T.C.

BABAKANLIK DEVLET AR VLER GENEL MDRL Osmanl Arivi Daire Bakanl Yayn Nu: 31

AR V BELGELER NE GRE BALKANLARDA VE ANADOLUDA YUNAN MEZL M

III BALKANLAR'DA YUNAN MEZL M

ANKARA1996

Proje Yneticisi smet B NARK Devlet Arivleri Genel Mdr

Proje Sorumlular Necati AKTA Necati GLTEPE Devlet Arivleri Devlet Arivleri Genel Mdr Yardmcs Genel Mdr Yardmcs smet DEM R Osmanl Arivi Daire Bakan

Yayna Hazrlayanlar Uurhan DEM RBA mmhani CERRAH Ali Osman INAR Mcahit DEM REL Seher D LBER Glen ERGN Recep KARACAKAYA Habibe TOPALOLU Bilgisayar Dizgi Gnay SARIHAN Sayfa Dzenleme Yakup YILDIRIM

AR V BELGELER NE GRE BALKANLARDA VE ANADOLUDA YUNAN MEZL M

III BALKANLAR'DA YUNAN MEZL M

Trk milleti, kurmu olduu devletlerin ats altnda yaayan Trk olmayan unsurlara, kendi kltrel deerlerini yaama ve gelitirme imkn ve hrriyetini her zaman tanmtr. Bu snrsz hogrnn benzerini tarih boyunca baka milletlerde grebilmek mmkn deildir. Yzyllar boyunca Osmanl Devleti tebaas olarak Trk idaresi altnda yaayan milletlerin hi bir kltr erozyonuna uramadan, kimliklerini olduu gibi koruyabilmi olmalar, hatta kendilerine her trl insan ve vicdan hrriyeti alabildiince tanm olan Osmanl Devleti'ne kar emperyalist devletlerin kkrtmalar ile zaman zaman isyan etmeleri, milliyetilik duygularnn diri tutulmasndan kaynaklanmtr. Trk milletinin bu hogr anlay, hogrye muhatap olanlar tarafndan, baka devletlerin yararlar iin istismar da edilmitir. Trk olmayan unsurlar ne yazk ki, yzyllar boyu ayn devletin ats altnda kader birlii yaptklar Trk milletine ve hi bir ayrm gzetilmeden hak, grev ve sorumluluk sahibi olduklar Osmanl Devleti'ne kar emperyalist amal Avrupa devletlerinin ibirlikisi olma yolunu tercih etmilerdir. 1830 ylna kadar hi bir problem ve sknt olmadan Osmanl tebaas olarak yaayan Yunanllarn, sz edilen tarihte, kukla bir devlet kurdurularak bamszla kavuturulmalarndan sonra, Balkanlar corafyasnda huzur ve gven kalmamtr. Kurulur kurulmaz bir genileme ve yaylma politikasn takip eden Yunanistan, sadece Osmanl Devleti'ne ve Trk milletine kar deil, etrafnda Yunan olmayan unsurlara karda, saldrgan ve smrc bir yaklam sergilemitir. Hedeflerine ulamak yolunda dini de kullanmaktan ekinmeyen Yunanllar, en nemli varlk sebepleri olan slm ve Trk dmanlna ek olarak, Ortodoks

mezhebine dahil olan her toplumu kendi patronajlar altnda grme gibi bir anlayn da tesiriyle, bu mezhebe inanm Bulgarlar ve Ulahlar gibi komularna kar da insafszca hareket etmilerdir. Balkanlarda sregelen karklklarn ve huzursuzluun kayna her dnemde Yunanllar olmutur. Her frsatta Trkleri barbarlkla sulayan Yunanllarn gerek yzlerinin tehir edilmesi iin, kendi dinlerinden ve mezheplerinden olan coraf komularna reva grdkleri zulm, iledikleri cinayetleri, yaptklar yama ve hrszlklar, Bulgar eksarhlna atklar sava ile de vicdan hrriyetine olan sayglarnn derecesini renmek ve anlamak iin, en salam ve gvenilir kaynaklar olan ariv belgelerine dayanlarak hazrlanan bu eser de grmek mmkn olacaktr. Bu eserin hazrlanmasnda emei geen Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Osmanl Arivi Daire Bakanl personeline teekkr ediyor ve eserin ilgililere yardmc ve yararl olmasn diliyorum.

Babakanlk Mstear

VI

Osmanl Devleti'nin temellerinin atld kuzey-bat Anadolu'da yaayan gayr-i mslim unsurlarla, Osmanl Devleti'nin kurucusu olan Trkmenler arasnda sava ve bar erevesinde eitli mnasebetler kurulmutur. Osmanl Devleti'nin zaman iinde hzla bymesi ve bu blgeyi ele geirmeye balamas ile, buradan g etmeyen gayr-i mslimler yava yava Osmanl Trklerinin ynetimi altna girmeye balamtr. Trk milleti tarihin hi bir dneminde emperyalist dnce tamad ve mnasebette bulunduu toplumlara asimilasyon uygulamay dnmedii iin, blgenin Hristiyan unsurlar Trk ynetimi altnda kendi istekleri ile ve huzur iinde yaamaya devam etmilerdir. stanbul'un fethi ile birlikte Osmanl Devleti'nin byk bir g haline gelmeye ve ayn zamanda messeselerini tam olarak teekkl ettirmesi ile beraber, Osmanl tebaas olarak yaayan gayr-i mslimlerin sosyal stats ve hukuklarnn belirli bir nizama oturtulmas gndeme gelmitir. lk olarak Ortodoks kilisesinin Bizans dnemindeki btn haklar aynen tannmtr. Ayrca piskopos ve metropolitlere yarg imtiyazna sahip olma hakk verilmi, her trl din ibadetin serbeste yerine getirilebilecei, hi bir kilisenin baka bir ibadethneye dntrlemeyecei, Ortodokslar hi bir merciin rahatsz etmeyecei karar altna alnmtr. Bylelikle sadece Rumlardan deil Srplar, Romenler, Bulgarlar ve baz Arnavut ve Araplardan meydana gelen Ortodokslar, Katolik Garp kilisesinin nfuz ve tahakkmnden kurtarlarak bamszlatrlmtr. Osmanl Devleti'nin ynetimine giren Anadolu'nun ve Balkanlarn Hristiyan halklar, emperyalist lkelerin tahrikleri sonucu bamszlk hareketlerinin balad XIX. yzyln bana kadar huzur iinde yaamlardr. Fransz htilali'ni takip eden dnemde Avrupa topluluklar arasnda yaylan "Milliyetilik" fikri Osmanl Devleti

snrlar dahilinde yaayan toplumlar da etkisi altna almtr. Bu akmn neticesi olarak Rum kontrolnde bulunan Ortodoks kilisesinin statsne, Rumlar haricinde bulunan Ortodoks unsurlar tarafndan itiraz edilmeye balanmtr. Bunun zerine Fener Patrikhanesi sahip olduu yetki ve imtiyazlar keyflie ve Rum olmayan unsurlar sindirmeye kadar gtrmtr. Rumlar, bu yolla Bulgaristan'daki btn din mercileri ele geirdikleri gibi o blgenin ekonomisinde de nemli hakimiyet tesis etmilerdir. Rumlarn esas ve niha amalar, Ortodoksluk kozunu kullanarak, Bulgarlar Rumlatrmakt. Ayn politikay devletin deiik blgelerinde de tatbik etmiler ve bu yolla Ortodoksluk ile Rumluu zdeletirmeye almlardr. Fakat temel felsefesi "hogr" olan ve bu hususta ada olan toplumlarda deil, gnmzde bile rnei grlemeyecek derecede saduyulu, hak ve hukuk gzetir bir anlayn sahibi olan Osmanl hakimiyeti altnda, bu tr rk amalara ulamak da elbette kolay deildi. Gelien milliyetilik akmlarna bal olarak yava yava genel bir huzursuzluun yaylmaya balamas ile birlikte, frsattan istifade etmek isteyen Rusya, Osmanl snrlar dahilindeki menfaat ve karlarn gerekletirmek iin Hristiyan tebaa, zellikle de Ortodokslar zerinde etkin bir rol oynamaya balam ve 1774 Kk Kaynarca Antlamas ile Ortodoks tebaay himaye etmek hakkn elde etmitir. Bu dnemde arie Katerina'nn ortaya atm olduu Grek projesine gre Slavlar ve Rumlar, Osmanl ynetiminden kurtarlacak ve Bizans diriltilerek Katerina'nn olu Konstantin'in ynetimine verilecekti. Ancak Rum-Ortodoks dnyasnda kk bulan asl dnce, din kaynakl olmaktan ziyade, "rklk" arlkldr. Napolyon'un Yediada'ya yerletikten sonra burada yaayan Rumlar arasnda yapt milliyeti telkinler Rumlarn Osmanl Devleti'ne kar ayaklanmalar iin byk etki yapmtr. 1805'ten sonra bu blgede Franszlarn yerini alan Ruslarn gayretleri ile Rum ayrlkl fikri iyice yaylmtr. Rumlar arasnda isyan ve ihtilal iin gerekli zeminin oluturulmasnda bu maksatla kurulan cemiyetler byk nem tamaktadr. 1814 ylnda Odesa'da kurulan "Filiki Eterya" ihtilalci Rum gizli cemiyetlerinin en etkilisidir. Filiki Eterya'nn gerekletirdii ilk isyan Mart 1821'deki Eflk-Bodan isyandr. Bu isyanda Rusya, Rumlara destek vermi, fakat Romen halknn isyana kar kmas ve Trk birliklerinin kararl tutumu isyann genilemeden bitmesini salamtr. Filiki Eterya'nn lideri Aleksandr psilanti'nin baarszlkla neticelenen bu teebbsnn

VIII

ardndan kardei Dimitri psilanti, bir ay sonra Mora'da isyan karmaya kalkmtr. Tepedelenli Ali Paa isyan ile ayn dneme rastgelmesinden dolay, az miktarda Trk askerinin bulunmasnn yol at boluk sebebiyle isyan Ege adalarna kadar yaylmtr. Bu arada korumasz kalan binlerce Trk, Rumlar tarafndan vahice katledilmitir. Mora ve Girit valiliklerinin Mehmet Ali Paa'ya verilmesinden sonra, ayaklanma Msr ordusu tarafndan bastrlmtr. Bu Rum ayaklanmas ve Mehmet Ali Paa'nn Akdeniz'e yerlemesi, Avrupal byk devletleri harekete geirmitir. Nisan 1826'da imzalanan Petersburg protokol Yunanistan devletinin kurulmas yolunda devletler aras diplomasi alannda atlan ilk adm olmas itibaryla nem tamaktadr. 1828 Osmanl-Rus Savan takiben Osmanl Devleti'nin imzalamak mecburiyetinde kald Edirne Antlamas (14 Eyll 1829) ile Osmanl Devleti, Yunanistan devletinin kurulmasn kabul etmek zorunda kalmtr. Be ay sonra 3 ubat 1830 tarihinde ngiltere, Fransa ve Rusya arasnda imzalanan Londra Protokol ile bamsz Yunanistan devletinin kurulduu ilan edilmitir. Avrupal byk devletlerin himayesinde ve onlarn oyunca olarak kurulan Yunanistan, kendisine bahedilen topraklar az bularak zellikle Osmanl Devleti'nin toprak btnlne ynelik yaylmac ve istilc bir politika takip etmitir. Bu politikann temelini de "Megali dea" fikirleri oluturmaktayd. Malm olduu zere Megali dea, Yunanllarn gemite yaam olduklarn iddia ettikleri topraklar, bata stanbul olmak zere, ele geirip, Bizans' tekrar diriltmek ve iki ktal, be denizli byk bir Yunanistan kurmak anlamn tamaktayd. Bu ama etrafnda toplanm etmi ve organize olmu Yunanistan yalnz Trkleri ve dier Mslmanlar dman olarak addetmemi, bu ideal nnde engel grd her unsuru kendine dman kabul etmitir. Yunanllar bu ekilde dnmeye ve hareket etmeye iten baka bir dnce de Trk milletini Avrupa'da hazmedemeyen, hatta grmeye bile tahamml olmayan Batl emperyalist devletlerin Yunanllar Trklerin karsna bir piyon olarak karmak ve kullanmak istemeleridir. Yunanllar bu destei de arkalarnda hissederek saa sola saldrmaya ve bir sre sonra olaylar Yunan ve Yunan olmayan boyutuna indirgeyerek, esas hasm olarak grdkleri Trklerin yannda Hristiyan unsurlara, hatta kendileri gibi Ortodoks mezhebine tabi olan milletlere kar da dmanlk hisleriyle hareket etmeye balamlardr. Irklk boyutlarna ulaan Yunan hareketleri Balkanlarda asrlardr Trkler sayesinde devam edegelen emniyet ve huzur ortamna byk darbe indirmi, asayiin alt st olmasna sebebiyet vermitir. Yunan

IX

hkmetine bal birimlerde plnlanarak teekkl eden ve devlet tarafndan finanse edilen eteler vastasyla yrtlen terr faaliyetlerine bir de din klf giydirilmitir. Rum kiliseleri etelere her trl destei salam, hatta kiliseler ayn zamanda Rum ekiyasnn karargh ve sna vazifesini icra etmilerdir. Ayn mezhebe mensup Bulgar ve Ulah kiliseleri arasnda balatlan mcadelede Rum kiliseleri bu ekiya gruhu vastasyla sz konusu kiliseler zerinde byk basklar kurmular ve onlar asl vazifelerini yapamaz hale getirmilerdir. Nerede bulunursa bulunsun her Rum, etelerin gnll militan durumuna getirilmitir. Kendisine verilen grevi aksatan ve ihml edenler ile saduyu sahibi baz Rumlar hemen "hain" damgasn yiyerek, kendi rkdalar ve dindalar tarafndan en ar ekilde cezalandrlmlardr. Hedeflerine ulamak yolunda hi bir engel tanmayan Rum eteleri, bask ve yldrma yoluyla Bulgar ve Ulah yerleim birimlerini yakp ykp, halkn ge zorlayarak buralara Rum nfus yerletirmek suretiyle yava da olsa topraklarn geniletmilerdir. Rum zulmnden insanlarn yannda hayvanlar bile nasiplerini almlardr. Osmanl ynetiminde yzyllar boyu huzur ve gvenlik iinde yaayan Balkanlar, Yunanistan'n kurulmasndan sonra bugne kadar bir daha rahat yz grmemitir. Bu kaprisli, mark ve bozguncu devlet, kendilerinden olmayan her etnik unsura kar, anlalmaz bir dmanlk ve art niyet besleyerek, olmayacak hayallerini gerekletirebilmek iin, inanlmaz zulmler yapmaktan geri kalmamlardr. Yunan mezaliminin boyutlarn belgeleriyle en salam ekilde ortaya koyabilmek ve yurtii veya yurtd kamuoyuna yaplan barbarlklar gsterebilmek iin Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Osmanl Arivi Daire Bakanl tarafndan hazrlanan eserin ilk cildi, bu milletin Mslman veya gayr-i mslim, Yunan olmayan her unsura ayn dmanl ve zulm uygulayabileceini gstermek maksadyla iki blm halinde dnlm ve Mslmanlar ile gayr-i mslimlere uygulanan Yunan mezalimine ait belgeler "Gayr-i Mslimlere Yaplan Mezlim" ve "Mslmanlara Yaplan Mezlim" balklar altnda yaynlanmt. Serinin ikinci cildinde ise emperyalistlerin kuklas olarak Anadolu'ya itilen ve yeniden Bizans' kurmak gibi akld bir hayal ile kandrlan Yunanllarn, Trk vatann igal ettikleri dnemde, kanlmaz akbetleri gelmeden nce, sululuk, korkaklk, eziklik gibi her trl kompleksin verdii bir igd ile Trk milletine kendi

z vatannda, arkalarndaki emperyalist glere snarak, uyguladklar mezlim ile ilgili belgeler yer almtr. Yunanllarn tarihin seyri ierisinde yaptklar mezlim ve barbarl net bir ekilde ortaya koyabilmek maksadyla, gayr-i mslimlere ynelik Yunan zulm ile ilgili yeni belgeler neri gerekli ve yararl grlmtr. Bu maksatla birinci ciltte yer alan konu ile ilgili belgeler, gzden kaan ufak-tefek hatalar giderilmek maksadyla yeniden gzden geirilmi, iml ve slp olarak tetkik edildikten ve gerekli tashihler yapldktan sonra yayna hazr hale getirilmitir. Ayrca, Babakanlk Osmanl Arivi'ndeki fonlar yeniden taranarak, bu konu ile ilgili olarak tespit edilen yzlerce belgeden en gze arpanlar ve dikkate deer olanlar da seilerek yayna hazr hale getirilmitir. Birinci ciltten alnan belgeler ile yeni tespit edilenler kartrlarak, kronolojik sraya konulmu, bylelikle Yunanllarn Balkanlardaki huzursuzluklarn ve karkln gerek sorumlusu olduuna dir birinci elden en salam kaynaklar bir araya getirilmitir. Bu ciltte konu ile ilgili toplam 153 belge yer almaktadr, bunlarn 70 tanesi ilk ciltte yaynlanm belgeler olup, 83 tanesi de yeni taramalar neticesi tespit edilmitir. lk ciltte yer alan 13 belge yeni tespit edilenler iinde bulunan baz belgelerle ayn konu ve hdiseye ait olduu iin, tekrardan kanmak maksadyla, bu ciltte yaynlanmamtr. Eserde " indekiler, Sunu ve nsz" yazlarndan sonra "Belgelerin zet ve transkripsiyonlar", ile yer, ahs ve messese adlarna ait ndeks bulunmaktadr. Belgelerin zet ve transkripsiyonlar blmnde, nce belgelere, kronolojik sraya uygun olarak belge sra numaras ve belgenin muhtevasn ifade eden bir balk, daha sonra da keli parantez iinde italik yaz ile belgelerin zeti verilmitir. zetin altnda belgenin mild tarihi bulunmaktadr. Ayn belge numaras ile ve ayn balk altnda yer alan birden fazla belge iinden tarihi en byk olan esas alnmtr. Tarihten sonra belgelerin transkripsiyonuna yer verilmitir. Orijinal metindeki harf ve hece dklkleri keli parantez iinde gsterilmitir. Belgelerin sralannda olduu gibi, ayn belgenin iindeki vesikalarn sralannda da kronolojik sra gzetilmi olup, transkripsiyon ve fotokopiler de bu sraya gre dizilmitir.

XI

kinci blmde ise, belgelerin fotokopileri bulunmaktadr. Bu blmdeki belge numaralar ile birinci blmde yer alan belge numaralar birbirinin ayndr. Her iki blmde de belge numaras ve zet balklar ayn tarzda verilmitir. Belge fotokopisinin hemen altnda, belgenin kimlii olarak vasflandrlabilecek referanslar yer almaktadr. Bu referanslar, belgenin Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Osmanl Arivinde hangi fonda bulunduunu, dosya ve gmlek numaralarn gstermektedir. ok sayfal belgelerde, referans en son sayfann alt ksmnda verilmitir. Bu cilte yer alan belgeler iinde Bulgarlar ile ilgili olanlar incelenirse, Rum etelerinin dindalar ve hatta ayn mezhebe mensup olduklar Bulgar unsuruna kar giritikleri cinayet, soygun, adam yaralama, ev yakma, tehdid, antaj, din bask ve zorlamann hangi boyutlara ulat ak olarak grlr. Rumlarn Bulgarlara kar duyduklar nefretin esas sebebi Bulgarlarn Rum kilisesinden ayrlarak, kendi eksarhlklarn kurmu olmalardr. Kiliseyi kullanarak Bulgarlar zerinde hkimiyet kurmaya alan ve hatta Bulgarlar Rumlatrmak niyetlerine Bulgar kilisesinin ayrlmasndan sonra, ulaamayacaklarn anlayan Rumlar, intikamlarn alabilmek ve baarabilirlerse Bulgar kilisesini yok etmek iin korkun bir terr havas estirmilerdir. Bulgar unsurunun Rum saldrlar karsnda duyduklar korku ile Osmanl ynetiminden yardm istemeleri dikkat ekicidir. Ortodoks mezhebine dahil olan bir toplumun, ayn mezhebe mensup baka bir millete kar, ynetiminden ayrlmak istedii, hatta bunun iin mcadele ettii devlete snmas ve yardm oradan beklemesinin tarihte ei az grlen olaylardan olduu aikrdr. Balkanlar'da Rum zulmnden Bulgarlardan baka Ulahlar ve Arnavutlar da etkilenmilerdir. Bu toplumlara kar iddetli bir "Rumlatrma" politikasna allm, Yunanllar en bata kendilerinin bile inanmadklar bir eyi bu iki topluma kabul ettirebilmek iin olmadk yollar denemilerdir. Eserde Yunanllar tarafndan Yahudilere ve Protestanlara yaplan zulm ile ilgili belgeler de bulunmaktadr. Yunanistan'n evresine verdii huzursuzluk ve Balkanlarn problemli lkesi olma zellii gnmzde de devam etmektedir. Tarih karakterini deitirmeyen bu lke Trkiye ile durduk yere Ege, Kbrs, Bat Trakya gibi konularda problem retmeye devam ederken, sadece isminden duyduu rahatszlktan dolay Makedonya'y dnyadan tecrit etmeye, Arnavutluk ile de etnik baz gerekelerle

XII

huzursuzluk karmaya almaktadr. Yunanistan'n komusu olmak, bu lkenin kurtulamad kompleksleri yznden, cidd bir sknt sebebidir. Halen yaananlarn daha iyi anlalabilmesi iin, gemite olanlar gz nnde bulundurmak daha salkl deerlendirmeler iin gereklidir. Bu kitap bu gzle incelendii zaman verilmek istenen mesajn anlalmas kolay olacaktr. Takdir edilecei zere, tarihin gerek bilgileri ilk elden orijinal kaynaklara, yani ariv belgelerine dayanr. Belgesiz tarih yazlamaz ve olaylarn gerek ynleri gn na karlmaz. Ariv belgeleri olmadan ve bilinmeden, varsaymlarla tarih yazmak, belirli bir devir hakknda hkm vermek, bir devri veya olaylar deerlendirmek, tarih biliminin gerektii tarafszla ve ilm objektiflie smaz. Konusunda byk bir boluu dolduracak olan bu ariv belgelerinin nere hazrlanmasnda emei geen Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Osmanl Arivi Daire Bakanl personelini tebrik ediyorum. Bu vesileyle almalarmzda her trl tevik ve destei bizlerden esirgemeyen Babakanlk Mstear Yardmcs Sayn Do. Dr. Trkmen DERD YOK'a teekkrlerimizi sunmay grev biliyorum. Eserin, tarih hakikatlerin ilmin nda aydnlanmasna yardmc ve ilgililere almalarnda yararl olmas en samimi dileimizdir. / / 1996

smet B NARK Devlet Arivleri Genel Mdr

XIII

K I S A L T M A L A R M. S. Ra. R. Ca. C. B. . N. L. Za. Z. A. DVN. A. MKT. UM. b. bk. BOA. f. DH. EUM. 3. b. DH. EUM. AY. DH. D. DH. KMS. DH. MU . HH. HR. SYS. k. ks. kz. l. m. n. sn. TFR. 1 A TFR. 1 KV. TFR. 1 M TFR. 1 MN. TFR. 1 TFR. 1 SL. TFR. 1 UM. Y. A. HUS. Y. MTV. Y. PRK. Y. PRK. UM. Y. PRK. ZB. Muharrem Safer Rebu'l-Evvel Rebu'l-hir Cemziye'l-Evvel Cemziye'l-hir Receb abn Ramazn evvl Zi'l-kade Zi'l-hicce Sadret Dvn- Hmyn Kalemi Sadaret Mektb Kalemi Umum Vilyt bin, ibn baknz Babakanlk Osmanl Arivi iftlik Dhiliye Nezareti Emniyet-i Ummyye 3. be Dahiliye Nezareti Emniyet-i Ummiye Mdiriyeti Asayi ubesi Dahiliye Nezareti dare Dahiliye Nezareti Kalem-i Mahss Dahiliye Nezareti Muhbert- Ummiye daresi Hatt- Hmyn Hriciye Siyasi karye kasaba kaza liva mahalle nahiye sancak Rumeli Mfettilii Sadret-i Uzm Rumeli Mfettilii Kosova Rumeli Mfettilii Mteferrik Rumeli Mfettilii Manastr Rumeli Mfettilii Rumeli Mfettilii Selnik Rumeli Mfettilii Umum Tebligat Yldz Sadret Husus Mruzt Yldz Mtenevvi Mruzt Yldz Perakende Yldz Perakende Umum Vilayetler ve Mutasarrflklar Yldz Perakende Zabtiye Nezareti

NDEK

LER
Sayfa

NSZ SUNU

................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................ ..........................................................................................................................................................................

V VII XV

KISALTMALAR NDEK LER

............................................................................................................................................................................... XVII

I. BLM BELGELER N ZET VE TRANSKR PS YONU

1 2 3 4 5 6 7 8

Selnik Yunan Konsolosunun Gayr- Mslim Tebaay Kkrtt Gibi Ekiyalk Eden Rum Kaptanlar Koruduu .............................................................................................................. 3 Rumlarn Akhisar'daki Protestanlara Bask Yaptklar ................................................................................. 4 zmir'de Rumlarn Yahudilere Ynelik, Asayii Bozucu Hareketlere Bavurduklar ................................................................................................................................................................................................ 5 Patrikhne Bnyesinde Kurulacak Ruhn Meclis zerindeki Rum Nfuzunun Kaldrlmas ................................................................................................................................................................... 7 Yunanllarn ve Rumlarn Bulgar ve Ulahlar Patrikhneye Borlu Olmakla Tehdid Ettikleri ................................................................................................................................................................. 8 Yunan Askerleri Tarafndan ldrlen, Yaralanan ve Haps Olunanlarn Yaknlarna Tazminat denmesi...................................................................................................... 10 Rumlarn Musevleri Tahrik ve Tahkir Edici Hareketler inde Olduklar .......................................................................................................................................................................................................... 11 Korfu'da Yunanllardan Kaan Yahudilerin stanbul ve skenderiye'ye G Ettikleri................................................................................................................................................................................................. 12

Belge Sra Nu. 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

Sayfa Kesriye Rum Metropolidi ile Emrindeki Silahl Rumlarn ki Bulgar Kilisesini Zorla gal Ettikleri................................................................................................................................................. 12 Rum Ekiylarnn Kendi Kiliselerine Girmeleri in Bulgar Ahaliye Bask Yaptklar ve Biri Papaz Olmak zere ki Kiiyi Katlettikleri ....................................... 14 Rum Ekiyasnn Nefvan Ky Arnavutlarna Tecavz ....................................................................... 16 Doyran Civarnda Rum Ekiyasnn Bulgar Kyllerini ldrdkleri................................... 17 Florina'nn Bulgar Zehlince Kynde Rum Ekiyasnn Bir Dn Basp Katlim Yapt ...................................................................................................................................................................... 21 Kesriye'de Be Bulgarn Rum Ekiyas Tarafndan Katlolunduu .............................................. 22 Rum Ekiyasnn Davud Bl iftliini Basarak ki Bulgar ve Bir Rum'u Ar ekilde Yaraladklar ....................................................................................................................................... 24 Selnik'in Davud Bl Kyn Basan Rum etesinin ki Bulgar Ar ekilde Yaraladklar .......................................................................................................................................................................... 25 Kesriyeli Bulgarlara Rum Ekiyasnn Tecavz ............................................................................................ 28 Yenice Kazasnda Bir Deirmene Giden Be Bulgar ile Bir Deirmen isinin Rumlar Tarafndan Katledildii .................................................................................................................. 29 Nasli ve Kesriye Civarnda Rum Ekiy etelerinin Yunan Hkmetince Silahlandrlp Korunduu ................................................................................................................... 30 Yunan Zabiti Dimitri Vasendi'nin Rumeli Vilyetlerinde Karklk kartmak in Hazrlklar Yapt.................................................................................................................................... 38 Rum Ekiyasna Kar Ulahlarn Daha Fazla Osmanl Askeri Talep Ettikleri .............................................................................................................................................................................................................. 39 Rum Ekiyasnn Florina'nn Srebreno Kyne Saldrarak Katlim Yaptklar ......................................................................................................................................................................................................... 40 Karaferye Yaknlarnda On Bulgar Kmrcsnn Yunan Ekiyas Tarafndan Nehre Atlarak ldrld .................................................................................................................... 41 Karaferye Civarndaki Ulahlara Rum Ekiyasnn Saldrda Bulunduu ............................. 43 Florina-Kesriye Blgesinde etelerin Halka Yaptklar Saldrlarn Engellenmesi in Seyyar Mfrezeler Kurulmas Gerektii................................................................ 45 Vodine'nin Tehovo Ky Bulgar Halkndan Daskal Gato'nun Rum Ekiyas Tarafndan Katledilmesi....................................................................................................................................... 47

XVI

Belge Sayfa Sra Nu. 27 Rum Ekiya etesinin Kesriye Civarnda Bir Papaz Yaralayp Bulgar Kilisesindeki Kitaplar Yaktklar ...................................................................................................................................... 48 28 29 Rum Ekiyasnn Karaferye'nin Panceste iftliini Basarak ki Kiiyi Katlettikleri ................................................................................................................................................................................................... 49 Grice'de Ky Basan Rum Ekiyasnn Ulah Kilisesindeki Kitaplar Yaktklar ve Ulaha Ayin Yaplmamas Konusunda Halk Tehdit Ettikleri .............................................................................................................................................................................................................. 51 Ulahlarn Rum Ekiyas Tarafndan Din ve Kltrel Baskya Maruz Kaldklar, Grebene Metropolidinin Ekiya ile Birlikte Hareket Ettii ................................. 52 Gevgili'ye Bal Moin Kynden Drt Bulgarn Rum Ekiyas Tarafndan Katledildii................................................................................................................................................................... 59 Rum ken Mezhep Deitirerek Bulgarl Seen Bir Kiinin Rum Ekiyalarnca ldrld ......................................................................................................................................................... 60 Rum Ekiyasnn Kesriye'nin Opencani Kynde Mezalim ve Yamalama Yaptklar ..................................................................................................................................................................... 60 Rum Ekiyasnn Besonye Kyn Basarak Birok Evi Yakp Yamaladklar.......................................................................................................................................................................................... 61 Karacaabad'a Bal Pozar Ky Bulgar Ahalisinden Dokuz Kiinin Rumlarca Tutsak Alnd............................................................................................................................................................ 62 Grice Rum Metropolidinin Nfus Saymnda Ulah ve Arnavudlara Rum Olarak Yazlmalar in Bask Yapt .......................................................................................................... 63 Yunan Ekiyasnn Kesriye'nin Lugrada Kyne Tecavzde Bulunduklar ................................................................................................................................................................................................ 64 Grebene Civarnda Yunan Ekiya etelerinin Ulahlara Yaptklar Tehdit ve Tecvzler ......................................................................................................................................................................... 64 Rum Ekiyasnn Florina'nn Buf Ky Halkn Patrikhane'ye Balanmalar in Tehdid Ettii ........................................................................................................................................... 66 Rum Ekiya etesinin Florina'nn Armenka Kynde Bulgar Kilisesine Saldrdklar.................................................................................................................................................................... 66 Rum Ekiyasnn Bulgar Kilisesindeki Kitaplar Yakp Papazn Katlettikleri ve Baz Bulgarlar da Rum Patrikhane'sine Girmeye Zorladklar.................................................................................................................................................................................................... 67 Sele Ulahlarndan Be Kiinin Rum Ekiyas Tarafndan Soyulduu ..................................... 69

30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

42

XVII

Belge Sra Nu. 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59

Sayfa Yunan Ekiyasnn Karaferye Kazas Civarnda Muhtelif Mevkilerde Yaptklar Katliam ve Mezalim ........................................................................................................................................... 70 Florina'nn Aydos Kyne Saldran Rum Ekiya etesinin Sekiz Ev ve Bir Dkkan Yakp Bir Bulgar ldrd ............................................................................................................. 72 Manastr'da Ulahlara Ait Mabedin nasn Durdurmak steyen Rumlarn Ulah Bapapazna Saldrdklar ................................................................................................................ 73 Rum Ekiyasnn Lobtin Kynde Bir Bulgar Katlederek Evini Yamaladklar.......................................................................................................................................................................................... 74 Rum etelerinin Grebene'nin Avdela Kynde Ulahlara Ait Evleri Atee Verdikleri ve Baz Ulahlar Katlettikleri .................................................................................................. 75 Yunan Ekiyasnn Ulahlara Ynelik Saldrlarna Ait Liste ............................................................. 76 Rum Ekiyasnn Florina'nn Nolyan- Bl Kynde Bir Dn Evini Bast ................................................................................................................................................................................................................. 79 Grebene Rum Metrepolidinin Rum etelerini Ulahlara Kar Kkrtt ....................................................................................................................................................................................................... 80 Yunan etelerinin Rumeli'deki Bulgar ve Ulahlara Kar Yaptklar Saldrlarn Son Gnlerde Artt ........................................................................................................................................ 82 Ayvasl Glnde Bulgarlara Saldrnn Rum Ekiyas Tarafndan Yapld ........................................................................................................................................................................................................... 83 Rum Ekiyasnn Bulgarlara Rum Patrikhnesine Katlmalar in Bask Yaptklar ....................................................................................................................................................................................... 84 Gmence Nahiyesinde Bulgarlara Kar Rumlarn Yaptklar ddia Edilen Saldrlarn Tahkiki ......................................................................................................................................................... 85 On Be Kiilik Bir Rum etesinin Grebene'nin Perivoli Kynde Baz Evleri Yaktklar ...................................................................................................................................................................................... 90 Lankaza'ya Bal Kelpe'de Rumlar Tarafndan Drt Bulgarn ldrld ................................................................................................................................................................................................. 92 Ulah Mekteplerinin Rumlar Tarafndan Taland ...................................................................................... 92 Yunan Ekiyasnn Karaferye'ye Bal sporlita iftliinde Ulahlara Saldrmas ....................................................................................................................................................................................................... 93 Horpete'nin Ezere Kyne Gelen Yunan Ekiyasnn Yakt Samanlklarda Bir Kiinin ld .................................................................................................................................... 95

XVIII

Belge Sayfa Sra Nu. 60 Rum ve Ulahlar Arasndaki Gerginlie Manastr Rum Metropolidinin Sebep Olduu, Metropolitin daresindeki Manastr Rum Hastanesi'nde Rum Ekiyasnn Tedavi Edildii ....................................................................................................................................... 96 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 Kruova Rum Cemaatinden Alt Kiinin Ulahlara Saldrd ........................................................... 99 Karaferye'de Ayamarin iftlii'ni Basan Rum Ekiyasnn Bir Bulgar ldrerek Katklar....................................................................................................................................................................... 101 Rum Ekiyasnn Kesriye'nin Moyani Kynde Yangn kard ..................................... 102 Kesendire'de Bulgarlar Katledenlerin Rum etesi Mensubu Olduklar .......................... 102 Rumeli Vilayt-I Selsesi'nde Bulgar ve Ulahlara Yunan etelerinin Yapt Katliam ve Tehditler ............................................................................................................................................... 104 Pirlepe'nin Urla Kyn Basan Rum Ekiyasnn ki Bulgar ldrd ................................................................................................................................................................................................... 106 Karaferye'ye Tabi Bulgar Kylerinde Rum Ekiya etelerinin Mezlimde Bulunduklar........................................................................................................................................................... 107 Rum Ekiyasnn Kesendire'de Fidye Toplayp Ulahlara Ait Srleri Takibe Hazrlandklar ................................................................................................................................................................. 111 Polete Kynden Kiinin Rum Ekiyas Tarafndan ldrld ............................. 112 Yenice Kazas Golo Kynden Drt Bulgarn Rum Ekiyas Tarafndan Katledildii, Ulah'n da Kayp Olduu .......................................................................... 113 Gevgili'de Ulah Bekinin Rum Papaz ve Yandalar Tarafndan Ar ekilde Dvld ............................................................................................................................................................................ 115 Baz Hristiyan Din Adamlar ve Nfuz Sahiplerinin Rum-Ulah Kavgasn Krkledii ................................................................................................................................................................. 116 Selnik'in Yaylac iftlii'nin Rum Ekiyas Tarafndan Baslarak Bir Evin Bombaland ve ki ocuun Yaraland .......................................................................................... 117 Karacabd'n Treste Kynde Ulah obanlarn Rum Ekiyas Tarafndan Katledildii............................................................................................................................................................... 118 Rum Ekiyasnn Kaymakalan'da Bulgar oban Katlettikleri ....................................... 119 Gevgili Kazasnda Ulahlarn Yunan Ekiyasnn Saldrsna Uradklar, Rum Papaz ve Metropolidlerinin de Ulahlara Kar Rumlar Kkrtt ........................................................................................................................................................................... 121 Manastr'a Bal Kylerden On Drt Bulgarn ldrlmesinin Rum Komiteleri Tarafndan Kararlatrld ................................................................................................................. 122

77

XIX

Belge Sra Nu. 78 79

Sayfa Vodine'nin Ulahlarla Meskn Patocin Kynde On Hane ile Rumlara Ait Yavoryan iftlii'nin Rum Ekiyasnca Yakld ........................................................................... 123 Rum Ekiyasnn Grice'nin Ezere Kynn Bulgar Ahalisini Rumlatrmak in, Episkoposun da Yardmyla Byk Mezlim Yaptklar ..................................................................................................................................................................................................... 125 Drama Rum Metropolidinin Bulgarlara Kar Yaplan Saldrlarda Arnavutlar Kulland................................................................................................................................................................. 131 Manastr'a Bal Kylerde Rumlarn Ulahlara Kar Saldrlarda Bulunduklar ............................................................................................................................................................................................ 133 Teselya'da alan Osmanl Tebeasna ve Eksarhla Mensup Bulgarlara Yunan Makamlarnca Yaplan Basklar ................................................................................... 135 Karaferye'nin Dolyani Kynden Drt Ulahn Rumlar Tarafndan ldrld ............................................................................................................................................................................................. 138 Siroz Sancana Bal Karacaky'de Rum Ekiyasnn Bulgarlara Saldrs .......................................................................................................................................................................................................... 139 Katrin, Karaferye ve Grebene Kazalarna Tabi Kylerde Ulahlara Yunan Ekiyas Tarafndan Tecvzlerde Bulunulduu ..................................................................... 140 Karaferye ve Katrin'de Rum Ekiyasnn Ulahlara Ait iftlikleri Bast ............................................................................................................................................................................................................. 145 Katrin'de Rum Ekiyasnn Duvarlara Bildiri Asarak Ulaha Konumann Yasakland Yolunda Tehditte Bulunduklar ........................................................... 147 Selnik'te Terzi Esnf Kethdas Olan Ulah Kostantin'in Komite yesi Bir Yunanl Tarafndan Yaraland............................................................................................................................ 148 Bulgar Mihalo'un, Evinde Uzun Srelerle Ulahlar Kald in, Menlik Rum Metropolidinin Tevikiyle ldrld ........................................................................... 150 Ulahlarn Kendi Dilleriyle Ayin ve Eitim Yapmalarnn Rumlar Tarafndan Engellendii ............................................................................................................................................................ 154 Bulgarlk ddiasnda Bulunan Eridere Ky Ahalisinden Angel Nikola'nn Rum Ekiyas Tarafndan kence ile ldrld .................................................... 155 Karaferye'de Ulah Papaznn Rumlar Tarafndan ldrld .................................................. 157 Manastr'da Dnden Dnen Bulgarlara Rum Ekiyasnn Tecavz.............................. 160 Kozana Kasabasnda Asayiin Temini in Gece Dkkanlarn Erken Kapatlmas Kararndan Vazgeildii........................................................................................................................ 161

80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94

XX

Belge Sayfa Sra Nu. 95 Kavala'da Bir Bulgar ldren ki Rum'un Yunan Konsolosluu'nda Sakland ................................................................................................................................................................................................... 162 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 Bir Rum etesinin strepne Kynde Komitenin Srlarn Akladklarndan phelendikleri Alt Rum'u ldrdkleri.......................................................... 165 Dedeaa, Gmlcne ve skee'de Rumlarn Bulgarlara Saldrlarda Bulunduu .................................................................................................................................................................................................. 165 Grice'nin Kilisura Nahiyesindeki Ulahlarn Rum Ekiyasnn Mezlim ve Basksna Maruz Kaldklar ................................................................................................................ 166 Florina Civarnda Bulgar Kylerini Basan Rum Ekiyasnn Kadn ve ocuklar Katlettikleri ................................................................................................................................................................. 169 Yunan Ekiyasnn Snr Tecavz ile Bulgar ve Ulah Kylerini Tehdid Edip Yakma Giriiminde Bulunduklar ............................................................................................. 171 Pazardan Dnen ki Hrstiyan'a Rumlar Tarafndan Silahl Saldrda Bulunulduu............................................................................................................................................................................................. 172 Rum Ekiyas Tarafndan Rehin Alnan Kiilerin Serbest Braklmalar in Rum Olduklarn Kabul Etmelerinin stendii .................................................................................... 173 Karaferye'de Rumlarn ki Ulahn zerine Silahla Ate Edip Birini Katlettikleri ............................................................................................................................................................................................... 176 Daha nce Papasayr Ulahlarna Saldrm Olan Rum Ekiyasnn Nevrekop Bulgar Kylerinden Birine Saldrabilecei............................................................................ 178 Drama, Siroz, Zihne ve Demirhisar'da Mill Husmetleri Dolaysyla Rum ve Bulgarlarn Birbirlerine Kar Saldrlarda Bulunduklar ........................................... 178 Bir Rum etesinin Oteme Kynde Eksarhhne'ye Mensup Drt Kiiyi Katledip Kiiyi de Yaralad................................................................................................................. 187 Selnik Yunan Konsolosunun Emrinde Hareket Eden Bir Rum etesinin eitli Cinayetler ledii ve Zorla Para Toplad ....................................................... 188 Katrin Kasabas Meclis- dresi'nin Ulah Azs Naki'nin Rumluu Kabul in Tehdid Edildii ..................................................................................................................................................... 189 Kesriye'de Rum Ekiyas Tarafndan Bulgar Kadnn ldrlp ki Tanesinin de Yaraland .......................................................................................................................................................... 191 Rum Ekiya etesinin Koru Yeniky Ahalisinden Bir Bulgar'n Evine Saldrd...................................................................................................................................................................................................... 192 Klos iftliini Basan Yunan Ekiyasnn Bir Bulgar Yaralayp Hayvanlar ldrdkleri ............................................................................................................................................................ 193

XXI

Belge Sra Nu. 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129

Sayfa Rum Ekiyasnn Siroz'da Baz Bulgarlar Rumlatrmaya altklar ............................. 194 Kesriye'de Rum Ekiyasnn Yakt Hanelerin Yeniden Yaptrlmas in Para Gnderilmesi ................................................................................................................................................................ 195 Ustrumca'da Mezheb Anlamazlndan Dolay Rumlarn Bulgarlar zerine Silahl Saldrs ............................................................................................................................................................. 202 Grice'nin Grate Kynde Katlim Yaparak Firar Eden Rum etesinin Takibine Devam Edildii ............................................................................................................................. 203 Bulgar obanlarn Rum Ekiyasnn Saldrsna Uramas ............................................................. 204 Rum Ekiyasnn Nasli'te Bulgar Katlettii ......................................................................................... 205 Irakl iftlii'ne Hcum Eden Rum Ekiyasnn Bir Bekiyi ldrp Drt Bulgar da Yaralad ..................................................................................................................................................... 206 Rum Ekiyann Yenice Kazasna Bal Bulgar Golo Kynde Mezalim Yapt ................................................................................................................................................................................. 208 Zihne Kazasnn Klebute ve Siroz'un Lagos Kylerinde Rum Ekiyasnca Bulgarlarn Katledildii .......................................................................................................................... 209 Florina'nn Buf Kynden Drt Bulgarn Rakova Ormannda Rum Ekiyas Tarafndan Katledildikleri ............................................................................................................................. 211 Bir Rum etesinin Bulgarlarla Meskun Aydos Karyesine Hcum Ederek Alt Kiiyi ldrp Kiiyi de Yaraladklar ....................................................................... 213 Kesriyeli ki Bulgarn Rum Ekiyas Tarafndan Katledildii...................................................... 214 Devlete Ballklar Bilinen Ulah Cemaatinin Zarar Grmemesi ve Rum Saldrlarndan Korunmas....................................................................................................................................... 215 Ustrumca'da Rum Ekiyas Aleyhinde hbarda Bulunan Bir Rum'un ldrld ............................................................................................................................................................................................. 219 Alasonya Kazasnn Yunan Snrna Yakn Blgesinde Ulahlara Yaplan Katliam .................................................................................................................................................................................. 219 Manastr'n Drago Karyesinde Rum Patrikhnesi'ne Katlmamakta Direnen Bulgarlarn Evleri ile Beraber Yakldklar ................................................................................ 220 Mezhep Ayrl Yznden ki Bulgar'n Rum Ekiyas Tarafndan ldrld ............................................................................................................................................................................................. 230 Selnik'te Rum Komitesinin Emellerine Kar Gelen Rum Atana Nikola'nn ldrld .............................................................................................................................................................. 232

XXII

Belge Sayfa Sra Nu. 130 ki Yz Kiilik Rum etesinin Grice'nin Kostic Kyne Taarruzla Bulgar Ahaliyi Katlederek Ky Yaktklar ...................................................................................................... 232 131 132 133 134 135 136 Zihne'nin Krlkova Kynde Be Bulgar obann Rum etesi Tarafndan Katledildii ve Cesetlerinin Paraland ............................................................................. 233 Rum Ekiyasnn Leskofa Kyne Saldrarak ok Sayda Ev ile Samanlk Yakp Hayvan ve nsanlar Katlettikleri ..................................................................................... 236 Siroz'un Nigrita Nahiyesi Mdr Mina Zograf Efendi'nin Evine Rum Ekiyas Tarafndan Silahl Saldrda Bulunulduu .................................................................................. 237 Manastr'n Bulgar Kylerinden Ribara'ya Saldran Rum Ekiyann Otuz Kiiyi Katlettikleri ............................................................................................................................................................ 238 Trhala'da Bir Ulah Tccarnn Yunan Askerleri Tarafndan ldrld ............................................................................................................................................................................................. 239 Manastr'da Halknn Byk ounluu Bulgar Olan Dihova Ky Ahalisi Tarafndan Yaptrlan Mektebin Rum Taraftarlarn Zorbalyla Kapatld ............................................................................................................................................................. 240 Rum etelerinin Karacaabat'n Pozar Kyn Basarak On Bulgar ldrp Evlerini Yaktklar ................................................................................................................................................... 242 Rumlarn Rumeli Vilayetinde Bulgar Ahaliyi Rum Patrikhanesi'ne Balama Gayretleri .......................................................................................................................................................................... 243 Resne'de Rumlar Tarafndan Bulgarlar zerine Ate Ald .................................................... 247 Florina'nn Lagin Kynde Bir Bulgar Dven Rumlarn Cezalandrld .................................................................................................................................................................................... 247 Kilisura Ulah Cemaati Reisinin Rum Ekiyas Tarafndan Vurulmas .............................. 249 Kilisura'da Ulahlarn badetlerinin Rumlar Tarafndan Engellendii .................................. 250 oti Yaylandaki Ulahlara Ait Kulbelerin Rumlar Tarafndan Atee Verildii ........................................................................................................................................................................................................ 251 Rumlarn Manastr Civarnda Eksarhhane'ye Balanan Bulgarlara Bask Yaptklar ................................................................................................................................................................................... 251 Rumlarn Davud Bl Kynde Bulgar llerinin Defnedilmesine ve Ayin Yapmalarna Msaade Etmedikleri............................................................................................................... 254 Gevgili'nin Buymite Kynde Ulahlara Ait Kilisenin Rumlar Tarafndan Yaklmas.................................................................................................................................................................... 254

137 138 139 140 141 142 143 144 145 146

XXIII

Belge Sra Nu. 147 148 149 150 151 152 153

Sayfa Terkos Nahiyesinde Bulgarlara Ait Kiliseye Rum Papazlarn Mdahelesi ................................................................................................................................................................................................ 255 Erikap'daki Rum-Bulgar Mezarlna Bulgar Cenazelerinin Defnedilmesinin Rumlar Tarafndan Engellendii .................................................................................... 257 Din Deitirmek steyen Baz Rum Kzlarnn Metropolit Tarafndan Akl Hastanelerine Kapatld .......................................................................................................................................... 258 Lleburgaz'da Yunan Askerinin Mslman ve Musevilere Mezalim Uygulad ve Halkn Ge Balad ....................................................................................................................... 260 Lleburgaz'da galci Yunanllarn Yahudi ve Mslmanlara Uygulad Mezalim ....................................................................................................................................................................... 261 Yunanllarn Kuleli'de Bir Musevi Ailesinin Parasna El Koyduu....................................... 270 Silistre'de Rumlarn Bulgarlar zerine Uyguladklar Bask ve Zulm............................. 271

NDEKS ................................................................................................................................................................................................................................. 273

II. BLM BELGELER N FOTOKOP LER

....................................................................................................................................................

319

XXIV

I. BLM BELGELER N ZET VE TRANSKR PS YONU

1
SELN K YUNAN KONSOLOSUNUN GAYR-I MSL M TEBAAYI KIKIRTTII G B EK YALIK EDEN RUM KAPTANLARI KORUDUU Yunanistan'n Selnik konsolosunun gayr- mslim tebaay tahrik ettii, Selnik iskelesinde bulunan reaya kayklarnn ekiyalk yapan Yunan kaptanlar tarafndan soyularak reis ve tayfalarnn dld ve bunlar yaparken de konsolostan cesaret aldklar, ayrca yine Selnik'te sekiz yanda bir Yahudi kznn Yunan neferi tarafndan karlmas zerine konsolosa yaplan mracaatdan sonu alnamad. 20 Haziran 1839 Devletl, atfetl, mrvvetl, refetl meli-iyem efendim hazretleri, Yunan hkmetinin Selnik'de mukm olan Todori Valano nm konsolosu hunet-i mizc ile melf ve rey-y devlet-i aliyyeyi dim tahrk ve ifl misill hlt- n-marzyye ile megl olarak her-br uygunsuz eylere tasadd ve ibtidr etmekde olduu der-kr olduundan bu defa senverleri Selnik'e gelerek ifdt- lzme kendsne serd beyn klnm ise de bir vechle kabul ve sg etmeyp izhr- teannd eylemi olmasyla u esnda Yunan tebeasndan Selnik skelesine gelmi olan katozlu Zorayit nm kapudann suvr olduu Golt sefnesi iskelede bulunan rey kayklarndan Zagoral(?) bir kayn zerine gelerek oradan def etmek zre hcm ve iktihm ve birka Yunan tifeleriyle kayk- mezkra cebren duhl ile resi ve tifelerini etm ve tekdr ve darbederek sekiz bin gur nakd akelerini ahz u gasb etmi ve res-i mersmun bir kolunu ikest ve kafasyla gzn mecrh eylemi ve tifelerini dahi ziyde derek gmrk tarafndan giden msellem kolcuyu darb ve etm ile bir takm hezeyn-miz tefevvhta ibtidr eyledikleri ihbr klnm olduundan kapudan- mersm celb ve mezbr reylar ile terfu- er etdirilp mebla- masub- mezkrun istirddyla rey-y mersmenin sret-i iskt teklf olundukda "konsolos bilr" diyerek kapudan- mersm cevb- vhi vermi ve

ol-vechle bu tarafda mahbsen tevkf klnm olup ancak mukaddem Selnik ve havlisi sevhilinde bazen zuhr eden haydid ekysnn ele getrlmeleri hussu hkmet-i mezkre tarafna bi'l-iar ol-vechle geenlerde bir kta berk ve iki kta koter sefneleri get gzr ile hl Yunan adalarnda bulduklar hrszlar skdrup Aynaroz cezresi taraflarna savumu olduklarndan taraf- cizden memr bulunanlar ile cezre-i mezkre reys zikrolunan hrszlarn eksersini hayyen ve meyyiten ele getrm olarak mezkr sefnelerin oradan avdetlerinde Selnik pighna lenger-endz olmas ve bunlara kaladan top atlmak zre top endht edecekleri lede'l-ihbr bu sret reyya bir nmyi ve mdde-i mezkrenin dahi haylleti cihetiyle n-rev olaca anlalm olduundan hi top atlmak lzm gelmeyecei ifde olundukda hemn kalkup gitmi olmalaryla yed bu vesle ve ser-riteler ile bir gne ifdt- kzibeye gz etmeleri melhztdan olarak bundan baka dahi geen mh- Muharrem'l-harmda Yanya mtemekkinlerinden yedi sekiz yanda bir Yahd kz Selnik'te mukm Neme msteminnndan Libaso nm Yahdnin hnesinden kup Frenk mahallesinde gezer iken nefer Yunan mersme kz kapup kardklar konsolos- mm-ileyhe her ne kadar ifde olunmu ise de bizin tebeamzdan bu misill hlt zuhr etmez yollu cevb- n-savba ibtidr eyledii ve'l-hsl akdan aa b-edebne szler ile kends ve gerek tercmn ihtill- irze-i raiyyete dir eyler ile uramakda olduklar mehd- ciznem olmu ve bi'l-etrf ifde-i hle ibtidr vcibe-i zimmet hussiyetim bulunmu olmakdan n mahssen ifde-i hl siyknda nemka-i sityiver tahrr ve terkmine ibtidr klnd in-Allahu tel rehn-i ilm-i smleri buyuruldukda ol bbda rey himem efendimindir. F 7 R. sene [12]55
Mustafa ......

BOA. HH. 47784

2
RUMLARIN AKH SAR'DAK PROTESTANLARA BASKI YAPTIKLARI Saruhan sancana bal Akhisar kazasnda Rumlarn Protestanlara bask yaparak mal ve emlklarna el koyduklar, asayi ve emniyetin tekrar salanmas iin Protestan Vekili'nin giriimlerde bulunduu. 6 Haziran 1853

Marz- kerleridir ki, Saruhan sancana tbi Akhisar kazsnda bulunan Protestan tifesine hasbe'l-mezheb Rumlar tarafndan icr-y garaz u nefsniyet in rencde ve taadd ve kendilerinin telef ve idmna kasd ve tasadd olunduundan baka emlklar dahi gret olunarak tife-i merkmenin rhat ve emniyetleri klliyen mnselib olduundan taaddiyt- vkann men ve defi hussu Protestan vekili tarafndan b-takrr ifde ve inh olunmu olup nezd-i safnelerinde mstan-i tarf ve beyn olduu zre her snf tebea-i Devlet-i Aliyye'nin istikml-i esbb- rmi ve istirht-i blleri matlb ve mltezim olan usl tebea-perver ve madelet iktizsndan olduundan Rumlar tarafndan bunlar hakknda k olunan cevr ez ve taaddnin men defi ve tahkiye olunan gret-i emlk mddesinin dahi bi't-tahkk sahh olduu hlde istirdd ve ihkk- hakk etdirilmesi hussuna himem-i behiyye-i safneleri der-kr buyurulmak bbndan emr irde hazret-i men-leh'l-emrindir. F 28 . sene [12]69
Mustafa Nil

BOA. A. MKT. UM. 140/21

3
ZM R'DE RUMLARIN YAHUD LERE YNEL K, ASAY BOZUCU HAREKETLERE BAVURDUKLARI zmir'de Rumlarn gn getike uygunsuz hareketlerini arttrdklar, mill ve din nefretlerinden dolay kendi dlarndaki cemaatlere ve zellikle Yahudilere ynelik olarak baz hareketlere giritikleri; Yunan devletinin kurulduu gnn yldnmne tesadf eden yortuda etrafa rastgele silahla ate atklar ve terbiyesizce hareket etmeleri yznden elebalarnn bir mddet hapsedilmesi yoluna gidilip taknlklarnn nlenmeye alld, fakat olaylarn devam etmesi halinde ileri gelenlerinden bazlarnn vilayet dna karlacaklar. 12 Nisan 1859 Marz- ker-i kemneleridir ki, Hk-py- mekrim-peym-y veklet-penhlerine arz u beyna hcet olmad zre zmir'in nezkete mahall-i sireye rchniyeti msellem olduuna ve hussiyle ahl ve msfirnden her snf tebea-i saltanat- seniyye ve ecnebiyyenin kendisini 5

bilmez chels ziyde bulunduuna mebn bir gne uygunsuzluk zuhra gelmemesine dim ve mstemirren takayyd olunmakda olduu gibi u aralk Hristiyan tifesinin paskalyalar mevsimi olduundan ve geende makm- vl-y Nezret-i Celle-i Hriciyyeye ir ve ifde ve bu kerre dier arza-i ubeydnemde arz tahkiye klnd vechle veft eden bir Fransalunun tahkk-i katli zmnnda istintk tahtna konulan Kassb Nikola ile simsr Avram nm Yahdden dolay Rum milleti mdde-i katli simsr- merkma azv ile zten beynlerinde olan advete mebn millet-i Yehd'a bzen tenha tesdflerinde mumele-i n-sezya cret ve mh- hlin nc gnne tesdf eden Haml-i Meryem Yortusu sebebiyle sene-i sbklardan ziyde silh endhtna ve baz edebsizlie cesret gsterdiklerinden nki bu maklelerin defaten tedb ve men-i hareketlerince iddet gsterilmesi ciz grlemeyecei eclden millet ressnn bazlarna bi'z-zt ve birazna bi'l-vsta tenbht ve nesyih-i messire icr ve bir tarafdan dahi istikml-i vesil-i inzibtiyyeye itin ile bir ka edebsiz bir mddet habs ve tevkf ve kefle rabtla tahliye klnm olmasyla sye-i asyi-vye-i hazret-i cihn-drde semere-i teveccht- muvaffakiyyet-yt- veklet-penhleriyle asyi-i mahalliyyeye katan halel getrlmemi olup ancak dim zuhra gelen uygunsuzlua Rum milletinin kendisini bilmezleri let olduundan ve siyyem mezkr yortunun Yunan devletinin ibtid-y teekkl gnne tesdf etmesiyle millet-i mezkre birbirlerini vizite ederek izhr- meserrt eyledikleri cmle-i tahkkt- hafiyyeden bulunduundan millet-i merkmenin taht- inzibt ve inkyda idhlleri farzadan olarak bu ise res-y milletden cb edenlerin ilerde ves'il-i mnsibe ile buradan savudurulmalaryla hsl olacandan her ne kadar keyfiyet bundan byle ber tafsl arz u beyn klnacak olduundan u aralk tasd-i ser-mekrim-efser-i sadret-penhlerine mcseret hadd-ninslk ise de yed hilf- vki havdis neriyle hride-i efkra tasadd olunur mtlaas ylece arz- hakkt- hle kerlerini mecbr etmi olduu muht- ilm-i lem-uml-i sadret-penhleri buyruldukda ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 9 N. sene [12]75 Bende Vl-i Eylet-i zmir
Mehmed Kmil

BOA. A. MKT. UM. 348/911

4
PATR KHNE BNYES NDE KURULACAK RUHN MECL S ZER NDEK RUM NFUZUNUN KALDIRILMASI Ortodoks mezhebinin ayin ve kurallarnn daha iyi tatbik edilebilmesi iin bu mezhebe bal milletlerin temsilcilerinden tekil olunacak bir meclisin kurulmasna padiah tarafndan ferman verilmiken, Rumlarn bunu frsat bilerek mecliste yalnz kendi azlarnn temsil edilmesi ynnde aba harcadklar, patrikhne ve ruhn meclis zerindeki Rum nfuzunun kaldrlarak dier milletlerin de eit artlarda temsil edilmesini isteyen Trnovi sancandan gnderilmi Bulgarca dilekenin tercmesi. 15 Ocak 1860 Trnovi Sanca'ndan Bulgariy'l-ibre olarak hk-py- lye takdm klnan mahzar- ummnin tercmesidir. Rum hkmet-i ruhniyyesinin ilg-y bedyiiyle tammiyet-i noksnlarna dir mukaddemleri bizim Bulgar milleti taraflarndan hk-py- lye takdm klnan arzuhl-i sadkat-mellerimize ihle-i nazar- merhamet buyurularak usl-i rhniyye ve yin-i milliyyenin bir klib-i hakkniyyete ifr-n Rum mezhebinde bulunan sunf- milel-i tebea-i hne murahhaslarndan mrekkeb olarak patrikhnede bir meclisin tekline irde-i seniyye-i hazret-i zllu'l-lh mteallk ve eref-snh buyurulduuna binen mesnid-i hkmet-i rhniyyede bulunan rehbn-i Rmiyye bunu vakt-i suhlet ittihz ederek ine-i kuvvet-mensb ve cerbezeleriyle kendlerinin menfi ve tesvltn mstelzim olur esbb- teshliyyenin istimliyle ibu menfiden hisse-dr olacaklardan bakalar nazar- hakkniyyetle bakamayacaklar sretle hkk- Bulgariyyenin taht- n-hakkde bralmas in meclis-i mezkr azsnn ekserleri kendlerinden tertb olunarak adem-i msvtda bulundurulmu, binen-aleyh lzm gelenlerin davet olunmasyla meclis-i mezkrun teklinden matlb- l olan efkr- dile mutlaa olunmayarak tebea-i hneden olup mezheb-i mezkrda bulunan milel-i sire hakknda gadri mceb olacak vechle nfz- Rmiyye'nin tervci millet-i ciznemizin Rum milletiyle msvtdan mehcriyyetiyle hkmet-i rhniyye indinde yeniden merkez-i esret-kride bulundurulmasn davet eylemi olduundan Rumlarn ekseriyet-i ser-ritesiyle hukk- dniyyemizin dahi ibtline ibtidr eylediklerinden ve her ne ki vaktiyle beyn olunmu ise havle-i sem-i itibr olunmayarak mermlarnn icrsyla Neviye(?) 7

Episkoposlarn intihb ellerinde(?) taraf- ciznemize hakk brakmamak zere ism gnh dahi irtikb etdiklerinden byle kend menfi-i efkrnda bulunan meclisden kat- md ile bi'l-istikll vekl-i ciznemiz olan Hac Nikoli Mino olu bendeleri vstasyla bb- adlet-meb- hazret-i cihndrye r-ml-i ubdiyyetle hakk- ciznemizde nazar- merhametlerinin ynyla umr- rhniyyede Rum milletiyle bil istisn mumele-i mtesviyyenin icrsn niyza mecbriyet hsl olmudur ki meclis-i mezkrun mugyir-i yin-i seviye ve muhlif-i madelet-i seniyye millet-i ciznemiz zerine tahml efkrnda bulunduklar br- girn- n-hakknn rz-y ciznemiz ile kabl tabat- beeriyyenin hilf olup byle esdak- tebea-i hneden olan bir millet-i cesmenin hukk- milliyyeden dr ve mehcr tutulmalarna merhamet-i aliyyelerinin kil ve rz olmayaca itikdnda bulunduklarmzdan bu halde edden muht olduklarmz merhamet ve efkat- seniyyenin hakk- bendegnemizde b-diri buyurulmas bbnda ve her hlde emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 15 Knn- Sn sene 1860 BOA. A. DVN. 149/47

5
YUNANLILARIN VE RUMLARIN BULGAR VE ULAHLARI PATR KHNEYE BORLU OLMAKLA TEHD D ETT KLER Yunan tebaasndan ve Osmanl Rumlarndan tekil edilen bir komitenin, Bulgar meselesinin halli ile ilgili ferman kendilerine gre deerlendirerek, Bulgarlarn Rum Patrikhnesi'ne on milyon kuru borlu olduklar, Patrikhne'ye muhalefet edenlerin bu paray demek zorunda kalacaklar, eer Patrikhne'ye bal kalrlar ise bortan muaf tutulacaklar eklindeki tehdidiyle Bulgar ve Ulahlar kendilerine tbi olmaya zorladklar ve bu durumun engellenmesini isteyen Tulce Bulgar ahalisinin dilekesi tercmesi. 30 Nisan 1860 F 18 Nisan sene [1]276 Bulgariy'l-ibre mahzarn Trke'ye sret-i tercmesidir. Makm- Cell-i Cenb- Sadret-i Uzmya

Bu kerre Bulgar mesele-i rhniyyesinin hal ve tesviyesine dir birka mevdd mil eref-sdr buyurulan fermn- mel-nvn- hazret-i Pdih muktez-y mnfi zre adl infzna msade-i seniyyeleri erzn buyurulduuna ummen tevecchle memnn ve mftehir ve bu inyet-i celleye ne sretle mteekkir olduklar n-kbil-i tarif olunduu cihetle hemn zt- mlk-simt- hazret-i pdih ve zt- mel-simt- cenb- hidv-i azamleri dnya durduka vcd- kemyb- hod(?) hmynlaryla ve hidv-i efhamlerine fiyet icll ve mr-i seniyyelerinize firvn buyursun. Silistre'nin Rum Despotu ile Tulce ve ...... bulunan Rum milletinden ve Yunan Devleti tebeasndan olarak bir komite klklu birka tccrdan mrekkeb ehsn Bulgar millet meselesinin hal ve tesviyesiyle imtiyztn hv mzeyyen ve muvaah buyurulan fermn- cell'l- nvn- hazret-i cihn-drnin ahkm- mnderictna vkf olamayup hkm-i cellenin adem-i infzn mceb cereyn eden s-i mumelt[] hv i bu hull edecek maysda Dersadet Rum Patrikhnesi'nde akd olunacak meclis-i ummde "on milyon guru Bulgar milletinin Patrikhneye duyn gsterilecektir" demesiyle ahl-i millet-i Bulgar fukarlarna bir havf u tel vki olarak ibu komitenin tanzm etmi olduklar mahzarda eeri Rum Patrikhnesini kabl ve dehlet edilr ise mahzara vaz- imz ettiiniz hlde ibu bortan muf ve mstesn olursunuz. "Eeri sret-i muhlefette bulunduunuz hlde ibu on milyon guruu Patrikhne'ye it ve tazmn olunacakdr" dey Tulce'de bulunan Bulgar milletinden Kazak ve Meldivan yani Ulahlar tahrk ve tehddtyla kendlerine tbiiyyet etdirmek efkr- fsidelerinde bulunmu olduundan bu ise madelet-i seniyyeye tevfuk etmeyeceinden ve rz-y hazret-i cihndrleri ve zt- mel- simt- hazret-i hidv-i azamleri kil ve rz buyurulmayaca bedh ve ikr olup bu bbda meslb'l-huzr ve emniyye olunduuna binen bunlarn men ve slh hussunu niyz ve istirhm hv tanzm klnan protesto-y kemternemizle arz u ifdeye cret klnmtr. Ol bbda emr fermn ve ltf-i b-pyn hazret-i men leh'l-emrindir. Bende
Ahl-i Bulgar- Tulce

BOA. A. DVN. 151/93

6
YUNAN ASKERLER TARAFINDAN LDRLEN, YARALANAN VE HAPS OLUNANLARIN YAKINLARINA TAZM NAT DENMES 9

Trhala Sanca Dmeke Nahiyesi'ne bal Palama ky, Derbend ve Nezird iftliklerinde Yunan askerleri tarafndan ldrlen, yaralanan ve haps edilenlerin yaknlarna tazminat denip zarar ve ziyanlarnn tazmin edilmesi. 4 Austos 1870 F 6 Cemziye'l-evvel sene [12]87 ve f 23 Temmuz sene [12]86 trhiyle Yanya Vilyet-i Cellesinden gnderilen tahrrtn sretidir. Marz- ker-i kemneleridir ki, Trhala sanca dhilinde kin Dmeke nhiyesinde Palama karyesi ahlsinden Kostanti Milano'nun askir-i Yunaniyye tarafndan katl ve nhiye-i mezkreye merbt Derbend iftlii ahlsinden stavri'nin dier bir refkiyle ahz ve darb ve habs edilmesinden ve kezlik Nezird(?) iftlii'nden oban Kotoi ile Palamal bir oban askir-i merkme tutup darbetmelerinden dolay vuk bulan arz u ir- kerneme cevben ve yetmi alt numaras ve f 23 Haziran sene [12]86 trhiyle murakkamen hme-pry- tazm ve ibcl olan emirnme-i sm-i fehmet-penhlerinde keyfiyet Atina Sefret-i Seniyyesine ir ile Yunan Hriciye Nezretiyle bi'l-muhbere alnan cevbnmede vuk mdde oraca dahi tasdk olunup ol bbda Franszca vrd eden evrkn birer kta sreti leffen irsl buyurulduu merkm Kostantin'in askir-i merkme tarafndan katl telef edilmi olmasndan n ahlfna medr- nisbet olmak zre deyn-i eriyyesine ve darb ve habs edilenlerin zarar u ziynlarna mukbil tazmnt taleb ve istihsli hakknda sefret-i mrn-ileyhya talmt- mukteziyye its der-dest bulunduu beyn- lsiyle bi't-tahkk bu tazmntn tayn-i mikdryla seran ir ve ol cnib-i lye arz u izbr emr fermn buyurulmudur. Mdde-i tazmne dir mahalliyle bade'l-muhbere keyfiyet dvn- temyz-i vilyete havle olunarak sret-i hle ve icr klnan tahkkta gre maktl-i merkm deyninin istfs veresesi tarafndan dahi taleb ve iddi olunduu ve darb ve habs olunanlardan Koti'nin ol vakit askir-i Yunaniyye cnibinden eslihas alnm ise de muahharen yine kendisine redd klnd cihetle bu bbda bir gne iddi olmad ve tazmn davsnda bulunmad anlalup ancak stavri ile refkinden biri darb ve dieri sekiz gn zdin'de habs edilmeleri ilerinin tatline sebebiyet verdiinden darb ve ziynlarna mukbil drt yz guru alnmas erbb- vukf marifetiyle karrladrld misill maktl-i merkmun deyn-i eriyyesi dahi fzzadan on bin sm-i hlisleri ft- criyyesine tatbkan bir dirhemi er gurudan otuz bin guruun istihsli iktiz-y hlden olmasyla keyfiyet sefret-i mrn-ileyhya beyn ve ir olunmu ve icr-y iktizs mtevakkf- emr irde-i celle-i hidv-i azamleri bulunmu olman. Ol bbda. 10

Vli-i Vilyet-i Yanya Bende

Ahmed Rasim

BOA. HR. SYS. 1623/45

7
RUMLARIN MUSEVLER TAHR K VE TAHK R ED C HAREKETLER NDE OLDUKLARI Paskalya zamannda Rum kilisesi bulunan mahallerde bilhassa Bykdere'de, Rumlar tarafndan Musevleri tahrik ve tahkir edici hareketler yapld. 27 Nisan 1891
Nezret-i Zabtiyye Mektb Kalemi

Paskalya zamnnda baz Rum kilisesi bulunan mahaller ile bi'l-hssa Bykdere'de Rumlar tarafndan Msev ekil ve kyfetinde resm-i mcessemler imliyle esvk ve pazarda tehr ve muahharan ihrk edilmekde ve u sretle millet-i Mseviyyeyi neva-m tahkr ve terzl maksad- gayr- merunda bulunulmakda ve bu da beyne'l-milel mnferet ve tezd medd ahvlden bulunduuna binen bu hlin meni Hhamba Kim-i makml'ndan b-tezkire ir olunmu ve geri nezretce hi bir tarafdan bu gibi ahvl vukuna dellet eder jurnal ve malmt alnamamakla berber yine ihtiyten tekayydt- kfiyye ve mahssa iltizmyla mugyir-i rz-y l ahvl vukuna katiyyen meydn verilmemesi iktiz edenlere tebl edilmi olmala arzolunur. Ol babda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 15 Nisan sene 1307 Zabtiye Nzr Bende
mz

BOA. Y. PRK. ZB. 8/6

11

8
KORFU'DA YUNANLILARDAN KAAN YAHUD LER N STANBUL VE SKENDER YE'YE G ETT KLER Korfu'da bir kz ocuunun Hamursuz Bayram'nda ldrlmesi nedeniyle kan karklkta Yunanllarn bask ve saldrlarndan canlarn kurtarmak iin Yahudilerden altm be kiinin mal ve mlklerini terk ederek pasaportsuz olarak stanbul'a geldikleri, ayrca sekiz bin kadar Yahudinin de skenderiyye ve dier yerlere g ettikleri. 18 Mays 1891
Nezret-i Zabtiyye

Geen Hamursuz'da Korfu adasnda telef edilen bir kz ocuundan dolay Yunanllar ile zuhr eden arbede zerine cnlarn kurtarmak in mllarn mlklerini terkederek firr etmi olan Yahdlerden altm be nfs bugn talya Kumpanyas'nn Floro nmndaki vapuru ile pasaportsuz olarak Korfu'dan Dersadet'lerine gelmi ve zabtolunan ifdelerine nazaran Yunanllarn hcm ve tahakkmlerinden dolay kendilerinden baka sekiz bin kadar Yahd skenderiye'ye vesir yerlere firr ile canlarn kurtarm olduklar gibi Korfu'dan Dersadet'lerine daha bir ok Yahd gelecei anlalm ve bunlarn pasaportsuz olmalar cihetiyle Hahamhne'ye gnderilerek temnt- kaviyyeye rabtlar mnsib gibi mtlaa olunarak cbnn icrs in memrlar gnderilmi olduundan haklarnda olunacak mumelenin istznna cret olundu. Ol bbda ve ktibe-i ahvlde emr fermn hazret-i veliyy'l-emr efendimizindir. F 6 Mays sene 1307
Rhim(?) kullar

BOA. Y. PRK. ZB. 8/30

9
KESR YE RUM METROPOL D LE EMR NDEK S LAHLI RUMLARIN K BULGAR K L SES N ZORLA GAL ETT KLER Florina'ya bal Zeleni ve Aydos kylerindeki Bulgar kiliselerinin Kesriye Rum metropolidi ve emrindeki silahl Rumlar tarafndan cebren 12

igal edilmesi ve Bulgar papaz ile kocabalarn Rumlar tarafndan dvlmesi zerine Bulgar halkn ikyeti olduu. 5 Austos 1903

Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 604

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri, Kesriye Rum metropolidi maiyetinde msellah Rumlar bulunduu hlde Florina kazs dhilinde Zeleni karyesine giderek mahall Bulgar ahlsinin ileri gelenlerini nezdine celb ile kilisenin mifthn kendisine teslm etmeleri hakknda vuk bulan teklfine muvfakat etmemelerine binen Bulgar Papas Gorgi ve Kocaba stoyan ve Nano'yu adamlarna darbetdirdii ve adamlarn kilisenin atsna karup cebren kapuy adrd ve Bulgarlardan kimse girememek in kiliseyi Mlzim Halid Efendi'nin yed-i hfzna tevd ve ayn mumeleyi Aydos karyesindeki Bulgar kilisesine dahi icr eyledii Florina'dan ir klndndan ve Rum metropolidinin bu gibi teebbst ve taaddiyt sfat- rhniyyesine yakmayacak ahvlden bulunduundan bahsle mezkr kiliselerin Bulgar Ortodoks ahlsine teslmi Bulgar Eksarhl tarafndan b-takrr istid klnmasna nazaran bi't-tahkk cb- hlin f ve inbsna himmet buyurulmas siyknda tezkire-i senver terkm klnd. Efendim. F 11 Cumde'l-l sene [1]321 F 23 Temmuz sene [1]319 Sadr- azam
Mehmed Ferid

BOA. TFR. 1 A. 10/952

13

10
RUM EK YLARININ KEND K L SELER NE G RMELER N BULGAR AHAL YE BASKI YAPTIKLARI VE B R PAPAZ OLMAK ZERE K K Y KATLETT KLER Florina'nn Veetran nahiyesindeki kilisenin Rum Patrikhanesi'ne ait olduuna dir Bulgar halka bir belge imzalattrmak amacyla bask yapan nahiye mdrnn hareketinin uygun olmad ve kendisinin uyarld, otuz kadar Rum ekiyasnn, Noska nahiyesine bal Prekopan kynde biri Bulgar papaz olmak zere iki kiiyi katlettikleri ve civar kylerdeki Bulgar ahalinin Rum Patrikhanesi'ne gemeleri hususunda bask yaptklar. 4 Ekim 1904
Manastr Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 668

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i lsine Devletl efendim hazretleri, Mdr-i nhiye kendilerini mdriyet diresine celb ile mnzaun-fh olan kilisenin Rum Patrikhnesi'ne id olduuna dir bir varakaya imz eylemelerini teklf eylediinden ve karyelerinde bulunan Rum ahlnin eksarhhneye tahvl-i irtibt etdiklerinden bahsle icr-y cb istidsn hv Florina kazsna tbi Veetran karyesi muhtar ve heyet-i ihtiyriyyesi tarafndan huzr- l-i safnelerine takdm edilp havleten tevd buyurulan arzuhl zahrnda kiliselerin yeniden mnvebeye vaz gayr-i ciz ve Rumlarn Bulgar olduklarna dir kerhen ve cebren verdirilmekde olduu be-ddr olan evrk zerine imdilik mumele icrs kbil olamayaca der-kr ise de memrn-i hkmetin Rum olduklarna dir Bulgarlara evrk imz etdirmek yolundaki teebbst ve harekt da gayr-i ciz ve d-i mesliyyet-i ahvlden olduu beyn- lsiyle bu cihetin tahkkiyle mdrin mugyir-i vazfe harektda bulunduu sbit olursa hakknda mumele-i lzme f ve netcesinin arz u inbs irde buyrulmas ve bu bbda Ohri Bulgar metropolidi tarafndan dahi mrcaat olunmas zerine sebkeden teble cevben Florina Kim-i makml'ndan bu kerre gelen tahrrtda mukaddem taraf- hkmetden seddedilmi

14

olan mezkr kiliseden dolay bir gne mnzaa ve ihtilf zuhruna meydn verilmeyeceine dir ire edilen bir varakay imz etmeleri Veetran nhiyesi mdri tarafndan teklf edilmi ve bu da ahlnin mttehid olduklarndan bahsle kilisenin kdn istid eylemeleri zerine vuk bulmu ise de Bulgarlarn Rum olduklarna dir bir varakann imz edilmesi gibi bir teklfin vki olmad tedkkt ve tahkkt- vkadan anlalm ve hatt teklf-i mezkr zerine ahl-i merkme izhr- teredddle imzdan istinkf eylemelerinden n evvelce ahl tarafndan verilen szlere itimden kd edilen kilisenin de tekrr seddedilmesi ikyt- vkay intc eylemi id ir klnmasna mebn kiliseyi teblt- adde-i sbka ahkmna mugyir olarak bil-istzn kd ve seddeylemek ve varaka tanzmiyle ahlye imzlatdrmak gibi ahvle cret eden mdr-i mm-ileyhin edden tevbh ve badem bil-istzn byle bir hareketde bulunursa azledileceinin tebli ile berber kilisenin de kem-kn mesdd tutulmas lzmu mezkr kim-i makmla tebl edilmi olmala. Ol bbda emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 18 Receb sene [1]322 ve F 15 Eyll sene [1]320 Bende Manastr Vlsi
Eb Bekir Hazm Numara: 225

Huzr- Cell-i Hazret-i Mfetti-i Efhamye Devletl efendim hazretleri, ehr-i hl-i Rm'nin on yedinci gn otuz kadar Rum ekys Noska nhiyesine merbt Prekopan [Prekopana] karyesine giderek karye-i mezbreli Daskal Kostantin Kondofa'y katl ve Papa Nikola'y berberlerinde gtrdkleri nhiye mdriyetinden ir olunmasyla tahkkt ve takbt in zbta memrunun hareket etdirilmi olduu ve netcesi bakaca arzolunaca mtekaddem 18 Eyll sene [1]320 trihli telgrafnme-i ker ile arzedilmiidi. Memr- mm-ileyh tarafndan it edilp cihet-i adliyyeye tevd edilen takrrin leffen arz u takdm klnan bir kta sreti mfdndan keyfiyet tafslen karn-i ilm-i l-i safneleri buyurulaca zre eky-y merkme Kesriye kazsnn Lehova karyesinden Ziso Dimo nm aknin riyseti tahtnda mezkr Lehova ve Goreni ve Lonie ve Florina'nn strepne(?) ve Nasli'in 15

Rumilaci karyelerinden tertb edilmi otuz kiiden ibret bulunduu ve berberlerine aldklar Papa Nikola'y dahi Prekopan karyesi kenrnda bir dere iinde katleydikleri ve eky-y merkme strepne ve Prekopan [Prekopana] ve Balkamen muhtar ve heyet-i ihtiyriyyesine Kesriye Rum metropolidine mrcaatla Rum Patrikhnesi'ne tebdl-i intisb eylemeleri lzmunu tenbh etmi olduklar anlalm ve takblerine iddetle devm edilmekde bulunmu olmala. Ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 24 Receb'l-ferd sene [1]322 ve F 21 Eyll sene [1]320 Florina Kim-i makm Bende
Abdullah Nuri

BOA. TFR. 1 MN. 49/4873

11
RUM EK YASININ NEFVAN KY ARNAVUTLARINA TECAVZ Rum ekiyasnn Noska nahiyesi Nefvan ky Arnavutlarna tecavz ile yanlarna bir ahs, bir mikdar ekmek ve silah alarak katklar. 15 Ekim 1904
Telgrafnme Florina Mahall numaras: 4162

skb'de Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Kaz dhilinde bulunduu arzedilmi olan bir ete Rum ekys Noska nhiyesi dhilinde ahlsi kmilen Arnavud Rumlarndan bulunan Nefvan(?) karyesine giderek mezkr karye ahlsinden Kola Pine(?)nin on dokuz yalarndaki olu lo'yu berberlerine alarak gtrdkleri ve karyenin bir mikdr etmek ve Papa Todor nm kimesneden bir de martin alarak savuup gitdikleri haber verilmesiyle takbleri-n cb- hle msraat edildii bery- malmt arzolunur. Fermn.

16

F 2 Tern-i Evvel sene [1]320 Kim-i makm

Abdullah Nuri

BOA. TFR. 1 MN. 50/4940

12
DOYRAN C VARINDA RUM EK YASININ BULGAR KYLLER N LDRDKLER Usturumca'ya gitmekte olan Bodance kyl Bulgarlarn Doyran-Bodance arasnda Furka hududu mevkiinde Rum ekiyas tarafndan yollarnn kesilip nn katledildii ve birinin de yaraland, iki kiinin de ancak Rum olduklarn sylemeleriyle lmekten kurtulmalarnn mmkn olduunun yaplan tahkikat sonucu anlald. 24 Kasm 1904 Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummilii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, Seyyr Jandarma Yzbas smail Aa tarafndan ale'l-acele gnderilen svrinin ifde-i ifhiyyesine atfen zbtadan verilen jurnal zerine Bodance karyesi ahlsinden ve Bulgar mezhebinden iki kiinin Bodance ile Furka karyesi arasnda katledildii f 7 Tern-i Sn sene [1]320 trhli telgrfnme-i kernemle arzolunmu ise de ahren icr klnan tahkktda maktllerin iki kii olmayup kii olduu ve bir kiinin de mecrh bulunduu ve maktllerin isimleri Gone veled-i Risto [Hristo] ve Gone veled-i Trayko ve Eftem veled-i Anko ve mecrhun da Hristo veled-i stamko olduu ve ktillerin ise mechl'l-ahvl Rum ekys id mahall-i vakaya azmet ve avdet eden memrn tarafndan tanzm olunup bir sreti leffen pi-gh- sm-i dver-i efhamlerine arz u takdm klnan zabtnme mnderectndan anlalm ve eky-y merkme keml-i iddetle takb ve taharr edilmekde bulunmu olduu arzolunur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 16 Ramazan sene [1]322 ve F 10 Tern-i Sn sene [1]320 Gevgili Kim-i makm

17

Bende [Mhr] Bin yz yirmi senesi Tern-i Sn'sinin yedinci Pazar gn memriyetimize it olunan Gevgili Zbta Memrluu'nun 7 Tern-i Sn sene [1]320 trh ve iki yz yirmi numaral jurnalde "bugn Bodance karyesinden ve Bulgar mezhebinden olup isimleri malm olmayan iki kii Bodance'den Ustrumca'ya giderken esn-y rhda Bodance ile Doyran kazsnn Furka arasnda eky tarafndan katl olunduklar" muharrer olmas ve i bu jurnalin sat dokuz buuk rddelerinde vrd etmesi zerine keyfiyetden mstantk efendi haberdr edilp gelmesine intizr olunmayarak Belediye Tabbi Nesim Efendi'yi ve mikdr- kfi jandarmay bi'l-istishb azmet olundu. Sat on bir buuk rddelerinde mezkr Bodance karyesine muvsalat olunup orada mfreze-i askeriyye ile ikmet eylemekde olan Jandarma Yzbas smail Aa ile buluularak istifsr- keyfiyyet olundukda maktl ve bir de mecrh bulunduu ve ahl maktlleri katl olunduklar mahalden kaldrup hnelerine getirdiklerini ve maktelin, karyeden bir sat kadar mesfede vki olduunu sylenmesi zerine crmn mahall-i vukunn ahvlini anlamak in hemn maktele gidildi. Mahall-i mezkr Bodance karyesinin iml-i ark istikmete Doyran kzsnn Furka karyesine doru giden ve "Gabre"(?) tesmye olunan derenin imle doru sa tarafdaki dadan giden dar bir yolun Furka hududu tabr olunur mevkiinde olup dan ufak bir helezon tekl etdii bir noktada hayli mikdrda kan damlas grld gibi buradan drt be metre yukarda kezlik yolun kenarnda bir ok kan sr mhede olunup katlin burada k olunduu ve fillerin tepeden ve kayalar arasndan zuhr edp icr-y cinyet eyledikleri tebeyyn eylemesi zerine Bodance karyesine muvedet olundu. Muhtar Mfreze Yzbas Belediye Tabbi Gevgili Mdde-i Umm Muvini

Karyeye muvsalat edilp birer birer maktllerin hnelerine gidilmee balanarak muhtar dahi hzr olduu halde evvel; maktl Gone veled-i Hristo'nun hnesine gidilerek kef ve muyeneye ibtidr klnd. Maktl-i merkm Gone, hnesinin bir odasnda yatak dernuna det olduu vech zre yeni elbiseler ilbs olunarak yatrlm bulunup lede's-sl otuz iki yanda kiraclk ile mteayyi mteehhil drt ocuk sahibi Bulgar mezhebinden olduu 18

anlalup nazar olundukda siyah sa ve bykl matr, el gzl, orta boylu, tmm'l-az ve bann tepesi bir mikdr sasz bir ahs olduu grlp vcdu ve yaralar muyene edildikde sol kulandan drt be santim kadar yukardan ve badan duhl edp sa yanandan hurc bir aded ve sa omuzunun arka tarafndan girp n tarafndan kan dier bir aded ki cemn iki kurun ile cerh ve katledilmi bulunduu grlerek beraberimizde bulunan Belediye Tabbi Nesim Efendi'ye knn diresinde yemin verildikden sonra muayene-i tbbiyyesi icr etdirildikde merkm Gone'nin alm olduu iki kurun yarasndan derhal veft etmi bulunduu beyn eyledi.
Sniyen; Gone Trayko'nun hnesine gidlp merkm dahi yatakda yeni elbise

lbis olduu halde bulunarak lede's-sl yirmi drt yanda kirac ve Bulgar Katolik mezhebinde olduu anlalup nazar olundukda siyah sa ve ter bykl matr, uzunca boylu, kaviyy'l-vcd, tmm'l-az bir ahs olduu grlerek vcdu ve yaralar muyene edildikde sa elin avucundan girp ba parmann altndan km bir aded ve sol kreinin altndan girp gsnden kan dier bir aded kurun ki cemn iki kurun ile cerh ve katledilmi olduu grlp tabbe muyenesi icr etdirildi.
Slisen; maktl Eftem veled-i Anko'nun hnesine gidilerek merkmun dahi yeni

elbise ile yatakta yatmakta olduu hlde bulunup sl olundukda an-asl Perdei [Pardoveya] karyeli olup be sene mukaddem Bodanceli Dilo veled-i stoyn Karkala'a dmd olduu ve Bulgar mezhebinde ve krk yalarnda bulunduu anlalup bakldkda top ehreli, siyah sa ve kal ve sar bykl matr, yeil gzl, kaviyy'l-vcd, tmm'l-az bir ahs bulunduu grlerek vcdu ve cerhas muyene edildikde sa kulandan girp yine sa kulann drt parmak st tarafndan bann kemiklerini krarak km bir aded kurun ile mecrh ve maktl olduu mhede olunarak tabb efendiye muyene etdirildi. Muhtar Yzba Belediye Tabbi Gevgili Mdde-i Ummi Muvini

Rbian; Bodanceli Hristo veled-i stamko Kara aban'n nezdine gidilerek

muyene edildikde sa elinin ba parma altndan girp km bir aded kurun ile sa, sa taraf brnden girp on santimetre kadar gitdikden sonra hurc etmi dier bir aded kurundan cerhedilmi olduu grlerek tabbe muayene-i lzmesi icr etdirilp bu bbda maktller ile mecrh in ayr ayr raporlar tanzm ve it eylemi olmala maktllerin defnine ruhsat verilerek tedfn etdirilmidir. Vakadan malmt verebilecek olan kesnn birer birer isticvblarna mberet olunarak evvel mecrh Hristo stamko'nun ifdesine mrcat edildikde 19

"biz iki kii yan bera(?) Eftem ile berber Ustrumca pazarna gidiyor idik. Biz hasrcyz. Dereye geldik. Orada sekiz on kii kadar stmze karak "siz nesiniz?" dediler biz de Bulgarz dedik. Bizi tuttular. Sonra aadan drt kii daha pazara gidiyorlard; onlar da tuttular ve sordular. Onlardan ikisi ki lmdr, Bulgarz dedi; dier ikisi ki kurtulmudur, Rum'uz dediler. Sonra hemn bir kumanda verildi, silahlar atlmaa balad. Hep kamaa baladk. Arkadam Eftem'in urulduunu grdm. Ben katm. Bu adamlardan biri beyaz zvereli(?) dierleri mi alvr ve siyah Ulah kepeli ve yzleri sarl idi. Hibirisi tandm adamlar deildir" diyerek beyn- hl eylemesi zerine mhr olduu, imz dahi bilmedii cihetle Bulgar muhtarna temhr etdirildi. Bodance muhtar Vakadan bulunup slimen firr eden Bodance karyeli otuz sekiz yanda kirac Bulgar Dino veled-i stamko'dan istifsr- keyfiyyet olundukda pazar gn sabahleyin Ustrumca pazarna gitmekde iken Gabre deresinde nmze sekiz on kadar eky karak bana: "Apustol kapdn kimdir, sizden." demekle "dinamit ve revolver var m?" diyerek zerimizi aradlar ve benim iki lira kadar premi, akmak tam aldlar. Bunun zerine birisi Rumca "ate" dedi. Birisi bir el silah atd, Eftem uruldu. Ben aman kaayk diyerek yalvaryorum, dier birisi bir tekme ur da ate et dedi. Bana bir tekme urup zerimize ate atdlar. Ben tepeden dereye doru yuvarlandm; urulmadm. Bir sat kadar sonra smail Aa geldi. Bizi kurtard. fdemi imz ederim.
Bodanceli Dino stamko

Dieri Mito stamko otuz be yalarnda Bulgar mezhebinden kirac olup ber-vech-i t ifde-i hl eyledi (merkm Dino ki ifde-i hl etdi). Bunlardan baka maktlleri vereseleri olan Gone Hristo'nun kardei Atana ve Gone Trayko'nun papas Trayko ve Eftem'in kin-pederi Delo'nun ifdelerine mrcaat olunacak idiyse de balarna gelen felketden meys ve det mecnn gibi olduklarndan ifde vermee muktedir olamadklarndan istintkda arz- hl edeceklerinden ifdelerinin ahzndan sarf- nazar edilmi ve buraca baka tahkkt kalmam olmala ibu zabt varakas bi't-tanzm imz ve tehattum klnd. F 7 Tern-i Sn sene [1]320 Muhtar Yzba Belediye Tabbi Gevgili Mdde-i Ummi Muvini

20

BOA. TFR. 1 SL. 58/5712

13
FLOR NA'NIN BULGAR ZEHL NCE KYNDE RUM EK YASININ B R DN BASIP KATL M YAPTII Florina'da ahalisi Bulgar olan Zehlince kyn basan silahl Rum ekiyasnn on kiiyi katledip, alt kiiyi de yaralayarak katklar. 29 Kasm 1904
Makm- Serasker Mektb Kalemi

nc Ord-y Hmyn Mriyeti'nden mevrd f 15 Tern-i Sn sene [1]320 trhl ifreli telgrafnme sretidir. Mh- hl-i Rm'nin on drdnc gecesi sat be rddelerinde Florina kazsna muzf Zehlince(?) karyesi ahlsinden ve Bulgar cematinden Tripe stefan'n velme cemiyyeti icr olunmakda olan hnesine mechl'l-mikdr Rum ekys aheng icr edilmekde olduu srada bi'd-duhl hmil olduklar gra ve revolverlerle odada bulunanlarn zerlerine ate ederek on kiiyi katl ve alt kiiyi cerh ile firr eyledikleri ve bu miynda meduvvnden ve karye-i mezkre ahl-i slmiyyesinden Hasan bin Abdlkerim'in maktl, Goriiko [Gorniovo] karyesinde skin Ali Bey'in mecrh olduu ve maktln miynnda dn shibinin akribinden Nao'nun familyas da bulunduu Manastr Vilyetinden verilen malmt zerine anlalm ve karlan mfrezeye zammeten Surovi ve Florinaca da takbt- lzme ve ciddiyyenin srat-i icrsyla eirrnn behemehl der-dest ve istslleri esbbnn istikmli hussu cb edenlere keml-i ehemmiyyetle tebl edilmi olduu ve alnacak netyicin pey-der-pey bildirilecei Kolordu-y Hmyn Kumandanl Vekleti'nden alnan telgrafnmeden anlalm olmala arz- malmt olunur. Fermn.
Makm- Serasker Mektb Kalemi

Florina kazsna muzf Zehlince(?) karyesi ahlsinden ve Bulgar cematinden Tripe stefan'n velme cemiyyeti icr olunur iken cemiyyet-i mezkrede 21

bulunanlarn Rum ekys tarafndan ne sretle dr- taarruz olduklarna dir tafslt ve ol bbda ittihz olunan tedbri mutezammn nc Ord-y Hmyn Mriyyet-i Cellesi'nden ve bir danka tfengi ve revolverle msellah olduu hlde dolad grlen Yeniky karyeli Yorgi'nin hayyen der-dest olunduu ve teferrut hakknda dahi Dokuzuncu Frka-i Hmyn Kumandanl'ndan mevrd iki kta telgrafnmenin sretleri leffen arz u takdm klnm ve eky-y merkmenin behemehl der-dest ve istslleri zmnnda mriyyet-i mrn-ileyhya teblgt- cevbiyye f ve Bb- l'ye malmt it edilmi olmala ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l emrindir. F 21 Ramazan sene [1]322 ve F 16 Tern-i Sn sene [1]320 Serasker Bende
Rz

BOA. Y. MTV. 268/142

14
KESR YE'DE BE BULGARIN RUM EK YASI TARAFINDAN KATLOLUNDUU Kesriye ve Surovi'ten kylerine dnmekte olan biri papaz alt Bulgarn Bubete ky ayrnda giysi ve konumalarndan Rum olduklar anlalan ekiyann saldrsna uradklar, papazn kurtulmay baard, kalan be kiinin katlolunduklar. 7 Mart 1905
Telgrafnme Kesriye Mahall Numaras: 1512

Selnik'de Mfetti-i Ummlik Huzr- Smsine Dnk Perembe gn Zagori karyeli Kahveci Nikola Nane ile Kotorili olup Zagori'de mukm Yorgi steryo Kilisura pazarndan ve Mokrani karyesi bekisiyle papas Kesriye'den avdet ve Bubete karyeli iki kii Surovi'den karyelerine azmet ederken mezkr Bubete karyesi altndaki ayrlarda hviyetleri mechl alt kii 22

nlerine karak bi't-takrb Zagori karyesine firr edebilmi olan mezkr Mokrani papasndan madsnn katledildii imdi Zagori karyesi muhtarndan alnan tezkire ile bekinin ifdesinden anlalup maktllerin Bulgar kurs ahlsinden olduuna nazaran ktillerin Rum ekys olaca melhz bulunduundan tahkkt ve takbt- lzme icrs zmnnda memrn-i idesi ise mteheyy-i azmet bulunduu ve keyfiyet civr kazlara, nevhye yazld ve netyic-i hslann arzna msraat edilecei marzdur. Fermn. F 18 ubat sene [1]320 Kesriye Kim-i makm
Tahsin Telgrafnme Kesriye Mahall Numaras: 10582

Selnik'de Mfetti-i Ummlik Huzr- Smsine 18 ubat sene [1]320 trihli telgrafla arzolunduu zre Bubete karyesi ayrlarnda Rum ekys tarafndan katl u itlf edilen be kii hakknda mahallince icr etdirilen tahkkt netcesinden anlaldna ve eky yedinden firra muvaffak olan Mokrani karyeli Papa Toma'nn ifdesine nazaran geen perembe gn Mokrani karyesi bekisi Yorgi ile Kesriye'den avdet ederken sat on bir rddelerinde Bubete ayrlarnda msellah kii ve ilerinde tehs eyledikleri strepne karyeli yirmi-yirmi be yalarnda esmer ehreli, ter bykl Cile nmnda bir ahs ile dier iki refki nlerine karak kendilerini der-destle daha ileride bulunan Bubeteli Yovan ve Vasil ve Zagori karyeli Yorgi ve Kola'nn yanlarna gtrdklerinde ilerinden kebe ile sarlm birisi sizi kapudan istiyor diye armasyla yukarya doru azmetlerinde daha nefer ak yanlarna gelerek yolcular miynnda bulunan Kilisural Vasil nmnda bir ocuk salverildikden sonra eky-y merkme kendilerini iki sra yaparak nlerine silh endhtla arkadalarn katl u itlf etdikleri srada merkm Papa Toma firrla Bubete ve andan Zagori karyesine iltic eyledii ve arkasndan be on el silh atld hlde isbet etmedii ve eky-y merkmenin Rum lisnyla tekellm ve zerlerinde siyh pantolon ve bazsnn banda siyh klh ve birisinde Yunan apkas bulunup cmlesinin gra tfengiyle ve Rum etesine mensb olduklar anlalm ve takblerine gerek buradan ve gerekse Kilisura nhiyesinden karlan mfreze-i askeriyye tarafndan civrnda ve Yakova karyesinde taharriyyat- lzme

23

icr edilmi ise de; bir ser-rite ve emreye tesdf olunamayup maa-mfh yine takbt ve tahkkta devm edilmekde bulunduu ve maktllerin vaka gnnden beri maktelde bulunup defn in cihs olmad vesle eden veresesi tarafndan el-yevm kaldrlmayan cenzelerinin defni hussu Kesriye Bulgar papas tarafndan b-tezkire tebl etdirildii gibi tehs edilen strepneli Cile'nin der-desti Florina Kim-i makmlna yazlm olduu marzdur. Fermn. F 22 ubat sene [1]320 Kesriye Kim-i makm
Tahsin

BOA. TFR. 1 MN. 58/5725

15
RUM EK YASININ DAVUD BL FTL N BASARAK K BULGAR VE B R RUM'U AIR EK LDE YARALADIKLARI Kalabalk bir Rum ekiya etesinin Davud Bl iftliine tecavz ile iki Bulgar ve bir Rum'u kama ve tfekle tehlikeli surette yaraladklar. 25 Mart 1905

Numara: 12

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, Dnk cuma gn akam st krk mtecviz Rum ekysnn Davud Bl iftliine girerek Bulgar cematinden Hristo Kabag' kamalarla bandan ve Resto Nikola'y tfeng kurunu ve kama ile ayandan ve Rum cematinden Nao Yorgi'yi omuzundan cerh etdikden sonra Akpnar karyesine doru firr etdikleri ve mecrhlarn yaralar dahi tehlikeli bulunduu iftlik-i mezkr muhtarnn ihbrna atfen imdi merkez jandarma binbalndan b-jurnal bildirilmesi zerine eky-y merkmenin takb ve der-destleri zmnnda merkez kazs zbta memru ile 24

Jandarma Mlzm Ali Efendi kumandasnda bir mfreze-i askeriyye bi't-tertb cb eden mahallere sevk edilmi ve mecrhlarn kef ve muyeneleri zmnnda memrn-i lzme ile belediye tabbinin karye-i mezkreye izmlar lzmu da cihet-i adliyyeye tebl klnm olmala bery- malmt arz- keyfiyyete msraat olunur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 12 Mart sene [1]321 Selnik Merkez Kim-i makm Bende
mhr

BOA. TFR. 1 SL. 66/6581

16
SELN K' N DAVUD BL KYN BASAN RUM ETES N N K BULGARI AIR EK LDE YARALADIKLARI Selnik'in Davud Bl kyne gelen yirmi-otuz kiilik bir Rum etesinin kyllerden birka kiiyi baladklar ve milliyetlerini sorduklar, Bulgar olduklarn sylemeye cesaret eden iki kiiyi kurunlayarak ve baklayarak ar ekilde yaraladklar, ekiyann kydeki Rumlardan da destek grdkleri, Rumlarn srekli bask ve saldrlarna kar tedbirler alnmas ve bu nedenle kylerinde bir askeri mfreze bulundurulmas hakknda Davud Bl ky ahalisinin arzuhali. 30 Mart 1905 Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i lsine Devletl efendim hazretleri, Geen ubat mhnn nc gn birder ve akrabmz Davud Bl karyeli Prodan Kostantinof, karye-i mezkreye Selnik'den avdet etmekde iken, Rum eky etesi tarafndan katledilmidir. Mh- crnin on birinci gn akama kar sat on bir rddelerinde yirmi-otuz kiiden mrekkeb bir Rum eky etesi, karyemize bi'd-duhl bir ka kyly baladkdan sonra hangi milletden bulunduklarn sule mberet eylediler. Bulgar milletinden olduunu sylemeye cesret edenleri o anda katlediyorlard. Rum eky etesi bu sretle Hristo Nikola'y kurun ve kama ile cerhetdikleri gibi Hristo Gorgi'yi tehlikeli sretde bir ok yerinden kama ile 25

cerheylediler. bu fil-i katle karyemiz ahlsinden ve Rum cematinden Gorgi Hristo Burgazl ve stoyan Atana Marko dahi itirk ve ekyya muvenetde bulunmulardr. Ltfen ve keml-i merhameten mtecsirn hakknda cb- knnun icrsyla, cematimiz Rum ekylarnn dim taaddiyt ve taarruztna marz olduu cihetle ileride dahi vuku melhz ve hatt muhakkak olan vuktn n alnmak in karyemizde bir mfreze-i askeriyyenin ikme etdirilmesine msade-i celle-i hidv-i azamlerinin b-dir ve sezvr buyurulmasn gzyalar dkerek istirhm ve niyz eyleriz. Ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 15 Mart sene 1321 Bende Bende Mecrh Hristo Nikola'nn birderi
lya Nikola

Selnik muzftndan Davud Bl karyesi ahlsinden maktl Mecrh Hristo Gorgi'nin Proda'nn birderi olu Bende
Sotir Hristo Hristo Kostantin

Mfetti-i Ummlik 25 [Mart] sene [1]321 Ekynn takbi in kuvve-i kfiyye ve tahkkt- lzmenin icrs zmnnda da memrn-i lzmenin sevk ve izm olunduu 12 Mart sene [1]321 trhli tezkire mnderectndan anlalm idiyse de netce-i tahkkt ve takbtdan henz malmt verilmedii ve metn-i istidda cinyetde medhallerinden bahsolunan iki ahs hakknda dahi tahkkt icrs lzm gelecei cihetle netyici bildirilmek zre seran ve mazrfen Selnik Merkez Kim-i makml'na. F 15 Mart sene [1]321
F 17 Mart sene 1905

Selnik kazsna tbi Davud Bl karyesi ahlsinden Sotir Hristof, lya Nikolov ve Hristo Kostondinov. Yunan ekysndan mrekkeb bir ete sene-i hliye ubat' nde mstedlerin akrabsndan Prodan Kostandino[f] nm kimesneyi katleyledi.

