arhavi lesinde akarsularla ilgili analiz sonucu
bulunmamaktadr.

Denizlerde Kirlilik

Karadeniz de kirlenme daha ziyade hzl kentleme ve sanayilemenin grld
blgeler etrafnda younlamaktadr. Blgede bulunan sanayi tesisleri ve belediyeler
atklarn artma yapmakszn denize vermektedirler. Hatta kat atklarn dahi denize
dkmektedirler. Ayrca tarmsal ilalar yamur sular ile derelere ve oradan denize
tanmaktadr.

Toprak

Toprak kirlilii, balca; sanayi, tarmsal ilalama ve gbre kullanm sonucunda
ortaya kmaktadr. Ancak bazen ya ile akarsu tamas ve andrma sonucu
kayalarn ayrmas ile de doal kirlenme sz konusu olmaktadr.

Artvin ilinde Murgul Bakr letmesi dnda kirlilik yapabilecek byk bir kurulu
yoktur. Bu nedenle toprak kirlilii konusunda herhangi bir alma yaplmamtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

165/398
lde topraklarn kimyasal olarak kirlenmesine neden olan en nemli kaynaklar,
evsel ve endstriyel atk sularn artlmadan alc ortama verilmesi ve/veya tarmsal
sulamada kullanlmas, pestisitler, ar gbre kullanm mevzuata uygun olmadan bertaraf
edilen atklar (tehlikeli atk, tbbi atk, v.s.) ve karayollarnda seyreden tatlarn meydana
getirdii ar metal kirliliidir.

l snrlar ierisinde topraktaki pestisit birikimini tespit etmek amacyla analiz
yaplamamtr. Ticari gbrelerin yanl kullanm sonucu toprak kalitesinde bozulma olup
olmad konusunda bir alma yaplmamtr.

uyulacaktr.

Asit Yamurlarnn Etkileri

Toprak kirliliinde en nemli faktr, toprak reaksiyonunun asitlemesidir.
Asitlemeye neden olan faktrler: Hava kirliliinden meydana gelen asit yamurlar Sis,
kar vb ya trleri SO
2
, NO
X
, Cl, F hava kirliliinde, dolaysyla asit yamurlarnn
olumasnda etkilidir. SO
2
gaznn havadaki su buhar veya yamurlarla birletiinde
birincil, ikincil (primer-sekonder) reaksiyonlara girmek suretiyle slfuroz asit ve duruma
gre slfirik asite dnt bilinmektedir.

SO
2
nin asl kayna kmr madeninin (kmr ocaklarnn) bulunduu katmanla,
bakr, slfr tesislerinin bulunduu vb birok sanayinin iletme btndr.

Kkrde bal olarak oluan slfuroz asit ve slfrik asit yakc ve tahrip edicidir.
Bulunduu sanayi ortamndan havaya kansan gazlar rzgar ve hava hareketleri ile ok
uzun mesafelere ular. Buna uzun menzilli hava kirlilii denir. Getii yerlerdeki yeil
alanlar kurutur. Ya etkisi ile ormanlk alanlarda aalarn yapraklan zerine ok
miktardaki parack yaparak, kimyasal zellii nedeni ile yapraklan yakar. Yapraklar
ilevini yerine getiremez ve zmleme yaplamaz. Dolaysyla hayatn devam
ettiremeyerek kurur. Konu ile ilgili olarak, Kuzey rzgarlar ile srklenen asit
yamurlarnn Belgrat ormanlar zerinde yapt tahribat nemli bir rnek olarak
hatrlamamz mmkndr. limiz genelinde ve evresinde fazla miktarda sanayi kuruluu
olmadndan, nemli derecede asit yamurlarndan sz edilemez.

Grlt

Grlt kirliliinin nedeni istenmeyen ve hoa gitmeyen seslerdir. Fiziksel bir olay
olarak ses ise; esnek bir ortam iinde periyodik titreimler yapan bir kaynan ortamn
denge basncnda deiimler oluturmas ve bu basn dalgalarnn sabit bir hz ve belirli
bir faz fark ile ortamn uzak noktalarna kadar iletilmesidir. Fiziksel ynden ise sesin; sz
edilen basn fark tarafndan uyarlan iitsel bir duyudur.

l genelinde, srekli veya aralkl olarak devam eden zellikle yaz aylarnda
kardklar yksek grltler ile byk tepki yaratan bina ve yol yapm operasyon
biimine bal olarak deimektedir.

Faaliyet alan ve etki alan evresinde gaz ve toz emisyonu oluturacak herhangi
bir endstriyel tesis bulunmamaktadr. Yaplm olan saha gezileri srasnda grlt

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

166/398
kaynada gzlemlenmemitir. Tarm alanlar ve meyve bahelerinde zirai ilalarn
kullanm nedeniyle toprak kirliliinin olmas muhtemeldir.

IV.2.20. Dier zellikler.


IV.3. Sosyo Ekonomik evrenin zellikleri
IV.3.1. Ekonomik zellikler (yrenin ekonomik yapsn oluturan balca sektrler,
yresel igcnn bu sektrlere dalm, sektrlerdeki mal ve hizmet retiminin
yre ve lke ekonomisi iindeki yeri ve nemi, dier bilgiler),

Herhangi bir yrenin ekonomik faaliyetleri zerinde iklimin gerek direk gerekse
dolayl etkileri olduu tartlmaz bir gerektir. klim artlar, toprak zellikleri, bitki rts,
yetitirilen rnler, hayvanclk faaliyetleri, turizm ve sanayi faaliyetleri gibi birok sahada
direk veya dolayl etkiler yapmaktadr.

Ekonomik gstergelerde yaanan gerileme ve buna bal olarak gerekleen
isizlik ve g ilin ncelikli sorunlar olarak grlmektedir. Bu sorunlar nlemeye ynelik
tedbirler ayn zamanda ilin var olan potansiyellerinin ortaya kmasn salayacaktr.
zellikle ulama ynelik altyap almalar ilin kendi iinde ve blge ierisindeki sosyo-
ekonomik ilikilerini glendirecek, turizm, madencilik sektrlerini ve snr ticaretini
canlandracaktr.

Artvin retim sanayinde, ilin doal kaynaklarn ileyen sektrler arlk
tamaktadr. lde ormanclk ve orman rnlerini sanayisi, gda sanayisi ve madencilik
nemli bir yere sahiptir.

ldeki ticareti retilen rnlerin pazarlanmas oluturmaktadr. Kereste, orman
rnleri ve fabrikalarda retilen eitli gda rnleri ilin balca geim kaynaklardr.

Mevcut ekonomik durum drt sektr (ormanclk, tarm, sanayi ve hizmetler)
erevesinde ele alnmaktadr.

IV.3.1.a. Ormanclk

Projenin uygulanaca Arhavi lesi, yzlmnn yarsndan fazlas ormanlktr.
Orman letme Mdrl kaytlarna gre 30.882 hektar genel sahann 17.450 hektar
ormanlk alandr. Kylerin 20 adedi orman ii veya orman kenar ky zelliini
tamaktadr. Yaygn aa trleri ise kayn, kzlaa ve kestanedir. Ayrca ilede kavak
mevkiinde toprak mahsulleri ofisi TMO bnyesinde fndk ve dier tahl alm merkezi
bulunmaktadr.

IV.3.1.b. Tarm

Artvin doal yapsnn uygun olmay, ekime elverili topraklarn azl, ulam
gl ve lkenin nemli kentlerine uzakl nedeniyle yava gelien ve deien bir ildir.
Tarm iletmelerinin ok paral, kk ve dank olmas, arazinin engebeli yaps,

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

167/398
modern girdi kullanmn ve retim leini snrlamasna yol aan etkenler il tarmn
olumsuz etkilemektedir. lde ay, fndk, msr, buday, portakal, mandalina ve elma
yetitirilmektedir.

Artvinde tarm geleneksel anlamda yaplmakta olup, retilen rnler aile
tketiminin yan sra mahalli pazarlar ve evre illerin pazarlarna gnderilmektedir.
Tarmsal retimde tamamen insan gcne dayal retim modeli sz konusu olup makineli
tarm yok denecek kadar azdr. Bitkisel retim ounlukla oruh nehri ve kollarnn
oluturmu olduu vadi tabannda bulunan tarmsal arazilerde yaplmasna karlk
hayvansal retim i ve yksek kesimlerde yaplmaktadr. Artvindeki tarmsal iletmeler
kk aile iletmelerinden olumaktadr, bu nedenle gre ve zirai ila kullanm yok
denecek kadar azdr.

Projenin uygulanaca Arhavi lesi genelindeki ilenebilir tarm arazisi yaklak
olarak toplam 48.000 dekardr. Bu alann 30.000 dekar aylk, 90.00 dekar fndklk,
7.000 dekar da msr ve dier kalan ksm ise sebze ve meyve alandr. Bu tarmsal
faaliyetlerden ya ay retimi 21.500 ton, kuru ay retimi 3.870 ton tahmini fndk retimi
de 800 tondur. Arhavide, alternatif rn alannda kivi retiminde nemli bir geliim
salanmtr. 1990-2002 yllar arasnda iftilere yaklak 20 bin adet kivi omcas
datlm ve 400 dekarlk bir alanda retim gerekletirilmitir. lede, 1999-2002
yllarnda yllk ortalama 50 ton kivi retimi gerekletirilmitir. lede ticari anlamda
hayvanclk gelimemitir. Aile ihtiyacnn karlanmas ve ksmen de pazara sunma
amal kk ve bykba hayvanclk mevcuttur. Arclk ilede olduka gelimitir. Byk
ounluu gezgin olan 200 civarnda belgeli arc mevcuttur. le, Tarm ve Kyileri
Bakanlnca kafkas rk ar yetitiricilii asndan izole blge kapsamna alnmtr.

IV.3.1.c. Sanayi

Devlet Planlama Tekilat (DPT) tarafndan 1996 ylnda 1993 yl idari yaps esas
alnarak 76 il kapsamnda yaplan illerin sosyo-ekonomik gelimilik sralamas
kapsamnda belirlenen be dzey ierisinde Artvin ili drdnc dzeyde yer almtr.
Drdnc dzeydeki illerin genel zellikleri, g vermesi, nfus art hz ve younluunun
lke ortalamasnn altnda olmas, bununla birlikte dourganlk oran ve ortalama hane
halk byklnn lke ortalamasnn zerinde olmas eklinde sralanmaktadr.

Projenin uygulanaca Arhavi lesinde ikisi ay fabrikas biri imentolu yonga
levha (BEYOPAN ), biri de ARSAN Silah fabrikas olmak zere 4 adet sanayi tesisi
mevcuttur. Bu tesislerde, yllara gre deimekle birlikte ortalama 850-900 civarnda daimi
veya geici personel istihdam salamaktadr. lede, kooperatifilik olduka gelimitir.
Mevcut kooperatiflerin 5 adedi tarmsal amal, 6 adedi ticari amaldr. Arhavi Ticaret ve
Sanayi odasna kaytl 13 anonim irket, 117 limited irket, 6 kollektif irket ile 22
kooperatif ve 180 adet de ahs ye mevcuttur. Esnaf ve Sanatkarlar Odas ye says
656, ay Ekiciler Kooperatifi ye says ise 3814 dr.

lede 4 adet banka ubesi bulunmaktadr. Yapm srdrlen 100 iyeri kapasiteli
Arhavi kk Sanayi Sitesinin le ekonomisine kazandrlmasna ynelik almalar
srdrlmektedir.

IV.3.1.d. Maden

lkemizin en zengin bakr madeni yataklar Artvin'de bulunmaktadr. Maden Tetkik
ve Arama Enstits'nce (MTA); Merkez ilede altn, Ardanu ilesinde manganez, Borka

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

168/398
ve Murgul'da bakr, pirit ve manganez, avat'ta bakr, kurun, inko ve manganez,
Yusufeli ilesinde de linyit kmr asndan zengin rezervlerin bulunduu tespit edilmitir.

IV.3.1.e. Hizmetler

2000 yl verilerine gre GSYHnn sektrsel dalmna bakldnda Trkiye ve
Karadeniz ortalamalarna gre Artvinde hizmetler sektrnn daha yksek deerlerde
tarm ve sanayi sektrnn ise daha dk deerlerde olduu grlmektedir. Bu oranlarda
Artvinin blgeye gre daha dk tarmsal alana sahip olmasnn, sanayi tevik ve
yatrmlarndan yeterince faydalanamamasnn nemli pay vardr. Sanayi sektrnde
grlen yllar ierisindeki gerileme ildeki mevcut kamu imalat sanayinin devreden
karlmas ve kamu yatrmlarnn zelletirilmesi ile balantldr. Gerileyen sanayi yaps
ile birlikte ilin lke ve blge ekonomisine olan katks da azalmtr. l, maden ve orman
rnleri, turizm ve kk-orta lekli iletmelerle genelde yerel pazara dnk hizmet
retmekte ve katk salamaktadr. Sarp snr kaps ve Hopa limann gelimesiyle orantl
olarak snr ticaretinde gelime yaanmaktadr. Ticari faaliyetlerin gelimesi ve uluslar
aras aklarn devamll asndan snr kaps ve liman mevcut potansiyellerinin hepsini
kullanmamasna karn nemli bir girdi oluturmaktadr.

Trkiyenin su ynetimi ve enerji konularnda nemli bir yeri olan oruh havzasnn
nemli bir blm Artvin ili snrlar ierisindedir. Su Ynetimi Ulusal Platformuna gre
oruh havzas Uluslararas Su Havzas kategorisinde yer almaktadr. Uluslararas su
havzalarnn korunmas ve ynetimi birden ok il ve lkenin ibirliini gerektirmektedir. Bu
adan, oruh havzasnn korunmas ve ynetimi iin Artvin, Bayburt gibi birden fazla ilin
ve Grcistan Cumhuriyetinin ibirlii zerinde durulmakta olup havza ynetimi evre
Dzeni Planlar asndan da nemli bir girdi oluturmaktadr.

Toplam yzlm 10.140km
2
olan oruh havzasnn 5000 km
2
si Artvin ili snrlar
ierisindedir. zerinde bulunan mevcut baraj ve hidro-elektrik santraller Trkiyenin enerji
retimi ierisinde nemli bir paya sahiptir.

lin iinden geen oruh nehri adeta Artvini Trkiye ve blgeye balayan bir ba
grevi stlenmitir. lin karayolu ulam gzergahlar nehre ve kollarna bal olarak
gelimi barajlar ve HESler kamu yatrmlarndan nemli paylar alrken lkenin enerji ve
sulama faaliyetlerinde nemli bir yer edinmitir. oruh nehri zerinde yaplan su sporlar
ise ulusal snrlarn dna tamtr.

Artvin ili eitli turizm deerlerini iinde barndran otantik bir turizm kentidir. Kakar
ve Karal Dalarnda yaplan da trmanlar, blgenin deiik yrelerinde doal
gzellikler iinde bulunan da yry parkurlarnda yaplan doa yryleri, oruh
Nehri ve Barhal aynda yaplmakta olan rafting, katamaran ve kano gibi akarsu sporlar
Artvinin turizm eitliliini zenginletirmektedir. 4. Dnya Akarsu Sporlar ampiyonas
1993 ylnda oruh Nehrinde yaplmtr.

Artvinin bol ya alan yksek dalar sk bir orman rts ile kapldr. Ormanlarda
yaayan eitli av hayvanlar, Artvini yurt dndan da turist eken bir av merkezi haline
getirmitir. lin nemli tarihi yaptlar Artvin Kalesi, Boselt Kalesi, Melo Kalesi ve Hamaml
(Dolisane) Kilisesi saylabilir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

169/398
IV.3.2. Nfus (yredeki kentsel ve krsal nfus, nfus hareketleri; gler, nfus art
oranlar, ortalama hane halk nfusu, dier bilgiler),

IV.3.2.a. Yredeki Kentsel ve Krsal Nfus

Proje alannn bulunduu Artvin linin 2000 Yl Genel Nfusu 191934 kiidir. Artvin
li merkez ile birlikte 8 ileden olumaktadr.

Aadaki tabloda Trkiye Nfusu, Artvin line ve Arhavi lesine ait veriler
verilmektedir.

Tablo 59. Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi 2009 Verileri
l/ile merkezleri Belde/kyler Toplam
Trkiye 54.807.219 17.754.093 72.561.312
Artvin 90.008 75.572 165.580
Arhavi 15.362 3.770 19.132

Artvin line bal Arhavi lesinin, 2009 yl adrese dayal nfus kayt sistemi
verilerine gre toplam nfusu 19.132 olup, bunun 15.362si ile merkezinde, 3.770i
merkez ve bucaklara bal kylerde yaamaktadr.

Projenin gerekletirilecei Arhavi, ile bals olarak merkez hari olmak zere ile
merkezine bal; 1 belde Ortacalar, 30 ky ve 7 mahalleden olumaktadr.

Tablo 60. Yllara Gre Arhavi Nfus Verileri
Yl Merkez Kyler Toplam
2008 15.194 3.995 19.189
2000 14.079 5.268 19.347
1997 13,000 6,000 19,000
1990 10.048 8.303 18.351
1985 9,000 7,000 16,000
1980 8,000 5,000 13,000
1975 7,000 4,000 11,000
1970 6,000 3,000 9,000
1965 5,000 1,300 6,000
1960 4,000 600 4,600

IV.3.2.b. Nfus Hareketleri

Gler ve Nfus Art Oranlar

Artvin li, Sosyo-ekonomik bakmdan geri kalm bir il olmas nedeniyle yllarca g
vermitir. Glerin nedenlerini; iyi eitim olanaklar, iyi salk imknlarndan faydalanma,
daha sosyal bir yaam srdrme gibi nedenler oluturmaktadr. Ayrca, ok az sayda da
olsa, ilde mesleini icra etme olana bulamayan, daha iyi alma koullarna sahip olmak
isteyen kiiler de gelimi illere g etmektedir.

19801997 yllar arasnda artan oranda da g veren ve bu nedenle azal
gsteren il nfusunda 2000 yl genel nfus saymna gre %0 2,28lik art grlmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

170/398
Tablo 61. Genel Nfus Saymlarna gre Tahmini Nfus Deiimi
Yllar
ehir Nfusu Ky Nfusu l geneli
Say % Say % Say %
Genel
Nfus
Saym
1960 25357 12,9 170944 87,1 196301 100,0
1965 30068 14,3 179997 85,7 210065 100,0
1970 39436 17,5 186433 82,5 225869 100,0
1975 42946 18,8 185530 81,2 228476 100,0
1980 46208 20,2 182789 79,8 228997 100,0
1985 58302 25,8 168036 74,2 226338 100,0
1990 66097 31,1 146736 68,9 212833 100,0
2000 84198 43,9 107736 56,1 191934 100,0
Tahmini
2005 88009 45,9 103913 54,1 191922 100,0
2010 95249 51,3 90308 48,7 185557 100,0
2015 102488 57,2 76703 42,8 179191 100,0
2020 109728 63,5 63098 36,5 172825 100,0

lin, oruh nehri zerinde yaplan barajlar, Grcistan ve BDT lkeleri ile olan ticari
ve ekonomik ilikileri ile Sosyo-ekonomik gstergelerin ykselmesi eilimi gstermektedir.
Baraj inaatlarnn istihdam artran etkisi, 1999 ylnda yaanan deprem ve son ekonomik
kriz nedeniyle, ilde glerin azald hatta ksmen de olsa durduu grlmtr.

Artvin ilinin ald g, verdii g, net g ve net g hz (2008 - 2009 dnemi)
Tablo 62. de verilmitir.

Tablo 62. 2008-2009 Yl G Miktar
l ADNKS Ald G Verdii G Net G Net G Hz
Trkiye 72.561.312 2.236.981 2.236.981 0 0,00
Artvin 165.580 6.206 7.547 -1.341 -8.07

lden g edenler genellikle; stanbul, Kocaeli, Bursa, Adapazar, Samsun,
Eskiehir, Antalya illerine gitmektedir.

Projenin gerekletirilecei Arhavi ilesi ise; dier ilelere gre nfusu artan, da
az g veren yerleim birimlerindendir. 1990 yl saym sonularna gre nfusu 18.351
olan ilenin 2000 yl saym sonularna gre ky nfusu 5.278, merkez nfusu 14.069
olmak zere toplam 19.347, 2008 yl genel nfus saymna gre 19.189'dur. lenin nfus
art hz (19902000 saym yllarna gre) % 5.29 kii, nfus younluu ise 65 kiidir.
Bunun 15.194' ile merkezinde, 3.995'i ise kasaba ve kylerde yaamaktadr.

Hane Halk Nfusu

TK 2000 verilerine gre Artvin li ve Arhavi lesine ait hane halk byklne
gre hane halk says deerleri aadaki tabloda verilmitir.

Tablo 63. Hane Halk Byklne Gre Hane Halk Says (2000)
Hane Halk Bykl
Toplam
hane halk
says
Kii
Says
1 2 3 4 5 6 7+
Artvin 2 324 6 953 6 332 9 425 8 139 5 483 7 554 46 210


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

171/398
IV.3.3. Gelir (yredeki gelirin ikollarna dalm, ikollar itibariyle kii bana den
maksimum, minimum ve ortalama gelir),

IV.3.3.a. Yredeki Gelirin Kollarna Dalm

Artvin ili 2001 yl i kollarna gre gelir dalm Tablo 64.de verilmitir. Trkiye
statistik Kurumu Ulusal Hesaplar Veri Tabanndan alnan istatiksel verilere gre; Artvin
ilinin gelir kaynaklarnn banda Ulatrma ve haberleme alan gelmekte olup sektr pay
26,5tur. Ulatrma ve haberlemeyi 19,9 sektr payyla Tarm sektr izlemektedir.
Bunlardan ulatrma ve haberleme ile tarm sektrlerinin GSYH iindeki paylar, Trkiye
ortalamalarnn bir hayli zerinde gereklemitir. te yandan, zengin maden
kaynaklarnn varl, madencilik ve taocakl sektrnn l GSYHs iindeki paynn
% 9 ile Trkiye ortalamasnn (%1,4) bir hayli zerinde gereklemesine neden olmutur.
Buna karlk, imalat sanayinin il ekonomisinde yeterince gelimemi olmas sonucu, l
imalat sanayi paynn (% 7,1), Trkiye ortalamasnn (% 24,1) altnda kald
grlmektedir. En byk gelime hz % 22,5 ile inaat sektrnde yaanmtr.

Tablo 64. Artvin 2001 Yl Gayri Safi Yurt i Hasla
Sektr
Deer
(milyon TL)
Sektr Pay Gelime Hz
Tarm 97.472.087 19,9 27,8
iftilik ve Hayvanclk 85.939.465 17,5 28,1
Ormanclk 8.912.713 1,8 21,5
Balklk 2.619.909 0,5 43,3
Sanayi 69.957.289 14,3 29,9
Madencilik ve Ta Ocakl 19.260.545 3,9 5,3
malat Sanayi 36.603.652 7,5 25,4
Elektrik, Gaz ve Su 14.093.093 2,9 121,6
naat Sanayi 24.326.071 5,0 80,9
Ticaret 89.671.832 18,3 61,3
Toptan ve Perakende Ticaret 49.482.688 10,1 45,2
Otel Lokanta Hizmetleri 40.189.144 8,2 86,7
Ulatrma ve Haberleme 130.211.105 26,5 52,3
Mali Messeseler 4.626.981 0,9 17,2
Konut Sahiplii 3.541.249 0,7 58,9
Serbest Meslek Hizmetleri 5.592.001 1,1 43,4
(Eski) zafi Banka Hizmetleri 6.275.944 1,3 126,7
Sektrler Toplam 419.122.671 85,4 43,6
Devlet Hizmeti 69.800.836 14,2 47,3
Kar Amac Olmayan zel Hizmet Kurumu 446.886 0,1 94,9
Toplam 489.370.392 99,7 44,1

IV.3.3.b. Kollar tibariyle Kii Bana Den Maksimum, Minimum ve
Ortalama Gelir

Ekonomik ve mali gstergeler incelendiinde, Artvin li 2001 yl itibariyle sabit
fiyatlarla Trkiye GSYHs iinde % 2,9luk paya sahip olmutur. Ayn yl lde kii basna
dsen GSYH miktar 2.137 dolar ile (Fert basna dsen milli gelir hesabnda uygulanan
ynteme gre, o ilde retilen tm rnlerin deeri ile o ile yaplan yatrm harcamalar da
dikkate alnmaktadr. oruh zerinde yaplmakta olan ulusal amal baraj yatrmlarnn da

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

172/398
yaplan harcamalarn % 95ten fazlas bata inaat malzemesi ve makine aksam temini
asndan l dna yapldndan Artvin line bir katks olmamaktadr. Ayn ekilde Artvin
Ormanlarndan yaplan istihsal ile elde edilen orman gelirlerinin tm Artvine yaplyormu
gibi dikkate alnmakta, oysa Artvin Orman Blge Mdrl kanal ile lkemizin tm orman
tekilatlarnda harcanmaktadr. Bu durum Artvin linde fert basna dsen milli gelirin yksel
olmasnn en nemli nedenlerindendir.) (l Gen.Mec.11/04/2006 tarih ve 35 Sayl Karar.)
ortalamann (1.428 dolar) olduka zerinde, buna karlk Trkiye ortalamasnn (2.146
Dolar) biraz altnda gereklemitir. Kendi kategorisindeki iller arasnda ise Artvin kii
basna dsen GSYH asndan ilk srada yer almtr. Artvin ili kii basna dsen kamu
yatrm harcamalar bykl asndan kendi kategorisindeki alt blgesi ortalamasnn
yaklak 10 kat, Trkiye ortalamasnn ise yaklak 9 kat bykle sahiptir. Bu sonucun
ortaya kmasnda zellikle son yllarda il genelinde yrtlmekte olan baraj yatrmlar
etkili olmutur. Buna karlk, Artvin gerek kii basna dsen banka kredileri ve gerekse kii
basna dsen banka mevduatlar asndan, Trkiye ortalamasnn gerisinde kalmtr.

Artvin linde; Trkiye statistik Kurumu Ulusal Hesaplar Veri Tabanndan alnan
2001 yl kii bana den gayri safi hasla 2.588.319.416 TL dir.

IV.3.4. sizlik (yredeki isizlik nfus ve faal nfusa oran)

Trkiye statistik Kurumunun 2009 yl gc statistikleri Veri Tabanndan alnan
Artvin ilinin verilerine gre (bkz. Tablo 65.) blgenin isizlik oran %5,7 olup, %17,4lk
Trkiye ortalamasnn altndadr.

lde yaplmakta olan baraj ve karayolu inaatlar nedeniyle, igcnn istihdama
katlma oran yksek, isizlik oran ise Trkiye ortalamasnn altndadr.

Tablo 65. 2009 Yl sizlik Oran Tablosu
gcne Katlm Oran (%) sizlik Oran (%) stihdam Oran (%)
Artvin 62,5 5,7 58,9
Trkiye 47,9 17,4 41,2
Kaynak: www.tuik.gov.tr

TKin 2009 yl BSS ikinci dzey gstergeleri dikkate alnarak Trkiye genelinde
gcne katlm orannn % 47,9 olduu ve blge genelinde ise bunun %62,5,olduu
grlmektedir. Yine istihdam orannn Trkiye geneline gre %41.2, blgede ise 58,9
olarak gerekletirdii gzlenmektedir.

Tablo 66. stihdama ilikin KUR Temel Gstergeleri
Kadn Erkek Toplam
alan Nfus 8.304 843 9.147
siz Nfus 11.107 725 11.832
Kaynak: www.iskur.gov.tr

Yukardaki tablo incelendiinde Artvin li 2009 yl sonu itibari ile kaytl isiz says
11.107 kadn, 725 erkek olmak zere toplam 11.832 kii olarak kaytlarda yer almaktadr.
Yine tablodaki bilgilere gre 2009 yl ierisinde toplam 9.147 kiinin kaytl alt
belirlenmitir. ie yerletirilmitir. 2009 yl temel gstergeler tablosuna bakldnda
kadnlardaki isizlik oran erkeklere gre daha fazladr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

173/398
Tablo 67. Artvin KUR Mdrlne kaytl sizlerin Mesleki Dalm
MESLEKLER
KAYITLI SZLER
KADIN ERKEK TOPLAM
Bilinmeyen 96 233 329
Bro Ve Mteri Hizmetlerinde alan Elemanlar 196 254 450
Hizmet Ve Sat Elemanlar 26 84 110
Kanun Yapclar st Dzey Yneticiler Ve Mdrleri 6 8 14
Nitelik Gerektirmeyen lerde alanlar 459 1242 1701
Nitelikli Tarm, Hayvanclk, Avclk, Ormanclk Ve Su
rnleri alanlar
3 13 16
Profesyonel Meslek Mensuplar 64 68 132
Sanatkarlar Ve lgili lerde alanlar 18 219 237
Tesis Ve Makine Operatrleri Ve Montajclar 6 374 380
Yardmc Profesyonel Meslek Mensuplar 233 425 658
TOPLAM 1107 2920 4207
Kaynak: www.iskur.gov.tr

lin 15+ ya nfusu 131.937 kiidir. Bu nfusun 18.462 kiisi 5510 sayl yasann
4/a kapsamnda, 7800 kiisi 4/b kapsamnda 7616 kiisi 4/c kapsamnda 90 kiisi banka
sandklarna tabi olarak alt, 11.492 kiinin renci olduu ve ilin isizlik orannn 5.7
olduu dikkate alndnda, isizlerin ounun kaytl olduu grlmektedir.

Kaytl igcnn %40,43n 1701 kii ile nitelik gerektirmeyen ilerde alanlar
oluturmaktadr. Bunu yardmc profesyonel meslek mensuplar, bro ve mteri
hizmetlerinde alanlar meslek guruplar izlemektedir. Nitelikli igc, ilde alma olana
bulamad iin genellikle baka illere gitmekte, daha iyi artlarda i aramaktadr.

IV.3.5. Yredeki Sosyal Altyap Hizmetleri (eitim, salk kltr hizmetleri ve bu
hizmetlerden yararlanlma durumu),

Eitim

Artvin ili okuma yazma oran bakmndan Trkiye ortalamasnn st sralarnda yer
almaktadr. Artvinde corafi koullar nedeniyle tarm ve sanayi sektr gelimemitir.
Dolays ile eitim Artvinli iin ou zaman tek seenek olarak gzkmektedir. Bu nedenle
halk eitime ok fazla nem vermekte, hatta halktan ekonomik durumu iyi olanlar
rencilerini daha iyi eitim almalar iin dier gelimi illere gndermektedirler. Tablo
68.de TKin hazrlam olduu, ADNKS 2009 verilerine gre 6 ya st eitim durumlar
verilmektedir.

Tablo 68. Okuma Yazma Durumu Ve Cinsiyete Gre Nfus ( 6 +ya ) - 2009
BTRLEN ETM DZEY TOPLAM ERKEK KADIN
Okuma yazma bilmeyen 3.490 492 2.998
Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen 13.981 6.642 7.339
lkokul mezunu 21.784 8.640 13.144
lkretim mezunu 8.914 4.624 4.290
Ortaokul veya dengi okul mezunu 4.849 3.214 1.635
Lise veya dengi okul mezunu 19.700 12.182 7.518
Yksekokul veya faklte mezunu 6.857 4.312 2.545
Yksek lisans mezunu 249 150 99

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

174/398
Doktora mezunu 66 44 22
Bilinmeyen 2.840 1.472 1.368
TOPLAM 82.730 41.772 40.958

Artvin ilinde ve Trkiye genelinde bulunan okul ve meslek eitim birimlerinin 2009-
2010 yl karlatrmal verileri Tablo 69.da verilmitir. Ayrca lde bulunan oruh
niversitesi 2008 ylnda kurulmutur. Daha nce yakn illerdeki niversitelere bal olarak
alan yksek okul ve faklteler, 2008 ylnda oruh niversitesi bnyesinde toplanmtr.
5 Meslek Yksekokulu, 3 faklte ile eitim hizmeti veren oruh niversitesinin, gerek
kontenjanlarn artrlmas ve gerekse yeni blmlerin almas nedenleriyle, kayt olan
renci says yllar itibariyle art gstermektedir. Meslek Yksek okulundaki kayt art
Meslek liselerinden mezun olanlarn yatay geilerinden kaynaklanmtr. Bunun dnda
ilde meslek ve eitim alannda alm 38 adet zel amal kurs ve derslikler
bulunmaktadr. Tablo 70.de eitim veren dier kurulular verilmitir.

Tablo 69. Eitim Seviyesine Gre Okul Says
ETM KURUMU
Okul (adet)
Trkiye Artvin
Okul ncesi 26.681 94
lkretim 33.310 113
Genel Ortaretim 4.067 13
Mesleki ve Teknik Ortaretim 4.846 29
TOPLAM 68.904 249

Tablo 70. Dier Eitim Kurumlar
ETM KURUMU ADET
Halk Eitim Merkezi 8
Mesleki Eitim Merkezi 2
Pratik Kz Sanat Okulu 1
Rehberlik Aratrma Merkezi 1
zel Dershane 13
Motorlu Tat Src Kursu 8
zel Eitim ve Rehabilitasyon Mrz. 4
zel Ett Merkezi 1
TOPLAM 38

Salk

Artvin nfusunun yaklak olarak % 26lk bir blm hibir salk gvencesinden
yararlanamamakta ve bir ksm da ald salk hizmetlerinden memnun kalmamaktadr.
lde yeil kart alm kii says 51591dir. Salk sisteminde en nemli pay tedavi edici
hizmetlere ayrlmakta, koruyucu hizmetlere yeterli pay ayrlamamaktadr. Srekli olarak
tedavi edici hizmetler n plana karlmaktadr. l genelinde salk sorunlarnn
zmlenmesi iin koordinasyon iinde almalar gereken salk kurumlarnn bunu
baarabildikleri sylenemez.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

175/398
Hekim basna dsen nfus 2006 yl Trkiye verilerine gre 792 iken Artvinde 2002
ylnda 772 ile bu rakamn altna inilmi, 2003de ise 836 ile Trkiye ortalamasnn stne
klmtr.

Yardmc salk personeli (Ebe, Hemire ve Salk memuru) asndan ise Trkiye
2006 verilerine gre yardmc salk personeli basna dsen nfus Hemirede 836, Ebede
1685 ve Salk Memurunda ise 1079 iken; Artvin linde bu say Ebede 880 Hemirede
598 Salk memurunda ise 2181 ile Trkiye ortalamasnn altndadr. Salkta problemlerin
zmnde nemli etkenlerden biri yeterli ve eitimli insan gcdr. Artvin Devlet
Hastanesinde uzman doktor doluluk oran % 18, pratisyen hekim doluluk oran % 13 ve
hemire kadro doluluk oran ise % 42,5tir.

Artvin linde; kamuya bal toplam 580 yatak sayl 9 hastane, Salk Bakanlna
bal 27si kendi binasnda, 10u geici binada olmak zere toplam 37 Salk Oca, il
merkezinde bir ASAP, bir Verem Sava Dispanseri ve bir Halk Sal Laboratuar
bulunmaktadr.

Artvin ilindeki salk kurum ve kurulularnn ilelere dalm 2002 yl verilerine
gre incelendiinde; 3 il merkezinde olmak zere, toplam 37 salk oca, Artvin Merkez
ve ilelerinde toplam dokuz devlet hastanesi, Ardanu ilesinde ise bir salk merkezi
hizmet vermektedir. Borka ve Arhavi ilelerinde de SSK hastaneleri, 172 adet ky salk
evi, 49 adet mahalle salk evi, bir Verem Sava Dispanseri, bir Halk Sal Laboratuar,
bir ASAP merkezi, bir SSK dispanseri, 36 adet eczane olmak zere toplam 304 salk
tesisi (eczaneler dahil) bulunmaktadr.

Artvin li yatakl tedavi kurumlarnn 2002 yl etkinlikleri incelendiinde, yatak igal
orannn Artvin Devlet Hastanesinde %57,4, Hopa Devlet Hastanesinde %27.1, Borka
Devlet Hastanesinde %6.1, Savsat Devlet Hastanesinde %42.4, Yusufeli Devlet
Hastanesinde %36.2, Borka SSK Hastanesinde %34.2 ve Arhavi SSK hastanesinde ise
%30.7 olarak tespit edilmitir.

Artvin Devlet Hastanesinin poliklinik ve yatan hasta saysnn, dier kurum
hastanelerinden fazla olduu grlmektedir. evre sal hizmetleri genel olarak Artvin l
Salk Mdrl ve Artvin Belediyesi tarafndan verilmektedir.

lde gda maddelerinin bakteriyolojik ve kimyasal tahlilleri yaplmamakta olup
salgn vb. durumlarda alnan rnekler Ankara, Trabzon ve Erzurum Hfzsshha Enstits
Laboratuarna yollanmaktadr. lde, Halk Sal Laboratuarnda sularda kimyasal analiz
ve pestisit lmlerinin yaplmas iin gerekli alt yap bulunmamaktadr.

Hali hazrda tm resmi kurum ve kurulularn ve hastane atklar ile evsel atklarn
toplanmas, tanmas ve uzaklatrlmas Artvin Belediyesi tarafndan yaplmaktadr.
Artvin Belediyesinin p toplama alan Cezaevi arkasnda olup pler bu alanda toplanp
yaklarak imha edilmektedir.

Kltr Hizmetleri

Artvin, ili ikiye blen oruh nehri, dik yamal uzun vadileri, 3900 metreye kadar
ykselen birbiri ardna sralanm yksek dalar, balta girmemi doal ormanlar, yksek
dalarn doruklarnda Krater glleri, Karaglleri, yeil yaylalar, fauna ve flora zenginlii,
tarihi kilise, kale ve kemer kprleri, geleneksel mimarisi ve festivalleri ile eitli turizm
deerlerini iinde barndran otantik bir turizm beldesidir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

176/398
Kakar ve Karal dalarnda yaplan da trmanlar, blgenin deiik yrelerinde
doal gzellikler iinde bulunan da yry parkurlarnda yaplan doa yryleri,
oruh Nehri ve Barhal aynda yaplmakta olan sal yar, katamaran ve kano gibi akarsu
sporlar Artvin'in turizm eitliliini zenginletirmektedir. 4. Dnya Akarsu Sporlar
ampiyonas 1993 ylnda oruh nehrinde yaplmtr.

Faaliyet alannn bulunduu Arhavi lesinin de, Kltr deerleri bakmndan zengin
bir gemie sahip olduu bilinir. Gerek zerinde yaayan tarihi uygarlklarn ve gerekse
bat etkileiminin sentezi ile Trkiye mozaynn en gzel rnekleri grlr.

Giyim yaam tarz, ekonomi, sosyal olgular, Arhavililerin kendine has sosyolojisini
yaratmtr. Bu geree paralel olarak srekli yenilie ak kltr kavram toplumun byk
kesimini adapte etmitir. Bununla birlikte tarihi grevini ve kltrn de muhafaza ederek
gnmze kadar intikali olmutur. Bu sentez ierisinde birok tarihsel olgular ve
medeniyetler var olmu o varln kalntlar ise gnmze kadar gelmitir. Bu yerleimde
yaayan tarihi ve o tarihe ait eserler aada belirtilmitir.

Arhavi bu alanda corafi konumu itibariyle bir hayli ansldr. Krfez kysna
kurulan Arhavinin hemen stnde bir heykel gibi duran Cenevizlilerden kalma Ciha
gzetleme kalesi merkez, Ulukent Ortacalar Camileri, Ortacalar ifte Kemer, Ori Deresi
Kemer, Derecik Ky Kemer, Aa ahinler Ky Kemer Kprleri birer sanat
harikalardr. Ayrca Derest, Derecik ve Kavak Kylerinde tesis edilen Alabalk retim
iftlii ve sosyal tesisleri ile restoranlar grlmee deer yerlerdendir. Metruk kilise
manzara asndan doyumsuz seyirlerle kayalk mevkiindeki Mart Kuu Cenneti gezilecek
nemli yerlerdendir.

Tarihi ren Yerleri ve Eski Eserler

a) Ciha Kalesi : Yapld tarih kesin olarak bilinmemekle
beraber belde sakinleri Cenevizliler zamanndan kaldn sylemektedirler.

b) ifte Kprler : Ortacalar Bucak merkezinde biri birine
tamamlayan tam daire zelliini gsteren 2 kpr olarak ina edilmitir. Yapl tarihi kesin
olarak bilinmemekle beraber en az 250 yllk olduu sylenmektedir.

c) Kemer Kpr Kprs : Tam daire kemer zelliinde yaplmtr.
Yapld zaman bilinmemektedir. En az 400 yl olduu sylenmektedir. 1994 tarihinde
kmtr.

) Derecik Kprs : Kemer kpr olarak yaplmtr. Yapld
zaman bilinmemektedir. En az 100 yllk olduu sylenmektedir.

d) Gemi Kayas ve Ta Gemi : Balkl ormanlar ierisinde gemiye benzeyen
bir kaya grnmndedir. Ulam ok zordur.

e) Arhavi Merkez Cami :Yapl zaman kesin bilinmemektedir. Birka
defa onarm geirdii ve minaresinin yakn bir zamanda yapld tespit edilmitir. at
altnda gizli kubbesi vardr. Ahap ilemleri kendine has bir gzellie sahiptir.

f) Ulukent Cami : Kyl imecesiyle Hasan adnda bir usta
tarafndan yapld sylenmektedir. Ahap blmleri ve ilemleri ok sanatkarane
yaplmtr. Birka defa onarm grmtr. Vakflar eliyle yeniden onarlmtr. En az 100
yllk mr olduunu sylenmektedir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

177/398
g) Dikyama Camisi : Ulukent camisi zelliklerini gstermektedir.
Ayn usta tarafn dan yapld sanlmaktadr. Vakflar tarafndan onarlmtr. Minaresi
yeni yaplmaktadr.

Kamp Yerleri

lede kamp yerleri iki aamada dikkate alnr.

1. Deniz Turizminde; kamp yeri, kamping 78 adl konaklama yeri wc ve elektrik, al
veri ve akaryakt hizmetinin yannda elence ve dinlenme alannda da
almaktadr.

2. Da Turizmi, sadece konaklama yerleri mevcut olup telefon ihtiyalar
karlanabilmektedir. Ciha ifte Kpr gibi mevkilerde hizmet vermektedir.

IV.3.6. Kentsel ve Krsal Arazi Kullanmlar (yerleme alanlarnn dalm, mevcut ve
planlanan kullanm alanlar, bu kapsamda sanayi blgeleri, konutlar, turizm alanlar
vb.),

Artvin ilinin yzlm 736.700 hektar

olup, mevcut arazinin 390.018 hektar
orman, 181.949 hektar kltr d, 100.533 hektar ayr-mera ve 64.200 hektar da
tarm arazisidir. lin yardan fazlas ormanlarla kapldr. l yzlmnn % 9 tarm
arazileri, %13 de ayr-mera arazilerinden olumaktadr.

Artvin doal yapsnn uygun olmay, ekime elverili topraklarn azl, ulam
gl ve lkenin nemli kentlerine uzakl nedeniyle yava gelien ve deien bir ildir.
Tarm iletmelerinin ok paral, kk ve dank olmas, arazinin engebeli yaps,
modern girdi kullanmn ve retim leini snrlamasna yol aan etkenler il tarmn
olumsuz etkilemektedir.

Projenin uygulanaca Arhavi lesi genelindeki ilenebilir tarm arazisi yaklak
olarak toplam 48.000 dekardr. Bu alann 30.000 dekar aylk, 90.00 dekar fndklk,
7.000 dekar da msr ve dier kalan ksm ise sebze ve meyve alandr.

Arhavi yzey ekilleri asndan genel olarak dalk ve engebeli bir grnm arz
etmektedir. lenin yzey ekilleri ana hatlaryla Dou Karadeniz dalar ve Kavak
(Kapisre) deresi ile ona balanan derelerin derince yard vadiler oluturur.

Arhavi de 8.km'lik sahil eridi boyunca Kavak deresinin oluturduu ova haricinde
ky olduka dik ve falezlidir. Ky dzlnn byk bir ksm, iri birikinti malzemeleri ile
Rize Hopa karayolu tarafndan kaplanmtr. le merkezinde geniliin artmas ile yer
kum eritleri ve kk apta plajlara da rastlanr. Ky boyunca hakim ky ekilleri falezler,
taraalar ve girinti kntlardr. Ancak taraa ve falezler Rize Hopa karayolu inaat
srasnda geni lde tahrip edildii iin her yerde belirgin deildir. En belirginin ile
merkezinin hemen kuzey dousunda yer almaktadr. Artvin Hopa arasndaki karayolu
ulam bu taraann altnda ina edilmi olan tnelden salanmaktadr. Genilii 100
metre civarnda olan bu taraann hemen eteinde ykseklii 25 30 metre civarnda olan
yrenin en belirgin falezi yer almaktadr. Yredeki tek ova olan ile merkezinin kurulduu
saha, Kavak deresinin getirdii alvyonlar ve irili ufakl akl taslar ile olumutur. Kydan
5 km kadar ieriye girmektedir. Ova bati kesiminde Kavak deresinin biriktirmesine devam
etmesi sonucu denize doru bir girinti yapmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

178/398
lenin topografyasnn olduka engebeli ve arzal bir yap arz etmesinde zellikle
Kavak deresi ve ona balanan ahinkaya, Aara, Balkl, ifte kpr ve Lome deresinin
araziyi derince yarmas ve andrmasdr. Bu nedenle yreden ky dzl ile kabaca
2000 metre arasnda bask srtlara hemen hi rastlanmaz. Kavak deresi ve ona balanan
kollarn am olduu derin vadiler ayni zamanda iledeki en nemli ulam gzerghlarn
oluturur.

Arhavi de en hakim tomografik ekiller olan dalar zellikle gneye doru 3000
metreye kadar ykselirler. Balca zirveler Kzltepe (3210 m), at kaya (2985m), Koyun
yaylas (2292m.), Mete(2142m.), Dikme (2068m.), Vat (1180 m), Agra (1143 m), Bas tepe
(1049 m), Demiraga (1013 m)' dr. Kuzeyden gneye doru hzla ykselen arazi yaps
ierisinde yaylalarda gneyde yer tutmaktadr. 302000 metre ykseklikte ok sayda
yayla bulunmaktadr. Balcalar Aara, Souksu, Sen yurt, Yazlk, Pnarlk, Aknclar,
Gneli, Mete, Aydnl yaylalardr. Buzul andrmasn etkili olduu bu kesimde irili ufakl
birok gl bulunmaktadr. Bunlarn balca Gadit, Sargl, Alacal, Bykagara, Kkagara
ve Karagllerdir.

Projenin uygulanaca Arhavi lesi, yzlmnn yarsndan fazlas ormanlktr.
Orman letme Mdrl kaytlarna gre 30.882 hektar genel sahann 17.450 hektar
ormanlk alandr. Kylerin 20 adedi orman ii veya orman kenar ky zelliini
tamaktadr. Yaygn aa trleri ise kayn, kzlaa ve kestanedir. Ayrca ilede kavak
mevkiinde toprak mahsulleri ofisi TMO bnyesinde fndk ve dier tahl alm merkezi
bulunmaktadr.



IV.3.7. Dier zellikler

Bu blmde deerlendirilmesi gereken baka bir husus bulunmamaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

179/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-V

PROJENN BLM IVDE TANIMLAMAM ALAN ZERNDEK ETKLER VE
ALINACAK NLEMLER (**)

(**)Bu blmde su temini faaliyeti iin Blm IVde verilen mevcut evre zerinde olmas
muhtemel etkiler ortaya konarak, alnacak nlemler belirtilmelidir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

180/398
BLM V: PROJENN BLM IVDE TANIMLAMAM ALAN ZERNDEK ETKLER
VE ALINACAK NLEMLER:
(Bu Blmde; projenin fiziksel ve biyolojik evre zerine etkileri, bu etkileri
nlemek, en aza indirmek ve iyiletirmek iin alnacak yasal, idari ve teknik nlemler
V.I ve V.2 balklar iin ayr ayr ve ayrntl bir ekilde aklanr).
V.1. Arazinin Hazrlanmas, naat ve Tesis Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve
Biyolojik evre zerine Etkileri ve Alnacak nlemler (Reglatr, HES, iletim hatt
(tnel ve kanal), Beton Santrali, konkasr tesisi dahil), (inaat aamasndaki etkiler
her bir reglatr, HES ve bunlara ait iletim tesisleri ve dier yaplar iin ayr ayr
irdelenecektir)
V.1.1. Arazinin Hazrlanmas in Yaplacak ler Kapsamnda Nerelerde ve Ne Kadar
Alanda Hafriyat Yaplaca, Hafriyat Miktar, Hafriyat Art Toprak, Ta, Kum vb.
Maddelerin Nerelere Tanacaklar, Nerelerde Depolanacaklar veya Hangi Amalar
in Kullanlacaklar, Hafriyat Dkm Sahalarnn Konumu, Hafriyat Srasnda
Kullanlacak Malzemeler,

Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti. tarafndan Artvin li, Arhavi lesi snrlar
ierisinde Kapistre Deresinin yan kolu olan Ball Dere zerinde, toplam 22,658
MWm/22,052 MWe kurulu gcnde Talkaya Reglatr ve Hidroelektrik Santrali
projesinin tesis edilip iletilmesi ve sz konusu proje ile Ball Dere sularndan
yararlanlarak hidroelektrik enerji retimi planlanmaktadr. Proje alan 1/25.000 lekli
Artvin F 46-c1 paftasnda yer almaktadr.

harita eklerde verilmitir (Bkz. Ek-4).



Sz konusu proje kapsamnda proje alan ve evresinde bulunan akarsu,

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

181/398



Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm/22,052MWe)projesi kapsamnda
teklif edilen tesisler; Talkaya Reglatr, letim Tneli, Ykleme Havuzu, cebri boru ve
Talkaya HES binasdr.

Proje kapsamnda Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm/22,052MWe)
niteleri haricinde ayriyeten antiye Sahas, Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alan, Krma-
Eleme Tesisi ve Har nitesi kurulacak olup;

antiye Sahas ierisinde; alacak personel iin kalacak yatakhaneler, mdriyet
makam, mdr muavin odas, teknisyen, personel ve ofr odalar ile toplant salonu, ay
oca, ambar, yemekhane, gvenlik bankosu, telefon santrali, ara park yerleri, revir,
misafirhane ve ara bakm servisi, Krma-Eleme Tesisi ve Har nitesi bulunacaktr.

Proje kapsamnda oluacak hafriyat malzemesinin bir ksm antiye sahasnda
kurulacak Krma-Eleme Tesisinde ileme tabi tutularak proje kapsamnda beton
malzemesi olarak ve yollarn yapmnda mcr olarak kullanlacak. Hafriyat malzemesinin
geri kalan ksm ise Hat-Pek Beton naat Taah. Tic. Ltd. ti.ye ait 20061655 Ruhsat nolu
alann ierisinde yer alan pasa alanna sevk edilecektir. Konu ile ilgili olarak Hat-Pek Beton
naat Taah. Tic. Ltd. ti. ile Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti. arasnda yaplan
protokol anlamas eklerde verilmitir (Bkz. Ek-19).

Sz konusu proje kapsamnda mmkn mertebe aa kesiminden kanlacak ve
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) inaat aamasnda kacak
kaz fazlas malzeme Hat-Pek Beton naat Taah. Tic. Ltd. ti.ye ait 20061655 Ruhsat
nolu alann ierisinde yer alan pasa alanna sevk edilecek ve kesinlikle bu alan darsnda
baka bir alana pasa, atk veya herhangi bir malzeme dklmeyecektir.

Proje kapsamnda yaplacak hafriyat ilemleri inaat aamas boyunca peyderpey
devam edecek olup; gnde 8 saat, ayda 26 gn olmak zere ylda toplam 10 aylk bir
alma ile 2 ylda (20 ay) tamamlanmas planlanmtr.


Sz konusu projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda her bir nitesinden
karlacak hafriyat miktarlar, hafriyatlarn nerelerde kullanlaca ve bertaraf yntemleri
aada tablo halinde verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

182/398
Tablo 71. niteler ve Yaklak Hafriyat Miktarlar
Hafriyat ilemlerinin
yaplaca yerler
Hafriyat
miktar (m
3
)
Dolgu Miktar
(m
3
)
Beton Miktar
(m
3
) Hafriyatn Kullanlaca Yer
Batardolar
662 122 146 Oluacak hafriyatn 122 m
3
kendi bnyesinde dolgu malzemesi olarak kullanlacak
olup; geriye kalan malzeme ise mcr ve beton malzemesi olarak kullanlmak zere
antiye Sahasna sevk edilecektir.
Derivasyon kanal
768 119 Oluacak hafriyatn tamam mcr ve beton malzemesi olarak kullanlmak zere
Talkaya reglatr
alan ve evresi
612 250 557 Oluacak hafriyatn 250 m
3
kendi bnyesinde dolgu malzemesi olarak kullanlacak
olup; geriye kalan malzeme ise mcr ve beton malzemesi olarak kullanlmak zere
keltim ve ykleme
havuzlar
3.029 983 1.207 Ykleme Havuzu arazisinin hazrlanmas aamasnda toplam 1500 m
3
kaz
yaplacaktr. 1500 m
3
lk kaznn 400 m
3
ykleme havuzu kapsamnda dolgu
olarak kullanlacak. Geriye kalan 1.100 m
3
malzemenin tamam Kaz Fazlas
Malzeme Dkm Alanna edilecektir.
letim tneli
39.360 - 14.817 letim Tneli alannda arazinin hazrlanmas aamasnda toplam 39.360 m
3
kaz
yaplacaktr. 39.360 m
3
malzemenin tamam beton agregas ve mcr olarak
kullanlmas amacyla reglatr alan yaknnda kurulmas planlanan antiye Sahas
ierisinde konumlandrlacak Krma-Eleme Tesisine sevk edilecektir.
Cebri boru ve
mesnetler
22.810 3.110 3.620 Cebri boru ve mesnetlerin inasnda oluacak 22.810 m
3
malzemenin tamam Kaz
Fazlas Malzeme Dkm Alanna edilecektir.
Santral binas
4.260 1.578 3.249 Santral binasnn inasnda oluacak 4.260 m
3
malzemenin tamam Kaz Fazlas
Malzeme Dkm Alanna edilecektir..
Reglatr Alan Ulam
Yolu
36.500 (18.000 dolgu)+
(10.800 mucur)
- Reglatr alan ulam yolu iin yaklak 36.500 m
3
lk hafriyat yaplacak olup;
36.500 m
3
hafriyatn 18.000 m
3
eimi salamak amacyla kendi bnyesinde dolgu
olarak 10.800 m
3
ise Krma-Eleme Tesisine sevk edilerek mcra evrilerek tekrar
yol kaplamasnda kullanlacaktr. Geriye kalan 7.700 m
3
hafriyat malzemesi ise Kaz
Fazlas Malzeme Dkm alanna sevk edilecektir.
Ykleme Havuzu
Ulam Yolu
30.250 (15.000dolgu)+
(9.000 mucur)
- Ykleme havuzu ulam yolu iin yaklak 30.250 m
3
lk hafriyat yaplacak olup;
30.250 m
3
hafriyatn 15.000 m
3
eimi salamak amacyla kendi bnyesinde dolgu
olarak 9.000 m
3
ise Krma-Eleme Tesisine sevk edilerek mcra evrilerek tekrar
yol kaplamasnda kullanlacaktr. Geriye kalan 6.250 m
3
hafriyat malzemesi ise Kaz
Fazlas Malzeme Dkm alanna sevk edilecektir.
antiye Sahas
10.125 - 1.000 Oluacak hafriyatn tamam mcr ve beton malzemesi olarak kullanlmak zere
antiye Sahasnda kurulacak Krma-Eleme Tesisinde ileme tabi tutulacak.
Toplam
148.376 58.843 24.715


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

183/398
Proje kapsamnda gerekletirilen kaz almalar srasnda, iletim tneli
haricindeki hafriyat malzemesi kazlarak alnacaktr. iletim tnelindeki hafriyat
malzemesinin ise TBM veya patlatma yntemiyle karlacaktr. Patlatma ile ilgili bilgiler bir
alt balkta verilmitir. Hafriyat ileri ve inaat almalarnda kullanlacak olan i
makinelerinin listesi Tablo 72.de verilmektedir. Kullanlacak ekipmann says, inaat
aamasna bal olarak deiebilecektir.

Tablo 72. Hafriyat leri ve naat Aamasnda Kullanlacak Ekipmanlar
Kullanlacak Ekipman Adet
Lastik Tekerlekli Ykleyici 2
Kamyon 10
Ekskavatr 2
Lastikli kepe 1
Beton pompas 2
Dozer 2
Transmikser 2
Mobil vin 1
Arazz 1
Kompresr 2

m
3
3
3



DS 26. Blge Mdrlnn Kaz Fazlas Malzeme Dkm alan ile ilgili
yazsnda da belirtildii zere kaz malzemeleri kesinlikle dere yatana dklmeyecek,
takn annda srklenmesi mmkn olmayacak ekilde dklecek ve malzeme dklen
yerler istifli tahkimat ile korunacaktr. Ayrca 09.09.2006 tarih ve 26284 say ile yrrle
giren Dere Yataklar ve Taknlar ad ile yaynlanan 2006/27 nolu Babakanlk
Genelgesine hassasiyetle uyulacaktr.

