KOMNST

ETLK ve ZGRLK MCADELESNN YAYINIDIR

DEVRM N MZK!

SAYFA 36

Birikimi elbette topramzdan ve toplumsal mcadelelerin dnya leinde bugne tad mzikal mirastan alacaz. Ancak nce una karar vereceiz: Ne iin mzik? Komnist toplumda bilinmez ama u anda hi tereddtsz: Devrim iin mzik!

1 EKM 2011 SAYI 337 FYATI: 5 TL Marksistler, kendilerini dier tm katman ve ideolojilerden ayran ynn karartlmasna da izin veremezler. Tarikatlara, cemaatlere, gericiliin kendisini yayma ve nfuz etme alanlarna hibir zgrlk tanmayacaklarn ilan ederken, bu kesimleri sivil toplum dinamii gren ve gsteren, sisteme kar zgrlk mcadelesinde mttefik seen herhangi bir burjuva zgrlklkten ayrlrlar. SAYFA 6-7

ATI PARTS: PROGRAMA DORU Taslaka ruhunu veren, liberal demokrat eklemlenmeleri haiz bir Krt ulusalcldr. Biteviye tekrarlanan halklar ve ezilenler, sosyal siyaset asndan metnin ruhunu yanstan ey olmakta, dile getirilen btn arazlardan k olarak tam demokrasinin ifade edilmesi de vard nihai noktay imlemektedir.

ULUSAL KURTULU EKSENNDE TKP-KoMNTERN LKLER

Suphilerin katledilmesi ve izleyen basklarla Trkiye komnist hareketinin ulusal kurtulu mcadelesine mdahale olanaklar byk lde daralrken Kominterni, stelik en scak cephelerden birinde, Rus Devrimini korumaya ncelik vermekle eletirmek g.

SAYFA 27

NVERSTELLER KURULTAYLARINI ToPLADI

Devrimci, yurtsever, halk, kendi gelecei ile toplumsal kurtulu arasnda kuvvetli ve canl balar kurabilen yeni bir genlik kuann ortaya kmas, kinci Cumhuriyet zihniyetine vurulacak en nemli darbelerden birisi olacaktr. Komnist rencilerde cisimleen alkan, retken, sorumluluk sahibi, derslerinde baarl, okul yaam ile gl balar kurmu, paylam ve dayanmay bir yaam biimi olarak benimsemi gelikin bir niversiteli kimlik bu dorultuda atlacak ilk admdr.

ncelii AKPnin toplumsal tabanna m vermeliydik?

TKPnin ncelikle AKP kartln temsil eden toplumsal tabana yzn dnmesi zaman zaman bir tartma ve eletiri konusu edildi. Bu eletirilerde AKPye oy veren kitlenin emeki karakteri tad bazen ak bazen zmni bir kalk noktasyd. Asl bu varsaymn ne derece doru temellere sahip olduu tartlmaldr. te yandan Trkiyede solun tarihsel birikimini esas alan bir sol ykseli olmakszn herhangi bir emeki tabana hitap edilemeyecei de bilinmelidir. SAYFA 4

SAYFA 30

SoLCU LSELLER DE HAZIR

Solcu liseliler bu lkenin en donanml genleri olma iddiasn da tayor. Bunu kimseyle bir yara girdiimiz iin sylemiyoruz. Bu topraklarda daha aasnn kurtarmayacan bildiimiz iin sylyoruz.

SAYFA 28

2 PANo 1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

KoMNST, eitlik ve zgrlk mcadelesinin aylk sesi olarak yeniden hazrland. Partili yaam zenginletirmek, yoldalk hukukunu glendirmek, kavgamzn ortak akln gelitirmek iin daha nitelikli KoMNST, daha iddial KoMNST, daha fazla okunan KoMNST, dzenli tartlan KoMNST, her frsatta katk koNulan KoMNST. Daha ok komnist iin KoMNST!

TKP HEYET SURYEDE

Trkiye Komnist Partisi Merkez Komitesi yelerinden oluan bir heyet, Suriyeli komnist partileri ve Filistin rgtlerinin temsilcileri ile grmek ve lkedeki son gelimelere ilikin gzlemlerde bulunmak zere Suriyeye gitti. Ziyaretin ardndan TKP Merkez Komite tarafndan kamuoyuna aklama yaplacak.

Memleket tartmalar
Bu aydan itibaren Aydemir Gler ve Mehmet Kuzulugil stanbul Nazm Hikmet Kltr Merkezinde, Metin ulhaolu Ankara NHKMde, Kemal okuyansa zmir Nazm Kltr Evinde Memleket Tartmalar ad altnda ayda birer kez sunum gerekletirecekler. Sz konusu etkinliklerin ses kayd, baka kentlerde yaayanlarn da izleyebilmesi amacyla soL Radyoda yaynlanacak.
EKM AYINDA MEMLEKET TARTIMALARINDA U KoNULAR LENECEK:
at Partisi ve TKP (Mehmet Kuzulugil) Trkiyede Umutlanmak in Bir Neden Var m? (Kemal Okuyan) Kemalizm Neden Yenildi? (Metin ulhaolu) AKPnin Bir Krt Politikas Var m? (Aydemir Gler) Cumhuriyetilik ve Komnistler (Mehmet Kuzulugil)

SoSYALSTLERN MECLS
Trkiye Komnist Partisinin kongre kararlarndan Sosyalistlerin Meclisi iin kurulu almalar son aamasna geldi. Trkiyenin sosyalist birikimini tayan aydn, siyaseti, sanat ve sendikacnn katlmakta olduu Sosyalistlerin Meclisinin ilk toplants Ekim aynda gerekleecek. Merkezi dzeyde kurulan Sosyalistlerin Meclisinin yan sra, baz yerleimlerde yerel dinamikler zerinden alma yrtecek ama Sosyalistlerin Meclisi ile balantlanacak yerel meclislerin oluumu iin de hazrlklar sryor.

Her hafta partimizin sesini daha fazla kiiye ulatrmak, daha fazla kiiyle sosyalizm mcadelesinin hedef ve sorunlarn tartmak iin grev bana!

TRKYE KoMNST PARTLLER, PARTNN DoSTLARI... KoMNSTN SAYFALARI, PARTYLE SYLEMEK, TARTIMAK, PAYLAMAK VE SoRMAK N!

KOMNST
AYLIK TRKE DERG - 2011 YEREL SREL YAYIN

Sahibi: Mehmet Yavuzkan Sorumlu Yazileri Mdr: Hetem Ayaz

Adres: Osmanaa Mah. Serasker Cad. No: 104/6 Kadky stanbul Tel: 0216 346 95 92 Bask: Kayhan Matbaaclk Gven Sanayi Sitesi C Blok No: 244 Zeytinburnu

www.tkp.org.tr e-posta: komunist@tkp.org.tr

KOMNST

1 EKM 2011 SAYI 337

SYASET 3

KoMNSTN NoTLARI
DI PoLTKA
Trk d politikasnda komularla sfr sorun palavrasndan herkesle sonuna kadar didime noktasna gelindi. ranl yetkililer Trkiyenin kendilerine kazk attn dile getirmeye baladlar. Artk herkes biliyor ki, AKP iktidar ran ABDyle korkutarak bu lkeyi ekonomik ve siyasi adan istismar etmeye alyor. Erdoan dostum dedii Devlet Bakan Esad satverdi, Suriyeyi ak ak tehdit ediyor. Kbrsta sava naralar atyor, Yunanistana ayan denk al diyor. u sralar gndemden dse de, Kafkaslardaki btn gerginliklerde iin iinde Trkiye de var. te yandan Krt sorununda gizli pazarlklara sava uaklarnn yadrd bombalar elik ediyor. AKPNN BARII BR DI POLTKA ZLEYECEN SANANLARI DEFALARCA UYARDIK. DEVLET NDEK OPERASYON TAMAMLANSIN, SZ GRN ASIL MLTARST DEVLET DYE YAZDIK. HER EYDEN NCE KAPTALZM BARI DEL SAVA RETR. HELE HELE KRZLERLE SARSILAN BR KONJONKTRDE SAVA SEENE OLMADAN KAPTALZM AYAKTA KALAMAZ. KNCS AKP, ABD HMAYESNDE EMPERYAL PERSPEKTFLERE SAHP BR PARTDR. BU BLGEDE SADECE TCCARLIK VE RYAKARLIKLA BR YERE KADAR ETK ARTAR. ONDAN SONRA SRTMELER, TEHDT VE ATIMALARA GELR SIRA. NCS VE BELK EN NEMLS, ABDNN BALKANLAR, KAFKASLAR VE ORTADOUDA YEN BR MDAHALE N MTTEFKLER ARASINDA BR ATIMAYA HTYA DUYDUU UNUTULMAMALIDIR. VANGTON TARAFINDAN IMARTILIP HMAYE EDLEN TRKYE, KRZ NOKTALARINDA LK KURUNU ATACAK KIVAMA GETRLMTR. DRDNCS, EMPERYALZMN TRKYE TASARIMI DORULTUSUNDA, BELL BR AAMADA, BLGE GC ANKARANIN PNN EKLMES GNDEME GELDNDE SIFIR SORUNLU DEL DE BOL SORUNLU BR TRKYENN DAHA UYGUN OLACAI AKARDIR. AKPNN SAHTE DOSTLUK GSTERLERNE KARI TM BLGE HALKLARINI, HATTA LATN AMERKAYA UZANAN BR CORAFYADAK DOSTLARINI UYARAN KOMNSTLER, AIK MLTARST POLTKALARA KARI OK DAHA FAZLASINI YAPMAK DURUMUNDADIRLAR.

PARLAMENTo
Meclis almalar CHP ve BDPnin katlmyla yeniden balyor. Hem CHP hem de BDP, seilmi milletvekillerinin tutukluluk hallerinin srmesi zerine yemin boykotuna balam, CHP ynetimi ksa sre sonra bu protestodan vazgeerek Meclise dnmt. BDP ise Ekim ayna gnler kala boykotu bitireceini aklad. Ben dneceklerini sylemitim diye konuan Tayyip Erdoan, Meclisin en nemli gndeminin yeni anayasa olacan da altn zellikle izerek vurgulad. BYLECE TRKYE KNC CUMHURYETN ANAYASASI ETRAFINDA PAZARLIKLARIN YAPILACAI BR PARALAMENTER SYASET DNEMNE GRYOR. CHP YEN DZENE UYUM SALAYACAINI ZATEN BELL ETMT, DOLAYISIYLA AKPNN BM VERECE BR ANAYASANIN AYRINTILARIYLA URAACAK, DEMOKRATK MEKANZMALARIN ALITII ZLENM VEREREK AKP CUMHURYETNE HZMET EDECEK. BDPNN SE KRT SORUNU EKSENL YAKLAIMI, BUNDAN NCEK YILLARDA OLDUU GB AKPY HEM RAHATLATACAK HEM DE ZORLAYACAK. RAHATLATACAK NK BDP KRT SORUNU DIINDAK BALIKLARDA AKPY ZORLAMADII GB, BAZI KONULARDA AIK YA DA RTL DESTEK VERYOR. ZORLAYACAK NK KRT SORUNUNDA OLASI TIKANMA NOKTALARININ AILMASI OK G. BU TABLODA KNC CUMHURYETN MERUYETN KKL BMDE SORGULAYAN PARLAMENTO DII MCADELENN NEM DAHA DA ARTACAK.

SALIK SSTEM
AKP hkmeti, reform ad altnda geici gzboyacln ardndan btn salk sistemini piyasa barbarlnn insafna terk etmeye hazrlanrken, dier salk alanlarnn yan sra hekimlere byk bask uyguluyor. Performans dayatmasyla hekimleri daha ok hasta bakmaya, daha dorusu hastalar mteri gibi grmeye zorlayan siyasi iktidar tam gn hamlesiyle niversite hastanelerinde istedii dzenlemeleri yapmak iin maddi ve psikolojik altyapy oluturuyor. Btn bunlar yaparken her zamanki ikiyzllk yine devreye sokuluyor. Salk ve eitim sistemini btnyle ticarete dken bir siyasi iktidarn bakan olarak Recep Akda hi sklmadan niversiteler ticarethane deildir. niversiteler rant kaps olamaz. niversitelerin tp fakltelerinin uygulama aratrma merkezlerinde bu ticarethane anlay eitimi, retimi ve aratrmay getiimiz yllarda ileri derecede arzalandrd diye konuuyor. AKDA DORU SYLYOR. AKP ZHNYET NVERSTELER BTRD. PEK HKMET NEDEN MD ZEYTNYAI GB STE IKIYOR? NK HEKMLERDEN SALIK REFORMUNA GELEN TEPKLER TAM GN YASASININ SZM ONA NVERSTEY KORUDUU YALANI LE GSLEMEYE ALIIYOR. HEKMLER DK CRETLER, AIR ALIMA KOULLARI VE DENEK ANTAJI LE TERBYE EDP NVERSTE HASTANELERN DE BRER ZEL HASTANEYE EVRME YOLUNDAK SON VRAJI DA ALMAK STYOR. BZM BUNA YANITIMIZ ELBETTE TAM GN YASASINA TRAZ OLAMAZ. BU LKEDE PARASIZ SALIK HZMETNN BAYRAKTARLIINI YAPAN KOMNSTLERN MUAYENEHANELER N GZYAI DKMES BEKLENEMEZ. ANCAK YALNIZ NVERSTELERDEKLER DEL, TM SALIK SSTEMNDE GREV YAPAN HEKMLER VE DER EMEKLER KLELETREN BTN UYGULAMALARA KARI IKMAK DA KOMNSTLERN NCELKL GREVDR. BU ANLAMDA EMEK DMANI AKPYE, ONUN NVERSTELER TCARETHANE DELDR DYEN BAKANININ DERMENNE SU TAIYACAK DELZ. NVERSTELER TCARETHANE DELSE RENCLER PERAN EDEN HAR SOYGUNUNA SON VERN RECEP EFEND!

KRT SoRUNU
MT ve PKK arasnda, daha dorusu devlet ve hkmet yetkilileri ile PKK arasnda farkl dzlemlerde grmelerin yapld zaten biliniyordu. PKK ve calan srarla gryoruz dese de hkmet bunu kabul etmiyor, hatta bunu iddia eden erefsizdir trnden aklamalarla ii hakarete vardryordu. MT ve PKK arasndaki grmelerin bant kayd basna szdrlnca, grmelerin ierii deil ama hangi dzeyde yrtld ortaya kt. ORTADA BR SORUN VARSA VE ZM ARANIYORSA TARAFLARIN GRMESNDEN DAHA DOAL BR EY OLAMAZ. AKP HER KONUDA OLDUU GB, GRMELERLE LGL OLARAK DA KYZL BR TUTUM TAKINIYOR, BR YANDAN KRT SORUNUNU ZEBLECE GRNTS VERRKEN TE YANDAN MLLYET DUYARLILIKLARA OYNUYOR. HALK DMANI BR PARTDEN BEKLENEN TAM DA BUDUR. ANCAK GRMELERLE LGL ASIL NEML OLAN, MZALANAN PROTOKOLN VE ANLAMAZLIK NOKTALARININ KAMUOYUNA AIKLANMASIDIR. MT MSTEARI, BABAKANLA CALANIN BROK KONUDA ANLATIINI SYLEMEKTEDR. BU KONULAR NELERDR? HANG KONULARDA UZLAMA SALANAMAMI VE TRKYE BR KEZ DAHA SAVA-DDET SARMALINA SRKLENMTR. EVET, BAZI GRMELER GZL SRDRLMELDR AMA K HALKI DORUDAN LGLENDREN, NSANLARIN URUNA LDKLER YA DA LDRLDKLER BR PAZARLIK SRECNN GZLS SAKLISI KALMAMALIDIR.

4 SYASET 1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

Solun ncelikleri var

Seimleri kazanp hkmet olmasnn stnden yllar gemesine karn kendini deiimci olarak sunabilen bir dzen partisi... Bunun nc seimden sonra, yani babakann deyimiyle ustalk dneminde mecburen geri decei aktr. O kadar da olmayacaktr. Dokuz yln ve nc genel seimlerin sonrasnda memlekette olup bitenin faturasnn mevcut hkmete kesilmesi beklenir. Ancak AKP bir adan kesinlikle baarl olmutur. Ve stelik kendisini deiimci hatta muhalif olarak sunduu zaman diliminde, san tarihinin byk blmn de yeniden yazmay becermitir. Dnn, 2002-2011 dneminin iktidar partisi, kendini bir biimde sorumsuz ilan etmekle kalmam, en azndan, 1950-1960a yani DP-Menderes dnemine, 19831991e yani cunta sonras ANAPzal dnemine, 1996-97ye yani Refah-Erbakan dnemine sahip kmtr. Erbakann ve zaln 1970lerin nemli blmnde iktidar paylatn, zaln 198083 arasnda nemli bir figr olduunu ve daha dolayml baka ortaklklar bir kenara brakalm. Bu iddia, bir de AKPnin emekiler, yoksullar, kitleler, halk veya millet tarafndan desteklendii ve bunlar temsil ettii yolunda bir deerlendirmeyle ilikili. Kukusuz memlekette seim yaplmaktadr ve seimlerde ykselen bir grafik izen AKPnin yoksul ve emeki kitlelerin de oyunu alabildii aktr. Ancak oyunu almak ile temsil etmek arasndaki fark, tam da bilimle ampirizm arasndaki farktr. Parlamenter veya liberal denilen burjuva demokrasilerinde oy ile temsiliyet, aptalca bir yaklama teslim olunarak zdeletirilir. Ya da oy ile temsiliyet arasndaki a aldanma-aldatma ile aklanr. Her durumda bir toplumsal snfn -gncellie oranla daha yapsal, daha tarihsel ve daha nesnel bir anlam yklenmesi gereken- karlar ile ayn snfn -verili bilinciyle kendine yaktrd- temsil ehliyeti birbirine kartrlm olmaktadr. Oysa egemen snfla devlet arasndaki aidiyet ilikisinde, parlamento ve seim, sistemin kurum ve mekanizmalarndan yalnzca biri olduu gibi, bu mekanizma mutlak bir ideolojiki snf bir tarafta toplulayor mu? Oylarn dzen partileri arasndaki dalmn tartmak bu yaznn konusu deil. Ancak MHPnin veya CHPnin ii, kyl, yoksul oylarn alamadklar yolunda bir sonuca varlmasnn mmkn olmadn sylemeliyim. i snfnn mcadele eden ve etmeyen, rgtl ve rgtsz tabannda yaplacak bir aratrma genel olarak, genel seimlerde lke apnda karmza kan dalm verecektir bize. Zira Trkiye ii snf, ne yazk ki, kendisini toplumsal ortalamadan ayrt etmeyi salayacak bir kimlie sahip deil. Kentleme, kapitalist toplumsal yapy dorudan teneffs etme gibi faktrlerle yoksullarn saa oy vermesi arasnda da tersine bir iliki olduunu ekleyebiliriz. Yani AKP diyelim lke genelinde oylarn yarsn alyorsa, bizim ii, kyl, yoksul halk diye tanmlayacamz bir byk kesimde de yardan biraz fazla oy alm olmaldr. Ama bu kadar. Bu verilerin stne, rnein solun ncelikle AKPnin tabanna seslenmesi gerektii gibi bir sonu bina edilmeye kalklmamaldr. gelindiinde TKP ilericiliin ve ii snf devrimciliinin btn birikimine sahip karak, herkesi kendine gelmeye davet etmek, gelmeyenle de hesaplamak durumundadr. Zira AKPnin tabanna dayatt ideolojik ve rgtsel formasyon lkemizde kar-devrimciliin btn mirasn kapsamakta ve gncellemektedir. Ve stelik bu kar-devrimci karakter, baka zaman olabilecei gibi burjuva siyasetinin bir ar ucu veya tamamlaycs deil, ta kendisi haline gelmitir. Karmak bir olgudan sz etmiyorum. Dinselleme halkn kltrel duyarllklaryla aklanamayacak kadar ikinlemitir. Yine dinselleme kapitalist modernlemeye kar gsterilen bir diren anlamna da gelmemektedir. Bugn dinselleme sreci ile geni kitlelere toplumu anlama, kavrama ve deitirme imkannn tmden unutturulmas arasnda dorudan bir iliki var. Emee ynelik olaanst saldrnn nasl gerekletirilebildiini dnyorsunuz? Bugn sosyal devletin tasfiyesi, kadercilikle, dinsel cemaat dayanmasyla dengelenebildii iin dinselleme diye bir olgu devlet ve dzen politikas haline gelmitir. Zaten Trkiyede neo-liberalizmin iktidara geldii on yllarn zelletirme performansyla AKP dnemi karlatrldnda bu balant grlecektir. Trkiye kapitalizminin btn sahipleri de bilmektedir ki, zelletirmelerin emeki snfna ve topluma yutturulabilmesi iin yannda mistik bir urup iirmek gerekmektedir. Trkiye kapitalizmi bu nedenle AKPnin ideolojisi, rgt vb karsnda sadece ayak diremi ve bir alternatife sahip olmamtr. Sol ve emek dmanl ne olacak? San mirasnda en belirgin elerden biri de sol dmanl veya anti-komnizm, bunlarn stn kazynca da emek dmanldr. Solun toplumsal ve siyasal etkisinin ykseldii gnlerde san iini de sallamas mmkndr elbette. Ama solun sadan insan devirmesi ile saa ait bir alan kapitalist rejimin karsna ekmesi baka eylerdir. Trkiyede ikincisi olmayacak, olamayacak...

TKPnin ncelikle AKP kartln temsil eden toplumsal tabana yzn dnmesi zaman zaman bir tartma ve eletiri konusu edildi. Bu eletirilerde AKPye oy veren kitlenin emeki karakteri tad bazen ak bazen zmni bir kalk noktasyd. Asl bu varsaymn ne derece doru temellere sahip olduu tartlmaldr. te yandan Trkiyede solun tarihsel birikimini esas alan bir sol ykseli olmakszn herhangi bir emeki tabana hitap edilemeyecei de bilinmelidir.
Dorudan sahip kt zaman dilimleri bile, AKPnin kendisini deiimci ve muhalif ilan etmeye hakk olamayacan gsterir uzunlukta. Ama yaptlar ve oldu! Elbette nesnellikte de bu performans besleyen bir yan vard. AKPli yllarda Trkiye kapitalizmi bir rejim deiikliini adm adm ve baz uraklarda sramalarla yaamtr. Eski rejimi deitiren AKP, bu eylemini Trkiye sann btn tarihsel birikimine yaslanarak yapm olmasna karn, miraslk yani sreklilik yerine kopuun altn izebilmitir. 2000li yllarda AKPnin deiimi temsil ettii iddiasnn Birinci Cumhuriyetin kertilmesiyle ilgili boyutunu bir kenara brakalm. toplumsal belirlenmilik iinde iler. AKPye oy veren iilerin, kyllerin vb. bu parti tarafndan temsil edildiklerini sylemek tek kelimeyle samadr. Ancak konumlar gerei bir deiim ihtiyacnda olan ve deiime ak insanlarn oylar ve AKPnin muhalif demagojisi birbirine eklendi. Bu eklemlenmeden kan sonuca gre AKP eski rejimden ok ekenlerin deiimci temsilcisi ilan edebildi kendini. Buna gre, AKP dndaki partilere oy verenler veya AKPnin dinci, emperyalizme teslimiyeti, piyasac politikalarna itiraz edip direnenler muhafazakar, eski rejimci, en karikatr ifadeyle ergenekoncu oluyorlard! Bu binaya bir temel de, yeni Trkiyenin rotasnn AKP tabann karakterize eden zelliklerin damgasn tayaca stnden atlr. Eer sylenmek istenen solun mslmanlarn dinsel inanlaryla kavga etmemesi gerektiinden ibaretse, laf dolandrmaya hi gerek yok. Elbette yle! Marksizmin felsefede ierdii ateizmle, komnizmin toplumsal siyaset alanndaki konumu ve dahas ii snf aydnlanmacl arasndaki farklar anlayamamak bir ocukluk hastal olabilir, olsa olsa. Seklarizmi anarizan bir tabu deviriciliiyle kartrmann manas ve yarar yoktur. Ama kast edilen Trkiyedeki dinsellemenin sineye ekilmesiyse, orada durulmaldr. Bu noktaya

KOMNST
AKPye, dinsellemeye bakp bundan sonra byle diyen ve bu srecin rantnn sol tarafndan da yenebilecei stne uydurmaya balayanlara sylenecek bir sz daha var. Balarda bir dier balamda deinmitim; 11 yl sonra ve hele 2011 seimlerinden sonra, AKP arada yaananlar kimsenin stne kolay kolay ykamayacaktr. Yoksullama ve isizlikte iddetli artlar, kimi kadim siyasal sorunlarn zlememesi gibi hallerde parmaklarn AKPyi gstermesi kanlmazdr. AKP tabanna seslenmek konulu kompozisyon yarmalarna katlmak isteyenlerin boa dmeleri hafife alnamayacak bir olaslktr. Toparlarsak, Trkiyede halk kitlelerinin klliyen AKPnin arkasnda bir araya geldikleri temellendirilmesi olanaksz bir rivayettir. Bunu krk kere tekrarlayp hakikate evirmek mmkn deildir. AKPnin karsnda yer alan kesimler kinci Cumhuriyeti ideolojik biimlendirmeye grece mesafeli kalmlardr. Bu mesafeden mcadele enerjisi kartma olasl, haline kredip glnn etekleri altna snanlara gre, herhalde daha fazla. Siyasal sreler ve snf mcadeleleri oy dalm trnden ampirik ve statik verilerle halledilemez. Yukarda anla-

1 EKM 2011 SAYI 337

SYASET 5

tlmak istenenlerden, AKPye oy vermi tabanda ortaya kan emeki tepkilerinin gz ard edilmesi ve kitlelerin iktidara terk edilmesi diye bir teslimiyet sonucu da kmaz. Hele tm direnenlerin yannda, iinde, yer yer nderliinde konum alabilen TKP bu eletirinin muhatab deildir. Tersinden; AKPye deil AKP kartlna oy verenleri iinde bulunduumuz dnemde daha fazla nemsemeyi teslimiyet saymak, Trkiye ii snfn gericiliin tapulu mal zannetmek olur. Yani snfa inanszlk. lkemizin ilerici birikiminin gemiin yorgunluundan, dzen ii karakte-

rin yaratt siyasetsizlik ve alternatifsizlikten kurtarlmamas halinde, bu inanszlk gerein resmi haline gelecektir. Sol AKPnin ideolojik olarak kendine benzettii kesimlere irin gzkmeye beyhude uramamal, enerjisini AKP kartln olas tek gerek ve gereki biimlenie, sosyalizme kazanmaya younlamaldr. Bu yolda mesafe almak demek, ilericilik ile emeki kimlii arasnda kprleri yeniden kurmak demektir. Bu yolda alnan mesafe, oy-temsil zdelii efsanesini sarsacaktr. Aydemir GLER

AKP bir adan kesinlikle baarl olmutur. Ve stelik kendisini deiimci hatta muhalif olarak sunduu zaman diliminde, san tarihinin byk blmn de yeniden yazmay becermitir. Dnn, 2002-2011 dneminin iktidar partisi, kendini bir biimde sorumsuz ilan etmekle kalmam, en azndan, 1950-1960a yani DP-Menderes dnemine, 19831991e yani cunta sonras ANAP-zal dnemine, 1996-97ye yani RefahErbakan dnemine sahip kmtr. AKPli yllarda Trkiye kapitalizmi bir rejim deiikliini adm adm ve baz uraklarda sramalarla yaamtr. Eski rejimi deitiren AKP, bu eylemini Trkiye sann btn tarihsel birikimine yaslanarak yapm olmasna karn, miraslk yani sreklilik yerine kopuun altn izebilmitir.

6 SYASET 1 EKM 2011 SAYI 337

Kongre Giriimi Program ereve Metni ilan edildi

KOMNST

Snfa kar halk, devrime kar demokrasi

12 Haziran seimlerinin hemen ardndan toplanan Trkiye Komnist Partisi 10. Kongre Trkiye Konferansnda, sosyalizm zmnde srar vurgusunun dardan bir bakla malumun ilam basitliinde deerlendirilemeyeceini; bunun, gnmz Trkiyesinde siyasal yelpazenin soluna baktmzda grlen manzarada, ok net bir ayrm izgisinin bir kez daha belirginletirilmesi olduunu sylemitik. Sorunlarn sosyalizmle zlecei yaklamnn, bugnn acil ve yakc siyasal saflama ve gelimelerine verilecek karln henz bir seenek halinde kendisini gsterir olmaktan uzak bir projeksiyonla gelecee devredilmesi anlamna gelmedii, ama bugn nasl zmlediimiz noktasnda bir tutamak bulmak ve eksen izmek anlamnda byk nem tad, yeterince anlalamad. Sosyalizm seeneinde srar, birok yapnn kendisine atfettii bir kelimenin yinelenmesi deil, olgularn analizi ve zm araylarnda, snfsal durula rten bir ideolojinin ve varolan sisteme devrim hedefiyle itirazn temel alnd siyasal varglarda srardr. Ve biricik lt, kelimenin tesinde kalan bu hattn mevcudiyeti ya da yokluudur. imdi bunun nesnel ktlarn grebileceimiz bir kerteriz, somut olarak karmzda. Geenlerde, son seimlere Emek, Demokrasi ve zgrlk Bloku olarak katlan kesimlerin, bir at partisi oluturmak zere balatt giriimin bugn iin vard nokta, bir program olarak kendisini ortaya koydu ve Kongre Giriimi Program ereve Metni adyla kamuoyuna sunuldu. Bunun henz bir ereve metin, bir taslak olduu ve gelimeye, deimeye akl; farkl kesimleri buluturmaya ve kamuoyu yaratmaya ynelik balang yaps itibariyle, geni bir mutabakat iin sadece asgari mterekleri dile getirdii sylenebilir. Taslakn, giriimi oluturan bileimlerin tek tek siyasal durular nedeniyle pek deiiklie uramadan programa dneceini, bnyesinde buna zorlayacak bir yap barndrmadn, nitekim zaten ortak gr olarak kaleme alnp ilan edildiini, dardan bir etkenin de bu grler zerinde yeniden deerlendirmeye yol aacak herhangi bir rol oynamayacan dnmekle birlikte, kukusuz bu noktay da gzeterek okuduk elimizdeki metni. Ama peinen sylemek zorundayz ki, kkten, yapsal bir deiim geirmeyecekse, metinde kullanlan kelimeler ve kurulan cmleler tamamen bir tarafa braklsa bile, zaten btnne sinmi olan perspektif, deyim yerindeyse metnin ruhu, aynen kalacaktr. Haliyle, sz konusu oluuma temel niteliini kazandran da, eletirimize muhatap eden de budur. Tek cmleyle ifade edersek, Taslak, snfa kar halk, devrime kar demokrasiyi karmay iliklerine kadar iselletirmi, bylelikle devrimci bir perspektifle arasna snr izmitir. Bu, sosyalizm ile herhangi bir burjuva demokrasisi arasndaki snrdr da. Metnin ruhu dediimizde, elimizde kalan, doal olarak bu hareketin ana akm ve aslen biricik gc olan BDPnin, Krt sorununa odakl ulusal perspektifine, liberal ve gce tapc farkl kesimlerin de katklaryla Trkiye solunun da eklemlenmesini ngren ve bu dar bak geni ereveye yaymay amalayan baz serpitirmelerdir. Pek tumturakl bir kapitalizm eletirisi ieren bir metnin, buna alternatif bir sistemi kelime olarak bile zikretmemesi; emekten, iiden dem vururken, herhangi bir snf ifade etmekten zenle kanmas, buna bal olarak da ok kt bu sistemin iinde devinii, ite bunun sonucudur. Taslak, arlkl olarak halklar ve urad basklar zerinde younlamtr. Bir ulusal hareketin gerek siyasal gerek ideolojik adan byle yapmasnda alacak bir ey yoktur. Doas bunu gerektirir. Ama o zaman, bnyelerine kattklarnn dndaki sosyalist solun nasl buna ikna edilecei problemi domaktadr. Orada, yaldzl laflar devreye girmektedir. Taslakn giri maddesi: Bizler, halklarmza yneltilmi tm bask ve hakszlklar ortadan kaldrmak, bar iinde ve insanca yaayabileceimiz bir Trkiyeyi kurmak zere bir araya geldik. Buradan balayalm. Halk bilindii gibi, kelime karlnda,

Taslaka ruhunu veren, liberal demokrat eklemlenmeleri haiz bir Krt ulusalcldr. Biteviye tekrarlanan halklar ve ezilenler, sosyal siyaset asndan metnin ruhunu yanst an ey olmakta, dile getirilen btn arazlardan k olarak tam demokrasinin ifade edilmesi de vard nihai noktay imlemektedir.

