EDEP YA HU!

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

Vuslat: 4 Tasavvuf-Hikemiyat Serisi: 4 Isbn 978-605-61107-4-0 Basm Tarihi ubat 2006

Metkan Matbaas

Bask / Cilt

Tm yayn haklar VUSLAT VAKFIna aittir. Kaynak gsterilerek iktibas yaplabilir.

Merkezefendi Mh. Ylanl Ayazma Sk. rme Merkezi No:8/1 Davutpaa - Zeytinburnu / stanbul Tel: (0212) 483 22 22

Tasarm rfan Gngrr Kapak Tasarm Sena zgi

VUSLAT Eitim, Yardmlama, Kltr ve evre Vakf www.vuslatvakfi.com

ems-i Tebrizi Mah. stanbul Cd. No: 149/2 Karatay / Konya Tel: +90 332 350 64 99

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

Tercme: Dr. Mehmed S. Bursal

stanbul - 2006

NDEKLER

ahmeD zyDDN gmhaNev (k.s.) hz'NN ksa terceme- hal,

7 36

DuaDa hlasN Netceler (Netacul hlas), DuaNN rkNler (temeller), DuaNN artlar, DuaNN aDab,

39

41

43 45 47 49 51

DuaNN kabul zamaNlar,

DualarN kabul eDlece blDrleN mekaNlar, Duas kabul eDleN kmseler,

kabul olaN DuaNN alametler,

ahmeD zyDDN gmhaNev (k.s.) hz.'NN ksa terceme- hal

Gmhane'de dnyaya gelen, stanbul Sleymaniye Camii haziresinde medfun bulunan, stanbul'a terifleriyle ufku deien, ariflerin ve evliyalarn kutbu, stad, yardmcs, dayana, yardma yetieni, elinden tutan, kendine ulaanlarn gavs, mridlerinin terbiyecisi, sliklerin irad edicisi, Kur'an edebiyle yaayan, Allah(C.C.)'n kelimesini ve eriatn gnllerde yceltmeye btn gc ile gayret eden, fakih ve muhaddis, Resulullah'n (S.A.V.) snneti ve yolundan ayrlmayan, ilim ve marifetlerin kaynann takipisi, milyonlarca insann gnlne irfan nurlarnn akmasna vasta olan Byk eyh Efendi Ahmed Ziyddin bin Mustafa el-Gmhanevi (K.S.) Hazretleridir. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 1813 ylnda Gmhane'nin Emirler mahallesinde dnyaya gelmilerdir. Babalar Mustafa, dedeleri Abdurrahman adlarn tarlar. Pederleri ticaretle hayatn kazanan salih bir zt idiler. Gmhanevi Hazretleri be yanda okumaya baladlar. Sekiz yalarna gelince Kur'an- Kerim, Delil-i Hayrat, Kaside-i Brde ve Hizb'l-Ahzap kraati iin icazet aldlar. On yalarnda babalarnn Trabzon'a hicretiyle birlikte, orann ileri gelenlerinden olan Laz Hoca, eyh Osman Efendi ve eyh Halid as-Said'den sarf, nahiv ve fkh dersi almaa baladlar. Abilerinin askerde, babalarnn ise yalnz olmas sebebiyle kck yanda bir yandan babalarnn maazasnda

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

8

alrlar, bir yandan da byk bir ak ve evkle ilim tahsiline gayret ederlerdi. Mutad dersleri ve hafzln devam ettirirken de bizzat elceiziyle rdkleri keseleri satarak helal para biriktirmeye alyorlard. Bu parayla ileride tahsillerini ilerletmek iin gereken masraf karlayacaklard. 1831'de amcalaryla birlikte alveri iin stanbul'a geldiler. Babalar iin lzumlu ticaret eyasn aldktan sonra onlar amcalarna teslim ettiler ve yle buyurdular: "Muhterem amcacm, ben u anda gkte ararken yerde bulduum, ilim ve marifet beldesi stanbul'da bulunmaktan dolay tarife smaz bir saadet ve bahtiyarlk iindeyim. Aabeyim askerden dnm bulunuyor. Benim iin artk memleketime dnmek gerekmez. Burada kalp ilmimi tamamlamak, tarikat ve tasavvuf ilmimi srdrmek arzusundaym. Mazeretimi kabul edin ve bana incinip gcenmeyin. leride lazm olur dncesi ile kendi ellerimle rerek sattm para keselerinden birka kuru biriktirmitim. Bunlar da kendime hi pay ayrmadan size vererek babama gnderiyorum. Yardmc ve dost olarak Allah bana yeter! zerimde hakk olan yaknlarmn haklarn helal edip, dualarndan unutmamalar en byk dileimdir. Ben de kapanacam hcremde, sizleri dua ve hayr ile anmaktan bir an geri kalmayacam." Bu vedalamadan sonra, stanbul'da hibir tand, yannda da tek kuruu kalmad halde, Rabbine tam bir tevekkl ve teslimiyet duygusu iinde, Bayezid Medresesinde yapayalnz kalmlardr. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, Sleymaniye Medresesindeki derslere devam ettiler, zamann ileri gelen ulemasndan padiah hocas Hac Hafiz Muhammed

Ahmed Ziyddn Gmhnev

9

Emin Efendi ve Abdurrahman el-Harputi Hazretleri'nin ders halkalarna katldlar. eriat ilimlerini elde edip icazet aldktan sonra Bayezid Medresesinde mderrislie tayin olundular. Orada irada, ders okutmaya ve 28 yl srecek olan ilmi eser tertibine baladlar. Zaten Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, henz icazet almadan stn zeklar, kavray ve alkanlklar ile hocalarnn dikkatini ekmiler ve vekleten erh-i Akaid okutmaya, bir yandan da eserler telif etmeye balamlard. Gmhanevi Ahmed Ziyddin (K.S.) Hazretleri, eriatn zahir ilimlerinde baarl bir tahsil hayatndan sonra icazet almlar, dersimlk mevkiini ulamlar ve ilim yayma faaliyetine balamlard. Ama tarikat ve tasavvuf sahasnda da olgunlamak istiyorlard. Bu maksatla Mevlana Halid elBadadi (K.S.) Hazretlerinin halifelerinden Abdlfettah elAkri Hazretlerine mracaat ederek ona intisap etmek istediklerini belirttiler. O u cevab verdi: "Sizin, tarikatta ksmetiniz benim vastamla deildir. Mana leminizi nurlandrmakla vazifeli baka birisi vardr. Vakti gelince intisap eder, feyzinizi ondan alrsnz. Bekleyiniz." Bylece Gmhanevi (K.S.) Hazretleri hasret dolu bir bekleyie girdi. O srada Mevlana Halid el-Badadi (K.S.) Hazretleri, halifelerinden Ahmed bin Sleyman el-Ervadi (K.S.) Hazretlerine: "Ey Dost, parlts ile kuzey Afrika, Buhara, Msr, Mekke, Medine, Hindistan ve uzak dounun aydnlanaca zat iin stanbul'a git, Onu ara bul. O, henz almam bir goncadr. Her ne kadar stanbul'a senden evvel pek ok halife gnderilmi ise de, onun nasibi sana verilmitir. Onun irad ile megul ol. Zira O, bizden sonra sahibi zaman ve rehberi ta-

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

10

rikat olacaktr." buyurmular ve Ervad Hazretleri emir gerei yola kp 1845 de stanbul'a varmlardr. Gmhanevi Hazretleri, bir sabah Abdlfettah Efendi'nin (K.S.) odasnda ilk defa Ervad Hazretleri (K.S.) ile karlam, ona ok yakn bir alaka ve sevgi hissetmitir. Ervad (K.S.) Hazretleri'nin, "Ya Ahmed! Sizin iradnz bana verilmi olup, yalnz sizin iin am'dan Anadolu'ya gelmek iin grevlendirildim." demesi zerine tanmad bir kiinin kendisine ad ile hitap etmesinden hayretler iinde kalan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, hemen orackta Ervad Hazretlerine (K.S.) intisab etmilerdir. Pek ok meayhn manevi bir iaretle ynlendirildikleri, diyar diyar gezerek mridlerini arayp bulduklar bilinir. Durumun tam tersine dnp, Gmhanevi Hazretleri'nin eyhi Ervad Hazretleri'nin am'dan sadece Gmhanevi (K.S.) Hazretlerimizi irad iin stanbul'a gelmesi, Gmhanevi (K.S.) Hazretleri'mizin Halidiye Tarikat iindeki yerlerinin byklne iaret etmektedir. Kendisi ile ilmi alverii 16 yl sren Ervad Hazretleri(K.S.), Gmhanevi(K.S.) Hazretlerine bir sre tarikat, zikir ve seyr- slk yollarn talim ettirmiler, Ona manevi dereceler atrm, ruhani yksek derecelere ulatrmlardr. Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin girdii iki halvetten sonra Ervadi (K.S.) Hazretleri kendisine 1848 tarihinde; Nakibendiyye, Kadiriyye, Shreverdiyye, Kbreviyye, etiyye, Halidiyye, Halvetiyye, Bedeviyye, Rifaiyye, azeliyye ve Mceddidiyye tarikatlarndan "hilafet-i tmme" ile icazet vermilerdir. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri Mahmutpaa Medresesindeki hcresinde irad faaliyetine devam etmiler, bu hcre, zamanla artan mridlerinin ihtiyalarna cevap veremez hale