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamas sresince karlacak hafriyat
malzemesinin kullanlmayan blm belirlenen 1 adet Kaz Fazlas Malzeme Dkm
Alanna sevk edilecek olup hafriyat dkm iin yeni alan belirlenmesi durumunda ve
mevcut alanlar iin gerekli tm izinler alnacaktr.

karlacak hafriyat malzemesinin kullanlmayan blm Kaz Fazlas Malzeme Dkm
alan haricinde izin alnmad srece geici de olsa depolanmayacaktr. Kaz Fazlas

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

184/398
Malzeme Dkm Alanna sevkiyat esnasnda yredeki mevcut yol ve sanat yaplarnn
kullanlmasnda gerekli zen gsterilecek ve zarar verilmeyecektir.

Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alan iin su ve toprak kaynaklarnn korumasna
ynelik btn tedbirler alnacak, evre Kanunu ve ilgili ynetmelikler hkmlerine
uyulacak ve Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alanlarda yalarla aka geii engelleyici
btn tedbirler alnarak nehir yatana olas rsbat intikali engellenecektir.

uyulacaktr.




Projenin inaat aamasnda yaplacak almalarda iletim tneli yer altnda
olduundan ve reglatr yeri nehir yatanda yaplacandan bitkisel toprak syrmas sz
konusu deildir. Ancak dier niteler (cebri boru, santral alan, antiye alan ve ulam
yollar) iin bir miktar bitkisel toprak syrma ilemi olacaktr. Sz konusu proje alan ok
geni bir alan kapsamndan tr bitkisel toprak depo alanlar nite ve yollarn kenarnda
uygun yerlerde belirlenecektir. Syrma ilemi sonras aa kan bitkisel toprak, alt
topraktan ayr olarak biriktirilecek ve yeniden kullanlmak zere dier malzemeden ayr
olarak depolanacaktr. Bitkisel topran depolanaca yerin %5den fazla eimli
olmamasna dikkat edilecek ve bitkisel topran saklanma srecinde olabilecek kayplar
nlenerek, topran kalitesi korunacaktr. Ayr toplanan bitkisel toprak sahada rekreasyon
ileri ve evre dzenlemesinde yeil alan elde etmek amacyla tekrar kullanlacaktr.
Peyzaj aamasna kadar ise bitkisel toprak hkim rzgr yn de dikkate alnarak uygun
bir alanda depolanacaktr. Proje kapsamnda uygun bir alanda biriktirilecek olan bitkisel
toprak erozyona, kurumaya ve yabani ot olumasna kar korunacak olup, topran
canlln srdrebilmesi amac ile im, ayr-mera bitkisi v.b bitki rts ile kaplanacaktr.

Ayrca proje kapsamnda oluacak hafriyat malzemesi Ball dere yatana
braklmayacak ve dere yata yaknnda bulunan almalarda hafriyat malzemesinin
dere yatana kamas durumunda tahkimat duvar yaplarak engellenecektir.

V.1.2. Takn nleme ve Drenaj lemleri

Projede ina edilecek su evirme yaps reglatr olup, reglatr tipinin; vadinin
yaps, proje ve takn debileri ile toporafik artlara bal olarak kardan all, kontrolsz

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

185/398
beton arlkl olarak seilmesi uygun grlm olup; takn, drenaj ve sediman kontrol
hususlarna zellikle dikkat edilmesi gerekmektedir.

Talkaya Reglatr Kapistre Derenin Ball Dere kolu zerinde 983.00 m talveg
kotlarnda ina edilecektir. Reglatr yerine ulamak iin 3215 m dalk stabilize yol
yaplmas gerekmektedir. Talkaya Reglatr kardan all kontrolsz beton arlkl
tipindedir. Dolusavak kapasitesi 133,22 m
3
/sdir. Bu debi 21.00 m geniliindeki bir
savaktan savlacaktr. Takn geerken savak eiinin stnde su ykseklii 1,58 m
olmaktadr. Takn debisi herhangi bir hasar vermeden mansaba aktarlacaktr.

Proje yaklak olarak 2 yl gibi bir inaat sresine sahiptir. na sresince yaplacak
olan derivasyon 5 yllk takn debisine gre planlanmaldr. Talkaya Reglatr iin bu
debi 133,22 m
3
/s dir. Derivasyon yapsnn kapasitesi bu debiyi geirecek kadar olmaldr.

Su evirme yaplarnn reglatr olmas sebebi ile zel bir dipsavak yaps
bulunmamaktadr, su alma yaps ile enerji iin gerekli su, iletim sistemine alnarak, kalan
su yataa braklacaktr.



V.1.3. Arazinin Hazrlanmas Srasnda ve Ayrca nitelerin nasnda Kullanlacak
Maddelerden Parlayc, Patlayc, Tehlikeli, Toksik ve Kimyasal Olanlarn Tanmlar,
Depolanmalar ve Kullanmlar, Bu ler in Kullanlacak Aletler ve Makineler,

Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm/22,052MWe)projesinin letim
Tnelinin inasnn TBM veya patlatma yntemiyle almas planlanmaktadr. Proje
kapsamnda en kt koullar dnlerek patlatma yaplaca varsaylarak hesaplamalar
yaplacaktr.

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda yaplacak hafriyat ilemleri srasnda
dozer, paletli ve lastikli ykleyiciler, ekskavatr (krc azl dahil), damperli kamyon, hava
kompresr, tanabilir jeneratr, drenaj pompas ve borusu, mobil aydnlatc, tnel delici
tabanca, tnel havalandrma fan gibi balca alet ve ekipmanlarn yan sra patlayc
olarak ANFO ve dinamit (Powergel Magnum) kullanlmas planlanmaktadr.

Sz konusu patlatma ilemleri gerekli izinler alnarak ilgili mevzuat uyarnca
yaplacaktr. Patlayc maddeler proje sahasnda depolanmayacak, ihtiya duyulduu
zamanlarda sahaya getirilmesi salanacaktr.letim Tneli patlatmalarnda; delici, anfo
patlayc, powergel magnum yemleyici, exel kapsl ateleyici, infilak fitili, akm lm
cihaz ve ateleyici manyeto; tnel patlatmalarnda ise jumbo delici makinesi, sehpal delici
el makinesi, powergel magnum patlayc, exel kapsl ateleyici, infilak fitili, akm ln
cihaz ve ateleyici manyeto kullanlacaktr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

186/398
Patlayc maddenin kullanlmas, korunmas, tanmas konular; 29 Eyll 1987 tarih
ve 19589 sayl Resmi Gazetede yaymlanan 87/12028 karar sayl Tekel D Braklan
Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas
Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve
Esaslarna likin Tzke uygun olarak yaplacaktr. Ayrca patlatma esnasnda her trl
evre emniyeti alnacak, tm saha evresine gerekli ikaz levhalar aslacak ve patlatma
yaplmadan nce siren ile uyar yaplacaktr. Bunlara ilaveten iletmede tehlikeli, parlayc
ve patlayc zellik gsteren maddeler ile ilgili olarak Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve
Zararl Maddelerle allan yerlerinde ve lerde Alnacak Tedbirler Tzne
uyulacaktr.

Tnelin inasnda yemlemeye duyarl patlayc (AN-FO) kullanlacaktr. Patlatmalar
eitimli ve deneyimli ateiler tarafndan gerekletirilecek olup, deneyimli patlatma ve
emniyet mhendisleri ilere nezaret edeceklerdir.

Projenin inaat aamasnda tnel ama srasnda patlatma yaplmadan nce, o
ksmn toporafik lm ve patlatma deneyleri yaplarak ilgili idarenin onayna
sunulacaktr. dare onay alnmadan hibir ekilde patlatma ilemi yaplmayacaktr. Kaya
yzlerinin patlatma ile rselenmemesi ve zarar grmemesi iin ne kadar patlayc madde
kullanlacana deneme patlatmas yapldktan sonra karar verilecektir. Patlatma sonucu
kaz yzeyinde oluabilecek gevek paralar manivela, matkap ve kaya krc ve dier
uygun metotlarla dzeltilecektir.

Her patlatma ileminden nce siren sistemi kullanlmak suretiyle halka sesli uyar
yaplacak, giri/k gzergahlarnda ve kaya ocann riskli blmlerinde grev alan
gzcler ile insan ve hayvanlarn blgeye yaklamas engellenecektir. Kaya ocanda
yrtlecek delme ilemleri sadece nceden duyurulacak saatlerde ve gndz
yaplacaktr.

Tnel kazlar esnasnda yeraltnda patlatma yaplacak olup, bu patlatmalar
gecikmeli kapslle gevetme patlatmas eklinde gerekleecektir. Patlayc maddeler iin
Artvin Valiliinden gerekli izinler alnarak, Makine ve Kimya Endstrisi veya bayilerinden
satn alnarak ynetmeliklere uygun olarak Proje Alanna tanacaktr. Patlayc
maddelerin nakliyesi amacyla eskort ve uygun boyutlarda kamyon ile motorin ve ya
nakliyesi iinde uygun zelliklerde tanker ve dz ase kamyon kullanlacaktr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm/22,052MWe) projesinin arazi
hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasnda oluabilecek tm atk yalar ve
trafolarda kullanlan izolasyon yalarnn dklmemesi, szmamas, tamamas,
yamurdan etkilenerek akarsulara ulamamas iin gerekli zen gsterilecek olup ilgili
Kanun, Ynetmelik ve Mevzuat hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

makinelerinden kaynaklanan atk yalar, 21.04.2004 tarih ve 25353 sayl Resmi
Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmlerince
Proje Alannda geici olarak depolanarak lisansl tayclar ile sahadan uzaklatrlacaktr.
Bu balamda, atk yalarn tanmas konusunda lisansl firma ile anlama yaplacaktr.
Atk ynetim plan hazrlanarak Artvin l evre ve ehircilik Mdrlne sunulacaktr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm/22,052MWe) projesi kapsamnda
patlayc madde iletim tneli inasnda kullanlacaktr. letim Tnelinde kullanlacak
patlayc miktarlar aada maddeler halinde verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

187/398
letim Tneli

letim tneli Atnal kesitli olarak projelendirilecektir. Tnel eimi 0,001 olarak
belirlenmitir. letim tneli inaatnda patlatma yaplacak olup patlatma ile ilgili detayl
bilgiler aada verilmitir.

letim tneli inaat srasnda bu kapsamda delme-patlatma yntemi iin patlayc
madde kullanm sz konusudur. Bu amala patlayc madde olarak dinamit ve anfo
kullanlmas planlanmtr.

Anfo, amonyum nitrat ile fuel-oilin (veya mazotun) % 5-6 orannda kartrlmas ile
elde edilen patlayabilir bir karmdr. Dnyada ve Trkiyede en ok tketilen patlayabilir
karmdr.

Detonasyon hz, 250 mm apndaki bir patlatma deliinde 4.400 m/s ye
ulamaktadr. Anfo, 50 mmden daha dk apl deliklerde sabit bir detonasyon hzna
ulaamaz. deal olarak anfo, orta ve geni apl (75250 mm) deliklerde en yksek
patlatma hzna ular. Anfonun patlatlabilmesi iin daha yksek bir dinamit veya vb. ile
atelenmesi gerekmektedir.

Kullanlacak patlayc maddeler, 29.09.1987 tarih ve 19589 sayl Resmi Gazetede
yaynlanarak yrrle giren Tekel D Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve
Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas,
Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin Tzk hkmleri kapsamnda satn
alnacak ve kullanlacaktr.

Proje sahibi, patlayc madde reten kurulular tarafndan, patlayc madde temini
ve patlatma hizmetlerini karlamay planlamaktadr.

Patlayc Maddenin Miktar

Patlayc maddenin yerletirilecei delikler 76 mm apnda olacak ve aadaki
ekilde gsterildii gibi delinecektir.

ekil 15. letim Tneli Patlatma Dizayn

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

188/398
Ateleme ileminde patlayc olarak ANFO kullanlacaktr. Yemleyici olarak dinamit
ateleyici olarak elektrikli kapsl tahrikli nonel kapsl kullanlacaktr.

Tnelin ap 3 m ve et kalnlklar 0,35 metredir.
Tnelin toplamdaki ap ise 3 m + 0,30 m + 0,30 m =3,6 m alnmtr.

Her delik iin;

1 nonel kapsl deliin 2,05 m lik ksmna ANFO ( arj younluu 0,85 kg/m) =
1,743 kg ANFO toplamda 12 adet delik, ile 144 m
3
pasa gevetmesi yaplacaktr. Delik
bana 12 m
3
malzeme alnacaktr.

Bir patlatmada elde edilecek malzeme miktar : 3,14x (3,6)
2
x 3,6 = 144 m
3

Patlatma ile alnacak toplam malzeme miktar : 39.360 m
3

39.360 m
3
/ 12 = 3.280 delik

Proje kapsamnda toplam 3.280 / 12 =273 adet patlatma yaplacaktr.

Proje kapsamnda kullanlacak patlayc madde miktarlar;
Kapsl = 273 x 1 adet = 273 adet
ANFO = 273 x 1,743 kg = 475,84 kg

Sz konusu patlatma ilemleri gerekli izinler alnarak ilgili mevzuat uyarnca
yaplacaktr. Patlayc maddeler proje sahasnda depolanmayacak, ihtiya duyulduu
zamanlarda sahaya getirilmesi salanacaktr. Patlatmalar srasnda her trl gvenlik
nlemi alnacaktr. Ayrca 24.12.1973 tarih ve 14752 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve Zararl Maddelerle allan yerlerinde
ve lerde Alnacak Tedbirler Hakknda Tzk ve 29.09.1987 tarih ve 12028 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tekel D Braklan Patlayc Maddelerle, Av
Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas, Depolanmas, Sat,
Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin Tzke uyulacaktr.

alanlarn dikkatsizlii ve i sal ve gvenlii kurallarna uymamalar sonucu i
kazalar meydana gelmesi olasdr. Sz konusu i kazalarn nlemek amacyla alanlara
inaat ncesi salk ve gvenlik eitimi verilecek, 29.11.2006 tarih ve 26361 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Kiisel Koruyucu Donanm Ynetmeliine
uyulacak ve iilere koruyucu elbise, baret, gzlk ve kulaklk salanacak ve kullanlmalar
zorunlu olacaktr. Yksekte almalarda parat tipi kemer takmak zorunlu olacaktr.
Sahaya salk ve gvenlik ile ilgili uyarc levhalar yerletirilecek olup, iiler srekli
gzlenecek ve srekli uyarlacaktr.

Faaliyet sahibi proje inaat srasnda en az bir teknik personelini evre, Salk ve
Gvenlikten sorumlu olmas iin atayacaktr. alma esnasnda kaza olmas durumunda
gerekli olabilecek ilk mdahale malzemeleri bulundurulacaktr. Proje inaat srasnda
11.01.1974 tarih ve 14765 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren i
Sal ve Gvenlii Tz hkmlerine ve 23.12.2003 tarih ve 25325 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Yap lerinde Salk ve Gvenlik Ynetmelii
hkmlerine uyulacaktr.

Patlatma jandarmann gzetiminde gndz saatlerinde yaplacaktr. Patlatma
yaplmadan nce patlatmann yeri ve saati yre halkna duyurulacaktr. Canllarn reme
dnemleri patlatmalar srasnda gz nnde bulundurulacaktr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

189/398
Motorin ve benzin gibi maddeler tankerler ile antiyeye nakledilecek ve saha iinde
gml tanklarda muhafaza edilecektir. Ynetmeliklere uygun ekilde ara ve makinalar
ile pompalanmak suretiyle datm yaplacaktr. Motor yalar varillerle temin edilecek ve
kamyonlarla antiyeye tanacak, drenaj bir ya tutucuya balanm olan alan iinde
kullanlacak bylece szma nlenmi olacaktr.

Projenin inaat faaliyetleri esnasnda oluabilecek atk yalar, kullanlan makine ve
ekipmandan kaynaklanabilecek atk motor yalar ile snrldr. Ekipmanlarn bakm ve
onarm, bu almalar iin gerekli altyaps salanm olan yerlerde yaplacaktr. Bylece
inaat dneminde atk ya olumas beklenmemektedir.

Projenin inaat faaliyetleri esnasnda oluabilecek atk akmlatrler, kullanlan
ekipman ve binek aralarnn bitmi akleridir. Aralarn ak deiimleri, bu almalara
ynelik altyaps yeterli olan yerlerde yaplacak ve ara bakm-onarm yerleri tarafndan
alnacaktr. Atk pil kaynaklar ise alanda kullanlan mobil telsizler ve seyyar radyolardr.
Atk piller dier evsel atklardan ayr olarak toplanacak, pil rnlerinin datmn ve satn
yapan iletmelerce veya belediyelerce oluturulmu olan toplama noktalarna teslim
edilecektir.

Proje kapsamnda oluacak atk pil ve akmlatrler 31.08.2004 tarih ve 25569
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi olan ve 31.07.2009 tarih ve 27305
sayl Resmi Gazete ile 30.03.2010 tarih 27535 sayl Resmi Gazetede deiiklii ile
yaymlanan Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii uyarnca toplanarak
deerlendirilecektir.

naat dneminde olumas beklenen stb, florasan gibi tehlikeli atklar ise beton
saha zerine yerletirilmi salam, szdrmaz, emniyetli ve uluslararas kabul grm
standartlara uygun konteynrlar ierisinde geici olarak muhafaza edilecek ve lisansl
aralar vastasyla lisansl tehlikeli atk geri kazanm veya bertaraf tesisine gnderilecektir.
Bu atklar, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
girmi olan ve 04.09.2009 tarih ve 27339 sayl Resmi Gazete ile 30.03.2010 tarih ve
27535 sayl Resmi Gazetede deiiklii ile yaymlanan Tehlikeli Atklarn Kontrol
Ynetmelii uyarnca bertaraf edilecektir.

Proje srasnda iletim hatt gzergahnda gerek duyulmas halinde gevetme
patlatmalar gerekletirilecektir. Gevetme patlatmalarnda kullanlacak patlayc
maddeler; antiye, sosyal tesislerden ve yerleim birimlerinden uzak, ynetmeliklerin tarif
ettii uygun bir yerde gzetim altnda ii ahap kapl depolarda, dinamit ve kapsl ayr ayr
yerlerde olmak zere tel itlerle muhafaza altna alnm, uyar ve ikaz levhalaryla
emniyete alnm yerlerde saklanacaktr.

Gevetme patlatmalarn ilerinde eitimli ve tecrbeli ateiler altrlacaktr.
Deneyimli patlatma ve emniyet mhendisleri ilere nezaret edecektir. Yanc ve patlayc
maddelerin (dinamit, benzin ve mazot vb.) gvenli bir ekilde depolanmas ve tanmas,
projenin inaatn gerekletirecek olan mteahhidin sorumluluu altnda olacaktr.

Yukarda belirtilen patlayc maddelerin tanmas, depolanmas ve kullanmlar
esnasnda; T.C. alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve
Zararl Maddelerle alan yerlerinde ve ilerde Alnacak Tedbirler Hakkndaki Tzk'de,
T.C. alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, i Sal ve Gvenlii Tz'nde,
Sal ve Gvenlii Ynetmelii, Yap lerinde Salk ve Gvenlik Ynetmelii ve Tekel
D Braklan Patlayc Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali,
Tanmas, Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

190/398
Usul ve Esaslarna ilikin Tzk'te ve Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Tanmas
Hakknda Ynetmelikte ngrlen hkmlere uyulacaktr. Patlatma yaplaca zaman
anons ve duyuru yntemleriyle, yre sakinlerinin bilgilendirilmesi salanacaktr.

Arazinin hazrlanmas srasnda ve ayrca nitelerin inasnda kullanlacak
ekipmanlar; 2 adet lastik tekerlekli ykleyici, 10 adet kamyon, 2 adet ekskavatr, 1 adet
lastikli kepe, 2 adet beton pompas, 1 adet dozer, 2 adet beton mikseri, 2 adet
kompresr, 1 adet vin ve arazz kullanlmas planlanmaktadr.

Kullanlacak aralarn ya deiimi ve atk yalarla ilgili olarak; her trl
malzemenin inaat sal ve evreye ynelik zararl etkisini en aza indirebilmek amac ile
14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli
Atklarn Kontrol Ynetmelii (30.03.2010 sayl ve 27537 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik
Yaplmasna Dair Ynetmelik) ile 30.07.2008 Tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede
yaymlanan Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (30.03.2010 sayl ve 27537 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik
Yaplmasna Dair Ynetmelik) hkmlerine riayet edilecektir. Proje almalarnda
kullanlacak i makinelerinin yakt ikmalleri ve ya deiimleri sahada yaplmayacak olup,
yakn evredeki ruhsatl akaryakt istasyonlarnda yaptrlacaktr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm/22,052MWe) projesinin arazi
hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasnda oluabilecek tm atk yalar ve
trafolarda kullanlan izolasyon yalarnn dklmemesi, szmamas, tamamas,
yamurdan etkilenerek akarsulara ulamamas iin gerekli zen gsterilecek olup ilgili
Kanun, Ynetmelik ve Mevzuat hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

V.1.4. Proje Alan indeki Su Ortamlarnda Herhangi bir Amala Gerekletirilecek
Kaz, Dip Taramas vb. lemler Nedeni ile karlacak Ta, Kum, akl ve benzeri
Maddelerin Miktarlar, Nerelere Tanacaklar veya Hangi Amalar iin
Kullanlacaklar,

Reglatrn inaatna balamadan nce derivasyon kanal yaplarak Ball Dere
sular baka bir kanaldan aktlarak inaat alan kurutulacaktr. Dolaysyla reglatr
inaatnda herhangi bir amala su ortamnda alma ve dip taramas yaplmayacaktr.

Proje kapsamnda su ortamnda yaplacak olan ilemler Talkaya reglatrnn
inas srasnda meydana gelecektir. Bu ilemler srasnda temel kazs iin yaklak 612
mlk kaz yaplacaktr.

Su ortamnda yaplacak kaz sonucu elde edilecek olan malzemenin kullanlabilir
olan kamyonlarla antiye Sahasna uygun olmayan ise Kaz Fazlas Malzeme Dkm
Alanna tanacak ve burada depolanacaktr. Ayrc sz konusu malzemeler uygun olmas
durumunda batardolarlarda filtre malzemesi olarak kullanlabilecektir.

V.1.5. Reglatr ve HES Yapm Dolaysyla Kullanlacak Olan Malzemenin Nereden
ve Nasl Temin Edilecei

Proje kapsamnda gerekli olacak beton malzemesi antiye Sahas ierisinde
kurulacak olan 1 adet har nitesi tesisinden salanacaktr. Beton malzemesi iin gerekli
olacak agrega malzemesi tnel yapm srasnda karlan ve antiye Sahas ierisinde
kurulacak krma-eleme tesisinde boyutlandrlan hafriyat malzemesinden salanacaktr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

191/398
Krma-eleme tesisi ile ilgili ayrntl bilgi Blm V.1.6.da, har nitesi tesisi ile ilgili ayrntl
bilgi ise Blm V.1.7.de verilmektedir.

Beton malzemesi iin gerekli olacak imento ise piyasandan satn alma yntemiyle
tedarik edilecek olup har nitesi tesisine silobaslarla getirilecektir. Proje kapsamnda
kullanlacak demir elik de piyasadan satn alma yoluyla sahaya getirilecektir.

V.1.6. Konkasr Tesisinin Kapasitesi, Teknolojisi, retim Miktarlarnn alma
Kullanlacak Makine Ekipmanlar,

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda antiye Sahas alan ierisinde bir
adet Krma-Eleme Tesisi kurulmas planlanmaktadr. Krma-eleme tesislerine ait koordinat
bilgileri Tablo 74.de verilmekte olup, tesisin yeri Ek-1de yer alan 1/25.000 lekli
toporafik harita ve Ek-2de yer alan 1/5.000 lekli toporefik harita zerinde
gsterilmitir. Krma-Eleme Tesisine en yakn yerleim yeri yaklak 4.350 m mesafede
bulunan Kamilet Mezrasdr. Kullanlacak Krma-Eleme Tesisinde krlp-elenecek
malzeme miktarlar deiiklik arz edebilecektir. Ama krma-eleme tesisinin kapasitesi 60
ton/saat olarak planlanmaktadr. Ve hesaplamalar 60 ton/saate gre yaplmtr.
Tesislerin gnde 8 saat, ayda 26 gn almas ve toplamda 20 ay altrlmas
dnlmektedir. Krma-eleme tesislerinin zamana bal retim deerleri Tablo 73.de
verilmitir.

Tablo 73. Krma-Eleme Tesisinin Zamana Bal retim Deerleri
RETM SRES RETM MKTARI(m
3
) RETM MKTARI(ton)
2 Yllk 92.444,45 249.600
Yllk 46.222,23 124.800
Aylk (Ylda 10 ay ) 4.622,23 12.480
Gn (Ayda 26 gn ) 177,78 480
Saatlik ( 1 gnde 8 saat ) 22,23 60

Tablo 74. Krma-Eleme Tesisine Ait Koordinatlar
KIRMA-ELEME TESS
Koor. Sras Saa- Yukar
Tr UTM Tr Corafik
D.O.M. 39 D.O.M. -
Zon 37 Zon -
Nokta No y x Enlem (K) Boylam(B)
1 698683.3299 4565224.9654 41.21238646 41.36976180
2 698777.1389 4565199.7954 41.21213690 41.37087168
3 698766.5319 4565005.1508 41.21038767 41.37068198
4 698655.3406 4565069.3363 41.21099264 41.36937765
5 698696.7337 4565141.0435 41.21162786 41.36989428
Alan 1,6596 hektar

ekil 16.da krma-eleme tesislerine ait i akm emas grlmektedir. Beton
yapmnda kullanlacak olan beton agregas ve yol kaplamasnda kullanlacak mcr krma-
eleme tesislerinde uygun ebatlara getirildikten beton yapm iin kullanlacak ksm

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

192/398
antiye Sahas ierisinde kurulacak olan 30 m
3
/saat kapasiteli har nitesi tesisine, yol
kaplamas iin kullanlacak ksm ise alan yollara serilmek zere gnderilecektir.


2. Nolu Malzeme 3. Nolu Malzeme 1. Nolu Malzeme
YIKAMA
4. Nolu Malzeme
ELEK
BANT
2. NOLU KIRICI
BANT
KIRICI
BUNKER
SEVKYAT

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

193/398


Proje kapsamnda karlacak hafriyat malzemesi krma-eleme tesisine getirilerek
bunkerlere aktarlr. Bantl konveyrler vastasyla krcya tanarak, krma ileminden
geirildikten sonra titreimli elee gnderilir. Titreimli elekte gzenek aklna gre
eleklerden geirilen malzeme snflandrlm olur. Elenen malzeme farkl boyutlarda
snflandrlarak bant konveyrler vastasyla malzeme silolarna gnderilir. Krma ilemleri
iki aamada gerekleecektir.

Krma-eleme ilemi tamamlanan malzeme boyutlarna gre 4 gruba ayrlacaktr.
Elek st malzeme tekrar krcya beslenecek ve istenilen boyutlara gelmesi iin yeniden
krma eleme ilemlerinden geirilecektir.

T.C. evre ve ehircilik Bakanl ED zin ve Denetim Genel Mdrlnn
08.07.2009 tarih ve 5102-40174 sayl Krma-Eleme Tesislerine likin Uygulama konulu
yazs uyarnca, toz kayna olan bunker, krc, elek, bant gibi nitelerin ekil 18.de
gsterildii gibi kapal ortam ierisine alnmas salanacaktr.

Ayrca, krma-eleme tesisinde yaplan retim esnasnda oluacak toz emisyonunu
kontrol etmek amacyla toz filtreleri kullanlacaktr. Bylece, krma-eleme tesisinde
oluacak toz emisyonlarnn yakn yerleimler zerinde ve doal yaam ortamnda
olumsuz etki oluturmas beklenmemektedir. Krma-eleme tesisinden kaynaklanmas
beklenen toz miktarlar ile ilgili ayrntl hesaplamalar Blm V.1.8.de verilmektedir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

194/398

ekil 18. Krma-Eleme Tesisi rnek ekli

Proje kapsamnda kurulacak olan krma-eleme tesisinde kullanlacak makine ve
ekipman listesi aadaki tabloda verilmitir.

Tablo 75. Makine ve Ekipman Listesi
No Makine tehizat ad Says
1 Bunker 1
2 Krc 2
3 Elek Serisi (3 basamakl) 1
4 Bant 7
5 Kamyon 1

V.1.7. Beton Santrali Tesisinin Kapasitesi, Teknolojisi, retim Miktarlarnn alma
Kullanlacak Makine Ekipmanlar,

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda bir adet har nitesi tesisi kurulmas
planlanmaktadr. Har nitesi tesisine ait koordinat bilgileri Tablo 77.de verilmekte olup,
tesislerin yeri Ek-1de yer alan 1/25.000 lekli toporafik harita ve Ek-2de verilen
1/5.000 lekli toporafik harita zerinde gsterilmitir. Har nitesi tesisine en yakn
yerleim yeri tesise yaklak 4.400 m mesafede yer alan Kamilet Mezrasdr. Har nitesi
tesisinde retilecek beton miktar deiiklik arz edebilecektir. Ama har nitesi tesisi
kapasitesinin 30 m
3
/saat kapasite olarak planlanmakta olup; hesaplamalar 30m
3
/saate

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

195/398
gre yaplmtr. Tesislerin gnde 8 saat, ayda 26 gn almas ve toplamda 20 ay
altrlmas dnlmektedir. Har nitesi tesisinin zamana bal retim deerleri Tablo
76.da verilmitir.

Tablo 76. Har nitesi Tesisi in Zamana Bal retim Deerleri
RETM SRES RETM MKTARI(m
3
)
2 Yllk 124.800
Yllk 62.400
Aylk (Ylda 10 ay ) 6.240
Gn (Ayda 26 gn ) 240
Saatlik ( 1 gnde 8 saat ) 30

Tablo 77. Har nitesi Tesisine Ait Koordinatlar
HAR NTES TESS
UTM Koordinatlar Corafik Koordinatlar
Tr UTM Tr Corafik
D.O.M. 39 D.O.M. -
Zon 37 Zon -
Nokta No y x Enlem (K) Boylam(B)
1 698663.2979 4564978.9803 41.21017747 41.36944313
2 698637.9205 4565039.1587 41.21072531 41.36916022
3 698655.3406 4565069.3363 41.21099264 41.36937765
4 698766.5319 4565005.1508 41.21038767 41.37068198
5 698760.1762 4564920.4664 41.20962706 41.37057871
Alan 9963.09 m
2

ekil 19.da Har nitesi Tesisine ait i akm emas verilmitir. Beton yapmnda
kullanlacak olan beton agregas bunkerden tesise beslenmektedir. Tartm istasyonunda
tartlarak miktar ayarlanan agrega imento ve su ile kartrlarak beton elde edilecektir.
Hazrlanan beton, transmikserler ile inaat alanlarna nakledilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

196/398


SU BANT
TARTIM NTES
BANT
BUNKER (AGREGA)
MENTO
MKSER
BETON
SEVKYAT

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

197/398


Projenin inaat aamas tamamlandktan sonra Har nitesi Tesisi sklerek
baka bir projede kullanlmak zere gnderilecek veya satlacaktr. Har nitesi Tesisi
skldkten sonra sahann tekrar kullanlabilir hale getirilmesi iin alanda peyzaj
dzenlemesi yaplacaktr.

Proje kapsamnda kurulacak olan Har nitesi Tesisinde kullanlacak makine ve
ekipman listesi aadaki tabloda verilmitir.

Tablo 78. Har nitesi Tesisinde Kullanlacak Makine ve Ekipman Listesi
No Makine tehizat ad Says
1 Bunker (3 gzl) 1
2 Silo 2
3 Kamyon 1
4 Bant 2
5 Mikser 1
6 Transmikser 2


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

198/398
V.1.8. naat Esnasnda Krma, tme, Tama ve Depolama gibi Toz Yayc
lemler, Kmlatif Deerler,

Proje kapsamnda Reglatr, letim tneli, Ykleme Havuzu, Cebri boru ve santral
binas inaatlar yaplacaktr. Ayrca bu nitelerin inaat aamasnn gerekleebilmesi iin
biri ykleme havuzuna ulam salamak amacyla dieri ise reglatr alanna ulam
salamak amacyla yol dzenlemesi yaplacaktr. Proje kapsamnda ayrca Har nitesi
Tesisinin ve krma-eleme tesisinin ierisinde bulunaca bir adet antiye Sahas
kurulacaktr.

Projede farkl niteler farkl noktalarda yer ald ve farkl yerleri etkilendii iin toz
emisyonu hesaplamalar;

1. Reglatr Sahas(reglatr yaps+batardolar+derivasyon kanal+keltim havuzu)
2. letim Tneli
3. Ykleme Havuzu
4. Cebri Boru ve Santral Binas
5. Reglatr Alan Ulam Yolu almas
6. Ykleme Havuzu Ulam Yolu almas
7. antiye Sahas (Krma-ElemeTesisi+Har nitesi Tesisi)

Proje kapsamnda oluacak hafriyat malzemelerinin kullanlabilir olanlar Krma-
Eleme Tesisinde leme Tabi tutulduktan sonra beton malzemesi olarak kullanlmas
planlanmaktadr.

Hesaplamalarda kullanlan hafriyat miktarlar ve tanacak yerler Tablo 79.da
zetlenmitir.

Tablo 79. Proje Alanndaki Kaz Miktarlar ve Tanacaklar Yerler
nite Ad Kaz Miktar (m
3
) Malzemenin Tand Yer
Reglatr Sahas 3.571 antiye Sahasna
letim Tneli

39.360
antiye Sahasna

Ykleme Havuzu 1.500 Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alanna
Cebri Boru ve Santral
Binas
27.070 Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alnna
Reglatr Alan Ulam
Yolu almas
36.500 Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alanna
Ykleme Havuzu Ulam
Yolu almas
30.250 Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alanna
antiye Sahas 10.125
antiye Sahasna

1. Reglatr Sahas

Reglatr alannda derivasyon kanal, batardo ve reglatr yapsnn inaat
gerekletirilecektir. Reglatr alannda arazinin hazrlanmas aamasnda toplam 3.571
m
3
kaz yaplacaktr. 3.571 m
3
malzemenin 955 m
3
Reglatr Alan ierisinde dolgu olarak
kullanlacak arta kalan 2.616 m
3
malzeme ise beton agregas ve mcr olarak kullanlmas
amacyla reglatr alan yaknnda kurulmas planlanan antiye Sahas ierisinde
konumlandrlacak Krma-Eleme Tesisine sevk edilecektir. Bu nedenle reglatr alannda
kaz ve ykleme ileminden kaynakl toz emisyonu oluacaktr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

199/398
Reglatr alannda kaz almalarnn 6 ay srecei ngrlmtr. Malzeme
younluu ortalama yaklak 2 ton/ m
3
tr. Bu durumda reglatr sahasnda yaplacak
hafriyat miktar aada verilmitir.

Toplam hafriyat miktar = 2.616 m
3
x 2 ton/m
3

Toplam hafriyat miktar = 5.232 ton
allacak gn says = 130 gn ( 5 ay, ayda 26 gn )
Gnde allacak saat = 1040 saat (gnde 8 saat)
Saatlik hafriyat miktar = 5,030 ton/saat

Tama srasnda bir kamyona yaklak 20 tonluk ykleme yaplabilmektedir.

Toplam alma sresi = 1040saat
Toplam sefer says (6 ay) = 5.232 ton/ 20ton/sefer = 262 sefer
Saatlik sefer says = 262/1040 = 0,25 sefer/saat = ~1 sefer/saat
Tama mesafesi = 100m (yaklak alnmtr)
.

Reglatr alanndan oluacak 2.616 m
3
lk hafriyat malzemesi beton agregas ve
mcr olarak kullanlmak zere Krma-Eleme Tesisine sevk edilecektir.

Tablo 80. Reglatr Sahasndan Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
Emisyon Faktrleri kg/ton
Toz
Kayna
Kontroll Durum
Kontroll
Durum
Kontrolsz Durum
Kontrolsz
Durum
Kaz lemi
5,030 ton/saat x 0,0125
kg/ton
0,062
kg/saat
5,030 ton/saat x
0,025kg/ton
0,125
kg/saat
Ykleme
lemi
5,030 ton/saat x 0,005
kg/ton
0,025
kg/saat
5,030 ton/saat x 0,01
kg/ton
0,05
kg/saat
Nakliye
lemi
1sefer/saatx 0,35 kg/km
x0.1 km x 2(gidi-dn)
0,07
kg/saat
1sefer/saatx0,7 kg/km x0.1
km x 2(gidi-dn)
0,14
kg/saat
Boaltma
lemi
5,030 ton/saat x 0,005
kg/ton
0,025
kg/saat
5,030 ton/saat x 0,01
kg/ton
0,05
kg/saat
Toplam
0,182
kg/saat
Toplam
0,365
kg/saat

Reglatr alannda gerekletirilecek hafriyat ilemleri srasnda malzemenin
sklmesinden, kamyonlara boaltlmasndan, kamyonlarn nakliyesinden, malzemenin
boaltlmasndan kaynakl toz emisyonu miktar Tablo 80.de verilmitir.

Yaplan toz emisyonu hesaplama neticesinde kontroll durumda 0,182 kg/saat,
kontrolsz durumda ise 0,365 kg/saat olup 03.07.2009 tarih ve 27277sayl Resmi
Gazete'de yaymlanarak yrrle girmi olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi
Gazetede deiiklii yaymlanan Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii
ve 2/11/1986 tarih ve 19269 sayl Hava Kalitesinin Korunmas Ynetmeliindeki 1
kg/saat snrnn altnda kaldndan tr toz modellemesi yaplmasna gerek
duyulmamtr.

2. letim Tneli

letim Tneli alannda arazinin hazrlanmas aamasnda toplam 39.360 m
3
kaz
yaplacaktr. 39.360 m
3
malzemenin tamam beton agregas ve mcr olarak kullanlmas

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

200/398
amacyla reglatr alan yaknnda kurulmas planlanan antiye Sahas ierisinde
konumlandrlacak Krma-Eleme Tesisine sevk edilecektir. letim tnelinde yaplacak
hafriyat ilemleri tnel ierisinde kapal alanda olacandan toz oluumu
beklenmemektedir. Ancak karlacak malzemelerin Krma-Eleme Tesisine sevkinden
kaynakl toz oluumu sz konusu olacaktr.

letim Tnelinde kaz almalarnn 15 ay srecei ngrlmtr. Malzeme
3
tr. Bu durumda iletim tnelinde yaplacak hafriyat
miktar aada verilmitir.

3
x 2 ton/m
3



Toplam sefer says (19 ay) = 78.720 ton/ 20ton/sefer = 3.936 sefer
Saatlik sefer says = 3.936/3120 = 1,2 sefer/saat = ~2 sefer/saat
Tama mesafesi = 150 m (tnel azlarndan yaklak alnmtr)
.

Tablo 81. letim Tnelinden Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
Toz
Kayna
Kontroll Durum
Kontroll
Durum
Kontrolsz Durum
Kontrolsz
Durum
Krma-
Eleme
Tesisine
Nakliyesi
2 sefer/saat x 0,35 kg/km
x 0.15 km x 2(gidi-
dn)
0,21
kg/saat
2 sefer/saat x 0,7 kg/km x
0.15 km x 2(gidi-dn)
0,42 kg/saat
Boaltman
lemi
25,21 ton/saat x 0,005
kg/ton
0,126
kg/saat
25,21 ton/saat x 0,01
kg/ton
0,25 kg/saat
Toplam
0,336
kg/saat
Toplam 0,67 kg/saat

letim Tnelinde gerekletirilecek hafriyat ilemleri srasnda malzemenin
nakliyesinden ve malzemenin boaltlmasndan kaynakl toz emisyonu miktar Tablo
81.de verilmitir.

kg/saat snrnn altnda kaldndan tr toz modellemesi yaplmasna gerek
duyulmamtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

201/398
3. Ykleme Havuzu

Ykleme Havuzu arazisinin hazrlanmas aamasnda toplam 1500 m
3
kaz
yaplacaktr. 1500 m
3
lk kaznn 400 m
3
ykleme havuzu kapsamnda dolgu olarak
kullanlacak. Geriye kalan 1.100 m
3
malzemenin tamam Kaz Fazlas Malzeme Dkm
Alanna edilecektir. Bu nedenle kaz, ykleme, nakliye ve boaltmadan kaynakl toz
emisyonu oluacaktr.

Ykleme Havuzu alannda kaz almalarnn 2 ay srecei ngrlmtr.
Malzeme younluu ortalama yaklak 2 ton/ m
3
tr. Bu durumda ykleme havuzu
sahasnda yaplacak hafriyat miktar aada verilmitir.

3
x 2 ton/m
3



Toplam alma sresi = 416 saat
Saatlik sefer says = 110/416 = 0,26 sefer/saat = ~1sefer/saat
Tama mesafesi = 15 km (yaklak alnmtr)
.

Tablo 82. Ykleme Havuzunda Yaplacak Hafriyattan Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
Toz
Kayna
Kontroll Durum
Kontroll
Durum
Kontrolsz Durum Kontrolsz Durum
Kaz
lemi
5,28 ton/saatx0,0125
kg/ton
0,066
kg/saat
5,28 ton/saat x0,025kg/ton 0,132 kg/saat
Ykleme
lemi
5,28 ton/saat x0,005
kg/ton
0,0264
kg/saat
5,28 ton/saat x0,01 kg/ton 0,052 kg/saat
Nakliye
lemi
1sefer/saat x0,35 kg / km
x15 kmx2(gidi-dn)
10,5
kg/saat
1 sefer/saatx0,7 kg / km
x15 kmx2(gidi-dn)
21 kg/saat
Boaltma
lemi
kg/ton
0,0264
kg/saat
Toplam
10,61
kg/saat
Toplam 21,236 kg/saat

Ykleme Havuzu alannda gerekletirilecek hafriyat ilemleri srasnda
malzemenin sklmesinden, kamyonlara boaltlmasndan, kamyonlarn nakliyesinden ve
malzemenin boaltlmasndan kaynakl toz emisyonu miktar Tablo 82.de verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

202/398
kg/saat snrnn stnde kalmaktadr. Bu nedenle ynetmelik gerei kontrolsz
durumdaki 21,236 kg/saat iin toz dalm modellemesi yaplmtr. Modellemede
Gaussian Dispersiyon Modeli kullanlmtr.

Gaussian Dispersiyon Modeli

Bu modelde aadaki kabuller yaplmtr;

Bulut dalm yatayda ve deyde Gauss dalmna sahiptir. o
y
ve o
z
bulut
konsantrasyon dalmnn standart sapmalardr.
U bulutu etkileyen ortalama rzgar hzdr.
Q niform kirletici emisyon debisidir.
Toplam yansma yer yzeyinde oluur. Yer yzeyinde depolama veya bu yzeyle
reaksiyon sz konusu deildir.
Her yerde trblans ayndr.
Bulutun getii tabakalarda rzgar hz sabit ve rzgar yn deimez
o
y
ve o
z
kaynaktan uzakln

bir fonksiyonudur.
Kullanlan normal birimler:

Konsantrasyon :g/m
3

Ktlesel debi(Q) :g/sn
Rzgar hz(u) :m/sn

o
y
, o
z
, h ve koordinatlar metredir.
U
h
Deerinin Hesaplanmas:
U
h
= U
R
(h/z
a
)M (Forml IV)

M deerleri iin aadaki Tablo 83. esas alnr.

Tablo 83. Yaylma Snflarna Gre M Deerleri
Yaylma Snf M
A (ok kararsz) 0,09
B (Kararsz) 0,20
C/I (Ntral) 0,22
C/II (Ntral) 0,28
D (Kararl) 0,37
E (ok kararl) 0,42

h: 10 m (Aralarn hareketi srasnda tozun kabilecei ykseklik)
z
a
: 30 m (Anemometrenin zeminden ykseklii)

Tozun dalm modellemesinde; havada asl partikllerin hesabnda Forml-II,
ken toz miktar hesabnda ise Forml-III kullanlmtr. Modelleme almasnda sahaya
en yakn meteoroloji istasyonu olan Artvin Meteoroloji stasyonunda kaydedilen Uzun
Yllar Meteoroloji Blteninden yararlanlmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

203/398
Tablo 84. Rzgar Verilerini Snflanmas

N

N
N
E

N
E

E
N
E

E

E
S
E

S
E

S
S
E

S

S
S
W

S
W

W
S
W

W

W
N
W

N
W

N
N
W

Ua 0,95 0,96 0,93 1,0 1,0 1,2 1,2 1,1 0,93 1,0 1,2 1,6 2,0 2,2 2,0 1,7
Ur 3,0 4,5 1,5 2,0 1,0 1,5 1,5 2,0 3,0 3,0 3,0 3,0 1,0 1,5 1,5 3,0
Uh 2,5 3,7 1,2 1,7 0,8 1,2 1,2 1,7 2,5 2,5 2,5 2,5 0,8 1,2 1,2 2,5

ken toz miktar hesabnda ise Forml-III kullanlmtr.

Forml II Havada asl partikller iin;

Forml III ken Toz Miktar iin:

d (x,y) = 28800 V
d
i C
i
(x,y,0)
i=1

Hafriyat srasnda srekli olarak meydana gelen toplam toz miktar 21,236 kg/saattir.
Ancak toplam tozun %80ini 10 .dan byk partikller, %20sini ise 10 .dan kk
partikller oluturmaktadr (Kaynak: Mezzinolu A., D.E.., 1997).

Havada Asl Partikller iin (10 .dan kk partikller):
Q= 4,24 kg/saat
h = 10 m
z = 10 m
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr.

Bu veriler dorultusunda aadaki tabloda eitli uzaklklar iin C(x,y,z) deerleri
hesaplanmtr.

Tablo 85. Havada Asl Partikllerin Dalm (g/m3) (Ykleme Havuzu Alan)
Mesafe N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW
100
9,6 9,6 9,6 9,6 9,6 9,6 9,6 9,6 9,6 9,6 9,6 13,8 16,4 16,4 16,4 13,8
200
1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 2,0 2,6 2,6 2,6 2,0
300
0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,6 0,9 0,9 0,9 0,6
500
0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2
900
0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1000
0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1500
0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500
0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

204/398
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000
C Havada Asl Partikller gr/m3

ekil 21. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (Ykleme Havuzu Alan)

ken Toz Miktar iin (10 .dan byk partikller):
Q= 16,98 kg/saat
h = 10 m
z = 2
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr.

Bu veriler dorultusunda aadaki tabloda eitli uzaklklar iin di deerleri
hesaplanmtr.

Tablo 86. ken Tozlarn Dalm (mg/m2.saat) (Ykleme Havuzu Alan)
100 12,7 12,7 12,7 12,7 12,7 12,7 12,7 12,7 12,7 12,7 12,7 41,6 80,5 80,5 80,5 41,6
200 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 2,7 6,2 6,2 6,2 2,7
300 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,6 1,4 1,4 1,4 0,6
500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 0,2 0,2 0,1
900 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

205/398
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000
C KEN TOZLAR HESABI mg/m2-gn

ekil 22. ken Partikllerin Dalm Grafii (Ykleme Havuzu Alan)

Yaplan hava modellemesi almas ile faaliyet alannn 100 metreden 2500 metre
tesine kadar farkl rzgar ynleri iin alma sresi boyunca evresinde meydana
getirecei partikl konsantrasyonu hesaplanmtr. Modelleme sonucu elde edilen
deerler 03.07.2009 tarih ve 27277sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle girmi
olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede deiiklii yaymlanan Sanayi
Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Tablo 2.2. de belirtilen ve verilen uzun
(UVS) ve ksa (KVS) vadeli snr deerlerle karlatrlmtr. 03.07.2009 tarih ve 27277
sayl Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii EK-2 Tesislerin Hava
Kirlenmesine Katk Deerlerinin Hesaplanmas ve Hava Kalitesi lmnde Tesis Etki
Alannda Bu Ynetmelik EK-2 Tablo 2.2.de yer alan Hava Kalitesi Snr Deerlerinin
Salanmas Gerekir denilmektedir. Buna gre sz konusu proje iin yaplan
modellemede 2011 ve 2012 yllar iin asl ve ken toz KVS ve UVS deerlerine ulalan
mesafeler aadaki tablolarda verilmektedir. Hesaplamalardan da grld zere
oluacak toz emisyonlar ve yerleime olan mesafe tablodaki snr deerleri
salamaktadr.

Tablo 87. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (Ykleme Havuzu Alan in)
Havada Asl Partikl Madde
(PM 10) g/m
3

2011
KVS 180
UVS 96
100 metre
2012
KVS 140
UVS 78
100 metre
ken toz mg/m
2
/gn
2011
KVS 494
UVS 266
100 metre
2012
KVS 442
UVS 238
100 metre

Tablo 88. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (Ykleme Havuzu Alan in)
Birim En Yakn Yerleim Yeri Mn. Max.
PM10 g/m
3
1250 m mesafede bulunan
Kamilet Vadisi
~0,0 g/m
3
~0,0 g/m
3

ken Toz mg/m
2
/gn 1250 m mesafede bulunan
Kamilet Vadisi
~0,0mg/m
2
.saat ~0,0mg/m
2
.saat

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

206/398
Modellemede ncelikle en kt koullar dnlerek hesaplamalar yaplmtr. Bu
deerler sonuta bir matematiksel hesaplama sonucu olup modellemede kullanlan
parametrelere ve nceden varsaymlara dayal olarak yaplmaktadr. Dolaysyla rzgarn
ynndeki herhangi bir deime modelleme iin setiimiz bulutun kararllk snf ve
bununla beraber dikey ynde tablodan alnan sabit deerleri, rzgar hzndaki deime,
ya miktar vb. yaplan konsantrasyon hesabn deitirecektir. Blgenin meteorolojik
verilerinin sabit olduu varsaylmtr.

Ykleme Havuzu Alannda yaplacak hafriyat ilemleri iin Ynetmelikte belirtilen tesis etki
alannda uzun vadeli, ksa vadeli snr deerler ve kademeli azaltm tablosunda belirtilen
hedef yl uygulamasna uyulacaktr.


Cebri Boru ve Santral Binas alannda arazinin hazrlanmas aamasnda toplam
27.070 m
3
kaz yaplacaktr. 27.070 m
3
malzemenin tamam Kaz Fazlas Malzeme
Dkm Alanna sevk edilecektir. Bu nedenle kaz, ykleme, nakliye ve boaltmadan toz
emisyonu oluacaktr.

Cebri Boru ve Santral Binas alannda kaz almalarnn 4 ay srecei
ngrlmtr. Malzeme younluu ortalama yaklak 2 ton/ m
3
tr. Bu durumda reglatr
sahasnda yaplacak hafriyat miktar aada verilmitir.

3
x 2 ton/m
3

Saatlik hafriyat miktar = 65 ton/saat


Toplam sefer says (3 ay) = 54.140 ton/ 20ton/sefer = 2.707sefer
Saatlik sefer says = 2.707/832 = 3,25sefer/saat = ~4sefer/saat
Tama mesafesi = 7,5 km (yaklak alnmtr)
.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

207/398
Tablo 89. Cebri Boru ve Santral Binas Alannda Yaplacak Hafriyattan Kaynakl Oluacak Emisyon
Miktar
Toz
Kayna
Kontroll Durum
Kontroll
Durum
Kontrolsz Durum
Kontrolsz
Durum
Kaz
lemi
65 ton/saat x0,0125 kg/ton
0,8125
kg/saat
65 ton/saat x0,025kg/ton 1,625 kg/saat
Ykleme
lemi
0,325
kg/saat
65 ton/saat tx0,01 kg/ton 0,65 kg/saat
Nakliye
lemi
4sefer/saatx0,35 kg / km x
7,5 km x 2(gidi-dn)
21
kg/saat
4 sefer/saat x0,7 kg / km
x7,5 x 2(gidi-dn)
42 kg/saat
Boaltma
lemi
0,325
kg/saat
65 ton/saat x0,01 kg/ton 0,65 kg/saat
Toplam
22,462
kg/saat

Cebri Boru ve Santral Binas alannda gerekletirilecek hafriyat ilemleri srasnda
malzemenin sklmesinden, kamyonlara boaltlmasndan, kamyonlarn nakliyesinden,
malzemenin boaltlmasndan kaynakl oluacak toz emisyon miktar Tablo 89.da
verilmitir.


M deeri iin Tablo 83. deerleri esas alnmtr.

z
a



Q= 8,985 kg/saat
h = 10 m
z = 10 m
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr.

hesaplanmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

208/398
Tablo 90. Havada Asl Partikllerin Dalm (g/m3) (Cebri Boru ve Santral Binas in)
100 20,4 20,4 20,4 20,4 20,4 20,4 20,4 20,4 20,4 20,4 20,4 29,3 34,8 34,8 34,8 29,3
200 2,6 2,6 2,6 2,6 2,6 2,6 2,6 2,6 2,6 2,6 2,6 4,3 5,6 5,6 5,6 4,3
300 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 1,4 1,9 1,9 1,9 1,4
500 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,3 0,5 0,5 0,5 0,3
900 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1
1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0
1500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000

ekil 23. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (Cebri Boru ve Santral Binas in)

Q= 35,94 kg/saat
h = 10 m
z = 2
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr.

hesaplanmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

209/398
Tablo 91. ken Tozlarn Dalm (mg/m2.saat) (Cebri Boru ve Santral Binas in)
100 26,9 26,9 26,9 26,9 26,9 26,9 26,9 26,9 26,9 26,9 26,9 88,1 170,3 170,3 170,3 88,1
200 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 5,6 13,2 13,2 13,2 5,6
300 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 1,2 3,1 3,1 3,1 1,2
500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,5 0,5 0,5 0,2
900 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0
1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000

ekil 24. ken Partikllerin Dalm Grafii (Cebri Boru ve Santral Binas in)

salamaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

210/398
Tablo 92. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (Cebri Boru ve Santral Binas
in)

(PM 10) g/m
3

2011
KVS 180
UVS 96
100 metre
2012
KVS 140
UVS 78
100 metre
ken toz mg/m
2
/gn
2011
KVS 494
UVS 266
100 metre
2012
KVS 442
UVS 238
100 metre

Tablo 93. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (Cebri Boru ve Santral Binas in)
PM10 g/m
3
Kamilet Mezras
~2,6 g/m
3
~5,6 g/m
3

ken Toz mg/m
2
Kamilet Mezras
~1,2 mg/m
2
.saat ~13,2
mg/m
2
.saat


cebri boru ve santral binas alannda yaplacak hafriyat ilemleri iin Ynetmelikte
belirtilen tesis etki alannda uzun vadeli, ksa vadeli snr deerler ve kademeli azaltm
tablosunda belirtilen hedef yl uygulamasna uyulacaktr.


santral alanna ulam salamak amacyla mevcut yol bulunmakta olup; santral alanndan
reglatr alanna ulam salamak amacyla ise yaklak 6 kmlik bir yol almas
yaplacaktr. Sz konusu reglatr alan ulam yolu iin yaklak 36.500 m
3
lk hafriyat
yaplacak olup; 36.500 m
3
hafriyatn 18.000 m
3
eimi salamak amacyla kendi
bnyesinde dolgu olarak 10.800 m
3
ise Krma-Eleme Tesisine sevk edilerek mcra
evrilerek tekrar yol kaplamasnda kullanlacaktr. Geriye kalan 7.700 m
3
hafriyat
malzemesi ise Kaz Fazlas Malzeme Dkm alanna sevk edilecektir.

Reglatr alan ulam yolu almasndan kaynakl toz oluumu; malzemenin
kazlmasndan, malzemenin yklenmesinden, boaltlmasndan ve nakliyesinden kaynakl
olacaktr.

Reglatr alan ulam yolu almalarnn 5 ay srecei ngrlmtr. Malzeme
3
tr. Bu durumda reglatr alan ulam yolu
almalarnda yaplacak hafriyat miktar aada verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

211/398
Krma-Eleme Tesisine Sevkiyattan Kaynakl

3
x 2 ton/m
3



Toplam sefer says (3 ay) = 21.600 ton/ 20ton/sefer = 1080sefer
Tama mesafesi = 4 km (ortalama alnmtr)
.

Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alanna Sevkiyattan Kaynakl

3
x 2 ton/m
3



.

