Peygamber efendimiz heybetli, yani korku ve sayg uyandran bir grne sahipti.

Onu ilk defa grenler mehabetinden dolay titrerlerdi. Bir adam, Mekkenin fethi gnnde titreyerek Reslullah (s.a.v.)in yanna geldi. Onun titrediini gren Reslullah (s.a.v.) yle buyurdu: " Skin ve rahat ol. Ben kral deilim. Kavut yiyen Kureyli bir kadnn oluyum." (8) Reslullah (s.a.v.) genellikle kendi ilerini kendi grmeye alr, kimseye yk olmak istemezdi. Ayakkabsn kendi tamir eder, elbisesini yamar, ev ilerinde ailesine yardm ederdi. Hi phesiz ki Reslullahn bu tevazusu, efkat ve merhametinin eseri idi. efkat ve merhametten yoksun olanlar, tevazudan da mahrumdurlar. Onun iin Kuran- Kerimde Peygamber efendimize hitaben: "Mminlere efkat kanadn indir." (9) "Mminlerden sana tabi olanlara efkat kanadn indir." (10) buyurmutur. Kendisi in Ayaa Kalklmasn stemezdi Reslullah (s.a.v.) hayatnda son derece mtevazi idi. Bunu onun her hareketinde grmek mmkndr. Bir meclise girildiinde bakeye gemez, orada bo olan yer neresi ise oraya otururdu. Kendisi iin ayaa kalkp tazim edilmesini istemezdi. Bu konuda Eb mme el- Bhili (r.a.)dan yle rivayet edilmitir. "Birgn Reslullah(s.a.v.) ssna dayanarak yanmza geldi. Biz kendisi iin ayaa kalktk. Bunun zerine yle buyurdu: "Acemlerin bir ksmnn dierlerine tazim edip ayaa kalkt gibi ayaa kalkmaynz." (11) Hz. Peygamberin ashab, Peygamberimizi o kadar ok severlerdi ki, onlarn gznde ve gnlnde hibir ahs onun kadar yer igal etmezdi. Buna ramen, onu grdkleri zaman, holanmadn bildikleri iin, ayaa kalkmazlard. Oysa bykler iin, ilim ve fazilet sahibi kimseler iin ayaa kalkmak caizdir, bu, dinin ruhuna ters dmez. Nitekim Peygamber efendimiz Ensarn byklerinden biri olan Sad b. Muaz gelirken onlara: "Efendiniz iin ayaa kalknz."(12) buyurmutur. Hz. Aie validemizden gelen rivayetten rendiimize gre, kz Hz. Fatma validemiz yanna geldii zaman Peygamber efendimiz ayaa kalkar, elinden tutar, alnndan per ve kendi yerine oturturdu. Peygamber efendimiz kz Fatma validemizin yanna geldii zaman da Fatma validemiz kalkar, elinden tutup per ve kendi yerine oturturdu."(13) vlmekten Holanmazd nsan yaratl icab vlmekten, bakalarnn kendisini methetmesinden, alklanmaktan holanr. Ama Peygamber efendimiz yle deildi. O, ashabnn, kendisini methetmelerinden, ar derecede vmelerinden holanmazd buna mani olmaya alrd. O, ashabna yle derdi: "Hristiyanlarn sy vmede ar gittikleri gibi siz de beni vmede ar gitmeyiniz. Ben sadece bir kulum. Benim iin Allahn kulu ve Resl deyin."(14)