KOMNST
bir lkenin btn yurttalarn ieren bir kavramdr. Ulustan farkl olarak, dil, din, etnik yap, kltr farkllklarn da kapsar. Byle bakldnda yurttalk bayla tanmlanabilmekte, ama bu btnlkl topluluu ayrtran snfsal katmanlar da ayn potada buluturmaktadr. Ulusal adan bakan ya da kendisini farkl bir yurta ait hissedenler nezdinde, snf darda brakan, baka bir deyile, burjuvaziyi de ieren bir halk kavram anlalabilir. Yine biliyoruz ki, burada szcn marksist literatrde geirdii evrim gndeme gelecektir. Buna gre, halk, lkenin ynetici kesimi dnda kalan, ynetilen, ezilen, smrlen kesimleri ifade eder. Devrimci snfla bileik dnlen halk kavramnn, ilk tanmla deil de, buradaki anlamyla Taslaka girdiini dnebilir miyiz? Bu mmkn grnmyor. nk yine Marxtan biliyoruz ki, nfusun alan blmn ifade eden bu genelleme, tarihi yapan kitleler olarak, snf savann karlkl durularn dile getiriin bir parasdr. Oysa Taslakta buna iaret eder tek cmle yoktur. Bak asnn gerei, biteviye tekrarlanan halklar, kimliklerin ifadesinden ibarettir. Elbette olabildiince ustalkla yedirilmi biimde ve yine Marxn, ancak snfsz toplumda kelime karln bulabilir dedii halk sznn bysne dayanarak. Birou iinden, Taslakn 8inci ve 9uncu maddeleri seip rneklersek, tm ezilenlerden, iilerden gmenlere hibir kesimin atlanmamasna zen gsterilmi dlananlardan bahsedildikten sonra, btn halklarn, tm inan topluluklarnn, yaam alanlar tahrip edilenlerin bulutuu bir zemin olarak yaplan tarif ve Trkiyede yaayan tm halklarn kltrlerinin ve kimliklerinin tannmas mcadelesinin ilan, kavrama nasl bir z verildiini gsteriyor. Herhangi bir burjuva demokrat iin olduu gibi, bir sosyalist asndan da temel zgrlkler anlamnda birer mcadele bal olabilecek btn bu unsurlar, eer sz konusu olan ey bir parti giriiminin programatik bakn yanstyorsa, i deiecektir. Bir program, konjonktrel sorun ve zmlere bak iermekle birlikte, nihai bir hedef ve temel bir snfsal dayanak gstermek durumundadr. Taslak, btn bu noktalar bo brakt iindir ki, buradaki halklar ve ezilenler, sosyal siyaset asndan metnin ruhunu yanstan ey olmakta, dile getirilen btn arazlardan k olarak tam demokrasinin ifade edilmesi de vard nihai noktay imlemektedir. Elbet bugn iin marksist literatrde ve diyelim Ekim Devrimi dneminde gelitirilen tezlere, varsayalm narodnik harekete ya da Struvecilie uzantlarna deinmek , halklk akmnn deikenlerine bakmak biraz lks kaacaktr. Marksizmin, devrim pratikleriyle snanm ilkelerinden bahis amak, sadece byle bir referansn geerli olduu akmlar arasnda anlamldr ve aksini iddia eden oluumlar barndrsa da, siyasal yelpazede tuttuu yere gre, sz konusu giriim bu frekansta deildir. Ama akla Leninin de ok zerinde durduu, toplumsal gelimeye liberal pasaportun akla gelmesi kanlmazdr. Struve-Lenin diyalogundaki bu tanmlamaya, bahsettiimiz giriimdeki liberal yaplara bir gnderme olsun diye, bir tarihsel izlek kullanarak, AKPnin lkeyi yeniden dizayn ediine tam destek sunanlarn imdi iinde yer aldklar bir oluuma sosyalistleri de armalarndaki tuhafl gstermek, ya da imdiden burada yerini alm baz sosyalist kl yaplar inelemek iin deinmiyoruz. Olgu budur. Btn bir program tasla, uzun liberal demokrasi diye uzun yllardr yceltilen bir siyasal ve ekonomik sistemin erevesinde kalmaktadr. Bu adan, kimlikler ve ezilenler temal bir snrdan gemek, byle bir pasaportla pekl mmkndr. Ancak, herkese zgrlk temasna ilitirilen baz noktalar, her ne kadar bu kta bir umut arayan kimi solcular cezbedebilecekse de, fazlasyla ireti durmaktadr: Madde 3: Bugn dnyada hkim olan kapitalist sistem, toplumsal yaam ykmakta, insan yalnzlatrmakta, bireyi kendi emeine, topluma ve doaya yabanclatrmaktadr. Bu durum karsnda ortak mcadele ve dayanma ruhunu yeniden kurmak, sisteme kar direniin en nemli admdr. Kapitalizmin ideologlarnca da dile getirilen bu trden eletirilerin varaca nokta, bunlara kar bir direni hatt oluturmaktr dediinizde, liberal pasaportla geebileceiniz snra dayanmsnz demektir. Tekrarlayalm, bunlar konjonktrel gstergeler olarak mcadele programnn ana balklar olabilir. Ama bir siyasal akm program, bununla yetinmekle, islah edilmi bir kapitalizmin tesine geemeyecektir. Bu hakl yaknmalarn kayna, sermaye sistemidir. Ve sermaye sisteminin tek bir hkm sr biimi yoktur. Taslak, bu sisteme alternatif olarak nerilen nedir sorusuna, daha geni zgrlkler ve haklardan te yant retmemektedir. Dolaysyla, devrim diye bir sorunu da yoktur. nk, snfl toplumlarda, ar demokrasi diye bir olgunun geersizlii, bilinen bir vakadr. Marksistler, burjuva demokrasisinin varaca son nokta olarak bir demokratik cumhuriyetin nemini asla yadsmamakla ve bu ynde mcadeleyi asla kmsememekle birlikte, en geni burjuva demokrasisinin de znde bir snfsal diktatrlk olduunu unutmazlar. Sadece lkemiz zelinde bakacak olursak, gerek art arda yaanan youn bask dnemleri, gerek sosyalizm deneylerinin yaad sorunlar ve k, gerek ii snfnn gnmzdeki ataleti, kimi kavramlar kllendirmi, demokrasi lafznn cazibesi gzleri kamatrm olabilir. Dahas, yaanm ve grmtr ki, bu demokrasicilik ve zgrlklk yattrcsnn enjekte edildii bir sol, kendi yaam alanlarnn giderek daralmasna yol aan her trden gelimeye budalaca kaplmtr. Yalnzca tek bir rnekle, devletin Diyanet zerinden dine mdahalesine kar k dorusunu veri alp, Snni ounluun karsnda, farkl din ve mezheplerin de kendilerini ifade edebilmesi ve rgtlenmeleri eksenli inan ve ibadet zgrl mcadelesi, bu demokrasicilik ve zgrlklkle bulutuunda, hzn alamayp cemaatlerin, tarikatlarn haklar savunusuna vam, gericiliin toplumu kuatmasna payanda olmutur. Ama marksistler iin, demokrasi ve diktatrlk, ayn parann iki yzdr. Marksistler, nihai hedef olarak grdkleri proleter demokrasinin, burjuva demokrasisini tarihe gmen bir proletarya diktatrl anlamn tadn ifade etmekten rkmezler. Kelimelerin yaldzlarna ya da amurlarna taklp kalmazlar. Demoratik taleplere, ezilen hibir kesime duyarsz kalmamakla ve bunlar uruna mcadeleye asla dudak bkmemekle ykml olmann yan sra, Marksistler, kendilerini dier tm katman ve ideolojilerden ayran ynn karartlmasna da izin veremezler ve amalarnn, ii snfnn diktatrlyle sonulanacak bir sosyal devrim olduunu aka sylerler. Onlar iin, snfl toplumlarda mmkn en demokratik yap sadece budur. Yukarda verdiimiz rnekle sylersek, tarikatlara, cemaatlere, gericiliin kendisini yayma ve nfuz etme alanlarna hibir zgrlk tanmayacaklarn ilan ederken, bu kesimleri sivil toplum dinamii gren ve gsteren, sisteme kar zgrlk mcadelesinde mttefik seen herhangi bir burjuva zgrlklkten ayrlrlar. Oysa, Taslak, bahsedilen btn

1 EKM 2011 SAYI 337

SYASET 7

sorunlarn en aza indirildii bir sistemde, o zavall emekiler nezdinde ya da halk iinde retim ve blm sorununun ne olacana dair tek kelime etmemekte, var olan sisteme bu ynden bir itiraz ykseltmemektedir. Byle baklnca, sosyalistleri de katlmaya ardklar nihai programn, ileri bir Bat demokrasisi ile yetinmeyi nerdii grlmektedir. Elinde liberal pasaportu olanlar, buyursun demektir bize den. Taslakn eletirisine bir giriten ibaret bu yazda, imdiye kadarki ksa blm bir toparlarsak: Taslak, son zamanlarn moda sosyal tanmn, ezilenleri, halk eksenine koymu, bunlarn iine ii ve emekiyi ayn kategoride olmak zere dahil etmi, dolaysyla, sadece btn sosyalist devrim teorileri ve deneyleriyle neden nc g olarak tanmland ak olan bir katmann yerine ekilsiz ve uyumsuz bir ktleyi geirerek, snf ve onun zerinden ideolojisini rtmtr. Komnistlerin ii snf vurgusu, bir tulum hayranlndan kaynaklanmaz, ideolojik duruun mihengini arayan siyasal ve sosyal analizden kan bir gerekliliin sonucudur. Taslak, bundan yoksundur. Kapitalizm, ierdii btn arazlar kendi irrasyonel yapsna uyumlu hale getirdii mddete u ya da bu oranda zme yeteneini gstermi, ama retim aralar, mlkiyet ve blm sorunu yerli yerinde kalmtr. Taslak, buna hi deinmeksizin, gelikin bir demokrasi manzumesi sunarak, devrimlerin gereksizlii ve zamannn getii fikriyatnn deirmenine su tamtr. Btn bir talepler listesinin, yargdan yerel ynetimlere, asker ve brokratik vesayetten yeni anayasaya kadar, AKP eliyle yrtlen icrann mek parmak dna taamamas da, ayrca ele alnmas gereken bir konudur. ktidarn hk deyicisi konumuna dmlerin de etkili olduu bir yaplanmann Taslak, bunun gereini yerine getirmitir. Taslak, yetmez ama evet demeyi srdrmektedir. Aslna baklacak olursa, bunun byle olmasnda alacak bir ey de yoktur. Ne de olsa Taslaka ruhunu veren, liberal demokrat eklemlenmeleri haiz bir Krt ulusalcldr. Ancak, bu nokta da sorunludur. nk, ulusal bir hareket olarak, Taslaka bir bamszlk ynelim de verilememitir. Madde 11: Kongremiz, emperyalizmin blgemiz halklar bata olmak zere, dnya halklar zerindeki egemenlik ve bask politikalarna, onlarn asker slerine, ekonomik, siyasi anlamalarna ve kurumlarna kar

mcadele eder. Smrgecilie, igallere ve benzeri mdahalelere kar kar, ezilen halklarn direnilerinden yana tutum alr. Lafzen itiraz edilecek pek az ey barndrsa da, iin pratiinde, gerek bileenlerin liberal kanadnn, gerek Krt ulusal hareketinin emperyalizmin bu trden giriimlerine kar ald tavr, bunlar berhava etmektedir. lkeyi diktatrden kurtarp Krtlere zgrlk alan aan bir Irak igalinden, hatta bir benzerinin neden Trkiyeye uygulanmad sorusundan, imdilerde ssleri dklm Arap baharna kadar olan bitenlerde, emperyalizm olgusuna her dikkat ekiin, milliyeti hezeyan olarak tanmlanmas, bu szleri birer ssten ibaret klmaktadr. Ezilen halklarn mcadelesinin, yalnzca bir atomizasyonu, toplumsal paralanmay, vasallam kk lokmalara dnmeyi ifade ettiinde desteklenmesi, belgenin ruhuna uygundur. Taslak, yalnzca u cmleyi murat etmekte, gerisini, geni bir tabana ulamann garnitr olarak kullanmaktadr sanki: Madde 20: Kongremiz, Cumhuriyetin kuruluundan bu yana zmszle mahkm edilen Krt sorununun, barl demokratik ve eit haklara dayal zmn savunur, bunun iin mcadele eder. Kongremiz, Krt halknn Demokratik zerklik kararn, Krt sorununun zmnde nemli bir giriim olarak deerlendirir. Cumhuriyetin kuruluundan nceki srece eyvallahn, AKP eliyle yeniden yeertilen uzantlarna da rtk destek anlam tayp tamayaca bir yana, Taslaktaki bu kilit ya da anahtar vurgunun, aman eksik kalmasn diye sokuturulmu emperyalizm maddesindeki olgular nda tanmlanmas, byle bir analize tabi tutulmas, u syleyip durduumuz metnin ruhuna neden elimizde istenilen trden bir pasaportla nfuz edemeyeceimizin de gstergesidir. Taslakn Krt sorununa zm olarak sunduu ve aslnda tepeden trnaa buna bal olarak oluturulduu noktann, tam da emperyalizmin nfuzunu pekitirme planlarnn gbeine oturduunu, yaznn erevesi asndan sylemekle yetinelim. Bu noktay ileride aacaz. Girite sylemitik, Trkiye Komnist Partisinin sosyalizmde srar seeneini gndere ekmesinin malumun ilam deil, gnmzde tarihsel bir ayrmann netlemesi anlam tadn. Taslak ve bileenleri, bunun somutlandr.

Asaf Gven AKSEL

8 SYASET 1 EKM 2011 SAYI 337

Top yuvarlak cemaat drtke!

KOMNST

ike ne yana der,

Yllardr herkesin bildii ike, tevik ve mafyz ilikiler girdabnda dnen pasl ark krmaya kim ne diyebilirdi ki? Gnlerce televizyonlara ve gazetelere servis edilen ses bantlar zerinden kamuoyu oluturulmaya alld. Cemaat klcn kaldrd ve Fenerbahenin zerine indirdi! Aslnda indirilen kl tm kulplereydi. Ya boyun eeceksiniz ya da sonunuz Fener gibi olur! Taraftarlarn akln oraklatran bu srete cemaat, en bye vurdu. Piyasa deeri en byk, kontrol d paras en ok olana Cemaatler Koalisyonu, Trkiye Futbol Federasyonu (TFF) eliyle nceden planlanan oyunu oynad. in hukuki yanna gmlen yazar-izer takmysa ceza sahas iinde adalet arar hale getirildi.
Futbolun geni kitlelerle tarihsel ve duygusal /psikolojik ilikisi, takm/taraftar denkleminde, Devlet/Siyaset ilikisinden bamsz dnlebilir mi? Milyonlarca taraftarn gnl verdii futbol takmlar bugn dnden daha ok piyasa aktr durumunda deil mi? Gelin son dnem tartlan ike meselesine, futbol piyasas arknn gelip dayand noktaya bir gz atalm. Ve mercei, gnn moda deyimiyle marka deeri yerlerde srnen Sper Ligde olan bitene evirelim. Szde ike soruturmas salt futbol kamuoyunu deil, geni bir toplumsal kesimi de iine alverdi. Burjuva siyasetinin labirentinde ortaya kan tabloya bakp are aramaya alanlarn maymunu oynadklar ortadadr. Yeni Dnya Dzeni denen afili szcn, kulaa trmalayc gelen Emperyalizm szcyle yer deitirmesinden beri, Dou Avrupa, Ortadou ve en son Kuzey Afrikada eski rejimlerin de yenilendiini gryoruz. Turuncu devrimlerle Dou Avrupada estirilen rzgar, Arap Baharyla Kuzey Afrikay da iine alverdi. Yeni Emperyal Sistem imdi Ortadouda kendine bir aktr yaratyor. Daha gl, krlganl perinlenmi: Trkiye. Artk her ey yenidir! Trkiye dahil Trkiye, 12 Haziran seimleriyle bu yeni durumunu tescillemitir. Tasfiye tamamlanmtr. Devlet, yeniden yaplandrlmtr. Yukardan aa tm kurum ve kurulular bu yeniden yaplandrmadan nasibini alacaktr. Tasfiye edilen 1. Cumhuriyete dair ne varsa, imdi yerine geen 2. Cumhuriyetin deerleriyle ekillenecektir. Kanl m kansz m tartmas da bylece noktalanmtr. Her yana el atan cemaatin futbolu taca atmas elbette beklenemezdi. ike operasyonu ad altnda, adna Endstriyel Futbol dedikleri ve Trkiyede yllk 2.5 milyar liralk bir pazarn kontrol d braklmas dnlemezdi. yle de yaptlar. Cemaatin Sivasspor ve Bursaspor zerinden denedii lige mdahale hamleleri meyvesini verdi ve iki sezon nce cemaat ampiyon oldu. Bu, cemaatin futbolda en nemli baarsyd. Romantizmin diliyle stanbul Dkalna Anadolu Sermayesi bakaldryordu! Yeni muhafazakar sa ilk zaferini burada ald ve kendine gveni geldi. Ardndan bugn tarttmz sre iletildi. Sporda iddet Yasas ad altnda futbol kulplerinin reorganizasyon sreci balatld. TFF ve Merkez Hakem Kurulu 2. Cumhuriyetin karakterine uygun ekilde yeniden yaplandrld. Trkiye Futbol Federasyonuna atanan Aydnlar, bu srecin ba aktr ilan edildi. Bir Fenerbahe kongre yesinden infaz memuru yarattlar. Fenerbahelilerin iktidar koltuunda olduu bir dnemde balatld operasyon! Ergenekon srecinde yaananlarn benzeri ike operasyonunda da yaand. Yntem aynyd: Kirli olan deifre etmek ve toplumda, temizlik yapld algs oluturmak, meruiyet salamak. Altn topu amurlu sahadan kurtarmak! Yllardr herkesin bildii ike, tevik ve mafyz ilikiler girdabnda dnen pasl ark krmaya kim ne diyebilirdi ki? Gnlerce televizyonlara ve gazetelere servis edilen ses bantlar zerinden kamuoyu oluturulmaya alld. Cemaat klcn kaldrd ve Fenerbahenin zerine indirdi! Aslnda indirilen kl tm kulplereydi. Ya boyun eeceksiniz ya da sonunuz Fener gibi olur! Fatura, Aziz Yldrma, Serdar Adalya, Tayfur Havutuya kesildi. Sreci okuyanlar buna boyun edi, kupasn geri vermeyi teklif etti ve karlnda Avrupa Ligine devam etti. Okuyamayanlaraysa Metrisin yolu gsterildi ve ampiyonlar Liginden men edildi. Taraftarlarn akln oraklatran bu srete cemaat, en bye vurdu. Piyasa deeri en byk, kontrol d paras en ok olana Cemaatler Koalisyonu, Trkiye Futbol Federasyonu (TFF) eliyle nceden planlanan oyunu oynad. in hukuki yanna gmlen yazarizer takmysa ceza sahas iinde adalet arar hale getirildi. Sporda iddet Yasasndan Disiplin Ynetmeliklerine, Ceza Hukukundan Spor Hukukuna, Tahkimden CASa kadar madde madde taraftarlara sabah-le-akam mevzuat hap yutturuldu.

Kme der mi dmez mi tartmalar televizyonlarda sabahlara kadar srd. Neredeyse tm medya, ligin marka deeri decei korkusuyla son anda kme dme tartmalarnda saf deitiriverdi. En sert kme dsnclerden Baransu ve Ktahyal bile son dnemlerde marka deeri emsiyesinin altna snverdiler. Yaync kuruluun kasasndan beslenen Anadolu takmlarysa daha en bandan, bu kme drme meselesine kar olduklarn, Kulpler Birlii toplantsndan sonra akladlar. Ardndan yaync kurulu bata olmak zere, sponsorlar ve reklam irketleri, TFFnin kararn 20112012 sezonunun sonunda vereceini aklamasyla rahat bir nefes ald. Ve Kulpler Birlii de yapt son toplantdan sonraki aklamasnda: Sporda iddet Yasasnn deitirilmesini, Yasann bu tr sonular douracan bilmedikleri iin onay verdiklerini byk bir pikinlikle kamuoyuna duyurdu. in garibi, Endstriyel Futbola kar liberal solun ne srd Rinus Michelsin Total Futbolunu savunan yazarlar bile cemaat operasyonunu okuyamadlar ve topu tribnlere attlar. in, ald m, verdi mi, torbann iinde para m var bilet mi var ksmna takldlar. in z, kme drme sopasyla futbol piyasasndaki para kontrol altna alnacak ve kulplere boyun edirilecekti. Operasyonun batan beri bir ike ve kme drme operasyonu olmad belliydi. yle de oldu: TFF bakan Aydnlar Cenevrede byk patron UEFA ile

KOMNST

1 EKM 2011 SAYI 337

SYASET 9

futbol ne yana?
Sermayenin has adamlarnn maskelerini yzlerine takp, formalarnn zerlerinde resmini tamak ve sonra Kurtulu Savanda bizim takm Emperyalizme kar Anadoluya silah sevkiyatn Dereazndan yapmtr edebiyat trajikomiktir. Yanl olan, toplumsal duyarllyla nam salm arnn, Avrupa ligine devam edebildii iin nnde dnya rekoru kran desibelinin kme dmesi ve stadn Fiyapya teslim etmesidir. Yanl olan, kendine aslan diyenlerin, AKPnin bu operasyonundan medet umar hale gelmesi ve Cemaatler Koalisyonuyla Kuzey Afrika ve ortadouda enerji iine giren Unit Internationalin arkasnda durmasdr.
deil, kulbe destek olmak iin! Oysa bugn Fenerbahe, Beikta, Galatasaray, Trabzonsporun ynetimlerine bir bakn. Dnn, bir daha bakn. Yneticilerin mal varlklar ve servetlerine bakn. Byk sermaye gruplar bulunan, dnya leinde ticaret yapan, inaattan enerjiye, tekstilden otomotive, silahtan turizme, borsadan bankacla ve sanayinin deiik kollarna faaliyet yrten ahsiyetlerdir hepsi. Ve dikkat edin, acaba kulp ynetimine geldiklerinden itibaren kendi servetlerinden ne kadar kaybettiler(!) yi de sol ne yapacak? Solcunun tavr ne? Yanl olan solun bu zokay yutmas, kulp ynetimlerine arka kmas, kongrede grece daha yakn grd adayn arkasnda saf tutmas, sermaye gruplarndan birinin taraf olmasdr. Yanl olan, liberal sol Ergenekon zokasn henz midesinden karamamken benzer bir pozisyon almaktr. Yanl olan, Nato mteahhitlerinin ve silah tccarlarnn ellerindeki kan, taraftarn zerinde temizlemeye kalkmasna izin vermektir. Sermayenin has adamlarnn maskelerini yzlerine takp, formalarnn zerlerinde resmini tamak ve sonra Kurtulu Savanda bizim takm Emperyalizme kar Anadoluya silah sevkiyatn Dereazndan yapmtr edebiyat trajikomiktir. Yanl olan, toplumsal duyarllyla nam salm arnn, Avrupa ligine devam edebildii iin nnde dnya rekoru kran desibelinin kme dmesi ve stadn Fiyapya teslim etmesidir. Yanl olan, kendine aslan diyenlerin, AKPnin bu operasyonundan medet umar hale gelmesi ve Cemaatler Koalisyonuyla Kuzey Afrika ve Ortadouda enerji iine giren Unit Internationalin arkasnda durmasdr. AKPnin, futbolcularn sendikalamas zerine yapt almay; Kazakistan ma sonras Emrenin; Ne yazk ki lkemizde futbolcularn gl bir rgtlenmesi yok ama inanyorum nmzdeki senelerde bir yaplanmayla beraber ok daha farkl olacak. Kesinlikle sendika olmal. u an kulplerin bakanlar birlik oluturmu durumda. Biz futbolcular ne yazk ki bunu yapamyoruz. szlerini ve milletvekili Hakan krn iin arkasndaki roln kmsememek gerekir. TRTnin sper lig malarnn naklen yayn ile ilgili almalarn takip etmek, arkasndaki gleri mercee almak bu operasyonun ne denli kapsaml olduunun ipularn yakalamak iin elzemdir. Taraftar, profesyonel futbolun kskacndadr. Heyecan, cokusu, sevinci ve hzn; tuttuu takmn zaferi ya da yenilgisi kapitalizmin devasa endstrisinin duvarlaryla rldr. ddia ve bahis irketleri, futbolun mayn tarlalardr. Bugn iin yaplabilecek tek ey, AKPnin bu operasyonunu deifre etmek ve buna karlk vermektir! Cemaat, gidiattan memnundur ve zevkten drt kedir. nk taraftar tribnde yaratcln(!) gsterememitir. Hepsi byk operasyonun paralardr ve yrrlktedir. Cemaate bir ampiyonluk yetmemektedir. Cemaat, futbolda iktidar istemektedir. Futbolda iktidar taraftardr! O. Gn NAL

ASAF GVEN AKSEL:

Satn almadan hatr kullanmaya kadar btn tasarruflar, nereden gelirse gelsin, futbol piyasasnn geldii noktada, sporun da emein karln almaktan gelen izlenebilirlik ve adalet duygusuna kar ilenen yaygn bir sutur. Bunu taraftarlk kisvesiyle kabullenmek, asla kabul edilemez. ike olaylarnn bu derece gndeme getirilmesine yol aan Fenerbahe operasyonunun, bundan ibaret olmad aktr. Gndemdeki soruturmalarn ikili yn olduu gzden karlmamal, ike suunun iddetle cezalandrlmas savunulurken, bunlarn siyasal erkin ya da gruplarn, cemaatlerin, spor kurulular olmann tesinde etkili birer sivil toplum rgt ve bu endstrinin devasa rakamlarn kontrol eden yaplar olan kulpler zerinden futbol sektrne nfuz etme giriimi olan asl ynne kar mcadele edilmelidir.

grt, sreci anlatt ve anlat. Taraftar kitlesinin dinmeyen fkesine yantsa, elma ekeri niyetine playoff oldu. Cemaatler Koalisyonu AKP, futbolda da iktidar olmak istiyor! Futbolda iktidar olmann yolunun taraftar da deitirmek, dntrmek olduunu biliyor. Bu yzden de tarihsel olarak olumu, psikolojik, duygusal ve sosyolojik nedenlerle renklere balanm taraftarn takm ve kimi zaman kulp zerindeki etkisini krmak, basncn drmek istiyor. Takm deil kulp, taraftar deil seyirci istiyorlar! Bunun ilk adm, statlara kadnlarn cretsiz olarak girmesi projesidir. Statlar birer elence merkezi haline getirmek, futbolu ov dnyasna evirmek Grselliin n plana kt, gsteri dnyasnn bir paras haline getirilmek istenen futbolun, buna uygun bir izleyiciler topluluu nnde ancak anlam kazanacan biliyorlar. Taraftarlar birer tketim znesi haline getirilmekte, formalar, bayraklar, apkalar, armalar, saatler, cep telefonlar, kredi kartlar, taraftar kartlar hep tutulan takmn logosu ile piyasaya srlmektedir. Statlardaki dev alveri merkezleri, kafeler, ocuk parklar, restoranlar Buna en somut rnek, Fenerbahe taraftarlarnn, kulbe destek olmak iin, ynetimin kartt taraftar kartlarna akn etmesidir. Dikkat edin, takma

METN KURT:
Solcunun sporda temiz bir oyun istei varsa, sistemi sorgulamal ve deitirmelidir. nk, spor ortam, yapld sosyoekonomik dzenin aynasdr. Bugn spor ortam zgr bir ortam deildir. Son ike tartmalarnda sonular tartlmaktadr. Oysa sistemin sporu tartlmaldr. Taraftarlar, atlan her goln emeki kalesine girdii bilincinde olmal ve bu alan da sol doldurmaldr. Bugn sol sporda yoktur! Devrimci Spor Emekileri Sendikas solu sporda var etmek iin mcadele etmektedir.

10 DNYA 1 EKM 2011 SAYI 337

Mahmud Abbasn BM konumas

KOMNST

Filistin Bahar m?
Filistin Cumhurbakan Mahmud Abbasn Birlemi Milletler Genel Kurulunda yapt konumann ve Gvenlik Konseyine ilettii devlet olarak BMye tam ye olma bavurusunun yanklar sryor. Bu admn Ortadounun dm noktalarndan bir tanesi olan Filistin sorununun zm asndan anlam nedir? Yant bekleyen temel soru bu Kukusuz Filistin halknn bamlararas yn gz nnde bulundurulduunda, kayglanlmas ya da dikkatle deerlendirilmesi gereken boyutlar da ieriyor. BMye yaplan bavurunun baz basn organlarnda Filistin Bahar olarak nitelenmesi, srecin bu elikili doasn ifade eden bir adlandrma olarak grlebilir. Sonuta meru ve hakl bir talebin, tpk Bat basn tarafndan Arap Bahar diye adlandrlan Konuma, baz olumlu zellikleriyle bu endielerin bir ksmn giderdi ve bavurunun meruluunu glendirdi. Baka boyutlaryla ise nemli eksiklikler brakt. nce bavurunun meruiyetini glendiren ynlere deinelim. Abbasn BM Genel Kurulunda yapt konumada Filistin halknn tek ve meru temsilcisi olarak hangi kurumsalla iaret edecei, merak edilen husus-

Filistin Ynetiminin tannma bavurusunu BMye tek tarafl olarak iletmesi, Siyonizmin ve ABDnin basklarna ramen bu adm atmas, nemli bir irade beyan olarak grlmeli. Ancak...
sz ve egemen bir devlet olarak tannma istei btnyle meru bir talep. Birlemi Milletlere yaplan bavuru bu nedenle dnya solu tarafndan da desteklendi. Filistin halknn iradesini glendiren, birliini pekitiren ve siyasi dzlemde kazanm elde etmesine zemin oluturan her trl giriimin desteklenmesi gerektii ak. BMye iletilen talebin Gvenlik Konseyi tarafndan reddedilecei kesin olsa bile, Filistin sorununun mevcut haliyle kalamayacann bir kez daha ifade edilmesi ve tek tarafl bir iradenin meruiyetinin dayatlmas nem tayan diplomatik admlar... Ancak bylesine karmak bir sorunla ilgili her admn ok dikkatli atlmas, sonrasna ne devredeceinin ok iyi hesaplanmas gerekiyor. Bu adan Filistin halknn kar karya bulunduu olaslklar, zellikle sorunun ulusgelimeler gibi, emperyalizmin Ortadouya ynelik yeni hamlelerini kolaylatrc bir ilevinin de olmas, olaslklar arasnda Solun bu konuda almas gereken tavr ise muhakkak bu meru ve hakl talebe destek olurken, gelimelerin Filistin halknn mcadelesine mevzi kaybettirecek, emperyalizmin ve taeronlarnn hareket alann geniletecek bir mecraya akmasna kar uyank olmak, bu tr hamleleri tehir etmek olmal. Bavurunun meruluu Filistin Ynetiminin tannma bavurusunu BMye tek tarafl olarak iletmesi, Siyonizmin ve ABDnin basklarna ramen bu adm atmas, nemli bir irade beyan Bavuru ncesinde, Mahmud Abbasn konumasnn bu iradeyi sekteye uratacak boyutlarnn olmasndan endie edilmekteydi. lardan bir tanesiydi. Bu konuda baz endieler bulunuyordu ve bu endielerin kaynanda Filistin Kurtulu rgtnn on yllardr sren mcadeleyle elde ettii Filistin halknn tek ve meru temsilcisi olma vasfnn Filistin Ynetimine devredilmesi olasl yatyordu. Bundan endie edilmekteydi, nk FK, Filistin kurtulu mcadelesinin birliini ya da birlik iddiasn temsil ediyor ve meruiyetini dayand tarihsel mcadeleden alyor. Filistin Ulusal Ynetimi ise Oslo Anlamalar kapsamnda 1994te kurulmu, nihai stats halen balanmam, mzakereler sonucunda oluturulmu ve hali hazrda Filistin halknn raz olmad bir blnml temsil eden bir organ. Baka bir deyile Filistin Ynetimi, bir kurum olarak Filistinin birliini deil, Bat eria ve Gazze arasndaki blnmln ifade ediyor. FK ise, Filistin Ulusal Ynetiminin oluturulmas mzakerelerini de yrtm olan rgtlenme. Dahas FK, diasporada bulunan milyonlarca Filistinliyi de temsil ediyor. Oysa Filistin Ynetimi, yalnzca srailin gettolatrd Filistin topraklarnda yaayanlar ve Bat eria ile Gazze arasndaki blnm bir Filistini ifade ediyor. Abbasn BMde yapt konumada Filistin halknn tek ve meru temsilcisinin FK olduu vurgusuna bal kalmas, bu konudaki endieleri gidermi oldu ve BMye iletilen talebin meruiyetini glendirdi. Konumann bir dier olumlu zellii, Filistinli mltecilerin durumu konusunda Birlemi Milletlerin 194 sayl karar erevesinde bir zm talep etme-

BMNN 194 SAYILI KARARI

Filistin sorununun en yakc balklarndan bir tanesi mlteciler sorunu. Hali hazrda Filistin topraklar dnda yaayan 5 milyon civarnda Filistinli mlteci bulunuyor. Bu insanlarn lkelerine dnp dnemeyecekleri, dnerlerse nereye dnecekleri, dnmezlerse tazminat alp alamayacaklar gibi meseleler nemli tartma konular. Bu konuda u ana kadar alnan BM kararlar iinde en fazla Filistinlilerin lehine olan, Abbasn da konumasnda atfta bulunduu, 11 Aralk 1948 tarihli 194 sayl Genel Kurul Karar. Bu kararn 11. maddesinde mlteciler sorununun zm konusunda unlar syleniyor: Genel Kurul Filistindeki durumu bir kez daha gzden geirerek, evlerine dnmek ve komularyla bar iinde yaamak isteyen mltecilerin bunu mmkn olan en ksa srede yapmalarna izin verilmesine ve dnmemeyi tercih edenlere hkmetler veya sorumlu merciler tarafndan sahip olduklar mlkleri veya zararlar karlnda bir tazminat denmesine karar vermitir. Genel Kurul, Uzlatrma Komisyonunu mltecilerin yurtlarna geri dnmelerinin, yeniden yerlemelerinin ve ekonomik ve sosyal rehabilitasyonlarnn salanmasyla ve BM Filistinli Mltecilere Yardm Kuruluu Yneticisiyle ve Ynetici zerinden BMnin ilgili kurum ve kurulularyla yakn ilikileri srdrmekle grevlendirir.

siydi. 1948 tarihli 194 sayl karar, mlteciler konusunda bugne kadar alnm kararlar ierisinde en fazla Filistinliler lehine olan Abbasn bar grmelerinin tkanma nedeninin srail hkmetinin politikalar ve Bat eriada yeni Yahudi yerleim blgelerinin almaya devam edilmesi olduunun altn izmesi de konumann bir baka olumlu zellii olarak kaydedilebilir. Bu igalci politikadan vazgeilmedii, Bat eriadaki Yahudi yerleimleri boaltlmad srece, toprak deiiminin ve snrlarn mzakere edilmesinin olanann kalmayaca ok ak. Dolaysyla bunun bir krmz izgi olarak korunmas da ileride snr ve toprak deiimi ile ilgili mzakerelerde Filistinlilerin elini glendiriyor. Filistinin talebi, 1967 snrlar temelinde, bakenti Dou Kuds olan bir devlet olarak tannmak ve BMye bamsz ve egemen bir devlet olarak tam ye olmak. Oysa 1947de igal edilen Filistin topraklarnn yalnzca yzde 22sini kapsayan 1967 snrlar bile srail tarafndan kabul edilmiyor. Yahudilerin Filistin topraklarna yerletirilmesi politikas, srail tarafndan mevcut demografik durum nedeniyle 1967 snrlar kabul edilemez eklinde ifade edilen bir teze dayanak olarak kullanlyor. Abbas, konumasnda hem 1967 snrlar temelinde zme hem de yerleimcilerin ekilmesine vurgu yaparak, Siyonizmin igalci politikasna itiraz dile getirmi oldu. Btn bunlar, Filistinin BMye yapt bavurunun meruiyetini pekitiren unsurlar olarak kayda geti diyebiliriz. Eksiklikler ve devam eden endieler Ancak Abbasn konumasnn bir de gideremedii endieler var. Genel hatlaryla bunlarn da zerinde durulmas, ileride yaanabilecek gelimelere daha hazrlkl olunabilmesi iin nem tayor. ncelikle Abbas, dolayl olarak yrtlen ikili bar grmelerinden tamamen vazgeilmediini ifade ederek, tekrar bar mzakerelerine dnmeye hazr olduklarn syledi. Oysa Filistinin mesleyi tek tarafl olarak BMye tamasnn ana nedeni, 1993te ABDnin arabuluculuu ile balatlan Oslo srecinin btnyle