Tablo 94. Reglatr Alan Ulam Yolu almasndan Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
Toz
Kayna
Kontroll Durum
Kontroll
Durum
Kontrolsz Durum Kontrolsz Durum
Kaz
lemi
20,76ton/saatx0,0125
kg/ton
0,259
kg/saat
20,76ton/saat
x0,025kg/ton
0,519 kg/saat
Ykleme
lemi
20,76ton/saatx0,005
kg/ton
0,103kg/saat
20,76ton/saatx0,01
kg/ton
0,207 kg/saat
Nakliye
lemi
2 sefer/saatx0,35 kg /
km x 4 km x 2(gidi-
dn)
5,6
kg/saat
km x 4 km x 2(gidi-
dn)
11,2 kg/saat
Boaltma
lemi
20,76ton/saatx0,005
kg/ton
0,103
kg/saat
kg/ton
0,207 kg/saat
Kaz
lemi
kg/ton
0,185
kg/saat
14,80ton/saat
x0,025kg/ton
0,37 kg/saat

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

212/398
Ykleme
lemi
14,80ton/saatx0,005
kg/ton
0,074
kg/saat
14,80ton/saat tx0,01
kg/ton
0,148 kg/saat
Nakliye
lemi
km x 10 km x 2(gidi-
dn)
7
kg/saat
km x 10 km x 2(gidi-
dn)
14 kg/saat
Boaltma
lemi
14,80ton/saatx0,005
kg/ton
0,074
kg/saat
kg/ton
0,148 kg/saat
Toplam
13,398
kg/saat

Reglatr alan ulam yolu almas kapsamnda gerekletirilecek hafriyat
ilemleri srasnda malzemenin sklmesinden, kamyonlara boaltlmasndan,
kamyonlarn nakliyesinden, malzemenin boaltlmasndan kaynakl oluacak toz emisyon
miktar Tablo 94.de verilmitir.



z
a



Q= 5,419 kg/saat
h = 10 m
z = 10 m
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr. Bu veriler dorultusunda aadaki tabloda eitli
uzaklklar iin C(x,y,z) deerleri hesaplanmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

213/398
Tablo 95. Havada Asl Partikllerin Dalm (g/m3) (Reglatr Alan Ulam Yolu in)
100 12,3 12,3 12,3 12,3 12,3 12,3 12,3 12,3 12,3 12,3 12,3 17,7 21,0 21,0 21,0 17,7
200 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 2,6 3,4 3,4 3,4 2,6
300 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,8 1,1 1,1 1,1 0,8
500 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,3 0,3 0,3 0,2
900 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0
1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000

ekil 25. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (Reglatr Alan Ulam Yolu in)

Q= 21,679 kg/saat
h = 10 m
z = 2
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr.

hesaplanmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

214/398
Tablo 96. ken Tozlarn Dalm (mg/m2.saat) (Reglatr Alan Ulam Yolu in)
100 16,3 16,3 16,3 16,3 16,3 16,3 16,3 16,3 16,3 16,3 16,3 53,1 102,8 102,8 102,8 53,1
200 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 3,4 8,0 8,0 8,0 3,4
300 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,7 1,8 1,8 1,8 0,7
500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,3 0,3 0,3 0,1
900 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

0,0
20,0
40,0
60,0
80,0
100,0
120,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000

ekil 26. ken Partikllerin Dalm Grafii (Reglatr Alan Ulam Yolu in)

salamaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

215/398
Tablo 97. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (Reglatr Alan Ulam Yolu
in)

(PM 10) g/m
3

2011
KVS 180
UVS 96
100 metre
2012
KVS 140
UVS 78
100 metre
ken toz mg/m
2
/gn
2011
KVS 494
UVS 266
100 metre
2012
KVS 442
UVS 238
100 metre

Tablo 98. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (Reglatr Alan Ulam Yolu in)
PM10 g/m
3
Kamilet Mezras
~1,5 g/m
3
~3,4 g/m
3

ken Toz mg/m
2
Kamilet Mezras
~0,8mg/m
2
.saat ~8,0mg/m
2
.saat


reglatr alan ulam yolu kapsamnda yaplacak hafriyat ilemleri iin Ynetmelikte


santral alanna ulam salamak amacyla mevcut yol bulunmakta olup; santral alanndan
reglatr alanna ulam salamak amacyla ise yaklak 6 kmlik bir yol almas
yaplacaktr. Ayrca proje kapsamnda ina edilecek ykleme havuzuna ulam salamak
amacyla ise de yaklak 5 kmlik yol almas yaplacaktr. Sz konusu ykleme havuzu
ulam yolu iin yaklak 30.250 m
3
lk hafriyat yaplacak olup; 30.250 m
3
hafriyatn
15.000 m
3
eimi salamak amacyla kendi bnyesinde dolgu olarak 9.000 m
3
ise
Krma-Eleme Tesisine sevk edilerek mcra evrilerek tekrar yol kaplamasnda
kullanlacaktr. Geriye kalan 6.250 m
3
hafriyat malzemesi ise Kaz Fazlas Malzeme
Dkm alanna sevk edilecektir.

Ykleme havuzu ulam yolu almasndan kaynakl toz oluumu; malzemenin
kazlmasndan, malzemenin yklenmesinden, boaltlmasndan ve nakliyesinden kaynakl
olacaktr.

Ykleme havuzu ulam yolu almalarnn 4 ay srecei ngrlmtr.
Malzeme younluu ortalama yaklak 2 ton/ m
3
tr. Bu durumda reglatr alan ulam
yolu almalarnda yaplacak hafriyat miktar aada verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

216/398
3
x 2 ton/m
3



Toplam sefer says (3 ay) = 18.000 ton/ 20ton/sefer = 900sefer
Tama mesafesi = 6,5 km (ortalama alnmtr)
.


3
x 2 ton/m
3



.

Tablo 99. Ykleme Havuzu Ulam Yolu almasndan Kaynakl Oluacak Emisyon Miktar
Toz
Kayna
Kontroll Durum
Kontroll
Durum
Kontrolsz Durum
Kontrolsz
Durum
Kaz
lemi
kg/ton
0,27 kg/saat 21,63ton/saat x0,025kg/ton 0,54 kg/saat
Ykleme
lemi
21,63ton/saatx0,005 kg/ton
0,108
kg/saat
21,63ton/saat tx0,01 kg/ton 0,216 kg/saat
Nakliye
lemi
2 sefer/saatx0,35 kg / km x
6,5 km x 2(gidi-dn)
9,1
kg/saat
6,5 km x 2(gidi-dn)
18,2 kg/saat
Boaltma
lemi
0,108
kg/saat
Kaz
lemi
kg/ton
0,187
kg/saat
15,02ton/saat x0,025kg/ton 0,375 kg/saat
Ykleme
lemi
0,075
kg/saat
15,02ton/saat tx0,01 kg/ton 0,15 kg/saat

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

217/398
Nakliye
lemi
10 km x 2(gidi-dn)
7
kg/saat
10 km x 2(gidi-dn)
14 kg/saat
Boaltma
lemi
0,075
kg/saat
Toplam
16,923
kg/saat

Ykleme havuzu ulam yolu almas kapsamnda gerekletirilecek hafriyat
ilemleri srasnda malzemenin sklmesinden, kamyonlara boaltlmasndan,
kamyonlarn nakliyesinden, malzemenin boaltlmasndan kaynakl oluacak toz emisyon
miktar Tablo 99.da verilmitir.



z
a



Q= 6,76 kg/saat
h = 10 m
z = 10 m
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr.

hesaplanmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

218/398
Tablo 100. Havada Asl Partikllerin Dalm (g/m3) (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)
100 15,4 15,4 15,4 15,4 15,4 15,4 15,4 15,4 15,4 15,4 15,4 22,1 26,2 26,2 26,2 22,1
200 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 3,2 4,2 4,2 4,2 3,2
300 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 1,0 1,4 1,4 1,4 1,0
500 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,4 0,4 0,4 0,2
900 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0
1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0
1500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000

ekil 27. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)

Q= 27,07 kg/saat
h = 10 m
z = 2
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr.

hesaplanmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

219/398
Tablo 101. ken Tozlarn Dalm (mg/m2.saat) (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)
100 20,3 20,3 20,3 20,3 20,3 20,3 20,3 20,3 20,3 20,3 20,3 66,3 128,3 128,3 128,3 66,3
200 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 4,2 9,9 9,9 9,9 4,2
300 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,9 2,3 2,3 2,3 0,9
500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,4 0,4 0,4 0,1
900 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

0,0
20,0
40,0
60,0
80,0
100,0
120,0
140,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000

ekil 28. ken Partikllerin Dalm Grafii (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)

salamaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

220/398
Tablo 102. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (Ykleme Havuzu Ulam
Yolu in)

(PM 10) g/m
3

2011
KVS 180
UVS 96
100 metre
2012
KVS 140
UVS 78
100 metre
ken toz mg/m
2
/gn
2011
KVS 494
UVS 266
100 metre
2012
KVS 442
UVS 238
100 metre

Tablo 103. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (Ykleme Havuzu Ulam Yolu in)
PM10 g/m
3
Kamilet Mezras
~0,0 g/m
3
~0,1 g/m
3

ken Toz mg/m
2
Kamilet Mezras
~0,0mg/m
2
.saat ~0,0mg/m
2
.saat


Ykleme havuzu ulam yolu kapsamnda yaplacak hafriyat ilemleri iin Ynetmelikte

7. antiye Sahas

antiye Sahas ierisinde kurulacak Krma-Eleme Tesisi ile ilgili geni kapsaml
bilgi Blm V.1.6.da, Har nitesi Tesisi ile ilgili olarak geni kapsaml bilgi ise Blm
V.1.7.de verilmitir.

Kurulmas planlanan Krma-Eleme Tesisinin kapasitesi 60 ton/saat, Har nitesi
Tesisinin ise 30 m
3
/saat olarak belirlenmitir.

Kurulmas planlanan Har nitesi Tesislerinde en sk kullanlan reeteye gre 1 m
3

beton retebilmek iin 300 kg imento, 1950 kg mcr(kum+akl) ve 125 kg su
kullanlacaktr.

Dolays ile saatte 30 m
3
beton retimi iin 58,5(30x1,95 ton)ton mcra ihtiya
duyulmaktadr. Ayrca proje kapsamnda saatte retilecek 30 m
3
beton 10 m
3
kapasiteli
transmikserler ile tanacandan saatte 3 sefer yaplacaktr.

antiye Sahas ierisindeki toz oluumu; depolama alanndan alnacak
malzemenin Krma-Eleme tesisi bunkerine boaltmasndan, krlp elenmesinden, daha
sonrasnda malzemenin Har nitesi Tesisinde bunkerlere boaltlmas esnasnda ve
transmikserleri betonu tamas esnasnda olumaktadr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

221/398
Har nitesinde retilecek beton malzemesi projenin inaat aamasnda
kullanlacandan tr nakliye iin ortalama mesafe 7 km kabul edilmitir.

Tablo 104. antiye Sahasndan Kaynakl Oluacak Emiyon Miktar
Toz
Kayna
Kontroll Durum
Kontroll
Durum
Kontrolsz Durum
Kontrolsz
Durum
Boaltma
lemi
(Bunkere)
60 ton/saat x0,005
kg/ton
0,3
kg/saat
60 kg/saat x0,01 kg/ton 0,6 kg/saat
Birincil
Krc
60 ton/saatx0,0243
kg/ton
1,458
kg/saat
60 kg/saatx0,243kg/ton 14,58 kg/saat
kincil Krc
60 ton/saatx0,0585
kg/ton
3,51
kg/saat
Elek Serisi 60 ton/saatx0,005 kg/ton
0,3
kg/saat
Silodan
Kamyona
Boaltma
60 ton/saatx0,005 kg/ton
0,3
kg/saat
Kamyondan
Beton
bunkerine
boaltma
58,5 ton/saatx0,005
kg/ton
0,2925
kg/saat
58,5 kg/saatx0,01kg/ton 0,585 kg/saat
Nakliye
3sefer/saatx0,35 kg / km
x7kmx2(gidi-dn)
14,7
kg/saat
3sefer/saatx0,7 kg / km
x7x2(gidi-dn)
29,4 kg/saat
Toplam
20,86
kg/saat

antiye Sahasndan kaynakl oluacak toz emisyon miktar Tablo 104.de
verilmitir.

durumdaki 81,46 kg/saat iin toz dalm modellemesi yaplmtr. Modellemede Gaussian
Dispersiyon Modeli kullanlmtr.


z
a


antiye Sahasnda meydana gelen toplam toz miktar 81,46 kg/saattir. Ancak
toplam tozun %80ini 10 .dan byk partikller, %20sini ise 10 .dan kk partikller
oluturmaktadr (Kaynak: Mezzinolu A., D.E.., 1997).


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

222/398
Q= 16,29 kg/saat
h = 10 m
z = 10 m
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr. Bu veriler dorultusunda aadaki tabloda eitli
uzaklklar iin C(x,y,z) deerleri hesaplanmtr.

Tablo 105. Havada Asl Partikllerin Dalm (g/m3) (antiye Sahas in)
100 37,0 37,0 37,0 37,0 37,0 37,0 37,0 37,0 37,0 37,0 37,0 53,2 63,0 63,0 63,0 53,2
200 4,6 4,6 4,6 4,6 4,6 4,6 4,6 4,6 4,6 4,6 4,6 7,8 10,2 10,2 10,2 7,8
300 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,6 0,9 0,9 0,9 0,6
500 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,3 0,3 0,3 0,2
900 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1
1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000

ekil 29. Havada Asl Partikllerin Dalm Grafii (antiye Sahas in)

Q= 65,168 kg/saat
h = 10 m
z = 2
V
di
= 0,07 m/sn alnmtr.

hesaplanmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

223/398
Tablo 106. ken Tozlarn Dalm (mg/m2.saat) (antiye Sahas in)
100 48,9 48,9 48,9 48,9 48,9 48,9 48,9 48,9 48,9 48,9 48,9 159,7 308,9 308,9 308,9 159,7
200 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 2,3 10,2 23,9 23,9 23,9 10,2
300 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,3 0,9 0,9 0,9 0,3
500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 0,2 0,2 0,1
900 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0
1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
1500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
2500 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

0,0
50,0
100,0
150,0
200,0
250,0
300,0
350,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
100
200
500
750
1000
1500
2000

ekil 30. ken Partikllerin Dalm Grafii (antiye Sahas in)

salamaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

224/398
Tablo 107. Proje Kapsamnda UVS ve KVS Deerlerine Ulalan Mesafeler (antiye Sahas in)

(PM 10) g/m
3

2011
KVS 180
UVS 96
100 metre
2012
KVS 140
UVS 78
100 metre
ken toz mg/m
2
/gn
2011
KVS 494
UVS 266
100 metre
2012
KVS 442
UVS 238
100 metre

Tablo 108. En Yakn Yerleime Gre Deerleri (antiye Sahas in)
PM10 g/m
3
4.350 m mesafede bulunan
Kamilet Mezras
~0,0 g/m
3
~0,0 g/m
3

ken Toz mg/m
2
/gn 4.350 m mesafede bulunan
Kamilet Mezras
~0,0mg/m
2
.saat ~0,0mg/m
2
.saat


antiye Sahas ierisinde almas planlanan har nitesi tesisi ve krma-eleme
tesislerinde yaplacak ilemlerden kaynakl oluacak toz emisyonu ile ilgili Ynetmelikte

V.1.9. Zemin Emniyeti ve Su Kaa Olmamas iin Yaplacak lemler,

Sahann hazrlanmas ve kaz ilerinde zemin gvenliinin salanmas, zemin
emniyeti asndan nemli yer tutmaktadr. Zemin gvenlii faaliyetleri; proje sresince
yeni yollarn yapm ve mevcut yollarn iyiletirilmesi srasnda ve yaplacak nitelerin
inaatlar srasnda gerekletirilecektir.

Yl boyunca, sz konusu nitelere ulam salanabilmelidir. Ancak yal
dnemlerde yrenin kaba ve dik toporafyaya sahip olduu blgelerinde toprak kayma ve
heyelan riski olabileceinden dolay ulam salanamaz hale gelebilir. Ulam
gzergahnn getii blgelerde bu olumsuz durumu engellemek amacyla heyelan riski
tayan blgelerde ta duvar veya istinat duvar rlmesi planlanmaktadr.

En kt hava artlarnda bile inaat faaliyetlerinden kaynaklanan trafik younluuna
cevap verebilmek iin, bilinen tm inaat mhendislii teknikleri uygulanacak, istinat
duvarlar, drenaj kanallar, erozyon alanlarnda asfalt ve ta blokaj uygulamalar gerektii
yerlerde yaplarak yollarda youn yamurlarda bile ilerlik salanmaya allacaktr.
Periyodik bakm program tm inaat sresince uygulanacaktr. Hizmet mrlerini uzun
tutmak iin yeni yaplacak yollarn gevek zeminler yerine, sert kaya zeminlerde
yaplmasna dikkat edilecektir. Tnel kazma makineleri ve delme/patlatma yolu ile alacak

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

225/398
tnel inaatlarnda da zemin gvenlii nemli olduundan, gerekli etki azaltc nlemler
alnacaktr.

Reglatr ve kanal yaplarnda su kaann; kaliteli, anmaya kar dayankl boru
malzemesi kullanlarak, uygun boru ap seilerek, belirli aralklarla kontroller yaplarak
nlenmesi planlanmaktadr (Kurulu g optimizasyonu kapsamnda projenin debisi, buna
bal olarak kanal boyutlar, tnel ve cebri boru ap ile kurulu gcn optimizasyonu
yaplmtr).

V.1.10. Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan iin Gerekli Arazinin Temini Amacyla
Kesilecek Aalarn Tr ve Saylar, Kesilecek Aalarn Blgedeki Orman
Ekosistemi zerine Etkileri, Ortadan Kaldrlacak Tabii Bitki Trleri ve Ne Kadar
Alanda Bu lerin Yaplaca, Flora ve Fauna zerine Olabilecek Etkiler,

Talkaya-HES Projesi kapsamnda Kapistre Derenin bir kolu olan Ball Dere zerinde,
983.00 kodunda tesis edilecek Talkaya Reglatr; ak aa kesimde, akarsu
kysnda tesis edilecek bir hidroelektrik santrali, reglatrde toplanan suyu hidroelektrik
santraline iletmek amacyla yararlanlacak 3.824 metre uzunluunda, 3 m apnda bir
iletim tneli; tnel ile tanan suyun hidroelektrik santraline drlmeden nce tutulaca
bir ykleme havuzu ve buradaki suyun HESe drlmesinde kullanlacak, 750 metre
uzunlukta, 1,15 cm apnda bir cebri boru ile olduka snrl byklkteki bir antiye alan
bulunmaktadr.

inaat tekniiyle gerekletirilmesi byk nem tamaktadr. zellikle tnellerin giri ve
k noktalarnda gerekletirilecek aa kesimleri esnasnda olduka zenli olunacak,
mmkn olduunca az aa ve bitki kesilmesi salanacaktr. Bylelikle bu kesimlerdeki
sz konusu bitkisel formasyonda yaayan veya bu kesimlere gelmesi olas fauna
elemanlarnn etkilenme riskini de en aza indirebilecektir.


yarar getirecektir.

benzeri bitkiler ise tralanarak buradan uzaklatrlacaklardr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

226/398
Proje kapsamnda Ekolojik Deerlendirme Raporunda (Bkz. Ek-12) uzmanlarca
alanda yaplan incelemeler sonucu belirlenen aa trleri ve faaliyetin bu trlere ve flora-
faunaya etkileri aada verilmitir.

Proje sahasnn tamamna ynelik olarak Ekolojik Deerlendirme Raporunu
hazrlayan uzmanlar tarafndan gerekletirilmi olan gzlem ve incelemeler esnasnda
kular ve srngenler bata olmak zere baz karasal omurgal hayvan trlerinin bu bitki
formasyonunu ve bu formasyonun bulunduu kesimlerdeki habitatlar ok youn olmasa
da deiik ihtiyalarn karlamak amacyla kullanabildikleri belirlenmitir. Bu kesimlerdeki
aa ve al formlarnn kesilmesi srecinde bu kesimleri kullanan fauna bileenleriyle ilgili
olarak baz nlemlerin alnmas gerekecektir. Aksi durumda, yani herhangi bir nlem
alnmad durumda bu habitatlar kullanan yabanl formlarn zarar grme, yaralanma veya
lme riski gndeme gelecektir. Risk altnda bulunan yabanl formlar arasnda ulusal ve
uluslar aras koruma statlerine sahip trler bulunmaktadr. Nadir veya korunan trlere ait
bireylerin zarar grmesine ek olarak bu formlara zarar verilmesi ulusal lekli koruma
nlemleri dnda uluslar aras szlemelere de ters dmektedir. Bu durum lke baznda
deiik yaptrmlar gndeme getirebilecektir.


gerekletirilmesine zen gsterilecektir. Bu amala faaliyet alanna yakn evredeki ilgili
kii ve kurululardan uzman destei talep edilebilir denilmekte olup alanda raporda bahsi
geen ve aada verilen nlemler nda hareket edilecektir.

Yabanl formlarn bu kesimlerden uzaklatna emin olunduktan sonraki aama
geirilecek. plak elle dokunmakszn, dorudan gzle yaplacak kontrollerde kesilmi


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

227/398

santral binalarnn yer alaca kesimlerde gerekleecektir. Ball Dere zerinde, derenin
kysnda tesis edilecek kalc su toplama yaps, tnel, ykleme havuzu ve santral binas
daimi olarak bu kesimlerde kalacak beton yaplardr. Bu kesimde ekillendirilmi olan
antiye alan ise geici mahiyettedir.

Reglatr, Ball Dere zerinde beton zellikte, byke bir havuz eklinde olacaktr.
naat zemini olarak akarsu yata zerinde snrl byklkteki bir aklk seilmitir.
Reglatrn tesis edilecei kesimin akarsu kysnda kendiliinden meydana gelmi,
nispeten dz ve bitkisiz bir alandan seilmesiyle bu kesimlerde doal bitki rtsne,
zellikle de orman formasyonuna ve bu kesimlerden yararlanan fauna elemanlarna
verilebilecek zararlarn da nne geilmesi hedeflenmitir. Faaliyetle ilgili olarak
gerekletirilen saha almalarnda zeminde yaamakta olan baz kemirgen trleri
belirlenmitir. Bu trler habitat olarak genellikle orman alanlarn tercih etmektedirler. Bu
nedenle orman alanlar dnda, iki farkl noktada tesis edilmesi planlanan kalc beton
yaplarn inaat srecinde bu trlere bal bireylerin herhangi bir zarar grmesi
beklenmemektedir. Faaliyet kapsamnda ayrca santral yeri olarak seilen kesimde ok
yllk bitkilerin bulunmamas bitki rtsne verilebilecek zarar riskini de ortadan
kaldrmaktadr.

Proje ile ilgili Ek-18de verilen ED nceleme Deerlendirme Raporunda da
belirtildii gibi 145.000 m
2
lik alan Orman Arazisi vasfndadr. Sz konusu proje
kapsamnda aa adedi tespiti mmkn olmamakla beraber yaklak hektarda 100 adet
aa olduu dnlmtr. Buna gre proje sahasnda toplam yaklak 250 x 14,5 =
1450 aa kesilmesi planlanmaktadr.

Ayrca, projenin inaat aamalar balamadan nce gerekli dosyalar hazrlanarak
(aa rleve plan vb.) T.C. Orman ve Su leri Bakanl Orman Genel Mdrlnden
gerekli izinler alnacaktr. Bu aamada ncelikle arazi ve kadastro aratrmalar
gerekletirilecek, haritalar hazrlanacak kesin mlkiyet durumlar belirlenecektir. Bylelikle
projede kullanlacak orman alan miktar, kesilecek aa miktar ve aa trleri v.s. izin
aamasnda hazrlanacak 1/1000 lekli aa rleve planlar ile belirlenecektir.

Sz konusu proje kapsamnda mmkn mertebe aa kesiminden kanlacak ve
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) inaat aamasnda kacak
kaz fazlas malzeme Hat-Pek Beton naat Taah. Tic. Ltd. ti.ye ait 20061655 Ruhsat
nolu alann ierisinde yer alan pasa alanna sevk edilecek ve kesinlikle bu alan darsnda
baka bir alana pasa, atk veya herhangi bir malzeme dklmeyecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

228/398
V.1.11. naat lemleri Sresince Su Ortamnda, Dere Yatanda ve Proje Alannda
Mevcut Canl Trlerine (karasal ve sucul flora-fauna) Olabilecek Etkiler ve Hassas
Trlerin Ne ekilde Korunaca, Alnacak nlemler,

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesi kapsamnda,
Ball Dere zerindeki reglatr araclyla toplanan ve iletim tneli araclyla ykleme
retilecektir. Akarsu ak ynne gre aa kesimde na edilmesi planlanan HESin
nispeten geni ve kylar talarla kapl bir yatakta akmaktadr.

deerlendirilme ekli ok byk nem tamaktadr. Bu malzemenin kesinlikle akarsu
yatana boaltlmamas veya geliigzel doal ortamlara tasfiye edilmemesi
gerekmektedir. Eer herhangi bir ekilde, geici olarak bile depolanmas gerekiyorsa bu
alanlarn dikkatli bir ekilde seilmesi ve dkm srecinde srekli kontrol altnda
bulundurulmas hareketli fauna formlarnn zarar grebilme riskini ortadan kaldracaktr.

naat Srasnda oluacak evresel etkilerin flora-fauna zerinde oluturaca
durum ve alnacak nlemler Ek-15de Ekolojik Deerlendirme Raporunda uzmanlarca
belirlenen deerlendirmeler kaynak alnarak aada verilmitir.

yaam alanlarn kaybetmektedirler. Bu nedenle;

Yol almas veya geniletme almalar srecinde yabanl formlarn zarar
grmemesi iin dikkatli olunacak,
almalar ncesinde, esnasnda veya sonrasnda ortaya kabilecek canl
trleri zarar grmeden bu kesimlerden uzaklatrlacak,
almalar esnasnda ortaya kacak fazla malzeme geliigzel doal
ortamlara tasfiye edilmeyerek, krma-eleme tesis alan ierisinde inaat ve yol
yapm almalarnda kullanlmak zere geici olarak depolanacaktr.




TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

229/398





TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

230/398
Proje kapsamnda, iletim tneli, derivasyon kanal, reglatr alan ulam yolu,
ykleme havuzu ulam yolu, cebri boru, reglatr ve dier nitelerin kapsamnda
yaplacak syrma ve kaz almalar, krma-eleme, har nitesi ve tnel ii delme
patlatma ve ekipman almalar sonucunda; dolayl ve dolaysz yollardan bulankla yol
aarak derelerdeki sucul faunann yaamn ve su kalitesinin olumsuz etkileyecek ve
faaliyet alanndaki akarsu ve yan kollarnda srekli bulankla yol aabilen gereksiz
mdahalelerden kaynaklanabilecek durumlarn, sucul canllarn yaam ortamlarn ve su
kalitesini olumsuz etkilemeyecek ekilde bertaraf edilecek ve gerekli nemler alnacak
olup, dere yataklarn daraltacak malzeme dklmeyecektir. Suyun santralden dereye
braklmas ileminde yn ve ak hz da deitirilmeden reme ve istihsal yerlerine
zarar verilmemesi salanarak, konu ile ilgili tm kanun, ynetmelik ve mevzuatlara
uyulacaktr.

Faaliyet kapsamnda proje alannn ve etki alannn en az dzeyde etkilenmeleri
iin gerekli tm nlemler alnarak uzmanlarn belirttii tavsiyelere uyulacaktr.

V.1.12. Arazinin Hazrlanmas, naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla
Elden karlacak Tarm Alanlarnn Bykl, Bunlarn Arazi Kullanm Kabiliyetleri
ve Tarm rn Trleri,

Proje alannn tamam orman arazisidir. Blgenin engebeli ve derin vadilere sahip
topografik yaps nedeniyle tarma elverili alan bulunmamakta olup, uzmanlarca
hazrlanan Su Kullanm Hakk Raporunda da Ball Deresi sularndan tarm amal
yararlanlmad belirtilmitir. Dolaysyla projenin tarm alanlarna inaat ve iletme
aamasnda herhangi bir etkisi olmayacaktr.

Sz konusu proje kapsamnda proje alannda uzmanlarca yaplan almalar
neticesinde hazrlanan ve DS Blge Mdrl tarafndan onaylanan Su Kullanm Hakk
Raporu ve yine uzmanlar tarafndan hazrlanan Ekolojik Deerlendirme Raporu eklerde
verilmitir. Dolays ile proje kapsamnda reglatr yaps ile evrilen sular santral
binasnda enerjisi alndktan sonra tekrar Ball deresine braklmakta ve santral yapsndan
sonra dere suyu normal debilerine kavumaktadr. Proje kapsamnda kurulmas planlanan
reglatr yaps ile santral binas arasnda kalan blmn tamam orman arazisi olup;
herhangi bir tarm arazisi ve su rnleri retim tesisi bulunmamaktadr. Santral yapsndan
sonra bulunan tarm arazileri iin ise Ball Deresi santral yapsndan sonra debinin
tamamna sahip olacandan dolay etkilenmesi sz konusu deildir.

Yinede Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi
kapsamnda kadimden beri sregelen su kullanm alknlklar ve haklar var ise bu konu
dikkate alnarak etkilenecek alanlarda ikame olarak damla sulama sistemlerinin
gelitirilmesi ve uygulanmas amacyla damla sulama projeleri hazrlanacak ve bu ama
iin fon ayrlacaktr.


eden 0,315 m
3

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

231/398
gsterilecektir.

Bu akm deerleri saland takdirde ball deresinin proje blgesindeki sucul
yaamn devamll, minimum seviyenin stnde bir dzeye ulaabilecektir. Buna ilaveten
reglatr ile santral arasnda kalan kesimde bir ok yan kol Ball deresine karmakta olup
braklacak can suyuna nemli katk salayacaktr.

Uzmanlar tarafndan hazrlanan Ekolojik Deerlendirme Raporu eklerde verilmitir
(Bkz. Ek-12). Sz konusu rapor ierisinde yaplan can suyu hesaplamalarnda DS Genel
Mdrlnden Alnm Onayl Reglatr Yeri Akm Deerleri (Bkz. Ek-17) kullanlarak
belirlenmitir.

na edilmesi planlanan reglatr ve oluturulacak bentler, doal akarsu
ekosistemini mansap-memba ynnde blecektir. Dolays ile proje kapsamnda balklarn
yaamnn srekliliinin salanmas ve dere ortamnda doal dengenin bozulmamas iin,
balklarn akarsuyun kaynana gidip gelmelerini salamak amacyla balk geidi
yaplacak olup srekli alr durumda olmas salanacaktr. Yaplmas planlan balk
geidine ait izim Ek-25de verilmitir. Ayrca proje kapsamnda 31.12.2004 tarih ve
Ynetmelii ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

Sz konusu proje kapsamnda yaplacak balk geidi FAOnun ve DSnin
asndan yeterli teknik zelliklere sahiptir. Sz konusu balk geidinin ilerliinin
salanabilmesi iin bakm, onarm ve iletilmesinde azami titizlik gsterilecektir.

hazrlk ve inaat aamasnda yaplacak kaz ve dolgu almalar esnasnda oluabilecek
olan erozyon, drenaj gibi olaylara sebebiyet vermemek iin gerekli tedbirler alnmasna
zen gsterilecektir.



hazrlk ve inaat aamas kapsamnda yaplacak kaz ve dolgu almalar esnasnda
oluabilecek olan erozyon, drenaj gibi olaylara sebebiyet vermemek iin gerekli toprak
koruma tedbirleri alnacak ve ihtiya duyulmas halinde Toprak Koruma Projesi
hazrlanarak uygulanacaktr.

m
3
3
3

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

232/398




alnacaktr.



V.1.13. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Kadar
Yaplacak lerde Kullanlacak Yaktlarn Trleri, zellikleri, Oluacak Emisyonlar,

Talkaya Reglatr ve Hidroelektrik Santrali (22,658 MWm/22,052 MWe)
Projesinin arazi hazrlk ve inaat aamas kapsamnda kullanlacak olan i makineleri ve
saylarna ilikin bilgi Tablo 109.da verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

233/398
Tablo 109. naat Aamasnda Kullanlacak Makineleri
Kullanlacak Ekipman Adet
LastikTekerlekli Ykleyici 2
Kamyon 10
Ekskavatr 2
Lastikli kepe 1
Beton pompas 2
Dozer 2
Beton mikseri 2
Mobil vin 1
Arazz 1
Kompresr 2

Sahada inaat aamasnda kullanlacak yakt sadece kullanlacak makineler iin
gerekli olup, snma vb. amal yakt tketimi olmayacaktr. Makinelerde yakt olarak
motorin kullanlacaktr. Motorinin genel zellikleri aadaki tabloda verilmektedir.

Tablo 110. Motorinin zellikleri
ZELLKLER MOTORN ZELLKLER MOTORN
Kvam ok Akc Karbon Artklar(%) Eser
Tip Damtlm Kkrt(%) 0.4-0.7
Renk Amber Oksijen-Azot(%) 0.2
Younluk(15
0
c-Gr/Cm
3
) 0.8654 Hidrojen(%) 12.7
Viskozite(38
0
C) 2.68 Karbon(%) 86.4
Akma Noktas(
0
C) -18 Su ve kelti(%) Eser
Atomizasyon Scakl(
0
C) Atmosferik Kl(%) Eser
Pompalama Scakl(
0
C) Atmosferik Is Deeri(Kcal /Lt) 9.387
Kaynak: Hava Kirlilii Kontrol ve Denetim, Kimya Mh. Odas, Nisan,1991

Zemin hazrlayc bir i makinesi saatte yaklak 4 litre yakt harcayabilir.
Kullanlacak i makinelerinin harcayaca maksimum yakt miktarnn maksimum yaklak
30 lt/saat-ara kabul ile her aracn oluturaca ktlesel debi hesaplamalar aada
verilmitir.

Mazotun younluu = 0,8654 kg/lt, alnmtr.

Kullanlacak aralarn saatlik yakt sarfiyatnn 30 lt/ara olarak gz nne
alndnda 1 aracn oluturaca emisyon deerleri aada hesaplanmtr.

30 lt/saat-ara x 0,8654 kg/lt = 25,95 kg/saat = 0,025 ton/saat olarak bulunur.
Buradan da oluturaca gaz emisyon deerleri aada tablo halinde verilmitir.

Sahada i makinelerinin almas sonucu emisyon oluumu sz konusu olacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

234/398
Tablo 111. Dizel Aralardan Yaylan Kirlenmenin Faktrleri
KRLETC DESEL(kg/saat)
Karbonmonoksit 9.7
Hidrokarbonlar 29.0
Azot Oksitler 36.0
Kkrt Oksitler 6.5
Toz 18.0
Kaynak: Hava Kirliliinin ve Kontrolnn Esaslar, 1991
Buna gre i makinelerinden kaynaklanmas beklenilen kirletici tahmini deerleri
aada verilmitir.

Tablo 112. Makinelerinden Kaynaklanmas Beklenen Kirletici Deerler
KRLETC DESEL(kg/saat)
Karbonmonoksit 9,70 kg/ x 0,025 t/sa = 0,2425kg/h
Hidrokarbonlar 29,0 kg/t x 0,025 t/sa = 0,725 kg/h
Azot Oksitler 36,0 kg/t x 0,025 t/sa = 0,9 kg/h
Kkrt Oksitler 6,50 kg/t x 0,025 t/sa = 0,1625 kg/h
Toz 18,00 kg/t x 0,025 t/sa = 0,45 kg/h

Hesaplamalardan da anlalaca zere hesaplanan emisyon miktar geni bir
alanda ve saatlik zaman ierisinde atmosfere terk edilecek olmas nedeniyle kirletici debisi
dk olacaktr. Ayrca meteorolojik etkiler ve toporafik faktrlerin etkisiyle devaml bir
hava sirklasyonu olaca dolaysyla oluan emisyonlar atmosferde seyrelerek
dalacandan alma alannda ve evre atmosferinde snr deerlerin altnda kirlilik
oluacaktr.

03.07.2009 tarih ve 27277 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren
Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek 2 de yer alan Tesislerin Hava
Kirlenmesine Katk Deerlerinin Hesaplanmas ve Hava Kalitesi lm blmnde
Mevcut ve yeni kurulacak tesislerin bacalarndan veya baca dndan atmosfere verilen
emisyonlarn saatlik ktlesel debileri, mevcut tesisler iin bacalarda llerek, baca
dndan atmosfere verilen emisyonlar ile yeni kurulacak tesisler iin emisyon faktrleri
kullanlarak tespit edilir. Saatlik ktlesel debi (kg/saat) deerleri Tablo 2.1de verilen
deerleri amas halinde, tesis etki alannda emisyonlarn Hava Kirlenmesi Katk Deeri
(HKKD) mmknse saatlik, aksi takdirde, gnlk, aylk ve yllk olarak hesaplanr hkm
yer almaktadr. Bu deerlendirmeye gre ilgili ynetmelik gerei faaliyet Tablo 2.1de yer
alan Baca Dndaki Yerler olarak deerlendirilmi ve bu tablodaki deerlerle
karlatrlm snr deerlerin altnda kald grlmtr.

Bu nedenle, iletme srasnda i makinelerinin egzozlarndan kaynaklanacak
kirletici deerleri Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii ktlesel debi
snrnn altnda olduundan srekli olarak meydana gelen gaz emisyonlarnn atmosferik
dispersiyon modellemesi yaplmamtr.

alacak aralardan kaynaklanacak emisyonlarn minimuma indirgenmesi iin,
04.04.2009 tarih ve 27190 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Egzoz
Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmeliinin 7. Maddesi uyarnca; kullanlacak tm ara ve
ekipmanlarn rutin kontrolleri yaptrlarak bakm gereken aralar bakma alnacak ve
bakmlar bitene dek almalarda baka aralar kullanlacaktr. Ayrca Trafik Kanununa

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

235/398
uygun ekilde almalar konusunda uyarlarak zellikle ykleme standartlarna uygun
ykleme yapmalarna dikkat edilecektir.

Sahada kullanlacak aralarn bakm, onarm, ya ve filtre deiimleri yeri Ama
ve altrma Ruhsatl benzin istasyonlarnda yaplacaktr.

gml tanklarda muhafaza edilecektir. Ynetmeliklere uygun ekilde ara ve makineler

V.1.14. Proje Kapsamnda Kullanlacak Suyun Temin Edilecei Kaynaklardan
Alnacak Su Miktarlar, Su Temini Sistemi ve Bu Sularn Kullanm Amalarna gre
Miktarlar, Oluacak Atk Sularn Cins ve miktarlar, Dearj Edilecei Ortamlar,

Projenin inaat aamasnda balca su kullanm noktalar yledir;

Tozumann nlenmesi amal spreyleme suyu

alanlar iin ime-kullanma amal su

Beton yapm iin gerekli olan beton karma suyu

Har nitesi ekipmanlarnn ( transmikser, pan mikser, pompa vb.) ilerinin
ykanmas iin gerekli sudur.

Personelin kullanma suyu ihtiyac, beton karma suyu, har nitesi ekipmanlarnn
ykanmas ve tozumann nlenmesi iin gerekli olan su gerekli izinlerin alnmas artyla
Ball Deresinden salanacaktr. Sz konusu projenin inaat aamasnda gerek duyulacak
suyun Ball Deresinden karlanaca ile ilgili olarak DS 26. Blge Mdrlne gr
sunulmu ve kullanlmasnda saknca olmadna dair yaz alnmtr (Bkz. Ek-21).

Proje kapsamnda alacak personelin ime suyu ise piyasada mevcut olan
hijyenik damacana sularndan damacanalar vastasyla temin edilecektir.

KULLANIM AMALARINA GRE SU KULLANIM MKTARLARI

Beton Yapm in Gerekli Olan Beton Karma Suyu

Kurulmas planlanan har nitesi tesislerinde en sk kullanlan reeteye gre 1 m
3

beton retebilmek iin 300 kg imento, 1950 kg mcr(kum+akl) ve 125 kg su
kullanlacaktr.

Proje kapsamnda ise 1 adet ve 30 m
3
/saat kapasiteli har nitesi tesisi
kullanlacak olup; har nitesi iin gerek duyulacak su miktarn hesab aada verilmitir.

Saatlik su ihtiyac : 30x125 kg
Saatlik su ihtiyac : 3750 kg/saat
Gnlk su ihtiyac : 3750kg/saat x8 saat
Gnlk su ihtiyac : 30.000 kg/gn
Gnlk su htiyac : 30 ton/gn =30m
3
/gn


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

236/398
Har nitesinde Yer Alan Ekipmanlarn Ykanmas

Har nitesinde Tesisinde kullanlacak mikserlerin, pompalarn ykanmas gibi
ilemler iin gnlk 10 m
3
su tketilecektir.

Spreyleme Suyu

naat aamasnda tozlanmay nlemek iin yaplacak spreyleme almalarnda
kullanlacak olan su miktar kesin olarak belirlenememekle birlikte, kaz yaplacak ya da
hafriyat malzemesinin dklecei alanlarda ve ulam iin kullanlacak yollarn %10 nemli
kalmasn salayacak ekilde yeterli miktarda sulama gerekletirilecektir. Blgede yal
gnlerin dnda uygulanacak bu ilem iin gnlk ortalama 30.000 lt (30m
3
/gn) su
tketiminin olaca ngrlmektedir.

Personelin me Kullanma Suyu

inaat aamasnda 100 personelin altrlmas planlanmaktadr. Personelin tkettii ime
ve kullanma suyuna bal olarak evsel nitelikli atksu oluumu sz konusudur. Kii bana
gerekli olan su miktar 200 lt/gn alnrsa;

Toplam Su htiyac : i Says x Kii ba kullanlacak su miktar
alacak i Says : 100 kii
Kii ba kullanlacak su miktar : 200 lt/kii-gn = 0,2 m
3
/kii-gn
Toplam Su htiyac : 0,2 m
3
/kii-gn x 100 kii = 20 m
3
/gn

Makinelerinin Ykanmas in Gerekli Olacak Su

Proje kapsamnda kullanlacak makine ve ekipmanlarn ihtiya duyulmas durumda
dlarnn ykanmasna ihtiya duyulacaktr. Hangi makinenin ne zaman ykanaca
deiiklik arz edeceinden tr ykama iin ne kadar su ihtiyac duyulaca bilinmemekle
birlikte deiiklik arz edebilecektir.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) kapsamnda gnlk
kullanlacak su miktar; 30 m
3
+ 10 m
3
+30 m
3
+20 m
3
= 90 m
3
olup; personel iin gerekli
ime suyu piyasadan mevcut olan hijyenik damacana sularndan damacanalar vastasyla,
personel iin gerekli olacak kullanma suyu, tozlanmay nlemek iin kullanlacak su, beton
malzemesi iin gerekli olacak su ve har nitesi tesisinde kullanlacak mikserlerin ve
pompalarn ykanmas iin gerekli olacak su Ball Deresinden salanacaktr. Konu ile ilgili
olarak DS 26. Blge Mdrlne gr sunulmu ve kullanlmasnda saknca
olmadna dair yaz alnmtr (Bkz. Ek-21).

ATIKSU OLUUM KAYNAKLARI

letmeye almadan nce mevcut su kalitesinin belirlenmesi amacyla 2 noktada
(Bkz. EK-14) Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii ekindeki Tablo-1de belirtilen parametrelerin
analizleri yaptrlm olup Ek-14de verilmitir.

Proje kapsamnda arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda alacak
personelden ve har nitesi tesisinde beton retim ilemleri aamasnda, har nitesi
tesisinde kullanlacak mikserlerin ykanmas sonucunda yksek askda kat madde ieren
atksu oluacaktr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

237/398
Personelden Kaynakl Evsel Nitelikli Atksu

Proje kapsamnda arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda toplam 100 kii
altrlacaktr. Bu durumda; Atksu miktarlar ile atksudan kaynaklanacak kirlilik ykleri
aada hesaplanmtr. Hesaplamalarda kii bana gnlk ortalama su tketimi 200 litre
kabul edilmitir.

Kullanma suyu ihtiyac = kii x ortalama su tketimi = 100 x 200 = 20.000 lt/gn

Personel tarafndan kullanlan suyun %100nn atksu olarak geri dnecei kabul ile,

Atksu miktar = kullanma suyu ihtiyac x intikal yzdesi = 20.000 lt/gn x 1,0
= 20.000 lt/gn (20 m
3
) olacaktr.

Proje kapsamnda arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda alacak 100
personelden kaynakl gnlk toplam 20 m
3
atksu oluacaktr.

Evsel atksular askda, koloidal ve znm halde organik ve inorganik maddeler
ierir. klimsel artlar, insanlarn yaam standartlar ve kltrel alkanlklar atksu
zelliini nemli lde etkiler. Konsantrasyonlar kii bana gnlk su kullanm
deerlerine bal olarak da deiir. Her ne kadar suya dearj edilen atk miktar
toplumlarn zelliklerine gre farkllklar gsterse de, bu fark ok yksek deildir.

Tablo 114.de ham evsel atksuyun tipik zellikleri verilmektedir. Tablodan da
grlecei gibi, atklar ok byk oranda karbon, azot, fosfor gibi organik besinlerden ve
yksek konsantrasyonda mikroorganizmalardan olumaktadr.

Proje kapsamnda aa kacak atklarn bertarafnda 05.07.2008 tarih ve 26927
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Ynetimi Genel Esaslarna
likin Ynetmelik hkmlerine uyulacaktr.

Biyolojik artma tesisi piyasada satlan TSE onayl ve uygun kapasiteye sahip olarak
seilecektir. Artma tesisi proje onay 2005/5 sayl Proje Onay Genelgesi Kapsamnda
yaplacaktr. Sz konusu atksular 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Tablo 21.1 ve 1380 Sayl
Su rnleri Kanunu Ynetmelii Ek-5 ve Ek-6ya uygun olarak artlacaktr. Artlan
atksularn, Ball Deresine dearj edilmesi planlanmaktadr. Konu ile lgili DS 26. Blge
Mdrlnden gr ve Artvin l evre ve ehircilik Mdrlnden dearj izni
alnacaktr.

Tablo 113. Evsel Nitelikli Atksu Dearj Kriterleri
PARAMETRE BRM
KOMPOZT NUMUNE
2 SAATLK
KOMPOZT NUMUNE
24 SAATLK
Biyokimyasal Oksijen htiyac (BO5) (mg/L) 50 45
Kimyasal Oksijen htiyac (KO) (mg/L) 180 120
Askda Kat Madde (AKM) (mg/L) 70 45
pH - 6-9 6-9


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

238/398
Tablo 114. Tipik Evsel Atk Su Kirleticileri ve Ortalama Konsantrasyonlar
Kaynak: Benefield, L. And Randall, C., 1980

Yukardaki tabloya gre projenin inaat aamasnda 100 kiilik personelden
kaynakl oluacak evsel nitelikli atk su ierisindeki kirletici ykleri;

Tablo 115. Evsel Nitelikli Atk Su erisindeki Kirletici Ykleri
AKM 8 kg/gn (40m
3
/gn x 200 mg/lt /1000)
BO5 8 kg/gn (40m
3
/gn x 200 mg/lt /1000)
KO 20 kg/g (40m
3
/gn x 500 mg/lt /1000)
Toplam Azot 1,6 kg/gn (40m
3
/gn x 40 mg/lt /1000)
Toplam Fosfor 0,4 kg/gn (40m
3
/gn x 10 mg/lt /1000)

Faaliyet alan ve yakn evresinde atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan;
projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak evsel nitelikli atksular, antiye
Sahas ierisinde kurulacak paket atksu artma tesisinde artlacaktr. Paket atksu artma
tesisinde artlacak olan sular ise, 31 Aralk 2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde verilen dearj kriterlerini
saladktan sonra Ball Deresine dearj edilecektir. Proje kapsamnda kurulacak artma
tesisine ait genel plan ekil 31.de verilmitir.

Paket Atksu Artma tesisinde ileme tabi tutulacak atk sular 31.12.2004 tarih ve
Ynetmelii Tablo 21.1deki parametrelere gre artldktan sonra Ball Deresine dearj
edilecek ve 29.04.2009 tarh ve 27214 sayl Resmi Gazetede yaymlanan ve 01.01.2010
tarihinde yrrle giren evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda
Ynetmelik hkmleri erevesinde, Artlm Atksularn Alc Ortama Dearj in evre
zin Belgesi Alnacaktr.

Proje dahilinde kurulacak olan paket atksu artma tesisi iin, 2005/5 sayl Atksu
Artma Tesisi Proje Onay genelgesi kapsamnda onay yaplacaktr.

Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar ile iletme aamasnda; 31.12.2004
tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol
Ynetmeliinin 20. Maddesinin (a) ve (b) bendleri ile 13.02.2008 tarih ve 26786 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde
Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmeliin 12. Maddesine uygun olarak hareket edilecektir.
Proje dahilinde Ball Deresine dearj edilecek her trl atksu iin, 31 Aralk 2004 tarih ve
Ynetmelii ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve Ynetmeliinde yer alan alc ortam
deerleri ile atksu dearj kriterlerine uyulacaktr.

PARAMETRE KONSANTRASYON
pH 6-9
AKM 200 mg/L
BO5 200 mg/L
KO 500 mg/L
Toplam Azot 40 mg/L
Toplam Fosfor 10 mg/L

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

239/398
Evsel Paket Atk Su Artma Tesisi

Biyolojik artma nitesi olan havalandrma havuzunda havalandrma sonucu, organik
maddelerin askda byyen mikroorganizmalar tarafndan paralanmas olay gerekleir.
Askda byyen mikroorganizmalar suyun ierisinde bulunan organik maddeleri
paralayarak H
2
O ve CO
2
e evirirler. nerilen sistemdeki havalandrma havuzu tam
karml rejime gre alacak ve havalandrma ilemi, blowerdan temin edilen havay
ince kabarcklar eklinde atk suya ileten difzrlerle salanacaktr.

Havalandrma havuzundan cazibe ile su ktrme havuzuna alnacaktr.
Havalandrma havuzunda oluan biyolojik yumaklarn bu havuzda ktrlerek sudan
ayrlmas temin edilecektir. Aktif amur kelmesi havuzun st yzeyinde serbest
kelme, biraz altnda engellenmi (ara kesitli) kelme ve havuz tabannda skmal
kelme eklinde olur. Havalandrma havuzunda gereken artma veriminin salanmas
amacyla havuz ierisinde faaliyet gsteren mikroorganizma saysn (MLSS) sabit bir
deerde tutmak gerekmektedir. Bunu salamak amacyla ktrme havuzu tabannda
kelen amur geri devredilecektir.

keltme tankndan alnan amur, amur rtme tankna alnarak bekletilmek
suretiyle ve organik faaliyet sonucu amur rtme ilemi gerekletirilmektedir. Buradan
amur rtme tankna alnan amur szlmek suretiyle koyulatrlr. Sznt sular geri
devir hatt ile havalandrma tankna geri beslenir. amur Kurutma Tanknda kalan youn
amur ise periyodik olarak buradan alnarak naylon torbalara konularak evsel nitelikli kat
atklar ile birlikte ilem grr. Tesisten kaynaklanacak amur miktar (Q) 6kg/gndr.

keltme havuzu knda klorlama ileminin gerekletii dezenfeksiyon tank
mevcuttur. Burada artlm suya otomatik klor dozaj yaplr. Bylelikle artlm su
ierisinde bulunan patolojik mikroorganizmalar zararsz hale getirilir. Dozaj pompas
sistem knda bulunan sv seviye elektrotundan alaca kontrol ile birlikte devreye girip,
kacaktr. Bylelikle dozaj pompas yalnzca tesisten su k olduu zamanlarda
alarak, iletme maliyetini azaltr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

240/398

ekil 31. Paket Atk su Artma Tesisi Genel Plan

Spreylemeden Kaynakl Atksu

alma blgesinde kullanlacak yollarda tozumay nlemek iin Ball Deresinin
sular kullanlarak arazz ile nemlendirme ilemi yaplacak olup, kullanlacak 30 m
3
su
buharlaarak kaybolaca iin atksu oluumu sz konusu olmayacaktr.

Har nitesinden Kaynakl Atksu

Har nitesi tesislerinde retilen betonu tayan transmikserler malzeme tarken
szdrma yapmamaldr. Tama yapan mikserler beton tarken ve beton dkmnden
sonra mutlaka tesise dnp ilerinin ykanmas gereklidir. Har nitesi tesisinde,
mikserlerin ilerinin ykanmas ilemi sonucu 10 m
3
/gn atksu oluacaktr. Ortaya
kacak atk sulardaki AKM konsantrasyonu ve bulanklk olduka yksektir. Bu
nedenlerde atk sularn ve agregann geri kazanlmas iin keltme Havuzu ina
edilecektir. Bu amala har nitesi tesisi sahas zerinde 24 saat bekletmeli 3 gzl ve 56
m
3
(3,75 m x 3,75 m x 4 m) hacimli keltme havuzu planlanmaktadr. Bylece, ierisi

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

241/398
ykanan transmikserlerin suyu ve agregas szdrmasz keltme havuzuna verilerek
ierisindeki kat maddelerin sudan ayrlmas salanacaktr.

Havuz ierisinde bulunan ve AKM ynnden artlm su yzeye yerletirilecek
pompa vastas ile geri dng yaplarak tekrardan transmikserlerin ilerinin ykanmasnda
kullanlacaktr. Har nitesi tesisinde aralarn ilerinin ykanmasndan kaynakl oluacak
atk su hibir suretle Ball Deresine boaltlmayacaktr.

Havuz dibinde toplanan amur ise kurutulmaya alndktan sonra proje kapsamnda
dolgu malzemesi olarak kullanlacaktr.

Ayrca, beton karmada kullanlacak 30m
3
/gn su imento ile hidratasyon
salayarak beton yapsnda kalaca iin atksu olarak geri dnmesi sz konusu
olmayacaktr.

Makinelerinin ykanmasndan kaynakl atk su

dlarnn ykanmasna gerek duyulacaktr. Hangi makinenin ne zaman ykanaca
birlikte deiiklik arz edebilecektir. Proje kapsamnda kullanlacak aralarn ykanmas
antiye Sahas ierisinde gerekletirilecektir.

Aralarn ykanaca yerin zemini eim oluturacak ekilde beton ile kaplanacak
ve eim ile birlikte atk sular bir ukurda biriktirilecek ve bu atk sular bir kanal veya boru
ile paket atk su artma tesisine sevk edilerek ileme tabi tutulduktan sonra Ball Deresine
dearj edilecektir.

Dolays aralarn ykama sular da Paket Artma Tesisinde ileme tabi
tutulacandan tr, kurulacak paket artma Tesisi 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Tablo
20.3deki parametreleri salayacak ekilde projelendirilecektir.

letim tnelinden kaynakl atk su

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesi
kapsamnda ina edilmesi planlanan letim Tnelinin almas aamasnda deliciler iin
kullanlacak su ve sznt sularndan kaynakl atk su olumas muhtemeldir. Oluacak bu
atk su ierisindeki AKM konsantrasyonu ve bulanklk olduka yksektir. Oluacak bu atk
sular boru ve pompa vastasyla tnel giriine yaplacak szdrmasz ktrme
havuzlarnda ktrldkten sonra Ball Deresine verilecektir.

naat aamasnda oluacak atk sularn bertarafnda, 31.12.2004 tarih ve 25687
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren ve 13.02.2008 tarih ve 26786 sayl
Resmi Gazetede ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede deiiklii
yaymlanm olan Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

Ayrca proje kapsamnda kullanlacak su miktarlar, oluacak atk su miktarlar ve
bertaraflar aada tablo halinde verilmitir.

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasnda alacak
personellerden kaynakl oluacak evsel nitelikli atk sular paket artma sisteminde ileme
tabii tutulduktan sonra Ball deresine braklacandan tr Ball deresinde kirlilie neden

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

242/398
olma ihtimali bulunmaktadr. Bu durumun nne geilmesi amacyla arazi hazrlk ve
inaat aamasndan nce Ball deresinden numune alnarak 31.12.2004 Tarih ve 25687
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537
sayl Resmi Gazetede deiiklii yaymlanan Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Tablo-Ie
Gre 2 noktada su kalitesinin (Tm Parametreler, Radyoaktivite Deerleri Hari) lm
yaplmtr. Alnan numunenin sonular ise Ek-14de verilmitir.

Sz konusu su analizleri Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe) projesinin arazi hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasnda da yaplarak
izlenecek ve izleme sonular ilgili kurumlara gnderilecektir.

lgili kurumlara gnderilecek analiz sonular ise akarsu kaynana olabilecek bir
sznt veya su kirlilii tesbiti, su kalitesi kontrolnn ve Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii ve
me Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yzeysel Sularn Kalitesine Dair
Yenetmelii ile uyumluluun salanmas ve sucul ekosisteme oluturabilecei etkilerin
belirlenebilmesi gibi konular deerlendirmesinde, 1380 sayl Su rnleri Kanununda yer
alan Ek-5 Alc Ortam Dearj Standartlar konusunda, ihtiya duyulabilecek sulama tarm
ve yaplabilecek balk yetitiricilii faaliyetlerinde olacak, HES ve reglatr membas ile
HES yapsnn mansab hakknda da bir fikir salayacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

243/398
Tablo 116. Proje Kapsamnda Kullanlacak Su Miktarlar, Oluacak Atk Su Miktarlar ve Berteraf Yntemleri
Kullanm Yeri
Kullanlacak Su
Miktar (gnlk)
Oluacak Atk Su
Miktar (gnlk)
Bertaraf Yntemi
Beton Karma Suyu 30 m
3
-
Beton karmada kullanlacak 30 m
3
/ gn su imento ile hidratasyon salayarak beton
yapsnda kalaca iin atksu olarak geri dnmesi konusu olmayacaktr.