Ahmed Ziyddn Gmhnev

11

gelince stanbul'da, Sultanahmed'in Alemdar Mahallesindeki Fatma Sultan Camii'ni tekke olarak kullanmlardr. Daha sonra cami yanna byk bir ev ve tekke yaptrp vakfetmiler, buras "Gmhaneli Dergh- erifi" diye hret bulmutur. 1863 ylnda, Sultan Abdlaziz tarafndan emirlerine tahsis edilen bir vapur ile beraberinde birok rencisini alarak Hacca gitmilerdir. Bu Hac ziyaretinde Ramuz el-Ehadis kitabnn tanzim ve planlamasn dnmler, stanbul'a dndkten sonrada grevlerine devam ederken 1865-1875 yllar arasnda eserin tasnifini tamamlamlardr. lk haclarna mteakip stanbul'a dnp, eyhl- Haremi Nebevi Mehmet Emin Paa'nn kz Havva Seher validemiz ile evlenmilerdir. 93 harbinin patlak vermesinin ardndan (1877-1878) mridleri ile birlikte Kars'a gidip cephede fiilen savaa katlm, ate hattnda bulunmu, askere manen moral desteinde bulunmulardr. O senenin Ramazan ayna kadar savaa devam eden Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, savan hafifledii ve duraklad bir srada Of'a gelip burada iki yz sekseni akn talebeye Ramuz okutmu, birok kiiyi de halvete sokarak hilafet vermilerdir. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 1877 senesinde ikinci defa Hacca gitmi, dnte 3 seneden fazla Msr' ereflendirmilerdir. Bu ziyaretinde Ramuz el-Ehadis'i 7 defa okutarak yzlerce Arap limine icazet vermilerdir. mrnn 28 senesini neriyat ve ilmi almalara veren Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, 16 sene mridlerine bizzat tarikat telkini yapm ve hatm-i hace yaptrmlardr. Her sene biri Zilhicce, biri de Recep aynda olmak zere senede iki kere halvete girerlerdi. Zhd ve takvada dereceleri son de-

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

12

rece yksek idiler. Gayet perhizkr, kanaatkr yaarlard, ok zaman katksz ekmekle yetinerek ellerine geen paray fakirlere datrlard. mrnn son 18 yln (bayram gnleri hari) aralksz oru ile geirmilerdi. Geceleri uyumazlar, zikirle, ibadetle, eser telifi ile megul olurlard. Gndzleri de talebe yetitirmekle urarlard. Yats namazndan sonra konumay sevmezler, yats abdesti ile sabah namaz klarlard. Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin hocas Muhammed Emin Efendi, Gmhanevi Hazretlerine tarikat ynnden intisap etmiler ve bu suretle eri ilimlerde rencisi olan zatn tasavvufta rencisi olmakla ereflenmilerdir. Yazlarn Beykoz'un Yua tepesine adr kurarak geiren Gmhanevi Hazretleri, Cuma gnleri mutlaka dergha gelmeyi adet edinmilerdi. Haftann bir gnnde yaplmas adet olan hatm-i hace zikrini bizzat yaptrmay hi ihmal etmemilerdi. Gmhanevi Hazretleri vefat senesinden ndeki yaz Cuma gnleri dhil tekkeye gelmemiler, yerine Hasan Hilmi Hazretlerini vekleten brakmlardr. Kn dergha dndklerinde mihraba hi gememiler, tekkenin tm mesuliyetini halifesi olan Hasan Hilmi Hazretlerine devretmilerdir. Bu ara rahatszlanan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri pek zayf ve mecalsiz dmlerdir. Bir aralk ok arlat, yataa dt, be gn hibir ey yeyip imedii, son gnde de gzn hi amad, azndan da tek szn kmad bizzat grenlerden nakledilmitir. Bu hal zere hasta yatanda baygn bir ekilde, drt bklm yatan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, tedavisi iin gelen doktor tarafndan ayaklar uzatldnda, kulaklarnn ucuna kadar utancndan kpkrmz kesilmi, gzlerini hafife aarak: "Bir de beni Rabbimin hu-

Ahmed Ziyddn Gmhnev

13

zurunda ayak uzatma suu ile ba baa brakmayn" diyerek ayaklarnn toplanlmasn istemilerdir. 25 Mays 1893 Pazar gn sabaha doru yar baygn yatarken anszn gzlerini ap "hepsini isterim ya kibriya!" diyerek ruhunu teslim etmilerdir. Mbarek kabirleri Sleymaniye Camii haziresinde, zevcesi Seher validemiz ile yan yanadr. Her iki kabrin etraf parmaklklar ile evrili olup Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin baularndaki tata aadaki manidar beyitler yazldr: Nazar kl em-i ibretle, makm- ilticadr bu! Erenler dergh, bb- fyzt- Hd'dr bu! Ziyddn-i Ahmed, mevlidi ann Gmhne, ehir-i ark-u garbn, mrid-i rh- Huddr bu!.. Muhakkak ehl-i Hakk lmez, ebed haydr bil ey zir ! Saray- kalbini pk eyle, bb- evliydr bu! u'a- drr-i vahdet, menba'- ilm-i lednndir. Mkemmel vris-i er'- Muhammed Mustaf'dr bu. Hilfet mddetinden, "rcii" vaktine dek Hakk'a, Tark-i Hlid'yi ner eden, Hakk-reh-nmdr bu. Oku ihls ile bir Fatiha, kalbinde daim tut Cil-y ruhdur zikri, mrdana gddr bu!" Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin vefat haberi duyulunca mslman halk derin bir teessre kaplm, yrekten sarslmt. nk Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri btn mslmanlarn sevdii, sayd, gnlden bal olduu bir din by idiler. Cenazelerinde maheri bir kalabalk hazr bulunmu ve en samimi dualar ve gzya iinde topraa verilmilerdir.

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

14

emaili Orta boylu, beyaz yzl, yanaklar krmz, orta ksm hafife yksek ekme burunlu, atk ka ve ak alnl, sa ve sol gzlerinin altnda birer siyah ben bulunan, yuvarlak yzl, beyaz bellice siyah ve iri gzl, balar devaml tral ve beyaz sakall bir zt idiler. Balarna Nak tac ve beyaz imame sararlar, cbbe, hrka ve uzun entari giyerlerdi. Ayaklarnda devaml ayakkab bulunur, siyah renge hi rabet etmezlerdi. Yazlar beyaz, klar da yeil renk elbise giymeyi tercih ederlerdi. gmhaneli Dergh Gmhaneli Dergh bir ilim ve irfan niversitesi gibiydi. Ferdi anlamda irad gayreti ile hareket eden tekkenin toplumsal olarak amac ise; iman, fikri, ahlak ile kemale ermi, uurlu Mslmanlar yetitirmekti. Derghta Ramuz el- Ehadis, Levamiul-Ukul ve Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin dier eserleri okutulurdu. Mridlerin says bir milyonu ayordu. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 116 adet irad salahiyetinde talebe yetitirmiler, onlara maddi ve manevi ilimlerini aktarmlard. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin hrmet edilip sz dinlenen byk bir ahsiyet olmas sebebiyle Dergaha Sultan Abdlmecit, Sultan Abdlaziz, Sultan II. Abdlhamit ve birok devlet adam gelerek Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin sohbet ve derslerine itirak etmi, Reisl Ulema Tikveli Yusuf Ziyddin Efendi, Erkan- Harp Livalarndan Munib Bey, Arap Mehmet Aa gibi zatlar ise Hazret'in mridi olma erefine nail olmulardr.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

15

Toplumun her trl ihtiyacna cevap verme gayreti iinde olan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, iktisadi ve ticari hayata da istikamet vermitir. O zamanlarda yeni ortaya kan faizle alan bankalardan ihvann kurtarmak iin derghta bir yardmlama sand kurdurmulard. Mntesiplerin ellerinde bulunan menkul kymetleri bir araya getirerek kurulan bu sandktan muhta olanlar ihtiyalar kadar bor alrlar, en msait artlarda bilahare derlerdi. Osmanl Devleti tarihindeki "avarz sandklarna" benzer bu sandkla Gmhanevi (K.S.) Hazretleri hem evlerde beklemekte olan ufak sermayenin bir araya gelerek bymesini ve i hayatna intikalini salamlar, hem de sosyal hayatn her safhasna hizmet gtren derghlarn, iktisadi ve ticari hayatta da rol alabilecek birer messese olduunu gstermilerdir. Ayrca Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, mslmanlarn ilerlemesi, slamiyet'in ycelmesi iin bir matbaa kurdurmular, Rize, Bayburt ve Of'ta on sekiz bin ciltlik 4 ayr ktphane tesis ettirmilerdir. Dergha ait matbaada baslan slami kitaplar cretsiz verilmiti. Gmhaneli Dergh, tekke ve zaviyelerin kapatlmasndan 1942 ye kadar mabed olarak korundu. Antlar Yksek Kurulu'nun "Muhafazas gerek eski eser" olduu kararna ramen dergh ve Fatma Sultan Camii, yol yapm gerekesiyle 1957 de yktrlmtr. Derghtan bu gn sadece, minaresinin tula enkaz ile "Gmhaneli Ahmed Ziyddin Soka" hatra kalmtr.