26

Mh- cr-i Rm'nin on birinde dahi yirmi-otuz Yunan ekysndan mrekkeb bir ete karye-i mezkreye gelerek Bulgarl kabl etmi olan Hristo Gorgief ve Hristo Nikolof nm kimesneleri fen sretde cerhetdi. Bu haydtlarn ku[la]guzlar karye-i mezkre ahlsinden ve Patrikhne mensblarndan Corci Hristo Burgazlya ve stoyan Atana Marko nm kimesneler idi. Merkmlar kylerinde askir-i bulundurulmasn istid ederler.
Vrdu f 17 Mart sene [1]321

hneden

dim

bir

karagolun

Vakann ihbr olunmasn mtekib derhl mstantk ve belediye tabbi ile birlikde bi'z-zt mahall-i crme azmet ve tahkkta msraat olunmudur. Mecrhlardan Bulgar milletinden Hristo Yorgi ifdesinde mnferet-i milliyye sevkiyle kilise meselesinden mtevellid ihtilf zerine iftlie bateten gelen bir ete Rum ekys tarafndan milliyeti bade's-sul cerhedildiini ve kilise ihtilfndan mtevellid ibirr dolaysyla ekynn vrduna karye halkndan Gorgi veled-i Hristo Burgazl ve stoyan veled-i Atana Marko'nun delletleri olduunu bhe etdiini ve ekydan bazsnn elbse ve eklini tarf ile bunlarn Selnik ve balca karyeleri ahlsinden olduklarn sret-i tekellmlerinden istidll eylediini der-miyn eylemidir. Mahallince arz u amk icr klnan tahkktdan ekynn ism ve hviyetleri taayyn eylememi ve Rum cematinden Gorgi ve stoyan'n dellet ve muvenetde medhaldr olduklarna dir mecrh- merkmun u ifdesi dier mecrh Hristo ve Atana ve karyenin muhtar ve heyet-i ihtiyriyyesi ve isticvb olunan ehs- sirenin ifde ve ihbrtyla teeyyd etmemi ise de mechl'l-hviyye eky ile maan merkmn haklarnda dahi hukk- ummiyye davs ikme olunarak dire-i istintkca tahkkt keml-i germiyyetle tamk edilmekde ve ekynn tayn-i hviyyeti hakknda da zbtaca tecessst icr etdirilmekde olduu marzdur. F 17 Mart sene [1]321 BOA. TFR. 1 SL. 67/6671

27

17
KESR YEL BULGARLARA RUM EK YASININ TECAVZ Yeniehir'e gitmekte olan Kesriyeli on Bulgar'n yolda Rum ekiyasnn basknna uramas ve bir kiinin kurtulmay baararak gvenlik glerine haber vermesi zerine yaplan tahkikatta iki Bulgar'n yaralanm, birinin ise ldrldnn anlalm olduu. 14 Nisan 1905
Telgrafnme Nasli Mahall Numaras: 3134

Mfetti-i Ummlik Cnib-i Smsine Kesriye'nin Gabre ve Libanice karyeleri halkndan on Bulgar Yeniehir'e gitmek zre evvelisi akam iceste [eete] nhiyesinin Rum kylerinden Konko karyesi hannda beyttet ve ale's-sabh Kozana'ya mteveccihen da tarkiyle hareket edp yarm sat mesfe kat eyledikden sonra nlerine kan yirmi kadar Rum ekys kendlerini der-dest etdii srada ilerinden Zii onta(?) nm ahs slimen firra muvaffak olarak Kozana'nn Sarhanlar nhiyesi hkmetine mrcaatla ihbr- keyfiyyet eyledii mdriyetden bildirilmesi zerine derhl mteaddid mfrezeler sevk ile takblerine msraat olunmu ve iceste'den [eete] karlan jandarmalar bugn Bulgarlardan ikisini bir dere iinde mecrh bulup merkez nhiyeye nakl ve sl edilerek lede'l-isticvb eky-y merkme tarafndan cerh ve b-rh zannyla terk ve refklerinin itlf olunduklar anlalmala tedd-i takbt ve taharriyt edilmi olduu iceste Mdrlii'nin ir- telgrfsi zerine bery- malmt arzolunur. Fermn. F 1 Nisan sene [1]321 Nasli Kim-i makm
Ali Rza

BOA. TFR. 1 A. 24/2311

28

18
YEN CE KAZASINDA B R DE RMENE G DEN BE BULGAR LE B R DE RMEN S N N RUMLAR TARAFINDAN KATLED LD Yenice kazsnn Libarit ve Ulah kynde toplam be Bulgar'n bir deirmende Rum etesi tarafndan baskna uratld, drdnn balta ve birinin de deirmen hizmetkryla birlikte silahla katledilerek, deirmencinin de parasnn gasbedildii. 24 Nisan 1905
Makm- Serasker Mektb Kalemi

Selnik Vilyeti'nden mevrd 11 Nisan sene [1]321 trhl ifreli telgrafnmenin sretidir. Vodine Kim-i makml'ndan alnan telgrafnmede Yenice kazsnn Libarit karyesinden bir ve Ulah karyesinden drt Bulgar Vodine'nin Brahne(?) deirmenine giderek dakk tahnyla megl olduklar srada Libarit karyeli bulunan Bulgar akam zeri kye avdet etdii esnda kendi huddunda bir Rum etesi tarafndan zerine atlan kurunlarn isbetiyle katl edildii ve bu ete mtekiben ve leylen deirmeni basup ve Ulah karyeli dier drt Bulgar ahz u girift edp orada ele geirdikleri balta ile bunlar ve deirmen hidmetkr olup firr teebbsnde bulunan ve deirmen hricinde arkasndan tfeng atlan bir ahs katl ve deirmencinin krk be lirsn ahz u gasb eyledikleri ve bu vukt mtecsirleri olan Rum etesi Yenice kazsndan gelmi yine o taraflara savumalar melhz bulunmu olduu cihetle mahall kim-i makmlna malmt verilmi olduu gibi bi'z-zt ve jandarma yzbas refkatiyle iki mfreze ile Vodine kazs dhilindeki mahll-i maznnede taharriyyt- edde icr edilmekde olduu izbr klnm ve kim-i makm- mm-ileyh ile sir lzm gelenlere teblgt- mukteziyye icr edilmi olduu bery- malmt marzdur. BOA. Y. MTV. 273/120

19
NASL VE KESR YE C VARINDA RUM EK Y ETELER N N YUNAN HKMET NCE S LAHLANDIRILIP KORUNDUU 29

Nasli'in Viroan kyne gelerek iltica eden Yunan ekiya komitelerine mensup Nikola Dimitri'nin verdii ifadeye gre on sekiz kiiden oluan etenin mensuplarnn bir ksmnn Giritli Yunan bir ksmnn da Arnavud Hristiyan olduu, etenin Kesriye ve Nasli kazalarnn ortak snr olan mntkada Rum halk kkrtmak ve Bulgar kylerine tecvz etmek maksadyla Yunan Hkmeti tarafndan silahlandrld, maalarnn Yunan Hkmeti'nin bilgisi dahilinde merkez komitesi kanalyla konsoloslara, oradan metropolidler vastasyla Rum kylerindeki papaz veya emin bir kii tarafndan kendilerine ulat, etenin yapaca saldrlarda btn ihtiyalarnn Rum kylerince karland ve bu Rum kylerinde saklandklar, atma esnasnda yaralanan ekiyalarn Bogako'da Rum doktor tarafndan tedavi edildii, Bulgarlar zerine yaplacak basknlarda yeterli sayda ekiy bulunmazsa Rum kyllerden takviye yapld. 26 Nisan 1905
Bu kerre kendi rzsuyla Nasli kazsnn Virotan [Viroan] karyesine azmet ve iltic eden Yunanl eky komitelerinden Nikola Dimitri'nin ber-vech-i zr zabtolunan ifde-i evveliyyesidir.

F 24 Mart sene [1]321, yevm-i Perembe Ne vakitden beri Yunanistan'dan hudd- hknyi tecvzle buralarda get gzr ediyorsunuz? Geen yz yirmi senesi ehr-i Tern-i Evvel'in otuzuncu gn otuz sekiz nefer arkadala Veleme [Velimit] kapusu(?) hricinden leylen huddu tecvz ile Grebene kazsnn Fili [Fila] karyesi bekisi Yorgi nm ahs bizi Kalabaka'dan alup mezkr Fili [Fila] karyesine kadar getirdi ve Kayal karyesi civrnda bir ormanda bir gece ihtif ederek etmek dahi karye-i mezkreden tedrik edilmidir. Oradan kalkup Varka tabr olunur mahalden ve Gustom ve Kavirbova [Kopernava] karyeleri arasndan mrrla Vanca tarkini takb ederek doruca Palukastro karyesi civrna geldik ve orada iki gece kalarak kezlik etmeklerimizi karye-i mezkreden tedrik etdik, oradan Seete balarna gelerek bir iki saat rm edp bekiler vstasyla etmek tedrik etdik oradan dahi kalkup Sene, Virotekete karyeleri arasndan mrr ederek doruca ian Manastrna gidp sabh olduu in grlmemek zre btn gn orada kaldk. Aham oldukda ahran Kozaz'da der-dest edilen Kapudan Kara Livanos ile nsfmz Kesriye'nin Lonice karyesine gitmi ve nsf- dierimiz de Kapudan Yorgi ondos Varda ile birlikde Blai Manastr'na gitdiler, bir gn sonra 30

cmlemiz Loete'de [Liita] birledik oradan Kostra karyesine gitdik, oradan avdetde Molas deresini gep erete karyesine geldik oradan Biova'ya(?) gidp muhtef olan Bulgar ak resi Kostando'yu katl u itlf ve hnesini ihrk etdikden sonra oradan cmlemiz kalkup ve arkadalarmzdan Apostol isminde birisi elinden mecrh olduu hlde Kesriye'nin Pelesko(?) ve Kuca(?) karyelerine gidp mezkr kylerde drt gn-drt gece kaldk ve oradan Nasli kazsnn Kelite(?) ve Zanko karyelerine geldik oralarda bir mddet get gzr etdikden sonra Lanka [Langa] karyesine geldik ve oradan da Ezere karyesine gitmek in kapudanmz tarafndan mezkr karye ahlsine hitben kabl olunmalar zmnnda mektb yazmlar ise de mezkr ky ahlsi Horpete'ye getirp askere ihbr- keyfiyyet olunmala takbimize asker kdndan bu sebeble mezkr karyeye gidemeyp Odra dalarna gidp orada ihtif etdik. Ve'l-hsl Yunanistan'dan kdmz gnden beri evktmz Kesriye ve Nasli kazs kylerinde geirdik. Sen ve berberinde bulunan arkadalarn ile kapudannz nerelidir? Ben Yunanistan'n Lamya kazsnn Palodraha(?) karyesindenim, arkadalarmn bir ksm Giritli bir ksm da Arnavud Hristiynlar idi. Sen ve arkadalarn nerede birlediniz? Atina'da teekkl eden Makedonya komite resi tarafndan er-beer imendfer vstasyla doruca Kalabaka'ya sevkolunarak belediye marifetiyle teslh olundukdan ve ete ete ayrldkdan sonra huddu tecvzle Memlik-i Osmniyye'ye geiverir idik. Beherinizin malar kaar guru idi? Herkesin ahsna gre ikier-er Napolyon, ma alyorduk. Almakda olduunuz malar ne vsta ile alyordunuz? Konsoloslar vstasyla despotlara ve oradan da karye papaslarna ve papaslar tarafndan kapudanlarmza verilp bize tevz olunuyordu. Get gzr etmi olduunuz kyler kang kylerdir? Seete nhiyesiyle ian Manastr, Loinceyan [Lonie], Kostora [Kostra], Molas, erete, Biova, Kelite, Zanko, Vidolo, Kostanko, Lanka [Langa], Zigovite, Loete, Buhin, Selsko(?), Konlesko(?) kylerine bir ka defalar gidp geldik ve her kyde keml-i istirhatle bil-hvf ikmet ve beyttet ediyorduk.

31

 Bu gezmi olduunuz kylerde lzm gelen harektnz kimler teshl ve muvenetde bulunuyor idi? Her kyn mtevellsi lzm gelen muvenet ve teshlt ire edp asker geldike haber vermek zre her kyde kulauzumuz var idi. Sen bu mtevell ve kulauzlar ahsen bilir ve tanr msn? Her birini ism ve cismiyle bi'l-umm etemiz bilir ve tanrd. Kylere gitdike yiyecek ve iecei ne sretle tedrik ediyordunuz ve cretini veriyor mu idiniz? Hayr cret vermediimiz gibi, kyller maa'l-memnniyye bizi kabl edp besliyorlard. Kylere gitdike size yan eky etelerine muvenetde bulunmak in kyllerin malmt ve medhalleri var mdr? Evet despotlar vstasyla her karye papaslarna ve mtevelllerine sret-i mahssada talmt verilmidir. Bu tadd etmi olduunuz kylerden size muvenet ve kulauzluk eden ehsn isimleri nedir? Evvelce de arzetdiim gibi Seete'de etmeklerimizi bekiler tedrik etdikleri gibi, etmek getirdikleri vakit berberlerinde isimlerini bilemediim mtevelller ile bir takm setre pantolonlu marf adamlar dahi berberlerinde idi. Bi't-tab bekiler biliyor ian Manastr'nda dahi bi'z-zt kendisi bizi manastr iine kabl ederek akama kadar bizimle birlikde oturup yemek vesire dahi vermidir. Lonie'de dahi Anago ile olu Hristos Tomo ve Lolo Bakkal ve Kostora [Kostra]'da dahi umm ky ahlsi bizimle grp hatt mezkr karye bekisi Miyani ismindeki beki bizim vsta-i muhberemiz idi. O kyn mtevellsi kim olduunu merkm bilir. Molas karyesinde ise bir ka defalar gidp ikmet ve beyttet etdik ise de mtevelller kim olduunu tanmam. erete'de Papa Tanas ile bakkal Ulah oban iki kardalar vstasyla baz yollar ire etdikleri gibi papas ve bakkaln hnesine de bir ok defalar ikmet ve beyttet etdik. Biova karyesi ise; her iki komite tarafndan tazyk grdkleri in karye-i mezkre ahlsi her iki komiteye yataklk ve kulauzluk etdikleri sizce de malmdur. Kelite(?)'de Juga Bakkal cidd muhbirimiz olup merkm vstasyla da bir ok mkiltmz halletmidir. Zanko karyesinde Anago ile karye bekisi bize yol gsterdii gibi bir tarafdan asker zuhrunda derhl ihbr- keyfiyyet ederler idi. Vidolo'da Barbadina ile birderi ve Papa steryo, kulauzumuz idi. Hatt Barbadina'da iki gra tfengi mevcddur. Papa steryo'da ise bir sandk 32

cebhne dahi vardr. Vuk bulan msdemelerde sarfetdiimiz cebhnenin yerine merkmdan alyor idik. Cebhne deposu merkm steryo'dur. Loete(?) karyesinde de Paskal ile bekileri vstasyla her drl ihtiyctmz ikml ediyorduk. Zigovite karyesinde de Anago ve beki dahi kulauzumuz idi. Buhin karyesinde de iman Panol muhbirimiz idi. Pesleko(?) karyesinde Muhtar Yorgi nm ahsn hnesinde ok kerre msfir olduk ve kapudanmzn en sevgili dostlarndandr. Kutluca'da dahi bir adammz vardysa da ismi htrmda yokdur. Kostanko'da Vasil Kini ile Bakkal Miho ile Kara Nikola oullar ve dieri Havpar ihtiyrca, Havparlal ocuu Kozma olup get gzr etdiimiz mddet zarfnda isimlerini tadd etdiim ehs cmlesi kulauzumuz ve levzmt- mahssamz tedrik edenler bunlardr. Kim-i makm beyin yannda iken Bogako'da bir takm mecrhnin tedv olunduunu ve bir doktor tedv etdiini sylemi idin. Bu yarallar el-n orada mdr ve tedv eden doktor kimdir ve ismi nedir ve ka yandadr? Evet, hakkaten Bogako'da el-n arkadalarmzdan vuk bulan msdemede cerhadr olan -drt arkadamz el-n orada tedv olunmakdadrlar ve mezkr karye ahlsinden ismini bilemediim otuz sekiz yalarnda bir doktor tarafndan tedv olunmakdadr. Ancak yarallar dim bir hnede bulundurulmayup iki- gnde bir kerre hneler tebdl olunuyor ve mensbu bulunduumuz ete kapudan mezkr yerli daskallarndan ismini bilemediim fakat imanca otuz be yalarnda bir ahs dim kapudanmzla mlkt ve lzm gelen muveneti teshl eder. Sele, Diranova [Drenovo], Peleska(?) karyelerine uradnz m ve orada muhbirleriniz ve rehberleriniz var mdr, varsa kimlerdir? Mezkr karyelerde muhbirimiz var idi. Hakkyla isimlerini bilemem. Gitmi olduumuz hneleri biliyorum. Lkin mezkr karyelerde dellet eden muhtarlar olmaldr. Get gzr etmi olduunuz mdded zarfnda nerelerde Bulgar komitesiyle msdeme etdiniz? Yalnz Korate(?)'de dier bir etenin Bulgar komitesiyle msdemesi vuk bulmudur. Yine Kesriye kazsnda Mangila ile Nasli'in Biova(?) karyesinde kez Bulgar komitesiyle msdeme etdik. Hatt Kostando'yu Biova(?)'da katl ve ihrk etdik. Kostando'nun itlf edildiine dir de hkmete tezkire yazmdk ve bi'l-hire hkmetce icr edilen hafriytda cesedleri zuhr etmidir. Kesriye kazsyla Nasli kazsnda ve civr kazlarda ka ete Bulgar ekys vardr? 33

 Kesriye kazsyla Nasli kazsnda get gzr eden Rum komitesi iki eteden ibretdir. Bunlardan baka hl-i hzrda komite yokdur. Essen bunlarn resleri kimdir ve kaar kiiden ibretdir ve kazmz halkndan yan Nasli kazs halkndan ete ile birlikde bir kimse var mdr, var ise isimleri nedir ve kang karyelerdendir? Birisi on ve dieri yirmi kiiden ibret olup on kiilik etenin resi Giridli Mihal ve yirmi kiilik etenin resi de Mihal'in amuca-zdesi Mlzm Varda Yorgi'dir. Varda Yorgi'nin muvini de Kesriyeli Aristidi'dir ve Nasli'in Zanko karyesinden Apostol ile ismini bilmediim bir Kpt vardr. Kptnin birderi mezkr karyede demircidir. Sen arkadalarndan ayrldnn ve Virotan [Viroan] karyesine gelerek teslm olduunun esbb nedir, dorusunu syle? Ben Zanko'da bir haftadan beri tedv olunmakda idim. Komite resinden aldm kt zerine Lanka [Langa] 'ya gitmekliimi yazm ben de kalkdm Lanka [Langa] 'ya gitdim. Sonra oradan ete ile berber Zanko karyesinden alm olduumuz kulauzlarla slam kursndan Banya ve Hayvalar karyelerinde bulunan Bulgar deirmencilerini alarak Ezere karyesine maksadmz icr etmek zere ve esn-y rhda Odra danda bulunan Ezere karyesi obanlarndan be kiiyi dahi alarak merkmn ile berber doruca Ezere'e gitdiimizde karye-i mezkre ahlsi bizi hsn-i sretle kabl etdiler ve bery- muhfaza kyl tarafndan bir ka karakol ky etrfna kararak bizi muhfaza etdiler. Bu esnda umm kyl hzr olduu hlde kapudanmz tarafndan kylye hitben: "Siz evvelce Rum iken Bulgar oldunuz. Halbki imdi yine Rum olmanz lzmdr. Zir sonra sizin in vahmdir. Bunun ile berber sizden iki yz lira isteriz" demesi zerine benim bu teklfe kar canm sklup: "Bu bbdaki mumeleniz iyi deildir. Hatt resm-i tahlf icr olunmu iken buralara cesret etmek ve bundan dolay burada bulunan bi'l-umm Rum kyleri bu mumelemizi iidir ise bizim in iyi deildir" kapudana vki olan fdem zerine merkm da bana: "Sen otur yerinde, istersen git" diye tekdr etdi ve hatt: "Hakknda fen olur kapudan benim" demidir. Ben de ol vakit bu mumelesinden dolay onlardan ayrlup Lanka [Langa]'ya kadm ve orada kendisini intizr etdim. Muahharan kapudan der-dest etmi olduumuz sekiz kiiyi kapudanmz kesdi ve otuz lira kylden aldkdan sonra Lanka [Langa] 'ya gelp bir gece beyttet ederek ferdsnda Kesriye kazsna merbt Peselko karyesine gelp iki gece ikmet etdikden sonra dn gece Zanko Manastr'na geldik. Orada da kapudanla tekrr mnzaa ederek benim silh ve fienklerimi alup bana kastedeceini hissetdiimden der-dest 34

edecekleri srada yedimde muhtef bulunan kamay tehr ile ber-takrb yanlarndan firr etdim ve yakn olan Virotan [Viroan] karyesine gelerek teslm oldum. Vermi olduun ifdelerin doru olduuna ve hilf- hakkat olmadna imz eder misin? Evet dorudur imz ederim. Mstemin Rum komitesine mensb Yunanl
Nikola Dimitri

Buraya kadar zabtolunan ibu ifdt merkm Nikola'nn olduunu tasdk ve temhr eyleriz. Polis bende
Cafer Sadk

Polis Komiseri bende

brahim Ali Remzi

Jandarma Yzbas bende

Sleyman Srr

Grlen lzm zerine Nikola'nn tekrr zabtolunan ifdesidir.

Bulgar kylerine ve komitelerine gitdiiniz vakitlerde abluka edeceiniz Bulgar karyelerini etenin adem-i kifyetinden Rum kylerinde etenize iltihk etmek zere hn-i hcetde berberinize almak hakk- selhiyetiniz var m idi ve byle bir hl vuk buldu mu? Evet hn-i hcetde gerek Bulgar komitelerinin takbine ve gerekse bir Bulgar karyesini abluka etmek cb etdikce etenin mevcdu kifyet etmedii takdrde bu Rum kylerindeki yatak ve kulauzlarmz olan ve isimlerini beyn etdiim ehs teslh ederek berberimizde almaa hakk ve selhiyetimiz vardr ve hatt geenlerde Mangila karyesine gitdiimiz srada Biova(?) ve Zigovite karyelerinden on kadar kesn birlikde idi. Vuk bulan msdemede Biova(?) karyesinden olup geenlerde Bulgar komiteleri tarafndan katl u itlf edilen Tana mezkr msdemede kas tarafndan kurunla mecrh olup hnesinde tedv olunuyordu. Bunlara nereden silh tedrik ediliyor? Kapudanmz vstasyla tedrik olunarak idre etmedii hlde kr-i kadm bir takm kapsll ve akmakl tfenklerle teslh ediliyordu. Bu bbdaki ifdenizin doru olduunu mhrler misin? Evet dorudur imz ederim. 35

Mstemin Rum komitesinden Yunanl

Nikola Dimitri

Merkmun ibu ikinci ifdesi dahi muvcehemizde ahzolunduunu tasdkan temhr eyleriz. Polis bende
Cafer Sadk

Polis Komiseri bende

brahim Ali Remzi

Jandarma Yzbas bende

Sleyman Srr

bu evrk- istintkiyye aslna mutbk ve muvfk olduu tasdk klnr. F 26 Mart sene [1]321 Nasli kazs zbtas Nasli Kim-i makml'ndan mevrd f 25 Mart sene [1]321 trihli ifreli telgrafnmenin sretidir. Rum ahlyi ifsd ve Bulgarlar aleyhinde cr-y hareket etmek maksadyla Yunanistan'da bi't-teslh bu taraflara sevkedilegelmekde olan eky eteleri efrdnn malar Hkmet-i Yunaniyye'nin inzimm- rey ve malmtyla mteekkil merkez komitesi tarafndan konsoloslara irsl ve oradan da metropolidler marifetiyle Rum kylerinde ve papaslar ile kylden mntehab birer mutemede tevd olunarak bu sretle tevz ve etelerin ihtiyct ve masrift teshl ve tesviye edilmekde ve bir tarafda k-i cinyete gidecek olan etenin mevcdu hadd- kifyede olmad hlde evvelce sebt-i defter edilmi olan Rum kyleri halkndan lzmu kadar ehs alnarak mttehiden hareket ve bade'l-vukt kyller yerli yerlerine avdetle i gleriyle itigl etmekde olduu ve eteler bi'l-umm Rum kylerinde ihf ve ie edilerek mfrezelerin seyr ve harekt kyller tarafndan tarassud ve ihbr edilegeldii cihetle her tarafa ekynn bir emniyet-i kmile tahtnda dolamakda bulunduu ve kendisinin mensb olduu etenin resi Kesriyeli Aristidi olup on sekiz kadar avenesiyle Kesriye ve Nasli kazlarnn hudd- mterekesi zerindeki mntkaya memr olarak hatt u srada Kesriye'nin Ezere ve Manke(?) ve Mangila ve Nasli'in Biova(?) karyelerinde k olunan cinyt- mtevliyenin mtecsirleri bu ete efrd olduu ve Yunan zbitnndan Mlzim-i Evvel Gorgi Varta nmndaki sergerdenin dahi yirmi be kadar maiyyetiyle dim Kesriye'nin Bogako ve Lonice ve Kayalar'n Blai karyelerinde ihtif ve ihtiyr- ikmetle cbnda etrf ve eknf

36

get gzr ederek cr-y melanet eylemekde id mstemin ak Nikola'nn cmle-i ifdtndan bulunmu olup binen-aleyh mstemin-i merkmun dhil-i kazda beyn etdii ehs ve mahallere dir icr-y taharriyt ve takbt in buraca derhl tertb edilen mfrezeler sevk ve tisyr olunduu gibi; Kesriye kazsna id olan aksm hakknda da mahall kim-i makmlna ir ve makm- l-i kumandanye de arz u izbr- keyfiyyet edilmi olduu marzdur.
Manastr Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 96

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Devletl efendim hazretleri, 28 Mart sene [1]321 trihli telgrafnme-i cizye lhikadr. Bu cihete tecvz eden ekynn Yunanistanca kimler tarafndan ne sretle teslh ve malar tevz edilmekde olduuna ve bu tarafda kur bekileriyle ahlden kimlerin mreket ve muvenet eylediklerine ve nerede esliha ve cebhne bulunduuna vesireye dir Nasli Hkmeti'ne dehlet eden Lamya kazl ak Nikola tarafndan verilen malmt hv olup Serfice Mutasarrfl'ndan gnderilen Nasli Kim-i makml'nn telgrafnmesiyle isticvb varakasnn sretleri manzr- sm-i dverneleri buyurulmak zre leffen takdm klnd. Lzm gelen ehs hakknda tahkkt ve muktez mahallerde taharriyt icrs hakknda mezkr mutasarrflkla Kesriye'de bulunan Grice mutasarrfna f-y vesy olunmu ve merkm Nikola'nn ifdtna nazaran ekynn tertbt ve teheyyt memrn-i Yunaniyye'nin malmt tahtnda icr klnmakda id anlalmakda bulunmu olmala. Ol bbda emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 21 Safer sene [1]323 ve F 13 Nisan sene [1]321 Manastr Vlsi Bende
Eb Bekir Hazm

BOA. TFR. 1 MN. 61/6070

37

20
YUNAN ZAB T D M TR VASEND 'N N RUMEL V LYETLER NDE KARIIKLIK IKARTMAK N HAZIRLIKLAR YAPTII Yunan zabitlerinden Dimitri Vasendi'nin, Selnik civarndaki Bulgarlar vurmak ve Rumeli vilyetlerinde karklk kartmak amacyla etrafna toplad ekiy ile Kalabaka ve Teke hanlarna gelerek silah ve mhimmat temin edip Grebene'nin Beyazkilise taraflarndan snra tecvz edeceinin bildirildii. 1 Mays 1905 Sret. Selnik vesir Rumeli Vilyt- hnesi'ndeki Rum tebea-i hnesini mdfaaten Bulgarlar urmak ve dolaysyla vilyt- mezkrede iti karmak maksad- melanetkrnesiyle Yunan zbitnndan Dimitri Vasendi toplad ekysyla Kalabaka ve daha berisindeki Teke hanlarna gelp esliha ve cebhne vesir ecz-i nriyye almakda olduu ve Grebene'nin Beyazkilise cihetinden hudd[u] tecvz edecei imdi Trhala'dan alnan bir mektbda bildiriliyor. cbnn icr buyurulmas marzdur. Yanya Vilyeti'nden 11 Nisan sene [1]321

Meovo[n] Kim-i makml'ndan alnan telgrafnme sreti malmt olmak zre blya arzedilmidir. Fermn.
F 18 Nisan sene [1]321

Manastr Vilyet-i Aliyyesine Yunan zbitnndan Dimitri Vasendi nmnda birinin bana toplad eky ile Kalabaka ve civrna gelp esliha ve cebhne vesir ecz-y nriyye almakda oluduu ve Grebene'nin Beyazkilise cihetinden huddu tecvz edecei Meovo[n] kim-i makmna Trhala'dan gelen bir mektbda bildirildii Yanya Vilyeti'nden ir olunduundan ana gre idme-i tekyydta itin edilmesinin cb edenlere tebli mtemenndr. Ol bbda. BOA. TFR. 1 MN. 62/6106

38

21
RUM EK YASINA KARI ULAHLARIN DAHA FAZLA OSMANLI ASKER TALEP ETT KLER Kayalar'n abane yaylasnda Yunan ekiyasnn iki Ulah oban ldrmesi zerine Ulah Kosta Vail takm kahyas Damo'nun Yunan ekiyasndan korunmak ve Ulahlarla Rumlar arasnda meydana gelebilecek atmalara engel olmak iin daha fazla Osmanl askeri gnderilmesini talep ettii. 21 Mays 1905 Karaferye Kim-i makml'ndan 8 Mays sene [1]321, saat: 2 eb Kayalar'n abane yaylasnda Yunan ekysnn kendi takmna mensb Kicebayo ve Mitakola nmnda iki oban katl u itlf etdiklerini ve evvelce istirhm eyledikleri zre Rum ekydan muhfazalar in mikdr- kf askir-i hnenin nezdlerinde bulundurulmasn imdi nezd-i kerye gelen Ulah Kosta Vail takm kahyas Damo Kahya beyn ve taleb etdi. Mukaddem dahi arzedildii vechile kuvvet-i mevcdenin msadesizlii ve ekynn urada burada ba gstermesine kar bir yerde sbit mfreze bulundurmann da bu mikdr- kall ile imknszl ve dier tarafdan mevki-i muayyene ve gayr-i mtebeddiledeki jandarma efrd bade't-tenzl el-yevm hkmetde avu ve onbalaryla yalnz on iki nefer bulunmas cihetleriyle geri her ihbr zerine derhl civr kazlara teblt icr ve eldeki kuvvetin bir ksm o tarafa sevk ve isr ediliyorsa da bu sebeble iktiz eden yerlerde kuvvet bulundurmaa muvaffakiyet esbb mefkd ve Ulahlarla Rum arasnda tehadds eden mnferet bi't-tab beynlerinde bir takm vukt tevelldne meydn vermesi mlhazas kaviyyen mevcd bulunduundan bir an evvel iktizsnn emr ve fs tekrr arz u istirhm olunur. Fermn. BOA. TFR. 1 SL. 72/7173

22
RUM EK YASININ FLOR NA'NIN SREBRENO KYNE SALDIRARAK KATL M YAPTIKLARI

39

Florina'nn Srebreno adl Bulgar kyne saldran Rum ekiyasna kyllerin karlk verdii, bu esnada kyden kamaya alan kadn ve ocuklardan ibaret ahalinin Rumlar tarafndan takip edildii ve ekiyann kyllerden iki kiiyi ldrp iki kiiyi yaralad. 27 Mays 1905
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Vilyt- Mmtze ve Muhtre Kalemi

Varaka Sretidir. ehr-i hl-i crnin nc gn leden sonra saat 3-4 karrlarnda Florina kazsnda Srebreno nm Bulgar karyesi zerindeki ormanda anlaldna gre ihtif etmi bulunan bir Rum etesi karye-i mezkreye taarruza tasadd ederse de kyn iki nefer bekisi ahlnin daha cesretli olanlarndan bir ka kii ile birlikde silhla ky mdfaa ve muhfaza ederler ve bu esnda kar ve oluk ocuktan ibret olan dier ahl civrda kin Zeleniceni karyesine doru firra itb etdikleri srada Rumlar bunlar takbe balayarak otuz be yalarnda Gorgi Peenof, 56 yalarnda Sotir Godcamanhof'u katl u telef ve on iki yalarnda Lazo Trapef ile 35 yalarnda Tasa Lazot'u tehlikeli bir hlde cerhederler. ete ile kyller arasnda vuka gelen msdeme takrben saat kadar devm etmi olduu hlde mahall-i vakadan r-yek sat mesfede vki Noska nhiyesinde bulunup, vakadan haberdr olan asker vakt u zamnyla yetimek hareketinde bulunmayup ancak ete oradan savudukdan sonra kye girp taharriyt icr etmi ve ferds gn sabhleyin askerler kylden on be kiiyi toplayup berberlerinde gtrdklerinde Rum etesi balkanda bunlarn zerine yeniden ate etmi ise de asl nazar- dikkate alup ehemmiyet bile vermemilerdir. F 14 Mays sene [1]321 Kapu Kethdl BOA. TFR. 1 A. 24/2365

23
KARAFERYE YAKINLARINDA ON BULGAR KMRCSNN YUNAN EK YASI TARAFINDAN NEHRE ATILARAK LDRLD 40

Manastr Vilayetinin Bukani kynden olup Karaferye'nin Bratnice iftlii ormannda kmr imaliyle uraan on Bulgar'n Yunan ekiyalar tarafndan ncekara nehrine atlarak ldrld, ayn ekiyann Ulahlarn yaad Dolyan kyne de saldracann haber alnd. 28 Mays 1905
Telgrafnme Karaferye Mahall Numaras: 590 Mstaceldir

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Manastr Vilyeti'nin Bukanl [Bukani] karyesi ahlsinden ve Bulgar milletinden olup Karaferye'nin Bratnice iftlii ormannda kmr imliyle itigl eden on iki ahsn ehr-i hlin birinci pazar gecesinden beri gib olduklar ve ne tarafa gitdiklerine dir bir haber alnamad mezkr iftlik bekisinin imdi verdii haberden anlald. Dier tarafdan yz yetmi ve bir rivyete gre de yz seksen alt kiilik bir ete Yunan ekysnn Katrin kazs huddu cihetinde Kokova iftlii tarafndan gelp ncekara nehri zerinden geerek Bratnice ormanndaki slf'l-arz kmrclerden on n dutup ncekara nehrine atm ve oradan Ulah ahl ile meskn Dolyan karyesine taarruz etmek zre hareket eylemi olduklar haber verilmidir. Geri derhl tahkk-i mddeye ibtidr ve civra da keyfiyet telgrafla ir edilmi ise de, kuvve-i kfiyye bulunmadka byle klliyetli ekynn takbine imkn olmadndan ve elde mevcd yirmi-otuz neferin bunlarn zerine sevkindeki mehzr mfreze kumandan tarafndan fde klndndan kable'l-vuk lzmu hissolunarak evvelce de kerrren huzr- vilyet-penhye arzedildii zre buraya kuvve-i lzme yetidirilmesi zarriytdan ve maa-mfh bu gece bu ekynn mezkr karyeye melhz olan taarruzlarna kar da bir ey yaplmak adm'l-imkn bulunmasyla arz- hakkat- hle ictisr klnd. Fermn. F 2 Mays sene [1]321 Karaferye Kim-i makm
Seni Telgrafnme Karaferye Mahall Numaras: 592

41

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Dier telgrafla marz eky taarruztnn uyu zerine gerek Dolyan karyesi ahlsi ve gerek yaylalarda skin Ulah ahl nmna mrcaat edenler Yunan ekys taarruztndan muhfazalar zmnnda kuvve-i askeriyye bulundurulmasn son derece istirhm etmekde olduklarndan bir an evvel iktizs rehn-i emr irde-i fahmneleridir. Fermn. F 2 Mays sene [1]321 Karaferye Kim-i makm
Seni Karaferye Kim-i makml Aded: 34
Hulsa: Rum ekys tarafndan ncekara nehrine atlan ve nalar bulunamayan drt ahsn cesedlerinin dahi zhire ihrc edildiine dir.

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, Evvel ve hir arzolunduu zere Yunan ekys tarafndan ncekara nehrine atlan on kmrc Bulgarlardan nalar bulunamayan ve isimleri 11 Mays sene [1]321 trih ve otuz iki numaral arza ile arzolunan drt neferin dahi mezkr nehirde cesedleri grld haber alnarak mahalline izm klnan memrn-i adliyye ve zbta tarafndan muyeneleri bi'l-icr bu bbda tanzm olunan zabt varakasnda cihet-i adliyyeye tevd klnd zbtadan verilen jurnalde gsterilmi olmala bery- malmt marzdur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 23 Reb'l-evvel sene [1]323 ve F 14 Mays sene [1]321 Karaferye Kim-i makm Vekili Bende
Ahmed Zhid

BOA. TFR. 1 SL. 73/7245

42

24
KARAFERYE C VARINDAK ULAHLARA RUM EK YASININ SALDIRIDA BULUNDUU Vodine'nin Koprana taraflarnda daha nce karlan iki kiinin cesetlerinin bulunduu, Karaferye civarndaki Kayalar'n Gramatik kulbelerinde krk be kiilik bir Rum ekiya etesinin Ulahlardan bir kiiyi yaralayp bir kiiyi de beraberlerinde gtrdklerinin haber alnd 7 Haziran 1905
Telgrafnme Vodine Mahall Numaras: 1142

Huzr- Sm-i Cenb-i Mfetti-i Efhamye Deminki telgrafnme-i ker ile ehs- mechle taraflarndan kaldrldklar arzedilen Reste ile olu Dine'nin Koprana(?) taraflarndan maktlen bulunduklar ihbr edilmi ve mahall-i vakaya memrn-i lzme gnderilmi olduu marzdur. Fermn. F 23 Mays sene [1]321 Vodine Kim-i makm Vekli
Cevdet Telgrafnme Vodine Mahall Numaras: 1171

Mfetti-i Ummlik Huzr- Smsine Kayalar kazsnn Gramatik kulbelerinde Ulah milletinden Mihal Yani nm ahsn o taraflarda zuhr eden Rum ekys tarafndan cerhedildii ve yine mezkr kulbeler ahlsinden ve Gramatik karyesinin papasnn olu Yanaki'yi dahi berberlerinde gtrdkleri imdi mecrh- merkmun vki olan ihbrndan anlalm ve keyfiyetden Kayalar ve Karaferye Kim-i makmlklarna dahi malmt verilmi ve Ostrova mfrezesi dahi o taraflara karlarak takbta devm edilmekde bulunmu olduu marzdur. Fermn.

43

F 24 Mays sene [1]321 Vodine Kim-i makm Vekli

Cevdet Telgrafnme Karaferye Mahall Numaras: 916

Rumeli [Vilyt-] hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Evvelki akam Karaferye kazsna civr Kayalar'n Gramatik kulbeleri cihetinde krk be kiilik bir ete Rum ekys zuhr ederek o cihetlerde bulunan Ulah milletinden Mihal Yani nm ahs cerh ile mezkr kulbeler ahlsinden Gramatik papasnn olu Yanaki'yi berberlerine alarak Karata cihetlerine savuduklar imdi Vodine Kim-i makml Vekleti'nden alnan telgrafnmede bildirilmekle oraya civriyeti hasebiyle hemen tedbr-i takbiyyeye ibtidr olunmas Austos Mdriyeti'ne ir ve buraca da tedbr-i mmkineye ibtidr klnm olmala. Fermn. F 25 Mays sene [1]321 Karaferye Kim-i makm
Seni

BOA. TFR. 1 SL. 74/7346

25
FLOR NA-KESR YE BLGES NDE ETELER N HALKA YAPTIKLARI SALDIRILARIN ENGELLENMES N SEYYAR MFREZELER KURULMASI GEREKT Blai ky Bulgarlarndan yedi kiinin Florina-Kesriye kazalar arasnda krk kiilik bir Rum etesi tarafndan ldrld, Rum ve Bulgar etelerin halka uyguladklar mezlimin engellenmesi ve ekiyann takibi iin kazalarda bir mikdar asker braklarak ellier-yzer kiilik seyyar mfrezeler oluturulmas gerektii 26 Haziran 1905 44

Manastr Mntkas Kumandanl Cnib-i Vlsna F 11 Haziran sene [1]321 Kesriye Kim-i makml'ndan alnan 11 Haziran sene [1]321 trihli telgrafda dnk gn hatab kat etmek zre balkana giden Blai karyesi Bulgarlarndan alt ahsn, krk kiiden mrekkeb bir Rum etesine tesdf ederek ilerinden drdnn eky-y merkme tarafndan katledildii ve dier ikisinin tahls-i nefs ile kylerine avdet eyledikleri bildirilmidir. Bu hdise Kesriye ve Florina mntkalar dhilinde Rum ekysnn hl mevcd olduunu isbt ediyor. Geen gn zt- vl-y sadetleriyle mzkere edildii zre Rum ve Bulgar ekysnn mezkr kazlar dhilinde icr-y melanet etmelerine meydn verilmemek ve her nerede ba gsterirlerse mteaddid cihetlerden mfrezeler sevkiyle derhl kahr ve tedmr edilmelerine medr olmak ve tebdl-i mezheb in tarafeyn ekysnn Rum ve Bulgar tebeaya taarruzlar men olunmak zre her iki kazda mevcd ve mecmu iki bin yedi yz nefere bli olan kuv-y askeriyyeden kaz merkezleri in birer mikdr kuvvetin ifrzndan sonra mtebksiyle ellier-yzer kiilik mfrezelerin tertb edilerek cb eden noktalarda dim ve seyyr olarak bulundurulmas ehemm elzem bulunduundan ve nerelerde, kaar kiilik dim ve seyyr mfreze bulundurulmas cb edeceinin mevki kumandanyla bi'l-mzkere mstacelen ir bugn mezkr kazlar kim-i makmlklarna tebl klndndan blda beyn olunan cinyetin kna cret eden Rum ekysnn edden takb ve taharrleriyle behemehl ahz u giriftleri esbbnn istikmline gayret edilmesi hussunun iktiz eden mevki kumandanlklarna sret-i messirede emr ve tebliyle beraber, ikyt ve tarztn tecddini mstelzim olaca b-itibh bulunan ibu hdisenin tekerrrne mahall kalmamak zre tertbt- mutasavvere-i mezkrenin de tesr-i icrtna himem-i aliyyelerinin masrf buyurulmas bbnda.
Telgrafnme Grice Mahall Numaras: 5440

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine ehr-i hlin onuncu gn hatab kat etmek zre balkana giden Kesriye'nin Blai karyesinden Bulgar Pando ve steryo ve Leonid Atanas ve Vasil Dimitri ve Yovan Hristo ve Gorgi Hristo ve Vasil Yovan, nm kimselerin nlerine krk kiilik bir Rum eky etesi karak merkmlardan Pando ve Leonida ve Vasil ve Yovan Hristo'yu der-destle katl u itlf eyledikleri ve dierleri Gorgi Hristo ve Vasil Yovan savuup 45

karyelerine geldikleri muhtar tarafndan haber verilmi olmala takb ve taharrlerine msraat edildii gibi kef ve tahkkt- knniyye fs in mahalline memrn-i mukteziyyenin der-dest izm bulunduu Kesriye Kim-i makml'ndan ir klnd arzolunur. Fermn. F 11 Haziran sene [1]321 Mutasarrf
Feyyaz

Sadret-i Uzmya F 13 Haziran sene [1]321 C. [Cevb] 12 Haziran sene [1]321 Rum ekys tarafndan katledilen Bulgarlarn drt olmayup yedi kii olduklar tahkkt- ahreden mstebn olmudur. Bu cinyet Florina-Kesriye kazlar arasnda vki olup Rum ve Bulgar etelerinin pek serbest olarak ceveln ve her drl fezyihi icr etdikleri Selnik'de iken mkerreren ir ve kuvve-i kfiyye ikmesiyle taht- inzibta aldrlmas istirhm olunan Vi nmndaki cesm balkanda vuk bulmudur. Baz mertebe-i tahkkt ve tetebbut- inzibtiyyede bulunmak zre refkat-i cizye memr Erkn- Harbiyye Kolaalarndan smil Hakk Efendi, mntka kumandanlndan terfk olunan dier bir zbitle dn o taraflara izm edilmi ise de vesit yan kuvve-i takbiyye-i askeriyye tezyd ve istikml edilmedike hi bir tedbr ve teebbsn fidesi yokdur. Manastr'a muvsalatmdan sonra elde edilen mteaddid evrk- fesdiyyeye nazaran slif'z-zikr kazlarda mteaddid Bulgar ve Rum etelerinin icr-y melanet ve ekvet etmekde olduklar anlalmdr. Cinytn tevlisine ve yine sefretlerin vesirenin ikyt ve tarztna meydn verilmemek, tedbr-i mukteziyyenin vaktiyle ittihz marzdur. BOA. TFR. 1 A. 25/2422

26
VOD NE'N N TEHOVO KY BULGAR HALKINDAN DASKAL GATO'NUN RUM EK YASI TARAFINDAN KATLED LD

46

Vodine'nin Tehovo ky Bulgar halkndan olup ky halkn Bulgar Eksarhhnesi'ne balanmas iin tevik etmi olan Daskal Gato'nun ormanda Rumlar tarafndan ldrld ve cesedinin baucuna "Rumlarn fenalna alanlarn cezas budur" ibaresi bulunan bir kat brakld. 21 Temmuz 1905

Telgrafnme Vodine Mahall numaras: 1777

Mfetti-i Ummlik Huzr- Smsine Kasabaya iki buuk sat mesfede Tehovo karyesi halkndan ve Bulgar milletinden Daskal Gato'nun karye-i mezkredeki tarlasnda maktlen yatmakta olduu haber verilerek, mahalline izm olunan memrn-i adliyyece icr edilen tahkkt ve kefiytda merkm dnk gn familyasyla tarlasna giderek bir mddet iledikden sonra al kesmek zre civrdaki ormana gitdii srada siyh elbiseli drt kii tarafndan balkan ierlerine gtrld, oradaki tarlasn apalayan bir kz tarafndan grlp maktln zevcesine malmt verildii ve bugn mfreze-i askeriyye ile karye ahlsince icr edilen taharriytda merkm Daskal'n tarlaya iki dnm mesfede maktlen yatmakda olduu ve baucunda Rmy'l-ibre olarak "Rumlarn fenlna alanlarn cezs budur" melinde bir varaka bulunduunu mbeyyin ve bir iki ay mukaddem karye-i mezkre ahlsi maktl-i merkmn tevkiyle Eksarhhne'ye tahvl-i merbtiyyet in hkmete istid verdiklerine ve baucundaki varaka meline nazaran fil-i katlin Rum ekys tarafndan k melhz bulunmu olmala takbt- edde icr edilmekde olduu ve netcesinin ayruca arz olunaca marzdur. Fermn. F 8 Temmuz sene [1]321 Vodine Kim-i makm
Raf

BOA. TFR. 1 SL. 78/7746

47

27
RUM EK YA ETES N N KESR YE C VARINDA B R PAPAZI YARALAYIP BULGAR K L SES NDEK K TAPLARI YAKTIKLARI Altm-yetmi kiilik bir Rum ekiya etesinin Kesriye civarndaki Oince ky Bulgar papazn yaraladklar, Drenova kynde de Bulgar kilisesinde bulunan Bulgarca kitaplar ile dier baz evrak yaktklar. 2 Austos 1905 Kesriye Kim-i makm'ndan F 20 Temmuz sene [1]321 ehr-i hlin on yedinci Pazar gn saat on bir rddelerinde altm-yetmi mevcdlu bir Rum eky etesi Oince(?) karyesine giderek birisinin Bulgar Papas Papa Yorgi'yi arayup papas- merkm katl u itlf edeceklerini hissetmesiyle Trnova karyesine doru firr etmi ise de eky tarafndan arkas takb olunarak endht edilen silhlardan kan kurun dnesi sol koluna isbetle haffce cerhedildii ve eky papas takben Trnova karyesine giderek taharriyt icr etmilerse de bulamadklar ve ahlden bir ocuu daa arup ertesi gn tekrr salverdikleri ve ekynn Drenova karyesinde bulunduu srada kiliseyi adrup dernunda bulunan Bulgarca ktb ve evrk- sireyi ihrk etdikleri karye-i mezkre bekisi Yovan Kosta ile Protoker stoyan Kola'nn ifdelerine atfen Konemlan Mdrlii'nden vrid olan tahrrtdan anlalm ve Konemlan karyesine iltic eden merkm papas karye-i mezkrede bulunan asker cerrh tarafndan tedv edilmekde ise de, buraca daha ziyde mdvtna baklmak zre buraya nakli ve eky-y merkmenin takb ve tenkli esbbnn istikmli cevben Konemlan Mdrlii'ne yazld gibi buradan ve Konemlan'dan mteaddid mfrezeler karlmak sretiyle tedbr-i takbiyyeye tevessl edilmi bulunduu marzdur. Fermn. BOA. TFR. 1 MN. 70/6918

28
RUM EK YASININ KARAFERYE'N N PANCESTE FTL N BASARAK K K Y KATLETT KLER

48

Karaferye'nin Panceste iftliinden iki kiinin on be kiilik bir Rum ekiya etesi tarafndan katledildii, etenin daha sonra Vodine'ye gelerek birka kiiyi yaralayp hayvanlarn alarak katklar. 3 Austos 1905
Telgrafnme Karaferye Mahall Numaras: 1685

Rumeli Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Bu gece sat iki buuk rddelerinde Karaferye'nin Pance[ste] iftliine tahmnen on be kiilik bir ete Rum ekys gelerek mezkr iftlik ahlsinden Aleksi Restorika'nn hnesine muhavvel ve merkm Aleksi ile olu Argiri'yi ahz ile firr etdikleri jandarma blk kumandanlndan b-jurnal bildirilmi ve eky-y merkme hakknda tedbr-i tafsliyye ve istsliyye icrsyla merkmun behemehl slimen tahlsleri zmnnda nhiye mdriyetiyle mevki kumandanlna ve civriyet hasebiyle Vodine Kim-i makmlna ir klnm olduu marzdur. Fermn. 19 Temmuz sene [1]321 Karaferye Kim-i makm
Seni Telgrafnme Karaferye Mahall Numaras: 1703

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Rum ekys tarafndan kaldrldklar dnk telgrafla marz Pancesteli, Patrikhne'ye mensb Bulgar cematinden Aleksi veled-i Dericko ile olu Argir'in bugn Panceste'nin yarm saat hricinde bir buday tarlas iinde maktlen bulunduklar haber verilmekle derhl bir tarafdan memrn-i kefiyye ve bir tarafdan da mtecsir eky hakknda tamk-i tahkkt zmnnda jandarma blk kumandan gnderilmi ve netce-i kefde merkmnn gra kurunlar ve kamalarla katl u itlf edilmi olduklar anlalm olmala bu bbda eky-y merkme hakknda tahkkt ve takbt netcesinin ayrca arzolunaca marzdur. Fermn. F 21 Temmuz sene [1]321 Kim-i makm 49

Seni Telgrafnme Karaferye Mahall Numaras: 1703

Mfetti-i Ummlik Cnib-i Smsine Geceki telgrafnme-i kernemle de arzolunduu zre Panceste iftliinden Aleksi ve mahdmu Dine'yi katleden ekynn Rum ekys olup oradan Vodine'nin Veceste iftliine giderek mezkr iftlik halkndan ve Bulgar cematinden bir ka kiiyi darb ve bir ka res kolarn ahz ile savuduklar tahkkt- ahreden anlalmala keyfiyet Vodine Kim-i makmlna tekrr yazlm olduu marzdur. Fermn. F 21 Temmuz sene [1]321 Kim-i makm
Seni

BOA. TFR. 1 SL. 79/7863

29
GR CE'DE KY BASAN RUM EK YASININ ULAH K L SESiNDEK K TAPLARI YAKTIKLARI VE ULAHA AY N YAPILMAMASI KONUSUNDA HALKI TEHD T ETT KLER Yetmi kiilik bir Rum ekiya etesinin, ahalisi Ulah olan Grice'nin Plas kulbeleri kyn muhasara ederek kiliseye girdikleri, Ulah lisanyla yazl kitaplar yaktklar, halk kiliselerde Ulaha ayin yapmamalar ve Rum olduklarn kabul etmeleri yolunda tehdit ettikleri, sonra da yanlarna iki kii ile bir miktar hayvan ve malzeme alarak katklarnn bildirildii. 5 Austos 1905
Telgrafnme Grice Mahall Numaras: 7991

50

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Cellesine Bu gece yetmi-seksen kiiden mrekkeb bir ete Yunan ekys Gricenin Plas karyesi zerinde kin Plas kulbeleri denilen ve sekenesi Ulah unsuruna mensb bulunan karyeyi abluka etdikden sonra karye dernundaki kiliseye bi'd-duhl mevcd Ulah lisnyla muharrer kitblar ihrk ve badem Ulah lisnyla icr-y yn etmemeleri ve Rum tannmalar vesir tenbht- melanetkrneyi f ve tehddtda bulunduklar ve ilerinden Nao Nikola ve Vangel Gaki ile dokuz res ester ve brgr ve yetmi-seksen kyye etmekle malzeme-i sireyi aldkdan sonra savuduklar imdi karye-i mezbre muhtar tarafndan haber verilmesi ile bery- talm merkeze celbedilmi olan efrd- redfeden ve bir ka jandarmadan mrekkeb bir mfrezenin sevkiyle takbta msraat olunduu arzolunur. Fermn. F 21 Temmuz sene [1]321 Mutasarrf
Feyyaz

Sadret-i Uzmya F 22 Temmuz sene [1]321 Yetmi kiilik bir Rum etesinin dn gece Grice dhilinde Plas kulbeleri nmnda Ulah ahl ile meskn olan karyeyi muhsara ve kiliseye duhl ve dernunda bulunan Ulah lisnyla muharrer kitblar ihrk ve badem Ulah lisnyla icr-y yn edilmemesi yolunda tehddta cret etdikden sonra ahl-i karyeden iki kiiyi birlikde alup gtrdkleri ve Grice'de bery- talm silh altna alnm olan bir blk ikinci snf redfden tertb olunan mfreze ile takblerine msraat olunduu mahallinden alnan telgraf zerine marzdur. 23 Temmuz sene [1]321 trihli telgrafnme-i sm Saat: 4 ,rz C. [Cevb] 22 Temmuz sene [1]321. Askir-i mrettebenin tesr-i cem ve sevkleri hakknda taraf- Seraskerye tekrr f-y teblgt olunmudur. Gerek Plas kulbelerine gelen, gerek ciht- sirede zuhr eden ekynn imdilik vesit-i hzra ile edden def tenkllerine itin olunarak ikyete meydn verilmemesi ryetlerinden muntazrdr. BOA. TFR. 1 A. 26/2502

51

30
ULAHLARIN RUM EK YASI TARAFINDAN D N VE KLTREL BASKIYA MARUZ KALDIKLARI, GREBENE METROPOL D N N EK YA LE B RL KTE HAREKET ETT Yunan ekiya etesinin Grebene'nin Avdela kyn basp Ulah ileri gelenlerinden kiiyi ormana kararak katlettikleri, bu tecavzn arkasnda Grebene metropolidinin olduu, baz Ulah kylerinin ve dier Hristiyan halkn Yunan tecavznden endie duyduklar iin muhafaza ve emniyetlerinin salanmasn istedikleri, Yunan ekiyasnn Ulahlara haber gndererek Ulah lisann terk ile okul ve kiliselerini Rumlara teslim etmelerini, Rum metropolidine tbi olmalarn, aksi takdirde btn Ulahlar katledecekleri tehdidinde bulunduklar; Grebene metropolidinin gizlice ekiya yata olan Zalva kyne gidip kkrtclk yapt, metropolidin fesat hareketlerine destek verdii iin kazdan uzaklatrlmasnn istendii, phe duyulan bir Rum'un zerinin aranmasyla Grebene metropolidi tarafndan Yunan komitelerine yazlan ve ekiynn harektna dir baz nemli bilgileri ihtiva eden bir mektubun ele geirildii, metropolidin sk ekilde gzetim altnda tutulmas gerektii. 10 Austos 1905
Telgrafnme Serfice Mahall numaras:10669

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Dn gece sat altda elli kadar Yunan ekys Grebene'nin Avdela karyesine giderek ahlden Ulah unsuruna mensb olanlarn kffesinin der-destlerine teebbs etmilerse de muvaffak olamayup yalnz Tul Papa ve Esteryo Tul Papa ile Kostaki Papa Yerikli'yi der-dest ile balkana savuduklar haber verildii Grebene Jandarma Kumandanl'ndan liv jandarma kumandanlna gelen telgraf bildirilmekle eky-y merkmenin seran ve edden takb ve tenklleriyle alnan ehsn slimen tahlsi zmnnda Grebene Kim-i makml'na teblgt- messire icr klnd marzdur.Fermn. F 23 Temmuz sene [1]321 Mutasarrf 52

Celal

Serfice Mutasarrfl'ndan 24 Temmuz sene [1]321 Temmuz sene [1]321 trhli telgrafnme-i kerye zeyldir. Avdela karyesine giden eky seksen kiiden ibret olduu ve berberlerine aldklar Ulah mutebernndan ahs Avdela ile zmikis [Smigi] arasndaki balkanda itlf eyledikleri ve ehs- merkmeden Papa Yerikli, Ulahl iddetle himye eden takmdan olup geende iki nefer jandarma himyesiyle Grebene'ye gelmekde iken Mavrani karyesi civrnda eky tarafndan der-destine allm ise de jandarmalarn birisinin ehd dierinin mecrh olmasn intc eden msdeme ve mdfaa srasnda kaup kurtulan papas olduu ve bu hl merkm papasa husmet-i eddesi olan ve dim kylerde get gzr eden Grebene Metropolidi'nin tertbt- mahss eseri olmak aleb-i ihtiml olup maamfh i bu derecede kalmayup Provel [Perivoli] ve Kranya ve zmikis [Smigi] gibi ahlsi Ulah olan karyelerin dahi bu gibi tecvzta dr olmasndan ende edilmekde id beynyla Samarina ve Jupan istikmetindeki balkanlara firr eyledikleri anlalan eky-y merkmenin kurbiyet-i mevkiyyesi hasebiyle takiblerine msraat edilmesi Kpryz Kumandanl'na yazld gibi Grebene'den dahi bir mfrezenin der-dest-i tertb ve sevk olunduu Grebene Kim-i makml'na da teblgt- messire icr edildii marzdur. Fermn. Serfice Mutasarrfl'ndan F 24 Temmuz sene [1]321 23 Temmuz sene [1]321 trhli telgrafnme-i kerye lhkadr. Grebene Metropolidi dn gece kimsenin haberi olmakszn hilf- tenbht olarak mahall-i eky olan Zalva karyesine gitdii ve mm-ileyhin fikri pek sakm ve Rum komitelerinin Ulahlar aleyhine tecvzta balad bir zamanda kylere gitmesi fevka'l-de clib-i dikkat olduu cihetle Hud-negerde kasabaca byk fenla bd bir takm ahvle sebebiyet verilmesinden Hristiyanlar dahi ende etmekde olduklarndan akdan aa ifsdt ile uraan metropolid-i mm-ileyh hakknda ne yaplmak lzm gelecei Grebene Kim-i makml'ndan bu kerre de istzn olunmala tadl-i meslek etmesi gayr- meml bulunan metropolid-i mm-ileyhin bir an evvel kaz-y mezkrdan kaldrlmas cb- hl ve maslahatdan grlmekte ise de muktezsnn icr ve emr inb buyurulmas marzdur. Fermn.

53

Telgrafnme Serfice Mahall numaras: 10893

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Smsine Gece Grebene Kim-i makml'ndan alnan telgrafda evvelisi gn Grebene'den Avdela karyesine gitmekde olan Ulah tifesinden Yan ve Aleksi ve Mihal ve Hristo ve Mitro ve Vasil nm ahslar Bura ve Mavrani [Mavroven] karyesi arasnda ak derdest ve bend ile berberlerine aldklar ve zbtaca kuvvetin fikdnndan dolay takbta msraat edilmesi Grebene ve Kpryz kumandanlklarna tebl edildii ir ve mtekiben gelen telgraflarda da eky-y Yunaniyyenin karyelerine de taarruz etmesi muhakkak olduuna ve Avdela karyesinde yapdklar gibi karyelerinden Ulah olanlar dahi katledeceklerine dahi tehdd-miz haberler alnmakda olduklarna binen geceleri ky terkle ormanlarda yatmaa mecbr kaldklarndan temn-i muhfazalar ve yhd ileler Grebene'ye nakletmek zre muvakkaten mikdr- kf muhfz izm Provel [Perivoli] ve Samarine karyeleri ahlsi tarafndan istirhm edildii beynyla icr-y cb izbr klnm ve tedbr-i mmkine ittihzyla alnan ehsn tahlsine ve ahlnin teskn-i heyecnna msraat edilmesi mezkr kim-i makmla ve Hudd- Yunaniyye Kumandanl'na yazlmdr. Kaz jandarma mevcdunun adem-i kifyesine ve f 24 Temmuz sene [1]321 trhli emr-i telgraflerine binen livnn jandarma kuvvetinden tefrki mmkin olabilen bir mfreze tertb edilp oraya sevkedildii gibi tedd-i takbt in buradan asker izmna ihtiyc var ise ne cihete sevk olunmak lzm gelecei dahi kim-i makmlkdan istifsr edilmi ise de alnan cevbda Ulah kyleri merkez-i livya pek uzak olduundan Kpryz ve Grebene'deki kuv-y askeriyye hsn-i idre olduu hlde livdan asker izmna hcet olmad ve mukaddem bildirildii vechile zmikis [Smigi] karyesinde bir sbit mfreze ikmesiyle civrnda bulunan mezkr Avdela ve Provela [Perivoli] ile Filipi ve Dunko ve argani karyeleri arasndaki mntka tarassud- dim tahtnda bulundurulursa ekynn oralara yanamaa imkn bulamayup bu sretle ahlnin muhfaza ve sknetleri temn edilmi olaca bildirilmekle ve keyfiyet Hudd- Yunaniyye Kumandanl'na da yazlmala f-y muktezs marzdur. Fermn. F 27 Temmuz sene [1]321 Mutasarrf
Celal

54

Telgrafnme Grebene Mahall numaras: 593 Trh: 28 Temmuz sene [1]321

Manastr'da Umm Mfetti-i Efhamye Ulah tebea-i sdka-i hnenin uur- meymin mevfr- cenb- tcdr- azamye karu ibrz etmi ve edecekleri sadkat ve istikmeti ekemeyen ve Yunan efkrna hdim olan Rumlarn eser-i delletiyle mh- hl-i Rm'nin yirmi ikinci gecesinde ve yanlarnda iki zbit ve birinci kumandanlar Draga nmyla olup ve ire-i tark in dahi spilo [Spihova] karyeli Diyayandi ve Vira ile karyemiz halkndan oban berberlerinde bulundurularak ve lisnlar srf Rumca ve hussuyla Girid'in Rumcasyla tekellm eder ve Yunan asker elbisesiyle lbis ve eksersinin ayaklarnda izme ve balarnda birer mendil ve birer ufak istavros ninyla hmil olduklar hlde ve seksen kiiden mrekkeb bir Yunan komite etesi Avdela karyemize bi'd-duhl yedlerinde mahfz ve yzlerce esmsi mazbt defterine mrcaatla Ula[h] Tul Papa'nn hnesine girerek Papa'y der-destle "havf etmeyiniz. Biz askeriz" diyerek mahdmu steryo'nun bulunduu odasna getrerek steryo'yu dahi der-destle dier mahdmlar Gaki ve Nako orada bulunmadklarndan ahz u der-destlerine muvaffak olamayarakdan ve hnesinden z-kymet bir ok eysn ahz ile Nako ksarho'nun hnesine gitmiler Nako'yu bulamadklarndan zevcesini ve vlidesini iddetle darbetdikden sonra Papa Yerikli'nin(?) evine gidp papas orada bulunamadndan olu Kostaki'ye elde ederek ahren kulunuza ve steryo Karayani ve sirelerinin der-desti in hne be-hne gezerek bi-hikmeti'llahi tel bulunamadklarndan ve sabah olmaa baladndan u kiiyi berberlerinde alarak Samarine ve zmikis [Smigi] karyelerinin huddu arasnda Yoca(?) balkannda tam eyledikden sonra ifdelerini zabtla ve steryo, Ulah mektebinin mtevell muvini bulunduu ve srf Ulah olduunu bildiklerinden ve her [n] bir tavr- fecne ve melanet-krne ile itlf eylediler ve muvcehelerinde bulundurulan Avdela karyeli Too Berber'i ve sireyi "ite grnz ve kynze ve memerri-ns olan mahalde gidiniz. Umum Ulahlara yksek sad ile syleyiniz. Eer Ulah lisnn terk etmezler ve mektib ve kiliselerini bir haftaya kadar Rumlara teslm etmezler ise ve Rum metropolidine tbiolmazlar ise Ulahlarn kffesini para para edeceimiz gibi Provel [Perivoli] ile Samarina ve sir Ulah kylerinin ahlsini dahi ona gre istihlk edeceklerini ilveten mkerreren dermiyn eyledikleri arzolunur. Esdk-y bendegn- cenb- ehriyr- azamden olduumuzdan n biz ki Ulah ve tebea-i 55

sdka-i ahanedeniz esef ve kedveret-i azmeye giriftr ve bir havf ve heyecn- dimede py-endaz olduk. Bundan dolay kulunuz ve daha bir takm Ulahlar kefe gelen askir-i hne ile ve dadan daa ve tepeden tepeye Grebene'ye geldik ve Grebene'ye gelirken Vravonita karyesinin huddu kurbnde Tuz karyeli ve nsiye-i hlinden bhe edilen Tana Mitro'yu jandarma Yzbas Mustafa Efendi tarafndan der-destle edilen sulde Grebene Metropolidi tarafndan verilen bir mektubu Tuz karyesi papasna gtreceini sylemi ise de yzba ve mlzm ve mstantk ve belediye tabbi vekli ve Vravonita karyesinde iki aznn muvcehelerinde mezkr mektubu komitelere gtrmek zre Grebene Rum Metropolidi tarafndan verildiini tavan ikrr ve itirf eylemi, mektubun meli ve mnderect "Daskal Kirye Ksantopol'i mlkt ve ittiht etmek zre ocuklarla maan Kirye ve Vraga'ya [Draga] gidesiniz. Vraga'ya [Draga] ise bakumandannzdr. Ne vakit ve nereden ma alacanz andan reneceksiniz." Vraga'ya [Draga] bakumandannz olduunu cmleye malm olmak ibresiyle meml olan mezkr mektb yzba tarafndan b-jurnal kaz kim-i makmlna takdm edilmi. Grebene kazs Ulah ve slmlardan mad ummen Rum-Ortodoksu olup mekr ve etvr- mefsedet-krnelerini sret-i hafiyyede icr edegelmekde Ulah ve Rum metropolidinin malmt tahtnda bulunan ve nn eser-i delletiyle meydn- fecde konulan bu vukt- mellimeye creti milletimizin cz derecede olsun her ne sretle ihbrta dest-res olduklar gibi hkmet-i mahalliyyeye dakka fevt etmeyerekden it-y malmt etmekde bulunduumuzdan iler gelmekde bulunduu ikrdr. Zten nsye-i hl bu vukt ile mnhasran iktif edilecei deil. Geen, pazardan kylerine muvedet eden daha alt Ulah der-dest ve daa kaldrldklar misill cz bir kuvvetden mrekkeb olan umm milletimize tasallut ve harekt- hun-rznelerini icr edeceklerini teebbst- rz-merre bi'l-bedhe ire eyler. Grebene kazs Rum metropolid efendinin gn ar kury bery- nasht dolamakda ve hatt vuktdan iki gn evvel spilo [Spihova] karyesine giderek sret-i hafiyyede eirr-y merkme ile bade'l-mlka avdet eylediini bir menba- mevskdan istihbr edildi. Kaznzda mevcd Ulah kavmimizin ahvl ve zulmne ile mahv mugyir-i rz-y meymin-irtiz-y cenb- pdihden bulunmu olmala vesit-i muhfaza-i kernemizin temnini istirhm eyleriz. Rum milletinin metropolid efendi delletiyle kazmz hricinde kesbetmi olduklar serbestiyet hric-ez-tasavvurdur. B-gnah bir milleti bi-gayr-i hakkn Rum efkr- bed-girdrlarna adem-i tbiiyyeti hasebiyle istihlk shib-i vicdn olan efendilerimize ne derece tesrt hsl edecei yek nazarda tecessm eyler. Bir kavm-i mutin bu sretle istihlk ve mir-i mcbir bir millet res-i rhnsi tarafndan bulunmasna tesr[mteessir] olmamak kbil deildir. Sye-i asyi-vye-i cenb- 56

pdihde ve u tebea-i sdka-i hnenin dahi Yunan komitelerinden emr-i muhfazamza dir muktez-y serann fs zir mevcd bulunan Yunan komite etelerinden maad be yz mtecviz komite Ulah kursna der-dest-i sevketmekde bulunduunun arzyla tenezzlen ve cilen mikdr- kf askir-i hnenin kurmza yetidirilmesi esbbnn istikml buyurulmas ve hl-i hzrda dernumuzu ihta etmi olan bu gibi ihft- mellimeden tahlsimizi istirhma cret eylerim. Fermn. Ulah Mektibinin Mfetti Muvini
Nikola Tacit

Bendeleri Serfice Mutasarrfl'ndan 28 Temmuz sene [1]321 Avdela vuktn tahkke giden Grebene adliye ve zbta memrlarnn tanzm etdikleri evrk- tahkkiyyede bir haftaya kadar Grebene metropolidinin elini pmezlerse Ulahlarn mecmunu katledeceklerine dir eky tarafndan baz yerlerde tehddt vuk bulduu mnderic bulunmasna nazaran bu ide metropolidin zten maznn olup medhali bir dereceye kadar teeyyd etdii gibi Grebene'ye avdetlerinde ve Vradonista [Vravonita] karyesi huddunda tesdf ve bhe zerine taharr olunan bir Hristiyan zerinde zuhr eden mektbun mnderect pek muzr olduu anlalm ve lede'l-isticvb merkm Tor [Tuz] karyesi ahlsinden olup ky hricinde tesdf etdii on be nefer Yunan aksi tarafndan Grebene Metropolidine sl ve cevb ide olunmak zre verilen bir mektubu dn metropolidhnede metropolid efendiye teslm ederek mukbilinde ald ibu cevb mektubunu ekyya sl etmekde olduunu itirf eylemi olmasyla tanzm klnan zabt varakasyla berber merkmun hkmete gtrld ve ihtiltdan men ile tamk-i tahkkt edilmekde id ve mezkr varaka 27 Temmuz sene [1]321 trhiyle mverrah ve mnderect ekynn harektna dir baz teblgt muhtev bulunduu ve imzs ifreli olduu cihetle istiktb sretiyle kimin yazs olduu anlalmad ve cb eden daha bir takm delilin istihzrna allmakda id Grebene Kim-i makml'ndan ir ve tahkktn hakkat- hl tammyle tezhr edecek sretde icr ve tamkiyle ve metropolid-i mm-ileyhin hl ve hareketinin taht- dikkatde bulundurulmasyla netcesinin ir ve mezkr mektb sretinin de irsli cevben izbr klndn mtekib mezkr kim-i makmlkdan gelen ifreli bir telgrafda metropolid zerinde ve ikmetghnda evrk- muzrra bulunmas kaviyyen melhz ise de yed inde't-taharr bir ey elde edilemedii takdrde mesliyetden ihtirzen 57

taharriyta zbta ve polis ve memrn-i adliyyece cesret olunamamakda olduundan sret-i mumele istifsr edilmidir. Gyet err ve mesliyet ve vehmeti tayne muktedir mm-ileyh metropolid gibi desss bir adamn enzr- dikkat ve tarassudun kendsne matf olduu yle bir srada evrk- muzrra bulunacak bir hl ve metropolidhnede brakmak tedbirsizliinde bulunmas mstebid ise de istifsr- mahallye gre sret-i mumele istizn olunur. Efendim. BOA. TFR. 1 MN. 71/7051

31
GEVG L 'YE BALI MO N KYNDEN DRT BULGARIN RUM EK YASI TARAFINDAN KATLED LD Odun kesmek iin Gardet ormanna gitmekte olan, Gevgili'nin Moin kynden drt Bulgarn, nlerine kan ekiya tarafndan balanarak kendi baltalaryla kesilmek suretiyle katledildikleri, katlimn Rum ve Bulgar anlamazlndan ve mill nefretten dolay Rum ekiyas tarafndan yapldnn anlald. 16 Austos 1905
Telgrafnme Gevgili Mahall Numaras: 2730

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Moin karyesi ahlsinden ve Bulgar milletinden Resto ile daha refki odun kesmek zre ale's-seher Gardet balkanna gitmekde iken orman iinde kan ehs- mechl tarafndan balanup kendi baltalaryla itlf edilmi ve ktillerin karye-i mezkrdaki Rum ve Bulgar ihtilfndan ve mnferet-i milliyyeden n Rum ekys olduklarna itimd hsl olmu ve bir haftadan beri kaz dhilinde peyd olan ibu Rum etesinin kahr u tedmri in kumandanlndan umm sbt ve seyyr mfrezelerine emr verilmi olduu ve mahallince bugn bi'z-zt tahkkt- lzme yaplarak ve mfrezelere talmt verilerek imdi avdet edildii arzolunur. Fermn. F 3 Austos sene [1]321 Gevgili Kim-i makm 58

Tahsin

BOA. TFR. 1 A. 26/2537

32
RUM KEN MEZHEP DE T REREK BULGARLII SEEN B R K N N RUM EK YALARINCA LDRLD Rum iken mezhep deitirerek Bulgarl kabul edip Bulgar emellerine hizmet iin alan Gevgili'nin Sehova ky halkndan bir kiinin Rum ekiyalarnca ldrld. 1 Eyll 1905
Telgrafnme Gevgili Mahall Numaras: 3202

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Mh- hlin on sekizinci gecesi Gevgili'nin Sehova karyesi ahlsinden ve Bulgar cematinden stoyko atko ile olu Mito, Livadyal Neon'un kumandasndaki Rum etesi tarafndan hneleri kapusu nnde der-dest olunarak Cavfaderesi nm mahalle sl olunup stoyko'nun katl ve Mito'nun cerholunduu ve ak-i ehr Argir'in hnesine doru silh atdklar ve maktln Rum iken tebdl-i mezheb ile Bulgar olduu ve Bulgar mline hdmet etdiinden dolay katledildii ve eky-y merkmenin semt-i firrlarna nazaran mfrezelerce takblerine msraat klnd arzolunur. Fermn. F 19 Austos sene [1]321 Gevgili Kim-i makm
Tahsin

BOA. TFR. 1 SL. 82/8172

33
RUM EK YASININ KESR YE'N N OPENCAN KYNDE MEZAL M VE YAMALAMA YAPTIKLARI

59

Kesriye kazasna bal Opencani kyne giden ekiyann Rum olduunun tesbit edildii ve kyde bir kiiyi ldrp kadn yaraladklar, ok sayda ev ve samanl yakp hayvan ve eyalar gasbettikleri ve kyden karken iki kyly de yanlarnda gtrdkleri. 7 Eyll 1905 Serfice Mutasarrflna 25 Austos sene [1]321 C. [Cevb] 25 Austos sene [1]321 Kesriye kazsna tbi Ope[n]cani karyesine giden ekynn Bulgar olmayup Rum etesi olduu ve mezkr etenin karye-i mezkre sekenesinden Toma isminde birini katl ve kadn cerh ve dokuz hne ile on iki samanhneyi ihrk etdikden ve on be res hayvan ile bir ok da ey gasbetdikden sonra karye-i mezkreli Kbt Vangel'i de berberlerine aldklar halde, Avdere balkanna firr etdikleri Kesriye Kim-i makmlnn irndan anlalmdr. Mevki-i lzmeden mfrezeler sevkiyle eky-y merkmenin edden takb ve taharr ve ahz u giriftleri ve magsbtn dahi istirdd Hudd- Yunaniyye Kumandanl'na ir olunduundan oraca da tedbr-i takbeye muavenet edilmesi tavsiye olunur. BOA. TFR. 1 MN. 74/7348

34
RUM EK YASININ BESONYE KYN BASARAK B ROK EV YAKIP YAMALADIKLARI Rum ekiyasnn, Besonye kyne baskn yapmasyla ahalinin kyden kamas zerine birok evi yakp bir dkkn da yamaladklar. 10 Eyll 1905
Telgrafnme Manastr Mahall numaras: 33381

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye

60

Dnk gn sat be rddelerinde Prespe'nin Bukov[n]ik ve Besonye karyeleri arasndaki ormanlarda Rum ve Bulgar ekysnn yekdieriyle msdeme eyledikleri istihbr olunmas zerine Pepla karyesinde bulunan mfreze takblerine gitmi ise de ekyya tesdf edemeyp avdet eylemi ve o akam sat bir rddelerinde Besonye karyesine kapudan kumandasnda yetmi kadar Rum ekysnn gelerek ahlnin karyeden firr eylemesiyle be hne ihrk ve bir dkkn eys yama ettikleri istihbr olunmasyla takblerine merkez-i nhiyeden bir mfrezenin sevkolunmu olduu ve netce-i mstahsalann bakaca arz olunaca marzdur. Fermn. F 28 Austos sene [1]321 Merkez Kim-i makm
Hakk

BOA. TFR. 1 MN. 73/7278

35
KARACAABAD'A BALI POZAR KY BULGAR AHAL S NDEN DOKUZ K N N RUMLARCA TUTSAK ALINDII Karacaabad nahiyesine bal Pozar ky Bulgar ahalisinden dokuz kiinin, ormana odun kesmeye giderken ounluu Rumca konuan ekiya tarafndan tutulduu, ekiyann daha sonra esirlerden serbest braktklar bir kii vastasyla, istenilen para gnderilmezse ellerindeki tutsaklar ldrp ky de yakacaklar tehdidinde bulunduklar. 13 Eyll 1905
Telgrafnme Vodine Mahall numaras:3006

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye ehr-i hl-i Rm'nin otuzuncu Sal gn Karacabd nhiyesine tabi Pozar karyesi Bulgar ahlsinden malm'l-esm dokuz kimesne odun katetmek zre balkana azmet etdikleri srada on Rumca mtekellim ve bei Pirlepe'nin Gradenice karyesi ahlsine ve bei Karakaan Ulahlarn andrr ceman yirmi ak tarafndan der-destle mezkr Gradenice karyesine bir sat mesfeye kadar gtrlp ertesi gn ale's-sabh merkmndan Yovan Piko'yu tahliye ile perembe 61

gn sat ikiye kadar Gradenice'ye yz lira gtrmedikleri hlde kylerinin ihrk ve sernn katl olunacan kylye haber vermek zre kendsne tenbht icr olunduu merkmun ifdesine atfen Karacabd Nhiyesi Mdrlii'nden ir ve Pozar karyesi civaryla Gradenice zerine bir mfreze sevkolunduu ilveten izbr olunmu ve buraca tertbt- lzme ittihzyla berber Pirlepe Kaim-i makml'na dahi ir- keyfiyyet edilmi olduu marzdur. Fermn. F 31 Austos sene [1]321 Vodine Kaim-i makm
Raf

BOA. TFR. 1 SL. 83/8290

36
GR CE RUM METROPOL D N N NFUS SAYIMINDA ULAH VE ARNAVUDLARA RUM OLARAK YAZILMALARI N BASKI YAPTII Grice Rum metropolidinin, ky papazlarn ararak nfus saymnda Ulah ve Arnavudlarn Rum olarak yazlmalarn, aksi ekilde davrananlarn afaroz edileceini Hristiyan ahaliye telkin ettii ve bu konudaki talimat patrikhneden aldnn kendisi tarafndan ifade edildii. 16 Eyll 1905 Manastr Vilyetinden 3 Eyll sene [1]321 Grice Rum metropolidinin ky papaslarn celb ile tahrr-i nfsda Ulah ve Arnavud olanlarn Rum yazlmasn ve yazlmyacaklarn afaroz edileceklerini ahl-i Hristiyniyyeye telkn etmelerini emr ve ihtr eyledii ve hatt mm-ileyhin vekili ve Behlita Papas Petro Efendi'nin Austos'un yirmi sekizinci gn metropolidhne kurbndeki kilisede "badem etflini Ulah protestan mekteblerine gnderecek ve esn-y tahrr-i nfsda Arnavud veya Ulah yazlacak olanlarn reddolacaklar" zemninde bir nutk rd etdii istihbr olunduu ve keyfiyet metropolidden lede'l-istifsr bu bbda harekt ve mumelt patrikhneden ald evmir ve talmta mstenid olup baka sretle hareket edemeyeceini beyn ve gerek kendisi ve gerek ahl bu yolda baz mstediytda bulunacaklarn ve frsat bulduklar hlde

62

harekt- nmyikrnede dahi bulunmalar melhz idin der-miyn eyledii Grice Mutasarrfl'ndan bildirilmi id marzdur. Fermn. BOA. TFR. 1 MN. 74/7333

37
YUNAN EK YASININ KESR YE'N N LUGRADA KYNE TECAVZDE BULUNDUKLARI Elliden fazla Yunan ekiyasnn Kesriye'ye bal Lugrada kyne gelerek birok ev ve samanl atee verip yanlarna drt at da alarak katklar, yangn esnasnda hayvanlarn da yandnn belirlendii ekiyann takibi ve yakalanmas iin gerekli tedbirlerin alnd 19 Eyll 1905
Telgrafnme Kesriye Mahall numaras: 8096 6 Eyll [1]321

Selnik'de Huzr- Mfetti-i Efhamye Dn akam sat buukda elliyi mtecviz Yunan ekys Lugrad[a] karyesine giderek alt bb hne ve bir samanhne ihrk ve drt bargr alarak savuduklar ve muhterik hneler dernunda iki res hayvann da yand ve insanca bir gn teleft olmad Horpete Mdrlii'nin irtndan mnfehim olup eky-y merkmenin takb ve tenklleri esbbna buraca tevessl olunduu gibi Nasli kazsnca da takibt- lzme icrs kim-i makmlna yazld marzdur. Fermn. F 6 Eyll sene [1]321 Kesriye Kim-i makm
Tahsin

BOA. TFR. 1 MN. 74/7364

63

38
GREBENE C VARINDA YUNAN EK YA ETELER N N ULAHLARA YAPTIKLARI TEHD T VE TECVZLER Grebene kazasna tecvz eden yedi etenin mevcudunun yz elli-iki yz kii olduu ve ekiyalardan bir ksmnn Yunan askerinden ve bir ksmnn Grebene Rum halkndan olduu hakknda edinilen bilgiler zerine yaplan tahkikatda Yunan komitelerinin mikdarnn tam olarak renilemedii, ancak seksen veya yz yirmi kiilik bir Yunan etesinin Ulah kyleri etrafnda dolaarak ahaliye, saymda Ulah yazlmamalar iin tehdidde bulunduklarnn anlald. 25 Eyll 1905
Serfice Sanca Mutasarrfl Tahrrt Kalemi Aded: 365

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Devletl efendim hazretleri, Grebene kazsna tecvz eden yedi ete ekynn mevcdlar yz ile iki yz arasnda olduu ve aklerden bir ksmnn Yunan askerinden ve bir ksmnn bu taraf ahlsinden bulunduu hakknda takb-i eky in Grebene'ye gnderilen Polis avuu Yani Efendi tarafndan Liv Polis Komiserlii'ne ekilen telgrafnme zerine keyfiyetin tahkk ve inbs Grebene Kim-i makml'na yazlmd. Alnan tahrrt- cevbiyyede dhil-i kazda ekvet-i diyye erbbndan ve ikier-beer kiiden mrekkeb ete olduu malm ise de Yunan komiteleri mikdrndan malmt- sahha alnamad ve Kesriye kazsna gitmek zre tecvz etmekde olan ekydan mad seksen yhd yz yirmi kiilik bir ete Ulah kurs civrnda dolaarak Ulahlar Ulah yazlmamak in tehdd etmekde olduklar istihbr edilerek fenlk k edememeleri in mevki-i mhimme ve lzimenin askerle tutdurulduu bildirilmi ve orada kuvve-i kfiyye mevcd olduu cihetle eky-y merkmenin yalnz k- zulm edememeleri in mevki-i lzmeye asker ikmesiyle iktif edilmeyp edden takbleriyle def tenklleri esbbnn istikmli mezkr kim-i makmla keml-i ehemmiyyetle tebl edilmi olduu arzolunur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 25 Receb sene [1]323 ve 64

F 11 Eyll sene [1]321 Serfice Mutasarrf Bende

Celal

BOA. TFR. 1 MN. 74/7396

39
RUM EK YASININ FLOR NA'NIN BUF KY HALKINI PATR KHANE'YE BALANMALARI N TEHD D ETT Florina'nn Buf kynden askeri mfrezenin ayrlmasndan sonra kye gelen Rum etesinin koyun gasbederek ormana katklar, ele geirdikleri obanla ky ahalisine de Patrikhneye balanmalar iin tehdit mektubu gnderdikleri. 25 Eyll 1905
Telgrafnme Florina Mahall numaras: 3532

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Bery- devr Buf karyesinde bulunan mfreze-i askeriyyenin dnk gn karyeden infikkn mtekib ormandan ky civrna gelen Rum etesi tarafndan kylnn iki koyunu gasb olunarak ormana ekildikleri gibi bu sabh mezkr ete tarafndan der-dest olunan obanla karye ahlsine Patrikhne'ye tahvl-i intisb in tehdd-mz mektb gnderildii malmt verildiinden derhl bir mfreze-i askeriyye karld ve bu aralk takbt- askeriyye de bir kat daha ire-i iddet ve faliyet olunmas hussunun lzm gelenlere emr irde buyurulmas vcbu arz olunur. Fermn. F 12 Eyll sene [1]321 Kim-i makm
Refet

BOA. TFR. 1 MN. 74/7392

65

40
RUM EK YA ETES N N FLOR NA'NIN ARMENKA KYNDE BULGAR K L SES NE SALDIRDIKLARI Florina'nn Armenka kyne gece gelen elli kiilik bir Rum ekiya etesinin Bulgar kilisesindeki kitap ve dier evrak yakarak, papazla iki Bulgar yanlarnda gtrdklerinin haber alnd. 28 Eyll 1905
Telgrafnme Manastr Mahall Numaras: 40054

Huzr- Smi-i Hazret-i Mfetti-i Efhamye Dn gece Florina'nn Armenka karyesine gelen elli kiilik bir ete Rum ekys tarafndan Bulgar Kilisesi'ndeki ktb ve evrk- sire ihrk olunduu gibi Bulgar Papas Kriste ile daha iki Bulgarn daa kaldrld ihbr olunmas zerine takbta msraat edildii Florina Kim-i makml'ndan bildirilmi ve mntka kumandanlyla Kesriye Kim-i makml'na da icr-y teblgt klnm olduu marzdur. Fermn. F 15 Eyll sene [1]321 Manastr Vlsi
Hazm

BOA. TFR. 1 MN. 757422

41
RUM EK YASININ BULGAR K L SES NDEK K TAPLARI YAKIP PAPAZINI KATLETT KLER VE BAZI BULGARLARI DA RUM PATR KHANE'S NE G RMEYE ZORLADIKLARI Bir Rum etesinin Armenka kyne gelerek kilisedeki kitap ve dier evrak yakp bir Bulgar papaz dahil kiiyi kardklar, daha sonra papazla beraber bir kiiyi katlettikleri; Karacabad nahiyesi Pozar kynden ormana odun kesmek iin giden dokuz Bulgarn da Rum ekiyas tarafndan karlp, Rum Patrikhnesi'ne girmeleri iin zorlandklar. 66

1 Ekim 1905
Makm- Serasker Mektb Kalemi

nc Ordu-y Hmyn Mriyet-i Cellesinden mevrd 17 Eyll sene [1]321 trhl ifreli telgrafnmenin sretidir. Evvelki mikdr mechl bir ete Rum ekys Armenka karyesine gelerek kilisedeki ktb ve evrk- sireyi ihrk ve Bulgar Papas Kriste(?) ile Vasil Bozin nmnda bir kyly ve dlgerlik eden Konemlanl bir ahs berberlerinde alup firr etdikleri ve takb ve der-destleri in mfrezeler sevkedildii Florina Kumandanl'ndan ve Kpryz kazsnda Krbyadis(?) cihetinde iki ahsn tahsl memruyla jandarmalar tarafndan grlerek firr etmeleri zerine zerlerine silh atld ve civr mfrezesi silh sesine komu ise de ormanda gib olduklar ve orman dernunda otuz alt kyye barut bulunup msdere edildii Alasonya Kumandanl'ndan bildirilmekle arz- malmt olunur. Fermn.
Makm- Serasker Mektb Kalemi

nc Ordu-y Hmyn Mriyet-i Cellesinden mevrd 18 Eyll sene [1]321 trhl ifreli telgrafnmenin sretidir. Armenka karyesinden kaldrld 17 Eyll sene [1]321 trhl telgrafnme-i * ciznemle arzolunan ahsdan Konemlanl Dlger(?)'in salverilp dier iki iinde katledildikleri ve ekynn takbine devam olunduu Manastr Mntkas Kumandanl'ndan bildirildii marzdur.
Makm- Serasker Mektb Kalemi

Selnik Vilyeti'nden mevrd f 18 Eyll sene [1]321 trhli ifreli telgrafnmenin sretidir. Vodine Kim-i makml'ndan alnan telgraflarda Karacabd nhiyesinin Pozar karyesinden dokuz Bulgar geende odun kat etmek zre balkana gitdikleri srada Rum ekys tarafndan kaldrlmlarsa da ahren salverildikleri ve Rum Patrikhnesine tahvl-i mensbiyyet eylemeleri-n akler tarafndan merkm
* Boluk belgenin orijinalinde mevcuttur.

