Anayasa, Anayasam

ocuklarn Yeni Anayasaya Dair Grleri

Gndem ocuk Dernei Yaynlar: 3 ISBN:978-9944-0486-0-6 Anayasa, Anayasam ocuklarn Yeni Anayasaya Dair Grleri 2012, Ankara Yayna hazrlayanlar Anayasa, Anayasam Kolaylatrc Ekibi (Alfabetik sra) Aye Beyazova, Emrah Krmsoy, Esin Koman, Ezgi Koman, Gzde Durmu, Mehmet Onur Ylmaz, Melda Akba, Zeynep Kl Katk verenler Dilek Kumcu, Tanju Gndzalp, Smeyra Ertrk Grafik Tasarm mahlas Redaksiyon Deniz Krmsoy izim Sait Munzur Basm Ankamat Matbaaclk Sanayi Limited irketi 1. Bask: Ankara- Mays 2012 steme Adresleri Gndem ocuk Dernei Tunal Hilmi Caddesi No: 54/8 Kavakldere/ Ankara Tel/ Faks: 0312 437 76 41 E-posta: info@gundemcocuk.org web: www.gundemcocuk.org stanbul Bilgi niversitesi ocuk almalar Birimi santralistanbul - KazimKarabekir Cad. No. 2/13 - 34060 Eyp - stanbul Tel: 0212 311 7566 / 311 7567 Faks: 0212 627 69 95 info@cocukcalismalari.bilgi.edu.tr web: http://cocukcalismalari.bilgi.edu.tr Bandrol Uygulamasna likin Usul ve Esaslar Hakkndaki Ynetmeliin 5. Maddesinin ikinci fkras erevesinde Bandrol tamas zorunlu deildir. Bu yayn Gndem ocuk Dernei ve stanbul Bilgi niversitesi ocuk almalar Birimi ortaklnda yrtlen Anayasa, Anayasam almasnn rndr. Alnt belirtmek koulu ile kitapta geen yazlardan yararlanlabilir. Bu yaynn ierii sadece Gndem ocuk Derneinin sorumluluundadr ve hibir ekilde TACSO ve Avrupa Birliinin grlerini yanstmamaktadr.

NDEKLER
Sunu, 5 I. ocuklarn Yeni Anayasaya Dair Grleri, 7 I.I. Anayasann Amac, Dili ve Hazrlk Srecine Dair Grler , 7 Anayasann Amac ve Kapsam, 9 Anayasann Anlalr Olmas, 9 Anayasa Hazrlk Srecinde ocuklardan Gr Alnmas, 10 I.II. Anayasada Yer Almas nerilen Konular, 11 Adalet, Hukukun stnl ve Cezaszln nlenmesi, 11 Ayrmcln Ortadan Kaldrlmas, 12 Bar Ortam Salanmas, 13 Barnma Hakk, 14 Bilgiye Eriim Hakk, 15 Bo Zaman ve Oyun Hakk, 15 alma Hakk, i Sal ve Gvenlii, Sendikal Haklar, 15 ocuklarn Yksek Yarar, 16 ocuklara Ynelik zel Koruma Tedbirlerinin Alnmas, 17 Demokratik Ynetim ve Katlm, 18 Devletin nsan Haklar Sorumluluu ve Hak Arama Yollar, 19 Din ve Vicdan zgrl, 19 Eitim Hakk, 20 Gelime Hakk, 22 fade zgrl, 22 Mutlu Olma, 23 zel Gereksinimlere Sayg ve Gerekli zel Dzenlemeler, 23 zel Hayatn Korunmas, 23 Salk Hakk, 23 Sosyal Gvenlik Hakk, 24 iddetin Ortadan Kaldrlmas, 25 Tketici Haklar, 25

Tm Canllarn, Doann ve Kltrel Varlklarn Korunmas, 25 Yaam Hakk, 26 Yoksulluun Ortadan Kaldrlmas, 27 II. Anayasa, Anayasam almas, 29 Yola k Hikayemiz, 31 Ama ve Kapsam, 32 III. Modelin Uygulanmas, 32 alma Materyalleri ve Grselleri, 38 Ekler/, 43 TBMM Anayasa Uzlama Komisyonunu ziyareti, 45 Anayasa ve ocuk Haklar letiim A Ortak Metni, 46 Anayasa, Anayasam almasnda yer alan ocuklar, 50

Sunu

linizdeki rapor, Trkiyede anayasa hazrlk srecine tm taraflarn katlmnn kilit olduu ve her ocuun hak sahibi bir birey olarak bu srecin temel paras olduu bilinciyle oluturulmutur. Yeni Anayasa hazrlklar, bir arada yaama dair ilkeleri gzden geirme ve dolaysyla siyasal yapy deitirme ve dntrme abalar; rgtl ve rgtsz her bir bireyin, anayasa hazrlk srecine diyalog, mzakere ve ortaklk anlayyla katlmnn salanmas ile mmkndr. Anayasa hazrlk srecine katlm, toplumda var olan bilgiye bavurularak, toplumun gereksinimlerini karlayan, uygulanabilir, toplum tarafndan benimsenen bir anayasa oluturulmasnn n kouludur. Bunun yan sra, katlmc bir srele hazrlanan bir anayasann hem toplumsal meruiyet zemini daha salam olur hem de son dnemde gittike artan bireyle devlet arasnda ki mesafe azalr. Yetikinlerin olduu gibi ocuklarn da demokrasiyi iselletirmesi ve birarada yaama anlay gelitirmesini mmkn klan tek sre katlmdr. ocuk katlm, ocuklar etkileyen her konuda, onlarn etkin biimde katlmalarn salamak; grlerini ifade etmelerine olanak yaratmak ve bu grleri karar alma srelerinde dikkate almaktr. ocuklarn kendilerini ilgilendiren konularda, kararlarda, etkinliklerde ve srelerde etkin bir ekilde yer almalar, Trkiyenin taraf olduu Birlemi Milletler ocuk Haklarna dair Szlemenin 12. Maddesinin getirdii ykmllkleri yerine getiren temel yaklamdr. Madde 12 1. Taraf Devletler, grlerini oluturma
5

yeteneine sahip ocuun kendini ilgilendiren her konuda grlerini serbeste ifade etme hakkn bu grlere ocuun ya ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken zen gsterilmek suretiyle tanrlar. Katlm hakk, dorudan ocuklar temel insan haklarna ve kendilerine zg dnce ve duygulara sahip bireyler olarak tanmlar. ocuk, haklarn aktif znesidir. Dolaysyla ocuklarla ilgili konularda hayrseverlik mant ve ataerkil yaklamlar Birlemi Milletler ocuk Haklar Komitesi tarafndan batan reddedilir. Bu noktada srekli gz nnde tutulmas gereken husus; ocuklarn kendine zg geliimsel zellikleri, zel korunma gereksinimi ve kendisi hakknda verilen kararlara katlm nndeki engellerin -yetikinlere oranladaha fazla olmas nedeniyle hak ihlallerine daha ak olduklardr. Hak ihlali durumunda hukuki yola bavuramamalar, kendi haklarn korumak iin adli sistemden yararlanma konusunda nemli sorunlarla karlamalar ve haklarn koruyan rgtlere eriimlerinin genel olarak snrl olmas, onlar dezavantajl duruma sokar. ocuklarn grlerinin nadiren dikkate alnmas, oy haklarnn bulunmamas ve hkmetlerin insan haklar konusundaki tutumunu belirleyen siyasal srete anlaml bir rol oynayamamalar da onlar daha edilgen bir konuma drr. Bu nedenle ocuk katlmnn temelinde, ocuklar bilgilendirmek ve onlar srece dahil etmek, grlerine ve deneyimlerine sayg duymak; ocuklar hak sahibi, eit birer birey olarak ortak grmek bulunur. Bu noktada ocuklara, idari bilgileri

vermek, yaplar ve toplantlar onlara ak tutmak yeterli deildir. ocuklarla birlikte almak ve retmek, nemli ve srekli gelien bir deiimle mmkn olur. Bilginin datm, tartma ve danma yaplar gibi biim deiimlerinin yan sra gndem ve toplantlar gibi dzenleme deiimlerini de beraberinde getirir. Dolaysyla ocuklarn kendilerini ilgilendiren her konuda deneyimlerinin ve grlerinin alnmasnn onlarn katlm hakknn bir gerei olduu ve ocuklarn kendi durumlar hakknda uzman olduklarnn gz nnde tutulmas nemlidir. Bu rapor, ocuklarn Anayasa hakknda gr ve nerilerini karar vericilere ulatrmak amacyla yaplan atlye almalarnda ocuklar tarafndan ifade edilen grlerin bir ksm ile yrtlen alma hakknda bilgiler sunmaktadr. Buna gre ocuklarn grleri; (I) Anayasann Amac, Dili ve Hazrlk Srecine Dair Grler ile (II) Anayasada Yer Almas nerilen Konular temel balklar altnda snflandrlmtr. Ayrmclk yapmama ve eitlik ilkeleri gzetilerek ifadelerden rneklere yer verilmi ve nsan Haklar Evrensel Beyannamesi (HEB), Avrupa nsan Haklar Szlemesi (AHS), Birlemi Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kltrel Haklar Szlemesi (BM ESKHS), Birlemi Milletler Kadnlara Kar Her Trl Ayrmcln nlenmesi Uluslararas Szlemesi (CEDAW) ile Birlemi Milletler ocuk Haklarna dair Szleme (HS) ve Stockholm evre Bildirgesinden ilgili temel maddelere yer verilmitir. Yaplan atlye almalarnda ocuklarn sunduklar gr ve nerilerin tamam http://cocuklaranayasayapiyor.blogspot. com adresinde yer almaktadr. Yrtlen alma ile ilgili bilgiler kapsamnda ise gerekletirilen atlyenin kurgusu, TBMM Anayasa Uzlama Komisyonu

