Nobelli Yazarlardan Alıntılar: ‘Nobel ödülü almış 110 edebiyatçının eserlerinden alıntılar.’

NOBELLLİ YAZARLARDAN ALINTILAR

Derleyen: Utku Yasavul

Nobel Edebiyat Ödülü, edebiyat alanında verilen en önemli ödüllerin başında gelir. Belki de en önemli ödüldür. Nobel jürisi ise her zaman politik olmakla suçlanır. Oysa yüksek edebiyat daima politiktir. Yüksek edebiyat taraf tutar, muhalefet eder, yüksek edebiyat birilerinin ayağına basar.

Bu yüzden 20. Yüzyılın pek çok önemli edebiyatçısı gibi Nobelli yazarlar da politik kimselerdir. Ve evet bu ödül politiktir…

Nobel Edebiyat ödülleri daima bazı yazarları es geçmekle suçlanır, oysa zaten bir kişiye ödül vermek pek çok kişiye ödül vermemektir, her liste doğası gereği birilerini dışlar. Nobel edebiyat jürisi de çoğu zaman tahmin edilemez şekilde ödüller vermiştir. Tolstoy, Kundera, Murakami, Yaşar Kemal gibi bir türlü ödül verilmeyen verilmemiş yazarlar vardır. Ve ödül alan bazı yazarları kamuoyu çok az tanır… Nobel jürisi sürpriz yapmayı sever yani.

Ama nihayetinde Nobel almış yazarlar yaşadığımız çağın en büyük edebiyatçıları arasındadır. Ve başlı başına bu yazarları okuyarak iyi bir edebiyat görüşü kazanılabilir, okuma keyfi yaşanabilir.

Bu derleme bugüne kadar Nobel edebiyat ödülü almış, 110 yazarın eserlerinden çeşitli pasajları kapsıyor. Çalışmanın içinde bazı çok iyi bildiğimiz yazarlardan uzun uzun alıntılar yaptım böylece okuma keyfini artırabileceğimi düşündüm. Bazı yazarların Türkçe’ye hiçbir çevirileri yoktu, bunların çevirilerini Yalın Şen’le birlikte gerçekleştirdim. Kimi yazarlarla ben de ilk defa tanıştım ve keyifle okudum.

Bu derlemeyle Nobel Ödülü almış yazarın eserlerinden küçük lezzetler sunabileceğimi ve yazarların külliyatlarına ilgi uyandırabileceğimi düşündüm. Keyifle okumanız dileğiyle…

Utku Yasavul / Cihangir 2014

1901-Nobel: Sully Prudhomme

Neden: Çok nadir bulunan zeka ve duygusallığın kaliteli kombinasyonu, artistik mükemmelliği ve yüksek idealizmin kanıtları bulunan kendine has şiirsel kompozisyonu nedeniyle.

Kırık Vazo

Menekşenin solduğu şu billûrdan vazocuk

Yelpazenin ucuyla birdenbire çatladı;

Hafiften mi, hafiften dokunmuştu fiskecik,

Gözle görmek bir yana, ses bile duyulmadı.

Açılan hafif çatlak gerçi küçük bir şeydi,

Fakat ince billûru günden güne yiyerek

Sinsi bir yürüyüşle boyuna ilerledi.

Kuşattı her yanını yavaşça kemirerek.

Vazodaki taze su boşaldı damla damla

Menekşe çiçekleri kurudukça kurudu,

İlgilenmedi kimse bu küçücük olayla,

Dokunayım demeyin, billûr vazo kırıldı.

Seven el de çok defa, sevdiğini okşarken,

Farkında olmıyarak, kalbinde yara açar.

Kırılır kalp sessizce, hiç mi hiç sezdirmeden,

Sevginin çiçeği kısa zamanda solar.

Kimsecikler göremez olup biten bu işi,

Yara büyür gizlice, işler hep daha derin,

Kahredici derdine deva bulmaz o kişi:

Billûr gönül kırıldı, dokunayım demeyin.

Çeviri: İhsan AKAY

Burada

Öldü bütün leylaklar yeryüzünde

Bitti en son ezgileri kuşların

Kalan yazları düşünürüm ben de

Böylece

Değerdi dudaklarımız birbirine

Burda kadifeler gibi yumuşak

Kalan öpüşleri düşünürüm ben de

Böylece

Çokları ağlamaklı bu yerde

Şimdi Leyla-Mecnun örneği

O çiftleri düşünürüm ben de

Böylece

Çeviri: Abdullah Rıza Ergüven

1902-Nobel: Theodor Mommsen

Neden: Sanatsal tarih yazarlığında yaşayan en büyük usta, özellikle A history of Rome adındaki muazzam çalışması özel olarak referans gösterilmiştir.