Mikserlerin
Ykanmas
10 m
3
10 m
3

Mikserlerin ykanmas sonucu oluacak atksular har nitesi tesisinde yaplacak
ktrme havuzunda ktrldkten sonra tekrar mikserlerin ykanmasnda
kullanlacak ve kesinlikle Ball Deresine dearj edilmeyecektir.
Spreyleme Suyu 30 m
3
-
alma blgesinde kullanlacak yollarda tozumay nlemek iin Ball Deresi sular
kullanlarak arazz ile nemlendirme ilemi yaplacak olup, kullanlacak 30 m
3
su

Personelden
Kaynakl Atk Su
20 m
3
20 m
3

antiye Sahas ierisine kurulacak Paket Atksu Artma Tesisinde artldktan sonra
Ball Deresine dearj edilecek.
Aralarn
Ykanmas
Bilinmemekle birlikte
deiiklik arz edebilir.
Bilinmemekle birlikte
deiiklik arz edebilir.
Aralarn ykanaca yerin zemini eim oluturacak ekilde beton ile kaplanacak ve
eim ile birlikte atk sular bir ukurda biriktirilecek ve bu atk sular bir kanal veya boru
ile paket atk su artma tesisine sevk edilerek ileme tabi tutulduktan sonra Ball
Deresine dearj edilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

244/398
yama, cebri boru, ulam yolu ve rehabilitasyon, kanal (menfez, drenaj vb.) ve iletim
tneli ama almalar, betonlama, syrma ve tesis kazs, hafriyat almalar gibi
faaliyetler sonucunda; dolayl veya dolaysz yollardan bulankla yol aabilen durumlar
(arazi yaps, iklim artlar, heyelan, sel, erozyon, takn vb. afetler hari) ile tnel ii
ekipman almalarndan ( delgi, jumbo vb. makinelerin almas esnasnda toz
oluumunu engellemek ve makine ucunu soutma amacyla su kullanm, tnel ii makine-
ara bakm, ya deiimi, tnel ii patlatma ve betonlama ilemleri gibi)
kaynaklanabilecek atk sular, tnel iinde oluan atlak veya krklardan szlen yer alt
sularyla birleiminden oluabilen bulank sular szdrmasz ktrme havuzlarnda
ktrldkten sonra Ball Deresine verilecektir.

V.1.15. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Meydana
Gelecek Kat Atk Miktarlar, Ne ekilde Bertaraf Edilecei,

Arazinin hazrlanmas - inaat aamasnda;

alanlarn gnlk ihtiyalarnn karlanmas sonucu oluacak evsel nitelikli
atklar,
Kaz almalar sonucu aa kacak ve hafriyat atklar,
ktrme havuzunun dip amuru,
naattan kaynakl kat atklarn oluumu sz konusu olacaktr,
Paket Artmadan kacak Atk amur

Evsel Nitelikli Kat Atklar

kiiden kaynakl evsel nitelikli kat atk meydana gelecektir. Evsel nitelikli kat atk miktar;
1,34 kg deeri kullanlarak aadaki ekilde hesaplanmtr.

alan Says : 100 kii
Birim kat atk miktar : 1,34 kg/kii/gn
Kat atk miktar : 100 x 1,34
: 134kg/gn

personelden kaynakl toplam 134 kg/gn kat atk oluacaktr.

naat aamasnda oluacak kat atklarn toplanmas, biriktirilmesi ve
uzaklatrlmas Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinde belirtildii zere yaplacaktr.
Evsel nitelikli kat atklarn 14/03/1991 tarih ve 20814 sayl R.G.de yaymlanan Kat
Atklarn Kontrol Ynetmelii Madde 18de belirtildii gibi; denizlere, gllere ve benzeri
alc ortamlara, caddelere, ormanlara ve evrenin olumsuz ynde etkilenmesine sebep
olacak yerlere dklmesi yasaktr. Bu dorultuda proje kapsamnda meydana gelecek kat
atklar antiye sahasnda bulundurulacak az kapal konteynrlarda biriktirilecek ve
dzenli olarak, alanlar tarafndan kapal zel aralarla Arhavi Belediyesi p Dkm
Alanna nakledilecektir.

Proje kapsamnda oluan kat atklarn bertaraft aamasnda, 14 Mart 1991 tarih
ve 20814 Sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Kat Atklarn Kontrol
Ynetmelii ile 03 Nisan 1991 tarih ve 20834 Sayl, 22 ubat 1992 tarih ve 21150 Sayl,
2 Kasm 1994 tarih ve 22099 Sayl, 15 Eyll 1998 tarih ve 23464 Sayl, 18 Eyll 1999
tarih ve 23790 sayl, 29 Nisan 2000 tarih ve 24034 sayl, 25 Nisan 2002 tarih ve 24736

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

245/398
sayl ve 5 Nisan 2005 tarih ve 25777 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren
deiikliklere titizlikle uyulacaktr.

Hafriyat Atklar

Proje kapsamnda yer alan tesislerin inaat ncesinde arazinin hazrlanmas ve
temel kazs almalar yaplacaktr. Bu alma kapsamnda ncelikle yzeydeki bitkisel
toprak syrlacaktr. Yaplacak kaz almalar neticesinde hafriyat at oluumu sz
konusu olacaktr.

m
3
3
3








TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

246/398
uyulacaktr.




Projeler kapsamnda oluacak hafriyat atklarnn bertaraft konusunda 18.03.2004
tarih, 25406 sayl R.G.de yaymlanarak yrrle giren Hafriyat Topra, naat ve Yknt
Atklarnn Kontrol Ynetmeliinin ilgili hkmlerine uyulacaktr. Sz konusu ynetmelik
gereince; pasa ve hafriyatn sulu tarm ve ba ve bahe olarak kullanlan araziler, ime,
sulama ve kullanma sular rezervuarlarnn mutlak ve ksa mesafeli koruma alanlar, takn
riskinin yksek olduu yerlerde, yamur sularnn akn engelleyecek vadilerden veya
dere yataklarnn heyelan, ve erozyon blgelerine dklmeyecektir. Pasa ve hafriyat
dkm yeri en yakn yerleim yerlerine 200 m, mezarlklara olan uzakl ise 100 mden
uzak olacaktr. Hafriyat atklar dklmeden nce ilgili belediye veya mahallin en byk
mlki amirine bavurularak gerekli izinler alnacaktr.

naattan Kaynakl Kat Atklar

naat almalar esnasnda, kalplk kereste artklar, imento ambalaj kad,
inaat demiri, demir boru, beton ve enjeksiyon art malzemeler vb, atklarn oluumu sz
konusu olacaktr. Bu atklar proje alan ierisinde uygun blgelerde toplanarak, bunlar
deerlendiren lisansl geri kazanm tesislerine gnderilecektir. Beton ve enjeksiyon at
malzemeler ise dolgu malzemesi olarak kullanlacaktr.

Atk Lastikler

Atk lastikler geliigzel atldnda ve depoland zaman sivrisinek ve fareler iin
uygun bir reme alan oluturduu gibi salgn hastalklarn yaylmasnda etkin rol
oynamaktadr. Ayrca lastiklerin yanmas sonucunda siyah bir bulut halinde tonlarca

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

247/398
dioksin-furan gibi zehirli gazlar yaymaktadr. Atmosfere yaylan bu gazlar insan salna
direk olarak tehdit etmelerinin yan sra yakn evredeki toprak ve sularn kirlenmesine
neden olmaktadr.

Dolays ile proje kapsamnda atk lastik olumamas iin kullanlacak olan i
makinelerinin lastik deiimleri yeterli altyapya sahip olan yetkili servislerde

Ancak saha ierisinde lastik deitirilmesinin zorunlu olduu durumlarda, ortaya
kan kullanlm lastikler 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle girmi olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede deiiklii ile
yaymlanan mrn tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii uyarnca bertaraf
edilecektir.

Saha ierisinde lastik deitirilmesinin zorunlu olduu durumlarda, ortaya kan
kullanlm lastikler, mrn Tamamlam Lastikler (TL) cretsiz olarak satn ald
noktaya iade edilerek, geri dnmlerine katkda salanlacaktr.



naat aamasnda aa kan evsel nitelikli atksularn artld biyolojik paket
artma tesisinden atk amur oluumu sz konusudur. Oluacak atk amur hesab
atksuyun ierdii askda kat madde miktarna bal olmaktadr. Tablo 115.de evsel
nitelikli atksuyun AKM deerli verilmektedir. Buna gre atk amur miktar;

Tesiste artlacak su miktar : 20 m
3
/gn
AKM Ortalama Konsantrasyonu : 200 mg/m
3

amur miktar(Q) : 20 m
3
/gn x 200 g/m
3
/ 1000
: 4 kg/gn

Proje kapsamnda; inaat aamasnda biyolojik paket artma tesisinden aa
kacak amur miktar 4 kg/gndr. Biyolojik Paket Artma Tesisinden aa kacak
amur 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi
olan Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr. Bu dorultuda proje
kapsamnda meydana gelecek amur antiye sahasnda bulundurulacak az kapal
konteynrlarda biriktirilecek ve dzenli olarak, alanlar tarafndan kapal zel aralarla
Arhavi Belediyesi p Dkm Alanna nakledilecektir.


V.1.16. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yaplacak
ler Nedeni ile Meydana Gelecek Vibrasyon, Grltnn Kaynaklar ve Seviyesi,
Kmlatif Deerler,

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi 07.03.2008
tarih ve 26809 say ile Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel
Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliine gre Grlt Kontrol zin
Belgesine tabi olan iletmeler kapsamna girmemektedir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

248/398
Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin faaliyete almasna dek oluacak
grlt; hafriyat ve tesislerin inas aamasnda kullanlacak i makineleri ve
ekipmanlardan kaynaklanacaktr.

Faaliyet kapsamnda toplam 2 adet kompresr, 2 adet ykleyici, 10 adet kamyon, 2
adet ekskavatr, 1 adet dozer, 1 adet arazz, 2 adet beton pompas, 2 adet beton mikseri,
1 adet mobil vin, 1 adet lastikli kepe kullanlacak olup sz konusu makine ve tesisatn
500-4000 Hz arasndaki drt oktav bandndaki toplam ses gc dzeylerinin
hesaplanmas iin 30.12.2006 tarih ve 26392 sayl resmi gazetede yaymlanan Ak
Alanda Kullanlan Tehizat Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu ile lgili
Ynetmelik in Msaade Edilen Ses G Seviyeleri ve Grlt aretlemesi ve Standartlar
adl 5. maddesinde motor gc seviyelerine gre verilen formller kullanlmtr.

Tablo 117. Ses Gc Dzeyleri
Teihaztn Tipi
Net Kurulu G
P (kW)
Elektrik Gc
Pel (kW)
Uygulama
Ktlesi, m (kg)
Kesme
Genilii
L (cm)
Msaade Edilen Ses Gc
Seviyesi
dB/1 pW
3 Temmuz
2004 den
tibaren
3 Ocak 2006
dan tibaren
Tekerlekli Dozerler, Tekerlekli Ykleyiciler,
Tekerlekli Kazc-Ykleyiciler, Damperli
Kamyonlar, Greyderler, Ykleyici Tipli
Toprak Doldurmal Sktrclar, ten
Yanmal Motor Tahrikli Kar Arlkl
Hidrolik Kaldrmal Kamyonlar, Hareketli
Vinler, Sktrma Makineleri (Titreimsiz
Silindirler), Kaldrm Perdah Makineleri,
Hidrolik G Oluturma Makineleri
P 55 104 101
P > 55 85 + 11 log P 82 + 11 log P
Kazclar, Eya Tamak in Yk
Asansrleri, Yap (Konstrksiyon) Vinleri,
Motorlu apalama Makineleri
P 15 96 93
P > 15 83 + 11 log P 80 + 11 log P
Elle Tutulan Beton Krclar ve Deliciler
m 15 107 105
15 < m < 30 94 + 11 log m 92 + 11 log m
m 30 96 + 11 log m 94 + 11 log m
Kompresrler
P 15 99 97
P > 15 97 + 2 log P 95 + 2 log P

Ses gc dzeyleri, kullanlacak ara ve ekipmanlarn motor gc veya uygulama
ktleleri esas alnarak yukardaki tabloda yer alan formller vastas ile her bir ara ve
ekipman iin ayr ayr hesaplanmtr. Kullanlacak ara ve ekipmanlarn motor gc
dzeyleri aadaki tabloda verilmitir.

Kompresr: P = 55 Hp = 41 kW *
P > 15 Kw olmas durumunda msaade edilen ses gc seviyesi
(Lw)= 95 + 2 log P
41 Kw > 15 Kw olduuna gre;
Lw = 95 + 2 log 41 = 98 dB

Ekskavatr: P = 150 Hp = 112 kW *
(Lw)= 84 + 11 log P
Lw = 84 + 11 log 112 = 107 dB

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

249/398
Lastikli Ykleyici: P = 150 Hp = 112 kW *
(Lw)= 82 + 11 log P
Lw = 82 + 11 log 112 = 105 dB

Kamyon: P = 120 Hp = 90 kW *
(Lw)= 82 + 11 log P
Lw = 82 + 11 log 90 = 104 dB

Arazz: P = 120 Hp = 90 kW *
P > 55 kW olmas durumunda msaade edilen ses gc seviyesi
(Lw)= 82 + 11 log P
90 kW > 55 kW olduuna gre;
Lw = 82 + 11 log 90 = 104 dB

Dozer: P = 70 Hp = 52 kW *
P < 55 kW olmas durumunda msaade edilen ses gc seviyesi
Lw = 101 dB

Beton Pompas: P = 120 Hp = 90 kW *
(Lw)= 82 + 11 log P
Lw = 82 + 11 log 90 = 104 dB

Beton mikseri: P = 120 Hp = 90 kW *
(Lw)= 82 + 11 log P
Lw = 82 + 11 log 90 = 104 dB

Mobil Vin: P = 120 Hp = 90 kW *
(Lw)= 82 + 11 log P
Lw = 82 + 11 log 90 = 104 dB

Lastikli Kepe: P = 120 Hp = 90 kW *
P > 55 kW olmas durumunda msaade edilen ses gc seviyesi
(Lw)= 82 + 11 log P
90 kW > 55 kW olduuna gre;
Lw = 82 + 11 log 90 = 104 dB

1. Ses Gc Dzeyi

Proje kapsamnda kullanlacak ara ve ekipmanlarn ses gc dzeyleri aadaki
tabloda verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

250/398
Tablo 118. Ara ve Ekipmanlarn Ses Gc Dzeyleri
Cinsi ve Teknik zellikleri Adet Ses Gc Dzeyi (dB)
Lastik Tekerlekli Ykleyici 2 108
Kamyon 10 114
Ekskavatr 2 110
Lastikli kepe 1 104
Beton pompas 2 107
Dozer 1 101
Beton mikseri 2 107
Mobil vin 1 104
Arazz 1 104
Kompresr 2 101

Faaliyet alannda 2 adet Lastik Tekerlekli Ykleyici bulunacandan, Lastik
Tekerlekli Ykleyicilerden kaynaklanacak toplam ses gc (Lw
T
) aadaki formlle
hesaplanmtr,
Lw
T
= 10 log (
i
n
=
1
10
lpi/10
) = 10 log (2x(10
105/10
)) =108 dB

Faaliyet alannda 10 adet kamyon bulunacandan, kamyonlardan kaynaklanacak
toplam ses gc (Lw
T
) aadaki formlle hesaplanmtr,
Lw
T
= 10 log (
i
n
=
1
10
lpi/10
) = 10 log (10x(10
104/10
)) =114 dB

Faaliyet alannda 2 adet Ekskavatr bulunacandan, ekskavatrlerden
kaynaklanacak toplam ses gc (Lw
T
Lw
T
= 10 log (
i
n
=
1
10
lpi/10
) = 10 log (2x(10
107/10
)) =110 dB

Faaliyet alannda 2 adet beton mikseri bulunacandan, beton mikserlerinden
T
Lw
T
= 10 log (
i
n
=
1
10
lpi/10
) = 10 log (2x(10
104/10
)) =107 dB

Faaliyet alannda 2 adet beton pompas bulunacandan, beton pompasndan
T
Lw
T
= 10 log (
i
n
=
1
10
lpi/10
) = 10 log (2x(10
104/10
)) =107 dB

Faaliyet alannda 2 adet kompresr bulunacandan, kompresrden
T
Lw
T
= 10 log (
i
n
=
1
10
lpi/10
) = 10 log (2x(10
98/10
)) =101 dB

Yukardaki tabloda yer alan grlt kaynaklarna ait toplam ses gc dzeyinin
500-4000 Hz arasndaki 4 oktav bandna dalm aadaki tabloda verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

251/398
Bu amala desibellerle toplama ilemi tersine gerekletirilerek her bir oktav
bandndaki ses gc dzeyi hesap edilmitir.

w
w
L (i)
10
w
1
L
10
w
L 10 log( 10 )
10
L (i) = 10 log ( )
4
n
i
x
=
=

Tablo 119. Ses Gc Dzeylerinin Oktav Bantlarna Dalm
Grlt Kaynaklar
Ses Gc Dzeyi (dB)
Toplam 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
Lastik Tekerlekli Ykleyici 108 102 102 102 102
Kamyon 114 108 108 108 108
Ekskavatr 110 104 104 104 104
Lastikli kepe 104 98 98 98 98
Beton pompas 107 101 101 101 101
Dozer 101 95 95 95 95
Beton mikseri 107 101 101 101 101
Mobil vin 104 98 98 98 98
Arazz 104 98 98 98 98
Kompresr 101 95 95 95 95
Not: Toplam ses gc dzeyinin 4 oktav bandna eit olarak dald kabul edilmitir.

2. Ses Basn Dzeyleri

Her bir grlt kaynann 4 oktav bandndaki ses basn dzeyi aadaki formle
gre hesaplanm olup sonular yine aadaki tabloda verilmitir.

p w 2
Q
L L 10log( )
4r
= +

L
p
: x Mesafedeki Grlt Seviyesi
Q : Ses Dzeyi Sabiti (2 alnmtr.)
r : x Mesafedeki Yarap

Tablo 120. Ses Basn Dzeyleri
Grlt Kaynaklar Mesafe
Ses Basn Dzeyi (dB)
500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
Ykleyici Kepe
50 60,04 60,04 60,04 60,04
100 54,02 54,02 54,02 54,02
250 46,06 46,06 46,06 46,06
500 40,04 40,04 40,04 40,04
1000 34,02 34,02 34,02 34,02
2000 28,00 28,00 28,00 28,00
3000 24,48 24,48 24,48 24,48

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

252/398
Kamyon
50 66,04 66,04 66,04 66,04
100 60,02 60,02 60,02 60,02
250 52,06 52,06 52,06 52,06
500 46,04 46,04 46,04 46,04
1000 40,02 40,02 40,02 40,02
2000 34,00 34,00 34,00 34,00
3000 30,48 30,48 30,48 30,48
Ekskavatr
50 62,04 62,04 62,04 62,04
100 56,02 56,02 56,02 56,02
250 48,06 48,06 48,06 48,06
500 42,04 42,04 42,04 42,04
1000 36,02 36,02 36,02 36,02
2000 30,00 30,00 30,00 30,00
3000 26,48 26,48 26,48 26,48
Lastikli kepe
50 56,04 56,04 56,04 56,04
100 50,02 50,02 50,02 50,02
250 42,06 42,06 42,06 42,06
500 36,04 36,04 36,04 36,04
1000 30,02 30,02 30,02 30,02
2000 24,00 24,00 24,00 24,00
3000 20,48 20,48 20,48 20,48
Beton pompas
50 59,04 59,04 59,04 59,04
100 53,02 53,02 53,02 53,02
250 45,06 45,06 45,06 45,06
500 39,04 39,04 39,04 39,04
1000 33,02 33,02 33,02 33,02
2000 27,00 27,00 27,00 27,00
3000 23,48 23,48 23,48 23,48
Dozer
50 53,04 53,04 53,04 53,04
100 47,02 47,02 47,02 47,02
250 39,06 39,06 39,06 39,06
500 33,04 33,04 33,04 33,04
1000 27,02 27,02 27,02 27,02
2000 21,00 21,00 21,00 21,00
3000 17,48 17,48 17,48 17,48
Beton mikseri
50 59,04 59,04 59,04 59,04
100 53,02 53,02 53,02 53,02
250 45,06 45,06 45,06 45,06
500 39,04 39,04 39,04 39,04
1000 33,02 33,02 33,02 33,02
2000 27,00 27,00 27,00 27,00
3000 23,48 23,48 23,48 23,48
Mobil vin
50 56,04 56,04 56,04 56,04
100 50,02 50,02 50,02 50,02
250 39,06 42,06 42,06 42,06
500 36,04 36,04 36,04 36,04
1000 30,02 30,02 30,02 30,02
2000 24,00 24,00 24,00 24,00

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

253/398
3000 20,48 20,48 20,48 20,48
Arazz
50 56,04 56,04 56,04 56,04
100 50,02 50,02 50,02 50,02
250 42,06 42,06 42,06 42,06
500 36,04 36,04 36,04 36,04
1000 30,02 30,02 30,02 30,02
2000 24,00 24,00 24,00 24,00
3000 20,48 20,48 20,48 20,48
Kompresr
50 53,04 53,04 53,04 53,04
100 47,02 47,02 47,02 47,02
250 39,06 39,06 39,06 39,06
500 33,04 33,04 33,04 33,04
1000 27,02 27,02 27,02 27,02
2000 21,00 21,00 21,00 21,00
3000 17,48 17,48 17,48 17,48

3. Atmosferik Yutu

Her frekansa gre atmosferik yutu deerleri aadaki formle gre hesaplanm
olup bal nem (Q) % 72 alnmtr.

2
-8
atm
f x r
A 7.4 10
Q
x
| |
=
|
\ .

Tablo 121. Atmosferik Yutu
Frekans Mesafe Atmosferik Yutu
500 50 0,01
500 100 0,03
500 250 0,06
500 500 0,13
500 1000 0,26
500 2000 0,51
500 3000 0,77
1000 50 0,05
1000 100 0,10
1000 250 0,26
1000 500 0,51
1000 1000 1,03
1000 2000 2,06
1000 3000 3,08
2000 50 0,21
2000 100 0,41
2000 250 1,03
2000 500 2,06
2000 1000 4,11
2000 2000 8,22
2000 3000 12,33
4000 50 0,82

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

254/398
4000 100 1,64
4000 250 4,11
4000 500 8,22
4000 1000 16,44
4000 2000 32,89
4000 3000 49,33

4. Nihai Ses Basn Dzeyleri

Atmosferik yutu deerlerinin dlmesinden sonra her bir grlt kaynann 4
oktav bandndaki nihai ses basn dzeyi aadaki formle gre hesaplanm olup
sonular yine aadaki tabloda verilmitir.

L
p
= L
p
- A
atm

Tablo 122. Nihai Ses Basn Dzeyleri
Nihai Ses Basn Dzeyi (dB)
500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
Lastik Tekerlekli
Ykleyici
50 60,03 59,99 59,83 59,22
100 53,99 53,92 53,61 52,37
250 46,00 45,80 45,03 41,95
500 39,91 39,52 37,98 31,82
1000 33,76 32,99 29,91 17,57
2000 27,48 25,94 19,78 -4,89
3000 23,70 21,39 12,14 -24,86
Kamyon
50 66,03 65,99 65,83 65,22
100 59,99 59,92 59,61 58,37
250 52,00 51,80 51,03 47,95
500 45,91 45,52 43,98 37,82
1000 39,76 38,99 35,91 23,57
2000 33,48 31,94 25,78 1,11
3000 29,70 27,39 18,14 -18,86
Ekskavatr
50 62,03 61,99 61,83 61,22
100 55,99 55,92 55,61 54,37
250 48,00 47,80 47,03 43,95
500 41,91 41,52 39,98 33,82
1000 35,76 34,99 31,91 19,57
2000 29,48 27,94 21,78 -2,89
3000 25,70 23,39 14,14 -22,86
Lastikli kepe
50 56,03 55,99 55,83 55,22
100 49,99 49,92 49,61 48,37
250 42,00 41,80 41,03 37,95
500 35,91 35,52 33,98 27,82
1000 29,76 28,99 25,91 13,57
2000 23,48 21,94 15,78 -8,89
3000 19,70 17,39 8,14 -28,86
Beton pompas
50 59,03 58,99 58,83 58,22
100 52,99 52,92 52,61 51,37
250 45,00 44,80 44,03 40,95

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

255/398
500 38,91 38,52 36,98 30,82
1000 32,76 31,99 28,91 16,57
2000 26,48 24,94 18,78 -5,89
3000 22,70 20,39 11,14 -25,86
Dozer
50 53,03 52,99 52,83 52,22
100 46,99 46,92 46,61 45,37
250 39,00 38,80 38,03 34,95
500 32,91 32,52 30,98 24,82
1000 26,76 25,99 22,91 10,57
2000 20,48 18,94 12,78 -11,89
3000 16,70 14,39 5,14 -31,86
Beton mikseri
50 59,03 58,99 58,83 58,22
100 52,99 52,92 52,61 51,37
250 45,00 44,80 44,03 40,95
500 38,91 38,52 36,98 30,82
1000 32,76 31,99 28,91 16,57
2000 26,48 24,94 18,78 -5,89
3000 22,70 20,39 11,14 -25,86
Mobil vin
50 55,99 55,83 55,22 56,04
100 49,92 49,61 48,37 50,02
250 38,80 41,03 37,95 42,06
500 35,52 33,98 27,82 36,04
1000 28,99 25,91 13,57 30,02
2000 21,94 15,78 -8,89 24,00
3000 17,39 8,14 -28,86 20,48
Arazz
50 55,83 55,22 56,04 56,04
100 49,61 48,37 50,02 50,02
250 41,03 37,95 42,06 42,06
500 33,98 27,82 36,04 36,04
1000 25,91 13,57 30,02 30,02
2000 15,78 -8,89 24,00 24,00
3000 8,14 -28,86 20,48 20,48
Kompresr
50 52,22 53,04 53,04 53,04
100 45,37 47,02 47,02 47,02
250 34,95 39,06 39,06 39,06
500 24,82 33,04 33,04 33,04
1000 10,57 27,02 27,02 27,02
2000 -11,89 21,00 21,00 21,00
3000 -31,86 17,48 17,48 17,48

5. Ses Dzeyleri

A arlk ses dzeylerinin hesaplanmas iin aadaki tabloda yer alan dzeltme
faktrleri kullanlmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

256/398
Tablo 123. Dzeltme Faktrleri
Merkez Frekans (Hz) Dzeltme Faktr
500 -3,2
1000 0,0
2000 +1,2
4000 +1,0

Yukardaki tabloda yer alan dzeltme faktrleri ile yaplan hesap sonucunda her bir
grlt kaynann 4 oktav band iin bulunan ses dzeyleri ise aadaki tabloda
verilmitir.

Tablo 124. Ses Dzeyleri
Ses Dzeyi (dBA)
Toplam Ses Dzeyi
(dBA)
500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
Lastik Tekerlekli
Ykleyici
50 56,82 59,97 60,96 59,92 65,69
100 50,78 53,88 54,66 52,78 59,28
250 42,77 45,71 45,86 41,47 50,37
500 36,66 39,34 38,45 29,87 43,26
1000 30,47 32,62 29,63 12,68 35,89
2000 24,10 25,21 18,03 -15,68 28,14
3000 20,23 20,29 8,92 -41,54 23,43
Kamyon
50 62,82 65,97 66,96 65,92 71,69
100 56,78 59,88 60,66 58,78 65,28
250 48,77 51,71 51,86 47,47 56,37
500 42,66 45,34 44,45 35,87 49,26
1000 36,47 38,62 35,63 18,68 41,89
2000 30,10 31,21 24,03 -9,68 34,14
3000 26,23 26,29 14,92 -35,54 29,43
Ekskavatr
50 58,82 61,97 62,96 61,92 67,69
100 52,78 55,88 56,66 54,78 61,28
250 44,77 47,71 47,86 43,47 52,37
500 38,66 41,34 40,45 31,87 45,26
1000 32,47 34,62 31,63 14,68 37,89
2000 26,10 27,21 20,03 -13,68 30,14
3000 22,23 22,29 10,92 -39,54 25,43
Lastikli kepe
50 52,82 55,97 56,96 55,92 61,69
100 46,78 49,88 50,66 48,78 55,28
250 38,77 41,71 41,86 37,47 46,37
500 32,66 35,34 34,45 25,87 39,26
1000 26,47 28,62 25,63 8,68 31,89
2000 20,10 21,21 14,03 -19,68 24,14
3000 16,23 16,29 4,92 -45,54 19,43
Beton pompas
50 55,82 58,97 59,96 58,92 64,69
100 49,78 52,88 53,66 51,78 58,28
250 41,77 44,71 44,86 40,47 49,37
500 35,66 38,34 37,45 28,87 42,26
1000 29,47 31,62 28,63 11,68 34,89
2000 23,10 24,21 17,03 -16,68 27,14
3000 19,23 19,29 7,92 -42,54 22,43

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

257/398
Dozer
50 49,82 52,97 53,96 52,92 58,69
100 43,78 46,88 47,66 45,78 52,28
250 35,77 38,71 38,86 34,47 43,37
500 29,66 32,34 31,45 22,87 36,26
1000 23,47 25,62 22,63 5,68 28,89
2000 17,10 18,21 11,03 -22,68 21,14
3000 13,23 13,29 1,92 -48,54 16,43
Beton mikseri
2900 55,82 58,97 59,96 58,92 64,69
3378,6 49,78 52,88 53,66 51,78 58,28
3857,1 41,77 44,71 44,86 40,47 49,37
4335,7 35,66 38,34 37,45 28,87 42,26
4814,3 29,47 31,62 28,63 11,68 34,89
5292,9 23,10 24,21 17,03 -16,68 27,14
5771,4 19,23 19,29 7,92 -42,54 22,43
Mobil vin
2900 52,77 55,76 56,12 57,04 61,71
3378,6 46,68 49,46 48,98 51,02 55,32
3857,1 35,51 40,66 37,67 43,06 46,16
4335,7 32,14 33,25 26,07 37,04 39,64
4814,3 25,42 24,43 8,88 31,02 32,78
5292,9 18,01 12,83 -19,48 25,00 26,00
5771,4 13,09 3,72 -45,34 21,48 22,13
Arazz
2900 52,56 54,92 57,24 57,04 61,84
3378,6 46,26 47,78 51,22 51,02 55,58
3857,1 37,46 36,47 43,26 43,06 47,11
4335,7 30,05 24,87 37,24 37,04 40,67
4814,3 21,23 7,68 31,22 31,02 34,36
5292,9 9,63 -20,68 25,20 25,00 28,17
5771,4 0,52 -46,54 21,68 21,48 24,60
Kompresr
2900 48,72 53,04 54,24 54,04 59,00
3378,6 41,58 47,02 48,22 48,02 52,89
3857,1 30,27 39,06 40,26 40,06 44,75
4335,7 18,67 33,04 34,24 34,04 38,62
4814,3 1,48 27,02 28,22 28,02 32,56
5292,9 -26,88 21,00 22,20 22,00 26,53
5771,4 -52,74 17,48 18,68 18,48 23,01

6. L
gndz
Deerleri

En kt senaryo kabul ile her bir grlt kaynann ayn anda almas
durumunda oluacak edeer grlt dzeyleri ise hesaplanm olup aadaki tabloda
verilmitir.

w
L (i)
10
eq
1
gndz eq
L 10 log( 10 )
L = L
n
i
x
=
=


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

258/398
Tablo 125. Lgndz Deerleri
Mesafe Edeer Grlt Dzeyi (dBA)
50 75,11
100 68,70
250 59,81
500 52,79
1000 45,85
2000 40,07
3000 38,06

ekil 32. Grlt Yaylm Grafii

Yukarda bulunan deerler; 07.03.2008 tarih ve 26809 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
Ynetmeliinin 23. maddesinde belirlenen ve evresel grlt snr deerlerini gsteren
Tablo-5 ile karlatrlmtr.

Tablo 126. antiye Alan in evresel Grlt Snr Deerleri
Faaliyet tr (yapm, ykm ve onarm) L
gndz
(dBA)
Bina 70
Yol 75
Dier kaynaklar 70

Proje yerine en yakn yerleim yeri; santral alanna yaklak 243 m mesafedeki
Kamilet Mezrasdr.

En kt artlarda 100 m den itibaren grlt deeri 68,70 dBA civarnda olup, bu
noktadan sonra GDYYde belirtilen snr deerin altnda kalmaktadr. Ayrca yukarda
yaplan hesaplar i makinelerinin ayn anda alaca kabul ile yaplmtr. Ancak sz
konusu i makineleri ve nakliye aralar gn iinde farkl zamanlarda ve farkl yerlerde
0
10
20
30
40
50
60
70
80
0 500 1000 1500 2000 2500 3000
Mesafe
(m )

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

259/398
kullanlacaktr. Dolaysyla proje kapsamnda yer alan yerleim yerlerine olumsuz bir etki
sz konusu olmayacaktr.

Vibrasyon

letim tneli Atnal kesitli olarak projelendirilecektir. Tnel eimi 0,001 olarak
belirlenmitir. letim tneli inaatnda patlatma yaplacak olup patlatma ile ilgili detayl
bilgiler aada verilmitir.

Ateleme ileminde patlayc olarak ANFO kullanlacaktr. Yemleyici olarak dinamit
ateleyici olarak elektrikli kapsl tahrikli nonel kapsl kullanlacaktr.

Tnelin ap 3 m ve et kalnlklar 0,35 metredir.
Tnelin toplamdaki ap ise 3 m + 0,30 m + 0,30 m =3,6 m alnmtr.

Her delik iin;

1 nonel kapsl deliin 2,05 m lik ksmna ANFO ( arj younluu 0,85 kg/m) =
1,743 kg ANFO toplamda 12 adet delik, ile 144 m
3
pasa gevetmesi yaplacaktr. Delik
bana 12 m
3
malzeme alnacaktr.

Bir delikte kullanlacak patlayc miktar = anfo+dinamit
Bir delikte kullanlacak patlayc miktar = 1,74 + 0,5
Bir delikte kullanlacak patlayc miktar = 2,24 kg

Devine Bants

Patlatmayla oluturulan titreimin evre yaplarna etkisi Devine bants (Devine
et al,1966) ile tespit edilmektedir.

V = k(D/W)
-1,6

V : Kaya inde Yaylan Titreim Hz (in/sn)
k : Kaya Trne Bal Katsay (26260)
D : Patlatma Noktas le evre Yerleim Birimleri Arasndaki Etkili
Mesafe (feet)
W : Bir Gecikme Aralndaki Patlayc Miktar (libre) =1 kg
1 feet : 0,3048 m
1 libre : 0,4536 kg
1 in : 25,4 mm

Kayacn titreimi iletme kapasitesi k katsays olarak alnmaktadr. Patlatma
kayna ile hassas nokta arasndaki birimlerin deikenlii, fay, atlak, krk gibi
sreksizliklerin younluu k katsaysn etkilemektedir. Homojen birimlerde katsay 260
saysna yaklarken, tektonik etkilerin younluu ve geilen her farkl birim katsayy 26
saysna yaklatrmaktadr. K katsays ortalama hesaplamalarda 200 olarak alnmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

260/398
Tablo 127. Mesafeye Gre Titreim Hz Deerleri (W = 2,24 kg)
D W k Sonu 1/5V 1/2V
50 2,24 200 5,21 1,04 2,60
100 2,24 200 1,72 0,34 0,86
150 2,24 200 0,90 0,18 0,45
200 2,24 200 0,57 0,11 0,28
250 2,24 200 0,40 0,08 0,20
300 2,24 200 0,30 0,06 0,15
350 2,24 200 0,23 0,05 0,12
400 2,24 200 0,19 0,04 0,09
450 2,24 200 0,15 0,03 0,08
500 2,24 200 0,13 0,03 0,07
550 2,24 200 0,11 0,02 0,06
600 2,24 200 0,10 0,02 0,05
650 2,24 200 0,09 0,02 0,04
700 2,24 200 0,08 0,02 0,04
750 2,24 200 0,07 0,01 0,03
800 2,24 200 0,06 0,01 0,03
850 2,24 200 0,06 0,01 0,03
900 2,24 200 0,05 0,01 0,03
950 2,24 200 0,05 0,01 0,02
1000 2,24 200 0,04 0,01 0,02
1050 2,24 200 0,04 0,01 0,02
1100 2,24 200 0,04 0,01 0,02
1150 2,24 200 0,03 0,01 0,02
1200 2,24 200 0,03 0,01 0,02
1250 2,24 200 0,03 0,01 0,02
1300 2,24 200 0,03 0,01 0,01
1350 2,24 200 0,03 0,01 0,01
1400 2,24 200 0,03 0,01 0,01
1450 2,24 200 0,02 0,00 0,01
1500 2,24 200 0,02 0,00 0,01
1550 2,24 200 0,02 0,00 0,01

Yukardaki tabloda:

V : mm/sn Mesafeye Gre Deien Titreim Hz
V
o
: Bina Temelindeki Titreim Hz

Kaya ii titreim hznn 1/2 1/5 i V
o
deeri olarak kabul edilmektedir
(Forssbland, 1981).

Tablo 128. Bina Temeli Titreim Hz (Vo) Deerlerine Bal Olarak Patlatma Nedeniyle Hasar
Grebilecek Bina Trleri (Forssbland,1981)
Bina Tr V
0
(mm/sn)
a Yklmaya yz Tutmu ok eski tarihi binalar 2
b Sval briket, kerpi, yma tula evler 5
c Betonarme Binalar 10
d Fabrika gibi ok salam yapda endstriyel binalar 10 40

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

261/398
Proje kapsamnda yer alan yerleim yerlerinde en hassas yapnn yukardaki
tabloda yer alan b tipi binalar olduu kabul edilirse V
o
hznn 5 mm/sn nin zerine
kmamas gerekmektedir.

Tablo incelendiinde 2,24 kglk arjn etkisi ile oluan titreim hz patlatma
noktasndan itibaren yaklak 100 m den itibaren 5 mm/sn nin altna inmektedir. Bu
durumda anlk arj ile yaplan patlatmalar sonucu oluan vibrasyonun proje kapsamndaki
yerleim yerlerine olumsuz etkisinin olmayaca tahmin edilmektedir.

Patlatma sonucu oluan titreimlerin genlii aadaki bantdan
hesaplanmaktadr (Armac Printing Company).

A : (KW)/D
A : Patlatma Sonucu Oluan Titreimlerin Azami Genlii (mm)
W : Bir Gecikme Aralnda Atelenen Patlayc Miktar (kg)
D : Patlatma Kayna le evre Yerleim Birimleri Arasndaki Etkili Mesafe (m)
K : Kaya Trne Bal Katsay

Tablo 129. Patlatma Yaplan Kaya Tr ve Bina Temeli Altndaki Kaya Trne Bal Olarak Deiim
Gsteren k Katsays Asgari ve Azami Deerleri (Armac Printing Company).
Patlatma Yaplan Birim Temel Alt Kaya Tr K Katsays
Maksimum Minimum
Kaya Kaya 0,57 1,15
Kaya Kil (Toprak ) 1,15 2,3
Kil (Toprak ) Kaya 1,15 2,3
Kil (Toprak ) Kil (Toprak ) 2,3 3,4

Genlik deerinin 0,05 mm nin altnda olmas durumunda binalarda hasar olmad
bilindiinden (Armac Printing Company) maksimum patlayc miktar ile yaplacak
atmlarda etki mesafesi;

D = (KW)/A
D = (1,15 * 2,24)/0,05 = 34,42 m bulunur.

inas planlanan iletim tneline en yakn yerleim yeri olan Kamilet Mezras, iletim tneline
1.250 m uzaklktadr. Kamilet Mezras yaplar tablodan b tipi binalar olduu kabul
edilirse Vo hznn 5 mm/sn nin zerine kmamas gerekmektedir.

Yukardaki tabloya gre 2,24 kglk arjn etkisi ile oluan titreim hz patlatma
noktasndan itibaren yaklak 100 m sonra 5 mm/sn nin altna inmektedir. Bu durumda
anlk arj ile yaplan patlatmalar sonucu oluan vibrasyonun en yakn yerleim yeri olan
Kamilet Mezrasnn olumsuz etkisinin olmayaca tahmin edilmektedir. Patlatma
yaplmadan nce tm gvenlik nlemleri ve izinler alnacaktr.

Sahada patlatma srasnda gecikmeli kapsl kullanlmas da bir seferde atlan
patlayc madde miktarn, delik apnn dk tutulmas ise delik bana kullanlacak
patlayc madde miktarn azaltacandan patlatma sonucu oluacak titreim de
azalacaktr. Sonu olarak; faaliyet esnasnda yaplacak patlatma ileminden dolay
oluacak vibrasyonun, yakn yerleim birimleri zerinde olumsuz bir etki yaratmas sz
konusu deildir. Proje kapsamnda alma saatlerine uyulacak ve Patlatma annda

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

262/398
oluacak darbe grlts dzeyi GDYY Madde 23 d bendinde belirtildii zere LCmax 100
dBCyi amayacaktr.

letim Tnelinde kullanlacak patlayc madde proje alan ierisinde
depolanmayacak ve ihtiya duyulduka getirilecektir. Patlatma ilerinden eitimli ve
tecrbeli ateiler altrlacaktr. Deneyimli patlatma ve emniyet mhendisleri ilere
nezaret edecektir. Yanc ve patlayc maddelerin (dinamit, benzin, mazot vb.) gvenli bir
ekilde depolanmas ve tanmas, projenin inaatn gerekletirecek olan mteahhidin
sorumluluu altnda olacaktr.

letim Tnelinde yaplacak olan tm patlatmalar evre halkn rahatsz etmemesi
iin gndz vardiyasnda gerekletirilmesine zen gsterilecektir. Patlatma ilerinde
mhendislerin sorumluluunda eitimli ve tecrbeli ateiler grev yapacak ve bylece
gvenlik azami lde salanacaktr. Patlatma srasnda evre emniyetinin salanmas
amacyla patlatma yaplacak tarih ve saatler en yakn yerleim birimlerine yeterli bir sre
nceden bildirilecek ve patlatma yaplacak alana yetkisiz kiilerin girmesi engellenecektir.

Yukarda belirtilen patlayc maddelerin tanmas, depolanmas ve kullanmlar
esnasnda; alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve Zararl
maddelerle alan Yerlerinde ve lerde Alnacak Tedbirler Hakkndaki Tzkde,
alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, i Sal ve Gvenlii Tznde ve Tekel
D Braklan Patlayc Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali,
Tanmas, Saklanmas, Sat, Kullanlmas, Yok edilmesi, Denetlenmesi Usul ve
Esaslarna likin, Tzkte ve Tehlikeli Maddelerin Karayolu le Tanmas Hakknda
Ynetmelikte ngrlen hkmlere uyulacaktr.

V.1.17. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine
Getirilecek lerde alacak Personelin ve Bu Personele Bal Nfusun Konut ve
Dier Teknik/Sosyal Altyap htiyalarnn Nerelerde ve Nasl Temin Edilecei,

Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin almasna dek gerekletirilecek
olan inaat faaliyetlerinde toplam 100 kiinin altrlmas planlanmaktadr. Gerekli olan
personel, ncelikle yakn yreden seilecektir. Yakn yerleimlerden gelecek personel iin
servis hizmetleri verilecektir. Dier personel iin antiye Sahas ierisinde prefabrik
hizmet binas kurulacaktr. Hizmet binasnda alacak personel iin misafirhane, kantin,
mutfak, banyo, tuvalet, ilk yardm dolab vb. yaplar yer alacaktr. Personele bal nfus
iin herhangi bir lojman vs. yaplmas dnlmemektedir.

Personelin ilk yardm ihtiyalar iin hizmet binasnda bir revir oluturulacak.
Personelin salk durumlarnn denetlenmesi ve acil tedavi gibi salk hizmetleri ilk etapta
bu revirde giderilecektir.

Srdrlecek lerden, nsan Sal ve evre iin Riskli ve Tehlikeli Olanlar,

Projenin inaat aamasndan balayarak nitelerin faaliyete almasna dek
meydana gelebilecek insan sal ve evre iin riskli ve tehlikeli iler, hemen her inaat
almasnda meydana gelmesi muhtemel yaralanma, antiye ii trafik kazalar, malzeme
sramas, insan dmesi, i makineleri kazalar vb. olaylardr. Bu balamda alma
alanna uyarc levhalar konulacak ve alanlara i gvenlik eitimi verilecektir. naat
almalarnda i kazalarna kar 4857 sayl Kanunu ve bu kanun uyarnca kartlan
ynetmelik, tzk, genelge, tamim vb. hkmlerine uyulacaktr. Bunun dnda yrrlkteki
ynetmelik ve mevzuatlara uygun bir iyeri gvenlii ve kaza nleme plan hazrlanarak

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

263/398
uygulamaya konulacaktr. Personel ve iiler yaplacak iin gerektirdii i gvenlii
malzemeleri ile donatlacak ve bunlarn salk ve i gvenlii kurallarna uygun artlar
altnda almalar salanacaktr. i ve personelin sal asndan da gerektiinde toz
maskeleri ve kulaklklar kullanlacaktr.

ilerin sal asndan en byk potansiyel tehlike ise i gcnde grlebilecek
bulac hastalklardr. Sz konusu durumu asgariye indirmek iin iiler kurulacak olan
revirde periyodik muayeneden geirilecektir. naat iilerinin yre halk ile temas asgari
seviyede tutulacak, bylece halka hastalk bulatrma riski de azalacaktr. nemli hastalk
ve yaralanmalarda en yakn yerleim yerinde bulunan hastane imkanlarndan
faydalanlacaktr.

patlatma ilemleri gerekli izinler alnarak ilgili mevzuat uyarnca yaplacaktr. Patlayc
maddeler proje sahasnda depolanmayacak, ihtiya duyulduu zamanlarda sahaya
getirilmesi salanacaktr.

Patlatma ilerinde eitimli ve tecrbeli ateiler altrlacaktr. Deneyimli patlatma
ve emniyet mhendisleri ilere nezaret edecektir. Yanc ve patlayc maddelerin (dinamit,
benzin ve mazot vb.) gvenli bir ekilde depolanmas ve tanmas, projenin inaatn
gerekletirecek olan mteahhidin sorumluluu altnda olacaktr.

Proje kapsamnda ihtiya duyulan gevetme patlatmalar kularn reme dnemi
(Mart-Haziran) dnda yaplacaktr.

Proje kapsamnda tnelde gevetme patlatmalar yaplacak olup gereken nlemler
alnacaktr. Gevetme patlatmalar srasnda oluacak titreim iin, 04.06.2010 tarih ve
27601 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Grlt
Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii 25. Madde hkmlerine riayet edilerek gerekli
nlemler alnacaktr.

Patlayc maddelerin kullanm ile ilgili olarak 29 Eyll 1987 tarih ve 12028 sayl
Tekel D Braklan Patlayc Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, ithali,
tanmas, saklanmas, depolanmas, sat, kullanlmas, yok edilmesi, denetlenmesi,
Usul ve Esaslar tzk hkmlerine uyulacaktr. Ayrca 24.12.1973 tarih ve 14752 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi olan Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve
Zararl Maddelerle alan yerlerinde ve lerde Alnacak Tedbirler Hakknda Tzk
hkmlerine uyulacaktr. Patlatma yaplaca zaman anons ve duyuru yntemleriyle, yre
sakinlerinin bilgilendirilmesi salanacaktr.

Proje almalarnda kullanlacak i makinelerinin yakt ikmalleri ve ya deiimleri
sahada yaplmayacak olup, yakn evredeki ruhsatl akaryakt istasyonlarnda
yaptrlacaktr. Ruhsatl akaryakt istasyonlarna gidilememesi halinde Atk Yalarn
Kontrol Ynetmelii Madde-18 hkmlerine uyularak geici depolama yaplacak olup,
atk ya kategori analizi yaplarak kan analiz dorultusunda lisansl geri kazanm/bertaraf
tesislerine gnderilecektir. Proje kapsamnda aa kmas muhtemel atk yalar;
30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk
Yalarn Kontrol Ynetmelii (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik
Yaplmasna Dair Ynetmelik) hkmlerine uyularak bertaraf edilmesi salanacaktr.

Proje alannda alacak iiler iin kurulacak olan revirden kacak tbbi atklar
22.07.2005 tarih 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tbb

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

264/398
Atklarn Kontrol Ynetmelii (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Tbb Atklarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik
Yaplmasna Dair Ynetmelik) hkmlerine uygun olarak dier tm atklardan ayr olarak
toplanacak, Ynetmelie uygun bertaraf salanacaktr.

V.1.19. naat Faaliyetlerinin Karasal ve Sucul Flora/Fauna zerine Olas Etkiler ve
Alnacak Tedbirler, Btncl Etki Deerlendirmesi,

a) Projenin naat Aamasnda Sucul Ekosisteme Olan Etkileri ve Alnmas
Gereken nlemler



Birinci basamakta, suyun fiziksel, kimyasal yapsnn ve jeomorfolojik olarak
meydana gelen deiim ve suyun doal akntsnda meydana gelen deiim,
kinci basamakta, nehir kenarlarndaki bitkiler, su ierisindeki bitkiler ve suyun
alt ksmlarndaki doal sulak alanlarda, primer prodksiyondaki deiimler,

aada verilmitir.

Reglatr inaatlar srasnda oluacak fiziksel ve mekanik etkiler (patlatma, nehir
sistemine partikl karm gibi) sucul canllar etkileyebilecektir. Ancak inaat
aamasndan sonra sistem kendini ksa srede toparlayabilecek bir dinamik etkileim
potansiyeline sahiptir. Bununla birlikte inaat almalarnn balklar asndan nemli olan
yumurtlama dnemlerinde minimum dzeyde yrtlmesi nem tamaktadr. Alanda
yakalanan balk trlerinin biyolojilerine bakldnda Nisan ve Temmuz aylar arasnda
yumurta braktklar bilinmektedir. Bu sre ierisinde sucul sisteme verilecek maddeler
balklarn yumurtlama faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek olmasndan tr bu aylar
arasnda zen gsterilecektir. zellikle alabalk trleri iin reme dnemi de Kasm-Ocak
aylar arasndadr. Blgenin en nemli balk tr olarak kabul edilen alabalklarn bu
dnemdeki remeleri iin braklacak su miktar nemlidir ve inaat faaliyetlerinin bu
dnemlerde minimum dzeyde tutulmas salanacaktr.

Reglatr gvdesinin inaat srasnda, kazma almalar sonucu baz materyaller
su ktlesine kararak bulankl arttrabilir ve sucul canllara olumsuz etkisi olabilir. Ayn
zamanda ak aaya gelen bu materyaller su kalitesinde baz deiimlere neden
olabilmektedir. Bunun iin, reglatr gvdesinin inaat srasnda, faaliyetin srdrlecei
ksmda suyun yata deitirilmeyecek ve oluan hafriyatn, su ile temas edilmeyecek
ekilde kazma almalar yaplacaktr. Bylece oluacak silt ve malzemenin de ak aa
gitmesi ksmen engellenmi olacaktr. Bunun yan sra sediman tutucu olarak kullanlan
baz jeo tekstil materyalleri kullanlarak oluabilecek sedimann ak aalara gitmesi
engellenecektir.

Faaliyetin gerekletirilecei alan ve antiye Ball deresinin kenarnda olacandan,
antiyenin atklarnn dereye braklmayacaktr. alan iilerin oluturduu kanalizasyon
ve dier atklarn dereye dearj edilmeden paket artma sisteminde ileme tabi tutulduktan

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

265/398
sonra Ball deresine verilecektir. Artlmadan dereye verilecek sular, derenin organik
madde miktarn arttrarak trofikasyon srecini hzlandrabilir.

ve glet ekosistemine dnecektir. Ancak inaat aamasnda ykc bir takm etkiler
aa gibi organik maddelerin rmesinin engellenmesi iin syrlma yaplacaktr. alma
alannn evresi aa rts ile kapldr. Bu alanlarda syrma ileminin yaplmas,
reglatrn uzun mrl olmas asndan nemlidir. Aksi takdirde ksa srede ayrmaya
balayacak olan bu bitki topluluklar ar besin maddesi birikimine neden
olabilmektedirler. Bu durum doal gllerde grlen trofikasyon srecini hzlandrr. Besin
maddesinin art fitoplanktonik organizmalarn zaman zaman patlama dzeyinde
artlarna neden olabilir ve bu durum sistemin ekolojik dengesini tamamen bozmas
anlamna gelmektedir. Bu tr gelimeler baraj yaplarnn mr ve rekreasyon amal
kullanm iin olumsuz sonular dourur.

b) Projenin naat Aamas ve naat Aamasndan nce Karasal Flora
Ekosisteme Olan Etkileri ve Alnmas Gereken nlemler

Flora Asndan naat Aamasndan nce Alnacak nlemler

Proje sahasnda inaat aamasndan nce alnmas gereken nlemler iki aamada
olmaldr. Birinci aama proje sahasndan tespit edilen endemik bitki trlerinin hepsi IUCN
kriterlerine gre LC kategorisinde olduundan inaat ncesinde ya da inaat sonrasnda
bu trlerin korunmasna ynelik nlem alnmasna gerek yoktur. kinci aamada ise proje
sahasnda topran verimli tabakas olan yaklak ilk 10 cmlik ksm syrlacak ve inaat
tamamlandktan sonra peyzaj almalarnda kullanlmas iin uygun alanlarda
depolanacaktr. Depolanacak toprak dz bir zeminde, en fazla 3 m uzunluunda 1 metre
yksekliini gemeyecek ekilde depolanacaktr. naat faaliyetleri tamamlandktan sonra
bu toprak alann yeniden eski haline getirilmesinde kullanlacaktr. Depolanan topran
iinde bulunan tohumlar toprak yeniden serildiinde imlenecek ve alann eski haline
gelmesi daha ksa zamanda olacaktr.

Flora Asndan naat Aamasnda Alnacak nlemler

naat aamasnda kan toz, zellikle bitkilerin yapraklarnn zerinde bir tabaka
oluturmakta, bitkilerin stomalarnn kapanmasna, gaz al-veriinin engellenmesine
neden olmaktadr. Belli bir zaman sonra bitkinin yapraklarnn prsmesine, kurumasna
ve dllenemeden solmasna neden olmaktadr. Ayrca ieklerin dllenmesin de, zellikle
tozlar stamenleri (erkek reme organlar) zerini kapatarak tozlamann olmasn
engellemektedir. Bu olumsuz durumlarn engellenmesi iin zellikle inaat aamasnda
scakla bal olarak toz kn engellemek iin arazzlerle sulama yaplmas
gerekmektedir. Dllenemiyen ieklerin bir sonraki yl ieklenme dnemlerinde
populasyonlarnda azalma olmakta, bu durum eer yaplyor ise arcl byk bir oranda
engellemektedir. Bir yllk ya da iki yllk bitkilerde toz bitkilerin dllenmesinde olumsuz bir
rol oynamaktadr. Fakat ok yllk aa ya da al trlerinde bu durum biraz daha tolere
edilebilmektedir. ok yllk bitkilerin adaptasyonu bir ya da iki yllk bitkilere gre daha
kolay olmaktadr. Bu nedenlerden tr Talkaya Reglatr ve HES (22,658
MWm/22,052 MWe) projesi sahasnda inaat aamasnda zellikle kacak toza kar
nlem alnacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

266/398
c) Projenin naat Aamas ve naat Aamasndan nce Karasal Fauna
Ekosisteme Olan Etkileri ve Alnmas Gereken nlemler

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)projesinin hayata
geirilmesi aamasnda projenin ekillenecei doal alanlarda ve bu alanlar deiik
ekillerde kullanan lokal fauna bileenleri zerinde baz etkilerin meydana gelmesi
kanlmazdr. Bu etkilerin ortadan kaldrlabilmesi veya en aza indirilebilmesine ynelik
olarak alnmas gereken nlemler inaat aamas ncesi ve naat aamas ile iletme
aamas olmak zere 2 alt balk altnda deerlendirilmitir.

naat Aamas ncesinde ve naat Aamasnda

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesi kapsamnda
Kapistre Derenin bir kolu olan Ball Dere zerinde, 983.00 kodunda tesis edilecek
Talkaya Reglatr; ak aa kesimde, akarsu kysnda tesis edilecek bir hidroelektrik
santrali, reglatrde toplanan suyu hidroelektrik santraline iletmek amacyla yararlanlacak
3.824 metre uzunluunda, 3 m apnda bir iletim tneli; tnel ile tanan suyun
hidroelektrik santraline drlmeden nce tutulaca bir ykleme havuzu ve buradaki
suyun HESe drlmesinde kullanlacak, 750 metre uzunlukta, 1,15 cm apnda bir
cebri boru ile olduka snrl byklkteki bir santral alan bulunmaktadr.

santral binalarnn yer alaca kesimlerde gerekleecektir. Kapistre deresi zerinde,
derenin kysnda tesis edilecek kalc su toplama yaps, tnel, ykleme havuzu ve santral
binas daimi olarak bu kesimlerde kalacak beton yaplardr. Bu kesimde ekillendirilmi
olan antiye alan ise geici mahiyettedir.