KOMNST
km olmasyd. Aradan geen yirmi ylda srail tecrit duvarn ina etmi, binlerce Yahudi igalciyi Bat eriaya yerletirmi, Gazzeyi bir ak hava hapishanesine evirmi ve dzenledii operasyonlarla binlerce Filistinliyi katletmiti. Btn bunlar olurken ABD dolaymyla birok baka grme de gerekletirilmi ve Filistin halk her defasnda bu srecin kaybeden tarafnda yer almt. Dolaysyla, amac bu ksr dngy krmak olan bir kn bir kez daha ABDnin ya da baka Batl glerin gzetiminde yrtlecek bir mzakere srecine atfta bulunmasnn, yaplan hamlenin etkisini nemli lde azaltt sylenebilir. ABDnin hi deilse son yirmi ylda yapt arabuluculuun Filistinliler iin asla yararl olmadnn vurgulanmamas, bir kez daha Gvenlik Konseyinde Filistinin talebini reddedeceini ilan etmi olmasna karn ABDye kar net bir tavr alnmamas nemli bir zayflk. Dahas u ana kadar yrtlen bar mzakerelerinin baarsz olduunun ak bir biimde ifade edilmemi olmas, ortaya konulan meru iradeyi zaafa uratm oldu. Kald ki Abbasn konumasn yapt srete, zel temsilciliini ngiltere eski babakan Tony Blairin yapt Ortadou Drtls yeni bir anlama tasars zerinde almaktayd. Drtl, BM, Avrupa Birlii, ABD ve Rusya temsilcilerinden oluuyor. Bu kurum, konumann yapld gn bir aklama yaparak ay iinde toprak ve gvenlik konular hakknda kapsaml bir neri getirileceini, alt ay iinde ise nemli bir mesafe kat edilmesini umduklarn bildirdi. Abbasn desteini arad ABnin emperyalist gleri, Filistinlileri bu kez Drtlnn hazrlayaca mzakere masasna oturmaya ikna etme abas iinde. Drtlnn nermeyi planlad anlamada ise Filistinlilerin asli taleplerinin hibiriyle ilgili bir ilerleme salanmas beklenmiyor. Her ne kadar Abbas Drtlnn nerisi konusunda daha sonra Yerleimlerin durdurulmasn ve mzakerelerin 1967 snrlar temelinde yaplmasn iermeyen herhangi bir inisiyatif benim amdan kabul edilebilir deil demi olsa da, BM konumasnda bu tr giriimlere ak kap brakarak nemli bir endie kaynan kurutmam oldu. Asl zafer Erdoann m? Abbasn BM Genel Kurulunda yapt konumann ve Gvenlik Konseyine iletilen talebin blgedeki diplomatik dengeler asndan ne gibi sonular douraca ise konunun bir baka nemli boyutu. ABD ve AB emperyalizminin bu srete Filistinlileri Drtlnn kuraca masaya doru itelemeyi amaladn belirttim. Ancak meselenin zerine bununla birlikte bir de Trkiyenin reklenmi

1 EKM 2011 SAYI 337

olduunu biliyoruz. Erdoann Msr, Tunus ve Libyay kapsayan gezisinde beklenenin aksine Suriyeden daha fazla Filistin vurgusunu ne kartm olmas bir tesadf deil. Erdoan, Filistinin devlet olarak tannma bavurusuna koulsuz destek verdiini syleyerek sraille yaanan gerilimin blge halklar nezdinde kendisine kazandrd puanlara yenilerini eklemi oldu. Erdoann bu kyla elde ettii en nemli kazanm, Hamasn ve Gazzenin hamisi pozisyonundan btn Filistin davasnn savunucusu ve hamisi rolne sramak olduu ifade edilebilir. Buna bir de Suriyeden rol alm olmasn ekleyebiliriz. yle ki, Abbasn BMye tam yelik talebine olumlu bakmayan Hamas adna konuan Dileri Bakan Yardmcs Gazi Hamad, srail ya da BM ile yaplacak bir anlamaya olumlu bakmyorsanz neyi destekliyorsunuz sorusuna u cevab veriyordu: Trkiye ve Msr gibi Arap lkelerinden ve Filistinlilerin bir devleti hak ettiini dnen dier devletlerden destek bekliyoruz. Bu cmleyi Abbasn ilettii talebe koulsuz destek vereceini ilan eden Erdoann Hamas pek de krmadn gster-

DNYA 11

mesi nedeniyle aktaryorum. O halde Erdoan Hamasn yanna bir de Abbas kartn koydu demek abart olmaz ve Ebu Mazenin birilerinin elinde tuttuu kart olmaya pek de direnli olduu sylenemez. Ama Filistin meselesinin Trkiyenin ve Erdoann avucunun iine smayacak kadar byk bir mesele olduu da grmezden gelinemez. Kanmca Erdoann bu meselede barol oynayabilecek kifayeti yoktur; ancak Erdoan zaten blgedeki gelimelerde, zellikle u meum Arap Bahar mevzusunda, bir retorik stad, emperyal vizyon pazarlamacs olduunu gsterdi. te bu adan ucuz yoldan cebine koymaya alt Filistinin hamisi kart iine yarar ve kukusuz bu srecin galiplerinden bir tanesi olmutur. Ancak unutmamak gerekir ki benzer bir illzyon ksa sre nce Suriye halknda da vard. Erdoann cebine koyduu kartlar hangi dorultuda krediye dntrd ok hzl bir biimde ortaya kyor. Filistin halknn da bunu ac bir deneyimle renmemesi iin, bizim zerimize denleri yapmamz gerekiyor. Alper BRDAL

Erdoann Msr, Tunus ve Libyay kapsayan gezisinde beklenenin aksine Suriyeden daha fazla Filistin vurgusunu ne kartm olmas bir tesadf deil. Erdoan, Filistinin devlet olarak tannma bavurusuna koulsuz destek verdiini syleyerek sraille yaanan gerilimin blge halklar nezdinde kendisine kazandrd puanlara yenilerini eklemi oldu. Erdoann bu kyla elde ettii en nemli kazanm, Hamasn ve Gazzenin hamisi pozisyonundan btn Filistin davasnn savunucusu ve hamisi rolne sramak olduu ifade edilebilir. Buna bir de Suriyeden rol alm olmasn ekleyebiliriz.

12 DNYADA KOMNSTLER 1 EKM 2011 SAYI 337

Yunanistann zorlu k yaklayor

KOMNST

Byk bir krizde komnist partisi ne yapar?

YKPden bir yetkiliyle konutuk krizi. km, apartmanndaki btn komularyla konumu, elektrik faturas geldiinde ne yapacaklarn. Apartman olarak karar almlar, hibiri demeyecek faturalarn. Ama demi, irket grevlisi elektrii kesmeye geldiinde kapya sadece ben dikilmeyeceim, siz de olacaksnz. Tamam demiler.
Herkes bunu konuuyor. Buralardan grndnden beter bir durum var, besbelli. E dost hsm akraba isiz kalm, srekli gelirler dyor, yeni vergiler geliyor, bak kemie dayanm. En son gelire gre bir vergi istemi hkmet, kiminin payna 200, kiminin 500 avro dm gidip dememiler. Bir yaptrm yok ki, niye desin? Kriz zamannda yalnzca kapitalizmin borazanlar Marxa hak vermiyor, halk kitleleri de gryor karlarnn nerede yattn. Niye deyecekmiim bu borcu, imdiye kadar alnan paralar bana m geldi? diyor ou Kriz, Yunanistanda herkesin ruh halini belirleyen en byk etken haline gelmi durumda. AB ve IMF yetkililerinin dayatmalaryla krizin yk srekli emekilerin srtna yklyor zaten. Ancak gelecek ay, bu saldrnn en dorudan hissedilir aya gndeme gelecek. Daha nceki gelire gre ek vergi herkesten talep edilmiti, fakat bankaya gidip pek kimse bu vergiyi dememiti. nmzdeki haftalarda Yunan parlamentosunun onayna sunulacak karar gereince yeni bir vergi gndeme gelecek. Bu defaki vergi, herkesin oturduu evin metrekare byklne gre dzenlenecek ve hesaplanan vergi, elektrik faturasna yanstlacak. Bir defa ev metrekaresine gre hesaplama, verginin hedefinde yoksul kitleler olduunu aka ortaya koyuyor. Zira zengin bir aileyle yoksul bir ailenin gelirleri arasndaki uurum, i oturduklar evin metrekaresine gelince be kattan teye pek gitmiyor. Verginin elektrik faturasna yanstlmas ise, hedefteki yoksullardan parann alnmasn garantilemek iin. Krizin faturasn demeyenler, elektriksiz kalacak! Yunanistan Komnist Partisinden bir yetkiliyle konutuk krizi. km, apartmanndaki btn komularyla konumu, elektrik faturas geldiinde ne yapacaklarn. Apartman olarak karar almlar, hibiri demeyecek faturalarn. Ama demi, irket grevlisi elektrii kesmeye geldiinde kapya sadece ben dikilmeyeceim, siz de olacaksnz. Tamam demiler. Bir apartmann borcunu dememesi zm deil elbette. Ama bir milyon kii demezse bu borcu, ne yapacaklar? Bir milyon kiinin elektriini mi kesecekler? Bu temel insani ihtiya, hkmet bunca kiiyi elektrikten mahrum brakamaz. imdi Yunanistan Komnist Partisi, Ekim aynda gemesi planlanan bu karar kadk brakmak iin alyor. Eer hkmetin, krizin faturasn halktan toplamak iin elektrik faturasna vergi yanstma cinliini tersine evirebilirlerse, bunun ok nemli bir adm olacan dnyorlar. Bylece halk, bu krizin faturasn demeyebileceini anlayacak. Zaten Yunanistan Komnist Partisinin (KKE) yaklam da bu. Siyasi Bronun krize dair kapsaml deerlendirmesinde iler kamu borlarndan sorumlu deiller ve bunu dememeliler. Tm gemi yllar boyunca devlet, sermayenin krllk ihtiyacna yant vermek iin bor ald ve imdi bunu demek iin iileri aryor deniliyor. Demek kolay elbette... Ancak Yunan kapitalistlerinin ansszl, lkedeki komnist partinin dediklerini yaptrabilecek, ciddiye alnmas gereken bir gc ve rgtll olmas. lke, son aylarda yaplan genel grev saysyla bir dnya rekoru krm olabilir. Ve bunda, zellikle YKPnin gl olduu militan ii cephesi PAMEnin byk pay var. Tm denklemi bozan unsur, iiler. YKPli dostumuz, elektrik faturalarna kar hazrlklarn anlatrken, buna dikkat ekiyor. Birka gn nce yaplan ara-

Yunan kapitalistlerinin ansszl, lkedeki komnist partinin dediklerini yaptrabilecek, ciddiye alnmas gereken bir gc ve rgtll olmas. lke, son aylarda yaplan genel grev saysyla bir dnya rekoru krm olabilir. Ve bunda, zellikle Yunanistan Komnist Partisinin gl olduu militan ii cephesi PAMEnin byk pay var.

KOMNST
trmaya gre, elektrik iileri sendikasndaki iilerin yzde 80i, vergilerin elektrik faturasna yanstlmasna karym. Apartmana elektrii kesmeye gelen adam dvmek zorunda kalmamamz byk olaslk yani diyor, glyor. Ak koyun kara koyun... Geit banda belli olurmu ya, marksistler de kriz zamannda belli oluyor. Yunanistandaki krize yaklamlaryla YKP, tek bana kalm. Dier herkes, olaya bir bor krizi olarak yaklayor. Yani mesele sistemde deil, borlarn bu kadar artmasnda, kt ynetimde, beceriksiz hkmetlerde, reetelerin uygulanmamasnda, iilerin yan gelip yatmasnda vs. YKP ise, olaya bir bor krizi deil, kapitalizmin krizi olarak yaklayor. Bizim zaten bu krizleri aklayacak kelime haznemiz, kavramlarmz Marxtan beri var, niye baka ifadeler uyduralm ne olup bittiini anlamak iin? Bu krizleri dngsel olarak yayorlar, kafa kartrmaya gerek yok diyor YKPli dostumuz. Ancak ad u ya da bu olsun, ortada bir kriz, bir de emekilere ynelik saldr var. Ama YKP bu konuda da aykr. Siyasi Bro aklamasnn daha ilk cmlesi, emekilerin haklarna kar daha nce ei grlmemi bu byk saldrnn, bor krizinden kaynaklanmadn savunuyor. Nasl yani? demeyin... Bu saldr, bir tek Yunanistanda yrtlmyor ki! AB yesi tm lkelerde emekilerin haklarna ynelik bu saldr farkl hzlarda ve iddetlerde de olsa yrrlkte. Fransada, ngilterede, Avusturyada emeklilik ya ve iilerin sosyal gvenlik katklar artyor. talyada, rlandada, spanyada haksz dolayl vergiler dramatik biimde ykseldi. Avusturyada, Polonyada, Romanyada, ek Cumhuriyetinde, rlandada hem kamuda alan says, hem de ii cretleri nemli lde dt. Yunanistanda ekonomi patlaynca, bu saldr ok daha iddetle yaplmak durumunda kald. YKPnin krize yaklamdaki bu farkl tavr, dile getirilen taleplerden, verilen mcadelenin yntemine kadar hemen her konuda da ayrks kalmalarna yol am. Troykaya, yani Avrupa Komisyonu, IMF ve Avrupa Merkez Bankasna kar eyler sylemenin hibir anlam yok, nk Yeni Demokrasi bile aynsn sylyor. Mcadeleyi bir siyasi talep olarak avro blgesinden ayrlmaya odaklamak da yanl YKPye gre. O kadar ki, YKP Genel Sekreteri Aleka Papariga, ABden ayrlmadan avro blgesinden kmak lkenin skntlarn artrr deyince kzlca kyamet kopmu. Papariga, ertesi gn uzun uzun aklamak zorunda kalm, ABnin iinde kalan fakat gsz ve srekli deer kaybeden bir para kullanan Yunanistann tm varlklarnn avro sahiplerince yamalanacan... Peki Avrupa Birliinden klmas talebini ykseltmek? AB kartl, zaten YKPyi Yunan solunun dier unsurlarndan ayran bir zellikti. Ancak YKP, kriz dneminde AB kart vurguyu da artrmyor. YKPli dostumuz, imdilerde bunu srekli tekrar etmek, krizde Yunan kapitalistlerinin rolnn gzden karlmasna, onlar da madur tavr taknabilecekleri bir sylemle dllendirmeye sebep olur. Biz krizin sorumlularndan hibirinin, bu sorumluluktan kamasn istemiyoruz. Ve eninde sonunda hesap soracaklarmz, Yunan burjuvalar diye aklyor bu tavr. Elbette YKP, krizde ABnin sorumluluunu sylemiyor deil. Siyasi Bro aklamasnda Yunanistann ABye ve avro blgesine girmesinin olumsuz etkileri uzun uzun verilerle aklanyor. Teorik olarak YKPnin tavrnn doru olduu su gtrmez. Yine de, acaba biraz fazla m savunmac davranyorlar? Daha atak, daha siyasi bir kar saldr, daha byk sonu alamaz m? Elbette bu sorunun yant speklasyon olur, fakat Yunanistanda dzenin sa dahi YKPnin glenmekte olduunu teslim ediyor. Anketler partinin oyunu istisnasz artm gsteriyor. PAME, bu srete lkedeki sosyal demokratlarn arlkta olduu byk kamu ve zel sektr konfederasyonlarnn aksi ynde almalarna ramen tek bana genel grev rgtleyebilecek gce eritiini kantlad. Partinin rgtl gc srekli artyor. Ve kendileri de mcadelelerini bir kar saldr olarak tanmlyorlar. Kontroll gidiyorlar. imdi nlerinde, elektrik faturalarn detmemek var. Bir devrimci durum olasl yok mu peki? Nesnel koullar var devrimci bir krizin. Ancak znel koullarn olgunlatn sylemek zor. Fakat halk mcadeleyi ykseltiyor, ii snf partisi de gcn artryor. Bakalm diyor dostumuz. Yiit GNAY

1 EKM 2011 SAYI 337

DNYADA KOMNSTLER 13

YA BIRAK, BU KoMNSTLER DE AYNI!

Yunanistanda dzen, komnistlerin giderek artan etkisini krmak iin elinden geleni yapyor. Bu konuda ibretlik bir olay yaand getiimiz ay. Komnist Parti, byk bir matbaaya sahip. Matbaa yalnzca YKPnin gnlk (ve olduka hacimli) Rizospastis gazetesini basmakla kalmyor, baka gnlk gazetelere, yaynevlerine, ksaca piyasaya da alyor. Krizle birlikte elbette iler ok dm. Matbaa da ii karmak zorunda kalm Tabii burjuvazi frsat karmam. Hemen bu durum haber olmu, hatta bir grup, iten karmalar protesto gsterisi yapm. Ancak sonradan gsteriyi yapanlarn hibirinin matbaadan iiler olmad, bir baka rakip sermaye grubu tarafndan ayarland aa km. Zaten parti, matbaadan parti yelerini, ve konuarak, baka alternatifler bularak karm. Partinin profesyonellerinin maalarnda da yzde 20 kesintiye gidilmi. zellikle faizan sa parti LAOS, bu duruma iaret ederek Aman bu komnistler de ayn ey, onlar da konuuyor ama hkmetle ayn nlemleri alyorlar demagojisi yapmay ok seviyor. Elbette komnistler asndan bu son derece anlalr bir durum. stelik, mcadele hrsn da trplyor byle bir zamanda. Ho, komnistlerin elinde avucundakini partiye vermesi iin lkenin krize girmesine gerek yok ya... kriz kapitalizmden kaynaklannca, daha da inanarak veriyor paralarn komnistler.

14 EMEK 1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

i Okulunda ne yapmak
Trkiye Komnist Partisinin 10. Kongrede ald kararlardan biri olan i Okulu Ekim ay iinde balyor. 10. Kongremizde kinci Cumhuriyetin gzden kard ii snfnn rgtlenmesi baln gndem yapmtk. Bu gndem ve kararlar dorultusunda i Okulu iin hazrlklar btn hzyla sryor. Bir yandan eitim materyalleri hazrlanrken dier yandan 1-2 Ekim tarihinde btn bugn de, snfn geri ekildii bir dnemde, sosyalist hareket ile snf arasnda nemli balar kurmay hedefliyor. En azndan bu dnem dzenlenen i Okulunun en nemli amalarndan biri bu olacak. 2001 ylnda dzenlenen i Okulu Trkiyenin bir dizi ilinde aylk olarak bir araya gelen iilerin birlikte tartt ve rettii toplantlar biiminde sryordu. snfn geri ekildii, sendikalarn ye kaybettii, AKP yanda sendikalarn her yerde alan kapad, DSK ve KESK gibi ilerici bilinen sendikalarn ise iinin tamamen boaltld bir tabloda, snf ile sosyalist hareket arasndaki balarn yeniden tesis edilmesi amacn tamaktadr. kinci Cumhuriyet olarak kodlanan yeni rejimin her yerde at koturduu bir dnemde, ilericiliin, sosyalizdier yandan emekileri sarmalayan ve basklayan yanda sendikalarla bu emek dman politikalarn uygulayabiliyor. rnein kdem tazminatn kaldrmak iin admlar atyor, ancak bu saldrya direnebilecek bir rgtllk ne yazk ki ortaya kamyor. Bugn ii snfnn durumu budur. kinci Cumhuriyet rejimi, ii ve emekileri, sar ve yanda sendikalaryla susturmu, esir alm, hareketsiz brakm, gzlerini kapam, uyutmu bulunuyor. kinci Cumhuriyet rejiminin, snf sz konusu olduunda iki temel zelliinin alt izilmelidir. Birincisi, emeki snflar kart bir karaktere sahip olmas; ikincisi, snf bu politikalar yaama geirmek iin gzden karm olmasdr. imdilik yanda sendikalarla ii ve emekileri kendine baladn dnen hkmetin, aslnda, politikalarn tek tek yaama geirdiinde ii snfn gzden karmaktan baka ans yoktur. kinci Cumhuriyetin zayf karn burasdr. Byle bir zeminde snfn rgtlenmesi, snfn nc kesimlerinin yan yana gelmesi nemlidir. i Okulunun hedeflerinden bir tanesi bu olmaldr. kinci Cumhuriyet rejimi nasl snf gzden karmsa, solu ve sosyalizmi de siyasetin dnda tutmak istemektedir. Dzen solunun iyice saclat bir tabloda sosyalist siyasetin gerek bir alternatif haline gelmemesi iin sahte sol devreye sokulmu, ya da sahte solun koltuk deneklii yapt bu gerici dzen, soldan eletirilere dnk bir nlem aldn

i okulu balyor! 1 Ekim tarihinde tantm toplantlaryla balayacak olan i okulunun al dersleri 15-16 Ekim tarihleri arasnda yaplacak.
illerde tantm toplantlar gerekletirilecek. lk dersler al dersleri olarak dnlyor. Rakamlarla Trkiye Gerei ve AKP hangi haklarmz elimizden alyor? balkl iki eitim 15-16 Ekim tarihlerinde yaplm olacak. i Okulu iin kaytlar, TKP rgtleri tarafndan alnmaya baland. 1-2 Ekim tarihlerinde yaplacak olan tantm toplantlarnda kayt formlar, tantm brorleri ve ilk iki dersin fasiklleri datlacak. Tantm toplantlar i Okuluyla ilgili btn sorularn paylald ve birlikte yantland toplantlar olacak. Neden i Okulu? lk kez 2000-2001 tarihleri arasnda Snf Tavr dergisi tarafndan dzenlenen i Okulunun ikincisi 2008 ylnda Yurtsever Cephe i Birlii tarafndan gerekletirildi. Bu iki dnemde snf rgtlenmesi asndan nemli olanaklar yaratan i Okulu deneyimi; Genel olarak ii snf iinde belli bir dinamii temsil eden nc iilerin yan yana geldii eitim ve tartma toplantlar eklinde geen ilk i Okulu 5 ay srd. A, B ve C tipi eitim balklarnn her snf iin ayr ayr dnld bu program TKPnin snf hareketiyle nemli balar kurmasn salad. 2008 ylnda ise daha ok semeli derslerle dzenlenen i Okulunda, snf iinde gerici, ibirliki ve emek dman AKPye kar tepki duyan iilerin yan yana geldii, buradan i Birliklerinin oluumunun hedeflendii bir alma yrtld. Ekim aynda balayacak i Okulunun 3. dnemi ise, gemi yllarn deneyimini arkasna alarak yeniden planlanmaya alld. Gerek eitim balklar, gerek sresi, gerek tartma balklaryla bu dnem yaplacak i Okulu, min, solun sesinin kslmaya alld, sahte solun zgrlk adyla liberalizmi pompalad ve sol adna konuturulmaya alld bir dnemde yeniden snf demek, snf iinde nc bir kolu yaratmaya almak ve partinin etrafna bir snf eperi rmek i Okulunun bu dnemki temel hedefi. Kimin iin i Okulu? Trkiyede kinci Cumhuriyet rejimi iktidarn kurmu bulunuyor. Bu yeni rejim, her yerde kendini kurumsallatracak ya da mevcut kurumlar ele geirecek. niversite ynetimlerini ele geiren kinci Cumhuriyet imdi son hamlesini yapacak; niversite bileenlerinin btnne dnk bir trpan hareketine giriecektir. i snf sz konusu olduunda kendi kurumlarn yaratmaktan da geri durmayan kinci Cumhuriyet, kendi sendikalarn kuruyor, onlarn nn ayor. kinci cumhuriyet bir yandan emek dman bir karakter tarken

KOMNST

1 EKM 2011 SAYI 337

EMEK 15

istiyoruz?
dnmtr. Byle bir tabloda sosyalist solun nemli bir alan bulunmaktadr. Kapitalizm alabildiine plak hale gelmi, dzen solu saclap kinci Cumhuriyetin halksz partisi haline dnmeye balamtr. birlikilik artmtr, emekilere dnk saldrlar srada beklemektedir. te tam da bu dnemde sosyalizm, bamsz bir g olarak kendi ayaklar zerinden durmal, gl bir ses vermeli ve topluma dnk etkili bir odak olmay baarabilmelidir. kinci cumhuriyetin yok saymaya alt sosyalizm, ikinci cumhuriyetin gzden kard ii snfyla bulumasyla gerek bir g haline gelecektir. TKP tarafndan balatlan i Okulu bu siyasal deerlendirmeler zerine oturmaktadr. 2011-2012 ylnda Trkiyenin bir dizi ilinde hayata geecek olan i Okulu bu adan snfn nc kesimlerinin yan yana getirilmesinin yan sra sosyalizmin ii snf iinde belli bir g biriktirmesi amacna da hizmet edecektir. Bunun somut tarifi, partinin etrafndan ii eperinin oluturulmas, glendirilmesi ve rgtl klnmasdr. Konularn seiminde hangi kayglar gdld? i Okulu dersleri 5 paketten oluuyor. Al derslerinin yan sra paketler srasyla temel tanmlar, haklarmz, siyaset ve ii snf, memleket sorunlar, tarih bilinci eklinde genel erevelere gre oluturuldu. lk 3 paketin temel paketler olmas, dier iki paketin de semeli dersler eklinde verilmesi dnld. Konu balklar ve ders ierikleri seilirken ii snfnn nc kesimlerini donatmak, dzenin yalanlarna dnk salam verilerden olumu bilgileri sunmak, iilerin bilincini koruyacak temel tanmlar verebilmek ve ayrca memleket meselelerine dnk emeki snflarn karlar gzyle nasl bir tutum alnacana dnk aray konularn ekillenmesinde asl belirleyici oldu. i Okulunda dersler skc ekonomik verilerden olumuyor. Programda, sendikalarn sk sk iileri kamplarda ya da otellerde toplayp anlattklar (nedense ii sz konusu olduunda hep ekonomik dersler anlatlyor) trden desler olmayacak. Al dersleri gncel konulara deiniyor. AKPnin ii snfna dnk saldrlarnda srada hangi balklar var? sorusuyla birlikte bugn istikrar ve deiim diyen AKPnin 10 yllk iktidar dneminde lkenin temel sorunlarndan nasl bir deiiklik olduunu gstermek iin Rakamlarla Trkiye Gerei konular belirlendi. Bu al dersleri sonrasnda snf mcadelesinin temel tanmlar var. Sonrasnda iilerin dnden bugne gelen, elinden alnan alnmaya allan haklar ilenecek. Siyaset ve ii snf ba, siyasi akmlar ve programlar, bu akmlarn ii snf ile ilikileri ders ierii olarak belirlendi. Bu temel paketlerin yan sra lkemizin bir dizi sorunu tek tek ders bal olarak ele alnd. Krt sorunundan zelletirmeye, d politikadan kltr sanata kadar bir dizi alanda memleket gndemleri iilerle birlikte tartlacak. Son paket ise tarih eitimi olacak. nsanlk tarihi, kapitalizmin tarihi, snf mcadeleleri tarihi ve Trkiye tarihi olmak zere deiik dersler olacak. i Okulunda verilecek derslerin gncel olmas, siyasal balklar ilemesi, tarihsel bak iermesi ve gndelik hak mcadelesini veri almas gerektiini dnerek oluturulduunu zetle sylemek sanrz yanl olmayacaktr. Nasl srecek? i Okulu, belli sayda iinin yan yana geldii snflardan oluacak. Yani Trkiyenin bir dizi il ve ilesinde farkl sektrlerden gelen iilerin oluturduu onlarca snfla yaplacak. Dersler 15 gnde bir yaplacak. Her oturumda 2 ders ilenecek. lk iki dersin sonunda btn iilerin katlmyla tartma ve deerlendirme toplantlar yaplacak. 5 paket zerinden dnlen dersler, paketlere gre blnm durumda. Temel Tanmlar paketi 8 ders, haklarmz paketi 5 ders, siyaset ve ii snf paketi 8 ders, tarih paketi 6 ders. Memleket sorunlar paketi ise semeli ders olarak dnld. i Okuluna katlm iin kayt alnacak. Alnan kaytlardan sonra snflar oluacak. Tantm Toplantlar 1-2 Ekim tarihlerinde, Al Dersleri ise 15-16 Ekim tarihleri arasnda yaplacak. Dersler konuyla ilgili parti yneticileri, akademisyenler, sanatlar ve sendikaclar tarafndan verilecek. Her ders iin rencilere dnk hazrlanan eitim fasiklleri olacak. Eitim fasiklleri, derslerden nce datlm olacak. Ayrca sunum yapacaklara dnk olarak btn ders balklarn ieren bir kitap hazrlanmaktadr. Kurtulu KILER

iiokulu
AILI DERSLER PAKET A - TEMEL TANIMLAR

BALIYOR

Rakamlarla Trkiye gerei AKP, hangi haklarmz elimizden almaya alyor?

Smr Nedir? iler nasl smrlr? i nedir? Patron nedir? Snf nedir? Tarihsel geliim iinde snflar Kapitalizm nedir? Kapitalizmin en yksek aamas emperyalizm nedir? Kriz nedir? Ekonomik krizin sebepleri nelerdir? Sendika nedir? Sendikalar ne ie yarar? Sendikalar: Dn, Bugn, Yarn Trkiyedeki sendikalar ve snf rgtlerini tanyalm

Haklarmz reniyoruz: Yasasndaki haklarmz neler? Sosyal Gvenlik Yasas i Sal ve Gvenlii nedir? Sendikalar Yasas ve Toplu Szlemesi, Grev ve Lokavt Yasas nedir, ne deildir? Kadn iiler ve kadn haklar

PAKET B - HAKLARIMIZI RENELM: HAK VERLMEZ ALINIR!

PAKET C - SYASET TANIYALIM: RETEN BZZ, YNETEN DE BZ OLACAIZ!

Siyaset nedir? Siyaset iiler iin neden gerekli? Siyasi akmlar nelerdir? Kimi temsil eder, kimin karn savunur? Trkiyenin dzeni nedir? Bu dzen kimin dzenidir? Bu dzen onlarn, bu memleket bizim: LERN DOSTLARI KMLERDR? Dinci ve muhafazakar partiler iiler ve emekilerin dostu mu? Yabanc tekellere ve sermayeye kar milliyetilik iileri korur mu? Sosyal Demokrasi iilerin dostu mu, kurdu mu? i snf ve sol

PAKET D - MEMLEKET MESELELERN BLELM: BU DZEN ONLARIN, BU MEMLEKET BZM!

Emperyalizmin boyunduruu altnda Trkiye zelletirme ve Sosyal Devlet Trkiyede tarm ve hayvanclk ne durumda? Krt sorunu nedir? Nasl zlr? Tarikat - cemaatler ve Trkiye gerei Alevi emekiler ne istiyor? sizlik ve yoksulluk kader mi? Yeni liberal ekonomik dzende esnek alma ve taeronlatrma Komnistler kimdir, komnistler neyi savunur? Dostlarmz tanyalm Kapitalizm, evre ve yama

PAKET E - TARHMZ UNUTMAYALIM: TARH, SINIF MCADELELER TARHDR!

nsanln Tarihi Kapitalizmin Tarihi Trkiyenin tarihi 1: Osmanldan 1. Cumhuriyete Trkiyenin tarihi 2: Birinci Cumhuriyetten kinci Cumhuriyete Trkiyede snf mcadeleleri tarihi 1: 12 Eylle kadar snf mcadelesi Trkiyede snf mcadeleleri tarihi 2: 12 Eyllden bugne snf mcadelesi

Katlm iin TKP il ve ile rgtlerine bavurabilir, web sitemiz zerinden kayt olabilirsiniz. rtibat iin: 0549 430 72 25 www.tkp.org.tr

16 EMEK 1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

Kresel bakkal Carrefourda

ler Alveri iin mteri atenle azaya girdiinde, p ma alarda gezen rollerleri, kas mayan ban iinden kaldr nlikileri siyerleri ve zel gve ka baklrsa grr. Grntlerine lerdir. da pek mutsuz deil deil. a durum pek de yle oys , byk Carrefour emekileri uka g bir bask altnda, old cretlere ullarda, ok dk ko almaya alyor. Sendikal alma dklarndan bu yana bala lme ullarnda epeyce dze ko er daha lmasna karn, iil o fazlasn hak ediyor.
Carrefourun neredeyse yarya yaknna sahip Sabanc Holding Ynetim Kurulu Bakan Gler Sabanc geen hafta ald Clinton Kresel Vatandalk dln hak ettiini Carrefourda iilere uygulad politikalarla fazlasyla hak ediyor olmal. Fransz sermayeli irkette yzde 38,8 Sabancnn ortakl bulunuyor. Trkiyede perakende sektrnn en byklerinden olan irket 31 il 16 ilede 470 maazas ile faaliyet gsteriyor. irket bnyesindeki 30 hipermarket, 200n zerinde spermarket ve ucuzluk marketlerinde toplam 7.500 ii alyor. Marketlerin says, sklkla, baka maazalarn satn alnmas ile deiiyor. Dia maazalar da spanya Carrefoura bal ancak Trkiyede Dia ad ile sat yapyor. Perakende sektrnde olan Gima ve Endi irketlerini satn alarak Trkiyede byyen irketin dnyadaki deiik maaza trlerinin tamamnn Trkiyeye girmediini de not etmek gerek. iler nasl alyor? iler, reyonlarda ya da kasalarda alyor. ki ana reyondan biri olan gda reyonunda, kuru gda, sebze-meyve, pasta-ekmek, kasap, iecek, self servis, kafeterya gibi reyonlar var. kinci ana reyon olan gda d reyonda ise ev gereleri, elektronik, beyaz eya, krtasiye, oyuncak, hrdavat, oto, bahe, tekstil gibi blmler yer alyor. Reyonlarn dzenlenmesi, mallarn etiketlenmesi, depo dzeni iilerin ncelikli sorumlu olduklar alanlar. ilerin sorumlu olduu reyonlar adeta zerlerine zimmetleniyor. Reyonlarn ileyip ilememesinden dorudan iiler sorumlu tutuluyor. Bu sorumluluk, baar/baarszlk kriterini de belirliyor. Reyondaki satlarn bir nceki yln cirosunun zerine kmas baarl olunmas, altnda kalnmas ise baarszlk anlamna geliyor. Reyon satlarn artrmak temel alma prensibi: Her ey reyon iin Reyon satlar iyi gittiyse ve cirosu bir nceki yln zerine ktysa reyon efleri prim alyor. Ancak, tahmin edilecei gibi primler ok dk. iler sendikal almaya balamadan nce satlar bir nceki yln cirosunu atnda ilgili reyonun iilerine de iki plak maa prim veriliyordu. iler sendikal almaya baladndan beri, satlarn artp artmamasndan bamsz olarak iilere ylda iki kez ikramiye veriliyor. Ciro dse dahi, iiler sendikal olduu iin ikramiyeye hak kazanm oluyor. Reyon satlarnn dmesi durumunda, merkez satn almada alanlar, piyasada ucuz ve kaliteli rn bulmak iin grevlendiriliyor. Satn alma alanlarnn piyasada bu i yapamama diye bir seeneinin olmad tahmin edilebilir. Alnan rnler, stoklanyor. Stoklama, irketin en nemli alma alanlarndan. ilerin zerinde sat basks Carrefour, bnyesinde ok fazla rn eidi barndrmasna ve geni alanlarda sat yapmasna ve byk perakendecilerden olmasna ramen, mahalle bakkalnn sat stratejisini uyguluyor. Hal byle olunca da her bir reyon, ayr bir iletme gibi ilem gryor ve iilerden de reyonun sahipleri gibi davranmas isteniyor. Bylece iilerin zerinde sat basks oluturuluyor. Daha fazla sat yaplmas iin reyonlarda rnlerin sepette mi, raflarda m sergileneceine ya da nasl dzenleneceine ilikin iilerin karar vermesi isteniyor.