Akıl yoluyla herhangi bir şeye erişilebileceğini kabul ediyorsanız, yanılıyorsunuz. Geçmiş yıllarda buna bizzat ben de inanmıştım ve anti-semitizmin korkunç alçaklığını protesto etmeyi sürdürüp durdum. Ama yararsızdır bu, tamamen yararsız. Benim veya başka herhangi birisinin söyleyecekleri, son kertede birtakım savlardan ibarettir; mantıkî ve etik savlardır ve hiçbir anti-semit bunlara kulak asmaz.

Onlar sadece kendi nefret ve kıskançlıklarını, en aşağı güdülerini işitirler. Başka her şey, geçersizdir onlar nezdinde. Akıl, hukuk ve ahlâk karşısında sağırdırlar. Onlara tesir edemezsiniz... Korkunç bir salgındır bu, kolera gibi. Ne izah ne de tedavi edebilirsiniz. Sabırla beklemek zorundasınız, zehir kendi kendini yiyip bitirene ve bulaşıcılığını kaybedene dek.

1903-Nobel: Bjørnstjerne Bjørnson

Neden: Fikirlerinin tazeliği ve ruhunun nadir bulunan saflığı nedeniyle her daim seçkin olan şiir yazma sanatındaki asil, ihtişamlı ve esnek yazım nedeniyle.

Ağaç

İlk yaprakları yeşeriyordu ağacın Tomurcuk tomurcuk, tek tek. Alayım mı onları elinden? dedi Kırağı sürünerek. Saçtan tırnağa titreyip ağaç Hayır dedi, yalvararak, Çiçek açıncaya kadar Onları rahat bırak. Tomurcuklandı çiçekleri ağacın Ötüştü bütün kuşlar. Alayım mı onları elinden? dedi Esintiyle rüzgâr. Hayır dedi sallanırken ağaç, Titremeden yaprak yaprak. Çiçek açıncaya kadar Onları rahat bırak. Yaz ortası sıcağında Ağaç meyvesini verdi. Çocuk dedi: Toplayabilir miyim Artık yemişlerini? Eğerken yüklü yapraklarını ağaç Tabii dedi, toplayabilirsin Al hepsini, Hepsi senin için.

Çeviren: L. Sami AKALIN

1904-Nobel: Frédéric Mistral

Neden: Halkının öz tabiatını ve doğal manzarasını içtenlikle yansıttığı şiirlerindeki içten fikirleri ve taze orijinalliği, ve ek olarak, Pronvençal filologu olarak önemli çalışmaları nedeniyle.

Mireio’dan

Provence'lı bir kız anıyorum. Gençliğimin aşklarında. Crau ovasında, denize doğru buğdaylarda, Büyük Homeros'un alçak gönüllü öğrencisi olarak, Onu izleme istiyorum. Sadece Köylü bir kız olduğundan Crau'nun dışında çok az bahsetmişler ondan. Alnı,yalnız gençliği ile göz kamaştırıcı Ne altın tacı, ne Şam kaftanı vardı, Fakat istiyorum ki onun şanı yükselsin Tıpkı bir kraliçeninki gibi Ve hor görülen güzel dilimiz onu okşasın Ey çobanlar ve çiftçiler, çünkü şiirimi yalnız size söylüyorum. Sen, vatanımın yüce Tanrısı, Ki çobanlar arasında doğmuşsun, Sözümü ateşle doldur, güç ver bana! Biliyorsun: Yeşillik içinde Güneşte ve jalede İncirler olgunlaşınca Tamamını toplamak için meyvelerin Kurt gibi aç olan gelir. Fakat budaklarını kestiği ağaçta Hırslı insana elini atmak fırsatı vermeyen Sen mutlaka yükseklere bir dal koydun. Körpe güzel bir filizdir o Misk kokan ve bakire bir fidedir. Altın sikke gibi olgun bir meyvedir, Göklerin kuşları doymak için ona konar. Ben şu küçücük dalı görürüm İçimi kıpırdatır onu tazeliği! Görürüm: Sabah rüzgârında Gökte sallanmakta olduğunu ölümsüz yapraklarının ve meyvelerinin.... Ey, Güzel Allah'ım, ey Dost. Provence dilimizin kanatlarının üstünde Kuşların dalını koparmak fırsatı ver bana!

Çeviren : Jean-Louis MATTEI

Derin Uyku

Uyandırmasın kimse

uyuyan bu çocuğu.

Bir zamanlar karnımda

böyle derin uyurdu.

O duru dinlenişten

açtırdım gözlerini,

yaslanıp göğsüme yine

uyuyakaldı şimdi.

Alnındaki damarlar

sanki atmıyor artık.

Minik yengeçler gibi ayakları,

gövdesi pembe bir balık.

Çiğ düşmüş olmalı

ıslak kirpiklerine.

Müzikle sallanıyor

kolları uykusunda.

Dere gibi usulca

akıyor nefesi.

Titriyor gözkapakları

defne yaprağı gibi.