Reglatr, Kapistre deresinin yan kolu olan Ball Deresi zerinde beton zellikte,
byke bir havuz eklinde olacaktr. naat zemini olarak akarsu yata zerinde snrl
byklkteki bir aklk seilmitir. Reglatrn tesis edilecei kesimin akarsu kysnda
kendiliinden meydana gelmi, nispeten dz ve bitkisiz bir alandan seilmesiyle bu
kesimlerde doal bitki rtsne, zellikle de orman formasyonuna ve bu kesimlerden
yararlanan fauna elemanlarna verilebilecek zararlarn da nne geilmesi hedeflenmitir.
Faaliyetle ilgili olarak gerekletirilen saha almalarnda zeminde yaamakta olan baz
kemirgen trleri belirlenmitir. Bu trler habitat olarak genellikle orman alanlarn tercih
etmektedirler. Bu nedenle orman alanlar dnda, iki farkl noktada tesis edilmesi
planlanan kalc beton yaplarn inaat srecinde bu trlere bal bireyler herhangi bir
zarar grmesi beklenmemektedir.

tamaktadr. Talkaya projesi kapsamnda yer alan reglatr Ball Dereden su alacak

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

267/398
bulunacaktr.

Bilindii gibi akarsu ortamlarnn en nemli faunal formu balk trleridir. Bu
trlerden sonra akarsu ortamn yaam alan olarak seen gruplar ise srasyla
ikiyaamllar, baz srngenler, baz ku trleri ve az sayda da memeli hayvan trdr. Bu
nedenle akarsu yatana braklacak suyun miktar ve sreklilii bu gruplar asndan da
nem tamaktadr. rnein kiyaamllarn yaam dnglerinde, zellikle de reme
dneminde mutlaka suya gereksinimleri bulunmaktadr. Bu nedenle en azndan ilkbahar
dneminde akarsu yatanda mutlaka su bulundurulmaldr. Dier gruplar asndan ise
suyun bulunmas yl boyunca su gereksinimlerini bu sulardan karlayan dier fauna
bileenleri asndan nemlidir. Balk trleri iin hesaplanacak ve akarsu yatana
braklacak su miktarnn dier fauna bileenlerinin su gereksinimlerini karlamak
asndan yeterli olacaktr. Can suyu olarak adlandrlan sz konusu suyun akarsu
yatana braklmas durumunda bu habitat tipindeki doal yaamn kesintiye
uramayaca dnlmektedir.

Proje kapsamnda, iletim tneli, derivasyon kanal, reglatr alan ulam yolu,
ykleme havuzu ulam yolu, cebri boru, reglatr ve dier nitelerin kapsamnda
yaplacak syrma ve kaz almalar, krma-eleme, har nitesi ve tnel ii delme
patlatma ve ekipman almalar sonucunda; dolayl ve dolaysz yollardan bulankla yol
aarak derelerdeki sucul faunann yaamn ve su kalitesinin olumsuz etkileyecek ve
faaliyet alanndaki akarsu ve yan kollarnda srekli bulankla yol aabilen gereksiz
mdahalelerden kaynaklanabilecek durumlarn, sucul canllarn yaam ortamlarn ve su
kalitesini olumsuz etkilemeyecek ekilde bertaraf edilecek ve gerekli nemler alnacak
olup, dere yataklarn daraltacak malzeme dklmeyecektir. Suyun santralden dereye
braklmas ileminde yn ve ak hz da deitirilmeden reme ve istihsal yerlerine
zarar verilmemesi salanarak, konu ile ilgili tm kanun, ynetmelik ve mevzuatlara
uyulacaktr.

Bilindii gibi klasik baraj projelerinde byklkleri olduka farkl olsa da reglatr
havuzlarna gre ok daha geni alanlarda su toplanmaktadr. Baraj gvdesi arkasnda
meydana gelen rezervuarn byklne bal olarak biriken su ktlesi blgenin iklimi
zerinde de baz dnmlere neden olabilmektedir. rnein yaz boyunca snan sularn
k dneminde aldklar sy evreye yava yava vermeleri nedeniyle iklimde lokal bir
iyileme sz konusu olabilmektedir. Benzer ekilde k dnemlerinde pus ve sis oluumu
da meydana gelebilmektedir. Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe) projesi kapsamnda tesis edilecek reglatr nedeniyle meydana gelecek havuz ve
birikecek su miktar olduka snrl olacandan dolay bu tip etkiler meydana
gelmeyecektir.

inaat tekniiyle gerekletirilecektir. zellikle tnellerin giri ve k noktalarnda
gerekletirilecek aa kesimleri esnasnda olduka zenli olunacak, mmkn olduunca
az aa ve bitki kesilecektir. Bylelikle bu kesimlerdeki sz konusu bitkisel formasyonda

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

268/398
yaayan veya bu kesimlere gelmesi olas fauna elemanlarnn etkilenme riskini de en aza
indirebilecektir.


yarar getirecektir.

deerlendirilme ekli ok byk nem tamaktadr. Bu malzeme kesinlikle akarsu
yatana boaltlmayacak veya geliigzel doal ortamlara tasfiye edilmeyecektir. Eer
herhangi bir ekilde, geici olarak bile depolanmas gerekiyorsa bu alanlar dikkatli bir
ekilde seilecek ve dkm srecinde srekli kontrol altnda bulundurulmas hareketli
fauna formlarnn zarar grebilme riskini ortadan kaldracaktr.

Bu konuda en iyi zm karlan malzemenin e zamanl olarak gerekletirilecek
baka bir faaliyet kapsamnda kullanlmas imknnn aratrlacaktr.

benzeri bitkiler ise tralanarak buradan uzaklatrlacaklardr. Proje sahasnn tamamna
ynelik olarak ekosistem raporunu hazrlayan alma grubu tarafndan gerekletirilmi
olan gzlem ve incelemeler esnasnda kular ve srngenler bata olmak zere baz
karasal omurgal hayvan trlerinin bu bitki formasyonunu ve bu formasyonun bulunduu
kesimlerdeki habitatlar ok youn olmasa da deiik ihtiyalarn karlamak amacyla
kullanabildikleri belirlenmitir. Bu kesimlerdeki aa ve al formlarnn kesilmesi srecinde
bu kesimleri kullanan fauna bileenleriyle ilgili olarak baz nlemlerin alnmas
gerekecektir. Aksi durumda, yani herhangi bir nlem alnmad durumda bu habitatlar
kullanan yabanl formlarn zarar grme, yaralanma veya lme riski gndeme gelecektir.
Risk altnda bulunan yabanl formlar arasnda ulusal ve uluslar aras koruma statlerine
sahip trler bulunmaktadr. Nadir veya korunan trlere ait bireylerin zarar grmesine ek
olarak bu formlara zarar verilmesi ulusal lekli koruma nlemleri dnda uluslar aras
szlemelere de ters dmektedir. Bu durum lke baznda deiik yaptrmlar gndeme
getirebilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

269/398

gerekletirilecektir. Bu amala faaliyet alanna yakn evredeki ilgili kii ve kurululardan
uzman destei talep edilecektir.

Yabancl formlarn bu kesimlerden uzaklatna emin olunduktan sonraki aama
geirilmelidir. plak elle dokunmakszn, dorudan gzle yaplacak kontrollerde kesilmi


Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) kapsamnda, Ball
Dere zerindeki reglatr araclyla toplanan ve iletim kanal araclyla ykleme
retilecektir. Akarsu ak ynne gre aa kesimde ina edilmesi planlanan HESin
nispeten geni ve kylar talarla kapl bir yatakta akmaktadr. Santral yeri olarak seilen
kesimde ok yllk bitkilerin bulunmamas bitki rtsne verilebilecek zarar riskini de
ortadan kaldrmaktadr.



TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

270/398
yaam alanlarn kaybetmektedirler. Bu nedenle yol almas veya geniletme almalar
srecinde yabanl formlarn zarar grmemesi iin dikkatli olunmasnda, almalar
ncesinde, esnasnda veya sonrasnda ortaya kabilecek canl trlerinin zarar grmeden
bu kesimlerden uzaklatrlmasnda; almalar esnasnda ortaya kmas olas fazla
malzemenin geliigzel doal ortamlara tasfiye edilmeyip nceden planlanm
almalarda kullanlmas ya da geici veya daimi depolama alanlarna boaltlmasnda
byk yararlar vardr.






TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

271/398


Gn getike evreye daha az emisyon brakan aralarn retilmesi ve kullanlmas
zorunluluu ile ar vastalar gibi grlt ve evre kirliliine yol aan aralarn belli zaman
dilimleri ierisinde kullanmna izin verilmesi gibi gelien teknolojinin kullanm ve
ynetimlerce alnan tedbirler ile dzenlemeler karayolu kkenli kirliliin en aza indirilmesi
amacna yneliktir ve ne derece titizlikle uygulanrsa amaca o derece yaklalm olacaktr.

Proje Alan ve Ku G Yollaryla likisi

Trkiye konumu itibariyle kuzey-gney enlemleri arasnda uzanan nemli ku g
gzerghlarndan bazlarnn zerinde bulunmaktadr. Ayrca lke ierisinde kular
asndan byk nem tayan sulak alanlar arasnda da deiik zelliklerde g
hareketleri sergilenmektedir. Bu g hareketlerinin ekillenmesi srecinde en nemli
etkenlerden birisi de topografik yapdr. zellikle g yollar zerindeki yksek da
oluumlar ve vadiler g yollarn belirleyen ana oluumlardr. Gmen formlar g
esnasnda karlarna kan yksek da formasyonlar sz konusu olduunda en yakn
vadilere ynelmektedirler. lkemizin dier kesimlerinde olduu gibi Karadeniz blgesi
zerinde de deiken younluklu g hareketleri yaanmaktadr. Proje alanna yakn olan
ve Dou Karadeniz blgesi zerinden geen g gzergah proje alanna yakn deildir.
Bu nedenle bu kesimden gei yapan gmen formlar bu kesimleri kullanmamaktadr. Bu
adan herhangi bir risk sz konusu deildir. Dier taraftan, zellikle k dneminde kuzey
enlemlerinden gney enlemlerine doru dzensiz bir g hareketi ekillenmektedir. Bu
hareketin ba aktrleri su kulardr. Bata rdekler ve kazlar lkemiz snrlar ierisindeki
sulak alanlara gelerek k dnemini geirirler. te bu srete Karadeniz Blgesinde
denize dik uzanan akarsu vadilerinin byk bir ksm kullanlmaktadr. Sonbahar
mevsiminde de Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin
hayata geirilecei kesimler zerinden g hareketleri gereklemektedir. Bu g
hareketleri genellikle yrtc ku trlerinin younlat srler tarafndan
gerekletirilmektedir. Fakat hibir zaman Dou Karadeniz Blgesinde en youn g
hareketlerinin sergilendii oruh Vadisi zerinden gerekleen g hareketlerinin
younluuna ulaamamaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

272/398
Korunan Fauna Bileenleriyle lgili Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

c) Bern Szlemesi Ek Listelerinde Yer Alan Trlerle lgili Olarak;
Hazrlanm olan fauna envanter tablolarndan da (Tablo 50.-51.-52.)
grlebilecei gibi proje alan ierisinde Bern Szlemesi ek listelerinde (Ek-II ve Ek-III)
giren trler bulunmaktadr. Bern Szlemesinin II. Blmnde tm taraf lkelerin EK-II ve
EK-IIIe giren gmen trler asndan nem tayan alanlara zel nem vermek zorunda
olduklar vurgulanmaktadr. Proje alan bu adan da deerlendirilmi ve alann gmen
trler asndan beslenme, dinlenme gibi amalarla kullanlmad belirlenmitir.

Szlemenin 6. Maddesine gre, zellikle EK-IIde bulunan yabanl fauna trleri
iin yakalama, tutsak etme ve ldrme fiilleri, bu trlere ait dinlenme ve reme alanlarnn
bozulmas veya tahrip edilmesi, yabanl fauna trlerinin zellikle reme, beslenme,
klama periyotlarnda rahatsz edilmesi,bu trlere ait yumurtalara zarar verilmeyecek, bu
yumurtalarn bo bile olsa toplanmayacaktr.

Proje alannda gerekletirilecek her trl faaliyet esnasnda, zellikle Bern
Szlemesi ekleri EK-II ve EK-IIIe giren yabanl hayvan trleriyle ilgili olarak yukarda
verilen nlemlere titizlikle uyulacaktr.

Szlemenin EK-IIIe giren yabani fauna trleriyle ilgili olarak dzenlemeleri Madde
7de belirtilmitir. Buna gre tm taraf lkeler EK-IIIe giren yabani fauna trleri iin uygun
ve gerekli yasal ve idari nlemleri almak zorundadr. Bu nlemler EK-IIIte yer alan trlerle
ilgili her trl iletme faaliyetinin yabanl hayvan trlerinin populasyonlarn tehlikeye
drmeyecek ekilde dzenlenmesini art komaktadr.

Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl Merkez Av Komisyonu kararlar
dorultusunda hazrlanan koruma listelerinde bulunan trler iin bu komisyon kararlarnda
belirtilen koruma tedbirlerine uyulmas gereklidir. Bu trler arasndan EK LSTE-I de yer
alan yaban hayvanlar, 4915 sayl Kara Avcl Kanunun 4. maddesinin birinci fkras
gereince Bakanlk tarafndan koruma altna alnmtr. Bu listede yer alan yaban
hayvanlarnn avlanmas, l ya da canl bulundurulmas ve nakledilmesi yasak olup
titizlikle uyulacaktr.

d) Avrupa Krmz Listesinde Yer Alan Trlerle lgili Olarak;

yaad veya geici sreler iin bu kesimleri ziyaret ettii belirlenen fauna bileenlerinin
byk bir ksm Avrupa Krmz Listesi (ERL) kriterlerine gre LC (=Least Concern) yani
En Dk Derecede Tehdit Altnda kategorisinde yer almaktadr. Bu kategoriye giren
trlerle ilgili olarak ok zel koruma nlemlerine gereksinim bulunmamaktadr. Bern
Szlemesi ve Merkez Av Komisyonu koruma listelerinde yer alan trlerle ilgili olarak
yaplmas gerekenler bu kategoride yer alan trler asndan yeterli olabilecek
nlemlerdir.

Faaliyet sahas snrlar ierisinde ve yakn evrede doal olarak bulunan yabanl
fauna bileenleri arasnda yer alan trler arasndan Avrupa Krmz Listesinde Vu, yani
Hassas, Zarar Grebilir kategorisine giren trler iin yine bu listelerde orta vadeli bir
gelecekte nesli tkenme tehlikesiyle kar karya olan trler tanmlamas yaplmaktadr.
zellikle bu trler ve habitatlaryla ilgili olarak faaliyetten kaynaklanabilecek kabilecek
risklerin ortadan kaldrlmasnda ncelikler sz konusudur.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

273/398
Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl, Merkez Av Komisyonu kararlar
dorultusunda hazrlanan 2010-2011 Av Dnemine ait koruma listelerinde bulunan trler
iin bu komisyon kararlarnda belirtilen koruma tedbirlerine uyulacaktr.

V.1.20. Proje Alannda, Peyzaj eleri Yaratmak veya Dier Amalarla Yaplacak
Saha Dzenlemelerinin (aalandrma ve/veya yeil alan dzenlemeleri vb.) Ne
Kadar Alanda, Nasl Yaplaca, Bunun iin Seilecek Bitki ve Aa Trleri,

Doal ve fiziksel anlamda gerekleecek en byk deiim; regltrde, cebri
boruda, santral binasnda ve alacak yolda yaanacaktr. Bu noktalarda doal bitki rts
tahrip olurken, kaz ve dolgu almalar sonucunda topografya deiecek, ekosistemdeki
denge, mdahaleler sonucunda geici olarak aksaklklara urayacaktr. Bu aksakl
ortadan kaldrabilmek adna yaplacak peyzaj almalaryla; ncelikle tahrip edilen
blgenin rehabilitasyonu gerekletirilerek, alann doal peyzaj deerini tekrar kazanmas
iin almalar yaplacaktr.

Arazi hazrlk almalar balamadan nce tesis nitelerinin yaplaca alanlarn
fotoraflar ekilerek alann grsel durumu ortaya konacaktr. naat almalar
tamamlandktan ve iletme faaliyete getikten sonra bu alanlar aslna benzer, toporafya
uygun bitkilendirilerek ayn ekilde dzenlenecektir.

Projenin uygulanmasyla hem inaat hem de iletme srasnda blgede byk
deiiklikler olacak ve proje ncesine oranla olumlu gelimeler gzlenebilecektir. Blgede
yaamn srdren ailelerin gelirleri artacak ve buna bal olarak da hayat standartlar
ykselecektir. Bu insanlara inaat sebebiyle eklenen ve dzenli aylk gelire sahip olan ii
ve personel iin gerekli ulam, haberleme ile salk ve eitim tesisleri yredeki hizmet
seviyesini arttracaktr.

Projenin inaat ile birlikte reglatr alan ve santral alannda gerek erozyonun
nlenmesi gerekse peyzaj eleri yaratmak amacyla gerek duyulan yerlerde
aalandrma almas yaplacaktr. Buna ynelik olarak, blge vejetasyonuna uygun
ekilde, ayrntlar Orman ve Su leri Bakanl ile koordinasyon halinde tespit edilecek
ekilde aalandrma yaplabilecektir.

V.1.21. Proje Alan Beton Santrali ve Konkasr Tesisi Dahil Olmak zere Yeralt ve
Yerstnde Bulunan Kltr ve Tabiat Varlklarna (geleneksel kentsel dokuya,
arkeolojik kalntlara, korunmas gerekli doal deerlere) Olabilecek Etkilerin
Belirlenmesi,

Proje alan ve evresinde tescilli bir kltr varl bulunmamaktadr. Ancak
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin arazi hazrlk ve
inaat aamasnda herhangi bir tanmaz kltr ve tabiat varlna rastlanlmas
durumunda, 2863 sayl Kanunun 4. Maddesi gerei almalar durdurulacak ve en yakn
Mlki dare Amirliine ve Mze Mdrlne haber verilecektir.

V.1.22. Dier zellikler

Bu blmde anlatlacak baka bir zellik bulunmamaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

274/398
V.2. Projenin letme Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine
Etkileri ve Alnacak nlemler,
V.2.1 Proje Kapsamndaki Tm nitelerin zellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi
nitelerde Gerekletirilecei, Kapasiteleri, nitelerde retilecek Mal ve/veya
Hizmetler, Nihai ve Yan rnlerin retim Miktarlar,

Talkaya Reglatr karakteristikleri;

Yeri : Ball Dere
Amac : Enerji
Tipi : Kardan All Kontrolsz Beton Arlkl
Kret Kotu : 990.08 m
Kret Genilii : 4.0 m
Kret Uzunluu (Gvde) : 30.00 m
Talveg Kotu : 983.00 m
Talvegden Ykseklii : 7.08 m
Temel Kotu : 981.50 m
Temelden Ykseklii : 8.58 m
Yllk Ortalama Akm : 2.640 m3/s
Takn Su Kotu : 989.58 m
Normal Su Kotu : 988.00 m
Arlkl letme Kotu : 988.00 m

Talkaya dolusava karakteristikleri

Dolusavak kapasitesi (Q
100
) : 133.22 m
3
/s
Dolusavak eik st kotu : 988.00 m.
Su yk(Q
100
GEERKEN) : 1.58 m
Dolusavak uzunluu : 25.00 m
Dolusavak net genilii : 21.00 m.

Talkaya keltim havuzu karakteristikleri

N. Su Seviyesi : 988.00 m
Taban giri kotu : 986.19 m
Boyu : 18.74 m
Su derinlii : 2.46 m
Blme Adedi : 2 Adet
Blme Genilii : 3.50 m
Dizayn Debisi : 5.08 m
3
/sn

Talkaya Derivasyon Kanal

Kanal tipi : Dikdrtgen kesitli
Kanal uzunluu : 87.82 m
Kanal su Ykseklii : 1.70 m
Kanal taban genilii : 2.00 m
Kanal beton kalnl : 20 cm
Kanal ev eimleri : 1.0 Dey: 1.0 Yatay
Derivasyon kapasitesi (Q
5
) : 98.77 m
3
/sn
Hava pay : 0.54 m
Kanal eimi : 0.05


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

275/398
Talkaya Memba Batardosu

Tipi : Hardfill
Talveg Kotu : 986.00 m
Talvegden Ykseklii : 3.50 m
Temel Kotu : 984.50 m
Temelden Ykseklii : 5.00 m
Kret Kotu : 989.50 m
Kret Genilii : 4.00 m
Kret Boyu : 27.90 m
Mansap Yz Eimi : 1 Dey: 0.80 Yatay
Memba Yz Eimi : 1 Dey: 0.80 Yatay

Talkaya Enerji Tesisleri

Proje ds : 493.324 m
Proje Debisi : 5.08 m
3
/s
nite Says : 2 (Dey Pelton)
Trbin k Gc : 2x 11.309 MW = 22.618 MW
Yllk Enerji retimi
Firm Enerji : 23,502 GWh
Sekonder Enerji : 69,166 GWh
Toplam Enerji : 92,668 GWh

letim Tneli

letim tneli, atnal tipi olacaktr. Tnel uzunluu 3284,00 m, eimi 0.001 olan
tnelin kapasitesi 5.08 m
3
/sn olacaktr. Tnelin taban genilii 3,00 m, su ykseklii 1,01
m, hava pay 1,99 m olacaktr.

letim Kanal karakteristikleri;

Tnel tipi : Atnal
Tnel uzunluu : 3284.00 m
Tnel su ykseklii : 1.01 m
Tnel taban genilii : 3.00 m
Tnel beton kalnl : 30 cm
Tnel ev eimleri : 1 Dey: 0.0 Yatay
Tnel kapasitesi : 5.08 m3/sn
Hava pay : 1.99 m
Tnel eimi : 0.001

Ykleme Havuzu

Ykleme havuzu, iletim kanal sonunda olacaktr. Ykleme havuzunun boyu 37,00
m, genilii 6,32 m olacaktr. Normal su seviyesi 984.16 m, minimum su seviyesi 983,77
m, maksimum su seviyesi ise 984.98 m dir.

Ykleme Havuzu Karakteristikleri;

Kapasitesi : 5.08 m
3
/s
Yan Savak Boyu : 5.00 m
Havuz Boyu : 37.00 m

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

276/398
Havuz Derinlii : 5.06 m
Havuz Genilii : 6.32 m
Maksimum Su Seviyesi : 984.98 m
Minimum Su Seviyesi : 983,77 m
Normal Su Seviyesi : 984.16 m

Cebri Boru ve Vana Odas

Cebri boru, ykleme havuzundan sonra olacaktr. Cebri borunun i ap 1.15 m,
uzunluu 103 m, et kalnl 14,1 mm olacaktr. Proje debisi 5,08 m
3
/sdir.

Cebri Boru Karakteristikleri;

Cebri Boru Ortalama ap : 1150 mm (1 Adet Branmandan nce)
750 mm (2 Adet Branmandan sonra
Cebri Boru Uzunluu : 750.00 m ( Branmandan nce)
60.00 m (Branmandan sonra 3 adet)
Ortalama Cebri Boru Et Kalnl : 14.1 mm

Santral Binas

Kuyruk suyu seviyesi 480.75 m olarak dnlmtr. Brt d 508.00 m, net
d 493.324 mdir.

Kurulu gc 22.618 MW, Talkaya HES, Dey eksenli, Pelton trbin tipinde, 2
niteden oluacaktr. Ylda ortalama olarak retilecek gvenilir enerji 23.502 GWh,
sekonder enerji 69.166 GWh, toplam enerji ise 92.668 GWh olacaktr.

Santral Binas Karakteristikleri;

Santral Binas Eni : 9.00 m
Santral Binas Boyu : 18.00 m
Trbin Eksen Kotu : 483.75 m
Kuyruk Suyu Seviyesi : 480.75 m
evre Kotu : 486.88 m

Elektro-mekanik Tehizat
Hidrolik trbinler:
Miktar : ki (2) adet
Tipi : Dey eksenli, Pelton trbin
Nominal gc : 11309 kW
Dizayn debisi : 2,540 m
3
/s
Dizayn net ds : 493.324 m
Trbin devri : 1000 d/dak

Jeneratr
Jeneratr Karakteristikleri;

Tipi : Dey eksenli senkron jeneratr
alma ekli : Devaml
Nominal gc : 13000 kVA
U gerilimi : 6,3 kV

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

277/398
G faktr : 0.85 (geri)
Frekans : 50 Hz
Dn hz : 1000 d/dak
Tahrik ekli : Pelton tipi trbin mile direkt akuple
kaz ekli : Frasz ikazl (dner diyotlu)
Ksa devre oran : 0,75 den byk
zolasyon snf : F

Ana Transformatrler

Tipi : Harici tip fazl ya izoleli
Normal gc : 13500 kVA
Anma gerilimi : 6,3/34.5 %2x2.5 kV
Frekans : 50 Hz
Balant gurubu : YNd5
Soutma ekli : ONAN
Ntr balants : 66,6 ohm diren zerinden toprakl

htiya Transformatr:

Miktar : Bir (1) adet
Normal gc : 250 kVA
Anma gerilimi : 34.5/0.4 2x2.5% kV
Frekans : 50 Hz
Balant gurubu : Dzn5
Soutma ekli : ONAN
Ntr balants : Dorudan toprakl

Acil htiya Dizel-Generatr Grubu:

Miktar : Bir adet
Tipi : Drt zamanl dey silindirli
Normal gc : Deniz seviyesinde 63 kVA
Anma gerilimi : 400/231 V
Frekans : 50 Hz
G faktr : 0.8 geri
Devir says : 1500 d/d
Soutma ekli : Radyatr, kapal devre su soutmal
kaz ekli : Dner diyotlu ikaz

kalc olacak tesisler; Talkaya Reglatr, letim Tneli, Ykleme Havuzu, Cebri Boru ve
Santral Binasdr. Proje kapsamnda yaplmas planlanan nitelerin yerleri Ek-1de verilen
1/25.000 lekli toporafik harita zerinde gsterilmitir. Ayrca, nitelerin koordinat
bilgileri ve kapladklar alanlar Tablo 2.de verilmektedir.

Ayrca Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin
arazi hazrlk ve inaat aamasnda geici olmak zere krma-eleme tesisi, har nitesi
tesisinde ve inaat aamasnda alacak 100 personel iin gerekli olacak sosyal tesisler
bunacaktr. Sz konusu bu tesisler antiye Sahas ierisinde konumlandrlacak olup;
antiye Sahasn gsterir 1/5.000 lekli Toporafik Harita Ek-2de verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

278/398
Proje yerine ait fotoraflar Ek-10da ve proje alannn zerinde gsterildii Google
Earth Fotoraflar Ek-9da verilmitir.

V.2.2. Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla Korunmas Gereken Alanlar zerine Etkiler,

Proje sahas ve etki alannda ulusal ve uluslararas mevzuatla korunmas gereken
alanlar bulunmamaktadr. Proje sahas evresinde bulunan koruma alanlar Blm
IV.2.12de anlatlmtr.

V.2.3. Kaynan Kullanlmas ve Reglatr Yaplarnda Su Tutulmas Sonucu Su
Kalitesine ve Su Ortamndaki Canllara Olabilecek Etkiler, Proje iin Tespit Edilen
Balk Trlerine Ait Gei Yaplar,




yaamlarn srdrebileceklerdir.

salanabilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

279/398




Projenin iletme aamasnda suyun santralden dereye braklmas ilemi ile akl
geidi veya su alma yapsndan braklan rusubat, sediment, srnt gibi birikinti
malzemelerin akarsu yataklarndaki sucul fauna ve balklarn reme ve ihtihsal yerlerine
zarar vermemesi, suyun yn ve ak hzn deitirmemesine dikkat edilerek gerekli zen
gsterilecektir. Konu ile ilgili Kanun, Ynetmelik ve Mevzuat hkmlerine titizlikle riayet
edilecektir.

Talkaya Reglatr Balk Geidi Projesinin Deerlendirilmesi

alma alan ierisinde Salmo labrax ve Cyprinidae familyasndaki baz trler
bulunmaktadr. zellikle Salmo labrax souk ve hzl akntl sular tercih etmektedir ve
reme dnemlerinde nehrin yukar ve aasna g etmektedir. Balk geitleri, bu tr
baraj ve reglatrlerde, projelendirme yaplrken mutlaka dnlmesi gereken
oluumlardr. Fiziksel bir engel olarak baraj yaplar nehrin st ksmlar ve alt ksmlar
arasnda hareket eden trlerin geiini engellemektedir. Reglatr gvdeleri bu tr gleri
farkl derecelerde engelleyebilmektedir. Balklarn glerini engelleyen bir yap olarak

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

280/398
grlen reglatrler yaplarndaki bu olumsuzluklar, balk geitleri ile ksmen
zmlenebilmektedir. Balk geitleri, yapm gerekletirilen barajn konumuna ve
zelliklerine gre dzenlenmektedir.

alma alannda yakalanan ve g eden alabalk trlerinden Salmo labrax
trnn, mevcut koullar altndaki yaam artlarnn devamln salamalar asndan
balk geitleri yaplacaktr. Balk geidi dar bir alana skm olan balklarn aa ve
yukar glerinde kullanacaklar bir yap olacaktr.

1380 Sayl Su rnleri kanunun gereince su tutma yaplar zerinde balk
geitlerinin yaplmas zorunludur. Bu nedenle g eden balklarn ya da dier sucul
organizmalarn nehrin alt ve st kesimleri arasndaki geilerinin salanmas zorunluluktur.

Sz konusu proje iin hazrlanan Balk Geidi izimi Ek-25de verilmi olup
Talkaya reglatrnde yaplacak balk geidi plan yaplrken, blge balklarnn biyolojik
ve ekolojik zelliklerinin dikkate alnarak dzenlenme yaplmtr. Balklarn geide
ynlendirilmesi, basamaklar arasndaki mesafe ve genel eimleri asndan ynlendirici ve
uygun zelliklere sahiptir. Ayrca balk merdivenlerinin derinlii ve basamaklarn alt ve st
kesimlerindeki gei deliklerinin byklkleri ve konumlarna da dikkat edilmitir.

Baraj yapsna bal olarak deiik tiplerde balk geitleri (havuzlu geitler, dikey
yarkl geitler ters akl geitler, balk asansrleri) bulunmaktadr. Talkaya reglatr
zellikleri dikkate alndnda en uygun balk geidi yapsnn havuzlu geitler olduu
grlmektedir. Bu barajda yaplacak balk geidinin planlar incelendiinde, blge
balklarnn biyolojik ve ekolojik zelliklerinin dikkate alnd grlmektedir. Ball deresinin
nemli trleri asndan yaplan deerlendirmede ortalama uzunluun 10-15 cm olduu
grlmektedir. Havuzlar arasndaki gei blmelerinin ykseklik ve enleri 20 cmden
byk olup balklarn bu blmelerden geebilmesi iin uygun niteliktedir. Ayrca balk
merdivenlerinin derinlii ve basamaklar arasndaki ykseklik standartlara uygundur. Balk
geit yapsna ilikin proje, basamaklar arasndaki mesafe ve genel eimleri asndan da
uygun zelliktedir.

Talkaya reglatr balk geidi projesi (Bkz. Ek-25), FAOnun ve DSnin
asndan yeterli teknik zelliklere sahiptir.

Balk geidinin uygun almamas veya geebilecei belirtilen balk trlerinin
geiinin salanamamas durumlarnda, g eden veya yl ierisinde belli zamanlarda yer
deitiren trlerin yaamlarn devam ettirebilmeleri bakmndan bir poplasyon azalmas
ortamnn olumasna imkan salayabilmektedir. Bu nedenden tr Ball deresi zerinde
yaad ifade edilen balk trlerinin kolayca geiini ve alr durumda, blmelerinin
zerinden srekli ak salanacaktr.

Dolays ile, balk geidinden hangi trlerin geebilecei belirlenerek, bu trlerin,
geip geemedikleri kontrol edilerek izlenecek ve Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti.
yetkili grevlilerince izleme sonular ilgili kurumlara bildirilecek ve gzlemler sonucunda
aksi tespitlerde bulunulmas durumunda ise gerekli dzenlemelerin yaplmas iin yine ilgili
kurumlara bildirilecektir.

Balk geidine uygun su braklp braklmad, geidin uygun alp almad
ve belirtilen trlerden hangilerinin geitten geip gemedii hususlarnn kontroln ve
izlemesini salamak amacyla, can suyu miktarlarnn modern balantl on-line debi
sistemleri kurularak, srekli llmesi ve izlenmesi ilemlerine benzer sistem kurulumu

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

281/398
gibi yntemlerden yararlanlacak ve su alt kameral grntleme veya benzer farkl bir
tespit edici kullanlacaktr.

Ayrca yaplacak balk geidinin faaliyet gemesi ile birlikte, giri-k ve yakn
evresinin avlak sahas olarak kullanlmamas iin gerekli tedbirler alnacaktr. Alnacak
tedbirlerin uygulanmas ve takibi iin de ayrca nem verilecektir.

V.2.4. Dere Yatana Braklacak Su Hesab (havza akmlar, ya-ak ilikisi,
ekolojik potansiyel, son 10 yllk ortalama debiler, varsa ulusal ve uluslar aras
mevzuatla korunan balk trleri ve muhtemel ihtiyalar, su haklar (ime-kullanma,
sulama, alabalk yetitiricilii) v.b dikkate alnmal, mansap can suyu k yerinin
gsterildii aklayc izim)

Can Suyu (evresel ak, Qe) havza minimum su ihtiyac ile kullanm ihtiyalarnn
(muhtelif aylarda veya srekli) zerine sadece canl hayat iin eklenmi olan miktardr.

lkemizde can suyu kavram ve hesaplanmasna ynelik almalar, 4628 sayl
Elektrik Piyasas Kanunu sonrasnda ilk kez bu boyutta gndeme gelmitir. Bu kanuna
istinaden 2003 ylnda karlan Elektrik Piyasasnda retim Faaliyetinde Bulunmak zere
Su Kullanm Hakk Anlamas mzalanmasna likin Usul ve Esaslar Hakknda
Ynetmelik ile tzel kiiler tarafndan hidroelektrik enerji retim tesisleri kurulmas ve
iletilmesine ilikin DS ve tzel kiiler arasnda dzenlenen Su Kullanm Hakk Anlamas
evrenin korunmas iin eitli hkmleri de iermektedir.

Hidroelektrik Santrallerden nehir yataklarnn mansabna doal hayatn devam iin
braklmas gereken su miktarna ilikin dzenleme 18.08.2009 tarih ve 27323 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Elektrik Piyasasnda retim Faaliyetinde
Bulunmak zere Su Kullanm Hakk Anlamas mzalanmasna likin Usul ve Esaslar
Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik Madde 7 ile en gncel
halini almtr. Bu maddede doal hayatn devam iin mansaba braklacak su miktar
projeye esas alnan son on yllk ortalama akmn en az %10u olacaktr. ED srecinde
ekolojik ihtiyalar gz nne alndnda bu miktarn yeterli olmayacann belirlenmesi
durumunda miktar artrlabilecektir. Belirlenen bu miktara mansaptaki dier teesss etmi
su haklar ayrca ilave edilecek ve kesin proje almalar belirlenen toplam bu miktar
dikkate alnarak yaplacaktr. Nehirde son on yllk ortalama akmn %10 undan daha az
akm olmas halinde suyun tamam doal hayatn devam iin mansaba braklacaktr
denmektedir. Ayrca, menbaa ve mansabnda deien ve gelien artlar erevesinde,
havzada ihtiyalarn ncelii, havzann geliim durumu ve menba-mansap ilikisi gz
nnde bulundurularak, bu hidroelektrik santral projesi ile ilgili ilk Su Kullanm Hakk
Anlamasnn imzaland tarihten itibaren yirmi yllk periyotlar sonunda, havzadaki
hidrolojik veriler, mevcut ve mutasavver projelerdeki deiiklikler ile ihtiyalarn
gncelletirilmesi gerei zerinde durulmaktadr.

Bu madde ile zerinde hidroelektrik santral planlanan her nehir havzasnda
projeye esas alnan son on yllk ortalama akmn en az %10u olarak belirtilen miktarda
suyun can suyu ya da bir baka deyile evresel ak olarak mansaba braklmas bir
esasa balanm olmaktadr.

Ynetmelikte nerilen bu yntem, Yllk Ortalama Akmn (YOA) belli yzdeleri ve
bu miktardaki suyun ABDnin Montana eyaletinde bulunan nehir havzalarndaki sucul
habitat zerindeki etkilerinin zayftan-glye kadar nitel snflamasna dayanan Montana
ya da dier adyla Tennat ynteminin lkemize uyarlanm bir versiyonudur.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

282/398
4628 Sayl Kanun sonrasnda hidroelektrik santral projelerinin hayata
geirilmesinde atlan hzl admlar proje baznda havza ihtiyalarna gre evresel akn
belirlenmesi iin atlamamtr. lkemizde halen bir ok akarsu havzas iin ekolojik
potansiyelin ihtiyalarn belirlemeyi hedefleyen eitli sektrler baznda alnmas gereken
nlemler konusunda yaplm kapsaml bir Master Plan almas olarak kabul edilecek
bir alma yoktur. Bu nedenle, HES projeleri hayata geirilirken mansap kadim su haklar
haricinde canl hayatn devamlln salamak amacyla braklacak su miktarnn
hesaplanmas iin global yntemler kullanlmaktadr (Tuna ve di., 2009).

HES projeleri hayata geirilirken mansap kadim su haklar haricinde canl hayatn
devamlln salamak amacyla braklacak su miktarnn hesaplanmas iin kullanlan
global yntemler aada maddeler halinde verilmitir.

1) Montana Yntemi

Montana Yntemi ABDnde akarsular zerinde su yaplarnn youn biimde ina
edildii 1970li yllarda, sz konusu uygulamalarn ekosistem zerindeki olumsuz
etkilerinin gzlenmesi zerine Tennant (1976) tarafndan gelitirilmitir. Yntem, Montana
Eyaletindeki akarsularda gerekletirilen hidrolik gzlemler (r. akm hz, yatak derinlii)
ile debi arasnda kurulan ilikiler temelinde oluturulan genelletirilmi debi oranlar
izelgesinin kullanmna dayanmaktadr. Sz konusu izelge (Tablo 130.) esas olarak
Islak evre yntemi ile elde edilen sonularn genelletirilmesi yoluyla oluturulmutur.

Tablo 130. Montana (Tennant, 1976) Yntemine Gre Balk, Vahi Yaam ve Rekreasyon Amal Akarsu
Aknt Oranlar
Genel Akm Koullar Szel Tanm
nerilen Akm Rejimi Yllk
Ortalama Akmn Yzdesi
nerilen Akm Rejimi Yllk
Ortalama Akmn Yzdesi
Ekim-Mart Dnemi Nisan-Eyll Dnemi
Tama Yada MaksimumSu Dzeyi 200 % 200 %
Optimum Su Dzeyi %60-%100 %60-%100
Olduka yi 40 % 60 %
Mkemmel 30 % 50 %
yi 20 % 40 %
Orta Yada Azalmakta 10 % 30 %
Zayf yada Minimum 10 % 10 %
Ar Azalma <%10 <%10

Montana yntemine gre yllk ortalama akmn (YOA) Tablo 130.da gsterilen
yzde karlklar sucul habitat koullarn ilgili satrlarda belirtilen szel ifadeler
dorultusunda tanmlamaktadr. rnein, YOA deeri 100 m
3
/s olan bir akarsuda, debinin
Ekim-Mart dneminde 30 m
3
/s, Nisan-Eyll dneminde ise 50 m
3
/s ve zerinde deerlere
sahip olmas durumunda sucul habitat asndan koullar mkemmel olarak
tanmlanmaktadr. Montana Ynteminde yl iindeki ak yal ve kurak aylar ile sucul
habitatn su gereksinim dzeyi dikkate alnarak Ekim-Mart ve Nisan-Eyll dnemleri iin
ayr ayr deerlendirilmektedir. Dnyann dier yrelerinde kurak ve yal aylarda
gzlenen kaymalar ve sucul habitattaki farkl trlerin farkl i ak koulu (r. akm hz,
su derinlii) gereksinimlerini dikkate almamas yntemin balca zayflklardr. Mann
(2003) tarafndan ABDnin dier eyaletlerini de kapsayan bir deerlendirmede yntemin
rettii debilerin ilgili habitatlar iin gereksinilen Qe miktarlarn doru biimde
tanmlamad saptanmtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

283/398
2) Yedi Gnlk Dk Akm Yntemi

7Q10ve 7Q20 indisi en yaygn kullanlan indistir. 7Q10 indisi,gnlk ak datasn
kullanarak 10 yllk periyottaki 7 gnlk dk ak olarak ifade edilir. 7Q20 ise gnlk ak
datasn kullanarak 20 yllk periyottaki 7 gnlk dk ak olarak ifade edilir eitli
lkelerde eitli amalar iin kullanlmtr. Bunlar kabaca u balklar altnda toplanabilir.

i. Atk sularla ilgili almalar,
ii. Kuraklk artlarnda habitatlarn korunmas,
iii. Sucul yaam iin kriter oluturma.

Ancak bu metodun asl (orijinal) kullanm alan kirlilik kontrol iin su kalitesi
standartlarnn belirlenmesine katkda bulunmaktr. Amerikan Balklk ve Yaban Hayat
Servisi 1981 ylnda,gemite bu metodun sucul yaamn korunmas iin gerekli minimum
akn saptanmasnda kullanmnn hatal olduunu ifade etmitir. Caisseve El-Jabi(1995)
yapt almada bu metodun sucul yaam iin gerekli olan su miktarndan daha az bir
miktar iaret ettii konusunda uyarda bulunmutur.Massachusetts eyaletinde
ekosistemlerin korunmas iin gerekli olan su miktarile ilgili almalar sonucunda da
(2004) bu metodun bazen uygun sonular verse de gerekte daha fazla suya ihtiya
olduu belirtilmitir.

3) Debi Sreklilik ndisi veya Erisi

Debi Sreklilik ndisi yntemi uzun sreli gnlk akm verilerinden hareketle
zamann seilen belirli bir yzdesinde yataktan geen debi deerlerinin kmlatif frekans
dalmnn belirlenmesine dayal bir istatistiksel yaklamdr (ekil 33.).Akarsu debisi
genellikle geni limitler arasnda deimektedir. Kanal santrallerinde enerji retimi su akm
rejimi ile ok deikenlik gstermektedir. Seilecek olan evrim aksnda Akm Gzlem
istasyonu varsa bu eriyi hazrlamak kolaylkla mmkn olacaktr. Bu yntemde debi
sreklilik erisi oluturularak bir yl iinde zamann seilen bir yzdesinde (r. %0 70i,
%99u) gerekleen minimum debi deeri (r. Q70, Q99) belirlenmektedir (Smakhtin,
2001). Uygulamada ounlukla Q90 ve Q95 deerleri kullanlmakla birlikte Q75, Q97 vb
deerlerin kullanld da izlenmektedir. Yedi Gnlk Dk Akm ynteminde belirtilen
zayflklar bu yntem iin de geerlidir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

284/398

ekil 33. Debi Sreklilik Erisi

4) Islak evre Metodu

Dnya genelinde en yaygn biimde uygulanan hidrolik ED analizi yntemi slak
evre yntemi olarak bilinen hesap tekniidir. Bu yntemde akarsu btnlnn ncelikle
slak evre bykl ile dorudan ilikili olduu akarsu evleri ve yatandaki kritik
biotann korunmas esas alnr. Islak evre ynteminin Avustralya, Avrupa ve ABDnin baz
blgelerindeki akarsulara uyguland bilinmektedir .

Islak evre Metodunda; nehir yatann genileyerek su hznn ve su derinliinin
azald kritik kesitlerde slak evre (akarsu yatann suyla temas halindeki evresi) ile
debi arasndaki ilikiden yararlanlr. Bu amala boyutsuz debi ve boyutsuz slak evre
byklkleri sz konusu kesite ait eel enkesit parametrelerinden yararlanlarak
hesaplanr ve bu iki parametre ekil 34.de gsterildii gibi grafie aktarlr. Grafiin
krlma noktasna karlk gelen boyutsuz debi deerinden yararlanlarak hesaplanan debi,
minimum evresel/ekosistem su ihtiyac olarak tanmlanr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

285/398

ekil 34. Islak evre-Debi likisi

Islak evrenin byk olmas ekosistemde bulunan sucul canllarn yaam
alanlarnn da byk olduu anlamna gelir. Krlma noktasndan nce debide meydana
gelen kk deiimler slak evrede dolays ile sucul canllarn yasam alanlarnda byk
deiimlere neden olmaktadr. Krlma noktasndan sonra ise debide meydana gelen
byk deiimler slak evrede ok az deiime (ihmal edilebilir) neden olmaktadr.

Bu yaklamda kritik kesitte ekosistem iin yeterli yaam alan salanabiliyor ise
(krlma noktasndan sonra slak evrede byk bir deiim olmuyor) nehrin dier
blmlerinde de ekosistem iin uygun koullarn salanabildii varsaylr. Bu nedenle
ekosistemin sreklilii iin, en az krlma noktasna karlk gelen debi sistemde
bulunmaldr. Krlma noktas boyutsuz slak evre-debi erisinin eiminin bire eit olduu
nokta olarak tanmlanmaktadr. Islak evre ile debi arasnda matematiksel bir iliki
kurulduktan sonra krlma noktas ok kolay bir biimde belirlenmektedir (Marotz ve
Muhlfeld, 2000; King ve dig., 1999; HR Wallingford ve DFID, 2003). Islak evre
Metodunun ok kapsaml bir alan almasn gerektirmemesi, kullanmnn kolay olmas
ve hzl bir hesaplama yapmaya olanak salamas gibi avantajlar vardr. Metot
kapsamnda hidrolik modelleme teknikleri de kullanlabilmektedir. Bununla birlikte metot ile
sadece minimum evresel su ihtiyac hesaplanabilmektedir. Bu nedenle nehirden su
ekilmesi durumunda ekosistemin nasl etkilenecei ve bu etkinin iddetinin ve
byklnn ne olaca hesaplanamamaktadr (Marotz ve Muhlfeld, 2000; King ve dig.,
1999; HR Wallingford ve DFID, 2003).

5) ABF Metodu

ABF Metodunda (Aquatic Base Flow Metodu) nce aylk ortalama debi degerleri bulunur.
Daha sonra aylk ortalama debisi minimum olan ay belirlenir. Bu aya ait aylk ortalama
debi ABF Metoduna gre minimum evresel/ekosistem su ihtiyac olarak tanmlanr. Bu
yntemde balklarn yumurtlama ve kuluka devri sresince ilave suya ihtiya
duymayacaklar varsaylr (HR Wallingford ve DFID, 2003; King ve dig., 1999).

6) Baz Akm Yntemi

Reglatr yerinde llen uzun yllar aylk ortalama debi miktarlarndan
yararlanlarak akarsuya ait birim hidrograf grafii oluturulmu ve bu grafikten
yararlanlarakta baz akm deeri bulunmutur (ekil 35.).

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

286/398

ekil 35. Baz Akm Ayrma Yntemleri

7) Artan ak Yntemi

Bu metot akn balklar zerindeki etkisinin ne byklkte olduunu ve bu etkileri
kontrol edebilmek amacyla gelitirilmitir. Metodun uygulanmasnda ilk olarak belli bir tr
veya birka anahtar tr seilir. Sonra her bir trn gelime basamaklarnda gerek duyduu
yaam ortam ihtiyalar belirlenir. Bunun sonucunda da deiik akmlar ile deiik
habitatlar arasndaki iliki bulunur. Bylece dk akm koullarnda eitli yaam
evrelerinde bir trn yaam alannn (habitat) varln srdrebilmesi iin gerekli minimum
akmn ne olaca konusunda tavsiyelerde bulunur.

8) Sucul Taban Ak Yntemi

Bu yntemde uzun dnemdeki Austos ay ortalama debisi bu aydaki ak
koullarnn sucul habitat asndan minimum koullara karlk geldii dncesiyle- Qe
miktar olarak seilmektedir. Uzun sreli Austos ay akm verisinin mevcut olmad
kesitler iin New Englandda (ABD) gerekletirilen gzlemler temelinde drenaj alannn
kabaca her 2.5 km
2
lik blm iin kabaca 14 l/s dzeyinde Qe miktar nerilmektedir.
Balklarn reme ve g dnemlerinde ise sonbahar aylar iin nerilen Qe miktar ~30
l/s_2.5 km
2
, k-ilkbahar aylar iin nerilen Qe miktar ~60 l/s_2.5 km
2
dzeyindedir. te
yandan, Yedi Gnlk Ak ve Debi Sreklilik Erisi yntemlerinde olduu gibi, bu
yntemde de sucul habitat gereksinimleri asndan nemli akm hz ve su derinlii gibi
deikenler bu yntemde de dikkate alnmamaktadr. Yntemin gelitirildii New England
(ABD) dndaki corafi alanlardaki geerlilii tartmaya ak bir konudur.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/ 22,052 MWe) projesi hayata
geirilirken mansap kadim su haklar haricinde canl hayatn devamlln salamak
(1a) constant discharge method
(1b) constant slope method and
(1c) concave method (Linsley et al. 1958)

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

287/398
amacyla braklacak su miktarnn hesaplanmas iin yukarda belirtilen 8 global
yntemden 6 tanesi kullanlm olup hesaplamalar aada balklar halinde verilmitir.

1) Islak evre Yntemi

Islak evre Yntemi ile minimum evresel/ ekosistem su ihtiyacnn belirlenmesi
amac ile Talkaya reglatrn yer ald Ball Deresi zerinde alnan nehire ait kesit
parametreleri kullanlmtr.

Arazide yerinde yaplan almalar sonucunda reglatr ile HES arasnda yer alan
en uygun lokasyonya dereye ait kesit profili karlmtr (ekil 36.).

ekil 36. Arazide Yerinde Yaplan lmler Sonucunda Elde Edilen En Kesit

Sz konusu alan planlanan su alma noktasnn membasnda yer almaktadr. Bu
yere ait hesaplanan eel enkesit parametreleri Tablo 131.de gsterilmektedir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

288/398
Tablo 131. Talkaya Reglatr Yerine Ait En Kesit Parametreleri ve Boyutsuz Islak evre ve Boyutsuz
Debi Deerleri
Eel seviye
(m)
Q
(m
3
/sn)
Islak evre
(I) (m)
Alan (m2) I/Imaks Q/Qmaks
0.070 0.010 0.830 0.030 0.114 0.001
0.090 0.020 1.070 0.050 0.147 0.003
0.110 0.030 1.300 0.070 0.179 0.004
0.130 0.050 1.540 0.100 0.212 0.007
0.150 0.080 1.780 0.130 0.245 0.011
0.170 0.120 1.930 0.170 0.266 0.017
0.190 0.170 2.090 0.210 0.288 0.023
0.210 0.230 2.210 0.250 0.304 0.032
0.230 0.300 2.310 0.290 0.318 0.041
0.250 0.380 2.410 0.340 0.332 0.052
0.270 0.470 2.510 0.390 0.346 0.065
0.290 0.570 2.610 0.440 0.360 0.079
0.310 0.680 2.710 0.490 0.373 0.094
0.330 0.800 2.810 0.540 0.387 0.110
0.350 0.930 2.900 0.600 0.399 0.128
0.370 1.070 3.000 0.650 0.413 0.148
0.390 1.220 3.100 0.710 0.427 0.169
0.410 1.380 3.200 0.770 0.441 0.191
0.430 1.550 3.300 0.840 0.455 0.214
0.450 1.730 3.400 0.900 0.468 0.239
0.470 1.920 3.500 0.970 0.482 0.265
0.490 2.130 3.590 1.030 0.494 0.294
0.510 2.340 3.690 1.100 0.508 0.323
0.530 2.570 3.790 1.170 0.522 0.355
0.550 2.810 3.890 1.250 0.536 0.388
0.570 3.030 4.040 1.320 0.556 0.419
0.590 3.270 4.180 1.400 0.576 0.452
0.610 3.530 4.330 1.480 0.596 0.488
0.630 3.790 4.480 1.570 0.617 0.523
0.650 4.080 4.620 1.650 0.636 0.564
0.670 4.370 4.770 1.740 0.657 0.604
0.690 4.690 4.920 1.830 0.678 0.648
0.710 4.990 5.110 1.930 0.704 0.689
0.730 5.280 5.350 2.030 0.737 0.729
0.750 5.590 5.580 2.130 0.769 0.772
0.770 5.850 5.920 2.240 0.815 0.808
0.790 6.150 6.250 2.360 0.861 0.849
0.810 6.480 6.590 2.480 0.908 0.895
0.830 6.840 6.930 2.610 0.955 0.945
0.850 7.240 7.260 2.750 1.000 1.000


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

289/398
Tablo 131.de verilen boyutsuz debi ile boyutsuz slak evre arasndaki iliki ekil
37.de gsterilmitir. Boyutsuz debi ile boyutsuz slak evre arasndaki matematiksel iliki:

IC
IC
mox
= u.7726(

mox
)
u.2824

olarak elde edilmitir. Yukardaki denkleminin boyutsuz debi deerine gre birinci trevinin
1e eitlenmesi ile krlma noktasna karlk gelen boyutsuz debi deeri (Q/Qmax)
yaklak 0.118 olarak bulunmutur.Yaplan bu hesaplama sonucunda Talkaya
Reglatrnde Q
e
(ekolojik su miktar ) deeri Tablo 132.de hesaplanmtr.

y=0.7726x
0.2824
R=0.9618
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
0.000 0.400 0.800 1.200
I
/
I
m
a
k
s
Q/Qmaks

ekil 37. Islak evre-Debi Arasndaki liki

Tablo 132. Talkaya Reglatr in Hesaplanan Can Suyu Miktar (m
3
/sn)
Ekim Kasm Aralk Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll
Ortalama 2.697 2.290 1.478 1.177 1.342 2.070 3.915 5.339 4.320 2.680 1.787 2.453
Qe 0.318 0.270 0.174 0.139 0.158 0.244 0.462 0.630 0.510 0.316 0.211 0.289
Qe (%) 11.8

Islak evre yntemine gre deredeki su seviyesi ile debi arasndaki iliki aadaki
ekil 38.de ve matematiksel iliki ise aadaki eitlik ile ifade edilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

290/398

ekil 38. Deredeki Su Seviyesi le Debi Arasndaki liki

crinlik = u.S77 (x)

u.S766

Yukardaki deredeki ortalama su seviyesi ile debi arasndaki ilikiyi gsteren
eitlikten yararlanlarak dereye aylk bazda braklmas gereken can suyu miktarnn
derede meydana getirecei su seviyesi aadaki Tablo 133.de verilmitir.

Tablo 133. Hesaplanan Aylk Bazda Can Suyu Miktarna Gre Derede Meydana Gelebilecek Su
Seviyesi
Qort 2.697 2.290 1.478 1.177 1.342 2.070 3.915 5.339 4.320 2.680 1.787 2.453
Qe 0.318 0.270 0.174 0.139 0.158 0.244 0.462 0.630 0.510 0.316 0.211 0.289
h(m) 0.24 0.23 0.20 0.18 0.19 0.22 0.28 0.32 0.29 0.24 0.21 0.24
h(cm) 24.49 23.03 19.53 17.92 18.83 22.17 28.19 31.68 29.25 24.44 20.98 23.64

Islak evre yntemine gre deredeki su hz ile debi arasndaki iliki aadaki
ekil 39.da ve matematiksel iliki ise aadaki eitlik ile ifade edilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

291/398

ekil 39. Deredeki Su Hz le Debi Arasndaki liki

F(mxn) = 1. 5253(Qx)
.33

Yukardaki deredeki ortalama su hz ile debi arasndaki ilikiyi gsteren eitlikten
yararlanlarak dereye aylk bazda braklmas gereken can suyu miktarnn derede
meydana getirecei su seviyesi aadaki Tablo 134.de verilmitir.

Tablo 134. Hesaplanan Aylk Bazda Can Suyu Miktarna Gre Derede Meydana Gelebilecek Su Hz
Ekim Kasm Aralk Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ort
Ortalama 2.697 2.290 1.478 1.177 1.342 2.070 3.915 5.339 4.320 2.680 1.787 2.453 2.629
Qe (m3/sn) 0.318 0.270 0.174 0.139 0.158 0.244 0.462 0.630 0.510 0.316 0.211 0.289 0.310
V (m/sn) 1.04 0.98 0.85 0.78 0.82 0.95 1.18 1.31 1.22 1.04 0.90 1.00 1.005

2) ABF Yntemi

ABF yntemine gre Ocak aynda llen 1.177 m
3
/sn minimum
evresel/ekosistem su ihtiyac olarak belirlenmitir (ekil 40.).