KOMNST

1 EKM 2011

KADIN 17

ii olmak...
Ciro dnce mteri odakl sat Son 1,5 ylda irketin ciro ve mteri kaybetmeye balamasndan yine iiler sorumlu tutuluyor. irket, cirosu dnce ortaya yeni icatm gibi mteri odakl sat stratejisini atyor ve iiler zerinde mteri velinimetimizdir basks oluturuluyor. alan gruplar asndan mterilerle dorudan ilikide olan kasiyerlerin mterilerle tartmas ilerinden atlmas anlamna geliyor. iler asndan mteri odakl alma anlay, patron ve mdrlerin iddetine mterilerinkinin eklenmesi anlamna geliyor ou zaman. yerinin gvenliinden de iiler sorumlu Perakende sat yapan irkette hrszlk olaylar ile fazlaca karlalyor. zellikle elektronik reyonundaki rnlerin alnmasn engellemek iin iiler greve arlyor! irket bnyesinde zel gvenlik olmasna ramen, reyon iileri de hrszln yapld anda ilgili reyonun yannda grevliyse, mdahale etmedii iin sorumlu tutulabiliyor, hesap sorulabiliyor. Kasada para kayb olduunda kasiyerler dorudan iten karlyor. iler ksa srede iten atlyor Kasiyerler ounlukla part-time alyor. Ksa srede iten ayrlyor. 2-3 ay alp iten ayrlan ii says olduka fazla . Genellikle renciler bu ekilde alyor. Reyonlarda ise kdem, 3-5 yla kabiliyor. irketin iilerin kdemi konusunda genel bir politikas var: Carrefour 5-6 yl smrd iisini karmaya alyor. Daha fazla srede iiyi istihdam etmek istemiyor. Asgari cretten daha dk cretlere altraca iileri kard iinin yerine alyor. Bu durumun istisnas, kasap, pasta-ekmek gibi reyonlarda. Bu reyonlarda alanlar iin kdem 8 yl olabiliyor. Ayrca iten kard iiler, irkete dava amasn diye kdem ve ihbar tazminatlar, 2-3 maa daha fazla deniyor. Dk cret politikasndan taviz verilmiyor iler iki vardiya halinde alyor. 07.00- 16.00 ilk vardiya. kinci vardiya 13.00- 22.00 aras. Yemek molas ve dier molalarn sresi toplam 1,5 saat. cretler, toplu i szlemesinin imzalanmasndan sonra yzde 8 dolaynda artm, ancak neredeyse yine asgari cret dzeyinde. 670 lira cret alan iinin giydirilmi creti 780 liray buluyor. Kasap, pastaekmek reyonunda alan baz iiler ortalamann az zerinde cret alyor. Yllk cirosu milyon dolarlar dzeyinde olan irket, dk cret politikasndan taviz vermemek iin, iileri iten kararak asgari cretten yenisini alma politikas izliyor. Byk markette ii olmak: nsani alma koullar nerede? iler iin alma koullar ok ar. Metal fabrikasnda alan iilerin alma koullar ile karlatrld zaman, daha rahatm gibi dnlmesine ramen sektr hemen hemen ayn zorlukta alma koullarna sahip. Istma, havalandrma iiler iin en nemli sorunlarn banda geliyor. Srekli mzik yaynnn yoruculuuna ayn mziklerin defalarca alnmas eklenince, iiler iin almak tam bir zdrap haline geliyor. Srekli mzik yayn, irketin mteri odakl ve satlar artrma alma anlaynn bir sonucu olarak ortaya kyor. Tahmin edilebilecei gibi iiler istedii gn izin yapamyor. ilerin ne zaman izin kullanacana reyon efleri karar veriyor. Hafta tatillerini bir gn kullanyorlar. zinler hafta sonu deil, hafta ii pazartesi ya da sal gn kullandrlyor. ilere verilen i giysilerinin kalitesizlii iiler asndan sorun oluturuyor. nk verilen giysiler, bir defa ykandnda ekebiliyor ya da rengi deiebiliyor. Ancak irket yneticileri, iilere yeni giysi vermedii gibi boyutlar deien ve rengi deien giysileri kullanmasn istiyor. Srekli ayakta olmak, ou bel ve srt rahatszlna, ba ve boyun arlar gibi kronikleebilecek salk sorunlarna neden olabiliyor. Kadrolu iilerin yan sra, taeron iilerin de fazlaca sayda alt iyerinde taeron iilerin herhangi bir hakknn olmadn tahmin etmek ok zor olmasa gerek. Kameralarla iiler srekli izleniyor. ilerin zerinde srekli bask oluturuluyor. i kendini patrona adamal ilere yaplan eitimlerde pozitif dnmeleri, kendilerini irkete adamalar isteniyor. irket yneticileri yaptklar toplantlarda adanmay esas alyor. Bu anlamda iiler snflandrlyor. Ve bu snflandrma, btn iilere ilan ediliyor. Pozitif olduu dnlen iilere pembe yaka kart, kendini adayanlara mor yaka kart veriliyor. iler arasnda bu uygulamann etkisi ise iilerin aldm maaa bakarm gr nedeniyle ok snrl.

yazlamaya aryoruz...
Akntya kar Behice Boran
Gzella Bayndr Bu kitap, SineGz Film Atlyesinin Akntya Kar... Behice Boran: Tek Bana Bir Koro film almasndan yola karak hazrland. Kitabn ekinde sunulan DVDde 90 dakikalk belgesel film ve SineGz Film Atlyesinin dier almalarnn fragmanlar yer almaktadr. Trkiyenin ismini 50li yllarda Trk Barseverler Cemiyeti ile duyduu Borann, baarl ve nc bir akademisyen, mcadeleci bir barsever, sosyalist bir milletvekili, Trkiye i Partisi genel bakan ve bir sra neferi olarak portresini izen SineGz, belgeselde Trkiyenin bu ilk kadn parti bakannn gndelik hayatn da aydnlatyor. Trkiye sosyalist hareketinin nemli isimlerinin yan sra, Borann yoldalar, dostlar, rencileri ve konunun uzmanlar ile yaplan 37 rportaj, Borann mcadelesini anlama ve anlamlandrma abasnn tesinde, tek bana bir koro olmay baarm bir mcadele insannn ans karsnda bir sayg duruu olarak da anlam kazanyor.

Arap Milliyetilii Msr ve Nasrclk

Tahrir Meydannda korkuyu yenmek... E. Zeynep Gler

Msr 1950li ve 1960l yllarda Balantszlk Hareketi iinde gl ve kiilikli bir konum gelitirmiti. Arap milliyetiliinin taycln stlenen Nasrn Msr, emperyalist-kapitalist sistemle sosyalist sistem arasnda, tartmasz biimde ikinciye daha yakn, bamszlk bir seenei kurmay denedi. Arap-srail atmasnn glgesinde kalan bu deneme Nasr sonrasnda tasfiye edilecek ve Msr, siyaset dzleminde Amerikanc, toplumsal dokuda ise slamc bir karanla savrulacakt. Birinci basm 2004 ylnda yaynlanan bu almann yeniden ele alnmasna yan bamzdaki corafyann 2011de alt st olmas vesile oluturdu. Ayaklanma dalgasn daha iyi anlayabilmek iin kaynak arayna giren Trkiyeli okur dilimizde konuyla ilgili yaznn kstll karsnda aknla dm olmaldr. Gzden geirilen ve 2011 gelimelerini ele alan bir nszn eklenmesiyle hazrlanan bu ikinci basmn, Msr bata olmak zere Arap Ortadousunun bugnn anlamak isteyenlere anlaml bir tarihsel arka plan destei sunacan dnyoruz.

Bir Sovyet sanats olarak

Tarihe Tanklm

Dimitriy ostakovi / ev: Volkan Terziolu ostakovi: nsanlk onurunu ayaklar altna alan faizme kar savata, vatan iin duyduu sevgide ve sanat alglay ve uygulamasnda, ne yaplmas gerektiine ilikin, aklna gvenen ve bizlere yol gsteren besteci. Eit ve zgr bir dnya kurma yolunda atlan admlarda ve yeni insann yetimesinde ayaklar yere salam basan, apl, byk besteci. Tarihe Tanklm, ostakoviin 1926 1975 yllar arasnda eitli dergi ve gazete yazlarn, notlarn ve konumalarn iermektedir. 1980lerle balayan szde ideolojiden soyutlanm ve aslnda grtlana kadar rk ideolojiye batm insann yaratlna inat, ostakovi bize sanatn ne olduunu, neye hizmet ettiini yeni insann nasl yaratlmas gerektiine ilikin gerekli ipularn anlatmaktadr. Bu kitapta, sistematik propaganda ve yalanla ostakoviin aslnda bir antikomnist olduu palavrasn skanlara kar, ostakoviin Sovyetler Birlii Komnist Partisi kimliini nasl bir onurla tadn, kendi kaleminden okuyacaksnz.

18 PoLEMK 1 EKM 2011 SAYI 337

Pin siyaset tarz zerine...

KOMNST

Perinekin izleme mevzii

i Partisi (P) veya daha geleneksel adyla Aydnlklar lkemiz siyasetinin nev-i ahsna mnhasr bir olgusu. En nemli zelliklerinin, hibir zaman geni halk kitleleri iinde rgtlenmeyi baaramam, belirgin bir kitlesel g oluturamam olmalarna ramen, hemen her dnem, gerek glerinin ok tesinde etkili olmay baarabilmeleri olduu sylenebilir. P, son yllarda Ergenekon operasyonlar bata olmak zere, bir dizi polisiye operasyonun nemli odaklarndan birisi olarak sklkla hedef haline geldi. Bu yaz vesilesiyle nce, son zamanlarda yaadklar saldrlarn Trkiye sol hareketinin insani, vicdan duyarllnn, siyasi tutarllnn aa kmasna bir vesile olduunu dndm yazmak istiyorum. Bunu aarak balayalm. Aydnlk, 1970li yllarn ikinci yarsndan bu yana lkemiz devrimcilerinin nemli bir kesimi iin devletle ibirlii iinde olduu kabul edilen bir hareket. Bunu bir eletiri ya da bu gre katlp katlmamann tesinde nesnel bir gzlem olarak yazyorum. Doruluu yanll bir yana, Trkiye sol hareketinin eitli rgtleri iinde yer alan herhangi bir insan iin Aydnlk denildiinde ilk akla gelenlerden birisi budur. Bunun temel sebebi (Aydnlklarn tm aksi iddiaolmadklarn sylese de bu da onlarn kendi deerlendirmeleridir, solun bakn deitirmiyor. Sadece bir rnek olarak, birikimli bir siyaseti olduunu dnebileceimiz Hasan Yalnn o dnem kardmz Sosyalist ktidar gazetesini 5. Kol olarak deerlendirme ucuzluuna ve tek misyonunun Aydnlk dmanl olduu gibi akla ziyan deerlendirmeler yapabilir hale gelmesine ardm syleyebilirim. Buna ramen son yllarda urad haksz saldrlar karsnda sol iinden, bu hakszlklar protesto sesleri kmas lkemiz solunun bir kesiminin vicdann koruduunun ve dzen karsndaki mcadelesinin tutarllnn bir gstergesidir. Bu tavrn, her eye ramen siyasi olarak doru olduunu da eklemem gerek. Bunu Aydnlkn sola, solun Aydnlka baknn deimeyeceinden neredeyse emin olarak yazyorum. Aydnlkn 40 yllk tarihinde hkimiyet kuran siyaset algsnn deimesi mmkn deildir, tutumlar esas olarak ideolojik yaplarnn bir yansmasdr. Bunu dnmemin temel nedenlerinden birisi de zaman zaman Aydnlk okurken hissettiim bir duygunun bundan 40 yl kadar nce (sanrm dnemin bir zellii ile ok ar ifadelerle) brahim Kaypakkaya tarafndan lendirmesi anlalabilir. Anlamak, doru bulmak deildir, stelik bu tavr, ilkesizlik ve siyasi nezaket snrlarnn tamamen dndaki davranlarla dzenli olarak beslendike itici olmaktadr. Aydnlk pek ok zaman kendi iddialarna bile yakmayacak ocuka tavrlar gelitirmektedir. Byk gler alannda olmaya fazlasyla hevesli bir siyasi znenin, rnein getiimiz seim dneminde grsel ve basl yaynlarnda, szde TKP yerel yneticilerinin Dou Perineke destek aklamas yapt bilgisi de ieren yalan haberler retmeye neden ihtiya duyduunu anlamak gerekten mmkn deil. Bu yapldktan sonra geni bir destek ald aklanan Perinekin ayn ildeki Pin dier bamsz adayndan bile az oy almas nasl aklanabilir? Yalan olduu ok basit gzlem ve bilgilerle ortaya kan haberler, dorulara bile kukuyla yaklalmasn beraberinde getirir. Burada suu bakalarnda aramann anlam yoktur. Aydnlk kendine de bakmay renmelidir. Yeri gelmiken, Aydnlklarn abartl iddia ve beklentilerinin kendisini en fazla gsterdii kesitin seim dnemleri olduunu yazmadan gemeyelim. Hemen her seim ncesinde byk iddialar olan bu izginin, yaynlarnn ru okunmadnn nemli bir gstergesidir. Akas bilerek mi yalan syleniyor, yoksa bu kadar temelsiz verilere gerekten inanlyor mu, bunu bilmiyorum. Aslnda hangisinin daha hazin olduunu da Bizi izlemeye devam edin mevzisi Bu yaznn yazlmasna neden olan itki Aydnlk tarihi veya siyasi etik deil. Bunlara deinmek, Aydnlk denilince kanlmaz olarak akla bunlar geldii iin bir zorunluluk oldu. Akas 40 yandaki bir insan bile kazand bir takm zelliklerini deitiremezken, 40 yllk bir siyasi izginin deiebileceine inanmak olmaz. Terbiye, insann yaamnn ilk yllarnda kazand zelliklerden birisidir ve kazanlmadnda telafisi pek mmkn olmuyor. Sz konusu olan siyaset yapma tarz ve siyasi ahlak olduundaysa bunu ideolojik konumlann bir uzants olarak grmek zorundayz. deolojik temellerinizde sorun olduktan sonra, ister takm elbise kravat hassasiyeti gelitirin, isterse dilinizi terbiye edin, sonu pek deimiyor. Konumuz asndan bu daha az nemli olan ksm frsat olursa baka zaman daha uzun olarak ele almak gerekir, imdilik geelim. Bugn sol asndan asl nemli olan, her dnem varlklarnn tesinde bir etki yaratmay baaran Aydnlklarn siyasi durulardr. Bu ksma belki en bata dlmesi gereken bir notu ekleyebiliriz. Ynetici kadrosunun nemli bir blmnn siyasi tutuklu olduklar bir dnemde, onlarla bir siyasi tartmaya girmenin zorlu bir yan var. Ancak kabul etmek gerekir ki, P, yneticileri tutsak olmasna ramen siyasi tavr gelitirme konusunda eli-kolu bal duruma dm deildir. Dolaysyla karmzda siyaset yapma olana ortadan kalkm bir g bulunmuyor. Sonuta muhatabmz hakszlklk ve zorbalklara karn siyasi faaliyete devam ediyor, yle ya da byle lkenin gelecei ile ilgili kayg duyan kesimleri arasnda tartlyorsa, szmz elbette syleyeceiz. Trkiye sol hareketinin, iinden getiimiz dnemde nemli bir liberal saldr dalgasnn etkisinde olduu, ideolojik ve politik olarak liberal dalgadan ciddi lde etkilendii bilinen bir gerek. Bunun nesnel-tarihsel ne-

Aydnlk (P) her dnem eitli alardan eletirilen ve sol iinde yer bulamayan bir hareket. Burada meseleyi polisiye bir vakaya indirgemek yanltr. Pin siyasal duru ve tarznda yansmasn bulan ideolojik zafiyetleri ile devrimci bir karakter tamad ve kendi tercihleriyle solun dna ktn grmek ok daha nemli.
larna ramen) Aydnlkn, sol harekete dnk tutumu olsa gerek. Aydnlk kendince bunun bir psikolojik sava algs olduunu syler. Bir an iin bu iddiann doru olduu varsaylsa bile, Aydnlk tarihinin hemen her dneminde devrimcileri ajan-provokatr olarak yaftalamak, ihbar etmek, en hafifinden kendisi dnda herkesi sahte sol saymaya varan bolca rnek, ortada bir psikolojik sava varsa buna en fazla Aydnlkn hizmet ettiini kantlamaktadr. Aydnlklar istedikleri kadar tehir ettikleri isimlerin devrimci dile getirilmi olmasdr.: ... dnya politikasna kendilerinin yn verdiini sanacak kadar da aptal ve gururluydular. (http://ibrahimkaypakkaya.net/secmeeserler.pdf sf.222) Aydnlkn siyasi etik yoksunluu Dnya politikasna yn verdii yanlsamas ile yaayan bir topluluun lkemiz soluna istedii zaman hakaret edip yok saymas, benzer bir yaklam kendisine kar gelitiinde bunu psikolojik savan uzants olarak deerseim ncesi son ve seim sonras ilk saylarnn arka arkaya okunmas Aydnlk izgisinin politik deerlendirmesi iin nemli bir malzemedir. Seim ncesi ortaya atlan byk iddia, seim gn byk komplolarla gereklemesine izin verilmeyen aslnda herkesin grd gerekler olarak sunulur. Bu tablo baka eyler bir yana Aydnlkn en byk iddialarndan birisi olan nesnellie uygun siyaset gelitirme iddiasnn da kmesidir. Tam aksine, btn bunlar nesnelliin hi de do-

KOMNST
denleri ayr bir tartma konusu. Ancak liberalizmle beraber (ve belki buna kar direnme araynn yaratt bir zeminin etkisi ile) solun belli kesimlerinin de ulusalc bir ideolojik politik savrulma yaadklarn tespit etmek gerekiyor. Elbette bugn devlete egemen olma, bir btn olarak basn yayn alannda hakimiyet gibi olanaklar ile beraber baknca esas bozucu etkinin liberal dalgadan geldii ortadadr. Daha gl ve daha saldrgan olan budur. Ancak lkemiz devrimcilerinin bir yandan liberalizmin solu ekillendirme abalarna kar aktif bir mcadele srdrrken, dier yandan ulusalc eilimlere kar ideolojikpolitik mcadele yrtmesi arttr. Aydnlk bu adan da gcnn tesinde bir bozucu etki yapmaktadr. P, yakn gemiteki yaamsal kararlarndan birini Parti programn ve tzn deitirdii kongrede almtr. Trkiyenin iinden getii srece dair okumalarnn bir rn olarak gelitirdikleri Kemalist-Sosyalist ittifak taktiinin hayatta bir karl olmad aa knca, o ana kadar ittifakn Sosyalist unsuru olma iddiasndaki P, kendisini ayn zamanda Kemalist g olarak tanmlayabilmek iin programnda kkl bir revizyona gitmiti. Bunun siyasal alandaki uzants Cumhuriyetin tasfiye srecinde kendi konumunu bekilik olarak kabul etmektir. Oysa Aydnlk, kendi klliyatndan hareket etmi olsayd, rnein Mustafa Kemalin Osmanly kurtarma deil yeni bir kurulu misyonu stlenme tercihi ile ada Osmanl aydnlarndan ayrldn grebilir, bekiliin tesini arayabilirdi. Pin bugn yaad ar yenilgiye giden sreteki en kritik krlma, ileri kma yerine geri adm atma kararna denk dmektedir. Tarihin krlma noktalarnda ileri atlan mutlaka kazanr diye bir kural elbette yok, ancak ileri atlmayann kazand grlmemitir. Pin nemli zaaf kafasndaki dnyada yaamak konusunda inat etmesidir. Bugn, aka 2. Cumhuriyetin kurulmaya baland srete bile yanllarnda srar etmeye devam etmeleri bu adan arpcdr. rnein Ik Koanerin istifasn izleyen gnlerde Aydnlkn yaynlar bu adan dikkatle incelenmelidir. Koanerin istifas akl banda herkes tarafndan, TSK-AKP arasnda belli bir gerilim ile devam eden ilikide TSK tarafnn bir btn olarak teslim olduunun ilan olarak okundu. Uzunca bir sredir siyasetinin temeline TSK destekiliini yerletiren P asndan bu gerein kabul edilmesinin ok kolay olamayaca ak. (Elbette P kendisini TSK destekisi olarak tanmlamyor, onlara gre TSK Pin politikalarn benimsiyor/ benimsemek zorunda kalyor) TSKnn istifalarla teslim bayra ekmesi aka ortaya ktnda Aydnlkn bunu bir direni ars olarak manete tamasnn nedeni gelimeleri kitaba uydurmaktr. Buna hayatn kafaya sktrlmas abas diyebiliriz. rnein Aydnlkta bana gre yine zorlama biimde muvazzaf generallerin halka bizi izlemeye devam edin mesaj gndermesinin haberletirilmesi sz konusu olabilmitir. Dediim gibi bu haberin doruluu tartmaldr. Ancak doru olsa bile, iddias olan bir znenin yapaca ey halk izlemeye davet etmek midir sorusunu yneltecek bir akln kalmam olmasn da bir kenara yazmak lazm. Eer gerekten ortada bir direni varsa halka bu direnie destek olma ars, kavgaya katlma ars yaplr ama bizi izlemeye de-

1 EKM 2011 SAYI 337

PoLEMK 19

vam edin denilmez. Byle dendiinde ok doal olarak aklmza aslnda halkn yeni rejime tepkisinin soutulmaya aldld, pasifize edilerek muhalefet potansiyelinin zayflatlmak istendii gelir. Bir gnlk gazetedeki tek bir haberden yola karak bylesi bir deerlendirme yapmaya hakkmz var m? Bu soruya cevap iin nce ve yine Aydnlk tarihine dnelim. Aydnlklarn Trkiyenin en tutarl Maocu akm olduunu dnebiliriz. Bu yaklam her dnem mutlaka bir ba eliki tanm yapar ve bunun uzants bir ba dman belirlenir. Gnn devrimci grevi bu eksende tanmlanr. Bundan sonra tm olgular, gelimeler bu ablonun dorulunu gstermek iin kullanlr. Yllardr deimeyen bu ablonun bir uzants genelde kendisinin ok snrl bir gc olmasna ramen, bu denklemin bir tarafna Aydnlkn odanda durduu bir ittifak yerletirilir. ttifakn unsurlar Aydnlkn kendilerine bitii greve gre hareket etmekten baka seenei olmayan ve ne gariptir her zaman Aydnlka gre ok daha byk gce ve siyasi arla sahip glerdir. Bu denklem Aydnlk tarihinde hi deimemitir. Sz konusu haberin bir istisna olmadnn bir dier kant da Dou Perinekin ayn gazetede yaynlanan Orduya gveniyorum nk sava mevzisindeyim balkl yazsdr. Bu yaznn Koaner istifasnda somutlanan TSKnn teslimiyetinin ilanndan hemen birka gn sonra yazlm olmas bal bana bir skandaldr. erii ise Perineki btn ssl laflara ramen sava mevziisinde

deil izleme mevzisinde konumlandrmaktadr. Yaznn temel tezi olarak ifade edilen, stelik dnyadaki tm devrimlerin temel kural olarak tanmlanan, ordu+halk=devrim yaklamndan hareket edecek olursak, bu lkede devrimin imkanszlndan baka hangi sonuca ulaabiliriz ki? Perinek, emperyalizmin saldrlar karsnda bir tun kanunu olarak sunduu milli ordu direnir tezinin hayatta bir karl olmadn grmek istemedii iin btn yetenekleri ile direniyor. Oysa rnein, bu tezi ilk ortaya att srada yaanan Irak igaline baktnda gemiyi ilk terk edenlerin kimler olduunu ve gerek direni gcnn yalnz emeki halk olacan grebilirdi. Trkiye rnei de grmek istemeyenler iin ikinci bir rnektir, ne ki anlamak istemeyince anlatmak mmkn olmuyor. Perinekin cmleleri ile yazalm, Bunu gremeyen lafta solcular, kumda oynarlar. Kumda oynamakta srar edenler, dmann aleti haline bile dnebilirler. Bu uyardan faydalanmak bir tercihtir, bize dense, sonra suu darda aramayn demektir. Tabi bir baka tercihse Komnistin Aydnlkn byk ykseliini durdurmak iin yeniden aylk dzenli yayna balatldn iddia etmek olabilir! Meri ALGN

20 MARKSZM 1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

Dinin devlet ilerinden ayrlmas ilkesi farkl inanlardaki insanlarn kafasna gkten mi dt?

Laiklik kiliseye dayatlmtr

Erdoann Arap Bahar seferi srasnda laiklik zerine verdii deme Msrda ve Trkiyede yankland. Erdoan yle sylyordu: Yani laik bir devlet yaps dinsizlii deil, herkesin dinini inand gibi yaamasnn teminatdr Laik devlet budur. Ama kii laik olmaz. Tayyip Erdoan laik deildir, Tayyip Erdoan bir Mslmandr. Ama Tayyip Erdoan laik bir devletin babakandr ve bunun gereini de drt drtlk yapmann gayreti iindedir. Mslman Kardeler buna sinirlendiler, ama basna yansd kadar ile Msr burjuva medyas bu sylemin arkasnda durdu. Yanda medya uluslararas dzeyde etkili bir aktr olan liderlerinin ayn zamanda derin bir devlet felsefesine sahip olmasndan dolay gururland. Kemalistler ne diyeceklerini bilemediler, Orhan Bursal gibi yazarlar, Hah yle ite, yola geldi anlamna gelecek eyler yazd, Toktam Ate ise bir dahaki geziye katkda bulunmak iin snfsal balamndan koparlm tanmlar dizdi. Bize ise konuyu dorultmak ve bu trajik-komik duruma iaret etmek dt. Din ve devlet ne zaman ve neden birleti? Din ve devletin bir araya gelerek birbirini btnlemesinin tarihteki ilk nedeni kylnn tarmsal art rnne el koyulmas olarak gzkmektedir. Gnmzden be bin yl kadar nce ortaya kan ilk snfl toplumlarda, egemen snf zorun dnda art rn gzellikle alacak ideolojik bir ara bulmak zorundayd, bunu dinde buldu. Byk lde doaya bal tarm, kylde doast glere kar derin bir zaaf oluturuyor, bundan onu soyanlar sistematik bir ekilde yararlanyorlard. Smerlerde, Msrda, Hititlerde tapnaklar tarmsal rnlerin depolanaca ekilde ina ediliyordu. Rahipler bazen egemen snfn kendisi, bazen kraln hizmetinde art rnden byk pay alan bir katman, bazen bizzat byk toprak sahibi bir snf gibi davranyordu. Dolays ile din ve devlet ilerinin, kadrolarnn, devlet ve din teorisinin btnlemesi olduka dnyevi bir smr ileminin gereiydi, bir tek bundan koyu bir karanlkta braklan zavall kyllerin haberi yoktu. Tarihte bu karanln araland dilimler ya kyller veya iilerin ayaklanmas, ya

BURjUVAZNN LASZM FLASI

Burjuva laisizminin direncini bir dnem faist kanattan bekleyenler vard. nce Dou Perinekin MHP ile ittifak denemeleri, sonra lhan Selukun san MHPde toplanmas projesi ile kendini gsteren laik faizm teorisi, Trkiye kar-devriminin dinsiz yapamayacan ihmal eden bir byk yanlgdr. Bu yanlg artk geri dnemez. Dnmeye kalkarsa nce faistler tarafndan kovalanr. CHP ise laikliin mezarna toprak attn tek bir yolla gzlerden karmay deneyebilir. Kltrlere, dinlere sayg, hogr... Tarihte ilerleme fikrini yadsmak anlamna gelen bu mazeret imam saflarnda alklarla karlanacaktr. Sol saflarda ise onca hoyrat davranlan yzlerce yllk baz deerlerin hatrlanmasna vesile olmaldr. oysa bu dinselleme karsnda, solda bir trban yorgunluu gze arpyor. onlarca yl trban gericiliin simgesi deil, ta kendisi sayan sama sapan yaklamlar yaratt bu yorgunluu. Kzlar ikna odasna alrken kede ember sakaln kayan erkek rencileri grmeyen Alemdarolu tipi laisizm, artk toplumsal yaama da mdahale edeceiz diyen Diyanet leri Bakan karsnda aresizdir. Kimi kemalistlerin bugn sadece trbanla uramakla hata ettik yollu zeletirilerine kzgn bir gemi olsundan baka ne diyebiliriz? stelik hata en masum aklama olur. ki aklama daha var: Burjuva laisizminin trban yenilgisi, gerekte bunlarn toplumu ilerletmek gibi bir kayglarnn olmamasndan, snfl bir toplumu ynetmek iinse dinin vazgeilmez olduunu bilmelerinden ileri gelmitir. kinci olarak da, en zayf cephede en uyduruk silahlarla bir muharebeye kalklmsa, bunu laikliin iflas ynnde bir provokasyon saymaya hakkmz vardr. Gericilii trbana indirgeyenlerden bazlarnn amac ilericiliin silahszlandrlmasyd. (Aydemir Gler, 06.10.2010 tarihli soL Portal yazsndan)

KOMNST
da kle veya ii kullanarak meta retimi yapan veya ticaretten zenginleen bir snfn ortaya karak toprak sahibi soylu snflara kar mcadele etmesine denk geldi. Antik adaki tccarlar veya ortaada doan burjuvazi sadece bilim ve teknolojiye olan ihtiyalar veya doaya daha az baml retim tekniklerinden dolay deil, modern retimi boan soylu ve ruhban snfn din devletini geriletmek, iktidar almak veya paylamak iin de byle davrand. Din ve devlet ilerinin birbirinden ayrlmas, gnlk yaamn dnyevilemesi youn bir snf mcadelesinin sonucu olarak gerekleti. Ancak siyasi programnda laik devlet olan burjuvazi ii snfnn tehditkar soluunu arkasnda hissettii iin ya gerici snflarla uzlamay, ya din kurumunu kendi snfsal karlar iin kullanmay tercih etti. Bundan dolay tutarl bir laikliin oluturulmas ve bilimsel dnya gr klavuzluunda gnlk hayatn dnyeviletirilmesi ii snfnn siyasi sorumluluundadr bugn. Bu soyutlamalar ksa bir tarih gezisi yaparak daha iyi anlayabiliriz. Antik Yunan ve Romada da snf mcadeleleri devlet yapsn ve dinin arln deitirmi olmakla birlikte, gnmze yakn olan feodalizmden kapitalizme gei ana bakmak daha aydnlatc olacaktr. Fransz Devrimi ve laiklik 2008 ylnda AB Komisyonu Bakan Barroso kapatlma davas alan AKPye destek olmak iin Laiklik zorla dayatlamaz demiti. Buradan unu anlyoruz; ya Barroso okulda Fransz Devrimi dersini karmt, ya da gericiliinden, daha dorusu temsil ettii snfn gericiliinden hatrlamaz olmutu, nk Fransz Devrimi esnasnda o kadar iddetli bir snf mcadelesi gereklemiti ki laiklii soylulua ve kiliseye alabildiine zorla dayatmlard. Avrupa gericilii ise bunu Fransaya ordularn gndererek ve kan dkerek yantlamt. Modern Avrupann kurucusu ve burjuva devrimlerinin en etkileyicisi olan Fransz Devriminin bir rn, bugnk Avrupa burjuvazisi tarafndan kt hatta tiksindirici bir model, Jakoben laiklik olarak adlandrlacakt. Kilise ortaada tek gelir kayna olan Bat Avrupadaki topraklarn te birinden fazlasna sahipti ve bir ok kez serflere kar dier beylerden daha da acmaszd. Soyluluu ve kiliseyi temsil eden kraln iktidarna kar 1789da balayan devrim dalga dalga geldi. Burjuvazi ve iiler iki devrimci snf olarak sz konusu tarihteki yerlerini aldlar. i snfnn henz bamsz bir program yoktu, bu nedenle burjuvazinin siyasi program iin arpt. Laiklie doru gidite yaplan ilk i kilise mallarnn milliletirilmesi ve sonra ak artrma ile satlmas oldu. Bylece kilise mallar byk lde burjuvazinin eline geti. 1790 Anayasasnda ise kilise yetkililerinin seimle belirlenmesi ve papalktan idari olarak koparlmas yer ald. Ancak hl monari devam ediyor, feodal ayrcalklar sryor ve meclise ancak varl olanlar seilebiliyordu. Byk sermayenin iktidar Kralla paylat bu dnem, kk burjuvazinin ve ii kitlelerinin ayaklanarak 1792de iktidar ele geirmesiyle sonland. Fransz Devrimini sonuna kadar gtrme kararll 1793e kadar srd. Bu dnemde monari ile birlikte feodalitenin btn ayrcalklar sonlandrld, genel oy sistemi getirildi, din ve devlet ileri birbirinden ayrld, okullarda dini eitim yasakland, dini olmayan evlenme ve cenaze trenleri yasalat. Byk burjuvazi ve gericiliin tekrar iktidar almasyla bu dnem sonlanacakt. 1848 Devrimlerinde burjuvazinin ii snfndan korktuu ve gerici bir pozisyona srklendiini syleriz. Ancak burjuvazinin programn daha radikal biimde ileriye tama eilimi gsteren ii kitlelerinden korkma, tereddt etme, sonuna kadar gitmeme hali Fransz Devriminde de vardr. Dinsel kurumlar yedekleme istei, dini bir ara olarak kullanma eilimi srekli olarak, Jakoben iktidarnda bile, yzeye kmtr. Bugn hl burjuvazi 1792-93 yllarn nefretle anyorsa bu ii snfna besledii nefreti de iermektedir. i snf ve laiklik iler bu nefretin hakkn ilk kez 1871 Paris Komnnde vereceklerdir. 72 gnlk ii iktidarnda 2 Nisan Kararnamesi ile din ileri devlet ilerinden ayrld, din ilerine ayrlan bte kaldrld, tarikatlarn mallarna el konulmas kararlatrld. ok zor koullar altnda yaayan Paris Komn aydnlanma iin de nemli bir hamle yapt, dini renim kaldrld, ii ocuklar iin bir eitim reformu yaplmaya alld. Ekim Devrimi ise laikliin ii snfnn siyasi programnn ayrlmaz bir paras olduunu gsterdi. Laik eitim ve kilisenin devlet ilerinden tamamen ayrlmas, insanln grd en byk aydnlama ve kadnlarn eitliini salama hamlesi ile birlikte yrd. Kalknma, sanayileme, bilimsel-teknik devrim ve smrnn ortadan kaldrlmas ile gncel hayatn dinin etkisinden kmaya balamas birlikte gerekletirildi. Bugnse Kba Cumhuriyeti Anayasasnda u madde var: Madde 8. Devlet din zgrln tanr, sayg gsterir ve gvence altna alr. Kba Cumhuriyetinde dini kurumlar devletten ayrlr. Eer kahraman Kba halk devrimini gerekletirmemi ve onu koruyamam olsayd, imdi bir smrge olmann onursuzluunun yan sra smry merulatrmak iin kilisenin kullanlna da maruz kalacakt. Seme samalar: Bireyler laik olmaz, devlet laik olur Bu laf neye benziyor; nsanlar sosyalist olmaz, devlet sosyalist olur. Oysa laikliin siyasi bir programn paras ve amzda bunun en tutarl temsilcisinin ii snf siyaseti olduunu yukarda belirttik. Tabi ki insanlar, bal bulunduklar siyasi programa gre laik olabilir veya olmazlar. Laiklik insan iradesini, cesaretini, bilincini kapsayan yzlerce yldr sren snf mcadelelerinin rndr. Neden Erdoan bunu belirtme ihtiyac hissediyor? nk dini siyasete alet eden birisinin laik olma ans yoktur. Hem slam dinini siyasete alet edeceksin, hem laik olacaksn. O zaman yaplacak ey, insanlarn deil, devletin laik olduu arptmasn yaymaktr.