Hiçbir şey söylemeyin

uyanıncaya kadar,

bırakın uyusun böyle,

çevresinde sığınaklar.

Bir sığınaktır çatı,

kapı bir başka sığınak,

kadın olan annesi,

annemiz olan toprak.

Bu sessizlik içinde

belki de öğrenirim

o uykuyu yeniden

nicedir yitirdiğim.

Her yanı duru sevgi,

derin uyku her yanı,

bırakın da kullansın

bu güzel armağanı.

Çeviri: Ülkü TAMER

1904-Nobel: José Echegaray

Neden: İspanyol dramasının harika geleneklerini tekrar dirilten, kişisel ve orijinal konularda, çeşitli göz alıcı kompozisyonları nedeniyle.

Büyük Galeoto Kitabı'ndan

Teodora’nın Monoloğu:

Sesine kulak veriyorum ve seni dinlerken bir anne, bir kardeş ya da bir arkadaş gibi konuşmadığını fark ediyorum. Sanki şeytanın ta kendisi sana ne konuşacağını söylüyor, adeta dudaklarından onun sesi çıkıyor. Neden beni kocam için olan aşkımın büyük bir yalan olduğuna, alevi iç eriten düşmanca bir aşk beslediğime ikna etmeye çalışıyorsun? Onu her zaman sevdiğim gibi seviyorum. Beni ayırdıkları bu adamla bir hayat için damarlarımda akan, beni ateşlendiren kanımı son damlasına kadar veririm. Eğer kocan bana izin verseydi şu anda oraya giderdim. Ve öyle bir sevgiyle Julianı kollarıma alıp, göz yaşlarımla yıkardım ki bütün şüpheleri ruhlarımızın aleviyle yanıp kül olurdu. Ama sırf Julian’ı seviyorum diye, benim için hayatlarını feda eden cömert ve asil insanlara müteşekkir olmamalı mıyım? Ve eğer ondan nefret etmiyorsam, onu sevmeli miyim?

Tanrım bana yardım et! Bütün dünya öyle şeyler söylüyor ki, öyle garip hikayeler duyuyor ve öyle üzgün şeyler görüyorum ki kendimden şüphe etmeye başlıyor ve korkuyla kendime soruyorum: Ben, gerçekten, söyledikleri gibi biri miyim? Beni fark ettirmeksizin yiyip bitiren yasak bir aşk mı besliyorum içimde? Ve bu yasak aşkın şeytani ateşi duygularımı ve irademi perdeliyor mu? Dinle, Mercedes… Seni nasıl ikna edebileceğimi bilmiyorum.

1905-Nobel: Henryk SIENKIEWICZ

Neden: Epik bir yazar olarak seçkin meziyetleri nedeniyle

Bildiklerini anlat,

ama akıl vermeye kalkma...

Anlatılanları iyi dinle,

ama hepsini doğru sanma...

Sessiz kalmak, bir şey bilmediğin anlamına gelmez,

çok konuşmak da çok şey bildiğini göstermez...

Herkesi kendine eşit gör,

her kim olursa olsun bir insanı küçümsemek akılsızlık,

çok büyük görmek de korkaklıktır...

Cesaret akıldan gelirse cesarettir,                              

bilgisizlikten gelirse cehalettir...

Quo Vadis Romanı’ndan

"Şölenin başlangıcında İmparatoru sanki sislerin arkasından görmüş olan ve sonra da Vinikyus’un sözlerine kapılarak olduğu gibi unutan Ligya şimdi meraklı, ürkek gözlerini Neron’dan yana çevirdi. Akte doğru söylemişti. Neron, masanın üzerine abanmış, bir gözü kapalı olarak zümrüt monokluyla onları süzüyordu. Bakışları karşılaşınca Ligya’nın yüreği buz kesilir gibi oldu. Daha çocukken, Avlus’un Sicilya’daki çiftliğinde yaşayan bir Mısırlı köle, ona mağaralarda oturan ejderhalar üstüne masallar söylerdi. İşte şimdi kıza bu canavarlardan birinin cam gözü kendi üzerine dikilmiş gibi geldi. 

Korkmuş bir çocuk gibi Vinikyus’un eline sarıldı. Kafasının içinde yıldırım hızıyla karmakarışık bin türlüNeron izlenim savruluyordu. Neron buydu demek, müthiş ve gücü her şeye yeten Neron! Ligya onu şimdiye değin hiç görmemişti. Neron hiç de onun kafasında canlandırdığı gibi değildi! Ligya, çizgileri korkunç, bakışı hep kızgın bir yüz göreceğini sanmıştı. Oysa şimdi karşısında, kalın bir boyun üzerine oturtuşmuş kocaman bir kafa görüyordu… Korkunç olduğu kadar da biçimsiz ve gülünç bir kafa… Uzaktan ufak bir çocuk başını andıran bir kafa. 