ziyareti ve bu alma kapsamnda yakn irtibatta bulunulan Anayasa ve ocuk Haklar letiim Ann Anayasada ocuk haklarna dair uzlat ortak metin sunulmutur. Raporun olumasna katk veren bata ocuklar olmak zere, onlara ulamamza destek veren Anadolu Kltr, Dikmen Vadisi Barnma Hakk Brosu, Diyarbakr Bykehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire Bakanl ocuk ve Kre Hizmetleri ube Mdrl,Edirne Romanlar Dernei, Elim Sende Dernei, Garo Paylan, stanbul Bilgi niversitesi Genlik ve Yeryz enlii Organizasyonu, zmir Bykehir Belediyesi ocuk ve Genlik Merkezi, Mamak Halk Gazetesi, Merkez Meri lkretim Okulu, zel Yldz ocuk Rehabilitasyon ve zel Eitim Merkezi, zrller Vakf, Tarlaba Toplum Merkezi,Trkiye Eitim Gnllleri Vakf, Etimesgut renim Birimi, Toplum Gnllleri Vakf Pembe Ev Genlik Hizmet Merkezi ve Yrtk Perde Kollektifine, almann yrtlmesi konusunda finansal destek konusunda Friedrich Ebert Stiftung Dernei Trkiye Temsilcilii ile raporun basm ve yaygnlatrlmas konusunda destek veren TACSO Sivil Toplum Kurulular iin Teknik Destek projesine teekkr ederiz. oulculuk anlayyla yaplandrlan, toplumdaki her bireyi yakndan ilgilendiren, hak temelli sivil bir anayasa oluturulmasnda ocuklarn gr ve gereksinimlerinin de ifade bulmasna katk vermek midiyle
Gndem:ocuk! ocuk Haklar Merkezi stanbul Bilgi niversitesi ocuk almalar Birimi

ocuklarn Yeni Anayasaya Dair Grleri

Deiecek, deiecek, deiecek, deiecek Anayasa, Derman sylyor: ok gzel, ok gzel, ok gzel olacak
Anayasada ne olmal? 1. Anayasada herkese i olmal. 2. Dil, din, cinsiyet ayrm yaplmasn istiyorum. 3. ocuk haklarna nem verilmesi. (Pelin, 9) Dzenlenecek olan anayasann hak ve zgrlklerimizi kstlamamas lazm. Yeni anayasada hrriyet ve eitlikle ilgili konulara daha ok deinilmeli! (Kimseye din, dil, rk, cinsiyet, mevkisi ve siyasi dncesinden dolay farkl ilem yaplmamal). (Arda, 14) Yeni Anayasamz kimse tarafndan reddedilmeyen bir yasa olmal. Herkesin sahip kmas gerekli ve herkesin bu yasaya uymas gerekli (simsiz, 14) Bar iinde yaamak (Leyla, 12) zgrlk (M. Ali, 12) Bar, birlik beraberlik, ayrmcln olmamas, demokrasi, eitliki bir Anayasa (Dilber, 12) ocuk haklar, hogr, nem ve anlay, sayg (Edanur, 11) Eitim hakk (Aye, 13)

I.I. Anayasann Amac, Dili ve Hazrlk Srecine Dair Grler

Anayasann Amac ve Kapsam
HEB Madde 1: Btn insanlar zgr, onur ve haklar bakmndan eit doarlar. Akl ve vicdanla donatlmlardr, birbirlerine kardelik anlayyla davranmaldrlar. Deiecek, deiecek, deiecek, deiecek Anayasa, Derman sylyor: ok gzel, ok gzel, ok gzel olacak (Derman, 13) Anayasalar toplumdaki zgrlk, bar, hak ve demokrasi kalkann bytr. (Rojbin, 13) Anayasann hogrl, eit, kurall olmasn ve ayrmclk yaplmamasn isterim. (ule, 13) Bence anayasada herkesin hak ve sorumluluklar korunmal. (Tubanur, 11) Birbirimize sevgi ve sayg (Ayfer, 12) nsanlarn haklar ve zgrlkleri ellerinden alnmamal. (Seher, 12)

Bar olmas, insan haklar, mutluluk, teknoloji (Berkan, 11) Teknolojinin gelimesi (Beytullah, 11)

Trkiyenin deimesini istiyorum.

Saygl olma, sevgili olma (Halil, 11) Daha saygl ve drst olmak (zgr, 12) ocuk haklar, dnya haklar, insan haklar (Samet, 11) Eitlik, kadn haklar, kii haklarnn kstlanmamas (Semanur, 13) Snrlar kalksn. (Aye, 11)

diktatrn szyle yasa yaplmaz. Eer yaplrsa ve geerse sokaa karz. ocuk, gen, yal, ii herkesin gr alnmal (Ceren, 9) Trkiyenin deimesini istiyorum. (Eylem, 14) zgrlk, hukuk vb. anayasann kitap ve kurallar vardr. Bu kadar. (Gzde, 14) Herkes zgr yaasn. (Dina, 13)

Birbirimize nem verme, insanlara sayg gstermek, severek yaamay renmek (Serenay, 11) Anayasa temel hak ve zgrlklerimizi kapsar. Bence zengin, fakir, Trk, Krt v.s. ayrm yapmadan tm halk ilgilendiren bir anayasa yaplmal. Tm halkn grleri, dnleri ve istekleri sorulmal, bilgi alnmal. Halk istemedii yasalar ve kanunlar olursa ona uymaz ve uymamal bence. Fakat gnmzdeki hkmet bunu sormak yerine ounluuna gvenip halk dikkate almadan geiriyor yasay. Bizim milletimize yararl sanyor ve yasa nedir yarar nedir zarar nedir sormuyor ve sorgulamyor. Anayasa millete sorulmal ve halka bilgi verilmeli yasalarla ilgili. Bo bo yasalar yerine halkn yararna olacak yasalar geirilmeli Halkn haklar var. Tek bir
10

Anayasada herkes zgr olsun. (rem, 14) zgrlk: zgrlk kendi hakkn savunabilmektir. (Aye, 13) Herkesin kendi ana dilini konumas (Blent, 15) ocuklarn, insanlarn zgrce yaamalarn istiyorum. (simsiz, 13)

Anayasann Anlalr Olmas

Anayasann ksa ve z olmas zerinde durulmal. (Lena, 14) Anayasa ksa ve z olsun. ocuklarn anlayabilecei ekilde evrilmeli. nk iinde anlamadmz birok szck var. (Tamar, 12)

Anayasa Hazrlk Srecinde ocuklardan Gr Alnmas

Bana gre anayasada deien her eyden bizim de haberimiz olsun, bize de danlsn. (Barkn, 13) Bizim de fikrimiz alnsn. (rem, 12) Bu yazdklarmn dikkate alnmasn istiyorum. (Berfin, 12) Kk byk herkesin sz hakknn geecei bir anayasa olmasn isterdim. (Senanur, 12) Bence anayasa engelli engelsiz, ocuk yetikin olmakszn herkese sorulmal, gr alnmal. (Nara, 12) Anayasadaki yasalar hazrlarken halkn grlerini almalar lazm. Onlara skntlarnn ne olduklarn sormalar ve onlarn skntlarn nemsemeleri lazm. (Baak, 12)

2. Bu madde, ilendii zaman uygar uluslar tarafndan tannan genel hukuk ilkelerine gre su saylan bir eylem veya ihmalden sulu bulunan bir kimsenin yarglanmasna ve cezalandrlmasna engel deildir. HEB Madde 8: Herkesin anayasa ya da yasayla tannm temel haklarn ineyen eylemlere kar yetkili ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yarg yoluna bavurma hakk vardr.

Adalet
Devlet insan tutmasn, her kiiye eit davransn ve torpil falan da olmasn. (Melih, 13) Adalet istiyoruz ailecek (simsiz, 12) Anayasa devam etsin ama adaletli olsun. (simsiz, 12)

I.II. Anayasada Yer Almas nerilen Konular

Adalet, Hukukun stnl ve Cezaszln nlenmesi
AHS Madde 7: Kanunsuz ceza olmaz. 1. Hi kimse, ilendii zaman ulusal veya uluslararas hukuka gre su oluturmayan bir eylem veya ihmalden dolay sulu bulunamaz. Ayn biimde, suun ilendii srada uygulanabilirolan cezadan daha ar bir ceza verilemez.
11

Hukukun stnl
Yarg, yasama ve yrtme daha ok uygulanmal, daha ok dikkate alnmal. (Arda, 14) Hukuka daha ok nem! (Rojin, 14) Yrtme ve yarg kollarnn glenmesi. karlan yasalar takibi ok sk bir ekilde yaplmaldr. (Noyemi, 14)

Cezaszln nlenmesi

Kanuna aykr iler yaplrken bunlara gz yummalar ve bunlar

grmelerine ramen bir ceza verilmemesini istemiyorum. (Rewan, 13)