Yahdiler ve Hristiyanlar peygamberlerini vmede ar gitmiler, hatta peygamberlerine Allahn olu diyerek irke saplanmlar, tevhid inancndan uzaklamlardr. Kuran- Kerimde onlarn bu batl inanlar yle ifade edilir: "Yahudiler, "Uzeyr Allahn oludur," dediler. Hristiyanlar da " Mesih Allahn oludur" dediler. Bu, daha nce inkar edenlerin szlerine benzeterek azlarnda geveledikleri szleridir. Allah onlar kahretsin! Nasl da uyduruyorlar; Onlar Allah brakp hahamlarn, papazlarn ve Meryem olu Mesihi rabler edindiler. Oysa kendilerine, tek ilah olan Allaha kulluk etmeleri emredilmiti. Ondan baka ilah yoktur. Allah, onlarn ortak kotuklar eylerden mnezzehtir." (15) Sahbe-i kiramdan en ok hadis rivayet eden Eb Hreyre (r.a.) ahit olduu bir olay yle anlatyor: Mslmanlardan biri ile Yahudilerden biri aralarnda mnakaa edip birbirlerine kt sylediler. Mslman: "-Muhammed (s.a.v.)i lemlere stn klan/herkesten stn yaratan Allaha yemin ederim ki" dedi. Yahdi de: "-Msy lemlere stn klan Allaha yemin ederim ki" dedi. Mslman bunu Hz. Muhammede bir hakaret kabul ederek Yahdiye bir tokat vurdu. Yahdi hemen Hz. Peygambere giderek mslmanla aralarnda geen durumu anlatt. Bunun zerine Peygamber efendimiz: "Beni Msya stn tutmaynz." buyurdu. (16) Peygamber efendimizin olu brahim vefat ettii zaman gne tutulmutu. Bunu gren halk: "Gne brahim ld iin tutuldu, Reslullahn matemine o bile itirak ediyor." diye konumaya balamlard. Bunu iiten Reslullah onlara hemen yle hitabetmitir: "Gne ile ay Allahn kudretini gsteren almetlerdendir. Bir kimsenin doumu veya lm yznden tutulmazlar. Byle bir durumu grdnz vakti alncaya kadar Allaha dua ediniz ve namaz klnz." (17) Muavviz b.Afrnn kz Rubeyyi (r.a.) anlatyor: Ben evlenince zifafa girdiimiz akamn sabahnda Reslullah (s.a.v.) geldi, kilimimin zerine oturdu. O esnada kz ocuklar def alyorlar ve babalarmzdan Bedir gazvesinde ehit olanlarla ilgili iirler okuyorlard. Onlardan biri: "Aramzda yarn ne olacan bilen bir Peygamber vardr." msran da okudu. Bunu ho karlamayan Peygamber Efendimiz: " Onu brak, daha nce okuduun gibi okumaya devam et." buyurdu. (18) Ashabnn Durumlaryla lgilenirdi Peygamber efendimiz btn insanlara byk deer verir, hr ve kle kim olursa olsun herkesin davetine icabet eder, insanlar arasnda ayrm yapmazd. Bundan dolay da herkes tarafndan sevilir, saylrd. Sahabilerden rendiimize gre "Peygamber Efendimiz mslmanlarn zayflarnn yanna gider, onlar ziyaret eder, hastalaryla ilgilenir ve cenazelerinde de hazr bulunurdu." (19) "Ensar ziyaret eder, ocuklarna selam verir ve balarn svazlard." (20)

Beer mnasebetlerde nezaket kurallarna son derece dikkat ederdi. Bir ihtiyac iin kendisine gelerek oturup derdini anlatan kimse kalkp gitmedike Rasulallah (s.a.v.) kalkp gitmezdi. Onu dikkatle dinler, mmknse ihtiyacn yerine getirmeye alrd. ocuklarla, kadnlarla ilgilenir, ihtiyalarn gidermeye alrd. Tay kabilesinin reisi olarak mehur sahabi Adiy b. Htim der ki: "Hz. Peygamberin yannda akraba kadn ve ocuklarn bulunduunu grdm zaman anladm ki onda ne ran kisrasnn ne de Rum kayserinin saltanat vardr. Reslullah (s.a.v.) benimle beraber evine giderken zayf ve yal bir kadna rastlad. Kadnn yannda kk bir ocuk bulunuyordu. Kadn Reslullah (s.a.v.)in durmasn istedi. O da durdu. Kadn: "- Bizim senden bir isteimiz var." dedi. Reslullah (s.a.v.) onlarn iini uzun uzun konutu. Kendileriyle birlikte gidip ilerini grdkten sonra geldi. imden kendi kendime: "- Vallahi bu zat hkmdar deildir." dedim. (21) Peygamber efendimize Medine hayat boyunca hizmet etme erefine mazhar olan Enes b. Mlikten yle rivayet edilmitir: Bir kadn Reslullah (s.a.v)e geldi ve: "-Y Raslallah! Benim size gizlice arzolunacak bir ihtiyacm var." dedi. Reslullah (s.a.v.) ona: "- Sen Medine sokaklarndan hangisini dilersen otur, ben seninle oturur (ihtiyacn grr)m." buyurdu. (22) Onlardan Biri Gibi Peygamber efendimiz arkadalar arasnda imtiyazl olmaktan holanmazd, onlardan biri gibi davranrd. Bir sefer srasnda ashabna bir koyun kesip piirmelerini emretmiti. Ashabtan biri: "- Ya Raslallah! Kesmesi benden" dedi. Dieri: "- Yzmesi benden" dedi. Bir dieri: "- Piirmesi de benden" dedi. Peygamber efendimiz bakt ki herkes bir ey yapmak istiyor, kendisi bir kede oturup beklemeyi doru grmedi ve: "- yle ise odun toplamas da benden" buyurdu. Sahabiler: "- Y Raslallah! Biz yaparz, senin almana gerek yok." deyince Peygamber efendimiz: "- Sizin hereyi yapacanza gnlden inanyorum. u var ki, sizlere kar imtiyazl bir durumda bulunmaktan holanmyorum. nk Allah kulunu arkadalar ierisinde imtiyazl bir durumda grmekten holanmaz." buyurdu. (23) mmetini de Tevazuya Davet Ederdi