O geniş ve kısa, basık yüzüne mor renkli tüniği (kendisinden başka hiç kimsenin giymesine izin verilmeyen bir renk), mavimtırak bir gölge düşürüyordu. Koyu renkli saçlarıysa dört sıra bukle yapılmıştı. Aynı zamanda yüzü cascavlaktı, çünkü sakalını geçenlerde tanrı Jüpiter’e kurban kesmişti. Bütün Roma bu fedakârlığı alkışlamıştı. Ama aslında herkes onun bu işi, tüm ailesi gibi kızıl sakallı olduğu için yaptığını söylüyordu. Alnının, kaşlarının üstünden saçlarına doğru, göze çarpacak denli yükselmesinde tanrıları andıran bir şey vardı. Kaşları da onun kendi kudretinin farkında olduğunu gösteriyordu. Ama o tanrı alnının altında yalnızca zamanından önce şişmanlayıp etlenmiş, şehvet ve kararsızlık dolu ilkel bir yüz sırıtıyordu… Adi bir aktörün, bir ayyaşın yüzü. Ligya bu yüzü korkunç, ama her şeyden önce iğrenç buldu." s.57-58

Neron, Roma’ya dönmekten hiç hoşnut kalmamıştı. Birkaç gün sonra Akeya’ya gitmek istediğini belirtti. Hatta yolculuğunun kısa süreceğini ve bu arada kamu işlerinin aksamayacağını belirten bir bildiri bile yayınladı. Sonra aralarında Vinikyus da bulunan bazı soylularla birlikte tanrılara kurban kesmek ve son yolculuğunu kazasız belasız bitirdiğine teşekkür etmek için Kapitol’a gitti. Ertesi sabah Vesta Tapınağını ziyaret ettiği zaman gelecekle ilgili planlarını kökünden değiştiren bir şey oldu. Neron gerçi tanrılara inanmazdı ama, hepsinden ve hele esrarlı Vesta’dan çok korkardı. Bu tanrıça ve tanrıçanın kutsal ateşiyle karşılaşınca, saçları birden diken diken dikeldi; ağzı açık kaldı, gövdesinde bir ürperti dolaştı ve İmparator o sırada arkasında durmakta olan Vinikyus’un kolları arasına baygın düştü. Kendisini hemencecik tapınaktan dışarı çıkartıp saraya götürdüler. Neron o gün, akşama değin yataktan çıkmadı. 

Sonra yolculuğunu şimdilik geri bıraktığını, çünkü tanrıçanın ona acele etmemesi için gizlice gözdağında bulunmuş olduğunu söyleyerek herkesi şaşkına döndürdü. Bir saat sonra İmparator Hazretlerinin, halkın tasasını gördüğü ve onlara karşı duyduğu baba sevgisi baskın çıktığı için Roma’da kalmaya karar verdiği, uyruklarının sevinç ve üzüntülerine ortak olmak istediği tüm kente bildirildi. Yeni yeni eğlentilere ve tahıl dağıtımına bir işaret sayılabilecek olan bu karara pek sevinen Romalılar saray kapısının önünde toplandılar ve ‘Yaşasın Neron!’ diye bağırmaya başladılar. Neron, bu sırada saraylılarla zar oynamaktaydı. ‘Evet, yolculuğumu geri bırakmam gerekliydi.’ diyordu. ‘Mısır’a ve Doğu mülklerime nasıl olsa gideceğim; kâhinler doğru söylüyorlarsa. O zaman Akeya’ya da giderim elbet. Sonra Mısır’da öyle anıtlar diktireceğim ki ehramlar bunların yanında oyuncak gibi kalacak. Şu sırada Menfis Çölüne bakan Sfenks’ten yedi kat daha büyük bir Sfenks yaptıracağım. Bu yeni Sfenks benim yüzümün çizgilerini taşıyacak. Öyle ki, gelecekteki insanlar hep benden ve anıtlarımdan konuşacaklar.’ 

Petronyus, ‘zaten şiirlerinizle Keops Ehramından yedi kat değil, üç kez yedi kat daha büyük bir anıt kurmuş bulunuyorsunuz’ dedi. Neron, ‘ya şarkılarım?’ diye sordu. ‘Ah, Memnon heykeli gibi bir heykel dikilebilse ve bu heykel sabahleyin sizin sesinizle konuşabilse! Böyle bir şey yapılabilse yüzyıllarca gemiler Mısır kıyılarına, dünyanın üç bucağından sizin şarkılarınızı dinleyerek bir zevk sarhoşluğuyla kendilerinden geçmeye gelen insanları taşır.’ Neron, ‘çok yazık!’ diye içini çekti. ‘Böyle bir yapıtı kim yaratabilir?’ ‘Hiç değilse sizi dört atlı bir araba sürerken gösteren basit bir heykel yaptırabilirsiniz.’ ‘Evet, bunu yaptırayım.’ ‘İnsanlık için paha biçilmez bir armağan!’ ‘Mısır’a gittiğim zaman dul Luna ile evlenip kendim de tam bir tanrı olmak niyetindeyim.’ ‘Evet, o zaman bize yıldız yerine kadınlar verirsiniz ve biz de yeni bir Neron burcu yaratırız. Vitelliyus’u Nil Irmağıyla evlendirişiniz ki çocukları suaygırı olsun. 

