PAVLUS HIRSTYANLIINA GR

Fuat AYDIN, Eskiyeni Yaynlar, Ankara 2011 Gnmze miras brakt deer ve dnceleri ve temsil ettii dinsel gelenein oluup yaygnlamas iin yaamnda gsterdii byk gayret nedeniyle Pavlus, bugn din tarihinde hakl bir yere ve hrete sahiptir nk Pavlus, sadan sonra Hristiyanln ekillenmesinde rol alm balca kiidir. Yazarmz bu kitabnda Pavlusu inceleyerek onun Hristiyanln teekklndeki etkisi; hayat, dnceleri zerinde durarak dnem dnem incelemesini bize kazandrmtr. Yazarmz kitab kaynaklar blmyle birlikte blmde incelemitir. En bata Pavlusun mektuplarna yer vererek onlar hakknda geni bilgi vermitir. nk Pavlusu tanmada en nemli kaynak ona atfedilen bu mektuplardr. Birinci blmde Pavlus kiisel olarak ele alnarak; hayati, doum yeri ve tarihi, eitimi. Hristiyan olmadan nceki ve sonraki hayat ve Hristiyan olusu, misyonerlik faaliyetlerinde takip ettii usul ve sa ile olan ilikisi daha geni alt balklarla incelenmitir. kinci blmde Pavlusun retilerinin ana izgileri ele alnarak konu epistoloji, iman anlay. ncil anlay, havarilik anlay, tanr anlay, sa anlay, yasa anlay, gnah anlay, vaftiz anlay, kilise anlay, Evharistiya anlay, ahlak anlay, tarih anlay ve eskatolojisi bakmndan ele almtr. Bylece onun Hristiyanlk anlayna k tutulmutur. Kaynaklar blmnde Pavlusun hayat ve Hristiyanlk anlayn anlatan en eski kaynaklar mektuplardr. Bu blmde yazar, Pavlusun Selaniklilere(I ve II. Mektuplar), Korintlilere(I ve II. Mektuplar), Galatyallara, Romallara, Filipelilere ve Filimuna gnderdii sahih kabul edilen mektuplar ile sahih kabul edilmeyen Efeslilere, Kolesilere, Timeteyusa(I ve II. Mektuplar) ve Titusa mektuplarndan bahsedilmitir. Bu blmde sahih kabul edilen mektuplar hakknda daha geni bilgi verilerek, mektuplarn amac, toplan, tasnifi, sahihliinin tartlmas, sralar hakkndaki rivayetler vb. konularda yabanc kaynaklarda bulunan bilgiler verilmitir. BRNC BLM (PAVLUSUN HAYATI VE MSYONERLK FAALYETLER) Bu blmde yazar Pavlusun hayat ile ilgili bilgiler vermitir. Hayatyla ilgili 2 kaynak ele alnr bunlar, mektuplar ve Elilerin leridir. Buna ramen bunlarda dahi yaamyla ilgili fazla bilgi olmad belirtilmitir. Babasnn Galiledeki Giscaladan geldii dnlen Pavlusun, Tarsus doumlu olduu ve zengin bir aileye mensup olduu anlatlmaktadr. Peinden eitimi hakknda bilgi verilir. yi bir

ferisi eitimi almas, Midraik yorum geleneini renmesi ve Rabbinik eitimleri ve hellenistik eilimlerini kazanmas hakknda bilgi verir. Pavlusun bata iyi bir Ferisi olduu ve Musaya itaatte gayretli olduu ve ilk Hristiyanlardan holanmad anlatlmtr. Daha sonra am yolunda geirdii bir vizyon sonucu sann taraftarlar arasna katlmas, bunun ihtida eklinde deil, kendini dier milletlere eli olarak grevlendirilen bir Yahudi olarak grd zerinde durulur. Bir sonraki blmde Hristiyan Pavlusun misyonerlik seyahatleri ele alnr. sadan dini anlatma grevini aldna inanan Pavlus inancn insanlara retmek iin misyon seyahatlerine balamtr. Pavlus arkada Barnaba ile birlikte yapt seyahatler ve konsiller bu blmde anlatlarak dneme k tutulur. Son olarak da sa ve Pavlusun ayn dnemlerde yaayp yaamadklar, karlap karlamadklar hakkndaki deerlendirmelere yer vermitir. KNC BLM ( PAVLUSUN RETLERNN ANA ZGLER) Bu blmde ilk olarak iman meselesi zerinde durulmutur. Pavlusun iman anlay, dirilen Mesih tecrbesiyle ekillense de Yahudi kaynakl olduu zere durulmu, Hristiyanlk inancna gei aamalar, farkllklar ile Mesihte btnletirilmesi ele alnmtr. ncil anlay blmnde, Yeni Ahitte ncil terimini en ok kullanann Pavlus olduu hatta onun tarafndan bu kelimenin kazandrld zerinde durulmu, evangelion isminden bahsedilmitir. Pavlusun Benim ncilim, Mesihin ncili, Tanrnn ncili tabirleri ele alnarak hangi anlamlarda kullanld ve ierikleri zerinde durulmutur. Havarilik anlay blmnde, Pavlusun kendinden nce havarilerden bahsettii ve bunlarn on ikiden fazla olduu yalnz bu on ikiyi ayrdndan bahsederek, havari kelimesini Yahudilie uygun kullandndan bahsedilir. Havari olmak iin gereken artlara bu blmde yer verilir. Pavlus Teolojisi ise iki temele dayandrlmaktadr. Bunlar sa Mesihin Rab olmas ve inananlara kurtulu temini, dieri ise Pavlusun havari olarak seilmesi olarak ele alnr. Bunun dnda Tanr doasna ok yer ayrmad, genel olarak Yahudi inanlarn devam ettirdii rnein Baba Tanr kavramn aynen kullandndan bahsedilir. Pavlusun sa anlay hakknda ise temelin Rab sa Mesih olduu zerinde durulmaktadr. Bununla birlikte sa iin kullanlan, Mesih ve Ruh, Rab, Tanr Olu, Tanrnn Hikmeti, Davudun Soyundan olmas, Kadndan olmas ve nsan benzeyiinde olmas gibi kavramlar bu balklar altnda incelemitir. Yasa anlayyla ilgili ise Pavlus iin Yasann Putperestlerin kalbinde olanla Yahudilerin yazl yasas olduundan, zaman zaman deiik kitaplar iinde yasa kelimesinin kullanldndan bahsedilmektedir. Yasaya yaklam Yahudilikdeki ile karlatrlarak daha ok birinci yzyl Yahudiliine benzetilmitir.