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

16

lmi yn Gmhanevi (K.S.) Hazretleri ilme ok nem vermiler, 28 sene sren telif hayatnda yataa, yasta rabet etmemiler, nice gecelerini srf bu yzden uykusuz geirmilerdir. simleri bir icazetname hacmine smayacak kadar ok mellifin, daha da fazla olan eserlerini inceleyip, bunlar okutacak kadar iyi bildii, Bayezid ve Mahmutpaa medreselerinde rencilere verdikleri icazetnamelerden anlalmaktadr. Ktphanesinde 18 bin ciltlik eser bulunan Gmhanevi Hazretlerinin 60'a yakn basl eserleri mevcuttur. mrnn byk ksmn youn ilmi almalara ayrp geceleri hi uyumadklarn, sabahlara kadar kitap yazmaya altn halifelerinden Hasan Hilmi Efendi Hazretleri(K.S.) yle anlatrlar: "ok uzun sren bu dnem ierisinde leye az bir zaman kala kbleye dner, bana da bir havlu rterek uyumaya alrd. Byle yaparken evresindekilere: "le ezanna az bir zaman kala beni uyandrn" diye tembih ettii halde, her defasnda kendiliinden uyand iin onu uyandrmak kimseye nasip olamamtr." Zamannda hadis alannda zirveye ulamlar, 2 ciltlik "Ramuz el-Ehadis" ve erhi olarak 5 ciltlik "Levamiul Ukul" u kaleme almlardr. Hadis alanndaki stn almalarndan dolay kendilerine "Muhaddis-i Rum" da denilir. Bu eserler dnda hadisle alakal Acibn-Nbvve, Letaifl Hikem, Hadis-i Erbain adl eserleri daha vardr. Tasavvuf konusunda Cmiul Usul, Mecmuat-l Ahzab ve Ruhul Arifin gibi tasavvufun inceliklerini ihtiva eden eserleri de mevcuttur.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

17

Ahlak konusunda ise Necat-l Gafilin, Netaicl hls, Deval Mslim'in adl eserlerinden baka Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin fkh ve kelam ilmine dair eserleri de bulunmaktadr. tasavvuf ahsiyeti Levamiul Ukl isimli eserinde kendisini "Tarikaten Nakibend, mereben azeli" diye tantan Gmhanevi Hazretleri, ruhani latifeler ve seyr- slk prensibini esas alan ve "hafi zikr" i benimseyen bu iki tarikatn usul ve adab erevesinde bir tasavvuf ve tarikat anlayna sahiplerdir. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, on alt yl mridlerine bizzat tarikat telkini yapmlar, haftada iki defa mridleri ile topluca hatm-i hace zikri icra eylemilerdir. Derghndaki saysz mridin hepsinin farkl farkl manevi kabiliyetlerine vakf olarak onlara ayr ayr yollar gsterip onlar manen olgunlua ulatrmlardr. Bir milyondan fazla mridi bulunan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri sadece stanbul'da deil tm dnyada tesir gstermilerdir. Yetitirdikleri 116 adet irad salahiyetindeki talebelerini Kazan'dan Komor adalarna, Msr'dan Medine'ye, in'den Afrika'ya kadar geni bir sahaya gndererek, Nakibend tarikat ve tasavvuf dncesinin yaylmasna pek byk katkda bulunmulardr. Kiiyi iten vuran 'ktl emredici' karakteri krarak, bedende ruh lehine bir hkimiyet kurabilmek iin zhd ve takva dolu bir hayat anlay benimseyen Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, "az yemek, az uyumak, az konumak" prensibine smsk bal bir mr srdrmler, mridlerine de bunlar telkin etmilerdir.

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

18

Gmhanevi (K.S.) Hazretlerimizin kolu olan, Nakibendliin Halidiyye kolunda, gizli ve sessiz zikir olan "zikr-i hafi" ye nem verilir. Gnlk zikir ncesi kalp ve gnlde olan dnyevi kuruntulardan kurtularak, insana, bir gn Allah(C.C.)'n huzuruna kp hesap vereceini hatrlatan lm tefekkr yaplr. yle ki: "Gzlerimizi yumarz kendimizi yatamzda yattmz gibi dnrz. Sanki bu yatmz son yatmz da Hz. Azrail canmz almaya gelmi. Ne yapacaz ve bu i nasl olacak diye tela ierisinde kvranrken imdad- lahi yetiir ve kelime-i ahadet getirerek ruhumuzu teslim ederiz. Dostlar, akrabalar bamza toplanr. Alarlar, szlarlar, feryad figan ederler. Komulara, ykaycya da haber verirler. Tehiz ve tekfinini hazrlarlar. Elbiselerimizi soymaya balarlar ya ite o hali gznn nne getir. Haa... Bak... Soyuyorlar. Soydular. Teneir tahtasna koydular. Ykayc geldi. Temizledi, ykad. Abdestledi, kefenlere sard. Tabuta koydular, namazn kldlar. Ahiret evi olan kabire koydular. Herkes evine gitti sen orada yapayalnz kalakaldn... " Bu ekilde her gn yaplan "rabta- mevt" ile mrid 'lmeden evvel lm' srrna ermeye ve daha yaarken fenadan bekaya sramaya alr. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri bir eyhe olan ihtiyatan bahsederlerken "Yaratl gayesi kulluk olarak belirtilen insann, gerek kullua ermesi marifetle, marifet de kmil ve mkemmel bir mrid elinde manevi dereceleri kat ederek, Allah(C.C.) ile kul arasnda karlkl rzann bulunduu durum olan "sfat- mardyye" sahibi olmaya baldr" buyururlar. Marifette kemal ve seyr- slkta visal iin kendisine intisab gereken mridde, kemal ifadesi olarak bulunmas gereken be art unlardr:

Ahmed Ziyddn Gmhnev

19

1- Silsilesi itibariyle Hz. Peygamber (S.AS.)'e eksiksiz olarak ulaan kmil bir mridden irad icazeti ile merref olmak. 2- Manevi zevk sahibi olmak. 3- slam' ok iyi bildii gibi, emirlerine uyma ve yasaklarndan kanmada mridlerine stn misal olmas. 4- efkat ve himmette yce olmak 5- Allah(C.C.)'tan gelen her eye raz olmu, iradesini Hakk'n iradesinde ifna etmi durumda bulunmak. sabetli gr ve tesirli telkin sahibi olmak. Nakibendyye prensiplerinden olan intisab, tasavvufi mana olarak kalbi phe karanlndan kurtarmak, gaflet ve isyandan zikre dnmek gayesiyle kamil bir mridin kurtarc eline yapmak, lnn teneir tahtasnda ykaycya olan teslimiyeti gibi, i ve d lemini mride teslim ile tabiri caiz ise manevi bir szlemeye girmek demektir. Nakibendiyye prensiplerine gre eyhe intisab, drt farkl yoldan yaplabilir: 1- ekli olarak ki, bu, bir mrid-i kmilin sohbetine itirak ve istifade etme ile olur. 2- manevi bir terbiye grmek ve tarikata dhil olmak maksadyla bir mridden inabe istenebilir. Bu tr inabede, gnl ehlinin yolu hangi edebe riayeti icab ettiriyorsa, o eylere istikametle smsk balanmak esastr. 3- rivayet yolu ile intisab ki, bu, eyhin irad ve ikaz mahiyetinde yazm olduu eserleri, okumak ve anlamaya almak suretiyle yaplr. 4- Dirayet yolu ile intisab. Bu intisap yolu ise, mridin tertib ve telif etmi olduu eserlerini sadeletirerek anla-