Tigellinus’u çölle evlendirirsiniz, o da çakallar kralı olur.’ Vatinyus, ‘ya ben… Ben ne olacağım?’ diye sordu. ‘Kutsal öküz Apis seni korusun! Beneventum’da bizim için öylesi güzel oyunlar düzenledin ki sana kötülük dilemeye gönlüm razı olmuyor. Sen de Sfenks için bir çift kundura yaparsın ki yağmur mevsiminde ayakları soğuk almasın! Tapınaklara giden yolların kıyısındaki büyük heykellerin ayakları için de pabuç yaparsın.’" s.212-213

1906-Nobel: Giosuè Carducci 

Neden: Sadece derin bilgisi ve eleştirel araştırmaları nedeniyle değil; yaratıcı enerjisi, taze stili, ve lirik gücü ile karakterize şiirsel başyapıtları nedeniyle.

Eski Dert

Kırmızı çiçekler açtı O minicik ellerinle Eriştiğin nar ağacı. Gene yeşillendi her yer Tenha ağaçlıkta şimdi. Herşeyi canlandırdı Haziran'ın Aydınlık ve sıcak hediyeleri. Sen benim ağacımsın Kurumuş ağacımın çiçeği Son ve tek ümidi boşuna hayatımın. Soğuk topraklardasın şimdi Kara topraklarda, kara toprak. Sana ne güneşin gezgin sevinci erişir Ne de aşkın elinden gelir Seni uyandırmak. 

Çeviren: L. Sami AKALIN

Toscana Maremma’sından Geçereken

Tatlı kasaba, senden aldım gururumu,

yüce şiirimi nefret ve

sevginin tükenmediği gönlümü

seni yeniden görmek hoplatıyor yüreğimi.

Hep aynı sıcaklığı görüyorum sende

gülmekle ağlamak arasında bocalayan

gözlerimle o sıcaklıkta buluyorum düşlerimin izlerini gençliğin büyüsünde yitik.

Ah sevdiğim, düşlediğim boşunaymış;

hep koştum eremeden hedefe,

yarın düşeceğim artık.

Ama uzaktan barış diyor yüreğime

tepelerin kat kat bulutları,

yeşil çayırıyla sabah yağmurlarında gülerek.

Çeviren: Gülbende KURAY

1907-Nobel: Rudyard Kipling

Neden: Bu dünyaca ünlü yazarın eserlerine karakterize; güçlü gözlem, orijinal betimleme yeteneği, taze fikirleri ve olağanüstü anlatı yeteneği nedeniyle.

Adam Olmak

Çevrende herkes şaşırsa bunu da senden bilse

Sen aklı başında kalabilirsen eğer

Herkes senden kuşku duyarken

Hem kuşkuya yer bırakır

Hem kendine güvenebilirsen eğer

Bekleyebilirsen usanmadan yalanla

Karşılık vermezsen yalana

Kendini evliya sanmadan kin tutmayabilirsen

Kin tutana düşlere kapılmadan düş kurabilir

Yolunu saptırmadan düşünebilirsen eğer

Ne kazandım diye sevinir, ne yıkıldım diye yerinir

İkisine de vermeyebilirsen değer

Söylediğin gerçeği eğip büken düzenbaz

Kandırabilir diye safları, dert edinmezsen

Ömür verdiğin işler bozulsa da

Yılmaz koyulabilirsen işe yeniden 

Döküp ortaya varını yoğunu bir yazı-turada

Yitirsen bile, yitirdiklerini dolamaksızın dile

Baştan tutabilirsen yolunu

Yüreğine sinirine

Dayan diyecek direncinden başka şeyin kalmasa da

Herkesin bırakıp gittiği noktada

Sen dayanabilirsen tek 

Herkesle düşüp kalkar, erdemli kalabilirsen

Unutmayabilirsen halkı krallarla gezerken

Dost da düşman da incitemezse seni

Ne küçümser, ne de büyültürsen çevreni

Her saatin her dakkasına emeğini katarsan hakçasına

Her şeyiyle dünya önüne serilir

Üstelik oğlum adam oldun demektir.

Çev: Bülent Ecevit

1908-Nobel: Rudolf Christoph Eucken 

Neden: İdealist hayat felsefesini yansıtan çalışmalarındaki; gerçeği içtenlikle arayışı, düşüncelerinin içe işleyen gücü, geniş vizyonu, sıcak ve güçlü sunumu için.