67

Bulgarlara teklft ve tefhmtda bulunularak haklarnda baka bir mumele vuka gelmedii bildirilmekle bery- malmt marzdur. Vl
Raf

BOA. Y. MTV. 279/17

42
SELE ULAHLARINDAN BE K N N RUM EK YASI TARAFINDAN SOYULDUU Sele Ulahlarndan ve Karavide taifesinden be kiinin ecete'ye tuz gtrrken Karaferye'nin Kstanya mevkiinde Rumca ve Arnavuta konuan silahl yedi kii tarafndan soyulduklar. 12 Ekim 1905
Telgrafnme Karaferye Mahall numaras:2292

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Sele Ulahlarndan ve Karavide tifesinden kirac Kosta veled-i Mihal ve Mio veled-i Kosta ve Golo veled-i Caga(?) ile Lamiro veled-i Nikola ve Nikola Tana nm ahslar ehr-i hlin yirmi dokuzuncu Perembe gn icete'ye [eete] tuz gtrmekdeler iken esn-y rhda Karaferye'nin Kstanya mevkii taraflarnda sat on bir rddelerinde merkmn nlerine Rumca ve Arnavudca tekellm eder ve uzun gra tfenkleriyle msellah yedi ahs kup on res esterleriyle kepelerini ve ekmeklerini alarak Kozana'nn ukurlar yayla ve pilli emesi cihetlerine savuduklar ve kiraclardan Kosta ve Mio mtecsirn-i merkmenin arkalarn takb etmekde olduklar imdi edilen ihbrdan anlalmala buradan derhl bir jandarma mfrezesi o taraflara sevkolunduu gibi oralardan da bery- takb ve taharr bir mfreze sevki zmnnda Serfice ve Grice mutasarrflklarna ve Kayalar, Kozana, Katrin kim-i makmlarna telgraf verildii marzdur. Fermn. F 29 Eyll sene [1]321 68

Kim-i makm
Seni

BOA. TFR. 1 SL. 86/8528

43
YUNAN EK YASININ KARAFERYE KAZASI C VARINDA MUHTEL F MEVK LERDE YAPTIKLARI KATL AM VE MEZAL M Yunan ekiyasnn Karaferye'de Praki iftliine tecavz ederek Ulah Yanaki ile sekbann yanlarna alarak katklar; Rum ekiyasnn Dranice-Pragoz kyleri arasnda kiiyi katlettikleri; Yuzdovite kynde haneyi yakp ky papaznn da olunun gzn kararak krk altn ve bir katr aldktan sonra vaktin gece olmasndan yararlanp kamay baardklar; bir baka Rum etesinin de Iskrapar ky papazn katl ettikleri, ayrca Graince deirmeni yaknlarnda bir ceset bulunduu ve deirmen ileticisi Ohrili erif'in ldrlm olduu. 17 Ekim 1905
Makm- Serasker Mektb Kalemi

Selnik Vilyeti'nden mevrd 3 Tern-i Evvel sene [1]321 trhl ifreli telgrafnmenin sretidir. Karaferye Kim-i makml'ndan alnan telgrafnmede yirmi be neferi mtecviz Yunan ekys Karaferye'nin Praki iftliine gelerek iftlik mutasarrf Haifo'nun olu Yanaki ile sekbnn berberlerine alarak Kokova cihetlerine savuduklar ve derhl merkez kazdan kuv-y kfiyye sevk olunmala berber civr kazlara da it-y malmt olunduu bildirilmi ve eky-y merkmenin edden takb ve tenkl etdirilmesine ve kaldrlanlarn slimen kurtarlmasna itin olunmas hakknda cevben mahalline teblgt icr edilmi olduu bery- malmt marzdur. Fermn.
Makm- Serasker Mektb Kalemi

69

Selnik Vilyetinden vrid olan 4 Tern-i Evvel sene [1]321 trhli ifreli telgrafnmedir. Zeyl 3 Tern-i Evvel sene [1]321. Karaferye'nin Praki iftliinden Rum ekysnn kaldrd Ulah cematine mensb Yanaki ile sekbnnn icr klnan tazykt netcesi olarak bu kerre salverildii ve eky-y merkmenin takbtna devm olunmakda id ir- mahallye atfen bery- malmt marzdur. Fermn.
Makm- Ser'asker Mektb Kalemi

nc Ordu-y Hmyn Mriyyet-i Cellesinden mevrd 4 Tern-i Evvel sene [1]321 trhl ifreli telgrafnmenin sretidir. Evvelki gece sat drtde Dranice(?) ve Pragoz(?) karyeleri arasnda bir ok silh sesleri iidilmesi zerine maiyyet-i mevcdesiyle hemn hareket ederek Florina caddesi kurbnde biri avc dieri krmz potur ve ceketli iki maktl bulunduu ve yirmi otuz hatve ilerde Rum ekysnn pusu tuttuklar anlalan mahalde bir ok gra kovan ve maktllerin bulunduu yerde bir ka manliher kovan grld ve Graince deirmenlerine karb bir tarlada bir ok yerinden bak ve kurunla urulmu bir maktl daha bulunmu olduu ve Lonit [Lonie] mfreze kumandannn ve yine evvelki gece sat drtde yz mtecviz Rum ekysnn Yuzdovite(?) karyesine giderek hneye ate verdikleri ve karye papasnn olunun bir gzn tfenk dibiiyle frlatdklar ve krk altn ile bir ester aldklar ve mahall-i vakaya Konemlan mfrezesi yetip cinyetin tevessne meydn verilmemi ise de gece olmak mnsebetiyle eirrnn firra muvaffak olarak Zihlova cihetine savuduklar anlalup takblerine devm edilmekde id ve Nasli kazs karyelerinde bir papas katl ile Fitar Naya(?) semtlerinde barndklar haber alnan dier Rum etesinin takbi in Horpete'den kuvve-i kfiyye sevk edildii ve Berbelice(?) nhiyesine merbt Subtenbice(?) ve Dolince karyeleri arasndaki deirmen msteciri Ohrili erf'in ehs- mechle tarafndan silh ile itlf edildii haber verilmesi zerine mahall-i vakaya gidilmi ise de errlerin elde edilemedii ve mh- hl-i Rm'nin birinci gecesi sat bede Nasli kazsnn Kesriye mntkasndaki Horpete'ye bir sat mesfede bulunan Iskrapar karyesine yirmi kadar Rum ekys giderek karye papasn katl ve itlf eyledikleri ve ekynn takb ve tenklleri in mfrezeler karld Manastr Mntkas Kumandanl'ndan bildirilmekle arz- malmt olunur. Fermn. BOA. Y. MTV. 279/139 70

44
FLOR NA'NIN AYDOS KYNE SALDIRAN RUM EK YA ETES N N SEK Z EV VE B R DKKANI YAKIP B R BULGARI LDRD Florina'nn Aydos kyne saldran yirmi-otuz kiilik Rum ekiya etesinin sekiz ev ve bir dkkn yaktklar, birok eya ve zahire ile sekiz byk ba hayvann da telef olduu, yanlarnda gtrdkleri bir Bulgar ky yaknlarnda katlettikleri. 28 Ekim 1905 Bakitbet-i Celleye Sadret-i Uzmya 14 Tern-i Evvel sene [1]321 Florina kazsna tbi Aydos karyesine dn gece Rum ekys giderek sekiz hne ile bir dkkn ihrk etdikden sonra ahl-i karyeden bir Bulgar berberlerine alarak firr etdikleri ve eky-y merkmenin takb ve der-destleriyn mevki-i mteaddideden mfrezeler sevkolunduu kaz-y mezkr kim-i makmlnn irna binen marzdur. Fermn.
Telgrafnme Florina Mahall Numaras: 3448

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Aydos karyesinde Rum ekys tarafndan ihrk olunduu dnki telgrafnme-i keriyle arzolunan mebn, be bb hne ile bir dkkn olup bu miynda ey ve zehirle on res byk hayvnn da muhterik olduu ve dier hneye ate verilmi ise de yalnz kapular yanup itf edilmi bulunduu ve yirmi-otuz errden mrekkeb olan ete, baz ehs taharr edilmilerse de bulamayarak yalnz Dine Mie'yi der-destle Papa lya'nn ksran ve ashb- alka kahyas Abdullah'n brgriyle ifte tfengini berberlerine alup firr ve merkm Dine'yi ky kurbnde katletdikleri ve maktln cesedi grlp defn etdirildii ve mfreze-i askeriyyeler tarafndan bu gece Balkamen ve Kesriye'nin Lehova karyelerini abluka edilp ale's-sabh taharriyt icr klnaca ve Aydos karyesinde bu gecelik mfreze

71

braklm ise de dim sretde asker ikme edilmezse ahl-i karyenin ky terkedecekleri Noska Mdrlii'nden ir olunduu marzdur. Fermn. 15 Tern-i Evvel sene [1]321 Kim-i makm
Refet

BOA. TFR. 1 MN. 77/7644

45
MANASTIR'DA ULAHLARA A T MABED N NASINI DURDURMAK STEYEN RUMLARIN ULAH BAPAPAZINA SALDIRDIKLARI Manastr'da Ulahlara ait bir mabedin inasn durdurmak maksadyla Rum metropolitinin tevikiyle, Ulahlara bask ve saldrlarda bulunan ancak amalarna ulaamayan Rumlarn, bunun zerine Ulah bapapazna saldrarak ar ekilde yaraladklar ve papazn talyan konsolosluu tercmannn evine snarak cann kurtarabildii. 30 Ekim 1905
Telgrafnme Manastr Mahall Numaras: 5899 Trhi: 17 Tern-i Evvel sene [1]321

Rumeli Vilyt- hne Mfetti-i Ummlii Cnib- Smsine Ltf-i ale'l-l-i cenb- metb- mfehhamdan olmak zre bundan akdem Manastr kasabasnda bulunan Ulah cematine mahss olmak zre bir mabed bin ve insna msade buyurulmu ve Ulahlarn teden beru aduvv-i cn ve ml olan Rumlar asl- menba- fesd olan Rum metropolidinin eser-i tevk ve irs ile mezkr mabedin kdn akm brakmak hussunda sarfetdikleri mes-i denetkrnesinin semeredr olamad grmelerine binen bu bbdaki ikdm ve gayretleri Ulahlar ve b-huss Ulah papaslar zerine imle ile imdiye kadar ellerinden geldii derecede gerek Ulahlar itlf ve tahkr ve gerek papaslar darb ve terzl ile metb- mfehham ve muazzammz efendi hazretlerinin avtf ve inyt- aliyyelerinin netyic-i messire-i hayret-bahsn izle etmek fikr-i fsidesiyle dn dahi Bapapasmz Papa Todoni(?) dleri mabedden avdet ederken yirmi kadar Rum hezelesi birdenbire zerine hcm ve o aralk o civrda bulunan dier bir 72

cemm-i gafr dahi yetierek fen hlde darb ve tahkr etdikden baka hmil olduu papas apkasn para para etmeleri zerine eirr-y merkmenin zulm taaddsinden kurtulmak zre her naslsa ellerinden savuup o civrda bulunan talya Konsolatosu tercemnnn hnesine ilticya mecbr olmu ve grh- merkmenin bu gibi zulm ve taaddleri devm etdikce Ulahlarn ml u cn, rz u nmslar byk bir tehlike altnda kalarak yaayabilmek imkn gnden gne azalmakda bulunmu olduundan ltfen eirr-y merkmenin mczt- edde-i knniyyeye arpdrlmas ile berber gerek kemterlerinin ve gerek papaslarmzn temn-i rhatlaryn tedbr-i sile-i lzmenin ittihz hussunda lzm gelenlere emr fermn buyurulmasn meml'l-fk olan adlet-i ml-nihye-i cenb- metbu'l-muazzam(?) nmna istid ve istirhm eyleriz. Fermn. Keresteci
Todor Paula Gorgi

Manastr'n Ulah cemati nmna

Kosti Loska

BOA. TFR. 1 MN. 77/7656

46
RUM EK YASININ LOBT N KYNDE B R BULGARI KATLEDEREK EV N YAMALADIKLARI Lobtin kyne gelen Rum ekiyasnn bir Bulgar'n evine girip btn eyalarn yamalayarak gtrdkleri ve ev sahibini katlettikleri. 2 Kasm 1905
Telgrafnme Florina Mahall numaras:4015

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Dn gece Lobtan [Lobtin] karyesine gelen Rum ekysndan alt ahs Bulgar milletinden ile'nin hnesi kapusunu krarak duhl edp merkmu der-dest ve ann vstasyla Giro ve Zehber nmnda iki birderi hnelerinden davet etmiler ise de bulunmadklarndan libs ve yorgan ve yapa gibi eylaryla bir brgrlerini ahz ve

73

ile'yi ky kurbnde katledp firr eyledikleri vki olan ihbr zre indet-tahkk anlald Surovi Mdrliinden ir klndndan eirr-y merkmenin takb ve tenklleri hussunda ne vechile hareket olduu mezkr mdrlie mahall kumandanlndan istifsr edildii marzdur. Fermn. F 20 Tern-i Evvel sene [1]321 Florina Kim-i makm
Refet

BOA. TFR. 1 MN. 77/7678

47
RUM ETELER N N GREBENE'N N AVDELA KYNDE ULAHLARA A T EVLER ATEE VERD KLER VE BAZI ULAHLARI KATLETT KLER Grebene'nin Avdela kynde Ulahlara ait evlerin Rum eteleri tarafndan yakld, Perivoli'de Ulah papaznn kardei ve ahalinin ileri gelenlerinden Nikola Apostol'un otuz kiilik bir Rum etesi tarafndan ldrld, ayrca Vodine'de Vrailevova ormannda bir Ulahn katledildii ve Gevgili'ye bal Liverni kynde de ky muhtarnn olunun yaralandnn bildirildii. 10 Kasm 1905 Telgrafnme-i Sm 28 Tern-i Evvel sene [1]321 Ulah Mektebi Mdri steryo Perzik imzsyla Grebene merkezinden Bb- l'ye ekilen telgrafnmede geen akam zeri kasabadan gaybbetiyle berber Avdela karyesindeki Ulah ahlye id hnelerin ihrk olunduu beynyla taleb-i madelet olunduu gibi Perbiyovli'de [Perivoli] otuz kiilik bir Rum etesi tarafndan Ulah Papas Konstantiniki'nin birderi mutebern- mahalliyyeden Nikola Apostolin ile Vodine kazs dhilinde vki ve Vrailevova(?) ormannda Ulah Hristo Paro'nun katl ve Gevgili kazsnda merbt Liverni(?) mevkiinde dahi ky muhtarnn olunun cerhedildii bakaca haber verildiinden ve Rum ekysnn Ulah hakkndaki tecvzt cidden clib-i dikkat olduundan mtecsirlerinin her tarafca takb ve der-destiyle haklarnda mczt- edde-i knniyye icrsyla berber men-i

74

tekerrr in de tedbr ve takbtn teddi zmnnda lzm gelenlere vesy-y ekde fs tavsiye olunur. BOA. TFR. 1 MN. 78/7757

48
YUNAN EK YASININ ULAHLARA YNEL K SALDIRILARINA A T L STE Yunan ekiya etelerinin 1321 senesi Mart'ndan Eyll ay sonuna kadar Serfice, Vodine, Karaferye, Grice, Kayalar, Manastr ve Yenice'nin muhtelif kylerinde Ulahlara ynelik basknlar dzenledikleri, bu basknlar esnasnda on iki kiinin eitli ekillerde katledildii, kiinin yaraland ve yirmi kiinin daa kaldrld; bu konuda hazrlanan listenin Yunan Maslahatgzar Msy Ralli'ye verilmek zere gnderildii. 11 Kasm 1905
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettilii Cnib-i Vlsna Devletl efendim hazretleri, Huddu geerek k- cinyt etmekde olan Yunan etelerinin men-i teekkl ve tecvzleri hakknda Atina Kabinesi nezdinde ahren icr klnan teebbst- edde zerine Msy Ralli'nin cinyt- mezkreden dolay beyn- hayretle berber Yunan topranda Yunan etelerinin teekklne kar tedbr-i messire ittihz olunduu temntn tekrr eylediini ve u son gnlerde Selnik ve Manastr vilyetleri dhilinde eky-y merkme tarafndan katlolunan Ulahlarn esmsi ile cinytn mahll ve tevrh-i vuku hakkndaki malmtn Hkmet-i Yunaniyye'ye tebl edilmek zre bir an evvel mufassalan ir muktez idin mutazammn Atina Sefret-i Seniyyesi Maslahatgzrl'ndan vrid olup Hriciye Nezret-i Cellesi'nden b-tezkire-i cevbiyye gnderilen iki kta telgrafnmenin tercemeleri bery- malmt leffen irsl-i savb- devletleri klnm olmala zht- matlbeye id

75

malmtn inbsna himmet buyurulmas siyknda ukka- senver terkm klnd. Efendim. F 14 abn sene [1]323 F 30 Eyll sene [1]321 Sadr- azam
Mehmed Ferd

Sadret-i Uzmya F 18 abn sene [1]323 F 4 Tern-i Evvel sene [1]321 Resde-i dest-i tazm olan 30 Eyll sene [1]321 trihli tahrrt- smiyye-i fahmneleri ve melfft mtlaa-gzr- ciz oldu. Yunanl ekynn Gramatik yaylasndan kaldrdklar resen ve cevben takdm klnan 5 ve 6 Austos sene [1]321 trihli iki kta telgrafda arz u beyn olunan Ulahlarn hi biri itlf olunmakszn eky tarafndan muahharan salverilmi olduklar 7 Austos sene [1]321 trihli dier telgrafnme-i ker ile ir edilmi idi. Rumlar tarafndan Ulahlar aleyhine vuk bulmu olan tecvzt Romanyallarn izm etdikleri derecelerde cesm olmad gibi, Rumlarn inkr veya istisfr etdikleri kadar da ehemmiyetsiz olmadndan sene-i hliye martndan eyll gyesine kadar Ulahlar aleyhine nerelerde ne gibi tecvzt vuk bulduu 27 Eyll sene [1]321 trihli ve 618 numaral dier tahrrt- smiyye-i fahmnelerine cevben takdm edilecek arzada beyn olunaca muht- ilm-i sm-i veklet-penhleri buyuruldukda. Ol bbda. Sadret-i Uzmya F 14 Ramazn sene [1]323 F 29 Tern-i Evvel sene [1]321 Cevben takdm olunan 4 Tern-i Evvel sene [1]321 trihli ve 1118 numaral arza-i kerye zeyldir. Sene-i hliye bidyetinden eyll gyesine kadar Yunanl ekynn Ulah tebea-i hneden katl ve cerhetmi ve daa kaldrm olduklar ehsn adediyle cinytn mahall ve trih ve sret-i vukunu hv bir cedvel ile Rum(?) ekys tarafndan yine mddet-i mezkre zarfnda Ulahlar aleyhine vki olan tecvzt hv dier bir cedvel leffen huzr- sm-i Sadret-penhlerine takdm klnm olmala. Ol bbda.

76

[Bin] yz yirmi bir senesi bidyetinden ehr-i Eyll gyesine dein Rumlar tarafndan Ulahlar aleyhine vuk bulmu olan ceryim-i siysiyye istatistikidir. Nev-i crm Mahall-i Huds
Serfice

Mtaadd
Yz yirmi kiilik Rum etesi 2

Hulsa-i Vakyi
Kayalar'n abane(?) yaylandan Yorgi Kosta, Dimitri Nikola; Sret-i vahynede kurun ve kamalar ile itlf edilmilerdir. Kayalar'n Gramatik kulbelerinden Yorgi ve birderi Hristo; on alt yerinden cerh sretiyle katledilmiler. Rumca varaka vaz. Grebene'nin Avdela karye papas ve muteberndan iki kii; Avdela ve zmikis [Smigi] karyeleri arasnda katledilmilerdir. Kayalar'n abane(?) yaylandan Gie Yano, Mita Kola; yaylak civrnda katledilmilerdir. Uzuncova karyesinden iki Ulah; bi'l-hire tahliye edilmilerdir. Kasabal Tolo Hac Gogo; kasaba dhilinde mnferet-i milliyye sevkiyle ve revolver ile cerhedilmidir. Govian iftliinden Dimo; Bulgar ekysna ihbrtda bulunduu thmetiyle katledilmidir. Ladova [Vladova] karyeli Gi[y]orgi. Gramatik kulbeleri papasnn olu Mihal Yanaki. Gramatik kulbeleri yirmi be ahs; ormana kmr imline giderler iken kaldrlm ve be sat sonra tahliye edilmilerdir. Plas kulbelerinden Nao Nikola, Vangel Gaki; itlf ve kilisede mevcd Ulahca ktb ihrk edilmidir. Manastr'da mukm Doktor Perikli Bocava; msfireten Trnova karyesinde bulunur iken sokakda cerh edilmidir. ernareyika karyeli Srtma Yovan o, Gono Doro; karye hricinde Badada nm mahalde ipler ile bendedilerek baltalar ile katledilmiler ve zerlerine Rumca varaka vaz olunmudur. Daa kaldrlanlarn on yedisi tahliye edilmidir.

Trh-i Vakyi 9 Mays sene [1]321

"

On be kiilik Rum etesi Seksen kiilik Rum etesi Rum etesi

19 Haziran sene minh

"

22 Temmuz sene minh

Karaferye

7 Mays sene minh

" "

On alt kiilik Rum etesi Kasabal Rum Dimitri Rum etesi

16 minh 13 Temmuz sene minh

Vodine

14 Nisan sene minh

" Kayalar "

Rum etesi Rum etesi Altm kiilik Rum etesi Yetmi kiilik Rum etesi Trnova karyeli Rum Pando Naki Rum etesi

1 15

24 Mays sene minh 24 Mays sene minh 4 Austos sene minh

Grice

21 Temmuz sene minh

Manastr

7 Temmuz sene minh

Yenice

22 Austos sene minh

12

20 17 3

77

BOA. TFR. 1. A. 27/2675

78

49
RUM EK YASININ FLOR NA'NIN NOLYAN-I BL KYNDE B R DN EV N BASTII Halk Mslman, Bulgar ve Rumlardan oluan Nolyan- Bl kyne gelen Rum ekiyasnn Bulgarlara ait bir dn evini basarak atee verdikleri; drt kadn ve iki ocuun yaraland, kamak isteyen yedi kiinin kurunla, bir evde saklanan alt kiinin de yanarak ldkleri, biri Rum dieri Bulgar iki jandarmann da olay esnasnda kyde bulunduklar halde hi bir mdahale ve ihbarda bulunmayp sabah bekledikleri. 12 Kasm 1905
Telgrafnme Florina Mahall Numaras: 4102

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Ahlsi slam ve Bulgar, Rumdan mrekkeb vakaya yirmi dakka kurbiyeti olan Nolyan- Bl karyesine bu gece saat be buuk raddelerinde mikdr n-malm Rum ekys gelerek Bulgarlardan Gorgi'nin dn evini kuatup ate[e] verdikleri, dernundaki kadn-erkek birok halkdan bir ksm komulara ferceyb- firr olarak tahls-i nefse muvaffak olmularsa da bunlardan drt kadn ile iki kz ocuunun atlan tfenglerden haff sretde mecrh olduklar ve firr etmek isteyen yedi ahs ekynn eline gep kurunla katledilmi ve hnede ihtif eden bir kz ile davulcu bir slam ve drt Bulgarn muhterikan veft etmi bulunduklar ve eirr-y merkme, iki kz ocuunun zerindeki tezynt akelerini alup kendilerini itlk ve firr eyledikleri bu sabh vki olan ihbr zerine mahalline bi'l-azme icr klnan tahkktdan anlalmdr. Eky miynnda tehs olunan kimesne bulunup bulunmad imdilik mechl kalm ise de, davetsiz olarak ge vakit mezkr dne gelp ekynn taarruzundan biraz evvel hrice kan Rum milletinden mezkr karyeli bir ahsn delleti maznn olmala taht- tevkfe alnd ve biri Rum dieri Bulgar iki jandarma, vaka gecesi karyedeki dier dn evlerinde tesdfen bulunup ahl ile birlikde tfeng sadlarn istim etdikleri hlde ihbr- vukt in sabha kadar bulunduklar yerleri terketmeyerek ihtif eyledikleri cihetle taht- mesliyyete alnmalar mukarrer bulunduu ve ekynn cevelngh olan mahallerde yeniden

79

taharriyt ve takbt icrs zmnnda muhtelif cihetlerden mfrezeler tahrk edildii marzdur. Fermn. F 30 Tern-i Evvel sene [1]321 Florina Kim-i makm
Refet

BOA. TFR. 1 A. 27/2674

50
GREBENE RUM METREPOL D N N RUM ETELER N ULAHLARA KARI KIKIRTTII Grebene Rum metropolidinin Rum ekiyas ile mnsebette bulunduu ve Ulahlar aleyhine kkrtma yapt hususunda ikyetler olduu; Rum ve Yunan ekiyalarnn son zamanlarda artan zulmleri neticesinde; bir ok Mslman, Bulgar ve Ulah' ldrp, yaralayp, evlerini ve dkknlarn yaktklar; Rum ahaliye en ufak bir bask yaplmad hatta devletin ecneblerce Rum taraftarl ile suland ve son sene zarfnda ahalisinin Eksarhhne'ye intikal ettiini srarla ifade eden yz elliden fazla Bulgar kyne, Bulgar papas ve daskallarnn girmesine izin verilmemesine, nfusun da Rum olarak kaytl bulunmasna ramen Rumlarn kendilerine bask yapldn iddia etmelerinin ok byk bir hakszlk olduu. 20 Kasm 1905 Bakitbet-i Celleden 6 Tern-i Sn sene [1]321 Rum ekysnn u gnlerde tecvztda bulunmakda ve Grebene Rum metropolidinin ekyya rehberlik etmekde olduundan dolay ikyet vuk Bb- lden hk-py- lye arz klnm ve dier tarafdan Rum ahlnin hkmet-i seniyyeye sadkatleri malm olduu halde bir mddetden ber dr- tazykt ve iddet olmakda bulunduklar ve mm-ileyh metropolid hakkndaki beyntn mftereytdan ibret olduu beynyla madelet-i seniyye-i mlkne istid olunmu olduundan bu bbdaki tahkkt ve malmt- safnelerinin arz ve ir klnmas emr fermn- hmyn- cenb- hilfet-penh mantk- mnfine tevfkan tebl olunur. Ol bbda.

80

F 7 Tern-i Sn sene [1]321 Bakitbet-i Celleye 7 Tern-i Sn sene [1]321 C.[Cevb] 6 Tern-i Sn sene [1]321 Rum ve Yunan ekysnn son zamanlarda gerek Bulgardan ve gerek Ulahdan mut kyller aleyhine icr etdikleri cinyetler hakkaten pek vahiyne ve hn-rznedir. Florina'da Kladerob nm karyede on alt kyl Bulgar balayup fec sretde katl ve Nolyan karyesinde yedi Bulgar itlf ve bir mslmn ile drt Bulgar ihrk ve drt kadnla iki ocuu cerh ve Grebene kazsnda Avdela karyesinin Ulah mahallesinde yz otuz hne ile sekiz dkkan ihrk ve birka kiiyi katletmilerdir. Florina kazsndaki cinyt k eden ve on alt kiiden mrekkeb olan ete sye-i kudret-vye-i cenb- pdihde hayyen ahz u girift olunmulardr. Daha mteaddid cinyetler k etmilerse de ehemmiyetleri derece-i sniyede olduundan mceb-i tasd olmamak zre arz u tafslinden ictinb olundu. Grebene Rum metropolidinin eky ile mnsebette bulunduu ve Rumlar Ulahlar aleyhine tevk ve tec etdii Manastr Vilyeti ile Serfice Mutasarrfl'ndan ve cihet-i askeriyyeden mtemdiyen ir edilmekde oldukdan baka mm-ileyhin res-y ekydan birine hatt- destiyle yazd bir varakada hkmet-i mahalliyyece elde edilerek taraf- kerden mteferrityla berber aynen Bb- l'ye irsl klnm idi. Manastr ve Florina vesir bir iki mahal metropolidlerinin de tevkt mtevtir ve fakat del'il-i knniyye mefkddur. Sye-i madelet-vye-i cenb- pdihde Rum tebea-i sdkaya memrn-i hkmetle askir-i hne tarafndan hibir sretle zerre kadar tazykt vuk bulmayup haklarnda pek ziyde mlyimne mumele edilmekde ve hatta bundan dolay bi'l-umm ecneblerce cihet-i mlkiyye ve askeriyye Rum tarafdarlyla ithm olunmakdadr. Binen-aleyh Rum ahlnin dr- tazyk iddet olduklar iddis klliyen muhlif-i hakkatdir. Rum ahlnin sadkatleri cihetiyle mezheb ve hukklarnn her drl tecvztdan muhfazasna her tarafca fevkal-hadd itin etdirilmekde olduu gibi serbest-i edyn meselesi Memlik-i Mahrse-i hne'de mine'l-kadm pek vsi bir sretde cereyn etdii halde son iki sene zarfnda patrikhneden ayrlup Eksarhhne'ye intikl etdiklerini musirrne beyn eden ve ecneblerden sahbet-i messireye nil olan yz elliden mtecviz kur-y cesme sekenesinin tebdl-i mezheb etmelerine ve kur-y mezkreye Bulgar papas ve daskallarnn ayak basmalarna msade olunmayarak cmlesi patrikhnenin idresinde ibk ve ol sretle sicill-i nfsa kayd u idhl olunduklar ve bu mdde

81

zerine gerek Eksarhhne ve gerek ecnebler tarafndan iddetle devm etmekde olan ikyt ve tarzta cevb itsyla itigl edildii meydnda iken yine Rumlarn dr- tazyk iddet olduklarndan bahisle mstediyta kym olunmas pek byk bir insafszlk olaca marzdur. Fermn. BOA. TFR. 1 A. 27/2686

51
YUNAN ETELER N N RUMEL 'DEK BULGAR VE ULAHLARA KARI YAPTIKLARI SALDIRILARIN SON GNLERDE ARTTII Yunanllarn eteler oluturarak Rumeli'deki Bulgar ve Ulahlara yaptklar bask ve tecvzlerin son zamanlarda ok fazlalat, Avrupa'nn bu olaylar bahane ederek mdahale etmesine meydan vermemek iin gerekli tedbirlerin alnmas gerektii. 25 Kasm 1905
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 692

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri, Bir mddetden beri Yunanllarn Rumeli Vilyt- Selsesi'ne ete eklinde eky tertb ve sevki sretiyle Bulgar ve Ulah ahl hakknda devm eden tecvzt bu gnlerde cidden clib-i dikkat bir dereceye geldiinden bi'l-hire bu yzden Avrupa'nn mdhale-i katiyyesine meydn verilmemek zere cb- hlin icrs lede'l-arz u uygunsuzluklarn ve mcib-i ikyet ahvlin nn alacak tedbrin ittihzna say u itin edilmesi zmnnda eref-sudr buyurulan irde-i seniyye-i cenb- hilfet-penh mantk- mnfine tevfkan Yanya ve Manastr vilyetlerine ve cihet-i askeriyyece de takb ve tedb-i ekyya itin edilmesi hakknda komisyon- askerye teblgt- lzme f klnd Mbeyn-i Hmyn- Cenb- Mlkne Bakitbet-i Cellesi'nden b-tezkire-i hussiyye cevben inb ve Hriciye Nezret-i Cellesi'ne teblgt icr olunmala taraf- devletlerince de ber-mantk- emr fermn-

82

hmyn- hne iktizsnn fsna himmet buyurulmas siyknda ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 19 Ramazn sene [1]323 F 3 Tern-i Sn sene [1]321 Sadr- azam
Mehmed Ferd

Selnik, Manastr Vilyetlerine 12 Tern-i Sn sene [1]321 Sadret-i Uzm'dan eref-vrid olup sreti blya naklolunan 3 Tern-i Sn sene [1]321 trihli ve 692 numaral tahrrt- smiyyenin mbelli olduu irde-i seniyye-i cenb- pdih mantk- mnfine tevfkan Yunan etelerinin Bulgar ve Ulah ahl haklarndaki tecvztn mena kfil olacak tedbr-i kaviyyenin ittihz ve icrs hussunun lzm gelenlere sret-i mekkidede emr ve tebl buyurulmas bbnda. BOA. TFR. 1 UM. 10/948

52
AYVASIL GLNDE BULGARLARA SALDIRININ RUM EK YASI TARAFINDAN YAPILDII Ayvasl glnde katledilen ve yaralananlarn Bulgar olduklarnn ve olayn Rum ekiyas tarafndan yapldnn tesbit edildii, bir kiinin tutukland. 4 Aralk 1905
Makm- Serasker Mektb Kalemi Huss

Selnik Vilyeti'nden mevrd 21 Tern-i Sn sene [1]321 trhl ifreli telgrafnmedir. Zeyl 20 Tern-i Sn sene[1]321. Ayvasl glnde cerh ve katl olunan Hrstiyanlarn Bulgar olduklar memleketlerinden vuk bulan istilma alnan 83

cevblardan ve crmn Rum cematinden olta(?) msteciri Hristo Ligor'un delletiyle Rum ekys tarafndan irtikb olunduu eldeki delil ve emrtdan anlalmasyla merkm Hristo Ligor'un cihet-i adliyece taht- tevkfe alnd ve eky-y merkmenin takblerinden geru durulmad ahren Lankaza Kim-i makml'ndan verilen malmt zerine marzdur. Fermn. BOA. Y. MTV. 281/67

53
RUM EK YASININ BULGARLARA RUM PATR KHNES NE KATILMALARI N BASKI YAPTIKLARI Morihova nahiyesine bal Beete kyne gelen otuz alt kiilik bir Rum etesinin, Papaz Niko'nun evine girerek din kitaplar gasbettikleri ve ahaliyi evlerinden kartarak bir yere toplayp Rum Patrikhnesine dahil olmalar iin tenbihte bulunduklarnn bildirildii. 10 Aralk 1905
Telgrafnme Pirlepe Mahall Numaras: 4231

Huzr- Smi-i Mfetti-i Efhamye ehr-i crnin yirmi nc aramba gecesi saat rddelerinde otuz alt kiiden mrekkeb bir ete Rum ekys Morihova nhiyesinin Becete [Beete] karyesine gelp karye-i mezkreli Papas Niko'nun hnesine bi'd-dhl ktb-i dniyyelerini ahz u gasb ile ahl-i karyeden bir hayl kesn hnelerinden karup bir mahalle cem edp Eksarhhne'den fekk-i irtibtla Rum Patrikhnesi'ne tahvl-i intisb etmeleri in tenbhtda bulunduklar bugn nhiye-i mezkr mdrliinden vrid olan tahrrtda bildirilmi eky-y merkmenin bi't-takb kahr u tedmrleri in mdriyet-i mezkreye tebl edilmi olduu marzdur. Fermn. F 27 Tern-i Sn sene [1]321 Pirlepe Kim-i makm
evket

BOA. TFR. 1 MN. 80/7933

84

54
GMENCE NAH YES NDE BULGARLARA KARI RUMLARIN YAPTIKLARI DD A ED LEN SALDIRILARIN TAHK K Gmence nahiyesinde Bulgar ve Rum ahali arasndaki gerilimin artt, Gmence'nin Bulgar ahalisi namna muhtar ve azlarn verdikleri dilekede; Bulgarlara kar gerekletirilen saldrlarn sorumlusunun Rum Doktor Angelaki olduu ve kyn eskiden beri kurulan pazarnn kapandnn iddia edildii, eitli tarihlerde ldrlen ve yaralanan Bulgarlarla alkal olarak ileri srlen iddialar hakknda tahkikat yapld. 12 Aralk 1905 Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Cell-i Fehmet-penhlerine Devletl efendim hazretleri, Gmence karyesi Bulgar ahlsinin hl-i tahamml-ferssn makm- smlerine bundan iki mh akdem arzetmi idiysek de hli iyileecei yerde daha ziyde fenlamakdadr. yle ki: Bundan bir mh akdem karyemiz ahlsinden Trapko Bojin, ernare[y]ika karyesi civrnda odun toplamaa gitdikde ehs- mechle tarafndan nden drt ve arkadan iki kama saplamakla katl ve itlf edilmi ve na ancak drt gn sonra bulunmudur. Mh- hlin on ikinci gn karyemiz hricinde Tu[r]ilova mevkiinde "Uzun Tarla yani Dilga niva" nm balarda bir ka Rum pusu kurarak karyemizden istasyona giden kirclarmz katl ve itlf tasavvur ve taammdn zihinlerine yerlemi ve bi-avnih tel ancak Gono Papa Hristo Kopanof'u ar ve tehlikeli sretde cerhetmilerdir. Mecrh- merkm, pusu kuran ktiller miynnda karyemiz Rum cematinden ko Tombe, Andon Cane, Papa Dimitri'nin olunu ve pantalonla mlebbes bakalarn da tehs etmidir. bu cinyetlerden dolay yollar kapanup Gmence'de eski zamandan beri kurula gelen pazar bsbtn kapanm ve kullar al veri kahtlndan byk bir seflet iinde bulunuyoruz. Btn bu fenlk karyemizde ikmet eden tebea-i Yunaniyye'den Tabb Angelaki'den ileri gelir. Tabb Angelaki'den pek ok ikyetler etmi idiysek de hi biri nazar- dikkate alnmamdr. Mecrh- merkm tarafndan tehs olunup pusuda itirk etmi olan pantalonlu ehsdan biri Koo, dieri Kerasim vesiredir ki bunlar karyemize gelen ve Tabb Angelaki tarafndan ie ve idre edilen yabanc ve serseriler olup hi bir i ve gleri yok ve ancak cinyt k ve tertbiyle itigl ederler. Keyfiyetden makm- sm-i cenb- hidv-i azmlerini haberdr etmekle 85

berber ya slif'z-zikr Tabb Angelaki'nin karyemizden kaldrlmas ve yhd drt yz ile efrdndan ibret bulunan kullarna hicret etmek zre mnsib bir yerin tahss ve bu sretle refh- hlimizin istihsli esbbnn istikmline msade-i celle-i hidv-i efhamlerinin b-dr ve rygn buyurulmasn istid ve istirhm eyleriz. Ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 20 Tern-i Sn sene [1]321
Yenice-i Vardar kazsnn Gmence karyesi umm Bulgar ahlsi nmna Muhtar Gono Trayko Mhr Az Bende Tano Kostantin Torovla Az Bende Hristo Papamitre

Numara: 187

Yenice Kim-i Makml Veklet-i Cnib-i lsine zzetl efendim hazretleri, Gmence Bulgar ahlsinin tebea-i Yunaniyye'den Doktor Angelaki ile baz ehs hakknda ikyeti cmi olmak zre Mfetti-i Ummlik Cnib-i Smsine takdm olunmu olan arzuhlin leffiyle zahr- arzuhldeki buyuruldu- sm-i mfetti-i efhamye nazaran tahkkt icrsyla taleb buyurulan zhtn srat-i itsn mir eref-vrid olan 24 Tern-i Sn sene [1]321 trhli ve yz yirmi drt numaral tahrrt- aliyye-i kermneleri cevbdr. Gmence Bulgar muhtaryla azlarnn umm ahl nmna takdm klnm olan istidnn mebdeinde ikyete zemn olarak bir mh mukaddem karyeleri ahlsinden hatab getirmek zre ernare[yi]ka civrna giden Trapko Bojin'in ehs- mechle tarafndan n ve arka taraflarndan mteaddid kama saplanmak sretiyle katlolunup cesedi drt gn sonra bulunmu olduu maraz- ikyetde der-miyn olunmu. Merkm Trapko Bojin geen Tern-i Evvel'in on ikinci aramba gn ikinci defa olarak hnesine odun getirmek zre ernare[y]ika meeliine gitmi ise de avdet etmedii ve yalnz merkebi hnesine gelmi olduu yolunda gaybbetinden gn sonra akam vakti akrablarndan Reste Trayan(?) tarafndan hkmete ihbr- 86

keyfiyyet edilmi ve ferds gn ale's-sabh jandarma ve askir-i ahneden iki kol zerine tertb olunup sevkedilen mfrezeler Gmence'ye bir sat ve ernare[y]ika'ya iki sat bud- mesfede ve ernare[y]ika karusunda odun kesp toparlamakda olduu bir tepede mteaddid mahallerinden kama saplanup cerh ve katledilmi olduu hlde cesed-i b-rhuna tesdfle kaldrtdrlup Gmence'ye nakl ve muayenesi asker tabbi tarafndan icr olunarak defn etdirilmi ve Gmence karyesi Bulgar bekilerinden stamo ve Mino Panayota ve Dino steko ve Yovan Yani mahall-i maktele doru aramba gn sat yedi rddelerinde Rum cematinden Gmenceli Tana Dolo'la, Mino ota ve ko Tombe ve Andon Cane'nin gitmi olduklarn bi'l-beyn merkmndan Trapko Bojin'in ktilleri olmak zre gsterilmise de haklarnda icr olunan tahkkt netcesinde maznn- merkmun jandarma efrdndan ve Bulgar milletinden Mio Gorki ve Hasan Sleyman ve daha sir bir ok kesnla berber sal gn Gmence stasyonu'na gidp avdetlerinde Buymi[t]e'de beyttet ve ferds aramba gn hareketle sat yedi rddelerinde Gmence'ye vsl olmu olduklar tahakkuk etmekle merkmn bekilerin bunlar maznn gstermeleri srf iftirdan ibret olduu anlalup ol bbdaki evrk- tahkkiyyenin cihet-i adliyyeye tevd klnm olduu tedkkt- kuydiyyeden ve gerek ayruca icr edilen tahkktdan anlalmdr. kinci ikyetleri olan ehr-i hlin on ikinci gn Turilova huddunda Bulgarca Dilganiva tabr olunur Uzuntarla nm mahalde Rumlar tarafndan pusu kurulup istasyona giden kiraclardan Gono Papa Reste [Hristo] Kopanof'un iki yerinden arca cerhadr edildiini ve crihlerin karyeleri Rum cematinden ko Tombe ve Andon Cane ve Papa Dimitri'nin olu ve pantalonlu iki ahs mecrh- merkmun tehs etmi olduu bahsine gelince; ehr-i hlin on birinci Cumartesi gecesi sat on bir buuk rddelerinde sabha iki sat kalarak Gmenceli Bulgar Gono Papa Hristo ve Dimitri Yovan Kiniker ve Tano ve Tano Gono Hac Gorki ve Mino Gone ake nm kirclarla birlikde Gmence stasyonu'na arap nakletmek zreler iken Gmence'ye yarm sat mesfede vki Gmence balar mntehsnda ve Turilova huddunda Uzuntarla nm mevkide pusu kurmu olan ehs- mechle tarafndan zerlerine silhlar atldn ve kendsne bir zarar olmakszn kaup malmat vermek zre geldii ve dier refklerinin ne olduunu anlayamadn mezkr kirclardan sat yarm rddelerinde dire-i hkmete gelen Daka Nikola tarafndan ihbr- vaka olunmas zerine hemn vakit fevt edilmeksizin lzm gelenler bi'l-istishb her ihtimle karu evvel-emirde Bulgarlara karu serbest tavrn taknan ve bheli takmdan olan Rum milletinden Gmenceli Papa Dimitri ve ko Gono Tombe ve Andon Gone Cane ile 87

tebea-i Yunaniyye'den bheli ehsn hneleri baslarak taharriyt ve tahkkt- lzme bi'l-icr bunlarn bu fil-i crm k etdiklerine dir hi bir edille ve emre-i kanniyye elde edilemedii hlde mahall-i vukta gidilmi idi. Crmn k olunduu mahall yol ortasnda ufak ktada ykseke bir mahalde ahs- mechl tarafndan birbirine yakn kurulmu olan pusudan sekiz on hatve ilerde yoluna devm eden kiraclar zerine krma ifte tfenk ve Yunan beylik revolverleriyle ate edilmi olduu sr delletiyle anlalm olduu gibi mahall-i crme yz hatve mesfede bir tarla iersnde topluca bir allk yannda iki yerinden mecrh olduu hlde dp kalm olan kirclardan Gono Papa Hristo bulunarak alnup Gmence'ye nakledilirken kimin tarafndan yaralanm olduunu tefrk edp edemedii suline karu yalnz ba ve gz iretiyle kendsn cerhadr edenleri bilemediini anlatm iken hnesine naklolunup celbedilen doktor tarafndan muyene ve mdvt- ibtidiyyesi icr etdirildikden bir mddet sonra, zabtolunan ifdesinde kends yaralandnda yol kenarnda ormanla girerek sakland srada crihleri pusu mahallinden kalkarak kend yanlarna takarrb ve tevakkufla silahlar atdklar mahalli muyenelerinde slif'l-arz isimleri tadd olunan Gmenceli Rumlarla iki pantolonluyu tehs etdii yolunda cereyn- vakay tefsr eylemi ise de yol kenarnda saklanabilecek ormanlk olmad gibi velev olsa bile bzlp saklanan bir ahs zulmet-i leylde ayakda bulunanlar tehs edebilmesi mmkn olamayacandan ve kends mahall-i crme yz hatve mesfede bulunmasndan ve gyet karanlk olmak dolaysyla mtecsirleri grp tanyamadklar yolunda da arkadalarnn ifde eylemeleri ve maznn- merkmnun bu crm-i vkii ik etdiklerine dir de bir ser-rite elde edilemeyp fil-i crm olanlar mechl kalm ise de yine crihin ifde-i ahresi nazar- ehemmiyyete alnarak merkmn derdestle haklarnda icr klnan tahkkt- evveliyye evrkyla maan cihet-i adliyyeye teslm olunmulardr. Mebhs cinyetlerden dolay yollar ve Gmence pazar kapanup bey irnn kahtndan byk seflet iinde bulunduklar ve btn fenlklar tebea-i Yunaniyye'den Doktor Angelaki'den mtevellid olduu ve merkmn hakknda pek ok ikyet etdikleri hlde nazar- dikkate alnamad ve pantalonlu ehsdan biri Koo dieri Kiraim ve sire olduu ve bunlar Doktor Angelaki tarafndan idre olunur isiz serserilerden olup mahz cinyet k ve tertbiyle itigl zre bulunduklarndan keyfiyeti ihbr ile Doktor Angelaki'nin karyelerinden kaldrlmas talebiyle ikyetleri netcelendirilmi. Pazarn tatli vukt- mebhselerden mukaddemdir. Sret-i zhirede yollardan emniyetsizlik gsteren ahl istedikleri vakit teye berye serbestce gidp gelmekde devm zrelerdir. simleri tasrh olunan Yunanler dim taht- tarassudda 88

bulundurulmakda iseler de haklarnda vuka gelen ikyt- mtevliyyeyi derece-i sbta sl eder, imdiye dein bir delil-i knniyye elde edilememi ve ikytlar hilf- hakkat olduu tahakkuk etmidir. Bulgar ekysnn ve gerek anlarn ml-i melanet-krnesine hidmet eyleyen mfsidnin tehdd ve zulm-krne hareketlerinden kr-y sireden sarf- nazar Gmence karyesi ahlsinin ksm- azam Bulgarla slk etmi ve Rumlar ise pek az mikdrda kalmdr. Bunlar da n-r brakarak mesleklerine temyl etdirebilmee re-sz olmak zre Rumlarn hkmetce ve gerek sir cihetce olsun husstlarn takb ve tesviye ile uraan ve on ve on drt seneden ber[] burada ihtiyr- ikmetle emlk ve arz edinmi Rum mfsidlerinden olan ve ahvl ve harekt heme-n nazar- tedkk ve tefahhusdan dr tutulmayan merkm Doktor Angelaki'yi Gmence'den kaldrabilmek zre hilf- hakkat ikytda buluna geldikleri tebeyyn etmemesi dell-i kfdir. Bu doktor, Bulgarlar tarafndan iki defa pusuya drlp cerhadr edilmi ve bu sebeble muhfazasna iki nefer de terfk olunarak taarruzdan masniyeti taht- temne alnm ve bir tarafdan da kendsne ser-rite verilmeksizin ahvli tarassud etdirilmekde bulunmudur. Rumlar tarafndan vuka getrlen crm ve cinytda merkm doktorun belki malmt tahtnda icr olunmakda ise de ittihm edilecek bir delil-i knniyye elde edilememekde ve Bulgar ve Rum ekylarnn takbt ve taharriytnda zerre-nm kusr edilmeyp kahr u tenkllerine allmakda olduunun arzna mcseret klnd. Ol bbda ve ktbe-i ahvlde emr irde efendimindir. F 27 Tern-i Sn sene [1]321 Gmence Nhiyesi Mdri Bende
Mhr

Aded:319

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, Gmence'de vuka gelen fenlklarn msebbibi tebea-i Yunaniyyeden Doktor Angelaki olduuna ve daha baz ifdeye dir Gmence Bulgar muhtr ve azlar tarafndan bi't-takdm tahkkt- lzme icrs irdesini mutazammn 22 Tern-i Sn sene [1]321 trhl buyruldu-i sm-i cenb- mfetti-i efhamleriyle 89

irsl buyurulan istidnme zerine Gmence Mdrlii'ne teblgt- mukteziyye icr olunmu idi. Bu kerre mdriyyet-i mezkreden cevben vrd eden ve hakkt- hl ber-tafsl beyn ve hikye klnan 27 Tern-i Sn sene [1]321 trhl ve yz seksen yedi numaralu tahrrt ol bbdaki mrsel arzuhl ile maan ve leffen arz u takdm klnm ve merkm Angelaki'nin yannda eczc sfatyla bulunan Peraim ile Gmence'de sret-i zhirde dier bir refkiyle mtereken bir kahvehne tutup fakat iiyle tevaggul etmeyen Yunanl Apostol'un Gmence'de beklar mehzri ve bu yzden bir ok szldy intc ederek oradan kaldrlmalar lzmu bu defa da tekrr vilyet-i celleye arz u iar klnm olmala ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 14 evvl sene [1]323 ve F 28 Tern-i Sn sene [1]321 Yenice Kim-i makm Vekli Bende
Mhr

BOA. TFR. 1 SL. 90/8978

55
ON BE K L K B R RUM ETES N N GREBENE'N N PER VOL KYNDE BAZI EVLER YAKTIKLARI Grebene kazasna bal Perivoli kyne gelen on be Rum ekiyasnn Ulahlara ait birka evi yaktklar ve yakmay dndkleri dier bir evi de, Rum metropolidinin kye geldiinde kald eve bitiik olmasndan dolay, yakmaktan vazgetikleri. 13 Aralk 1905
Telgrafnme Manastr Mahall Numaras: 51315

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye ehr-i hl-i Rmnin on altnc aramba gn saat on iki rddelerinde Grebene kazsnn Provel [Perivoli] karyesine giden on be Rum aksinden bir ksm kyn etrfndaki nkt tutarak ky dernuna giren yedi nefer akden bir bir defter karup 90

ibtid Ulah Papas Papa Dimitri ile Ulah tarafdrnndan Niko Yani ve Ponayotu Perziko ve Taola Rizo'nun hnelerini sul ve tahkk eyledikden sonra evvel; Niko Yani ile birderlerinin mterek olan bb hnelerine bi'd-dhl bulmu olduklar ufak tefek eyy ahz ile ate[e] verdikden sonra civr hnelere siryet etmemek in kyllerle berber kendileri de aldklar, sniyen; yine bu sretle Papa Dimitri'nin ve mtekiben Panayot Perziko'nun hnesini ihrk eyledikleri ve Taola Rizo'nun hnesini de yakmaa teebbs etmiler ise de mezkr hneye muttasl olup Grebene metropolidi kye geldike msfir edilen Yorgo'nun hnesine siryeti melhz olmasndan n kylnn rics zerine terkederek gecenin saat yedisinde Avdela karyesi cihetine savuduklar ve cmlesinin Yunan'n efzn askeri elbisesini lbis ve gra tfenglerini hmil olup komiteden bulunduklarna almet olmak zere boyunlarnda birer anta bulunduu gibi kye girenlerin yabanc ve hricde kalanlarn res-y ekydan Kno[r]ie'nin Kano(?) karyesinden Kapudan Yapo nm- dieri Toma Dimitri ve Grebene kazsnda Radoince [Radoinite] karyeli ak-i ehr Loka veled-i Yorgi ve Provel [Perivoli] karyeli olu Hamara ile Yorgi Yani Hokarana ve Teste [Diste] karyeli Goru Vangel, Yani Kostantin Kaldam ve Espihov [Spihova] karyeli Nokino Rimand ve Lavda karyeli Kosta Boo ve Mavranos karyeli Nao Yorgaki olup kendilerini tantmamak in Kesriye'[ye] girmedikleri tahkkt- vkadan anlald ve muhterik hnelerin kymet-i hakkiyyeleri hakkndaki tahkktn bakaca icr etdirilmekde id Grebene Kim-i makml'ndan bildirildii ve mtecsirlerin der-destlerine edden devam ve ihtimm olunmas hakknda mahalline tebligt- mekkide-i cevbiyye f klnd Serfice Mutasarrfl'ndan izbr klnm olduu marzdur. Fermn. F 30 Tern-i Sn sene [1]321 Vekil-i Vli Defterdr
Zihni

BOA. TFR. 1 MN. 80/7968

56
LANKAZA'YA BALI KELPE'DE RUMLAR TARAFINDAN DRT BULGARIN LDRLD Lankaza'nn Kelpe kyne gelen Rum ekiyasnn Hristo Ligor isimli Rum'un yardmyla drt Bulgar ameleyi katledip ikisini de yaraladklar. 14 Aralk 1905 91

Telgrafnme Lankaza Mahall Numaras: 1811

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine C. [Cevb] 29 Tern-i Sn sene [1]321 Kelpe'ye gelen eky ile Hristo Ligor kapu hricinde bir mdded Rumca mkleme etdikden sonra ameleyi nezdine birer birer celbederek Rum olan dmad Dine ile Blafal Kostantin'i taarruzdan muhfaza eyledii ve Bulgar olan alt ameleden drdnn katline ve ikisinin mecrhiyetine sebebiyet verdii icr klnan tahkktdan anlalmala crme itirk mddesinden dolay merkmun taht- tevkfe alnd ve ikml-i tahkkt dahi mecrhlar hakknda intizr olunan kat raporlarn ahzna mtevakkf bulunduu mdde-i umm muvinlii fdesiyle marzdur. Fermn. F 1 Knn- Evvel sene [1]321 Lankaza Kim-i makm
Rfat

BOA. TFR. 1 SL. 91/9003

57
ULAH MEKTEPLER N N RUMLAR TARAFINDAN TALANDII Dominik mntkasnda Yani ve ayhisar kylerinde oturan Ulahlarn mekteblerinin Rumlar tarafndan taland ve Ulah halkn aaland. 25 Aralk 1905
Makm- Serasker Mektb Kalemi

nc Ordu-y Hmyn Mriyet-i Cellesinden mevrd 12 Knn- Evvel sene [1]321 trhl tahrrtn sretidir. Dominik mntkasnda Ulah "Yani" ve ayhisar karyelerinde ksmen Ulah bulunmala Rumlar tarafndan mekteblerini talamakda ve Ulahlar tahkr etmek gibi mumeleye ictisr olunmakda olduu Alasonya Kumandanl'ndan bildirilmekle her iki mevke otuzar mevcdlu mfrezeler ikmesi ve emniyetin be-heme-hl istihsli 92

cevben yazld Hudd- Yunaniyye Kumandanl'ndan vrid olan ifreli telgrafnmede ir olunmala arz- malmt olunur. Ol bbda. BOA. Y. MTV. 282/33

58
YUNAN EK YASININ KARAFERYE'YE BALI SPORL TA FTL NDE ULAHLARA SALDIRMASI Karaferye'ye bal sporlita iftliinde oturan Ulahlardan drt ahsn silahl on be Yunan ekiyas tarafndan saldrya uradklar ve bunlardan nn katledilip birinin yaral olarak firar ettii, ekiyann Katrin cihetine kat, oradan da Yunanistan'a geebileceklerinin tahmin edildii. 7 Ocak 1906
Telgrafnme Karaferye Mahall numaras:2901 Mstaceldir

Rumeli Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Karaferye'ye tbi sporlita iftlii'nin Gulamto kulbesinde skin Ulah tifesinden Nikola ve pederi Hristo Gake Khy ve birderi Yorgi ve akrabsndan Yanaki Paole nm drt ahs dn akam sat bir rddelerinde mezkr kulbede oturmakdalar iken msellah on be nefer Yunan ekys gelerek drdnn de kollarn baladktan sonra oraya bir sat mesfede bulunan ormana gtrp gecenin sat altsnda Hristo Gake ve olu Yorgi ve Yanaki Paole'yi bakla balarndan katl ve Nikola'y dahi bandan ve kolundan cerheyledikleri ve Nikola'nn her naslsa firra muvaffak olarak buraya bi'l-vrd ihbr- keyfiyyet eyledii imdi jandarma blk kumandanlndan verilen jurnalde gsterilmekle hemn o taraflara kuvve-i lzmenin sevki lzmu mevki kumandanlna tebl ve hasbe'l-civriyye oraca da tedbr-i takbiyye icrs zmnnda Katrin Kim-i makml'na b-telgraf ir edilmi ve cihet-i adliyyeye de mlmt verilmi olmala. Fermn. F 15 Knn- Evvel sene [1]321 93

Karaferye Kim-i makm

Seni Karaferye Kim-i makml Tahrrt Kalemi Aded: 104 Hulsa: sporlita vaka-i ciniyyesini k eden Yunan ekys hakknda takbt ve tahkkta devm edilmekde idne dir resen

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Devletl efendim hazretleri, F 16 Knn- Evvel sene [1]321 trhli telgrafnme-i kernemle marz sporlita vaka-i ciniyyesini k etmi olan Yunan ekys vaka gecesi maktllerin kulbesine gelerek bir ey sezdirmeksizin orada yiyp idikden ve dost sfatyla konudukdan sonra kendilerine yol gstermek zre merkmnu bi'l-ifl kulbelerinden karm ve yolda balayarak marz ormana kadar gtrp orada cerh ve katl eylemi olduklar anlald ve takbt ve tahkkta devm edilmekde bulunduu, takbde bulunan jandarma blk kumandanndan mevrd varakada gsterilmekle bery- malmt arzolunur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 6 Zi'l-kade sene [1]323 ve F 16 Knn- Evvel sene [1]321 Karaferye Kim-i makm Bende
Seni Abdlgani bin Nuri Telgrafnme Karaferye Mahall numaras:2977

Huzr-i Sm-i Mfetti-i Ummliine sporlita vaka-i ciniyyesini k eden Yunan ekysnn takb ve tenklleri zmnnda sevkedildii evvelce arzolunan mfreze ile jandarma blk kumandan ve 94

polis memru bu kerre avdet ederek imdiye kadar icr eyledikleri taharriyt ve takbtda eky-y merkmenin Katrin cihetlerine savuduklar anlald ve oradan Yunanistan'a gitmeleri melhz id bildirilmekle oralarca da takblerine devm edilmek zre be-tekrr Katrin Kim-i makmlna b-telgraf ir- mdde edilmi ve Mfetti-i Ummlik Cnib-i Smsine de arz- malmt olunmu olmala marzdur. Fermn. F 25 Knn- Evvel sene [1]321 Karaferye Kim-i makm
Seni

BOA. TFR. 1 SL. 92/9186

59
HORPETE'N N EZERE KYNE GELEN YUNAN EK YASININ YAKTII SAMANLIKLARDA B R K N N LD Horpete nahiyesinin Ezere kyne gelen ok sayda Yunan ekiyasnn bir ka samanl yakt ve samanlklardan birinde bulunan bir kiinin yand, Nestram'da bulunan Osmanl mfrezesinin olay mahalline yetimesi zerine ekiyann Nasli kazasna doru kat. 15 Ocak 1906
Telgrafnme Grice Mahall Numaras: 15310

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Dnk gn hayli Yunan ekysnn Horpete nhiyesine tbi Ezere karyesine gidp sabah sat birde bir ka samanhne ihrk eyledikleri ve samanhnelerin birinde hviyeti mechl ahsn dahi muhterik olduu ve sat mesfedeki Nestram mfrezesinin yetimesi zerine ekynn Nasli kazsna doru firr eyledikleri ve Hudd- Yunaniyye Kumandanl'yla Nasli Kim-i makml'na it-y malmt olmala berber bizzt mahall-i vakaya azmet olunduu Kesriye Kim-i makml'ndan b-telgraf ir edilmekle arzolunur. Fermn. F 2 Knn- Sn sene [1]321

95

Grice Mutasarrf
Feyyaz

BOA. TFR. 1 MN. 83/8254

60
RUM VE ULAHLAR ARASINDAK GERG NL E MANASTIR RUM METROPOL D N N SEBEP OLDUU, METROPOL T N DARES NDEK MANASTIR RUM HASTANES 'NDE RUM EK YASININ TEDAV ED LD Manastr Rum metropolidinin rk fikirlere sahip olduu iin Bulgar ve Ulahlarn dmanln kazand, Magarova karyesinde Rumlarn Ulahlarla mnasebette bulunmamalarn; hatta selm bile vermemelerini tenbih ettii, Rum kilisesi tarafnan afaroz edilmi olan papazlarn Rum olmayan ahali tarafndan tannmaya devam edilmesi zerine, halka da afaroza uram muamelesi yapld, btn bunlarn byk olaylara neden olabilecei iin metropolidin grevine devam etmesinin sakncal olduu, ayn metropolitin idaresi altnda bulunan hastahanede yaral Rum ekiyasnn cretsiz olarak tedavi edildikleri ve btn masraflarn hastane tarafndan karland hakknda hastanede alan bir kadnnn yazd mektubun mahkemeye gnderildii. 18 Ocak 1906

Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 799

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri,

96

Manastr'da skin Tabb Poera ve vlidesi zerine endht edilen kurunlardan mm-ileyh mecrh olup filleri der-dest edilmi ise de Manastr Rum metropolidinin bu hussda eser-i tevkt mahss olduuna ve kendisinin hissiyt- kavmiyyeye iddetle malbiyeti ve vesy ve ihtrt- vkay sg etmemesi hasebiyle Ulah ve Bulgarlarn advetini kazanarak byk bir hdiseye sebeb verecei melhz olmasna binen buralara mahall kalmamak zre mm-ileyh metropolidin oradan kaldrlmas hem kendisi hem de Rum cemati hakknda hayrl olaca ve mm-ileyh metropolidin Magarova karyesinde Rumlarn Ulahlarla mnsebtda bulunmamalar hatt selm bile vermemelerini tenbh eyledii itirftyla sbit olup bu gne ahvl ile ahl beyninde husl-i husmete bis olmas cihetiyle orada beks maslahaten gayr-i ciz ve mahzrt mstelzim bulunduu Manastr Vilyeti'nden ir klnmas zerine sebkeden teble cevben Adliye ve Mezhib Nezret-i Cellesi'nden gelen tezkirede mm-ileyh metropolidin Tabb Poera'nn keyfiyyet-i katlinden klliyen b-haber olup bu bbdaki isndtn her gne delilden r bulunduu tahakkuk eyledii ve mukaddem Patrikhnece sfat- rhniyyeleri alnarak aforos edilen papaslar Magarova karyesi ahlsinden bazs o sfatla tanyup kendileriyle birlikde icr-y ynde devm eylemelerinden dolay ayn mumeleye mstahak olduklarndan bunlar kendi dkkanlarna kabl etmek istemeyen karye-i mezkre ahlsine hkmet-i mahalliyyece tazykt icr edilmi ise de ahlnin efrd- merkme ile ihtiltdan tevakk eylemeleri aforos mumelesinin netcesi olduu ve bunun in hkmete tazykt icrs serbest-i edyna mugyir ahvlden bulunduu metropolid tarafndan taraf- devletlerine ve vilyete beyn ve zh edilmesi zerine taraf- devletlerinden hkmet-i mahalliyyenin mdhalesi men edilmi olduu Rum Patriklii'nden b-takrr bildirildii ir klnm olmala sret-i ira ve mahallince cereyn eden mumeleye nazaran cb- hlin fsna himmet buyurulmas siyknda ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 4 Zi'l-kade sene [1]323 ve F 17 Knn- Evvel sene [1]321 Sadr- azam
Mehmed Ferd Manastr Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 451

Huzr- Smi-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Devletl efendim hazretleri, 97

Hme-pr-y tazm olan 21 Knn- Evvel sene [1]321 trh ve bin be yz seksen numaral tahrrt- aliyye-i safneleriyle irsl buyurulan emirnme-i sm-i Sadret-penh mutlaa-gzr- ker olarak leffen takdm ve ide klnd. Zt- sm-i fahmnelerince dahi tahattur buyurulduu vechile Doktor Poera'nn cerholunduu gnden iki gn mukaddem birderi eczc Tako tarafndan da Rumlar zerine silh endht edildii vki ve aforoz ilerine hkmete mdhale vuku yolundaki iddi tekzbe de hcet grlmeyen bir kizb-i sarhdir. Rum metropolidinin ahvl ve harekt- muzrras evvel ve hir arzedilmi olduuna gre tekrra lzm grlemedii ve fakat marzt- sbkaya ilveten mm-ileyhin kendi nezret ve idresi tahtnda bulunan Rum hastahnesinde merzya hdmet eden bir kadn tarafndan Atina'ya yazlup der-dest ve mahkemeye tevd olunan mektbun tercmesi sreti leffen takdm klnd marzdur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrndir. F 22 Zi'l-kade sene [1]323 ve F 4 Knn- Sn sene [1]321 Bende Manastr Vlsi
Eb Bekir Hzm Manastr Vilyeti Mektb Kalemi

Manastr Rum Hastahnesi Manastr f 10 Tern-i Sn sene [1]905 Sevgili Aina, Eleni ve Adanetya(?), Manastr'dan size gnderdiim mektbun vsl olmu olduundan emnim. nif'z-zikr mektbda hastahnenin hl-i hzrn yazyor idim. Belki inanlmaz. Fakat uras muhakkakdr ki hastahne Rumluun merkezidir. Her pazartesi gn yetmiden yze kadar reetelerin muhtev olduu mulect meccnen veriliyor. Tabb-i dhil fakr Rum tarafdrnn meccnen muyene eder. Hastahnede muhtelif msdemtda mecrh kalm olan Yunan ekys tedv olunmu ve el-yevm tedv olunmakda bulunmulardr. Millet uruna veft edenlerin cenze masraflar hastahne sandndan tesviye olunmakdadr. Kasabada bir mddet ikmet ve ahvli gzelce tedkk etmek isteyenler tebdlen kyl kyafetiyle hastahneye geliyorlar. Gy hasta sfatyla geliyorlar. ki- gn kaldkdan sonra memleket elbisesini giyerler ve muallim ve tabb sfatyla memleket ve civrn get gzr 98

ederler. Ben geldiimde onlardan drt kii buldum. imdi dierleri intizr olunuyor. Tabr-i esahh ile insniyet nmndan ziyde millet nmna itigl ediyorlar ve bu keyfiyet beni ziydesiyle memnn eder. nki ben dahi bir eye mukayyed olabilirim. Fakat korkarm. lmden korkmam, nki bir gn leceimi bilirim. lmmle Makedonya'nn bir ksm kurtulmu olsayd (Kodzos) gibi lme doru itb eder idim. Lkin lmmle bir gn tebeddl vuk bulmayacan bilirim. Rum metropolidi ve mtevellleri ile doktorlarn bana olan cidd nasihatlarna ramen Atina'ya gelmeye karr verdim. Pederim evde kalmaklm istiyor ise de ben durmayacam. Ben gelinceye kadar ehdetnmeyi muhfaza ediniz. Bed-baht (Mennese rcidir) buradan hareket etdii srada Barba Yani ve Barba Gorki ile btn hastahne adamlarn ved etmidir. Dmanlarmz hastahne aleyhinde iseler de hkmet asker vstasyla muhafaza eder. Polikisni'den mektb beklerim. Kendisine sonra yazarm. BOA. TFR. 1 A. 28/2785

61
KRUOVA RUM CEMAAT NDEN ALTI K N N ULAHLARA SALDIRDII Kruova Rum cemaatinden alt kiinin yanlarnda altrdklar Arnavudlarla beraber Ulahlara saldrdklarnn bildirildii; fakat yaplan tahkikatta tecvz eden alt kiinin yannda Arnavud bulunmadnn ve Arnavudlarn hi bir surette Ulahlara saldrmadklarnn, ancak Kruova'da Ulah ve Rum toplumlar arasndaki nefretten dolay iki toplumun birbirlerine kar saldrlarda bulunduklarnn anlald. 23 ubat 1906
Manastr Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 519

Huzr- Smi-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Devletl efendim hazretleri,

99

Kruova Rum cematinden Lazor Marko ve rfeks Borako, Vano, Bograf, Kosti, Bajdavella ile birderi Yorgi ve Petro Kalier ve Yenda nmlarndaki ehsn nezdlerinde kavs nmyla istihdm eylemekde olduklar bir takm Arnavudlarla taarruztda bulunduklarndan ve hatt geen Knn- Sn'nin sekizinci gn Ulah cematinden bazlarna hcm etmiler ise de, devriyenin yetimesi zerine k- meferrete muvaffak olamadklarndan bahsile merkmun haklarnda mumele-i knniyye fs istidsna dir Kruova Ulah cemati nmna huzr- l-i safnelerine takdm edilp irsl buyurulan telgrafnme, ikyet olunan Rumlarla hdmetlerinde bulundurduklar ehsn ahvli tahkk etdirilerek harekt- gayr-i lykalar vki ise knn diresinde cezlandrlmalar zmnnda merkez kim-i makmlna bi't-tevd yazlan der-kenrda trih-i mezkrda Ulah cematinden Hristo Foti ile Goro Gorgi'yi etm ve tahkr etmekle maznnun-aleyh olan Kruova'nn Rum ahlsinden Vano Jogo ve Teka Borako ve Gorgi Bajdevella ve Kosti Matako ve Petre Papa Koo ve Andonaki Berende haklarnda tahkkt- lzme icr olunarak evrknn cihet-i adliyyeye gnderildii ve merkmn nezdlerinde kavs nmyla Arnavudlar bulunmad gibi Arnavudlar tarafndan Ulahlara bir gne taarrzt ve tecvzt dahi vki olmad ve fakat bir mddetden beri Kruova Rum ve Ulah cematleri miynnda cr olan mnferetden dolay her iki tarafn yekdieri aleyhinde bu gibi taarruzlar vki olmakda ise de, hkmetce haklarnda seyynen mumele-i knniyye f olunmakda id ifde klnm olmala. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 28 Zilhicce sene [1]323 ve F 9 ubat sene [1]321 Bende Manastr Vlsi
Eb Bekir Hzm

BOA. TFR. 1 MN. 85/8497

62
KARAFERYE'DE AYAMAR N FTL 'N BASAN RUM EK YASININ B R BULGARI LDREREK KATIKLARI Karaferye'nin Ayamarin iftliine gelen Rum ekiyasnn iftlik yarclarndan bir Bulgar ldrdkleri ve iki Bulgarn evine girmek 100

istedikleri ancak dier Bulgarlarn ate amas zerine olay mahallinden katklar, Rum ekiyasndan birinin atma esnasnda ldnn anlald. 10 Mart 1906
Telgrafnme Karaferye Mahall Numaras: 3484

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Dn gece sat be buuk rddelerinde adedi mechl Rum ekysnn Karaferye'nin Ayamarin iftlii'ne girerek iftlik yarclarndan ve Bulgar halkndan otuz yalarnda Tao veled-i Yovan Pepo'yu katl ve dier iki kiinin hne kapularn ikest ile shiblerini taharr eyledikleri ve bu vaka zerine uyanan ahlden bir ka silh atmasyla bunlarn savuduklar ve dier tarafdan oraya civr olan Menopita(?) ve Paneste iftliklerinden ayn zamanda silhlar atld ve Kopanova mfrezesinin oralara azmet eyledii ve ekydan birinin ale's-sabh maktl dm olarak grld ihbr edilmi ve Bulgar ekys ressndan Loka Kapudan'n gece Menopita(?) ve Paneste(?) iftliklerine gidecekleri Austos mdrine ihbr olunduundan mdr-i mm-ileyh ile mfreze-i askeriyye zbiti dn akam o taraflara bery- takb kdklar nhiyeden imdi gelen telgrafda gsterilmidir. Maktllerin muyenesi zmnnda memrn-i adliyyeye malmt verildii gibi hakkt-i hlin mahallinde tahkki zmnnda mevki kumandanyla imdi mahall-i vukta hareket olunmala netce-i tahkkiyyenin ayrca arz mukarrer bulunduu marzdur. F 25 ubat sene [1]321 Karaferye Kim-i makm
Seni

BOA. TFR. 1 SL. 98/9784

63
RUM EK YASININ KESR YE'N N MOYAN KYNDE YANGIN IKARDII

101

Rum ekiyas tarafndan Kesriye'nin Moyani ky civarnda yangn kartld, yakn blgelerdeki jandarma mfrezelerinin mdahelelesiyle Rum ekiyasnn baka zarar vermesinin nlendii, yangnda alt Bulgar hnesinin yand.

10 Mart 1906
Makm- Serasker Mektb Kalemi

Selnik'de nc Ordu-y Hmyn Mri Hayri Paa hazretlerinden mevrd f 25 ubat sene [1]321 trhl ifreli telgrafnmenin sretidir. Evvelki gece sat alt rddelerinde Kesriye'nin Moyani(?) karyesi semtinde hark-i devm grlmesi zerine derhl Kesriye ve Horpete ve Kilisura'dan mfrezeler ihrc edildii ve mahall-i vakaya daha evvel yetien Zagoric mfrezesiyle nefs-i Kumani karyesinde bulunan birka jandarmann gayretiyle Rum ekysnn daha bakaca zarar rslarna mahal braklmad ve esn-y harkde alt Bulgar hnesi yanup nfsca zyit olmad ve hazelenin takbtna devm edilmekde id Kesriye Kumandanl'nn irndan anlald ve bery- takb Nasli'den dahi mfrezeler karld Hudd- Yunaniyye Kumandanl'ndan bildirilmekle arz- malmat olunur. Fermn. BOA. Y. MTV. 284/58

64
KESEND RE'DE BULGARLARI KATLEDENLER N RUM ETES MENSUBU OLDUKLARI Kesendire civarnda yedi Bulgar' ldrenlerin Yunanistanl ve yerli Rumlardan tekil olunmu bir ete olduunun anlald; Kesendire'nin Zograf kynde iki obann katledildii ve birinin de yaraland, yine be Bulgar'n lm ve ikisinin de yaraland olaylarn sorumlusunun Rum etesinin olduunun ortaya kt. 1 Nisan 1906 Kesendire Kim-i Makml'ndan F 4 ubat sene [1]321 102

C.[Cevb] 1 ubat sene [1]321. Yedi Bulgar katledenlerin Yunanl ve yerliden mrekkeb ve Yunan Makedonya Komitesi'ne mensb sekiz kiilik bir ete olup vakay mtekib kaznn birer tarafna tebdl-i kyfetle daldklar ve etenin Yunanl Andre ve Haymara kazs halkndan spro(?) nmnda iki err tarafndan idre olunduu ve cnler miynnda kiinin Bulgar komitesi mensbninden olduu gerek merkezde icr klnan tahkkt- hafiyyeden ve gerekse sret-i mahssada kylerden celbolunup szlerine itimd olunan baz mutemed ve muteber adamlarn tammiyle biri birine tevfuk eden ifdt- hafiyyelerinden lykyla tezhr etmi ise de cinyetin sret-i vuku ve teferrutndan ve etenin ahvl-i ummiyyesine dir bugn akama kadar elde edilen malmtn shhati vech zre hk-py- smlerine arz klnmas istihsl-i malmt ve irk- hafy zmnnda cb eden kylere hafiyyen gnderilp avdetlerine intizr olunan iki kiinin de bi'z-zarre vrduna mtevakkf grnmdr. Arz- cevb hussunda vki olan teahhur ve tasavvur tahkkt- amka bi'l-icr hakkat- hle kesb-i vukfdan sonra ber-vech-i shhat arz- hakkat etmek vcb- katsinin lzmundan neet etmi maa-m-fh tafslt- mukteziyyenin arz u takdmine iki gn daha merhamet ve msade buyurulmas hussunun bi'z-zarre istirhmna mcseret klnmtr. Fermn.
Numara: 5

Edirne ve Selnik Adliye Mfettilii Cnib-i Smsine Atfetl efendim hazretleri, Kesendire'ye tbi ika [Sikya] ibh-i Cezresinin hadd-i intihsnda ve yirmi sat bud mesfede vki Zograf meth klk msteciri Avram Kahy'nn iki obann katli ve birinin cerhinden dolay bundan bir hafta mukaddem mevki-i crme azmet olunarak bu gece sat iki rddesinde merkeze avdet olunmutur. Evvelce bery- mtlaa takdm-i huzr- smleri klnarak f 16 Mart sene [1]322 trh ve otuz sekiz numaral irde-nme-i atfleriyle irsl buyurulan ve be Bulgarn katli ve ikisinin cerhine mteallik olan crm-i cinden dolay bu kerre de azmet ve avdet-i ker esnsnda da son derece sarf olunan mes netcesi olarak sye-i tc-dr- azam ve enzr- smye-i dverleri semere-i bhiresiyle fil-i katl-i mezkru k eden Rum etesinin vuktdan gn mukaddem mtevliyen gn ve gece Ligorpat meth Knomos Ananya(?) tarafndan bi'l-ihf fil-i mezkrun vukuna sebebiyet verildii ve Nikit[a] karyesi bekisi Trandafil'in mezkr ete ile birlikde bulunduu istihsl klnan ihbrt- mteaddide ve merkm Ananya'nn ikrr- 103

meslyle derece-i sbta sl edilmi ve tutulan zabt varakasyla bir kta istintknme bugn dire-i istintka tevd klnmala ahren tezhr eden delil ve ihbrt- ceddeye binen ve irde-i kermnelerine imtislen tahkkt- mezkrun nihyet on gne kadar karr- katyye rabt edilmesi esbb da ayruca taraf- kerden edilen ikdmt- mtevliye zerine istikml klnm olduu marzdur. Ol bbda emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 6 safer sene [1]324 ve F 18 Mart sene [1]322 Kesendire Kazs Mdde-i Umm Muvini Bende
Osman Nuri

BOA. TFR. 1 SL. 101/10006

65
RUMEL V LAYT-I SELSES 'NDE BULGAR VE ULAHLARA YUNAN ETELER N N YAPTII KATL AM VE TEHD TLER Rumeli Vilyt- Selsesi'ndeki Bulgarlara kar Yunan etelerinin yapt mezlimden bahseden "Krmz Kitap" adl risaleyi konu edinen Novye Vremya Gazetesi'nde kan bir makalede; Yunan etelerinin sadece 1904-1905 senelerinde binden fazla Bulgar katl ve yaraladklar; katl olunan bir Bulgar'n zerinde kan "Makedonyal Yunanllar Mdafaa Cemiyeti"nin tehdit mektubunda; Poyarsak(?) ky ahalisinin Bulgar Eksarhl'n red ile Rum Ortodoks Kilisesi'ne dndklerini beyan etmezler ise kyden rehin alnan on kiinin kafalarnn kesilecei gibi kyde tek ferd kalmayncaya kadar herkesin katledilecei tehdidinde bulunulduu; bir baka tehdit mektubunda da; btn Ulah mekteplerinin kapatlarak Ulah dilindeki okul kitaplarnn yaklmas iin Veri(?) kazs kocabasna emir verilerek aksi takdirde cmle Ulahlarn ldrleceinin yazld; Atina gazetelerinin birinde de Vilyt- Selse'deki Bulgarlarn tm yok edilinceye kadar mcadelenin devam etmesi gerektiinin ilan olunduu haberi alndndan Dvel-i Muazzama memurlar tarafndan Yunanllarn tasavvurlarn boa karacak surette hareket olunmasnn gerektii. 104

2 Nisan 1906
Bb- l Nezret-i Umr- Hriciyye Tercme odas

Hriciye Nezretine 2 Nisan sene [1]906 trhiyle Petersburg Sefret-i Seniyyesi'nden vrid olan 137 numaralu tahrrtn tercmesidir. Rumeli Vilyt- Selse-i hnesi'nde mtemekkin Bulgarlar aleyhine Yunan eteleri tarafndan icr edilen harekta d'ir "Krmz Kitab" nm altnda ner olunan bir risleden bhis olarak "Novye Vremya" gazetesinin 1 Nisan sene [1]906 trhli nshasnda mnderic makle-i mahssa leffen takdm klnd. Emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. Melff makle-i mahssann tercmesidir. "Vilyt- Selse-i hne'de Rumlar" Vilyt- Selsede mtemekkin Bulgarlardan bin dokuz yz drt ve bin dokuz yz be seneleri esnsnda maktl ve mecrh olanlarn cedvelini hv elimize gyet mhim bir risle gedi. "Hitm- sl- hnn" nm tahtnda bulunan risle-i mezkrede gsterilen maktl ve mecrhlarn mikdr pek kesretlidir. u iki sene zarfnda yirminci sahfeden yetmi sekizinci sahfeye kadar tadd olunan maktl ve mecrhlarn adedi bin otuz dokuza bli olup her bir maktln ismiyle hangi ayda ve ne gn katl olunduu gsterilmidir. Krmz Kitab Bulgar maktlninin tezydn Yunan propogandasnn tevs-i dire-i faliyet etmi olmasna atf etmektedir. Eser-i mezkrda fevka'l-de nazar- dikkatimizi clib bir takm evrk mndericdir. Ez-cmle katl olunan Bulgar kyllerinden birinin zerinde "Makedonyal Yunanler Cemiyet-i Mdfaas"nn tdeki ihtr-nme-i ummsi zuhr etmidir. yle ki; "Ey Poyarsak(?) karyesi sekenesi, eer krk sekiz sat zarfnda Vodansk piskoposunun nezdine giderek Bulgar Eksarhln red ve Rum Ortadoks kilisesine avdet eylediinizi tahrren beyn etmeyecek olur iseniz karyenizden rehin-makmnda alm olduum on kiinin balarn derhl kesdireceim gibi Yunanistan'dan vrd eden yz nefer arkadalarm ile karyenize gelp ferd-i vhid kalmayncaya kadar cmlenizi katl ve itlf eyleyeceim." ete re'si "Kostas Akritus" tarafndan mmz bulunan dier bir varakada dahi bi'l-cmle Ulah mekteblerinin seddi ve Ulah lisnyla muharrer bulunan btn mekteb

105

kitblarnn ihrk Ulahlarla meskn bulunan "Veri(?)" kazs kocabasna emrolunmu ve aksi takdrde cmlesinin katledilecei bildirilmidir. Havdis-i mezkrenin kffesi emniyet-i kmilemiz olan bir menbadan tereuh etmese idi bu derece mcib-i dehet olmazd. Atina gazetelerinden birinde dahi u satrlar mutlaa-gzrmz olmudur. "Gelecek ilkbaharda Bulgarlara karu tertb-i mcdelt edilmeli. Vilyt- Selsedeki Bulgarlarn kffesi tenkl edilinceye kadar bu mcdelta devm olunmaldr. Bu keyfiyet haysiyetimize taalluk eden bir meseledir. Bunlar hep Yunan kavminin hissiyt- insniyyeden ne derece mahrm bulunduunu isbt eden ahvldendir. Yunan vatan-pervernnn geen sene ilk isynlarnn sene-i devriyyesine msdif olan Mart'n yirmi beinci gn "Poprini ani(?)" de k-i ktl etmek sretiyle iln- d-mn etdiklerini dndke dehet iinde kalmamak kbil deildir. Vilyt- Selse-i hnede dman bir kavim tarafndan byle bir harbiyete sebebiyet verilmesi Avrupa mliye delegelerinin memriyetinden bir netce hsl olamadn isbta kfdir. lkbahar mtekarrib'l-hulldur. Dvel-i muazzama memrlar tarafndan Yunanlerin tasavvrtn tammen akm brakacak sretde hareket olunmas muktezdir. BOA. Y. A. HUS. 501/199

66
P RLEPE'N N URLA KYN BASAN RUM EK YASININ K BULGARI LDRD Ahalisi Bulgar olan Pirlepe'nin Urla kyne baskn yapan Rum ekiya etesinin iki kiiyi katledip bir kiiyi de yanlarnda gtrdkleri, ayrca ok sayda hayvan da gasbettikleri. 3 Nisan 1906

Telgrafnme Pirlepe Mahall Numaras: 315

Selnik'de Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye

106

Mtekaddim 18 Mart sene [1]322 trih ve yirmi be numaral telgrafnme-i ker ile hviyet ve mikdrlar mechl bulunduu arzolunan bir ete Rum ekysnn krk-elli kiiden ibret olduu ve yz ve elbiseleri siyh olup Urla karyesine gitdikleri ve karye-i mezbreli stoyan ile Naydo'yu ky hricinde gra tfengiyle katl u itlf etdikleri ve kylleri hnelerine gtrmek zre ky kenrnda bulmu olduklar elli yalarnda anite[li] Kola'y da berberlerine alup gtrdkleri imdi jandarma diresinden verilen mzekkirede bildirilmi ve takblerine her tarafda mfrezeler sevkedilmi olduu marzdur. Fermn. F 20 Mart sene [1]322 Pirlepe Kim-i makm
evket Telgrafnme Manastr Mahall Numaras: 3353

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Mart'n on sekizinci gecesi Pirlepe kazsna tbi ve ahlsi Bulgar olan Urla karyesine gelen bir ete Rum ekysnn ahl-i karyeden iki kiiyi katl ve be brgr gasbeyledikleri gibi, ky kenrnda bulduklar anite karyeli bir Hristiyan da alup gtrdkleri haber alnmasyla takbta msraat edilmi id Pirlepe Kim-i makml'nn ir zerine marzdur. Fermn. F 21 Mart sene [1]322 Manastr Vlsi
Hzm

BOA. TFR. 1 MN. 36/3556

67
KARAFERYE'YE TAB BULGAR KYLER NDE RUM EK YA ETELER N N MEZL MDE BULUNDUKLARI Austos nahiyesi Rum cemaatinden yz kiiyle silahl Rum ekiyalarnn Vodine'ye bal Goliani ky kilisesinde Rumca ayin yapp, halk Rum olmalar iin tehdit ettikleri, kye giren ekiyann Bulgarn evini hayvan ve erzklaryla beraber yakp, iki kiiyi katl ve bir kiiyi yaraladklar; Karaferye'nin Gornokopanova kyne gelen Rum ekiyasnn pazara gitmekte olan be kiiyi yakalayarak bundan byle 107

Karaferye yerine Austos nahiyesi pazarnda dkkn bulunan Rumlardan alveri etmeleri iin tehdit ettikten sonra n brakp ikisini katlettikleri; Rum ekiyasnn Karaferye'nin Marena kynden iki kiinin evini yakp bir kiiyi de ldrdkleri; Menopita kynden bir kiinin katl ve iki kiinin yaraland; Kopanova kynden de iki kiinin katledildii, Rum ekiyasnn yakalanp cezalandrlmas; ayrca ekiyaya yardmc olan Rum kylerine kar da tedbir alnmas hususunda Bulgar ahalinin isteklerine dir dileke. 6 Nisan 1906 Rumeli Vilyt- ahnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, Zrde vziu'l-imz kullar felket-dde umm kurmz ahlsi nmna Makm- Cell-i Hidiv-i Efhamlerine arz- keyfiyyete mcseret eyleriz, yle ki: 1- Vodine kazsna tb Goliani karyesi: (25 asker, 1 mlzm) Geen bin yz yirmi bir senesi Mart ve Nisan aylar esnsnda birka defada Vodine kazsna tbi Austos nhiyesi Rum cemati tarafndan tertb edilen Rum eky etesi nsf'l-leylde karyemizi ihta etmidi. Geen Tern-i Sn'nin on dokuzuncu gn gndz Austos karyesi Rum cematinden takrben yz kii msellah olan Rum eky etesiyle maan karyemize bi'l-vrd karyemizde rm-sz olan askir-i hne ve iki nizmiye mlzmnn huzrunda karyemizin kilisesinde Rumca icr-y yn etdikleri gibi Rum mill arklar[] syleyerek ve alenen Rum olmak zre karyemiz ahlsine icr-y tehddt eylediler. Geen ubat mhnn yirmi nc gn leylen Rum eky etesi bi'd-duhl karyemiz ahlsinden Gorgi Livtak ve Papa Vangelie ve Gorgi Yovan'n evlerini maa hayvnt ve zehyir ve mtemilt- sire ihrkun bi'n-nr etdikleri gibi, Estoyan Sar Gll'y(?) katl ve Done Mitre'yi tehlikeli sretde cerheylediler. Mh- hlin yirmi birinci gn de Rum eky etesi gndz Karaferye kazsna tbi Turkovhor nm Rum karyesi kurbnde yolda karyemiz ahlsinden Gorgi Livtak nm ahs katl u itlf eyledi. 2- Karaferye kazsna tbi Gorno Kopanova karyesi: (15 asker var) Geen Eyll'n on nc gn Rum eky etesi karyemiz ahlsinden Mite Kola, Kolyo Papa Kriste, Gorgi Atanas, Vangel Riste ve Dimitro Biyo nmn ehs karyemiz ahlsinden daha on nefer rfeksyla berber Karaferye bazarna gitmekde iken Rupan nm Rum karyesi snurunda Kotimaraka nm mevkide der-dest bend ederek yanlarna tevkf ve rfeklarna Karaferye bazarnda alveri edeceklerine 108

bundan byle Austos bazarnda mirleri bulunan dkknclar ve tccrndan al-veri etmelerine tenbh etdikden sonra salvermiler ve tevkf etdikleri slif'l-arz kylleri yirmi gn kadar bir mddet yanlarnda alkoydukdan sonra Gorgi Atanas, Vangel Riste ve Dimitro Biyo'yu salverdiler ve Mite Kola ile Kolyo Papa Kriste'yi katl u itlf eylemilerdir. Geen Knn- Sn'nin on beinci gn leylen Rum eky etesi karyemize bi'd-duhl Ustoyo Arabac'nn evlerindeki ey vesireyi yama ve gasbetdikden sonra karye ortasnda hora tekl edp mezkr horada karyemiz ahlsini ve ihtiyrlarn oynamak zre icbr eylediler. Geen ubat mhnn on ikinci gn leylen Rum eky etesi yine karyemize bi'd-duhl slif'z-zikr Ustoyo Arabac'y dalara kaldrup katl u itlf eylediler. 3- Karaferye kazsnn Marena karyesi: (10 asker var) Geen ubat mhnn yirmisinde leylen Rum eky etesi karyemize bi'l-vrd karyemizi ihta ile berber karyemiz ahlsinden Done Lina ve Tarpie Limotef nm kesnn evlerini ihrka tasadd ve Tae Vanopyo'yu da katl u itlf eylediler. 4- Karaferye kazsna merbt Yanite karyesi: (Jandarma var) Geen ubat'n yirmisinde geceleyin Rum eky etesi karyemize yakn bulunan Marena karyesinde icr-y taaddiyt etmekde bulunduklar bir srada Kopanova karyesinde rm-sz olan askir-i hne mlzmlar Fuad Efendi'nin kumandasnda olduu hlde karyemizi muhsara ederek Aleksi Kola ve Tarayo Naef ve Vano Naef nmn kylleri der-dest bend ile tfeng dibikleriyle edden darb ve bu vechile Bulgar ekysnn nerede bulunduunu sylemek zre tazyk eylediler ki merkmnun sr- darbdan vcdlarnda el-n mor alimi mevcddur. 5- Karaferye kazsna merbt Menopita(?) karyesi: (25 kiilik asker var) Geen ubat mhnn yirmisinde karyemiz[e] pek yakn bulunan Marena karyesinde Rum eky etesi icr-y mezlim etmekde iken mezkr gecede Austos'da rm-sz olan askir-i hne bir yzbann taht- kumandasnda bulunduu hlde karyemizi muhsara ve ferds gn bir ka evde icr-y taharriyt eylediler. Mh- hlin yirmi birinci gn karyemiz ahlsinden Done Parpej ve Pasko Petre ve Kile Keo esn-y rhda Turkovhor nm Rum karyesi yannda Rum eky etesi tarafndan birincisi katl u itlf edilmi ve dier ikisi tehlikeli sretde cerhedilmidir. 6- Karaferye kazsna tbi Kopanova-i Zr karyesi: (Asker yok) Mh- hlin yirmi birinci gn karye-i mezkr ahlsinden Tarpie Papa Yovanla Gorgi Tarpie nmn kesn esn-y rhda Turkovhor nm Rum karyesi civrnda Rum eky etesi tarafndan katl u itlf edilmidir.