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

20

lr hale getirmek ve insanlarn istifadesine arzetmek iin yaplan gayret ve yaplan titiz ilmi almalar iledir. Mrid-i kmile intisab ile balanmak ve feyzinden istifade etmek iin mutlaka onu grmek art deildir. Manen de onlarn yce ruhaniyetlerinden istifade kasd ile intisab mmkn olup, bu eit inabelerde o eyhin hayatn, eserlerini ve sistemini kabul etmek ve onlar benimseyerek yaamak esas olandr.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

21

ahmet ziyaddin gmhanevi efendimizin (ks) tarikat silsile-i erifleri

silsile-i zeheb 1. Bamzn tac, gnllerimizin tabibi, dnya ve ahiret efaatimiz, hidayetimizin, gzlerimizin ve letifimizin nuru, yaratlmlarn en stn: seyyid-i kainat hz. muhammed mustafa (sas) Sddkiyye 2. Peygamber Efendimiz (sav)in en sadk ve maara arkada, ashabn en stn, Sddkyyenin kurucusu: hz. ebubekir sddk (ra) 3. Peygamber Efendimiz (sav)in kendi ailesine severek dhil ettii: hz. selman el-Farisi (ra) 4. mamlarn imam: hz. kasm bn-i muhammed (ra) 5. mamlarn rehberi: hz. cafer-i sadk (ra) Tayfuriyye 6. Kutuplarn kutbu: hz. beyazid el-bestami (ks) 7. Evliyalar kutbu: hz. ebul-hasenil-harakani (ks) Haceganiyye 8. Kutuplarn kutbu:

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

22

hz. eb ali el-Faremedi (ks) 9. Kutuplarn kutbu: hz. yusuf el-hemedani (ks) 10. Kutuplarn kutbu: hz. abdlhalk el-gcdvani (ks) 11. Evliyann kutbu: hz. arif er-rivgeri (ks) 12. Evliyann kutbu: hz. mahmud ncir el-Fanevi (ks) 13. Evliyann kutbu: hz. ali ramiteni (ks) 14. Evliyann kutbu: hz. muhammed baba es-semmasi (ks) 15. Evliyann kutbu: hz. emir kll (ks) Nakibendiyye 16. mamlarn imam, kutuplarn kutbu, Silsile-i Zehebin srekli dzenleyicisi, Abdlhalk el-Gcdvaninin kabri eriflerinden tarikatn btn boyutlarn ve zellikle hf zikrinin inceliklerini tahsil eden, srekli feyiz ve nur kayna hz. ah- Nakbend muhammed bahaddin veysi el-buhari (ks) 17. Nakibend Hazretlerinin damad erifi ve evliyann kutbu hz. aleddin attr (ks) 18. Evliyann kutbu: hz. yakub el-erhi (ks)

Ahmed Ziyddn Gmhnev

23

19. Evliyann kutbu: hz. ubeydullah ahrr (ks) 20. Evliyann kutbu: hz. muhammed zahid (ks) 21. Evliyann kutbu: hz. muhammed Dervi (ks) 22. Evliyann kutbu: hz. hacegi el-emkenegi (ks) 23. Evliyann kutbu: hz. muhammed baki (ks) Mceddidiyye 24. kinci bin yl yenileyicisi, evliyann kutbu, tarikat eriattan her boyutu ile ayrmadan; yeniden rk, dil, corafi tm farkllklar slama endeksleyerek projelendiren: hz. mam rabbani mceddid-i elf-i sani ahmed Faruk es-serhendi (ks) 25. mam- Rabbani nin olu, evliyann kutbu, urvetlvska: hz. muhammed masum (ks) 26. Evliyann kutbu: hz. eyh seyfddin (ks) 27. Evliyann kutbu: hz. seyyid Nur muhammed el-bedvni (ks) 28. Evliyann kutbu: hz. emsddin cn- cnn mazhar (ks) 29. Evliyann kutbu: hz. eyh abdullah ed-Dehlevi (ks)

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

24

Halidiyye 30. Evliyann kutbu, ak ve gizli ilimlerde iki kanat sahibi, efendimiz, rabta eyhimiz, hf zikirlerin tmn yeniden tanzim eden: hz. mevln ziyddin halid el-badadi (ks) 31. Mevln Ziyddin Halid el-Badadinin zel olarak yetitirdii, tarikatlarn efendisi, kutuplarn kutbu: hz. ahmed bn-i sleyman halid hasen e-ami (ks) Ziyaiyye 32. Evliyann ve ariflerin kutbu, yardmcs ve ellerinden tutan, kendisine ulaanlarn, kendisinden ne zaman olursa olsun yardm bekleyenlerin rehberi, yol gstericisi, Rahmnn ahlk ile tehiz edilmi, Kurann terbiye ettii, Rasulullahn snnetini ve yolunu yaayan ve gsteren, ilim ve irfan kayna her trl olgunlua, kemalin zirvesine yerletirilmi ve genellikle Byk eyh Efendi diye anlan: hz. ahmed ziyeddin el-gmhanevi (ks) 33. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, Silsile-i Zehebde Allah (CC)a dayanmann, ynelmenin istikametinden zerre miktar sapmayan, tm evliyann, ariflerin, limlerin kutbu olmasn bilen: hz. hasan hilmi el-kastamoni (ks) 34. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, evliya ve ariflerin kutbu, gizli ve ak ilimlerin iki kanad: hz. smail Necati ez-zaferanboli (ks)

Ahmed Ziyddn Gmhnev

25

35. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, evliyann, ariflerin, limlerden tarikata muhabbet besleyenlerin kutbu, arif yetitirmekte Byk eyh Efendiye en yakn hizmetkr, Kuran, Hadis hafz: hz. mer ziyddin ed-Dastani (ks) 36. Byk eyh Efendiden zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi bulunan, evliyann, ariflerin, kemali olanlarn ve silsileye muhabbet besleyenlerin kutbu: hz. mustafa Feyzi bn-i emrullah et-tekfurdai (ks) 37. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitimle feyiz yollarn renen, kutublarn, ariflerin kutbu: hz. hasib es-serezi (ks) (Vefat: 15/05/1949) 38. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitim gren kutuplarn, ariflerin, kemal sahiplerinin kutbu ve yol gstericisi hz. abdlaziz el-kazani (ks) (Vefat: 02/11/1952) Zahidiyye 39. Mustafa Feyzi Hazretleri tarafndan ok zel bir eitimle yetitirilmi olan, Kuran ve Hadis hafz olmakla beraber, Seyyidliini gizleyebilen, kutublarn, ariflerin, hocalarn, keml sahiplerinin kutbu, silsileye muhabbet besleyenlerin yol gstericisi, zikri ve rabtalar ve hatta Hatmi Haceyi ok basitletirerek tasavvufta ilerlemek isteyenlerin ayrt etmeden elinden tutan, yardma ihtiyac olana Allah (CC)a bor verir gibi koan hz. mehmed zahid bn-i brahim el-bursevi (ks) (Vefat: 13/11/1980)

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

26

Silsile-i Zehebde bulunanlarn bariz vasflar nasld? Onlar Allah ve Rasulne ve silsiledeki byklerine saygl, anlay yksek, kavray esiz kimselerdi. Kalplerinden dnya sevgisi ktktan sonra, Letiflerindeki tm kirlilikler tevfik nurlarnn sprgesi ile temizlenmiti. Onlar; mridlikten, ariflie, ebrarla, zhidlie, sahib-i ahvle ok sratle gelmi kimselerdi. Onlar erbain frnlarnda, istifar ateinde tevfik alevi ile hidayet scaklnda srat- mstakim mayasyla piirilmi kimselerdi. Onlar yal derviini, kal derviini kollarnn arasnda muhabbet ateinde piirip hl derviine dndrmek iin alr Allah dostlar ile. Ebbekir (ra) buyurdular ki: lm her an hatrlayalm. Allah ve Rasulnn saknlmasn emrettiklerine yaklamayalm. Dnyada, nefislerimizi Rabbimizin rehin ald uuru iinde olalm. Ecellerimiz gelmeden, dnyada ahiret iin yaralm. Selman (ra) buyurdular ki: Selman (ra)n son nefesine yakn bir halde ellerini yzne kapayp hkrklar iinde alarken Sd bin Ebi Vakkas (ra) ziyaretine gelmi ve niin bu kadar alyorsun? demiti. Selman (ra) da: Rasulullahn huzuruna giderken nasl alamayaym. Vasiyetini tutamam bir mmet olarak utanyorum. O Rasul bana buyurmutu ki: Sizin dnyadaki aznz, binek bir hayvann stnde yolculuk etmekte olann yanndaki az kadar olmaldr Ben alamayaym da kim alasn be kardeim diye cevap verdiler.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

27

Cafer-i Sadk (ra) buyurdular ki: Yaratlmayann peine dp de harap olmayalm. Onun peine dersen yorulursun fakat gene de ona kavuamazsn. Ya eyh, Rabbimizin yaratmad nedir? Dnyada mslman iin rahatlktr. Gel u yaratlmayan rahatln peine taklmayalm. Abdulhalk el-Gcdvani (ra) buyurdular ki: nsanlarn hor grmesini, rabet ve tevecchne tercih edelim. Dnyaya aldanmayp, lme hazrlkl olalm. Ahiret ilmini dnya bilimine, ahireti tm ile dnyaya tercih edelim. Allahn rzka kefil olduunu hi hatrdan karmayalm. ok glerek kalbi ldrmeyelim. Allahtan gayri hibir eyden ve kimseden korkmayalm. ah Nakibend (ra) buyurdular ki: Dnyann hretinden, izzetinden iliiimizi keselim. Halkn itibarndan ve verecei mertebelerden vazgeelim. Bakalarnn mptel olduu dnyaln bizden uzaklamasndan dolay Rabbimize kr artralm. Bize verilmeyeceini bildiimiz bir eye kar hr olduumuzu, verilmesini ok istediimiz eyin ise klesi olduumuzu hi hatrmzdan karmayalm. Bu yolda vcud perdesinden daha byk ve daha gl perde olmadn dnelim.