Yrrlkte olup da tam olarak uygulanmayan yasalar sk bir ekilde uygulanmaya geirilmeli. (Lena, 14) Herkesin yasalara uymasnn salanmas. (Tamar, 12) Yaplan cezai ilemlerin denetlenmesi. (Lavinya, 13)

siyasi dncesinden dolay farkl ilem yaplmamal (Arda, 14) ... Yallar engellileri, eetnik kkeni ne olursa olsun herkesi ilgilendirir. Onlarn ve ocuklarn hakk olduunu biliyoruz. Ltfen en uygun karar alsn ve uygulansn. (Esra, 11) Kentlilerin deil kr ya da fiziksel engelli birinin de fikrinin alnmas. (Hakan, 11) Yneticiler ve halk eit olmal. (Tamar, 12) Hi kimseyi hor grmemeliyiz. (Leyla, 12) Sorumluluk sahibi olma, hi kimseyi kk grmeme. (eydanur, 11)

Ayrmcln Ortadan Kaldrlmas

HEB Madde 1: Btn insanlar zgr, onur ve haklar bakmndan eit doarlar. Akl ve vicdana sahiptirler, birbirlerine kar kardelik anlayyla davranmaldrlar. HS Madde 2: ocuk Haklar, btn ocuklar iindir. Doum yerleri, konutuklar dil ne olursa olsun fark etmez. Byklerinin inanlar ya da grleri nedeniyle hibir ocua ayrm yaplmaz. Herkes eit olmal, eit ekilde yasalara tabi tutulmal -Milletvekilleri dahil- (Noyemi, 14) Yeni anayasada hrriyet ve eitlikle ilgili konulara daha ok deinilmeli! Kimseye din, dil, rk, cinsiyet, mevkisi ve
12

Kimseyi kmsemeyen bir lkem. (Ayfer, 12)

nsanlar dil, din, kltr, lke ve kiisel zellikleriyle alay etmemeli. nsanlarn kalbinin krlmasn ve zlmesini salar bu gibi eyler. Ama tek alay etmek deil, kfr ve kavga gibi eylerde insanlar krar. Bence bu gibi eyleri houna gitmiyorsa yapmamalyz. Buna ceza olarak bir blgenin btn plerini (toplamal) ve o krd kiiden zr dilemeli. (Hakan, 12) Engellilerle sakat diye dalga gememeliyiz. Onlara yardmc olmalyz. (zlem, 12) Engellilerle dalga gememeli ve onlara yardmc olmalyz. (A. Zeynep)

Anayasalarn ayrmclk yapmadan herkese (insanlara) eit davranmas gzel olur. (Rojbin, 13) Krtler ve Trklerin arasnda ayrmclk yaplmamasn istiyorum ve bunlarn kaldrlmasn istiyorum. (Rewan, 13) Girdiimiz ortamlarda ayn muamele yaplsn ve gvenliimiz salansn. (Aye, 12) Herkese ayn davranlar salanmal (iyilik, sevgi, sayg). Tm herkese eit davranlmal. nsan haklar kanunu tm insanlara uygulanmal (Umutcan, 14) Anayasa tm milleti ilgilendirir. Her insan eit olmal. Eitimde ykmlar durdurulsun. Herkesin sendikal haklar olsun. Herkese eit gelecek olsun. (Emre, 13) Kadnlara eitlik salanmal ve kocalarndan veya bakasndan iddet gren insanlara daha ok yardm edilmeli ve iddet uygulayanlara hapis ve para cezas verilmeli. (Norda, 13)

Eitim konusunda geri kalan ehirlerde eitimin zerine gidilmeli. (Lena, 14) Douda eitimin oalmas. (Aras, 12) Engellilere ans tannmal, nk ayrmclk olmamal. (eydanur, 11)

Bar Ortam Salanmas

HS Madde 38: Her ocuun bar ortamnda yaama ve savalardan korunma hakk vardr. ocuklarn askere alnmamas gerekir. Devlet, ocuklar silahl atmalardan ve sonularndan korumakla sorumludur. HEB Madde 29: 1- Herkesin, kiiliinin zgrce ve tam gelimesine olanak salayan toplulua kar devleri vardr. 2- Herkes, haklarn kullanmak ya da zgrlklerinden yararlanmak konusunda, salt bakalarnn hak ve zgrlklerinin tannmasn ve bunlara sayg gsterilmesini salamak amacyla ve demokratik bir toplumda trenin, dzenin ve genel esenliin hakl gereklerini karlamak iin yasa ile saptanm olan snrlamalara baldr.(3) Bu hak ve zgrlkler, hibir biimde, Birlemi Milletlerin ama ve ilkelerine aykr olarak kullanlamaz.

Madde 42 Fkra 4: Kilise, havra vb. yerler yaplsn. nk rk ve din ayrm yaplmaz. (Mert, 11)
Doudaki kz ve erkek ayrmnn deimesini ve kzlarn okula gitmesini. (Yunus, 12)
13

Bar olmas lazm, birbirimize iyi davranmalyz. (Dou, 12) Btn insanlara sayg duymalyz. Kendimize yaplmasn istemediimiz bir eyi bir bakasna yapmamalyz. (zlem , 12) Sava olmamal. Herkes birbirini hogr ile karlamal ve birbirine saygl olmal. Tm dnya! Herkes bar iinde yaamal. Tm dnya ocuklar kardetir, bunu herkes bilmeli. (Seher, 12) Barn daha fazla olduu bir Trkiyede yaamak isterdim. (Senanur, 12) Trkiyede beraber yaama iin anlamalyz. (Abdullah, 12)

Birbirimize nem vermeliyiz. (Glzade, 11) Birbirlerine herkes birbirine nem vermeli. (zlem, 11)

Barnma Hakk
BM ESKHS Madde 11: Yaama Standard Hakk 1. Bu Szlemeye Taraf Devletler, herkesin, yeterli beslenme, giyim ve konut da dahil olmak zere, kendisi ve ailesi iin yeterli bir yaam dzeyine sahip olma ve yaam koullarn srekli gelitirme hakkna sahip olduunu kabul ederler. Taraf Devletler bu hususta hr rzaya dayal uluslararas ibirliinin temel nemini kabul ederek, bu hakkn gereklemesini gvence altna almak iin uygun tedbirler alacaklardr. Barnma haklarnn savunulmas. (Blent, 15) Evsiz olanlara ev yapmak. (Seyran, 8) nsanca bir yaam yerinde konut, i istiyoruz. (zge, 19) Evsiz olanlara ev alnmas lazm. (Selin, 13) Evlerin depreme dayankl olmasn istiyorum. (irin, 11)

nsanlarn birlik ve beraberlik ierisinde yaamas iin meclisin daha ok almasn istiyorum. (Eren, 12)
Herkes sadece kendilerini deil bizi de dnsnler. (Aslhan, 11) Destek olunmas, yani yardmlamak (Eylem, 14) Btn insanlar birbirlerine saygl davranmallar.(Bahar, 12) Toplumdaki tm insanlar sevip saymalyz. (A. Zeynep)

Ev: Trkiyedeki btn evlerin salam olmasn isterim, nk doal afetlerde dayankl olmadnda insanlar yaralanabilirler.
Avrupallama zamannda bunun olmamasnn byk bir eksiklik olduunu dnyorum. Bilgiye ulam asndan nemli olduunu dnyorum. (Sedat, 15) Ktphanelerde hikyelerin yeri deisin. Ayn hikyeler bir yere, ayn hikayeler bir yere koyulsun.(Zuhal, 10) Bo Zaman ve Oyun Hakk HS Madde 31: ocuklarn bo zamanlarn deerlendirebilmeleri, kendilerini gelitirebilmeleri iin oyun baheleri, ocuk kulpleri, ktphaneler, spor ve kltr merkezleri almaldr. Her ocuun bu tr etkinliklere katlma hakk vardr. ocuklarn elenme hakknn olduu bir Trkiyede yaamak isterdim. (Tolga, 12) Her mahallede ya da ilede spor tesisleri yaplabilir (Basket sahalar, tenis sahas/kortu, masa tenisi,futbol sahas vb.) (simsiz, 13)

Ev: Trkiyedeki btn evlerin salam olmasn isterim, nk doal afetlerde dayankl olmadnda insanlar yaralanabilirler. (simsiz, 11) kma katlar binann inaatndan sonra eklendii iin salkl olduunu dnmyorum. Bu binalarn deprem gibi doal afetlerde yklma ve etrafndaki evlere zarar verme ihtimal artar. (Sirunik, 14) Herkesin evi depreme dayankl yaplabilir. (Sarin, 13)

Bilgiye Eriim Hakk

HS Madde 17: Devlet, kitle iletiim aralarnn, ocuun geliimi asndan nemini kabul eder. ocuun bunlarla eitli bilgi ve belgelere ulamasn salar, kendi kltr ve dili bakmndan bu aralarla alabilecei gereksinimleri karlar. Ayrca kitle iletiim aralarnn verebilecei her trl zarardan ocuklar korur. Avrupada birok lkede internet kullanm hak olarak tannm, lkemizde

15

Eski binalarn ykld yerlere yeni binalar deil, parklar ve oyun alanlar istiyorum. (E. Mayra)
Ben bakan olsam belirli bir zamanda 23 Nisan hari baka zamanlarda da ocuk bayram yapardm. Baka lkelerden de ocuklar gelebilirdi, bir konser verilirdi ama bu sadece bizim lkemize ait olmal. (Dou, 12) Her yl ocuklar iin 6 kere enlikler yaplsn. (Eren, 12) ocuk oyun alanlar genilesin. (Batuhan 14)

iin sendika kurma veya sendikaya ye olma hakk vardr. yerlerin korunmas ve nlem alnmas gerekir. (Bra, 12) i olmayanlarai verilmesi, bylece onun da hayatnn kolaylatrlmas. (Fatma, 12) Benim dnce herkesin bir i sahibi olmas. (Rabianur, 11) inin, memurunun haklarnn savunulmas. (Blent, 15)

Herkesin sendikal haklar olsun. (Doukan, 14)

bulamayanlar iin daha fazla iyeri istiyorum. nk onlar da para kazanp evini geindirebilsin. (mer, 11) sizliin nlenmesi. (Fatma, 12)

alma Hakk, i Sal ve Gvenlii ve Sendikal Haklar

HEB Madde 23: 1- Herkesin alma, iini serbeste seme, adaletli ve elverili koullarda alma ve isizlie kar korunma hakk vardr. 2- Herkesin, herhangi bir ayrm gzetmeksizin, eit i iin eit cretehakk vardr. 3- Herkesin kendisi ve ailesi iin insan onuruna yarar ve gerekirse her trl sosyal koruma nlemleriyle desteklenmi bir yaam salayacak adil ve elverili bir crete hakk vardr. 4- Herkesin karn korumak
16

ocuun Yksek Yarar

HS Madde 3: ocuklarla ilgili btn yasa ve uygulamalar oluturanlar, nce ocuklarn yararn dnmek zorundadr. Devlet, ocuklarn koruma ve bakmn stlenenlerin sorumluluklarn yerine getirmeleri iin nlemleri alr ve onlarn sorumluluklarn yerine getirip getirmediklerine bakar.