Yasann olumlu ynleri ve yasann varlnn sebebi balklar altnda da yasann zelliklerinden ve olumlu olumsuz ynlerinden bahsedilmi, son olarak da gelen yeni dinin Yasann kaldrlmas iin mi yoksa yasay tamamlayc olarak m geldii tartma konusunda zerinde durulmutur. Burada yasann tamamlayc olduu, kaldrd ve iki yasann arasn ayrd gibi grler ayrntl incelenmitir. Yazarmz Pavlusun gnah anlay; Tanrnn yasasn inemek, onu vmekten uzaklamak, ve Yahudilikten geen haddi amak vb. manalarda kullandn anlatmtr. Bedengnah ilikisini de ele almtr. lm ve Klelii ise yine gnahn bir sonucu olarak burada yer verilir. Gnahtan kurtuluu ise Yahudilikten ayr olarak tvbe ile kurtulunamayacan syler ve zaten sann lm insanln gnah iin kefaret olmak zere, lm ve gnah zerindeki durumunu anlatr. Pavlus iin iyi davranlarn kaynaklarndan ilki, vaftiz ile aldmz Ruhtur. Ahlak yaam, Ruhun isteklerine uygun olan yaam olduu belirtilir. Son Akam Yemei gnahn karanlndan aydnla kavumak iin arac olmutur. Fakat balanmaya giden yol bu tr zel aralardan daha ok pimanln hakim olduu bir yaam biiminden gemektedir. Bu yolla sa ve onun ektii ac ile bir balant kurulacandan sa ve Tanryla ilikinin srmesindeki nemi hakkndaki grler bu blmde yer alr. Ayrca Sr dinleriyle olan ilikileri de burada yer verilmitir. Kilisenin ise meclis, ev, Tanrnn Halk, topluluk, Mesihin bedeni gibi anlamlar ele alnarak bunlarn kullanm yerlerini, zamann anlatlmaktadr. Pavlusun ahlak anlaynn hedefi, Hristiyan bir toplum ina etmeye yneliktir. Bu yzden de, Hristiyan olmayanlarn davranlarnn ekillenmesiyle ilgilenmez. Ona gre Hristiyanlk saf ahlak olmad gibi, bizatihi ahlak da saf ahlak deildir; ahlak, onun btn dncesinin temeli ve ayrlmaz bir paras olduundan Pavlusda din ve ahlakn birbirinden ayr olmalar asla dnlemez. Ahlak her zaman dine baldr eklinde ele alnmaktadr. Yazar Onun ahlak, bir ara dnem ahlakdr ve bu yzden de karlalan her bir durum iin normlarn formle edilmesi gerekmektedir eklinde ifade eder. Pavlus iin iyi davranlarn kaynaklarndan ilki, vaftiz ile aldmz Ruhtur. kincisi ise sevgidir. Yeni dnemin btn davranlarnn temeli sevgi zerine oturtulur. Bununla beraber yazar Pavlus Ahlak nn arka planna da detaylaryla kitabnda yer verir. Son olarak yazar Pavlus Eskatolojisinin merkezi konular bal altnda, sann Mesihlii, Eskatolojik a ve Mesihin karal ile dn, yarg ve er glerin ortadan kalmas konularn ele alr. Son olarak da kulland Eskatolojik dil ve geirdii deiimlerden bahsederek kitabn sonulandrr. Sonu blmnde de yazar Pavlus ile Hristiyanln geliimi hakknda kitabn ksa bir zetini , kendi grlerini ve deerlendirmelerini yaparak kitabn noktalar.