1 EKM 2011 SAYI 337

Ayrca u var; eer Trkiyede slamc bir parti burjuvazinin ve emperyalizmin temel siyasi aktr olarak seilmi ise, ve bunda baarl oldularsa o lkenin laikliinden de bahsedilemez. nce trbanl genler yaratacaksnz, sonra onlarn niversiteye girilerini bir siyasi ara olarak kullanacaksnz, sonra laik olacaksnz. Devletin birok kurumu bir dini tarikat mensuplarnca ele geirilecek ve o lke laik olacak. Okullarda zorunlu din eitimi vereceksiniz ve kk ocuklara kuran kurslar alacak, okullarda rehberlik iin imamlar grevlendireceksiniz, sonra her lkede laikliin tanm baka olur diyeceksiniz. nsanlar Alevi olduklar iin bask grecekler ve siz kiiler laik olmaz, devlet laik oluru ileri sreceksiniz. Helal mal standartlarn belirleyeceksiniz ve bireyler laik olmadklar iin bunu laik

MARKSZM 21

devletin gerei sayacaklar. Emperyalizm anda alabildiine asalak ve gerici burjuvazinin insanla felaketlerden baka verebilecei hibir ey kalmad. Eski alarda kylln art rnne el koyma arac olarak kullanlan din kurumunu en nemli siyasi aralarndan biri haline getirmesini bu rmln yansmas olarak grmeliyiz. Arap baharndan geriye dini rejimler kalacak. Erdoan bunu gayet iyi biliyordu. Kim bilir ne diye hiza ekmeye alt? Unutmayalm ki kendisi Mslmanlndan nce emperyalizmin, uluslararas sermayenin ve burjuvazinin siyasi aktrdr. Ama Msrda, Libyada, Tunusta, belki yarn Suriyede slamc rejimlerin emperyalizmle uyumudur. Yoksa hi kimse bu lkelerde laik bir dzen beklememeli. Erhan NALACI

ERDoANIN KoNUMALARINI KM HAZIRLIYoR?

Erdoan Msr konumasnda bir de unlar sylemi:Ama sosyal kavramlara geldiimiz zaman, tanmlara geldiimiz zaman bunun deiik olduunu grrz. imdi laikliin Anglosakson toplumlarda farkl tanmlandn grrz. Avrupaya geldiimizde farkl tanmlandn grrz.
Muhtemelen konumasn hazrlayanlar, yntemsiz ve anti-Marksist ama popler bir bilgi yn sunan Vikipediden yararlanma benziyorlar. Erdoan ise her ey gibi tanmlarn da gkten indiine inanyor olsa gerek. Burada muhtemelen kast ettii laiklik ve seklerlik farkll. Anlayamad eyse, her lkedeki siyasi, toplumsal, ideolojik durumun o lkenin tarihindeki snf mcadeleleri ile rlddr. Farkl lkelerde burjuvazinin feodal snflarla uzlamas, papaln ve kilisenin o lkedeki gc, ii snfnn oynad rol, ittifaklar ve devrimlerin iddeti, btn bunlar halihazrda var olan durumda belirleyici olmutur. Din ve devlet ilerinin ayrlmas ve gnlk hayatn dini kurumlarn etkisinden kurtulmas ayn mcadele srecinin birbirinden ayrlmaz paralardr.

LAKLK BURjUVAZNN MALI MI?

Trkiye solu trban dahil olmak zere, gericilik gndeminden kaabilir mi? Dinin siyasal alandaki varlna ve hzl gleniine, toplumsal yaamn dinsel kurallar tarafndan dzenlenmesinin resmi devlet politikasna dnmesine kaytsz kalabilir mi? Solda tam da bunu savunanlar var. Onlara gre sol laisist, aydnlanmac miras bir kenara koyarak kendini toplumun deer ve inanlar sistemi iinde var edecek yeni bir zemin yaratmal. Dier bir kesimse, solun bu kavgada hi ans olmadn zellikle vurguladktan sonra, konunun etrafndan dolap emek ekseninde politikalar reterek gericiilerici saflamasnn zerini rtmeyi neriyor. Hi kukusuz sol kendisini toplumun mevcut deer ve inanlar sistemi ile atmaya adayamaz. Ve hi kukusuz sol, yalnzca snfsal bir bak asyla hareket etmez, ayn zamanda snfsal elikilerin ne kmas iin de urar. Ama yine de savunulan, nerilen yaklam kabul edilemez. Gericilemenin sermaye snf asndan mutlak bir zorunluluk olduunu srekli tekrarlyoruz. Afyon meselesi deil bu artk, dinsellik bugn sermaye birikim modellerinin nemli paras haline gelmekte, emein rgtleniine el atmakta, patron-ii ilikilerini dzenlemektedir. Dolaysyla her yeri fethetmeye ynelen bir ideolojiyi grmezden gelip arkadaaalar, aslolan snf mcadelesidir, smrdr, art-deerdir demek bir ie yaramaz. e yarayacak olan, bugne kadar solun burjuvaziye ait sand laisist bir izgiyi yeniden retmektir. Dinin siyaset ve toplumu dzenlemesini, ekillendirmesini kabullenerek devrimci siyaset yaplamaz. Asl o zaman toplumun inan ve deer sistemiyle srekli kar karya gelmi olursunuz. Dinin siyasal alann dna karlmas, insanlarn inan ve ibadet zgrlklerinin korunmas ve savunulmas Solun bugn baka bir konumlan olamaz. (Kemal Okuyan, 20.10.2010 tarihli soL Portal yazsndan)

22 MARKSZM

1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

Marx ve Leninin kaleminden din kurumu

DNSEL oToRTENN K ZERNE...

Protestan Reformu dneminden bu yana, ister Katolik olarak kalm ister Protestanl benimsemi olsun, her Avrupal ulusun st snflar, zellikle devlet adamlar, hukukular ve diplomatlar, bireysel olarak kendilerini btn dinsel inanlarn balarndan kurtarmaya baladlar ve szde zgr dnrler oldular. Yksek evrelerdeki bu dnsel hareketin XIV. Louis zamanndan beri Fransada ekinmeden boy gstermesi, 18. yzyl boyunca felsefe denilen eye evrensel bir dknln domasyla sonuland. Ama Voltaire, grleri yznden ya da onlara szl bir anlatm verdii iin deil, grlerini yazlaryla btn okuyan halka ilettii iin Fransada kalmann artk gvenilirliini yitirdiini anlaynca, kendini ngiltereye att ve Londradaki yksek hayatn salonlarnn hl Paristekilerden daha zgr olduuna tanklk etti. Gerekten de, II. Charles mahkemesinin erkekleri ve kadnlar, Bolingbroke, Walpolelar, Hume, Gibbon ve Carles Fox, hepsi de, dinsel dogmalara kar allm bir inanszl ve ngilterenin st snflar, devlet adamlar ve politikaclar tarafndan ileri srlen o an felsefesine genel bir katlmay neren adlard. Bu dnem, dinsel otoriteye kar aristokrat ayaklanma dnemi diye adlandrlabilir. Comte ksa bir cmleyle bu durumun ayrt edici niteliklerini gstermitir: 16. yzyldaki devrimci dnemin balangcndan beri bu ikiyzllk sistemi, btn zihinlerin belli bir tutumdan kurtuluuna izin vererek, onlarn kitlelerin boyun eiinin uzatlmasna yardm etmeleri gibi rtk <zmni> bir koulla, pratikte gitgide daha incelikli bir biimde ilenip ortaya karld. Bu, aka Cizvitlerin siyasetiydi. Bu bizi, ilk olarak Fransadaki ve daha sonralar btn Avrupadaki kitlelerin, siyasal ve toplumsal zgrlk isteinin yan sra, dinsel dogmalardan durmadan artan bir tiksinti duymaya baladklar Fransz Devrimi dnemine gtrr. Devletin kabul edilmi bir kurumu olarak Hristiyanln 1793 Fransz Cumhuriyet Meclisi tarafndan btnyle ortadan kaldrl ve o zamandan beri, Bat Avrupann neresinde halkn sesi g kazansa orada, dinsel snavlar ve ayn nitelikteki siyasal ve hukuki yetersizliklerle ilgili yasalarn yava yava yrrlkten kaldrlmas, 1848 talyan hareketi ile birlikte, Avrupadaki halk zihninin iyi bilinen ynn yeterince anlatyor. Bizler, dinsel otoriteye kar demokratik ayaklanma dnemi diye nitelenebilecek bu dnemin tanklaryz hl. Ama Fransz Devriminden beri kitleler arasnda srp gelen ve toplumsal eitlik iin yrtlen harekette olduu gibi snrlanm bulunan bu hareket, yksek evrelerde kilise otoritesinin yararna iddetli bir tepki getirdi. Soylular ve din adamlar zmresi, bu dnyann ve teki dnyann efendileri1 halk hareketinin kendilerini eit lde tehdit ettiini anladlar ve bunun doal sonucu olarak, Avrupann st snflar, kamu hayatndaki pheciliklerini bir yana itip Devlet kiliseleri ve onlarn sistemleriyle dardakilere kar bir ittifak kurdular. Bu tepki en ok Fransada ortaya kt, ilkin Bonaparte dneminde ve Bourbonlarn yal kuann ynetimindeki Reform dnemi boyunca. Ama Bat Avrupann teki blgelerinde de durum pek farkl deildi. Gnmzde ise, st snflarla dinsel karlar arasndaki bu arabuk onarlm, saldrya ve savunmaya dnk ittifakn daha kk bir lekte yenilendiini grdk. 1830 dneminden bu yana devlet adamlar, kilise denetimine kar yeniden bir bamszlk ruhu ortaya koymulard; ama 1848 olaylar onlar yine Kilise Anann kucana att. Bu olayn en ak rneini veren de yine Fransa oldu. Demokratik tufann terrnn doruk noktasna ulat 1849da, Thiers ve De Hauranne gibi baylar ve niversiteliler (din adamlarna kar tanrtanmaz geinmilerdi), hayranlkla dinin kurtarcs diye nitelenen Bay Bonaparte Papann saygnln zor yoluyla geri verme tasarsnda oybirliiyle destekliyorlard; bu srada Protestan ngilterenin, banda ar Protestan Russel ailesinden bir bireyin bulunduu, Whig kabinesi de ayn seferi cokuyla onaylyordu. Byle srelerle dine eski saygnlnn kazandrlmas gln bir eydi. Ama ilerin kayg uyandran gidii, o an iin, dzenin kar uruna, Avrupann halk adamlarnn durumun glnln anlamasna izin vermiyordu. Bu abalar herkes iin alay konusu olmaktan kurtaran buydu. Ama nc bir toplumsal etkisi olan snflarn, 1792 Devriminden sonra bu yzyln banda sahte ve ikiyzl olan kilise denetimine boyun eii, 1848den beri ok daha gvenilmez ve yzeysel bir duruma gelmitir. O snflar, bu denetimi, ancak dolaysz siyasal karlarna uygun olduu lde kabul etmektedirler. Kilise iktidarnn hkmetin dnyasal silahna kar katland kesin bamlln kltc durumu 1848den beri eksiksiz bir biimde ortaya kmtr. Papa u anda sahip olduu Papalk tahtn Fransz Hkmetine borluydu. Fransz din adamlar zmresi, kendi aylklar uruna, zgrlk aalarn takdis ediyor, halkn egemenliini ilan ediyor ve sonra da zamann Fransz mparatorunu Tanrnn seilmi aracs ve dinin kurtarcs olarak resmen azizler dzeyine karyordu; o eski meruiyet ve krallarn tanrsal hakk retileri, her durumda, ona uygun den siyasal rejimin yklyla birlikte bir kenara atlm oluyordu. Balarnda ex officio <grevi dolaysyla> dnyasal bir kralie bulunan ve ilerlemeleri babakann salk vermesine bal olan Anglikan din adamlar zmresi <ngiliz Kilisesi -ev.>; artk genellikle bir Liberal olan ve iinde Liberal enin durmadan artt Parlamentoya halkn el uzatmasna kar himmet ve destek bekleyen babakan: te btn bunlar, srtn dayayacak kar konulmaz bir halk destei bulmak gibi normal olarak olanaksz bir durum hesaba katlmazsa, salt dinsel bamszlk davranlar beklemenin samalk olaca bir topluluk oluturuyorlar. MARX, Bayaz, New York Daily Tribune, 24 Ekim 1854. (eviren Mesut Odman, Marksist Felsefe Klavuzu iinde, NK Yaynlar) 1. Lords temporal: Lordlar Kamarasnn din adam olmayan yeleri. Lords spiritual: Anglikanlarn Lordlar Kamarasnda sandalye sahibi olan bapiskopos ve piskoposlar. (ev.)

KOMNST

1 EKM 2011 SAYI 337

MARKSZM 23

PRoLETARYANIN DN KARISINDAK TUTUMU ZERNE

Proletarya, kapitalizmin karanlk glerine kar verdii kendi mcadelesi tarafndan aydnlatlmamsa, hibir kitap ya da t aydnlatamaz onu. Ezilen snfn yeryznde bir cennet yaratmak iin giritii bu gerekten devrimci mcadelesindeki birlik, bizim iin, proleterler arasnda gkyzndeki bir cennet hakknda var olabilecek bir gr birliinden daha nemlidir.
Sosyalist proletaryann partisi sz konusu olduunda, din zel bir i deildir. Partimiz, ii snfnn kurtuluu iin savaan, snf bilincine sahip, nc savalarn bir birliidir. Byle bir birliin, dinsel inanlar biimine girmi aydnlanmamaya ve bilgisizlie kar kaytsz kalmamas gerekir. Kilisenin devletten btnyle ayrlmasn, dinsel karanla kar salt ideolojik, yalnzca ideolojik silahla, yazl ve szl propagandamzla savaabilmek iin istiyoruz. Birliimizi, Rus Sosyal Demokrat i Partisini kurmamzn bir nedeni de, iilerin her trl dinsel aptallatrlmasna kar sava vermektir. Demek ki, bizim iin ideolojik sava zel bir i deil, partinin ve proletaryann genel bir iidir. Peki, durum byleyse, neden programmzda tanrtanmaz olduumuzu ilan etmiyoruz? Neden Hristiyanlar ve teki Tanrya inananlar partimize almay reddetmiyoruz. Bu soruya verilecek cevap, din karsndaki burjuva-demokrat tutumla Sosyal-Demokrat tutum arasndaki ok nemli bir fark aklamaya yarayacaktr. Bizim programmz tmyle bilimsel dnya grne, yani materyalist dnya grne dayanr. Dolaysyla bizim programmzn aklanmas, zorunlu olarak, dinsel bilgisizliin doru tarihsel ve iktisadi kklerinin aklanmasn ierir. Bizim propagandamz, zorunlu olarak, tanrtanmazln propagandasn ierir; imdiye kadar feodal-otokratik hkmetin tam anlamyla yasaklad ve bask altna ald uygun bilimsel yaznn yaymlanmas, artk parti almamzn dallarndan birini oluturmaldr. Anlalan, bundan byle, Engelsin bir zamanlar Alman Sosyalistlerine verdii d tutmak, yani 18. yzyl Fransz aydnlanmaclarnn ve tanrtanmazlarnn yaznn dilimize evirmek ve geni lde yaymak zorunda kalacaz. Ama bu konuda, burjuva radikal demokratlarn sk sk yapt gibi, din sorununu snf mcadelesinden ayr olarak, akl asndan tartmak gibi soyut ve idealiste bir yanlgya hibir durumda dmemeliyiz. i snf kitlelerinin sonu olmayan eziliine ve aptallatrlmasna dayanan bir toplumda, dinsel nyarglarn salt alama <telkin> yoluyla yok edilebileceini dnmek samadr. nsanlk zerindeki dinsel boyunduruun yalnzca toplumdaki iktisadi boyunduruun bir rn ve yansmas olduunu unutmak, burjuva dar kafall olur. Proletarya, kapitalizmin karanlk glerine kar verdii kendi mcadelesi tarafndan aydnlatlmamsa, hibir kitap ya da t aydnlatamaz onu. Ezilen snfn yeryznde bir cennet yaratmak iin giritii bu gerekten devrimci mcadelesindeki birlik, bizim iin, proleterler arasnda gkyzndeki bir cennet hakknda var olabilecek bir gr birliinden daha nemlidir. te bunun iin programmzda tanrtanmazlmz ilan etmiyoruz ve ilan etmememiz gerekir; ite bunun iin hl eski bo inanlarn belli kalntlarn sakl tutan proleterlerin partimize yaklamasn yasaklamyoruz ve yasaklamamalyz. Her zaman bilimsel bir gr alayacaz, Hristiyanlarn tutarszl ile savamamz iin gereklidir bu; ama din sorununa hak etmedii bir nem verilmesi gerektii, btn siyasal nemlerini hzla yitiren ve iktisadi gelime sayesinde hzla hurda ynna atlan nemsiz grler ya da deli samalar uruna, gerekten devrimci iktisadi ve siyasal mcadelenin glerinin blnmesine raz olmamz gerektii anlamna gelmez. LENN, Sosyalizm ve Din (1905), Seme Eserler, c. XI. s. (ev: Mesut Odman, Marksist Felsefe Klavuzu iinde, NK yaynlar)

24 MARKSZM

1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

Kurulua dair okumak: neyi, nasl?

Trkiye burjuvazisinin bir devrimi olmad m?

artc bir ilk uyaryla balayalm! ncelikle, eletirel dnmek kelimesi zerine dikkatli olmak gerekiyor. Tpk Aydemir Glerin syledii zere, Tarihi resmi efsanelerden ve hatta utkan gelenek masallarndan arndrmak, sadece tarihinin bilimsel ve mesleki bir grevi deil, gelecei kazanmak isteyen her aydnn ura olmaldr. Ama Mustafa Suphiyi mason, macerac veya turanc, Mustafa Kemali de pek ortalama bir asker veya bir frsat ilan etmenin bu anlamda bir temizlikle uzak yakn ilikisi yoktur. 1 Ksacas, marksistler tarihe bakarken elbette resmi tarih kurgularna pheyle yaklar, bizlere sunulan olgularn resmi tarih tarafndan kurgulan biimine, salam bir metodun nda eletirel olarak yaklarlar. Ancak, eletiri yalnz bana bizi, lise tarih derslerinde ezberlediimiz Trk Inkilab algsndan uzakgesi, kurulu dnemine ikin olarak grlmesi gereken Milli Mcadele/Kurtulu dneminin, anti-emperyalist bir karakter tamadn kantlamak adna, sreteki d dinamikleri grmezden gelmek ve verilen sava bir i savaa indirgemektir. Bu hal ise fazlasyla dris Kkmerde ve liberal ardllarnda vcud bulur.4 Ksacas, Trkiyeli liberal entelektellerin emperyalizm kelimesine (ve dolaysyla geleneksel sola kar olan) hisleri, onlar kurulu dnemine damgasn vuran d dinamikleri neredeyse fikri bir hezeyana indirgemeye iter. Yalnzca emperyalizm midir etken listesinden karlan? Elbette, hayr. Ekim Devriminin Trkiyenin kurulu srecine olan etkisi de bir askeri ve mali yardm balna indirgenir ve 1917nin dnya-tarihsel dzlemde sebep olduu yapsal deiim yeterince tannmaz. Modernleen Trkiyenin Tarihi adl kitabnda, 1917 Ekim Devrimi ancak Boleviklerin Trkiyeye yardm balamnda sayfa 229da belirir.5 Kurulu dnemine ilikin bir dier skntl balk da srecin fazlasyla nderlik balamnda hatta Atatrk Devrimi olarak ele alnmasdr. Buna karlk, Gelenek Dergisinin 99. saysndaki Trkiye Halklarnn Kurtulu Sava adl makalede yle denir: Tarihin krlma anlarnda ortaya kan dorultu sadece nderliklerin tercihlerine indirgenemez.6 Kukusuz nderliin bu kimliinin olumasnda, birinci dereceden etkileyen ve ynlendiren olmasnn etkisi byktr. Bununla beraber btn nderliin yan sra toplumsal yapnn, tarihsel srecin ve dier tm aktrlerin etkisinin ortak sonucu olarak ekillenir. Nitekim, farkl yerelliklerde igal kartlnn letinin Douu dnemi olarak grr. Elbette, Trkiyedeki burjuva devriminin st-yapsal arl tartlamaz, ancak bu arlk devrimin asla bir iktidar deiikliine indirgenmesine mazeret olamaz. in gerei,1908de ttihat ve Terakkici kadrolarn liderliinde balayan ve siyasal vurgular n planda bulunan burjuva devrim sreci 1920lerde Kemalist bir kadro tarafndan yeni bir sramayla ete kemie brndrlr. Bu srecin toplumsal formasyonda bir kopua denk dmedii iddialar yine rvanist liberallerin resmi tarih tezinde yaptklar bir revizyondur. Fikret Bakaya da bu liberal revizyonizme, sol cenahtan katk koyar. Ona gre 1920lerde devrim deil hkmet darbesi gereklemitir. Buna karn kendi kiisel yaam da Cumhuriyet tarihiyle iie gemi olan ve 1960 senesinde niversite ile iliii kesilerek Milli Birlik Komitesi tarafndan NATO emrinde grevlendirilen Tark Zafer Tunaya, srecin bir kopuu resmettiini u szleriyle anlatr: Bir yanda Osmanllk, te yanda emperyalizm, ikisi arasnda yeni bir toplum ve yeni bir devlet oluuyordu.8 Ancak, kopu tezini ileri srenlerin byk ounluunun da en byk handikap, devrimci sreci kapitalistleme (bu anlamda snfsal bir mcadele) srecinden ayr, o nedenle de mstakil ve fazlasyla Trkiyeye zgn (Kapitalist Bat ve Sosyalist Dou arasnda yeni bir yol) bir sre olarak grmeleridir. Bu adan bakldnda, sreklilik tezini ileri srenlerle kopu tezini ileri srenler ayn hataya derler. Biri burjuva devrimini, fazlasyla zgn ve bu adan kutsal (bu dnyadan olmayan) bir olgu haline getirirken bir dieri onu yok sayarak yine her burjuva devrimine ait olan yarm kalma, geriye dme halini grmezden gelir. Oysa ki, burjuvazinin aydnlanmadan anlad emekilerin kendi ihtiya duyduu niteliklerle donatlmasndan ve ilerini grmesini

Trkiyenin kurulu dnemi ve ertesine dair tarihsel tezlerin liberal bir anlat zerinden revize edildii, ad geen dneme dair tm siyasi hikayenin genlerinde ittihat jakobenlik- yani otoriterlik yatan- olan merkezi bir gle, bu brokratik yukardan devrime hep uzakta duran ve ondan her an kamak isteyen bir evre arasnda kurulduu bir dnemin ortasnda, Trkiyede devrimin karakteri ve kurulu sreci zerine neler okumal?
latrmaz, eletiri bizi tamaz biz eletiriyi tarz! Bu nedenle de, Trkiyede kurulu srecine dair yaplacak okumalarn olgusal bolluu ve hatta ou kez kafa kartrcl karsna hep doru ynetemle donanm bir ekilde kmalyz.2 Trkiyede aydn kimlii Metin ulhaolunun da sklkla yazlarnda belirttii zere fazlasyla siyasi konjonktr belirlenimlidir.3 Bu nedenle de, Trkiyenin kurulu srecine dair almalarn bir ksm, kendi siyasi pozisyonlarndan dolay ka yapaym derken gz karrlar. Bunun yaygn bir gsterDier bir deyile, yine 1917 tarihine bal olgular (askeri yardm gibi), 1917nin iine doduu ve kendisinde sk bir dnme sebep olduu dnya dzeninin btnl ierisinde ele alnmaz. Para-btn ilikisinde para ne kt srece, Trkiyenin kurulu dnemi de paralarn ardarda sralanan, birbiriyle etkileime girmeyen, bu adan da bir olgunun dierlerini belirleyebilecei, bir st-belirlenime sahip olabilecei gerei yok saylan, saysal bir bileimi olarak grlr. Nitekim, Zrcherin, birok adan bir ilk referans olarak grlen rn ya da bir biimde yeni bir gelecek araynn ifadesi olan rgtlenmelerinin Mustafa Kemalin Kurtulu Sava balangc olarak verdii 19 Mays 1920 tarihinin ok daha ncesine dayand bilinmektedir.7 Kurulu-kurtulu dnemine dair yaplan almalardaki bir dier sorun da devrim srecinin kopuu bsbtn dlayan sreklilik tezi balamnda ele alnmasdr. Zrcher, yukarda ad geen kitabnda, 1908-1950 dnemini Trk Tarihinde Jn Trk Dnemi olarak adlandrr. Trkiyedeki burjuva devrimini de bu srete Tek Parti Dev-

KOMNST
zorlatran dinsel kurum ve ilikilerin yeniden kurulmak zere tasfiyesinden ibarettir... Burjuva aydnlanma srelerinin tmnn yarm kalm ve bunlar restorasyon dnemlerinin izlemi olmas bouna deildir.9 Sonu olarak, Trkiyenin kurulu srecine bylesi bir teorik ereveden bakan ve eyann tabiatn tanyan pek az sayda alma vardr. Bu almalardan birisinin Taner Timura ait olduu sylenebilir. Timur, Osmanl Miras adl makalesinde yle diyor: Ne var ki Kemalizm de, esas itibariyle dayand gler bakmndan , yapsal bir deiim getirememi, ulusal bir burjuva devletinin hukuki atsn kurmaktan teye gidememitir. Osmanl miras ile gereki biimde hesaplamasn yapm ve yapsal dnmlere ynelmi bir kadro yaratamad iin kendi snrlarn kendi hazrlamtr. Bu snrlar kinci Dnya Savandan sonra ters istikamette almtr.10 Her ne kadar buradaki yaklam burjuva devrimlerinin geriye ricat etmesinin tarihsel bir kural olduunu syleyen Marksist dorultuya iaret etse de, geriye d esasen 1946 sonrasna teler. Oysa ki, kemalist dnemde, henz 1930larda gen burjuva devrimi oktan ilerici karakterinden uzaklam, talya ve Almanyadaki faist pratikten esinlenmi, kard sonular devlet kurumlarna aktarmaya balamtr. Bir baka akademisyen alar Keyder ise olgusal anlamda, Trkiyenin kurulu dnemini kapitalistleme sreci ile beraber ele alr (rnein Lozann ardndan yabanc sermayenin lkeye gelii; Mslman ticaret burjuvazisinin konsolidasyonu, Osmanl Bankasnn bir uluslararaslam mali kurulu olarak stnl vs.). Ancak, Keyder, snfsal analiz yaparken, Trkiyede burjuvazinin zayflndan, bunun devletin brokrasisi tarafndan ikame edilmesinden ve en nihayetinde ola gelen devrimin yukardanlndan dem vurmu olur.11 Korkut Boratavn da belirtecei zere, Keyder toplumsal snf meselesini el abukluuyla yok sayar ve kurulu dnemindeki kapitalistleme servenini bir grup ittihat brokratn bireysel karlarn ilerletme sevdasna indirger. Korkut Boratav, kurulu dneminde siyasi yapdaki devrimci dnmn yaratt kopula kyaslandnda, iktisadi alandaki srekliliin arpclna iaret eder.12 Kapitalistleme mantnn srekliliini vurgulayan Boratav, Saltanatn ve hilafetin lavyla balyana byk boyutlu styap devrimlerinin balad ve yrtld bu yllarn geni halk ynlar saflarnda ciddi bir meruiyet

1 EKM 2011 SAYI 337

MARKSZM 25

sorunu yaratmam olmasna, 1923 sonrasna damgasn vuran bu hzl ve yaygn byme sreci, phesiz katk yapmtr diyerek devrimi toplumsallatran unsurlardan birisinin toplumsal formasyonun kapitalist mantk zerinden yeniden retilmesi olduunu belirtir.13 Karmza kan olgusal zenginlie- ki konu Trkiyenin kurulu dneminin ilk 40 yl olduunda her zaman yeni aratrmalara ihtiya duyulmaktadr- teorik ve yntemsel bir donanmla kmak gerektiini yazya balarken ifade etmitik. Byle bir donanm eksiklii, bizi her daim ah ite, Trkiyede burjuva devrimi henz tamamlanmam iddialarnn dnyasna biz bunun farknda olmadan srekleyebilir. rnein, kurulu dnemini esasen tek parti diktatrlnn kuruluu olarak okumak, devrimci bir sosyalist dorultu eksikliinde pek mmkn ve hatta akademik adan pek dorudur.14 Zira tarih yazmnda hakim ya da eletirel, her iki yntem de u bilgiyi asla kaale almamaktadr: Hibir burjuva devrimi tam deildir. nk, burjuvazi snfsal karakteri gerei toplumsal yaamda smr ilikileri dnda hibir eyi tam yapmamtr.15 Funda HLAG

1 Aydemir Gler, Kapitalist Trkiye Kurulurken Devrim Ne Yana Der? , Gelenek 97. 2 Aydemir Gler, Yntem Notlar, Trkiye Sol Tarihinde Yntem ve Tartmalar iinde, (2010), Yazlama. 3 Metin ulhaolu, Bir Dnemin nsanlar (1917-1922), Gelenek 12. 4 dris Kkmer, Batllama ve Dzenin Yabanclamas, (2009), Profil. 5 Erik jan Zrcher, Modernleen Trkiyenin Tarihi, (2009), letiim. 6 H. Meri Algn, Trkiye Halklarnn Kurtulu Sava, Gelenek 99. 7 Konuya ilikin Blent Tanrn almasna baklabilir. Kurtulu Kurulu, (2009), Cumhuriyet Kitaplar. 8 Tark Zafer Tunaya, Trkiyede Siyasal Gelimeler [18761938], (2009), stanbul niversitesi Bilgi Yaynlar. 9 Gelenek, Burjuva Aydnlanmacln Tkenii ve Sosyalist Aydnlanmaclk, Gelenek 83. 10 Taner Timur, osmanl Miras, Gei Srecinde Trkiye inde, (2006), Belge Yaynlar. 11 alar Keyder, Trkiyede Devlet ve Snflar, (2003), letiim. 12 Trkiyede burjuvazi oluumu iin bkz, Feroz Ahmad, Domakta olan Bir Burjuvazinin ncs: Gen Trklerin Sosyal Ve Ekonomik Politikas: 1908-1918, ttihatlktan Kemalizme inde, (1999), Kaynak Yaynlar. 13 Korkut Boratav, Trkiye ktisat Tarihi: 1908-2002, (2003), mge. Yine benzeri bir sonuca iaret eden kapsaml bir alma iin bkz, lhan Tekeli- Selim lkin, Cumhuriyetin Harc: Kktenci Modernitenin Ekonomik Politikasnn Geliimi/kinci Kitap, (2004), stanbul niversitesi Bilgi Yaynlar. 14 Cemil Koak, Siyasal tarih (1923-1950), Trkiye Tarihi 4: ada Trkiye (1908-1980) inde, (2008), Cem Yaynlar. 15 A. brahim nsoy, Trkiye Devriminin Nitelii zerine, Gelenek 29.