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

28

Kendi can ve cismimize kar muhabbeti silelim. Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahiretin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya deer mr geirmek mmkndr. Amellerimizde srekli azmeti seelim. Farz ve snnetlere, nafilelere btn gcmzle sarlalm.

mam Rabbn (ra) buyurdular ki: Allaha kar yalvarc, kalbi krk ve O'na her an snc olalm. Nefsimize byklk ve stnlk pyesi vermeyelim. Dnya sevgisi btn hatalarn badr. Dnya adamlarndan, onlarla sohbetten uzak duralm. Gybetten, kt zandan, kendi nefsine bakasnn kt zan beslemesinden olabildiince uzak duralm. Gnah ve mekruhlardan gze gelen simsiyah ualar seninle Rabbinin arasn aar. O halde gz haram ve mekruhlarn her trlsnden koruyunuz. Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahiretin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya deer yapya kavuturmak mmkndr. Mevlna Halid (ra) buyurdular ki: Dnyada mr srerken lm, ahiret hallerini ve bunlarn gerek sahibini hep hatrda tutalm. Allahn honut olduu evliyann kalplerinde yer edenler byk devlete konmutur. Bedeni beslemeye alandan, makam ve mevki sahibi olmak isteyenden, bidat sahiplerinden, gsterie kaplanlardan mmkn mertebe uzakta bulunalm.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

29

Fkh ve ilm-i sahih ile srekli ilgilenelim. Bakasna hibir ekilde yk olmayalm.

Gmhaneli Ahmed Ziyaeddin (ra) buyurdular ki: hls ile islh etmek dnya sevgisinin terkine baldr. sraftan ve israf edenlerden uzak duralm. Yksek ve grkemli binalara, insanlarn zendii bineklere, ar her trl ziynete itibar etmeyiniz. Diyar kffara ait kefere szlere, kaplara, giyim kuama, yiyeceklere, ev eyalarna zenmeyelim. lim ve ebeveynden gayrisinin elini pmeyelim. Kimseye boyun emeyelim. htiyacmz kimseden talep etmeyelim. Mehmed Zahid (ks) buyurdular ki: darecilikte u hususa dikkat edelim: Daima adaletle muamele ediniz. Mavirleri Allaha itaat edenlerin arasndan seiniz. Emaneti, Allah ve Rasulne itaat edenler arasndan ehillerine veriniz. Allaha kulluktan alkoyan her ey dnyadr. Dnyay sevmek demek, zevk ve sefa lemlerine dalarak mptel olmak demektir. Byklerimiz dnyada ss, saltanat, her trl ziynet eyalarnn hibirine iltifat etmemilerdir. Dnyann aldatc cazibelerine kaplp da gzel amellerden, ibadet ve taatten mahrum bir ekilde yaamaktan u aciz canmz korumalyz. Dnyada evliya gibi yaamak istiyorsan:

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

30

Merhamet sahibi olmalsn. Selmet-i sadr sahibi olmalsn. Sehaveti- nefis sahibi olmalsn. Def-i mefsid, celb-i menfiden evldr. Bir kimsenin mlknde Onun izni olmakszn tasarruf etmek caiz olmadna gre ve "mlk Allahndr" diyorsak, Onun mlknde Ona isyan ederek, Ona itaat etmeyerek yaamak hi mi hi caiz deildir. Silsile-i Zeheb'dekiler; Rabta eitleri Gizli zikir eitleri lm sohbetler ve iradlar lm risaleler, ilmi kitaplar ve evrd ile almalarn srdrdler.

Allah-u Tel ve Tekaddes Hazretleri, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin derectn uly eyleyip, biz aciz- ncizleri de fyzat ve efaatndan feyizyab-u nasibdr buyursun... min, bihrmeti Seyyidil-Mrseln ve alih ve sahbih ve men tebiahm biihsnin il yevmid-dn, vel-hamd lillhi rabbil-lemn.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

31

menkbeleri Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin kerametleri ve tasarruflar, saylamayacak kadar oktur. Onun gzel ve stn vasflarn belirtmekte diller aciz kalr. Hazret-i Pir'i vmeye defterler yetmez, akllar onun bykln kavrayamaz. Anlatlanlar keramet denizinden damla, yazlanlar cmertlik levhasndan nokta gibidir. Gm hanevi (K.S.) Hazretlerinin mridlerinden Mustafa Fevzi Bin Numan Hazretleri, eyh Hazretlerinin menkbelerinden birkan yle anlatmaktadr: hristiyan ak eyh Hazretleri Beykoz ayrnda adrdayken bir Hristiyan daima yanna gelir, alayp szlard. Derdi ki: - "Ey eyh Hazretleri, senin gibisi hi grlmemitir. Hallerin gnlm derinden etkiliyor. Ne zaman huzuruna gelsem hemen rahatlyorum. Halbuki benim hi i huzurum yok, dnyay dolasam, huzursuzluum gemiyor. Kendimi ancak senin yannda rahat hissediyorum. Bunun srrn ksr aklm almyor. Senden daha gzel ve stn bir eyh grmedim." Zavall Hristiyan' yakp bitiren ve zayf dren onun iindeki kfirlik ateiydi ama o bunu bilmiyordu. Hazret-i eyhin nuru onun kfr ateini sndryor, tevhid kfirlik dikenlerini yakyordu. O yzden Hazreti eyhin huzuruna varmaya can atar, daima onun yannda olmak isterdi. in asln bilmiyordu ama Hazreti eyhin sevgisini iinde saklad, sonra imana gelip Mslman oldu.

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

32

ziyafet eyh Hazretleri bir gn Yua'da byk bir ziyafet vermiti. yz mritle birlikte drt yz kadar misafir vard. eyh Hazretleri bir tane koyun kestirdi, ondan herkes yedi. Hazreti eyh bizzat kendisi davetlilere sayg gstererek hizmet etti. Zira byklerin misafire hizmet etmesi snnettir, yahudiler Hazreti eyhin ibret verici bir kerameti daha yledir: eyh Hazretleri Beykoz ayrnda yine adr kurmu, etrafna mritleri manevi zevkler iinde toplanm, sessizce oturuyorlard. Bu srada oraya kadnl erkekli bir grup Yahudi geldi. lerinde hasta, zayf bir zenci vard, gelip eyhin nne oturdu. Dierleri de eyhin huzuruna yerleti, sonra hep birden ark sylemeye baladlar. Bunun zerine eyh Hazretleri yerinden kalkt ve oradan ayrlp yrmeye balad. Onlar aknlk iinde kalp dediler ki: eyh Hazretleri acaba niin gitti? Bir eye mi incindi? Biz holanr diye, ona hrmetimizi gstermek iin ark sylemitik. Edepsizlik ettiysek affetsin, kusu rumuzu balasn. Bize acsn, elini pmemize msaade etsin. Bir hastamz var, ayaklarna yz srmesine izin versin. Himmetiyle salna kavuacana inanyoruz. Hizmetiler bunlarn dediklerini Hazreti eyhe arz ettiler, o da kabul etti. Yahudiler bunun zerine gayet saygl bir ekilde gelip eyhin ayaklarn ptler. Hasta olan alayp yalvard.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

33

Birden ortal yle bir heybet kaplad ki, yerler gkler titredi. nkrclar bile kendilerinden getiler. Btn mritler alamaya balad. Dalar talar Hakk feyziyle gl bahesine dnd. Aklarn gnl nurla doldu. Bu heybetten klarn biri yle etkilendi ki, mthi bir nara att. Bu narann iddetinden herkes dehete kaplp yerlere serildiler. Orda bulunanlar hi byle bir heybet ve yksek feyiz grmedik, dediler. ifa Yine Mustafa Feyzi Efendi (K.S.) Hazretleri yle naklediyorlar: Hazreti eyhin mis gibi kokan sakal kllarn biriktirip topladm. Hastal srasnda ila yapp vcuduna sard bezin iine koyup boha yaptm. te o bez ve sakal kllar feyiz ve ifa vericidir, onu tayana zarar ulamaz. Bir hasta onu muska gibi yannda tutsa Cenab- Hakk onun hastaln iyiletirir. Hamile olup da doumda zorluk eken kadnlara da verdim. Boyunlarna taknca arlar gitti, kolayca doum yaptlar. Hastalar bunu kullandklarnda derhal hafiflik hisseder, iyileirler. Bunu defalarca denedim. Evliyann bir ty bin eit ila gibi tesir eder. zellikle Ahmet Ziya'nn, o gavs- azamnki ok ifa verir. Bunun pek ok delili vardr.