Eğer bireyler olarak sonluluğumuzun üzerine çıkacak ve hakiki sonsuz doğamızı kavrayacaksak, tarihin çok yönlü tanıklığına yönelmeli ve dünyanın ruhsal bir varoluş için şimdiye kadarki kahramanca mücadelesinin hakkını vermeliyiz. onların o aydınlatıcı çeşitliliğinde tek bir ruhsal gereksinim ifadesini görmeye başlayıncaya dek, insan ruhunun tüm büyük hareketlerini incelemeyiz.

İşte o zaman, insan yaşamı muammasını geniş ve tarihsel bir ölçekte çözmeye çalışırken, aynı zamanda kendi sorunumuzu da çözmekte olduğumuzu fark eder

1909-Nobel: Selma Lagerlöf 

Neden: Yüksek idealizm, canlı hayal gücü ve manevi algılama yeteneği ile karakterize yazıları için.

Küçük Nils Holgersson’un Yabankazlarıyla Maceraları

Bir zamanlar bir çocuk vardı, adı Nils Holgersson’du. Güney İsveçli fakir bir çiftçinin oğluydu. Uzun boylu, sarı saçlı, iri yapılıydı. Fazla bir işe yaramayan bir çocuktu, en sevdiği şeyler ise yemek yemek ve uyumaktı. En çok da ortalığı karıştırmaktan zevk alırdı. Bir pazar sabahı kiliseye giden anne babası onu evde yalnız başına bıraktı. Onlar dönene kadar İncil’den bir dinsel öğüt okuyup ezberlemesi gerekiyordu. Nils okumaya başladı, ancak kafası bir şey almıyordu, zaten kısa bir süre sonra da uykuya daldı. Uyandığında, annesinin büyük demir sandığının kapağının açık olduğunu gördü, sandığın kenarında ata biner gibi minnacık şişman bir cüce oturuyordu.

Nils bulduğu küçük bir ağla usulca cüceye yaklaştı, ani bir hamleyle ağı üstüne atıp onu yakaladı. Cüce kendisini serbest bırakması için Nils’e yalvardı, ailesine bir sürü iyilik yaptığını söyleyip parateklif etti. 

Çocuk buna razı oldu, ancak şişman cüce ağdan henüz yarı yarıya kurtulmuşken verdiği sözden dolayı pişman olunca ağı tekrar kapattı. Tam o sırada suratına korkunç bir tokat yedi, tokatın tesiriyle de adeta yerinden uçtu ve başını duvara çarpıp olduğu yere yığılıp kaldı. Bayılmıştı.

Kendine geldiğinde, oda ona garip bir değişikliğe uğramış gibi geldi: daha büyük ve daha yüksekti, sanki bütün cisimler olağanüstü büyümüştü. Daha önce birkaç adımda ulaştığı masaya ulaşabilmesi için şimdi eskisinden on misli daha fazla adım atması gerekmişti. Bir sandalyenin üzerine, ancak sandalyenin bacağına güçlükle tırmanarak çıkabildi. Sonunda masanın üzerine ulaştığında, orada bulunan bir aynaya gözü takıldı. Birden aynanın içinden bir başka cücenin kendine baktığını gördü, birincisi kadar küçüktü bu da, ancak aynı kendisi gibi giyinmişti. Nils aynanın arkasına da bir göz attı, ama orada kimse yoktu. İşte o zaman kendisine büyü yapılarak şişman çirkin bir cüceye dönüştürüldüğünü, aynada gördüğü cücenin de bizzat kendisi olduğunu anladı. 

1910-Nobel: Paul Heyse

Neden: Lirik şiir, tiyatro, roman ve dünyaca ünlü kısa öykü yazarı olarak uzun üretken kariyeri boyunca, yazılarındaki mükemmel sanatkârlık ve okuyucuya nüfuz eden idealizmi için.

Andrea Delfin Romanı’ndan

Geçen yüzyılın ortalarına doğruydu, Venedik'in De la Cortesia diye hoş bir adı olan dar bir sokağında tek katlı,basit,küçücük bie avi vardı.Alçacık kapısının üzerinde tahtadan, kıvrımlı iki sütünla barok biçeminde pervazların çerçevelendiği girintide bir Meryem Ana yontusu durur, kırmızı şişeli bir lambacık da soluk bir ışıkla sürekli yanardı.Çünkü buraya ancak dış kapı açıldıkça gün ışığı girerdi. Bayan Giovanna Danieli kendisine miras kalan bu evde, kocasının ölümünden beri biricik kızı Marietta ile oturuyor,kullanılmayan bir iki odayı kendi halinde yaşayan kimselere kira vermiyordu.Merdivenin üstü, günün her saatinde yarı karanlık olmasına karşın,Bayan Giovanna'nın en çok sevdiği yerdi.Dediğine bakılırsa, sevgili kocası için gözyaşı dökmekten gözleri adamakıllı zayıflamış, gün ışığına dayanamaz duruma gelmişti. Oysa komşularına kalırsa, bütün gününü üst sahanlıkta geçirmesinin tek nedeni, girip çıkanları yolundan alıkoymak, merakının, boş boğazlığının bacını almadıkça onları bırakmamaktı.Biz onu tanıdığımız sıralarda, salt bu nedenin, onu rahat koltuğunu bırakıp merdivenin sert basamağında oturmak zorunda bırakacağı olasılığı aklımıza bile gelmezdi.

