Trkiye Basn zgrl ndeksinde 154.

Sraya geriledi

RSF: Gerilemede TMK ve Paranoya etkili

Uluslar aras Snr Tanmayan Gazeteciler (RSF) rgt, son yaymlad 2013 Dnya Basn zgrl Sralamasnda Trkiyeye 179 lke ierisinde 154. Srada yer verdi. Sralamasn bugn (30 Ocak) Paristen Baharlardan Sonra Umutlar Krk balyla duyuran RSF, Yakksz blgesel modeller bal altnda sunduu Trkiye tespitlerinde, Trkiye hedefledii blgesel model rolne yakmayan bir konumda kk sald dedi. Trkiye 2005ten beri geriye gidiyor RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, sralamada kstas olarak dorudan lkelerdeki rejimlerin niteliinin dikkate alnmadn, buna karn almayla, demokratik lkelerin insan haklarn ihlal eden lkelere gre haber retme ve yayma zgrln daha etkin ekilde koruduklarnn ortaya ktn aklad. Diktatrlklerde, haberin aktrleri aileleriyle birlikte acmasz basklara maruz braklyor. Birok demokratik lkedeyse haberciler, basnn ekonomik krizi ve kar atmalaryla kar karya. Tm bu artlar birbiriyle kyaslanamayacak olsa da, ister iddete isterse yayn kstlamalarna kar olsun, basklara kar direnenleri anyoruz. Dokuz ylda 98den 154e Sralamadaki yeri itibariyle 2012ye gre 6 sra birden gerileyen Trkiyede basn zgrlndeki kan kayb, 2005 ylndan beri sryor. Trkiye, 2012 ylnda da 179 lke ierisinde 148. Srada gsterilmiti. Sralamadaki yeri 2005te 98, 2006da 100, 2007de 101, 2008de 103, 2009da 123 ve 2010da da 138. Sra oldu. RSF: Trkiyede gvenlik paranoyas var Basn zgrl iin mcadele eden kurulu, Terrle mcadele adna, Trkiye demokrasisi bugn gazeteciler iin dnyann en byk hapishanesi haline geldi. Her eletiriyi eitli yasad rgtlerin komplosu olarak deerlendiren devletin gvenliki paranoyas, Krt Sorununun tekrar trmana getii son bir yl ierisinde yeniden belirginleti. Acaba, Terrle Mcadele Kanununda onca kes vaat edilen fakat ertelenen reformlar, yetkililerle PKK arasndaki mzakerelerin yeniden balamas, gerek bir yaklam deiiklii dourabilecek mi? tespitine de yer verdi. 2013 sralamasna gre, statkonun birok lkesine hakim grnd Avrupa Birliine ye Macaristan ve Yunanistan byk gerileme iinde; birok Dou Avrupa lkesinde zgrlk kart tutum kkleme gsterdi. Buna gre, AB yelerinden 16s, halen sralamada ilk 30 srada yer alyor.

11 AB lkesinde durum kayg verici RSF, Avrupa asndan sralamann, ilk bakta, yeni tutarszlklarla kar karya kald iin bir Avrupa modelinin yava yava anmasna ve kayg verici durumlarn yaand 11 yesinin 80. Sraya kadar gerilediine iaret ettiini aklad. RSF, talyada iftira sularnn ceza hukukundan karlmas ve susturucu yasalarn kurumlarca tehlikeli ekilde arasallatrlmasna are bulunamadn, Romanyann (42) haber dengesi bahanesiyle getirdii denetimlerin yrrlkte olduunu, yeni Fransa (37) hkmetinden de gazetecilerin haber kaynaklarnn gvence altna alnmasna dnk szlerin yerine getirmesini beklediklerini bildirdi. Yunanistan 84, Bulgaristan 87. srada Trkiyenin komularndan Yunanistan 84. Srada (14 sra geriledi), Bulgaristan ise 87. Srada (7 sra geriledi) kendisine yer buldu. Sralamada Grcistan 100. (4 sra ilerledi), Ermenistan 74. (3 sra ilerledi), Azerbaycan 156. (6 sra ilerledi), ran 174. (1 sra ilerledi), Irak 150. (2 sra ilerledi), Suriye ise 176. Srada (ayn yerde) gsterildi. Trkiyenin nnde Meksiko, arkasnda Swaziland bulunuyor. Finlandiya, st ste nc kez basn zgrlne en saygl lke seilirken, onu Hollanda ve Norve takip etti. Sralama Andora (5) ve Liechtensteinn (7) konumlar da dikkat ekiyor. Bu yl, sralamann en gerisindeki lkeler de geen yla gre deimedi: Trkmenistan, Kuzey Kore ve Eritre. RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, sralamada kstas olarak dorudan lkelerdeki rejimlerin niteliinin dikkate alnmadn, buna karn almayla, demokratik lkelerin insan haklarn ihlal eden lkelere gre haber retme ve yayma zgrln daha etkin ekilde koruduklarnn ortaya ktn aklad. Diktatrlklerde, haberin aktrleri aileleriyle birlikte acmasz basklara maruz braklyorlar. Birok demokratik lkedeyse haberciler, basnn ekonomik krizi ve kar atmalaryla kar karyalar. Tm bu artlar birbiriyle kyaslanamayacak nitelikte olmasa da, ister iddete kar olsun, isterse de yayn kstlamalarna kar olsun, basklara direnenleri anyoruz. RSF, sralama yoluyla ktalar da basn zgrlne sayg anlamnda puanlandrd. Buna gre, Avrupa 100 zerinden 17,5, Amerika ktas 30, Asya Pasifik lkeleri 42,2, eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birlii (SSCB) lkeleri 45,3 puan ald. Arap Baharna ramen Marip ve Kuzey Afrika blgesi 48,5 puanla son srada kald. 2012 ylnda, uzun yllara kyasla rekor sayda gazeteci cinayetinin yaand lkelerin sralamadaki konumlar da, doal olarak belirgin ekilde etkilendi. Somali 175. Srada (11 sra geriledi), Suriye 176. Srada, Meksika 153. Srada (4 sra geriledi), Pakistan 159. Srada (8 sra geriledi) kald.

RSF, bir ilk olarak, basn zgrln gsteren yllk bir dizin de yaymlad. Bu gsterge sayesinde RSF elinde, haber verme zgrlnn durumunu lmek iin, devletlerin genel performansna dair analitik bir ara bulunduruyor. Kresel lekte bir lm olmadan bilgi retim ve yayma zgrln gerek anlamda deerlendirme imkan olmazd. RSFnin 2011 Dnya Basn zgrl Sralamas ve bu sralamaya ilikin Rapora erimek iin:
-

ngilizce: http://en.rsf.org/press-freedom-index-2013,1054.html Franszca: http://fr.rsf.org/press-freedom-index-2013,1054.html