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

34

kutup Birisi ilim renmek iin yalnz bana yola kmt. Hi arkada olmadndan Cenab Hakk onun yolda olmutu. Issz yollarda giderken iinden "Ya Rabbi, bana zamann kutbunu gster, bana ledn ilmini ret" diye dua ederdi. Hakk Tel onun duasn kabul etti, birden hatiften bir ses iitti: Ey talip, zamann kutbu Ahmet Ziya'dr, ona git. Dileklerini ona syle, o gavsn imdi yeryznde ei benzeri yoktur, git ayaklarna yzn sr! Bunu duyunca eyh Hazretlerini grmek iin iten derin bir zlem hissetti, arayp sordu, gidip onu buldu. Byk bir zevk ve heyecanla huzuruna kt. Daha dileklerini arz etmeye balamamt ki, Hazreti eyh ona yle buyurdu: Ey talip, sen niini, nasl brak! Allah akn kendin alarak kazan. O ak sana hidayet ilmini retir. Kutbu bulmak iin dnyay dolamak gerekmez; ruhun sana senden daha yakndr. Evliyann kalplerine rabta ile ynel, Hakk'n eriat ve tarikatna yap. Her zaman kalbin bizlere bal bulunsun, hi phesiz bizlerle can cier dost olursun. Dnyaya ait dnceleri gnlnden kar, Ahmet Ziya'y kalbinde grrsn. Ama Cenab Hakk'n ltfu olmazsa, kutup sana hibir fayda vermez. Daima Cenab Hakk'n ltfunu istersen, Ahmet Ziya'nn en yakn olursun. Bu ekilde birok tler verdi ve balarda bulunup gnderdi. Kutup, cihandaki btn cisimlerinin ruhudur, onlar zerinde tasarruf eden odur. Onun tasarrufuyla ar feyizlere boulur. Kutup Allah'n izniyle btn yaratlmlar diledii gibi hareket ettirir. Cenab Hakk'n ltuflar kullara onun vesilesiyle

Ahmed Ziyddn Gmhnev

35

eriir. Kullarn balarna musibetler, Allah'n bir velisini incittiklerinden dolay gelir. Veliler ilhi fiillerin sebebidir. Onlar hidayet yldzlardr, Hakk'a giden doru yol onlarla bulunur. Veliler kalp casuslardr, insann iinden geenleri okurlar. Onlar sevmek gamlar, skntlar giderir. Velilere kzan ve kin tutanlar Hakk Tel sevmez ve kabul etmez. Sonlar, imansz gitmektir onlarn. Son nefeslerinde eytan onlar kandrp imanlarn alar. Cenab Hakk Hadis-i Kutsi'de yle buyurmutur: "Evliyam sevmeyen, beni sevmiyor demektir." ki cihan saadeti istersen, velileri sev, gnlnn pasn sil. Ahmet Ziya Hazretlerini can ve gnlden sev, onun ruhunu dualarla an. O, byk kutup ve gavstr, Allah'n nurudur. Hazreti eyh'i seven yksek vasfl kimseler, onun ruhuna Fatiha ve hls okusunlar." Mustafa Feyzi Efendi (K.S.) Hazretleri, Gmhanevi Efendimizin (K.S.) menkbelerini anlatrken, zamann kutbunu ve tasarruflarn da yukardaki gibi izah etmektedirler. Ahmed Ziyaddin Gmhnev (K.S.) Hazretlerini anlayabilmek, okyanusu avulayabilmek kadar zor ve imknszdr. Halifelerinin her biri ayr bir derya, eserlerinin her biri birer hazinedir. Deryaya dalabilene, hazineye sahip olabilene ve bu dergha mensup olabilene ne mutlu! allah tel ve tekaddes hazretleri gmhnev hazretlerinin (k.s.) derectn uly eyleyip, biz ciz ncizleri de fyzat ve efaatinden feyizyab u nasibdr buyursun... mn, bihrmeti seyyidil-mrseln sas. ve lih ve sahbih ve men tebiahm biihsnin il yevmid-dn, velhamd lillhi rabbil-lemn.

DuaDa hlasN Netceler (NETCU'L HLS)

bismillhirrahmnirrahm Du ederek isteyenlere icbet eden, kendisini kastedip Ondan mid edenin midlerini boa karmayan, zor durumda kalp du eden muannidlerle, kendisine yakn olan kullarna icabet etmekte eit davranan Allaha hamd olsun. smini zikreden mminlerin gnln aan, Mslmanlar iin yapm olduu dualar kabul edilmi olan Peygamber Efendimize (SAV), Onun l ve ashbna ve kymete kadar onlara tbi olacak olanlara da salt ve selm olsun. Besmele, Allah Telya hamd ve Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)e salt ve selmdan sonra, ben Allahn fakir kulu Mustafa olu Ahmet Ziyddin, unu ifade etmek isterim ki; dua, bir insann ya rab, ya rahman, ya rahim demesi veya buna benzer ifadelerle yalvarmasdr. Du, ayn zamanda nida etmek, seslenmek manasna gelir. Cenab- Mevl bir yet-i kerimede o, rabbine gizli bir seslenile yalvarmt. (Meyem Suresi ayet:3)

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

38

Baka bir ayette ; hani o, rabbine; rabbim, beni tek bama (evlatsz) brakma, diye dua etmiti. (Enbiya Suresi yet:89) Dier bir ayete de zekeriya orada rabbine yle dua etti ; ey rabbim... yani; ya rabbi dedi (l-i mran Suresi, ayet:38) buyurmutur. Bundan sonra, Ey Hakk yolunun yolcusu! unu bilmi ol ki; duann rkunleri, artlar ve adab vardr.

DuaNN rkNler (temeller)

1 ) Duada istenilen ey, isteyen kiinin gc ve kabiliyeti ile mmasil olmaldr. Bundan maksadmz mesela; brahim (Aleyhisselam) gibi Allahtan lleri nasl dirilttiini kendisine gstermesini istememesi, bunun iin dua etmemesi veya Musa (Aleyhisselam) gibi; ya rabbi, bize gkten bir sofra indir diye dua etmemesidir. Ayn ekilde gkyznn ahvalini aratrmak iin, kendisine bir melein gelmesini istemesi, ya da adetlere muhalif olarak ana babasnn yeniden diriltilmesini istemesi de, bunun gibidir. 2 ) Gcn aan, yapamayaca bir eyi, Allahtan istememelidir. 3 ) stediinde, dilediinde gerek bir gaye ve hedef olmaldr. 4 ) Dua ve niyaz esnasnda, istediinin kabul edileceine dair midi, reddedilecei endiesine galip klarak Allaha kar hsn- zann elden brakamaldr. 5 ) Esmal Hsnay ve yce sfatlarn zikrederek Allaha dua etmelidir. nk Allah Teala ; en gzel isimler (esmal

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

40

hsna) allahndr. o halde ona, en gzel isimleriyle dua ediniz. (Araf Suresi, ayet: 180) buyurmaktadr. 6 ) Dua ederken, Allah Teala' dan, ciddi bir ekilde ve gerek manada istekte bulunmaldr. Hazrlanm, ezberlenmi szlerle, duann kendisinden gafil olarak dua etmemelidir. 7 ) Yapt dua, kendisini o anda eda etmesi gereken farz bir ibadetten alkoymamal, dua edeceim diye farz olan ibadeti zayi etmemelidir. 8 ) Dua, gerek manada kesin ve kararlt bir isteme olmal, Allahn dilemesine braklmamaldr (Allahm dilersen bana ver denmesi gibi). 9 ) Gzel bir slupla dua etmeli, bir dengine veya akranna hitap eder gibi Rabbine hitapta bulunmamaldr. nk bu bir edepsizlik, utanmazlk ve seviyesizlik manasna gelir. 10 ) Dua ederken istediinin yerine gelmesinde acele etmemelidir. Talebine kendi istedii vakitte icabet edilmesi gerektiini dnmemeli, icabet edilmediyse mitsizlie kaplp, duay terk etmemelidir. Bilakis, huu iinde ve ibadet ruhuyla yalvarmal, kabul edilinceye kadar dua etmeye, yalvarmaya devam etmelidir. stediklerine Allah tarafndan icabet edildike, duada srar oaltmal ve daha devaml dua etmelidir. 11 ) Dilei, istedii ne kadar byk olursa olsun, duasnda Allaha hibir eyin byk gelmeyeceini dnerek dua etmelidir. Bilakis, kk ve byk ne istedii varsa, hepsini birlikte, bir dua ierisinde Allaha arz etmelidir. nk verecei hibir ey Allaha byk gelmez.