zmir ktisat Kongresi - 17 ubat 1923

26 YAYINCILIK 1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

Beneklerine sahip kacaksn

Yazlama Yaynevinin sonbahar programndaki kitaplardan birisi Mustafa Kemal Erdemolun Deri Deitirmeden Yaamak balkl almas. Erdemol dostumuz ile bu son almas hakknda ksa bir sohbet yaptk.
Kar olduum ne kadar ok ey var diye balyorsunuz kitabnza. Bu kitap asl olarak bir tehir kitab m? sorusu geliyor hemen aklna insann. yle mi? yle dnmemitim hi ama bence ok doru bir belirleme bu yaptnz. Teekkr ederim. nk baz deerlendirmelerimin aslnda iaret edici zellikler tad sylenebilir. Bakn bu ya da bunlar aslnda byledirler demi oldum bu kitapla ben. Ne hakla sorusunu soru saymam, nk bu bir hak meselesi deil, bir sorumluluk meselesidir. Bir sosyalist olarak doal bir sorumluluum var nk. Sosyalist, toplumun vicdandr, vicdan da bulunduu bnyeyi rahatsz etmek zorundadr, ilerinden biri budur. Bu rahatsz etmeyi ne kadar becerdiimi bilemem, tabii. Kitap bu anlamda ok iddialdr diyemem. Bu nedenle iaret eder diyorum zaten. Neyi iaret ediyor? Kar olduum ne varsa onlar her eyden nce. Bunu daha nce de hem de baaryla yapabilmi ustalar var. Benim yaptm kendimce iaretlendirmeler. Bir tahammlszlk durumu yayorum nk. Patlama noktasnda yazlm yazlar bunlar. Gzmzn iine baka baka yalan syleyenlere itiraz l bir anlamda. Kar olduklarm yazarken, yannda olduklarm da belirttim tabii ki. Kitab okumak ltfunda bulunanlar, nasl seimler yapabildiimi grsnler istedim. Bir sosyalist olarak seiminin ne olduunu anlatmak da grevlerimin arasnda. Bu nedenle tehir tanmnz ok yerinde. Umarm doru bir tehir gerekletirebilmiimdir. Sol iinde en ok kullanlan ve tartlan kavramlardan birisi olan dneklie bir ek ve katk yapyorsunuz. Vazgeenler kategorisine neden ihtiya duydunuz? nk tamamen vazgeenler var. Onlar, bize znt verseler de, sonuta kendi tercihleri sonucu geldikleri yerde ok samimiler. Bir davadan vazgemek, o davann dnei olmaktan ok daha drst bir tavr. Dnenler ise bir felaket. Dnmekle kalmyor, dndklerine dmanca bir tutum iinde kalmaya devam ediyorlar. Bunlar tarihi de kendileriyle balatan tipler aslnda. Kendi kendilerine kanaat nderi misyonu stlenip, ahkam kesiyorlar. Sosyalist solda, 78 kua iinde esamesi bile okunmayan Devrim dergisindeki hayatn solculuk sayan Hasan Cemal rnein srekli Deniz Gezmi ya da sosyalist sol hakknda atp tutuyor. Yani onlar dnyorlar ama dndkleri bizler onlardan kurtulabiliyor deiliz. Vazgeenler ise yle deiller. Onlar bizim dnyamzla ilgilerini kesip ilerine bakyorlar. Vazgeip saclaanlar, neden saclatklarn aklamak ihtiyacn da duymuyorlar. Bizler tarafndan merak edilmediklerini bilecek kadar drstler nk. Oysa Dnekler, dnek olabilmek iin bile bize muhtalar. Kendilerini bize gre ayarlyorlar. Biz olmasak yazacak bir eyleri de olmayacak. Bunlar grdke, Vazgeenlerin ne kadar deerli olduklarn grdm. O nedenle sizin deyiminizle byle bir kategoriye ihtiya duydum. Bir kitab birisine atfetmek iin o kiiye ok deer verilmesi gerektii ak. Kitabnz atfettiiniz Brian Haw kimdir? Neden bu kitab ona atfettiniz? Vazgeenlerle dneklerin ok olduu gnmzde, inancnda srarl bir adam olduu iin Brian Hawa hayranln yannda borcum olduunu da dndmden bu kitabi ona ithaf ettim. O yaasayd ne dnrd bilemem ama bu ondan ok bana onur verir. Kabul ettiini varsayyorum. nk konutuumuzda iyi bir dostluk olutu aramzda. Bir sava kartyd Haw. Yabanc dostuydu, tm insanlar kardei bilmi bir insanseverdi. Tam sekiz yln, bir sava mekanizmasnn, yani ngiltere Parlamentosunun nnde sava lordlarn protesto ederek geirdi. Hibir kar yoktu bunu yapmakta, insan seviyor olmaktan baka. yle

bir protestoydu ki onunki, tm dnyann ilgisini ekti. Sonra ona, yzlerce yolda da katld. Bir geceyi orada onunla o protesto adrlarnda geirme onurunu tayanlardan biriyim. adrnn nnden binlerce insan geti, her urayana, sanki ilk kez sylyormu gibi anlatt amacn, binlerce kez hem de. stikrarszlk ann istikrarl ademiydi o. Onun istikrar, benim inancmn da onayyd bir anlamda. Bu nedenle, bir teekkr yerine gesin istediim iin kitab ona adadm. Okuyucuyu bir seime ararak bitiriyorsunuz: Ya ylan olacaksnz ya da leopar. Sadece semekle bitmediine gre, leopar olmann bir forml var m? Beneklerine sahip kacaksn. Forml bu. Hibir beneini namussuza, alaa, soyguncuya, arsza, yzsze kaptrmayacaksn. Leopar, beneini savunmak zorunda kald iin mcadeleci olmak zorunda. Doa, airler ya da edebiyatlar gibi romantik deildir. Doann gerei srekli mcadeleyi gerektirir. Leopar ite byle bir doann canlsdr. Ona benzemeye karar vermise kii, en az doa kadar acmasz olan kapitalizmle, emperyalizmle mcadeleye de hazr olmaldr. Bir beneini kaptrd m, tm bedeni gider nk. Ylan yle deil. Srnmeyi becerdii srece hayatta kalr. Deri deitirmesi de uyum salamak iindir. Leopar uyum salamaz, yaanabilecek hale getirir bulunduu yeri.

Vazgeip saclaanlar, neden saclatklarn aklamak ihtiyacn da duymuyorlar. Bizler tarafndan merak edilmediklerini bilecek kadar drstler nk. oysa Dnekler, dnek olabilmek iin bile bize muhtalar. Kendilerini bize gre ayarlyorlar. Biz olmasak yazacak bir eyleri de olmayacak. Vazgeenlerle dneklerin ok olduu gnmzde, inancnda srarl bir adam olduu iin Brian Hawa hayranln yannda borcum olduunu da dndmden bu kitabi ona ithaf ettim. Bir sava kartyd Haw. Yabanc dostuydu, tm insanlar kardei bilmi bir insanseverdi.

KOMNST
1920-23 dnemi Komintern-TKP ilikileri

1 EKM 2011 SAYI 337

TARHMZDEN 27
Ekim Devriminin, kurtulu mcadelesini ve Trkiye Cumhuriyetini olanakl klma konusunda ok byk katks bulunuyor. Ama ayn eyi benzer rahatlkla Trkiye solu iin sylemek ne yazk ki zor. Trkiye soluna 10 Eyll, TKPnin kuruluunu bir milad olarak sunan nesnellik, ayn zamanda daha doarken boulma talihsizliini de hazrlad.
23 dneminin en azndan 1921-23 ksmnda. Suphilerin katledilmesi ve izleyen basklarla Trkiye komnist hareketinin ulusal kurtulu mcadelesine mdahale olanaklar byk lde daralrken Kominterni, stelik en scak cephelerden birinde, Rus Devrimini korumaya ncelik vermekle eletirmek g. Komintern ya da Sovyetler, solu koruyabilir miydi, nn aabilir miydi gibi sorular ise ne yazk ki anlamsz. Bu sorular sormakta srar etmek bir cesamete ulaamadan solu boan iktidar aday burjuva kadrolar fazla hafife almak olur. Glay DNEL

Talihten talihsizlie...
Ekim Devriminin sonucu olarak Bolevizmin Anadoludaki, milli kurtulu mcadelesini yrten eitli rgtlenmeler ve aktrler zerindeki muazzam etkisine ve bu etkinin 10 Eyll kuruluuna byk bir itki vermesine ramen solun, yeni kurulan TKPnin gl bir toplumsal karla sahip olduu sylenemez. Snf hareketinin gl olduu Avrupa lkelerinde, Sovyetler ile uyumu yksek rneklerde bile, komnist partilerin Kominternin Rus Devrimini yaymaktan korumaya geerken deien politikalar ve ynelimlerine uyum salama konusunda byk skntlar yaad ak. Skntlarn bir boyutu hi phesiz farkl nesnellikler ve devrimci iradenin farkl tezahrleri ile ilgili. Ama bir boyutu da devrimi korumann ortaya kard zorunluluklar. ok zel bir kesit olan 1920-23 dneminde Komintern-TKP ilikilerine bakarken iki boyutu da dikkate almak gerekiyor ama TKPnin hem snf temelinin hem de kadro dinamiklerinin zayfl da gz nnde bulundurularak daha ok ikincisini. Kominternin kuruluu, 1919 yl, Rus Devrimini Bat Avrupa Devriminin ateleyicisi sayan genel alglamadan, Rusya merkezli bir devrimci dnem kavrayna geie denk dyor. 1920 Maysnda Kzl Ordunun Polonya seferi dnya devrimi ya da devrimi yayma konusunda yaplan bir son deneme oldu ve E.H. Carrn ifadesiyle 1920 Austosunda Varova nlerinde bozguna urayan Kzl Ordu deil, dnya devrimi davasyd. 1920 baharnda Sol Komnizm Bir ocukluk Hastal ile Lenin, Bat soluna uyarlarn sertletirdi. Bolevik iktidar Avrupa komnist hareketini devrimci olmayan bir dneme uyum salamaya ard. Polonya denemesinin sonucu da bu aray pekitirdi. 1920 Temmuzundaki Komintern Kongresinde belirginleen dou ynelimi, 1920 Eyllnde Bakde toplanan Dou Halklar Kurultay ile somutland. Ekim Devrimi, ii snf dinamiinin zayf olduu douya sosyalizm hedefiyle deil, bir ittifak gc olarak yaklayordu. Dostluk snr olarak anti-emperyalizm yeterli grlyordu. 1920 sonbahar Ankara-Moskova ilikilerinde de bir dnm noktas oldu. Kurtulu Sava kadrolarnn sreci yakndan takip etmesinin de sonucu olarak Ankara ve Moskova arasndaki ilikide, ittifaka daha fazla ihtiya duyan taraf bu dneme kadar Ankara iken, 1920 Austosundan itibaren Moskova haline geldi. Aydemir Glerin ifadesiyle Kuzey dostunun iine girdii yeni zorluk ve zorunlu olarak glenecek olan dou ynelimi, Ankaraya kendi solundan kurtulma olanan hediye edecektir. Snf karakteri bandan itibaren belli olan Trk Kurtulu hareketinin Rus Devriminin dostluundan anladklar arasnda kendi solunu budamak da vardr. 1920 sonbaharyla 1921 bahar arasnda Trkiyede solun tamam saldrya urad. Mustafa Suphilerin, Trkiye Komnist Frkasnn umutlu doumu derin bir talihsizlie dnt. Suphilerin katlinden sonra Komintern, Bakdeki TKP Tekilat Brosu, THF, stanbul Komnist Grubu ve Beynelminel iler ttihadn ezamanl olarak tand. Frunzenin Trkiyeyi ziyareti, Ankara-Moskova ilikilerinin gelimesinde nemli bir rol oynayan Aralovun greve balamasyla 192122 yllar Trk-Sovyet ilikilerinin en iyi olduu dnem oldu. Ayn dnemde Kominternin TKPye yaklamn Aralk 1922de Radekin Komintern Yrtme Kuruluna dnk eletirilere verdii yant zetliyor: Trk Komnistlerine Trkiyedeki ulusal kurtulu hareketlerini desteklemelerini salk verdiimizden tr bir an piman olmadk. Paalar Trk halkn satarlar ve Trk kylsnn bana kapitlasyonlar, mali denetim vb boyunduruunu geirirlerse, kyller, komnistlerin ve gen ii snfnn onlarn karlar iin savatn grecekler ve Komnist Partisinin evresinde toplanacaklardr. Bu bask annda bile Trk komnistlerine diyoruz ki: inde bulunduunuz zaman sizi yakn gelecee kar kr etmesin. Uluslararas devrimcilik asndan son derece nemli olan Trkiyenin bamszlnn savunulmas henz gereklememitir. Kendinizi size bask yapanlara kar koruyun, size vurulunca siz de vurun, ama zgrlk kavgasnn henz bitmediini ve nnzde bir sre daha Trkiyenin teki devrimci geleriyle birlikte yrmeniz gereken bir yol olduunu unutmayn. Bu yaklam, aslnda ortada bir TKP btn olmad gereiyle birlikte deerlendirmek gerekiyor. 1920-

EMPERYALZME KARI SAVA

Mudanya Mtarekesi sonras yaynlanan Komintern bildirisinden: Erkek ve Kadn iler! Trk Hkmeti bir ii ve kyl hkmeti deildir. O bir zabit tabakas, mnevverler hkemetidir. O bizim ideallerimize uymayan bir hkmettir. Bunun iin hi phe yoktur ki, iktisaden Trkiye ne kadar ilerlerse, Trk ii snfnn da o nisbette bu hkmet aleyhine sava yapmas lazm gelecektir. Lakin buna ramen, Trk iileri anlyorlar ki, Hkmet hakknda noktai nazarlar ne olursa olsun, Trkiyenin sava fakir bir kyl milletin beynelminel kapital tarafndan esir edilmesine kar yapt bir savatr. Beynelminel proletarya snf da, Trk hkmetine kar olan mnasebetine bakmakszn, kendi menfaat namna tilaf emperyalizminin Trkiyeye kar yeniden silah kullanmasna ve ngilterenin cihan hakimiyeti menfaat urunda Avrupa proletaryasnn kann dkmesine engel olmaldr.

Fotorafta Mustafa Suphi ve yoldalar Eyll 1920de TKPnin kuruluunu gerekletirecekleri Bak Dou Halklar Kurultayna giderken grlyor.

28 RENCLER 1 EKM 2011 SAYI 337

Solcu Liseliler

KOMNST

lkeyi umuda tamak...

liseliler bu lkenin Solcu ml genleri olma en donan iddiasn da tayor. a nu kimseyle bir yar Bu z. imiz iin sylemiyoru girdi topraklarda daha Bu kurtarmayacan aasnn iz iin sylyoruz. bildiim
Yllardr konuulur. Sk sk tekrar edilmesi belki nemini bir lde azaltyor olabilir ancak bir gerein altn tekrar izelim: Bu dzene kar kabilmek iin genlii rgtlemek gerekir. Bu gerek, sosyalizm mcadelesi asndan bir zorunlulua, byle olduu lde bir aciliyete de iaret eder. Peki genlii neye rgtlemek ve nasl bir genlik yaratmak gerekir? Bu soruyu, bir sredir bu dorultuda mcadelesini ve almalarn srdren Solcu Liselilere ynelttik... lkenin umudu, genliin inad Solcu gazetesi etrafnda rgtlenen Solcu Liseliler memleketine sahip kan, lkenin umudu olmaya aday genlerdir. Gericiletirilmeye, lmpenletirilmeye, saclatrlmaya allan genliin inatln temsil eder. lkesinin iine ekildii bataktan utan duyan ve hl yaplacak ok iin olduunu dnen liselilerin gcdr. Genlii var eden deerlere drt elle yapp, gelecek hrszlarna kar kafa tutmay ifade eder. Solcu Liseliler, genlie gelecek ellerimizdedir kendilerinden nceki kuaklara ise bu topraklarda her zaman umut vardr dedirten en nemli yapdr lkemizde. Solcu Liseliler genliin inanc, iradesi, rgtll ve geleceidir. AKP dneminde hzlanan genlikteki rme kendisini ayn anda birden fazla alanda birlikte var etti. Sra arkadann urad hakszl umursamayan, okullarda gn be gn artan smrye sessiz kalan, kafasn mafya dizilerinden ve iddia oyunlarndan kaldrmayan bir genlik bu ok ynl mdahaleyle ortaya kt. Btn bir genlie dayatlmaya allan ve elbette ki btnyle baarlmas mmkn olmayan bylesi bir projeye vereceimiz yant da ok ynl olmak zorundadr. rnein biz sra arkadamzn sorununu kendi sorunumuz kabul eder, smrye ve gericilemeye kar dururken gerek sanat aramay ve edebiyatla ilgilenmeyi de grevimiz saymak zorundayz. Bunlardan birinin eksik kalmasnn dier btn alanlarda verdiimiz mcadeleyi gsz klacann farknda olmalyz. Mert Mustafa Deniz rmeye kar aydnlanma Liseli renciler arasnda yaplan bir aratrmada lise rencileri bo zamanlarn televizyon izleyerek (%89) ve internette dolanarak (%78) geiriyor. nternet zerinden gerekleen sosyalmedya veya sanal arkadalk sitelerine ye olmak asndan Facebooku izleyenlerin oran yzde 91i buluyor. Trkiyenin iinde bulunduu bu ortamda genlerin eilimleri de ksrlayor. Kitap okumak, mzik dinlemek ve gelitirici ilgi alanlaryla uramak genlerin gndemine giremiyor. Solcu liseliler, sistemin kendisi dnda dnyay umursamayan genlerle deil, yaam koullarn kendilerine dert edinen, smrye kar kan, hak aramaya kalkan genlerle deieceini bilir. Bu rmeye kar mcadele eder. Solcu liseliler bu lkenin en donanml genleri olma iddiasn da tayor. Bunu kimseyle bir yara girdiimiz iin sylemiyoruz. Bu topraklarda daha aasnn kurtarmayacan bildiimiz iin sylyoruz. Anl Aydodu Solcu Liseliler okullardaki piyasac uygulamalara kar durmak ile Orhan Kemal okumak arasndaki ban farkndadr. Sanatsal retimi es geen, okumayan, retmeyen bir liselinin siyaseten de eksik kalacan bilmektedirler. Nasl bugn tm bu alanlar bir tutuluyor, topyekun bir saldrya giriiliyorsa, Solcu Liseliler de bu saldrlara ayn refleksle yant vermek zorundadr. Mesela bu dzen, edebiyat ve mzii kendisine mcadele alan olarak benimsediyse liselilerin bunlarla sadece hobi olarak bile ilgilenmeye hakk yoktur. Onlarn her alanda kuatmaya ald genlik bu kuatmadan ancak her alanda balatlacak bir kar saldr ile kurtulabilir. Ne kadar kuatmaya alnrsa alnsn genliin hamurunda boyun ememenin, hakkn aramann, haklnn yannda durmann var olduunu biliyoruz. En karanlk gzken bir dnemde bile genliin zellikle de liselilerin umudu yeertebileceinin farkndayz ki getiimiz sene tm lkeye bunu ispatladk. Zeynep Deniz lke nfusunun ounluunu oluturan genlii hafzaszlatrmak adna dzenin tm unsurlaryla seferber olduu bir dnemden geiyoruz. Bu genlik gzn her amaya kalktnda oraya, buraya bakma, sen iine bak diyen birilerini mutlaka gryor. Faydac ve karc olan bu zihniyet brakn lkenin bir gndemini tartmay, okumaya renmeye gayret dahi etmez. lkenin gelecei olabilmekten bahsetmiyoruz bile... Solcu liseliler olarak bu seeneksizlii ortadan kaldrp, genliin heyecannn sosyalizm fikriyle bulumasn istiyoruz. Merve Akba deolojik kuatmay krmak iin: Solcu Gazetesi... Solcu liseliler aylk liseli gazetesi Solcu etrafnda rgtlenirler. Her ay kan gazete, liseliler iinde rgtlenme arac olmasnn yan sra, genlerin eitim, retim gibi temel ihtiyalarna da yant verir, kltr- sanat alannda ufkunu aar. Genler zerindeki ideolojik kuatmay krmay amalayan Solcu gazetesi liselilerin sadece okuyup tkettikleri deil, tartma toplantlar dzenleyerek baz blmlerini eitim programna evirebildikleri bir aratr. Solcu eyll aynda 14. Saysn kard. Yaynland ilk saydan itibaren nemli bir toplama ulat. Bu en bata zengin ierii ve nitelii sayesinde mmkn oldu. Liselilere siyaseten yn vermek, popler kltrn genlik zerindeki etkisini azaltmak, bizleri okumaya, dinlemeye ve tartmaya ynlendirmek kayglaryla kan solcunun, btn iddialarmz yanstr bir ierikle kmasnn zorunluluunun farkndayz. Solcuyu lkenin her bir kesine ulatran, her ay kt m diye kontrol edip, aksad zaman hayflanan binlerce liseli var. nmzdeki yllarda dzenin borazanlar Solcu Liseliler ismini daha ok duyacaklar ve avularmzla topraklarmza tadmz aydnlktan kaacak delik arayacaklar. Ceren Ulus Solculuk tembellik midir? Genliin geleceinin her alanda alnd bir lkede yayoruz. Getiimiz dnem YGS tezgahyla milyonlarn hakk gasp edildiinde ve bu hakszla kar onbinlerce liseli sokaklara dkldnde bu dzenin temsilcileri genleri provokatr ilan etti. Sokaa kanlarn, dersleri kt olan ve snav iyi gemeyen liseliler olduu iddia edildi. Genliin geleceini alanlar Aman dikkat mcadele etmeyin geleceinizi tehlikeye sokmayn dediler. Mcadele edenlerin derslerinin kt olduuna inanan var mdr bilinmez; ancak bunun byle olmadn tm hakszlklara ramen Trkiyenin en iyi niversitelerine giren ok sayda solcu liseli gsterdi. Bu dzene kar mcadele etmek derslere vakit ayrmamak anlamna gelmiyor. Deniz Gezmi stanbul niversitesi Hukuk Fakltesinde okuyordu. Bu solcu rencilerin her zaman alkan, okuyan ve bilgi sahibi kiiler olduunu gsterir. Onlar gibi olmamz gerektiini dnyorum. Derslerimle ilikilerim solcu liselilerle tantktan sonra olumlu ynde deiti. Bunun deiimin nedenini solcu olduktan sonra kazandm kitap okuma alkanlma ve ailemin alt artlar grp onlara kar gelien sorumluluk duyguma balyorum. Anl Bayraktar

KOMNST

1 EKM 2011 SAYI 337

RENCLER 29
nsanlmz ve umudumuzu korumak iin mcadele ediyoruz Liseliler bakalarnn yllarca tekrarlad gibi genlik atei zerinden mcadeleye balanmyor. Yaad lkeyi, yeni rejimi ve karakterini anlamaya alyor, yorumluyor ve deitirmek iin irade sergiliyor. Ve ancak yeni Trkiyeyi anlayabildii, yorumlayabildii durumda bu dzeni deitirebilecek mcadele tarzn ve aralarn kefedebileceini dnyor. Kapitalizm retim aralarnn mlkiyetini gasp eden bir kliin dier insanlarn emekleri zerinde hak iddia etmesi ile varln srdren bir smr sistemidir. Bu sistem insanlar toplumun temeli olan retimsel ilikilerde bir bozuklukla karlatrarak onlar karclatrr ve birbirlerinden koparr. Kendi varln devam ettirebilmek iin insanlar kendilerini pazar deerleri zerinden tanmlayan, duygusuz tketiciler haline getirir. Byle bir yap ierisinde insanln koruyabilmek mcadele ile mmkndr. Bir arada durup istenilen gelecei yaratmak ancak siyasal mcadele ile mmkndr. Burak Meti Genlii geleceksizletiren dzene kar olduumuz iin, eit ve zgr bir lke kurma umudumuz olduu iin solcu kimliini sahipleniyoruz. Egemen Karadeniz

Bir zamanlar bu topraklarda bir kabul vard; solcu rencinin dersleri iyidir, ailesiyle iyi geinir ona kar sorumluluunu gz ard etmez. Solcu rencinin hayatnn her alannda alkan olmak dnda ans yoktur. Son yllarda bu kabulde bir anmann olduunu kabul etmek gerekir. Solcu liseliler bu anmay ortadan kaldrmay, toplumun solcu renciler zerindeki algsn krmay da grev bilir. Genler, dzenin deimesi gerekliliini ifade ederken, bu ama iin mcadele verirken, kendi ailelerini, okuldaki arkadalarn da bu srece ikna etmek zorundadr. Solcu liselilerin aileleriyle ilikileri nasldr? Elbette ailemizle gerildiimiz zamanlar da olacaktr, uyuamadmz durumlar ok olmutur. Ancak bizler ailelerimizi karmza alarak deil, yanmzda durmalarn salayarak doru ve uzun soluklu bir mcadele yrtebileceimizi biliyoruz. Zeynep Deniz Toplumun btn deerlerinin erozyona urad bir dnemden geiyoruz. Bu dnmde halkn payna den minnet etmek, hak aramamak, onurunu hie saymak, eitlikten vazgemek, hogry unutmak oldu. Kendi gemisini kurtarmaya

alan kaptan misali herkes bireyin ve bencilliin ne demek olduunu rendi. nceki dnemlerde olduu gibi korkudan deil aresizlikten, umutsuzluktan. Peki byle bir toplumda umut olmaya alan solcu genler aileleri ile ilikilerini nasl kurmal? Yaanlas bir lke iin mcadele etmeye, onurlarndan vazgememeye mi ikna m etmeli, yoksa tartp zaman kaybedeceine yoluna devam m etmeli? Solcu olmak bu dzenin deiebileceine inananlarn iidir. Kendi mcadelesinin meru olduuna inanan kiiler bulunduklar her ortamda kendini ifade etmenin bir yolunu bulmaldrlar. Ailemle ilikilerim gayet iyi, onlarla oturup siyaset konuabiliyorum. Ailemle siyaset zerine konumaya baladmzdan bu yana kafalarndaki bir ok dnce ve nyarglar krlmaya balad. rnein ilk balarda onlara sosyalizmi anlatnca senin o anlattn hayal asla olmaz diyorlard, imdi sosyalizm umuduyla yayorlar. Anl Bayraktar zellikle darbe dnemlerini yaam ailelerde rgtl siyasete kar bir korku ve ekinme oluyor. ou aile koruma refleksiyle ocuunun siya-

si ilikisine kar tavr alyor. Benim ailem de ayn ekinceyi yaad. Fakat etrafmdaki lmpen ve vurdumduymaz topluluun arasnda lke ve dnya sorunlarna zm retmeye altm, neredeyse btn genlik kendini tketim zerinden tanmlarken benim retime yneldiimi grdkleri zaman, ebeveynlerim de benim siyasi konumumla bartlar. u anda ailemle mcadelenin iinde bulunmam sebebiyle byk bir gerilim yaamyorum. Solcu bir rencinin ailesi onu koruma gdsyle davranyorsa (ki ou rnekte ailelerin tepkisi bu yndedir) renci sabrl olmal, ailesinin tepkisini doal karlamal, ailesine neden bu mcadelenin iinde yer almak istediini, dnyay ve lkeyi kaplayan karanla kar insanl savunmann gerekliliini aklamal. Sencer Odaba Ailelerin de kendilerine gre ekinceleri, kayglar var. Fakat biz gerek bir mcadele verdiimizi sylyorsak bunu ilk bata ailelerimize anlatmamz gerek. Ne dndmz, ne iin mcadele ettiimizi ailelerimize bile anlatamyorsak burada sorun var demektir. Biz mcadelemizin hakl ve meru olduuna inanyoruz ve bunu da bugn ailelerimize anlatyoruz. Egemen Karadeniz

30 RENCLER 1 EKM 2011 SAYI 337

Yeni bir atlm dnemi iin

KOMNST

niversiteli gen komnistlere ar

Sevgili yoldalar, Ksa bir sre nce gerekletirdiimiz Kongrede iinden getiimiz karanlk dnemi enine boyuna tarttk. Srece yant verebilecek bir Partinin yaratlabilmesi iin zerimize den grev ve sorumluluklar tanmlamaya altk. Bildiiniz gibi 10. Kongre, Trkiyede bir tarihsel dnemin sona erdiini saptam bulunuyor. Trkiye bugn ibirlikiliin, gericiliin, piyasacln nemli mevziler kazand yeni bir kurulu srecine girmi durumdadr. 2. Cumhuriyet ad verilen bu yeni gerici rejim gayr- merudur. Trkiye Komnist Partisi btn olanaklar ile bu gerici rejime kar mcadeleye, lkemizin yeni bir Cumhuriyete; sosyalist bir nitelik tayacandan kuku duymadmz, 3. Cumhuriyete ulatrlmas hedefine odaklanmtr. imdi, temel gndemimiz daha etkili ve daha yetkin bir mcadele srecinin rgtlenmesidir. 10.Kongrenin renci almalar iin konferans toplanmas karar bu btnlk iinde deerlendirilmelidir. Btn alan almalarmz gibi, renci genlik iindeki almalarmz da 10. Kongrenin deerlendirmelerinin ve tanmlad grevlerin nda gzden geirilmelidir. Sevgili yoldalar, TKPnin zellikle genlik ierisinde elde ettii mevzii ve birikim, lkemizin gelecei iin son derece nemlidir. 80 sonras lkemizde sosyalizm bayrann yeniden ykseltilmesinde, Partimizin genlik ierisinde srdrd planl, sistematik almann nemi ortadadr. Genlik iindeki almalarmzla dost dman tm muhataplarmzn sayg mz nokta, bu baarlarmzn ve iddialarmzn bize ykledii sorumluluktur. lkemiz genliini tarikatlarn, cemaatlerin karanlk alarna, bir btn olarak 2. Cumhuriyetin esaretine terk etmemek iin imdiye kadarki kazanmlarmz gelitirmek durumundayz. Merkez Komite, baaryla gerekletirilen niversite konferansmzn, partinin niversitelerdeki almalar iin bir yeniden kurulu ve atlm srecinin ilk adm olacana inanmakta ve buna katk sunmas amacyla kimi deerlendirmelerini niversiteli gen yoldalarmzla paylamann faydal olacana dnmektedir. Aadaki deerlendirmelerimizin bu kapsamda, 10. Kongre ve niversite Konferans kararlaryla birlikte ciddiyetle ele alnmasn ve tartlmasn rica ediyoruz. Protesto etmekle yetinemeyiz Partimiz zellikle 90l yllardan bu yana genlik ierisinde etkili bir siyasal faaliyet yrtmekte ve genliin lke siyasetine arlk koyduu tm balklarda nemli roller stlenmekte, nderlik etmektedir. Ancak, zellikle AKPnin ikinci iktidar dneminin balangc olan 2007den bu yana lkemiz genlii siyasal alanda protestocu bir tarzn tesine maalesef geememektedir. Bu, hareketimizin ok uzun yllardr inatla karsnda durup ideolojik bir zafiyetin rn olarak deerlendirdii, eksikli bir tarzdr. Partili renciler, genliin sktrlmak istendii bu protestocu tarz bir btn olarak reddetmelidir. Gndelik gelimelere skp kalan, zme iaret etmekten uzak bu tarz alamad srece, sosyalizm mcadelesi iin kalc mevziler kazanmak mmkn deildir. 2. Cumhuriyetin kurulu srecinde kar devrimci glerinin kazand mevzileri kk grmek yaplacak en byk yanllardan biri olur. Mevcut iktidarn mevzilerinin gnlk gelimeler veya daha zel olarak devrimcilerin bu gelimelere verecei tepkiler ile sarslamayaca bilinmelidir. Devrimci reflekslerimiz, sreklilik kazandnda, tutarl bir devrimci stratejinin paras olduunda etkili olacaktr. br trls, kolay yoldan zafer araydr ve hezimetle sonulanacaktr. lkemizi para babalarnn yeni iktidarna teslim etmeme kararllnn pratik karl, grece daha uzun vadeli bir mcadelenin gereklerine uygun olarak daha kkl bir hesaplamann zeminini salam biimde rmektir. Bunun gn gn yol alnacak zorlu bir mcadele olduunun da altn izmek gerekir. Sosyalizm alternatifini glendirmek lkemizde renci rgtlenmelerinin tarihsel eilimlerinin bir sonucu olarak, devrimci znelerin ou en genel anlamyla bir renci hareketi yaratmay temel hedef olarak belirliyor. Bu yaklamn genel olarak barndrd skntlar bir yana, bugn niversitelerde TKPli rencilerin grevi yeni bir renci hareketi yaratmak olarak tanmlanamaz. Hareket temelini belli bir nesnelliin douraca tepkilerin kitlesellemesinden alr. Komnistlerin buradaki grevi, hareketlenmenin ortaya k potansiyellerini saptamak, onunla ilikilenmek, kimi zaman katalizr ilevi grmek ve temel olarak ortaya kan hareketi doru biimde ynlendirmektir. Esas olan, gncel tepkileri sosyalizm mcadelesine kalc olarak balayacak mdahalelerde bulunmak, buna uygun inden getiimiz srete yaadmz karanln her alandaki tek alternatifinin sosyalizm ve sosyalizmle anlam kazanan deerler olduu gerei, gnlk siyasal mdahalelerimizin temeli olmaldr. leriyi, daha ileri zorlayacaz Trkiyenin iinden getii dnem, kar devrimci glerin nemli mevziler kazanmasna paralel olarak sol ierisinde de esas olarak yetinmeci, mevzi korumaya odaklanan bir siyasal psikolojinin gelimesine neden oluyor. Toplumsal alandaki rmeye paralel olarak, srecin ortaya kard sknt ve kstlar dayanak gstererek ortalamac hatta geri bir takm yaklamlarn merulatrlmas giriimlerine kar uyank olmalyz. Devrimciler asndan nesnellie ilikin salkl bir kavray ona teslim olmak iin deil onu deitirmek iin gereklidir. Dzen gleri karsnda aresizliin bir baka ifadesi olan geri olana veya ortalamaya mahkmiyetin glgesinin bile niversite almalarmza demesini kabul etmemeliyiz. Sol ierisinde eitli dzen glerinden medet ummak, siyasal kar karya gelilerden kanmak, topluma seslenmede, rgtlenme ve kadrolama almalarnda, olabilecek kadaryla yetinmek gibi rneklerle karmza kan bu eilime teslim olamayz. Elbette iinden getiimiz srece gzlerini kapatan bir yaklamdan sz etmiyoruz, ancak ileriyi en ileriyi zorlama kararllmzn hi krlmamas gerekiyor. Yeni bir aydnlanma hamlesi ddial olmak, tay her defasnda daha yukarya tamak, bizi ortalamaclktan, geriye dmekten uzak tutmaya yetmiyor. Trkiye Komnist Partisinin gen yelerinin kendilerinden balayarak, btn bir ya kuanda etkisini gsterecek yeni bir aydnlanma hamlesinin fitilini atelemesi gerekiyor. Bugn tarihin yeni avclar tarafndan yeniden yazld bir dnemden, kltr-sanat alannn yeni rejimi kutsamak zere yeniden rgtlendii bir kesitten, dnsel olarak itaat ettirmenin yolunu aacak bir kreltme operasyonundan sz etmek son derece yaln baz gereklerin altn izmek dnda zel bir keif saylmamaldr. Hal byleyken bilim, kltr ve sanat alannda insanln birikimine sahip kan, bunu zmseyen ve halkn ihtiyalarna yant verecek bir biimde yeniden reten yeni bir aydnlanma hamlesi yapla-

Devrimci, yurtsever, halk, kendi gelecei ile toplumsal kurtulu arasnda kuvvetli ve canl balar kurabilen yeni bir genlik kuann ortaya kmas, kinci Cumhuriyet zihniyetine vurulacak en nemli darbelerden birisi olacaktr. Komnist rencilerde cisimleen alkan, retken, sorumluluk sahibi, derslerinde baarl, okul yaam ile gl balar kurmu, paylam ve dayanmay bir yaam biimi olarak benimsemi gelikin bir niversiteli kimlik bu dorultuda atlacak ilk admdr.
duyduu, nemsedii bir birikim yaratm durumdayz. Trkiyenin gen bir lke olmasnn yannda, egemen snfn genlii teslim almaya dnk sistematik saldrlar, lkemiz sosyalist hareketi iin genler arasnda rgtlenmeyi bir varlk-yokluk meselesi haline getirmiti. Bu adan gnlmz de aklmz da rahattr. TKP, rgtlenmesi ve siyasi mcadelesi ile, devrimci mcadeleyi varlkyokluk sorununun ok ilerisinde bir noktaya tamay baarmtr. Bugn esas olarak odaklanacaSrekli olarak eitli rzgrlarla saa sola savrulan bu tarzn mevcut iktidar karsnda baarl olma ans da bulunmamaktadr. Yeni kalc mevziler iin etkin ideolojik mcadele niversite almalarmzn omurgasna aklmas gereken balk etkin ideolojik mcadeledir. Tek tek btn yoldalarmz kapsayacak bir biimde, birimlerimiz ve tm rgtlerimiz bu alanda boluk brakmayacak bir mcadeleye hazr olmaldrlar. aralar gelitirmektir. Bu genel yaklam nda, niversitelerdeki almamzn gerek anlamn, bamsz bir genlik hareketinde deil, kinci Cumhuriyete kar etkili bir siyasi ve ideolojik konumlanta bulacan syleyebiliriz. TKPli renciler tm almalarnda 2. Cumhuriyetin halkmzn ve zel olarak genliin yaamna ynelen saldrlarna odaklanmal ve sosyalizmin bir alternatif olarak somutlanabilmesine younlamaldr.