109

Ltfen ve merhameten;
Evvelen: Slif'l-arz cinyt filleriyle muvin ve mriklerinin ve yatak ve

kulauzlarnn meydna karlarak cez-y sezlarna arpdrlmas. Sniyen: Geen ubat'n yirminci gn Monapit [Menopita] ve Yanite karyesiyle olduu gibi askir-i hne ile zbtnna her ne sretle olursa olsun Rum ekylarna mzheret etmemeleri zmnnda kendilerine icr-y tenbht olunmas zr Monospit [Menopita] ve Yanite karyesi Rum ekysnn icr-y mezlim etdii ve ihrkun bi'n-nr etmek istedii Marana karyesine yarm sat bud ve mesfede bulunduuna baklrsa askir-i hnenin civr kurdan olan mezkr Monospit [Menopita] ve Yanite karyesini muhsara ve icr-y taharriyt etmeleri Rum ekylarna icr-y mezlim in meydn verilmek fikriyle olduu ahlce telakk edilmekdedir. Slisen: Rum ekylarnn cevelngh ve dim ikmetgh olan Austos karyesiyle Karaferye manastrlarndan Dobra Manastr'nn taht- muhfazaya alnmas. Ve rbian: Karyemiz Rum karyeleriyle ihta olunmu ve mezkr Rum karyeleri ahlsinin msellah bulunmu ve kullarna olan taassublarnn gne gibi ikr olmala bery- muhfaza keflet-i kaviyyeye rabtedilmek artyla her bir karye in kullarna yedier sekiz tfengin its esbbnn istikmline msade-i celle-i cenb- hidv-i efhamlerinin b-dir ve rygn buyurulmasn istid ve istirhm eyleriz. Ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 24 Mart sene [1]321 Vodine kazsna tbi Goliani karyesi umm ahlsi nmna
Golian iftlii muhtar

Karaferye kazsnn Menopita karyesi umm ahlsi nmna

Menopita iftlii muhtar

Karaferye kazsna tbi Kopanova-i Bl karyesi umm ahlsi nmna

Kopanova-i Bl iftlii muhtar

Karaferye kazsna merbt merana(?) yan marin karyesi umm ahlsi nmna
marin(?) iftlii muhtar

Karaferye kazsna merbt Yanite karyesi umm ahlsi nmna

Yanite iftlii muhtar

Vodine kazsnn Prangaya karyesi ahlsi nmna

Mhr

110

Vodine kazsnn Viie(?) karyesi umm ahlsi nmna

Mhr

Karaferye kazsnn Lovite karyesi umm ahlsi nmna Muhtar Hristo Tao
Mhr

Karaferye'nin Viie(?) karyesi umm ahlsi nmna

Mhr

Karaferye kazsnn Siroyhor karyesi umm ahlsi nmna

Mhr

iftlik-i Siroyhor Muhtar- Evveli

F 25 Mart sene [1]322 BOA. TFR. 1 SL. 101/10053

68
RUM EK YASININ KESEND RE'DE F DYE TOPLAYIP ULAHLARA A T SRLER TAK BE HAZIRLANDIKLARI Rum ekiyasnn Kesendire kazas halk ile ruhbanndan fidye topladklar ve Ulah khyalarn srlerini takibe hazrlandklar; ekiyaya kar nemli noktalardaki inzibat kuvvetlerinin arttrlmas, ayrca obanlarnn hviyetlerinin tahkik edilmesinin yerinde olaca. 27 Nisan 1906

14 Avril 1906

Palur karyesi ahlsinden Antonis Lambro ve Vavdos karyesinden Mios Kalabukas ve Poli[g]rozlu Yorgaki nm Rum ekys sinn-i vefreden beri Kesendire kazs ahlsi ile methlardaki ruhbandan fidye-i nect almakda olduklar gibi bu kerre de Vardar cihetlerine geerek Kesendire'den memleketleri olan Livady ve sireye gitmekde olan Ulah kahylarnn srlerini takb etmee hazrlanyorlar.

111

Eky-y merkme herhalde Ulah obanlar kyfetine girmilerdir. Srlerin gemesi mutd olan nuktda mevcd olan kuvvetin tezydi ile oralarda obanlk etmekde olanlarn hviyetlerinin tahkk edilmesi mnsib olaca marzdur. Melinden(?) bahsle taharriyt ve takibt- seraya itin ile merkmlarn ahz u giriftlerine dir Kesendire Kim-i makmlna telgraf. F 14 Nisan sene [1]322
Mstacel

BOA. TFR. 1 SL. 103/10288

69
POLETE KYNDEN K N N RUM EK YASI TARAFINDAN LDRLD Bulgar eksarhhanesine mensup Polete ky muhtar, bekisi ve ky halkndan bir Bulgarn, Rum ekiyasnn saldrsna maruz kalarak ldrldkleri ve bir bekinin de hafif yaraland. 1 Mays 1906
Telgrafnme Kesriye Mahall Numaras : 1096

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Dn akam sat raddelerinde Polete(?) karyesi muhtar Yorgi ile Beki Vasil ve ahlden Petre nm ehsn eky tarafndan bakla cerh ve telef edildikleri ve dier beki ile Mita'nn czce cerhedildii mrcaat eden iki kadnn ifdesinden anlalm, bery- tahkkt mahalline azmet edildii imdi Kilisura Mdrlii'nden bildirilmi ve karye-i mezkre ahlsinin Eksarhhne'ye mensb olduklarna nazaran mtecsirlerinin Rum ekys olaca melhz olup tahkkt ve kefiyt icrs in buradan da memrn-i idesi izm klnmak zere bulunduundan hsl olacak hakkat-i hlin badehu arzolunaca marzdur. Fermn. F 18 Nisan sene [1]322 Kesriye Kim-i makm Vekili 112

Nib
kir Zihni

BOA. TFR. 1 MN. 122/12195

70
YEN CE KAZASI GOLO KYNDEN DRT BULGARIN RUM EK YASI TARAFINDAN KATLED LD , ULAH'IN DA KAYIP OLDUU Rum ekiya reisi Kavondoros'a bal ekiyann, Yenice kazasna bal Golo kynden drt Bulgar Yenice pazarndan kylerine dnerken katlettikleri, ayn kyden iki, Karaferye'nin Yeniky'nden de bir Ulahn kayp olduu, katledilen Bulgarlarn zerinde Kavondoros imzasyla Bulgarlara ynelik bir tehdit mektubu bulunduu. 12 Mays 1906
Telgrafnme Yenice Mahall Numaras: 663

Selnik'de Rumeli Vilyt-i hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Perembe gn Yenice pazarndan karyelerine avdet eden Golo karyeli Bulgar milletinden Yorgi ve Yoristo Vasil veled-i Tarayo ve Metre veled-i Bojin ve Rota veled-i Sendo'nun Vire karyesi ormannda Rum ekys tarafndan dutulup katledildikleri gibi, karye-i mezkreden ve Ulah milletinden Toa veled-i Dine ve Yanaki veled-i Nikola ve Karaferye'nin Yeniky'nden dier birisi ki ceman neferin dahi ortadan gib olduklar haber verilmesiyle tahkkt ve takbt- edde icrsyn bir mfreze-i askeriyye ile jandarma yzbas karlm olduundan istihsl klnacak netcesinin ayrca arzolunaca marzdur. Fermn. F 22 Nisan sene [1]322 Yenice Kim-i makm Nibi
Thir

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine 113

Devletl efendim hazretleri, F 22 Nisan sene [1]322 trihl telgrafnme-i ciznemle arzolunan Golo vukt- ciniyyesi mtecsirleri mikdr[] taayyn edi[le]meyen Rum ekys olduu ve bu ete resi dahi Kapudan Kavondoros'un taht- riysetinde bulunduu maktllerin zerinde Rmiyy'l-ibre bralm olan bir varaka melinden nmyn olarak mezkr varakann tercme etdirilen bir sreti leffen takdm-i pgh- efhamleri klnm ve takbta iddetle devm edilmekde ise de eky-y merkmeden imdiye kadar bir ser-rte alnamamasna gre aklerin gle girmi olacaklar bhesiz bulunmu olmala. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 18 Reb'l-evvel sene [1]324 ve F 29 Nisan sene [1]322 Yenice Kim-i makm Bende
Mhr

Sret-i Tercme Syledik tekrr ale't-tekrr sylyoruz. Eer aklnz deidirmezseniz byle terbiye gerek ge, gerek abuk acmakszn banza gelecek edebsiz ve kokmu Bulgarlarn yalan vaadlerle sizi hangi yere ekdiklerini hl anlayamadnz m? Ne yapmak lzm olduunu vakit var iken dnnz. Daha fensna dr olmayasnz. Kapudan
Kavondoros

BOA. TFR. 1 SL. 105/10468

71
GEVG L 'DE ULAH BEK N N RUM PAPAZI VE YANDALARI TARAFINDAN AIR EK LDE DVLD Gevgili'de Oani ky bekisi Ulah milletinden Kriste Payo'nun, Rum Papaz Hristo ve dier birok Rum tarafndan daha nce bir Rum etesini ihbar ettii iin ar ekilde dvlerek yaraland. 16 Mays 1906
Kaz: Gevgili

114

Karye: Oani Mstednin smi: Karye bekisi Ulah milletinden Kriste Payo stid Kalemi Kayd Numaras: 56 Hulsa- Mstediyyt

Paskalya'nn nc gn Rum Papas Hristo ile Oani karyeli dier bir ok Rumlar tarafndan msted Kriste Payo edden darbolunmudur. Merkm alt ay mukaddem bir Rum etesinin vcdunu hkmete ihbr etmi olduundan Rumlar kendisine advet hsl etmilerdir. Dribler yalnz bir gece Gevgili habshnesinde tevkf edilp ferds gn tahliye edilmilerdir. Dribler hakknda cereyn eden tahkkt ve mumelt- knniyyenin zeylen ve muvazzahan beyn zmnnda mazrfen Gevgili Kim-i makmlna. F 1 Mays sene [1]322 Mfetti-i Umm
mza

Mdde-i Umm Muvinlii Memriyet-i Vlsna F 3 minh Madrb Oan[i]li Kriste Payo hakkndaki tabb raporu cerhasnn be gnde katiyyen iltiym-pezr olduuna dir olup kendisini darbeden maznnlardan Oan[i]li Rum Papas Hristo ve Rum Bakkal to ve Estoyo oylak ve Kristo Bao ve Metre Reste ve Dimo Moo haklarnda f 27 Nisan sene [1]322 trihinde icr klnan muhkeme-i rfiyyede Bakkal to'nun merkmu darbetdii uslen sbit olduundan bir hafta habs cezsyla masrf- muhkemeye mahkm edildii ve dier maznnlar hakknda darb filine cret etdiklerine dir bir gne dell-i knn mevcd olmadndan beretlerine karr verildii kayden marzdur. F 3 Mays sene [1]322 Gevgili Kazs Bidyet Mahkemesi Mdde-i Umm Muavinlii
Nuri

Mazrfen huzr- sm-i cenb- mfetti-i efhamye arz u takdm olunur. Ol bbda emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 3 Mays sene [1]322 Gevgili Kim-i makm Bende
Refet Saib

115

BOA. TFR. 1 SL. 106/10531

72
BAZI HIR ST YAN D N ADAMLARI VE NFUZ SAH PLER N N RUM-ULAH KAVGASINI KRKLED Din adamlar ve baz nfuz sahiplerinin telkinleri neticesinde Ulahlar ile Rumlar arasnda ortaya kan dmanln Rumlarn Ulahlara bask yapmasna sebep olduu hatta Rumlarn Ulahlara hi bir ey satmayarak al veri etmediklerinin grlmesi zerine bu durumla dorudan ilgisi grlen Grebene Metropolit Vekili Atana Efendi'nin vilyet merkezine alnmasnn Rum basklarnda azalma temin ettii, tatbik edilen bu muamelenin dier ileri gelenler hakknda da uygulanmasnn iyi sonular verecei. 23 Mays 1906
Makm- Serasker Mektb Kalemi

Grebene'den Hudd- Yunaniyye Kumandan Ferk Hsni Paa Hazretleri'nden mevrd 8 Mays sene [1]322 trhli ifreli telgrafnmenin sretidir Memrn-i rhniyyenin ve daha baz ashb- nfzun ilkt ve tezvrt netcesi olarak beynlerinde mevcd mnferet ve zddiyet dolaysyla imdiye kadar Grebene'de mtemekkin Ulahlara Rumlar tarafndan hi bir ey satlmamakda hatt etmek dahi verilmemekde iken muharrik-i mefsedet ve ekvet olan Grebene Metropolid Vekli Atana Efendi'nin vilyet merkezine izm edilmesi ve ittihz olunan tedbrin kendleri in muzrr netceler tevld edeceini derk eylemeleri hasebiyle bugn kurulan hafta pazarnda Rumlarn Ulahlara mmt ile tess-i mnsebet arzusunda olduklar alveri etdikleri dahi grlm ve metropolid vekli hakknda tatbk olunan u sret mumelenin en ziyde shib-i nfz olan Koidi ve Yorgi Boo haklarnda dahi tatbki hlinde daha iyi bir semere iktitf etmek dahi mtehakkk olduunun Mriyet-i Celleye arz olunduu malm- hidvneleri buyurulmak zre marzdur. Fermn.
Makm- Serasker Mektb Kalemi

116

Memrn-i rhniyyenin ve daha baz ashb- nfzun ilkt ve tezvirt netcesi olarak Grebene'de mtemekkin Ulahlara Rumlar tarafndan hi bir ey satlmamakda hatt etmek [ekmek] dahi verilmemekde olduu halde Grebene metropolid veklinin merkez-i vilyete izm edilmesinden ve bu bbda ittihz olunan tedbr-i sireden dolay ahren kurulan hafta pazarnda Rumlarn Ulahlarla alveri etdikleri grldne ve ol bbda baz ifdeye dir Hudd- Yunaniyye Kumandanl'ndan mevrd telgrafnmenin sreti leffen arz u takdm klnm ve Bb- l'ye malmt it edilmi olmala ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir F 29 Reb'l-evvel sene [1]324 ve F 10 Mays sene [1]322 Serasker Bende
Rz

BOA. Y. MTV. 286/179

73
SELN K' N YAYLACI FTL 'N N RUM EK YASI TARAFINDAN BASILARAK B R EV N BOMBALANDII VE K OCUUN YARALANDII Selnik'in Yaylac iftliine gelen on be kadar Rum ekiyasnn bir Bulgarn evini bombalad, bu esnada iki ocuun yaraland, ayrca ayn iftlikten bir Bulgarn da samanlnn benzin dklerek yakld. 16 Haziran 1906
Selnik Merkez Kim-i makml Tahrrt Kalemi Aded: 381

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Dn gece sat drt buuk rddelerinde Yaylac iftlii cihetinden baz silh sadlar iidilmesi zerine mikdr- kf askir-i hne ile derhl mezkr iftlie bi'l-azme icr klnan tahkkt ve taharriytda iftlik-i mezkrun cenb cihetinden gelmi olan on be kadar Rum ekys tarafndan Bojin Melo nmnda Bulgar bir ahsn bomba vstasyla hnesi tahrb edildii srada merkmun on iki yanda bulunan kznn sa kula zerinden ve sekiz yanda bulunan bir erkek ocuunun 117

sa elinin zeri ile sa ayann altndan haffce cerhadr olduu ve mezkr iftlikden Andon Papa Kostandi'nin samanlnn dahi petrol dklerek ihrk edildii anlalm ve eky tarafndan atlan elli kadar bo gra tfengi ile "Zito Kapudan Kei" ibresini hv bir apka bulunduu imdi Mentee Mdrlii'nden vrid olan tahrrtda ir olunmu ve eky-y merkmenin zhire ihrc ve der-desti zmnnda mdriyyet-i merkmeye vesy-y lzme icr klnm ve cihet-i adliyyeye dahi malmt verilmi olmala bery- malmt arz- keyfiyyete mcseret klnd. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 3 Haziran sene [1]322
Mhr

BOA. TFR. 1 SL. 110/10902

74
KARACABD'IN TRESTE KYNDE ULAH OBANLARIN RUM EK YASI TARAFINDAN KATLED LMES Karacabad kazs Treste ky Obal ormanndaki mandrada oturan yedi Ulah obandan nn Rum ekiyas tarafndan bakla katledildiinin bildirildii. 5 Temmuz 1906
Telgrafnme Vodine Mahall numaras: 1221

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Karacabd kazsnn Treste karyesine on dakka mesfede Obal nm ormanda kin mandrada Boice Ulah teryo Kahy ve oban Mito ve Dimo ve Mito ve Kosta ve Gorki ve dier teryo ismindeki obanlar oturmakdalar iken Rum ekys zerlerine gelerek merkmndan Vodineli teryo ve Yenice'nin Yarovie [Yavarnia] karyeli co(?) ile Kayalar kazsnn Gramatik karyeli Mito(?) baklaryla zebh ve katleyledikleri imdi polis diresine mrcaat eden Vodine'nin Cedd mahalleli Ulah 118

milletinden Derzi Hseyin Bey'in oban Rosta(?) veled-i Apostol'un ifdesine atfen polis komiserliinden verilen jurnalde bildirilmi olmala takbt- mtekbile icrs zmnnda mevki kumandanlyla Karacabd ve Pirlepe, Florina ve Tikve kim-i makmlarna ir klnd ve netyici bakaca arzedilecei marzdur. Fermn. F 22 Haziran sene [1]322 Vodine Kim-i makm
Raf

BOA. TFR. 1 SL. 112/11121

75
RUM EK YASININ KAYMAKALAN'DA BULGAR OBANI KATLETT KLER Manastr'a tabi Kaymakalan'da Kocabey mandralarnda Terzi Hasan Bey'in Bulgar obannn yz kadar Rum ekiyas tarafndan elleri balanarak balta ile katledildii, dier obanlarn ise kaarak canlarn kurtardklar. 6 Temmuz 1906

Telgrafnme Vodine Mahall Numaras: 1230

Huzr- Smi-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Bu gece sat drtde Kaymakalan'da Koca Bey mandralarnda Derzi Hasan [Hseyin] Bey'in oban yz kadar Rum ekys tarafndan katledildii mevsken istihbr edilmi ve mahall-i mezkra derhl bir mfreze sevkedilmi ise de takbt- ciddiyyede bulunulmas lzmunun Manastr mfrezelerine de emr ve ir ve ekvetin u gnlerde tevs-i dire etmekde olmasna nazaran erbb- ekvetin u civrda yegne tahassungh olan kazmz balkanlarnn mnsib yerlerinde ikme edilmek zre mikdr- kf asker izm msterhamdr. Fermn.

119

F 22 Haziran sene [1]322 Karacabd Kim-i makm

Mehmed Hamid Telgrafnme Vodine Mahall Numaras: 1239

Manastr'da Mfetti-i Ummlik Huzr- Smsine 22 Haziran sene [1]322 trihli telgrafnme-i cizye zeyldir. Kaymakalan'da Derzi Hseyin Bey Mandras'nda vuk bulan cinyet zerine mahall-i vukta derhl sevkedilen mfreze ile kuvve-i zbtadan imdi alnan raporda maktl obanlarn Bulgar milletinden Esteryo ve Resto ve Mitre nm ahslardan ibret olup Rum ekys tarafndan elleri arkalarna balanarak balta ile katledildii ve orada bulunan sir obanlarn ise firr ile tahls-i cna muvaffak olabildikleri ve icr edilen taharriyt ve takbt netcesinde ekydan eser grlemeyp bunlarn Tehova ve Koana balkanlarna doru hareket etdikleri meml idii beyn olmu ve merkezde ise henz bir telgrafhne bulunamad cihetle mezkr balkanlara civr olan mfrezelere vakt u zamnyla malmt- mukteziyye-i mstacele verilemedii tab bulunmu ve cihet-i adliyyece ayrca tahkkt- mukteziyye icrsna msraat edilmi olmala keyfiyet bery- malmt arzolunur. Fermn. F 23 Haziran sene [1]322 Karacabd Kim-i makm
Mehmed Hamid

BOA. TFR. 1 SL. 112/11129

76
GEVG L KAZASINDA ULAHLARIN YUNAN EK YASININ SALDIRISINA URADIKLARI, RUM PAPAZ VE METROPOL DLER N N DE ULAHLARA KARI RUMLARI KIKIRTTII Ormanda kereste imal eden Gevgili'nin Huma ky Ulahlarndan alt kiiden beinin, Yunan ekiyasnn saldrs srasnda ldrldkleri, ayrca ormandan kylerine dnmekte olan yedi Ulah obann da katledildii; Grice ve baka yerlerde Rum papazlarnn Ulahlara kar tahrik hareketlerinde bulunduu, Grebene ve Manastr metropolitlerinin 120

eski yerlerine dnmeleri halinde emniyetin metropolitlerin dnne izin verilmememesi. 7 Temmuz 1906
Bb- l Dire-i Sadret med-i Dvn- Hmyn 1044

bozulacandan,

bu

Gevgili kazsnn Huma karyesinde skin Ulah cematinden karye-i mezkre balkannda ker[e]ste imliyle megl olan alt kiiye Yunan ekys taarruz ederek beini katl ve birini cerh eyledikleri gibi mezkr balkandan hayvanlarna kereste tahml ile kylerine gitmek zre hareket etmi olan yedi nefer Ulah ocuunu [obann] da kezlik katl ve itlf eyledikleri irt- mahalliyyeden mstebn olarak eky-y merkmenin takb ve tenklleri zmnnda mteaddid mfrezelerin tertb ve sevki hakknda cb edenlere icr-y teblgt olunduu Rumeli Vilyt- hnesi Mfettilii'nden b-telgrafnme ir klnmdr. Dn b-tezkire-i hussiyye-i senver arz- hk-py- l klnd vechile Rumeli'ye ferceyb- duhl olan Yunan ekysnn akvm- mahalliyyeye ve bi'l-hssa Ulah cematine kar icr etmekde olduu mezlim ve taaddiytn bu derece imtidd ve itidd Grice'de vesir mahallerde bulunan Ulahlara Rum papaslar tarafndan icr edilen tehyct ve tenfrtn netyic-i tabiyyesi cmlesinden olup u hlde bu misill tahrktda pek ilerye varm olan Grebene ve Manastr metropolidleri eski mahallerine avdet edecek olurlar ise silk-i sbklarnda devm etmek sretiyle mahall-i skn ve emniyet-i ahvl ve vakyiin tezyd ve tevlsine sebeb vereceklerinden ana mahall kalmamak in mm-ileyhimnn avdetlerine hkmet-i seniyyece msade its bi't-tab kbil olamayacann bi'l-vsta ifhen ve ekden patrik efendiye tebl ve tefhmi Adliye ve Mezhib Nezret-i Cellesi'ne b-tezkire-i senver ir olunmudur. Efendim. F 15 Cemziye'l-evvel sene [1]324 ve F 24 Haziran sene [1]322 Sadr- azam
Ferd

BOA. Y. A. HUS. 504/59

121

77
MANASTIR'A BALI KYLERDEN ON DRT BULGARIN LDRLMES N N RUM KOM TELER TARAFINDAN KARARLATIRILDII Manastr'a bal kylerden, aralarnda retmen ve papazlarn da bulunduu, on drt Bulgarn Rum komiteleri tarafndan ldrlmelerine karar verildiinin yakalanan bir Rum ekiyasnn zerinden kan mektuptan anlald, bu kiilerin koruma altna alnmasnn gerektii. 21 Temmuz 1906 Sadret-i Uzmya 29 Cumde'l-l sene [1]324 8 Temmuz sene [1]322 Ahran tenkl olunan Rum ekys zerinde tutulup sret-i mtercemesi leffen takdm klnan bir varaka-i fesdiyyeye nazaran Manastr vilyetine merbt kur sekenesinden on drt Bulgarn Rum komiteleri tarafndan katl u itlflar tasmm edildii anlalm ve ehs- merkmenin temn-i mahfziyyetlerine ve tahaffuz in kendilerine de sret-i hafiyye ve mnsibede malmt itsna msraat olunmas husslarnn memrn-i mahalliyyeye tebli vilyet-i mrn-ileyhya ir klnm olduu bery- malmt arzolunur. Ol bbda. Sevgili mektbunuzu aldm. Yazdnz eylerden teekkr ederim. Korite(?)'ye gideceinizde btn kyleri bilmekde olan ve Virniki karyesinden Kapudan Laki'yi celbedp berberinizde bulundurmalsnz. Eer ok kii iseniz o civrlarda geldiinizi anlatmadan Kostic karyesine taarruz ile yalnz u ehs katletmekliiniz lzmdr. nki o karyede her dim komiteler mevcddurlar.(1) Altm be yanda bulunan Papa Tarpo'yu katl ve hnesini dahi ihrk etmelisiniz. Merkmun hnesinde gizli depolar vardr. (2) Papa Tarpo'nun dmd Sodraki.(2) Bulgar muallimi Nikola Kalonofski. (4) Yovani Pala. (5) Andarea ve Kostantin Karakof. (6) Deleon Markofski. (7) Dimitri ve Kosta Birofski. (8) Asanas ve Kostapula Ao. (9) Petro Kio. (10) Gaki Kendan ve Birofski'nin hnelerini ihrk etmelisiniz.

122

Bu bbda gyet mahremiyet lzmdr nki ekseriy yi olur. Bereonica(?) karyesinde dahi (1) Papa Hristo. (2) Penco Dimitri. (3) Panayoti Koo (4) Petro Zambani nm ehs katletmelisiniz. Bu ehs katledeceinizde size adamlar gndereceim, silhlarn hazrlam olmalsnz. Statica(?) karyesinde papas, Pozdevi karyesinde papas ve Gorgi olak, arnovita karyesinde Stavros'u Naum Bakrakof ve Naum liya'y katletmelisiniz.
mzsz

BOA. TFR. 1 A. 31/3002

78
VOD NE'N N ULAHLARLA MESKN PATOC N KYNDE ON HANE LE RUMLARA A T YAVORYAN FTL 'N N RUM EK YASINCA YAKILDII Vodine'nin Ostrova nahiyesine bal ve Ulahlarla meskn Batocin karyesine saldran Rum ekiya etesinin on haneyi yaktklar; ayrca Yavoryan iftliindeki, sahipleri Rum olan hanelerin de, yanlarnda Bulgarlar altrdklar ve Bulgar ekiyasna yemek verdikleri iin, cezalandrmak maksadyla yakld. 17 Austos 1906

Telgrafnme Vodine Mahall Numaras: 2083

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Bu gece sat drtde bir ete Rum ekys Ostrova nhiyesine merbt ve Ulahlarla meskn Batocin karyesine taarruz ederek on hne ihrk etdiklerinden merkez nhiyeden derhl bir mfreze sevkolunduu ve mecrh ile telefta dir alnacak malmt bildirilecei nhiye mdrlii vekletinden ir ve jandarma blk kumandanlndan verilen jurnalde gece sat bir buuk rddelerinde bir ete Rum ekys merkez kazya merbt ve be-alt kulbe, iki odal bir kuleden ibret olup Vodine'de skin Rum milletinden Noskal Vasil ve Vodineli Rum milletinden Hristo 123

Doli ve Hristo Litro'nun taht- tasarrufunda bulunan ve Rumlarla meskn olan Yavoryan iftliine giderek mezkr kulbeler ile kuleyi ve mevcd zahreyi ihrk ve Suba Nezr ile yarcs Vangel Kolo ve Srtma Tao ve Baevanc Pando'nun hidmetkr Petre'yi der-destle Fetie karyesi istikmetine firr eyledikleri ve muahharan Nezr'i tahliye etdiklerinde iftlik shibleri Bulgar ekysna etmek verdiklerinden iftlii ihrk etdiklerini beyn eyledikleri izbr olunmala mevki kumandanlyla bi'l-mzkere umm mfrezeler tahrk olunduu gibi Pirlepe, Florina, Kayalar, Karaferye, Karacabd, Yenice kim-i makmlklaryla Austos Mdrlii'ne it-y malmt olunmala berber mahallerinde icr-y kefiyytla mikdr- zyit ve teleft mbeyyin birer kt'a cedvel ve zabt varakas tanzm olunmak zerine polis komiseri ile jandarma mlzm Batocin karyesine izm eyledikleri gibi bi'z-zt mezkr Yavoryan iftliine azmet olunduu ve Yavoryan iftliine taarruz eden eky Rumca olarak Bulgar ekysna etmek verdiklerinden iftlii yakdklarn beyn etmilerse de iftlik shibleri cmlesi Rum olduklarndan eky-y merkmenin Bulgar olmas melhz olduundan bu cihetin dahi tamk olunmakda bulunduu ve netce-i tahkkt ve takbtn ayrca arzolunaca marzdur. Fermn. F 27 Temmuz sene [1]322 Vodine Kim-i makm
Raf Numara: 4386

Huzr- l-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Vodine kazsnda jandarma tensktna memr zbit tarafndan ir olunan tiyy'z-zikr vukt hakknda nazar- dikkt-i fahmnelerini celbeylerim. Siyh elbise giymi ve gra tfengleriyle msellah Rum haydudlar Temmuz- Rm'nin yirmi altsyla yirmi yedisi beynindeki gecede sat rddelerinde kaz-y mezkrda kin Javoriyan [Yavoryan] iftliine gitmiler ve Vodineli Vangel ve Guguva karyeli Petre nm Bulgarlar ve Nace nmnda bir Ulah kaldrmlardr. iftlii tekl eden hneleri yakdkdan sonra kiiyi taht- esretde tutduklar hlde Fetie taraflarna gitdiler. Ebniye-i mezkreden mad on bin kyye kadar kmr ve iki bin kyye kadar saman ve birok zehir ihrk edildi. Bu harekt- ekvetkrnenin sebebi, mezkr iftlik mteahhidlerinden bulunan Tole Kiro nm Rum, iftlik ilerinde Bulgar ve Ulah amele istihdm etdiinden ahz- intikma isnd olunur. Tazmt- fika-i kernemin .. Selnik'den f 4/17 Austos sene 1906. 124

Birinci Ferk
Decorcis

BOA. TFR. 1 SL. 116/11530

79
RUM EK YASININ GR CE'N N EZERE KYNN BULGAR AHAL S N RUMLATIRMAK N, EP SKOPOSUN DA YARDIMIYLA BYK MEZL M YAPTIKLARI Nfusu Bulgar olan Grice'ye bal Horpete nahiyesinin Ezere ky ahalisini Rumlatrmak iin baskn ve tecavze bavuran Rum ekiyasnn bu kyde daha nce sekiz kiiyi katlettii ve bir ok ev ve samanl yakt gibi hayvan ve mallar da gasbettikleri, son saldrda ky muhtarn yaralayp, birini yakarak dierini de paralayarak iki ocuu ldrdkleri, bir ok hayvan da alarak Langa ve sfoko Rum kylerine gtrdkleri, bu olay esnasnda blgenin gvenlii iin grevli mfrezenin yarsnn Kesriye Episkoposunun maiyetine verilmesinden dolay ekiyaya mdahale edilemedii, Episkoposun gezdii blgelerde yeterli asker kuvvet varken yeniden asker istemesinin sebebinin Ezere kynde yaplacak mezlime frsat vermek iin olduu, bu sebeblerden Episkoposun hareketlerinin dikkatle izlenmesi gerektii, Yunan ekiyasnn tecavzlerinin engellenmesi iin hududun Manastr Vilayeti'ne bal ksmnn drt asker mntkaya ayrlarak, bunlarn Manastr Mntkas Kumandanl'na balanmas gerektii. 31 Austos 1906
Telgrafnme Grice Mahall Numaras: 4890

Mfetti-i Ummlik Memriyet-i Cellesine Dnk gn aham zeri sat on bir rddelerinde klliyetli bir Rum etesi Horpete nhiyesinin Ezere karyesinde bir ka hneye ate verdikleri ve karye-i mezbreye en yakn bulunan Dislab mfrezesi yetip msdemeye balad haber alnmala Horpete ve Kesriye'den kuvvetli birer mfreze sevketdirildii ve istihsl olunacak netcenin bakaca bildirilecei Kesriye Kim-i makml'ndan izbr olunmu olduu marzdur. Fermn.

125

F 3 Haziran sene [1]322 Grice Mutasarrf

Feyyaz

Telgrafnme-i Sm-i Sadret-penh F 5 Haziran sene [1]322, Saat 2.50, eb Horpete nhiyesinin Ezere karyesine yz mtecviz Rum ekys gelerek karye muhtarn cerh ve iki kiiyi katl ve samanlk ihrk ve sekiz yz elli koyun ile iki ift sr gasbetdikleri ve ekydan biri maktl bulunup mtebksi hayvntla berber firr etdikleri Manastr Vilyetine b-telgraf bildirilmi ve Romanya ile Yunanistan beyninde mnsebtn ahren mnkat olmasndan dolay bu kabl eky tecvztnn tezyd ve tekessrne meydn verilmemesi lzmeden bulunarak vilyet-i mrn-ileyhya da bu yolda teblgt icr edilmi olmala taraf- devletlerinden dahi cb edenlere seran vesy fs.
Telgrafnme Horpete Mahall numaras: 132

Selnik'de Rumeli Vilyt- hne Mfetti-i Ummliine Madrlar Bulgar unsuruna mensb bulunduumuz cihetle Yunan ekys ahlmizi cebren Rumladrmak emel ve maksdyla ara sra karyelerimize hcm ile katl-i nfs ve gasb- emvl ve hneler ihrkyla kylerimizi mahv ve muzmahill etmekde ve Oince karyesinde ise hayli hneler ihrk etdiklerinden ve Ezere karyesinde de mukaddem sekiz kiiyi katl ve geen gnlerde yedi-sekiz yalarnda iki masmu der-destle birini gzmz karsnda gazla ihrk ve dierini pek hinne ve fecne bir sretde para para etdikden sonra hne ihrk ederek karyenin kffe-i hayvntn gasbla Rum kyleri bulunan Langa ve sfoko(?) karyelerine ardklar ve bi'l-hire gasbedilen otuz be adet sr ve sekiz yz altm alt aded kk hayvnt on be kadar Langa karyesinde zuhr ederek dierleri arlup ihtif edildii ve ibu zulm hakretden ahlmiz ihfe edp eksersi kylerini terkle Horpete vesir kurya hicret etmekde ve ol vechile mllarmz dahi muattal kalarak bundan n Hazne-i Celle'ye de hasr- kll vki olmakda ve b-huss Bulgar unsuruna mensb bulunduumuz hasebiyle hi bir vakit Rumluu kabl edemiyeceimizden eky-i merkme cmlemizi katl u itlf edecekleri bedh ve nmyn bulunmu olduundan lutfen ve hl-i pr-mellimize merhameten gadrden vikye

126

buyurulmaklmz ile cmlemizin ve hele etflimizin katl u itlfndan reh ve tahls buyurmalar merhamet ve adletinize ilticen istirhm eyleriz. Fermn. F 6 Haziran sene [1]322 Muhtar- Karye-i Ezere
Damo Dimitri

Vali(?) karye muhtar kullar Huzr- l-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Haziran'n 2/15'inci gn bir Yunan etesi tarafndan Kesriye kazsna tbi Ezere karyesinde k olunan mezlim ve taaddiyt malm- sm-i efhamleri bulunduklarna bhe yokdur. Kesriye kazsnda jandarma tensktna memr zbit tarafndan mahallinde tahkkt icr klnm olmala arzu buyurulur ise Mralay Msy Albera'dan bunlarn tafsltna dir zht alnmak mmkindir. Lkin bu vukt veslesiyle btn Kesriye kazsna id bir mesele hakknda nazar- dikkat-i fahmnelerini celbetmek cmle-i vezif-i ciznemden addeylerim. Yunan etelerinin taaddiytndan ahlyi muhfaza in Ezere karyesinden bir sat mesfede kin Deslab nm mevkide takrben yz kiiden mrekkeb bir mfreze-i askeriyye vardr. Mfreze-i mezkre vukt gnnde tfeng sadlarn iitmi ve kyn muhterik olduunu grm iken ferds gn eky firr etdikden sonra oraya gitdi. Askerin esn-y msdemede mahall-i vukta gitmemesinin sebebi eky ile msdeme etmek kuvvetini hiz olmadndan neet etdii mfreze-i mezkre tarafndan ifde olundu. stidll-i vka gre mfreze-i mezkrenin nsf etrf kylere dolamak niyetinde bulunmu olan Kesriye episkoposunun maiyetine verilmi idi. Hlbuki metropolidin get gzr eyledii mevkide ale'l-de maiyetine almakda olduu kuvvet derece-i kifyede iken bu kerre klliyetli askerin verilmesi hakknda vuk bulan taleb ve iltims mfreze-i askeriyyeyi takll ile Yunan etesi tarafndan Ezere karyesinde mezlim-i vahiyynenin kna meydn vermek efkrna mebn bulunduu hkmet memrlar ve Kesriye ahlsi tarafndan zannolunur. Episkoposun maiyyetine terfk olunmak zre mfreze-i askeriyyenin takllinden tevelld eden mesliyet kime rci olduunun tahkki lzmdr zannederim. Bi'l-cmle devir-i hkmetin icrtn hkmsz bir hle sl eden ve hkmet-i rhniyyesini kabl etmeyen ahl beyninde mnferet ve dehet ilk eden mm-ileyh metropolidin harekt nazar- tedkk ve ehemmiyete alnmak ve baka mahallerde taraf- l-i fahmnelerinden keml-i muvaffakiyyetle ittihz buyurulan ve 127

taaddiyta urayan ahlnin memnniyetini ve intizm ve adlet tarafdrlarnn tecessssn davet etmi olan icrt- aliyye-i safnelerine mutbk tedbri ittihz buyurmak zamn geldiini zannederim. Emniyyet-i ummiyyenin muhfazas maksadyla jandarma diresinden aldm malmt arz u ir eder ve Ezere karyesi vuktna ve bundan tevelld eden netyice atf- nazar- ehemmiyyet buyurulmas niyzna ictisr eylerim. Tazmt- fika-i cizanemin (...) Selnik'den F 17/30 Haziran sene 1906 mz Birinci Ferk
(Decorcis) Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi

Yunan ekysnn hudddan men-i tecvz ve tasadd edenlerin seran ve edden takb ve tenkli mddesi hudd- Yunaniyye'nin Manastr Vilyetine merbt olan aksmnn Meova(?) kazs dahi dhil olduu hlde ikinci derece drt mntkaya bi't-tefrk Manastr mntkasnca takb-i ekyda filen isbt- ehliyyet ve ecat eden zbitndan Sadeddin Efendi'nin Birinci Kesriye ve Erkn- Harbiyye kolaalarndan smail Hakk Efendi'nin kinci Alasonya ve Enver Efendi'nin nc Grebene ve Ali Fethi Efendi'nin Drdnc Meova mntkalar kumandanlklarna tayni ile mezkr mntkalarda bulunan kuv-y askeriyyenin bunlarn idresine tevdi ve ibu ikinci derece mntkalarn da Manastr Mntkas Kumandanl'na rabt husslarna mtevakkf bulunduundan tertbt- muharrerenin bil-ifte-i vakt tatbkiyle takbta msraat olunmas hakknda Rumeli Vilyt- hnesi Mfettilii'yle Manastr Mntkas Kumandanl arasnda cereyn eden mzkert netcesinden bahsile cilen f-y muktezsna dir eref-vrid olan f 6 Haziran sene [1]322 trih ve alt yz elli sekiz numaralu tezkire-i smiyye-i Sadret-penhleri zerine nc Ordu-y Hmyn Mriyyet-i Cellesi'yle cereyn eden muhbertda Selnik mntkasna memr olduu hlde geende am Mekteb-i Harbiyye-i hnesi'ne tayn klnan smail Hakk Efendi'nin mntkadan infikk ciz olamayaca gibi, mm-ileyhin hudd- Yunaniyye'ye de izm gayr-i mmkin ve Enver Efendi'nin de el-yevm memr bulunduu havlnin temn-i inzibt in yine Manastr Mntkasnda ibks muktez olmasna mebn mm-ileyhimnn yerine dier mnsiblerinin intihb ve tayni ve ahren Orta Mekteb-i Harbiyye-i hnesi'ne 128

memr buyurulan Fethi Efendi'nin de memriyyet-i mezkreden afvyla hudd- Yunaniyye mntkasna icr-y memriyyeti lzmu izbr klnm ve mukaddem eref-sudr u snh buyurulan emr fermn- hmyn- hazret-i Hilfet-penh mantk- mnfine tevfkan Vilyt- Selse-i hne Diresi bir takm takb-i eky mntkalarna bi't-taksm buralardaki tedbr-i tenkliyye tanzm edilmek zre mntkalara Erkn- Harbiyye zbitnndan mfettiler tayn klnarak ol vakitden beri zbitn- mm-ileyhim vstasyla takbt ve tenkltn mtemdiyen teftiyle bir hl-i faliyyete sl ve ifr emrinde her vakit teblgtdan ve vesy icrsndan hl kalnmyarak takbt ve tenklt bir inzibt ve teft-i dim altna alnm olduuna binen tl mdded havl-i mezkrede istihdm edilerek ahvl-i mahalliyyeye vukf hsl etmi ve takb-i eky umrunda meleke ve mmrese peyd eylemi olmalar hasebiyle kendilerinden pek ziyde istifde olunmakda bulunan zbitnn kem-kn takb ve tenkl-i eky hdmetlerinde istihdmlar[] idme-i syi ve inzibt nokta-i nazarndan ehemm elzem bulunduu gibi ahren hudd- Yunaniyye'de Yunan ekysnn tezyd-i faliyyet etmesi hasebiyle oralarda tedd-i tedbir ile mugyir-i marz-i l ahvle meydn verilmemek zere o cihet mntkalarnn Erkn- Harbiyye zbitn marifetiyle tanzm-i ahvli de maslahaten muktez bulunmu olduundan mriyyet-i mrn-ileyhnn ir vechile smail Hakk ve Enver Efendilerin memriyet-i hliyyeleri olan Selnik ve Manastr mntkalarnda ibken istihdmlar ve Sadeddin ve Ali Fethi efendilerin hudd- Yunaniyye'nin mezkr Kesriye ve Meova mntkalarna icr-y memriyyetleri ve hudd- mezkrenin dier Alasonya ve Grebene mntkalarna da Manastr mntkas kumandanyla bi'l-muhbere nc Oryu-y Hmyn'da bulunan Erkn- Harbiyye zbitnndan mnsiblerinin bil-ifte-i vakt intihb ve tayniyle bir an evvel ie mberet etdirilmeleri emrinde mriyyet-i mrn-ileyhya mezniyet its ve hudd- Yunaniyye'deki ibu mntkalarn Manastr Mntkas Kumandanl'na rabtna gelince; komisyon- asker karryla mukaddem bi'l-istzn eref-mteallk buyurulan irde-i seniyye-i hazret-i Hilfet-penh mantk- lsince zten hudd- Yunaniyye mentk Manastr mntkasnn huss mntkalarndan olmasna mebn ibu huss mntkalarn mukarrert- evveliyye misill kemkn Manastr Mntkas Kumandanl'na idme-i irtibt ve smail Hakk ve Fethi efendilerin Mektib-i Harbiyye-i hnece memr klndklar vezife Erkn- Harbiyye zbitnndan dier mnsiblerinin tayni her vakit mmkin idiine binen mm-ileyhimnn yerlerine har nnsiblerinin tayni mddesinin umm Mektib-i Askeriyye-i hne Nezret-i Cellesi'ne tebli husslarna dir arz u takdm klnan tezkire-i marza-i ker manzr- l buyurularak mcebince irde-i seniyye-i cenb- Hilfet-penh eref-mteallik buyurulmu ve nezret-i mrn-ileyhya tebl-i keyfiyyet edilmi olduu tezkire-i mezkre zrine Mbeyn-i Hmyn- Cenb- Mlkne Bakitbet-i Cellesi'nden 129

eref-muharrer f 8 Austos sene [1]322 trihli hmide beyn ve izbr buyurulmu ve mantk- mnfinin infz zmnnda cb edenlere teblt- lzme f edilmi olmala. Ol bbda emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 7 Receb sene [1]324 ve F 13 Austos sene [1]322 Serasker
Rza Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 367

Rumeli Vilyt Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri, Yunan ekysnn hudddan men-i tecvzlerinin temni ve ferceyb- duhl olacaklarn ser ve messir bir sretde takb ve tedmri in huddun Manastr Vilyeti'ne merbt aksmnn drt mntkaya bi't-tefrk her mntkaya tayn olunacak zbitn esmsiyle bunlarn Manastr Mntkas Kumandanl'na rabt ve mezkr drt mntkann bil-ifte-i vakt tekli ve zubbt- mm-ileyhimin memr olacaklar mahallere izmyla takbta msraat edilmesi lzmuna dir 6 Haziran sene [1]322 trihli telgrafnme-i devletleri zerine bi'l-muhbere taraf- vl-y Serasker'den alnan 13 Austos sene [1]322 trihli ve 1708 numaral tezkire-i cevbiyyenin sreti leffen savb- vllarna gnderilmi olduu beynyla ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 11 Receb sene [1]324 F 17 Austos sene [1]322 Sadr- azam
Mehmed Ferd

BOA. TFR. 1 KV. 163/16225

80
DRAMA RUM METROPOL D N N BULGARLARA KARI YAPILAN SALDIRILARDA ARNAVUTLARI KULLANDII 130

Drama Rum Metropolidinin bakanlnda kurulan fesad cemiyeti tarafndan drder lira maa karl tutulan serseri Arnavudlarn, Prsan nahiyesinin baz kylerinde ve Kavala kasabasnda Bulgarlarn yaralanp ldrlmesinde kullanldnn anlald. 6 Eyll 1906
Drama Sanca Mutasarrfl Tahrrt Kalemi Aded: 521 Mahremne

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, u aralk merkez kazsyla Prsan nhiyesinin baz kylerinde ve Kavala kasabasnda arasra cerh ve katledilen Bulgarlarn ekseriy filleri hl-i mech-liyyetde kalmasndan dolay mtecsirlerinin zhire ihrc ve der-desti hakknda germiyetle tamk-i tahkkta devm olunmakda idi. Drama Rum metropolidinin riyseti tahtnda bir cemiyyet-i fesdiyye teekkl ederek harekt- fesdiyyeye s bulunduklar ve bu heyet-i fesdiyyenin tasavvurt ve maksd bir takm vukt- ciniyye kndan ibret bulunduu baz ahvl ve harektn delletiyle zten mahss bulunmu olmasndan tezyd-i tebessurt ve tedd-i takayydt emrinde kemliyle sarf- mes edilmesi memrn-i idesine ehemmiyetle tavsiye edilmiidi. Jandarma Taburu Kumandanl'yla Polis Komiserlii'nden bu kerre mtereken verilen jurnalde heyet-i mteekkile-i fesdiyyenin Bulgarlar aleyhinde tasavvur eyledikleri vukt- ciniyyeyi k in nk bedi tefrkden ciz bir takm serser Arnavudlar drder lira ma ile itm ve teslh ve tedrik edebildikleri yerli ve yabanc Rum hazelesine terk ile efl-i melanetkrnelerini icrya let ve vsta ittihz eyledikleri istidl klnmasyla taharriyt ve tahkkta bi't-tevessl hdmet-i ciniyyelerine kayd u kabl eyledikleri imdilik drt nefer Arnavudun der-destine ve kendilerine Drama Metropolidhnesi kilise papaslarndan Nemisto Fili'nin emr ve delletiyle verilen gra tfenkleriyle revolver ve fienk ve kamalarn zhire ihrcna muvaffakyet hsl olduu ve inde'l-isticvb ikrr ve itirf eyledikleri mevvik ve mteebbislerinin celb ve tahkktyla uralmakda olup ikmlinde evrkyla cihet-i adliyyeye tevd olunaca beyn klnm olduundan netce-i tahkktn bakaca arzolunaca tabi bulunmu ise de Rumlarn Bulgarlar aleyhinde irtikb etdikleri ve 131

etmek istedikleri vukt- ciniyyenin mahll-i sirede de bu misill ahlk bozuk Arnavudlara k etdirmeleri mahss bulunduundan cb eden takayydtda bulunmak zre rehn-i tasvb buyurulduu takdrde keyfiyetin cb edenlere emr irde buyurulmas ment- rey-i l-i fahmneleridir. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 8 Receb sene [1]324 ve F 15 Austos sene [1]322 Drama Mutasarrf Bende
Mehmed Ziya

Vilyt- Selse-i hneye 24 Austos sene [1]322

Mstacel ve mahremne

Rum erbb- fesdnn Bulgarlar aleyhinde k- cinyt in cemiyetler tekl ederek drder lira ma mukbilinde itm ve celbeyledikleri bir takm chil ve serser Arnavudlar tasmmt- ciniyyelerine let ittihz etmee baladklar baz vukt hakknda cereyn eden tahkkt- adliyye netyicinden anlalm ve bu gibi hltn vuk ve devmndaki mehzr ve mazarrtn derecesi zhdan mstan bulunmu olduundan Rum ve Bulgar cematleri arasnda sr- advet ve taadd mehd olan mahallerde Arnavudluk ahlsinden ahvli d-i bhe olacak kesnn taht- tarassuda aldrlarak o misill mefside itirk edememelerine dikkat olunmasnn cb edenlere emr ve tebl buyurulmas bbnda. BOA. TFR. 1 UM. 14/1384

81
MANASTIR'A BALI KYLERDE RUMLARIN ULAHLARA KARI SALDIRILARDA BULUNDUKLARI Manastr'da Muri[c]hova dalarnda Ulah kylerini tehdit eden iki Rum etesinin dolat, Vodine civarndaki Podiine kynde muhafzlarn Rumlarn tevikiyle kaldrlmasndan sonra Rum etelerinin tecvzlerinin artt; Goma kyndeki Papa Hristo'nun bu etelerle mnasebeti bilindii halde kanun hi bir ilemin yaplmad; Vodine'de 132

bir yzbann tevikiyle Dole kyndeki beki ve elinde silah tezkiresi bulunanlarn silahlarnn toplanmasyla Rum ekiya ve etesinin oraya hcumlarnn kolaylatrld; Makrikus'ta Rum jandarmalarn gz nnde drt Ulahn Rum etesinin saldrsna urad; Ulah mektebi muallimi Kocaman Efendi'nin Ulah ilerinden el ekmesi iin Yunan konsolosu tarafndan tehdit edildii; Rumlar tarafndan srekli olarak tehdit edilen Ulahlarn Bulgarlar ile ittifak etmek zorunda kaldklar, Yunan konsoloslarn tevikiyle hareket eden Rum metropolidlerin kendilerine muhalif olan Ulah ve Bulgar unsurlarn ortadan kaldrmak iin her trl yola bavurduklar, Rumlar ve Bulgarlar arasndaki mcadelede Ulahlarn bir tarafa meyletmelerinin engellenmesi gerektii. 7 Eyll 1906

Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettilii Cnib-i Vlsna Devletl efendim hazretleri, Manastr'da Muri[c]hova dalarnda altmar kiiden mrekkeb iki ete dolamakda ve oralardaki Ulah kursn tehdd etmekde olduu gibi Vodine civrnda Podiine(?) karyesindeki Ulahlar dahi ekynn tazyktndan b-zr kalup karye-i mezkrede bulunan muhfzlarn Rumlarn tesvltna binen kaldrld yhd kaldrlmasna karr verildii ve Goma(?) karyesinde bulunan Papa Hristo'nun delletiyle Podiine(?)'ye bir takm eky eteleri celb ve Ulahlar hakknda taaddiyt icr edilmek istenildii ve merkm Papa Hristo'nun eky ile mnsebeti tahakkuk etmi olduu hlde hakknda bir mumele-i knniyye icr edilmedii ve Molovite [Malovite]'de Ulahlar ile Bulgarlar beyninde mnzaun-fh olan kilisede seneden beri Bulgarlar icr-y yn etmekde olduu cihetle, kilise onlara braklarak Ulahlarn hukku muhfaza olunmad Vodine'de bulunan bir yzbann srr ve delleti zerine Dole(?) karyesindeki bekilerin ve silh tezkiresini hmil ehs- sirenin silhlar alnup Rum etelerinin oraya hcmu teshl edildii ve Karaferye'de Makrikus'da [Makrus] bir Rum jandarma hzr olduu hlde drt Ulah'n zerine bir Rum etesi tarafndan ate edildii ve bir ka refkiyle birlikde taht- tevkfe alnm olan Bert Ulah Mektebi Muallimi Kocaman Efendi ile rfeksnn mahkeme-i 133

temyz karryla seblleri ihl edilmesinden mteessir olan Yunan konsolosu badezn Ulah ilerinden el ekmeyecek olurlar ise mm-ileyhimin telef etdirileceini beyn eylemi olduu ve mm-ileyh konsolosun mlhakt dolamakda bulunduu ve Bulgarlarla Ulahlar beyninde iddi edildii vechile bir ittihd olup ancak Rumlarn her tarafda Ulahlara tecvz ve bunlar Patrikhne'ye intisba ve kendilerine iltihka icbr etmeleri Ulahlarn bi'z-zarre Rumlara kar olan nefretlerini tezyd edp Bulgarlarn bu mnfereti emellerine muvfk sretde telakk ve tefsr etmekde olduklar ve Karaferye kazs dhilinde Ulahlardan Bulgarlarla ittifk ve ekyya iltihk etmi hi kimse olmad ahren tevd edilen baz evrk ile it olunan tafsltdan anlalmdr. Egeri Ulahlarn huls- niyyetine ve baz cinyt ve vekyiin sret-i cereyn hakknda verilen malmtn sret-i mutlakada ummuna itimd ciz deil ise de Yunan konsoloslarnn tevktna tebaiyyet eden Rum metropolidlerinin takb etdikleri maksad kendilerine muhlif olan Bulgar ve Ulah unsurlarn ortadan kaldrmakdan ibret ve bu maksada vusl in her drl tazykt ve tecvzt tervc eyledikleri malm olmasna ve Ulahlarn zahr-i taharrsi emrindeki ztrrna nazaran bi'l-hire Bulgar etelerinin bunlardan bi'l-istifde tevs-i mefsedet ve ekvet etmelerine meydn verilmemek in Hkmet-i Seniyye'ce tedbr-i mnia ittihz lzmeden olup bi'l-hire bir rekbet-i milliyyenin tevld edebilecei ml-i mtezdde netcesi olarak Bulgarlar veya Rumlara kar Hkmet-i Seniyyece bir mzheret-i filiyye ve tabiyyeye istind edilmemi olsa bile muhfaza-i b-taraf ile hricen menfi-i maneviyye temn ve tarzt- muhtelife men olunmu olacandan Vilyt- Selse-i hane'nin istikml-i sknu maksadyla bu bbda taraf- devletlerinden evvel ve hir icr olunan vesynn sret-i mnsibede tekd ve takbi ile berber mevdd- mebhs- anh hakknda tahkkt- mkemmele bi'l-icr alnacak malmt- mevskaya gre cb eden tedbrin dahi bakaca f ve inbs ve gerek Rum ve gerek Bulgar etelerinin her tarafa takbt ve tenkltna bir kat daha germ verilerek ekynn kesr-i cretleri ve el-yevm hl-i b-taraf ve tedfde bulunan Hristiyanlarn taaddiytdan muhfazasna bi'l-itin bir tarafn tecvztna kar kendilerini mdfaa edebilmek in dier tarafa temyl ve iltihk etmelerine meydn verilmemesi esbbnn istikmli hasfet-i devletlerinden muntazr bulunduu ve Yanya Vilyeti'ne dahi ayrca vesy icr klnd beynyla ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 18 Receb sene 1324 F 24 Austos sene [1]322 Sadr- azam
Mehmed Ferd

BOA. TFR. 1 A. 32/3103 134

82
TESELYA'DA ALIAN OSMANLI TEBEASINA VE EKSARHLIA MENSUP BULGARLARA YUNAN MAKAMLARINCA YAPILAN BASKILAR Teselya'da alan Osmanl tebeasndan olan gayr- mslim Manastr ve Selnik ahalisine, Yunan kavmine mensup olduklarna dair Metropolithne'den belge gstermedike Yunanistan'da ikmetlerine msaade edilmeyeceine dair polis idaresi ve Yunan komitelerince ihtar ve tehdidde bulunulduu ve memleketlerine geri dnmeye zorlandklar; Ekserhhne'ye mensup kiilerin Teselya'da komite ve zabtadan grdkleri bask hakknda Yunan krallnca hemen tedbir alnmazsa karkln Bulgaristan ve Rumeli'de de etkisinin hissedilecei; Golos civarnda ldrlen Bulgarlarn katillerinin aa karlmasnn gerektii, Teselya'da Eksarhla mensup Bulgarlara yaplan basklarn maksadnn Yunan Patrikhnesi'ne balanmalarn salamak olduu, bu durumun Bulgaristan ve Rumeli'nde yaayan Rumlar iin iyi netice vermeyecei. 19 Ekim 1906 Atina Sefret-i Seniyyesine Golos ehbenderlii'nden 2 Tern-i Evvel sene [1]322 trh ve 89 numara ile vrid olan tahrrtn sretidir. Manastr ve Selnik Vilyt- hnesi ahlsinden Teselya'da megl-i kesb kr olan tebea-i Osmniyyenin Yunan kavminden olduklarn mbeyyin mahalleri metropolidhnelerinden ehdetnme istihsl etmedike Yunanistan'da ikmetlerine msade olunmayaca ihtr ve tehddiyle memleketlerine avdete Yunanlik komiteleri ve polis idreleri taraflarndan icbr edilmekde ve hatt kendileri de Yeniehir'deki komite ve polis idresinden grdkleri byle bir mecbriyet zerine ilerini yz stne terkle bil-ihtiyr vatanlarna avdet etmekde olduklarn Kesriye'de Galite karyeli Barko Nikola, Yorgi Andrea, steryo Pando Yovandi, Yorgi Dinelakoni ve Ergiro Hristo Aiyen Kanlarya'da pasaport almakda olduklar srada cizlerine beyn etmilerdir. Bir tarafdan Yunanistan'da bulunan ve Rumeli vilyetlerinden olan tebea-i hneyi hkmet-i mahalliyye kendi maksad- mahssuna celb gayretiyle srran ve alenen tazyk etmesi ve dier tarafdan vilyt- mezbrede bulunan metropolidlerin mahalleri Hristiyan ahlsi beyninde efkr- Yunaniyyeyi ner tamm mchedtnda bulunmalar bi'l-hire nfz- hkmet-i seniyyeye mceb-i s-i tesr olacandan bu hallere karu tedbr-i lzme ittihz zarr bulunduu muht- ilm-i l-i sadetleri buyuruldukda ol bbda.

135

Bb- l Nezret-i Umr- Hriciyye Tercme Odas

Hriciye Nezretine 19 Tern-i Evvel sene [1]906 trhiyle Atina Sefret-i Seniyyesi maslahat-gzrndan vrid olan 342 numaral tahrrtn tercmesidir. ehr-i hlin on alts trhli ve yz krk bir numaral telgrafnme-i cizneme zeyldir. Bulgarn keyfiyet-i katli ve (Golos ehbenderimizin sreti melff tahrrtda ir olunduu zre) eksarha mensb kesnn Teselya'da komitelerle zbtadan grdkleri tazykt hakknda Hriciye nzrnn nazar- dikkatini celb ile berber yed hkmet-i kraliyyece cilen tedbr-i lzmeye tevessl olunmayacak olursa bu mukaddime-i itin Bulgaristan ile Rumeli-i hnede tesrt grlcek derecede tevess edeceini ityn ve ale'l-huss maktl Bulgarlarn ktillerinin zhire ihrc lzmunda srr eyledim. Msy "Skozi(?)" crm-i vkiden asl malmt olmad gibi tebea-i hneden bulunan Bulgarlarn u son zamanlarda Yeniehir'le Golos'da dr olmu olduklar itisftdan dahi haberdr olmad ve hatta Bulgarlara kar vuka gelen tahrktdan dolay pek ziyde mteaccib grnerek Yunanllarda fikr-i intikmn mevcd olmadn sylemi ve maa-m-fh meseleyi etrfyla bi't-tedkk tedbr-i lzmeye tevessl edeceini ve cinyetin vukundan n beyn- teessfle cnler tevkf olunur olunmaz cihet-i adliyyece haklarnda mczt- edde tertb ve icr klnacan bendenize sret-i katiyyede vad eylemidir. Tebea-i Osmniyyeden olan Bulgarlarn keyfiyet-i katline dir taraf- ciznemden mufassal bir rapor gndermesini Yeniehir baehbenderimize tavsiye etmi olduumdan bu rapora dest-res olur olmaz hkmet-i kraliyye nezdinde tecdd-i teebbstla mtecsrinin zhire ihrcn musrrne taleb eyleyeceim. urasnn da ilveten arzn lzmeden addeylerim ki Teselya'da Eksarhla mensb Bulgarlara vuk bulan taarruztdan maksad Teselya'ya gelen Bulgar amelesini Patrikhnenin idre-i rhniyyesine rc etdirmekden ibret olup Yunan komitelerinin icr-y telknt hussunda ittihz etdikleri u yeni usl Bulgaristan ile Rumeli Vilyt- hnesinde skin Rumlar in bir takm netyic-i mteessifeyi intc edebilir. Dier tarafdan zann- ciznemce bu keyfiyet Bulgaristan vukt- ahresine mukbil ahz-i sra bir mukaddime olup her hlde memrnin, komitelerin tahrktna itirkleri bu zann ve tahmni takviye eylemektedir. Taraf- ciznemden vuk bulan ihtrt zerine Teotoki(?) kabinetosunun komitelerin ibu tahrkt-

136

muzrrasn hemn ref izle in tedbr-i hakmneye tevessl eyleyecei mdindeyim. Emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir.
Bb- Al Dire-i Sadret med-i Dvn- Hmyn 1770

Trnova civrnda katl olunan Manastr ahlsinden Bulgarn keyfiyet-i katlinden dolay Yunan Hriciye nzrna vukubulan teblgt zerine nzr- mmileyhin ifdtn ve bu bbda Yeniehir ehbenderlii'nden taleb olunan raporun vrdunda Yunan hkmeti nezdinde tecdd-i teebbst olunacan mutazammn Atina Sefret-i Seniyyesi Maslahatgzarl'nn tahrrt melffuyla ve Hriciye Nezret-i Cellesinin ol bbdaki tezkresiyle beraber arz u takdm klnd. Efendim. F 25 Ramazan sene [1]324 F 29 Tern-i Evvel sene [1]322 Sadr- azm
Ferd

BOA. Y. A. HUS. 507/60

83
KARAFERYE'N N DOLYAN KYNDEN DRT ULAHIN RUMLAR TARAFINDAN LDRLD Karaferye kazasndaki Rum metropolidinin tevikinden ve asker mfrezenin kaldrlmasndan dolay Dolyani kynden drt Ulahn Kokarck mevkiinde Rum ekiyas tarafndan katledilmesi zerine Rum metropolidi iin tahkikat yaplmas, askeri mfrezenin tekrar yerletirilmesi ve cemaatin Rumlarn basklarndan muhafaza edilmesi konularnda Ulahlarn istekleri. 9 Kasm 1906 Selnik Vilyet-i Cellesine 27 Tern-i Evvel sene [1]322

137

Karaferye kazsna tbi Dol[y]an[i] karyesi sekenesinden malm'l-esm drt Ulahn geende Karaferye kasabasna azmet etmekde olduklar srada Kokarck nm mevkide Rum ekys tarafndan katledilmi olmalar kaz-i mezkr Rum metropolidinin tevktndan ve mevki-i mezkrda evvelce ikme edilmi olan mfreze-i askeriyyenin muahharen kaldrlm olmasndan mnbais olduundan ve mm-ileyh metropolidin mnferet-i milliyye sikasyla Rum eirrs aleyhlerine tahrkden hl kalmadndan bahsile muktez-y madeletin fs ve mevki-i mezkra kem-kn mfreze ikmesiyle muhfazalar istidsna dir karye-i mezkre Ulah cematinden end imz ile it olunan arzuhl leffen takdm klnm olmala metropolid hakknda tahkkt- lzmenin icr ve kuvve-i kfiyye ikmesiyle Rum ekysnn taaddiytndan muhfazalar esbbnn temn etdirilmesi husslarna himem-i aliyye-i dver-i ekremleri yn buyurulmak bbnda. BOA. TFR. 1 SL. 125/12445

84
S ROZ SANCAINA BALI KARACAKY'DE RUM EK YASININ BULGARLARA SALDIRISI Siroz sancana bal Karacaky'de Rum ekiyasnn Bulgarlar zerine baskn yapp on iki kiiyi katlederek kadn ve ocuk olmak zere yedi kiiyi yaraladklar ve alt hneyi de tahrip edip yaktktan sonra ormana katklar; bu olay zerine Almanya bykelisinin hariciye nazr ile yapt grmede Rum ekiyasna hkmetin ok msamahakr davrandn iddia ettiini, Osmanl Hkmeti'nin gerek Bulgar gerek Rum ekiyasna kar gereken btn tedbirleri ald. 13 Kasm 1906
Bb- l Dire-i Sadret med-i Dvn- Hmyn 1778

Siroz Sanca dhilinde Karacaky'e Rum ekys tarafndan leylen bi't-taarruz Bulgarlardan on iki kiiyi katl ve ikisi kadn ve bei ocuk olmak zre yedi ahs cerh ve alt hneyi bomba ile tahrb ve ihrk ettikden sonra kyn altndaki ormana doru firr ettikleri ve takb ve tenklleri in mteaddid mfrezeler sevk edildii ve Siroz 138

Yunan Konsolos Vekli Msy Haados'un(?), eky tertbt ve tecvztnda z-medhal olduu Selnik Vilyetinden ve mfetti paa hazretleri tarafndan ir klnd gibi Almanya sefrinin bugn Hriciye Nzr Paa Hazretlerini ziyretle bu vakadan bi'l-bahs hkmet-i seniyyece Rum ekys hakknda msmahakrne davranlmakda olduunu der-miyn ettii anlalup kendisine bu bbda nzr- mrn-ileyh cnibinden ve badeh taraf- senverden zht ve malmt- lzme tasyla hkmet-i seniyyenin gerek Rum gerek Bulgar ekysnn takbt ve tenkltnda zerre kadar msmaha etmeyp her ne yapmak lzm ve mmkin ise tammen yapmakta olduu temn edildii misill cb edenlere bu yolda tefhmt ve temnt- mnsibe icr ve its zmnnda b-telgrafnme Bulgaristan Komiserliine ve merkm konsolos veklinin oradan kaldrlmas in Hriciye Nezret-i Cellesine ve ekynn takbt ve tenkltna bir kat daha gayret ve msraat ve vaka-i mezkre fillerinin der-desti ve hviyetlerinin tebyni ile ahl-i slmiyye ve askir-i hneye isndt vukuna meydan verilmemesine de bi'l-hssa itin ve dikkat edilmesi hakknda mfetti-i mrn-ileyh ile Selnik Vilyetine ve ale'l- tlk eky tecvztna meydan vermeyecek tedbir ve takayydtn ittihzna ihtimm edilmesine dir Kosova ve Manastr vilyetlerine vesy-y ekde f klndnn atebe-i uly-y cenb- hilfet-penhye arz mtemanndr. Efendim. F 26 Ramazan sene [1]324 F 31 Tern-i Evvel sene [1]322 Sadr- azam
Ferd

BOA. Y. A. HUS 507/67

85
KATR N, KARAFERYE VE GREBENE KAZALARINA TAB KYLERDE ULAHLARA YUNAN EK YASI TARAFINDAN TECVZLERDE BULUNULDUU Katrin kazasna bal Konduriotsi kynde 17 yandaki bir kz ile bir delikanlnn Rum ekiyas tarafndan daa kaldrld, Karaferye kazasnda Ulah rahiplerinden Atanas Efendi'nin drt Rum tarafndan katledildii, Grebene kazas Avdela karyesindeki Ulah Papa Riza'nn hanesinin Yunan ekiyasndan Kapudan Luka ve yirmi kadar adam

139

tarafndan yakld, bu hadiseyi gren Papa Riza'nn iftisi Tanas'n ise hkmete kar bu ahslar hakknda malumat vermekten ekindii. 26 Kasm 1906
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 513

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri, Selnik Vilyeti dhilinde Katrin kazsna tbi Kondoriste [Konduriotsi] karyesinde on yedi yanda bir kz ile Ulah Kosti elere'nin olu bir Rum etesi tarafndan kaldrlarak nerede bulunduklar malm olmad ve Karaferye kazsnda Ulah rhiblerinden olup refkatinde dier bir rhib ile bir de adam bulunan Atanas Efendi'nin ktilleri kilise havlusunda saklandklar hlde bunlarn ve Dolyani karyeli drt Ulah'n ktillerinin der-dest edilememesi Karaferye Rum metropolidinin harekt- fesdkrnesinden ve hkmet-i mahalliyyece iltizm- msraat olunmamasndan ileri geldii ve Gevgili kazsna tbi Oani karyesi civrnda Souksu mahallinde Ulah Dimitri Yorgi'nin yine Rum ekys tarafndan katl olunduu ve Serfice Sanca dhilinde Grebene kazsna mlhak Avdela karyesine iki sat mesfede bulunan Ulah rhibi Papa Riza'nn hnesi Rum ekys tarafndan ihrk ve kendisinin pern bir hle dr edildii ve kendi bekileri tarafndan muhfaza edilmekde olduu cihetle Rum ekysnn taarruztndan imdiye kadar masn kalan Grice kazsna tbi Blai karyesi bekilerinin adeden fazla olduundan bahisle bir ounun aa karlmas Rum tarafdrlar tarafndan taleb edilecei istihbr olunduu ifde klndndan tahkkt- lzme icrsyla muktezsnn f ve keyfiyetin inbsna himmet buyurulmas siyknda ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 9 evvl sene [1]324 F 12 Tern-i Sn sene [1]322 Sadr- azam
Mhr

1- Katrin kazsna tbi Kondorine [Konduriotsi] karyesinde on yedi yanda bir kz ile Ulah Kosti elere'nin olu bir Rum etesi tarafndan kaldrlarak nerede bulunduklar malm olmad. 140

Tern-i Evvel'in otuzuncu gecesi zikrolunan Kondorine [Konduriotsi] iftliine dokuz ak giderek mezkr iftliin klak msteciri Kosti elere'nin kermesi ile birderi Mio'nun daa kaldrld ve kermesi in yz lira fidye-i nect taleb edildii ve ekynn takbi in kuvvetli mfrezeler sevk olunduu trih-i mezkrda Katrin Kim-i makml'ndan vki olan irdan anlalm ve mfrezeler tarafndan icr edilen takbt ve tazykt zerine kzn 18 Tern-i Sn sene [1]322 trihinde slimen ve bil-fidye-i nect tahlsi esbb istikml edilmi idi. Mion el-yevm eky nezdinde ise de merkmun dahi tahlsi ve ekynn ahz u girifti in mahallince takbta devm edilmektedir. 2- Karaferye kazsnda Ulah rhiblerinden olup refkatinde dier bir rhib ile bir de adam bulunan Atanas Efendi'nin ktilleri kilise havlusunda saklandklar hlde bunlarn ve Dolyani karyeli drt Ulahn ktillerinin der-dest edilememesi Karaferye Rum metropolidinin harekt- fesdkrnesinden ve hkmet-i mahalliyyece iltizm- msraat olunamamasndan ileri geldii. Merkm Papa Tanas, Tern-i Sn'nin beinci gn icr-y yn in kiliseye gitmekde iken esn-y rhda ve Rumlara mahss kilisenin civrndan mrru srada bir kenin arkasnda mterakkb- frsat olan drt Rum tarafndan katledilmi ve merkm papasn refktinde bulunan Kavas Hasan dahi bu esnda boynundan mecrh olmu idi. Akb-i vakada hkmet-i mahalliyyece icrsna msraat edilen tahkkt ve taharriyt zerine ktillerden ikisi der-dest edildii gibi, vakadan iki gn sonra dier ikisi de ahz u girift olunarak haklarnda takbt- knniyyenin icrs in cihet-i adliyyeye teslm edilmilerdir. Maktl papas aleyhine Karaferye metropolidinin tevktda bulunduu ifde olunduundan tahkkt- lzmenin icrs 13 Tern-i Sn sene [1]322 trhli ifre telgrafnme-i sm-i sadret-penhde emr ir buyrulmas zerine kaz-i mezkr kim-i makmlyla lede'l-muhbere Ulah papasnn katlinde Rum metropolidinin tevktn isbt u ihss etdirecek bir gne dell ve emre ve Ulahlar tarafndan da yle bir iddi vki olmad anlalm ve 15 Tern-i Sn sene [1]322 trihli telgrafla malmt- cevbiyye arzedilmidir. Dolyani karyeli drt Ulahn katli mddesine gelince; bunlarn Rumlar tarafndan katl olunmayup Serfice sancana tbi Kayalar kazs ahlsinden Mecnn nm ak ile avanesi tarafndan itlf edildikleri tahkkt- vkadan mstebn olmala her tarafdan kuvve-i askeriyye ve zbitnn sevkiyle taharriyt ve takbt- eddenin icr ve ak-i merkm ile avenesinin behemehl ahz u girift olunmas cb eden mahallere 11 Tern-i Sn sene [1]322 trihinde ekden ihtr olunmu ve ak-i merknun avanesinden Ahdobal dris nmnda biri Kozana kazsnda ahz u girift olunduu gibi dierlerinin dahi takbtna mahallerince keml-i ehemmiyyetle devm edilmekde bulunmudur. 141

3- Gevgili kazsna tbi Oani karyesi civrnda Souksu mahallinde Ulah Dimitri Yorgi'nin yine Rum ekys tarafndan katlolunduu. Merkm Ulah Dimitri Rum ekys tarafndan katlolunmayup geen Tern-i Sn'nin birinci gn hatab katetmek zre Ustoyo nmnda bir refki ile berber ormana gitdii srada yine karye-i mezkre Ulahlarndan Kara Tano'nun olu ile dier bir refki tarafndan katledilmi ve Ustoyo darbolundukdan sonra salverilmidir. Dimitri'nin katli Rum tarafdr olmasndan mnbais idii Gevgili Kim-i makml'nn irndan mstebn olmu ve mtecsirlerin takb ve taharrlerine mahallince devm edilmekde bulunmudur. 4- Grebene kazsna mlhak Avdela karyesine iki sat mesfede bulunan Ulah rhibi Papa Riza'nn hnesi Rum ekys tarafndan ihrk edilmidir. 5 Nisan sene [1]322 trihinde huds etmi olan ibu cinyetin Yunan ekysndan Kapudan Luka ile yirmi kadar avenesi tarafndan k edildiini merkm Papa Riza'nn iftisi Tanas rey'l-ayn mhede ve baz kesna hikye eylemi ise de hkmete kar mtecsirler hakknda it-y malmtdan ihtirz eyledii ol vakit Grebene Kim-i makml'ndan alnan telgrafda bildirilmidir.

142

12 Tern-i Sn sene [1]322 trh, 513 numaral tahrrt- smiyye-i Sadretpenh'de beyn buyurulan vakyi ile cereyn eden mumelt.
Nev-i Crm Kazs Mtead d Dokuz Rum aksi Mteaddiyy 'n-aleyh Kondorine [Konduriotsi] iftliinde Kosta'nn kermesi Vantine, olu Mio Doylan[i] karyeli Yani io, Aleksi ve birderi Ustoyo, Kostantin Gao 4 Katl Cerh Daa Kaldrlan 1 Crm-i Sire Merht Trh-i Vakyi 30 Terni Evvel sene [1]322

Katrin

Mezbre Vantine bi'l-hire tahliye edilmi birderi Mio in de yz lira fidye taleb edilmekde bulunmudur. Merkmun da tahliyesi in takbt icr edilmekdedir. Karaferye'ye gelirlerken Lozice-i Bl huddunda katledilmiler ve fillerden Ahdoba karyeli dris der-dest edilmi, dierleri de iddetle takb olunmakdadr.

Kayalar kazl ak Karafery Mecnn ve e rfeks

18 minh

Karaferyel Ulah Papas i Yorgi, Tana ve Kavs Karafery Katrinli Hasan Nikola, e Toma, Yanko, Mihal Oan[] karyeli Ulah Tano'nun firr olu ve refki Kapudan Luka ve avanesi Karye-i mezkreli Ulah Mitre, Ustoyo

Bery- yn kiliseye giderken Ayaandon Rum kilisesi civrnda katledilmi. Kavs da boynundan cerhadr olmu mtecsirler der-dest ve tahkkt icr olunmakdadr. Darb Hatab kat in ormana giderlerken Ustoyo'yu darb ve Mitre'yi Rum tarafdr olmasndan katl ile firr etmilerdir.

5 Tern-i Sn sene minh

Gevgili

1 minh

Grebene

Avdela karyeli Tavil ipara ve Papa Rizo

ihrk ve Karyeye iki sat mesfede itlf Biga nm balkandaki yz lira kymetinde iftihne ve samanhnesi ve ahru ihrk ve iki kz itlf edilmidir.

6 Nisan sene minh

BOA. TFR. 1 A. 32/3177

143

86
KARAFERYE VE KATR N'DE RUM EK YASININ ULAHLARA A T FTL KLER BASTII Karaferye ve Katrin kazalar civarnda bulunan Ulahlara ait nekastro [Neokastro] ve Kranos iftliklerinin sadece rk ve din nefretten dolay Rum ekiyas tarafndan baslarak, zahirenin yaklp hayvanlarn ldrld, ekiyann iftlikte alanlar da tehdid ederek uzaklatrmaya alt, ekiyay bu iler iin tevik eden baz kiilerin de evredeki iftlik sahiplerini Ulah iftliklerine saldrmak iin kkrttklar. 26 Kasm 1906 Makm- Cell-i Cenb- Sadret-penhye Marz- ker-i kemneleridir Selnik Vilyeti dhilinde Karaferye ve Katrin kazlar civrnda mutasarrf olduum nekastro [Neokastro] ve Kranos(?) nm iftliklerimi basup zahre ve hayvntm ihrk ve itlf ile drt bin lira kadar kerlerini mutazarrr etmi olan Rum ekysn tevk ve tergb eden ehs- malme ile Katrinli Gorki am ve Hristo Vasil Kahy ve oullar Yanaki ve Vasil'in Katrin Mustantklnca men-i muhkemelerine karar verilerek tahlye-i seblleri icr klnm ise de bu bbdaki muhkememiz Selnik Mahkeme-i Fevka'l-desinde der-dest-i ryet bulunmu olup ancak merkmn ile bir takm hem-plar kerlerine mnferet-i milliyye ve mezhebiyye dolaysyla garazen k eyledikleri bunca zarar u ziyndan mad bu kerre de Karaferye kazsna tbi nekastro [Neokastro] iftliindeki sekbnlarm tard u tebd ve yarclarm terk-i hidmetle arabaclk ve kirclk eylemeleri zmnnda ifl ve iftlik subasn dahi tehdd ve tohum zerinden ve iinden men eylediklerini ve mezkr iftlik komusu Haydar Aa'dan arzime hem-hudd olarak baz kesn taraflarndan mbyaa olunan bir takm arz veslesiyle kerlerini klliyyen mahv u pern eylemek niyet-i fsidnesiyle bunlarn eser-i tevki olarak byi-i merkmn taraflarndan fuzlen arzime tecvz ve zabt edildiini istihbr eyledim. Hl u ki bu hl klliyyen gadrimi mcib olmala berber merkm Hristo Vasil Kahy ve rfeksnn asl evvelki mesele-i ciniyyede medhal-dr ve mevvik bulunduklar halde tesr-i nfs ve erbb- tagallbeden olup her naslsa cez-dde olmamalarndan dolay marm ve bu sretle de kerlerini klliyyen mahv u pern etmeyi tasavvur ve tasmm etmi olduklarndan bir eser-i mnferet dolaysyla madren hedef olduum bunca zarar u ziyndan mad klliyyen mahv u perniyyetime rz-y br

144

ve adlet-i seniyye-i hazret-i pdih kil ve rz olamayaca der-kr ve zt- sm-i vezr-i azamleri ise rz u eb isticlb- davt- hazret-i pdih- efham ile megl olup bi'l-vch tecvz buyurmayacaklar beddr olduundan ilerde daha ziyde zarar u ziynma ve bi'l-vesle vridt- Hazine-i Cellenin dahi ziyna meydn verilmemek zre ahvl-i marza-i kemternemin hemn tahkkyle menini ve msebbiblerinden zarar u ziynmn tazmniyle dr- mczt edilmeleri esbbnn istikml buyurulmasn merhamet ve adlet-i mslime-i cenb- hdv-i azamlerine dehletle mazhar- inyet-i celle-i fehmet-penhleri buyurulmaklm arz ve istidya ictisr eylerim. Ol bbda ve ktbe-i ahvlde emr fermn ve ltf ihsn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 29 Tern-i Evvel sene [1]322 Selnik'de mtemekkin ve Ulah cematinden
Hristo Zega Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 511

Florina kasabas ahlsinden Kranos iftlii Mutasarrf

Tauli

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri, Karaferye ve Katrin kazlar civrnda mutasarrf olduu nekastro [Neokastro] ve Kranos(?) iftliklerini basarak zahresini ihrk ve hayvntn itlf eylemi olan Rum ekysn tevk eyleyen ve Selnik Mahkeme-i Fevk'l-desinde muhkemeleri der-dest-i ruyet bulunan ehs- malme ile Katrinli Gorki ve Hristo Vasil Kahy oullar ve rfeksnn bu kerre nekastro [Neokastro] iftliindeki sekbnlarn tard u tebd ve yarclarn ifl ve subasn tehdd eylediklerinden ve bunlarn tevkiyle mcvir arz shibleri tarafndan da iftlie tecvz edildiinden bahsle istid-y madeleti hv Hristo imzsyla verilen arzuhl leffen savb- devletlerine gnderilmekle bi't-tahkk cbnn icrsna himmet buyurulmas siyknda ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 9 evval sene [1]324 145

F 12 Tern-i Sn sene [1]322 Sadr- azam

Mehmed Ferd

BOA. TFR. 1 SL. 130/12949

87
KATR N'DE RUM EK YASININ DUVARLARA B LD R ASARAK ULAHA KONUMANIN YASAKLANDII YOLUNDA TEHD TTE BULUNDUKLARI Katrin'de iki otel duvarna aslan ve Yunan ekiya reisi Mihal Matapes imzasn tayan bildirilerde Ulaha konumann yasak olduu ve konuanlarn idam edileceinin belirtildii, ayrca Ulahlardan Meclis-i dare Azas Naki Barbayani'nin dkkanna atlan ayn imzal katta da yirmi gn ierisinde Rum olmad takdirde ldrlecei yolunda tehditte bulunulduu, yaplan incelemelerde katlarn Yunanistan'dan gizlice getirildiinin anlald. 17 Aralk 1906 Katrin Kim-i makml'ndan 4 Knn- Evvel sene [1]322, eb:12 Bugn ale's-sabh aruda iki otel duvrna talk edilmi Rmiyy'l-ibre bir varaka grlerek ahz ve terceme edildikde; "Ey Rumlar uyannz !" mhrn ve Makedonya Rumlarna mahss mdfaa ser-levhasyla zrinde el yazsyla muharrer "Ulahca tekellm etmek idm cezsyla memndur" ibresini ve res-i eky Mihal Matapes(?) imzsn muhtev olduu anlalm ve Ulahlardan meclis-i idre azs Naki Barbayani'nin gece dkkn iine atlup bugn mm-ileyh tarafndan verilen ve ayn mhr ve imzy mil olan tehddnmede yirmi gne kadar Rum olmad takdrde katlolunaca beyn edilmidir. bu evrkn istihbrt- mahssaya binen 15 Tern-i Sn sene [1]322 trihli ifre telgrafnme-i kernemle arzedildii vechile Yunanistan'dan vesit-i hafiyye ile idhl edilmi matb kadlardan olduu ve burada Rum komitelerinin mline hdmet eden kesn tarafndan talk edildii bhesiz grlyorsa da bu bbda henz kat bir dell ve emreye dest-res olunamamdr. Kasaba ahlsinin bir ksm Ulahca tekellm etdikleri ve ilerinde Ulah da bulunduu cihetle kendilerine bir gne tecvz vukuna meydn verilmemek zre cihet-i askeriyye ile bi'l-mzkere takviye-i inzibta id tedbr ittihz edilmi ve

146

mtecsirlerin zhire ihrc zmnnda tahkkt- hafiyyeye ibtidr klnm olduu marzdur. Fermn. BOA. TFR. 1 SL. 129/12832

88
SELN K'TE TERZ ESNF KETHDASI OLAN ULAH KOSTANT N' N KOM TE YES B R YUNANLI TARAFINDAN YARALANDII Yunan tebeasndan ve Rum komitesi yelerinden Yorgala Atana'n, Selnik'de Dellallar ars'nda terzilik eden Ulah milletinden Kruoval Kostantin veled-i Dimitri'yi Ayabat Mahallesi'nde bana topuzla vurarak yaralad. 10 Ocak 1907
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 614

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri, Selnik'de, Kruova terzi esnf nmyla yd olunan esnfn kethds kendi hnesi nnde leylen bir ok Rumlar tarafndan cerhedilerek crihlerin henz der-dest olunamad ifde klnmala seran bi't-tahkk iktizsnn f ve netcesinin inbsna himmet buyurulmas siyknda ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 17 Zi'l-kade sene [1]324 F 20 Knn- Evvel sene [1]322 Sadr- azam
Mehmed Ferd

147

Selnik Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 491

Hulsa: kethds Selnik'de Ulah Kruova Kuruoval terzi esnf Kostantin

Dimitri'nin keyfiyet-i cerhi hakknda icr klnan tahkkta dir.

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, 24 Knn- Evvel sene [1]322 trihli ve bin dokuz yz doksan numaral tezkire-i aliyye-i dver-i efhamleri cevbdr. ehr-i hl-i Rmnin on nc Cuma gecesi saat bir rddelerinde Selnik'de Dellllar arsnda terzilik etmekde olan elli yalarnda tebea-i Devlet-i Aliyye'nin Ulah milletinden Kruoval Kostantin veled-i Dimitri Yano, Ayabat mahallesinde msteciren skin bulunduu hnesine gitmekde iken hne kapusunun nnde bir ahs- mechl tarafndan topuza mbih bir ey ile bana urularak cerh olunduu polisce haber alnmas zerine derhl tahkkt ve taharriyta teebbsle mecrhun tarf etdii ekle mutbk mazanne-i s takmndan Selnik'de mukm kendisine Velosbitci nmn veren yirmi be yalarnda Yunan tebeasndan Yorgala Atana der-dest olunarak mecrh- merkma ire olundukda kendisine topuzla urup cerheden ahsa ziydesiyle benziyor ise de mutlak crih-i merkmun olduuna hkmedemeyeceini ve fil-i cerh mnferet-i milliyyeden ileri geldiini ve baz Rumlar tarafndan tedrik edilen ahs- mechl tarafndan darb ve cerhetdirildiini syledii ve merkm Yorgala hem tarf edilen ekle mbih ve hem de Rum komitesi mensbninden olduu polisce malm olmasyla merkm hakkndaki tahkkt tamk edilerek vaka zamn olan saat yarmdan bir buua kadar nerelerde bulunduu hakknda olunan sule merkm leyle-i mezkrda on ikiden saat bir buua kadar elebibakkal civrnda Kapalac Bkire Vangilida'nn hnesinde bulunup saat bir buukda mezkr hneden karak doruca Ayatana mahallesinde Rum Daskal Hristo Karidis'in hnesine gitdiini, saat e kadar orada oturduunu beyn eyledii hlde mezbre Vangilida o gece kendisi hnede olmadndan kk hemresi Mariya'dan sorulmasn ve Mariya ise merkm Yorgala saat yarm karrlarnda hnelerine gelp ancak on dakka bir r-yek kadar oturup gitdiini ifde etdii ve Daskal Hristo Karidis kendisi saat birle bir buuk arasnda avdetinde Yorgala'y hnesinde bulduunu syledii ve mecrh Kostantin'in hnesi ve urulduu mahall Yorgala'nn Vangilida'nn hnesinden kup gitdiinden bahseyledii 148

Hristo Karidis'in hnesi civrnda ve mecrhun crih u tarafa doru firr etdi dedii tarafda ve karb bir mahalde bulunmas cihetleriyle merkm Yorgala'nn drib ve crih olduuna polisce yakn hsl olarak bi't-tevkf 17 Knn- Evvel sene [1]322 trihinde merkez mdde-i umm muvinliine evrkyla maan tevd ve teslm olunduu polis mdriyyetinden ifde olunmala. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 25 Zi'l-kade sene [1]324 ve F 28 Knn- Evvel sene [1]322 Selnik Vlsi Bende
Raf

BOA. TFR. 1 A. 32/3190

89
BULGAR M HALO'UN, EV NDE UZUN SRELERLE ULAHLAR KALDII N, MENL K RUM METROPOL D N N TEV K YLE LDRLD Siroz'un Baraklcuma kyne yortu dolaysyla gelmi olan Menlik Rum metropolidinin, kyn sakinlerinden Bulgar Mihalo'un evinde Ulahlarn uzun srelerle kalmakta olduunu renmesinden sonra, Mihalo'un ldrlmesi iin Rumlar kkrtt ve bu ii yapacak olan dllendireceini vaat ettii, bu olaydan ksa bir sre sonra Mihalo'un evinin nnde iki Rum tarafndan ldrld; bu cinyete sebep olan metropolitin bununla yetinmeyerek btn Bulgarlarn Rum cemaatine dahil olmalar gerektii, aksi ekilde davrananlarn ticaret yapmalarnn engellenerek, hatta Bulgarlkta direnenlerin Mihalo gibi lmle cezalandrlacaklar eklinde tehdidde bulunduu, bu tehdidden korkan baz Bulgarlarn ilerini terkeder gizlenmeye, bazlarnn da mezheplerini deitirmeye baladklar. 2 ubat 1907 Selnik'de Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Marz- kullardr,

149

ehr-i hl-i Rum'nin drdnc perembe gn yortular olmak mnsebetiyle karyemizde mutavattn Rum cematine icr-y yn etmek bahnesiyle Menlik ve tevbii Rum metropolidi efendi karyemize gelerek muvsalatndan bir hafta sonra berberinde Roka veled-i Noka ve Dolyanl'nn dmd Kalamarc Nikolaki olduu hlde sokak arasnda gezmekdeler iken Bulgar cematinden Mihalo veled-i Margrit muvakkaten hnesinde beyttet etmekde bulunan Ulah daskallarndan stefan'la bunlara tesdf ederek metropolid-i mm-ileyh yannda bulunan adamlara bunlar kimlerdir diye sul edp biri Ulah daskal birisi de Bulgar Mihalo'dur ve daskal da merkmun hnesinde beyttet etmekde olduunu sylemeleriyle gazab ve hiddetle bu gnlerde merkm Mihalo'u katl u telef edecek ehsa tarafndan yz lira-i Osmn ihd edeceini vad etmi ve be gn sonra merkm Mihalo ile Gramatik Hristo birlikde arudan hnelerine gitmekde olduklar bir srada akam zeri sat dokuz rddelerinde Hristo'nun hnesi nne kadar gelerek tebdl-i kyfetle iki ahsn nlerine kdklarn mhede eden Hristo refki Mihalo'a hitben "Arkada kendini muhfaza et yohsa bu adamlar bizi telef edecekler" demesi zerine Hristo hnesine dhl etmekde iken Rum eky kyfetli olan iki ahs tertb etdikleri plan mcebince derhl merkm Mihalo'un zerine on el kadar silh endht etmiler ise de, biri isbet edp itlf edemediklerini ve mukbeleten hne dernundan Hristo'nun bunlara silh istiml etdiini mhede etmeleriyle hmil olduklar kama ve baklarn bi't-tehr merkm Mihalo'u mteaddid yerlerinden cerh ve katl ile mtecsir-i merkmndan biri kepesini mahall-i mezkrda terkedp her ikisi ferce-yb- firr olmulardr. Ktiller Nasto Papa Noka ile Dimitre Boko'dur. Mm-ileyh metropolid efendi buna da kanat hsl edemeyp esn-y tahrr-i cedd-i nfsda Bulgar cemati miynnda tahrr edilen kesnn Rum cematine gemelerini keml-i iddetle emr vermidir. Ve bu emri kabl etmeyen olursa ticretlerinden men edilmeleri ve ticretlerinde ve Bulgar cemati miynnda bulunacaklarsa kffesini maktl ve Mihalo gibi alenen katl u itlf etdireceini sylemi. Bunun zerine tazyk edilen karyemizden ve Terzi esnfndan Yovan Dimitre ve Gorgi Yani ve Hristo Yani ve oullar Bodan ve Yovan ve Bakkal Kara Angeli ve oullar Terzi Kostantin ve Gorgi ve Terzi Sotir Kostantin ibu emri adem-i kabl ile bi'z-zarr dkkn ve ilerini terkle hnelerinde gizlenmekde yalnz Yovan Gorgi nfsunu tebdl etdirdii gibi, Malo Yani ve daha bir takmlar icr-y yn etmek zre hnelerine gitmemesi in Bulgar res-i rhnsine tenbht icr etmilerdir. Merkm Mihalo'un defninden bir gn sonra da dmd Rum milletinden Kundurac Gorgi'yi metropolid efendi nezdine celbedp Mihalo'un olu Koo'nun nfsunu tebdl etdirmek ve hnelerinde beyttet eden Ulah Daskal stefan' tardetmek yed emri icr edilmezse Mihalo'un umm ilesini telef etdireceini sylemi ve iki gn sonra da mahall-i ikmeti olan Menlik'e avdet 150

etmidir. Maktln defni esnsnda mezrlk etrfnda Rum milletinden Dimitre Boko'nun olu ismi mechl bir ahsn hafiyyen dolamakda ve bunun da bir s-i fikr zerine doladn mhede eden ve orada hzr bulunan papas vesirenin mhedtn hissetmekle derhl firr etmidir. Sye-i hnede Hkmet-i Seniyye tarafndan bu bbda lzm gelen tahkkt ve muktez mumele f edilmi ise de, bunlarn harekt- n-beclar bu yolda devm ederse ticretimize mni olacaklar yle dursun oluk ocuumuzun ihfeden sokaa kamayaca gibi cmlemizin hayt dahi tehlikede bulunaca ikr bulunduundan haytmzn, ticretimizin idesi her neye mtevakkf ise icr-y cb esbbnn istikmline bezl-i himmet ve inyet hazret-i mfetti-i azamlerinin sezvr- tfet buyrulmasn madelet-i hazret-i pdih nmna cmleten istirhm eyleriz. Ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 20 Knn- Sn sene [1]322 Ahlden
Filib veled-i Atanas

Az
Gorgi Domitre

Siroz kazsna tbi Baraklcuma karyesi umm Bulgar cemati nmna muhtar Bende
Tanas Nao

Siroz Sanca Tahrrt Kalemi

Rapor. Mh- hl-i Rm'nin on ikinci Cuma gn Siroz'un Baraklcuma ahlsinden elli yalarnda Bulgar milletinden Mihalo veled-i Margrit mechl kesn tarafndan katledildii Baraklcuma karagol kumandan tarafndan b-jurnal bildirilmi olmala Siroz Jandarma Bl Kumandan ftvvetl brahim Namk Efendi'nin emriyle cizleri mahall-i vka adliye memrlaryla bi'l-azme maktl-i merkm hakknda icr edilen tahkktda cuma gn hnesinden kuluk yemeini yedikden sonra aruya gidp iki- saat mrr etdikden sonra saat dokuz raddelerinde Alipaa iftlii Gramatii Hristo ile birlikde konuarak gelir iken Hristo'nun kapusu nne gelir gelmez on hatve ileride Kei lya'nn hnesi tarafndan kan sokakdan bir uzun boylu, boz kepe ile sarl ve refki tknaz boylu kahverenkli bir kepe ile sarl olduu hlde maktl-i merkm Mihalo bunlar grnce aman bizi bunlar yediler diyerek geriye kamaa yz gsterp uzun boylu olan mechl kesn maktln arkasna koup Hristo kapusundan ieriye girp mechl dier refki tknaz boylu kamasn ekp 151

Hristo'nun zerine hcm ederek Hristo kapusunu kapaynca revolverini ekp Hristo'nun zerine iki defa endht edp birisi Hristo'nun burnuna yakn gep isbet etmiyerek birisi kapuya isbet etdii ve Hristo dahi hmil olduu revolveriyle mechl kesnn zerine ieriden iki defa endhtla teryo Pardeli'nin kapusunun yannda duvara isbet etdiini ve maktl Mihalo'un arkasnda koan uzun boylu mechl Rum tarafdr kesn tarafndan sa omuzu zerine bir kama ve gsnden iki sa eline de bir ve yine sa kolunun etli ksmnda bir ve banda bir ve sol memesi altnda bir kurun ki alt yerinden kama ve kurun ile katl u itlf edildii doktor efendi tarafndan edilen muyeneden anlalm ise merkm dtn ve mezkr silhlar endht edildiini maktln hnesi daha ileride on dnm mikdr olup familyas Mariya ve on be yalarnda mahdmu Nikola haber alnca koup maktl-i merkm karye-i mezkreli iruganc Nikola Velko'nun kapusu nnde sokakda yz zeri olduu hlde henz veft etmeyp ve tekellm etmee dahi iktidr olmadndan kaldrup hnesine gtrld ve kimse dahi muvenet etmeyerek ve o civrda bulunmayup familyas Mariya ile Nikola alup hnesine gtrdnde bir saat kadar tahmnen yaadkdan sonra veft etdii ve Nikola Velko'nun sokak kapular ak olduu hlde kapunun sokak tarafnda eik yannda maktln mtecsirlerinden lbis kepeleri ile bir fesi kald(?) ve mezkr kepeler ve fes adliye memrlar tarafndan istirdd edilmi ise de maktln konuduu Hristo'dan keyfiyet sul olundukda teden beri maktl ile huss olarak konumakda olup ve arudan birlikde gelir iken bu mechl iki nefer kesn tarafndan katledildiini ve kendileri kepeler ile sarl olduundan kim olduklarn tanmayup bilmediini beyn ve ifde eyledi. Ve maktl Mihalo'un familyas Mariya ve kermeleri Lenko ve Vailike ve mahdmu Nikola'dan vka sul olundukda, pederi teden beri Bulgar olup ve imdiki hlde aydan beri hnelerine Ulah daskallarn aldklar in btn btn Rumlar ile yeniden bir husmet-i ahsiyye peyd edp ve Rum cemati tarafndan pederleri katl u itlf edildiini ancak kimin tarafndan katledildiini bilmeyp grmediklerini ve baka kimseden bheleri olmadn beyn ve ifde eylediler ve maktln dd sokakda karye-i mezkreli Nikola Velko'nun ve Kundurac Yanaki Kaavak ve Kassb Dimo ve teryo Paradele hneleri olup ve pencereleri maktln dd mevkie tammen grp mtecsirleri de grmek kbil idnden mstantk efendi tarafndan her ne kadar isticvb edildiyse de grmeyp bilmediklerini ifde eylediler ve maktl Mihalo ise Rum tarafdr ve cemati tarafndan katledilp ancak mtecsirlerin de mechl kalmad edilen tahkktda anlalm olmala ibu tahkkt hv rapor- ciz bi't-tanzm takdm ve it klnr. Ol bbda. Aslna mutbkdr. 152

Mutasarrf- Liv-y Siroz

BOA. TFR. 1 SL. 132/13153

90
ULAHLARIN KEND D LLER YLE AY N VE E T M YAPMALARININ RUMLAR TARAFINDAN ENGELLEND Ulahlarn kilise ve okullarnda kendi dilleriyle ayin ve eitim yapmalarnn Rumlar tarafndan engellendii ve Rumlarn bu hususta Rum ruhan reislerinden de destek ve tevik grdkleri; Patrikhne'nin daha nce Ulahlarn kendi dilleriyle ayin ve eitim yapmalarna itiraz etmedii halde imdi bu karara uygun biimde davranmad, ayrca Yanya'da olduu ekilde Ulah ileri gelenlerinin katl ve idam gibi tecavzlere kesinlikle meydan verilmemesi gerektii. 4 ubat 1907 Telgrafnme-i sm 22 Knn- Sn sene [1]322 Ulah unsuruna mensb ahlnin kilise ve mekteblerinde kendi lisnlaryla icr-y yin ve tedrsat eylemelerine Rumlar tarafndan mmnaat ve haklarnda tazykt ve taaddiyt vukundan ikyet edilmekde olup bu gibi ahvle sebebiyet verilmemesi in ber-mantk- emr fermn- hmyn- mlkne teblgt f olunmala berber dier cihetden Rum res-y rhniyyesinin hilf-grne mumelt ve tevktna dir ihbrt ve mrcat ber-devm bulunduuna ve on be sene kadar evvel Kmil Paa hazretlerinin makm- Sadretde ve Cevdet Paa merhmun Mezhib Nezretinde bulunduklar srada mteveff Patrik Desyopisyos(?) Efendi'nin bi'l-mzkere Ulahlarn kendi lisanlaryla icr-y yin ve tedrst etmelerine Patrikhnece msade iresi zmnnda itilf ve karr hsl olmu ve Patrikhneye dn icr olunan vesy zerine dahi mrcaat vukunda cbna baklaca cevb alnm olup maa-hz ahvl-i hzra srasnda Rum res-y rhniyyesinin ve tarafdrlarnn hilf- karr mumeleye devm ile tezyd-i esbb- mnferete kalkmalarna ve ahren Yanya'da dahi vuk bulduu vechile Ulah mutebernnn katl ve idm sretinde tecvztn tevlsine hkmetce nazar- b-kayd ile baklamayacana binen bu bbda tedbr ve teebbst- lzmenin ittihz ve icrsna devm ve itin ile hilf- marz harekt tehaddsne meydn verilmemesi

153

Selnik, Manastr, Kosova ve Yanya vilyetlerine yazlmala taraf- devletlerinden dahi na gre f-y muktezs tavsiye olunur. BOA. TFR. 1 A. 33/3207

91
BULGARLIK DD ASINDA BULUNAN ER DERE KY AHAL S NDEN ANGEL N KOLA'NIN RUM EK YASI TARAFINDAN KENCE LE LDRLD Genelde Bulgarlk iddiasnda bulunan Siroz'un Zihne kazasna bal Eridere ky ahalisinden yedi kiinin, ayinlerini Bulgarca yapabilmek iin izin almak maksadyla merkez kazaya geldikleri ve kye geri dnlerinde bir Rum ekiya etesi tarafndan pusuya drlerek, Kilise Mtevellisi Angel Nikola'nn kurunla ldrld, ayrca vcudunda ikence izlerine rastland. 13 ubat 1907
Siroz Sanca Tahrrt Kalemi Aded: 251
Hulsa: ilnoz karyesine be dakka mesfede Eridere karyesi ahlsinden bazlarna istiml-i silh eden Rum ekys hakknda icr klnan tahkkta dir.