DuaNN artlar
Duadan nce hata ve kusurlardan tvbe, hak sahiplerinden hakkn iade etmek, helal rzk ile beslenmek ve doru szl olmak gerekir. nk duann iki kanad vardr; birincisi helal lokma, ikincisi doru szl olmak denilmitir. Duada btn gayretini, istediine ve duasna teksif edebilmelidir. nk bu, duann kablnn en nemli sebebidir. Haddi amak ise, duann reddolunmasna sebep tekil eder. Allah Teala bir ayet-i kerimede: rabbinize (gnlden) yalvararak, gizlice dua edin. nk o, haddi aanlar, ar gidenleri sevmez (Araf Suresi, ayet: 55) buyurmutur. Haddi amak, ar gitmek demek; eran imkansz olan bir ey iin dua etmek demedir. Mesela; "Ya Rabbi, beni, peygamber veya melek yap" demek gibi. Ya da, tabii olarak olmas imkansz eyleri istemek manasna gelir. Ahmak, cahil veya fakir bir kimsenin; Ya Rabbi beni kral veya vezir yap" diye dua etmesi gibi. Bir baka gre gre ise haddi amak demek, duann rknlerini artlarn ve adabn terk etmek, denmitir.

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

42

Sehavi ve bni Ata diyor ki; duann rknleri, kanatlar,sebepleri ve vakitleri vardr. Dua eden kii rknleri yerine getirirse, duas kuvvetli olur. Kanatlarn yerine getirirse, duas semada uarak gider. Sebeplerine sarlrsa, duasnda muvaffak olur. Vakitlerine riayet ederse, kazananlardan olur. Duann rknleri; kalbin huzuru, incelii, Allaha itaat ve Ona boyun emedir. Kalbin yalnzca Allaha balanmas ve dnya sebepleriyle ilgisini kesmesidir. Duann kanatlar doru szl olmaktr. Duann vakitleri seherlerdir. Duann kabul olma sebepleri ise Peygamberimize (sav) salat selam okumadr.

DuaNN aDab
1 ) Dilediinde ve istediinde ciddi ve srarl olmak. 2 ) Yalnzca musibet ve zorluk zamanlarnda deil, bolluk ve rahatlk zamanlarnda da duaya devam etmek. 3 ) Allahtan bir ey istediinde, azimli ve kararl olmak. 4 ) Dua ederken istediklerini, defa tekrar ederek istemek. 5 ) Az ve z kelimelerle duada bulunmak. 6 ) Duasn, Peygamber (S.A.V.)e salvat- erife getirerek bitirmek. 7 ) Abdestli olmak. 8 ) Dua esnasnda Kbleye dnmek. 9 ) Dua ederken ellerini omuzlar hizasna kaldrmak. 10 ) Alak sesle dua etmek, sesini ykseltmemek. 11 ) Duadan sonra ellerini yzne srmek. 12 ) Duasnn kabul olduunu grnce, Allaha hamd etmek. 13 ) Duaya Allaha hamd- sena ile balamak. 14 ) Yine duaya, Rasulullah Efendimiz (sav) e salavat getirerek balamak.

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

44

15 ) Hibir gnn ve gecesini duasz geirmemek. 16 ) Duadan nce, hayrl bir i, Salih bir amel ilemek. 17 ) Gnah ilemeye devam ettii halde dua etmemek. 18 ) Allaha kar ihlasl olmak. 19 ) Duasn, Allahtan baka birisi iitmeyecek ekilde gizli bir sesle yapmak. nk Allah Teala: rabbinize (gnlden) yalvararak ve iin iin dua edin buyurmutur. Bir baka ayet-i kerimede de: o, rabbine, gizli bir seslenile yalvarmt buyurmaktadr. Selef limleri de: "Gizli sesle yaplan her dua, akta yaplan yetmi duadan daha hayrldr" demilerdir.

DuaNN kabul zamaNlar

Kadir gecesi, Arefe gn, Ramazan ay, Cuma gecesi, Cuma gn, Ramazan ve Kurban bayramlarnn birinci gecesi, Recep aynn ilk gecesi, aban aynn onbeinci gecesi, gecenin yars, gecenin ikinci yars, gecenin ilk te biri, gecenin son te biri, seher vakti, Cuma saati ki bu vakit, duann kablnn en ok mid edildii bir vakittir. Ezan okunurken, ezan ve kamet aras, bir musibete uram olanlar iin Hayye alas salah ve Hayye alel felah cmleler arasnda, kamet okunurken, farz namazlarnn akabinde, secde esnasnda, Kuran- Kerim okuduktan sonra, zellikle Kuran- Kerimin hatminde, Fatiha suresinde veled dallin ayetinden sonra, Zemzem imeden nce, horoz tt zaman, Mslmanlar bir yerde toplandklar zaman, eri llere uygun yaplan zikir ve sohbet meclislerinde, yamur yaarken, Allah yolunda yaplan bir savata slam ordusu ile kfr ordusunun karlat vakitler, kalbin safi ve sakin olduu ve dnya megalelerinden uzak olduu zamanlar, iftar vakti, le ikindi aras, yolculuk esnasnda, hastalk ve zorluk anlarnda dualar kabul olunur.

DualarN kabul eDlece blDrleN mekaNlar

Kabeyi ilk grd zaman, Mekke-i Mkerreme' de Harem-i erif, Kuds te Mescid-i Aksa, Medine-i Mnevvere de Mescidi Nebevi, tavaf yeri, Mltezem makam, Kabe-i Muazzamann ii, Zemzem kuyusunun yan, Safa ve Merve tepeleri, Safa ile Merve arasndaki Say yeri, Arafat meydan, Mzdelife, Mina blgesi, eytan talama yerleri ve salih insanlarn kabirlerinin yan.

Duas kabul eDleN kmseler

Sknt ve zorluk ierisinde olan aresizler, kafir, gnahkar ve facirde olsa zulme urayan btn mazlumlar, ocuklar iin dua eden baba, adaletle hkmeden padiah, idareci, salih ve veli kimseler, ana-babasna hizmette bulunan evlat, misafir, orulunun iftar vaktindeki duas, evine dnnceye kadar ve evine dndkten sonrada krk gn sresince hacnn duas, ehline dnnceye kadar Allah yolunda savaan gazinin duas, gnahlarna tvbe eden kii, Mslmann Mslmana gyabnda, yani arkasndan yapt dua ki, bu dua en sratli, en abuk kabul olan duadr.

kabul olaN DuaNN alametler

Duann hemen arkasndan hasl olan hayet, alama, ar rperti, gnlde imek gibi aniden parlayan yumuaklk, peinden de kalbi skunet ve batni bir i ferahln kaplamas, zahirinde de bir huzur hali ortaya kar ki, dua eden kii, omuzlarndan, sanki ar bir ykn kaldrldn hisseder. Ondan sonra Rabbine ynelmeyi, tm varlyla Ona yalvarp yakarmay, Onun huzurunda olmay ve Ona olan muhabbetini srdrr, bunlardan gafil olamaz. Ey Hak yolunun yolcusu! unu bilmi ol ki, duann faydalar blmdr. Hicap (belalar nleme), gnahlarn affedilmesi ve kulun derecesinin ykselmesi. Kim, artlarna uygun dua eder, Allah tan isterse, duas kabul olunur, kazananlardan ve dnya ve ahirette kurtulua erenlerden olur. Selef limleri yle demilerdir: Duann asl, hakikati kulun, Rabbine, bir fayda temini veya bir zararn defedilmesi iin yalvarmas, nida etmesidir. Kaderde yazlm olan bir belann def'i ve Mevlann rahmeti celbi, dua ile olur. Tpk okun frlamasna yayn, bitkilerin yeermesine suyun sebep