1762 yılı ağustosundaydı. Kiralık odalar altu aydır boş duruyordu.Bayan Giovanna komşularına seyrek gidip geliyordu.Üstelik akşamın bu geç saatinde herhangi bir ziyaretçinin gelmesine de olanak yoktu.Buna karşın kadıncağız hala her zamanki yerinde oturuyor,düşünceli düşünceli boş avluya bakıyordu. Çocuğunu yatmaya göndermişti.Kendide yatmadan önce,çekirdeklerini çıkarmak için önüne birkaç kabak almıştı.Fakat araya türlü düşünceler,düşmeler girdi.

Ellerini kucağına bırakmış,başını tırabazana dayamış,duruyordu.Onun bu durumda uyuyakalması ilk kez görülen bir şey değildi.Bugünde neredeyse dalmak üzereyken, sokak kapısının biraz arayla, üç kez, üstlenerek çalınması onu birden ürküttü.

Hayırdır inşallah diyerek yerinden kalktı; ama olduğu yerde durakladı. Neydi o, düş mü gördüm acaba? Yoksa o mu geldi dersin?Kulak verdi, kapı çalınıyordu. Hayır, diyordu. bu Orso olamaz.Ö böyle çalmaz,korumanlar da olamaz. Bakalım Tanrı kimi gönderdi. Ağır ağır aşağıya indi.Kapıyı açmadan gelenin kim olduğunu öğrenmek istedi; biri yanıt veriyordu:

Boş oda arayan bir yabancıymış.Bu ev kendisine salık verilmiş, uzun zaman oturacağını, ev sahibinin kendisinden hoşnut kalacağını umuyormuş. Bütün bu sözler kibar bir dille ve iyi bir Venedik ağızıyla söylenmişti.Öyle ki Bayan Giovanna,vaktin nasıl geç olmasına karşın, kapıyı açmakta duraksamadı.Gelenin görünüşü bu güvenini haklı çıkarmıştı.Üstünde aşağı kentsoylu sınıfından olanların giydiği türden temiz bir giysi, elinde meşin bir valiz vardı; şapkasını öteki elinde, terbiyeli bir edayla tutuyordu.

İşte bayan Giovanna'nın alacakaranlıkta seçebildikleri bunlardı.Yalnızca adamın çehresini biraz yadırgamıştı.

1911-Nobel: Maurice Maeterlinck

Neden: Bazen bir peri hikâyesi görünüşü altında okuyuculara gizemli bir yolda olduklarını hissettiren; geniş hayal gücü ve şiirsel düşleri ile seçkinleşen çok yönlü edebi katkıları ve özellikle tiyatro alanındaki çalışmaları için.

Şarkı

Bir gün döner gelirse

Ona ne söylemeli?

-Dersin ki bekleyerek Kapadı gözlerini. 

Ya yine o sorarsa

Beni hiç tanımadan?

-Belki bir derdi vardır,

Ona kardeşçe davran.  Nerde diye sorarsa

Ne cevap vereyim ben?

-Ver altın yüzüğümü Hiçbir şey söylemeden. 

Ya derse ki salonda

Neden yok hiç kimseler?

-Açık kalmış kapıyı Sönmüş lâmbayı göster. 

Ya o zaman derse ki

Nasıl oldu ölümü?

-Belki ağlar, korkarım, Söylersin güldüğümü.

Çeviri: Suut Kemal YETKİN

Karanlık Sunu

Şu kötü yapıtımı sunuyorum size

Ki ölülerin düşüncelerini andırır

Ve pişmanlıklarımın kır tanrısı üstüne

Ay ışığı fırtınayı yola çıkarır 

Düşlerin yılanları mor

Keleplenmiş uykumun ortasına

Güneşte boğulmuş aslanlar

Ve kılıçlar isteklerimin başında 

Uzak suların dibinde zambaklar

Ve açılmayan eller kapanıp da

Ve kırmızı saplı düşmanlıklar

Aşkın yeşil yas giysileri arasında 

N'olur acıyınız söze, Tanrım!

Bırakınız kalsın donuk dualarım

Ve ay otların içine sızmada

Biçmek için geceyi ufuklarda. 

Çeviri: Cemal SÜREYA

1912-Nobel:  Gerhart Hauptmann 

Neden: Tiyatro dünyasındaki üretken, çeşitli ve sıra dışı üretimleri için.