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, Zihne Kazs Kim-i makml'ndan doruca huzr- sm-i fehmet-penhlerine arz u ir klnd vechile ilnoz karyesine be dakka mesfede Eridere karyesi ahlsinden Bulgarlk diyesinde bulunan Papa teryo ve Papa Hristo ile azdan Angel veled-i Velo ve Andon Pasko ve ahlden Atana Dimitri ve Beki Pasko ve Kilise Mtevellsi Angel Nikola nm kesnn zerlerine silh atan ve bunlardan Mtevell Angel'in veftna sebebiyet veren Rum ekys hakknda icr klnan tahkkta nazaran Siroz'un beri yaka Karacaky vaka-i ciniyyesinde z-medhal bulunan Safafa karyesi papasyla Hemendoslu Metro ve Pravite kazsnn Nikan karyesinden olup, geende Nigrita habshnesinden firr eden

154

Atana'n berber olduklar ve bu ete miynnda Klebute karyesi Rum ahlsinden de bazlar bulunup sebeb-i cinyetin Eridere ahlsinin Bulgarlk diyesine dmesinden ve kilisede Bulgarca icr-y yn etmek istemelerinden mnbis bulunduu anlaldna ve mtecsirler hakknda iddetle icr-y tahkkt ve takbt edilmekde olduuna dir kaz-i mezkr jandarma takmlar kumandan tarafndan gnderilp Liv Jandarma Taburu Kumandanl'ndan tevd klnan rapor sreti leffen huzr- sm-i fehmet-penhlerine arz u takdm klnm olmala. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 29 Zi'l-hicce sene [1]324 ve F 30 Knn- Sn sene [1]322 Siroz Mutasarrf Bende
Reid Siroz Sanca Tahrrt Kalemi

Rapor Sretidir. 23 Knn- Sn sene [1]322 trhli telgrafnme-i ciziyle arz klnan cinyet hakkndaki netce-i tahkkt ber-vech-i zr arz klnr. Zihne kazsnn Eridere karyesi ahlsinden ve Bulgar diyesinde bulunan Papa teryo ile Papa Hristo ve azdan Angel veled-i Velo ve Andon Pasko ve ileri gelir ahllerinden Atana Dimitri ve Beki Pasko Nikola ve Kilise Mtevellsi Angel Niko karyelerindeki bulunan kilisede Bulgarca icr-y yn etmek zre msade aramak in merkez-i kazya gelp Knn- Sn'nin yirmi nc Sal gn saat yedi rddelerinde merkez-i kazdan cmlesi birlikde karyelerine gitmek zere hareket edp esn-y rhda ve srf Rum bulunan ilnoz(?) karyesine be dakka kadar mesfede tahmnen on kadar Rum ekys tarafndan tertb edilen pusulardan endht edilen silhlardan merkmndan Kilise Mtevellsi Angel Niko'nun sol memesi altndan ve sa brnden kurun isbet edp katledilmi ve maktl-i merkmun az iine bir bak urulup dama paralanm ve bir dii dahi km ve sol kula kesilp alnm olduu grlmdr. cr klnan tahkktda bu ekylar on kii kadar olup hn-i firrlarnda ilnoz(?) karyesinin hricinde bulunan kilise yanna kadar gitmi olduklar grlmdr. Fakat karyeye dhl edp etmedikleri grlmemidir. ilnoz(?) karyesi azlarndan ve ky ahlsinden sul ve tahkk olundukda hi bir kimseyi grmediklerini ve silh sads dahi iitmediklerini ve byle bir mddeden dahi malmtlar olmadklarn ifde ve srr etmilerdir. Hafiyyen icr klnan 155

tedkktda bunlarn Rum ekys olduklar ve ilerinde Siroz kazsnn beri yaka Karacaky vka-i ciniyyesinde z-medhal bulunan Safafa karyesi papasyla Hemandos karyeli Metro ve Pravite kazsnn Nikan karyeli olup da Nigrita habshnesinden firr eden Atana mevcd olduu ve Zihne kazsnn Klebute karyesi Rum ahlsinden dahi bu etede adam mevcd olduu haber alnmdr. Ve iddetle tahkkt icr edilmekde olup bir haber-i sahh alndkda baka arz klnacakdr. Ve sebeb-i cinyet Eridere karyesi ahlsinin ummiyetle Bulgarlk diyesinde olduklar ve kilisede Bulgarca icr-y yn etmek zre merkez-i kazya gelp msade talebinde bulunduklarndan ileri geldii ve zten mevcd bulunan mnferet-i mezhebiyyeden tevelld bulunduu marzdur. Fermn. Aslna mutbkdr
Mutasarrf- Liv-y Siroz

BOA. TFR. 1 SL. 134/13312

92
KARAFERYE'DE ULAH PAPAZININ RUMLAR TARAFINDAN LDRLD Karaferye'de Ulah papaznn Rum kilisesinden atlan kurunla ldrld, ahitlerin ifadelerine gre canilerin daha nce Karaferye muhtar dahil birok kiiyi ldrenler olduunun tesbit olunduu; Yunan etelerinin Kesriye taraflarnda Mslmanlarn zerine saldrdklar, Grebene Yunan htilal Komitesi'nin Ulahlar aleyhinde baz faaliyetlerde bulunduu, Rum etelerinin Teselya'dan mhimmat ve erzak istedikleri; Ulahlar iin bir mektep yaplmasndan dolay, Florina'nn Balkamen kynde Manastr Yunan konsolosunun teviki ile,bir ete tekil olunduu. 13 ubat 1907
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 533

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri,

156

Karaferye Ulah Papas Atana Ayos Antonyus nmndaki Rum kilisesi havlusundan atlan kurunlardan telef olup uhdun ifdtna nazaran cnlerin Kostaki Paknadella ve Yorgi ifa ve Dosisdi ifa ile pederi Karaferye Ulah Muhtar Nikola Papa sterkiyoyu geen haziranda katleden Kostaki Hac Muyolu ve Selya karyesinde k edilen harkde z-medhal olan ehsdan birinin olu Maluta ve geenlerde Korkack'da(?) katledilen Dolyanl drt Ulahn ktillerinden biri bulunan Kola Barboros nmlarndaki ehs olduu ve Tern-i Evvel'in on ikinci gn otuz ve yirmi kiiden mrekkeb iki Yunan etesinin huddu geerek Kesriye cihetlerine gittikdikleri ve drt gn sonra elli kiilik dier bir Yunan etesinin alt Mslmn zerine hcm ederek netce-i mudrebede iki mslmn ile drt aknin telef ve birounun mecrh olduklar ve Grebene Yunan htill Komitesi'nin Ulahlar aleyhine teebbst- ceddede bulunduklar ve Yunan ekysnn bu sene Teselyaya azmetden sarf- nazarla oradan mhimmt ve efrd taleb eyledikleri ve Manastr Yunan konsolosu'nun tevkiyle Florina'nn Balkamen karyesinde lya Kola Pinann kumandasnda bir ete tekli karye-i mezbrede Rum ihtillcileri tarafndan mukaddem seddedilen mektebin kd esbbndan ileri geldii beynyla, eky-y mezkre hakknda takbt- edde ve knniyye fsyla syiin takrri ve mezkr mektebin kdna mezniyet its ifde edilmi olmala cnler hakknda tahkkt- mukteziyye icrs ve ekynn men-i taaddiyt zmnnda lzm gelenlere teblgt- sera fsyla netcesinin inbsna himmet buyurulmas siyknda ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 15 evvl sene [1]324 F 18 Tern-i Sn sene [1]322 Sadr- azam
Mehmed Ferid Manastr Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 702

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Devletl efendim hazretleri, Hme-pry- tazm olan 25 Tern-i Sn sene [1]322 trh ve umm alt yz altm drt numaral tahrrt- aliyye-i safneleriyle tebl buyurulan emirnme-i sm-i Sadret-penhi'de Tern-i Evvel'in on ikinci gn otuz ve yirmi kiiden 157

mrekkeb iki Yunan etesinin huddu geerek Kesriye cihetlerine gitdikleri ve drt gn sonra elli yedi kiilik dier bir Yunan etesinin alt mslmn zerine hcm ederek netce-i mudrebede iki mslmn ile drt aknin telef ve birounun mecrh olduklar ve Grebene Yunan htill Komitesi'nin Ulahlar aleyhine teebbst- ceddede bulunduklar ve Yunan ekysnn bu sene Teselya'ya azmetden sarf- nazarla oradan mhimmt ve efrd taleb eyledikleri ve Manastr Yunan konsolosunun tevkiyle Florina'nn Balkamen karyesinde lya Kola Pinann kumandasnda bir ete tekli karye-i mezbrede Rum ihtillcileri tarafndan mukaddem seddedilen mektebin kd esbbndan ileri geldii beynyla eky-y merkme hakknda takbt- edde ve knniyye fsyla syiin takrri ve mezkr mektebin kdna mezniyet its ifde olunduundan cnler hakknda tahkkt- mukteziyye icrs ve ekynn men-i taaddiyt emr irde buyurulmas zerine Serfice, Grice mutasarrflklaryla Florina Kim-i makmlna teblgt- lzme icr klnm idi. Serfice Mutasarrfl'ndan gelen tahrrt- cevbiyyede Grebene kazsnda bir Yunan etesiyle alt mslmn arasnda katl ve cerhi intc eder mudrabe vuk bulmad ve Kesriye tarafna geen etelerin Grebene cihetlerinden mrrlar muhtemel ise de imdiye kadar bu yolda hissiyt ve istihbrt olmad ve tahkkt ve takbatdan ger durulmamakda olduu cihetle haber alnd anda ekynn kahr ve tenkllerine msraat ve itin edilecei ve Ulahlar hakknda imdilik tecvzt vuk bulmamakda id ir ve Grice Mutasarrfl'ndan alnan cevbnmede Kesriye kazs dhilinde de yle elli yedi kiilik bir Yunan etesinin alt mslmn zerine hcm ile muktele vukuna dir bir kayd u malmta dest-res olunamad izbr ve Florina Kim-i makml'ndan cevben vrid olan tahrrtda Balkamen karyesinde kin Ulah mektebinin kdndan beri ne eky ve ne de ahl-i karyenin taarruzu zerine seddedilmeyp el-n kde bulunduu Noskadan mahalline izm edilen polis memrunun icr etdii tahkktdan anlald inb klnm olmala ol bbda emr fermn hazret-i men-lehl-emrindir. F 29 Zi'l-hicce sene [1]324 ve F 30 Knn- Sn sene [1]322 Bende Manastr Vlsi Vekli Ferk BOA. TFR. 1 A. 33/3241
Mhr

158

93
MANASTIR'DA DNDEN DNEN BULGARLARA RUM EK YASININ TECAVZ Manastr'da dn merasiminden dnmekte olan Bulgarlarn yolunu kesen Rum ekiyasnn iki kiiyi bakla ve dierlerini de talarla yaraladklar. 16 ubat 1907
Telgrafnme Manastr Mahall numaras: 57563

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Bu gece sat bir rddelerinde Manastr'n Blaeme(?) mahallesi ahlsinden ve Bulgar cematinden Mile stoye ve Semerci Toma Yorgi ve Ligor Nagra ile zevcesi Velika Reste ve Marice ve Papa Traye mahalleli Ane Tako, Mackar mahallesinde mukm Kundurac Mito'nun hnesine gelin gtrerek det-i kadmeleri vechile gelinin Blaeme(?) mahallesindeki hnesine avdet etmekdeler iken Gazhne civrnda nlerine kan Mackar Mahallesi ahlsinden ve Rum cematinden Berber Eku Vepepi(?), Papa Ligor ve A Mie ve Kito(?) Yovan ve Tako ve Balk stavra nm kesn tarafndan Velika Reste ile Mile stoye'nin kama ile cerh ve dierlerinin ta, tokatla darbedildikleri ve mtecsirlerin der-destle cihet-i adliyyeye teslm olunduklar marzdur. Fermn. F 23 Tern-i Evvel sene [1]322 Merkez Kim-i makm
Hakk Telgrafnme Manastr Mahall numaras: 75831

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Geen tern-i evvelde Manastr'da dn cemiyetinden gelmekde olan baz Bulgarlarn nlerine kup darba ve Velika nmnda bir kadn cerh ve katle ictisr eden Rum erbb- fesdndan nn bu kerre muhtef olduu hnede der-dest ve cihet-i adliyyeye teslm edildii polis mdriyeti ifdesiyle marzdur. Fermn. 159

F 3 ubat sene [1]322 Manastr Vlsi

Hfz

BOA. TFR. 1 MN. 116/11580

94
KOZANA KASABASINDA ASAY N TEM N N GECE DKKANLARIN ERKEN KAPATILMASI KARARINDAN VAZGE LD Kozana kasabasnda bir Bulgar papaz ile iki Ulah'n Rum ekiyas tarafndan yaralanmalar zerine, pek kalabalk bir halde bulunan arda sulular yakalamann gl gz nne alnarak ve geici olarak, geceleyin dkknlarn kapanmas yolunda alnan karardan, esnafn madur edilmesinin uygun olmayaca dncesiyle vazgeildii. 2 Mart 1907
11 ubat sene [1]322 2104

Serfice Mutasarrflna Kozana kazs merkezinde kunduraclkla megl olan esnfn akam sat birde dkknlarn kapamaa ve gece almamaa hkmete mecbr tutulduu mrcaat- vkadan anlalmdr. Herkesi iinden ve medr- maetden men etmek ciz olamayacandan esbb- menin fasyla berber esnf- merkmenin dkknlarnda istedikleri sate kadar almalarna msade etdirilmesi tavsiye olunur.
Telgrafnme Serfice Mahall numaras: 15649

Mfetti-i Ummlik Huzr- Smsine C.[cevb] 11 ubat sene [1]322 Kozana kasabas dernunda bir Bulgar papasyla iki Ulahn Rum eirrs tarafndan birbirini mtekib cerh edilmesinden ve geceleyin pek galabalk bir hlde bulunan aruda mtecsirlerin zhire ihrcnda mkilta tesdf edilmekle berber mechl kalmasndan dolay temn-i asyi in bir tedbr-i 160

muvakkat olmak zre bir mddetik dkknlarn sat birde kapadlmasna tevessl edilmi ise de fukar-y esnfn zarar-dde olmas muvfk- madelet grlemeyerek heyet-i ihtiyriyyenin temntyla daha on be gn evvel bi'l-umm dkknlarn serbest brakld Kozana Kim-i makml'ndan bildirildii marzdur. Fermn. F 17 ubat sene [1]322 Serfice Mutasarrf
Celal

BOA. TFR. 1 MN. 117/11672

95
KAVALA'DA B R BULGARI LDREN K RUM'UN YUNAN KONSOLOSLUU'NDA SAKLANDII Kavala'nn Karaorman mevkiinde bahvanlk yapan bir Bulgar ldren iki Rum gencinin Kavala Yunan konsolosluunda saklandnn anlald, Kavala Yunan konsolosunun Bulgarlar aleyhine giriilen faaliyetlere itirak ettii, Rumlarn silahlandrlmas, firarlar ve her trl hareketlerinde yardmc olduunun renildii, bu durumun dier lkelerin konsoloslar tarafndan da kabul edildii, Rumlar ve Bulgarlar arasnda mill nefret ve dmanlk bulunduu iin konsolosun bu tavrnn hkmeti zor duruma drecei. 11 Nisan 1907

Telgrafnme Kavala Mahall Numaras: 259

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Nasli kazs ahlsinden Kavala'nn Karaorman mevkiinde tula ve bahvanlk etmekde olan Bulgar milletinden Panayot Tao mnferet-i milliyye dolaysyla bugn sat drt rddelerinde Reji idresi sokanda iki Rum delikanls tarafndan bakla cerh ve katledilerek firr eyledikleri ve filleri hakknda tahkkt ve taharriyta devm olunduu bery- malmt arzolunur. Fermn. 161

F 27 Mart [1]323 Kavala Kim-i makm

Srr Drama Sanca Mutasarrfl Tahrrt Kalemi Aded: 17

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, Kavala'da katledilen Bulgar Panayot'un ktilleri iki Rum delikanlsyla Dramal Haci Yorgi olu lya'nn crihlerinden Vodineli Petro veled-i Karago stoyan'n Kavala Yunan Konsoloshnesi'nde muhtef olduklar Kavala Kim-i makml'nn ir zerine f 27 Mart sene [1]323 trihli ifre telgrafnme-i keriyle arzolunmu idi. Bu huss hakknda Kim-i makm- mm-ileyhden alnan tahrrtda crih-i merkm Petro veled-i Karago stoyan mezkr cerhin yevm-i vukundan bir ka gn evvel Kavala'daki ikmetghndan gaybbet ve bade'l-vaka geen aramba gn Kavala'ya gelerek doruca Yunan Konsoloshnesi'ne iltic eyledii gibi, merkm Bulgar Panayot'u cerh ve katleden iki Rum delikanlsnn dahi mezkr konsolatoya girp saklandklar katiyyen tahakkuk etmi olmasna ve geenlerde Rumlar tarafndan icr klnan karnaval lubiytnda merkm Petro Karago'nun taht- riysetinde ve cmlesi Yunan efzn elbisesini lbis olarak on be-yirmi kadar Rum delikanlsnn sokaklarda doladkdan sonra Millet bahesinde ictim ederek Yunan konsolosu tarafndan kendilerine bir ziyfet verildii dahi mevsken istihbr klnmasna ve evvel u hir Kavala'da Bulgarlar aleyhine k olunan cerim-i ciniyyenin mrettib ve fillerinin tedrik ve teslhi ve esbb- ihf ve firrlarnn tehiyye ve istihzr husst ve mteferritnda Yunan konsolosunun dellet ve bi'l-fil muveneti Mslim ve gayr-i Mslim bi'l-umm ahl beyninde dahi tevtren sbit ve tevkt ve ilkt- mefsedet-cynesi marzt- mteaddide ile meyyed olup inde'l-cb konsolos- mm-ileyhin bu bbdaki hl ve hareketi Kavala'da bulunan jandarma tensk memru ile dier dvel-i ecnebiyye konsolos memrlarndan sret-i mahremnede istzh ve istilm olunduu hlde onlarn dahi taht- tasdk ve itirfnda olduu bedh olup geri bir aralk mnferet-i milliyye ilctyla Rumlarn Bulgarlar ve Bulgarlarn Rumlar aleyhindeki husmet ve advet-i kavmiyyeleri milel ve akvm- sirece ve ale'l-huss nezd-i Hkmet-i Seniyye'de mtehakkk olup tarafeynden ve ehd- nsdan birinin dieri aleyhindeki muvenet ve tevkt nazar- knnda tahakkuk etmedikce bir ey denilememek tab ve vukt- mtecsirnin 162

tahkk ve der-desti memrn-i hkmete id vezifden olduu emr-i cel ise de ahden hiz-i imtiyz olan konsolos ve konsoloshnenin bizzat vey bi'l-vsta icr ve ihf edecei bu gibi vakyi-i erbb- crm cinytn takb ve taharriyt ve der-destinde ve hussen inzibtn temni emrinde memrn-i hkmetin dr olaca mkilt meydnda olduuna ve bu bbda konsolos ve konsoloshne hakknda ve vazfe-i tarassudiyyeden baka bir mumele-i icriyyede bulunamamak zarr idne ve ahvl-i vakyi-i elmenin devm ve tevlsi beyne'l-ahl hsl eyliyecei s-i tesr bedh bulunduuna mebn konsolos- mm-ileyhin buradan tebdli mmkin deilse bile syi-i mahalliyyeyi muhill olan ahvl ve harekt- mefsedetkrden tevakk ve mcnebet eylemesi esbbnn istikmli lzmu izbr edilmidir. Bu bbda eref-vrid olan f 18 Mart sene [1]323 trihli ve doksan bir numaral emir-nme-i l-i fahmnelerinde emr ir buyrulduu zre mm-ileyh konsolosla erk-i melaneti olan Drama metropolidinin tevkt ve tertbt- ekvet-krneleri hakknda mddeten delil ve emrt- knniyye elde edilmesine allmakda ise de, ir- mahall vechile mm-ileyhim konsolos ile metropolidin ahvl ve harekt- mefsedet-cynelerinden fergat ve tashh-i meslek etmeleri zmmnda kendilerine ihtrt ve tenbiht- messire fs hussunun lzm gelenlere emr irde buyurulmas ment- rey-i sm-i fahmneleridir. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 27 Safer sene [1]325 ve F 28 Mart sene [1]323 Drama Mutararrf Bende
Mehmed Ziya

BOA. TFR. 1 SL. 140/13940

96
B R RUM ETES N N STREPNE KYNDE KOM TEN N SIRLARINI AIKLADIKLARINDAN PHELEND KLER ALTI RUM'U LDRDKLER Ahalisi Patrikhneye bal olan Florina kazasnn strepne kyne gelen kalabalk bir Rum etesinin komitenin srlarn akladklarndan phelendikleri drd kadn alt Rum'u katlederek katklar. 28 Nisan 1907 163

Telgrafnme Manastr Mahall Numaras: 7360

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Poloka ve dier iki kii riysetlerinde seksen kiilik bir Rum etesi akam Florina kazsna tbi ve ahlsi Patrikhne'ye mensb olan strepne karyesine gelerek Rumlardan komitenin esrrn ifda bhe etdikleri iki erkek ile drt kadn katl ile firr etdikleri haber alnmas zerine takblerine msraat edildii mahall kim-i makml'nn ir zerine marzdur. Fermn. F 15 Nisan sene [1]323 Vl
Hfz

BOA. TFR. 1 MN. 122/12139

97
DEDEAA, GMLCNE VE SKEE'DE RUMLARIN BULGARLARA SALDIRILARDA BULUNDUU Dedeaa ve Gmlcine sancaklar ile zellikle skee kazsnda Rumlarn Bulgarlara saldrdklarnn, ayrca ekiya hareketlerinin devam ettiinin haber alnd; Rumlarn bu hareketlerine izin verilmeyerek ekiyann takip ve yakalanmasna itina gsterilmesi gerektii. 8 Mays 1907
Makm- Serasker Mektb Kalemi

Bb- l'den vrid olan tezkire-i smiyyede Dedeaa ve Gmlcine sancaklar hussan skee kazs dhilinde baz Rumlarn Bulgarlara taarruztda bulunmakda ve eky vukt da tevl etmekde olduu haber alnup hemn devre karak cb eden tedbrin ittihzyla Rumlarn men-i creti ve sunf- ahlnin yekdieri aleyhinde tecvztda bulunmalarna meydn verilmemesi ve ekynn takbt ve tenkltna da itin edilmesi zmnnda Dedeaa ve Gmlcine mutasarrflarna vesy-y lzme icr olunduundan cb eden memrn-i askeriyyeye de ona gre teblgt- sera ve messire fs izbr olunmu ve sret-i ir- smiyyeden bahisle 164

elviye-i mezkre mutasarrflaryla seran bi'l-muhbere cihet-i askeriyyece de lzm gelen tedbr ve tekayydtn hemn icrs hussunun cb edenlere sret-i messirede tebli hakknda b-telgrafnme-i ciz kinci Ordu-y Hmyn Kumandanlna vesy-y mukteziyye fs der-dest bulunmu olduunun arzna ibtidr klnd. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 25 Reb'l-evvel sene [1]325 ve F 25 Nisan sene [1]323 Serasker Bende
Rza

BOA. Y. MTV. 297/130

98
GR CE'N N K L SURA NAH YES NDEK ULAHLARIN RUM EK YASININ MEZL M VE BASKISINA MARUZ KALDIKLARI Grice'nin Kilisura nahiyesinde Rum komitelerinin Mezlim ve basklarndan dolay Ulah halkn muhtelif yerlere hicret ettii, geride kalanlarn ise ocuklarn Rum mektebine vermeye mecbur brakldklar ve isimleri bir liste halinde sunulan Rum ekiyas hakknda gerekli ilemin yaplarak Ulahlarn Rumlara ezdirilmemesi hususunda yeni tedbirler alnmas. 11 Mays 1907
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 51

Rumeli Vilyt Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri, 23 Mart sene [1]323 trihli telgrafnme-i devletlerine cevbdr. Kilisura'daki Ulahlarn Rum komitelerinin mezlim ve taaddiyt yznden mahall-i sireye nakl

165

ve hicrete ve orada kalanlarn ocuklarn kendi mekteblerinden alarak Rum mektebine vermeye mecbr olduklar ve teden beri Ayosnikola kilisesinde mnvebeten icr-y yn etmekde iseler de, karben bu haklarnn dahi zyi olaca beyn ve sreti melff defterde muharrer'l-esm komite zs haklarnda mumele-i knniyye icrsyla Ulahlarn muhfaza-i hukk ve temn-i huzr ve istirhatlar ifde ve iltims edilmi olmala tahkkt- lzme icr etdirilerek mumele-i lzmenin f ve netcesinin inbsna himmet buyurulmas siyknda ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 24 Safer sene [1]325 F 25 Mart sene [1]323

Sadr- azam
Mehmed Ferd

Numara: 70

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Devletl efendim hazretleri, Telgrafnme-i sm-i cenb- Sadret-penh'yi tezylen eref-tastr ve irsl buyurulup resde-i dest-i tazm ve tefhm olan 23 Mart sene [1]323 trihli ve yz krk numaral emirnme-i l-i fahmnelerinde emr irde buyurulduu vechile Kilisura nhiyesindeki Ulahlarn Rumlar tarafndan bir gn tecvzta hedef olamamalarna ve haklarnda taarruzt ve tehddt vuku tebeyyn ederse mtecsirleri hakknda mumele-i mukteziyyenin fsna dikkat olunmas Kesriye Kim-i makmlna ekden tebl edilmi idi. Cevben alnan tahrrtda nhiye-i mezkrede bulunan Ulah ahlsine hi bir tarafdan mddeten tecvzt ve tehddt vuk bulmayup sye-i syi-vye-i hazret-i tcdr- azamde nhiyenin inzibt ve syii ber-keml olduu ve evvelce vilyet-i celleden ayn sretde ve doruca kazya icr buyurulan teblta cevben hakkat-i hli mutazammn yazlan ifreli telgrafnmenin bir sreti gnderildii izbr olunmu ve bir nshas leffen takdm olunan mezkr sretin mtlaasndan Rumlar tarafndan Ulahlar aleyhinde akdan aa taarruzt ve tehddt olmayup ancak tevkt eseri olarak Ulah mektibi talebesinin mevcdu tenkus etdii mstefd olmudur. Emr irde-i celle-i hidv-i efhamleri vechile Rumlarn Ulahlara sl-i zarar ve izc edememelerine ve taadd vuku hlinde mtecsirleri hakknda takbt f etdirilmesine mezd-i dikkat ve itin olunmak tab ise de Rum res-y rhniyyesi Ulah lisn zre icr-y yn eden papaslar ve Ulah mektibine ocuklarn gnderen evliy-y etfli aforos ile tehdd ve ihfe etmekde olup bazlar hakknda da aforosu kuvveden file izhr 166

eylediklerinden baz evliy-y etflin sevk-i diynet ile ve aforos havfndan ocuklarn Ulah mektibinden almaa mecbr olmakda olduklar tahkktdan mstebn olup Rumlarn maneviyt ve rhniyta mstenid olan byle mumelelerinin tesrtndan Ulah mektibini vikyeye bir re ve tark bulunamamakda olduundan bery- malmt bu cihetin de arzna ictisr olundu. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 28 Reb'l-evvel sene [1]325 ve F 28 Nisan sene [1]323 Grice Mutasarrf Bende
Abdlhamid b. Alaeddin Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi

Sret.
1- Kilisura karyesi kurbunda vki Ayamarya Manastr'nn barhibi btn ekynn vesir komite zsnn yatakcsdr. 2- Kilisura karyesindeki Rum mektebinin mdri Yorgi veled-i Kotakando Yunan Cemiyyet-i htilliyyesi'nin res-i mahallsi ve eky ile vki ifreli muhberenin ktibidir. 3- Nikolaki veled-i Tao Lepisendo, Selnik'de Yunan bankalarnn birinde mstahdem sfatyla ikide birde Kilisura'da zuhr eder. Vazfesi eky ile muhbereyi tahrr etmekdir. 4- Aristotel veled-i Yanko ogo, komitenin ktibidir. 5- Kilisura'nn tabblerinden Doktor Arkiropol el-n Selnik'de bulunarak Kilisura'nn komitesi vazifesindedir. 6- Yorgi veled-i Nikola Pia 7- Kiko veled-i Nikola Pia 8- Yoga veled-i Pako Moco Papa 9- Kostantin veled-i stefan Voe 10- Aleksi veled-i Nikola Dimo Bunlarn cmlesi komite paralarnn sandk emnleridir. iseler de Geri karyenin erfndan

Ulahlara kar harekt- cinyetkrne k etdirmekden asl el ekmezler.

167

11- Kota Mitra 12- Petro veled-i Kota Mitra 13- Yovan veled-i Nikola Kora 14- Yorgi veled-i Todor ava 15- Yanaki veled-i Todor Pao 16- Kota veled-i Simo Roka 17- Mito veled-i Kosta stanka 18- Yorgi veled-i Dola Hamara 19- Mito veled-i Vasil Dratila 20- Bakkal Petro Fao 21- Mito veled-i Petronesa 22- Saki veled-i Kiko Kotadini 23- Yuvane veled-i Yogo Nego 24- Petro Kiraa 25- Kozma veled-i Too Rafe Ehsn bu takm msellah dern- karyede b-perv gezinmek ve Ulahlarn zerine frsat ddke dern- karyede k- cinyt etmee mheyy ve mnhemik bulunmakdadrlar.

BOA. TFR. 1 A. 34/3348

99
FLOR NA C VARINDA BULGAR KYLER N BASAN RUM EK YASININ KADIN VE OCUKLARI KATLETT KLER Simo adndaki ekiyann kumandasndaki Rum etesinin Bulgar Kalnik-i Bl kyn basarak hne ve bir anbar yaktklar, olay esnasnda kk bir Bulgar kz ile bir kadnn ld, bir kadnn da yaraland ve ekiyann takibine baland. 14 Mays 1907
Telgrafnme Florina Mahall numaras: 1008

Mfetti-i Ummlik Memriyet-i Cellesine

168

Gece, Simo kumandasnda bir ete Rum ekysnn K[l]abanie [Klabanitse] ormannda muhtef olduu haber alnmasyla cb eden mfrezeler sevk edilmekde iken sat be rddelerinde eky-y merkmenin Bulgar Kark-i Bl [Kalnik-i Bl] karyesine giderek silh patlad iidilmesi zerine mfrezeler doruca karye-i mezkreye yetimi, ekynn hne, bir anbar yakabilerek firr etdii ve atlan silhlardan bir kadnn mecrh ve bir kk kzn maktl olduu ve ekynn takb edilmekde bulunduu svr zbitinin jurnali zerine ir klnmdr. Mevki kumandan ile bi'l-mzkere dier bir mfreze sevkedildii gibi civr mntkalara da malmt verilmi olduu arz olunur. Fermn. F 30 Nisan sene [1]323 Kim-i makm
Tahsin Telgrafnme Florina Mahall numaras: 1037

Rumeli Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Zeyl 30 Nisan sene [1]323. Rum ekys tarafndan dr- taarruz olan Kalnik-i Bl karyesinde daha bir kadnn maktl bulunduu jandarma blk kumandanlndan ve ekynn Manastr merkez kazsna merbt Gradenie karyesine firr etdii mevki kumandanlndan bildirilmi ve takblerine iddet gsterilmesi kumandanlna yazlmdr. Eky miynnda bulunduu tahkk edilen Manastr'n Obisrine karyeli Lobe nm ahs Kalnikli birisi delletiyle mfreze tarafndan karyesinde der-dest ve tevkf edilmi, Kletine-i Zr karyeli Espase, karyesinde bulunamadndan iddetle taharrsine devm olunmakda bulunmudur. Eky arasnda Kaladrob ve Klabanie karyeleri ahlsinden bazlar bulunduu ifde klndndan tahkk ve takblerine tevessl edildii arz olunur. Fermn. F 1 Mays sene [1]323 Florina Kim-i makm
Tahsin

BOA. TFR. 1 MN. 124/12314

100
YUNAN EK YASININ SINIR TECAVZ LE BULGAR VE ULAH KYLER N TEHD D ED P YAKMA G R M NDE BULUNDUKLARI 169

 Yunan etesinin ky yakmak zere Yunan snrndan ieri girdikleri; Eksarhhaneye mensup kyleri tehdid edip yakmaktan geri kalmayan Yunan ekiyasnn, son zamanlarda Grebene'de Ulah ve Kesriye'de Bulgar kylerini bask altnda tuttuklar. 15 Mays 1907 Telgrafnme-i sm F 1 Mays sene [1]323 Baz kury ihrk etmek zre Yunan etesinin hudd- Yunaniyyeyi tecvzle Memlik-i hne'ye girdikleri Manastr'dan alnan malmta binen ifde ve taraf- ser-asker'ye de tebl-i mdde edilmekle shhati hlinde bir gne tecvztda bulunmalarna meydn verilmeyerek seran tenklleri esbbnn istikmli ve netcesinin inbs.
2 Mays sene [1]323 194

Sadret-i Uzmya C.[Cevb] 1 Mays sene [1]323. Evvelden mevcd olan ve eyym- ahrede tecvz eden Yunan ekys Eksarhhne'ye mensb kyleri tehdd ve vakit bulduka ihrka tasaddden hl kalmamakda ve bir iki haftadan beri Grebene'de Ulah ve Kesriye'de Bulgar kylerini daha ziyde tazyk ve tehdd etmektedir. Kylerin muhfazasna ve ekynn edden takb ve tenkllerine msraat ve itin edilmesi memrn-i mlkiyye ve askeriyyeye te'kd olunmakda ise de Selnik, Manastr mntkalarnda ve ale'l-huss Kesriye kazsnda kuvve-i askeriyye sls derecesine tenezzl ederek vezif-i takbiyyenin fs pek ziyde kesb-i mkilt etdiinden bir an evvel kuvvetin ikmline re bulunarak vakyi-i messifenin men-i zuhru esbbnn istihsli tekrr marzdur. BOA. TFR. 1 A. 34/3316

101
PAZARDAN DNEN K HIRIST YAN'A RUMLAR TARAFINDAN S LAHLI SALDIRIDA BULUNULDUU

170

Lankaza'nn Zarova kynde oturan iki Hrstiyan'n cuma pazarndan dnmekte olduklar bir srada, din ve mill nefretlerinden dolay, Rumlarn silahl saldrsna maruz kalmas zerine birinin lp dierininde ar ekilde yaraland. 20 Mays 1907
Telgrafnme Siroz Mahall numaras: 5669

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Lankaza'nn Zarova karyesi ahlsinden Todori ile Yovan nm kesndan birinin evvelki gn Bayrakl cuma pazarndan karyelerine gitmekdeler iken Rum ekys tarafndan atlan silhlardan mecrh olduu Jandarma Kumandanl'ndan mut jurnalde ifde klnm ve bu bbda dier gn zht verilmediinden keyfiyetin bi'l-etrf tahkki mezkr kumandanla tebl olunmala berber Frka-i Hmyn Kumandanl'na da malmt it edilmi olduu marzdur. Fermn. F 6 Mays sene [1]323 Siroz Mutasarrf
Reid Telgrafnme Lankaza Mahall numaras: 314

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye 5 Mays sene [1]323 telgrafnme-i kerneme ilvedir. ehr-i hlin beinci gn Zarova karyesi ahlsinden Bulgar Bodrum Velik(?) ile refki Yovan Siroz'un cuma pazarndan avdet etmekde oldukl ar srada Lahna [Layna] karyesine yarm sat mesfede Deirmendere nm mahalde pusudan endht olunan yirmi kadar silhdan Bodrum'un maktl ve Yovan'n sa omuzundan ar sretle mecrh ve rkib olduu brgrin sol ayandan prelendii ve fil-i katl ve cerhin mnferet-i milliyye ve mezhebiyye dolaysyla o civrda dolaan Kket Mite'nin(?) olu Ustoyo(?) ve Turti Bozir olu Velik(?) nam aklerin eteleri tarafndan k edildii ve merkmnn keml-i germ ile takb ve taharr olunmakda id blk kumandanl jurnali zerine marzdur. Fermn. F 7 Mays sene [1]323 171

Lankaza Kim-i makm

Rfat

BOA. TFR. 1 SL. 144/14342

102
RUM EK YASI TARAFINDAN REH N ALINAN K LER N SERBEST BIRAKILMALARI N RUM OLDUKLARINI KABUL ETMELER N N STEND Karacaabad kazsna bal zborka [ zborite] kyn kuatan Rum ekiyasnn baz kylleri yakalayarak esir aldklar, esirlerin serbest braklmalar iin metropolit ve Patrikhneye mracaat edenlere ise, esirlerin ancak Rum patrikhnesine tbi ve Rum olduklarn kabul ettikleri takdirde serbest kalabileceklerinin sylendii. 28 Mays 1907
Telgrafnme Vodine Mahall numaras: 836 Gyet mhim ve mstaceldir

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Seksen kiiyi mtecviz Rum ekysnn merkezden buuk sat mesfede ve balkanda kin olan zborka [ zborite] karyesini muhsara edp karye hricinde bulunan baz kylleri der-dest ve tevkf eyledikleri ve eirrnn eln orada bulunduu imdi haber alnmala derhl elde olan on be kii ile mahall-i mezkre hareket edildii ve maamfh otuz kiiden ibret olan kuvve-i mevcde ile muvaffakiyet mdi olmad marzdur. Fermn F 2 Mays sene [1]323 Karacabd Kim-i makm
Hamid 6 Mays sene [1]323 505 Mstaceldir

Florina Kim-i makmlna 172

Karacabd kazsna tbi zborko [ zborite] karyesinden Rum ekysnn kaldrd alt ahsn eky tarafndan tahliyesi karye-i mezkre ahlsinin Patrikhneye intisb etdiklerine dir Rum metropolidi tarafndan bir tahrrt istihsliyle ekyya ibrz etmelerine mtevakkf olduu ve aksi takdrde ehs- merkmenin katledilecei ve karye-i mezkre Florina Rum metropolidinin zr-i idre-i rhniyyesinde bulunduu anlalmdr. Bu hl metropolid efendinin ide z-medhal olduunu gstermekde ve kaldrlan ehs tahliye edilmez veya haytlarna s-i kasd vuk bulursa mm-ileyh metropolidin mesliyeti tabi grlmekde olduundan ve son telgrafda karye-i mezkreden kaldrlan ehsn salverilmesi hakknda metropolid efendi tarafndan Rumca bir tahrrt yazdrlarak ekyya gnderilmek zre zborko [ zborite] karyesi muhtarna irsl etdirilmesi ve netcesinin bildirilmesi ve ehs- merkmenin tahlslerine dellet ve hidmet etmesi mcib-i memnniyyet olacann ve yed bu bbda tealll ile tahlse gayret etmezse hakknda pek iddetli sretde mumele icrs mukarrer idnn nm- senveriye olarak metropolid efendiye tebli ehemmiyetle matlbdur.
Selnik 22 Mays 1907

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummsi Devletl Hseyin Hilmi Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri, Selnik'de huzr- devletlerine gelmekliim zmnnda alm olduum emr-i telgraf zerine bugn yani 22 Mays trhinde evmir-i safnelerine imtislen Selnik'e gelp huzr- devletlerine kabl olunmak erefine mazhar oldum. ifhen arz eylediim vechile Seoroko(?) karyesi meselesi hakknda burada tahrren dahi malmt arzna mcseret eylerim. Seoroko(?) karyesi ahlsinden bir ka kii bir gn Sbeska [Sobosko]'daki ikmetgh- kerneme gelp kendilerinin Metropolidhneye geldiklerinden ve maamfh kaldrm olduklar kylleri tahliye eylemeleri lzmundan bahisle eteye hitben bir mektb vermekliimi teklf eylediler. Bendeniz merkm kyllere hitben "kiliseye kar olan vazfem ile hkmet-i seniyyeye olan sdk- ubdiyyetim eky ile muhberta girimekliime msid deildir" cevbn verdim. "Eer kyllerinizi kurtarmak arzsunda iseniz, tedbr-i lzmeye tevessl buyurmas zmnnda hkmet-i seniyyeye mrcat ediniz" dedim. 173

mz Mut bendeleri
Papa Kostantin

Karacabd kazsna tbi Sbeska [Sobosko] karyesinden Yunan ekys tarafndan kaldrlan alt ahsn ahvli daha gayr-i malmdur. Mezkr ete o gn be merkeb ile altm koyun dahi gasbeylemidir. ete, karye ahlsinden oluk ocuk, kadn erkek 120 kiiye akama kadar ormanda tevkf etmi sonra gnein gurbu zerine ilerinden altsn tevkf ve mtebksini salvermi ve Cumartesi 5/18 Mays trhine kadar Vodine Rum papasndan karye ahlsinin Patrikhneye mensbiyetlerine dir bir haber-i katye dest-res olamazlarsa mezkr alt ahs katledeceklerini de makm- tehddde beyn etmilerdir. Alt orbacnn byle daa kaldrlmas hakknda Sbeska [Sobosko] kylleri hemehrilerini tahlsi zmnnda her trl reye tevessl etmilerdir. Bu maksad zerine kyl, drt orbacy Sbeska [Sobosko] Rum Papas Kostanti[n] erbetci nezdine gndermilerdir. Merkm da kyllere ifdt- tiyede bulunmudur: "Sizin iinizi halletmek pek kolaydr. Bunun in bana ve kim-i makma, Patrikhneye intisb etmek arzsunda bulunduunuza dir bir arzuhl gnderirseniz o vakit hemehrileriniz de derhl tahliye edilir." Bu szler zerine Papas Kostantin, bu meseleyi kim-i makm ile mzkere edeceini vaad ile kylleri bandan savmtr. Kyller Badd(?) karyesi Rum papasna dahi mrcaat etmilerdir. Merkm da: "Rum olunuz, esirleri hemn salverirler" diye kendilerinin de muvenetde bulunacan vaad etmidir. Hkmet, bi't-tahkk Sbeska [Sobosko] Papas Kostantin'e ve Badud(?) Papas Miho'ya mrcaat eden kyllerin isimlerini kolayca renerek onlardan daha ziyde malmt ahz edebilir. Bir ka kyl de karye idre meclisi azsndan ve shib-i nfz Rum orbaclarndan Zilhoval Kostantin Miladkof'a dahi mrcaat etmilerdir. Merkm da mrr'z-zikr papaslarn verdii cevb vermi ve "bu gibi tehlikelere marz olmamak ister iseniz Rum olunuz" demidir. Sbeska [Sobosko] kylleri kim-i makma dahi mracatla yevm-i vakada eky miynnda tanm olduklar civr kyler Rum aklerinin isimlerini tadd etmilerdir. Kim-i makm, bu ifdt

174

ciddiyetle telakk etmemi ve eky-y merkme hakknda hi bir teebbst ve tedbre tevessl etmemidir. Karyeyi muhfaza in seran bir mfreze-i askeriyye sevki elzemdir. Zr istihbrtna nazaran Rumlar karyeye yeniden hcm in hazrlklarda bulunuyorlarm. Rum ekylarnn tekrr bir hcmu halinde hem mdfaa-i nefs edebilmek ve hem de askere ihbr- vaka etmek zre baz kyllerin nizm diresinde silh tamalar dahi muvfkdr. Selnik F 15/28 Mays sene 1907 BOA. TFR. 1 SL. 148/14733

103
KARAFERYE'DE RUMLARIN K ULAHIN ZER NE S LAHLA ATE ED P B R N KATLETT KLER Karaferye'de odun pazarndan gemekte olan Ulah milletinden iki kiinin zerine Rum ekiyas tarafndan silahla ate edildii ve birinin lp dierinin yaraland. 28 Mays 1907
Telgrafnme Karaferye Mahall numaras: 992 Gayet mstaceldir

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Bugn sat on buuk kararlarnda Ulah milletinden Dimitri Palikarya refki millet-i merkmeden Hristo Goe(?) ile birlikde dhil-i kasabada vki odun pazarndan gemekde iken atlan iki el silhdan merkmnn arkalarndan mecrh olduklar ve iidilen silh sadlar zerine dkkn nne kan Rum mezhebine mensb yourdu Kostaki'nin sa bileinden revolverle ve sa ayandan kama ile cerh olunduu haber alnmas zerine derhl yetiilerek mahall-i vakada icr olunan tahkktda Rum milletinden Hanc Bakkal Dimitri anaka'nn hannn kapusundan kan yirmi be yalarnda yzleri ksmen mendil ile mestr iki ahs- mechl 175

tarafndan endht olunan sama ile meml tfengle merkm Dimitri'nin ve refkinin dahi revolverle cerh edildii ve mtecsirlerin Bostan Kilisesi mahallesinden baelere doru firr eyledikleri ve Kostaki'nin merkmn Ulah Dimitri ile refki tarafndan cerh edildii anlalarak takbleri in mfreze kartdrld gibi merkm hanc ile oralarda bulunan ehs- sire der-dest edilerek tahkkta devm olunmakda olduu ve mecrhlardan Hristo Goe(?) ald cerhadan mteessiren ve mtekiben veft eyleyp dierlerinin cerhas haff id ve memrn-i idesi marifetiyle ve keml-i germ ile f olunmakda olan tahkkt ve taharriytn iktirn edecei netcenin bakaca bildirilecei marzdur. Fermn. F 14 Mays sene [1]323 Karaferye Kim-i makm Vekli
Kemal Telgrafnme Karaferye F 15 Mays sene [1]323 Mahall numaras: 609

Rumeli Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine Akamn sat on buuunda aru ortasnda Rumlar tarafndan Hristo Bak itlf ve Dimitri Palikarya tehlikeli srette yaralanmdr. Bu bbda madelet-i dvernelerini istirhm eyleriz. Ulah cematinden
Dalamitre

BOA. TFR. 1. SL. 145/14440

104
DAHA NCE PAPASAYIRI ULAHLARINA SALDIRMI OLAN RUM EK YASININ NEVREKOP BULGAR KYLER NDEN B R NE SALDIRAB LECE Daha nce Papasayr Ulahlarna tecavz eden Rum etesinin imdi de Nevrekop'un Bulgar kylerinden birine saldrabilecekleri ihtimali olduundan gerekli asker tedbirlerin alnmas. 176

29 Mays 1907 Nevrekop Kim-i Makaml'ndan 16 Mays sene [1]323 Mh- hlin on beinci Sal gecesi sat iki rddelerinde Nevrekop'un Misbulite [Missulite] karyesi huddunda Sevilenta nm mevkide Bulgarca lisnna in bir slm tarafndan Martini tfengleriyle msellah drt Rum ekysna tesdfle kendsnden ttn istedikleri ve kendlerinden Bulgarlara malmt vermemelerini tenbh edp Papaseeri [Papasayr] tarafna doru gitdikleri ve eky-y merkme Rumca tekellm eyledikleri muhbir tarafndan haber veriliyor. Geri Rum ekysnn bu tarafa gemeleri istibd olunur ise de eky-y merkmenin geenlerde kulbelerine gelmi olan ve Patrikhneye mensb Papasayr Ulahlarna taarruz edp Menlik cihetine gemeleri veyhd Nevrekop Bulgar kursndan birine taarruz etmeleri melhz olmasna nazaran her ihtimle karu cihet-i askeriyyeye malmt verilerek tedbr ittihz edilmi ve Menlik Kim-i makmlna da yazlm olduu ma'rzdur. Fermn. BOA. TFR. 1 SL. 145/14452

105
DRAMA, S ROZ, Z HNE VE DEM RH SAR'DA M LL HUSMETLER DOLAYISIYLA RUM VE BULGARLARIN B RB RLER NE KARI SALDIRILARDA BULUNDUKLARI 1907 senesinin Mart, Nisan ve Mays aylarnda Drama, Siroz, Zihne ve Demirhisar kazalarnda Rum ve Bulgarlarn mill dmanlklarndan tr birbirlerine kar yaptklar saldrlarda her iki taraftan da bir ok kiinin ld ve yaraland; ayrca deiik sebeplerden dolay meydana gelmi olaylarn da etelerin zerine atlarak kapatlmak istendii. 13 Haziran 1907
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 216

177

Rumeli Vilyt- hnesi Mfettii Devletl Paa Hazretlerine Devletl efendim hazretleri, Siroz kazs dhilinde bir buuk aydan beri vuk bulan cinyta dir tevd olunan varakann sret-i mtercemesi leffen savb- devletlerine irsl klnmala mnderictna gre bi't-tahkk cbnn seran icr ve inbsna himmet buyurulmas siyknda ukka-i senver terkm klnd. Efendim. F 29 Reb'l-hir sene [1]325 F 29 Mays sene [1]323 Sadr- azam
Mehmed Ferd

29 Mays sene [1]323 trh ve 216 numaral tahrrt- smiyye melffudur. Kuyd- resmiyye
8 Nisan sene [1]323 Volak [Urlak] karyeli oban Hristo Nikolof Kiyoef kulbesinde bulunur iken iki ahs tarafndan kurunla bacann sekiz mahallinden cerhedilmidir. Ertesi gn Jandarma erif berberinde birka asker olduu hlde mtecsirleri takb edecei yerde merkm Hristo ile birderi Dimitri ve uklar Nikola Petrof'u tevkf etmilerdir. 13 minh: Ravna karyesi Bulgar Papas Stefan Atnaof, karyesi hricinde iki Yunan aksi tarafndan katledilmi olduu hlde ktiller der-dest edilmemidir. 14 [minh]: Makriyevo karyeli Bulgar Mito Dimitrakov bir Yunan aksi tarafndan katlolunmu ve ktili elde edilmemidir. Drama'nn Urlak karyesinden Hristo kulbesinde ahs- mechl tarafndan katledilmeyp Bulgar ekysna klauzluk etmekde iken bir Prsan'n Kuruay mevkiinde rehberlik etdii dier drt ak ile mfreze-i askeriyyenin pususuna uram ve merkm mecrhen der-dest edilmidir. Eky firr eylemilerdir. Siroz'un Ravna karyesi papas merkm stoyo'nun ktili mechl kalm olduundan bi't-tab takbt icr edilememidir. Zihne kazsnn skorova karyesinden merkm Mito'nun fili henz mechldr.

178

15 [minh]: Elbesrat [Ahsarat] karyesinden Rumluk diyesinde bulunanlardan biri Bulgar Metro avu'u katletmi iken memrn-i hkmet tarafndan der-desti zmnnda hi bir teebbsde bulunulmamdr. 17 [minh]: Erkek, kadn ve ocukdan mrekkeb yirmi be Bulgar, Siroz'un pazarndan avdet etmekdeler iken bir Rum eky etesi Suba ky kurbnde zerlerine hcm ederek erkeklerden beini telef ve bir kz ile bir kadn cerhetmilerdir. Askir-i hne eteyi ekilp gittikden bir sat sonra takbe koyulmu ise de eky civrda bulunan ve Rumluk iddisnda olan kylere dalmlardr. Memrn-i mahalliyye, bu vakadan haberdr olmu iken gerek mezkr karyelerde taharriyt icrs ve gerek aklere yataklk eden kyllere mczt tertbi yolunda hi bir tedbrde bulunmamdr. 27 minh: Bir Rum eky etesi Plevina [Plevne] karyesi ahlsinden otuz kiinin zerine hcm ederek Fanic olu Dimitri'yi telef ve pederini cerhetmi iken mtecsirler takb olunmamdr.

Yine Zihne kazsnn Ahsarat karyesinden merkm Metro, karyelisi Rum Gogo ve refkleri tarafndan katledilmi ve fillerden biri der-dest olunup dierleri hakknda da takbt icr edilmekdedir. Siroz'un Ravna karyesinden krk kadar Bulgar, karyelerine avdet etmekdeler iken Kurueme nm mahalde Edremidli Istrati'nin kumandasndaki on be kiilik bir Rum etesinin pususuna uramlar ve ilerinden (be kii deil) drt erkek katl (ve biri kz ocuu deil) ve bir erkek ile bir kadn cerhedilmidir. Vakann ihbr zerine derhl memrn-i mahalliyye ve cihet-i askeriyyece tedbr-i lzime ittihz ve takbt- edde icr edilerek mtecsirlerden bir kii meyyiten ve yedi kii hayyen Tiyoliyan karyesinde der-dest edilmidir.

Drama'nn Plevina karyesinden Dimitri Kono isminde bir Bulgar eltik karyesi civrnda gra kurunuyla katledilmi ve fil mechl kalmdr. Ne pederinin cerhine, ne de otuz kii zerine hcm edilmesine dir malmt- resmiyye mevcd deildir. Siroz kasabasnda sdc Kalkandelenli Bulgar merkm Pavla, mandrasna giderken katledilmidir. Zevcesi tarafndan Sdc Rum Nao ve Vasil'den itibh olunduu beyn olunmudur. Takbt- knniyye icr edilmekdedir.

15 Mays sene [1]323. Vilkova karyesi ahlsinden olup ok zamndan beri Siroz'da sdclk eden Bulgar Pavla Velof bakla katledilmidir. Fil-i katl kasabann merkeziyle Kamania mahallesi arasnda byk cddede k edilmi ve maktln cesedi sabhleyin mektebe giden bir ocuk tarafndan grlmdr. Ktil der-dest edilmemidir.

179

6 minh: Baraklcuma karyesi Bulgar mektebi mdri, odasna avdetinde henz ieri girmi olduu bir srada dardan zerine birka el tfeng atlmdr. Geri merkm urulmam ise de kurunlardan biri ba hizsndan geerek pencerenin karsndaki duvar delp komunun odas tahtalar zerine dmdr. Dier kurunlar hricdeki duvara saplanmdr. Mdr-i merkm keyfiyeti derhl polis memruna ihbr etmi ise de polis memru ihbr ve ikyeti yalnz istim ile iktif edp s-i kasdn mtecsirlerini takb in hi bir teebbsde bulunmamdr. Ertesi gn mdr kurunlardan ikisini bularak polis memruna gtrm ve Rum komitelerine mensb Apostol Canc'nn kardaki hnesi dam kendi odas hizsndan yksek bulunduu ve mezkr damdaki kiremidlerin yerlerinin oynam olmas keyfiyeti cnlerin o dam zerinden tfeng atdklarn ire eylemekde olduunu sylemi ise de polis memru bu ifdta ehemmiyet vermeyerek hi bir taharr ve takbde bulunmamdr. Baraklcuma karyeli Kostadin Nikolof nmnda bir ihtiyr Bulgar zerine tfeng ile ate etmi olan Rumlar der-dest olunarak Siroz'a izm edilmi olduklar hlde oraya muvsalatlarnn seblleri tahliye klnmdr. Rumlar in bir tevk hkmne geen bu keyfiyet zerine merkmn, Bulgar Lazar Stuef zerine de silh atmlardr. Fakat kurun Lazar' haff bir sretde cerhetmidir.

Siroz'da Baraklcuma karyesi Bulgar mektebi daskal zerine silh atlm ve bir zarar tahadds etmemidir. Fili mechl kalmdr.

Mays'n on dokuzunda merkm Kostantin zerine Baraklcuma karyeli Rum Toma ve Corci tarafndan bir el silh atlm ise de bir zarar tahadds etmemidir. Mtecsirler der-dest olunmular.

180

12 Mays sene [1]323. Baraklcuma karyesi Bulgar Cemati Resi Papas Dimitri ile Papas stoyan Bulgar kilisesinde bir ka kadn dahi bulduu hlde akam dus etmekdeler iken Yunan ekys niformasn lbis ve gra tfengiyle msellah on be kiiden mrekkeb bir Rum etesi kilisenin havlusuna girerek kiliseye duhllerine muhlefet eden Arnavud kavas sekiz tfeng kurunuyla telef etdikden sonra kilisenin ierisine girp Papas Dimitri'yi krs zerinde katletmilerdir. Geri Papas stoyan'n zerine de ate etmiler ise de merkm firra muvaffak olmudur. Eky bu cinyt irtikbdan sonra rahatca ekilp gitmi ve polis komiseri ile jandarmalar gy o srada Baraklcuma'da bulunamadklarndan dolay memrn-i hkmet ekyy ekilp gitdiklerinden ancak bir saat sonra takbe koyulmudur. 18 minh: rni(?) karyesi Bulgar muhtar Rum komiteleri adamlar tarafndan katledilmi olduu hlde memrn-i mahalliyye bu iden dolay hi kimseyi tevkf etmemi ve hi bir yerde taharriyt icr eylememidir. Kassb esnfndan Bulgar Yorgif Siroz kasabas dhilinde en ilek cddelerden birinde kin dkkn nnde beklemekde olan on drt yandaki olu, babasnn bir cism-i cmid gibi yere ddn grm ve ktili tanmdr. Dokuzuncu Nizmiye Frkas Kumandanl

Baraklcuma karyesi Bulgar Papas Dimitri, Kavas Arnavud Mehmed ile giderken Rum eirrs tarafndan katledilmilerdir.

neky(?) karyeli merkm muhtar Yovan tarlasnda katledilmi, filleri mechl kalmdr.

Nisan'n dokuzunda Sirozlu Kassb Petre kasaba dhilinde dkknna giderken Sirozlu Rum Taki tarafndan katledilmi ve fili der-dest olunmudur.

Rumeli-i hne Mfetti-i Ummlii Cnib-i Smsine

181

Devletl efendim hazretleri, Zb-efz-y dest-i tazm ve tefhm olan f 29 Mays sene [1]323 trih ve iki yz seksen dokuz numara ile muvaah emirnme-i sm-i dstrleri arza-i cevbiyyesidir. Bu havl Rumlarnn son zamanlarda aldklar etvr- fetretkrne dolaysyle Rum ve Bulgar unsurlarnn en ziyde muhteliten meskn bulunduu Siroz ve Zihne ve Demirhisar havlsinde hdist- ciniyyenin tevl ve itidd vki olup hdist- mezkreye kazlar memrninin sret-i iddi vechile sr- l-kayd gsterdikleri tasdk olunamamala berber advet ve agrz- ahsiyye ve mnzat- diyyeden ve mnferet-i milliyyeden mtevellid olan bu kabl cinytn kef tahkki in mahalline azmet eden memrnin pek zaf ve d esbb ve vesile ve bazen dahi filleri hakknda hi bir ser-rteye dest-res olunamamak bahnesiyle tamk-i tahkkt klfetini ihtiyr etmeyerek en sehl bir tark olan vakay ekyya atf ve isnd etmek sretiyle iin iinden ekildikleri ve tedkkt ve taharriytda lyk vechile gayret ve itin etmedikleri gayr-i kbil-i inkr hakykdandr. Rum ve Bulgar eirrsnn anari tarznda k eyledikleri bir ok cinyt- mnferideyi etelerden ziyde kyl baz hazeleye icr etdirerek bi'l-hire tahkke giden memrni ifl ve takbt- adliyyeyi igl ve beyhde yere cnd- mlkneyi igl in vakay eky zerine matf klacak sretde dim bir etenin vrduna dir delil ve emrt beynna aldklar mteaddid ve muhtelif vakyi ve ahvl ile rehn-i mertebe-i bedhet olduu hlde memrn-i hkmetce buralar nazar- dikkate alnacak ve esbb ve vesil-i katiyye taharr olunacak yerde mefkd olduuna kanatle ve bylece sath bir hkmle iin iinden ekilmeleri kintn her noktasnda eksik olmayan cinyt- mmsile fillerinin tezhrne mni bulunmala berber memleket syiini muhtel gstermek mahzrunu ve bu da devletce mkilt clib olduundan ibu memrnin kem-yelk f-y vazfeye cidd itin eylemeleri zmnnda cb edenlere evmir-i messire its mnsib gibi dnld ve tabiye-i ahre ile Demirhisar, Siroz, Zihne ve Drama mntkalarn takviye ve mevki-i sireye mfrezeler tertb ve tabiye edilerek cihet-i askeriyyece ber-sbk bil-tefrk-i ansr ve mezheb bir kat daha takbta germ-i tmm verilmi ve mevki-i lzme kumandanlklarna tekden vesy-y mnsibe dahi it edilmi olduu muht- ilm-i sm-i fehmet-penhleri buyurulmak bbnda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 2 Cemziye'l-evvel sene [1]325 ve F 31 Mays sene [1]323 182

Yvern- Hazret-i ehriyrden Dokuzuncu Nizmiye Frkas Kumandan Mr Bende

Said b. brahim Edhem Mart sene [1]323, Nisan [1]323, Mays [1]323 aylar zarfnda Siroz sancann merkez, Zihne ve Demirhisar kazlarnda Bulgar ve Rumlarn yekdieri aleyhine k eyledikleri cinyt. Siroz kazs 6 Mart Baraklcuma karyeli Tenekeci Rum lya, karyelisi Bulgar Yorgi'yi kama ile katletmidir. Fili de bi'l-hire katledilmidir. 24 minh Baraklcuma karyeli merkm maktl Yorgi'nin birderi Bulgar Hristo rfeksyla ve ahz- sr kasdyla mezkr Tenekeci lya'y katl ve nine olarak kulan kesp almlardr. Maktl 1 Mecrh

7 Karlky karyeli Bulgar stoyan tarlasnda ift srerken Nisan mechl bir Rum tarafndan kurunla cerhedilmidir. 9 minh 14 minh Sirozlu Bulgar Kassab Petre kasaba dhilinde dkknna giderken Sirozlu Rum Taki Dimitri tarafndan katledilmidir. Fail der-dest olunmudur. Ravna karyeli Bulgar Papas stoyo kurunla katledilmidir. Fili mechldr. Edremitli Istrati'nin riysetinde on kiilik bir Rum etesi, karyelerine avdet etmekde olan Dranova karyeli krk kadar Bulgara Kurueme nm mahalde pusu kurmular ve atdklar kurunlardan drt erkek maktl ve bir erkek ile bir kadn mecrh olmulardr. Mtecsirlerden Tapolyan karyesinde bir kii meyyiten ve yedi kii hayyen der-dest edilmilerdir.

18 minh

2 Delihasanl Mahallesi'nde Rum steryo Bulgar ekys Mays tarafndan katl ve kendi hnesiyle birderinin hnesi ihrk minh edilmidir. 7 minh Nigrita karyeli mechldr. Rum Dimitri cerhedilmidir. Fili

183

12 minh 13 minh 15 minh 19 minh 23 minh

Baraklcuma karyeli Rum Tako ve Kbt Velo Porsuk karyesine girerlerken iki Bulgar aksi tarafndan kurunla katledilmilerdir. Baraklcuma karyeli Bulgar Papas Dimitri, Kavas Arnavud Mehmed ile giderken karye Rum eirrs tarafndan katledilmilerdir. Siroz'da Sdc Kalkandelenli Bulgar Pavli [Pavla], mandrasna giderken Sdc Rum Nao ve Vasil tarafndan katledilmidir. Ortaky karyesi Bulgar Muhtar Yovan tarlasnda ift srerken Rum komitecileri tarafndan katledilmidir. Ortaky karyesi Rum Kbtlerinden Kolo ve olu lya dier refkleri ile Merhale iftliinden odun kesp avdet ederlerken Simon nm mahalde Bulgar ekys tarafndan kurunla katledilmiler ve refklerinden bir ahs da mecrh dmdr. [Yekn] cml Siroz kazs

1 2

16

Maktl 10 6 16

Mecrh 3 2 5

Rumlar tarafndan Bulgarlar aleyhine Bulgarlar tarafndan Rumlar aleyhine Yekn

Siroz, Zihne, Demirhisar kazlar Rumlar tarafndan Bulgarlar aleyhine Bulgarlar tarafndan Rumlar aleyhine Yekn- Umm

Maktl 15 12 27

Mecrh 6 3 9

Der-dest olunan ehs Rum Bulgar

Meyyite n 2 3

Hayyen 9 5

184

[Yekn]

14

Zihne kazs 6 Mart Ahsarat karyeli Bulgar Hristo Gorgi, Mandil karyesi civrnda kama ile katledilmidir. Fili mechldr. 16 minh 21 minh Ahsarat karyeli Bulgar oban Gotsa Giryako, Ispana iftlii civrnda koyun ray ederken karyelisi Rum Hristo tarafndan kama ile cerhedilmidir. Eridere karyeli Rum Koo Bojika, rfeksyla bana giderken karyelisi Bulgar Angel tarafndan cerhedilmidir. Fil-i merkm 10 Nisan sene [1]323 trihinde vuk bulan bir msdemede meyyiten der-dest edilmidir. Karlkova [Krlkova] karyeli Bulgar Pavli, karyesi civrnda karyelisi Rum Yovan tarafndan bakla cerhedilmidir.

Maktl 1

Mecrh 1

28 minh

Eridere karyeli Rum Vasil manliher kurunuyla Bulgar ekys tarafndan katledilmidir. aklerden ikisi meyyiten 10 Nisan istsl edilmidir. Ekyy hnesinde ihf eden komusu minh Angel ile mun olan Dimitri de der-dest edilmidir. Maktln geen sene hnesi de ihrk edilmidi. 13 minh 16 minh 28 minh 29 minh Ahsarat karyeli Bulgar Metro, karyelisi Rum Gogo ve rfeks tarafndan kahvehnede kurunla katledilmidir. Fillerden biri der-dest edilmidir. skarova karyeli Bulgar Mita Dimitri tarlasnda bulunurken mechl bir Rum tarafndan kurunla katledilmidir. Kesriye kazl Deirmenci Bulgar Mino Rum komitecileri tarafndan kama ile katledilmidir. Karlkova karyeli Rum steryo, Gorgi, Nolo, Gorgi Dobroyol balkanda Bulgar ekys tarafndan kurun ve kamalarla sret-i fecada katledilmilerdir. Karlkova karyeli Petre, Kosta, Ulah steryo maznnen der-dest edilmilerdir.

1 1 4

3 skarova karyeli Bulgar Ligor Mita gib olan esterlerini Mays taharrye giderken Mandil ve Ahsarat karyeleri arasnda minh Rum komitecileri tarafndan katledilmidir. 21 minh Ahsarat karyeli Rum Yovan Todor, karyesi civrnda hayvn ray ederken Bulgar ekys tarafndan katledilmidir. [Yekn]

1 11

185

cml Zihne kazs Rumlar tarafndan Bulgarlar aleyhine Bulgarlar tarafndan Rumlar aleyhine Yekn Maktl 5 6 11 Mecrh 2 1 3

Demirhisar kazs 20 Krova karyeli Bulgar Kota Atana, hnesi havlisinde Mays koyunlarna bakarken komusu Rum Barutcu Dimitri minh tarafndan cerhedilmidir. Fil der-dest olmudur.

Maktl

Mecrh 1

Demirhisar Rumlar tarafndan Bulgarlar aleyhine

Maktl

Mecrh 1

BOA. TFR. 1 A. 34/3382

106
B R RUM ETES N N OTEME KYNDE EKSARHHNE'YE MENSUP DRT K Y KATLED P K Y DE YARALADII Altm kiilik bir Rum etesinin, Kesriye'ye bal Oteme kyne saldrarak Bulgar Eksarhhnesine mensup drt kiiyi ldrp kiiyi de yaralamalar zerine sevkolunan mfrezenin ekiyadan kiiyi l olarak ele geirdii, dier ekiyann ise olay yerinden kat. 18 Haziran 1907
Manastr Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 373

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye

186

Devletl efendim hazretleri, Geen pazar gn saat on rddelerinde Kapudan Varda kumandasnda altm kiilik bir Rum etesi Kesriye kazsnn Konemlan nhiyesine muzf Oteme karyesine taarruz ederek Eksarhhne'ye mensb zkrdan drt ahs katl ve iki erkek ile bir kadn cerhetdiklerini gece saat bir buuk rddelerinde haber alan Berzenice mfreze-i askeriyyesi mezkr karyeye yetierek vuk bulan msdemede ekydan meyyiten istsl edilp dierlerinin Florina'nn Armenka karyesi balkanlarna firr etdikleri ve askir-i hneden iki nefer ehd olduu Kesriye'de bulunan Grice mutasarrf tarafndan b-telgrafnme bildirilmi ve eky-y merkmenin takbi in Florina Kim-i makmlna teblgt- lzme icr klnm olmala. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 7 Cmde'l-l sene [1]325 ve F 5 Haziran sene [1]323 Manastr Vlsi Bende
Hfz

BOA. TFR. 1 MN. 128/12765

107
SELN K YUNAN KONSOLOSUNUN EMR NDE HAREKET EDEN B R RUM ETES N N E TL C NAYETLER LED VE ZORLA PARA TOPLADII Lankaza kazasnn stefanya ky hududunda kaybolan orman ba korucusu Mehmed Ali ile Gaydihor ky yaknlarnda kaybolan iki kiinin, Selnik Yunan konsolosunun emir ve kumandasnda hareket eden be kiilik bir Rum etesi tarafndan katledildii, bu etenin baz yerlerde komite adna para toplad, ancak etenin konsolosun emri dnda giritikleri cinayetlerden dolay maalarnn kesildii ve kendilerini takip etmek iin baka bir ekiya etesinin gnderildiinin anlald. 23 Haziran 1907
Siroz Sanca Tahrrt Kalemi

187

ayaz Nhiyesi Mdrlii'nin f 10 Haziran sene [1]323 trihli tahrrt sretidir. Bir ay mukaddem Lankaza kazsnn Orman Ser-korucusu Mehmed Ali'nin kaz-i mezkr dhilinde stefanya karyesi huddunda gib olup el-yevm hayt ve memtndan ve ey ve hayvnndan bir nine bulunamad gibi Gaydihor karyesinde dahi gaybbet etdikleri f 14 Mays sene [1]323 trhli ve 19 numaral arza-i kernemle marz Debre kazl Tao ve refki Simon haklarnda haf ve cel taharriyt ve tahkkt icrsndan geri durulmadndan bu kerre niam't-tesdf sdk bir muhbir elde edilmesiyle malmtna mrcaat olundukda Selnik Yunan konsolosunun emr kumandasnda hareket eden ekydan be neferlik bir etenin slif'l-arz stefanya karyesi ahlsinden ismi mechl bir ahs ile berber stefanya cihetlerinde gib Mehmed Ali'ye tesdf etmeleriyle merkm stefanyal ahsn kendisini hkmete ihbr edeceini mlhaza etmesiyle buna binaen merkm kolcuyu katl ve cesediyle hayvn ve eslihasn imh etdikleri ve onu mtekib ova balkanndan bi'l-mrr Gaydihor karyesine geldikleri ve orada merkmn Tao ve Simon'u ikmetghndan alarak katl u itlf ve cesedlerini ihf eyledikleri gibi Zihne kazsna gedikleri ve ibu be akden birisi madenlerdeki Varvara karyesinden otuz yalarnda, uzun boylu, kaviyy'l-bnye Mina isminde ve birisi ismi mechl ksa boylu, tknazca vcdlu zok karyeli olup bunun geen sene Aynaroz'da Kotulmu manastrnda bekilik etdii ve ekynn en ziyde merkez tandklar mahall Kesendire'nin madenler cihetindeki kur-y Hristiyniyye olduu ve erbb- fesdn ufak ktada matb varakalar ile nfs bana mhiye ikier guru komite sandna para toplamakda bulunduklar ve bu srada da baz mhim tedrikde olduklar ve cemiyyet-i fesdiyyenin mli ihtill-cyneleri madenler cihetinde takviye bulduka buralara dahi tesrt- azmeden bir an hl kalmad ve mrr'l-arz maktl Korucu Mehmed Ali ile Tao ve Simon'un keyfiyyet-i katline dir cemiyyet-i fesdiyye tarafndan t-y rey olunmakszn hod-be-hod cinyt- mezkreyi k etdiklerinden n konsolos tarafndan ibu etenin malar kat ve kendilerini takb etmek zere dier bir ete sevkedildii ve madenlerde Erse karyesinde Komite Veznedr Vail Gorgi Papa nmnda birisi olduu ihbr ve beyn olunmala buraca tahkkt ve takbt- lzmede bulunmakda ise de, madenler cihetine id ihbrtn mahalline emr u ir merhn- irde-i celle-i dver-i efhamleridir. Ol bbda. BOA. TFR. 1 SL. 148/14800

188

108
KATR N KASABASI MECL S- DRES 'N N ULAH AZSI NAK 'N N RUMLUU KABUL N TEHD D ED LD Katrin kasabas Meclis-i dresi'nin Ulah azs Naki'nin Rumluu kabul etmedii takdirde bana bir ktlk gelecei eklinde tehdid edildikten bir sre sonra kardei Yani Nikola'nn, Katrin Piskoposu Paztinova Efendi'nin emri ile Rum ekiyas tarafndan karld, blgede Rum nfusun ok olmasndan istifade eden piskoposun blc faaliyetlerde bulunduu, Matapas etesi iin kylerden para toplatt, ekiyann faaliyetleri ile ilgili kendisine haber getiren kyller hakknda da bilgi vermekten kand. 1 Temmuz 1907
Telgrafnme Katrin Mahall Numaras: 845

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Katrin kasabas halkndan ve Ulah cematinden seyyr terzlik ile megl Yani Nikola Barbabanik Braze(?) karyesinde bulunduu srada Rum ekys tarafndan esr edildii ve hayt ve memtndan malmt alnamad imdi ihbr edilmi olmala takbt ve taharriyta msraat edildiinden netceden arz- malmt edilecei marzdur. Fermn. F 1 Mays sene [1]323 Katrin Kim-i makm
Adil Katrin Kim-i makml'ndan

18 Haziran sene [1]323 Rum ekys tarafndan esr edildii 1 Haziran sene [1]323 trihli telgrafnme-i keriyle arzolunan Yani Nikola hakknda haf ve cel icr edilen tahkktdan merkmun birderi meclis-i idre Ulah azs Naki'yi Rumladrmaa icbr in Katrin Piskoposu Paztinova Efendi'nin emri zerine Rum eirrs tarafndan tevkf edildii ve fakat henz ber-hayt olduu anlalmdr. On be gn mukaddem Doktor Jani Selnik'de bulunan az-y mm-ileyhi nezdine celb ve Rum olmayacak olursa

189

karben bir musbete urayacan piskoposun ifdesine atfen kendisine tebli eylemi ve mm-ileyhin mmt ve temyl zerine Yunan Konsoloshnesi marifetiyle aklere teblgt icrs vad edilmidir. Ve yine ayn trhde piskoposun vsta-i muhberesi olduu tahkk edilen Fani nmnda bir madrabaz da Selnik'de esrin dier birderini tehdden ayn ifde[de] bulunmudur. Burada ahlnin ekseriyeti Rum olmasna ve bir ksmnn sevk-i milliyyetle efkr- Yunaniyye ile perverde bulunmasna binen menv-i zamrini icrya msid bir cevelngh olan piskopos meclis-i rhn azs sfatyla bana toplad mteneffiznn muvenetiyle ahlye tohm- nifk ve fesd ekmekdedir. Bir de bu havlye memr edilen Matapas etesi efrd matna karlk olarak kylerden tahsl edilen mebliin mm-ileyhin vestatyla tevz edilmekde olduu hakkndaki istihbrt- sbka-i abdnem ahren Serfice Mutasarrflnca da ayniyle istitl olunarak alnan tahrrtda Alasonya Metropolidlii'nce mat- mezkre in buraya muvenetde bulunmakda ve noksan bura piskoposu tarafndan ikml edilmekde olduu bildirilmidir. Piskopos- mm-ileyhle mukaddemce vki olan bir mlktda kaz dhilinden mrr ve Karaferye vesir mahallerde icr-y habset eden etelerden kyller dim kendisine malmt vermekde ise de bunlar dinlemedii hakkndaki ifdesine kar bu gibilerin hkmet-i mahalliyyeye mrcaat etmeleri in kendilerine tefhmt- mukteziyye icr edilmek zere kimler olduunun bildirilmesi cevbnda bulunulmas zerine isimlerini bilmedii ve kendilerini tanmad gibi mtenks szler sylemesi de ahvl-i marzay teyd eylemekdedir. Hulsa, esrin tahlsi bura piskoposunun rey ve tensbiyle olduuna kanat-bah olmakda ise de esre bir s-i kasd edilmemek zre imdilik kendisinden resmen bir ey sul edilmemi ve maa-m-fh tahkkta devm edilmekde bulunduundan evrkn cihet-i adliyyeye der-dest-i tevd bulunmu olduu marzdur. Fermn. BOA. TFR. 1 SL. 149/14840

109
KESR YE'DE RUM EK YASI TARAFINDAN BULGAR KADININ LDRLP K TANES N N DE YARALANDII Kesriye'nin Zupanita ky civarnda tarlalarndan dnmekte olan Bulgar milletinden kadnn ldrld, iki kadnn da yaraland, olay gerekletiren Rum ekiyasnn takibi ve yakalanmas iin bir mfreze sevkedildii. 190

3 Temmuz 1907
Telgrafnme Grice Mahall Numaras: 4219

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Dn sat on rddelerinde karyeleri snurundaki tarlalarndan kylerine avdet eden Zupanita karyeli bir takm Bulgar kadnlarndan Dimo Vio ve kermesi Sofya ve Tarpo Vio'nun kye yirmi dakka mesfede vki eme yannda pusu kuran ve mikdr anlalamayan Rum ekys tarafndan katl ve Dimo Vio'nun kermesi Pao ile Nao'nun gelini Pao'nun cerhedildii haber verilmesi zerine takbleri zmnnda mahall-i mezkra bir mfreze sevkedildii ve kefiyt ve tahkkt- lzmeye de mbderet olunduu Kesrye Kim-i makml'nn telgrafnmesine binen arzolunur. Fermn. F 19 Haziran sene [1]323 Mutasarrf
Alaeddin Manastr Vilyeti Jandarma Kumandanl Aded: 779

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Devletl efendim hazretleri, Kesriye Jandarma Bl Kumandanl'ndan alnan bir telgrafnmede ehr-i hl-i Rmnin on sekizinci Pazartesi gn akam sat on bir buukda Kesriye'nin ehr-yek saat arknda ve merkez karagolu mntkas dhilindeki Zupanide [Zupanita] karyesi cihetlerinde bir ka silh sads iidilmesi zerine derhl karye-i mezkreye doru itb edildikde karyenin medhalinde ve yol zerinde Bulgar milletinden kadnn maktl ve iki kadnn mecrh olarak yatd grlm ve li-ecli't-tahkk adliye ve shhiye memrlaryla blk kumandan mahall-i vakaya azmet eyledikleri bildirilmi olmala muht- ilm-i sm-i dverleri buyrulmak bbnda ve her hlde emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 20 Haziran sene [1]323

191

Manastr Jandarma Alay Kumandan Erkn- Harb Mralay Bende

Mehmed Halid b. Arif

BOA. TFR. 1 MN. 130/12991

110
RUM EK YA ETES N N KORU YEN KY AHAL S NDEN B R BULGAR'IN EV NE SALDIRDII Byk bir Rum etesinin Koru Yeniky Bulgarlarndan stavri'yi ldrmek ve evini yakmak maksadyla saldrmas zerine kan atmada evde bulunan iki kiinin ld, ekiyadan da yaral ve llerin bulunduu; Vardar rzgrndan dolay silah seslerinin yakn yerlerden duyulamamasndan tr ekiyay takip iin mfreze karlmasnn gecikmi olduu. 6 Temmuz 1907
Telgrafnme Selnik Mahall numaras: 20610

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Dnk cuma gecesi sat buuk rddelerinde Koru Yeniky ahlsinden ve Bulgar milletinden stavri'nin, hanlar'daki hnesine byk bir Rum etesi gidp merkmu katl ve hnesini ihrka tasadd etmilerse de hnenin mteaddid mazgallarndan vuk bulan iddetli mdfaa zerine merkma bir zarar gelmeyp yalnz atlan silhlardan stavri'nin bekisi Vasil ile on sekiz yalarnda Sagar Tema Kriste'nin(?) maktl olduklar ve mahallinde grlen kan izlerine gre ekydan dahi birka mecrh veya maktl olmas melhz bulunduu ve hanlar, mevkii mfreze-i askeriyye bulunan Gradabor [Gradubor] karyesine yakn ise de leyle-i mezkrede esen Vardar rzgrnn iddetine mebn karye-i mezkrede hi kimse silh sesleri iitmediinden mfrezece ekynn derhl takbine msraat olunamam ise de vuktn ihbrndan sonra keml-i germ ile emr-i takbe mberet olunduu ve netce-i takbt ve tahkktn ayruca arz ve ir tabi bulunduu marzdur. Fermn. 192

F 23 Haziran sene [1]323 Selnik Merkez Kim-i makm

Srr

BOA. TFR. 1 SL. 149/14900

111
KLOS FTL N BASAN YUNAN EK YASININ B R BULGARI YARALAYIP HAYVANLARI LDRDKLER Yunan ekiyasnn Klos iftliine baskn yaparak Klebute kyl Bulgarlardan birini yaralayp bir ift byk ba hayvan da ldrdkleri. 6 Temmuz 1907
Telgrafnme Zilhova Mahall numaras: 1125

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye ehr-i hl-i Rm'nin yirmi ikinci gecesi sat buuk rddelerinde Klos(?) iftliinde beyttet eden Klebute karyeli yirmi kadar Bulgar amele uruna on be el silh atlarak merkm amelelerden Atna Panideli nm ahsn mecrh ve orada bulunan bir ift hayvann mrd olduu istihbr olunmas zerine icr klnan tahkktda vaka-i mezkrenin Rum ekys tarafndan k edildii anlalarak delil-i knniyye mevcdiyyetine binen maznniyeti tahakkuk eden fesedenin Porna karyeli Abac Gorki olu Vangel ile Lazar Vangel olu Ligor ve Hristo Banika nm ahslarn der-dest ve taht- tevkfe alnd marzdur. Fermn. 23 Haziran sene [1]323 Kim-i makm nmna Nib
Hasan Remzi

BOA. TFR. 1 SL. 149/14897

193

112
RUM EK YASININ S ROZ'DA BAZI BULGARLARI RUMLATIRMAYA ALITIKLARI Siroz kazasna bal Karlky ahalisinden ve Bulgar cemaatinden Angeli ve arkadalarnn Bozda'na kar almak iin karken Rum ekiyas tarafndan yollarnn kesildii, Rum olmalar iin tehdid edildikleri ve Angeli'nin dvld, ayrca Rum metropolidinden Rum olduklarna dir pusula almadka kar almak iin Bozda'na kmamalarnn istendii. 8 Temmuz 1907
Telgrafnme Siroz Mahall Numaras: 11058

Mfetti-i Ummlik Cnib-i Smsine ehr-i hl-i Rm'nin yirmi ikinci Cuma gn Siroz kazsna merbt Karlky ahlsinden Bulgar cematine mensb Papa Trandafil'in(?) olu Angeli'nin yedi refkiyle berber kar almak zre Bozda'na karlarken Galiekapusu denilen mahalde siyh elbiseli, gra tfengleriyle msellah on bir kiiden mrekkeb bir ete Rum ekys tarafndan merkm Angeli'nin darb ve Rum olmalar in bir iki saat tazyk edildikden sonra badem Rum metropolidinden pusula almadka kar almak zre Bozda'na kmamalar tenbh edilerek salverdiklerini, avdetlerinde karye-i mezkre muhtarna ifde etmilerse de derhl jandarma karagoluna malmt verilmemi ve karclarn iki gn kar almak zre kmamalarndan vki olan bhe ve icr klnan tahkkt zerine mfreze-i askeriyye ile taharriyt- lzme icr klnm ise de ekyya dir bir emreye dest-res olunamam bulunduu Jandarma Kumandanl'ndan ifde klnm ve Frka-i Hmyn Kumandanl'na da it-y malmt edilmi olduu marzdur. Fermn. F 25 Haziran sene [1]323 Siroz Mutasarrf
Reid

BOA. TFR. 1 SL. 150/14916

194

113
KESR YE'DE RUM EK YASININ YAKTII HANELER N YEN DEN YAPTIRILMASI N PARA GNDER LMES Kesriye kazasna bal Lugrada kynde yirmi iki, Osniani kynde dokuz, tariani kynde de bir hanenin Rum ekiyas tarafndan yakld, sefalet ve zorluklar iinde kalan ailelerin Horpete merkezine iltica ettikleri, bu ailelerin evlerini yeniden ina etmeye kudret ve kuvvetleri olmadndan dolay sel felaketzedeleri iin ayrlan fondan alnacak paralarn, evlerin yeniden yapmnda kullanlmak zere Kesriye Kaymakaml'na gnderilmesi. 8 Temmuz 1907
25 Haziran sene [1]323 Mstacel

Manastr Vilyet-i Aliyyesine Geen Mays mh zarfnda Rum ekys tarafndan Lugrad[a] karyesinde yirmi iki ve Osniani karyesine merbt Mankele ve Marite mahallelerinde dokuz ilenin hneleriyle ey-y beytiyye ve emvl-i mevcdeleri ihrk edilmi ve akda ve hl-i sefletde kalan mezkr ileler Horpete merkezine iltic ederek taraf- llerinden gsterilen lzm zerine seylb-zedegn inesinden be bin guruun sarfyla ikdrlarna teebbs olunmu ve ekynn tecvzt- ceddesinden muhfazalar zmnnda mezkr karyelere birer mfreze-i askeriyye ikme edilmi idiyse de muhterik olan meskenlerini in veya muvakkaten barnabilecek sretde tamr etmee katiyyen muktedir olmadklar ve bu sebeble karyelerine avdet edemiyerek el-yevm Horpete hanlarnda srnp sefl olduklar tahkkt- vkadan mstebn olmudur. Eky tarafndan ihrk olunan meskinin hkmetce tamri kbil olamayaca geen gn tebl olunmu ise de nfs- mezkrenin bulunduklar hl-i seflet-itimlin clib-i dikkat bir derecede olduu anlaldna ve bunlarn sye-i merhim-vye-i cenb- pdihde istihsl-i esbb- istirhatlerine msraat, madeleten ve hikmeten muktez grndne ve muhterik hnelerin talar mahallerinde mevcd olduu gibi civr ormanlardan meccnen kereste kat sretiyle iktiz eden ahbn tedriki de mmkin olacana ve bu hesba gre muhterik hnelerin biner guru derecesinde sarfiyt ile in ve tamr edilmesi meml idne mebn seylb-zedegn in tahss olunup bu uurda tammen sarf cb etmeyecei tedkkt- vkadan nmyn olan akadan imdilik otuz bir bin guruun bi't-tefrk 195

Kesriye Kim-i makmlna irsli ve kim-i makmn riyseti altnda zevt- mnsibeden tekl olunacak komisyon marifetiyle mezkr otuz bir hnenin bir n evvel ins ve otuz bin guruun tammen kf olamayaca tahakkuk ederse st tarafnn sret-i tesviyesi badeh tebl edilmek zre daha ka gurua lzm- kat olacann izbr ve mezkr ilelerin Horpete'de imtidd- ikmetleri, itidd- sefletlerine ve tesrt- gayr- marziyye hussuna bd olacandan kendilerinin bir n evvel karyelerine ideleriyle hnelerinin ber-minvl-i merh in ve tamrine msraat ve dikkat edilmesinin telgrafla mahalline emr ir himem-i aliyye-i mehmdnlerinden temenn olunur. Efendim. Kesriye Kazs Dhilinde Rum Ekys Tarafndan hrk Olunan Hneler. Mays'n on dokuzuncu gecesi yz kadar Yunan ekys staricani [ tariani] karyesini ihrka tasadd etmiler ise de mfrezenin vaktinde yetimesinden yanlz karye kenrnda 1 aded hne ile bir ka koyun ihrkna muvaffak olabilmilerdir. Mays'n yirmi birinci gecesi Yunan ekys Lugrad[a] karyesine tecvz ile 15 aded hne ile 1 aded samanhne ihrk etmilerdir. Mays'n yirmi nc gecesi Yunan ekys Osniani karyesine taarruz ederek 6 aded hne ve bu karyeye merbt Mankele mahallesinden 2 aded ve Marite mahallesinden 1 aded ki ceman 9 aded hne ihrk eylemilerdir. Yine ayn gece be-tekrr Lugrad[a] karyesine de Yunan ekys tecvz ederek 7 aded hne ihrk eylemilerdir.
Muhterik Hneler Aded Lugrad[a] karyesi Osniani karyesi Mankele ve Marite mahalleleri Yekn [ tariani] staricani karyesi [Yekn] 22 9 31 1 [32]

Lugrad[a] Karyesinde Yunan Ekys Tarafndan hrk Olunan On Be Hne Nfsunu re Eder Defterdir.
Hne -1 Todor Tana Yenice'de

196

zevcesi Vabo olu Vasil kermesi Fila karnda Yani Yani'nin zevcesi Petra Dine Tana Petre Dine lo Resto Kela Mariya Koti Sono Minka Tano Rao Hne -2 Sido Vasil olu Paskal dieri Nikola Siro zevcesi Vasila Paskal zevcesi Ferine Nikola zevcesi Mitra Nikola olu Yani Paskal olu Andrea Paskal kz Minka Dedeaa'da " " " "

olu Pavlo Anastas Yani vlidesi Vabo kz Rao kz Mato karndann zevcesi olu Tanas omo Andon vlidesi Dimo kz Sono Dine Vasil vlidesi Tana zevcesi Mariya olu Yorgi kz Nayo dier Kelo karnda steryo Trhala'da Bir buuk seneden beri Horpete'de iskn etmilerdir. Behlita'da Edirne'de

Hne -4 Dine Foti vlidesi Tano zevcesi Sidro olu Andon skee'de

Hne -5 steryo Yani Hne -3 Sido Paskal zevcesi Mariya kz Minka kz Line olu Filo " Yenice'de olu Tanas olu Kiryazo olu Dimitri zevcesi Raa kz Vayo kz Dinka Prespe'de " "

197

karnda Done Hne -6 Nikola Kiryazo zevcesi Gora kz Taye kz Mariya kz Jota olu Yorgi olu Resto karnda zevcesi Vasila karnda olu Kiryazo dieri Dono dieri Tanas dieri Yane dieri Sotir kz Rao dieri Vayo vlidesi Gora Hne -7 Petre Andon zevcesi Vasila olu Nikola olu Apostol olu Vangel Nikola zevcesi Mariya olu Yovan Petre kz Kirao Behlita'da Hne -9 Mitre Nikola vlidesi Nio zevcesi sterya olu Filo Behlita'da " dieri Reste dieri Paskal kz ono karnda Sido

Horpete'de iskn etmilerdir.

