Vengraaiers en Tulpentrollen, Reisgids voor Magisch Nederland, onder redactie van Tais Teng

MYTHISCHE FIGUREN:

VENGRAAIERS en VALSSEINERS door Tais Teng

De Vengraaier vind je ondanks de naam zelden in een ven of rustiek molenmeertje. Deze ondieren horen in de polder thuis, vlak achter de dijk. Als het zeewater door de dijkbreuk stroomt, slijt het vaak een diep draaikolk-gat uit, een wiel. Na het dichten blijft dat meertje achter, meer dan eens met een Vengraaier die de zee niet meer gehaald heeft. Een hongerige Vengraaier, al blijft hij dat zelden lang.

Ze voeden zich met keffende keeshondjes, steentjes gooiende kleuters en dichters die peinzend aan de waterkant staan.

Een Vengraaier kan zijn ziel naar buiten laten treden als een kleurige vlinder. Een prima lokaas! Zo'n My Little Pony meisje met roze strikken in haar staartjes rent kraaiend van plezier achter zo'n vlinder aan en... Nu ja, sommige details kun je beter niet weten.

De stoere mannen van de reddingsbrigades noemen de Vengraaiers steevast Valsseiners, want dat zijn het eigenlijk. Stel je een woeste winterstorm voor, bij volle maan. Ineens komt er een lichtsignaal, twee heldere lampen die fanatiek SOS seinen. Dat is de manier waarop een Valsseiner een reddingsboot met smakelijke matrozen hoopt te lokken.

Gelukkig trappen deze koene lieden daar zelden in. Het zijn de ogen van de Valsseiners die fel oplichten en al knipperend het noodsignaal geven. Seinlampen stralen zelden in het gifgroen en pimpelpaars. Mocht de Valsseiner toch langskomen, dan begroeten onze Jantjes dat mormel met een harpoen - een met zilveren weerhaken.

Lokaal nieuws in de Driehuizense Koerier:

ONZE RATTENVANGER VERTELT

DRIEHUIZEN Uw reporter klopte aan bij Gerard Harmelinck, 'Mijnheer de Bisamrattenmepper', zoals ze hem in het dorp noemen.

Zou u iets over uw werk willen vertellen? Veel mensen hebben geen duidelijk beeld over hoe je Bisamratten nu precies vangt.

'Bisamratten? Hoezo Bisamratten? Oh, Bisamratten. (krabt zich op zijn hoofd) Och ja, die vang ik ook weleens, jongen. Als het uitkomt. Die lui graven gangen tot de dijk als een pudding in elkaar zakt en voor je het weet, zit het hier vol Slikkeraars en Vengraaiers. In Den Haag kun je niet met Vengraaiers aankomen. Dan kijken ze je aan alsof je een onderbroek als hoge hoed draagt en de horlepiep danst. Daarom noemen we ons maar Bisamrattenbestrijders, maar het gaat natuurlijk om de Vengraaiers. Dat weten u en ik best. (geeft mij een stomp op de arm en stoot een rare giechel uit)

Vengraaiers? Kun u dat misschien wat verder uitleggen?

'Tja, erg veel last hebben wij er niet van. Onze kinderen weten dat je met een grote boog om een wiel heen moet lopen en never nooit achter een vlinder moet aanrennen, vooral niet als hij zachtjes giechelt of met zijn lippen smakt. Nee, het zijn die domme toeristen. Veel boeren hebben volksdansen-op-het-erf of zelf-Mina-de-koe melken en erpels rooien. Die balen ervan als er weer een verdronken Goois gozertje zonder neus of oren uit een wiel gevist wordt. Dat is geen reclame voor hun kampeerboerderij, toch?

Dat komt door de Vengraaiers?

Reken maar van yes! Ze lokken zo'n toekomstige fietsen-jattende junk naar hun vijvertje. Je weet wel, vijf-kleuren-vlindertje dat de laatste tophit fluit en rats, daar zwiept een arm uit het pikzwarte water. Zo'n klauwhand en daar zijn er alleen nog maar wat bubbels en borrels.

Je ziet die krengen amper. Doodstil zitten ze onder het eendenkroos te loeren, met een hoed van waterlelies en zompzegge. (pakt grote poppenkastpop op bezemsteel uit schuurtje) Kijk, hier zwaai ik mee boven het meertje en zodra hij opduikt, dan neem ik hem te grazen!

Waarmee, als ik vragen mag?

Och , ik heb zo'n prachtig harpoengeweer, met roterende weerhaken. Wat voor haaien helpt, is goed genoeg voor een Vengraaier. Want eigenlijk zijn het gewoon zoetwater-Valsseiners. Mijn maat, hij heeft een Uzi met zilveren kogels, maar wat is de sport daar nu van? Je wilt zo'n ondier aan je harpoen zien spartelen en zijn vlinder persoonlijk onder je laarzen pletten. Toch?

Dank u voor het interview. Dat was zeer verhelderend.

Over die oren en neuzen? (wenkt mij terug) Schrijf dit op voor die Gooise gozertjes en prinsessenmeisjes: smeer je neus en oren dik in met gegiste spruitjesprut. Dan lust geen Vengraaier je meer. Je houdt er hoogstens een nat pak aan over.

Hoe lok je een Vengraaier?

Een Vlindervlieger maakt ze nieuwsgierig, net als een pop op een bezemsteel of een Barbie aan het haakje van je werphengel.

Als je ze naar een andere plaats wilt hebben, bijvoorbeeld de molenvijver van een boer, die ook een bierengolfbaan pal naast de jouwe is begonnen, dan kun je een spoor uitzetten van afgehakte oren en neuzen. Het liefst van kinderen, maar varkensoren voldoen ook.

Hoe ontwijk je een Vengraaier?

Blijf ver van elk water in de buurt van een dijk, vooral als er eendenkroos op ligt.

Loop nooit achter een vlinder aan. Je kunt vlinders het beste met een vliegenmepper neerhalen, want je weet maar nooit.

Zorg dat je altijd een spuitbus met spruitjesprut op zak hebt.

POLDERKAT door Corina Onderstijn

Toen het IJsselmeer nog de Zuiderzee was, werden er regelmatig heksen in verdronken, uiteraard samen met hun katten.

Polderkatten, of ‘het kattenkwaad’, waren ooit de eerste huiskatten, groter dan hun afstammelingen van nu, nog half-wild, alleen tam voor hun magische verzorgers. Veel van die arme vrouwen vonden rust in hun waterige graf, maar niet de katten, die het water haatten. Door de drooglegging van de gronden konden ze ontsnappen aan de zee en nu huizen ze aan de oevers van het IJsselmeer en de grenzen van de Flevopolder.

Oproepen is niet nodig. Half geest, half zilte algengroei op botrestanten, spoken Polderkatten langs de Afsluitdijk, waar ze de restanten van alle aangereden meeuwen en reigers langs de snelweg eten. Helaas is dit minder voordelig dan het lijkt. Polderkatten laten overal waar ze komen een typische stank achter, zodat schapen er niet meer willen grazen. Hieraan is de polderkat dan ook al op afstand te herkennen. Bovendien schrikken ze echte katten af, waardoor boeren in de polder meer overlast ervaren van plaagdieren zoals muskusratten.

Een Polderkat lijkt vriendelijk, maar is gevaarlijk, dus blijf uit de buurt. Eenmaal een kopje aan je been en je ruikt voor eeuwig naar zeewier. Eenmaal een sproei van een Polderkater of een haal van de nagels van het beest en je ingewanden veranderen in mosselslijm.

Om