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

292/398

ekil 40. Karata Reglatr Yerinde llen Aylk Ortalama Debi Deerinin Zaman Gre Deiimi

3) Debi Sreklilik ndisi

Proje kapsamnda Talkaya reglatr ait debi sreklilik erisi uzun yllar aylk
ortalama deerlere gre hazrlanm ve aadaki ekilde verilmitir (ekil 41.).
Talkaya reglatr yerinde llen verilere gre elde edilen debi sreklilik erisinden
Q25, Q50, Q75ve Q95 deerleri belirlenmitir. Elde edilen bu verilen Tablo 135.de
gsterilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

293/398

ekil 41.Talkaya Reglatr Yeri Debi Sreklilik Erisi


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

294/398
Tablo 135. Debi Sreklilik ndisine Gre Hesaplanan Parametrelere Ait Deerler
Debisreklilik
indisleri
Q25 Q50 Q75 Q95
Qe(m3/sn)
3.453 2.2 1.43 0.874

4) 7Q10 Dk Akm Hesaplama Metodu

Talkaya reglatr yerinde llm olan son 10 yla ait (1995-2004) gnlk
akmlar (Talkaya Hes Fizibilite raporu) verileri kullanlmtr. Son 10 yl ierisinde her bir
ylda llm ve 7Q10 yntemine gre hesaplanan en dk akm deerleri alnarak
aadaki Tablo 136.da gsterilen rakl parametrelere veriler elde edilmitir. Tablo
136.da yer alan veriler kullanlarak grafikte y-eksenine 7 gnlk dk akm deerleri ve
x-eksenine tekerrr deerleri izilerek ekil 42. elde edilmitir. Ortaya kan bu eri
zerinde bir doru uydurulduktan sonra bu doru zerinde 10 yllk tekerrre kar gelen
dk akm deeri (7Q10) 1.38 m
3
/sn olarak bulunmutur.

Tablo 136. Son 10 Yllk Gnlk Bazda llen Akm Verilerinden Elde Edilen ve 7Q10 Ynteminde
Kullanlacak Olan Veri Seti
Alma
Olasl
Tekkerrr
Aral
m/n+1 1/m/n+1
2004 0.29 0.09 1 11.00
2001 0.36 0.18 2 5.50
1995 0.39 0.27 3 3.67
2002 0.52 0.36 4 2.75
1998 0.53 0.45 5 2.20
2003 0.57 0.55 6 1.83
2000 0.68 0.64 7 1.57
1999 0.68 0.73 8 1.38
1996
0.70
0.82 9 1.22
1997 0.75 0.91 10 1.10
Sralanm Yl Akm Q7 Sra (m)


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

295/398
5) 7Q20 Dk Akm Hesaplama Metodu

Talkaya reglatr yerinde llm olan son 20 yla (1985-2004) ait gnlk
akm verileri (Talkaya Hes Fizibilite raporu) kullanlarak 7Q20 deeri hesaplanmtr.

Son 20 yl ierisinde her bir ylda llm ve 7Q20 yntemine gre hesaplanan
en dk akm deerleri alnm ve aadaki Tablo 137.deki farkl parametrelere ait
veriler elde edilmitir. Tablo 137.de yer alan veriler kullanlarak grafikte y-eksenine 7
gnlk dk akm deerleri ve x-eksenine tekerrr deerleri izilerek ekil 43. elde
edilmitir. Ortaya kan bu eri zerinde bir doru uydurulduktan sonra bu doru zerinde
20 yllk tekerrre kar gelen dk akm deeri (7Q20) 0.278 m
3
/sn olarak bulunmutur.

Tablo 137. Son 20 Yllk Gnlk Bazda llen Akm Verilerinden Elde Edilen ve 7Q20 Ynteminde
Kullanlacak Olan Veri Seti
Alma
Olasl
Tekkerrr
Aral
m/n+1 1/m/n+1
2004 0.29 0.05 1 21.00
2001 0.36 0.10 2 10.50
1995 0.39 0.14 3 7.00
1991 0.41 0.19 4 5.25
1985 0.51 0.24 5 4.20
2002 0.52 0.29 6 3.50
1998 0.53 0.33 7 3.00
1994 0.56 0.38 8 2.63
2003 0.57 0.43 9 2.33
2000 0.68 0.48 10 2.10
1999 0.68 0.52 11 1.91
1993 0.68 0.57 12 1.75
1996 0.7 0.62 13 1.62
1997 0.75 0.67 14 1.50
1990 0.76 0.71 15 1.40
1992 0.77 0.76 16 1.31
1986 0.77 0.81 17 1.24
1988 0.78 0.86 18 1.17
1989 0.79 0.90 19 1.11
1987 0.79 0.95 20 1.05
Sralanm Yl Akm Q7 Sra (m)


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

296/398
6) Baz Akm Yntemi

Reglatr yerinde llen uzun yllar aylk ortalama debi miktarlarndan
yararlanlarak akarsuya ait birim hidrograf grafii oluturulmu ve bu grafikten
yararlanlarak baz akm deeri 1.467 m
3
/sn olarak belirlenmitir.

Yukarda yaplan hesaplamalar neticesinde proje ile ilgili deerlendirme aada
maddeler halinde yaplmtr.

A) EKOLOJ KISMI
A-1) Fauna Asndan

Artvin li, Arhavi lesi snrlar ierisinde Kapistre Derenin bir kolu olan Ball Dere
zerinde tesis edilmesi planlanan Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052
MWe) projesinin yer alaca kesimlerde Ekolojik Deerlendirme Raporunu hazrlayan
uzmanlar tarafndan gerekletirilmi olan saha almalaryla proje sahasnda snrlar
ve yakn evrede yaayan fauna bileenleri tespit edilmeye allmtr. Bir sonraki
aamada fauna bileenlerinin koruma statlerine sahip olup olmadklar ve populasyon
durumlarna ynelik deerlendirmeler yaplmtr. Son aamada ise sz konusu faaliyetin
lokal fauna bileenleri zerine olas etkileri; bu etkilerin ortadan kaldrlp
kaldrlamayaca; ya da bu etkilerin en alt dzeye indirilebilmesi iin yaplmas
gerekenlerin neler olduu konusu deerlendirilmitir.

Saha almalar ve dier deerlendirmeler sonucunda Ball Dere zerinde
gerekletirilecek faaliyetin lokal doal yap zerinde baz dnmlere neden olaca;
doal alanlara tesis edilecek kalc yaplar nedeniyle dnmlerden bazlarnn kalc
olaca; bazlarnn ise inaat faaliyetlerinin tamamlanmas sonrasnda ya kendiliinden,
ya da gerekletirilecek iyiletirme abalar sonucu eski haline dnebilme ans sz
konusu olduundan geici zellikte olacaklar belirlenmitir.

Doal ortamlarda tesis edilecek kalc yaplarn yredeki doal yaam tamamen
olumsuz etkileyecek, baz trlerin yok olmasna neden olabilecek konumda olmayacaklar
belirlenmitir.

Blgede doal ortamlarda ekillenen sz konusu yaplar dnda blge iin yeni
olarak nitelenebilecek bir durum da Ball Dere kysnda ina edilecek olan santralin
iletilme srecidir. Bu srete akarsu yatandaki su barolde olacaktr. Akarsu
yatandaki suyun belli bir ksm yine snrl bir mesafe iin akarsu yatandan
uzaklatrlacak, santralde retim sonrasnda yeniden akarsu yatana verilecektir. Burada
sz konusu olabilecek en nemli risk de akarsu yatanda reglatr ile santral aras
mesafe iin yetersiz su bulunmas veya tamamen susuz kalabilme riskidir. Bu riske
karlk akarsu yatanda bulunmas gereken su miktar uzun yllara ait ya ve iklim
verileri yannda jeolojik yap, hidrolojik zellikler gibi eitli ve kapsaml parametreler gz
nnde bulundurularak hesaplanmaktadr. Bu sayede ncelikli olarak akarsu yatandaki
sucul yaamn, balantl olarak da yakn evredeki doal yaamn devamll garanti
altna alnm olacaktr.

Sucul formlar dnda proje sahasnda tespit edilmi olan dier canl trlerine
ynelik olarak yaplan deerlendirmeler sonucunda sz konusu canllarn faaliyetten
dorudan veya dolayl olarak etkilenmemeleri iin dikkat edilmesi gereken noktalar metin
ierisinde detayl olarak irdelenmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

297/398
Tm bu ifadeler nda, Ball Dere zerinde tesis edilmesi planlanan Talkaya
Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin,

Klasik baraj projelerine kyasla ok kk lekli olmas;
Akarsu yatandaki suyun evrilmesiyle reglatr gvdesi arkasnda meydana
gelecek rezervuar yzeyi ve hacminin kk lekli olmas nedeniyle lokal
iklimsel koullar zerinde bir farklla sebep olmayacak olmas;
Enerji kaynaklar asndan gnmzde byk lde da baml olan
lkemizin elektrik retimine katk salanacak olmas;
Lokal doal yaam bileenleri ve habitatlar zerinde ekillenecek etkilere kar
metin ierisinde vurgulanan neri ve tedbirlere uyulmas;
Reglatr ile santral binas arasnda kalacak kesim iin taahht edilen
evresel ak miktarnn gvence altna alnmas;
Sz konusu miktarn enerji retiminde kullanlmamas;
akarsu yatanda son on yllk ortalama akmn %10undan daha az akm
olmas halinde suyun tamamnn doal hayatn devam iin mansaba
braklmas;
naat aamas sonrasnda, zellikle dnme uratlm doal habitatlar
bata olmak zere mmkn olan en kk boyuttaki yaam alanlarnda
iyiletirme abalarnn gndeme getirilmesi; yrede doal yaamn korunmas
almalarna destek verilmesi gibi noktalara dikkat edilmesi kouluyla,
Hayata geirilmesi sonucunda meydana getirecei olumsuzluklarn lke
genelinin menfaatine olmak zere elde edilecek getiri nedeniyle tolere
edilebilecek dzeyde olaca dnlmektedir.

Proje blgesinde braklacak karasal fauna asndan deerlendirildiinde, yllk
ortalama deerin % 11ine karlk gelen 0.289 m
3
/sn su yeterli olacaktr. Bu deer
blgedeki karasal fauna bileenlerinin ihtiya duyacaklar su gereksiniminin de
zerindedir.

A-2) Flora Asndan

Doal bir alanda, zellikle de youn orman arlkl bir ortamda gerekletirilmesi
planlanan her trl faaliyetin blgenin doal bitkisel formasyonu zerine olumsuz etkileri
olmas kanlmazdr. Bu durum karasal vejetasyon yannda sucul vejetasyon iin de
geerlidir. Bu durumda zerinde durulmas gereken en nemli nokta, faaliyet nedeniyle
ortaya kacak dnmlerin deerlendirilmesi sreciyle ilgilidir. Baz kesimlerde,
zellikle de proje kapsamnda tesis edilecek kalc yaplarn yer alaca kesimlerde
meydana gelecek dnmn geriye dnme ans bulunmamaktadr. Bu nedenle
almalar ncesi burada bulunan meyve, tohum, kozalak, iek soan gibi bitkisel
materyalin canl olarak veya aalarn en azndan kereste olarak deerlendirilmesi
dnlmelidir. Geriye kalan kesimlerde ortaya kacak tahribat daha sonra, inaat
faaliyetlerinin tamamlanmas sonrasnda gerekletirilecek rehabilitasyon almalar,
peyzajla ilgili dzenlemeler ve doal sre ierisinde kendiliinde de dzelebilecek, bu
kesimler eski haline gelebilecektir. Bu durum zellikle kozmopolit bitkisel bileenler
asndan geerlidir. Fakat nadir, koruma altnda olan ve endemik bitkiler asndan
durum biraz daha farkldr. Gerek kalc, gerekse de geici dnmlerin meydana
gelecei kesimlerde bulunan sz konusu bitki trlerinin alandaki, blgedeki hatta lkedeki
devamllnn salanmas ansa braklamayacak kadar nemlidir. Bu nedenle bu
konuya ynelik olarak baz uygulamalar yaplmas gerekecektir. Bu uygulamalar
ierisinde en nemlileri tohumlarn toplanarak saklanmas veya nadir bitkisel formlarn
mdahale edilecek kesimlerden toplanarak yakn corafyada, faaliyetten etkilenmeyecek
kesimlerde, sz konusu bitki trlerinin tercih ettikleri ortamlara tanmalardr. Sz konusu

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

298/398
uygulamann doru zamanda, uygun yntemler kullanlarak, deneyim sahibi kiilerce
yaplmas nemlidir. Bu tip bir uygulamada baar ans olduka yksektir.
suda yaayan bitki tr olmadndan ve higrofit ve hidrofit vejetasyonu oluturan bitki
trleri minimum su miktarnda dahi kkleri yardmyla gerekli su miktarn bulabilmektedir.
Bu nedenle braklacak su miktar bu trler zerinde olumsuz bir etki brakmamaktadr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi
kapsamnda gerekletirilecek almalar ncesinde yukarda vurgulanan noktalara zen
gsterilmesi; koruma altnda yer alan Cyclamen coum Miller var. coum trne ynelik
olarak vurgulanan koruma nlemlerinin alnmas; almalarn tamamlanmas sonrasnda
rehabilitasyon ve peyzaj almalarna arlk verilmesi; bu srete yrenin doal bitki
trlerinin tercih edilmesi gibi noktalara zen gsterilmesiyle meydana gelebilecek
dnmlerin kabul edilebilir dzeyde olaca dnlmektedir.

Proje blgesinde etkilenecek alan dnldnde sucul bitkiler asndan n
plana kan ve korunmas gereken bir tr bulunmamaktadr. Bununla birlikte yllk
ortalama deerin % 10luk (0.262 m
3
/sn) can suyu miktar olan blgedeki higrofil
vejetasyonun salkl olarak yaamas iin yeterli olacaktr.

B) HDROJEOLOJK AIDAN

nceleme alannda yaplan almalara sonucunda blge genelinde mostra veren
jeolojik birimlerin hidrojeolojik zellikleri ortaya konulmutur. Talkaya regltrnn ve
HESin yaplaca alan ierisinde kireta birimi hidrojeolojik ynden en nemli akifer
sistemleridir. nceleme alan genelinde HES projesi iin gerekli olan su miktarn
karlamak amac ile kullanlacak olan derede taban malzemesini genellikle geirimsiz
birimlerden oluan atak formasyonu oluturmaktadr. Bununla beraber inceleme
alannn hidrojeolojik yaps ve buna bal olarak da yeraltsuyuna olan talebi gz nnde
bulundurulduunda yaplan projenin hidrojeolojik sistemi etkilemeyecei sonucuna
varlmtr. Ayrca Karata reglatrnn yer ald Ball Deresi etrafnda herhangi bir
karstik ve jeomorfolijik yap bulunmaktadr.

nceleme alannda yer alan Talkaya reglatr yerinden Ball Deresine aylk
bazda braklmas gerekli olan can suyu miktarlar deiik yntemler kullanlarak
belirlenmitir. Bu yntemler sonucunda reglatr tarafndan kullanlacak su verileri Tablo
138.de gsterilmektedir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

299/398

Tablo 138. Farkl Yntemlere Gre Belirlenen Can Suyu Miktar ve Reglatr Tarafndan Aylk Bazda
Kullanlacak Su Miktarlar (m
3
/sn)
Islak evre Yntemi
Ortalama 2.697 2.290 1.478 1.177 1.342 2.070 3.915 5.339 4.320 2.680 1.787 2.453
Qe 0.318 0.270 0.174 0.139 0.158 0.244 0.462 0.630 0.510 0.316 0.211 0.289
Qe (%) 11.8
Qort-Qe 2.379 2.020 1.303 1.038 1.183 1.826 3.453 4.709 3.810 2.363 1.576 2.163
Dier Yntemler
Ortalama
(m3/sn)
2.70 2.29 1.48 1.18 1.34 2.07 3.92 5.34 4.32 2.68 1.79 2.45
ABF (Qe)
Qort-ABF 1.58 1.17 0.36 0.06 0.22 0.95 2.80 4.22 3.20 1.56 0.67 1.34
Q95 (Qe)
Qort-Q95 1.82 1.42 0.60 0.30 0.47 1.20 3.04 4.46 3.45 1.81 0.91 1.58
Q75 (Qe)
Qort-Q75 1.27 0.86 0.05 - - 0.64 2.49 3.91 2.89 1.25 0.36 1.02
Q50 (Qe)
Qort- Q50 0.50 0.09 - - - - 1.72 3.14 2.12 0.48 - -
Q25 (Qe)
Qort-Q25 - - - - - - 0.47 1.89 0.87 - - -
7Q10
Qort-7Q10 1.32 0.91 0.10 -0.20 -0.04 0.69 2.54 3.96 2.94 1.30 0.41 1.07
7Q20
Qort-7Q20 2.42 2.01 1.20 0.90 1.06 1.79 3.64 5.06 4.04 2.40 1.51 2.17
Baz Akm Yntemi
(Qe)
Qort-Baz Akm
Yntemi
1.23 0.82 0.01 - - 0.60 2.45 3.87 2.85 1.21 0.32 0.99
1.117
0.874
1.430
2.200
3.45
1.467
1.38
0.28

Yukarda Tablo 138.de verilen ve farkl yntemlere gre hesaplanan aylk bazda
can suyu miktarnn derede meydana getirecei su seviyesi ve su hz Islak evre
yntemi verilerinden yararlanlarak elde edilen seviye-debi ve su hz- debi arasndaki
eitlikten hesaplanmtr . Bu eitlie gre hesaplanan debi seviye ve su hz- debi
arasndaki ilikiler Tablo 139. ve Tablo 140.da gsterilmektedir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

300/398

Tablo 139. Farkl Yntemlere Gre Hesaplanan Can Suyu Miktarna Gre Derede Oluan Su Seviyesi
Qort 2.697 2.290 1.478 1.177 1.342 2.070 3.915 5.339 4.320 2.680 1.787 2.453
h(m) 0.24 0.23 0.20 0.18 0.19 0.22 0.28 0.32 0.29 0.24 0.21 0.24
h (cm) 24.49 23.03 19.53 17.92 18.83 22.17 28.19 31.68 29.25 24.44 20.98 23.64
h (m)
h (cm)
h (m)
h (cm)
h (m)
h (cm)
h (m)
h (cm)
h (m)
h (cm)
h (m)
h (cm)
h (m)
h (cm)
h (m)
h (cm)
0.36
35.84 Q95
Islak evre
0.44
0.40
40
ABF
7Q10
7Q20
0.43
0.23
42.56
23.28
43.55
Baz Akm Y.
Q25
Q50
Q75
0.43
43.14
0.51
50.73
0.60
60.12

Tablo 140. Farkl Yntemlere Gre Hesaplanan Can Suyu Miktarna Gre Derede Oluan Su Hz
Islak evre V (m/sn) 1.04 0.98 0.85 0.78 0.82 0.95 1.18 1.31 1.22 1.04 0.90 1.00
ABF V (m/sn)
Q95
V (m/sn)
Q75
V (m/sn)
Q50
V (m/sn)
Q25
V (m/sn)
7Q10
V (m/sn)
7Q20
V (m/sn)
Baz Akm Y. V (m/sn)
1.61
1.46
0.99
1.74
2.31
1.70
1.72
1.99

Bu durumda dere ve dere etrafndaki ekolojik dengeyi korumak ve ayn zamanda
HESten maksimum verdiye salamak amac ile Talkaya HES almas iin
evresel/ekosistem su ihtiyac belirlemede Islak evre yntemi baz alnm ve dereye
braklmas gereken aylk bazda can suyu miktar Tablo 138.de verilmitir. nk, Tablo
139. ve Tablo 140.da grld gibi Islak evre yntemine gre aylk bazda hesaplanan
can suyu miktarna gre derede oluan su seviyesi 17.92 ile 31.68 cm arasnda ve buna
bal olarakta deredeki su hznn ise 078 ile 1.31 m/sn arasnda deitii grlmektedir.
Yukardaki bu verilerin Tablo 141.de yer alan balk trlerinin yaayabilecei minimum
akm hz ve derinlikleri salad grlmektedir.

Bu alma kapsamnda yaplan deerlendirmeler, proje alanndaki doal akm
koullarn temsil etmektedir. Su kullanm haklar ile ilgili her hangi bir deerlendirme
yaplmamtr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

301/398

C) HDROBYOLOJ AISINDAN

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin sucul
canllar zerine olas etkileri ve alnabilecek nlemlere ilikin deerlendirmeler yukarda
verilmitir.

Sucul yaam asndan kurak ve yal dnem olarak iki ayr hesaplama yaplmak
yerine yl boyunca braklmas gereken tek bir deer nerilmektedir. Ball deresinde, kurak
dnemler ayrld zaman yllk ortalama deer dk kmaktadr. Oysa yal dnemler
de hesaplamaya dahil edilirse yllk ortalama deer daha yksek olur. Bylece braklacak
suyun yzde deeri deimese dahi miktarnda bir art olacaktr. Yal dnemlerde
(Mart-Haziran), ayn debisinin fazla olmasndan dolay dolu savaktan zaten dere
yatana minimum miktarn ok stnde su verilmek zorunda kalnacaktr. Bu nedenle
kurak dnemlerde verilecek minimum su miktarnda da bir art salayacak ekilde yllk
hesaplama yaplmas ekosistem iin uygun grlmtr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin Ball
deresi sucul ekosistemine olan en nemli etkisi, reglatr ile santral arasnda kalacak
blgedeki dere yatana braklacak can suyu miktar olacaktr. Ekolojik olarak yaplan
deerlendirmelere gre yllk ortalama akm olan 2,629 m
3
/snnin % 12lik deerine karlk
gelen 0,315 m
3
/sn can suyu dere yatana braklacaktr. Bu minimum akm deerleri
saland takdirde Ball deresinin proje blgesindeki sucul yaamn devamll, minimum
seviyenin stnde bir dzeye ulaabilecektir. Buna ilaveten reglatr ile santral arasnda
kalan kesimde bir ok yan kol Ball deresine karmakta olup braklacak can suyuna
nemli katk salayacaktr.

Hidrojeoloji raporunda verilen hesaplamalar, reglatr ile santral arasnda kalan
Ball deresi yatann en geni olduu ve akntnn nispeten yavalad kesitten alnan
verilere gre hesaplanmtr. Buna gre, nerilen can suyu miktarnn braklmas
durumunda, belli bir ykselti oluturarak dere akmaya devam edecek ve zellikle balk
trlerinin blgedeki mevcudiyetlerini srdrebilecei bir akm salanacaktr. Balklar ile ilgi
olarak yaplan ekolojik deerlendirmelerde, bu canllarn belli bir stok oluturmas ve
ryebilmesi iin gerekli koullar dikkate alndnda, nerilen yllk ortalamann % 12lik
su miktarnn sucul yaamn srdrlebilmesi iin yeterli olduu dnlmektedir. Yaplan
hesaplamalarda, braklmas nerilen 0,315 m
3
/sn can suyu 23 cme yakn bir derinlik
oluturarak akacan gstermektedir. Bu derinlik, bata alabalklar olmak zere dier
balklarn stok oluturarak reme ve beslenmeleri iin kabul edilir snrlar ierisinde
kalmaktadr (Cows and Welcomme, 1998). Hidrojeoloji raporuna bakldnda Islak evre
Metoduna gre, yllk ortalama deerin % 11.8lik bir ksm dere yatana brakldnda,
aylara gre minimum 17.92 ve maksimum 28.19 cm derinlik olumaktadr. Bununla birlikte
Ekolojik Deerlendirme Raporunu hazrlayan uzmanlar tarafndan nerilen ve tm yl
boyunca braklmas gereken % 12lik 0,315 m
3
/sn miktarndaki su dere yatana
brakldnda derinlik 23 cmden fazla olmaktadr. Bu durum ise sucul yaam asndan
daha iyi koullarn gelimesine olanak tanyacaktr.

Proje blgesinde bulunan Salmo labrax (dere rk) tr blgede doal olarak
bulunmaktadr. Tabak ve ark (2001) tarafndan Dou Karadeniz Blgesindeki Salmo
labrax popuasyonlar ile ilgili biyoekoloji almalarnda, bu trn dere rk
populasyonlarnn ortalama boylarnn 15.04 cm olduu ve ventral mesafenin de ortalama
7.28 cm olduu bildirilmitir. Ayrca dere ekotipi alabalk populasyonlarnn % 50si 11-14
cm arasndaki bireylerden olumaktadr. Buradan proje blgesindeki dere ekotipi alabalk
populasyonlarnn dier deniz ekotipi (ortalama boy: 32.22 cm, ortalama ventral mesafe

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

302/398
13.01 cm) populasyonlarna gre daha kk boyutlarda olduu anlalmaktadr. Bu
durumda dere ekotipi balk trlerinin geliimlerini srdrebilmeleri iin gerekli minimum
derinliin 15-20 cm olmas gerekmektedir. Nitekim proje alannda braklmas gereken %
12lik can suyu ile oluacak derinlik 23 cme yaklamaktadr. Bu adan, boyutlar dier
ekotiplere gre daha kk olan dere ekotipi alabalklarn yaamlarn srdrebilmeleri iin
gerekli minimum koullar ve sucul ekosistemin srdrebilirlii salanm olacaktr (Tablo
141.).

Tablo 141. Blgedeki Balk Trlerinin Yaayabilecei Minimum Akm ve Derinlikler (Cows and
Welcomme, 1998)
Balk Tr Yaayabildii Minimum
Derinlik (m)
Yaayabildii Minimum
Aknt (m/sn)
Ponticola kessleri 0,15 0,20
Alburnoides bipunctatus 0,15 0,20
Barbus tauricus 0.15 0.20
Rutilus frisii 0.15 0.20
Squalius cephalus 0.15 0.20
Alburnus chalcoides 0.15 0.20
Onchorynchus mykiss 0.15-0.20 0.25-30
Salmo labrax 0.15-0.20 0.25-30

Braklacak can suyuna ilaveten reglatr ile santral arasnda kalan kesimde bir
ok yan kol Ball deresine karmakta olup can suyuna nemli katk salayacaktr. stelik
dere yata proje blgesinde ok dar olup, eim fazla ve aknt hz da yksektir. Reglatr
ve santral arasnda kalacak kesimde, braklacak evresel ak miktar belli bir derinlik
oluturarak akacaktr. Buna gre, nerilen can suyu miktarnn braklmas durumunda,
belli bir ykselti oluturarak dere akmaya devam edecek ve zellikle balk trlerinin
blgedeki mevcudiyetlerini srdrebilecei bir akm salanacaktr. Bu derinlik, balklarn
stok oluturarak reme ve beslenmeleri iin kabul edilebilir snrlar ierisinde kalmaktadr.

Hidrojeolojik deerlendirmeler, canl hayatn devam iin braklacak su miktarn
hesaplarken nehir yatann genilii ve jeomorfolojik yaps, akm hz, su derinlii gibi bir
ok parametrenin bir arada deerlendirdii metotlar ile yaplmaktadr. Bu deerlendirmeler
yaplrken blgedeki indikatr balk trlerinin yaayabilecei minimum derinlik ve akm
hzlar temel alnarak oluabilecek koullar deerlendirilmektedir. Bu deerlendirmeler
sonunda braklmas nerilen can suyu miktarnn braklmas durumunda (% 12lik
deerine karlk gelen 0.315 m
3
/sn) balklarn memba ve mansap hareketi iin yeterli
koullar salanacaktr. Proje blgesindeki yatak yaps ve eimin ayn niteliklerde olduu
ve mevcut balk trlerinin de benzer ekolojik zelliklerde olduu grlmektedir. Bu adan
bakldnda, sucul ekosistem asndan, V eklinde bir yatak dzenlemesi ya da tersip
bendi eklinde dzenlemelere de gerek olmad dnlmektedir. nk braklmas
nerilen su miktar, herhangi bir yeni dzenlemeye gerek olmadan mevcut sucul yaamn
sreklilii asndan yeterli olacaktr.

Proje blgesindeki alabalklar ile ilgili deerlendirmeler ve Tabak ve ark. (2002)nn
almasna ilikin veriler de bu rapor kapsamnda sunulmutur. alma alannda
yalnzca dere tipi alabalklar mevcut olup deniz ekotipi bulunmamaktadr. Talkaya
reglatr zerinde yaplacak olan balk geitleri ile ilgili proje (Bkz. Ek-25) incelendiinde
blgedeki alabalklarn bu geitleri rahatlkla kullanabilecekleri nitelik ve zelliklere sahip
olduu bu raporun ilgili bal altnda deerlendirilmitir.

Yukarda verilen ekolojik, hidrojeolojik ve hidrobiyolojik verilerin altnda
Talkaya reglatrnden braklmas gereken minimum su miktar konusunda birbirine

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

303/398
yakn deerler nerilmitir. Bu faaliyetten etkilenecek en nemli canl grubu balklar
olacaktr. Blgenin dier sucul trlerinin deiiminden etkilenecek olan ilk canllar balklar
olacandan indikatr tr olarak izlenmeleri gerekmektedir. Bu adan blge balklar
iinde en hassas tr olan Salmo labrax (dere rk)n minimum yaam koullar (15-20 cm
derinlik 0.25 m/sn akm hz) deerlendirilerek nerilerde bulunulmutur (Tablo 141).
Hidrojeolojik almalarda ok farkl metotlar uygulanm ve bunlar ierisinde Islak evre
Metodu sucul yaam canllarnn geliimi asndan yeterli koullar salayaca
dnldnden can suyu miktarnn hesaplanmasnda bu yntemin kullanlmas uygun
bulunmutur. Dier metotlardan bazlarnda ise yksek miktarda can suyu nermi
olmasna karn projenin uygulanabilirlii ve srdrlebilir gelime ilkeleri ile
rtmemektedir. Islak evre Metodunda elde edilen ve nerilen can suyu miktar (% 12
ve 0.315 m
3
/sn) ile minimum su derinlii ve akm hz indikatr tr olan Salmo labrax
trnn ryebilmesi ve belli bir populasyon oluturabilmesi iin gerekli koullar
salayabilecek olmasndan dolay nerilmektedir.

Rapor kapsamnda fauna (yllk ortalamann % 11i olan 0.289 m
3
/sn) ve flora (yllk
ortalamann % 10u olan 0.262 m
3
/sn) almalar sonucunda su miktarnn, karasal
canllar, su ii bitkileri ve higrofil vejetasyon asndan yeterli olduu Ekolojik
Deerlendirme Raporunu hazrlayan uzmanlar tarafndan nerilmektedir. Hidrojeolojik
deerlendirmeler, hidrobiyolog tarafndan verilen ve balklarn yaamlarn srdrebilmesi
iin gerekli minimum derinlik ve akm hz temel alnarak hesaplanmtr. Buna gre
blgedeki balklarn zellikle Salmo labrax (dere rk alabalk)n yaamn srdrebilecei
ortalama 20 cm derinlik salayabilecek su miktar hesaplanm ve bu dorultuda gerekli
koullarn salanabilmesi iin % 11.8lik su miktarnn yeterli olaca belirtilmitir. Sucul
ekosistem deerlendirmesi sonucunda ise, bu ekosistem iin gerekli minimum koullar
salayacak hidrojeolojik hesaplamalar temel alnm ve yllk ortalamann % 12lik
deerine karlk gelen 0.315 m
3
/sn suyun Talkaya reglatrnden sonra dere yatana
braklmas nerilmitir.

Bununla birlikte proje kapsamnda projenin faaliyete geecei alanlarda BAAK-
SU MHENDSLK NAAT TAAHHT TARIM SANAY ve TC. LTD. T. tarafndan
mevcut su haklarnn tespitine ynelik bir alma gerekletirilmitir (Bkz. Ek-13).

Yaplan almalar neticesinde; Talkaya Reglatr ile santral binas arasnda su
ile alan su deirmeni, balk iftlii ve tarm arazilerinin bulunmad tesbit edilmitir.

Talkaya reglatr iin, yllk ortalama debiler kullanlarak yaplan
deerlendirmelerde, yllk ortalama akm 2,629 m
3
/sn olmaktadr. Bu akmn %12sine
karlk gelen 0,315 m
3
/sn suyun dere yatana braklmas ekosistem raporunda
nerilmektedir.

Tablo 142. Ekosistem Raporunda Talkaya Reglatrnden Sonra Braklmas nerilen Minimum Su
Miktarlar

Son On Yln Ortalama
Akm Deerleri
Ortalama Akmn 10% Ortalama Akmn 12%
Talkaya
Reglatr
2,629 m
3
/sn 0,262 m
3
/sn 0,315 m
3
/sn
1. Son 10 yllk ortalama akm deerleri kullanlmtr.

Ball deresindeki sucul canllarn, reglatrn alt ksmlarnda yaamlarn
srdrebilmesi iin gerekli olan ve biyolojik olarak ihtiya duyabilecei minimum su miktar,
reglatrn alt ksmlarndaki toplam balk stoku ile yakndan ilikilidir. Suyun az verilmesi
durumunda balklar derin ve havuz oluturmu alanlarda toplanacaktr. Toplam balk

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

304/398
stokunun fazla olmas bu kk havuz sistemlerinin tayamayaca miktarda olursa toplu
balk lmleri meydana gelebilecektir. Toplu olarak bir arada bulunma, scaklk art,
znm oksijen miktarndaki azalma, besin maddesi birikimi ve devamnda
trofikasyona giden olumsuz koullar oluacaktr. Bu adan bakldnda indikatr bir tr
olarak nitelendirilebilecek balklarn mevcudiyetini srdrebilmesi, verilecek su miktar ile
yakndan ilikilidir.

Blgede varl balk trlerinin reme dnemleri, Nisan-Haziran aylarnda
gereklemektedir. Bu dnemde braklmas gereken su miktar, yalardan dolay yksek
oranlarda olacaktr. nk proje debisinin zerinde gelecek olan su savaktan dere
yatana zaten verilecektir. Dolays ile reme dnemlerindeki su miktar, debinin fazla
olmasndan dolay zaten braklacaktr ve balklarn mevcudiyetleri ve remelerinin
gerekletirmeleri iin yeterli su dolu savaktan verilmek zorunda kalacaktr.

Ball deresi yatann en geni olduu ve akntnn nispeten yavalad kesitten alnan
durumunda, belli bir ykselti oluturarak ay akmaya devam edecek ve zellikle balk
ryebilmesi iin gerekli koullar dikkate alndnda, nerilen yllk ortalamann % 12lik su
miktarnn sucul yaamn srdrmesi iin yeterli olduu dnlmektedir. Yaplan
3
oluturarak akacan gstermektedir. Bu derinlik, balklarn stok oluturarak reme ve
beslenmeleri iin kabul edilir snrlar ierisinde kalmaktadr.

birimlerden oluan atak formasyonu oluturmaktadr. Bununla beraber inceleme alannn
hidrojeolojik yaps ve buna bal olarak da yeraltsuyuna olan talebi gz nnde
varlmtr.

Can suyu ve Su Kullanm Haklar Raporu dikkate alnarak Talkaya Reglatr
ve HES (22,658 MWm/ 22,052 MWe) projesi kapsamnda hesaplanan braklacak su
miktarlar Tablo 143.de detayl olarak sunulmaktadr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

305/398
Tablo 143. Talkaya. Reglatr Can suyu Miktarlar (Can suyu + Sulama Haklar) (m
3
/sn)

O
c
a
k

u
b
a
t

M
a
r
t

N
i
s
a
n

M
a
y
s

H
a
z
i
r
a
n

T
e
m
m
u
z

A
u
s
t
o
s

E
y
l
l

E
k
i
m

K
a
s
m

A
r
a
l
k

Su Kullanm Hakk
(m
3
/sn)
-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Can
Suyu (m
3
/sn)
0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

Toplam Braklacak
Su (m
3
/sn)
0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

0
,
3
1
5

Toplam Braklacak
Su (%)

1
2

1
2

1
2

1
2

1
2

1
2

1
2

1
2

1
2

1
2

1
2

1
2

Ayrca projenin su kullanm konusunda Devlet Su leri (DS) ile Eyner Enerji
retim ve Tic. Ltd. ti. arasnda Su Kullanm Hakk ve letme Esaslarna likin Anlama
imzalanm olup Ek-15de verilmitir. Yaplan bu anlama gerei 18.08.2009 tarih ve
27323 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Elektrik Piyasasnda retim
Faaliyetinde Bulunmak zere Su Kullanm Hakk Anlamas mzalanmasna likin Usul ve
Esaslar Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelikte yer alan 7.
Madde hkmlerine uyulacaktr.

Proje kapsamnda DS Blge Mdrl tarafndan onaylanm fizibilite raporuna
ve Su Kullanm Haklar Raporuna Uygun Hareket edilecektir.

Proje kapsamnda iletme aamasna geilmeden nce AG (Akm Gzlem
stasyonu) Kurulacak olup; kurulma aamasnda DS (Devlet Su leri) Blge
Mdrlne mracaat edilerek uygun yer iin gr alnacaktr. Ayrca AG stasyonunun
GPRS Modemli cihaz ile donatlmas alanacaktr.

Buna ek olarak, reglatr yerine gelen debinin proje debisinden byk olmas
durumunda, fazla su yine Ball deresine yatana braklacaktr.

V.2.5. Suyun Temin Edilecei Kaynan Kullanlmas, Su Tutulmas Sonucu
Mansapta Olabilecek Deiimler, Bu Deiimlerin Su Kalitesine ve Su Ortamndaki
Canllara Etkileri, Doal Yaam zerine Etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi,
sucul yaam, sediment gelii vb.)

Projenin bu blmndeki bilgiler iin Ek-12de verilen Ekolojik Deerlendirme
Raporundan faydalanlmtr.

a) Projenin letme Aamasnda Sucul Ekosisteme Olan Etkileri ve Alnacak
Tedbirler



TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

306/398

nc basamakta, baraj gvdesinin olumas ile fauna ve florada deiimler
oluabilecektir.

aada verilmitir.




yaamlarn srdrebileeklerdir.

salanabilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

307/398




b) Projenin letme Aamasnda Karasal Fauna Ekosistemine Olan Etkileri
ve Alnacak Tedbirler

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesiyle ilgili olarak
tesislerin inaat ve ilgili donanmn montaj almalarnn tamamlanmas sonrasnda
santralden enerji retilmeye balanacaktr. Bu srete akarsu yatandan evrilerek ksa
sreler iin reglatr gvdesi arkasnda biriktirilmi olan sudan istifade edilecektir. Tesis
edilen reglatr gvdesi araclyla akarsu yatandan evrilecek sular tesis edilecek
iletim yaps araclyla nce ykleme havuzuna iletilecek oradan da santral binas
bnyesindeki trbinlere drlerek elektrik retimi gerekletirilecektir. retim
sonrasnda akarsu yatandan belli bir mesafe boyunca ayrlm olan sular yeniden
akarsu yatana dearj edilecektir. Bu srete zerinde durulmas gereken en nemli
nokta, bu rapor ile nerilen ve yetkili merciler tarafndan onaylanarak son ekli verilen,
miktar belirlenen evresel Ak Miktar (Can Suyu) olarak tanmlanan su miktarnn
akarsu yatanda bulunmasnn salanmasdr.

Bilindii gibi HES projelerinde elektrik retimi sreci, ilgili otorite tarafndan
dzenlenmektedir. Sunuma ve talebe gre baz zaman dilimlerinde elektrik retimine ara
verilmesi gerekebilecektir. Bu srete akarsu yatanda bulunmas gereken su miktaryla

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

308/398
ilgili herhangi bir risk sz konusu olmayacaktr. Tersi kabul edildiinde, Talkaya
Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinde aralksz olarak elektrik
enerjisi retilecei kabul edildiinde reglatrden sonra, santralden akarsu yatana
braklaca kesime kadar olan mesafede akarsu yatanda bulunmas gereken su
miktarnn nemi byktr. Akarsu yatandaki sucul yaam bileenleri yannda karasal
ortamlarn sakinleri olmalarna karlk deiik amalarla akarsu yatandaki sudan
istifade eden formlarn blgede bulunmalar asndan braklacak suyun yaamsal nemi
vardr. Burada temel prensip, enerji retimi yaplmad dnemlerde bile akarsuyun
bulunduu blgede hakim olan ortalama scaklklar ve ekstrem koullar gz nne
alnarak en scak dnemde akarsu yatanda bulunan su miktarnn altnda kalmayacak
miktarda suyun akarsu yatanda bulunmasna zen gsterilmesidir. Bu srete bu
amala braklan su miktarn dzenli olarak izlemeye ynelik bir donanmn tesis edilecei
de bilinmektedir. Burada iletmeciye den sorumluluk izleme artlarna gerek olmadan
sz konusu suyun akarsu yatana braklmasn kendisinin de istemesi, lokal doal
yaamn devamll asndan sz konusu suyun akarsu yatanda olmas gerekliliini
anlam olmasdr.

letme aamasnda zerinde durulmas gereken dier nemli nokta ise almalar
nedeniyle deiik derecelerde dnme uram kesimler ile eitli amalarla geici
olarak kullanlm ortamlarn rehabilite edilmesidir. almalara balamadan nce
hazrlanm olan raporlarda vurgulanan ve zmlerine ynelik olarak taahht edilen
rehabilitasyon ve iyiletirme almalar mutlaka, eksiksiz olarak yerine getirilecektir.
Blgede, gerek proje sahasnda, gerekse de dier kesimlerde almalar nedeniyle ortaya
km, eitli nedenlerden veya aksaklklar nedeniyle unutulmu veya kaldrlmas
sonraya braklm tm olas atklarn veya artk malzemenin dikkatli bir ekilde
uzaklatrlmas, yasa ve ynetmeliklere gre tasfiyesi veya depolamasnn
gerekletirilmesi ve bu kesimlerin alma ncesindeki durumuna getirilmesi de ok
nemlidir. Karadeniz Blgesine has iklim ve bitki rts bu konuda gereken destei
salayacaktr. Yani kaldrlmas gereken malzemeler doal ortamlardan uzaklatrldktan
sonra dnme uram kesimlerde ksa sre ierisinde nce tek yllk bitkiler, daha
sonra da ok yllk bitkiler birbirini izleyecek, herhangi bir olumsuz sre yaanmad
takdirde bu kesimler zaman ierisinde, yava da olsa eski konumuna geri dnecektir.

Bu srete katk salamak amacyla peyzaj almalar, bitkilendirme ve
aalandrma almalar yaplacaktr. Bu amala yaplacak almalarda geliigzel
uygulamalar yerine yrenin bitkisel formasyonunun ana bileenlerinin kullanld veya bu
formasyon ile uyumlu trlerin tercih edilmesi baar ansn artracak, iyiletirme srecini
de ksaltacaktr. Bu srete konunun uzmanlarndan veya proje sahasna yakn
kesimlerde bulunan ilgili kurululardan destek alnabilecektir.

Bu srete dikkat edilmesi gereken en nemli noktalardan birisi de inaat
srecinde akarsu yatana yaplan bilinli veya bilinsiz mdahalelerin ortadan
kaldrlmas konusundadr. Her ne kadar inaat srecinde bu konuda ok zenli olunmas,
akarsu yatana herhangi bir dearj veya tasfiye yaplmamas nerilmi olsa da
istenmeyen nedenlerle bu tip etkiler gerekleebilmektedir. naat almalar sonrasnda,
reglatr inas haricinde akarsu yatann doal yapsn deitirecek ekilde gelimi
tm mdahalelerin ortadan kaldrlacaktr. Bu nedenle yataa dm ta ve kayalarn,
eer hafriyat yaplm ise bu malzemenin zenli bir ekilde bu kesimlerden
uzaklatrlmas salanacaktr. Bu alma srecinde ksa sreli de olsa doal akn
kesilmesine; akarsu yatanda uzun sreli bulankla neden olabilecek alma
ekillerinden kanlmasna dikkat edilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

309/398
Bu aamada dikkat edilmesi gereken nemli noktalardan birisi de tesis edilen
reglatr gvdesi arkasnda ekillenen su birikintisinin kesinlikle bir retim veya ss
havuzu eklinde kullanlmasna izin verilmeyecektir. Benzer ekilde buralara
alanabilecek farkl balk trleri akarsu sisteminde ok nemli sorunlar da beraberinde
getirebileceinden bu konuda da ok hassas olunacaktr.

c) Faaliyetlerin Meteorolojik ve Hidrojeolojik Duruma Etkisi

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)projesi kapsamnda
depolama yaplmayacandan tesis faaliyetlerinin yerel meteorolojik koullar zerinde
herhangi bir olumsuz etki yaratmas beklenmemektedir. Benzer biimde, reglatrn
mansab kesiminde mevcut hidrojeolojik koullarn deimesi de beklenen bir durum
deildir. Bu kesimde yeralt suyunca dereye olduka zayf bir beslenimin salanmas olas
grlmektedir.

d) Hidrolojik ve Hidrojeolojik Durum ile Biyolojik ve Ekolojik Yap likisi

alma alannda dere akmlar byk oranda yzeysel ve yzeyalt aktan
beslenim ile salanmaktadr. Dereye evreleyen jeolojik birimlerin hidrojeolojik
zelliklerinden dolay dereyi beslenimine katklar olduka snrldr. nceleme alan
ierinde ar kurak baz yllarda Ball Deresine ait yataktaki akm aylk bazda 0.480 m
3
/s
ye kadar dmtr. Bu deer 32 yllk ortalama akmn (2.629 m
3
/s) yaklak %
18.26sna karlk gelmektedir. Uzun dnemde biyolojik ve ekolojik yapnn sreklilik
gstermesi sz konusu ksa sreli kurakln tolere edilebildiine iaret etmektedir. Dier
bir deyile, biyolojik ve ekolojik yapnn hidrolojik ve hidrojeolojik yap ile uyum iinde
gelitii anlalmaktadr.

e) Yzey-Yeraltsuyu likisi ve Projenin Olas Etkileri

alma alannda akarsuyu evreleyen volkanik kkenli birimlerin yeraltsuyu
depolama ve iletme zellikler olduka snrldr. Bu nedenle, yzey ve yeraltsular
arasnda dikkate deer bir etkileim sz konusu deildir. Projenin uygulanmas ile gerek
Talkaya Reglatr ve gerekse mansabndaki kesimde akarsu ile civar jeolojik birimlerin
su seviyeleri arasndaki yk gradyannda nemli deiim olmas sz konusu deildir. Bu
srecin projenin uygulamaya gemesi ile deimesi beklenmemektedir.

V.2.6. Projenin Membaa ve Mansabnda Varsa Dier Projelerin (baraj, reglatr, HES
vb.) Belirtilmesi, Ekosistem zerindeki Etkilerinin Deerlendirilmesi,

nas ve iletilmesi dnlen Talkaya Reglatr ve HES (22,658
MWm/22,052 MWe) projesinin bulunduu havzadaki dier tesislere mesafelerini gsterir
tablo ve ekil aada verilmitir.

Talkaya HES Talkaya Reglatr
amlca HES 7346 m 12160 m
amlca Baraj 4892 m 7963 m
Mete Reglatr 541 m 5233 m
Akman Reglatr 5102 m 5972 m
Paalar HES 5237 m 4893 m
Paalar Reglatr 8210 m 4958 m
Baky HES 14624 m 16500 m
Baky Reglatr 14220 m 150230 m

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

310/398


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

311/398
V.2.7. Kaynaa Ait Varsa Dier Kullanm ekilleri ve Etkileri, (proje alanna yakn
yerleim yerlerine ait su haklar ve tarmsal faaliyetlere ilikin deerlendirme)

Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm / 22,052MWe) projesi kapsamnda
ina edilecek tm niteler orman arazisi vasfndadr.

Proje kapsamnda reglatr ile evrilen Ball Deresi sular iletim tneli vastasyla
ykleme havuzuna oradanda cebri boru ile santral binasnda bulunacak trbinlere
arptrlarak enerjisi alndktan sonra tekrar Ball Deresi yatana geri verilecektir.

Sz konusu proje kapsamnda reglatr yaps ile santral binas arasnda kalan
blm iin BAAK-SU MHENDSLK NAAT TAAHHT TARIM SANAY ve TC. LTD.
T. tarafndan mevcut su haklarnn tespitine ynelik bir alma gerekletirilmitir (Bkz.
Ek-13).


Ayrca projenin arazi hazrlk ve inaat aamas esnasnda ve iletme aamasnda
bu blgede kurulabilecek tarm alanlar ile sulamaya alabilecek yeni alanlar olmas
durumunda tarm alanlar iin gerekli olan sulama miktar reglatrden braklacak ve yre
halk madur edilmeyecektir.

Ayrca proje alan yaknlarnda herhangi balk retim tesisi bulunmamaktadr.

V.2.8. Yeralt ve Yzeysel Su Kaynaklarna Olabilecek Etkiler,

Bu raporda nerilen Talkaya Reglatr talvegden 7,08 m ykseklikte olup, gl
alan ve hacmi olduka kk olacak ve bir su reglasyonu yapmayacaktr, Reglatr
yerinde enerji iin gerekli su iletim tneline alnarak kalan su yataa braklacaktr. Suyun
yetersiz olduu zamanlarda da tespit edilen mansap su hakk braklacandan, projenin
sucul denge zerinde nemli bir etkisi sz konusu olmayacaktr. Gl alan kk
olduundan ve santrale iletilen suyun ak yn, miktar ve debisi nemli bir deiiklie
uramayacandan suyun rejiminde deiim olumayacaktr.

Reglatrn yapm srasnda ve kaz ilemlerinde suya hafriyat malzemesi
karabileceinden mansapta su kalitesinde d olabilecektir. Sadece inaat srasnda
meydana gelebilecek olan bu olumsuzluu gidermek iin nehir yata dzenlenerek suyun
bir mddet dinlendirilmesi ve kat maddelerin keltilmesi iin gerekli tedbirlerin alnmas
gerekecektir.

Toz oluumunu nlemek iin su kullanm sonucunda nemli lde atk su
olumayacaktr. Bunun dnda atksu oluturacak tek su kullanm projenin inaat
srasnda alacak personelin ime ve kullanma suyudur.



TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

312/398


V.2.9. Orman Alanlarna Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Kar Alnacak Tedbirlerin
Tanmlanmas,

Ek-18de verilen Orman Genel Mdrl, Artvin Orman Blge Mdrlnden
alnm ED inceleme deerlendirme formunda da belirtildii zere proje alan orman
arazisi vasfndadr. Proje alanndaki kayplar en aza indirmek amacyla, alternatif sahalar
yaratma ilkesi gz nnde bulundurulmutur. Bu ilke uyarnca, inaat aamasna paralel
olarak yrtlecek ve gerekirse iletme aamasnda da devam ettirilecek bir aalandrma
faaliyeti planlanacaktr.

Proje kapsamnda ina edilmesi planlanan iletim tneli yapm esnasnda
yeraltnda gevetme patlatmalar yaplacaktr. Patlatma ileminde patlayc madde olarak
Anfo ve dinamit, ateleyici olarak gecikmeli kapsl kullanlacaktr. Patlatma ilemi iin
sadece gerekli miktarda patlayc madde gerekli izinler alnarak meri mevzuat
erevesinde ve jandarma nezaretinde alnarak kullanlacaktr. Patlayc maddelerin
kullanm ile ilgili olarak 29 Eyll 1987 tarih ve 12028 sayl Tekel D Braklan Patlayc
Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, tanmas, Saklanmas,
Depolanmas, sat, kullanlmas, yok edilmesi, denetlenmesi, Usul ve Esaslar tzk
hkmlerine uyulacaktr.

Proje kapsamnda ihtiya duyulan gevetme patlatmalar kularn reme dnemi
dnda yaplacaktr.

Faaliyet sahasnda, kabilecek herhangi bir yangna kar yeterli sayda yangn
sndrme ekipman (kazma, krek, balta, su kovas vs.) bulundurulacak Tesiste, 4857
sayl Kanunu ve bu kanun uyarnca kartlan ynetmelik, tzk, genelge, tamim vb.
hkmlerine uyulacaktr. Yangn kmas durumunda olabilecek etkiler ve yaplacak
grevler iin tesis personeli eitilecektir. Yangn olasl durumunda dier yakn
kurululara haber verilecektir. Yangnn fark edilmesi ve alarm verilmesi halinde yangn ile
mcadele kaynaklarndan yararlanarak sorunun derhal ortadan kaldrlmasna allacak
ve aadaki hususlar yerine getirilecektir.

Yangn fark edildiinde, ncelikle evredekilere, binada alan personele,
lojmandakilere ve daha sonra da ilgililere haber verilecektir.
En yakn gvenlik ve itfaiye birimlerine haber verilecektir.
Acil mdahale ekibi ile ilgili tarafndan evre gvenlii salanacaktr.
Sndrme ekipleri derhal yangna mdahale edecektir.
Likit gaz ve elektriksel nedenli yangnlarda, yangn yaknndaki yanc
madde kaynaklar derhal izole edilecektir.
Yangnda can kurtarmak yaplacak ilk i olacaktr. Bu gibi durumlarda,
kiilerin kendisinin ve bakasnn hayatn lzumsuz hareketlerle tehlikeye
atmas nlenecektir.
Yangn, en yakndaki uygun sndrc cihazlar yardm ile sndrlmeye
alacaktr.
Dumann yakc ve boucu etkisine kar az ve burunlar slak bez ile
kapatlacaktr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

313/398
Yangn sndrlrken lzumsuz tahribatlara, krma ve ykmalara neden
olunmayacaktr.
Yeterli sayda eleman ve kpkl yangn sndrcleri her ana kullanlacak
ekilde hazr olacaktr. tfaiye arac statik elektrii ileten toprakl bir yapda
olacaktr.
Yangn sndrmede grevli acil mdahale ekipleri, yerel itfaiye ile irtibatl
olacaktr.
Her yangn yerine ambulans gidecektir.

Santral sahasnda, olas bir yangn tehlikesine kar aada belirtilen yangnla
mcadele sistemleri hazr bulundurulacak ve kullanlacaktr.

Gaz Tpleri (Pskrtme yaplarak kullanlacak sndrme gazlar)

Duman/alev Dedektr (duman/alev knda, kontrol paneline otomatik
olarak iletim yapacak ekilde)

Tesis ierisinde alanlar iin herhangi bir tehlike ve risk yaratmamas iin gerekli
yerlere tehlike ve ikaz panolar konulacak ve bylece olas tm tehlike ve riskler asgari
dzeye indirilecektir.

V.2.10. Tarm Alanlarna Olabilecek Etkiler ve Bu Etkilere Kar Alnacak Tedbirlerin
Tanmlanmas,

Proje alannn tamam orman arazisidir. Blgenin engebeli ve derin vadilere sahip
topografik yaps nedeniyle tarma elverili alan bulunmamakta olup, uzmanlarca
hazrlanan Su Kullanm Hakk Raporunda da Ball Deresi sularndan tarm amal
yararlanlmad belirtilmitir. Dolaysyla projenin tarm alanlarna inaat ve iletme
aamasnda herhangi bir etkisi olmayacaktr.


alnacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

314/398

V.2.11. Karasal ve Sucul Flora/Fauna zerine Olas Etkiler ve Alnacak Tedbirler,

Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm / 22,052MWe)te; Ball Dere
zerinde ina edilecek reglatrde toplanacak sular tesis edilecek iletim kanallaryla
akarsuyun ak istikametinde, daha dk bir ykseltide ina edilecek olan hidroelektrik
santraline iletilecektir. Suyun iletilmesinde kullanlmas planlanan tneller, ak ynne
gre sa sahilden dalk kesime girecek ve santral alanna yakn bir kesimde aa
kacaktr.

Bilindii gibi akarsu ortamlarnn en nemli faunal formu balk trleridir. Bu trlerden
sonra akarsu ortamn yaam alan olarak seen gruplar ise srasyla ikiyaamllar, baz
srngenler, baz ku trleri ve az sayda da memeli hayvan trdr. Bu nedenle akarsu
yatana braklacak suyun miktar ve sreklilii bu gruplar asndan da nem
tamaktadr. rnein kiyaamllarn yaam dnglerinde, zellikle de reme dneminde
mutlaka suya gereksinimleri bulunmaktadr. Bu nedenle en azndan ilkbahar dneminde
akarsu yatanda mutlaka su bulundurulmaldr. Dier gruplar asndan ise suyun
bulunmas yl boyunca su gereksinimlerini bu sulardan karlayan dier fauna bileenleri
asndan nemlidir. Balk trleri iin hesaplanacak ve akarsu yatana braklacak su
miktarnn dier fauna bileenlerinin su gereksinimlerini karlamak asndan yeterli
olacaktr. Can suyu olarak adlandrlan sz konusu suyun akarsu yatana braklmas
durumunda bu habitat tipindeki doal yaamn kesintiye uramayaca dnlmektedir.

Klasik baraj projelerinde byklkleri olduka farkl olsa da reglatr havuzlarna
gre ok daha geni alanlarda su toplanmaktadr. Baraj gvdesi arkasnda meydana gelen
rezervuarn byklne bal olarak biriken su ktlesi blgenin iklimi zerinde de baz
dnmlere neden olabilmektedir. rnein yaz boyunca snan sularn k dneminde
aldklar sy evreye yava yava vermeleri nedeniyle iklimde lokal bir iyileme sz
konusu olabilmektedir. Benzer ekilde k dnemlerinde pus ve sis oluumu da meydana
gelebilmektedir. Talkaya-HES projesi kapsamnda tesis edilecek reglatr nedeniyle
meydana gelecek havuz ve birikecek su miktar olduka snrl olacandan dolay bu tip
etkiler meydana gelmeyecektir.

uzmanlarca Proje Alan snrlar ierisinde ve yakn evresinde yaamakta olan bitki ve
karasal ve sucul yaamn belirlenmesi iin hazrlanan Ekolojik Deerlendirme Raporu
Ek-12de verilmitir.