Bence Anayasada ocuklara haklar tannmal. (Tubanur, 11) ocuklarn yeni haklara sahip olmas. (Rabianur, 11) Ben nemliyim. Benim arkadalarm da nemli. (Tua, 12) Bu almayla ocuklara nem verildii anlalr. Byle almalar devam etmeli. (Tamar, 12) Bizim yaptklarmza da ayr bir dnce versinler. (Aslhan, 11) ocuklara nem verilsin. (Aye, 11)

HS Madde 33: Btn ocuklar her trl zararl maddelere kar korunur. Bu tr maddeleri retip ocuklara veren kiiler cezalandrlr HS Madde 32: ocuklarn okula gitme, oyun oynama hakk vardr. Onlar yetikinler gibi altrlamazlar. almak zorunda kalrlarsa yapacaklar i onlarn sal ve eitimleri iin sorun oluturmamaldr.

ocuklarn korunma Yeni anayasada hakk olan bir ocuklarn daha Trkiyede yaamak ok dnlmesi, isterdim. (Tolga, 12) herkesin koruma Halkn eitim durumu iyi deil. rnein altna alnmas. ocuklar eit deil. Her ocuk eitim alamyor. Douda zellikle kz ocuklar (zlem, 11) eitim alamyor. Bunun iin bir yasa
getirilmeli ve bu konuya nem verilmeli. (Norda, 13) Sokakta kalan ocuklara yardm edilmesi. (Nuri, 12) Evi olmayann evi olsun, darda kalmasnlar, zellikle ocuklar. (simsiz, 12) Sokakta mendil satan btn kk ocuklarn eitim ihtiyacnn karlanmasn istiyorum. (E. Mayra, 12) ocuklarn almamasn istiyorum. (simsiz, 14)
17

ocuklara Ynelik zel Koruma Tedbirlerinin Alnmas

HS Madde 40: Yasalarla sorunu olan ocuklar bu durumdan tek balarna sorumlu deildir. ocuklar farknda olarak kimseye zarar vermez. Sua itilen ocuklar, yetikinler gibi cezalandrlamaz, zel yasalarla yeniden topluma kazandrlrlar.

Douda kz ocuklar ok erken yata evlendiriliyor ve okula gnderilmeden altrlyor. Bir yasayla bu nlenebilir.

Kk yata ocuklarn altrlmasnn yasaklanmasn istiyorum. Eer altrlrsa para cezas kesilmesini bir kural olarak istiyorum. (mer, 11) Her ailedeki alana sigorta yaplsn. 7. Snftan sonraki ocuklar alrsa onlara da sigorta yaplsn. (Batuhan, 13) Kk yata evlenmenin son bulmas. (Blent, 15) Eroin, kokain gibi zararl maddelerin satlmamasna dikkat edilmelidir. (Barkn, 13) ocuklar hakszla uramasn, stlerine su atlmasn, yapmad eyden cezaevine koyulmasn. (simsiz, 12), Douda kz ocuklar ok erken yata evlendiriliyor ve okula gnderilmeden altrlyor. Bir yasayla bu nlenebilir. (Norda, 13) Bence kimse erken yata evlenmesin, herkes okusun, kanunlar deisin.Kz ocuklarnn erken yata evlenmemeleri. Nedeni: Hamile kalmalar ve tehlikeli doum yapmalar. Okumamalar, yani eitime devam etmemeleri. Cahil kalmalar. (Fikriye, 14) Kz ocuklar kk yata evlenmemeli. (Fevziye, 12)

lknur arkadam 13 yanda evlendi, ocuktu, ocuklar evlenmesin. (simsiz, 12)

CEDAW MADDE 16/2: ocuun erken yata nianlanmas veya evlenmesinin hibir kanuni etkisi olmayacak ve evlenme asgari yann belirlenmesi ve evlenmelerin resmi sicile kaydnn mecburi olmas iin yasama dahil gerekli tm nlemler alnacaktr.

Demokratik Ynetim ve Katlm

HEB Madde 21: 1- Herkes, dorudan veya serbeste seilmi temsilciler aracl ile lkesinin ynetimine katlma hakkna sahiptir. HS Madde 12: Her ocuk, grlerini serbeste ifade etme, kendisini ilgilendiren her konuda grlerinin dikkate alnmasn isteme hakkna sahiptir. Herkesin ocuklar dinleme, onlarn fikirlerini renme ve onlara sayg gsterme sorumluluu vardr.
18

Bask olmamasn isterim. (ule, 13) Her ehirde herkesin grleri alnmal ve Trkiyede paylalmal. (Zbeyir, 11) Herkesin sz hakknn geecei bir Trkiyede yaamak isterdim. (Senanur, 12) Seme ve seilme hakk adaletli olsun. (simsiz, 12)

HEB Madde 8: Herkesin anayasa ya da yasayla tannm temel haklarn ineyen eylemlere kar yetkili ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yarg yoluna bavurma hakk vardr. Hakkmz savunabilelim; yargsz infaz olmasn. Kii haklarnn kstlanmamas. (Aye, 13)

ocuklarn da oy verme hakknn Yeni kanunlarda bizlerin haklar korunmal. (Tubanur, 11) olmasn istiyorum. (simsiz, 13) Sokaklar zgrlesin,
Milletvekilinin bize sorarak kural koymalar (Fatma, 12) Kurallar beraber koymal ve uymalyz. (Dilan, 12) Anayasalarn bir kiiyi deil de toplumdaki herkesi ilgilendirmesi sz konusu olmaldr. (Rojbin, 13) Herkese hak versinler. (Aslhan, 11) ocuklarn, yallarn ksacas herkesin korunmas. (Rabianur, 11)

biber gazlar, coplar yasaklansn. (zge, 19)

Vatanda devlete kar korusun. (Aye, 12)

Hakszlklar sona ersin (Okullardaki). Salkta, barnmada, eitimde ykmlar durdurulsun. (zge, 19) Gazzedeki ocuklarn korunma hakk olan Trkiyede yaamak isterdim. (Tolga, 12)

Devletin nsan Haklar Sorumlu- Din ve Vicdan zgrl luu ve Hak Arama Yollar
HS Madde 4: HSde yazl olan haklarn uygulanmas iin gereken her trl abann gsterilmesi gerekir. Devlet ocuklarn bu haklardan yararlanmasn salar.
19

HS Madde 14: Her ocuun, kendi dncesini gelitirme ve istedii dini seme hakk vardr. Bu konularda ocuklar byten yetikinlerin de onlara yol gsterme hakk ve sorumluluu vardr.

Din zgrl adna dini ktye kullanmamak. (Rewan, 13) Okullarda grlen Din Kltr ve Ahlak Bilgisi dersinin kendi dinin neyse onun grlmesini istiyorum. (smail, 12) Liselerde semeli ders olarak Kuran kyormu. Liselilerin de kuran renmelerini istiyorum. (zlem , 12) Din derslerinin okulda deil, istee gre dardan alnmasn istiyorum. (Serra, 13) Ben dindar bir genlik yetisin istemiyorum. (Dilan, 16)

HEB Madde 26: (1) Herkes eitim hakkna sahiptir. Eitim, en azndan ilk ve temel eitim aamasnda paraszdr. lkretim zorunludur. Teknik ve mesleksel eitim herkese aktr. Yksek retim, yeteneklerine gre herkese tam bireitlikle ak olmaldr. Her ocuk eitim almal. (Bra, 13) Eitimin temelinin daha gl olmasn isterim. (simsiz, 17) renci haklarnn savunulmas. (Blent, 15) Eitim zgrl. (M. Ali, 12) Eitime nem verilmelidir. (Bahar, 12) * ocuklarn eitim ve retim hakk olan Trkiyede yaamak isterdim. (Tolga, 12) Sizin de bildiiniz gibi insanlar, yani cani insanlar ocuklarn, daha ok kz ocuklarn okula gndermiyorlar. Ben bir kz olarak eitim gryorum. Ama herkes gremiyor. Bu yzden ben onlarn okullara gitmelerini istiyorum. Ne kadar alma yaptklarn bilsem de bu daha fazla olabilir. Biz byk bir devletiz. Bu yzden onlar da okula gitmeli. Onlarn bir fark yok. Herkes eit domutur. Bu hakk herkes kullanmal. Onlar da okula gitsin! (Mge, 12) Okullarda retmenlerin gler yzl olmas rencilere gerekten ok iyi davranmalar ve rencilerin de retmenlerine iyi davranmalar. Zaten retmen iyi olduu srece renciler iyi olacaktr. (Doukan, 12)
20

Eitim Hakk
HS Madde 28: Her ocuk eitimini tam yapabilmek iin desteklenir ve korunur. lkretim parasz ve hibir ayrm gzetmeksizin tm ocuklar iin hak ve zorunludur. HS Madde29-30: ocuklara verilen eitim onlarn geliimlerini en fazla lde salayacak dzeyde olmaldr. Eitim, ocuklarn hogrsn, kendi kltrne ve farkl kltrlere saygsn, ayrmcla kartln, doaya saygsn arttracak biimde dzenlenir. ocuun kendi kltr, bulunduu lkedekinden farklysa geliim ve eitim hakknn her aamasnda buna gereken zen gsterilir.

ocuklarn eitim ve retim hakknn oldu bir Trkiyede yaamak isterdim.