Tekveni'de

Kesriye'de

Hne -10 Filo Yani zevcesi Mata olu Tanas olu Ligor olu Pavlo Filibe'de " Tekveni'de Tanas zevcesi Kira kz Sidra kz Dinka Filo kz Lena Filo kz Kirao Argir Tanas Behlita'da vlidesi Risa Kesriye'de zevcesi Doa olu Vasil " " " Labanie'de

Hne -8 steryo Foti vlidesi Roo kz ono mteveff olunun zevcesi Mariya olu Mitre zevcesi Kirao

Hne -11 Bir sene, buuk sene mukaddem Tanas Paskal zevcesi Lie olu Nikola Grebene'de " "

198

zevcesi Vayo kz Dinka kz Kirao Hne -12 Vasil Kiryazo zevcesi Kirao

" " "

Hristo Kosta karnda Petre vlide Lee Hristo zevcesi Velika

Tekveni'de "

Hne -15 Hne -13 Yorgi omo vlidesi Sono zevcesi Vasila kz Gora Hristo Yorgi zevcesi Mariya Tekveni'de Zelin'de Yenice'de Dine Nikola vlidesi Tana zevcesi Mariya kz Kirae karnda Panayot Vasil Dine zevcesi Nayo olu Paskal kz Sidro Hne -14 dieri Pagno Zerveni'de Bir seneden beri Horpete'de iskn etmilerdir. Amerika'da Trhala'da

Lugrad[a] Karyesinde Muahharan hrk Olunan Yedi Hnenin Mikdr- Nfsunu re Eder Defterdir.
Hne -1 Koti Paskal zevcesi Mata olu Vangel olu Kiryazo olu Ziso Koti birderi Nikola zevcesi Nie olu Done dieri Dine kermesi Merina Koti birderi Tanas vlidesi Kale zevcesi Mata Behlita'da Bir sene Todor Yorgi vlidesi Fara zevcesi Kira " " " Filibe'de Behlita'da birderi Yorgi zevcesi Tomaiya birderi steryo zevcesi Minka Koti'nin amuca- zdesi Yorgi Ziyo vlidesi Soma hemresi Kira Hne -2 Gmence'de mukaddem Horpete'de iskn etmilerdir. Behlita'da

199

olu Mitra Hne -3 Dine Koti zevcesi Mariya fevt

kermesi Naska

Hne -7 Vakfa id bo hne

Hne -4 Petre Kiryazo vlidesi Mitra zevcesi Mila olu Hristo kermesi Mariya karnda Mino zevcesi Fota Bir sene mukaddem Horpete'de iskn etmilerdir Filibe'de Zupanita'da

Hne -5 Nikola Petre zevcesi Raa hemresi Sona kermesi Lie olu Nasa Tekveni'de

Hne -6 steryo Paskal vlidesi Tarina kermesi Sofa amuca-zdesi Koti Andon vlidesi Tikone

200

Osniani Karyesinde hrk Olunan Alt Hne Nfsunu re Eder Defterdir.

Hne -1 Todor Kostantin Filibe'de zevcesi Mariya olu Kiro kermesi Tarpa dieri Sona karndann zevcesi Sona ki sene mukaddem Horpete'de skin olmulardr. Hne -4 steryo Hristo Filibe'de zevcesi Lekzo kermesi Foto birderi Hristo zevcesi Rao Vakadan iki ay mukaddem Horpete'de iskn etdikleri Hne -5 Tanas Vizi zevcesi Yagni kermesi Aura Demirhisar'da olu Dimitri zevcesi Pagno kermesi Aura olu Kostantin olu Paskal zevcesi Agori Koti Tyo zevcesi Pagno olu Nikola dieri lya dieri Vasil kermesi Rao Vakadan dokuz ay mukaddem Horpete'de iskn etdikleri Hne -6 Nikola Ramo zevcesi sterya vlidesi Despo kermesi Niyo dieri Lekso dieri Rao dieri Lie Filibe'de

Hne -2 Yorgi Dimitri vlidesi Vayo zevcesi Elena kermesi Leksa olu Hriste dieri Yani dieri Nie Filibe'de

Hne -3 Nikola Yani Filibe'de zevcesi Yano yeeni Tanas zevcesi Respo kermesi Minka dieri Rao dieri Vasila olu Todor vlidesi Tarpa amucas kz Sidra Dokuz aydan beri Horpete'de iskn etmilerdir.

201

Vakadan mh mukaddem Horpete'de iskn etmilerdir.

202

Mankele Karyesinde hrk Olunan ki Hne Nfsunu re Eder Defterdir.

Hne -1 Paskal Petro zevcesi Mariya karndann olu Lamro Vakadan bir mh mukaddem Horpete'de iskn etdikleri Hne -2 Tao Dimitri zevcesi Vayo Tao'nun birderinin olu Arkir zevcesi Roa mteveff Andon'un zevcesi Mino kermesi Aura

Rodos'da Filibe'de

Marite Karyesinde hrk Olunan Bir Hne Nfsunu re Eder Defterdir.

Hne -1 Dine Manol zevcesi Vayo olu Vasil kermesi Lie Amerika'da dieri Lenko karnda Tanas zevcesi Gora olu Nikola vlidesi Nie

BOA. TFR. 1 MN. 139/13869

114
USTRUMCA'DA MEZHEB ANLAMAZLIINDAN DOLAYI RUMLARIN BULGARLAR ZER NE S LAHLI SALDIRISI Ustrumca'nn Papa Mihal mahallesinden Bulgar'n mezhep anlamazlndan dolay Rum'un silahl tecvzne maruz kalarak yaralandklar, olay yerine gelen jandarma ve polisin iki Rum'u yakalayp kaan dier birini aramakta olduu. 8 Temmuz 1907 203

Telgrafnme Ustrumca Mahall numaras: 1905

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Gece sat bir rddelerinde kasabann Papa Mihal mahallesinden ve Bulgar cematinden Dlger Espaso Yano ve Terzi Nikoli Eftim Malin ve Goe Panda nm ahslar hnelerine gitmekdeler iken Rum cematinden uhac Take, ve Koleka Koloy ve jandarma svrliinden muhrec Petre nm ahslar Rum kilisesi yannda nlerine karak hmil bulunduklar revolverlerini merkmn zerine endhtla Espaso'yu bandan ve Goe'yi bayla omuzlarndan ve Terzi Nikoli[yi] sa ayandan cerh eyledikleri ve silh sesleri zerine derhl jandarma ve polisler yetierek crhlerden Petre ile uhac Take der-dest olunup firr eden Kolo dahi taharr edilmekde olduu ve vakann mnferet-i mezhebiyyeden mnbais olduu marzdur. Fermn. F 25 Haziran sene [1]323 Kim-i makm
Ahmed Faik

BOA. TFR. 1 SL. 150/14921

115
GR CE'N N GRATE KYNDE KATL M YAPARAK F RAR EDEN RUM ETES N N TAK B NE DEVAM ED LD Rum ekiyasnn Grice'nin Grate kyne giderek Bulgar ahaliden yedi kiiyi vahi bir ekilde katlettii, kamakta olan bir Mslman ehid edip dierini yaralad; olaylar zerine gelen askeri mfrezenin takib sonucu drt ekiyay l olarak ele geirdii, ekiyann kalan ksmnn takibine devam edildii. 18 Temmuz 1907
Telgrafnme Grice Mahall Numaras: 4771

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye

204

Dn sabh sat dokuzda Rum ekys Grate karyesine giderek Bulgar ahlsinden yedi kiiyi der-destle sret-i vahiynede katl u itlf eyledikleri ve esn-y firrlarnda Tahsldr Ali Efendi'yi ehd ve Garleti karyesinden berberinde bulunan bir Mslmn dahi cerheyledikleri haber alnmas zerine takb ve tenklleri in Nestram'dan hareket eden mfreze-i askeriyyenin mahall-i mezkra yetierek Garleti ahl-i slmiyyesiyle msdeme eden aklerden drt kiiyi meyyiten der-dest eyledii ve ormanlkdan bi'l-istifde firra muvaffak olan ekynn mfrezeler tarafndan iddetle takb edilmekde olduu Nestram Mdrlii'nin irndan anlald ve Horpete ve Langa'dan birer mfreze karlup icrs der-dest bulunan tahkkt- mukteziyye ve takbt- vka netcesinin bakaca bildirilecei Kesriye Kim-i makml'ndan ir olunmala arzolunur. Fermn. F 5 Temmuz sene [1]323 Mutasarrf
Alaeddin

BOA. TFR. 1 MN. 132/13175

116
BULGAR OBANLARIN RUM EK YASININ SALDIRISINA URAMASI Karacabad kazsna bal Pozar ky Paete mevkiinde Bulgar obann Rum ekiyasnn saldrsna urayarak ar yaralandklar ve yz koyunlarnn alnd. 18 Temmuz 1907
Telgrafnme Vodine Mahall numaras: 2090 F 5 Temmuz sene [1]323 Mstaceldir

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Dnk sal gn sat dokuzda Sbeska [Sobosko] 'nn drt sat iml-i Garbsinde ve balkanda kin Pozar karyesinin iki sat ilerde bulunan Paete(?) nm mahalde koyunlarn ray etmekde bulunan karye-i mezkreli Bulgar milletinden 205

Nikola Metre ve Reste Tarayo ve Tarayo Devline nm obanlarn Rum ekys tarafndan dr- taarruz olarak ikisinin hafif ve birinin ar sretde cerh edildikleri ve mecrhlara id yz koyunun arld bugn sabahleyin haber alnmala Morohova [Morihova] cihetine firr eden eirrnn takbine derhl bir mfreze sevk olunduu ve bu bbda ittihz- tedbr in Vodine Mevki Kumandanlyla bery- mzkere hareket edildii marzdur. Fermn. F 4 Temmuz sene [1]323 Karacabd Kim-i makm
Hamdi

BOA. TFR. 1 SL. 151/15027

117
RUM EK YASININ NASL 'TE BULGARI KATLETT Nasli'in Zigovite ky ormanlarnda kmr imal eden Bulgar cemaatinden kiinin Rum Rakya etesi tarafndan mezhep anlamazlndan dolay katledildikleri. 29 Temmuz 1907
Telgrafnme Nasli Mahall Numaras: 5102

skb'de Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Nasli'in Zigovite karyesi ormannda kmr iml eden Grice'nin Behlita nhiyesi mlhaktndan Novosel karyeli olup Bulgar cematine mensb Yani ile iki refkinin dn aham mezkr ormanda maktlen bulunduklar imdi gelen karye-i mezkr bekisi tarafndan haber verilmi ve kmrclerin Bulgar olmalarna ve o cihetde bir Rum ekysnn grldne nazaran ihtilft- mezhebiyyeden dolay Rum ekys tarafndan itlf edilmi olmalar bhesiz bulunmu olmala tahkkt ve takbta msraat edildii bery- malmt marzdur. Fermn. F 15 Temmuz sene [1]323 Kim-i makm
Ali

206

Telgrafnme Nasli Mahall Numaras: 5130 Mstaceldir

Mfetti-i Celleye Dnk telgrafnme-i kerneme zeyldir. Zigovite ormanlarndaki Bulgar kmrclerin Kesriyeli Yani lya Feporan ile Nikola Pandoli nm aklerin idreleri altndaki Rum ekys Rakya etesi tarafndan balta ile katlolunduklar mahall-i maktelde Rmiyy'l-ibre braklan tezkireler mnderictndan ve tahkkt- vkadan anlalm ve ekynn takbtna devm edilmekde bulunulmu olduu marzdur. F 16 Temmuz sene [1]323 Kim-i makm
Ali

BOA. TFR. 1 MN. 134/13309

118
IRAKLI FTL 'NE HCUM EDEN RUM EK YASININ B R BEK Y LDRP DRT BULGARI DA YARALADII Lankaza'daki Irakl iftliinde tamiratla megul olan Bulgar iilerle beki zerine yedi-sekiz kiilik bir Rum etesinin hcum ederek bekiyi ldrdkleri ve drt Bulgar yaraladklar, ekiyann iftlikteki hizmetkrlarn yardmyla Bulgarlara kar duyduklar milli nefretten dolay bu saldry gerekletirdikleri. 14 Austos 1907
Telgrafnme Lankaza Mahall Numaras: 1064

Mfetti-i Ummlik Huzr- Smsine Irakl iftliinde samanhne insyla megl bulunan Zarova karyeli drt Bulgar amele ile bir Arnavud, saman harmannda yatmakdalar iken zerlerine ehs- 207

mechle tarafndan endht olunan silhlardan bekinin maktl ve drt Bulgarn mecrh ddkleri haber verilmekle mikdr- kf jandarma efrdyla mahall-i crme azmet olunduu ve netcesinin bakaca arzolunaca marzdur. Fermn. F 1 Austos sene [1]323 Lankaza Kim-i makm
Mehmed Rfat Telgrafnme Lankaza Mahall Numaras: 1076

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye 1 Austos sene [1]323. Telgrafnme-i kerye zeyldir. Irakl iftliinde tamrtla megl bulunan Zaroval Bulgar amele, Beki Fazl ile harmanda uyumakdalar iken yedi-sekiz kiilik bir Rum etesi gelerek beki-i merkmu bandan balta, gsnden kurunla katl ve defaten atlan silhlardan Mitre stoyan, Todori Metri, Mitre Yorgi, Todori nm ahslarn cerhedildii ve mahall-i crmde bulunan kovanlardan eirrnn, gra tfengleriyle msellah bulunduklar ve mnferet-i milliyye sikasyla ve Rum bulunan iftlik hdmetkrlarnn delletiyle crm k eyledikleri ve maktl beki msellah bulunduundan uykudan uyannca mdfaa etmesin korkusuyla katlolunduu ve bi'l-hire merkez kazsnn Layna ve Ayvanl ve Balca karyeleri cihetine firr eyledikleri anlalm olmala hdmetkrlar hakkndaki tahkkt tamk olunarak hakkat-i hlin zhire ihrcna ve firr eden etenin takbi in tertb olunan mfrezeler ile der-destlerine allmakda olduundan karlkl takbt in Ayvanl Karakolu'na evmir-i lzmenin itsna msade buyurulmas marzdur. Fermn. F 1 Austos sene [1]323 Lankaza Kim-i makm
Mehmed Rfat

BOA. TFR. 1 SL. 154/15327

208

119
RUM EK YANIN YEN CE KAZASINA BALI BULGAR GOLO KYNDE MEZAL M YAPTII Yenice kazasna bal Golo adl Bulgar kyn basan Rum ekiyasnn biri ocuk olmak zre kiiyi ldrp iki kiiyi de yaraladklar, kyden kaan ekiyann takibi iin mfreze sevk olunduu. 22 Austos 1907
Telgrafnme Karaferye Mahall numaras: 2533

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Bugn sat on rddelerinde Yenice kazsnn Bulgar ahl ile meskn Golo iftlii tarafnda silh sads iidilmesiyle mahalline hareketle icr edilen tahkktda yirmi kiilik bir eteden evvel sekiz kii Golo karyesi ahlsinden Petri Kriste nm kimseyi balayup hnesi arkasna kardkdan sonra miynelerinde Rumca konuarak salverildikleri muaharen Vasil Dina'nn gelini Kmano Maryay sol kolundan ve gbeinden sol tarafndan urarak yaraladklar ve Esteryano nmnda dul bir kadnn olu ile [bu]nun nezdinde hidmetkr on sekiz yalarnda Yorgi Dimitri'yi beyninden urarak telef eyledikleri ve Trabe Yuvan' sa ayann diz kapa altndan czce cerh eyledikleri ve karye ahlsinden Sotir veled-i Dina, Dimitri veled-i Yuvan'n karyede mevcd olmadklar mntka kumandanlndan mut Karaferye'nin Siroyhor mfreze zbitinin jurnalinde gsterilmi ve bu tarafdan hemn bery- takb mfreze sevk olunmu olmala Yenice Kim-i makml'na keyfiyet telgrafla i'r edildii bery- malmt marzdur. F 9 Austos sene [1]323 Karaferye Kim-i makm
Seni

BOA. TFR. 1 SL. 155/15416

209

120
Z HNE KAZASININ KLEBUTE VE S ROZ'UN LAGOS KYLER NDE RUM EK YASINCA BULGARLARIN KATLED LD Zihne kazs Klebute kynden olup, Rum ekiyas tarafndan saldrya urayan on bir Bulgar'dan altsnn bilinmeyen kiilerce ldrld, drdnn kamay baard ve birisinin de yaral olduu; yine Siroz kazs Lagos kynde saldrya urayan iki Bulgardan birinin katledildii; bu tr olaylar ile ilgili gzaltna alnan Rumlarn tahliye olmalarnn ekiyann cesaretini arttrd ve olaylarn trmanma gsterdii; Rum ekiyasnn merkezlerinden biri durumuna gelen ilor ky ile nfusu otuz binden fazla olan Zihne kazasnda ek asker tedbirler alnmas gerektii. 28 Ekim 1907
Telgrafnme Siroz Mahall numaras: 20673

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye ehr-i hlin onuncu aramba gn Zihne kazsnn Klebute karyesi ahlsinden Bulgar cematine mensb on bir ifti karye-i mezkre ile iltos [ilor] karyesi arasnda Papas akl nm mahalde yatmakdalar iken ehs- mechle tarafndan alts katl ve birinin cerhedildii ve drdnn firren tahls-i nefs eyledii ve dn gece sat drt rddelerinde Siroz kazsna merbt Lagos karyesi ahlsinden Bulgar Yorgi Atna(?) ile Kostantin Atna(?) tarlada uyumakdalar iken iki ahs- mechl tarafndan dr- taarruz olarak merkm Gorki'nin katlolunduu jandarma kumandanlndan ifde olunmu ve kefiyyt ve tahkkt- lzmenin icrsyla mtecsirlerin zhire ihrc zmnnda cihet-i adliyyeye ve mezkr kumandanla f-y vesy ve frka kumandanlna da malmt it klnm ve Zihne'ye id vukt hakknda mahall kim-i makmlndan henz bir ir olmadndan keyfiyet bakaca sorulmu olduu marzdur. Fermn. F 11 Tern-i Evvel sene [1]323 Siroz Mutasarrf
Reid

210

Telgrafnme Zilhova Mahall numaras: 2629

Mfetti-i Ummlik Huzr- Smsine C.[Cevb] 14 Tern-i Evvel sene [1]323 Klebute karyesinden bi'z-zt tahkkt- lzme icr klnd. Karyenin Bulgar heyet-i ihtiyriyyesinin zabtedilen ifdelerinde iki aydan ber bu havlde hibir cinyet vuk bulmayup kendleri i ve gleriyle megl bulunmakda iken cematleri mensbninden Yorgi Prasko(?) nm Bulgarn keyfiyet-i katlinden dolay baz kesnn ehdetleriyle mevkf bulunan karyeleri ahlsinden Rum mfsidiyle Dovita'l Teodo'un ifdt ve ihbrtna ve baz emrta binen bir Bulgarn katli ve ekyya muvenet filinden n mahkemeye sevkedilen iltoz [ilor] ve Anasta[y]a karyeleri Rum fesedesinin ahren tahliyelerini mtekib eirr-y mezkrenin cretleri artarak yine k-i cinyta mbderet ve vaka-i ahreyi ihds eyledikleri ve binen-aleyh merkmn mevkf iken hibir hdise zuhr etmeyerek tahliyelerinden gn sonra cinyt- mezkrenin hudsu tevkt ve delletlerini ve kendlerinin ne takm eirrdan bulunduklarn ire eder ahvlden olduu cihetle katiyyen merkmndan bhe etdikleri ve ifdt ve ehdetleri msmir olamad bahnesiyle ibu vakyie dir az ok malmt-dr olan kyllerin beynt ve ihbrtdan imtin etmekde bulunduklar der-miyn edilmi ise de baz esbb ve usl-i knniyyeye mebn bir iki mfsidin pene-i knndan tahls-i girbn etmelerinden n yes ve nevmdye dmek lzm gelmeyp hkmete o gibiler hakknda daim tahkkt ve tarassudt icr edilmekde bulunduundan bu defa kurtulmu olsalar bile er ge yakay ele verecekleri ve herkesin malmt ve mehdtn al-vechi's-shha ityn eylemesi menfi-i ummiyye iktizsndan bulunduu lisn- mnsible zh edilerek tahkkt ve tedkkat f ve lzm gelen mahallerde taharriyt icrsyla vaka-i ahrede yedi Rum'un birer sretle maznniyetleri anlalmala bei der-dest edilmi ve Siroza firr eden ikisinin der-destleri cnib- l-i livya arz u ir klnm ve her iki vakann tamk-i tahkkt zmnnda civr bulunan Rahova ve iltoz [ilor] karyelerine mnteh-i azmet bulunmudur. Bu havl merkez-i mefsedetinden biri olan iltoz [ilor] karyesi Rum fesedesinin cretlerini artdrm olmalar hasebiyle daha baz mugyir-i rz-y l ahvle meydan kalmamak zre orada bir mfreze-i askeriyye ile bir iki nefer jandarma bulundurulmas ve Rum fesedesinin bu kazya mrrlarn teshl eden Nahyanos [Hayanos] gl civrnda birka noktann tutulmas muvfk- hl u maslahat olaca ve muht- ilm-i sm-i fahmneleri buyurulduu zre otuz binden fazla nfsu olan bu kaz jandarmas dier kazlara nisbetle kall olduundan baka her kazda bir 211

jandarma yzba ve iki mlzm bulunduu halde bu kaznn yalnz bir jandarma zbiti ile idresi jandarma vezifinin matlb vechile tamm-i fsna gayr- kf olduu makm- l-i mutasarrfye arz u ir edilmi ve mtecsirlerin zhire ihrc hussunda kerlerince geceli ve gndzl takbt ve tahkkt- mikfne f edilmekde bulunmu olmala bu ve emsli cerim-i azmede fillerin akb-i vakada mechl kaldna bakmayarak tedkkt- amka icrs zmnnda memrn-i adliyyeye dahi evmir-i mukteziyyenin it buyurulmas mtevakkf- emr irde-i fahmneleridir. Fermn. F 15 Tern-i Evvel sene [1]323 Zihne Kim-i makm
Halil Rfat

BOA. TFR. 1 SL. 163/16240

121
FLOR NA'NIN BUF KYNDEN DRT BULGARIN RAKOVA ORMANINDA RUM EK YASI TARAFINDAN KATLED LD KLER Florina'nn Buf kynden olup Manastrda'ki Rakova ormanna odun kesmek iin giden drt Bulgarn Rum ekiyas tarafndan ldrldkleri, llerin zerine ete reisi A. Falamboras imzal, Bulgarlardan, Ortodoks kilisesinin lanetinden kurtulmalar iin mezhep deitirmelerini isteyen, iki varak mektup braktklar. 31 Ekim 1907
Telgrafnme Florina Mahall Numaras: 7324

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Buf karyesi Bulgar ahlsinden Gorgi ile daha refki bu gn hatab kesmek zere gitdikleri Manastr'n Rakova karyesi snrndaki balkanda Rum ekys tarafndan cerh ve katledilmi ve ekynn merkez-i cevelnlar saylan mezkr Rakova semtiyle firr eylemi olduu bekilerin ifdelerine atfen jandarma

212

diresinden verilen jurnalde gsterilmi ve Florina'dan karlan mfrezelerle takblerine msraat klnm id marzdur. Fermn. F 1 Tern-i Evvel sene [1]323 Florina Kim-i makm
Tahsin Florina Kazs Kim-i makml Tahrrt Kalemi Aded: 343

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Devletl efendim hazretleri, 4 Tern-i Evvel sene [1]323 trihli telgrafname-i ker ile arzedildii vechile Rakova ormannda be Buflu Bulgar katleden Rum ekysnn maktller zerinde terkeyledikleri iki kta mektb manzr- l-i safneleri buyurulmak zre leffen arz u takdm klnm olmala. Ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 24 Ramazn sene [1]325 ve F 18 Tern-i Evvel sene [1]323 Florina Kim-i makm Bende
Hasan Tahsin b. brahim

Buf Karyesi Rhiblerine, Azsna, Muhtarlarna, Muallimlerine, Mutebernna ve Ahl-i Siresine Karndalar! imdiye kadar drt sene gemi iken henz aklnz banza gelmedi mi? Size hrriyet verecekler deyu baz ehs tarafndan k edilen tesvlta inandnz. Hlbuki ehs- merkme sizi rey gibi bakalarn ellerine teslm edeceklerdir. Sizi ifl etdiler de bunca asrlardan beri b v ecddnzn slik olduklar dni terketdiniz. Dier birderinizle gavgalamak in tohm- fesd ilk etdiler. Akrab ve ehibbnz bulunan bir kyden dier kye serbeste gitmek in cesretinizi selbetdiler. Byk kolaylkla sizi katlederler. Zr bunlar karbet cihetinden size merbt deildirler. Paralarnz, ocuklarnz alrlar. Zevcelerinizin, kzlarnzn nmsunu hetkederler ve bu hareketleri in kimseden mesl olmazlar. Karndalar! 213

Artk vakit geldi, pemn olunuz. Ortodoks kilisesinin laneti zerinize ve ocuklarnza vrid olmamak in mezkr kilisenin una avdet ediniz. b v ecddnzn kemikleri mezrlardan kup etdiiniz byk kabhat in size cez vereceklerinden korkmaz msnz? Karndalar! Korkuyu zerinizden atnz. Mukaddem bulunduunuz hle avdet ediniz. Kynzn hl-i hzr zre kalmasn rz eden be-on kii kendi menfaatleri in bu iddida bulunurlar. Zr bunlar alnnzn teriyle kazanmaa muvaffak olduunuz paralar elinizden alrlar. Pek l yerler ve ierler ve emlk dahi satn alrlar. Hlbuki kendinize bir ift ark almaa yhd ocuklarnz rtmek in bir yorgan itirya muktedir olup olmadnza bhem vardr. Yukarda sylediim eyleri her hlde aklnza koyunuz ve icr ediniz. Kynzde bulunan askir-i hne hlen ve istikblen sizi muhfazaya muktedirdir. Sizi birderne der- ederim. Cenb- Hakk size ilhm versin ve tark-i mstakmi ire etsin. ete Resi
Flamburas 1907

ki varakadan biri Rumca hurft ve Rumca ibre ve dieri Rumca hurft ve ibresi Bulgarcadr. kisinin mnderict birdir. BOA. TFR. 1 MN. 144/14375

122
B R RUM ETES N N BULGARLARLA MESKUN AYDOS KARYES NE HCUM EDEREK ALTI K Y LDRP K Y DE YARALADIKLARI Florina'ya bal Noska nahiyesinin nfusu Bulgar olan yz elli hanelik Aydos kyne bombalarla hcum eden yz kiiyi akn bir Rum etesinin on alt evi yaktklar, alt kiiyi ldrp kiiyi yaraladklar, Zelenic mfrezesinin olay yerine gelmesi zerine ekiyann Vici ormanna doru kat. 214

3 Kasm 1907
Telgrafnme Florina Mahall Numaras: 7502 Aceledir

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Gece sat iki rddelerinde yzden mtecviz bir Rum etesi Noska nhiyesinin Bulgarla meskn yz elli hnelik Aydos karyesine bi'd-duhl bombalarla hnelere ate verdikleri srada yan sat rddelerinde on be kiilik Zelenic mfrezesi vkaya yetierek eky ile yarm saat kadar msdeme eylemeleri zerine eirrnn Rado balkan semtiyle firrlar tacl eyledikleri ve atlan bomba ve silhlardan on alt hne muhterik ve erkek ve kadn maktl ve erkek mecrh olduu ve akb-i vakada Surovi'den, merkezden mfrezeler tahrk edildii gibi kurbiyet hasebiyle Kesriye ile de bi'l-muhbere oradan dahi mfreze hareket etdirildii ve ekynn izlerinin Surovi kumandan ve Noska mdri ve zbitleri tarafndan Vici balkanna doru takb edilmekde bulunduu ve mfrezelerin Vardas kumandasnda bulunan eirrya tems eylemelerinin meml id arzolunur. Fermn. F 21 Tern-i Evvel sene [1]323 Kim-i makm
Tahsin

BOA. TFR. 1 MN. 148/14799

123
KESR YEL K BULGARIN RUM EK YASI TARAFINDAN KATLED LD Kesriye'nin uka ky ahalisinden ve Bulgar milletinden iki kiinin ziraatle megul olduklar srada, dokuz Rum ekiyas tarafndan kurunla katledildikleri, ekiyann takibi iin Nestram askeri mfrezesinin grevlendirildii. 12 Kasm 1907
Telgrafnme

215

Kesriye Mahall Numaras: 9317

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye ehr-i hlin yirmi dokuzuncu pazartesi gn sat on bir buuk rddelerinde uka karyesi ahlsinden ve Bulgar milletinden Kiro ile Bayso ziratla megl iken dokuz nefer Rum ekys tarafndan kurunla katledildikleri ve akb-i vakada nhiye mdrinin Nestram mfreze-i askeriyyesini bi'l-istishb eky-y merkmenin takbine msraat eyledii irt- vkadan anlalmala buraca da takbt ve tedbr-i lzmeye tevessl olunduu marzdur. Fermn. F 30 Tern-i Evvel sene [1]323 Kesriye Kim-i makm
evket

BOA. TFR. 1 MN. 146/14551

124
DEVLETE BALILIKLARI B L NEN ULAH CEMAAT N N ZARAR GRMEMES VE RUM SALDIRILARINDAN KORUNMASI Ulahlarn Rumeli vilyetlerinde aznlkta olduklar, ancak her zaman saltanata ve devlete bal kaldklarndan bu cemaatin zarar grmemesinin Osmanl Devleti'nin menfaatine olaca; Rum fesat komitesi tarafndan ldrlmek istenen Ulah cemaat ileri gelenlerinden Hac Gogo'nun korunmas, ayrca Rumlarn Ulahlara kar katlima varan mezlim uygulamalarna ramen Rum ileri gelenlerinden kimsenin cezalandrlmad, bu durumun Rumlar cesaretlendirdii, en azndan bir ka Rum ileri geleninin blgeden uzaklatrlmasnn asayiin salanmasnda etkili olabilecei. 11 Aralk 1907

Selnik Vilyeti

216

Mektb Kalemi

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Memriyet-i Cellesine yazlan f 1 Tern-i Evvel sene [1]323 trhli ve drt yz doksan numaral tezkirenin sretidir. Karaferye'den tebden Ropoz'a gnderilmi olan Karaferye Ulah cemati mutebernndan Hac Gogo'ya s-i kasd etmek zre Rum mefsedet komitesi tarafndan Ropoz'a birtakm eirr gnderilmi olduu Karaferye'den Dalamitre(?) imzsyla merkm Hac Gogo'ya kede olunup bir sreti telgrafhneden tevd edilen telgrafnmede beyn edilmekte olmasna mebn Ropoz'a bu kabl eirr azmet eylemesine ve merkm Hac Gogo'nun dr- taarruz olmasna meydn ve imkn braklmamas emrinde tedbr-i mukteziyye ittihz hussu Drama Mutasarrfl'na tebl edilmidir. Rumlarla Ulahlar arasndaki mnferet-i mezhebiyyenin idmesine icr-y tevkt ve tesrt eyleyen ser-medndan olan merkm Hac Gogo'nun Karaferye'den tebdi temn-i skn ve izle-i sr- mefsedet ve cinyet huss[un]da bir tedbr-i musb ve messir olduu derkr ise de yalnz Ulah mutebernndan birinin tebdiyle iktif olunmas Rum mfsidlerinin malm olan harekt ve teebbst- ksthnelerinin izdiydna bis olabilecei ve essen Karaferye'deki Ulah cemati Rumlara nisbeten ekall-i kall olup dim Rum mefsedet komitesinin taarruztna dr olmakda bulunduu ve Rumlarn Ulahlar aleyhindeki taarruzt- mtevliyyesi malm olduu gibi ez-cmle bugn Karaferye Kim-i makml'ndan alnan tahrrtda dahi Karaferye'nin Ulah ahlsinden Manol Nako(?) ile refki Nego'nun Kokova'dan Karaferye'ye kmr nakl eylemekdeler iken yolda biraz geriye kalan Nego'nun dere iinde gib olup hayvannn babo bulunduu bildirilmi ve bu cinyetin de Rumlar tarafndan k edilmi olduu bheden vreste bulunmutur. Rumeli Vilyt- hnesi'ndeki Ulah Cemati Rumlara ve Bulgarlara nisbeten kall olmakla berber civr hkmetlerin menfi-i saltanat- seniyyeye mugyir ml-i siysiyyesine let olmakdan mberr bulunduklar ve dier akvm- gayr-i mslimenin cmlesinden ziyde zt- evket-simt- hazret-i pdihye ve hkmet-i seniyyelerine ibrz- sadkat ve merbtiyet eylemekde olduklar cihetle Ulahlarn dier akvm taraflarndan dr- mezlim ve taaddiyt olmalarna meydn verilmemesi hkmet-i seniyyenin menfi-i liyyesi mukteziytndan olmasna ve Karaferye'de Ulah mutebernnn en ileri gelenlerinden olan Hac Gogo'nun tebd edilmesi Rum mefsedet komitesince sde-dilna kar kendi eser-i muvaffakiyetleri sretinde gsterilecei ve bu sret Rumlarn Ulahlar aleyhindeki taaddiytn tevk ve tezyd eyleyebilecei melhz bulunmasna ve Karaferye'de mnferet-i mezhebiyye cinytn Hac Gogo derecesinde ve belki de daha ziyde tevk ve tertb eden 217

mteaddid Rum mutebern bulunduu nezd-i sm-i dverlerinde dahi gayr-i haf idne binen izle-i mnferet ve tarafeyn in idme-i rhat ve emniyet emrinde ittihz buyurulan bu tedbr-i idrnin bir kat daha messir olmasn temnen Hac Gogo gibi Rum mutebern ileri gelen mevviklerinden bir iki kiinin dahi dier bir mahalle tebdiyle Rumlarn tezyd eden cesret-i mefsedet-krlerinin kesri muvfk- mtlaa klnmakda ise de f-y muktezs ment- rey-i sm-i safneleridir. Ol bbda.
Selnik Vilyeti

Devletl, inyetl efendim hazretleri, Romanya ile aralarnda Bulgaristan'n mevcdiyeti hasebiyle oraya irtibtlar mmkn olamamasndan dolay hkmt- mtecvirenin menfi-i saltanat- seniyyeye mugyir ml-i siysiyyesine let olmakdan mberr bulunan ve dier akvm- gayr-i mslimenin cmlesinden ziyde zt- evket-simt- hazret-i pdihye ve hkmet-i seniyyelerine ibrz- sadkat ve merbtiyet eylemekde olan Ulahlarn dier akvm taraflarndan dr- mezlim ve taaddiyt olmalarna meydn verilmemesi hkmet-i seniyyenin menfi-i siysiyyesi mukteziytndan olduu halde geen seneden bu na kadar zkr ve ins Ulah cematinden yzden mtecvizi Rum eky ve eirrs tarafndan birer sretle katledilmi ve bu fecyi ve vakyi meydnda dururken Rumlardan bir ferd hakknda idreten bir mumele edilmedii halde yalnz Karaferye kazsnda ahren sekiz Rumun itlf zerine her ne esbba mebn ise Karaferye dare Meclisi azsndan ve Ulah cematinin mutebernndan Hac Gogo'nun tebdine mfetti Paa Hazretlerinden b-tezkire lzm gsterilmi ve her ne kadar bir gne hkm ve knna mstenid olmayan byle bir mumeleyi reddetmek dire-i salhiyet dhilinde ise de memrn-i ecnibe karu ii baka sretle anlatarak kyl-u-kle sebebiyet vermesine meydn braklmamak zre bi'z-zarre tervc-i ir cihetine gidilmitir. Maa-m-fh iki gn sonra kide-i adlet ve msvt muhfaza edilmek in merkm Hac Gogo hakknda idreten yaplan tedbrin mnferet-i mezhebiyye cinytnn tertbi meselesinde pek ziyde ileri giden Rumlardan iki kii hakknda da bu mu'melenin tatbki lzm gelecei cihetle bu cihetin ihtrna mecbriyet hsl olarak maa'l-kerhe Karaferye Rum erbb- fesdndan iki kiinin tebdine mfetti-i mrun-ileyh hazretleri muvfakat eylemi ise de vilyetin teklf ve ihtr- vkiinden igbirr besledikleri istidll klnmtr. Bu bbda yazlan tezkire-i cevbiyye sreti leffen arz u takdm klnd. Yenice erfndan ve Gazi Evrenos sllesinden Emin Bey'in Yenice hkmet diresi ittihz olunan hnesi havlusundaki iki oda mr-i mm-ileyhin muvfakati 218

istihsl edilmeksizin bin be yz seksen drt guru sarfyla hapishne hline ifr ve mahbsn oraya nakledildii ve mezkr hne ile mtemiltn tamre shib-i mlkn mecbriyeti der-kr olduu ve mumele-i vka muhkk id beynyla masrif-i tamriyyenin hkmet kona in verile gelen bedel-i crdan sarfyla erbb- istihkkn tesviye-i matlbu zmnnda iktiz edenlere mezniyet its hakknda da ahren mfetti-i mrn-ileyh hazretlerinden mnderect clib-i hayret bir tezkire alnarak hlbuki byle cr ve istcr gibi mesil-i hukkiyyede nazar- knnda hkmetin ehsdan hi bir fark olmad bedh bulunmu ve marz-i lye bi'l-klliye muhlif olan ir- vkiin isfnda vilyete izhr- mazeret ve serd-i muhlefet edilmidir. Ol bbdaki muhbereyi cmi olan tezkire sreti de matviyyen takdm-i pgh- sm-i safneleri klnd. Husst- marzadan dolay zten hakk- kernemde besledii buz ve adveti mtedd olarak meselenin essn tarz- hara ifr ile dorudan doruya vey bi'l-vsta hilf- hakkat marzt ve ikytda bulunmas ihtimline mebn keyfiyet malm- l buyurulmak zre arz- hakik-i ahvle mcseret eylerim. Kimse ile urama istemez isem de [Atullhe ve aturrasle ve li'l-emri minkm] emr-i celliyle diyneten ve hn-i tevelldmden bu na kadar nn ve nimet-i velnimet bahtyla perverde olmu ker-i kir'l-ihsn- hazret-i pdih iddndan bulunduum cihetle hamiyyeten ve sadkaten hazret-i mukaddese-i hazret-i hilfet-penhye dokunan ve menfi-i saltanat- seniyyelerine mnf bulunan ahvle karu sabr ve tahamml mmkn olamadndan n bu misill kimseler ile aralkda uramaa mecbriyet hsl oluyor. Maa-m-fh [vemen yettakillhe yecal leh mahracen ve yerzukuh min haysu l yahtesib] tebr-i celliyle mtesell olmakda bulunduumun arzna mberet ederim. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 28 Tern-i Sn sene [1]323 Selnik Vlsi Bende
Mehmed Raf erf

BOA. Y. PRK. UM. 80/97

125
USTRUMCA'DA RUM EK YASI ALEYH NDE HBARDA BULUNAN B R RUM'UN LDRLD Ustrumca'nn Makriyof ky ahalisinden ve Rum cemaatinden Pese'nin sng ve bakla ldrlm olarak bulunduu, ad geen kiinin 219

Rum ekiyas aleyhinde ihbarda bulunmasndan dolay ldrlm olduunun anlald. 14 Ocak 1908
Telgrafnme Ustrumca Mahall Numaras: 5282

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Ustrumca'nn Makriyof karyesi ahlsinden ve Rum cematinden Pese veled-i zlatan'n karye-i mezbre kenarndaki mezrlkda maktlen cesedi grld dnk gn hkmete ihbr olunmas zerine mdde-i umm muviniyle jandarma zbiti ve belediye tabbi mahalline azmetle icr eyledikleri tahkktda maktl-i merkmun elleri urganla bal olduu hlde sng ve bakla vcdunun bir ok yerlerinden cerholunarak itlf edildii grlm ve ktillerin hviyetleri anlalamam ise de cesedin geen Austos zarfnda mezkr karye dernunda bi'l-msdeme katledilen Rum etesinden Panda'nn mezr stne yatrlm olmasna nazaran merkmun Rum ekys aleyhinde ihbrtda bulunmasndan dolay katl u itlf edildii istidll klnmakda bulunmu olduu ve tahkkt ve taharriyta devm olunduu marzdur. Fermn. F 1 Knn- Sn sene [1]323 Ustrumca Kim-i makm
Ahmed Fik

BOA. TFR. 1 SL. 171/17001

126
ALASONYA KAZASININ YUNAN SINIRINA YAKIN BLGES NDE ULAHLARA YAPILAN KATL AM Nasli kazas Dunko ky ahalisinden Ortodoks mezhebine mensup Arnavut Ulahlara Alasonya kazsnn Yunan snr yaknlarnda, Yunan askeri elbiseleri giymi silahl kiilerce baskn yaplarak biri kadn be kiinin katledildii. 18 Mart 1908
Bb-l Dire-i Sadret-i Uzm

220

Mektb Kalemi

Manastr Vilyeti'nden gelen ifre telgrafnme Nasli kazsnn Dunko karyesi ahlsinden Ortodoks mezhebine mensb Arnavud Ulahlarn Alasonya kazsnda Ustrunga(?) karagolunun yarm sat kadar ilerisinde ve Yunan arzsine yirmi metre kadar mesfede skin olduklar kulbelere Gra ve Manliher tfenkleriyle msellah ve Yunan asker elbisesini lbis on kii ubatn yirmi dokuzuncu gn gelp merkm Ulahlarn drt erkek ve bir kadn katl ile Yunanistan'a firr eyledikleri ve bu cinyetin gy merkm Ulahlarn bir Ulah etesini mezkr kulbelerde ie ile anlara yataklk ettikleri Yunan komitesiyle askeri tarafndan istihbr edilmesinden dolay k edildii ve hatt maktllerin biri kable'l-veft kendisini Yunan asker avuu cerh etdiini ifde eyledii tahkkta atfen Serfice Mutasarrfl'ndan bildirilmi id marzdur. Fermn. F 5 Mart sene [1]324 Vl
Hfz

BOA. Y. A. HUS. 519/51

127
MANASTIR'IN DRAGO KARYES NDE RUM PATR KHNES 'NE KATILMAMAKTA D RENEN BULGARLARIN EVLER LE BERABER YAKILDIKLARI Ahalisi nceden Eksarhhaneye bal iken 1893 ylndan sonra Patrikhneye intikal eden Manastr'n Drago karyesinde, Patrikhne'ye gememekte direnen be hane halknn, evleri ile beraber yaklarak imha edildikleri, yaplan tahkikat sonucu bu cinayetleri Yunan ekiyasndan Kapudan Yorgi Kostantin Kamilakis ve etesinin iledii anlalm olup, sulularn ele geirildii. 21 Mart 1908
Mstacel

Manastr Vilyet-i liyyesine 3 Knn- Evvel sene [1]323 C. [Cevb] 2 Knn- Sn sene [1]323 221

Drago karyesi teden beri Eksarhhne'ye mensb iken yz on dokuz senesinden sonra Patrikhne'ye intikl etdiini beyn eden kylerden bulunduu cihetle sekene-i karye iinde Bulgarlkda sebt ederek Rumlua meyletmemi olan ehs ve hnelerini Rum ekysnn bu sretle ihrk etmi olmalar ihtimlden bad olamayaca gibi karyenin Patrikhne'ye intikline sebebiyet vermi olmalarndan dolay be hne halknn Bulgar ekys tarafndan bu sretle imh edilmi olmalar da dhil-i ihtimlt- kaviyye olduundan gerek tahkkt- adliyyenin ve gerek tahkkt- askeriyyenin her iki nokta-i nazardan tamk ve teddine ve hakkat- hlin bir saat evvel mevki-i sbt ve yaknen sline pek ziyde itin etdirilmesi ve istnf mdde-i ummsinin be-tekrr karye-i mezkreye izmyla tamk-i tedkkt olmasn ve bidyet mdde-i ummsiyle jandarma yzbasnn avdetlerinde t etdikleri jurnal sretinin seran irsl buyurulmas ve karye heyet-i ihtiyriyyesinin merkez-i vilyetce isticvblarndan hsl olan netcenin de bildirilmesi ve heyet-i ihtiyriyyenin trih-i vakaya kadar hangi tarafa mtemyil olduklar anlalrsa cinyetin de Rum ve Bulgar etelerinin hangisi tarafndan k edilmi olduuna mhimce bir emmre istihsl edilmi olacandan heyet-i merkmenin cihet-i temyl hakknda da tahkkt- m-ikfne fs ehemmiyetle temenn ve istihsl olunacak netyicden pey-der-pey malmta intizr olunur. Ol bbda.
Manastr Vilyeti Mektb Kalemi

Cihet-i Adliyyeden Verilen 29 Knn- Evvel Sene [1]323 Trihli Raporun Sreti. ehr-i hl-i Rm'nin yirmi altnc aramba gn sat on bir buuk rddelerinde Manastr'n cenbunda ve saat mesfede ahlsi Patrikhne'ye mensb Drago karyesine adedi mechl Bulgar ekys taarruz ederek shibleriyle maan be hnenin ihrk ve bir kadnn dahi maktlen bulunduu Barian ve Negoan karakollarnn irna atfen jandarma diresi'nin 27 Knn- Evvel sene [1]323 trih ve be yz on iki numaral jurnalinde bildirilmekle derhl ferds cuma gn ale's-sabh mstantklardan Emin ve belediye tabblerinden Avramaki ve ktiblerden Hac Hasan efendileri bi'l-istishb terfk edilen iki jandarma svrsiyle karye-i mezkreye gelindi ve karye-i mezbrede jandarma mlzmlarndan Naim Efendi dahi hzr bulunmala birleilerek celbedilen karye muhtar Sotir veled-i Yorgi ve heyet-i ihtiyriyyeden Nedelko Yovan ve Tase Yovane ve Vasil Reste ve karye rhibi stoyan veled-i Reste mevcd olduklar hlde muhterik hnenin bir ksmnda yanmakda olduu bildirilen maktlenin nezdine gelindikde zeri kebe ile rtlm bir 222

na grlmekle mezkr kebe kaldrlarak tahmnen krk yalarnda bir kadn olduu ve lede't-tahkk bery- ticret Amerika'da bulunan Reste Tale'nin zevcesi Karane veledet-i(?) Nedelko id haber verilmekle ve mezbrenin vcdunun mteaddid yerlerinde kurun ve let-i ktadan mtehassl mteaddid yaralar mhede klnmala mehdtn ve tanzm edecei raporunu b-garazne ve vicdn- sahh zerine beyn ve it edeceine dir Doktor Avramaki Efendi'nin usl diresinde tahlfi icr klndkdan sonra muyenesine ibtidr edildikde mezbrenin n tarafdan ve karacier noktasndan bir kurun dhl ile arkadan sa kala kemiinden kd ve cerhann manzarasndan manliher kurunu olduu ve zahrnn sekizinci bel kemii sol cihetinden dier bir cerha-i kta-i nfize ve sa krei hizsndan dier cerha-i kta-i nfize ile sol kreinde cerha-i kta-i gayr- nfize olarak grlen cerhann dahi sng yaras olduu ve curh- mezbreden mteessiren veft eyledii ve raporunun dahi der-dest-i tanzm bulunduu tabb-i mm-ileyh tarafndan bildirilmekle defnine ruhsat verildi. Hne-i mezbre lede'l-kef odal fevkn ve ittislinde bir bb deirmen olduu hlde kmilen yand ve enkz arasnda muhterik bir takm insan cesetleri de grlmekle ve lede't-tahkk maktle-i mezbrenin kain birderi tahminen altm be yalarnda Temelko Tale'nin hnesi olduu haber verilmekle merkmdan sret-i vaka soruldukda yevm-i mezbr yortu olmak mnsebetiyle ikindi zeri yalnz olarak karyelerine dakka mesfede olan kiliseye gidp gurb zamnna kadar kaldkdan sonra kandilleri yakmala megl olduu srada bir takm tfeng sadlar iitmekle derhl darya kup baktnda asker avc elbisesini lbis ve msellah onu mtecviz ehsn kendi hnesini ihrk ve bir tarafdan dahi ieriye doru silh istiml etmekde olduklarn grlmekle vuk- havfndan be-tekrr kilise dernuna girerek kapuy kapayup sabha kadar kaldn ve silh sadlar gece saat bire kadar devm edp ondan sonra iidilmediini ve kendisi ale's-sabh yine karyesine gelemeyp Lahce karyesine stoyo veled-i Kota'nn hnesine gitdiini ve el-yevm vrdunda hnesinin dernunda birderi elli sekiz yanda Bojin Tale ve merkmun zevcesi Velika binti Papa stoyan ve kermesi iki yalarnda Dafine ve dier kermesi yirmi yalarnda Mare ve Dafine'nin mahdmu yedi yalarnda Dimitri ve dier mahdmu drt yalarnda Gorgi ve bir yanda Aleko ve Amerika'da bulunan olu Velya'nn zevcesi otuz yalarnda Restane ve hfdi on bir yalarnda Traye ve dier hfdi yalarnda Panda ile berber kmilen muhterik ve Amerika'da bulunan birderi Reste Tale'nin zevcesi Karane'nin dahi mteaddid yerlerden mecrhen maktl bulunduunu grdn ve maa-m-fh hafdlerinden dokuz yalarnda Lazor'un kurtulmu ise de ne sretle kurtulduunu henz grp anlayamadn ifde 223

ve lede's-sul kilisede bulunduu gece kendisinden baka kimse olmadn ve mtecsirlerin kimler olduunu grp tanyamam ise de tahmnlerine nazaran imdiye kadar Amerika'da zannetdikleri karyeleri halkndan Dimitri veled-i Nikola ile rfek-y mechlesi olacan ve zr vakadan gn evvel kilisede bulunduklar bir srada merkm asker avc elbisesi kyfetiyle gelerek, "Siz ne Bulgar ve ne de Rum olacaksnz" dedikden sonra karyeleri halkndan Tole Bojin ile Lazondan ve Kre Naume'yi katl ve Hriste Anastas' cerh ile savuup gitdiini ve lede'l-istzh merkm bir kii olduu hlde msellah olduu, havflarndan bir gne mmnaat ve der-destine teebbs edemediklerini ve merkmun el-n nerede ve hangi karyede tahassun etmekde olduunu dahi bilmediini ve merkmu teden beri Rum zannetmekde olduklarn beyn ve ifde eyledi. Dier muhterik olduu beyn klnan hneler dahi birer birer kef ve muyene olundukda bunlardan krk sekiz yalarnda Reste Tale'nin karye-i mezbrenin cenb- garbsinde vki fevkn odal hnesiyle samanhne ve anbrl ve hne dernunda merkm Reste Tale ile krk sekiz yalarnda zevcesi Anna veledet-i Taso ve birderi Boe'nin zevcesi krk sekiz yalarnda zvezde binti Papa Yovan ve merkm Reste'nin mahdmu on iki yalarnda Dime ve dier mahdmu bir yanda Angele ve biri yedi ve dieri be yalarnda kermeleri Sofya ile Zoya'nn ve karye-i mezbrenin ortasnda kin krk yalarnda Gorgi Avram'n kezlik fevkn iki odal hnesi ile dernunda kendisi ve otuz be yalarnda zevcesi Suro Bojin ve altm yalarnda vlidesi Kato veledet-i Alekso ve ahrnda iki res kznn ve yine karye-i mezbrenin ark-i cenbsinde bulunan elli yalarnda stefo lya Rado'nun kez fevkn odal hnesi ile dernunda merkm stefo ve elli yalarnda zevcesi Minko Kota ve on yalarnda olu Pando'nun ve yine karyenin vasatnda ve Gorgi Avram'n hnesinin bir sokak arsnda el-yevm Manastr'da bulunan Nikola Naume'nin fevkn odal hnesinin samanlyla berber kmilen muhterik olduu grlm ve merkm Nikola'nn hnesinden gayr hnelerin birer odalarnda ve enkz aralarnda ber-minvl-i beyn zikredilen ehsn muyeneleri gayr- kbil bir hlde cesedleri grlmekle onlarn da definlerine ruhsat verildikden sonra merkmndan Reste Tase [Tale] 'nin veresesinden mevcd olan vei birderi Yovan Angele bi'l-celb sret-i hl kendisinden soruldukda yevm-i mezbrda ikindi zeri hnesinde bulunmakda iken bir takm silh sadlar iitmekle vuk- havfndan hnesi kapusunu kapayup bir tarafa kmadn ve ancak sabhleyin kdnda vei birderi merkm Reste ile zevcesi ve Amerika'da bulunan birderi Boe'nin zevcesi ve iki oullar ve iki kzn hne ve mtemiltyla berber muhterik olduunu grdn bu mtecsirlerin kimler olduunu ve ne sebebden dolay yakdklarn bilmediini ve fakat oradan buradan 224

mesmtna nazaran geen pazar gn kilisede bir ka kiiyi katletdii istihbr klnan ve kendilerince Amerika'da olduu zannedilen Dimitri Nikola olaca hikye ve lede's-sul muhterik-i merkm Reste Tase [Tale] 'nin kendisinden baka veresesi olmadn ve ktil denilen Dimitri Nikola'nn kiliseye geldii gn kendisi bulunmadndan ahsen grmemi olduunu ifde eyledi. Gorgi Avram'n evldl olduu haber verilen yirmi yalarnda Angele Ustoyan'dan keyfiyet soruldukda kendisi vaka gn kuluk zamnnda Bitoe karyesine gidp ertesi gn kilisede iken babal Gorgi Avram'n hnesiyle muhterik olduunu haber almakla derhl gelp o sretle mhede eylemi ise de fillerinin kimler olduunu ve ne esbba mebn yakdklarn bilmediini beyn ve lede'l-istzh be gn evvel kilisedeki vuktdan haberi olmayup ancak hatrlamad baz kimselerden iitmi olduunu ve karyeleri halkndan Dimitri Nikola'y iki seneden beri grmediini syledi. Ve stefo lya Rado'nun altm be yalarnda Reste lya Rado dahi bi'l-celb sret-i mdde kendisinden istisfr olundukda yevm-i vakada hnesinde iken komusu Reste Tase [Tale] 'nin hnesinden drt be el silh sads iitmekle kup bakdnda mezkr hnenin yanmakda olduunu ve orada avc asker elbiseli genden tehs edemedii sekiz-on ahsn msellah bulunmakda olduunu grmekle kendisine de havf tr olarak hnesine kapanup bir tarafa sabha kadar kmadn ve ferds gn gerek merkm Reste'nin ve gerek birderi stefo lya'nn ve karyeleri halkndan dier Temelko Tale ile Gorgi Avram'n maa ile ve Nikola Naume'nin dahi ancak bir bb hnesinin muhterik olduunu grdn ve mtecsirlerin kim olduunu bilmedii gibi esbbn dahi anlayamadn ifde ve lede's-sul Reste'nin hnesinde grd ehs miynnda karyeleri halkndan Dimitri Nikola'nn mevcd olup olmadnn farknda olmadn ve merkmun bir ka gn evvel karyeleri kilisesinde k- cinytda bulunduunu iitmi ise de kendisini grmemi olduunu tisyr eyledi. Merkm stefo lya'nn olu Lazor'un zevcesi Resta Nabue dahi getirdilerek kendisinden istzh- mdde olundukda vaka gn saat tahmnen on bir buuk rddelerinde haftalk ocuu kucanda olduu hlde hne hricinde hayvnlara ot ve saman vermekle megl bulunduu bir srada elbiseleri asker elbisesine mbih genden, bykl, msellah yedi-sekiz ahs gelerek ieriye dhl ve badeh bir grlt hsl oldukdan sonra hneyi atelemekde olduunu grmesiyle ber-takrb savuup komular Angele'nin hnesine kadn ve nce orada kalup ferds gn mezkr hnenin kain-pederi stefo ve kain-vlidesi Minko ve kain-birderi Pando ile berber muhterik olmu olduunu grdn ve lede's-sul esbbn bilmedii 225

gibi beyn etdii vechile gelen ehs asker elbiseli genden bir takm msellah adamlar olup kendisi vuk- havfndan byle dikkat ve tehs edememi olduu in ekllerini tarfden ciz bulunduunu ifde ve lede's-sul kendisi essen Voloine karyeli olduu in Dimitri Nikola'nn kim ve nereli olduunu bilmediini ve bir ka gn evvelki kilise hdisesini iitmi ise de kendisi bulunmad in vakann dahi sret-i kndan ve mtecsirlerinden malmt olmadn ve zevci Lazor bir sene akdem bery- ticret Amerika'ya gidp el-n da orada olduunu ifde eyledi. Temelko Tale'nin hafdi olup esn-y vakada bi't-takrb kurtulup kaabildii haber verilen yedi-sekiz yalarnda Lazo veled-i Velyan dahi buldurularak sret-i hl kendisine syletdirildikde o gn akama yakn hnelerinde uyumakda iken bir aralk bir grlt feryd iitmekle uyandnda ileleri miynnda msellah bir ka ahsn ona buna hcm etmekde olduunu ve onlarn dahi her biri aman diye alamakda olduu bir srada bir aralk teyzesi Dafine kendisini kucana alarak dar karup nerdibndan aa indirmi ise de mezbre orada dp kalmala kendisi dahi yava yava kaup vlidesinin amucas stefo lya hnesine iltic eylediini ve ondan sonra ne olduunu bilmediini ve gelen msellah ehsn grd adamlardan olmad in bilmediini ve hneye geldiklerinde ne sylediklerini dahi iidp anlamadn ifde ve her gn mkerreren vki olan sullere baka bir ey bilmemekde olduu cevbnda bulundu. Karye Muhtar Sotir Gorgi ile az Tase Yovane ve Nedelko Yovan dahi ale'l-infird isticvb olunduklarnda bunlardan Muhtar Sotir vaka gn kendisi heyet-i ihtiyriyye ile berber be gn akdem Dimitri Nikola tarafndan kilisede k edilen katlin isticvb zmnnda Manastr'da bulunup ferds gn avdetlerinde keyfiyet-i ihrk tesdf etdii Jandarma Onbas Murtaza'dan iitdiini ve tahkktna nazaran Rum unsurundan olan karye halkn Bulgarlatrmak veslesiyle mezkr ihrk ve itlfn yine merkm Dimitri Nikola tarafndan rfek-y mechlesiyle k edilmi olduunu ve her ne kadar merkmu ibu vakada tehs eden yoksa da be gn evvel kilisedeki mezkr cinyt ayn sebebden merkm Dimitri Nikola icr etmi olduu in bu vakann dahi nn tarafndan vuka getirilmi olacan ve hatt karye halkndan yirmi be-otuz yalarnda Vasil Hristo ile elli-altm yalarnda stefo lya ano'nun dahi eky-y merkmn tarafndan alnup berberlerinde gtrdklerini vereselerinden iitdiini ve fakat ak-yi merkmnun kimler olduunu tehs edemediklerini sylediklerini ve ne in alup gtrdklerini bilmediklerini ve merkmn el-n avdet etmemi olduklarn ifde ve lede's-sul ak-yi merkm Dimitri Nikola bery- ticret iki sene akdem Amerika'ya gidp avdetinden ise malmtlar olmadn ve kendileri merkmu Rum tanmakda olup muahharan 226

Bulgar mline hdmet etmesi esbbn dahi bilmediini ve kendisi kilise hdisesinde karyede jandarma ve tahsldrla berber tahslt ile megl olup kilisede bulunmad in kendisini grmemi olduunu beyn ve lede'l-istzh sir hneleri ve baka kesn ihrk etmeyp de malm'l-esm ehs ve hnelerine taarruz etmelerinin dahi hikmetini bilmediini der-miyn eyledi. Az Tase Yovane dahi Muhtar Sotir'in ifdesi vechile bery- isticvb Manastr'da bulunup vakay avdetlerinde grp iitdii ve mtecsirler hakknda hi bir kimse tarafndan malmt alamam ise de zan ve tahmnlerine nazaran -drt gn evvelki pazar gn kilisede bir ka ehs Bulgar etmek maksadyla alenen katl u itlf eden ve karyeleri halkndan olup iki sene evvel Amerika'ya azmetle avdet etmi olan ve kendilerince Rum bilinen Dimitri Nikola olacan ve nki kilise vakasnda kendisi hzr bulunup gerek akb-i vakada ve gerek bu kerreki mstantk huzrunda vki olan isticvbnda dahi ber-tafsl anlatd zre merkm Dimitri Nikola mezkr pazar gn msellahan kiliseye gelp "Niin Bulgar olmuyorsunuz !" dedikden sonra kilisede karyeleri halkndan Tole Bojin ile Lazondan, Kre Naume ve Hriste Kre'nin katl u itlf ile savuduunu rey'l-ayn grdn beyn ve lede's-sul merkmu rz olan havfndan ve merkmun msellah bulunmasndan crmn vukunu men ve kendisini der-dest edememi olduklarn tizkr eyledi. Dier Az Nedelko Yovan dahi bery- isticvb Manastr'da bulunduundan bahsile vakay avdetinde grp iitmi olduunu ve mtecsirler kimler olduunu bilmediini ve mesmtna nazaran geen pazar gn kiliseye gelp bir ka kiiye Bulgar olmamalarndan n katl u itlf eylediini syleyen ve iki seneden beri Amerika'da zannedilen Dimitri Nikola ile avenesi olacan syledi. Eky-y merkme tarafndan gtrld haber verilen Vasil Hristo'nun anas Besire nm htn celb ile olunun nerede olduu ve kimler tarafndan ne sretle ve ne esbba mebn gtrld soruldukda, alup gtrenleri kendisi grmeyp ancak ihrkn vuku gn yortu mnsebetiyle komularn bery- ziyret leden sonra hnelerinden kup bir daha avdet etmediini ve el-yevm nerede olduunu bilmediini ve merkm Vasil Hristo'nun zevcesi Lenka dahi ayn ifdeyi tekrrla hi bir eyden malmtlar olmadn syledi. stefo lya'nn kermesi Sofko dahi bi'l-celb pederi hakknda ayn sul kendisine rd olundukda, kendisi hnesinde ocuu ile megl bulunduu srada ikindiden sonra kapudan baz ehsn armas zerine kup gitmi ise de bir dahi avdet etmediini ve nereye gitdiini ve aranlarn kimler olduunu bilmediini beyn ve

227

celbedilen mezbrenin zevci Angele Tase dahi yevm-i mezbrda koyunlaryla berber krda bulunup avdetinde zevcesi mezbre Sofko merkm stefo lya hakknda kendisini de ayn ifdede bulunduu ve kendisinin hi bir eyden malmt olmadn syledi. Karye Papas stoyan'dan dahi sret-i vaka soruldukda, yevm-i mezbrda saat on biri gedii sralarda hnesinde mtlaa ile megl olduu bir srada kermesi nezdine gelerek karye dhilinde bir takm silhlar atlmakda olduunu haber vermekle kendisi dahi derhl darya kup bakdnda asker kyfetinde boz elbiseli msellah be-alt kiinin kyn kenrndan ve Temelko Tale'nin hnesi cihetlerinden tfeng atarak karyenin ark cihetine ve yani stefo ve Reste ve Gorgi ve Nikola'nn hneleri cihetlerine doru gemekde olduklarn ve bir tarafdan dahi Temelko Tale'nin hnesi yanmakda olduunu grmesiyle eky olduklarn anlyarak vuk- havfndan hneye kapanup kmam olduunu ve gece saat iki rddelerinde Negoan karakol kumandan olan onba maiyyet-i efrd ile vrd edp bir ka hnenin muhterik olduunu onlardan ol vakit haber alabilmi ve ferds gn kendisi dahi kup ky gezp doladnda malm'l-esm ehs ile hnelerinin muhterik ve Karane veledet-i Nedelko'nun dahi mecrhen maktl ddn grdn ve mtecsirlerinin kimler olduunu tehs edemedii cihetle bilmiyorsa da ancak geen pazar gn kilisede icr-y yn etmekdeler iken sabhleyin saat -drt raddelerinde karyeleri halkndan avc askeri elbisesiyle mlebbes ve msellah Dimitri Nikola bi'l-vrd "Nin Bulgar olmuyorsunuz !" diyerek hmil olduu manliher tfengi kurunuyla Tole Bojin ve Lazondan ve Kre Naume'yi ve Hristo Anastas' cerhile savuup gitdiini ve hlbuki kendileri merkmu Rum tandklar gibi iki sene akdem de bery- ticret Amerika'ya gitmi olduundan el-n da orada zannedp avdetinden malmtlar olmadn ve fi'l-vki merkmun bir iki ay evvel avdetle Florina cihetlerine kd mesmlar olup ve fakat kylerine gelmedii in kendilerince hsl olan bhe zerine merkmun pederi Nikola'dan kendisinin vrd edp etmediini ve karyelerine gelmemesinin esbbn sorduklarnda henz gelmediini ve avdetinde bi't-tab karyelerine geleceini ve aksi bir maksadla gelp de etrfda gezdiini zannetmemekde olduunu sylediini ve hlbuki merkmun mesmtlar vechile avdet ve nif'l-beyn kiliseye dahi girp mezkr cinyt k etmi olduunu ve ibu ihrk ve itlf hussunun dahi merkm Dimitri Nikola ile avenesi tarafndan k edilmi olacan ve ihtiml el-yevm de Buf ve Kalnik cihetlerinde gezp dolamakda olduunu ifde ve beyn eyledi. Bu srada Doktor Avramaki Efendi muhterik olanlardan stefo lya Rado'nun cesedinin bir dereceye kadar muyenesinin mmkin grlmekde olduunu beyn 228

eylemekle cesed-i mezkr meydna kartdrlarak etrfyla muyene edildikde merkmun boaz ve karn etleri kavrulmu ise de boaznn sol enesi altnda bak yaras ile yanm kan phtlar grlmesine nazaran let-i kta ile cerh ve katledildikden sonra hnesi derrunda muhterik olmu olmas dahi vrid-i htr bulunduunu ve dierlerinin dahi bu minvl zere icr edilmi olacana yakn hsl edildiini beyn eyledim. Karane bint-i Nedelko'nun sret-i cerh ve katline ve Lazor Velyan nm ocuun ifde ve zhna nazaran muhterik olanlarn kable'l-ihrk cerh ve katledilmi olmalar hakkndaki doktor efendinin mtlaas teeyyd etmekde ve sret-i cereyn- tahkkta nazaran dahi vaka-i mellime-i mezbrenin mnferet-i milliyye dolaysyla be gn evvelki pazar gn kilisede k- cinyetle de el-yevm hl-i ekvetde bulunduu istidll klnan Dimitri Nikola ve avenesi tarafndan k edilmi olduu anlalmakda ve imdilik yn- tahkk baka bir cihet grlememekde olmala tahkkt- vkay mutazammn ibu zabt varakas hzrna bi'l-kre mnderict berberen taht- tasdk ve imzya aldrld. Cerh ve Katl edildikden Sonra hrk Muhterik Olunan Kesn
smi Reste Tase [Tale] zevcesi Anna olu Dime olu Angele kz Sofya kz Poya birderinin zevcesi zvezda stefo lyara zevcesi Minka olu Pando Gorgi Avram vlidesi Kato zevcesi Modo Sinni 48 45 12 1 7 5 40 50 45 10 40 60 35 Bojin Tale zevcesi Velika kermesi Dafine kermesi Marov Dafina'nn olu Dimitri Dafina'nn olu Gorgi Dafina'nn olu Alekso Restana kadn olu Trayee olu Pando smi Sinni 58 32 27 7 4 1 30 11 3

Gib Katl
smi Karana kadn Sinni 40 Vasil Hristo stefo lyas kaldrlm Daa smi Sinni 30

229

Kadn 5 4 1 0 10 kesn

Erkek 3 1 0 2 6

ocuk 5 5 0 0 10

Yekn 13 10 1 2 26

Cerh ve katl edildikden sonra ihrk olunan Muhterik Katl Gib Yekn

Manastr Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 28

Huzr- Sm-i Cenb- Mfetti-i Efhamye Devletl efendim hazretleri, Drago cinyet-i azmesini k eden Yunan ekysndan Kapudan Yorgi Kostantin Kamilakis ile nefer avenesinin hayyen der-destleri emrinde gayretleri mehd olmasna mebn birer kta nin- zn ile taltfleri 29 Knn- Sn sene [1]323 trih ve bin iki yz yetmi alt numaral arza-i ker ile arzolunan Mlzm- Evvel evki ve Mlzm- Sn Musa ve Kazm efendilerin tesrrleri esbbnn istikmli bu kerre Florina Kim-i makml'ndan tekden ir olunmala f-y muktezs hussuna msade-i celle-i dver-i efhamleri yn buyrulmak bbnda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 17 Safer sene [1]32[6] ve F 8 Mart sene [1]324 Manastr Vlsi Bende
Hfz
* Bu tabloda bulunan rakamlar orijinal belgede dank olarak bulunmaktadr.

230

BOA. TFR. 1 MN. 121/12084

128
MEZHEP AYRILII YZNDEN K BULGAR'IN RUM EK YASI TARAFINDAN LDRLD Mezhep anlamazlndan tr iki Bulgar ldren Kaptan Kurakas etesine mensup Rum ekiyasnn takip edildii, bu gibi olaylara meydan verilmemesi iin sulularn hemen yakalanmas, ilerinden birisinin bile kamasna izin verilmemesi. 12 Nisan 1908
Makm- Serasker Mektb Kalemi

Rumeli-i ark'de kin Kavakl karyesi ahlsinden yirmi dokuz kiinin hatt- imtiyz esn-y mrrlarnda der-dest olunarak ale'l-usl hkmet-i mahalliyyeye teslm edildii. Eky tarafndan Glancoz(?) mersndan daa kaldrlm olan elko'nun fidye-i nect ahzyla salverildii ve maa-m-fh merkmun clib-i itibh grlen ahvline mebn iktizsnn icrs vilyete yazld kinci Ordu-y Hmyun Kumandanl'ndan Kprl mntkasnda vki Urufa karyesinin askir-i hne mfrezeleri tarafndan ablukas esnsnda tertb edilen pusuya tesdf eden eirrdan res-i eky olmas melhz bulunan yabanc bir ahsn meyyiten der-dest edildii ve rfeksnn tkib ve tenklleri esbbna tevessl olunduu. Ormanda ihtitb ederler iken Malisyal(?) iki ahs tarafndan daa kaldrlan Dean(?) Manastr hademesinden kiinin slimen tahls ve bu gibi ahvl-i gayr-i marziyyenin men-i tekerrr vesilinin istikmli Ferk emsi Paa'ya tebl klnd. Arnavud ekysndan ercis'in rfek-y mefsedetinden Kbt Anasta'n bu kerre silhsz olduu halde der-dest olunduu nc Ordu-y Hmyn Mriyeti Vekletinden. Karaferyeli iki Bulgar mnferet-i mezhebiyye sikasyla katle ictisr eden esb-svr Rum aksinin sevk ve ihrc olunan mfrezeler tarafndan takb edilmekde bulunduu ve maktllerden birinin zerine konulan varakadan

231

mtecsirnin Kapudan Kurakas(?) etesine mensb olduu anlald Selnik Vilyeti'nden gelen telgrafnmelerde izbr klnm ve irdt- mbelliga ve talmt- seniyye mukteziyt- liyyesine tevfkan hdist- marza mtecsirninin keml-i iddet ve faliyetle takb ve tenkllerine msraat olunarak ilerinden bir ferdinin bile firrna ve bu gibi ahvl-i gayr-i marziyyenin tekerrrne meydn verilmeksizin be-heme-hl der-dest ve istslleri vesil-i kaviyyesinin istikmli ve Malisya'ya(?) gtrlen ahsn da slimen ve serian tahlsi zmnnda iktiz-y hlin fs lzmunun cb edenlere tebli ve Bb- lye malmt its der-dest bulunmu olduunun arzna ibtidr klnd. Ol-bbda emr fermn hazret-i men-leh'l emrindir. F 10 Reb'l-evvel sene [1]326 F 29 Mart sene [1]324 Serasker Bende
Rza

BOA. Y. MTV. 308/63

129
SELN K'TE RUM KOM TES N N EMELLER NE KARI GELEN RUM ATANA N KOLA'NIN LDRLD Selnik'te Dirmil ahalisinden ve Rum cemaatinden Atana Nikola'nn, Rum komitesi emellerine kar hareketlerde bulunmasndan dolay ayn kyn muhtar ile ihtiyar heyeti azsnn tevikiyle Andon Tana tarafndan katledildii. 17 Mays 1908
Telgrafnme Selnik Mahall Numaras: 10407

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye 1 Mays sene [1]324 trhl telgrafnme-i kerye ilvedir. Dirmil ahlsinden ve Rum cematinden maktl Atana Nikola'nn Rum komitesi mline muhlif harektda bulunmasndan dolay karye-i mezkre muhtar Dimitri Karamoaka ile heyet-i ihtiyriyye azsndan Vasil Libaho'nun eser-i

232

tevkiyle karye-i mezkreli Andon Tana Berua tarafndan katlolunduu ve merkmnun der-dest olunarak cihet-i adliyyeye teslm klndklar bery- malmt arzolunur. Fermn. F 4 Mays sene [1]324 Selnik Merkez Kim-i makm
Srr

BOA. TFR. 1 SL. 183/18267

130
K YZ K L K RUM ETES N N GR CE'N N KOST C KYNE TAARRUZLA BULGAR AHAL Y KATLEDEREK KY YAKTIKLARI Grice'nin Behlita nahiyesine bal Kostic kyne taarruz eden iki yz kiilik Rum etesinin ikisi kadn olmak zere alt Bulgar' katlettikleri ve Bulgar' da yaraladklar ayrca kyde on bir hne, bir dkkan, yirmi samanl yaktklar. 29 Mays 1908
Bb- l Dire-i Sadret med-i Dvn- Hmyn 828

Evvelki gece iki yz kiilik bir Rum etesi Grice sancana merbt Behine [Behlita] nhiyesi muzftndan Bulgar ahl ile meskn Kostic karyesine taarruz ederek ve drt tarafdan kylere ate verilerek on bir hne ile bir dkkn ve yirmi drt bb samanlk ihrk ve drd erkek ve ikisi kadn olmak zre alt nfs katl ve nfs cerh eyledikleri ve civrda bulunan jandarma ve asker mfrezeleri takbe itb etmiler ise de kuvvetlerinin cziyyetinden dolay ekynn tenkli mmkn olamayarak yalnz bir maktl terk etdikleri hlde firr etmi olduklar mahallinden bildirilmesi zerine civr kazlara it-y malmt ve icr-y takbt olunduunu mutazammn Rumeli Vilyt- hnesi Mfettilii'nden vrid olan telgrafnme leffen arz u takdm klnm ve eky-y merkmenin ksm- azam yerliden olmasna nazaran icr-y tahkkt ve takbt olunmas lzmu cevben mfettilie yazlmdr. Efendim. F 27 Reb'l-hir sene [1]326

233

F 15 Mays sene [1]324 Sadr- azam

Ferd

BOA. Y. A. HUS. 521/150

131
Z HNE'N N KIRLIKOVA KYNDE BE BULGAR OBANIN RUM ETES TARAFINDAN KATLED LD VE CESETLER N N PARALANDII Siroz'un Zihne kazasnn Marlukovo [Krlkova] ky ahalisinden on Bulgar obann hayvanlarn Bozda eteindeki ayrlara gtrdkleri srada onbe-yirmi Rumdan oluan bir etenin saldrsna urad, drd ocuk be kiinin katledilip bir kiinin yaraland, katledilen obanlarn cesetlerinin vahice paraland; ayrca Rum htill Komitesi'nin Siroz kazasnn kuzeyindeki Bulgar kylerine saldr hazrlklar iinde olduunun tespit edildii. 6 Haziran 1908
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Vilyt- Mmtze ve Muhtre Kalemi Aded: 165

Rumeli Vilyt- Selse-i hnesi Mfettilii Cnib-i Vlsna Devletl efendim hazretleri, Marlukovo [Krlkova] karyesi ahlsinden on nefer Bulgar obann Bozda eteindeki merda bulunduklar srada on be-yirmi Rumdan mrekkeb bir ete tarafndan vahiyne bir sretde beinin telef ve birinin cerholunduuna ve Siroz dhilinde bulunan Rum komitesinin Bulgar skin olan kurya eteler sevkiyle taarruz niyetinde bulunduuna dir ihbrnmenin sret-i mtercemesi leffen savb- devletlerine irsl klnmala tahkkt- lzme icrsyla rivyt- vka mukrin-i shhat olduu takdrde mtecsirlerin ahz ve istsliyle haklarnda terettb eden mczt- knniyyenin icr ve skn ve syi-i mahalliyyenin muhfaza ve idmesine itin ve dikkat olunmak zre cb edenlere vesy-y ekde fsna himmet buyurulmas siyknda ukka-i senver terkm olundu. Efendim.

234

F Gurre-i Cemziye'l-evvel sene 1326 ve F 18 Mays sene 1324 Sadr- azam

Mehmed Ferd

ehr-i hlin drdnc gn Zihne kazs muzftndan Krlkova karyesi ahlsinden ve Bulgarlk diyesinde bulunanlardan sekiz-on ahs Bozda'nn Hrane ayrlarnda hayvn ray etmekdeler iken bir Rum etesi tarafndan dr- taarruz olarak ilerinden on -on drt yalarnda bulunan drt ocukla elli be yalarnda bir ahs ki ceman be katl ve Pavla nmnda biri cerhedilmi ve mtecsirler cinyeti k mtekib Siroz'un Devine karyesi cihetine firr eylemilerdir. cr edilen tahkkta nazaran fillerin; mecrh Pavla'y evvelce de cerhederek ekvete slk eyliyen karye-i mezbreli Rum cematinden Kosta Hristo ve Yovan Nikola ve rfeks olduu ve merkm Kosta'nn birderi Dimitri'nin delletiyle k edildii anlalarak maznn Dimitri der-dest ve cihet-i adliyyeye tevd olunmudur. Fermn. F 24 Mays sene[1]324
F 24 Mays sene [1]324

Sadret-i Uzmya Resde-i dest-i tazm olan 18 Mays sene [1]324 trihli ve 165 numaral tahrrt- smiyye-i Sadret-penh[]lerine arza-i cevbiyyedir. ehr-i hlin drdnc gn Zihne kazsna tbi Krlkova karyesi halkndan ve Bulgarlk iddisnda bulunanlardan sekiz-on ahs Bozda civrndaki ayrlarda hayvn ray etmekdeler iken bir Rum etesinin taarruzuna dr olarak ilerinden on -on drt yalarnda bulunan drt ocukla elli be yalarnda bir ahs itlf ve dier birini cerh ile firr eyledikleri evvelce mahallinden ir olunduu gibi icr klnan tahkkta nazaran mtecsirlerin mecrh Pavla'y evvelce de cerhederek ekvete slk eyliyen yine Krlkova ahlsinden ve Rum milletinden Kosta Hristo ve Yovan Nikola ile rfeks olduu ve u cinyetin merkm Kosta'nn birderi Dimitri'nin delletiyle k edildii anlalarak merkm Dimitri der-dest ve cihet-i adliyyeye teslm edilmi ve dierlerinin de taharr ve takblerine devm etdirilmekde bulunmu olduu muht- ilm-i sm-i fahmneleri buyruldukda.
24 Mays sene [1]324

235

Siroz Mutasarrfl Cnib-i Behiyyesine Maysn drdnc gn Krlkoval obanlar hakknda Rum ekys tarafndan vuka gelen taarruzdan bhis ve baz ihbrt hv varaka sret-i mtercemesinin gnderildiine dir eref-vrid olan 18 Mays sene[1]324 trihli tahrrt- smiyye-i Sadret-penhnin sreti blya nakl ve mezkr varaka ve mterceme sreti de leffedilmekle takbt- criyyenin teddiyle mtecsirlerin tammen ve seran der-destleri ve inzibtca takviye-i tedbr edilmesi tavsiye olunur.
Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Vilyt-i Mmtze ve Muhtre Kalemi

hbrnmenin Sret-i Mtercemesidir. Marlukovo [Krlkova] karyesi ahlsinden on nefer Bulgar oban, kzlerini Bozda eteindeki merya gtrdkleri srada on be-yirmi Rumdan mrekkeb bir ete zerlerine hcm ederek ilerinden beini telef ve birini cerhetdikden sonra firr etmilerdir. Maktln [ve] mecrhdan on-on iki ve biri on be-on alt ve dieri de altm yalarndadr. B-relerin cesedleri vahiyne bir sretde para para edilmidir. Siroz'daki Rum htill Komitesi kaz-y mezkrun imlinde kin Bulgar kylerine eteleri marifetiyle bir taarruz icr etmek niyetinde bulunuyormu. Hatt Bulgar obanlarn katli keyfiyeti bu bbdaki plann bir mukaddimesi imi. Kur-y mezkrenin muhfazasna id tedbr-i messirenin iktiz eden memrn tarafndan ittihz esbbnn istikmli lzm- cil tahtndadr. BOA. TFR. 1 SL. 185/18477

132
RUM EK YASININ LESKOFA KYNE SALDIRARAK OK SAYIDA EV LE SAMANLIK YAKIP HAYVAN VE NSANLARI KATLETT KLER Florina'nn Leskofa kyne taarruz eden Rum ekiyasnn; 10 hne, 22 samanlk yakp ok miktarda inek, merkep ve domuz ldrdkleri gibi bir kiiyi katledip iki kiiyi de yaraladklar ve haberlemeyi nlemek iin Florina-Noska telgraf hattn kestikleri. 22 Haziran 1908

236

Telgrafnme Florina Mahall numaras: 1710

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Sabahki telgrafnme-i kerye lhikadr. Leskofa karyesine taarruz eden Rum ekysnn on hne ve yirmi iki samanlk ihrk ve otuz res inek ve merkeb ve canavar itlf ve bir erkek katl ve iki kadn cerh ve ihbrt ve istihbrt men ile takbt ikl maksadyla Florina-Noska telgraf hattn kat etdii ve Banie Mfreze-i Askeriyyesi'nin ekynn firrndan yarm sat sonra karyeye yetidii tahkkat ve kefiyt- vkadan anlalm olmala ve takb in mteaddid mfrezeler karlm olmala marzdur. F 9 Haziran sene [1]324 Kim-i makm
Satl(?)

BOA. TFR. 1 MN. 171/17004

133
S ROZ'UN N GR TA NAH YES MDR M NA ZOGRAF EFEND 'N N EV NE RUM EK YASI TARAFINDAN S LAHLI SALDIRIDA BULUNULDUU Siroz'daki Nigrita Nahiyesi Mdr Mina Zograf Efendi'nin evine iki yz silah ve bomba ile yaplan saldr sonucu karsnn yaraland, baldznn da ld, bu saldry Mina Zograf Efendi'nin sadkatinden memnun olmayan Rum ekiyasnn gerekletirdiinin anlald. 14 Temmuz 1908
Telgrafnme Siroz Mahall Numaras: 12391

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Huzr- Smsine Bu gece sat rddelerinde Nigrita Nhiyesi Mdri Mina Zograf Efendi'nin ikmetghna civrndaki hnelerden iki yz kadar silhla bomba atlarak yarm saat devm eden yaylm ate netcesinde zevcesinin ar sretde mecrh ve baldz

237

yirmi yalarnda Tasude'nin maktl dd, imdi mm-ileyhden vrid olan tahrrtdan anlalmasyla tahkkt ve taharriyt- lzmenin icrs zmnnda memrn-i idesi mahalline izm klnd gibi frka kumandanlna da teblt- mukteziyye f olunmu ve ibu hdise-i ciniyye Mina Efendi'nin hdemt- sdknesinden memnn olmayan Rum eirrs tarafndan k edildii kaviyyen malm bulunmu olduu marzdur. Fermn. F 1 Temmuz sene [1]324 Siroz Mutasarrf
Reid

BOA. TFR. 1 SL. 191/19040

134
MANASTIR'IN BULGAR KYLER NDEN R BARA'YA SALDIRAN RUM EK YANIN OTUZ K Y KATLETT KLER Manastr'da halk Bulgar olan Ribara karyesine gece taarruz eden Rum ekiyasnn otuz kiiyi katledip, birok evi yaktklar; bu ii yapan Rum ekiyalarnn taarruzdan nce ve sonra civardaki Rum kylerinden yardm aldklarnn anlald. 20 Temmuz 1908
Telgrafnme Manastr Mahal Numaras: 20824

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Merkeze merbt ve sekenesi Bulgar cematine mensb bulunan Ribara karyesine bu gece saat buuk rddelerinde bir ete Rum ekys taarruz ederek bir ok hneler ihrk ve karye-i mezkre ashb- alkasndan Manastrl Ahmed

238

Efendi'nin kulbesinde ikmet etmekde bulunmu olan Bayram Kahya'nn zevcesi Glh Htnla ahl-i karyeden erkek-kadn olmak zre otuza karb nfsu katl ve firr eyledikleri ve takbt ve tahkkta tevessl olunduu marzdur. Fermn F 6 Temmuz sene [1]324 Merkez Kim-i makm
Hakk

ifre Telgrafnme-i Sm Mahall Numaras: 1882, C. [Cevb] 6 Temmuz sene [1]324. Rum ekysnn otuz kadar nfsu katl ve birok hneleri ihrk eylemek derecesinde azm bir hdise-i ciniyye kna frsat bulmalar b-huss u srada pek ziyde s-i tesrta sebebiyet verdii sferdan bazlarnn ifdtndan anlaldndan mtecsirlerin behemehl der-destleri zmnnda teblgt ve teebbst- lzmenin f ve netcesinden malmt its muntazardr. F 7 Temmuz sene [1]324 7 Temmuz sene [1]324 Manastr Vilyet-i Aliyyesine
Mstacel

Ribara karyesindeki cinyet-i fhieyi icr eden Rum ekysnn karye-i mezkreye azmetle firrlar esnda civrdaki Rum kylerinde kalmas ve Rum kyllerden kendilerine muvenet edenler bulunmas melhz olduundan bu cihetin dahi jandarma zbitn ve memrn-i hkmet marifetleriyle seran tahkk etdirilerek ekynn hangi kylere urayup muvenet grdkleri anlalrsa o kylerin mutebern taht- tevkfe alnarak isimlerinin ir mtemenndr. Efendim. BOA. TFR. 1 MN. 174/17315

135
TIRHALA'DA B R ULAH TCCARININ YUNAN ASKERLER TARAFINDAN LDRLD

239

Kranyal Tagi Gzela adl Ulah tccarn Yunanistan'a giderken hudud civarndaki Yunan askeri tarafndan, Ulah taraftar olduu gerekesiyle dvld, oradan Malakas kyne gtrlerek ikence edildii ve daha sonra Trhala'da hapsedildii ve ikence ile ldrld. 9 Aralk 1908
Telgrafnme Grebene Mahall Numaras: 4045

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye Geen Tern-i Evvel'in gyesinde Kranyal Tagi Gzela nmnda Ulah cematinden bir kirc Yunanistan'a giderken hudd civrnda Yunan efzn askeri tarafndan der-destle Ulah tarafdr olduu bahnesiyle karagollarnda tevkf ve iddetli darbetdiklerini ve sonra Malakas karyesine gtrerek orada da ikence edp badehu Trhala['ya] nakl ve habshneye ilk ile env- eziyet ve ikence ile haytna htime ekildii Kranya muhtar tarafndan gelen bir mektba atfen jandarma kumandanlndan b-jurnal bildirilmi olduu marzdur. Fermn. F 26 Tern-i Sn sene [1]324 Grebene Kim-i makm
Ltfi

BOA. TFR. 1 MN. 182/18132

136
MANASTIR'DA HALKININ BYK OUNLUU BULGAR OLAN D HOVA KY AHAL S TARAFINDAN YAPTIRILAN MEKTEB N RUM TARAFTARLARIN ZORBALIIYLA KAPATILDII Manastr'da, halknn byk ounluu Bulgar olan Dihova ky ahalisinin para ve malzeme yardm ile ina edilen mektep ve ona bal iki hnenin aznlkta bulunan Rum taraftarlarn be talebesine tahsis edilmesi zerine Eksarhhne mensubu olan elli kadar Bulgar ocuunun eitim ve retimden mahrum braklm olduu, daha sonra Bulgar mektebi olarak kullanlmaya balanan hnelerden birinin ise Rumlarn itiraz ve zorbalyla kaplarna kilit vurulduu; Eksarhhne'ce yaplan ikayet zerine Manastr Vilayet Meclisi daresince alnan kararla ad

240

geen mekteb, kilise, kabristan ve dier akaratn Meclis-i Mebusan'n alna kadar Rum taraftarlarn elinde kalmasnn kararlatrlmasyla Eksarhhne mensubu Bulgarlarn mezheplerinin gereini yerine getiremeyip, haklarna taarruz edilmekte olduunu ifade eden Bulgar Eksarhl'nn dilekesi zerine tahkikat yaplmas gerektii. 20 Aralk 1908
Eksarhhne-i Millet-i Bulgar Aded: 1728

Huzr- Sm-i Hazret-i Sadret-penhye Marz- d-i kemneleridir ki, Manastr Vilyeti dhilinde Dihova karyesinde kin olup bi'l-cmle karye ahlsinin almas ve iant- nakdiyyesiyle vcda getirilen mekteb ve ona merbt iki bb hne ekalliyetde bulunan Rum tarafdrlarn yalnz be nefer talebesine hasr edilmi ve ekseriyeti tekl eden eksarhhne mensbnin[in] krk elli Bulgar talebesi talm ve terbiyeden mahrm kalm olduundan mezkr iki hneden biri Bulgar mektebi ittihz edilerek tayn olunan Bulgar muallimi derslerine mberet eylemi ise de u hlden memnn olmayan Rum tarafdrlarn maiyyetlerinde iki msellah Trk olduu hlde cebren ve bi gayr-i hakkn Bulgar mektebine duhlyle kapu ve pencerelerini mhlamlar ve drt nefer jandarma ile tahte'l-hfz Manastr'a getrld ve bade'l- istintk sebli tahliye edilmi ise de karye-i mezkredeki kilise ve mekteb ve onlara merbt akrt Rum tarafdrlarna aid bulunduuna ve oraya gidp mekteb kd etmemesine dir ihtrt ve tenbht icr edildii ve eksarhhneye mensb karye ahlsi mektebe eedd-i ihtiyclar bulunduundan ve kd hakknda hi bir mahz[r] bulunmad[n] grmelerinden mekteb-i mezkru yeniden kd etmiler ve fakat tedrsta mberet olundukda Rum tarafdrlarn itirzt ve iftirlar zerine karye-i mezkre Bulgar ahlsinden Georgi veled-i Dame ve Hristo veled-i Naumce ve Dilyan veled-i Tase nm kimesneleri polis marifetiyle Manastr'a izm edilerek bade'l-istintk tahliye-i seblleri icr klnm ise de bu esnda Rum tarafdrlar mekteb ittihz edilmi olan mezkr hneyi yine seddederek eksarhhne mensbni gerek mekteb ve gerek kadm mezrlarndan keff-i yed etmek zre vuk bulan ihtrt ve tehddt zerine karye-i mezkre eksarhhne mensbni ve mahall Bulgar metropolidhnesi tarafndan hkmet-i mahalliyyeye ikyet olunmu ve mesele vilyet meclis-i idresine ryet olunarak Meclis-i Mebsnn inikdna dein talk olunmas ve o vakte kadar mezkr Dihova karyesindeki kilise ve mekteb

241

ve kabristn ve akrt- sire Rum tarafdrlarn yedinde kalmas taht- karra alnd mahallinden Eksarhhneye vrd eden evrkda ifde ve beyn olunmala karar- mezkr mcibince Eksarhhne mensbni kendi mallar bulunan kilise ve mekteb ve akrtndaki hukk- tasarrufiyyeden mahrm edilmeleri ve icr-y ayn ve defn-i emvt vesir feriz-i mezhebiyyelerinin fsnda rzlar hilfnda olarak kendi papaslar varken Rum papaslarna mrcaat eylemeleri hrriyet-i mezhebiyyelerine adet cebr ve taarruz icr olunduundan hkmet-i mahalliyyenin bu gi[b]i mumelt ve karr alen ve aikr bir sretde Rum tarafdrlarn iltizm ve Rum Patrikhnesi mefsidine hidmet etmek demek olacandan bu ise Knn- Essyle iln olunan adlet ve msavt ve hrriyet-i mezhebiyye ve serbest-i tedrs esslarna klliyen muhlif bulunduunun arz u beynyla ekseriyeti tekl eden eksarhhne mensbni kilise ve mekteb ve kabristan- mezkrda olan hakk- tasarruflarndan mahrm edilmeyp bu bbdaki hakk- tasarruflarn taleb ve istida etdiklerinde de haklarnda takbt icr edilmemesi hussunun ltfen vilyet-i mrn-ileyhya emr ir buyurulmas istirhm olunur. Ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 16 Zi'l-kade sene [1]326 ve F 27 Tern-i Sn sene [1]324 Vekl-i Eksarh- Bulgar
Mhr Dhiliye Mektb Kalemi Trh: 7 Knn- Evvel sene [1]324

Rumeli Vilyt Mfetti-i Ummlii Veklet-i Aliyyesine Manastr Vilyeti dhilinde Dihova karyesinde skin Bulgarlara id olmak zre bir hnede alm olan mekteb Rumlarn tevktyla sedd olunduundan bahs ile icr-y cb istida olunmala bu bbda icr olunacak tahkkt netcesine ve vilyetce olan malmta nazaran cb- hlin icr ve inbs hussuna himem-i aliyyeleri masrf buyurulmak bbnda. BOA. DH. D. 124-1/71

137
RUM ETELER N N KARACAABAT'IN POZAR KYN BASARAK ON BULGARI LDRP EVLER N YAKTIKLARI

242

Rum ekiyasnn Karacaabd kazasnn Pozar ky karakolunu basarak bir jandarmay katledip birini yaraladklar, ayn etenin biri kadn on Bulgar ldrdkleri ve yirmi iki haneyi de yaktklar, Treste kyne saldran Bulgar ekiyasnn ise kadn drt kiiyi ldrp iki kiiyi yaraladklar, Rum mektebi ve be evi yaktklar, Demirhisar ve Petri'de katledilen Ulah ve Bulgarlarn katillerinin henz tesbit edilemedii. (1908) Dersadet Bulgaristan Emreti Ajan Diplomatii S. Keof Efendiye Bura hkmeti, ber-vech-i t arzolunan vekyi hakknda telgrafla malmt alm olduundan arzna ictisr eylerim. Hazirann ikisinde byk bir Rum etesi, Karacabd kazsna tbi Pozar karyesine taarruz eylemidir. Dernunda iki jandarma mevcd bulunan karagolu evvel-emirde muhsara ederek birisini itlf ve dierini cerhetmilerdir. Bunun zerine ete on kyl Bulgar itlf eylemidir ki bunlar arasnda bir de kadn vardr. Yirmi iki hne dahi ihrk eylemidir. Hazirann nde kaz-y mezkra tbi Tresine [Treste] karyesine bir Bulgar etesi taarruz ederek kadn ve bir erkek itlf ve iki erkei cerheylemilerdir. Be hne muhterik olmu ve Rum mektebi de bu miynda bulunmudur. Hazirann ikisinde Rum terristi Kavala'da bir Bulgar itlf eylemilerdir. Demirhisar'da Hazirann ikisinde ehs- mechle tarafndan bir Ulah itlf edilmidir. Kez mh- mezkrun ikisinde ehs- mechle tarafndan Petri'de iki Bulgar itlf edilmidir. Demirhisar ve Petri'de itlf edilen Bulgarlar hakknda hkmet-i mahalliyyeye gelen telgraflarda ktillerin hl kimler olduu anlalamad bildirilmidir. htirmt- fikamn kablne msade buyurulmasn temenn eylerim. Selnik Bulgar Tccr Vekili bu raporun birer sreti Hriciye Nezretiyle skb, Manastr ve Siroz tccr vekillerine de gnderilmidir. BOA. TFR. 1 M. 23/2246

243

138
RUMLARIN RUMEL V LAYET NDE BULGAR AHAL Y RUM PATR KHANES 'NE BALAMA GAYRETLER Rumeli vilyetlerinde oturan ve Eksarhhaneye mensup Bulgar ahalisine, Patrikhane tarafndan Eksarhhaneden ayrlp Rum Patrikhanesine balanmalar iin basklar yapld, genel asayiin korunmasndan sorumlu olan asker ve zabtann da Rumlarn tarafn tuttuu, bu blgedeki baz yerleim birimlerinde Bulgarlara ar basklar yapld hakknda Bulgar Eksarhl'nn ikayeti. 11 Ocak 1909
Eksarhhne-i Millet-i Bulgar Aded: 1878

Huzr- Sm-i Hazret-i Sadret-penhye Marz- d-i kemneleridir ki, Rumeli vilyt- hnede skin ve Eksarhhne'ye mensb Bulgar ahlsi Eksarhhne'den fekk-i irtibtla Rum Patrikhnesi'ne intisb etdirmek Rum Patrikhnesi ve bunun propagandas tarafndan gn-gn taaddiyt ve taarruzt icr olunageldii bundan akdem Eksarhhne tarafndan takdm klnan mteaddid tekrrde arz u beyn olunarak u ahvl-i esef-itimle bir nihyet verilmesi iln olunan hrriyyet-i mezhebiyye ve vicdn nmna istid olunmu idi. Ahvl-i mezkreye bir nihyet verilecek yerde Bulgarlar aleyhindeki taarruzt ve tecvzt gnden gne tezyd etmekde ve hatt buna syi-i ummnin muhfazasna memr olan asker ve zbitn tarafndan da Rum tarafdrlar iltizm edilmekde ve Bulgar ahlsi madr kalmakda olduu Eksarhhne'ye vrd eden evrkda gsterilmekdedir. yle ki; Manastr Vilyeti'nin Florina kazsna muzf Armenhor karyesine bery- muhfaza giden asker, Rum muhtaryla birlikde olduu hlde Velyan stovio nm Bulgarn mutasarrf olduu hnn kapularn ikest ederek mezkr stovie'nin almak istedii eylarn verilmedii gibi kendisini edden darbetmiler ve bundan dolay asker kumandanlna ve vilyet-i mrn-ileyhya vuk bulan ikyet semeresiz kald gibi, Bulgar muhtar da kumandanlk- mezkrdan darbolunmu ve taarruzt- mezkre Rum tarafdrlarn tevk etmek kasdyla k edilmidir ve yine Rum eky ressndan Rakova karyeli Pavla geen ehr-i Tern-i Sn'nin yirmi yedinci gn kaz-y mezkr dhilinde Ba karyesinde beyttet etdikden sonra ehr-i mezkrun

244

yirmi dokuzuncu gn yirmi-otuz kii msellah Rum tarafdrlaryla kaz-y mezkrun Setino karyesi kilisesine girerek icr-y yn esnsnda Bulgarca tegann eden Bulga[r] muallimi tard ve tebd ederek gndzn hneden hneye gidp Rum Patrikhnesi'ne intisb etmeleri in kylleri icbr etmiler ve ehr-i mezkrun otuzuncu gn yirmi-otuz kii msellah Rum tarafdryla Ba karyesinden Arnabud Cafer kethdsyla asker kyfetiyle dier bir ka kiileri terfk ederek kyllerin zerine silh boaltmlar ve havf u dehetde kalan b-re Bulgar ahlsi civrda bulunan Asanova karyesine iltic etmekle cnlarn kurtarmlardr ve yine Siroz sanca dhilinde bulunan ve Eksarhhne'ye mensb olan Kamila-y Zr nm karyedeki Bulgar muallimi hkmet tarafndan muallimlikden men olunmu ve ky kilisesi yz hneden ibret olan Bulgarlardan alnup drt nefer Rum tarafdrlarna teslm olunmasyla mezkr yz hne halkyla civrda bulunup mezkr kilisede icr-y yn edegelmekde olan Agomahallesi ve Kztekkesi ve Ada nm karyelerin Bulgar ahlsi icr-y yn ve ibdetden mahrm edilmi ve hatt mezkr karyelerin mevtlar papassz ve yn ve mersimsiz defnedilmekde bulunmu ve Eksarhhne'den fekk-i irtibt etdirmek maksadyla mezkr Kamila-y Zr karyesinde on nefer asker ikme etdirilerek gn-gn tahkrt ve mezlim icr etdi[r]ilmi ve Yenimahalle nm karyeye geen Eyll'n yirminci gnnde yine ky ahlsini Rumlatrmak maksadyla bir Rum eky etesi duhlyle oradaki Bulgar muallimi havf- cndan n mektebe devm edememekde bulunmu ve kilisede dim sretde papas bulunamadndan gerek mezkr Yenimahalle Bulgar ahlsi gerek orada icr-y yn ve ibdet eden Karaorman ve Abdullah ve Karmazl ve Goda mahallesi ve Krakaska nm Bulgar karyelerin ahlsi kilisesiz ve ibdetsiz bralmdr ve yine Siroz'un Alan nm karyede Bulgar muallim ve muallimesi bir ka defa da hkmet marifetiyle tard ve tebd etdirilmi ve Baraklcuma nhiyesinden s-i ahvl ile mtehr baz Rum tarafdrlar oraya gidp Eksarhhne mensbnini tehdd etmek zre tfengler endht etmekde bulunmular ve bundan hkmet-i mahalliyye haberdr olduu hlde imz- ayn etmekle Rum tarafdrlarn tevk ve tergb edilmi ve Selnik vilyetinin Yenice-i Vardar kazs muzfatndan Kosinova ve Ekyovieva(?) ve Apostol nm karyelerinde Rum propagandas adamlar tarafndan icr klnan taaddiyt ve taarruztdan dolay Bulgar ahlsi havf- cnlarndan ni Rum Patrikhnesi'ne intisb etmilerdir ve Rum despot vekili berberlerinde on-on be nefer msellah Yenice kasabasndan Rum tarafdrlar olduu hlde mezkr Ekyovieva(?) karyesine bi'l-azme kilise anahtarlarn cebren alarak dernunda icr-y yn etmi ve ehr-i Tern-i Sn'nin yirmi ikinci gn bir Rum tarafdr mezkr Apostol karyesindeki Bulgar mektebine giderek dersler okunduu esnda Bulgar muallimi tard ve tebd etmek zre tehddtda bulunmu ve fakat mekteb ocuklarnn feryd ve fign zerine

245

ky ahlsi mektebe itb etmekle merkm Rum tarafdr savuup gitmidir. Rum despotu vey adamlar tarafndan vuk bulan ibu taarruzt ve mezlimden n, Bulgar res-i rhnsi tarafndan hkmet-i mahalliyyeye ikyet olunmu ise de semeresi grlmedii gibi, bazen de Rumlara muvenet edilmekde olduundan Bulgar ahlsi ziydece mazlm ve madr ve iln olunan hrriyyet-i mezhebiyye ve serbest-i vicdndan bsbtn mahrm ve meys bulunmulardr. Bulgar Ortodoks ahlsi hakknda istibdd zamnnda k edilen taarruzt ve tazyktn idre-i merta zamnnda dahi devm etmesi Bulgarlar fevka'l-de mahzn ve meys eder ahvlden bulunmu ve nezd-i l-i saf-efhamlerinde asl tecvz buyurulmayacak mevddan bulunmala Bulgarlarn kilise ve mekteblerine ve idre-i rhnyyelerine vki olan dahl taarruz ve k edilen tazykt ve mezlimin katiyyen meniyle hrriyet-i mezhebiyyeye mazhariyetleri zmnnda cbnn icr buyurulmas keml-i ehemmiyyetle msterhamdr. Ol bbda ve her hlde emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 6 Zi'l-hicce sene [1]326 ve F 17 Knn- Evvel sene [1]324 Bende Vekl-i Eksarh- Bulgar
Mhr Bb- l Dire-i Sadret-i Uzm Mektb Kalemi Aded: 462

Rumeli Vilyt- Selsesi Mfettilii Veklet-i Behiyyesine Atfetl efendim hazretleri, Vilyt- Selse'de skin ve Eksarhhne'ye mensb Bulgar ahlsini Eksarhhne'den irtibtlarn fekketdirerek Rum Patrikhnesi'ne intisb etdirmek zre mezkr Patrikhne tarafndan ne drl taaddiyt ve taarruzt icr olunduunu ve memrn-i zbtann da Rumlar iltizm etdiklerini ve bunu meyyed zuhr eden baz vukt hv Bulgar Eksarhl Vekleti'nden verilen 6 Zi'l-hicce sene [1]326 trihli takrr leffen savb- atflerine tisyr klnmala mnderectna nazaran bi't-tahkk keyfiyetin inbsna himmet olunmas siyknda ukka-i muhlis terkm klnd.