KOMNST
mad srece, geri ve ortalama olana mahkmiyetten ka yoktur. leri klar ve kalc mevziler ancak derinleerek, gl hesaplamalarla ve kolektif retim srelerinin etkinletirilmesi ile mmkndr. Bu hamlenin baarl olmas iin renme, rendiklerimizi tartarak paylama ve yeniden renme srecinin gnlk hayatmzn bir paras olmas bir zorunluluktur. Gelikin bir niversiteli kimlik, yeni bir devrimci kuak ok acdr, iinden getiimiz srete genliin dzene entegrasyonunun temel esi geleceksizliktir. Genlii geleceksizletirdii tartlamayacak kadar ak olan 2. Cumhuriyet, bu karanlk tablonun yaratt kayglar ayn zamanda genliin dzene balanmas iin son derece etkin bir biimde kullanmaktadr. Bugn niversite rencileri arasnda gelecek kaygsn en az hisseden kesimler, yeni dzene uyum salamada baarl olanlardr. Yeni dzen, bir tarafta bencil, bireyci, karc zellikleri ne kan, dier tarafta tarikatlarn, cemaatlerin karanlk emellerinin paras olan genler yaratmaktadr. Bu kesimlerin, byk lde insanlktan kmalar bir yana, gelecekleri dzen snrlar ierisinde garanti altna alnm durumda. TKPli renciler genliin bu aalk cendereyi krmas iin mcadele ederken, yeni bir genlik tipolojisinin domasnda, yaam alanlarn geniletmesinde ve yaygnlamasnda etkin rol stlenmeliler. 2. Cumhuriyetin insanlk deerlerine srt dnm yeni muhafazakar yuppilerin niversite genliini temsiline izin veremeyiz. Devrimci, yurtsever, halk, kendi gelecei ile toplumsal kurtulu arasnda kuvvetli ve canl balar kurabilen yeni bir genlik kuann ortaya kmas, 2. Cumhuriyet zihniyetine vurulacak en nemli darbelerden birisi olacaktr. Komnist rencilerde cisimleen alkan, retken, sorumluluk sahibi, derslerinde baarl, okul yaam ile gl balar kurmu, paylam ve dayanmay bir yaam biimi olarak benimsemi gelikin bir niversiteli kimlik bu dorultuda atlacak ilk admdr. rgtl yaam zgrletirir Bugn genel olarak halkn, zel olarak genliin iinde bulunduu durum ayn zamanda uzun yllardr sren rgtszle vg srecinin bir rndr. Byk kalabalklar ierisinde yaasa da, yalnzlaan insan aresizlemekte farkl kanallardan dzen tarafndan illa ki teslim alnmaktadr. Bylesi bir dnemde TKPnin niversitelerde kazand-yaratt birikimin bu adan da byk bir titizlikle deerlendirilmesi gerekmektedir. lkemizde genlik hareketlerinin ok yaygn olduu dnemlerde bile genliin devrimci heyecan ve birikimi, ii snf partisi ile bu kadar uyumlu bir btnlk oluturamamtr. Bugn lkemizdeki koyu karanla kararl bakaldrmzn nemli dayanaklarndan biri, devrimci genlik birikiminin en ileri kolunun Parti ile bulumu olmasdr. Bylesi zgn bir tarihsel dnemde yaanan bu bulumann bir takm

1 EKM 2011 SAYI 337

RENCLER 31
laka kazanlacaktr, Partimize bu bilinle sahip kmalyz. Partili yaam hi kuku yok, kimi ek sorumluluklar ve gerektiinde fedakrlklar anlamna gelmektedir. Ancak zgrl bana buyruk yaam olarak grmyorsak, zgrln gerek anlamn hep iddia edilenin aksine ancak kararl, militan, disiplinli bir yaamla bulabilecein de grmemiz gerekir. Ancak rgtl insanlar zgrlk iin dvebilir ve bu nedenle doru yaanrsa asl zgrlk rgtllktr. niversite almalarmz buradan hareketle nmzdeki dnem, Partinin i hayatn zenginletirirken ayn zamanda niversitelerde Partinin rgtl gcn byterek yoluna devam edecektir. Sevgili yoldalar, nsanln iinden getii karanlk dnemler, toplumlarn, komnistlere daha fazla ihtiya duyduu, tarihin bizden daha fazla sorumluluk stlenmemizi bekledii kesitlerdir. Hep beraber, lkemizi bu gerici, ibirliki 2. Cumhuriyetilerin elinden kurtarma kararlln yaammzn tmne yayacamz yeni bir dneme giriyoruz. Tm mcadele ve hazrlklarmz ayn zamanda Sosyalist Trkiyede kuruculuk grevlerini de stleneceimiz gnler iin yapacaz. O gzel gnleri greceimize sarslmaz inanla, btn arkadalarmz en scak yoldalk duygularyla selamlyor, baarlar diliyoruz.

sorunlar beraberinde getirmesi kanlmazd ve getiimiz dnemlerde ska eletirdiimiz kimi yaklamlarn nesnel temeli budur. Ancak Partinin elindeki olanaklar doru deerlendirerek ok daha gelikin bir komnist kadro kuan ortaya karmas kesinlikle mmkndr. Hareket noktamz budur. Yeni bir dneme balarken, parti ierisinde, rgtsel yaammzda kkl bir yenilenme iin tm yoldalarmz ite bu gvenle kollar svamaya aryoruz. Alkanlklarmz arasnda ayak ba haline gelenler varsa terk edelim, hatalarmzn, eksiklerimizin zerine kararllkla gidelim. Bunlar ayn ayn zamanda Partimizi kuvvetlendirmek iin atlmas gereken devrimci admlar olarak grelim. Genlii dzen karsnda rgtl bir biimde konumlandrma abas iindeki TKPli renciler, ayn kararllkla kendi rgtllklerine, Partilerine de sahip kmallar. Bugn Trkiyenin en nemli sorunu Komnist Partisinin yeterince rgtl ve etkin olamamasdr. Tarih gsteriyor ki nc devrimci Partisi olmayan bir halkn brakn kazanmay, elindekini koruma ans bile yoktur. Parti yoksa yenilgi kanlmazdr, Parti varsa zafer, er ya da ge ama mut-

Merkez Komite

32 RENCLER 1 EKM 2011 SAYI 337

TKPli renciler niversite Konferans tamamland

KOMNST

niversiteliler yeni dneme hazr

TKPli renciler niversite Konferans 25 Eyll Pazar gn Ankara AST Salonunda, lkenin drt bir yanndan gelen 250nin zerinde delege arkadamzn katlmyla gerekletirildi. Daha nce niversite Brosu tarafndan hazrlanan konferans raporunun niversite birimlerinde tarkinci Cumhuriyete kar nc Cumhuriyet iin Konferansa katlamayan yoldalarmz iin tartmalarnn ruhu nedir? sorusuna vereceimiz yant u olur; 2. Cumhuriyet ile kkl bir hesaplama ve Sosyalist Cumhuriyete giden yolda kalc mevzi kazanmaya odaklanma. bu gerekleri gz nne aldmzda 2007-2011 dnemecinde verilen mcadelenin bilanosunu karmak, bu dnemde verilen mcadeleden uzandmz yeni srecin ihtiya duyduu mcadele balklarna ve tarzna nelerin devretmesi, nelerin terk edilmesi ve bu mcadelenin ne olmas ve radikal unsurlar ksmi anlamda tasfiye ederek; grntde entelektel, donanml ve baarl bir yapya brndrd tezi konferans raporumuzda yer alyor. Bu tipoloji byk lde hedeflenen 2. Cumhuriyet genliinin de genel hatlarn oluturmaktadr. Bunun dnda kalan, iktidarn kapsayamad kesimlerin nemli bir blm ise dank ve ksz durumdadrlar. 2. Cumhuriyetin, bu kesimleri, ryen, yozlam ilikilere veya geleceksizlik kayglar zerinden kariyerizme, bencillie ve topluma yabanclamaya hapsederek kontrol altnda tutmakta ayn zamanda bu kesimler zerinden kendi dayatt genlik modelini tek alternatif olarak sunmaktadr. 2. Cumhuriyetin yaratt genlik modeliyle hesaplamak, kapsayamad ama kendi modelini dayatmak iin kulland kesimlere mdahalenin yollarn bulmak TKPli rencilerin nndeki acil ama bir o kadar da sabrla rlmesi gereken bir grevdir. Burada bahsedilen, gnmzn baya, rm, alkanlklar popler kltre, yozlua ve dzenin baar kriterlerine gre belirlenmi, bireyci ya da kendisini hilie ve bo vermilie teslim eden tipolojileri birlikte barndran genlik profilini karya alacak bir alternatif kimlik yaratmak ve bir genlik kuan sabrla rmektir. Bu dorultuda konferansn nmze koyduu temel grev var. Aydnlanma ve aydnlatma, niversitelerde kalc mevziler yaratmak ve genlik ierisinde sosyalizmin gerek bir alternatif olarak ekillenmesi olarak zetleyebileceimiz bu sorumluluklarn btnlkl bir mcadele hattna oturmas niversite almalarmzn gelecei asndan yaamsal nemde olacak. niversite konferans nmze bir kampanya balatmak, proje bulmak gibi grevler deil yeni bir mcadele dnemini, salkl bir zemin zerine kurma grevini koymutur. Bu grev sosyalizmi kuracak kadrolarn 2. Cumhuriyeti alt etmek iin kanlmaz olarak gerekletirmesi gereken bir grevdir. TKPli renciler bu iddiann sahibi olduklarn, halk dman, gerici ve ibirliki sermaye diktatrln ykacak genlik kuan yaratacak iradeyi gstereceklerini bu konferansla karar altna almlardr.

TKPli renciler, 10. Kongrede karar altna alnan niversite Konferansn tamamlad. lkenin drt bir yanndan 250nin zerinde komnist gencin delege olarak katld konferans, her ey bir yana 10. Kongremizin hedeflerimizin ulalabilirliinin bir alanda somutlanabileceine ilikin sunduu verilerle heyecan yaratt.
tlmasyla balayan Konferansn son aya olana delege oturumu, Konferans raporunun ana balklarnn temel alnd tartmalarla devam etti. Konferansmz, 2. Cumhuriyet ve Genlik balnda genliin durumuna dair tartmalar gerekletirirken, 2. Cumhuriyete genliin rolln, yaratlan genlik tipolojisini, AKPnin genlik zerine basklarn, geleceksizlik, dinselletirme gibi balklar ele ald. Durum deerlendirmesi ile Grev ve Hedefler balklar birlikte ele alnarak hem gemi dnem almalar eletirel bir gzle deerlendirilmi, hem nmzdeki dnemin grev ve hedefleri ayrntl biimde tartlmtr. niversitelerin ald hafta dzenlenen niversite konferans nmzdeki eitim-retim dneminde nasl bir niversiteli genlik almas sorusuna doyurucu yantlar retmitir. Bu yantlar ve yoldalarmzn konferans sahiplenii, 10. Kongre kararlarmzn hayata geebileceine ilikin bir alan almamzdan gelen doyurucu yantlar olarak Partimizin btnlkl almalar iin de nemlidir. niversite Konferansmz denilebilir ki, tepeden trnaa buna younlarken bu grevlerin etkin biimde gerekletirilmesi iin atlmas gereken siyasal rgtsel admlar da ayrntl olarak ele almtr. Cumhuriyetin tasfiye srecinde niversitelerde diren oluturmak adna 2007-2011 tarihleri arasnda verdiimiz mcadelenin karakteri AKPnin att her admn karsna dikilmek olmutu. niversitelerde yaplan zelletirmelerden, niversitelere trbann sokulmasna, YKn uygulamalarna, Trkiyede yaanan genel siyasi gelimelerin niversitelerde gndem haline getirilmesine tm balklarda yaptmz eylemler, dzenlediimiz toplantlar, forumlar, paneller ile niversitelerde nemli bir diren kayna olduk. Ancak tm Trkiyede yaanan 2. Cumhuriyeti dnmn niversitelerdeki ayann tamamlanmasna da engel olamadk. Ve son tahlilde bugn karmzda yeni bir Trkiye ve onun yeni niversiteleri bulunmakta. Bugn artk niversitelerin devletle, piyasa ve toplum ile ilikisinin merkezinde 2. Cumhuriyeti deerler yer almaktadr. Tm gerektii tartmalarnn konferansmzda belli bir arlk tamas kanlmazd. 2. Cumhuriyet in yaylmac politikas, devlet dzeni ve toplum algs ile ideolojik olarak hesaplamak konferansn nmze koyduu temel grevlerden birisi oldu. Burada, ideolojik olarak donatlm, kurumsal arka plan iyi rlm bir siyasi proje olarak Sosyalist Cumhuriyet seeneini olgunlatrabildiimiz lde 2. Cumhuriyetin genlii kapsamakta sknt yaad her alanda genliin adresi haline gelebilmemiz mmkn olacana inanyoruz. zellikle sosyalizm hedefinin bugn Trkiyenin iinden getii tarihsel-siyasal sre zgllnde yeniden gncellenmesi ve bugnn siyasal-kuramsal sorunlarna cevap retebilecek bir kapsamda yeniden ina edilmesinde TKPli rencilere den roln zerinde nemle durulmutur. Bu mcadele btnlnn yannda geleceksizlik, AKP diktatrl ve gericilii gibi balklarn genlik zerinde yaratt basnc, dzene kar yaratabilecei savrulmalar ve kopular toparlayabilecek bir ideolojik ve siyasal donanm konusunda TKPli renciler sorumlulukla hareket etmeyi ve yeni bir devrimci karakteri bu eksende ina etmeyi konferansta karar altna almtr. 3. Cumhuriyeti kuracak kadrolarn yaratlmas, 2. Cumhuriyetin genlik zerinde yaratt rmenin bertaraf edilmesi, 2. Cumhuriyetin genlie geleceksizlik vaat ettii bu dnemde gelecei ina etme, gittike umutsuzlua srklenen ve karamsarlkla damgalanm genlik kesimlerinin tutunabilecei bir umut olma konferansta ekillenen iddialar oldu. Yeni Bir Devrimci Karakter Yeni Bir Kuak AKPnin kendi gen tipolojisi zerinde eitli dzenlemeler yapmas

E.FIRAT - S.BABYK

KOMNST

1 EKM 2011 SAYI 337

KADIN 33

Kadnn kurtuluu feminizmde mi?

Bugn AKP iktidar ile derinleen toplumsal cinsiyet farkllklar kadn eve kapatmakla kalmad, zgrleme emsiyesi altnda kadn diilie zendiren politikalarla daha fazla hak kaybna neden oldu. Gericiliin toplumun tm dokusuna yaylmas, ucuz igc, evden almann zendirilmesi, her gn sokak ortasnda kadnlarn katledilmesi, ikinci snf vatandaln yerleik algya dnmesi kadnlar mcadeleye daha fazla davet ediyor. Bu durumda kadnlarn kurtuluunu tartmak gncellik kazanyor. Baz kadn dernekleri ve feminist evrelerden bir grup, anayasal/yasal dzenlemelerin iyiletirici etkisini ne kararak bu alanda yaplacak yeni yasal dzenlemeleri nemsiyor ve mcadelelerini bu alana hapsediyor. Baz kadn gruplar, AKPden kurtulunca kadnn da kurtulacan dnyor. Kadnlarn kurtuluu iin mcadelenin ana ekseni ne olmal? Yantlar, ok farkl olabilir. Bu yantlar sadeletirdiimizde karlatmz seenekler ise unlar: 1- Kadn-erkek kartln eksene alan ve erkek egemenliine kar mcadele vermek gerektiini dnenler, 2- Erkek egemenliine kar mcadelenin yetmeyeceini bu nedenle sermaye kartln da ieren bir mcadele vermek gerektiini dnenler, 3- Emek-sermaye elikisini ana eliki olarak tanmlayan ve sermayeye kar mcadelenin kadna zgrleme yolunu aacan dnenler. Birinci seenek feministleri tanmlyor. Hemen belirtilmek gerekir ki, feminizm ayr bir siyasi izgidir. Feminist hareket, temel elikiyi kadn-erkek arasnda tanmlamaktadr; kapitalizmi amak konusunda bir amaca ve programa sahip deildir. Feminizm, btnlkl bir toplumsal projeden ve dzenin snrlar dna kabilecek bir birikimden yoksundur. Kadnlar toplumda snfsal olarak homojen bir grup oluturmadndan, feminizmde ortak ezilme/smrlme biimleri de tarif edilemiyor. Feminist hareketin bamsz bir ideolojiye sahip olmas da mmkn deildir. Kapitalizm koullarnda emek-sermaye elikisini mcadele gndemine almayan her hareket gibi burjuva ideolojisinin belirlenimi altndadr. Bu nedenle, AKP ierisinde bile feminist akmlardan sz edilebiliyor. Bununla birlikte feminist anlaylarn bask grubu oluturma hedefi de sonusuz kalmaya mahkumdur. Sivil toplumculuk anlay ile kadnlarn kurtulmas mmkn olsayd, getiimiz 20 yl ierisinde ok gelikin rneklerini grme frsat yakaladmz feminist hareketler, kadnlarn kurtuluunu salayabilirdi. Burada baa dnerek tekrarlamakta fayda var: Kadn hareketinin kendi bamsz ideolojisi olamaz. kinci seenekte ele alnan sosyalist feministler ise kendilerini aadaki gibi tanmlyor: Bir retim tarz olarak kapitalizm, tarihsel olarak erkek egemenlii ile ibirlii temeli zerinde kurulmu. Bu ibirliinde patriyarka ile kapitalizm birbirini ekillendiriyor. Bu yzden, tutarl, kadnlarn somut yaamlarn gerekten deitirebilecek, yani kurtulu perspektifini tayan bir feminizm anti-kapitalist olmak zorunda.1 Ayn alntdan devam edersek: .Bu ortamda, erkeklerden, devletten ve sermayeden bamsz bir feminizmin kendi politikalarn gelitirmesinin ve netletirmesinin, kendi szn oaltmasnn ne kadar yakc bir nem tad ak. Kapitalizmi, snf kartlklarna edeer bir cinsiyeti kimlikle deerlendirmek, onun erkek egemenlii zerine kurulduunu iddia etmek, sosyalist dnceye aykrdr. Kapitalizmde egemen snf burjuvazidir. Kapitalizmi ekillendiren, kadn erkek arasndaki mcadele ya da erkek egemenlii deil, emeksermaye arasndaki snf mcadelesi ve burjuva iktidardr. Kadnlarn kurtuluunu hedefleyen feminizmin anti-kapitalist olmas nasl mmkn olacaktr? Anti-kapitalist mcadele ekomomik, sosyal, siyasal yaamn her alannda sermayeye kar mcadele anlamna gelmektedir ve feminist hareketin bu mcadeleyi vermesi feminizmin varolu zeminini terk etmek anlamna gelmeyecek midir? Sosyalist feministlere gre, cretli emein kurtuluunun programyla kadnlarn kurtuluunun program ittifak halinde olabilir ve bu programlar zaman zaman yan yana gelebilir, hatta birok noktada uzlaabilir ancak aralarnda tam bir rtmeden sz edilemez. Hemen belirtilmeli ki, sosyalizm, tek bana cretli emein kurtuluu deildir. nsanln, bir baka deyile kadn-erkek, gen-yal herkesin kurtuluunu hedefler. Sosyalizm, yalnzca cretli emek smrsnden deil, her tr eitsizlik ve baskdan kurtulu mcadelesidir. Sosyalizm mcadelesi yalnzca cretli emein kurtulu mcadelesi olarak alglanmamaldr. Kadn sorunu grmezden mi geliniyor? Marksizmin, kadnn bamszl gibi ayr bir ilke sorunu yoktur. Ayn zamanda rk, dil, din, mezhep, etnik kken vb gibi konularda da ayr

bir ilke sorunu yoktur. Herkesin, doal yeteneklerini gelitirip uygulayabilecei btnlkl bir toplumsal sistem hedefler. te tam da bu noktada, sosyalist feministler, marksizmi indirgemecilikle ve kadnn zgl ezilmiliini, kadn sorununu yeterince grmemekle, krlkle suluyorlar. Aadaki satrlar, kadnn kurtuluu iin mcadelenin feministler asndan hedefini tanmlyor: Cinsiyetilik kapitalizmden nce ortaya kmtr. Dolaysyla, kapitalizmin yklmas ile kadnlar zgrlemeyecektir. Feministler iin hedef, yalnzca kadnlarn mcadelesiyle elde edilebilecek olan kadnlarn kurtuluudur.2 Bu akl yrtme batan aaya temelsizdir. Smr de kapitalizmden nce vard, devlet de! Ama kapitalizmin ykl smry ortadan kaldracak bir sitemin nn aacak. Temel hedefi sosyalist iktidar olan ve bunun iin mcadele eden sosyalistlerin, komnistlerin, dil, din, mezhep, rk, etnik kken, cinsiyet ve baka zelliklerinden bamsz olarak tm ii ve emekilerin sermaye iktidarna kar birlikte mcadelesi gnceldir. Saylanlarn hibiri birincil nem tamaz ancak zaman zaman farkl siyasi dinamiklerin g kazanmasyla emek sermaye elikisinin bir rn olarak ne kabilirler. Sosyalist iktidar mcadelesi her eyin stndedir ve bu mcadeleyi verenler ceplerinde iki kimlik tamaz. Sermayeye kar mcadele ve kadnlarn kurtuluu Komnistler asndan kurtulu paradigmas, sermayeden ve snfl toplumlardan kurtulmak anlamna

gelmektedir. Buna ulamann en nemli arac parti ve parti nclnde gerekletirilecek ii snf devrimdir. Komnistler, kadn sorununa tarihsel olarak, bir devrimci dinamik olarak yaklamakta, sorunu toplumsal lekte ele almaktadr. Sorun cinsiyetler aras farkllarda deildir. Bu durum karssnda uzmanlarn yorumlar, lkedeki siyasal, ekonomik ve toplumsal alandaki sorunlarn derinlemesi, iddetin merulatrlmas gibi nedenlerin cinayetlerin artmasna neden olduu ynndedir. 3 Yukardaki alntdan da anlalaca zere, kadna ynelik iddet de toplumsal cinsiyet farkllklarnn derinlemesi de kapitalist politikalardan bamsz deildir. Kadn sorununun zm devrimden sonra m? Kadnlarn kurtuluu, insanln kurtuluu ile balantldr. Kapitalizm koullarnda kadn sorunu dier sorunlar gibi zlemez, snfsz toplum kadnn kurtuluunun da n kouludur. Not edilmelidir ki, kadn sorunu sosyalist devrim gerekletirildii anda sona ermeyecek, tarihe karmayacaktr. Ancak, snfl toplumlarda, kapitalizmde, tm dier sorunlar gibi kadn sorununun zm iin her eyden nce sosyalist devrimin gereklemesi zorunludur. Zehra GNER 1 http://sosyalistfeministkolektif.org/index. php?option=com_content&view=article&id=142&Ite mid=2 2 Marksizmle feminizmin mutsuz evlilii, Heidi Hartmann, Agora kitapl, Eyll 2006 3 HD stanbul ubesi Kadna Ynelik iddet Raporu, 2011

34 YARATIM 1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

Nzm Hikmet ve Pir Sultan Abdal ayn derde derman aryor

kisi de zde, ezen ve ezilenlerin mcadelesini anlattlar ve ikisi de ezilenin yannda, ezenin karsnda oldular diyen geleneksel mziimizin deerli ustalarndan Erdal Erzincanla yeni albm Girdab- Mihneti, Nzm Hikmet Akademisini, AKP ve Alevileri konutuk.
Girdab Mihnette, yani Austos aynda datmna balanan yeni albmnzde, geleneksel kltrn kklerine dair vurgusu daha kuvvetli referanslar sunuyorsunuz. Albmde kurgu olarak tarif ettiiniz, sizin dzenlemeniz olan iki eser ve bir de derlemeniz var. Bu albm hangi dncelerle kurguladnz? Bir kere albm yapmamn bir gerekesi var senin de dediin gibi. O da u, balama alp sylenen bir enstrman. Saz kylerimizden kente tarken, farkl mzik aletlerini grdk, solisti grdk, tek bana ark seslendiren kiileri grdk. Tek bana sazn alanlar grdk. Enstrmantal mzikle tantk. Bu tanklktan sonra alp sylenen enstrman ikiye ayrdk; biri alsn, biri de sylesin... Tm bu grdmz yeni eyleri balamaya uyarladk. Tabii olumlu getirileri oldu bunlarn ama znden haberi olmayan yeni genlik, bu ayr ayr seslendirmeyi z olarak anlad. Ben, bunu bir tehlike olarak gryorum. te bu ekilde giderek asimilasyon balyor, saznz artk baka bir eye dnmeye balyor. Bu anlamda bir sorumluluk duyuyorum, albm yaparken de bu sorumluluu fazlasyla hissettim. Bu saz baka trl alnyordu eskiden diye dndm. Ve iyice sazn arkasna geip almak istedim. Umarm dediim, yapmak istediim ey anlalr yeni nesil tarafndan da. Albmde alp-syleme kltr zerine ve aslnda bu kltrn toplumsal hafzadaki nemine zellikle deinmisiniz, k geleneine, kltrne de yer veren bir repertuar seslendirmisiniz. Bu tercihinizin sebeplerini anlatr msnz? klk, karnzdaki resme baktnzda, elinde saz olan, alp syleyen bir adam... Byle bir resim var. Ama yaklatnzda k; solisttir, ayn zamanda enstrman icracs, ayn zaman-

da besteci, airdir... mziine sz yazar nk. Biraz daha merak edip yaklap baktnz zaman hikye anlattn grrsnz, hafzamz srekli taze tutan. k, toplantlarda balyor anlatmaya. Mesel Kerem ile Aslnn, Leyl ile Mecnunun hikyesini anlatyor ve hikye anlatrken srekli gncelletirerek, tazeleyerek, yaratcln kullanarak, bugne yaslandrarak, eskiyle, yeniyi kucaklayarak anlatyor. kn byle bir hizmeti de var. Dier taraftan da ky ky dolap, bir nevi gazetecilik yapyor, siyaset yapyor. Yani aslnda toplumun, halkn ok byk entelektellerdir klar. Kente geldiimiz de kln az nce saydmz nitelik ve hizmetlerinin ayr ayr meslekler haline geldiini gryoruz. Sonra bu meslekler birbirleriyle yanyana duramadlar, duramadklar iin de kln ruhu giderek

yok olmaya balad. te biz kente bu z tarsak, z, bu yaadmz yerlere tarsak... Bunlarn hepsi, bu niteliklerin hepsi yanyana durduunda ne oluyor, bunu gremiyoruz. Gazetecinin, balama alanla ne kadar dirsek temas var? Ya da siyasetinin ne kadar dirsek temas var? Ya da tiyatrocunun ne kadar baka bir disiplinle dirsek temas var? Az nce klkn z olarak ifade ettiiniz niteliklerin birbirinden kopmasn, Nzm Hikmet Akademisinin kurulu srecinde sizinle konutuumuzu, eitli disiplinlerin birbirinden uzaklamasndan hareketle ortaya kan boluu, omurgaszl, uzmanlama bal altnda tarttmz hatrlyorum... Sizin ifadelerinizle karlatrdmzda NHAnn

Erdal Erzincan, Tre, Garip, Gurbet Yollarnda, Anadolu (Enstrmantal), Al Mendil, Kervan isimlerini tayan albmlerin yan sra Trkler Sevdamz ve Balama Konertosu adl almalarda da yer ald. Ambassade Senfoni orkestrasyla 2004te sahne alan Erzincan, ranl Kemana ustas Kayhan Kalhor ile The Wind adl bir albm kaydetti. 2009 ylndan bu yana spanyann nemli flamenko gitaristi olan juan Carmona ile Avrupann bir ok lkesinde konserler veriyor. 2004 ylnda rencilerinden oluan yirmi be kiilik balama orkestrasyla yurtiinde konserler verdi. on yl akn bir sredir, kendi adn tayan mzik kursunda eitim vermekte...