Snav sisteminde kesin kararlar alnmal. Bence u an lise son snflara bir sene iinde yaplan snav, birka snava blnerek uygulanmal (Sirunik, 14) Okula kayt yaparken cret alnmasn. (simsiz, 18) Liseye gideceimiz zaman btn masraflar devlet karlasn. (Durukan, 13) Herkes yeteneine ve becerisine gre mesleinin seimini yapabilsin. (Sedat, 15)

Okullara alnan retmenlerin zellikle ocuk psikolojisi hakknda eitim almalarna ve gerekten retmenlik yapabilecek insanlar olmalarna dikkat edilmeli (retmenlerin yapt yanllar). (Sena, 12) Tm okullara en yakn zamanda tablet pc datlmasn istiyorum. Bilgisayarlar da abuk gelsin. (Emre, 11) SBS kalksn ve istediimiz okula gidelim. stemediimiz okulda mutsuz olup istemediimiz meslei seeceiz. Bunun deimesini istiyorum. (Demet, 16) Okullarda daha ok elencelerin olmas. (Cemil, 12) Okul iin yeni sralar olsun. Btn okul temiz olsun. Gzel olsun. Btn okullarda RESM atlyesi olsun. Okullarda yeni yazan tahtalar olsun. Okullarda krk cam olmasn. Okullarda krk kap olmasn. Okullarda krk dolap olmasn. (Murat, 14) Snav sisteminin dzeltilmesi. (Furkan, 17) Snav sisteminde srekli gerekleen deiiklikler durdurularak sabit bir sisteme geilmeli. (Lena, 14)
21

Dershaneler kaldrlsn, herkese eit eitim hakk verilsin. (Doukan, 14)

Her kzn okula gitmesi gerekiyor. Anne ve baba kzn okula gidip gitmemesine karmamaldr gibi. (Nursel, 14) retmen: Baz retmenlerin olmasn istemiyorum. nk; ayrmclk yapmalar, dvmeleri, hakaret etmeleri. (Filiz, 14)

Snav sistemi deitirilmeli, nk ok stres yapp hayatlarn kaybedebiliyorlar. (Sarin, 13) Okullarda elbiseler serbest olsun. nk daha rahat ve daha ferah olur. (Kerem, 11)

Yani ben de btn herkesin mzik aleti almasn isterdim. Herkesin o zevki yaamasn, nota bilmesini isterdim. Herkesin gzel ve mutlu yaamasn isterdim. Btn ocuklar bir enstrman alsa, bir grup oluturulsa, onlar da ne kadar gzel ve barl bir ortam olduunu hissedecekler. (simsiz)

Gelime Hakk
HS Madde 18: ocuklarn yetimesinden ve gelimesinden sorumlu olan bykler, bu sorumluluklarn en iyi biimde yerine getirirler. Ben yaz yazmay ok seviyorum. Dans etmeyi ok seviyorum. (Selin, 13) Sanat Kursuna daha ok eya istiyoruz. nk daha iyi alabiliriz. Spor salonlarna daha yumuak minderler istiyoruz. nk yere dnce vcudumuz aryor. (Halil, 11) Tm insanlar spor aktivitelerinde eit ekilde yararlanmal. (Efe, 11) Ktphane saylar arttrlmal. (Tamar, 12) nterneti ihtiyacmz olduu kadar kullanmalyz. (Leyla, 12) ocuklarn sosyal hayatlar olmal. Bylece ada bir lke oluruz.(Tamar, 12) Mzik doal bir haktr ve herkesin bundan, eit bir ekilde yararlanabilmesi gerekir. Bylece herkes sanat ile i ie olabilir, mzikle her ey yaplabilir. Herkes mzik hakkna sahip olmal. (simsiz)
22

Herkesin yararlanabilecei cretsiz mzik okullar yaplabilir.

fade zgrl
AHS Madde 10: fade zgrl 1- Herkes ifade zgrl hakkna sahiptir. Bu hak, kamu makamlarnn mdahalesi olmakszn ve lke snrlar gzetilmeksizin, kanaat zgrln ve haber ve gr alma ve de verme zgrln de kapsar. Bu madde, Devletlerin radyo, televizyon ve sinema iletmelerini bir izin rejimine tabi tutmalarna engel deildir. Herkesin dncelerine sayg gsterilmeli. (Umutcan, 14) Fikir datm olmas. (Hakan, 11) Herkesin fikirleri ayr ve dikkatli olunmal ve btn ocuklara ayn haklar verilsin. (Selim, 9)

Mutlu Olma

Mutluluumuza izin verilsin. (Aye, 11) Bence Anayasa mutlu bir ekilde yaam ve mutlu olmaktr. (Glzade, 11) ... mutlu bir ekilde yaamak. (Serenay, 11) Anayasalar olduu iin mutluyum nk anayasa olmasayd her ey karrd. (Leyla, 12)

Engellilere daha fazla haklar tannmal. (Aykan, 13) Engelli vatandalara daha ok hak tannmal ve onlara hayatlarnda kolaylk salayacak eyler yaplmal. (Norda, 13)

zel Hayatn Korunmas

AHS Madde 8: zel ve aile hayatna sayg hakk 1- Herkes zel ve aile hayatna, konutuna ve yazmasna sayg gsterilmesi hakkna sahiptir. nsanlarn zel hayatna karmamak gibi Anayasa istiyorum ve bu anayasann uygulanmasn istiyorum. (Dilber, 12) zel hayatmz, evremizdeki insanlar daha iyi anlayarak kimsenin zel hayatna karmayarak zgr olarak istediimizi elde edebiliriz. (Gzde, 14) zel hayatn korunmas (Rojin, 14)

zel Gereksinimlere Sayg ve Gerekli zel Dzenlemeler

HS Madde 23: Engelli ocuklarn zel olarak korunma ve sayg grme hakk vardr. Devlet engelli ocuklarn bakmn, eitimini salayacak kurumlar oluturma sorumluluuna sahiptir. Engelli ocuklarn ailelerine her trl yardm yaplr. Engelliler iin evrenin dzenli olmasn isterim. Mesela bir yerde mazgal aksa orann kapatlmas lazm. Engeliler iin WC olmas. (Aleyna, 12) Engellilerle bizim ayrt edilmemesi anayasas: Baz engelli ocuklarn okullar var ama bizimle ayn okullara gelmesi gerekir, nk onlar farkl olduklarn dnp zlebilirler. Bence okullara da engelliler gelebilir ve onlar bizden ayrmamalyz. (Zehra, 12) Ulam kolaylasn. (Tutunma barlar, merdiven yerine rampa, engelli asansrleri) (Grup)
23

Salk Hakk
HS Madde 24: Her ocuun salk hizmetinden yararlanma hakk vardr. Hastalklardan korunmas devletin ve toplumun gvencesi altnda olup ocuklarn beslenmesine, alanmasna, evrenin temizliine ve dier salk

koullarna dikkat edilir. Hastalanan ocuklar tedavi edilir. Salk haklarnn savunulmas. (Blent, 15)

(smail, 12) Soka kirletmemeliyiz, bu yzden de yerlere p atmamalyz. Bararak ya da yksek sesle konumamalyz. (zlem, 12) Hasta insanlar rahatlkla hastaneye gidebilsin, eczane ila versin. (simsiz, 12)

Hastanelerin byk olmas ve temiz olmasn istiyorum. (Pnar, 12)

Hastanelerde ok sessiz olmak gerekir ve hastanenin gzel kokmas gerekir. nk hastanelerde salk gerekir, ondan gzel kokmas iyi olur. (simsiz, 10) Sigara retimi kesilsin. nk sigara insanlara zarar verir. Sonra sigaray brakmak zor olur. (Zuhal, 10) Sigara imeyiniz uyarlar ve cezalar yerine, sigara retiminin durdurulmas. (Lavinya, 13) Organik yiyecekler retilmeli, nk salkl olmasak dier ileri de yapamayz. Spor kulpleri daha fazlalatrlmal. nk salk her eyden nce geliyor. (Nara, 12) Okuldaki kantinin denetlenmesini, temizlenmesini istiyorum. nsan saln hep nde grp dnmeliyiz. (Cansu, 12) Temiz bir evresi olan Trkiyede yaamak isterdim. (Tolga, 12) p arabalar her taraf gezip ve pleri toplamalar gerekir ve parklarn olmas ve insanlar birarada olurlar.
24