246

F 18 Zi'l-hicce sene [1]326 F 29 Knn- Evvel sene [1]324 Sadr- azam

Mehmed Kmil

BOA. TFR. 1 MN. 186/18520

139
RESNE'DE RUMLAR TARAFINDAN BULGARLAR ZER NE ATE AILDII Resne'de Meclis-i Mebusan'n al kutlamalarna katldktan sonra ardan gemekte olan Bulgarlara, bir evde toplanan kimlii belirsiz Rumlar tarafndan hakaret edilip silahlarla ate ald. 13 Ocak 1909
31 Knn- Evvel sene [1]324 1965

Manastr Merkez Kim-i Makmlna Meclis-i Mebsnn yevm-i kdna msdif olan Knn- Evvel'in drdnc gn Resne kasabasnda iln- srr eden Bulgarlarn ar[]udan mrrlar esnda bir hne dernunda tecemm eden mechl'l-ahvl Rumlar tarafndan tahkr edildii gibi ilerinden birinin zerine de silh endht edildii ifde olunmu olduundan bu bbda kazca olan malmtn ve mumelenin ir siyknda. BOA. TFR. 1 MN. 183/18269

140
FLOR NA'NIN LAG N KYNDE B R BULGARI DVEN RUMLARIN CEZALANDIRILDII

247

Florina'nn Lagin ky okuluna gelerek bir Bulgar dven, biri papazn olu olan drt Rum'un, para cezasna arptrld, Nert kynde kilisenin kullanlmas konusunda Bulgarlar ve Rumlar arasnda silahl atma kt, bu kyde bulunan Yunanl bir retmenin uzaklatrlmas gerektii. 19 Ocak 1909
Florina Kazs Kim-i makml Tahrrt Kalemi Aded: 519

Rumeli Vilyt- Osmniyyesi Mfetti-i Ummlik Veklet-i Cellesi Huzr- Smsine Devletl efendim hazretleri, Enmile-pry- tazm ve tekrm olan f 31 Knn- Evvel sene [1]324 trih ve bin dokuz yz altm yedi numaralu emir-nme-i sm-i fahmnelerinde beyn buyurulan Lagin karyesindeki Rum papasnn olu Yovan ile dier mahdmu Naum'un Nert karyeli Anderya stovie ve spiro Naume ile birlikde mezkr Lagin karyesi mektebine bi'd-dhl keyfe-m-ye silh endaht ve karye-i mezkreli Kosta Yani Pando ve Katrine Nikola ve Nada Kostova'y darb ve cerhetdikleri iddi ve itik olunmas zerine merkmn derhl der-destle cihet-i adliyyeye f 23 Knn- Evvel sene [1]324 trihinde tevd klnarak icr edilen muhkemeleri netcesinde merkmndan Yovan ile Naum'un mteklerden yalnz Kosta Yani'yi diyen darbeyledikleri sbit olduundan madrba id olmak zre birer lira cez-y nakdyle mahkmiyetlerine ve silh endht sbit olamadndan bu cihetden cmlesinin beretlerine karr verildii bi'l-havle Mdde-i Umm Muvinlii'nden ifde klnm ve Nert karyesinde mnzaun-fh kilise in mnvebe uslne adem-i riyetlerinden n her iki cemat yek-dierine karu istiml-i silh eylemilerse de eser-i cerh gibi bir gn vukt tahadds etmediinden haklarnda takbt- knniyye yaplamam ve fakat karye-i mezkreye hemen bir mfreze-i askeriyye ikme edilerek bu gibi ahvl-i gayr-i marziyyenin tekerrr men ve ahlnin huzr ve istirhatlar temn edildii jandarma kumandanlndan bildirilmidir. Karye-i mezkrede Demosten Petre isminde Yunanl bir muallimin bulunduu ol vakit istihbr edilmekle merkm bi'l-celb isticvb olundukda kendisi Yanya vilyetine merbt Delvine kasabas halkndan olduunu ve sinn-i sabvetinde bery- tahsl Yunanistan'a gidp bu kerre avdet eylediini ifde eylemi ve buraya vrdunda Selnik metropolidinden gtrd ilm haber zerine Selnik Nfs Nezreti'nden

248

ahzeyledii f 27 Eyll sene [1]324 trih ve krk sekizinci cildin otuz dokuz numaral mrr tezkiresinde de mahall-i veldeti Delvine kasabas gsterilmeyp (Logon) kasabas muharrer bulunmu olmasna nazaran ve hviyeti hakknda hsl olan bhe ve tereddde binen bi'l-muhbere merkmun Delvine kasabal olmad mahallinden bildirilmi ve 9 ve 20 Knn- Evvel sene [1]324 trihlerinde b-telgraf sebkeden arz u ir- ker zerine bu bbda Selnik Vilyet-i Cellesi'nce ayrca icr klnup makm- l-i vilyet-penhye ahren ir olunduu muhbert- criyyeden anlalan tahkkt netcesini taraf- kerye srat-i tebli hussu f 3 Knn- Sn sene [1]324 trihinde vilyet-i celleye arzolunmu ve merkmun Yunanl olduu tezhr ederse tebdi cihetine gidilecei tab ve hakkat- hl bundan ibret bulunmu olmala arz- keyfiyyete cret olunur. Ol bbda emr fermn hazret-i veliyy'l-emrindir. F 26 Zi'l-hicce sene [1]326 ve F 5 Knn- Sn sene [1]324 Florina Kim-i makm Bende
Rstem Fehmi

BOA. TFR. 1 MN. 184/18310

141
K L SURA ULAH CEMAAT RE S N N RUM EK YASI TARAFINDAN VURULMASI Kilisura Ulah cemaati reisinin evine giderken Rum ekiyasnn silahl saldrsna urayarak ar yaraland ve sulunun yakalanarak tutukland. 22 Ocak 1909
Telgrafnme Mahreci: Kesriye Mahall numaras: 10908

Huzr- Sm-i Mfetti-i Efhamye

249

Dn gece sat yarm rddelerinde Kilisura Ulah Cemati Resi Yorgi Kalabacan hnesine gider iken dar bir sokakda karye-i mezkre ahlsinden ve Rum ekys mstemenlerinden Kapudan Andon tarafndan revolverle zerine iki defa ate edildikden sonra revolver namlusu ile bandan ve kama ile az ve boazndan cerh olunduu ve crih-i merkm bir mddet sonra der-dest olunarak taht- tevkfe alnd Kilisura Mdr Vekleti'nin ir zerine marzdur. Fermn. F 9 Knn- Sn sene [1]324 Kesriye Kim-i makm nmna
evket

BOA. TFR. 1 MN. 184/18395

142
K L SURA'DA ULAHLARIN BADETLER N N RUMLAR TARAFINDAN ENGELLEND Kilisura'daki Ayanikola kilisesini Rum ve Ulahlarn dnml olarak kullandklar, ancak Ulahlarn ayin yapmalarn engellemek isteyen Rum ahalinin tecavzlerinin devriyeler tarafndan nlenmi olduu. 25 Ocak 1909
Manastr Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 835

Rumeli Vilyt- hnesi Mfetti-i Ummlii Vekleti Cnib-i lsine Atfetl efendim hazretleri, Mukarrer olan usl-i mnvebeye gre Knn- Sn'nin onuncu gn Kilisura'da Ayanikola kilisesinde Ulahlarn icr-y yn eymeleri sras iken anahtar Rumlar tarafndan ihf edilmi olmasna mebn dier bir anahtarla kilise kaps kd edilerek kilise dernuna Ulahlarn girdiini mhede eden Rum ahlsi bir cemm-i gafr tekliyle tecvz ve taarruza teebbs etmilerse de devriye tarafndan bir vukt zuhruna meydn verilmeksizin dadlm olduu Kesriye Kim-i makml'nn ir zerine marzdur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 3 Muharrem sene [1]327 ve F 12 Knn- Sn sene [1]324

250

Manastr Vlsi Ferk Bende

Hseyin bin Fahri Naid

BOA. TFR. 1 MN. 184/18357

143
OT YAYLAINDAK ULAHLARA A T KULBELER N RUMLAR TARAFINDAN ATEE VER LD Florina'ya bir saat uzaklktaki oti yaylanda bulunan Ulahlara ait kulbelerin Klabanie ky Rumlar tarafndan atee verildii, otuz kulbeden yalnz beinin jandarma tarafndan kurtarlabildii. 6 Mays 1909
Telgrafnme Mahreci: Manastr Numaras: 6734

Rumeli Vilyt Mfetti-i Ummliine Florina kasabasnn bir sat bud mesfesinde oti(?) yaylanda Ulah kahylarna id teh kulbelere evvelki gece sat on iki rddelerinde ate verildii grlmesi zerine sevkolunan jandarmalar marifetiyle otuz kulbeden yalnz bei kurtularak mtebksinin muhterik olduu mahall-i mezkrede kimseye tesdf olunamad ve muahharen icr klnan tahkkata nazaran mtecsirlerin Klabanie karyesi Rum cematinden Naum ve rfeks id Florina Kim-i makml'ndan bildirilmi ve mtecsirlerin der-destleri lzmu cevben izbr klnm olduu marzdur. Fermn. F 23 Nisan sene [1]325 Vl
Fahri

BOA. TFR. 1 MN. 189/18857

251

144
RUMLARIN MANASTIR C VARINDA EKSARHHANE'YE BALANAN BULGARLARA BASKI YAPTIKLARI Manastr'n Dihova ky halkndan ve Bulgar cemaatinden drt kiinin ormanda odun keserken Rum ekiyasnn saldrsna uradklar ve ikisinin ldrld, dier ikisinin de kaarak kurtulduu, Dihova ky Bulgar ahalisinin bir ksmnn daha nce Rum Patrikhnesi'ne tbi iken sonradan Bulgar Eksarhhanesi'ne dahil olmalarnn Rum saldrlarnn iddetlenmesine neden olduu, Bulgar ileri gelenlerinin lmle tehdid edilerek, halkn Patrikhne'ye zorla da olsa dnmelerinin salanmasna alld, Rum ekiyasnn Dihova kynde Rum papaz ile grme yaptnn tesbit edildii. 16 Mays 1909
Manastr Vilyeti Mektb Kalemi

Merkez Kim-i makmnn 3 Mays sene [1]325 trh ve yz yedi numaral tezkiresinin sretidir. ehr-i Mays'n birinci gn sat rddelerinde Manastr'n Dihova karyesi halkndan ve Bulgar cematinden Vangel Tase, Vasil Gorgi, Temelko Lazor, Petre Nikola ormanda hatab kat etmekde iken Rum komiteleri elbisesini lbis bir ka ahs tarafndan zerlerinden endht edilen silhlardan biri merkmndan Vangel'in sol eline isbet etdii ve dieri Temelko karyesine doru firr edp dier ikisinin hayt ve memtlar mechl olduu ve bery- tahkk mahalline Mlzim Naim Efendi'nin azmet etdii Jandarma Birinci Blk Kumandanl'ndan bildirilmesiyle telakk olunan emr-i l-i vilyet-penhleri zerine mezkr Blk Kumandan Yzba Hakk Efendi ile birlikde mahall-i vakaya azmet klnm idi. Giblerden Vasil Gorgi'nin cesedi mm-ileyh Naim Efendi tarafndan balkanda icr olunan taharriytda kurunla maktlen bulunmu olup mahall-i hdiseye Bidyet Mdde-i Ummsi Hamdi Bey dahi gelmekle birlikde icr klnan tahkktdan anlaldna nazaran merkmn drt ahs yevm-i mezkrda yekdierinden ayr olarak orman iinde odun kesmekde iken birdenbire silhlar patlamasyla ilerinden Vasil'in tazallumkrne bardn iiden Temelko firra balad ve biraz kadkdan sonra silhlarn arkas kesilmekle ne olduunu anlamak in geriye avdetle Vsil'in maktliyetini grnce kye doru yeniden firr ederken merkmun da zerine mteaddid silhlar endht edilmi ise de isbet etmedii ve silhlarn patlad mahalden az aada Dihova ahl-i

252

slmiyyesinden olup yine odun kesmekde olan Trkmen Receb, Znnn, Murtaza ve Arslan, Ramazan dahi firr ederek hayvnlarn ormanda terk ile kylerine avdet etdikleri anlalmdr. Vakann sret-i cereyn bundan ibret olup gib olan Petro Nikola'nn taharrsi in gnderilen jandarma mfrezesiyle baz kyller merkmu sng ile maktlen Brosnik ve Dihova karyeleri snurlar arasnda bulup karyeye nakletmi ve her iki maktln bade'l-muyene Brosnik'den gelen Bulgar papas marifetiyle defnlerine memrn-i adliyyece msade olunmudur. Vakann esbb- hudsuna gelince Dihova karyesi ahlsi iln- hrriyyete dein Rum Patrikhnesi'ne mensb kalm iken geen Austo[s] evstnda bunlardan elli hne halk Bulgar Eksarhhne'sine kesb-i intihb etmi ve Rum Patrikhnesi'ni tanyanlar on alt hneden ibret kalm olup bu yzden bi'l-hssa geen Knn- Sn'den beri gerek kilise ve gerek kabristn mnzat gitdike teeddd etmi ve bi'n-nihye byle bir vakann hudsuna sebebiyet vermidir. ki aydan beri Rum cematinden Papas stefan, Daskal Vodineli Diyonis, Dimo Simon, Markotase, stoyan steryo taraflarndan bir ok Bulgarlara balkanlar yeillendii zaman Bulgar mutebernndan Muhtar Naste Kriste Kota ve Liyan Gorgi Kota, Reste Naum, Naum Dime, Vane Kota ve merkm Temelko Lazor'un katledilecei ve bundan sonra ky ahlsinin bi'z-zarre yine Rum Patrikhnesi'ne kesb-i intihb eyleyecekleri sylenildii gibi karye-i mezkre Bulgarlarna icr-y yin etmek zre gelp gitmekde olan Brosnik Bulgar Papas Vele Petre ile maktl Vsil'in birderi Andon'a dahi bu yolda tehddt vki olduu ve bir ka gnden beri kylerindeki kilise kapusunda ve Rum Papas stefan'n idre etdii dkknda ehs- mechle grld ve Trnova bekisi Rum eky-y mteemminesinden Sotir Gayre'nin gib olan hayvnn taharr veslesiyle vakadan bir gn evvel Dihova'ya gelp Rum papasyla uzun mddet mlkt etdii ve Rum daskalnn merkmn Temelko Lazor ve mecrh Vangel Tase ve maktl Vasil Gorgi ve Petre Nikola'nn bery- ihtitb kyden kacaklar srada Brosnik karyesine azmet eyledii ve Rum ekysndan Pavla'nn iki hafta mukaddem Rum cematinden Dimo Simon'un hnesine geldii ifdt- mazbtadan mstebn olduuna mebn cinyt- vkann Rum Papas stefan ve Rum Daskal Diyonis ile merkmn Markotasa ve Dimo Simon ve stoyan steryo taraflarndan ihtilft- marza sikasyla tertb ve Bulgarlardan bir ka kiinin bery- ihtitb balkana kdklar merkm Daskal Diyonis vstasyla Brosnik'de bulunan Rum eirrsna bi'l-ihbr icr etdirildii kesb-i vuzh eylemi olmala merkmn Markotase ve Dimo Simon ve stoyan steryo ile Trnova Bekisi Sotir Gayde der-dest olunduu gibi taharr olunan Rum papasyla Daskal Diyonis'in dn ale's-seher Manastr'a firr etdikleri bi't-tahkk anlalmasyla vki olan ir zerine merkmn dahi jandarma diresince Manastr'da der-dest edilerek cihet-i adliyyeye teslm olunduklar ve gerek

253

bunlar ve gerek filler hakknda tahkkt ve taharriytda devm edilmekde olup alnacak malmtn arz klnaca muht- ilm-i sm-i vilyet-penhleri buyuruldukda. Ol bbda. BOA. TFR. 1 MN. 190/18923

145
RUMLARIN DAVUD BL KYNDE BULGAR LLER N N DEFNED LMES NE VE AY N YAPMALARINA MSAADE ETMED KLER Rumlarn Davud Bl kynde Bulgarlarla mterek kullandklar kabristana Bulgar llerinin defnedilmesine ve ayin yaplmasna izin vermemeleri zerine mevtalarnn ortada kald; ortak kabristana her iki cemaatin de llerini gmmesine izin verilmesini isteyen Bulgar kyllerinin dilekesi. 21 Eyll 1909
Telgrafnme Selnik Mahall numaras 16424 Trh: 8 Eyll sene [1]325

Dhiliye Nezret-i Cellesine Bir mddetden beri Rumlar kyn mterek kabristannda Bulgar papas tarafndan icr-y yn ve defn-i emvt olunmasna mni olduklarndan mevtmz le gibi ortada kalmakdadr. Muhill-i knn ve insniyet olan bu hli Vl Dni Bey de tasvb etmektedir. Bunun devm ahvl-i messife intc edebileceinden mterek kabristanda her iki cemat tarafndan defn-i emvta msade olunmasn adlet-i knniyye nmna istirhm eyleriz. Davud Bl karyesinden
Hristo Nikola lya Nikola Mitre steryo

BOA. DH. MU . 14-1/64

254

146
GEVG L 'N N BUYM TE KYNDE ULAHLARA A T K L SEN N RUMLAR TARAFINDAN YAKILMASI Gevgili'nin Boyence [Buymite] kynde Ulah cemaatine ait kilisenin Rumlar tarafndan yakld, baz Rumlarn birka gn nceden kilisenin yaklacan ifade ettikleri, olayla ilgisi olan kimseler hakknda gerekli takibatn yaplaca. 16 Kasm 1909
Selnik Vilyeti Mektb Kalemi Aded: 1354

Dhiliye Nezret-i Aliyyesine Sadetl efendim hazretleri, Tern-i Sn'nin birinci gecesi Gevgili kazsna tbi Boyence [Buymite] karyesinde Ulah cematine 'id kilisenin muhterik olduu jandarma devriyesi tarafndan grlerek yanndaki mektebe ve baka tarafa siryetine meydn verilmeksizin kilise kmilen muhterik olduu halde atein itf edildii ve tahkkt ve emrta nazaran pencereden kundak vazyla hark k olunduu ve mtecsirleri kiliseye id-y cemat eden Rum cematindan olup bir ka gn evvel kiliseyi ihrk edeceklerini ifde eden karye-i mezkreli Dumo Dani, Niko Faka, Koze amo, Tranca Koze, Beki Mitre, Dimo Delko, Pruo Tao, avra olmas maznn idnden haklarnda takbt- knniyye f edilmek zre evrknn cihet-i adliyyeye tevd edilecei Gevgili Kim-i makml'ndan bildirildii bery- malmt marzdur. Ol bbda emr irde efendim hazretlerinindir. F 3 Zi'l-kade sene [1]327 ve F 3 Tern-i Sn sene [1]325 Selnik Vlsi
brahim Hayrullah

BOA. DH. MU 43-1/38

255

147
TERKOS NAH YES NDE BULGARLARA A T K L SEYE RUM PAPAZLARIN MDAHALES Terkos nahiyesinde Bulgarlara ait olan kiliseye mahall Rum papazlarnn mdahale ederek kilisenin eyalarn ve mefruatn kaydetmee balamalar zerine Bulgar halkn ikayetiyle jandarma tarafndan papazlarn engellendii. 25 Ekim 1913
atalca Mutasarrfl Tahrrt Kalemi Aded: 157

Dahiliye Nezret-i Cellesine Devletl efendim hazretleri, Be alt sene mukaddem Terkos nhiyesi ahlsnden Eksarhhne'ye iltihk etmi olan bir ka ile bu kerre Bulgaristan'a hicret etmekde olduklarndan ve karye-i mezkrede vki olup Rum ahl-i Hrstiyniyyenin mine'l-kadm taht- idrelerinde bulunan kilisenin mefrt ve eysn Eksarhhne'ye gtrmek teebbsnde bulunduklarndan bahsle meni Terkos Metropolidlii'nden bildirilmekde ise de geen yz yirmi iki senesinde icr klnan tahrr-i nfsda karye-i mezkrede srf Bulgar olarak zkr ve ins be yz iki nfs mukayyed olduu ve bunlarn tebdl-i cemat eylediklerine dir bir gn kayd olmad nfs mdriyetinden ifde olunduuna ve ahlsi srf Bulgar olan karye-i mezkredeki kilise ve eysnn Bulgarlara idiyeti tabi olaca mlhazasna binen bunlarn menine lzm grlmemi olduu arz ve bu bbda dier sretle mumele fs cb eder ise emr irna msade buyurulmas istirhm olunur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 11 Tern-i Evvel sene [1]329 atalca Mutasarrf
Mahmud ..... Dahiliye Nezreti Trh: 12 Tern-i Evvel sene [1]329

256

atalca Mutasarrfl'na Terkos'da Bulgarlara id olan bir kiliseye mahall Rum res-i rhnsi girerek ey-y mevcdeyi yazmaa kym eylemesi zerine Bulgar ahl tarafndan vuk bulan ikyete binen jandarma tarafndan men ve kilise seddolunmu ise de kilisenin kapal kalmas sekene-i mahalliyyeyi ibdetden mahrm etmekde bulunduundan adrlmas ve Rum papaslarnn men-i mdhalesi ric olunmala bi't-tahkk cbnn fs bbnda. BOA. DH. D. 162-2/15

148
ER KAPI'DAK RUM-BULGAR MEZARLIINA BULGAR CENAZELER N N DEFNED LMES N N RUMLAR TARAFINDAN ENGELLEND Eskiden beri Rumlarla Bulgarlarn cenazelerini mterek defnettikleri Erikap'daki mezarla bu defa defnedilmek istenen bir Bulgar iin Rumlar tarafndan cret talep edildiinin ve mezar tann zerine Bulgarca yaz yazdrlmayacann bildirildii. 5 Haziran 1915
Dhiliye Nezreti Kalem Numaras: 77 23 Mays sene [1]331

Huzr- l-i Hazret-i Sadret-penhye Mine'l-kadm Rumlarla Bulgarlarn mevtlarn defneyledikleri Erikapu'da kin mterek kabristna bu defa defnedilmek istenilen bir Bulgar in Rumlar tarafndan on lira taleb edildii ve mezr tana Bulgarca yaz yazdrlmayaca bildirildii cihetle mmnaat- vkann refi istidsn hv Bulgar Eksarhl'ndan verilen ve merbtuyla birlikde takdm edilen takrr zerine Mezhib Mdriyeti'nden yazlan derkenrda, Rum Patrikhnesi'nce makbere-i mezkreye defn olunacak Bulgarlar in, Bulgarca yazl talar konulmas men edilmi ve Bulgarlar, ili cihetinde kendilerine bir kabristn tess eylemi olmasna mebn bu bbda Rum Patrikhnesi'ne icr edilecek teblta, kabristnn essen Rumlara idiyetinden ve

257

el-yevm Bulgarlarn makbere-i mahssas bulunduundan bahsile cevb verilmesi melhz bulunduu ve maa-m-fh orada Bulgarca talar merkz olduu cihetle kabristnn messest- mterekeden addiyle Patrikhne nezdinde srr edilmek dahi mmkn olduu dermiyn olmasna nazaran iktizsnn bi'l-yakn emr ir ment- msade-i smiyye-i fahmneleridir. Ol bbda. BOA. DH. KMS. 32/47

149
D N DE T RMEK STEYEN BAZI RUM KIZLARININ METROPOL T TARAFINDAN AKIL HASTANELER NE KAPATILDII Baz Rum kzlarnn din deitirerek, Mslmanlarla evlenmek istemeleri zerine Rum Metropolidi tarafndan bir bahane ile Yedikule'deki Rum ve Ermeni hastanelerine sevkedildikleri ve buralarda kendilerine deli muamelesi yaplarak eitli ikencelere tabi tutulduklar. 2 Aralk 1917
stanbul Polis Mdriyyet-i Ummiyyesi kinci ubesi Umm: 3018 Huss: 4869

Dhiliye Nezret-i Cellesine Marz- ker-i kemneleridir, htid ederek Polis Memru Fahri Efendi ile izdivc edeceinden dolay Rum metropolidi tarafndan bir desse ile Dersadet Rum Hastahnesi'ne gnderilp, hastahnece dahi bmrhnede taht- tevkfe alnarak a braklmak ve suver-i sire ile ikenceye marz kald, Katirine imzsyla b-posta Samatya merkezine gnderilen arzuhlde beyn ve ikyet olunmas zerine, merkez-i mezkrca icr klnan tahkkt netcesinde, mahall-i mezkrda mezbre gibi daha bir takm gen kzlarn slamlarla peyd-y mnsebet eylemelerinden dolay papaslarn eser-i tevkiyle Patrikhnece taht- tevkfe aldrld ve hl-i mevkfiyyetde bulunduklar ve bir takm ikence ve mezlime marz kaldklar anlalmala cmlesi tahls olunarak vellerine teslm edilmi ve ol bbda tanzm klnan evrk- tahkkiyye dahi

258

msebbibleri hakknda takbt icrs zmnnda cihet-i adliyyeye tevd klnm ise de Ermeni ve Rum hastahnelerinde daha bu gibi baz b-gnh kimselerin mevcdiyeti melhz bulunduundan her iki hastahnede dahi stnf Mdde-i Ummlii tarafndan taharriyt ve tedkkt icrs zmnnda Adliye Nezret-i Cellesi'ne irna msade buyurulmas marzdur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 21 Tern-i Sn sene [1]333 Polis Mdr-i Ummsi
Ahmed Emniyyet-i Ummiyye stitlt Mdriyeti F 2 Knn- Evvel sene [1]333 ube: 3 Mahremdir
Hulsa: Rum Patrikhnesi tarafndan ihtid eden kadnlara icr edilen mezlim hakknda.

Dhiliye Nzr Talat Paa Hazretlerinden Adliye Nzr Halil Bey Efendiye htid ederek Polis Memru Fahri Efendi ile izdivc edeceinden dolay Rum metropolidi tarafndan bir desse ile Rum Hastahnesi'ne gnderilp, mezkr hastahne bmrhnesinde taht- tevkfe alnarak a braklm ve suver-i sire ile ikenceye marz kald Katirine imzsyla b-posta Samatya Polis Merkezi'ne gnderilen arzuhlde beyn ve ikyet olunmas zerine, mezkr merkezce icr klnan tahkkt netcesinde, mahall-i mezkrda mezbre gibi daha bir takm gen kzlarn slamlarla peyd-y mnsebet eylemelerinden dolay papaslarn eser-i tevkiyle Patrikhne'ce taht- tevkfe aldrld ve hl-i mevkfiyyetde bulunduklar ve bir takm ikence ve mezlime marz kaldklar anlalmala cmlesi tahls olunarak vellerine teslm edilmi ve ol bbda tanzm klnan evrk- tahkkiyye dahi cihet-i adliyyeye tevd klnm ise de Ermeni ve Rum hastahnelerinde daha bu gibi baz b-gnh kimselerin mevcdiyeti melhz bulunduundan her iki hastahnede dahi cihet-i adliyyece taharriyt ve tedkkt icrs lzmu Polis Mdriyyet-i Ummiyyesi'nden alnan tezkirede beyn klnm olduundan f-y muktezs siyknda tezkire-i senver terkm klnd. Efendim. BOA. DH. EUM. 3. b. 25/22

259

150
LLEBURGAZ'DA YUNAN ASKER N N MSLMAN VE MUSEV LERE MEZAL M UYGULADII VE HALKIN GE BALADII Lleburgaz'da Yunan askerlerinin vazifesi demiryolunun muhafazas olduu halde blclk tohumlar ekerek kaz ile civarnda bulunan Mslman ve Musevi halk tehdit edip haksz yere tutuklamalar yaptklar, tutuklulara eitli suretlerde ikence ve zulm tatbik ettikleri, Yunan askerinin bu hareketlerinden bkan Mslman ve Musevilerden bazlarnn mal ve mlklerini brakarak stanbul'a ge baladklar, bu durum karsnda kaymakamn aresizlik iinde bulunduu, hkmetin halkn feci durumuna son vermek iin gerekli tedbirleri almas ve vazifesinin nemini idrak eden bir kaymakamn tayin edilmesini isteyen Lleburgaz erafnn arzuhali. 24 Mays 1919
Bb- l Dhiliye Nezreti Memrn ve Sicill-i Ahvl Mdriyeti

Lleburgaz erf tarafndan verilen 24 Mays sene [1]335 trhli arzuhl sretidir Devletl efendim hazretleri, Bir mddetten beri Lleburgaz'da bulunmakda olan ve imdiye kadar ahl-i slmyyeye gngn mezlim icrsndan hl kalmayan Yunan askiri son gnlerde cretlerini Msev ahlye de teml ve tatbk sretiyle yeniden bir ok mezlimde bulunmulardr ki marztmzn tammiyle hakkat olduunu nazargh- llerinde isbt in Mslim ve Msev ahlden dr- hakret ve marz- felket olan zavall insanlarn ale'l-infird esmlerini derc ve takdm ediyoruz. Yunan idre-i askeriyyesi yalnz demiryol hattnn muhfazas vazfesiyle mkellef olduunu unutarak beyne'l-ansr nifk u ikk tohumlar ekmekde ve bu sebeble gn getike ahvlde vehmet tezyd etmektedir. "Bu tehlikenin o havlde mahz Yunan askirinin mevcdiyetinden iler geldiini sret-i mahssada kaydederiz." Lleburgaz ve civrnda mtemekkin ahl-i slmiyyenin can ve mallar Yunan askiri tarafndan dim tehdd edilmekde ez-n-cmle ahl-i mslmeden Hasan Aa olu Edhem Efendi, avu olu Ali Aa ve mahdmu Sleyman Aa, Tfengi Receb Usta, olak

260

Hasan, Marangoz Ahmed ve Msevlerden Nihad ve Arnavud olu Yako, Bakkal David, Bakkal Avram efendilerin ve sirenin gy Lleburgaz'da komite tekl ederek syi-i mahallyi ihll edecekleri bahnesiyle tevkf ve bu sretle ifdtda bulunmalar in cebr ve iddet ve env- ikence istiml edilmekde ve mm-ileyhim mevkf bulundurulmaktadr. Marz- takibt olanlardan imdiye kadar erfdan Hsn Bey-zde Kemal, Tfengi Ali Efendi, kr Bey, Vsf Bey, Sadullah Bey, Cell Bey, evki Efendi ve Msevlerden Moiz Behar Efendi, Morod(?) Efendi de mal ve mlklerini terk ile firr ederek stanbul'a gelmilerdir. Bu sretle ihtiyr- firr edenlerin yeknu her gn artmakda olduu ve orada salh- hl mhede olunmadka mevlarmza avdet imknn bulamayacamz maa't-teessf arzeyleriz. Yunan askirinin temd etmesi pek muhtemel olan bu taknlklarna nihyet verilmesi ve ahl-i slmiyye ve Msevyyenin zulm gadrden vikyesi hkmet-i seniyyece ehemmiyetle nazar- dikkate alnmaldr. Hkmet-i mahalliyyenin ve bi'l-hssa kim-i makmn bu hussda gsterdii acz meskenet yznden marz kaldmz bu fecyie tahamml imkn hricindedir. Zamnn nezketini, vazfesinin derece-i ehemmiyetini gayr-i mdrik olan bu ciz kim-i makmn hemn tebdliyle vaziyyeti gn getike kesb-i nezket eden byle mhim bir kazya ehil ve vazife-ins bir res-i hkmetin tayni cihetine gidilmesini memleketin selmeti ve mmet-i slmiyye ve Msevyyenin hals nmna keml-i ehemmiyetle arz u istirhm eyleriz. Ol bbda. F Mays [1]335
Aslna mutbkdr

Mhr

BOA. DH. EUM. AY. 15/42

151
LLEBURGAZ'DA GALC YUNANLILARIN YAHUD VE MSLMANLARA UYGULADII MEZAL M Yunanllarn Lleburgaz' igaliyle beraber asrlarca birlikte yaayan topluluklar arasnda ayrlk tohumlarnn ekilmeye baland, Rum olmayanlara sulu gzyle bakld; Lleburgaz ahalisinden Musevi Yako Olu sak'n komite yesi iddias ile tevkif edildii yine Bakkal Yako olu David'e ayn iddia ile ikence yaplarak, tutuklu bulunanlar aleyhine konumaya zorland; Musev Hamamba Vekili Nihat Efendi'nin evine

261

Yunan askerinin zorla girip arama yaptklar, hanmn ve misafiri ddkleri; Cami-i Atik mahallesinden Arabac Niyazi olu Hasan' silah ve cephane tad; Hasanbey mahallesinden Tfenki Hasan Efendi'nin silah tamirat yapt gerekesiyle tutuklandklar; Karaaa kynden brahim olu Hasan Aa ve Hasan Aa'nn olu Ali'nin evlerine gece zorla girilip, mahremiyete ve kadnlara hakaret edildii. 26 Mays 1919
Edirne Vilyeti Mektb Kalemi Umm: 43740 Huss: 866

Dhiliye Nezret-i Cellesine

Hulsa: Llebergos [Lleburgaz] hdise-i malmesi mrettiblerine dir.

Devletl efendim hazretleri, 10 Mays sene [1]335 trhli ve sekiz yz krk be numaral arzaya zeyldir. Llebergos [Lleburgaz] Msev cemati res-i rhnsi Behr Efendi'nin hnesine vki olan taarruzun ark Trakya meselesine dir Sulh-i Umm Konferans'na verilmek zre Venizelos'a bery- sl yerli Rum ahl tarafndan tanzm edilen istirhm-nme-i umm ile sireye Msevlerin de itirk hakknda vki olan teklf ve davete mm-ileyhin adem-i icbetinden dolay yerli Rumlarn teebbs zerine Yunan Mfrezesi Kumandan Velahopulos ile zbitnnn eser-i tertbi olduu ve mtecsirlerinin de Yunan efrd bulunduu istitlt- hafiyye netcesiyle de teeyyd eyledii polis mdriyetinden bildirilmekle bu cihetin de Edirne'de bulunan ngiliz Murahhas- Askerliine tebl klnm olduu marzdur. Ol bbda emr fermn hazret-i men-leh'l-emrindir. F 11 aban sene [1]337 ve F 12 Mays sene [1]335 Edirne Vlsi
mhr Dhiliye Nezreti Emniyet-i Ummiyye Mdriyeti

262

Trh: 19 Mays sene [1]335

Nezret-i Celleden Hriciye Nezret-i Cellesine

Hulsa: Llebergos Hahambas Behar hakknda Efendi'nin taarruzu hnesine meselesi Yunanllarn

9 Mays sene [13]35 trh ve 45203 numaral tezkire-i cizye zeyldir. Llebergos [Lleburgaz] Msev Cemati Res-i Rhnsi Behar Efendi'nin hnesine Yunanllar tarafndan vki olan taarruzdan evvel kendisini Rumlar celb ederek baz tahkkt ve istzht in Llebergos'a drt hkmet heyeti gelecei ve "buralar Yunanistan oldu, siz ne vaziyyette kalacaksnz" diye vki olan suline Behar Efendi bu bbda m-fevkinden emr almadn beyn etmesiyle Rumlarn bugn yarn heyetin vrd edeceini ihbr ve cbn tesr etmesi lzmunu ihtr eyledikleri ve bunu mtekib Krkkilise'den emr almak zre Behar Efendi araba ile msraaten bir Rum ile berber mahall-i mezkre sevk olunmu ise de Krkkilisece de bu iden adem-i malmt beyn ve tereddd edildii ve onlara Dersadet'den acele talmt almak zre bir araba oradan da Necur Matran Efendi Llebergos'a [Lleburgaz] gnderilmi olduu ve mtekiben Matran Efendi ile Behar Efendi Rumlar tarafndan tekrr davet olunarak Behar Efendi'yi ilesi gndermediinden dmd Mion Efendi giderek Rumlar tarafndan vaziyyet hakkndaki Msevlerin fikri soruldukda Dersadet'den emir gelmediinden bu bbda beyn- efkr ve mtlat edilmeyecei beyn olund ve Rumlarn Dersadet'den istihsl edilecek emrin tesri lzmunu ifhm etdikleri ve o gece Behar Efendi'nin hnesi iki sat sonra baslm olduu Llebergos [Lleburgaz] Kim-i makml'ndan bildirilmesi zerine Edirne'deki ngiliz Murahhas- Askerliine malmt it klnd ve bu taarruzun ark Trakya meselesine dir sulh konferansna verilmek zre Venizelos'a bery- sl yerli Rum ahl tarafndan tanzm edilen istirhm-nme-i umm ve sireye Msevlerin de itirki hakknda vki olan teklf ve davete mm-ileyh Behar Efendi'nin adem-i icbetinden dolay yerli Rumlarn teebbs zerine Yunan Mfrezesi Kumandan Velahopulos ile zbitannn eser-i tertbi olduu ve mtecsirlerinin de Yunan efrd bulunduu ve istitlt- hafiyye netcesiyle de teeyyd eyledii polis mdriyyetinden bildirilmekle bu cihetin de Edirne'de bulunan ngiliz Murahhas- Askerlii'ne tebl klnm olduu Edirne Vilyeti'nden gelen iki kta tahrrtda izbr klnm olmakla ol bbda.

263

Llebergos'un [Lleburgaz] Msev mahallesinde ikmet ve aruda bakkallk sanatyla itigl eden Yako olu elli be yalarnda el-yevm mcerred David'in ber-vech-i zr ifde-i mazbtasdr. F 20 Mays sene [1]335

Seni efrd- Yunaniyye der-dest ederek kumandanlk diresinde habs etmi olduunu sylyorlar. Seni ne esbba mebn habs ettiler ve bandan ne gibi vaka gemi ise ber-tafsl beyn ediniz. Cumartesi gn beni der-dest ettiler. Kumandanlk idresine gtrdler ve sal gecesi isticvba ibtidrla "sen Osmanllarla berber komitelik yapmak zere toplanmsnz. Bak burada ne kadar vardr sen de bunlarla berbersin" demeleri zerine "hayr efendim malmtm yokdur. On gndr stanbul'da idim. Cumartesi akam gelmi idim. Yakim olu da berber idi. Hasta bulunan kzm bery- tedv gtrm idim. Bunun in komitedir filn malmtm yoktur" dedim. "Hi haberin yok mudur" dediler, "yoktur" dedim. Hahamba Vekli Nihad' ardlar "David sizinle sal gecesi berber mi idi" dediler, Nihad Efendi de, "evet sal gecesi bizimle berberdi" dedi. Bunun azndan nasl iitdilerse derhal grm olsan tanmayacam bir ahs bana tokat urdu, dier bir odaya nakledildim ve orada biraz sopa ile ddler, ayaklarma urdular. Ya doru syle yhd seni ldreceiz dediler. Kumandanlk diresinde ka gece kaldn ve Nihad Efendi ile grtn m ve kendisini ne halde grdn ? gn drt gece kumandanlk diresinde kaldm. Nihad Efendi ile grtm. Kendisini fen halde dm olduklarn syledi. Nihad Efendi'ye sal gn bu da sizinle berber mi diye sormu olduklarnn esbb ne imi, Nihd Efendi'den renmedin mi ? Nihad Efendi'ye sordum. Gy Osmanllarla birlikte biz Msevler de cmie toplanup komite yazm olduumuzu sormular ve kendisini pek fen bir halde darb etmi olduklarndan benim in Yunan kumandan bu David de sizinle o sal gecesi berber mi idi diye sorduklarnda evet demenin esbb kendi haytnn kurtarlmas in olduunu Nihad Efendi bana syledi. "Evet bu da berberdi dememi" olsa idim, beni ldrecek idiler. korktuum in mecbr byle syledim, dedi. Seni aa dier bir odaya naklettikten sonra ok ddler mi ve nerelerine urdular? Vcdunda yara, krk, bere vesire var mdr, syleyiniz?

264

Beni dier bir odaya kapattktan sonra askerler ieri girdiler.Ellerinde bulunan silhn kayn boynuma taktlar ve silh da baldrlarm hizsna gelmi artyla geirdiler, ayaklarm tabatyla yukar kalkt. Sonra beni bir asker eline ald siyh renkte arca bir sopa ile dmeye balad.Otuz mu, krk m, elli mi ne kadar urduunu bilemem, otuz kadarn iyiden iyiye hatrlyorum. Birok daha urduklarndan sonra kendimi gib ettim. Bi'l-hire braktlar, bir mddet sonra kalktm ayaklarm, ite gsteriyorum grlecek halde deildir, simsiyahdr. Size bakaca bir ey sormadlar m ? Tekrr be tekrr bu komite meselesini sordular ve orada bulunan bir ok kii varm, bunlar senin iin komitedir diyorlar, yalan m sylyorlar sen ne in inkr ediyorsun, doru syle dediler. Ben yine malmtm olmadn syledim. Kumandanlk diresinde senin komite olduuna dir hid olarak gsterdikleri adamlar kimlerden ibrettir, grdn m? Evet efendim, grdm. Nihad Efendi ve Ali avu'un ocuu orada idiler ve bunlar benim komiteye dhil olduumu sylemi olacaklar ki bunlar gsteriyor idiler ve Yunan kumandanlar da orada mevcd bulunuyor idiler. Sizi Trke mi isticvb ediyordular? Kendim Rumca biliyorum. Rumca isticvb edildim. Siz[i] ne zaman tahliye ettiler ve braktklar zaman ne gibi eyleri darya sylememek zre tenbh ettilerse doru olarak syle. Beni bu sabah tekrr isticvb ettiler ve siz komite yazmsnz, yaptnz m dediler evet yaptk. Bizim komite dediimiz ey fukar in toplanr bir karar veririz, buna cemat ve komite tabr ederiz dedim. Resi kimdir dediler. Hahamba Vekli Nihad'dr dedim. Nesim ve Yorgi efendilerden mteekkil bir de kitbete bakar bir heyet vardr diye syledim. Bu da hakkattir, fukarlar in byle bir cematimiz vardr. Kumandanlk diresinde darb edildiklerini hricde sylememekli[i]mi tenbh etdiler. Ben de kendilerine ayam topal gibi yryorum, grecekler ve soracaklar dedim ve dar ktm. Orada bulunduunuz mddetce nerede yattnz ve ne yiyp itiniz, size bu hussda nasl mumele ettiler, yemek verdiler mi? Yemek vesire hi bir ey vermediler, her eyi evden getirttim. Bunlar bir ey vermediler. Yalnz su veriyor idiler.

265

 fdenizi tasdk eder misiniz? Ederim efendim.

mz

Fezleke Komite Llebergos'da [Lleburgaz] mevcd bulunduu ve kendisi de komiteye dhil olduu bahnesiyle Yunan gal-i Askersi Kumandanlna celb ve tevkf ve bunu sylemek in ikence ile darb ve tazyk olunan Llebergos'un [Lleburgaz] Msev mahallesinde mukm Bakkal Yako olu elli be yanda David hakknda icr edilen tahkkt netcesinde merkmu cumartesi gn celb ve drt gece orada tevkf ettikden sonra bu mddet zarfnda cebr ve ikrhla orada mevkf bulunanlar aleyhinde ihd ve kendisi de silah kay boynuna geer tarzda yatrlarak bacaklar kaldrldktan sonra darb edildii ve nihyet fukarya bakmak zre Msevlerce cemat ve komite tabr edilen bir heyetin mevcd ve bunun resi Hahamba Vekli Nihad Efendi olduunu sylemek syesinde tahliye edilmi ve sr- darb ve cerh b-rapor msbit bulunmu ve u tecvz vaziyyet-i mahalliyyeyi maksid-i siysiyye urunda Yunanler lehinde tevl ve takrr in bir tedbr tutulmu olduunu ntk ibu fezleke bi't-tanzm takdm klnd. F 21 Mays sene [1]335 Komiser Muvini
mz Edirne Polis Mdriyeti Ksm- Adl Riyseti Umm : 2727 Huss : 234

Emniyet-i Ummiyye Mdriyeti Cnib-i lsine Atfetl efendim hazretleri, gl trhinden beri gizlice tutulan tertbtla Yunan gl-i Askersi tarafndan Edirne Vilyetine tbi Llebergos [Lleburgaz] kasabasnda f 17 Mays sene [1]335 trhinden itibren faliyta giriilmi ve zarriy'l-husl teevvt zerine cbna mtevessilen kaz-y mezkra hareket eylediimi telgrafla arz eylemi idim. Orada gn zarfnda ittihz eylediim tedbr ile istishb etdiim polis kuvveti ile imdilik skn ve skneti ideye muvaffakiyet hsl olmudur. Binen-aleyh netyic-i hsla be fezlekeye rabten makm- vilyete takdm olunmudur. Hulsalarn ber-vech-i zr arzeylerim.

266

1- Msev Hhmba Vekli Nihd Efendi'nin geenlerde arzolunduu zere hnesine Yunan efrd- askeriyyesi leylen girmi ve kendisini taharr ile berber zevcesini ve msfiri Tekfurdal Sipata'y(?) darb ve cerh eylemilerdir. Bunun yegne sebebi Nihd Efendi'nin Yunan efrdyla mttehid'l-efkr bulunan yerli Rumlara adem-i mmt ve tevhd-i mesye muhlefetidir. Bu yn- takdr Nihd Efendi'nin sebt ve sfat- tbiiyyete merbten sadkati ml-i mefsedet-krnenin mrevviclerini itisb ve tahrk etmi ve mretteb olan taarruz- vkii tevl ve mtecsirleri olan Yunan efrd- askeriyyesine bedel igl kumandan Velahopulos'un(?) bi't-tedrik ire eyledii yerli Rumlardan bir ka kiiyi reddederek mtecvizlerini hakkate muvfk ve delil-i knniyye ile sbit olan Yunan efrd- askeriyyesi bulunduunda muhcce u iddi ve kanatini tebdl etmemesi zerine ahz-i sr ve tervc-i merm in kendisini f 17 Mays sene [1]335 trhine msdif cumartesi gn tutarak habs u tevkf ve elm en ikencelere dr etmekle berber ahl-i slmiyye ile komite tekiltna girimek thmetiyle mevkf bulundurmaktadr. Mm-ileyhin mazlmen mevkfyetine de kanat olunmamakda ve zevcesinin hnesine gidilerek mm-ileyhin gayr- vki iken vki olmu gibi bir takm beynt- tahrriyyesini ire ve bu ifde ve beynta mezbrenin de itirkn imz ile teklf edilmekde ve imzdan imtin ve teklfi reddetmekde sebt-kr bulunan zevcesinin bir Trk zbitinden elli lira almakla ve bu pre tesriyle Yunan askerini mtearrz gstermekle ithma ve tehdde allmakda kusr edilmiyor. Bunun fide-bah olmamas terhbin tatybe incirrn istilzm etmi ve nihyeten kendisine arzular vechle ifdeyi imz eyledii takdrde elli lira verileceini sylemek hlesi unudulmamdr. 2- Llebergos [Lleburgaz] ahlsinden Arnabud olu Msev Yako veled-i sak komiteye dhil bulunmak thmetiyle Yunan kumandan diresine gtrlm ve tazyk ve tehdd ile istenilen ekl-i siysde ifdesi alnarak idre-i Osmniyye ile idre-i Yunaniyye arsnda l-kayd grneceini temn etdikden sonra bir gecelik mevkfiyetle serbest braklmtr. 3- Llebergos'un [Lleburgaz] Cmi-i Atk mahallesinden Arabac Niyazi olu Hasan uraya buraya silh ve cebhneyi tadndan bahsle celb ve Yunan kumandanl diresinde habs olunmudur. Tazyk-i edd tahtnda drt gn mevkf bulunduruldukdan sonra kasaba hricinde silh atldn kendisine syletdirerek serbest braklmlardr. 4- Llebergos'un [Lleburgaz] Hasan Bey mahallesinde mukm Tfengci Receb Efendi nmslu bir sanatkr iken karlacak muhayyel bir sri in silh

267

tamrtyla megl bulunduu thmetinde braklm ve celb olunarak kumandanlk diresinde bi't-tevkf el-yevm tahliye edilmemidir. 5- Llebergos'un [Lleburgaz] Msev mahallesinde mukm Bakkal Yako olu elli be yanda David, komiteye dhil addolunarak kezlik kumandanlk diresine celb ve drt gece tevkf edildikden sonra ikenceler iinde mevkf bulunanlarn aleyhinde ehdete alnarak tahliye edilmidir. Asker ve beled tabblerinin bi'l-muyene verdikleri rporda madrbiyeti gsterilmidir. Rapor evrk- tahkkiyye miynnda mahfzdur. 6- Llebergos [Lleburgaz] kasabasna sat mesfede bulunan Karaaa karyesinde mukm ve ziratle megl brahim olu Hasan Aa ve Hasan Aa'nn olu Ali'nin hnelerine leylen ve cebren Yunan askerleri girmidir. Zarrt- slmiyyeden olan tesettre ve muhadderta hrmet edilmemidir. Kadnlar silhla tehdd olunmudur. Bu syede hudd boylarndan htra olarak bu ileler evld tarafndan getirilp hnelerinde bulunan bir Rus beylik silhyla bir ngiliz mavzeri ve bir av ifte tfengiyle bir revolver ve bir kam gasb olunmu ve hneleri hcm ve taarruz esnsnda karanlklarda istimdd in hnenin st kat penceresinden bir ka el silh atan Ali olu Sleyman ve pederi Ali ve Hasan Aa'nn mahdmu Bahriye mlzm- evvelliinden mtekid brahim Edhem kumandanlk diresine mahfzen gtrlm ve ikenceler iinde el-yevm mahkm- ez olarak mevkf tutulmakda bulunmulardr. Netice Tahkktm esnsnda Der-sadetden gelen ngiliz, Fransz, Osmanl ve Yunan heyet-i muhtelitas bu hakkatlere gre ihtisst ve mhedtn not etdii gibi mevkf ve ihtizr derecesine getirilen madrb ve mecrh Hmmba Vekli Nihad ve Hasan Aa mahdmu brahim Edhem ve Tfengci Receb ve avu olu Ali ve olu Sleyman Efendi ve aalarn fec ve elem-nk vaz- hlleri itibriyle tahliyeleri hakknda vki teebbslerin maa'tteessr semere-bah olamamdr. Bununla berber o srada oraya gelen Edirne ngiliz Asker Murahhas Msy Samo'nun Vekli Msy Lister bi'z-zt madrlar mevkf bulunduklar yerde grmdr. Hulsa: Haylden hakkate karlmak in urunda uralan Trakya Yunan propogandas Llebergos [Lleburgaz] ve kurs Rum ahlsini Yunan igl efrd- askeriyyesiyle mtereken pek ziyde ser-mestye drd ve asrlardan beri kard ve vatand rhuyla yaayan slm, Msev ve Rum ahl arasnda tehlikeli bir uurum ald ve bu uurumun banda ser-mestnin yaratd cretle sadkat-

268

tbiiyyete mnf tezhrler balad ve sadkt- tbiiyyetten ayrlmayan ve b-sd ve semeresiz meln propogandaya kaplmayan slm ve Msev ahlyi bi-hakkn endielere dren suver-i muhtelife ile tazyk siyseti herhangi bir nazarla mtezhir ve vcdu isbtdan mstani grldnden Yunan ml-i milliyyesine gayr-i msid grlen vaziyet-i mahalliyyenin selmeti nmna teebbst- edde ve tesrt- siysiyye ile bu hl-i fecat itimle nihyet verdirilmesi ve hrriyet-i milliyye ile masniyet-i ahsiyyenin taarruzdan ve milel-i mtemeddinece her an ve zamn in lzm't-teln bulunan mahbsiyet-i n-merada braklan Hmmba Vekli Nihad ve Tfengci Receb Efendilerle Karaaal Hasan mahdmu, Bahriye mlzm- evvelliinden mtekid brahim Edhem ve avu olu Ali Aa ile olu Sleyman'n istikml-i tahliyyeleri vcbu adlet-i medeniyye nmna arz olunur. Ol bbda emr irde hazret-i men-leh'l-emrindir. F 22 mays sene [1]335 Edirne Polis Mdri
imz Dhiliye Nezreti Emniyet-i Ummiyye Mdriyeti Trh: 26 Mays sene [1]335

Nezret-i Celleden Hriciye Nezret-i Cellesine

Hulsa: Llebergos'da bulunan Yunanlerin k ettikleri taarruzt ve tecvzt hakknda

Llebergos [Lleburgaz] ahlsinden Arnabud olu Msev Yako veled-i sak komiteye dhil olmak thmetiyle Yunan kumandan diresine gtrlerek tazyk ve tehdd ile istenilen ekilde ifdesi alndkdan ve idre-i Osmniyye ile idre-i Yunaniyye arasnda l-kayd grneceini temn ettikden sonra bir gece tevkf edilerek serbest brakld ve yine Llebergos'un Cami-i Atk mahallesinden Arabac Niyazi olu Hasan'n uraya buraya silh ve cebhne tadndan bahsle celb ve Yunan kumandanl diresinde drt gn habs ve tazyk edildikten sonra tahliye edildii ve yine kasaba-i mezkrenin Hasan Bey mahallesinde mukm Tfengi Receb Efendi'nin nmslu bir sanatkr iken muhayyel bir sri in silh tamrtyla megl bulunduu thmetiyle celb olunarak kumandanlk diresinde bi't-tevkf el-yevm tahliye olunmad ve Msev mahallesinde mukm Bakkal Yako olu elli be yanda David'in komiteye dhil addolunarak kezlik kumandanlk diresine celb ve drt gece tevkf edildikten sonra ikenceler iinde kendisinden mevkf bulunanlar

269

aleyhinde cebren ehdete zabt olunarak tahliye edildii ve asker ve beled tabblerinin bi'l-muyene verdikleri raporda madrbiyeti tahakkuk eyledii ve yine kasaba-i mezkreye sat mesfede bulunan Karaaa karyesinde mukm ve ziratla megl brahim olu Hasan Aa ve Hasan Aa'nn olu Ali'nin hnelerine leylen ve cebren Yunan askerleri girerek ir- slmiyyeden olan tesettre ve muhadderta hrmet edilmedii gibi kadnlarn silhla tehdd ve baz eylarnn gasb olunduu ve hneleri taarruza marz olduu esnda karanlklarda istimdd in st kat pencere[sin]den bir ka el silh atan Ali olu Sleyman ve pederi Ali ve Hasan Aa'nn mahdmu Bahriye mlzm- evvelliinden mtekid brahim Edhem Efendi'nin kumandanlk diresine mahfzan izm olduklar ve ikenceler iinde el-yevm mahkm- ez olarak mevkf tutulmakda bulunduklar mevkf ve ihtizr derecesine getirilen madrb ve mecrh Hhmba Vekli Nihad ve Hasan Aa mahdmu brahim Edhem ve Tfengi Receb ve avu olu Ali ve olu Sleyman efendilerin tahliyeleri lzmu bery- tahkk mahall-i mezkra azmet etmi olan Edirne Polis Mdriyeti'nden mrsel raporda beyn ve izbr klnm olmala iktizsnn fs ment- msade-i celle-i fahmneleridir. Ol bbda. BOA. DH. EUM. AY. 4/62

152
YUNANLILARIN KULEL 'DE B R MUSEV A LES N N PARASINA EL KOYDUU Edirne'den Dersaadet'e gelmekte olan bir Musevi ailesinin 1500 lira altn akesine, Kuleli'de Yunanllar tarafndan el konulduu ve bu mesele hakknda tilaf Devletleri Fevkalade Komiserlikleri nezdinde Hariciye Nezaretinin giriimde bulunduu. 24 Temmuz 1920
Dhiliye Nezreti Emniyet-i Ummiyye Mdriyeti Trh: 24 Temmuz sene [1]336

Nezret-i Celleden Edirne Vilyeti Vekletine

Hulsa:Yunanllar tarafndan Kuleli'de bin be yz lira altn akesi ahz ve msdere olunan bir Msev ilesi hakknda

270

Tahrrt 28 Haziran sene [1]336 trhli telgrafnme-i aliyyeleri cevbdr. Edirne'den Dersadetde hareket eden bir Msev ilesinin zerinde bulunup Kuleli'deki Yunanllar tarafndan ahz ve msdere olunduu bildirilmi bin be yz lira altn akenin idesi zmnnda Dvel-i Mutelife Fevka'l-ade Komiserlikleri nezdinde teebbst- lzme icrs Hriciye Nezret-i Cellesine ir klnmd. Bu kere nezret-i mrn-ileyhdan yazlan tezkire-i cevbiyyede ahz ve msdere olunan mebla hakknda malmt- vzha its ve ale'l-huss vakann trh-i hudsuyla mevz- bahs ailenin isim ve hretinin bildirilmesi Fransz Fevka'l-ade Komiserlii'nden b-takrr taleb olunduu izbr klnm olmala sret-i ira nazaran bu bbda tahkkt icrsyla istihsl olunacak netcenin inbs mtemenndr. Ol bbda. 24. VII. [13]36 BOA. DH. EUM. AY. 44/31

153
S L STRE'DE RUMLARIN BULGARLAR ZER NE UYGULADIKLARI BASKI VE ZULM Rumlar ile Bulgarlar arasndaki anlamazln byk olduu, Rumlarn Bulgar metropolitini dvmek iin Silistre'deki konana baskn yaptklar, daha nceden de Rumlar tarafndan yaklan Bulgar mektebinde okuyan ocuklarn imdi akta kaldklar ve Rumlarn Bulgarlara kar yeni saldr hazrlklarnda olduklar hakknda Bulgar Atana Hristo'nun, Balkapan tccarlarndan hemehrisi Radi'ye gnderdii Bulgarca bir mektubun tercmesi. (Tarihsiz) Nefs-i Silistre'de skin, tebea-i Devlet-i Aliyye'den Atana Hristo nm kimesne, abn- erf'in yirmi drdnc trihiyle Balkapan tccrlarndan olup, hemehrsi bulunan Radi'ye gndermi olduu Bulgar lisnnca bir kta mektbun tercemesidir. Memleketimizde bu defa yeniden zuhr eden vuktlarmz bu vechile beyn olunur ki; Bulgarlar ile Rumlarn beynlerinde olan husst netce bulmadkdan sonra burada olan mekteb almasun dey meclis byle karr verdi. Bizim hasmlarmz ve dmnlarmz olan Rumlar ve Ulahlar sabredemediler ve hkmetin verdii karr

271

dinlemeyp altm kii ittifken gece sat karrlarnda sopalar ile ve baltalar ile hazrlanup burann metropolidinin konan basup ve dp ve konandan karup kovmak zre gitdiler. Sebeb bu ki metropolid burada olan Rum Mekteb Hocas Hac Papa'y habsetmi ki mektebde ocuklar okutmamak in. Bunun zerine Rumlar Aynaroz papaslarndan birisini koydular mektebe ocuklar okutsun dey. Metropolid bunu dahi habsettiiyn bundan dolay metropolidin konan basmaya gitdiler. Her ne kadar gitdiler ise ieriden konak kapusn amadlar. Bunlar yalnz konak kapusnn nnde barup armakda iken hkmet tarafndan haber alnup asker ve zabtiye gnderilp bunlar datdlar. Bu cemiyetde bulunanlardan yirmi kii ayrlup hkmet konann havlusuna gidp, bunlarn iinden yazcnn karnda Nikola, "kan grmezden vazgemeyiz" deyp bard. Bunlarn cemat balar Peo ve Meo Panovi'nin oullar ve Dibonisaki'nin bacana ve Hoca Vangel ve bunlar misill birka kii daha var. Bu fesda sebeb bunlardr. Bak bir kerre vilyetimiz ne hldedir. itdiimize gre bu keyfiyetlerin tahkkine memr gelecek imi, sevinmek ile bekliyoruz. Geenlerde Rumlarn yakd mektebde yz on ocuk okur idi. Mekteb yakld trihinden imdi[ye] kadar ocuklar okuduu yokdur. Sokaklarda oynadklarndan babalar gelp bizlere bir takm sitem szler sylyorlar ki; ocuklarmz chil kalacak, bunun bir resine bakmyorsunuz dey, siz dahi memleketimizde olan rezletleri, stanbul'da iktiz eden mahallere bildirin. Bu ilere bir karr verilmedikden sonra siz dahi bu tarafa gelmeyin. nk Dibonisaki demi ki; merk etdim, iki- Bulgar ldrmedikden sonra bu iden vazgemem. imdi Rumlar mzkere ediyorlar, bizim burada olan kiliselerimizi ykmak in. yi mlhaza edin bu keyfiyetleri, zr bu Rumlar hkmeti tanmazlar. Bizler bu tarafda sokaklarda gezmeye korkuyoruz. BOA. DH. EUM. 3. b. 27/74

272

N D E K S

Abdullah Mahallesi, Yenimahalle k., Siroz kz. 245 Abdullah Nuri, Florina Kaymakam 16, 17 Abdullah, Rumlar tarafndan brgir ve tfengi alnan, Aydos k. 72 Abdlhamid b. Alaeddin, Grice Mutasarrf 168, 191, 204 Ada karyesi, Siroz kz. 245 Adil, Katrin Kaymakam 190 Adliye ve Mezhib Nezret-i Cellesi 97, 122, 259 Ago mahallesi, Kamila-yi Zr k., Siroz kz. 245 Agori, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Austos; nhiyesi, Vodine kz. 108, 109, 110 Mdriyeti 45, 124 Ahdoba karyesi, Kozana kz. 142, 144 Ahmed Efendi, Manastrl, evinde kalan misafirleri Rum ekiyas tarafndan katledilen, Ribara k., Manastr 238 Ahmed Fik, Ustrumca Kaymakam 203, 219 Ahmed Rasim, Yanya Vlisi 11 Ahmed Zhid, Karaferye Kaymakam Vekli 43 Ahmed, stanbul Polis Mdr-i Ummsi 259 Ahmed, Marangoz, Lleburgaz'da komite kurduklar gerekesiyle Yunanllarca tevkif edilip ikence yaplan 261 Ahsarat karyesi, Zihne kz. 180, 185, 186 Akhisar kazs, Saruhan sn. 5 Akpnar karyesi, Selanik 25 Alaeddin, bk. Abdlhamid b. Alaeddin Alasonya; kazs, Manastr 129, 130, 220 Kumandanl 68, 93 Metropolidlii 190

Albera, Mralay 127 Aleko, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223 Aleksi Kola, Rum ekiyas tarafndan dvlen, Yanite k., Karaferye kz. 109 Aleksi Restorika veled-i Dericko, Karaferye'nin Paneste iftlii ahalisinden, Rum ekiyasnca oluyla birlikte karlan 50 Aleksi veled-i Nikola Dimo, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice kz. 169 Aleksi, Ulah tifesinden, Rum ekiyalarnca karlan, Grebene kz. 54 Alekso, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 229 Ali Bey, Rum ekiyasnn saldrs ile yaralanan, Goriiko [Gorniova] k. 21 Ali Efendi, Jandarma Mlzm, Selanik 25 Ali Efendi, Tahsildr, Rum ekiyas tarafndan ehid edilen, Garanc k., Grice 204 Ali Fethi Efendi, Erkn- Harbiyye Kolaas, Meova'da ekiya takibi ile grevli 129, 130 Ali Rza, Nasli Kaymakam 29, 205, 206 Ali, avu olu Hasan Aa'nn olu, Karaaa karyeli, Llebergos kasabasndan, Yunanllarca tutuklanan ve ikence edilen 261, 268, 269, 270 Alipaa iftlii, Baraklcuma k., Siroz kz. 153 Alan karyesi, Siroz kz. 245 Amerika 199, 202, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228 Anago, Rum ekiyaya klavuzluk eden 33 Ananya, Ligorpat metuhunda Rum ekiyasn gizleyen 104

273

Anastas Yani, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Anasta[y]a karyesi, Zihne kz. 210 Andarea Karakof, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen, Manastr 123 Anderya stovie, Nert karyeli, Lagin karyesi mektebine girip bir ka kiiyi ldren, Florina kz., Manastr 248 Andon Cane, Gmenceli, Gono Papa Hristo Kopanof'u yaralayan 85, 87, 88 Andon Papa Kostandi, Rum ekiyalarnca samanl yaklan Bulgar, Selanik 118 Andon Pasko, zerine Rumlar tarafndan ate alan, Eridere k., Zihne kz. 156 Andon Tana Berua, Atana Nikola'y ldren, Dirmil k., Selanik 232 Andon, Bulgar mutebernndan, Rumlar tarafndan tehdit edilenlerden, Dihova k., Manastr 253 Andon, Kapudan, Rum ekiyasndan, Kilisura Ulah Cemati Resi Yorgi Kalabacan' yaralayan 249 Andon, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Andonaki Berende, Kruova Rum ahlisinden 100 Andre, Yunan Makedonya Komitesine mensb, Bulgarlar katleden ete reisi 103 Andrea, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Ane Tako, Papa Traye mahalleli, Bulgar cemaatinden 160 Angel veled-i Velo(Angel Nikola), Bulgar, kilise mtevellisi, zerine Rumlar tarafndan alan ate sonucu len, Eridere k., Zihne kz. 156, 185 Angelaki, Doktor, Rum ekiyasn kkrtan, Gmence k. 85, 86, 90 Angele Tase, Katliamla ilgili olarak bilgisine bavurulan kyl, Drago k., Manastr 227

Angele Ustoyan, Drago katliam iin sorgulananlardan 224 Angele,Yunan ekiyas tarafndan cerh ve katl edildikden sonra ihrk olunan, Drago k., Manastr 229 Angeli, Papa Trandafil'in olu, Rum ekiyas tarafndan dvlen, Karlky k., Siroz kz. 194 Anna veledet-i Taso, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 229 Antonis Lambro, Rum ekiyasndan, Kesendire civarnda ekiyalk eden 112 Apostol Canc, Rum komitelerine mensup, Baraklcuma k., Siroz kz. 181 Apostol karyesi, Yenice-i Vardar kz. Selanik 245 Apostol, Nasli'in Zanko karyeli, Rum ekiyasndan 31, 34 Apostol, Petre Andon olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrad[a] k., Manastr 198 Argir Tanas, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Argir(Dine), Aleksi veled-i Dericko'nun olu, Rum ekiyasnca karlan ve katledilen, Paneste f., Karaferye kz. 50 Argir, nl ekiya, Rum etesi tarafndan evine silah atlan 60 Aristidi, Kesriyeli, ete reisi muavini 34, 37 Aristotel veled-i Yanko ogo, Yunan htilal Komitesi'nin Ktibi, Grice 168 Arkir, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mankale k., Manastr 202 Arkiropol, Doktor, Yunan htilal Komitesi'nde grevli, Kilisura n., Grice s. 168 Armenka karyesi, Florina kz. 67, 68, 187 Armenhor karyesi, Florina kz., Manastr 244 Arnabud Cafer, Ba karyeli, Florina kz., Manastr 244

274

Arnavud(lar) 16, 31, 63, 83, 100, 132, 133, 182, 184, 206, 220 ahl 133 Arnavud olu Yako, Lleburgaz'da komite kurduklar gerekesiyle Yunanllarca tevkif edilip ikence yaplan 261 Arnavudca 69 Arslan, Rum komitelerinin saldrsna urayan, Dihova k., Manastr 252 Asanas Ao, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen Bulgar, Manastr 123 Asanova karyesi, Florina kz. 244 Atanas Efendi, Rum ekiyas tarafndan ldrlen Ulah Papaz, Karaferye kz. 141, 142 Atana Dimitri, zerine Rumlar tarafndan ate alan, Eridere k., Zihne kz. 156 Atana Efendi, Grebene Metropolid Vekli 117 Atana Hristo, Bulgar ve Rumlarn durumlaryla ilgili olarak mektup yazan, Balkapan tccarlarndan, Silistre 272 Atana Nikola, Rum cemaatinden, Rum emellerine muhalif olduu iin ldrlen, Dirmil k., Selanik 232 Atana, Eridere karyesi ahalisi zerine ate aan Rumlardan 156 Atana, Karaferye Ulah Papas, Rum kilisesi havlusunden atlan kurunlardan telef olan 158 Atana, Maktl Gone Hristo'nun kardei, Gevgili kz. 20 Atana, ilor karyesinde Bulgarlara saldran Rum etesinden, Nikan k., Pravite kz. 157 Atina 31, 98, 99 gazeteleri 106 Kabinesi 76 Sefret-i Seniyyesi 10, 136 Sefret-i Seniyyesi Maslahatgzrl 76, 138

Atna Panideli, Klebute karyeli, Rum ekiyasnca yaralanan, Bulgar amele 194 Aura, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mankale k., Manastr 202 Aura, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Avdela karyesi, Grebene kz. 53, 54, 55, 56, 58, 75, 78, 81, 91, 141, 143, 144 Avdere balkan 61 Avram Kahy, obanlar Rumlar tarafndan ldrlen, Kesendire kz. 103 Avram, Bakkal, Lleburgaz'da komite kurduklar gerekesiyle Yunanllarca tevkif ve ikence edilen 261 Avram, Simsr nm Yahd 6 Avramaki Efendi, Belediye Tabibi, Manastr 222, 228 Avrupa 82 mliye delegeleri 106 Ayaandon(Ayos Antonyus) Rum kilisesi, Karaferye kz. 144, 158 Ayabat mahallesi, Selanik 149 Ayamarin iftlii, Karaferye kz. 101 Ayamarya Manastr, Kilisura n. 168 Ayanikola(Ayas Nikola) kilisesi, Kilisura n. 167, 250 Ayatana mahallesi, Selanik 149 Aydos karyesi, Florina kz. 13, 72, 214 Aynaroz 4, 188 papaslar 272 Ayvanl karyesi, Lankaza kz. 207 Ayvasl gl, Selanik 83

Badud karyesi, Karacaabad kz. 175 Bb- l 22, 75, 80, 81, 117, 166, 231 Ba karyesi, Florina kz. Manastr 244 Badada mevki, ernareyika k., Yenice kz. 78

275

Balca karyesi, Lankaza kz. 207 Balkamen karyesi, Florina kz. 16, 72, 158, 159 Banie Mfreze-i Askeriyyesi 236 Banya karyesi, Horpete n. 34 Baraklcuma karyesi, Siroz kz. 152, 181, 182, 184 Barbadina, Vidolo'da kardeiyle Yunan ekiyasna klavuzluk eden 33 Barian Karakolu, Manastr 221 Barko Nikola, Bulgar, Teselyada Yunan zulmnden kaanlardan 136 Batocin karyesi, Ostrova n., Vodine kz. 124 Bayram Kahya, Ei Rum ekiyas tarafndan katledilen, Ribara k., Manastr 238 Bayso, Bulgar milletinden, Rum ekiyas tarafndan katledilen, uka k., Kesriye kz. 215 Becete kariyesi, Morihova n. 84 Behar Efendi, Llebergos Msev cemati res-i rhnsi, hanesine Yunanllar tarafndan taarruz edilen 262, 263 Behlita nhiyesi, Grice 198, 199, 200, 205, 233 Berbelice(?) nhiyesi, Manastr 71 Bereonica(?) karyesi, Manastr 123 Berzenice mfreze-i askeriyyesi 187 Besire Hatun, Drago katliam ile ilgili olarak bilgisine bavurulan kyl, Manastr 227 Besonye karyesi, Prespe kz., Manastr 61 Beyazkilise, Grebene kz. 39 Biga balkan, Grebene kz. 144 Birofski, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen, Kostic k., Manastr 123 Biova karyesi, Nasli kz. 31, 32, 33, 34, 36, 37 Bitoe karyesi, Manastr 224 Blai; karyesi, Kozana kz., 37, 45, 46, 141 Manastr 31

Blaeme(?) mahallesi, Manastr 160 Bodrum Velik(?), Zarova karyesi ahlsinden Bulgar, Rum ekiyalarca ldrlen, Layna k., Lankaza kz. 172 Bogako karyesi, Kesriye kz. 33, 37 Bograf, Kruova Rum cematinden 100 Bodan, Zorla Rum cemaatine girmeleri istenen Bulgarlardan Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Bodance karyesi, Gevgili kz. 17, 18, 20 Bojin Melo, hnesi tahrip edilen Bulgar, Selanik 118 Bojin Tale, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 226, 228, 229 Bostan Kilisesi mahallesi, Karaferye kz. 177 Boe, zevcesi Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 224 Boice Ulah teryo Kahy, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Vodine kz. 119 Boyence [Buymite] karyesi, Gevgili kz. 87, 255 Bozda, Siroz kz. 194, 195, 234, 235 Brahne(?) deirmeni, Vodine kz. 29 Bratnie iftlii, Karaferye kz. 41, 42 Braze(?) karyesi, Katrin kz. 189 Brosnik karyesi, Manastr 252, 253 Bubete karyesi, Kesriye kz. 23, 24 Buf karyesi, Florina kz. 66, 211, 212, 228 Buhin karyesi, Nasli kz. 32, 33 Bukov[n]ik k., Prespe kz. 61 Bulgar(lar) 9, 13, 14, 15, 23, 28, 29, 31, 35, 37, 38, 43, 46, 47, 60, 61, 67, 68, 72, 79, 79, 81, 82, 83, 88, 89, 90, 92, 97, 101, 102, 103, 105, 106, 107, 114, 118, 122, 124, 125, 126, 127, 131, 132, 134, 135, 137, 139, 151, 153, 156, 161, 163, 164, 166, 7, 9, 26, 27, 41, 48, 59, 74, 87, 113,

276

120, 152, 163, 192, 193, 204, 206, 234, 235 ahl 13, 62, 83, 85, 86, 105, 203, 208, 211, 233, 241, 244, 245, 246, 256 mli 60 cemati 21, 22, 25, 51, 60, 133, 151, 152, 182, 194, 203, 205, 209, 238, 252 eteleri 47, 135, 221, 243 Eksarhl 13, 105, 257, 246, 253 ekiyas 34, 45, 78, 89, 101, 109, 124, 140, 179, 183, 184, 185, 186, 221 kadnlar 191 karyeleri 36, 40, 171, 180, 234, 236, 245 kilisesi 13, 67, 182 komiteleri 34, 36, 103 mektebi 181, 241, 245 mesele-i rhniyyesi 9 metropolidhnesi 241 metropolidi, Ohri 14 mezhebi 17, 18, 19, 20 muallimi 241, 244, 245 papas 24, 81, 162, 179, 253, 254 res-i rhnsi 152, 245 latrmak 226 lk 156, 157, 221, 234, 235 Bulgarca 49, 156, 157, 178, 213, 257 icr-y yn etmek 156, 157 Bulgaristan 137, 217, 256 Komiserlii 140 Bura karyesi, Grebene kz. 54 Bukanl [Bukani] karyesi, Manastr 41 Bykdere 11

Cami-i Atk mahallesi, Lleburgaz 269 Cavfaderesi, Gevgili kz. 60 Cedd mahalle, Vodine kz. 119 Cell Bey, Lleburgaz erafndan 261 Celal, Serfice Mutasarrf 53, 55, 65, 162 Cevdet Paa, Mezhip Nazr 154 Cevdet, Vodine Kaymakam Vekli 44 Cile, sterebne karyeli ak 23, 24 Corci, Baraklcuma karyeli, Siroz kz. 181

anite karyesi, Pirlepe kz. 107 arnovita karyesi, Manastr 123 atalca Mutasarrfl 256 ayaz nhiyesi, Lankaza kz. 188 ayhisar karyesi, Alasonya 93 elebibakkal, Selanik 149 elko, Ekiya tarafndan Galancoz(?) mersndan daa kaldrlan 231 eltik karyesi, Bulgar ky, Drama sn. 180 ercis, Arnavud ekiyasndan 231 erete karyesi, Nasli kz. 31, 32, 33 ernareyika karyesi, Yenice kz. 78, 85, 86, 87 ile, Bulgar milletinden, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Lobtin karyeli, Florina kz. 74, 75 oban Kotoi, Nernerd iftliinden, Yunan askerlerince darbedilen 10 oban Mito, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Vodine kz. 119 olak Hasan, Lleburgaz'da komite kurduklar gerekesiyle Yunanllarca tevkif edilip ikence yaplan 261 ono, steryo Foti kz, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 ono, Mitre Nikola kz, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199

Cafer Sadk, Polis, Nasli kz. 35, 36

277

uhac Take, Rum cemaatinden, Ustrumca'da Bulgar ahali zerine ate aan 203 uka karyesi, Kesriye kz. 215 ukurlar yayla, Kozana kz. 69

Derbend iftlii, Dmeke n. 10 Derzi Hseyin Bey, Rum ekiyas tarafndan obanlar katledilen, Vodine kz. 119, 120 Deslab mevkii, Kesriye kz. 127

Dafine, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Manastr 223, 225, 229, 255, 256 Dhiliye Nezreti 254, 258, 262 Daka Nikola, Gmence Bulgar ahalisinden 88 Dalamitre(?), Ropoz'da Rum zulm ile ilgili telgraf eken, Karaferye kz. 177, 216 Damo Dimitri, Ezere karyesi muhtar, Horpete n. 127 Damo Kahya, Ulah Kosta Vail takm kahyas, Karaferye kz. 40 Dni Bey, Selanik Vlsi 254 David, Bakkal, Lleburgaz'da komite kurduklar gerekesiyle Yunanllarca tevkif ve ikence edilen 261, 264, 266, 268, 270 Davud Bl karyesi, Selanik kz. 25, 26, 27 Debre kazs, Manastr 188 Decorcis, Birinci Ferk 125, 128 Dean(?) Manastr 231 Dedeaa 166, 197 Deirmendere, Layna k., Lankaza kz. 172 Deleon Markofski, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen Bulgar, Manastr 123 Delihasanl Mahallesi, Baraklcuma k., Siroz kz. 184 Dellllar ars, Selanik 149 Delo, Bodence Bulgar halkndan 21 Delvine kasabas, Yanya 248 Demirhisar kazas., Siroz sn. 183, 184, 185, 186, 201, 243 Demosten Petre, Yunanl retmen, Florina kz., Manastr 248 Der-sadet 12, 263, 268, 271

Despo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Devine karyesi, Siroz kz. 234 Dibonisaki, Bulgarlara zulmeden Rumlardan, Silistre 272 Dihova karyesi, Manastr 240, 241, 242, 252, 253 Dilo veled-i stoyn Karkala, Bodanceli 19 Dilyan veled-i Tase, Bulgar ahalisinden, Dihova karyeli 241 Dime, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 229 Dimitre Boko, Bulgar Mihalo'u ldren Rumlardan, Baraklcuma k., Siroz kz. 151, 152 Dimitri, Kimlii belirsiz kiiler tarafndan yaralanan, Nigrita k., Siroz kz. 184 Dimitri Karamoaka, Muhtar, Rum emeline aykr harekette bulunduu iin Rum cemaatinden Atana Nikola'y ldrtt ileri srlen, Dirmil k., Selanik 232 Dimitri Kono, Fanic olu, Drama'nn Plevne karyesinden Bulgar, Rum ekiyasnca katledilen 180 Dimitri Nikola, Drago karyesi katliamn icra eden Yunan ekiya reisi, Manastr 223, 224, 225, 226, 227, 228 Dimitri Nikola, Rum etesi tarafndan katledilen Ulahlardan, abane(?) yayla, Kayalar kz. 78 Dimitri Palikarya, Rumlar tarafndan yaralanan, Karaferye kz. 177 Dimitri Vasendi, Yunan zbitnndan, ekiya reisi 38, 39 Dimitri veled-i Yuvan, Yenice kazas ahalisinden 208

278

Dimitri Yorgi, Rum taraftar olduu iin ayn kyden Kara Tano tarafndan ldrlen Ulah, Oani k., Gevgili kz. 141, 143 Dimitri Yovan Kiniker, Gmenceli Bulgar 87 Dimitri, Barutcu, Rum. Bulgar Kota Atana' yaralayan, Krova k., Demirhisar kz. 186 Dimitri Birofski, evi yaklmak istenen, Manastr, 123 Dimitri, Bulgar ekiyasna klavuzluk eden oban Hristo Nikolof Kiyoef'in kardei, Dolak k., Drama sn. 179 Dimitri, anaka, Karaferye Rumlarndan 177 Dimitri, ekiya etesinden, Karlkova k., Zihne kz. 234, 235 Dimitri, Papaz, Yunan ekiyas tarafndan ldrlen, Bulgar cemaati reisi, Baraklcuma k., Siroz kz. 182, 184 Dimitri, Rum Vasil'in lmyle ilgili olarak tutuklanan, Eridere k., Zihne kz. 185 Dimitri, Kasabal Rum, Bir Ulah' yaralayan, Karaferye 78 Dimitri, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Dimitri, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Dimitri, Dafina'nn olu, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 229 Dimitro Biyo, Rum ekiyas tarafndan tutuklanan, Gornokopanova k., Karaferye kz. 109 Dimo Moo, Ulahlara saldrda bulunan, Gevgili kz. 115 Dimo Simon, Rum, Bulgarlar tehdit edenlerden, Dihova k., Manastr 253 Dimo Vio, Rum ekiyas tarafndan katledilen Bulgar 191 Dimo, Bulgar ekiyasna ihbaratta bulunduu bahanesiyle itlaf edilen, Govian f., Vodine kz. 78 Dimo, Kassb, Baraklcuma k., Siroz 154

Dimo, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Vodine kz. 119 Dimo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Dine Foti, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Dine Koti, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Dine Manol, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mariste k., Manastr 202 Dine Mie, Rumlarn ldrd, Aydos k., Florina kz. 72 Dine Nikola, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Dine Tana, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Dine Vasil, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Dine, Reste'nin olu, ekiya tarafndan ldrlen, 44 Dine, Nikola olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Dine, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Dinka, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198, 199 Dino steko, Gmence karyesi Bulgar bekilerinden 87 Dino veled-i stamko, Bulgar, Bodance karyeli, Rum ekiyasnca yaralanan 20 Diranova [Drenovo] karyesi, Kesriye kz. 34, 49, 184 Dirmil karyesi, Selanik 232 Diyayandi, Rum ekiyaya yol gsteren, spilo [Spihova] k., Manastr 56 Diyonis, Rum daskal, Dihova k., Manastr 253 Dobra Manastr, Karaferye kz. 110 Doa, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Dokuzuncu Frka Kumandanl 22

279

Dole(?) karyesi, Vodine kz. 134 Dolince karyesi, Berbelice n., Manastr 71 Dolyani karyesi, Karaferye kz., Selanik 42, 138, 141, 142, 144 Dominik mntkas 93 Done Lina, Rum etesi tarafndan evi yaklan, Marena k., Karaferye kz. 109 Done Mitre, Rum etesi tarafndan yaralanan, Goliani k., Vodine kz. 108 Done Parpej, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Karaferye kz. 110 Done, steryo Foti'nin kardei, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Done, Nikola olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Dono, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Dosisdi ifa, Karaferye Ulah Papas Atana' katleden ete elemanlarndan 158 Doyran kazs, Selnik 18 Dmeki nhiyesi, Alasonya kz. 10 Drago karyesi, Manastr 221, 230 Drama; sanca 132, 163, 164, 179, 180, 183 Metropolidhnesi 132 Mutasarrfl 216 Dranice(?) karyesi, Karaferye kz. 71 Dumo Dani, Rum cematinden, kiliseyi yakmaktan sank, Buymite k., Gevgili kz. 255 Dunko karyesi, Nasli kz. 55, 220 Dvel-i; ecnebiyye konsolos memrlar 164 muazzama memrlar 106 Mutelife Fevka'l-ade Komiserlikleri 271

Eb Bekir Hazm, Manastr Vlisi 15, 38, 67, 98, 100, 107 Edirne 197, 262, 263, 264, 266, 269, 271 Adliye Mfettilii 103 Edremit 184 Eftem veled-i Anko, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Gevgili kz. 17, 19, 20 Eridere karyesi, Zihne kz. 155, 156, 157, 185 Erikapu 257 Eksarhhne 14, 48, 81, 82, 84, 113, 187, 221, 241, 244, 245, 246, 256 Eku Vepepi(?), Berber, Bulgar cemaatinden baz ahslara saldran 160 Ekyovieva(?) karyesi, Yenice-i Vardar kz. Selanik 245 Elbesrat karyesi, bk. Ahsarat. 180 Elena, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Elan karyesi, Siroz kz. 245 Emin Bey, Yenice erfndan ve Gazi Evrenos sllesinden 218 Emin, Mstantk, Manastr 222 Emniyet-i Ummiyye Mdriyeti 266 Enver Efendi [Paa], Erkn- Harbiyye Kolaalarndan, Grebene'de ekiya takibiyle grevli 129 Ergiro Hristo Aiyen, Osmanl tebasndan Rum, Kesriye kz. 136 Erkn- Harbiyye 129, 130 Ermeni Hastahnesi 258, 259 Erse karyesi, Zihne kz. 189 Espase, Rum aki, Florina kz. 170 Espaso Yano, Dlger, Bulgar cematinden, Rum ekiyasnn at ate sonucu yaralanan, Ustrumca 203 Espihov [Spihova] karyesi, Grebene kz. 91 Esteryano, olu ekiyalarca ldrlen, Karaferye kz. 208

280

Esteryo Tul Papa, Ulah, Yunan ekiyas tarafndan karlan, Grebene kz. 53 Esteryo, Bulgar, Rum etesinin katlettii oban 120 Estoyan Sar Gll, Rum etesi tarafndan ldrlen, Vodine kz. 108 Estoyo oylak, Ulah milletinden Kriste Payo'yu dven, Gevgili kz. 115 Ezere karyesi, Horpete n., Kesriye kz. 31, 35, 37, 95, 126, 127, 128

Filo, Sido Paskal olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Fitar Naya(?) semtleri, Selanik 71 Flamburas, ete Reisi 213 Florina; kazs, Manastr 13, 14, 16, 21, 22, 40, 45, 47, 67, 71, 72, 81, 158, 159, 165, 187, 212, 228, 244, 251 Kim-i makml 14, 24, 67, 119, 124, 159, 174, 187, 230, 251 -Noska telgraf hatt 236 Kumandanl 68

Fahri Efendi, stanbul'da Polis Memuru 258, 259 Fahri, Manastr Valisi 250, 251 Fani, Ulahlara Rum olmalar iin bask yapan, Selanik 190 Fara, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Fazl, Beki, Rumlar tarafndan ldrlen, Lankaza kz. 207 Ferine, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Fetie karyesi, Vodine kz. 124, 125 Feyyaz, Grice Mutasarrf 46, 52, 96, 126 Fila, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Fili [Fila] karyesi, Grebene kz. 30, 31 Filib veled-i Atanas, Rumlardan ikyet eden karye halkndan, Baraklcuma k., Siroz kz. 152 Filibe 198, 200, 201, 202 Filipi karyesi, Grebene kz., Serfice l. 55 Filo Yani, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Filo, Mitre Nikola olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199

Floro, talya Kumpanyas vapuru 12 Fota, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Foto, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Fransz 268 Fevka'l-ade Komiserlii 271 Franszca 10 Frenk mahallesi 4 Fuad Efendi, Mlzm 109 Furka karyesi, Doyran kz., Selanik 17, 18

Gabre deresi, Doyran kz. 18, 20 Gabre karyesi, Kesriye kz. 28 Gaki Kendan, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen Bulgar, Manastr 123 Gaki, Manastr Ulahlarndan 56 Galiekapusu, Siroz kz. 194 Gardet balkan, Gevgili kz. 59 Garleti karyesi, Grice kz. 204 Gato, Daskal, Rum ekiyalar tarafndan ldrlen, Vodine kz. 48 Gaydihor karyesi, Lankaza kz. 188 gayr-i Mslim 164, 216

281

Georgi veled-i Dame, Bulgar, Dihova karyeli, 241 Gevgili; kazs, Selnik 60, 75, 115, 121, 141, 143 Kim-i makml 115, 143, 255 Bidyet Mahkemesi Mdde-i Umm Muavinlii 116 habshnesi 115 Zbta Memrluu 18 Gie Yano, Rumlar tarafndan katledilen, abane yayla, Karaferye kz. 78 Girit 31 Giro, Rum ekiyas tarafndan yakalanmak istenen, Lobtin k., Florina kz. 75 Glancoz(?) mers, Rumeli-i arki 231 Goe Panda, Bulgar cematinden, Rum ekiyasnn at ate sonucu yaralanan, Ustrumca 203 Goda Mahallesi, Yenimahalle k., Siroz kz. 245 Gogo, Bulgar Metro'u ldren, Ahsarat k., Zihne kz. 180, 186 Goliani karyesi, Vodine kz. 108, 110 Golo karyesi, Yenice kz. 113, 208 Golo veled-i Caga(?), Karavide tifesinden, ekiyalarca eyalar alnan, Karaferye kz. 69 Golos 137 ehbenderlii 136 Golt sefnesi 3 Goma(?) karyesi, Manastr 134 Gone veled-i Hristo, Bulgar mezhebinden, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Gevgili kz., 17, 19, 20 Gone veled-i Trayko, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Gevgili kz. 17, 19 Gono Doro, Ulah, Srtma, Rum etesi tarafndan ldrlen, ernareyika k., Yenice kz. 78 Gono Papa Hristo Kopanof, Rum ekiyasnca yaralanan, Gmence k., 85, 87, 88