Raporda uzmanlarca yaplan deerlendirmede;

ve glet ekosistemine dnecektir. Bunun dnda bu tr faaliyetler, kirlilik yaratacak
faaliyetler ierisinde bulunmamaktadr. Ancak inaat aamasnda ykc bir takm etkiler
aa gibi organik maddelerin rmesinin engellenmesi iin syrlma yaplmaldr. alma
alan ierisinde yer alan istasyonlardaki sucul sistemlerinin evresi aa rts ile kapldr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

315/398
Bu alanlarda syrma ileminin yaplmas, reglatrn uzun mrl olmas asndan
nemlidir.

anlamna gelmektedir. Akarsu ortamnda, bal olarak yaayan trler, gl ve glet oluumu
ile serbest yaayan planktonik formlar halinde grlmeye balayacaklardr. Durgun su
ortamlarnda yine sedimen, ta ve bitkiler zerinde bal yaayan algler mevcudiyetlerini
srdreceklerdir. Ancak bu kesimde, nceden olduka az bulunan fitoplanktonik formlar
olduka artacaktr. Durgunlaan su askdaki partikllerden kurtulaca iin n derinlere
kadar inmesi de salanabilecektir. Talara, bitkilere ve sedimene bal yaayan trler
yaamlarn, gl kenarlarnda ve n derinlere girebildii yere kadar devam
ettireceklerdir. Artan fitoplanktonik (serbest hareket edebilen algler) organizmalar glalan
ierisinde zooplanktonik organizmalara besin kayna olacaklardr.


Akntl suya adaptasyon gsteren bentik canllar, durgun su olan reglatr ve baraj
gllerinin kaplad alanlardan uzaklaacaklardr. Ayrca srklenme davran gsteren
trlerin dalmnda deiiklik ortaya kabilecektir. Reglatr oluumundan sonra, su
toplama alanndaki bentik tr kompozisyonu nitelik ve nicelik asndan deitirecektir. Bu
alanlardaki akntnn azalmas ve hatta yok olmas ile birlikte dip yaps da deiecektir.
akll ve byk kayalkl zemin yaps yerine, geni olarak amur ve balkl alanlar
oluacaktr.

yaamlarn srdrebileceklerdir.

salanabilecektir.

Sularn altnda kalacak olan bitki topluluklarnn su toplanmaya balanmadan nce
temizlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde ksa srede ayrmaya balayacak olan bu bitki
topluluklar ar besin maddesi birikimine neden olabilmektedirler. Bu durum doal
gllerde grlen trofikasyon srecini hzlandrr. Besin maddesinin art fitoplanktonik
organizmalarn zaman zaman patlama dzeyinde artlarna neden olabilir ve bu durum
sistemin ekolojik dengesini tamamen bozmas anlamna gelmektedir. Bu tr gelimeler
baraj yaplarnn mr ve rekreasyon amal kullanm iin olumsuz sonular dourur.

Kavak deresi yatann en geni olduu ve akntnn nispeten yavalad kesitten alnan
durumunda, belli bir ykselti oluturarak ay akmaya devam edecek ve zellikle balk

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

316/398
ryebilmesi iin gerekli koullar dikkate alndnda, nerilen yllk ortalamann % 12lik su
miktarnn sucul yaamn srdrmesi iin yeterli olduu dnlmektedir. Yaplan
3
oluturarak akacan gstermektedir. Bu derinlik, balklarn stok oluturarak reme ve
beslenmeleri iin kabul edilir snrlar ierisinde kalmaktadr.

birimlerden oluan atak formasyonu oluturmaktadr. Bununla beraber inceleme alannn
hidrojeolojik yaps ve buna bal olarak da yeraltsuyuna olan talebi gz nnde
varlmtr denilmekte olup, konu ile ilgili gerekli nlemler alnarak aadaki nlemler
alnacaktr.

Su tutma alan altnda kalacak alanlarda al ve aa gibi organik maddelerin
rmesinin engellenmesi iin syrma yaplacak,
Raporda nerilen yllk ortalamann % 12lik, 0,315 m
3
/sn can suyu 20 cme yakn
bir derinlik oluturarak ekilde su miktar sucul yaamn srdrmesi iin dere
yatana braklacaktr.

tamaktadr. Talkaya Projesi kapsamnda yer alan reglatr Ball Dereden su alacak
bulunacaktr.

eden 0,315 m
3
gsterilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

317/398
Ayrca Reglatr yaps ile santral binas arasnda kalan alanlarda sadece can
suyu brakld iin derenin slak zeminleri d gstermektedir. Dolays ile Reglatr
yapsnda bulunan kapaklar ylda 2 veya 3 defa alarak, dere yatana yeterli su ak
salanacak ve bu sayede su ak ile birlikte dere yatann tamamen slanmas
salanarak, bakteri oluumu iin uygun artlar yerine gelecektir. Bu sayede de bu
alanlardaki bakteri oluumu omurgasz canllarn oalabilmelerini salayacaktr.

V.2.12. Projenin letilmesi Srasnda alacak Personelin ve Bu Personele Bal
Nfusun Konut ve Dier Sosyal/Teknik Altyap htiyalarnn Nerelerde, Nasl Temin
Edilecei,

Tesisin iletme sresince bakm, gvenlik, kontrol ve dier alanlarda vardiyal
olmak zere toplam 18 kiinin almas planlanmaktadr. Bu personel mmkn olduu
kadar blgede yaayan halk arasndan temin edilecektir. Tm iletme personeli iin
kalacak yerler, en yakn yerleim yerinde kurulacaktr. Bu amala ierisinde mdriyet
makam, mdr muavin odas, teknisyen, personel ve ofr odalar ile toplant salonu, ay
oca, ambar, gvenlik bankosu, telefon santrali gibi ksmlarn bulunaca bir idare binas
tesis edilecektir.

Vardiyal olarak alacak olan teknik personel ve gvenlik personeli mmkn
olduunca yakn evrede bulunan yerleim blgelerinden temin edilecek ve vardiya
deiimlerinde evlerinden servislerle alnmalar ve braklmalar salanacaktr.

Personelin salk durumlarnn denetlenmesi ve acil tedavi gibi salk hizmetleri
iin civar kylerde bulunan salk oca ve/veya hastaneler kullanlacaktr. K aylarnda
personelin bulunduu enerji nitesi, idari ve sosyal tesisler, beki kulbeleri gibi binalarn
stlma ilemlerinde klima ve yeterli olmad durumlarda elektrikli stclar kullanlacaktr.

Ayrca iletme aamasnda personelin yemek ihtiyac, santral binas alannda ina
edilmesi planlanan yemekhaneden salanacaktr.

V.2.13. dari ve Sosyal nitelerde me ve Kullanma Amal Sularn Kullanm
Sonrasnda Oluacak Atk Sularn Artlmas iin Uygulanacak Artma Tesisi
Karakteristii, Prosesinin Detaylandrlmas ve Artlan Atk Sularn Hangi Alc
Ortamlara, Ne Miktarlarda, Nasl Verilecei,

Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm / 22,052MWe)projesi kapsamnda
iletme aamasnda 18 personelin altrlmas planlanmaktadr. Personelin tkettii ime
gerekli olan su miktar 200 lt/gn alnrsa;
letme Aamas;
alacak i Says :18 kii
Kii ba kullanlacak su miktar :200 lt/kii-gn = 0,2 m
3
/kii-gn
Toplam Su htiyac :0,2 m
3
/kii-gn x 18 kii
:3,6m
3
/gn

Sz konusu projede sadece iletme aamasnda alacak olan personelin kullanm
sonucunda evsel nitelikli atksu oluacaktr. letme aamasnda personelin kulland
suyun tamamnn atk su olarak dnecei kabul edilmesi halinde aa kacak evsel
nitelikli atk su miktar toplam 3,6 m
3
/gn olacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

318/398
Projenin inaat aamasnda kullanlan biyolojik paket atksu artma tesisi iletme
aamasnda da kullanlacaktr. Biyolojik artma tesisi piyasada satlan TSE onayl ve
uygun kapasiteye sahip olarak seilecektir. Artma tesisi proje onay 2005/5 sayl Proje
Onay Genelgesi Kapsamnda yaplacak olup, gerekli izinler alnacaktr. Sz konusu
atksular 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
(30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su
Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik) Su Kirlilii
Kontrol Ynetmelii Tablo 21.1 ve 1380 Sayl Su rnleri Kanunu Ynetmelii Ek-5 ve
Ek-6ya uygun olarak artlacaktr. Artlan atksularn, Ball Deresine dearj edilmesi
planlamaktadr. Konu ile lgili DS Blge Mdrlnden gr ve Artvin l evre ve
ehircilik Mdrlnden dearj izni alnacaktr.

Tablo 145. Evsel Nitelikli Atksu Dearj Kriterleri (letme Aamas)

PARAMETRE BRM
KOMPOZT NUMUNE
2 SAATLK
KOMPOZT NUMUNE
24 SAATLK
Biyokimyasal Oksijen htiyac
(BO5)
(mg/L) 50 45
Kimyasal Oksijen htiyac (KO) (mg/L) 180 120
Askda Kat Madde (AKM) (mg/L) 70 45
pH - 6-9 6-9

Tablo 146. Tipik Evsel Atk Su Kirleticileri ve Ortalama Konsantrasyonlar (letme Aamas)
PARAMETRE KONSANTRASYON
pH 6-9
AKM 200 mg/L
BO5 200 mg/L
KO 500 mg/L
Toplam Azot 40 mg/L
Toplam Fosfor 10 mg/L
Kaynak: Benefield, L. And Randall, C., 1980

Yukardaki tabloya gre projenin iletme aamasnda 18 kiilik personelden
kaynakl oluacak evsel nitelikli atk su ierisindeki kirletici ykleri;

Tablo 147. Evsel Nitelikli Atk Su erisindeki Kirletici Ykleri (letme Aamas)
AKM 0,72 kg/gn (3,6m
3
/gn x 200 mg/lt /1000)
BO5 0,72 kg/gn (3,6m
3
/gn x 200 mg/lt /1000)
KO 1,8 kg/g (3,6 m
3
/gn x 500 mg/lt /1000)
Toplam Azot 0,144 kg/gn (3,6 m
3
/gn x 40 mg/lt /1000)
Toplam Fosfor 0,036 kg/gn (3,6 m
3
/gn x 10 mg/lt /1000)

Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm / 22,052MWe)projesi kapsamnda
31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii
Kontrol Ynetmelii (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair
Ynetmelik) ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu Ynetmelii hkmlerine riayet edilecektir.

keltme tankndan alnan amur, amur rtme tankna alnarak bekletilmek
suretiyle ve organik faaliyet sonucu amur rtme ilemi gerekletirilmektedir. Buradan
amur rtme tankna alnan amur szlmek suretiyle koyulatrlr. Sznt sular geri
devir hatt ile havalandrma tankna geri beslenir. amur Kurutma Tanknda kalan youn

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

319/398
amur ise periyodik olarak buradan alnarak naylon torbalara konularak evsel nitelikli kat
atklar ile birlikte ilem grr. Tesisten kaynaklanacak amur miktar (Q
) 0,72 kg/gndr.

keltme havuzu knda klorlama ileminin gerekletii dezenfeksiyon tank
mevcuttur. Burada artlm suya otomatik klor dozaj yaplr. Bylelikle artlm su
ierisinde bulunan patolojik mikroorganizmalar zararsz hale getirilir. Dozaj pompas
sistem knda bulunan sv seviye elektrotundan alaca kontrol ile birlikte devreye girip,
kacaktr. Bylelikle dozaj pompas yalnzca tesisten su k olduu zamanlarda
alarak, iletme maliyetini azaltr.


V.2.14. Konut, Sosyal ve dari Tesislerden Oluacak Kat Atk Miktar ve zellikleri,
Bu Atklarn Nerelere ve Nasl Tanacaklar veya Hangi Amalar iin ve Ne ekilde
Deerlendirilecei,

Projenin iletme aamasnda 18 personel altrlacaktr. Personelden
kaynaklanan evsel nitelikli kat atk oluumu sz konusudur. Gnlk kii bana retilen
evsel nitelikli kat atk miktar 1.34kg (www.cevreorman.gov.tr) kabul edilmektedir.
alacak personelden meydana gelecek evsel nitelikli kat atk miktar hesaplamas
aada verilmektedir.

letme aamasnda;

alacak Kii Says : 18 kii
Kullanlacak Kat Atk Miktar : 1.34kg/gn
Oluacak Kat Atk Miktar : 1.34kg/gn x 18 kii
: 24,12 kg/gn

letme aamasnda aa kan evsel nitelikli atksularn artld biyolojik paket
artma tesisinden atk amur oluumu sz konusudur. Oluacak atk amur hesab
atksuyun ierdii askda kat madde miktarna bal olmaktadr. Buna gre atk amur
miktar;

Tesiste artlacak su miktar : 3,6 m
3
/gn
AKM Ortalama Konsantrasyonu : 200 mg/m
3

amur miktar(Q) : 3,6 m
3
/gn x 200 g/m
3
/ 1000
: 0,72 kg/gn

Proje kapsamnda; iletme aamasnda oluacak evsel nitelikli kat atk miktar
24,12 kg/gn-kii, biyolojik paket artma tesisinden aa kacak amur miktar 0,72
kg/gndr. Projenin iletme amasnda aa kan kat atk miktar toplam 24,84 kg/gn
olarak hesaplanm olup, bu atklarla ilgili 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle girmi olan Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii
hkmlerine uyulacaktr. Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin 8.Maddesine uygun olarak
bu atklar, evreye zarar vermeden bertarafn ve deerlendirilmesini kolaylatrmak, evre
kirliliini nlemek ve ekonomiye katkda bulunmak amacyla ayr ayr toplanarak
biriktirilecek ve gerekli tedbirler alnacaktr. Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin kat
atklarn toplanmas ve tanmas ile ilgili drdnc blm 18. Maddesinde belirtilen
esaslara uyularak kat atklar evrenin olumsuz ynde etkilenmesine sebep olacak yerlere
dklmeyecek, az kapal standart p kaplarnda muhafaza edilerek toplanacaktr. Proje

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

320/398
kapsamnda aa kacak kat atklar gerekli izinler alndkta sonra Arhavi Belediyesi p
Depolama Alanna sevk edilecektir.

Tekrar kullanm ve geri dnm mmkn olan kat atklar (kat, cam, plastik,
metal kutular vb.) organik kkenli atklardan ayr olarak biriktirilecek ve 24.06.2007 tarih ve
26562 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ambalaj Atklarn Kontrol Ynetmeliinin
(30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj
Atklarnn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik) ilgili
hkmleri dorultusunda geri dnm tesislerine verilecektir. Ayrca, personel
yemekhanesinden oluan bitkisel atk yalar, 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii
(30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Bitkisel
Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik)
hkmlerince, szdrmaz, i ve d yzeyleri korozyona dayankl kaplarda biriktirilecek ve
lisansl tayclarla lisansl geri kazanm veya bertaraf tesislerine gnderilecektir.

letme dneminde ise makine ve ekipmanlarn bakmlar sonucu bir miktar atk
ya olumas beklenmektedir. Ancak bu yalar, bakm ve onarmdan sorumlu firma
tarafndan, bakm sonrasnda sahadan uzaklatrlacak ve bertaraf edilecektir.

Projenin iletme faaliyetleri esnasnda oluabilecek atk akmlatrler, kullanlan
binek aralarnn bitmi akleridir. Aralarn ak deiimleri, bu almalara ynelik
altyaps yeterli olan yerlerde yaplacak ve ara bakm-onarm yerleri tarafndan
yapan iletmelerce veya belediyelerce oluturulmu toplama noktalarna teslim edilecektir.
Proje kapsamnda oluacak atk pil ve akmlatrler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl
Resmi Gazetede yaymlanan Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii
(30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil
ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair
Ynetmelik)uyarnca toplanarak deerlendirilecektir.

letme dneminde olumas beklenen stb, florasan gibi tehlikeli atklar ise
beton saha zerine yerletirilmi salam, szdrmaz, emniyetli ve uluslararas kabul
grm standartlara uygun konteynrlar ierisinde geici olarak muhafaza edilecek ve
lisansl aralar vastasyla lisansl tehlikeli atk geri kazanm veya bertaraf tesisine
gnderilecektir. Bu atklar, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii (30.03.2010 sayl ve
27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol
Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik) uyarnca bertaraf edilecektir.


Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm/22,052MWe) projesinin iletme
aamasnda oluabilecek tm atk yalar ve trafolarda kullanlan izolasyon yalarnn
dklmemesi, szmamas, tamamas, yamurdan etkilenerek akarsulara ulamamas iin
gerekli zen gsterilecek olup ilgili Kanun, Ynetmelik ve Mevzuat hkmlerine titizlikle
uyulacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

321/398
V.2.15. Proje nitelerinin letilmesi Srasnda Oluacak Grltnn Kaynaklar ve
Kontrol iin Alnacak nlemler,

Tesisin iletme srecinde en nemli grlt kayna, santral binasnda bulunan
trbin milinin eksen etrafnda dnmesinden kaynaklanan mekanik grltdr. Ayrca, cebri
boru ve trbinde su ak srasnda eperlere su vurmas sebebiyle grlt oluacaktr.
Santraldeki dier grlt kaynaklar ise, bina iklimlendirilmesinden kaynaklanan grltler
ve jeneratrlerin devreye girmesi sonucu oluacak kesikli grltlerdir. Bu projedeki teknik
zelliklere sahip trbinlerin yaklak ses gc dzeyleri 100er dB civarnda olacaktr.
Projede bu ekipmanlar santral binasnda kapal bir alan ierisinde yaltml bir odada
bulunacaktr.

Sz konusu grlt iletimini en aza indirgemek amacyla aadaki maddeler
uygulanacaktr.

Yan duvarlarda ve tavanda ve tabanda yaltm malzemesi kullanlacak

Yaltm malzemesi olarak ta yn kullanlacak

Kap altlarndan ve anahtar deliklerinden grltnn gemesini nlemek amacyla
zel ses geirmeyen kaplar kullanlacaktr.

Yukardaki maddelerin uygulanmas ile maksimum dzeyde yaltm salanmas
hedeflenmektedir. yi yaplan yaltm sonucu ses basnc yaklak olarak 40 dBA kadar
drlebilmektedir.

letme aamasnda alacak tm personele koruyucu ekipman temin edilecek ve
bunlarn kullanlmas salanacak, Sal ve i Gvenlii Tz ile evresel
Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii hkmleri dorultusunda gereken
dier nlemler de alnacaktr.

Proje kapsamndaki ilgili btn faaliyetler boyunca, grltnn asgari seviyede
kalmas iin gerekli btn nlemler alnacaktr. Projenin inaat ve iletme faaliyetleri
boyunca 1593 sayl Umumi Hfzsshha Kanunu ile 4857 sayl Kanununa ve ilgili btn
ynetmeliklere uyum gsterilecektir.

letme aamasnda gerekli grld durumlarda, i sal ve gvenlii ile ilgili
mevzuata uyulacak olup, alanlarn zel balk, kulaklk veya kulak kullanmlar
salanacaktr.

Bahse konu faaliyet iin 07.03.2008 tarih ve 26809 sayl Resmi Gazetede
yaynlanarak yrrle girmi olan ve 04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede
deiiklii yaymlanm olan evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
Ynetmelii Madde-8 c bendi dorultusunda; iyeri ama ve alma ruhsat safhasnda
ve/veya yaplacak denetimlerde yetkili idarenin talebi dorultusunda evresel Grlt
Seviyesi Deerlendirme Raporu hazrlanacaktr.

V.2.16. Dier zellikler.

Bu blm bal altnda deinilecek baka bir konu bulunmamaktadr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

322/398
V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik evre zerine Etkileri
V.3.1. Proje le Gereklemesi Beklenen Gelir Artlar; Yaratlacak stihdam
mkanlar, Nfus Hareketleri, Gler, Eitim, Salk, Kltr, Dier Sosyal ve Teknik
Altyap Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanlma Durumlarnda Deiiklikler vb.,

lkemizin petrol kaynaklar ynnden yetersiz olmas, buna karlk yzeysel su
kaynaklar ynnden zengin olmas, enerji politikasnn hidroelektrik santrallere (HES)
doru kaymasn zorunlu hale getirmitir. Hidroelektrik santraller iletim maliyetlerinin
dk olmas ve evreye ok nemli zarar verici etkileri bulunmamas nedeniyle tm
dnyada tercih edilen balca enerji kaynaklarndandr.

Proje Trkiyenin enerji an karlamak iin gerekletirilecek olan projelerden
bir tanesidir. Hidroelektrik santraller de enerji retimi konusunda en temiz sistemlerdir.
letme aamasnda evreye hibir zarar vermemektedir. naat aamasnda verilen
zararlar da geici olup, gerekli nlemler alnacak, projenin tamamlanmas ile de sona
erecektir. Proje, yrenin ekonomik ve sosyal yapsna da canllk getirecektir. Sonu olarak
proje faydal bir proje olup fiziksel, biyolojik ve sosyal evreye olumsuz ynde bir etkisi
olmayacaktr.

Proje alannn mevcut kullanm durumu gz nne alndnda nerilen proje ile
enerji retimi faydas salanacak, projenin hayata geirilmesi ile yre halkna i imkan
yaratlacak, yre ve lke ekonomisine katk salanacaktr.

Planlanan faaliyet ile inaat aamasnda yaklak 100 kii, iletme aamasnda
yaklak 18 kiiye istihdam salanacak olup, proje kapsamnda gerekli olan personelin
ounluu civar kylerdeki halktan salanacaktr. Bunun sonucu olarak da yre halkna i
imkan yaratlacak, civar yrelerdeki ticari yaam hareketlenecek ve alverilerden dolay
gelir art sz konusu olacaktr.

V.3.2. evresel Fayda-Maliyet Analizi.

Projenin evresel faydalar u ekilde sralanabilir:

alanlarn yre halkndan seilmesine zen gsterilecektir. Gerek yreden temin
edilen personele istihdam yaratlmas, gerekse ehir dndan gelen personelin
ihtiyalarnn yreden karlanmas dolaysyla yerel ekonomiye de katk
salanacaktr.

naat srasnda inaat malzemeleri alm, ara ve i makinesi kiralanmas ile
bunlarn servis hizmetleri yreden salanacaktr.

Yatrmlarda alnan evresel tedbirler ve uygulamalar daha sonra yaplacak
yatrmlar iin rnek tekil edecektir.

Evsel kat atklarn alnmas konusunda, Arhavi Belediyesi p Depolama Alan
kullanlarak, oluan evsel kat atklarn koku, haere, hastalk oluumu vb. evresel
sorunlarn olumamas salanacaktr.

naat aamasnda k aylarnda merkezlere balant yollarnn ak olmas iin
karla mcadele almalar yaplacaktr. Bylece yre halknn da merkezlerle
irtibat kesilmemi olacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

323/398
naat aamasnda kullanlacak ulam yollarnn bakmlar yaplacak ve rehabilite
edilecektir. Bylece yre halk da bu durumdan yararlanm olacaktr.

Nkleer, termik santraller, doalgaz evrim santralleri gibi elektrik retim
eitlerine gre ok daha temiz olmas,

lkenin yenilenebilir kaynaklarn kullanyor olacaktr.

Suyun kontroll bir ekilde iletilmesi, bylece sel ve taknlarn engellenmesi
salanacaktr.

Proje alan ve evresinde yer alan yollarn iyiletirilecektir.

Projenin balca evresel maliyetleri ise u ekilde sralanabilir:

Projenin arazi hazrlk ve inaat dneminde oluacak grlt ve toz emisyonuna
kar alnacak tedbirlerin maliyeti,

Ekosistem zerinde olabilecek etkilere kar alnacak tedbirlerin maliyeti,

Projenin evreye olabilecek etkilerine kar raporda belirtilen nlemlerin maliyeti.

Gl altnda kalan arazi ve iskan sahiplerine kamulatrma bedelinin denmesinden
kaynakl maliyet;

naat aamasnda k aylarnda merkezlere balant yollarnn ak olmas iin
karla mcadele almalar yaplmasndan kaynakl maliyet,

V.3.3. Projenin Gereklemesine Bal Olarak Sosyal Etkilerin Deerlendirilmesi.

hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasnda alacak personelin mmkn
mertebede yakn yerleim yerlerinden salanmas planlanmaktadr. Bu sayede ise
projenin inaat ve iletme aamalarnda yre halkna i imkan salayacaktr. Dier
yandan sz konusu proje ile enerji retilerek lke ekonomisine katkda bulunulacaktr.

naat srasnda ayn anda alacak personel saysnn yaklak 100 kii olaca
ngrlmektedir. nerilen projenin iletme aamasnda ise yaklak 18 kii grev
alacaktr.

Personel ihtiyac ncelikli olarak proje alan yakn evresinde bulunan yerleim
yerlerinden salanacaktr. Bu nedenle projenin yresel istihdama olumlu etkileri olacaktr.

Ayrca altrlacak personel elektriki, topograf, makine operatr, makine
yacs olarak altrlacak ve sonuta meslek sahibi olacaklardr. altrlacak personel
sayesinde yredeki isizlik orannn nne geilerek g bir nebze engellenecektir.

Ayrca yre halk ile yaplan grmelerde; daha nceden inaat yaplm olan
HES Projelerinde altklarndan dolay HES Projelerinin inaatna yabanc olmadklar
anlalm olup; yre halk ve proje sahibi iin bu durum avantaj olarak grnmektedir.

Sonu olarak yre halknn projeden kaynakl ekonomik kayba uramas sz
konusu deildir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

324/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-VI

LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK VE SREN ETKLER VE BU
ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

325/398
BLM VI: LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK VE SREN
ETKLER VE BU ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER
VI.1. Arazi Islah,

Hidroelektrik santrallerin ekonomik mr beton yaplarn mrne baldr. Beton
yaplarn bakm veya yenilenmesi ile (reglatr ve su alma yaplarnn rehabilitasyonu,
kondvilerin yenilenmesi, ktrme havuzlarnn bakm ve gerektiinde onarm vb.)
tesisin iletmesi hidrolojik koullara bal olarak ok uzun yllar devam etmektedir.
Elektromekanik tehizatn (trbinlerin deitirilmesi, trbin kanatlarnn kavitasyon bakm,
kanat ayarlar ve szdrmazlk sistemi revizyonu, jeneratr sarglarnn yenilenmesi, kontrol
sistemlerinin revizyonu vb.) yenilenmesi ile hidroelektrik santralleri uzun yllar verimli bir
ekilde enerji retebilmektedir.

49 yllk iletme periyodu sonunda ortaya kabilecek artlar gerei iletmenin
faaliyete kapatlmas gndeme gelirse, membadan gelen su akl geidi ve dier ilgili
yaplar yardmyla mansaba aktarlarak, nehir doal aka uygun hale getirilecektir. Arazi
slah gerektiinde alan tesviyesi, ekillendirilmesi ve teraslama ilemleri yaplacaktr.
Yrenin bitki rts youn ya nedeniyle kendini hzla yenileme kapasitesine sahiptir.

Projenin ekonomik mrn tamamlamasndan sonra kullanlmamas durumunda;
HES de bulunan mrn tamamlam E/M hidromekanik donanmn bu tr hurda
malzeme alclarna hurda olarak satlmak suretiyle deerlendirilmesi ngrlmektedir.
Bundan sonraki srete ise; HES binasnn blgede orman yangn gzlem yeri, flora
fauna aratrmalarnda (vejetasyon dnemi almalar vb.) ve/veya kamu kurum kurulu
almalarnda (orman iletmeleri vb) istasyon, konaklama vb amalar dorultusunda
kullanlabilecei ngrlmektedir.

Santral yaplar blgelerinde kullanlacak alanlarda yol d kullanlan blmlerde
aslna ve topografyaya uygun arazi slah almalar yaplarak bu alanlarn floristik
yapsn kazanma sreci hzlandrlm olacaktr.


Enerji gibi amalara hizmet eden bu tip tesisler ok uzun sreli yatrmlar olarak
planlanmakta ve ina edilmektedir. Proje iin ekonomik mr ngrlmekle birlikte, bu tr
projeler bu sreden daha uzun bir dnemde iletilebilmektedir.

VI.2. Proje Alan ve Konkasr Tesisinde Yaplacak Arazi Islah ve Reklamasyon
almalar,

Sz konusu proje kapsamnda bir adet har nitesi tesisi ve bir adet krma-eleme
tesisi kurulmas planlanmaktadr.

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda kullanlacak krma-eleme tesisi ve
har nitesi tesisi, inaat aamas sresince iletmede kalacak Talkaya Reglatr
ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin inaat aamas tamamlandktan sonra
almalar durdurulacak ve makine ve ekipmanlar sklecektir. Ykm ve skm ilemleri
srasnda ses, trafik ve estetik asndan olumsuz etkiler oluacaksa da, bu etkiler geici
ve aralkl olacaktr. Saha zerindeki yaplarn ve altyapnn sklmesi ve kaldrlmasndan
sonra, ykmla ilgili btn kalntlar temizlenecek ve saha eski haline dndrlecektir.
naat almalarnn tamamlanmasnn ardndan sahann topografik yapsna uygun

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

326/398
tefsiye almalar yaplarak araziye belirli bir eim verilecektir. Burada amalanan,
blgede erozyon, gibi doal afetlerin olmas halinde muhtemel etkiyi minimuma
indirerek gerek mhendislik yaplarn gerekse evreyi korumaktr.

Proje kapsamnda almas planlanan iletim tnelinden karlacak malzeme
Krma-Eleme ilemine tabi tutulduktan sonra beton malzemesi olarak kullanlmas
planlanmaktadr.

Ocan iletilmesiyle tahrip edilip ve doal dengesi bozulacak araziyi, iletme
sonrasnda eitli rekreasyon ve rekltivasyon yntemleriyle ilk haline getirmek olas
deildir. Yaplacak onarm almalar, bozulmu araziyi eskiye en yakn konuma
getirmeye allarak evresiyle her adan uyumlu olmasn salamaya ynelik olacaktr.

letmenin balangcnda yzeyden alnarak faaliyetin yaplmad alanda
depolanan st toprak katman (organik madde ve mineralce zengin toprak), iletme
faaliyete kapandktan sonra, yeniden aalandrma yaplabilecek ekilde iletme
faaliyetleriyle bozulan mevcut topografyann durayllnn salanmasndan sonra kaz
ukurlarnn zerine serilecek ve restorasyon salanacaktr.

VI.3. Mevcut Su Kaynaklarna Etkiler,

Teknik anlamda iletmenin faaliyete kapatlmas, tesisten verimli ekilde enerji
retilememesine baldr. letme periyodu sonunda ortaya kabilecek artlar gerei
iletmenin faaliyete kapatlmas gndeme geldiinde membadan gelen su akl geidi ve
dier ilgili yaplar yardmyla mansaba aktarlarak, nehir doal aka uygun hale gelecek,
gvde mansabndaki su seviyesi nehir yatann eski konumuna ykselecektir. Bu
durumda Ball Deresinin doal ak bozulmayacaktr. Ball Deresinin suyunun kalite ve
miktar ynnden memba-mansap fark olmayacaktr.




TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

327/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-VII

PROJENN ALTERNATFLER


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

328/398
BLM VII: PROJENN ALTERNATFLER
(Bu blmde yer seimi, teknoloji, alnacak nlemler, alternatiflerin karlatrlmas
ve tercih sralamas belirtilecektir.)

Bu blm kapsamnda yaplan optimizasyon almalarnda yaplarn nihai boylar
tam olarak belli olmadndan mukayesede kabul edilen ller ( tneller ve cebri
borularn boyu gibi) nihai durumdan kk oranda farkl olabilir. Ancak bu durum
optimizasyon sonucunu etkileyecek nitelikte deildir.

Hidroelektrik santraller; yenilenebilir olmalar, yerli doal kaynak kullanmalar,
iletme ve bakm giderlerinin dk olmas, fiziki mrlerinin uzun oluu, daha az dzeyde
olumsuz evresel etki yaratmalar, krsal kesimde ekonomik ve sosyal yapy
canlandrmalar gibi nedenlerle dier enerji retim sistemlerine nazaran stnlk arz
etmektedir. Hidroelektrik santrallerin yer seiminde evresel ynden titiz davranlmas ve
projenin fizibilite ve tasarm aamalarnda olas olumsuz etkilerin boyutlandrlmasnn
dikkate alnarak yaplmas, bu tesislerin evre zerindeki basklarn azaltmaktadr.

Enterkonekte sistem iinde, hidroelektrik santraller, enerji talebinin
karlanmasnda ok nemli bir yere sahiptirler. Nitekim talep deiikliklerine annda uyum
salayabilmeleri, ksa srede devreden kp girme zellikleri ve nihayet sistemin frekans
kontrol ve sabitleme zellikleri sebebiyle, ok tercih edilen ve gerekli tesisler
olmaktadrlar.

nerilen hidroelektrik santrali, proje sahasnn mevcut hidrolojik, jeolojik,
topografik, yerleim alan, ulam zellikleri incelendiinde baraj kurarak su depolamaya
elverili olmad anlalmtr. Bu nedenle bu alternatif uygulanmam ve nerilen bu
proje bir Nehir Tipi Santral projesi olarak tasarlanmtr. Nehir tipi hidroelektrik santraller
su depolayan ve su tketen tesisler deildir. Proje kapsamnda elektrik retimi iin
kullanlacak su, bir kayp olmadan ayn miktarda ve kalitede yataa geri dndrlecektir.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesi tesislerini
oluturan, reglatr yerleri ve su kotlarnn nerilen proje formlasyonu dikkate
alndnda alan alternatifi bulunmamaktadr. Sz konusu proje kapsamnda fizibilite ve
optimizasyon almalar yaplmtr. Bu almalar sonucunda arazi koullar dikkate
alnarak, proje kotlar nehir suyundan optimum dzeyde faydalanarak maksimum enerji
elde edilebilecek ekilde belirlenmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

329/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-VIII

ZLEME PROGRAMI


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

330/398
BLM VIII: ZLEME PROGRAMI
VIII.1. Faaliyetin naat iin nerilen zleme Program, Faaliyetin letmesi ve
letme Sonras iin nerilen zleme Program ve Acil Mdahale Plan,

17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
evresel Etki Deerlendirme Ynetmelii Madde 18de; Proje sahibi veya yetkili
temsilcisi, evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu veya evresel Etki Deerlendirmesi
Gerekli Deildir kararn aldktan sonra ilgili mevzuat uyarnca ald dier izin ve ruhsatlar
ile yatrmn balang, inaat, iletme ve iletme sonras dnemlerine ilikin izleme
raporlarn valilie iletmekle ykmldr. denilmektedir. Planlanan projenin izleme
raporlar ve izlemesi ED Raporunu hazrlayan Topuolu Mad. San. Ve Tic. Ltd. ti.
tarafndan yaplarak evre ve ehircilik Bakanl tarafndan belirlenecek periyotlar
halinde evre ve ehircilik Bakanlna sunulacaktr.

naat Aamas in nerilen zleme Program

Proje kapsamnda inaat aamasnda genel olarak aada sralanan hususlara
dikkat edilecektir.

naatn szleme planna ve artnamelere uygun olarak yrtlmesi,
naat kalitesi yeterliliinin denetlenmesi ve inaatla ilgili her trl kaytlarn dzgn
tutulmas,
Uygulama aamasnda, hazrlanan kesin proje dokmanlarna ve izimlere uygun
olarak inaatn yrtlmesi,
ve ii gvenlii mevzuat gereklerinin yerine getirilmesi.

Bunlarn haricinde inaatn evre zerindeki etkilerini azaltmak amacyla inaat
sresince yrrlkteki mevzuat gerei izleme yaplacaktr. naat aamasndaki izleme
alan inaatn yapld alanlar, mteahhit sitesi, reglatr-santral yeri arasndaki akarsu
ortam, inaat alan rehabilitasyon alanlardr.

zleme program aadaki hususlar ierecektir.

naat sresince oluan evsel kat atklarn bertaraf edilmesi
naat sresince oluan evsel sv atklarn bertaraf edilmesi
naat faaliyetlerinden etkilenebilecek Ball Deresi suyunun, Proje Sahasnn
mansabndan su numuneleri alnarak bulanklk bata olmak zere gerekli su
kalitesi parametreleri periyodik olarak incelenmesi
naat alanndan kaynaklanacak toz emisyonlar ve grltnn periyodik kontrol
naat aralarnn servis ve bakmlarndan kaynaklanan atklarn kontrol
Hafriyat atklarnn kontrol
Tbbi atklarn kontrol
naat aamasnda bozulan peyzajn dzeltilmesi

letme Aamas in nerilen zleme Program

Su Kullanm Hakk ve letme Esaslarna likin Anlamaya gre yatrmc firma,
dere yatann su alma yeri mansabnda doal hayatn idamesini salamas ve bu
kesimde su haklarn karlayacak miktardaki suyu dere yatana brakacaktr.

letme aamasnda etkilenebilecek Ball Deresi suyunun, Proje Sahasnn
mansabndan su numuneleri alnarak bulanklk bata olmak zere gerekli su
kalitesi parametreleri periyodik olarak incelenmesi
letme sresince oluan evsel kat atklarn bertaraf edilmesi

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

331/398
letme sresince oluan evsel sv atklarn bertaraf edilmesi
letme aamasnda grltnn periyodik kontrol

Acil Mdahale

Proje kapsamnda kullanlacak olan teknoloji ve malzemelerden meydana
gelebilecek kaza riski, i sal ve gvenlii mevzuatna harfiyen uyulmas durumunda
ok dktr. sal ve gvenlii ile ilgili politika ve prosedrler, projenin her
aamasnda geerli olacak ve yrtlecek olan tm faaliyetler 09.12.2003 tarih ve 25311
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sal ve Gvenlii Ynetmelii
hkmlerine uyulacaktr. Ek olarak, kullanlacak olan patlayc maddeler, seyyar depoda
depolanacak ve patlayc maddelerin tanmas, depolanmas ve kullanm esnasnda
29.09.1987 tarih ve 19589 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tekel
D Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali,
Tanmas, Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi
Usul ve Esaslarna likin Tzkdeki hkmlere uyulacaktr.

Proje kapsamnda acil mdahale planlar (AMP) hazrlanacak ve bu planlara
harfiyen uyum gsterilecektir. AMPlerin en nemli amac, acil bir durumda yaplmas
gerekenleri tanmlamaktr. Doal felaketler, kazalar ve sabotaj, bu proje kapsamnda acil
durum olarak nitelendirilmektedir. Tehlike durumundan nce, nfusun uyarlabilmesi iin
alnan nlemler, AMPnin en nemli parasn oluturmaktadr. Bunun yan sra, AMPler
hazrlanrken aada belirtilen hususlar dikkate alnacaktr:

Acil bir durumda (yangn, patlama v.b.), annda mdahale edebilmek iin gerekli
olan ara ve gereler belirlenerek ayr bir yerde tutulacaktr. Bu tr ara ve
gerelerin arasnda kazma ve krekler, yz maskeleri, koruyucu gzlkler,
eldivenler, eitli pompalar, patlamaya mahal vermeyen elektrik motorlar, telsizler
ve benzeri ekipmanlar bulunacaktr.

nden ykleyici ve dozer gibi ar i makinelerinin herhangi bir acil duruma ne
ekilde mdahale edecekleri nceden planlanacak ve i makinelerinin park yerleri,
bu husus dikkate alnmak suretiyle seilecektir.

AMPler, acil mdahale ekiplerinin listesini, gvenlik ara ve gerelerinin yerlerini,
ka yollarn ve prosedrlerini de kapsayacaktr. Ayrca acil durumlarda irtibat iin
telefon numaralar da plan iinde bulunacaktr.

AMPler, srekli olarak kontrol edilecek ve ilgili tm ekipmann periyodik muayene
ve bakmlar dzenli olarak yaplacaktr. Kilit personel bu konuda eitilecektir.

Acil bir durumda en yakn gvenlik birimine (polis veya jandarma) ve en yakn
itfaiye birimlerine haber verilecektir.

Proje kapsamnda olabilecek her trl kaza, sabotaj ve doal afet gibi maddi ve
manevi zarar verici unsurlarda aadaki acil mdahale plan takip edilecektir. Bu sayede
faaliyetin bu olumsuzluklara karda sistemli olarak ilerlii salanacaktr. Acil mdahale
plan ise aadaki gibidir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

332/398

ekil 45. Kazas in Acil Mdahale Plan


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

333/398

ekil 46. Yangn in Acil Mdahale Plan


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

334/398

ekil 47. Deprem in Acil Mdahale Plan


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

335/398
VIII.2. ED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliinde Yeterlik
Belgesi alan kurum/kurulularn ykmllkleri Balnn kinci Paragrafnda Yer
Alan Hususlarn Gerekletirilmesi ile lgili Program.

18.12.2009 tarih ve 25383 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Yeterlik Tebliinin
9. Maddesinin ikinci paragrafnda ED Olumlu Karar verilen projelerle ilgili proje sahibi,
bu Tebli kapsamnda yetkilendirilmi kurum/kurululardan herhangi birine, yatrmn
balang ve inaat dnemlerinde belirtilen taahhtlerin yerine getirilip getirilmediini,
yatrmn iletmeye geiine kadar proje sahasna giderek, yerinde izleme kontroln
yaptrmakla ykmldr. denilmektedir.

Programn kapsam; projeye bal yaplacak olan tm almalarda evre ve
sala zararl sonular dourabilecek faaliyetlerin, ED Raporunda taahht edilen
hususlarn ve bu konuda uyulmas gereken yasal ykmllklerin izlenmesi, denetlenmesi
ve denetlemelerin raporlanmasdr. naat srecinin izlenmesi; inaat srecindeki olumsuz
etkilerin raporda belirtilen nlemlerle ilgili ynetmelik snr deerlerini ap amad
ve/veya bertaraf edilip edilmediinin kontrol eklinde gerekleecektir.

Proje kapsamnda; rapor ierisinde belirtilen nlemlerin ve taahhtlerin yerine
getirilmesi ile ilgili olarak Blm VIII.1.de belirtilen ana balklar erevesinde
oluturulacak evre zleme Program kapsamnda izlenecektir.

Bu balamda, Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)
Projesi ED Raporu iin ED Olumlu Belgesi verilmesi durumunda Nihai ED
Raporundaki izleme program evre ve ehircilik Bakanlnn belirledii aylk sreler
erevesinde uygulanacak ve zleme Raporlar Formu dzenlenerek evre ve ehircilik
Bakanlna sunulacaktr.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) ED nceleme
Deerlendirme Formu Ek-24de verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.

VE TC.. LTD. T.

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-IX

HALKIN KATILIMI


TOPUOLU MADEN. SAN.

VE TC.. LTD. T.

BLM IX: HALKIN KATILIMI
(Projenin etkilenmesi muhtemel yre halknn nasl ve hangi yntemlerle
bilgilendirildii, proje ile ilgili halkn grlerinin ve konu ile ilgili aklamalarn ED
Raporuna yanstlmas)

17.06.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazete yaymlanarak yrrle giren
evresel Etki Deerlendirme Ynetmeliinin 9. Maddesi gereince, yatrm hakknda
bilgilendirmek, projeye ilikin gr ve nerilerini almak zorunlu klnmtr. Bu konuda
Bakanln tarih belirlemesinden sonra, Artvin l evre ve ehircilik Mdrl ile irtibata
geilerek toplantnn yeri ve saati konusunda almalar yaplmtr.

Toplantnn konusunu, yerini ve saatini belirleyen bir ilan hazrlanarak toplantdan
en az 10 gn nce ulusal dzeyde yaymlanan bir gazetede ile yerel bir gazetede ilan
edilmitir (Bkz. Ek-23).

Proje ile ilgili olarak halk bilgilendirmek amac ile ED ynetmeliinin 9. maddesi
gerei proje hakknda yre halkn bilgilendirmek, gr ve nerilerini almak amac ile
18.03.2010 tarihinde, saat 13:30de Artvin li. Arhavi lesi Musazade Mahallesi,
Cumhuriyet Meydan, Cordan Apatman 2. katta bulunan Arhavi Ticaret ve Sanayi Odas
Toplant Salonunda, Artvin l evre ve ehircilik Mdrlnden evre Yn. ve ED zin
ve Denetim ube Mdr Yaar IIKn bakanlnda Halkn Katlm Toplants
yaplmtr.

Halkn Katlm Toplantsnda planlanan faaliyet ile ilgili olarak; proje kapsamnda
yaplacak almalar, projeden kaynaklanacak evresel etkiler ve bu etkilere kar
alnacak nlemler hakknda vatandalara bilgi verilmitir.

Toplantya, Artvin l evre ve ehircilik Mdrlnden evre Ynetimi ED zin
ve Denetim ube Mdr Yaar IIK, evre Mhendisi Yunis YRC, Bilg. lt. lker Kaan
ALTUN ve yerleim yerlerinden gelen ky muhtarlar ve halk katlmtr.

Toplantda proje hakknda genel bilgi verildikten sonra yre halknn sorularna
cevap verilerek, halk bilgilendirmeye gidilmitir.

Nihai ED Raporunun l evre ve ehircilik Mdrlnde Halkn Grne
Almas ile Birlikte Yre Halknn tiraznn Deerlendirilmesi

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesine ait Nihai
ED Raporu evre ve ehircilik l Mdrlnde on i gn Halkn grne almas ile
birlikte Arl Ky, ler Ky, Dikyama Ky, Grgencik Ky, Srtoba Ky ve Gneli
Ky muhtarlar ve ky halk proje alannn Kamilet vadisinde yer ald bu vadinin doal
yapsnn ok bakir olmas, dere yatann dar olmas ve projede bahsedilen yollarn dere
yatanda yaplacandan ve bu projenin Mencuna elalesine yakn olacandan elalenin
etkilenecei, turizm ynnden olumsuz etkileneceinden tr projeye olumsuz
baktklarn evre ve ehircilik Bakanlna Dileke ile bildirmilerdir.

Yre halk ve ky muhtarlarnn olumsuz bakt konular ile ilgili olarak
deerlendirme ise aada verilmitir.

Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti. tarafndan Dou Karadeniz Blgesi, Artvin
li, Arhavi lesi snrlar ierisinde, Talkaya Reglatr iin Kapistre Deresinin bir kolu
olan Ball Derenin sularndan yararlanarak hidroelektrik enerji retimi amacyla Talkaya
337/398

TOPUOLU MADEN. SAN.

VE TC.. LTD. T.

planlanmaktadr.

mesafede yer almaktadr. Arhavi le Merkezinden proje kapsamnda naa edilecek
santral alanna kadar mevcut yol bulunmakta olup; yaklak 17 km mesafededir. Santral
alanndan reglatr alanna ulam iin mevcut yol bulunmamakta olup proje kapsamnda
reglatr alanna ulam salamak amacyla 6 kmlik bir yol almas yaplacaktr. Ayrca
proje kapsamnda ina edilecek ykleme havuzuna ulam salamak amacyla ise de
yaklak 5 kmlik yol almas yaplacaktr. Proje kapsamnda ulam salamak amacyla

Sz konusu proje kapsamnda santral alanna kadar bulunan mevcut yol ball
deresine paralel olarak yaplm olup proje kapsamnda reglatr alanna ulam
salamak amacyla yaplacak reglatr alan ulam yolunun da ball deresine paralel
olarak yaplmas planlanmtr. Almas planlanan reglatr alan ulam yolu boyunca
ball deresi yatana hibir mdahalede bulunulmayacak ve dere ak
engellenmeyecektir.



Sz konusu reglatr alan ulam yolu iin yaklak 36.500 m
3
lk hafriyat
yaplacak olup; 36.500 m
3
hafriyatn 18.000 m
3
eimi salamak amacyla kendi
bnyesinde dolgu olarak 10.800 m
3
ise Krma-Eleme Tesisine sevk edilerek mcra
evrilerek tekrar yol kaplamasnda kullanlacaktr. Geriye kalan 7.700 m
3
hafriyat
malzemesi ise Kaz Fazlas Malzeme Dkm alanna sevk edilecektir.

kurulmas planlanan santral alanna 900 m (ku uuu 830 m) mesafede Menuna
elalesi yer almaktadr. Sz konusu elale santral alannn kuzeyinde yer almaktadr.
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi ball deresinin sa
sahilinde kurulmas planlanmakta olup Menuna elalesi ise sol sahilde yer almaktadr.
Ayrca santral evre kotu 486,88 m iken Menuna elalesi ise 425 m kotundadr.

Ayrca sz konusu Menuna elalesi Menuna Deresi zerinde yer almakta olup
Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin yer alaca ball
337/398

TOPUOLU MADEN. SAN.

VE TC.. LTD. T.
deresi zerinde yer almamaktadr. Ayrca Menuna Deresi projesi kapsamnda kurulmas
planlanan santral alanndan 730 m mesafeden sonra ball deresine dklmektedir.

Doal ve fiziksel anlamda gerekleecek en byk deiim; regltrde, cebri
boruda, santral binasnda ve alacak yolda yaanacaktr. Bu noktalarda doal bitki rts
tahrip olurken, kaz ve dolgu almalar sonucunda topografya deiecek, ekosistemdeki
denge, mdahaleler sonucunda geici olarak aksaklklara urayacaktr. Bu aksakl
ortadan kaldrabilmek adna yaplacak peyzaj almalaryla; ncelikle tahrip edilen
blgenin rehabilitasyonu gerekletirilerek, alann doal peyzaj deerini tekrar kazanmas
iin almalar yaplacaktr.

Arazi hazrlk almalar balamadan nce tesis nitelerinin yaplaca alanlarn
fotoraflar ekilerek alann grsel durumu ortaya konacaktr. naat almalar
tamamlandktan ve iletme faaliyete getikten sonra bu alanlar aslna benzer, toporafya
uygun bitkilendirilerek ayn ekilde dzenlenecektir.

gsterilecektir.

Dolays ile proje kapsamnda Menuna elalesine hibir mdahalede
bulunulmayacak olup Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe)
YKLEME HAVUZU
CEBR BORU
SANTRAL ALANI
900 m
830 m
MENUNA DERES
BALLI DERES
337/398

TOPUOLU MADEN. SAN.

VE TC.. LTD. T.
projesinin arazi hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasndan etkilenmesi sz

konusu deildir.

Ayrca proje kapsamnda alacak yollar ile Kamilet Vadisinin ileri noktalarna da
ulam salanarak turizm ynnden ve proje alannn orman arazisi olmasndan dolay
orman alanlarna ulamn salanmasnda faydal olacaktr.

337/398

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

338/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-X

YUKARIDAK BALIKLAR ALTINDA VERLEN BLGLERN TEKNK OLMAYAN BR
ZET


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

339/398
BLM X: YUKARIDAK BALIKLAR ALTINDA VERLEN BLGLEN TEKNK
OLMAYAN BR ZET
(Projenin inaat ve iletme aamalarnda yaplmas planlanan tm almalarn ve
evresel etkiler iin alnmas ngrlen tm nlemlerin, mmkn olduunca basit,
teknik terim iermeyecek ekilde ve halkn anlayabilecei sadelikte anlatlmas)

planlanmaktadr.





salayacaktr.

bulunacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

340/398





Proje kapsamnda yzey ve yeralt sularna olumsuz etkide bulunabilecek tm
kirletici unsurlara kar gerekli tm nlemler Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti.
tarafndan alnacak ve alacak personele kar yeralt ile yzey sularna kar gerekli
titizliliin gsterilmesi iin bilgilendirme yaplacaktr.


kardan all kontrolsz beton arlk tipinde tasarlanan Talkaya regltr talvegden
7.08 m ykseklikte, 983.00 m talveg kotunda ina edilecektir. Reglatrle evrilen sular
3284 m. lik iletim tneli ile ykleme havuzuna getirilecek ve cebri boru ile Talkaya HESe


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

341/398
Ayrca inaat dneminde kullanlmak zere krma-eleme tesisi ve har nitesi

gsterilecektir.

almaktadr.


olarak 5302 sayl l zel daresi Kanunu kapsamnda imar planlanlar hazrlanarak Artvin
l zel daresine sunularak onaylatlacaktr. Ayrca sz konusu proje kapsamnda 3194


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

342/398


Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi iin reglatr
yerinde, santral yerinde, cebri boru gzergahnda ve yollarn Orman Alanlar ierisinde
kalmas dolaysyla Orman Blge Mdrlnden ED nceleme Deerlendirme Formu
bavurusunda bulunulmu olup Ek-18de verilmitir. Sz konusu projenin inaat
aamasna balanlmadan nce Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti. tarafndan Artvin
Blge Mdrlne mracaatlar yaplarak Kesin zin alnacaktr.



Ek-13).


Ek-12de verilmitir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

343/398
miktarlar Tablo 143.de detayl olarak verilmekte olup; ortalama 0,315 m
3
/sn su Reglatr
yapsndan srekli olarak braklacaktr.

eden 0,315 m
3
gsterilecektir.

Faaliyetinde Bulunmak zere Su Kullanm Hakk Anlamas mzalanmasna likin Usul
ve Esaslar Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelikte yer alan 7.

Proje kapsamnda ina edilecek Talkaya Reglatr ve HES ile inaat aamas
sresince kurulacak Krma-Eleme Tesisi ve Har nitesi Tesisi iin 17.05.2005 tarih ve
25818 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi olan Sulak Alanlarn
Korunmas Ynetmeliinin 23. Maddesi kapsamnda Orman ve Su leri Bakanlna
bavuru yaplarak EK-2 zin Belgesi alnacaktr.

Proje kapsamnda oluacak atk su, kat atk, hava kalitesine etkiler, hafriyat
atklar, grlt ve flora-fauna zerine etkiler gibi evresel etkiler ve bu evresel etkilere
kar alnacak nlemler ve bertaraf yntemleri balklar halinde ED Raporu ierisinde
verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

344/398

(22,618 MWm/22,052 MWe),
TESSLER
Deresi zerinde
BLM-XI

SONULAR


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

345/398
BLM XI: SONULAR
(Yaplan tm aklamalarn zeti, projenin nemli evresel etkilerinin sraland ve
projenin gereklemesi halinde olumsuz evresel etkilerin nlenmesinde ne lde
baar salanabileceinin genel bir deerlendirme, proje kapsamnda alternatifler
aras seimler ve bu seimlerin nedenleri)

planlanmaktadr.





salayacaktr.

bulunacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

346/398





Proje kapsamnda yzey ve yeralt sularna olumsuz etkide bulunabilecek tm
kirletici unsurlara kar gerekli tm nlemler Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti.
tarafndan alnacak ve alacak personele kar yeralt ile yzey sularna kar gerekli
titizliliin gsterilmesi iin bilgilendirme yaplacaktr.


kardan all kontrolsz beton arlk tipinde tasarlanan Talkaya regltr talvegden
7.08 m ykseklikte, 983.00 m talveg kotunda ina edilecektir. Reglatrle evrilen sular
3284 m. lik iletim tneli ile ykleme havuzuna getirilecek ve cebri boru ile Talkaya HESe


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

347/398
Ayrca inaat dneminde kullanlmak zere krma-eleme tesisi ve har nitesi tesisi

gsterilecektir.

almaktadr.


olarak 5302 sayl l zel daresi Kanunu kapsamnda imar planlanlar hazrlanarak Artvin
l zel daresine sunularak onaylatlacaktr. Ayrca sz konusu proje kapsamnda 3194


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

348/398


Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesi iin reglatr
yerinde, santral yerinde, cebri boru gzergahnda ve yollarn Orman Alanlar ierisinde
kalmas dolaysyla Orman Blge Mdrlnden ED nceleme Deerlendirme Formu
bavurusunda bulunulmu olup Ek-18de verilmitir. Sz konusu projenin inaat
aamasna balanlmadan nce Eyner Enerji retim ve Tic. Ltd. ti. tarafndan Artvin
Blge Mdrlne mracaatlar yaplarak Kesin zin alnacaktr.



Ek-13).



TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

349/398

Ek-12de verilmitir.

miktarlar Tablo 143.de detayl olarak verilmekte olup; ortalama 0,315 m
3
/sn su Reglatr
yapsndan srekli olarak braklacaktr.

Faaliyetinde Bulunmak zere Su Kullanm Hakk Anlamas mzalanmasna likin Usul
ve Esaslar Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelikte yer alan 7.

Proje kapsamnda ina edilecek Talkaya Reglatr ve HES ile inaat aamas
sresince kurulacak Krma-Eleme Tesisi ve Har nitesi Tesisi iin 17.05.2005 tarih ve
25818 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi olan Sulak Alanlarn
Korunmas Ynetmeliinin 23. Maddesi kapsamnda Orman ve Su leri Bakanlna
bavuru yaplarak EK-2 zin Belgesi alnacaktr.

Sz konusu projenin arazi hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasnda
evresel etkiler sz konusu olacaktr. Oluacak evresel etkiler ve bu etkilere kar
alnacak nlemler maddeler halinde aada verilmitir.

SU HTYACI VE ATIK SU;

ARAZ HAZIRLIK VE NAAT AAMASI

Tozumann nlenmesi amal spreyleme suyu

alanlar iin ime-kullanma amal su

Beton yapm iin gerekli olan beton karma suyu

Har nitesi tesisi ekipmanlarnn ( transmikser, pan mikser, pompa vb.) ilerinin
ykanmas iin gerekli sudur.