Sosyal Gvenlik Hakk

HEB Madde 22: Herkesin, toplumun bir yesi olarak, sosyal gvenlie hakk vardr. Ulusal abalarla ve uluslararas ibirlii yoluyla ve her devletin rgtlenmesine ve kaynaklarna gre, herkes onur ve kiiliinin serbeste geliim iin gerekli olan ekonomik, sosyal ve kltrel haklarnn gerekletirilmesi hakkna sahiptir. Btn aileler devlet tarafndan sigortal olsun. (Melih, 13) Fakir insanlara yardm edilsin, daha ok yardmlar olsun. (simsiz, 12) siz insanlara i yardm yaplsn. (simsiz, 12) Fakir insanlarmza ncelik olsun, gsterilsin. (simsiz, 12) ehit ailelerine ba yaplmal. (Aren, 12)

ehit ailelerine maddi destek yaplmal. (Arda, 14)

K byk ezmesin. Tehdit edilerek eziliyoruz. (Aye, 13)

iddetin Ortadan Kaldrlmas

HS Madde 34: ocuklar bedensel ve ruhsal ynden rseleyecek hibir yaklama izin verilemez. HEB Madde 5: Hi kimse ikenceye ya da acmasz, insanlk d ya da onur krc ceza ya da muameleye uratlamaz. Kavga olmamal, kurallar madde madde anlaml olmal. (Dilan, 12) Kavga: En ufak eyden kavga/atma kyor. u an bizlerde gryoruz. Kadna/erkee iddeti. Kalkmasn istiyorum. (Bra, 13) Kavgalarn kalkmasn istiyorum nk en kk bir olaydan dolay insanlar lebiliyor. (Melisa, 14) Ben okullarda iddetin kalkmasn istiyorum, nk okulda iddet olduu srece okuma istei azalyor ve bu beni gerekten rahatsz ediyor. Ben okumaya ok hevesliydim, ama imdi hocalarmz bize kzdka ben okumaktan vazgeiyorum. Bence okulda iddet uygulayanlar okuldan ayrlmaldr. (Tua, 12) ocuklara iddet uygulanmasn. (Sena, 12) Madde 15 Fkra 2: Babalar ocuklara iddet gstermesin. ocuklarn psikolojisi bozulur. (Mert, 11)
25

Kz ocuklarnn aileden iddet grmemesi ve okula gnderilmesi. (Semanur, 13)

Tketici Haklar
Tketimde Anayasa: Ben markete gidip bir besin aldm ve son kullanma tarihi gemi ve fiimiz olmasna ramen deitiremiyoruz. Ama deitirsek de paramz vermiyorlar. Bunlarn marketlerle veya bakkaliyelerle konuulmasn istiyorum. (Zehra, 12)

Tm Canllarn, Doann ve Kltrel Varlklarn Korunmas

StocKholm evre Bildirgesi lke 1 - zgrlk, eitlik, ve kaliteli bir evrede onurlu ve yeterli yaam artlar salanm olarak yaamak insanlarn temel bir haklardr. nsan, ayn zamanda, bugnkve gelecek kuaklar iin evreyi koruma ve iyilitirmenin ciddi sorumluluunu da tar.
lke 2 - Dnyann hava, su, toprak,bitki ve dier canllar gibi doal kaynaklar ve

zellikle doal ekosistemlerin zgn rnekleri, bugnk ve gelecek kuaklar iin gerektii ekilde ynetilerek korunmaldr.

Hayvanlara nasl olmas gerekiyorsa yle davranmalyz. Onlarda varlk olduklar iin bizlerden farklar yok. Tek farklar insanlar gibi vcuda sahip olamamalar. Akl zekalarmz her zaman ayndr. (Dilayda, 14) Hayvanlara yaplan eziyetlerin karlksz kalmamas. (Merve, 17) Hayvan haklar daha dikkatli korunmal. (Lena, 14) Hayvanlar sevmeli. (Leyla, 12) Hayvanlara yaplan eziyetlerin olmamas. (simsiz, 16)

Yeil alanlar zenle korunmal. (Lena, 14) Yeil alanlar artrlmal. Toprakla i ie olunmal. Soluduumuz oksijenin oksijen olduunu anlayabilmeliyiz. (Nara, 12) Doal varlklar yok edip alveri merkezleri kurulmasn. (Eren, 12) evre kirliliinden kurtulmak istiyoruz. (Merve, 17) Denizler temizlensin. (Era, 11) Ormanlara evreye nem verip onlar korumalyz. (Tubanur, 11) ok gzel bisiklet yollar olmal. (Zbeyir, 11) Btn sokaklara geri dnm kutular konulsun. Bylece plastikleri deerlendirebiliriz. (eymanur, 12)

Yaam Hakk
HS Madde 6: Yaamak, her ocuun temel hakkdr ve herkesin ilk grevi ocuklarn yaamn korumaktr. Yaam hakkn tehdit edebilecek trden eylerin daha ok zerinde durulmal. (Lena, 14) Yaam hakkn ihlal edenler iin zm. (Arda, 14) Yaam zgrl (M. Ali, 12) Devlet insan korumal. Bir karakola giden vatanda kendisine yardmc olup onu korumasn istiyor. Fakat devlet onlar gnderdii iin lebiliyorlar. (Bra, 13) nsanlarn daha ok gvenli olmas ve ocuklara sorulmas. (Murat, 13) Cinayetlerin olmamasn isterim. (ule, 13)
26

Batmanda bulunan Hasankeyfin yok olmasn istemiyoruz. (brahim, 15)

Hereyi yeteri kadar kullanmalyz. (Leyla, 12) Denizin deimesini istiyorum ve kural: p atlyor, kirleniyor ve pis grnyor. Yani deniz kirli grnyor. (Eylem, 12)

Yoksulluun Ortadan Kaldrlmas

HEB Madde 25: 1- Herkesin kendisinin ve ailesinin salk ve refah iin beslenme,giyim, konut ve tbbi bakm hakk vardr. Herkes, isizlik, hastalk,sakatlk, dulluk, yallk ve kendi iradesi dndaki koullardan doan geim sknts durumunda gvenlik hakkna sahiptir. BM ESKHS Madde 11/2: Herkesin alktan kurtulma temel hakkn kabul ederek, mnferiden ve uluslararas ibirlii yoluyla, zel programlar da ieren gerekli tedbirleri aadaki amalara ynelik olarak alacaklardr:(a) Teknik ve bilimsel bilgilerden tam olarak yararlanmak suretiyle, beslenme ilkeleri konusundaki bilgileri yayarak ve doal kaynaklarn en etkin bir ekilde gelitirilmesini ve kullanlmasn salayacak ekilde tarmsal sistemleri dzelterek ya da gelitirerek, besinlerin retilmesi, korunmas ve datlmas yntemlerini iyiletirmek; (b) Gerek gda maddeleri ihra eden, gerek gda maddeleri ithal eden lkelerin sorunlarn dikkate alarak, dnyadaki besin maddelerinin ihtiyaca gre adil bir ekilde datmn salamak.
27

Alkta len insanlar var hayatmzda. Devlet yoksulluk iinde yaayan vatandalara bir yardm eli uzatmal. (Bra, 13) Elbiseleri yrtk olanlara elbise almak. (Seyran, 8) Evsiz kalanlara ev. (Leyla, 12) Tm gzellikler ortaya kmal ve yoksullara evler ve para verilmeli. (Zbeyir, 11) Herkesin gelirine gre vergi alnmal, nk undan bundan ksyoruz ama kt bir ekonomi durumumuz var. (Aye, 13) Maalarn artmas. (Fatma, 12) Devlet bir insann gelirine gre vergi almal. (Bra, 13) Bakkallarn, frnlarn daha ok ucuzlamasn. (Leyla, 12) Snflar ortadan kaldrlmaldr. (simsiz) Benzinin fiyat dsn, araba kullananlar ok para harcamam olsun. (Durukan, 13) Alveri merkezlerinde fiyatlarn biraz daha inmesini istiyorum, nk bazlarnn paras yok. (Kardelen, 13)

28

Anayasa, Anayasam almas

29

30

Yola k Hikayemiz

rkiyede 12 Haziran 2011 seimleri ardndan yeni bir anayasa hazrl balad. Trkiye Byk Millet Meclisinde yeni anayasa almalarn yrtmek zere temsil edilen 4 siyasi partiden (AK Parti, CHP, MHP ve BDP) er yenin katlmyla Anayasa Uzlama Komisyonu kuruldu. Komisyon 30 Nisan 2012 tarihine kadar internet sitesi (https://yenianayasa.tbmm.gov.tr/) araclyla ve yz yze grmelerle kii ve kurumlarn yeni Anayasaya ilikin gr ve taleplerini ald. Biz, yeni Anayasaya gr alma srecinin effaf, katlmc ve kapsayc olabilmesi iin farkllklarn dikkate alnd, rahata ulalabilinen ve herkesin kendini rahat ifade edebilecei ortamlarn oluturularak kurgulanmas gerektiine inanyoruz. Nitekim alma arkadalarmz olarak grdmz ocuklarn sadece yetikinler dnlerek oluturulmu katlm mekanizmalar hakknda bilgilendirmeleri ve srece davet edilmelerinin etkin ve etkili bir katlm salanmas konusunda byk bir engel olacan biliyoruz. Kendilerine zg geliimsel zellikleri olan ocuklarn, hak sahibi bireyler olarak kendilerini dorudan veya dolayl olarak ilgilendiren her konuda grlerini ifade etme ve bu grlerin verilecek kararlara yansmasn talep etme hakk vardr. Dolaysyla ocuklarn karar mekanizmalarna katlmn salamak iin zel katlm kanallarnn oluturulmas gerekir. Sadece yeni anayasa srecinde deil, birok uygulama ve politika alanndaki karar alma srelerine, Trkiye nfusunun yaklak te birini oluturan ocuklarn talepleri, eletirileri ve grleri yanstl(a)mamaktadr. Bunun temelinde ocuun, kolaya kalarak gelecek nesil olarak grlmesi, aksine bugnn hak sahibi bir bireyi olarak tanmlanmamas geliyor. Yeni anayasa hazrlyla balayan gr verme srecini, yine yeni bir frsat olarak grerek, ocuklarn gr ve taleplerini iletebilecekleri, yani katlm haklarn hayata geirebilecekleri bir model gelitirmeye ve uygulamaya ihtiya duyduk. Bylece Anayasa, Anayasam modeli zerine almaya baladk. 31