Gono Trayko, Gmence karyesi Bulgar Muhtar 86 Gora, Nikola Goryazo zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Gora, Yorgi oma kz, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Gora, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mariste k., Manastr 202 Goro Gorgi, Ulah cematinden, Rumlar tarafndan tahkir edilen, Kruova kz. 100 Goreni karyesi, Kesriye kz. 16 Gorgi Atanas, Rum ekiyalar tarafndan tutuklanan, Gornokopanova k., Karaferye kz. 109 Gorgi Avram, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 224, 229 Gorgi Bajdevella, Kruova Rum ahlisinden, Ulahlar tahkir eden, Manastr 100 Gorgi Bakkal Kara Angel, olu Zorla Rum cemaatine girmesi istenen, Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Gorgi olak, Rum ekiyasnca ldrlmek istenen, Manastr 123 Gorgi Dobroyol, Rum, Bulgar ekiyas tarafndan katledilenlerden, Karlkova k., Zihne kz. 186 Gorgi Domitre, Rumlardan ikyeti olan karye halkndan, Baraklcuma k., Siroz kz. 152 Gorgi Hristo, Bulgar, Rum ekiya etesinin elinden kurtulan, Kesriye kz. 46 Gorgi Hristo, Burgazl, Rum cematinden, ekiyaya klavuzluk eden, Davud-Bl k. 26 Gorgi Livtak, Rum etesi tarafndan ev ve hayvanlar yaklp, ldrlen, Vodine kz. 108 Gorgi Peenof, Rum etesi tarafndan katledilen, Florina kz. 41

282

Gorgi Tarpie, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Kopanova-i Zr k., Karaferye kz. 110 Gorgi Varta, Mlzim-i Evvel 37 Gorgi Yani, Zorla Rum cemaatine girmesi istenen Bulgar, Baraklcuma k., Siroz 151 Gorgi Yovan, Rum etesi tarafndan ev ve hayvanlar yaklan, Vodine kz. 108 Gorgi, Bulgar ahlisinden, Rum ekiyas tarafndan yaralanan, Buf k., Florina kz. 211 Gorgi, Bulgar papas 13 Gorgi, Bulgar, Rum ekiya tarafndan evi yaklan Nolyan- Bl k., Florina kz. 79 Gorgi, Manastr Ulah Cematinden, keresteci 74 Gorgi, Rum metropolid tarafndan zorla nfus deitirilmeye zorlanan Bulgarlardan, Baraklcuma k., Siroz kz. 152 Gorgi, Rum, Bulgar ekiyas tarafndan katledilenlerden, Krlkova k., Zihne kz. 186 Gorgi, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 227, 229 Goriiko [Gorniovo] karyesi, Manastr. 21 Gorki, Katrinli, Rum ekiyay tevik edenlerden, Selanik 145, 146 Gorki, Rum etesi tarafndan ldrlen, Ladova [Vladova] k., Vodine kz. 78 Gorki, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Vodine kz. 119 Gorno Kopanova karyesi, Karaferye kz. 109 Goru Vangel, aki, Grebene kz. 91 Gotsa Giryako, Bulgar, Rum Hristo tarafndan koyun otlatrken katledilen, Ahsarat k., Zihne kz. 185 Govian iftlii, Vodine kz. 78 Gmence; karyesi, Yenice kz. 85, 86, 87, 88, 89, 90, 166, 200

stasyonu 87 pazar 88 Grice kazs, Serfice sn. 51, 52, 63, 78, 121, 141, 187, 205, 233 Gradabor [Gradubor] karyesi, Avrethisar kz., Selanik 193 Gradenie karyesi, Manastr kz. 62, 170 Gramatik; karyesi, Kayalar kz. 44 kulbeleri 44, 78 yaylas 77 Grate karyesi, Grice 203 Grebene; kazs, Serfice sn. 30, 39, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 65, 75, 78, 81, 91, 116, 117, 121, 129, 130, 141, 143, 159, 171, 199, 240 Jandarma Kumandanl 53, 55 Kim-i makml 53, 54, 58, 65, 91, 143 Guguva karyesi, Vodine kz. 125 Gulamto kulbesi, Isporlita f., Karaferye kz. 93 Gustom karyesi, Kozana kz., Serfice l. 31 Glh Htn, Bayram Kahya'nn ei, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Manastr 238

Hac Gogo, Karaferye Ulah cemati mutebernndan, Karaferye'den tebden Ropoz'a gnderilen 78, 216, 217 Hac Hasan Efendi, Belediye ktibi, Manastr 222 Hac Nikoli Mino olu, Rum nfuzunun kaldrlmas hususunda Trnovi'den gnderilen vekil 8 Hac Papa, Rum mektebi hocas, Silistre 272 Haci Yorgi olu lya, Vodineli Petro veled-i Karago stoyan'n yaralad Bulgar, Kavala 163 Haados(?), Siroz Yunan Konsolos Vekli 139

283

Haifo, Peraki iftlii mutasarrf 70 Hakk Efendi, Yzba, Blk Kumandan 252 Hakk, Merkez Kaymakam, Manastr 62, 160, 238 Halid Efendi, Mlzim 13 Halil Bey, Adliye Nzr 259 Halil Rfat, Zihne Kaymakam 211 Hamdi Bey, Bidyet Mdde-i Ummsi 252 Hamid, bk. Mehmed Hamid Haml-i Meryem Yortusu 6 Hamursuz Bayram 12 hne ihrk etmek 124, 243, 238 Hriciye Nezret-i Cellesi 76, 82, 105, 136, 138, 140, 243, 263, 271, 269 Hriciye Nzr 139 Hasan Aa, brahim olu, Karaaa karyeli, Lleburgaz ks., Yunanllarca tutuklanan ve ikence edilen 268, 270 Hasan Bey mahallesi, Llebergos 268 Hasan bin Abdlkerim, Rum ekiyasnn at ate sonucu len, Zehlince k., Florina kz. 21 Hasan Remzi, Nib, Zilhova 194 Hasan Sleyman, jandarma, Gmence 87 Hasan Tahsin b. brahim, bk. Tahsin Hasan, Kavas, Rumlar tarafndan yaralanan Ulah, Karaferye kz. 142, 144 Hasan, Niyazi olu, Arabac, Llebergos'un Cmi-i Atk mahallesinden, Yunanllarca hapsedilen 268, 270 Havpar, ekiya klavuzu, Manastr 33 Haydar Aa, Rum ekiyas tarafndan iftlii baslan, Selanik 145 Hayri Paa, nc Ordu-y Hmyn Mri 102 Hayvalar karyesi, Manastr 34 Hzm, bk. Ebu Bekir Hazm Hazne-i Celle 127, 146

Hemandos karyesi, Siroz kz. 156, 157 Hfz 165, 230 Hfz, Manastr Valisi 161, 187, 220 Hrstiyan(lar) 6, 31, 54, 58, 83, 107, 135 ahlsi 63, 136 Hoca Vangel, Bulgarlara zulmeden Rumlardan, Silistre 272 Horpete; nahiyesi, Kesriye kz. 9, 31, 71, 95, 96, 102, 126, 127, 195, 196, 198, 199, 200, 201, 202, 204 Mdrlii 64 Hrane ayrlar, Boz Da, Krlkova k., Zihne kz. 234 Hriste, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Hristo Anastas(Kre), Yunan ekiya reisi Dimitri Nikola tarafndan yaralanan, Drago k., Manastr 223, 226, 228 Hristo Banika, Rum ekiyasndan, Zilhova 194 Hristo Doli, Yavoryan iftlii mutasarrflarndan, Rumlar tarafndan iftlii yaklan, Vodine kz. 124 Hristo Foti, Ulah cematinden, Rumlar tarafndan tahkir edilen, Kruova k., Manastr 100 Hristo Gake Khy, Ulah tifesinden, Yunan ekiyasnca ldrlen, Karaferye kz. 78, 93 Hristo Gorgi, Bulgar, Kimlii belirsiz kiiler tarafndan katledilen, Ahsarat k., Zihne kz. 185 Hristo Gorgi(Gorgief), Rum ekiya tarafndan yaralanan, Davud Bl k., Selanik 26, 27 Hristo Kabag, Bulgar cematinden, Rum ekiyas tarafndan yaralanan, Davud Bl k., Selanik 25 Hristo Karidis, Rum Daskal, Selanik 149, 150 Hristo Kosta, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Hristo Kostantin [Kostondinov], Davud Bl karyesi ahlisinden, Selanik 26, 27

284

Hristo Ligor, Rum ekiyaya yardm eden, Lankaza kz. 84, 92 Hristo Litro, Rumlar tarafndan iftlii yaklan, Vodine kz. 124 Hristo Nikola, Davud Bl karyesinde yaplan zulmle ilgili dileke gnderen 254 Hristo Nikola, Rum ekiya tarafndan yaralanan, Davud Bl k., Selanik 26 Hristo Nikolof Kiyoef, oban, Bulgar ekiyasna klavuzluk eden Dolak k., Drama sn. 179 Hristo Papamitre, Gmence karyesi azasndan 86 Hristo Paro, Ulah, Rum ete tarafndan katledilen, Grebene kz. 75 Hristo Tao, Lovite karyesi muhtar, Karaferye kz. 111 Hristo Vasil Kahy, Rum ekiyasn iftlik sahiplerine kar saldrya tevik eden, Selanik 145, 146 Hristo veled-i stamko, Rum ekiyas tarafndan yaralanan, Gevgili kz. 17, 20 Hristo veled-i Naumce, Bulgar ahalisinden, Dihova karyeli 241 Hristo Yani, Zorla Rum cemaatine girmeleri istenen Bulgarlardan, Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Hristo Yorgi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Hristo, Alipaa iftlii Gramatii, Baraklcuma k., Siroz 151, 153 Hristo, Bulgar oban Gotsa Giryako'yu ldren, Ahsarat k., Zihne kz. 185 Hristo, Bulgar, Rum Tenekeci lya'y katleden, Baraklcuma k., Siroz 184 Hristo, Rum papas, Ulahlara saldran, Gevgili kz. 115 Hristo, Ulah tifesinden, ekiyalarca karlan, Grebene kz. 54 Hristo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200

Hristo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Hristo, Zega, Ulah cemaatinden, Selanik 146 Hristos Tomo, Rum ekiyas ile gren, Manastr 33 Hristo [Goe] Bak, Rumlar tarafndan ldrlen, Karaferye kz. 176, 177 hudd- Yunaniyye 128, 129, 130, 171 Kumandanl 55, 61, 93, 96, 102, 117 Huma karyesi, Gevgili kz. 121 Hkmet-i Seniyye 135, 152, 164, 175 Hkmet-i Yunaniyye 37, 76 Hseyin bin Fahri Naid, bk. Fahri Hsn Bey-zde Kemal, Lleburgaz erafndan 261 Hsni Paa, Ferk, Hudd- Yunaniyye Kumandan, Grebe kz. 116

Irakl iftlii, Lankaza kz. 206, 207 Iskrapar karyesi, Kesriye kz. 71 Ispana iftlii, Ahsarat k., Zihne kz. 185 Istrati, Edremidli, Kurueme mevkiinde pusu kurarak Bulgarlar katleden etenin reisi, Siroz kz. 180, 184

brahim Ali Remzi, Polis Komiseri, Nasli kz. 35, 36 brahim Edhem, Hasan Aa olu, Karaaa karyesinden, Yunanllarca tutuklanp ikence edilen 260, 268, 270 brahim Hayrullah, Selnik Vlsi 255 brahim Namk Efendi, Siroz Jandarma Bl Kumandan 152 co(?), Yenice'nin Yarovie [Yavarnia] karyeli, Rum ekiyas tarafndan katledilen 119

285

ko Gono Tombe, Gmenceli, Gono Papa Hristo Kopanof'u yaralayan Rumlardan 85, 87, 88 idre-i Osmniyye 267, 269 idre-i Yunaniyye 267, 269 dris, Rum aki Mecnun ile birlikte pek ok insan ldren ekiya, Kayalar kz. 142, 144 kinci Ordu-y Hmyn Kumandanl 166, 231 lo, Nefvan(?) karyesinden, olu Rum ekiyasnca karlan, Noska n. 17 lo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 lya Kola Pinan, ete reisi, Balkamen k., Florina kz. 158, 159 lya Nikola [Nikolov), Davud Bl karyesi ahalisinden, Selanik 26, 254 lya, Kei, Baraklcuma k., Siroz kz. 153 lya, Rum Kbtlerinden, Bulgar ekiyas tarafndan ldrlen, Ortaky k., Siroz kz. 184 lya, Tenekeci, Rum, Bulgar Yorgi'yi kama ile katleden, Baraklcuma k., Siroz kz. 184 lya, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 marin(?) [ merana] karyesi, Karaferye kz. 111 ncekara nehri, Karaferye kz. 42, 43 nekastro [Neokastro] iftlii, Selanik 145, 146 neky(?) karyesi, Siroz kz. 182 ngiliz Murahhas- Askerlii, Edirne 262, 263 pilli emesi, Kozana kz. 69 rni(?) karyesi, Siroz kz. 182 sfoko(?), Rum karyesi, Horpete n. 127 skarova karyesi, Zihne kz. 186 skee 198, 166 skenderiye 12 skorova karyesi, Zihne kz. 180

slm(lar)/Mslim ahli 57, 79, 140, 164, 204, 252, 259, 260, 261, 267, 269 smail Aa, jandarma Yzbas, Gevgili kz. 17, 18, 20 smail Hakk Efendi, Erkn- Harbiyye Kolaalarndan 47, 129, 130 spilo [Spihova] karyeli, Grebene kz. 56, 57 spiro Naume, Bulgar ahaliden, Florina kz. 248 sporlita vaka-i ciniyyesi 94, 95 spro(?), Yunan Makedonya Komitesine mensb, Bulgarlar katleden ete idarecisi, Kesendire kz. 103 stamo, Gmence karyesi Bulgar bekilerinden 87 stanbul 261, 264, 272 staricani [ tariani] karyesi, Kesriye kz. 196, 197 stavra, Balk, Mackar Mahallesi ahlsinden, Bulgarlara saldran 160 stavri, Bulgar, Koru Yeni ky ahlsinden, Rum etesi tarafndan ldrlmek istenen 193 stavri, Derbend iftlii ahlisinden, Yunanllarca darbedilen 10 stefan, Rum Papaz, Bulgarlar tehdit edenlerden, Dihova k., Manastr 253 stefan, Ulah Daskal, Rum metropolidinin hakaretine maruz kalan, Baraklcuma k., Siroz kz. 151, 152 stefanya karyesi, Lankaza kz. 188 stefo lya Rado( stefo lyara), Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 228, 229 stefo lyas( stefo lya ano), Yunan ekiyas tarafndan ldrld sanlan, kayp, Drago k., Manastr 226, 227, 229 sterya, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 sterya, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201

286

steryo Foti, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 steryo Hristo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 steryo Karayani, Rum ekiyann arad Avdela karyeli Ulah 56 steryo Pando Yovandi, Osmanl tebasndan Rum, Kesriye kz. 136 steryo Paskal, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 steryo Perzik, Ulah Mektebi Mdri 75 steryo Yani, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 steryo, Tul Papa'nn olu, Avdela karyeli, Ulah mektebinin mtevelli muavini, Yunan ekiyasnn evine girdii, ve katlettii, Manastr 56 steryo, Dine Vasil'in kardei, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 steryo, Katil zanls olarak tutuklananlardan, Krlkova k., Zihne kz. 186 steryo, Rum ekiyaya silah temin eden, Manastr 33 steryo, Rum, Bulgar ekiyas tarafndan katledilen, Delihasanl m., Baraklcuma k., Siroz kz. 184, 186 steryo, Tanas'n kardei, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 stnf Mdde-i Ummlii 259 stoyan Atana Marko, Patrikhne mensubu, Rum ekiyaya klavuzluk eden, Davud Bl k., Selanik 26, 27 stoyan steryo, Rum cemaatinden, Bulgarlar tehdit edenlerden, Dihova k., Manastr 253 stoyan veled-i Reste, Drago karyesi rhibi, Manastr 222, 227 stoyan, Bulgar Kocaba, Florina 13

stoyan, Kimlii bilinmeyen bir Rum tarafndan katledilen, Karlky k., Siroz 184 stoyan, Papaz, kilisede dua etmekte iken kiliseyi basan Yunan ekiyasnn saldrsna urayp kurtulan, Baraklcuma k., Siroz 182 stoyan, Rum ekiyann katlettii Ulah, Pirlepe 107 stoyko atko, Bulgar cemaatinden, Rum ekiyasnca katledilen 60 stoyo, bk. Stefan Atnoof strepne karyesi, Florina kz. Manastr 16, 23, 165 teryo Pardeli, Rumlarn saldrsnda evine kurun isabet eden Bulgarlardan, Baraklcuma k., Siroz kz. 153, 154 teryo, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Karacabd kz. 119 teryo, Vodineli, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Manastr 119 talya; Konsolatosu 74 Kumpanyas 12 to, Rum bakkal, Ulahlara saldran, Gevgili kz. 115 zborka [ zborite] karyesi, Rum ekiyasnn muhasara ettii karye, Karacabd kz. 173, 174 zdin 10 zmikis [Smigi] Ulah karyesi, Grebene kz. 53, 54, 56, 55, 78 zmir 5 zok karyesi, Zihne kz. 188 zvezde binti Papa Yovan, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 229

Jandarma; Birinci Blk Kumandanl, Manastr 252

287

 blk kumandanl 124 diresi 221 Kumandanl 172, 240, 248 Taburu Kumandanl 132 takmlar 156 zbitn 239 Jani, Doktor, Selanik 190 Jota, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Juga Bakkal, Kelite'de muhbir 33 Jupan mahalli, Serfice sn. 54

Karacabd; kazs, Selnik 62, 68, 119, 174, 175, 243 Kim-makaml 119, 124 Mdrlii 62 Karacaky, Siroz kz. 139, 156, 157 Karaferye; kazs, Selnik 44, 108, 109, 110, 111, 134, 138, 141, 142, 145, 78, 93, 101, 109, 111, 114, 134, 138, 144, 145, 146, 190, 208, 216, 217, 231, 41, 49 Kim-i makml 39, 44, 70, 124, 216 manastrlar 110 metropolidi, 141, 142 Karakaan Ulahlar 62

Kalabaka 31, 38, 39 Kalamarc Nikolaki, Ulahlara hakarette bulunan, Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Kale, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Kalkandelen, Siroz kz. 180, 184 Kalnik karyesi, Florina kz. 228 Kalnik-i Bl karyesi, Florina kz. 170 Kamania mahallesi, Vilkova k., Siroz kz. 180 Kamila-y Zr karyesi, Siroz kz. 244, 245 Kano(?) karyesi, Manastr 91 Knn- Ess 241 Kapudan Kurakas(?) etesi 231 Kapudan Laki, Rum ekiyas tarafndan yakalanmak istenen Bulgar, Manastr 123 Kara Angeli, Bakkal, Zorla Rum cemaatine girmeleri istenen Bulgarlardan Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Kara Livanos, Kapudan, 31 Kara Nikola, ekiya klavuzu, Kostanko k., Nasli kz. 33 Kara aban, Bodance halkndan 20 Kara Tano, Dimitri Yorgi'yi ldren, Oani k., Gevgili kz. 143 Karaaa karyesi, Lleburgaz ks. 268, 270

Karakaska, Siroz kz. 245 Karana,Yunan ekiyas tarafndan cerh ve katl edildikden sonra ihrk olunan, Drago k., Manastr 229 Karane veledet-i Nedelko, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago, Manastr 222, 223, 227, 228 Karaorman Mahallesi, Yenimahalle k., Siroz kz. 245 Karaorman mevkii, Kavala 163 Karata, Vodine kz. 45 Karavide tifesi 69 Karlkova karyesi, Zihne kz. 185, 186, 235, 234 Karlky karyesi, Siroz kz. 184, 194 Karmazl mahallesi, Siroz kz. 245 Katirine, ihtid ederek polis memuruyla evlenmek isteyen ancak Rum metropolid tarafndan hastahane bmrhnesine yatrlan 258, 259 Kato veledet-i Alekso, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 229 Katrin; Selnik 42, 141, 144, 145, 146, 189, 190 Kim-i makml 69, 94, 95, 142, 147

288

 Mustantkl 145 Piskoposu 190 Katrine Nikola, Rumlar tarafndan ldrlen Bulgarlardan, Lagin k., Florina kz., Manastr 248 Kavakl karyesi, Rumeli-i ark 230 Kavala; Drama sn. 131, 163, 164, 243 Kim-i makml 163 Yunan Konsoloshnesi 163 Kavondoros, Rum ete reisi 114 Kayalar; kazs, Serfice sn. 37, 39, 44, 69, 78, 119, 142, 144 kaymakaml 44, 124 Kayal karyesi, Grebene kz. 31 Kaymakalan, Vodine kz. 120 Kzm, Mlzm-i Sn, Manastr 230 Kela, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Kelite karyesi, Nasli kz. 31, 32, 33 Kelo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Kelpe, Lankaza kz. 92 Kemal, Karaferye Kaymakam Vekli 177 Kerasim, Tabb Angelaki'nin koruduu ekiyalardan, Gmence k. 85, 89 Kesendire; kazs, Selnik 103, 112, 189 Kaymakaml 103, 112 Kesriye; kazs, Manastr 16, 23, 24, 28, 31, 34, 35, 37, 38, 45, 46, 61, 65, 71, 72, 91, 102, 126, 127, 129, 130, 158, 159, 171, 186, 187, 192, 196, 198, 199, 206, 214, 215 Kim-i makml 45, 46, 49, 61, 67, 126, 167, 191, 196, 204, 250 ahlsi 128 episkoposu 128 Jandarma Bl Kumandanl 192 Kumandanl 102

Keof Efendi, Dersadet Bulgaristan Emreti Ajan Diplomatii 242 Kbt Anasta, Arnavud ekiyas, ercis'in etesinden 231 Kbt Vangel, Osniani karyesine gelen Rum etesinin kard ahs, Kesriye kz. 61 Kbt Velo, Rum, kyne giderken iki Bulgar ekiyas tarafndan katledilen, Baraklcuma k., Siroz kz. 184 Krbyadis(?) ciheti, Kpryz kz. 68 Krkkilise 263 Krlkova karyesi, bk. Karlkova Krmz Kitab, Yunan eteleri tarafndan icr edilen harekta d'ir nerolunan risale 105 Krova karyesi, Demirhisar kz. 186 Kstanya mevkii, Karaferye kz. 69 Kztekkesi karyesi, Siroz kz. 245 Kicebayo, bk. Gie Yano Kiko veled-i Nikola Pia, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Kile Keo, Rum ekiyas tarafndan cerhedilen, Karaferye kz. 110 Kilise 27, 78, 134, 142, 156, 157, 182, 222, 223, 224, 225, 226, 228, 244, 245, 246, 253 papaslar 132 Kilisura; nahiyesi., Grice 24, 102, 167, 168, 250 Mdrlii 113 pazar 23 Kira, Tanas zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Kira, Yorgi Ziyo'nun hemiresi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Kirae, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199

289

Kirao, Filo kz, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Kirao, Petre kz, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Kiro, Bulgar milletinden, Rum ekiyas tarafndan katledilen, uka k., Kesriye kz. 215 Kiro, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Kiryazo, steryo Yani olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Kiryazo, Koti Paskal olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Kirye, Rum Daskal, Grebene kz. 57 Kito(?) Yovan, Manastrl Rumlardan, Bulgar cemaatinden baz ahslara saldran 160 Klabanie karyesi, Florina kz. 170, 251 Kladerob karyesi, Florina kz. 81, 170 Klebute karyesi, Zihne kz. 156, 157, 193, 209, 210 Kletine-i Zr karyesi, Manastr 170 Klos(?) iftlii, Zilhova 193 Kmano Marya, ekiyalarca yaralanan, Karaferye kz. 208 Koca Bey mandralar, Kaymakalan, Vodine kz. 120 Kocaman Efendi, Ulah Mektebi Mualimi, Vodine kz. 134 Koana Balkan, Karacabd kz. 120 Koo Bojika, Rum, Bulgar Angel tarafndan yaralanan, Egridere k., Zihne kz. 185 Koo, zorla nfusu deitirilmek istenenlerden, Baraklcuma k., Siroz kz. 152 Koo, Tabb Angelaki'nin koruduu ekiyalardan, Gmence k., Yenice kz. 85, 89 Kokarck mevkii, Dolyani k., Karaferye kz. 138

Kokova iftlii, Katrin kz. 42, 70, 216 Kola Barboros, Vorkak'da(?) katledilen Dolyanili drt Ulahn ktillerinden, Karaferye kz. 158 Kola Pine(?), Nefvan(?) karyesinden, olu Rum ekiyasnca karlan 16 Kola, anite[li], Rum ekiyann kard Ulah 107 Kola, Zagori karyeli ak 23 Koleka Koloy, Bulgar ahali zerine ate aan, Ustrumca 203 Kolo, Firar eden Rum ekiyas, Ustrumca 203 Kolo, Rum Kbtlerinden, Bulgar ekiyas tarafndan ldrlen, Ortaky k., Siroz kz. 184 Kolyo Papa Kriste, Rum ekiya tarafndan tahkir edilen, Gornokopanova k., Karaferye kz. 109 Konko karyesi, eete n. 28 Kondorine [Konduriotsi] iftlii, Katrin kz. 141, 144 Konemlan; nhiyesi, Kesriye kz. 49, 68, 187 Mdrlii 49 mfrezesi 71 Konlesko karyesi, Manastr 32 Konstantiniki, Ulah papas, Grebene kz. 75 Kopanova-i Bl/Zr k., Karaferye kz. 109, 110, 111 Koprana(?) karyesi, Vodine kz. 44 Korate(?) karyesi, Manastr 34 Korfu adas 12 Korkack(?), Karaferye kz. 158 Korite, Manastr 123 Koru Yeniky, Selnik 193 Kosinova karyesi, Yenice-i Vardar kz. Selanik 245 Kosova 140, 155 Kosta Birofski, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen Bulgar, Manastr 123

290

Kosta Boo, ekiya, Grebene kz. 91 Kosta Hristo, Pavla adl ahs yaralayp yanndaki be kiiyi ldren ekiyalardan, Karlkova k., Zihne kz. 234, 235 Kosta veled-i Mihal, Karavide tifesinden kirac, ekiyalarca esterleri ve yiyecekleri alnan, Karaferye kz. 69 Kosta Yani Pando, Rumlar tarafndan yaralanan Bulgarlardan, Lagin k., Florina kz. 248 Kosta, Katil zanls olarak tutuklananlardan, Karlkova k., Zihne kz. 186 Kosta, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Karacabd kz. 119 Kosta, Rum ekiyas tarafndan kz katledilen, Konduriotsi f., Katrin kz. 144 Kostadin Nikolof, Bulgar, zerine Rumlar tarafndan ate alan, Baraklcuma k., Siroz kz. 181 Kostaki Hac Muyolu, Karaferye Ulah muhtar Nikola Papa sterkiyo'yu katleden 158 Kostaki Paknadella, Karaferye Ulah Papas Atana' katleden ete elemanlarndan 158 Kostaki Papa Yerikli, Ulah, Yunan ekiyas tarafndan karlan, Grebene kz. 53 Kostaki, Avdela karyeli, Yunan ekiyasnca katledilen 56 Kostaki, Yourtu, Rum mezhebine mensb, Karaferye kz. 177 Kostanko karyesi, eete n. 32, 33 Kostando, Bulgar ekiya resi, 31, 34 Kostanti Milano,Yunan askerleri tarafndan katledilen, Palama k., Trhala 10 Kostantin Atna(?), Bulgar, ekiyalarn saldrda bulunduu, Lakos(?) k., Siroz kz. 209 Kostantin Dimitri, Terzi esnf kethuds, Ulah, Rumlar tarafndan yaralanan, Selnik 149, 150, 151

Kostantin Gao, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Dolyani k., Kayalar kz. 144 Kostantin Karakof, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen Bulgar, Manastr 123 Kostantin Kondofa, Daskal, Prekopan k., Noska 15 Kostantin Miladkof, Zilhoval, karye idre meclis azsndan Rum 176 Kostantin veled-i stefan Voe, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura n., Grice 169 Kostantin, zerine Rum Toma Vicorcu tarafndan ate alan Bulgar, Baraklcuma k., Siroz kz. 181 Kostantin, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Kostanti[n] erbetci, Sobosko Rum Papas, Selnik 175 Kostapula Ao, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen Bulgar, Manastr 123 Kostas Akritus, ete re'si 106 Kosti elere, olu Rum etesi tarafndan daa kaldrlan Ulah, Konduriotsi k., Katrin kz. 141 Kosti Loska, Manastr Ulah Cematinden 74 Kosti Matako, Kruova Rum ahlisinden, Ulahlar tahkir eden, Manastr 100 Kostic karyesi, Grice 123, 233 Kostra karyesi, Manastr 31, 32, 33 Kota Atana, Bulgar, Rum Barutu Dimitri tarafndan yaralanan, Krova k., Demirhisar kz. 186 Kota Mitra, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Kota veled-i Simo Roka, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Koti Andon, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200

291

Koti Paskal, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Koti Tyo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Koti, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Koti, Yunanllarca silahlar alnm, darb ve habs olunan, Trhala 10 Kotimaraka, Karaferye kz. 109 Kotulmu manastr, Aynaroz 188 Kozana; kazs 28, 69, 142, 161, 162 Kim-i makml 162 Kozaz, Manastr 31 Koze amo, Rum, Buymite karyesinde kiliseyi yakmaktan sank, Gevgili kz. 255 Kozma veled-i Too Rafe, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Kozma, ekiya klavuzu, Manastr 33 Kpryz; kazs 55, 68 Kumandanl 54 Kre Naume, Yunan ekiya ete reisi Dimitri Nikola tarafndan ldrlen, Drago k., Manastr 223, 226, 228 Kranya, Ulah karyesi, Grebene kz. 54, 239 Kriste Payo, Ky bekisi, Rumlarn saldrsna urayan, Gevgili kz. 115 Kriste, Bulgar papas, Rum ekiyasnca karlan, Florina 67 Kristo Bao, Ulahlara saldran, Gevgili kz. 115 Kruova 100, 148, 149 Kuleli 271 Kumani karyesi, Kesriye kz. 102 kur-y Hristiyniyye 189 Kuruay, Prsan 179 Kurueme mevkisi, Siroz 180, 184 Kuca karyesi, Kesriye kz. 31 Kutluca, Manastr 33 Labanie, Kesriye kz. 199 Ladova [Vladova] karyesi, Vodine kz. 78 Lagin karyesi, Florina kz, Manastr 248 Lagos karyesi, Siroz 209 Lahce karyesi, Manastr 222 Lahna [Layna] karyesi, Selnik 172, 207 Lamiro veled-i Nikola, Karavide tifesinden ekiyalarca esterleri ve yiyecekleri alnan, Karaferye 69 Lamro, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mankele k., Kesriye kz. 202 Lamya kazs, Yunanistan 31, 38 Lanka [Langa], Rum karyesi, Horpete n. 31, 32, 34, 35, 127, 204 Lankaza; kazs. 172, 188, 207 Kim-i makml 84 Lavda karyesi, Grebene 91 Lazar Stuef, Bulgar, Rumlar tarafndan zerine ate alan ve yaralanan, Baraklcuma k., Siroz kz. 181 Lazo Trapef, Rum etesi tarafndan yaralanan, Florina kz. 41 Lazondan, Yunan ekiyas tarafndan katledilen, Drago k., Manastr 223, 226 Lazor Marko, Kruova Rum cematinden 100 Lazor Velyan, Drago katlimyla ilgili olarak bilgisine bavurulan, Drago k., Manastr 225, 228 Lee, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Lehova karyesi, Kesriye kz. 16, 72 Leksa, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Lekso, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Lekzo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201

292

Lena, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Lenka, Vasil Hristo'nun zevcesi, katliamla ilgili olarak bilgisine bavurulan kyl, Drago k., Manastr 227 Lenko, Rumlar tarafndan ldrlen Mihalo'un kz, Siroz kz. 153 Lenko, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Marite k., Kesriye kz. 202 Leonid Atanas, Bulgar, Rum ekiya etesinin katlettii, Blai k., Kesriye kz. 46 Leskofa karyesi, Rum ekiyasnn taarruzuna urayan, Florina kz. 236 Libanice karyesi, Kesriye kz. 28 Libarit karyesi, Yenice kz. 29 Libaso, Neme msteminnndan Yahudi 4 Lie, Nikola Petre kerimesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Lie, Tanas Paskal zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Lie, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Marite k., Kesriye kz. 202 Lie, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Ligor Mita, Bulgar, Rum komitecileri tarafndan ldrlen, skarova k., Zihne kz. 186 Ligor Nagra, Bulgar cematinden, Blaeme(?) mahalleli 160 Ligor, Lazar Vangel olu, Klos iftliini basan Yunan ekiyas, Zilhova 194 Ligor, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Line, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 lira-i Osmn 151 Lister, Edirne ngiliz Asker Murahhasnn Vekili 269 Livady 112

Liverni(?) mevkii, Gevgili kz. 75 Liyan Gorgi Kota, Bulgar ileri gelenlerinden, Rumlar tarafndan tehdit edilenlerden, Dihova k., Manastr 253 Lobe, ekiya yannda bulunan, Obisrine k., Manastr 170 Lobtan [Lobtin] karyesi, Florina kz. 74 Loete karyesi, Manastr 31, 32, 33 Logon kasabas, Selanik 248 Loka Kapudan, Bulgar ekiyas reisi 101 Loka veled-i Yorgi, ak, Grebene kz. 91 Lolo Bakkal, Rum ekiyas ile gren, Lonie k., Kesriye kz. 33 Lonie karyesi, Kesriye kz. 31 Lovite karyesi, Karaferye 111 Lozice-i Bl, Karaferye 144 Lugrad[a] karyesi, Kesriye kz. 64, 195, 196, 197, 200 Luka, Kapudan, Yunan ekiyasndan, Grebene 143, 144 Llebergos [Lleburgaz] 260, 261, 262, 263, 264, 266, 268, 269 ahlsi 267, 269 Kim-i makml 263 Ltfi, Grebene Kaymakam 240

Mackar mahallesi, Manastr 160 Magarova karyesi, Manastr 97 Mahmud, atalca Mutasarrf 256 Makedonya 99 komitesi, 31 yal Yunanler Cemiyet-i Mdfaas 105 Makrikus [Makrus], Karaferye kz. 134 Makriyevo [Makriyof] karyesi, Ustrumca 180, 219 Malakas karyesi, Grebene kz. 239

293

Malo Yani, Zorla Rum cemaatine girmeleri istenen Bulgarlardan, Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Maluta, Ulah papaz ldrmekle sulanan, Silya [Sile] karyesi 158 Manastr 21, 39, 41, 47, 55, 63, 73, 76, 78, 81, 82, 83, 97, 98, 120, 121, 122, 126, 128, 129, 130, 131, 134, 136, 137, 140, 155, 160, 161, 170, 171, 187, 195, 211, 220, 221, 223, 226, 227, 230, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 252, 253 Merkez Kim-i Makml 247 Mntkas Kumandanl 68, 71, 129, 130, 131 Rum Hastahnesi 98 Mandil karyesi, Zihne kz. 185, 186 Mangila karyesi, Kesriye kz. 34, 36, 37 Manke, Kesriye kz. 37 Mankele mahallesi, Kesriye kz. 195, 196, 197 Manol Nako(?), Karaferye'nin Ulah ahlsinden 216 Marana karyesi, Karaferye kz. 110 Marite mahallesi, Kesriye kz. 195, 197, 202 Mare, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223 Marena karyesi, Karaferye kz. 109 Marice, Bulgar cematinden, Blaeme(?) mahalleli 160 Mariya, Dine Koti zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Mariya, Dine Vasil zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Mariya, Hristo Yorgi zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Mariya, Rumlar tarafndan ldrlen Mihalo'un ailesi, Baraklcuma k., Siroz kz. 153

Mariya, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Mariya, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mankele k., Kesriye kz. 202 Mariya, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Markotasa, Rum, Bulgarlar tehdit edenlerden, Dihova k., Manastr 253 Marlukovo [Krlkova] karyesi bk. Karlkova k. Marov, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 229 Mata, Filo Yani zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Mata, Koti Paskal zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Matapas etesi, Katrin kz. 190 Mato, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Matran Efendi, Yahudi, Lleburgaz 263 Mavrani [Mavroven] karyesi, Grebene kz. 54 Mavranos karyesi, Grebene kz. 91 Meclis-i Mebsn 247 inikd 241 Mecnn, Ulahlardan bir ok nefer ve papaz ldren Rum ekiya reisi, Kayalar kz., Serfice sn. 142, 144 Meovo[n]; kazs, Yanya 128, 129, 130 kaymakaml 39 Mehmed Ali, Orman Ser-korucusu, kaybolup kendisinden haber alnamayan, Lankaza kz. 188, 189 Mehmed Ferd, Sadrazam 13, 77, 83, 97, 122, 131, 135, 138, 140, 147, 148, 158, 167, 179, 233, 234 Mehmed Halid b. Arif, Manastr Jandarma Alay Kumandan Erkn- Harb Mralay 192

294

Mehmed Hamid, Karacabd Kaymakam 120, 173, 205 Mehmed Kmil, zmir Valisi 6 Mehmed Kmil, Sadrazam 154, 246 Mehmed Raf erf, Selnik Vlsi 68, 150, 218 Mehmed Rfat, Lankaza Kaymakam 173, 207 Mehmed Ziya, Drama Mutasarrf 132, 164 Mehmed, Arnavud Kavas, Rum ekiyas tarafndan ldrlen, Baraklcuma k., Siroz kz. 182, 184 Mektib-i Askeriyye-i hne Nezret-i Cellesi 130 Mektib-i Harbiyye-i hne 130 Memlik-i Osmniyye 31, 81, 171 Menlik kazas, Selnik 151, 152, 178 Menopita; karyesi, Karaferye kz. 109, 110 iftlii, Karaferye kz. 101 Mentee Mdrlii 118 Merhale iftlii, Ortaky k., Siroz 184 Merina, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Meo Panovi, Bulgarlara zulmeden Rumlardan, Silistre 272 Metre Reste, Ulahlara saldranlardan, Gevgili kz. 115 Metre veled-i Bojin, Rum ekiyas tarafndan katledilen Bulgar, Yenice kz. 113 metropolid 37, 117, 138, 139, 151, 152, 164, 272 Metro, Bulgar, Rum Gogo ve arkadalar tarafndan katledilen, Ahsarat k., Zihne kz. 180, 186 Metro, Hemendoslu, Rum ekiyasndan, Bulgarlara saldranlardan, Safafca k., Siroz kz. 156, 157 Mezhib; Nezreti 154 Mdriyeti 257 Mio Gorki, Bulgar milletinden, jandarma, Gmence 87

Mios Kalabukas, Rum ekiyasndan, Kesendire kz. 112 Mihal Matapes(?), Rum ekiya reisi, Katrin kz. 147 Mihal Yanaki, Gramatik kulbeleri papaznn olu, Rum etesi tarafndan ldrlen, Kayalar kz. 78 Mihal Yani, Ulah, Rumlar tarafndan yaralanan 44, 45 Mihal, Giridli, ete reisi 34 Mihal, Ulah Papas Tana ve Kavs Hasan' ldrenlerden, Katrin kz. 144 Mihal, Ulah tifesinden, ekiyalarca karlan 54 Mihalo veled-i Margrit, Rumlar tarafndan katledilen Bulgar, Baraklcuma k., Siroz 151, 152, 153, 154 Miho, Badud(?) Papas 175 Miho, Bakkal, ekiya klavuzu, Kostanako'da 33 Mila, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Mile stoye, Bulgar, Mackar mahalleli Rumlar tarafndan yaralanan, Manastr 160 Millet bahesi, Kavala 163 Mina Zograf Efendi, Ekiyann evine ate amas neticesinde zevcesi yaralanan ve olu len, Nigrita n., Siroz 237 Mina, Ekiya, Varvara k., Zihne kz. 188 Minka, steryo zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Minka, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Minka, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Minko(Minka) Kota, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 225, 229 Mino Gone ake, Gmenceli Bulgar 87

295

Mino Panayota, Gmence karyesi Bulgar bekilerinden 87 Mino ota, Rum cematinden, Gmence k. 87 Mino, Deirmenci, Bulgar, Rum komitecileri tarafndan katledilen, Kesriye kz. 186 Mino, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Mino, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mankele k., Kesriye kz. 202 Misomite [Misbulite] karyesi, Nevrekop 178 Mie, A, Bulgar cemaatinden baz ahslara saldran 160 Mio veled-i Kosta, Rum ekiyalarnca saldrya urayan 69 Mio, Rum ekiyas tarafndan daa kaldrlan, Kondorine [Konduriotsi] f., Katrin kz. 142, 144 Mion Efendi, Llebergos Msev cemati res-i rhnsi Behar Efendi'nin damad 263 Miyani, Kostra karyesi bekisi 33 Mita Dimitri, Bulgar, tarlasnda mehul bir Rum tarafndan ldrlen, skarova k., Zihne kz. 186 Mita Kola, Rumlar tarafndan katledilen, abane yayla, Karaferye kz. 39, 78 Mita, Polete karyesinden, ekiyaca yaralanan 113 Mite Kola, Rum ekiya tarafndan tahkir edilen, Gornokopanova k., Karaferye kz. 109 Mito Dimitrakov, Bulgar, bir Yunanl tarafndan katledilen, Makriyev k., Zihne kz 180 Mito stamko, Bulgar mezhebinden, kirac, Bodance k. 20 Mito veled-i Kosta stanka, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Mito veled-i Petronesa, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169

Mito veled-i Vasil Dratila, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Mito, Kundurac, dn dn saldrya urayan, Manastr 160 Mito, Bulgar cemaatinden, Rum ekiyasnca yaralanan 60 Mito(Mitre), Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Vodine 119, 120 Mitra, Nikola zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Mitra, Todor Yorgi olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Mitre steryo, Rum zulm ile ilgili telgraf eken, Davud Bl k., Selnik 254 Mitre stoyan, Rum ekiyas tarafndan yaralanan Bulgar, Lankaza kz. 207 Mitre Nikola, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Mitre Yorgi, Rum ekiyas tarafndan yaralanan Bulgar, Lankaza kz. 207 Mitre, Beki, Buymite karyesinde kiliseyi yakmaktan sank 255 Mitre, Ulah Tano tarafndan katledilen, Oan[i] k., Gevgili kz. 144 Mitre, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Mitro, Ulah tifesinden, ekiyalarca karlan 54 Modo,Yunan ekiyas tarafndan cerh ve katl edildikden sonra ihrk olunan, Drago k., Manastr 229 Moin karyesi, Gevgili kz. 59 Moiz Behar Efendi, bkz. Behar Efendi Mokrani karyesi, Kesriye kz. 23 Molas; karyesi, Nasli kz. 32, 33 deresi 31 Molovite, Vodine kz. 134

296

Morod(?) Efendi, Rum zulmnden kaan, Lleburgaz 261 Moyani(?); karyesi, Kesriye kz. 102 nhiyesi, Manastr 84 dalar, Manastr 134 Murtaza, Jandarma Onbas 226 Murtaza, Mslman halktan, Rum komitelerinin saldrsna urayanlardan, Dihova k., Manastr 252 Musa, Mlzm-i Sn 230 Msev(ler) 11, 260, 262, 263, 264, 266, 268, 269, 270, 271 Mustafa Efendi, jandarma Yzbas, Grebene kz. 56 Mustafa Nil, Rumlar ikyet eden, Akhisar kz. 5 Mustafa, Selnik Yunan konsolosu hakknda ikayette bulunan 4 Mslmn 158, 159, 204

Napolyon, para birimi 32 Nasa, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Naska, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Nasli; kazas 16, 30, 31, 34, 36, 37, 64, 71, 96, 102, 163, 205, 220 Hkmeti 38 Kim-i makml 37, 38, 96 Naste Kriste Kota, Muhtar, Bulgar mutebernndan, Rumlar tarafndan tehdit edilen, Dihova k., Manastr 253 Nasto Papa Nok, Bulgar Mihalo'u ldren Rumlardan, Baraklcuma, Siroz 151 Nao Nikola, Plas kulbelerinden, Rum etesi tarafndan itlaf edilen, Grice 51, 78 Nao Yorgaki, ekiya 91 Nao, ailesi Rum ekiyasnn at ate sonucu ldrlen 21 Nao, Rum, Bulgar Pavla'nin katili, Kalkandelen, Siroz kz. 180, 184

Nace, Rum ekiyann kaldrd Ulah, Vodine kz. 125 Nao Yorgi, Rum cematinden, Rum ekiyas tarafndan yaralanan 25 Nada Kostova, Rumlar tarafndan yaralanan Bulgarlardan, Lagin k., Florina kz., Manastr 248 Nefvan(?) karyesi, Noska 16 Nahyanos [Hayanos] gl 210 Naim Efendi, Jandarma Mlazm 222, 252 Naki, Meclis-i dre Ulah Azs, zorla Rumlatrlmak istenen, Katrin kz. 147, 190 Nako ksarho, Manastrl Ulah, ei ve annesi Rumlar tarafndan dvlen 56 Nako, Ulah Tul Papa'nn olu, Rumlar tarafndan aranan, Manastr 56 Nano, Bulgar, Rumlar tarafndan dvlen, Florina kz. 13

Naum Bakrakof, Rum ekiyas tarafndan katli planlanan Bulgar, Manastr 123 Naum Dime, Bulgar ileri gelenlerinden, Rumlar tarafndan tehdit edilen, Dihova k., Manastr 253 Naum liya, Rum ekiyas tarafndan katli planlanan Bulgar, Manastr 123 Naum, Lagin karyesi mektebine girip bir ka kiiyi yaralayan Rumlardan, Lagin k., Florina kz. 248 Naum, Rum, Ulah kahyalarnn kulbelerini atee verenlerden, Florina kz. 251 Naydo, Rum ekiyann katlettii Ulah, Pirlepe 107 Nayo, Dine Vasil kz, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Nayo, Vasil Dine zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199

297

Necur Matran Efendi, bkz. Matran Efendi Nedelko Yovan, htiyar heyetinden, Drago k., Manastr 222, 226, 227 Nego, Karaferye'nin Ulah ahlsinden, Rumlar tarafndan ldrlen 216 Negoan Karakolu, Manastr 221, 227 Nemisto Fili, Drama Metropolidhnesi kilise papaslarndan 132 Nert karyesi, Florina kz., Manastr 248 Nesim Efendi, Gevgili Belediye Tabbi 18, 19 Nesim, Lleburgaz Musev komitesi ktibi 265 Nestram; nahiyesi., Grice kz. 204, 215 Mdrlii 204 mfrezesi 96 Neon, Livadyal Rum etesi kumandan 60 Nevrekop 178 Kim-i Makaml 178 Nezr, Yavoryan iftlii subas, Vodine kz. 124 Nezird(?) iftlii, Dmeke n. 10 Nie, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Nie, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Marite k., Kesriye kz. 202 Nie, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Nio, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Nigrita; nhiyesi, Siroz 237 habshnesi 156, 157 Nihad Efendi, Hahamba Vekli, Yunan askerlerince yaralanan, Lleburgaz 264, 265, 266, 268, 269, 270 Nikit[a] karyesi, Kesendire kz. 104 Niko Faka, Rum cematinden, kilise yakmaktan sank, Buymite k. 255 Niko Yani, Rum ekiyas tarafndan evi yaklan, Grebene kz. 91

Niko, Papas, Rum ekiyas tarafndan kitaplar yaklan, Pirlepe 84 Nikola Apostol, Ulah papas Konstantiniki'nin biraderi 75 Nikola Dimitri, Rum Komitesi mensubu, Yunanl 30, 35, 36, 37, 38 Nikola Kalonofski, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen Bulgar muallimi 123 Nikola Kiryazo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Nikola Metre, Rum ekiyas tarafndan yaralanan, Karacabd kz. 204 Nikola Nane, Kahveci, Zagori karyeli, Rum ekiyasnca katledilen 23 Nikola Naume, Yunan ekiyasnn evini yakt kyl, Drago k., Manastr 223, 224, 227 Nikola Pandoli, Rum ekiyas, Nasli kz. 206 Nikola Papa sterkiyo, Rum ekiyas tarafndan katledilen Karaferye Ulah muhtar 158 Nikola Petre, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Nikola Petrof, Jandarma tarafndan tevkif edilen, Dolak k., Drama sn. 179 Nikola Ramo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Nikola Tacit, Ulah Mektibinin Mfetti Muvini 58 Nikola Tana, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Karaferye kz. 69 Nikola Yani, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Nikola, Bulgarlara zulmeden Rumlardan, Silistre 272 Nikola, Kassb, zmir'de bir Fransz ldren 6 Nikola, Katliamla ilgili olarak bilgisine bavurulan, Drago k., Manastr 228 Nikola, Koti biraderi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200

298

Nikola, Petre Andon olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Nikola, Rumlar tarafndan ldrlen Mihalo'un olu, Baraklcuma k., Siroz kz. 153 Nikola, Sido Vasil olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz 197 Nikola, Tanas Paskal olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Nikola, Ulah Papas Tana ve Kavs Hasan' ldrenlerden, Katrin kz. 144 Nikola, Ulah tifesinden, Yunan ekiyasnca yaralanan, Karaferye kz. 93, 94 Nikola, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Marite k., Kesriye kz. 202 Nikola, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Nikolaki veled-i Tao Lepisendo, Ekiya ile muhaberat temin eden, Selanik 168 Nikoli Eftim Malin, Terzi, Bulgar cematinden, Rum ekiyasnn at ate sonucu yaralanan, Ustrumca 203 Nikan karyesi, Pravite kz. 156, 157 Niyo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Nokino Rimand, ekiya, Grebene kz. 91 Nolo, Rum, Bulgar ekiyas tarafndan katledilenlerden, Karlkova k., Zihne kz. 186 Nolyan- Bl karyesi 79, 81 Noska nhiyesi, Florina kz. 15, 16, 73, 141, 159, 214 Novosel karyesi, Grice kz. 205 Novye Vremya gazetesi 105 Nuri, Gevgili Kazs Bidyet Mahkemesi Mdde-i Umm Muavini 116

Obal orman, Karacabd kz. 119 Obisrine karyesi, Manastr 170 Odra da, Manastr 31, 5 Ohri 14 Orta Mekteb-i Harbiyye-i hnesi 129 Ortaky karyesi, Siroz kz. 184 Ortodoks kilisesi 213 Osman Nuri, Kesendire Kazs Mdde-i Umm Muvini 104 Osmanl(lar) 264, 268 Osniani karyesi, Kesriye kz. 195, 196, 197, 201 Ostrova; nhiyesi 124 mfrezesi 44 Oan[i] karyesi, Gevgili kz. 115, 141, 143, 144 Oince karyesi, Horpete n. 49, 126 Ope[n]cani karyesi, Kesriye kz. 61 Oteme karyesi, Konemlan n., Kesriye kz. 187 Paete(?) mahalli, Karacabd kz. 204 Pagno, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Pagno, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Palama karyesi, Dmeke n. 10 Palodraha(?) karyesi, Lamya kz. Yunanistan 31 Palukastro karyesi, Alasonya kz. 31 Palur karyesi, Kesendire kz. 112 Panayot Perziko, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Grebene kz. 91 Panayot Tao, Nasli kazas ahalisinden, Rumlar tarafndan ldrlen, Kavala 163 Panayot, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Panayoti Koo, Rum ekiyas tarafndan katli planlanan Bulgar, Manastr 123 Paneste iftlii, Karaferye kz. 49, 50, 101 Panda, Rum ete mensubu, maktl, Makriyof k., Ustrumca 219

299

Panda, Restana'nn olu, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 229 Pando Naki, Rum, Manastr'da Mukim Doktor Perikli Bocava'y yaralayan, Trnova k., Manastr 78 Pando, Bulgar, Rum ekiya etesinin katlettii, Kesriye kz. 46 Pando, stefo lyara'nn olu, Yunan ekiyas tarafndan cerh ve katl edildikden sonra ihrk olunan, Drago k., Manastr 223, 225, 229 Panol, iman, ak muhbiri, Buhin k., Nasli kz. 33 Papa Dimitri, olu Gono Papa Hristo Kopanof'u yaralayan Rumlardan 85, 87, 88 Papa Dimitri, Ulah papas, Rum etesi tarafndan evi yaklan, Grebene kz. 91 Papa Hristo, Rum ekiyas tarafndan katli planlanan Bulgar, Manastr 123 Papa Hristo, Rum, Ulahlar aleyhine ekiya etelerini toplayan, Podiine k., Vodine kz. 134 Papa Hristo, zerine Rumlar tarafndan ate alan, Eridere k., Zihne kz. 156 Papa lya, Rum ekiya tarafndan at alnan, Florina kz. 72 Papa steryo, Yunan ekiyasna klavuzluk eden, Vidolo 33 Papa stoyan, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223 Papa teryo, zerine Rumlar tarafndan ate alan, Eridere k., Zihne kz. 156 Papa Kostantin, Sobosko Rum papaz 175 Papa Ligor, Mackar Mahallesi ahlsinden, Bulgar cematinden olan baz ahslara saldran, Manastr kz. 160 Papa Mihal mahallesi, Ustrumca 203 Papa Nikola, Rum eklarnca katledilen, Noska n. 15, 16

Papa Riza, Ulah Papaz, Evi Rum ekiyas tarafndan yaklp kendisi perian bir hale drlen, Avdela k., Grebene kz. 141, 143 Papa Tanas(Tana), Rum ekiyalar evinde barndran, Nasli kz. 33 Papa Tanas(Tana), Rum ekiyas tarafndan ldrlen Ulah Papaz, Karaferye kz. 142, 144 Papa Tarpo, Rum ekiyas tarafndan katli planlanan Bulgar, Manastr 123 Papa Todoni, Bapapas, Rumlar tarafndan saldrya urayan 74 Papa Todor, Rum ekiyasnca silah alnan, Noska n. 17 Papa Toma, Rum ekiyasnn saldrsndan kaan, Kesriye kz. 23, 24 Papa Trandafil, Bulgar cematinden, Karlky, Siroz kz. 194 Papa Vangelie, Rum etesi tarafndan ev ve hayvanlar yaklan, Vodine kz. 108 Papa Yerikli, Ulahl iddetle himye eden, ekiya saldrsna urayan 53, 56 Papa Yorgi, Bulgar papas, Kesriye kz. 49 Papas akl mahalli, Zihne kz. 209 Papas stefan, Bulgar ahaliye bask yapan, Dihova k., Manastr 253 Papasayr, Nevrekop 178 Paskal Petro, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mankele k., Kesriye kz. 202 Paskal, Loete karyesinde ekiyaya yardm eden 33 Paskal, Mitre Nikola olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Paskal, Sido Vasil olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Paskal, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Paskalya 11, 115

300

Pasko Petre, Rum ekiyas tarafndan cerhedilen, Karaferye kz. 110 Pasko, Beki, zerine Rumlar tarafndan ate alan, Bulgarlk iddiasnda bulunan, Eridere k., Zihne kz. 156 Pao, Vio'nun kerimesi, Rum ekiyas tarafndan yaralanan 191 Patrik Desyopisyos(?) Efendi, mteveff 154 Patrikhne 7, 9, 27, 50, 63, 66, 81, 97, 134, 137, 155, 165, 174, 175, 178, 221, 246, 257, 258, 259 Pavla, Rum etesi tarafndan yaralanan, Krlkova k., Zihne kz. 234, 235 Pavla, Rum ekiya reislerinden, Rakova k., Florina kz. 244, 253 Pavli [Pavla] Velof, St, Bulgar, iki Rum tarafndan ldrlen, Kalkandelen, Siroz kz. 180, 184 Pavli, Bulgar, Rum Yovan tarafndan yaralanan, Karlkova k., Zihne kz. 185 Pavlo, Filo Yani olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Pavlo, Sido Paskal olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Paztinova Efendi, Katrin Piskoposu, Ulahlar Rumlatrmak iin ekiyaya emir veren, Katrin kz.190 Peo, Bulgarlara zulmeden Rumlardan, Silistre 272 Peleska karyesi, Kesriye kz. 31, 34 Penco Dimitri, Rum ekiyas tarafndan katli planlanan Bulgar, Manastr 123 Pepla karyesi, Prespe kz., Manastr 61 Perbiyovli [Perivoli] karyesi, Grebene kz. 75 Perikli Bocava, Doktor, Rum Pando Naki tarafndan yaralanan, Trnova k., Manastr 78 Pese veled-i zlatan, Rum cemaatinden, Rum etesi aleyhine ihbaratta bulunduu

gerekesiyle ete tarafndan ldrlen, Makriyof k., Ustrumca 219 Peselko karyesi, Kesriye kz. 33, 35 Petersburg Sefreti 105 Petra, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Petre Andon, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Petre kz Kirao, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Petre Kiryazo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Petre(Petro) Nikola, Bulgar cemaatinden, Rum ekiyasnn saldrsna urayanlardan, Dihova k., Manastr 252, 253 Petre Papa Koo, Kruova Rum ahlisinden, Ulahlar tahkir eden, Manastr 100 Petre, Bulgar ahali zerine ate aan 203 Petre, Hristo Kosta'nn kardei, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Petre, Kasap, Rum Taki Dimitri tarafndan ldrlen, Siroz kz. 182, 184 Petre, Katil zanls olarak tutuklananlardan, Krlkova k., Zihne kz. 186 Petre, Polete karyesinden, ekiyaca yaralanan 112 Petre, Rum ekiyalarnca karlan Bulgar, Vodine kz. 124, 125 Petre, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Petri Kriste, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Karaferye kz. 208 Petri kazas. 243 Petro Efendi, Behlita papas, Grice Rum Metropolit Vekili 63 Petro Fao, Bakkal, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Petro Kalier, Kruova Rum cematinden, Manastr 100

301

Petro Kio, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen Bulgar 123 Petro Kiraa, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Petro veled-i Karago stoyan, Vodineli, Bulgar milletinden Dramal Hac Yorgi olu lya'y yaralayan, Kavala 163 Petro veled-i Kota Mitra, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Pirlepe; kazs 107 Kim-i makml 63, 107, 119, 124 Plas; karyesi, Grice 51 kulbeleri 51, 52, 78 Plevina [Plevne] karyesi, Drama sn. 180 Poera, Doktor, Rumlar tarafndan katledilen, Manastr 97, 98 Podiine(?) karyesi, Vodine kz. 134 Polete(?) karyesi, Kesriye kz. 112 polis 132, 149, 181 Polis Mdriyyet-i Ummiyyesi 259 Poloka, Rum ete reisi, steveniye k., Florina kz., Manastr 165 Poprini ani(?), Yunan isyannn ilk gn olan 25 Mart 106 Porsuk karyesi, Siroz kz. 184 Poya,Yunan ekiyas tarafndan cerh ve katl edildikden sonra ihrk olunan, Drago k., Manastr 229 Poyarsak(?) karyesi 105 Pozar karyesi, Karacabd kz. 62, 68, 204, 243 Pozdevi karyesi, Manastr 123 Pragoz(?), karyesi, Karaferye kz. 71 Praki iftlii, Karaferye kz. 70 Prangaya karyesi, Vodine kz. 111 Pravite kazs, Selnik 156, 157 Prekopan [Prekopana] karyesi, Florina kz. 15, 16

Prespe kazas., Manastr 198 Prodan Kostantinof, Davud Bl karyeli, Rum ekiyasnca katledilen 26, 27 Protestan 5 Protoker stoyan Kola, Drenova karyesi bekisi, Kesriye kz. 49 Provel [Perivoli] karyesi, Grebene kz. 55, 56, 91 Pruo Tao, Rum cematinden, kilise yakmaktan sank, Gevgili kz. 255 Prsan nhiyesi, Drama sn. 131

Raf, bk. Mehmed Rauf Raf, Vodine Kaymakam 48, 63, 119, 124 Raa, steryo Yani zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Raa, Nikola Petre zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Raa, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Rao, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Radi, Kendisine Bulgar ve Rumlarn durumu ile ilgili Bulgarca bir mektup gnderilen 272 Rado balkan, Florina kz. 214 Radoince [Radoinite] karyesi, Grebene kz. 91 Rhim(?), Yunanllarn Yahudilere yapt zulmle ilgili ihbarda bulunan 12 Rahova karyesi, Zihne kz. 210 Rakova; karyesi, Florina kz., Manastr 211, 212, 244 orman, 212 Ralli, Yunan Maslahtgzr 76 Ramazan, Rum komitelerinin saldrsna urayanlardan, Dihova k., Manastr 252

302

Rakya etesi, Rum ekiya etesi, Nasli kz. 206 Ravna karyesi, Siroz kz. 179, 180, 184 Refet Saib, Gevgili Kaymakam 116 Refet, Florina Kaymakam 66, 73, 75, 80 Receb Usta, Tfengi, Lleburgaz'da komite kurduklar gerekesiyle Yunanllarca tevkif edilip ikence yaplan 261, 268, 269, 270 Receb, Trkmen, Rum komitelerinin saldrsna urayan, Dihova k., Manastr 252 Resne kasabas, Manastr 247 Respo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Resta Nabue, Drago karyesindeki vahetle ilgili olarak bilgisine bavurulan 225 Restane, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 229 Reste lya Rado, Yunan ekiyas tarafndan yaplan vahet iin sorgusu yaplan, Drago k. Manastr 224, 225 Reste Naum, Bulgar mutebernndan, Rumlar tarafndan tehdit edilenlerden, Dihova k., Manastr 253 Reste Tale, Drago karyesinde evi yaklan ve ei yanarak len Amerika'da ikamet eden tccar 222, 223 Reste Tarayo, Rum ekiyas tarafndan yaralanan ve koyunlar alnan, Bulgar 204 Reste Tase [Tale],Yunan ekiyas tarafndan cerh ve katl edildikden sonra ihrk olunan, Drago k., Manastr 223, 224, 227, 229 Reste Trayan(?), Gmence Bulgar ahalisinden 87 Reste, Ekiya tarafndan ldrlen, Vodine kz. 44 Reste, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199

Resto Nikola, Bulgar cematinden, Rum ekiyas tarafndan yaralanan, Davd Bl k. 25 Resto, Bulgar milletinden, Moin karyesi ahlisinden, Rum ekiyasnca katledilen, Gevgili kz. 59 Resto, Bulgar, Rum etesinin katlettii oban, Kaymakalan, Manastr 120 Resto, Nikola Kiryazo olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Resto, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Reid, Siroz Mutasarrf 156, 172, 195, 209, 237 Rfat, Lankaza Kaymakam 92, 173 Rz, Serasker 22, 117, 130, 166, 231 Ribara karyesi, Manastr 238, 239 Risa, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Rizo, Papaz, Kapudan Luka tarafndan madd zarara uratlanlardan, Avdela k., Grebene kz. 144 Roa, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mankale k., Kesriye kz. 202 Roka veled-i Noka, Rum metrepolidinin maiyyetinden ve Ulahlara hakarette bulunanlardan, Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Roo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Rodos 202 Romanya 126, 217 llar 77 Ropoz 216 Rosta(?) veled-i Apostol, Vodine'nin Cedd mahalleli Ulah milletinden Derzi Hseyin Bey'in oban 119 Rota veled-i Sendo, Rum ekiyas tarafndan katledilen Bulgar 113

303

Rum(lar) 5, 6, 7, 8, 9, 11, 13, 14, 15, 24, 35, 37, 40, 41, 46, 48, 51, 56, 57, 60, 63, 73, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 85, 87, 88, 89, 92, 93, 97, 98, 99, 100, 105, 108, 115, 116, 117, 124, 125, 132, 133, 134, 135, 140, 141, 142, 143, 147, 148, 149, 152, 153, 218 cemati 25, 26, 27, 84, 85, 87, 97, 100, 108, 151, 153, 160, 203, 219, 232, 234, 251, 253, 255 etesi 24, 29, 37, 40, 41, 45, 47, 52, 59, 60, 61, 66, 71, 75, 78, 103, 115, 126, 134, 135, 141, 165, 180, 182, 184, 187, 193, 207, 214, 219, 221, 233, 234, 235, 243 Daskal 149, 253 despot 9, 245 ekiyas 15, 16, 17, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 28, 40, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 59, 62, 67, 68, 70, 71, 72, 74, 76, 77, 79, 80, 81, 84, 89, 91, 101, 102, 107, 108, 109, 110, 112, 113, 114, 118, 119, 120, 122, 124, 125, 126, 138, 139, 141, 143, 144, 195 hastahnesi 98, 258, 259 htill Komitesi 236 ihtillcileri 158, 159 jandarma 134 Kbtleri 184 kilisesi 11, 105, 158, 203 komiteleri 34, 36, 54, 122, 147, 149, 167, 181, 182, 184, 186, 216, 232, 234, 252 kyleri 28, 35, 36, 37, 109, 110, 127, 239 mektebi 167, 168, 243 metropolidi 13, 16, 54, 56, 57, 58, 63, 73, 80, 81, 91, 97, 98, 99, 134, 138, 142, 151, 164, 174, 194, 258, 259 mezhebi 7, 177 papas 121, 175, 241, 248, 253, 257

Patrikhnesi 9, 14, 16, 68, 84, 241, 244, 245, 246, 253, 257, 259 Patriklii 97 propagandas 245 larn yakd mekteb 272 ladrmak 126, 190, 245 luk diyesinde bulunmak 180, 221 Rumca 20, 56, 62, 69, 78, 92, 108, 124, 174, 178, 208, 213, 213, 265 Rumeli 121, 130, 136, 167, 179, 230, 244 Mfetti-i Ummlii 14, 17, 25, 44, 49, 53, 54, 73, 76, 85, 90, 92, 93, 94, 101, 112, 113, 114, 121, 126, 129, 131, 134, 137, 151, 155, 163, 167, 170, 173, 177, 182, 203, 208, 212, 216, 233, 234, 237, 242, 246, 248, 250, 251, Vilyt- hnesi 13, 26, 38, 43, 46, 51, 65, 82, 97, 105, 141, 146, 148, 149, 158, 216 Rumilaci karyesi, Nasli kz. 16 Rupan karyesi, Rum karyesi 109 Rstem Fehmi, Florina Kaymakam 249

Sadret 9, 52, 72, 77, 83, 98, 122, 126, 129, 142, 144, 145, 167, 171, 235, 240, 244, 257, Sadeddin Efendi, ekiya takibinde bulunan zbitndan 129, 130 Sadr- azam 141, 179, 234 Sadullah Bey, Lleburgaz erafndan, Yunan basks yznden stanbul'a giden 261 Safafa karyesi, Zihne kz. 156, 157 Sagar Tema Kriste, Rum ekiyalarnca ldrlen, Koru Yeniky, Selanik 193 Said b. brahim Edhem, Dokuzuncu Nizmiye Frkas Kumandan 183 Saki veled-i Kiko Kotadini, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169

304

Samarine karyesi, Grebene kz., Serfice l. 54, 55, 56 Samatya 258 Polis Merkezi 259 Samo, Edirne ngiliz Asker Murahhas 269 Sarhanlar nhiyesi, Kozana kz. 28 Saruhan sanca 5 Satl(?), Florina Kaymakam 236 Sbeska [Sobosko] karyesi, Karacabd kz. 174, 175, 176 Sehova karyesi, Gevgili kz. 60 Selnik 3, 4, 23, 26, 27, 29, 38, 47, 64, 68, 70, 76, 83, 102, 107, 125, 126, 129, 136, 138, 139, 140, 141, 145, 148, 149, 150, 151, 155, 168, 171, 174, 176, 188, 190, 231, 232, 243, 245, 249 Adliye Mfettilii 103 Mahkeme-i Fevka'l-desi 145, 146 Merkez Kim-i makml 27 metropolidi 248 Nfs Nezreti 248 Sele karyesi, Kesriye kz. 34 Sele karyesi, Karaferye kz. 69 Selya karyesi, Karaferye kz. 158 Sene karyesi, Manastr 31 Seni Abdlgani bin Nuri, Karaferye Kaymakam 42, 45, 50, 51, 69, 94, 95, 101 Seoroko(?) karyesi, Karacabd kz. 174 Serfice 78, 141, 142 Mutasarrfl 38, 53, 54, 58, 69, 81, 91, 159, 161, 190, 220 Setino karyesi, Florina kz., Manastr 244 Sevilenta mevkii, Nevrekop kz. 178 Srr, Kavala Kaymakam 163 Srr, Selnik Merkez Kaymakam 193, 232 Sido Paskal, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197

Sido Vasil, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Sido, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Sidra, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Sidra, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Sidro, Dine Foti zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Sidro, Vasil Dine kz, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Silistre 272 Simo, Rum ete reisi, Klabanie [Klabanitse] k. 170 Simon mevkii, Ortaky k., Siroz 184 Simon, Katil zanls, Debre sn. 188, 189 Sipata, Tekfurdal, Yunanllarca darb ve cerh edilen 267 Siroyhor; karyesi, Karaferye kz. 111, 208 iftlii, Karaferye kz. 111 Siroz; sanca 139, 152, 154, 156, 157, 172, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 194, 209, 210, 234, 236, 237, 243, 244, 245 Mutasarrfl 235 Sodraki, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen, Manastr 123 Sofa, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Sofko, stefo lya'nn kz, katliamlailgili olarak bilgisine bavurulan kyl, Drago k., Manastr 227 Sofya, Rum ekiyas tarafndan katledilen Bulgar 191 Sofya,Yunan ekiyas tarafndan cerh ve katl edildikden sonra ihrk olunan, Drago k., Manastr, 223, 229 Souksu mahalli, Oani k., Gevgili kz. 141, 143

305

Soma, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Sona, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Sona, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Sono, omo Andon kz, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Sono, Yorgi omo validesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Sono, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Sotir Gayde, Rum ekiyasndan, Trnova, Manastr 253 Sotir Godcamanhof, Rum etesi tarafndan katledilen, Srebreno k., Florina kz. 41 Sotir Hristof, Davud Bl karyesi ahalisinden, Selanik 26, 27 Sotir Kostantin, Terzi, Zorla Rum cemaatine girmesi istenen Bulgar, Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Sotir veled-i Dina, Yenice kazas ahalisinden 208 Sotir veled-i Yorgi, Muhtar, Drago k., Manastr 222, 226 Sotir, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Srebreno, Bulgar karyesi, Florina kz. 40 Statica(?) karyesi, Manastr 123 Stavros, Rum ekiyas tarafndan katli planlanan Bulgar, Manastr 123 Stefan Atnaof( stoyo), Ravna karyesi Bulgar Papaz, iki Yunan tarafndan katledilen, Siroz kz. 179, 184 Suba ky, Zihne kz. 180 Subtenbice(?) karyesi, Karaferye kz. 71 Sulh-i Umm Konferans 262

Suro Bojin, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223 Surovi, Manastr 21, 75, 214 Sleyman Srr, Jandarma Yzbas, Nasli kz. 35, 36 Sleyman, avu olu Ali Aa'nn olu, Yunanllarca tutuklanp ikence edilen, Lleburgaz 261, 268, 270, 269

abane yayla, Kayalar kz. 39, 78 kir Zihni, Nib, Kesriye Kaymakam Vekli 113 am Mekteb-i Harbiyye-i hnesi 129 argani karyesi, Grebene kz. 55 ark Trakya meselesi 262, 263 avra, Rum cematinden, Buymite karyesinde kiliseyi yakmaktan sank 255 emsi Paa, Ferk 231 erf, Ohrili, deirmenci, kimlii belirsiz kiilerce katledilen 71 erif, Jandarma 179 evket, Kesriye Kaymakam 215, 250 evket, Pirlepe Kaymakam 84, 107 evki Efendi, Lleburgaz erafndan, Yunan basksndan stanbul'a kaan 261 evki, Mlzim-i Evvel, Drago cinayetini ileyen ekiyay sa olarak yakalayan 230 iceste [eete] nhiyesi, Serfice l. 28, 29, 31, 32, 69 ika [Sikya] ibh-i Cezresi, Kesendire kz. 103 iltos, iltoz [ilor] karyesi, Zihne kz. 155, 156, 157, 209, 210 ian Manastr 31, 32 ili 257 olu Hamara, ak 91

306

omo Andon, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 oti(?) yayla, Florina kz. 251 kr Bey, Lleburgaz erafndan, Yunan basksndan stanbul'a kaan 261

Tanas, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Tana Dolo, Gmence Rumlarndan 87 Tana Mitro, Tuz karyeli, Grebene'de yakalanan pheli ahs 56 Tana, Biova karyesinden 36 Tano Gono Hac Gorki, Gmenceli Bulgar, Rumlarn saldrsna urayan 87 Tano Kostantin Torovla, Gmence karyesi azasndan 86 Tano, Dine Foti validesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Tano, Ulah Mitre ve Ustoyo'yu katleden, Oan[i] k., Gevgili kz. 144 Tano, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Tapolyan karyesi, Siroz kz. 184 Tarayo Devline, Rum ekiyas tarafndan yaralanan ve koyunlar alnan, Bulgar milletinden 204 Tarayo Naef, Rum ekiyas tarafndan dvlen, Yanite k., Karaferye kz. 109 Tarina, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Tarpa, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Tarpie Limotef, Rum etesi tarafndan evi yaklan, Marena k., Karaferye kz. 109 Tarpie Papa Yovan, Rum ekiyas tarafndan katledilen, Kopanova-i Zr k., Karaferye kz. 110 Tarpo Vio, Rum ekiya tarafndan ldrlen, Kesriye kz. 191 Tasa Lazot, Rum etesi tarafndan yaralanan 41 Tase Yovane, htiyar heyetinden, Drago k., Manastr 222, 226 Tasude, Nigrita nahiyesi mdrnn olu, ekiya tarafndan ldrlen, Siroz kz. 237

Tagi Gzela, Yunan askerleri tarafndan kt muameleye tabi tutulan, Grebene kz. 239 Thir, Yenice Kaymakam Nibi 114 Tahsin [Uzel], Florina, Gevgili ve Kesriye kaymakamlklarnda bulunan 23, 24, 59, 60, 64, 170, 212, 214 Taki Dimitri, Bulgar Kasap Petre'yi ldren, Baraklcuma k., Siroz 182, 184 Talat Paa, Dhiliye Nzr 259 Tana, Dine Nikola validesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Tana, Dine Vasil validesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Tanas Nao, Rumlardan ikyet eden karye muhtar, Baraklcuma k., Siroz kz. 152 Tanas Paskal, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Tanas Vizi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Tanas, Anastas Yani olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Tanas, Filo Yani olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Tanas, Koti biraderi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Tanas, Ulah Papaz Riza'nn Rumlar tarafndan ldrln gren, Avdela k., Grebene kz. 143 Tanas, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Marite k., Kesriye kz. 202

307

Tae Vanopyo, Rum etesi tarafndan katledilen, Marena k., karaferye kz. 109 Tako, eczac 98 Tako, Mackar Mahallesi ahlsinden, Bulgar cemaatinden olan baz ahslara saldran 160 Tako, Rum, kyne giderken iki Bulgar ekiyas tarafndan katledilen, Baraklcuma k., Siroz kz. 184 Tao Dimitri, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mankele k., Kesriye kz. 202 Tao veled-i Yovan Pepo, Bulgar, Rum ekiyasnca katledilen 101 Tao, Katil zanls, Debre sn. 188, 189 Tao, Srtma, Rumlar tarafndan karlan, Yavoryan f., Vodine kz. 124 Taola Rizo, Ulah tarafdrnndan 91 Tauli, Florina kasabas ahlsinden, Kranos iftlii Mutasarrf 146 Tavil ipara, Kapudan Luka tarafndan madd zarara uratlanlardan, Avdela k., Grebene kz. 144 Taye, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 tebea-i; Devlet-i Aliyye 5 Yunaniyye 85, 88 Tehovo; karyesi, Vodine kz. 48 Balkan 120 Teka Borako, Kruova Rum ahlisinden, Ulahlara saldrmaktan sank 100 Tekveni 198, 199, 200 Temelko Lazor, Bulgar cemaatinden, Rum ekiyasnn saldrsna urayanlardan, Dihova k., Manastr 252, 253 Temelko Tale, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 222, 224, 225, 227 Teodo, Klebute karyesinde bir Bulgar' ldrmekten sank, Dovita'l 210 Teotoki(?) kabinetosu 137

Terkos 256 Metropolidlii 256 Teselya 136, 137, 158, 159 Teste [Diste] karyesi, Grebene kz. 91 Trhala sanca 10, 39, 198, 199, 239 Trnova karyesi, Kesriye kz. 49, 78, 137, 253 Trnovi Sanca 7 Tikone, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Tikve kim-i makml 119 Tiyoliyan karyesi, Siroz kz. 180 Todor Kostantin, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Todor Paula, Manastr Ulah Cematinden 74 Todor Tana, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Todor Yorgi,, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Todor, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Todori Metri, Rum ekiyas tarafndan yaralanan Bulgar, Lankaza kz. 207 Todori Valano, Selnik Yunan konsolosu 3 Todori, Lankaza'nn Zarova karyesi ahlsinden, Rumlarn saldrsna urayan 172 Todori, Rum ekiyas tarafndan yaralanan Bulgar, Lankaza kz. 207 Tole Kiro, Rum, iftlik mteahhidlerinden, 125 Toma, Rum, Baraklcuma'l Kostantin'e silah eken 181 Toma Dimitri (Kapudan Yapo), Perivoli karyesinde baz evleri atee veren, Grebene kz. 91 Toma Yorgi, Semerci, Bulgar cematinden, Blaeme(?) mahalleli 160 Toma, Ope[n]cani karyesine gelen Rum etesinin katlettii ahs 61

308

Toma, Ulah Papas Tana ve Kavs Hasan' ldrenlerden, Katrin kz. 144 Tomaiya, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Manastr 200 Tor [Tuz] karyesi, Grebene kz. 56, 58 Toa veled-i Dine, Rum ekiya tarafndan karlan, Ulah, Kesriye kz. 113 Too, Berber, Rum ekiya tarafndan tehdid edilen, Avdela k. 56 Trabe Yuvan, Rum ekiyalarnca yaralanan, Karaferye kz. 208 Trakya 269 Tranca Koze, Rum cematinden, Buymite karyesinde kiliseyi yakmaktan sank 255 Trandafil, Nikita karyesi bekisi, Rum etesiyle birlikte olan 104 Trapko Bojin, Gmence karyesi Bulgar ahlsinden, ekiyalarca ldrlen 85, 86, 87 Traye, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223, 229 Trayko, Bodance Bulgar halkndan 21 Tresine [Treste] karyesi, Karacabd kz. 159, 243 Tripe stefan, Zehlince(?) karyesi ahlsinden ve Bulgar cematinden 21, 22 Tul Papa, Ulah, Yunan ekiyas tarafndan karlan ve katledilen, Grebene kz. 53, 56 Turkovhor karyesi, Karaferye 108, 110 Tu[r]ilova karyesi, Yenice kz. 85 Trk 241 zbiti 267 Trke 9, 265

cemati 70, 73, 100, 121, 138, 189, 216, 217, 239, 249, 255 etesi 220 obanlar 112 daskallar 151, 152, 153 kahylar 112, 251 karyesi 29, 55, 56, 57, 65 lisn 51, 52, 56, 106 mektebi 56, 63, 106, 159 metropolidi 57 Papas 73, 142, 144, 158 rhibi 141, 142, 143 Ulahca 78, 147, 148 Urla karyesi, Bulgar karyesi, Pirlepe kz. 107 Urlak karyesi, Drama sn. 179 Urufa karyesi, Kprl mntkasnda 231 Ustoyo Arabac, Rum etesi tarafndan ldrlen, Karaferye kz. 109 Ustoyo(?), Bulgar milletinden baz ahslara saldrda bulunan eteden, Lankaza kz. 173 Ustoyo, Rum taraftar olduu bahanesiyle dvlen Ulah, Gevgili kz. 143, 144 Ustrumca 18, 20, 219 Ustrunga(?) karagolu, Alasonya kz. 220 Uzuncova karyesi, Karaferye kz. 78 Uzuntarla mevkii, Bulgarca Dilganiva 85, 87

ova balkan 188 nc Ordu-y Hmyn Mriyet-i Cellesi 21, 22, 67, 68, 71, 93, 129, 130, 231 skb 16, 205, 243

Ulah(lar) 9, 33, 40, 42, 44, 45, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 63, 65, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 81, 82, 83, 91, 93, 97, 100, 106, 113, 115, 116, 117, 119, 121, 124, 125, 134, 135, 138, 141, 142, 143, 144, 147, 148, 149, 154, 155, 158, 159, 162, 167, 16

Vabo, Anastas Yani validesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198

309

Vabo, Todor Tana zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Vane Kota, Bulgar mutebernndan, Rumlar tarafndan tehdit edilen, Dihova k., Manastr 253 Vano Jogo, Kruova Rum ahlisinden, Ulahlar tahkir eden, Manastr 100 Vangel Gaki, Plas kulbelerinden, Rum etesi tarafndan itlaf edilen, Grice 51, 78 Vangel Kolo, Rum ekiyalarnca karlan, Vodine kz. 124, 125 Vangel Riste, Rum ekiyalar tarafndan tutuklanan, Gornokopanova k., Karaferye kz. 109 Vangel Tase, Bulgar cemaatinden, Rum ekiyasnn saldrsna urayan, Dihova k., Manastr 252, 253 Vangel, Koti Paskal olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Vangel, Petre Andon olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Vangel, Vodineli, Rum ekiyann kard Bulgar 125 Vangilida, Bir Ulah' ldrmekle sulanan Yorgala adl Yunan'n olay esnasnda bulunduunu syledii hanenin sahibi, elebibakkal, Selanik 149, 150 Vano Naef, Rum ekiyas tarafndan dvlen, Yanite k., Karaferye kz 109 Vantine, Kosta'nn kz, Rum ekiyas tarafndan daa kaldrlan, Kondorine [Konduriotsi] f., Katrin kz. 144 Vardar 112 Vardas, ete reisi 214 Varka mahalli, Serfice sn. 31 Varvara karyesi, Zihne kz. 188 Vsf Bey, Lleburgaz erafndan, Yunan basksndan stanbul'a kaan 261

Vasil Bozin, Rum ekiyas tarafndan karlan, Armenka k., Florina kz. 68 Vasil Dimitri, Bulgar, Rum ekiya etesinin katlettii, Blai k. 46 Vasil Dina, Ekiyalarca gelini yaralanan, Karaferye kz. 208 Vasil Dine, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Vasil Gorgi, Bulgar cemaatinden, Rum ekiyasnn saldrsna urayanlardan, Dihova k., Manastr 252, 253 Vasil Hristo, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 226, 227, 229 Vasil Kini, ekiya klavuzu, Kostanko 33 Vasil Kiryazo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Vasil Libaho, htiyar heyeti azasndan, Dirmil k., Selanik 232 Vasil Reste, htiyar heyetinden, Drago k., Manastr 222 Vasil Yovan, Bulgar, Rum ekiya etesinin elinden kurtulan 46 Vasil, Argir Tana olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Vasil, Bubeteli ak 23 Vasil, Ekyalarca ldrlen 193 Vasil, Kilisural, Kesriyede Rum ekiyasna yakalanan 24 Vasil, Noskal, Yavoryaniftlii mutasarrflarndan, Rumlar tarafndan iftlii yaklan, Vodine kz. 124 Vasil, Polete karyesi bekisi 112 Vasil, Rum ekiyasn iftlik sahiplerine kar saldrya tevik eden, Selnik 145 Vasil, Rum, Bulgar ekiyas tarafndan katledilen, Eridere k., Zihne kz. 185 Vasil, St, Rum, Kalkandelenli Bulgar Pavli'yi katleden, Siroz kz. 184

310

Vasil, Todor Tana olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Vasil, Ulah tifesinden, ekiyalarca karlan 54 Vasil, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Marite k., Kesriye kz. 202 Vasil, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Vasila, Siroz zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Vasila, Yorgi omo zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Vasila, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Vasila, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Vail Gorgi Papa, Komite Veznedr, Erse k., Zihne kz. 189 Vailike, Rumlar tarafndan ldrlen Mihalo'un kz 153 Vavdos karyesi, Kesendire kz. 112 Vayo, steryo Yani kz, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Vayo, Tanas Paskal zevcesi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Vayo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Mankele k., Kesriye kz. 202 Vayo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Marite k., Kesriye kz. 202 Vayo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Veceste iftlii, Vodine kz. 50 Velahopulos, Yunan Mfrezesi Kumandan 262, 263, 267 Vele Petre, Rumlar tarafndan tehdit edilen Bulgar papaz, Bersinek k., Manastr 253

Veleme [Velimit] kapusu 30 Velik(?),Turti Bozir olu, Bulgar milletinden baz ahslara saldrda bulunan eteden 173 Velika Reste, Bulgar cematinden, Blaeme(?) mahalleli, Rumlar tarafndan yaralanan, Manastr 160 Velika, Rum ekiyas tarafndan yaralanan 161 Velika, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Velika, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 229 Velya, zevcesi Rum ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223 Velyan stovio, Bulgar olduu iin zulm gren, Erminehor (?) k., Florina kz., Manastr 244 Venizelos, Yunanistan Bavekili 262, 263 Veri(?) kazs 106 Veetran karyesi, Florina kz. 14 Vici balkan, Florina kz. 214 Vidolo karyesi, Nasli kz. 32, 33 Vilkova karyesi, Siroz kz. 180 Vira, Rum ekiyaya yol gsteren, spilo [Spihova] k., Manastr 56 Vire [Vireh] karyesi, Yenice kz. 113 Virniki karyesi, Manastr 123 Virotan [Viroan] karyesi, Nasli kz. 30, 34, 35 Virotekeste, karyesi, Nasli kz. 31 Viie(?) karyesi, Vodine kz. 111 Vodine; kazs 29, 50, 75, 78, 108, 110, 111, 119, 124, 125, 134, 163 Kim-i makml 29, 45, 50, 51, 68 Volak [Urlak] karyesi, Drama sn. 179 Voloine karyesi, Manastr 225 Vrailevova(?) orman, Vodine kz. 75

311

Vraga [Draga], Yunan etesi kumandan, 56, 57 Vravonita karyesi, Grebene kz. 56, 57

Yani Kostantin Kaldam, Perivoli karyesinde baz evleri atee veren, Grebene kz. 91 Yani Nikola Barbabanik, Ulah cemaatinden, Rum ekiyas tarafndan esir edilen ve hayat-mematndan haber alnamayan, Katrin kz. 189, 190 Yani, Kmrc, Rum ekiya tarafndan katledilen, Nasli kz. 205 Yani, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 197 Yani, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Yanko, Ulah Papas Tana ve Kavs Hasan' ldrenlerden, Katrin kz. 144 Yano, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Yanya 4, 10, 39, 82, 135, 155, 248 Yavoryan iftlii, Vodine kz. 124, 125 Yaylac iftlii 118 Yenda, Kruova Rum cematinden, Ulahlara tahrikte bulunan 100 Yenice-i Vardar kazas, Selanik 245 Yenice; kazas, 29, 78, 113, 197, 199, 208, 218, 245 Kim-makaml 86, 124 Yeniky, Karaferye kz. 114 Yenimahalle karyesi, Siroz kz. 245 Yeniehir 28, 136, 137 ehbenderlii 138 Yoca(?) balkan 56 Yoga veled-i Pako Moco Papa, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Yorgaki, Poli[g]rozlu Rum ekiyas, Kesendire civarnda ekiyalk eden 112 Yorgala Atana, Kruoval Ulah bir esnaf ldrmekle sulanan, Selanik 149, 150 Yorgi, Rumlar tarafndan katledilen Ulah, Gramatik kulbelerinden, Kayalar kz. 78

Yagni, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Yahd(ler), 4, 6, 12 Yako veled-i sak, Llebergos ahlsinden, Yunanllarn tazyik ve tehdidle istedikleri ynde ifade vermeye zorladklar 267, 269 Yakova karyesi, Kesriye kz. 24 Yan, Ulah tifesinden, ekiyalarca karlan 54 Yanaki Kaavak, Kundurac, Baraklcuma k., Siroz kz. 154 Yanaki Paole, Ulah tifesinden, Yunan ekiyasnca ldrlen, Karaferye kz. 93, 94 Yanaki veled-i Nikola, Ulah, Rum ekiya tarafndan kaybedilen 114 Yanaki veled-i Todor Pao, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Yanaki, Gramatik karyesi papasnn olu 44, 45 Yanaki, Peraki iftlii mutasarrf Haifo'nun olu, Yunan ekiyasnca karlan 70 Yanaki, Rum ekiyasn iftlik sahiplerine kar saldrya tevik eden, Katrin kz. 145 Yanite karyesi, Karaferye kz. 109, 110, 111 Yane, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Yani io, Rum aki Mecnun tarafndan katledilen, Doylan[i] k., Kayalar kz. 144 Yani Efendi, Polis avuu 65 Yani lya Feporan, Rum ekiyas, Kesriye kz. 206 Yani karyesi, Dominik mntkas 93

312

Yorgi Andrea, Osmanl tebasndan Rum, Kesriye kz. 136 Yorgi Atna(?), Siroz kazsna merbt Lagos karyesi ahlsinden, Bulgar, ekiyalarca katlolunan 209 Yorgi, Bulgar, Tenekeci Rum lya tarafndan katledilen, Baraklcuma k., Siroz kz. 184 Yorgi ifa, Karaferye Ulah Papas Atana' katleden ete elemanlarndan 158 Yorgi ondos Varda, kapudan, Rum ete reisi 31, 34, 187 Yorgi Dimitri, ekiyalarca ldrlen, Karaferye kz. 208 Yorgi Dimitri, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Osniani k., Kesriye kz. 201 Yorgi Dinelakoni, Osmanl tebasndan Rum, Kesriye kz. 136 Yorgi steryo, Zagori'de mukm, Rum ekiyasnca katledilen 23 Yorgi Kalabacan, Kilisura Ulah Cemati Resi, Rum ekiyas tarafndan yaralanan 249 Yorgi Kosta, Rum etesi tarafndan katledilen Ulahlardan, abane yayla, Kayalar kz. 78 Yorgi Kostantin Kamilakis, Kapudan, Drago katliamn gerekletirenlerden, Manastr 230 Yorgi Prasko(?), Bulgar, Rum ekiyalarnca ldrlen 210 Yorgi omo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 199 Yorgi veled-i Dola Hamara, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Yorgi veled-i Kotakando, Rum Mektebi Mdr, Kilisura k., Grice 168 Yorgi veled-i Nikola Pia, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169

Yorgi veled-i Todor ava, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Yorgi Yani Hokarana, ak 91 Yorgi Ziyo, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Yorgi, Dine Vasil olu, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Yorgi, Kayal karyesi bekisi 30 Yorgi, Koti Paskal'n biraderi, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Yorgi, Kruova Rum cematinden 100 Yorgi, Lleburgaz Musevi komitesi katibi 265 Yorgi, Muhtar 33 Yorgi, Polete karyesi muhtar 112 Yorgi, Rum ekiyas tarafndan katledilen Bulgar 113 Yorgi, Ulah Papas Tana ve Kavs Hasan' ldrenlerden, Karaferye kz. 144 Yorgi, Ulah tifesinden, Yunan ekiyasnca ldrlen, Karaferye kz. 93, 94 Yorgi, Yeniky karyeli, derdest edilen 22 Yorgif, Bulgar, Rumlar tarafndan ldrlen, Siroz kz. 182 Yoristo Vasil veled-i Tarayo, Rum ekiyas tarafndan katledilen Bulgar 113 Yovan Angele, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 224 Yovan Dimitre, Zorla Rum cemaatine girmeleri istenen Bulgar, Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Yovan Gorgi, Zorla Rum cemaatine girmeleri istenen Bulgar, Baraklcuma k., Siroz kz. 151 Yovan Hristo, Bulgar, Rum ekiya etesinin katlettii 46

313

Yovan o, Ulah, Srtma, Rum etesi tarafndan ldrlen, ernareyika k., Yenice kz. 78 Yovan Kosta, Vernova karyesi bekisi 49 Yovan Nikola, Pavla adl ahs yaralayp yanndaki be kiiyi ldren ekiyalardan, Karlkova k., Zihne kz. 234, 235 Yovan Piko, ekiyaca karlp ertesi gn serbest braklan 62 Yovan Todor, Rum, Bulgar ekiyas tarafndan katledilen, Ahsarat k., Zihne kz. 186 Yovan veled-i Nikola Kora, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Yovan Yani, Gmence karyesi Bulgar bekilerinden 87 Yovan, Bubeteli ak 23 Yovan, Bulgar Muhtar, Rum komiteciler tarafndan ldrlen, Ortaky k., Siroz kz. 182, 184 Yovan, Lagin karyesi mektebine girip bir ka kiiyi yaralayan Rumlardan, Papazn olu, Lagin k., Florina kz. 248 Yovan, Rum ekiyas tarafndan yaralanan, Zarova k., Lankaza kz. 172 Yovan, Rum, Bulgar Pavli'yi yaralayan, Karlkova k., Zihne kz. 185 Yovan, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 198 Yovan, Zarova karyesi ahlsinden Bulgar, ekiyalarca yaralanan 172 Yovani Pala, Rum ekiyas tarafndan evi yaklmak istenen, Manastr 123 Yunan(llar) 3, 4, 12, 56, 76, 82, 89, 91, 103, 106, 136, 137, 149, 220, 248, 249, 262, 263, 264, 265, 266, 267, 268, 269, 271, adalar 4 ml-i milliyyesi 56, 269 askeri 65, 163, 239, 267, 260, 261, 268, 269, 270 bankalar 168

Cemiyyet-i htilliyyesi 168 etesi 56, 57, 76, 83, 105, 127, 128, 158, 159, 171, devleti 6, 9 ekiyas 3, 27, 30, 32, 37, 38, 39, 42, 43, 51, 53, 55, 58, 64, 70, 77, 81, 93, 94, 95, 99, 121, 126, 128, 129, 130, 143, 158, 159, 171, 175, 179, 180, 182, 196, 197, 230, Hriciye Nezreti 10 hkmeti 3, 138 ihtilal komitesi, 158, 159 gal-i Askersi Kumandanl 266 komiteleri 57, 65, 137, 220 Konsoloshnesi 163, 190 konsolosu 134, 158, 159, 163, 164, 188 kumandanl 268, 270 Makedonya Komitesi 103 propogandas 105, 269 zbitn 37, 38, 39 Yunanistan 95, 106, 126, 136, 147 220, 239, 248, 263 Yuvane veled-i Yogo Nego, Yunan htilal Komitesi'nin sandk emini, Kilisura k., Grice 169 Yuzdovite(?) karyesi, Karaferye kz. 71 Zagori karyesi, Kesriye kz. 23 mfrezesi 102 Zalva karyesi, Nasli kz. 54 Zanko karyesi, Nasli kz. 32, 33, 34, 35 Zarova karyesi, Lankaza kz. 172, 206, 207 Zehber, Rum ekiyas tarafndan yakalanmak istenen, Lobtin k., Florina kz. 75 Zehlince(?) karyesi 21, 22 Zelenic, Florina kz. 13, 41, 214 Zelin 199 Zerveni 199 Zigovite karyesi, Nasli kz. 32, 33, 36, 205, 206 Zihlova ciheti 71

314

Zihne; kazs 156, 157, 180, 183, 184, 185, 186, 188, 209, 234, 235 Kim-i makml 155 Zihni 91 Ziso Dimo, ak 16 Ziso, Yunan ekiyas tarafndan evi yaklan, Lugrada k., Kesriye kz. 200 Zii onta(?), Rum ekiyasnn elinden sa olarak kurtulabilen 28

Zorayit, katozlu, Yunanl kaptan, Selanik 3 Zoya, Yunan ekiyas tarafndan yaklarak ldrlen, Drago k., Manastr 223 Zupanide [Zupanita] karyesi, Kesriye kz. 191, 192, 200 Znnn, Rum komitelerinin saldrsna urayanlardan, Dihova k., Manastr 252

II. BLM BELGELER N FOTOKOP LER

315