Personelin kullanma suyu ihtiyac, beton karma suyu, har nitesi tesisi
ekipmanlarnn ykanmas ve tozumann nlenmesi iin gerekli olan su gerekli izinlerin
alnmas artyla Ball Deresinden salanacaktr. Sz konusu projenin inaat aamasnda
gerek duyulacak suyun Ball Deresinden karlanaca ile ilgili olarak DS 26. Blge
Mdrlne gr sunulmu ve kullanlmasnda saknca olmadna dair yaz alnmtr
(Bkz. Ek-21).

Proje kapsamnda alacak personelin ime suyu ise piyasada mevcut olan
hijyenik damacana sularndan damacanalar vastasyla temin edilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

350/398
KULLANIM AMALARINA GRE SU KULLANIM MKTARLARI

Beton Yapm in Gerekli Olan Beton Karma Suyu

Proje kapsamnda ise 1 adet ve 30 m
3
/saat kapasiteli har nitesi tesisi
kullanlacak olup; har nitesi tesisi iin gerek duyulacak su miktarn gnlk 30m
3
dr.

Har nitesi Tesisinde Yer Alan Ekipmanlarn Ykanmas

Har nitesi Tesisinde kullanlacak mikserlerin, pompalarn ykanmas gibi ilemler
iin gnlk 10 m
3
su tketilecektir.

Spreyleme Suyu

naat aamasnda tozlanmay nlemek iin yaplacak spreyleme almalarnda
kullanlacak olan su miktar kesin olarak belirlenememekle birlikte, kaz yaplacak ya da
hafriyat malzemesinin dklecei alanlarda ve ulam iin kullanlacak yollarn %10 nemli
kalmasn salayacak ekilde yeterli miktarda sulama gerekletirilecektir. Blgede yal
gnlerin dnda uygulanacak bu ilem iin gnlk ortalama 30.000 lt (30m
3
/gn) su
tketiminin olaca ngrlmektedir.

Personelin me Kullanma Suyu

inaat aamasnda 100 personelin altrlmas planlanmaktadr. Personelin tkettii ime
gerekli olan su miktar 200 lt/gn alnrsa; gnlk 20 m
3
su kullanm sz konusu olacaktr.

Makinelerinin Ykanmas in Gerekli Olacak Su

dlarnn ykanmasna ihtiya duyulacaktr. Hangi makinenin ne zaman ykanaca
birlikte deiiklik arz edebilecektir.

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) kapsamnda gnlk
kullanlacak su miktar; 30 m
3
+ 10 m
3
+30 m
3
+20 m
3
= 90 m
3
olup; personel iin gerekli
ime suyu piyasadan mevcut olan hijyenik damacana sularndan damacanalar vastasyla,
personel iin gerekli olacak kullanma suyu, tozlanmay nlemek iin kullanlacak su, beton
malzemesi iin gerekli olacak su ve har nitesi tesisinde kullanlacak mikserlerin ve
pompalarn ykanmas iin gerekli olacak su Ball Deresinden salanacaktr. Konu ile ilgili
olarak DS 26. Blge Mdrlne gr sunulmu ve kullanlmasnda saknca
olmadna dair yaz alnmtr (Bkz. Ek-21).

ATIKSU OLUUM KAYNAKLARI

Proje kapsamnda arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda alacak
personelden ve har nitesinde tesisinde beton retim ilemleri aamasnda, har nitesi
tesisinde kullanlacak mikserlerin ykanmas sonucunda yksek askda kat madde ieren
atksu oluacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

351/398
Personelden Kaynakl Evsel Nitelikli Atksu

personelden kaynakl gnlk toplam 20 m
3
atksu oluacaktr.

Faaliyet alan ve yakn evresinde atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan;
projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak evsel nitelikli atksular, antiye
Sahas ierisinde kurulacak paket atksu artma tesisinde artlacaktr. Paket atksu artma
tesisinde artlacak olan sular ise, 31 Aralk 2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde verilen dearj kriterlerini
saladktan sonra Ball Deresine dearj edilecektir.

Paket Atksu Artma tesisinde ileme tabi tutulacak atk sular 31.12.2004 tarih ve
Ynetmelii Tablo 21.1deki parametrelere gre artldktan sonra Ball Deresine dearj
edilecek ve 29.04.2009 tarh ve 27214 sayl Resmi Gazetede yaymlanan ve 01.01.2010
tarihinde yrrle giren evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda
Ynetmelik hkmleri erevesinde, Artlm Atksularn Alc Ortama Dearj in evre
zin Belgesi Alnacaktr.

Spreylemeden Kaynakl Atksu

alma blgesinde kullanlacak yollarda tozumay nlemek iin Ball Deresinin
sular kullanlarak arazz ile nemlendirme ilemi yaplacak olup, kullanlacak 30 m
3
su

Har nitesi Tesisinden Kaynakl Atksu

Har nitesi tesisinde retilen betonu tayan transmikserler malzeme tarken
szdrma yapmamaldr. Tama yapan mikserler beton tarken ve beton dkmnden
sonra mutlaka tesise dnp ilerinin ykanmas gereklidir. Har nitesi tesisinde,
mikserlerin ilerinin ykanmas ilemi sonucu 10 m
3
/gn atksu oluacaktr. Ortaya
kacak atk sulardaki AKM konsantrasyonu ve bulanklk olduka yksektir. Bu
nedenlerde atk sularn ve agregann geri kazanlmas iin keltme Havuzu ina
edilecektir. Bu amala har nitesi tesisi sahas zerinde 24 saat bekletmeli 3 gzl ve 56
m
3
(3,75 m x 3,75 m x 4 m) hacimli keltme havuzu planlanmaktadr. Bylece, ierisi
ykanan transmikserlerin suyu ve agregas szdrmasz keltme havuzuna verilerek
ierisindeki kat maddelerin sudan ayrlmas salanacaktr.

Havuz ierisinde bulunan ve AKM ynnden artlm su yzeye yerletirilecek
pompa vastas ile geri dng yaplarak tekrardan transmikserlerin ilerinin ykanmasnda
kullanlacaktr.

Ayrca, beton karmada kullanlacak 30m
3
/gn su imento ile hidratasyon
salayarak beton yapsnda kalaca iin atksu olarak geri dnmesi sz konusu
olmayacaktr.

Makinelerinin ykanmasndan kaynakl atk su

dlarnn ykanmasna gerek duyulacaktr. Hangi makinenin ne zaman ykanaca

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

352/398
birlikte deiiklik arz edebilecektir. Proje kapsamnda kullanlacak aralarn ykanmas
antiye Sahas ierisinde gerekletirilecektir.

Aralarn ykanaca yerin zemini eim oluturacak ekilde beton ile kaplanacak
ve eim ile birlikte atk sular bir ukurda biriktirilecek ve bu atk sular bir kanal veya boru
ile paket atk su artma tesisine sevk edilerek ileme tabi tutulduktan sonra Ball Deresine
dearj edilecektir.

Dolays aralarn ykama sular da Paket Artma Tesisinde ileme tabi
tutulacandan tr, kurulacak paket artma Tesisi 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Tablo
20.3deki parametreleri salayacak ekilde projelendirilecektir.

letim tnelinden kaynakl atk su

Talkaya Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) Projesi
kapsamnda ina edilmesi planlanan letim Tnelinin almas aamasnda deliciler iin
kullanlacak su ve sznt sularndan kaynakl atk su olumas muhtemeldir. Oluacak bu
atk su ierisindeki AKM konsantrasyonu ve bulanklk olduka yksektir. Oluacak bu atk
sular boru ve pompa vastasyla tnel giriine yaplacak szdrmasz ktrme
havuzlarnda ktrldkten sonra Ball Deresine verilecektir.

Ayrca proje kapsamnda kullanlacak su miktarlar, oluacak atk su miktarlar ve
berteraflar Tablo 116.da verilmitir.

yama, cebri boru, ulam yolu ve rehabilitasyon, kanal (menfez, drenaj vb.) ve iletim
tneli ama almalar, betonlama, syrma ve tesis kazs, hafriyat almalar gibi
faaliyetler sonucunda; dolayl veya dolaysz yollardan bulankla yol aabilen durumlar
(arazi yaps, iklim artlar, heyelan, sel, erozyon, takn vb. afetler hari) ile tnel ii
ekipman almalarndan ( delgi, jumbo vb. makinelerin almas esnasnda toz
oluumunu engellemek ve makine ucunu soutma amacyla su kullanm, tnel ii makine-
ara bakm, ya deiimi, tnel ii patlatma ve betonlama ilemleri gibi)
kaynaklanabilecek atk sular, tnel iinde oluan atlak veya krklardan szlen yer alt
sularyla birleiminden oluabilen bulank sular szdrmasz ktrme havuzlarnda
ktrldkten sonra Ball Deresine verilecektir.

LETME AAMASI

Sz konusu projede sadece iletme aamasnda alacak olan personelin kullanm
sonucunda evsel nitelikli atksu oluacaktr. letme aamasnda personelin kulland
suyun tamamnn atk su olarak dnecei kabul edilmesi halinde aa kacak evsel
nitelikli atk su miktar toplam 3,6 m
3
/gn olacaktr. Projenin inaat aamasnda kullanlan
biyolojik paket atksu artma tesisi iletme aamasnda da kullanlacaktr. Biyolojik artma
tesisi piyasada satlan TSE onayl ve uygun kapasiteye sahip olarak seilecektir. Artma
tesisi proje onay 2005/5 sayl Proje Onay Genelgesi Kapsamnda yaplacak olup, gerekli
izinler alnacaktr. Sz konusu atksular 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna
Dair Ynetmelik) Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Tablo 21.1 ve 1380 Sayl Su rnleri
Kanunu Ynetmelii Ek-5 ve Ek-6ya uygun olarak artlacaktr. Artlan atksularn, Ball
Deresine dearj edilmesi planlamaktadr. Konu ile lgili DS Blge Mdrlnden gr
ve Artvin l evre ve ehircilik Mdrlnden dearj izni alnacaktr.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

353/398
KATI ATIK


alanlarn gnlk ihtiyalarnn karlanmas sonucu oluacak evsel nitelikli
atklar,
Kaz almalar sonucu aa kacak ve hafriyat atklar,
ktrme havuzunun dip amuru,
naattan kaynakl kat atklarn oluumu sz konusu olacaktr,

Evsel Nitelikli Kat Atklar

personelden kaynakl toplam 134 kg/gn kat atk oluacaktr.

naat aamasnda oluacak kat atklarn toplanmas, biriktirilmesi ve
uzaklatrlmas Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinde belirtildii zere yaplacaktr.
Evsel nitelikli kat atklarn 14/03/1991 tarih ve 20814 sayl R.G.de yaymlanan Kat
Atklarn Kontrol Ynetmelii Madde 18de belirtildii gibi; denizlere, gllere ve benzeri
alc ortamlara, caddelere, ormanlara ve evrenin olumsuz ynde etkilenmesine sebep
olacak yerlere dklmesi yasaktr. Bu dorultuda proje kapsamnda meydana gelecek kat
atklar antiye sahasnda bulundurulacak az kapal konteynrlarda biriktirilecek ve
dzenli olarak, alanlar tarafndan kapal zel aralarla Arhavi Belediyesi p Dkm
Alanna nakledilecektir.

Proje kapsamnda oluan kat atklarn bertaraft aamasnda, 14 Mart 1991 tarih
ve 20814 Sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Kat Atklarn Kontrol
Ynetmelii ile 03 Nisan 1991 tarih ve 20834 Sayl, 22 ubat 1992 tarih ve 21150 Sayl,
2 Kasm 1994 tarih ve 22099 Sayl, 15 Eyll 1998 tarih ve 23464 Sayl, 18 Eyll 1999
tarih ve 23790 sayl, 29 Nisan 2000 tarih ve 24034 sayl, 25 Nisan 2002 tarih ve 24736
sayl ve 5 Nisan 2005 tarih ve 25777 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren
deiikliklere titizlikle uyulacaktr.

Hafriyat Atklar

Proje kapsamnda yer alan tesislerin inaat ncesinde arazinin hazrlanmas ve
temel kazs almalar yaplacaktr. Bu alma kapsamnda ncelikle yzeydeki bitkisel
toprak syrlacaktr. Yaplacak kaz almalar neticesinde hafriyat at oluumu sz
konusu olacaktr.

m
3
3
3



TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

354/398





uyulacaktr.



TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

355/398
Projeler kapsamnda oluacak hafriyat atklarnn bertaraf konusunda 18.03.2004
tarih, 25406 sayl R.G.de yaymlanarak yrrle giren Hafriyat Topra, naat ve Yknt
Atklarnn Kontrol Ynetmeliinin ilgili hkmlerine uyulacaktr. Sz konusu ynetmelik
gereince; pasa ve hafriyatn sulu tarm ve ba ve bahe olarak kullanlan araziler, ime,
sulama ve kullanma sular rezervuarlarnn mutlak ve ksa mesafeli koruma alanlar, takn
riskinin yksek olduu yerlerde, yamur sularnn akn engelleyecek vadilerden veya
dere yataklarnn heyelan, ve erozyon blgelerine dklmeyecektir. Pasa ve hafriyat
dkm yeri en yakn yerleim yerlerine 200 m, mezarlklara olan uzakl ise 100 mden
uzak olacaktr. Hafriyat atklar dklmeden nce ilgili belediye veya mahallin en byk
mlki amirine bavurularak gerekli izinler alnacaktr.

naattan Kaynakl Kat Atklar

naat almalar esnasnda, kalplk kereste artklar, imento ambalaj kad,
inaat demiri, demir boru, beton ve enjeksiyon art malzemeler vb, atklarn oluumu sz
konusu olacaktr. Bu atklar proje alan ierisinde uygun blgelerde toplanarak, bunlar
deerlendiren lisansl geri kazanm tesislerine gnderilecektir. Beton ve enjeksiyon at
malzemeler ise dolgu malzemesi olarak kullanlacaktr.

Atk Lastikler

Atk lastikler geliigzel atldnda ve depoland zaman sivrisinek ve fareler iin
uygun bir reme alan oluturduu gibi salgn hastalklarn yaylmasnda etkin rol
oynamaktadr. Ayrca lastiklerin yanmas sonucunda siyah bir bulut halinde tonlarca
dioksin-furan gibi zehirli gazlar yaymaktadr. Atmosfere yaylan bu gazlar insan salna
direk olarak tehdit etmelerinin yan sra yakn evredeki toprak ve sularn kirlenmesine
neden olmaktadr.

Dolays ile proje kapsamnda atk lastik olumamas iin kullanlacak olan i
makinelerinin lastik deiimleri yeterli altyapya sahip olan yetkili servislerde

Ancak saha ierisinde lastik deitirilmesinin zorunlu olduu durumlarda, ortaya
kan kullanlm lastikler 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle girmi olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede deiiklii ile
yaymlanan mrn tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii uyarnca bertaraf
edilecektir.


Proje kapsamnda; inaat aamasnda biyolojik paket artma tesisinden aa
kacak amur miktar 4 kg/gndr. Biyolojik Paket Artma Tesisinden aa kacak
amur 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi
olan Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr. Bu dorultuda proje
kapsamnda meydana gelecek amur antiye sahasnda bulundurulacak az kapal
konteynrlarda biriktirilecek ve dzenli olarak, alanlar tarafndan kapal zel aralarla
Arhavi Belediyesi p Dkm Alanna nakledilecektir.

LETME AAMASI

Proje kapsamnda; iletme aamasnda oluacak evsel nitelikli kat atk miktar
24,12 kg/gn-kii, biyolojik paket artma tesisinden aa kacak amur miktar 0,72
kg/gndr. Projenin iletme amasnda aa kan kat atk miktar toplam 24,84 kg/gn

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

356/398
olarak hesaplanm olup, bu atklarla ilgili 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle girmi olan Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii
hkmlerine uyulacaktr. Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin 8.Maddesine uygun olarak
bu atklar, evreye zarar vermeden bertarafn ve deerlendirilmesini kolaylatrmak, evre
kirliliini nlemek ve ekonomiye katkda bulunmak amacyla ayr ayr toplanarak
biriktirilecek ve gerekli tedbirler alnacaktr. Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin kat
atklarn toplanmas ve tanmas ile ilgili drdnc blm 18. Maddesinde belirtilen
esaslara uyularak kat atklar evrenin olumsuz ynde etkilenmesine sebep olacak yerlere
dklmeyecek, az kapal standart p kaplarnda muhafaza edilerek toplanacaktr. Proje
kapsamnda aa kacak kat atklar gerekli izinler alndkta sonra Arhavi Belediyesi p
Depolama Alanna sevk edilecektir.

Tekrar kullanm ve geri dnm mmkn olan kat atklar (kat, cam, plastik,
metal kutular vb.) organik kkenli atklardan ayr olarak biriktirilecek ve 24.06.2007 tarih ve
26562 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ambalaj Atklarn Kontrol Ynetmeliinin
(30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj
Atklarnn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik) ilgili
hkmleri dorultusunda geri dnm tesislerine verilecektir. Ayrca, personel
yemekhanesinden oluan bitkisel atk yalar, 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii
(30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Bitkisel
Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik)
hkmlerince, szdrmaz, i ve d yzeyleri korozyona dayankl kaplarda biriktirilecek ve
lisansl tayclarla lisansl geri kazanm veya bertaraf tesislerine gnderilecektir.

letme dneminde ise makine ve ekipmanlarn bakmlar sonucu bir miktar atk
ya olumas beklenmektedir. Ancak bu yalar, bakm ve onarmdan sorumlu firma
tarafndan, bakm sonrasnda sahadan uzaklatrlacak ve bertaraf edilecektir.

Projenin iletme faaliyetleri esnasnda oluabilecek atk akmlatrler, kullanlan
binek aralarnn bitmi akleridir. Aralarn ak deiimleri, bu almalara ynelik
altyaps yeterli olan yerlerde yaplacak ve ara bakm-onarm yerleri tarafndan
yapan iletmelerce veya belediyelerce oluturulmu toplama noktalarna teslim edilecektir.
Proje kapsamnda oluacak atk pil ve akmlatrler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl
Resmi Gazetede yaymlanan Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii
(30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil
ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair
Ynetmelik)uyarnca toplanarak deerlendirilecektir.

letme dneminde olumas beklenen stb, florasan gibi tehlikeli atklar ise
beton saha zerine yerletirilmi salam, szdrmaz, emniyetli ve uluslararas kabul
grm standartlara uygun konteynrlar ierisinde geici olarak muhafaza edilecek ve
lisansl aralar vastasyla lisansl tehlikeli atk geri kazanm veya bertaraf tesisine
gnderilecektir. Bu atklar, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii (30.03.2010 sayl ve
27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol
Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik) uyarnca bertaraf edilecektir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

357/398
Talkaya Reglatr ve HES (22,658MWm/22,052MWe) projesinin iletme
aamasnda oluabilecek tm atk yalar ve trafolarda kullanlan izolasyon yalarnn
dklmemesi, szmamas, tamamas, yamurdan etkilenerek akarsulara ulamamas iin
gerekli zen gsterilecek olup ilgili Kanun, Ynetmelik ve Mevzuat hkmlerine titizlikle
uyulacaktr.

GRLT


Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak grlt hesaplamas Blm
V.1.16.da yaplmtr.

Hesaplamalar en kt ihtimal olan i makinelerinin hepsinin e zamanl alt
kabul ile yaplm olup sz konusu i makinelerinin hepsi e zamanl almayacaktr.

Faaliyet kapsamnda toplam 2 adet kompresr, 2 adet ykleyici, 10 adet kamyon, 2
adet ekskavatr, 1 adet dozer, 1 adet arazz, 2 adet beton pompas, 2 adet beton mikseri,
1 adet mobil vin, 1 adet lastikli kepe kullanlacak olup sz konusu makine ve tesisatn
500-4000 Hz arasndaki drt oktav bandndaki toplam ses gc dzeylerinin
hesaplanmas iin 30.12.2006 tarih ve 26392 sayl resmi gazetede yaymlanan Ak
Alanda Kullanlan Tehizat Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu ile lgili
Ynetmelik in Msaade Edilen Ses G Seviyeleri ve Grlt aretlemesi ve Standartlar
adl 5. maddesinde motor gc seviyelerine gre verilen formller kullanlmtr.

Proje yerine en yakn yerleim yeri; santral alanna yaklak 243 m mesafedeki
Kamilet Mezrasdr.

En kt artlarda 100 m den itibaren grlt deeri 68,70 dBA civarnda olup, bu
noktadan sonra GDYYde belirtilen snr deerin altnda kalmaktadr. Ayrca yukarda
yaplan hesaplar i makinelerinin ayn anda alaca kabul ile yaplmtr. Ancak sz
konusu i makineleri ve nakliye aralar gn iinde farkl zamanlarda ve farkl yerlerde
kullanlacaktr. Dolaysyla proje kapsamnda yer alan yerleim yerlerine olumsuz bir etki
sz konusu olmayacaktr.

LETME AAMASI

Tesisin iletme srecinde en nemli grlt kayna, santral binasnda bulunan
trbin milinin eksen etrafnda dnmesinden kaynaklanan mekanik grltdr. Ayrca, cebri
boru ve trbinde su ak srasnda eperlere su vurmas sebebiyle grlt oluacaktr.
Santraldeki dier grlt kaynaklar ise, bina iklimlendirilmesinden kaynaklanan grltler
ve jeneratrlerin devreye girmesi sonucu oluacak kesikli grltlerdir. Bu projedeki teknik
zelliklere sahip trbinlerin yaklak ses gc dzeyleri 100er dB civarnda olacaktr.
Projede bu ekipmanlar santral binasnda kapal bir alan ierisinde yaltml bir odada
bulunacaktr.

Sz konusu grlt iletimini en aza indirgemek amacyla aadaki maddeler
uygulanacaktr.

Yan duvarlarda ve tavanda ve tabanda yaltm malzemesi kullanlacak

Yaltm malzemesi olarak ta yn kullanlacak

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

358/398
Kap altlarndan ve anahtar deliklerinden grltnn gemesini nlemek amacyla
zel ses geirmeyen kaplar kullanlacaktr.

Yukardaki maddelerin uygulanmas ile maksimum dzeyde yaltm salanmas
hedeflenmektedir. yi yaplan yaltm sonucu ses basnc yaklak olarak 40 dBA kadar
drlebilmektedir.

letme aamasnda alacak tm personele koruyucu ekipman temin edilecek ve
bunlarn kullanlmas salanacak, Sal ve i Gvenlii Tz ile evresel
Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii hkmleri dorultusunda gereken
dier nlemler de alnacaktr.

Proje kapsamndaki ilgili btn faaliyetler boyunca, grltnn asgari seviyede
kalmas iin gerekli btn nlemler alnacaktr. Projenin inaat ve iletme faaliyetleri
boyunca 1593 sayl Umumi Hfzsshha Kanunu ile 4857 sayl Kanununa ve ilgili btn
ynetmeliklere uyum gsterilecektir.

letme aamasnda gerekli grld durumlarda, i sal ve gvenlii ile ilgili
mevzuata uyulacak olup, alanlarn zel balk, kulaklk veya kulak kullanmlar
salanacaktr.

Bahse konu faaliyet iin 07.03.2008 tarih ve 26809 sayl Resmi Gazetede
yaynlanarak yrrle girmi olan ve 04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede
deiiklii yaymlanm olan evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
Ynetmelii Madde-8 c bendi dorultusunda; iyeri ama ve alma ruhsat safhasnda
ve/veya yaplacak denetimlerde yetkili idarenin talebi dorultusunda evresel Grlt
Seviyesi Deerlendirme Raporu hazrlanacaktr.

EMSYON

Proje kapsamnda Reglatr, letim tneli, Ykleme Havuzu, Cebri boru ve santral
binas inaatlar yaplacaktr. Ayrca bu nitelerin inaat aamasnn gerekleebilmesi iin
biri ykleme havuzuna ulam salamak amacyla dieri ise reglatr alanna ulam
salamak amacyla yol dzenlemesi yaplacaktr. Proje kapsamnda ayrca har nitesi
tesisi ve krma-eleme tesisinin ierisinde bulunaca bir adet antiye Sahas kurulacaktr.

Projede farkl niteler farkl noktalarda yer ald ve farkl yerleri etkilendii iin toz
emisyonu hesaplamalar;

1. Reglatr Sahas(reglatr yaps+batardolar+derivasyon kanal+keltim havuzu)
2. letim Tneli
3. Ykleme Havuzu
7. antiye Sahas (Krma-ElemeTesisi+Har nitesi Tesisi)

Proje kapsamnda oluacak hafriyat malzemelerinin kullanlabilir olanlar Krma-
Eleme Tesisinde leme Tabi tutulduktan sonra beton malzemesi olarak kullanlmas
planlanmaktadr.

Blm V.1.8.de yaplan hesaplamalar neticesinde oluacak toz emisyonundan
yakn yerleim yerlerin zarar grmemektedir.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

359/398
Krma-Eleme Tesisinden kaynakl toz oluumunun engellenmesi amacyla ise
krma-eleme tesisinde kullanlacak ekipmanlar kapal sistem olarak tasarlanacak ve torba
filtreler kullanlacaktr.

Sahada inaat aamasnda kullanlacak yakt sadece kullanlacak makineler iin
gerekli olup, snma vb. amal yakt tketimi olmayacaktr. Makinelerde yakt olarak
motorin kullanlacaktr.

Zemin hazrlayc bir i makinesi saatte yaklak 4 litre yakt harcayabilir.
Kullanlacak i makinelerinin harcayaca maksimum yakt miktarnn maksimum yaklak
30 lt/saat-ara kabul ile her aracn oluturaca ktlesel debi hesaplamalar Blm
V.1.13.de verilmitir.

Hesaplamalardan da anlalaca zere hesaplanan emisyon miktar geni bir
alanda ve saatlik zaman ierisinde atmosfere terk edilecek olmas nedeniyle kirletici debisi
dk olacaktr. Ayrca meteorolojik etkiler ve toporafik faktrlerin etkisiyle devaml bir
hava sirklasyonu olaca dolaysyla oluan emisyonlar atmosferde seyrelerek
dalacandan alma alannda ve evre atmosferinde snr deerlerin altnda kirlilik
oluacaktr.

03.07.2009 tarih ve 27277 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren
Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek 2 de yer alan Tesislerin Hava
Kirlenmesine Katk Deerlerinin Hesaplanmas ve Hava Kalitesi lm blmnde
Mevcut ve yeni kurulacak tesislerin bacalarndan veya baca dndan atmosfere verilen
emisyonlarn saatlik ktlesel debileri, mevcut tesisler iin bacalarda llerek, baca
dndan atmosfere verilen emisyonlar ile yeni kurulacak tesisler iin emisyon faktrleri
kullanlarak tespit edilir. Saatlik ktlesel debi (kg/saat) deerleri Tablo 2.1de verilen
deerleri amas halinde, tesis etki alannda emisyonlarn Hava Kirlenmesi Katk Deeri
(HKKD) mmknse saatlik, aksi takdirde, gnlk, aylk ve yllk olarak hesaplanr hkm
yer almaktadr. Bu deerlendirmeye gre ilgili ynetmelik gerei faaliyet Tablo 2.1de yer
alan Baca Dndaki Yerler olarak deerlendirilmi ve bu tablodaki deerlerle
karlatrlm snr deerlerin altnda kald grlmtr.

alacak aralardan kaynaklanacak emisyonlarn minimuma indirgenmesi iin,
04.04.2009 tarih ve 27190 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Egzoz
Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmeliinin 7. Maddesi uyarnca; kullanlacak tm ara ve
ekipmanlarn rutin kontrolleri yaptrlarak bakm gereken aralar bakma alnacak ve
bakmlar bitene dek almalarda baka aralar kullanlacaktr. Ayrca Trafik Kanununa
uygun ekilde almalar konusunda uyarlarak zellikle ykleme standartlarna uygun
ykleme yapmalarna dikkat edilecektir.

Sahada kullanlacak aralarn bakm, onarm, ya ve filtre deiimleri yeri Ama
ve altrma Ruhsatl benzin istasyonlarnda yaplacaktr.

gml tanklarda muhafaza edilecektir. Ynetmeliklere uygun ekilde ara ve makineler

Proje kapsamnda Reglatr yapsndan Mansaba braklacak su miktar Blm
V.2.4.de detayl olarak verilmitir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

360/398
Proje kapsamnda projenin faaliyete geecei alanlarda BAAK-SU
MHENDSLK NAAT TAAHHT TARIM SANAY ve TC. LTD. T. tarafndan mevcut
su haklarnn tespitine ynelik bir alma gerekletirilmitir (Bkz. Ek-13).


Talkaya reglatr iin, yllk ortalama debiler kullanlarak yaplan
deerlendirmelerde, yllk ortalama akm 2,629 m
3
/sn olmaktadr. Bu akmn %12sine
karlk gelen 0,315 m
3
/sn suyun dere yatana braklmas ekosistem raporunda
nerilmektedir.

miktarlar Tablo 143.de detayl olarak verilmekte olup; yllk ortalama 0,315 m
3
/sn su
reglatr yapsndan srekli olarak braklacaktr.

eden 0,315 m
3
gsterilecektir.

Reglatr yaps ile santral binas arasnda kalan alanlarda sadece can suyu
brakld iin derenin slak zeminleri d gstermektedir. Dolays ile Reglatr
yapsnda bulunan kapaklar ylda 2 veya 3 defa alarak, dere yatana yeterli su ak
salanacak ve bu sayede su ak ile birlikte dere yatann tamamen slanmas
salanarak, bakteri oluumu iin uygun artlar yerine gelecektir. Bu sayede de bu
alanlardaki bakteri oluumu omurgasz canllarn oalabilmelerini salayacaktr.

Faaliyetinde Bulunmak zere Su Kullanm Hakk Anlamas mzalanmasna likin Usul ve
Esaslar Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelikte yer alan 7.

Proje kapsamnda iletme aamasna geilmeden nce biri menbaada dieri ise
mansabda olmak zere 2 adet AG (Akm Gzlem stasyonu) kurulacak olup; kurulma
aamasnda DS (Devlet Su leri) Blge Mdrlne mracaat edilerek uygun yer iin
gr alnacaktr. Ayrca AG stasyonunun GPRS Modemli (on-line balantl) cihaz ile
donatlmas salanacaktr.

Ayrca proje kapsamnda balk geidi yaplacak olup srekli alr durumda olmas
salanacaktr.

Ayrca proje kapsamnda Fizibilite Raporu, Su Kullanm Hakk Raporu ve
Ekosistem Raporuna uygun hareket edilecek olup; proje kapsamnda deiiklie gidilmesi
durumunda ED Ynetmelii kapsamnda yeniden bavuru yaplarak izin alnacaktr.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

361/398
Projenin ekonomik mrn tamamlamas sonrasnda; HES de bulunan mrn
tamamlam E/M hidromekanik donanmn bu tr hurda malzeme alclarna hurda olarak
satlmak suretiyle deerlendirilmesi ngrlmektedir. Bundan sonraki srete ise; HES
binasnn blgede orman yangn gzlem yeri, flora fauna aratrmalarnda (vejetasyon
dnemi almalar vb.) ve/veya kamu kurum kurulu almalarnda (orman iletmeleri
vb) istasyon, konaklama vb amalar dorultusunda kullanlabilecei ngrlmektedir.

Planlanan projenin ekonomik ve sosyal etkileri gz nne alndnda, projenin
gerekletirilmesinin yrede olumlu bir etkisi olaca anlalmaktadr. Proje alannn
mevcut kullanm durumu gz nne alndnda nerilen proje ile enerji retimi faydas
salanacak, yre halkna i imkan yaratlacaktr.


Ayrca proje kapsamnda 10.08.2005 tarih ve 25902 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin
Ynetmeliinin 6. maddesi gereince; Santral Binasna, Krma-Eleme Tesisine ve Har
nitesi Tesisine yeri Ama ve alma Ruhsat (GSM) alnacaktr.

Projenin gereklemesi ile blge iinde ekonomik hayatn canlanmasna ve
gelimesine nemli lde yardmc olunacak ve dolaysyla yre halknn gelirlerinde ve
yaam seviyelerinde bir ykselme meydana gelecektir. Tesislerin yapm aamasnda
evrede yeni i olanaklarnn yaratlmas tesis yerlerine ulam salayacak yeni yollarn
yaplmas ve mevcut yollarn slah edilmesi, gelime plannn gereklemesi ile meydana
gelecek dier faydalardr. retilecek olan enerji enterkonnekte sisteme verileceinden
tm lke ekonomisinin enerji ihtiyacna katkda bulunarak sanayinin gelimesine ve lkede
ekonomik ve sosyal refahn yaygnlamasna katkda bulunacaktr.

Proje kapsamnda;

17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle
girmi olan ve 19.12.2009 tarih ve 27437 sayl Resmi Gazetede deiiklii ile
yaymlanan evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii

03.07.2009 tarih ve 27277sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle
girmi olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede deiiklii
yaymlanan Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii

06.06.2008 tarih ve 26898 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
girmi olan ve 05.05.2009 tarih ve 27219 sayl Resmi Gazetede yaplan
deiikliklerle ilave edilen Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi
Ynetmelii

girmi Hafriyat Topra naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

362/398
girmi olan ve 31.07.2009 tarih ve 27305 sayl Resmi Gazete ile 30.03.2010
tarih 27535 sayl Resmi Gazetede deiiklii ile yaymlanan Atk Pil ve
Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii

girmi olan ve 04.09.2009 tarih ve 27339 sayl Resmi Gazete ile 30.03.2010
tarih ve 27535 sayl Resmi Gazetede deiiklii ile yaymlanan Tehlikeli
Atklarn Kontrol Ynetmelii

girmi olan Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmelii

yaymlanan mrn tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii

yaymlanan Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Ternefillerin Kontrol Hakknda
Ynetmelik

girmi olan Atk Ynetimi Genel Esaslarna likin Ynetmelik

girmi olan ve 22.10.2009 tarih 27384 sayl Resmi Gazetede deiiklii ile
yaymlanan evre Denetim Ynetmelii

giren Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmelii

girmi olan, 30.05.2009 tarih 27243 sayl Resmi Gazetede dzeltmeye
gidilmi olan ve 24.12.2009 tarih ve 27442 sayl resmi Gazete ile 24.02.2010
tarih ve 27503 Sayl Resmi Gazetede deiiklii ile yaymlanan evre
Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik

girmi olan, 04.02.2009 tarih ve 27131 sayl Resmi Gazete ile 17.02.2009 tarih
ve 27144 sayl Resmi Gazete ile deiiklii yaymlanan evre Dzeni
Planlarna Dair Ynetmelik

girmi olan mrn Tamamlam Aralarn Kontrol Ynetmelii

14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle
girmi olan ve 05.04.2005 tarih, 25777 sayl Resmi Gazete deiiklii ile
yaymlanan Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii

13/02/2008 tarih ve 26786 sayl RG deiiklik ile revize edilen Su Kirlilii
Kontrol Ynetmelii

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

363/398
19/03/1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle
giren Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara
Ait Ynetmelik

giren Toprak Kirliliinin Kontrol ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair
Ynetmelik,

30.07.2008 Tarih ve 26952 sayl Resmi Gazete de yaymlanarak yrrle
yaymlanan Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii

02.11.1986 Tarih ve 19269 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
yaymlanan Hava Kalitesinin Korunmas Ynetmelii

07.03.2008 tarih ve 26809 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle
giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii

09.12.2003 tarih ve 25311 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle
giren s Sal ve Gvenlii Ynetmelii

yaymlanan Ambalaj ve Ambalaj Atklarn Kontrol Ynetmelii

14 Aralk 2007 tarih ve 26730 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle
yaymlanan Madencilik Faaliyetleri le Bozulan Arazilerin Doaya Yeniden
Kazandrlmas Ynetmelii

giren 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu

28.02.1998 tarih 23272 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
4342 sayl Mera Kanunu

04.04.1971 tarih 13799 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
1380 sayl Su rnleri Kanunu

07.02.1939 tarih ve 4126 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
3573 sayl Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas Hakknda
Kanun

giren 3213 sayl Maden Kanunu

03.05.2007 tarih ve 26511 sayl Resmi Gazete'de yaynlanarak yrrle
giren Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelikte
Deiiklik Yaplmasna likin Ynetmelik

14.07.2007 tarih ve 26582 sayl Resmi Gazete'de yaynlanarak yrrle
giren Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

364/398

09.09.2006 tarih ve 26284 say ile yrrle giren Dere Yataklar ve Taknlar
ad ile yaynlanan 2006/27 nolu Babakanlk Genelgesi

giren yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin Ynetmelii

Hkmlerine titizlikle riayet edilecektir.

Projede iletme aamasnda toplam 18 kii alacak, ancak retilen enerji
enterkonnekte sistem ile tm lkeye datlacandan ve enerji de kalknmln
gstergelerinden biri olduundan yarar byk olacaktr. Sonu olarak; proje konusu
tesisin, raporda belirtilen kontrol ynetmeliklerinin titiz ve eksiksiz biimde uygulanmas
neticesinde, evresine ve etki alanna olumsuz bir etkisinin olmayaca grlmektedir.


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

365/398
NOTLAR VE KAYNAKLAR

Talkaya Reglatr ve HES Projesi Fizibilite Raporu
www.deprem.gov.tr (Deprem Aratrma Merkezi Resmi nternet Sitesi)
www.kg.gov.tr (Karayollar Genel Mdrl Resmi nternet Sitesi)
MTA Genel Mdrl - Ankara
Artvin li evre Durum Raporu, Artvin Valilii l evre ve ehircilik Mdrl
Hava Kirlilii, Kontrol ve Denetim, Kimya Mh. Odas yayn, 1991
evre Kirlenmesi ve Kontrol, Prof. Dr. Mehmet KARPUZCU
Mezzinolu, A. Hava Kirlii ve Kontrolnn Esaslar Dokuz Eyll Yaynlar, 2000
Meteoroloji Genel Mdrl- Ankara
www.artvin.gov.tr (Artvin Valilii Resmi nternet Sitesi)
www.cevresehircilik.gov.tr (evre ve ehircilik Bakanl Resmi nternet Sitesi)
www.dkmp.gov.tr (Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl Resmi nternet Sitesi)
www.deprem.gov.tr (Deprem Aratrma Merkezi Resmi nternet Sitesi)
www.tusiad.org.tr/turkish/rapor/enerji/html/sec8.html
www.teias.gov.tr (Trkiye Elektrik retim A.. Resm nternet Sitesi)
www.tuik.gov.tr (Trkiye statistik Kurumu Resmi nternet Sitesi)
Trkiye Diri Fay Haritas: lek: 1 / 2 000 000, MTA Genel Mdrl Yaynlar,
ANKARA
DEMRSOY, A., 1999, Genel ve Trkiye Zoocorafyas,
DEMRSOY, A.,Yaamn Temel Kurallar, Entomoloji, Cilt-2/Ksm-2
SEMEN, ., 1995, Tohumlu Bitkiler Sistematii, Ege niversitesi Fen Fakltesi
Kitaplar Serisi
KOCATA. A., 1996, Ekoloji ve evre Biyolojisi, Ege niversitesi Su rnleri
Fakltesi Yaynlar
EKM, T., 1989, Trkiyenin Tehlike Altndaki Nadir ve Endemik Bitkileri,
Uslu, O. (2004): Kullanlm Sularn Artm Ders Notlar
Batrk, A.(1992): Kat Atklar Ders Notlar (YT Mh. Fak. evre Mh. Blm)
Biyolojik Terimler Szl
Davis,P. H. (1965-1988): Flora of Turkey and East Aegean Islands, Vol 1-10,
University Press, Edinburg
Ege nv. Fen Fak. Kitaplar Serisi, zmir,(1998): Tohumlu Bitkiler Sistematii
Kaynak,G.(1996): ieksiz Bitkiler sistematii Ders Notlar
Akaln,S., 1956. Byk Bitkiler Klavuzu, Ankara.
Baytop,T.1994:Trke Bitki Adlar Szl.Trk Dili Kurumu Yaynlar no:578-Trk
Dil Kurumu, Ankara.
Davis, P.H., 1965-1988. Flora of Turkey and East Aegean slands.Vol.1-10, Univ.
Press. Edinburgh.
Ekim, T., M.Koyuncu, M. Vural, H. Duman, Z.Aytac ve N.Adgzel, 2000: Trkiye
Bitkileri Krmz Kitab. Trkiye Tabiatn Koruma Dernei, Ankara.
Gner,A., zhatay, N., Ekim, T., Baer, K.H.C.2000. Flora of Turkey and the East
Aegean Islands(supplement 2). Edinburgh Uni. Press. Edinburgh.
Davis, P.H. (ed.), Flora of Turkey and yhe East Aegean Islands. Vol. 1-9, 1965-1985
(Edinburgh).
Gner, A., Vural, M., Sorkun, K., Rize Floras, Vejetasyonu ve Yre Ballarnn Polen
Analizi, Trkiye Bilimsel ve Teknik Aratrma Kurumu, Matematik, Fizik ve Biyoloji
Bilimler Aratrma Grubu, Proje No: T.B.A.G. 650, 1987 (Ankara).
Tutin, T.G. et al. (ed.), Flora Europaea, Vol. 1-5, !964-1979 (Londra)
Anin, R., Dou Karadeniz Blgesi floras ve asal vejetasyon tiplerinin floristik
ierikleri, Doentlik tezi, 1980 (Artvin ).
Davis, P.H., ve Cullen, J., The identification of flowering plant families, 1979
(Londra).

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

366/398
Gner, A., Kakar Dalarnn Kuzey Yamacnn Floras, TUBTAK, TBAG-463 nolu
proje raporu, 1983 (Ankara).
Pemen, H., Six nex species from Anatolia, Ibid. 38:435-441, 1980.
Seyhan, ., Rize linin nemli zehirli ve ifal bitkileri, Trk Vet. Hek. Derg. 23:630-
633, 1953 (Ankara).
Gner, A., New records for the Flora of Turkey and two species from Anatolia, Notes
R.B.G. 41(2): 283-288, 1983 (Edinburgh).
Akbulut, A., 1996, Trkiye Tatlsu Algleri, In Demirsoy, Genel ve Trkiye
Zoocorafyas "Hayvan Corafyas", sf. 405-463, Ankara.
Baglinire, J.L. and Maisse, G. 1999. Biology and Ecology of the Brown and Sea
Trout, Praxis Publishing Ltd, Chichester, UK
Bellmann, H. (1988): Leben in Bach und Teich. Pflanzen und Wirbellose der
Kleingewsser. Steinbach Naturfhrer. 287 s.
Biro, K., 1981, Kleiner Bestimmungsschlssel fr Zuckmckenlarven (Diptera:
Chironomidae). Wien 329 s.
Bold, H.C., Wynne, M.J., 1985, Introduction to the Algae, Structure and
Reproduction, Second Ed., 720 pp., New Jersey
Cox, E.J., 1996, Identification of Freshwater Diatoms From Live Material, Chapman
and Hall, 158 pp., London
Cows, I. G. and Welcomme, R. L., 1998; Rehabilitation of Rivers for Fish. FAO.
Czernecki. D. B. and Blinn, D. W., 1978, Diatoms of Colarado River, J. Cramer, 181
p. Germany.
Edington, J. M., A. G. Hildrew (1981): Caseless Caddis larvae of the British Isles.
Freshwater Biological Association Scientific Publication No:43, 92 p.
Edington, J.M., Hildrew A.G., 1981, Caseless Caddis larvae of the British Isles.
Freshwater Biological Association Scientific Publication No:43, 92 p.
Elliot, J. M., K. H. Mann (1979): A key to British Freshwater Leeches. Freshwater
Biological Association Scientific Publication No: 40, 72 s.
Elliot, J.M., 1994. Quantitative ve Ecology and the Brown Trout. Oxford Univ. Press,
Oxford, 286 pp.
Elliot. W., Stoching, C. R., Barbour, M. G., Rost, T. L., 1992, Botany, An Introduction
to Plant Biology, 6 nd. Ed., John Wiley and Sons, Singapure.
Foged, N., 1981, Diyatoms in Alaska, J. Cramer, 310 p., Germany.
Foged, N., 1982, Diyatoms in Bornholm, Denmark, J. Cramer, 174 p., Germany.
Geldiay, R. ve Balk, S., 1999, Trkiye Tatlsu Balklar, E.. Su rnleri Fakltesi
Yaynlar No:46, zmir, 532 s.
Germain, H., 1981, Flora Des Diyatoms, Diatomophyces, 441 p., Paris.
Gler, P., Meier Brook, C., Ostermann O., 1992, Ssswasser mollusken: Ein
Bestimmung-sschlssel fr die Bundesrepublic Deutchland. Hamburg. 111 s.
Hellawell, J. M., 1986, Biological Indicators of Freshwater Pollution and
Environmental Management. Elsevier Publishers, London, 546 pp.
Huber Pestalozzi G (1938). Das Phytoplankton des Sswassers, 1. Teil,
Cyanophyceae. Stuttgart: E. Schweizerbart'sche Verlagsbuehhandlung.
Huber Pestalozzi G (1941). Das Phytoplankton des Sswassers, 2. Teil, 1.
Hlfte,Chrysophyceen. Stuttgart: E. Schweizerbart'sche Verlagsbuehhandlung.
Euglenophyceen. Stuttgart: E. Schweizerbart'sche Verlagsbuehhandlung.
Chrysophyceae (Ordung:Volvocales). Stuttgart: E. Schweizerbart'sche
Verlagsbuehhandlung.
Huber Pestalozzi G (1968). Das Phytoplankton des Ssswassers, 3. Teil,
Cryptophyceae, Chloromonadophyceae, Dinophyceae. Stuttgart: E.
Schweizerbart'sche Verlagsbuehhandlung.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

367/398
Huber Pestalozzi G (1982). Das Phytoplankton des Sswassers, 8. Teil, 1. Hlfte,
Conjugatophyceae (Zynematales und Desmidiales). Stuttgart: E. Schweizerbart'sche
Verlagsbuehhandlung.
Hustedt, 1930, Die Sswasser-Flora Mitteleuropas, 466 pp. Jena
Hutchinson, G.E., 1967, A Tereatise on Limnology, Department of Yale University,
1115 P.
Illies, J., 1978, Limnofauna Europea. Gustav Fisher Verlag. 532 s.
Kiefer, F., 1978, Das Zooplankton der Binnengewasser 2. Teil. Freilebende
Copepoda.
Die Binnengewasser Band XXVI E. Schweizerbantsche, Verlagbuchhandlung,
Stuttgart. 315 pp.
Kolisko, R.A., 1974, Plankton Rotifers Biology and Taxonomy, Biological Station
Lunz of the Austrian Academy of Science, Stuttgard, 974 p.
Komrek J (1983). Das Phytoplankton des Sswassers, 7. Teil, 1. Hlfte,
Chlorophyceae (Ordung: Chlorococcales). Stuttgart: E. Schweizerbart'sche
Verlagsbuchhandlung.
Koste, W., 1978a, Die Radetiere Mitteleuropas 1. texband Berlin Stutgart 670 P.
Koste, W., 1978b, Die Radertiere Mitteleuropas II. Tafelband Berlin Stutgart, 235 P.
Krammer, K., Lange-Bertalot, H., 1986, Suwasserflora von Mitteleuropa,
Bacillariophyceae, Band 2/1, 1. Teil: Naviculaceae, Gustav Fischer Verlag, 876 pp.,
Stuttgart.
Krammer, K., Lange-Bertalot, H., 1988, Suwasserflora von Mitteleuropa,
Bacillariophyceae, Band 2/2, 2. Teil: Bacillariaceae. Epithemiaceae, Surirellaceae,
Gustav Fischer Verlag, 584 pp., Stuttgart.
Krammer, K., Lange-Bertalot, H., 1991a, Suwasserflora von Mitteleuropa,
Bacillariophyceae, Band 2/3, 3. Teil: Centrales, Fragilariaceae, Gustav Fischer
Verlag, 576 pp., Stuttgart.
Krammer, K., Lange-Bertalot, H., 1991b, Suwasserflora von Mitteleuropa,
Bacillariophyceae, Band 2/4, 4. Teil: Achnanthaceae, Kritische Ergnzungen zu
Navicula (Lineolatae) und Gomphonema Gesamtliteraturverzeichnis, Gustav Fischer
Verlag, 436 pp., Stuttgart.
Kuttikova, A., 1970, Rotatoria (The Rotifer fauna of SSCB), 670 P.
Lelek, A., 1980. The occurence taxonomy and Future of trouts in North East Turkey,
Report for European Committee for the Conservation of Nature and Natural
Resources.
Ludwig, H.W., 1993, Tiere in Bach, Fluss, Tmpel, See, Merkmale, biologie,
Lebensraum Gefhrdung BLV Bestimmungsbuch 255 s.
Macan, T.T. 1982 A guide to Freshwater Invertebrate Animals. Longman. 118 p.
Mann, K. H. (1962): Leeches (Hirudinea) Their Structure, Physiology, Ecology and
Embryology. Pergamon Press. 201 p.
Metcalfe, J. L., 1989, Biological water quality assessment of running waters based
on macroinvertebrate communities: History and present status in Europe,
Environmental Pollution, 60, 101-139.
Needham, J.G., Needham P.R., 1962, A guide to the study of Freshwater Biology.
San Francisco 107 p.
lmez, M., Korkmaz, . and Atay, D. 1998. Age and growth of the brown trout (Salmo
trutta magrostigma Dumeril, 1858) population in the Hatilla Brook, the oruh River,
Eastern Turkey, First International Symposium and Ecology, 469-474.
Patrick, R., Reimer, C. W., 1966, The Diatoms of the United States, Vol. 1-2, Part I,
Philadelphia.
Pejler, B., 1962, Taxonomic notes on some planktonic-freswater rotifers, zoologiska
Bidrag Fran Uppsalla, Bond 35, 302-319.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

368/398
Pennak, R. W. (1978): Freshwater Invertebrates of the United States. John Wiley
and Sons Publication. 803 p.
Prescott, G.W., 1975, Algae of Western Great Lake Area, Brown Comp. Pub., 977 p.
Quigley, M. (1977): Invertebrates of Streams and Rivers. A key to Identification.
London 874 p.
Rider, M. de, 1981, Rotifera, Cercle Hydrobiologique de Bruxelles, 190 P.
Round, F.E., 1973, The Biology of the Algae, Second Ed., Edward Arnold Pub., 278
pp., London.
Sennika, S.A.B. (1943): Contributions to the Ecology and Biology of the Danish
Freshwater Leeches (Hirudirea). Kbenhaum Denmark 109 p.
Sreenivasa, M. R., Duthie, H. C., 1973, Diatom Flora of the Grand River Ontario,
Canada, Hydrobiologia, 42: 161-224.
Tabak, ., Aksungur, M., Zengin, M., Ylmaz, C., Aksungur, N., Alkan, A., Zengin,
B., Msr, S., 2001, Karadeniz Alabal (Salmo Trutta Labrax Pallas, 1811)nn
Biyoekolojik zelliklerinin Tespiti ve Kltre Alnabilirliinin Aratrlmas Projesi,
Sonu Raporu (TAGEM/HAYSUD/98/12/01/007) Su rnleri Merkez Aratrma
Enstits Mdrl, Trabzon
Van Heurck, H., 1962, A Treatise on the Diatomaceae, J. Cramer, 555 p., London.
Bekta, O.,1983, Kuzeydou Pontid Magmatik Yayndaki (I) Tipi Granitik Kayalar
ve Jeoteknik Konumlar: Trkiye Jeol. Kur. 37. Bil. ve Tek. Kurultay, Bildiri zetleri,
49-50.
oulu, E., 1970, Gmhane ve Rize Granit Pltonlarnn MukayeseliPetrografik
ve Jeokronometrik Etd. Do. Tezi, .T..stanbul.
Gven, .H. 1993, Dou Pontidlerin Jeolojisi ve 1/250.000 lekli Kompilasyonu
MTA. Ankara ( Yaynlanmam).
HR Wallingford and DFID, 2003. Handbook For the Assessment of Catchment
Water Demand and Use, Final report, Wallingford, UK.
Keskin, M., 2003. Magma generation by slab steepening and beneath a subduction
accretion complex: an alternative model for collision-related volcanism in Eastern
Anatolia, Turkey. Geophys. Res. Lett. 30, 24, 8046.
Ketin, ., 1966. Umumi Jeoloji, Cilt 1, .T.. Maden Fak. Yay. 1096 s., stanbul
King., J., Tharme, R.E. and Brown, C., 1999. Definition and Implementation of
Instream flows, World Commission on Dams Final Report, Cape Town, South Africa.
Linsley RK, Kohler MA, Paulhus JLH, Wallace JS, 1958. Hydrology for engineers.
McGraw Hill, New York
Marotz, B. and Muhlfeld C., 2000. Evaluation of minimum flow requirements in the
South Fork Flathead river downstream of Hungry Horse dam, Bonneville Power
Administration Report, 19-19-3, Montana, USA
McKee, T.B., N. J. Doesken, and J. Kleist. 1993. The relationship of drought
frequency and duration to time scales. In Proceedings of the 8th Conference of
Applied Climatology, 17-22 January 1993, Anaheim, CA. American Meterological
Society. pp.179-184
Okay, A.I. ve Tysz, O., 1999. Tethyan sutures of northern Turkey. The
Mediterranean Basin: Tertiary extension within the Alpine orogen'da Geological
Society, London, Special Publication 156, 475-515.
Taner, M.F.. 1977, Etde Geologique et Petrographique de la Region de Gneyce-
kizdere, Situee Ausud de Rize (Pontides oriantales, Turquie): Ph.D.Thesis,
niversite de' Geneve, 180 s.
Tennant, D.L., 1976, Instream flow regimens for fish, wildlife, recreation, and related
environmental resources, in Instream flow needs, Volume II: Boise, ID, Proceedings
of the symposium and specialty conference on instream flow needs, May 3-6,
American Fisheries Society, p. 359-373.

TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

369/398
Thornthwaite, C.W., 1948, A new and improved classification of climates, The
Geographical Review, 38 p.
Tokel, S. 1981, Plaka Tektoniinde Magmatik Yerleimler ve Jeokimya: Trkiye'den
rnekler. Yeryuvar ve nsan, 6, 3-4, 53-65.
Pamir, H.N. ve Baykal, F., 1943, Bingl blgesi ile burann imal ve cenubundaki
jeolojik yap: MTA Rap., 1447 (yaymlanmam), Ankara


TOPUOLU MADEN. SAN.
VE TC.. LTD. T.

370/398
EKLER

EK-3 1/25.000 lekli Proje Alann Gsterir Jeolojik Harita
EK-4 1/25.000 lekli Ulam Yollarn Gsteriri Toporafik Harita
EK-5 1/25.000 lekli Proje Etki Alann Gsterir Toporafik Harita
EK-6 1/100.000 lekli Proje Alann Gsterir Arazi Varl Haritas
EK-7 1/25.000 lekli Proje Alann Gsterir Mesere Haritas
EK-8 Talkaya Reglatr ve HES Projesi Yer Bulduru Haritas
EK-9 Talkaya Reglatr ve HES Projesi Google Earth Fotoraflar
EK-10 Talkaya Reglatr ve HES Projesine ait Fotoraflar
EK-11 Talkaya Reglatr ve HES Projesine Ait Plan ve Kesitleri
EK-12 Talkaya Reglatr ve HES Projesi Ekolojik Deerlendirme Raporu
EK-13 Talkaya Reglatr ve HES Projesi Su Kullanm Haklar Raporu
EK-14 Talkaya Reglatr ve HES Projesi SKKY Tablo-1e Gre Su Analiz Raporu
EK-15 Talkaya Reglatr ve HES Su Kullanm Hakk Anlamas ve Lisans
EK-16 Meteoroloji Genel Mdrlnden Alnm Artvin line Ait Meteorolojik Veriler
EK-17 DS Genel Mdrlnden Alnm Onayl Reglatr Yeri Akm Deerleri
EK-18 Talkaya Reglatr ve HES ED nceleme Deerlendirme Formu
EK-19 Protokol anlamas
EK-20 Kaz Fazlas Malzeme Dkm Alanlar in Alnm Kurum Grleri
EK-21 Ball Deresinden Su Kullanm le lgili DS 26. Blge Mdrlnn Gr
EK-22 leksiz keltim Havuzu Plan
EK-23 Halkn Katlm Toplants Gazete lanlar
EK-24 Nihai ED Raporu zleme Raporlar Formu
EK-25 Balk Geidi izimi
EK-26 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan, Lejant ve Plan Hkmleri
EK-27 Topuolu Madencilik San. Ve Tic. Ltd. ti. Adna Bro Tescil Belgesi ve Yeterlilik
Belgesi

Taşlikaya Ni̇hai̇ Çed Raporu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Taşlikaya Ni̇hai̇ Çed Raporu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EYNER ENERJ RETM VE TC. LTD. T.

TALIKAYA REGLATR VE HES

nin %86.80ni enerji maksad ile

crinlik = u.S77 (x)

TOPUOLU MADEN. SAN.

TOPUOLU MADEN. SAN.

TOPUOLU MADEN. SAN.

Reglatr ve HES (22,658 MWm/22,052 MWe) projesinin yaplmas ve iletilmesi

TOPUOLU MADEN. SAN.

TOPUOLU MADEN. SAN.

projesinin arazi hazrlk ve inaat aamas ile iletme aamasndan etkilenmesi sz

You might also like