II. Ama ve Kapsam

rkiyenin taraf olduu Birlemi Milletler ocuk Haklarna dair Szlemenin 12. Maddesinin zellikle atfta bulunduu ocuun katlm hakknn hayata gemesi, ocuklara sadece grlerini sormak anlamna gelmez. Grlerini iletebilecekleri onlara zg aralarn oluturulmasn, grlerinin dinlenmesini, dikkate alnmasn ve zel yaamn yan sra kamusal yaama katlmalar iin mmkn olan en fazla abann gsterilmesini gerektirir. ocuun katlm hakknn gereklemesine katkda bulunmak amacyla ocuklarn yeni anayasa hakkndaki grlerini almak ve ilgili makamlara ulatrmak amacyla Anayasa, Anayasam model almas tasarland ve uyguland. Anayasa, Anayasam almas ocuklarn karar verme srelerine katlm konusunda rnek oluturabilmeyi, biriken bilgi ve deneyimi paylamay hedefleyen bir modeldir. Bu modelde ok sayda ocua ulamaya alarak temsili bir katlm mekanizmas oluturmaktan kanld.Her bir ocuun kendi deneyimini ve dncesini paylat ayrca her ocuun sadece kendini temsil ettii gz nnde tutuldu. Bu temel zerinden de ocuklarn konu hakknda bilgilendirilmesi, dncelerini rahata ifade edebilecekleri ortamlarn mmkn olduu lde onlarla birlikte oluturulmas ve grlerin gerek kamuoyu ile gerekse karar vericilerle paylalmas hedeflendi. Modellin ana hedeflerini balkta ele alabiliriz: Anayasa ve yeni Anayasa hazrlk sreci konusunda ocuklara yeterli bilgiyi ulatrmak. ocuklarn kendi dncelerini rahata ifade edebilmelerini salayacak ortamlar oluturmak. ocuklardan gelen gr ve talepleri ilgili karar vericilerle ve kamuoyu ile paylamak. Modelin Uygulanmas Anayasa, Anayasam Modeli; yukardaki temel hedefi gerekletirmek zere aama olarak tasarland ve uyguland. Bu aamalar: - Bilgilendirici ve tantc materyallerin hazrlanmas - Gr toplama sreci - letiim almalar 1.Bilgilendirici ve tantc materyallerin hazrlanmas: ocuklar yeni Anayasa hazrl sreci ve Anayasa konusunda bilgilendiren ve bu srece dhil olmasnn nemini vurgulayan, ocuklara ynelik bror ve poster hazrland. Ayrca gr ve taleplerini yazabilecekleri gr kartlar oluturuldu. Hazrlanan tm materyallerdeki sloganlara toplum iindeki farkllklar grnr klmak amacyla, dilde (Ermenice, Krte ve Trke) yer verildi. 2.Gr Toplama Sreci: ocuklarn hazrlanacak yeni Anayasaya ilikin dncelerini ve taleplerini rahata ifade edebilecekleri ortamlar yaratmak amacyla 10-15 ya
32

aralndaki ocuk gruplar ile yaklak 15er kiilik, 2-2,5 saat sren atyle almalar yapld. Atlyenin ierii aadaki hedefler dorultusunda gelitirildi: Anayasa konusunda (Nedir?, Ne ie yarar?, Neden nemlidir?) bilgi paylam yapmak, Gnlk yaam ile Anayasann ilikisini kurmak, Birlikte yaam, kurallar, farkl yaam deneyimleri zerine dnmek ve tartmak, ocuklarla insanlarn birarada yaarken ihtiya duyduu dzenlemelerin nasl yaplabileceine ilikin sorgulama yapmak, ocuklar kendisi dndakileri de dnerek kural koyabilme zerine dnmelerini tevik etmek, ocuklarn yeni Anayasa iin grlerini ifade etmelerine arac olmak. 13 farkl ocuk grubuyla gerekletirilen almalarn her biri ocuklarn talepleri, durumlar ve koullar gz nnde bulundurularak ve atlyenin ieriinde baz deiiklikler yaplarak almann genel ak ve kurgusu u ekilde belirlendi: Ho Geldik Oturumu: Atlye kolaylatrclar ve ocuklar tanr. Atlye ierii paylalr. Bilgi paylam: Anayasa ve Trkiyede yeni anayasa sreci zerine karlkl bilgi paylam yaplr. stee bal olarak ocuklar iin hazrlanan bilgilendirici bror incelenir. Bu oturumda anayasa srecine katlm neden nemlidir ve nasl olmaldr? sorusu zerine tartlr. Neler Yayorum? Kimler Neler Yayor? Oturumu: ocuklarn gnlk yaamlar zerine dnmelerine ynelik hazrlanan oturumda ocuklar bir gnlerin nasl getiklerini dnerek bulunduklar meknlar (okul, mahalle, hastane, oyun park, Trkiye vb.) ve iliki halinde olduklar kiileri (aile, arkada, retmen, otobs ofr vb.) anlatr. Gelen cevaplar birletirilir. Bu oturumun banda hem grup dinamii salama hem de farkllklar zerine konumak iin Sen hi isimli oyun oynanr. Birlikte Yaam: Nasl? Oturumu: Bu oturumda ocuklarn paylatklar ortak meknlarda iliki halinde olduklar kiilerle birlikte yaamn nasl olmasn istediklerini dnmeleri ve yazmalar istenir. ocuklar yazdklar dncelerini byk grupta paylar. ocuklara stediklerinin gereklemesi iin nasl kurallar oluturulabilir? sorusu yneltilir ve kural ve kural koyma zerine konuulur. Anayasam Oturumu: ocuklardan kendisini, evresindeki kiileri ve Trkiyede yaayan herkesin yaamlarn dnerek, herkes iin birlikte yaam kurallarnn neler olabilecei sorusunu kendisine sorarak, bu kurallarn neler olabileceini ve belki de daha ok neler olmayacana dair grlerini yazmalar istenir. ocuklarn grlerini yazmas bittikten sonra byk grupta istedikleri grleri okulamalar ve zerinde konumalar salanr.
33

Deerlendirme ve kapan oturumu: Atlyenin nasl getii konuulur ve atlyeye ilikin nerileri alnr. Hazrlanan poster ve brorler datlarak, evrelerindekine bu almadan bahsetmeleri istenir. ocuklarn grlerini kendilerini gvende hissettikleri ortamlarda almak amacyla atlyeler, ounlukla ocuklarn devam ettikleri ve iletiim iinde olduklar sivil toplum kurulular, belediyeler ve farkl rgtlenmelerle iletiim kurularak gerekleti. Ayrca, atlyeler dnda bir enlikte stand almas da yapld. Aadaki tabloda ocuklarla yaplan almalara ilikin bilgileri bulabilirsiniz:
GR VEREN OCUK SAYISI
14 16 10 12 15 8

LETM KURULAN ORGANIZASYON

1 2 3 4 5 6 Mamak Halk Gazetesi Etimesgut renim Birimi Trkiye Eitim Gnllleri Vakf Elim Sende Dernei

TARH

EHR

26.03.2012 01.04.2012 05.04.2012

Ankara Ankara stanbul stanbul Ankara Ankara

Toplum Gnllleri Vakf - Pembe 06.04.2012 Ev Genlik Merkezi Yrtk Perde Kollektifi Dikmen Vadisi Barnma Hakk Brosu Tarlaba Toplum Merkezi Edirne Romanlar Dernei ve Merkez Meri lkretim Okulu Anadolu Kltr 08.04.2012 08.04.2012

7 8 9 10

10.04.2012 11.04.2012 13.04.2012

stanbul Edirne stanbul Edirne

15 28 15 20

Diyarbakr Bykehir Belediyesi 16.04.2012 Sosyal Hizmetler Daire Bakanl ocuk ve Kre Hizmetleri ube Mdrl zmir Bykehir Belediyesi ocuk ve Genlik Merkezi stanbul Bilgi niversitesi Genlik ve Yeryz enlii zel Yldz ocuk Rehabilitasyon ve zel Eitim Merkezi 18.04.2012

11

zmir

12

12 13

22.04.2012 25.04.2012

Edirne stanbul

39 9

34

3.letiim almalar: almadan haber vermek ve ocuklardan gelen grleri kamuoyu ile paylamak amacyla bir blog oluturuldu. (http://cocuklaranayasayapiyor.blogspot.com). 30 Nisan 2012 Pazartesi gn Ankara, Edirne ve stanbulda atlyelere katlan 6 ocuk ve 4 yetikin ile birlikte TBMM Anayasa Uzlama Komisyonu ziyaret edildi. Grmede milletvekillerinden Ahmet yimaya ve Atilla Karta ocuklar taleplerini ilettiler. Atlyeler ve stand almasyla ocuklardan alnan neriler/grler derlenerek raporlatrld. Rapor, TBMMdeki tm milletvekilleri, ilgili Sivil Toplum rgtleri, ilgili bakanlklar ve almaya katlan ocuklarla paylald.