Eliyle silerek alnını

yenilerden söz ediyor adam: "Halk ve ülke,

benim olanı sizlere verdim

severek aşkı ve susarak özlemle.

Uyu, uyu kadınım! Nenni, nenni bebeğim

Serin yatağınızda sessizce uyuyun!

Orda, dışarda dar geçitlerde

hayaletler, uzun ince ve kuru.

Ülkemizde yarası sarılmamış

acılardan ve yoksulluklardan bir deniz

dalgalarını ateş titreşimleriyle

vurur dört duvarıma."

Alışıldığı gibi nasıl davranırlarsa

güçleriyle mutlu erkekler,

iner karanlığın tokmağı

ve dağılır her bir parça içinde.

Adam gider -orda, sözsüz, selâmsız,

ayaklarına yalnızlık çöker;

tıknefes yollarda terler

durur ve uzun süre kekeler.

"Bayım, çek git! -Senin işin

hiçbir zaman bitmez.

Onlar senatoda ateşle oynayacak

kavrulmuş cesedinin üstünde

alev çıngıları düşecek,

ölüm ve yaşamak olacak bu.

Onlar vahşi kini büyütecek,

varlığına sövecekler."

"Bırak hep birlikte çoğaltsınlar

küfretsin, lânetlesinler bırak!

Yanardağımı uyandırdım

görmeye gelecekler beni bilmek için

nedir bendeki ölümü ve yaşamı yan yana tutan!

Yoksulların ekmeğe ihtiyacı var; -

bunu sunmak istiyorum onlara,

haklı kılmalıyım tüm dileklerini!

Çeviri: Arife KALENDER

1913-Nobel: Rabindranath Tagore

Neden: Mükemmel yeteneği ile, batı edebiyatının bir parçası olan kendi ingilizce kelimeleriyle ifade ettiği şiirsel görüşü yoluyla son derece hisli, taze ve güzel dizeleri için.

Bırakırım Şarkımı

Bırakırım şarkımı eğer istersen

Kaçırırım gözlerimi yüzünden, yüreğini titretirse

Dolaşırken ürkütürsem ansızın, çekilip başka yola saparım

Çiçek örerken tedirgin edecekse seni, bahçene girmem

Suyu kabartırsa eğer, dalgalandırırsa, yüzdürmem kayığımı

senin kıyında..

Son İlkbahar

Gün sona ermeden önce

Benim bu arzumu yerine getirmelisin

Yalnız bir defa için,

Bahar çiçeklerini

Beraberce toplamağa gidelim.

Senin bahçene

İlkbahar ayları

Tekrar tekrar gelecekler.

Yalnız seninle eğlenmek için

Dua ediyorum.

Günlerim!...

Boşuna geçip gittiler

Onları ihmal ettim.

Ansızın bugün

İkindi aydınlığında

Gözlerimin

Seninkilerle buluştukları anda

Daha fazla zamanın

Olmadı...

Alışma Bana Ne Yapacağım Belli Olmaz

Alışma bana, ne yapacağım belli olmaz..! 

Bugün varım yarın birden yok olurum. 

Dokunma bana, kapanmamış yaralarla doluyum. 

Canımı acıtma, bir yarada sen açma..! 

Sevme beni yoğun duygularımda kaybolursun tutuşursun. 

İsteme beni, yasaklarla boğuşursun, engellerle doluyum. 

Çözmeye çalışma sakın, seninle karışır iyice kördüğüm olurum.. 

Anlama beni, ben kendimi bilirim, ben böyle mutluyum.. 

Aşkı yaşatmamı isteme asla, ben aşka yıllardır inanmıyorum.. 

Güveniyorsan kendine, inandır aşkın varlığına.. 

Sonucunda öyle bir aşk yaşatırım ki..! 

Vazgeçemezsin tutkun olurum. 

Yıkabilirsen duvarlarımı, sakın bırakma beni. 

Tüm tutkularım ve gücümün arkasında; 

Hala minik bir çocuğum. 

Büyütemezsen ; Kaybolurum...! 

Jvan Devata

Varlığımın sahibi

Arzun

Bende itman bulmuş oldu mu?

Günler!...

Hizmet etmeksizin

Geçip gittiler......

Ve Geceler aşksız

Çiçekler

Tozlar üzerine düştüler.

Ve

Senin kabulün için

Toplanmamışlardır.

Harp´ın telleri

Senin ellerinle

Gerildiler.....

Gevşediler

Ve

Notlarını kaybettiler.

Senin bahçenin gölgesinde

Uyudum.

Senin çiçeklerini sulamayı

Unuttum.

Zaman sona erdi mi?

Sevgili...

1914-Nobel: 

Ödül verilmedi

1915-Nobel: Romain Rolland 

Neden: Edebi eserlerindeki yüksek idealizm ve insanoğlunun değişik yüzlerini sempati ve sevgi ile gerçekçi şekilde betimlediği için

Sevgi Çağı Kitabı’ndan

Ev