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

52

olmas gibi... Bir kul da, devaml olarak zikir, dua ve Allaha yalvarma ile megul olursa, melekler muhakkak onu her trl ktlklerden korur. Hayrl ameller ilemek de byledir. Bir insan ibadetlerine muntazam olarak devam eder, hayrlar yapmay srdrr, gzel huy ve ahlaklar ile bezenmi olur; o kul zerine bir bela inecei zaman, bela onu, hayrlar ve gzel ahlaklar, ibadet ve taatler ile megul bulur. Bunun zerine inecek bir yol, bir geit bulamaz, o bela orada hapsolup kalr. Bylece, kulun dua ve hayrl amelleri belay nlemi, onu engellemi olur. nk dua ile bela, birbiriyle amansz bir mcadeleye, arpmaya girerler. Bu mcadelede bazen dua galip gelir , bazen de bela galip gelip duay uzaklatrr. Dua ve bela, aynen iki greci gibidir. Dua galip gelirse belay kaldrr, gkleri yarar ve Allaha ular. Bela galip gelirse duay yok eder ve kulun zerine iner. Bu manaya u ayet-i kerimeler iaret etmektedir: Oysa sizi de, (bu) yaptnz eyleri de Allah yaratmtr. (Saffat Suresi, yet: 21). Kullarm sana beni soracak olursa, (bilsinler ki) ben, phesiz onlara ok yaknm. Bana dua edenin duasn kabul ederim. (Bakara Suresi, ayet:186). Ve Hayr! Ancak Ona dua edersiniz. O da dilerse, kendisine dua ettiinizi (bela ve musibetleri) giderir. (Enam Suresi, ayet:41) Dua ibadetin ta kendisidir. nk Allah Teala buyuruyor ki; Bana dua edin, sizlere icabet edeyim. "(Mmin Suresi, ayet:69). Peygamber Efendimiz (sallallah aleyhi ve selem) de, eitli hadislerinde yle buyurmulardr;

Ahmed Ziyddn Gmhnev

53

Dua ve bela, kyamet gnne kadar birbileriyle mcadeleye, akmaya devam ederler. te bu, duann Allahn pek ok rahmetini ve birok faydalarn celbetmesi ve belalar nleyici olmasndandr. Allah katnda, duadan daha kymetli hibir ey yoktur. Kendisinden dua ederek istekte bulunmayana Allah Tel gazap eder. Dua kazay nler. iyilik de rzk artrr. Kul, ilemi olduu gnahlarndan dolay rzkndan mahrum olur. Dua, Allah-u Telnn bir icra kuvvetidir. Gelmesi kesinleen kazay dahi nler, uzaklatrr. Dua mminin silah, dinin direi, gklerin ve yerin nurudur. phesiz dua, gelmi ve gelecek olan eylere (kaza ve belalara) kar faydaldr. Onun iin ey Allahn kullar, duaya smsk sarlnz. Dua, rahmet kaplarnn anahtardr. Dua, bela def eder. Bir Mslman, Allahtan bir ey dilerse, gnah bir ey istemedii veya akrabas ile ilgisini kesmeyi istemedii srece, Allah-u Teala, ona u eyden birini verir; ya onun duasn kabul eder veya ona verecei ey kadar bir ktl kendisinden giderir, ya da ona verecei sevabn bir katn (kendisine verilmek zere) ahirete brakr. ok dua ediniz. nk kapy ok alana kapnn alma ihtimali bydr. Bir Mslmann, Mslman din kardeine, arkasndan gyaben yapaca dua makbldr. Bir kimse din kardeine

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

54

hayr dua ettike, yannda bulunan grevli melek; Amin, duan kabul olsun, ayn eyler sana da verilsin diye dua eder. Mazlumun bedduasndan saknn. nk mazlum ile Allah arasnda perde yoktur. Allah Telnn fazl-u kereminden isteyiniz. Allah (Celle ve Al) kendisinden istenilmesini sever. badetlerin en efdali, keder ve skntdan kuruluu beklemektir. Dua kaplarnn kendisine ald kimseye yani, dua nasip olan kimseye, rahmet kaplar da alr. Sknt zamanlarnda Allahn kendisine icabet etmesinden holanan kimse, bolluk ve rahatlk zamanlarnda ok dua etsin. Kabul buyuracana tam bir ekilde inanarak Allaha dua ediniz. unu da biliniz ki; Allah, kendisinden gafil ve baka ilerle megul bir kalbin duasn kabul etmez. Rabbiniz, ikram bol ve haya sahibi bir Rabbdir. Ellerini kendisine uzatan kulunun ellerini bo evirmekten utanr. Herhangi biriniz acele etmedike, duas kabul olunur. (Kul acele ederek); Rabbime (ka defa) dua ettim de duam kabul etmedi der Dua; ibadetin z, hlasasdr. Duann manas; kulun Rabbini, kendisine ltfetmesi iin armas, Ondan yardm dilemesidir, denmitir. Duann asl ise; kulun, Allaha muhta olduunu zhr etmesi, her trl g ve kuvvetten yoksun olduunu ifade etmesidir. Bu, kulluun bir sembol ve iareti, zayf olmann, beer olmann, Allaha kar aczin ve zaafn hissedilmesidir. Bu

Ahmed Ziyddn Gmhnev

55

hislerde Allah vme ve yceltme manas, ikram ve cmertlii Ondan bilme dncesi yatar. Dua; ihtiyalarn anahtar, gam, keder ve skntlarn kurtuluudur. Baz arifler dediler ki; dua, Allahn rzasn isteyenlerin merdiveni, muvahhitlerin ipi ve ihlsl insanlarn badr. Dua bir haberlemedir. Allah ile kul arasndaki bu haberleme srd mddete, Rabb ile kulu arasnda bir uzaklk olamaz. Dua; Allahn ihsann gerektirir, rzasn kazandrr, bina zerine ikame etmeye bir vesiledir. Dua; gnahlar terk etmektir. nk dua yollar, gnahlarla kapanr. Duann zellikleri; onun bir ibadet, ihls hamd ve kr, medih ve sena, talepte bulunma, Allah birleme, Onun rzasn isteme ve azabndan korkmak, yalvarmak, niyaz etmek, Allaha kar zayfln ve acizliini hissetmek ve Ondan yardm istemek, manasna gelmesidir. Dua; ibadetin z, hlasas, rahmet ve saadet kaplarnn anahtar, cenneti kazanmak ve cehennem den kurtulmaktr. unu da iyi biliniz ki, bir ok dua eidi vardr; snnet olan dua, mstehab, mekruh dua, haram ve kfr olan dua gibi... nsan kfre kadar gtren dua, mesela; bir kimsenin; Ya Rabbi, btn mminlerin tm gnahlarn affet. Onlardan kimseyi Cehenneme sokma", demesidir. Byle bir dua, afii, Maliki ve Hanefilere gre haramdr. Bazlarna gre ise caizdir. Bu gibi kimseler, Peygamberimiz (sav)in:

Duada hlasn Neticeleri (Neticu'l hls)

56

Bir kulun; Ya rabbi, mmet-i, Muhammed-i umumi rahmetinle toptan affet demesinden, Allaha daha sevimli, daha ho gelen hibir dua yoktur hadisini delil olarak gsterirler. Sonra yine biliniz ki ; duann en hayrls; tesbih (Sbhanallah), nida tenzih, tehlil (L ilhe illallah), hamd (Elhamdlillh) ve tebcil (yceltme) ile balayan duadr. Resul- u Ekrem(sallallah aleyhi ve selem) Efendimiz; Allah Telnn en sevdii szler, u drt sz ile balayanlardr; sbhanallah, vel-hamd lillahi. ve la ilahe illallah, vallah ekber. Ayn ekilde, en hayrl dua, Allahn gzel isimlerinden (Esml Hsnadan) biri ile yaplan duadr, denmitir. Baz limler de; dua eden kimsenin Kuran- Kerim veya hadislerde yer alan dualar tercihi mstehaptr demilerdir. Ey Hakk yolunun yolcusu! unu bil ki; ifa iin okunan, ifaya vesile olmas mid edilen ayet-i kerimeler, zikirler ve ilalar elbette faydal ve ifa vericidir. Eer ifa geciktiyse bu, o duay yapan kiinin kalbindeki imann zayfl ve dua esnasnda, btn benliiyle Allaha ynelmedii iin duasnn tesirinin az olmasndan ileri gelir. Okun yaydan kuvvetsiz, zayf olarak frlamas gibi... Veya kendisine okunan kimsenin nefsindeki zaaftan dolay, olamayacak bir ey iin dua etmesi, ya da slma aykr bir ey istemesi, Allahn sevmedii bir duada bulunmasndan dolay olur. nc bir ihtimal ise, o kiinin duasnn kabulne bir mani, bir engel bulunmas sebebiyle olur. Mesel; haram yeme, duann db, erkn ve artlarna riayet edilmeksizin icras, zulm gnahlarn okluu, ehvet, gaflet, heva ve heves de

Ahmed Ziyddn Gmhnev

57

duann kabul olunmasna mani olan amillerin banda gelir. Salt ve selam, yaratlmlarn en ereflisi Peygamber Efendimiz (sav)e, Onun btn l ve ashbna olsun. Hamd ise, lemlerin Rabbi olan Allaha mahsustur.