35

36

alma Materyalleri ve Grselleri

37

38

Poster, Gr Kart, Bror, Rozet

htt p:

zgrlk kendi hakkn savunablmektr. (Aye, 13)

htt p:/ /

//c

uk oc

nayasayapiyor.bl og lara

sp
m/ .co ot

k cu co

nayasayapiyor.b lara log

sp

Mutluluumuza zn Verlsn.
(Aye, 11)

m/ .co ot
ayasayapiyor .blo

htt p:/ /

uk oc

nayasayapiyor.b log lara

sp
m/ .co ot

k cu co

n lara

gs

m/ .co ot

htt p:/ /

ocuklara ddet uygulanmasn

(Sena, 12)

beraber yaamaK n

Trkyede
(Abdullah, 12)

anlamalyz

40

41

42

EKLER Uzlama Komisyonu TBMM Anayasa

Ziyareti

nayasa, Anayasam almas kapsamnda 30 Nisan 2012 Pazartesi gn TBMM Anayasa Uzlama Komisyonu 3 nolu alt komisyonu ziyaret edildi. Komisyon ziyaretine Tarlaba Toplum Merkezi, Edirneden Merkez Meri lkretim Okulu, Dikmen Barnma Hakk Brosundan 11, 12, 13, 14, 19 yalarnda toplam 6 ocuk ve ilgili kurumlarn temsilcileri ile OCA ve Gndem ocuku temsilen 4 yetikin katld. Komisyon yelerinden Ahmet yimaya ve Atila Kart ile grld. Yaklak 40 dakika sren grmede ocuklar eitim, barnma hakk, doa, evre ve zel hayatn gizlilii gibi birok konuda grlerini spontan bir ekilde dile getirdiler. Grme srasnda not alabildiimiz ifadelerden bazlar; Fakir, zengin herkese insan haklar uygulanmal! Dnn, siz bir evde yayorsunuz. Eviniz yklnca darda kalyorsunuz. Tek isteim insanlarn yaam haklarnn yok olmamas p kovalarnn artmasn istiyoruz! nsann iini gzelletiren doadr Kentsel dnm iin aalar kesilmesin Okullarda ocua iddet uyguluyorlar! TC kimlik numaralarn herkes istedii gibi kullanyor, kiisel bilgilere herkes ulaabiliyor. Ayrmclk yaplmasn! kan yasalardan hi haberimiz yok. Aklama yaplsn. 4+4+4 yasasnn hala ne olduunu anlayamadk ocuklar evlendirilmesin ocuklar derelerde bouluyorlar. nlem alnsn

43

ANAYASADA OCUK HAKLARI Bu metin, 24-25 Kasm 2011de Trkiye Barolar Birlii ve UNICEF ibirliinde dzenlenen ocuk Haklarna likin Mevzuatn Sivil Toplumca zlenmesi ve Anayasada ocuk Haklar balkl altay sonrasnda biraraya gelen iletiim a tarafndan oluturulmutur. An, Anayasada ocuk Haklar balyla mutabakata vard nerileri 9 Baro, 2 niversite Birimi, 5 Sivil Toplum rgt ve 33 yesi olan bir iletiim a adna internet sitesi araclyla TBMM Anayasa Uzlama Komisyonuna iletilmitir. Getirilen ek nerilerle birlikte metin u anda 9 Baro, 2 niversite Birimi, 15 Sivil Toplum rgt, biri 33 dieri 8 kurumsal yesi olan iki Platform, bamsz aktivistler, akademisyenler, niversite rencileri, STK'lardan oluan bir Platform ile bir Uluslararas Kurumun imzasn tamaktadr. Bu birlikteliin amac, hem yeni Anayasa metninde ocuk haklarna sayg gsteren, ocuk haklarn koruyan ve gelitiren bir yaklam benimsenmesine hem de anayasa hazrlk srecinin ocuklarn katlm hakkn gerekletirdikleri bir biimde hazrlanmasna birlikte, etkili ve etkin bir biimde katk vermektir. 11.04.2012 tarihi itibariyle Adana Barosu, Ankara ocuk Haklar Platformu, Bursa Barosu, Ceza nfaz Sisteminde Sivil Toplum Dernei (CSST), ocuk Haklar Zirvesi ve Kalknma Dernei, ocuklara Ynelik Ticari Cinsel Smr ile Mcadele A, Edirne Barosu, Eitimde Reform Giriimi (ERG), Gen Hayat Vakf, Gndem ocuk: ocuk Haklarn Tantma, Yaygnlatrma, Uygulama ve Uygulamalar zleme Dernei (Gndem ocuk), Hak Temelli Politikalar iin Hmanist Grup Dernei, stanbul Barosu ocuk Haklar Merkezi, stanbul Bilgi niversitesi ocuk almalar Birimi (OA), KANSERDER, Kaos GL Dernei, Kocaeli Barosu, Mavi Kalem Dernei, zgrlnden Yoksun Genlerle Dayanma Dernei (Z-GE DER), zrller Vakf, Sakarya Barosu, Sakarya Ortopedik zrller Sosyal Yardmlama ve Dayanma Dernei, Siirt Barosu, Sosyal Hizmet Uzmanlar Dernei (SHUD), Sulukule Platformu, anlurfa Barosu, Tarlaba Toplumunu Destekleme Dernei, Trabzon Barosu, Trkiye Sakatlar Federasyonu Adapazar ubesi, Uluslararas ocuk Merkezi (ICC) ve UNICEF Trkiye aadaki metni onayladklarn beyan etmi olup, metin ilgili tm kurumlarn onay srecine aktr.

Anayasa ve ocuk Haklar letiim A letiim Kolaylatrcs: Gndem ocuk Dernei Tunal Hilmi Caddesi No: 54/8 Kavakldere/ Ankara Tel&Faks: 0312 437 76 41 44 E-posta: gundemcocuk@gmail.com

45

46

47

Anayasa, Anayasam almasnda Yer Alan ocuklar1

Abdullah (12), Aleyna (12), Ara (14), Aral (16), Aras (12), Arda (14),Aren (12), Ares (13), A. Sena (12), A. Sezer (12), Aslhan (11), Akm (15), Ayfer (12), Aye (12,5), Aye (13), Aykun (13), Azad (13), A. Zeynep (13), Bahar (12), Barkn (13), Baak (13), Batuhan (13), Berfin (11), Berfin (12), Berkan (11), Berkay (12), Beyda (12), Beytullah (11), Burak (13), Blent (15), Bra (12), Bra (13), Bra (13), Caner (17), Cansu (12), Cemil (12), Ceren (19), Ceyda (13), Ceylan (12), Cihat (9), Cuma(12), idem (13), idem (14), Derya (11), Derya(13), Derman (13), Dilan (12), Dilan (13), Dilan(16), Dilayda (14),Dilber (13), Doukan (12), Doukan (12), Doukan (14), Dou (12), Dursun (12), Durukan (13), Ece (12), Edanur (11), Efe (11), Egemen (13), Eli (12), E. Mayra (12), Emine (13), Emine (17), Emirkan (12), Emre (11),Emre (12), Emre (13), Enes (8), Engin (12), Erdin (13), Eren (12), Erkan(13), Esra (11), Eylem (12), Eylem (14), Fatih (12), Fatma(12), Ferhat (11), Ferhat (12), Fevziye (12), F. Furkan (14), Frat (12), Fikriye (14), Filiz, Frukan (17), F. Zehra (12), Gonca (12), Grkem (13), Gzde (12),Gzde (14), Glzade (11), Hakan (12), Hakan (12), Haktan (12), Halil (11), Halil (11), Hilal (14), brahim (15), rem (12), smail (12), smail (13),Kader (12), Kadircan (15), Kardelen (13), Kardelen (13), Kemal (9), Kerem (11), Lavinya (13), Lena (14), Leyla(12), Leyla (14), Mehmet (12), Mehmet Ali (12), Mehmetcan (12), Melih (13),Melisa, Melisa (11), Mert (11),Mert (12), Merve (15), Merve (17), Mihriban (13), Murat (13), Murat (14), Mcahit (15),Mge (12), Necdet (12), Nergis (10), Nora (12), Norda (13), Noyemi (14), Nuri (12), Nursel (13), Osman (11), . Deniz (16), mer (11), zge (19), zgr(12), zlem (12), zlem Nur (11), Pelin (9), Pnar (12), Rabianur (11), Reat (9), Revan (13), Rojbin (13), Rojin (13), Samet (11), Sarin (13), Sedat (13), Sedat (18),Sedef (13), Seher (12), Selim (9), Selin (13), Sena (12), Semanur (13), Semih, Senanur (12), Sercen (14), Serenay (11) Serra (13), Seyran (8), Sibel (17), Sidar (13), Sirunik (14), Sheyla (14), ahan (13), ahide (14), ehmus (15), eydanur (11) eymanur, irin (11),ule (13), Talar (12), Tamar (12), Tuba (14), Tubanur (11), Tue (12), Trkan (11), Umutcan (14),U. Uzay (15), lk (12),Vedat (14), Yaren (13), Yasemin (11), Yasin (12), Y. Emre (13), Yunus (12), Yusuf (12),Zehra (12), Zeydin (12), Zeynep (14), Zuhal (10), Zbeyir (11)

TEEKKRLER

48

1 Bu blmde sadece gr kartna isimlerini yazm olan ocuklaran isimleri yer almaktadr.