Yukardaki misallerden gayet ak anlalaca zere Peygamber efendimiz son derece mtevazi idi. Yaayyla mmetine tevazunun en gzel rneklerini sunmutur. Bununla yetinmeyip szleriyle de mmetini kibirden, gururdan uzak olmaya, tevazuya davet etmitir. nk Peygamberimizin hedeflerinden biri de zamannda btn dnyada yaygn olan byklenme, kibirlenme, gururlanma duygusunu ykmakt. Ashabna nasihat ederken ok defa yle derdi: " L tekn zhiden hatt tekne mtevzan: Mtevazi olmadka gerek zhid olamazsn." (24) "Kalbinde zerre kadar kibir olan kimse cennete giremeyecektir." (25) Peygamber efendimizin ashab da son derece mtevazi idi. Tevazunun en gzel rneklerini Peygamber efendimizin yaayndan renmilerdi. Kibirden, byklenmekten hi holanmazlard. Nitekim Peygamber efendimizin amcas Abbasa: "- Hazreti Peygamber mi daha byk (ekber), yoksa sen mi?" diye sorduklarnda: "- Ben ondan daha yalym, fakat O benden byktr." cevabn vermitir." (26) Peygamber efendimiz bir defa, kendisinden olduka yal olup Mekkenin fethine tekaddm eden gnlerde mslman olan Sad b. Yerb ismindeki sahabiye: "- Hangimiz daha byz?" diye sorduunda, "- Y Raslallah, sen benden daha byk ve hayrlsn; ben ise sizden daha yalym." cevabn vermiti. (27) Tevazunun lsn iyi ayarlamak gerekir. Tevazuyu emreden yce dinimiz, insann haysiyet, eref ve vakarnn korunmasn da emreder. nsan, makam ve mevkiinin gereklerini korumal. 8 Kad Iyad, ifa, I, 266. 9 Hicr Sresi: 15/88. 10 uara Sresi: 26/215. 11 Ahmed b. Hanbel, Msned, V, 253. 12 Eb Dvd, Edeb, 144. 13 Eb Dvd, Edeb, 144. 14 Ahmed b. Hanbel, Msned, I, 23. 15 Tevbe Sresi: 9/30-31. 16 Buhr, Enbiy, 15. 17 Buhri, Ksf, 15. 18 Eb Dvd, Edeb, 51. 19 en-Nebhn, el-Fethul-kebr, II, 211. 20 en-Nebhn, el-Fethul-kebr, II, 218. 21 M. Asm Kksal, slam Tarihi, XI, 469. 22 Muhammed, Rif Efendi, Muhtasar- email-i erif Tercemesi, st.,s. 228. 23 Ali Yldrm, Peygamberimizin emaili, st. 1997, s. 406-407.

24 en-Nebhn, el-Fethul-kebr, II, 562. 25 Mslim, man, 149. 26 Ali Yldrm, age., s. 406. 27 Ali Yldrm, age., s. 406.