KOMNST
bir nevi bugnn klarn yetitirmeyi amaladn syleyebilir miyiz?... Nzm Hikmet Akademisi, evet eitli disiplinleri, mziin bile kendi iinde var olan ve bir arada okutulmayan balklarn btnlkl bir zeminde buluturan bir okul. Evet bu benzetme sylediin anlamlaryla yerindedir. Bir de unlar sylemek isterim, ben Akademiye ok youn olamama ramen byk bir heyecanla katldm. Younluum artt ama heyecanm hi eksilmedi. Akademide olmak benim iin nemli. Akademinin yetitirmeyi hedefledii profile bu lkenin her alanda ok ihtiyac var. Henz ksa bir sre oldu ve buna bal olarak eksikleri var mutlaka. Ama bunlar dzelecek. nanyorum. nk yeni bir adm ve stelik baka bir rnei neredeyse olmayan bir adm. kln yansmasn konutuk, evet bununla ok paralel olduunu ben de dnyorum. Farkl alanlarla, farkl disiplinlerle dirsek temas kurup kln alann geniletmek... Mesel ben Nzm Hikmetle, Pir Sultan Abdaln farkl eyler sylemediine inanyorum. Ayn ey ama farkl zaman, farkl ifadelerle... Benim babama sorarsanz Pir Sultan anlar ama Nzm anlamas zor olabilir. Ama ayn eydir ikisi de. O dili anlamak lzm. O iki dili, derdi anladnz zaman, Nzm Hikmetin de, Pir Sultan Abdaln da ayn derde derman aradn bilirisiniz. kisi de zde, ezen ve ezilenlerin mcadelesini anlattlar ve ikisi de ezilenin yannda, ezenin karsndadr. Ve bu dorultuda farkl zamanlarda, farkl ekillerde halka anlatyorlar bunu. Hocam, sizi Alevi mziinin yan sra mzikal duruunuz, icra hakimiyetiniz, mzik kltrnz, farkl mziklere, kltrlere ilginiz ve meraknzla tanyoruz. Ama yine de Alevi mziinin temsilcilerinden biri olarak size soru yneltmek istiyorum. Biraz bugnleri de hesaba kattmzda, AKPnin Alevi alm vb. politik genleme abalarnn Alevi kltr ve mzii zerindeki etkilerini deerlendirir misiniz? Bir kere Alevi inan kltr sanatn zerine ekillenmitir. Bir Ceme baktnzda grrsnz ki, Cemin yzde sekseni sanattr; deyiler, semahlar, tevhidler, mersiyeler, duaz- imamlar bunlarn hepsinde mzik var, edebiyat var. Semaha bakyorsunuz, dans var... Bunlar kaldrdnz zaman bir Alevi Dedesiyle, Snni imamn arasnda ne fark var diye baktnzda, eer bu noktay gremezseniz tesini anlamanz ok zor, anlatamazsnz da... Sanatla ilgili bu balanty doru tanmladnzda kocaman bir fark kyor ortaya. Sanat insan merkeze koyar, gnl merkeze koyar. Bunlar anladnz, akladnz zaman bir ok eyi sadece dinle tarif edemezsiniz. Sadece tek bana yaam biimi diyerek de tarif edemezsiniz... Bir ok olgu var Alevi kltrn aklarken gzard edemeyeceiniz... Sanat ise tabii ki bunlarn hepsini ifade eden bir ey. Sanatta yozlama balad zaman, Alevilik de yozlamaya balyor. AKP, Alevilere de bir yol gsteriyor, sunuyor? ki yol sunuyor aslnda; ya iiletirin ya da Snniletirin... Alevilik diye bir eyi tanmyor. Her ikisi de bu iktidarn iine geliyor. Halbuki bunlarn hi biri slm ii/d tartmas deildir. Alevilik tarif ediyor; kendini dnyann oluumuna, insann yaratlna kadar gtryor ve orada bilime iaret ediyor. Aliye gtryor. Ali bilgindir, biz onu yle biliyoruz. Sokaktaki adam Aliyi baka trl anlam, yle gryor ama bize gre bakadr, bilgindir. Bunu byle btn grmek lzm. Bu iki yola kar Alevilerin tavr ne olacak? Bu tuzaa decekler mi? Alevilere brakrsanz ii, bu tuzaa derler. Fakat Alevilik buna msaade etmiyor. Bu ok nemli. Bugn Aleviler zerinde oynanan oyunu bozan en byk etken ozanlardr. Yani, Pir Sultann, Kul Himmetin, Nesiminin syledii deyiler bu oyunu bozuyor. Onlarn syledikleri asla birbirleriyle elimiyor. ok tutarl. Hepsi ayr zamanlarda, ayn eyleri sylemiler. Mesel Pir Sultan Abdal demi ki: imdiki talibin inkr oktur. O, o zaman sylemi, biz imdi de ayn eyi sylyoruz. Diyoruz ki imdiki talibin inkr oktur. Aleviler iin felsefe her trl yozlamaya kar bir settir. Kocaman, orada duruyor. te o btn oyunlarn, ilerini bozuyor. Teekkrler Ben teekkr ederim. Rportaj: Nimet AKICI

1 EKM 2011 SAYI 337

YARATIM 35

NHKMDE BU AY EKM 2011

Nzm Hikmet Kltr Merkezi bu ay Almanyaya Emek Gnn 50. yl dnm nedeniyle Bir Bavul, Umut ve Hayalleriyle ktlar Yola balkl Akademi Gnleri etkinliini gerekletiriyor.

Film Gsterimleri*

Bir Bavul, Umut ve Hayalleriyle ktlar Yola

26 Ekim-2 Kasm 2011

Nzm Hikmet Akademisi, Almanyaya emek gnn 50. Ylnda gn emek ekseninden her iki lkedeki sosyal, politik, iktisadi ve kltrel etkilerini tartmay hedeflemekte. Akademi Gnlerinin bu ilk deneyimi, 26 Ekim-2 Kasm 2011 tarihleri arasnda gerekletireceimiz bilimsel ve sanatsal etkinlikleri kapsayacak, gmen edebiyat zerine toplantlar, fotoraf sergisi, film gsterimleri ve g arklarndan derlenen bir repertuar ieren konser izleyicilerle buluacak. PROGRAM 26 Ekim aramba 19:00 Al: G Sergisi / Ksa Film Gsterimi 27 Ekim Perembe 19:00 Ksa Film Gsterimi / G Hikayeleri ve Tanklar 21:00 Film Gsterimi 28 Ekim Cuma 19:00 Ksa Film Gsterimi / G Hikayeleri ve Tanklar 21:00 Film Gsterimi 29 Ekim Cumartesi 13:00 Sosyal Bilimler Paneli I: Avrupaya Trkiyeden Emek G ve Kltrel Deiim / Panel Yneticisi: Nee zgen lk Gney ok Kltrllk, Kimlik ve Gmen Yasemin zbek Misafir i, Yabanc Vatanda ve Trk Almanlar idem Akkaya ok Kltrllk Baarszlkla m Sonuland? Yaar Aydn Nitelikli gcnn Almanyadan Trkiyeye Dn 15:30 Sosyal Bilimler Paneli II: Gmen Politikalar ve Politik Gmenler / Panel Yneticisi: Zeynep Gler Uur Tekin Almanyada Bilim ve Politikann Gmene Bak Sinan zbek Irkln Ekonomik Kkleri ve Gmen iler Gray z Gmenlerde Siyasi rgtlenme/Siyasi Oluumlar 19:00 Konser El Kaplar (NHA Mzik Blm Katklaryla) 30 Ekim Pazar 13:00 Edebiyat Paneli : Gmen Edebiyatndan AlmanTrk Edebiyatna / Panel Yneticisi: Kaya Tokmakolu Mediha Gbenli Aras renin Eserlerinde Snfsal Konumlan mer Polat Almanyada Gmen Edebiyat mer Polat G Algs ve Gzlemler Meneke Toprak nc Vatan Olarak Edebiyat 15:30 Sinema Paneli: Sinema Almanyaya Emek Gn Nasl Anlatt?/ Panel Yneticisi: Blent Grc (NHA Sinema Blm r. Gr.) Sunumlar: Kaan Terman, nder Aydn, Feyha ren, Nurdan limsever, Adem Erkoak (NHA Sinema Blm rencileri) 18:00 Film Gsterimi 31 Ekim Pazartesi 19:00 Donald Quataerte Sayg Toplants: Sosyal Bilimlerde ve Emek Tarihiliinde Donald Quataertin nemi Gndz Fndkolu 1 Kasm Sal 19:00 Film Gsterimi: 1973 Ford Grevi Sylei: Gmenlik ve Hatrlama Kltr / Uur Tekin Film Gsterimi: Turist Sylei: Avrupada Turist iler: Vizesizler, Katszlar, llegaller ve Mcadeleleri / Zeynep Gler 2 Kasm aramba 17:00 Film Gsterimi 19:00 Film Gsterimi

Akademi Gnlerinde gerekletireceimiz film gsterimlerinde, hem sinema panelinde tartlacak olan, hem de belirli bir kapsam zenginliini barndran rnekleri semeyi gzettik. Gsterimlerimizin ilk grubu oyunculu (kurmaca) film alanndan, ikinci grubu da belgesel alanndan seilen filmlerden oluuyor:

Oyunculu filmler

Gmen (C. Chaplin), Otobs (Tun Okan), Katzelmacher (R.W. Fassbinder), Korku Ruhu Kemirir (R.W. Fassbinder), Almanya Ac Vatan (. Gren), Sar Mersedes (Tun Okan), Duvara Kar (F. Akn), Made In Europe (nan Temelkuran), Mlteci (Reis elik)

Belgesel filmler

Turistler (Aye Ta - Heleen de Wit, BTB), Ford Grevi, Yalanc Memleket (Martina Priessner), Duvarlar (Can Candan), Gavurun Paras (Adem Erkoak)

Konser ve Sinema

Saygun Arpal Grup 22 Ekimde NHKMde 40 yllk sanat yaamnda, Trkiyenin ve dnyann en nemli mzisyenleriyle birlikte alan Saygun Arpal, mzikal birikimini beste ve dzenlemelerinden oluan Merhaba ve Sahne Iklar isimli iki solo albmnde toplad. Arpal, albmlerinde yaadmz topraklarn melodik zenginliini, Pop Jazz, Latin Jazz, New Age, Soft Rock gibi dnya mzikleri ile harmanlyor. Saygun Arpal Grup 22 Ekim cumartesi gn saat 20:00de Ruhi Su Salonunda izleyicilerle buluacak. (Tulu alglar: Koray sglen, Bas Gitar: Bora Kkylmaz, Keman: Bar Anda, Flt, Soprano ve Tenor Saksafon: zgr Atasoy, Gitar: Ber Yenal, Davul: Saygun Arpal) Bunun yannda stanbul Uluslararas 1001 Belgesel Film Festivali Ekim programnda da devam ediyor. 1-2-3 Ekim gnleri saat 13:00 ile 23:00 arasnda NHKMde film programn takip edebilirsiniz. Kent Filmleri Festivali de 3 Ekim -8 Ekim tarihleri arasnda gerekletiriliyor.

Devrimden Sonra, Ekim ay boyunca Ankara, stanbul ve zmir NHKMde

Olas bir sosyalist devrimin ardndan Trkiyede geliebilecek olaylar konu olan Devrimden Sonra, Ekim ay boyunca stanbul, Ankara ve zmir Nzm Hikmet Kltr Merkezinde gsterilecek. Filmin Trkiyenin farkl yerlerinde gsterimi iin de organizasyonlar sryor. Trkiyede gerekleebilecek bir devrimin hayata ve sokaa nasl yansyabileceini, devrimin, sradan insanlarn, iilerin, genlerin, emeklilerin hayatlarnda neleri deitirebileceini konu alan Devrimden Sonra, Trkiyenin birok noktasnda ii ve emekilerle, genlerle bulumaya devam ediyor. Devrimden Sonra Ekim aynn ikinci haftasndan itibaren her Cuma (14, 21 ve 28 Ekim) 15:00 ve 20:00de stanbul NHKMde gsterilecek.

36 SANAT ve SYASET 1 EKM 2011 SAYI 337

KOMNST

Toplum iin de deil...

Devrim iin mzik!

Birikimi elbette topramzdan ve toplumsal mcadelelerin dnya leinde bugne tad mzikal mirastan alacaz. Ancak nce una karar vereceiz: Ne iin mzik? Komnist toplumda bilemem ama u anda hi tereddtsz: Devrim iin mzik!

KOMNST
Geen ayki yazda sanatsal yaratcl kapitalizmi alt etmek iin verilen mcadeleyle balantlandrmaktan filan deil, o mcadelenin iine yerletirmekten sz etmitim laf dolandrmadan. Hi kukusuz insanln bugne kadarki sanatsal birikiminin nemli bir blmn yok saymay, budamay, onlar ze ilikin yarglarmzla hiletirmeyi nermemitim. Tartmamz, bizim, biz komnistlerin bugn kltr-sanat alanndaki konumlanyla, retimlerinin mant ile ilgilidir. Demi olduk ki, sosyalist devrim mcadelesinin ihtiyalarna denk dmeyen bir sanatsal bak, insanln tm mirasn byk bir gururla tayan bizler, aslnda tam da bu nedenle, savunamayz. nsanln miras ve bizzat kendisi tehdit altndadr ve de insanl bugn savunulmaya deer klan o mirasn en zengin ksm, sanat da iine katarak sylyorum, zgrlk, eitlik, adalet iin verilen mcadelelerle yaratlmtr. Bir sredir karanlkta yayoruz diye, zaman durdurup insanlk tarihine tepeden bakn seiciliine gvenerek sanat yapmak durumunda deiliz. Sanatn deersizlemesi durdurulacaksa, bu onu toplumsal kurtuluun hizmetine sokarak gerekleecektir ancak! Buraya kadar genel konumutuk, imdi biraz alan daraltalm ve mzikle devam edelim. Mziin insan duygu ve davranlar zerindeki etkisi biliniyor. Bununla birlikte, onun ideolojik kimyas, siyaset dzlemiyle ilikisi biraz karmak. yle ki, ilk sosyalist lkenin ynetici kadrolar, edebiyatla, tiyatroyla, Leninin pek nemsedii sinemayla ilgili olarak derhal kollar svarken mzik alann neredeyse kendi haline brakacak kadar pusulasz hissetmilerdi kendilerini. Gemii zmsemek ve bunun zerine sosyalist toplumun kltrn yerletirmek genel bir politikayd ancak doal olarak yeni dzen roman, iiri, filmi devrimin yannda grmek istiyordu ve bunun iin iyi-kt anlalabilir kriterleri vard. Mzikse, iin iine sz katlmad srece fazlasyla soyuttu ve devralnan mirasn en gelikin biimi, szn belli istisnalar dnda neredeyse hi devreye giremedii senfoni yazmyd. Uzatmayalm, besteciler, konservatuarlar yllar boyu kendi tercihlerine terk edildiler. Mzisyenlerin bir blm gemii zmsemekten ok gemite yaamann keyfini srerken, bir blm Avrupadaki adalaryla hemhal vaziyette toplumsal dinamiklerle ilikilendirilmeyen bir sanat dalnda burjuva alkanlklaryla devam etme ayrcaln kullanyordu. Boleviklerin byk ounluu mzikle ili dlyd ama bu alana mdahale edecek birikimleri olmad gibi, alann iinden yolda retmekte de fena halde zorlanyordu. Moskova ve Petrograd Konservatuarlarnda uzun sre komnist hocaya rastlanmad, renciler arasndaki kzllara bu yksek kltr dnyasnda acyarak baklageldi. Dolaysyla mzikteki proleter kltrc harekete, edebiyattaki Proletkulte olduundan daha fazla anlayla yaklamak gerekiyor. Farkl hiziplere blnmlerdi, hedeflerini proleter deil de devrimci mzik olarak kodlayanlar vard rnein ama hepsinin derdi uydu: Yeni toplum verili mzik beenisi ile kurulamazd! lerinde bazlar fazla radikaldi, gemiten gelen her eyi inkara, yok etmeye kalkp eitli deneysel iler yaptlar. Bunlar pek az iz braksa da devrimci bir arayn rn olarak grlmeli. Bize yeni bir mzik anlay gerek diyenlerin nemli blm ise, gemite devrimci, ilerici olan ne varsa onun zerine hzla yeni bir ey ina etmek gerektiini sylyordu. Klasik mzie deil, onun kastlamasna itiraz ediyorlard. ilerin kulann senfoni ve operaya altrlmasna deil, bu tabana yayma ilemiyle yetinilmesine kar kyorlard. Sokakta kavga vard. Bu kavga ynlarn kavgasyd. savata, yabanc mdahalesine kar direnirken, NEP dneminde palazlanan burjuva kltryle hesaplarken, sonrasnda kolektivizasyon iin ileri hamle yaparken, ite alrken... Mzik btn srelerde ve her yerde var olmalyd. Oysa mdahale

1 EKM 2011 SAYI 337

SANAT ve SYASET 37
yan srerken mcadeleyi yorgun sava psikolojisiyle srtlamaya kalkan genleri de sarsacak bir mzie gereksinimiz var. 4. Bizim mziimiz ncelikli olarak szl (vokal) olmaldr; gl ezgilere dayanmaldr. Derinliini, gelikinliini yaygnlarken dntrebilmekte test etmelidir. Konumuz mzik dinlemek deil, mzii yaatmaktr. Bir partinin, devrimci bir partinin mzik alannda yapmas gerekenlerden sz ediyoruz. yi ve gelikin olan; tamam! Ama ille devrimci olan! Gereki olalm, bugn Trkiye toplumunun ortalama kulana mdahale etmiyoruz, edemeyiz de... Hzla bymeyi ve etkisini artrmay dnen bir komnist partisinin, kendi mcadelesinde, o mcadelede buluaca ii ve renci kitlelerde yer aaca, kullanm deeri yksek mzikten sz ediyoruz. Hi kukusuz bu mzik, bugnk kepazelie de bir elme takacaktr. Ancak nceliimiz bizim mcadelemizin gereksinimleri, onun yaygnlamasdr. Verili mzik damarlar arasnda tercih yaparak sorunu zemeyiz. Gelikin olandr deyip klasik gelenee, caza bel balayamayz. Halkn mzii bize yeter diyerek kentlemede baya yol alan bir toplumda trkyle yetinerek ayaa kalkamayz. Arabesk tuttu, bir ucundan da biz tutalm kolayclna kaamayz. Halklar mozainin hakkn verelim, etnisiteleri birbirine balayalmla

lerde bunu baard. Mzik, Sovyet insannn yaamsal gereksinimlerine, Sovyet iktidarnn nceliklerine hizmet etti. Uzun sre... Sovyetler Birliini bir kenara brakalm ama orada yaplan tartmalardan bugn iin baz sonular karalm. Tekrar olacak, bugnn kapitalist Trkiyesinde kendi beenilerimiz zerinden bir sanat ya da zel olarak mzik politikas gelitirmemiz sz konusu olamaz. Kulamzn gereksindikleri ile toplumsal mcadelelerde gereksindiklerimiz arasnda illa bir koutluk olacak, tamam. Bununla birlikte, mziin alabildiine i ie gemi, eliki ykl, karmak yapsn bahane ederek, bir konertonun, bir caz yaptnn derinliini yakalamann hazzn toplumsallatrmaktan ibaret olamaz mzik alanna mdahalemiz. Denklem kurmuyor, bulmaca zmyoruz; sosyalizm mcadelesi veriyoruz. Bu mcadelenin ve ii snfnn gereksinimleri var. Somut olmak iin sralayalm: 1. ada toplumsal mcadelelerin iinden kp gelen ok az ezgi var corafyamzda... Anadolunun halk ozanlar gelenei, bugne yeniden retilmesi ama onunla asla yetinilmemesi gereken bir malzeme devredebilir, o kadar. Bu an kapatlmas gerek. 2. Kolektif kltrmz zayf, toplu ark syleme alkanlmz neredeyse yok. rgtl mcadele, bir-

Corafyamzn ektii aclar unutamayz, o aclarn sanatsal ifadesini yok sayamayz. Ancak acy bastracak olan heyecan, coku ve fkedir. Bizim toplumumuz ise acnn arln popler mziin tekdze ritmine tabi olmu hzl paralarla telafi etmektedir. Burada ne heyecan, ne fke, ne coku vardr; aslnda ortada insan da kalmamtr. Serdar ortan kaliteyi temsil ettii bir ortamdan sz ediyoruz. Bu anlamda bizim mziimiz acya talim edemeyecei gibi, onu hafif tatlarla da dengeleyemez. Ayaa kaldracak, henz 18 yan srerken mcadeleyi yorgun sava psikolojisiyle srtlamaya kalkan genleri de sarsacak bir mzie gereksinimiz var.
edilmezse, Sovyetler Birlii, eitilmi burjuva-aristokrat ailelerden gelenlerin salonlarda dinledii gelikin mzie, ii kitlelerinin elence mekanlarnda mahkum olduu ucuz mzie, kylln dinsellik ve tutuculuktan arndrlmay ve geri tekniklerin balayclndan kurtarlmay bekleyen halk mziine talim etmeye devam edecekti. Yaamn bir paras olan, Sovyet insann ycelten, onu mcadeleye, dayanmaya ve gelikin olana zendiren bir mzik gerekiyordu. Btn bu tartmalar bir yana, ilk dnemi atlattktan sonra, Sovyet iktidar yukardaki kulvar birbirine yaklatrmay denedi ve belli llikte mcadeledir; mziin birlikte syleme ve birlikte mcadele etme alkanln gelitirmesi beklenir. 3. Corafyamzn ektii aclar unutamayz, o aclarn sanatsal ifadesini yok sayamayz. Ancak acy bastracak olan heyecan, coku ve fkedir. Bizim toplumumuz ise acnn arln popler mziin tekdze ritmine tabi olmu hzl paralarla telafi etmektedir. Burada ne heyecan, ne fke, ne coku vardr; aslnda ortada insan da kalmamtr. Serdar Ortan kaliteyi temsil ettii bir ortamdan sz ediyoruz. Bu anlamda bizim mziimiz acya alan aamayaca gibi, onu hafif tatlarla da dengeleyemez. Ayaa kaldracak, henz 18 idare edemeyiz. Osmanlnn klasik mziini neden dladk tr kemalizmle ucuz hesaplama argmanlarn kullanamayz. Birikimi elbette topramzdan ve toplumsal mcadelelerin dnya leinde bugne tad mzikal mirastan alacaz. Ancak nce una karar vereceiz: Ne iin mzik? Komnist toplumda bilemem ama u anda hi tereddtsz: Devrim iin mzik! nanyorum ki, partili ve parti dostu mzisyenler ounlukla byk bir beeni ile izlediimiz yaratc enerjilerini bu gereksinime daha fazla odaklamann yolunu bulacaklar. Kemal OKUYAN

38 PARTL YAAM 1 EKM 2011 SAYI 337

lmnn birinci yldnmnde Kamil abinin ansna

KOMNST

i nderi deyince...
Hadi demiti. Ne bekliyorsun? imdi deilse ne zaman yapacaksn?... Dudullu Organize Sanayi Blgesindeki fabrikada iiler sendikaya ye olmutu. Patron, ertesi gn iin btn iiye 08.00-16.00 vardiyasna gelinecek haberi salmt. Sabah iiler fabrikann nne geldiler. Kap duvard. iler tedirgindi. Homurdanmalar ykseldi. Yarm saat sonra fabrikann avlusuna bir ara geldi. Elinde megafonla personelci grnd. Ceketinin cebinden kard uzunca bir listeden kapnn dnda bekleyen saylar yz gekin iiye duyuru yapyorum diye seslendi. Ardndan isimler okumaya balad. Be, on, elli, yz, yz... Tam yz yirmi isim okudu. smini okuduklarm ekonomik kriz nedeniyle iten karlmtr diye tamamlad. Sonra ekti gitti. iler birbirlerine baktlar. Sonra yanlarndaki sendikaclara... te tam o anda karar aklayacak sendika sorumlusunu keye ekmi ve o cmleleri kurmutu. imdi zaman. Sonra deil... yz ii kararszl atp rayl kapnn zerinden teker teker ieriye atlad. Fabrikann iine kapand. 2008 ylnn Aralk aynda, ekonomik kriz bahanesiyle on binlerce iinin iten karld o gnlerde, Sinter Metal iileri nce fabrika iinde, sonra dnda aylar srecek direnie byle balad. lmnn ilk yldnmnde Nzm Hikmet Kltr Merkezinde ansna bir toplant dzenledik. O toplantda, Kamil abinin Grammer Koltuk fabrikas rgtlenmesi iin aylarca Bursada kald dnem, hem sendikaya hem TKPye rgtledii bir ii unlar syledi: Ne zaman bam sksa, zor durumda karar vermem gerekse, imdi Kamil abi olsayd ne yapard, diye dnyorum. O iiler Kamil abinin azndan kacak iki cmleye bakarlard. Hem hataya dmemek, hem de mcadele iin enerjilerini, morallerini ve inalarn yeniden artrmak iin. O da onlara gvenirdi elbette. Ama asla ksa erimli karlarna teslim olmazd. Ego sorunu olmadan lider vasflara sahip olmak... Kamil abi en iyi rneklerden biriydi. Kamil abi sadece bir sendikac olsayd, sendikac kimlii devrimciliinin nne geenlerden olsayd bunlar sanrm syleyemezdik. Kamil abi drst bir sendikacyd. iydi, fabrikasnda sendikay rgtledi. Temsilci oldu. ubede grev ald. Genel bakanlk dahil sendikasnn her kademesinde grev yapt. Sonra bir gn seilemedi. Bir sre sonra sendikas Onu, sendikann rgtlenmesi iin greve ardnda hi tereddt etmedi. Buras nemlidir. Zira Kamil abi, sendikacln bir meslek haline geldii, kariyerizmin tavan yapt, sendikacnn kiisel yaamnda ve toplumsal statsnde deme brokrat ve zel sektr yneticisine ta kartacak olanaklara sahip olduu bir dnemde sendikaclk yapt. O hibir zaman sendikacl bir kariyer kaps olarak grmedi. Sendikann genel bakan olduu dnemde de, ncesinde de, sonrasnda da yaamndaki mtevazilie hepimiz tank olduk. Bir sendikada uzun sre profesyonel yneticilik, yllarca genel bakanlk yaptktan sonra, iilerin rgtlenmesi iin ehir ehir dolaan, gndzlerini fabrika kapsnda direnii iilerle, gecelerini ise yldz olmayan otel odalarnda, misafirhanelerde geiren ka sendikac var artk? Kamil abi, drst bir sendikacyd ve iyi bir komnistti. Sendikal mcadele ile siyasal mcadeleyi hep birlikte yrtt. Hayatnn her dneminde rgtl oldu. Aydnn, akademisyenin, sendikacnn rgtszl vaaz edilirken, o hep partili oldu. Komnist olmak, komnist partili olmak Onun herzaman gurur kayna idi. Ona Kamil Bakan diye hitap edenler, yine Onun komnist Kamil olduunu hep bildiler. sminin arkasndaki sfat batakinin nne hibir zaman gemedi. O bir komnist olarak iilik hayatna balad, yle de bitirdi. Partisi ondan ne istediyse elinden gelenin fazlasn ortaya koyarak yapmaya alt. Yurtsever Cephe i nisiyatiflerinden, i Birlii blge rgtlenmesine, tekil tekil iyeri rgtlenmelerinden partinin merkezi kurullarndaki grevlere kadar, hibir grevi gocunmadan, kmsemeden yerine getirmeye alt. Son gne kadar bunu yapt. Hastalnn kendini belli ettii ilk gn sendikann Gnen Kemal Trkler Eitim Tesislerinde idi. Tesislerde eitim alan iiler Onu hastaneye kaldrdlar. O vakit anlald hastalnn cierlerini sard, iin iin ilerledii. Kamil abiye ok ar bir tedavi uyguladlar. Tam bir buuk yl. Csseye gre tedavi deyip glyorduk. Tedavi mi ayakta tuttu yoksa mcadeleye olan inanc m bilemem ama hi teslim olmadna o sre zarfnda srekli yannda olan biri olarak dorudan tank oldum. Kendisine radyoterapi yapan hemireye Sol dergisi gtryordu. 1 Maysta alanda birlikteydik. Taksim Meydannda nce partisiyle, alana girdikten sonra sendikas ile birlikte yrd. Bir oraya bir buraya koturdu. Darya kmas zorlatnda referandumda oy kullanaca sandn okulun drdnc katnda olmasn dert etti. Oy kullanabilmek iin formller retti. Bildiriler istedi. Hasta yatanda ziyaretine gelenlere Hayr gazetesi datt. 11 Eyll 2010da Onu kaybettik. Nefesi asla tkenmezdi Kamil abinin. O amansz hastala yakalanmasayd tkenmezdi de. Kamil abinin ardndan yapacamz ey belli. lmnn birinci yldnmnde, Mehmet Yavuzkann soL haber portalndaki ke yazsndan aktarmak sanyorum yeterli: Kamil abinin deneyim ve birikimleri, yolda ve dostlarnn hafzalarndadr. Gemiten bugne, onunla birlikte mcadele eden yoldalar, dostlar ve ii arkadalar, bu gzel insann mirasn gen iilere brakmak zorundadr. Anlatarak deil, mcadeleyle... Ezbere deil eiterek... Syleyerek deil, birlikte ve gstererek... Alpaslan SAVA

Bursada kald dnem, hem sendikaya hem TKPye rgtledii bir ii unlar syledi: Ne zaman bam sksa, zor durumda karar vermem gerekse, imdi Kamil abi olsayd ne yapard, diye dnyorum. o iiler Kamil abinin azndan kacak iki cmleye bakarlard. Hem hataya dmemek, hem de mcadele iin enerjilerini, morallerini ve inalarn yeniden artrmak iin.

KOMNST

1 EKM 2011 SAYI 337

SOSYALST DEVRM N YAZILAR 39

Trkiyede komnistler mttefiksiz mi kalacak?

Kemal OKUYAN Krtler, kemalistler ve komnistler... Trkiyede devrimin ancak 3K formlyle gereklik kazanaca ok sylendi. Niyet ve ncelikleri birbirinden farkl kiiler bu tarihsel ittifaka iaret edip, onun iin dilek tuttular. Trkiye Komnist Partisi de Krt dinamiinden sosyalizan bir kol kmadka ve kemalizm tarafndan biimlenen toplumsal kesimlerin bir blm sosyalist ynelimli bir kopu yaamadka Trkiye devriminin soluksuz kalacan yeri geldiinde vurgulamt. Krt sorunu gndemdeki yerini koruyor, Krtler siyasi ve ideolojik adan hareketli, yer deitirmelere ak bir ulus olma zelliini srdryor. Kemalizm ise evsahibi olma vasfn yitirirken kendisine farkl farkl noktalardan balad geni bir kesime bann aresine baktan baka bir k yolu nermiyor. zgrlk arayan Krtlerle zgr braklan kemalistlerin Trkiye siyasetindeki etkisi, zaten ideolojik snrlar her zaman belirsiz kemalizmin kendisi iktidarszlasa da, srmeye devam edecek. Komnistlerinse toplumsal arl dn zayft, bugn de yle. Ama umudu rgtleyen, tutarl bir programla emeki snflara k yolu neren ve bunu yapabilme potansiyeline sahip tek hareket olma ayrcaln yitirmedi komnizm. Dolaysyla kat zerinde 3K deerini koruyor. Bu durumda gncel siyasi konumlanlarn hep bu forml kolaylatracak, bu formln nn aacak bir ierikle kurgulanmas gerekmiyor mu? rnein at Partisi bu adan bir frsat deil midir? Kemalizm madem artk sermaye snf iin deersizleti, o halde neden onu kapsamak iin daha cesur hamleler yaplmasn? Eer bu sorular, sosyalist devrimci bir perspektifin rnyse, Trkiyede sosyalizmin gerek bir seenek haline gelmesi kaygsn yanstyorsa, kolayc yantlardan uzak durmal, ekici formllerin barndrd tuzaklardan korunmalyz. nce bir hatrlatma! Trkiye byk bir dnm geirdi. Cumhuriyetlerin biri dierinin yerini ald, kulaa basit gelebilir. Ancak biliyoruz ki, uzun yllara yaylan, zaman zaman kaotik, zaman zaman farkl vektrlerin birbirini elen girdilerinin sonucu olarak spazmatik ama srecin btn asndan son derece sistematik bir bakalama yaad lkemiz. 3K bu bakalamay engelleyememitir. Komnistlerin gc yetmemitir. Kemalistler hem geride kalan savunduklar iin hem sermaye balantsndan kurtulamadklar iin diren gsterememilerdir. Krt siyaseti ise en kritik noktada dnme yardmc olmutur. Bu nedenle Krtler ya da kemalistlerin iinden daha farkl bir strateji neren kollar kmam ya da byle bir strateji kendisini hissettirmemitir. u anda kurulu ve giderek konsolidasyon evresini yaayan kinci Cumhuriyetin her iki kesimde ne tr etkiler yarataca, bugnknden farkl dinamiklerin ortaya kp kmayaca kolayca kestirilemez. AKP ilkinden tmyle kurtulmak iin gerekletirdii hamleler boyunca, kemalizmin seslendii toplumsal dokuya da Krt nfusuna da yalnzca karya alarak yaklamad. Krt insan, solcu geinen baz aydnlarn da katksyla AKPnin devletin kanl kolunu krmakta olduuna byk lde ikna edilirken, kemalist cenahn iinde ideolojik adan her zaman baskn olan orta snf blou iktidarn emei ezen ekonomik baarlarndan sessizce nemaland, stelik birinci sraya koyduu istikrara kavumann keyfini srd. Zaten, birbirleriyle hi ilikilenmeseler, hatta birbirlerini dman olarak tanmlasalar bile Krt siyaseti ve en geni anlamyla kemalistler AKPde somutlanan projeyi durdurmaya gerekten karar verselerdi, her tr d destee ramen Erdoan ve arkadalar bugnk baar yksnn yanndan dahi geemezdi. Btn bunlar hatrlatmamzn bir nedeni var. kinci Cumhuriyetin konsolidasyon dneminde Trkiyenin ideolojik-siyasal haritasnn yeniden olumasna, eski referanslarn kaybolmasna zaman tannmaldr. Birinci Cumhuriyet koullarna endeksli formller, ittifak politikalar artk tamamen geersizlemitir. Sylenenler ok mu edilgen bir stratejiye iaret ediyor? Hibir biimde etmiyor. Sosyalist hareketin u anda rol datclna soyunamayacan sylyoruz. Bu kadar basit. Ama tesi de var. Komnistler kendi rollerinin hakkn verirlerse, Trkiyenin siyasal ve ideolojik haritasn, yalnz kendileri deil baka aktrler zerinden de deitirirler. br trls olmaz. Sosyalist devrimin ittifaklar politikasnda ii snf kendi siyasal ncs araclyla merkezde durur. u anda dengeler buna izin vermiyor. Brakn bunu, u anda ii snf bakalar asndan ittifak konusu olarak dahi grlmyor. Tamam, ittifaklar politikas gncelliin esiri olamaz ama gerek dinamikler ve gerek siyasi aktrler olmakszn bizzat ittifak giriiminin aktrlere ekil vereceini, kendi sinerjisini yaratacan safa dnerek de devrimci siyaset olmaz. Bugn komnistlerin mttefiksizlii kanlmazdr. birliinden, baka biimlerden sz etmiyorum. Dnemin ruhuna uygun, az-ok kalc bir ittifaklar politikas gelitirmek iin ne veriler ne de aktrler hazrdr. Komnist hareket etkileimle ve yanaarak glenmeyi deil, kendini ortaya koyup belli bir alan kaplayarak etkilemeyi ve dostluu hedeflemek durumundadr. TKPnin ittifaklar politikas tam da budur.

Birbirleriyle hi ilikilenmeseler, hatta birbirlerini dman olarak tanmlasalar bile Krt siyaseti ve en geni anlamyla kemalistler AKPde somutlanan projeyi durdurmaya gerekten karar verselerdi, her tr d destee ramen Erdoan ve arkadalar bugnk baar yksnn yanndan dahi geemezdi.

KASIM 2002 - 70 x 100 cm. PARTMZN, TRKYE KOMNST PARTS ADIYLA KATILDII LK SEMN PROPAGANDA AFLERNDEN BRDR.